Islam in gujarati book 127

Page 1


Mkwçnu çknkhkt

A-1

Vh{kLku {w:Í sw{Ú¢ïwyËwÁwkY¢Gï ËwËuÁ¢éYÃkkf Ë}¢é¥þheV kk {I UrfÞk{ík 1 Á¢¢ï 6Ãkh Vh{kLku MMíkVk : rsMk: òu Lku {w Í Ãkh }¢éhku yuÛÍ¢fu çkkh yÕ÷kn ÈG UÚ}¢¢Ýï{w{w}¢é SíkVk ¼GÈGU¢ ÐÚ G¢ÃkZk ÎéMÃkZu Î øà¢ÚèÈG ÐÉGïxWMk ¢¢ }¢ñfu´ rËLk WMk fe þVkyík fYt ø kk. Ãkh ËMk hn{íkU ¼u s íkk ni . ({w  M÷{) çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ ©S¢ ÜUè à¢ÈGU¢¥G¼ ÜUMæx¢¢ J

rfíkkçk ÃkZLku fe Ëwyk

yÍ : þi¾u íkhefík, y{ehu yn÷u MkwLLkík, çkkrLkÞu Ëk’ðíku RM÷k{e, nÍhík yÕ÷k{k {ki÷kLkk yçkq rçk÷k÷ {wnB{Ë RÕÞkMk y¥kkh fkrËhe h-Íðe ËeLke rfíkkçk Þk RM÷k{e Mkçkf ÃkZLku Mku Ãkn÷u Íi÷ {U Ëe nwE Ëwyk ÃkZ ÷ersÞu òu fwA ÃkZUøku ÞkË hnuøkk. Ëwyk Þun ni :

íkhs{k : yi yÕ÷kn

! n{ Ãkh RÕ{ ð rnõ{ík fu ËhðkÍu ¾ku÷ Ëu ykih n{ Ãkh yÃkLke hn{ík LkkrÍ÷ Vh{k ! yi y-Í{ík ykih çkwÍwøkeo ðk÷u !

Lkkux : yÔð÷ ykr¾h yuf yuf çkkh ËwYË þheV ÃkZ ÷ersÞu.

íkkr÷çku øk{u {ËeLkk ð çkfey ð {ÂøVhík 13 þÔðk÷w÷ {wfho{ 1428 rn.

“Mkwçnu çknkhkt”

Þun rhMkk÷k (Mkwçnu çknkhkt) þi¾u íkhefík, y{ehu yn÷u MkwLLkík, çkkrLkÞu Ëk’ðíku RM÷k{e nÍhík yÕ÷k{k {ki÷kLkk yçkq rçk÷k÷ {wnB{Ë RÕÞkMk y¥kkh fkrËhe h-Íðe rÍÞkE Lku WËqo ÍçkkLk {ut íknheh Vh{kÞk ni. {sr÷Mku íkhkrs{ (Ëk’ðíku RM÷k{e) Lku RMk rhMkk÷u fku økw s hkíke hM{w ÷ ¾ík {U íkhíkeçk Ëu fh Ãku þ rfÞk ni yki h {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk Mku þkyuy fhðkÞk ni. RMk {U yøkh rfMke søkn f{e çkuþe Ãkkyut íkku {sr÷Mku íkhkrs{ fku (çk Íheyyu {õíkqçk, E-{uR÷ Þk SMS ) {w¥k÷y Vh{k fh Mkðkçk f{kRÞu. hkrçkíkk : {sr÷Mku íkhkrs{ (Ëk’ðíku RM÷k{e) {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk rMk÷uõxuz nkWMk, yr÷V fe {ÂMsË fu Mkk{Lku, íkeLk ËhðkÍk, yn{ËykçkkË-1,økwshkík, RÂLzÞk MO. 9374031409

E-mail : translationmaktabhind@dawateislami.net


Mkwçnu çknkhkt

1

Mkwçnu çknkhkt ËwYË þheV fe VÍe÷ík

Vh{kLku {wMíkVk ni : rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {híkçkk ËwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn íkyk÷k WMk Ãkh Mkku hn{íkU LkkrÍ÷ Vh{kíkk ni. {knu hçkeWLLkqh þheV íkku õÞk ykíkk ni nh íkhV {kirMk{u çknkh yk òíkk ni. {eXu {eXu ykfk {¬e {-ËLke {wMíkVk fu ËeðkLkkU {U ¾wþe fe ÷nh Ëkiz òíke ni. çkqZk nku Þk sðkLk nh nfefe {wMkÕ{kLk økkuÞk rË÷ fe ÍçkkLk Mku çkku÷ WXíkk ni : rLkMkkh íkuhe [n÷ Ãkn÷ Ãkh nÍkh EËU hçkeW÷ yÔð÷ rMkðkyu Rç÷eMk fu snkt {U Mk¼e íkku ¾wrþÞkt {Lkk hnu nI

sçk fkyuLkkík {U fw£ku rþfo ykih ðnTþíkku çkh-çkrhGÞík fk ½wÃk ytÄuhk AkÞk nwðk Úkk. çkkhn hçkeWLLkqh þheV fku {¬yu {wfho{k {U nÍhíku MkÂGÞ-ËíkwLkk ykr{Lkk fu {fkLku hn{ík rLkþkLk Mku yuf yiMkk Lkqh [{fk rsMk Lku Mkkhu yk÷{ fku søk{øk søk{øk fh rËÞk. rMkMkõíke nwE RLMkkrLkGÞík fe ykt¾ rsLk fe íkhV ÷øke nwE Úke ðkun íkksËkhu rhMkk÷ík, þnLþknu LkwçkwÔðík, {ÏÍLku sqËku Mk¾kðík, Ãkifhu y-Í-{íkku þhkVík, {kunrMkLku RLMkkrLkGÞík ík{k{ yk-÷{eLk fu r÷Þu hn{ík çkLk fh {kËhu økuíke Ãkh sÕðk økh nwyu .


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk hn{íkU ¼usíkk ni.

2 : rsMk Lku {wÍ Ãkh yuf çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

WMk Ãkh ËMk

{wçkkhf nku fu ¾í{w÷ {wh-Mk÷ª íkþheV ÷u ykyu sLkkçku hnT{íkwÂÕ÷÷ yk-÷{ª íkþheV ÷u ykyu

Mkwçnu çknkhkt ¾k-ík{w÷ {wh-Mk÷eLk, hnT{íkwÂÕ÷÷ yk-÷{eLk, þVeW÷ {wÂÍTLkçkeLk, yLkeMkw÷ økheçkeLk, rMkhkswMMkkr÷feLk, {nçkqçku hççkw÷ fhkhu nh fÕçku yk-÷{eLk, sLkkçku MkkrËfku y{eLk {nÍqLkku øk{økeLk çkLk fh 12 hçkeWLLkqh þheV fku Mkwçnu MkkrËf fu ðõík snkt {U íkþheV ÷kyu ykih yk fh çku MknkhkU, øk{ fu {khkU, Ëwr¾ÞkhkU, rË÷ rVøkkhkU ykih Ëh Ëh fe XkufhU ¾kLku ðk÷u çku[khkU fe þk{u økheçkkt fku “Mkwçnu çknkhkt” çkLkk rËÞk. {wMkÕ{kLkku ! Mkwçnu çknkhkt {wçkkhf ðkun çkhMkkíku yLðkh Mkhfkh ykyu

(ðMkkR÷u çkÂÏþþ, Mk. 479)

{ku’rsÍkík

hçkeWLLkq h þheV fku yÕ÷kn fu Lkq h fe ËwLÞk {U sÕðk økhe nkuíku ne fw£ ð ÍwÕ{ík fu çkkË÷ Ax økyu, þknu EhkLk “rfMhk” fu {n÷ Ãkh ÍÕÍ÷k ykÞk, [kiËn fwtøkwhu røkh økyu. EhkLk fk òu ykíkþ fËk yuf nÍkh Mkk÷ Mku þku’÷k ÍLk Úkk ðkun çkwÍ økÞk, ËrhÞkyu Mkkðn ¾w~f nku økÞk, fk’çku fku ðßË yk økÞk ykih çkwík Mkh fu çk÷ røkh Ãkzu. 12

íkuhe yk{Ë Úke fu çkiíkwÕ÷kn {wßhu fku Íwfk íkuhe niçkík Úke fu nh çkwík ÚkhÚkhk fh røkh økÞk (nËkRfu çkÂÏþþ, Mk. 41)


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk økÞk.

3 : òu þÏMk {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZLkk ¼q÷ økÞk ðkun sLLkík fk hkMíkk ¼q÷

íkksËkhu rhMkk÷ík snkt {U VÍ÷ku hn{ík çkLk fh íkþheV ÷kyu ykih ÞfeLkLk yÕ÷kn fe hn{ík fu LkwÍq÷ fk rËLk ¾wþe ð {wMkhoík fk rËLk nkuíkk ni. [wLkkL[u yÕ÷kn íkçkk-h-f ð íkyk÷k RþkoË Vh{kíkk ni :

íkh-s-{yu fLÍw ÷ E{kLk : íkw { Vh{kyku yÕ÷kn ( ) ne fu VÍT ÷ yki h WMke fe hn{ík yki h RMke Ãkh [krnÞu fu ¾w þ e fhU . ðku n RLk fu Mkçk ÄLk Ëki ÷ ík Mku çkuníkh ni.

yÕ÷knw yõçkh ! hn{íku ¾wËk ðLËe Ãkh ¾wþe {LkkLku fk fwhykLku fhe{ nwõ{ Ëu hnk ni ykih õÞk n{khu ÃÞkhu ykfk Mku çkZ fh ¼e fkuE yÕ÷kn fe hn{ík ni ? Ëur¾Þu {wfÆMk fwhykLk {U MkkV MkkV yu’÷kLk ni : íkh-s-{yu fLÍw÷ E{kLk : ykih n{ Lku íkwBnU Lk ¼uò {økh hn{ík Mkkhu snkLk fu r÷Þu.

þçku fÿ Mku ¼e yVÍ÷ hkík

nÍhíku MkÂGÞËwLkk þi¾ yçËw÷ nf {wnrÆMku Ëun÷ðe Vh{kíku nI : “çkuþf Mkhðhu yk÷{ fe þçku rð÷kËík þçku fÿ Mku ¼e yVÍ÷ ni õÞqft u þçku rð÷kËík Mkhfkhu {ËeLkk fu RMk ËwLÞk {U sÕðk økh nkuLku fe hkík ni sçk fu ÷i-÷íkw÷ fÿ Mkhfkh fku yíkk fËko þçk ni ykih òu


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk çkËçkÏík nku økÞk.

4 : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf Lk ÃkZk íknfef ðkun

hkík Íwnhq u Íkíku Mkhðhu fkyuLkkík fe ðsn Mku {wþhoV nku ðkun WMk hkík Mku rÍÞkËk þhV ð RÍTÍík ðk÷e ni òu {÷kyufk fu LkwÍ÷ q fe rçkLkk Ãkh {wþhoV ni.”

EËkU fe EË

hçkeWLLkqh {wMkÕ{kLkkU fu r÷Þu EËkU fe ¼e snkt {U þknu çknThku EË ni ÞfeLkLk nwÍqhu yLðh çkh çkLk fh sÕðk økh Lk nkuíku íkku fkuE EË, EË nkuíke, Lk fkuE þçk, þçku çkhkyík. çkÕfu fkiLkku {fkLk fe ík{k{ íkh hkiLkf ð þkLk RMk òLku snkLk, hn{íku yk-÷r{ÞkLk, MkGÞknu ÷k {fkLk, {nçkqçku hn{kLk fu fË{kU fe Äq÷ fk MkËfk ni. 12

ðkun òu Lk Úku íkku fwA Lk Úkk ðkun òu Lk nkU íkku fwA Lk nku òLk nI ðkun snkLk fe òLk ni íkku snkLk ni (nËkRfu çkÂÏþþ, Mk. 126)

yçkq ÷nçk ykih {e÷kË

sçk yçkq ÷nçk {h økÞk íkku WMk fu çkk’Í ½h ðk÷kU Lku WMku Ïðkçk {U çkwhu nk÷ {U Ëu¾k. ÃkqAk : õÞk r{÷k ? çkku÷k : íkw{ Mku swËk nku fh {wÍu fkuE ¾ih LkMkeçk Lk nwE. rVh yÃkLku ytøkqXu fu Lke[u {kisËq Mkqhk¾ fe íkhV Rþkhk fhíku nwyu fnLku ÷økk : rMkðkyu RMk fu, fu RMk {U Mku {wÍu ÃkkLke rÃk÷k rËÞk òíkk ni õÞqft u {I Lku Mkwðçi kk ÷kizt e fku ykÍkË rfÞk Úkk. nÍhíku yÕ÷k{k çkËÁÆeLk yiLke Vh{kíku nI : RMk Rþkhu fk {ík÷çk Þun ni fu {wÍu Úkkuzk Mkk ÃkkLke rËÞk òíkk ni.


Mkwçnu çknkhkt

5

Vh{kLku {wMíkVk : rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {híkçkk Mkwçn ykih ËMk {híkçkk þk{ ËwwYËu Ãkkf ÃkZk WMku rfÞk{ík fu rËLk {uhe þVkyík r{÷uøke.

{wMkÕ{kLk ykih {e÷kË

RMk rhðkÞík fu íknTík MkÂGÞËwLkk þi¾ yçËw÷ nf {wnrÆMku Ëun÷ðe Vh{kíku nI : RMk ðkrfyu {U {e÷kË þheV ðk÷kU fu r÷Þu çkze Ë÷e÷ ni òu íkksËkhu rhMkk÷ík fe þçku rð÷kËík {U ¾wrþÞkt {Lkkíku ykih {k÷ ¾[o fhíku nI, Þk’Lke yçkq ÷nçk òu fu fkrVh Úkk sçk ðkun íkksËkhu LkwçkwÔðík fe rð÷kËík fe ¾çkh Ãkk fh ¾wþ nkuLku ykih yÃkLke ÷kizt e (Mkwðçi kk) fku ËqÄ rÃk÷kLku fe ¾kríkh ykÍkË fhLku Ãkh çkË÷k rËÞk økÞk. íkku WMk {wMkÕ{kLk fk õÞk nk÷ nkuøkk òu {nççkík ykih ¾wþe Mku ¼hk nwðk ni ykih {k÷ ¾[o fh hnk ni. ÷urfLk Þun ÍYhe ni fu {nrV÷u {e÷kË þheV økkLku çkkòut Mku ykih yk÷kíku {qMkefe Mku Ãkkf nku.

s~Lku rð÷kËík fe Äq{ {[kRÞu

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! Äq{Äk{ Mku EËu {e÷kË {LkkRÞu fu sçk yçkq ÷nçk siMku fkrVh fku ¼e rð÷kËík fe ¾wþe fhLku Ãkh VkyuËk ÃknkU[k íkku n{ íkku {wMkÕ{kLk nI. yçkq ÷nçk Lku yÕ÷kn fu hMkq÷ fe rLkGGkík Mku Lknª çkÕfu rMkVo yÃkLku ¼íkesu fe rð÷kËík fe ¾wþe {LkkE rVh ¼e WMk fku çkË÷k r{÷k íkku n{ yøkh yÕ÷kn fe rhÍk fu r÷Þu yÃkLku ykfk ð {ki÷k {wnB{ËwhoMkq÷wÕ÷kn fe rð÷kËík fe ¾wþe {Lkkyutøku íkku õÞqtfh {nY{ hnUøku. ½h ykr{Lkk fu MkÂGÞËu yçkhkh yk økÞk ¾wrþÞkt {Lkkyku øk{ÍËku øk{ Ïðkh yk økÞk

(ðMkkR÷u çkÂÏþþ, Mk. 474)


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk sVk fe.

6 : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwwYË þheV Lk ÃkZk WMk Lku

{e÷kË {LkkLku ðk÷kU Mku Mkhfkh ¾wþ nkuíku nI

yuf ykr÷{ Mkkrnçk Vh{kíku nI : {wÍu Ïðkçk {U íkksËkhu rhMkk÷ík, þnLþknu LkwçkwÔðík fe rÍÞkhík nwE, {I Lku yÍo fe : Þk hMkq÷Õ÷kn ! õÞk ykÃk fku {wMkÕ{kLkkU fk nh Mkk÷ ykÃk fe rð÷kËíku {wçkkhf fe ¾wrþÞkt {LkkLkk ÃkMkLË ykíkk ni ? RþkoË Vh{kÞk : “òu n{ Mku ¾wþ nkuíkk ni n{ ¼e WMk Mku ¾wþ nkuíku nI.”

rð÷kËík fe ¾wþe {U ÍLzu

MkÂGÞ-ËíkwLkk ykr{Lkk Vh{kíke nI, {I Lku Ëu¾k fu íkeLk3 ÍLzu LkMçk rfÞu økyu. yuf {þrhf {U, ËqMkhk2 {økrhçk {U, íkeMkhk3 fk’çku fe Aík Ãkh ykih nwÍqhu yfh{ fe rð÷kËík nku økE. Ynw÷ y{ª Lku økkzk fk’çku fe Aík Ãku ÍLzk íkk yþo Wzk Vhuhk Mkwçnu þçku rð÷kËík

ÍLzu fu MkkÚk sw÷qMk

(Íkifu Lkk’ík, Mk. 67)

hn{íku yk÷{ Lku sçk Mkqyu {ËeLkk fu fheçk rnshík Vh{kE ykih {ËeLkyu Ãkkf “{kiÍyu øk{e{” {U ÃknkU[u íkku çkwheËn yM÷{e, fçke÷k çkLke MknT{ fu Mk¥kh Mkwðkh ÷u fh Mkhfkhu Lkk{Ëkh fku økrh^íkkh fhLku ykyu, {økh Mkhfkhu yk÷e ðfkh fe rLkøkknu ViÍ ykMkkh Mku ¾wË ne {nççkíku þknu yçkhkh {U økrh^íkkh nku fh Ãkqhu fkrV÷u Mk{uík {wþhoV çk RM÷k{ nku økyu. yçk yÍo fe : Þk hMkq÷Õ÷kn {ËeLkyu {wLkÔðhn {U ykÃk


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk þVkyík f\tøkk.

7 : òu {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk ËwYË þheV ÃkZuøkk {I rfÞk{ík fu rËLk WMk fe

fk Ëkr¾÷k Ãkh[{ fu MkkÚk nkuLkk [krnÞu. [wLkkL[u yÃkLkk R{k{k Mkh Mku Wíkkh fh LkuÍu Ãkh çkktÄ r÷Þk ykih Mkhfkhu {ËeLkk, hkníku fÕçkku MkeLkk fu ykøku ykøku hðkLkk nwy.u {nçkqçku hççku yõçkh íkþheV ÷k hnu nI yks yÂBçkÞk fu Mkhðh íkþheV ÷k hnu nI õÞqt ni VÍk {wy¥kh ! õÞqt hkuþLke ni ½h ½h yåAk ! nçkeçku Ëkðh íkþheV ÷k hnu nI EËkU fe EË ykE hn{ík ¾wËk fe ÷kE sqËku Mk¾k fu Ãkifh íkþheV ÷k hnu nI nwhU ÷økª íkhkLku Lkk’íkkU fu økwLkøkwLkkLku nqhku {÷f fu y^Mkh íkþheV ÷k hnu nI òu þknu çknThku çkh nI LkrçkÞkU fu íkksðh nI ðkun ykr{Lkk íkuhu ½h íkþheV ÷k hnu nI y¥kkh yçk ¾wþe Mku Vq÷u Lknª Mk{kíku ËwLÞk {U RLk fu rË÷çkh íkþheV ÷k hnu nI (ðMkkR÷u çkÂÏþþ, Mk. 445)

s~Lku rð÷kËík {LkkLku ðk÷k ¾kLkËkLk

{ËeLkyu {wLkÔðhn {U Rçkúkne{ Lkk{e yuf {-ËLke ykfk fk ËeðkLkk hnk fhíkk Úkk. n{uþk n÷k÷ hkuÍe f{kíkk ykih yÃkLke yk{ËLke fk ykÄk rnMMkk s~Lku rð÷kËík {LkkLku fu r÷Þu y÷krnËk sBy fhíkk.1 hçkeWLLkqh þheV fe yk{Ë nkuíke íkku Äq{Äk{ Mku {økh þheyík fu Ëkyuhu {U hn fh s~Lku rð÷kËík {Lkkíkk. yÕ÷kn fu {nçkqçk fu EMkk÷u Mkðkçk fu r÷Þu ¾qçk ÷tøkh fhíkk ykih yåAu yåAu fk{kU {U yÃkLke hf{ ¾[o fhíkk. WMk fe Íkisyu {kuníkh{k ¼e ykfk fe çknwík ËeðkLke Úke ykih RLk fk{kU {U {wfB{÷ íkykðwLk fhíke. Íkiò fe ðVkík nku økE {økh WMk fu {k’{q÷kík {U Vfo Lk ykÞk.

1. fkþ n{ yÃkLke yk{ËLke fk ykÄk Lk Mkne çkkhnðkt rnMMkk çkÕfu yuf VeMkË ne s~Lku rð÷kËík fu r÷Þu rLkfk÷ fh WMku ËeLk fu fk{kU {U MkVo fhLku fk nkiMk÷k h¾íku.


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk

8 : {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf fe fMkhík fhku çkuþf Þun íkwBnkhu r÷Þu íknkhík ni.

Rçkúkne{ ËeðkLku Lku yuf rËLk yÃkLku Lkki sðkLk çkuxu fku ðrMkGÞík fe : “ÃÞkhu çkuxu ! yks hkík {uhe ðVkík nku òyuøke, {uhe ík{k{ íkh ÃkqtS {U Ãk[kMk rËhn{ ykih WLLkeMk økÍ fÃkzk ni. fÃkzk íkßneÍku íkfVeLk Ãkh MkVo fhLkk ykih hne hf{ íkku WMku ¼e nku Mkfu íkku Lkuf fk{ {U ¾[o fh ËuLkk.” RMk fu çkk’Ë WMk Lku fr÷{yu íkÂGÞçkk ÃkZk ykih WMk fe Yn f-VMku WLMkwhe Mku ÃkhðkÍ fh økE. çkuxu Lku nMçku ðrMkGÞík ðkr÷Ëu {nqo{ fku rMkÃkwËuo ¾kf fh rËÞk. yçk Ãk[kMk50 rËhn{ Lkuf fk{ {U ¾[o fhLku fu {wyk-{÷u {U WMk fku Mk{Í Lknª ykíke Úke fu õÞk fhu. RMke rV¢ {U hkík sçk MkkuÞk íkku Ïðkçk {U Ëu¾k fu rfÞk{ík fkR{ ykih nh íkhV íkhV LkVMke LkVMke fk yk÷{ ni, ¾wþ LkMkeçk ÷kuøk Mkqyu sLLkík hðkt Ëðkt nI, sçk fu {wsrh{kU fku ½Mkex ½Mkex fh snLLk{ fe íkhV nktfk ò hnk ni ykih Þun ¾zk ÚkhÚkh fktÃk hnk ni fu RMk fu çkkhu {U Lk òLku õÞk ViMk÷k nkuíkk ni. RíkLku {U økiçk Mku rLkËk ykE : “RMk Lkki sðkLk fku sLLkík {U òLku Ëku.” [wLkkL[u ðkun ¾wþe ¾wþe sLLkík {U Ëkr¾÷ nku økÞk ykih Mkih fhLku ÷økk. MkkíkkU sLLkíkkU fe Mkih fhLku fu çkk’Ë sçk ykXðª sLLkík fe íkhV çkZk íkku Ëkhkuøkyu sLLkík nÍhíku rhÍðkLk Lku Vh{kÞk : “RMk sLLkík {U rMkVo ðkune Ëkr¾÷ nku Mkfíkk ni rsMk Lku {knu hçkeWLLkqh {U rð÷kËíku {wMíkVk fu yGÞk{ {U ¾wþe {LkkE nku.” Þun MkwLk fh ðkun Mk{Í økÞk fu {uhu ðkr÷ËiLku {nqo{iLk RMke {U nkuLku [krnyU. RíkLku {U ykðkÍ ykE : “RMk Lkki sðkLk fku yLËh ykLku Ëku, RMk fu ðkr÷ËiLk RMk Mku r{÷Lkk [kníku nI.” r÷nkÍk ðkun yLËh Ëkr¾÷ nwðk. WMk Lku Ëu¾k fu WMk fe ðkr÷Ëyu {nqo{k Lknhu


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {w M íkVk ÃknkU[íkk ni.

9 : íkw{ snkt ¼e nku {wÍ Ãkh ËwwYË ÃkZku fu íkwBnkhk ËwwYË {wÍ íkf

fkiMkh fu fheçk çkiXe ni, MkkÚk ne yuf íkÏík rçkAk ni rsMk Ãkh yuf çkwÍwøko ¾kíkqLk sÕðk yVhkuÍ nI ykih WMk fu RËo røkËo fwhrMkÞkt rçkAe nI rsLk Ãkh fwA Ãkwh ðfkh ¾ðkíkeLk íkþheV Vh{k nI. RMk Lku yuf rVrh~íku Mku ÃkqAk : Þun ¾ðkíkeLk fkiLk nI ? WMk Lku çkíkkÞk : “íkÏík Ãkh þnÍkrËÞu fkiLkiLk MkÂGÞ-ËíkwLkk Vkrík{k Ínhk nI ykih fwhrMkÞkU Ãkh ¾Ëe-síkw÷ fwçkúk, ykRþk rMkÆefk, MkÂGÞ-ËíkwLkk {hÞ{, MkÂGÞ-ËíkwLkk ykrMkÞk, MkÂGÞ-ËíkwLkk Mkkhn, MkÂGÞ-ËíkwLkk nkrshk, MkÂGÞ-ËíkwLkk hkrçkyk ykih MkÂGÞ-ËíkwLkk ÍwçkiËk ( ) nI.” RMku çknwík ¾wþe nwE, {ÍeË ykøku çkZk íkku õÞk Ëu¾íkk ni fu yuf çknwík ne yÍe{ íkÏík rçkAk ni ykih WMk Ãkh Mkhfkhu yk÷{ {Ëkh, {ËeLku fu íkksËkh, Ëku yk÷{ fu {kr÷fku {wÏíkkh, nçkeçku ÃkhðËo økkh, þkVuyu hkuÍu þw{kh, sLkkçku yn{Ëu {wÏíkkh yÃkLkk [ktË Mkk [unhk [{fkíku hkiLkf yVhkuÍ nI. RËo røkËo [kh4 fwhrMkÞkt rçkAe nwE nI WLk Ãkh ¾w-÷Vkyu hkrþËeLk íkþheV Vh{k nI. Ëk# íkhV MkkuLku fe fwhrMkÞkU Ãkh yÂBçkÞkyu rfhk{ hkiLkf yVhkuÍ ykih çkk# òrLkçk þwnËkyu rfhk{ sÕðk Vh{k nI. RíkLku {U WMk fu ðkr÷Ëu {nqo{ Rçkúkne{ ¼e Mkhfkhu {ËeLkk, hkníku fÕçkku MkeLkk fu fheçk ne Íwh{x {U LkÍh yk økyu. ðkr÷Ë Mkkrnçk Lku yÃkLku ÷Ïíku rsøkh fku MkeLku Mku ÷økk r÷Þk, ðkun çknwík ¾wþ nwðk ykih Mkwðk÷ rfÞk : yççkkòLk ! ykÃk fku Þun yk÷eþkLk Áíçkk õÞqtfh nkrMk÷ nwðk ? sðkçk rËÞk : ! Þun s~Lku rð÷kËík {LkkLku fk rMk÷k ni. RMk fu çkk’Ë WMk Lkki sðkLk fe ykt¾ ¾w÷ økE.


Mkwçnu çknkhkt

10

Vh{kLku {wMíkVk : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ Ãkh ËwwYË þheV Lk ÃkZu íkku ðkun ÷kuøkkU {U Mku fLsqMk íkheLk þÏMk ni.

Mkwçn nkuíku ne WMk Lku yÃkLkk {fkLk ykiLku ÃkkiLku Ëk{kU çku[k ykih ðkr÷Ëu {nqo{ fu çk[u nwyu Ãk[kMk50 rËhn{ fu MkkÚk yÃkLke hf{ r{÷k fh íkyk{ fk yunrík{k{ rfÞk ykih W-÷{k ð Mkw-÷nk fe Ëk’ðík fe. WMk fk rË÷ ËwLÞk Mku W[kx nku [wfk Úkk, [wLkkL[u {ÂMsË {U RçkkËík ykih WMke fe r¾Ë{ík {U hnLku ÷økk ykih yÃkLke rÍLËøke fu çkrfGÞk íkeMk30 Mkk÷ RMke íkhn økwÍkh rËÞu. çkk’Ëu ðVkík rfMke Lku WMku Ïðkçk {U Ëu¾ fh ÃkqAk : õÞk økwÍhe ? çkku÷k : {wÍu s~Lku rð÷kËík {LkkLku fe çk-h-fík Mku sLLkík {U yÃkLku ðkr÷Ëu {nqo{ fu ÃkkMk ÃknkU[k rËÞk økÞk ni. ({w÷ϾMk yÍ íkÍrf-híkw÷ ðkRÍeLk WËqo, Mk. 557) yÕ÷kn fe WLk Ãkh hn{ík nku ykih WLk fu MkËfu n{khe çku rnMkkçk {ÂøVhík nku. çkÏþ Ëu {wÍ fku R÷kne ! çknhu {e÷kËwLLkçke Lkk{yu yk’{k÷ RMÞkt Mku {uhk ¼hÃkqh ni (ðMkkR÷u çkÂÏþþ, Mk. 477)

s~Lku rð÷kËík {LkkLku fk Mkðkçk

þi¾ yçËw÷ nf {wnrÆMku Ëun÷ðe Vh{kíku nI : Mkhfkhu {ËeLkk fe rð÷kËík fe hkík ¾wþe {LkkLku ðk÷kU fe sÍk Þun ni fu yÕ÷kn íkyk÷k WLnU VÍ÷ku fh{ Mku sLLkkíkwLLkE{ {U Ëkr¾÷ Vh{kyuøkk. {wMkÕ{kLk n{uþk Mku {nrV÷u {e÷kË {wLyrfË fhíku ykyu nI ykih rð÷kËík fe ¾wþe {U Ëk’ðíkU Ëuíku, ¾kLku Ãkfðkíku ykih ¾qçk Mk-Ëfk ð ¾ihkík Ëuíku ykyu nI. ¾qçk ¾wþe fk RÍnkh fhíku ykih rË÷ ¾ku÷ fh ¾[o fhíku nI LkeÍ ykÃk fe rð÷kËíku çkk MkykËík fu rÍ¢ fk yunrík{k{


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk Ãkh ËwwYËu Ãkkf Lk ÃkZu.

11 : WMk þÏMk fe Lkkf ¾kf yk÷qË nku rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ

fhíku nI ykih yÃkLku {fkLkkU fku Mkòíku nI ykih RLk ík{k{ yVyk÷u n-MkLkk fe çk-h-fík Mku RLk ÷kuøkkU Ãkh yÕ÷kn fe hn{íkkU fk LkwÍq÷ nkuíkk ni.”

ÞnqrËÞkU fku E{kLk LkMkeçk nku økÞk

nÍhíku MkÂGÞËw L kk yçËw ÷ ðkrnË rçkLk RM{kE÷ Vh{kíku nI : r{Mh {U yuf ykrþfu hMkq÷ hnk fhíkk Úkk òu hçkeWLLkqh þheV {U yÕ÷kn fu ÃÞkhu {nçkqçk fk ¾qçk s~Lku rð÷kËík {LkkÞk fhíkk Úkk. yuf çkkh hçkeWLLkqh þheV fu {neLku {U WLk fe ÃkzkuMkLk ÞnqËLk Lku yÃkLku þkunh Mku ÃkqAk : n{khk {wMkÕ{kLk ÃkzkuMke RMk {neLku {U nh Mkk÷ ¾wMkqMke Ëk’ðík ðøkihk fk yunrík{k{ õÞqt fhíkk ni ? ÞnqËe Lku çkíkkÞk fu RMk {neLku {U RMk fu Lkçke fe rð÷kËík nwE Úke r÷nkÍk Þun WLk fk s~Lku rð÷kËík {Lkkíkk ni. ykih {wMkÕ{kLk RMk {neLku fe çknwík íkk’Íe{ rfÞk fhíku nI. RMk Ãkh ÞnqËLk Lku fnk : “ðkn ! {wMkÕ{kLkkU fk íkhefk ¼e rfíkLkk ÃÞkhk ni fu Þun ÷kuøk yÃkLku Lkçke fk nh Mkk÷ s~Lku rð÷kËík {Lkkíku nI.” ðkun ÞnqËLk hkík sçk MkkuE íkku WMk fe MkkuE nwE rfM{ík ytøkzkE ÷u fh òøk WXe, Ïðkçk {U õÞk Ëu¾íke ni fu yuf rLknkÞík ne nMkeLk ð s{e÷ çkwÍwøko íkþheV ÷kyu nI, RËo røkËo ÷kuøkkU fk nwsq{ ni. RMk Lku ykøku çkZ fh yuf þÏMk Mku ËhÞk^ík rfÞk : Þun çkwÍwøko fkiLk nI ? WMk Lku çkíkkÞk : “Þun LkrçkGÞu ykr¾hwÍTÍ{kLk, hn{íku yk-÷r{ÞkLk, {wnB{ËwhoMkq÷wÕ÷kn nI. ykÃk RMk r÷Þu íkþheV ÷kyu nI íkkfu íkwBnkhu {wMkÕ{kLk ÃkzkuMke fku s~Lku rð÷kËík {LkkLku Ãkh ¾ihku çk-h-fík yíkk


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk økwLkkn {wykV nkUøku.

12 : rsMk Lku {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk Ëku Mkku çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk WMk fu Ëku Mkku Mkk÷ fu

Vh{kyut ykih WLk Mku {w÷kfkík Vh{kyut LkeÍ RMk Ãkh RÍnkhu {wMkhoík fhU.” ÞnqËLk Lku rVh ÃkqAk : õÞk ykÃk fu Lkçke {uhe çkkík fk sðkçk ËUøku ? WMk Lku sðkçk rËÞk : S nkt. RMk Ãkh ÞnqËLk Lku Mkhfkhu yk÷e ðfkh fku Ãkw f khk. ykÃk Lku sðkçk {U ÷ççkif Vh{kÞk. ðkun çkunË {w-íkyÂMMkh nwE ykih fnLku ÷øke : {I íkku {wMkÕ{kLk Lknª nq,t ykÃk Lku rVh ¼e {wÍu ÷ççkif fn fh sðkçk rËÞk. Mkhfkhu {ËeLkk, fhkhu fÕçkku MkeLkk Lku RþkoË Vh{kÞk : yÕ÷kn fe íkhV Mku {wÍu çkíkkÞk økÞk ni fu íkq {wMkÕ{kLk nkuLku ðk÷e ni. RMk Ãkh ðkun çku MkkÏíkk Ãkwfkh WXe : çkuþf ykÃk LkrçkGÞu fhe{, Mkkrnçku ¾wÕfu yÍe{ nI, òu ykÃk fe Lkk Vh{kLke fhu ðkun n÷kf nwðk ykih òu ykÃk fe fÿku {ÂLÍ÷ík Lk òLku ðkun ¾kRçkku ¾krMkh (Þk’Lke LkwfMkkLk WXkLku ðk÷k) nwðk. rVh WMk Lku fr÷{yu þnkËík ÃkZk. yçk WMk fe ykt¾ ¾w÷ økE ykih ðkun Mkå[u rË÷ Mku {wMkÕ{kLk nku økE ykih WMk Lku Þun íki fh r÷Þk fu Mkwçn WX fh Mkkhe ÃkqS t yÕ÷kn fu ÃÞkhu {nçkqçk fu s~Lku rð÷kËík fe ¾wþe {U ÷wxk Ëqøt ke ykih ¾qçk rLkÞkÍ fYtøke. sçk Mkwçn WXe íkku WMk fk þkunh Ëk’ðíku íkyk{ fe íkGÞkhe {U {MkYV Úkk. WMk Lku nihík Mku ÃkqAk : ykÃk Þun õÞk fh hnu nI ? WMk Lku fnk : RMk çkkík fe ¾wþe {U Ëk’ðík fk yunrík{k{ fh hnk nqt fu íkw{ {wMkÕ{kLk nku [wfe nku. ÃkqAk : ykÃk fku fiMku {k’÷q{ nwðk ? WMk Lku çkíkkÞk : {I ¼e hkík nwÍhq u yfh{, Lkqhu {wsMMk{ fu ËMíku nf ÃkhMík Ãkh E{kLk ÷k [wfk nqt. yÕ÷kn fe WLk Ãkh hn{ík nku ykih


Mkwçnu çknkhkt

13 : {wÍ Ãkh ËwwYË þheV ÃkZku yÕ÷kn

Vh{kLku {wMíkVk

íkw{ Ãkh hn{ík ¼usuøkk.

WLk fu MkËfu n{khe çku rnMkkçk {ÂøVhík nku. yk{Ëu Mkhfkh Mku ÍwÕ{ík nwE fkVqh ni õÞk Í{ª, õÞk ykM{kt, nh MkBík AkÞk Lkqh ni

(ðMkkR÷u çkÂÏþþ, Mk. 476)

Ëk’ðíku RM÷k{e ykih s~Lku rð÷kËík

íkç÷eøku fwhykLkku MkwLLkík fe yk÷{økeh økih rMkÞkMke íknhef, Ëk’ðíku RM÷k{e fk s~Lku rð÷kËík {LkkLku fk yÃkLkk yuf {wLVrhË yLËkÍ ni, ËwLÞk fu çku þw{kh {w{kr÷f {U Ëk’ðíku RM÷k{e fu Íuhu yunrík{k{ EËu {e÷kËwLLkçke fe þçk fku yÍe{w~þkLk Rsrík{kyu {e÷kË fk RLRfkË nkuíkk ni. ykih økkr÷çkLk ËwLÞk fk Mkçk Mku çkzk Rsrík{kyu {e÷kË çkkçkw÷ {ËeLkk fhk[e {U nkuíkk ni. RMk fe çk-h-fíkkU fu õÞk fnLku ! RMk {U rþfoík fhLku ðk÷u Lk òLku rfíkLku ne ¾wþ LkMkeçkkU fe rÍLËrøkÞkU {U {-ËLke RÂLf÷kçk çkhÃkk nku òíkk ni. [wLkkL[u RMk rÍBLk {U [kh {-ËLke çknkhU {w÷k-nÍk Vh{kRÞu : 1

økwLkkn fk R÷ks r{÷ økÞk

yuf ykrþfu hMkq÷ fk fwA RMk íkhn çkÞkLk ni : þçku EËu {e÷kËwLLkçke (1426 rn.) fu Rsrík{kyu {e÷kË {wLyrfËk ffhe økúkWLz çkkçkw÷ {ËeLkk fhk[e {U {uhu yuf þLkkMkk çku Lk{kÍe ykih {kìzLko Lkki sðkLk Lku rþfoík fe, Mkwçnu çknkhkt fu RÂMíkfçkk÷ fu ðõík ËwYËku Mk÷k{ fe økqts ykih {hnçkk Þk {wMíkVk fe Äq{ fu ËkihkLk WLk fu rË÷ fe ËwLÞk Íuhku Íçkh nku økE, LkurfÞkU fe íkhV høçkík ykih økwLkknkU Mku LkVhík fk sÍçkk


Mkwçnu çknkhkt

14

Vh{kLku {wMíkVk : {wÍ Ãkh fMkhík Mku ËwwYËu Ãkkf ÃkZku çkuþf íkwBnkhk {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZLkk íkwBnkhu økwLkknkU fu r÷Þu {økrVhík ni.

r{÷k, WLnkU Lku nkÚkkU nkÚk Lk{kÍ fe ÃkkçkLËe ykih ËkZe MkòLku fe rLkGÞík fe ykih ðkfuE ðkun Lk{kÍe ykih çkk heþ nku økyu. LkeÍ WLk fu yLËh yuf “çkwhkE” fe ykËík Úke rsMk fk rÍ¢ fhLkk {wLkkrMkçk Lknª, Rsrík{kyu {e÷kË fe çk-h-fík Mku ðkun ¼e Ëqh nku økE. ËqMkhu yÕVkÍ {U Þqt frnÞu fu Rsrík{kyu {e÷kË {U rþfoík fe MkykËík Mku {heÍu RMÞkt fku økwLkknkU fk R÷ks r{÷ økÞk ! {ktøk ÷ku {ktøk ÷ku WLk fk øk{ {ktøk ÷ku

[~{u hn{ík rLkøkknu fh{ {ktøk ÷ku

{k’rMkÞík fe Ëðk ÷k sh{ {ktøk ÷ku

{ktøkLku fk {Ík yks fe hkík ni

2

rË÷ fk {i÷ Äku rËÞk

LkkìÚko fhk[e fu yuf RM÷k{e ¼kE fk íknhehe çkÞkLk yÃkLku yLËkÍ {U yÍo fhíkk nqt : {knu hçkeWLLkqh þheV fu RÂçíkËkE rËLkkU {U çkk’Í ykrþfkLku hMkq÷ Lku {wÍ økwLkknkU {U zqçku nwyu çku y{÷ RLMkkLk Ãkh RÂLVhkËe fkurþþ fhíku nwyu ffhe økúkWLz çkkçkw÷ {ËeLkk fhk[e {U {wLyrfË nkuLku ðk÷u Ëk’ðíku RM÷k{e fu Rsrík{kyu {e÷kË {U rþfoík fe Ëk’ðík Ëe. {uhe ¾wþ rfM{íke fu {I Lku nk{e ¼h ÷e, sçk 12ðª þçk ykE íkku {I nMçku ðk’Ëk Rsrík{kyu {e÷kË {U òLku fu r÷Þu {-ËLke fkrV÷u ðk÷kU fu MkkÚk çkMk {U Mkwðkh nku økÞk. yuf ykrþfu hMkq÷ Lku yuf yËË [{[{ Lkk{e r{XkE {U Mku íkfheçkLk íkeMk30 RM÷k{e ¼kRÞkU {U íkkuz íkkuz fh xwfrzÞkt íkfMke{ fª, íkfMke{ fhLku ðk÷u fk {nççkík ¼hk yLËkÍ {uhu rË÷ fku çknwík ¼kÞk. ykr¾h fkh n{ Rsrík{kyu {e÷kË {U ÃknkU[ økyu. {I Lku rÍLËøke {U Ãkn÷e çkkh ne yiMku Yn Ãkhðh {LkkrÍh Ëu¾u Úku, Lkk’íkkU, Mk÷k{kU ykih


Mkwçnu çknkhkt

15

Vh{kLku {wMíkVk : òu {wÍ Ãkh yuf ËwwYË þheV ÃkZíkk ni yÕ÷kn ysTh r÷¾íkk ni ykih fehkík WnwË Ãknkz rsíkLkk ni.

WMk fu r÷Þu yuf fehkík

{hnçkk Þk {wMíkVk fu ÃkwhfiV Lkk’hkU Lku rË÷ fk {I nkÚkkU nkÚk Ëk’ðíku RM÷k{e fu {-ËLke {i÷ Äku rËÞk. {knku÷ Mku ðkçkMíkk nku økÞk. yçk [unhu Ãkh ËkZe {wçkkhf fu yLðkh ykih Mkh Ãkh MkçÍ MkçÍ R{k{k þheV fe çknkh ni LkeÍ íkk Ë{u íknheh y÷kfkE {wþk-ðhík fu ¾krË{ (rLkøkhkLk) fe nirMkGÞík Mku MkwLLkíkkU fe Äq{U {[kLku fe MkykËík {wÞMMkh ni. yíkkyu nçkeçku ¾wËk {-ËLke {knku÷

ni ViÍkLku økkiMkku hÍk {-ËLke {knku÷

Þnkt MkwLLkíkU Mke¾Lku fku r{÷Uøke rË÷kyuøkk ¾kiVu ¾wËk {-ËLke {knku÷ ÞfeLkLk {wfÆh fk ðkun ni rMkfLËh rsMku ¾ih Mku r{÷ økÞk {-ËLke {knku÷ 3

Lkqh fe çkkrhþ

(ðMkkR÷u çkÂÏþþ, Mk. 604)

EËu {e÷kËwLLkçke (rMk. 1417 rn.) fku ËkuÃknh fu ðõík nh Mkk÷ fe íkhn Íkunh fe Lk{kÍ fu çkk’Ë Ëk’ðíku RM÷k{e fu nÕfk LkkrÍ{ykçkkË çkkçkw÷ {ËeLkk fhk[e fk {-ËLke sw÷qMk Mkhfkh fe yk{Ë {hnçkk fu Lkk’hu ÷økkíkk ykih {hnçkk Þk {wMíkVk fe Äq{U {[kíkk MkzfkU Mku økwÍh hnk Úkk. søkn søkn sw÷qMk hkuf fh þw-hfk fku rçkXk fh Lkufe fe Ëk’ðík Ãkuþ fe ò hne Úke. Ëhª yMLkk yuf {fk{ Ãkh f{ku çkuþ ËMk10 Mkk÷n {-ËLke {wLLku Lku “Lkufe fe Ëk’ðík” Ãkuþ fe. sw÷Mq k Ãkh Mkwfíq k íkkhe Úkk. çkÞkLk ¾í{ nkuLku Ãkh yuf þÏMk WXk ykih ÃkqAíkk nwðk rLkøkhkLku nÕfk fu ÃkkMk ÃknkU[k, WMk Ãkh rh¬ík íkkhe Úke, fnLku ÷økk : “{I Lku yÃkLke ¾w÷e ykt¾kU Mku Ëu¾k fu ËkihkLku çkÞkLk ykÃk fu LkLnu {wLLku {wçkÂÕ÷øk


Mkwçnu çknkhkt

16

Vh{kLku {wMíkVk : rsMk Lku rfíkkçk {U {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf r÷¾k íkku sçk íkf {uhk Lkk{ WMk {U hnuøkk rVrh~íku WMk fu r÷Þu RÂMíkøVkh fhíku hnUøku.

Mk{uík ík{k{ þw-hfkyu sw÷qMk Ãkh Lkqh fe çkkrhþ nku hne Úke. {wykV fersÞu {I økih {wÂM÷{ nqt, {unhçkkLke fh fu {wÍu Íx Ëkr¾÷u RM÷k{ fh ÷ersÞu.” {hnçkk fu Lkk’hkU Mku VÍk fk MkeLkk Ën÷ økÞk. EËu {e÷kËwLLkçke fu {-ËLke sw÷qMk fe y-Í{ík ykih Ëk’ðíku RM÷k{e fe çkk çk-h-fík {-ËLke çknkh Ëu¾ fh þiíkkLk Mkh Ãkex fh hn økÞk. Ëkr¾÷u RM÷k{ nkuLku fu çkk’Ë ðkun þÏMk Þun fníkk nwðk [÷ Ãkzk fu {I yÃkLku ¾kLkËkLk {U ò fh RM÷k{ fe Ëk’ðík Ãkuþ fYtøkk. [wLkkL[u WMk Lku yiMkk ne rfÞk ykih WMk fe RÂLVhkËe fkurþþ fe çk-h-fík Mku WMk fe çkeðe ykih íkeLk3 çkå[u LkeÍ WMk fu ðkr÷Ë Mkkrnçk ËeLku RM÷k{ fu Ëk{Lk {U yk økyu. EËu {e÷kËwLLkçke ni rË÷ çkzk {MkYh ni EË ËeðkLkkU fe íkku çkkhn hçkeWLLkqh ni nh {÷f ni þkË{kt ¾wþ yks nh Rf nqh ni nkt {økh þiíkkLk {y Á-Vfk çkzk hLsqh ni 4

yks ¼e sÕðu yk{ nI

yuf ykrþfu hMkq÷ fk fwA RMk íkhn fk çkÞkLk ni : þçku EËu {e÷kËwLLkçke ffhe økúkWLz çkkçkw÷ {ËeLkk fhk[e {U Ëk’ðíku RM÷k{e fe íkhV Mku {wLyrfË fËko çkze hkík fu økkr÷çkLk ËwLÞk fu Mkçk Mku çkzu Rsrík{kyu {e÷kË {U n{ [LË RM÷k{e ¼kE nkrÍh nwyu. çkh Mkçke÷u íkÍrfhk yuf RM÷k{e ¼kE fnLku ÷øku : Ëk’ðíku RM÷k{e fu Rsrík{kyu {e÷kË {U Ãkn÷u fkVe rh¬ík nwðk fhíke Úke yçk ðkun çkkík Lknª hne. Þun MkwLk fh ËqMkhk çkku÷k : Þkh !


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk hn{íkU ¼usíkk ni.

17 : rsMk Lku {wÍ Ãkh yuf çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

WMk Ãkh ËMk

ykÃk fe Þnkt ¼q÷ nku hne ni, Rsrík{kyu {e÷kË fe firVGÞík íkku ðkune ni {økh n{khu rË÷kU fe firVGGkík Ãkn÷u fe Mke Lknª hne, rÍ¢u hMkq÷ ¼÷k fiMku çkË÷ Mkfíkk ni ! n{khe ÍunTrLkGÞík íkçËe÷ nku økE ni ! yøkh yks ¼e n{ íkLfeË fe ¾w~f ðkrËÞkU {U ¼xfLku fu çkòyu çkMkË yfeËík íkksËkhu rhMkk÷ík fu nMkeLk íkMkÔðwh {U zqçk fh Lkk’ík þheV MkwLkU íkku fh{ çkk÷kyu fh{ nkuøkk. Ãkn÷u RM÷k{e ¼kE fk þiíkkLke ðMðMkkU Ãkh {çLke økih rÍB{kËkhkLkk yu’ríkhkÍ yøk[uo fË{kU fku {w-íkÍÕÍ÷ fh fu, çkkurhÞík rË÷k fh Rsrík{kyu {e÷kË Mku {nY{ fh fu ðkÃkMk ½h ÃknkU[kLku ðk÷k Úkk {økh ËqMkhu RM÷k{e ¼kE fk sðkçk MkË fhkuz {hnçkk ! fu ðkun Lk^Mku ÷Ôðk{k fku søkkLku ðk÷k ykih þiíkkLk fku ¼økkLku ðk÷k Úkk. [wLkkL[u ðkun sðkçku rçkMMkðkçk íkkMkeh fk íkeh çkLk fh {uhu rsøkh {ut ÃkiðMík nku økÞk {I Lku rnB{ík fe, fË{ WXkyu ykih Rsrík{kyu {e÷kË fu ðMík {U ò ÃknkU[k ykih ykrþfkLku hMkq÷ fu yLËh s{ fh çkiX økÞk ykih Lkk’íkkU fu ÃkwhfiV Lkø{kU {U ¾ku økÞk. Mkwçnu MkkrËf fk MkwnkLkk ðõík fheçk ykÞk, ík{k{ ykrþfkLku hMkq÷ Mkwçnu çknkhkt fu RÂMíkfçkk÷ fu r÷Þu ¾zu nku økyu, Rsrík{ky Ãkh yuf ðßË Mkk íkkhe Úkk, nh íkhV {hnçkk fe Äq{U {[e Úkª, þknu ¾iÁ÷ yLkk{ fe çkkhøkknu çkufMk ÃkLkkn {U ËwYËku Mk÷k{ fu økw÷ËMíku Ãkuþ rfÞu ò hnu Úku, ykrþfkLku hMkq÷ fe ykt¾kU Mku Mki÷u y~f hðkt Úku, nh íkhV Mku yknkU ykih rMkÂMfÞkU fe ykðkÍU yk hne Úkª, {wÍ Ãkh ¼e ySçk fiV ð {Míke íkkhe Úke, {uhe økwLknøkkh ykt¾kU Lku nh íkhV n÷fe n÷fe çkwËt rfÞkt ykih ¾wþ økðkh


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk økÞk.

18 : òu þÏMk {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZLkk ¼q÷ økÞk ðkun sLLkík fk hkMíkk ¼q÷

Vwðkh çkhMkíke Ëu¾e, økkuÞk Mkkhu fk Mkkhk Rsrík{ky çkkhkLku hn{ík {U Lknk hnk Úkk, {I Mkh fe ykt¾U çkLË rfÞu ÃÞkhu ÃÞkhu ykfk fu nMkeLk íkMkÔðwh {U økw{ ËwYËku Mk÷k{ ÃkZLku {U {~økq÷ Úkk. ÞfkÞf rË÷ fe ykt¾U ¾w÷ øk#, Mk[ fníkk nqt, rsMk fk s~Lku rð÷kËík {LkkÞk ò hnk Úkk WMke þnLþknu W{{, Lkqhu {wsMMk{, LkrçkGÞu {kuníkh{, hMkq÷u {kunTíkþ{, nçkeçku hççku yfh{, þknu çkLke ykË{ Lku {wÍ MkhkÃkk økwLknøkkh ð MkÍkðkhu Í{ Ãkh fh{ çkk÷kyu fh{ Vh{k rËÞk ykih {wÍu yÃkLkk sÕðyu Íiçkk r˾k rËÞk, ËeËkhu {wMíkVk Mku f÷uò XLzk nku økÞk. ðkfuE WMk RM÷k{e ¼kE Lku rçkÕfw÷ Mk[ fnk Úkk fu Ëk’ðíku RM÷k{e fk Rsrík{kyu {e÷kË íkku nMçku Mkkrçkf MkkuÍ ð rh¬ík ðk÷k ne ni {økh n{khe yÃkLke firVGÞík çkË÷ økE ni yøkh n{ {w-íkðßsun hnU íkku yks ¼e WLk fu sÕðu yk{ nI : ykt¾ ðk÷k íkuhu òuçkLk fk ík{kþk Ëu¾u ËeËyu fkuh fku õÞk ykyu LkÍh õÞk Ëu¾u fkuE ykÞk Ãkk fu [÷k økÞk, fkuE W{ú ¼h ¼e Lk Ãkk Mkfk Þun çkzu fh{ fu nI ViMk÷u Þun çkzu LkMkeçk fe çkkík ni

“{hnçkk Þk {wMíkVk” fu çkkhn nwYV fe rLkMçkík Mku s~Lku rð÷kËík fu 12 {-ËLke Vq÷ 1

s~Lku rð÷kËík fe ¾wþe {U {ÂMsËkU, ½hkU, ËwfkLkkU ykih MkwðkrhÞkU Ãkh LkeÍ yÃkLku {nÕ÷u {U ¼e MkçÍ MkçÍ Ãkh[{ ÷nhkRÞu, ¾qçk [hkøkkt fersÞu, yÃkLku ½h Ãkh f{ yÍ f{


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk çkËçkÏík nku økÞk.

2

19 : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf Lk ÃkZk íknfef ðkun

çkkhn çkÕçk íkku ÍYh hkuþLk fersÞu. hçkeWLLkqh þheV fe çkkhnðª hkík nwMkq÷u Mkðkçk fe rLkGÞík Mku Rsrík{kyu rÍ¢ku Lkk’ík {U rþfoík fersÞu ykih Mkwçnu MkkrËf fu ðõík MkçÍ MkçÍ Ãkh[{ WXkyu ËwYËku Mk÷k{ ÃkZíku nwyu y~fçkkh ykt¾kU fu MkkÚk Mkwçnu çknkhkt fk RÂMíkfçkk÷ fersÞu. 12 hçkeWLLkqh þheV fu rËLk nku Mkfu íkku hkuÍk h¾ ÷ersÞu fu n{khu ÃÞkhu ykfk {¬e {-ËLke {wMíkVk Ãkeh þheV fku hkuÍk h¾ fh yÃkLkk Þki{u rð÷kËík {Lkkíku Úku siMkk fu nÍhíku MkÂGÞËwLkk yçkq fíkkËk Vh{kíku nI : çkkhøkknu rhMkk÷ík {ut Ãkeh fu hkuÍu fu çkkhu {U ËhÞk^ík rfÞk økÞk íkku RþkoË Vh{kÞk : “RMke rËLk {uhe rð÷kËík nwE ykih RMke hkuÍ {wÍ Ãkh ðnTÞ LkkrÍ÷ nw E .” ( þkhu n u Mknen çkw¾khe nÍhíku MkÂGÞËwLkk R{k{ fMík÷kLke Vh{kíku nI : “ykih rð÷kËíku çkk MkykËík fu yGÞk{ {U {nrV÷u {e÷kË fhLku fu ¾ðkMk Mku Þun y{ú {wshoçk (Þk’Lke íksrhçkk þwËk) ni fu WMk Mkk÷ yBLkku y{kLk hníkk ni ykih nh {whkË ÃkkLku {U sÕËe ykLku ðk÷e ¾wþ ¾çkhe nkuíke ni. yÕ÷kn WMk þÏMk Ãkh hn{ík LkkrÍ÷ Vh{kyu rsMk Lku {knu rð÷kËík fe hkíkkU fku EË çkLkk r÷Þk.” fk’çkíkwÕ÷kn þheV fu Lkõþu (MODEL) {U fnª fnª økwrzÞkU fk íkðkV r˾kÞk òíkk ni, Þun økwLkkn ni. Í{kLkyu


Mkwçnu çknkhkt

20

Vh{kLku {wMíkVk : rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {híkçkk Mkwçn ykih ËMk {híkçkk þk{ ËwwYËu Ãkkf ÃkZk WMku rfÞk{ík fu rËLk {uhe þVkyík r{÷uøke.

òrnr÷GÞík {U fk’çkíkwÕ÷kn þheV {U íkeLk Mkku MkkX360 çkwík h¾u nwyu Úku, n{khu ÃÞkhu ykih {eXu {eXu ykfk Lku Vínu {¬k fu çkk’Ë fk’çkíkwÕk {wþhoVk fku çkwíkkU Mku Ãkkf Vh{k rËÞk r÷nkÍk Lkõþu {U ¼e çkwík (økwrzÞkt) Lknª nkuLku [krnyU, RMk fe søkn Ã÷kÂMxf fu Vq÷ h¾u ò Mkfíku nI. (íkðkVu fk’çkk fu

{LÍh fe íkMðeh rsMk {U [unhu ðkÍun LkÍh Lknª ykíku WMk fku {ÂMsË Þk ½h ðøkihk {U ÷økkLkk òRÍ ni. nkt rsMk íkMðeh fku Í{eLk Ãkh h¾ fh ¾zu ¾zu Ëu¾Lku Mku [unhk ðkÍun LkÍh ykyu WMk fk ykðuÍkt fhLkk Lkk òRÍ ð økwLkkn ni)

3

4

yiMku “çkkçk” (GATE) ÷økkLkk òRÍ Lknª rsLk {U {kuh ðøkihk çkLku nwyu nkU. òLkËkhkU fe íkMkkðeh fe {ÍB{ík {U Ëku2 ynkËeMku {wçkk-hfk ÃkrZÞu ykih ¾kiVu ¾wËk ðLËe Mku ÷hrÍÞu : 1 (hn{ík fu) rVrh~íku WMk ½h {U Ëkr¾÷ Lknª nkuíku rsMk ½h {U fw¥kk Þk íkMðeh nku. 2 òu fkuE (òLkËkh fe) íkMðeh çkLkkyuøkk yÕ÷kn íkyk÷k WMk fku WMk ðõík íkf yÍkçk Ëuíkk hnuøkk sçk íkf WMk íkMðeh {U Yn Lk Vqtf Ëu ykih ðkun WMk {U f¼e ¼e Yn Lk Vqtf Mkfuøkk. s~Lku rð÷kËík fe ¾wþe {U çkk’Í søkn økkLku çkksu çkòyu òíku nI yiMkk fhLkk þhyLk økwLkkn ni. RMk rMkÂÕMk÷u {U Ëku2 rhðkÞkík Ãku þ u r¾Ë{ík nI :  1  Mkhfkhu {ËeLkk Lku Vh{kÞk : “{wÍu Zku÷ ykih çkktMkhe íkkuzLku fk nwõ{ rËÞk økÞk ni.”


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk sVk fe.

21 : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwwYË þheV Lk ÃkZk WMk Lku

nÍhíku MkÂGÞËwLkk Ínkf Mku rhðkÞík ni : økkLkk rË÷ fku ¾hkçk ykih hçk íkçkk-h-f ð íkyk÷k fku LkkhkÍ fhLku ðk÷k ni. Lkk’íku Ãkkf fe furMkxU çkuþf [÷kyut {økh Äe{e ykðkÍ {U ykih RMk yunríkÞkík fu MkkÚk fu rfMke RçkkËík fhLku ðk÷u, Mkkuíku nwyu Þk {heÍ ðøkihk fku íkf÷eV Lk nku LkeÍ yÍkLk ð yðfkíku Lk{kÍ fe ¼e rhykÞík fersÞu. (ykihík fe ykðkÍ {U  2

5

Lkk’ík fe furMkx {ík [÷kRÞu)

6

7

8

9

øk÷e Þk Mkzf ðøkihk fe Í{eLk Ãkh RMk íkhn Mkòðx fhLkk, Ãkh[{ økkzLkk rsMk Mku hkMíkk [÷Lku ykih økkze [÷kLku ðk÷u {wMkÕ{kLkkU fku íkf÷eV nku, Lkk òRÍ ni. [hkøkkt Ëu¾Lku fu r÷Þu ykihíkkU fk ysLkçke {Ëktuo {U çku ÃkËko rLkf÷Lkk nhk{ ð þ{oLkkf LkeÍ çkk ÃkËko ykihíkkU fk ¼e {whÔðò yLËkÍ {U {ËkuO {U RÂÏík÷kík (Þk’Lke ¾÷ík {÷ík nkuLkk) RÂLíknkE yVMkkuMk Lkkf ni. LkeÍ rçks÷e fe [kuhe ¼e Lkk òRÍ ni. r÷nkÍk RMk rMkÂÕMk÷u {U rçks÷e Vhkn{ fhLku ðk÷u RËkhu Mku hkrçkíkk fh fu òRÍ Íhkyuy Mku [hkøkkt fe íkhfeçk çkLkkRÞu. sw÷qMku {e÷kË {U n¥k÷ RBfkLk çkk ðwÍq hrnÞu, Lk{kÍu çkk s{kyík fe ÃkkçkLËe fk ¾Þk÷ hr¾Þu. ykrþfkLku hMkq÷ Lk{kÍ fe s{kyík íkfo fhLku ðk÷u Lknª nwðk fhíku. sw÷qMku {e÷kË {U ½kuzk økkze ykih Ÿx økkze {ík ÷kRÞu õÞqtfu


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk þVkyík f\tøkk.

10

11

12

22 : òu {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk ËwYË þheV ÃkZuøkk {I rfÞk{ík fu rËLk WMk fe

½kuzu ykih Ÿx fu Ãkuþkçk ykih ÷eË Mku ykrþfkLku hMkq÷ fu fÃkzu ðøkihk Ãk÷eË nkuLku fk yLËuþk hníkk ni. sw÷qMk {U “÷tøkhu hMkkR÷” [÷kRÞu Þk’Lke {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fu {íçkqyk rhMkk÷u ykih {-ËLke Vq÷kU fu {wÏíkr÷V ÃkuBV÷ux LkeÍ MkwLLkíkkuu¼hu çkÞkLkkík fe V.C.D’s ðøkihk ¾qçk íkfMke{ fersÞu LkeÍ V÷ ykih yLkks ðøkihk íkfMke{ fhLku {U ¼e VUfLku fu çkòyu ÷kuøkkU fu nkÚkkU {U ËersÞu, Í{eLk Ãkh røkhLku rçk¾hLku ykih fË{kU ík÷u fw[÷Lku Mku RLk fe çku nwh{íke nkuíke ni. RÂ~íkyk÷ ytøkuÍ Lkk’hk çkkÍe Ãkwh ðfkh sw÷qMku {e÷kË fku {wLíkrþh fh Mkfíke ni, Ãkwh yBLk hnLku {U ykÃk fe yÃkLke ¼÷kE ni. ¾wËk Lk ÏðkMíkk yøkh fnª n÷fk Vw÷fk ÃkÚkhkð nku ¼e òyu íkçk ¼e sÍçkkík {U yk fh sðkçke fkhðkE Ãkh Lk Wíkh ykyut fu RMk íkhn ykÃk fk sw÷qMku {e÷kË rík¥kh rçk¥kh ykih Ëw~{Lk fe {whkË çkh ykðh...... økwL[u [xfu, Vq÷ {nfu nh íkhV ykE çknkh nku økE Mkwçnu çknkhkt EËu {e÷kËwLLkçke (ðMkkR÷u çkÂÏþþ, Mk. 465)

s~Lku rð÷kËík fu çkkhu {U {õíkqçku y¥kkh

({-ËLke RÂÕíkò ni fu nh nh søkn nh Mkk÷ {knu Mk-VÁ÷ {wÍ^Vh fu ykr¾he nVíkkðkh Rsrík{ky {U ÞkË rËnkLke fu r÷Þu {õíkqçku y¥kkh ÃkZ fh MkwLkk rËÞk òyu. RM÷k{e çknLkU ykih RM÷k{e ¼kE nMçku nk÷ íkh{e{ Vh{k ÷U)


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk

23 : {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf fe fMkhík fhku çkuþf Þun íkwBnkhu r÷Þu íknkhík ni.

Mkøku {ËeLkk {wnB{Ë RÕÞkMk y¥kkh fkrËhe h-Íðe fe òrLkçk Mku ík{k{ ykrþfkLku hMkq÷ RM÷k{e ¼kRÞkU/RM÷k{e çknLkkU fe r¾Ë{ík {U s~Lku rð÷kËík fe ¾wþe {U ÷nhkíku nwyu MkçÍ MkçÍ Ãkh[{kU, søk{økkíku çkÕçkkU ykih LkLnu LkLnu fw{fw{kU fku [q{íkk nwðk Íq{íkk nwðk þnË Mku ¼e {eXk {¬e {-ËLke Mk÷k{, íkw{ ¼e fh fu WLk fk [h[k yÃkLku rË÷ [{fkyku Ÿ[u {U Ÿ[k Lkçke fk ÍLzk ½h ½h {U ÷nhkyku 1

[ktË hkík fku RLk yÕVkÍ {U íkeLk3 çkkh {MkkrsË {U yu’÷kLk fhðkRÞu : “ík{k{ RM÷k{e ¼kRÞkU ykih RM÷k{e çknLkkU fku {wçkkhf nku fu hçkeWLLkqh þheV fk [ktË LkÍh yk økÞk ni.” hçkeWLLkqh WB{eËkU fe ËwLÞk MkkÚk ÷u ykÞk Ëwykykut fe fçkqr÷GÞík fku nkÚkkUnkÚk ÷u ykÞk

2

{Ëo fk ËkZe {wtzðkLkk Þk yuf {wêe Mku ½xkLkk ËkuLkkU2 nhk{ ni. RM÷k{e çknLk fk çku ÃkËoøke fhLkk nhk{ ni. çkhkyu fh{ ! hçkeWLLkqh þheV fe çk-h-fík Mku RM÷k{e ¼kE n{uþk fu r÷Þu yuf {wêe ËkZe ykih RM÷k{e çknLkU {wMíkrf÷ þh-E ÃkËko ykih Ínu rfM{ík {-ËLke çkwhfy ÃknLkLku fe rLkGÞík fhU. ({Ëo fk ËkZe {wtzkLkk Þk yuf {wêe Mku ½xkLkk ykih ykihík fk çku ÃkËoøke fhLkk nhk{ ykih VkihLk íkkiçkk fh fu RLk økwLkknkU Mku çkkÍ ykLkk ðkrsçk ni)


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk

24 : íkw{ snkt ¼e nku {wÍ Ãkh ËwwYË ÃkZku fu íkwBnkhk ËwwYË {wÍ íkf ÃknkU[íkk ni.

Íwf økÞk fk’çkk Mk¼e çkwík {wtn fu çk÷ ykitÄu røkhu ËçkËçkk yk{Ë fk Úkk, ynT÷tð ð MknT÷Lk {hnçkk (ðMkkR÷u çkÂÏþþ, Mk. 257) 3

MkwLLkíkkU ykih LkurfÞkU Ãkh RÂMíkfk{ík ÃkkLku fk yÍe{ {-ËLke LkwM¾k Þun ni fu ík{k{ ykrþfkLku hMkq÷ RM÷k{e ¼kE ykih RM÷k{e çknLkU hkuÍkLkk “rV¢u {ËeLkk” fhíku nwyu {-ËLke RLyk{kík fu rhMkk÷u Ãkwh fh fu nh {kn sBy fhðkLku fe rLkGÞík fhU, nkÚk WXk fh frnÞu : çkËr÷Þkt hn{ík fe Ak# çkqtrËÞkt hn{ík fe yk# yçk {whkËU rË÷ fe Ãkk# yk{Ëu þknu yhçk ni (fçkk÷yu çkÂÏþþ, Mk. 184)

4

ík{k{ ykrþfkLku hMkq÷ çk þw{q÷ rLkøkhkLk ð rÍB{kËkhkLk hçkeWLLkqh þheV {U ¾wMkqrMkGÞík fu MkkÚk f{ yÍ f{ íkeLk3 hkuÍk {-ËLke fkrV÷u {U MkVh fe MkykËík nkrMk÷ fhU. ykih RM÷k{e çknLkU 30 rËLk íkf hkuÍkLkk ½h fu yLËh (rMkVo ½h fe RM÷k{e çknLkkU ykih {nTh{kU {U) ËMkuo ViÍkLku MkwLLkík òhe fhU ykih rVh ykRLËk ¼e hkuÍkLkk òhe h¾Lku fe rLkGÞík Vh{kyut. ÷qxLku hn{íkU fkrV÷u {U [÷ku Mke¾Lku MkwLLkíkU fkrV÷u {U [÷ku

5

(ðMkkR÷u çkÂÏþþ, Mk. 611)

yÃkLke {ÂMsË, ½h, ËwfkLk, fkh¾kLkk ðøkihk Ãkh 12 yËË ðhLkk f{ yÍ f{ yuf yËË MkçÍ MkçÍ Ãkh[{ hçkeWLLkqh þheV fe [ktË hkík Mku ÷u fh Mkkhk {neLkk ÷nhkRÞu. çkMkkU, ðuøkLkkU, xÙfkU, xÙk÷kU, xuÂõMkÞkU, rhõþkU, huZkU, ½kuzk økkrzÞkU


Mkwçnu çknkhkt

25

Vh{kLku {wMíkVk : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ Ãkh ËwwYË þheV Lk ÃkZu íkku ðkun ÷kuøkkU {U Mku fLsqMk íkheLk þÏMk ni.

ðøkihk Ãkh ÍYhíkLk yÃkLku ÃkÕ÷u Mku Ãkh[{ ¾heË fh çkktÄ ËersÞu. yÃkLke MkkRrf÷, Mfqxh, ykih fkh Ãkh ¼e ÷økkRÞu. nh íkhV MkçÍ MkçÍ Ãkh[{kU fe çknkhU {wMfwhkíke ! LkÍh ykyutøke. W{q{Lk xÙfkU fu ÃkeAu òLkËkhkut fe çkze çkze íkMðehU ykih çkunqËk y~ykh r÷¾u nkuíku nI. {uhe ykhÍq ni fu xÙfkU, çkMkkU, ðuøkLkkU, rhõþkU, xuÂõMkÞkU, MkqÍqrfÞkU ykih fkhkU ðøkihk fu ÃkeAu Lkw{kÞkt yÕVkÍ {U íknheh nku, {wÍu Ëk’ðíku RM÷k{e Mku ÃÞkh ni. {kr÷fkLku çkMk ykih xÙkLMkÃkkuxo ðk÷kU Mku r{÷ fh {-ËLke íkhfeçkU fersÞu ykih Mkøku {ËeLkk fu rË÷ fe Ëwykyut ÷ersÞu. ÍYhe yunríkÞkík : yøkh ÍLzu Ãkh Lkõþu Lkk’÷u Ãkkf Þk fkuE r÷¾kE nku íkku RMk çkkík fk ¾Þk÷ hr¾Þu fu Lk ðkun ÷ehu ÷ehu nku, Lk ne Í{eLk Ãkh íkþheV ÷kyu. LkeÍ sqt ne hçkeWLLkqh þheV fk {neLkk íkþheV ÷u òyu VkihLk Wíkkh ÷ersÞu. yøkh yunríkÞkík Lknª fh Ãkkíku ykih çku y-Ëçke nku òíke ni íkku rçkøkih Lkõþ ð íknheh fu MkkËk ¼e n¥k÷ RBfkLk yÃkLku MkçÍ Ãkh[{ ÷nhkRÞu. (Mkøku {ËeLkk {fkLku çku rLkþkLk çkLkk{ “çkiíkw÷ VLkk” Ãkh MkkËk ÍLzu ÷økðkíkk ni.) Lkçke fk ÍLzk ÷u fh rLkf÷ku ËwLÞk Ãkh Ak òyku Lkçke fk ÍLzk yBLk fk ÍLzk ½h ½h {U ÷nhkyku 6

yÃkLku ½h Ãkh 12 Ík÷hkU (Þk’Lke ÷rzÞkU) Þk f{ yÍ f{ 12 çkÕçkkU Mku LkeÍ yÃkLke {ÂMsË ð {nÕ÷u {U ¼e 12 rËLk íkf ¾qçk [hkøkkt fersÞu. ({økh RLk fk{kU fu r÷Þu rçks÷e [kuhe


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf Lk ÃkZu.

26 : WMk þÏMk fe Lkkf ¾kf yk÷qË nku rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun

fhLkk nhk{ ni. r÷nkÍk RMk rMkÂÕMk÷u {U rçks÷e Vhkn{ fhLku ðk÷u RËkhu Mku hkrçkíkk fh fu òRÍ Íhkyuy fe íkhfeçk çkLkkRÞu) Mkkhu y÷kfu fku MkçÍ MkçÍ Ãkh[{kU ykih htøk rçkhtøku

çkÕçkkU Mku Mkò fh ËwÕnLk çkLkk ËersÞu. {ÂMsË ykih ½h fe Aík Ãkh [kif ðøkihk Ãkh hknøkehkU ykih MkwðkrhÞkU fku íkf÷eV Mku çk[kíku nwyu nwfqfu ykB{k ík÷V rfÞu rçkøkih VÍk {U {wyÕ÷f 12 {exh Þk nMçku ÍYhík MkkRÍ fu çkzu çkzu Ãkh[{ ÷nhkRÞu. çke[ Mkzf Ãkh Ãkh[{ {ík økkrzÞu fu RMk Mku xÙkrVf fk rLkÍk{ {w-íkyÂMMkh nkuíkk ni. LkeÍ øk÷e ðøkihk fnª ¼e RMk íkhn fe Mkòðx Lk fersÞu rsMk Mku {wMkÕ{kLkkU fk hkMíkk íktøk nku ykih WLk fe nf ík-÷Ve ykih rË÷ ykÍkhe nku. yuf {þrhf, yuf {økrhçk, yuf çkk{u fk’çkk Ãkh LkMçk Ãkh[{ nku økÞk, ynT÷tð ð MknT÷Lk {hnçkk (ðMkkR÷u çkÂÏþþ, Mk. 453)

7

nh RM÷k{e ¼kE nMçku íkkiVef rÍÞkËk ðhLkk f{ yÍ f{ 12 ÁÃki fu {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fu {íçkqyk hMkkR÷ ykih {-ËLke Vq÷kU fu {wÏíkr÷V ÃkuBV÷ux sw÷qMku {e÷kË {U çkktxu ykih RM÷k{e çknLkU ¼e íkfMke{ fhðkyut. RMke íkhn Mkkhk Mkk÷ yÃkLke ËwfkLk ðøkihk Ãkh ÷tøkhu hMkkR÷ fk yunrík{k{ Vh{k fh Lkufe fe Ëk’ðík fe Äq{U {[kRÞu. þkËe øk{e fe íkfkheçk {U ykih {nqo{kU fu EMkk÷u Mkðkçk fe ¾kríkh ¼e “÷tøkhu hMkkR÷” [÷kRÞu ykih Ëeøkh {wMkÕ{kLkkU fku RMk fe íkhøkeçk ËersÞu.


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk økwLkkn {wykV nkUøku.

27 : rsMk Lku {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk Ëku Mkku çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk WMk fu Ëku Mkku Mkk÷ fu

çkktx fh {-ËLke hMkkR÷ ËeLk fku Vi÷kRÞu fh fu hkÍe nf fku nfËkhu rsLkkt çkLk òRÞu 8

Mkøku {ËeLkk fk íknheh fËko ÃkuBV÷ux “s~Lku rð÷kËík fu 12 {-ËLke Vq÷” {wÂBfLk nku íkku 112 ðhLkk f{ yÍ f{ 12 yËË LkeÍ nku Mkfu íkku rhMkk÷k “Mkwçnu çknkhkt” 12 yËË {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk Mku nrËGÞíkLk nkrMk÷ fh fu íkfMke{ fersÞu . ¾w M kq M kLk WLk íkLÍe{kU fu Mkh çkhknkU íkf ÃknkU[kRÞu òu s~Lku rð÷kËík fe Äq{U {[kíku nI. hçkeWLLkqh þheV fu ËkihkLk 1200 ÁÃki yøkh Þun Lk nku Mkfu íkku 112 ÁÃki yki h yøkh Þu n ¼e Lk çkLk Ãkzu íkku 12 ÁÃki (çkkr÷økkLk ð çkkr÷økkík) rfMke MkwLLke ykr÷{ fku Ãkuþ fersÞu. yøkh yÃkLke {ÂMsË fu R{k{, {wyÂÍTÍLk Þk ¾wÆk{ {U çkktx ËU íkçk ¼e Xef ni çkÕfu Þun r¾Ë{ík nh {kn òhe h¾Lku fe rLkGÞík fhU íkku {ËeLkk {ËeLkk. sw{wyk fu hkuÍ ËU íkku çkuníkh fu sw{wyk fku nh Lkufe fk MkwLLkíkkU ¼hu Mk¥kh økwLkk Mkðkçk r{÷íkk ni. çkÞkLk fk furMkx MkwLk fh fE ÷kuøkkU fe RM÷kn nkuLku fe ¾çkhU nI, ykÃk nÍhkík {U ¼e fwA Lk fwA yiMku ¾wþ LkMkeçk nkUøku òu çkÞkLk fk furMkx MkwLk fh {-ËLke {knku÷ Mku ðkçkMíkk nwyu nkUøku. r÷nkÍk yiMke furMkxU ykih V.C.D’s ÷kuøkkU íkf ÃknkU[kLkk ËeLk fe yÍe{ r¾Ë{ík ykih çku RÂLíknk Mkðkçk fk çkkRMk ni íkku rsMk Mku çkLk Ãkzu nVíku {U


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk

9

28 : {wÍ Ãkh ËwwYË þheV ÃkZku yÕ÷kn

íkw{ Ãkh hn{ík ¼usuøkk.

ðhLkk {neLku {U f{ yÍ f{ 12 ykìrzÞku Þk rðrzÞku furMkxU MkwLLkíkkU ¼hu çkÞkLk fe ÍYh VhkuÏík fhu. {w¾GÞh RM÷k{e ¼kE yøkh {w^ík íkfMke{ fhU íkku {ËeLkk {ËeLkk. s~Lku rð÷kËík fe ¾wþe {U çkÞkLk fe furMkxU ykih V.C.D’s ¾qçk íkfMke{ Vh{kRÞu ykih íkç÷eøku ËeLk {U rnMMkk ÷ersÞu. þkrËÞkU fu {ðkfuy Ãkh “þkËe fkzo” fu MkkÚk rhMkk÷k ykih nku Mkfu íkku çkÞkLk fk furMkx Þk V.C.D. ¼e {wLMkr÷f Vh{kRÞu. EË fkzTÍo fk hðks ¾í{ fh fu RMk fe søkn ¼e Þune hkRs fersÞu íkkfu òu hf{ ¾[o nku WMk Mku ËeLk fk ¼e VkyuËk nku. {wÍu ÷kuøk fe{íke EË fkzTÍo r¼sðkíku nI RMk Mku rË÷ ¾wþ nkuLku fu çkòyu s÷íkk ni. fkþ ! EË fkzo Ãkh ¾[o nkuLku ðk÷e hf{ ËeLk fu fk{ {U MkVo fe òíke ! LkeÍ WMk Ãkh ÷øke nwE yVþkt (Þk’Lke [{fËkh ÃkkWzh) Mku MkÏík ÃkhuþkLke nkuíke ni. WLk fu Ëh Ãku Ãk÷Lku ðk÷k yÃkLkk ykÃk sðkçk fkuE økheçk LkðkÍ íkku fkuE Ëkíkk ÷økíkk ni çkzu þnh {U nh y÷kfkE {wþk-ðhík fk rLkøkhkLk (fMçku ðk÷u fMçku {U) 12 rËLk íkf hkuÍkLkk {wÏíkr÷V {MkkrsË {U yÍe{w~þkLk MkwLLkíkkU ¼hu Rsrík{kykík {wLyrfË fhu (rÍB{uËkh RM÷k{e çknLkU ½hkU {U Rsrík{kykík Vh{kyut) hçkeWLLkqh þheV fu ËkihkLk nkuLku ðk÷u ík{k{ Rsrík{kykík {U rsLk Mku nku Mkfu ðkun Mkkhk {neLkk MkçÍ Ãkh[{ MkkÚk ÷kÞk fhU.


Mkwçnu çknkhkt

29

Vh{kLku {wMíkVk : {wÍ Ãkh fMkhík Mku ËwwYËu Ãkkf ÃkZku çkuþf íkwBnkhk {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZLkk íkwBnkhu økwLkknkU fu r÷Þu {økrVhík ni.

÷çk Ãkh Lkk’íku hMkq÷u yfh{ nkÚkkU {U Ãkh[{ ËeðkLkk Mkhfkh fk rfíkLkk ÃÞkhk ÷økíkk ni 10

øÞkhn fe þk{ fku ðhLkk 12ðª fe þçk fku økwM÷ fersÞu. nku Mkfu íkku RMk EËkU fe EË fe íkk’Íe{ fe rLkGÞík Mku MkVuË r÷çkkMk, R{k{k, MkhçkLË, xkuÃke, Mkh Ãkh ykuZLku fe MkVuË [kËh, ÃkËuo {U ÃkËko fhLku fu r÷Þu fÚÚkE [kËh, r{Mðkf, suçk fk Y{k÷, [ÃÃk÷, íkMçken, Rºk fe þeþe, nkÚk fe ½ze, f÷{, fkrV÷k Ãkuz ðøkihk yÃkLku RÂMík’{k÷ fe nh [eÍ {wÂBfLkk Mkqhík {U LkE ÷ersÞu. (RM÷k{e çknLkU ¼e yÃkLke ÍYhík fe òu òu y~Þk {wÂBfLk nkU ðkun LkE ÷U) ykE LkE nwfq{ík rMkõfk LkÞk [÷uøkk yk÷{ Lku htøk çkË÷k Mkwçnu þçku rð÷kËík

11

12ðª

þçk Rsrík{kyu {e÷kË {U økwÍkh fh çk ðõíku Mkwçnu MkkrËf yÃkLku nkÚkkU {U MkçÍ MkçÍ Ãkh[{ WXkyu ËwYËku Mk÷k{ fu nkh r÷Þu y~fçkkh ykt¾kU Mku “Mkwçnu çknkhkt” fk RÂMíkfçkk÷ fersÞu. çkk’Ë Lk{kÍu V@ Mk÷k{ ð EË {wçkkhf fn fh yuf ËqMkhu Mku øk{o òuþe fu MkkÚk {w÷kfkík Vh{kRÞu ykih Mkkhk rËLk EË fe {wçkkhf çkkË Ãkuþ fhíku ykih EË r{÷íku hrnÞu. EËu {e÷kËwLLkçke íkku EË fe ¼e EË ni rçk÷Þfª ni EËu EËkt EËu {e÷kËwLLkçke

12

(Íkifu Lkk’ík, Mk. 67)

(ðMkkR÷u çkÂÏþþ, Mk. 465)

n{khu {eXu {eXu ykfk Ãkeh þheV fku hkuÍk h¾ fh yÃkLkk Þki{u rð÷kËík {Lkkíku hnu. ykÃk ¼e ÞkËu


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk : òu {wÍ Ãkh yuf ËwwYË þheV ÃkZíkk ni yÕ÷kn ysTh r÷¾íkk ni ykih fehkík WnwË Ãknkz rsíkLkk ni.

30 WMk fu r÷Þu yuf fehkík

{wMíkVk {U 12 hçkeWLLkqh þheV fku hkuÍk h¾ fh MkçÍ Ãkh[{ WXkyu sw÷qMku {e÷kË {U þhef nkU. snkt íkf {wÂBfLk nku çkk ðwÍq hrnÞu. ÷çk Ãkh ËwYËku Mk÷k{ ykih Lkk’íkkU fu Lkø{u Mkòyu, Lkk’íkkU ykih ËwYËku Mk÷k{ fu Vq÷ çkhMkkíku, rLkøkknU Íwfkyu Ãkwh ðfkh íkhefu Ãkh [r÷Þu. WA÷ fqË {[k fh rfMke fku íkLfeË fk {kify {ík ËersÞu. hçkeW÷ yÔð÷ íkwÍ Ãkh yn÷u MkwLLkík õÞqt Lk nkU fwhçkkt fu íkuhe çkkhnðª íkkhe¾ ðkun òLku f{h ykÞk (fçkk÷yu çkÂÏþþ, Mk. 37)

s~Lku rð÷kËík {LkkLku fe rLkGÞíkU

çkw¾khe þheV fe Mkçk Mku Ãkn÷e nËeMku {wçkk-hf ni : Þk’Lke yk’{k÷ fk Ëkhku {Ëkh rLkGÞíkkU Ãkh ni. ÞkË hr¾Þu ! nh Lkuf y{÷ {U Mkðkçku ykr¾hík fe rLkGÞík nkuLkk ÍYhe ni ðhLkk Mkðkçk Lknª r{÷uøkk. s~Lku rð÷kËík {LkkLku {U ¼e Mkðkçk f{kLku fe rLkGÞík ÍYhe ni. Mkðkçk fe rLkGÞík fu r÷Þu y{÷ fk þheyík fu {wíkkrçkf ykih Íuðhu RÏ÷kMk Mku {wÍGÞLk nkuLkk þíko ni. yøkh rfMke Lku r˾kðu ykih ðkn ðkn fhðkLku fe ¾kríkh s~Lku rð÷kËík {LkkÞk, RMk fu r÷Þu rçks÷e fe [kuhe fe, rçk÷sçkú [LËk ðwMkq÷ rfÞk, rçk÷k RòÍíku þh-E {wMkÕ{kLkkU fku EÍk Ëe ykih nwfqfu ykB{k ík÷V rfÞu, {heÍkU, MkkuLku ðk÷kU ykih þeh Ïðkh (Þk’Lke ËqÄ Ãkeíku) çkå[kU fku íkf÷eV nkuLku fk RÕ{ nkuLku fu çkk ðwsqË Ÿ[e ykðkÍ Mku ÷kWz MÃkefh [÷kÞk íkku yçk Mkðkçk fe rLkGÞík çkufkh ni çkÕfu økwLknøkkh ni. rsMk


Mkwçnu çknkhkt

31

Vh{kLku {wMíkVk : rsMk Lku rfíkkçk {U {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf r÷¾k íkku sçk íkf {uhk Lkk{ WMk {U hnuøkk rVrh~íku WMk fu r÷Þu RÂMíkøVkh fhíku hnUøku.

fËh yåAe yåAe rLkGÞíkU rÍÞkËk nkUøke WMke fËh Mkðkçk ¼e rÍÞkËk r{÷uøkk. [wLkkL[u 18 rLkGÞíkU Ãkuþ fe òíke nI {økh Þun Lkk {wfB{÷ nI, RÕ{u rLkGÞík h¾Lku ðk÷k Mkðkçk çkZkLku fe økhÍ Mku {ÍeË rLkGÞíkkU fk RÍkVk fh Mkfíkk ni. nMçku nk÷ Þun rLkGÞíkU fh ÷ersÞu :

“s~Lku EËu {e÷kËwLLkçke {hnçkk” fu yXkhn nwYV fe rLkMçkík Mku s~Lku rð÷kËík {LkkLku fe 18 rLkGÞíkU nwõ{u fwhykLke

(íkh-s-{yu fLÍw÷ E{kLk : yki h yÃkLku hçk fe Lku ’ {ík fk ¾q ç k [h[k fhku . 1

) Ãkh

y{÷ fhíku nwyu yÕ÷kn fe Mkçk Mku çkze Lku’{ík fk [h[k fYtøkk 2 rhÍkyu R÷kne ÃkkLku fu r÷Þu s~Lku rð÷kËík fe ¾wþe {U [hkøkkt fYtøkk 3 rsçkúE÷u y{eLk Lku þçku rð÷kËík òu íkeLk3 ÍLzu økkzu Úku RMk fe Ãkihðe {U ÍLzu ÷nhkŸøkk 4 MkçÍ økwBçkË fe rLkMçkík Mku MkçÍ Ãkh[{ ÷økkŸøkk 5 Äw{Äk{ Mku s~Lku rð÷kËík {Lkk fh fw^Vkh Ãkh y-Í-{íku {wMíkVk fk rMk¬k rçkXkŸøkk (½h ½h [hkøkkt ykih MkçÍ ÍLzu Ëu¾ fh fw^Vkh ÞfeLkLk nihkLk nkuíku nkUøku fu {wMkÕ{kLkkU fku yÃkLku Lkçke fe rð÷kËík Mku ðkr÷nkLkk ÃÞkh ni) 6 s~Lku rð÷kËík fe Äq{ {[k fh þiíkkLk fku ÃkhuþkLk fYtøkk 7

Íkrnhe Mkòðx fu MkkÚk MkkÚk íkkiçkk ð RÂMíkøVkh fu Íheyu yÃkLkk çkkríkLk ¼e MkòŸøkk 8 çkkhnðª hkík fku Rsrík{kyu {e÷kË ykih 9 EËu {e÷kËwLLkçke fu rËLk rLkf÷Lku ðk÷u sw÷qMku {e÷kË {U rþfoík fh fu rÍ¢u ¾wËk ð {wMíkVk fe MkykËíkU ykih 10 W-÷{k ð 11 Mkw-÷nk fe rÍÞkhíkU


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk hn{íkU ¼usíkk ni.

32 : rsMk Lku {wÍ Ãkh yuf çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

WMk Ãkh ËMk

ykih 12 ykrþfkLku hMkq÷ fu fwçko fe çk-h-fíkU nkrMk÷ fYtøkk 13 sw÷qMku {e÷kË {U çkk R{k{k ykih n¥k÷ RBfkLk 14 çkk ðwÍq hnqtøkk ykih 15 sw÷qMk fu ËkihkLk ¼e {ÂMsË fe Lk{kÍu çkk s{kyík íkfo Lknª fYtøkk 16 nMçku íkkiVef “÷tøkhu hMkkR÷” fe íkhfeçk çkLkkŸøkk (Þk’Lke {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fu {íçkqyk hMkkR÷ ð ÃkuBV÷ux LkeÍ MkwLLkíkkU ¼hu çkÞkLkkík fe furMkxU Rsrík{kyu {e÷kË ykih sw÷qMku {e÷kË {U íkfMke{ fYtøkk) 17 RÂLVhkËe fkurþþ fhíku nwyu f{ yÍ f{ 12 RM÷k{e

¼kRÞkU fku {-ËLke fkrV÷u {U MkVh fe Ëk’ðík Ëqtøkk. 18 sw÷qMku {e÷kË {U n¥k÷ ðMy Mkkhk hkMíkk ÍçkkLk ð ykt¾ fk fw^÷u {ËeLkk ÷økkyu, Lkk’íkkU fe Mk{kyík ykih ËwYËku Mk÷k{ fe fMkhík fYtøkk. Þk hççku {wMíkVk ! n{U ¾wþrË÷e ykih yåAe yåAe rLkGÞíkkU fu MkkÚk s~Lku rð÷kËík {LkkLku fe íkkiVef {no{ík Vh{k ykih s~Lku rð÷kËík fu MkËfu n{U sLLkíkw÷ rVhËkiMk {U çku rnMkkçk Ëkr¾÷k RLkkÞík fh. çkÏþ Ëu n{ fku R÷kne ! çknhu {e÷kËwLLkçke Lkk{yu yk’{k÷ RMÞkt Mku {uhk ¼hÃkqh ni

(ðMkkR÷u çkÂÏþþ, Mk. 477)

íkkr÷çku øk{u {ËeLkk ð çkfey ð {ÂøVhík ð çku rnMkkçk sLLkíkw÷ rVhËkiMk {U ykfk fk ÃkzkuMk 17

Mk-VÁ÷ {wÍ^Vh 1427 rn.


Mkwçnu çknkhkt

33

Vh{kLku {wMíkVk : rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {híkçkk Mkwçn ykih ËMk {híkçkk þk{ ËwwYËu Ãkkf ÃkZk WMku rfÞk{ík fu rËLk {uhe þVkyík r{÷uøke.

Þun rhMkk÷k ÃkZ fh ËqMkhu fku Ëu ËersÞu þkËe øk{e fe íkfheçkkík, Rsrík{kykík, yk’hkMk ykih sw÷qMku {e÷kË ðøkihk {U {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fu þkyuy fËko hMkkR÷ ykih {-ËLke Vq÷kU Ãkh {w~íkr{÷ ÃkuBV÷ux íkfMke{ fh fu Mkðkçk f{kRÞu, økknfkU fku çk rLkGÞíku Mkðkçk íkkunVu {U ËuLku fu r÷Þu yÃkLke ËwfkLkkU Ãkh ¼e hMkkR÷ h¾Lku fk {k’{q÷ çkLkkRÞu, yÏçkkh VhkuþkU Þk çkå[kU fu Íheyu yÃkLku {nÕ÷u fu ½h ½h {U {knkLkk f{ yÍ f{ yuf yËË MkwLLkíkkU ¼hk rhMkk÷k Þk {-ËLke Vq÷kU fk ÃkuBV÷ux ÃknkU[k fh Lkufe fe Ëk’ðík fe Äq{U {[kRÞu ykih ¾qçk Mkðkçk f{kRÞu.


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk sVk fe.

34 : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwwYË þheV Lk ÃkZk WMk Lku

s~Lku rð÷kËík fu {kify Ãkh ÷økkyu òLku ðk÷u “Ëk’ðíku RM÷k{e” fu {õçkq÷ Lkk’hu Mkhfkh fe yk{Ë {hnçkk MkhËkh fe yk{Ë {hnçkk Mkk÷kh fe yk{Ë {hnçkk {wÏíkkh fe yk{Ë {hnçkk {LXkh fe yk{Ë {hnçkk rË÷Ëkh fe yk{Ë {hnçkk øk{ Ïðkh fe yk{Ë {hnçkk íkksËkh fe yk{Ë {hnçkk þkLkËkh fe yk{Ë {hnçkk þnh Þkh fe yk{Ë {hnçkk þnu yçkhkh fe yk{Ë {hnçkk nwÍqh fe yk{Ë {hnçkk ÃkwhLkqh fe yk{Ë {hnçkk økÞqh fe yk{Ë {hnçkk WMk Lkqh fe yk{Ë {hnçkk hMkq÷ fe yk{Ë {hnçkk {õçkq÷ fe yk{Ë {hnçkk ykr{Lkk fu Vq÷ fe yk{Ë {hnçkk ÞkMkeLk fe yk{Ë {hnçkk íkknk fe yk{Ë {hnçkk {w Í T Í ÂB{÷ fe yk{Ë {hnçkk {wÆÂMMkh fe yk{Ë {hnçkk ÃÞkhu fe yk{Ë {hnçkk

{Bçkyu yLðkh fe yk{Ë {hnçkk yåAu fe yk{Ë {hnçkk Mkå[u fe yk{Ë {hnçkk MkkunLku fe yk{Ë {hnçkk {kunLku fe yk{Ë {hnçkk çkþeh fe yk{Ë {hnçkk LkÍeh fe yk{Ë {hnçkk {wLkeh fe yk{Ë {hnçkk çkMkeh fe yk{Ë {hnçkk þneh fe yk{Ë {hnçkk ¾çkeh fe yk{Ë {hnçkk Íneh fe yk{Ë {hnçkk hQV fe yk{Ë {hnçkk hne{ fe yk{Ë {hnçkk fhe{ fe yk{Ë {hnçkk LkE{ fe yk{Ë {hnçkk y÷e{ fe yk{Ë {hnçkk n÷e{ fe yk{Ë {hnçkk nfe{ fe yk{Ë {hnçkk yÍe{ fe yk{Ë {hnçkk ykfk fe yk{Ë {hnçkk Ëkíkk fe yk{Ë {hnçkk {ki÷k fe yk{Ë {hnçkk


Mkwçnu çknkhkt Vh{kLku {wMíkVk þVkyík f\tøkk.

35 : òu {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk ËwYË þheV ÃkZuøkk {I rfÞk{ík fu rËLk WMk fe

yki÷k fe yk{Ë {hnçkk yk’÷k fe yk{Ë {hnçkk ðk÷k fe yk{Ë {hnçkk çkk÷k fe yk{Ë {hnçkk Ãkuþðk fe yk{Ë {hnçkk rË÷çkh fe yk{Ë {hnçkk hnçkh fe yk{Ë {hnçkk yVMkh fe yk{Ë {hnçkk Mkhðh fe yk{Ë {hnçkk íkksðh fe yk{Ë {hnçkk ÃkÞBçkh fe yk{Ë {hnçkk {wLkÔðh fe yk{Ë {hnçkk {wy¥kh fe yk{Ë {hnçkk þknu çknThku çkh fe yk{Ë {hnçkk hMkq÷u yLðh fe yk{Ë {hnçkk nçkeçku Ëkðh fe yk{Ë {hnçkk MkkrfÞu fkiMkh fe yk{Ë {hnçkk {¬e fe yk{Ë {hnçkk {-ËLke fe yk{Ë {hnçkk y-hçke fe yk{Ë {hnçkk f-hþe fe yk{Ë {hnçkk nkrþ{e fe yk{Ë {hnçkk {w¥kr÷çke fe yk{Ë {hnçkk MkwÕíkkt fe yk{Ë {hnçkk Íeþkt fe yk{Ë {hnçkk økiçk Ëkt fe yk{Ë {hnçkk

òLku òLkkt fe yk{Ë {hnçkk MkGÞknu ÷k {fkt fe yk{Ë {hnçkk {nçkqçku hn{kt fe yk{Ë {hnçkk Mkhðhu Ëku snkt fe yk{Ë {hnçkk þnu fkiLkku {fkt fe yk{Ë {hnçkk {nçkqçku hçk fe yk{Ë {hnçkk MkwÕíkkLku yhçk fe yk{Ë {hnçkk hMkq÷u yfh{ fe yk{Ë {hnçkk Lkqhu {wsMMk{ fe yk{Ë {hnçkk þknu çkLke ykË{ fe yk{Ë {hnçkk LkrçkGÞu {wníT kþ{ fe yk{Ë {hnçkk þknu y-hçkku ys{ fe yk{Ë {hnçkk þkVuyu W{{ fe yk{Ë {hnçkk MkhkÃkk sqËku fh{ fe yk{Ë {hnçkk ËkVuyu hLòu y÷{ fe yk{Ë {hnçkk MkÂGÞË fe yk{Ë {hnçkk sÂGÞË fe yk{Ë {hnçkk íkÂGÞçk fe yk{Ë {hnçkk íkkrnh fe yk{Ë {hnçkk nkrÍh fe yk{Ë {hnçkk LkkrÍh fe yk{Ë {hnçkk LkkrMkh fe yk{Ë {hnçkk Íkrnh fe yk{Ë {hnçkk çkkríkLk fe yk{Ë {hnçkk nk{e fe yk{Ë {hnçkk ykfkyu y¥kkh fe yk{Ë {hnçkk


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.