Islam in gujarati book 90

ykrþfu yfçkh

1

ykrþfu yfçkh 1 þiíkkLk ÷k¾ MkwMíke rË÷kyu Þun rhMkk÷k (64 MkVnkík) yÔð÷ íkk ykr¾h ÃkZ ÷ersÞu.

Mkðkçk ð {k’÷q{kík fu MkkÚk MkkÚk Ëki÷íku R~f fk ZuhkU Zuh ¾ÍkLkk nkÚk ykyuøkk.

ËwYËu Ãkkf fe VÍe÷ík nh fíkhu Mku rVrh~íkk ÃkiËk nkuíkk ni {ËeLku fu MkwÕíkkLk, hn{íku yk-÷r{ÞkLk, Mkhðhu ÍeþkLk fk Vh{kLku çk-h-fík rLkþkLk ni : yÕ÷kn fk yuf rVrh~íkk ni fu WMk fk çkkÍq {þrhf {U ni ykih ËqMkhk {økrhçk {U. sçk fkuE þÏMk {wÍ Ãkh {nççkík fu MkkÚk ËwYË ¼usíkk ni ðkun rVrh~íkk ÃkkLke {U økkuíkk ¾k fh yÃkLku Ãkh Íkzíkk ni, yÕ÷kn

WMk fu ÃkhkU Mku xÃkfLku ðk÷u nh nh fíkhu Mku yuf yuf

rVrh~íkk ÃkiËk fhíkk ni ðkun rVrh~íku rfÞk{ík íkf WMk ËwYË ÃkZLku ðk÷u fu r÷Þu RÂMíkøVkh fhíku nI.

: Þun çkÞkLk y{ehu yn÷u MkwLLkík Lku íkç÷eøku fwhykLkku MkwLLkík fe yk÷{økeh økih rMkÞkMke íknhef Ëk’ðíku RM÷k{e fu yÔð÷eLk {-ËLke {foÍ ò{uy {ÂMsË økw÷Íkhu nçkeçk {U nkuLku ðk÷u nVíkkðkh MkwLLkíkkU ¼hu Rsrík{ky (yLËkÍLk 3 h{ÍkLkw÷ {wçkkhf rMk. 1410 rn./29-03-90 ) {U Vh{kÞk Úkk. íkh{e{ ð RÍkVu fu MkkÚk íknhehLk nkrÍhu r¾Ë{ík ni. {sr÷Mku {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk 1

ykrþfu yfçkh

2 Vh{kLku {wMíkVk

: rsMk Lku {wÍ Ãkh yuf çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

WMk Ãkh ËMk hn{íkU ¼usíkk ni.

çk[ÃkLk fe nihík ytøkuÍ rnfkÞík

Ëk’ðíku RM÷k{e fu Rþkyíke RËkhu {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fe {íçkqyk 561 MkVnkík Ãkh {w~íkr{÷ rfíkkçk, “{ÕVqÍkíku yk’÷k nÍhík ( 4 rnMMku)” MkVnk 60 íkk 61 Ãkh ni : rMkÆefu yfçkh Lku f¼e çkwík fku MksËk Lk rfÞk. [LË çkhMk fe W{ú {U ykÃk ( ) fu çkkÃk çkwík¾kLku {U ÷u økyu ykih fnk : Þun nI íkwBnkhu çkw÷LËku çkk÷k ¾wËk, RLnU MksËk fhku. sçk ykÃk ( ) çkwík fu Mkk{Lku íkþheV ÷u økyu, Vh{kÞk : “{I ¼qfk nqt {wÍu ¾kLkk Ëu, {I Lktøkk nqt {wÍu fÃkzk Ëu, {I ÃkÚÚkh {khíkk nqt yøkh íkq ¾wËk ni íkku yÃkLku ykÃk fku çk[k.” ðkun çkwík ¼÷k õÞk sðkçk Ëuíkk. ykÃk ( ) Lku yuf ÃkÚÚkh WMk fu {khk rsMk fu ÷økíku ne ðkun røkh Ãkzk ykih fwÔðíku ¾wËkËkË fe íkkçk Lk ÷k Mkfk. çkkÃk Lku Þun nk÷ík Ëu¾e WLnU økwMMkk ykÞk, WLnkU Lku yuf ÚkÃÃkz ÁÏMkkhu {wçkkhf Ãkh {khk, ykih ðnkt Mku ykÃk ( ) fe {kt fu ÃkkMk ÷kyu, Mkkhk ðkrfyk çkÞkLk rfÞk. {kt Lku fnk : RMku RMk fu nk÷ Ãkh Akuz Ëku sçk Þun ÃkiËk nwðk Úkk íkku økiçk Mku ykðkÍ ykE Úke fu yi yÕ÷kn ( ) fe Mkå[e çkLËe ! íkwÍu ¾wþ ¾çkhe nku Þun çkå[k yíkef ni, ykM{kLkkU {U RMk fk Lkk{ rMkÆef ni, {wnB{Ë fk Mkkrnçk ykih hVef ni.

ykrþfu yfçkh

3 Vh{kLku {wMíkVk

: òu þÏMk {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZLkk ¼q÷ økÞk ðkun sLLkík fk hkMíkk ¼q÷ økÞk.

Þun rhðkÞík rMkÆefu yfçkh ( ) Lku ¾wË {sr÷Mku yõËMk ( ) {U çkÞkLk fe. sçk Þun çkÞkLk fh [wfu, rsçkúe÷u y{eLk ( ) nkrÍhu çkkhøkkn nwyu ykih yÍo fe : yçkq çk¢ Lku Mk[ fnk ykih ðkun rMkÆef nI.

Þun nËeMk R{k{ yn{Ë fMík÷kLke ( Mknen çkw¾khe {U rÍ¢ fe.

) Lku þnuo

MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fk {wÏíkMkh íkykÁV

¾÷eVyu yÔð÷, ò LkþeLku {nçkq çku hççku fËeh, y{eÁ÷ {w y r{LkeLk nÍhíku MkÂGÞËw L kk rMkÆefu yfçkh fk Lkk{u Lkk{e RM{u røkhk{e yçËwÕ÷kn ykÃk fe fwLÞík yçkq çk¢ ykih rMkÆef ð yíkef ykÃk fu yÕfkçk nI. ! rMkÆef fk {k’Lkk ni : “çknwík rÍÞkËk Mk[ çkku÷Lku ðk÷k.” ykÃk Í{kLkyu òrnr÷GÞík ne {U RMk ÷fçk Mku {w÷¬çk nku økyu Úku õÞqtfu n{uþk ne Mk[ çkku÷íku Úku ykih yíkef fk {k’Lkk ni : “ykÍkË.” Mkhfkhu yk÷e {íko ç kík Lku ykÃk fku rçkþkhík Ëuíku nwyu Vh{kÞk : “ Þk’Lke íkq Lkkhu Ëku; Mku ykÍkË ni.” RMk r÷Þu ykÃk fk Þun ÷fçk nwðk. ykÃk fwhiþe nI ykih Mkkíkðª

4 Vh{kLku {wMíkVk økÞk.

ykrþfu yfçkh : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf Lk ÃkZk íknfef ðkun çkËçkÏík nku

Ãkw~ík {U þ-s-hyu LkMkçk hMkq÷wÕ÷kn fu ¾kLkËkLke þ-shu Mku r{÷ òíkk ni. ykÃk yk{w÷ Ve÷1 fu íkfheçkLk yZkE çkhMk çkk’Ë {¬íkw÷ {wfho{k {U ÃkiËk nwyu. y{eÁ÷ {wyr{LkeLk nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh ðkun Mknkçke nI rsLnkU Lku Mkçk Mku Ãkn÷u íkksËkhu rhMkk÷ík, þnLþknu Lkw ç kw Ô ðík, {ÏÍLku sq Ë ku Mk¾kðík fe rhMkk÷ík fe íkMËef fe. ykÃk RMk fËh òr{W÷ f{k÷kík yki h {ß{W÷ VÍkR÷ nI fu yÂBçkÞkyu rfhk{ fu çkk’Ë yøk÷u ykih rÃkA÷u ík{k{ RLMkkLkkU {U Mkçk Mku yVÍ÷ku yk’÷k nI. ykÍkË {ËkuO {U Mkçk Mku Ãkn÷u RM÷k{ fçkq ÷ rfÞk yki h ík{k{ rsnkËkU {U {wò-nËkLkk fkhLkk{kU fu MkkÚk þhef nwyu ykih MkwÕn ð støk fu ík{k{ Vi Mk÷kU {U {nçkqçku hççku fËeh, Mkkrnçku ¾i hu fMkeh fu ðÍeh ð {wþeh çkLk fh, rÍLËøke fu nh {kuz Ãkh ykÃk fk MkkÚk Ëu fh òt rLkMkkhe ð ðVkËkhe fk nf yËk rfÞk. 2 Mkk÷ 7 {kn {MLkËu r¾÷kVík Ãkh hkiLkf yVhkuÍ hn fh 22 sw{kË÷ W¾hk rMk. 13 rn. Ãkeh þheV fk rËLk økwÍkh fh ðVkík ÃkkE. y{eÁ÷ {wyr{LkeLk nÍhíku MkÂGÞËwLkk W{h Lku Lk{kÍu sLkkÍk ÃkZkE ykih hkiÍyu {wLkÔðhn {U nwÍqhu yõËMk fu Ãkn÷qyu {wfÆMk {U Ë^Lk nwyu. : Þk’Lke rsMk Mkk÷ Lkk {whkË ð Lkk nLòh yçk-hnk çkkËþkn nkrÚkÞkU fu ÷~fh fu n{hkn fk’çkyu {wþhoVk Ãkh nB÷k ykðh nwðk Úkk. RMk ðkrfyu fe íkVMke÷ òLkLku fu r÷Þu {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fe {íçkqyk rfíkkçk “yòRçkw÷ fwhykLk {y økhkRçkw÷ fwhykLk” fk {wíkk-÷yk fersÞu.

1

ykrþfu yfçkh

5 Vh{kLku {wMíkVk rËLk {uhe þVkyík r{÷uøke.

: rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {híkçkk Mkwçn ykih ËMk {híkçkk þk{ ËwwYËu Ãkkf ÃkZk WMku rfÞk{ík fu

Mkçk Mku Ãkn÷u fkiLk E{kLk ÷kÞk ?

Ëk’ðíku RM÷k{e fu Rþkyíke RËkhu {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fe {íçkqyk 92 MkVnkík Ãkh {w~íkr{÷ rfíkkçk, “MkðkLkunu fhçk÷k” MkVnk 37 Ãkh ni : yøk[uo Mknkçkyu rfhk{ ð íkkrçkELk ðøkihnw{ fe fMkeh s{kyíkkU Lku RMk Ãkh Íkuh rËÞk ni fu “rMkÆefu yfçkh” Mkçk Mku Ãkn÷u {kur{Lk nI. {økh çkk’Í nÍhkík Lku Þun ¼e Vh{kÞk fu Mkçk Mku Ãkn÷u {kur{Lk “nÍhíku y÷e” nI. çkk’Í Lku Þun fnk fu “nÍhíku ¾Ëeò” Mkçk Mku Ãkn÷u E{kLk Mku {wþhoV nw#. RLk yõðk÷ {U nÍhíku R{k{u yk÷e {fk{, R{k{w÷ yRB{k, rMkhksw÷ WB{n, nÍhíku R{k{u yk’Í{ yçkq nLkeVk Lku RMk íkhn íkíçkef (Þk’Lke {wðk-Vfík) Ëe ni fu {ËkuO {U Mkçk Mku Ãkn÷u nÍhíku yçkq çk¢ {wþhoV çk E{kLk nwyu ykih ykihíkkU {U nÍhíku WB{w÷ {wyr{LkeLk ¾Ëeò ykih Lkki W{ú Mkkrnçk ÍkËkU {U nÍhíku y÷e.

Mkçk Mku yVÍ÷ fkiLk ?

Ëk’ðíku RM÷k{e fu Rþkyíke RËkhu {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fe {íçkqyk 92 MkVnkík Ãkh {w~íkr{÷ rfíkkçk, “MkðkLkunu fhçk÷k” MkVnk 38 íkk 39 Ãkh ni : yn÷u MkwLLkík fk RMk Ãkh Rs{ky ni fu yÂBçkÞk fu çkk’Ë ík{k{ yk÷{ Mku yVÍ÷ nÍhíku yçkq çk¢ rMkÆef nI, WLk fu çkk’Ë nÍhíku W{h, WLk fu çkk’Ë nÍhíku WM{kLk, WLk fu çkk’Ë nÍhíku y÷e, WLk fu çkk’Ë ík{k{ y-þ-hyu {wçk~þhn, WLk fu çkk’Ë çkkfe yn÷u çkÿ, WLk fu çkk’Ë çkkfe yn÷u WnwË, WLk fu çkk’Ë

ykrþfu yfçkh

6 Vh{kLku {wMíkVk

: rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwwYË þheV Lk ÃkZk WMk Lku sVk fe.

çkkfe yn÷u çkiyíku rhÍðkLk, rVh ík{k{ Mknkçkk. Þun Rs{ky yçkq {LMkqh çkøkËkËe Lku Lkõ÷ rfÞk ni. RçLku yMkkrfh Lku nÍhíku RçLku W{h Mku rhðkÞík fe, Vh{kÞk fu n{ yçkq çk¢ ð W{h ð WM{kLk ð y÷e fku VÍe÷ík Ëu í ku Úku çknk÷u fu Mkhðhu yk÷{ n{ {U íkþheV Vh{k nI. (RçLku yMkkrfh, rs.

30, Mk. 346 ) R{k{ yn{Ë ðøkihk Lku nÍhíku y÷e {wíkoÍk Mku rhðkÞík rfÞk fu ykÃk Lku Vh{kÞk fu RMk WB{ík {U Lkçke fu çkk’Ë Mkçk Mku çkuníkh yçkq çk¢ ð W{h nI. (yiÍLk, Mk. 351) Ínçke Lku fnk fu Þun nÍhíku y÷e Mku çk íkðkíkwh {Lfq÷ ni.

íkku {I RÕÍk{ íkhkþkU ðk÷e MkÍk Ëqtøkk

RçLku yMkkrfh ( ) Lku yçËwhon{kLk rçkLk yçke ÷i÷k ( ) Mku rhðkÞík fe fu nÍhíku y÷e {wíkoÍk Lku Vh{kÞk : òu {wÍu nÍhíku yçkq çk¢ ð W{h Mku yVÍ÷ fnuøkk íkku {I WMk fku {w^íkhe fe (Þk’Lke RÕÍk{ ÷økkLku ðk÷u fku Ëe òLku ðk÷e) MkÍk Ëqtøkk.

f÷k{u nMkLk

çkhkËhu yk’÷k nÍhík, WMíkkÍu Í{Lk, nÍhíku {ki÷kLkk nMkLk hÍk ¾kLk yÃkLku {ß{qyyu f÷k{ “Íkifu Lkk’ík” {U yVTË÷w÷ çk-þhu çkk’Ë÷ yÂBçkÞk, {nçkqçku nçkeçku

ykrþfu yfçkh

7 Vh{kLku {wMíkVk

: òu {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk ËwYË þheV ÃkZuøkk {I rfÞk{ík fu rËLk WMk fe þVkyík f\tøkk.

¾wËk, Mkkrnçku rMkËfku MkVk, nÍhíku MkÂGÞËwLkk yçkq çk¢ rMkÆef rçkLk yçkq fwnkVk

fe þkLku MkËkfík rLkþkLk {U Þqt híçkwÂÕ÷MkkLk

nI : çkÞkt nku rfMk Íçkkt Mku {íkoçkk rMkÆefu yfçkh fk ni Þkhu økkh, {nçkqçku ¾wËk rMkÆefu yfçkh fk R÷kne ! hnT{ Vh{k ! ¾krË{u rMkÆefu yfçkh nqt íkuhe hn{ík fu MkËfu, ðkrMkíkk rMkÆefu yfçkh fk ÁMkw÷ ykih yÂBçkÞkfu çkk’Ëòu yVÍ÷nku yk÷{Mku

Þun yk÷{ {U ni rfMk fk {íkoçkk, rMkÆefu yfçkh fk

økËk rMkÆefu yfçkh fk, ¾wËk Mku VÍT÷ Ãkkíkk ni ¾wËk fu VÍT÷ Mku nqt {I økËk, rMkÆefu yfçkh fk ÍEVe {U Þun fwÔðík ni ÍEVkU fku fðe fh ËU Mknkhk ÷U ÍEVku yÂõðÞk rMkÆefu yfçkh fk nwyu VkYfku WM{kLkku y÷e sçk Ëkr¾÷u çkiyík çkLkk V¾úu Mk÷krMk÷ rMkÂÕMk÷k rMkÆefu yfçkh fk {fk{u Ïðkçku hkník [iLk Mku ykhk{ fhLku fku çkLkk Ãkn÷qyu {nçkqçku ¾wËk rMkÆefu yfçkh fk y÷e nI WMk fu Ëw~{Lk ykih ðkun Ëw~{Lk y÷e fk ni òu Ëw~{Lk yõ÷ fk Ëw~{Lk nwðk rMkÆefu yfçkh fk ÷wxkÞk hknu nf {U ½h fE çkkh RMk {nççkík Mku fu ÷wx ÷wx fh nMkLk ½h çkLk økÞk rMkÆefu yfçkh fk

{k÷ ð òLk ykfkyu Ëku snkt Ãkh fwhçkkLk Mkkrnçku {hrðÞkíku fMkehk nÍhíku MkÂGÞËwLkk yçkq nwhihk Mku {hðe ni fu hn{íku yk-÷r{ÞkLk, {¬e {-ËLke MkwÕíkkLk, {nçkqçku hn{kLk

fk Vh{kLku nfefík

ykrþfu yfçkh

8 Vh{kLku {wMíkVk

: {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf fe fMkhík fhku çkuþf Þun íkwBnkhu r÷Þu íknkhík ni.

rLkþkLk ni : “ Þk’Lke {wÍu f¼e rfMke fu {k÷ Lku ðkun VkyuËk Lk rËÞk òu yçkq çk¢ fu {k÷ Lku rËÞk.” çkkhøkknu LkwçkwÔðík Mku Þun rçkþkhík MkwLk fh nÍhíku MkÂGÞËwLkk yçkq çk¢ ( ) hku rËÞu ykih yÍo fe : Þk hMkq÷Õ÷kn ! {uhu ykih {uhu {k÷ fu {kr÷f ykÃk ne íkku nI. ðkune ykt¾ WLk fk òu {wtn íkfu, ðkune ÷çk fu {nTð nkU Lkk’ík fu ðkune Mkh òu WLk fu r÷Þu Íwfu, ðkune rË÷ òu WLk Ãku rLkMkkh ni (nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! RMk rhðkÞíku {wçkk-hfk Mku {k’÷q{ nwðk fu nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fk {wçkkhf yfeËk ¼e Þune Úkk fu n{ {nçkqçku hççkw÷ yLkk{ fu økw÷k{ nI ykih økw÷k{ fu ík{k{ {k÷ ð {Lkk÷ fk {kr÷f WMk fk ykfk ne nkuíkk ni, n{ økw÷k{kU fk íkku yÃkLkk ni ne õÞk ? õÞk Ãku þ fhU òLkkt õÞk [eÍ n{khe ni Þun rË÷ ¼e íkwBnkhk ni Þun òt ¼e íkwBnkhe ni

fYt íkuhu Lkk{ Ãku òt rVËk

RÂçíkËkyu RM÷k{{U òu þÏMk {wMkÕ{kLk nkuíkk ðkun yÃkLku RM÷k{ fku n¥k÷ ðMy (snkt íkf {wÂBfLk nkuíkk) {ÏVe h¾íkk fu nwÍqhu yfh{, Lkqhu {wsMMk{, øk{ Ïðkhu W{{

9 Vh{kLku {wMíkVk

ykrþfu yfçkh : íkw{ snkt ¼e nku {wÍ Ãkh ËwwYË ÃkZku fu íkwBnkhk ËwwYË {wÍ íkf ÃknkU[íkk ni.

fe íkhV Mku ¼e Þune nwõ{ Úkk íkkfu fkrVhkU fe íkhV Mku ÃknkU[Lku ðk÷e íkf÷eV ykih LkwfMkkLk Mku {nVqÍ hnU. sçk {wMkÕ{kLk {ËkuO fe íkk’ËkË 38 nku økE íkku nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Lku çkkhøkknu hMkq÷u yLðh {U yÍo fe : Þk hMkq÷Õ÷kn ! yçk y÷÷ yu’÷kLk íkç÷eøku RM÷k{ fe RòÍík RLkkÞík Vh{k ËersÞu. Ëku yk÷{ fu {kr÷fku {wÏíkkh, þVeyu hkuÍu þw{kh, WB{ík fu øk{ Ïðkh Lku yÔð÷Lk RLfkh Vh{kÞk {økh rVh ykÃk fu RMhkh Ãkh RòÍík RLkkÞík Vh{k Ëe. [wLkkL[u Mkçk {wMkÕ{kLkkU fku ÷u fh {ÂMsËw÷ nhk{ þheV {U íkþheV ÷u økyu ykih ¾íkeçku yÔð÷ nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Lku ¾wíçku fk ykøkkÍ rfÞk, ¾wíçkk þwYy nkuíku ne fw^Vkh ð {wÂ~hfeLk [khkU íkhV Mku {wMkÕ{kLkkU Ãkh xqx Ãkzu. {¬yu {wfho{k {U ykÃk fe y-Í-{íkku þhkVík {wMkÕ÷{ Úke, RMk fu çkk ðwsqË fw^Vkhu çkË yíðkh Lku ykÃk Ãkh ¼e RMk fËh ¾qLke ðkh rfÞu fu [unThyu {wçkkhf ÷nq ÷wnkLk nku økÞk n¥kk fu ykÃk çkunkuþ nku økyu. sçk ykÃk fu fçke÷u fu ÷kuøkkU fku ¾çkh nwE íkku ðkun ykÃk fku ðnkt Mku WXk fh ÷kyu. ÷kuøkkU Lku økw{kLk rfÞk fu nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh rÍLËk Lk çk[ MkfU ø ku . þk{ fku sçk ykÃk fku RVkfk nwðk ykih nkuþ {U ykyu íkku Mkçk Mku Ãkn÷u Þun yÕVkÍ ÍçkkLku MkËkfík rLkþkLk Ãkh òhe nwyu : {nçkqçku hççku Íw÷ s÷k÷ fk õÞk nk÷ ni ? ÷kuøkkU fe

ykrþfu yfçkh

10 Vh{kLku {wMíkVk Vh{kíkk ni.

: rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {íkoçkk ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

WMk Ãkh Mkku hn{íkU LkkrÍ÷

íkhV Mku RMk Ãkh çknwík {÷k{ík nwE fu WLk fk MkkÚk ËuLku fe ðsn Mku ne Þun {wMkeçkík ykE, rVh ¼e WLne fk Lkk{ ÷u hnu nku. ykÃk fe ðkr÷Ëyu {krsËk WB{w÷ ¾ih ¾kLkk ÷u yk# {økh ykÃk fe yuf ne MkËk Úke fu þknu ¾wþ r¾Mkk÷, Ãkifhu nwMLkku s{k÷ fk õÞk nk÷ ni ? ðkr÷Ëyu {kuníkh{k Lku ÷k RÕ{e fk RÍnkh rfÞk íkku ykÃk Lku Vh{kÞk : WB{u s{e÷ (nÍhíku MkÂGÞËwLkk W{h fe çknLk) Mku ËhÞk^ík fersÞu, ykÃk fe ðkr÷Ëyu {krsËk yÃkLku ÷Ïíku rsøkh fe RMk {Í÷q { kLkk nk÷ík {U fe økE çku íkkçkkLkk Ëh-ÏðkMík Ãkqhe fhLku fu r÷Þu nÍhíku MkÂGÞ-ËíkwLkk WB{u s{e÷ fu ÃkkMk øk# ykih Mkhðhu {k’Mkq{ fk nk÷ {k’÷q{ rfÞk. ðkun ¼e Lkk {wMkkRË nk÷kík fu Mkçkçk WMk ðõík yÃkLkk RM÷k{ AwÃkkyu nwyu Úkª ykih [qtfu WB{w÷ ¾ih y¼e íkf {wMkÕ{kLk Lk nwE Úkª r÷nkÍk yLkòLk çkLkíku nw y u Vh{kLku ÷økª : {I õÞk òLkq t fki L k {w n B{Ë ykih fkiLk yçkq çk¢ ( ). nkt ykÃk fu çkuxu fe nk÷ík MkwLk fh hLs nwðk, yøkh ykÃk fnU íkku {I [÷ fh WLk fe nk÷ík Ëu¾ ÷qt. WB{w÷ ¾ih ykÃk fku yÃkLku ½h ÷u yk#. WLnkU Lku sçk nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fe nk÷íku Íkh Ëu¾e íkku íknB{w÷ (Þk’Lke çkhËk~ík) Lk fh Mkfª, hkuLkk þwYy fh rËÞk. nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Lku ÃkqAk : {uhu ykfk fe ¾ih ¾çkh ËersÞu. nÍhíku MkÂGÞ-ËíkwLkk

11 Vh{kLku {wMíkVk fLsqMk íkheLk þÏMk ni.

ykrþfu yfçkh : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ Ãkh ËwwYË þheV Lk ÃkZu íkku ðkun ÷kuøkkU {U Mku

WB{u s{e÷ Lku ðkr÷Ëyu Mkkrnçkk fe íkhV Rþkhk fhíku nwyu íkðßòun rË÷kE. ykÃk Lku Vh{kÞk fu RLk Mku ¾kiV Lk fersÞu, íkçk WLnkU Lku yÍo fe : LkrçkGÞu hn{ík yÕ÷kn fe RLkkÞík Mku çk¾ihku ykrVGÞík nI ykih Ëkhu yhf{ Þk’Lke nÍhíku MkÂGÞËwLkk yhf{ fu ½h íkþheV Vh{k nI. ykÃk Lku Vh{kÞk : ¾wËk fe fMk{ ! {I WMk ðõík íkf fkuE [eÍ ¾kŸøkk Lk rÃkÞqtøkk, sçk íkf þnLþknu Lkw ç kw Ô ðík, MkhkÃkk ¾i h ku çk-h-fík fe rÍÞkhík fe MkykËík nkrMk÷ Lk fh ÷qt. [wLkkL[u ðkr÷Ëyu {krsËk hkík fu ykr¾he rnMMku {U ykÃk fku ÷u fh nwÍqh íkksËkhu rhMkk÷ík fe r¾Ë{íku çkk çk-h-fík {U Ëkhu yhf{ nkrÍh nw#. ykrþfu yfçkh nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh nwÍqhu yLðh Mku r÷Ãkx fh hkuLku ÷øku, ykfkyu øk{ økwMkkh ykih ðnkt {kisqË Ëeøkh {wMkÕ{kLkkU Ãkh ¼e røkÞko (Þk’Lke hkuLkk) íkkhe nku økÞk fu MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fe nk÷íku Íkh Ëu¾e Lk òíke Úke. rVh ykÃk Lku {wMíkVk òLku hn{ík, þByu çkÍ{u rnËkÞík Mku yÍo fe : Þun {uhe ðkr÷Ëyu {krsËk nI, ykÃk RLk fu r÷Þu rnËkÞík fe Ëwyk fersÞu ykih RLnU Ëk’ðíku RM÷k{ ËersÞu. þknu ¾iÁ÷ yLkk{ Lku WLk fku RM÷k{ fe Ëk’ðík Ëe, ! ðkun WMke ðõík {wMkÕ{kLk nku øk#.

12 Vh{kLku {wMíkVk Ãkkf Lk ÃkZu.

ykrþfu yfçkh : WMk þÏMk fe Lkkf ¾kf yk÷qË nku rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ Ãkh ËwwYËu

rsMku r{÷ økÞk øk{u {wMíkVk, WMku rÍLËøke fk {Ík r{÷k f¼e Mki÷u y~f hðkt nwðk, f¼e “ykn” rË÷ {U Ëçke hne (ðMkkR÷u çkÂÏþþ)

hknu ¾wËk {U {wÂ~f÷kík Ãkh Mkçkú

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! ËeLku RM÷k{ fe Rþkyík ð íkhðes fu r÷Þu rfMk fËh {MkkRçk ð yk÷k{ çkhËk~ík rfÞu økyu, RM÷k{ fu yÍe{ {wçkÂÕ÷økeLk Lku íkLk {Lk ÄLk Mkçk hknu ¾wËk {U fwhçkkLk fh rËÞk ! yks ¼e yøkh {-ËLke fkrV÷u {U MkVh Ãkh òíku, RÂLVhkËe fkurþþ Vh{kíku, MkwLLkíkU Mke¾íku rMk¾kíku Þk MkwLLkíkkU Ãkh y{÷ fhíku fhkíku nwyu yøkh {wÂ~f÷kík fk Mkk{Lkk nku íkku n{U ykrþfu yfçkh MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fu nk÷kík ð ðkrfykík fku Ãkuþu LkÍh h¾ fh yÃkLku r÷Þu íkMkÕ÷e fk Mkk{kLk {wnGÞk fh fu {-ËLke fk{ {ÍeË íkuÍ fh ËuLkk [krnÞu ykih ËeLk fu r÷Þu íkLk {Lk ÄLk rLkMkkh fh ËuLku fk sÍçkk yÃkLku yLËh Wòøkh fhLkk [krnÞu siMkk fu ykrþfu yfçkh ykr¾he Ë{ íkf RÏ÷kMk ykih RÂMíkfk{ík fu MkkÚk ËeLku RM÷k{ fe r¾Ë{ík Mkh yLò{ Ëuíku hnu, hknu ¾wËk {U òLk fe çkkÍe ÷økk Ëe {økh Ãkkyu RÂMíkõ÷k÷ {U Íhko çkhkçkh ¼e ÷ÂøÍþ Lk ykE, ËeLku RM÷k{ fçkq÷ fhLku fe ÃkkËkþ {U òu Mknkçkyu rfhk{ {Í÷q{kLkk rÍLËøke çkMkh fh hnu Úku ykÃk Lku WLk fu r÷Þu hn{ík ð þVfík fu ËrhÞk çknk rËÞu. ykih çkkhøkknu hççkw÷ W÷k Mku ykÃk Lku Mkkrnçku íkõðk fk ÷fçk ÃkkÞk ykih r¾Ë{íku

ykrþfu yfçkh

13

: rsMk Lku {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk Ëku Mkku çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk WMk fu Ëku Mkku Mkk÷ fu økwLkkn {wykV

Vh{kLku {wMíkVk nkUøku.

ËeLku ¾wËk ykih WÕVíku {wMíkVk {U {k÷ ¾[o fhLku Ãkh MkwÕíkkLku Ëku snkLk, hn{íku yk-÷r{ÞkLk Lku ¼e ykÃk fe íkk’heV ð íkkiMkeV çkÞkLk Vh{kE.

Mkkík økw÷k{ ¾heË fh ykÍkË rfÞu “Víkkðk h-ÍrðGÞk” rsÕË 28 MkVnk 509 Ãkh ni : y{eÁ÷ {w y r{LkeLk nÍhíku MkÂGÞËw Lkk yçkq çk¢ rMkÆef Lku 7 (økw÷k{kU fku ¾heË fh WLk) fku ykÍkË rfÞk, RLk Mkçk (økw÷k{kU) Ãkh yÕ÷kn fe hkn {U ÍwÕ{ íkkuzk òíkk Úkk ykih RLnª (rMkÆefu yfçkh) fu r÷Þu Þun ykÞík Wíkhe : íkh-s-{yu fLÍw÷ E{kLk : ykih çknw ík WMk (Ëku;) Mku Ëq h h¾k òyuøkk òu Mkçk Mku çkzk ÃkhunÍ økkh.

MkVnk 512 Ãkh R{k{ VÏÁÆeLk hkÍe fu nðk÷u Mku ni : n{ MkwÂLLkÞkU fu {wVÂMMkheLk fk RMk Ãkh Rs{ky ni fu Mku {whkË nÍhíku (MkÂGÞËwLkk) yçkq çk¢ nI.

(Víkkðk h-ÍrðGÞk)

fMhu Ãkkfu r¾÷kVík fu ÁõLku Áfª þknu fkiMkiLk fu LkkRçku yÔð÷ª Þkhu økkhu þnLþknu ËwLÞk ð ˪ yMËfwMMkkrËfª MkÂGÞËw÷ {w¥kfª [~{ku økkuþu ðÍkhík Ãku ÷k¾kU Mk÷k{

ykrþfu yfçkh

14 Vh{kLku {wMíkVk

: {wÍ Ãkh ËwwYË þheV ÃkZku yÕ÷kn

íkw{ Ãkh hn{ík ¼usuøkk.

íkeLk [eÍU ÃkMkLË nI {wþehu hMkq÷u yLðh, ykrþfu þnLþknu çknhku çkh, nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Vh{kíku nI {wÍu íkeLk [eÍU ÃkMkLË nI : Þk’Lke (1) ykÃk fu [unThyu Ãkwh yLðkh fk ËeËkh fhíku hnLkk (2) ykÃk Ãkh yÃkLkk {k÷ ¾[o fhLkk yki h (3) ykÃk fe çkkhøkkn {U nkrÍh hnLkk. {uhu íkku ykÃk ne Mkçk fwA nI hn{íku yk÷{ {I S hnk nqt Í{kLku {U ykÃk ne fu r÷Þu íkw Bnkhe ÞkË fku fi Mku Lk rÍLËøke Mk{Íqt Þune íkku yuf Mknkhk ni rÍLËøke fu r÷Þu

íkeLkkU ykhÍqyut çkh yk# yÕ÷knw Ëkðh Lku nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fe Þun íkeLkkU ÏðkrnþU nw ççku hMkq ÷u yLðh fu MkËfu Ãkqhe Vh{k ˪ (1) ykÃk fku MkVh ð nÍh {U hVkfíku nçkeçk LkMkeçk hne, Þnkt íkf fu økkhu Mkkih fe íkLnkE {U ykÃk fu rMkðk fkuE ykih rÍÞkhík Mku {wþhoV nkuLku ðk÷k Lk Úkk (2) RMke íkhn {k÷e fwhçkkLke fe MkykËík RMk fMkhík Mku LkMkeçk nwE fu yÃkLkk Mkkhk {k÷ ð Mkk{kLk Mkhfkhu Ëku snkt fu fË{kU Ãkh fwhçkkLk fh rËÞk ykih (3) {Íkhu Ãkwh yLðkh {U ¼e yÃkLke ËkR{e hVkfík ð fwçkoík RLkkÞík Vh{kE.

ykrþfu yfçkh

15 Vh{kLku {wMíkVk r÷Þu {økrVhík ni.

: {wÍ Ãkh fMkhík Mku ËwwYËu Ãkkf ÃkZku çkuþf íkwBnkhk {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZLkk íkwBnkhu økwLkknkU fu

{wn B{Ë ni {íkkyu yk÷{u EòË Mku ÃÞkhk rÃkËh {kËh Mku {k÷ku òLk Mku yki÷kË Mku ÃÞkhk

fkþ ! n{khu yLËh ¼e sÍçkk ÃkiËk nku òyu

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! ykrþfu yfçkh fu R~fku {nççkík ¼hu ðkrfykík n{khu r÷Þu {~y÷u hkn nI. hknu R~f {U ykrþf yÃkLke Íkík fe Ãkhðkn Lknª fhíkk çkÕfu WMk fe rË÷e ík{LLkk Þune nkuíke ni fu rhÍkyu {nçkqçk fe ¾kríkh yÃkLkk Mkçk fwA ÷wxk Ëu. fkþ ! n{khu yLËh ¼e yiMkk sÍTçkyu MkkrËfk ÃkiËk nku òyu fu ¾wËk ð {wMíkVk fe rhÍk fe ¾kríkh yÃkLkk Mkçk fwA fwhçkkLk fh ËU. òLk Ëe, Ëe nw E WMke fe Úke nf íkku Þun ni fu nf yËk Lk nwðk

{nççkík fu ¾ku¾÷u Ëk’ðu

yVMkkuMk ! MkË fhkuz yVMkkuMk ! yçk {wMkÕ{kLkkU fe yõMkrhGÞík fe nk÷ík Þun nku [wfe ni fu R~fku {nççkík fu ¾ku¾÷u Ëk’ðu ykih òLkku {k÷ ÷wxkLku fu {nTÍ Lkk’hu ÷økkíku nI, Íkrnhe nk÷ík Ëu¾ fh yiMkk ÷økíkk ni økkuÞk RLk fu LkÍËef ËwLÞk fe fÿ (RÍTÍík) RMk fËh çkZ økE ni fu RM÷k{e yõËkh fe fkuE Ãkhðkn Lknª hne, LkrçkGÞu hn{ík, øk{ økwMkkhu WB{ík fe ykt¾kU fe XLzf (Þk’Lke Lk{kÍ) fe ÃkkçkLËe fk fwA r÷nkÍ Lknª, økihkU fe Lk¬k÷e {U RMk fËh {nTrðGÞík fu

ykrþfu yfçkh

16 Vh{kLku {wMíkVk : òu {wÍ Ãkh yuf ËwwYË þheV ÃkZíkk ni yÕ÷kn r÷¾íkk ni ykih fehkík WnwË Ãknkz rsíkLkk ni.

WMk fu r÷Þu yuf fehkík ysTh

Rr¥kçkkyu MkwLLkík fk rçk÷fw÷ ¾Þk÷ Lknª. yÕ÷knw Ëkðh n{U ykrþfu yfçkh nÍhíku MkÂGÞËw L kk rMkÆefu yfçkh fu MkËfu ðÕð÷yu R~fku {nççkík ykih sÍTçkyu Rr¥kçkkyu MkwLLkík RLkkÞík Vh{kyu. íkq $økúuÍe VuþLk Mku nh Ë{ çk[k fh {wÍu MkwLLkíkkU Ãkh [÷k Þk R÷kne ! øk{u {w M íkVk Ëu øk{u {w M íkVk Ëu nku ËËuo {ËeLkk yíkk Þk R÷kne ! (ðMkkR÷u çkÂÏþþ)

Þkhu økkh fk {k÷e EMkkh

økÍðyu íkçkqf fu {kify Ãkh LkrçkGÞu fhe{, hQVwhone{ Lku yÃkLke WB{ík fu yÂøLkÞk (Þk’Lke {k÷ËkhkU) ykih yhçkkçku Mkhðík (Þk’Lke ËkiÕkík {LËkU) fku nwõ{ rËÞk fu ðkun yÕ÷knw hççkw÷ RçkkË fu hkMíku {U rsnkË fu r÷Þu {k÷e R{ËkË {U çkZ [Z fh rnMMkk ÷U íkkfu {wòrnËeLku RM÷k{ fu r÷Þu ¾wËkuo Lkkuþ (Þk’Lke ¾kLku ÃkeLku) ykih MkwðkrhÞkU fk RÂLíkÍk{ rfÞk ò Mkfu. {nçkqçku hn{kLk, þknu fkiLkku {fkLk fu RMk Vh{kLku høçkík rLkþkLk fe íkk’{e÷ fhíku nwyu rsMk nMíke Lku hknu ¾wËk fu r÷Þu yÃkLke Mkkhe Ëki÷ík çkkhøkknu rhMkk÷ík {U Ãkuþ fe ðkun Mknkçke RçLku Mknkçke, ykrþfu yfçkh nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Úku, ykÃk Lku ½h fk Mkkhk {k÷ku {íkky ykfk fu fË{kU {U Zu h fh rËÞk. LkrçkGÞu {w Ï íkkh, Ëku yk÷{ fu íkksËkh, þnLþknu

ykrþfu yfçkh

17 Vh{kLku {wMíkVk

: rsMk Lku {wÍ Ãkh yuf çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

WMk Ãkh ËMk hn{íkU ¼usíkk ni.

yçkhkh Lku yÃkLku Þkhu økkh fu RMk EMkkh fku Ëu¾ fh RÂMík^Mkkh Vh{kÞk : õÞk yÃkLku ½h çkkh fu r÷Þu ¼e fwA Akuzk ? çkMkË y-Ëçkku yunríkhk{ yÍo økwÍkh nwyu : “WLk fu r÷Þu {I yÕ÷kn ykih WMk fu hMkq÷ fku Akuz ykÞk nqt.” ({ík÷çk Þun ni fu {uhu ykih {uhu yn÷ku RÞk÷ fu r÷Þu yÕ÷kn ð hMkq÷ fkVe nI)

þkRh Lku RMk sÍTçkyu òt rLkMkkhe fku Þqt LkÍ{ rfÞk ni :

RíkLku {U ðkun hVefu LkwçkwÔðík ¼e yk økÞk rsMk Mku rçkLkkyu R~fku {nççkík ni WMíkwðkh ÷u ykÞk yÃkLku MkkÚk ðkun {Ëuo ðVk Mkrh~ík nh [eÍ rsMk Mku [~{u snkt {U nku yu’ríkçkkh çkku ÷ u nw Í q h , [krnÞu rV¢u RÞk÷ ¼e fnLku ÷økk ðkun R~fku {nççkík fk hkÍËkh yi íkwÍ Mku ËeËyu {nku yLsw{ Vhkuøk økeh yi íku h e Íkík çkkRMku íkõðeLku YÍøkkh ÃkhðkLku fku [hkøk íkku çkw÷çkw÷ fku Vq÷ çkMk rMkÆef fu r÷Þu ni ¾wËk fk hMkq÷ çkMk

rMkÆefu yfçkh fe þkLk ykih fwhykLk

yk’÷k nÍhík, yÍe{w÷ çk-h-fík, {wsrÆËu ËeLkku r{Õ÷ík, R{k{u R~fku {nççkík y÷nks y÷ fkhe y÷ nkrVÍ þkn R{k{ yn{Ë hÍk ¾kLk Lkõ÷ Vh{kíku nI : “nÍhíku MkÂGÞËwLkk R{k{ VÏÁÆeLk hkÍe Lku “{Vkíkenw÷ økiçk (íkVMkehu fçkeh) ” {U Vh{kÞk fu Mkqhyu ðÕ÷i÷ (nÍhíku MkÂGÞËwLkk) yçkq çk¢ fe Mkqhn ni ykih Mkqhyu ðÆwnk (nÍhíku MkÂGÞËwLkk) {wnB{Ë fe Mkqhn ni.”

ykrþfu yfçkh

18 Vh{kLku {wMíkVk

: òu þÏMk {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZLkk ¼q÷ økÞk ðkun sLLkík fk hkMíkk ¼q÷ økÞk.

ðMVu Á¾ WLk fk rfÞk fhíku nI þnuo ð~þBMkku Ëwn k fhíku nI WLk fe n{ {ËTnku MkLkk fhíku nI rsLk fku {n{qË fnk fhíku nI (nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

yk’÷k nÍhík fe ík~hen

{uhu ykfk yk’÷k nÍhík, R{k{u yn÷u MkwLLkík, {ki÷kLkk þkn R{k{ yn{Ë hÍk ¾kLk nÍhíku MkÂGÞËwLkk R{k{ VÏÁÆeLk hkÍe fu RMk fki÷u {wçkkhf fe ík~hen fhíku nwyu Vh{kíku nI : nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fe Mkqhn fku “ðÕ÷i÷ ” fk Lkk{ ËuLkk ykih {wMíkVk òLku hn{ík fe Mkqhn fk Lkk{ “ðÆwnk” h¾Lkk økku Þ k RMk çkkík fe íkhV Rþkhk ni fu Lkçke rMkÆef fk Lkqh ykih WLk fe rnËkÞík ykih yÕ÷kn fe íkhV WLk fk ðMke÷k rsLk fu Íheyu yÕ÷kn fk VÍT÷ ykih WMk fe rhÍk ík÷çk fe òíke ni ykih rMkÆef , Lkçke fe hkník ykih WLk fu WLMk ð MkwfqLk ykih Rí{eLkkLku Lk^Mk fe ðsn nI ykih WLk fu {nTh{u hkÍ ykih WLk fu ¾kMk {wyk-{÷kík Mku ðkçkMíkk hnLku ðk÷u, RMk r÷Þu fu yÕ÷kn íkçkk-h-f ð íkyk÷k Vh{kíkk ni : “yki h hkík fku ÃkËko à kku þ rfÞk.” yki h yÕ÷kn íkyk÷k Vh{kíkk ni : “íkwBnkhu r÷Þu hkík ykih rËLk çkLkkyu fu hkík {U ykhk{ fhku ykih rËLk {U WMk fk VÍT÷ Zqtzku ykih RMk r÷Þu fu íkw{ nf

ykrþfu yfçkh

19 Vh{kLku {wMíkVk økÞk.

: rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf Lk ÃkZk íknfef ðkun çkËçkÏík nku

{kLkku.”

ykih Þun RMk çkkík fe íkhV íkÕ{en (Þk’Lke Rþkhk) ni fu ËeLk fk rLkÍk{ RLk ËkuLkkU ({nçkqçku hççku yfçkh ð rMkÆefu yfçkh ) Mku fkR{ ni siMku fu ËwLÞk fk rLkÍk{ rËLk hkík Mku fkR{ ni íkku yøkh rËLk Lk nku íkku fwA LkÍh Lk ykyu ykih hkík Lk nku íkku MkwfqLk nkrMk÷ Lk nku. ({k¾qÍ yÍ Víkkðk h-ÍrðGÞk, rs. 28, Mk. 679, 681) ¾kMk WMk Mkkrçkfu Mkihu fwçkuo ¾wËk

ykinËu fkr{r÷GÞík Ãku ÷k¾kU Mk÷k{

MkkÞyu {wMíkVk, {kÞyu RMíkVk yMËfwMMkkrËfª, MkÂGÞËw÷ {w¥kfª

RÍTÍku LkkÍu r¾÷kVík Ãku ÷k¾kU Mk÷k{ [~{ku økkuþ u ðÍkhík Ãku ÷k¾kU Mk÷k{

r{Bçkhu {wLkÔðh fu ÍeLku fk yunríkhk{

ík-çkhkLke Lku ykiMkík {U nÍhíku MkÂGÞËwLkk RçLku W{h fu nðk÷u Mku çkÞkLk rfÞk ni fu íkk ÍeMík (Þk’Lke rÍLËøke ¼h) nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh r{Bçkhu {w L kÔðh Ãkh WMk søkn Lknª çki X u snkt nw Í q h íkþheV Vh{k nkuíku Úku, RMke íkhn nÍhíku MkÂGÞËwLkk W{h VkYfu yk’Í{ , nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fe søkn ykih nÍhíku MkÂGÞËwLkk WM{kLku økLke nÍhíku MkÂGÞËwLkk W{h VkYfu yk’Í{ fe søkn Ãkh sçk íkf rÍLËk hnu f¼e Lknª çkiXu.

Mkhfkhu Lkk{Ëkh fk Þkh

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! rsMk íkhn {wrnççku {nhu {wLkÔðh, hVefu hMkq÷u yLðh, ykrþfu yfçkh nÍhíku MkÂGÞËwLkk

20 Vh{kLku {wMíkVk rËLk {uhe þVkyík r{÷uøke.

ykrþfu yfçkh : rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {híkçkk Mkwçn ykih ËMk {híkçkk þk{ ËwwYËu Ãkkf ÃkZk WMku rfÞk{ík fu

rMkÆefu yfçkh fku {nçkqçku hççku yfçkh, Ëku yk÷{ fu íkksðh Mku çku ÃkLkkn R~fku {nççkík Úke, RMke íkhn hMkq÷u hn{ík, MkhkÃkk sqËku Mk¾kðík ¼e rMkÆefu yfçkh Mku {nççkík ð þVfík Vh{kíku. yk’÷k nÍhík, R{k{u yn÷u MkwLLkík, {ki÷kLkk þkn R{k{ yn{Ë hÍk ¾kLk Lku “Víkkðk h-ÍrðGÞk” fe rsÕË LkBçkh 8 MkVnk 610 Ãkh ðkun ynkËeMku {wçkk-hfk sBy Vh{k# rsLk {U hMkq÷wÕ÷kn Lku yÃkLku ÃÞkhu rMkÆefu yfçkh fe þkLku rhVTyík rLkþkLk çkÞkLk Vh{kE ni [wLkkL[u íkeLk rhðkÞkík {w÷k-nÍk Vh{kRÞu : (1) rnçkÁ÷ WB{n (Þk’Lke WB{ík fu çknwík çkzu ykr÷{) nÍhíku MkÂGÞËwLkk yçËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk Mku rhðkÞík ni , hMkq ÷ w Õ ÷kn yki h nw Í q h ( ) fu Mknkçkk ( ) yu f íkk÷kçk {U íkþheV ÷u økyu , nw Í q h Lku RþkoË Vh{kÞk : nh þÏMk yÃkLku Þkh fe íkhV Ãkihu (Þk’Lke íkihu). Mkçk Lku yiMkk ne rfÞk Þnkt íkf fu rMkVo hMkq÷wÕ÷kn ykih (nÍhíku MkÂGÞËwLkk) yçkq çk¢ rMkÆef çkkfe hnu, hMkq÷wÕ÷kn rMkÆef ( ) fe íkhV Ãkih (Þk’Lke íkih) fu íkþheV ÷u økyu ykih WLnU øk÷u ÷økk fh Vh{kÞk : “{I rfMke fku ¾÷e÷ çkLkkíkk íkku yçkq çk¢ fku çkLkkíkk ÷urfLk ðkun {uhk Þkh ni.”

(2) nÍhíku (MkÂGÞËw L kk) òrçkh rçkLk yçËwÕ÷kn Mku rhðkÞík ni fu n{ r¾Ë{íku yõËMk

ykrþfu yfçkh

21 Vh{kLku {wMíkVk

: rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwwYË þheV Lk ÃkZk WMk Lku sVk fe.

nwÍqhu ÃkwhLkqh {U nkrÍh Úku, RþkoË Vh{kÞk : RMk ðõík íkw{ Ãkh ðkun þÏMk [{fu (Þk’Lke Íkrnh nku) økk fu yÕ÷kn Lku {uhu çkk’Ë WMk Mku çkuníkh ð çkwÍwøko íkh rfMke fku Lk çkLkkÞk ykih WMk fe þVkyík, þVkyíku yÂBçkÞkyu rfhk{ ( ) fu {krLkLË nkuøke. n{ nkrÍh ne Úku fu (nÍhíku MkÂGÞËwLkk) yçkq çk¢ rMkÆef LkÍh ykyu, MkÂGÞËu yk÷{ Lku rfÞk{ Vh{kÞk (Þk’Lke ¾zu nku økyu) ykih (nÍhíku MkÂGÞËwLkk) rMkÆef fku ÃÞkh rfÞk ykih øk÷u ÷økkÞk. (íkkhe¾u çkøkËkË, rs. 3, Mk. 340) (3) nÍhíku (MkÂGÞËwLkk) yçËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk Mku rhðkÞík ni, {I Lku nwÍqhu yõËMk fku y{eÁ÷ {wyr{LkeLk (nÍhíku MkÂGÞËwLkk) y÷e (y÷ {wíkoÍk) fu MkkÚk ¾zu Ëu¾k, RíkLku {U yçkq çk¢ rMkÆef nkrÍh nwyu. nwÍqhu ÃkwhLkqh Lku WLk Mku {wMkk-Vnk Vh{kÞk (Þk’Lke nkÚk r{÷kyu) ykih øk÷u ÷økkÞk ykih WLk fu ËnLk (Þk’Lke {wtn) Ãkh çkkuMkk rËÞk. {ki÷k y÷e Lku yÍo fe : õÞk nwÍqh ( ) yçkq çk¢ ( ) fk {wtn [q{íku nI ?

Vh{kÞk : “yi yçkw ÷ nMkLk1 ( ) ! yçkq çk¢ ( ) fk {íkoçkk {uhu Þnkt yiMkk ni siMkk {uhk {íkoçkk {uhu hçk ( ) fu nwÍqh.”

(Víkkðk h-ÍrðGÞk {w¾hoò, rs. 8, Mk. 610 , 612 )

: yÃkLku çkzu þnÍkËu nÍhíku MkÂGÞËwLkk R{k{ n-MkLku {wßíkçkk Mku y{eÁ÷ {wyr{LkeLk nÍhíku MkÂGÞËwLkk yr÷GÞw÷ {wíkoÍk “yçkw÷ nMkLk” ni.

1

fe rLkMçkík fe fwLÞík

ykrþfu yfçkh

22 Vh{kLku {wMíkVk

: òu {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk ËwYË þheV ÃkZuøkk {I rfÞk{ík fu rËLk WMk fe þVkyík f\tøkk.

fnª røkhíkkU fku Mkt¼k÷U, fnª YXkU fku {Lkkyut ¾kuËU RÕnkË fe sz çkk’Ëu ÃkÞBçkh rMkÆef íkq ni ykÍkË Mkfh Mku íkuh u çkLËu ykÍkË ni Þun Mkkr÷f ¼e íkuhk çkLËyu çku Íh rMkÆef (ËeðkLku Mkkr÷f yÍ {w^íke yn{Ë Þkh ¾kLk

)

{wheËu fkr{÷ {uhu ykfk yk’÷k nÍhík, R{k{u yn÷u MkwLLkík, {ki÷kLkk þkn R{k{ yn{Ë hÍk ¾kLk “Víkkðk h-ÍrðGÞk þheV” {U Vh{kíku nI : “ykir÷Þkyu rfhk{ Vh{kíku nI fu Ãkqhe fkyuLkkík {U {wMíkVk siMkk Lk fkuE Ãkeh ni ykih Lk yçkq çk¢ rMkÆef siMkk fkuE {wheË ni.”

(Víkkðk h-ÍrðGÞk {w¾hoò, rs. 11 , Mk. 326) yõ÷ ni íkuhe rMkÃkh, R~f ni þ{þeh íkuhe {uhu Ëhðuþ ! r¾÷kVík ni snktøkeh íkuhe {k rMkðk yÕ÷kn fu r÷Þu ykøk ni íkõçkeh íkuhe íkq {wMkÕ{kt nku íkku íkõËeh ni íkËçkeh íkuhe fe {wnB{Ë Mku ðVk íkqLku íkku n{ íkuhu nI Þun snkt [eÍ ni õÞk, ÷kinku f÷{ íkuhu nI

rMkÆefu yfçkh Lku R{k{ík Vh{kE Ëk’ðíku RM÷k{e fu Rþkyíke RËkhu {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fe {íçkqyk 92 MkVnkík Ãkh {w~íkr{÷ rfíkkçk, “MkðkLkunu fhçk÷k” MkVnk 41 Ãkh ni : çkw¾khe ð {wÂM÷{ Lku nÍhíku (MkÂGÞËwLkk) yçkq {qMkk y~yhe Mku rhðkÞík fe,

ykrþfu yfçkh

23 Vh{kLku {wMíkVk

: {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf fe fMkhík fhku çkuþf Þun íkwBnkhu r÷Þu íknkhík ni.

nw Í q h u yõËMk {heÍ nw y u yki h {hÍ Lku øk-÷çkk rfÞk íkku Vh{kÞk fu yçkq çk¢ fku nwõ{ fhku fu Lk{kÍ ÃkZkyut. MkÂGÞ-ËíkwLkk ykRþk rMkÆefk Lku yÍo fe : Þk hMkq÷Õ÷kn ! ðkun Lk{o rË÷ ykË{e nI ykÃk fe søkn ¾zu nku fh Lk{kÍ Lk ÃkZk MkfUøku. Vh{kÞk : nwõ{ Ëku yçkq çk¢ fku fu Lk{kÍ ÃkZkyut. nÍhíku MkÂGÞ-ËíkwLkk ykRþk rMkÆefk Lku rVh ðku n e WÍT h Ãku þ rfÞk. nw Í q h ( ) Lku rVh Þune nwõ{ çk íkkfeË Vh{kÞk ykih nÍhíku MkÂGÞËw L kk yçkq çk¢ Lku nw Í q h fe nÞkíku {wçkkhf {U Lk{kÍ ÃkZkE. Þun nËeMku {w-íkðkríkh ni (òu fu) nÍhíku ykRþk ð RçLku {MkQË ð RçLku yççkkMk ð RçLku W{h ð yçËwÕ÷kn rçkLk ÍByk ð yçkq MkEË ð y÷e rçkLk yçke íkkr÷çk ð n^Mkk ( ) ðøkihnw{ Mku {hðe ni. W-÷{k Vh{kíku nI fu RMk nËeMk {U RMk Ãkh çknwík ðkÍun Ë÷k÷ík ni fu nÍhíku rMkÆef {wí÷fLk ík{k{ Mknkçkk Mku yVÍ÷ ykih r¾÷kVík ð R{k{ík fu r÷Þu Mkçk Mku ynf ð yki÷k (Þk’Lke rÍÞkËk nfËkh ykih çkuníkh) nI. RÕ{ {U, ÍkunTË {U çku þwçkk íkq Mkçk Mku çkZ fh fu R{k{ík Mku íkuhe ¾w÷ økyu òinh rMkÆef RMk R{k{ík Mku ¾w÷k íkw{ nku R{k{u yfçkh Úke Þune hBÍu Lkçke fníku nI niËh rMkÆef (ËeðkLku Mkkr÷f)

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! ykrþfu MkkrËf fe Þun

ykrþfu yfçkh

24 Vh{kLku {wMíkVk

: íkw{ snkt ¼e nku {wÍ Ãkh ËwwYË ÃkZku fu íkwBnkhk ËwwYË {wÍ íkf ÃknkU[íkk ni.

Ãkn[kLk ni fu ðkun nh ykLk, ÞkËu {nçkqçk fku rnÍuo òt çkLkkyu h¾íkk ni. R~fu hMkq÷ fe ÷ÍTÍík Mku Lkk ykþLkk ÷kuøkkU fku sçk ykrþfkU fu yLËkÍ Mk{Í {U Lknª ykíku íkku ðkun WLk fk {Íkf Wzkíku, VÂçíkÞkt fMkíku ykih çkkíkU çkLkkíku nI. yuf þkRh Lku yiMku Lkk Mk{ÍkU fku Mk{Íkíku nwyu ykih nfefe W~þkf fu ËeðkLkøke Mku ¼hÃkqh sÍçkkík fe íkhsw{kLke fhíku nwyu fnk : Lk rfMke fu hõMk Ãku íkLÍ fh Lk rfMke fu øk{ fk {Íkf Wzk rsMku [knu siMku LkðkÍ Ëu, Þun r{Íksu R~fu hMkq÷ ni

¾wËk fe fMk{ yøkh n{U ykrþfu yfçkh nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fu R~fu hMkq÷ fu yuf Íhuo fk fhkuzðkt rnMMkk ¼e yíkk nku òyu íkku n{khk çkuzk Ãkkh nku òyu. Ëki÷íku R~f Mku ykfk {uhe Íku÷e ¼h Ëku

çkMk Þune nku {uhk Mkk{kLk {ËeLku ðk÷u

ykÃk fu R~f {U yi fkþ ! fu hkuíku hkuíku

Þun rLkf÷ òyu {uhe òLk {ËeLku ðk÷u

{wÍ fku ËeðkLkk {ËeLku fk çkLkk ÷ku ykfk

çkMk Þune ni {uhk yh{kLk {ËeLku ðk÷u

fkþ ! y¥kkh nku ykÍkË øk{u ËwLÞk Mku

çkMk íkwBnkhk ne hnu æÞkLk {ËeLku ðk÷u (ðMkkR÷u çkÂÏþþ)

økkhu Mkkih fk MkktÃk rnshíku {ËeLkyu {wLkÔðhn fu {kify Ãkh Mkhfkhu

ykrþfu yfçkh

25 Vh{kLku {wMíkVk Vh{kíkk ni.

: rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {íkoçkk ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

WMk Ãkh Mkku hn{íkU LkkrÍ÷

Lkk{Ëkh, {¬u {ËeLku fu íkksËkh fu hkÍËkh ð òt rLkMkkh, Þkhu økkh ð Þkhu {Íkh nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Lku òt rLkMkkhe fe òu yk’÷k r{Mkk÷ fkR{ Vh{kE ðkun ¼e yÃkLke søkn çku r{Mkk÷ ni, Úkkuzu çknwík yÕVkÍ fu Vfo fu MkkÚk {wÏíkr÷V rfíkkçkkU {U RMk {Í{qLk fe rhðkÞkík r{÷íke nI fu sçk yÕ÷kn fu nçkeçk, nçkeçku ÷çkeçk, çku[iLk rË÷kU fu íkçkeçk økkhu Mkkih fu fheçk ÃknkU[u íkku Ãkn÷u nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh økkh {U Ëkr¾÷ nwyu, MkVkE fe, ík{k{ Mkqhk¾kU fku çkLË rfÞk, ykr¾he Ëku Mkqhk¾ çkLË fhLku fu r÷Þu fkuE [eÍ Lk r{÷e, íkku ykÃk Lku yÃkLku Ãkkô {wçkkhf Mku WLk ËkuLkkU fku çkLË rfÞk, rVh hMkq ÷ u fhe{, hQVw h o n e{ Mku íkþheV yk-ðhe fe Ëh-ÏðkMík fe : hMkq÷wÕ÷kn yLËh íkþheV ÷u økyu ykih yÃkLku ðVkËkh, Þkhu økkh ð Þkhu {Íkh rMkÆefu yfçkh fu ÍkLkq Ãkh Mkhu yLðh h¾ fh {nTðu RÂMíkhkník nku økyu (Þk’Lke Mkku økyu). WMk økkh {U yuf MkktÃk Úkk WMk Lku Ãkkô {U zMk r÷Þk {økh fwhçkkLk òRÞu WMk Ãkifhu R~fku {nççkík Ãkh fu ËËo fe rþÆík ð fwÕVík (Þk’Lke íkf÷eV) fu çkk ðw s q Ë {nT Í RMk ¾Þk÷ Mku fu {w M íkVk òLku hn{ík fu ykhk{ ð hkník {U ¾÷÷ ðkfuy Lk nku, çk ËMíkqh MkkrfLk ð Mkkr{ík (Þk’Lke çku n-h-fík ð ¾k{kuþ) hnu, {økh rþÆíku íkf÷eV fe ðsn Mku økih RÂÏíkÞkhe íkkih Ãkh [~{kLku {wçkkhf (Þk’Lke ykt¾kU) Mku yktMkq çkn rLkf÷u ykih sçk y~fu R~f fu [LË fíkhu {nçkqçku fhe{ fu ðßnu fhe{ (Þk’Lke fh{ ðk÷u [unhu) Ãkh rLkAkðh nwyu íkku þknu yk÷e ðfkh, n{ çku

ykrþfu yfçkh

26

: rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ Ãkh ËwwYË þheV Lk ÃkZu íkku ðkun ÷kuøkkU {U Mku

Vh{kLku {wMíkVk fLsqMk íkheLk þÏMk ni.

fMkkU fu øk{ økwMkkh

çkuËkh nku økyu, RÂMík^Mkkh

Vh{kÞk : yi yçkq çk¢ ( MkÂGÞËwLkk yçkq çk¢ rMkÆef ðkrfyk yÍo rfÞk. ykÃk

) ! õÞqt hkuíku nku ? nÍhíku Lku MkktÃk fu zMkLku fk Lku zMku nwyu rnMMku

Ãkh yÃkLkk ÷wykçku ËnLk (Þk’Lke Úkqf þheV) ÷økkÞk íkku VkihLk ykhk{ r{÷ økÞk.

Lk õÞqtfh fnqt Þk nçkeçke yrøkMLke !

RMke Lkk{ Mku nh {wMkeçkík x÷e ni

{ÂLÍ÷u rMkËTfku R~f fu hnçkh nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fe y-Í{ík ykih økkhu Mkkih ðk÷e rnfkÞík fe íkhV Rþkhk fhíku nwyu rfMke þkRh Lku õÞk ¾qçk fnk : Þkh fu Lkk{ Ãku {hLku ðk÷k

Mkçk fw A Mk-Ëfk fhLku ðk÷k

yuze íkku h¾ Ëe MkktÃk fu rçk÷ Ãkh

ÍnT h fk MkË{k Mkn r÷Þk rË÷ Ãkh

{ÂLÍ÷u rMkËTfku R~f fk hnçkh

Þun Mkçk fw A ni ¾kríkhu rË÷çkh

yÕ÷kn n{khu MkkÚk ni nÍhíku MkÂGÞËwLkk yçkq çk¢ rMkÆef sçk hMkq÷u Íe ðfkh, þnLþknu yçkhkh, Mkkrnçku ÃkMkeLkyu ¾w~çkqËkh fu n{hkn økkhu Mkkih {U íkþheV ÷u økyu íkku fw^Vkhu Lkk nLòh íkfheçkLk økkh fu fheçk ÃknkU[ [wfu Úku, RLk

27 Vh{kLku {wMíkVk Ãkkf Lk ÃkZu.

ykrþfu yfçkh : WMk þÏMk fe Lkkf ¾kf yk÷qË nku rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ Ãkh ËwwYËu

ËkuLkkU {wfÆMk nÂMíkÞkU fe økkh {U {kisqËøke fku yÕ÷knw hççkw÷ W÷k Lku Ãkkhn 10 Mkq-híkw¥kkiçkn ykÞík LkBçkh 40 {U Þqt çkÞkLk Vh{kÞk : íkh-s-{yu fLÍw÷ E{kLk : rMkVo Ëku òLk Mku sçk ðkun ËkuLkkU økkh {U Úku. yk’÷k nÍhík RMke ðkrfyu fe íkhV Rþkhk fhíku nwyu rMkÆefu yfçkh fe þkLku y-Í{ík rLkþkLk Þqt çkÞkLk Vh{kíku nI : Þk’Lke WMk yV-Í÷w÷ ¾Õfu çkk’ËhwoMkw÷ MkkrLkÞMLkiLku rnshík Ãku ÷k¾kU Mk÷k{ (nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

yÕ÷kn Lku RLk ËkuLkkU {wfÆMk nÂMíkÞkU fe rnVkÍík fu Íkrnhe yMçkkçk ¼e ÃkiËk Vh{k rËÞu ðkun RMk íkhn fu sqtne sLkkçku rhMkk÷ík {ykçk nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fe {RGÞík (Þk’Lke n{hkne) {U økkhu Mkkih {U Ëkr¾÷ nwyu íkku ¾wËkE Ãknhk ÷økk rËÞk økÞk fu økkh fu {wtn Ãkh {fze Lku ò÷k íkLk rËÞk ykih fLkkhu Ãkh fçkqíkhe Lku yLzu Ëu rËÞu. Ëk’ðíku RM÷k{e fu Rþkyíke RËkhu {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fe {íçkqyk 680 MkVnkík Ãkh {w~íkr{÷ rfíkkçk, “{wfk-þ-Víkw÷ fw÷qçk” fu MkVnk 132 Ãkh ni : Þun Mkçk fwA fw^Vkhu {¬k fku økkh fe ík÷kþe Mku çkkÍ h¾Lku fu r÷Þu rfÞk økÞk, WLk Ëku fçkqíkhkU fku hççku Íw÷ s÷k÷ Lku yiMke çku r{Mkk÷ sÍk Ëe fu yks íkf n-h{u {¬k {U rsíkLku fçkqíkh nI ðkun WLne Ëku fe yki÷kË nI, siMku WLnkU Lku yÕ÷kn fu nwõ{ Mku LkrçkGÞu

ykrþfu yfçkh

28 Vh{kLku {wMíkVk nkUøku.

: rsMk Lku {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk Ëku Mkku çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk WMk fu Ëku Mkku Mkk÷ fu økwLkkn {wykV

hn{ík fe rnVkÍík fe Úke ðiMku ne hçk ¼e nh{ {U WLk fu rþfkh Ãkh ÃkkçkLËe ykRË Vh{k Ëe.

Lku

VkLkqMk çkLk fu rsMk fe rnVkÍík nðk fhu ðkun þBy õÞk çkwÍu rsMku hkuþLk ¾wËk fhu

sçk fw^Vkhu fwhiþ Lku ðnkt fçkqíkhkU fk ½kUMk÷k ykih WMk {U yLzu Ëu¾u íkku fnLku ÷øku : yøkh RMk økkh {U fkuE RLMkkLk {kisqË nkuíkk íkku Lk {fze ò÷k íkLkíke Lk fçkqíkhe yLzu Ëuíke. fw^Vkh fe yknx Ãkk fh ykrþfu yfçkh nÍhíku rMkÆefu yfçkh fwA ½çkhk økyu ykih yÍo fe : Þk hMkq÷Õ÷kn ! yçk Ëw~{Lk n{khu RMk fËh fheçk yk økyu nI fu yøkh ðkun yÃkLku fË{kU Ãkh LkÍh zk÷Uøku íkku n{U Ëu¾ ÷Uøku. nwÍqhu yfh{, Lkq h u {w sMMk{ Lku Vh{kÞk : íkh-s-{yu fLÍw÷ E{kLk : “øk{ Lk ¾k, çkuþf yÕ÷kn n{khu MkkÚk ni.” yk’÷k nÍhík, R{k{ yn{Ë hÍk ¾kLk {¬u {ËeLku fu Mkw Õ íkkLk, Mkhðhu ÍeþkLk, Mkhfkhu Ëku snkLk fu RMk {ku’rsÍyu yk÷eþkLk ykih ÏðkrhÞu Ëw~{LkkLk fku çkÞkLk fhíku nwyu Vh{kíku nI : òLk nI, òLk õÞk LkÍh ykyu

õÞq t yËq røkËuo økkh rVhíku nI (nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

rVh ykrþfu yfçkh nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh

ykrþfu yfçkh

29 Vh{kLku {wMíkVk

: {wÍ Ãkh ËwwYË þheV ÃkZku yÕ÷kn

íkw{ Ãkh hn{ík ¼usuøkk.

Ãkh MkfeLkk Wíkh Ãkzk fu ðkun rçk÷fw÷ ne {wí{RLk ykih çku ¾kiV nku økyu ykih [kiÚku rËLk Þfw{ hçkeWLLkqh çkhkuÍ Ëku þBçkk (Þk’Lke Ãkeh þheV) nwÍqhu Lkk{Ëkh økkh Mku çkknh íkþheV ÷kyu ykih {ËeLkyu {wLkÔðhn hðkLkk nku økyu. ({k¾qÍ yÍ yòRçkw÷ fwhykLk {y økhkRçkw÷ fwhykLk, Mk. 303, 304 , {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk çkkçkw÷ {ËeLkk fhk[e)

ðkn hu ! {fze íkuhk {wfÆh !

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! ! {nçkqçku hççku yfçkh ykih rMkÆefu yfçkh fkBÞkçk ð çkk {whkË nwyu ykih ík÷kþ fhLku ðk÷u fw^Vkhu çkË yíðkh Lkkfk{ ð Lkk {whkË nwyu. {fze Lku swMíkwsq fk ËhðkÍk çkLË fh fu økkh fk ËnkLkk ({wtn) yiMkk çkLkk rËÞk fu ðnkt íkf Mkwhkøk hMkkLkkU (Þk’Lke òMkqMkkU) fe Mkku[ ¼e Lk ÃknkU[ Mkfe ykih ðkun {kÞqMk nku fh ðkÃkMk Ãk÷xu ykih {fze fku ÷k Íðk÷ MkykËík {wÞMMkh ykE rsMk fku “{wfk-þ-Víkw÷ fw÷qçk” {U nÍhíku MkÂGÞËwLkk RçLku Lkfeçk Lku fwA Þqt çkÞkLk rfÞk : huþ{ fu fezkU Lku yiMkk huþ{ çkwLkk òu nwMLk {U Þfíkk (Þk’Lke çku r{Mkk÷) ni {økh ðkun {fze RLk Mku ÷k¾ Ë-hsu çkuníkh ni RMk r÷Þu fu WMk Lku økkhu Mkkih {U Mkhfkhu yk÷e ðfkh fu r÷Þu økkh fu ËnkLku (Þk’Lke {wtn) Ãkh ò÷k çkwLkk Úkk.

ykrþfu yfçkh

30 Vh{kLku {wMíkVk

: rsMk Lku {wÍ Ãkh yuf çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

WMk Ãkh ËMk hn{íkU ¼usíkk ni.

økkh fu WMk Ãkkh Mk{wLËh LkÍh ykÞk !

çkk’Í Mkehík rLkøkkhkU Lku r÷¾k ni fu nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Lku sçk Ëw~{Lk fu Ëu¾ ÷uLku fk ¾Ëþk Íkrnh rfÞk íkku ykÃk Lku Vh{kÞk : yøkh Þun ÷kuøk RÄh Mku Ëkr¾÷ nwyu íkku n{ WÄh Mku rLkf÷ òyutøku. ykrþfu yfçkh MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Lku sqt ne WÄh rLkøkkn fe íkku ËqMkhe íkhV yuf ËhðkÍk LkÍh ykÞk rsMk fu MkkÚk yuf Mk{wLËh XkXU {kh hnk Úkk ykih økkh fu ËhðkÍu Ãkh yuf f~íke çktÄe nwE Úke. íkw{ nku nVeÍku {wøkeMk õÞk ni ðkun Ëw~{Lk ¾çkeMk íkw{ nku íkku rVh ¾kiV õÞk íkw{ Ãku fhkuzkU ËwYË ykMk ni Lk fkuE ÃkkMk yuf íkwBnkhe ni ykMk çkMk ni Þu n e ykMkhk íkw { Ãku fhku z kU Ëw Y Ë (nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

{wMkeçkík {U ykfk Mku {ËË {ktøkLkk Mknkçkk fk íkhefk ni

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! ykÃk Lku Mkhðhu ÍeþkLk, hn{íku yk-÷r{ÞkLk, þknu fkiLkku {fkLk fk {ku’rsÍyu hkník rLkþkLk {w÷k-nÍk Vh{kÞk fu økkhu Mkkih fe ËqMkhe íkhV ykÃk fe rLkøkknu Ãkwh yLðkh fe çk-h-fík Mku Þkhu økkh ð Þkhu {Íkh fku f~íke ð Mk{wLËh LkÍh ykyu yki h Þq t Vi Í kLku rhMkk÷ík Mku ykÃk [iLk ð hkník {nMkqMk Vh{kLku ÷øku. RMk ðkrfyu Mku {ÍeË Þun ¼e Ãkíkk [÷k fu {nçkqçku hççkw÷ RçkkË, hkníku nh fÕçku LkkþkË Mku nksík ð {wMkeçkík fu ðõík ík÷çku R{ËkË Mknkçkyu rfhk{ fk íkhefk ni :

31 Vh{kLku {wMíkVk fu r÷Þu {økrVhík ni.

ykrþfu yfçkh : {wÍ Ãkh fMkhík Mku ËwwYËu Ãkkf ÃkZku çkuþf íkwBnkhk {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZLkk íkwBnkhu økwLkknkU

ðÕ÷kn ! ðkun MkwLk ÷Uøku VrhÞkË fku ÃknkU[Uøku RíkLkk ¼e íkku nku fkuE òu ykn fhu rË÷ Mku (nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

rMkÆefu yfçkh fe yLkku¾e ykhÍq nÍhíku MkÂGÞËw L kk R{k{ {w n B{Ë rçkLk MkeheLk Vh{kíku nI : sçk nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Mkhfkhu Lkk{Ëkh, {ËeLku fu íkksËkh fu MkkÚk økkh fe íkhV ò hnu Úku íkku ykÃk f¼e Mkhfkhu yk÷e ðfkh fu ykøku [÷íku ykih f¼e ÃkeAu. nwÍqhu yfh{, Lkqhu {wsMMk{, þknu çkLke ykË{, hMkq÷u {wnTíkþ{ Lku ÃkqAk : yiMkk õÞqt fhíku nku ? yÍo fe : sçk {wÍu ík÷kþ fhLku ðk÷kU fk ¾Þk÷ ykíkk ni íkku {I ykÃk fu ÃkeAu nku òíkk nqt ykih sçk ½kík {U çkiXu nwyu Ëw~{LkkU fk ¾Þk÷ ykíkk ni íkku ykøku ykøku [÷Lku ÷økíkk nq t , {çkkËk (Þk’Lke yi M kk Lk nku fu ) ykÃk fku fkuE íkf÷eV ÃknkU[u. ÃÞkhu ÃÞkhu ykfk, {ËeLku ðk÷u {wMíkVk Lku RþkoË Vh{kÞk : õÞk íkw{ ¾íkhu fe Mkqhík {U {uhu ykøku {hLkk ÃkMkLË fhíku nku ? yÍo fe : “hççku Íw÷ s÷k÷ fe fMk{ ! {uhe Þune ykhÍq ni.”

ykrþfu yfçkh

32 Vh{kLku {wMíkVk WMk fu r÷Þu RÂMíkøVkh fhíku hnUøku.

: rsMk Lku rfíkkçk {U {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf r÷¾k íkku sçk íkf {uhk Lkk{ WMk {U hnuøkk rVrh~íku

Þqt {wÍ fku {kiík ykyu íkku õÞk ÃkqALkk {uhk {I ¾kf Ãkh rLkøkkn Ëhu Þkh fe íkhV (Íkifu Lkk’ík)

{wVÂMMkhu þneh nfe{w÷ WB{ík nÍhíku {wVíke yn{Ë Þkh ¾kLk rMkÆefu yfçkh fe {wçkkhf þkLk çkÞkLk fhíku nwyu Vh{kíku nI : çkuníkhe rsMk Ãku fhu V¾ú ðkun çkuníkh rMkÆef Mkhðhe rsMk Ãku fhu LkkÍ ðkun Mkhðh rMkÆef ÍeMík {U {kiík {U ykih fçkú {U MkkLke ne hnu MkkrLkÞMLkiLk fu RMk íkhn nI {Ính rMkÆef WLk fu {Ækn Lkçke WLk fk MkLkk økku yÕ÷kn nf yçkw÷ VÍT÷ fnu ykih ÃkÞBçkh rMkÆef çkk÷ çkå[kU fu r÷Þu ½h {U ¾wËk fku AkuzU {wMíkVk Ãkh fhU ½h çkkh rLkAkðh rMkÆef yuf ½h çkkh íkku õÞk økkh {U òt ¼e Ëu ËU MkktÃk zMkíkk hnu ÷urfLk Lk nkU {wÍTíkh rMkÆef (ËeðkLku Mkkr÷f)

MkVhu ykr¾hík {U {wðk-Vfík

{wVÂMMkhu þneh nfe{w÷ WB{ík nÍhíku {wVíke yn{Ë Þkh ¾kLk Vh{kíku nI : nwÍqhu yLðh fe ðVkík ÍnTh fu ykiË fhLku (Þk’Lke ÷kix ykLku) Mku nwE.1 RMke íkhn nÍhíku MkÂGÞËwLkk yçkq çk¢ rMkÆef fe ðVkík WMk ðõík MkktÃk fk ÍnTh ÷kix ykLku Mku nwE, rsMk Lku rnshík fe hkík økkh {U ykÃk fku zMkk Úkk. nÍhíku rMkÆef fku VLkkrVhoMkq÷ fk ðkun Ë-hò nkrMk÷ ni fu ykÃk fe ðVkík ¼e nwÍqhu yLðh

1

: òu ÍnTh økÍðyu ¾içkh fu {kify Ãkh ÍiLkçk rçkLíku nkrhMk ÞnqrËÞk Lku rËÞk Úkk.

ykrþfu yfçkh

33 Vh{kLku {wMíkVk

: rsMk Lku {wÍ Ãkh yuf çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

WMk Ãkh ËMk hn{íkU ¼usíkk ni.

fe ðVkík fk Lkw{qLkk ni, Ãkeh fu rËLk {U nwÍqh fe ðVkík ykih Ãkeh fk rËLk økwÍkh fh þçk {U nÍhíku rMkÆef fe ðVkík. nwÍqh fe ðVkík fu rËLk þçk fku [hkøk {U íku÷ Lk Úkk, nÍhíku rMkÆef fe ðVkík fu ðõík ½h {U fVLk fu r÷Þu ÃkiMku Lk Úku. Þun ni VLkk. R{k{u R~fku {nççkík, Þkhu {knu rhMkk÷ík nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fe MkVhu rnshík fe çku r{Mkk÷ WÕVík ð yfeËík fku Mkhkníku nwyu yk’÷k nÍhík, yÍe{w÷ çk-h-fík Vh{kíku nI : rMkÆef çkÕfu økkh {U òt WMk Ãku Ëu [wf u ykih rn^Íu òt íkku òLk VwYÍu økwhh fe ni nkt ! íkqLku RLk fku òLk WLnU Vih Ëe Lk{kÍ Ãkh ðkun íkku fh [wfu Úku òu fhLke çkþh fe ni

Mkkrçkík nwðk fu swB÷k VhkRÍ VwYy nI yM÷w÷ WMkq÷ çkLËøke WMk íkksðh fe ni (nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! ykÃk nÍhkík Lku hMkq÷u yLðh, {nçkqçku hççku yfçkh ykih {nçkqçku nçkeçku Ëkðh, ykrþfu yfçkh fu ykr¾hík fu MkVh {U {w ð k-Vfík {w ÷ k-nÍk Vh{kE fu þknu sq Ë ku Lkðk÷ fu ½h çk ðõíku rðMkk÷ [hkøk {U íku÷ Lk Úkk

ykrþfu yfçkh

34 Vh{kLku {wMíkVk

: òu þÏMk {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZLkk ¼q÷ økÞk ðkun sLLkík fk hkMíkk ¼q÷ økÞk.

ykÃk

fu òt rLkMkkh rMkÆefu ¾wþ r¾Mkk÷ fk nk÷ Þun Úkk fu çku ðVk ËwLÞk fe VkLke Ëki÷ík fu ÃkeAu ¼køkLku fu çkòyu Mkh{kÞyu R~fku {nççkík fku Mk{uxk, yÃkLku ykÃk fku íkf÷eVkU {U h¾Lkk økðkhk rfÞk ykih RMke nk÷ík fku hkníku nh Ëku Mkhk (Þk’Lke ËkuLkkU snkt fk MkwfqLk) òLkk. òLk ni R~fu {w M íkVk hku Í Vw Í q t fhu 1 ¾w Ë k rsMk fku nku ËËo fk {Ík LkkÍu Ëðk WXkyu õÞqt (nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

Ãkíkk [÷k çkkhøkknu hççkw÷ RÍTÍík {U Mkkrnçku fÿku {ÂLÍ÷ík ðkun Lknª rsMk fu ÃkkMk {k÷ku Ëki÷ík fe fMkhík ni çkÕfu Mkkrnçku þhkVík ð VÍe÷ík ykih rÍÞkËk Íe RÍTÍík ðkun ni òu rÍÞkËk íkõðk ð ÃkhnuÍ økkhe fe Ëki÷ík Mku {k÷k{k÷ ni siMkk fu yÕ÷knw {wSçkwÆk’ðkík fk Ãkkhn 26 Mkq-híkw÷ nwswhkík fe ykÞík 13 {U Vh{kLku RÍTÍík rLkþkLk ni : íkh-s-{yu fLÍw÷ E{kLk : çkuþf yÕ÷kn fu Þnkt íkw{ {U rÍÞkËk RÍTÍík ðk÷k ðkun ni òu íkw{ {U rÍÞkËk ÃkhnuÍ økkh ni .

rMkÆefu yfçkh fk øk{u {wMíkVk

çkkhøkknu R÷kne fu {wfhoçk ykih ÃÞkhu, Ëhçkkhu rhMkk÷ík fu [{fíku Ë{fíku rMkíkkhu, MkwÕíkkLku Ëku snkt fe

1

: Þk’Lke çkZkyu, rÍÞkËk fhu.

ykrþfu yfçkh

35 Vh{kLku {wMíkVk økÞk.

: rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf Lk ÃkZk íknfef ðkun çkËçkÏík nku

ykt¾kU fu íkkhu, Ëwr¾ÞkhkU fu xqxu rË÷kU fu Mknkhu nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Lku Mkhðhu fkyuLkkík, þnLþknu {kisqËkík fe Íkrnhe ðVkík fu {kify Ãkh øk{u {wMíkVk {U çku fhkh nku fh Þun y~ykh fnu :

íkhs{k : (1) sçk {I Lku yÃkLku Lkçke fku ðVkík Þk^íkk Ëu¾k íkku {fkLkkík yÃkLke ðwMyík fu çkk ðwsqË {wÍ Ãkh íktøk nku økyu (2) RMk ðõík ykÃk fe ðVkík Mku {uhk rË÷ ÷hÍ WXk ykih rÍLËøke ¼h {uhe nœ e rþfMíkk (Þk’Lke xqxe nwE) hnuøke (3) fkþ ! {I yÃkLku ykfk fu RÂLíkfk÷ Mku Ãkn÷u [èkLkkU Ãkh fçkú {U Ë^Lk fh rËÞk økÞk nkuíkk. {wVÂMMkhu þneh nfe{w÷ WB{ík nÍhíku {w^íke yn{Ë Þkh ¾kLk “ËeðkLku Mkkr÷f” {U øk{u {wMíkVk {U RMk íkhn fu sÍçkkík fk RÍnkh fhíku nwyu Vh{kíku nI : rsLnU ¾Õf fníke ni {wMíkVk, {uhk rË÷ WLnª Ãku rLkMkkh ni {uhu fÕçk {U nI ðkun sÕðkøkh fu {ËeLkk rsLk fk rËÞkh ni ðkun Í÷f r˾k fu [÷u økyu {uhu rË÷ fk [iLk ¼e ÷u økyu {uhe Yn MkkÚk Lk õÞqt økE, {wÍu yçk íkku rÍLËøke çkkh ni ðkun e {kií k ni ðkune rÍLËøke, òu ¾wËk LkMkeçk fhu {wÍu fu {hu íkku WLk ne fu Lkk{ Ãkh, òu rsÞu íkku WLk Ãku rLkMkkh ni

ykrþfu yfçkh

36 Vh{kLku {wMíkVk rËLk {uhe þVkyík r{÷uøke.

: rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {híkçkk Mkwçn ykih ËMk {híkçkk þk{ ËwwYËu Ãkkf ÃkZk WMku rfÞk{ík fu

fkþ ! n{U ¼e øk{u {wMíkVk LkMkeçk nku

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! ykrþfu þknu çknhku çkh, hknu R~fku {nççkík fu hnçkh, ykrþfu yfçkh nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Lku yÃkLke WÕVík ð yfeËík fk y~ykh {U rfMk fËh MkkuÍ ð rh¬ík fu MkkÚk RÍnkh Vh{kÞk ni, fkþ ! Mkhðhu fkyuLkkík fu ðÍeh ð rË÷çkh nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fu øk{u {wMíkVk {U çknLku ðk÷u ÃkkfeÍk yktMkqykut fu MkËfu n{U ¼e øk{u {wMíkVk {U hkuLku ðk÷e ykt¾U LkMkeçk nku òyut. rnshu hMkq÷ {U n{U Þk hççku {wMíkVk yi fkþ ! Vqx Vqx fu hkuLkk LkMkeçk nku (ðMkkR÷u çkÂÏþþ)

Ïðkçk {U ËeËkhu {wMíkVk

ykrhV rçkÕ÷kn nÍhíku yÕ÷k{k R{k{ yçËwhon{kLk ò{e Lku yÃkLke {þnq h rfíkkçk “þðkrnËwLLkwçkwÔðn” {U Þkhu økkh ð Þkhu {Íkh, ykrþfu þnLþknu yçkhkh ¾÷eVyu yÔð÷ nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fe {wçkkhf rÍLËøke fu ykr¾he yGÞk{ fk yuf E{kLk yVhkuÍ Ïðkçk Lkõ÷ rfÞk ni WMk fk fwA rnMMkk çkÞkLk rfÞk òíkk ni [w LkkL[u MkÂGÞËw Lkk rMkÆefu yfçkh Vh{kíku nI : yuf ËVTyk hkík fu ykr¾he rnMMku {U {wÍu Ïðkçk fu yLËh ËeËkhu {wMíkVk fe MkykËík LkMkeçk nwE, ykÃk Lku Ëku MkVuË fÃkzu Íiçku çkËLk Vh{k h¾u

ykrþfu yfçkh

37 Vh{kLku {wMíkVk

: rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwwYË þheV Lk ÃkZk WMk Lku sVk fe.

Úku ykih {I RLk fÃkzkU fu ËkuLkkU fLkkhkU fku r{÷k hnk Úkk, y[kLkf ðkun ËkuLkkU fÃkzu MkçÍ nkuLkk ykih [{fLkk þwYy nku økyu, WLk fe ËhÏþkLke ð íkkçkkLke (Þk’Lke [{f Ë{f) ykt¾kU fku ¾ehk (Þk’Lke [fk[kitË) fhLku ðk÷e Úke, nwÍqhu ÃkwhLkqh Lku {wÍu “yMMk÷k{w y÷Þ fw{” fn fh {wMkk-Vnk (Þk’Lke nkÚk r{÷kLku) Mku {wþhoV Vh{kÞk ykih yÃkLkk ËMíku {wfÆMk {uhu MkeLkyu ÃkwhËËo Ãkh h¾ rËÞk rsMk Mku {uhk RÍríkhkçku fÕçke (Þk’Lke rË÷ fk çku fhkh nkuLkk) Ëqh nku økÞk rVh Vh{kÞk : “yi yçkq çk¢ ( ) ! {wÍu íkw{ Mku r{÷Lku fk çknwík RÂ~íkÞkf (Þk’Lke Ïðkrnþ) ni, õÞk y¼e ðõík Lknª ykÞk fu íkw{ {uhu ÃkkMk yk òyku ?” {I Ïðkçk {U çknwík hkuÞk Þnkt íkf fu {uhu yn÷u ¾kLkk fku ¼e {uhu hkuLku fe ¾çkh nku økE rsLnkU Lku çkuËkh nkuLku fu çkk’Ë {wÍu Ïðkçk fe RMk røkÞko ð Íkhe Mku {w¥k÷y rfÞk.

Þki{u ðVkík ykih fVLk {U þkifu {wðk-Vfík

Ëk’ðíku RM÷k{e fu Rþkyíke RËkhu {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fe {íçkqyk 274 MkVnkík Ãkh {w~íkr{÷ rfíkkçk, “Mknkçkyu rfhk{ fk R~fu hMkq÷” MkVnk 67 Ãkh {Lfq÷ ni : nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Lku yÃkLke ðVkík Mku [LË ½Lxu Ãkuþíkh (Þk’Lke fç÷) yÃkLke þnÍkËe nÍhíku MkÂGÞ-ËíkwLkk ykRþk rMkÆefk Mku ËhÞk^ík rfÞk fu hMkq÷wÕ÷kn fu fVLk {U rfíkLku fÃkzu Úku ? nwÍqh hn{íku yk÷{ fe

ykrþfu yfçkh

38 Vh{kLku {wMíkVk f\tøkk.

: òu {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk ËwYË þheV ÃkZuøkk {I rfÞk{ík fu rËLk WMk fe þVkyík

ðVkík þheV rfMk rËLk nwE ? RMk Mkwðk÷ fe ðsn Þun Úke fu ykÃk fe ykhÍq Úke fu fVLk ð Þki{u ðVkík {U nwÍqh fe {wðk-Vfík nku, rsMk íkhn nÞkík {U nwÍqh Mkhðhu fkyuLkkík fe Rr¥kçkky (Þk’Lke Ãkihðe) fe RMke íkhn {{kík (Þk’Lke ðVkík) {U ¼e nku. yÕ÷kn yÕ÷kn Þun þkifu Rr¥kçkky õÞqt Lk nku rMkÆefu yfçkh Úku

rMkÆefu yfçkh fe ðVkík fk Mkçkçk øk{u {wMíkVk Úkk

! y{eÁ÷ {wyr{LkeLk nÍhíku MkÂGÞËwLkk yçkq çk¢ rMkÆef R~fu hMkq÷u çkk f{k÷ ð çku r{Mkk÷ fe Ëki ÷íku ÷k Íðk÷ Mku rfMk fËh {k÷k{k÷ Úku , ykÃk fu þçkku hkuÍ fu ynðk÷, çkeçke ykr{Lkk fu ÷k÷, Ãkifhu nwMLkku s{k÷ fu R~fu çku r{Mkk÷ fk {Ínhu yík{ (Þk’Lke fkr{÷ íkheLk RÍnkh) nI. WB{e Lkçke, hMkq÷u nkrþ{e, {¬e {-ËLke fu rðMkk÷u Íkrnhe fu çkk’Ë ykÃk fe {wçkkhf rÍLËøke {U MkLSËøke rÍÞkËk økkr÷çk yk økE ykih (íkfheçkLk 2 Mkk÷ 7 {kn Ãkh {w~íkr{÷) yÃkLke çkrfGÞk rÍLËøke fu ÷i÷ku Lknkh (Þk’Lke rËLk hkík) økwÍkhLkk RÂLíknkE Ëw~ðkh nku økÞk ykih ykÃk ÞkËu Mkhfkhu Lkk{Ëkh {U çku fhkh hnLku ÷øku, [wLkkL[u nÍhíku MkÂGÞËwLkk R{k{ s÷k÷wÆeLk MkwÞqíke

ykrþfu yfçkh

39 Vh{kLku {wMíkVk

: {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf fe fMkhík fhku çkuþf Þun íkwBnkhu r÷Þu íknkhík ni.

þkVu E Lkõ÷ fhíku nI : nÍhíku MkÂGÞËw L kk yçËwÕ÷kn rçkLk W{h Vh{kíku nI : nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fe ðVkík fk yM÷ Mkçkçk Mkhðhu fkyuLkkík fe (Íkrnhe) ðVkík Úkk fu RMke MkË{u Mku ykÃk fk {wçkkhf çkËLk ½w÷Lku ÷økk ykih Þune ðVkík fk çkkRMk çkLkk. {h ne òŸ{I yøkh RMk Ëh Mku òŸËku fË{ õÞk çk[u çke{khu øk{ fw ç ku o {Mkenk Aku z fh (Íkifu Lkk’ík)

{heÍu {wMíkVk

nÍhíku MkÂGÞËwLkk R{k{ yçËwhon{kLk s÷k÷wÆeLk MkwÞqíke þkVuE “íkkhe¾w÷ ¾w-÷Vk” {U Lkõ÷ Vh{kíku nI : nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fu Í{kLkyu y÷k÷ík (Þk’Lke çke{khe fu yGÞk{) {U ÷kuøk RÞkËík fu r÷Þu nkrÍh nwyu ykih yÍo fe : yi ò LkþeLku hMkq÷ !

RòÍík nku íkku n{ ykÃk fu r÷Þu íkçkeçk ÷kyut. Vh{kÞk : íkçkeçk Lku íkku {wÍu Ëu¾ r÷Þk ni. yÍo rfÞk : íkçkeçk Lku õÞk fnk ? RþkoË Vh{kÞk fu WMk Lku Vh{kÞk : “ Þk’Lke {I òu [kníkk nqt fhíkk nqt.” {whkË Þun Úke fu nfe{ yÕ÷kn ni, WMk fe {hÍe fku fkuE xk÷ Lknª Mkfíkk, òu {rþGÞík (Þk’Lke {hÍe) ni ÍYh nkuøkk. Þun nÍhíku rMkÆefu yfçkh fk íkð¬w÷u MkkrËf Úkk ykih rhÍkyu nf Ãkh hkÍe Úku.

(MkðkLkunu fhçk÷k, Mk. 48, {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk çkkçkw÷ {ËeLkk fhk[e)

ykrþfu yfçkh

40 Vh{kLku {wMíkVk

: íkw{ snkt ¼e nku {wÍ Ãkh ËwwYË ÃkZku fu íkwBnkhk ËwwYË {wÍ íkf ÃknkU[íkk ni.

{I {heÍu {wMíkVk nqt {wÍu Auzku Lk íkçkeçkku ! {uhe rÍLËøke òu [knku {wÍu ÷u [÷ku {ËeLkk

rË÷ {uhk ËwLÞk Ãku þiËk nku økÞk {eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! ykrþfu MkkrfÞu fkiMkh, y{eÁ÷ {wyr{LkeLk nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh ðkfuE {nçkqçku hççku yfçkh fu ykrþfu yfçkh nI. øk{u rnsThu {wMíkVk ð R~fu hMkq÷u {wßíkçkk {U çke{kh nku òLkk ykÃk fu “ykrþfu yfçkh” nkuLku fe Ë÷e÷ ni. rË÷ fe fwZLk yki h s÷Lk fk Mkçkçk rMkVo {nçkq ç ku hççkw ÷ RçkkË fe ÞkË ykih WLk fk rVhkf Úkk ykih yuf n{ nI fu n{khk rË÷ ËwLÞk fe {nççkík, ykrhÍe nwMLkku s{k÷ ykih [LË hkuÍk ònku s÷k÷ ne fk þiËk ni ykih RMke fu r÷Þu íkzÃkíkk, íkhMkíkk ykih Lk^MkkLke Ïðkrnþkík Ãkqhe Lk nkuLku Ãkh nMhíkku ÞkMk Mku yknU ¼híkk ni. rË÷ {uhk ËwLÞk Ãku þiËk nku økÞk

yi {uhu yÕ÷kn Þun õÞk nku økÞk

fwA {uhu çk[Lku fe Mkqhík fersÞu

yçk íkku òu nkuLkk Úkk {ki÷k nku økÞk

yiç k Ãkkuþ u ¾Õf Ëk{Lk Mku íkuhu Mkçk økwLknøkkhkU fk ÃkËko nku økÞk (Íkifu Lkk’ík)

ykrþfu yfçkh

41 Vh{kLku {wMíkVk Vh{kíkk ni.

: rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {íkoçkk ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

WMk Ãkh Mkku hn{íkU LkkrÍ÷

MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fku ÍnTh rËÞk økÞk ykÃk

fu rðMkk÷u Íkrnhe fu yMçkkçk

{wÏíkr÷V çkíkkyu òíku nI, çkk’Í rhðkÞkík fu {wíkkrçkf økkhu Mkkih ðk÷u MkktÃk fu ÍnTh fu yMkh fu ykiË fhLku (Þk’Lke ÷kix fh yk òLku) fu Mkçkçk ykÃk

fe ðVkík nku økE. yuf Mkçkçk Þun çkíkkÞk økÞk fu øk{u {wMíkVk {U ½w÷ ½w÷ fh ykÃk Lku òLk Ëu Ëe sçkfu RçLku Mkk’Ë ð nkrf{ Lku RçLku þnkçk Mku rhðkÞík fe ni fu (MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fk Íkrnhe Mkçkçk Þun Úkk fu) ykÃk

fe ðVkík

fu ÃkkMk rfMke Lku

íkkunTVíkLk ¾wÍihk (Þk’Lke fe{u ðk÷k Ër÷Þk) ¼uò Úkk, ykÃk ykih nkrhMk rçkLk f-÷Ën ËkuLkkU ¾kLku {U þhef Úku (fwA ¾kLku fu çkk’Ë) nkrhMk Lku (òu fu íkçkeçk Úkk) yÍo fe : yi ¾÷eVyu hMkq÷wÕ÷kn ! nkÚk hkuf ÷ersÞu (ykih RMku Lk ¾kRÞu) fu RMk {U ÍnTh ni ykih Þun ðkun ÍnTh ni rsMk fk yMkh yuf Mkk÷ {U Íkrnh nkuíkk ni, ykÃk Ëu¾ ÷ersÞuøkk fu yuf Mkk÷ fu yLËh yLËh {I ykih ykÃk yuf ne rËLk Vkiík nkUøku. Þun MkwLk fh ykÃk Lku ¾kLku Mku nkÚk ¾ª[ r÷Þk ÷urfLk ÍnTh yÃkLkk fk{ fh [wfk Úkk ykih Þun ËkuLkkU RMke rËLk Mku çke{kh hnLku ÷øku ykih yuf Mkk÷ økwÍhLku fu çkk’Ë (WMke ÍnTh fu yMkh Mku) yuf ne rËLk {U RÂLíkfk÷ rfÞk.

ykrþfu yfçkh

42 Vh{kLku {wMíkVk fLsqMk íkheLk þÏMk ni.

: rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ Ãkh ËwwYË þheV Lk ÃkZu íkku ðkun ÷kuøkkU {U Mku

nkyu ! Í÷e÷ ËwLÞk ! !

nkrf{ fe Þun rhðkÞík þyçke Mku ni fu WLnkU Lku fnk : RMk ËwLÞkyu Ëqt (Þk’Lke Í÷e÷ ËwLÞk) Mku n{ ¼÷k õÞk íkð¬kuy h¾U fu (RMk {U íkku) hMkq÷u ¾wËk fku ¼e ÍnTh rËÞk økÞk ykih nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fku ¼e. (yiÍLk) RLk yõðk÷ {U íkykÁÍ (Þk’Lke xfhkð) Lknª, nku Mkfíkk ni (ðVkík þheV {U) íkeLkkU yMçkkçk sBy nku økyu nkU . {eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! ðkfuE ËwLÞk fe {nççkík yLÄe nkuíke ni, RMk Í÷e÷ ËwLÞk fe WÕVík fe ðsn Mku ne Mkhfkhu {ËeLkk, hkníku fÕçkku MkeLkk ykih ykrþfu yfçkh MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fku ÍnTh rËÞk økÞk, sçk fkyuLkkík fe Mkçk Mku çkze nMíke Þk’Lke Íkíku Lk-çkðe fku ¼e Í÷e÷ ËwLÞk fu Lkk {whkË fw¥kkU Lku ÍnTh ËuLku fe LkkÃkkf MkkrÍþ fe íkku yçk ykih fkiLk ni òu yÃkLku ykÃk fku RMk Mku {nVqÍ Mk{Íu ! r÷nkÍk rçk÷ ¾wMkqMk Lkk{ðh W-÷{k ð {þkR¾ ykih {Ínçke Ãkuþðkykut fku rÍÞkËk {kuníkkík hnLku fe ÍYhík ni. Ëur¾Þu Lkk ! RMke f{eLke ËwLÞk fu R~f {U {Mík nku fh rfMke Lkk çkfkh Lku MkÂGÞËw÷ yÂM¾Þk, hkrfçku Ëkiþu {wMíkVk, LkðkMkyu hMkq÷ nÍhíku MkÂGÞËwLkk R{k{ n-MkLku {wßíkçkk fku ¼e fE çkkh ÍnTh rËÞk ykih ykr¾h ÍnTh ¾qhkLke ne ðVkík fk çkkRMk çkLke. LkeÍ nÍhíku MkÂGÞËwLkk rçk~h rçkLk çkhky nÍhíku MkÂGÞËwLkk R{k{ ò’Vhu MkkrËf nÍhíku MkÂGÞËwLkk R{k{ {qMkk fkrÍ{ nÍhíku MkÂGÞËwLkk R{k{ y÷e

ykrþfu yfçkh

43 Vh{kLku {wMíkVk Ãkkf Lk ÃkZu.

hÍk nLkeVk nwðk.

: WMk þÏMk fe Lkkf ¾kf yk÷qË nku rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ Ãkh ËwwYËu

ykih nÍhíku MkÂGÞËwLkk R{k{u yk’Í{ yçkq fe ðVkíku nMkhík ykÞkík fk Mkçkçk ¼e ÍnTh

Þk hMkq÷Õ÷kn ! yçkq çk¢ nkrÍh ni

rðMkk÷u Íkrnhe Mku fç÷ ViÍÞkçku ViÍkLku LkwçkwÔðík, Mkkrnçku VÍe÷íkku fhk{ík nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Lku ðrMkGÞík Vh{kE fu {uhu sLkkÍu fku þknu çknhku çkh, {ËeLku fu íkksðh, nçkeçku Ëkðh fu hkiÍyu yLðh fu Ãkkf Ëh fu Mkk{Lku ÷k fh h¾ ËuLkk ykih fn fh yÍo fhLkk : “Þk hMkq÷Õ÷kn ! yçkq çk¢ ykMíkkLkyu ykr÷Þk Ãkh nkrÍh ni.” yøkh ËhðkÍk ¾wË çk ¾wË ¾w÷ òyu íkku yLËh ÷u òLkk ðhLkk sLLkíkw÷ çkfey {U Ë^Lk fh ËuLkk. sLkkÍyu {wçkk-hfk fku nMçku ðrMkGÞík sçk hkiÍyu yõËMk fu Mkk{Lku h¾k økÞk ykih yÍo rfÞk økÞk : ! yçkq çk¢ nkrÍh ni. Þun yÍo fhíku ne ËhðkÍu fk íkk÷k ¾wË çk ¾w Ë ¾w ÷ økÞk yki h ykðkÍ ykLku ÷øke : Þk’Lke {nçkqçk fku {nçkqçk Mku r{÷k Ëku fu {nçkqçk fku {nçkqçk fk RÂ~íkÞkf ni. íkuhu fË{kU {U òu nI økih fk {wtn õÞk Ëu¾U fki L k LkÍhkU Ãku [Zu Ëu ¾ fu íkÕðk íku h k (nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

rMkÆefu yfçkh nÞkíkwLLkçke fu fkR÷ Úku

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! økkih ! yøkh nÍhíku

ykrþfu yfçkh

44 Vh{kLku {wMíkVk nkUøku.

: rsMk Lku {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk Ëku Mkku çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk WMk fu Ëku Mkku Mkk÷ fu økwLkkn {wykV

MkÂGÞËw L kk yçkq çk¢ rMkÆef hMkq ÷ w Õ ÷kn fku rÍLËk Lk òLkíku íkku nhrøkÍ yiMke ðrMkGÞík Lk Vh{kíku fu hkiÍyu yõËMk fu Mkk{Lku {uhk sLkkÍk h¾ fh LkrçkGÞu hn{ík Mku RòÍík ík÷çk fe òyu. nÍhíku MkÂGÞËwLkk yçkq çk¢ rMkÆef Lku ðrMkGÞík fe ykih Mknkçkyu rfhk{ Lku RMku y-{÷e ò{k ÃknLkkÞk, rsMk Mku Mkkrçkík nkuíkk ni fu nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh ykih ík{k{ Mknkçkyu rfhk{ fk Þun yfeËk Úkk fu {nçkqçku ÃkhðËo økkh, þknu yk÷{ {Ëkh, Ëku yk÷{ fu {kr÷fku {wÏíkkh çkk’Ëu rðMkk÷ ¼e fçkúu yLðh {U rÍLËk ð nÞkík ykih Mkkrnçku íkMkhwoVkík ð RÂÏíkÞkhkík nI. ! íkq rÍLËk ni ðÕ÷kn íkq rÍLËk ni ðÕ÷kn {u h u [~{u yk÷{ Mku Aw à k òLku ðk÷u

nÞkíkw÷ yÂBçkÞk

rfhk{ nËeMku Ãkkf {U ni :

(nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

! çk yíkkyu hççkw÷ yLkk{ ík{k{ yÂBçkÞkyu rÍLËk nI. [wLkkL[u “RçLku {ksn” fe çkuþf yÕ÷kn ( ) Lku nhk{ rfÞk ni Í{eLk Ãkh fu yÂBçkÞk ( ) fu rsM{kU fku ¾hkçk fhu íkku yÕ÷kn ( ) fu Lkçke rÍLËk nI, hkuÍe rËÞu òíku nI.

(Mkw-LkLku RçLku {ksn, rs. 2, Mk. 291, nËeMk : 1637)

yuf ykih nËeMku Ãkkf {U ni :

ykrþfu yfçkh

45 Vh{kLku {wMíkVk

: {wÍ Ãkh ËwwYË þheV ÃkZku yÕ÷kn

íkw{ Ãkh hn{ík ¼usuøkk.

Þk’Lke yÂBçkÞk nÞkík nI ykih yÃkLke yÃkLke fçkúkU {U Lk{kÍ ÃkZíku nI.

økwMíkk¾u hMkq÷ Mku Ëqh hnku

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! hMkq÷ fu {w-íkyÂÕ÷f nh {wMkÕ{kLk fk ðkune yfeËk nkuLkk ÍYhe ni òu Mknkçkyu rfhk{ ykih yM÷kVu WÍk{ fk Úkk, yøkh þiíkkLk ðMðMku ÃkiËk fhLku fe fkurþþ fhu ykih y-Í-{íku ð þkLku {wMíkVk {U íkk’Lkk ÍLke fhíku nwyu yõ÷e Ë÷kR÷ Mku fkR÷ fhLku fe LkkÃkkf MkyTÞ (fkurþþ) fhu íkku WMk Mku y÷øk Úk÷øk nku òRÞu siMkk fu Ëk’ðíku RM÷k{e fu Rþkyíke RËkhu {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fe {íçkqyk 162 MkVnkík Ãkh {w~íkr{÷ rfíkkçk, “E{kLk fe Ãkn[kLk” MkVnk 58 Ãkh yk’÷k nÍhík, R{k{u yn÷u MkwLLkík, nÍhíku yÕ÷k{k {ki÷kLkk y÷nks y÷ nkrVÍ y÷ fkhe þkn R{k{ yn{Ë hÍk ¾kLk ykrþfkLku hMkq÷ fku íkkfeË fhíku nwyu Vh{kíku nI : “sçk ðku n (Þk’Lke økw M íkk¾kLku hMkq ÷ ) hMkq ÷ w Õ ÷kn fe þkLk {U økwMíkk¾e fhU yM÷Lk (Þk’Lke rçk÷fw÷) íkwBnkhu fÕçk {U WLk (økwMíkk¾kU) fe y-Í{ík, WLk fe {nççkík fk Lkk{ku rLkþkLk Lk hnu VkihLk WLk (økwMíkk¾kU) Mku y÷øk nku òyku, WLk (÷kuøkkU) fku ËqÄ Mku {Ͼe fe íkhn rLkfk÷ fh VUf Ëku, WLk (çkË çkÏíkkU) fe Mkqhík, WLk fu Lkk{ Mku LkVhík ¾kyku rVh Lk íkw{ yÃkLku rh~íku, R÷kfu, ËkuMíke, WÕVík fk ÃkkMk fhku Lk WLk

ykrþfu yfçkh

46 Vh{kLku {wMíkVk

: rsMk Lku {wÍ Ãkh yuf çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

WMk Ãkh ËMk hn{íkU ¼usíkk ni.

fe {ki÷rðGÞík, {þir¾GÞík, çkwÍwøkeo, VÍe÷ík fku ¾íkhu (Þk’Lke ¾kríkh) {U ÷kyku. ykr¾h Þun òu fwA (rh~íkk ð íkyÕ÷wf) Úkk, {wnB{ËwhoMkq÷wÕ÷kn fe økw÷k{e fe rçkLkk Ãkh Úkk, sçk Þun þÏMk WLk ne fe þkLk {U økwMíkk¾ nwðk rVh n{U WMk Mku õÞk R÷kfk (íkyÕ÷wf) hnk ?”

(E{kLk fe Ãkn[kLk, Mk. 58, {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk çkkçkw÷ {ËeLkk fhk[e) WLnU òLkk WLnU {kLkk Lkk h¾k økih Mku fk{ {I Ëw L Þk Mku {w M kÕ{kLk økÞk WV hu {wÂLfh Þun çkZk òuþu íkyMMkwçk ykr¾h ¼ez {U nkÚk Mku f{ çkÏík fu E{kLk økÞk (nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

økwMíkk¾u Mknkçkk Mku Ëqh hnku

nÍhíku yÕ÷k{k s÷k÷wÆeLk MkwÞqíke þkVuE “þnwoMMkwËqh” {U Lkõ÷ fhíku nI : yuf þÏMk fe {kiík fk ðõík fheçk yk økÞk íkku WMk Mku fr÷{yu íkÂGÞçkk ÃkZLku fu r÷Þu fnk økÞk. WMk Lku sðkçk rËÞk fu {I RMk fu ÃkZLku Ãkh fkrËh Lknª nqt õÞqtfu {I yiMku ÷kuøkkU fu MkkÚk rLkþMíkku çkh¾kMík (Þk’Lke WXLkk çkiXLkk) h¾íkk Úkk òu {wÍu yçkq çk¢ ð W{h fu çkwhk ¼÷k fnLku fe íkÕfeLk fhíku Úku.

fçkú {U þi¾iLk fk ðMke÷k fk{ yk økÞk

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! RMk rnfkÞík Mku þi¾iLku fhe{iLk Þk’Lke MkÂGÞËiLkk rMkÆef ð VkYf fe çkw÷LË þkLkU {k’÷q{ nw#, sçk WLk fe íkkineLk fhLku ðk÷kU Mku ËkuMíke

ykrþfu yfçkh

47 Vh{kLku {wMíkVk fu r÷Þu {økrVhík ni.

: {wÍ Ãkh fMkhík Mku ËwwYËu Ãkkf ÃkZku çkuþf íkwBnkhk {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZLkk íkwBnkhu økwLkknkU

h¾Lku fk Þun ðçkk÷ fu {híku ðõík fr÷{k LkMkeçk Lknª nku hnk Úkk íkku rVh òu ÷kuøk ¾wË íkkineLk fhíku nI WLk fk õÞk nk÷ nkuøkk ! r÷nkÍk þi¾iLku fhe{iLk fu økwMíkk¾kU Mku Ëqh ð LkwVqh hnLkk ÍYhe ni. rMkVo ykrþfkLku hMkq÷ ð {wrnççkkLku Mknkçkk ð ykir÷Þk fe Mkkunçkík RÂÏíkÞkh fersÞu, RLk yÍe{ nÂMíkÞkU fe WÕVík fk rËÞk (Þk’Lke [hkøk) yÃkLku rË÷ {U hkuþLk fersÞu. ykih ËkuLkkU snkt fe ¼÷kRÞkU fu nfËkh çkrLkÞu. yÕ÷kn fu Lkuf çkLËkU fe {nççkík fçkúku n~h {U çkunË fkh yk{Ë ni [wLkkL[u yuf þÏMk fk çkÞkLk ni : {uhu WMíkkÍ fu yuf MkkÚke Vkiík nku økyu. WMíkkË Mkkrnçk Lku WLnU Ïðkçk {U Ëu¾ fh ÃkqAk : Þk’Lke yÕ÷kn Lku ykÃk fu MkkÚk õÞk {wyk-{÷k rfÞk ? sðkçk rËÞk : yÕ÷kn Lku {uhe {ÂøVhík Vh{k Ëe. ÃkqAk : {wLfh Lkfeh fu MkkÚk fiMke hne ? sðkçk rËÞk : WLnkU Lku {wÍu rçkXk fh sçk Mkwðk÷kík þwYy rfÞu, yÕ÷kn Lku {uhu rË÷ {U zk÷k ykih {I Lku rVrh~íkkU Mku fn rËÞk : “MkÂGÞËiLkk yçkq çk¢ ð VkYf fu ðkrMkíku {wÍu Akuz ËersÞu.” Þun MkwLk fh yuf rVrh~íku Lku ËqMkhu Mku fnk : “RMk Lku çkze çkwÍwøko nÂMíkÞkU fk ðMke÷k Ãkuþ rfÞk ni r÷nkÍk RMk fku Akuz Ëku.” [wLkkL[u WLnkU Lku {wÍu Akuz rËÞk ykih íkþheV ÷u økyu. ðkrMkíkk rËÞk òu ykÃk fk {u h u Mkkhu fk{ nku økyu

ykrþfu yfçkh

48 Vh{kLku {wMíkVk WMk fu r÷Þu RÂMíkøVkh fhíku hnUøku.

: rsMk Lku rfíkkçk {U {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf r÷¾k íkku sçk íkf {uhk Lkk{ WMk {U hnuøkk rVrh~íku

çkhkuÍu {nþh {Íkhkíku {wLkÔðh Mku çkknh ykLku fk nMkeLk {LÍh Ëk’ðíku RM÷k{e fu Rþkyíke RËkhu {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fe {íçkqyk 561 MkVnkík Ãkh {w~íkr{÷ rfíkkçk, “{ÕVqÍkíku yk’÷k nÍhík” MkVnk 61 Ãkh R{k{u yn÷u MkwLLkík, {wsrÆËu ËeLkku r{Õ÷ík y÷nks y÷ nkrVÍ y÷ fkhe þkn R{k{ yn{Ë hÍk ¾kLk çkÞkLk Vh{kíku nI : yuf {íkoçkk nwÍqhu yõËMk Lku ËkrnLku (Þk’Lke MkeÄu) ËMíku yõËMk {U nÍhíku rMkÆef fk nkÚk r÷Þk ykih çkkyut (Þk’Lke W÷xu) ËMíku {wçkkhf {U nÍhíku W{h fk nkÚk r÷Þk yki h Vh{kÞk : Þk’Lke n{ rfÞk{ík fu hkuÍ Þqt ne WXkyu òyutøku . (ríkhr{Íe, rs. 5, Mk. 378, nËeMk : 3689, íkkhe¾u rËr{~f, rs. 21, Mk. 297) {nçkqçku hççku yþo ni RMk MkçÍ fwççku {U Ãkn÷q {U sÕðk økkn yíkefku W{h fe ni

(nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

hknu ¾wËk {U ykLku ðk÷e {wÂ~f÷kík fk Mkk{Lkk fersÞu

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! n{khu hnçkh nÍhíku MkÂGÞËw L kk rMkÆefu yfçkh ÞfeLkLk ykrþfu yfçkh nI, ykÃk Lku yÃkLku R~f fk RÍnkh y{÷ ð rfhËkh Mku rfÞk ykih sçk R~f fe hkn, Ãkwh¾kh ykih MkÏík Ëw~ðkh økwÍkh nwE íkçk ¼e ykÃk sÍTçkyu R~fu þnLþknu yçkhkh Mku Mkhþkh hnu, ¾íkeçku yÔð÷ fk þhV Ãkkíku nwyu ËeLku RM÷k{ fe ¾kríkh þËeË {kh ÃkzLku fu çkk ðwsqË ykÃk fu Ãkkyu

ykrþfu yfçkh

49 Vh{kLku {wMíkVk

: rsMk Lku {wÍ Ãkh yuf çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

WMk Ãkh ËMk hn{íkU ¼usíkk ni.

RÂMíkõ÷k÷ {U Íhko ¼h ¼e ÷ÂøÍþ Lk ykE. hknu ¾wËk {U ykÃk fe RMk {wÂ~f÷kík ¼he nÞkík {U n{khu r÷Þu Þun ËMko ni fu “Lkufe fe Ëk’ðík” fe hknkU {U Ïðkn fiMku ne {MkkRçk fk Mkk{Lkk nku {økh ÃkeAu nxLkk fwò RMk fk ¾Þk÷ ¼e rË÷ {U Lk ykLku Ãkkyu. sçk ykfk ykr¾he ðõík ykyu {uhk MkËk fhíkk hnqt MkwLLkík fe r¾Ë{ík

{uhk Mkh nku íkuhk çkkçku fh{ nku {uh k sÍçkk rfMke Mkqhík Lk f{ nku (ðMkkR÷u çkÂÏþþ)

øk{u ËwLÞk {U Lknª øk{u {wMíkVk {U hkuyut

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! ykrþfu yfçkh fe R~fku {nççkík ¼he {wçkkhf rÍLËøke Mku n{U Þun ¼e ËMko r{÷íkk ni fu n{khe yknU ykih rMkÂMfÞkt ËwLÞk fe ¾kríkh Lk nkU, {nççkíku ËwLÞk {U yktMkq Lk çknU, ËwLÞðe ònku nþ{ík (Þk’Lke þkLkku þkifík) fu r÷Þu MkeLku {U fMkf ÃkiËk Lk nku çkÕfu n{khu rË÷ fe nMkhík, nwççku Lkçke nku, yktMkq ÞkËu {wMíkVk {U çknU, ËwLÞk fu ËeðkLku Lknª çkÕfu þByu rhMkk÷ík fu ÃkhðkLku çkLkU, WLne fe ÃkMkLË Ãkh yÃkLke ÃkMkLË fwhçkkLk fhU ykih Þune Ïðkrnþ nku fu fkþ ! {uhk {k÷, {uhe òLk {nçkqçku hn{kLk fe ykLk Ãkh fwhçkkLk nku òyu, WLk Mku rLkMçkík h¾Lku ðk÷e nh [eÍ rË÷ yÍeÍ nku, òu ¾wþ çkÏík yiMke rÍLËøke økwÍkhLku {U fkBÞkçk nku økÞk íkku yÕ÷kn íkçkk-h-f ð íkyk÷k WMk fu r÷Þu ËwLÞk {wMkϾh ykih {Ï÷qf fku WMk fu íkkçkuy fh Ëuøkk, ykM{kLkkU {U WMk fu [h[u nkUøku ykih Mkçk Mku çkZ fh Þun fu ðkun ¾wËk ð {wMíkVk fk {nçkqçk çkLk òyuøkk.

50 Vh{kLku {wMíkVk

ykrþfu yfçkh : òu þÏMk {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZLkk ¼q÷ økÞk ðkun sLLkík fk hkMíkk ¼q÷ økÞk.

ðku n fu WMk Ëh fk nw ð k ¾Õfu ¾w Ë k WMk fe nw E ðkun fu WMk Ëh Mku rVhk yÕ÷kn WMk Mku rVh økÞk (nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

÷urfLk yVMkkuMk ! MkË yVMkkuMk ! yks fu {wMkÕ{kLkkU fe yõMkrhGÞík þknu yçkhkh, Ëku yk÷{ fu {kr÷fku {wÏíkkh fu WMðyu n-MkLkk fku yÃkLkk {u’Þkh çkLkkLku fu çkòyu yøÞkh fu rþykh ykih VuþLk Ãkh rLkMkkh nku fh Í÷e÷ku Ïðkh nkuíke ò hne ni. fki L k ni íkkrhfu ykELku hMkq ÷ u {w Ï íkkh {M÷ník, ðõík fe ni rfMk fu y{÷ fk {u’Þkh rfMk fe ykt¾kU {U Mk{kÞk ni rþykhu yøÞkh nku økE rfMk fe rLkøkn íkÍuo Mk÷V Mku çkuÍkh fÕçk {U MkkuÍ Lknª, Yn {U yunMkkMk Lknª fwA ¼e Ãkiøkk{u {wnB{Ë fk íkwBnU ÃkkMk Lknª

Þun fiMkk R~f ykih fiMke {nççkík ni ?

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! òu ÷kuøk yÃkLku ðkr÷ËiLk Mku {nççkík fhíku nI ðkun WLk fk rË÷ Lknª Ëw¾kíku, rsLnU yÃkLku çkå[u Mku {nççkík nkuíke ni ðkun WMku LkkhkÍ Lknª nkuLku Ëuíku, fkuE ¼e yÃkLku ËkuMík fku øk{ÍËk Ëu¾Lkk økðkhk Lknª fhíkk õÞqtfu rsMk Mku {nççkík nkuíke ni WMku hLSËk Lknª rfÞk òíkk {økh ykn ! yks fu yõMkh {wMkÕ{kLk òu fu R~fu hMkq÷ fu Ëk’ðuËkh nI {økh WLk fu fk{ {nçkqçku hççkw÷ yLkk{ fku

51 Vh{kLku {wMíkVk økÞk.

ykrþfu yfçkh : rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf Lk ÃkZk íknfef ðkun çkËçkÏík nku

þkË fhLku ðk÷u Lknª, MkwLkku ! MkwLkku ! hMkq÷u Íe ðfkh, Ëku yk÷{ fu íkksËkh, þnLþknu yçkhkh Vh{kíku nI : “ Þk’Lke {uhe ykt¾kU fe XLzf Lk{kÍ {U ni.” ðkun fiMku ykrþfu hMkq÷ nI òu fu Lk{kÍ Mku S [whk fh, Lk{kÍ òLk çkqÍ fh fÍk fh fu Mkhfkh fu fÕçku Ãkwh yLðkh fu r÷Þu íkf÷eV ð ykÍkh fk Mkçkçk çkLkíku nI. Þun fkiLk Mke {nççkík ykih fiMkk R~f ni fu hMkq÷u hVeW~þkLk, {ËeLku fu MkwÕíkkLk {knu h-{ÍkLk fu hkuÍkU fe íkkfeË Vh{kyut {økh ¾wË fku ykrþfkLku hMkq÷ {U ¾ÃkkLku ðk÷u RMk nwõ{u ðk÷k Mku Y økËkoLke fh fu LkkhkrÍÞu {wMíkVk fk Mkçkçk çkLkU, nwÍqhu yfh{ Lk{kÍu íkhkðen fe íkkfeË Vh{kyut {økh MkwMík ð økkrV÷ WB{ríkÞkU Mku Lk ÃkZe òyu, ÃkZU ¼e íkku hM{Lk {knu h-{ÍkLk fu RÂçíkËkE [LË rËLk ykih rVh Þun Mk{Í çkiXU fu Ãkqhu h-{ÍkLkw÷ {wçkkhf fe Lk{kÍu íkhkðen yËk nku økE. ÃÞkhu {wMíkVk Vh{kyut : “{qtAU ¾qçk ÃkMík (Þk’Lke Akuxe) fhku ykih ËkrZÞkU fku {wykVe Ëku (Þk’Lke çkZkyku ) Þnq r ËÞkU fe Mke Mkq h ík Lk çkLkkyku . ” {økh R~fu hMkq÷ fu Ëk’ðuËkh {økh VuþLk fu ÃkhMíkkh Ëw~{LkkLku Mkhfkh siMkk [unhk çkLkkyut, õÞk Þune R~fu hMkq÷ ni ?

Mkhfkh fk ykrþf ¼e õÞk ËkZe {wtzkíkk ni ? õÞqt R~f fk [unhu Mku RÍnkh Lknª nkuí kk !

ykrþfu yfçkh

52 Vh{kLku {wMíkVk rËLk {uhe þVkyík r{÷uøke.

: rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {híkçkk Mkwçn ykih ËMk {híkçkk þk{ ËwwYËu Ãkkf ÃkZk WMku rfÞk{ík fu

rV¢u {ËeLkk 1 fersÞu ! Þun fiMkk R~f ykih fiMke {nççkík ni ? fu {nçkqçku ¾wþ r¾Mkk÷ fu Ëw~{LkkU siMke þõ÷ku Mkqhík ð [k÷ Zk÷ yÃkLkkLku {U V¾ú {nMkqMk rfÞk òyu ! ðÍy {U íkw{ nku LkMkkhk íkku ík{ÆwLk {U nwLkqË Þun {wMkÕ{kt nI rsLnU Ëu¾ fu þh{kyut ÞnqË

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! {kunrMkLk ð fhe{ ykih þVef ð hne{ ykfk íkku n{U n{uþk ÞkË Vh{kíku hnu , çkÕfu Ëw L Þk {U íkþheV ÷kíku ne ykÃk Lku MksËk rfÞk. WMk ðõík nkUxkU Ãkh Þun Ëwyk òhe Úke : Þk’Lke ÃkhðËo økkh ! {uhe WB{ík {wÍu rnçkk fh Ëu.

(Víkkðk h-ÍrðGÞk, rs. 30, Mk. 717 ) Ãkn÷u MksËu Ãku hkuÍu yÍ÷ Mku ËwYË ÞkËøkkrhÞu WB{ík Ãku ÷k¾kU Mk÷k{

(nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

íkk rfÞk{ík “WB{íke WB{íke” Vh{kyutøku

{ËkrhswLLkwçkwÔðn {U ni : nÍhíku MkÂGÞËwLkk fwMk{ ðkun þÏMk Úku òu ykÃk fku fçkúu yLðh {U WíkkhLku fu çkk’Ë Mkçk Mku ykr¾h {U çkknh ykyu Úku, [wLkkL[u WLk fk çkÞkLk ni fu {I ne ykr¾he þÏMk nqt rsMk Lku nwÍqhu yLðh fk Yyu {wLkÔðh, fçkúu yính {U Ëu¾k Úkk, {I Lku Ëu¾k fu MkwÕíkkLku {ËeLkk fçkúu yLðh {U yÃkLku ÷çknkyu {wçkk-hfk fku swÂBçkþ Vh{k hnu Úku (Þk’Lke : Ëk’ðíku RM÷k{e fu {-ËLke {knku÷ {U yÃkLku yk’{k÷ fk {wnk-Mkçkk fhLku fku “rV¢u {ËeLkk” fníku nI. 1

ykrþfu yfçkh

53 Vh{kLku {wMíkVk

: rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nwðk ykih WMk Lku {wÍ Ãkh ËwwYË þheV Lk ÃkZk WMk Lku sVk fe.

{wçkkhf nkUx rn÷ hnu Úku.) {I Lku yÃkLku fkLkkU fku yÕ÷kn fu ÃÞkhu nçkeçk fu ËnLk (Þk’Lke {wtn) {wçkkhf fu

fheçk rfÞk, {I Lku MkwLkk fu ykÃk Vh{kíku Úku “ ” (Þk’Lke ÃkhðËo økkh ! {uhe WB{ík {uhe WB{ík) LkeÍ fLÍw÷ WB{k÷ rsÕË 7 MkVnk 178 Ãkh ni : Vh{kLku {wMíkVk : “sçk {uhe ðVkík nku òyuøke íkku yÃkLke fçkú {U n{uþk Ãkwfkhíkk hnqtøkk : Þk’Lke yi ÃkhðËo økkh ! {uhe WB{ík {uhe WB{ík. Þnkt íkf fu ËqMkhk Mkqh Vqtfk òyu.” {uhu ykfk yk’÷k nÍhík yÃkLku r÷Þu E{kLk fe rnVkÍík fe ¾ihkík ík÷çk fhíku nwyu çkkhøkknu rhMkk÷ík {U yÍo fhíku nI : rsLnU {hfË {U íkk n~h WB{íke fn fh Ãkwf khku ø ku n{U ¼e ÞkË fh ÷ku WLk {U MkËfk yÃkLke hn{ík fk (nËkRfu çkÂÏþþ þheV)

{wnrÆMku yk’Í{u ÃkkrfMíkkLk Lku Vh{kÞk

{wnrÆMku yk’Í{u ÃkkrfMíkkLk nÍhík yÕ÷k{k {ki÷kLkk MkhËkh yn{Ë Vh{kÞk fhíku Úku fu nwÍqhu Ãkkf íkku Mkkhe W{ú n{U WB{íke WB{íke fn fh ÞkË Vh{kíku hnu, fçkúu yLðh {U ¼e WB{íke WB{íke Vh{k hnu nI ykih n~h íkf Vh{kíku hnUøku Þnkt íkf fu {nþh fu hkuÍ ¼e WB{íke WB{íke Vh{kyutøku. nf Þun ni fu yøkh rMkVo yuf çkkh ¼e WB{íke Vh{k Ëuíku ykih n{ Mkkhe rÍLËøke Þk Lkçke Þk Lkçke, Þk hMkq÷Õ÷kn, Þk nçkeçkÕ÷kn fníku hnU íkçk ¼e WMk yuf çkkh WB{íke fnLku fk nf yËk Lknª nku Mkfíkk.

54 Vh{kLku {wMíkVk f\tøkk.

ykrþfu yfçkh : òu {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk ËwYË þheV ÃkZuøkk {I rfÞk{ík fu rËLk WMk fe þVkyík

rsLk fu ÷çk Ãkh hnk “WB{íke WB{íke” ÞkË WLk fe Lk ¼q÷ yi rLkÞkÍe f¼e ðkun fnU WB{íke íkq ¼e fn Þk Lkçke ! {I nq t nkrÍh íku h e [kfhe fu r÷Þu

çkhkuÍu rfÞk{ík rV¢u WB{ík fk yLËkÍ

nÍhíku RçLku yççkkMk Mku rhðkÞík ni, nwÍqh þknu ¾iÁ÷ yLkk{ Vh{kíku nI : rfÞk{ík fu rËLk ík{k{ yÂBçkÞkyu rfhk{ ( ) MkkuLku fu r{BçkhkU Ãkh sÕðkøkh nkUøku, {uhk r{Bçkh ¾k÷e nkuøkk õÞqtfu {I yÃkLku hçk fu nwÍqh ¾k{kuþ ¾zk nkuôøkk fu fnª yiMkk Lk nku yÕ÷kn {wÍu sLLkík {U òLku fk nwõ{ Vh{k Ëu ykih {uhe WB{ík {uhu çkk’Ë ÃkhuþkLk rVhíke hnu. yÕ÷kn íkyk÷k Vh{kyuøkk : yi {nçkqçk ! íkuhe WB{ík fu çkkhu {U ðkune ViMk÷k fYtøkk òu íkuhe [kník ni. {I yÍo fYtøkk : Þk’Lke yi yÕ÷kn ! RLk fk rnMkkçk sÕËe ÷u ÷u (fu {I RLk fku MkkÚk ÷u òLkk [kníkk nqt) Þun {wMkÕMk÷ yÍo fhíkk hnqtøkk Þnkt íkf fu {wÍu Ëku; {U òLku ðk÷u {uhu WB{ríkÞkU fe VunrhMík Ëu Ëe òyuøke (òu snLLk{ {U Ëkr¾÷ nku [wfu nkUøku WLk fe þVkyík fh fu {I WLnU rLkfk÷íkk òŸøkk) Þqt yÍkçku R÷kne fu r÷Þu {uhe WB{ík fk fkuE VËo Lk çk[uøkk. yÕ÷kn õÞk snLLk{ yçk ¼e Lk MkËo nkuøkk hku hku fu {w M íkVk Lku ËrhÞk çknk rËÞu nI

yi ykrþfkLku hMkq÷ ! WB{ík fu øk{ Ïðkh ykfk fu fË{kU Ãkh rLkMkkh nku òRÞu ykih rÍLËøke WLk fe økw÷k{e çkÕfu WLk fu økw÷k{kU fe økw÷k{e ykih Ëk’ðíku RM÷k{e ykih RMk fu {-ËLke fkrV÷kU fu yLËh MkVh {U økwÍkh fh {hLku fu çkk’Ë WLk

ykrþfu yfçkh

55 Vh{kLku {wMíkVk

: {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf fe fMkhík fhku çkuþf Þun íkwBnkhu r÷Þu íknkhík ni.

fe þVkyík fu nfËkh nku òRÞu ykih yÃkLkk {wtn çkhkuÍu rfÞk{ík LkrçkGÞu hn{ík, þVeyu WB{ík fku r˾kLku fu fkrçk÷ çkLkk ÷ersÞu Þk’Lke ÞnqËku LkMkkhk fe Mke þõ÷ku Mkqhík çkLkkLke Akuz ËersÞu, yÃkLku [unhu Ãkh yuf {wêe ËkZe Mkò ÷ersÞu, $økúuÍe çkk÷kU fu çkòyu ÍwÕVU h¾ ÷ersÞu ykih Lktøku Mkh ½q{Lku fu çkòyu MkçÍ R{k{k þheV fu Íheyu yÃkLkk Mkh “Mkh MkçÍ” fh ÷ersÞu. çkMk yÃkLku Íkrnh ð çkkríkLk Ãkh {-ËLke htøk [Zk ÷ersÞu. zh Úkk fu RMÞkt fe MkÍk yçk nkuøke Þk hkuÍu sÍk Ëe WLk fe hn{ík Lku MkËk Þun ¼e Lknª ðkun ¼e Lknª

{uhu ykfk yk’÷k nÍhík, R{k{u yn÷u MkwLLkík, ðr÷GÞu Lku’{ík, yÍe{w÷ çk-h-fík, yÍe{w÷ {íkoçkík, ÃkhðkLkyu þByu rhMkk÷ík, {wsrÆËu ËeLkku r{Õ÷ík, nkr{GÞu MkwLLkík, {krnÞu rçkËyík, ykr÷{u þheyík, Ãkehu íkhefík, çkkRMku ¾ihku çk-h-fík, nÍhíku yÕ÷k{k {ki÷kLkk y÷nks y÷ nkrVÍ y÷ fkhe þkn R{k{ yn{Ë hÍk ¾kLk n{U Mk{Íkíku nwyu Vh{kíku nI : òu Lk ¼q÷k n{ økheçkkU fku hÍk ÞkË WMk fe yÃkLke ykËík fersÞu

fkþ ! n{ Ãk¬u ykrþfu hMkq÷ çkLk òyut

nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fu fË{kU fe Äq÷ fu MkËfu fkþ ! n{ ¼e Mkå[u ykih Ãk¬u ykrþfu hMkq÷ çkLk òyut. fkþ ! n{khk WXLkk çkiXLkk, [÷Lkk rVhLkk, ¾kLkk ÃkeLkk, MkkuLkk òøkLkk, ÷uLkk ËuLkk, SLkk {hLkk {eXu {eXu ykfk,

ykrþfu yfçkh

56

: íkw{ snkt ¼e nku {wÍ Ãkh ËwwYË ÃkZku fu íkwBnkhk ËwwYË {wÍ íkf ÃknkU[íkk ni.

Vh{kLku {wMíkVk

{ËeLku ðk÷u {wMíkVk nku òyu. yi fkþ !

fe MkwLLkíkkU fu {wíkkrçkf

VLkk RíkLkk íkku nku òŸ{I íkuhe Íkíku yk÷e {U òu {wÍ fku Ëu¾ ÷u WMk fku íkuhk ËeËkh nku òyu

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! yÃkLku yLËh R~fu nfefe fe þBy hkuþLk fersÞu, Íkrnh ð çkkríkLk {wLkÔðh nku òyuøkk ykih ËwLÞk ð ykr¾hík {U Mkw¾oYE fË{ [q{uøke. Ïðkh snkt {U f¼e nku Lknª Mkfíke ðkun fki{ R~f nku rsMk fk sMkqh 1, Võh nku rsMk fk økÞqh

rMkÆefe nÍhkík fu ytøkqXu {U rLkþkLk !

1:

nÍhíku MkÂGÞËw Lkk rMkÆefu yfçkh fe yki÷kË fku “rMkÆefe” çkku÷íku nI, RLk fu Ãkkô fu ytøkqXu {U yks ¼e MkktÃk fu fkxLku fk rLkþkLk LkÍh ykLkk {wÂBfLk ni. {økh r˾kE Lk ËuLku Ãkh rfMke rMkÆefe Mkkrnçk fe rMkÆerfGÞík Ãkh çkË økw{kLke òRÍ Lknª fu nh yuf {U Þun y÷k{ík ðkÍun Lknª nkuíke. Mkøku {ËeLkk Lku yuf rMkÆefe ykr÷{ Mkkrnçk Mku “ytøkqXu fk rLkþkLk” r˾kLku fe Ëh-ÏðkMík fe íkku fnk fu {uhu ðkr÷Ë Mkkrnçk Lku ¾wh[ fh Íkrnh rfÞk Úkk {økh yçk rVh AwÃk økÞk ni. {wVÂMMkhu þneh nfe{w÷ WB{ík nÍhíku {wVíke yn{Ë Þkh ¾kLk “r{hykíkw÷ {LkkSn” rsÕË 8 MkVnk 359 Ãkh Vh{kíku nI : “çkk’Í Mkkr÷neLk fku Vh{kíku MkwLkk çknkËwh, swhyík {LË.

ykrþfu yfçkh

57 : rsMk Lku {wÍ Ãkh ËMk {íkoçkk ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

Vh{kLku {wMíkVk Vh{kíkk ni.

WMk Ãkh Mkku hn{íkU LkkrÍ÷

økÞk fu òu þi¾ rMkÆefe (MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fu þnÍkËu òu fu Mknkçke Úku WLk Þk’Lke) nÍhíku {wnB{Ë rçkLk yçkq çk¢ ( ) fe yki÷kË Mku nI, WLnU MkktÃk Þk íkku fkxíkk Lknª yøkh fkxu íkku (ÍnTh) yMkh Lknª fhíkk. (Þun) WMk ÷wykçk þheV fk yMkh ni (òu fu Mkhfkhu {ËeLkk Lku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh fu ytøkqXu Ãkh økkhu Mkkih {U MkktÃk fu zMkLku fe søkn ÷økkÞk Úkk) ykih WLk fe yki÷kË fu Ãkkô fu

ytøkqXu {U ‘‘rMkÞkn rík÷’’ nkuíkk ni n¥kk fu yøkh {kt çkkÃk ËkuLkkut fe íkhV Mku þi¾ rMkÆefe nku íkku ËkuLkkU Ãkkô fu ytøkqXu {U rík÷ nkuøkk. {I Lku çknwík (Mku) rMkÆefe nÍhkík fu Ãkkô fu ytøkqXu {U Þun rík÷ Ëu¾u nI. øk-hÍu fu Þun ySçk {ku’rsÍkík nI.” (Þk’Lke rMkÆerfÞkU fku

MkktÃk fk Lk fkxLkk, fkxu íkku ÍnTh fk yMkh Lk fhLkk ykih yks íkf Ãkkô fu ytøkqXu {U rík÷ fk ÃkkÞk òLkk Þun Mkçk Mkhfkhu rhMkk÷ík {ykçk fu {wçkkhf ÷wykçk fu {ku’rsÍkík nI) ÍEVe {U Þun fwÔðík ni ÍEVkU1 fku fðe fh ËU Mknkhk ÷U ÍEVku yÂõðÞk2 rMkÆefu yfçkh fk

(Íkifu Lkk’ík)

rMkÆefu yfçkh Lku {-ËLke ykìÃkhuþLk Vh{kÞk

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! yÃkLku rË÷ {U R~fu hMkq÷ fe þBy s÷kLku ykih yÃkLkk MkeLkk {nççkíku hMkq÷ fk {ËeLkk çkLkkLku fu r÷Þu Ëk’ðíku RM÷k{e fu {-ËLke {knku÷ Mku nh Ë{ ðkçkMíkk hrnÞu, RMk {-ËLke {knku÷ fe çk-h-fík Mku hknu MkwLLkík Ãkh [÷Lku fe MkykËík ykih ViÍkLku rMkÆefu yfçkh fe çk-hfkík LkMkeçk nkUøke. MkwLLkíkkU fe íkhrçkGÞík fe 1

: f{ÍkuhkU

2

: fðe fe sBy. íkkfík ðh

ykrþfu yfçkh

58 Vh{kLku {wMíkVk fLsqMk íkheLk þÏMk ni.

: rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ Ãkh ËwwYË þheV Lk ÃkZu íkku ðkun ÷kuøkkU {U Mku

¾kríkh nh {kn f{ yÍ f{ íkeLk rËLk fu r÷Þu {-ËLke fkrV÷u {U ykrþfkLku hMkq÷ fu MkkÚk MkwLLkíkkU ¼hu MkVh fk {k’{q÷ çkLkkRÞu, {-ËLke {foÍ fu RLkkÞík Vh{qËk Lkuf çkLkLku fu LkwM¾u “{-ËLke RLyk{kík” fu {wíkkrçkf yÃkLke rÍLËøke fu þçkku hkuÍ økwÍkrhÞu LkeÍ hkuÍkLkk hkík f{ yÍ f{ 12 r{Lkx rV¢u {ËeLkk fersÞu ykih WMk {U {-ËLke RLyk{kík fk rhMkk÷k Ãkwh Vh{k ÷ersÞu ËkuLkkU snkLkkU {U çkuzk Ãkkh nkuøkk. Ëk’ðíku RM÷k{e fku rfMk fËh ViÍkLku rMkÆefu yfçkh nkrMk÷ ni RMk fk yLËkÍk RMk {-ËLke çknkh Mku ÷økkRÞu [wLkkL[u yuf ykrþfu hMkq÷ fk çkÞkLk yÃkLku yLËkÍ ð yÕVkÍ {U Ãkuþ fhLku fe fkurþþ fhíkk nqt : n{khk {-ËLke fkrV÷k “Lkkfk ¾khze” (çk÷qr[MíkkLk, ÃkkrfMíkkLk) {U MkwLLkíkkU fe íkhrçkGÞík fu r÷Þu nkrÍh nwðk Úkk, {-ËLke fkrV÷u fu yuf {wMkkrVh fu Mkh {U [kh Akuxe Akuxe økktXU nku økE Úkª rsLk fu Mkçkçk WLk fku ykÄk MkeMke (Þk’Lke ykÄu Mkh) fk ËËo nwðk fhíkk Úkk. sçk ËËo WXíkk íkku ËËo fe íkhV ðk÷u [unhu fk rnMMkk rMkÞkn Ãkz òíkk ykih ðkun íkf÷eV fu Mkçkçk RMk fËh íkzÃkíku fu Ëu¾k Lk òíkk. yuf hkík RMke íkhn ðkun ËËo Mku íkzÃkLku ÷øku, n{ Lku økkur÷Þkt r¾÷k fh WLk fku Mkw÷k rËÞk. Mkwçn WXu íkku n~þkþ çk~þkþ Úku. WLnkU Lku çkíkkÞk fu {wÍ Ãkh fh{ nku økÞk, {uhu Ïðkçk {U Mkhfkhu rhMkk÷ík {ykçk Lku {y [kh Þkh fh{ çkk÷kyu fh{ Vh{kÞk.

Mkhu çkk÷ª WLnU hn{ík fe yËk ÷kE ni nk÷ rçkøkzk ni íkku çke{kh fe çkLk ykE ni

Mkhfkhu {ËeLkk

Lku {uhe òrLkçk Rþkhk

ykrþfu yfçkh

59 Vh{kLku {wMíkVk Ãkkf Lk ÃkZu.

: WMk þÏMk fe Lkkf ¾kf yk÷qË nku rsMk fu ÃkkMk {uhk rÍ¢ nku ykih ðkun {wÍ Ãkh ËwwYËu

fhíku nwyu nÍhíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Mku Vh{kÞk : “RMk fk ËËo ¾í{ fh Ëku.” [wLkkL[u Þkhu økkh ð Þkhu {Íkh MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh Lku {uhk RMk íkhn {-ËLke ykìÃkhuþLk rfÞk fu {uhk Mkh ¾ku÷ rËÞk ykih {uhu rË{køk {U Mku [kh fk÷u ËkLku rLkfk÷u ykih Vh{kÞk : “çkuxk yçk íkwBnU fwA Lknª nkuøkk.” {-ËLke çknkh çkÞkLk fhLku ðk÷u RM÷k{e ¼kE fk fnLkk ni : ðkfuE ðkun RM÷k{e ¼kE rçk÷fw÷ íkLËwÁMík nku [wfu Úku. MkVh Mku ðkÃkMke Ãkh sçk WLnkU Lku Ëkuçkkhk “[ufyÃk” fhðkÞk íkku zkìõxh Lku nihkLk nku fh fnk : ¼kE ! f{k÷ ni íkwBnkhu rË{køk fu [khkU ËkLku økkRçk nku [wfu nI ! RMk Ãkh WLnkU Lku hku hku fh {-ËLke fkrV÷u {U MkVh fe çk-h-fík ykih Ïðkçk fk íkÍrfhk rfÞk. zkìõxh çknwík {w-íkyÂMMkh nwðk. WMk yMÃkíkk÷ fu zkìõxhkU Mk{uík ðnkt {kisqË 12 yVhkË Lku 12 rËLk fu {-ËLke fkrV÷u {U MkVh fe rLkGÞíkU r÷¾ðk# ykih çkk’Í zkìõxhkU Lku yÃkLku [unhu Ãkh nkÚkkU nkÚk Mkhðhu fkyuLkkík fe {nççkík fe rLkþkLke Þk’Lke ËkZe {wçkkhf MkòLku fe rLkGÞík fe. ÷q x Lku hn{íkU fkrV÷u {U [÷ku

Mke¾Lku MkwLLkíkU fkrV÷u {U [÷ku

ni Lkçke fe LkÍh fkrV÷u ðk÷kU Ãkh

Ãkkykuøku hkníkU fkrV÷u {U [÷ku

n{ fku çkq çk¢ku W{h Mku ÃÞkh ni

yÃkLkk çkuzk Ãkkh ni

{eXu {eXu RM÷k{e ¼kRÞku ! çkÞkLk fku RÂÏíkíkk{ fe íkhV ÷kíku nwyu MkwLLkík fe VÍe÷ík ykih [LË MkwLLkíkU ykih ykËkçk çkÞkLk fhLku fe MkykËík nkrMk÷ fhíkk nqt. íkksËkhu rhMkk÷ík,

60 Vh{kLku {wMíkVk nkUøku.

ykrþfu yfçkh : rsMk Lku {wÍ Ãkh hkuÍu sw{wyk Ëku Mkku çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk WMk fu Ëku Mkku Mkk÷ fu økwLkkn {wykV

þnLþknu LkwçkwÔðík, {wMíkVk òLku hn{ík, þByu çkÍ{u rnËkÞík, Lkkuþyu çkÍ{u sLLkík fk Vh{kLku sLLkík rLkþkLk ni : rsMk Lku {uhe MkwLLkík Mku {nççkík fe WMk Lku {wÍ Mku {nççkík fe ykih rsMk Lku {wÍ Mku {nççkík fe ðkun sLLkík {U {uhu MkkÚk nkuøkk.

MkeLkk íkuhe MkwLLkík fk {ËeLkk çkLku ykfk sLLkík {U ÃkzkuMke {wÍu íkw{ yÃkLkk çkLkkLkk

“økuMkq h¾Lkk LkrçkGÞu Ãkkf fe MkwLLkík ni” fu çkkEMk nwYV fe rLkMçkík Mku ÍwÕVkU ykih Mkh fu çkk÷kU ðøkihk fu 22 {-ËLke Vq÷ (1) ¾k-ík{w÷ {wh-Mk÷eLk, hnT{íkwÂÕ÷÷ yk-÷{eLk fe {wçkkhf ÍwÕVU f¼e rLkMV (Þk’Lke ykÄu) fkLk {wçkkhf íkf íkku (2) f¼e fkLk {wçkkhf fe ÷ki íkf ykih (3) çkk’Í yðfkík çkZ òíkª íkku {wçkkhf þkLkkU Þk’Lke fLÄkU fku Íq{ Íq{ fh [q{Lku ÷økíkª (4) n{U [krnÞu fu {kify çk {kify íkeLkkut MkwL™íkU yËk fhU, Þk’Lke f¼e ykÄu fkLk íkf íkku f¼e Ãkqhu fkLk íkf íkku f¼e fLÄkU íkf ÍwÕVU h¾ut (5) fLÄkU fku AqLku fe nË íkf ÍwÕVU çkZkLku ðk÷e MkwLLkík fe yËkyuøke W{q{Lk Lk^Mk Ãkh rÍÞkËk þkf (Þk’Lke ¼khe) nkuíke ni {økh rÍLËøke {U yuf ykÄ çkkh íkku nh yuf fku Þun MkwLLkík yËk fh ne ÷uLke [krnÞu, y÷çk¥kk Þun ¾Þk÷ h¾Lkk ÍYhe ni fu çkk÷ fLÄkU Mku Lke[u Lk nkuLku Ãkkyut, ÃkkLke Mku yåAe íkhn ¼eøk òLku fu çkk’Ë ÍwÕVkU fe ËhkÍe (Þk’Lke ÷BçkkE) ¾qçk Lkw{kÞkt nku òíke ni r÷nkÍk rsLk rËLkkU çkZkyut WLk rËLkkU økwM÷ fu çkk’Ë ft½e fh fu økkih Mku Ëu¾ r÷Þk fhU fu çkk÷ fnª fLÄkU Mku

ykrþfu yfçkh

61 Vh{kLku {wMíkVk

: {wÍ Ãkh ËwwYË þheV ÃkZku yÕ÷kn

íkw{ Ãkh hn{ík ¼usuøkk.

Lke[u íkku Lknª ò hnu (6) {uhu ykfk yk’÷k nÍhík Vh{kíku nI : ykihíkkU fe íkhn fLÄkU Mku Lke[u çkk÷ h¾Lkk {Ëo fu r÷Þu nhk{ ni (íkMne÷Lk Víkkðk h-ÍrðGÞk, rs. 21, Mk. 600) (7) MkËÁ~þheyn, çkËÁ¥khefn nÍhíku yÕ÷k{k {ki÷kLkk {wVíke {wnB{Ë y{sË y÷e yk’Í{e Vh{kíku nI : {Ëo fku Þun òRÍ Lknª fu ykihíkkU fe íkhn çkk÷ çkZkyu, çkk’Í MkqVe çkLkLku ðk÷u ÷Bçke ÷Bçke ÷xU çkZk ÷uíku nI òu WLk fu MkeLku Ãkh MkktÃk fe íkhn ÷nhkíke nI ykih çkk’Í [kurxÞkt økqtÄíku nI Þk sqzu (Þk’Lke ykihíkkU fe íkhn çkk÷ Rfêu fh fu økwÆe fe íkhV økktX) çkLkk ÷uíku nI Þun Mkçk Lkk òRÍ fk{ ykih r¾÷kVu þh-y nI. íkMkÔðwV çkk÷kU fu çkZkLku ykih htøku nwyu fÃkzu ÃknLkLku fk Lkk{ Lknª çkÕfu nwÍqhu yõËMk fe Ãkqhe Ãkihðe fhLku ykih Ïðkrnþkíku Lk^Mk fku r{xkLku fk Lkk{ ni. (çknkhu þheyík, rnMMkk : 16, Mk. 230) (8) ykihík fk Mkh {wtzðkLkk nhk{ ni. (¾w÷kMkk yÍ Víkkðk h-ÍrðGÞk, rs. 22, Mk. 664) (9) ykihík fku Mkh fu çkk÷ fxðkLku siMkk fu RMk Í{kLku {U LkMkhkLke ykihíkkU Lku fxðkLku þwYy fh rËÞu Lkk òRÍ ð økwLkkn ni ykih RMk Ãkh ÷k’Lkík ykE. þkunh Lku yiMkk fhLku fku fnk sçk ¼e Þune nwõ{ ni fu ykihík yiMkk fhLku {U økwLknøkkh nkuøke õÞqtfu þheyík fe Lkk Vh{kLke fhLku {U rfMke fk (Þk’Lke {kt çkkÃk Þk þkunh ðøkihk fk) fnLkk Lknª {kLkk òyuøkk. (çknkhu þheyík, rnMMkk : 16, Mk. 231) (10) çkk’Í ÷kuøk MkeÄe Þk W÷xe òrLkçk {ktøk rLkfk÷íku nI Þun MkwLLkík fu r¾÷kV ni (11) MkwLLkík Þun ni fu yøkh Mkh Ãkh çkk÷ nkU íkku çke[ {U {ktøk rLkfk÷e òyu (yiÍLk) (12) (Mkhfkhu {ËeLkk Mku) rçkøkih ns f¼e Mkh {wtzðkLkk Mkkrçkík Lknª (Víkkðk h-ÍrðGÞk, rs. 22, Mk. 690)

ykrþfu yfçkh

62 Vh{kLku {wMíkVk

: rsMk Lku {wÍ Ãkh yuf çkkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZk yÕ÷kn

WMk Ãkh ËMk hn{íkU ¼usíkk ni.

(13) yks f÷ fI[e Þk {þeLk fu Íheyu çkk÷kU fku {ÏMkqMk íkÍo Ãkh fkx fh fnª çkzu íkku fnª Akuxu fh rËÞu òíku nI, yiMku çkk÷ h¾Lkk MkwLLkík Lknª (14) Vh{kLku {wMíkVk : “rsMk fu çkk÷ nkU ðkun WLk fk Rfhk{ fhu.” (Mkw-LkLku yçkq ËkðqË, rs . 4, Mk. 103, nËeMk : 4163) Þk’Lke WLk fku Äkuyu, íku÷ ÷økkyu ykih ft½k fhu (15) nÍhíku MkÂGÞËwLkk Rçkúkne{ ¾÷e÷wÕ÷kn Lku Mkçk Mku Ãkn÷u {un{kLkkU fe rÍÞkVík fe ykih Mkçk Mku Ãkn÷u ¾íkLkk rfÞk ykih Mkçk Mku Ãkn÷u {qtA fu çkk÷ íkhkþu ykih Mkçk Mku Ãkn÷u MkVuË çkk÷ Ëu¾k. yÍo fe : yi hçk ! Þun õÞk ni ? yÕ÷kn Lku Vh{kÞk : “yi Rçkúkne{ ! Þun ðfkh ni.” yÍo fe : yi {uhu hçk ! {uhk ðfkh rÍÞkËk fh. ({wy¥kk, rs. 2, Mk. 415, nËeMk : 1756) (16) Ëk’ðíku RM÷k{e fu Rþkyíke RËkhu {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fe {íçkqyk 312 MkVnkík Ãkh {w~íkr{÷ rfíkkçk, “çknkhu þheyík” rnMMkk 16 MkVnk 224 Ãkh ni : {nçkqçku hççkw÷ RçkkË fk Vh{kLku Rçkúík çkwLÞkË ni : “òu þÏMk fMËLk (Þk’Lke òLk çkqÍ fh) MkVuË çkk÷ W¾kzuøkk rfÞk{ík fu rËLk ðkun LkuÍk nku òyuøkk rsMk Mku WMk fku ¼kitfk òyuøkk.”

(17 ) çkwå[e (Þk’Lke ðkun [LË çkk÷ òu Lke[u fu nkUx ykih Xkuze fu çke[ {U nkuíku nI WMk) fu yøk÷ çkøk÷ (Þk’Lke ykMk ÃkkMk) fu çkk÷ {wtzkLkk Þk W¾uzLkk rçkËyík ni. (Víkkðk yk÷{økehe, rs. 5, Mk. 358) (18 ) økhËLk fu çkk÷ {qtzLkk {fYn ni. (yiÍLk, Mk. 357) Þk’Lke sçk Mkh fu çkk÷ Lk {wtzkyut rMkVo økhËLk ne fu {wtzkyut siMkk fu çknwík Mku ÷kuøk ¾ík çkLkðkLku {U økhËLk fu çkk÷ ¼e {wtzkíku nI ykih yøkh

ykrþfu yfçkh

63 Vh{kLku {wMíkVk fu r÷Þu {økrVhík ni.

: {wÍ Ãkh fMkhík Mku ËwwYËu Ãkkf ÃkZku çkuþf íkwBnkhk {wÍ Ãkh ËwwYËu Ãkkf ÃkZLkk íkwBnkhu økwLkknkU

Ãkqhu Mkh fu çkk÷ {wtzk rËÞu íkku RMk fu MkkÚk økhËLk fu çkk÷ ¼e {wtzk rËÞu òyut. (çknkhu þheyík, rnMMkk : 16 , Mk. 230 ) (19) [kh [eÍkU fu {w-íkyÂÕ÷f nwõ{ Þun ni fu Ë^Lk fh Ëe òyut, çkk÷, Lkk¾wLk, niÍ fk ÷¥kk (Þk’Lke ðkun fÃkzk rsMk Mku ykihík niÍ fk ¾qLk MkkV fhu), ¾qLk. (yiÍLk, Mk. 231, yk÷{økehe, rs. 5, Mk. 358) (20) {Ëo fku ËkZe Þk Mkh fu MkVuË çkk÷kU fku Mkw¾o Þk ÍËo htøk fh ËuLkk {wMíknçk ni, RMk fu r÷Þu {ntËe ÷økkE ò Mkfíke ni (21) ËkZe Þk Mkh {U {ntËe ÷økk fh MkkuLkk Lknª [krnÞu. yuf nfe{ fu çkfki÷ RMk íkhn {ntËe ÷økk fh Mkku òLku Mku Mkh ðøkihk fe øk{eo ykt¾kU {U Wíkh ykíke ni òu çkeLkkE fu r÷Þu {wrÍh Þk’Lke LkwfMkkLk Ëun ni. nfe{ fe çkkík fe íkkiMkef Þqt nwE fu yuf çkkh Mkøku {ËeLkk fu ÃkkMk yuf LkkçkeLkk þÏMk ykÞk ykih WMk Lku çkíkkÞk fu {I ÃkiËkRþe yLÄk Lknª nqt, yVMkkuMk fu Mkh {U {ntËe ÷økk fh Mkku økÞk sçk çkuËkh nwðk íkku {uhe ykt¾kU fk Lkqh ò [wfk Úkk ! (22) {ntËe ÷økkLku ðk÷u fe {qtA, rLk[÷u nkUx ykih ËkZe fu ¾ík fu fLkkhu fu çkk÷kU fe MkVuËe [LË ne rËLkkU {U Íkrnh nkuLku ÷økíke ni òu fu Ëu¾Lku {U ¼÷e {k’÷q{ Lknª nkuíke r÷nkÍk yøkh çkkh çkkh Mkkhe ËkZe Lknª ¼e htøk Mkfíku íkku fkurþþ fh fu nh [kh rËLk fu çkk’Ë f{ yÍ f{ RLk søknkU Ãkh snkt snkt MkVuËe LkÍh ykíke nku Úkkuze Úkkuze {ntËe ÷økk ÷uLke [krnÞu. nÍkhkU MkwLLkíkU Mke¾Lku fu r÷Þu {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk fe {íçkqyk Ëku fwíkwçk (1) 312 MkVnkík Ãkh {w~íkr{÷ rfíkkçk çknkhu þheyík rnMMkk 16 ykih (2) 120 MkVnkík fe rfíkkçk “MkwLLkíkU ykih ykËkçk” nrËGÞíkLk nkrMk÷ fersÞu ykih ÃkrZÞu. MkwLLkíkkU fe íkhrçkGÞík fk yuf çkuníkheLk Íheyk Ëk’ðíku RM÷k{e fu {-ËLke fkrV÷kU {U ykrþfkLku hMkq÷ fu MkkÚk MkwLLkíkkU ¼hk MkVh ¼e ni. ÷q x Lku hn{íkU fkrV÷u {U [÷ku nkUøke n÷ {wÂ~f÷U fkrV÷u {U [÷ku

Mke¾Lku MkwLLkíkU fkrV÷u {U [÷ku ¾í{ nkU þk{íkU fkrV÷u {U [÷ku

ykrþfu yfçkh

64

{Lfçkíku MkÂGÞËwLkk rMkÆefu yfçkh ÞfeLkLk {Bçkyu ¾kiVu ¾wËk rMkÆefu yfçkh nI nfefe ykrþfu ¾iÁ÷ ðhk rMkÆefu yfçkh nI rçk÷k þf Ãkifhu Mkçkúku rhÍk rMkÆefu yfçkh nI ÞfeLkLk {ÏÍLku rMkËfku ðVk rMkÆefu yfçkh nI rLknkÞík {w¥ kfe ð ÃkkhMkk rMkÆefu yfçkh nI íkfe nI çkÕfu þknu yÂífÞk rMkÆefu yfçkh nI òu Þkhu økkhu {nçkqçku ¾wËk rMkÆefu yfçkh nI ðkune Þkhu {Íkhu {wMíkVk rMkÆefu yfçkh nI íkçkeçku nh {heÍu ÷k Ëðk rMkÆefu yfçkh nI økheçkkU çku fMkkU fk ykMkhk rMkÆefu yfçkh nI y{eÁ÷ {wyr{Lkª nI ykÃk R{k{w÷ {wÂM÷{ª nI ykÃk Lkçke Lku sLLkíke rsLk fku fnk rMkÆefu yfçkh nI Mk¼e yMnkçk Mku çkZ fh {wfhoçk Íkík ni WLk fe hVefu Mkhðhu yÍkuo Mk{k rMkÆefu yfçkh nI W{h Mku ¼e ðkun yVÍ÷ nI ðkun WM{kt Mku ¼e yk’÷k nI ÞfeLkLk Ãkuþðkyu {wíkoÍk rMkÆefu yfçkh nI R{k{u yn{Ëku {kr÷f, R{k{u çkq nLkeVk ykih R{k{u þkVuE fu Ãkuþðk rMkÆefu yfçkh nI ík{k{e ykir÷ÞkWÕ÷kn fu MkhËkh nI òu WMk n{khu økkiMk fu ¼e Ãkuþðk rMkÆefu yfçkh nI Mk¼e W-÷{kyu WB{ík fu R{k{ku Ãkuþðk nI ykÃk rçk÷k þf Ãkuþðkyu yÂMVÞk rMkÆefu yfçkh nI ¾wËkyu Ãkkf fe hn{ík Mku RLMkkLkkU {U nh Rf Mku VwÍítq kh çkk’Ë yÍ fw÷ yÂBçkÞk rMkÆefu yfçkh nI n÷kfík ¾iÍ íkwøÞkLke nku Þk nkU {kisU íkqVkLke õÞqt zqçku yÃkLkk çkuzk Lkk¾wËk rMkÆefu yfçkh nI ¼xf Mkfíku Lknª n{ yÃkLke {ÂLÍ÷ XkufhkU {U ni Lkçke fk ni fh{ ykih hnLkw{k rMkÆefu yfçkh nI økwLkknkU fu {hÍ Lku Lke{ òt ni fh rËÞk {wÍ fku íkçkeçk yçk çkMk {uhu íkku ykÃk Þk rMkÆefu yfçkh nI Lk ½çkhkyku økwLknøkkhku íkwBnkhu n~h {U nk{e {wrnççku þkVuyu hkuÍu sÍk rMkÆefu yfçkh nI Lk zh y¥kkh ykVík Mku ¾wËk fe ¾kMk hn{ík Mku Lkçke ðk÷e íkuhu, {wÂ~f÷ fwþk rMkÆefu yfçkh nI Þun rhMkk÷k

(ykrþfu yfçkh)

þi¾u íkhefík, y{ehu yn÷u MkwLLkík, çkkrLkÞu Ëk’ðíku RM÷k{e nÍhík yÕ÷k{k {ki÷kLkk yçkq rçk÷k÷ {wnB{Ë RÕÞkMk y¥kkh fkrËhe h-Íðe rÍÞkE

Lku WËqo ÍçkkLk {ut

íknheh Vh{kÞk ni. {sr÷Mku íkhkrs{ (Ëk’ðíku RM÷k{e) Lku RMk rhMkk÷u fku økwshkíke hM{w÷ ¾ík {U {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk Mku þkyuy fhðkÞk ni.

RMk {U yøkh rfMke søkn f{e çkuþe Þk øk-÷íke Ãkkyut íkku {sr÷Mku íkhkrs{ fku (çk Íheyyu {õíkqçk, E-{uE÷ Þk SMS) {w¥k÷y Vh{k fh Mkðkçk f{kRÞu. hkrçkíkk : {sr÷Mku íkhkrs{ (Ëk’ðíku RM÷k{e)

: {f-ík-çkíkw÷ {ËeLkk : yn{Ë ykçkkË. only sms : MO. 9377111292 , e mail : makatabahind@gmail.com