Islam in persian book 25

Page 1

‫ ‬ ‫ ‬ ‫‪ !" #$ % & ' ( ) * #+ % & ,- ./ & +0‬‬

‫ﻃﺮﻳﻘﺔ ﻧﻤﺎز )ﺣﻨﻔﻲ(‬ ‫ﻟﻄﻔﺎً اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ را ﻣﻜ ‪‬ﻤﻞ ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ إن ﺷﺎء اﷲ ﻋﺰ وﺟﻞ ﻓﻮاﺋﺪش را ﺧﻮاﻫﺪ دﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻓﻀﻴﻠﺖ‪ ‬درود ﺷﺮﻳﻒ‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺑﻪ آﻧﻜﻪ ﺣﻤﺪ وﺛﻨﺎء و درود ﺷﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ :‬دﻋﺎ‬ ‫ﺑﺨﻮاه ﻗﺒﻮل ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺳﺆال ﻛﻦ داده ﻣﻲ ﺷﻮد)‪.(1‬‬ ‫‪ 1 2 3 % 4‬‬ ‫‪5 67 - 4‬‬ ‫ﺑﺮادران ﻋﺰﻳﺰ اﺳﻼﻣﻲ! در ﻗﺮآن و اﺣﺎدﻳﺚ ﻓﻀﺎﺋﻞ ﺑﻴﺸﻤﺎر ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن و‬ ‫ﺳﺰاي ﺳﺨﺖ ﻧﺨﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز وارد اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در آﻳﻪ ‪ ،9‬ﺳﻮرة ﻣﻨﺎﻓﻘﻮن پ‪،2‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ارﺷﺎد ﻓﺮﻣﻮده‪:‬‬

‫‪ DC C 8-+ 0B DC @ E 3;: -;<+8 = #8 9>? 8@9A0B 98‬‬

‫اي ﻣﺆﻣﻨﺎن اﻣﻮال ﺷﻤﺎ واوﻻد ﺷﻤﺎ‬

‫ ‪#8+ 8 ? FE , #8 FC G; : 0B :8‬‬

‫ﻏﺎﻓﻞ ﻧﮕﺮداﻧﻨﺪ ﺷﻤﺎ را از ذﻛﺮ اﻟﻬﻲ‪،‬‬

‫‪(B ; 8K E ; L; H‬‬ ‫‪8 M C./B H‬‬ ‫‪8 B, IE 8 JE 98‬‬

‫و اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮد ﭘﺲ آن‬ ‫ﮔﺮوه در زﻳﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ذﻫﺒﻲ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ ﻛﺮام ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﻛﻪ در اﻳﻦ آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﻪ ﻣﻄﻠﺐ از ذﻛﺮاﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﭘﻨﺞ وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ‬ ‫ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ در ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش اﻣﻮال‪ ،‬ﻣﻌﻴﺸﺖ و روزﮔﺎر‪ ،‬ﺳﺎز و ﺳﺎﻣﺎن و‬ ‫)‪ = 2 3 % 4 N< O P & Q-@ PF QRS < #< (1‬‬ ‫‪ ، T‬ص‪ ،2170‬ﺷﻤﺎرة ﺣﺪﻳﺚ )‪.(1285‬‬ ‫‪105‬‬

‫اوﻻد ﻣﺼﺮوف ﺑﻮده و ﻧﻤﺎز را در وﻗﺖ ﻣﻌﻴﻦ اش اداء ﻧﻜﻨﺪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺧﺴﺎرت‬ ‫دﻳﺪﮔﺎن اﺳﺖ)‪.(1‬‬

‫از ﻫﻤﻪ او‪‬ﻟﺘﺮﻳﻦ ﺳﻮال در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ‬ ‫ﺗﺎﺟﺪارِﻣﺪﻳﻨﻪ‪ ،‬ﻗﺮار ﻗﻠﺐ وﺳﻴﻨﻪ‪ ،‬ﻓﻴﺾ ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ ﺻﻠّﻰ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﻠﻴﻪ وآﻟﻪ وﺳﻠّﻢ‬ ‫ارﺷﺎد ﻓﺮﻣﻮده اﻧﺪ‪ :‬در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻗﺒﻞ از ﻫﻤﻪ اﻋﻤﺎل ﺑﻨﺪه ﺳﻮال از ﻧﻤﺎز ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮد اﮔﺮ ﺟﻮاب درﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ در ﻓﻼح و ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ اﺳﺖ و اﮔﺮ درﺳﺖ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ‬ ‫ﺟﻮاب دﻫﺪ ﭘﺲ رﺳﻮاء ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و او در زﻳﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ)‪.(2‬‬

‫ﻧﻮر ﺑﺮاي ﻧﻤﺎزي‬ ‫ﺴﻢ‪ ،‬ﺷﺎه ﺑﻨﻲ آدم ‪ = 2 3 % 4‬‬ ‫آﻗﺎي دوﻋﺎﻟﻢ‪ ،‬ﻧﻮر ﻣﺠ ‪‬‬ ‫ارﺷﺎد ﻓﺮﻣﻮده اﻧﺪ‪ :‬ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻧﻤﺎز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻧﻤﺎز‬ ‫ﺑﺮاﻳﺶ ﻧﻮر و دﻟﻴﻞ ﻧﺠﺎﺗﺶ ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ آن را ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي آن‬ ‫در ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻧﻪ ﻧﻮري اﺳﺖ و ﻧﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﺠﺎت‪ ،‬وآن ﺷﺨﺺ در ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﺎ ﻓﺮﻋﻮن‪،‬‬ ‫ﻗﺎرون‪ ،‬ﻫﺎﻣﺎن و اﺑﻲ اﺑﻦ ﺧﻠﻒ ﺣﺸﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد)‪.(3‬‬

‫ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﺣﺸﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮادران ﻋﺰﻳﺰ اﺳﻼﻣﻲ! ﺣﻀﺮت ﺳﻴﺪﻧﺎ اﻣﺎم ﻣﺤ ‪‬ﻤﺪ ﺑﻦ اﺣﻤﺪ ذﻫﺒﻲ ﺣﻜﺎﻳﺖ‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ ﻋﻠﻤﺎء ﻛﺮام رﺣﻤﻬﻢ اﷲ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬ﻛﻪ ﺗﺎرك ﻧﻤﺎز ﺑﺎ اﻳﻦ ﭼﻬﺎر‬ ‫ﻛﺲ )ﻓﺮﻋﻮن‪ ،‬ﻗﺎرون‪ ،‬ﻫﺎﻣﺎن و اﺑﻲ اﺑﻦ ﺧﻠﻒ( از اﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﻫﻤﺮاه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫)‪ (1‬ﻛﺘﺎب اﻟﻜﺒﺎﺋﺮ‪ ،‬ص‪.20‬‬ ‫)‪ Q IU/ T V W I J Q PF QV X <F (2‬ج‪ ،7‬ص‪ ،115‬ﺷﻤﺎرة ﺣﺪﻳﺚ )‪.(18883‬‬ ‫)‪ Q Y / & Q PF Q S X Z [ (3‬ج‪ ،2‬ص‪ ،21‬ﺷﻤﺎرة ﺣﺪﻳﺚ )‪.(1611‬‬ ‫‪106‬‬

‫ﻣﺮدم ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺨﺎﻃﺮ دوﻟﺖ‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ‪ ،‬وزارت و ﺗﺠﺎرت ﻧﻤﺎز را ﺗﺮك ﻣﻲ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺴﺒﺐ ﻣﺸﻐﻮﻟﻴﺖ‪ ‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻧﺪ ﺣﺸﺮ آن ﺑﺎ ﻓﺮﻋﻮن‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮِ دوﻟﺖ ﻧﻤﺎز را ﺗﺮك ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺣﺸﺮش ﺑﺎ ﻗﺎرون ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮد ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺗﺮك ﻧﻤﺎزش وزارت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ وزﻳﺮ ﻓﺮﻋﻮن ﻫﺎﻣﺎن‬ ‫ﺣﺸﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد و اﮔﺮ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﺼﺮوﻓﻴﺖ ﺗﺠﺎرت ﻧﻤﺎز را ﺗﺮك ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺣﺸﺮش‬ ‫ﺑﺎ ﺗﺎﺟﺮ ﻛﺎﻓﺮ ﺑﺰرگ ﻣﻜﻪ ﻣﻜﺮّﻣﻪ اﺑﻲ اﺑﻦ ﺧﻠﻒ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد)‪.(1‬‬

‫ﻧﻤﺎز در ﺣﺎﻟﺖ ﺷﺪﻳﺪ زﺧﻤﻲ ﺑﻮدن‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﻴﺪﻧﺎ ﻋﻤﺮ ﻓﺎروق \‪ < 2 3 % R‬ﺣﻤﻠﺔ ﻗﺎﺗﻼﻧﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻋﺮض‬ ‫ﺷﺪ اي اﻣﻴﺮ اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ وﻗﺖ ﻧﻤﺎز اﺳﺖ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﻠﻲ! ﮔﻮش ﻓﺮادﻫﻴﺪ! ﺷﺨﺺ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻤﺎز را ﺿﺎﻳﻊ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ آن را در اﺳﻼم ﻫﻴﭻ ﺳﻬﻤﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﺳ ‪‬ﻴﺪﻧﺎ ﻋﻤﺮ‬ ‫ﻓﺎروق ﺑﺎوﺟﻮد ﺷﺪﻳﺪ زﺧﻤﻲ ﺑﻮدﻧﺶ ﻧﻤﺎر را اداء ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ)‪.(2‬‬

‫اﺳﺒﺎب ﻧﻮر ﻳﺎ ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺑﺮ ﻧﻤﺎز‬ ‫از ﺣﻀﺮت ﺳ ‪‬ﻴﺪﻧﺎ ﻋﺒﺎده ﺑﻦ ﺻﺎﻣﺖ \‪ < 2 3 % R‬رواﻳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺒﻲ‬ ‫رﺣﻤﺖ‪ ،‬ﺷﻔﻴﻊ اﻣﺖ‪ ،‬ﺗﺎﺟﺪار رﺳﺎﻟﺖ ‪ = 2 3 % 4‬ﻓﺮﻣﻮده اﻧﺪ‪:‬‬ ‫ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺑﻄﻮر درﺳﺖ وﺿﻮ ﻛﺮده ﺑﻌﺪ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز اﻳﺴﺘﺎده ﺷﺪ ﻗﺮاﺋﺖ‪ ،‬رﻛﻮع‬ ‫و ﺳﺠﻮد آن را ﻣﻜ ‪‬ﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﭘﺲ آن ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺷﻤﺎ را ﺣﻔﺎﻇﺖ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻮ از ﻣﻦ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺮدي ﺑﻌﺪ آن ﻧﻤﺎز ﺑﻄﺮف آﺳﻤﺎن ﺑﺮده ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮد و ﺑﺮاﻳﺶ ﻧﻮري ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺮاي آن دروازه ﻫﺎي آﺳﻤﺎن ﺑﺎز ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ ﺣﺘﻲ ﻛﻪ درﺑﺎرﮔﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد وآن ﻧﻤﺎز ﺷﻔﺎﻋﺖ آن ﺷﺨﺺ‬ ‫)‪ (1‬ﻛﺘﺎب اﻟﻜﺒﺎﺋﺮ‪ ،‬ص‪21.‬‬

‫)‪ (2‬ﻫﻤﺎن ﻣﺮﺟﻊ‪.‬‬ ‫‪107‬‬

тАля╗зя╗дя║О╪▓┘К ╪▒╪з я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия║к ┘И ╪зяоФя║о ╪з┘И ╪▒я╗Ыя╗о╪╣тАк ╪МтАмя║│я║ая╗о╪п ┘И я╗Чя║о╪зя║Ля║Ц я╗зя╗дя║О╪▓ ╪▒╪з я╗гя╗Ь тАкюаетАмя╗дя╗Ю я╗зя╗Ья╗ия║к янШя║▓тАм тАля╗зя╗дя║О╪▓╪┤ я╗гя╗▓ яоФя╗оя╗│я║ктАк :тАмя║зя║к╪з┘Ия╗зя║к я║Чя╗о ╪▒╪з ╪▒я╗ля║О я╗Ыя╗ия║к ян╝я╗ия║Оя╗зян╜я╗к я║Чя╗о я╗гя║о╪з я║┐я║Оя╗│я╗К я╗Ыя║о╪п┘КтАк ╪МтАмя║Ся╗Мя║к╪в┘ЖтАм тАля╗зя╗дя║О╪▓ ╪▒╪з я╗ля╗дя╗┤я╗ж я║Чя║оя║Чя╗┤я║Р я║Ся╗Дя║о┘Б ╪вя║│я╗дя║О┘Ж я╗гя╗▓ я║Ся║оя╗зя║к я╗Ыя╗к я║Ся║о╪в┘Ж я║Чя║О╪▒я╗│я╗Ья╗▓ я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п ┘И я║Ся║о╪в┘ЖтАм тАл╪п╪▒┘И╪з╪▓┘З я╗ля║О┘К ╪вя║│я╗дя║О┘Ж я║Ся║┤я║Шя╗к я╗гя╗▓ я║╖я╗оя╗зя║ктАк ╪МтАмя║Ся╗Мя║к ╪в┘Ж ╪▒╪з я╗гя║Ья╗Ю янШя║О╪▒ян╝я║Ф я╗Ыя╗мя╗ия║Ф янШя╗┤ян╜я╗┤я║к┘З я║Ся║отАм тАл╪пя╗ля║О┘Ж я╗ля╗дя║О┘Ж я╗зя╗дя║О╪▓┘К ╪▓╪п┘З я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п)тАк.(1тАмтАм

тАля╗│я╗Ъ я║│я║Тя║Р я║зя║Оя║Чя╗дя║Ф я║Ся║ктАм тАля║гя╗Ая║о╪к я║│ тАкюаетАмя╗┤я║кя╗зя║О ╪зя╗гя║О┘Е я║Ся║ия║О╪▒┘К тАк 2 3 % ]$тАмя╗гя╗▓ я╗Уя║оя╗гя║Оя╗│я╗ия║ктАк :тАмя║гя╗Ая║о╪ктАм тАля║гя║мя╗│я╗Фя╗к я║Ся╗ж я╗│я╗дя║О┘Ж \тАк < 2 3 % RтАмя║╖я║ия║╝я╗▓ ╪▒╪з ╪пя╗│я║к я╗Ыя╗к я╗зя╗дя║О╪▓ я╗гя╗▓ я║зя╗о╪зя╗зя║ктАк ╪МтАм╪▒я╗Ыя╗о╪╣ ┘ИтАм тАля║│я║ая╗о╪п ╪▒╪з ╪п╪▒я║│я║Ц ╪з╪п╪з╪б я╗зя╗дя╗▓ я╗Ыя║о╪птАк ╪МтАмя╗Уя║оя╗гя╗о╪птАк :тАмя╗зя╗дя║О╪▓я╗│я╗Ья╗к я║╖я╗дя║О я║зя╗о╪зя╗зя║кя╗│я║к ╪зяоФя║о ╪п╪▒ я║гя║Оя╗Яя║ЦтАм тАля╗ля╗дя╗┤я╗ж я╗зя╗дя║О╪▓ я║зя╗о╪зя╗зя║к┘Ж ┘Ия╗Уя║О╪к я╗Ыя║о╪п┘К янШя║▓ я╗гя╗о╪к я║╖я╗дя║О я║Ся╗к я╗Гя║оя╗│я╗Шя║Ф я║│я╗┤я║кя╗зя║О я╗гя║д тАкюаетАмя╗дя║ктАм тАля╗гя║╝я╗Дя╗Фя╗▓ тАк = 2 3 % 4тАм┘И╪зя╗Чя╗К я╗зя║ия╗о╪зя╗ля║к я║╖я║к)тАк .(2тАм╪п╪▒ ╪▒┘И╪зя╗│я║Ц я║│я╗ия╗жтАм тАля╗зя║┤я║Оя║Ля╗▓ ╪зя╗│я╗ия╗мя╗в ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪в┘Ж я║гя╗Ая║о╪к янШя║оя║│я╗┤я║кя╗зя║ктАк :тАмя║╖я╗дя║О ╪з╪▓ я╗Ыя╗▓ я║Чя║О я║гя║Оя╗╗ ян╝я╗ия╗┤я╗ж я╗зя╗дя║О╪▓┘КтАм тАл╪▒╪з ╪з╪п╪з╪б я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия╗┤я║к╪Я ╪в┘Ж я║╖я║ия║║ яоФя╗Фя║ЦтАк :тАмян╝я╗мя╗Ю я║│я║О┘Д ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪зя╗│я╗ия╗Дя╗о╪▒ я╗зя╗дя║О╪▓ я╗гя╗▓ я║зя╗о╪зя╗зя╗втАк╪МтАмтАм тАля╗Уя║оя╗гя╗о╪пя╗зя║ктАк :тАм╪п╪▒я╗│я╗ж ян╝я╗мя╗Ю я║│я║О┘Д я║╖я╗дя║О я╗зя╗дя║О╪▓┘К я╗зя║ия╗о╪зя╗зя║к┘З ╪зя╗│я║к ┘И ╪зяоФя║о ╪п╪▒ ╪зя╗│я╗ж я║гя║Оя╗Яя║Ц я╗гя║ояоФя║ЦтАм тАл┘И╪зя╗Чя╗К я║╖я╗о╪птАк ╪МтАмя║Ся║о╪пя╗│я╗ж я╗гя║д тАкюаетАмя╗дя║к┘К я╗зя╗дя╗▓ я╗гя╗┤я║о┘К)тАк.(3тАмтАм

тАл╪п╪▓╪п я╗зя╗дя║О╪▓тАм тАл╪з╪▓ я║гя╗Ая║о╪к ╪зя║Ся╗о я╗Чя║Шя║О╪п┘З \тАк < 2 3 % RтАм╪▒┘И╪зя╗│я║Ц ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к я║Чя║Оя║Яя║к╪з╪▒ ╪▒я║│я║Оя╗Яя║ЦтАк╪МтАмтАм тАлтАк = 2 3 % 4тАм╪з╪▒я║╖я║О╪п я╗Уя║оя╗гя╗о╪пя╗зя║ктАк :тАмя║Ся║к я║Чя║оя╗│я╗ж ╪п╪▓╪п ╪п╪▒ я║Ся╗┤я╗ж я║╖я╗дя║О ╪в┘ЖтАм тАл)тАк Q IS U/ T ^ _ I J Q PF QV ; X <F (1тАм╪мтАк ╪М7тАм╪╡тАк ╪М129тАмя║╖я╗дя║О╪▒╪й я║гя║кя╗│я║Ъ )тАк╪М(19049тАмтАм тАл)тАк Q`G-O P9 a ,b & Q PF Qc K6 d 74 (2тАм╪м тАк ╪М1тАм╪╡тАк ╪М284тАмя║╖я╗дя║О╪▒╪й я║гя║кя╗│я║Ъ )тАк.(808тАмтАм тАл)тАк Q e J)3 & Q-@ PF QRS < #< (3тАм╪╡ тАк ╪М2173тАмя║╖я╗дя║О╪▒╪й я║гя║кя╗│я║Ъ )тАк.(1313тАмтАм тАлтАк108тАмтАм

тАл╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪п╪▒ я╗зя╗дя║О╪▓╪┤ ╪п╪▓╪п┘К я╗Ыя╗ия║ктАк ╪МтАмя╗Ля║о╪╢ я╗Ыя║о╪пя╗зя║ктАк :тАмя╗│я║О╪▒я║│я╗о┘Д ╪зя╖▓! ╪п╪▓╪п я╗зя╗дя║О╪▓ я╗Ыя╗┤я║┤я║Ц╪ЯтАм тАля╗Уя║оя╗гя╗о╪пя╗зя║ктАк :тАм╪вя╗зя║┤я║Ц я╗Ыя╗к ╪▒я╗Ыя╗о╪╣ ┘Ия║│я║ая║к┘З я╗зя╗дя║О╪▓ ╪▒╪з я╗Ыя║Оя╗гя╗Ю я╗зя╗к я╗Ыя╗ия║к)тАк.(1тАмтАм

тАл╪п┘И ╪зя╗Чя║┤я║О┘Е┘Р ╪п╪▓╪птАм тАля╗гя╗Фя║┤я║о я║╖я╗мя╗┤я║отАк ╪МтАмя║гя╗Ья╗┤я╗в ╪зя╗╗я╗гя║Ц я║гя╗Ая║о╪к я╗гя╗Фя║Шя╗▓ ╪зя║гя╗дя║к я╗│я║О╪▒ я║зя║О┘Ж тАк 2 3 % ]$тАмтАм тАля║Чя║дя║Ц ╪зя╗│я╗ж я║гя║кя╗│я║Ъ я╗гя╗▓ я╗Уя║оя╗гя║Оя╗│я╗ия║ктАк :тАмя╗гя╗Мя╗ая╗о┘Е я║╖я║к я╗Ыя╗к ╪п╪▓╪п я╗зя╗дя║О╪▓ ╪з╪▓ ╪п╪▓╪п ╪зя╗гя╗о╪з┘Д я║Ся║кя║Чя║оя╗ля║┤я║ЦтАм тАлян╝я║о╪з я╗Ыя╗к ╪п╪▓╪п я╗гя║О┘Д ╪зяоФя║о я║Яя║░╪з╪б ╪п╪з╪п┘З я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪птАк ╪МтАмян╝я╗┤я║░┘К я╗зя╗Фя╗К я╗ля╗в я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия║ктАк ╪МтАмя╗гяоХя║о ╪п╪▓╪птАм тАля╗зя╗дя║О╪▓ я║│я║░╪з┘К я╗гя╗Ь тАкюаетАмя╗дя╗Ю ╪п╪з╪п┘З я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п ┘И я║Ся║о╪в┘Ж ╪п╪▒ я╗ля╗┤ян╗ я║╗я╗о╪▒я║Чя╗▓ я╗зя╗Фя╗Мя╗▓ ┘Ия║Яя╗о╪п я╗зя║к╪з╪▒╪птАк╪МтАмтАм тАл╪п╪▓╪п я╗гя║О┘Д я║гя╗Ц я║Ся╗ия║к┘З ╪▒╪з я╗гя╗▓ я║зя╗о╪▒╪п ┘И ╪п╪▓╪п я╗зя╗дя║О╪▓ ╪п╪▒ я║гя╗Ц я║зя║к╪з┘Ия╗зя║к я║зя╗┤я║Оя╗зя║Ц я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия║ктАк╪МтАмтАм тАля╗Ыя║┤я╗▓ я╗Ыя╗к я╗зя╗дя║О╪▓ ╪▒╪з я╗зя║Оя╗Чя║║ ╪з╪п╪з╪б я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия║к ╪зя╗│я╗ж ╪зя║│я║Ц я║гя║О┘Д ┘И┘КтАк ╪МтАм╪з╪▓ ╪зя╗│я╗ж я╗зя╗Ья║Шя╗к я║Ся║Оя╗│я║ктАм тАля╗Ыя║┤я║Оя╗зя╗▓ я╗Ля║Тя║о╪к я║СяоХя╗┤я║оя╗зя║к я╗Ыя╗к я╗зя╗дя║О╪▓ ╪▒╪з ╪зя║╗я╗╝┘Л ╪з╪п╪з╪б я╗зя╗дя╗▓ я╗Ыя╗ия╗ия║к)тАк.(2тАмтАм тАля║Ся║о╪з╪п╪▒╪з┘Ж я╗Ля║░я╗│я║░ ╪зя║│я╗╝я╗гя╗▓! ╪з┘ИтАкюаетАм┘Д ╪зя╗│я╗ия╗Ья╗к я╗гя║о╪п┘Е я╗зя╗дя║О╪▓ я╗зя╗дя╗▓ я║зя╗о╪зя╗зя╗ия║к ┘И ╪зяоФя║о я╗гя╗▓ я║зя╗о╪зя╗зя╗ия║ктАм тАл╪зя╗Ыя║Ья║оя╗│я║Ц ╪з╪▓ я║│я║Тя║Р я╗зя╗┤я║Оя╗гя╗оя║зя║Шя╗ж ╪п╪▒я║│я║Ц я║│я╗ия║Ц я╗ля║О ╪зя╗гя║о┘И╪▓ ╪з╪▓ я╗Гя║оя╗│я╗Шя║Ф ╪п╪▒я║│я║Ц я║зя╗о╪зя╗зя║к┘ЖтАм тАля╗зя╗дя║О╪▓ я╗гя║дя║о┘И┘Е ╪зя╗зя║ктАк .тАм╪п╪▒ ╪зя╗│я╗ия║ая║О я╗Гя║оя╗│я╗Шя║Ф я║зя╗о╪зя╗зя║к┘Ж я╗зя╗дя║О╪▓ я╗гя║ия║Шя║╝я║о╪з┘Л я║Чя╗Шя║кя╗│я╗в я╗гя╗▓ яоФя║о╪п╪птАк╪МтАмтАм тАля║Ся║ия║Оя╗Гя║о ╪▒я║┐я║О┘К ╪зя╖▓ я╗Ля║░┘Ия║Яя╗Ю я╗зя╗дя║О╪▓ ╪▒╪з я║зя╗о╪и я║Ся╗Фя╗Ья║о я║Ся║ия╗о╪зя╗зя╗┤я║к ┘И я╗зя╗дя║О╪▓я╗ля║О┘К я║зя╗о╪п ╪▒╪зтАм тАл╪зя║╗я╗╝╪н я╗Уя║оя╗гя║Оя║Ля╗┤я║ктАк.тАмтАм

тАля╗Гя║оя╗│я╗Шя║Ф я╗зя╗дя║О╪▓ я║гя╗ия╗Фя╗▓тАм тАля║Ся║О┘Ия║┐я╗о ╪▒┘И я║Ся╗к я╗Чя║Тя╗ая╗к я╗Гя╗о╪▒┘К ╪зя╗│я║┤я║Шя║О╪п┘З я║╖я╗оя╗│я║к я╗Ыя╗к я╗Уя║Оя║╗я╗ая╗к я║Ся╗┤я╗ж ╪зя╗зяоХя║╕я║Шя║О┘Ж я╗ля║о ╪п┘И янШя║ОтАм тАля║Ся╗к ╪зя╗зя║к╪з╪▓╪й ян╝я╗мя║О╪▒ ╪зя╗зяоХя║╕я║Ц я║Ся║Оя║╖я║к ┘И я╗ля║о ╪п┘И ╪пя║│я║Ц ╪▒╪з я║Чя║О яоФя╗оя║╖я╗мя║О я║Ся║Оя╗╗ я║Ся║о╪п┘З я╗Ыя╗к я╗ля║о ╪п┘ИтАм тАл╪зя╗зяоХя║╕я║Ц ╪зя║Ся╗мя║О┘Е я║Ся╗к я╗зя║оя╗гя║Ф яоФя╗о╪┤ я║Чя╗дя║О╪│ яоФя╗┤я║оя╗зя║к ┘И ╪зя╗зяоХя║╕я║Шя║О┘Ж я╗зя╗к я║Ся║Оя╗ля╗в ян╝я║┤янЩя╗┤я║к┘З ┘Ия╗зя╗ктАм тАл)тАк Q fW < + QI6<! #& $0 +g < (1тАм╪мтАк ╪М8тАм╪╡тАк ╪М386тАмя║╖я╗дя║О╪▒╪й я║гя║кя╗│я║Ъ )тАк.(22705тАмтАм тАл)тАк ╪Мh _ I J Qi-F & Q @) PF Qd ' < + (2тАм╪мтАк ╪М2тАм╪╡тАк.78тАмтАм тАлтАк109тАмтАм

тАля║зя╗┤я╗ая╗▓ я║Ся║О╪▓ я║Ся╗ая╗Ья╗к я║Ся║дя║Оя╗Яя║Ц я╗гя╗Мя╗дя╗оя╗Яя╗▓ )тАк (NORMALтАмя║СяоХя║м╪з╪▒я╗│я║к ┘И я╗Ыя╗Т ╪пя║│я║Шя╗мя║О я║Ся║┤я╗о┘КтАм тАля╗Чя║Тя╗ая╗к я║Ся║Оя║╖я╗ия║ктАк ╪МтАмя╗зя╗Ия║о я║Ся║ая║О┘К я║│я║ая║к┘З я║Ся║Оя║╖я║ктАк ╪МтАм╪зя╗Ыя╗ия╗о┘Ж я╗зя╗дя║О╪▓┘К ╪▒╪з я╗Ыя╗к я╗гя╗▓ я║зя╗о╪зя╗зя╗┤я║к я╗зя╗┤я║Ц ╪в┘ЖтАм тАля╗│я╗Мя╗ия╗▓ ╪п╪▒ ╪п┘Д ╪з╪▒╪з╪п╪й я╗Ыя║Оя╗гя╗Ю я╗зя╗дя╗о╪п┘ЗтАк ╪МтАмя║Чя╗о тАкюаетАмя║│я╗В ╪▓я║Ся║О┘Ж я╗ля╗в яоФя╗Фя║Шя╗к я║╖я╗о╪п я║Ся╗мя║Шя║о ╪зя║│я║Ц я╗гя║Ья╗╝┘Л )я╗зя╗┤я║ЦтАм тАля╗Ыя║о╪п┘Е я╗Ыя╗к я║Ся║ия╗о╪зя╗зя╗в ян╝я╗мя║О╪▒ ╪▒я╗Ыя╗Мя║Ц я╗Уя║о╪╢┘Р я╗Зя╗мя║отАк ╪МтАм╪зяоФя║о я║Ся║Оя║Яя╗дя║Оя╗Ля║Ц я╗гя╗▓ я║зя╗о╪зя╗зя║к янШя║▓ ╪зя╗│я╗ж ╪▒╪зтАм тАля╗ля╗в я║СяоХя╗оя╗│я║к янШя║╕я║Ц я║│я║о ╪зя╗│я╗ж ╪зя╗гя║О┘Е( ╪зя╗Ыя╗ия╗о┘Ж я║Чя╗Ья║Тя╗┤я║о я║Чя║дя║оя╗│я╗дя╗к я╗│я╗Мя╗ия╗▓ ╪зя╖▓ ╪зя╗Ыя║Тя║о яоФя╗Фя║Шя╗к я║╖я╗о╪п ┘ИтАм тАл╪пя║│я║Шя╗мя║О ╪▒╪з янШя║Оя║Ля╗┤я╗ж ╪в┘И╪▒╪п┘З ╪▓я╗│я║о я╗зя║О┘Б я╗Гя╗о╪▒┘К я║Ся║Тя╗ия║к╪п я╗Ыя╗к я╗Ыя╗Т ╪пя║│я║Ц ╪▒╪зя║│я║Ц я║Ся║о я╗гян╗ ╪пя║│я║ЦтАм тАлян╝янЧ ┘Ия║│я╗к ╪зя╗зяоХя║╕я║Ц ┘Ия║│я╗В я║Ся║оянШя║╕я║Ц я╗гян╗ ╪пя║│я║Ц ян╝янЧ ╪зя╗зяоХя║╕я║Ц ╪зя║Ся╗мя║О┘Е я╗Ыя╗оян╝я╗Ъ я║Ся╗к ╪п┘И╪▒тАм тАл╪в┘Ж я║гя╗ая╗Шя╗к я║╖я║к┘З я║Ся╗Мя║к я║Ыя╗ия║О╪б я║╖я║о┘И╪╣ я║╖я╗о╪п я║Ся║кя╗│я╗ж я║Чя║оя║Чя╗┤я║РтАк:тАмтАм

тАлтАкj8 7тАмтАм тАлтАк8 & " @; HтАмтАм тАл; тАк8 f8 876тАмтАм тАлтАкj8 A '8 k 8 38 8 HтАмтАм тАлтАк8 ; j8 8 8638 8тАмтАм тАлтАкj8 ; lB 8 k b :B 8тАмтАм

тАлянШя║Оя╗Ыя╗▓ я╗ля║┤я║Шя╗▓ ╪з┘К ╪зя╖▓ я║╖я╗дя║О ┘И я╗гя╗жтАм тАля║Чя╗Мя║оя╗│я╗Т я║╖я╗дя║О ╪▒╪з я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия╗в ┘И я║Ся║О я║Ся║оя╗Ыя║ЦтАм тАл╪зя║│я║Ц я╗зя║О┘Е┘Р я║╖я╗дя║О ┘И я╗Ля╗Ия╗дя║ЦтАк юажтАмя║╖я╗дя║О я║Ся╗ая╗ия║ктАм тАл╪зя║│я║Ц ┘И я╗зя╗┤я║┤я║Ц я╗Пя╗┤я║о ╪з╪▓ я║Чя╗о я╗гя╗Мя║Тя╗о╪п┘КтАк.тАмтАм

тАля║Ся╗Мя║к я║Чя╗Мя╗отАкюайтАм╪░ я║Ся║ия╗о╪зя╗зя║ктАк:тАмтАм

тАл* тАк ' " ( )BтАмтАм тАлтАк" #8 + & ,C -; 0BтАмтАм

тАля╗гя╗ж ╪п╪▒ янШя╗ия║О┘З я║зя║к╪з┘Ия╗зя║к я╗гя╗▓ ╪вя╗│я╗в ╪з╪▓тАм тАля║╖я╗┤я╗Дя║О┘Ж я╗гя║о╪п┘И╪птАм

тАля║Ся╗Мя║к я║Чя║┤я╗дя╗┤я╗к я║Ся║ия╗о╪зя╗зя║ктАк:тАмтАм

тАлтАк !" # ! " %тАмтАм тАл тАкmтАмтАм тАл & тАм

тАля║╖я║о┘И╪╣ я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия╗в я║Ся╗ия║О┘Е я║зя║к╪зя║Ля╗┤я╗Ья╗к я║Ся║┤я╗┤я║О╪▒тАм тАля╗гя╗мя║оя║Ся║О┘Ж ┘И я║Ся╗▓ я╗зя╗мя║Оя╗│я║Ц я║Ся║О╪▒я║гя╗в ╪зя║│я║ЦтАк.тАмтАм

тАля║Ся╗Мя║к я║│я╗о╪▒╪й я╗Уя║Оя║Чя║дя╗ктАк:тАмтАм тАлтАк110тАмтАм

‫ ‬ ‫‪o 8 ; 7‬‬ ‫ ‪8 E‬‬

‫ ‪1 Z‬‬ ‫ ‪8 B 8 E‬‬

‫ " ! ‪H 8+ p Z !" #‬‬ ‫ ‪j8 "9b ; 6; f8 j8 "9b r Z # 9‬‬ ‫‪q - 98‬‬

‫ﺗﻤﺎم ﺧﻮﺑﻴﻬﺎ ﺧﺪاي را اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺎﻟﻚ ﻫﻤﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﺮﺑﺎن‬ ‫و ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎرﺣﻢ‪ ،‬ﻣﺎﻟﻚ روز ﺟﺰا‪،‬‬ ‫ﺧﺎص ﺗﺮا ﻋﺒﺎدت ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ وﺧﺎص‬

‫‪t‬‬ ‫ ‪B 8 q 8f L s Z‬‬ ‫ ‪; 8P‬‬ ‫‪ f8‬‬

‫از ﺗﻮ ﻣﺪد ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺎرا ﺑﺮاه‬

‫ ‪ C‬‬ ‫‪w‬‬ ‫‪8 8 fB0 #8 9>? t‬‬ ‫ ‪B 8 4 v Z 8 u8P‬‬

‫راﺳﺖ ﻫﺪاﻳﺖ ﻓﺮﻣﺎ‪ ،‬راه آﻧﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ‬

‫ ‪ @ B 8‬‬ ‫‪ -;Uy 8 E lB x Z @ B 8‬‬

‫اﻳﺸﺎن اﺣﺴﺎن ﻛﺮده اﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻪ آﻧﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ‬

‫‪8 q "U :B 8‬‬ ‫ ‪ z Z‬‬

‫ﺑﺮآن ﻏﻀﺐ ﻛﺮده اﻳﺪ وﻧﻪ ﮔﻤﺮاﻫﺎن‪.‬‬

‫ﺳﻮرة ﻓﺎﺗﺤﻪ را ﺗﻤﺎم ﻛﺮده آﻫﺴﺘﻪ آﻣﻴﻦ ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺳﻪ آﻳﺎت ﻛﻮﭼﻚ ﻳﺎ‬ ‫ﻳﻚ آﻳﻪ ﺑﺰرگ ﻛﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻪ آﻳﺎت ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺳﻮره اي ﻣﺜﻼً اﺧﻼص را‬ ‫ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪:‬‬

‫‪ ; ? -8 L; IE |C‬‬ ‫ ‪ ; 8‬‬ ‫ "‬

‫‪p Z‬‬

‫ ‪} Z‬‬ ‫‪{ 8!0B‬‬

‫ﺷﻤﺎ ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ آن اﷲ ﻳﮕﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪،‬‬

‫ ? ; ‬

‫اﷲ ﺑﻲ ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ او را‬

‫‪ B -;9 B 8 89 B‬‬

‫ﻓﺮزﻧﺪﻳﺴﺖ و ﻧﻪ او از ﻛﺴﻲ ﭘﻴﺪا‬

‫‪ s Z { !8 0B ~-CJFC ; ? #CD98 B 8 r Z‬‬ ‫‪%‬‬ ‫اﻛﻨﻮن ‬

‫ﺷﺪه و ﻧﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﺜﻞ او اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 68F‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻪ رﻛﻮع ﺑﺮوﻳﺪ و زاﻧﻮﻫﺎ را ﻃﻮري ﺑﺎدﺳﺖ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‬ ‫‪E 0B‬‬

‫ﻛﻪ ﻛﻒ دﺳﺘﻬﺎ ﺑﺮ زاﻧﻮ و اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺧﻮب دورش را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺸﺖ ﺻﺎف‬ ‫‪111‬‬

‫ﺑﻮده ﺳﺮ ﺑﺎ ﭘﺸﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻮده ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻳﺎ ﺑﺎﻻ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻗﺪﻣﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﻢ از‬

‫‪# 8 %‬‬ ‫‪ 8 E R8 & q 8 (B 7‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ ‪ Z8 8‬‬ ‫ﻛﻢ ﺳﻪ ﺑﺎر ﺗﺴﺒﻴﺢ رﻛﻮع ﻳﻌﻨﻲ ; ‪8 6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫! ‪ `; 8‬ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﻛﺎﻣﻼً راﺳﺖ ﺑﻪ اﻳﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﻳﺴﺘﺎدن را ﻗﻮﻣﻪ ﻣﻲ‬ ‫‪ 68F‬ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫‪E 0B %‬‬ ‫‪ ; 7‬ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ‬ ‫‪8 E H‬‬ ‫ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮدﻳﺪ ﺑﻌﺪ از آن ‪8 B <8&" 8‬‬ ‫ﻃﻮري ﺑﻪ ﺳﺠﺪه ﻣﻴﺮوﻳﺪ ﻛﻪ او‪‬ل زاﻧﻮﻫﺎ ﺑﺰﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ دﺳﺘﻬﺎ ﺑﻌﺪ‬ ‫درﻣﻴﺎن ﻫﺮ دو دﺳﺖ ﻃﻮري ﺳﺮ را ﻣﻲ ﮔﺬارﻳﺪ ﻛﻪ او‪‬ل ﺑﻴﻨﻲ ﺑﻌﺪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ وﺗﻮﺟﻪ‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻮك ﺑﻴﻨﻲ ﻧﻪ ﺑﻠﻜﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﺨﻮرد و ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ‬ ‫ﭼﺴﭙﻴﺪه‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺑﺴﻮي ﺑﻴﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎزوﻫﺎ را از ﭘﻬﻠﻮﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻜﻢ را از راﻧﻬﺎ وراﻧﻬﺎ را‬ ‫از ﺳﺎق ﭘﺎﻫﺎ ﺟﺪا ﺳﺎزﻳﻢ )ﺑﻠﻲ اﮔﺮ در ﺻﻒ ﺑﻮدﻳﺪ ﺑﺎزو را ﺑﺎ ﭘﻬﻠﻮ ﺑﭽﺴﭙﺎﻧﻴﺪ( و‬ ‫روي ﻫﺮ ده اﻧﮕﺸﺖ ﭘﺎﻫﺎ ﻃﻮري ﺑﺴﻮي ﻗﺒﻠﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﻒ‪ ‬ﻫﺮ ده اﻧﮕﺸﺖ‬ ‫ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻒ‪ ‬دﺳﺘﻬﺎ ﭘﺨﺶ ﺷﺪه واﻧﮕﺸﺘﺎن رو ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺳﺎق‬

‫ﻫﺎ را ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻧﮕﺬارﻳﺪ‪ ،‬اﻛﻨﻮن ﻛﻢ از ﻛﻢ ﺳﻪ ﺑﺎر ﺗﺴﺒﻴﺢ ﺳﺠﺪه ﻳﻌﻨﻲ ; ‪(B 876‬‬ ‫‪ W R‬ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺳﺮ را ﻃﻮري ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ او‪‬ل ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻌﺪ ﺑﻴﻨﻲ‬ ‫‪8 & q 8‬‬ ‫وﺑﻌﺪ دﺳﺖ ﻫﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﻗﺪمِ راﺳﺖ‪ ،‬اﻳﺴﺘﺎده واﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺶ رو ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ وﻗﺪمِ ﭼﭗ ﺧﻮاﺑﻴﺪه‪ ،‬ﺧﻮب ﺑﺮآن راﺳﺖ ﻧﺸﺴﺘﻪ وﻛﻒ‪ ‬دﺳﺘﻬﺎ را ﺑﺮ راﻧﻬﺎ‬ ‫ﻧﺰدﻳﻚ زاﻧﻮﻫﺎ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻃﻮري ﻛﻪ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻫﺮ دو دﺳﺖ ﺑﺠﺎﻧﺐ ﻗﺒﻠﻪ و ﺳﺮ‬ ‫اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻧﺰدﻳﻚ زاﻧﻮﻫﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﻴﻦ دو ﺳﺠﺪه را ﺟﻠﺴﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻛﻢ از ﻛﻢ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻳﻜﺒﺎر ﺳﺒﺤﺎن اﷲ ﮔﻔﺘﻦ ﺗﻮ ّﻗﻒ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ وﻗﻔﻪ ﮔﻔﺘﻦ‬

‫ ;@ " ‪R JlE‬‬

‫)ﻳﻌﻨﻲ اي اﷲ ﻣﺮا ﻣﻐﻔﺮت ﻛﻦ( ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻌﺪ‬

‫‪ 68FE 0B %‬‬ ‫ ‬

‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺜﻞ ﺳﺠﺪة او‪‬ل ﺳﺠﺪة دو‪‬م ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬اﻛﻨﻮن او‪‬ل ﺳﺮ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮده ﺑﻌﺪ‬ ‫دﺳﺘﻬﺎ را ﺑﺮ زاﻧﻮﻫﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﺮ ﻧﻮك ﭘﻨﺠﻪ ﻫﺎ راﺳﺖ اﻳﺴﺘﺎده و در زﻣﺎن ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫‪112‬‬

‫ﺷﺪن ﺑﺪون ﻋﺬر دﺳﺖ را ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﺗﻜﻴﻪ ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻳﻚ رﻛﻌﺖ ﺷﻤﺎ ﻣﻜ ‪‬ﻤﻞ‬ ‫ﺷﺪه‪ ،‬اﻛﻨﻮن در رﻛﻌﺖ دو‪‬م ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ ﺧﻮاﻧﺪه اﻟﺤﻤﺪ و ﺳﻮره اي‬ ‫را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ و ﻣﺜﻞ او‪‬ل رﻛﻮع و ﺳﺠﺪه ﻛﺮده ﺑﻌﺪ از ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺳﺮ از ﺳﺠﺪة دو‪‬م‬ ‫ﻗﺪمِ راﺳﺖ را ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ داﺷﺘﻪ و ﻗﺪم ﭼﭗ را ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪه ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﻌﺪ‬ ‫از ﺳﺠﺪة دو‪‬م دو رﻛﻌﺖ ﻗﻌﺪه ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬اﻛﻨﻮن در ﻗﻌﺪه ﺗﺸ ‪‬ﻬﺪ ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪.‬‬

‫ ‬ ‫‪; -8 " 8 %‬‬ ‫ ‪m‬‬ ‫ "‪; " 7P‬‬ ‫‪H‬‬ ‫ ; ‪8 B 8‬‬ ‫ ‪B " .‬‬ ‫‪; 86 q)? 8‬‬ ‫‪%‬‬ ‫‪m ]C 8 ! 8 8 RA 6 <" 8@9A0B‬‬ ‫ ; ‪k 8 8 <8 B 8‬‬ ‫ ‪B‬‬ ‫‪" . ; 3; FB 8 &8 8‬‬ ‫ ‪(E 0B ; @8 0B #8 7‬‬ ‫‪" %‬‬ ‫ ‪m G 68‬‬ ‫‪(? 0B ; @8 0B 8 %‬‬ ‫‪ :B b 8 k b :B‬‬ ‫‪. ; C- ; 8 8 `; ; 6 8 " 7‬‬ ‫;‪8 +‬‬

‫ﺗﻤﺎم ﻋﺒﺎدات ﻗﻮﻟﻲ‪ ،‬ﻓﻌﻠﻲ و ﻣﺎﻟﻲ‬ ‫ﺑﺮاي ﺧﺪاي ﻋﺰوﺟﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻼم‬ ‫ﺑﺎد ﺑﺮ ﺗﻮ اي ﻧﺒﻲ و رﺣﻤﺎت‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ و ﺑﺮﻛﺎﺗﺶ‪ ،‬ﺳﻼم ﺑﺎد ﺑﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﻫﻤﻪ و ﺑﺮﺑﻨﺪﮔﺎن ﻧﻴﻚ ﺧﺪا‪ ،‬ﻣﻦ‬ ‫ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲ دﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﺠﺰ اﷲ دﻳﮕﺮ‬ ‫ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮدي ﻧﻴﺴﺖ و ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲ‬ ‫دﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻨﺪة او و رﺳﻮﻟﺶ‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ در ﺗﺸﻬﺪ ﻧﺰدﻳﻚ ﻟﻔﻆ )‪ (:‬رﺳﻴﺪﻳﺪ‪ ،‬اﻧﮕﺸﺖ وﺳﻂ دﺳﺖ راﺳﺖ‬ ‫را ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺖ اﺑﻬﺎم ﺣﻠﻘﻪ ﻧﻤﻮده و اﻧﮕﺸﺖ ﻛﻮﭼﻚ را ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺖ ﻛﻨﺎرش ﺑﺮﻛﻒ‬ ‫( ( ﺑﺎﮔﻔﺘﻦ ﻟﻔﻆ )‪ (:‬اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻬﺎدت را‬ ‫دﺳﺖ ﭼﺴﭙﺎﻧﺪه و ﻓﻮراً ﺑﻌﺪ از )‪? 0B ; @8 0B‬‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻣ‪‬ﺎ آن را اﻳﻦ ﻃﺮف ﻳﺎ آن ﻃﺮف ﻧﭽﺮﺧﻮاﻧﻴﺪ و ﺑﺮ ﻟﻔﻆ‬

‫)‪(:b‬‬

‫ﻓﻮراً ﭘﺎﺋﻴﻦ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﻫﻤﻪ اﻧﮕﺸﺘﺎن را راﺳﺖ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ‪ ،‬اﻛﻨﻮن اﮔﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ از دو‬ ‫‪113‬‬

тАл╪▒я╗Ыя╗Мя║Ц я║зя╗о╪зя╗зя║к я╗зя╗┤я║┤я║Ц янШя║▓ ╪зя╖▓ ╪зя╗Ыя║Тя║о яоФя╗Фя║Шя╗к я║Ся╗ая╗ия║к я║╖я╗оя╗│я║ктАк ╪МтАм╪зяоФя║о я╗зя╗дя║О╪▓ я╗Уя║о╪╢ ╪▒╪з я╗гя╗▓тАм тАля║зя╗о╪зя╗зя╗┤я║к ╪п╪▒ я╗Чя╗┤я║О┘Е ╪▒я╗Ыя╗Мя║Ц я║│я╗о┘Е ┘И ян╝я╗мя║О╪▒┘Е я║Ся║┤я╗в ╪зя╖▓ ╪зя╗Яя║оя║гя╗дя╗ж ╪зя╗Яя║оя║гя╗┤я╗в ┘И ╪зя╗Яя║дя╗дя║кя║╖я║оя╗│я╗ТтАм тАл╪▒╪з я║Ся║ия╗о╪зя╗зя╗┤я║к ┘И я║┐я╗в я╗Ыя║о╪п┘Ж я║│я╗о╪▒╪й ╪пя╗│яоХя║о я╗╗╪▓┘Е я╗зя╗┤я║┤я║ЦтАк .тАм╪зя╗Уя╗Мя║О┘Д ╪пя╗│яоХя║о ╪▒╪з я║Ся╗мя╗дя╗┤я╗ж я║Чя║оя║Чя╗┤я║РтАм тАл╪зя╗зя║ая║О┘Е ╪пя╗ля╗┤я║к ┘И ╪зяоФя║о я║│я╗ия║Ц ┘И я╗зя╗Фя╗Ю я║Ся╗о╪п янШя║▓ я║Ся╗Мя║к ╪з╪▓ я║│я╗о╪▒╪й я╗Уя║Оя║Чя║дя╗к я║│я╗о╪▒┘З ╪з┘К ┘И я╗│я║О я║│я╗ктАм тАл╪вя╗│я╗к ╪пя╗│яоХя║о я║Ся║О ╪в┘Ж я║┐я╗в я╗Ыя╗ия╗┤я║ктАк ╪МтАмя║Ся╗ая╗▓ ╪зяоФя║о янШя║╕я║Ц я║│я║о ╪зя╗гя║О┘Е я╗зя╗дя║О╪▓ я╗гя╗▓ я║зя╗о╪зя╗зя╗┤я║к янШя║▓ ╪п╪▒ я╗Чя╗┤я║О┘ЕтАм тАля╗ля╗┤ян╗ ╪▒я╗Ыя╗Мя║Шя╗▓ я╗Чя║о╪зя║Ля║Ц я║зя╗о╪зя╗зя║к┘З я╗зя╗дя╗▓ я║╖я╗о╪птАк ╪МтАмя║Ся╗ая╗Ья╗к я║зя║Оя╗гя╗о╪┤ я╗гя╗▓ ╪зя╗│я║┤я║Шя╗┤я║ктАк ╪МтАмя║Ся╗Мя║к ╪з╪▓ я║Чя╗Ья╗дя╗┤я╗ЮтАм тАлян╝я╗мя║О╪▒ ╪▒я╗Ыя╗Мя║Ц ╪п╪▒ я╗Чя╗Мя║к╪й ╪зя║зя╗┤я║о┘З я║Ся╗Мя║к ╪з╪▓ я║Чя║╕я╗мя║к ╪п╪▒┘И╪п ╪зя║Ся║о╪зя╗ля╗┤я╗дя╗▓ ╪▒╪з я║Ся║ия╗о╪зя╗зя╗┤я║ктАк:тАмтАм

тАлтАкV = k 8 8 ┬Ж " 7тАмтАм тАлтАк8 +; k 8 I q 4тАмтАм тАл ;@ " тАк8тАмтАм тАлтАк 8 L 8 & b k 8 wтАмтАм тАлтАк8 ?4тАмтАм тАлтАк8 8 FB ┬Ж " 7тАмтАм тАл;тАк8 +тАмтАм тАлтАк { 8! HтАмтАм тАлтАк8 f"b 8 L 8 & b V = k 8 8тАмтАм тАлтАк ┬Ж " 7тАмтАм тАлтАк8 +; k 8 j 8& " @; Q{ OтАмтАм тАлтАк +8тАмтАм тАлтАкwтАмтАм тАлтАк8 FE 8 8& 8 FB ┬Ж " 7тАмтАм тАлтАк8 +; V = k 8 8тАмтАм тАл тАк 8 L 8 & b V = k 8 8 8 L 8 & b k 8тАмтАм тАлтАк. { OтАмтАм тАлтАк +8 { 8! HтАмтАм тАл тАк8 f"bтАмтАм

тАл╪з┘К ╪зя╖▓ ╪п╪▒┘И╪п я║Ся╗Фя║оя║│я║Ц я║Ся║о)я║│я║о╪п╪з╪▒ я╗гя║О(тАм тАля╗гя║дя╗дтАкюаетАмя║к ┘И я║Ся║о ╪в┘Д┘Р я╗гя║дя╗дтАкюаетАмя║к ян╝я╗ия║Оя╗зян╜я╗к ╪п╪▒┘И╪птАм тАля╗Уя║оя║│я║Шя║О╪п┘К я║Ся║о я║гя╗Ая║о╪к ╪зя║Ся║о╪зя╗ля╗┤я╗в ┘И я║Ся║о ╪в┘ДтАм тАл╪зя║Ся║о╪зя╗ля╗┤я╗втАк ╪МтАмя║Ся╗▓ я║╖я╗Ъ я║Чя╗о я║│я║Шя║Оя║Ля╗┤я║╢ я║╖я║к┘З ┘ИтАм тАля║Ся║░╪▒яоФя╗▓тАк .тАмя║Ся║О╪▒ я║зя║к╪зя╗│я║О я║Ся║оя╗Ыя║Ц я╗зя║О╪▓┘Д я╗Уя║оя╗гя║О я║Ся║отАм тАля║│я║о╪п╪з╪▒ я╗гя║О я╗гя║дя╗дтАкюаетАмя║к ┘И я║Ся║о ╪в┘Д я╗гя║дя╗дтАкюаетАмя║ктАм тАлян╝я╗ия║Оя╗зян╜я╗к я║Ся║оя╗Ыя║Ц я╗зя║О╪▓┘Д я╗Уя║оя╗гя╗о╪п┘К я║Ся║отАм тАл╪зя║Ся║о╪зя╗ля╗┤я╗в ┘И ╪в┘Д ╪зя║Ся║о╪зя╗ля╗┤я╗в я║Ся╗▓ я║╖я╗Ъ я║Чя╗о я╗Чя║Оя║Ся╗ЮтАм тАля║│я║Шя║Оя║Ля╗┤я║╢ ┘И я║Ся║░╪▒яоФя╗▓тАк.тАмтАм

тАля║Ся╗Мя║к я╗│я╗Ья╗▓ ╪з╪▓ ╪пя╗Ля║О я║Ля╗▓ я╗гя║Оя║Ыя╗о╪▒┘З я║Ся║ия╗о╪зя╗зя╗┤я║к я╗гя║Ья╗╝┘Л ╪зя╗│я╗ж ╪пя╗Ля║О ╪▒╪з я║Ся║ия╗о╪зя╗зя╗┤я║ктАк:тАмтАм

тАл ;@ " тАк 8 f A R / 8<3k <"& 8тАмтАм тАл тАк]~ <8 8 !8 8 ┬Зk: R/8 ]~ <8тАмтАм тАлтАк8 !8тАмтАм тАл <" тАм тАл тАк8 B> 8 8<|8тАмтАм

тАл╪з┘К я║зя║к╪зя╗│я║О ╪з┘К ╪▒╪и я╗гя║О я╗гя║О╪▒╪з ╪п╪▒ ╪пя╗зя╗┤я║ОтАм тАля║Ся╗мя║Шя║о┘К я╗Ля╗Дя║О я╗Уя║оя╗гя║О ┘И ╪п╪▒ ╪вя║зя║о╪к я║Ся╗мя║Шя║о┘КтАм тАля╗Ля╗Дя║О я╗Уя║оя╗гя║О ┘И я╗зя║ая║О╪к ╪п┘З я╗гя║О╪▒╪з ╪з╪▓ ╪вя║Чя║╢тАм тАля║Яя╗мя╗ия╗втАк.тАмтАм тАлтАк114тАмтАм

тАля║Ся╗Мя║к ╪з╪▓ ╪зя║зя║Шя║Шя║О┘Е┘Р я╗зя╗дя║О╪▓ ╪з┘ИтАкюаетАм┘Д я║Ся╗Дя║о┘Б я║╖я║Оя╗зя╗к ╪▒╪зя║│я║Ц ╪▒┘И я╗Ыя║о╪п┘ЗтАм

тАлтАк]C 8 ! 8 8тАмтАм

тАл ; тАк DC B 8тАмтАм тАл "тАм

тАл тАкmтАмтАм тАлтАк %тАмя╗гя╗▓ яоФя╗оя║Ля╗┤я║ктАк ╪МтАм┘И я║Ся╗мя╗дя╗┤я╗ж я║Чя║оя║Чя╗┤я║Р я║Ся║┤я╗дя║Ц ян╝янЧтАк ╪МтАм╪зя╗Ыя╗ия╗о┘Ж я╗зя╗дя║О╪▓ я║Чя╗дя║О┘Е я║╖я║к)тАк.(1тАмтАм

тАл╪п╪▒ я╗зя╗дя║О╪▓ я║зя╗о╪зя╗ля║о╪з┘Ж ╪зя║│я╗╝я╗гя╗▓ ян╝я╗ия║к я╗Уя║о┘В ┘Ия║Яя╗о╪п ╪п╪з╪▒╪птАм тАля║зя╗о╪зя╗ля║о╪з┘Ж ╪зя║│я╗╝я╗гя╗▓ я╗ля╗ияоХя║О┘Е я║Чя╗Ья║Тя╗┤я║о я║Чя║дя║оя╗│я╗дя╗к ╪пя║│я║Шя╗мя║О ╪▒╪з я║Чя║О я║╖я║Оя╗зя╗к я║Ся╗ая╗ия║к я╗зя╗дя║Оя╗│я╗ия║к ┘И ╪з╪▓тАм тАлян╝я║О╪п╪▒ я║Ся╗┤я║о┘И┘Ж я╗зя╗Ья╗ия╗ия║к)тАк ╪М(2тАм╪п╪▒ я╗Чя╗┤я║О┘Е я╗Ыя╗ТтАк юаетАм╪пя║│я║Ц ян╝янЧ ╪▒╪з я║Ся║о я║│я╗┤я╗ия╗к яоФя║м╪зя║╖я║Шя╗к я║Ся║о ╪▒┘И┘К ╪в┘ЖтАм тАля╗Ыя╗Т ╪пя║│я║Ц ╪▒╪зя║│я║Ц ╪▒╪з я║СяоХя║м╪з╪▒я╗зя║ктАк ╪МтАм╪п╪▒ ╪▒я╗Ыя╗о╪╣ я╗Ыя╗дя╗▓ я║зя╗в я║╖я╗оя╗зя║к я╗│я╗Мя╗ия╗▓ ╪зя╗│я╗ж я╗Чя║к╪▒ я╗Ыя╗к ╪пя║│я║ЦтАм тАля║Ся║о ╪▓╪зя╗зя╗о я║СяоХя║м╪з╪▒я╗зя║ктАк ╪МтАмя╗Уя║╕я║О╪▒ я╗зя║кя╗ля╗ия║к ┘И ╪▓╪зя╗зя╗оя╗ля║О ╪▒╪з я╗зяоХя╗┤я║оя╗зя║к ┘И╪зя╗зяоХя║╕я║Шя║О┘Ж ╪▒╪з ян╝я║┤янЩя║Оя╗зя║к┘З ┘И янШя║Оя╗ля║ОтАм тАл╪▒╪з я║Ся║о ╪▓я╗гя╗┤я╗ж янШя║ия║╢ я╗Ыя║о╪п┘З ┘И я╗гя║Ья╗Ю я╗гя║о╪п╪з┘Ж ╪▒╪зя║│я║Ц я╗зяоХя║м╪з╪▒я╗зя║к)тАк ╪М(3тАм╪п╪▒ я╗ля╗ияоХя║О┘Е я║│я║ая║к┘ЗтАм тАл╪пя║│я║Шя╗мя║О ╪▒╪з я║Яя╗дя╗К я╗Ыя╗ия╗ия║к я╗│я╗Мя╗ия╗▓ я║Ся║О╪▓┘Ия╗ля║О я║Ся╗к янШя╗мя╗ая╗отАк ╪МтАмя║╖я╗Ья╗в я║Ся╗к ╪▒╪з┘Ж ┘И ╪▒╪з┘Ж я║Ся╗к я║│я║О┘В я╗ля║О ┘ИтАм тАля║│я║Оя╗Чя╗мя║О я║Ся║░я╗гя╗┤я╗ж ян╝я║┤янЩя╗┤я║к┘З я║Ся║Оя║╖я║к)тАк ╪М(4тАм┘И я╗ля║о ╪п┘И янШя║О ╪▒╪з я║Ся╗к я╗Ля╗Шя║Р я║Ся╗Ья║╕я║Оя╗зя╗ия║к ┘И ╪п╪▒ я╗Чя╗Мя║к┘З я╗ля║отАм тАл╪п┘И янШя║О ╪▒╪з я║Ся╗Дя║о┘Б ╪▒╪зя║│я║Ц я║Ся╗┤я║о┘И┘Ж ╪в┘И╪▒╪п┘З ┘И я║Ся║о я║│я║оя╗│я╗ж ян╝янЧ я╗зя║╕я║┤я║Шя╗к ╪пя║│я║ЦтАк юажтАм╪▒╪зя║│я║Ц ╪▒╪зтАм тАл╪п╪▒ ┘Ия║│я╗В ╪▒╪з┘Ж ╪▒╪зя║│я║Ц ┘И ╪пя║│я║Ц ян╝янЧ ╪▒╪з ╪п╪▒ ┘Ия║│я╗В ╪▒╪з┘Ж ян╝янЧ я║СяоХя║м╪з╪▒я╗зя║ктАк ╪МтАм╪пя╗│яоХя║о ╪зя╗Ля╗дя║О┘ДтАм тАля╗гя║Ья╗Ю я╗гя║о╪п╪з┘Ж ╪зя╗зя║ая║О┘Е я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п)тАк.(5тАмтАм

тАля║Яя╗к я║Ся║Оя║╖я╗┤я║к ) я║зя╗о╪зя╗ля║о╪з┘Ж ┘И я║Ся║о╪з╪п╪▒╪з┘Ж (тАм тАля╗ля║о ╪п┘И я╗гя║Шя╗о тАкюаетАмтАм тАл╪п╪▒ ╪зя╗│я╗ж ╪пя║│я║Шя╗о╪▒╪з╪к ╪п╪з╪п┘З я║╖я║к╪й я╗зя╗дя║О╪▓ я║Ся║о╪з╪п╪▒╪з┘Ж ┘И я║зя╗о╪з╪▒я╗ля║о╪з┘Ж ╪зя║│я╗╝я╗гя╗▓ я║Ся╗Мя╗Ая╗▓тАм тАл╪зя╗Уя╗Мя║О┘Д я╗Уя║о╪╢ я╗гя╗▓ я║Ся║Оя║╖я╗ия║к я╗Ыя╗к я║Ся║к┘И┘Ж ╪зя╗зя║ая║О┘Е ╪п╪з╪п┘Ж ╪в┘Ж я╗зя╗дя║О╪▓ я╗ля║ояоФя║░ ╪з╪п╪з╪б я╗зя║ия╗о╪зя╗ля║к я║╖я║ктАк╪МтАмтАм тАл)тАк Qc )7) ] ┬В ! + ┬И J R| + (1тАм╪╡тАк QR P ] <l .278тАм╪╡тАк╪М261тАмтАм тАл)тАк (2тАм╪зя╗Яя╗мя║к╪зя╗│я╗к я╗гя╗Мя╗к я╗Уя║Шя║в ╪зя╗Яя╗Шя║кя╗│я║отАк ╪МтАм╪мтАк ╪М1тАм╪╡тАк246тАмтАм тАл)тАк (3тАмя╗Уя║Шя║О┘И┘Й я╗Ля║Оя╗Яя╗дяоХя╗┤я║о┘КтАк ╪МтАм╪мтАк ╪М 1тАм╪╡тАк.74тАмтАм тАл)тАк (4тАм╪зя╗Яя╗мя║к╪зя╗│я╗к я╗гя╗Мя╗к я╗Уя║Шя║в ╪зя╗Яя╗Шя║кя╗│я║отАк ╪МтАм╪мтАк ╪М1тАм╪╡ тАк267тАмтАм тАл)тАк (5тАмя╗гя║оя║Яя╗К я║│я║Оя║Ся╗ЦтАк ╪МтАм╪╡тАк.272тАмтАм тАлтАк115тАмтАм

‫ﺑﻌﻀﻲ واﺟﺐ ﻛﻪ ﻋﻤﺪاً ﺗﺮك دادن آن ﮔﻨﺎه و ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺮدن و اﻋﺎدة ﻧﻤﺎز واﺟﺐ‬ ‫اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺳﻬﻮاً ﺗﺮك داده ﺷﻮد ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ واﺟﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ ﺳﻨﺖ‬ ‫ﻣﺆﻛﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺮك دادن آﻧﻬﺎ ﻋﺎدﺗﺎً ﮔﻨﺎه اﺳﺖ و ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺴﺘﺤﺐ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫اﻧﺠﺎم دادﻧﺶ ﺛﻮاب و ﺗﺮك دادن اش ﮔﻨﺎه ﻧﻴﺴﺖ)‪.(1‬‬

‫ﺑﻨﺴﺒﺖ ‪ 4‬ﺣﺮوف “ﻳﺎاﷲ” ﺷﺶ ﺷﺮاﺋﻂ ﻧﻤﺎز‬ ‫)‪ (1‬ﻃﻬﺎرت‪ :‬ﻟﺒﺎس و ﺑﺪن ﻧﻤﺎزي و ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ ﭘﺎك ﺑﻮدن آن‬ ‫از ﻫﺮ ﻧﻮع ﻧﺠﺎﺳﺖ ﺿﺮورﻳﺴﺖ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (2‬ﺳﺘﺮﻋﻮرت‪:‬‬ ‫)‪ (1‬ﺑﺮاي ﻣﺮد از زﻳﺮ ﻧﺎف ﺗﺎ زاﻧﻮﻫﺎ ﺗﻤﺎم ﺣﺼﻪ ﻫﺎي ﺑﺪن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﺘﻮر ﮔﺮدد‪،‬‬ ‫ﻣﮕﺮ زن را ﺑﺎﺳﺘﺜﻨﺎي اﻳﻦ ﭘﻨﺞ ﻋﻀﻮ‪ :‬ﺻﻮرت‪ ،‬ﻫﺮ دو ﻛﻒ دﺳﺖ و ﻛﻒ ﻫﺮ‬ ‫دو ﭘﺎ( ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻫﻤﻪ ﺑﺪن ﻻزم اﺳﺖ اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻨﺪﻫﺎ و ﻫﺮ دو ﭘﺎ‬ ‫ﺗﺎ ﺷﺘﺎﻟﻨﮓ ﻣﻜ ‪‬ﻤﻞ ﻇﺎﻫﺮ ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻗﻮل ﻳﻚ ﻣﻔﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز درﺳﺖ‬ ‫اﺳﺖ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (2‬اﮔﺮ ﭼﻨﺎن ﻟﺒﺎس ﻧﺎزك ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ آن‪ ،‬آن ﺣﺼﺔ از ﺟﺴﻢ ﻛﻪ‬ ‫ﭘﻮﺷﻴﺪن آن در ﻧﻤﺎز ﻓﺮض اﺳﺖ ﻇﺎﻫﺮ ﮔﺮدد ﻳﺎ رﻧﮓ ﭘﻮﺳﺖ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮد‬ ‫ﻧﻤﺎز درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ)‪.(4‬‬

‫)‪ (1‬ﺑﻬﺎر ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،‬ﺣﺼﻪ‪ ،3‬ص‪.66‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! + J R| + (2‬ص‪207‬‬ ‫)‪ (3‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر ‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪93‬‬ ‫)‪ (4‬ﻓﺘﺎوي ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ، 1‬ص‪.58‬‬ ‫‪116‬‬

‫)‪ (3‬اﻣﺮوز ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻟﺒﺎس ﻧﺎزك رواج ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬از ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺎرﭼﻪ ﻫﺎي ﻧﺎزك‬ ‫ﺷﻠﻮار ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻛﻪ از آن ران ﻳﺎ ﺣﺼﺔ دﻳﮕﺮي از ﺳﺘﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﮔﺮدد ﻋﻼوه از‬ ‫ﻧﻤﺎز ﭘﻮﺷﻴﺪن آن ﺣﺮام اﺳﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (4‬ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻟﺒﺎس ﺿﺨﻴﻢ ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺪن از آن ﻇﺎﻫﺮ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﻣﮕﺮ ﭼﻨﺎن ﺑﻪ ﺑﺪن‬ ‫ﺨﺺ ﻣﻴﮕﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﭼﻨﻴﻦ ﻟﺒﺎﺳﻲ اﮔﺮﭼﻪ‬ ‫ﭼﺴﭙﻴﺪه ﻛﻪ ﺣﺎﻟﺖ اﺻﻠﻲ اﻋﻀﺎء ﻣﺸ ّ‬ ‫ﻧﻤﺎز اداء ﻣﻲ ﺷﻮد ﻟﻴﻜﻦ ﺑﻄﺮف اﻋﻀﺎء ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪه ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن دﻳﮕﺮآن ﺟﺎﺋﺰ‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ)‪ ،(2‬ﻟﻬﺬا ﭘﻮﺷﻴﺪن اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻟﺒﺎس در ﻣﺤﻀﺮ دﻳﮕﺮان ﻣﻤﻨﻮع و‬ ‫زﻧﺎن را ﺑﻪ درﺟﻪ اوﻟﻲ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ اﺳﺖ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (5‬ﺑﻌﻀﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﻫﺎ در ﻧﻤﺎز ﭼﺎدر ﻫﺎي ﻧﺎزك ﺑﺴﺮ ﻛﺮده ﻛﻪ از آن ﺳﻴﺎﻫﻲ ﻣﻮﻫﺎ‬ ‫ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻳﺎ ﭼﻨﺎن ﻟﺒﺎﺳﻲ ﻣﻲ ﭘﻮﺷﻨﺪ ﻛﻪ رﻧﮓ اﻋﻀﺎء ﺑﺪن ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ‬ ‫درﭼﻨﻴﻦ ﻟﺒﺎﺳﻲ ﻫﻢ ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫)‪ (3‬اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻗﺒﻠﻪ‪ :‬در ﻧﻤﺎز رو ﺑﻄﺮف ﻗﺒﻠﻪ ﻳﻌﻨﻲ ‪ % ]6 F‬ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (1‬ﺷﺨﺺ ﻧﻤﺎز ﮔﺬار ﺑﻼﻋﺬر ﻗﺼﺪاً ﺳﻴﻨﺔ ﺧﻮد را از ﻗﺒﻠﻪ ﺑﻄﺮف دﻳﮕﺮي‬ ‫ﮔﺮداﻧﻴﺪ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﻓﻮراً ﺑﻄﺮف ﻗﺒﻠﻪ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﮔﺮدﻳﺪ و اﮔﺮ ﺑﻼ ﻗﺼﺪ‬ ‫ﮔﺮداﻧﻴﺪه و ﻗﺒﻞ از وﻗﻔﺔ ﺑﻪ اﻧﺪازة ﺳﻪ ﺑﺎر ﺳﺒﺤﺎن اﷲ ﮔﻔﺘﻦ دوﺑﺎره ﻗﺒﻠﻪ رخ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪ ﭘﺲ ﻧﻤﺎز اش ﻓﺎﺳﺪ ﻧﺸﺪ)‪.(4‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﻬﺎر ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،‬ﺣﺼﻪ‪ ،3‬ص‪.42‬‬ ‫)‪ (2‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.103‬‬ ‫)‪ (4‬ﺑﻬﺎر ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،‬ﺣﺼﻪ‪ ،3‬ص‪.42‬‬ ‫)‪ (4‬اﻟﺒﺤﺮ اﻟﺮاﺋﻖ‪ ،‬ج‪،1‬ص‪498‬‬ ‫‪117‬‬

‫)‪ (2‬اﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ رو از ﻗﺒﻠﻪ ﮔﺸﺖ‪ ،‬واﺟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻮراً ﺑﺮﮔﺮدد و ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﻧﻤﻲ‬ ‫ﺷﻮد ﻣﮕﺮ ﺑﻼﻋﺬر ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮدن ﻣﻜﺮوه ﺗﺤﺮﻳﻤﻲ اﺳﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (3‬اﮔﺮ در ﺟﺎي ﻗﺮار دارﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻗﺒﻠﻪ وﺳﻴﻠﻪ اي وﺟﻮد ﻧﺪارد و‬ ‫ﻧﻪ ﭼﻨﺎن ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ او ﻣﻌﻠﻮم ﮔﺮدد درﻳﻦ‬ ‫ﻣﻮﻗﻊ از ﺗﻔ ّﻜﺮ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻬﺮ ﻃﺮﻓﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﻞ دل ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮد ﺑﻬﻤﺎن ﺳﻤﺖ رو‬ ‫ﻛﺮده در ﺣﻖ ﺷﻤﺎ ﻫﻤﺎن ﻗﺒﻠﻪ اﺳﺖ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (4‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮده ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه ﺑﻌﺪ ﻣﻌﻠﻮم ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ رو ﺑﻘﺒﻠﻪ ﻧﻤﺎز ﻧﺨﻮاﻧﺪه اﻳﺪ‬ ‫ﻧﻤﺎز اداء ﮔﺮدﻳﺪه اﻋﺎدة آن ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ)‪.(3‬‬ ‫ﺟﻪ و ﻓﻜﺮ ﻛﺮده در ﻧﻤﺎز اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد دﻳﮕﺮي او‬ ‫)‪ (5‬ﺷﺨﺼﻲ در ﻣﻮرد ﻗﺒﻠﻪ ﺗﻮ ‪‬‬ ‫را ﻧﮕﺎه ﻣﻲ ﻛﺮد در ﻧﻈﺮ اﻳﻦ ﻧﻤﺎز اش رو ﺑﻄﺮف ﻗﺒﻠﻪ اداء ﻧﻤﻴﺸﺪ ﭘﺲ ﺑﺮاي‬ ‫ﺴﺲ و ﺗﻔﻜﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ)‪.(4‬‬ ‫اﻳﻦ ﻫﻢ ﺣﻜﻢ ﺗﺠ ‪‬‬ ‫)‪ (4‬وﻗﺖ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻤﺎزﻳﻜﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻴﺪ وﻗﺖ آن ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻼً ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ‬ ‫اﻣﺮوز را ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻴﺪ ﭘﺲ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺖ ﻋﺼﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻗﺒﻞ‬ ‫از ﺷﺮوع وﻗﺖ ﻋﺼﺮ ﺧﻮاﻧﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻤﺎز اداء ﻧﮕﺮدﻳﺪ)‪.(5‬‬

‫)‪ QR P ] <l (1‬ص‪222‬‬ ‫)‪ (2‬اﻟﻬﺪاﻳﺔ ﻣﻌﻪ ﻓﺘﺢ اﻟﻘﺪﻳﺮ‪ ،‬ج‪ 1‬ص‪236‬‬ ‫)‪ (3‬ﻓﺘﺎوي ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.46‬‬ ‫)‪ (4‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.143‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (5‬ص‪.224‬‬ ‫‪118‬‬

‫)‪ (1‬ﻋﻤﻮﻣﺎً در ﻣﺴﺎﺟﺪ ﻧﻘﺸﺔ ﻧﻈﺎم اوﻗﺎت ﻧﺼﺐ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺗﻮ ‪‬ﺳﻂ وﻗﺖ ﺷﻨﺎس ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﺗﺼﺪﻳﻖ ﻋﻠﻤﺎي اﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﻣﺮ ّﺗﺐ ﺷﺪه ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم ﻛﺮدن اوﻗﺎت ﻧﻤﺎز در آن ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (2‬ﺑﺮاي ﺧﻮاﻫﺮان اﺳﻼﻣﻲ اداء ﻛﺮدن ﻧﻤﺎز ﻓﺠﺮ در او‪‬ل وﻗﺖ ﻣﺴﺘﺤﺐ و در‬ ‫دﻳﮕﺮ ﻧﻤﺎزﻫﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﺮدان ﺑﻮده وﻗﺘﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺷﺪ ﺑﻌﺪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ)‪.(1‬‬

‫ﺳﻪ وﻗﺖ ﻣﻜﺮوه‬ ‫)‪ (1‬از وﻗﺖ ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب ﺗﺎ ‪ 20‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻌﺪ از آن‪.‬‬ ‫)‪ 20 (2‬دﻗﻴﻘﻪ ﻗﺒﻞ از ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب‪.‬‬ ‫)‪ (3‬از ﻧﺼﻒ اﻟﻨﻬﺎر ﻳﻌﻨﻲ ﺿﺤﻮة ﻛﺒﺮي ﺷﺮوع ﺗﺎ زوال آﻓﺘﺎب‪.‬‬ ‫درﻳﻦ ﺳﻪ وﻗﺖ ﻫﻴﭻ ﻧﻤﺎزي ﺟﺎﺋﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﻓﺮض ﻧﻪ واﺟﺐ‪ ،‬ﻧﻪ ﻧﻔﻞ ﻧﻪ‬ ‫ﻗﻀﺎء‪ ،‬ﺑﻠﻲ اﮔﺮ ﻧﻤﺎزِ ﻋﺼﺮ ﻫﻤﻴﻦ روز را ﻧﺨﻮاﻧﺪه ﺑﻮد و وﻗﺖ ﻣﻜﺮوه ﺷﺮوع‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪ ﭘﺲ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻛﺮدن ﺣﺮام اﺳﺖ)‪ .(2‬اﮔﺮ در زﻣﺎن ﻧﻤﺎز وﻗﺖ‬ ‫ﻣﻜﺮوه داﺧﻞ ﺷﺪ ﭘﺲ ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد؟ ﻛﻢ از ﻛﻢ‪ 20‬دﻗﻴﻘﻪ ﻗﺒﻞ از ﻏﺮوب آﻓﺘﺎب‬

‫ﺳﻼم ﮔﺮداﻧﺪن ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻣﺎم اﺣﻤﺪ رﺿﺎ ﺧﺎن ‪% ]$‬‬ ‫‪ 2 3‬ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬در ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻛﺮدن اﻓﻀﻞ اﺳﺖ ﺑﺸﺮط‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ ﻗﺒﻞ از رﺳﻴﺪن اوﻗﺎت ﻣﻜﺮوه ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد)‪ ،(3‬ﭘﺲ اﮔﺮ اﺣﺘﻴﺎط ﻛﺮد و‬ ‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.30‬‬ ‫)‪ (2‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪ .40‬ﺑﻬﺎر ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،‬ﺣﺼﻪ‪ ،3‬ص‪.23‬‬ ‫)‪ (3‬ﻓﺘﺎوي رﺿﻮﻳﻪ ﺷﺮﻳﻒ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ج‪ ،5‬ص‪156‬‬ ‫‪119‬‬

‫ﻧﻤﺎز را ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ وﻗﺖ ﻛﺮاﻫﺖ در وﺳﻂ ﻧﻤﺎز آﻣﺪ ﺑﺎزﻫﻢ ﺑﺮآن اﻋﺘﺮاض‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (5‬ﻧﻴﺖ‪ :‬ﻧﻴﺖ ﻧﺎم ارادة ﻣﺘﻴﻦ دل اﺳﺖ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (1‬ﻧﻴﺖ ﻛﺮدن ﺑﻪ زﺑﺎن ﺣﺘﻤﻲ ﻧﻴﺴﺖ اﻟﺒﺘﻪ در دل ﻧﻴﺖ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪه ﺑﻪ زﺑﺎن‬ ‫ﮔﻔﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ)‪ ،(3‬ﮔﻔﺘﻦ در ﻋﺮﺑﻲ ﻫﻢ ﺣﺘﻤﻲ ﻧﺒﻮده ﭼﻪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن‬ ‫ﻓﺎرﺳﻲ و زﺑﺎﻧﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ)‪.(4‬‬ ‫)‪ (2‬در ﻧﻴﺖ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﺎ زﺑﺎن ﻣﻮرد اﻋﺘﺒﺎر ﻧﻴﺴﺖ ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ در دل ﻣﺜﻼً ﻧﻴﺖ ﻧﻤﺎز‬ ‫ﻇﻬﺮ ﺑﻮد و از زﺑﺎن ﻟﻔﻆ ﻋﺼﺮ ﺑﺮآﻣﺪ ﺑﺎزﻫﻢ ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ اداء ﻣﻲ ﺷﻮد)‪.(5‬‬ ‫)‪ (3‬ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ درﺟﺔ ﻧﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ در آن وﻗﺖ ﻛﺴﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﭼﻪ‬ ‫وﻗﺖ را ﺧﻮاﻧﺪﻳﺪ؟ ﻓﻮراً ﮔﻔﺘﻪ ﻓﻼن وﻗﺖ )ﻇﻬﺮ‪ ،‬ﻋﺼﺮ وﻏﻴﺮه( اﮔﺮ ﺑﺨﺎﻃﺮ‬ ‫ﻧﺪارﻳﺪ و ﺑﻌﺪ از اﻧﺪﻛﻲ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدن ﺟﻮاب دﻫﻴﺪ ﭘﺲ ﻧﻤﺎز اداء ﻧﮕﺮدﻳﺪه)‪.(6‬‬ ‫)‪ (4‬در ﻧﻤﺎز ﻓﺮض ﻧﻴﺖ ﻓﺮض ﻫﻢ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻣﺜﻼً در دل اﻳﻦ ﻧﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﻤﺎز ﻓﺮض ﻇﻬﺮ اﻣﺮوز را ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻢ)‪.(7‬‬ ‫)‪ (5‬در ﻧﻤﺎز ﻧﻔﻞ‪ ،‬ﺳﻨﺖ و ﺗﺮاوﻳﺢ اﺻﺢ‪ ‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻄﻠﻖ ﻧﻴﺖ ﻧﻤﺎز ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺑﺮاي اﺣﺘﻴﺎط در ﻧﻤﺎز ﺗﺮاوﻳﺢ ﻧﻴﺖ ﺗﺮاوﻳﺢ ﻳﺎ ﺳﻨﺖ وﻗﺖ‬ ‫)‪ (1‬ﻓﺘﺎوي رﺿﻮﻳﻪ ﺷﺮﻳﻒ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ج‪ ،5‬ص‪139‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! (2‬ص‪.215‬‬ ‫)‪ (3‬ﻓﺘﺎوي ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.65‬‬ ‫)‪ (4‬ﻣﻠﺨﺺ از درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.113‬‬ ‫)‪ (5‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.112‬‬ ‫)‪ (6‬ﻓﺘﺎوي ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.65‬‬ ‫)‪ (7‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.116‬‬ ‫‪120‬‬

‫ﻣﺬﻛﻮره ﻛﺮده ﺷﻮد و در ﺑﺎﻗﻲ ﺳﻨﺖ ﻫﺎ ﺳﻨﺖ ﻳﺎ ﻧﻴﺖ ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ رﺳﻮل اﷲ‬ ‫‪ = 2 3 % 4‬ﻛﺮده ﺷﻮد‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺸﺎﺋﺦ رﺣﻤﻬﻢ اﷲ‬ ‫در آن ﻣﻄﻠﻖ ﻧﻴﺖ ﻧﻤﺎز را ﻧﺎ ﻛﺎﻓﻲ ﻗﺮار داده اﻧﺪ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (6‬در ﻧﻤﺎز ﻧﻔﻞ ﻣﻄﻠﻘﺎً ﻧﻴﺖ ﻧﻤﺎز ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ اﮔﺮﭼﻪ ﻧﻔﻞ در ﻧﻴﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (7‬اﻳﻦ ﻧﻴﺖ ﻛﻪ روي ﻣﻦ ﺑﻄﺮف ﻗﺒﻠﻪ ﺷﺮﻳﻒ اﺳﺖ ﺷﺮط ﻧﻴﺴﺖ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (8‬در اﻗﺘﺪاء ﻣﻘﺘﺪي اﻳﻦ ﻧﻴﺖ ﻫﻢ ﺟﺎﺋﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬آن ﻧﻤﺎزي ﻛﻪ ﺑﺮ اﻣﺎم‬ ‫اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻫﻢ ﻫﻤﺎن اﺳﺖ)‪.(4‬‬ ‫)‪ (9‬ﻧﻴﺖ ﻧﻤﺎز ﺟﻨﺎزه اﻳﻦ اﺳﺖ “ﻧﻤﺎز ﺑﺮاي ﺧﺪا و دﻋﺎ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻴﺖ”)‪.(5‬‬ ‫)‪ (10‬در واﺟﺐ ﻧﻴﺖ واﺟﺐ ﺿﺮوري اﺳﺖ وآﻧﺮا ﻣﻌ ‪‬ﻴﻦ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد‪ ،‬ﻣﺜﻼً ﻋﻴﺪ‬ ‫اﻟﻔﻄﺮ‪ ،‬ﻋﻴﺪ اﻻﺿﺤﻲ‪ ،‬ﻧﺬر ﻧﻤﺎز ﺑﻌﺪ ﻃﻮاف)واﺟﺐ اﻟﻄﻮاف( ﻳﺎ آن ﻧﻤﺎز ﻧﻔﻠﻲ‬ ‫ﻛﻪ آﻧﺮا ﻗﺼﺪاً ﻓﺎﺳﺪ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻗﻀﺎﺋﻲ آن ﻫﻢ واﺟﺐ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫)‪ (11‬ﺳﺠﺪة ﺷﻜﺮ اﮔﺮﭼﻪ ﻧﻔﻞ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ در آن ﻫﻢ ﻧﻴﺖ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻼً‬ ‫در دل اﻳﻦ ﻧﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺳﺠﺪة ﺷﻜﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﻢ)‪.(6‬‬ ‫)‪ (12‬در ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ ﻫﻢ ﻧﺰد ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻬﺮ اﻟﻔﺎﻳﻖ ﻳﻚ ﻧﻴﺖ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫در آن وﻗﺖ در دل اﻳﻦ ﻧﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﻢ‪.‬‬ ‫)‪ QR P ] <l + R ] <+ (1‬ص‪.245‬‬ ‫)‪ (2‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.166‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.66‬‬ ‫)‪ (4‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.126‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! (5‬ص‪.222‬‬ ‫)‪ (6‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.120‬‬ ‫‪121‬‬

‫)‪ (6‬ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻤﺎز را ﺑﺎﮔﻔﺘﻦ "اﷲ اﻛﺒﺮ" ﺷﺮوع ﻛﺮدن ﺿﺮوري‬ ‫اﺳﺖ)‪.(1‬‬

‫ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﻔﺖ ﺣﺮوف "ﺑﺴﻢ اﷲ"‬ ‫ﻫﻔﺖ ﻓﺮاﻳﺾ ﻧﻤﺎز‬ ‫)‪ (1‬ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ )‪ (2‬ﻗﻴﺎم )‪ (3‬ﻗﺮاءت )‪ (4‬رﻛﻮع )‪ (5‬ﺳﺠﻮد‬ ‫)‪ (6‬ﻗﻌﺪة اﺧﻴﺮه )‪ (7‬ﺧﺮوج ﺑﺼﻨﻌﻪ‪.‬‬ ‫)‪ (1‬ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ‪ :‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ )ﺗﻜﺒﻴﺮ اوﻟﻲ( از ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻤﺎز‬ ‫اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﺑﺎاﻓﻌﺎل ﻧﻤﺎز ﻛﺎﻣﻼً ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮده؛ ﻟﻬﺬا از ﻓﺮاﻳﺾ ﻧﻤﺎز ﺑﺸﻤﺎر‬ ‫رﻓﺘﻪ اﺳﺖ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (1‬اﮔﺮ ﻣﻘﺘﺪي ﻟﻔﻆ " اﷲ " را در ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ ﺑﺎ اﻣﺎم ﮔﻔﺖ ﻣﮕﺮ " اﻛﺒﺮ "‬ ‫را ﻗﺒﻞ از اﻣﺎم ﺗﻤﺎم ﻛﺮد ﭘﺲ ﻧﻤﺎزش اداء ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (2‬اﮔﺮ ﺑﻪ اﻣﺎم در رﻛﻮع ﻣﻠﺤﻖ ﺷﺪه و ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺮﻛﻮع رﻓﺖ ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫ﺗﻜﺒﻴﺮ وﻗﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﻛﻪ دﺳﺖ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺷﺪه ﺗﺎ زاﻧﻮﻫﺎ ﺑﺮﺳﺪ ﻧﻤﺎز اداء ﻧﻤﻲ‬ ‫ﺷﻮد)‪ .(4‬در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺎﻋﺪه او‪‬ل اﻳﺴﺘﺎده ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻌﺪ از آن اﷲ اﻛﺒﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺮﻛﻮع ﺑﺮود‪ ،‬ﺑﺎ اﻣﺎم اﮔﺮ اﻧﺪﻛﻲ در رﻛﻮع‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﮔﺮدﻳﺪ ﭘﺲ رﻛﻌﺖ درﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻗﺒﻞ از رﻛﻮعِ ﺷﻤﺎ اﻣﺎم رﻛﻮع‬ ‫را ﺗﻤﺎم ﻛﺮد ﭘﺲ رﻛﻌﺖ از ﺷﻤﺎ ﻓﻮت ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (7‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.68‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (2‬ص‪253‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.68‬‬ ‫)‪ ، PJ ]4 (4‬ج‪ ،1‬ص‪.83‬‬ ‫‪122‬‬

‫)‪ (3‬اﮔﺮ ﺷﺨﺼﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻠﻔﻆ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻧﺒﻮد ﻣﺜﻼً ﻻل ﺑﻮد ﻳﺎ ﺑﻌﻠﺖ دﻳﮕﺮي‬ ‫زﺑﺎﻧﺶ ﺑﻨﺪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮ او ﺗﻠﻔﻆ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ارادة دل ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (4‬ﻟﻔﻆ اﷲ را آﷲ ﻳﺎ اﻛﺒﺮ را آﻛﺒﺮ و ﻳﺎ اﻛﺒﺎر ﮔﻔﺖ ﻧﻤﺎز اداء ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ‬ ‫اﮔﺮ ﻣﻌﻨﻲ ﻓﺎﺳﺪة آن را ﻓﻬﻤﻴﺪه و ﻋﻤﺪاً ﺑﮕﻮﻳﺪ ﭘﺲ ﻛﺎﻓﺮ اﺳﺖ)‪ .(2‬در‬ ‫ﺻﻮرت زﻳﺎد ﺑﻮدن ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﺎزي ﻫﺎ اﻣﺮوز اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﻜ ‪‬ﺒﺮﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ‬ ‫رﺳﺎﻧﺪن آواز در ﺻﻒ ﻫﺎي آﺧﺮ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺴﺒﺐ ﻛﻢ ﻋﻠﻤﻲ "‬ ‫اﻛﺒﺮ" را "اﻛﺒﺎر" ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﻤﺎز ﺧﻮدش ﻫﻢ ﻓﺎﺳﺪ وآﻧﻬﺎﺋﻴﻜﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺗﻜﺒﻴﺮ ﮔﻔﺘﻦ اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ارﻛﺎن ﻧﻤﺎز را اداء ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻧﻤﺎزﻫﺎﻳﺸﺎن‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻓﺎﺳﺪ اﺳﺖ ﻟﻬﺬا ﺑﺪون آﻣﻮزش ﻛﺴﻲ ﻣﻜ ‪‬ﺒﺮ ﺷﺪه ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (5‬رﻛﻮع رﻛﻌﺖ او‪‬ل ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﭘﺲ ﻓﻀﻴﻠﺖ ﺗﻜﺒﻴﺮ اوﻟﻲ را درﻳﺎﻓﺖ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (2‬ﻗﻴﺎم‪:‬‬ ‫)‪ (1‬اﻧﺪازة ﻛﻢ ﻗﻴﺎم اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ دﺳﺘﻬﺎ دراز ﺷﺪه ﺑﻪ زاﻧﻮﻫﺎ ﻧﺮﺳﻨﺪ و ﻗﻴﺎم ﻣﻜ ‪‬ﻤﻞ‬ ‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ راﺳﺖ ﺑﺎﻳﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (2‬ﻗﻴﺎم ﺗﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻗﺮاﺋﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﺪازة ﻗﺮاءت‪ ‬ﻓﺮض ﻗﻴﺎم ﻫﻢ‬ ‫ﻓﺮض‪ ،‬ﺑﻘﺪر واﺟﺐ واﺟﺐ‪ ،‬و ﺑﻘﺪر ﺳﻨﺖ ﺳﻨﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (3‬در ﻓﺮض‪ ،‬وﺗﺮ‪ ،‬ﻋﻴﺪﻳﻦ و ﺳﻨﺖ‪ ‬ﻓﺠﺮ ﻗﻴﺎم ﻓﺮض اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺪون‬ ‫ﻋﺬر ﺷﺮﻋﻲ اﻳﻦ ﻧﻤﺎزﻫﺎ را ﻧﺸﺴﺘﻪ اداء ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻧﻤﺎز ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ)‪.(4‬‬

‫)‪ (1‬ﺗﺒﻴﻴﻦ اﻟﺤﻘﺎﺋﻖ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.109‬‬ ‫)‪ (2‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.177‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.69‬‬ ‫)‪ (4‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.163‬‬ ‫‪123‬‬

‫)‪ (4‬از اﻳﺴﺘﺎدن در ﻗﻴﺎم اﻧﺪﻛﻲ اذﻳﺖ ﺷﺪن ﻋﺬر ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻗﻴﺎم وﻗﺘﻲ ﺳﺎﻗﻂ‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در اﻳﺴﺘﺎده ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻳﺎ ﺳﺠﺪه ﻛﺮده ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻳﺎ در اﻳﺴﺘﺎدن ﻳﺎ‬ ‫ﺳﺠﺪه ﻛﺮدن زﺧﻢ ﺟﺎري ﻣﻲ ﺷﻮد ﻳﺎ در اﻳﺴﺘﺎدن ﻗﻄﺮه ﻣﻲ آﻳﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻳﻚ‬ ‫ﭼﻬﺎرم‪ 1/4‬ﺳﺘﺮ ﺑﺎز ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻳﺎ از ﺧﻮاﻧﺪن ﻗﺮاءت ﻣﺠﺒﻮر ﻣﺤﺾ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪،‬‬ ‫ﻳﺎ اﻳﺴﺘﺎده ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﻣﺮﻳﻀﻲ اش ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻳﺎ ﺑﻬﺒﻮدي اش ﻃﻮﻳﻞ‬ ‫ﻣﻴﮕﺮدد و ﻳﺎ اذﻳﺖ را ﺑﺮداﺷﺖ ﻛﺮده ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (5‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ ﺧﻮد اﻳﺴﺘﺎده ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ دادن ﺑﻪ ﻋﺼﺎ ﻳﺎ‬ ‫دﻳﻮار وﻏﻴﺮه و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮ اﻳﺴﺘﺎدن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺮ آن‬ ‫ﻓﺮض اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز را اﻳﺴﺘﺎده ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (6‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻗﺪر اﻳﺴﺘﺎدن ﺑﺮ آن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ را ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻓﺮض اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﺴﺘﺎده اﷲ اﻛﺒﺮ ﺑﮕﻮﻳﺪ واﻛﻨﻮن اﮔﺮ اﻳﺴﺘﺎدن ﺑﺮ‬ ‫آن ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﭘﺲ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﺸﺪار! ﺑﻌﻀﻲ اﺷﺨﺎص ﺑﻪ اﻧﺪك زﺣﻤﺘﻲ ﻳﺎ ﺑﻌ ّﻠﺖ زﺧﻤﻲ ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﻓﺮض‬ ‫را ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﺷﺮﻋﻲ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻘﺪار‬ ‫ﻧﻤﺎزﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﺑﺎوﺟﻮد ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ ﻗﻴﺎم ﻧﺸﺴﺘﻪ اداء ﻛﺮده اﻧﺪ‪ ،‬اﻋﺎدة آﻧﻬﺎ ﻓﺮض‬ ‫اﺳﺖ)‪ ،(2‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ ﺧﻮد اﻳﺴﺘﺎده ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ دادن‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺼﺎ ﻳﺎ دﻳﻮار وﻏﻴﺮه و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮ اﻳﺴﺘﺎدن ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ا ‪‬ﻣﺎ‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ ﭘﺲ ﻧﻤﺎزﻫﺎي او ﻫﻢ اداء ﻧﮕﺮدﻳﺪه‪ ،‬اﻋﺎدة ﺷﺎن ﻓﺮض‬

‫)‪ QR P ] <l (1‬ص‪،258‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (2‬ص‪.259‬‬ ‫‪124‬‬

‫اﺳﺖ)‪ ØŒ(1‬ﺑﺮ زﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﻜﻢ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ ﻫﻢ ﺑﺪون اïº&#x;ﺎزة ﺷﺮﻋﻲ ﻧﻤﺎزﻫﺎ را‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (7‬در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺴﺎïº&#x;ﺪ ﺻﻨﺪï»&#x;ﻲ ﻫﺎﻳﻲ را ï®”ﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ï»›ﻪ ﺑﻌﻀﻲ ï­˜ﻴﺮ ﻣﺮداÙ† ﺑﺮآن‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻧﻤﺎز ﻓﺮض را ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎï»&#x;ﻲ ï»›ﻪ ﺗﺎ ï»£ïº´ïº ïºª آﻣﺪÙ‡ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز اﻳﺴﺘﺎدÙ‡ ﺑﺎ ﻳﻚ دﻳﮕﺮ ﺻﺤﺒﺖ ﻫﺎي دﻧﻴﻮÙŠ ﻣﻲ ï»›ﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫اﺷﺨﺎص اï®”ﺮ ﺑﺪون اïº&#x;ﺎزة ﺷﺮﻋﻲ ﻧﻤﺎزﻫﺎ را ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪ ï­˜ﺲ‬ ‫ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﺷﺎن درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (8‬درﺣﺎï»&#x;ﻲ ï»›ﻪ ï»—ﺪرت ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪÙ† را ﺑﻄﻮر اﻳﺴﺘﺎدÙ‡ دارﻧﺪ ﺑﺎزﻫﻢ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻧﻔﻞ‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻣâ€ªî ¥â€¬ïºŽ اﻳﺴﺘﺎدÙ‡ ﺧﻮاﻧﺪÙ† اﻓﻀﻞ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫از ﺣﻀﺮت ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ رﺿﻲ اﷲ ﺗﻌﺎï»&#x;ï»° ﻋﻨﻪ ﻣﺮوي اﺳﺖ ï»›ﻪ رﺣﻤïº–â€ªî ¦â€¬â€¬ ‫ﻋﺎï»&#x;ﻢ‪ ØŒâ€¬ï»§ï»®Ø±ï»£ïº ﺴﻢ‪ ،‬ﺷﺎه ﺑﻨﻲ آدÙ… ‪ = 2 3 % 4‬ارﺷﺎد ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬ ‫ﺛﻮاب ﻧﻤﺎز در ﺣﺎï»&#x;ﺖ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻧﺼï»’ ﻧﻤﺎزÙŠ اﺳﺖ ï»›ﻪ اﻳﺴﺘﺎدÙ‡ ﺧﻮاﻧﺪÙ‡ ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮد)‪.(2‬‬ ‫اï»&#x;ﺒﺘﻪ ﺑﻌ Ù‘ï» ïº– ﻋﺬر ﺷﺮﻋﻲ در ﺛﻮاب ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺧﻮاﻧﺪÙ† ï»›ﻤﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺮوز‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻧﻔﻞ ﺧﻮاﻧﺪÙ† ﻋﻤﻮﻣﺎً رÙˆاج ï®”ﺮدﻳﺪÙ‡ ﻇﺎﻫﺮاÙ‹ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ï»›ﻪ ﺷﺎﻳﺪ‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺧﻮاﻧﺪÙ† را اﻓﻀﻞ ﻣﻲ داﻧﻨﺪ اﻣâ€ªî ¥â€¬ïºŽ اﻳﻦ ﺧﻴﺎل اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ Ùˆ دÙˆ رﻛﻌﺘﻲ ï»›ﻪ‬ ‫ﺑﻌﺪ از وﺗﺮ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪ ﺣﻜﻤﺶ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ï»›ﻪ اﻳﺴﺘﺎدÙ‡ ﺧﻮاﻧﺪÙ† اﻓﻀﻞ‬ ‫اﺳﺖ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (1â€¬ï»£ï» ﺨﺺ از ﺑﻬﺎر ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،‬ﺣﺼﻪ‪ ØŒ3‬ص‪.64‬‬ ‫)‪ Q‹b ~ | ~ S | IJ< Š -' & Q L | #9 / 4 PFQ + d 74 (2‬ص‪،370‬‬ ‫ﺷﻤﺎرة ﺣﺪﻳﺚ‪.(735)-120‬‬ ‫)‪ (3‬ﺑﻬﺎر ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،‬ﺣﺼﻪ‪ ØŒ4‬ص‪.17‬‬ ‫‪125‬‬

‫)‪ (3‬ﻗﺮاﺋﺖ‬ ‫)‪ (1‬ﻗﺮاﺋﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺣﺮوف ﺑﺎ ﻣﺨﺎرج درﺳﺖ اداء ﮔﺮدﻧﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮ‬ ‫ﺣﺮف از ﺣﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﻄﻮر ﺻﺤﻴﺢ ﻓﺮق ﮔﺮدد)‪.(1‬‬ ‫)‪ (2‬در آﻫﺴﺘﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻗﺪر ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮدش ﺑﺸﻨﻮد)‪.(2‬‬ ‫)‪ (3‬اﮔﺮ ﺣﺮوف را ﺻﺤﻴﺢ اداء ﻧﻤﻮده ﻣﮕﺮ ﭼﻨﺎن آﻫﺴﺘﻪ ﻛﻪ ﺧﻮدش ﻫﻢ ﻧﺸﻨﻴﺪه‬ ‫و ﻫﻴﭻ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﻳﺎ ﺳﺮ و ﺻﺪاﺋﻲ و ﺛﻘﻞ ﺳﻤﺎﻋﺖ ﻛﻢ ﺷﻨﻮاﺋﻲ ﻫﻢ وﺟﻮد‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﭘﺲ ﻧﻤﺎز اداء ﻧﮕﺮدﻳﺪ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (4‬اﮔﺮﭼﻪ ﺷﻨﻴﺪن ﺧﻮد ﻧﻤﺎز ﮔﺬار ﺿﺮوري اﺳﺖ اﻣ‪‬ﺎ اﻳﻨﻬﻢ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد‬ ‫ﻛﻪ در ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﺳﺮّي ﺻﺪاي ﻗﺮاﺋﺖ ﺑﺪﻳﮕﺮان ﻧﺮﺳﺪ‪ ،‬ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ در‬ ‫ﺗﺴﺒﻴﺤﺎت وﻏﻴﺮه ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ اﺣﺘﻴﺎط ﻛﺮد‪.‬‬ ‫)‪ (5‬ﻋﻼوه از ﻧﻤﺎز ﻧﻴﺰ درﺟﺎﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﻳﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﭼﻴﺰﻫﺎي ﻣﻌ ‪‬ﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪه‬ ‫ﺻﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻓﺎﻋﻞ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺸﻨﻮد ﻣﺜﻼً ﻃﻼق دادن‪ ،‬آزاد‬ ‫ﻛﺮدن ﻳﺎ ﺑﺮاي ذﺑﺢ ﻛﺮدن ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﻧﺎم ﺑﺮدن اﷲ ﻋﺰوﺟﻞ اﻳﻦ ﻗﺪر آواز‬ ‫ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮدش ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺸﻨﻮد)‪ .(4‬در ﺧﻮاﻧﺪن درود ﺷﺮﻳﻒ ﻳﺎ‬ ‫دﻳﮕﺮ اوراد ﻧﻴﺰ آواز ﻛﻢ از ﻛﻢ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺑﺸﻨﻮد ﺑﺎزﻫﻢ ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫)‪ (1‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.69‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (2‬ص‪.271‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.69‬‬ ‫)‪ (4‬ﻫﻤﺎن ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫‪126‬‬

‫)‪ (6‬ﻣﻄﻠﻘﺎً ﺧﻮاﻧﺪن ﻳﻚ آﻳﻪ در دو رﻛﻌﺖ ﻓﺮض و در ﻫﺮ رﻛﻌﺖ‪ ‬وﺗﺮ ﺳﻨﻦ و‬ ‫ﻧﻮاﻓﻞ ﺑﺮ اﻣﺎم و ﻣﻨﻔﺮد ﻓﺮض ﻫﺴﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (7‬ﻣﻘﺘﺪي را در ﻧﻤﺎز ﻗﺮاﺋﺖ ﺟﺎﺋﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺳﻮرة ﻓﺎﺗﺤﻪ‪ ،‬ﻧﻪ آﻳﻪ‪ ،‬ﻧﻪ در ﻧﻤﺎز‬ ‫ﺳﺮّي و ﻧﻪ در ﺟﻬﺮي‪ ،‬ﻗﺮاﺋﺖ‪ ‬اﻣﺎم ﻣﻘﺘﺪي را ﻫﻢ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (8‬در ﻫﻴﭻ رﻛﻌﺘﻲ از ﻓﺮض ﻗﺮاﺋﺖ ﻧﺸﺪ ﻳﺎ ﻓﻘﻂ در ﻳﻚ رﻛﻌﺖ ﻗﺮاﺋﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‬ ‫ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (9‬در ﻓﺮﺿﻬﺎ آﻫﺴﺘﻪ آﻫﺴﺘﻪ ﻗﺮاﺋﺖ ﮔﺮدد و در ﺗﺮاوﻳﺢ ﺑﻄﻮر ﻣﺘﻮ ‪‬ﺳﻂ و در‬ ‫ﻧﻮاﻓﻞ ﺷﺐ زود ﺧﻮاﻧﺪن ﺟﺎﺋﺰ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﭼﻨﺎن ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬ ‫ﺑﻔﻬﻤﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻢ از ﻛﻢ درﺟﺔ ﺗﻠ ّﻔﻆ ﻣﺪ‪ ‬را ﻛﻪ ﻗﺎرﻳﺎن درﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ اداء‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد ﻳﺮﻧﻪ ﺣﺮاﻣﺴﺖ زﻳﺮا ﻛﻪ در ﻗﺮآن ﺧﻮاﻧﺪن ﺣﻜﻢ ﺗﺮﺗﻴﻞ اﺳﺖ)‪،(4‬‬ ‫ﺣ ّﻔﺎظ ﻃﻮري ﻗﺮآن ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻠ ّﻔﻆ ﻛﺮدن ﻣﺪ‪ ‬ﺣﺮف ﺑﺰرﮔﻲ‬ ‫اﻣﺮوز اﻛﺜﺮ ‪‬‬ ‫اﺳﺖ ﺣﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺠﺰ ﻳﻌﻤﻠﻮن و ﺗﻌﻤﻠﻮن دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻ ﻟﻔﻈﻲ ﻓﻬﻤﻴﺪه ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻪ‬ ‫ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺣﺮوف ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻪ اﻟﻔﺎظ ﺑﻠﻜﻪ در ﺳﺮﻳﻊ ﺧﻮاﻧﺪن ﻟﻔﻆ روي ﻟﻔﻆ‬ ‫ﺧﻮرده ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻔﺎﺧﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻓﻼن ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻴﻠﻲ زود ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪ ﺣﺎﻻﻧﻜﻪ اﻳﻦ ﻃﻮر ﻗﺮآن ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﺨﺖ ﺣﺮام اﺳﺖ)‪.(5‬‬

‫)‪.226 Qc )7) ] ! + J R| + (1‬‬ ‫)‪ (2‬ﻫﻤﺎن ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬ص ‪227‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.69‬‬ ‫)‪ (4‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.363‬‬ ‫)‪ (5‬ﺑﻬﺎر ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،‬ﺣﺼﻪ‪ ،3‬ص‪.87 ،86‬‬ ‫‪127‬‬

тАля║╗я║дя╗┤я║в ╪з╪п╪з╪б я╗Ыя║о╪п┘Ж я║гя║о┘И┘Б я║┐я║о┘И╪▒┘К ╪зя║│я║ЦтАм тАл╪зя╗Ыя║Ья║о ╪зя║╖я║ия║О╪╡ ╪п╪▒ я║зя╗о╪зя╗зя║к┘Ж я║Ся╗┤я╗ж )╪╖ ╪ктАк ╪МтАм╪│ ╪╡ ╪лтАк ╪МтАм╪б ╪╣тАк ╪МтАмя╗л┘А ╪нтАк ╪МтАм╪╢ ╪░тАк╪МтАмтАм тАля║ая╗▓ я║Яя║О я║Ся║ая║Оя║Ля╗▓тАм тАл╪╕( я╗ля╗┤ян╗ я╗Уя║оя╗Чя╗▓ я╗зя╗дя╗▓ яоФя║м╪з╪▒я╗зя║к я║Ся║ия║Оя╗Гя║о я║Ся║Оя╗│я║к ╪п╪зя║╖я║Ц я╗Ыя╗к! ╪зяоФя║о ╪п╪▒ я║Чя╗м тАкюаетАмтАм

тАля║гя║о┘И┘Б я╗гя╗Мя╗ия╗▓ я║Чя╗Р тАкюаетАмя╗┤я║о я╗Ыя║о╪птАк ╪МтАмянШя║▓ я╗зя╗дя║О╪▓ ╪з╪п╪з╪б я╗зяоХя║о╪пя╗│я║к)тАк ╪М(1тАмя╗гя║Ья╗╝┘Л я╗Ыя║┤я╗▓ ╪п╪▒ " тАкR&

( 76тАмтАм тАл ┬А " я╗Ля╗Ия╗┤я╗в ╪▒╪з я╗Ля║░я╗│я╗в )я║Ся║ая║Оя║Ля╗▓ ╪╕тАк╪МтАм╪▓( я║зя╗о╪зя╗зя║к я╗зя╗дя║О╪▓ я╗Уя║Оя║│я║к я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п╪Ы я╗Яя╗мя║м╪з я╗Ыя║┤я╗▓ я╗Ыя╗ктАм тАля╗Ля╗Ия╗┤я╗в ╪▒╪з я║╗я║дя╗┤я║в я║Чя╗ая╗Фя╗Ж я╗Ыя║о╪п┘З я╗зя╗дя╗▓ я║Чя╗о╪зя╗зя║к тАк ┬Н D ┬О ( 76тАмя║Ся║ия╗о╪зя╗зя║к)тАк.(2тАмтАм

тАля║Чя╗оя║Яя╗к я║Чя╗оя║Яя╗к я║Чя╗оя║Яя╗к !тАм тАля╗Ыя║┤я╗┤я╗Ья╗к я║гя║о┘И┘Б ╪▒╪з ╪п╪▒я║│я║Ц ╪з╪п╪з╪б я╗Ыя║о╪п┘З я╗зя╗дя╗▓ я║Чя╗о╪зя╗зя║к я║Ся║о╪зя╗│я║╢ ╪зя╗зя║кя╗Ыя╗▓ я║Чя╗дя║оя╗│я╗ж я╗Ыя║о╪п┘ЖтАм тАля╗Ыя║Оя╗Уя╗▓ я╗зя║Тя╗о╪п я║Ся╗ая╗Ья╗к я╗╗╪▓┘Е ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к я║╖я║Р ┘И ╪▒┘И╪▓ я║Ся║о╪з┘К ╪вя╗гя╗оя║зя║Шя╗ж я║│я╗Мя╗▓ ┘И╪▒╪▓╪п ┘И ╪зяоФя║о я║Ся╗ктАм тАл╪зя╗гя║Оя╗гя║Ц я╗Ыя║┤я╗▓ я╗Ыя╗к ╪п╪▒я║│я║Ц я║зя╗о╪зя╗зя║к┘З я╗гя╗▓ я║Чя╗о╪зя╗зя║к я╗зя╗дя║О╪▓ ╪▒╪з я╗гя╗▓ я║Чя╗о╪зя╗зя║к я║Ся║ия╗о╪зя╗зя║к янШя║▓ я╗Уя║о╪╢тАм тАл╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к янШя║╕я║Ц я║│я║о ╪в┘Ж я║Ся║ия╗о╪зя╗зя║ктАк ╪МтАм┘И╪▒я╗зя╗к ╪вя╗│я╗к я╗ля║Оя╗│я╗▓ ╪▒╪з я╗Ыя╗к я╗гя╗▓ я║Чя╗о╪зя╗зя║к я║╗я║дя╗┤я║в я║Чя╗ая╗Фя╗ЖтАм тАля╗зя╗дя║Оя╗│я║к я║Ся║ия╗о╪зя╗зя║к ┘И ╪зяоФя║о ╪зя╗│я╗ж я╗ля║о ╪п┘И я║╗я╗о╪▒╪к я╗зя║Оя╗гя╗дя╗Ья╗ж я║Ся╗о╪п янШя║▓ ╪п╪▒ ╪зя╗│я║О┘Е я╗Ыя╗оя║╖я║╢тАм тАля╗зя╗дя║О╪▓╪┤ ╪з╪п╪з╪б я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪птАк ╪МтАм╪зя╗гя║о┘И╪▓ ╪зя╗Ыя║Ья║оя╗│я║Ц я║Ся╗мя╗дя╗┤я╗ж я╗гя║о╪╢ я╗гя║Тя║Шя╗╝ ╪зя╗зя║к я╗Ыя╗к я╗зя╗к я╗Чя║о╪в┘Ж ╪▒╪зтАм тАл╪п╪▒я║│я║Ц я╗гя╗▓ я║Чя╗о╪зя╗зя╗ия║к я║Ся║ия╗о╪зя╗зя╗ия║к ┘И я╗зя╗к ╪п╪▒ ╪вя╗гя╗о╪▓╪┤ я║│я╗Мя╗▓ я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия╗ия║ктАк ╪МтАмя║Ся║ия║Оя╗Гя║о я║Ся║Оя╗│я║к ╪п╪зя║╖я║ЦтАм тАля╗Ыя╗к ╪зя╗│я╗ж яоФя╗оя╗зя╗к я╗зя╗дя║О╪▓я╗ля║О я║Ся║оя║Ся║О╪п я╗ля╗о╪з ╪▒я╗Уя║Шя╗к ╪зя╗зя║к)тАк ╪М(3тАмя╗Ыя║┤я╗▓ я╗Ыя╗к я║╖я║Р ┘И ╪▒┘И╪▓ я╗Ыя╗оя║╖я║╢ я╗Ыя║о╪п┘ЗтАм тАля╗гяоХя║о ╪п╪▒ ╪вя╗гя╗о╪▓╪┤ я╗гя╗о ┘Ся╗Уя╗Ц я╗зя║╕я║к┘З ян╝я╗ия║Оя╗зян╜я╗к я║Ся╗Мя╗Ая╗▓ я╗ля║О ╪п╪▒ ╪з╪п╪з╪б ╪п╪▒я║│я║Ц я║гя║о┘И┘Б я║Чя╗о╪зя╗зя║Оя║Ля╗▓тАм

тАл)тАк (1тАмя║Ся╗мя║О╪▒я║╖я║оя╗│я╗Мя║ЦтАк ╪МтАмя║гя║╝я╗ктАк ╪М3тАм╪╡тАк.108тАмтАм тАл)тАк (2тАмя╗Чя║Оя╗зя╗о┘Ж я║╖я║оя╗│я╗Мя║ЦтАк ╪МтАмя║гя║╝я╗к ╪з┘И┘ДтАк ╪МтАм╪╡тАк.119тАмтАм тАл)тАк (3тАмя╗гя╗ая║ия║║ ╪з╪▓ я║Ся╗мя║О╪▒я║╖я║оя╗│я╗Мя║ЦтАк ╪МтАмя║гя║╝я╗ктАк ╪М3тАм╪╡тАк116тАмтАм тАлтАк128тАмтАм

‫ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﺎزﻫﻢ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺮدن ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻮن در زﻣﺎن ﻛﻮﺷﺶ‬ ‫ﻣﻌﺬور اﻧﺪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮد ﺷﺎن اداء ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﮕﺮ اﻣﺎﻣﺖ ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻧﻨﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﻛﺮده ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻲ ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ ﻣﺜﻞ ﺧﻮدش ﺣﺮوف را ﻏﻠﻂ‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ ﭘﺲ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ در ﻛﻮﺷﺶ آﻣﻮﺧﺘﻦ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ او‬ ‫را اﻣﺎﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬واﮔﺮ ﻛﻮﺷﺶ ﻫﻢ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ ﭘﺲ درﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮدش درﺳﺖ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ دﻳﮕﺮي را ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻣﺎﻣﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد و ﻧﻤﺎز ﻣﻘﺘﺪي ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﺑﻮد)‪.(1‬‬

‫ ‬ ‫ﺑﺮادران ﻋﺰﻳﺰ اﺳﻼﻣﻲ! اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺮاﺋﺖ را ﺧﻮب دﻳﺪﻳﺪ و ﺷﻨﻴﺪﻳﺪ واﻗﻌﺎً‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺮآن ﺧﻮاﻧﺪن را درﺳﺖ ﻧﻤﻲ آﻣﻮزد ﺑﺪ ﺑﺨﺖ اﺳﺖ‪ ،‬اﻟﺤﻤﺪﷲ‬ ‫ﻣﺪارس ﺑﻲ ﺷﻤﺎر ﺟﻨﺒﺶ ﻏﻴﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻗﺮآن وﺳﻨﺖ دﻋﻮت‬ ‫اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻨﺎم ‪ <9 ] +‬ﺑﺮﭘﺎ ﮔﺮدﻳﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ در آن دﺧﺘﺮان و ﭘﺴﺮان ﻣﺪﻧﻲ‬ ‫ﻗﺮآن ﭘﺎك ﺣﻔﻆ و ﻧﺎﻇﺮه راﻳﮕﺎن ﺗﻌﻠﻴﻢ داده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺰرگ ﺳﺎﻻن‬ ‫و ﺟﻮاﻧﺎن را ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء درس اداء‪ ‬ﺻﺤﻴﺢ ﺣﺮوف و ﺗﺮﺑﻴﺖ‬ ‫ﺳﻨﺖ ﻫﺎ ﺗﻌﻠﻴﻢ داده ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﺎش ﺗﻌﻠﻴﻢ در ﻫﺮ ﻣﻨﺰل اﺳﺘﻘﺒﺎل و ﻋﻤﻠﻲ ﮔﺮدد‪،‬‬ ‫ﻛﺎش! ﻫﺮ آن ﺑﺮادر اﺳﻼﻣﻲ اي ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﻗﺮآن را ﺧﻮب ﻣﻲ داﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮادر‬ ‫دﻳﮕﺮ اﺳﻼﻣﻲ را آﻣﻮزش دﻫﺪ‪ .‬ﺧﻮاﻫﺮان اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻤﻞ را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻮاﻫﺮاﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺮآن درﺳﺖ ﺧﻮاﻧﺪه ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﺧﻮاﻫﺮان دﻳﮕﺮ ﻛﻪ‬ ‫)‪ (1‬ﻣﺎﺧﻮذ از ﻓﺘﺎوى رﺿﻮﻳﻪ‪ ،‬ج‪ ،6‬ص‪.254‬‬ ‫‪129‬‬

‫ﺧﻮب ﻣﻲ داﻧﻨﺪ ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ إن ﺷﺎء اﷲ ﻋﺰوﺟﻞ ﻫﺮ ﻃﺮف ﺑﻬﺎر ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻗﺮآن‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ و ﻣﻌ ّﻠﻤﻴﻦ و ﻣﺘﻌ ّﻠﻤﻴﻦ ﻗﺮآن را اﻧﺒﺎر ﺛﻮاب ﻧﺼﻴﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ٓ‬ ‫ ٓ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ م‬ ‫ ‬ ‫ن‬ ‫‪h‬ا‬ ‫ > ‬ ‫ ‬ ‫ ارزؤ ‬

‫ ‬ ‫‪#‬‬ ‫*‬ ‫ ‬ ‫‪-$‬ؤث >وق ' ‪ !" $%:‬را ‪ 5‬م ‬

‫ﻣﻌﻨﻲ ﺷﻌﺮ‪ :‬ﻫﻤﻴﻦ آرزو اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻗﺮآن ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و‬ ‫ﺗﻼوت ﺑﺎﺷﻮق ﻛﺎر ﻣﺎ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫)‪ (4‬رﻛﻮع‪ :‬ﻃﻮري ﻛﻪ ﻛﻤﺮ ﺧﻢ ﮔﺮدد ﻛﻪ دﺳﺘﻬﺎ ﺑﺰاﻧﻮ ﺑﺮﺳﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ‬ ‫درﺟﺔ رﻛﻮع اﺳﺖ‬

‫)‪(1‬‬

‫و رﻛﻮع ﻣﻜ ‪‬ﻤﻞ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺸﺖ ﺻﺎف ﮔﺮدد)‪،(2‬‬

‫ارﺷﺎد ﮔﺮاﻣﻲ ﻗﺪر ﺳ ‪‬ﻴﺪ اﻟﺤﺮﻣﻴﻦ ‪ = 2 3 % 4‬اﺳﺖ ﻛﻪ!‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰوﺟﻞ ﺑﺮ ﭼﻨﺎن ﻧﻤﺎز ﺑﻨﺪه ﻛﻪ در آن ﻣﻴﺎن رﻛﻮع و ﺳﺠﻮد ﻛﻤﺮ‬ ‫راﺳﺖ ﻧﮕﺮدد ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (5‬ﺳﺠﺪه‪:‬‬ ‫)‪ (1‬ﺗﺎﺟﺪار دو ﺟﻬﺎن ‪ = 2 3 % 4‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﺮ ﻣﻦ ﺣﻜﻢ ﺷﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ ﻫﻔﺖ اﺳﺘﺨﻮان ﺳﺠﺪه را اﻧﺠﺎم دﻫﻢ‪ ،‬ﺻﻮرت )اﺳﺘﺨﻮان ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ(‪ ،‬ﻫﺮ‬ ‫دو دﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮ دو زاﻧﻮ‪ ،‬ﭘﻨﺠﺔ ﻫﺮ دو ﭘﺎ‪ ،‬و ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﻟﺒﺎس و‬ ‫ﻣﻮﻫﺎ را در ﻫﻢ ﻧﻪ ﭘﻴﭽﻢ)‪.(4‬‬ ‫)‪ (2‬در ﻫﺮ رﻛﻌﺖ دو ﺑﺎر ﺳﺠﺪه ﻓﺮض اﺳﺖ)‪.(5‬‬

‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.166‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! (2‬ص‪.229‬‬ ‫)‪ Q 9 L 0 < + Q $0 +b < + (3‬ج‪ ،3‬ص‪ ،617‬ﺷﻤﺎرة ﺣﺪﻳﺚ )‪.(10803‬‬ ‫)‪ Q b G-O U 0 & Q PFQ + d 74 (4‬ص‪ ،755‬ﺷﻤﺎرة ﺣﺪﻳﺚ‪-230‬‬ ‫)‪.(490‬‬ ‫)‪ (5‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.168‬‬ ‫‪130‬‬

‫)‪ (3‬در ﺳﺠﺪه ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ را ﺑﺰﻣﻴﻦ ﭼﺴﭙﺎﻧﺪن ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻣﻌﻨﻲ ﭼﺴﭙﺎﻧﺪن زﻣﻴﻦ‬ ‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺨﺘﻲ زﻣﻴﻦ اﺣﺴﺎس ﮔﺮدد‪ ،‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺳﺠﺪه ﻛﺮد ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬ ‫ﺟﺎم ﻧﺸﺪ ﭘﺲ ﺳﺠﺪه اﻧﺠﺎم ﻧﮕﺮدﻳﺪ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (4‬ﺑﺮ ﭼﻴﺰ ﻧﺮﻣﻲ ﻣﺜﻼً ﻋﻠﻒ ﻛﻪ در ﺑﺎﻏﻬﺎ ﻣﻲ روﻳﺪ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻲ وﻏﻴﺮه ﻛﺴﻲ ﺳﺠﺪه‬ ‫ﻛﺮد اﮔﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺟﺎم ﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ آن ﻗﺪر ﻓﺸﺎر داده ﺷﺪ ﻛﻪ اﻵن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﺸﺎر‬ ‫داده ﻧﺸﺪ ﭘﺲ ﺳﺠﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ورﻧﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد)‪.(2‬‬ ‫)‪ (5‬اﻣﺮوز در ﻣﺴﺎﺟﺪ ﻓﺮش ﻗﺎﻟﻴﻦ راﺋﺞ ﮔﺮدﻳﺪه )ﺑﻠﻜﻪ در ﺑﻌﻀﻲ ﺟﺎﻫﺎ زﻳﺮ‬ ‫ﻗﺎﻟﻴﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎي اﺑﺮي ﻫﻢ ﻓﺮش ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ( ﺑﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮش ﻫﺎ در وﻗﺖ ﺳﺠﺪه‬ ‫ﻛﺮدن ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎص ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﺼﻮرت درﺳﺖ ﺟﺎم ﮔﺮدد ورﻧﻪ‬ ‫ﻧﻤﺎز درﺳﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و اﮔﺮ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻴﻨﻲ ﻓﺸﺎر داده ﻧﺸﻮد ﭘﺲ ﻧﻤﺎز‬ ‫ﻣﻜﺮوه ﺗﺤﺮﻳﻤﻲ و واﺟﺐ اﻻﻋﺎده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (6‬ﺑﺮد‪‬ﺷﻚ ﻫﺎي ﻓﻨﺮ دار ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺧﻮب ﺟﺎم ﻧﻤﻲ ﮔﺮدد؛ ﻟﻬﺬا ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ‬ ‫ﺷﻮد)‪.(3‬‬

‫زﻳﺎن ﻫﺎي ﻣﻮﻛﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﻣﻮﻛﺖ ﻳﻜﻲ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﺳﺠﺪه دﺷﻮاري ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ و در ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫درﺳﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻈﺎﻓﺖ آن ﺧﻮب ﺻﻮرت ﻧﻤﻲ ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻏﺒﺎر وﻏﻴﺮه ﺑﺮآن ﺟﻤﻊ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه ﻣﻴﻜﺮوﺑﻬﺎ ﺟﺎي ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬در ﺳﺠﺪه ﺑﺬرﻳﻌﻪ ﺗﻨ ّﻔﺲ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻬﺎ ﮔﺮد‬ ‫وﻏﻴﺮه داﺧﻞ ﺑﺪن ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮﻫﺎي روي ﻓﺮش و ﻣﻮﻛﺖ در ﺷﺶ ﻫﺎ رﻓﺘﻪ ﻣﻲ‬ ‫)‪ (1‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.70‬‬ ‫)‪ (2‬ﺗﺒﻴﻴﻦ اﻟﺤﻘﺎﺋﻖ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.117‬‬ ‫)‪ (3‬ﻣﻠﺨﺺ از ﺑﻬﺎرﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،‬ﺣﺼﻪ‪ ،3‬ص‪71‬‬ ‫‪131‬‬

‫ﭼﺴﭙﻨﺪ ﻛﻪ از اﺛﺮ آن ﺳﺮﻃﺎن ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺴﺎ اوﻗﺎت ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺑﺮﻓﺮش‬ ‫اﺳﺘﻔﺮاغ ﻳﺎ ادرار ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﮔﺮﺑﻪ ﻫﺎ ﻛﺜﻴﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺷﻬﺎ و ﭼﻠﭙﺎﺳﻪ )ﻣﺎرﻣﻮﻟﻚ(‬ ‫ﻫﺎ ﻛﺜﻴﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ در ﺻﻮرت ﻧﺠﺲ ﺷﺪن ﻣﻮﻛﺖ ﻳﺎ ﻓﺮش ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺮاي ﭘﺎك‬ ‫ﻛﺮدن آن ﻛﺴﻲ ﺧﻮد را ﺑﺰﺣﻤﺖ ﻫﻢ ﻧﻤﻲ اﻧﺪازد ﺗﺎ ﺗﻤﻴﺰ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻛﺎش! رواج‬ ‫ﻓﺮش ﻛﺮدن ﻣﻮﻛﺖ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻴﻦ وﻏﻴﺮه از ﺑﻴﻦ ﺑﺮود‪.‬‬

‫ﻃﺮﻳﻘﻪ ﭘﺎك ﻛﺮدن ﻣﻮﻛﺖ ﻧﺎﭘﺎك‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ ﻧﺎﭘﺎك ﻳﻚ ﺑﺎر ﺷﺴﺘﻪ آوﻳﺰان ﮔﺮدد ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﻄﺮه ﻫﺎي آن‬ ‫ﭼﻜﻴﺪه وﺗﻤﺎم ﺷﻮد‪ ،‬دو ﺑﺎره ﺷﺴﺘﻪ و آوﻳﺰان ﮔﺮدد ﺣﺘﻲ ﻛﻪ ﻗﻄﺮه ﻫﺎ ﺗﻤﺎم‬ ‫ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺑﺎر ﺳﻮم ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺷﺴﺘﻪ و آوﻳﺰان ﺷﺪه ﺗﺎ ﻗﻄﺮه ﻫﺎﻳﺶ ﺗﻤﺎم‬ ‫ﮔﺮدد ﺑﻌﺪ ﭘﺎك ﻣﻲ ﺷﻮد ﺣﺼﻴﺮ‪ ،‬ﻛﻔﺶ و آن ﻇﺮف ‪‬ﮔﻠﻲ اي ﻛﻪ در آن آب‬ ‫ﺟﺬب ﻣﻲ ﺷﻮد ﻧﻴﺰ ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻤﻴﺰ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻮﻛﺖ ﻳﺎ ﻟﺒﺎس وﻏﻴﺮه‬ ‫در آب ﺟﺎري ﻣﺜﻼً )درﻳﺎ‪ ،‬ﻧﻬﺮ ﻳﺎ زﻳﺮ ﺷﻴﺮ آب( اﻳﻦ ﻗﺪر دﻳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ‬ ‫ﺑﮕﻤﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻮﺟﻮد آﻳﺪ ﻛﻪ آب ﻧﺠﺎﺳﺖ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮده اﺳﺖ ﺑﺎﻻﺧﺮه‬ ‫ﭘﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺮ ﻓﺮش ﻳﺎ ﻣﻮﻛﺖ ﺑﭽﻪ اي ادرار ﻛﺮد ﭘﺲ ﺑﺎ اﻧﺪك‬ ‫ﭘﺎﺷﻴﺪن آب ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺑﺎﻳﺪ داﺷﺖ ﻛﻪ! ادرار ﭘﺴﺮ ﻳﺎ دﺧﺘﺮ ﻳﻚ‬ ‫روزه ﻫﻢ ﻧﺠﺲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﺮاي ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ﻗﺴﻤﺖ دوم ﺑﻬﺎر‬ ‫ﺷﺮﻳﻌﺖ را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ(‪.‬‬ ‫)‪ (6‬ﻗﻌﺪة اﺧﻴﺮه‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻌﺪ از ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﺮدن رﻛﻌﺖ ﻫﺎي ﻧﻤﺎز اﻳﻦ ﻗﺪر دﻳﺮ‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻛﻪ ﺗﺸ ‪‬ﻬﺪ ﻛﺎﻣﻼً ﻳﻌﻨﻲ اﻟﺘﺤﻴﺎت ﺗﺎ رﺳﻮﻟﻪ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد ﻓﺮض‬

‫‪132‬‬

‫اﺳﺖ)‪ ،(1‬در ﻓﺮض ﭼﻬﺎر رﻛﻌﺘﻲ اﮔﺮ ﺑﻌﺪ از رﻛﻌﺖ ﭼﻬﺎرم ﻗﻌﺪه ﻧﻜﺮد و‬ ‫رﻛﻌﺖ ﭘﻨﺠﻢ را ﺷﺮوع ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺳﺠﺪة رﻛﻌﺖ ﭘﻨﺠﻢ را ﻧﻜﺮده‬ ‫ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ و اﮔﺮ ﺳﺠﺪة ﭘﻨﺠﻢ را اﻧﺠﺎم داد ﻳﺎ در ﻓﺠﺮ در رﻛﻌﺖ دوم ﻗﻌﺪه را‬ ‫ﺗﺮك داده ﺳﺠﺪة رﻛﻌﺖ ﺳﻮم را ﻛﺮد ﻳﺎ در ﻣﻐﺮب ﺑﻌﺪ از رﻛﻌﺖ ﺳﻮم ﻗﻌﺪه‬ ‫ﻧﻜﺮد و ﺳﺠﺪة رﻛﻌﺖ ﭼﻬﺎرم را اﻧﺠﺎم داد درﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺻﻮرﺗﻬﺎ ﻓﺮض ﺑﺎﻃﻞ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﺎﺳﺘﺜﻨﺎي ﻣﻐﺮب در ﻧﻤﺎزي ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻳﻚ رﻛﻌﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺿﻢ‬ ‫ﻛﻨﺪ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (7‬ﺧﺮوج ﺑﺼﻨﻌﻪ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻌﺪ از ﻗﻌﺪة اﺧﻴﺮه ﺳﻼم ﻳﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮ و دﻳﮕﺮ ﻓﻌﻠﻲ‬ ‫را ﻗﺼﺪاً اﻧﺠﺎم دادن ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﺔ آن از ﻧﻤﺎز ﺧﺎرج ﮔﺮدد‪ ،‬اﻣ‪‬ﺎ ﺑﺎﺳﺘﺜﻨﺎي ﺳﻼم‬ ‫ﻫﺮ ﻓﻌﻞ دﻳﮕﺮي را در ﺑﺮﮔﺮﻓﺖ ﭘﺲ ﻧﻤﺎز واﺟﺐ اﻻﻋﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد و اﮔﺮ‬ ‫ﺑﻼﻗﺼﺪ ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻫﺮ ﻓﻌﻞ دﻳﮕﺮي را اﻧﺠﺎم داد ﻧﻤﺎز ﺑﺎﻃﻞ ﮔﺮدﻳﺪ)‪.(3‬‬

‫ﺑﻨﺴﺒﺖ ‪ 30‬ﺣﺮوف‬ ‫“درﻗﻴﺎﻣﺖ ﻗﺒﻞ از ﻫﻤﻪ ﺳﻮال از ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺷﻮد”‬ ‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 30‬واﺟﺒﺎت ﻧﻤﺎز‬ ‫)‪ (1‬در ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ ﻟﻔﻆ " ‪ " F %‬ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬

‫)‪ (1‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.70‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (2‬ص‪284‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (3‬ص‪286‬‬ ‫‪133‬‬

‫)‪ (2‬ﺑﺎﺳﺘﺜﻨﺎي رﻛﻌﺖ ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم ﻓﺮﺿﻬﺎ در ﻫﻤﻪ رﻛﻌﺖ ﻧﻤﺎزﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬ ‫ﺳﻮرة ﻓﺎﺗﺤﻪ ﺑﺎ ﺳﻮرة دﻳﮕﺮ ﻳﺎ ﻳﻚ آﻳﻪ ﺑﺰرگ از ﻗﺮآن ﻛﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﻪ آﻳﻪ‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺳﻪ آﻳﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫)‪ (3‬ﺳﻮرة ﻓﺎﺗﺤﻪ او‪‬ل ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد‪.‬‬ ‫)‪ (4‬ﺑﻴﻦ اﻟﺤﻤﺪ ﺷﺮﻳﻒ و ﺳﻮره اي ﺑﻌﺪ ﺑﺎﺳﺘﺜﻨﺎي آﻣﻴﻦ و ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ‬ ‫اﻟﺮﺣﻴﻢ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﺧﻮاﻧﺪه ﻧﺸﻮد‪.‬‬ ‫)‪ (5‬رﻛﻮع ﻛﺮدن ﻓﻮراً ﺑﻌﺪ از ﻗﺮاﺋﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (6‬ﺑﻌﺪ از ﻳﻚ ﺳﺠﺪه ﺑﺎﻟﺘﺮﺗﻴﺐ ﺳﺠﺪة دوم را اﻧﺠﺎم دادن‪.‬‬ ‫)‪ (7‬ﺗﻌﺪﻳﻞ ارﻛﺎن ﻳﻌﻨﻲ در رﻛﻮع‪ ،‬ﺳﺠﻮد‪ ،‬ﻗﻮﻣﻪ و ﺟﻠﺴﻪ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻛﻢ از ﻛﻢ‬ ‫ﺑﻤﻘﺪار ﻳﻜﺒﺎر ﺳﺒﺤﺎن اﷲ ﮔﻔﺘﻦ وﺗﻮﻗﻒ ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (8‬ﻗﻮﻣﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻌﺪ از رﻛﻮع راﺳﺖ اﻳﺴﺘﺎدن‪) .‬ﺑﻌﻀﻲ ﻛﻤﺮ را راﺳﺖ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ درﻳﻨﺼﻮرت واﺟﺐ آﻧﻬﺎ ﺗﺮك داده ﻣﻲ ﺷﻮد(‪.‬‬ ‫)‪ (9‬ﺟﻠﺴﻪ ﻳﻌﻨﻲ درﻣﻴﺎن دو ﺳﺠﺪه راﺳﺖ ﻧﺸﺴﺘﻦ )ﺑﻌﻀﻲ ﻫﺎ ﺑﻌﻠﺖ ﻋﺠﻠﻪ ﻛﺮدن‬ ‫ﻗﺒﻞ از راﺳﺖ ﻧﺸﺴﺘﻦ در ﺳﺠﺪه دوم ﻣﻲ روﻧﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ واﺟﺐ آن‬ ‫ﺗﺮك داده ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﺗﻌﺠﻴﻞ زﻳﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺎزﻫﻢ راﺳﺖ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻻزم‬ ‫اﺳﺖ ورﻧﻪ ﻧﻤﺎز ﻣﻜﺮوه ﺗﺤﺮﻳﻤﻲ واﺟﺐ اﻻﻋﺎده ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬ ‫)‪ (10‬ﻗﻌﺪة اوﻟﻲ واﺟﺐ اﺳﺖ اﮔﺮﭼﻪ ﻧﻔﻞ ﺑﺎﺷﺪ )دراﺻﻞ ﻫﺮ ﻗﻌﺪة دو رﻛﻌﺖ ﻧﻔﻞ‬ ‫ﻗﻌﺪة آﺧﻴﺮه اﺳﺖ؛ ﻟﻬﺬا ﻓﺮض ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻗﻌﺪة اﺧﻴﺮه را ﻧﻜﺮده و ﺳﻬﻮاً‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ ﭘﺲ ﺗﺎوﻗﺘﻲ ﻛﻪ آن رﻛﻌﺖ را اﻧﺠﺎم ﻧﺪاده ﺑﺮﮔﺮدد ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺪ)‪ ،(1‬اﮔﺮ رﻛﻌﺖ ﺳﻮم ﻧﻔﻞ را ﺳﺠﺪه ﻛﺮد ﭘﺲ ﭼﻬﺎر رﻛﻌﺖ ﺗﻜﻤﻴﻞ‬ ‫)‪ (1‬ﺑﻬﺎر ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،‬ﺣﺼﻪ‪ ،4‬ص‪.52‬‬ ‫‪134‬‬

‫ﻛﺮده ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ ﻛﻨﺪ ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ از اﻳﻦ ﺳﺒﺐ واﺟﺐ ﺷﺪ ﻛﻪ اﮔﺮﭼﻪ در‬ ‫ﻧﻔﻞ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ دو رﻛﻌﺖ ﻗﻌﺪه ﻓﺮض اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﺑﻌﺪ از ﺳﺠﺪه ﻛﺮدن رﻛﻌﺖ‬ ‫ﺳﻮم ﻳﺎ ﭘﻨﺠﻢ ﻗﻌﺪة اوﻟﻲ ﺑﺠﺎي ﻓﺮض واﺟﺐ ﮔﺸﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (11‬در ﻓﺮض و ﺳﻨﺖ ﻣﺆﻛﺪه ﺑﻌﺪ از ﺗﺸ ‪‬ﻬﺪ ﭼﻴﺰي اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻜﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (12‬در ﻫﺮ دو ﻗﻌﺪه ﻫﺎ ﺗﺸ ‪‬ﻬﺪ را ﻣﻜﻤﻞ ﺧﻮاﻧﺪن‪ ،‬اﮔﺮ ﻳﻚ ﻟﻔﻈﻲ ﻫﻢ ﺧﻮاﻧﺪه‬ ‫ﻧﺸﺪ ﭘﺲ واﺟﺐ ﺗﺮك داده ﺷﺪه ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ واﺟﺐ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫)‪ (13‬در ﻗﻌﺪة اوﻟﻲ ﻓﺮض‪ ،‬وﺗﺮ و ﺳﻨﺖ ﻣﺆﻛﺪه ﺑﻌﺪ از ﺗﺸﻬﺪ در ﺣﺎل ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ‬ ‫ @ ‪ 1 I 4‬ﻳﺎ @ ‪ f I 4‬ﮔﻔﺖ ﭘﺲ ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ‬ ‫واﺟﺐ ﮔﺮدﻳﺪ و اﮔﺮ ﻗﺼﺪاً ﮔﻔﺖ ﭘﺲ اﻋﺎدة ﻧﻤﺎز واﺟﺐ اﺳﺖ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (14‬وﻗﺖ ﺳﻼم دادن در ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﻟﻔﻆ " " ﻫﺮ دو ﺑﺎر واﺟﺐ اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﻟﻔﻆ " ‪ " D‬واﺟﺐ ﻧﻪ ﺑﻠﻜﻪ ﺳﻨﺖ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (15‬در وﺗﺮ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻗﻨﻮت ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (16‬ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎء ﻗﻨﻮت‪.‬‬ ‫)‪ (17‬ﺷﺶ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻋﻴﺪﻳﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (18‬ﺗﻜﺒﻴﺮ رﻛﻮع رﻛﻌﺖ دوم در ﻋﻴﺪﻳﻦ و ﺑﻮدن ﻟﻔﻆ اﷲ اﻛﺒﺮ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺗﻜﺒﻴﺮ‪.‬‬ ‫)‪ (19‬در ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﺟﻬﺮي ﻣﺜﻼً رﻛﻌﺖ او‪‬ل و دوم ﻣﻐﺮب و ﻋﺸﺎء و ﻓﺠﺮ‪،‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻪ‪ ،‬ﻋﻴﺪﻳﻦ ﺗﺮاوﻳﺢ و ﻫﺮ رﻛﻌﺖ وﺗﺮ در رﻣﻀﺎن ﻗﺮاﺋﺖ ﺟﻬﺮي اﻣﺎم‬ ‫)ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﻗﺪر آواز ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻢ از ﻛﻢ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (20‬در ﻧﻤﺎز ﻏﻴﺮ ﺟﻬﺮي ﻣﺜﻼ ) ﻇﻬﺮ و ﻋﺼﺮ( آﻫﺴﺘﻪ ﻗﺮاﺋﺖ ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ Qc 7 ~ K + (1‬ص‪.466‬‬ ‫)‪ (2‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر ‪،‬ج‪ ،2‬ص‪.269‬‬ ‫‪135‬‬

‫)‪ (21‬ﻫﺮ ﻓﺮض و واﺟﺐ را ﺑﺠﺎﻳﺶ اﻧﺠﺎم دادن‪.‬‬ ‫)‪ (22‬در ﻫﺮ رﻛﻌﺖ ﻳﻜﺒﺎر رﻛﻮع ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (23‬در ﻫﺮ رﻛﻌﺖ دو ﺑﺎر ﺳﺠﺪه ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (24‬ﻗﺒﻞ از رﻛﻌﺖ دوم ﻗﻌﺪه ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (25‬در رﻛﻌﺖ ﺳﻮم ﻧﻤﺎز ﭼﻬﺎر رﻛﻌﺘﻲ ﻗﻌﺪه ﻧﻜﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (26‬ﺑﻌﺪ از ﺧﻮاﻧﺪن آﻳﺔ ﺳﺠﺪه ﺳﺠﺪة ﺗﻼوت ﻛﺮدن‬ ‫)‪ (27‬ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ واﺟﺐ ﮔﺮدﻳﺪ ﭘﺲ ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (28‬درﻣﻴﺎن در ﻓﺮض ﻳﺎ دو واﺟﺐ ﻳﺎ ﻓﺮض و واﺟﺐ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺳﻪ ﺗﺴﺒﻴﺢ‬ ‫)ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻪ ﺑﺎر ﺳﺒﺤﺎن اﷲ ﮔﻔﺘﻦ( ﻧﺒﻮدن وﻗﻔﻪ‪.‬‬ ‫)‪ (29‬ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮدن ﻣﻘﺘﺪي در وﻗﺖ ﻗﺮاﺋﺖ اﻣﺎم ﺧﻮاه ﺑﻪ آواز ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ‬ ‫آﻫﺴﺘﻪ‪.‬‬ ‫)‪ (30‬ﺑﺎﺳﺘﺜﻨﺎي ﻗﺮاﺋﺖ در ﺗﻤﺎم واﺟﺒﺎت اﻣﺎم را ﭘﻴﺮوي ﻛﺮدن)‪.(1‬‬

‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 96‬ﺳﻨﺖ ﻧﻤﺎز‬ ‫ﺳﻨﺖ ﻫﺎي ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ‬ ‫)‪ (1‬ﺑﺮاي ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ دﺳﺘﻬﺎ را ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (2‬اﻧﮕﺸﺘﺎن دﺳﺖ را ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻪ ﻛﺎﻣﻼً ﺑﻬﻢ ﭼﺴﭙﺎﻧﺪن‬ ‫ﻧﻪ ﺑﻴﻦ ﺷﺎن ﮔﺸﺎدﮔﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (3‬ﻛﻒ دﺳﺘﻬﺎ و ﺷﻜﻢ اﻧﮕﺸﺘﺎن رو ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﺑﻮدن‪.‬‬ ‫)‪ (4‬وﻗﺖ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻧﻜﺮدن ﺳﺮ‪.‬‬ ‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪ ،181‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.71‬‬ ‫‪136‬‬

‫)‪ (5‬ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻛﺮدن ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻫﺮ دو دﺳﺖ را ﺗﺎ ﮔﻮش ﻫﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (6‬ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻗﻨﻮت‪.‬‬ ‫)‪ (7‬در ﺗﻜﺒﻴﺮات ﻋﻴﺪﻳﻦ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﻨﺖ ﻫﺎﻳﻨﺪ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (8‬اﻣﺎم را ﺑﻪ آواز ﺑﻠﻨﺪ اﷲ اﻛﺒﺮ ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (9‬ﺳﻤﻊ اﷲ ﻟﻤﻦ ﺣﻤﺪه ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (10‬ﺳﻼم ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (11‬ﺑﻌﺪ از ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻓﻮراً دﺳﺖ ﺑﺴﺘﻦ ﺳﻨﺖ اﺳﺖ )ﺑﻌﻀﻲ ﻫﺎ ﺑﻌﺪ از ﺗﻜﺒﻴﺮ اوﻟﻲ‬ ‫دﺳﺘﻬﺎ را آوﻳﺰان ﻛﺮده ﺑﻌﺪ از ﻋﻘﺐ ﺑﺮدن آرﻧﺞ ﻫﺎ دﺳﺖ ﻫﺎرا ﻣﻲ ﺑﻨﺪﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻓﻌﻞ آﻧﻬﺎ ﺧﻼف ﺳﻨﺖ اﺳﺖ)‪.(2‬‬ ‫ﺳﻨﺖ ﻫﺎي ﻗﻴﺎم‬ ‫)‪ (12‬ﻣﺮد زﻳﺮ ﻧﺎف ﻛﻒ دﺳﺖ راﺳﺖ را ﺑﺮ ﺑﻨﺪ دﺳﺖ ﭼﭗ اﻧﮕﺸﺖ ﻛﻮﭼﻚ و‬ ‫اﺑﻬﺎم را ﺑﺪور ﺑﻨﺪ ﺣﻠﻘﻪ ﻛﺮده و اﻧﮕﺸﺘﺎن دﻳﮕﺮ را ﺑﺮﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ ﻗﺮار دﻫﺪ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (13‬او‪‬ل ﺛﻨﺎء ﺧﻮاﻧﺪن‪.‬‬ ‫)‪ (14‬ﺑﻌﺪ ﺗﻌﻮ‪‬ذ )ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻮاﻧﺪن اﻋﻮذ ﺑﺎﷲ ﻣﻦ اﻟﺸﻴﻄﻦ اﻟﺮﺟﻴﻢ(‪.‬‬ ‫)‪ (15‬ﺗﺴﻤﻴﻪ ﺧﻮاﻧﺪن )ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ(‪.‬‬ ‫)‪ (16‬آن ﻫﺮ ﺳﻪ را ﻓﻮراً ﻳﻜﻲ را ﺑﻌﺪ دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (17‬آن ﻫﻤﻪ را آﻫﺴﺘﻪ ﺧﻮاﻧﺪن)‪.(4‬‬ ‫)‪ (18‬آﻣﻴﻦ ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.207‬‬ ‫)‪ (2‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.229‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (3‬ص‪.294‬‬ ‫)‪ (4‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.210‬‬ ‫‪137‬‬

‫)‪ (19‬آن را ﻫﻢ آﻫﺴﺘﻪ ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (20‬ﺑﻌﺪ از ﺗﻜﺒﻴﺮ اÙˆï»&#x;ﻲ ﻓﻮراÙ‹ ﺛﻨﺎء ﺧﻮاﻧﺪÙ† ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻧﻤﺎز ﺗﻌﻮذ Ùˆ ﺗﺴﻤﻴﻪ ﺗﺎﺑﻊ‬ ‫ﻗﺮاﺋﺖ اÙ† Ùˆ ﺑﺮ ﻣﻘﺘﺪÙŠ ï»—ﺮاءت ﻧﻴﺴﺖ؛ ï»&#x;ﻬﺬا ﺗﻌﻮذ Ùˆ ﺗﺴﻤﻴﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻣﻘﺘﺪي‬ ‫ﺳﻨﺖ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ØŒâ€¬ïº‘ï» ï»² ﻣﻘﺘﺪÙŠ اÙŠ ï»›ﻪ رﻛﻌﺘﻲ از آن ﻓﻮت ï®”ﺮدﻳﺪÙ‡ در وﻗﺖ‬ ‫اداء ï»›ﺮدÙ† ﻓﻮت ﺷﺪÙ‡ اش آن ﻫﺮ دÙˆ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (21‬ﺗﻌﻮذ ﺗﻨﻬﺎ در رﻛﻌﺖ اول اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (22‬ﺗﺴﻤﻴﻪ در اÙˆâ€ªî ¥â€¬Ù„ ﻫﺮ رﻛﻌﺖ ﺳﻨﺖ اﺳﺖ)‪.(2‬‬ ‫ﺳﻨﺖ ﻫﺎي رï»›ﻮع‬ ‫)‪ (23‬ﺑﺮاÙŠ رï»›ﻮع اﷲ اﻛﺒﺮ ﮔﻔﺘﻦ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (24‬در رï»›ﻮع ﺳﻪ ﺑﺎر ﺳﺒﺤﺎن رﺑﻲ اï»&#x;ﻌﻈﻴﻢ ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (25‬ﻣﺮد را ï®”ﺮﻓﺘﻦ زاﻧﻮﻫﺎ ﺑﺎدﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (26‬واﻧﮕﺸﺘﺎن را ﺧﻮب ﺑﺎز ï®”ﺬاﺷﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (27‬در رï»›ﻮع ﭘﺎ ﻫﺎ را راﺳﺖ ï®”ﺬاﺷﺘﻦ )ﺑﻌﻀﻲ ﻫﺎ ﻣﺜﻞ ï»›ﻤﺎن ﭘﺎ ﭘﺎ را ﻛﺞ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ ï»›ﻪ اﻳﻦ ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ)‪.(4‬‬ ‫)‪ (28‬در رï»›ﻮع ï»›ﻤﺮ ﺧﻮب ﻫﻤﻮار ï®”ﺮدد ﺣﺘﻲ ï»›ﻪ اï®”ﺮ ﻳﻚ ï»&#x;ﻴﻮاÙ† آب ï®”ﺬاﺷﺘﻪ‬ ‫)‪(5‬‬

‫ﺷﻮد ﺑﺘﻮاﻧﺪ ï»—ﺮار ﺑﮕﻴﺮد‬

‫)‪ (1‬اï»&#x;ﻬﺪاﻳﻪ ﻣﻊ ﻓﺘﺢ اï»&#x;ﻘﺪﻳﺮ‪ ،‬ج‪ ØŒ1‬ص‪.253‬‬ ‫)‪ (2‬ﻋﺎï»&#x;ﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ØŒ1‬ص‪74‬‬ ‫)‪ (3‬اï»&#x;ﻬﺪاﻳﻪ ﻣﻊ ﻓﺘﺢ اï»&#x;ﻘﺪﻳﺮ‪ ،‬ج‪ ØŒ1‬ص‪.258‬‬ ‫)‪ (4‬ﻋﺎï»&#x;ﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ØŒ1‬ص‪.74‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ‚ ! + ˆ J R| + (5‬ص‪.266‬‬ ‫‪138‬‬

‫)‪ (29‬در رﻛﻮع ﺳﺮ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻳﺎ ﺑﺎﻻ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﻛﻤﺮ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎﺟﺪار ﻣﺪﻳﻨﻪ‬ ‫‪ = 2 3 % 4‬ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در رﻛﻮع و ﺳﺠﻮد‬ ‫ﻛﻤﺮ را راﺳﺖ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ ﻧﻤﺎز ﻧﺎدرﺳﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ)‪ ،(1‬ﺑﺎزﻫﻢ آن ﺣﻀﺮت‬ ‫‪ = 2 3 % 4‬ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬رﻛﻮع و ﺳﺠﻮد را ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺨﺪا ﻗﺴﻢ ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را از ﭘﺸﺖ ﺳﺮم ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻢ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (30‬ﺑﻬﺘﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﷲ اﻛﺒﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺮﻛﻮع ﺑﺮوﻳﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي‬ ‫رﻛﻮع ﺧﺘﻢ ﺷﺪن ﺷﺮوع ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ اﺗﻤﺎم آن ﺗﻤﺎم ﻛﻨﻴﺪ ﺑﺮاي ﺗﻜﻤﻴﻞ‬ ‫اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﻻم اﷲ را ﻛﺸﻴﺪه و ﺑﺎء‪ ‬اﻛﺒﺮ را ﺑﺎﻫﻤﺔ ﺣﺮوف دﻳﮕﺮش زود‬ ‫اداء ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ‪ ،‬اﮔﺮ آﷲ ﻳﺎ آﻛﺒﺮ ﻳﺎ اﻛﺒﺎر ﮔﻔﺘﻴﺪ ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد)‪.(3‬‬ ‫ﺳﻨﺖ ﻫﺎي ﻗﻮﻣﻪ‬ ‫)‪ (31‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ از رﻛﻮع ﺳﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدﻳﺪ دﺳﺘﻬﺎ را آوﻳﺰان ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (32‬ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن از رﻛﻮع اﻣﺎم را ) ‪ (` $ # % Z‬ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (33‬وﻣﻘﺘﺪي را ﮔﻔﺘﻦ‪. H <& @ :‬‬ ‫)‪ (34‬ﺑﺮ ﻣﻨﻔﺮد ﮔﻔﺘﻦ ﻫﺮ دو ﺳﻨﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﮔﻔﺘﻦ

&< ‪ H‬ﻫﻢ ﺳﻨﺖ اداء‬ ‫ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻌﺪ از رﺑﻨﺎ ﺣﺮف "و" ﮔﻔﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ " اﻟ ّﻠﻬﻢ‪ "‬را ﮔﻔﺘﻦ از آن‬

‫)‪ ،126/2 Qi-F T ]< f. & Q PF QRu@ 6 D #< (1‬اﻟﺤﺪﻳﺚ )‪.(2570‬‬ ‫)‪ Q 7P& +W & Q PF Q + d 74 (2‬ص‪ ،227‬اﻟﺤﺪﻳﺚ )‪-111‬‬ ‫‪.(425‬‬ ‫)‪ (3‬ﺑﻬﺎر ﺷﺮﻳﻌﺖ ‪ ،72/3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،69/1 ،‬در ﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر ‪.232/1‬‬ ‫‪139‬‬

‫ﻫﻢ ﺑﻬﺘﺮ و ﮔﻔﺘﻦ ﻫﺮ دو ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ @

&< ‪ H‬ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫ﺷﻮد)‪.(1‬‬ ‫)‪ (35‬ﺑﺎ ﺳﻤﻊ اﷲ ﻟﻤﻦ ﺣﻤﺪه ﮔﻔﺘﻦ از رﻛﻮع ﺑﻠﻨﺪ ﮔﺮدد وﻗﺘﻲ ﻛﻪ راﺳﺖ اﻳﺴﺘﺎده‬ ‫ﺷﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ @ &< ‪.(2) H‬‬ ‫ﺳﻨﺖ ﻫﺎي ﺳﺠﻮد‬ ‫)‪ (36‬ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﺠﺪه اﷲ اﻛﺒﺮ و‪.‬‬ ‫)‪ (37‬ﺑﺮاي ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن از ﺳﺠﺪه اﷲ اﻛﺒﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫)‪ (38‬در ﺳﺠﺪه ﺳﻪ ﺑﺎر ‪ W ( 76‬ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (39‬در ﺳﺠﺪه ﻛﻒ دﺳﺘﻬﺎ را ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (40‬اﻧﮕﺸﺘﺎن دﺳﺘﻬﺎ ﺑﻬﻢ ﭼﺴﭙﻴﺪه رو ﻗﺒﻠﻪ ﺑﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (41‬ﻫﻨﮕﺎم رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﺠﺪة او‪‬ل ﮔﺬاﺷﺘﻦ زاﻧﻮﻫﺎ ﺑﺮزﻣﻴﻦ‪،‬‬ ‫)‪ (42‬ﺑﻌﺪ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻫﺮ دو دﺳﺖ‪،‬‬ ‫)‪(43‬و ﺑﻌﺪ ﺑﻴﻨﻲ‪،‬‬ ‫)‪ (44‬وﺑﻌﺪ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‪،‬‬ ‫)‪ (45‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ از ﺳﺠﺪه ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲ ﺷﻮﻳﺪ ﺑﺮﻋﻜﺲ آن ﻋﻤﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫)‪ (46‬او‪‬ل ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‪،‬‬ ‫)‪ (47‬ﺑﻌﺪ ﺑﻴﻨﻲ‪،‬‬ ‫)‪ (48‬ﺑﻌﺪ دﺳﺘﻬﺎ‪،‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (1‬ص‪.310‬‬ ‫)‪ (2‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.74‬‬ ‫‪140‬‬

‫)‪ (49‬ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن زاﻧﻮﻫﺎ‪،‬‬ ‫)‪ (50‬ﺑﺮ ﻣﺮد در ﺳﺠﺪه ﺳﻨﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎزو از ﭘﻬﻠﻮﻫﺎ ﺟﺪا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬ ‫)‪ (51‬راﻧﻬﺎ از ﺷﻜﻢ ﺟﺪا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (52‬ﺳﺎق دﺳﺘﻬﺎ )ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺼﺔ ﭘﺎﺋﻴﻦ آرﻧﺞ ﺗﺎ ﺑﻨﺪ دﺳﺖ( ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬ ‫ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻲ اﮔﺮ در ﺻﻒ ﺑﻮدﻳﺪ ﺑﺎزوﻫﺎ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮﻫﺎ ﭼﺴﭙﻴﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (53‬در ﺳﺠﺪه ﻫﺮ ده اﻧﮕﺸﺖ ﭘﺎﻫﺎ ﻗﺒﻠﻪ رخ ﺑﻮده ﺷﻜﻢ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ)‪.(1‬‬ ‫ﺳﻨﺖ ﻫﺎي ﺟﻠﺴﻪ‬ ‫)‪ (54‬ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﻴﻦ دو ﺳﺠﺪه ﺟﻠﺴﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫)‪ (55‬در ﺟﻠﺴﻪ ﻗﺪم راﺳﺖ اﻳﺴﺘﺎده و ﻗﺪم ﭼﭗ را ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪه ﺑﺮآن ﻧﺸﺴﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (56‬اﻧﮕﺸﺘﺎن ﭘﺎي راﺳﺖ ﻗﺒﻠﻪ رخ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (57‬ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻫﺮ دو دﺳﺖ ﺑﺮ راﻧﻬﺎ)‪.(2‬‬ ‫ﺳﻨﺘﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن ﺑﺮاي رﻛﻌﺖ دوم‬ ‫)‪ (58‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﺳﺠﺪه اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﭘﻨﺠﻪ ﻫﺎي ﭘﺎ راﺳﺖ ﺑﻮده‪.‬‬ ‫)‪ (59‬ﺑﺮ زاﻧﻮﻫﺎ دﺳﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن ﺳﻨﺖ اﺳﺖ ﺑﻠﻲ! اﮔﺮ ﻧﺎﺗﻮان ﺑﻮد ﻳﺎ‬ ‫ﺗﻜﻠﻴﻒ در ﭘﺎ ﻳﺎ ﻋﺬر دﻳﮕﺮ داﺷﺘﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن دﺳﺖ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ ‫را ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﻴﺴﺖ)‪.(3‬‬ ‫ﺳﻨﺖ ﻫﺎي ﻗﻌﺪه‬ ‫)‪ (60‬ﻣﺮد ﺳﺠﺪه ﻫﺎي رﻛﻌﺖ دوم را اﻧﺠﺎم داده ﭘﺎي ﭼﭗ را ﺑﺨﻮاﺑﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (61‬ﻫﺮ دو ﺳﺮﻳﻦ را ﺑﺮآن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻧﺸﺴﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (1‬ﻣﺎﺧﻮذ از اﻟﻬﺪاﻳﻪ ﻣﻌﻪ ﻓﺘﺢ اﻟﻘﺪﻳﺮ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪ 261‬ﺗﺎ ‪ ،267‬و رد اﻟﻤﺤﺘﺎر ج‪ ،2‬ص‪. 257‬‬ ‫)‪ (2‬ﺗﺒﻴﻴﻦ اﻟﺤﻘﺎﺋﻖ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.111‬‬ ‫)‪ (3‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.262‬‬ ‫‪141‬‬

‫)‪ (62‬ﻗﺪم ﭘﺎي راﺳﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (63‬اﻧﮕﺸﺘﺎن ﭘﺎي راﺳﺖ را ﻗﺒﻠﻪ رخ ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (64‬دﺳﺖ راﺳﺖ را ﺑﺮ ران راﺳﺖ‪،‬‬ ‫)‪ (65‬دﺳﺖ ﭼﭗ را ﺑﺮ ران ﭼﭗ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (66‬اﻧﮕﺸﺘﺎن را ﺑﺤﺎﻟﺖ ﻋﺎدي آن ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺎز و ﻧﻪ ﺑﺎﻫﻢ‬ ‫ﭼﺴﭙﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (67‬ﺳﺮ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻧﺰدﻳﻚ زاﻧﻮﻫﺎ ﺑﻮدن ﻃﻮري ﻛﻪ ﺑﺎ آن زاﻧﻮﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﻧﺸﻮﻧﺪ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (68‬در اﻟﺘﺤﻴﺎت ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻬﺎدت اﺷﺎره ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ اﻧﮕﺸﺖ ﻛﻮﭼﻚ و‬ ‫اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻛﻨﺎرش ﺑﺸﻜﻞ ﻳﻚ ﻣﺸﺖ ﺑﺴﺘﻪ و اﻧﮕﺸﺖ اﺑﻬﺎم را ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺖ‬ ‫وﺳﻂ ﺣﻠﻘﻪ ﻛﺮده ﺑﻌﺪ ﺑﺮ “ ﻻ” اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻬﺎدت را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (69‬در ﻗﻌﺪة دوم ﻫﻢ ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺗﺸ ‪‬ﻬﺪ ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (70‬ﺑﻌﺪ از ﺗﺸ ‪‬ﻬﺪ درود ﺷﺮﻳﻒ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﻧﺪن درود اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ اﻓﻀﻞ اﺳﺖ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (71‬درﻗﻌﺪة اوﻟﻲ ﻧﻔﻞ و ﺳﻨﺖ ﻏﻴﺮ ﻣﺆﻛﺪه ﻫﻢ ﺑﻌﺪ از ﺗﺸﻬﺪ ﺧﻮاﻧﺪن درود‬ ‫ﺷﺮﻳﻒ ﺳﻨﺖ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (72‬ﺑﻌﺪ از درود ﺷﺮﻳﻒ ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎﻫﺎي ﻣﺴﻨﻮﻧﻪ)‪.(3‬‬ ‫ﺳﻨﺖ ﻫﺎي ﺳﻼم دادن‬ ‫)‪ (73‬ﺑﺎ اﻳﻦ اﻟﻔﺎظ دوﺑﺎر ﺳﻼم دادن‪% ]$ D :‬‬ ‫)‪ (1‬اﻟﻬﺪاﻳﻪ ﻣﻌﻪ ﻓﺘﺢ اﻟﻘﺪﻳﺮ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.75‬‬ ‫)‪ (2‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪ 266‬و اﻟﻬﺪاﻳﻪ ﻣﻌﻪ ﻓﺘﺢ اﻟﻘﺪﻳﺮ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.274‬‬ ‫)‪ (3‬ﺑﻬﺎر ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،85/3 ،‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ QR P ] <l ،282/2 ،‬ص‪.322‬‬ ‫‪142‬‬

‫)‪ (74‬او‪‬ل ﺑﺴﻤﺖ راﺳﺖ‪،‬‬ ‫)‪ (75‬ﺑﻌﺪ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ رو ﮔﺮداﻧﺪن‪.‬‬ ‫)‪ (76‬ﺑﺮ اﻣﺎم ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﺑﻪ آواز ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔﺘﻦ ﺳﻼم ﺳﻨﺖ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ دوﻣﻲ را‬ ‫ﻛﻤﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ ﺑﮕﻮﻳﺪ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (77‬در ﺳﻼم ﺑﺎر او‪‬ل ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ “ﺳﻼم” اﻣﺎم از ﻧﻤﺎز ﺧﺎرج ﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ‬ ‫ﻋﻠﻴﻜﻢ ﻧﮕﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬درﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺷﺮﻳﻚ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺷﺪ اﻗﺘﺪاء‬ ‫ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻲ! اﮔﺮ ﺑﻌﺪ از ﺳﻼم اﻣﺎم ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ ﻛﺮد ﺑﺸﺮط اﻳﻦ ﻛﻪ‬ ‫ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ ﺑﺮآن ﻻزم ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ اﻗﺘﺪاء درﺳﺖ ﮔﺮدﻳﺪ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (78‬اﻣﺎم در ﺳﻼم ﺳﻤﺖ راﺳﺖ آن ﻣﻘﺘﺪي ﻫﺎي را ﻛﻪ در ﺳﻤﺖ راﺳﺖ او ﻣﻲ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻮرد ﺧﻄﺎب ﻗﺮار دﻫﺪ و در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻣﻘﺘﺪي ﻫﺎي ﺳﻤﺖ ﭼﭗ‬ ‫را‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﻧﻴﺖ زﻧﺎن را ﻧﻜﻨﺪ اﮔﺮﭼﻪ ﺷﺮﻳﻚ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻫﺮ‬ ‫دو ﺳﻼم ﻛﺮاﻣﺎً ﻛﺎﺗﺒﻴﻦ و ﻣﻼﺋﻜﻪ ﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ او‬ ‫ﻣﺆ ّﻇﻒ ﮔﺮداﻧﻴﺪه ﻣﻮرد ﺧﻄﺎب ﻗﺮار دﻫﺪ و در ﻧﻴﺖ ﺗﻌﺪاد را ﻣﻌ ‪‬ﻴﻦ ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (79‬ﻣﻘﺘﺪي ﻫﻢ در ﺳﻼم ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﺑﺮادران ﺳﻤﺖ راﺳﺖ و ﭼﭗ و ﻣﻼﺋﻜﻪ‬ ‫را و ﻧﻴﺰ اﮔﺮ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ اﻣﺎم ﺑﻮد در ﺳﻼم ﭼﭗ اﻣﺎم را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و‬ ‫اﮔﺮ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﻮد در ﺳﻼم راﺳﺖ اﻣﺎم را در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ و اﮔﺮ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ‬ ‫اﻣﺎم ﻗﺮار داﺷﺖ در ﻫﺮ دو ﺳﻼم اﻣﺎم را ﻣﻮرد ﺧﻄﺎب ﻗﺮار دﻫﺪ و ﻣﻨﻔﺮد‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺖ ﻫﻤﺎن ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻫﺎ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (80‬ﻣﻘﺘﺪي در ﺗﻤﺎم اﻧﺘﻘﺎﻻت )ﻳﻌﻨﻲ رﻛﻮع‪ ،‬ﺳﺠﻮد وﻏﻴﺮه( ﺑﺎ اﻣﺎم ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.283‬‬ ‫)‪ (2‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.76‬‬ ‫‪143‬‬

‫ﺳﻨﺖ ﻫﺎي ﺑﻌﺪ از ﺳﻼم دادن‬ ‫)‪ (81‬ﺑﻌﺪ از ﺳﻼم ﺑﺮ اﻣﺎم ﺳﻨﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ رو ﺑﻄﺮف راﺳﺖ ﻳﺎ ﭼﭗ ﻛﺮده اﻟﺒﺘﻪ‬ ‫ﺑﻄﺮف راﺳﺖ اﻓﻀﻞ اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﺎن رو ﺑﻄﺮف ﻣﻘﺘﺪﻳﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻛﺮده ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺻﻒ آﺧﺮ ﻛﺴﻲ رو ﺑﺮوﻳﺶ در ﺣﺎل ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (82‬ﻣﻨﻔﺮد ﺑﺪون رو ﮔﺮداﻧﺪن اﮔﺮ درﻫﻤﺎن ﺟﺎﻳﺶ دﻋﺎ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺟﺎﺋﺰ اﺳﺖ)‪.(2‬‬ ‫ﺳﻨﺖ ﻫﺎي ﺳﻨﺖ ﺑﻌﺪﻳﻪ‬ ‫ﻓﺮﺿﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از آن ﺳﻨﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻌﺪ از آن ﻓﺮض ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻴﻦ ﻓﺮض و‬ ‫ﺳﻨﺖ ﺻﺤﺒﺖ و ﻛﻼم ﻛﺮدن ﺧﻮب ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﺳﻨﺖ اداء ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﮕﺮ‬ ‫ﺛﻮاب ﻛﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻫﻢ درﺳﻨﺖ ﻫﺎ ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ؛ ﻟﻬﺬا ﺑﻌﺪ از اداي‬ ‫ﻓﺮض اوراد ﻃﻮﻳﻞ ﺧﻮاﻧﺪن اﺟﺎزه ﻧﻴﺴﺖ)‪.(3‬‬ ‫)‪) (84‬ﺑﻌﺪ از ﻓﺮﺿﻬﺎ( ﻗﺒﻞ از ﺳﻨﺘﻬﺎ ﺑﺮ دﻋﺎي ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻗﻨﺎﻋﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد ورﻧﻪ‬ ‫ﺛﻮاب ﺳﻨﺘﻬﺎ ﻛﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد)‪.(4‬‬

‫)‪ (1‬رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪ 352‬ﺗﺎ ‪.356‬‬ ‫)‪ (2‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.77‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (3‬ص‪ ،331‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.300‬‬ ‫)‪ (4‬ﺑﻬﺎر ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،‬ﺣﺼﻪ‪ ،3‬ص‪.81‬‬ ‫‪144‬‬

‫)‪ (85‬در ﻣﻮرد ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدن ﺑﻴﻦ ﻓﺮض و ﺳﻨﺖ ﻫﺎ اﺻﺢ‪ ‬ﻳﻌﻨﻲ )درﺳﺖ ﺗﺮﻳﻦ(‬ ‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻨﺖ ﺑﺎﻃﻞ ﻧﻤﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺛﻮاب ﻛﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺣﻜﻢ‬ ‫ﻫﺮ آن ﻛﺎري را اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﻓﻲ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ اﺳﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (86‬ﺳﻨﺘﻬﺎ را در ﻫﻤﺎن ﺟﺎي او‪‬ﻟﻲ ﻧﺨﻮاﻧﺪه ﺑﻠﻜﻪ از ﺟﺎي ﺧﻮد ﺳﻤﺖ راﺳﺖ‬ ‫ﻳﺎ ﭼﭗ و ﻳﺎ ﻋﻘﺐ ﻳﺎ ﺟﻠﻮ ﻛﻤﻲ ﺟﺎ را ﻋﻮض ﻛﺮده ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ)‪ ،(2‬اﮔﺮ ﺳﻨﺖ‬ ‫ﻫﺎ را در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ ﻓﺎﺻﻠﻪ اي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻓﺮض و ﺳﻨﺖ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‬ ‫ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﺮاي ﻋﻮض ﻛﺮدن ﺟﺎي ﻳﺎ رﻓﺘﻦ ﺑﺨﺎﻧﻪ از ﺟﻠﻮي ﻧﻤﺎز‬ ‫ﮔﺬاران رد ﺷﺪن و ﻳﺎ رو ﺑﻄﺮف آﻧﻬﺎ ﻛﺮدن ﮔﻨﺎه اﺳﺖ؛ ﻟﻬﺬا اﮔﺮ ﺑﻴﺮون‬ ‫رﻓﺘﻦ و ﺗﻐﻴﺮ ﺟﺎي ﻣﻤﻜﻦ ﻧﺒﻮد ﭘﺲ ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﺳﻨﺘﻬﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻫﻢ ﺳﻨﺘﻬﺎ‬ ‫ﺑﺮادران اﺳﻼﻣﻲ اي ﻛﻪ ﺳﻨﺖ ﻗﺒﻠﻲ ﻳﺎ ﺳﻨﺖ ﺑﻌﺪي را ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺮوع ﺑﻪ‬ ‫رﻓﺖ و آﻣﺪ و ﻳﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ از اﻳﻦ ﻓﺘﻮاي ﻣﺒﺎرﻛﻪ اﻋﻠﻲ ﺣﻀﺮت‬ ‫درس ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺟﻮاب ﻳﻚ اﺳﺘﻔﺘﺎء ارﺷﺎد اﺳﺖ‪ :‬در ﺳﻨﺖ‬ ‫ﻗﺒﻠﻴﻪ او‪‬ل وﻗﺖ اوﻟﻲ اﺳﺖ ﺑﺸﺮﻃﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻓﺮض و ﺳﻨﺖ ﻛﻼم و ﻳﺎ ﻓﻌﻠﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻨﺎﻓﻲ ﻧﻤﺎز ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺠﺎم داده ﻧﺸﻮد و در ﺳﻨﺖ ﺑﻌﺪﻳﻪ اﺗﺼﺎل ﺑﺎ ﻓﺮﺿﻬﺎ ﻣﺴﺘﺤﺐ‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ از ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﺑﺨﻮاﻧﺪ در ﻓﺼﻞ ) ﻓﺎﺻﻠﻪ( ﻣﺎﻧﻌﻲ‬

‫)‪ (1‬ﺗﻨﻮﻳﺮ اﻻﺑﺼﺎر ﻣﻌﻪ رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.558‬‬ ‫)‪ (2‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.77‬‬ ‫‪145‬‬

‫ﻧﻴﺴﺖ ﻟﻴﻜﻦ ﺑﺎ اﻓﻌﺎل دﻳﮕﺮ ﻓﺼﻞ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺛﻮاب ﺳﻨﺖ ﻗﺒﻠﻴﻪ و‬ ‫ﺑﻌﺪﻳﻪ ﻫﺮ دو را ﺳﺎﻗﻂ و از ﻃﺮﻳﻘﺔ ﻣﺴﻨﻮﻧﻪ ﺧﺎرج ﻣﻲ ﮔﺮداﻧﺪ)‪.(1‬‬ ‫ﺑﺎ ﺑﻴﺎن ‪ 86‬ﺳﻨﺖ ﻗﺒﻠﻲ ﺿﻤﻨﺎً ﺑﺮاي ﺧﻮاﻫﺮان اﺳﻼﻣﻲ ﻫﻢ ﺳﻨﺘﻬﺎي ﻫﺴﺖ‬

‫ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ده ﺣﺮوف “ﻋﺎﺋﺸﻪ ﺻﺪﻳﻘﻪ”‬ ‫ده ﺳﻨﺖ ﺑﺮاي ﺧﻮاﻫﺮان اﺳﻼﻣﻲ‬ ‫)‪ (1‬ﺑﺮاي ﺧﻮاﻫﺮان اﺳﻼﻣﻲ در ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ و ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻗﻨﻮت ﺳﻨﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ‬ ‫دﺳﺘﻬﺎ را ﺗﺎ ﺷﺎﻧﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻨﺪ)‪.(2‬‬ ‫ﺜﻲ ﻛﻒ‪ ‬دﺳﺖ ﭼﭗ را ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ زﻳﺮ ﭘﺴﺘﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﺮ‬ ‫ﺧ ْﻨ ‪k‬‬ ‫)‪ (2‬در ﻗﻴﺎم زن و ُ‬ ‫ﭘﺸﺖ آن ﻛﻒ دﺳﺖ راﺳﺖ را ﺑﮕﺬارد)‪.(3‬‬ ‫)‪ (3‬ﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺮان اﺳﻼﻣﻲ در رﻛﻮع ﺑﺮ زاﻧﻮﻫﺎ دﺳﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻦ و اﻧﮕﺸﺘﺎن را ﺑﺎز‬ ‫ﻧﻜﺮدن ﺳﻨﺖ اﺳﺖ)‪.(4‬‬ ‫)‪ (4‬در رﻛﻮع ﻛﻤﻲ ﺧﻢ ﺷﻮد ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﻗﺪري ﻛﻪ دﺳﺖ ﺗﺎ زاﻧﻮﻫﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﻛﻤﺮ را‬ ‫راﺳﺖ ﻧﻜﻨﺪ و ﺑﺮ زاﻧﻮ ﻓﺸﺎر ﻧﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ دﺳﺖ ﺑﺮ زاﻧﻮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ واﻧﮕﺸﺖ ﻫﺎ‬ ‫را ﺑﺎﻫﻢ ﭼﺴﭙﺎﻧﺪه و ﭘﺎ ﻫﺎ را ﻣﺎﻳﻞ ﺑﮕﺬارد‪ ،‬ﻣﺜﻞِ ﻣﺮدان ﭘﺎﻫﺎ را راﺳﺖ‬ ‫ﻧﻜﻨﺪ)‪.(5‬‬ ‫)‪ (1‬ﻓﺘﺎوي رﺿﻮﻳﻪ ﺷﺮﻳﻒ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ج‪ ،5‬ص‪.139‬‬ ‫)‪ (2‬اﻟﻬﺪاﻳﻪ ﻣﻌﻪ ﻓﺘﺢ اﻟﻘﺪﻳﺮ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.236‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (3‬ص‪.294‬‬ ‫)‪ (4‬اﻟﻬﺪاﻳﻪ ﻣﻌﻪ ﻓﺘﺢ اﻟﻘﺪﻳﺮ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.258‬‬ ‫)‪ (5‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.74‬‬ ‫‪146‬‬

‫)‪ (5‬دﺳﺖ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮ ﭼﺴﭙﺎﻧﺪه ﺳﺠﺪه ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (6‬ﺷﻜﻢ را ﺑﺎ راﻧﻬﺎ‪،‬‬ ‫)‪ (7‬و راﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺎﻫﺎ‪،‬‬ ‫)‪ (8‬و اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺎﻫﺎ را ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﭽﺴﭙﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (9‬ﺑﻌﺪ از اﺗﻤﺎم ﺳﺠﺪه ﻫﺎي رﻛﻌﺖ دوم ﻫﺮ دو ﭘﺎ را ﺑﻪ ﻃﺮف راﺳﺖ ﺑﻴﺮون‬ ‫ﻛﺸﻴﺪه‪،‬‬ ‫)‪ (10‬و ﺑﺮ ﺳﺮﻳﻦ ﭼﭗ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ)‪.(1‬‬

‫‪ 14‬ﻣﺴﺘﺤﺒﺎت ﻧﻤﺎز‬ ‫)‪ (1‬اﻟﻔﺎظ ﻧﻴﺖ را ﺑﻪ زﺑﺎن ﮔﻔﺘﻦ)‪ ،(2‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ در دل ﻫﻢ ﻧﻴﺖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎﺷﺪ ورﻧﻪ‬ ‫ﻧﻤﺎز ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (2‬در ﻗﻴﺎم ﺑﻴﻦ ﭘﻨﺠﻪ ﻫﺎي ﻫﺮ دو ﭘﺎ ﭼﻬﺎر اﻧﮕﺸﺖ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻮدن)‪.(3‬‬ ‫)‪ (3‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻗﻴﺎم ﺟﺎي ﺳﺠﺪه را ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (4‬در رﻛﻮع ﭘﺸﺖ ﻫﺮ دو ﭘﺎ را ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (5‬در ﺳﺠﺪه ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﻴﻨﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن‪،‬‬ ‫)‪ (6‬در ﻗﻌﺪه درﻣﻴﺎن زاﻧﻮﻫﺎ‪،‬‬ ‫)‪ (7‬در ﺳﻼمِ او‪‬ل ﺑﻄﺮف ﺷﺎﻧﺔ راﺳﺖ‪،‬‬ ‫)‪ (8‬و در ﺳﻼمِ دوم ﺑﻄﺮف ﺷﺎﻧﺔ ﭼﭗ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن)‪.(1‬‬ ‫)‪ (1‬اﻟﻬﺪاﻳﻪ ﻣﻌﻪ ﻓﺘﺢ اﻟﻘﺪﻳﺮ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.75‬‬ ‫)‪ (2‬ﺗﻨﻮﻳﺮ اﻻﺑﺼﺎر ﻣﻌﻪ رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.113‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪73‬‬ ‫‪147‬‬

‫)‪ (9‬ﻣﻨﻔﺮد را در رﻛﻮع و ﺳﺠﻮد ﺑﻴﺶ از ﺳﻪ ﺑﺎر ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺪد ﻓﺮد ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺜﻼً ﭘﻨﺞ‪،‬‬ ‫ﻫﻔﺖ‪ُ ،‬ﻧﻪ‪ ‬ﺑﺎر ﺗﺴﺒﻴﺢ ﮔﻔﺘﻦ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (10‬در ﺣﻠﻴﻪ وﻏﻴﺮه از ﺣﻀﺮت ﻋﺒﺪاﷲ اﺑﻦ ﻣﺒﺎرك ‪ 2 3 % ]$‬و ﺑﺰرﮔﺎن‬ ‫دﻳﮕﺮ رواﻳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﺎم را ﭘﻨﺞ ﺑﺎر ﮔﻔﺘﻦ ﺗﺴﺒﻴﺤﺎت ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (11‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ را ﺳﺮﻓﻪ آﻣﺪ ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮد ﺳﺮﻓﻪ‬ ‫ﻧﻜﻨﺪ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (12‬اﮔﺮ ﺧﻤﻴﺎزه آﻣﺪ دﻫﺎن را ﺑﺒﻨﺪد و اﮔﺮ ﻣﺎﻧﻊ ﻧﮕﺮدﻳﺪ ﭘﺲ ﻟﺐ را زﻳﺮ دﻧﺪان‬ ‫ﻓﺸﺎر دﻫﺪ‪ ،‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻃﻮر ﻫﻢ ﺑﻨﺪ ﻧﺸﺪ ﭘﺲ در ﻗﻴﺎم ﭘﺸﺖ دﺳﺖ راﺳﺖ را و‬ ‫در ﻏﻴﺮ ﻗﻴﺎم ﭘﺸﺖ دﺳﺖ ﭼﭗ را ﺑﺮدﻫﺎن ﺑﮕﺬارد‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺑﻨﺪ ﻛﺮدن‬ ‫ﺧﻤﻴﺎزه اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در دل اﻳﻦ ﻓﻜﺮ را ﻛﺮده ﻛﻪ ﺗﺎﺟﺪار ﻣﺪﻳﻨﻪ ‪% 4‬‬ ‫‪ = 2 3‬و دﻳﮕﺮاﻧﺒﻴﺎء @ ‪ -‬را ﺧﻤﻴﺎزه ﻫﺮﮔﺰ‬ ‫ﻧﻤﻲ آﻣﺪ ان ﺷﺎء اﷲ ﻓﻮراً از ﺑﻴﻦ ﻣﻲ رود)‪.(4‬‬ ‫)‪ (13‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻜ ‪‬ﺒﺮ ﺣﻲ ﻋﻠﻲ اﻟﻔﻼح ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ اﻣﺎم و ﻣﻘﺘﺪي ﻫﻤﻪ اﻳﺴﺘﺎده‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ)‪.(5‬‬ ‫)‪ (14‬ﺳﺠﺪه ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﺑﻼﺣﺎﺋﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪن)‪.(6‬‬ ‫)‪ (1‬ﺗﻨﻮﻳﺮ اﻻﺑﺼﺎر ﻣﻌﻪ رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪214‬‬ ‫)‪ (2‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.246‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! + J R| + (3‬ص‪.277‬‬ ‫)‪ (4‬ﻣﻠﺨﺼﺎ درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر ‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.215 ،‬‬ ‫)‪ (5‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.57‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! + J R| + (6‬ص‪.371‬‬ ‫‪148‬‬

тАля╗Ля╗дя╗Ю┘Р я╗Ля╗дя║о я║Ся╗ж я╗Ля║Тя║к╪зя╗Яя╗Мя║░я╗│я║░тАм тАл!тАк : ]OтАмя║гя╗Ая║о╪к ╪зя╗гя║О┘Е я╗гя║дя╗дя║к я╗Пя║░╪зя╗Яя╗▓ я║гя╗Ья║Оя╗│я║Ц я╗гя╗▓ я╗Уя║оя╗гя║Оя╗│я╗ия║ктАк :тАмя║гя╗Ая║о╪ктАм тАля╗Ля╗дя║о я║Ся╗ж я╗Ля║Тя║к╪зя╗Яя╗Мя║░я╗│я║░ \тАк < 2 3 % RтАмя╗ля╗дя╗┤я║╕я╗к я║Ся║о ╪▓я╗гя╗┤я╗ж я║│я║ая║к┘З я╗гя╗▓ я╗Ыя║о╪пя╗зя║к я╗│я╗Мя╗ия╗▓тАм тАл╪п╪▒ я║Яя║О┘К я║│я║ая║к┘З я╗гя║╝ ┘Ся╗ая╗▓ ┘Ия╗Пя╗┤я║о┘З янШя╗мя╗ж я╗зя╗дя╗▓ я╗Ыя║о╪п)тАк.(1тАмтАм

тАля╗Уя╗Ая╗┤я╗ая║Ц янШя╗┤я║╕я║Оя╗зя╗▓ яоФя║о╪п ╪вя╗Яя╗о╪птАм тАл╪з╪▓ я║гя╗Ая║о╪к ┘И╪зя║Ыя╗ая╗к я║Ся╗ж ╪зя║│я╗Шя╗К \тАк < 2 3 % RтАм╪▒┘И╪зя╗│я║Ц ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к я║гя╗Ая╗о╪▒ ╪зя╗Ыя║о┘ЕтАм тАлтАк = 2 3 % 4тАм╪з╪▒я║╖я║О╪п я╗Уя║оя╗гя╗о╪пя╗зя║ктАк :тАмя╗ля╗┤ян╗ я║╖я║ия║╝я╗▓ ╪з╪▓ я║╖я╗дя║О я║Чя║О ┘Ия╗Чя║Шя╗▓ я╗Ыя╗ктАм тАля╗зя╗дя║О╪▓ ╪▒╪з я║Чя╗дя║О┘Е я╗зя╗Ья║о╪п┘З я║зя║О┘Г янШя╗┤я║╕я║Оя╗зя╗▓ ╪з╪┤ ╪▒╪з я║Чя╗дя╗┤я║░ я╗зя╗Ья╗ия║к╪Ы ╪▓я╗│я║о╪з я╗Ыя╗к я║Чя║О┘Ия╗Чя║Шя╗▓ я╗Ыя╗ктАм тАля║Ся║оянШя╗┤я║╕я║Оя╗зя╗▓ ╪з┘И я║зя║О┘Г я║│я║ая║к┘З я╗зя╗дя║О╪▓ я╗гя╗оя║Яя╗о╪п┘З ╪зя║│я║Ц я╗Уя║оя║╖я║Шя╗к я╗ля║О я║Ся║о╪зя╗│я║╢ ╪пя╗Ля║О┘К я╗гя╗Ря╗Фя║о╪ктАм тАля╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия╗ия║к)тАк.(2тАмтАм тАля║Ся║о╪з╪п╪▒╪з┘Ж я╗Ля║░я╗│я║░ ╪зя║│я╗╝я╗гя╗▓! я╗гя╗оя╗Чя╗К я╗зя╗дя║О╪▓ я║Чя╗дя╗┤я║░ я╗Ыя║о╪п┘Ж я║зя║Оя╗Ыя╗мя║О ╪з╪▓ янШя╗┤я║╕я║Оя╗зя╗▓ я║зя╗о╪итАм тАля╗зя╗┤я║┤я║Ц ┘И я╗гя╗Мя║О╪░╪зя╖▓ я║Ся╗Дя╗о╪▒ я║Чя╗Ь тАкюаетАмя║Тя║о я║Чя╗дя╗┤я║░ я╗Ыя║о╪п┘Ж янШя╗┤я║╕я║Оя╗зя╗▓ яоФя╗ия║Оя╗ля║┤я║ЦтАк ╪МтАм╪зяоФя║о я║Ся╗Мя║к ╪з╪▓ я╗зя╗дя║О╪▓тАм тАля╗гя╗Мя║О╪░╪зя╖▓ я║зя║Оя╗Ыя╗мя║О ╪▒╪з я║Ся║ия║Оя╗Гя║о ╪зя╗│я╗ия╗Ья╗к я╗гя║о╪п┘Е я║Ся║Тя╗┤я╗ия╗ия║к я║Ся║о янШя╗┤я║╕я║Оя╗зя╗▓ я║СяоХя║м╪з╪▒я╗│я║к я║Чя║О я║СяоХя╗оя╗│я╗ия║к ╪зя╗│я╗жтАм тАля║╖я║ия║║ я╗зя╗дя║О╪▓ яоФя║м╪з╪▒ ╪зя║│я║Ц ╪зя╗│я╗ж ╪▒я╗│я║О я╗Ыя║О╪▒┘К ┘И я╗гя║┤я║Шя║дя╗Ц я║Яя╗мя╗ия╗в я║зя╗о╪зя╗ля║к я║Ся╗о╪птАк ╪МтАм╪зяоФя║о я╗Ыя║┤я╗▓тАм

тАл)тАк Q ┬У @+ 0 PF Q - ┬П ! (1тАм╪мтАк ╪М1тАм╪╡тАк.204тАмтАм тАл)тАк QG-O & Q PF Q S X Z [ (2тАм╪мтАк ╪М2тАм╪╡тАк ╪М310тАмя║╖я╗дя║О╪▒╪й я║гя║кя╗│я║Ъ )тАк.(2761тАмтАм тАлтАк149тАмтАм

‫را ﺧﻮف‪ ‬رﻳﺎ ﻛﺎري ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﻻزﻣﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺧﺎك ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ را ﺗﻤﻴﺰ‬ ‫ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 29‬ﺷﺮط ﺷﻜﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﻧﻤﺎز‬ ‫)‪ (1‬ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدن)‪.(1‬‬ ‫)‪ (2‬ﻛﺴﻲ را ﺳﻼم دادن‪.‬‬ ‫)‪ (3‬ﺟﻮاب ﺳﻼم را دادن)‪.(2‬‬ ‫)‪ (4‬ﺟﻮاب ﻋﻄﺴﻪ را دادن‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﻤﺎز ﮔﺬار ﺧﻮدش ﻋﻄﺴﻪ زد ﭘﺲ ﺧﺎﻣﻮش‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ اﻟﺤﻤﺪﷲ ﮔﻔﺖ ﺑﺎز اﺷﻜﺎﻟﻲ ﻧﺪارد و اﮔﺮ در آﻧﻮﻗﺖ ﻧﮕﻔﺖ ﭘﺲ ﺑﻌﺪ‬ ‫از ﻓﺮاﻏﺖ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (5‬ﺧﻮش ﺧﺒﺮي ﺷﻨﻴﺪه ﺟﻮاﺑﺎً اﻟﺤﻤﺪ ﷲ ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (6‬ﺧﺒﺮ ﺑﺪي و ﻳﺎ ﺧﺒﺮِ ﻣﻮت ﻛﺴﻲ را ﺷﻨﻴﺪه إﻧﺎ ﷲ و إﻧﺎ إﻟﻴﻪ راﺟﻌﻮن ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (7‬ﺟﻮاب اذان دادن)‪.(3‬‬ ‫)‪ (8‬ﻧﺎم اﷲ را ﺷﻨﻴﺪه ﺟﻮاﺑﺎً ﺟﻞّ ﺟﻼﻟﻪ ﮔﻔﺘﻦ)‪.(4‬‬ ‫)‪ (9‬اﺳﻢ ﮔﺮاﻣﻲ ﺳﻴﺪ اﻻﻧﺒﻴﺎء ‪ = 2 3 % 4‬را ﺷﻨﻴﺪه ﺟﻮاﺑﺎً درود‬ ‫ﺷﺮﻳﻒ ﺧﻮاﻧﺪن ﻣﺜﻼً ‪ = 2 3 % 4‬ﮔﻔﺘﻦ)‪.(5‬‬

‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.445‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! + J R| + (2‬ص‪.322‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.100‬‬ ‫)‪ ،R P ] <l (4‬ص‪.420‬‬ ‫)‪ (5‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.99‬‬ ‫‪150‬‬

‫)اﮔﺮ ‪ = 2 3 % 4‬ﻳﺎ ﺟﻞ و ﺟﻼﻟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺖ ﺟﻮاب ﻧﮕﻔﺖ ﭘﺲ‬ ‫ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد(‬

‫در ﻧﻤﺎز ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮدن‬ ‫)‪ (10‬ﺑﻌ ّﻠﺖ‪ ‬ﻳﺎ درد ﻳﺎ ﻣﺼﻴﺒﺘﻲ اﻳﻦ اﻟﻔﺎظ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ “ آه‪ ،‬اوه‪ ،‬اف” ﻳﺎ در ﮔﺮﻳﻪ‬ ‫ﺨﺺ ﺷﻮد ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد)‪ ،(1‬واﮔﺮ در‬ ‫ﻛﺮدن از آواز ﻳﻚ ﺣﺮف ﻣﺸ ّ‬ ‫ﮔﺮﻳﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﺷﻚ ﺑﺮآﻣﺪ‪ ،‬آواز و ﺣﺮوف ﺑﺮ ﻧﻴﺎﻣﺪ ﭘﺲ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮ‬ ‫در ﻧﻤﺎز از ﺧﻮاﻧﺪن آواز اﻣﺎم ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮد و ﺑﺮ زﺑﺎن “آري” ﺟﺎري ﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﺎزﻫﻢ اﺷﻜﺎﻟﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ اﻳﻦ از ﺳﺒﺐ ﺧﺸﻮع ﻫﺴﺖ و اﮔﺮ از ﺳﺒﺐ ﺧﻮش‬ ‫اﻟﺤﺎﻧﻲ اﻣﺎم اﻳﻦ اﻟﻔﺎظ را ﮔﻔﺖ ﭘﺲ ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﮔﺮدﻳﺪ)‪.(2‬‬

‫ﺳﺮﻓﻪ ﻛﺮدن در ﻧﻤﺎز‬ ‫)‪ (11‬از زﺑﺎن ﻣﺮﻳﺾ ﺑﻲ اﺧﺘﻴﺎر آه‪ ،‬اوه ﺑﺮآﻣﺪ ﻧﻤﺎز ﻧﺸﻜﺴﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻋﻄﺴﻪ‪،‬‬ ‫ﺳﺮﻓﻪ آروغ‪ ،‬ﺧﻤﻴﺎزه وﻏﻴﺮه ﺣﺮوﻓﻲ ﻛﻪ ﻣﺠﺒﻮراً ﺑﺮآﻳﺪ ﻣﻌﺎف اﻧﺪ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (12‬در ُﻓﻮت ﻛﺮدن اﮔﺮ آواز ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪ ﭘﺲ ﻣﺜﻞ ﻧﻔﺲ ﺑﻮده ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﻧﻤﻲ‬ ‫ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﻗﺼﺪاً ﻓﻮت ﻛﺮدن ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ و اﮔﺮ دو ﺣﺮوف ﻇﺎﻫﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‬ ‫ﻣﺜﻞ اف‪ ،‬ﺗﻒ ﭘﺲ ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﮔﺮدﻳﺪ)‪،(4‬‬ ‫)‪ (13‬در ﮔﻠﻮ ﺻﺎف ﻛﺮدن اﮔﺮ دو ﺣﺮوف ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪ ﻣﺜﻞ اَخ ﭘﺲ ﻣﻔﺴﺪ اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﻠﻲ! اﮔﺮ ﻋﺬر ﻳﺎ ﻣﻘﺼﺪ ﺻﺤﻴﺤﻲ ﺑﻮد ﻣﺜﻼً ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻮد ﻳﺎ ﺑﺮاي‬ ‫)‪ (1‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.101‬‬ ‫)‪ (2‬در ﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.456‬‬ ‫)‪ (3‬در ﻣﺨﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.416‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (4‬ص‪.427‬‬ ‫‪151‬‬

‫ﺻﺎف ﻛﺮدن آواز ﺧﻮد ﻳﺎ ﻣﻘﺼﺪ ﻓﺘﺢ دادن اﻣﺎم ﺑﻮد ﻳﺎ ﻛﺴﻲ از ﺟﻠﻮ رد‬ ‫ﻣﻲ ﺷﺪ او را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﺮدن ﺑﻮد ﺑﻨﺎ ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺎس در ﺳﺮﻓﻪ ﻛﺮدن ﻫﻴﭻ‬ ‫اﻳﺮادي ﻧﻴﺴﺖ)‪.(1‬‬

‫در ﺟﺮﻳﺎن ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ﭼﻴﺰ ﻳﻜﻪ ﺑﻨﻈﺮ رﺳﻴﺪ‬ ‫)‪ (14‬ﺑﺮ ﻛﺎﻏﺬي ﻳﺎ ﻣﺼﺤﻒ ﺷﺮﻳﻒ ﻳﺎ در ﻣﺤﺮاب وﻏﻴﺮه ﻧﻮﺷﺘﻪ اي را دﻳﺪه‬ ‫ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﺧﻮاﻧﺪ )ﺑﻠﻲ اﮔﺮ از ﺣﻔﻆ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ و ﻣﺼﺤﻒ ﻳﺎ ﻣﺤﺮاب و‬ ‫ﺑﺮ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن اﺳﺖ ﭘﺲ اﻳﺮادي ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺮ ﻛﺎﻏﺬي‬ ‫وﻏﻴﺮه آﻳﺎت ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ آن را دﻳﺪ و ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻣﮕﺮ ﻧﺨﻮاﻧﺪ در آن ﻫﻢ‬ ‫اﻳﺮادي ﻧﻴﺴﺖ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (15‬ﻛﺘﺎب ﻳﺎ ﻣﻀﻤﻮﻧﻲ اﺳﻼﻣﻲ در دوران ﻧﻤﺎز ﻋﻤﺪاً ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن و ارادﺗﺎً درك‬ ‫ﻛﺮدن ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ)‪ ،(3‬اﮔﺮ ﻣﻀﻤﻮن دﻧﻴﻮي ﺑﻮد ﭘﺲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺮاﻫﻴﺖ دارد‪،‬‬ ‫ﻟﻬﺬا در ﻧﻤﺎز ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﺧﻮد را ﻳﺎ ﭘﺎﻛﺖ ﺗﺤﺮﻳﺮي‪ ،‬ﻣﻮﺑﺎﻳﻞ ﻳﺎ ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫وﻏﻴﺮه را ﻃﻮري ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﺷﺎن ﻧﻈﺮ ﻧﻴﻔﺘﺪ ﻳﺎ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﭘﺎرﭼﻪ اي اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺗﺎ ﻣﺴﺘﻮر ﮔﺮدﻧﺪ و ﻧﻴﺰ در دوران ﻧﻤﺎز اﻋﻼﻣﻴﻪ و ﻧﻮﺷﺘﻪ‬ ‫ﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﻧﺼﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ از ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﺑﭙﺮﻫﻴﺰﻳﺪ‪.‬‬

‫)‪ (1‬در ﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.455‬‬ ‫)‪ (2‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.464‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.101‬‬ ‫‪152‬‬

тАля║Чя╗Мя║оя╗│я╗Т я╗Ля╗дя╗Ю я╗Ыя║Ья╗┤я║отАм тАл)тАк (16тАмя╗Ля╗дя╗Ю я╗Ыя║Ья╗┤я║о я╗зя╗дя║О╪▓ ╪▒╪з я╗Уя║Оя║│я║к я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия║к ╪зяоФя║о ╪з╪▓ ╪зя╗Ля╗дя║О┘Д я╗зя╗дя║О╪▓ я╗зя║Тя║Оя║╖я║к ┘Ия╗зя╗к я╗ля╗в я║Ся║о╪з┘КтАм тАл╪зя║╗я╗╝╪н я╗зя╗дя║О╪▓ ╪зя╗зя║ая║О┘Е я║╖я║к┘З я║Ся║Оя║╖я║ктАк ╪МтАмян╝я╗ия║Оя╗зян╜я╗к я╗Ыя╗ия╗ия║к╪й ╪зя╗│я╗ж я╗Ля╗дя╗Ю ╪з╪▓ ╪п┘И╪▒ ╪пя╗│я║к┘З я║╖я║к ┘ИтАм тАля╗Гя╗о╪▒┘К я║Ся╗ия╗Ия║о ╪▒я║│я╗┤я║к┘З я╗Ыя╗к ╪зя╗│я╗ж ╪п╪▒ я╗зя╗дя║О╪▓ я╗зя╗┤я║┤я║ЦтАк ╪МтАмя║Ся╗ая╗Ья╗к ╪зяоФя║о яоФя╗дя║О┘Ж я╗ля╗в я╗Пя║Оя╗Яя║Р я║Ся║отАм тАл╪зя╗│я╗ж я║Ся╗о╪п я╗Ыя╗к ╪п╪▒ я╗зя╗дя║О╪▓ я╗зя╗┤я║┤я║Ц я║Ся║О╪▓я╗ля╗в я╗Ля╗дя╗Ю я╗Ыя║Ья╗┤я║о ╪зя║│я║Ц ┘И ╪зяоФя║о я║Ся╗┤я╗ия╗ия║к┘З ╪▒╪з ╪з╪▓ ╪п┘И╪▒тАм тАля║╖я╗Ъ ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪п╪▒ я╗зя╗дя║О╪▓ ╪зя║│я║Ц я╗│я║О я║зя╗┤я║о╪Я янШя║▓ я╗Ля╗дя╗Ю я╗Чя╗ая╗┤я╗Ю ╪зя║│я║Ц ┘И я╗зя╗дя║О╪▓ я╗Уя║Оя║│я║ктАм тАля╗зя╗дя╗▓ я║╖я╗о╪п)тАк.(1тАмтАм

тАлянШя╗оя║╖я╗┤я║к┘Ж я╗Яя║Тя║О╪│ ╪п╪▒ ╪п┘И╪▒╪з┘Ж я╗зя╗дя║О╪▓тАм тАл)тАк (17тАм╪п╪▒ ╪п┘И╪▒╪з┘Ж я╗зя╗дя║О╪▓ янШя╗┤я║о╪зя╗ля╗ж я╗│я║О я║╖я╗ая╗о╪з╪▒ янШя╗оя║╖я╗┤я║к┘Ж я╗│я║О я╗Яя╗ияоУ ╪▒╪з я║Ся║┤я║Шя╗жтАк.тАмтАм тАл)тАк (18тАм╪п╪▒ я╗зя╗дя║О╪▓ я║│я║Шя║о я║Ся║О╪▓ я║╖я║к┘Ж ┘И ╪▒я╗Ыя╗ия╗▓ ╪▒╪з ╪п╪▒я╗│я╗ж я║гя║Оя╗Яя║Ц ╪зя╗зя║ая║О┘Е ╪п╪з╪п┘Ж я╗│я║О я╗гя╗Шя║к╪з╪▒ я║│я╗ктАм тАля║Ся║О╪▒ я║│я║Тя║дя║О┘Ж ╪зя╖▓ яоФя╗Фя║Шя╗ж ┘Ия╗Чя╗Фя╗к я║СяоХя║м╪▒╪п)тАк.(2тАмтАм

тАл╪п╪▒ я╗зя╗дя║О╪▓ ян╝я╗┤я║░┘К ╪▒╪з я╗Уя║о┘И я║Ся║о╪п┘ЖтАм тАл)тАк (19тАмян╝я╗┤я║░ я║зя╗о╪▒╪пя╗зя╗▓ я╗│я║О я╗зя╗оя║╖я╗┤я║кя╗зя╗▓ я╗гя╗Мя╗дя╗оя╗Яя╗▓ ╪▒╪з я╗гя║Ья╗╝┘Л ┘Пя╗Ыя╗ия║ая║к┘К ╪▒╪з я║Ся║к┘И┘Ж я║Яя╗оя╗│я║к┘Ж я╗Уя║о┘ИтАм тАлтАкюабтАмя║Ся║о╪п я╗│я║О я╗Чя╗Дя║о┘З ╪з┘К ╪п╪▒ ╪пя╗ля╗ж ╪зя╗Уя║Шя║О╪п ┘И я╗Уя║о┘И ╪▒я╗Уя║Ц)тАк.(3тАмтАм тАл)тАк (20тАмя╗Чя║Тя╗Ю ╪з╪▓ я║╖я║о┘И╪╣ я╗зя╗дя║О╪▓ ян╝я╗┤я║░┘К ╪п╪▒ ╪пя╗зя║к╪зя╗зя╗мя║О я╗гя╗оя║Яя╗о╪п я║Ся╗о╪п┘З ╪в┘Ж ╪▒╪з я╗Уя║о┘И я║Ся║о╪п ╪зяоФя║отАм тАл╪зя╗зя║к╪з╪▓╪й я╗│я╗Ъ я╗зя║ия╗о╪п я╗│я║О я║Ся╗┤я║╕я║Шя║о ╪з╪▓ ╪в┘Ж я║Ся╗о╪п янШя║▓ я╗зя╗дя║О╪▓ я╗Уя║Оя║│я║к ┘И ╪зяоФя║о я╗Ыя╗дя║Шя║о ╪з╪▓ я╗зя║ия╗о╪птАм тАля║Ся╗о╪п я╗гя╗Ья║о┘И┘З ╪зя║│я║Ц)тАк.(4тАмтАм тАл)тАк (1тАм╪п╪▒ я╗гя║ия║Шя║О╪▒ я╗гя╗Мя╗к ╪▒╪п ╪зя╗Яя╗дя║дя║Шя║О╪▒тАк ╪МтАм╪мтАк ╪М2тАм╪╡тАк.464тАмтАм тАл)тАк (2тАм╪п╪▒я╗гя║ия║Шя║О╪▒ я╗гя╗Мя╗к ╪▒╪п ╪зя╗Яя╗дя║дя║Шя║О╪▒тАк ╪МтАм╪мтАк ╪М2тАм╪╡тАк.467тАмтАм тАл)тАк QR P ] <l (3тАм╪╡тАк.418тАмтАм тАл)тАк Qc )7) ] ┬В ! + ┬И J R| + (4тАм╪╡тАк.341тАмтАм тАлтАк153тАмтАм

‫)‪ (21‬ﻗﺒﻞ از ﻧﻤﺎز ﭼﻴﺰ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ را ﺧﻮرده ﺑﻮد اﻛﻨﻮن اﺟﺰاي آن در دﻫﺎن ﺑﺎﻗﻲ‬ ‫ﻧﻤﺎﻧﺪه ﻣﮕﺮ در ﻟﻌﺎب دﻫﺎن از اﺛﺮ آن ﭼﻴﺰي ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ از ﻓﺮو ﺑﺮدن آن‬ ‫ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫)‪ (22‬در دﻫﺎن ﺷﻜﺮ وﻏﻴﺮه ﺑﻮد ﻛﻪ آب ﺷﺪ و در ﺣﻠﻖ رﺳﻴﺪه ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ‬ ‫ﺷﺪ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (23‬از دﻧﺪاﻧﻬﺎ ﺧﻮن ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﻒ ﻏﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﭘﺲ از ﻓﺮو ﺑﺮدن ﻧﻤﺎز‬ ‫ﻓﺎﺳﺪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ورﻧﻪ ﻓﺎﺳﺪ اﺳﺖ)‪) ،(2‬ﻋﻼﻣﺖ ﻏﻠﺒﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ در‬ ‫ﺣﻠﻖ ﻣﺰه ﻣﺤﺴﻮس ﮔﺮدﻳﺪ ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﺷﺪه در ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻧﻤﺎز اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺰه‬ ‫اﺳﺖ و در ﺷﻜﺴﺘﻦ وﺿﻮ اﻋﺘﺒﺎر رﻧﮓ؛ ﻟﻬﺬا وﺿﻮ وﻗﺘﻲ ﻣﻲ ﺷﻜﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫رﻧﮓ ﺗﻒ ﻗﺮﻣﺰ ﮔﺮدد و اﮔﺮ ﺗﻒ زرد ﺑﻮد ﭘﺲ وﺿﻮء ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ(‬

‫در دوران ﻧﻤﺎز اﻧﺤﺮاف از ﻗﺒﻠﻪ‬ ‫)‪ (24‬ﺑﻼ ﻋﺬر ﺳﻴﻨﻪ را از ﺳﻤﺖ ﻛﻌﺒﻪ ‪ 45‬درﺟﻪ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از آن ﮔﺮداﻧﺪن ﻧﻤﺎز‬ ‫ﻓﺎﺳﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد اﮔﺮ از ﻋﺬري ﺑﻮد ﭘﺲ ﻓﺎﺳﺪ ﻧﻤﻲ ﮔﺮدد ﻣﺜﻼً ﺣﺪث )ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻦ وﺿﻮ( ﺷﺪ و رو ﮔﺮداﻧﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﻤﺎن اﺷﺘﺒﺎه ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪ ﭘﺲ اﮔﺮ‬ ‫از ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻴﺮون ﻧﺸﺪه ﺑﻮد ﭘﺲ ﻓﺎﺳﺪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد)‪.(3‬‬

‫ﻛﺸﺘﻦ ﻣﺎر در ﻧﻤﺎز‬

‫)‪ Qc PJ ]4 (1‬ج‪ ،1‬ص‪.127‬‬ ‫)‪ (2‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.102‬‬ ‫)‪ (3‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.468‬‬ ‫‪154‬‬

‫)‪ (25‬از ﻛﺸﺘﻦ ﻣﺎر و ﻋﻘﺮب ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ ﺷﻜﻨﺪ ﺗﺎﻛﻪ ﺳﻪ ﻗﺪم رﻓﺘﻪ ﻧﺸﻮد و‬ ‫ﺣﺎﺟﺖ ﺳﻪ ﺿﺮب ﻧﺒﺎﺷﺪ ورﻧﻪ ﻓﺎﺳﺪ ﻣﻲ ﮔﺮدد)‪ ،(1‬ﻛﺸﺘﻦ ﻣﺎر و ﻋﻘﺮب‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻣﺒﺎح اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺟﻠﻮ ﺑﮕﺬرد و ﺧﻮف اﻳﺬا ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ اﻧﺪﻳﺸﺔ ﺿﺮر‬ ‫رﺳﺎﻧﺪن ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﻛﺸﺘﻦ ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (26‬ﺳﻪ ﻣﻮ را ﭘﻲ در ﭘﻲ از ﺟﺎ در آوردن ﻳﺎ ﺳﻪ ﺷﭙﺶ را ﻛﺸﺘﻲ ﻳﺎ ﻳﻚ‬ ‫ﺷﭙﺶ را در ﺳﻪ ﺿﺮب ﻛﺸﺘﻦ ﻧﻤﺎز را ﻓﺎﺳﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و اﮔﺮ ﭘﻲ در ﭘﻲ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد اﻣ‪‬ﺎ ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ)‪.(2‬‬

‫ﺧﺎرﻳﺪن در ﻧﻤﺎز‬ ‫)‪ (27‬در ﻳﻚ رﻛﻦ از ﺳﻪ ﺑﺎر ﺧﺎرﻳﺪن ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﻣﻴﺸﻮد ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺧﺎرﻳﺪ‬ ‫و دﺳﺖ ﺑﺮداﺷﺖ دوﺑﺎره ﺧﺎرﻳﺪ و دﺳﺖ ﺑﺮداﺷﺖ اﻳﻦ دوﺑﺎر ﺷﺪ اﻛﻨﻮن اﮔﺮ‬ ‫ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﺑﺎر ﺳﻮم ﻫﻢ ﺧﺎرﻳﺪ ﭘﺲ ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬اﮔﺮ ﻳﻜﺒﺎر دﺳﺖ‬ ‫را ﮔﺬاﺷﺖ و ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺣﺮﻛﺖ داد ﭘﺲ اﻳﻦ ﻳﻜﺒﺎر ﺧﺎرﻳﺪن ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮد)‪.(3‬‬

‫اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت در ﮔﻔﺘﻦ اﷲ اﻛﺒﺮ‬ ‫)‪ (28‬در ﺗﻜﺒﻴﺮات اﻧﺘﻘﺎﻻت اﻟﻒ اﷲ اﻛﺒﺮ را ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻛﺮد ﻳﻌﻨﻲ آﷲ اﻛﺒﺮ ﻳﺎ آﻛﺒﺮ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻳﺎ ﺑﻌﺪ از “ب” اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد ﻳﻌﻨﻲ “ اﻛﺒﺎر” ﮔﻔﺖ ﭘﺲ ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪ و اﮔﺮ در ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮد ﭘﺲ ﻧﻤﺎز ﻫﺮﮔﺰ ﺷﺮوع ﻧﮕﺮدﻳﺪه‬

‫)‪ QR P ] <l (1‬ص‪.423‬‬ ‫)‪ (2‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.103‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪ ،104‬ﻏﻨﻴﺔ اﻟﻤﺘﻤﻠّﻲ‪ ،‬ص‪423‬‬ ‫‪155‬‬

‫اﺳﺖ)‪ ،(1‬اﻛﺜﺮ ﻣﻜﺒ‪‬ﺮﻳﻦ )ﻳﻌﻨﻲ در ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺮ ﺗﻜﺒﻴﺮات اﻣﺎم ﺑﺎ آواز ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﺗﻜﺒﻴﺮات را رﺳﺎﻧﺪن( اﻳﻦ اﺷﺘﺒﺎه را ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ و اﻳﺸﺎن ﻧﻤﺎز‬ ‫ﺧﻮد را و ﻧﻤﺎز دﻳﮕﺮان را ﻏﺎرت ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ؛ ﻟﻬﺬا ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺣﻜﺎم را‬ ‫ﺧﻮب ﻧﻤﻲ داﻧﺪ او را ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻜﺒ‪‬ﺮ ﻗﺮار داد‪.‬‬ ‫)‪ (29‬در ﻗﺮاﺋﺖ ﻳﺎ اذﻛﺎر ﻧﻤﺎز ﭼﻨﺎن اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﻛﻪ از آن ﻣﻌﻨﻲ ﻓﺎﺳﺪ ﺷﻮد ﻧﻤﺎز‬ ‫ﻓﺎﺳﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد)‪.(2‬‬

‫‪ 33‬ﻣﻜﺮوﻫﺎت ﺗﺤﺮﻳﻤﺔ ﻧﻤﺎز‬ ‫)‪ (1‬ﺑﺎرﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺪن‪ ،‬ﻟﺒﺎس ﺑﺎزي ﻛﺮدن)‪.(3‬‬ ‫)‪ (2‬ﻟﺒﺎس را ﺟﻤﻊ ﻛﺮدن ﻳﺎ ﭘﻬﻦ ﻛﺮدن ﻃﻮري ﻛﻪ اﻣﺮوز ﺑﻌﻀﻲ ﻫﺎ وﻗﺖ رﻓﺘﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺠﺪه ﺷﻠﻮار را از ﺟﻠﻮ ﻳﺎ ﻋﻘﺐ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ)‪ ،(4‬اﮔﺮ ﻟﺒﺎس ﺑﺮ ﺑﺪن‬ ‫ﺑﭽﺴﭙﺪ ﭘﺲ ﺑﺎﻳﻜﺪﺳﺖ ﺑﺎز ﻛﺮدﻧﺶ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﭼﺎدر را ﺑﺮﺷﺎﻧﻬﺎ آوﻳﺰان ﻛﺮدن‬ ‫)‪ (3‬ﺳﺪ‪‬ل ﻳﻌﻨﻲ آوﻳﺰان ﻛﺮدن ﻟﺒﺎس ﻣﺜﻼً ﺑﺮ ﺳﺮ ﻳﺎ ﺷﺎﻧﻪ ﭼﺎدر ﻳﺎ ﺷﺎل را‬ ‫ﻃﻮري اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﻛﻨﺎرش آوﻳﺰان ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻲ اﮔﺮ ﻳﻚ ﺳﺮِ ﺷﺎل را‬

‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪177‬‬ ‫)‪ (2‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪473‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.104‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (4‬ص‪.337‬‬ ‫‪156‬‬

‫ﺑﺮ ﺷﺎﻧﺔ دﻳﮕﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻪ و ﻳﻚ ﺳﺮ دﻳﮕﺮش در ﺟﻠﻮ آوﻳﺰان ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ‬ ‫اﻳﺮادي ﻧﺪارد)‪.(1‬‬ ‫)‪ (4‬اﻣﺮوز ﺑﻌﻀﻲ اﺷﺨﺎص ﺑﺮ ﻳﻚ ﺷﺎﻧﻪ ﻃﻮري ﺷﺎل ﻣﻲ ﮔﺬارﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺮ‬ ‫آن ﺑﺮ ﺷﻜﻢ آوﻳﺰان اﺳﺖ و دﻳﮕﺮش ﺑﺮ ﭘﺸﺖ آوﻳﺰان اﺳﺖ اﻳﻦ ﻃﻮر ﻧﻤﺎز‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻣﻜﺮوه ﺗﺤﺮﻳﻤﻲ اﺳﺖ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (5‬از دو آﺳﺘﻴﻦ اﮔﺮ ﻳﻜﻲ ﻫﻢ از ﻧﺼﻒ ﺑﻨﺪ دﺳﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﻧﻤﺎز ﻣﻜﺮوه‬ ‫ﺗﺤﺮﻳﻤﻲ اﺳﺖ)‪.(3‬‬

‫ﺷﺪت ﺣﺎﺟﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫)‪ (6‬ﺷﺪت ادرار‪ ،‬ﻏﺎﺋﻂ ﻳﺎ ﺑﺎد اﮔﺮ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻧﻤﺎز ﺑﻮد ﭘﺲ در ﺻﻮرت‬ ‫وﺳﻌﺖ وﻗﺖ ﺷﺮوع ﻛﺮدن ﻧﻤﺎز ﮔﻨﺎه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻲ! اﮔﺮ وﻗﺖ ﭼﻨﺎن ﺗﻨﮓ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ و وﺿﻮ ﻛﺮدن ﻧﻤﺎز ﻗﻀﺎء ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﻤﺎز را‬ ‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ واﮔﺮ اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ در اﺛﻨﺎي ﻧﻤﺎز ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ ﺑﻨﺎء‪ ‬اﮔﺮ در وﻗﺖ‬ ‫ﮔﻨﺠﺎﻳﺶ ﺑﻮد ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻧﻤﺎز واﺟﺐ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ درﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﮔﻨﻬﮕﺎر‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮد)‪.(4‬‬

‫ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺳﻨﮕﻬﺎ در ﻧﻤﺎز‬ ‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.488‬‬ ‫)‪ (2‬ﺑﻬﺎرﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،‬ﺣﺼﻪ‪ ،3‬ص‪.165‬‬ ‫)‪ (3‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪ 488‬ﺗﺎ ‪.490‬‬ ‫)‪ (4‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪492‬‬ ‫‪157‬‬

‫)‪ (7‬در اﺛﻨﺎي ﻧﻤﺎز ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺳﻨﮕﻬﺎ ﻣﻜﺮوه ﺗﺤﺮﻳﻤﻲ اﺳﺖ)‪.(1‬‬ ‫ﺣﻀﺮت ﺟﺎﺑﺮ رﺿﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﻨﻪ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬ﻣﻦ در ﻣﻮرد ﻟﻤﺲ ﻛﺮدن‬ ‫ﺳﻨﮕﻬﺎ در اﺛﻨﺎي ﻧﻤﺎز از ﺑﺎرﮔﺎه رﺳﺎﻟﺖ ﺳﻮال ﻛﺮدم‪ ،‬ارﺷﺎد ﮔﺮدﻳﺪ‪ :‬ﻳﻜﺒﺎر و اﮔﺮ‬ ‫ازﻳﻦ ﻧﺠﺎت ﻳﺎﻓﺘﻴﺪ ﭘﺲ از ﻳﻜﺼﺪ ﺷﺘﺮ ﺳﻴﺎه ﭼﺸﻢ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ)‪.(2‬‬ ‫ﺑﻠﻲ! اﮔﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺳﻨﺖ ﺳﺠﺪه اداء ﺷﺪه ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭘﺲ ﻳﻜﺒﺎر اﺟﺎزة‬ ‫ﺑﺮداﺷﺘﻦ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺑﺪون ﺑﺮداﺷﺘﻦ واﺟﺐ اداء ﻧﻤﻲ ﺷﺪ ﭘﺲ ﺑﺮداﺷﺘﻦ واﺟﺐ‬ ‫اﺳﺖ اﮔﺮﭼﻪ ﺑﻴﺶ از ﻳﻜﺒﺎر ﺣﺎﺟﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫اﻧﮕﺸﺘﺎن را ﺑﺼﺪا در آوردن‬ ‫)‪ (8‬در ﻧﻤﺎز اﻧﮕﺸﺘﺎن را ﺑﺼﺪا در آوردن)‪.(3‬‬ ‫ﺧﺎﺗﻢ اﻟﻤﺤﻘﻘﻴﻦ ﺣﻀﺮت ﻋﻼﻣﻪ اﺑﻦ ﻋﺎﺑﺪﻳﻦ ﺷﺎﻣﻲ ‪ 2 3 % ]$‬‬ ‫ﻓﺮﻣﻮده اﻧﺪ‪ :‬رواﻳﺖ اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎﺟﺪار ﻣﺪﻳﻨﻪ ‪ = 2 3 % 4‬‬ ‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬در ﻧﻤﺎز اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺻﺪا در ﻧﻴﺎورﻳﺪ‬

‫)‪(4‬‬

‫ﺑﺤﻮاﻟﻪ ﻣﺠﺘﺒﻲ‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ ﮔﺮدﻳﺪه ﺳﻠﻄﺎن دوﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺷﻬﻨﺸﺎه ﻛﻮن وﻣﻜﺎن‪ ،‬رﺣﻤﺖ ﻋﺎﻟﻤﻴﺎن ‪ 4‬‬ ‫ ‪ = 2 3 %‬در ﻣﻮﻗﻊ اﻧﺘﻈﺎر ﻧﻤﺎز از ﺑﻪ ﺻﺪا در آوردن اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻣﻨﻊ‬ ‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻣﺰﻳﺪ در ﻳﻚ رواﻳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮﻗﻊ رﻓﺘﻦ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز از ﺻﺪا در‬ ‫آوردن اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻣﻨﻊ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ از اﻳﻦ اﺣﺎدﻳﺚ ﻣﺒﺎرﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻪ ﺣﻜﻢ ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪ‪:‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (1‬ص‪338‬‬ ‫)‪ ،52/2 QR d + T ] & Q T 6 V /W Q X #& d 74 (2‬اﻟﺤﺪﻳﺚ )‪.(897‬‬ ‫)‪ (3‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.493‬‬ ‫)‪ ،514/1 Q T ` D9 + & Q PF Q ' + #& #< (4‬ﺷﻤﺎرة ﺣﺪﻳﺚ )‪.(965‬‬ ‫‪158‬‬

‫)اﻟﻒ( در اﺛﻨﺎي ﻧﻤﺎز و ﺗﻮاﺑﻊ آن ﻣﺜﻼً در ﺣﺎل رﻓﺘﻦ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز در اﻧﺘﻈﺎر ﻧﻤﺎز‬ ‫ﺑﻮدن اﻧﮕﺸﺘﺎن را ﺑﻪ ﺻﺪا در آوردن ﻣﻜﺮوه ﺗﺤﺮﻳﻤﻲ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)ب( ﺑﻴﺮون از ﻧﻤﺎز )ﻳﻌﻨﻲ در ﺗﻮاﺑﻊ ﻧﻤﺎز ﻫﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ( ﺑﺪون ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻪ ﺻﺪا‬ ‫درآوردن اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻣﻜﺮوه ﺗﻨﺰﻳﻬﻲ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)ج( ﺑﻴﺮون از ﻧﻤﺎز ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺣﺎﺟﺘﻲ ﻣﺜﻼً ﺑﺮاي آرام ﺑﺨﺸﻴﺪنِ اﻧﮕﺸﺘﺎن اﻧﮕﺸﺘﺎن‬ ‫را ﺑﻪ ﺻﺪا در آوردن ﻣﺒﺎح )ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻼﻛﺮاﻫﺖ ﺟﺎﺋﺰ( اﺳﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (9‬اﻧﮕﺸﺘﺎن را درﻫﻢ ﭘﻴﭽﺎﻧﺪن )ﻳﻌﻨﻲ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻳﻜﺪﺳﺖ را در اﻧﮕﺸﺘﺎن دﺳﺖ‬ ‫)‪(2‬‬

‫دﻳﮕﺮ داﺧﻞ ﻛﺮدن( ‪ ،‬ﺗﺎﺟﺪار ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺻﻠّﻰ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﻠﻴﻪ وآﻟﻪ وﺳﻠّﻢ‬

‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ارادة رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻴﺮون ﺷﺪ ﭘﺲ اﻧﮕﺸﺘﺎن‬ ‫ﻳﻜﺪﺳﺖ را در اﻧﮕﺸﺘﺎن دﺳﺖ دﻳﮕﺮ داﺧﻞ ﻧﻜﻨﺪ ﺑﻲ ﺷﻚ اﻳﻦ ﻫﻢ در‬ ‫ﺣﻜﻢ ﻧﻤﺎز اﺳﺖ)‪ ،(3‬وﻗﺖ رﻓﺘﻦ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز و در اﻧﺘﻈﺎر ﻧﻤﺎز ﺑﻮدن ﻫﻢ در‬ ‫اﻳﻦ ﻫﺮ دو ﻣﻜﺮوه ﺗﺤﺮﻳﻤﻲ اﺳﺖ)‪.(4‬‬

‫دﺳﺖ ﺑﻜﻤﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ ‫)‪ (10‬ﺑﺪون ﻧﻤﺎز ﻫﻢ )ﺑﻼﻋﺬر( ﺑﺮ ﻛﻤﺮ )ﻳﻌﻨﻲ در وﺳﻂ ﻫﺮ دو ﭘﻬﻠﻮ ﻧﺒﺎﻳﺪ دﺳﺖ‬ ‫ﮔﺬاﺷﺖ)‪ ،(5‬ﻣﺤﺒﻮبِ ﺧﺪا ﻋﺰوﺟﻞ و ﺻﻠّﻰ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﻠﻴﻪ وآﻟﻪ وﺳﻠّﻢ ارﺷﺎد ﻣﻲ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬دﺳﺖ ﺑﺮ ﻛﻤﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ راﺣﺖ ﻛﺮدن ﺟﻬﻨﻤﻴﺎن اﺳﺖ)‪ ،(6‬ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ‬ ‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.409‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (2‬ص‪.338‬‬ ‫)‪ ،320/6 Q O #& 5 F h9 ! Q /-D < + QI6<! #& $ + < + (3‬اﻟﺤﺪﻳﺚ )‪.(18126‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! + J R| + (4‬ص‪.346‬‬ ‫)‪ (5‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪494‬‬ ‫)‪ ،408/2 Q T KP ] L F & Q PF QRu@ 6 c D #< (6‬اﻟﺤﺪﻳﺚ )‪.(3566‬‬ ‫‪159‬‬

тАля╗Уя╗Мя╗Ю я╗│я╗мя╗о╪пя╗│я║О┘Ж ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪вя╗зя╗мя║О я║Яя╗мя╗ия╗дя╗▓ ╪зя╗зя║к ┘И╪▒я╗зя╗к я║Ся║о╪з┘К я║Яя╗мя╗ия╗дя╗▓ я╗ля║О ╪п╪▒ я║Яя╗мя╗ия╗в ян╝я╗ктАм тАл╪▒╪зя║гя║Шя╗▓ ╪зя║│я║Ц!)тАк.(1тАмтАм

тАля║Ся╗к я╗Гя║о┘Б ╪вя║│я╗дя║О┘Ж я╗зяоХя║О┘З я╗Ыя║о╪п┘ЖтАм тАл)тАк(2тАмтАм

тАл)тАк (11тАмя║Ся╗к я╗Гя║о┘Б ╪вя║│я╗дя║О┘Ж я╗зяоХя║О┘З я╗Ыя║о╪п┘Ж тАк .тАмя╗гя║дя║Тя╗о╪и я║зя║к╪з я║╗я╗а┘Ся╗░ ╪зя╖▓ я║Чя╗Мя║Оя╗Яя╗░ я╗Ля╗ая╗┤я╗к ┘И╪вя╗Яя╗к ┘Ия║│ ┘Ся╗ая╗втАм

тАля╗гя╗▓ я╗Уя║оя╗гя║Оя╗│я╗ия║ктАк :тАмян╝я╗к я║зя╗о╪зя╗ля║к я║Ся╗о╪п я║гя║О┘Д ╪в┘Ж я╗Ыя║┤я║Оя╗зя╗▓ я╗Ыя╗к ╪п╪▒ я╗зя╗дя║О╪▓ ян╝я║╕я╗дя║О┘Ж я║╖я║О┘Ж ╪▒╪зтАм тАля║Ся╗Дя║о┘Б ╪вя║│я╗дя║О┘Ж я║Ся╗ая╗ия║к я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия╗ия║к ╪з╪▓я╗│я╗ж я╗Ля╗дя╗Ю я║СянЩя║оя╗ля╗┤я║░я╗зя║к я╗│я║О ян╝я║╕я╗дя║О┘Ж я║╖я║О┘Ж ╪з╪▓ я║Ся╗┤я╗жтАм тАля║Ся║о╪п┘З я║зя╗о╪зя╗ля║к я║╖я║к)тАк.(3тАмтАм тАл)тАк (12тАм╪▒┘И┘К я║Ся╗мя║о я╗Гя║о┘Б я╗Ыя║о╪п┘З я╗зяоХя║О┘З я╗Ыя║о╪п┘ЖтАк ╪МтАмян╝я╗к я╗ля╗дя║Ф ╪▒┘И┘К ╪▒╪з яоФя║╕я║Шя║Оя╗зя║к я╗│я║О ╪зя╗зя║кя╗Ыя╗▓тАм тАля║╗я╗о╪▒╪к ╪▒╪з яоФя║о╪п╪зя╗зя║к я╗│я║О я║Ся║к┘И┘Ж яоФя║о╪п╪зя╗зя║к┘Ж ╪▒┘И┘К я║Чя╗ия╗мя║О ян╝я║╕я╗в я╗ля║О ╪▒╪з я╗ля║о я╗Гя║о┘Б я╗Ыя║о╪п┘ЗтАм тАля║Ся╗╝ я║┐я║о┘И╪▒╪к я╗зяоХя║О┘З я╗Ыя║о╪п┘Ж я╗гя╗Ья║о┘И┘З я║Чя╗ия║░я╗│я╗мя╗▓ ╪зя║│я║Ц ┘И ╪зяоФя║о я║Ся╗ия║О я║Ся║о я║┐я║о┘И╪▒я║Чя╗▓ я║Ся║Оя║╖я║ктАм тАл)тАк(4тАмтАм

тАл╪зя╗│я║о╪з╪п┘К я╗зя║к╪з╪▒╪п тАк ╪МтАмя║Чя║Оя║Яя║к╪з╪▒ я╗гя║кя╗│я╗ия╗к я╗Чя║о╪з╪▒ я╗Чя╗ая║Р ┘И я║│я╗┤я╗ия╗к я║╗я╗а┘Ся╗░ ╪зя╖▓ я║Чя╗Мя║Оя╗Яя╗░ я╗Ля╗ая╗┤я╗к ┘И╪вя╗Яя╗к ┘Ия║│я╗а┘Ся╗втАм

тАл┘Ия║│я╗а┘Ся╗в я╗гя╗▓ я╗Уя║оя╗гя║Оя╗│я╗ия║ктАк :тАм╪в┘Ж я║Ся╗ия║к┘З ╪з┘К я╗Ыя╗к ╪п╪▒ я╗зя╗дя║О╪▓ я║Ся╗о╪п┘З ┘Ия║Чя║О╪▓я╗гя║Оя╗зя╗▓ я╗Ыя╗к ╪зя╗│я╗ия╗Дя║о┘Б ┘ИтАм тАля║Яя╗к я╗гя╗▓тАм тАл╪вя╗зя╗Дя║о┘Б я╗зяоХя║О┘З я╗зя╗дя╗▓ я╗Ыя╗ия║к ╪▒я║гя╗дя║Ц я╗ля║О┘К я║зя║к╪з┘Ия╗зя║к я║зя║О╪╡ я║Ся║┤я╗о┘К ╪з┘И я╗гя║Шя╗о тАкюаетАмтАм тАляоФя║о╪пя╗зя║ктАк ╪МтАм┘Ия╗Чя║Шя╗▓ я╗Ыя╗к ╪в┘Ж я║Ся╗ия║к┘З ╪▒┘И┘К яоФя║о╪п╪зя╗зя║к ╪▒я║гя╗дя║Ц я║зя║к╪з┘Ия╗зя║к я╗ля╗в ╪з╪▓ ╪з┘И я║Ся║о я╗гя╗▓тАм тАляоФя║о╪п╪п)тАк0(5тАмтАм тАл)тАк (1тАмя║гя║Оя║╖я╗┤я╗к я║Ся╗мя║О╪▒ я║╖я║оя╗│я╗Мя║ЦтАк ╪МтАмя║гя║╝я╗ктАк ╪М3тАм╪╡тАк.115тАмтАм тАл)тАк (2тАм╪зя╗Яя║Тя║дя║о ╪зя╗Яя║о╪зя║Ля╗ЦтАк ╪МтАм╪мтАк ╪М2тАм╪╡тАк.38тАмтАм тАл)тАк ╪М265/1 Q T ┬П ┬Хb 6 Z/ & Q( ,W PF Qc ┬Ц d 74 (3тАм╪зя╗Яя║дя║кя╗│я║Ъ )тАк.(750тАмтАм тАл)тАк (4тАмя╗Ля║Оя╗Яя╗дяоХя╗┤я║о┘КтАк ╪МтАм╪мтАк ╪М1тАм╪╡тАк.106тАмтАм тАл)тАк Q T ┬Б JP : & Q PF QG┬Ч G ┬О0 #< (5тАм╪мтАк ╪М1тАм╪╡тАк ╪М344тАм╪зя╗Яя║дя║кя╗│я║Ъ )тАк.(909тАмтАм тАлтАк160тАмтАм

‫)‪ (13‬ﻣﺮد را ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺳﺎق دﺳﺖ)‪.(1‬‬

‫ﺑﺴﻮي ﻧﻤﺎزي ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن‬ ‫)‪ (14‬رو ﺑﺮوي ﻛﺴﻲ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن‪ ،‬ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ روي ﺑﻄﺮف ﻧﻤﺎزي ﻛﺮدن‬ ‫ﻧﺎﺟﺎﺋﺰ و ﮔﻨﺎه اﺳﺖ اﮔﺮ روي ﻛﺴﻲ ﻗﺒﻼً ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﺮف ﺑﻮده و اﻛﻨﻮن‬ ‫ﻛﺴﻲ رو ﺑﺮوي او ﻧﻤﺎز را ﺷﺮوع ﻧﻤﺎﻳﺪ ﭘﺲ ﺷﺮوع ﻛﻨﻨﺪة ﻧﻤﺎز ﮔﻨﻬﮕﺎر‬ ‫ﺑﻮده و ﺑﺮ ﻫﻤﺎن ﻧﻤﺎزي ﻛﺮاﻫﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ورﻧﻪ ﺑﺮ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻨﺪه ﮔﻨﺎه و‬ ‫ﻛﺮاﻫﺖ اﺳﺖ)‪ ،(2‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﺳﻼم دادن ﺟﻤﺎﻋﺖ روي ﺑﻄﺮف ﻛﺴﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ آن ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ ﻛﺮده او را ﻧﮕﺎه ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﻐﺮض ﺑﻴﺮون‬ ‫رﻓﺘﻦ رو ﺑﺮوي آن اﻳﺴﺘﺎده ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﺮّد ﺳﻼم ﮔﺮداﻧﻴﺪن او رد ﺑﺸﻮم ﻳﺎ رو‬ ‫ﺑﺮوي ﻧﻤﺎزي ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻳﺎ اﻳﺴﺘﺎده اﻋﻼن ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬درس ﻣﻲ دﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺎن ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﺪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﺷﺨﺎص ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (15‬در ﻧﻤﺎز ﺑﻴﻨﻲ و دﻫﻦ را ﺑﺴﺘﻦ)‪.(3‬‬ ‫)‪(4‬‬

‫)‪ (16‬ﺑﻼﺿﺮورت ﺑﻠﻐﻢ را ﺑﻴﺮون آوردن‬

‫)‪ (17‬ﻗﺼﺪاً ﺧﻤﻴﺎزه ﻛﺮدن)‪) (5‬اﮔﺮ ﺧﻮد ﺑﺨﻮد آﻣﺪ اﻳﺮادي ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﻛﺮدن ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ( ﻣﺤﺒﻮب ﺧﺪا ﺻﻠّﻰ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﻠﻴﻪ وآﻟﻪ وﺳﻠّﻢ ﻣﻲ‬

‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.496‬‬ ‫)‪ (2‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.496‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.106‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (4‬ص‪.339‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! + J R| + (5‬ص‪.354‬‬ ‫‪161‬‬

‫ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ را در ﻧﻤﺎز ﺧﻤﻴﺎزه آﻣﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﺋﻴﻜﻪ اﻣﻜﺎن دارد‬ ‫ﺟﻠﻮ ﮔﻴﺮي وﺿﺒﻂ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ ﺷﻴﻄﺎن در دﻫﻦ داﺧﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد)‪.(1‬‬ ‫)‪ (18‬ﻗﺮآن را ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺧﻮاﻧﺪن ﻣﺜﻼً در رﻛﻌﺖ او‪‬ل ﺳﻮرة ﺗ ‪‬ﺒﺖ را ﺧﻮاﻧﺪه و در‬ ‫رﻛﻌﺖ دوم اذا ﺟﺎء را ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (19‬واﺟﺒﻲ را ﺗﺮك ﻛﺮدن)‪ (2‬ﻣﺜﻼً در ﻗﻮﻣﻪ و ﺟﻠﺴﻪ ﻗﺒﻞ از راﺳﺖ ﻛﺮدن ﻛﻤﺮ‬ ‫ﺑﺮﻛﻮع ﻳﺎ ﺳﺠﺪة دوم رﻓﺘﻦ)‪ ،(3‬درﻳﻦ ﮔﻨﺎه ﺗﻌﺪاد ﺧﺎص ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻠﻮث‬ ‫ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲ آﻳﻨﺪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺑﺎﻳﺪ داﺷﺖ! آﻧﭽﻪ ﻧﻤﺎزﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺧﻮاﻧﺪه‬ ‫ﺷﺪه اﻧﺪ اﻋﺎدة ﻫﻤﻪ واﺟﺐ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (20‬ﻋﻼوه از ﻗﻴﺎم در ﻣﻮﻗﻊ دﻳﮕﺮي ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ را ﺧﻮاﻧﺪن)‪.(4‬‬ ‫)‪ (21‬ﺑﻪ ﻣﺠﺮد رﻓﺘﻦ ﺑﺮﻛﻮع ﻗﺮاﺋﺖ را ﺗﻤﺎم ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (22‬ﻣﻘﺘﺪي ﻗﺒﻞ از اﻣﺎم ﺑﺮﻛﻮع و ﺳﺠﻮد رﻓﺘﻦ ﻳﺎ ﺳﺮ را ﻗﺒﻞ از اﻣﺎم ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﻛﺮدن)‪.(5‬‬ ‫ﺣﻀﺮت ﺳﻴﺪﻧﺎ اﻣﺎم ﻣﺎﻟﻚ از ﺳﻴﺪﻧﺎ اﺑﻮ ﻫﺮﻳﺮه رﺿﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﻨﻪ رواﻳﺖ‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺎﺟﺪار ﻣﺪﻳﻨﻪ ‪ = 2 3 % 4‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ‬ ‫از اﻣﺎم ﺳﺮ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮده و ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻛﺮده ﻣﻮي ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ او در دﺳﺖ ﺷﻴﻄﺎن‬ ‫اﺳﺖ)‪ ،(6‬از ﺣﻀﺮت ﺳﻴﺪﻧﺎ اﺑﻮ ﻫﺮﻳﺮه رﺿﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﻨﻪ رواﻳﺖ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫)‪ Q w *3 & Q S | LX PF Q + d 74 (1‬ص‪ ،1597‬اﻟﺤﺪﻳﺚ )‪.(2995-59‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! + J R| + (2‬ص‪.345‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪،1‬ص‪.107‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! + J R| + (4‬ص‪.351‬‬ ‫)‪ (5‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪، 2‬ص‪.513‬‬ ‫)‪ ،102/1 Q + I6| 0 Z/ #+ I J9 + & Q PF QH + + + (6‬اﻟﺤﺪﻳﺚ )‪.(212‬‬ ‫‪162‬‬

тАля╗гя║дя║Тя╗о╪и я║зя║к╪з тАк = 2 3 % 4тАмя╗гя╗▓ я╗Уя║оя╗гя║Оя╗│я╗ия║ктАк :тАмя║╖я║ия║╝я╗▓ я╗Ыя╗к я╗Чя║Тя╗Ю ╪з╪▓ ╪зя╗гя║О┘ЕтАм тАля║│я║о ╪▒╪з я║Ся╗ая╗ия║к я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия║к ╪з╪▓ ╪зя╗│я╗ж я╗зя╗дя╗▓ я║Чя║оя║│я║к я╗Ыя╗к я║зя║к╪з┘Ия╗зя║к я║│я║о╪┤ ╪▒╪з ян╝я╗о┘Ж я║│я║о┘Р я║зя║отАм тАляоФя║о╪п╪зя╗зя║к)тАк.(1тАмтАм

тАля║╗я╗о╪▒╪к я╗ля╗дян╜я╗о┘Ж я║зя║отАм тАля║гя╗Ая║о╪к я║│я╗┤я║кя╗зя║О ╪зя╗гя║О┘Е ┘Оя╗зя╗отАкюаатАм┘И┘Р┘К тАк 2 3 % ]$тАмя║Ся║о╪з┘К ╪вя╗гя╗оя║зя║Шя╗ж я║гя║кя╗│я║ЪтАм тАля╗зя║░╪пя╗│я╗Ъ я║╖я║ия║║ я║зя╗┤я╗ая╗▓ я╗гя║╕я╗мя╗о╪▒┘К я║Ся╗к ╪пя╗гя║╕я╗Ц ╪▒я╗Уя║Ц ╪в┘Ж я║╖я║ия║║ я║Ся║о я║╗я╗о╪▒я║Чя║╢ янШя║о╪п┘ЗтАм тАл╪зя╗зя║к╪зя║зя║Шя╗к я║Чя║к╪▒я╗│я║▓ я╗гя╗▓ я╗Ыя║о╪птАк ╪МтАмя╗гя║кя║Чя╗мя║О я╗зя║░╪п ╪з┘И я╗Ыя╗в ┘И я║Ся╗┤я║╢ ╪зя║гя║О╪пя╗│я║Ъ ╪вя╗гя╗оя║зя║Ц я╗гяоХя║отАм тАля║╗я╗о╪▒╪к ╪зя║│я║Шя║О╪п╪┤ ╪▒╪з я╗зя║кя╗│я║к я║Ся╗Мя║к ╪з╪▓ яоФя║мя║╖я║Ц я╗гя║к╪к я╗гя║кя╗│я║к┘К ╪в┘Ж я╗гя║дя║ктАкюаетАм╪л ╪пя╗│я║к я╗Ыя╗к ╪зя╗гя║О┘ЕтАм тАля╗зя╗о┘И┘К тАк 2 3 % ]$тАм╪▒╪з я║зя╗┤я╗ая╗▓ я║зя╗о╪зя╗ля║╢ я╗Ля╗ая╗в┘Р я║гя║кя╗│я║Ъ ╪зя║│я║Ц янШя║▓ я╗│я╗Ъ ╪▒┘И╪▓тАм тАлянШя║о╪п┘З ╪▒╪з ╪з╪▓ я║╗я╗о╪▒я║Чя║╢ я║Ся║о╪п╪зя║╖я║ЦтАк ╪МтАм╪зя╗гя║О┘Е я╗зя╗о┘И┘К тАк 2 3 % ]$тАм╪пя╗│я║к я╗Ыя╗к ╪зя╗│я╗жтАм тАлян╝я╗┤я║┤я║Ц! я║╗я╗о╪▒╪к я╗ля╗дян╜я╗о┘Ж я║зя║о! ╪в┘Ж я╗гя║дя║к╪л я╗Уя║оя╗гя╗о╪птАк :тАм╪з┘К я║╗я║Оя║гя║Тя║░╪з╪п┘З! ╪п╪▒ ╪зя║Ыя╗ия║О┘КтАм тАля║Яя╗дя║Оя╗Ля║Ц ╪з╪▓ я║│я║Тя╗Шя║Ц я╗Ыя║о╪п┘Ж ╪зя╗гя║О┘Е я║Ся║Шя║о╪│ я╗Ыя╗к ┘Ия╗Чя║Шя╗▓ я╗Ыя╗к ╪зя╗│я╗ж я║гя║кя╗│я║Ъ я║Ся║кя║│я║Шя╗в ╪▒я║│я╗┤я║к я╗гя╗жтАм тАл╪в┘Ж ╪▒╪з я║Ся║Оя╗Ля║Ъ я╗Ля║к┘Е я║╗я║дя║Ц я║Ся╗Мя╗Ая╗▓ ╪▒╪з┘Ия╗│я║О┘Ж ╪п┘И╪▒ ╪з╪▓ я╗Чя╗┤я║О╪│ ╪п╪зя╗зя║┤я║Шя╗в╪Ы я║Ся╗ия║О я║Ся║оя╗│я╗ж я╗гя╗жтАм тАля╗Чя║╝я║к╪з┘Л я║Ся║о╪зя╗гя║О┘Е я║│я║Тя╗Шя║Ц я║Яя║┤я║Шя╗втАк ╪МтАмянШя║▓ я║╗я╗о╪▒я║Чя╗в ян╝я╗ия╗┤я╗ж яоФя║о╪пя╗│я║к я╗Ыя╗к я║╖я╗дя║О я╗гя╗╝я║гя╗Ия╗к я╗гя╗▓тАм тАля╗Уя║оя╗гя║Оя║Ля╗┤я║к)тАк.(2тАмтАм тАл)тАк (23тАмя║Ся║О┘Ия║Яя╗о╪п ╪п╪зя║╖я║Шя╗ж я╗Яя║Тя║О╪│ ╪пя╗│яоХя║о я║Чя╗ия╗мя║О я║Ся║Оя║╖я╗ая╗о╪з╪▒ я╗│я║О я╗Яя╗ияоУ я╗зя╗дя║О╪▓ я║зя╗о╪зя╗зя║к┘ЖтАк.тАмтАм

тАл)тАк Q ┬Л ..i-F & +┬Ы ┬Щ6 ┬Н ┬Ь & Q PF Q + d 74 (1тАм╪╡тАк ╪М228тАм╪зя╗Яя║дя║кя╗│я║Ъ )тАк.(427-114тАмтАм тАл)тАк (2тАмя║Ся╗мя║О╪▒ я║╖я║оя╗│я╗Мя║ЦтАк ╪МтАмя║гя║╝я╗ктАк ╪М3тАм╪╡тАк.95тАмтАм тАлтАк163тАмтАм

‫)‪ (24‬ﺑﺨﺎﻃﺮِ آﻣﺪن دوﺳﺘﻲ ﻃﻮﻳﻞ ﻛﺮدن ﻧﻤﺎز ﺗﻮ ‪‬ﺳﻂ اﻣﺎم‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻋﺎﻧﺖ در‬ ‫ﻧﻤﺎز آن ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻗﺪر ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﺗﺴﺒﻴﺢ ﻃﻮل داد ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﻴﺴﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (25‬ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻣﻐﻀﻮﺑﻪ ﻳﻌﻨﻲ )زﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺰور ﻏﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ( ﻳﺎ‪،‬‬ ‫)‪ (26‬ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻗﺎﺑﻞ زرع دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در آن ﻛﺸﺎورزي ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﻳﺎ‪،‬‬ ‫)‪ (27‬ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﺷﺨﻢ ﺷﺪه ﻛﺸﺎورزي)‪،(2‬‬ ‫)‪ (28‬ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن رو ﺑﺮوي ﻗﺒﺮ درﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﮔﺬار و ﻗﺒﺮ ﺳﺘﺮه اي ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ )‪.(3‬‬ ‫)‪ (29‬در ﻋﺒﺎدت ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻛﻔﺎر ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻠﻜﻪ رﻓﺘﻦ ﻫﻢ در آﻧﺠﺎ ﻣﻤﻨﻮع‬ ‫اﺳﺖ)‪.(4‬‬ ‫)‪ (30‬ﻟﺒﺎس ﺑﺮ ﻋﻜﺲ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻳﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﺮده ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن‪.‬‬ ‫)‪ (31‬ﻳﻘﺔ ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﺑﺎز ﺑﻮدن ﻃﻮري ﻛﻪ ﺳﻴﻨﻪ دﻳﺪه ﺷﻮد ﻣﻜﺮوه ﺗﺤﺮﻳﻤﻲ اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﻠﻲ اﮔﺮ در زﻳﺮ آن ﻟﺒﺎس دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻮاﺳﻄﺔ آن ﺳﻴﻨﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﭘﺲ ﻣﻜﺮوه ﺗﻨﺰﻳﻬﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻤﺎز و ﺗﺼﺎوﻳﺮ‬ ‫)‪ (32‬ﻟﺒﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﻋﻜﺲ )ﺗﺼﻮﻳﺮ( ﺟﺎﻧﺪار ﺑﺎﺷﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫ﻣﻜﺮوه ﺗﺤﺮﻳﻤﻲ اﺳﺖ)‪.(5‬‬ ‫)‪ (1‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ، 1‬ص‪.107‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! + J R| + (2‬ص‪ ،258‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.52‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.107‬‬ ‫)‪ (4‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.53‬‬ ‫)‪ (5‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.502‬‬ ‫‪164‬‬

‫)‪ (33‬ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﻤﺎز ﮔﺬار ﻳﺎ ﺟﺎي ﺳﺠﺪه ﻳﺎ ﺟﻠﻮ ﻳﺎ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻳﺎ ﭼﭗ ﺗﺼﻮﻳﺮ‬ ‫ﺟﺎﻧﺪار آوﻳﺰان ﺑﻮدن ﻣﻜﺮوه ﺗﺤﺮﻳﻤﻲ اﺳﺖ و در ﻋﻘﺐ ﻧﻤﺎز ﮔﺬارﻫﻢ‬ ‫ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ ﻣﮕﺮ از ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﻛﻤﺘﺮ اﮔﺮ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺮ ﻓﺮش اﺳﺖ و‬ ‫ﺑﺮآن ﺳﺠﺪه ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﭘﺲ ﻛﺮاﻫﺖ ﻧﻴﺴﺖ و اﮔﺮ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻏﻴﺮ ﺟﺎﻧﺪار ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﺜﻞ درﻳﺎ‪ ،‬ﻛﻮه وﻏﻴﺮه ﭘﺲ در آن اﻳﺮادي ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻘﺪري‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮده ﻧﮕﺎه ﻛﺮدﻳﺪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ‬ ‫اﻋﻀﺎء ﺷﺨﺺ ﻧﮕﺮدﻳﺪ )ﻣﺜﻞ ﺗﺼﻮﻳﺮﻫﺎي ﻣﻨﻈﺮ ﻃﻮاف ﻛﻌﺒﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻚ‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﺗﺼﺎوﻳﺮ( ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺮاﻫﺖ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ)‪ ،(1‬ﺑﻠﻲ اﮔﺮ در ﺗﺼﻮﻳﺮ‬ ‫ﻃﻮاف ﻛﻌﺒﻪ ﻳﻚ ﭼﻬﺮة ﻫﻢ واﺿﺢ ﮔﺮدﻳﺪ ﭘﺲ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫داﺷﺖ ﺑﺎﺳﺘﺜﻨﺎي ﺻﻮرت اﻋﻀﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺜﻼً دﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺎ‪ ،‬ﻛﻤﺮ‪ ،‬ﺣﺼﺔ ﻋﻘﺐ‬ ‫ﺳﺮ‪ ،‬ﻳﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻟﺒﻬﺎ و اﻋﻀﺎي دﻳﮕﺮ ﻫﻤﻪ ﺧﺎك‬ ‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺼﺎوﻳﺮ اﺷﻜﺎﻟﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ‪ 32‬ﺣﺮوف‪‬‬ ‫"ﻳﺎرب‪ ‬ﺳﻌﺎدت ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز ﭘﺴﻨﺪ ﺧﻮدت ﻋﻄﺎ ﻛﻦ"‬ ‫)‪ (32‬ﺳﻲ و دو ﻣﻜﺮوﻫﺎت ﺗﻨﺰﻳﻬﺔ ﻧﻤﺎز‬ ‫)‪(2‬‬ ‫ﺴﺮ ﺑﻮدن ﻟﺒﺎسِ دﻳﮕﺮ در ﻟﺒﺎس ﻛﺎر ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ‪ ،‬در دﻫﺎن‬ ‫)‪ (1‬ﺑﺎوﺟﻮد ﻣﻴ ‪‬‬ ‫ﭼﻴﺰي را داﺷﺘﻦ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ آن ﻗﺮاﺋﺖ ﻫﻢ ﺷﺪه ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻳﺎ ﭼﻨﺎن‬ ‫اﻟﻔﺎﻇﻲ از دﻫﻦ ﺑﺮ آﻳﺪ ﻛﻪ در ﻗﺮآن ﭘﺎك ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد)‪.(1‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (1‬ص‪ ،348‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.503‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (2‬ص‪.337‬‬ ‫‪165‬‬

‫)‪ (2‬از ﺗﻨﺒﻠﻲ ﺳﺮ ﺑﺮﻫﻨﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن)‪ ،(2‬اﮔﺮ در ﻧﻤﺎز ﻛﻼه ﻳﺎ ﻋﻤﺎﻣﻪ اﻓﺘﺎد ﭘﺲ‬ ‫ﺑﺮداﺷﺘﻦ اﻓﻀﻞ اﺳﺖ)‪ (3‬ﻃﻮري ﻛﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﻋﻤﻞ ﻛﺜﻴﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ورﻧﻪ ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ‬ ‫ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎر ﺑﺎر ﻣﻲ اﻓﺘﺪ ﭘﺲ ﺑﮕﺬار واﮔﺮ ﺑﺮﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺧﺸﻮع و‬ ‫ﺧﻀﻮع ﺑﻮد ﭘﺲ ﺑﺮﻧﺪاﺷﺘﻦ اﻓﻀﻞ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺳﺮ ﺑﺮﻫﻨﻪ در ﺣﺎل ﻧﻤﺎز‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻮد ﻳﺎ ﻛﻼﻫﺶ اﻓﺘﺎده ﺑﻮد ﭘﺲ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي ﻛﻼﻫﺶ را ﺑﺮﺳﺮش‬ ‫ﻧﻨﻬﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (3‬در رﻛﻮع ﻳﺎ ﺳﺠﻮد ﺑﻼ ﺿﺮورت ﻛﻤﺘﺮ از ﺳﻪ ﺑﺎر ﺗﺴﺒﻴﺢ ﮔﻔﺘﻦ )اﮔﺮ وﻗﺖ‬ ‫ﺗﻨﮓ ﺑﻮد ﻳﺎ ﺗﺮس از رﻓﺘﻦ ﻗﻄﺎر ﺑﻮد ﭘﺲ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻘﺘﺪي ﺳﻪ ﺑﺎر‬ ‫ﺗﺴﺒﻴﺢ را ﮔﻔﺘﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﻣﺎم ﺳﺮش را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد ﭘﺲ اﻣﺎم را ﻫﻤﺮاﻫﻲ‬ ‫ﻛﻨﺪ(‬ ‫)‪ (4‬در ﻧﻤﺎز ﺧﺎك ﻳﺎ ﻛﺎﻫﻲ )ﻋﻠﻔﻲ( را از ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺻﺎف ﻛﺮدن‪ ،‬ﺑﻠﻲ اﮔﺮ از ﺑﺎﺑﺖ‬ ‫ﺟﻪ از ﻧﻤﺎز ﻣﻨﺤﺮف ﺷﻮد ﭘﺲ در ﺻﺎف ﻛﺮدن آن ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﻴﺴﺖ)‪.(4‬‬ ‫آن ﺗﻮ ‪‬‬ ‫)‪ (5‬در ﺳﺠﺪه وﻏﻴﺮه اﻧﮕﺸﺘﺎن را از ﻗﺒﻠﻪ ﮔﺮداﻧﺪن)‪.(5‬‬ ‫)‪ (6‬ﭼﺴﭙﺎﻧﺪن ران ﺑﺎ ﺷﻜﻢ ﻣﺮد در ﺳﺠﺪه)‪.(6‬‬ ‫)‪ (7‬در ﻧﻤﺎز ﺑﺎﺷﺎرة دﺳﺖ ﻳﺎ ﺳﺮ ﺟﻮاب ﺳﻼم را دادن)‪ ،(7‬ﺑﺎ زﺑﺎن ﺟﻮاب دادن‬ ‫ﻣﻔﺴﺪ ﻧﻤﺎز اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر‪ ،‬رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪.‬‬ ‫)‪ (2‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.106‬‬ ‫)‪ (3‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.491‬‬ ‫)‪(223) (4‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.106‬‬ ‫)‪ (5‬ﻓﺘﺎوي ﻗﺎﺿﻲ ﺧﺎن ﻣﻌﻪ ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.119‬‬ ‫)‪ (6‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.109‬‬ ‫)‪ (7‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.497‬‬ ‫‪166‬‬

‫)‪ (8‬در ﻧﻤﺎز ﺑﻼ ﻋﺬر ﭼﻬﺎر زاﻧﻮ ﻧﺸﺴﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (9‬ﺳﺴﺘﻲ ﻳﺎ ﻛﺴﺎﻟﺖ ﺑﺪن را دور ﻛﺮدن‪.‬‬ ‫)‪ (10‬ارادﺗﺎً ﺳﺮﻓﻪ ﻛﺮدن ﻳﺎ ﺻﺎف ﻛﺮدن ﮔﻠﻮ)‪ ،(1‬اﮔﺮ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (11‬ﻣﻮﻗﻊ ﺳﺠﺪه رﻓﺘﻦ ﺑﻼﻋﺬر ﻗﺒﻞ از زاﻧﻮﻫﺎ دﺳﺘﻬﺎ را ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (12‬وﻗﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن ﺑﻼﻋﺬر ﻗﺒﻞ از دﺳﺖ زاﻧﻮ را از زﻣﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (13‬در رﻛﻮع ﺳﺮ را از ﻛﻤﺮ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻳﺎ ﺑﺎﻻ ﻛﺮدن)‪.(2‬‬ ‫)‪ (14‬در ﻧﻤﺎز ﺛﻨﺎ‪ ،‬ﺗﻌﻮ‪‬ذ‪ ،‬ﺗﺴﻤﻴﻪ و آﻣﻴﻦ را ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (15‬ﺑﺪون ﻋﺬر ﺑﺮ دﻳﻮار وﻏﻴﺮه ﺗﻜﻴﻪ دادن‪.‬‬ ‫)‪ (16‬در رﻛﻮع ﺑﺮ زاﻧﻮﻫﺎ‪،‬‬ ‫)‪ (17‬و در ﺳﺠﻮد ﺑﺮ زﻣﻴﻦ دﺳﺖ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻦ‪.‬‬ ‫)‪ (18‬ﺑﺮاﺳﺖ و ﭼﭗ ﺗﻜﺎن دادن )ﺗﺮاو‪‬ح ﻳﻌﻨﻲ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮ ﭘﺎي راﺳﺖ و ﮔﺎﻫﻲ‬ ‫ﺑﺮﭘﺎي ﭼﭗ ﻓﺸﺎر دادن ﺳﻨﺖ اﺳﺖ( و ﻫﻨﮕﺎم رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﺠﺪه ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬ ‫راﺳﺖ ﻓﺸﺎر دادن و ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن ﺑﺴﻤﺖ ﭼﭗ ﻓﺸﺎر دادن ﻣﺴﺘﺤﺐ‬ ‫اﺳﺖ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (19‬در ﻧﻤﺎز ﭼﺸﻢ ﻫﺎ را ﺑﺴﺘﻦ‪ ،‬ﺑﻠﻲ اﮔﺮ ﺧﺸﻮع آﻣﺪ ﭘﺲ ﭼﺸﻢ ﻫﺎ را ﺑﺴﺘﻦ‬ ‫اﻓﻀﻞ اﺳﺖ)‪.(4‬‬

‫)‪ QR P ] <l (1‬ص‪.340‬‬ ‫)‪ (2‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ص‪ QR P ] <l Q107‬ص‪ 335‬ﺗﺎ ص‪.338‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ص‪101‬‬ ‫)‪ (4‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.499‬‬ ‫‪167‬‬

‫)‪ (20‬رو ﺑﺮوي آﺗﺶ روﺷﻦ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن‪ ،‬اﮔﺮ ﺷﻤﻊ ﻳﺎ ﭼﺮاغ رو ﺑﺮو ﺑﻮد‬ ‫ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﻴﺴﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (21‬رو ﺑﺮو ﭼﻴﺰي ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﻪ از آن ﺗﺸﻮﻳﺶ آﻳﺪ ﻣﺜﻼ زﻳﻨﺖ و ﻟﻬﻮ و‬ ‫ﻟﻌﺐ وﻏﻴﺮه)‪.(2‬‬ ‫)‪ (22‬ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز دوﻳﺪن‪.‬‬ ‫)‪ (23‬راه ﻋﺎم‪،‬‬ ‫)‪ (24‬ﺟﺎي رﻳﺨﺘﻦ آﺷﻐﺎل‪،‬‬ ‫)‪ (25‬ﻣﺬﺑﺢ ﻳﻌﻨﻲ ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ذﺑﺢ ﻣﻲ ﺷﻮد‪،‬‬ ‫)‪ (26‬اﺻﻄﺒﻞ ﻳﻌﻨﻲ ﺟﺎي ﺑﺴﺘﻦ اﺳﭙﻬﺎ‪،‬‬ ‫)‪ (27‬ﻏﺴﻞ ﺧﺎﻧﻪ‪،‬‬ ‫)‪ (28‬ﻣﻮﻳﺸﻲ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺷﺘﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪،‬‬ ‫)‪ (29‬ﺑﺮ ﺳﻘﻒ اﺳﺘﻨﺠﺎﺧﺎﻧﻪ‪،‬‬ ‫)‪ (30‬در ﺻﺤﺮا ﺑﻼ ﺳﺘﺮه ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ از ﭘﻴﺶ روي اﻣﻜﺎن ﻋﺒﻮر و ﻣﺮور ﻣﺮدم‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ در آﻧﺠﺎ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن)‪.(3‬‬ ‫)‪ (31‬ﺑﻼ ﻋﺬر ﺑﺎدﺳﺖ ﻣﮕﺲ و ﭘﺸﻪ را ﭘﺮواز دادن)‪،(4‬‬ ‫)اﮔﺮ در ﻧﻤﺎز ﺷﭙﺶ ﻳﺎ ﭘﺸﻪ اﻳﺬا ﻣﻲ رﺳﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮﻓﺘﻦ و در ﻛﺸﺘﻦ آن ﻣﺎﻧﻌﻲ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ از ﻋﻤﻞ ﻛﺜﻴﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ()‪.(5‬‬ ‫)‪ (1‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.108‬‬ ‫)‪ (2‬رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.439‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (3‬ص‪.339‬‬ ‫)‪ (4‬ﻓﺘﺎوي ﻗﺎﺿﻲ ﺧﺎن ﻣﻌﻪ ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.118‬‬ ‫)‪ (5‬ﺑﻬﺎرﺷﺮﻳﻌﺖ‪.‬‬ ‫‪168‬‬

тАл)тАк (32тАмя╗ля║о ╪в┘Ж я╗Ля╗дя╗Ю я╗Чя╗ая╗┤я╗Ю я╗Ыя╗к я║Ся║о╪з┘К я╗зя╗дя║О╪▓┘К я╗гя╗Фя╗┤я║к я║Ся║Оя║╖я║к я║Яя║Оя║Ля║░ ┘И ╪зяоФя║о я╗гя╗Фя╗┤я║к я╗зя║Тя║Оя║╖я║ктАм тАля╗гя╗Ья║о┘И┘З ╪зя║│я║Ц)тАк.(1тАмтАм

тАля║Ся║Оя╗зя╗┤я╗в ╪вя║│я║Шя╗┤я╗ж я╗зя╗дя║О╪▓ я║зя╗о╪зя╗зя║к┘Ж ян╝яоХя╗оя╗зя╗к╪ЯтАм тАлянШя╗┤я║о╪зя╗ля╗ж я╗│я║О я╗Ыя║оя║Чя║О я╗зя╗┤я╗в ╪вя║│я║Шя╗┤я╗ж янШя╗оя║╖я╗┤я║к┘З я╗зя╗дя║О╪▓ я║зя╗о╪зя╗зя║к┘Ж я╗гя╗Ья║о┘И┘З я║Чя╗ия║░я╗│я╗мя╗▓ ╪зя║│я║Ц ╪п╪▒тАм тАля║╗я╗о╪▒я║Чя╗▓ я╗Ыя╗к я╗зя║░╪п ╪з┘И я╗Яя║Тя║О╪│ ╪пя╗│яоХя║о я╗гя╗оя║Яя╗о╪п я║Ся║Оя║╖я║ктАк ╪МтАмя║гя╗Ая║о╪к я║╗я║к╪▒ ╪зя╗Яя║╕я║оя╗│я╗Мя╗к я╗гя╗Фя║Шя╗▓тАм тАл╪зя╗гя║ая║к я╗Ля╗ая╗▓ ╪зя╗Ля╗Ия╗дя╗▓ тАк 2 3 % ]$тАмя╗гя╗▓ я╗Уя║оя╗гя║Оя╗│я╗ия║ктАк :тАмя╗зя║░╪п я╗Ыя║┤я╗▓ я╗Ыя╗к я╗Яя║Тя║О╪│ я╗гя╗оя║Яя╗о╪птАм тАля║Ся║Оя║╖я║к ┘И я╗Уя╗Шя╗В ╪вя║│я╗┤я║Шя╗ж я╗Ыя╗оя║Чя║О┘З я╗│я║О ╪▓я╗│я║о янШя╗о╪┤ янШя╗оя║╖я╗┤я║к┘З я╗зя╗дя║О╪▓ я╗гя╗▓ я║зя╗о╪зя╗зя║к янШя║▓ я╗Ыя║о╪зя╗ля║ЦтАм тАля║Чя╗ия║░я╗│я╗мя╗▓ ╪зя║│я║Ц ┘И╪зяоФя║о я╗Яя║Тя║О╪│ я╗гя╗оя║Яя╗о╪п я╗зя║Тя║Оя║╖я║к янШя║▓ я╗Ыя║о╪зя╗ля║Ц я╗ля╗в я╗зя╗┤я║┤я║Ц()тАк ╪М(2тАмя╗гя╗Фя║Шя╗▓ я║Ся║░╪▒┌птАм тАлянШя║Оя╗Ыя║┤я║Шя║О┘Ж я║гя╗Ая║о╪к я╗гя╗Фя║Шя╗▓ ┘Ия╗Чя║О╪▒ ╪зя╗Яя║кя╗│я╗ж я╗Чя║О╪п╪▒┘К ╪▒я║┐я╗о┘К тАк c-u ]$тАмя╗гя╗▓тАм тАля╗Уя║оя╗гя║Оя╗│я╗ия║ктАк :тАмя╗Ыя║оя║Чя║О┘К ╪вя║│я║Шя╗┤я╗ж я╗Ыя╗оя║Чя║О┘ЗтАк ╪МтАмянШя╗┤я║о╪зя╗ля╗ж ╪вя║│я║Шя╗┤я╗ж я╗Ыя╗оя║Чя║О┘З я╗│я║О я║Ся╗ая╗┤я║░ ╪п╪▒ я╗Яя║Тя║О╪│ я╗Ыя║О╪▒┘Ия║Ся║О╪▒тАм тАл╪п╪зя║зя╗Ю ╪зя╗зя║ктАк) ╪МтАмя╗Ыя╗к я╗Яя║Тя║О╪│ я╗Ыя║О╪▒ ╪▒╪з янШя╗оя║╖я╗┤я║к┘З ╪зя╗зя║┤я║О┘Ж я║зя║кя╗гя║Ц ╪п┘Ия║│я║Шя║О┘Ж я╗Ля║░я║Чя╗дя╗ия║к я╗гя╗▓ ╪▒┘И╪птАм тАля║╖я║оя╗гя╗ия║к┘З я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п( я║Ся╗ия║О я║Ся║о╪зя╗│я╗ж я╗Ыя║┤я╗▓ я╗Ыя╗к я╗Яя║Тя║О╪│ ╪вя║│я║Шя╗┤я╗ж я╗Ыя╗оя║Чя║О┘З янШя╗оя║╖я╗┤я║к┘З я╗зя║░╪п ╪пя╗│яоХя║о╪з┘ЖтАм тАл╪▒я╗Уя║Шя╗ж ╪▒╪з я╗гя╗ия║Оя║│я║Р я╗зя╗дя╗▓ ╪п╪зя╗зя║к я╗зя╗дя║О╪▓ ╪зя╗│я║╕я║О┘Ж я╗гя╗Ья║о┘И┘З я║Чя╗ия║░я╗│я╗мя╗▓ ╪зя║│я║Ц ┘И я╗Ыя║┤я║Оя╗зя╗▓ я╗Ыя╗к ян╝я╗ия╗┤я╗жтАм тАля╗Яя║Тя║О╪│ янШя╗оя║╖я╗┤я║к┘З я╗зя║░╪п ╪пя╗│яоХя║о╪з┘Ж ╪▒я╗Уя║Шя╗к ╪зя║гя║┤я║О╪│ я╗Ыя╗дя║Шя║о┘К я╗зя╗дя╗▓ я╗Ыя╗ия║к я╗зя╗дя║О╪▓ я║╖я║О┘Ж я╗гя╗Ья║о┘И┘ЗтАм тАля╗зя╗┤я║┤я║Ц)тАк.(3тАмтАм тАля║Ся╗Мя║к ╪з╪▓ я╗Зя╗мя║о ян╝я╗мя║О╪▒ ╪▒я╗Ыя╗Мя║Ц я║зя╗о╪зя╗зя║к┘Ж я╗гя║┤я║Шя║дя║Р ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪п╪▒ я║гя║кя╗│я║Ъ я║╖я║оя╗│я╗ТтАм тАля╗Уя║оя╗гя╗о╪пя╗зя║ктАк :тАмя╗Ыя║┤я╗▓ я╗Ыя╗к я╗Чя║Тя╗Ю ╪з╪▓ я╗Зя╗мя║о я║Ся║о ян╝я╗мя║О╪▒ ┘И я║Ся╗Мя║к ╪з╪▓ ╪в┘Ж я║Ся║о ян╝я╗мя║О╪▒ я╗гя║дя║Оя╗Уя╗Ия║Ц я╗Ыя║о╪п ╪зя╖▓тАм

тАл)тАк (1тАмя╗Ля║Оя╗Яя╗дяоХя╗┤я║о┘КтАк ╪МтАм╪мтАк ╪М1тАм╪╡тАк.109тАмтАм тАл)тАк (2тАмя╗Уя║Шя║О┘И┘К ╪зя╗гя║ая║кя╗│я╗ктАк ╪МтАмя║гя║╝я╗ктАк ╪М1тАм╪╡тАк.193тАмтАм тАл)тАк (3тАм┘Ия╗Чя║О╪▒ ╪зя╗Яя╗Фя║Шя║О┘И┘КтАк ╪МтАм╪мтАк ╪М2тАм╪╡тАк.246тАмтАм тАлтАк169тАмтАм

‫ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺑﺮآن آﺗﺶ را ﺣﺮام ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ)‪ ،(1‬ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﻃﺤﻄﺎوي ‪c-u ]$‬‬ ‫ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ در آﺗﺶ داﺧﻞ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ ،‬او ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﺶ ﭘﺎك ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬ ‫وﺑﺮآن ﻫﻤﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺣﻖ ﺗﻠﻔﻲ ﺑﻨﺪﮔﺎن را آﻧﭽﻪ ﺣﻘﻮق اﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻃﻠﺒﮕﺎران او را راﺿﻲ ﻣﻲ ﮔﺮداﻧﺪ ﻳﺎ او را ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ آن‬ ‫ﺳﺰا داده ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻋﻼﻣﻪ ﺷﺎﻣﻲ ‪ 2 3 % ]$‬ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬ﻛﻪ ﺑﺮاي او اﻳﻦ‬ ‫ﺑﺸﺎرت اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺎﺗﻤﻪ اش ﺑﺮ ﺳﻌﺎدت ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﺪوزخ ﻧﻤﻲ رود)‪ .(2‬ﺑﺮادران‬ ‫ﻋﺰﻳﺰ اﺳﻼﻣﻲ! در ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ ده رﻛﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ را ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻴﺪ در ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﺑﻌﺪاً‬ ‫دو رﻛﻌﺖ ﻣﺰﻳﺪ ﻧﻔﻞ ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻨﺴﺒﺖ ‪12‬رﺑﻴﻊ اﻻو‪‬ل در ﺧﻮاﻧﺪن ‪12‬رﻛﻌﺖ وﻗﺘﻲ‬ ‫زﻳﺎدي را ﻫﻢ در ﺑﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ؛ ﻟﻬﺬا ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻴﺖ اداي دو رﻛﻌﺖ‬ ‫ﻧﻔﻞ را ﻫﻢ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻴﺎن اﻣﺎﻣﺖ‬ ‫ﺑﺮاي اﻣﺎﻣﺖ ﻣﺮد ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺬور ﺷﺶ ﺷﺮط اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (1‬ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺻﺤﻴﺢ اﻟﻌﻘﻴﺪه ﺑﻮدن )‪ (2‬ﺑﺎﻟﻎ ﺑﻮدن )‪ (3‬ﻋﺎﻗﻞ ﺑﻮدن )‪ (4‬ﻣﺮد‬ ‫ﺑﻮدن )‪ (5‬ﻗﺮاﺋﺖ درﺳﺖ ﺧﻮاﻧﺪن )‪ (6‬ﻣﻌﺬور ﻧﺒﻮدن)‪.(3‬‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ‪ 13‬ﺣﺮوف “ﻳﺎ اﻣﺎم اﻻﻧﺒﻴﺎ” ﺳﻴﺰده ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﺘﺪاء‪.‬‬ ‫)‪ (1‬ﻧﻴﺖ‬

‫)‪ Q ...RUu9 + & Q @< i-)3 I | PF QRS f #< (1‬ص‪ ،2208‬اﻟﺤﺪﻳﺚ )‪.(1817‬‬ ‫)‪ (2‬ﺷﺎﻣﻲ‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.452‬‬ ‫)‪ (3‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.284‬‬ ‫‪170‬‬

‫)‪ (2‬اﻗﺘﺪاء‪ ،‬و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺖ ﻛﻪ اﻗﺘﺪاء ﺑﺎ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮدن ﻳﺎ ﻗﺒﻞ از‬ ‫ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻗﺒﻞ ﺑﻮدﻧﺶ از ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ ﻛﺎر‬ ‫دﻳﮕﺮي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪة ﻧﻴﺖ و ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (3‬اﻣﺎم و ﻣﻘﺘﺪي ﻫﺮ دو را در ﻳﻚ ﻣﻜﺎن ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮدن‪.‬‬ ‫)‪ (4‬ﻧﻤﺎز ﻫﺮ دو ﻳﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﻤﺎز اﻣﺎم ﻧﻤﺎز ﻣﻘﺘﺪي را در ﺿﻤﻦ ﺧﻮد داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (5‬ﻣﺬﻫﺐ ﻧﻤﺎز اﻣﺎم ﺑﺎ ﻣﺬﻫﺐ ﻣﻘﺘﺪي درﺳﺖ ﺑﻮدن‪.‬‬ ‫)‪ (6‬و اﻣﺎم و ﻣﻘﺘﺪي ﻫﺮ دو را ﺻﺤﻴﺢ داﻧﺴﺘﻦ ﻫﻤﺎن ﻣﺬﻫﺐ‪،‬‬ ‫)‪ (7‬ﺑﺎ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮدن ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ زن ﻧﺒﻮدن‪.‬‬ ‫)‪ (8‬ﻣﻘﺘﺪي را ﻣﻘﺪ‪‬م ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻴﺶ از اﻣﺎم ﻧﺒﻮدن‪.‬‬ ‫)‪ (9‬اﻣﺎم را ﻋﻠﻢ از اﻧﺘﻘﺎﻻت ﺑﻮدن‪.‬‬ ‫)‪ (10‬ﻣﻘﻴﻢ ﻳﺎ ﻣﺴﺎﻓﺮ ﺑﻮدن اﻣﺎم ﻣﻌﻠﻮم ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (11‬در اﻧﺠﺎم دادن ارﻛﺎن ﺑﺎﻫﻢ ﺷﺮﻳﻚ ﺑﻮدن‪.‬‬ ‫)‪ (12‬در اداء ارﻛﺎن ﻣﻘﺘﺪي ﻣﺜﻞ اﻣﺎم ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮ از آن‪.‬‬ ‫)‪ (13‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻘﺘﺪي در ﺷﺮاﻳﻂ از اﻣﺎم ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ)‪.(1‬‬

‫ﺑﻌﺪ از اﻗﺎﻣﺖ اﻣﺎم اﻋﻼن ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‬ ‫ﻗﺪﻣﻬﺎ‪ ،‬ﮔﺮدﻧﻬﺎ و ﺷﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺎن را ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺮده ﺻﻒ را راﺳﺖ ﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ‪ ،‬در‬ ‫ﺑﻴﻦ دو ﻧﻔﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﮔﻨﺎه اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺴﭙﺎﻧﺪن ﺷﺎﻧﻪ ﻫﺎ واﺟﺐ‪ ،‬راﺳﺖ ﻛﺮدن‬ ‫ﺻﻒ واﺟﺐ و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺻﻒ او‪‬ل ﺗﺎ آﺧﺮ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﺸﺪه ﻋﻤﺪاً در ﻋﻘﺐ‬

‫)‪ (1‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪284‬ﺗﺎ‪.285‬‬ ‫‪171‬‬

‫ﺷﺮوع ﻛﺮدن ﻧﻤﺎز ﺗﺮك واﺟﺐ‪ ،‬ﺣﺮام وﮔﻨﺎه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮ از ﭘﺎﻧﺰده‬ ‫ﺳﺎل را در ﺻﻒ ﻫﺎ ﻗﺮار ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را در ﺳﻤﺖ آﺧﺮ ﻫﻢ ﻧﻔﺮﺳﺘﻴﺪ‪ ،‬ﺻﻒ ﺑﭽﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ ازﻫﻤﻪ آﺧﺮ ﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫) ﺑﺮاي ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﻓﺘﺎوي رﺿﻮﻳﻪ ج ‪ 7‬ص ‪ 219‬ﺗﺎ ‪ 225‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ(‬

‫ﺑﻴﺎن ﺟﻤﺎﻋﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﻋﺎﻗﻞ‪ ،‬ﺑﺎﻟﻎ آزاد و ﺗﻮاﻧﺎ ﺟﻤﺎﻋﺖ اوﻟﻲ ﻣﺴﺠﺪ واﺟﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻼﻋﺬر‬ ‫ﻳﻜﺒﺎرﻫﻢ ﺗﺎرك ﺟﻤﺎﻋﺖ ﮔﻨﻬﮕﺎر و ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺳﺰا ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و اﮔﺮ اﻛﺜﺮ اوﻗﺎت‬ ‫ﺗﺮك دﻫﺪ ﭘﺲ ﻓﺎﺳﻖ‪ ،‬ﻣﺮدود اﻟﺸﻬﺎد )ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻮاﻫﻲ اش ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺖ( و‬ ‫او را ﺳﺰاي ﺷﺪﻳﺪ داده ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬اﮔﺮ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻫﺎ ﺳﻜﻮت را اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺮدﻧﺪ ﭘﺲ‬ ‫آﻧﻬﺎﻫﻢ ﮔﻨﻬﮕﺎر ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ)‪ ،(1‬ﺑﻌﻀﻲ ﻓﻘﻬﺎي ﻛﺮام رﺣﻤﻬﻢ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ آذان را ﺷﻨﻴﺪه در ﺧﺎﻧﻪ اﻧﺘﻈﺎر اﻗﺎﻣﺖ را ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﭘﺲ او ﮔﻨﻬﮕﺎر‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮد و ﮔﻮاﻫﻲ او ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻲ ﺷﻮد)‪.(2‬‬

‫ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻴﺴﺖ ﺣﺮوف “ﻳﺎرﺳﻮل اﷲ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻃﻠﺐ ﻛﻦ”‬ ‫ﺑﻴﺴﺖ ‪‬ﻋﺬر ﺗﺮك ﺟﻤﺎﻋﺖ‬ ‫)‪ (1‬ﻣﺮﻳﺾ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ رﻓﺘﻦ او ﺗﺎ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫)‪ (2‬ﻣﻌﺬور ﻛﻠّﻲ‬ ‫)‪ (3‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬ ‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.287‬‬ ‫)‪ (2‬اﻟﺒﺤﺮ اﻟﺮاﺋﻖ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪451‬ﺗﺎ‪.604‬‬ ‫‪172‬‬

‫)‪ (4‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮض ﻓﻠﺞ ﮔﺮﻓﺘﺎر اﺳﺖ‪،‬‬ ‫)‪ (5‬ﺷﻴﺦ ﻓﺎﻧﻲ ﻛﻪ از رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻋﺎﺟﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫)‪ (6‬ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮاي رﺳﺎﻧﺪﻧﺶ ﺗﺎ ﻣﺴﺠﺪ ﻛﺴﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫)‪ (7‬ﺑﺎران ﺷﺪﻳﺪ‪،‬‬ ‫)‪ (8‬ﮔﻞ زﻳﺎد ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ ﮔﺮدد‪،‬‬ ‫)‪ (9‬ﺳﺮﻣﺎي ﺷﺪﻳﺪ‪،‬‬ ‫)‪ (10‬ﺧﻴﻠﻲ ﺗﺎرﻳﻜﻲ‪،‬‬ ‫)‪ (11‬ﻃﻮﻓﺎن ﺷﺪﻳﺪ‪،‬‬ ‫)‪ (12‬ﺗﺮس ﺿﺎﻳﻊ ﺷﺪن ﻣﺎل ﻳﺎ ﭼﻴﺰ ﺧﻮراﻛﻲ‪،‬‬ ‫)‪ (13‬ﻃﻠﺒﮕﺎر ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ و او ﺗﻨﮕﺪﺳﺖ اﺳﺖ‪،‬‬ ‫)‪ (14‬ﺧﻮف از ﻇﺎﻟﻢ‪،‬‬ ‫)‪ (15‬ﺷﺪت ﻏﺎﺋﻂ‪،‬‬ ‫)‪ (16‬ﺷﺪت ادرار‪،‬‬ ‫)‪ (17‬ﺷﺪت رﻳﺢ در ﺷﻜﻢ‪،‬‬ ‫)‪ (19‬ﺗﺮس رﻓﺘﻦ ﻗﺎﻓﻠﻪ‪،‬‬ ‫)‪ (20‬ﺗﻴﻤﺎرداري از ﻣﺮﻳﻀﻲ ﻛﻪ از رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ او را ﺗﻜﻠﻴﻒ و ﺗﺮس‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﺮاي ﺗﺮك ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻋﺬر اﻧﺪ)‪.(1‬‬

‫ﺧﻮف از ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺑﺮ ﻛﻔﺮ‬ ‫ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺑﺪﻋﻮت اﻓﻄﺎري‪ ،‬دﻋﻮت ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﻌﺖ ﺧﻮاﻧﻲ وﻧﻴﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ‬ ‫اوﻟﻲ ﻣﺴﺠﺪ را در ﻧﻤﺎزﻫﺎي ﻓﺮض ﺗﺮك دادن ﻫﺮﮔﺰ اﺟﺎزت ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺟﺎﺋﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺮدم در ﻣﺤﻮﻃﺔ ﺧﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﻫﺎل ﻳﺎ آﭘﺎرﺗﻤﺎن وﻏﻴﺮه ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺗﺮاوﻳﺢ ﺑﺮﭘﺎ‬ ‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪292‬ﺗﺎ‪.293‬‬ ‫‪173‬‬

тАля╗зя╗дя╗о╪п┘З ╪зя╗зя║к ┘И ╪п╪▒ я╗Чя║оя╗│я║Р ╪в┘Ж я╗гя║┤я║ая║к я╗гя╗оя║Яя╗о╪п ╪зя║│я║Ц янШя║▓ я║Ся║о ╪вя╗зя╗мя║О ┘И╪зя║Яя║Р ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪з┘ИтАкюаетАм┘ДтАм тАля╗зя╗дя║О╪▓ я╗Уя║о╪╢ ╪▒╪з я║Ся╗мя╗дя║о╪з┘З я║Яя╗дя║Оя╗Ля║Ц ╪з┘Ия╗Яя╗▓ ╪п╪▒ я╗гя║┤я║ая║к я║Ся║ия╗о╪зя╗зя╗ия║ктАк .тАмя╗Ыя║┤я║Оя╗зя╗▓ я╗Ыя╗к я║Ся╗╝ я╗Ля║м╪▒тАм тАля║╖я║оя╗Ля╗▓ я║Ся║О┘Ия║Яя╗о╪п я╗Чя║к╪▒╪к я╗зя╗дя║О╪▓ я╗Уя║о╪╢ ╪▒╪з ╪п╪▒ я╗гя║┤я║ая║к я║Ся║Оя║Яя╗дя║Оя╗Ля║Ц ╪з┘Ия╗Яя╗▓ ╪з╪п╪з╪б я╗зя╗дя╗▓ я╗Ыя╗ия╗ия║ктАм тАл╪вя╗зя╗мя║О ╪▒╪з я║Чя║оя║│я║Оя╗зя║к┘Ж я╗╗╪▓┘Е ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к я║Чя║Оя║Яя║к╪з╪▒ я╗гя║кя╗│я╗ия╗к тАк = 2 3 % 4тАмтАм тАля╗Уя║оя╗гя╗о╪п┘З ╪зя╗зя║ктАк :тАм╪зяоФя║о я╗Ыя║┤я╗▓ ╪п┘Ия║│я║Ц ╪п╪з╪▒╪п я╗Ыя╗к я╗Уя║о╪п╪з я╗гя║┤я╗ая╗дя║О┘Ж я║Ся╗о╪п┘З я║зя║к╪з┘К я╗Ля║░┘Ия║Яя╗Ю ╪▒╪зтАм тАля╗гя╗╝я╗Чя║О╪к я╗Ыя╗ия║к янШя║▓ ╪п╪▒ я║Яя║Оя║Ля╗▓ я╗Ыя╗к ╪з╪░╪з┘Ж я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п я║Ся║о я╗зя╗дя║О╪▓я╗ля║О┘К янШя╗ия║аяоХя║Оя╗зя╗к я║Ся║Оя║Яя╗дя║Оя╗Ля║ЦтАм тАл╪п╪▒ я╗ля╗дя║Оя╗зя║ая║О янШя║Оя╗│я║Тя╗ия║к я║Ся║Оя║╖я║к ян╝я║о╪з я╗Ыя╗к я║зя║к╪з┘К я╗Ля║░┘Ия║Яя╗Ю я║Ся║о я╗зя║Тя╗▓ я║╖я╗дя║О я║│я╗ия╗ж я╗ля║ктАкkтАм┘К ╪▒╪зтАм тАля╗гя║╕я║о┘И╪╣ яоФя║о╪п╪зя╗зя╗┤я║к ┘И╪зя╗│я╗ж я╗зя╗дя║О╪▓я╗ля║О┘К я║Ся║Оя║Яя╗дя║Оя╗Ля║Ц я╗ля╗в ╪з╪▓ я║│я╗ия╗ж я╗ля║к┘К я╗гя╗▓ я║Ся║Оя║╖я║к ┘И ╪зяоФя║отАм тАля║╖я╗дя║О я║│я╗ия║Ц я╗зя║Тя╗▓ я║зя╗о╪п ╪▒╪з я║Чя║о┘Г я╗гя╗▓ ╪пя╗ля╗┤я║к янШя║▓ яоФя╗дя║о╪з┘З я║зя╗о╪зя╗ля╗┤я║к я║╖я║к)тАк .(1тАм╪з╪▓ ╪зя╗│я╗жтАм тАля║гя║кя╗│я║Ъ я║╖я║оя╗│я╗Т ╪зя║╖я║О╪▒┘З я║Ся║о╪в┘Ж ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к я║зя║Оя║Чя╗дя╗к я║╖я║оя╗Ыя║Ц я╗Ыя╗ия╗ия║кяоФя║О┘Ж я╗ля╗дя╗┤я║╕яоХя╗▓ я║Яя╗дя║Оя╗Ля║ЦтАм тАл╪з┘Ия╗Яя╗▓ я║Ся║Оя╗Яя║ия╗┤я║о я║зя╗о╪зя╗ля║к я║Ся╗о╪п ┘И я╗Ыя║┤я╗▓ я╗Ыя╗к я║Ся╗╝я╗Ля║м╪▓ я║╖я║оя╗Ля╗▓ я║Яя╗дя║Оя╗Ля║Ц ╪з┘Ия╗Яя╗▓ я╗гя║┤я║ая║к ╪▒╪зтАм тАля║Чя║о┘Г я╗гя╗┤я║кя╗ля║к я╗гя╗Мя║О╪░ ╪зя╖▓ я║Ся║о╪в┘Ж я║Чя║о╪│ я║зя║Оя║Чя╗дя╗к я║Ся║о я╗Ыя╗Фя║о ╪зя║│я║ЦтАк ╪МтАм╪вя╗зя╗мя║Оя║Ля╗┤я╗Ья╗к ╪з╪▓ я║Чя╗ия║Тя╗ая╗▓ я╗Ыя║Оя╗гя╗╝┘ЛтАм тАля║Яя╗дя║Оя╗Ля║Ц ╪▒╪з я║гя║Оя║╗я╗Ю я╗зя╗дя╗▓ я╗Ыя╗ия╗ия║к я║Ся║Оя╗│я║к я║Чя╗оя║Яя╗к я╗Уя║оя╗гя║Оя╗│я╗ия║к я╗Ыя╗к я║гя╗Ая║о╪к ╪зя╗гя║О┘Е ╪зя╗ля╗Ю я║│я╗ия║ЦтАм тАля╗гя╗оя╗╗я╗зя║О я║╖я║О┘З ╪зя║гя╗дя║к╪▒я║┐я║Оя║зя║О┘Ж тАк 2 3 % ]$тАмя╗гя╗▓ я╗Уя║оя╗гя║Оя╗│я╗ия║ктАк :тАм╪п╪▒ я║Ся║дя║о ╪зя╗Яя║о╪зя║Ля╗Ц ┘И я╗Чя╗ия╗┤я╗ктАм тАл╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗ктАк :тАм╪зяоФя║о ╪з╪░╪з┘Ж ╪▒╪з я║╖я╗ия╗┤я║к┘З я║Ся║о╪з┘К ╪пя║зя╗о┘Д я║Ся╗к я╗гя║┤я║ая║к ╪п╪▒ ╪зя╗зя║Шя╗Ия║О╪▒ ╪зя╗Чя║Оя╗гя║Ц я╗гя╗▓ я║Ся║Оя║╖я║ктАм тАлянШя║▓ яоФя╗ия╗мяоХя║О╪▒ я║зя╗о╪зя╗ля║к я║╖я║к)тАк ╪М(2тАм╪п╪▒ я╗ля╗дя║О┘Ж я║╗я╗Фя║дя║Ф я╗Уя║Шя║О┘И┘К ╪▒я║┐я╗оя╗│я╗к ╪зя║│я║Ц я║╖я║ия║╝я╗▓ я╗Ыя╗ктАм тАл╪з╪░╪з┘Ж ╪▒╪з я║╖я╗ия╗┤я║к┘З ╪п╪▒ я║зя║Оя╗зя╗к ╪зя╗зя║Шя╗Ия║О╪▒ ╪зя╗Чя║Оя╗гя║Ц я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия║к я║╖я╗мя║О╪п╪к ╪в┘Ж я║╖я║ия║║ я╗Чя║Тя╗о┘ДтАм тАля╗зя╗┤я║┤я║Ц)тАк.(3тАмтАм тАл)тАкQ┬Й ┬Ю #< #+ ] ┬Я 4 & Q Z\ -+ ' PF Q + d 74 (1тАмтАм

тАл╪╡тАк ╪М328тАмя║╖я╗дя║О╪▒╪й я║гя║кя╗│я║Ъ )тАк.(654-257тАмтАм тАл)тАк (2тАмя╗Уя║Шя║О┘И┘К ╪▒я║┐я╗оя╗│я╗ктАк ╪МтАм╪мтАк ╪М7тАм╪╡тАк ╪М102тАм╪зя╗Яя║Тя║дя║о ╪зя╗Яя║о╪зя║Ля╗ЦтАк ╪МтАм╪мтАк ╪М1тАм╪╡тАк.604тАмтАм тАл)тАк (3тАм╪зя╗Яя║Тя║дя║о ╪зя╗Яя║о╪зя║Ля╗ЦтАк ╪МтАм╪мтАк ╪М1тАм╪╡тАк.451тАмтАм тАлтАк174тАмтАм

‫ﺑﺮادران ﻋﺰﻳﺰ اﺳﻼﻣﻲ! ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ وﻗﺖ ﺷﺮوع اﻗﺎﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻤﻲ آﻳﺪ‬ ‫ﻧﺰد ﻓﻘﻬﺎي ﻛﺮام رﺣﻤﻬﻢ اﷲ ﮔﻨﻬﮕﺎر و ﻣﺮدود اﻟﺸﻬﺎدت اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻼﻋﺬر در ﺧﺎﻧﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺮﭘﺎ ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﺪون ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻳﺎ ﻣﻌﺎذاﷲ‬ ‫اﺻﻼً ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻧﺪ ﺣﺎﻟﺶ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد! ﻳﺎرب ﻣﺼﻄﻔﻲ! ﻣﺎ را در‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻤﺎز ﺑﺎﺟﻤﺎﻋﺖ اوﻟﻲ در ﺻﻒ او‪‬ل ﺑﺎ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ در ﻣﺴﺠﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬ ‫ﺳﻌﺎدت ﻧﺼﻴﺐ ﻓﺮﻣﺎ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ‪ 9‬ﺣﺮوف“ﻳﺎرﺳﻮل ﭘﺎك” ‪ 9‬ﮔﻞ ﻣﺪﻧﻲ ﻧﻤﺎز وﺗﺮ‬ ‫)‪ (1‬ﻧﻤﺎز وﺗﺮ واﺟﺐ اﺳﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (2‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﺗﺮك داده ﺷﻮد ﻗﻀﺎء آن ﻻزم اﺳﺖ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (3‬وﻗﺖ وﺗﺮ ﺑﻌﺪ از ﻓﺮض ﻋﺸﺎء ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﺻﺎدق اﺳﺖ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (4‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﺮ ﺑﻴﺪار ﺷﺪن ﭘﺲ از ﺧﻮاب ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاﻳﺶ اﻓﻀﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫در ﻗﺴﻤﺖ آﺧﺮ ﺷﺐ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪه او‪‬ل ﺗﻬﺠﺪ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺑﻌﺪ وﺗﺮ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ)‪.(4‬‬ ‫)‪ (5‬وﺗﺮ ﺳﻪ رﻛﻌﺖ اﺳﺖ)‪.(5‬‬ ‫)‪ (1‬اﻟﺒﺤﺮ اﻟﺮاﺋﻖ‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.66‬‬ ‫)‪ (2‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر ‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.532‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! + J R| + (3‬ص‪.178‬‬ ‫)‪ QR P ] <l (4‬ص‪.403‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! + J R| + (5‬ص‪.375‬‬ ‫‪175‬‬

‫)‪ (6‬در وﺗﺮ ﻗﻌﺪة اوﻟﻲ واﺟﺐ اﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺸﻬﺪ ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫)‪ (7‬ﺑﻌﺪ از ﻗﺮاﺋﺖ رﻛﻌﺖ ﺳﻮم ﮔﻔﺘﻦ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻗﻨﻮت واﺟﺐ اﺳﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (8‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻤﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ او‪‬ل دﺳﺖ ﺗﺎ ﮔﻮﺷﻬﺎ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪه ﺑﻌﺪ اﷲ اﻛﺒﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد)‪.(2‬‬ ‫)‪ (9‬ﺑﻌﺪ دﺳﺘﻬﺎ را ﺑﺴﺘﻪ دﻋﺎي ﻗﻨﻮت ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد‪.‬‬ ‫دﻋﺎ ﻗﻨﻮت‬

‫ ‪j8 ; Jy P8‬‬ ‫‪ f8 8 H‬‬ ‫ ‪8 <; 8P‬‬ ‫ ‪ f8 "fb " @; k‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪8 B 8 IC F? -8 P8f8 8 H‬‬ ‫‪8 & #; + f; 8‬‬ ‫* ‪j8 ; DC‬‬ ‫‪ f8 8 8 K‬‬ ‫‪8 E H‬‬ ‫‪8 B 8 R < _Ef; 8‬‬ ‫‪# +8 j8 ; P f8 8 Z; BK‬‬ ‫‪ f8 8 j8 ; JC DE f8:B 8‬‬ ‫‪ ; ;6 f8 j8 "9b " @; k .j8 ; O‬‬ ‫‪; JE 98‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪8 Bb 8 ; O‬‬ ‫ ;‬ ‫ ‪ f8 8 R q‬‬ ‫‪8 f; H‬‬ ‫‪8 B 8‬‬ ‫‪- '; f8 8 ; JC 7‬‬ ‫ ‪ f8 8 k‬‬ ‫‪ f8‬‬ ‫‪(? b H‬‬ ‫‪8 &8 >B 8 k*K‬‬ ‫‪ f8 8 H‬‬ ‫‪8 P8 8 ! 8‬‬ ‫‪ 7 E +; J ? DC E & H‬‬ ‫‪8 &8 >B 8‬‬

‫ﺧﺪاﻳﺎ از ﺗﻮ ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ و از‬ ‫ﺗﻮ ﺑﺨﺸﺶ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ و ﺑﺮ ﺗﻮ اﻳﻤﺎن‬ ‫ﻣﻲ آورﻳﻢ و ﺑﺮ ﺗﻮ ﺗﻮ ّﻛﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬ ‫وﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب ﺗﺮا ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ و‬ ‫ﺷﻜﺮ ﺗﺮا ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ و ﻧﺎﺷﻜﺮي ﺗﺮا ﻧﻤﻲ‬ ‫ﻛﻨﻴﻢ و ﺟﺪاﺋﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ و ﺗﺮك ﻣﻲ‬ ‫دﻫﻴﻢ آن ﺷﺨﺼﻲ را ﻛﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﺗﺮا‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﺎ ﺧﺎص ﺗﺮا ﻋﺒﺎدت‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ و ﺧﺎص ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻧﻤﺎز ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻧﻴﻢ و ﺳﺠﺪه ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ و ﺑﺴﻮي ﺗﻮ‬ ‫ﻣﻲ دوﻳﻢ و ﺑﺮاي ﺧﺪﻣﺖ ﺣﺎﺿﺮﻳﻢ و‬ ‫اﻣﻴﺪوار رﺣﻤﺖ ﺗﻮ ﻫﺴﺘﻴﻢ و از ﻋﺬاب‬ ‫ﺗﻮ ﻣﻲ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺑﻲ ﺷﻚ ﻋﺬاب ﺗﻮ‬ ‫ﻛﺎﻓﺮان را در ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫)‪ (10‬ﺑﻌﺪ از دﻋﺎي ﻗﻨﻮت ﺧﻮاﻧﺪن درود ﺷﺮﻳﻒ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ)‪،(1‬‬ ‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر ‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.533‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! (2‬ص‪.376‬‬ ‫‪176‬‬

‫)‪ (11‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ دﻋﺎي ﻗﻨﻮت را ﺧﻮاﻧﺪه ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺲ اﻳﻦ دﻋﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪:‬‬ ‫اي اﷲ اي ربِّ ﻣﺎ ﻣﺎرا در دﻧﻴﺎ ﻧﻌﻤﺖ‬

‫ ‪ 8 f A R / 8<3= 8<&" 8 " @; k‬‬ ‫ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﺎ و در آﺧﺮت ﻫﻢ ﻧﻌﻤﺖ ﻋﻄﺎ‬ ‫ ‪]~ <8 8 !8 8 R/8 ]~ <8‬‬ ‫‪8 !8‬‬ ‫ﻓﺮﻣﺎ و ﻣﺎرا از ﻋﺬاب دوزخ ﻧﺠﺎت‬ ‫ <" ‬ ‫ ‪8 B> 8 8<|8‬‬ ‫ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﺎ‬ ‫)‪(2‬‬ ‫ﻳﺎ اﻳﻨﺮا ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ :‬اﻟﻠﻬﻢ‪ Jl ‬ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﻐﻔﺮﺗﻢ ﻛﻦ‬ ‫)‪ (11‬اﮔﺮ ﺧﻮاﻧﺪن دﻋﺎي ﻗﻨﻮت را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮد و ﺑﺮﻛﻮع رﻓﺖ ﭘﺲ ﺑﺮ ﻧﮕﺮدد‬ ‫ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ ﻛﻨﺪ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (12‬وﺗﺮ را ﺑﺎ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ )ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ رﻣﻀﺎن اﻟﻤﺒﺎرك ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪ( و‬ ‫ﻣﻘﺘﺪي ﻗﻨﻮت را ﺗﻤﺎم ﻧﻜﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ اﻣﺎم ﺑﻪ رﻛﻮع رﻓﺖ ﭘﺲ ﻣﻘﺘﺪي ﻫﻢ ﺑﻪ‬ ‫رﻛﻮع ﺑﺮود)‪.(4‬‬

‫ﺑﻴﺎن ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ‬ ‫)‪ (1‬اﮔﺮ از واﺟﺒﺎت داﺧﻞ ﻧﻤﺎزﻳﻜﻲ در اﺛﺮ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺗﺮك ﮔﺮدد ﻳﺎ واﺟﺒﺎت و‬ ‫ﻓﺮاﻳﺾ داﺧﻞ ﻧﻤﺎز از ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﮔﺮدد ﭘﺲ ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ واﺟﺐ‬ ‫اﺳﺖ)‪.(5‬‬

‫)‪ QR P ] <l (1‬ص‪.402‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! + J R| + (2‬ص‪.385‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.110‬‬ ‫)‪ (4‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪ ،110‬ﺗﺒﻴﻴﻦ اﻟﺤﻘﺎﺋﻖ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.171‬‬ ‫)‪ (5‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.655‬‬ ‫‪177‬‬

‫)‪ (2‬اﮔﺮ ﺑﺎوﺟﻮد واﺟﺐ ﺷﺪن ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪ ﭘﺲ اﻋﺎدة ﻧﻤﺎز واﺟﺐ‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (3‬ﻗﺼﺪاً واﺟﺐ را ﺗﺮك داد ﭘﺲ ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ دوﺑﺎره اﻋﺎدة‬ ‫ﻧﻤﺎز واﺟﺐ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (4‬اﮔﺮ ﭼﻨﺎن واﺟﺒﻲ ﺗﺮك داده ﺷﺪ ﻛﻪ از واﺟﺒﺎت ﻧﻤﺎز ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ وﺟﻮﺑﺶ‬ ‫از اﻣﺮ ﺧﺎرج ﺑﻮد ﭘﺲ ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺜﻼً ﺧﻼف ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﺮآن‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪن ﺗﺮك واﺟﺐ )وﮔﻨﺎه اﺳﺖ( ﻣﮕﺮ ﺗﻌﻠﻖ آن ﺑﺎ واﺟﺒﺎت ﻧﻤﺎز ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻠﻜﻪ از واﺟﺒﺎت ﺗﻼوت اﺳﺖ ﻟﻬﺬا ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ ﻧﻴﺴﺖ )اﻟﺒﺘﻪ از آن ﺗﻮﺑﻪ‬ ‫ﻛﻨﺪ()‪.(1‬‬ ‫)‪ (5‬از ﺗﺮك دادن ﻓﺮض ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﺗﻼﻓﻲ آن ﺑﺎ ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ ﺷﺪه‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻟﻬﺬا دوﺑﺎره ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد‪.‬‬ ‫)‪ (6‬از ﺗﺮك دادن ﺳﻨﺖ ﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺴﺘﺤﺒﺎت ﻣﺜﻼً ﺛﻨﺎء‪ ،‬ﺗﻌﻮذ‪ ،‬ﺗﺴﻤﻴﻪ‪ ،‬آﻣﻴﻦ‪،‬‬ ‫ﺗﻜﺒﻴﺮات اﻧﺘﻘﺎﻻت و ﺗﺴﺒﻴﺤﺎت ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ واﺟﺐ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻤﺎز اداء‬ ‫ﺷﺪ)‪ ،(2‬ﻣﮕﺮ دوﺑﺎره ﺧﻮاﻧﺪن آن ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﺳﻬﻮاً و ﻳﺎ ﻗﺼﺪاً‬ ‫ﺗﺮك داده ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫)‪ (7‬در ﻧﻤﺎز اﮔﺮﭼﻪ ده واﺟﺐ ﻫﻢ ﺗﺮك ﺷﺪه ﺑﻮد ﻫﻤﻴﻦ دو ﺳﺠﺪه ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ)‪.(3‬‬

‫)‪ (1‬ﻫﻤﺎن ﻣﺮﺟﻊ‪.‬‬ ‫)‪ (2‬ﻓﺘﺢ اﻟﻘﺪﻳﺮ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.438‬‬ ‫)‪ (3‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.655‬‬ ‫‪178‬‬

‫)‪ (8‬ﺗﻌﺪﻳﻞ ارﻛﺎن )ﻣﺜﻼً ﺑﻌﺪ از رﻛﻮع راﺳﺖ اﻳﺴﺘﺎدن ﻳﺎ درﻣﻴﺎن دو ﺳﺠﺪه ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻘﺪار ﻳﻜﺒﺎر ﺳﺒﺤﺎن اﷲ ﮔﻔﺘﻦ راﺳﺖ ﻧﺸﺴﺘﻦ( ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪه ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ‬ ‫واﺟﺐ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (9‬ﻗﻨﻮت ﻳﺎ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻗﻨﻮت ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪ ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ واﺟﺐ اﺳﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (10‬ﻗﺮاﺋﺖ وﻏﻴﺮه در ﻫﺮ ﻣﻮﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺳﻪ ﺑﺎر ﺳﺒﺤﺎن اﷲ ﮔﻔﺘﻦ در ﻓﻜﺮ‬ ‫ﺑﻮدن وﻗﻔﻪ ﺷﺪ ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ واﺟﺐ ﮔﺮدﻳﺪ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (11‬ﺑﻌﺪ از ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ ﻫﻢ ﺧﻮاﻧﺪن اﻟﺘﺤﻴﺎت واﺟﺐ اﺳﺖ‪ ،‬اﻟﺘﺤﻴﺎت ﺧﻮاﻧﺪه‬ ‫ﺳﻼم داده ﺷﻮد و ﺑﻬﺘﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﺮ دو ﻗﻌﺪﻫﺎ )ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺒﻞ از ﺳﺠﺪة‬ ‫ﺳﻬﻮ و ﺑﻌﺪ از آن( درود ﺷﺮﻳﻒ ﻫﻢ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد)‪.(3‬‬ ‫)‪ (12‬از اﻣﺎم ﺳﻬﻮ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ ﻛﺮد ﺑﺮ ﻣﻘﺘﺪي ﻫﻢ ﺳﺠﺪه واﺟﺐ‬ ‫اﺳﺖ)‪.(4‬‬ ‫)‪ (13‬اﮔﺮ از ﻣﻘﺘﺪي ﺑﺤﺎﻟﺖ اﻗﺘﺪاء ﺳﻬﻮ ﮔﺮدﻳﺪ ﭘﺲ ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ واﺟﺐ ﻧﺒﻮده‬ ‫واﻋﺎدة ﻧﻤﺎز ﻫﻢ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ)‪.(5‬‬

‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻬﻢ‬ ‫اﻛﺜﺮ ﺑﺮادران اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻋﺪم ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻧﻤﺎز ﺧﻮد را ﺿﺎﻳﻊ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫ﻟﻬﺬا اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪:‬‬ ‫)‪ (1‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.127‬‬ ‫)‪ (2‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.655‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.125‬‬ ‫)‪ (4‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.658‬‬ ‫)‪ (5‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.128‬‬ ‫‪179‬‬

тАл)тАк (14тАмя╗гя║┤я║Тя╗о┘В )я╗│я╗Мя╗ия╗▓ я║Ся╗Мя║к ╪з╪▓ я╗Уя╗о╪к я║╖я║к┘Ж я╗│я╗Ъ я╗│я║О ян╝я╗ия║к ╪▒я╗Ыя╗Мя║Ц ╪п╪▒ я╗зя╗дя║О╪▓ я║╖я║Оя╗гя╗ЮтАм тАляоФя║о╪пя╗│я║к┘З( ╪▒╪з я║Ся║О ╪зя╗гя║О┘Е я║│я╗╝┘Е ╪п╪з╪п┘Ж я║Яя║Оя║Ля║░ я╗зя╗┤я║┤я║ЦтАк ╪МтАм╪зяоФя║о я╗Чя║╝я║к╪з┘Л я║│я╗╝┘Е я╗гя╗▓ ╪пя╗ля║к янШя║▓тАм тАля╗зя╗дя║О╪▓ я╗Уя║Оя║│я║к я╗гя╗▓ яоФя║о╪п╪п ┘И ╪зяоФя║о я╗Уя║о╪зя╗гя╗о╪┤ я╗Ыя║о╪п┘З я║Ся║О ╪зя╗гя║О┘Е я║Ся╗╝┘Ия╗Чя╗Фя╗к я╗Уя╗о╪▒╪з┘Л я║│я╗╝┘Е ╪п╪з╪птАм тАлянШя║▓ я╗гя║Оя╗зя╗Мя╗▓ я╗зя║ия╗о╪зя╗ля║к я║Ся╗о╪п я╗Яя╗┤я╗Ья╗ж ╪зя╗│я╗ж я║зя╗┤я╗ая╗▓ я╗Ыя╗в ┘И╪зя╗Чя╗К я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪п ┘И ╪зяоФя║о я╗Уя║о╪зя╗гя╗о╪┤тАм тАля╗Ыя║о╪п┘З ╪зя╗зя║кя╗Ыя╗▓ я╗ля╗в я║Ся╗Мя║к ╪з╪▓ ╪зя╗гя║О┘Е я║│я╗╝┘Е ╪п╪з╪п янШя║▓ я║Ся╗ая╗ия║к я║╖я╗о╪п я╗зя╗дя║О╪▓╪┤ ╪▒╪з я║Чя╗Ья╗дя╗┤я╗ЮтАм тАля╗Ыя║о╪п┘З я║│я║ая║к╪й я║│я╗мя╗о я╗Ыя╗ия║к)тАк.(1тАмтАм тАл)тАк (15тАмя╗гя║┤я║Тя╗о┘В я║Ся║О ╪зя╗гя║О┘Е я║│я║ая║к╪й я║│я╗мя╗о я╗Ыя╗ия║к ╪зяоФя║оян╝я╗к я╗Чя║Тя╗Ю ╪з╪▓ ╪в┘Ж ╪зя╗гя║О┘Е я║│я╗мя╗о я║╖я║к┘З я║Ся╗о╪п ┘ИтАм тАл╪зяоФя║о я║Ся║О ╪зя╗гя║О┘Е я║│я║ая║к╪й я║│я╗мя╗о я╗зя╗Ья║о╪п ┘И я║Ся║о я║зя╗о╪зя╗зя║к┘Ж я║Ся╗Шя╗┤я╗к ╪з╪┤ ╪зя╗│я║┤я║Шя║О╪п┘З я║╖я║к янШя║▓ ╪п╪▒тАм тАл╪вя║зя║о я║│я║ая║к╪й я║│я╗мя╗о я╗Ыя╗ия║к ┘И ╪зяоФя║о я╗ля╗дя╗┤я╗ж я╗гя║┤я║Тя╗о┘В ╪п╪▒ я║Ся╗Шя╗┤я╗к я╗зя╗дя║О╪▓╪┤ я╗ля╗в я║│я╗мя╗о яоФя║о╪пя╗│я║ктАм тАлянШя║▓ ╪п╪▒ ╪вя║зя║о я╗ля╗дя╗┤я╗ж я║│я║ая║к╪й я║│я╗мя╗о ╪зя╗гя║О┘Е я╗ля╗в я╗Ыя║Оя╗Уя╗▓ ╪зя║│я║Ц)тАк.(2тАмтАм тАл)тАк (16тАм╪п╪▒ я╗Чя╗Мя║к┘З ╪з┘Ия╗Яя╗▓ я║Ся╗Мя║к ╪з╪▓ я║Чя║╕ тАкюаетАмя╗мя║к ╪зя╗│я╗ж я╗Чя║к╪▒ я║зя╗о╪зя╗ля║к тАЬ╪зя╗Яя╗ая╗мя╗втАк юаетАмя║╗я╗Ю┘С я╗Ля╗ая╗▓ я╗гя║д тАкюаетАмя╗дя║ктАЭтАм тАлянШя║▓ я║│я║ая║к╪й я║│я╗мя╗о ┘И╪зя║Яя║Р ╪зя║│я║Ц я╗Л ┘Ся╗ая║Ц ╪в┘Ж ╪зя╗│я╗ж я╗зя╗┤я║┤я║Ц я╗Ыя╗к ╪п╪▒┘И╪п я║╖я║оя╗│я╗Т я║зя╗о╪зя╗зя║ктАм тАля║Ся╗ая╗Ья╗к я╗Ля╗ая║Шя║╢ ╪зя╗│я╗ж ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪п╪▒ я╗Чя╗┤я║О┘Е ╪▒я╗Ыя╗Мя║Ц я║│я╗о┘Е я║Чя║Оя║зя╗┤я║о яоФя║о╪пя╗│я║ктАк ╪МтАмя╗Яя╗мя║м╪з ╪зяоФя║отАм тАля║Ся╗мя╗дя╗┤я╗ж я╗гя╗Шя║к╪з╪▒ я║зя║Оя╗гя╗о╪┤ я║Ся║Оя║╖я║к я║Ся║О╪▓я╗ля╗в я║│я║ая║к╪й я║│я╗мя╗о ┘И╪зя║Яя║Р ╪зя║│я║ЦтАк.тАмтАм

тАля║гя╗Ья║Оя╗│я║ЦтАм тАля║гя╗Ая║о╪к я║│ тАкюаетАмя╗┤я║кя╗зя║О ╪зя╗гя║О┘Е ╪зя╗Ля╗Ия╗в ╪зя║Ся╗о я║гя╗ия╗┤я╗Фя╗к \тАк < 2 3 % RтАм╪▒╪з ╪п╪▒ я║зя╗о╪з╪итАм тАл╪пя╗│я║к╪з╪▒ я║Ся║Оя║│я╗Мя║О╪п╪к я║Чя║Оя║Яя║к╪з╪▒ я╗гя║кя╗│я╗ия╗к тАк = 2 3 % 4тАмя╗зя║╝я╗┤я║Р яоФя║о╪пя╗│я║ктАк╪МтАмтАм тАля║гя╗Ая╗о╪▒ янШя║о я╗зя╗о╪▒ тАк = 2 3 % 4тАм╪зя║│я║Шя╗Фя║┤я║О╪▒ я╗Уя║оя╗гя╗о╪пя╗зя║ктАк :тАмя║Ся║оя║зя╗о╪зя╗зя╗ия║к╪й ╪п╪▒┘И╪птАм тАля╗Чя╗Мя║к╪й ╪з┘ИтАкюаетАм┘Д я║Чя╗о ян╝я║о╪з я║│я║ая║к┘З ╪▒╪з ┘И╪зя║Яя║Р я╗Ыя║о╪п┘К╪Я я╗Ля║о╪╢ я╗Ыя║о╪пя╗зя║ктАк :тАмя║Ся║ия║Оя╗Гя║о ╪зя╗│я╗ж я╗Ыя╗к ╪в┘ЖтАм тАл)тАк (1тАм╪п╪▒я╗гя║ия║Шя║О╪▒ я╗гя╗Мя╗к ╪▒╪п ╪зя╗Яя╗дя║дя║Шя║О╪▒тАк ╪МтАм╪мтАк ╪М2тАм╪╡тАк.659тАмтАм тАл)тАк (2тАмя╗Ля║Оя╗Яя╗дяоХя╗┤я║о┘КтАк ╪МтАм╪мтАк ╪М1тАм╪╡тАк.128тАмтАм тАлтАк180тАмтАм

тАля║╖я║ия║║ ╪п╪▒┘И╪п я║╖я║оя╗│я╗Т ╪▒╪з ╪з╪▓ я╗Пя╗Фя╗ая║Ц я║зя╗о╪зя╗зя║ктАк ╪МтАмя║Чя║Оя║Яя║к╪з╪▒ ╪п┘И я╗Ля║Оя╗Яя╗втАк ╪МтАмя╗зя║Тя╗▓ я╗гя╗Ья║о┘С┘ЕтАм тАлтАк = 2 3 % 4тАм╪зя╗│я╗ж я║Яя╗о╪з╪и ╪▒╪з янШя║┤я╗ия║к я╗Уя║оя╗гя╗о╪пя╗зя║к)тАк.(1тАмтАм тАл)тАк (17тАм╪п╪▒ я╗ля║о я╗Чя╗Мя║к┘З ╪зяоФя║о ╪зя╗зя║кя╗Ыя╗▓ ╪з╪▓ я║Чя║╕ тАкюаетАмя╗мя║к я║зя╗о╪зя╗зя║к┘З я╗зя║╕я║к янШя║▓ я║│я║ая║к╪й я║│я╗мя╗о ┘И╪зя║Яя║РтАм тАл╪зя║│я║Ц ян╝я╗к я╗зя╗Фя╗Ю я║Ся║Оя║╖я║к я╗│я║О я╗Уя║о╪╢)тАк.(2тАмтАм

тАля╗Гя║оя╗│я╗Шя║Ф я║│я║ая║к╪й я║│я╗мя╗отАм тАл╪зя╗Яя║Шя║д тАкюаетАмя╗┤я║О╪к ╪▒╪з я║зя╗о╪зя╗зя║к┘З я║Ся╗ая╗Ья╗к ╪зя╗Уя╗Ая╗Ю ╪зя╗│я╗ж ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪п╪▒┘И╪п я║╖я║оя╗│я╗Т я╗ля╗в я║зя╗о╪зя╗зя║к┘ЗтАм тАля║╖я╗о╪п я║Ся║┤я╗дя║Ц ╪▒╪зя║│я║Ц я║│я╗╝┘Е ╪п╪з╪п┘З ╪п┘И я║│я║ая║к┘З я║╖я╗о╪п я║Ся╗Мя║к я║Чя║╕ тАкюаетАмя╗мя║к ╪п╪▒┘И╪п я║╖я║оя╗│я╗Т ┘И ╪пя╗Ля║ОтАм тАля║зя╗о╪зя╗зя║к┘З я║│я╗╝┘Е ╪п╪з╪п┘З я║╖я╗о╪п)тАк.(3тАмтАм

тАля║│я║ая║к╪й я║│я╗мя╗о я╗Уя║о╪зя╗гя╗о╪┤ яоФя║о╪п╪п янШя║▓ ян╝я╗к я║Ся║Оя╗│я║к я╗Ыя║о╪п╪ЯтАм тАля║│я║ая║к╪й я║│я╗мя╗о я╗Ыя║о╪пя╗зя╗▓ я║Ся╗о╪п я╗гяоХя║о я╗Уя║о╪зя╗гя╗о╪┤ я╗Ыя║о╪п┘З я║│я╗╝┘Е ╪п╪з╪п янШя║▓ я║Чя║О ╪▓я╗гя║Оя╗зя╗▓ я╗Ыя╗к ╪з╪▓тАм тАля╗гя║┤я║ая║к я║Ся╗┤я║о┘И┘Ж я╗зя║╕я║к┘З я║│я║ая║к┘З я╗Ыя╗ия║ктАк ╪МтАм╪зяоФя║о я║Ся╗┤я║о┘И┘Ж ╪з╪▓ я╗гя║┤я║ая║к я║Ся╗о╪п янШя║▓ я║Чя║О ┘Ия╗Чя║Шя╗▓ я╗Ыя╗к ╪з╪▓тАм тАля║╗я╗Фя╗мя║О я╗гя║Шя║ая║О┘И╪▓ я╗зя║╕я║к┘З ┘И я╗│я║О ╪зяоФя║о я║Ся╗Дя║о┘Б я║Яя╗ая╗о я║Ся║о┘И╪п ╪з╪▓ я║Яя║О┘К я║│я║ая║к┘З ╪з╪┤ я║Чя║ая║О┘И╪▓тАм тАля╗зя╗Ья║о╪п┘З я║Ся║Оя║╖я║к я║│я║ая║к┘З я╗зя╗дя║Оя╗│я║к ян╝я╗┤я║░┘К я╗Ыя╗к я╗гя║Оя╗зя╗К я║Ся╗ия║О ╪зя║│я║Ц я╗гя║Ья╗╝┘Л я╗Ыя╗╝┘Е ┘Ия╗Пя╗┤я║о┘З я╗гя╗ия║Оя╗Уя╗▓ я╗зя╗дя║О╪▓тАм тАл╪зяоФя║о я║Ся╗Мя║к ╪з╪▓ я║│я╗╝┘Е ╪зя╗│я╗ж я╗Ля╗дя╗Ю ╪▒╪з ╪зя╗зя║ая║О┘Е ╪п╪з╪п янШя║▓ я║│я║ая║к╪й я║│я╗мя╗о я║╖я║к┘З я╗зя╗дя╗▓ я║Чя╗о╪зя╗зя║к)тАк.(4тАмтАм

тАля║│я║ая║к╪й я║Чя╗╝┘И╪ктАм

тАл)тАк (1тАм╪п╪▒я╗гя║ия║Шя║О╪▒ я╗гя╗Мя╗к ╪▒╪п ╪зя╗Яя╗дя║дя║Шя║О╪▒тАк ╪МтАм╪мтАк ╪М2тАм╪╡тАк.657тАмтАм тАл)тАк (2тАмя╗Ля║Оя╗Яя╗дяоХя╗┤я║о┘КтАк ╪МтАм╪мтАк ╪М1тАм╪╡тАк.127тАмтАм тАл)тАк (3тАмя╗Уя║Шя║О┘И┘К я╗Чя║Оя║┐я╗▓ я║зя║О┘Ж я╗гя╗Мя╗к я╗Ля║Оя╗Яя╗дяоХя╗┤я║о┘КтАк ╪МтАм╪мтАк ╪М1тАм╪╡тАк.121тАмтАм тАл)тАк (4тАм╪п╪▒я╗гя║ия║Шя║О╪▒ я╗гя╗Мя╗к ╪▒╪п ╪зя╗Яя╗дя║дя║Шя║О╪▒тАк ╪МтАм╪мтАк ╪М2тАм╪╡тАк.556тАмтАм тАлтАк181тАмтАм

‫ﻣﺤﺒﻮب رب اﻟﻌﻠﻴﻤﻦ ﺻﻠّﻰ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﻠﻴﻪ وآﻟﻪ وﺳﻠّﻢ ارﺷﺎد ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن آﻳﺖ ﺳﺠﺪه ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻌﺪ ﺳﺠﺪه ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺷﻴﻄﺎن دور رﻓﺘﻪ و‬ ‫ﮔﺮﻳﻪ ﻛﻨﺎن ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻫﺎي ﺑﺮﺑﺎد و ﺗﺒﺎه ﺷﺪم! اﺑﻦ آدم را ﺣﻜﻢ ﺳﺠﺪه ﺷﺪ او‬ ‫ﺳﺠﺪه ﻛﺮد ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ و ﺑﺮ ﻣﻦ ﺣﻜﻢ ﮔﺮدﻳﺪ ﻣﻦ اﻧﻜﺎر ﻛﺮدم ﺑﺮاي ﻣﻦ‬ ‫دوزخ اﺳﺖ)‪.(1‬‬

‫إن ﺷﺎء اﷲ ﻫﺮ ﻣﺮاد ﻣﻲ رﺳﺪ‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﻘﺼﺪ در ﻳﻚ ﻣﺠﻠﺲ ﺗﻤﺎم ‪ 14‬آﻳﺎت ﺗﻼوت را ﺧﻮاﻧﺪه ﺳﺠﺪه‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﷲ ﻋﺰوﺟﻞ ﻣﻘﺼﺪش را ﻣﻜﻤﻞ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﺧﻮاه ﻫﺮ آﻳﻪ را ﺧﻮاﻧﺪه ﺳﺠﺪه‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﻫﻤﻪ را ﺧﻮاﻧﺪه در آﺧﺮ ﭼﻬﺎر ده ﺳﺠﺪه ﻧﻤﺎﻳﺪ)‪.(2‬‬

‫ﺑﻨﺴﺒﺖ ﻫﺸﺖ ﺣﺮوف “ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ”‬ ‫ﻫﺸﺖ ﮔﻞ ﻣﺪﻧﻲ ﺳﺠﺪه ﺗﻼوت‬ ‫)‪ (1‬از ﺧﻮاﻧﺪن ﻳﺎ ﺷﻨﻴﺪن آﻳﺖ ﺳﺠﺪه‪ ،‬ﺳﺠﺪه واﺟﺐ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬در ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫ﺷﺮط اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﺪا اﻳﻦ ﻗﺪر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻋﺬري ﻧﺒﻮد ﭘﺲ ﺧﻮد‬ ‫ﺑﺸﻨﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﺎﻣﻊ اﻳﻦ ﺿﺮوري ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻟﻘﺼﺪ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ از ﺷﻨﻴﺪن‬ ‫ﺑﻼﻗﺼﺪ ﻫﻢ ﺳﺠﺪه واﺟﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫)‪ (2‬در ﻫﺮ زﺑﺎﻧﻲ ﺗﺮﺟﻤﺔ آﻳﺖ ﺳﺠﺪه ﺑﺮ ﺧﻮاﻧﻨﺪه و ﺷﻨﻮﻧﺪه ﺳﺠﺪه واﺟﺐ‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺷﻨﻮﻧﺪه اﻳﻦ را داﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺟﻤﺔ آﻳﺖ ﺳﺠﺪه‬ ‫)‪ Q.. JD ¡ & Q( PF Q + d 74 (1‬ص‪ ،56‬ﺷﻤﺎرةﺣﺪﻳﺚ )‪.(81-133‬‬ ‫)‪ Q] <l (2‬درﻣﺨﺘﺎروﻏﻴﺮﻫﻤﺎ‪.‬‬ ‫‪182‬‬

‫اﺳﺖ اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ او را ﻣﻌﻠﻮم ﻧﺒﻮد ﭘﺲ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﺗﺮﺟﻤﺔ آﻳﺖ ﺳﺠﺪه ﺑﻮد و اﮔﺮ ﺧﻮد آﻳﻪ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه ﺑﻮد ﭘﺲ ﻻزم‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﻨﻮﻧﺪه را از ﺑﻮدن آﻳﺖ ﺳﺠﺪه ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد)‪.(1‬‬ ‫)‪ (3‬ﺑﺮاي واﺟﺐ ﺷﺪن ﺳﺠﺪه ﺧﻮاﻧﺪن ﺗﻤﺎم آﻳﺖ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻟﻴﻜﻦ ﻧﺰد‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ ﻋﻠﻤﺎي ﻣﺘﺄﺧﺮﻳﻦ آن ﻟﻔﻈﻲ ﻛﻪ در آن ﻣﺎدة ﺳﺠﺪه دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺎ‬ ‫آن ﻫﺮ ﻟﻔﻈﻲ ﻗﺒﻠﻲ ﻳﺎ ﺑﻌﺪ از آن را ﺑﺎ آن ﻫﻤﺮاه ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪ ﭘﺲ ﺳﺠﺪة‬ ‫ﺗﻼوت واﺟﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻟﻬﺬا اﺣﺘﻴﺎط اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﺮ دو ﺻﻮرت‬ ‫ﺳﺠﺪة ﺗﻼوت ﻛﺮده ﺷﻮد)‪.(2‬‬ ‫)‪ (4‬آﻳﺖ ﺳﺠﺪه ﺑﻴﺮون ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪ ﭘﺲ ﻓﻮراً ﺳﺠﺪه ﻛﺮدن واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ وﺿﻮء ﺑﻮد ﭘﺲ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻣﻜﺮوه ﺗﻨﺰﻳﻬﻲ اﺳﺖ)‪.(3‬‬ ‫)‪ (5‬در ﻧﻤﺎز ﻓﻮراً ﺳﺠﺪة ﺗﻼوت ﻛﺮدن واﺟﺐ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻛﺮد ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﻪ آﻳﻪ ﺧﻮاﻧﺪ ﭘﺲ ﮔﻨﻬﮕﺎر ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ در ﻧﻤﺎز ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻳﺎ ﺑﻌﺪ از ﺳﻼم دادن ﻓﻌﻠﻲ را ﻛﻪ ﻣﻨﺎﻓﻲ ﻧﻤﺎز ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺠﺎم ﻧﺪاده ﭘﺲ ﺳﺠﺪة‬ ‫ﺗﻼوت ﻛﺮده ﺳﺠﺪة ﺳﻬﻮ ﺑﺠﺎ آورد)‪.(4‬‬

‫ﺧﺒﺮدار ! ﻫﺸﺪار !‬ ‫)‪ (6‬در رﻣﻀﺎن اﻟﻤﺒﺎرك در ﺗﺮاوﻳﺢ ﻳﺎ ﺷﺒﻴﻨﻪ اﮔﺮﭼﻪ ﺷﺮﻳﻚ ﻧﺒﻮدﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ و ﺟﺪا‬ ‫ﻧﻤﺎز ﺧﻮد را ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻴﺪ از ﺷﻨﻴﺪن آﻳﺖ ﺳﺠﺪه ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺳﺠﺪة ﺗﻼوت‬ ‫)‪ (1‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.133‬‬ ‫)‪ (2‬ﻣﻠﺨﺼﺎ ﻓﺘﺎوي رﺿﻮﻳﻪ‪ ،‬ج‪ ،8‬ص‪.233 223‬‬ ‫)‪ (3‬ﺗﻨﻮﻳﺮ اﻷﺑﺼﺎر ﻣﻊ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪،‬ج‪ ،2‬ص‪.583‬‬ ‫)‪ (4‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.584‬‬ ‫‪183‬‬

‫واﺟﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬از ﻛﺎﻓﺮ ﻳﺎ ﻧﺎﺑﺎﻟﻐﻲ آﻳﺖ ﺳﺠﺪه ﺷﻨﻴﺪه ﺷﺪ ﺑﺎزﻫﻢ ﺳﺠﺪه‬ ‫ﺗﻼوت واﺟﺐ ﮔﺮدﻳﺪ ﺑﻌﺪ از ﺑﻠﻮغ ﻫﺮ ﻗﺪر آﻳﺎت ﺳﺠﺪه ﺷﻨﻴﺪه و ﺗﺎ ﺣﺎل‬ ‫ﺳﺠﺪه ﻧﻜﺮده اﻳﺪ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﻏﻠﺒﺔ ﻇﻦّ ﺣﺴﺎب ﻛﺮده ﺑﻬﻤﺎن اﻧﺪازه‬ ‫ﺑﺎوﺿﻮ ﺳﺠﺪة ﺗﻼوت ﻛﺮده ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺳﺠﺪة ﺗﻼوت‬ ‫)‪ (7‬اﻳﺴﺘﺎده ﺷﺪه اﷲ اﻛﺒﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺴﺠﺪه ﺑﺮوﻳﺪ و ﻛﻢ از ﻛﻢ ﺳﻪ ﺑﺎر ﺳﺒﺤﺎن رﺑﻲ‬ ‫اﻷﻋﻠﻰ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ اﷲ اﻛﺒﺮ ﮔﻔﺘﻪ اﻳﺴﺘﺎده ﺷﻮﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺳﺠﺪه و ﺑﻌﺪ از آن ﻫﺮ‬ ‫دو ﺑﺎر اﷲ اﻛﺒﺮ ﮔﻔﺘﻦ ﺳﻨﺖ اﺳﺖ و اﻳﺴﺘﺎده ﺷﺪه ﺑﺴﺠﺪه رﻓﺘﻦ و ﺑﻌﺪ از‬ ‫ﺳﺠﺪه اﻳﺴﺘﺎدن اﻳﻦ ﻫﺮ دو ﻗﻴﺎم ﻣﺴﺘﺤﺐ اﻧﺪ )‪.(1‬‬ ‫)‪ (8‬ﺑﺮاي ﺳﺠﺪة ﺗﻼوت وﻗﺖ اﷲ اﻛﺒﺮ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷﻮد ﻧﻪ در‬ ‫آن ﺗﺸﻬﺪ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺳﻼم)‪.(2‬‬

‫ﺑﻴﺎن ﺳﺠﺪة ﺷﻜﺮ‬ ‫ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻪ دﻧﻴﺎ آﻣﺪ ﻳﺎ ﻣﺎل ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ ﻳﺎ ﭼﻴﺰ ﮔﻤﺸﺪه ﭘﻴﺪا ﺷﺪ ﻳﺎ ﻣﺮﻳﺾ‬ ‫ﺷﻔﺎ ﻳﺎﻓﺖ ﻳﺎ ﻣﺴﺎﻓﺮ دوﺑﺎره آﻣﺪ اﻟﻐﺮض ﺑﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮدن ﻫﺮ ﻧﻌﻤﺘﻲ ﺳﺠﺪة ﺷﻜﺮ‬ ‫ﻛﺮدن ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ)‪ ،(3‬ﻃﺮﻳﻘﺔ آن ﻣﺜﻞ ﺳﺠﺪة ﺗﻼوت اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن وﻗﺘﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﻌﻤﺘﻲ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ ﻳﺎ ﺧﻮﺷﺨﺒﺮي رﺳﻴﺪ ﭘﺲ ﺳﺠﺪة ﺷﻜﺮ ﻛﺮدن ﻛﺎر ﺛﻮاﺑﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻣﺜﻼً وﻳﺰة زﻳﺎرت ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﻨﻮره ﻧﺼﻴﺐ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬در اﺛﺮ ﻛﻮﺷﺶ‬ ‫اﻧﻔﺮادي ﺑﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ و او ﺑﺮاي ﺳﻔﺮ ﻛﺮدن در ﻗﺎﻓﻠﻪ ﻫﺎي‬ ‫)‪ (1‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.135‬‬ ‫)‪ (2‬ﺗﻨﻮﻳﺮ اﻷﺑﺼﺎر ﻣﻊ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.580‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.136‬‬ ‫‪184‬‬

‫ﻣﺪﻧﻲ دﻋﻮت اﺳﻼﻣﻲ ﺟﻬﺖ آﻣﻮﺧﺘﻦ ﺳﻨﺖ ﻫﺎ آﻣﺎده ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺎرت ﻳﻚ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﺑﺎﻋﻤﻞ ﺳﻨﻲ ﻧﺼﻴﺐ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺧﻮاب ﻣﺒﺎرﻛﻲ ﺑﻨﻈﺮ آﻣﺪ ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻢ دﻳﻦ در اﻣﺘﺤﺎن‬ ‫ﻛﺎﻣﻴﺎب ﺷﺪ‪ ،‬آﻓﺖ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم ﻣﺮد‪.‬‬

‫از ﺟﻠﻮ ﻧﻤﺎز ﮔﺬار رد ﺷﺪن ﮔﻨﺎه ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ‬ ‫)‪ (1‬ﺗﺎﺟﺪار ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺻﻠّﻰ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﻠﻴﻪ وآﻟﻪ وﺳﻠّﻢ ارﺷﺎد ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻲ‬ ‫داﻧﺴﺖ ﻛﻪ از ﺟﻠﻮي ﺷﺨﺺ ﻧﻤﺎز ﮔﺬار رد ﺷﺪن ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﭘﺲ ﺻﺪ‬ ‫ﺳﺎل اﻳﺴﺘﺎدن را از رﻓﺘﻦ آن ﻳﻚ ﻗﺪم ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲ داﻧﺴﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (2‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﻣﺎﻟﻚ رﺿﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﻨﻪ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ‪ :‬ارﺷﺎد‪ ‬ﺣﻀﺮت ﻛﻌﺐ‬ ‫اﻻﺣﺒﺎر رﺿﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﻨﻪ اﺳﺖ رد ﺷﻮﻧﺪه از ﺟﻠﻮي ﻧﻤﺎز ﮔﺬار اﮔﺮ ﻣﻲ‬ ‫داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﭼﻪ ﮔﻨﺎه اﺳﺖ ﭘﺲ ﻓﺮورﻓﺘﻦ در زﻣﻴﻦ را از رد ﺷﺪن‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲ داﻧﺴﺖ)‪ ،(2‬رد‪ ‬ﺷﻮﻧﺪه از ﺟﻠﻮي ﻧﻤﺎز ﮔﺬار ﺑﻲ ﺷﻚ ﮔﻨﻬﮕﺎر اﺳﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ در ﻧﻤﺎز ﻧﻤﺎزي ﻫﻴﭻ ﻓﺮﻗﻲ ﺑﻮﺟﻮد ﻧﻤﻲ آﻳﺪ)‪.(3‬‬

‫ﺑﻨﺴﺒﺖ ﭘﺎﻧﺰده ﺣﺮوف "ﻳﺎرﺳﻮل ﺧﺪا ﻧﻈﺮ ﻛﺮم"‬ ‫ﭘﺎﻧﺰده اﺣﻜﺎم در ﻣﻮرد رد ﺷﺪن از ﺟﻠﻮي ﻧﻤﺎزي‬ ‫)‪ (1‬در ﻣﻴﺪان و ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺰرگ از ﻗﺪم ﻧﻤﺎزي ﺗﺎ ﻣﻮﺿﻊ ﺳﺠﻮد آن رد ﺷﺪن‬ ‫ﻧﺎﺟﺎﺋﺰ اﺳﺖ ﻣﺮاد از ﻣﻮﺿﻊ ﺳﺠﻮد اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻗﻴﺎم ﺑﺠﺎي‬ ‫ﺳﺠﺪه ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ اي ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ اﻓﺘﺪ آن ﻣﻮﺿﻊ ﺳﺠﻮد اﺳﺖ در‬ ‫)‪ ،506/1 QR c 9 & & Q ]+ | PF Q ' + #& #< (1‬اﻟﺤﺪﻳﺚ )‪.(946‬‬ ‫)‪QR c 9 & ! (0 T 9 *P & Q J T | PF QH + + + (2‬‬ ‫ج‪ ،1‬ص‪ ،154‬ﺷﻤﺎرة ﺣﺪﻳﺚ )‪.(371‬‬ ‫)‪ (3‬ﻣﻠﺨﺺ از ﻓﺘﺎوي رﺿﻮﻳﻪ‪ ،‬ج‪ ،7‬ص‪.254‬‬ ‫‪185‬‬

‫ﺑﻴﻦ اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ رد ﺷﺪن ﺟﺎﺋﺰ ﻧﻴﺴﺖ)‪ ،(1‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻓﺎﺻﻠﺔ ﻣﻮﺿﻊ ﺳﺠﻮد از‬ ‫ﻗﺪﻣﮕﺎه ﻧﻤﺎز ﺗﺎ ﺳﻪ ﻣﺘﺮ اﺳﺖ‬

‫)‪(2‬‬

‫؛ﻟﻬﺬا در ﻣﻴﺪان از ﺟﺎي ﻗﺪم ﻧﻤﺎزي ﺑﻪ‬

‫اﻧﺪازة ﺳﻪ ﻣﺘﺮ ﺑﻌﺪ رد ﺷﺪن ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫)‪ (2‬در ﺧﺎﻧﻪ و ﻣﺴﺠﺪ ﻛﻮﭼﻚ در ﺟﻠﻮي ﻧﻤﺎز اﮔﺮ ﺳﺘﺮه ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭘﺲ از ﻗﺪم‬ ‫ﻧﻤﺎزي ﺗﺎ دﻳﻮار ﻗﺒﻠﻪ از ﻫﺮ ﺟﺎي ﮔﺬﺷﺘﻦ ﺟﺎﺋﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬ ‫)‪ (3‬در ﺟﻠﻮي ﻧﻤﺎزي اﮔﺮ ﺳﺘﺮه ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﺑﻌﺪ از آن ﺳﺘﺮه رد ﺷﺪن‬ ‫ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد)‪.(3‬‬ ‫)‪ (4‬ﺳﺘﺮه ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻧﻴﻢ ﮔﺰ ﺑﻠﻨﺪ و ﺑﻪ اﻧﺪازة ﻳﻚ اﻧﮕﺸﺖ ﺿﺨﺎﻣﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ)‪.(4‬‬ ‫)‪ (5‬ﺳﺘﺮه اﻣﺎم ﻣﻘﺘﺪي راﻫﻢ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ در ﺟﻠﻮي اﻣﺎم ﺳﺘﺮه ﺑﻮد ﭘﺲ اﮔﺮ‬ ‫ﻛﺴﻲ از ﺟﻠﻮي ﻣﻘﺘﺪي رد ﺷﻮد ﮔﻨﻬﮕﺎر ﻧﻤﻲ ﺷﻮد)‪.(5‬‬ ‫)‪ (6‬درﺧﺖ درﻣﻴﺎن اﻧﺴﺎن و ﺣﻴﻮان وﻏﻴﺮه ﺳﺘﺮه ﺷﺪه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ)‪.(6‬‬ ‫)‪ (7‬اﻧﺴﺎن در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﭘﺸﺖ او ﺑﻄﺮف ﻧﻤﺎزي ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺳﺘﺮه ﺷﺪه ﻣﻲ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ)‪ ،(7‬اﮔﺮ رو ﺑﺮوي ﻧﻤﺎزي ﻛﺴﻲ روي ﺧﻮد را ﮔﺮداﻧﺪ ﭘﺲ اﻛﻨﻮن‬ ‫ﻛﺮاﻫﺖ ﺑﺮ ﻧﻤﺎزي ﻧﺒﻮده‪ ،‬ﺑﺮآن ﻧﻈﺮ ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ؛ ﻟﻬﺬا ﺑﻌﺪ از ﺳﻼم دادن اﻣﺎم‬ ‫در ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻄﺮف ﻋﻘﺐ اﺣﺘﻴﺎط ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﺸﺖ ﺳﺮﺗﺎن‬

‫)‪ (1‬ﺗﺒﻴﻴﻦ اﻟﺤﻘﺎﺋﻖ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.160‬‬ ‫)‪ (2‬ﻗﺎﻧﻮن ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ،‬ﺣﺼﻪ اول‪ ،‬ص‪.131‬‬ ‫)‪ (3‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.104‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! + J R| + (4‬ص‪.365‬‬ ‫)‪ (5‬رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.484‬‬ ‫)‪ (6‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.104‬‬ ‫)‪ Qc )7) ] ! (7‬ص‪ ،265‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.496‬‬ ‫‪186‬‬

‫اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﺼﺮوف ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻘﻴﻪ ﻧﻤﺎزش ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﻤﺎ ﺑﻄﺮف او روي‬ ‫ﮔﺮداﻧﺪه ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﭘﺲ ﮔﻨﻬﮕﺎر ﻣﻲ ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (8‬ﺷﺨﺼﻲ از ﺟﻠﻮي ﻧﻤﺎزي ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ رد ﺷﻮد و در ﭘﻬﻠﻮي آن ﺷﺨﺺ‬ ‫دﻳﮕﺮي او را ﺳﺘﺮه ﻗﺮار داده ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ او رد ﻣﻲ ﺷﻮد ﭘﺲ ﺷﺨﺺ او‪‬ل‬ ‫ﮔﻨﻬﮕﺎر ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﻫﻤﻴﻦ ﺷﺨﺺ او‪‬ل ﺑﺮاي ﺷﺨﺺ دوم ﺳﺘﺮه ﻫﻢ ﻗﺮار‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ)‪.(1‬‬ ‫)‪ (9‬در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺎوﺟﻮد ﺟﺎي در ﺻﻒ او‪‬ل ﻛﺴﻲ در ﻋﻘﺐ ﻧﻤﺎز را ﺷﺮوع‬ ‫ﻛﺮد ﭘﺲ ﺷﺨﺺ ﺑﻌﺪ از آن از ﺷﺎﻧﻪ ﻫﺎﻳﺶ رد ﺷﺪه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ زﻳﺮا ﻛﻪ آن‬ ‫ﺷﺨﺺ ﺧﻮدش ﺣﺮﻣﺖ ﺧﻮد را ﭘﺎﻳﻤﺎل ﻛﺮد‪.‬‬ ‫)‪ (10‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺮ ﭼﻨﺎن ﻣﻜﺎن ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ ﻛﻪ اﻋﻀﺎء رد ﺷﻮﻧﺪه از‬ ‫ﺟﻠﻮي ﻧﻤﺎز ﺧﻮب دﻳﺪه ﻧﺸﻮﻧﺪ ﭘﺲ او ﮔﻨﻬﮕﺎر ﻧﻤﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫)‪ (11‬دو ﻧﻔﺮ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ از ﺟﻠﻮي ﻧﻤﺎزي رد ﺷﻮﻧﺪ ﻃﺮﻳﻘﻪ اش اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﭘﺸﺖ ﺑﻄﺮف ﻧﻤﺎزي ﻛﺮده رو ﺑﺮوﻳﺶ اﻳﺴﺘﺎده ﺷﻮد اﻛﻨﻮن او‬ ‫ﺳﺘﺮه ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ دوﻣﻲ رد ﺷﻮد ﺑﻌﺪ دوﻣﻲ در ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺷﺨﺺ او‪‬ل ﭘﺸﺖ‬ ‫ﺧﻮد را رو ﺑﺮوي ﻧﻤﺎزي ﻗﺮار داده اﻳﺴﺘﺎده ﺷﻮد اﻛﻨﻮن او‪‬ﻟﻲ رد ﺷﻮد ﺑﻌﺪ‬ ‫آن دوﻣﻲ از ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ آﻣﺪه ﺑﻮده ﺑﻬﻤﺎن ﻃﺮف ﻋﻘﺐ ﺑﺮود)‪.(2‬‬ ‫)‪ (12‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ از ﭘﻴﺶ روي ﻧﻤﺎزي رد ﺷﻮد ﭘﺲ ﻧﻤﺎزي را اﺟﺎزة‬ ‫ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ او اﺳﺖ ﺧﻮاه ﺳﺒﺤﺎن اﷲ ﮔﻮﻳﺪ ﻳﺎ ﺑﺼﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﻗﺮاءت ﻛﻨﺪ ﻳﺎ‬ ‫ﺑﺎاﺷﺎرة دﺳﺖ ﻳﺎ ﺳﺮ ﻳﺎ ﭼﺸﻢ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﻛﻨﺪ ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ اﺟﺎزه ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺜﻼً‬ ‫)‪ (1‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.483‬‬ ‫)‪ (2‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮي‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪.104‬‬ ‫‪187‬‬

‫ﺑﺎ ﻟﺒﺎس او را زدن وﻏﻴﺮه‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﮔﺮ ﻋﻤﻞ ﻛﺜﻴﺮ ﮔﺮدﻳﺪ ﭘﺲ ﻧﻤﺎزﻫﻢ ﻓﺎﺳﺪ‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮد)‪.(1‬‬ ‫)‪ (13‬ﺗﺴﺒﻴﺢ و اﺷﺎره ﻫﺮ دو را ﺟﻤﻊ ﻛﺮدن ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ (14‬اﮔﺮ از ﭘﻴﺶ روي زن رد ﺷﻮد ﭘﺲ زن ﺑﺎ ﺗﺼﻔﻴﻖ ﻣﻨﻊ ﻛﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ اﻧﮕﺸﺘﺎن‬ ‫دﺳﺖ راﺳﺖ را ﺑﺮ ﭘﺸﺖ دﺳﺖ ﭼﭗ ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺮد ﺗﺼﻔﻴﻖ ﻛﺮد و زن‬ ‫ﺗﺴﺒﻴﺢ ﮔﻮﻳﺪ ﭘﺲ ﻧﻤﺎز ﻓﺎﺳﺪ ﻧﺸﺪه ﻣﮕﺮ ﺧﻼف ﺳﻨﺖ اﺳﺖ)‪.(2‬‬ ‫)‪ (15‬ﻃﻮاف ﻛﻨﻨﺪه را در دوران ﻃﻮاف از ﺟﻠﻮي ﻧﻤﺎزي رد ﺷﺪن ﺟﺎﺋﺰ‬ ‫اﺳﺖ)‪.(3‬‬

‫)‪ (1‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪ Qc )7) ] ! + J R| + ،483‬ص‪.467‬‬ ‫)‪ (2‬درﻣﺨﺘﺎر ﻣﻌﻪ رد اﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.486‬‬ ‫)‪ (3‬رداﻟﻤﺤﺘﺎر‪ ،‬ج‪ ،2‬ص‪.482‬‬ ‫‪188‬‬

тАля╗Ыя╗оя║╖я║╢ ╪зя╗зя╗Фя║о╪з╪п┘К я║╗я║Оя║гя║Р я╗гя║░╪з╪▒тАм тАля║Ся║о╪з╪п╪▒╪з┘Ж я╗Ля║░я╗│я║░ ╪зя║│я╗╝я╗гя╗▓! ╪зя╗Яя║дя╗дя║кя╖▓ ╪п╪▒ я╗гя║Оя║гя╗о┘Д я╗гя║кя╗зя╗▓ ╪пя╗Ля╗о╪к ╪зя║│я╗╝я╗гя╗▓ я║Ся╗▓тАм тАля╗зя╗мя║Оя╗│я║Ц ╪з╪п╪и я║Ся║░╪▒яоФя║О┘Ж я╗гя╗▓ я║╖я╗о╪птАк ╪МтАмя║Ся╗ая╗Ья╗к я║гя╗Шя╗┤я╗Шя║Ц ╪зя╗│я╗ж ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪з╪▓ я╗Ля╗ия║Оя╗│я║Ц ╪зя╖▓тАм тАл╪▒╪итАк юаетАм╪зя╗Яя╗Мя║░╪к ╪пя╗Ля╗о╪к ╪зя║│я╗╝я╗гя╗▓ я║Ся║к┘Ия╗Яя║Ц я╗Уя╗┤я╗Ая║О┘Ж ╪з┘Ия╗Яя╗┤я║О╪б я╗ля╗в янШя║Оя╗│я╗ия║к┘З ╪зя║│я║Ц ян╝я╗ия║Оя╗зян╜я╗к я╗│я╗ЪтАм тАл┘И╪зя╗Чя╗Мя║Ф ╪зя╗│я╗дя║О┘Ж ╪зя╗Уя║о┘И╪▓ я║Ся║о╪з╪п╪▒ ╪зя║│я╗╝я╗гя╗▓ ╪▒╪з я╗Ыя╗к ╪п╪▒ я╗гя╗о╪▒╪п я╗Ыя╗оя║╖я║╢ ╪зя╗зя╗Фя║о╪з╪п┘К я╗│я╗Ъ я║╗я║Оя║гя║РтАм тАля╗гя║░╪з╪▒ ┘Ия╗Яя╗▓ ╪зя╖▓ я║Ся║о╪з┘К ╪▒я╗Уя║Шя╗ж ╪п╪▒ я╗Чя║Оя╗Уя╗ая║Ф я╗гя║кя╗зя╗▓ я╗Уя║оя╗гя╗о╪п┘З ╪зя╗зя║к я║Ся╗┤я║О┘Ж я╗Ыя║о╪п┘З я║зя║кя╗гя║Ц я║Ся║о╪з╪п╪▒╪з┘ЖтАм тАля║Чя╗Шя║кя╗│я╗в я╗гя╗▓ я╗Ыя╗ия╗втАк:тАмтАм тАл╪зя╗Яя║дя╗дя║кя╖▓ я╗Ля║░┘Ия║Яя╗Ю я╗│я╗Ъ я╗Чя║Оя╗Уя╗ая║Ф я╗гя║кя╗зя╗▓ я╗Ля║Оя║╖я╗Шя║О┘Ж┘Р ╪▒я║│я╗о┘Д ╪з╪▓ ян╝я╗Ья╗о╪з┘Д янШя╗ия║ая║О╪итАм тАлянШя║Оя╗Ыя║┤я║Шя║О┘Ж я║Ся╗к я╗гя╗Ия╗Фя║о ╪вя║Ся║О╪п ┘И ╪▒┘Ия║│я║Шя║Оя╗ля║О┘К ╪зя╗Гя║о╪з┘Б ╪в┘Ж я║Ся╗мя║О╪▒ я║│я╗ия║Ц я╗ля║О ╪▒╪з я║Ся╗мя╗дя║о╪з┘З ╪п╪зя║╖я║Шя╗ктАм тАл╪п╪▒ я╗гя╗Шя║О┘Е ╪зя╗зя╗о╪з╪▒ я║╖я║оя╗│я╗Т ┘И╪з╪▒╪п яоФя║о╪пя╗│я║к ╪з╪▓ ╪вя╗зя║ая║О ян╝я╗мя║О╪▒ я║Ся║о╪з╪п╪▒ ╪зя║│я╗╝я╗гя╗▓ ╪пя║│я║Ц я║Ся╗мя╗втАм тАл╪▒я║│я║Оя╗зя║к┘З я║Ся║о╪з┘К я║│я╗к ╪▒┘И╪▓ ╪п╪▒ я╗Чя║Оя╗Уя╗ая║Ф я╗гя║кя╗зя╗▓ я║Ся╗мя╗дя║о╪зя╗ля╗▓ я╗Ля║Оя║╖я╗Шя║О┘Ж ╪▒я║│я╗о┘Д ╪п╪▒ я║│я╗Фя║о я║╖я║оя╗│я╗ЪтАм тАля║╖я║кя╗зя║к ╪з╪▓ ╪в┘Ж ян╝я╗мя║О╪▒ я╗зя╗Фя║оя╗│я╗Ья╗▓ я╗Уя║о╪▓я╗зя║к я║зя║Оя╗зя╗о╪з╪п╪й я║╗я║Оя║гя║Р я╗гя║░╪з╪▒ ╪зя╗зя╗о╪з╪▒ я║╖я║оя╗│я╗Т я╗ля╗в я║Ся╗о╪птАм тАля╗Чя║Оя╗Уя╗ая║Ф я╗гя║кя╗зя╗▓ я║Ся║О я║Яя╗о╪┤ ┘И я║зя║о┘И╪┤ ╪пя╗Ля╗о╪к я╗зя╗┤я╗Ья╗▓ я║Ся╗к "яоФя║оя╗ля╗▓ ╪п┘ИянШя║Шя╗к" ╪▒я║│я╗┤я║ктАк ╪МтАм┘Ия╗Чя║Шя╗▓тАм тАля╗Ыя╗к я║│я╗к ╪▒┘И╪▓ ╪в┘Ж ян╝я╗мя║О╪▒ я╗зя╗Фя║о ╪зя╗зя╗о╪з╪▒ я║╖я║оя╗│я╗Т я╗гя╗Ь тАкюаетАмя╗дя╗Ю яоФя║о╪пя╗│я║к ╪в┘Ж я╗зя╗Фя║о┘К я╗Ыя╗к ╪з╪▓ я║зя║Оя╗зя╗о╪з╪п╪йтАм тАля║╗я║Оя║гя║Р я╗гя║░╪з╪▒ я║Ся╗о╪п ╪з╪▓ ╪▒я╗Уя║Шя╗ж я║Ся╗к я║зя║Оя╗зя╗к ╪зя╗зя╗Ья║О╪▒ я╗Ыя║о╪п ┘И яоФя╗Фя║ЦтАк :тАм╪зя╗гя║╕я║Р я╗гя╗ж я║гя╗Ая║о╪ктАм тАля╗гя║оя║╖я║к┘Е ╪▒╪з ╪п╪▒ я║зя╗о╪з╪и ╪пя╗│я║к┘Е я╗Ыя╗к я╗гя╗▓ я╗Уя║оя╗гя╗о╪птАк :тАмя╗Уя║о╪▓я╗зя║к┘Е! ╪з╪▓ ╪▒я╗Уя║Шя╗ж я║Ся║ия║Оя╗зя╗к я║СянЩя║оя╗ля╗┤я║░я╗│я║к ┘ИтАм тАля║Ся║Оя║Ся║о╪з╪п╪▒╪з┘Ж я╗Чя║Оя╗Уя╗ая║Ф я╗гя║кя╗зя╗▓ я╗гя║░я╗│я║к я║│я╗Фя║о╪к ╪▒╪з ╪з╪п╪зя╗гя╗к я║Ся║кя╗ля╗┤я║ктАк ╪МтАм╪зя╗│я╗ж ┘И╪зя╗Чя╗Мя║Ф я╗Ыя╗оя║╖я║╢ ╪зя╗зя╗Фя║о╪з╪п┘КтАм тАля║╗я║Оя║гя║Р я╗гя║░╪з╪▒ тАк 2 3 % ]$тАм╪▒╪з я║╖я╗ия╗┤я║к┘З я╗гя╗о╪м я║зя╗оя║╖я╗▓ я╗Чя║Оя╗Уя╗ая║Ф я╗гя║кя╗зя╗▓ ян╝я╗ия║О┘ЖтАм тАля║│я║оя╗Ля║Ц яоФя║оя╗Уя║Ц я╗Ыя╗к ╪вя╗зя╗мя║О ╪▒╪з я║Ся╗┤я║╢ ╪з╪▓ янШя╗┤я║╢ я║Ся║Оя║гя╗оя║╗я╗ая╗к ┘Ия╗зя╗┤я║о┘Ия╗гя╗ия║к яоФя║о╪п╪зя╗зя╗┤я║к ┘И я╗ля║о ян╝я╗мя║О╪▒тАм тАля║Ся║о╪з╪п╪▒ ╪зя║│я╗╝я╗гя╗▓ ╪з┘К я╗Ыя╗к ╪з╪▓ ╪зя╗зя╗о╪з╪▒ я║╖я║оя╗│я╗Т ╪вя╗гя║к┘З я║Ся╗о╪пя╗зя║к ╪пя║│я║Ц я║Ся╗мя╗в ╪п╪з╪п┘З ╪п╪▒ я╗Чя║Оя╗Уя╗ая║Ф я╗гя║кя╗зя╗▓тАм тАля║Ся╗┤я║╢ ╪з╪▓ янШя╗┤я║╢ ╪▒╪з я╗ля╗▓ я║│я╗Фя║о яоФя║о╪пя╗│я║кя╗зя║ктАк.тАмтАм тАлтАк189тАмтАм

‫ﻣﺎدر از ﺑﺴﺘﺮ ﺑﻴﻤﺎري ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪه اﻳﺴﺘﺎده ﺷﺪ‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ ﺑﻴﺎن ﻳﻚ ﺑﺮادر اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎب اﻟﻤﺪﻳﻨﻪ ﻛﺮاﭼﻲ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﻣﺎدر ﻋﺰﻳﺰم ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﺮﻳﻀﻲ ﺷﺪﻳﺪ از ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن روي ﺗﺨﺖ ﻣﻌﺬور ﺑﻮد و دﻛﺘﺮﻫﺎ‬ ‫ﻫﻢ ﺟﻮاب داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدم ﻛﻪ از ﺳﻔﺮ ﻛﺮدن ﺑﺎﻋﺎﺷﻘﺎن رﺳﻮل ‪2 3 % 4‬‬ ‫ = در ﻗﺎﻓﻠﻪ ﻫﺎي ﻣﺪﻧﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺳﻨﺖ ﻫﺎي دﻋﻮت اﺳﻼﻣﻲ دﻋﺎﻫﺎ ﻗﺒﻮل ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎ از ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺮوﻧﺪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﺎ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﮔﺎه ﻗﺎﺋﻢ ﺷﺪة ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫ﻧﻮر اﻓﺮوز ﻓﻴﻀﺎن ﻣﺪﻳﻨﺔ دﻋﻮت اﺳﻼﻣﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺳﻪ روز در ﻗﺎﻓﻠﺔ ﻣﺪﻧﻲ ارادة‬ ‫ﺳﻔﺮ ﻛﺮدم‪ ،‬ﺑﺮادران اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎﻧﻬﺎﻳﺖ ﺷﻔﻘﺖ دﺳﺖ ﺑﻬﻢ داده ﺑﻤﻌﻴﺖ )ﺑﻬﻤﺮاﻫﻲ( ﻋﺎﺷﻘﺎن‬ ‫رﺳﻮل ‪ = 2 3 % 4‬ﻗﺎﻓﻠﻪ ﻣﺪﻧﻲ ﻣﺎ در ﻳﻚ روﺳﺘﺎي ﻗﺮﻳﺐ ﺻﺤﺮاي ﻣﺪﻳﻨﻪ‬ ‫ﺑﺎب اﻻﺳﻼم ﺳﻨﺪ رﺳﻴﺪ‪ ،‬در اﺛﻨﺎي ﺳﻔﺮ در ﺧﺪﻣﺖ ﻋﺎﺷﻘﺎن رﺳﻮل ‪ = 2 3 % 4‬‬ ‫ ﻣﻦ درﺧﻮاﺳﺖ دﻋﺎ ﻛﺮدم و ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺸﻮﻳﺸﻨﺎك ﻣﺎدر ﻋﺰﻳﺰم را ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮدم‪ ،‬اﻳﺸﺎن‬ ‫ﺑﺮاي ﺻﺤﺖ ﻳﺎﺑﻲ ﻣﺎدر ﻋﺰﻳﺰم دﻋﺎ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﺮا ﺗﺴﻠﻲ ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ ،‬اﻣﻴﺮ ﻗﺎﻓﻠﻪ ﺑﺎﺑﺴﻴﺎر‬ ‫ﻧﺮﻣﻲ ﻛﻮﺷﺶ اﻧﻔﺮادي ﻛﺮده ﺑﻨﺪه را ﻣﺰﻳﺪ ﺑﺮاي‪ 30‬روز ﺳﻔﺮ در ﻗﺎﻓﻠﺔ ﻣﺪﻧﻲ آﻣﺎده ﺳﺎﺧﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻢ اراده ﻛﺮدم‪ ،‬درﻳﻦ اﺛﻨﺎء ﺑﺮاي ﺻﺤﺖ ﻳﺎﺑﻲ ﻣﺎدر ﺟﺎﻧﻢ ﺧﻮب ﺑﺎﮔﺮﻳﻪ و زاري دﻋﺎ‬ ‫ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ ،‬درﻫﻤﻴﻦ ﻗﺎﻓﻠﺔ ﻣﺪﻧﻲ ﺳﻪ روزه‪ ،‬در ﺷﺐ ﺳﻮم ﻳﻚ ﺑﺰرگ را ﺑﺎﭼﻬﺮة ﻧﻮراﻧﻲ اش‬ ‫در ﺧﻮاب زﻳﺎرت ﻛﺮدم‪ ،‬اﻳﺸﺎن ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻓﻜﺮ ﻣﺎدر ﻋﺰﻳﺰت را ﻣﻜﻦ إن ﺷﺎء اﷲ ﻋﺰوﺟﻞ‬ ‫او ﺻﺤﺖ ﻳﺎب ﻣﻲ ﮔﺮدد از ﺳﻲ روز ﻗﺎﻓﻠﺔ ﻣﺪﻧﻲ ﻓﺎرغ ﺷﺪم ﺑﺨﺎﻧﻪ آﻣﺪم در را زدم‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﻜﻪ دروازه ﺑﺎز ﺷﺪ ﻣﻦ در ﺣﻴﺮت اﻳﺴﺘﺎده ﺧﺸﻚ ﻣﺎﻧﺪم ﭼﺮا ﻛﻪ آن ﻣﺎدر ﻋﺰﻳﺰ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎرم را دﻳﺪم ﻛﻪ از ﺗﺨﺖ ﺧﻮاب ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪه ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ اﻛﻨﻮن در را ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺎز ﻛﺮده ﺑﻮد‪،‬‬ ‫از ﻓﺮط ﻣﺴﺮت ﻗﺪﻣﻬﺎي ﻣﺎدر را ﺑﻮﺳﻴﺪم و ﺧﻮاﺑﻲ را ﻛﻪ در ﻗﺎﻓﻠﺔ ﻣﺪﻧﻲ دﻳﺪه ﺑﻮدم ﺗﻌﺮﻳﻒ‬ ‫ﻛﺮدم‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺎدر اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺘﻢ و ﺑﺮاي ﻣﺪت‪ 30‬روز دﻳﮕﺮ ﺑﻬﻤﺮاﻫﻲ ﻋﺎﺷﻘﺎن رﺳﻮل‬ ‫‪ = 2 3 % 4‬در ﻗﺎﻓﻠﺔ ﻣﺪﻧﻲ ﻋﺎزم ﺳﻔﺮ ﺷﺪم‪.‬‬ ‫‪190‬‬

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.