Παρουσίαση του προγράμματος2

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 2

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 3

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Πρόλογος Οι μαθητές της τετάρτης τάξης του Δημοτικού των «Εκπαιδευτηρίων Πάνου» είχαν φέτος την ευκαιρία να ζήσουν μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Συνεργάστηκαν με συ μμαθητές τους από την Ιταλία, τη Γαλλία και την Αγγλία σε ένα πρόγραμμα eTwinning, με τίτλο «The Odyssey of words». Στο έργο αυτό οι μαθητές έζησαν μια περιπέτεια∙ την περιπέτεια των λέξεων που γεννήθηκαν στην αρχαία Ελλάδα, πέρασαν στη λατινική γλώσσα και στη συνέχεια, ταξιδεύοντας μέσα στον χρόνο, έφτασαν σε πολλές σύγχρονες Ευρωπαϊκές γλώσσες, αυτούσιες ή ελαφρά παραλλαγμένες. Οι μαθητές με τη βοήθεια των δύο φιλολόγων Θ. Τομαρά και Λ. Αλεξοπούλου, επεχείρησαν μια ενδιαφέρουσα περιπλάνηση στις ευρωπαϊκές γλώσσες, αναζητώντας τις κοινές ελληνικές και λατινικές ρίζες πολλών λέξεων, που οι Ευρωπαίοι χρησιμοποιούν στην καθημερινή τους ζωή. Για την υλοποίηση του προγράμματος σπουδαίο ρόλο έπαιξε η καλή συνεργασία με τους δύο δασκάλους της τάξης, τον κ. Κωστή Λαμπρόπουλο και την κ. Κατερίνα Σμάνη, ενώ σε διαφορετικές φάσεις του προγράμματος συνεργάστηκαν επίσης: η μουσικός κ. Σοφία Πόθου, η θεατρολόγος κ. Δαμάντα Μαγιώνου και ο καθηγητής πληροφορικής κ. Ηρακλής Μαρκέλης, τους οποίους ευχαριστού με όλους θερμά. Το πρόγραμμα eTwinning “The Odyssey of words”, οργανώθηκε σε πέντε ενότητες.

1. Κάθε ενότητα ξεκινούσε με την παρουσίαση των λέξεων μέσα στην τάξη, προκειμένου τα παιδιά να αντιληφθούν την ομοιότητά τους σε πέντε δια φορετικές γλώσσες. Oι παρουσιάσεις αυτές σε power point και prezi είναι διαθέσιμες στην επίσημη ηλεκτρονική σελίδα του προγράμματος: https://twinspace.etwinning.net/22968/home.

2. Παράλληλα, ετοιμάσαμε την ετυ μολογία των λέξεων κάθε ενότητας σε τρεις γλώσσες (Ελληνικά, Αγγλικά και Γαλλικά). Εκεί, καταγράψαμε την περιπέτεια της κάθε λέξης μέσα στον χρόνο, προτού καταλήξει με τη σημερινή της μορφή, σε καθεμία από τις πέντε διαφορετικές γλώσσες που εξετάσαμε. Το υλικό αυτό (οι παρουσιάσεις των λέξεων και η αναλυτική ετυμολογία τους) στάλθηκε στα σχολεία του εξωτερικού, με σκοπό να αξιοποιηθεί από τους εκεί διδάσκοντες στη διδασκαλία των λέξεων και της ετυμολογίας τους μέσα στην τάξη. Η ετυμολογία των λέξεων περιλαμβάνεται στο βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας. Γύρω από κάθε ομάδα λέξεων οργανώθηκε μια σειρά από δραστηριότητες, τις οποίες σας παρουσιάζουμε αναλυτικά στις σελίδες που ακολουθούν. Ήταν ένα συναρπαστικό ταξίδι και μια πολύ ευχάριστη εμπειρία με τους μικρούς μας φίλους. Ελπίζουμε να το απολαύσετε! Με εκτίμηση Θεόδωρος Τομαράς – Λίντα Αλεξοπούλου

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 4

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Πρώτη ενότητα Μουσική Ελληνικά μουσική μελωδία ρυθμός ύμνος αρμονία συμφωνία σύνθεση οκτάβα ορχήστρα όργανο λύρα, λυρικός κιθάρα σαξόφωνο πλήκτρο τόνος ταλέντο φιλαρμονική φωνητικός πολυφωνία στερεοφωνικός μικρόφωνο μεγάφωνο γραμμόφωνο δίσκος ράδιο χορωδία, χορός

music

Αγγλικά music melody rhythm hymn harmony symphon synthesis octave orchestra organ lyre, lyric guitar saxophone plectrum tone talent philharmonic phonetic polyphony stereophonic microphone megaphone gramophone disc radio chorus

musique musica música Γαλλικά la musique mélodie rythme hymne harmonie symphonie synthèse octave orchestre organe cithare, lyrique guitare saxophone plectre ton talent philharmonique phonétique polyphonie stéréophonique microphone mégaphone gramophone disque radio chorus

Λίντα Αλεξοπούλου

Ιταλικά musica melodia ritmo inno armonia sinfonia sintesi ottava orchestra organo lira, lirica chitarra sassofono plettro tono talento filarmonica fonetico polifonia stereofonico microfono megafono grammofono disco radio coro

Ισπανικά música melodía ritmo himno armonía sinfonía síntesis octava orquesta órgano lira, lírico guitarra saxófono plectro tono talento filarmónica fonético polifónia estereofónico micrófono megáfono gramófono disco radio coro

Θεόδωρος Τομαράς 5

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα ελληνικά 1. Μουσική Η μουσική έχει πάρει το όνομά της από τις Μούσες. Οι Μούσες στην αρχαία ελληνική μυθολογία ήταν εννέα θεότητες, κόρες του Δία και της Μνημοσύνης. Ο Απόλλωνας ήταν ο ηγέτης τους. Οι Μούσες ζούσαν στον Όλυμπο. Ήταν οι Θεές της μουσικής, των μουσικών οργάνων, του χορού, των γλεντιών και της ποίησης. Διασκέδαζαν τους Ολύμπιους θεούς στα συμπόσια τραγουδώντας με τις ακούραστες φωνές τους θείες μελωδίες, παίζοντας τη λύρα. Οι Μούσες αποτελούσαν πηγή έμπνευσης για κάθε δραστηριότητα που σχετίζεται με το νου. Τα ονόματά τους είναι τα εξής: Μούσα Καλλιόπη Κλειώ Ευτέρπη Ερατώ Μελπομένη Πολύμνια Τερψιχόρη Θάλεια Ουρανία

Τέχνη που προστατεύει Επική ποίηση Ιστορία Μουσική –Τραγούδι και Λυρική ποίηση Ερωτική ποίηση Τραγωδία Μιμική τέχνη Χορός Κωμωδία Αστρονομία

2. Μελωδία Η λέξη μελωδία αποτελείται από δύο λέξεις:την λέξη «μέλος» που σημαίνει τραγούδι και τη λέξη «ᾠδή» που σημαίνει ποίημα, το οποίο τραγουδούσαν με τη συνοδεία λύρας (αυτό δείχνει και η ετυμολογία της λέξης από το ρήμα ᾄδω = τραγουδώ).

3. Ρυθμός Η λέξη ρυθμός παράγεται από το ρήμα «ῥέω» που σημαίνει: χύνομαι, κυλώ.

4. Ύμνος Η ετυμολογία της λέξης ὕμνος είναι αβέβαιη.

5. Αρμονία Η ἁρμονία (με δασεία στα αρχαία) ανήκει σε μια μεγάλη οικογένεια λέξεων που ανάγονται στο ρήμα «ἀραρίσκω» που σημαίνει: συνδέω, κατασκευάζω, τακτοποιώ. Στην ίδια οικογένεια λέξεων ανήκουν λέξεις όπ ως η αρετή, το άρθρο, ο αριθμός και το άρμα. Γρήγορα, η αρμονία έφτασε να σημαίνει τη συμφωνία, το ταίριασμα, και αυτές οι σημασίες επικράτησαν στη μουσική, όπου η λέξη στην αρχαιότητα σήμαινε τη συμφωνία των ήχων και στη συνέχεια τη μουσική κλίμακα, την οκτάβα, τους μουσικούς τρόπους. Από τα λατινικά (harmonia), η λέξη πέρασε στις νεότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, όπου η ανάμνηση της δασείας άλλοτε διατηρήθηκε (harmony, harmonie) και άλλοτε Κάδμος και Αρμονία όχι (armonia στα ιταλικά), και επέστρεψε στα ελληνικά στα νεότερα χρό-νια σε ονομασίες μουσικών οργάνων σαν τη φυσαρμόνικα, την αρμόνικα και το αρμόνιο. Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 6

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Η Αρμονία παντρεύτηκε τον Κάδμο, τον βασιλιά της Θήβας, και όλοι οι θεοί πήγαν στον γάμο τους με λαμπρά δώρα. Όμως η μοίρα δε στάθηκε καλή μαζί τους, γιατί πολλά από τα παιδιά και τα εγγόνια τους έχασαν τη ζωή τους. Έτσι ο Κάδμος και η Αρμονία ζήτησαν από τους θεούς να τους μεταμορφώσουν σε φίδια για να αποφύγ ουν τον πόνο από τον χαμό των παιδιών τους. Οι θεοί άκουσαν την επιθυμία τους και τους μεταμόρφωσαν σε φίδια.

6. Συμφωνία Η λέξη συμφωνία είναι σύνθετη με την πρόθεση «σύν» (που σημαίνει μαζί) και το ουσιαστικό «φωνή».

Morgan, Evelyn 1877 Ο Κάδμος μεταμορφωμένος σε φίδι τυλίγεται γύρω από την αρμονία

7. Σύνθεση Η λέξη σύνθεση είναι σύνθετη με την πρόθεση «σύν» (που σημαίνει μαζί) και το ρήμα «θέτω» (< τίθημι) που σημαίνει τοποθετώ.

8. Οκτάβα Η οκτάβα (ντο, ρε, μι, φα, σολ, λα, σι, ντο) αποτελεί το θηλυκό του λατινικού επιθέτου octavus που σημαίνει όγδοος και προέρχεται από τον αριθμό octo (στα Λατινικά) ή οκτώ (στα Ελληνικά).

9. Ορχήστρα Η λέξη ορχήστρα προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «ὀρχοῦμαι» που σημαίνει χορεύω. Στην αρχαιότη τα η ορχήστρα ήταν το κυκλικό μέρος του θεάτρου που βρισκόταν μπροστά από τα καθίσματα των θεατών και το οποίο προοριζόταν για τον χορό. Τα μέλη του χορού τραγουδούσαν τα μελοποιημένα μέρη του δράματος εκτελώντας ταυτόχρονα ρυθμικές κινήσεις.

10. Όργανο Η λέξη όργανο προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «ὄργανον». Η λέξη πέρασε στα Λατινικά ως organum και στη συνέχεια στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές γλώσσες. Στα Ελληνικά έχει τις ακόλουθες σημασίες: 1. μουσικό όργανο: «Το βιολί είναι ένα μουσικό όργανο».

2. μέρος του σώματος: «Η καρδιά είναι ένα όργανο».

3. αντικέιμενο ή εργαλείο με το οποίο εκτελούμε ένα έργο: «Ο χάρακας είναι ένα γεωμετρικό όργανο».

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 7

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 11. Λύρα Το ουσιαστικό λύρα και το επίθετο λυρικός είναι λέξεις γνωστές από την αρχαιότητα. Η λύρα είναι ένα μουσικό όργανο των αρχαίων Ελλήνων με επτά ή εννέα χορδές που συνόδευε το τραγούδι ή την απαγγελία. Σύμφωνα με την παράδοση, την είχε κατασκευάσει ο Ερμής με το όστρακο μιας χελώνας,τ α κέρατα ενός κριαριού και τα νεύρα των βοδιών του Απόλλωνα , τα οποία είχε κλέψει. Στην αρχαιότητα η λύρα παιζόταν με τα δύο χέρια: το δεξί κρατούσε το πλήκτρο, ενώ τα δάχτυλα του αριστερού άγγιζαν τις χορδές. Όταν έπαιζαν δίχως πλήκτρο, αλλά μόνο με τα δάχτυλα, οι μουσικοί συγκρατούσαν συνήθως το όργανο με έναν ιμάντα που κρεμόταν από τον ώμο.

12. Kιθάρα Η κιθάρα είναι επίσης ένα μουσικό όργανο γνωστό από την αρχαιότητα. Η ετυμολογία της λέξης είναι άγνωστη. Πρόκειται μάλλον για λέξη ανατολικής προέλευσης.

13. Σαξόφωνο Το σαξόφωνο είναι ένα πνευστό μουσικό όργανο που το εφηύρε το 1840 ο Βέλγος κατασκευαστής μουσικών οργάνων Αντόλφ Σαξ. Η λέξη σαξόφωνο είναι σύνθετη. Το πρώτο συνθετικό της είναι το επώνυμο του κατασκευαστή Σαξ και το δεύτερο συνθετικό είναι η ελληνική λέξη φωνή.

14. Πλήκτρο Το πλήκτρο είναι ένα όργανο, κατασκευασμένο από ελεφαντόδοντο ή από άλλο υλικό, με το οποίο ο μουσικός χτυπάει τις χορδές του έγχορδου οργάνου για να βγάλουν ήχο. Προέρχεται από το ρήμα της αρχαίας ελληνικής πλήττω. (= χτυπώ).

15. Τόνος Η λέξη τόνος προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «τείνω» που σημαίνει τεντώνω.

16. Ταλέντο Η λέξη γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα ως «τάλαντον». Το τάλαντον στην αρχαιότητα ήταν μονάδα βάρους, αλλά και νόμισμα. Αργότερα οι Ρ ωμαίοι πήραν τη λέξη αυτή και τη μετασχημάτισαν σε «talentum». Τέλος, οι Έλληνες ξαναπήραν τη λέξη από τους Ρωμαίους ως αντιδάνειο. Τη λέξη πήραν επίσης και οι υπόλοιποι λαοί της Ευρώπης από τους Ρ ωμαίους.

17. Φιλαρμονική Η λέξη φιλαρμονική είναι σύνθετη. Προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «φιλῶ», που σημαίνει αγαπώ και τη λέξη «ἁρμονία» για την οποία μιλήσαμε πιο πανω. (βλ. 5) 18. Φωνητικός Το επίθετο «φωνητικός» προέρχεται από τη λέξη «φωνή» με την παραγωγική κατάληξη ικός.

19. Πολυφωνία Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 8

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Η λέξη πολυφωνία είναι σύνθετη. Προέρχεται από το επίθετο «πολύς» και το ουσια-στικό «φωνή».

20. Στερεοφωνικός Η λέξη στερεοφωνικός δημιουργήθηκε στη γαλλική γλώσσα από ελληνικές λέξεις: το επίθετο «στερεός» και τη λέξη «φωνή». Στη συνέχεια η ελληνική γλώσσα πήρε τη λέξη ως αντιδάνειο.

21. Μικρόφωνο Η λέξη μικρόφωνο είναι σύνθετη. Παράγεται από το επίθετο «μικρός» και το ουσιαστικό «φωνή».

22. Μεγάφωνο Η λέξη μεγάφωνο είναι σύνθετη. Παράγεται από το αρχαίο ελληνικό επίθετο «μέγας» (= μεγάλος) και το ουσιαστικό «φωνή».

23. Γραμμόφωνο Το γραμμόφωνο είναι μια από τις πρώτες συσκευές για την εγγραφή και αναπαραγωγή ήχου. Κατασκευάστηκε από τον Αμερικανό Τόμας Άλβα Έντισον (Thomas A. Edison) το 1877. Χρησιμοποιούσε μια βελόνα παρόμοια με βελόνα ραψίματος για να καταγράφει τον ήχο, ακολουθώντας τις συνεχείς γραμμές σε έναν δίσκο με αυλάκια, ο οποίος περιστρεφόταν με σταθερή ταχύτητα. Η ιδέα της εγγραφής ήχου με παρόμοιο τρόπο υπήρχε από τουλάχιστον μισό αιώνα πριν, αλλά ο Έντισον με την κατασκευή του της έδωσε σάρκα και οστά. Πρόκειται για μια σύνθετη λέξη που προέρχεται από τη λέξη «γραμμή» και τη λέξη «φωνή».

24. Δίσκος Η λέξη δίσκος είναι αρχαία ελληνική. Το θέμα της λέξης εμφανίζεται για πρώτη φορά στη λέξη «δικεῑν» (= απαρέμφατο αορίστου) που σημαίνει: ρίχνω, εκτοξεύω.

25. Ράδιο Η λέξη ράδιο προέρχεται από την ονομασία του χημικού στοιχείου ράδιο που συμβολίζεται με το σύμβολο Ra. Πρόκειται για μεταφορά στην ελληνική γλώσσα του όρου radium, που προέρχεται από τη λατινική radius = «ακτίνα, αστραπή».

26. Χορός Από την ελληνική λέξη χορός προέρχονται οι λέξεις choir αγγλικά, chorale γαλλικά, coro ιταλικά, που σημαίνουν χορωδία.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 9

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα Αγγλικά 1. Music Music got its name from the word «Μούσα» (Moussa) = "Muse". The Muses were nine deities of mountains and water.

They are the inspirational goddesses of literature, science, and the arts in Greek mythology. They were considered the source of the knowledge embodied in the poetry, lyric and songs. They were daughters of Zeus, the second generation king of the gods, and the offspring of Mnemosyne, goddess of memory.

They were later adopted by the Romans as a part of their pantheon.

In current English usage, "muse" can refer in general to a person who inspires an artist, writer, or musician.

Their names are as follows: Muse Calliope Clio Euterpe Erato Melpomene Polyhymnia Terpsichore Thalia Urania

Domain Epic poetry History Music, Song, and Lyric Poetry Love poetry Tragedy Hymns Dance Comedy Astronomy

2. Melody The word melody is produced from two words: the word «μέλος» (melos), that means choral song and the word «ᾠδή» (ody) meaning poem which was sung with accompaniment of lyre.

3. Rhythm The word rhythm is produced by the Greek verb «ῥέω» (reo) that means flow.

4. Hymn Hymn is an ancient Greek word «ὕμνος» (hymnos).

5. Harmony The word harmony comes from the Greek verb « ἁρμόττω » (armotto) meaning: connecting, constructing, arranging.

In ancient Greek religion, Armonia is the immortal goddess of peace, harmony and concord. Her Roman counterpart is Concordia. Her parents are the goddess of love, Aphrodite, and the God of War, Ares.

Harmony married Cadmus, king of Thebes, and all the gods went to their wedding with brilliant gifts. But luck was not good since several of their children and grandchildren died. So Cadmus and Harmony asked the gods to transform them into snakes to avoid experiencing the punishment of their offspring. The gods heard their wish and transformed t hem into snakes.

6. Symphony The word symphony is a compound word. It comes from the preposition "συν" (syn) having the meaning "together" and the noun "φωνή" (foni) which means voice, sound.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 10

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 7. Synthesis The word synthesis is a compound word. It comes from the preposition "συν" having the meaning "together" and the verb «θέτω» (theto) which means: put, place, set.

8. Octave The octave (do,re,mi,fa,sol,la,si,do) is the feminine form of the Latin adjective “octavus” , derived from the Greek number «ὀκτώ» (octo) that means “eight”.

9. Orchestra The word orchestra derived from the ancient Greek verb «ὀρχοῦμαι» (orchoume), meaning “dance”. In ancient times, the orchestra was the circular part of the theater in which members of the chorus danced, in other words they performed rhythmic movements.

10. Organ The word organ is ancient Greek: «ὄργανον» (organon). The word passed into Latin as «organum» and then in other European languages.

In Greek has the following meanings: - Instrument e.g. The violin is a musical όργανο.

- Part of the body e.g. Our heart is όργανο.

- Object with which we perform a task eg The ruler is a geometric όργανο.

11. Lyre, lyric Words lyre and lyric are ancient Greek. Lyre was a stringed musical instrument of ancient Greeks with seven or nine strings which was played with the fingers or with a bow and accompanied singing or recitation.

12. Guitar The word guitar is an ancient Greek word: «κιθάρα» with unknown etymology.

13. Saxophone The word comes from the name of Adolphe Sax (1814-1894), a Belgian manufacturer of musical instruments and the Greek word «φωνή» (phonι), meaning "voice, sound."

14. Plectrum The word plectrum comes from the ancient Greek verb «πλήττω» meaning «knock, hit» In English it’s a thin flat piece of plastic, tortoiseshell, or other slightly flexible material held by or worn on the fingers and used to pluck the strings of a musical instrument such as a guitar.

In Greek «πλήκτρο» means:  the piano key or  the key from a computer keyboard 15. Tone The word tone comes from the ancient Greek verb «τείνω» (tino) that means stretch.

16. Talent This word talent was born in ancient Greece as «τάλαντον» (“talanton”). «Τάλαντον» was a coin. Then the Romans took the word and turned it into “talentum”. Finally, the Greeks retook the word in their language as reborrowing. The people of Europe also took this word from Romans.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 11

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 18. Philarmonic The word philharmonic is a compound word. It comes fr om the ancient Greek verb «φιλῶ» ( filo) meaning "love" and the word «harmony» which we siscussed above.

19. Phonetic The word phonetic comes from the Greek word «φωνή» (foni) = voice.

20. Polyphony The word polyphony is a compound word. It comes from the Greek adjective «πολύς» (polis) = «much» and the noun «φωνή»= voice.

Polyphony is the style of simultaneously combining a number of parts, each forming an individual melody and harmonizing with each other.

21. Stereophonic The word stereophonic is a compound word. It comes from the Greek adjective «στερεός» (stereos) = stable and the noun «φωνή» = voice (Τhe sound seems to surround the listener and to come from more than one source).

22. Microphone The word microphone is a compound word. It comes from the Greek adjective «μικρός» (mikros) = small and the noun «φωνή» = voice.

23. Μegaphone The word megaphone is a compound word. It comes from the Greek adjective «μέγας» (megas) = big and the word «φωνή» = voice.

24. Gramophone The word gramophone is a compound word. It comes from the Greek noun «γραμμή» (grammi) = line and the noun «φωνή» = voice.

A gramophone consists of a tubular arm having at one of its ends a read head, itself composed of a needle, similar to a sewing needle that can follow the lines drawn on the disk.

25. Disc The word disk is an ancient Greek word: «δίσκος» (diskos).

26. Radio The word radio is ancient Greek and comes from the word «ράδιο» which means radium.

Radium is a chemical element with the symbol Ra. 27. Chorus The word chorus is ancient Greek: «χορός» (choros). In modern Greek, this word means dance.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 12

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα Γαλλικά 1. Musique Musique a obtenu son nom du mot «Μοῦσα» (Moussa) = "Muse". Les Muses étaient neuf divinités des montagnes et de l'eau.

Elles sont les déesses d'inspiration de la littérature, la science et les arts dans la mythologie grecque. Elles étaient considérées comme la source de la connaissance incarnées dans la poésie, lyrique et chansons. Elles étaient filles de Zeus, roi des dieux, et de Mnémosyne, déesse de la mémoire.

Elles ont ensuite été adoptées par les Romains comme une partie de leur panthéon.

Leurs noms sont les suivants: Muse Calliope Clio Euterpe Erato Melpomene Polyhymnia Terpsichore Thalia Urania

Domain La poésie épique Histoire Musique, Chanson et poésie lyrique la poésie amoureuse tragédie Hymns Danse Comédie Astronomie

2. Μélodie Le mot mélodie est produit à partir de deux mots: le mot «μέλος» (melos), ce qui signifie chant choral et le mot "ᾠδή" (odi ou ody) signifiant poème qui a été chanté avec accompagnement de lyre.

3. Rythme Le mot rythme est produit par le grec verbe «ῥέω» (reo) que signifie "affluer, couler".

4. Hymne Le mot hymne est grec ancien: «ὔμνος» (hymnos).

5. Harmonie Le mot harmonie vient du verbe grec «ἁρμόττω» (armόto) que signifie: adapter ensemble.

Dans l'ancienne religion grecque, Armonia est la déesse immortelle de la paix, l'harmonie et la concorde. Son homologue romain est Concordia. Ses parents sont la déesse de l'amour, Aphrodite, et le Dieu de la guerre, Ares.

Harmony a épousé Cadmus, roi de Thèbes, et tous les dieux sont allé à leur mariage avec des cadeaux brillants. Mais la chance n'a pas été bonne avec eux, depuis plusieurs de leurs enfants et petits-enfants sont morts. Donc, Cadmus et Harmony ont demandé aux dieux de les transformer en serpents afin d'éviter d'éprouver la peine de leur progéniture. Les dieux ont entendu leur souhait et ils les ont transformé en serpents.

6. Symphonie Le mot symphonie est un mot composé. Il vient de la préposition "συν" (syn), ayant la signification "ensemble" et le nom "φωνή" (phoni) qui signifie la voix, le son.

7. Synthèse Le mot synthèse est un mot composé. Il vient de la préposition "συν" ayant la signification «ensemble» et le verbe «θέτω» (theto) qui signifie mettre.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 13

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 8. Octave L'octave (do,re,mi,fa,sol,la,si,do) est la forme féminine du "octavus", adjectif latin, dérivé du numéro grec "οκτώ» (octo) qui signifie «huit».

9. Orchestre Le mot orchestre est dérivé de l'ancien verbe grec «ὀρχοῦμαι» (orchoume), ce qui signifie «danse». Dans les temps anciens, l'orchestre était la partie circulaire du théâtre dans lequel les membres du chœur dansaient, autrement dit ils effectuaient des mouvements rythmiques.

10. Οrgane Le mot organe est grec ancien: «ὄργανον». Le mot a passé en latin comme «organum», puis dans d'autres langues européennes.

En grec il a les significations suivantes: - Instrument, par exemple : “Le violon est un όργανο de musique” - Une partie du corps, par exemple : “Notre cœur est un όργανο” - Objet avec lequel nous effectuons une tâche, par exemple : “La règle est un όργανο géométrique”.

11. Lyre et lyrique Lyre et lyrique sont de mots anciens grecs. «Λύρα» (lyra) est un instrument de musique à cordes des Grecs anciens avec sept ou neuf cordes qui a été joué avec les doigts ou avec un arc et accompagnait le chant ou la récitation.

12. Guitare Le mot guitare est un mot grec ancien: «κιθάρα» (kithara). Son étymologie est inconnue.

13. Saxophone Le mot saxophone est un mot composé. Il vient du nom d'Adolphe Sax (1814-1894), un fabricant belge d'instruments de musique et le mot grec «φωνή» = voix.

14. Plectre Le mot plectre vient de l'ancien verbe grec «πλήττω» signifiant “frapper”. Εn français un plectre est un dispositif permettant de pincer ou gratter les cordes d'un instrument.

En grec signifie: - la clé de piano ou - la touche d'un clavier d'ordinateur.

15. Τon Le mot ton vient de l'ancien verbe grec «τείνω» signifiant “tendre”. Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 14

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 16. Talent Le mot talent est né dans la Grèce antique comme «τάλαντον» (talanton). «Τάλαντον» était une pièce de monnaie. Ensuite, les Romains ont pris ce mot et l' ont transformé en “talentum”.

Enfin, les Grecs ont repris le mot dans leur langue comme réempruntant. Les peuples d'Europe ont pris ce mot par les Romans.

17. Philharmonic Le mot philharmonic est un mot composé. Il vient du grec ancien verbe "φιλῶ" (filo) signifiant "aimer” et le mot “αρμονία” = “harmonie”, dont nous avons parlé ci-dessus.

18. Phonétique L'adjectif phonétique vient du grec mot «φωνή» = “voix” (foni).

19. Polyphonie Le mot polyphonie est un mot composé. Il vient de l'adjectif «πολύς» (polys) = «beaucoup» et le mot «φωνή» = «voix».

20. Stéréophonique Le mot stéréophonique est un mot complexe. Il vient de l’ancien adjectif grec «στερεός» (stereos) = «stable» et le mot «φωνή» = «voix».

21. Microphone Le mot microphone est un mot complexe. Il vient de l'adjectif «μικρός» (mikros) = «petit» et le mot «φωνή» = «voix».

22. Mégaphone Le mot mégaphone est un mot complexe. Il vient de l'adjectif «μέγας» (megas) = «grand» et le mot «φωνή» = «voix».

23. Γραμμόφωνο Le mot gramophone est un mot complexe. Il vient du nom «γραμμή» (grammi) = ligne et le mot «φωνή» = voix.

Un gramophone se compose entre autres d’un bras tubulaire comportant à une de ses extrémités une tête de lecture, elle-même composée d'une aiguille, similaire à une aiguille à coudre pouvant suivre les lignes tracées sur le disque.

24. Disque Le mot disque est un mot grec ancien: «δίσκος» (diskos).

25. Radio Le mot radio est grec ancien et provient de mot «ράδιο» (radio) signifiant radium.

Le radium est un élément chimique de symbole Ra. 26. Choeur Le mot «χορός» (choros) est grec ancien et signifie «choeur». Dans le nouveau grec, ce mot signifie la danse.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 15

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Στην ενότητα αυτή ασχοληθήκαμε με τη μουσική! Τα παιδιά, με τη βοήθεια της δασκάλας τους στη μουσική κ. Σοφίας Πόθου, έγραψαν δύο τραγούδια, χρησιμοποιώντας τις λέξεις που μελέτησαν, και τα τραγούδησαν σε γνωστές μελωδίες. Το ίδιο ακριβώς έκαναν και τα παιδιά στις υπόλοιπες χώρες. Μάλιστα, το ένα ιταλικό σχολείο δραματοποίησε και χορογράφησε το τραγούδι του με δύο διαφορετικούς τρόπους. Όλο αυτό το υλικό, τα βίντεο με τα τραγούδια και τις χορογραφίες, μπορείτε να τα βρείτε στη διεύθυνση: https://twinspace.etwinning.net/22968/pages/page/157012. Εδώ σας παρουσιάζουμε τα ποιήματα που έφτιαξαν τα παιδιά στην Ελλάδα και την Ιταλία: Εκπαιδευτήρια Πάνου Τμήμα Δ1 Ο ρυθμός και η μουσική είναι πάντοτε μαζί. Και ο ρυθμός είναι μαγεία, όταν έχει μελωδία. Ρυθμός και μελωδία μας κάνουν χορωδία. Λες και ζεις σε φαντασία, παντού υπάρχει αρμονία. Η αρμονία στη χορωδία, ήχος παίζει δίχως τελεία. Και ο μαέστρος οδηγεί την ορχήστρα στη Μουσική. Και κάθε όργανο ηχεί με μελωδία μοναδική.

Πλήκτρο, πλήκτρο που πατώ, ταλέντο βγάζω στο λεπτό. Σύνθεση, που δημιουργώ παίρνει τόνο φοβερό. Η λύρα λυρική και η άρπα ξεχωριστή. Η κιθάρα με τις χορδές της, το σαξόφωνο φυσά. Η οκτάβ α να χορεύει, η πολυφωνία να παίζει. Ήχοι και συνθέσεις στο γραμμόφωνο παιδιά, χορό να κάνω στο λεπτό με ένα ράδιο μικρό.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 16

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Εκπαιδευτήρια Πάνου Τμήμα Δ2 Μουσική μελωδική, μουσική αρμονική. Ο ρυθμός και η μελωδία ίσον μια μικρή μαγεία. Συμφωνία παίζει η ορχήστρα τρομερή. Ύμνους πάνω σε οκτάβες, μελωδία φοβερή. Κι η πολυφωνία μοιάζει με μεγάλη συγχορδία. Τα πλήκτρα, όταν τα πατάς, βγάζουν ρυθμό μεμιάς. Το σαξόφωνο είναι ωραίο, όργανο μελωδικό.

Η λύρα η αρχαία βγάζει ωραία Μουσική. Και έρχεται και η κιθάρα, σύνθεση λυρική. Η ζωή είναι ρυθμός, όμορφος, μελωδικός. Τόνος ψηλός, τόνος χαμηλός. Το μικρόφωνο στο χέρι και η ορχήστρα σύνθεση παίζει. Το ταλέντο στον χορό με το ράδιο ανοιχτό. Κι ο ήχος λυρικός γίνεται φωνητικός.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 17

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Ιταλικό σχολείο: XV Istituto compresivo “P. Orsi” Siracusa Italia

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 18

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Δεύτερη ενότητα: ζώα Ζώα animals animaux animali animales Ελληνικά ζώο (λογικός κήπος) δεινόσαυρος λέων, λιοντάρι λεοπάρδαλη πάνθηρας λυνξ, λύγκας ρινόκερος δελφίνι ελέφαντας ιπποπόταμος κάστορας πύθων, πύθωνας σκορπιός χαμαιλέων κροκόδειλος δελφίνι χταπόδι πελεκάνος

Αγγλικά zoo dinosaur lion leopard panther lynx rhinoceros dolphin elephant hippopotamus castor python scorpion chameleon crocodile dolphin octopus pelican

Γαλλικά zoo dinosaure lion léopard panthère lynx rhinocéros dauphin éléphant hippopotame castor python scorpion caméléon crocodile dauphin octopode, poulpe pélican

Λίντα Αλεξοπούλου

Ιταλικά zoo dinosauro leone leopardo pantera lince rinoceronte delfino elefante ippopotamo castoro pitone scorpione camaleonte coccodrillo delfino polipo pellicano

Spanish zoo dinosaurio león leopardo pantera lince rinoceronte delfín elefante hipopótamo castor pitón escorpión camaleón cocodrilo delfín pulpo pelícano

Θεόδωρος Τομαράς 19

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα Ελληνικά 1. Ζώο: Η λέξη ζώο προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «ζῶ» που εμφανίζεται ήδη από τα έργα του Ομήρου. Η λέξη αυτή στις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες δηλώνει τοn ζωολογικό κήπο (zoo), ενώ το ζώο δηλώνεται με τη λέξη animal, που προέρχεται από τη λατινική λέξη animus και σημαίνει ψυχή.

2. Δεινόσαυρος: Η λέξη δεινόσαυρος εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1842 στα Αγγλικά. Δημιουργήθηκε από τον Ρίτσαρντ Όουεν με δύο ελληνικές λέξεις: το επίθετο «δεινός» που σημαίνει φοβερός και το ουσιαστικό «σαύρα».

3. Λέων: Η λέξη συναντάται ήδη από τη μυκηναϊκή εποχή, ενώ χρησιμοποιείται και στον Όμηρο. Τον τύπο “λέων” δανείστηκε η λατινική με τη μορφή leo, leonis, τον οποίο δανείστηκαν μετά οι ευρωπαϊκές γλώσσες (αγγλ. lion, γαλλ. lion). Ο τύπος “λέων” εμφανίζεται ως α' συνθετικό με τη μορφή λεοντ(ο)- (π.χ. λεοντόκαρδος) και σε πολύ λίγα σύνθετα με τη μορφή λεο- όπως στη λέξη λεο-πάρδαλη. Ο Λέων είναι επίσης ένας αστερισμός ο οποίος βρίσκεται κοντά στον ισημερινό και εντάσσεται στο βόρειο ημισφαίριο. Στην ελληνική μυθολογία συμβολίζει το λιοντάρι της Νεμέας που σκότωσε ο Ηρακλής σε έναν από τους δώδεκα άθλους του.

4. Λεοπάρδαλη: Η λέξη λεοπάρδαλη είναι ανατολικής προέλευσης και προέρχεται από τη λέξη λεόπαρδος που είναι σύνθετη με τις λέξεις «λέων» και «πάρδος» που σημαίνει αρσενικός πάνθηρας.

5. Πάνθηρας: Η λέξη πάνθηρας είναι σύνθετη. Αποτελείται από το αρχαίο επίθετο «πᾶν» που σημαίνει όλος και το ρήμα «θηρῶ» που σημαίνει κυνηγώ (αυτός που όλα τα κυνηγά).

6. Λυγξ Η λέξη λυνξ – λύγκας ανήκει στην οικογένεια λέξεων που σχετίζονται με το φως. Το όνομα αναφέρεται είτε στα λαμπερά μάτια του ζώου και στην ικανότητά του να βλέπει μέσα στο σκοτάδι είτε στο λευκό τρίχωμά του (πβ. το λατινικό lux που σημαίνει φως). Πολλές ελληνικές λέξεις παράγονται από αυτή τη ρίζα, για παράδειγμα: λευκός, λυχνάρι, λύκος, Λυκαβηττός, Λύκειο (= περίφημο γυμνάσιο, δηλαδή γυμναστήριο ή δημόσια παλαίστρα, στην αρχαία Αθήνα, κοντά στον ναό του Λυκείου Απόλλωνος, με στεγασμένους περιπάτους, όπου σύχναζε ο Σωκράτης και δίδαξε αργότερα ο Αριστοτέλης).

7. Ρινόκερος: Η λέξη ρινόκερος σημαίνει κυριολεκτικά «ζώο που έχει ένα κέρατο στη μύτη». Είναι σύνθετη λέξη από το αρχαίο ελληνικό ουσιαστικό ῥίς (γενική ῥινός) που σημαίνει μύτη και το ουσιαστικό κέρας (γενική κέρατος) που σημαίνει κέρατο. Με τον ίδιο τρόπο παράγονται οι λέξεις αἰγό-κερως, μονό-κερως κ.λπ.

8. Ελέφαντας: Η λέξη ελέφαντας προέρχεται από την αρχαία ελληνική ἐλέφας. Προωτοεμφανίστηκε πιθανόν στην περιοχή της Μικράς Ασίας κατά τη 2η χιλιετία, όταν άκμαζε το εμπόριο του ελεφαντόδοντου. Είναι μια λέξη άγνωστης προέλευσης. Πολύ αργότερα, η λέξη εμφανίστηκε στα λατινικά ως elephas ή elephantus.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 20

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 9. Ιπποπόταμος: Η λέξη ιπποπόταμος είναι σύνθετη. Αποτελείται από τις ελληνικές λέξεις «ἵππος» που σημαίνει άλογο και τη λεξη «ποταμός». Με άλλα λόγια η λέξη κυριολεκτικά σημαίνει : ποταμίσιο άλογο.

10. Kάστορας: Σύμφωνα με την ετυμολογία της η λέξη κάστορας σημαίνει «αυτός που υπερέχει, αυτὀς που ξεχωρίζει». Το όνομα του ζώου προέρχεται από τον μυθικό ήρωα Κάστορα, γιο του Δία, ο οποίος ήταν προστάτης των γυναικών, καθώς το ζώο κάστορας είναι γνωστό για τα τρυφερά μητρικά του αισθήματα. Ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης ήταν δύο θρυλικά αδέλφια με λακωνική καταγωγή. Ο πατέρας τους ο Δίας ενώθηκε με τη Λήδα μεταμορφωμένος σε κύκνο. Η Λήδα γέννησε δύο αβγά. Από το ένα βγήκαν ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης, και από το άλλο η Ελένη και η Κλυταιμνήστρα. Ο Κάστορας έγινε δαμαστής αλόγων και ήταν ο δάσκαλος του Ηρακλή στο δόρυ, την ασπίδα, τις στρατιωτικές και στρατηγικές τεχνικές. Ο Πολυδεύκης έγινε αήττητος στην πυγμαχία. Οι δυο τους αποκαλούνται Διόσκουροι (= Διός κούροι, δηλ. γιοι). Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας οι Διόσκουροι λατρεύονταν ως θεοί. Αντίγραφο του Cesare da Sesto (1477-1523) από χαμένο έργο του Leonardo da Vinci.

11. Πύθων Το ερπετό πύθωνας χρωστἀει το όνομά του στον Πύθωνα της μυθολογίας. Η ετυμολογία της λέξης είναι αβέβαιη. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ο Πύθων ήταν ένα φοβερό τέρας, το οποίο είχε σώμα φιδιού και εκατό κεφάλια . Τον είχε γεννήσει η Γαία. Ο Πύθων ζούσε σε ένα σπήλαιο του Παρνασσού και προστάτευε το ιερό της Γαίας, όπου ήταν αφιερωμένος αρχικά ο ιερός χώρος. Τον Πύθωνα σκότωσε ο Απόλλωνας, μωρό ακόμα, γιατί με την βοήθεια της Ήρας κυνηγούσε την μητέρα του για να εμποδίσει τη γέννησή του. Ο Απόλλωνας μεγάλωσε αμέσως μόλις γεννήθηκε και ζήτησε το ασημένιο τόξο που του δώρισε ο Ήφαιστος. Τέσσερις ημέρες αργότερα έψαξε και βρήκε τον Πύθωνα σε μια βαθιά χαράδρα του Παρνασσού, όπου και τον σκότωσε με βροχή από βέλη που του είχε φτιάξει ο Ήφαιστος. Στη συνέχεια έθαψε βαθιά το σώμα του τέρατος, το οποίο άρχισε να αποσυντί-θεται (Πύθων : «αυτός που σαπίζει»), και το μέρος από τότε ονομάστηκε Πυθώ. Ο Απόλλων κάλυψε με το δέρμα του Πύθωνα τον τρίπ οδα του μαντείου, δηλώνοντας ότι στο εξής του ανήκε. Επίσης σε ανάμνηση της πράξης του ίδρυσε τους Πυθικούς αγώνες, ενώ από τότε πήρε το προσωνύμιο Πύθιος. Στην τοποθεσία των Δελφών, ιδρύθηκε, προς τιμή του Απόλλωνα, το περίφημο και ιερό μαντείο. Εκεί γιόρταζαν κάθε χρόνο τη γέννηση του θεού με εκατόμβη (θυσία εκατό βοδιών) και έρχονταν απλοί άνθρωποι και βασιλιάδες από πολλά μέρη του κόσμου, για να λάβουν τον πολύτιμο χρησμό της Πυθίας.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 21

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Απόλλων και Πύθων Cornelis de Vos (1636-1638) Musée du Prado à Madrid

12. Σκορπιός: Η λέξη σκορπιός είναι άγνωστης ετυμολογίας. Έχει παρατηρηθεί ότι το ζώο αυτό ζει σχεδόν αποκλειστικά στις θερμές χώρες, οπότε θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι η λέξη αυτή αποτελεί δάνειο από κάποια μεσογειακή γλώσσα. Σκορπιός ονομάζεται ακόμα στην αρχαιότητα μια πολεμική μηχανή εκτόξευσης βελών (ένα είδος καταπέλτη). Έπίσης ο Σκορπιός είναι ένας από τους αστερισμούς που μοιάζει με το ζώο αυτό. Η λατινική γλώσσα δανείστηκε αυτή τη λέξη, η οποία στη συνέχεια πέρασε σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες.

13. Χαμαιλέων: Η λέξη χαμαιλέων σημαίνει κυριολεκτικά μικρό λιοντάρι. Αποτελέιται από τις λέξεις «χαμαί» που σημαίνει «κάτω, χάμω, στη γη» και το ουσιαστικό «λέων» (= λιοντάρι). Ο χαμαιλέων είναι μια μικρή σαύρα, που έχει την ιδιαίτερη ικανότητα να αλλάζει το χρώμα της (συνήθως είναι γκριζοπράσινο) ανάλογα με το περιβάλλον. Διαθέτει λεπτή και μακριά γλώσσα για να πιάνει την τροφή του (έντομα), μακριά και κυλινδρική ουρά, που τον βοηθάει στο να αναρριχάται στα δέντρα και εξογκωμένα και κωνικά μάτια, που μπορούν να στραφούν προς κάθε κατεύθυνση. «Χαμαιλέων» μεταφορικά αποκαλείται ο άνθρωπος που προσαρμόζει τις ιδέες και τη συμπεριφορά του ανάλογα με τις περιστάσεις, για να εξυπηρετεί το συμφέρον του.

14. Κροκόδειλος Η λέξη κροκόδειλος είναι αρχαία ελληνική. Είναι σύνθετη από το ουσιαστικό «κρόκη» που σημαίνει «χαλίκι ή βότσαλο» και το ουσιαστικό «δρῖλος» που σημαίνει "σκουλήκι ή είδος σαύρας". Το ζώο έχει πάρει το όνομα αυτό από το φολιδωτό δέρμα του , που μοιάζει με τα βότσαλα, δηλαδή τις στρόγγυλες μικρές πέτρες των ποταμών. Αρχικά η λέξη σήμαινε «διάφορα είδη σαύρας» και κατέληξε αργότερα να σημαίνει τους κροκοδείλους των ποταμών Νείλου και Ινδού.

15. Δελφίνι: Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 22

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Η λέξη δελφίνι προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «δελφίς» (γενική δελφῖνος). Η λέξη δελφίς σχετίζεται ετυμολογικά με τη λεξη «δελφύς» που σημαίνει μήτρα, κοιλιά ή νεογέννητο ζώο (παράβαλε τη λέξη αδελφός = αυτός που γεννιέται από την ίδια μήτρα· α προσθετ. + δελφύς). Η λέξη συνδέεται ετυμολογικά με το όνομα Δελφοί επειδή οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι Δελφοί ήταν το κέντρο, ο ομφαλός της γης. Σύμφωνα με μια άλλη άποψη η λέξη δελφίνι προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ουσιαστικό δέλφαξ που σημαίνει μικρό γουρούνι. Το ζώο ονομάστηκε έτσι επειδή μοιάζει πολύ με γουρουνάκι. Επομένως, σύμφωνα με την άποψη αυτή η λέξη σημαίνει «γουρουνάκι της θάλασσας». Ο ομφαλός της γης Αρχαιολογικό μουσείο Δελφών

16. Χταπόδι: Η λέξη χταπόδι είναι σύνθετη από τον αριθμό «οκτώ» και το ουσιαστικό «πόδι» (αρχαία ελληνικά «ποῦς»). Η λέξη στα Αγγλικά αποδίδει την έννοια με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Οι Γάλλοι και οι Ιταλοί ονομάζουν το ζώο αυτό «poulpe» και «polipo» αντίστοιχα, χρησιμοποιώντας τις ελληνικές λέξεις πολύς και πόδι (ζώο με πολλά πόδια).

17. Πελεκάνος: Ο πελεκάνος προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «πελεκάν» (γενική πελεκᾶνος), η οποία παράγεται από το “πέλεκυς” που σημαίνει τσεκούρι. Το πουλί ονομάστηκε έτσι εξαιτίας του μεγάλου του ράμφους, που μπορεί να κόψει το θήραμά του, όπως ένα τσεκούρι. Στη συνέχεια η λατινική δανείστηκε τη λέξη από τα ελληνικά.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 23

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα Αγγλικά 1. Ζοο The word zoo comes from the Greek word "ζώο", which means «animal». In Latin-based languages, the word animal comes from the Latin word anima (animus), meaning soul.

2. Dinosaur The word dinosaur (δεινόσαυρος) is a compound word. It consists of the ancient Greek adjective «δεινός» (deinos) = “terrible” and the noun «σαύρα» (saura) = "lizard".

3. Lion The word λέων (leon) = lion, is one of the most ancient Greek words, as it is found in Homer's epics (Iliad and Odyssey). After several centuries, the word appears in Latin as "leo".

Leo is also one of the constellations of the zodiac. Leo to the ancient Greeks represented the Nemean Lion killed by the mythical Greek hero Heracles (known to the ancient Romans as Hercules) as one of his twelve labors.

4. Leopard The word leopard (λεοπάρδαλη) comes from the Greek compound word λεόπαρδος (leopardos), from «λέων» (leon) = “lion” + «πάρδος» (pardos) ="male panther".

5. Panther The word panther (πάνθηρας) is a compound word. It consists of the ancient Greek words «παν» (pan) meaning “all” and the the verb «θηρῶ» (thiro) meaning “hunt”.

6. Lynx The word lynx (λύγξ / λύγκας) belongs to the lexical family meaning "light" in reference to animal’s gleaming eyes or its ability to see in the dark (cf. the Latin "lux" which means light). Many Greek words derived from this root, for example Lyceum (Λύκειο).

7. Rhinoceros The word rhinoceros comes from Greek ρινόκερος, literally "nose-horned". It’s a compound word from the ancient Greek noun ῥίς, genitive ῥινός (rhinos) = “nose” and the noun κέρας (keras) meaning "horn of an animal".

8. Elephant The word «ἐλέφας» (=ελέφαντας) elephas (=elephant) first appeared in Greek language during the 2nd millennium BC, when the ivory trade was flourishing. It's a word of unknown origin. Much later the word was introduced in Latin language.

9. Hippopotamus The word hippopotamus (ἱπποπόταμος) is a compound word. It consists of the Greek words ἵππος (Greek pronunciation ippos) = horse and ποταμός (Greek pronunciation potamos) = river. In other words, it means “fluvial horse”.

10. Castor Castor is a Greek word (Greek: Κάστωρ) meaning «the one who excels, who’s distinguished». The animal's name comes from the mythical hero Castor, son of Zeus, who was the protector of women, as this animal is known for its tender maternal feelings. In Greek and Roman mythology, Castor and Pollux (or Polydeuces), were twin brothers, together known as the Dioskouroi or Dioscuri. Their mother was Leda. The best-known story of the twins' birth is that Zeus disguised himself as a swan and seduced Leda. They were born from an egg, along with their twin sisters Helen of Troy and Clytemnestra. Dioscuri were worshiped as gods in many areas of Greece.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 24

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 11. Python In Greek mythology, Python (Greek: Πύθων) was the dragon of Delphi, always represented as a serpent. He presided at the Delphic oracle, which existed in the cult center for his mother, Gaia. Greeks considered the site to be the center of the earth, represented by a stone, the omphalos or navel, which Python guarded. Python became enemy of the later Olympian deity Apollo, who slew him and remade P ython's former home and the oracle, the most famous in Classical Greece, as his own. Pythia (Πῡθίᾱ) was the name given to the High Priestess of the Temple of Apollo at Delphi who served as the oracle. The name Pythia is derived from Pytho, which in myth was the original name of Delphi.

12. Scorpion The word scorpion (σκορπιός) is of unknown etymology. Ancient Greeks took the word from an unknown Mediterranean language. In ancient Greek, beyond the known animal, scorpion was called a war machine - a kind of catapult - which was used to hurl arrows.

Scorpio is also called a constellation located in the southern hemisphere, resembling a scorpion. Latin borrowed this word which then passed in several European languages.

13. Chameleon The word chameleon is a borrowing of the Greek χαμαιλέων (khamailéōn), a compound of χαμαί (khamaí) = "on the ground" and λέων (léōn) "lion". The Greek word means literally "lion of the ground". Chameleons adjust their colours for camouflage in accordance with the specific environment when they are threatened.

14. Crocodile The word crocodile comes from Greek κροκόδειλος (krokodilos), word applied by Herodotus to the crocodile of the Nile, apparently due to its basking habits, from «κρόκος» (krokos) ="pebbles" + «δρίλος» (drilos) = "worm". Originally meant "different lizard species" and came to state later the crocodiles of the Nile river.

15. Dolphin The word dolphin (δελφίνι) comes from the Greek word «δελφίς» “delphis” (dolphin in ancient Greek) related to «δελφύς» (delphys) meaning womb or newborn animal.

The word is etymologically related to the name Delphi. The ancient Greeks believed that the oracle of Delphi was the "navel of the Earth". Moreover, the word dolphin comes from the ancient Greek noun «δέλφαξ» (delphax), which means little pig. The animal was named by its form, which appears similar to the pig, i.e. delfis (δελφίς) initially meant “small pig of the sea".

16. Octopus The English word octopus (χταπόδι) is a compound word. It means literally "eight-foot," from the Greek number «ὀκτώ» okto = "eight" and the noun «πούς» pous = “foot”.

The French and Italian words that correspond etymologically to the above word are octopode (French) and ottopode (Italian), meaning creature with eight legs.

French and Italians call the concerned animal "poulpe" and "polipo " from the Greek word “πολύπους” (polúpous). This word consists of the Greek words «πολύς» meaning "many" and «πούς» meaning "leg" (animal with many legs).

17. Pelican Pelican (πελεκάνος) comes from the ancient Greek noun «πέλεκυς» (pelekys) which means axe. The bird is so named because of its large beak, which cuts like axe. The Latin language borrowed the word (lat. Pelican).

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 25

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα Γαλλικά 1. Ζoo Le mot zoo provient du mot grec «ζώο», qui signifie «animal». Dans les langues latines, le mot animal vient du mot latin anima (animus), signifiant “âme”.

2. Dinosaure Le mot dinosaure (δεινόσαυρος) est un mot composé. Il se compose de l'adjectif grec ancien «δεινός» (deinos) = «terrible» et du nom «σαύρα» (saura) = «lézard».

3. Lion Le mot λέων (leon) = lion, est l'un des mots grecs les plus anciens, comme on le trouve dans les épopées d'Homère (Iliade et Odyssée). Après plusieurs siècles, le mot apparaît en latin comme «leo». Le Lion est aussi une constellation. Comme toutes les constellations du Zodiaque, le Lion a des origines très anciennes. Il correspondrait dans la mythologie grecque au lion de Némée tué par Héraclès lors du premier de ses douze travaux.

4. Léopard Le mot léopard (λεοπάρδαλη) vient du mot grec λεόπαρδος (leopardos), composé des mots «λέων» (leon) = «lion» + «πάρδος» (pardos) = «panthère mâle».

5. Panthère Le mot panthère (πάνθηρας) est un mot composé. Il se compose des mots grecs «παν» (prononciation grecque pan) signifiant «tous» et le verbe «θηρώ» (prononciation grecque thiro) signifiant «chasser».

6. Lynx Le mot lynx (λύγξ / λύγκας) appartient à la famille lexicale signifiant «lumière» en référence aux yeux brillants de cet animal ou à sa capacité à voir dans l'obscurité (voir le latin «lux» qui signifie lumière). Beaucoup de mots grecs dérivent de cette racine, par exemple Lycée (Λύκειο).

7. Rhinoceros Le mot rhinoceros vient du mot grec "ρινόκερος" et littéralement signifie "animal qui porte une corne sur le nez". C'est un mot composé de l'ancien grec nom «ῥίς», genitive ῥινός = "nez" et le nom «κέρας» (keras) signifiant "corne d'un animal".

8. éléphant Le mot ἐλέφας (= ελέφαντας) elephas (= éléphant) est apparu en langue grecque au cours du deuxième millénaire avant J.-C., époque où le commerce de l'ivoire était florissant. C'est un mot d'origine inconnue. Beaucoup plus tard, le mot a été introduit en langue latine.

9. Hippopotame Le mot hippopotame (ιπποπόταμος) est un mot composé. Il se compose des mots grecs «ιππος» ( ippos) = cheval et «ποταμός» (potamos) = rivière. En d'autres termes, ce mot signifie "cheval de fleuve".

10. Castor Castor est un mot grec signifiant «celui qui excelle, qui est distingué».

Le nom de l'animal provient du héros mythique Castor, fils de Zeus, qui était le protecteur des femmes, car cet animal est connu pour ses tendres sentiments maternels. Dans la mythologie grecque, Castor et Pollux ou Polydeuces (en grec ancien Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης), étaient des frères jumeaux, ensemble connus sous le nom de Dioskouroi ou Dioscuri «=jeunes garçons de Zeus». Leur mère était Leda. L'histoire la plus connue de la naissance des jumeaux est que Zeus s'est déguisé en cygne et a séduit Léda. Ils sont nés d'un

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 26

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ œuf, avec leurs sœurs jumelles Helen de Troie et Clytemnestra. Dioscuri ont été adorés comme dieux dans de nombreuses régions de la Grèce.

11. Python Dans la mythologie grecque, Python (en grec ancien Πύθων / Pýthôn) etait un serpent monstrueux, fils de «Γαία» Gaïa (=la terre).

Il veillait sur l'oracle de Delphes (Δελφοί), consacré primitivement à Gaïa. Delphes était, selon la mythologie grecque, le centre du monde, le «nombril du monde». Aussi, l'«omphalos» (ομφαλός, littéralement le «nombril») y était-il représenté par une pierre de forme conique.

Python est devenu l'ennemi de la divinité olympienne Apollo, qui l'a tué. Il le perça de ses traits, se rendant ainsi maître de l'oracle; et pour apaiser la colère de Gaïa, il créa les Jeux pythiques. Pythia (Πῡθίᾱ) était le nom donné à la haute prêtresse du temple d'Apollon à Delphes qui a servi d'oracle.

12. Scorpion Le mot scorpion (σκορπιός) est d'étymologie inconnue. Les Grecs anciens ont pris le mot d'une langue méditerranée inconnue. En grec ancien, au-delà de l'animal connu, scorpion a été appelé une machine de guerre - une sorte de catapulte - qui a été utilisé pour lancer des flèches.

Le Scorpion est aussi une constellation située dans l'hémisphère sud, ressemblant à un scorpion. La langue Latine a empruntée ce mot qui est passé ensuite dans plusieurs langues européennes.

13. Caméléon Le mot caméléon est emprunté du grec χαμαιλέων (khamaileôn), littéralement « lion qui se traîne à terre » consistant de «χαμαί» (khamai), =à terre, et «λέων» (leôn), =lion. Le caméléon désigne un reptile capable de changer la couleur de sa peau en fonction de son environnement, par mimétisme. Par extension, le mot désigne également une personne qui s'adapte à son environnement, au gré de ses intérêts.

14. Crocodile Le mot crocodile devient du grec ancien "κροκόδειλος", mot appliqué par Hérodote au crocodile du Nil, apparemment en raison de ses habitudes d'exposition au soleil, à partir de «κρόκος» (krokos) = "cailloux" + «δρίλος» (drilos) = "ver". A l'origine signifiait «espèces de lézards différents» et, par analogie, a été donné aux crocodiles vivant dans le Nil. 15. Dauphin Le mot dauphin (δελφίνι) vient de «δελφίς» (delfis) =dauphin en grec ancien. Ce mot grec est lié à «δελφύς» (delfys) signifiant utérus ou animal nouveau-né. Le mot est étymologiquement lié au nom Delphi (=Delphes). Les Grecs anciens croyaient que l'orac le de Delphes était le “nombril de la terre". Comme un autre aspect, le mot dauphin vient de l'ancien grec nom «δέλφαξ» (delphax), qui signifie petit cochon. L'animal a été nommé ainsi par sa forme, qui semble similaire au cochon, à savoir delfis (δελφίς) initialement signifiait “petit cochon marine ".

16. Octopus - poulpe Le mot anglais octopus (χταπόδι) est un mot composé. Il signifie littéralement «huit pieds», du nombre grec «οκτώ» (okto) = "huit" et le nom «πούς» (pous) = «pied». Le mot français et italien qui corresponde étymologiquement au mot ci-dessus est “octopode” (français) et “ottopode” (italien), ce qui signifie “créature à huit pattes”. Les Français et les Italiens appellent l'animal concerné "poulpe" et "polipo " du grec “πολύπους” (polúpous) . Ce mot est composé des mots grecs «πολύς» signifiant «beaucoup» et «πούς» signifiant «pied» (qui a plusieurs pieds).

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 27

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 18. Pélican Le pélican (πελεκάνος) vient de l'ancien nom grec «πέλεκυς» (pelekys) qui signifie hache. L'oiseau est ainsi nommé en raison de son grand bec, qui coupe comme la hache. La langue latine emprunta le mot (lat. Pelican).

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Στην ενότητα αυτή ασχοληθήκαμε με τα ζώα! Τα παιδιά μπήκαν στο εργαστήριο πληροφορικής και, χρησιμοποιώντας την online εφαρμογή “Learning apps”, δημιούργησαν μια σειρά από ηλεκτρονικά παιχνίδια για τα ζώα σε τέσσερις γλώσσες. Με τα παιχνίδια αυτά έπαιξαν οι συμμαθητές τους στις άλλες χώρες και στη συνέχεια έγραψαν τις εντυπώσεις τους στο forum του έργου. Όλα αυτά τα παιχνίδια κατηγοριοποιημένα ανά τμήμα και με τα ονόματα των παιδιών που τα έφτιαξαν, μπορείτε να τα βρείτε στην ηλεκτρονική διέυθυνση: https://twinspace.etwinning.net/22968/pages/page/173520

xdxd

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 28

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Οι μαθητές των “Εκπαιδευτηρίων Πάνου” στο εργαστήριο πληροφορικής δημιουργούν διαδικτυακά παιχνίδια για τα ζώα. Οιθυ

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 29

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Μία ακόμη δραστηριότητα των παιδιών στην ενότητα με τα ζώα: Δημιούργησαν από χαρτί μάσκες με τις φιγούρες των ζώων που μελέτησαν. Αντίστοιχη δραστηριότητα υλοποίησαν και τα παιδιά στις υπόλοιπες χώρες.

Εκπαιδευτήρια Πάνου: Δ1 + Δ2

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 30

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Whitehouse Common Primary School England

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 31

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Τρίτη ενότητα: μαθηματικά Μαθηματικά–Γεωμετρία/ Mathematics–Geometry/ Mathématiques– Géométrie/ Matematica – Geometria / Matemáticas - Geometría Ελληνικά μαθηματικά κύκλος ρόμβος πολύγωνο πεντάγωνο εξάγωνο επτάγωνο οκτάγωνο παράλληλος παραλληλὀγραμμο ισοσκελές διάμετρος διαγώνιος υποτείνουσα σφαίρα κώνος κύβος πυραμίδα κύλινδρος πρίσμα σύμβολο θεώτημα πρόβλημα στατιστική μέτρο γεωμετρία συμμετρία ασυμμετρία τριγωνομετρία αριθμητική άλγεβρα αλγόριθμος

Αγγλικά mathematics circle - cycle rhombus polygon pentagon hexagon heptagon octagon parallel parallelogram Isosceles diameter diagonal hypotenuse sphere cone cube pyramid cylinder prism symbol theorem problem statistics meter geometry symmetry asymmetry trigonometry arithmetic algebra algorithm

Γαλλικά mathématiques circle - cycle rhombe polygone pentagone hexagone heptagone octogone parallèle parallélogramme isocèle diamètre diagonale hypoténuse sphère cône cube pyramide cylindre prisme symbole théorème problème statistiques mètre géométrie symétrie asymétrie trigonométrie arithmétique algèbre algorithme

Λίντα Αλεξοπούλου

Ιταλικά matematica cerchio- ciclo rombo poligono pentagono esagono ettagono ottagono parallelo parallelogrammo isoscele diametro diagonale ipotenusa sfera cono cubo piramide cilindro prisma simbolo teorema problem statistica metro geometria simmetria asimmetria trigonometria aritmetica algebra algoritmo

Spanish matemáticas círculo - ciclo rombo polígono pentágono hexágono heptágono octágono paralelo paralelogramo isósceles diámetro diagonal hipotenusa esfera cono cubo pirámide cilindro prisma símbolo teorema problema estadística metro geometría simetría asimetría trigonometría aritmética álgebra algoritmo

Θεόδωρος Τομαράς 32

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα Ελληνικά 1.

μαθηματικά Η λέξη μαθηματικά (mathematics) είναι κοινή σε όλες τις γλώσσες και προέρχεται από την ελληνική, και συγκεκριμένα από τον (αρχαίο) πληθυντικό του ουδετέρου του επιθέτου «μαθηματικός», που προέρχεται από τη λέξη «μάθημα» και αυτό με τη σειρά του από το ρήμα «μανθάνω» που σημαίνει: μαθαίνω, αποκτώ (με μελέτη) γνώσεις, παιδεία, εμπειρία.

2.

κύκλος Η λέξη κύκλος είναι ελληνική. Τη λέξη αυτή έχουν δανειστεί διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες, κυρίως με τη μορφή σύνθετων , από τα οποία τα περισσότερα είναι επιστημονικοί όροι. Τα περισσότερα από αυτά επανήλθαν στην ελληνική γλώσσα , όπως για παράδειγμα οι λέξεις: κυκλοθυμία, δίκυκλο, τρίκυκλο κ.ά.

3.

ρόμβος Ρόμβος είναι το τετράπλευρο που έχει τις απέναντι πλευρές του παράλληλες. Η λέξη ρόμβος προέρχεται από το ρήμα «ῥέμβομαι» που σημαίνει «περιφέρομαι» (βλ. ρεμβάζω). Στην αρχαιότητα ο ρόμβος ήταν ένα κυκλικό σώμα κρεμασμένο από κλωστή, το οποίο περιστρεφόταν. Η λέξη ρόμβος χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει το συγκεκριμένο γεωμετρικό σχήμα, λόγω της ομοιότητας του σχήματος αυτού με το κυκλικό σώμα που περιστρεφόταν.

4.

πολύγωνο, πεντάγωνο, εξάγωνο, επτάγωνο, οκτάγωνο Το πολύγωνο είναι ένα επίπεδο σχήμα με πολλές γωνίες. Είναι μια λέξη σύνθετη από το επίθετο «πολύς» και το ουσιαστικό «γωνία». Μα τον ίδιο τρόπο δημιουργούνται πολλές παρόμοιες λέξεις: πεντάγωνο: πέντε + γωνία επτάγωνο: επτά + γωνία εξάγωνο: έξι + γωνία οκτάγωνο: οκτώ + γωνία 5.

παράλληλος Η λέξη παράλληλος προήλθε από την αρχαία ελληνική φράση «παρ' ἀλλήλους» : Είναι μια λέξη σύνθετη από την πρόθεση «παρά» (που σημαίνει: κοντά σε) και την αλληλοπαθητική αντωνυμία «ἀλλήλους» (που σημαίνει: μεταξύ τους) και προέρχεται από το «ἄλλος». Στην ευκλείδεια γεωμετρία δύο ευθείες λέμε ότι είναι παράλληλες μεταξύ τους, όταν δεν έχουν κοινό σημείο.

6.

παραλληλόγραμμο Η λέξη παραλληλόγραμμο, που δηλώνει ένα επίπεδο τετράπλευρο με παράλληλες τις απέναντι πλευρές, είναι σύνθετη από τις λέξεις «παράλληλος» και το ρήμα «γράφω».

7.

ισοσκελές Ισοσκελές είναι το τρίγωνο που έχει δύο πλευρές ίσες. Είναι λέξη σύνθετη από το επίθετο «ίσος» και το ουσιαστικό «σκέλος» που σημαίνει πόδι (ισόποδο).

8.

διάμετρος Διάμετρος είναι κάθε χορδή που περνά από το κέντρο ενός κύκλου ή μίας σφαίρας και το μήκος της είναι διπλάσιο από το μήκος της ακτίνας του κύκλου ή της σφαίρας. Είναι λέξη σύνθετη από την πρόθεση «διά» και το ουσιαστικό «μ έτρο».

9.

διαγώνιος Διάγωνιος είναι η ευθεία που ενώνει δύο γωνίες σε ένα πολύγωνο, αρκει αυτές να μην είναι διαδοχικές (δηλαδή η μία δίπλα στην άλλη). Είναι λέξη σύνθετη από την πρόθεση «διά» και το ουσιαστικό «γωνία».

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 33

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 10. υποτείνουσα Υποτείνουσα είναι η πλευρά που βρίσκεται απέναντι από την ορθή γωνία ενός ορθογώνιου τριγώνου. Η λέξη είναι σύνθετη από την πρόθεση «ὑπό» και το ρήμα «τείνω» που σημαίνει τεντώνω.

11. σφαίρα Η σφαίρα είναι ένα γεωμετρικό σώμα, η επιφάνεια του οποίου αποτελείται από σημεία που απέχουν εξίσου από το κέντρο του. Η ετυμολογία της λέξης ανάγεται στην ινδοευρωπαϊκή γλώσσα.

12. κώνος Ο κώνος είναι ένα γεωμετρικό στερεό με κυκλική βάση και κυρτή επιφάνεια, η οποία καταλήγει σε οξεία (= μυτερή) κορυφή. Στην αρχαιότητα κώνος ονομαζόταν ο καρπός του πεύκου, το κουκουνάρι. Η ετυμολογία του είναι αβέβαιη.

13. κύβος Ο κύβος είναι ένα ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο στερεό, του οποίου οι δώδεκα ακμές είναι ίσες. Κύβος στην αρχαιότητα ονομαζόταν το ζάρι. Η ετυμολογία της λέξης είναι αβέβαιη, μάλλον πρόκειται για δάνειο λυδικής προέλευσης. Γνωστή φράση: «ο κύβος ερρίφθη». Την φράση αυτή είπε ο Ιούλιος Καίσαρας όταν πέρασε τον ποταμό Ρουβίκωνα και κινήθηκε με το στρατό του εναντίον της Ρώμης. Σημαίνει : πάρθηκε πλέον η κρίσιμη απόφαση ύστερα από πολλούς δισταγμούς.

14. πυραμίδα Πυραμίδα λέγεται ένα στερεό, που μία έδρα του είναι ένα πολύγωνο και όλες οι άλλες έδρες του είναι τρίγωνα με κοινή κορυφή. Από την αρχαιότητα οι άνθρωποι έκτιζαν μνημεία με τη μορφή πυραμίδας. Οι τάφοι των βασιλέων της αρχαίας Αιγύπτου είχαν τη γνωστή σ' εμάς μορφή της πυραμίδας. Η λέξη πυραμίδα προέρχεται από την αρχαιοελληνική «πυραμίς». Δεν γνωρίζουμε ακριβώς ποιά είναι η ετυμολογία της λέξης. Γνωρίζουμε ότι η λέξη πυραμίς στην αρχαιότητα είχε και μία ακόμα σημασία: ήταν ένα είδος πίτας από σιτάρι και μέλι και έχει σχηματιστεί από τη λέξη «πυρός» που σημαίνει «σιτάρι».

15. κύλινδρος Ο κύλινδρος είναι ένα στρογγυλό και επίμηκες γεωμετρικό σώμα, που καταλήγει σε δύο παράλληλες βάσεις. Προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «κυλίνδω» που σημαίνει κυλώ.

16. πρίσμα Πρίσμα ονομάζεται το τρισδιάστατο γεωμετρικό σχήμα, το οποίο οριοθετείται από δύο παράλληλα ίδια πολύγωνα (βάσεις) και οι υπόλοιπες έδρες του είναι παραλληλόγραμμα. Η λέξη παράγεται από το ρήμα «πρίω» που σημαίνει: κόβω στα δύο με το πριόνι.

17. σύμβολο Η λέξη σύμβολο είναι σύνθετη από την πρόθεση «σύν» και το ρήμα «βάλλω».

18. θεώρημα Στα μαθηματικά το θεώρημα είναι μια πρόταση που αποδεικνύεται με βάση προηγουμένως αποδεκτές προτάσεις. Πρόκειται δηλαδή για μια πρόταση του τύπου: αν ισχύει Α, τότε θα ισχύει Β. Η λέξη προέρχεται από το ρήμα «θεωρῶ» που σημαίνει κοιτάζω, παρακολουθώ προσεκτικά, εξετάζω, ερευνώ.

19. πρόβλημα Η λέξη πρόβλημα είναι σύνθετη από την πρόθεση «πρό» και το ρήμα «βάλλω».

20. στατιστική

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 34

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Η στατιστική είναι μία επιστήμη που συγκεντρώνει, ταξινομεί. επεξεργάζεται, αναλύει και ερμηνεύει διάφορα δεδομένα με σκοπό να βγάλει συμπεράσματα για κάποιο θέμα (οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό κλπ.). Πρόκειται για μεταφορά στα ελληνικά ενός όρου που δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στα Γαλλικά από τη λατινική λέξη «status» (= στάση, κατάσταση), η οποία με τη σειρά της παράγεται από το λατινικό ρήμα «sto» που σημαίνει στέκομαι. Το ενδιαφέρον βρίσκεται στο ότι ρήμα sto προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «ἵστημι» (= στέκομαι).

21. μέτρο Η λέξη μέτρο είναι αρχαία ελληνική (μέτρον) και προέρχεται από το ρήμα «μετρῶ». Η λέξη αυτή αποτελεί δεύτερο συνθετικό σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες.

22. γεωμετρία Η λέξη γεωμετρία είναι σύνθετη από το ουσιαστικό «γῆ» και το ρήμα «μετρῶ». Η κυριολεκτική σημασία της λέξης είναι: μέτρηση της γης. Η σημασία αυτή φανερώνει τις πρώτες αρχές του συγκεκριμένου κλάδου των μαθηματικών.

23. συμμετρία Συμμετρία είναι η αρμονία που προκύπτει από την ύπαρξη ή την επικράτηση σωστών, κανονικών αναλογιών. Είναι μια λέξη σύνθετη από την πρόθεση «σύν» και το ρήμα «μετρῶ».

24. ασυμμετρία Η λέξη ασυμμετρία δηλώνει το ακριβώς αντίθετο από την παραπάνω λέξη και έχει ως συνθετικά της το α- (=στερητικό), την πρόθεση «σύν» και το ρήμα «μετρῶ».

25. τριγωνομετρία Η τριγωνομετρία είναι κλάδος των μαθηματικών που ασχολείται με το πρόβλημα του υπολογισμού όλων των στοιχείων ενός τριγώνου, όταν μας είναι γνωστά μερι κά από αυτά. Η λέξη αποτελείται από τρία συνθετικά: τον αριθμό «τρία», το ουσιαστικό «γωνία» και το ρήμα «μετρῶ».

26. αριθμητική Η αριθμητική είναι κλάδος των μαθηματικών που μελετά τους φυσικούς αριθμούς. Η λέξη προέρχεται από το ουσιαστικό «ἀριθμός» για το οποίο υπάρχουν διάφορες απόψεις σχετικά με την προέλευσή του, όπως ότι το θέμα ἀρι- βρίσκεται στην αρχαία ελληνική λέξη «νήριτος» που σημαίνει αναρίθμητος, ή ότι παράγεται από το αρχαίο ρήμα «ἀραρίσκω» που σημαίνει: συγκεντρώνω, συνάπτω, λογαριάζω.

27. άλγεβρα Η άλγεβρα είναι κλάδος των μαθηματικών που ασχολείται με τη σπουδή των συστημάτων με σχέσεις και πράξεις. Πρόκειται για αραβική λέξη. Ο όρος algebra (άλγεβρα) είναι απόδοση του αραβικού al-jabr και αποτελούσε τον τίτλο ενός έργου του μεγάλου Άραβα μαθηματικού του 9ου αιώνα Mohammed ibn Mūsa Α l-khwārizmī.

28. αλγόριθμος Ο αλγόριθμος είναι μια δαδικασία επίλυσης ενός προβλήματος με συγκεκριμένο αριθμό βημάτων.Οι αλγοριθμιστές ακολουθούσαν τους κανόνες του Άραβα μαθηματικού ΑλΚουαρίσμι. Το βιβλίο αυτού του μαθηματικού ήταν γνωστό κατά τον Μεσαίωνα ως Liber Algorismi, και η λέξη αλγόριθμος είναι παραφθορά του τίτλου αυτού του βιβλίου.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 35

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα Αγγλικά 1.

mathematics The word mathematics comes from the Greek expression "μαθηματικαί τέχναι" [mathematike tekhne] = "mathematical science". It’s the feminine of the adjective "μαθηματικός" [mathematikos] = "relating to mathematics, scientific, astronomical; disposed to learn", from «μάθημα» [mathema] (genitive «μαθήματος» mathematos) = "science, knowledge, mathematical knowledge; a lesson", literally "that which is learnt".

2.

cycle The word cycle comes from the Greek word «κύκλος» (kyklos) = "circle, wheel, any circular body, circular motion, cycle of events," (See also the words "cyclothymia" and "tricycle").

3.

rhombus The word rhombus comes from the Greek word «ρόμβος» (rhomvos) = "rhombus, rhomb, lozenge; spinning top, maghic wheel used by sorcerers; a spinning motion".

Specifically "rhombus" comes from the ancient Greek verb «ρέμβομαι» (rhemvome) = "to spin, whirl," "to turn, twist, bend".

4.

polygon, pentagon, hexagon, heptagon, octagon Polygon comes from the Greek word "πολύγωνον" (polygonon) meaning "many-angled".

It’s a compound word of the adjective "πολύς" (polys) = "many" and the noun "γωνία" (gonia) = "angle".

Substituting the first part with the Greek numbers "πέντε" (pente) = five, "έξι" (exi) = six, "επτά" (epta) = seven and "οκτώ” (okto) = eight, we can create the following words : pentagon, hexagon, heptagon, octagon.

5.

parallel Parallel = "παράλληλος" is a compound word. It consists of the Greek preposition "παρά" = "beside” and the word "αλλήλοις" (allelois) = "each other" (which comes from the word "άλλος" (allos) = "other").

6.

parallelogram Parallelogram comes from the Greek word "παραλληλόγραμμο " meaning "bounded by parallel lines". It is a compound word of the adjective "παράλληλος" (parallelos) = parallel and the verb "γράφω" (grapho) = to write.

7.

isosceles Isosceles means "having two equal sides", and comes from the Greek word "ισοσκελές" (isoskeles) which means "with equal legs". It's a compound word. It consists of the Greek adjective "ίσος" (isos) = "equal, identical" and the noun "σκέλος" (skelos) = "leg".

8.

diameter Diameter comes from the Greek word "διάμετρος" (diametros) which means "diagonal of a circle". It’s a compound word of the Greek preposition "δια" (dia) = "across, through" and the noun "μέτρο " (metro) = "meter, a measure" 9.

diagonal Diagonal which means "from angle to angle", is also a compound word. It’s composed of the Greek preposition "διά" (dia) = "across" and the noun "γωνία" (gonia) = "angle".

10. hypotenuse Hypotenuse is the side of a right triangle that is opposite to the right angle. The word comes from the Greek word "υποτείνουσα" (hypoteinousa) which means "stretching under "

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 36

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ (the right angle). It’s a compound word, composed by the Greek preposition "υπό " (ypo) = "under" and the verb "τείνω" (tino) = "to stretch".

11. sphere Sphere = "σφαίρα" which means "globe, ball, terrestrial globe", is a word of unknown origin.

12. cone The word cone comes from the Greek "κώνος" (conos). The original meaning of the word in Greek was "pine cone".

13. cube The word cube = "κύβος" in ancient Greek means "a six-sided dice". Used metaphorically means dice-shaped objects. The word is of uncertain origin.

Alea iacta est ("The die is cast") is a Latin phrase attributed by Suetonius (as iacta alea est) to Julius Caesar on January 10, 49 BC as he led his army across the Rubicon river in Northern Italy. With this step, he entered Italy at the head of his army in defiance of the Senate and began his long civil war against Pompey and the Optimates. The phrase, either in the original Latin or in translation, is used in many languages to indicate that events have passed a point of no return.

14. pyramid The word pyramid comes from the word "πυραμίς" (pyramis). It’s apparently an alteration of the Egyptian word pimar = "pyramid".

15. cylinder The word cylinder comes from the ancient Greek verb "κυλίνδω" (cylindo) which means "to roll". Its origin is unknown.

16. prism Prism is a type of solid figure. It comes from the Greek word "πρίσμα" (prisma) and literally means "something sawed" by the ancient Greek verb "πρίω " (prio) = "to saw".

17. symbol Symbol is a Greek word composed by the preposition "συν" (syn) = "together" and the verb "βάλλω" (valo) = "to throw" (see ballistics).

18. theorem A theorem is a way for mathematicians to make a general mathematical statement. These statements can be used to help you solve all sorts of problems! The word literally means "spectacle, sight" and comes from the ancient Greek verb "θεωρώ" (theoro) = "to look at".

19. problem The word problem is Greek and means "a task, that which is proposed, a question".

Literally means "thing put forward". It’s composed by the preposition "προ" (pro) = "forward" and the verb "βάλλω " (vallo) = "to throw".

20. statistics Statistics is the "science dealing with data about the condition of a state or community".

The word means "numerical data collected and classified" and exists from 1829; Hence the study of any subject by means of extensive enumeration. The word comes from the Latin "status " which comes from the verb "sto".

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 37

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 21. meter Meter is unit of length, from the ancient Greek verb "μετρώ" (metro) "to measure". This word is a second component in many European languages.

22. geometry The word geometry is ancient Greek and means "measurement of earth and land". It's a compound word. The first component is "γεω" (geo) = "earth, land" and the second is the word "μέτρο " (merto) = meter.

23. symmetry The word symmetry is a compound word by the Greek preposition "συν" (syn) = "together" and the noun "μέτρο " (metro) = meter.

24. asymmetry The word asymmetry means "want of symmetry or proportion" and comes from the Greek word "ασυμμετρία" which is composed of three words: from "α" = no, from the preposition "συν" (syn) = "togetrer" and the noun "μέτρο " (metro) = meter.

25. trigonometry Trigonometry is a "branch of mathematics that deals with the relations between the sides and angles of triangles." It’s a compound word. It consists of the Greek noun "τρίγωνο" = triangle (from "τρι" [tri] = "three" + "γωνία" [gonia] = "angle") and the noun "μέτρο ".

26. arithmetic The word arithmetic comes from the Greek expression "αριθμητικαί τέχναι" (arithmetike tekhne) = "counting art". It’s the feminine of the adjective "αριθμητικός" [arithmetikos] = "arithmetic" which comes from the Greek noun "αριθμός" (arithmos) = "number, counting, amount".

27. algebra The word algebra comes from the Arabic word "al jabr" used by the mathematician Abu Ja'far Muhammad ibn Musa Αl-Khwarizmi as the title of his famous treatise on equations, which introduced Arabic numerals to the West.

28. algorithm Algorithm is an Arabic word. It’s an "Arabic system of computation". An algorithm is a procedure or formula for solving a problem, based on conductiong a sequence of specified actions. It’s transliteration of the Arabic "Αl-Khwarizmi", surname of the mathematician whose works introduced sophisticated mathematics to the West. The connection with the Greek word «αριθμός» (arithmos) = "number" is wrong.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 38

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα Γαλλικά 1. mathématiques Le mot mathématiques provient de l'expression grecque «μαθηματικαί τέχναι» [mathematike tekhne] = «science mathématique». C’est le féminin de l’ adjectif «μαθηματικός» [mathématikos] = «associée aux mathématiques, disposée à apprendre» et vient du mot «μάθημα» [mathéma] (Génitif μαθήματος - mathematos) = «connaissance, une leçon», littéralement «ce qui est appris».

2. cycle Le mot cycle vient du mot grec κύκλος (kyklos) = "cercle, roue, tout corps circulaire, mouvement circulaire, cycle d'événements," (Observez aussi les mots: "Cyclothymie" et "tricycle").

3. rhombe Le mot rhombe vient du mot grec «ρόμβος» (rhomvos) = "rhombe, losange, toupie, magic roue utilisée par les sorciers, un mouvement de rotation". Spécifiquement rhombe vient du grec ancient verb “ρέμβομαι” (rhemvome) = "tourner, tourbillonner".

4. polygon, pentagone, hexagone, heptagone, octogone Polygon vient du mot grec «πολύγωνον» (polygonon) signifiant" beaucoup d'angles".

C’est un mot composé de l’adjectif «πολύς» (polys) = "beaucoup" et le nom «γωνία» (gonia) = "angle".

Substituant la première partie avec les numéros grecs «πέντε» (pente) = cinq, «έξι» (exi) = six, «επτά» (epta) = sept et «οκτώ» (okto) = huit, on peut avoir les mots suivants: pentagone, hexagone, heptagone, octogone.

5. parallèle Le mot parallèle = «παράλληλος» est un mot composé. Il se compose de la préposition grecque «παρά» = «à côté de» et le mot «αλλήλοις» = « les uns les autres » qui vient du mot «άλλος» = «autre».

6. Parallélogramme Parallélogramme vient du mot grec «παραλληλόγραμμο» signifiant «borné par des lignes parallèles». C'est un mot composé de l'adjectif «παράλληλος» (parallelos) = parallèle et le verbe «γράφω» (grapho) = écrire.

7. Isocèle Isocèle signifie "ayant deux côtés égaux", et vient du grec «ισοσκελές» (isoskeles) qui signifie "avec les jambes égales". C’est un mot composé. Il se compose de l’adjectif grec «ίσος» (isos) = "égal, identique" et le nom «σκέλος» (skelos) = "jambe".

8. Diamètre Diamètre vient du mot grec «διάμετρος» (diametros) qui signifie "diagonale d'un cercle".

C’est un mot composé de la préposition grecque «δια» (dia) ="à travers" et le nom «μέτρο » (metro) = "metre, une mesure".

9. Diagonale Diagonale qui signifie "d'angle à angle”, est aussi un mot composé. Il se compose de la préposition grecque «διά» (dia) = "à travers" et le nom «γωνία» (gonia) = "angle".

10. Hypoténuse Hypoténuse est le côté d'un triangle droit qui est opposé à l'angle droit. Le mot vient du mot grec «υποτείνουσα» (hypoteinousa) qui signifie «étirant sous» (l'angle droit). C’est un mot composé par la préposition greque «υπό» (ypo) = “sous” et le verb «τείνω» (tino) = “étirer”. Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 39

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 11. Sphère Sphère = «σφαίρα» qui signifie «globe, boule, globe terrestre» est un mot d'origine inconnue.

12. cône Le mot cône vient du grec "κώνος» (conos) = cône. Le sens originel du mot en grec était «le fruit du pin".

13. cube Le mot cube = «κύβος» en grec ancien signifie "un dés à six faces". Utilisé de façon métaphorique signifie des objets en forme de dés. Le mot est d'origine incertaine.

“Alea jacta est”, est une locution latine signifiant « le sort en est jeté », ou « les dés sont jetés ». Selon les historiens ces paroles furent prononcées par Jules César, le 10 janvier 49 av.

J.-C. avant le passage du fleuve Rubicon. Selon Plutarque la phrase a été prononcée en grec ancien, ce qui correspond à « Ἀνερρίφθω κύβος» (Anerríphthô kýbos). Généralement la traduction de cette locution latine est « le sort en est jeté » ou « les dés sont jetés », ce qui signifierait que l'individu s'en remet à la chance, aux évènements sur lesquels il n'aurait aucune emprise, n'ayant plus la possibilité de revenir sur ce qui a été commis.

14. pyramide Le mot pyramide vient du mot «πυραμίς» (pyramis). C’est apparemment une altération du mot egyptien pimar = "pyramide".

15. cylindre Le mot «cylindre» vient du grec ancien verbe "κυλίνδω" (cylindo) qui signifie "faire tourner, rouler". Son origine est inconnue.

16. prisme Prisme est un type de figure solide. Il vient du mot grec «πρίσμα» (prisma) et littéralement signifie «quelque chose qui est scié» par le grec ancien verb "πρίω" (prio) = «scier».

17. symbole Symbole est un grec mot composé par la préposition "συν" (syn) = "ensemble" et le verbe "βάλλω" (valo) = "jeter" (voir balistique).

18. théorème Un théorème est une affirmation (mathématique) qui peut être démontrée. Le mot théorème littéralement signifie «ce qui est regardé» et vient du grec ancien verbe "θεωρῶ" (theoro) = «regarder, voir».

19. problème Le mot problème est grec et signifie "une tâche, celle qui est proposée, une question".

Littéralement signifie «chose proposée», composé de la preposition «προ» (pro) = «avant» et le verb «βάλλω» (vallo) = “jeter ou mettre”.

20. statistique Statistique est la "Science traitant de données sur l'état d'un état ou d'une communauté" Le mot signifie "données numériques recueillies et classifiées" et existe de 1829; D'où l'étude de tout sujet au moyen d'une énumération étendue. Le mot vient du Latin "status" qui vient du verb "sto".

21. mètre Mètre est unité de longueur, du grec ancien verb "μετρώ" (metro) «mesurer». Ce mot est un second composant dans de nombreuses langues européennes. Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 40

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 22. géométrie Le mot géométrie est grec ancien et signifie «mesure de la terre». C’est un mot composé.

La première composante est «γεω» (geo) = "terre" et la deuxième est le mot «μέτρο» (merto) = metre.

23. symétrie Le mot symétrie est un mot composé par la préposition greque «συν» (syn) = ensemble et le nom «μέτρο» (metro) = metre.

24. asymétrie Le mot asymétrie signifie «manque de symétrie ou de proportion» et vient du mot grec «ασυμμετρία» qui est composé de trois mots: de «α» = non, de la proposition «συν» (syn) = «ensemble» et le nom «μέτρο » (metro) = mètre.

25. trigonométrie Trigonométrie est un «branche des mathématiques qui traite des relations entre les côtés et les angles des triangles». C’est un mot composé de trois mots. Il se compose du nom greque «τρίγωνο» = triangle (de «τρι» [tri] = «trois» + «γωνία» [gonia] = «angle») et le nom «μέτρο» (metro) = "mètre, une mesure".

26. arithmétique Le mot arithmétique provient de l'expression grecque «αριθμητικαί τέχναι» (arithmetike tekhne) = "le comptage art". C’est le féminin de l’ adjectif «αριθμητικός» [arithmetikos] = "arithmétique” qui vient du grec nom «αριθμός» (arithmos) = «nombre, comptage, quantité».

27. algèbre Le mot algèbre vient de l'arabe mot "al jabr" utilisé par le mathématicie n Abu Ja'far Muhammad ibn Musa Αl-Khwarizmi comme le titre de son célèbre traité sur les équations, qui a introduit des chiffres arabes à l'Ouest.

28. algorithme Algorithme est un mot arabe. C’est un «système arabe de calcul». Un algorithme, c’est tout simplement une façon de décrire dans ses moindres détails comment procéder pour faire quelque chose. En autres mots c'est un ensemble d'étapes à appliquer dans un certain ordre pour résoudre un problème. Il s'agit de translittération de l'arabe "Αl-Khwarizmi", surnom du mathématicien dont les travaux ont introduit des mathématiques sophistiquées à l'Ouest. La connexion avec le mot grec «nombre» est erronée.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 41

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Στην ενότητα αυτή ασχοληθήκαμε με τα μαθηματικά και πιο συγκεκριμένα με τους αλγόριθμους! Μάθαμε τι είναι ένας αλγόριθμος και παίξαμε μ’ αυτόν. Οργανώσαμε ένα παιχνίδι σε ομάδες και παίξαμε χρησιμοποιώντας τις μάσκες που φτιάξαμε στην προηγούμενη δραστηριότητα. Μοιράσαμε σε κάθε ομάδα το ακόλουθο πρόβλημα: Φτιάξε τον αλγόριθμο!! Έχει κάποιος έναν πελεκάνο, έναν πάνθηρα και ένα χταπόδι στη μια όχθη ενός ποταμού και θέλει να τα περάσει στην απέναντι όχθη, χρησιμοποιώ-ντας μία βάρκα. Η βάρκα όμως είναι μικρή και μπορεί να μεταφέρει εκτός από τον ίδιο, ένα μόνο ζ ώο. Ωστόσο, δεν πρέπει να μείνουν μαζί ο πελεκάνος με το χταπόδι και ο πάνθηρας με τον πελεκάνο. Μπορείτε να δώσετε οδηγίες στον βαρκάρη για το πώς πρέπει να κάνει τη μεταφορά τους; Δεδομένα: 1 πάνθηρας 1 πελεκάνος 1 χταπόδι μία μόνο θέση επιβάτη στη βάρκα 2 όχθες ποταμού ΑΠΑΝΤΗΣΗ 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

Βάλε το ...................................... στη βάρκα ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... .......................................................................................................................................

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 42

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 17. ....................................................................................................................................... Νικήτρια ομάδα: Ροδαλία Κουνάβη Μαρία Σπαθάρου Κωνσταντίνα Στυλιαρά Νικηφόρος Σιδέρης Δεύτερη θέση: Δήμητρα Ματζουράνη Βάσω Μουσακιάν Ευτυχία Νάνου Ζέτα Σαρώτη Τρίτη θέση: Δημήτρης Βαμβακάς Αλέξανδρος Νικολακόπουλος Πάναγιώτης Σαρλάς Γιώργος Χρηστέας Μπορείτε να παρακολουθήσετε μικρά βίντεο από το παιχνίδι στην εφημερίδα του project (project journal) στη σελίδα: https://twinspace.etwinning.net/22968/home Οι μαθητές της Δ΄ τάξης των “Εκπαιδευτηρίων Πάνου” χωρισμένοι σε ομάδες δημιουργούν τον αλγόριθμο

Κάθε ομάδα παρουσιάζει τον αλγόριθμό της. Η παρουσίαση γίνεται με δραματοποίηση για να αντιλαμβάνονται ευκολότερα τα παιδιά τα πιθανά λάθη στις απαντήσεις τους. Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 43

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Σύντομα βίντεο από αυτή τη δραστηριότητα μπορείτε να παρακολουθήσετε στην εφημερίδα του προγράμμαυος (project journal) στη διεύθυνση: https://twinspace.etwinning.net/22968/home

Επιπλέον, ο κ. Θοδωρής Τομαράς δημιούργησε ένα διαδικτυακό παιχνίδι προκειμένου τα παιδιά να εμπεδώσουν όσα καινούρια έμαθαν για τα μαθηματικά σε αυτή την ενότητα. Το παιχνίδι είναι διαθέσιμο στη σελίδα: https://twinspace.etwinning.net/22968/pages/page/180337

Διαγωνισμός μαθηματικών

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 44

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Η κεντρική δραστηριότητα αυτής της ενότητας ήταν ένας διαγωνισμός μαθηματικών. Επιλέξαμε θέματα κατάλληλα για την ηλικία των παιδιών από τον διεθνή μαθηματικό διαγωνισμό Καγκουρό. Δημιουργήσαμε το φύλλο εργασίας στο twinspace σε τέσσερις γλώσσες και καλέσαμε τα παιδιά από όλες τις χώρες να λύσουν τα προβλήματα για να ανακηρύξουμε τον πρωταθλητή στα μαθηματικά. Το τεστ είναι διαθέσιμο για όποιο παιδί έχει τη διάθεση να λύσει τα προβλήματα on line στη σελίδα: https://twinspace.etwinning.net/22968/pages/page/173514. Τα προβλήματα που επιλέξαμε είναι τα εξής:

1. Kangourou Mathematics Competition 2015 Ένας αριθμός έχει δύο ψηφία. Το γινόμενο των ψηφίων αυτού του αριθμού είναι ίσο με 15. Το άθροισμα των ψηφίων αυτού του αριθμού είναι: A whole number has two digits.The product of the digits of this number is 15. The sum of the digits of this number is: Un nombre entier a deux chiffres. Le produit des chiffres de ce nombre est 15. La somme des chiffres de ce nombre est: Un numero intero ha due cifre.Il prodotto delle cifre di questo numero è 15. La somma delle cifre di questo numero è: A) 2

B) 3

C) 4

D) 5

E) 7

2. Kangourou Mathematics Competition 2015 Ο Λοΐζος έχει 7 μήλα και 2 μπανάνες. Δίνει τα δύο μήλα στον Γιώργο, ο οποίος ως αντάλλαγμα δίνει στο Λοΐζο μπανάνες. Και έτσι ο Λοΐζος έχει τόσα μήλα όσες και μπανάνες. Πόσες μπανάνες έδωσε ο Γιώργος στο Λοΐζο; Luis has 7 apples and 2 bananas. He gives 2 apples to Yuri who, in return gives bananas to Luis. Then Luis has as many apples as bananas. How many bananas did Yuri give to Luis?

Luis a 7 pommes et 2 bananes. Il donne 2 pommes à Yuri qui, en retour donne des bananes à Luis. Puis Luis a autant de pommes que de bananes. Combien de bananes Yuri a-t-il donné à Luis?

Luigi ha 7 mele e 2 banane. Dà 2 mele a Yuri che in cambio dà delle banane a Luigi. Cos ì Luigi ha tante mele che banane. Quante banane Yuri ha dato a Luigi?

A) 2

B) 4

C) 6

D) 7

E) 8

3. Kangourou Mathematics Competition 2015 Σε έναν αγώνα ταχύτητας, 10 αθλητές κατάφεραν να τερματίσουν. Ο Θωμάς πέρασε 3 αθλητές περισσότερους από αυτούς που τον είχαν περάσει. Σε ποια θέση τερμάτισε ο Θωμάς; In a speed competition 10 racers reached the final. Tom overtook 3 racers more than overtook him. Which place did Tom end up in?

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 45

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Dans une compétition de vitesse, 10 coureurs ont atteint la finale. Thomas a dépassé trois coureurs plus que ceux qui l'ont dépassé. Dans quel endroit Tomas s'est retrouvé?

In una gara di velocità 10 corridori hanno conquistato la finale.Thomas ha sorpassato tre corridori in più di quelli che hanno sorpassato lui. A che posto si è ritrovato Thomas?

A) 1

B) 3

C) 4

D) 6

E) 7

4. Kangourou Mathematics Competition 2014 O Adam έκτισε λιγότερα κάστρα στην άμμο από τον Martin αλλά περισσότερα από τη Susan. Η Lucy έκτισε περισσότερα κάστρα στην άμμο από τον Adam και περισσότερα από τον Martin. Η Dana έκτισε περισσότερα κάστρα στην άμμο από τον Martin αλλά λιγότερα από την Lucy. Ποιος από όλους έκτισε τα περισσότερα κάστρα στην άμμο; Adam built fewer sandcastles than Martin but more than Susan. Lucy built more sandcastles than Adam and more than Martin. Dana built more sandcastles than Martin but fewer than Lucy. Who of them built the most sandcastles?

Adam a construit châteaux châteaux

construit moins de châteaux de sable que Martin, mais plus que Susan. Lucy a plus de châteaux de sable que Adam et plus que Martin. Dana a construit plus de de sable que Martin, mais moins que Lucy. Qui d'entre eux a construit le plus de de sable?

Adam ha costruito meno castelli di sabbia di Martin,ma più di Susan. Lucy ha costruito più castelli di sabbia di Adam e più di Martin. Dana ha costruito più castelli di sabbia di Martin ma meno di Lucy. Chi fra di loro ha costruito più castelli di sabbia?

A) Martin

B) Adam

C) Susan

D) Dana

E) Lucy

5. Kangourou Mathematics Competition 2014 Κάποια γλυκά ήταν μέσα σε κούπα. Η Sally πήρε τα μισά γλυκά. Μετά ο Tom πήρε τα μισά από τα γλυκά που έμειναν στην κούπα. Μετά η Clara πήρε τα μισά από όσα έμειναν. Στο τέλος έμειναν 6 γλυκά στην κούπα. Πόσα γλυκά είχε η κούπα στην αρχή; Some candies were in a bowl. Sally took half of the candies. Then Tom took half of the candies left in the bowl. After that Clara took half of the remaining candies. In the end there were 6 candies in the bowl. How many candies were in the bowl at the beginning?

Certains bonbons étaient dans un bol. Sally prit la moitié des bonbons. Puis Tom prit la moitié des bonbons laissés dans le bol. Après cela Clara a pris la moitié des bonbons restants. À la fin il y avait 6 bonbons dans le bol. Combien de bonbons étaient dans le bol au début?

Ci sono alcune caramelle in un vaso. Sally prende la metà delle caramelle.Poi Tom prende la metà delle caramelle lasciate nel vaso.Dopo Clara prende la metà delle caramelle restanti.Alla fine restano 6 caramelle nel vaso.Quante caramelle c'erano nel vaso all'inizio?

A) 12

B) 18

C) 20

D) 24

E) 48

6. Kangourou Mathematics Competition 2013

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 46

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Όταν ο Πινόκιο λέει ψέματα, η μύτη του μεγαλώνει 6 εκατοστά(cm). Όταν λέει την αλήθεια, η μύτη του μικραίνει 2 cm. Όταν η μύτη του ήταν 9 cm , μετά είπε τρία ψέματα και δύο αληθινές προτάσεις. Πόσο μεγάλη έγινε η μύτη του Πινόκιο μετά από αυτό; When P inocchio lies, his nose gets 6 cm longer. When he says the truth, his nose gets 2cm shorter. When his nose was 9 cm long, then he said three lies and two true sentences. How long was Pinocchio's nose afterwards?

Quand Pinocchio dit un mensonge, son nez grandit 6 cm de plus. Quand il dit la vérité, son nez devient 2cm plus court. Quand son nez avait 9 cm de long, il a dit trois mensonges et deux phrases vraies. Combien grande est maintenant le nez de Pinocchio?

Quando P inocchio dice una bugia il suo naso si allunga di 6 cm. Quando dice la verità il suo naso diventa 2cm più corto. Quando il suo naso aveva 9 cm.di lunghezza lui ha detto tre bugie e due frasi vere. Quanto è lungo ora il naso di Pinocchio?

A) 14

B) 15

C) 19

D) 23

E) 31

7. Kangourou Mathematics Competition 2016 Ο Τίμος, ο Τάκης και ο Δημήτρης είναι τρίδυμα (τρία αδέλφια που γεννήθηκαν την ίδια ημέρα). Ο αδελφός τους ο Παύλος είναι ακριβώς 3 χρόνια μεγαλύτερος. Ποιος από τους παρακάτω αριθμούς μπορεί να είναι το άθροισμα των ηλικιών των τεσσάρων αδελφών; Tim, Tom and Jim are triplets (three brothers born on the same day). Their brother Paul is exactly 3 years older. Which of the following numbers can be the sum of the ages of the four brothers?

Tim, Tom et Jim sont des triplés (trois frères nés le même jour). Leur frère Paul a exactement 3 ans de plus. Lequel des nombres suivants peut être la somme des âges des quatre frères?

Tim Tom e Jim sono tre gemelli. Il loro fratello Paolo ha esattamente 3 anni di più . Quale dei numeri seguenti può essere la somma dell'età dei quattro fratelli?

A) 25

B) 27

C) 29

D) 30

E) 60

8. Kangourou Mathematics Competition 2016 Τα σκυλιά μου έχουν 18 πόδια περισσότερα από μύτες. Πόσα σκυλιά έχω; My dogs have 18 more legs than noses. How many dogs do I have?

Mes chiens ont 18 jambes de plus que des nez. Combien de chiens ai-je?

I miei cani hanno 18 gambe più dei nasi. Quanti cani ho?

A) 4

B) 5

C) 6

D) 8

Λίντα Αλεξοπούλου

E) 9

Θεόδωρος Τομαράς 47

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 9. Kangourou Mathematics Competition 2012 13 παιδιά παίζουν κρυφτό. Ένα παιδί φυλάει και οι υπόλοιπο κρύβονται. Μετά από λίγο βρίσκει τα 9 παιδιά. Πόσα παιδιά κρύβονται ακόμα; 13 children are playing hide and seek. One of them is the "seeker". After a while 9 children have been found. How many children are still hiding?

13 enfants jouent au cache-cache. L'un d'entre eux est le «chercheur». Après un certain temps 9 enfants ont été trouvés. Combien d'enfants se cachent-ils encore?

13 bambini giocano a nascondino.uno fra loro è il "ricercatore". Dopo un certo tempo vengono trovati 9 bambini. Quanti bambini si nascondono ancora?

A) 3

B) 4

C) 5

D) 9

E) 22

10. Kangourou Mathematics Competition 2012 Ανάμεσα στους συμμαθητές του Νικόλα υπάρχει διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια. Ποίος από τους πιο κάτω αριθμούς μπορεί να είναι ίσος με τον αριθμό όλων των παιδιών της τάξης; Among Nikolay's classmates there are twice as many girls as boys. Which of the following numbers can be equal to the number of all children in the class?

Parmi les camarades de classe de Nikolay, il y a deux fois plus de filles que de garçons. Lequel des nombres suivants peut être égal au nombre de tous les enfants dans la classe?

Fra I compagni di classe de Nicolai,ci sono due volte più ragazze che ragazzi. Quale dei seguenti numeri può essere uguale al numero di tutti I bambini della classe?

A) 30

B) 20

C) 25

D) 26

E) 29

11. Kangourou Mathematics Competition 2012 Στο Σχολείο των Ζώων, 3 γατάκια, 4 παπάκια, 2 χηνάκια και αρκετά αρνάκια κάνουν μάθημα. Η δασκάλα Κουκουβάγια βρήκε ότι όλοι οι μαθητές της μαζί έχουν 44 πόδια. Πόσα αρνάκια υπάρχουν στο Σχολείο; In the animal's school, 3 kittens, 4 ducklings, 2 goslings and several lambs are taking lessons.

The teacher owl found out that all of her pupils have 44 legs altogether. How many lambs are among them?

Dans l'école de l'animaux, 3 chatons, 4 canetons, 2 oisons et plusieurs agneaux prennent des leçons. La chouette professeur a découvert que tous ses élèves ont 44 jambes complètement.

Combien y a-t-il d'agneaux?

Nella scuola degli animali, 3 gattini, 4 cagnolini, 2 uccellini e parecchi agnelli fanno lezione.

La maestra scopre che tutti gli alunni hanno 44 zampe in totale.Quanti sono gli agnelli?

A) 6

B) 5

C) 4

D) 3

E) 2

12. Kangourou Mathematics Competition 2012 Η Άννα, ο Γιάννης, η Έλενα και η Κατερίνα θέλουν να βγάλουν μία φωτογραφία όλοι μαζί. Η

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 48

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Κατερίνα και η Άννα είναι οι καλύτερες φίλες και θέλουν να σταθούν η μία δίπλα στην άλλη. Ο Γιάννης θέλει να σταθεί δίπλα από την Άννα επειδή του αρέσει. Με πόσους διαφορετικούς τρόπους μπορούν να σταθούν για να βγάλουν τη φωτο-γραφία; Anna, John, Helena and Kate want to be in one photo together. Kate and Anna are best friends and they want to stand next to each other. John wants to stand next to Anna because he likes her.

In how many possible ways can they stand for the photo?

Anna, John, Helena et Kate veulent être dans une photo ensemble. Kate et Anna sont les meilleurs amies et ils veulent se tenir l'un à côté de l'autre. John veut se tenir près d'Anna parce qu'il l'aime. Combien de façons possibles peuvent-ils représenter la photo?

Anna john Elena e Kate vogliono farsi una foto insieme. Kate e Anna sono molto amiche e vogliono stare una vicino all'altra. John vuole stare vicino ad Anna perchè le vuole bene. In quanti modi è possibile fare la foto?

A) 3

B) 4

C) 5

D) 6

E) 7

13. Kangourou Mathematics Competition 2012 Ο Γρηγόρης σχηματίζει δύο αριθμούς με τα ψηφία 1, 2, 3, 4, 5, και 6. Και οι δύο αριθμοί έχουν τρία ψηφία. Κάθε ψηφίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο μία φορά. Μετά προσθέτει τους δύο αριθμούς που έφτιαξε. Ποιο είναι το μεγαλύτερο άθροισμα που μπορεί να πάρει ο Γρηγόρης από την πρόσθεση; Gregor forms two numbers with the digits 1, 2, 3, 4, 5 and 6. Both numbers have three digits.

Each digit is used only once. He adds these two numbers. What is the greatest sum Gregor can get?

Gregor forme deux nombres avec les chiffres 1, 2, 3, 4, 5 et 6. Les deux nombres ont trois chiffres. Chaque chiffre n'est utilisé qu'une seule fois. Il ajoute ces deux chiffres. Quelle est la plus grande somme que Gregor peut obtenir?

Gregor forma due numeri con le cifre 1,2,3,4,5 e 6. I due numeri hanno tre cifre. Ogni cifra è utilizzata una sola volta. Gregor aggiunge queste due cifre. Qual'è la più grande somma che Gregor può ottenere?

A) 975

B) 999

C) 1083

D) 1173

E) 1221

14. Kangourou Mathematics Competition 2012 Σε ένα Χριστουγεννιάτικο πάρτι υπήρχε ακριβώς ένα κηροπήγιο σε κάθε ένα από τα 15 τραπέζια. Υπήρχαν 6 κηροπήγια με 5 θέσεις για κεριά και τα υπό λοιπα είχαν 3 θέσεις για κεριά. Πόσα κεριά πρέπει να αγοράσουμε για να γεμίσουμε όλα τα κηροπήγια; At a Christmas party there was exactly one candlestick on each of the 15 tables. There were 6 five-branched candlesticks, the rest of them were three-branched ones. How many candles had to be bought for all the candlesticks?

Lors d'une fête de Noël, il y avait exactement un chandelier sur chacune des 15 tables. Il y avait 6 chandeliers à cinq branches, les autres étaient à trois branches. Combien de bougies devaient-elles être achetées pour tous les chandeliers?

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 49

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Durante una festa di Natale,c'è un candeliere su ciascuno dei 15 tavoli. Ci sono 6 candelieri a 5 bracci e gli altri a tre bracci. Quante candele devono essere accese per tutti I candelieri?

A) 45

B) 50

C) 57

D) 60

E) 75

15. Kangourou Mathematics Competition 2016 Η γιαγιά αγόρασε αρκετά τρόφιμα για τις τέσσερις γάτες της για να διαρκέσουν 12 ημέρες. Στο δρόμο για το σπίτι έφερε μαζί της δύο αδέσποτες γάτες. Αν δίνει σε κάθε γάτα την ίδια ποσότητα τροφής κάθε μέρα, πόσες μέρες θα διαρκέσει το φαγητό για τις γάτες; Grandmother bought enough cat food for her four cats to last for 12 days. On her way home she brought back two stray cats. If she gives each cat the same amount of food every day, how many days will the cat food last?

La grand-mère a acheté assez de nourriture pour ses quatre chats pour durer pendant 12 jours.

Sur son chemin à la maison elle a ramené deux chats errants. Si elle donne à chaque chat la même quantité de nourriture chaque jour, combien de jours la nourriture de chat durera-t-elle?

La nonna ha comprato abbastanza cibo per I suoi 4 gatti per durare 12 giorni.Lungo la strada del ritorno ha raccolto due gatti randagi. Se dà ad ogni gatto la stessa quantità di cibo ogni giorno, quanti giorni le durerà il cibo per gatti?

A) 8

B) 7

C) 6

D) 5

E) 4

16. Kangourou Mathematics Competition 2015 Υπάρχουν 10 πάπιες. Οι 5 από αυτές γεννούν ένα αυγό κάθε μέρα. Οι άλλες πέντε γεννούν ένα αυγό κάθε δεύτερη μέρα. Πόσα αυγά γεννούν οι 10 πάπιες σε περίοδο 10 ημερών; There are 10 ducks. 5 of these ducks lay an egg every day. The other 5 lay an egg every second day. How many eggs do the 10 ducks lay in a period of 10 days?

Il y a 10 canards. 5 de ces canards pondent un oeuf chaque jour. Les autres 5 pondent un œuf tous les deux jours. Combien d'œufs les 10 canards pondent-ils dans une période de 10 jours?

Ci sono 10 anatre. 5 di queste anatre depongono un uovo ogni giorno. Le altre 5 depongono un uovo ogni due giorni. Quante uova le 10 anatre depongono in un periodo di 10 giorni?

A) 75

B) 60

C) 50

D) 25

E) 10

Ο διαγωνισμός μαθηματικών έληξε και η απονομή των διπλωμάτων έγινε σε όσους μαθητές ολοκλήρωσαν το τεστ, λύνοντας όλες τις ασκήσεις.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 50

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Πρωταθλητής για την Ελλάδα αναδείχθηκε η Ζέτα Σαρώτη! Πρωταθλητής Ιταλίας αναδείχθηκε ο Antonino Brandino (στο κέντρο της φωτογραφίας δεξιά)! Τα διπλώματα ετοιμάστηκαν από τα “Εκπαιδευτήρια Πάνου” και στάλθηκαν ταχυδρομικά στις υπόλοιπες χώρες. Η απονομή έγινε με κάθε επισημότητα!

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 51

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Τέταρτη ενότητα Α. Θέατρο theater théâtre teatro teatro Ελληνικά θέατρο αμφιθέατρο δράμα δραματικός μελόδραμα τραγωδία τραγικός κωμωδία κωμικός παρωδία χαρακτήρας μονόλογος διάλογος σινεμά τηλεόραση επεισόδιο πρωταγωνιστής παντομίμα

Αγγλικά theater amphitheatre drama dramatic melodrama tragedy tragic comedy comedian parody character monologue dialogue cinema television episode protagonist pantomime

Γαλλικά théâtre amphithéâtre drame dramatique mélodrame la tragédie tragique comédie comédien parodie caractère monologue dialogue cinéma télévision épisode protagoniste pantomime

Ιταλικά teatro anfiteatro dramma drammatico melodramma tragedia tragico commedia comico parodia carattere monologo dialogo cinema televisione episodio protagonista pantomima

Ισπανικά teatro ampiteatro drama dramático melodrama tragedia trágico comedia cómico parodia carácter monólogo diálogo cine televisión episodio protagonista pantomima

Β. Συναισθήματα – χαρακτηρισμοί / Emotions – characterizations / Emotions - Caractérisations / Emozioni – Caratterizzazione / Emociones – Caracterizaciones Ελληνικά νοσταλγία πανικός υστερία υστερικός μανία μανιακός ενθουσιασμός μελαγχολία εγωισμός συμπάθεια συμπαθητικός φανατικός παράδοξος δυναμικός τυπικός αριστοκρατικός εξωτικός πρακτικός βάρβαρος λακωνικός ανώνυμος

Αγγλικά nostalgia panic hysteria hysterical mania maniac enthusiasm melancholia egoism sympathy sympathetic fanatic paradox dynamic typical aristocratic exotic practical barbarian laconic anonymous

Γαλλικά nostalgie panique hystérie hystérique la manie maniaque enthousiasme mélancolie égoïsme sympathie sympatique fanatique paradoxe dynamique typique aristocratique exotique pratique barbare laconique anonyme

Λίντα Αλεξοπούλου

Ιταλικά nostalgia panico isterismo isterico mania maniaco entusiasmo malinconia egoismo simpatia simpatica fanatico paradosso dinamico tipico aristocratico esotico pratico barbaro laconico anonimo

Ισπανικά nostalgia pánico histeria histérico mania maníaco entusiasmo melancólico egoísmo simpatía comprensivo fanático pardoja dinámico típico aristocrático exótico práctico bárbaro lacónico anónimo

Θεόδωρος Τομαράς 52

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Α. ψυχαγωγία – θέαμα Ετυμολογία στα Ελληνικά 1. θέατρο Η λέξη θέατρο προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «θέατρον», που με τη σειρά της προέρχεται από το αρχαίο Ελληνικό ρήμα «θεῶμαι» = βλέπω, παρατηρώ + την κατάληξη « -τρον» που δηλώνει τον τόπο.

2. αμφιθέατρο Η λέξη αμφιθέατρο προέρχεται από την αρχαιοελληνική «ἀμφιθέατρον», που αποτελεί το ουδέτερο του επιθέτου ἀμφιθέατρος. Πρόκειται για θέατρο με καθίσματα τοποθετημένα σε ημικύκλιο απέναντι από τη σκηνή ή και γύρω από αυτή, ώστε όλοι οι θεατές να παρακολουθούν την παράσταση χωρίς δυσκολία. Είναι μια σύνθετη λέξη από την πρόθεση «ἀμφί» που σημαίνει «και από τις δύο πλευρές» και το ουσιαστικό «θέατρον». Το αμφιθέατρο είναι ρωμαϊκό κατασκεύασμα που προήλθε από την ένωση δύο ελληνικών ημικυ κλικών θεάτρων. Χρησιμοποιήθηκε από τους Ρωμαίους ειδικά για αγώνες μονομάχων και για μάχες άγριων θηρίων.

3. δράμα Η λέξη δρᾶμα είναι αρχαία Ελληνική. Το δράμα αποτελεί είδος της αρχαίας ελληνικής ποίησης . Κυριολεκτικά σημαίνει «πράξη, ό,τι γεννιέται ως δράση» και παράγεται από το αρχαίο Ελληνικό ρήμα «δρῶ», που σημαίνει ενεργώ πράττω (ειδικά κάποια μεγάλη πράξη, καλή ή κακή).

4. δραματικός Το επίθετο δραματικός προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «δρᾶμα» (γενική δράματος).

5. μελόδραμα Η λέξη μελόδραμα προέρχεται από τη λέξη «μέλος» που σημαίνει τραγούδι και τη λέξη «δρᾶμα». Το μελόδραμα είναι ένα θεατρικό έργο που έχει μελοποιηθεί, δηλα δή συνδυάζει τη θεατρική δράση με το τραγούδι και τη μουσική.

6. τραγωδία Η τραγωδία είναι είδος της αρχαίας ελληνικής δραματικής ποίησης, με εκφραστικό όργανο τον ποιητικό λόγο που αποσκοπεί στο να συγκινήσει και να διδάξει. Η λέξη τραγωδία κυριολεκτικά σημαίνει «τράγων ᾠδή», δηλαδή τραγούδι χορού, του οποίου τα μέλη είναι μεταμφιεσμένα σε τραγόμορφους Σατύρους. Παράγεται δηλαδή από τις λέξεις «τράγος» και «ᾠδή» που σημαίνει τραγούδι. Συνδέεται άμεσα με το σατυρικό δράμα, ένα είδος δραμα-τικής

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 53

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ ποίησης που δημιουργήθηκε παράλληλα με την τραγωδία και ονομάστηκε έτσι από τους χορευτές που ήταν ντυμένοι με δέρματα τράγων , παριστάνοντας τους Σατύρους.

7. τραγικός Η λέξη «τραγικός» σημαίνει οδυνηρός, αυτός που προκαλεί μεγάλη συγκίνηση και πόνο και παράγεται από το αντίστοιχο αρχαίο ελληνικό επίθετο που δηλώνει αυτόν που αναφέ-ρεται ή ανήκει στην τραγωδία.

8. κωμωδία Η λέξη κωμωδία προέρχεται από την αρχαία Ελληνική λέξη «κῶμος» που σημαίνει αρχαιοελληνική γιορτή με μουσική και χορούς. Πολλές φορές μετά τα συμπόσια οι καλεσμένοι έβγαιναν στους δρόμους με λαμπάδες και στεφάνια και έκαναν παρέλαση, τραγουδώντας με τη συνοδεία μουσικής. Αυτοί που συμμετείχαν στους κώμους ονομάζονταν κωμαστές. Το δεύτερο συνθετικό της λέξης είναι η λέξη «ᾠδή» που σημαίνει τραγούδι.

9. κωμικός Η λέξη κωμικός προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό επίθετο κωμικός που παράγεται από τη λέξη «κῶμος» με την κατάληξη «-ικός» και σημαίνει: ο σχετικός με την κωμωδία.

10. παρωδία Παρωδία είναί μια λογοτεχνική σύνθεση ή ένα θέαμα που διακωμωδεί το περιεχόμενο ή το ύφος ή τη γλώσσα ενός άλλου κειμένου ή θεάματος που είναι πολύ γνωστό και έτσι η παρα ποίησή του γίνεται αμέσως αντιληπτή και προκαλεί το γέλιο. Είναι σύνθετη λέξη από την πρόθεση «παρά» και τη λέξη «ᾠδή» = τραγούδι.

11. χαρακτήρας Η λέξη χαρακτήρας προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «χαρακτήρ», που παράγεται από το ρήμα «χαράσσω» = χαράζω.

12. μονόλογος Η λέξη μονόλογος που σημαίνει το να μιλά κάποιος μόνος του, είναι σύνθετη λέξη από το επίθετο «μόνος» και το ουσιαστικό «λόγος» που προέρχεται από το ρήμα «λέγω».

13. διάλογος Η λέξη διάλογος που σημαίνει συνομιλία ή συζήτηση ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα πρόσωπα, είναι σύνθετη λέξη. Παράγεται από την πρόθεση «διά» και το ρήμα «λέγω».

14. σινεμά Η λέξη σινεμά είναι ένα αντιδάνειο, δηλαδή προέρχεται από τη γαλλική λέξη «cinema» η οποία με τη σειρά της προήλθε από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «κινῶ».

15. τηλεόραση Η λέξη τηλεόραση είναι μεταφραστικό δάνειο από τη γαλλική λέξη «télévision». Είναι σύνθετη από το τηλε- = μακριά και τη λατινική λέξη vision = όραση.

16. τηλεοπτική σειρά Το επίθετο τηλεοπτικός παράγεται από τη λέξη τηλεόραση. Η λέξη σειρά παράγεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «εἴρω» που σημαίνει συνδέω μεταξύ τους κομμάτια, βάζοντάς τα σε μια σειρά.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 54

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 17. επεισόδιο Επεισόδιο ονομάζεται το μέρος της τραγωδίας , στο οποίο εκτυλίσσεται η δράση μέσα από τον διάλογο των ηρώων. Τα επεισόδια παρεμβάλλονταν ανάμεσα στα χορικά τμήματα της τραγωδίας. Είναι μια λέξη σύνθετη από την πρόθεση «ἐπί» και το ουσιαστικό «εἴσοδος», που με τη σειρά του προέρχεται από την πρόθεση «εἰς» και το ουσιαστικό «ὁδός».

29. πρωταγωνιστής Πρωταγωνιστής είναι ο ηθοποιός που έχει τον κύριο ρόλο σε ένα έργο (θεατρικό, τηλεοπτικό κλπ). Είναι σύνθετη λέξη από το επίθετο «πρῶτος» και το ουσιαστικό «ἀγωνιστής», που παράγεται από το αρχαίο ελληνικό ουσιαστικό «ἀγών» = αγώνας.

18. παντομίμα Πάντομίμα είναι ένα θεατρικό είδος στο οποίο η δράση εκφράζεται όχι με λόγια, αλλά με κινήσεις του σώματος, χειρονομίες και εκφράσεις του προσώπου. Η λέξη παντομίμα προέρχεται από την ελληνική λέξη «παντόμιμος». Είναι σύνθετη λέξη (παντο- + μῖμος) που προέρχεται από την αρχαία ελληνική «πᾶς» (= όλος) και το ρήμα «μιμέομαι – μιμοῦμαι». Ετυμολογία στα Αγγλικά 1. theater The word theater comes from the ancient Greek word «θέατρον» (theatron) = theater, which comes from the ancient Greek verb «θεώμαι» (Greek pronounciation: theome) = to behold (related to «θέα» [thea] = view) + -tron = suffix denoting place.

2. amphitheater The word amphitheater comes from the Greek «αμφιθέατρον» (amphitheatron) = “double theater", neuter of the adjective «αμφιθέατρος» (amphitheatros) = "with spectators all around". It’s a compound word from the preposition «αμφί» (amphi) = "on both sides" + the noun «θέατρον» (theatron) = "theater". Classical theaters were semi-circles, thus two together made an amphi-theater. They were used by the Romans especially for gladiatorial contests and combats of wild beasts.

3. drama The word drama comes from Greek «δράμα» (drama) (genitive dramatos) ="play, action" from the verb «δρω» (dro) = "do, act, perform" (especially some great deed, whether good or bad).

4. dramatic The word dramatic comes from the Greek adjective «δραματικός» (dramatikos), from «δράμα» - drama (genitive dramatos).

5. melodrama The word melodrama comes from Greek «μέλος» (melos) = "song" + «δράμα» (drama). It means "a romantic and sensational dramatic piece with a happy ending», because this was often the form of the original melodramas.

6. tragedy The word tragedy comes from Greek «τραγωδία» (tragodia) = "a dramatic poem in formal language having an unhappy resolution," apparently literally "goat song," from «τράγος» (tragos) = "goat" + «ωδή» (ode) = song.

The connection may be via satyric drama, from which tragedy later developed, in which actors or singers were dressed in goatskins to represent satyrs.

7. tragic Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 55

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ The word tragic means "calamitous, disastrous, fatal". It comes from the Greek adjective «τραγικός» (tragikos) = "of or pertaining to tragedy" literally "goatish, of or pertaining to a goat".

8. comedy The word comedy comes from the ancient Greek word «κώμος» (komos) = "revel, carousal, merry-making, festival," + «άδω» = "sing," related to «ωδή» (ode) =song.

The classical sense of the word, was "amusing play or performance," which is similar to the modern one.

9. comedian – comic The word comedian and the adjective comic comes from Greek «κωμικός» (komikos) = “of or pertaining to comedy" from «κῶμος» (komos).

The Kōmos (Ancient Greek: κῶμος) was a ritualistic drunken procession performed by revelers in ancient Greece, whose participants were known as komasts (κωμασταί, kōmastaí).

Its precise nature has been difficult to reconstruct from the diverse literary sources and evidence derived from vase painting.

10. parody The word parody comes from Greek «παρωδία» = "burlesque song or poem," from the preposition «παρά» (para-) = "beside, parallel to" + «ωδή» = "song, ode".

11. character The word character comes from the ancient Greek noun «χαρακτήρ» (kharakter). Χαρακτήρ comes from the ancient Greek verb «χαράσσω» (kharassο) "to engrave".

12. monologue The word monologue meaning "long speech by one person," comes from Greek μονόλογος (monologos) = "speaking alone". It’s a compound word from the ancient Greek «μόνος» (monos) = "single, alone" + «λόγος» (logos) = "speech, word," from the verb «λέγω» (lego) = "to speak".

13. dialogue The word dialogue meaning "literary work consisting of a conversation between two or more persons," is a compound word. It comes from the Greek preposition «δια» (dia) = "across» + the verb «λέγω» (lego) = "speak".

14. cinema The word cinema comes from the Greek word «κίνημα» (kinema) = "movement," from the verb «κινώ» (kinο) = “to move".

15. television The word television comes from Greek «τηλε» (tele) meaning far + «vision» from the Latin noun «visio» (which comes from the verb «video») = to see. In Greek visio is translated with the word «όραση».

16. (Television) series Television) series is "a number or set of things of one kind arranged in a line," and comes from the ancie nt Greek verb «είρω» meaning "to fasten together in rows".

17. episode

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 56

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Episode was "commentary between two choric songs in a Greek tragedy". It comes directly from Greek «επεισόδιον» (epeisodion), from the Greek preposition «επί» (epi) = "in addition" + «είσοδος» (isodos) = entrance.

18. protagonist The word protagonist means "principal character in a story, drama, etc." and comes from the Greek word «πρωταγωνιστής» (protagonistes) = "actor who plays the chief or first part".

It’s a compound word from the ancient Greek adjective «πρώτος» (protos) meaning "first" + the Greek noun «αγωνιστής» (agonistes) = "actor, competitor," which comes from «αγών» (agon) = "contest".

19. pantomime The word pantomime comes from Greek «παντόμιμος» (pantomimos) = "actor," literally "imitator of all," from παντο- (panto-), genitive of the Greek adjectiv «παν» (pan) = "all" + «μίμος» (mimos) = "imitator". Α. ψυχαγωγία - θέαμα 1. théâtre Le mot théâtre provient du mot grec ancien «θέατρον» (theatron) = théâtre, qui vient du verbe grec ancien «θεώμαι» (prononciation grecque: theome) = voir (en relation avec «θέα» thea = vue) + τρον (tron), suffixe dénotant le lieu.

2. amphithéâtre Le mot amphithéâtre vient du grec «ἀμφιθέατρον» (amphitheatron) = "double théâtre" et de l'adjectif correspondant, qui est «ἀμφιθέατρος» (amphitheatros) = "avec spectateurs tout autour". C'est un mot composé de la préposition «ἀμφί» (amphi) = "des deux côtés" et le nom «θέατρον» (theatron) = "théâtre".

Les théâtres classiques étaient en demi-cercles, ainsi deux ensemble constituaient un amphi-théâtre. Ils ont été utilisés par les Romains en particulier pour les concours de gladiateurs et les combats avec des bêtes sauvages.

3. drame Le mot drame vient du grec «δράμα» (drama) = "jeu, action". Ceci, à son tour, vient du verbe «δρω» (dro) = "faire, agir, exécuter" (surtout une grande action, bonne ou mauvaise).

4. dramatique Le mot dramatique provient de l'adjectif grec «δραματικός» (dramatikos) = du drame.

5. mélodrame Le mot mélodrame vient du grec «μέλος» (melos) = «chant» + «δράμα» (drama) = drame. Cela signifie «une pièce dramatique romantique et sensationnelle avec une fin heureuse», parce que c'ést souvent la forme des mélodrames originaux.

6. tragédie Le mot tragédie vient du grec «τραγωδία» (tragodia). Le mot est composé de «τράγος» (trágos) = bouc et «ᾠδή» (ode) = chant; il veut originellement dire «chant du bouc». La tragédie pourrait avoir été d’abord liée au satyre, compagnon de Dionysos, mi-homme mibouc. Les acteurs et les chanteurs étaient habillés en peaux de boucs pour représenter les satyres.

Une autre hypothèse a également été formulée: le mot «bouc» viendrait, non du sujet de la tragédie mais du sacrifice de cet animal avant la représentation. La tragédie est un genre

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 57

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ théâtral dont l’origine remonte au théâtre grec antique. Elle apparaît à Athènes au V siècle av.

J.-C. 7. tragique Le mot tragique signifie «calamiteux, désastreux, fatal». Il provient de l'adjectif grec «τραγικός» (tragikos) = "concernant la tragédie" littéralement "appartenant à un bouc".

8. comédie Le mot comédie vient du mot grec ancien «κῶμος» (komos). Un komos était une procession rituelle festive dans la Grèce antique. Plusieurs fois, après les banquets, les invités sortaient dans les rues avec des bougies et des couronnes et ils marchaient en chantant avec d'accompagnement musical. Le mot comédie est un mot composé par le nom «κῶμος» et le verb «άδω» = «chanter», d'où le nom «ᾠδή» (ode) = chant.

9. comédien Le mot comédien qui signifie "poète comique" et l'adjectif comique viennent du mot grec «κωμικός» (komikos) = "appartenant à la comédie".

10. parodie Le mot parodie vient du grec «παρωδία». C'est une forme d'humour qui utilise le cadre, les personnages, le style et le fonctionnement d'une œuvre ou une institution pour s'en moquer.

Le mot vient de la préposition «παρά» (para-) = "à côté, parallèle à" + «ωδή» = "chant, ode".

11. caractère Le mot caractère vient du nom grec ancien «χαρακτήρ» (kharakter) = signe, empreinte. Χαρακτήρ vient du verbe grec ancien «χαράσσω» (kharassο) = graver.

12. monologue Le mot monologue signifiant "long discours d'une personne" vient du nom grec μονόλογος (monologos) = "parler seul". C'est un mot composé du grec ancien «μόνος» (monos) = "seul" + «λόγος» (logos) = "parole" (du verbe λέγω (lego) = "parler").

13. dialogue Le mot dialogue, signifiant «travail littéraire consistant en une conversation entre deux personnes ou plus», est un mot composé. Il provient de la préposition grecque «δια» (dia) = "à travers" et le verbe «λέγω» (lego) = "parler".

14. cinéma Le mot cinéma vient du mot grec «κίνημα» (kinema) = "mouvement", du verbe «κινώ» (kinο) = "déplacer".

15. télévision Le mot télévision vient du grec τηλε (tele) signifiant loin + vision du nom latin visio (qui vient du verbe video) = voir. En grec visio est traduit en «όραση».

16. télévisée série L’adjectif télévisée vient du mot télévision.

Le mot série vient du verbe grec ancien «εἴρω» signifiant «attacher ensemble en rangées».

17. Épisode Épisode était «le dialogue entre deux ou trois acteurs entre deux chants choriques dans une tragédie grecque». Le mot vient directement du grec «ἐπεισόδιον» (epeisodion) et c’est un mot composé de la préposition grec «επί» (epi) = "en plus" + et le nom «εἴσοδος» (isodos) = entrée. Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 58

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 18. protagoniste Le mot protagoniste signifie quelqu'un qui joue le rôle du personnage principal, dans le théâtre grec antique, (celui qui tient un rôle de premier plan ou d'un personnage clé). C'est un mot composé de l'adjectif grec ancien «πρῶτος» (protos) signifiant "première" + le nom grec «ἀγωνιστής» (agonistes) = "acteur, concurrent", qui vient du nom «ἀγών» (agon) = "concours".

19. pantomime Le mot pantomime vient du grec «παντόμιμος» (pantomimos) = «acteur», littéralement «imitateur de tous», de παντο- (panto-) de l'adjectif grec «παν» (pan) = «tous» + «μίμος» (mimos) = "imitateur".

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 59

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Β. Συναισθήματα - Γνωρίσματα του χαρακτήρα Ετυμολογία στα Ελληνικά 1. νοσταλγία Η λέξη νοσταλγία είναι σύνθετη λέξη. Προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «νόστος» που σημαίνει επιστροφή και το ουσιαστικό «ἄλγος» που σημαίνει πόνος. Η λέξη νόστος παράγεται από το αρχαιοελληνικό ρήμα νέομαι που σημαίνει επανέρχομαι, επιστρέ-φω και σημαίνει λαχτάρα για επιστροφή στην πατρίδα, βαθύς πόθος, ανάμικτος με συναι-σθήματα θλίψης.

2. πανικός Η λέξη πανικός προέρχεται από το όνομα του θεού Πάνα. Ο Πάνας ήταν ένας θεός, προστάτης των κηνυγών και των κτηνοτρόφων που ζούσε στα βουνά της Αρκαδίας. Είχε πόδια τράγου, μυτερά αυτιά, δυο κέρατα στο κεφάλι και το προσωπό του καλυπτόταν από πυκνή γενειάδα. Η λέξη πανικός λοιπον προέρχεται από τον ταραχοποιό και θορυβώδη χαρακτήρα που οι αρχαίοι απέδιδαν στον μυθικό θεό, καθώς και στις αιφνιδιαστικές εμφανίσεις του.

Αφροδίτη, Πάνας και Έρωτας Αθήνα Εθνικό αρχαιολογικό μουσείο

3. υστερία - υστερικός Ο όρος υστερία, που δηλώνει μια ψυχική διαταραχή, προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «ὑστέρα» που σημαίνει μήτρα. Η πάθηση ονομάστηκε έτσι λόγω του ότι αρχικά πιστευόταν ότι πρόκειται για ασθένεια που αφορά μόνο τις γυναίκες και οφείλεται σε διαταραχές της λειτουργίας της μήτρας. Η λέξη ὑστέρα παράγεται από το «ὕστερος» (= τελευταίος), γιατί η μήτρα είναι το τελευταίο, το κατώτατο μέρος των οργάνων στην κοιλιά μιας γυναί κας. Το επίθετο υστερικός δηλώνει αυτόν που ανήκει ή αναφέρεται στην υστερία.

4. μανία - μανιακός Η λέξη μανία παράγεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «μαίνομαι», που σημαίνει είμαι πολύ οργισμένος, ξεσπώ ορμητικά. Η λέξη χρησιμοποιείται ως δεύτερο συνθετικό σε άλλες σύνθετες λέξεις που εκφράζουν συγκεκριμένους τύπους παραφροσύνης (κλεπτομανία, μεγαλομανία, κλπ). Από το ουσιαστικό μανία παράγεται το επίθετο μανιακός που δηλώνει αυτόν που κατέχεται από μανία, τον τρελό, τον ανισόρροπο.

5. ενθουσιασμός Η λέξη ενθουσιασμός που σημαίνει ζωηρή διάθεση για κάτι ευχάριστο, παράγεται από το ρήμα ἐνθουσιάζομαι, το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από το επίθετο «ἔνθεος» (ἐν και θεός). Το επίθετο ἔνθεος σημαίνει ότι εμπνέομαι ή κατέχομαι από τον θεό, ότι βρίσκομαι σε έκσταση ή σε κατάσταση παραφοράς που προέρχεται από πάθος.

6. μελαγχολία Η λέξη μελαγχολία είναι σύνθετη λέξη. Παράγεται από το αρχαίο ελληνικό επίθετο «μέλας» (γενική μέλανος) που σημαίνει μαύρος και το ουσιαστικό «χόλος ή χολή». Η λέξη μελαγχολία ανήκει σε μια ομάδα λέξεων που εκφράζουν ψυχολογικές διαθέσεις που σχετίζονται με τη λειτουργία κάποιων εσωτερικών οργάνων του ανθρώπινου οργανισμού. Αυτήν την αντίληψη διατύπωσε πρώτος ο Ιπποκράτης. Χαρακτηριστικές εκφράσεις της νέας Ελληνικής που δηλώνουν αυτή την αντίληψη είναι: «μου κόπηκε η χολή», «μου έπρηξε το συκώτι», «μου κόπηκαν τα ήπατα», «μου πάγωσε το αίμα», «μου ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι» κ.ά.

7. εγωισμός Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 60

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Η λέξη εγωισμός, που δηλώνει την υπερβολική αγάπη κάποιου για τον εαυτό του, αποτελεί μεταφορά στα ελληνικά του γαλλικού όρου egoisme, που παράγεται από το πρώτο ενικό πρόσωπο της προσωπικής αντωνυμίας «ἐγώ» ή «ego» στα λατινικά.

8. συμπάθεια - συμπαθητικός Η λέξη συμπάθεια είναι μία σύνθετη λέξη που παράγεται από την πρόθεση «σύν» και το ουσιαστικό «πάθος» (από το ρήμα πάσχω). Το επίθετο συμπαθητικός δηλώνει αυτόν που προκαλεί συμπάθεια ή συγκεντρώνει τη συμπάθεια.

9. φανατικός Η λέξη φανατικός παράγεται από το λατινικό επίθετο «fanaticus» που σημαίνει αυτόν που συχνάζει σε ναό, το οποίο με τη σειρά του παράγεται από το ουσιαστικό της λατινικής «fanum» που σημαίνει ναός.

10. παράδοξος Η λέξη παράδοξος σημαίνει απίστευτος, απίθανος, παράξενος, αλλόκοτος. Είναι μια σύνθετη λέξη που προέρχεται από την πρόθεση «παρά» και το ουσιαστικό της α ρχαίας Ελληνικής «δόξα» που σημαίνει γνώμη (από το ρήμα δοκῶ = νομίζω).

11. δυναμικός Το επίθετο δυναμικός που σημαίνει ισχυρός, δυνατός, ενεργητικός, παράγεται από την αρχαία ελληνική λέξη «δύναμις», η οποία με τη σειρά της παράγεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «δύναμαι» = έχω τη δύναμη, την ικανότητα, είμαι σε θέση, μπορώ.

12. τυπικός Η λέξη τυπικός δηλώνει αυτόν που συμπεριφέρεται πάντοτε σύμφωνα με τους κανόνες, τον υποδειγματικό. Προέρχεται από το ουσιαστικό «τύπος» που σημαίνει «είδος, ίχνος, σημάδι από χτύπημα» (πχ. ο «τύπος των ήλων = τα σημάδια των καρφιών στο σώμα του σταυρωμένου Χριστού καθώς παράγεται από το αρχαίο Ελληνικό ρήμα τύπτω που σημαίνει χτυπώ).

13. αριστοκρατικός Η λέξη αριστοκρατικός δηλώνει αυτόν που ανήκει στην τάξη των ευγενών ή αυτόν που αναφέρεται σε άτομα με αριστοκρατική καταγωγή, κατ’ επέκταση αναφέρεται σε άτομα που ανήκουν σε πλούσια οικογένεια. Είναι σύνθετη λέξη από το επίθετο « ἄριστος» (= αυτός που κατάγεται από ευγενείς, που ανήκει στην τάξη των ευγενών) και το ουσιαστικό «κράτος» (= η δύναμη επιβολής, η εξουσία).

14. εξωτικός Η λέξη εξωτικός δηλώνει αυτόν του προέρχεται από το εξωτερικό, τον ξένο αλλά και τον ασυνήθιστο. Παράγεται από το επίρρημα «ἔξω» με την κατάληξη «–ικός».

15. πρακτικός Η λέξη πρακτικός δηλώνει αυτόν που διευκολύνει κάποια εργασία και προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «πράττω» που σημαίνει εκτελώ, κάνω.

16. βάρβαρος Για τους αρχαίους Έλληνες βάρβαρος αρχικά ήταν κάθε λαός που δεν μιλούσε ελληνικά, κάθε άνθρωπος που δεν είχε για μητρική του γλώσσα τα ελληνικά. Και από πού παράγεται η λέξη; Από την επανάληψη της συλλαβής βαρ-. Όταν ακούει κανείς μια γλώσσα που δεν την ξέρει, οποιαδήποτε και να είναι η γλώσσα αυτή, τη νιώθει σαν μια σειρά από συλλαβές δίχως νόημα. Ο πρώτος που έπλασε τη λέξη βάρβαρος θα άκου-σε Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 61

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ κάποιους ξένους να μιλούν, και με την επανάληψη της συλλαβής βαρ- θέλησε να απο-δώσει την παράξενη ακουστική εντύπωση που του έκανε ο ακατανόητος αυτός λόγος.

17. λακωνικός Λακωνικός ονομάζεται αυτός που ανήκει στη Λακωνία, αλλά και αυτός που μιλά με λίγα λόγια, σύντομα και με ακρίβεια. Οι Σπαρτιάτες και οι Λάκωνες γενικότερα, φημίζονταν ιδιαίτερα για τον σύντομο τρόπο έκφρασής τους. Οι Σπαρτιάτες μάθαιναν τα παιδιά τους να αποφεύγουν τη φλυαρία και να μιλούν σύντομα και περιεκτικά. Η διατύπωση μιας φράσης με λίγες λέξεις και έξυπνο περιεχόμενο ονομάστηκε λακωνισμός.

18. ανώνυμος Το επίθετο ανώνυμος που σημαίνει αυτόν που δεν έχει όνομα, παράγεται από το στερητικό «αν-» και το ουσιαστικό «ὄνυμα» που σημαίνει όνομα και αποτελεί τύπο της αιολικής διαλέκτου (οι Αιολείς ήταν μία από τις αρχαίες ελληνικές φυλές).

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 62

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Ετυμολογία στα Αγγλικά 1. νοσταλγία The word nostalgia is a compound word. It comes from the ancient Greek noun «άλγος» (algos) = "pain, grief, distress" and the noun «νόστος» (nostos) = "homecoming". «Νόστος» is derived from the ancient Greek verb «νέομαι» (neomai) = "to reach some place, to return, to get home".

2. πανικός The word "panic" is derived from the name «Παν» (Pan) who was an Arcadian shepherd god with upper body of a man and horns and lower part like a goat. He was the god of woods and fields and also the source of mysterious sounds that caused contagious, groundless fear in herds and crowds, or in people in lonely spots. His presence was associated with fear and noise.

3. υστερία – υστερικός Ηysteria is an abstract noun from the ancient Greek word «υστέρα» (hystera) = "womb".

It’s originally defined as a neurotic condition peculiar to women and thought to be caused by a malfunction of the uterus. (They believed that the disease is due to pains of the uterus).

Hysterical = "characteristic of hysteria," comes from the Greek adjective «υστερικός» (hysterikos) = "of the womb, suffering in the womb”, from «υστέρα» (hystera) = "womb".

4. μανία - μανιακός Mania comes from the Greek word «μανία» (mania) = "madness, frenzy; enthusiasm, inspired frenzy; mad passion, fury," related to the verb «μαίνομαι» (menome) = "to rage, go mad". It’s used as the second element in compounds expressing particular types of madness (such as nymphomania, kleptomania, megalomania).

The word maniac comes from the Greek adjective «μανιακός» (maniakos) which comes from «μανία» (mania).

5. ενθουσιασμός The word enthusiasm comes from the Greek noun «ενθουσιασμός» (enthousiasmos) ="divine inspiration, enthusiasm", from the verb «ενθουσιάζω» (enthousiazo) = "be inspired or possessed by a god, be rapt, be in ecstasy". The word is derived from «ένθεος» (entheos) = "divinely inspired, possessed by a god, which is a compound word from the preposition «εν» (en) = "in" and the noun «θεός» (theos) = "god".

6. μελαγχολία The word melancholy comes from the Greek word «μελαγχολία» (melankholia) = "sadness," from the ancient Greek adject ive «μέλας» (melas) (genitive melanos) ="black" (see melanin) and the noun «χολή» (khole) = "bile".

7. εγωισμός The word egoism comes from the Greek pronoun «εγώ» (in Latin: ego) = “I, me” and means self-interest, self-centeredness.

8. συμπάθεια - συμπαθητικός The word sympathy comes from the Greek noun «συμπάθεια» (sympathia) = "fellowfeeling, community of feeling”. It’s a compound word of the preposition «συν» (syn) = "together" and the noun «πάθος» (pathos) = "feeling".

The word sympathetic comes from the Greek adjective «συμπαθητικός» (sympathetikos) = "having sympathy".

9. φανατικός Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 63

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ The word fanatic comes from the Latin adjective “fanaticus” = "mad, enthusiastic, inspired by a god," also "furious, mad," originally, "pertaining to a temple," from the latin noun “fanum” = "temple, consecrated place".

10. παράδοξος The word paradox comes from the Greek adjective «παράδοξον» (paradoxon), from the preposition «παρά» (para) = "contrary to" and the noun «δόξα» (doxa) = "opinion" from the verb «δοκώ» (dokο) = "to appear, seem, think".

11. δυναμικός The word dynamic comes from the Greek adjective «δυναμικός» (dynamikos) = "powerful" related to the noun «δύναμις» (dynamis) = "power". «Δύναμις» comes from the verb «δύναμαι» (dyname) = "to be able, to have power, be strong enough".

12. τυπικός The word typical comes from the Greek adjective «τυπικός» (typikos) which comes from the noun «τύπος» (typos) = "impression".

13. αριστοκρατικός The word aristocratic comes from the Greek adjective «αριστοκρατικός» (aristokratikos) = "belonging to the rule of the best," from the adjective «άριστος» (aristos) = "best of its kind, noblest, bravest, most virtuous" and the noun «κράτος» (kratos) = "rule, power".

14. εξωτικός The word exotic comes from Greek adjective «εξωτικός» (exotikos) = "foreign," literally "from the outside", from the adverb «έξω» (exo) = "outside". The word means "unusual, strange".

15. πρακτικός The word practical comes from the Greek adjective «πρακτικός» (praktikos) which comes from the ancient Greek verb «πράττω» (pratto) = "to do, act, effect, accomplish."

16. βάρβαρος The word barbarian comes from Greek «βάρβαρος» (barbaros) meaning "foreign, stranger" The Greek word «βάρβαροι» (=plural, barbari) meant "all that are not Greek," but especially the Medes and Persians. The word comes from the sound «βαρ, βαρ» (var, var). The Greeks used this sound to convey the sound of the languages of other people as this sound was incomprehensible to them.

17. λακωνικός The word laconic means "concise, abrupt," literally "of or pertaining to the region around ancient Sparta in Greece”, from Greek «Λακωνικός» (Lakonikos) "Laconian, of Laconia", adjective from «Λάκων» (Lakon) = "person from Lakonia," the district around Sparta in southern Greece in ancient times, whose inhabitants famously cultivated the skill of saying much in few words.

18. ανώνυμος The word anonymous means without a name from Greek «ανώνυμος» (anonymos) = "without a name". It’s a compound word from «αν» (an-) = "without" + «όνομα» (onoma) = "name".

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 64

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Ετυμολογία στα Γαλλικά 1. νοσταλγία Le mot "nostalgie" est un mot composé. Il vient de l'ancien nom grec «άλγος» (algos) = "douleur» et le substantif «νόστος» (nostos) = "retour aux sources". «Νόστος» est dérivé du verbe grec ancien «νέομαι» (neomai) = "atteindre un endroit, revenir, rentrer à la maison".

2. πανικός Le mot "panique" est dérivé du nom «Παν» (Pan) qui était une divinité de la Nature, protecteur des bergers et des troupeaux. Il est souvent représenté comme une créature chimérique, mi-homme mi-bouc, à l'image des satyres dont il partage la compagnie. Il avait le haut du corps d'un homme, et les cornes et la partie inférieure comme une chèvre. Sa présence a été associée à la peur et au bruit.

3. υστερία - υστερικός Hystérie est un nom abstrait, qui vient du mot grec ancien «υστέρα» (hystera) = "utérus".

Le mot etait défini à l'origine comme une condition névrotique particulière aux femmes et consideré d’ être causé par un dysfonctionnement de l'utérus. (Ils ont cru que la maladie etait due à des douleurs de l'utérus).

Hysterical = "caractéristique de l'hystérie," vient de l'adjectif grec «υστερικός» (hysterikos), qui est dérivé du mot «υστέρα» (hystera) = "utérus".

4. μανία - μανιακός Manie vient du mot grec «μανία» (mania) = "folie, frénésie, enthousiasme, fureur" en rapport avec le verbe «μαίνομαι» (menome) = "être furieux". Le mot est utilisé comme le deuxième composant dans les mots composés exprimant des types particuliers de la folie (nymphomanie, kleptomanie, mégalomanie etc.).

Le mot maniaque vient de l'adjectif grec «μανιακός» (maniakos).

5. ενθουσιασμός Le mot enthousiasme vient du nom grec «ενθουσιασμός» (enthousiasmos) = "inspiration divine, enthousiasme", du verbe «ενθουσιάζω» (enthousiazo) = "être inspiré ou possédé par un dieu, être ravi, en extase". Le mot est dérivé de l'adjectif «ένθεος» (entheos) = "divinement inspiré, possédé par un dieu", qui est un mot composé de la préposition «εν» (en) ="dans"et le nom «θεός» (theos) =" dieu".

6. μελαγχολία Le mot mélancolie vient du mot grec «μελαγχολία» (melankholia) = "tristesse". C'est un mot composé de l'adjectif grec «μέλας» (melas) (génitif: melanos) = "noir" (voir la mélanine) et le substantif «χολή» (khole) = "bile".

7. εγωισμός Le mot égoïsme vient du mot grec «εγωισμός» (égoïsmos) qui est dérivé du pronom personnel grec «εγώ» (latin: ego) = "Je, moi» et signifie l'égocentrisme.

8. συμπάθεια -συμπαθητικός Le mot sympathie vient du nom grec «συμπάθεια» (sympathia) = "sympathie". C'est un mot composé de la préposition «συν» (syn) = «ensemble» et le nom «πάθος» (pathos) = "passion".

Le mot sympathique vient de l'adjectif grec «συμπαθητικός» (sympathetikos) = "ayant la sympathie".

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 65

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 9. φανατικός Le mot fanatique vient de l'adjectif Latin "fanaticus" = "fou, enthousiaste, inspiré par un dieu," aussi "furieux, fou," à l'origine, "se rapportant à un temple," du nom latin "fanum" = "temple".

10. παράδοξος Le mot paradoxe vient de l' adjectif grec«παράδοξον» (paradoxon). Il se compose de la préposition «παρά» (para) = "contrairement à" et le substantif «δόξα» (doxa) = "opinion" du verbe «δοκώ» (doko) = "apparaître, semble, penser".

11. δυναμικός Le mot dynamique vient de l'adjectif grec «δυναμικός» (dynamikos) = "puissant" lié au substantif «δύναμις» (dynamis) = "puissance". «Δύναμις» vient du verbe «δύναμαι» (dyname) = "être en mesure, avoir le pouvoir, être assez fort".

12. τυπικός Le mot typique vient de l'adjectif grec «τυπικός» (typikos) qui vient du substantif «τύπος» (typos) = "impression".

13. αριστοκρατικός Le mot aristocratique vient de l'adjectif grec «αριστοκρατικός» (aristokratikos) = "appartenant à la règle de la meilleure". C'est un mot composé de l'adjectif «άριστος» (aristos) = "meilleur de son genre, le plus noble, le plus courageux, le plus vertueux" et le nom «κράτος» (kratos) = "puissance, prédominance".

14. εξωτικός Le mot exotique vient de l'adjectif grec «εξωτικός» (exotikos) = "étranger" littéralement "de l'extérieur" qui provient de l'adverbe «έξω» (exo) = "extérieur". Le mot signifie «inhabituel, étrange".

15. πρακτικός Le mot pratique vient de l'adjectif grec «πρακτικός» (praktikos) provenant de l'ancien grec verbe «πράττω» (pratto) = "faire, agir".

16. βάρβαρος Le mot barbare vient du grec «βάρβαρος» (barbaros) signifiant «étranger, étrange". Le mot grec «βάρβαροι» (= pluriel, barbari) signifiait «tous ceux qui ne sont pas grecs" mais surtout les Mèdes et les Perses. Le mot vient du son «βαρ, βαρ» (var, var). Les Grecs anciens utilisaient ces mots pour rendre le son de la langue des peuples étrangers qui était étrange et incompréhensible pour eux (en fait, il s'agit de la version écrite d'un son).

17. λακωνικός Le mot laconique signifie "bref, court" littéralement "rapportant à la région autour de l'ancienne Sparte en Grèce". Le mot vient du mot grec «λακωνικός» (Lakonikos), adjectif de «Λάκων» (Lakon) = "personne de Lakonia", le quartier autour de Sparta, au sud de la Grèce, dans les temps anciens. Les habitants de Lakonia étaient célèbres parce qu'ils avaient la capacité d'exprimer plusieurs sens en utilisant très peu de mots.

18. ανώνυμος Le mot anonyme vient de l'adjectif grec «ανώνυμος» (anonymos) = "sans nom". C’est un mot composé de «αν» (an-) = "sans" + «όνομα» (onoma) = "nom".

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 66

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Στην ενότητα αυτή, αρχικά μελετήσαμε τις λέξεις που αφορούν στο θέατρο και στα θεάματα. Στη συνέχεια περάσαμε στις λέξεις που αφορούν στα συναισθήματα και στα γνωρίσματα του χαρακτήρα. Εδώ αποφασίσαμε να εκφράσουμε όλα αυτά τα συναισθήματα και τις ιδιότητες του χαρακτήρα, δραματοποιώντας τα. Έτσι, δημιουργήσαμε μια σειρά από βί-ντεο, στα οποία συμμετείχαν όλα τα παιδιά που το διασκέδασαν πολύ! Στη συνέχεια, όλα αυτά τα βίντεο μετατράπηκαν σε on line παιχνίδι πολλαπλής επιλογής («Μάντεψε το συναίσθημα»). Τα παιδιά από τις άλλες χώρες έπαιξαν με το παιχνίδι αυτό, μαντεύοντας κάθε φορά τo συναίσθημα ή το γνώρισμα του χαρακτήρα.Το παιχνίδι είναι διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://twinspace.etwinning.net/22968/pages/page/222340

Τα παιδιά στις υπόλοιπες χώρες υλοποίησαν την ίδια δραστηριότητα, ζωγραφίζοντας τα συναισθήματά τους, τα οποία στη συνέχεια μετατρέψαμε σε αντίστοιχα παιχνίδια. Με τα παιχνίδια αυτά έπαιξαν οι Έλληνες μαθητές. Τα παιχνίδια των άλλων χωρών είναι διαθέσιμα στη σελίδα: https://twinspace.etwinning.net/22968/pages/page/222867

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 67

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Πέμπτη ενότητα Ουρανός – διάστημα/ sky – space/ ciel – espace/ cielo – spazio - espacio/cielo Ελληνικά αστροναύτης ατμόσφαιρα οξυγόνο ορίζοντας μετεωρίτης γαλαξίας πλανήτης αστεροειδής τηλεσκόπιο αεροδρόμιο πιλότος ελικόπτερο ατμόσφαιρα οξυγόνο άβυσσος ελικόπτερο μονοπλάνο μετεωρίτης μονοπλάνο

Αγγλικά astronaut atmosphere oxygen horizon meteorite galaxy planet asteroid telescope aerodrome pilot helicopter atmosphere oxygen abyss helicopter monoplane meteorite monoplane

Γαλλικά astronaute atmosphère oxygène horizon météorite galaxie planète astéroïde télescope aérodrome pilote hélicoptère atmosphère oxygène abysse hélicoptère monoplan météorite monoplan

Λίντα Αλεξοπούλου

Ιταλικά astronauta atmosfera ossigeno orizzonte meteorite galassia pianeta asteroidi telescopio aerodromo pilota elicottero atmosfera ossigeno abisso elicottero monoplano meteorite monoplano

Spanish astronauta atmósfera oxígeno horizonte meteorito galaxia planeta asteroide telescopio aeródromo piloto helicóptero atmósfera oxígeno abismo helicóptero monoplano meteorito monoplano

Θεόδωρος Τομαράς 68

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ουρανός – διάστημα Ετυμολογία στα Ελληνικά 1. αστροναύτης Η λέξη αστροναύτης είναι σύνθετη από τις λέξεις «ἄστρον» και «ναύτης».

2. ατμόσφαιρα Η ατμόσφαιρα είναι ο αέρας που περιβάλλει τη γη και είναι λέξη σύνθετη από τις λέξεις «ἀτμός» και «σφαῖρα».

3. οξυγόνο Πρόκειται για ένα χημικό στοιχείο με σύμβολο Ο. Η λέξη οξυγόνο δημιουργήθηκε στα 1783 από τον Γάλλο χημικό Αντουάν Λαβουαζιέ (Antoine Lavoisier) από δύο ελληνικές λέξεις: το επίθετο «ὀξύς» (= κοφτερός, μυτερός, σουβλερός) και το αρχαίο ελληνικό ρήμα «γίγνομαι» (= γίνομαι), επειδή θεωρούσαν τότε το στοιχείο αυτό ως αναγκαίο για το σχηματισμό κάθε οξέος.

4. ορίζοντας Ορίζοντας είναι η νοητή γραμμή που χωρίζει τη γη από τον ουρανό. Πρόκειται για τη μετοχή αρσενικού γένους του ρήματος «ὁρίζω» (= θέτω τα γεωγραφικά όρια ή χρησιμεύω ως όριο), που κατέληξε να χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό.

5. μετεωρίτης Ο μετεωρίτης είναι ένα ουράνιο σώμα που έλκεται από τη βαρύτητα της Γης και πέφτει στην επιφάνειά της, χωρίς να διαλυθεί εντελώς στην ατμόσφαιρα. Κατά την είσοδο στην ατμόσφαιρα θερμαίνεται εξαιτίας της τριβής με τον αέρα και φλέγεται, αφήνοντας πίσω του μια λαμπερή φωτεινή γραμμή , γνωστή και ως «πεφταστέρι». Η λέξη παράγεται από το αρχαίο ελληνικό επίθετο «μετέωρος» (που σημαίνει αυτός που αιωρείται πάνω από το έδαφος, που βρίσκεται στον αέρα) και την κατάληξη «–ίτης». Η λέξη μετέωρος παράγεται από το αρχαιοελληνικό ρήμα «ἀείρω» που σημαίνει σηκώνω.

6. γαλαξίας Η λέξη γαλαξίας παράγεται από τη λέξη γάλα. Ο μύθος λέει ότι ο Γαλαξίας σχηματίστηκε από το γάλα της Ήρας που εκτινάχτηκε στον ουρανό, όταν θήλασε τον Ηρακλή, χωρίς τη θέλησή της. Πριν ακόμη γεννηθεί ο Ηρακλής που ήταν καρπός του έρωτα του Δία για την Αλκμήνη, η σύζυγος του Δία εκδήλωσε την οργή της. Όταν γεννήθηκε το παιδί, ο Ερμής το έβαλε κρυφά στο στήθος της κοιμισμένης Ήρας, για να θηλάσει, ώστε να αποκτήσει αθανασία. Μόλις ξύπνησε η Ήρα, έσπρωξε το παιδί και το γάλα της τινάχτηκε ψηλά και διέγραψε μια τροχιά στον ουρανό.

La peinture de T intoretto intitulée L'origine de la voie lactée.

Galerie nationale de Londres

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 69

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 7. πλανήτης Οι πλανήτες είναι ουράνια σώματα που στρέφονται γύρω από τον ήλιο και φωτίζονται από αυτόν. Η λέξη πλανήτης παράγεται από το ουσιαστικό «πλάνης» (=αυτός που περι-φέρεται εδώ κι εκεί, αυτός ο περιπλανώμενος) το οποίο με τη σειρά του παράγεται από το ρήμα «πλανῶμαι» = περιπλανιέμαι.

8. αστεροειδής Οι αστεροειδείς είναι τα μικρά σώματα του Ηλιακού συστήματος, που είναι σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο. Με πολύ απλά λόγια, μπορούμε να περιγράψουμε τους αστεροειδείς σαν τεράστιους βράχους σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο. Το μέγεθός τους ποικίλλει από λίγες δεκάδες μέτρα μέχρι εκατοντάδες χιλιόμετρα. Συνήθως οι αστεροειδείς έχουν ακανόνιστο σχήμα που μοιάζει με πατάτα. Η λέξη είναι σύνθετη από τις λέξεις «ἀστήρ» = αστἐρι και «εἶδος» = μορφή. Κυριολεκτικά σημαίνει αυτός που μοιάζει με αστέρι.

9. τηλεσκόπιο Η λέξη τηλεσκόπιο είναι μια λέξη σύνθετη από τις λέξεις «τηλε-» που σημαίνει μακριά και το ρήμα «σκοπῶ» που σημαίνει παρατηρώ. Σύμφωνα λοιπόν με την ετυμολογία του, το τηλεσκόπιο είναι ένα όργανο με το οποίο βλέπει κανείς πολύ μακριά.

10. αεροδρόμιο Η λέξη αεροδρόμιο είναι σύνθετη από τις λέξεις «αέρας» (<ἀήρ, γεν. ἀέρος) και «δρόμος», που παράγεται από το ρήμα του αορίστου τρέχω (στα αρχαία ελληνικά ο δεύτερος αόριστος του ρήματος τρέχω είναι «ἔδραμον»).

11. πιλότος Η λέξη πιλότος είναι ιταλική «piloto», αλλά προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «πηδώτης», που παράγεται από το «πηδόν» = το τιμόνι (άρα αυτός που κρατά το τιμόνι). Σχετίζεται ετυμολογικά με το ουσιαστικό της αρχαίας Ελληνικής «ποῦς» = πόδι.

12. ελικόπτερο Η λέξη ελικόπτερο είναι μια λέξη που δημιούργησε ο Γάλλος Gustave P onton d’ Amécourt. Είναι μία σύνθετη λέξη από αρχαίο ελληνικό ουσιαστικό «ἕλιξ» (γενική ἕλικος») = ο έλικας και το ουσιαστικό «πτερόν» = το φτερό.

13. μονοπλάνο Το μονοπλάνο είναι ένα αεροπλάνο παλιού τύπου με ένα μόνο επίπεδο πέτασμα, δηλαδή μια πτέρυγα δεξιά και μια πτέρυγα αριστερά από την άτρακτο. Πρόκειται για μια λέξη που δημιουργήθηκε από τους Γάλλους με την ελληνική λέξη «μόνος» και τη λατινική planus που σημαίνει επίπεδο. Στη συνέχεια η ελληνική γλώσσα παρέλαβε ως αντιδάνειο τη λέξη μονοπλάνο.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 70

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα Αγγλικά 1. astronaut The word astronaut, meaning space-traveler, is a compound word. It comes from the Greek noun «ἄστρον» (astron) = “star” and the noun «ναύτης» (nautes) = "sailor".

2. atmosphere The word atmosphere is also a compound word. It comes from the Greek noun «ἀτμός» (atmos) = “vapor, steam” and the noun «σφαῖρα» (sphaira) = "sphere ".

3. oxygen The word oxygen is another compound word. It comes from the Greek adjective «ὀξύς» (oxys) = “sharp, acid” and the word «-γονος» from the Greek verb «γίγνομαι» (gignomai) = become, be produced, formed.

4. horizon The word horizon is a Greek word, «ὁρίζων» (horizon) which means bounding (circle). It comes from the verb «ὁρίζω» (orizo) meaning "bound, limit, divide, separate" which comes from the noun «ὅρος» (horos) = "boundary, landmark, marking stones."

5. Μeteorite Μeteorite is a rock that falls to earth, after streaking across the sky as a meteor. It comes from the noun “meteor” and the suffix “–ite”. The word meteor comes from the Greek adjective «μετέωρος» (meteoros) meaning “high up, raised from the ground, hanging," from the preposition «μετά» (meta) "by means of" and the verb «ἀείρω» (eiro) + = "to raise".

6. galaxy The word galaxy comes from Greek «γαλαξίας» (galaxias) literally meaning "milky circle," from «γάλα» (gala) = "milk". One legend explains how the Milky Way was created

by Heracles when he was a baby.His father, Zeus, was fond of his son, who was born of the mortal woman Alcmene. He decided to let the infant Heracles suckle on his divine wife Hera's milk when she was asleep, an act which would endow the baby with godlike qualities. When Hera woke up and realized that she was breastfeeding an unknown infant, she pushed him away and the spurting milk became the Milky Way. 7. planet The word planet comes from Greek «πλανήτης» (planetes) litteraly meaning "wandering star". The word comes from the verb «πλανῶμαι» (planomai) = "to wander".

8. asteroid The word asteroid meaning "one of the planetoids orbiting the sun, found mostly between Mars and Jupiter," comes from Greek «ἀστεροειδής» (asteroeides). Αστεροειδής means "star-like," from the noun «ἀστήρ» (aster) = "star" (see astro-) and the noun «είδος» (eidos) = "form, shape".

9. telescope The word telescope comes from Greek «τηλέσκοπος» (teleskopos) meaning "far-seeing," from «τηλε» (tele) = "far" + «-σκοπος» (-skopos) = "watcher".

10. aerodrome The word aerodrome is a compound word from the Greek noun «αέρας» (aeras) = “air” and the noun «δρόμος» (dromos) having one of the themes of the verb «τρέχω» (trecho), past tense «ἔδραμον» (edramon) = run. Aerodrome litteraly means “running through the air”.

11. pilot

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 71

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ The word pilot is said to be from Medieval Greek «πηδώτης» (pidotis) = "rudder, helmsman," from Greek «πηδόν» (pedon) = "steering oar," related to «ποῦς» (pous) = "foot".

12. helicopter The word helicopter is a compound word. It comes from the Greek noun «ἕλιξ» (helix) (genitive helicos) ="spiral" + the noun «πτερόν» (pteron) = "wing".

13. Monoplane Monoplane is a hybrid coined from «μόνο-» mono- and the second element of aeroplane.

In old planes the wings formed a single surface running across the fuselage.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 72

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα Γαλλικά 1. astronaute Le mot astronaute , c'est-à-dire l'espace-voyageur, est un mot composé. Il vient du grec ancien «ἄστρον» (astron) = "étoile" et du nom grec «ναύτης» (nautes) = navigateur.

2. atmosphère Le mot atmosphère est un mot composé. Il vient du nom grec «ἀτμός» (atmos) = «vapeur» et du nom σφαῖρα, (sphaîra) = “balle, sphère”.

3. oxygène Le mot oxygène est un nom forgé en 1783 par Antoine Lavoisier, formé à partir de deux racines grecques:  l'adjectif grec ancien «ὀξύς» (oxús) qui signifie "aigu, acide"  le mot «γένος» , (génos) = “qui créé”, du verb ancient «γίγνομαι» (gignomai) qui signifie "engendrer" D’après son étymologie, ce mot signifie donc "qui engendre des acides ".

4. horizon Le mot horizon vient du «ὁρίζων» (horízôn). C’est originellement un terme grec, participe présent actif du verbe «ὁρίζω» (orizo) qui signifie “limiter, borner, délimiter, fixer la ligne frontière”.

5. Μétéorite Μétéorite est une roche qui tombe sur terre, après avoir parcouru le ciel comme un météore.

Il vient du nom "météore" et du suffixe "-ite". Le mot météore vient de l'adjectif grec «μετέωρος» (meteoros) signifiant “élevé, dans les airs”, à partir de la préposition «μετά» (meta) = “au moyen de” et du verbe grec ancien «ἀείρω» (eiro) signifiant “lever”.

6. galaxie Le mot galaxie vient du grec «γαλαξίας» (galaxias). C’est un mot formé à partir du nom grec «γάλα» (gala) qui signifie “lait”. C'est cette couleur blanche, laiteuse qui explique l'étymologie du mot; d'ailleurs selon la mythologie grecque, la voie lactée n'est rien d'autre que le lait jailli du sein de Junon/ Héra, épouse de Jupiter/Zeus alors qu'e lle nourrissait Hercule/Héraclès, fils d'Alcmène et de Jupiter. La légende raconte que, sur ordre de Zeus, Hermès étendu sur la poitrine de Héra endormie le jeune Hercule, fruit de l’union du roi des dieux avec la très belle Alcmène. En se nourrissant de lait divin, l’enfant devait devenir immortel. Toutefois, Hercule suça avec une telle ardeur qu'il ne put garder la totalité du lait dans la bouche, et celui qui s’en échappa se changea en une couronne d’étoiles. Une autre version du mythe dit que, s’apercevant que l’enfant qu’elle allaitait n’était pas le sien, Héra écarta elle-même le petit de son sein.

7. planète Le mot planète est un mot emprunté au grec ancien «πλανήτης», (planếtês) signifiant littéralement “astre mobile, étoile errante”. Le mot vient du verbe ancient «πλανῶμαι» (planomai) = "errer".

8. Astéroïde Astéroïde est une petite planète. Les planètes nouvellement découvertes entre Mars et Jupiter sont souvent nommées des astéroïdes. Le mot est dérivé de “aster” avec le suffixe “-oïde” et vient du grec ancien «ἀστεροειδής» (asteroeidês) qui signifie “étoilé, semblable à un astre”.

C’est un mot composé de «ἀστήρ» (astēr) = astre et «εἶδος» (eidos) = «forme».

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 73

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 9. télescope Le mot télescope est un nom formé à partir de deux racines grecs:  «τηλε» (télé) qui signifie “loin”  le verb «σκοπῶ» (scopo) qui signifie “observer” D'après son étymologie, ce mot désigne donc un instrument qui sert à "observer de loin".

10. Aérodrome Aérodrome est un endroit aménagé pour le décollage et l’atterrissage des petits avions. Le mot est composé du nom grec «ἀέρας» (aeras) = «air» et du nom «δρόμος» (dromos) ayant l'un des thèmes du verbe «τρέχω» (trecho) = courir. P lus précisément, le mot contient le thème du passé composé du verbe «τρέχω» qui est «ἔδραμον» (edramon).

11. pilote Le mot pilote vient de l'ancien mot grec «πηδόν» (pedon) qui signifie “la barre du navire” et du mot «πηδώτης» (pidotis) qui signifie “le barreur”, en relation avec «πους» (pous) = “pied”.

12. hélicoptère Le mot hélicoptère a été inventé par le français Gustave Ponton d’Amécourt. C’est un mot composé du grec ancien «ἕλιξ, ἕλικος» (hélix, hélikos) = “hélice, vrille” et du grec ancien «πτερόν» (pterón) = “aile”.

13. monoplan Un monoplan est un aéronef n'ayant qu'une seule paire d'ailes comme plan de sustentation.

Monoplan est un hybride composé de mono- et du mot latin planus = “niveau”.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 74

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Παραμύθι / Fairy tale / conte de fées / favola / cuentos de hadas Ελληνικά τηλέφωνο αστυνομία αίνιγμα άρωμα εικόνα είδωλο ορφανός μητέρα πατέρας κατακλυσμός καταστροφή ωκεανός ναυτικός όαση δυναμίτιδα ήρωας ιδέα δράκος φίλτρο άγγελος πανοπλία λαβύρινθος μαγεία μαγικός μυστήριος μυστήριο μύθος φαντασία φάντασμα ακροβάτης σανδάλι

Αγγλικά telephone police enigma aroma icon idol orphan mother father cataclysm catastrophe ocean nautical oasis dynamite hero idea dragon philter angel panoply labyrinth magic magical mysterious mystery myth fantasy phantom acrobat sandal

Γαλλικά téléphone police énigme arôme icône idole orphelin mère père cataclysme catastrophe océan nautique oasis dynamiter héros idée dragon philtre l'ange panoplie labyrinthe la magie magique mystérieux mystère mythe fantaisie fantôme acrobate sandale

Λίντα Αλεξοπούλου

Ιταλικά telefono polizia enigma aroma icona idolo orfano madre padre cataclisma catastrofe oceano nautico oasi dinamite eroe idea drago filtro angelo panoplia labirinto magia magico misterioso, mistero mito fantasia fantasma acrobata sandalo

Spanish teléfono policia enigma aroma ícono ídolo huérfano madre padre cataclisma catástrofe océano náutico oasis dinamita héroe idea dragón bebedizo ángel panoplia laberinto magia mágico misterioso misterio mito fantasía fantasma acróbata sandalia

Θεόδωρος Τομαράς 75

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα Ελληνικά 1. τηλέφωνο Η λέξη τηλέφωνο είναι σύνθετη από το «τηλε-» που σημαίνει μακριά και τη λέξη «φωνή». Η λέξη δημιουργήθηκε από τον Γάλλο Jean-François Sudré με λέξεις που δανείστηκε από τα ελληνικά και στη συνέχεια η λέξη πέρασε από τα γαλλικά στην ελληνική γλώσσα ως αντιδάνειο.

2. αστυνομία Η λέξη police (αγγλικά), police (γαλλικά) και polizia (ιταλικά), που σημαίνει αστυνομία, προέρχεται από την Ελληνική λέξη «πολιτεία», που σχετίζεται ετυμολογικά με τη λέξη «πόλις». Ο καθηγητής γλωσσολογίας Γ. Μπαμπινιώτης αναφέρει: «Οι λέξεις έχουν το ταξίδι τους. Παράδειγμα η διαδρομή της λέξης "πολιτεία". Τη μετέφερε στα λατινικά ο Κικέρωνας μιλώντας για το γνωστό έργο του Πλάτωνα και από εκεί την πήραν τον 14ο αιώνα οι Γάλλοι δίνοντάς της τη σημασία "ρύθμιση της τάξης". Κάπως έτσι τον 17ο αιώνα προέκυψε η λέξη "police". Στα ελληνικά δεν τη χρειαστήκαμε, αφού η "αστυνομία" είναι αρχαία λέξη. Στους αρχαίους υπήρχαν ήδη αγρονόμοι, αγορανόμοι και αστυνόμοι- οι τελευταίοι με διαφορετικά από σήμερα καθήκοντα, όπως λ.χ. να φροντίζουν να μη ρυπαίνεται το νερό».

3. φωτογραφία Η λέξη φωτογραφία αποτελεί αντιδάνειο που περιέχει δύο ελληνικές λέξεις: - Το συνθετικό φωτο- που προέρχεται από τη λέξη φῶς (γενική: φωτός) και - το συνθετικό γραφή που παράγεται από το ρήμα γράφω. Η ετυμολογία της λέξης φανερώνει και τη σημασία της που είναι η τέχνη της δημιουργίας εικόνων μέσω της αποτύπωσης του φωτός.

4. αίνιγμα Η λέξη αίνιγμα προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «αἰνίσσομαι» που σημαίνει «μιλώ με γρίφους, αινιγματικά».

5. άρωμα Η λέξη «ἄρωμα» είναι μία λέξη ελληνική άγνωστης ετυμολογίας. Εμφανίζεται για πρώτη φορά στα Γαλλικά τον 12ο αιώνα.

6. εικόνα Η λέξη εικόνα παράγεται από την αρχαία ελληνική λέξη «εἰκών», που με τη σειρά της προέρχεται από το ρήμα «ἔοικα» που σημαίνει μοιάζω.

7. είδωλο Η λέξη είδωλο προκύπτει από τη λέξη «εἶδος» , δηλαδή αυτό που φαίνεται, και σημαίνει κάτι που μπορεί να γίνει αισθητό με τις αισθήσεις μας. Στην καθημερινή ζωή, "είδωλο " ονομάζεται η αντανάκλαση ενός αντικειμένου. Όσον αφορά τη θρησκευτική της έννοια, η λέξη αναφέρεται σε ένα αντικείμενο λατρείας, που απεικονίζει κάποια θεότητα.

8. ορφανός Η λέξη ορφανός παράγεται από την αρχαία λέξη «ὄρφος» που σημαίνει στερημένος από πατέρα με την κατάληξη -ανός.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 76

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 9. μητέρα και πατέρας Οι νεοελληνικές λέξεις πατέρας και μητέρα είναι κληρονομημένες από την αρχαία ελληνική. Στην αρχαία γλώσσα όμως δεν είχαν αυτή τη μορφή, αλλά τη μορφή πατήρ και μήτηρ. Οι αρχαίες λέξεις πατήρ και μήτηρ άλλαξαν και, ήδη από την εποχή του Βυζαντίου, λέγονταν πατέρας και μητέρα, όπως και σήμερα. Επομένως, η ετυμολογία των νεοελληνικών λέξεων πατέρας και μητέρα είναι από τις αρχαίες πατήρ και μήτηρ αντίστοιχα, και τη σημε-ρινή μορφή τους την πήραν κατά την περίοδο που ονομάζουμε «μεσαιωνική ελληνική».

10. κατακλυσμός Η λέξη κατακλυσμός είναι αρχαία ελληνική και παράγεται από το ρήμα κατακλύζω που σημαίνει «σκεπάζω με νερά, πλημμυρίζω». Είναι μία λέξη σύνθετη από την πρόθεση «κατά» και το αρχαίο ρήμα «κλύζω και κλύσω» (= περιβρέχω, πλένω).

11. καταστροφή Η λέξη καταστροφή είναι σύνθετη από την πρόθεση «κατά» και το ρήμα «στρέφω».

12. ωκεανὀς Η λέξη «ὠκεανός» είναι άγνωστης ετυμολο-γίας. Για χιλιάδες χρόνια, οι άνθρωποι είχαν την πεποίθηση ότι η Γη είναι επίπεδη. Θεωρούσαν ότι ο ωκεανός ήταν ένας τεράστιος κύκλος που περιέ-βαλε από παντού τη Γη σαν ποτάμι. Θεωρούσαν ακόμη ότι ο κόσμος ήταν ένας επίπεδος δίσκος , που επέπλεε μέσα στον ωκεανό. Οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο Ωκεανός ήταν εκείνος που με υπόγεια ρεύματα τροφοδοτούσε τους ποταμούς, τις λίμνες, τις θάλασσες και όλες τις πηγές όπου αναβλύζει νερό.

13. ναυτικός Το επίθετο ναυτικός παράγεται από την αρχαία ελληνική λέξη «ναῦς» που σημαίνει πλοίο.

14. όαση Η λέξη όαση προέρχεται από την αντίστοιχη αρχαία ελληνική «ὄασις» (πιθανόν από αιγυπτιακή ρίζα).

15. δυναμίτης Η λέξη δυναμίτης προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ουσιαστικό «δύναμις» με την κατάληξη -ίτης.

16. κρύσταλλο Η λέξη κρύσταλλο παράγεται από το επίθετο «κρύος».

17. ήρωας Η λέξη ήρωας παράγεται από την αρχαία ελληνική λέξη ἥρως. Στην αρχαιότητα πολλοί ήρωες ήταν ημίθεοι, γιατί προήλθαν από την ένωση θεών και ανθρώπων.

18. ιδέα Η λέξη ιδέα παράγεται από το θέμα του ρήματος «ὁρῶ», που σημαίνει βλέπω. Συγκεκριμένα προέρχεται από το θέμα του αορίστου, που είναι «εἶδον» (ἰδεῖν) (idein).

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 77

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 19. δράκος Η λέξη δράκος προέρχεται από την αρχαία ελληνική «δράκων», η οποία παράγεται από το ρήμα «δέρκομαι» που σημαίνει «βλέπω, κοιτάζω έντονα». Η λέξη δράκων αποδόθηκε κυρίως στα ερπετά, εξαιτίας του βλέμματός τους, με το οποίο πολλές φορές παραλύουν το θύμα τους.

20. φίλτρο Η λέξη φίλτρο προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «φιλῶ» που σημαίνει «αγαπώ» με την κατάληξη –τρον.

21. άγγελος Η λέξη ἄγγελος είναι αρχαία ελληνική. Αρχικά σήμαινε αυτόν που φέρνει ειδήσεις, τον αγγελιαφόρο και από τη χριστιανική εποχή και μετά σήμαινε το ον εκείνο π ου μεταφέρει το θέλημα του Θεού στους ανθρώπους. Είναι λέξη άγνωστης ετυμολογίας.

22. πανοπλία Η λέξη πανοπλία είναι μια λέξη σύνθετη από τη λέξη «πᾶν» που σημαίνει όλος και το ουσιαστικό «ὅπλον» μαζί με την κατάληξη «-ία». Αριάδνη, Θησέας και Μινώταυρος

23. λαβύρινθος Μεσαίωνας Η λέξη λαβύρινθος είναι αρχαία ελληνική. Η ετυμολογία της είναι αβέβαιη. Κάποιοι συνδέουν τη λέξη με το καρικό «λάβρυς» που δηλώνει τον διπλό πέλεκυ. Σύμφωνα με τη μυθολογία ο Λαβύρινθος ήταν μια σύνθετη οικοδομική κατασκευή, στην Κνωσσό. Φτιάχτηκε από τον μηχανικό Δαίδαλο για λογαριασμό του μυθικού βασιλιά της Κρήτης, Μίνωα. Ο λόγος που κατασκευάστηκε ήταν για να απομονώσει τον Μινώταυρο, πλάσμα μισός άνθρωπος και μισός ταύρος. Ο ίδιος ο Δαίδαλος, κατασκεύασε τόσο περίτεχνα και πολύπλοκα τον λαβύρινθο, που ακόμη και αυτός κατάφερε με δυσκολία να βρει την έξοδό του, όταν ολοκλήρωσε το έργο. Ο γιος του Μίνωα Ανδρόγεως πήρε μέρος σε αγώνες στα Παναθήναια και απέσπασε κάποιες νίκες, για τις οποίες οι Αθηναίοι τον ζήλεψαν και τον σκότωσαν. Ο Μίνωας για να τιμωρήσει τους Αθηναίους κήρυξε πόλεμο, στον οποίο νίκησε. Σαν ποινή των Αθηναίων όρισε κάθε Εννέα χρόνια εφτά νέοι Αθηναίοι και εφτά νέες Αθηναίες να στέλνονται στην Κρήτη και να κατασπαράζονται από τον Μινώταυρο. Μη μπορώντας να ανεχτεί την θυσία αυτή, ο Θησέας, γιος του βασιλιά της Αθήνας Αιγέα, αποφάσισε να είναι και αυτός ένας από τους δεκατέσσερις νέους, με σκοπό να βρεθεί κοντά στον Μινώταυρο ώστε να τον σκοτώσει. Όταν έφτασε στην Κρήτη γνώρισε την κόρη του Μίνωα Αριάδνη, η οποία τον ερωτεύτηκε. Θέλοντας να τον βοηθήσει, του έδωσε ένα κουβάρι κλωστή, τον Μίτο της Αριάδνης, και τον συμβούλεψε να δέσει την άκρη του στην είσοδο του λαβύρινθου και να τον ξετυλίγει, ώστε να μπορέσει έπειτα, αφού σκοτώσει το Μινώταυρο, να βρει την έξοδο. Ο Θησέας πράγματι σκότωσε το τέρας με το σπαθί του και χρησιμοποιώντας τον Μίτο της Αριάδνης, κατάφερε να βγει από τον Λαβύρινθο και γύρισε στην Αθήνα.

24. μαγεία – μαγικός Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 78

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Οι λέξεις μαγεία και μαγικός αποτελούν δάνειο από την Ιρανική γλώσσα.

25. άβυσσος Η λέξη άβυσσος είναι σύνθετη από το στερητικό α- και τη λέξη «βυσσός» που είναι ποιητικός τύπος της λέξης βυθός (= χωρίς βυθό).

26. μυστήριο -μυστηριώδης Η λέξη μυστήριο είναι αρχαία ελληνική (μυστήριον). Στην αρχαία Ελλάδα σήμαινε το μυστικό μέρος μιας τελ ετής ή λατρείας το οποίο δεν έπρεπε να γνωρίζουν όσοι δεν συμμετείχαν σε αυτό. Ήταν κυρίως κρυφές λατρείες, όπου έπρεπε πρώτα κανείς να μυηθεί, δηλαδή να εισαχθεί. Εκείνοι που μυούνται στα μυστήρια, απαγορεύεται να τα ανακοινώσουν σε άλλους μη μυημένους, πρέπει να κλείνουν το στόμα τους. Η λέξη μυστήριο παράγεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα μύω, που σημαίνει κλείνω τα μάτια ή το στόμα για να μην επαναλάβω και να μην αποκαλύψω αυτἀ που βλέπω και ακούω στον χώρο όπου γίνεται η μυστηριακή λατρεία. (πβ. μύωπας, μυωπία).

27. φαντασία - φάντασμα Οι λέξεις φαντασία και φάντασμα παράγονται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «φαίνω», που σημαίνει φωτίζω, λάμπω, καθώς συνδέεται ετυμολογικά με τη λέξη φῶς.

28. ακροβάτης Η λέξη ακροβάτης είναι σύνθετη. Παράγεται από τις λέξεις ἄκρον και και –βάτης. Το δεύτερο συνθετικό προέρχεται από το ρήμα «βαίνω» = προχωρώ.

29. σανδάλι Η λέξη σανδάλι παράγεται από την αρχαία ελληνική σανδάλιον < σάνδαλον με την κατάληξη του υποκοριστικού –ιον. Η ετυμολογία της λέξης είναι αβέβαιη, πιθανόν προέρχεται από την Περσική γλώσσα.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 79

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα Αγγλικά 1. telephone The word telephone comes from Greek «τηλε» (tele) meaning far + «φωνή» (phoni) meaning "sound, voice".

2. police The word police comes from the ancient Greek noun "πολιτεία" = "all citizens, democratic constitution" in relation to the word «πόλις» (polis) = “city”. Initially the word had the meaning of "good order, good administration", later the word took the more restricted meaning of "set of rules to follow" and then "administration ensuring good order".

3. photograph The word photograph is a compound word from photo- which comes from the Greek noun «φως» (phos) meaning “light” and -graph which comes from the verb «γράφω» (grapho) = “to write”.

4. enigma The word enigma comes from the Greek word «αἴνιγμα» (enigma) meaning "a dark saying, riddle," from the ancient Greek verb «αἰνίσσομαι» which means "speak obscurely, speak in riddles".

5. aroma The word aroma comes from Greek «ἄρωμα» (aroma) meaning "seasoning, a spice or sweet herb", which is of unknown origin.

6. icon The word icon comes from the Greek noun «εἰκών» (ikon) which means "image, portrait".

The word is related to the verb «ἔοικα» (eika) = "be like, look like".

A Minoan idol

7. Idol Idol: this is from Greek «εἴδωλον» (idolon) = "mental image, apparition, phantom" from «εἶδος» (eidos) = "form, shape; likeness, resemblance".

8. orphan The word orphan comes from Greek «ὀρφανός» (orphanos) = "orphaned, without parents, fatherless, literally "deprived," from «ὄρφος» (orphos) = "bereft" "bereft of father".

9. mother The word mother comes from the Sanskrit "meter", a root that was used by the Greeks in the word «μήτηρ» = mother. Later, the word passed into the Latin language as “mater”.

10. father The word father comes from the Indo-European root "pater" which was used by the Greeks in the word «πατήρ» = father. Later, the word passed into the Latin language.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 80

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 11. cataclysm The word cataclysm comes directly from Greek «κατακλυσμός» (kataklysmos) ="deluge, flood, inundation," from the verb «κατακλύζω» (kataklyzo) = "to deluge". It’s a compound word from the preposition «κατά» (kata) = "down" + «κλύζω» (klyzo) = "wash with water".

12. catastrophe The word catastrophe comes from the Greek noun «καταστροφή» (katastrophe) = "an overturning; a sudden end," from the Greek verb «καταστρέφω» “katastrefo” = "to overturn, turn down, trample on; to come to an end". It’s a compound word from the preposition « κατά» (kata) meaning "down" and the verb «στρέφω» (strefo) meaning "turn".

13. ocean The word ocean comes from the Greek word «ὠκεανός» (okeanos), the great river or sea surrounding the disk of the Earth (as opposed to the Mediterranean), of unknown origin. It was personified as Oceanus, son of Uranus and Gaia and husband of Tethys. In early times, when the only known land masses were Eurasia and Africa, the ocean was an endless river that flowed around them.

14. nautical The adjective nautical comes from the Greek word «ναυτικός» (nautikos) meaning "seafaring, naval," from «ναύτης» (nautes) = "sailor" from «ναῦς» (naus) = "ship" (see naval).

15. oasis The word oasis comes from Greek «ὄασις» (oasis) with the same meaning.

16. dynamite The word dynamite comes from Greek «δύναμις» (dynamis) meanign "power" with the suffix -ite (see dynamic adj).

17. crystal The word crystal comes from Greek «κρύσταλλος» (krystallos) from «κρύος» (kryos) = "frost".

18. hero The word hero comes from Greek «ἥρως» (heros) "demi-god," a variant singular of which was heroe. This is of uncertain origin. In classical mythology the word means "man born from a god and a mortal," especially one who had done service to mankind. With the exception of Heracles, the word was limited to local deities and patrons of cities.

19. idea The word idea comes from Greek «ἰδέα» (idea) = "form; the look of a thing; a kind, sort, nature; mode" in logic, "a class, kind, sort, species," from a theme of the verb «ὁρῶ», past tense «ἰδεῖν» (idein) = "to see”.

20. dragon The word dragon comes from Greek «δράκων» (drakon) meaning "serpent, giant sea fish", apparently from drak-, related to the verb «δέρκομαι» (derkome) = "to see clearly".

This word was given in reptiles due to their gaze, by which, (many times) they paralyze their prey.

21. philtre

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 81

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ The word philtre comes from Greek «φίλτρον» (philtron) = "love-charm" literally "to make oneself beloved," from «φιλῶ» (philo) = "to love" + suffix «-τρον» (-tron).

22. angel The word angel comes from Greek «ἄγγελος» (angelos), literally "messenger, envoy, one that announces".

23. panoply The word panoply comes from Greek «πανοπλία» (panoplia) = «ὅπλα» (hopla = plural), "arms" of a hoplites (= "heavily armed soldier").

24. labyrinth The word labyrinth comes from Greek «λαβύρινθος» (labyrinthos) = "maze, large building with intricate passages," especially the structure built by the legendary artificer Daedalus for King Minos of Crete at Knossos. Daedalus had so cunningly made the Labyrinth that he could barely escape it after he built it. Its function was to hold the Minotaur. King Minos had waged war with the Athenians and was successful. He then demanded that, at nine year intervals, seven Athenian boys and seven Athenian girls were to be sent to Crete to be devoured by the Minotaur, a half-man, half-bull monster that lived in the Labyrinth. One year, the sacrificial party included Theseus, the son of King Aegeus, who volunteered to come and kill the Minotaur. Ariadne fell in love at first sight, and helped him by giving him a sword and a ball of thread, so that he could find his way out of the Minotaur's labyrinth.

25. magic The word magic comes from Greek «μαγικός» (magikos) = "magical," from «μάγος» (magos) = "one of the members of the learned and priestly class".

The adjective magical comes from magic (n.) + the suffix -al.

26. abyss The noun abyss comes from Greek «ἄβυσσος» (abyssos) = "bottomless, unfathomed".

This is a compound of a- = "without" + «βυσσός» (byssos) = poetic type of the word «βυθός» (bythos) = "seabed".

27. mystery - mysterious The word mystery comes from Greek «μυστήριον» (mysterion) (usually in plural mysteria) = "secret rite or doctrine," from «μύστης» (mystes) "one who has been initiated," from «μύω» (myo) "to close, shut" (see mute); perhaps referring to the lips (in secrecy) or to the eyes (only initiates were allowed to see the sacred rites).

The adjective mysterious comes from mystery.

28. fantasy The word fantasy comes from Greek «φαντασία» (phantasia) from the verb «φαντάζομαι » (phantazomai) = "to imagine, have visions ", related to the noun «φῶς» (phos) = "light," and the ancient verb «φαίνω» (phainο) = "to show, to bring to light".

29. phantom The noun phantom comes from Greek «φάντασμα» (phantasma) and it has the same etymology as the word fantasy.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 82

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ 30. acrobat The word acrobat comes from Greek «ακροβάτης» (akrobates) = "rope dancer, gymnastic performer", from «ἄκρος» (akros) = "topmost, at the point end" + «-βάτης» from «βατός» = “one that goes, one that is based”. The second element comes from the verb «βαίνω» (vaino) = "go, walk, step".

31. sandal The word sandal comes from Greek «σανδάλιον» (sandalion), diminutive of «σάνδαλον» (sandalon) = "sandal", of unknown origin, perhaps from Persian.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 83

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________

Ετυμολογία στα Γαλλικά 1. téléphone Le mot téléphone est composé du préfixe télé- qui provient du grec «τηλε» = “loin, au loin” et du suffixe -phone, dérivé du grec «φωνή» (phoni) = “voix”.

2. police Le mot police provient du nom grec ancien «πολιτεία» = “situation de citoyen; vie de citoyen; ensemble des citoyens; constitution républicaine ou démocratique” ayant relation avec le mot «πόλις» (polis) = cité. Il est passé du sens de «bon ordre, bonne administration» à celui, plus restreint, de «ensemble des règles à suivre» et puis «administration veillant au bon ordre».

3. photographie Le mot photographie vient de deux racines d'origine grecque: le préfixe photo- qui provient du nom Grec «φῶς /φωτός» (phos/ photos) = “lumière, clarté “— qui procède de la lumière, qui utilise la lumière. le suffixe –graphie qui provient du verbe «γραφω» (graphο) = “peindre, dessiner, écrire” — qui écrit, qui aboutit à une image.

Le mot littéralement signifie: “peindre avec la lumière”.

4. énigme Le mot énigme provient du mot grec «αἴνιγμα» (enigma) signifiant «parole obscure ou équivoque, énigme», du verbe grec ancien «αἰνίσσομαι» qui signifie «parler obscurément, parler en énigmes».

5. Arôme Arôme est un nom formé à partir d’un mot grec «ἄρωμα» (arôma) qui signifie "parfum", et a été repris ensuite en latin. Il est apparu en Français au 12ème siècle. Le mot est d'origine inconnue.

6. icône L’ icône est une image sainte, vénérée par les adeptes de la religion orthodoxe, généralement de dimension réduite et peinte sur bois. Le mot provient du nom grec « εἰκών» (ikon) = image qui est lié au verbe «ἔοικα» (eika) = ressembler.

7. idole L' idole est une figure, une statue représentant une divinité qui fait l'objet d'une adoration religieuse. En parallèle, l'idole est ce qui fait le sujet de l’affection, de la passion de quelqu’un.

Le mot provient du latin "idolum", qui vient du grec «εἴδωλον» (idolon) = image, statue, idole.

8. orphelin Le mot orphelin provient du grec «ὀρφανός» (orphanos) = “privé de père ou de mère”, de «ὄρφος» (orphos) = "privé du père".

9. mère Le mot mère vient du sanskrit "meter", une racine qui a été utilisée par les Grecs dans le mot «μήτηρ» = mère. Plus tard, le mot a été passé à la langue latine ( mater).

10. père

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 84

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Le mot père vient de la racine indo-européenne "pater", une racine qui a été utilisée par les Grecs dans le mot «πατήρ» = père. Plus tard, le mot a été passé à la langue latine.

11. cataclysm Le mot cataclysm provient directement du grec «κατακλυσμός» (kataklysmos) = «bouleversement physique produit par une inondation», du verbe «κατακλύζω» (kataklyzo) = "inonder". C'est un mot composé de la préposition «κατά» (kata) = «bas» + «κλύζω» (klyzo) = « laver, nettoyer».

12. catastrophe Le mot catastrophe est un nom formé à partir d'un mot grec «καταστροφή» (katastrophe) qui signifie "renversement". Ce nom lui-meme est dérivé de la préposition «κατά» (kata) signifiant « vers le bas » et du verbe «στρέφω» (strefo) signifiant “tourner”. Le mot est passé ensuite en français par l'intermédiaire du latin. D'après son étymologie, ce mot signifie donc "bouleversement".

13. océan Le mot océan vient du mot grec «ὠκεανός» (okeanos), la grande rivière ou la mer qui entoure le disque de la Terre. Le mot est d'origine inconnue. Il a été personnifié comme Oceanus, fils d'Uranus et de Gaia. Au début, lorsque les seules masses terrestres connues étaient l'Eurasie et l'Afrique, l'océan était une rivière sans fin qui coulait autour d'eux. C'est le dieu des océans et des mers; on l'imaginait comme un fleuve immense sans source ni embouchure, formant une ceinture liquide autour de l'univers et donnant naissance à tous les océans, les mers, les fleuves, les rivières et toutes sources où l'eau jaillit.

14. nautique L' adjectif nautique est un mot dérivé du grec «ναυτικός» (nautikos) signifiant "marin, naval", apparenté à «ναύτης» (nautes) = «matelot». Tous ces mots provient de «ναῦς» (naus) = "navire".

15. oasis Le mot oasis vient du grec ancien «ὄασις» (oasis) avec le même sens.

16. dynamite Le mot dynamite dérive du grec ancien «δύναμις» (dynamis) = “puissance” avec le suffixe -ite.

17. crystal Le mot crystal provient du grec ancien «κρύσταλλος» (krystallos) = "glace, eau congelée", de «κρύος» (kryos) = "froid glacial".

18. héros Le mot héros est un nom formé à partir d’un mot grec: «ἥρως» (heros) qui signifie "demidieu" ou "tout homme élevé au rang de demi-dieu " en grec. D'après son étymologie, ce mot désigne donc un personnage exceptionnel, au dessus de l'humanité ordinaire.

19. idée Le mot idée est emprunté au latin idea, issu du grec ancien «ἰδέα» (idéa) = “forme visible, aspect”. Plus précisément, le mot contient le thème du passé composé du verbe «ὁρῶ» qui est «ἰδεῖν» (idein) = “voir”.

20. dragon

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 85

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Le mot dragon provient du grec «δράκων» (drakon) signifiant “serpent, poisson de mer géant”, apparemment de drak-, lié au verbe «δέρκομαι» (derkome) qui signifie “regarder, fixer”. Ce mot a été donné aux reptiles en raison de leur regard par lequel ils paralysent leur proie.

21. philtre Le mot philtre provient du grec ancient «φίλτρον» (philtron) = "charme, amour, affection, amitié" littéralement "se faire aimer", de «φιλῶ» (philo) = "aimer" avec le suffixe «-τρον» (tron).

22. ange Le mot ange est emprunté au grec ancien «ἄγγελος» (ággelos), littéralement « messager, celui qui annonce».

23. panoplie Le mot panoplie vient du grec «πανοπλία» (panoplia) = “armure”. C’est un mot composé de «πᾶν» (pân) = “tout”, le mot «ὅπλον» (hóplon) = “arme” et le suffixe «-ία» (-ía).

24. labyrinthe Le mot labyrinthe provient du grec «λαβύρινθος» (labyrinthos) = «labyrinthe, grand bâtiment avec des passages complexes», en particulier le palais de Minos. Le mot désigne une série complexe de galeries construites par Dédale, pour enfermer le Minotaure près de Knossos en Crète. Le Minotaure etait une créature monstrueuse née des amours de la reine Pasiphaé et d'un taureau. D'après la légende, seules trois personnes ont réussi à sortir du Labyrinthe: Dédale, Icare et Thésée. La troisième personne, Thésée, venu en Crète pour tuer le monstre, il rencontre Ariane, fille de Minos, qui s’éprend de lui; aussi lui donne-t-elle, avant qu'il pénètre dans le monument où il doit se perdre, une pelote de fil qu’il déroulera derrière lui au fur et à mesure qu’il avance dans les galeries: cette ruse doit lui permettre de retrouver son chemin, une fois sa mission accomplie; c'est le fameux «fil d'Ariane».

25. magie - magique Le mot magie vient du grec ancien «μαγικός» (magikos) = “magique”, de «μάγος» (magos) = “enchanteur, magicien, sorcier”.

L'adjectif magique vient de la magie avec le suffixe -al.

26. abyss Le nom abyss provient du grec ancien «ἄβυσσος» (abyssos) = «sans fond, d'une profondeur immense». C’est un mot composé de α- = "sans" + «βυσσός» (byssos) = type poétique du mot «βυθός» (bythos) = “le fond marin”.

27. mystère - mystérieux Le mot mystère provient du grec ancien «μυστήριον» (mysterion) (habituellement au pluriel mysteria) = “cérémonies secrètes en l’honneur d’une divinité, mystère, secret, énigme”, de «μύστης» (mystes) “celui qui a été initié aux mystères”, de «μύω» (myo) = “fermer” (voir muet), peut-être en se référant aux lèvres ou aux yeux (seuls les initiés ont été autorisés à voir les rites sacrés) On utilise aussi cette racine pour décrire l'action qu' on ferme les yeux pour y mieux voir → voir myope.

L'adjectif mystérieux provient du mystère.

28. fantaisie

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 86

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Le mot fantaisie provient du grec «φαντασία» (phantasia), du verbe «φαντάζομαι» (phantazomai) = “imaginer, avoir des visions”, lié au nom «φῶς» (phos) = "lumière", et au verbe ancien grec «φαίνω» (phainο) = "briller, apparaitre".

29. fantôme Le mot fantôme vient du grec «φάντασμα» (phantasma) qui signifie “apparition, fantôme, hallucination visuelle” et qui est dérivé de «φαίνω» (phaino) signifiant “rendre visible, faire briller”.

30. acrobate Le mot acrobate vient du grec «ακροβάτης» (akrobates) = “qui marche sur la pointe des pieds”, de «ἄκρος» (akros) = “le plus haut, à l'extrémité” et «-βάτης». Le second élément vient du verbe «βαίνω» = “marcher”.

31. sandal Le mot sandal vient du grec ancien «σανδάλιον» (sandalion), diminutif de «σάνδαλον» (sandalon) = “sandal”, d'origine inconnue, peut-être du persan.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 87

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Στην ενότητα αυτή ασχοληθήκαμε με το διάστημα! Μελετήσαμε το σχετικό λεξιλόγιο και γελάσαμε πάρα πολύ με την παρουσίαση των λέξεων: (https://twinspace.etwinning.net/22968/pages/page/230763 ). Στη συνέχεια διαλέξαμε ως ήρωά μας έναν σκύλο, τον Αστερία, τον βάλαμε σε ένα δια στημόπλοιο, και τον στείλαμε σε ένα μακρινό ταξίδι στο διάστημα. Για τον σκοπό αυτό χωρίσαμε τα παιδιά σε ομάδες. Η αποστολή τους ήταν να γράψουν συνεργατικά μία ιστορία. Με κλήρωση δώσαμε σε κάθε ομάδα έναν αστερισμό. Παράλληλα, δώσαμε στα παιδιά μία λίστα από λέξεις. Τα παιδιά έπρεπε στην ιστορία τους να χρησιμοποιήσουν οκτώ τουλάχιστον από αυτές τις λέξεις. Το ίδιο έκαναν και τα σχολεία στις άλλες χώρες. Το αποτέλεσμα ήταν εξαιρετικό! Μπορείτε να απολαύσετε αυτές τις ιστορίες στο δεύτερο βιβλιαράκι που παραλάβατε τελειώνοντας τη φετινή χρονιά.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 88

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Αξιολόγηση του προγράμματος Το πρόγραμμα έκλεισε με μια τελευταία δραστηριότητα αξιολόγησης. Τα παιδιά απάντη σαν on line σε ένα σύντομο ερωτηματολόγιο, καταγράφοντας τις εντυπώσεις και τις εμπειρίες τους και παρέχοντας την αναγκαία ανατροφοδότηση. Οι απαντήσεις τους μάς βοήθησαν να καταλάβουμε τον τρόπο με τον οποίο προσέλαβαν τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Σας παραθέτουμε τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις που έδωσαν ΜΟΝΟ τα παιδιά των «Εκπαιδευτηρίων Πάνου». Ερώτηση 1η Πιστεύετε ότι το πρόγραμμα:

Απ’ ό τι φαίνεται μεγάλο ποσοστό των παιδιών δηλώνει ικανοποιημένο από το πλήθος των δραστηριοτήτων που περιείχε το πρόγραμμα. Ερώτηση 2η + 3 η Τι σας άρεσε περισσότερο στο πρόγραμμα αυτό;

Για τα μισά σχεδόν παιδιά, η συγγραφή της ιστορίας του Αστερία ήταν η δραστηριότητα που απόλαυσαν περισσότερο. Τα άλλα μισά μοιράζονται ανάμεσα στα μαθηματικά και στη δραματοποίηση των συναισθηματων τους σε σύντομα βίντεο. Σε μια αντίστοιχη ερώτηση, ζητήσαμε από τα παιδιά να κατατάξουν τις δραστηριότητες σε μία κλίμακα από την καλύτερη στη χειρότερη. Τα παιδιά συμφώνησαν και πάλι ότι η καλύτερη δραστηριότητα ήταν αυτή της συγγραφής του παραμυθιού και η χειρότερη η κατασκευή των ζώων σε χαρτί.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 89

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Ερώτηση 4η Η επικοινωνία με τους συμμαθητές σας από τις άλλες χώρες:

Με αυτή την ερώτηση επιχειρήσαμε να καταγράψουμε τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά προσέλαβαν την επικοινωνία τους με τους συμμαθητές τους στις άλλες χώρες. Με δεδομένο ότι τα συγκεκριμένα παιδιά των «Εκπαιδευτηρίων Πάνου» συμμετείχαν για πρώτη φορά σε ένα Ευρωπαϊκό πρόγραμμα, είναι σημαντικό ότι τα μισά από αυτά έμειναν ικανοποιημένα από την επικοινωνία τους με τους ξένους συμμαθητές τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι αρκετά παιδιά θα ήθελαν η επικοινωνία να είναι μεγαλύτερη. Ερώτηση 5η Τι δεν σας άρεσε στο πρόγραμμα αυτό;

Εδώ τα παιδιά κατέγραψαν τη σοβαρότερη (και θα συμφωνήσουμε μαζί τους) αδυναμία του συγκεκριμένου προγράμματος, την έλλειψη συμμετοχής πολλών από τα σχο λεία τα οποία είχαμε ως εταίρους σε αυτό το πρόγραμμα, κάτι για το οποίο δεν ευθύνονται βέβαια οι συμμετέχοντες μαθητές αλλά οι συνεργαζόμενοι οι εκπαιδευτικοί. Ερώτηση 6η Πιστεύετε ότι μάθατε καινούργια πράγματα μέσα από το πρόγραμμα αυτό; Ερώτηση 7η Θα θέλατε να συμμετέχετε σε ένα νέο πρόγραμμα eTwinning τη νέα σχολική χρονιά;

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 90

The Odyssey of words ___________________________________________________________________________ Οι δύο προηγούμενες ερωτήσεις είχαν το ίδιο ακριβώς ποσοστό απαντήσεων και καταγράφουν την άποψη των παιδιών ότι έμαθαν πολλά καινούρια πράγματα κατά την υλοποίηση του προγράμματος,, αλλά και ότι θα επιθυμούσαν να συμμετάσχουν σε ένα νέο eTwinning πρόγραμμα κατά τη διάρκεια της νέας σχολικής χρονιάς.

Λίντα Αλεξοπούλου

Θεόδωρος Τομαράς 91