nr. 9 2014
het magazine voor Elektrocracks
GIRL POWER ONDER DE LOEP WEG MET DE VOOROORDELEN
MOBI) A T K ( T C E J O R P SODAZONNE-ACCU: ELEKTRICITEIT INGEBLIKT REN E D U T S S E J S I E OOK M ELEKTRICITEIT een initiatief van
wattsup9_nl_h8.indd 1
31/03/14 09:56
INHOUD
nr. 9 2014
8
4
Ook meisjes studeren elektriciteit
ELEKTRO CHALLENGE 2014
10
9
ELEKTROSHOCK
De zonne-accu: elektriciteit ingeblikt
12
14
Vrouwen en elektriciteit: weg met de vooroordelen
Het SODAproject: een beloning mét toekomst
2
wattsup9_nl_h8.indd 2
31/03/14 09:56
INHOUD
Colofon HET MAGAZINE WATT’S UP WIL JONGEREN WARM MAKEN VOOR ELEKTROTECHNISCHE OPLEIDINGEN EN BEROEPEN.
Vormelek vzw Marlylaan 15/8 bus 2 1120 Brussel Tel. 02 476 16 76 Fax 02 476 17 76 www.wattsup.be info@wattsup.be
WIN DEZE IPAD MINI
Watt’s Up is een campagne die Vormelek voert op initiatief van zijn sociale partners, zijnde de werknemersorganisaties ACV-CSC METEA, ABVV-Metaal en MWB-FGTB en de werkgeversorganisaties FEDELEC, FEE, LVMEB en NELECTRA. De campagne heeft tot doel de instroom van arbeiders in de elektrotechnische sector te verhogen en richt zich behalve naar jongeren en hun ouders, ook naar werkgevers, scholen en opleidingscentra.
17
GIP-wedstrijd 2014
18
Hou het veilig
Verantwoordelijk uitgever: Hilde De Wandeler Concept en realisatie: Link Inc (www.linkinc.be) Redactie: Link Inc Lay-out: Zeppo (www.zeppo.be) Fotografie: Sven van Baarle, Joke Van Mieghem
20
Heb je z intere elf een Laat h ssant projec et o n s t? we in www.f fo@wattsup ten via a ce b o ok.com .be of /watts up.nl
3
wattsup9_nl_h8.indd 3
31/03/14 09:56
OOK MEISJES STUDEREN ELEKTRICITEIT
OP ZOEK NAAR WITTE RAVEN: MEISJES DIE ELEKTRICITEIT STUDEREN Als je dit artikel leest, is de kans groot dat je een man bent. Héél groot zelfs. Waarom? Omdat meisjes niet kunnen lezen? Hou op, macho, beleefd blijven, aub! De enige reden is dat er in het elektrotechnisch onderwijs nu eenmaal heel weinig meisjes zitten. Het zijn echte witte raven…
Misschien zit er wel een meisje in jouw klas? Prijs je dan gelukkig, want witte raven zijn meestal van het dapdappere soort. Respect is hier dus op zijn (haar!) plaats. Witte raven kiezen namelijk niet voor de gemakkelijkgemakkelijkste weg. Bovendien zijn ze slim en gemotiveerd. Ze zijn zonder twijfel op weg naar een boeiende job en een veelbelovende carrière. En ze effenen hopelijk het pad voor veel sisters-in-crime.
4
wattsup9_nl_h8.indd 4
31/03/14 09:56
WIE ZIJN ZE? WAAROM HEBBEN ZE VOOR ELEKTRICITEIT GEKOZEN? WAT VERWACHTEN ZE VAN DE TOEKOMST? HOOG TIJD OM HEN ZELF AAN HET WOORD TE LATEN.
KIKI BEERDEN 5E JAAR ELEKTRISCHE INSTALLATIES ‘Ik heb voor een opleiding elektriciteit gekozen omdat ik later een job wil waarin ik mensen kan helpen en waarin ik veel kan bijleren. Als huishoudelijk installateur heb je ook veel afwisseling in je werk. En dat vind ik belangrijk. Meisjes mogen niet denken dat alleen jongens de job van elektricien aankunnen.’
ELLEN DE ROECK 6E JAAR ELEKTROMECHANICA ‘Mijn ouders zijn erg trots dat ik een richting volg die niet elk meisje aankan of aandurft. Het is jammer dat meisjes nog altijd schrik hebben om deze richting te volgen. Dat zou niet mogen. Ik denk dat er eigenlijk niet zo veel verschil is tussen wat jongens en meisjes goed of minder goed kunnen op school. Ik ben erg geïnteresseerd in hoe de dingen in elkaar zitten en hoe we veilige elektrische installaties kunnen maken. Elektromechanica is dan ook mijn lievelingsvak, vooral de praktische toepassingen van wat we theoretisch geleerd hebben.’
INE VAN NIMMEN
STEFANIE MEULEMANS
6E JAAR ELEKTROMECHANICA
3E JAAR ELEKTROTECHNIEKEN ‘Mijn lievelingsvak? Bij mij staat praktijk op nummer 1. Omdat je dan vanalles kan uittesten. En in het vak Elektriciteit leer je formules gebruiken om dingen te berekenen, zoals de stroomsterkte. Ik zou deze richting zeker aanraden aan andere meisjes omdat er in de toekomst veel technisch opgeleide mensen nodig zullen zijn. En omdat een vrouw heel goed een mannenrichting aankan.’
‘Soms krijg ik commentaar omdat ik een technische richting volg, maar ik trek me daar niets van aan. Ze zeggen wel eens dat ik “een vrouw met ballen” ben. Misschien hebben ze wel gelijk. Want ik ben zeker geen “tuttebel”, en daar ben ik blij om.’
5
wattsup9_nl_h8.indd 5
31/03/14 09:56
OOK MEISJES STUDEREN ELEKTRICITEIT
AXELLE DE ROECK 3E JAAR ELEKTRISCHE INSTALLATIES ‘Mijn ouders stonden van in het begin achter mijn keuze. Ze hebben altijd gezegd dat ik moest doen wat ik graag doe. Meisjes moeten zeker niet onderdoen voor jongens. Ik denk dat ik zelfs meer gemotiveerd ben dan veel jongens.’
EVELIEN VAN SANTVOORT 6E JAAR ELEKTRISCHE INSTALLATIETECHNIEKEN ‘In het begin zagen mijn ouders mijn studiekeuze niet zitten. Ik had te weinig technische achtergrond. Maar zodra ze zagen dat elektriciteit echt mijn ding is en dat mijn resultaten goed zijn, waren ze wel overtuigd. Ik denk dat ze nu zelfs heel trots zijn op mij. Elektriciteit is echt mijn passie. Meisjes die eraan denken om elektrotechniek te studeren, zou ik proberen overtuigen door te zeggen dat elektriciteit niet meer weg te denken is uit onze maatschappij en dat er zo veel mogelijkheden zijn om verder te studeren en om een mooie carrière uit te bouwen.’
EMILY DAEMS 3E JAAR ELEKTRISCHE INSTALLATIES ‘Ik denk dat meisjes beter zijn in multitasken. Dat helpt wel bij een richting als elektriciteit. Waarom meisjes elektriciteit moeten studeren? 1. Het is gewoon een leuke combinatie van eerst goed nadenken en dan met je handen werken. 2. Je verdient later goed je boterham. 3. En… in een klas zitten met alleen maar jongens heeft ook voordelen ;-) Later zou ik graag een bedrijfje oprichten en tegen heel betaalbare prijzen gaan werken bij de mensen.’
6
wattsup9_nl_h8.indd 6
31/03/14 09:56
LAURANE DIAZ PORRAS
SABRINA THIBAULT
3E JAAR ELEKTROMECHANICA
5E JAAR KOEL- EN WARMTETECHNIEKEN
‘Mijn ouders steunen me 100 procent. Ze zien dat ik goed ben in wat ik doe en dat ik me goed amuseer op school, ook al ben ik het enige meisje tussen 19 jongens. Ik weet dat ik met mijn diploma snel werk zal vinden. Het zou ook goed zijn als er meer meisjes in de sector kwamen, want iedereen zou moeten kunnen doen wat ze het liefst doen.’
LAURA SCHELLEKENS 3E JAAR ELEKTRISCHE INSTALLATIES ‘Ik ben echt opgegroeid met elektriciteit want mijn vader is zelfstandig elektricien. Ik ging al van jongsaf mee naar industriële installaties kijken. En ik deed ook al vroeg vakantiewerk in de sector. Mijn vader was dus heel blij als hij hoorde dat ik zijn spoor zou volgen. Mijn moeder had eerst haar twijfels omdat ik in een jongensschool zou terechtkomen. Maar nu ze ziet dat ik helemaal opengebloeid ben omdat ik een richting volg die me echt aanspreekt en omdat ik me ook goed voel in mijn klas, heeft ze mijn keuze helemaal geaccepteerd. Zijn meisjes beter dan jongens? Meisjes lijken me wel wat plichtsbewuster als het op studeren aankomt. Ik denk ook dat ik meer geduld heb als een opdracht wat moeilijker is. Jongens denken ook meer aan nu & vandaag, ik denk meer toekomstgericht.’
‘Het idee om elektricien te worden heb ik gekregen toen ik 13 of 14 was en toen ik een werf bezocht met mijn vader, die in de bouw werkt. Ik ontmoette er een van zijn collega’s, een klimatisatietechnicus. Dat heeft de vonk doen overslaan. Mijn vrienden waren geshockeerd toen ze mijn studiekeuze hoorden. Ik kreeg veel commentaar: “Je vergist je van richting.” – “Jij bent geen echt meisje.” Nu zijn mijn klasgenoten het gewoon dat er een meisje in hun klas zit. En als ik het soms niet meer zie zitten, zeggen ze: “Doe maar door, blijf, we zullen je wel helpen.” In een richting vol jongens moet je natuurlijk wel je vrouwelijkheid wat aan de kant zetten om niet te veel commentaar te krijgen. Ze hebben mij dan ook nooit “lastiggevallen”. Als je zelf respect toont, word je ook gerespecteerd. De jongens in de klas zijn dan ook heel solidair met mij.’
LISA VAN DOOREN 4E JAAR ELEKTRISCHE INSTALLATIES ‘Mijn moeder vindt het heel handig dat ik weet hoe ik thuis kleine klusjes of herstellingen kan doen. In de klas ben ik misschien wat beter in de fijnere klussen, maar ik steek ook altijd veel op van hoe de jongens het aanpakken.’
7
wattsup9_nl_h8.indd 7
31/03/14 09:56
S E I T C E L PRESE
O R T K E L E E G N E L L CHA Meer dan 300 jongeren – Vlamingen, Walen, Duitstaligen, Brusselaars – uit een honderdtal elektrotechnische scholen en opleidingscentra hebben hun beste beentje voorgezet tijdens de preselecties van Elektro Challenge 2014.
Komt dat zien! Komt dat zien!
EEN GLIMP VAN HET ECHTE BEROEPSLEVEN Waarom hebben zoveel enthousiastelingen meegedaan? Er zijn wel 1000 goeie redenen, we geven er een paar: ✔ Omdat ze graag willen weten hoe het met hun technische kennis gesteld is. ✔ Om sympathieke vakgenoten te ontmoeten. ✔ Om beroepsmensen uit de sector te leren kennen. ✔ Omdat deelnemen een plus is op hun cv. ✔ Omdat ze de reputatie van hun school hoog willen houden. ✔ Omdat ze geweldige prijzen kunnen winnen.
N! THE GAME IS O TIJDENS DE
G ZO ZAG EEN DA UIT. Ú START OM ER ES TI EC EL PRES RTE BRIEFING KO N EE T 9 UUR ME HE PROEVEN. Ú SC OVER DE PR AK TI EN DE SPANNING – METEEN STIJGT ZA AL . Ú DE IN – R! UU DE TEMPER AT RS EN DE DEELNEME DAN VERTREKK T. Ú OS KP ER W N NA AR HU SCHEMA’S SCHAKELINGEN, EL S… WAT DOE EG SR EID VEILIGH R LIGT MIJN AA W IK EERS T? Ú AIER? Ú VANAF SCHROEVENDRA KOMT HET UT NU MI DE EERS TE OFD KOEL HO T HE EROP AAN OM ED GO T EERS TE HOUDEN. Ú E! TI AC N DA EN NADENKEN
In Kortri jk, Heren ta Brussel, tussen 28 ls en januari en 20 feb gezweet, ruari, werd er gewroet, gevloekt en voora l: v werk gele erdomd knap verd. Mis schien was jij er wel bij? Hebben je klasgeno ten jouw foto al ge z ie n o p www.fac ebook.co m/ wattsup.n l?
TALENT, LEF EN ENTHOUSIASME: EEN COCKTAIL VOOR WINNAARS Wie mag er naar de finale op 29 april in Brussel? Nieuwsgierig? Ga dan naar: www.facebook.com/wattsup.nl
ww w.wattsup.be/nl/elektro-cha
llenge
8
wattsup9_nl_h8.indd 8
31/03/14 09:56
ELEKTROSHOCK
Ben je actief in de jeugdbeweging? Ben je zelf leider? Of heb je een broer of zus die lid is van de scouts, Chiro, KLJ, KSA of…?
Een knetterende speelkit over elektriciteit voor 8- tot 14-jarigen KLAAR VOOR EEN HALVE DAG ELEKTRISCHE MAGIE?
Hoe leg je aan jongeren of kinderen uit wat statische elektriciteit is? Waarom en wanneer een bliksem inslaat? Of nog moeilijker: hoe herken je een atoom, een geleider of een magneet? MISTER ELEKTRON KOMT OP BEZOEK
Elektroshock is een spel dat speciaal ontwikkeld is voor wie af en toe een bende leergierige meisjes en jongens wil animeren. HOE DOE JE – COMPLETELY GRATIS – MEE?
Ga naar www.elektroclub.be/elektroshock en schrijf je in. Je krijgt dan een aantal gadgets (tatoeages, postkaarten) toegestuurd. Op de website kan je daarna de 6 fiches met de opdrachten en instructies downloaden.
Voor je het weet zijn de jonge leden een morsetoestel in elkaar aan het knutselen. Intussen leert een ander groepje hoe ze zich het best kunnen beschermen tegen de bliksem. Heeft je lokaal een (elektrische) opfrisbeurt nodig? Misschien komt ene Mister Elektron dan langs, in levenden lijve. Euh? Verzin met de leden van je groep of vereniging een originele/grappige/ leuke slogan, stuur die in en misschien ben jij een van de vier winnaars. Dan komt een professionele elektricien langs om verbeteringswerken te doen aan de elektrische installatie in je lokaal (betere verlichting, energiebesparende ingrepen, totaalbudget van 1500 euro per lokaal).
Alle info op: w w w.elektrocl
ub.be/elektros
hock
EEN SCHITTEREND IDEE VOOR WIE ACTIEF IS IN EEN JEUGDBEWEGING 9
wattsup9_nl_h8.indd 9
31/03/14 09:56
DE ZONNE-ACCU
ZONNEENERGIE UIT EEN DOOSJE PV-installaties zijn allang geen onbekenden meer in het straatbeeld. Het systeem bestaat uit zonnepanelen en een omvormer die gelijkstroom omzet in wisselstroom. Op die manier kan je overtollige energie makkelijk naar het elektriciteitsnet sturen. Maar wat als je de opgewekte elektriciteit thuis zou opslaan? In een zonne-accu bijvoorbeeld! De doorbraak van zonne-energie plaatst ons voor een aantal uitdagingen. Wat als de zon niet schijnt? Dan ontstaat er een dal in de elektriciteitstoevoer dat je moet overbruggen. Tot nog toe gebeurt dat bij ons via het klassieke stroomnet. Maar in het buitenland geraken ook systemen met accu’s steeds meer ingeburgerd. Vooral in Duitsland wint deze nieuwe technologie aan belang. Daar zijn ondertussen tientallen accusystemen op de markt.
TWEE SOORTEN BATTERIJEN De meeste accu’s zijn van het type ‘lood-zuur’ of ‘lithium-ion’. Loodzuuraccu’s bestaan al jaren en zijn het goedkoopst. Je vindt de technologie terug in auto’s of andere toepassingen waar een groot vermogen gewenst is en gewicht geen rol speelt. Li-ion-accu’s zijn een recente ontwikkeling. Door hun geringe gewicht en compacte bouw zijn ze erg geschikt voor consumentenelektronica, zoals smartphones. Ze kosten meer dan loodzuuraccu’s, maar daar staat tegenover dat ze dieper ontladen mogen worden. Dat betekent dat je er minder van nodig hebt voor de opslag van een PV-installatie.
BELANGRIJKSTE EIGENSCHAPPEN Li-ion-accu’s hebben een langere levensduur en ondervinden geen hinder als ze lang in half geladen toestand blijven. Voor loodzuuraccu’s daarentegen is dat dodelijk. Die moeten daarom minstens één keer per maand helemaal opgeladen worden. De belangrijkste technische eigenschappen van een accu-systeem zijn hun geschatte levensduur, hun nuttige capaciteit (opgelet, dit is niet de maximale capaciteit) en het vermogen van de zonnepanelen.
OOK DE OMVORMER IS BELANGRIJK Naast de accu is ook de omvormer belangrijk voor een PV-installatie. Er zijn twee opties voor het toevoegen van een accusysteem. Ofwel maak je gebruik van één omvormer die zowel de gelijkstroom van de PV-panelen als de accu’s omzet in wisselstroom. Ofwel kies je voor een aparte omvormer die enkel dient voor de accu’s. Dat laatste is interessant voor bestaande installaties omdat je de bestaande omvormer dan niet hoeft weg te gooien.
SLIMME INVESTERING? Een PV-installatie met een accu is economisch interessant als de prijs van elektriciteit uit de accu’s lager is dan de prijs van elektriciteit uit het net. In verschillende Europese landen is dat al het geval, zeker voor de goedkopere accusystemen. Verwacht wordt dat tegen 2021 ook de duurdere li-ion-accu’s sterk in prijs dalen, zodat ook die investering de moeite loont. Het belang van accusystemen zal de komende jaren dus zeker sterk toenemen!
EN IN BELGIË? Er is wel een kanttekening: België vormt een uitzondering in Europa (samen met Denemarken en Nederland) door onze terugdraaiende teller. Daardoor dient het elektriciteitsnet voor huishoudens eigenlijk als opslagmogelijkheid en is er geen enkele financiële stimulans om te investeren in accu’s. Waarom zou je ook, als je toch al bespaart dankzij een terugdraaiende elektriciteitsteller? Zolang het principe van de terugdraaiende teller in voege blijft, zullen accusystemen voor PV-installaties vermoedelijk niet in grote aantallen naar ons land overwaaien.
10
wattsup9_nl_h8.indd 10
31/03/14 09:56
Capaciteit van accu’s: in kilowattuur of kWh ANTWOORD 1: Vermogen van zonnepanelen: in kilowattpiek of kWp.
VRAAG 3: EEN BATTERIJSYSTEEM KAN ERVOOR ZORGEN DAT EEN WONING IN ‘EILANDWERKING’ GAAT ALS HET NET UITVALT. OP DIE MANIER BLIJFT ER TOCH ELEKTRICITEIT BESCHIKBAAR. VOOR DEZE REGELING ZIJN ECHTER STRENGE BEVEILIGINGEN VEREIST. WAAROM?
ANTWOORD 2: De meeste batterijen mag je niet helemaal laten ontladen. Daardoor wordt de maximumcapaciteit nooit bereikt.
VRAAG 2: DE NUTTIGE CAPACITEIT VAN ACCU’S IS NIET HETZELFDE ALS DE MAXIMUMCAPACITEIT. WAAROM NIET?
ANTWOORD 3: Voor de veiligheid van de elektriciens die herstellingen uitvoeren, mag het accusysteem het openbare stroomnet in geen geval onder spanning zetten.
VRAAG 1: IN HET ARTIKEL WORDT GESPROKEN OVER HET VERMOGEN VAN ZONNEPANELEN EN DE CAPACITEIT VAN ACCU’S? IN WELKE EENHEDEN WORDEN DEZE UITGEDRUKT?
11
wattsup9_nl_h8.indd 11
31/03/14 09:56
VROUWEN & ELEKTRICITEIT: WEG MET DE VOOROORDELEN
GIRL POWER ONDER DE LOEP
VROUWEN & ELEKTRICITEIT:
WEG MET DE VOOROORDELEN! Elektricien is nog altijd een mannenberoep. Je komt ze niet vaak tegen: vrouwen die de job van elektricien uitoefenen. Hoe komt dat? Waarom willen zo weinig vrouwen een job in onze sector?
We hebben een lijstje gemaakt met de 10 grootste vooroordelen over vrouwen & elektriciteit. Neem het ons niet kwalijk, maar af en toe komen we nogal scherp uit de hoek. Ben jij het eens met deze uitspraken? Of juist helemaal niet? Duid eerst aan wat jij ervan vindt en vergelijk je antwoord met je klasgenoten. Gooi je mening dan gewoon in de groep. Wedden dat er meteen een pittige en leerrijke klasdiscussie volgt. Hopelijk zijn er meisjes in de buurt ;-)
MEER WETEN OVER DEZE VOOROORDELEN? EN VOORAL WAAROM ZE NIET WAAR ZIJN? KIJK DAN OP: -arbeids tsup.be/nl/op-de http://w w w.wat
markt
12
wattsup9_nl_h8.indd 12
31/03/14 09:56
1. ❏
❏
HELEMAAL AKKOORD AKKOORD
2. ❏
❏
❏
❏
❏
❏
❏ HELEMAAL NIET AKKOORD
❏
❏
❏
GEEN MENING
NIET AKKOORD
HELEMAAL NIET AKKOORD
❏
❏
❏
GEEN MENING
NIET AKKOORD
HELEMAAL NIET AKKOORD
❏
❏
❏
❏
GEEN MENING
NIET AKKOORD
HELEMAAL NIET AKKOORD
❏
7.
❏
❏
❏
❏
GEEN MENING
NIET AKKOORD
HELEMAAL NIET AKKOORD
❏
❏
8.
❏
❏
❏
❏ HELEMAAL NIET AKKOORD
❏
❏
❏
GEEN MENING
NIET AKKOORD
HELEMAAL NIET AKKOORD
❏
❏
❏
GEEN MENING
NIET AKKOORD
HELEMAAL NIET AKKOORD
Alleen onsympathieke macho’s denken dat vrouwen geen elektriciteit kunnen studeren of dat ze niet in staat zijn om het beroep van elektricien uit te oefenen.
❏
❏
HELEMAAL AKKOORD AKKOORD
10. ❏
❏ NIET AKKOORD
Meisjes vinden het niet leuk om met hun handen te werken. Zie jij meisjes al een hoofdaardingsklem plaatsen? Een differentieelschakelaar?
HELEMAAL AKKOORD AKKOORD
9.
❏ GEEN MENING
Vrouwen kunnen nooit bedrijfsleider worden in de elektrotechnische sector. Mannen kunnen nu eenmaal niet onder een vrouwelijke baas werken.
HELEMAAL AKKOORD AKKOORD
Meisjes en vrouwen zijn veel geduldiger dan mannen. En dat komt hen goed van pas in een supertechnische job als elektricien. Ze kunnen ook veel makkelijker verschillende opdrachten combineren.
HELEMAAL AKKOORD AKKOORD
Als je als meisje elektrotechniek gaat studeren, kom je in een klas terecht met bijna alleen maar jongens. Dat is niet zo leuk. Je moet dan extra je best doen om je te bewijzen, je krijgt veel seksistische opmerkingen, … Dat schrikt veel meisjes af.
HELEMAAL AKKOORD AKKOORD
Als een klant plots een vrouw over de vloer krijgt om een elektrotechnisch probleem op te lossen, schrikt die zich een aap. Klanten kunnen daar moeilijk over doen.
HELEMAAL AKKOORD AKKOORD
5.
❏ NIET AKKOORD
Er zijn heel veel meisjes die graag elektriciteit zouden studeren. Maar hun ouders willen dat niet. En gelijk hebben ze…
HELEMAAL AKKOORD AKKOORD
4.
❏ GEEN MENING
Meisjes werken veel nauwkeuriger en preciezer dan jongens. Maar nauwkeurig werken is niet zo belangrijk als elektricien. Nauwkeurigheid heb je vooral nodig in een kantoorjob.
HELEMAAL AKKOORD AKKOORD
3.
6.
Het werk van een elektricien is zwaar en vuil. Je staat altijd buiten in moeilijke omstandigheden (kou, regen, wind...). Niets voor vrouwen.
❏
❏
❏
GEEN MENING
NIET AKKOORD
HELEMAAL NIET AKKOORD
Vrouwen zijn liever bezig met hun gezin en hun kinderen. Een professionele carrière, dat zegt hen niet zoveel.
❏
HELEMAAL AKKOORD AKKOORD
❏
❏
❏
GEEN MENING
NIET AKKOORD
HELEMAAL NIET AKKOORD
13
wattsup9_nl_h8.indd 13
31/03/14 09:56
Origineel idee in het KTA MoBi (Gent)
Vorig schooljaar reikte het KTA MoBi in Gent zijn eerste SODA-attesten uit. Op een SODA-attest vind je geen punten, geen procenten. Een SODA-attest is er ook niet voor iedereen. Alleen wie een volledig schooljaar positief opgevallen is, maakt kans op het attest. Een SODA-attest is dus een beloning. Een beloning mĂŠt toekomst, want het attest opent deuren bij bedrijven en werkgevers.
14
wattsup9_nl_h8.indd 14
31/03/14 09:56
SODA-PROJECT
WAT IS HET? Elke werkgever droomt van een werknemer die stipt is, betrouwbaar, correct, vakbekwaam én leergierig. Het KTA MoBi wil zijn leerlingen helpen om dat profiel te bereiken. Vakmanschap verwerf je niet alleen met een goed rapport, maar ook door een positieve (werk)attitude. Daarom moedigt de school haar leerlingen aan om een professionele houding aan te nemen.
OP SODA KAN JE OOK SURFEN SODA is ook een website. Kijk eens op www.sodajobs.be. Dan wordt het helemaal duidelijk hoe het werkt. Werkgevers kunnen daar vacatures plaatsen. Leerlingen met een SODA-attest in handen hebben dan een streepje voor bij hun sollicitatie. Want een werkgever of bedrijfsleider weet dat hij kan rekenen op iemand die een SODA-attest kan voorleggen.
DE BEDENKER ‘EEN KWALITEITSLABEL VOOR GEMOTIVEERDE LEERLINGEN’ SIMON MENSAERT
WAT BETEKENT SODA? Wie bij SODA eerst aan ‘whisky soda’ denkt, komt redelijk bedrogen uit. Sorry. In het KTA MoBi heeft SODA een heel andere betekenis:
STIPTHEID:
op tijd komen, nooit spijbelen …
O
RDE: In orde zijn met leermateriaal en kledij …
D
ISCIPLINE: leefregels volgen, veiligheidsvoorschriften respecteren, (vervelende) taken tot een goed einde brengen …
A
TTITUDE: beleefd zijn, samenwerken, engagement (leerlingenraad) …
Simon Mensaert is leerkracht aan het KTA MoBi en de bedenker van het SODA-attest: ‘Vorig jaar was SODA een pilootproject op onze school. Maar dit jaar is er al veel interesse van andere scholen uit de omgeving. We hopen dat veel scholen zullen meedoen, want hoe meer weerklank het attest krijgt, hoe groter de waarde ervan wordt. Een SODA-attest is een pluim voor de leerlingen, een signaal dat ze goed bezig zijn. Met een technisch diploma én een SODA-attest in handen lacht de toekomst hen toe. Want zo vergroten ze hun kansen op vakantiejobs, stageplaatsen en zelfs een vaste job. Ook de bedrijven zijn enthousiast, want voor een werkgever is niet alleen technische kennis belangrijk maar ook een professionele attitude.’
15
wattsup9_nl_h8.indd 15
31/03/14 09:56
SODA-PROJECT
‘DE SCHOOL IS DE SLEUTEL VAN DE TOEKOMST’ JARJUE, 19 JAAR
‘Het SODA-attest is een goede motivatie om te tonen hoe belangrijk de school is en hoe belangrijk het is om bijvoorbeeld op tijd te komen. Als je vaak te laat komt op je werk kan je ontslagen worden. Veel jongeren beseffen dat niet. Elektriciteit was eigenlijk de keuze van mijn ouders, want ik wist niet goed wat ik moest studeren. Maar nu ben ik heel blij. Elektriciteit wordt steeds belangrijker en als elektricien kun je overal ter wereld terecht.’
EEN PLUS OP JE CV AIDA, 17 JAAR
‘Volgend jaar studeer ik af. Met mijn SODA-attest kan ik naar een werkgever stappen. Dan weet die dat ik goed gewerkt heb op school, dat ik altijd op tijd was, dat ik mijn best gedaan heb. Dat is een grote troef.’
LIEVER BELONEN DAN STRAFFEN VINCENT, 17 JAAR
‘Ik vind het SODA-attest een goede beloning voor wie altijd op tijd komt. Dat werkt beter dan wie te laat is te straffen.’
NEVER GIVE UP HARSHILL, 17 JAAR ‘Ik ben afkomstig uit India en woon nog maar 2 jaar in België. Ik heb eerst een spoedcursus Nederlands gevolgd. Ik probeer op school altijd met veel respect om te gaan met de andere leerlingen en met mijn leerkrachten. Mijn motto is: never give up! Toen ik pas in België was, had ik het heel moeilijk. Alles was nieuw: de taal, de vrienden, de school. Ik zag het niet meer zitten en wou liever terugkeren naar mijn vaderland. Maar mijn vader heeft me toen aangemoedigd om door te zetten, om zeker niet op te geven. Toen heb ik die tattoo laten zetten. En nu lukt alles… Het is echt mijn lijfspreuk geworden.’
VOETBALLER
‘Ik heb ook gevoetbald op hoog niveau (Lierse SK, Standaard Wetteren, Mol-Wezet…) en ik had daar misschien een mooie carrière kunnen uitbouwen. Maar voetballer is een risicoberoep. Je kan altijd geblesseerd geraken en dan sta je nergens. Ik vond het belangrijk om een diploma in handen te hebben. En zeker met een elektrotechnisch diploma sta je steviger op de arbeidsmarkt. Veel jongeren beseffen ook niet hoe belangrijk de school is en beslissen om hun studies niet af te maken. Maar ik zeg altijd: de school is de sleutel van de toekomst.’
16
wattsup9_nl_h8.indd 16
31/03/14 09:56
GIP-WEDSTRIJD
MAAK JIJ ‘DE COOLSTE GIP VAN 2014’?
DE
GIP 2014
Post een korte video van jouw GIP op onze Facebook, verzamel zo veel mogelijk stemmen en misschien win je wel een iPad mini 16 GB.
Maak een kort filmpje van je GIP. q Upload het naar Facebook (in de wedstrijdrubriek ‘De coolste GIP van 2014’). q Vraag aan je vrienden om te stemmen voor jouw filmpje. q Wie de meeste stemmen behaalt, wint een iPad mini.
WIN DEZE IPAD MINI
www.facebook.com/wattsup.nl
EEN TERUGBLIK OP DE WEDSTRIJD VAN VORIG JAAR u u u WINNAAR 2013: YOURI DECLERCK u ‘VTI AALST u ‘Ik heb een draaiende wereldbol met ledlampjes gemaakt. Ik wilde het principe illustreren dat je een afbeelding krijgt door heel snel veel kleine frames na elkaar te tonen. De wereldbol is opgebouwd met 40 RGB-leds en een microcontroller. Als aandrijving wordt een driefasige asynchrone motor gebruikt.’ u u u GIUSEPPE u ‘Ik heb gewerkt op de besturing van een elektrogeengroep. Die kan gebruikt worden bij een stroompanne, bijvoorbeeld in het operatiekwartier van een ziekenhuis.’ u u u QUENTIN u ‘Ik heb me beziggehouden met de verkeersgeleiding op een kruispunt. Ik heb een systeem ontwikkeld dat ervoor zorgt dat de verantwoordelijke een sms of een mail krijgt wanneer er een ongeval gebeurt of als er een probleem is met de verkeerslichten.'
17
wattsup9_nl_h8.indd 17
31/03/14 09:56
VEILIGHEID
SAFETY
FIRST!
HOU HET VEILIG: ! M O O R T S T E SPEEL NIET M Elektriciteit is magisch. Elektriciteit zit overal. Een leven zonder kunnen we ons niet meer inbeelden. Maar elektriciteit heeft ook een gevaarlijke kant. Elektriciens kunnen dus maar beter voorzichtig zijn, want de minste fout kan elektrocutie of brand veroorzaken. We zetten de veiligheidsrisico’s even op een rijtje. Even aandacht dus en knoop het vies goed in uw oren!
WAT ZIJN ELEKTRISCHE RISICO’S? De voornaamste veiligheidsrisico’s zijn elektrische schokken, thermische invloeden (brandwonden, brand, ontploffing), overstroom (kortsluiting) en overspanning. Maar ook spanningsdalingen, de biologische effecten van elektrische en magnetische velden, besmettingsgevaar en riskante situaties door verkeerde bewegingen mogen niet uit het oog verloren worden.
VAN STROOMSCHOKJE TOT DODELIJK ONGEVAL Of van elektrisering tot elektrocutie. Elektrisering betekent dat (een deel van) het lichaam onder spanning komt te staan. Bij elektrisering met fatale afloop spreken we van elektrocutie. Hoe sterker de stroom die door het lichaam gaat, hoe groter het gevaar.
Vanaf 5 mA: letsels aan de handen, de bovenste ledematen en de ogen (brandwonden, kneuzing, hersenschudding, open wonden)
Vanaf 30 mA: verkramping van de ademhalingsspieren, met risico op verstikking binnen enkele minuten
Meer dan 30 mA: de vitale organen, zoals het hart, worden getroffen. Een weetje: de drempelwaarde voor gevaarlijke spanning bedraagt 50 V in een droge omgeving, 25 V in een vochtige omgeving en 12 V onder water.
18
wattsup9_nl_h8.indd 18
31/03/14 09:56
HOU HET VEILIG
GOUDEN TIP TIPS S &T TRI RICK CKS S DE WE WERKOMG MGE EVIN ING G Zorg er er voor dat dat je je wer werkomgev eviing sc s ch o o n , opgeruimd en en go goed ve verlicht is is . Gebruik ge geen el elektrische to toestellen al als er er ont ntp plo loffi ffin ngsgev eva aar is is (d (door de de aa aanwe nwez zigheid van ont ontv vlambare vlo vloe eistoff ffe en, ga gassen en en stofco ofcon ncent ntrrati atie es).
DE VE VER RDE DEE ELK AST
DIRECT CONTACT
Bev eve eilig el elke kr kring me met ee een au automaat of zek eker eriing ng.. Ver vang ee een de defe fec cte au automaat al alti tijjd do do or een ni nieuwe va van de dezelfde st sterkte. Voorzie in in ee een di diff ffe erenti ntie eelschakelaar met ho hoge gev gevo oeligheid (m (max. 30 m 30 mA A) vo voor gro rotte hu huishoudtoestellen en en vo voor al a l le stroo oom mkringen v va an de b bad adk kamer mer..
INDIRECT CONTACT
HOE? Het lichaam raakt een actieve geleider aan.
Het lichaam raakt een metaalmassa aan die niet geaard is en per ongeluk onder stroom wordt gezet.
ELEK EL EKT TRISCHE K KA ABEL ELS S Leg st stro roo omka kab bels ni niet on onder ee een de deur of ee e en tapijt, om om te te vo voorkomen dat dat de de kab kabel ve verhit. Elektrische kab kabels kan kan je je be beter ni niet vasstspijijk va keren o off va vasstnieten.
WAT DOET DE STROOM? De stroom baant zich een weg door het lichaam
hetzij om de aarde
De stroom baant zich een weg door het lichaam naar de aarde.
ELEK EL EKT TRISCH G GER EREED EEDS SCHAP Contro Cont rolleer of je je ge gereedschap in in go goede st staat is.. is Gebruik he het no nooit me met nat nattte ha handen of al als je je met je je vo voeten in in het het wat wate er st staat at.. Als je je bu buiten wer werkt, mo moet je je ee een aa aan g e past ver erlleng engssno noer er gebr gebru uiken en.. Schakel ee een to toestel al alti tijjd ui uit vó vóór je je de de stekker in in he het st stopcont nta act st stopt of of er er uithaalt, of of vó vóór je je ee een hu hulpstuk ve ver vangt.
te bereiken (tussen een fase en de aarding)
hetzij om kortsluiting te maken (tussen twee fasen of tussen F en N).
HOE VERMIJD JE DIT? Isolatie van
actieve delen Bescherming die met een sleutel ontgrendeld moet worden na stroomafschakeling Verwijdering van niet-beschermde actieve delen Plaatsing van afschermingen (reling, rooster …)
PERSO SOO ONL NLIIJKE BESCHERMI MIN NGSMI SMID DDELEN ((P PBM’ BM’S S)
Aarding van
Gebr ebru uik e een en v vei eillighei heid dsbr briil, e een en ssttofma massker er, vei eillighei heid dsscho hoenen enen me mett iissol oler eren ende de z zool ool,, een he hellm, ha han ndscho hoenen enen en e ev ven enttueel e een en isolerend ta tapijtje e of st stoeltje e. Gebr ebru uik a allleen P PB BM’s me mett e een en C CE E-ma marrker eriing ng..
massa Automatische stroomonderbreking (differentieelschakelaar) Dubbele isolatie Zeer lage veiligheidsspanning
GELEID IDIN ING G Draag ge geen me metalen vo voor we werrpen di die de de stro roo om kun kunnen ge geleiden (ju ( uwe wellen, ho horlo log ge, enz en zovoo oorrt).
19
wattsup9_nl_h8.indd 19
31/03/14 09:56
1
WWW.FACEBOOK.COM /WATTSUP.NL Je vindt er vies leuke wedstrijden met vies mooie prijzen.
Op smoelenboek hangt er altijd elektriciteit in de lucht. Vies cool,man!
Hier zie je het eerst de nieuwe cover van het magazine Watt’s Up.
Op onze Facebook-pagina posten we ook grappige filmpjes…
We hebben nu al dik 2000 fans. Onze 2500ste fan krijgt 4 filmtickets. Gratos voor niksos!
…en interessante reportages.
Word snel fan op www.facebook.com/wattsup.nl 20
wattsup9_nl_h8.indd 20
31/03/14 09:56