Houtvasthoudenmag! 3 september2013 screen

NUMMER 3

HOUTVASTHOUDEN MAG! IS HET MAGAZINE VOOR JONGEREN MET EEN HART VAN HOUT

CNC: PRECISIEWERK MET COMPUTERS -> pagina 13

DE TOEKOMST IS AAN HOUTBOUW -> pagina 24

1

2

04

05

06

09

HO(u)T NEWS

Hout Spots

SCHOOL@WORK

SCHOOL@WORK

Houtsprokkels uit de houtsector

Agenda

‘We wilden graag iets origineels maken’

Leerlingen bouwen decor ‘In Vlaamse Velden’

10

13

17

20

Van de schoolbank Schaven aan naar de werkvloer je kennis

Bedrijf in de kijker

UIT HET JUISTE HOUT GESNEDEN

‘Je moet de juiste mentaliteit tonen’

De job van mijn leven

18 standen op Batibouw (en allemaal op tijd klaar!)

CNC: precisiewerk met computers

Knappe koppe n ontwerpen bak fiets in hout -> pagina 6

RUBRIEK » QUIAM

Hout Vasthouden mag! is een uitgave van

22

24

Aan de slag

ECO-LOGISCH

OCH OpleidingsCentrum Hout vzw Hof ter Vleest dreef 3, 1070 Brussel Tel.: 02 558 15 51 Fax: 02 558 15 89 info@och-cfb.be www.och-cfb.be

26

27

Opleiding in de kijker

HO(u)T SHOT

Verantwoordelijke uitgever: André Delouw Concept en realisatie: Link Inc, www.linkinc.be Redactie: Link Inc, www.linkinc.be Vormgeving: Zeppo, www.zeppo.be Fotografie: Sven Van Baarle, Joke Van Mieghem

Bruto/netto? RSZ? Voorheffing? De loonbrief uitgelegd

Wat na het secundair?

Leraar hout: een prima keuze

De toekomst is aan houtbouw

Padoek

3

HO(U)T

NEWS

H O( U) T NEWS

VTI Torhout

KNOKKE 10K

01.05.2014

Loop mee met Team Hout Vasthouden Jaarlijks organiseert NUHOS (Nationale Unie Houtsector) een loopwedstrijd voor haar bedrijven. In 2014 willen we leerlingen en leerkrachten uit het houtonderwijs hierbij laten aansluiten. Ja, we gaan (of beter lopen) voor een zo groot mogelijk Team Hout Vasthouden mag!

Op 1 mei 2014 vindt de loop plaats in Knokke. Heb je er zin in? Hou dan zeker 1 mei vrij in je agenda en check geregeld onze Facebookpagina. Wie persoonlijk op de hoogte wil gehouden worden, stuurt een privéberichtje met naam en emailadres via Facebook.

➼ www.nuhos.be

Leerlingen naar Ligna Don Bosco Sint-Denijs-Westrem

Leerlingen uit de houtbewerking bezoeken Ligna in Hannover (Duitsland). Ligna is een van de grootste Europese beurzen voor de houtbewerker en sinds de jaren ’70 een begrip in de wereld van de houtproducenten.

➼ www.ligna.de VTI Roes

elare

Bios Urne: reïncarneren als boom Er is na leven na de dood. Een designer ontwierp een urne (‘Bios Urne’), gemaakt van biologisch afbreekbaar hout, met zaadjes van een boom erin. As toevoegen, planten en je verrijst als boom.

➼ http://bigthink.com/design-for-good/thisawesome-urn-will-turn-you-into-a-treeafter-you-die

4

VIP-behandeling voor winnaars Wood Award 2013 Op 6 juni 2013 trok het OpleidingsCentrum Hout (OCH) met een delegatie van Technicum uit Sint-Truiden en Provil uit Lommel naar Kamp C in het Provinciaal Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen te Westerlo en de firma Kovera in Hulshout. Het werd een leerrijke VIP-dag voor twee van de winnaars van een Wood Award 2013 (Technicum kaapte de publieksprijs weg met een schommel, Provil won een prijs met het beeld ‘Houten Vrouw’).

Meer over de Wood Award 2013 op p. 6.

➼ www.woodaward.be

Knappe picknicktafel van PTI Zottegem Leerlingen van het PTI in Zottegem gingen graag in op de vraag van BOS+ om mee te werken aan een project rond ‘duurzaam omgaan met hout’. De school gaf hen de opdracht een picknicktafel te maken. Ze kozen voor het FSC-gelabelde padoek, zeer duurzaam tropisch hout, dat minstens 25 jaar meegaat zonder behandeling (zie ook p. 27 ). Alles was net op tijd klaar voor de open dag. De picknicktafel krijgt een plaats in een bosje achter de school.

Een mooi voorbeeld van initiatief en creativiteit.

Jeans van hout: science fiction of realiteit?

Dawn Ellams ging aan de slag met pulp van eucalyptusbomen, van waaruit garen wordt gesponnen die uiteindelijk de zogenaamde ecojeans vormen. De jeanslook ontstaat door digitaal printen en niet door intensief wassen en kleuren zoals in de traditionele textielindustrie.

In het kader van haar doctoraat ontwikkelde modestudente Dawn Ellams van de Schotse Heriot-Watt’s School of Textiles een jeans op basis van houtvezels. ‘Ze geven je geen splinters want het hout is volledig gesmolten. Ze zijn minstens zo zacht als normale jeans’, klinkt het. In het creatieproces wordt maar liefst vijf keer minder water en energie verbruikt en ook de hoeveelheid chemicaliën wordt drastisch aan banden gelegd. Ter vergelijking: voor een normale jeans verbruikt men al snel 42 liter water, 15 vaatjes verf en een hoop schadelijke chemicaliën.

De totale kostprijs voor het maken van één ecojeans draait rond de 32 euro.

‘Ik denk dat dit product een plaats op de markt verdient. De broeken hebben de veiligheidstesten doorstaan. Ze kunnen ook perfect gewassen worden, ze zullen niet krimpen of transformeren in een boom’, aldus Ellams.

Dit creatieproces zou een revolutie kunnen betekenen voor duurzame mode aangezien zowel energie- en waterverbruik als vervuiling aan banden worden gelegd.

(Bron: De Morgen)

HO(u)T SPOTS BER 2013

13 - 20 OKTO

het Bos kse) ‘Week van het Bos’ Week vanvind t de (jaarlij tal

or Binnenkort n het toneel vo aanderen is da lemaal al ze st lij plaats. Heel Vl De website n. ite ite tiv ac de laatste van (natuur) ef serveert je ri sb w eu ni e inschrijven netjes op. D en kunnen zich ht ac kr er Le nieuwtjes. het educatieve nwedstrijd of voor de schole roberen. materiaal uitp anhetbos.be

➼ www.weekv ok.com/weekvanhetbos ➼ www.facebo BER 2013

onen 2013, Hout en Groen W Antwerpeenvan de beurs ‘Hout en Groen

9 - 11 NOVEM

De 10de editi ucten en nieuwste prod Wonen’. Met de ologisch het vlak van ec n, technieken op bare energieë bouw, hernieuw s er el sp se bouwen, hout er iv wonen… D nd zo ge , w d el passiefbou houtbouwwer wwereld en de uit de ecobou n. n in Antwerpe verzamelen da e

roenwonen.b

➼ www.houteng

BER 2013

twerp Expo n A , at it b a H n e zien, Hout bitie ‘te laten

21 – 24 NOVEM

de am Een beurs met fraaie ruiken welke lfs ze rs maken voelen en biedt’. Bezoeke ut ho n de he mogelijk en van hout rse toepassing ve di et m is t. er kenn vragen terech ook met hun en kunnen er abitat.be

➼ www.houtenh

5

SCHOOL@WORK

O I T S U P M A C O WIC T N I W T L E P R E OV

WOOD AWAR3D 201

Watte?

Een Wood Award?

➽➽een wedstrijd onder Limburgse scholen,

➽➽op initiatief van de Limburgse

Bouwunie Schrijnwerkers & Interieurbouwers, ➽➽met een toonmoment voor alle projecten tijdens de beu rs ‘Bouwinnovatie’ in Hasselt, ➽➽prijzen: gereedschap voor de school en een prachtige wisselbeker in… hout.

C www.w heck o of de F odaward.be Wood A acebookgroe p ward 2 012-20 13

6

‘We wilden graag iets origineels maken’ ‘OF ZE DE MEDIA-AANDACHT AL EEN BEETJE GEWOON ZIJN?’ GERT, GLEN EN NIELS, DE TROTSE WINNAARS VAN DE WOOD AWARD 2013, KUNNEN WEL LACHEN MET ONZE EERSTE VRAAG. AAN HOUT VASTHOUDEN MAG! WILLEN ZE MET PLEZIER HET VERHAAL VAN HUN BAKFIETS NOG EEN KEER VERTELLEN.

Idee

Uitwerking

Enyo Bloemen is er vandaag niet bij, dus moeten zijn kompanen Gert Van Mierlo, Glen Mandos en Niels Tijskens de honneurs waarnemen. Alle vier zitten ze in het zevende jaar houtbewerking van de WICO Campus TIO in Overpelt. Alle vier hadden ze wel zin om tijdens hun laatste jaar op school een extra uitdaging aan te gaan.

‘Voor de Wood Award wilden we graag iets origineels maken. Ons eerste idee was een houten Vespa, maar daarvoor was de tijd te kort. Dus gingen we door op een internetfoto van een houten bakfiets. De keuze van het hout hebben we overgenomen van de Nederlanders. De combinatie van gestoomde beuk en padoek (zie ook p. 27 ) vonden we heel geslaagd. Maar voor de rest zijn we van nul gestart.’

‘95% van onze bakfiets bestaat uit hout.

Alleen de trapas, de ketting, de assen van de wielen, het zadel, de zadelpen en de bouten zijn van metaal. Ook het infrezen van metalen velgen was nodig. Want de wielen waren het moeilijkste onderdeel, er zat te veel spanning op en ze trokken krom.

Uiteindelijk bleken ronde spaken de beste oplossing. Er zitten in de bakfiets ook heel wat verbindingen die we nog nooit gezien hadden. We hebben dus veel geleerd van onze bakfiets.’

Ontwerp ‘Tijdens het schetsen en ontwerpen zijn we bij een fietsenmaker langsgeweest. Onze bakfiets moest ook kunnen rijden, dus het was belangrijk de juiste verhoudingen voor kader, zadel en trapas te gebruiken.

Achteraf gezien is hij nog iets te groot, ook al kan je de hoogte van het zadel aanpassen.

We hebben ons iets te veel gebaseerd op onze eigen lengte J. Tijdens het traject kregen we ook een workshop van BOS+ over duurzaam houtgebruik.

Het was wel interessant om een keer stil te staan bij de gevolgen van het kappen van bossen. Voor de natuur, maar ook voor de mensen en dieren die er in leven.’

Planning ‘De tijd was beperkt en tussendoor hadden we nog twee weken werkplekleren en ook nog examens. Er kwam dus behoorlijk wat werkdruk en stress bij kijken. Dat was het grote verschil met de groepsopdrachten de vorige jaren. Maar al onze discussies hebben we bijgelegd hoor!

Goed plannen, taken verdelen en overleggen. Dat zijn de belangrijke zaken bij zo’n opdracht. Het was niet evident, maar het was een mooi project. En het winnen van de Award gaf het natuurlijk nog iets extra’s!’

En nu?

Niels gaat nog verder studeren, maar Glen en Gert zijn intussen druk op zoek naar een job. Hun kansen zien er goed uit. En ja, de Wood Award is tijdens elk sollicitatiegesprek ter sprake gekomen!

‘DE BAKFIETS HAD EEN QUASI PERFECTE AFWERKING, EEN GEVARIEERDE MATERIAALKEUZE EN EEN ORIGINELE PRESENTATIE.’ EINDRAPPORT WOOD AWARD JURY

7

SC H OOL@ WORK

s a w j i m r o o v k o O g n i g a d t i u n e e t he

j Moors. Ook hi idde was Wim le ge er be hi t ar ec ja oj t pr k vijf rkracht die he sultaat: ‘Ik wer n De praktijklee aject en het re idde. Bovendie tr t le he ge be op g ts ru ie te zo ik en t , ed da tie vr va er te blikt rste ke Bouwinno r het was de ee esenteren op aa pr m , al i ol ar ho nu sc ja op eind l.’ projecten zich uk op de kete moesten alle tte wel wat dr ze t Da t. rk pe d be dus was de tij amen. Zijn ze epakt? uit de groep kw ng e di aa t n le he el je st b or het de Hoe he kijken van de vo el af, dus werd

spa viel sn ak was het be or albaar? De Ve ‘Mijn eerste ta ed uit, zowel vo naar timing ha en el er, dat kwam go cie ak an m n fin en ee ts ij fie m n or ee vo technisch, j k bi n Enyo werkt oject dat het oo va pr r l de ee va in ig De or s. bakfiet t dit was zo’n materiaal. Wan advies als voor werd.’ hele uitdaging aar ook dan k spannend! end op plaat. M ongetwijfeld oo ootte uitgetek gr re koppen bij wa de Uitdagend en op ts , dan staken we bben we de fie et he ni ts en ie nn e gi kt be ect het ‘Om te aan te pas. Lu en dat het proj el improvisatie rf ik echt zegg ve du g no ch na, de To er . ct en am pe kw ing te zoek g. Op één as en een oploss ng tot uitvoerin ni legen ke ge te n n va va , er elkaar om sam is kk et dat ik er wa , Glen en Niels rt Ni t.

Ge , ee yo zw En bellen ge n werk va nog toeters en heb ik echt op spaken. Daar tijd zouden we r de ee n t is m va he et ge M En ta mon gescheeld… at mag er zijn. heeft niet veel aar het resulta dat M ijf . dr en be rd n bo ee heb, maar het at s verkocht aan zoals houten sp et , kfi en ba bb he de is gd en toegevoe vestigt. Intuss .’ een jury dat be or zijn toonzaal vo altijd leuk dat en n ze ur be or vo n ke ui hem gaat gebr ze groep ct dan een GIP? gemoeid is. De ect meer impa mpetitie mee co er Faces op al t er da ot Heeft zo’n proj g is gr gen, dan kon je ik. De uitdagin er de vorderin s geov al zo en et ed ‘Toch wel, denk ni vr te tte ze had. Het vlo or gaan. Waren ige discussie ge epen en hebben wou er echt vo en we een stev bb oep samengero he gr er de ke n ik b Eé he n. ze en le team en To ok s. bo examen es. Werken in ten vlak voor de in hun leerproc ap st or.’ ke ct rij se pland en ze za ng ut la ho n be ke job in de at. Dat was ee l deel uit van el aa nm we het uitgepra ee nu en tijdsdruk mak werken onder

Zijn jullie ook een school@work met prachtige projecten die hun plaats in dit tijdschrift absoluut t ons verdienen? Laat he op zeker weten n.be. info@houtvasthoude

8

Kijk ze eens o lf maar p YouT http:// ube: www.y

outube .com/ v=laL0 qd7Mh X8

watch?

Green Wood Award voor KA De Wingerd Overpelt

De leerlingen van 6 Hout wonnen dit jaar de Green Wood Award. Een prijs voor het mees t duurzame project. De leerlingen creëerden een lounge set uit padoek (meer hierover op p. 27 ).

De set dient om te relaxen en genieten. Vand aar de keuze voor padoek. Deze milieuvriendeli jke houtsoort behoeft namelijk weinig onderhoud en beschermingsproducten.

NIEUWE DRAMASERIE OP

Leerlingen bouwen decor

‘In Vlaamse Velden’ één ZENDT VOLGEND VOORJAAR OP ZONDAG DE NIEUWE FICTIEREEKS ‘IN VLAAMSE VELDEN’ UIT. VIER WEST-VLAAMSE VTI’S WERKTEN MEE AAN HET DECOR.

De tiendelige reeks speelt zich af tegen de achtergrond van WO I. ‘In Vlaamse Velden’ vertelt het verhaal van de Gentse familie Boesman die tijdens de Eerste Wereldoorlog probeert te overleven. Wim Opbrouck en Barbara Sarafian spelen de ouders.

In Veurne werd op de site van de voormalige suikerfabriek een slagveld gecreëerd. Voor de opbouw van het oorlogslandschap deed men een beroep op leerlingen van vier VTI’s uit de Westhoek (Veurne, Ieper, Diksmuide, Poperinge). Tonnen zand en aarde werden aangevoerd en dienden als basis voor de loopgravenconstructie (met bomkraters en prikkeldraadversperringen). De leerlingen

moesten de loopgraven bekleden met houten palen en zandzakjes, planken schilderen… Zwaar werk. Zweten en ploeteren in de modder, beetje zoals toen.

Allerhande materialen werden gebruikt om het decor op te bouwen. Alles moest er zo authentiek mogelijk uitzien. Daarom droegen de leerlingen tijdens hun werk de kledij van acteurs en figuranten. Zo ogen die kleren ‘doorleefd’ voor de eigenlijke opnames.

Afspraak op één in het voorjaar.

Bekijk de repo rtage op www.fo Focus-WTV: site-vo cus-wtv.tv/v id o briek-w rmalige-suik eo/ er ordt-oo rlogsg faebied www.in vlaams evelde n.be

9

van de schoolbank naar de werkvloer GROUP ERIBEL INNOVEERT MET TECHNISCHE DEURGEHELEN EN ZOEKT INITIATIEFRIJKE WERKERS

‘Je moet de juiste mentaliteit tonen’

HOUTSPECIALISTEN KUNNEN ALLE KANTEN UIT! DAT MERKEN WE EENS TE MEER BIJ GROUP ERIBEL, FABRIKANT EN INSTALLATEUR VAN BRANDWERENDE, GELUIDSISOLERENDE EN INBRAAKVERTRAGENDE DEURGEHELEN. OP DE PRODUCTIESITE IN HOOGSTRATEN BOUWEN VIJFTIEN SCHRIJNWERKERS, CNC-BEDIENERS EN AFWERKERS MEE AAN HOOGTECHNOLOGISCHE DEUROPLOSSINGEN. ‘WIJ ZOEKEN VOORAL FLEXIBELE MENSEN.’

pantserhout?

Een normale deur heeft waarschijnlijk geen geheimen meer voor jou. Maar weet je ook hoe je een brandwerende of geluidsisolerende deur maakt? Een deur die je met alle kracht van de wereld niet open kan wrikken? Of zelfs een kogelwerende deur?

Die innovatieve oplossingen ontwikkelt Group Eribel, een bedrijvengroep van 80 medewerkers met productievestigingen in Hoogstraten en Lommel, en een montageafdeling in Relegem. De meest technische deuren en kaders worden geproduceerd in Hoogstraten. ‘Verwacht hier geen seriewerk, maar specifiek maatwerk voor kantoorgebouwen, woon- en zorgcentra, scholen en gevangenissen’, vertelt Marleen Polders, HR-manager bij Group Eribel.

10

Materialen en tekeningen ‘Alles begint bij de klant die vraagt om een deur te ontwikkelen met bepaalde eigenschappen. Op basis van het lastenboek weten wij aan welke eigenschappen het geheel moet voldoen. Ofwel maken we meteen een prijs op, ofwel ontwerpen we een nieuwe deur. Gaat de klant akkoord met de prijs en het ontwerp, dan draagt de verkoper het dossier over aan de projectleider. Die waakt erover dat de wensen van de klant zo nauwgezet mogelijk vertaald worden in de praktijk. De aankoper bestelt vervolgens alle nodige materialen. Bij speciale deuren komt ook extra tekenwerk kijken.

Pas als we alle materialen en tekeningen hebben, kunnen we de productie starten.’

Slimme body’s De productie bestaat uit vier stappen. Eerst wordt de body samengesteld. Deze vormt de basis van de deur, meestal een spaanplaat. Bij inbraakvertragende deuren wordt er pantserhout gebruikt: enorm zwaar, staalhard hout waar je bijna onmogelijk door kan dringen.

DIT ZIJN PLATEN (MEESTAL BEUK) DIE ONDER HOGE DRUK WORDEN GEPERST (ONGEVEER 80N/MM2) MET AANGEPASTE LIJM. ZO WORDT DE MECHANISCHE EIGENSCHAP ‘HARDHEID’ STERK VERHOOGD. DE PLATEN HEBBEN EEN DENSITEIT VAN 13.000 KG/M3. TER VERGELIJKING: IJZER = 8.000 KG/M3. DEZE ‘HOUTEN’ PLATEN ZIJN DUS ZWAARDER DAN METAAL.

Bij brandwerende deuren wordt bovendien een interdensstrip ingefreesd in de spaanplaat (zie detailfoto). Deze zet uit als de temperatuur stijgt en beperkt zo de toevoer van zuurstof in geval van brand.

INTERDENSSTRIP? EÉN STRIP VOLSTAAT VOOR EEN RF30-DEUR, EEN RF60-DEUR KRIJGT TWEE STRIPS. RF STAAT VOOR ‘RÉSISTANCE AU FEU’.

RF30 IS 30 MINUTEN BRANDWEREND, RF60 BIJGEVOLG 60 MINUTEN.

Persen, frezen en afwerken In de persafdeling krijgen de samengestelde body’s een eindlaag, van bijvoorbeeld laminaat. Daarna volgt het CNC-proces: overtollig laminaat wordt weggezaagd en de holtes en gaten voor de scharnieren, sloten en eventuele ramen worden uitgefreesd. Laatste stap in het productieproces: de afwerking. De deuren worden opgeschuurd en voorzien van scharnieren, sloten en glas. En dan zijn ze klaar voor montage!

Vele details Het productieproces ziet er voor elke deur in grote lijnen hetzelfde uit, maar varieert naargelang het deurtype. Marleen Polders: ‘Het maken van een brandwerende deur begint bij de body en eindigt pas bij de afwerking, met de keuze van brandwerend glas. Hetzelfde geldt voor inbraakvertragende deuren. Daarvoor gebruiken we niet alleen zeer sterk hout voor de deuropbouw, maar ook speciale sloten en scharnieren, en aangepaste montagetechnieken.’

11

VA N D E SCH O O L BANK NAAR DE WE R K V L O E R

JOKE, VERANTWOORDELIJKE SCHUIFDEUREN

Afwisseling gegarandeerd Group Eribel groeit en innoveert voortdurend.

‘We verwachten van nieuwe medewerkers dat ze daarmee om kunnen: vroeg beginnen, ’s avonds langer doorwerken indien nodig, niet jarenlang hetzelfde werkschema volgen, maar regelmatig in een andere ploeg werken met een andere jobinhoud. Wie hier solliciteert, moet de juiste mentaliteit tonen. Het is voor ons belangrijk om te weten dat iemand flexibel is en initiatief durft te nemen.’

Elke maand personeelsvergadering Siteverantwoordelijke Davy Koninckx (37) leidt het productieproces bij Group Eribel in goede banen. ‘Mijn job is erg divers: mensen aansturen, begeleiden, het werk verdelen. Bovendien overleg ik regelmatig met de montageafdeling in Relegem en met de vestiging in Lommel. Ik organiseer ook elke week een productievergadering en één keer per maand een personeelsvergadering voor al mijn medewerkers. Daar breng ik iedereen op de hoogte van waar we mee bezig zijn, welke aantallen we die maand geproduceerd hebben en wat er op de planning staat. Wie opmerkingen heeft, kan die tijdens de vergadering in de groep gooien.’

‘Er zijn zoveel mogelijkheden’ Joke (23) wist al op haar dertiende dat ze met hout wilde werken. Na haar opleiding aan het VITO in Hoogstraten kon ze meteen beginnen bij Group Eribel. En daar begon het leren opnieuw… ‘Op school krijg je de absolute basis. Alles wat ik hier nu doe, hebben ze mij moeten uitleggen. Het is ook altijd anders. Ik maak vooral speciale houten kaders en schuifdeuren. Soms werk ik met de CNC-machine, soms manueel.

Soms ben ik de hele dag bezig aan een technisch moeilijke deur, en soms kan ik tien of twintig deuren op één dag afwerken. Die afwisseling maakt het echt leuk. Aan de andere kant is het ook wel moeilijk. Je moet enorm veel verschillende zaken onthouden, allerlei soorten spelingen, kleine details, er zijn zoveel mogelijkheden. En natuurlijk maak je dan soms fouten, zeker in het begin. Maar we werken met z’n drieën samen, dus kan je altijd wel terecht bij een collega voor hulp.

Als we een foutje niet zelf ontdekken, komt een deur gegarandeerd terug van de werf, maar dat gebeurt gelukkig niet vaak.’

De job van Joke is afwisselend, maar duidelijk ook technisch veeleisend. ‘Ach, je moet willen werken en willen leren. En vooral: je moet het graag doen, zoals met alles.’

Rekenen op collega’s Davy kwam zonder diploma van de schoolbanken, maar kon zich specialiseren in een poederlakbedrijf. In 2006 begon hij bij Group Eribel. ‘Eerst als poederlakker, maar na twee jaar kreeg ik de leiding over de metaalafdeling, waar we met een vijftal personen metalen deurkaders maken. Ondertussen leid ik als siteverantwoordelijke de hele productie, dus zowel de metaal- als de houtafdeling. Ik heb geen achtergrond in hout. Daarom reken ik voor technische zaken echt op de kennis van mijn collega’s.’

Davy moet er enerzijds voor zorgen dat het rendement van de afdeling zo hoog mogelijk ligt, maar anderzijds ook de medewerkers motiveren. ‘Dat doe ik vooral door te praten. Bij grote bestellingen wordt het werk soms saai, daar kan je niet omheen.

Ik probeer dat dan te doorbreken door te laten weten welke interessante nieuwe projecten eraan komen.’

12

R

NWERKE

aak’ t watertjes m k i t a w p heel wa en fier o rk en in) heeft al , SCHRIJ

ISSEN ROEL DIL

‘Ik bwerker Roel Dilissen (33ld, van buitenschrijnwceh diploma

technis Schrijn houtwere an en in de heeft een ij m H m . o hebben v k r w z e door hrijnw ldoening c o s v kn l a e a v r n t o in a o tb eel w n wil v terieur to an ook h op zak e d ok t n o e rg k r e a v ie a l n ch en, m Eribe in houtte ij Group lijk werk b e b rd e o jo d n t n e e ij m .Z alle zijn werk niet alles hier niet oen lang ‘Je moet d . s. Maar p e a a W p h . c s te ig man rk aan uwkeur e a w n op d n n e a s h cie k zo fier g veel heel pre ben ik oo komt no r m e kort ro , s a e d a in in ch ssant. D eren. S v re o CNC-ma n te in in t n ut die t het juis eciaal ho ier boven dat maak n, met sp Je blijft h re . nu k u e a b d a r is m ie n r ntal sp evange a g a wat ik hie n ld e e e e b r reken. t doo e bijvoor en getes open te b rd n o maken w re w e n b unjd pro Die deure e deur k paalde ti en staal. hoe we d n een be n e e n k n of in ij e b k w e e u z te bo in oeten w r m dels, die e z t, ij k r lu ee om test mis ld door m boeiend Als zo’n t is zeer ijvoorbee e b , H n . n re re te e onte nen verb ders te m ieren an n r a h c s .’ de erken mee te w daaraan

SC H AVEN A AN JE KEN N IS

CNC-MACHINES: NIET MEER WEG TE DENKEN IN HOUTBEDRIJVEN. CNC STAAT VOOR COMPUTERIZED NUMERICAL CONTROL. EEN TECHNIEK WAARBIJ MEN MET BEHULP VAN EEN COMPUTER ZEER PRECIEZE HOUTBEWERKINGEN UITVOERT. HOE DAT GEBEURT, LEER JE HIER.

CNC : precisiewerk met computers Terug in de tijd NC-machines (Numerically Controlled) gingen CNC-machines voor. Deze machines hadden vaste parameters die niet gewijzigd konden worden. NC-machines werden eind jaren ’40 ontwikkeld vanuit een militaire behoefte.

De eerste CNC-systemen waren gebaseerd op NC-achtige hardware. De computer werd ingezet voor compensatieberekeningen van de gereedschappen en soms voor aanpassingen.

Jarenlang werd de ponsband aangewend als aangever van instructies, tot die vervangen werd door RS232-kabels, floppydisks en USB. Tegenwoordig verlopen de meeste van deze processen via het fabrieksnetwerk.

13

SC H AVEN A AN JE KEN N IS

Welke CNC-machines zijn er?

ER BESTAAN 3 SOORTEN CNC-MACHINES. ZE ONDERSCHEIDEN ZICH DOOR SPECIFIEKE KENMERKEN VAN DE ASSEN. Z

Z

Y

Z

Y

X

Y

X

X

3-assig

4-assig

5-assig

Het meest gekende en ook het vaakst gebruikte type in de houtsector.

Deze machine kan de gereedschaps- of freeskop laten draaien.

De meest gesofisticeerde machine op de markt.

Kenmerken

Kenmerken

Kenmerken

■■

■■

■■

Het gereedschap beweegt horizontaal in 2 richtingen over het te bewerken hout (X- en Y-as).

Om het te kunnen bewerken, moet het gereedschap in het materiaal kunnen zakken.

Hiervoor dient een 3de as: de Z-as. Vandaar dus 3-assig.

Complexe 3D-vormen frezen is met deze machine niet mogelijk.

■■

■■

Heeft de capaciteit (in tegenstelling tot de 3-assige machine) om de gereedschapskop te laten kantelen rond de X- of Y-as.

Vooral nuttig voor bewerkingen onder een hoek en aan de zijkant van het werkstuk.

assige Waarom kiezen voor een 5CNC-machine? ➼ COMPLEXE STUKKEN

n. Voorbeeld: een kken mee vervaardige Je kan er complexe stu ) kan met 3-assig el van een trapleuning wrongstuk (gekromd de ssig gebeuren. Alle worden en moet dus 5-a frezen niet afgewerkt j gelijktijdig. assen bewegen hierbi

➼ NAUWKEURIGHEID

rkstuk met 3 assen paalde delen van een we Vaak gebeurt het dat be werkstuk wordt dan één opspanbeurt. Het niet te bereiken zijn in a het opnieuw wordt bereikbare zijden waarn eerst bewerkt aan de handelen. Nadeel: overige plaatsen te be opgespannen om zo de en. Zo’n werkstuk kan righeid bij het opspann mogelijke onnauwkeu één opspanbeurt. n met 5-assig frezen in beter afgewerkt worde gebruikt worden en ook kortere frezen Bij 5-assig frezen kunn gere snelheid ure ciezer kan gebe n (ho pre l vee rk we t he oor waard van uitvoering).

P ➼ MINDER GEREEDSCHA hap nodig. Met 1 rechte frees kan je dsc ree Er is veel minder ge . onder alle hoeken frezen zowel de verstekken als

14

■■

■■ ■■

Naast de 3 assen roteert de machine ook rond 2 extra assen (rotatie-assen).

Daardoor is het mogelijk elke 3D-vorm te frezen.

Wel vrij complex om te programmeren. Vandaar de speciale software (CAM), zie verder.

SC H AVEN A AN JE KEN N IS ROTATIE-

A

Programmeren met CAM Om een 5-assige machine aan te sturen, gebruikt men meestal een programma op basis van CAM (Computer Aided Manufacturing) software. Dit houdt in dat onderdelen direct van ontwerp naar productie kunnen, zonder voorafgaande productietekeningen of zonder dat de persoon die de machine bedient het programma nog moet schrijven. Zo kan je bijvoorbeeld een kuip- of wrongstuk produceren met de CNC-machine.

SSEN? Deze asse n worden rotatie-as B en/of C A, genoemd , afhankeli van hun ri jk chting. Ee n constan de A-as d te: raait altijd rond de X de B-as d -a s, raait altijd rond de Y en de C-a -a s s draait a ltijd rond Z-as. Op e de lke 5-assig e machine is de C-as aanwezig . De 5de a is afhanke s lijk van de machine, de constr ucteur kie st dan voo rotatie ron r d de A-as of rotatie X rond de B -as

Z

Y C A

B

Soorten CNC-sturingen

Punt tot punt sturing (of positioneersturing) ■■

■■

■■

Eerst wordt het gereedschap in positie gebracht, daarna volgt de bewerking.

Er bestaat geen mogelijkheid om over verschillende assen tegelijk te bewegen.

Vooral gebruikt voor (rij)boringen.

Paraxiale sturing (of lijnsturing) ■■

■■

■■

Z

Ook bij deze sturing beweegt de machine over 1 as tegelijk.

In tegenstelling tot de punt tot punt sturing kan het gereedschap een bewerking uitvoeren tijdens het bewegen over 1 as.

De bewegingen zijn steeds evenwijdig aan 1 as van de machine.

Baansturing (of contoursturing) ■■ ■■

De meest gebruikte sturing.

Bewegingen over verschillende assen tegelijk zijn mogelijk (simultaan), ook tijdens het bewerken.

Types

Y

C

Er zijn verschillende types baansturingen. Afhankelijk van het aantal assen die simultaan kunnen bewegen, spreekt men van: ■■ 2 D baansturing: gelijktijdige interpolatie van de X- en Y-as ■■

B

■■

A

■■

X

■■

2 ½ D baansturing: gelijktijdige interpolatie van de X-, Y- en Z-as 2 ½ D baansturing + C-as: gelijktijdige interpolatie van X-, Y- en Z-as én rotatie van haaks gereedschap rond de C-as 2 ½ D baan sturing + B-as (tilting): gelijktijdige interpolatie van X-, Y- en Z-as én beperkte rotatie rond de B-as 3 D baansturing: gelijktijdige interpolatie van X-, Y-, Z-, A- of B- en C-as.

15

SC H AVEN A AN JE KEN N IS

Hoe CNC-machines programmeren?

Er bestaan 2 technieken om CNC-machines te programmeren.

1) ISO-sturing

➽➽Je kan programmeren met de (standaard) ISO-codes:

de gekende G- en M-codes. Niet zo gebruiksvriendelijk want het kan maanden duren eer je alle G- en M-codes kent. ➽➽G-codes worden gebruikt als voorbereidende commando’s en als verplaatsingscodes. De commando’s hangen af van het nummer na de G. Zo staat de G00code voor ijlgang: de machine draait dan op veilige hoogte op de hoogste snelheid zonder een bewerking uit te voeren. G01 is de meest gebruikte instructie: dit is een lineaire verplaatsing naar een bepaald punt.

Het G03-commando maakt een cirkel in 1 beweging. ➽➽De M-codes zijn aanvullende machinefuncties. Met de M-codes kan je bepaalde onderdelen van een CNC-machine aan- of uitzetten. De M30-code bijvoorbeeld zet de machine stop.

2) Dialoogsturing

➽➽De programmeur dialogeert als het ware met de

machine. Zo worden bijvoorbeeld bochten niet meer ingevoerd als een G-code maar als een commando ‘bocht’, met een straal en een begin- en middelpunt. ➽➽Makkelijker omdat dit logischer is voor de gebruiker.

Na enkele dagen oefenen (onder begeleiding) en met wat gezond verstand kan je al aan de slag met een dialoogsturing. Veel gebruiksvriendelijker dus.

16

B ED RI JF I N DE KIJKER

DE JOB N E V E L N J I M N A V STEL: JE HEBT EEN DIPLOMA HOUTBEWERKING EN JE ZOEKT EEN JOB. BOVENDIEN HEB JE EEN PASSIE VOOR MOTORCROSS. IN DE HOUTHANDEL WAAR JE TIJDELIJK WERKT, ZIE JE PLOTS SEPPO ECKERT BINNENWANDELEN, DE MAN VAN SEC-CONSTRUCTION, ÉÉN VAN DE BEKENDSTE BEDRIJVEN IN DE CROSS. HET IS DE KANS VAN JE LEVEN. EN EVEN LATER HEB JE DE JOB VAN JE LEVEN!

17

B ED RI JF I N DE KIJKER

Het overkwam Tom Steensels uit Neerpelt, oud-leerling van WICO Campus TIO in Overpelt en de crossschool in Lommel (Provil).

‘Sec-Construction is een begrip in de motorcross. Ik kende het bedrijf al langer en ik had zelfs al verschillende keren gebeld om te vragen of ze niemand nodig hadden. Door die babbel mocht ik langskomen. En intussen werk ik hier twee jaar.’

Er werkt nog meer jong volk in het bedrijf.

Suvi is de dochter van Seppo (en intussen ook de vriendin van Tom J). ‘Mijn vader komt uit Finland. Hij trok met zijn motor door heel Europa voor wedstrijden. Daarna begon hij dit bedrijf, eerst in Finland, later in België. Vandaag werken we hier met acht mensen. Wat wij doen is het opbouwen en inrichten van motorhomes, campers en trailers, waarbij Sec staat voor service, efficiency en comfort.’

Tom: ‘Onze klanten zijn vaak mensen die een standaard camper of mobilhome gehad hebben, maar nu op zoek zijn naar meer efficiëntie of comfort. Een groter bed, een grotere koelkast, een watertoilet, een boiler voor een warme douche... Wij zoeken uit hoe we dat kunnen oplossen, alles is dus maatwerk! Een groot deel van onze klanten zijn sportmensen. Jonge motorcrossers of wielrenners die regelmatig voor enkele dagen naar wedstrijden trekken en een camper willen waarin ze al hun materiaal kunnen stapelen en kunnen slapen, eten en leven.’

18

Suvi: ‘Onze grootste klanten zijn echter de fabrieksteams in de motorsport. Voor hen maken we enorme trailers met alles erop en eraan: bedden, badkamer, opslagruimte, werktafels, garage voor de machines… Een andere sector waarin we sterk staan is de paardensport. Een grote paardenvrachtwagen kan plaats bieden aan zeven paarden plus een woning met slaapplaatsen voor vier tot zes personen. Ook met de politie te paard hebben we een langdurige samenwerking. Jaarlijks bouwen we voor hen een aantal paardenvrachtwagens.’

Tom: ‘Soms verbouwen we een camper.

Maar evengoed vertrekken we van een kaal chassis. Als erkend constructeur mogen wij dat zelfs inkorten of verlengen. Daarop bouwen we dan de ganse constructie. In eerste instantie komt daar veel metaalwerk bij kijken. Pas in de laatste fase, bij de inrichting, komt het houtwerk. Om het gewicht te beperken, werken we veel met gelamineerde populierenplaten. Alle kasten en schuiven hebben drukknoppen, zodat er onderweg niets kan uitvallen.’

Suvi: ‘Ik heb een marketingopleiding gevolgd, maar ik ben net als mijn broer het bedrijf ingerold. Ik teken plannen, doe kantoorwerk en heb ook geleerd om meubels te stofferen en gordijnen te maken. De ene dag zit ik in het bureau, de andere dag in de werkhal.’

Tom: ‘Die afwisseling is inderdaad de max aan het werk hier. Houtwerk is maar een klein stukje van ons werk. Dus heb ik ook geleerd om te slijpen en te lassen, of om een waterleiding of een gasleiding te trekken. Zo’n chassis zien groeien van niets tot een trailer, dat geeft eer aan je werk.’

Suvi: ‘Alles doen we hier in Lommel: plannen, design, opbouw, inrichting en afwerking. Alleen spuiten gebeurt elders omdat we geen spuitcabine hebben. Zo’n totaalconcept is uniek. Echt Fins-Belgisch handwerk!’

WAT ZIT ER ZOAL IN EEN TRAILER VAN EEN MOTORCROSS RACETEAM? INTERIEUR: 6 vaste bedden Centrale verwarming (eigen radiator s op diesel) en airconditioning ■■ The rmo-glasvensters op maat gemaakt ■■ 2 badkamers met douche/vacuümt oilet ■■ Een ruime keuken met koelkast 250 l, keramische kookplaat 230 V en microgolfoven ■■ Glan zende luxemeubelen ■■ Des igntafel met barstoelen ■■ Aud iokast voor tv en computer, satelliet antenne EXTERIEUR: ■■ 2 gesloten tenten 13,5 m x 6 m ■■ Grot e werkplaats volledig ingericht met kasten ■■ Wer ktafels, wasplaats ■■ Twe ede verdieping opslagplaats ■■ Apa rte garage voor moto’s ■■

■■

‘STEFAN EVERTS EN JOËL SMETS DIE HIER ZOMAAR BINNENLOPEN WANNEER JE AAN DE TRAILERS VAN HUN TEAMS WERKT, DAAR KAN JE ALS HOBBYCROSSER ALLEEN MAAR VAN DROMEN.’ TOM

19

U I T H ET J U I S TE HO UT GES N EDE N

18 STANDEN OP BATIBOUW

(EN ALLEMAAL OP TIJD KLAAR!) STARTEN IN DE SCHRIJNWERKERIJ EN DAN DOORGROEIEN TOT STANDENBOUWER, HET OVERKWAM JONAS DHONT BIJ CREAPLAN. ‘VOOR WIE EEN BEETJE AVONTUURLIJK AANGELEGD IS EN ZIN HEEFT OM EEN PAAR JAAR ZOT TE DOEN, IS HET EEN DROOMJOB.’

Hoe ben je in deze job gerold?

Jonas: ‘Eigenlijk via mijn schoonvader.

Ik had pas mijn diploma houtbewerking behaald aan het VTI in Deinze, toen hij me aanraadde om bij Creaplan langs te gaan.

“Hard werken en veel reizen, dat is zeker iets voor jou”, zei hij. Ik ben langsgegaan en na een vakantiejob van een maand kreeg ik een vast contract. Acht jaar later zit ik hier nog altijd, en met volle goesting!’

WAT DOET EEN

Dat is wat ze noemen een carrière PRODUCTIEOPERATOR IN DE met een vliegende start!

HOUTSECTOR HÉÉL Jonas : ‘Nochtans ben EIGENLIJK? ik hier niet begonnen metVEEL, het ideeZO lang te blijven.

Ik had schrik LEREN WE BIJ BREMS dat ikIN alleen maar klusjes zou ONZE moHALEN. kleine ‘WE KAUWEN gen doen (lacht). Maar het tegendeel was MENSEN NIKS voor VOOR, ZE KRIJGEN waar: het houtwerk de standen klaarmaken, meubilair op maat maken, het ging DE VERANTWOORDELIJKHEID heel snel… IkOM hebZELF nog deMEE tijd meegemaakt TE WAKEN dat we in onze schrijnwerkerij alleen een OVER DE hadden.

KWALITEIT EN OM paneelzaagmachine De CNC’s, de verticale zaagmachines, ik heb ze allemaal DE WERKMETHODES TE zien komen.’

VERBETEREN. EN UITERAARD VERWACHTEN WE DAT ZEin HUN Je job is dus enorm geëvolueerd die acht jaar?

MACHINE(STRAAT) GRONDIG Jonas: ‘Zeker.

Nu werken meestal met KENNEN EN we ZELF KUNNEN systeembouw. De basis bestaat uit alumiONDERHOUDEN.’ nium kaders van Aluvision, het zusterbedrijf van Creaplan. Daarop bevestigen we Dibond®- of mdf-panelen die door onze

20

schilders voor elke klant opnieuw geschilderd worden. Zo’n systeem heeft grote voordelen: het is licht, sterk én herbruikbaar. Recuperatie van materialen en ecologisch denken, dat is iets waar het bedrijf echt op hamert.’ (ter info: Dibond® is een wereldwijde merknaam voor lichte, aluminium sandwichplaten, die vaak gebruikt worden voor standenbouw, winkelinrichting, reclameborden… )

En gelukkig staan er in een beursstand behalve wanden ook veel meubels.

Jonas: ‘Tafels, stoelen, zitbanken, togen, onthaalbalies… Met mijn passie voor hout kan ik me hier helemaal uitleven. Soms gebruiken we massief hout, maar meestal zachte houtsoorten die licht zijn en gerecupereerd kunnen worden.’

Jij combineert hier beide, maar wat is het verschil tussen een schrijnwerker en een standenbouwer?

Jonas: ‘Een schrijnwerker blijft in het atelier om alles klaar te maken, een standenbouwer trekt naar beurzen om daar op en af te bouwen. De eerste is een pure houtbewerker, de tweede is meer een allrounder, een manusje-van-alles. Een elektriciteits- of een internetkabel trekken, een

Creaplan

WAT? Een snelgroeiend bedrijf uit voor Nazareth, actief in standenbouw . nten eme even en beurzen erpers, WIE? 45 mensen, onder wie ontw rs erke ijnw magazijniers, schilders, schr en standenbouwers. twee WOW! Ann Vancoillie, een van de ing ontv , plan zaakvoerders van Crea afgelopen maart de Womed Award, jke een prestigieuze prijs voor vrouweli ondernemers.

waterleiding leggen en een tapinstallatie aansluiten, een gyproc wand zetten of een vloer leggen, ik heb het allemaal geleerd.

Eerst drie keer kijken en de vierde keer zelf doen, zo simpel gaat dat… Alleen de complexe scherm- en projectiesystemen laten we aan de specialisten.’

Variatie troef dus in je job?

Jonas: ‘Ik zou geen twee weken hetzelfde willen doen, dan word ik zot. Voor mij is dit een droomjob. Maar vergis je niet: het is heel hard werken. Zeker wanneer je ook veel beurzen in het buitenland doet. Maar je krijgt er veel voor terug. Als de sfeer goed is in het team, is het de max om samen op te trekken. En als het beursseizoen tegen de zomer op zijn einde loopt, heb ik een lange vakantie. Het werk vraagt veel flexibiliteit, maar van Creaplan krijgen we veel flexibiliteit terug.’

Opgelet!

Grote bedrijven maken een on zoals Creaplan der sen ‘schrijnwer scheid tuske atelier werken rs’ die in het en ‘standenbou wers’ die de b aa kleinere bedri n op gaan. In jven omvat de jo van ‘standenb ouwer’ zowel b het maken als het plaatsen van d e standen.

Zie je soms iets van de steden die je bezoekt?

Jonas: ‘Soms niet, soms wel. Bij korte beurzen gebeurt het dat we ter plaatse blijven. Zo zaten we onlangs in Madrid met vier dagen tussen op- en afbouw. Dan is het goedkoper om daar te blijven. En kan het best gezellig worden… ’

‘STANDENBOUW VRAAGT VEEL FLEXIBILITEIT, MAAR VAN CREAPLAN KRIJGEN WE VEEL FLEXIBILITEIT TERUG.’ JONAS

Op de brochure van Creaplan staat een uitspraak van Michael Jordan, de basketter: ‘Talent wins games, teamwork wins championships.’

Akkoord?

Jonas: ‘Helemaal. Standenbouw is teamwerk. Alles begint bij de ontwerpers, dat moet goed zitten. En de planners moeten hun job kennen. Zij moeten de juiste mensen samenzetten in een team. Op Batibouw moesten we ooit 18 standen opbouwen. En die waren allemaal ruim op tijd klaar! In het buitenland zit je 24 uur op elkaars lip, dan moet je weten wat je aan elkaar hebt. Maar bij Creaplan zit dat allemaal goed. En dan is het een droomjob!’

21

AAN D E S L A G

U I T H ET J U I S TE HO UT GES N EDE N

1

Bedrijfsgegevens

2

Periode waarop de loonberekening slaat (meestal een maand)

3

Identificatiegegevens werknemer

4

Gegevens voor de berekening van het loon: ■■

■■

ke

d i e h k j i l n o lent + perso

Joke Moerker

Ta

met LEN menwerking en we de sa G MET SCHO nd eIN vi K ng m jo ER ro W en aa EN nn D M ages. Zo ku k gegroeid.

OVER DE SA ers.’ le jaren flin eurzen en st em ke bb kn jo en er a op w vi e is ld ig ee ekomst ‘Ons bedrijf jker. Bijvoorb schien wel to ds belangri nden wij mis vi en scholen stee en nn ijf leren ke ren ons bedr TEN n job als NGE KRACH dig. Voor ee VEN VAN JO opleiding no ER de basisut W en ho N A n ill A ch ee k ET rs OVER H n vanuit ve b je natuurlij ie he oe j gr ri zijn en in je ke rd n er ee ka ijnw oet gemotiv vast. Daarin m r Je ‘Voor de schr de . in id r dat m he t testen, maa wer ligt da persoonlijk we moeilijk standenbou ngrijk is de la en be nn el ku he at r D Maa en zin. opleidingen. heeft het ge ssen, anders en.’ kk re sp ge a een team pa vi t te zoeken ui e w en er prob ring bouw je erva PLAN langrijk. Zo EA be arbuiCR el da IJ he s B lf jn N ze zi TE Europa en loopperiode el OVER STAR in he en in ntrn en ra te nd ve beurssta opleiding in rmijn zelf bouwen van ‘Een goede ien om op te op oe en gr n je te n et ka aarz manier op met het kl en. Op deze en en dan do ten. Eerst zi .’ en id op te nem woordelijkhe Stanerkers zelf.

F onze medew HET BEDRIJ n ck.

IN va ru s ht EN tie G ac es IN re D or alle sugg w of hef- en OVER OPLEI vo ou en nb steld op de e ge an w en st en staan n, zoals we die op trainingen aa ‘Om te beginn ans, hebben t en Fr ob ur -j us bu he rs -t de cu on in n we r niet altijd gen naar ee de oe ei vr daard bieden tl rs ec oj pe pr ze ontwer .’ nland is de Maar toen on ls te praten n in het buite ans of Enge . Op beurze Fr en e dj re on de ie m voor om een s handig zijn kan het som

■■

■■

Paritair Comité 126: dat is de sector ‘Hout en Stoffering’, de sector waar je werkt dus.

Barema: per sector gelden loonafspraken tussen werkgevers en vakbonden. Die zijn vastgelegd in collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s). De barema’s in een cao vormen dan de minimumlonen.

Basisloon: dit is het loon gekoppeld aan het barema waaronder je valt.

Tewerkstellingsbreuk: het aantal uren dat je per week werkt.

5

Loonberekening

6

Brutoloon:

7

Werkbonus:

8

RSZ (Rijksdienst voor Sociale Zekerheid)

De basis voor de berekening is het totale brutoloon: de som van alle loonelementen vóór sociale en fiscale inhoudingen. De loonbrief somt alle onderdelen van het brutoloon op: loon voor normale prestaties, loon voor betaalde afwezigheden (vakantie, feestdagen, inhaalrustdagen, ziekte, arbeidsongeval… ). Eventueel ook: toeslagen voor overuren, voordelen in natura, premies of bonussen, commissieloon, verbrekingsvergoeding bij ontslag…

De loonbrief vermeldt voor bepaalde werknemers een ‘werkbonus’. Dat betekent dat ze minder socialezekerheidsbijdragen betalen en in principe netto meer overhouden.

Op het totale brutoloon wordt een werknemersbijdrage van 13,07% voor de sociale zekerheid ingehouden.

Voor arbeiders moet de RSZ-bijdrage berekend worden op basis van het brutoloon aan 108%.

22

Joke Moerkerke is bij Creaplan verantwoordelijk voor de aanwerving en begeleiding van nieuwe werknemers

Bruto/netto? RSZ? Voorheffing?

De loonbrief uitgelegd ELKE WERKNEMER KRIJGT MAANDELIJKS EEN LOONSTROOK OF LOONBRIEF. EEN HELE BOTERHAM, AL DIE CODES EN BEGRIPPEN. WE LICHTEN ZE EVEN VOOR JE TOE.

1

INTERHOUT NV HOUTLAAN 1 8650 HOUTHULST

3

Naam: Jan Peeters Adres: Kastanjelaan 4, 8650 Houthulst Geslacht: man Nationaliteit: Belg 3 Rijksregisternummer: 73.05.23-456.1 Fiscale situatie: ongehuwd Kinderen ten laste: / Anderen ten laste: /

4

In dienst: 1/10/2012 Paritair Comité: 126 Barema/klasse: III Tewerkstellingsbreukl 40/40

5

Omschrijving Basisloon Code 002 gepresteerde dagen en uren Code 006 feestdag

LOONBRIEF

2

loonperiode: 01/05/2013-31/05/2013

Dagen

21 2

uren

bedrag

168 16

2047,08 194,96 2242,040 2421,403

Totaal onderworpen aan RSZ

7

Werkbonus

8

RSZ-afhouding

9

Totaal belastbaar bedrag

10

Bedrijfsvoorheffing

11

Netto

12

1,09) Maaltijdcheques werknemersdeel (€

13

Te betalen

Maalti

15

Algemene informatie RSZ-nummer: 012-3456789-10 1458 Arbeidsongevallenverzekering: 10/123

16

Overzicht wettelijke vakantiedagen Op te nemen: 20 Overzicht inhaalrust Op te nemen: 16

10

Bedrijfsvoorheffing

11

Nettoloon

Het brutoloon verminderd met de RSZbijdrage.

Op het totaal belastbare loon wordt bedrijfsvoorheffing ingehouden (een voorafgaande heffing). Die hangt af van variabelen als hoogte van het loon, burgerlijke staat van de werknemer, gezinssituatie…

Bedrag dat overblijft na aftrek van de RSZ-bijdrage en de bedrijfsvoorheffing.

Twee personen met hetzelfde brutoloon kunnen een ander nettoloon hebben. Heeft te maken met verschillende elementen: kinderen ten laste, burgerlijke staat, onkostenvergoeding(en)…

Opletten dus met het vergelijken van lonen.

12

Maaltijdcheques

13

Te betalen

14

Het deel dat de werkgever betaalt voor de maaltijdcheques.

15

Algemene info over kinderbijslagfonds, verzekeringen…

16

Overzicht vakantiedagen en inhaalrust

Per ontvangen maaltijdcheque draag je zelf € 1,09 bij. Maaltijdcheques zijn vrij van RSZ en belastingen.

+30,080 -316,477 1955,643 -487,490 1468,153 -22,89 1445,263

jdcheques werkgeversdeel (€ 5,9): 124,11

14

Totaal belastbaar bedrag

Statuut: arbeider Functie: Machinaal houtbewerker Basisloon: 12,1850

Totaal bruto

6

9

(eindelijk :p) Het bedrag dat je effectief krijgt.

Kinderbijslagfonds: 10: S/123456 reeds genomen: 5

saldo: 15

reeds genomen: 3

saldo: 13

En hoeveel kost ik de werkgever? € 3739,8569 = 2,8 keer je nettoloon

23

ECO-LOGISCH

OPWARMING VAN DE AARDE, RATIONEEL ENERGIEGEBRUIK, DUURZAME ONTWIKKELING… JE HOORT HET VOORTDUREND. WE ZULLEN ER MET ZIJN ALLEN IETS AAN MOETEN DOEN. HOUTBOUW IS EEN PRIMA ALTERNATIEF.

DE TOEKOMST IS AAN HOUTBOUW CO2

Hout heeft onmiskenbare troeven in vergelijking met andere bouwmaterialen. Door het vervangen van klassieke bouwmaterialen zoals beton of baksteen kan tot 1 ton CO2 per kubieke meter worden bespaard. Tel hier de CO2 bij die hout opslaat en je komt al snel aan een besparing van 2 ton CO2 per kubieke meter hout.

Reken maar uit. Het Fairmule House in Londen, met 5 verdiepingen het grootste massief houten gebouw van het Verenigd Koninkrijk, leverde met 360 m³ hout een vermindering op van meer dan 700 ton CO2.

Nieuw: CLT De meest gekende methodes van houtbouw zijn houtskeletbouw en houtstapelbouw. Houtskeletbouw kenmerkt zich door verticale stijlen die de structuur van de wand dragen.

Bij houtstapelbouw worden houten balken horizontaal op elkaar gestapeld.

Vrij nieuw is het bouwen met kruislings gelamelleerd massief hout, beter bekend als Cross Laminated Timber (CLT). Denk even aan een multiplexplaat waarbij men verschillende lagen fineer met steeds wisselende draadrichting op elkaar lijmt. Dat resulteert in een zeer sterk en stabiel product.

24

Zo ook bij CLT waar massieve balken van 20 tot 50 mm dikte in 3 tot 7 lagen kruiselings worden verlijmd (of genageld). Op deze manier kom je tot platen van liefst 3 meter op 16 meter. Je kan je wel voorstellen dat je met dergelijke platen snel een huis ineenzet. Meteen één van de troeven van bouwen met CLT.

Vormvast, sterk en licht CLT wordt tot nu toe vooral toegepast voor het bouwen van zeer hoge gebouwen met veel verdiepingen. Hier komen de voordelen zoals vormvastheid, sterkte en laag gewicht helemaal tot hun recht.

Met hoog bedoelen we ook echt hoog. In Australië werd vorig jaar een gebouw neergepoot van 10 verdiepingen. En met snel bedoelen we ook echt snel. 4 maand om de CLT-structuur van dit gebouw te plaatsen en 9 maand om het hele gebouw af te werken. Dichter bij huis: het Bridport House in Londen, 12 weken voor 8 verdiepingen aub.

R E W O T R E B M TI

ECOLOGISCH VERNUFT

Een ander moo i voorbeeld: de Timber Tower (www.timbertow in Hannover er.de). Deze win dmolen van 10 summum qua 0 meter hoog is ecologie. Hij pr het oduceert groene zaam opgebouw energie én is du d met CLT. Een ur stalen windmol optrekken is te en van deze ho chnisch onmog og te el ijk. Bovendien uitstoten en en zou hij veel mee ergie verbruiken r CO2 dan op te brenge dan baten dus. n. Meer kosten Probleem ook: he t transport. De windmolens is hoogte van dit beperkt omdat type de stalen onde te transportere rdelen te groot n (ze kunnen bi zijn om jvoorbeeld niet onder bruggen door).

De Timber Tow er bestaat volle di g uit hout. De CL plaatse in elka T-panelen zijn ar gezet. Het tr ter ansport kan hier gewone vracht door gebeuren wagens. met Nog een voorde el: een houten windturbine ka essant voor offn niet roesten – shore windmol interen s. Naast de ener een houten tore giebesparing sl n ook CO op. Ee aat n houten windtur 2 hoog bespaart bine van 100 m 300 ton plaatsta eter al en slaat 400 ton CO op.

2

Enkele cijfers:

Benieu wd naa r de op van dit bouw huzare nstukje naar on ? Surf ze Face book www.fa cebook pagina! .c H

segmenten van ➽➽De toren bestaat uit 6 15 meter hoogte. d uit 54 CLT➽➽De wand is opgebouw elementen van 300 mm dikte. g van vorm; ➽➽De toren is achthoeki an diameter onderaan 7 meter, bovena 2,9 meter. eert in zijn eentje ➽➽De windmolen produc eveer 1,5 megawatt, voldoende om ong rzien.

1000 gezinnen van stroom te voo

o outVas thoude m/ nMag

Op You Tube k an je d produc e tie van de Tim Tower b er bewon www.y outube deren: .com/u ser/ tower

Timber

25

OP L EI DI NG I N DE KIJKER

WAT NA HET SECUNDAIR?

Biljartwoordenboek

E Z U E K A M I R P N E E : T U O H R A A R LE

Je houdt van hout en lesgeven zit in je bloed? Dan is leerkracht in het secundair onderwijs vast iets voor jou. De Artesis Plantijn Hogeschool in Antwerpen biedt de passende richting aan: ‘professionele bachelor secundair onderwijs, technische vakken’. Je kiest daarbij voor een combinatie van 2 vakken die je dan later onderwijst.

De meest gekozen combinaties met hout zijn ‘Hout-Bouw’ en ‘Hout-Techniek’. Op de website vind je alle opties.

Voor wie?

➽➽Iedereen die een secundair diploma op zak heeft. Een vooropleiding in een vak is handig, maar niet echt noodzakelijk.

Waarom?

➽➽Omdat je technisch aangelegd bent en interesse ■■

■■ ■■ ■■

hebt in de houtsector je graag kennis doorgeeft aan jongeren je mee wil helpen aan hun ontwikkeling er een tekort is aan goede leerkrachten.

Wat?

➽➽De leerstof start vanaf de basis, weliswaar sneller en met meer diepgang dan in het secundair onderwijs. Een greep: materialenkennis (biologische studie, houtsoorten, aantasting en bescherming, ecologie), technisch tekenen, constructieleer (binnen- en buitendeuren, ramen, trappen), gereedschapsleer (handmatig en elektrisch)… ➽➽Aan de hand van werf- en bedrijfsbezoeken ervaar je hoe het er op de werkvloer aan toe gaat. De praktijk maakt dat je basishandelingen zoals zagen, schaven, boren, frezen, schuren… goed onder de knie krijgt. ➽➽Je leert de stof begrijpelijk door te geven aan leerlingen. Als leerkracht moet je je uiteraard kunnen inleven in hun leefwereld. Leraar zijn is dus veel meer dan enkel het overbrengen van vakinhouden. ➽➽Al in het eerste jaar ga je de klas in.

Die stageperiodes worden elk jaar langer en intensiever tot je aan het einde van je opleiding 8 volle weken voor de klas staat.

En daarna?

➽➽Met dit diploma kan je meteen lesge-

ven. Doorgaans begin je in de eerste jaren van het secundair onderwijs.

Eventueel kan je er nog een vervolgopleiding bij doen om in het buitengewoon onderwijs aan de slag te gaan.

Extra’s

➽➽Tijdens de opleiding kan je ook de

getuigschriften ‘VCA voor leidinggevenden’ en ‘EHBO’ behalen.

Meer

info: Art Hogesc esis Plantijn hool An www.a twerpe p.be/o n: train nde r leiding wijs-enen onderw /secundairijs

ing/op

Hoe lang?

➽➽Een normaal traject duurt 3 jaar. Je

kan ook voor een persoonlijk traject kiezen waarbij je je studies over een langere periode spreidt.

26

Onderwij

skiezer

www.o nde hoger_ rwijskiezer.b e/hoge detail.p r/ hp?rich ting=18 0

HO(U)T SHOT HET KOMT UIT n-Afrika ■■ Midde Afrika tes W ■■

HET IS t paarsbruin koraalrood to (kernhout) crèmekleurig (spinthout) HET HEEFT

HET IS

kg/m³ ongeveer 750 ke massa van ie m lu vo e ld midde ■■ een ge e groeiringen idelijk zichtbar du d ad tij al et ni ■■ vormt weinig) soms kruisdra orkomen (ver fijne nerf met vo ig te at n m re n eu ee ■ ch ■ om droogs chtig drogen, ■■ voorzi 121 N/mm² n N (Janka) igsterkte va ■■ een bu heid van 6860 rd ha n ee g in ngsricht ■■ in de la lasse I urzaamheidsk kernhout: du I : >25 jaar II : 15-25 jaar r III : 10-15 jaa IV : 5-10 jaar V : < 5 jaar

urzaam)

lasse V (niet du

amheidsk spint: duurza

ntrecht en op stam, geka de planken ag za ge op bool 80 mm 40, 52, 65 en DIKTE: 26, 0 tot 230 mm BREEDTE: 8 m) duim) n 80 en 105 m mm pgaand per 1 (o

bij breedtes va m, 205 x 205 cm m 0 60 18 af x 0 an (v 18 , er m ng m la 5 15 en x cm van 155 LENGTE: 185 baar in balken Soms verkrijg en st

lij ■■ jnwerk ri ch ren ns oe ite vl ■ bu ■ ■ ■ en… ) (ramen, deur HET WORDT OR ■■ fineer ekleding sculpturen GEBRUIKT VO ■■ gevelb ■■ houten n le be eu erk ■■ tuinm ■■ draaiw n se nstrumenten ki as ie rr ■■ te ■■ muz k s… ) er w ijn schr (orgels, piano’ ■■ binnen n le ■■ meube al bewerken el en machina ■■ manue AT HET LA ZICH GOED

HET WORDT AANGEVOERD

■■

VATEN ■■ semiringporig of verspreidporig gerangschikt ■■ vatdiameter 100 µm ■■ minder dan 5/mm² ■■ rode gom als inhoudstof STRALEN ■■ langer dan 0,5 mm ■■ tot 25 µm breed ■■ 11-17/mm ■■ etagebouw

PARENCHYM paratracheaal, aliform, confluent en unilateraal samenvloeiend tot tangentiale banden apotracheaal parenchym in tangentiale banden en marginaal parenchym

k oe

P

d a

d van dit htergron ;) ... de ac merkt? e al opge in z a g a m

27

e e m e o D en win CLT?

t a a t s r Waarvoo

erden er ummer w

it n ren van d l exempla e e v e o H : svraag anderen?

Schifting len in Vla o h c s e ir secunda

verstuurd

naar

‘Like’ onze Facebookpagina en stuur ons voor 1/1/2014 een privébericht met jouw antwoorden.

De winnaars ontvangen een leuk cadeau, dus nu als de bliksem naar www.facebook.com/ houtvasthoudenmag.

Het antwoord en de winnaars vind je hier in het volgende nummer.

Vielen vorige

keer in de prijz

Kristof van Ho of Olivier Jansse n Yari Gielen Michiel Goosse ns Robin Verdonck

Anthony Neym an Jochem Thoelen

Thomas Coen e Hannes Roose Thierry Rogiers

Simon Van Ho udt Cedric Callewa ert Brecht Bourgo is

en:

TI Sint-Paulus Mol TSM Mechelen VTI Sint-Lucas Oudenaarde PTI Eeklo Heynsdake Ro nse VTI Brugge TI Don Bosco Helchteren VTI Poperinge Haverlo Brugge Edugo Oostakk er Scheppersinsti tuut Herentals PTI Zottegem VTI Ieper

Proficiat en be dankt voor jullie deelname.

Jullie vonden het gende vraag. Ho correcte antwoord op volev de hoofdstad va eel biljarttafels staan er in n Korea?

Antwoord: 240.0 00!

➼ www.faceboo

k.com/ oudenMag

HoutVasth