EEN PASSIE VOOR ALLES WAT OP WIELEN RIJDT? DAN IS DIT JOUW MAGAZINE!
TURBO START
Voorjaar
2013
Autodesign Van Meulebeke naar Turijn: Lowie Vermeersch
TECHNIEK TANKEN Carrosserie: SMART zoveel meer dan een ART
Kronos De magie Porsche
NATHALIE Over techniek, make-up en macho’s
TURBO START
TurboStart: jouw gids naar een toekomst op wielen! Gefascineerd door alles wat op wielen rijdt? De autosec-
TurboStart is er voor alle jongeren in het auto-onderwijs.
tor helpt je graag een handje om je passie waar te maken.
Of je nu deeltijds onderwijs volgt, technisch of beroeps-
Daarom krijg jij het gratis magazine TurboStart. Propvol
onderwijs: dit magazine toont jou welke boeiende toe-
reportages over cracks in het autovak, boeiende jobs en
komstmogelijkheden de autosector biedt. Je krijgt
opleidingsmogelijkheden in de autosector, en knappe
TurboStart via je leerkracht. (Alle leerkrachten in het
artikels over autotechniek.
auto-onderwijs konden bij het begin van het schooljaar gratis exemplaren van TurboStart bestellen voor al hun leerlingen).
Inhoud: 04-07
08-11
13-16
17-19
Over techniek, make-up en macho’s: Nathalie
Lowie Vermeersch, autodesigner
Techniek tanken
Leerjongen/-meisje bij Kronos: de magie van Porsche
Ze bestaat, het meisje dat een autotechnische richting volgt…
SMART: de slimste technieken van de koetsStijl, ontwerp, vorm, ergonomie, aerodynamica… werkhersteller Portret van Lowie Vermeersch
TurboStart te gast bij het Porschecentrum Kronos in Gembloux
Voorjaar 2013
Colofon TurboStart is een uitgave van EDUCAM.
EDUCAM J. Bordetlaan 164 1140 BRUSSEL tel. 02 778 63 30 fax 02 779 11 32 info@turbostart.be Verantwoordelijke uitgever: Luc De Moor, EDUCAM Concept en realisatie: Link Inc (www.linkinc.be) Redactie: Link Inc Lay-out: Anderz (info@anderz.be) Fotografie: Joke Van Mieghem, Jean-Pierre Ruelle, Sven Van Baarle, Yel Ratajczak Illustraties: Anne Manteleers Info en reacties: info@turbostart.be
20-21
22-23
24-26
27
Carrosserie? Boeiender dan je denkt
Fotoreportage
Ik demonteer, jij bewerkt voor, hij last‌
Raw Striker
Reportage bij carrosseriebedrijf CARE dat een doordacht personeelsbeleid voert
Carrossiers: meesters in precisiewerk
Stagiairs aan het woord bij AZ Partners
Jonathan en Bruno leggen de laatste hand aan hun eindwerk
03
TURBO START
Over techniek, make-up en macho’s: Nathalie H
et ene moment staat ze koket te wezen in haar bruine laarsjes,
Vanwaar die interesse, Nathalie?
het volgende moment draait ze met speels gemak bougies in de
Als klein meisje had ik al interesse voor auto’s. Ik wou toen al automonteur worden. Ik vind auto’s, ja, hoe moet ik dat zeggen, chic. Uiteraard kijk ik graag naar Top Gear.
motor. Welkom in de wereld van Nathalie. ‘Ik kan best een poppetje zijn, hoor.’
Meisjes en techniek. Het blijft een moeilijk verhaal. Meisjes en auto’s, nog moeilijker. Waarom eigenlijk? Is er iemand die TurboStart te woord kan staan? Waar zit dat meisje dat
gefascineerd is door techniek en een autotechnische richting volgt? In Limburg vinden we haar, enig exemplaar tussen jongenszweet, in het 7de jaar Auto.
Automonteur… (lacht) Ja, ik ben Nederlandse. Ik woon net over de grens. Op deze school zitten veel Nederlanders. Het is hier gewoon beter dan in Nederland. Je krijgt betere begeleiding.
‘Het is een interessant en uitdagend beroep’ De hamvraag: waarom zijn er zo weinig meisjes? (resoluut) De ouders. De ouders zijn bang dat hun dochter in een mannenwereld gaat terechtkomen. Angst, dat is het eigenlijk. En daarom raden ze hun dochter af zo’n richting te volgen.
En wat is jouw ervaring tussen de jongens? Alleen maar positief. Ik word bijna als een prinsesje behandeld. Nee, het is absoluut geen probleem om met jongens te werken. Dat ervaar ik trouwens ook als ik mijn stages doe in garagebedrijven.
Wat vind je het belangrijkste aan een wagen? Techniek? Motor? Design? Het design zie je natuurlijk meteen. Dat de wagen comfortabel is. En een stevig chassis kan ik ook wel appreciëren.
Voorjaar 2013
Roy
Bob
Nathalie
Wat vind je de mooiste wagen? De Mini Cooper S Cabrio.
En je droomwagen? Gôh, die Audi A6? Mooie koplampen heeft die. De auto moet toch een beetje ruim zijn want als er kindjes komen…
Hoe zie je je toekomst? Dat weet ik nog niet. Dat zal ook een beetje van mijn situatie afhangen: komen er kinderen of niet? Op mezelf beginnen? Wat mij hoe dan ook heel erg interesseert, zijn diagnoses. Oplossingen zoeken met de computer of diagnosetoestellen. Zo heb ik eens op stage een elektrisch probleem met een schuifdak van een Citroën Pluriel opgelost. Daar was ik best wel trots op. Ik wil later vooral mijn job met plezier doen.
Ben je klaar voor de arbeidsmarkt?
10 (voor)oordelen over ‘auto’s en meisjes’ Wat jij Nathalie? Het is vrij zwaar werk?
Die overalls zitten slecht?
Mja. Als je doorzettingsvermogen hebt en je staat er 100% achter, lukt het altijd.
Nee, integendeel. Ze zitten juist lekker omdat ze los en lekker warm zijn, vooral in de winter.
Het is vuil?
Het is saai?
Dat klopt. Je moet nu eenmaal niet bang zijn om vieze handen te hebben in dit beroep.
Nee, het blijft uitdagend werk. Er is veel afwisseling. Aan elke auto is namelijk wat anders.
Nagels breken makkelijk af?
Meisjes/vrouwen hebben geen technische knobbel?
Ja, dat denk ik wel. Dat kan gebeuren. Hou ze gewoon lekker kort en niemand ziet het.
Handen verweren? Nee, niet echt. Na het werk gewoon handen wassen en een handcrème gebruiken.
Jawel, iedereen heeft dat wel ergens. Waarom zou een vrouw dat niet kunnen?
Je komt in een machocultuur terecht? De mannen in het atelier nemen je niet serieus? Nee, de meeste mannen hebben er juist respect voor dat je dit als meisje/vrouw doet. En ze helpen ook graag.
05
06
De klanten nemen je niet serieus? Jawel. De meeste klanten kijken eerst twee keer op, zo van: is dit een meisje? En dan beginnen ze enthousiast met je te praten omdat ze het interessant vinden.
Je vindt niet makkelijk werk? Onzin. Iedereen die werk wil vinden, vindt werk. En meestal word je sneller aangenomen omdat vrouwen nauwkeuriger zijn. De meeste werkgevers vinden het geen probleem.
‘Nee, het is absoluut geen probleem om met jongens te werken’
Meisjes moeten auto studeren want, Nathalie?
Rudi Eben
‘Het is een interessant en uitdagend beroep. In de opleiding is het supergezellig tussen de jongens. Altijd valt er wel iets te lachen en te beleven. Een jongen accepteert je zoals je bent, ook al heb je je make-up eens niet op.’
Nicky Snijkers
Nathalie
Technisch adviseur Auto
Leraar Auto
Praktijkgericht ‘In het 5de, 6de en 7de jaar hebben we 66 leerlingen in de autorichtingen. In het 7de jaar, waar Nathalie zit, zijn er 15 leerlingen: 14 jongens, 1 meisje. Een mix van Belgen en Nederlanders. We liggen hier nu eenmaal vlakbij de grens. Onze Nederlandse Limburgers steken graag de grens over. Ze vinden ons systeem kennelijk beter.
Voorjaar 2013
Taakscholen als de onze kennen ze niet echt in Nederland. Bij ons werken de leerlingen “echt” aan de auto’s. Ze ervaren de dingen zelf, draaien alles los en weer vast… Leerlingen krijgen hier de ruimte om initiatief te nemen, in te spelen op situaties, zelf oplossingen te bedenken voor problemen. De school heeft ook fors geïnvesteerd in haar technische uitrusting. We beschikken over verschillende testbanken. Voor remmen, schokdempers… We hebben ook een 3D-uitlijnapparaat, een hypermoderne computer voor diagnoses, enzovoort.
We geloven in een praktijkgerichte aanpak. Doen, daar gaat het om.
Bart Stultiens
De laatste jaren hebben we drie meisjes gehad. Voor zover we kunnen veralgemenen: meisjes lijken ons meer gemotiveerd, meer gedreven. Meer gesteld op orde en netheid. Jongens zijn wat nonchalanter.‘
Zelfstandigheid
Leraar elektriciteit
‘Zelfstandigheid vind ik heel belangrijk. Leerlingen moeten zelfstandig oefeningen kunnen uitvoeren. Nederlandse bedrijven waarderen dat: die zijn uiterst tevreden over ons systeem.’ Over elektriciteit: ‘Ik merk wel een zekere angst voor elektriciteit. Dat vinden deze leerlingen moeilijk. Begrijpelijk, want elektriciteit kan je niet altijd tastbaar maken. Die leerstof is wat abstracter.’
07
TURBO START
Lowie Vermeersch, autodesigner
Een tactiel spel van lijnen S
tijl, ontwerp, vorm, ergonomie, aerodynamica… Een wagen is meer
Lowie Vermeersch
De wonderjaren
dan een brullende motor. Veel meer. Portret van Lowie Vermeersch Lowie Vermeersch groeide op in het West-Vlaamse Meulebeke. In een
(°1974), autodesigner die gaandeweg Turijn en de harten van autolief- plattelandshuis waar iedereen creatief bezig was. Grootvader kunstehebbers veroverde.
Turijn? Inderdaad, de autohoofdstad van Italië. Autoconstructeur Fiat heeft er zijn hoofdvestiging. Maar ook Pininfarina. Daar begon het allemaal voor Lowie Vermeersch. Met een stage van 6 maanden die hem op de laatste dag in het walhalla bracht: de ontwerpstudio. Bij Pininfarina is menig Maserati, Ferrari of Alfa Romeo ontworpen.
naar, moeder, vader… Zowat iedereen in zijn omgeving creëerde. Samen met zijn 3 broers zat hij vaak aan de grote keukentafel te tekenen. De potloden en pennen lagen er voor het grijpen in een grote houten bak. Anders dan zijn broers haalde Lowie zijn inspiratie uit de realiteit. Zijn broers vertrokken meer vanuit hun eigen belevingswereld. Geen wonder dat zijn broers achteraf ook alle 3 kunstenaar zijn geworden. ‘Als ontwerper werk je heel bewust met de
Voorjaar 2013
input van buitenaf. Dat is toch een verschil met kunstenaars, denk ik.’
Ford Taunus Op een dag, hij zat nog in de middelbare school, zag hij bij een vriend van zijn vader een oude bestofte Ford staan. Liefde op het eerste gezicht. Prompt kocht Lowie de wagen. Van de plaatselijke garagist Christian mocht hij de Ford daar laten staan om er zich op uit te leven. Vooral met het koetswerk kon hij uren bezig zijn. ‘Toen is mijn fascinatie voor auto’s concreter geworden. Dat heeft mij ook gevormd als ontwerper.’
gelaten tot de stage. Fantastisch! Ik weet nog, ik ben toen naar buiten gelopen en ben urenlang met mijn oude Ford gaan rondrijden. Met mijn favoriete muziek op.’
‘Tijdens de stage was het zoeken naar een goed evenwicht’
Delft Na zijn humaniora trok Lowie Vermeersch naar de Technische Universiteit van Delft. Hij studeerde er industrieel ontwerp. Het eerste jaar wrong. ‘Ik vroeg me voortdurend af of ik dit wel wilde doen. Het was ook een cultuurschok voor mij. Ineens zat ik tussen o.a. Amsterdamse bullebakken. Het was knokken, ja.’ Lowie beet echter koppig door. In het 2de jaar begon alles in zijn plooi te vallen. Dit was wat hij wilde doen. Sterker, hij wilde het vooral goed doen. De ambitie groeide.
De brief Als voorbereiding op zijn stage stelde hij een portfolio samen en stuurde die naar verschillende bureaus. En toen viel een brief in de bus van zijn kot in Delft. ‘Het was een brief met de hoofding van Pininfarina. Ik werd toe-
oude Volkswagen Passat. Volgeladen en met de adressen van Pininfarina en het hotel ging het richting Italië.
Volkswagen Passat
Deur links
Turijn kwam plots binnen bereik. ‘Hoe ik daar ben geraakt? Ik met een paar duizend frank naar Christian. Wat is de grootste auto die je me hiervoor kan geven?’ Het werd een
Tijdens de stage was het zoeken naar een goed evenwicht. ‘Ik deed daar research voor mijn thesis maar mijn medestudenten zeiden mij: “Je bent gek, je moet vooral ontwerpen, teke-
09
10
nen.” Dus deed ik mijn research maar ‘s avonds.’ Stagiairs mogen bij Pininfarina de ‘echte’ ontwerpstudio niet binnen, om eventuele lekken te voorkomen. ‘De laatste dag kwam de chief designer naar mij. Hij gebaarde mij hem te volgen. Ik geloof dat hij enkel Italiaans sprak. Ik ging bijna instinctmatig naar rechts maar het werd links, de deur van de ontwerpstudio. Het was de eerste keer dat ik er een voet binnenzette. Wow. En toen kreeg ik een contract aangeboden.’
‘Er is een groot verschil tussen een idee en een gerealiseerd idee. Een idee = 1, een gerealiseerd idee = 10’ Nido Het echte werk kon beginnen. ‘Na 4 jaar werd ik teamleader van de junior designers. Dat ging allemaal vloeiend. Ze zien dat je initiatief neemt, dat je ontwerpen aanslaan... ’ Het project ‘Nido’, een veilig stadswagentje, markeerde zijn doorbraak. ‘Nido was eigenlijk geen officieel project, waardoor er meer ruimte
was voor innovatie. Ik had een kleine auto geschetst, de allereerste schets zelfs op een post-it. Andrea Pininfarina reageerde meteen enthousiast: “Dat wordt onze volgende conceptcar!” Ik vind dat een auto karakter moet uitdrukken, iets positiefs ook.’
Competitie Het was hard werken. ‘Bij Pininfarina werk je altijd in competitie met andere ontwerpers. Het is vechten om je ontwerpen erdoor te krijgen. Soms moet je opboksen tegen ontwerpers met zoveel meer ervaring. Een voorstel wordt niet zomaar aanvaard.’
Directeur Op zijn 32ste werd Lowie benoemd tot directeur van de designafdeling. De plaats was vacant nadat de toenmalige chef met pensioen was gegaan. ‘Andrea had zijn tijd genomen voor de opvolging. Tot hij me bij zich riep: “Eigenlijk ben je te jong maar ik vind je het meest geschikt om directeur te worden.”’ En zo kwam Lowie
Vermeersch aan het hoofd te staan van meer dan 100 (!) ontwerpers, modellenbouwers, computertechnici en ingenieurs.
Granstudio Na een reeks succesvolle projecten als directeur voelde hij dat een cyclus rond was. Het werd tijd voor een nieuwe stap. Hij verliet Pininfarina en startte in 2011 een eigen designbureau: ‘Granstudio’ (www.granstudio.com). Een studio die hem de ruimte geeft zijn passie voor het ontwerpen ook breder te kunnen toepassen. De 16 man sterke studio ontwerpt daarom wereldwijd niet alleen auto’s voor verscheidene autoconstructeurs, maar vertaalt die expertise ook naar andere gebieden zoals architectuur en mobiliteit.
Voorjaar 2013
Pininfarina
Vormgevers
Pininfarina is in de auto- en designwereld een naam als een klok. Het bedrijf werd in 1930 opgericht door Battista ‘Pinin’ Farina. Verschillende grote automerken zoals Ferrari, Maserati, Alfa Romeo, Lancia en Fiat maakten en maken gebruik van de diensten van Pininfarina.
Canvas maakte in 2010 een boeiende documentaire over het leven en werk van Lowie Vermeersch (in de reeks ‘Vormgevers’). De reportage volgt Lowie en zijn medewerkers bij de geheime creatie van de Duettottanta, een 'conceptcar' geïnspireerd door de legendarische Alfa Romeo Spider. Op YouTube vind je verschillende interessante fragmenten.
www.pininfarina.com
11
TURBO START
Voorjaar 2013
b uitneem
aar!
k n a t k e i Techn
en
reken. tart niet ontb oS rb Tu in ste ken, dat mag t ons de slim e kennis bijtan ch is n ch te CAM. Hij toon at U D E j bi Even w er n j Luc, trai pen we aan bi Dit keer klop steller. koetswerkher de n va n ke technie
SMART T R A n e e n a zoveel meer d air ium Area Rep Small to Med or vo or t vo aa st n SMART echnieke el reparatiet w , of m , to es or K qu Techni lakten. lgrote opperv de id of s m t tje to re kleine krasjes, ster van deuken, ze herstellingen twikkelden de nstructeurs on co p to O Au n. e. de ad laksch 40 jaar gele en ongeveer ek ’s ni to ch au te n TSMAR brieken liepe nd van hun fa op. de lopende ba en of krasjes ig kleine deuk at n lm hu ge n re aa s immer e staat onberispelijk in s t rs en ee ag w ze e Om di moesten te bezorgen, s ar na ge ei e nieuw worden. ‘opgesmukt’
SMART nog leaseauto is de n va e t ed tr eperiode moe Sinds de in n. Na de leas de or w ge ke lij er ke belangrijk s in oorspron wagen immer palen. be te e rd de klant de de restwaa om en r ng re gb n maar bete staat teru en worden da ng gi di ha sc Kleine be weggewerkt.
Een sterretje Wat? Een barstje in de voorruit kan bij het dwarsen van een overweg of bij een andere schok plots groter worden. Of kan bij vrieskoude verder barsten.
De normale procedure? Een nieuwe voorruit plaatsen. Daarbij moet de oude volgens de regels van de kunst verwijderd worden en de nieuwe op de juiste plaats gekleefd en gemonteerd worden. Het is altijd opletten geblazen dat de ruit tijdens het werk niet meer verschuift, want anders kan er water binnensijpelen. Deze klus neemt al snel 2 à 3 uur in beslag. De oude ruit is voor de afvalberg.
SMART? Met een speciaal ontworpen toestel worden enkele druppels van een vloeistof in het gebarsten glas geïnjecteerd. De vloeistof verbindt de glasdeeltjes opnieuw met elkaar. Met een UV-lamp en UV-stralen wordt ze hard gemaakt, zodat de barst niet meer kan vergroten en de ruit zijn stevigheid herwint.
Voordelen? Een half uurtje werk, een mooi resultaat, veel goedkoper, geen ruit op de afvalberg en geen risico op insijpeling van water. Beperking: sterretjes groter dan een muntstuk van 2 euro kunnen niet op deze manier hersteld worden.
13
14
Techniek tanken
Een deukje en, rzaken hebb nnen vele oo ku s je het uk op t de Kleine valt, rech uit een boom e di l ke ei n zelfs ee to. dak van je au
Wat?
s: t hij twee tool Daarvoor heef e. to n ve ge j bo mp die hi ren’ naar n speciale la ee en er er ijz ijz ng een wring tip van zijn wri zen’ waar de bruikt om te ‘le zich bevindt.
geen spuitpro r. Er komen le el , sn rs el pe ve , geen lo Het gaat ocedure? pas, geen stof ze deukte de r n le aa De normale pr de el r st ee op er hil ducten m n koetswerkh en kleurversc met Vroeger zou ee l. Er is ook ge s of uittrekken ta va af en en er m ge ha met en, jes uitdeuken j nog plamur auto. ien moet hi ad N 10 r. el te sn ot Al t een belangeen sp aflakken. en n te ui Opnieuw geld sp ak dl on gr n, schure ing: de deuk rijke beperk producten. de us pl k er uur w oter zijn dan mag niet gr k van 2 euro een muntstu n. de or w T? n mogen geen SMAR rspote en de deuken dat er moet he er nd en n zo n re te ke Uitdeu bben. ogelijk demon lakschade he l zo weinig m itmasse‘u e ar De vakman za w t he s n onderuit al de deukjes va
Voordelen?
Voorjaar 2013
t wordt. Vermale beperk j de blanke volgens zal hi met een IRlak uitharden de uitspuitdroger en dan n door ze te zone oppoetse polijsten.
Een kras Wat?
waarbij een Een diepe kras is. stukje lak weg
ocedure? tler de kras ui De normale pr swerkherstel
n koet n, Vroeger zou ee ngen, schure ondlak aanbre gr e w en eu n ni ke , wrijven , dan afplak el mat zetten en het hele pane er tijdrovend it proces is ze D . en kk la g volledi elijk. budgetvriend dus niet echt al hadiging loka wel de besc of n , ei ir kl pa zo re Spot op een zal de vakman t . rs en Ee ng n. re lle herste ak aanb lakte grondl rv pe ne op zo e e di ijk mogel zetten. Op l hij deze mat n oeging van ee Vervolgens za uiten met toev sp k e la ar ke w t an bl he zal hij zich als , zodat deze er r nn oo du rv er aa itv D uitspu iekslak. originele fabr r de de et in m t m el et versm oltje m ein spuitpisto kl n iee in j m hi t kt he gebrui verbruik tot aardoor het hoge druk, w
SMART?
r k. Veel minde tal uren wer ee tw t n ud ee ho l e auto be Maximaa inder afval. D m s du en n producte k. ele fabrieksla mag ook zijn origin perkingen: zo be t ef he g in ll te 4. rs he n jn dan ee A Ook deze niet groter zi ne l zo n ne te pa ui aar een de te sp spot repair m en ge t de he n is va Anders voordelen er de unieke repair, zond ek. SMART-techni jd zijn niet alti technieken TR A SM ed : go ie r, snelle Conclus het kan, zijn ze s al r e aa ek M si . as mogelijk er dan de kl ieuvriendelijk koper ĂŠn mil technieken.
Voordelen?
SMART is specialistenwerk Niet iedereen kan of wil deze SMART-herstellingen doen. Het vergt heel wat vakkennis om ze onder de knie te krijgen. Bovendien is er ook aangepaste apparatuur voor nodig. Daardoor is SMART een specialiteit geworden, een vak apart onder de koetswerkherstellingen.
15
16
Techniek tanken chnieken e t T R A M S n a eelden v stelling n scheurInterieurher Andere voorb garet, een klei lek van een si ard, n herstellen
Een brandp het dashbo boekentas g, een kras in n in ee ed kof kl ik be ru de tje in tels of inbraa s van een st n zonder te in lederen ze de Kleine krasje or en en w kk ek kt le ni er ep w ch te slijtag lijk wegge met SMARTlaklaag kunnen makke kunnen ook de vakman de at r. Speciale de ga eu ha r kl sc oo de rv lf ie exact deze in polijsten. Zo n herspuiten. H op jn de or w w eu ld ni op roducten zi herste , leatherlookp j de bovenste en hi t n er te in ijd st rw ve velour de. ewezen metho ag en kan hij voor de aang verweerde la ar da ag gende la de onderlig sen tot ze ling eweer oppoet Koplampresty enkel een esth . pen zijn niet kt in am bl pl iko en ve is op de l aa en or eg Krass gevaar vo maar ook een n, em de le or ob w pr d ijder tisch perfect verw stellen . Ze kunnen id Kunststof her he nker weer op lig do t he r een bumpe tbaarheid in in ch n zi ur re he de hu r sc sc oo n af t Ee waard : na he ee technieken en koplamprof een gebrok aal is. Er zijn tw tim de koplamp he en en m -laag kan kan snel B g aPC in sp ig le an st ge tr ve de be van bestendige st worden. Zo speciale kras la n et ge ee m et nt en ië m st n fic lij te ef spui amp po we, dure n men de kopl eu ka ni r. el ie w nc n of ra k de la ve or e le w rant van de de niet op de ene producten zi ou or de de vo t e en to rm ev ar he de da besc eden en ho erkingslaag het gelaste stukken verm nieuwe afw T-techniek is AR n Ee SM ze de ek ij techni afvalberg. B n UV-straling. voordien. De koplamp tege en sterk als deer nd fo to ts onderdeel ev le kuns t worden op al kan toegepas er hi kt an gebrui len. De vakm el st oe iaal last voor een spec en Zelf getest toef op de som lassen kuns te tart nam de pr oS waarbij de rrb he Tu l n de ee id ar toevoegm leaseauto na stofsoort als at w trok met een en dd ha dt. voorvleugels gebruikt wor en e steller. Twee ad ch ks es zonder la parkeerdeukj le diepe ctuurru st en r zaten enke ot pe p m bu or vo Niet ges in de orvleuerstellen deukje. De vo n ee en n se onderdelen h kras en techniek mpers hebb de spuitvrije Deuren en bu ls werden met ge in slechts d en er ur struct bumper w e D . kt eu soms extra ed uitg en rvlak herok deze kunn t van zijn oppe ar kw n kunststof. O ee op niek verschil te SMART-tech er dat er een nd zo , en met de ot sp bije koetsjgewerkt en een klassiek or Vo . as w plaatselijk bi zien t veer 1.000 den zonder da uden we onge zo g lin el gespoten wor st de werkher ze SMARTructuur en en, maar de bb he d al er aan de st ta euro be hts 300 euro. ndert. stten ons slec kleur iets vera technieken ko
Kleine krasse
Lichtmetalen
velgen herst
ellen
aad van een lg is het sier ve en al et m kan plaatselijk Een licht stoepranden or do op de ha wagen. Sc een vakman Krassen vult n. de or w ng kt aanbre en bijgewer wordt na het rd ha e di l ge velg perfect met een aarna kan de D r. to va ti ac ijgen via spot van een nieuwe lak kr en n de or w d geschuur repair.
ar een onom de 4 à 5 ja g el B e ld de … de gemid straal van geval heeft? n binnen een lle va ge on e … de meest beuren? woonplaats ge s al in het 10 km rond de rkochte wagen ve w eu ni de n raakt? … 15% van geval betrokke on n ee in ar herstelkost eerste ja s de hoogste en ag w e st ig … de kracht vragen? met wagens llen gebeuren va ge on e st .000 km per … de mee en 7.000 en 12 ss tu ld de id die gem jaar rijden?
Wist je dat…
Voorjaar 2013
Leerjongen/-meisje bij Kronos:
de magie van Porsche T
urboStart is te gast bij het Porschecentrum Kronos in Gembloux. Managing Director Thierry Van Dalen doorloopt met ons zijn carrière. Van zijn verleden als autocoureur (vooral bij Porsche, wat had je
gedacht) tot de overname van een concessie met vandaag 19 werknemers en een jaarlijkse afzet van 150 Porsches.
Net zoals andere automerken doet Porsche een beroep op stagiairs of leerjongens/-meisjes automechanica. Daarbij staat altijd voorop: Klant is koning. ‘Bij Kronos kent iedereen zijn plaats en iedereen, zowel de directeur als de leerjongen, moet zijn taak uitvoeren zoals het hoort.’ Thierry neemt zijn rol als ‘stagemeester’ heel ernstig als er jongeren aan hem worden toevertrouwd. Hiervoor rekent hij ook op de ouders, onmisbaar voor een succesvolle stage of een succesvol leercontract.
‘Kortom, motivatie is de motor!’ ‘Voor ik een leerling aanvaard, praat ik met de ouders om te weten wat de motivatie van hun zoon is (zoon, want we hebben hier nog nooit een leermeisje gehad). Tijdens de stage hou ik de ouders op de hoogte over de evolutie in het atelier. Het is hun taak om ervoor te zorgen dat ze in de les aanwezig zijn en gemotiveerd blijven. Elke leerjongen twijfelt soms, dat is normaal, daarom is het heel belangrijk dat de ouders hun kind steunen.’ Kortom, motivatie is de motor!
Hoe verloopt een stage bij Kronos?
Julien
Leerlingen van een technische school of een centrum voor deeltijds onderwijs komen zich hier spontaan voorstellen. De stagiairs en leerjon-
gens worden de eerste 6 maanden elke dag bijgestaan door een ervaren technicus. Geleidelijk aan leren ze zelfstandig te werken, maar nog altijd onder toezicht. Na enkele jaren kunnen ze volledig zelfstandig werken, met enkel nog een controle op het einde. Na het examen wordt er een stagerapport opgesteld. Een deel van de punten wordt door de garage toegekend, het andere in overleg met de mentor van de school. Deze worden dan met elkaar vergeleken.
Permanente vorming De Porsche-mecaniciens hebben een getuigschrift voor een beperkte tijd en moeten zich steeds bijscholen. Ze moeten niet alleen hun kennis over elektriciteit en mechanica bijhouden, maar ook nieuwe technologieën op de voet volgen, zoals de volledig hybride auto’s, CAN- en LIN-bussystemen, nieuwe systemen voor thermisch beheer... De mecaniciens
17
18
moeten met alle modellen kunnen werken (bv. koolstof/aluminium). Opleiding is belangrijk op elk beroepsniveau, want Porsche is een pionier in technologie. De stagiairs en leerjongens krijgen ook toegang tot online-opleidingen en volgen elk jaar dezelfde dynamische opleidingsprogramma's die door de firma betaald worden (8 tot 10 dagen per jaar).
Basiskennis wordt ook geregeld getoetst... Niet op je lauweren rusten is dus de boodschap.
Herhaling is noodzakelijk. De toekomst is steeds meer gericht op innovatie zoals bijvoorbeeld waterstofmotoren.
Je moet in de jeugd geloven ‘Voor een garage zoals die van ons is het pas een succes als een jongere zijn best doet en slaagt. Het doet ons plezier hem te zien evolueren. Bij Kronos maakt iedereen deel uit van
een missie. En we hechten veel belang aan het welzijn op het werk.’
Julien Focant, 22 jaar: van leerjongen tot Porschemecanicien In tegenstelling tot vele anderen dacht Julien er vroeger niet echt aan om automecanicien te worden. Hij is wel altijd gek op auto's geweest. Hij heeft zijn buikgevoel gevolgd en voor automechanica gekozen zonder er iets van te kennen. Hij was 18 toen hij met de goedkeuring en steun van zijn ouders zijn opleiding begon. Hij is zich spontaan komen voorstellen bij Kronos toen ze net een leerjongen zonder ervaring zochten om hem specifiek voor Porsche op te leiden. Na zijn leertijd kon hij bij Kronos als mecanicien aan de slag.
Voorjaar 2013
Plus- en minpunten Julien had in het begin moeite om te wennen aan de werkmethode. Hij had ook last van stress als hem een auto werd toevertrouwd. Gelukkig was de atelierverantwoordelijke er om hem bij te staan. Een pluspunt is natuurlijk om te kunnen werken met fraaie auto’s in een mooie garage. Net als de discipline en de mogelijkheid om de dingen goed te doen.
‘De kwaliteit van het werk is het allerbelangrijkste. Ze hebben me de tijd gegeven om te leren. En dan is er die Porsche-magie... Ik weet dat ik geluk heb hier te kunnen zijn. Als
leerjongen moet je ook nieuwsgierig zijn. De distributie gebeurt normaal gezien met een riem, maar bij Porsche gebeurt dit met een ketting. Je moet je dus zelf informeren als je beter wilt worden.’ Julien ziet zich ook in de toekomst in een garage werken. Hij zou graag bij Kronos blijven om bij te leren en nieuwe technologieën van nabij te kunnen volgen, zoals de volledig hybride wagens of de elektrische modellen.
De garage van morgen De toekomst is aan de e-mobiliteit, alles wat onder de elektrotechnologie valt met andere woorden. Het is dus hoog tijd om te investeren in hybride en volledig elektrische wagens. Er zijn investeringen nodig voor het opladen en stockeren van specifieke materialen, zoals opslagruimtes en de specifieke uitrusting voor deze voertuigen. Speciale aandacht
‘Basiskennis is een must... niet op je lauweren rusten is dus de boodschap’ gaat naar de beschermende uitrusting voor het personeel tegen hoge spanningen, en het werken met accu’s onder hoge spanning. Porsche zit in het koppeloton wat dit soort investeringen betreft. En nu begint het tijdperk van de plug-in hybride of de herlaadbare auto.
19
TURBO START
Reportage
Carrosserie? Boeiender dan je denkt O
p naar carrosseriebedrijf CARE dat een doordacht personeelsbeleid voert. Jonge mensen met een leercontract carrosserie krijgen er alle kansen. Zo getuigen Fatlum, Ibrahim en Bjorn.
Pierre Lecoq
Pierre Lecoq, Regional Manager in het bedrijf, legt uit ‘Het is niet makkelijk om goede mensen te vinden. Je moet ze vormen. CARE steekt veel tijd in jonge mensen. We leggen zelf
contact met de scholen. Elk filiaal van CARE kan putten uit adressen van scholen in de buurt. Vanaf augustus prospecteren we, elk jaar opnieuw. We maken afspraken met de leraars. Niet alleen met de leerkrachten, ook met de ouders wordt een gesprek georganiseerd. En zo komen wij in alle lagen van de bevolking terecht. Het komt gelukkig niet al te vaak voor dat jongeren stoppen. Indien het wel gebeurt, is dat door een gebrek aan belangstelling. Een goede motivatie is dus zeker een aandachtspunt.’
Leren werken ‘We maken de jongeren die hier op leercontract zijn, duidelijk dat een goede houding heel belangrijk is. Op tijd komen bijvoorbeeld… Soms ontmoeten we vaders die hun zoon verplichten dit werk te doen. Dat loopt niet altijd goed af, natuurlijk. We evalueren ze en sturen ze bij waar nodig. Dat doen we ook samen met hun leraars. Soms op hun vraag, soms op onze vraag. Na een tijd sturen we sommige leerjongens op bijkomende opleiding. Die investering betaalt zich gaandeweg zelf terug. Ze leren bij, het stimuleert hun motivatie. Wat dan weer hun ambitie aanscherpt. Sommigen onder hen krijgen na zo’n bijkomende opleiding ook taken met meer verantwoordelijkheid. We werken in het bedrijf ook met peters die zich over de leerjongens ontfermen. Die peters maken samen met hen specifieke (technische) oefeningen. Jongeren moeten zich leren aanpassen aan de bedrijfscultuur, ze moeten ‘leren werken’. Ze komen in een relatief groot bedrijf terecht met een duidelijke structuur.’
Technologische evolutie ‘Onze mensen moeten in het begin alle onderdelen van het werk doen: voorbewerking, montage en demontage, plaatwerk… Na verloop van tijd weten we dan wat hen het beste ligt.
In alles even goed zijn is niet meer van deze tijd. Daarvoor is de job te specialistisch geworden. Het beroep en de materialen evolueren constant. Ook en niet het minst de technieken. Ons beroep wordt almaar technologischer. Een van de grote uitdagingen voor de toekomst is de verdere ontwikkeling van elektrische en hybride wagens. Precies door alle technologie die erin verwerkt zit.
Voorjaar 2013
CARE is gespecialiseerd in ‘kostenbesparende’ reparatiemethodes zoals spotrepair, spuitvrij uitdeuken en kunststofherstelling. Spotrepair heeft altijd al bestaan maar heeft de laatste jaren enorme ontwikkelingen ondergaan. Voor goede carrosserieherstellingen moeten de producten ook mee evolueren. De lak bijvoorbeeld is van doorslaggevend belang.’
jobs die heel wat vaardigheid vergen. Er is toch wel een taak weggelegd voor de overheid om iets te doen aan het imago van het technisch en beroepsonderwijs. Ook de ouders moeten beseffen dat technische beroepen boeiend kunnen zijn. Niet iedereen moet of kan advocaat worden. En chirurgen die zo hoog staan aangeschreven, die zijn toch ook vuil na een operatie?’ (lacht schalks)
Imago ‘Jammer dat het imago van onze sector niet altijd positief is. Nochtans zijn er tal van boeiende technische
Fatlum 18 jaar
‘Ik zit in mijn 4de jaar leercontract. Ik ben er op mijn 14de mee begonnen. Eerst had ik een leercontract koken maar dat vond ik niet leuk. Auto’s zijn mijn passie. Op mijn 16de ben ik geswitcht naar een leercontract carrosserie. Dat doe ik nu al twee jaar met veel plezier. Na dit schooljaar begin ik aan mijn laatste jaar leercontact. Ik wil later zeker in deze sector werken. Tof is dat ik wat ik hier leer ook thuis kan toepassen. Ik werk namelijk graag aan mijn eigen auto. Werk en hobby liggen dus dicht bij mekaar. Ik heb een begeleider die me veel uitleg geeft. Hij verwacht van mij dat ik op tijd kom en goed doorwerk. De sfeer op de werkvloer valt goed mee. Ik heb veel geluk: het is fijn werken met de collega’s. Voldoening haal ik uit mijn job door goed werk, vakmanschap dus, af te leveren.‘
Meer info over de verschillende carrosserietechnieken, zie de rubriek ‘Techniek Tanken’ op p. 13.
De leerjongens Over naar een werkplaats. Daar ontmoeten we Fatlum, Ibrahim en Bjorn. Jongens met een gedeelde passie voor auto’s. En een leercontract carrosserie (2 dagen per week theorie en 3 dagen werk).
CARE Carrosserie is actief in België en Nederland. De groep telt 13 filialen in België. Er zijn meer dan 300 personen in dienst.
Ibrahim
Bjorn
19 jaar
18 jaar
‘Voor mij is dit een kans die ik met beide handen wil grijpen. Het is mijn eerste leercontract. Ik ben in 2010 vanuit Senegal bij mijn ouders in België komen wonen. In Senegal heb ik humaniora gedaan, geen beroepsopleiding of zo. Na mijn komst heb ik eerst een voortraject gevolgd, een cursus Nederlands, daarna een brugproject beroeps. Toen mocht ik starten met een leercontract carrosserie. Ik vind de opleiding en de job heel afwisselend. Ik leer veel bij. Vooral van mijn begeleider die ik hoog inschat en die me met raad en daad bijstaat. Ik hou van de stiptheid op het werk en de prima sfeer onder de collega’s. Ook de zelfstandigheid die je hier krijgt, heb ik graag. Momenteel ben ik vooral in de weer met uitdeuken en (de)monteren. Uiteraard is het plezant dat ik wat geld verdien. Want ik droom van een zomervakantie in… Senegal!’
‘Ik ben overgestapt van een beroepsrichting sanitair naar een leercontract carrosserie. Sanitair was niet echt mijn ding, auto’s daarentegen... die zijn altijd al mijn hobby geweest. Hier kan ik me voortdurend bijschaven. Aan mijn begeleider mag ik zoveel vragen stellen als ik wil. Hij legt me de juiste technieken duidelijk uit. Waar hij ook voortdurend op hamert, is veiligheid. Handschoenen, veiligheidsbril en stofmasker zijn absoluut noodzakelijk in de werkplaats. Dat hij me vraagt op tijd te komen en hard te werken, vind ik maar normaal. Op dit moment ben ik vooral bezig met het demonteren en het monteren. Ik hoop binnenkort ook andere taken te mogen uitvoeren. Verantwoordelijkheid schrikt me niet af. Of ik na deze opleiding meteen werk ga zoeken, weet ik nog niet. Misschien volg ik eerst nog een extra opleiding.’
21
TURBO START
Fotoreportage
Meesters in precisiewerk H
et koetswerk van een voertuig is het eerste wat opvalt. Het oog wil dus ook wat. Daar zorgt de carrossier voor. En hoe!
Elke werknemer heeft een specifieke taak: schuren, plamuren, uitdeuken, lassen, spuiten‌ En alles gebeurt met heel veel zorg voor detail. David schuurt, plamuurt en polijst
Jean-Jacques werkt een deuk weg met deze speciale lasmachine. Bepaald indrukwekkend Jonathan met het fijnere schuurwerk
Gilles bereidt het herstelwerk voor
Hij hamert er niet zomaar op los. Dit is vakwerk
Beetje vuurwerk
Voorjaar 2013
De spuitpistolen
StĂŠphane kiest de lakverf, mengt ze en hanteert het spuitpistool in zijn spuitcabine
Infraroodlampen laten de lak sneller drogen
De spuitcabine
Batman mag zijn Batmobiel bijna komen ophalen‌ Na een ongeval herstelt Stijn het hele voorste gedeelte van deze wagen
Met dank aan Carrosserie Leyn in Wervik
23
TURBO START
Ik demonteer, jij bewerkt voor, hij last, wij spuiten, jullie controleren... en de klanten vertrekken tevreden!
E
en gezellige ontvangst bij AZ Partners, een garage met vestigingen in Bastenaken en Aarlen, gerund door Pierre Adam en Jean-Benoît
Zeler. Het bedrijf telt 25 mensen en is gespecialiseerd in auto’s, motoren, bedrijfsvoertuigen en industriële toepassingen (garagepoorten).
De garage doet een beroep op leerjongens/-meisjes en stagiairs van de École Pierard (technisch onderwijs met een bedrijfsstage van 2 dagen per week, 10 weken lang), het IFAPME en de École Lenoir (1 dag per week op school, 4 dagen in de garage).
Wat verwacht AZ Partners van een goede leerjongen/-meisje? ‘Vooreerst is het belangrijk om de instructies op te volgen. We moeten het gevoel hebben dat ze er elke dag op vooruit gaan en gemotiveerd zijn. De jongeren moeten zin hebben om het beroep te leren. Natuurlijk moet het ook rendabel zijn.’
Voorjaar 2013
Stagiairs en leerjongens/-meisjes in opleiding Leerjongens/-meisjes moeten snel efficiënt zijn en de basiskennis onder de knie krijgen. De school leert hen wel correct te werken, maar niet altijd snel. Volgens Pierre Adam zijn scholen soms niet voldoende uitgerust als het over plaatwerk en nieuwe technieken gaat. Het materiaal daarvoor is dan ook bijzonder duur. Daarom heeft AZ Partners een akkoord gesloten met EDUCAM. De leerlingen kunnen samen met de mecaniciens een opleiding volgen in het Luikse opleidingscentrum AutoFORM. De jongeren leren er nieuwe lastechnieken, spuitvrij uitdeuken en kunnen een certificaat behalen om aan elektrische voertuigen te mogen werken.
‘Je moet stukken met die nieuwe functies kunnen demonteren en monteren’ Carrosserie, een permanente evolutie De laatste jaren zijn auto-onderdelen sterk veranderd: er wordt nu veel meer gebruikgemaakt van aluminiumstructuren en staal met een hoge elasticiteit. Ook de assemblagemethodes in de fabriek evolueren zeer snel. Auto’s zitten nu ook boordevol elektronica en veiligheidssystemen zoals adaptive cruise control of een trillend stuur of trillende zetel als je over een witte lijn rijdt.
‘Je moet stukken met die nieuwe functies kunnen demonteren en monteren.’ (Pierre Adam) Bij hybride voertuigen moet je goed opletten met stroom. Elektrocutie is snel gebeurd. Een of twee mensen in het atelier moeten een certificaat bezitten om met elektrische voertuigen te mogen werken.
Een indrukwekkende droogrobot Bij AZ Partners staat naast de traditionele spuitcabine een splinternieuwe droogrobot. Jean-Benoît Zeler legt ons het verschil uit tussen de twee systemen.
De École Pierard stelt zijn installaties voor opleidingen ook ter beschikking aan klanten van het Bedrijf Sikkens. In ruil mogen de leerkrachten hun opleidingen volgen. Zo zijn ook zij mee met nieuwe ontwikkelingen op het gebied van spuiten.
Deze gasrobot werd in 2000 aangekocht (kostprijs meer dan 125.000 euro) toen de sector verplicht werd om producten op waterbasis te gebruiken om aan de ecologische normen te kunnen voldoen. Vroeger zaten er in lak oplosmiddelen die de vloeistoffen hard maakten. Het probleem met deze producten op waterbasis is het drogen, waarvoor er een grotere luchttoevoer en een groter vermogen in termen van calorieën nodig is. En daar bewijst de robot zijn nut. Het apparaat is gebaseerd op dezelfde industriële technologie als de droogrobots van de TGV. Je kan er spuiten bij 10°C (tegen 2224°C in een normale cabine). Men brengt het product op waterbasis aan en de mobiele onderdelen van de robot bewegen zich langs de onderdelen van het voertuig, een beetje zoals in een carwash. Dit wordt nog eens overgedaan met de twee vernislagen. Na twee of drie keer is de auto klaar. In een gewone cabine moeten de stukken ongeveer een uur op 60°C ‘bakken’.
De sleutel tot een succesvolle stage Alain Cornet, leerkracht aan de École Pierard, is trots op de afdeling Carrosserie van zijn school. Een tiental jaar geleden heeft de school een nieuwe carrosserieafdeling laten inrichten met alles erop en eraan, zowel wat voorbewerken als spuiten betreft.
Qua machines zouden een meetbank en een modern puntlastoestel toch nog welkom zijn.
‘In het atelier werken we voor klanten die ons hun voertuig toevertrouwen. Wij maken net zoals in andere garages eerst een offerte op en doen dan de herstellingen. We hebben zelfs al een hele Ferrari en Porsche gespoten... en ik moet zeggen dat mond-tot-mondreclame goed werkt.’ (Alain Cornet) Vanaf het 6e en het 7e jaar lopen de leerlingen 10 weken lang 2 dagen per week stage in een garage. Ofwel stelt de school een stageplaats voor aan de leerling, ofwel komt hij zelf met een voorstel. In elk geval is een positieve ingesteldheid van de garage tegenover de leerling noodzakelijk en moet die hem fatsoenlijk materiaal en een degelijke omkadering bieden. De leerkracht brengt per stage 2 keer een bezoek aan de garage: een controlebezoek en een evaluatiebezoek. Zo behoudt de school het contact met het bedrijfsleven. Op het einde van het jaar zetelen de mecaniciens in de kwalificatiejury.
25
26
De stagiairs aan het woord Sylvain Latran, 19 jaar, ‘Een passie voor goed afgeleverd werk’ Als je met Sylvain over carrosserie begint, licht zijn blik op. De passie voor het beroep heeft hij meegekregen van zijn vader die thuis al wat gereedschap had. Sylvain heeft aan de École Pierard het 3e en het 4e jaar automechanica gevolgd. Pas in het 5e jaar volgde hij lessen carrosserie.
Kevin Zijn toekomst... Na zijn leertijd wil Kevin in een carrosserieafdeling werken... dat is een goed teken!
Thomas Evrard, 19 jaar, ‘Elke dag is anders… ‘ Na zijn secundair diploma boekhouding maakt Thomas zijn kinderdroom waar en begint hij aan een opleiding carrosserie.
Sylvain Zijn ervaring... Hij verkiest de voorbewerking en het eindresultaat. Voor alles van A tot Z kunnen zorgen en de afwisseling van de verschillende stadia. Maar omdat hij een passie heeft voor goed afgeleverd werk, neemt hij graag zijn tijd en vindt hij het een beetje jammer dat ze er in een bedrijf bij de leerlingen op aandringen om snel te werken, wat ten koste gaat van de kwaliteit. Zijn toekomst... ‘Ik droom van een leven in de carrosserie en om ooit een eigen bedrijf te hebben.’
Kevin Vissers, 17 jaar, ‘Ik herstel het liefst auto’s’ Zijn ervaring... ‘Je leert beter in een garage en er is een grotere motivatie, omdat je voor echte klanten werkt. We werken samen met alle arbeiders van de garage, we leren van iedereen een beetje.’
Zijn ervaring... ‘Elke dag is hier anders: nieuwe stukken voorbewerken om te spui-
Thomas ten, een bumper vervangen. Het plaatwerk is mijn favoriet, maar garagepoorten doe ik helemaal niet graag! :) Wat leuk is in een garage, is dat je gereedschap kan gebruiken dat je niet in het schoolatelier hebt, en zien hoe ze werken, zoals de inductiemachine om alles wat kleeft weg te halen.’ En morgen… ? Zijn toekomst ziet Thomas als zelfstandige met, waarom niet, ooit zijn eigen carrosseriebedrijf...
Voorjaar 2013
Raw Striker: race tegen de tijd
M
echelen. Waar Jonathan en Bruno de laatste hand leggen aan hun replica van een Lotus 7
(zie ook de vorige TurboStart). Hoe is het hen ondertussen vergaan? TurboStart met een blik op hun logboek in telegramstijl. September • • • • • • • • • • • • •
ontmantelen van de Raw Striker frame naar de carrosserieafdeling brengen carrosserie: gaatjes dichtlassen frame spuiten beginnen aan de motor inlaat, collector, ontsteking en distributiekappen afhalen nieuwe pakkingen en waterpomp monteren proper maken met stalen borstels motorblok, carter en kleppendeksel verven (veel werk aan de motor!) vergaderen, ook dat :p met de collega’s van het Centrum Leren en Werken: wat doen wij? Wat doen de collega’s van het CLW? afspraken maken sponsors zoeken, sponsorbrieven opstellen
• meten welke bouten we nodig hebben en welke trekspanning deze bouten moeten hebben • ophanging monteren (wagen staat op wielen nu) • motor en versnellingsbak in het frame plaatsen • differentieel en cardanassen monteren • steunen voor het differentieel vervangen • afwerken montage motor, versnellingsbak, differentieel, cardanassen • monteren stuurhuis
December • inlaten inpassen • probleem 1 inlaat oplossen (raakt de stuurstang): stukje van de inlaat wegslijpen • ophanging verder aandraaien • cardanassen vastmaken aan de wielen
Januari • • • •
alle elektronische fiches op de sensoren aansluiten solderen van de draden aan de fiches remklauwen demonteren aansluiten van de injectoren
Oktober • remklauwen uit elkaar halen, schuren en schoonmaken (klaar voor likje verf) • revisiekit bestellen (voor de remklauwen) • ophangingsstukken verven • overleg met CLW over de carrosserie
Februari
November
Maart
• carter in 2 slijpen (want carter te laag, zou de grond kunnen raken) • kleuren kiezen voor het koetswerk • versnellingsbak schoonmaken • opzoeken: nieuwe rubbers voor de motor en steunen voor de versnellingsbak
• • • • •
• maken van een steun voor de ECU • verder aansluiten van de sensoren • veranderen van de waterpomp (waterpomp met ingebouwde temperatuursensor)
aansluiten lambdasonde monteren startmotor draden trekken sensoren aansluiten Halltech (ECU) aansluiten
De makers Jonathan Cuyt, 19 jaar, Blaasveld studeert Automechanica
Bruno Calcagnini, 19 jaar, Mechelen studeert Autotechnieken
Facebook Jonathan en Bruno hebben een stek op Facebook waar iedereen hun werkzaamheden kan volgen. Met tal van foto’s ook.
27
het magazine voor jongeren met een passie voor alles wat op wielen rijdt
TURBO START