nr. 1 ď ž 2012 het magazine voor Elektrocracks
alles over jouw toekomst!
een initiatief van
INHOUD
4
7
breinbreker
de school
De Voorstad in Aalst
8
de eerste keer
de eerste stagedag
10
11
het dilemma
het beroep
automatisatietechnicus
2
INHOUD
Colofon WATT’s UP? is een uitgave van Stroom-Opwaarts, een campagne van Vormelek om jongeren warm te maken voor elektrotechnische opleidingen en beroepen. Stroom-Opwaarts Vormelek vzw Marlylaan 15/8 bus 2 1120 Brussel Tel. 02 476 16 76 Fax 02 476 17 76 www.stroomopwaarts.be info@stroomopwaarts.be
15
interview
elektriciteit van vader op zoon
Stroom-Opwaarts is een campagne die Vormelek voert op initiatief van zijn sociale partners, zijnde de werknemersorganisaties ACV-CSC METEA, ABVV-Metaal en MWB-FGTB en de werkgeversorganisaties FEDELEC, FEE, LVMEB en NELECTRA. De campagne heeft tot doel de instroom van arbeiders in de elektrotechnische sector te verhogen en richt zich behalve naar jongeren en hun ouders, ook naar werkgevers, scholen en opleidingscentra.
18
pas aan de slag
20
late instromers
Verantwoordelijk uitgever: Hilde De Wandeler Concept en realisatie: Link Inc (www.linkinc.be) Redactie: Link Inc Lay-out: Zeppo (www.zeppo.be) Fotografie: Johan Martens en Sven Van Baarle
22
breinbreker oplossing
24
Heb je z e lf een inter Laat h essant proje info@s et ons wet ct? e t r o om opwaan via r ts .b e
news
3
het gaat er hier gemoedelijk aan toe De Voorstad in Aalst, tot voor kort nog gewoon het KTA, startte nog maar pas met de richting Elektrische Installatietechnieken. Op vraag van de leerlingen, want die wilden meer praktijk. WATT’s Up? liep een dagje mee tijdens het vak ‘theorie en labo elektriciteit’.
4
de school
“55% van de elektriciteit in ons land wordt opgewekt door kernenergie. Niet zo evident dus om een kerncentrale te sluiten. Spanje kan 60% van zijn energiecapaciteit opwekken via windmolens. Toch doet het dat niet… China start wekelijks een nieuwe steenkoolcentrale op. Maar wat met de CO₂-uitstoot?” In de technische school
De Voorstad in Aalst zijn de vijf leerlingen van de derde graad TSO Elektrische Installatietechnieken een en al oor. Het gaat er tijdens de les gemoedelijk aan toe. Omwille van de kleine groepjes kennen leerlingen en leraren elkaar goed. Bij een virtueel bezoek aan de elektriciteitscentrale van Ruien neemt een leerling het zelfs even van de leraar over. Alle jongeren zijn geïnteresseerd. En dat heeft vooral te maken met hun passie voor elektriciteit en hun toekomstdromen.
Tim (17) vijfde jaar Elektrische Installatietechnieken “Elektriciteit is gewoon tof. Het interesseerde mij van jongs af aan! Ik was al met de computer bezig toen ik nog klein was. Zelfs van een Game Boy moest ik weten hoe die werkte. Domotica boeit me trouwens ook heel erg!”
Feredon (19), vijfde jaar Elektrische Installatietechnieken “Eerst deed ik sportschool. Ik ben goed in sport, maar vond de sportstage niet leuk. Elektriciteit is veel leuker. Na het zesde jaar wil ik verder studeren aan een hogeschool in Gent. Welke richting? Elektronica natuurlijk!”
De school De gebouwen van De Voorstad steken boven de omgeving uit. Vooral het hoofdgebouw valt op. De gevel werd onlangs volledig vernieuwd. Steek je de speelplaats over, dan kom je in de praktijklokalen van de richtingen Elektrotechnieken en Elektrische Installatietechnieken terecht.
5
de school
De richting Elektrische Installatietechnieken
Nie uw !
Marc Lion, directeur: “Vroeger kon je bij ons alleen Elektromechanica volgen. Maar nogal wat leerlingen waren geïnteresseerd in een richting met meer praktijkvakken. Daarom startten we vier jaar geleden in de tweede graad met de richting Elektrotechnieken. Na die tweede graad volgde twee jaar geleden automatisch de derde graad Elektrische Installatietechnieken. Naast de theoretische basis krijgen de leerlingen uit die richting zes uur praktijk elektriciteit per week. In het zesde lopen ze ook stage. Omdat de groep zo klein is, kunnen we echt op maat werken en veel aandacht geven aan elke leerling apart. Zo kunnen leerlingen zonder vooropleiding in het vijfde jaar instappen en aan het einde van de rit toch hun diploma halen. Dat onze jonge gasten in heel dat proces zelfstandig leren worden, is voor mij het belangrijkste.”
Geen nieuwe richting zonder enthousiaste leerkrachten Wannes, Steven en Frieda stomen de leerlingen klaar voor een leven op de werkvloer.
Onze WATT’s up?reporter op de rooster gelegd! Hoeveel aardbollen zijn er nodig als iedereen zoveel energie verbruikt als jij? In De Voorstad in Aalst knutselden ze vorig jaar een machine in elkaar om dat te meten. Heb je een villa met een zwembad, een bescheiden gezinswoning of een klein rijhuis? Rij je nooit met het openbaar vervoer, een paar keer per maand of dagelijks? Verwarm je je woning met stookolie, met gas of met beide? … Nadat alle vragen beantwoord zijn, drukken we op de groene knop. De machine rekent, de spanning stijgt. Resultaat voor onze reporter: 2,5 aardbollen. Geen slecht resultaat, aan de reacties van de jongeren te merken! Dit jaar zoeken onze elektriciens in spe uit waar conflicthaarden om water zullen ontstaan. Elektriciteit is meten, en meten is weten!
Wannes Van Wichelen, leraar theorie en labo elektriciteit “De wereld van elektriciteit is heel ruim. Ik probeer mijn leerlingen breder te leren kijken en hen de morele kant van ons energieverbruik te laten zien: de schaarste, Noord-Zuid, duurzaamheid, … Kennismaken met de bedrijfswereld is een tweede aspect. Daarom is de stage in het zesde jaar zo belangrijk.”
Steven Callebaut, leraar elektriciteit in de 2e graad “Tijdens de praktijklessen en in het labo werken we graag met de nieuwste technologieën. We hebben dan misschien van alles geen tien stuks, maar we hebben wel vaak het meest recente materiaal. Kort op de bal spelen vinden we belangrijk. Zo zijn onze jongeren mee met de laatste ontwikkelingen.
Frieda Herman, lerares praktijk elektriciteit De leerlingen zwermen rond haar als ze voorbijkomt. Eerst wil ze niets zeggen: “Ik ben hier niet de belangrijkste voor uw artikel.” Maar ze had wel wat te vertellen: “Veiligheid, veiligheid, veiligheid, dat is wat ik mijn leerlingen altijd probeer duidelijk te maken. Als ze later in hun job aan een opdracht werken, moeten ze goed beseffen wat ze doen en in die context ook juist handelen. In elk project gaat veiligheid boven alles. Altijd! Verder moeten de leerlingen vragen durven stellen en dingen kunnen of willen opzoeken. Ook later, als ze aan het werk zijn. In een job hoef je niet alles te weten. Maar je moet wel gemotiveerd zijn om het te willen weten en te kunnen oplossen.” En weg was onze lerares. De fotograaf gaf ze het nakijken. 6
Naar het labo Namiddag, tijd voor het labo elektriciteit. De opdracht: ontwerp een contactorsturing die een motor links en rechts doet draaien. Voer die sturing praktisch uit op een werkpost. Het uitvoeringsschema op papier is vrij eenvoudig. De werkpost zelf lijkt maar een klein beetje op dat schema. Toch voor een leek. Maar de jongens van het vijfde en het zesde jaar Elektrische Installatietechnieken hebben er geen moeite mee. Per twee staan ze voor een werkpost. “Die schakelaar moet zo, die draad daar zo.” Of toch niet? Het gaat er soms geanimeerd aan toe. “We kunnen niet onmiddellijk testen of we ons schema juist volgen. Da’s wat minder leuk aan de labo-opdrachten”, vertelt iemand. Een klasgenoot vult aan: “De leraar schakelt de spanning pas aan als we met een ohmmeter gecontroleerd hebben of we geen kortsluiting maken.” Of alle motoren aan het einde van de dag draaiden? Dat kun je het best zelf eens in De Voorstad in Aalst vragen!
Wil je jouw kennis van elektrotechniek testen? In elk nummer van WATT’s Up? leggen wij een breinbreker aan je voor. Kom je er alleen niet uit? Overleg dan samen met je vrienden. En waarom leg je het probleem niet eens voor aan je leerkracht? Tijdens een wandeling in de weide met vrienden zagen we een paard per ongeluk een schrikdraad raken. Het paard galoppeerde verschrikt weg. Er volgde een hevige discussie met mijn vrienden over hoeveel spanning het paard nu juist had aangeraakt. Hoeveel spanning raakte het paard volgens jou aan? 1. 24 V 2. 50 V 3. 230 V 4. 4000 V
Benieuwd naar de oplossing? Zie pag. 22
7
breinbreker
breinbreker
Het moment waar iedereen naar uitkijkt: de eerste stagedag. Bye bye klaslokalen, tijd voor de echte praktijk!
“Hiervoor zit
benjamin
Jens De Croock en Benjamin Dufour zitten allebei in het vijfde jaar Elektrische Installaties in het KTA Brugge. Ze hebben net hun eerste twee stagedagen achter de rug. WATT’s Up? wou daar natuurlijk alles over weten.
Hoe gaat dat bij jullie op school? Krijgen jullie een lijst stageplaatsen voor de neus geduwd?
Jens: “Inderdaad, we krijgen een lijst. Maar we mochten ook zelf een stageplaats voorstellen en dat heb ik gedaan. Via via kende ik Devan Elektriciteitswerken in Oostkamp, een installateur van klassieke installaties en van domotica.” Benjamin: “Bij mij is het op dezelfde manier gegaan. Mijn voorstel om bij Elektro Lambrecht in Beernem op stage te gaan, kreeg meteen de goedkeuring van de leerkrachten.” Sinds januari gaan jullie één dag per week op stage. Hoe verliep de eerste dag?
Benjamin: “Ik was op voorhand al eens langsgegaan bij mijnheer Lambrecht. Werkpak en veiligheids-
8
schoenen waren de enige dingen waar ik zelf voor moest zorgen. Ik kreeg eerst een korte rondleiding in zijn magazijn. Daarna hebben we de camionette ingeladen en zijn we naar Oostende getrokken. In een villa die gerenoveerd wordt, moesten de bestaande leidingen er uit. Ik mocht ook sleuven kappen en nieuwe kabels trekken.” Jens: “Mijn eerste taak was ook meerijden om materiaal te halen. In een oude opslagplaats moest de tl-verlichting vervangen worden. Ik kreeg veel uitleg over de opbouw en de bedrading. Het was plezant werken, hoog op de stelling. Daarna zijn we naar een villa gereden, waar we een domoticamodule moesten vervangen en wijzigingen aanbrengen in de programmering. Op school hebben we enkel theorielessen gehad over domotica, de praktijk is voor
DE EERSTE KEER
t ik op school” Goed om weten! Werken als jobstudent is dé manier om praktijkervaring op te doen. Sinds 1 januari 2012 is de wetgeving rond studentenarbeid minder streng. Je leest er alles over op pagina 24.
jens
binnenkort. In die zin was mijn eerste stagedag heel leerrijk.” Jullie eerste stagedag was dus een geslaagde eerste kennismaking met de praktijk?
Jens: “Absoluut. Het viel heel goed mee. Dit is wat ik wil doen. Hiervoor zit ik op school. Zeker domotica lijkt me heel boeiend om later mee te werken.” Benjamin: “Het was heel afwisselend. En er moet nog veel gebeuren in die villa. Maar je ziet dat het vordert. Ik denk dat mijn baas ook wel tevreden was, want hij heeft me zelfs al gevraagd of ik in het weekend en de vakanties bij hem als jobstudent wil werken. De papieren moeten nog in orde gebracht worden, maar dat ga ik zeker doen.”
9
dilemma
het dilemma
Ze zitten in dezelfde klas. Ze komen goed overeen. Doorgaans toch, want vandaag nemen ze het tegen mekaar op.
el ? ie t n e id s f e o R l industriee Niels Devlieger,
Jordy Luypaert,
zesde jaar Elektrische Installatietechnieken
zesde jaar Elektrische Installatietechnieken
“Industriële elektriciteit is een grotere uitdaging dan residentiële.” “De installaties zijn groter en complexer. De zoektocht naar een oplossing is moeilijker en uitdagender. De voldoening achteraf groter als de oplossing gevonden is.” “Zelfs als ik wat meer zou verdienen als residentieel installateur, zou ik toch voor een job in de industrie kiezen. Het is gewoon veel boeiender.”
10
“De huisinstallaties van vandaag maken binnen twintig jaar allemaal plaats voor domotica-toepassingen. In het passief huis van de toekomst wordt alles elektrisch gestuurd, zelfs de verluchting. Dat is een enorm boeiende evolutie.” “Alles verandert heel snel. Er komen steeds nieuwe technologieën op de markt. Die afwisseling is heel uitdagend.” “Als er ergens verlies zit in de elektrische installatie, kan het in een huis even boeiend zijn om de oplossing te zoeken.” “Als residentieel installateur kom je bij veel mensen thuis. Je bouwt veel sociale contacten op.”
het beroep
Danny Taffeirne Afschrift NV
Automatisatietechnicus
IK Zorg dat de fabriek niet stilvalt 11
automatisatietechicus
Danny, jij werkt bij Afschrift in Ardooie als automatisatietechnicus. Maar kom jij daar eigenlijk vaak?
Toch wel, elke ochtend en elke avond. Om langs de prikklok te passeren en de bestelwagen te nemen. Maar dan gaat het onmiddellijk naar mijn echte werkplek, de firma Begro, een bedrijf in de buurt dat groenten invriest en verpakt. Wat doe jij daar als automatisatietechnicus?
Afschrift heeft voor Begro een belangrijk deel van het productie- en verpakkingsproces geautomatiseerd. Het sorteren van de groenten, het verpakken en het bewaren in de diepvries gebeurt volledig automatisch. Alles wordt aangestuurd door één centrale computer. Het is mijn taak om die computer en het hele proces in het oog te houden en bij elke storing onmiddellijk in te grijpen. Wat zijn jouw concrete taken?
De rekken in de koelcel bijvoorbeeld worden automatisch aangestuurd. De computer beslist wanneer de rekken moeten verschuiven zodat alle groenten optimaal gestapeld kunnen worden. De rekken hebben sensoren die merken wanneer een persoon of een heftruck in de buurt is. Zodra de kust veilig is, klinkt er een waarschuwingssignaal en verschuiven
12
de rekken, zonder handmatige bediening. Bij een storing meldt het systeem in welke zone het probleem zich voordoet. Dan ga ik er onmiddellijk op af. Soms moet ik de koelcel in, bij temperaturen van -20°, maar daarvoor hebben we natuurlijk aangepaste kledij. Kleine storingen komen elke dag voor, één van de honderden zekeringen vervangen bijvoorbeeld is niet zo moeilijk. Maar soms moeten we lang zoeken naar de oplossing. Veel werk?
Dat is zeer wisselend. Ik weet niet hoe het komt, maar maandag en vrijdag zijn vaak hectisch. Dan hol ik van de ene plek naar de andere om problemen aan te pakken. Andere dagen kan het veel rustiger zijn. Intussen ben ik zo ingeburgerd bij Begro dat ik regelmatig werk aan machines die niet door ons geplaatst zijn. Meestal elektronisch, soms ook mechanisch. Dan zoeken we mee naar een oplossing, eventueel met telefonische hulp van de fabrikant. Maar mijn hoofdtaak is dus simpel: zorgen dat de fabriek niet stilvalt.
het beroep
Inspraak is belangrijk! Claude D’Haene
is ingenieur bij Afschrift en werkt vaak met Danny en andere automatisatietechnici samen. “Bij Afschrift werken heel wat elektriciens. Sommigen leggen de kabels, anderen bekabelen de kasten. En dan zijn er de automatisatietechnici. Zij assisteren bij de installatie en opstart van automatisatiesystemen. Bij Afschrift werken er acht.“
“Bedrijven komen naar ons met de vraag welke stappen in het productieproces ze kunnen automatiseren. Als ingenieur is het mijn taak om analyses te maken en voorstellen uit te tekenen. Maar ik betrek graag onze automatisatietechnici bij het zoeken naar oplossingen. Vanuit hun ervaring hebben ze dikwijls een interessante kijk op de zaak. Inspraak vind ik heel belangrijk.”
Een grote verantwoordelijkheid!
Inderdaad. Ik werk in vroege of late shiften. Maar als er zich ergens in de productieketen een panne voordoet en de fabriek dreigt stil te vallen, is het alle hens aan dek. Dan komt er overwerk bij kijken. In principe werken we door tot de oplossing gevonden is, tenzij we moeten wachten op stukken natuurlijk. Ik slaap ook altijd met de telefoon naast mij, soms handig om jongere collega’s te kunnen helpen indien nodig.
“Het is niet eenvoudig om goede automatisatietechnici te vinden. Je moet natuurlijk boven op je kennis van elektriciteit nog een flinke dosis informatica achter de kiezen hebben. Maar laat je door deze hoge eisen niet afschrikken. Zelfs als ingenieur kom je vers van school en merk je pas op je eerste werkdag hoeveel je nog te leren hebt. De basis van school is belangrijk, maar collega’s zijn nog altijd de beste leermeesters.”
Hoe kom je op zo’n plek terecht?
Na mijn opleiding elektriciteit heb ik eerst tien jaar in de residentiële elektriciteit gewerkt, voor ik de industriële weg ben opgegaan. Bij die omschakeling heb ik een driejarige avondcursus industriële automatisatie gevolgd. Maar het meest leer je natuurlijk op de werkvloer. Ik werk nu 11 jaar bij Afschrift, waarvan de laatste vier jaar bij Begro. Ik ben begonnen met kabels leggen en kreeg stilaan meer en meer verantwoordelijkheden. Nu assisteer ik ook bij het installeren en opstarten van automatisatieprocessen. Zo zijn we hier op dit moment met een team van Afschrift bezig de waterzuivering aan te pakken.
drie “Na “Naeen een week week of drie door tal door en we hebben we mees meestal hebb tieel ofiema iemand potentieel nd poten of heeft om door te te heeft om groeien tot een goede goede groeien automatisatietechnicus.” atisatietechnicus.” autom
Wat vind jij boeiend aan de job?
Een machine of een lijn weer aan de praat krijgen zodat de fabriek kan blijven draaien, een grotere uitdaging is er niet. Daarnaast zorgt de afwisseling ervoor dat ik dagelijks iets bijleer.
13
automatisatietechicus
alles loopt op wieltjes als de AUTOMATISATIETECHNICUS (m/v) in de buurt is. HET takenpakket van een automatisatietechnicus is uitgebreid. Hij/zij leest de schema’s en bereidt de installatie van automatisatiesystemen voor. trekt kabels en bekabelt elektriciteitskasten. installeert hardware en software van elektrische toestellen en materialen (motoren, borden, schakelkasten, PLC’s en PAC’s*,…). sluit alle componenten en materialen aan. doet de afregeling van meet- en regeltechnische apparatuur (contacten, sensoren). test de installatie. informeert de klant over de werking van de installatie. LOOPT er iets mis, dan grijpt de automatisatietechnicus in. Hij/zij spoort fouten en storingen op. herstelt of vervangt onderdelen van de installatie. test of alles goed werkt en het proces opnieuw kan starten. * PLC’s (Programmable Logic Controllers) en PAC’s (Programmable Automation Controllers) zijn computers die industriële processen besturen. Meet sensor x iets bijvoorbeeld, dan wordt proces y stilgelegd.
Benieu wd na meer bar nog e ro e p e www.s Surf naar n? t r o om en bekopwaarts.b e beroep ijk de enfilm pjes!
14
INTERVIEW
En toen sprong de vonk over‌ Een elektrotechnicus (m/v) vertelt over zijn passie voor het vak Wolvertem, 7:30 uur. Vader en zoon Andries zijn al een klein uurtje aan het werk in een nieuw appartementsgebouw. De zaak Andries is op deze werf verantwoordelijk voor het leggen van alle elektriciteitsvoorzieningen. Het gaat om 25 appartementen. Een hele klus. Maar vader en zoon vormen een goed duo.
15
Elektriciteit van vader op zoon
“Ik kwam mee in de zaak in 2006. Ik was toen vijftien en schoolmoe. Eigenlijk had ik in het begin niet veel interesse in elektriciteit. Maar dat veranderde snel. De handen uit de mouwen steken en het vak al doende leren: dat was helemaal mijn ding. Ik ging één dag per week naar school, de andere vier dagen werkte ik mee in de zaak. Na drie jaar studeerde ik bij Syntra af als elektrotechnisch installateur. Ik was dat jaar de beste leerling van heel België.”
Pieter:
r Jaak Vade Vader Jaak is is trots trots Want . op opz’n z’nzoon zoon. Want sen het is Pieter intussen r is intus Piete de aanspreekpunt reekpunt voor de aansp of werknemers vragen of nemers bij vragen werk problemen. daarnaast lemen. En daarnaast prob leidt hij hij ook ook zijn eigen eigen leidt projecten. projecten.
Pieter (21)
Jaak (55)
leerde het vak al doende en stapte op z’n 15e mee in de zaak van z’n vader
werkte eerst als scheepselektricien en studeerde elektronica in het weekend
behaalde z’n diploma elektrotechnisch installateur via Leren en Werken
daarna ging hij aan de slag als vertegenwoordiger van elektriciteitsmateriaal
neemt stilaan de leiding van het bedrijf over van z’n vader
startte z’n eigen zaak in 1994 en heeft intussen zes elektriciens in dienst is ook lesgever bij Syntra
16
INTERVIEW
Het leukste aan de job “De uitdaging om problemen op te lossen. De confrontatie met nieuwe dingen en de voldoening achteraf als alles werkt zoals het moet. Scheepselektricien was op dat vlak wel speciaal. Het was ook niet altijd evident, de toestellen in de machinekamer, de navigatiesystemen, … Ik heb er veel geleerd. En natuurlijk mijn eigen bedrijf oprichten, dat was ook iets volledig nieuws!”
Jaak:
Benieuwd hoe de job van scheepstechnicus eruitziet? Bekijk het filmpje op
ww w.stroomopwaarts
.be/leerlingen
Pieter: “De variatie in mijn job vind ik enorm leuk. Ik doe alles. Zowel de administratie - ik beheer de agenda, werk offertes uit en teken plannen – als de contacten leggen. Zo ga ik naar werfvergaderingen en heb ik besprekingen met klanten. Verder zijn er natuurlijk de projecten zelf, schakelkasten, buizen leggen, alarmbekabeling, … Ik steek elke dag met veel plezier de houden uit de mouwen!”
Het verschil… Tussen vroeger en nu “De basisprincipes van elektriciteit zijn nog altijd dezelfde. Je hebt wisselstroom en gelijkstroom. Maar op technisch vlak is er ontzettend veel geëvolueerd. Denk maar aan domotica, voice-over-ip, …”
Jaak:
pieter: “Mijn vader werkt offertes en plannen nog steeds uit met pen en papier. Ik maak m’n offertes en teken plannen met de computer.”
Tussen vader baas of zoon baas
Jaaklaat laat veel veel meer Pieteisr is toe.Pieter meertoe. Jaak strenger voor het enen personeel hetpersoneel ger voor stren speelt korter op de bal. speelt korter op de bal.
De droom van vader en zoon Jaak: “Ik
zou graag het dagelijkse uitvoerende werk aan m’n werknemers laten en de projecten op de verschillende werven meer controleren. Ik wil nakijken of onze mensen goed werk geleverd hebben en waar nodig herstellingen of verbeteringen doen.”
Pieter: “Maar mijn vader komt daar niet aan toe. Hij neemt nog veel taken van de werknemers over. Mijn droom is daarom datgene wat mijn vader graag wil, ook écht te kunnen realiseren.”
De idealeien elektric volgens Ja ak en Pieter ktriciteit kent echt iets
van ele
rd en heeft is gemotivee rest ermogen. De sv g in tt e rz o o d kun je leren! n dder beginne la e d n a a r e d wil on en tig opleiding a lm e g re t lg vo van de p de hoogte en blijft zo o hnologieën nieuwste tec 17
Jonge, sterke elektricien (m/v)
gezocht voor een spectaculair beroep
WATT’s Up? ging op bezoek bij Apilec, dat gespecialiseerd is in rolbruggen. Kevin, een jonge elektrotechnicus, en zijn baas Pierre vertellen over hun bijzondere beroep dat hen op heel ongewone plaatsen brengt ‌ 18
pas aan de slag
Kevin Constant Electrotechnicus, 22
jaar
Hoe lang werk je Apilec?
bij
staIk ben begonnen als werk ed go ik t giair. Omda jn mi na ik eg kre e, leverd stage een contract van kort bepaalde duur. Sinds van t ac ntr co n ee heb ik onbepaalde duur.
Mmmm , klink t nie welriekend…
Pierre Tosquin
niet. Dat is het inderdaad is hu Wanneer we naar vaak ur ge de t gaan, hang . ren kle ze on nog in
Kevins baas
ch Er zijn hopelijk to vin ge om ke ook leu ? gen om te werken
Hoeveel mensen werken bij Apilec?
We zijn met 15.
k Ja, in ons atelier. En oo n ee zijn les tra en kernc g. heel propere omgevin de ar da je et Natuurlijk mo en rift ch ors vo ids veilighe ng te respecteren om strali vermijden.
Wat heb je gestudeerd?
Tot in de derde graad elekvolgde ik de richting b he n Da . ica an tromech ren ‘Le m tee sys t he via ik en Werken’ het vak van chresidentieel elektrote rd. lee ge r eu lat tal ins ch nis n ee g no En daarna heb ik urnte mo g din extra oplei de bedrader gevolgd via FOREM.
Neem je vaak jongeren aan?
Ja. Dit is nogal zwaar fysiek werk en dat gaat jongeren vaak beter af. Ouderen verkiezen na een tijdje lichter werk, wat ook wel minder gevarieerd is. En bij de ingenieurs zitten wel vaak nog iets oudere mensen.
n, Als je mocht kieze uw zou je dan opnie an? voor deze job ga
job Absoluut! Ik doe mijn el he n be echt graag. Ik gevatevreden. Het is heel pastoe en Af rk. we rieerd van s ipe sen we zelfs princ ik ar Ma . toe mechanica s het heb geen diploma, du p roe be is moeilijk om van . te veranderen
g Hoe ziet jouw da ? uit er
. Ik Ik werk op rolbruggen l be ka be n, ste monteer ka ze ik ats pla a arn da ze en de bij de klant en trek ik kabels.
Waarom hebben jullie voor Kevin gekozen?
Hij liet zich opmerken tijdens z’n stage. Hij leverde goed werk en daarom hebben we hem een contract van bepaalde duur en daarna van onbepaalde duur voorgesteld. En omdat hij echt goed gewerkt heeft de laatste tijd en veel heeft bijgeleerd, kreeg hij onlangs opslag.
En het loon?
…! Lijkt ons boeiend
ten Zeker! ‘s Ochtends we dag ze on e we vaak niet ho e ho ch no n, er zal uitzie en. laat we gedaan hebb ms so Want we werken ken ook wanneer de fabrie . zijn dicht st Wat is het moeilijk b? jo aan je
t zo
e
n Buiten werken op ee afvalhoogtewerker. En in ies. lat tal ns gsi verbrandin br anHuh? In af valver s? tie dingsinstalla
die Ja, om de rolbruggen rde on ers rijp alg de afv of te steunen te vervangen herstellen.
t ik Dat is min of meer wa al d, ha ervan verwacht taald zou ik graag beter be n ee or vo ar Ma n. worde n kmo denk ik dat dit ee b zelfs correct loon is. Ik he n! ge kre ge g al opsla
Verloopt het altijd op deze manier?
Ja, we werken met stages en interim-krachten om een selectie te maken. We hebben minstens één student per jaar die stage loopt bij ons.
dat Super! Een bewijs er ov n zij en ed ze tevr jou.
Ja hoor. Ze hadden al vrij snel vertrouwen in mij. Vooral omdat het me niet afschrikt n om overuren te make s en tijd n rke we te of vakanties.
Ben je tevreden over de kennis van de studenten?
Ik moet spijtig genoeg vaststellen dat het niveau naar omlaag gaat. Jongeren missen soms echt basiskennis. Het is ook moeilijk om veelzijdige jongeren te vinden. Gelukkig vragen de scholen ons hoe ze hun opleidingen kunnen verbeteren. Ik maak deel uit van een kwalificatiejury van het Technisch Instituut in
19
Namen en hier luistert de directie echt wel naar het werkveld. Het onderwijs is de laatste 2 à 3 jaar beter omkaderd, dat wel. Sowieso leren onze mensen al doende op de werkvloer of soms via groothandelaars. En aangezien alles steeds sneller evolueert, hebben we jongeren nodig die ruimdenkend zijn en snel bijleren. Voor het kernenergieluik moet Kevin bijvoorbeeld jaarlijks een examen afleggen om zijn verplichte veiligheidspaspoort te krijgen. Wat moet je kunnen om dit beroep uit te oefenen ?
Geen hoogtevrees hebben, niet bang zijn van kerncentrales en bereid zijn overuren te kloppen. En je moet meer kunnen dan bekabelen en borden monteren. Hoeveel tijd hebben jongeren nodig vooraleer ze echt zelfstandig kunnen werken bij Apilec?
Na een jaar kennen de jongeren hun job. Maar er is drie tot vier jaar nodig vooraleer ze echt zelfstandig kunnen werken. In die periode leren zij de verschillende aspecten van het beroep kennen om daarna op verschillende soorten wer ven aan de slag te gaan.
IN HET BEGIN WAS HET NIET ALTIJD GEMAKKELIJK Oeps, foute studiekeuze gemaakt? Gelukkig kunnen vergissingen bijgestuurd worden en kun je ook in het vierde en het vijfde jaar nog voor een richting elektriciteit kiezen. WATT’s Up? legt enkele late instromers van het KTA Brugge op de rooster. Angelo en Stijn, jullie zitten dit jaar in 4TE. Maar allebei kwamen jullie overgewaaid uit een andere richting.
Angelo: “Klopt. Ik heb eerst sportwetenschappen gedaan, daarna economie. Maar mijn punten in het ASO waren niet zo denderend, ik ben liever met mijn handen bezig dan met boeken. Af en toe help ik mijn papa bij elektrische klusjes. Omdat ik dat wel boeiend vind, ben ik van school en van richting veranderd, en zit ik nu hier.”
Stijn: “Ik kom uit de hotelschool. Veel meer dan een elektrisch speelgoedje uit elkaar halen had ik nog nooit gedaan, maar computers en elektronica boeien mij enorm. Elektriciteit leek de beste richting om later iets met die interesses te kunnen doen.” Een halfjaar later hebben jullie hopelijk geen spijt van die keuze?
Stijn: “Zeker niet. Ik leer heel veel bij. De kennis van elektriciteit is hopelijk een goede basis om later iets met computers te kunnen doen.” 20
ngelo: “Er is veel vraag AA ngelo: “Er is veel vraag s van ietvan dieiets nsendie ar me na naar mensen , dus kennendus ktriciteit kennen, ele elektriciteit zewat datt betreft zebetreftzitzitikik t da wa ker goed. boeit hetboeit Enhet ed. En r go ke me oo ook. nog hebikiknog Alheb k. Al me niet echt nagedacht over ht nagedacht over ec t nie welke soort job ik later t job ik later soor we willke doen. Daar is nog tijd l doen. Daar is nog tijd wi voor.” voor.”
LATE INSTROMERS
Koen De Backer is leerkracht in het KTA en heeft regelmatig instromers in zijn klas. “In het derde middelbaar beginnen we van nul, dus dat vormt voor niemand een probleem. Maar vanaf het vierde en zeker in het vijfde jaar hebben instromers een achterstand in te halen. Op onze school gebeurt dat op verschillende manieren: een instroomcursus, inhaallessen tijdens de middagpauze of via extra oefeningen en didactische software die ik samengebracht heb op de website
Angelo Stijn
ww w.elektrowereld.be
“Van welke richting de leerlingen ook komen, alles hangt af van de motivatie. Wie van het ASO komt en denkt dat het spelenderwijs kan, loopt wel eens tegen de lamp. Maar wie gemotiveerd is en wil werken, slaagt. Er is een groot tekort aan elektrotechnici, dus het is logisch dat wij als leerkrachten en als school een tandje bijsteken om hen op weg te helpen.”
Welke hulp hebben jullie van de school gekregen om de overstap te maken?
Angelo: “We kregen een instroomcursus, waarin de basis van elektriciteit heel overzichtelijk en stap voor stap uitgelegd werd. We moesten daarbij veel oefeningen maken, ook thuis. Bij de leerkracht konden we steeds terecht voor extra uitleg.”
was ginwas t be n: “In Stij Stijn : “Inhe het begin makkelijk, ijd makkelijk, niet altijd t alt t nie hehet andere leerlingen rlingen dere lee dedean toch jaar eenjaar ch een bben to hehebben voorsprong. Maar nu rong. Maar nu orsp vogaat het al een stuk k een stu t alkunnen at heWe gabeter. het kunnen het ter. Weaanraden!” be iedereen iedereen aanraden!”
21
“Elektriciteit is niet moeilijk, elektriciteit is leuk. Dat is wat we op onze school proberen over te brengen op de leerlingen. Daarom hebben we ook een KTA-elektroclub. Leerlingen die geïnteresseerd zijn krijgen de kans om zich één keer per week tijdens de middagpauze volledig uit te leven in de wereld van elektrotechniek. Ze bouwen robots en elektrische RC-wagens. Met elektriciteit kun je fantastisch leuke dingen doen! Kijk maar eens op
chnicus.be ww w.ikwordelektrote
breinbreker
het ideale lessenrooster
oplossing breinbreker pag. 7
Het juiste antwoord is 4000 V (of 4 kV). Een weideafsluiting werkt met een hoogspanningsgenerator (A) die ongeveer 4 kV levert gedurende een fractie van een seconde. De hoge spanning is nodig om er zeker van te zijn dat er een doorslag zal zijn ongeacht waar in de weide het dier de draad raakt. De stroom moet namelijk vloeien via de weg van de pijltjes en moet dus terugvloeien via de aarde naar de aardingspinnen die zich bij de generator bevinden. Door de korte pulsduur ondervindt het dier enkel een prikkeling en is dit zonder gevaar voor een eventueel letsel. De hoeveelheid elektriciteit of lading die kan stromen is dan ook beperkt.
genoeg nagedacht?
22
BREINBREKER
Een vriend vertelde me dat zijn weideafsluiting op een batterij van 9 V werkt. Maar kan een batterij van 9 V deze hoge spanning wel leveren?
Ok, maar hoeveel stroom vloeit er dan door dat paard? Ik heb geleerd dat 30 mA al een blijvend letsel kan veroorzaken bij een mens (zie tabel). Als ik dan zie dat er hier sprake is van 4 kV lijkt mij dit verschrikkelijk veel? AC
DC
1A
1A
75 mA
300 mA
30 mA
90 mA
drempel onomkeerbare harfibrilatie drempel ademhalingsverlamming
10 mA
40 mA
spierverkramping
0,5 mA
2 mA
Wat denk je? 1. Installaties zijn altijd op 230 V. 2. Installaties kunnen zowel op 230 V als op 6/9/12 V zijn.
hartstilstand
gewaarwording
Kan jij de stroom berekenen als je ervan uitgaat dat de weerstand van het paard 350 Ω is en de aardingsweerstand 100 Ω in droge omstandigheden? Je mag voor de weerstand van het afspanningslint 50 Ω nemen. Wat denk je, hoeveel bedraagt de stroom? 1. 2. 3. 4.
8 mA 4A 8A 4 mA
Benieuwd naar de oplossingen? Zin in nog een breinbreker?
Tip!
s.be/ www.stroomopwaart r.html leerlingen/breinbreke Wist je dat er elektriciens zijn die als beroep schrikdraad installeren? Niet enkel op het platteland dan, maar als beveiliging voor gevangenissen, ambassades, kerncentrales enz. Hou zeker het volgende nummer van WATT’s Up? in het oog, want dan kom je alles te weten over dit beroep.
23
NeWS
Elektricien (m/v) gezocht Wie in 2011 in Vlaanderen op zoek ging naar een baan als elektricien, had geluk: er waren maar liefst 4.753 vacatures. Een stijging van 37% tegenover het jaar ervoor. Een opleiding tot elektricien is met andere woorden een stevige garantie op werk. Bron: Website VDAB, persbericht van 4 januari 2012.
Aan de slag als jobstudent! Nieuwe wetgeving voor jobstudenten maakt bijklussen gemakkelijker Werken als jobstudent in de elektrotechnische sector is de ideale manier om praktijkervaring op te doen. Sinds 1 januari is de wetgeving rond studentenarbeid iets minder strikt geworden: Je mag als jobstudent 50 dagen werken gespreid over een volledig jaar (vroeger: 46 dagen waarvan maximum 23 tijdens de zomermaanden). Je kunt een arbeidsovereenkomst afsluiten van 12 maanden (vroeger: maximum 6 maanden).
The battle has begun: zesde editie Elektro Challenge van start 2012
Op 22 mei vindt voor de zesde keer de finale van Elektro Challenge plaats. 321 jongeren uit 129 elektrotechische scholen en centra nemen het momenteel in de preselecties tegen elkaar op. Wil je weten hoe het er vorig jaar aan toeging tijdens de preselecties? Ga dan naar www.stroomopwaarts.be/the_movie en bekijk het filmpje.
Alle beroepen in beeld De elektrotechnische sector biedt een waaier aan beroepsmogelijkheden. Met je diploma op zak kun je meer dan 26 kanten uit: van koeltechnicus tot bordenbouwer, van technicus hoogspanning tot wikkelaar. Benieuwd naar alle opties? Kijk dan snel op www.stroomopwaarts.be/leerlingen/beroepen .
Wat vind jij van dit eerste nummer van WATT’s Up? Heb je zelf een interessant idee voor een artikel? Of wil je graag met je klas in WATT’s Up? Laat het ons weten op info@stroomopwaarts.be. 24