Wattsup18 nl

nr. 18  2017

het magazine voor Elektrocracks

DUAAL LEREN:

SEN S U T E I T A N I B M DE CO LOER V K R E W N E L O SCHO SAFET Y FIRST: HT DE GOUDEN AC BEROEP IN DE KIJKER:

US C I N H C E T E I T A S KLIMATI

INHOUD

nr. 18  2017

4

SCHOOL & WERKVLOER

Duaal leren

8

11

SCHOOLPROJECT

HET BEROEP

Klimatisatietechnicus

Ontvang gratis elektroapparaten

15

SAFETY FIRST!

Ontdek de gouden 8

2

INHOUD

Colofon HET MAGAZINE WATT’S UP WIL JONGEREN WARM MAKEN VOOR ELEKTROTECHNISCHE OPLEIDINGEN EN BEROEPEN. Ø www.wattsup.be Ø info@wattsup.be

Marlylaan 15/8 Avenue du Marly Brussel, 1120, Bruxelles T 02 476 16 76 • F 02 476 17 76 www.volta-org.be • info@volta-org.be Vormelek, Tecnolec en FBZ bundelen hun krachten en vormen samen VOLTA.

Watt's Up is een campagne die VOLTA voert op vraag van de sociale partners. De campagne heeft tot doel de instroom van arbeiders in de elektrotechnische sector te verhogen en richt zich behalve naar jongeren en hun ouders, ook naar werkgevers, scholen en opleidingscentra.

union des électriciens u n i e v a n elektriciens

Verantwoordelijke uitgever: Hilde De Wandeler Concept en realisatie: Link Inc (www.linkinc.be) Redactie: Link Inc Lay-out: Zeppo (www.zeppo.be) Fotografie: Joke Van Mieghem, Sven van Baarle en Studio Dann

22 ELECTROBRAIN

Electropass uitgereikt!

18

Heb je zelf ee n intere Laat h ssant projec et o n s t? we in www.f fo@wattsup ten via a ce b o ok.com .be of /watts up.nl

TECHNIEK

Eilandwerking voor PVomvormers

3

AFWISSELEN TUSSEN SCHOOLBANK EN WERKVLOER

DUAAL LEREN Het Technisch Atheneum Merelbeke stapte samen met ATS Groep in een proefproject. Dankzij hun samenwerking kregen in 2016 al 19 leerlingen de kans om extra vaardigheden op te doen op de werkvloer.

4

SCHOOL EN WERKVLOER

HOE WERKT HET IN DE PRAKTIJK? Als je als leerling wilt deelnemen aan duaal leren, geef je dit door aan je school. Je school gaat dan samen met Volta op zoek naar een bedrijf dat bij je past. Wanneer er een bedrijf gevonden is, dan bespreek je samen de mogelijkheden van duaal leren.

Eerst en vooral is er een intakegesprek met de school, het bedrijf en jij als leerling. Bij dit gesprek bekijk je samen de verwachtingen, mogelijkheden en praktische afspraken. Zo bespreek je o.a. hoeveel uur per week je zal meedraaien in het bedrijf en hoe je dagen er in de praktijk zullen uitzien.

DUAAL LEREN? DAT IS VAST WEER INGEWIKKELD...

Toch niet! Het biedt leerlingen zelfs een fantastische kans om extra ervaring op te doen.

Bij duaal leren wissel je af tussen de school en de werkvloer. Je algemene, theoretische vorming krijg je op school. Je praktijkkennis en werkervaring doe je op in een écht bedrijf. Zo kan je al in je schooljaren extra vaardigheden aankweken en maak je later meer kans om aan werk te geraken.

DESCHAMPHELAERE v PHILIP (TECHNISCH COÖRDINATOR AAN HET TECHNISCH ATHENEUM MERELBEKE):

“Door de schoolbanken af te wisselen met de werkvloer, leer je dingen die je anders niet zou leren. Zo bouw je ook aan skills die later goed van pas komen, kom je erachter welke job helemaal jouw ding is en zo vind je later gemakkelijker werk.”

Daarna gaat de stage effectief van start. Je draait als een echte collega mee in het bedrijf en leert zo het werkleven kennen. Gedurende de hele periode word je begeleid en opgevolgd door een stagebegeleider uit je school én door een mentor van het bedrijf.

Het fijne aan duaal leren is dat je niet zomaar naast een werknemer gaat staan om te kijken hoe die zijn werk doet. Nee, je steekt zélf de handen uit de mouwen en draait mee als een volwaardige werkkracht. Zo leer je nieuwe technische vaardigheden en ontdek je die dingen die je op de schoolbanken niet meekrijgt.

PHILIP: “Vanuit onze school v konden alle 6de-jaars leer-

lingen Elektrische installaties stage lopen bij ATS Groep.

Zij hebben verschillende activiteiten en vestigingen, dus konden we er voor elke leerling een plaatsje vinden.

Waar precies een leerling werd ingezet, werd bepaald in overleg met het bedrijf en de leerling zelf. Zo keken we niet alleen naar de ligging van de werkplek, maar ook naar de interesses, groeimogelijkheden en vaardigheden van de leerling.”

5

WELKE LEERLINGEN KUNNEN DEELNEMEN? Momenteel loopt het pilootproject alleen voor de opleiding Elektrische installaties.

Alle leerlingen uit het 6de jaar worden aangemoedigd om deel te nemen aan het project. Doet jouw school ook mee? Dan is het aan jou om te bewijzen dat je er klaar voor bent, om mee te draaien op de werkvloer. Het zijn immers je leerkrachten die uiteindelijk bepalen of ook jij een plaatsje krijgt in duaal leren.

“Van onze school v PHILIP: namen alle leerlingen van het 6de jaar Elektrische installaties deel aan het project. Ze kregen allemaal een stageplaats aangeboden. En omdat afstand geen bezwaar zou zijn, vervoerden we hen elke dag van de school naar het werk en terug.”

DUAAL LEREN

Wat vinden leerlingen van duaal leren?

HOE ZAGEN JULLIE DAGEN ERUIT BIJ ATS GROEP? ROY KRUYT: “’s Morgens kwamen we samen bij onze school en werden we naar ATS Groep vervoerd. Ikzelf werd ingezet in hun vestiging in Kruishoutem, waar ik meewerkte aan de bordenbouw. We begonnen om 7u00 en stopten om 15u50.

Het was even wennen om zo vroeg op te staan, maar na enkele dagen was ik het al gewoon.”

QUINTEN CORNELIS: “Voor mij viel vroeg opstaan goed mee, want dat deed ik thuis ook al. De eerste twee dagen van de stage ging ik samen met een collega naar een klant van ATS Groep, waar we kabels mochten doortrekken. Dat was echt doorwerken. De weken nadien werkten we aan de bekabeling van nieuwe burelen bij ATS Groep zelf. Stap voor stap mocht ik meer en meer dingen zelf doen, wat ik heel leuk vond.”

ROY: “Ik werd ingezet bij de bordenbouw. De eerste twee dagen liep ik mee met een collega, die me alles uitlegde.

Nadien mocht ik actief meewerken aan het project van a tot z. Vanaf de tweede week voelde ik dat ik écht kon meedraaien, en dat was fijn. Net zoals de werknemers stak ik de handen uit de mouwen en bouwde ik mee aan hun producten.”

HOE WERDEN JULLIE BEGELEID? QUINTEN: “Vanaf dag één kreeg ik een

persoonlijke mentor. Hij gaf me goeie tips en antwoordde op de vragen die ik hem stelde. Ook volgde hij mijn taken op, leerde me nieuwe dingen en gaf me zowel positieve feedback als werkpunten. Op die manier kon ik mijn technische vaardigheden weer wat

WAT DOET ATS GROEP? ATS Groep is een onderdeel van EDF Luminus en is een multidisciplinaire technologiegroep die zich specialiseert in het creëren van duurzame, innovatieve en efficiënte productie- en werkomgevingen.

Met 12 vestigingen en 600 werknemers dekken hun kernactiviteiten een ruime waaier van diensten: elektrotechniek, mechanica, distributie, ...

HENDRIK: “Het is een voordeel dat we met v zoveel zijn. Zo kunnen we grote projecten

over verschillende domeinen heen uitvoeren zonder veel te hoeven outsourcen. We hebben heel wat interne kennis in huis. Zo denk ik aan hoogspanning, laagspanning, procesautomatisering, branddetectie en databekabeling, om maar enkele voorbeelden te noemen. Dit is extra leerrijk voor stagiairs, omdat ze zo met verschillende vakgebieden te maken krijgen.”

HOE LIEP DE SAMENWERKING TUSSEN ATS GROEP EN DE SCHOOL? HENDRIK: “Ons bedrijf werkt al jaren samen met de school voor stageplaatsen en werkplekleren. Zo brengen de leerlingen uit de 2de graad bijvoorbeeld elk jaar een bezoek aan ons bedrijf en organiseren we een doe-moment voor hen.”

“We merken dat rasechte elektriciens vaak ontbreken, ook al is dit een prachtige job die werkzekerheid biedt.

Daarom willen wij als bedrijf een actieve rol spelen in de brug tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Naast het Technisch Atheneum Merelbeke werken we hiervoor nog met andere scholen samen. We zijn blij dat de overheid de combinatie schoolbank-werkvloer met dit project mee actief ondersteunt.”

PHILIP: “ATS Groep geeft ons ook regelmatig input voor

het lesprogramma. Zo kunnen we samen bouwen aan een hogere kwaliteit van het onderwijs. We kennen hen al jaren, en zelfs op het schoolfeest zijn de collega’s van ATS aanwezig met zo’n 20 man! De samenwerking voor duaal leren liep dan ook heel goed.”

6

SCHOOL EN WERKVLOER

verder ontwikkelen. Het was een fijne samenwerking.”

ROY: “Ik werkte de laatste twee weken samen met een collega die Frans sprak. Zo kon ik zelfs mijn kennis van het Frans wat bijspijkeren!”

WAT VONDEN JULLIE VAN DE COLLEGA’S? ROY: “Alle collega’s waren vriendelijk.

Aangezien ik aan het einde vooral met één collega samenwerkte, heeft hij me uiteindelijk veel bijgeleerd. Ik vond het leerrijk dat hij een antwoord had op al mijn vragen.”

ik hoe het is om mee te draaien in een groot bedrijf en samen te werken met collega’s.”

routine wel. Zo leer je het meeste en kan je ook het beste werk leveren voor het bedrijf zelf.”

ROY: “Ik vond het ook tof om rendabel te leren werken. Tijdens de stage doe je ervaring op in de bedrijfswereld, en leer je hoe je je tijd het best kan gebruiken.”

LIJKT HET BEROEP VAN ELEKTRICIEN JOU WAT?

ZOU JE ANDERE LEERLINGEN AANSPOREN OM OOK DUAAL TE LEREN? QUINTEN: “Zeker en vast. Je ziet elke

ROY: “In deze stage werkte ik vooral aan de bordenbouw. Dat was oké, maar ik wil graag ook wat ervaring opdoen op een werf. Dit lijkt me gevarieerder, en dat is meer iets voor mij. Wat ik later exact wil doen, moet ik nog wat uitzoeken.”

dag nieuwe dingen die je op school niet meekrijgt. Zo kwam ik bijvoorbeeld in contact met grote kabelladders en nieuwe technieken, en leerde ik nauwkeurig werken, met oog voor afwerking.”

QUINTEN: “Het toffe aan een stage is

WAT HEBBEN JULLIE ER ZOAL OPGESTOKEN?

“De dagen vlogen trouwens voorbij. Soms was het ’s morgens al 10 uur voor ik het goed doorhad, en ’s avonds mochten we op tijd stoppen.”

EN WAT VOND JE NU EIGENLIJK HET LEUKST: DE SCHOOLBANKEN OF DE WERKVLOER?

QUINTEN: “Op technisch gebied

ROY: “Ik vond het persoonlijk een

QUINTEN: “Ik heb geleerd dat er veel

plezier gemaakt wordt bij ATS Groep, maar dat ze tegelijk ook nog kunnen doorwerken. Iedereen was heel sympathiek.”

leerde ik veel bij over bekabelingen.

Ik mocht voor de eerste keer werken met grotere systemen en componenten, en kwam in contact met het mechanisch gedeelte. Daarnaast leerde

aanrader om vier weken voltijds te mogen meedraaien met het bedrijf.

De eerste weken zijn een beetje een zoektocht, maar omdat de stage langer duurt vind je na een tijdje je

Quinten

aan de slag u

Vlaanderen is werk

7

dat je gemakkelijk kan zien of een job wat voor jou is. Ik vond mijn tijd bij ATS Groep alvast leuk. Ik denk er zelfs aan om bij hen vakantiewerk te gaan doen in de zomer!”

QUINTEN & ROY: “Zonder enige twijfel:

de werkvloer. Leren op school is oké, maar het werken zelf is toch het leukst. Je handen uit de mouwen steken en actief bezig zijn, dat doen we het liefst.”

STEUN DE KRINGWINKEL EN ONTVANG GRATIS ELEKTROAPPARATUUR

WAT KAN L O O H C S W U JO DOEN VOOR ?

L E K N I W G N DE KRI

8

SCHOOL & BEDRIJF

Weet jij hoe een wasmachine er vanbinnen uitziet? Of hoe je een defecte droogkast aan de praat krijgt? Toch niet? Dan hebben Volta en De Kringwinkel een schitterend aanbod voor jouw school: jullie krijgen een werkend elektrotoestel om op te oefenen, in ruil voor een tegenprestatie die jullie zelf kiezen. “Een inzamelactie van gebruikte spullen bijvoorbeeld.”

Het repareren van elektrotoestellen is een verrijking van jouw elektrotechnische vorming. Maar om te oefenen, heb je werkende toestellen nodig en die zijn niet zomaar voorhanden.

Daarom klopte Volta, de koepelorganisatie van de elektrosector, aan bij De Kringwinkel, een netwerk van meer dan 130 tweedehandswinkels.

Scholen kunnen een elektrotoestel aanvragen om op te oefenen.

“Als tegenprestatie vragen we om ons te steunen”, zegt Christophe Loubry, verantwoordelijke voor het partnerschap tussen Volta en De Kringwinkel.

“Wat precies, wordt lokaal afgesproken. Denk aan een inzamelactie van gebruikte spullen, een advertentie in het schoolkrantje of de mogelijkheid om een container voor kleding aan de schoolpoort op te stellen.”

VAN OUD NAAR NIEUW De Kringwinkel heeft een maatschappelijke functie.

“We willen zo veel mogelijk goederen lokaal een tweede leven geven. Particulieren, maar ook organisaties en bedrijven kunnen spullen afgeven of laten ophalen. Wij sorteren ze, kijken alles na en doen eventueel lichte herstellingen. Daarna belanden ze op een mooi plekje in een van onze winkels.”

Ook oude elektrische apparaten zijn meer dan welkom: wasmachines, ijskasten, oude tv’s, … “Van die oude toestellen maken wij verkoopbare apparaten, door reparaties uit te voeren of onderdelen samen te voegen. Let wel: niet alle Kringwinkels doen dit. Het vergt een pak kennis en je hebt een vergunning nodig om elektrische apparaten te mogen verkopen.

9

NOOD AAN DEGELIJKE SPULLEN De Kringwinkel wil scholieren en hun ouders enthousiasmeren. “Ons concept werkt alleen als mensen goede spullen binnenbrengen. En dat is een uitdaging, gezien het succes van tweedehandswebsites. Mensen zijn vaker geneigd om degelijke spullen eerst te proberen verkopen.

Dat is jammer, want wie bijdraagt tot een mooi aanbod profiteert er zelf ook van en steunt een goed doel: hergebruik van spullen en sociale tewerkstelling.”

De Kringwinkel telt ruim 5.300 medewerkers, waarvan het merendeel om uiteenlopende redenen moeilijk aan een job geraakt. “Bij ons krijgen die mensen een kans en worden ze begeleid om door te stromen naar de reguliere economie.”

U Op zoek naar een elektrisch apparaat voor jouw school?

Neem dan contact op met de lokale Kringwinkel.

Hier vind je alle praktische info. www.stroomopwaarts.be/ elektrotechnisch-envolwassenenonderwijs/educatief samenwerking-met-kringwinkels

10 10

HET BEROEP

DE COOLSTE JOB TER WERELD? KLIMATISATIETECHNICUS!

11

KLIMATISATIETECHNICUS

Iedereen brengt wel eens een bezoek aan een bakker, supermarkt of restaurant. Maar heb je je weleens afgevraagd hoe ze daar al hun verse producten lekker fris en koel houden? En hoe het komt dat je op een zonnige dag toch rondjes kunt schaatsen op een ijspiste? Er is maar één persoon die daar alle antwoorden op weet: de klimatisatietechnicus!

Wat zijn voor jou de 3 leukste dingen aan je job?

1

ELKE DAG IS OPNIEUW SPANNEND. “Deze job biedt me veel uitdagingen. Vaak weet je ‘s morgens nog niet wat je die dag allemaal gaat beleven. Duikt er een probleem op? Dan moet je zélf op zoek gaan naar een oplossing. Veel verantwoordelijkheid dus.

Maar wanneer je een defect weet op te lossen en ’s avonds thuiskomt , voel je je heel tevreden.”

Op zoek naar die antwoorden klopte Watt’s Up aan bij Sabcobel, een bedrijf dat gespecialiseerd is in koeltechnieken.

We staken er ons licht op bij Frederik Delaere, één van de Sabcobelexperts in klimatisatie. Hij vertelde ons honderduit over wat het beroep van klimatisatietechnicus zo speciaal maakt en verklapte ons terloops ook waarom het eigenlijk een ideale beroepskeuze is. Wij waren meteen overtuigd. En straks ben jij dat vast ook.

2

HET IS LEUK OM ONDERWEG TE ZIJN. “Als technieker werk je meestal bij de klant zelf. Zo kom ik voortdurend in contact met andere mensen, en dat vind ik heel leuk.”

3

Een klimatisatietechnicus, wat is dat eigenlijk?

“Een klimatisatietechnicus ken je misschien beter als een ‘koeltechnieker’. Iemand die met kennis van zaken koelsystemen kan installeren, onderhouden en repareren. Die systemen kunnen variëren van koelkamers in restaurants en supermarkten tot de koeltoog van de slager of zelfs volledige systemen voor vrieshuizen en ijspistes.”

ER IS ALTIJD WAT NIEUWS TE LEREN. “De sector is voortdurend in beweging en er worden steeds nieuwe technieken ontwikkeld.

Hierdoor verandert de job regelmatig en blijft het werk boeiend.”

12

HET BEROEP

Welke projecten heb jij al verwezenlijkt?

“Doordat de projecten elkaar continu afwisselen, biedt mijn job veel variatie. Zo werk ik wel eens voor vrieshuizen, industriële bakkerijen, ijspistes, de visverwerking, slachthuizen, warenhuizen, restaurants, of aan koeltogen en winkelkoelingen … Een van de leukste projecten vond ik wel de nieuwe ijspiste in Mechelen. We hebben er de nieuwste technologieën toegepast. Dat was een echte uitdaging. En we zijn trots op het resultaat!”

Waarom ben je klimatisatietechnicus geworden?

Is het moeilijk om klimatisatietechnicus te worden?

“Als leerling kreeg ik op een dag de kans om een grote koelkamer te bezoeken. Ik was meteen gefascineerd. Ik heb daarna dan ook bewust gekozen voor elektromechanica met de optie klimatisatie. Daarna ging ik aan de slag bij Sabcobel, waar ik nog steeds elke dag nieuwe dingen leer. Zo heb ik me in de loop van de tijd ontwikkeld tot koelexpert.”

“Om een échte expert te worden, verdiep je je het best in verschillende domeinen. De beste uitvalsbasis is elektromechanica. In het hoger onderwijs kan je binnen die richting kiezen voor de optie klimatisatie.

Daarnaast denk ik bijvoorbeeld ook aan hydraulica en koeltechnieken.

Na je studies leer je het meeste in de praktijk zelf. Zo bieden we bij Sabcobel bijvoorbeeld specifieke opleidingen aan. Aanvankelijk werk je aan koelkasten en koelkamers van restaurants, om dan nadien stapsgewijs steeds grotere projecten aan te nemen. En voor je het weet, bouw je mee aan een grote industriële koelinstallatie!”

13

KLIMATISATIETECHNICUS

Welk effect hebben koelsystemen op het milieu? “Oude koelsystemen zijn helaas erg vervuilend.

Daarom kiezen we bij Sabcobel voor een groene aanpak. Zo werken we bijvoorbeeld uitsluitend met natuurlijke koelmiddelen. Hierdoor is de impact op de opwarming van de aarde te verwaarlozen in vergelijking met het gebruik van chemische middelen.

Zo werkten we onlangs mee aan de bouw van de nieuwe ijspiste van Mechelen. Hiervoor hebben we CO2 als koelmiddel gebruikt. Dat is een nieuwe techniek die veel beter is voor het milieu dan andere koelsystemen. We waren hierin zelfs uniek, want die ijspiste is nu de eerste in de Benelux die met dit systeem werkt.

Bovendien worden de tribune, kantine, kleedkamers en ruimte voor schaatsverhuur verwarmd

met de warmte die vrijkomt uit de koelinstallatie.

Bij conventionele installaties gaat die warmte verloren in de buitenlucht, maar dat wisten wij te verhelpen. Extra energieverbruik is dus niet nodig, en dat is veel energiezuiniger.

Als koeltechnieker vind ik het trouwens altijd leuk om steeds weer oplossingen te zoeken die zo energiezuinig mogelijk zijn. Zo draag ik zelf ook mijn steentje bij aan het milieu!�

14

SAFETY FIRST

ONTDEK DE GOUDEN 8

BETER VOORKOMEN DAN GENEZEN Elektriciteit is gevaarlijk. Veilig werken is een noodzaak. In de elektrotechnische beroepen doen zich geregeld gevaarlijke situaties voor waarin het risico bestaat dat je een lichamelijk letsel oploopt. Het is dus kwestie om die risicovolle situaties zo veel mogelijk te vermijden en om jezelf goed te beschermen.

SPANNING OP SCHOOL

ONDER SPANNING

✔✔ Controleer vooraf of er geen spanning aanwezig

Ter herinnering drie tips om op een veilige manier aan de elektrische installatie op school te werken. ✔✔ Werken aan installaties of oefenen gebeurt steeds

spanningsloos. is. Gebruik altijd een degelijke spanningstester.

Testschroevendraaiers zijn uit den boze.

Laagspanning, hoogspanning, wisselspanning, gelijkspanning … Als je aan een elektrische installatie werkt, weet je maar beter waar je aan begint. Wie elektriciteit zegt, denkt spanning.

✔✔ Bij voorkeur wordt geïsoleerd gereedschap

gebruikt, voorzien van dit symbool. Zo verminder je de kans op elektrocutie en kortsluitingen.

15

SAFETY FIRST

DE GOUDEN ACHT O U werkzaamheden aan een installatie buiten spanning uit te Om T voeren volg je deze procedure in acht stappen: O U T

O U O T U T

1. Bereid de werkzaamheden goed voor Onderzoek aandachtig de installatie waar je moet aan werken. Ga na hoe je de installatie moet scheiden en welke andere maatregelen je moet nemen om de veiligheid te waarborgen.

2. Scheid de elektrische installatie Scheid het gedeelte van de installatie waaraan gewerkt moet worden van alle voedingsbronnen met daarvoor geschikte middelen.

3. Voorkom herinschakeling Dat doe je bij voorkeur door het bedieningsmechanisme te vergrendelen.

Indien een mechanische vergrendeling niet mogelijk is, moet je andere maatregelen nemen. Indien de onderbrekingsinrichting een hulpenergiebron nodig heeft, moet ook de voedingsbron buiten bedrijf worden gesteld.

4. Controleer de spanningsafwezigheid Ga met de juiste uitrusting na of de installatie spanningsloos is. Doe dat op alle actieve geleiders binnen de werkzone of in de onmiddellijke nabijheid ervan.

I N

16

I N

OVERZICHTELIJK, HANDIG ÉN VEILIG. 5. Aarden, ontladen en kortsluiten ✔✔ Binnen de werkzone moet je alle hoogspanningsinstallaties en sommige laagspanningsinstallaties aarden en kortsluiten. ✔✔ Aarden en kortsluiten van laagspanningsinstallaties binnen de werkzone is alleen verplicht wanneer het risico bestaat dat de installatie ongewild spanning kan voeren (vb. installaties die gevoed worden door noodstroombronnen).

6. De elektrische installatie afbakenen en/of afschermen

Zijn er dichtbij de werkzone delen van een elektrische installatie onder spanning? Dan moet je die afbakenen en afschermen zoals de voorgeschreven procedure in het AREI (art. 266.05.4).

7.

De elektrische installatie vrijgeven De werkverantwoordelijke is de enige persoon die aan het uitvoerend personeel de toestemming mag geven om de werkzaamheden te beginnen.

8. Onder spanning brengen I N I N I N

Wanneer de werkverantwoordelijke zeker is dat de elektrische installatie klaar is om opnieuw op veilige wijze onder spanning te worden gebracht, meldt hij aan de installatieverantwoordelijke dat de werkzaamheden voltooid zijn.

Vervolgens mag de procedure voor het herstel van de spanning worden ingezet onder de verantwoordelijkheid van de installatieverantwoordelijke.

17

TECHNISCH

EILANDWERKING VOOR PV-OMVORMERS

Ontdek de s g n i l e p p o k 3 r o o v n e g n i s oplos s e i t a l l a t s n i s i thu 18

Het succes van hernieuwbare energie stelt het openbare elektriciteitsnet voor een grote technische uitdaging. Het is immers niet ontworpen voor zoveel decentrale elektriciteitsproductie. Om op die beperking in te spelen, hebben leveranciers net-interactieve omvormers (hybride omvormers) ontwikkeld. Die omvormers zijn gekoppeld aan een batterij en kunnen zo de overproductie opslaan om deze op een later tijdstip te verbruiken. Een hybride omvormer biedt verschillende voordelen:

Fotovoltaïsche panelen (PV-panelen) leveren overdag de meeste elektriciteit.

Maar net dan zijn de eigenaars ervan vaak niet thuis om die elektriciteit zelf te verbruiken. En om die groene stroom op het net te plaatsen, betalen ze bovendien een vergoeding (het prosumententarief).

✔✔ Door de opslag in een batterij wordt het openbare elektriciteitsnet niet overbelast.

Hybride omvormers, gekoppeld aan een batterij, kunnen die nadelen omzetten in voordelen. Ze moeten hiervoor wel in een bepaalde configuratie worden geplaatst. En dergelijke net-actieve omvormers installeren, kan op drie manieren.

Ga mee op eilandentocht…

✔✔ Eilandwerking: wanneer het openbare net uitvalt, zet de omvormer via de batterijen een lokaal elektrisch net op. ✔✔ Bij langdurige netuitval (black-out) kun je de hybride omvormer aan een noodgroep koppelen tot de batterijen weer opgeladen zijn. ✔✔ Het is een oplossing voor installaties die kortstondig meer elektrisch vermogen verbruiken dan de netaansluiting aankan. ✔✔ Een installatie met een slimme meter kan de kosten van het prosumententarief tot een minimum beperken. De batterijen fungeren als buffer waardoor er geen elektriciteit op het openbare net wordt gezet. ✔✔ Installaties met dubbel tarief (piek en dal) kunnen de hybride omvormer tijdens de wintermaanden gebruiken om de batterijen in de goedkope daluren op te laden en de elektriciteit vervolgens verbruiken in de dure piekuren. Dit heeft wel alleen zin als het prijsverschil tussen beide tarieven hoger is dan het rendementsverlies dat optreedt bij alle tussenliggende energieomzettingen (omvormers, batterijen).

= WINTERSLAAP Om de levensduur van de batterijen te optimaliseren, kan de hybride omvormer tijdens de wintermaanden, wanneer er weinig zonne-energie beschikbaar is, in een soort winterslaap worden geplaatst. De batterijen krijgen dan maar eenmaal per maand een volledige oplaadbeurt.

19

TECHNISCH

Drie configuraties Elke methode heeft zo zijn eigen voor- en nadelen.

DC NET-INTERACTIEVE OMVORMER

OPENBAAR NET

PV

VERBRUIKER

AC

VERBRUIKER

PV

OPENBAAR NET

MPPT

BATTERIJEN

NET-INTERACTIEVE OMVORMER

NOODGROEP BATTERIJEN

1. PV-aansluiting via DC-inkoppeling

2. PV-aansluiting via ACinkoppeling op de ingang van de net-interactieve omvormer

de gebruikgemaakt van Bij dit principe wordt gie olo hn tec erck Tra Maximum Power Point gie zorgt voor een olo hn tec Die T).

PP (M te zoeken naar een hoog rendement door de PV-panelen een werkingspunt waarbij leveren. maximaal vermogen nd je de PV-panelen rbi ve Voor dit principe via een batterijlader met het lokale DC-net MPPT-technologie. die uitgerust is met de ergie naar de verbruien de Daar vertrekt dan injecteert de omvorkers. Bij een overschot ergie in het openbare mer de resterende en net.

In deze samenstelling sluit je de PV-omvormer rechtstreeks op het openbare net aan.

De elektriciteit afkomstig van de panelen gaat via de omvormer naar de verbruikers. Bij een overschot laadt de omvormer de batterijen op. Als ze 100 % geladen zijn, injecteert de omvormer het overschot in het openbare net.

EIGENSCHAPPEN: aa Rendement batterijen: ± 72 %. aa De dimensionering van de PV-omvormer en de hybride omvormer gebeurt los van elkaar. aa De dimensionering van de hybride omvormer gebeurt op basis van het vermogen van de verbruikers die tijdens een stroomuitval toevoer moeten blijven hebben.

EIGENSCHAPPEN: t tterijen: ± 88 % (omda aa Rendement van ba en ge rij en de batte er tussen de panelen ar AC plaatsvindt). na DC van ing omvorm veer 15kW. aa Geschikt tot onge ies. voor nieuwe installat aa Vooral voordelig VOORDELEN: uust. aa Eenvoudig en rob . rijs stp aa Lage ko

NADELEN: aa Als het net uitvalt, valt ook de PVomvormer uit. De panelen leveren dus geen energie.

20

DC PV

AC

VERBRUIKER OPENBAAR NET

NET-INTERACTIEVE OMVORMER

NOODGROEP BATTERIJEN

3. PV-aansluiting via AC-inkoppeling op de uitgang van de netinteractieve omvormer In deze configuratie verbind je de PV-omvormer met de AC-uitgang van de hybride omvormer. De energie afkomstig van de PV-panelen gaat rechtstreeks naar de verbruikers.

Bij een overschot laadt de hybride omvormer de batterijen op. Als ze 100 % geladen zijn, injecteert de PV-omvormer het energieoverschot in het openbare net.

EIGENSCHAPPEN: aa Rendement van batterijen: Âą 72 %. aa De dimensionering van de PV-omvormer en de net-interactieve omvormer gebeurt niet los van elkaar: het nominale vermogen van de net-interactieve omvormer wordt best niet kleiner gekozen dan dat van de PV-omvormer.

VOORDELEN: aa De PV-omvormer blijft operationeel bij netuitval. aa Bij een energieoverschot laat de hybride omvormer de netfrequentie stijgen waardoor het vermogen van de PVomvormer wordt bijgeregeld. Wanneer dit niet volstaat, gaat de PV-omvormer in veiligheid (uitschakeling bij 51,5 Hz).

21

Minister Crevits reikt Electropass uit in Brugge 100%

Meer dan 250 laatstejaars elektrotechnisch onderwijs kregen in Brugge hun Electropass. Ze slaagden in Electro Brain, de sectorale proef voor jongeren die afstuderen in een elektrotechnische richting.

In de proef ga je na of je genoeg kennis en vaardigheden hebt om de arbeidsmarkt op te gaan. En de Electropass is het bewijs dat je klaar bent voor een job als elektrotechnieker. Ook tijdens het schooljaar 2016-2017 gaan Electro Brain proeven door. Meer info vind je bij je leerkracht.

‘Electro Brain is vooral een test voor jezelf.’ JOHAN, VTI TORHOUT

22

ELECTRO BRAIN ‘Ik heb ook veel opgestoken van de tips die de jury mij gaf.’

PIET, VTI WAREGEM

‘Ik vond de proef niet zo moeilijk, allemaal zaken die we in het secundair hebben gezien. Het is altijd meegenomen om de Electropass op je cv te kunnen zetten.’

KAREL, VTI BRUGGE

‘Je hebt wel je diploma, maar slagen voor Electro Brain toont nog eens dat je het wel kan.

Je kon je ook eens vergelijken met anderen.’

JOERI, ATHENEUM IEPER

23

1

Your 15 Minutes of Fame?n dit nummer

Wat vind jij va je zelf van WAT T’s UP? Heb or een interessant idee vo g aa gr je l wi Of el? een artik UP? met je klas in WAT T’S Laat het ons weten via info@wattsup.be

Je leven als toekomstig elektricien eindigt niet op deze laatste bladzijde.

Als je fan wordt op onze Facebookpagina, zit je op de eerste rij voor nog meer nieuws uit de sector.

Watt's Up T V

Wat is een equipotentia alverbinding?

Interessante schoolreport ages beroepenfilm en veel pjes

Volg ons op www.facebook.com/ wattsup.nl

www.wattsu p.be/nl/ watts-up-tv

Watt’s Up online

Promofilmpjes elektriciteit studeren.

Vind ze hier:

www.wattsup.be/ nl/watts-up-tv

24