3
VOOR MIJN HELDEN. BEDANKT VOOR DE INSPIRATIE. YOU WILL BELIEVE A MAN CAN FLY.
4
STAND-UPCOMEDY IS PUNK. HET IS DE LAATSTE ECHTE VORM VAN ANARCHIE OP EEN PODIUM.
1
Mensen, hebben jullie het warm? Ik blijf toch lullen! I don’t give a fuck! Wat zeggen jullie daarvan? Ik blijf lullen! Wat denken jullie dat dit is? Cabaret?! Ik ga geen piano op het podium rollen, bij God, comedy is het! Platte kak! __________________ ALEX AGNEW
Ka-Boom
Mensen zijn geneigd tegen mij te zeggen dat ik een stand-upcomedian ben. Voor het geval dat ik zoiets vergeet. “Alex,” zeggen ze dan, “jij bent een stand-upcomedian.” “Ach ja, diep vanbinnen heb ik het altijd geweten…” “Je moet de kranten lezen, Alex, je moet de kranten lezen.” En ik doe dat. Voor jullie. Elke dag lees ik drie kranten: een populaire krant, een regionale krant en een krant voor de meerwaardezoeker. Omdat ik recht heb op mijn dagelijkse portie ergernis. En omdat mensen mij zeggen dat ik een stand-upcomedian ben en de krant moet lezen. Om in te spelen op de actualiteit, om als belezen comedian intelligente en onderbouwde meningen te kunnen spuien over hedendaagse politiek en problematiek. Om meer te kunnen brengen dan “platte kak”. Maar laat me meteen één mythe de wereld uit helpen: comedy hoeft niet meer te zijn dan een lach. Cabaretiers, conferenciers en comedians maken zichzelf graag wijs dat het meer moet zijn, dat het meer is. Maar dat is het niet. Comedy draait altijd om de lach. Ik vond dat u dat moest weten vooraleer u verder leest. Zodat u weet waar u aan begint. Zodat u vooral geen intelligente en onderbouwde meningen over hedendaagse politiek en problematiek verwacht. Up yours! ___________________________________
Ligt het aan mij of worden die reclameblokken op de televisie altijd maar langer en langer? En wordt dat maar meer en meer? En het enige wat die reclamespots een hele dag lang tegen mij zeggen, is: “Je bent te dik! Jij daar, in je zetel! Je bent te dik! Doe daar iets aan! Volg het Special K-dieet. Sprite light, be yourself.” Alles is nu caloriearm, vetvrij en bevat ingrediënten waar ik nog nooit in mijn hele leven van heb gehoord. L. casei immunitas. What the fuck is dat?! Dat verzinnen ze toch?! Ik ben ’s morgens nog nooit opgestaan met het idee dat er te weinig L. casei immunitas in mijn lijf zit. Er bestaan marketingtermen die te ver gaan, benamingen waarvan je weet: nu zijn ze met mijn kloten aan het rammelen. Nog een voorbeeld? Actieve Bifidus! 6
Wat is dat?! Een Bi-Fi-worst met ADHD? Dat gelooft toch geen mens?! Terwijl we allemaal heel goed weten wat wel helpt om overgewicht te verliezen. Inderdaad. Sport. En dat vinden we allemaal plezant. Sport. Een hele dag lang krijgen we spots te zien voor fitnesstoestellen waarbij we niks hoeven te doen. “Koop nu de Abshaker Pro. Je plakt hem op je lijf en hij schokt het vet van je dikke reet terwijl je naar je favoriete tvprogramma’s zit te kijken. Slechts vijf minuten per dag! Als je hem nu koopt, krijg je er een handige steekmessenset bij, een boomhut op Bora Bora en twee negerslaven die dat kutding voor je in elkaar komen steken. Bel!” Die dingen zijn ook altijd handig opvouwbaar voor onder het bed. Een geluk bij een ongeluk heet dat, want er liggen al zeventig van die klotedingen onder mijn bed. Ik slaap al met mijn bakkes tegen het plafond. En ik heb nog steeds mijn sportieve figuur… __________________ ALEX AGNEW
Ka-Boom
Dat klopt. Ik lees de kranten, drie per dag, en heb het nog liever over reclame op tv dan over de visie van de Europese Unie op de ontwikkeling van Congo. Omdat ik het niet de taak vind van een standupcomedian om zich per se te engageren. En ook, dat moet gezegd, omdat ik alleen maar nutteloze informatie uit de dagbladen oppik. “Man verkracht elektriciteitspaal.” Echt gebeurd. In Schotland. Dat onthoud ik. Of van bij ons: “Boer vergrijpt zich aan kip.” Ik had nog nooit op die manier naar een kip gekeken. Maar als u me zegt dat ik de krant moet lezen, heeft u er zelf om gevraagd. Uiteraard lees ik de krant. Maar niet om van daaruit te vertrekken. Mijn humor is gebaseerd op persoonlijke interesses, frustraties en observaties. Ik vind eerder een soort ondersteuning in de actualiteit, dan inspiratie. Ik gebruik die kennis als achtergrond voor mijn wereldbeeld, voor mijn mening die ik graag luidruchtig mag verkondigen op het podium. Een mening die mensen in de eerste plaats aan het lachen moet brengen. Het is niet mijn taak om me te mengen in het maatschappelijk debat, ik hoef me niet verplicht te voelen om het publiek op te voeden. Een goede comedian probeert in de eerste plaats mensen te entertainen. ___________________________________
Andere reclame is reclame die nooit verandert. Die al sinds de jaren vijftig meegaat: spots voor wasproducten. Om maar iets te noemen. “Is het de witte doos met X, of de gekleurde doos met Dash??? 7
8
Wat zou ze kiezen??? U raadt het nooit!” En als die campagnes creatief worden, worden ze pas echt angstaanjagend. Met de enge man in maatpak die uit je wasgoed komt gesprongen. “Omo reinigt diep tot in de vezels. Komt u even mee kijken.” Ik zweer het. Als er ooit – ooit! – een vent uit mijn wasmand komt gesprongen: ik shot die dood! “Schat! Er zat weer een gast in kostuum in onze was! Heb jij mij iets te vertellen, of zo?! Hoer van Babylon!” Heel geloofwaardig zijn ook de vrouwen in tampon- en maandverbandreclame. Enthousiaste vrouwen met maandstonden, probeer het je in te beelden… “Joepiedepoepie! Ik heb mijn maandstonden! Gewoon super!!!” Krampen, opgezwollen onderbuik, pijn, het bloed gutst eruit – pap – een tampon erin en klaar om te gaan feesten! Beter nog: tennissen! Ik heb mijn vriendin gewoon verplicht om elke dag een tampon in te steken, is dat wijf tenminste altijd goed gezind. En sportief. Maar voor de mannen is het helaas niet beter. Want wat hebben wij? Inderdaad. Bierreclame. “Je beklimt een berg... Je werpt een blikje naar beneden… Je snowboardt erachteraan en je ramt een eland omver. Maten… Makkers… Maes.” Vanwaar die associatie tussen bier en sport of avontuur? Ik begrijp dat niet helemaal. Als ik vijftien pintjes op heb, kan ik nog juist aan mijn eigen zak krabben, richting de afstandsbediening waggelen, een pakje chips opentrekken, de helft daarvan op de grond morsen en hopen dat ik de koelkast nog kan vinden. Maar dat polsstokspringen, dat zit er echt niet meer in. Maak toch realistische reclame! Reclame waarin ik kan geloven! “Het is vijf uur ’s ochtends. Je staat te zeiken in de brievenbus van je buurman… Jupiler. Mannen weten waarom.” Eindelijk reclame waarover je kan zeggen: dat heb ik ook al gedaan! __________________ ALEX AGNEW
Ka-Boom
Ik heb helemaal niks met “de regels van het cabaret” of “de regels van de comedy”. Ik vind niet dat ik iets moet, ik vind dat ik helemaal niks moet. Voor mij is stand-upcomedy punk. Het is de laatste echte vorm van anarchie op een podium, de enige manier waarop een artiest nog kan zeggen: “Fuck you, ik kom hier gewoon doen wat ik wil.” En dat denken wel meer comedians. Zo was ik een aantal jaren geleden op het Cat Laughs Comedy Festival in Kilkenny – Ierland, waar toen net een enorm pedofilieschandaal aan 9
het licht was gekomen. Daarom hadden de organisatoren op voorhand aan de artiesten gevraagd of ze daar alsjeblieft niks over wilden zeggen. Waarop Doug Stanhope, één van mijn Amerikaanse stichtende voorbeelden, zijn act opende met een tien minuten durende monoloog over dat pedofilieschandaal. Diep vanbinnen zijn wij allemaal een bende stoute kinderen. Van dat vervelend rotgebroed dat vanaf het moment dat iets niet mag, precies dat moet doen. Ook in mij zit er zo’n ongelooflijk diep gewortelde fuck you naar eender welke vorm van autoriteit. Mensen die denken de waarheid in pacht te hebben of zichzelf graag “de bewakers van de goede smaak” noemen, daag ik graag uit. Dan ben ik heel benieuwd hoever ik daarover kan gaan, over die “goede smaak”. ___________________________________
Alex Agnew is de Hatebreed van de comedy. Je kan het goed vinden, je kan het slecht vinden, maar je wilt er niet na spelen. ________________________________________ ANDRIES BECKERS
DVD-HOES MORIMOS SOLAMENTE
Ik moet in alle eerlijkheid bekennen dat ik altijd geweten heb dat ik thuishoor op een podium. Dat klinkt onwaarschijnlijk arrogant, maar het is wel de waarheid. Ik ben ervan overtuigd dat elke mens diep vanbinnen weet wat zijn talent is, dat hij bewust of onbewust beseft waarin hij uitblinkt. Nochtans heeft het heel lang geduurd vooraleer ik daaraan durfde toegeven. Omdat ik bang was. Noem het gerust faalangst. Ik vreesde dat ik het niet zou aankunnen te onderkennen dat ik alleen in mijn hoofd getalenteerd was. En niet in het echt. Want die mensen bestaan helaas ook, en dat is niet de club waar je wilt bijhoren. Maar van zodra ik merkte dat het niet alleen mijn vrienden waren, dat heel het café om mijn moppen kon lachen, wist ik: “Dat is wat jij bent.” Het had ook geen zin meer dat te ontkennen. Niemand kan ontkennen dat ik op een podium thuishoor. Zelfs zij die een hekel hebben aan de bullshit die ik sta te verkopen op de planken, kunnen dat niet. Vandaar dat ik de vergelijking met de hardcoreband Hatebreed zo treffend vond. Letterlijk tegen me gezegd door een vriend. Ook Hatebreed heeft voor- en tegenstanders, maar niemand durft het aan het podium ermee te delen, want zij breken het kot af. ___________________________________
Nog zo’n plaag op de televisie! Reality-tv. Als ik nog één dik, lelijk wijf er met haar benen open een kind zie uitpersen op mijn tv… Ik gooi dat ding buiten! Ik heb er genoeg van! En altijd terwijl ik aan het eten ben. Hoe komt dat?! Timen die trutten dat? “Hij is weer aan het eten!” Vrots… En wie wil dat ook terugzien?! Zijn eigen geboorte? “Kijk! Dat is de mama met haar benen open.” En wat hoor je dan? “Aaaargh! Ik ga kapot! Aaargh! Klootzak! Aaargh!” En terwijl je moeder een doodsstrijd levert: “Nu kom jij! Zie!” 10
Waarop het betere sleur- en scheurwerk volgt. Dat wil toch niemand terugzien? Mijn geboorte, ik was daarbij en dat is genoeg voor mij. Dank u wel! Beautiful! Nog zoiets! Lelijke mensen worden verbouwd met plastische chirurgie en zijn daarna nog altijd, jawel, lelijke mensen! Dat die mormels zich daar gewoon bij neerleggen! Maar maak daar geen tvreeks over! Voor de operatie klinkt dat als volgt: “Ik voel me zo lelijk… Ik voel me echt zo lelijk… Ik heb mij al mijn leven lang zo lelijk gevoeld… Ik ben altijd uitgelachen geweest om mijn uiterlijk en mijn neus staat scheef, mijn tanden staan alle richtingen uit, ik heb geen tieten om vast te pakken en ik voel mij zo lelijk!” Na de operatie wordt dat, als bij wonder, de ogen nog helemaal dicht, volledig in het verband: “Ik voel mij al stukken beter.” __________________ ALEX AGNEW
Ka-Boom
Natuurlijk heb ik getwijfeld aan dat talent toen ik pas begon. Het vraagt ook heel wat zelfvertrouwen om in je eentje op een podium te gaan staan en een publiek te entertainen. Je hebt geen groepsleden waarop je kunt terugvallen, geen rekwisieten, je kunt je op niks anders verlaten dan jezelf. Jij moet het doen. Alleen. Het voordeel is wel dat je als comedian de tijd niet hebt om uit the zone te geraken, er zijn geen muzikale intermezzo’s die je de tijd geven om na te denken, er zijn geen stille momenten waarop je aan het twijfelen kunt slaan. En wie alleen op een podium staat, hoeft ook geen rekening te houden met anderen. Met de mening of de visie van groepsleden die ook iets in de pap te brokken willen hebben. En eenmaal ik beslist had om het op de planken alleen nog maar te hebben over wat mij interesseert, eenmaal ik dat beest in mij losliet, heb ik niet meer getwijfeld. Ik voelde heel snel aan dat als ik niet teveel nadacht maar gewoon mijn buikgevoel volgde, ik moeiteloos een zaal kon boeien. En dat doe ik vandaag nog steeds, ik volg heel sterk mijn instinct, laat me door niks tegenhouden, probeer ook niet teveel stil te staan bij de impact van mijn woorden. Daarom vinden heel wat journalisten het ook zalig om mij te interviewen. Ik houd me niet in. Ik houd geen rekening met mensen of bevolkingsgroepen die zich gepikeerd of aangesproken zouden kunnen voelen. Dat zou me alleen maar belemmeren. ___________________________________
Big Brother! Was dat nu echt nodig? Zat er iemand te wachten op die zoveelste reeks? De vorige edities waren al zo geweldig! Drie maanden aan een stuk kon je kijken en denken: “Wow! Er gebeurt echt… niks.” 11
En dat is vandaag nog steeds niet anders. Je zapt naar dat programma en ziet al die mensen in de zetel zitten. Een uur later zap je opnieuw, die zitten daar nog. Vreselijk is dat! Ik ben afgehaakt na de derde reeks. Ik vind dat ik het nog redelijk lang heb volgehouden. Maar de programmamakers hadden die reeks ook fenomenaal goed aangekondigd. Jammer genoeg konden ze het niet waarmaken. “Big Brother III, nu zal je dingen te zien krijgen die je nog nooit hebt gezien! Zelfs niet in het buitenland.” En wat kregen we te zien? Een dwerg! Dat is natuurlijk een publiekstrekker van formaat. Al ooit naar een film gaan zien omdat daar een dwerg in voorkomt? Maar er zat ook een zwangere vrouw in. En, niet te vergeten, een seropositieve man. Doe dat dan ineens goed! Steek daar een terminale aidspatiënt in. Kunnen we die dag na dag zien doodgaan. “Dag achtentwintig. Het voetje van Gunther beweegt nog een klein beetje.” Of sluit een paar zwaar lichamelijk gehandicapten op in dat huis en geef die mensen toffe opdrachten als: snijd je eigen brood. “Hoeveel verwondingen brengt Benny zichzelf toe? U kijkt vanavond toch ook?” Dat is pas tv naar mijn hart. Of geef die bewoners drie dagen geen eten… En geef hen wapens! Op het einde van iedere week mag de kijker dan kiezen wie ze afmaken en opeten. Denk aan de voordelen! Die mensen gaan nooit nog een slechte cd opnemen. Verschijnen nooit meer op de cover van Dag Allemaal en Story. We zijn daar meteen vanaf! Wat mij vooral stoort aan reality-tv is het idee daarachter: “Echte mensen in echte situaties zijn interessant. De waarheid is vreemder dan fictie.” Wie gelooft dat? Ik zie tien keer liever Indiana Jones weglopen van een gigantisch, daverend rotsblok, terwijl hij pijlen ontwijkt en vervolgens met zijn zweep over een afgrond zoeft, dan dat ik hem drie uur lang op de pot zie zitten. Dat interesseert mij niet! Indigestie Jones, fuck off! Gelukkig is er ook kwaliteit in reality-tv. Temptation Island… “Schat, ik zou onze relatie willen testen door op een eiland te gaan zitten met vijftien lekkere wijven die mij één voor één keihard willen neuken. Wat denk je? Goed plan?” En die venten, wat een bende losers! Die zitten daar, op dat eiland, met vijftien geile grieten, en die doen niks! Niks! Als ik op dat eiland zou zitten, hadden jullie pas goeie televisie gehad: 12
“Alex is al dertig minuten op het eiland en neukt er de sterren van de hemel.” Wat is er trouwens mis met die Nederlanders in dat programma? De godganse dag lullen die erop los. “Nou, ze is echt geweldig om mee te praten, het is m’n buddy, ze is echt fantastisch, heel erg relaxed…” Bij Vlamingen gaat dat als volgt: “En Mike, heb je al een leuke meid gezien?” “…Barbara.” “En waarom Barbara, Mike?” “…dikke tetten.” Dat zijn pas mannen naar m’n hart! __________________ ALEX AGNEW
Ka-Boom
Ik herinner me nog een recensie over Ka-Boom waarin beweerd werd dat de meerwaardezoeker dit best links liet liggen. Ondermeer omwille van het stuk dat ik had geschreven over het programma waar niemand naar kijkt maar dat toch goed scoort, inderdaad, Temptation Island. Maar kan iemand me eindelijk eens vertellen wie dat is? Die meerwaardezoeker? Ik dacht dat je die meerwaarde uit jezelf haalde. Dat je die niet gaat zoeken bij iemand, laat staan laat bepalen door anderen. Wat is meerwaarde? Als een cabaretier het heeft over “de flamoes”? “De vagijn”? Gaat het dan minder over kutten en tieten? Neen, zeg ik u! Ik ben alleen van plan een keertje highbrow te gaan om het belachelijk te maken. Dan maak ik een stuk dat zo hoogdravend is dat de mensen ervan gaan kotsen. Zwaarwichtig en pretentieus. En ik laat het net iets te lang duren. Tot het publiek ongemakkelijk wordt en het ergste begint te vrezen: “Oh nee! Kus nu mijn kloten, zeg! Het gaat zo’n avond worden…” Maar ik ga natuurlijk nog liever dood dan twee uur van die pretentieuze flauwekul te verkopen. En vervolgens ga ik het hebben over tieten. Een half uur lang zal ik alleen maar de goorste seksmoppen vertellen. De ontlading zal groot zijn. Mensen vinden dat leuk. Als iemand een scheet laat, is dat nog altijd grappig. Ook al kijk je daarop neer. Natuurlijk ben ik me wel bewust van het feit dat niet iedereen het eens is met mijn visie op wat comedy ook kan zijn. Sommigen vinden het wel belangrijk dat komieken een verhaal brengen dat getuigt van engagement, van kunstzinnigheid en intellectuele superioriteit. Dat is hun goed recht. Net zoals het mijn goed recht is om daar anders over te denken. Niet omdat ik daar per se tegen wil rebelleren, wel omdat ik niet anders kan dan mijn eigen inzicht te volgen. En dat is meteen ook de échte, de tragische definitie van de rebel die ik ben: ik wil me niet afzetten tegen iets, maar ik kan er ook niet bijhoren. Hoe hard ik dat ook probeer, het lukt me niet. Ik ben een misfit. In de comedywereld en daarbuiten. Maar ik ben wie ik ben. Altijd geweest.
13