Dag en nacht

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 1

dag en nacht

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 2

hotel eburon

Dag en

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 3

Kamers vol onvervulde verlangens

Nacht SabiNe De VoS ReNate bReueR heRmaN bRuSSelmaNS iSabelle DamS Kaat SchaubRoecK beNNy bauDewyNS maRgot VaNDeRStRaeteN NN

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 4

Inhoud

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 5

SabiNe De VoS 6 ReNate bReueR 32 heRmaN bRuSSelmaNS 52 iSabelle DamS 64 Kaat SchaubRoecK 78 beNNy bauDewyNS 102 maRgot VaNDeRStRaeteN 120 NN 140

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 6

hotel eburon

KameR 238

6

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 7

sabine de vos

heRiNNeRiNgeN zoeKeN

7

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 8

Sabine De Vos is schepen en schrijfster van diverse jeugd- en prentenboeken. Vorig jaar verscheen haar eerste boek voor volwassenen, het weemoedige 23 augustus.

8

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 9

+ & $" & " #( # ( '( & # $# & # ( ' $# 0 ## # ! / ($( ! & # !' &'( '( $" & & ( -+ & $#* &+ ) (' &' & +$& ( '%&$ # $$& * # " & # $# & $ # # ( # # & ( #( ( !! # +$# # & *$ & $ )' '( ) ' - # &" # ( ,#' () ( %! '( & ' ..# &$( ( & &)+ ! ( & ! &( &$( $' " # # # # ! # "$ ( - $* & ! &' '( %% # + & + - # # ( & $% & & % ( /#( # # $) &! # ( & # $$& ( # # # # '( *$$& #$ " & # % # $" & " #( #

, ! * % !& ! ' ! "!' ' !" ! *"% ! ' ( ' ! !' %" ' " ' % $( + ) ! ' ' &' ( & " ' "!'%( & && ! " %* ' *"% ' ' (% *"% ! !% !*"! %& , + %& &' % ' ! ' &' ' ) % ' ! ! % "( ' " , ! ! "" & # ' ) % "! !) !

- ' & ' )""% ""% "

! #( ! ! ! ' &' ' "! ' '# ! ' "" " ) % * '%" ! )""% ' "&# ' !! ' " ' # %&"! * % ' % ! ! ( !& , ! " ' %&

2010. Gabrio staat te huiveren op straat. Hij leunt op zijn stok en mijmert. Achter hem rijden opdringerige wagens en haasten mensen zich voort. De zon schijnt, maar het is nog winters koud op dit vroege ochtenduur. Hij kijkt naar de voorgevel van het vroegere Gasthuis dat er nog bijna hetzelfde uitziet. Bijna. Nu, negenenzestig jaar later, staat er geen moeder-overste in de stenen doorgang waar ze rechts haar kantoor had.

1941. Moeder-overste lachte die dag met een overvloed aan rimpels haar gele tanden bloot. Haar mollige gezicht was bleek als de voorbije winter, maar het felle groen van haar ogen verried de lente.

9

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 10

Het waren ogen die dwars door je heen keken van onder haar zwart-witte kap. Gabrio was een jaar in het Sint-Jacobusgasthuis geweest. Hij had zich vaak afgevraagd welke haarkleur ze had, en of het lang was. Maar hij had de moed niet gevonden het haar of een van de enkele overblijvende zusters van de Congregatie van Sainte Charles van Nancy te vragen. Sommige vragen kun je nooit stellen. Ook haar naam had hij nooit durven vragen.

Haar vaak dwingende hand lag nu bemoedigend op zijn schouder. Gabrio hield van moeder-overste op een manier die de aardse versie van liefde oversteeg. Toen hij na de bombardementen halfdood was binnengebracht, had ze zijn leven gered.

‘Het ga je goed, jongen’, was het enige wat ze zei voor ze zich omdraaide en in het geruis van haar lange zwarte kleed verdween.

Het was de laatste keer dat hij haar zou zien, maar hij zou zich zijn leven lang elke rimpel van dat sterke gezicht herinneren. Hij was toen twintig. Alba kneep in zijn hand.

‘Kom’, zei ze enkel.

Gabrio knikte nog snel naar het meisje achter het raampje in de hoge stenen doorgang waar je je moest aanmelden voor het Gasthuis. Ook zij lachte. Iedereen in het ziekenhuis kende Gabrio. Hij had meer dan een jaar in het Gasthuis doorgebracht. Vandaag nam hij afscheid. Het voelde vreemd genoeg niet eens goed aan. Hij had nu al heimwee naar de geur van de altijd geboende gangen en de immer aanwezige ether. De lippen van het meisje vormden afscheidswoorden die hij niet kon ontcijferen. Het dikke glas nam de klank weg. Ze lachte zonder geluid en wuifde.

‘Kom nu’, herhaalde Alba vrolijk, ongeduldig. Ze had enkel een klein, lederen koffertje bij zich. Daarin zat heel haar leven. Het was het oude koffertje van dokter Mercken, een afscheidscadeau aan zijn favoriete verpleegster. Achter elke schram op de koffer zat een heldhaftig verhaal.

Maar het vrolijke gezicht van Alba deed even de gruwel van

10

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 11

de oorlog vergeten. Hij stapte licht hinkend op haar toe en nam haar uitgestoken hand. Ze draaiden zich om en gingen hun leven binnen.

2010. Het beeld voor zijn ogen deemstert weg. Gabrio, nu gebogen en gerimpeld, ziet jonge meisjes met te veel make-up en een zweem van de vrouwen die ze op een dag zullen zijn. Ze dartelen door diezelfde stenen poort, gelokt door de subtiele neonreclame van het nieuwe winkelcentrum. Hij knippert met zijn ogen om de beelden terug te halen, maar ze vloeien weg in het riool onder zijn voeten, begeleid door de klank van jonge voetstappen. Tegenwoordig vloeien al zijn herinneringen weg, zelfs de meest dierbare, als zand door zijn vingers. Hij vindt ze niet meer. Soms vindt hij Alba niet meer. Hij zucht en draait zich om. Hij kijkt naar de auto’s die hem voorbijrijden en is plots alles kwijt. Zijn hoofd is een woestijn, leeg en onherbergzaam, koud als de nacht. Verward kijkt hij rond.

‘Meneer? Moet u in het hotel zijn? De ingang is daar. Kom, ik leid u even’, brengt een warme stem hem weer terug in het heden.

Gedwee volgt hij het meisje. Ze is duidelijk van vreemde origine, merkt hij op. Zoals Alba, zij kwam net als hij uit Italië.

Ontheemd blijft hij staan op een paar passen van de koele receptie. Alles ziet er strak en duur uit. Modern, een woord waar Gabrio nooit vrede mee heeft gevonden. Het meisje fluistert de receptioniste iets in het oor en haast zich weg. Ze kijkt achterom en werpt hem een glimlach toe. Ook de roodblonde receptioniste lacht naar hem vol medelijden. Gabrio kent die blik. Als je oud bent, bekijken ze je niet meer als man.

‘Goeiemorgen, meneer, had u een reservatie?’ wijst ze naar de brief in zijn hand. Hij zet de koffer neer die hij de hele tijd krampachtig heeft vastgeklemd. ‘Amber Claessens’ staat op haar naamkaartje. Ze draagt een strak zwart pak en ademt jeugd en lust uit.

‘Euh... had ik een reservatie...’ Gabrio probeert zich te herin-

11

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 12

neren waarom hij hier is, maar alweer komt er niks. Zijn hoofd is een wit blad. De letters in zijn hoofd staken.

‘Misschien staat het wel in de brief in uw hand? Mag ik? Dan is het zo geregeld’, zegt Amber vriendelijk. Ze heeft een zwak voor oude mensen en deze man ziet er heel erg oud uit, blijkbaar een beetje vergeetachtig. Haar overgrootvader had ook van die ogen die begraven liggen in wallen en rimpels. Grote oren en een paar spierwitte haren steken uit zijn hoed, zijn hals valt in laagjes vel over de kraag van zijn hemd. Zijn marineblauwe kostuum heeft zijn beste tijd gehad en zijn witte hemd is vaal, net als de overjas.

De tijd is de man voorbij gehold. Maar hij heeft een brief van het hotel met de bevestiging van een reservatie. Een klant is een klant.

Haar ochtendhumeur klaart op. Ze geniet ervan mensen te kunnen helpen en vandaag is haar baas Giovanni er niet. Ze heeft het rijk voor zich alleen. Lieve man, Giovanni, maar zo vermoeiend.

En ze verwacht vandaag net tien Engelse zakenmannen voor een minicongres, allemaal eenzame zakenmannen. Rijke zakenmannen. En Amber is ook alleen. Geld maakt niet gelukkig, maar het kan ook geen kwaad, dat is een van haar motto’s. Handig tikt ze zijn naam in het systeem.

‘Ja hoor, daar bent u al. De reservatie staat op naam van Gabrio Bagoni, dat moet u dus zijn. Ik verwachtte u pas morgen, maar geen probleem. We hebben een kamer vrij.’

Gabrio knikt. Gabrio Bagoni. Hij herhaalt zijn eigen naam in stilte. Hij smaakt vertrouwd en toch nieuw. Wist hij maar wat hij hier ook alweer kwam doen. Maar de mist in zijn hoofd wil niet optrekken. Hij krijgt geen greep op de losse woorden. Het beeld van zijn kleinzoon verschijnt op zijn netvlies, maar Gabrio kan het niet plaatsen. Amber heeft hem ondertussen ingecheckt en geeft hem zijn sleutelpasje. Ze ziet dat hij het niet begrijpt.

‘Dit is uw sleutel, meneer Bagoni, gewoon zo in de gleuf van de deur stoppen en binnen in het bakje rechts van de deur. Dat is

12

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 13

voor het licht en de elektriciteit. Uw kamer is 238, tweede verdieping. U neemt hier de lift. Zal ik u helpen?’

‘Nee, dank u, juffrouw. Het lukt me wel.’

Juffrouw, Amber geniet van het woord. Ze vindt het heerlijk als mannen haar juffrouw noemen. Ze kijkt de gebogen rug na als die de lift instapt en neemt dan onmiddellijk de hoorn op.

‘Eef, jij bent op de tweede verdieping aan het poetsen, niet? Er komt zo meteen een oudere man uit de lift voor kamer 238. Volgens mij heeft hij ze niet allemaal meer op een rijtje. Gabrio Bagoni, zelfde familienaam als Giovanni, makkelijk te onthouden. Help je hem even met de sleutel en zo? En toon hem hoe alles werkt, want ik denk dat hij van het woord domotica nog nooit heeft gehoord.’

Amber neemt nog snel een zakspiegeltje om haar lippen te glossen, want de delegatie uit Engeland kan hier elk moment zijn, en de eerste indruk op een man is de belangrijkste. Ze lacht tevreden naar zichzelf in de spiegel. Dit kon wel eens een spannende dag worden.

2008. ‘Alzheimer, meneer Bagoni, maar ik neem aan dat ik u niets nieuws vertel? Het is nog maar het prille begin, maar tot op heden is er helaas nog altijd geen enkel kruid tegen gewassen. We staan aan de vooravond van een doorbraak, maar daar bent u natuurlijk niet mee geholpen. U beseft wat deze diagnose betekent?’

Gabrio keek dokter Metsijs berustend aan en knikte. Hij vermoedde het al lang. Vaak stond hij midden in de dag in zijn slaapkamer zonder te weten waarom. Of hij stond bij de kruidenier maar had geen idee meer wat hij kwam halen. De laatste weken was het plots verergerd. Zo kon hij zich op een dag echt de datum niet herinneren. Eens was hij een paar dagen zijn portefeuille kwijt. Zijn kleindochter Andrea vond hem tussen de schoenpoetsspullen. Waarom had hij hem daar gelegd? En een paar weken geleden, toen zijn elektriciteit afgesloten was, had zijn zoon

13

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 14

gebeld met de leverancier. Hij had al maanden zijn rekeningen niet betaald. Na lang zoeken had zijn zoon een stapel onbetaalde rekeningen gevonden in de ondergoedlade, weggemoffeld tussen zijn sokken. Maar het ergste was die dag eind juli. In zijn mooiste zomerkostuum stond Gabrio op de hoek van de straat en hij wist niet meer waar de bushalte was. Hij wist ook niet meer waar hij naartoe wilde. Een buurman, van wie hij de naam ook al niet meer wist, had hem toen vriendelijk bij de arm genomen en naar huis gebracht. De klank van medelijden in de stem van die man brak zijn hart. Toen besefte hij het: hij begon zijn verstand te verliezen, zijn ultieme angst. Zijn verstand was zijn waardigheid.

Zijn verstand had hem overeind gehouden toen hij veel te vroeg afscheid moest nemen van Alba.

Sinds haar dood overleeft hij op herinneringen. Herinneringen aan hoe ze uitbundig lachte, herinneringen aan hoe ze schattig mopperde als hij weer eens zijn kleren niet had opgeruimd, herinneringen aan hoe ze altijd sliep met haar mond lichtjes open, haar bruine huid afgetekend tegen de lakens. De herinneringen houden hem recht. En nu beginnen al die herinneringen weg te sluipen. Iets vreet ze weg en laat een vacuüm achter in zijn hoofd.

Het beruchte Niets waar hij zo bang voor is, is als een dief in de nacht zijn hoofd binnengeslopen.

2010.‘En dit is de afstandbediening van de televisie, het is hdtv.’

Eef beëindigt haar rondleiding door kamer 238. Ze heeft meer dan een halfuur de lift in de gaten gehouden voor de oude man er was.

Waarschijnlijk niet vertrouwd met liften en knopjes of verdwaald.

Het hotel is groot, met veel hoeken en kanten. Ze ziet ook dat hij geen idee heeft waarover ze het heeft, dus laat ze de uitleg over het docking station van de iPod op de nachttafel achterwege. De meeste gasten kicken net op al die snufjes, maar hij duidelijk niet.

Heeft hij eigenlijk wel een woord gehoord van wat ze zegt? Hij

14

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 15

ziet er zo verloren uit, breekbaar, met zijn doorleefde lederen reistas. Haar vader had er een paar weken voor zijn dood ook zo uitgezien, als een geest bijna.

‘Gaat het, meneer Bagoni?’ vraagt Eef bezorgd.

Zijn ogen lichten op, hij is er weer, komende van nergens, verdwaald in zijn hoofd.

‘Of het gaat? Dank u, juffrouw, ja, het gaat.’

Dan opeens gaat er ergens in zijn hoofd een lade vol herinneringen open. Eef ziet zijn ogen oplichten.

‘Weet u dat ik hier vroeger al was?’ meldt hij blij.

‘O? Was u hier eerder te gast?’ vraagt Eef geïnteresseerd. Oude mensen zijn ongelezen boeken en als studente filosofie is ze altijd bereid zich daarin te verdiepen.

‘Nee. Ik bedoel: echt lang geleden, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hier was een hospitaal, wist u dat? Hier heb ik mijn vrouw Alba leren kennen.’

Even ziet ze in zijn ogen de jongeman die hij toen moet geweest zijn. De naam Alba doet een belletje bij haar rinkelen, maar meer komt er niet. Ze schudt het hoofd en is de naam snel weer vergeten. Verloren gaat de man op het bed zitten. Eef draait zich om en sluit zacht de deur. Om de eerste hoek botst ze op Maryam.

Die ziet eruit alsof ze net een geest heeft gezien. Ze trekt Eef hardhandig achter de hoek. Zo heeft Eef de immer bedachtzame Maryam nog nooit gezien.

‘Er is gestolen, in de keuken. Nu net. Ik heb daarnet, heel toevallig, een gesprek afgeluisterd tussen Nathalie en de politie. Ze had vanmorgen haar gouden ring met die blauwe steen – dat familiestuk van haar oma, weet je wel – zoals altijd naast het zeepbakje gelegd? Doet ze toch altijd, want hij zit in de weg als ze moet computeren, en nu is ie blijkbaar weg. Wat moeten we doen?’

‘Ben jij de dief misschien?’

15

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 16

‘Tuurlijk niet!’

‘Waar maak je je dan zorgen om? Het is toch niet de eerste keer dat hier gestolen wordt?’

Eef probeert haar gerust te stellen, wat maar matig lukt.

‘Het geeft me een onaangenaam gevoel,’ gaat Maryam overstuur verder, ‘ik hoorde Nathalie ook tegen de politie zeggen dat hun aanwezigheid hier liefst zo weinig mogelijk mocht opvallen, met die delegatie zakenmannen uit Engeland die aankomt. En er moet ook nog een andere bijzondere gast zijn, een muzikant of zo.

Ik hoorde iets over een contrabas. Enfin, commotie is het laatste wat ze vandaag wil. Wat denk je?’

‘Ik denk niks. We zullen wel zien’, zegt Eef kalm.

‘Wil jij dan niet weten wie haar ring gestolen heeft?’ fluistert Maryam.

Eef buigt zich samenzweerderig naar Maryam die rode vlekken heeft van de stress: ‘Wie weet zijn de dieven wel heel sexy mannen. Laat ze dan maar aan mij over...’

Ze laat Maryam verbouwereerd achter terwijl ze vrolijk kamer 236 binnenstapt als er op haar geklop niet wordt gereageerd.

1940. ‘Stilliggen! Dit gaat even pijn doen, maar het moet.’

Gabrio was misselijk van de pijn aan zijn enkel. De zwart-witte kleren van de zusters zweefden voor zijn ogen, hun gezichten witte vlekken met vage vormen. Hij kon zich niet bewegen. Hij wist niet hoe hij hier gekomen was. Het laatste wat hij zich herinnerde was dat hij een slaapmutsje dronk. Hij was kersvers vertegenwoordiger voor porseleinen hotelserviezen en onderweg door Limburg. Hij was apetrots. Als hij goed verkocht, kreeg hij er volgende maand al een tweede Belgische provincie bij. Het leven lachte hem toe.

‘Meneer, u moet nu écht proberen stil te liggen!’ zei het vervormde gezicht weer. Waarom was ze zo boos? Hij wilde zeggen

16

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 17

dat hij toch stil lag, maar merkte dat hij niet kon spreken. Toen verscheen een ander gezicht. De vrouw nam zacht zijn hand vast, streelde zijn vingers en keek hem oneindig lief aan. Haar huid was lichtbruin, haar smalle ogen hadden de kleur van aarde en haar neus danste in haar gezicht. Maar het was haar mond die hem betoverde. Zo fijn, als met een penseel getekend. Dan zweefde hij weer weg van de pijn en de morfine. Het werd donker, maar hij was niet meer bang.

2010. ‘Ik kom herinneringen aan mijn vrouw zoeken. Cadeau van mijn kleinzoon. Nu weet ik het weer. Ik wil ze opschrijven voor ik ze allemaal vergeten ben. Dan kan ik in de weinige tijd die me nog rest, mijn eigen liefdesgeschiedenis lezen, snapt u? Ik raak Alba kwijt en doordat ik haar verlies, verlies ik mezelf. Door hier te zijn hoop ik dat haar geur terugkomt. Dan kan ik hem omschrijven en koesteren. Zoals ze door de gangen wandelde in haar witte gesteven schort... zo wil ik haar stuntelig tekenen en naar haar kijken, zelfs als ik vergeten ben wie ze is. Ik weet zeker dat ik haar zelfs dan mooi zal vinden.’ Dat vertelt Gabrio aan de vreemde man in zijn kamer. Alle gezichten zijn hem tegenwoordig vreemd.

Daarom stelt hij zich ook geen vragen bij dit bezoek van een politieman. Die heeft beleefd gevraagd of hij binnen mocht komen om enkele vragen te stellen. De agent staat kaarsrecht met zijn handen gevouwen midden in de hotelkamer.

Gabrio kijkt uit zijn muurgrote raam naar de kinderkopjes waarmee het binnenplein geplaveid is en waar de mensen, verrast door de lente, lopen te winkelen. De politieman laat Gabrio uitpraten. Hij wist onmiddellijk dat hij hier geen antwoorden zou vinden. Hij herkent de symptomen. Vage blik, geen emotie, zwevend in een uithoek van hun hersenen. Alzheimer, net als zijn vader.

‘Daar beneden was vroeger gras,’ vertelt Gabrio rustig, alsof de agent een vriend is, ‘in de kelder zaten de weeskinderen. Die

17

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 18

hoorde je lachen tot boven. Als ze de was deden, drong de geur van het poeder door tot boven. Hier zaten de dokters, en daar lagen de patiënten. Je kon de platte toren van de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek zien. Maanden heb ik in hetzelfde bed gelegen. En dan nog maanden revalidatie voor ik weer enigszins kon stappen. Nu, eerlijk gezegd...’ gniffelde Gabrio kwajongensachtig, ‘ik wilde hier helemaal niet weg, dus ik deed ook niet zo mijn best. Omwille van Alba, ziet u.’

De agent kucht even om zijn aanwezigheid toch duidelijk te maken. Het verhaal van de man raakt kant noch wal.

‘Bedankt om dit met mij te delen, meneer, en sorry voor het storen. Ik ga maar eens. Ik wens u nog een prettige dag.’

De agent maakt aanstalten om de deur te openen als Gabrio zich omdraait en hem verrassend helder aankijkt.

‘Ik zou zo graag nog één keer de kapel zien...’

Verbaasd zoekt de agent zich een houding. Hier heeft hij geen tijd voor. Hij weet niet eens waar die kapel is. Hij wist zelfs niet dat er een was.

‘Ik stuur iemand, meneer. Nog een fijne dag.’

In kamer 304 gaat even later de gsm van Eef over. Het is Amber.

‘Wat gebeurt hier vandaag allemaal? De ring van Nathalie zou gestolen zijn? Daarnet vroeg een agent mij de kleren van het lijf – dat deel vond ik niet onaangenaam, hij was best knap – maar Nathalie zal mij wel weer de schuld geven. Heel vervelend. Die agent vroeg me vreemd genoeg ook of je even naar kamer 238 wil gaan, naar dat oude heertje. Maryam is helemaal de kluts kwijt en ze vroeg mij of er een bekende muzikant kwam logeren, een contrabassist. Ik weet nergens van!’

Eef sust Amber, zegt dat ze het ook allemaal niet weet en neemt intussen de lift naar de tweede verdieping.

18

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 19

1940. ‘Hitler was hier vannacht!’

Met rode wangen stond Alba boven zijn bed. Het deed Gabrio pijn aan de ogen. Het leek of hij dagen had geslapen. Door haar kreet ontwaakte ook zijn onderbeen met een scherpe pijn. Even wist hij niet waar hij was. Zijn rug leek wel gebroken. De geur van ontsmettingsmiddel en boenwas. Maar dan keek hij opnieuw in die aardekleurige ogen en alles kwam terug. Porselein. Bombardement. Ziekenhuis. Oorlog. Overal in de gangen hoorde hij nu opgewonden gefluister.

‘Meneer? Hebt u het gehoord? Hitler was hier vannacht!’ herhaalde de betoverende stem haastig, alsof ze een groot geheim verklapte. Hij moet haar vreemd aangekeken hebben want ze verduidelijkte zich.

‘Ja! Zelfs hier in het ziekenhuis, om de gewonde Duitse soldaten te bezoeken. En niemand wist ergens van! Hij zou zelfs de Hitlergroet hebben gebracht aan het standbeeld van Ambiorix, omdat die ooit het Romeins legioen heeft verslagen. Het is maar een gerucht, niemand heeft het echt gezien. Denkt u dat het waar kan zijn?’

De verpleegster met de getekende lippen kneep zijn hand bijna fijn. Ondanks het bonken van zijn hoofd moest hij om haar lachen.

‘Wilt u dat het waar is?’ vroeg hij.

‘Nee! Natuurlijk niet!’ fluisterde ze bang.

‘Dan is het ook niet waar’, zei hij geruststellend. Hij zag haar nadenken over die gekke redenering. Dan trok een brede lach haar gezicht helemaal open.

‘Zo simpel?’ vroeg ze.

‘Zo simpel’, verzekerde hij haar nogmaals.

‘U bent een vreemde man’, zei ze.

‘En u bent...?’ waagde hij zijn kans.

‘Alba’, lachte ze.

‘Het is een eer u te ontmoeten, Alba’, gekscheerde hij voor een pijnscheut hem helemaal onderuithaalde. Ze lachte uitbundig.

19

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 20

‘Wilt u pijn?’ vroeg ze schijnbaar zonder enig medelijden.

‘Nee, natuurlijk niet’, antwoordde hij.

‘Nou, dan is ze er ook niet’, lachte ze.

Ze keken in elkaars ogen en lachten de pijn en de oorlog weg.

2010. Eef staat in de kamer van Gabrio en denkt na over zijn vraag om de kapel te mogen zien. Die is nog tot 2011 gesloten voor restauratie. Als Nathalie zou weten dat ze er een gast mee naartoe neemt, ligt ze eruit. Eef werkte liever voor de oude Bruno. Die had altijd tijd voor een babbel. Nathalie is alleen maar geïnteresseerd in geld, mode en opklimmen op de sociale ladder: toevallig net de drie dingen waar Eef een grondige hekel aan heeft. Daarom geniet ze dubbel van haar kleine daden van anarchie. Naar de kapel dus, waarom niet.

In de gangen van roze tapijt passeren ze een vrouw die duidelijk iets van plan is wat niet strookt met haar huwelijkscontract. En om de hoek loopt Eef bijna een man omver met lang haar en een lederen jekker. Zo’n echte motorcycle boy. Wat zou die hier zoeken, vraagt ze zich onwillekeurig af. Want iedereen heeft zo zijn redenen om alleen op hotel te gaan. Kan interessant zijn om straks in de loungebar iets mee te drinken. Als Nathalie er niet is tenminste, want personeel mag niet drinken met de gasten.

Eef duwt voorzichtig de houten panelen opzij die indringers uit de kapel moeten houden. Hier is duidelijk al weken niet gewerkt.

Het stof ligt dik op de vloer van de kapel en de banken staan schots en scheef. Jezus hangt met gebogen hoofd boven het altaar in oud goud. Zonnestralen vallen door de sobere glasramen en lossen op in het stof. Eef blijft staan terwijl Gabrio eerbiedig een kruisteken maakt en naar voren stapt, dwars door de rommel. Als hij begint te praten, weerklinkt zijn stem vol en verrassend jeugdig door de kapel.

‘Hier kwamen we dikwijls, weet u, Alba en ik. Dan duwde ze mij door de glimmende gang. Dit was de enige plek waar we rustig kon-

20

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 21

den praten. We genoten van de geur van wierook die ons even liet vergeten dat buiten een oorlog woedde. Hier heerste rust en stilte.

Dan ging zij hier zo zitten, en ik in mijn rolstoel naast haar. En we praatten. Daar genoot ik zo van, haar dromerige stem die vertelde en vertelde. Wat kon ze prachtig vertellen, Alba, af en toe doorspekt met Italiaanse woorden, als ze niet snel genoeg de Nederlandse vond. Ik heb veel van haar verhalen opgeschreven na haar dood.’

Eef staat muisstil achteraan de kapel en luistert naar de man.

Zijn ouderdom glijdt als een oude jas van hem af als hij over zijn vrouw vertelt. Hij streelt met bevende hand het stof van een beeld van een liggende vrouw die lacht. Ze ziet er voornaam uit.

‘We fantaseerden samen over deze dame, een gravin: Marie-Thérèse van Hinnisdael van Berchem. Haar voorouders hadden nog deelgenomen aan de kruistochten. Ze woonde op een kasteel en stierf bij de bevalling van haar derde kind. Ze was pas tweeëntwintig. We zijn in de zeventiende eeuw, weet u, uitzonderlijk was dat toen niet. De graaf is nooit hertrouwd. Hij voedde zelf zijn kinderen op, wat wél heel ongebruikelijk was. Alba en ik voelden ons verbonden met die twee. We zwoeren dat onze band even sterk was.

Samen, tot in de dood. Maar het mocht niet zijn. Alba was mij voor.’

De zon werpt speels gekleurd licht op de koude schouders van het beeld. Eef voelt dat dit voor de man een bijzonder moment is en hoedt zich ervoor de betovering te verbreken. Als op een dag iemand van haar zal houden als deze man van zijn vrouw, zal ze zich gelukkig prijzen. Ze laat hem een paar ogenblikken alleen met zijn herinneringen en wacht hem buiten op.

1940. ‘U zult lang leven’, verklaarde Alba op een toon die geen tegenstand duldde. Ze zat op zijn bed. Het was na zonsondergang en het was stil in het gasthuis. Alba had nachtdienst. Ze bestudeerde geconcentreerd de levenslijn van haar favoriete patiënt. Ze vond altijd wel een uitvlucht om langer op zijn kamer te blijven

21

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 22

hangen. Gabrio genoot van de streling van haar vingers op de tere huid van de binnenkant van zijn hand. Aan haar ringvinger zat een gouden ring met een blauwe steen. Hij voelde de koude rand.

Hij durfde niet te bewegen uit schrik dat ze zou stoppen.

‘Is dat zo? Hoe kun je dat zien?’ vroeg hij geïnteresseerd. Hij, die niet geloofde in fabels.

‘Ziet u deze lijn? Die begint boven uw duim? Dat is uw levenslijn. Ze loopt door naar buiten. U reist graag.’

‘Lees verder’, zei Gabrio. Het gevoel dat haar streling opwekte in zijn onderbuik voelde heerlijk.

‘Ze is ook diep’, verklaarde Alba en Gabrio zag dat ze bloosde.

Vragend keek hij haar aan.

‘Dat betekent dat... u een lichamelijk persoon bent’, fluisterde ze. Ze durfde hem niet meer aan te kijken.

‘Denk je dat dat klopt?’ vroeg Gabrio met een droge mond. Met zijn andere hand omsloot hij haar vingers op zijn hand en streelde ze terug. Ze trok ze niet weg en lachte, blozend als een klein meisje.

‘Foei! Ik moet gaan, ik heb nog andere patiënten’, zei ze gespeeld boos.

‘Kom je terug, straks?’ vroeg Gabrio met naar hij hoopte een smekende blik.

‘Misschien.’

‘Dat is niet genoeg. Zeg ja.’

Alba trok voorzichtig haar hand terug, stond op en keek hem nog altijd lachend aan. Ze wachtte even en zei toen heel zacht: ja.

2010. Eef is de volgende ochtend bezig in kamer 211. In de badkamer rommelt Maryam met de stofzuiger, nog altijd behoorlijk aangedaan. Ze werkt haar frustraties uit op de stofzuiger. Gisteren zijn ze allebei stevig aan de tand gevoeld door die agent waar Amber het over had. Knap, inderdaad, maar niet uitzonderlijk.

22

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 23

Eef heeft geduldig tien keer hetzelfde herhaald: dat ze nergens van wist. Ze mocht gaan. Maar Maryam is wel een halfuur binnen geweest in het bureau van Nathalie, die zich beledigd voelde omdat ze niet bij de ondervragingen mocht blijven. Maryam vond de ondervraging vreselijk, zei ze daarnet stug. Eef weet nu ook waarom, via Titus van de bar. Maryam heeft blijkbaar een broer die al wel vaker met het gerecht in aanraking is gekomen, en keer op keer helpt zij hem uit de problemen. Ook al heeft ze in de verste verte dus niks te maken met deze diefstal, ze voelt de hete adem van haar broer in haar nek. Als hij achter deze diefstal zou zitten, is ze haar job kwijt.

Iedereen loopt vandaag nog meer op de tippen van zijn tenen.

Want er is opnieuw gestolen, vannacht, in de kapel. Deze keer was het een stenen roos van een wandversiering die klaarlag om opnieuw bevestigd te worden. Een van de architecten van Onroerend Erfgoed was blijkbaar vanmorgen even binnengelopen om opmetingen te doen. Toen hij zag dat er twee paar voetsporen in het stof stonden, vond hij dat vreemd. Hij wist dat ze er al weken niet aan het werk waren geweest. Iemand was dus binnen geweest. Toen zag hij het plekje waar geen stof lag en telde ĂŠĂŠn stenen roos te weinig.

Wie steelt nu zoiets, vraagt Eef zich af. En er is totaal geen verband met de ring van Nathalie. Het lijken eerder twee dingen die niks met elkaar te maken hebben. Eef blijft rustig. Niemand weet dat zij gisteren in de kapel was. Die oude man is het vast allang vergeten. Hij zal het niet vertellen. Trouwens, ze heeft die diefstalletjes niet gepleegd, dus hoeft ze zich geen zorgen te maken.

Ze bestudeert wel elke klant aandachtig. De dief kan een van hen zijn. Motorcycle boy? Of ligt dat te veel voor de hand. Hij is er nog, weet ze. Opvallend maar zwijgzaam type, daar houdt ze van. Eef geniet nu al van het vooruitzicht dat ze straks misschien door zijn spullen zal kunnen snuisteren. Dat voorrecht heb je als je over een loper beschikt. Ze zucht. Haar seksleven is op dit moment

23

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 24

even opwindend als een dertig jarig huwelijk. Daar moet dringend verandering in komen. Helaas had Nathalie gisteravond dienst.

Dus had ze haar plan om met hem een glas te gaan drinken moeten laten varen.

In deze kamer is duidelijk gestoeid. Werkelijk alles ligt overhoop. Stevige seks, aan de ravage te zien. Eef is het allemaal om het even, zolang niemand ertoe gedwongen wordt. Ze glimlacht terwijl ze orde probeert te scheppen in de chaos van lakens. Een boek kan ze schrijven over wat zich volgens haar in deze kamers afspeelt, alleen al aan de hand van de spullen die ze achterlaten.

Ongelooflijk wat mensen zelfs nooit meer komen ophalen.

‘Maryam, heb jij meneer Bagoni uit 238 vandaag al gezien?’

Een pioenrood hoofd komt van achter de lichtplexi die de badkamer scheidt van het kingsize bed.

‘Niet gezien’, puft Maryam en ze gaat weer het gevecht aan met de stofzuiger. Eef legt een verse badjas in de kast, schikt nog even de gordijnen en roept: ‘Ik ben hier klaar met mijn werk, ik ga even naar kamer 238, oké? Beep me up als je me nodig hebt.’

‘Wat zeg je?’ vraagt Maryam luid zonder de stofzuiger uit te zetten. Eef lacht.

‘Laat maar!’

Zacht klopt Eef op de deur. Binnen hoort ze gestommel. Het duurt opvallend lang voor er wordt opengedaan. Gabrio opent de deur in dezelfde kleren als gisteren, helemaal verfomfaaid. Voor het eerst in haar leven voelt Eef een vorm van moederinstinct. Zijn ogen verraden complete verwarring. Hij heeft duidelijk geen idee waar hij is en wie zij is. Je verstand verliezen moet zo ongeveer het ergste zijn wat er is.

‘Goeiemorgen, meneer Bagoni,’ zegt ze geruststellend, ‘ik kwam gewoon even kijken of alles in orde is met u. Vindt u alles?

Hebt u al ontbeten?’

24

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 25

Gabrio zegt niks, hij kijkt haar alleen compleet verloren aan en stapt zwaar leunend op zijn stok de kamer uit. Hij is zorgwekkend bleek. Snel grist Eef zijn sleutelpasje uit het bakje aan de muur voor de deur dichtslaat. Ze ziet zijn koffer nog onuitgepakt voor de kast staan.

‘U bent in Hotel Eburon, weet u nog? Kom, ik breng u even naar de ontbijtzaal. Met al die gangen hier. We moeten ons wel haasten, want het ontbijt is al bijna voorbij. U bent hier gisteren aangekomen, op zoek naar herinneringen aan uw vrouw Alba.’

‘Alba...’ herhaalt Gabrio stil. Zijn gezicht klaart op. Weer doet de naam Alba ook bij Eef een belletje rinkelen, maar ze kan er zich geen beeld of gezicht bij voorstellen. Ze wandelt met hem naar de lift. De ontbijtzaal is op de derde verdieping. Op het einde van de gang staart een levensgrote roze engel blind naar het tapijt. Gabrio zwijgt en volgt haar, moeizaam leunend op zijn stok.

Hij is de weg kwijt in zijn hoofd. Er is alleen maar leegte. Een heel leven, denkt Eef, bijna weg, als een diskette vol nutteloze gegevens die zomaar gewist worden. Gabrio stopt en staart naar de engel. Wist hij toch maar waarom hij hier was. Hij haalt wat verfrommelde papiertjes uit zijn zak. Ze dwarrelen op het tapijt. Eef raapt ze snel op en kan een paar woorden ontcijferen, geschreven in het elegante geschrift van oudere mensen.

‘U mag ze best lezen, juffrouw. Doet u maar’, zegt Gabrio Eef vloekt op de krop in haar keel. Komaan. Wat heeft die man nu aan medelijden. Hij heeft een leven vol liefde geleefd, ze moet hem erom benijden. Ze slikt de krop weg. Een verwarde vrouw met zwart nat haar passeert zonder hen aan te kijken, net een bange wezel. Alweer een wandelend verhaal, denkt Eef, voor ze een van de papiertjes gladstrijkt. Het voelt alsof ze een verboden gang inslaat als ze haperend begint te lezen.

‘Het was net zomer. Er zaten duiven op de zware houten balken van het houten gebinte van de zolder. De hitte zat binnen ge-

25

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 26

vangen en holde de lucht uit. Het zweet parelde op Alba’s bovenlip. We waren alleen, enkel omringd door stof en dozen vol spullen die niemand ooit nog nodig zou hebben. Ik leunde tegen een balk. Het was de eerste keer dat ik uit mijn bed kwam na meer dan vier maanden. Moeder-overste mocht dit niet weten. Ik was stapelverliefd op Alba. Aan haar denken vulde mijn dagen, over haar dromen mijn nachten. Ook al hoorde ik soms van in mijn bed verdwaalde bommen vallen, ook al reden ze soms bedden met krijsende mensen door de gangen, de oorlog leek ver weg, door haar. Meer dan wat dan ook wilde ik die lippen kussen. Niemand hoeft je uit te leggen wat echte liefde is. Dat weet je wel als ze voor je neus staat. Nu stond ze voor mij, nerveus en ernstig. In het stof van die hete zolder heb ik mij verloren in onze eerste kus. Hij was zacht en des duivels. Daarna was ik een andere man. Door die kus nam zij bezit van mij en ik wist dat ik niets liever wilde.’

Eef vouwt het papiertje eerbiedig dicht en stopt het onnadenkend in haar zak. Gabrio huilt stil. Wat staan ze daar vreemd, het kamermeisje en de oude man, maar het lijkt hem niet te deren.

‘Ik herinner het mij niet meer’, zegt hij simpelweg. Zwijgend staat Eef naast hem. Troosten heeft geen zin. Motorcycle boy passeert hen op weg naar de lift. Even aarzelt hij, maar hij beslist dan toch door te stappen. Eef kijkt hem peinzend na. Neen, hij is de dief niet, besluit ze.

Maryam komt naar hen toe met haar karretje schoonmaakspullen.

‘Daar ben jij! Ik heb je overal gezocht. Lena wil ons briefen over die grote groep uit Japan morgen, om halftwaalf beneden. Ze is bijzonder slechtgehumeurd vandaag.’

‘Goed, Maryam, ik zal er zijn. Ik breng meneer even naar de ontbijtzaal.’

Maryam opent de deur van een anonieme kamer en duwt haar karretje binnen. Klaar om weer een verhaal uit te wissen.

26

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 27

Eef neemt Gabrio zacht bij de arm en leidt hem met de lift naar de ontbijtzaal. Daar zitten nog maar een paar zakenmannen eenzaam boven hun krant te ontwaken bij sterke koffie. Wie van deze mannen zou een dief kunnen zijn? De houten vloer kraakt. Lena kijkt bezorgd de ontbijtruimte rond. Klant is koning. Alles moet perfect zijn. Elke dag controleert ze de ontbijtzaal. Ze kijkt verbaasd als ze Eef met de man ziet binnenkomen. Haar gezicht staat inderdaad op onweer.

‘Je laatste gast van vandaag, Lena. Deze meneer heeft kamer 238. Wil je hem extra in de gaten houden en zelf terug brengen naar zijn kamer? En ik zal er zijn straks, met Maryam, om halftwaalf beneden.’

‘Is meneer familie van jou?’ vraagt Lena. Zo kent ze Eef niet.

Die trekt zich meestal van niemand iets aan. Eef denkt even na over die vraag.

‘Nee, maar het voelt wel zo.’

De dag is druk. Het hotel is zo goed als volgeboekt, alsof iedereen de lente ruikt en op stap wil. Eef en Maryam hebben hun handen vol. De groep Engelse zakenmannen vult bijna de hele eerste verdieping. Sommigen hebben een ware ravage aangericht in hun kamer. Die hebben de nacht zeker niet gebogen over saaie contracten doorgebracht. Eef vindt roodblonde haren in de douche van 307. Dezelfde haren als Amber. Hm. Haar gsm rinkelt. Nathalie. Onmiddellijk beneden komen. Het klinkt niet als een vraag.

Ze laten alles vallen en haasten zich naar beneden. Lena en Vincent zijn ook al in het bureau van Nathalie. Zelfs Amber heeft haar receptie even in de steek moeten laten. De agent van gisteren en een collega wachten tot de deur dicht is. Niemand zegt een woord.

De spanning in de kamer voelt fris. Eef rilt. De knappe agent neemt het woord, zonder al te veel plichtplegingen.

‘Zoals jullie weten zijn er twee diefstallen gepleegd. Twee dief-

27

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 28

stallen die op het eerste gezicht niks met elkaar te maken hebben, op twee locaties waar gasten normaal gezien niet komen. We willen de namen van alle gasten. We willen ons ook verontschuldigen voor het eventuele ongemak voor u en uw gasten. U kunt ervan op aan dat we dit in alle discretie zullen doen, maar er kan natuurlijk altijd wat commotie ontstaan. Mensen praten en kijken te veel naar politiereeksen. Hopelijk kunnen we deze zaak snel afronden.

We hebben nog een paar vraagjes voor elk van jullie.’

Eef krijgt het toch even benauwd. Wat als ze kunnen bewijzen dat zij gisteren in de kapel was? Nathalie zal woest zijn. Ook Lena ademt zwaar. Dat zoiets haar ook weer moet overkomen. Zulke dingen horen niet te gebeuren in Hotel Eburon.

De ondervraging gaat een uur lang door. Iedereen wacht op elkaar in de gang en geeft fluisterend zijn versie van de feiten. Het feit dat iemand zomaar overal kan binnendringen, baart Nathalie zorgen. Het beveiligingssysteem heeft een fortuin gekost. Ze geeft het niet graag toe, maar voor het eerst wilde ze maar dat Matthias er was. Ze wil zijn mening. De reputatie van het hotel mag hier niet onder leiden. Ze besluit hem te bellen als haar kantoor weer vrij is. Net als de rest staat ze in de lobby als de deuren openzwaaien voor Giovanni, stipt op tijd voor zijn dienst. Hij schrikt als hij iedereen ziet staan.

‘Laat de politie zijn werk nu maar doen,’ zegt Giovanni als hij het verhaal heeft gehoord, ‘het is onze taak te zorgen dat de klanten hier zo weinig mogelijk van merken.’ Hij reageert opvallend nonchalant. Hij zit met iets anders in zijn hoofd, dat is duidelijk.

Hij blijft zelfs glimlachen, al snel blijkt waarom.

‘Heeft mijn zus mijn grootvader al ingecheckt?’ vraagt hij. ‘Hij heeft hier mijn grootmoeder leren kennen, weet je, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar helaas heeft hij alzheimer en het wordt erger met de dag. Ik hoop dat een paar van zijn herinneringen aan

28

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 29

mijn grootmoeder zullen terugkomen als hij hier enkele dagen logeert. Door zijn ziekte leeft hij nogal in zijn verleden met haar, heb ik de indruk. Cadeautje van mij voor zijn verjaardag. Ik heb de reservatie wel op zijn eigen naam gezet, maar ik vergat jullie te verwittigen om hem extra in het oog te houden. Hij heeft geen besef meer van datum, tijd of plaats. Ze kunnen hier elk moment zijn.’

Eef staat hem met open mond aan te kijken. De stukken van de puzzel vallen op hun plaats. Alba. Natuurlijk. De naam van zijn grootmoeder, die had Giovanni al ooit eens genoemd. En Bagoni.

De familienaam van Giovanni. Amber had het zelfs nog letterlijk gezegd. De oude man in kamer 238 is de grootvader van Giovanni.

‘Je grootvader is hier al sinds gisteren’, merkt ze gealarmeerd op.

‘Dat kan niet. Mijn zus ging hem vandaag pas ophalen, na de middag!’

‘Dan zal ze toch voor een gesloten deur staan, vrees ik. Hij was echt wel heel erg in de war. Hij had het ook niet over jou, het spijt me. We hadden geen idee dat hij je grootvader was. Ik heb hem vanmorgen zelf naar de ontbijtzaal gebracht. Lena heeft hem teruggebracht naar zijn kamer.’

‘Nee, dat heb ik niet gedaan,’ zegt Lena schuldbewust, ‘ik kon er niks aan doen. Hij was opeens weg en na het ontbijt heb ik er dan eerlijk gezegd niet meer aan gedacht, met al die commotie hier.’

‘Dan moet hij in zijn kamer zijn’, zegt Eef. Iets voelt niet goed.

Ze neemt met Giovanni bezorgd de noodtrap als de lift niet snel genoeg wil komen en holt bijna door de gang naar kamer 238. Ze probeert beheerst te kloppen. Er komt geen antwoord. Giovanni staat bleek naast haar. Zijn zus had nog zo gezegd dat dit geen goed idee was. Hun grootvader was te ver heen in zijn hoofd om hem zulke dingen nog te laten doen. Met trillende handen opent Eef de deur met haar loper. De kamer is leeg. Geen Gabrio. Zijn koffer staat nog op dezelfde plek, ongeopend. Op het bed ligt de stenen bloem uit de kapel en de ring van Nathalie, eenzelfde soort

29

Dag en Nacht Boek Merel_Layout 1 01-04-10 16:44 Pagina 30

ring die zijn grootmoeder droeg, weet Giovanni zich te herinneren. Er ligt ook een zilveren lepel uit de ontbijtzaal en een zeepje uit de badkamer, allemaal mooi uitgestald. Bij elk voorwerp ligt een van zijn verfrommelde papiertjes. Eef en Giovanni grissen er elk een van het bed en beginnen snel te lezen, hopend op een verklaring. Maar het zijn slechts fragmenten, lukrake momenten uit een gelukkig leven, herinneringen aan aanrakingen en frases. Bij elk voorwerp ĂŠĂŠn verhaal, gegrepen uit het leven van Gabrio en Alba. Op de tafel liggen nog meer papiertjes, netjes met een elastiek bij elkaar gehouden. Een stapel bijna voor altijd verloren momentopnames, wachtend om gelezen te worden. Gabrio Bagoni is eindelijk klaar, met alles.

Met dank aan: Hotel Eburon Stadsarchief Tongeren Oud burgemeester Dr. Jozef Simon Auteur Jo Gilissen

30