Nieuwsbrief 12

Loes Vandewalle Secretaris Muzes vzw

Voorwoord

Muzes nieuwsbrief 12 december 2007

Maar wat mij het meest zal bijblijven, is de reactie van een dierbare collega die in één zin kon samenvatten wat we op dat moment allemaal diep vanbinnen voelden: ‘We gaan ervoor!’

Beste collega’s Ik heb het voorrecht dit voorwoord te mogen schrijven in de zalige roes die de Dag van de Schoolmuziek heeft teweeggebracht.

De vele mailtjes met felicitaties die ons hebben bereikt, doen ongelofelijk veel deugd. Ik denk dat we dan ook echt in ons opzet zijn geslaagd: muziekpedagogisch Vlaanderen heeft een adrenalinestoot gekregen om nooit meer te vergeten!

Onze collega’s beeld lijken deze adrenalinestoot te hebben gevoeld: een gloednieuwe stuwgroep beeld is Muzes’ jongste aanwinst. Tijdens hun eerste samenkomst werden reeds grootse plannen gesmeed. Er werd meteen begonnen met de organisatie van een nascholing voor het derde trimester in regio Mechelen. Ook de contacten met de gezaghebbende instanties worden aangesterkt zodat de noden van het veld kunnen worden aangekaart. Bovendien wil deze stuwgroep verder nadenken over de ontwikkeling van praktijkmateriaal voor de lessen P.O. Mij lijkt het overduidelijk: ze gaan er voor!

Dit brengt mij meteen weer bij de Dag van de Schoolmuziek. In de slotsessie vroeg onze Nederlandse collega Frits Evelein de deelnemers naar reacties op de voorbije dag.

Woorden als ‘enthousiasme’, ‘motivatie’, ‘muziek leeft in de mens’ en ‘sfeervol’ werden spontaan door de zaal geroepen. Maar wat mij het meest zal bijblijven, is de reactie van een dierbare collega die in één zin kon samenvatten wat we op dat moment allemaal diep vanbinnen voelden ‘We gaan er voor!!!’.

Geeft u M.O. in Oostende, P.O. in Gent, Esthetica in Leuven, D.K.O. in St.-Niklaas of muzische vorming in Hasselt, in onze verscheidenheid hebben we alvast één iets gemeen: we gaan er voor en Muzes gaat hierin graag met u mee!

Inhoud 1 Voorwoord

7 Beeld: Stilstaan bij een film

12 Nieuws van Muzes vzw

2 Vlaams cultuuronderwijs is onsamenhangend

10 Studiedag bij onze Nederlandse collega’s, 3/11/07

13 Praktijk:Tango!

4 Muziek: Muzikale vivisectie

11 Dag van de Schoolmuziek, 17/11/07

14 Prikbord

Muzes vzw Tervuursesteenweg 84 2800 Mechelen info@muzes.be www.muzes.be eindredactie: Liesbeth Segers liesbeth.segers@muzes.be lay-out: Stefaan Vermeulen Advertenties: An Segers an.segers@muzes.be

[NIEUWSBRIEF12]01[DECEMBER2007]

Muzische vorming… even belangrijk als lezen, schrijven en rekenen Vlaams cultuuronderwijs onsamenhangend

Beatrijs Van Hulle docente Lemmensintituut Leuven, lerares ASO en DKO Kortrijk

Opinie

Terugblik op de studies van Professor Anne Bamford en op de reacties van Vlaams Minister van Onderwijs en Vorming Frank Vandenbroucke.

In 2004 maakte de Australische Professor Anne Bamford van de Wimbledon School of Art, in opdracht van UNESCO en in samenwerking met IFACCA (International Federation of Arts Councils and Culture Agencies) en de Australia Council, een internationale analyse op het gebied van kunsteducatie. Uit haar studie blijkt dat degelijke kunsteducatie ten goede komt aan de sociale ontwikkeling van het kind. Maar het blijkt ook het veel effecten te hebben op andere onderwijsgebieden.

Een toespraak van de Vlaamse minister van Werk, Onderwijs en Vorming Frank Vandenbroucke, op 8 maart 2006, bevestigt de belangrijke besluiten van deze studie.1 “Ik zei het al. Intuïtief voelde u waarschijnlijk al wel aan dat het muzische in de school belangrijk is. Soms is het dan ook fijn dat wetenschap uw lerareninstinct onderschrijft.

Deze week wordt in Lissabon de wereldconferentie rond kunst- en cultuureducatie van de UNESCO gehouden.Ter gelegenheid daarvan voerde professor Anne Bamford een mondiaal onderzoek uit naar de impact van kunst en cultuur op de ontwikkeling van het kind in het onderwijs. Ik wil u graag de belangrijkste resultaten meegeven.

75% van de bevraagde landen geeft aan dat kunsteducatie op school - laat ik verder de Vlaamse term ‘muzische vorming’ gebruiken - de leerresultaten van de kinderen aanzienlijk verbeterden. Zeker wat betreft het (aan)leren van een taal en het leren begrijpend en functioneel lezen.

- Muzische vorming leidt tot een verbetering van de perceptie die zowel het kind, de jongere, de ouders als de leerkrachten op school hebben en leren.

- Een sterke aandacht voor het muzische op school verbetert niet enkel de attitude van de leerling, maar heeft een sterke positieve impact op het welgevoelen van het kind en de jongere. Bij jongens en zogenaamde risicogroepen blijkt muzische vorming ook een positief effect te hebben op spijbelgedrag.

- Muzische vorming verhoogt samenwerking, respect, verantwoordelijkheidsgevoel, tolerantie en appreciatie in een klas.

Maar ook voor leerkrachten blijkt aandacht voor muzische vorming grote voordelen op te leveren. Het moedigt leerkrachten aan om meer innoverende, vernieuwende pedagogische processen in de les in te bouwen én het verhoogt hun welbevinden op school en de appreciatie voor hun eigen werk.

1 Bron: http://www.ond.vlaanderen.be/beleid/toespraak/060308-jaarvergadering.htm

[NIEUWSBRIEF12]02[DECEMBER2007]

Opinie

De resultaten van het UNESCO-onderzoek tonen bovendien aan dat - zoals ook de ontwikkelingsdoelen en eindtermen voorhouden - alle leergebieden hun waarde hebben in het onderwijs, en dat muzische vorming zeker niet in het hoekje 'vrijetijdsbesteding' thuis hoort.

Ondanks deze resultaten staat de aandacht voor muzische vorming permanent onder druk. Zo staat vandaag niet de muzische, maar veeleer de intellectuele vorming in de belangstelling. Ouders, maar ook belangengroepen, stellen hoge verwachtingen aan het onderwijs en bepalen de trend. Ontwikkelen wordt dan verward met presteren. Het afgesloten circuit van het vak, het jaarprogramma, de methode, het handboek geeft ook sommige leerkrachten een gevoel van zekerheid en veiligheid. Het gevaar bestaat dat leerlingen zo worden geconfronteerd met een gefragmenteerd wereldbeeld, waarvan ieder onderdeel vertaald wordt in een aantal uren per week en dat, naargelang de economische of maatschappelijke evolutie, aan belang wint of aan belang moet inboeten. Maar de resultaten van het UNESCO-onderzoek tonen bovendien aan dat - zoals ook de ontwikkelingsdoelen en eindtermen voorhouden - alle leergebieden hun waarde hebben in het onderwijs, en dat muzische vorming zeker niet in het hoekje vrijetijdsbesteding thuis hoort. Het vormt een volwaardige component van een goed uitgebalanceerd leren Ên levert een antwoord op vele actuele maatschappelijke vraagstukken�.

Lees het interessante vervolg van de tekst op www.muzes.be Website: http://users.telenet.be/beatrijs.vanhulle/

www.cadans-online.b

e

41949 adv_banner cadans 02.indd 1

[NIEUWSBRIEF12]03[DECEMBER2007]

18-01-2007 16:28:40

Simon Van Damme K.U.Leuven, aspirant F.W.O.-Vlaanderen

Muziek

Muzikale vivisectie

Muziek is een complexe materie, muziek beluisteren een ditto aangelegenheid. Een veelheid aan informatie (tonen, ritmes, melodieën, timbres, thema's...) dient immers te worden verwerkt via één enkel zintuig: het gehoor. Aandachtig luisteren naar muziek vergt bijgevolg grote inspanningen. Muziekeducatie biedt de kans de luistervaardigheid aan te scherpen en daartoe strategieën en hulpmiddelen aan te reiken. Een traditionele werkwijze maakt daarbij doeltreffend gebruik van schema's en grafische voorstellingen en voegt op die manier het visuele toe als extra zintuiglijke input. Dit artikel wil echter de mogelijkheden onderzoeken om vanuit de luisterervaring zelf, aan de hand van klinkend materiaal, het inzicht in de muziek zinvol te verscherpen.2 De aangehaalde complexiteit van muziek is niet enkel te wijten aan het feit dat er veel informatie wordt aangeboden, maar wordt daarenboven versterkt doordat verschillende zaken ook tegelijkertijd klinken. De luisteraar moet de aandacht als het ware constant verdelen en actief zijn op verschillende fronten, wil men er zeker van zijn geen essentiële details te missen. Dat dit niet eenvoudig is, blijkt uit de vaststelling dat de luisterervaring zich al te vaak beperkt tot het louter opnemen van een gezongen tekst, een duidelijke beat of een in het oor springend deuntje. Nochtans doen componisten, uitvoerders en producers steeds inspanningen om hun muziek te verrijken met allerhande subtiliteiten. Het telkens weer ontdekken van die veelzijdigheid kan een bijzonder aangename activiteit zijn, zelfs in een klaslokaal.

Een methode om inzicht te verwerven in een complex geheel bestaat eruit het op een efficiënte manier uiteen te halen. Door de informatie in overzichtelijke stukjes aan te bieden, kan de aandacht gefocust worden op welbepaalde elementen.Vaak is het ook heel gemakkelijk om muziek zodanig te verknippen dat de verschillende bouwstenen afzonderlijk hoorbaar worden. De muzikale inhoud leent zich er alvast vaak toe. Het is daarbij echter ook belangrijk dat het verknipte materiaal gebruiksvriendelijk is en herhaaldelijk kan worden aangeboden. Constant heen en weer moeten spoelen naar seconde zoveel op een cd-speler is dan geenszins de meest elegante oplossing.

Een uitstekend hulpmiddel is de software Audacity. Het gaat om een eenvoudig maar degelijk computerprogramma dat via internet beschikbaar is voor alle platformen en daarenboven volledig gratis is (ministers en schooldirecteuren kunnen op beide oren slapen).3 Door een digitaal geluidsbestand (wav, mp3, ogg) te openen, komt er een weergave van de muziek als geluidsgolf op het scherm. Bij het afspelen volgt een cursor het grafische spoor, waardoor de voorstelling gemakkelijk te volgen is. Door het toevoegen van een extra “track” kunnen labels onder de “wave-form” worden geplaatst

2 De bevindingen in dit artikel zijn grotendeels gebaseerd op de workshop “Auditieve sturing van de luisterervaring” in het kader van de nascholing esthetica “Werken met een luisterportfolio” van het Vliebergh-Senciecentrum (Leuven, 11 januari 2007).

3 Downloaden en verdere documentatie via http://audacity.sourceforge.net/.

[NIEUWSBRIEF12]04[DECEMBER2007]

Een luisteraar maakt met andere woorden kennis met de onderdelen van de compositie door middel van een aangepaste voorstelling van het afzonderlijke materiaal.

Muziek

om alles nog overzichtelijker te maken (en eventueel te projecteren als innoverende visueel vormschema). Met evident selecteer-, knip- en plakwerk, kom je al een eind wat betreft het afsplitsen (exporteren) van specifieke fragmentjes. Door in een uit te zoomen kun je tot op de milliseconde nauwkeurig werken, en het resultaat kan mooi worden afgerond door via de beschikbare effecten de voorbeelden te laten in- en uitfaden.

Het menu “effect” toont trouwens aan dat de mogelijkheden van Audacity bijzonder ruim zijn voor een gratis en gebruiksvriendelijk programma.

Het opsplitsen van muziek en het selectief aanbieden van de informatie is een eerste stap in de richting van een volwaardige appreciatie van het geheel. Het biedt echter nog geen oplossing voor de verwarrende opeenstapeling van muzikale lagen die gelijktijdig klinken. Idealiter zou het moeten mogelijk zijn om die eveneens apart te kunnen laten horen. Uiteraard is voorzingen of -spelen op zulke momenten een uitweg, maar ook sommige verkrijgbare opnames bieden mogelijkheden.

De afbeelding van de Audacity-omgeving hierboven toont de opname van Quand je bois du vin clairet, een populair zestiende-eeuws drinklied, door Jordi Savall.4 Dit Tourdion heeft een snelle bovenstem en drie tragere onderstemmen met een andere tekst (Buvons bien) die samen gezongen worden. De opname in kwestie is bijzonder bruikbaar omdat ze dezelfde (korte) compositie presenteert in verschillende bezettingen waarbij de vier lagen (SATB) nu eens gezongen, dan weer instrumentaal uitgevoerd worden. Een luisteraar maakt met andere woorden kennis met de onderdelen van de 4 cd Carlos V – Mille regretz Cancion del emperador (La Capella Reial de Catalunya en Hesperion XXI o.l.v. Jordi Savall, Alia Vox AV 9814, 2000, track 3)

EUPRINT bvba

Leuke liedjes met een leuk verhaaltje

Parkbosstraat 3 3001 Heverlee T.: 016-404049 F.: 016-407049 info@euprint.be www.euprint.be

e Baets Thomas D or (CD) Am r Cantando Po rts o ko en m a Ex

embergs Kurt Bikk ten (CD) no Paella met Jan Coeck Musica Residentie aat op reis ca g si u M e ti Residen Robbie

kers lootmae Martin S ational rn te n -i Web Knuffeltijd

ten der Strae Geert Van ereld hebben wou... n die de w Van de ma

Albums onisten Div. comp (CD) ad Kattenkwa embergs Kurt Bikk s (CD) je ed Kleine li ) liedjes (CD e n ei kl 9 Nog

ai Erika Bud oud van g g o o b en Reg gmans Paul Stee d el w er Kind er

Muziekvoorbeelden op onze website www.euprint.be [NIEUWSBRIEF12]05[DECEMBER2007]

Waar een “vivisectie” in de biologie ondanks haar verhelderende karakter op (terechte) ethische bezwaren stuit, biedt de muziek wel mogelijkheden om de materie te analyseren terwijl ze “leeft”.

Muziek

compositie door middel van een aangepaste voorstelling van het afzonderlijke materiaal. Waar dit voor de opname als geheel leidt tot een geslaagde muzikale opbouw, leent het zich in een didactische context tot het zinvol verknippen van de fragmenten.

Opnames zoals het bovenstaande voorbeeld zijn eerder uitzonderlijk. Nog geschikter (maar al helemaal onvindbaar) zouden trouwens opnames zijn waarbij de opeengestapelde muzikale lagen elk een apart geluidsspoor zouden innemen. Denk maar aan een situatie waarbij twee thema's met elkaar worden gecombineerd en waarbij het mogelijk zou zijn om met een mengpaneel ofwel de ene stem ofwel de andere duidelijker te laten horen. Het is dan ook enigszins verrassend om vast te stellen dat het inlezen van de intro (eerste twintig seconden) van Gabriel Rios' Broad daylight5 in Audacity het volgende resultaat geeft:

In de wetenschap dat de bovenste lijn het linker- en de onderste het rechterkanaal van de stereo-opname weergeeft, is te zien hoe het geklapte ritme (fijne strepen bovenaan) en de vocale accenten (kortere, dikkere streepjes bovenaan) los staan van de gitaarlijn (meer continue klankgolf onderaan). Iedere cd-speler waarbij de stereobalans kan worden geregeld, biedt dus de mogelijkheid om deze lagen apart te laten horen.

In het kader van een onderwijssituatie stelt zich uiteindelijk de vraag hoe zo'n auditieve ontrafeling van muziek operationeel kan bijdragen tot een rijkere luisterervaring. Het zomaar laten horen van verknipte fragmenten lijkt al te veel eenrichtingsverkeer en verhelpt in die zin het passief luisteren niet.Via gerichte opdrachten kan het luistergedrag echter geactiveerd worden. Van Quand je bois du vin clairet kan men bijvoorbeeld verschillende fragmenten laten horen en vragen om te bepalen welke lagen aanwezig zijn en in welke bezetting (gezongen of instrumentaal). Het uitfilteren van de stereokanalen bij Broad daylight kan dan weer helpen bij het maken van een grafische notatie.

Bij uitstek loont het de moeite om zelf aan de slag te gaan met een programma als Audacity om zo tot een gedetailleerd inzicht te komen en een zekere muzikale feeling te ontwikkelen. Iemand die zelfstandig fragmenten uit een groter geheel moet knippen, denkt bewust na over muzikale segmentering en zinsbouw. Het beluisteren en selecteren van verschillende lagen vergt dan weer een bijzonder geconcentreerde benadering van de klank. Men leert op die manier de muziek ontdekken terwijl ze effectief klinkend aan het werk blijft (een aspect dat verloren gaat bij een louter visuele voorstelling).

Waar een “vivisectie” in de biologie ondanks haar verhelderende karakter op (terechte) ethische bezwaren stuit, biedt de muziek wel mogelijkheden om de materie te analyseren terwijl ze “leeft”. Het is in het licht van die levensechte confrontatie dat muzische vorming strategieën en vaardigheden kan aanbrengen die ten volle kunnen renderen in het alledaagse contact met de rijkdom van de muzikale cultuur.

5 album Ghostboy (Gabriel Rios, 2004, track 7)

[NIEUWSBRIEF12]06[DECEMBER2007]

Carla De Brandt lerares Geschiedenis & Esthetica Regina Caeli Dilbeek.

Beeld

Stilstaan bij een film in het vak esthetica

Schrijven over dit onderwerp kan ik enkel uit mijn geboeid zijn door filmkunst en vanuit heel wat jaren ervaring en pogingen dat door jongeren te laten ontdekken. De filmkunst fascineert mij omwille van haar zo verscheidene componenten: het literaire plot, het talent van het acteurspel, het ritme en de afwisseling van de montage, de variatie in beeldinstellingen en camerabewegingen, het niet te onderschatten belang van de klankband…

In een zekere zin kan je beweren dat film een ‘Gesamtkunst’ is.

Anno 2007 worden jongeren – eigenlijk ieder van ons! - overspoeld met bewegende beelden die zo vanzelfsprekend lijken en tegelijkertijd indringend zijn. Een kritisch en/of esthetisch kijken naar deze beelden is geen evidentie. Ervaren dat een film meer kan bieden dan een moment van ontspanning is voor een jongere niet vanzelfsprekend.

Toch lukt het om hen voor het artistieke aspect van de film warm te maken. Alleen dien je enkele obstakels te overwinnen, vooroordelen weg te werken. Filmkunst alleen via filmfora aanbieden vind ik geen ideale weg. Meestal wordt dan de film enkel op het vlak van de thematiek én niet door filmkenners besproken.

Een weg die ik met vallen en opstaan getrokken heb is de volgende… gewoon een idee, een mogelijkheid…

In de lessen muzikale opvoeding 4ASO verwerk ik de invalshoek van de klankband.

Welke geluiden hoor je? Welke geluiden verwacht je vanuit het beeld en hoor je toch niet? Hoor je eerst een geluid en zie je dan het beeld of omgekeerd? Welke sfeer straalt de muziek uit? Ondersteunt de muziek het beeld of brengt de muziek je op een dwaalspoor? Is er stilte? Hoeveel seconden? Het ligt niet in mijn bedoeling alleen een analyse van de klankband te maken maar ook de jongeren te laten ervaren hoe sterk een klankband hun filmervaring stuurt. Daarom vind ik het belangrijk dat ze een onderzoek doen naar de ‘bedoelingen’ van de componist/klankregisseur en hun aanvoelen proberen goed onder woorden te brengen. Uiteraard is dit onvolledig, subjectief… Maar het verplicht hen bewust, met meer aandacht te luisteren én doet hen de symbiose van klank en beeld beter beseffen.

[NIEUWSBRIEF12]07[DECEMBER2007]

Beeld

Het vraagt wel wat knip- en plakwerk om een film in verschillende fragmenten te verdelen maar het loont de moeite. Jongeren werken graag met de pc en deze manier van werken is velen niet bekend.

Eerst verduidelijk ik de klankband van enkele scènes klassikaal en daarna laat ik hen zelf enkele oefeningen op de pc maken. Een dergelijk zelfstandig onderzoek biedt heel wat mogelijkheden. De leerlingen kunnen een fragment op hun eigen tempo en volgens hun persoonlijke muzikale kwaliteiten analyseren. Ik ervaar dat ik via deze weg een beter inzicht verwerf in de capaciteiten van het ‘gericht kunnen luisteren’ van jongeren.

Het vraagt wel wat knip- en plakwerk om een film in verschillende fragmenten te verdelen maar het loont de moeite. Jongeren werken graag met de pc en deze manier van werken is velen niet bekend. Hun creatief zijn daag ik uit door hen een klankband te laten ontwerpen op basis van bestaande, zelfgemaakte… geluiden en muziekstukken. Met fragmenten uit silent movies geeft dit verrassende en leuke resultaten.

In de lessen esthetica 5ASO besteed ik een viertal lessen aan het camera- en montagewerk. Aan de hand van fragmenten uit één film breng ik de verschillende beeldinstellingen, camerabewegingen, montagefiguren …aan. Ik wil geen volledig overzicht van de mogelijke technieken geven maar hen een weg aanreiken om gericht te kijken en hun aanvoelen genuanceerd te verwoorden. Na een klassikale initiatie bouw ik een moment van zelfstandig onderzoek in waarbij de verworven vaardigheden i.v.m. klankband worden geïntegreerd. Ik geef er de voorkeur aan om de fragmenten uit één film te halen.

Het verhaal is vlug gekend en vraagt geen aandacht meer. Hierdoor is het gemakkelijker om te duiden hoe eenzelfde techniek bvb. close-up, overvloeier… in een verschillende context een ander effect bij de toeschouwer teweegbrengt en door de regisseur met een andere intentie gebruikt werd. Jongeren vinden dit dikwijls niet leuk. Ze mogen hun eerste indruk niet als zaligmakend ervaren. Ze dienen een film van op een enige afstand te bekijken. Ze moeten ook op zoek gaan naar een contextueel verklaren en dus het gewone patroon van entertainend genieten verlaten. Tijdens de eerste lessen hoor ik dikwijls dat ze vinden dat ik de film kapot maak maar na een analyse van een zelf gekozen film spreken ze meestal een andere taal.

Vertrekken van één film werk biedt ook de mogelijkheid tot vakoverschrijdend werken: bvb. The English Patient met de vakken Engels, geschiedenis en godsdienst.

Klankvlagen is een totaalpakket muzikale opvoeding voor de creatieve leerkracht. Het is vooral een doe-reeks, waaraan zowel de muzikaal als de niet-muzikaal geschoolde leerling heel wat plezier beleeft.

[NIEUWSBRIEF12]08[DECEMBER2007]

Uitgeverij Wolters Plantyn Motstraat 32 - 2800 MECHELEN telefoon: 015 36 36 36 fax: 015 36 36 37 Bezoek onze website: www.woltersplantyn.be

Beeld

De laatste jaren is het op mijn school ook de gewoonte dat de persoonlijke commentaar in het Engels wordt geschreven. Een element van vakoverschrijdend werken en een zorgen voor efficiënt tijdgebruik bij de leerlingen.

In de lessen esthetica 6ASO vertrek ik van het principe dat alle componenten van de film gekend zijn. Mijn werkmethode blijft grotendeels dezelfde maar de keuze van de film is anders. In het zesdejaar opteer ik radicaal voor de ‘filmkunst’. Op basis van fragmenten uit eenzelfde film en verschillende artikels zet ik hen op weg om de eigen stijl van een regisseur te herkennen. Geen evidente zaak voor hen maar het lukt toch. De laatste stap is dan hen op weg te zetten bij het schijven van een gefundeerde kritiek waarbij ze niet alleen het verhaal maar tevens de andere bouwstenen van de film onder de loep nemen.

Voor de eindopdracht in het zesde jaar kiezen ze een bepaalde regisseur en stellen ze een goede bibliografie rond deze figuur samen. Na het lezen van wat achtergrondinformatie opteren ze voor een bepaalde film en werken ze in een paper een filmanalyse en een persoonlijke kritiek op de film uit. Ik raad hen aan om deze opdracht met twee te maken omdat ze dan logischerwijze overleggen, hun ervaringen aan elkaar toetsen en zo hun inzicht verscherpen. Vermits deze opdracht complexer is, is ze in verschillende stappen gesplist. Bij elke tussenstap krijgen ze een persoonlijke feedback per e-mail. Het is anders werken maar het geeft me de mogelijkheid om beter in te spelen op het talent van elke leerling: de een heeft wat meer ondersteuning nodig dan de andere. De laatste jaren is het op mijn school ook de gewoonte dat de persoonlijke commentaar in het Engels wordt geschreven. Een element van vakoverschrijdend werken en een zorgen voor efficiënt tijdgebruik bij de leerlingen.

Een heel andere reden beweegt me ook om te pleiten voor lessen i.v.m. bewegende beelden. In onze huidige, visueel georiënteerde maatschappij wordt zoveel informatie op verschillende niveaus ( reclame, nieuws,…) via dit medium doorgegeven. Zonder het goed te beseffen werken deze boodschappen op onze geest in, beïnvloeden ze onze manier van leven. Het medium van de bewegende beelden is een sterk en prachtig gegeven maar spijtig genoeg krijgt dit medium in het onderwijs niet de aandacht die ze verdient. Misschien binnenkort wel!?!

Muziek, maestro! zet een stap in de wereld van notenbalken, koperblazers en hitparades.We leggen ons oor te luisteren bij verschillende genres en artiesten, volgen de aanwijzingen van de dirigent en duiken in de geschiedenis van de popmuziek.We hebben echter ook oog (of oor!) voor de minder leuke kantjes en staan bijvoorbeeld even stil bij dreunende decibels en de mogelijke gevolgen ervan ...

Muziek, maestro! bestaat uit een themabundel en een handleiding (+ audio-cd).

Voor meer info zie www.pavsite.be en www.uitgeverijdeboeck.be.

[NIEUWSBRIEF12]09[DECEMBER2007]

Jan Decan Klankendaal vzw

Over de grens

Studiedag bij onze Nederlandse collega’s zaterdag 3 november 2007, Tilburg

Met een – kleine – Vlaamse delegatie trokken we op zaterdag 3 november naar het Fontys Conservatorium in Tilburg voor de studiedag ‘Muziek en het leergebied Kunst en Cultuur’. Een initiatief van VLS, de Vereniging voor Leraren Schoolmuziek in Nederland.

Na een hartelijke verwelkoming met een bijhorend bakje troost luisterden de 130 deelnemers in de concertzaal naar een aantal hoofdlijnen over de recente ontwikkelingen in de organisatie van het muziekonderwijs in Nederland. Nadien stonden diverse workshops op het programma: muziek in het leergebied kunst en cultuur, muziekles en muziek in een digitale leeromgeving, coöperatief leren, arrangeren en het maken van speelstukken, zangworkshop, musiceren kun je leren, bandcoaching in de klas, enz.

Klaar voor een eerste workshop trokken we naar het juiste lokaal. In mijn eerste workshop Arrangeren en het maken van speelstukken lag de klemtoon op het praktische gebruik van het popgenre en -instrumentarium in de klas.Verscheidene nuttige bewerkingen voor een klassituatie kwamen aan bod.Tijdens de lunchpauze had je de kans om de infomarkt te bezoeken.Verscheidene uitgeverijen stelden hun publicaties voor en stonden klaar om je, indien nodig, uitgebreid over hun methode te informeren.

In mijn tweede workshop Projecten op school, expressie- en blazersklas kon ik kennismaken met projecten die momenteel lopen in Nederland. Enkele leraren lichtten ze concreet toe en gaven tips om op je eigen school met een project te starten. Nadien werd de studiedag afgerond met een boeiende slotreflectie. Op vraag van de organisatoren formuleerden enkele deelnemers hun bedenkingen bij deze studiedag in een krachtige krantenkop. Dit ging gepaard met een - voor ons - verrassende Nederlandse vlotheid. We kunnen er iets van leren!

Op vraag van de organisatoren formuleerden enkele deelnemers hun bedenkingen bij deze studiedag in een krachtige krantenkop.

[NIEUWSBRIEF12]10[DECEMBER2007]

Sarah Pauwels Coördinator nascholingen muziek, Muzes vzw / Team Dag van de Schoolmuziek, Programmatie

In Dialoog

Dag van de Schoolmuziek 2007: ‘In dialoog’ Een boost!

Deze Dag van de Schoolmuziek gaf iedereen een boost, een dynamische impuls om er vol goeie moed tegenaan te gaan!

Toen ik een verdwaalde deelnemer vroeg: ‘Kan ik u helpen?’, antwoordde ze met ‘Nee hoor, dank je, ik ben gewoon even de sfeer aan het opsnuiven’.

Een sfeer vol enthousiasme, mensen die hun passie voor muziek delen. De dag van de schoolmuziek op 17 november werd er alvast eentje om niet gauw te vergeten. Het opzet om een festival in te richten voor muzikaal gepassioneerde mensen was alvast geslaagd! Vakmensen vonden er de plaats en de ruimte om in een ongedwongen en aangename sfeer met elkaar in dialoog te treden.

Naast de organisatie waren ook de sessieleiders verantwoordelijk voor het professioneel, knappe en verzorgde programma.

Na een broodnodig en stevig debat over de plaats van muziek binnen de onderwijscontext, waar trouwens nagels met koppen werden geslagen, startte een aaneenschakeling van boeiende workshops.

Voor de vele deelnemers was het moeilijk kiezen uit de zestien gevarieerde sessies. De sessieleiders, uit alle windrichtingen afkomstig, legden op hun beurt zeer gevarieerde en diverse klemtonen. Er was voor elk wat wils. Als co-coördinator had ik het geluk en de luxe even te proeven van elke sessie!

De benedenverdieping van het Lemmensinstituut werd gevuld met vernieuwende ideeën op gebied van muziek in dialoog met wiskunde, lawaai, opera en de onmisbare parameter media in onze digitale samenleving. Frits Evelein maakt dit rijtje compleet met coöperatief leren in muziek.

Een beetje afgezonderd in het bewegingslokaal scoorde Sophie Monheim met haar levendige body percussie! Even actief waren de opzwepende Braziliaanse ritmes die uit het lokaal van Jo Zanders weerklonken. Een contrast met even verderop, de zachte, melodieuze klanken van Eva De Roovere.

In de nok van het Lemmensinstituut werd de dialoog gecreëerd tussen de didactiek en zijn muzische werkvormen. Elke sessieleider ging de uitdaging aan om de alliantie met muziek steeds in een ander perspectief te brengen. Bij Sarah Goldfarb werden diverse spelvormen gehanteerd om muzische vaardigheden te bevorderen. Andere sessieleiders maakten dan weer de link met beeld, taal of beweging.

Tot slot stelde Thomas De Baets, als coördinator van deze Dag van de Schoolmuziek, dat een huwelijk tussen Orff- en popinstrumentarium perfect mogelijk zijn.

Deze Dag van de Schoolmuziek gaf iedereen een boost, een dynamische impuls om er vol goeie moed tegenaan te gaan!

[NIEUWSBRIEF12]11[DECEMBER2007]

Nieuws

In januari en februari vinden er een aantal nascholingen van Muzes vzw plaats in Klankendaal.

Dinsdag 15 januari 2008: Boeiende trip doorheen de muziektaal Voorstelling van verschillende bouwstenen van de muziektaal via talrijke luister- en DVD-voorbeelden, doorheen de muziekgeschiedenis met tips om de voorbeelden creatief in de lessen esthetica te verwerken.

Docent: Beatrijs Vanhulle Woensdag 30 januari 2008: BeatsNbits BeatsNbits is een nieuwe muziekmethode muziekmethode uit Nederland voor alle leerlingen in het voortgezet onderwijs (secundair onderwijs) vol beats en bits.

BeatsNbits staat niet in een boek, maar op het web. Muziek leren in een snel veranderende wereld is het vertrekpunt voor beatsNbits.Via beatsNbits maakt de leerling kennis met de wereld van de muziek. BeatsNbits zit boordevol leeractiviteiten, informatie, klinkende muziek, videofilmpjes, en tekeningen.

Docenten: Leon Vliegen, Jos Herfs, e.a.

Maandag 11 februari 2008: Help, ik zing!

Jan Coeck zingt in deze sessie samen met de deelnemers een reeks nieuwe liedjes voor de basisschool en geeft tekst en uitleg voor didactische toepassingen in muzische vorming.

Docent: Jan Coeck

Dinsdag 26 februari 2008 :Vervolgsessie sampling Wat is een sample? Waar haal je samples vandaan? Wat doe je met samples in de klas?

Hoe maak je kwaliteitsvolle samples aan die muzikaal bruikbaar zijn? Hoe kan je samples naar je hand zetten via microfoon, bestaande audiotracks (CD’s), met echte samplers, effectapparatuur en met sampling- en audiovisuele software op computer?

Vervolgsessie voor hen die de introductie op de Dag van de Schoolmuziek volgden.

Docent: Paul Timmermans Binnenkort ontvangt u onze folder. Hou ook onze website www.muzes.be in de gaten.

[NIEUWSBRIEF12]12[DECEMBER2007]

Opmerking: de mi mol in de baspartij mag ook een 'gewone' mi zijn.

[NIEUWSBRIEF12]13[DECEMBER2007]

Copyright Euprint ed., B-3001 Heverlee D/2007/6045/100(2) - All rights reserved. www.euprint.be

Prikbord Samenzang Een leerkracht samenzang gaat her en der op zoek naar liedmateriaal. Voortaan wordt dit een stuk gemakkelijker want Euprint geeft voor het eerst een bundel uit voor deze lessen in het DKO. Samenzang geeft een greep uit het overvolle aanbod: van traditionele kinderliedjes: Altijd is Kortjakje ziek, Ding Dong, In Holland staat een huis, … en themaliedjes: Sinterklaas is jarig, Stille nacht, … tot liedjes van Vlaamse componisten als Kurt Bikkembergs, Jan Coeck,Thomas De Baets, Marcel De Jonghe, Hugo Smekens, Jan Hendrik Van Damme, ... Deze voordelige bundel is zeer gebruiksvriendelijk. Zo staat bij vele liederen vermeld op welke cd ze terug te vinden zijn. Bovendien oogt Samenzang zeer mooi door de prachtige illustraties van Stefaan Vermeulen. Een aanrader om de hele klas het plezier van het samen zingen te laten beleven! (LV)

Attakatamoeva De liedbundels van Attakatamoeva hebben na 5 jaar nog niet aan success ingeboet in het basisonderwijs, maar af en toe nieuw repertoire introduceren werkt verfrissend.

Daarom brengt Koor&Stem nu een tweede reeks liedbundels op de markt voor de drie graden van het basisonderwijs. De nieuwe bundel voor de eerste graad is alvast verkrijgbaar met naast volksliedjes ook een boel leuke werkjes van Kurt Bikkembergs, Jos Bielen, Christophe Goedvriend, An Willems, Geert Van der Straeten, Peter Welffens, Sebastiaan Van Steenberge, Flor Vandenbossche en Thomas De Baets. (LS)

Wereldmuziek voor jongeren Kuimba wimbo wordt afgestemd op de interculturele belevingswereld van jongeren uit de eerste graad van het middelbaar onderwijs. Om het project zo breed mogelijk te laten sporen, wordt bij de uitwerking zoveel mogelijk rekening gehouden met andere leeftijdscategorieën en andere omgevingsfactoren: deeltijds kunstonderwijs, vocale ensembles, jeugdkoren, muzikanten, enz.

In opvolging van het muzisch project Attakatamoeva in het basisonderwijs, wil Koor&Stem een vernieuwende impuls geven aan de muzikale opvoeding van jongeren in de leeftijdscategorie van 11 tot 14 jaar door zich te baseren op het gevarieerde liedrepertoire uit de diverse culturen van onze planeet. De initiatiefnemers hopen hiermee bij deze doelgroep een aantal vooroordelen ten aanzien van de interculturaliteit bij te sturen of zelfs weg te nemen.

Met Kuimba Wimbo introduceert Koor&Stem een bundel interculturele volksliederen in het middelbaar onderwijs. Gevarieerd liedrepertoire van Rwanda tot Brazilië over Turkije en China weerklinkt in uw klas. Zing een lied of beter, in het Swahili, ‘Kuimba Wimbo’! (LS)

[NIEUWSBRIEF12]14[DECEMBER2007]