Beleidsplan

HEROPEN DE WERELD Beleidsplan Coolpolitics en lokaalmondiaal 2012-2015

HEROPEN DE WERELD Beleidsplan Coolpolitics en lokaalmondiaal 2012-2015

INHOUD HEROPEN DE WERELD

7

DE WERELD WORDT KLEINER

9

KANSEN PAKKEN: HET OPENEN VAN DE WERELD

19

RESULTATEN

38

TWEE MERKEN ÉÉN ORGANISATIE

43

Voorwoord

Context

Journalistiek uit en over de wereld Mondiaal burgerschap Volger of voorloper

21 26 36

INHOUDSOPGAVE

5

6

HEROPEN DE WERELD - VOORWOORD

HEROPEN DE WERELD Hans Brinker is, hoewel hij niet echt heeft bestaan, beroemd geworden omdat hij met een goede timing zijn vinger stak in een fataal gaatje in de Hollandse zeedijk. Zo behoedde hij het vaderland voor ernstige rampspoed en werd hij het symbool van navolgenswaardige onverschrokkenheid.

Inmiddels zijn onze dijken op sterkte. In hun onaantastbaarheid zijn ze niet alleen een doeltreffende zeewering. Ze worden ook meer en meer het Nederlandse symbool van een beschermingswal tegen vreemde invloeden. Zoals de Romeinen de Hadrianuswal bouwden tegen de oprukkende Schotten en de Chinezen zich veilig waanden achter hun eigen Muur.

Nederland, althans een belangrijk deel van de bevolking, is zich de laatste jaren gaan afkeren van Europa, van de wereld. Veilig hurkend achter de dijk adoreren zij hun eigen karaktervolle kracht en eigenheid. Maar wil ons land geen zonderlinge delta worden in een snel globaliserende wereldsamenleving, dan wordt het de hoogste tijd dat er een nieuwe Hans Brinker opstaat. Een dapper jongetje, dat fier rechtop gaat staan en weer over de dijk heen durft te kijken, de wijde wereld in.

Het beleidsplan van lokaalmondiaal 2007 – 2010 (in die periode gefuseerd met Coolpolitics) heette: ‘De rest van de wereld begint hier!’

Compleet met een haast dwingend uitroepteken.

Zo belangrijk vonden en vinden wij het om vanuit

de eigen lokale situatie naar de wereld te kijken, maar ook om de invloeden te herkennen en te verwelkomen die de grote wereld heeft op onze lokale situatie.

In de achter ons liggende jaren hebben wij dit proberen te bevorderen via betrokken journalistiek over mensen, wereldbewoners die de essentiële ontwikkelingen in de wereld symboliseren.

Wij hebben geprobeerd het maatschappelijke debat onder jongeren op te porren om over de dijk te kijken, de fusie met Coolpolitics is voor ons daarbij van essentiële betekenis gebleken. En we zijn druk bezig geweest de blik van journalistieke vakgenoten te verruimen, hier en in het Zuiden.

Daar gaan wij onverdroten mee door, maar de werkelijkheid wil dat wij op de cover van ons nieuwe beleidsplan niet meer kunnen uitroepen: ‘De rest van de wereld begint hier!’ Daarvoor is het schuilen achter de eigen dijken helaas een té belangrijk Nederlands fenomeen geworden.

‘Heropen de wereld!’ lijkt ons daarom meer op zijn plaats.

Laat het Nederlandse blikveld weer ruimer worden, wij willen daar graag aan bijdragen. Met ons aloude idealisme, aangevuld met eigentijds realisme.

Wij staan klaar de nieuwe Hans Brinker een kontje te geven, zodat hij weer over de dijk kan kijken.

Tony van der Meulen, voorzitter lokaalmondiaal/Coolpolitics

HEROPEN DE WERELD - VOORWOORD

7

8

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

DE WERELD WORDT KLEINER Globalisering verandert de wereld, maar terwijl de technologische ontwikkelingen de grenzen doen vervagen lijkt de belevingswereld van veel wereldburgers kleiner en kleiner te worden. Het mondiale parochialisme begrenst de belevingswereld van grote groepen burgers en versterkt tegenstellingen in plaats van dat zij die doet verdwijnen. De wereld wordt kleiner, wereldburgers trekken zich terug in de bescherming van de eigen parochie, terwijl fundamentele waarden en normen op de achtergrond raken.

HET EINDE VAN HET IDEALISTISCH TIJDPERK?

De mondialisering heeft de afgelopen decennia in sneltreinvaart het karakter van de wereld radicaal veranderd: op een golf van idealisme, die ontstond na de val van de Berlijnse muur in 1989, was de wereld klaar voor een mondiale maatschappij gebaseerd op fundamentele waarden, zoals mensenrechten en democratische ontwikkeling. Niet voor niets constateerde de toonaangevende politicoloog Francis Fukuyama in zijn boek Het einde van de geschiedenis en de laatste mens (1992), dat de liberale vredesdemocratie als enige winnaar is overgebleven.

Het enthousiasme is begrijpelijk: de wapenwedloop leek ten einde en halverwege de jaren negentig werden de laatste kernproeven uitgevoerd. De meeste dictaturen in Latijns-Amerika

waren veranderd in prille democratieën en met de afschaffing van de apartheid in Zuid-Afrika leek aan het kolonialisme definitief een einde te komen. De technologische ontwikkelingen namen een grote sprong en vooral op het vlak van communicatie (computers, internet, mobiele telefonie) werd de wereld kleiner en kleiner. Inmiddels worden internationaal betrekkingen aangegaan over steeds grotere afstanden: een ramp aan de andere kant van de wereld is live te volgen in de media, terwijl sociale media mensen in staat stellen om vriendschapsrelaties in verschillende continenten in stand te houden. Mensen reizen naar alle uithoeken van de aarde en komen zo in contact met andere culturen.

Het was dan ook een hard gelag toen op 11 september 2001 abrupt een einde kwam aan het idealisme dat de jaren negentig van de vorige eeuw kenmerkte. Opeens werd pijnlijk duidelijk dat de wereld niet meer één was: een nieuwe vijand was geboren: het radicaal islamisme, gepersonifieerd in de persoon van Al Qaida’s Osama Bin Laden.

Door de opkomst van de nieuwe economieën (de BRIC-landen) en de financiële crisis van de afgelopen jaren is bovendien een einde gekomen aan de economische hegemonie van het Westen. Dit lijkt zijn effect te hebben op zowel het economische als het ideologische zelfvertrouwen van de rijke landen. Het idealisme van de jaren negentig is dan ook geleidelijk opgegaan in een

nieuw denken: een denken waarin het eigen belang meer en meer wordt benadrukt.

DE OPKOMST VAN HET PAROCHIALISME

De technologische revolutie van de jaren negentig heeft niet kunnen voorkomen dat de wereld kleiner wordt en mensen niet verder kijken dan de grens van het eigen belang. Terwijl de economische crisis in de afgelopen jaren zeker van invloed is op de gemoedstoestand van onze samenleving, ligt de verklaring hiervoor dieper dan dat. De wereld lijkt zich namelijk van zichzelf af te keren. Het denken wordt beperkt tot de eigen samenle-ving en tot ieders individuele belang. Sommigen stellen dat doordat de moderne mens de hele wereld bereist, iedereen wereldburger wordt. De vraag rijst echter in hoeverre de toerist door op reis te gaan daadwerkelijk de brede mondiale ontwikkelingen in het juiste perspectief kan plaatsen: de meeste toeristen zullen de wereld toch vooral zien vanuit de ogen van de touroperator en vanuit de toeristische attracties en zullen daardoor niet een reëel beeld krijgen van bijvoorbeeld ontwikkelingslanden.

Het kleiner worden van de wereld zit ‘m niet in fysieke afstanden die afnemen, of grenzen die vervagen: de wereld dreigt kleiner te worden omdat het individu zich afschermt van de rest en zich terugtrekt binnen de veilige grenzen van het eigen sociale en maatschappelijke netwerk, c.q.

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

9

de eigen parochie. Juist de ontwikkeling van het parochialisme kan de grootste bedreiging vormen voor het streven naar mondiale rechtvaardigheid en het naleven van fundamentele waarden, zoals mensenrechten, die ten grondslag liggen aan onze democratische samenleving.

GRENSOVERSCHRIJDENDE PROBLEMEN VRAGEN OM INTERNATIONALE SAMENWERKING

In de jaren zeventig van de vorige eeuw leken de uitdagingen voor de mondiale solidariteitsbeweging duidelijk: de dekolonisatie was zo goed als afgerond en ontwikkelingshulp, en het verkleinen van de economische kloof tussen arm en rijk, waren de belangrijkste prioriteit voor diegenen die zich bekommerden om de rest van de wereld.

Het duurde tot het begin van de jaren negentig voordat politieke motieven (de strijd tegen het communisme) plaatsmaakten voor een meer idealistische agenda van armoedebestrijding en een streven naar eerlijke handel en een rechtvaardige wereld.

Inmiddels is het belang van internationale samenwerking echter al lang niet meer beperkt tot politieke en economische motieven en is de noodzaak om invulling te geven aan mondiale solidariteit al lang niet meer alleen beperkt tot het simpelweg bijdragen aan een oplossing voor de armoedeproblematiek. Internationale samenwerking is inmiddels een noodzaak geworden om de

10

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

mondiale grensoverschrijdende problemen aan te pakken. De mondiale ecologische crisis stopt niet bij de landsgrens en de oplossing ligt in internationale samenwerking in het voorkomen van klimaatverandering, het tegengaan van milieuvervuiling en het verduurzamen van onze productie en consumptie en de verkleining van de kloof tussen arm en rijk. Bovendien heeft de economische

crisis aangetoond hoe afhankelijk we van elkaar zijn en hoeveel invloed financiĂŤle instellingen inmiddels hebben. Invloed, die voorbij gaat aan de invloedsfeer van nationale regeringen. Ook hier lijkt internationale samenwerking van cruciaal belang om de autonomie, die verloren is gegaan aan het internationaal kapitaal, ter herwinnen.

Tegelijkertijd vragen conflicten en terrorisme een

sterk ingrijpen van de internationale gemeenschap om de mondiale rechtsorde te bewaken.

En alhoewel het armoedevraagstuk nog steeds bestaat en armoedebestrijding nog steeds in zeker mate een verdelingsvraagstuk is, loopt de scheiding tussen arm en rijk al lang niet meer tussen samenlevingen. De scheidslijn tussen arm en rijk loopt dwars door samenlevingen heen.

Opkomende economieën als Brazilië en India manifesteren zich steeds nadrukkelijker in de internationale politieke arena. Aan de andere kant kampen deze opkomende naties met een ongelooflijke hoeveelheid burgers die nog steeds ver onder de armoedegrens leven. Zelfs het machtigste land van de wereld, de Verenigde Staten, kampt met grote armoede: recent onderzoek toont aan dat één op de zeven mensen in de VS momenteel in armoede leeft.

DEMOCRATIE IS EEN VOORWAARDE VOOR ONTWIKKELING

Terwijl de noodzaak voor internationale samenwerking steeds pregnanter wordt, is er een steeds groter democratisch gat ontstaan tussen regeringsleiders en de controleurs van de democratische rechtsstaat. De internationale besluitvorming vindt plaats binnen nieuwe kaders, kaders waarop democratische controle ontbreekt of in elk geval erg moeilijk blijkt. Waar regeringsleiders gezamenlijk besluiten nemen,

vindt de democratische controle plaats binnen nationale parlementen. Door het ontbreken van democratische controlemechanismen op regionale en internationale entiteiten (neem de Europese Unie, de Verenigde Naties of de G-8) gebeurt een groot deel van de internationale besluitvorming buiten het zicht van de gekozen volksvertegenwoordigers.

Voor het antwoord op de vraag waarom dat zorgelijk is, komt men automatisch uit bij de Indiase econoom Amaryya Sen. Hij betoogt dat voedseltekorten en honger minder voorkomen in een democratie dan in een autoritair regime, immers ‘protesten tegen hoge voedselprijzen of voedseltekort dwingen een regering tot actie, want politici weten dat het heel moeilijk is om de verkiezingen te winnen na een hongersnood,’ aldus de Indiase Nobelprijswinnaar.

Toch is democratie geen garantie, want ook in India (formeel een democratie) komt nog veel honger voor. Volgens Sen komt dat ‘omdat de Indiase bevolking onvoldoende participeert in de democratie en haar rechten niet opeist: om structurele sociale, economische en medische problemen van de armen tegen te gaan, is er veel meer engagement richting de democratische plicht nodig.’ Burgers moeten dus hun rechten opeisen: formeel is democratie alleen niet voldoende.

BURGERLIJK ENGAGEMENT RICHTING EEN MONDIALE CIVIL SOCIETY ONTBREEKT

Voor het opeisen van je rechten in een wereld die steeds meer vraagt om internationale samenwerking (global governance), is een mondiale civil society onontbeerlijk. En net als dat er onvoldoende internationale samenwerking tussen politiek/parlementen bestaat, kan ook gesteld worden dat een mondiale civil society in belangrijke mate ontbreekt.

Natuurlijk bestaan er duizenden non-gouvermentele organisaties, maar ook deze organisaties worstelen vaak met het betrekken en activeren van hun achterban. Kortom, het opbouwen van een mondiale civil society lijkt van cruciaal belang bij het streven naar een rechtvaardige wereld.

Om terug te keren naar de woorden van Sen: democratie en een middenklasse zijn, zoals jarenlang door velen verondersteld werd, niet afdoende om te komen tot een rechtvaardige samenleving. Politiek engagement is van cruciaal belang om ook daadwerkelijk ervoor te zorgen dat democratieën op een rechtvaardige manier functioneren. Het ontstaan van een middenklasse in ontwikkelingslanden leidt namelijk niet automatisch tot armoedebestrijding. Sterker nog: wetenschappers constateren inmiddels dat er zelfs een groeiende kloof ontstaat tussen de middenklasse en de onderklasse.

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

11

EEN JONGE GENERATIE WIL MEEBESLISSEN OVER DE EIGEN TOEKOMST

Burgerschap bestaat uit verschillende elementen: sociaal engagement, kennis en zingeving (het creëren van bewustzijn ten aanzien van het nut om bijvoorbeeld de vraag waartoe we hier op aarde zijn te willen begrijpen). Het zijn de elementen waarmee in de opbouw van een mondiale civil society rekening gehouden zal moeten worden. Terwijl de oude generatie binnen de (politieke) instituties worstelt met het vraagstuk hoe de betrokkenheid van de burger te vergroten, staat er al een nieuwe generatie klaar. Maar voordat zij het stokje van de ‘oude’ generatie kan overnemen, lijkt die huidige generatie beslissers al een koers uit te moeten stippelen, die in belangrijke mate de economische en sociale vooruitzichten van de jonge generatie bepaalt.

En terwijl de ‘oude’ generatie die besluiten neemt, kan er al jarenlang een urgentie gesignaleerd worden op het gebied van communicatie over politieke en maatschappelijke onderwerpen. Het probleem school bij de oprichting van Coolpolitics aan het begin van deze eeuw daarin dat de traditionele instituties van politiek en maatschappij communiceerden via hun eigen conventionele kanalen in plaats van de kanalen die jongeren zelf gebruikten. Dit zorgde ervoor dat de overheid stelselmatig jongeren niet bereikten. Een complicerende factor was dat ‘de jongeren’ niet bestaan.

12

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

De diverse jongerenculturen in Nederland vormen werelden op zich. Elke jongerencultuur moet via andere kanalen worden benaderd, zodat jongeren zich op een natuurlijke en authentieke manier betrokken voelen bij de maatschappij waarin zij leven.

‘Burgerschap’, bouwsteen van een democratie en tegenwicht van markt en staat, dreigde voor jongeren een leeg begrip te worden.

Maatschappelijke en politieke betrokkenheid is echter een voorwaarde voor burgerschap. Je stem uitbrengen tijdens verkiezingen, lid zijn van een vereniging, geld doneren of buurtwerk verrichten, het zijn allemaal mogelijke uitingen van betrokkenheid. Maar voor jongeren waren deze zaken al lang niet meer vanzelfsprekend.

Vanwege het gebrek aan aansluiting tussen de traditionele vormen en instituties van politiek (zoals politieke partijen, media als Nova en Buitenhof, vakbonden en non-gouvernementele organisaties) en de belevingswereld van jongeren, was politiek voor grote groepen jongeren irrelevant geworden.

Dit komt niet door een principiële desinteresse; jongeren zijn geïnteresseerd in de wereld om hen heen en hun plek daarin. Maar ze voelen zich niet aangesproken door hetgeen de wereld van instituties hen te bieden heeft en voelen zich buitengesloten. Hierdoor staat de maatschappelijke en politieke betrokkenheid van jongeren

onder druk. Op de lange termijn is deze ontwikkeling fataal voor de sociale cohesie, een sine qua non van een functionerende democratie.

Er zijn nog wel jongeren (meestal hoger opgeleid en met een gunstige sociaal-economische positie) die de weg weten te vinden in de moderne Nederlandse rechtsstaat, maar voor een steeds grotere groep geldt dit niet. Zij worden stelselmatig niet op een serieuze en natuurlijke manier bij de maatschappij en de politiek betrokken.

Het kan niet anders dan dat zij zich daarvan op termijn zullen afkeren. Tenzij we er iets aan doen.

“Het succes van Coolpolitics toont dat jong zijn en nadenken elkaar niet uitsluiten.”

De Volkskrant, 30 december 2006

In het verlengde van dit gebrek aan burgerschap ligt een gebrek aan handelingsperspectief. Als je te weinig kennis hebt, geen aansluiting vindt bij de politiek of het maatschappelijke debat en geen kompas hebt in je leven, is er weinig stimulans meer om iets aan de wereld te veranderen.

Waarom zou je gaan stemmen als er toch niet geluisterd wordt. Sterker nog, als het toch niet over jouw wereld gaat? En hoe kun je je leven vormgeven als je niet weet wat de mogelijkheden zijn?

En terwijl deze uitdaging in Nederland nog steeds geldt, is die uitdaging in andere landen, zeker in het Zuiden, wellicht nog wel pregnanter. Kijk bijvoorbeeld naar Zuid-Afrika: jongeren hebben geen enkel vooruitzicht op een betere toekomst en dat bepaalt in belangrijke mate de richting die het land opgaat: hoge moord en criminaliteitscijfers schetsen een somber beeld van een natie, waarvan in de jaren negentig na de afschaffing van apartheid nog zoveel van werd verwacht.

Uit recent onderzoek (2010) blijkt dat ruim 40 procent van de zwarte middenklasse jongeren van plan is het land te verlaten voor een betere toekomst. Hoge misdaadcijfers, weinig kans op werk, slecht onderwijs en gebrek aan vertrouwen in politici zijn hier debet aan. Van de ondervraagden denkt 71 procent dat het onmogelijk is om een baan te vinden en 58 procent wil het land uit vanwege de welig tierende misdaad. Maar liefst 73 procent is van mening dat de regering haar beloftes niet nakomt op het gebied van verbetering van de leefomstandigheden na de apartheid. Zuid-Afrika is niet het enige land of een uitzondering! In Brazilië en andere delen van Latijns-Amerika, in Noord-Afrika, en Azië ontstaat een groeiende groep ontevreden jongeren, voor

wie geen podium is of mogelijkheden bestaan om mee te doen, laat staan om gehoord te worden.

JOURNALISTIEK STAAT ONDER DRUK

Voor het vormgeven van burgerschap is een groot aantal zaken van belang; onder andere goed functionerende media. Doorgaans worden

vier belangrijke functies van onafhankelijke media onderscheiden. Allereerst die van de bijdrage aan de kwaliteit van het leven in de zin dat media kan bijdragen aan het ’met elkaar kunnen communiceren’. Daarnaast de rol van informatievoorziening en het verspreiden van kennis. De derde functie is die van beschermer: het feit dat media de minderbedeelden en/of minderheden een ‘stem’

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

13

geven is een sterke prikkel naar de machthebbers in een samenleving om, zeker in het vooruitzicht van verkiezingen, ‘iets te doen’ aan de situatie van die groepen. Tot slot hebben de media een belangrijke taak in de formatie van waarden en normen. Terwijl persvrijheid onder druk staat (zie kader), staan andere elementen van de journalistiek evenzeer onder druk. Zo vervult de journalistiek in sommige landen al lang niet meer de rol van waakhond van de democratie: journalistiek wordt steeds meer vermaak en moet weergeven wat mensen denken, in plaats van het mediapubliek verrassen met nieuwe invalshoeken en het presenteren van nieuw onderzoek.

Een deel van de verklaring hiervoor ligt in het feit dat met de digitalisering, de journalist haar voorsprong op het brengen van informatie heeft verloren. Mede door de opkomst van burgerjournalistiek, maar ook door het grote nieuwsaanbod via internet, lijkt de rol van journalisten te verschuiven naar meer het analyseren van de achtergronden bij het nieuws (duiden) in plaats van het brengen van het nieuws. Teruglopende lezersaantallen van bijvoorbeeld gedrukte media en het daarmee samenhangende teruglopende budget voor journalistiek, leiden tot grote verschuivingen in de journalistieke berichtgeving: minder achtergrond, meer opinies en vooral een duidelijke popularise-

ring van de journalistieke berichtgeving. Er is hier zelfs een nieuw begrip voor en wel infotainment.

Misschien wel het grootste slachtoffer van de ontwikkelingen in de journalistiek is de buitenlandjournalistiek. Veel redacties bezuinigen op hun buitenlandreportages, terwijl het Nederlandse internationale correspondenten netwerk in niet-westerse landen steeds verder wordt afgeslankt. In 2008 schrijft Bram Vermeulen, die als buitenlandcorrespondent van de NRC eerst in Zuid-Afrika en nu in Turkije werkt, in het boek ‘Het maakbare nieuws’ dat Nederlandse buitenlandcorrespondenten, ondanks de financiële beperkingen die ze krijgen opgelegd, in deze tijd

Persvrijheid staat wereldwijd onder druk Sinds 1980 stelt Freedom House ieder jaar een rapport op over persvrijheid in de wereld. Er wordt gekeken naar de juridische verankering van persvrijheid in wetten en wettelijke bescherming van journalisten, politieke druk op media en journalisten en economische omstandigheden. Het laatste rapport van Freedom House over de mate van persvrijheid in de wereld kwam uit in april 2010 en doet verslag over het jaar 2009. Uit dit rapport is gebleken dat de persvrijheid in de wereld er voor het achtste jaar op rij wereldwijd op achteruit is gegaan. In 2009 leeft 16% van de wereldbevolking in een land dat persvrijheid kent, met name West Europa, Noord Amerika en Australië.

Op respectievelijk nummer één, twee en drie staan Denemarken, Finland en Ierland. Nederland staat op nummer 7. Van de wereldbevolking leeft maar liefst 44% in landen met gedeeltelijke persvrijheid, terwijl 40% woonachtig is in landen waar de vrijheid van de pers zeer gering is. Van alle landen scoren Noord Korea, Turkmenistan, Birma, Libië en Eritrea het laagst. (www.freedomhouse.org)

14

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

van grote zelfobsessie de poorten in Nederland tenminste nog op een kier proberen te zetten. In de afgelopen vijf jaar zag hij de ene na de andere krant zijn correspondenten uit Afrika terugtrekken. ‘Migratie, islamisering, terrorisme. Al die agendapunten vinden hier hun wortels, maar who cares? Nederland heeft het al druk genoeg met zichzelf.’

En zonder correspondent is de beeldvorming van een groeiend aantal landen volgens Vermeulen uitsluitend nog in handen van hulp-organisaties, regeringen en persbureaus. ‘Zonder buitenlandcorrespondent zouden we zomaar geloven dat verkiezingen in Afrika het begin zijn van democratie. Zonder buitenlandcorrespondent denken we dat iedereen in Zimbabwe op sterven ligt. Zonder buitenlandcorrespondent zamelen we geld in voor Afrikaanse drama’s die we niet begrijpen.’

De trends hebben ook een zekere mate van ambivalentie in zich. Door de technische middelen van vandaag de dag zijn er veel meer mogelijkheden dan vroeger om snel kennis te nemen van internationaal nieuws. En wie wil hoeft niet te volstaan met feiten alleen. Een geïnteresseerde burger kan alom kennis nemen van achtergrondanalyses, duidingen en commentaren - een breed en divers palet. Wel dreigt genuanceerde berichtgeving ten onder te gaan in het kijkcijfergeweld van de commercie.

JOURNALISTIEK IN ONTWIKKELINGSLANDEN STAAT ONDER DRUK

Maar ook in ontwikkelingslanden staat de journalistiek onder druk. Zeker de Afrikaanse media hebben te maken met tal van uitdagingen. Vijftig jaar na de onafhankelijkheid van Ghana in 1957 – het eerste Afrikaanse land dat onafhankelijk werd - wordt in het boek ‘50 Years of Journalism: African media since Ghana’s independence’ de balans opgemaakt. Er is veel bereikt, vooral op het gebied van persvrijheid en wetgeving die media in staat moet stellen in vrijheid hun werk te doen.

Vanaf begin jaren ‘90 zien we als gevolg hiervan een explosie van nieuwe onafhankelijke kranten en radiostations op het continent, waarmee het staatsmonopolie op informatie in veel gevallen is doorbroken. Radio is in Afrika nog steeds het belangrijkste medium om grote groepen van de bevolking te bereiken. De informatie is toegankelijk - ook voor niet geletterden - en de beschikbaarheid van radio’s is groot, ook in afgelegen gebieden. Televisie is minder wijd verspreid, zeker in de landelijke gebieden, maar het bereik groeit snel. Kranten en tijdschriften bereiken vooral een stedelijk publiek en worden bij veel radiostations als nieuwsbron gebruikt.

Ondanks de groei van de media, worden Afrikanen in vergelijking met bewoners van andere werelddelen slecht bediend door de media.

Professor Guy Berger: ‘Africans are the leastserved people of the world in terms of the circulation of information, for the reason that this con-

tinent exhibits a mass media that is everywhere limited in terms of quantity, and also sometimes quality.’

De toename van kranten, radio- en televisiestations heeft gezorgd voor een stijging van het aantal Afrikaanse journalisten. Uit onderzoek blijkt vooral een toename van het aantal ongetrainde, ongekwalificeerde mensen die werken als journalist. Hetzelfde onderzoek constateert een laag niveau van professionele, ethische en technische standaarden in de Afrikaanse media. Dat wordt onder andere veroorzaakt door onvoldoende en lage kwaliteit van journalistieke opleidingen. Er is onvoldoende aandacht voor de theoretische en ethische aspecten van het vak en er is te weinig praktijkoefening waardoor afgestudeerden niet goed uitgerust zijn met de vaardigheden die zij nodig hebben als zij aan het werk gaan. Als gevolg hiervan is de kwaliteit van de informatie die geproduceerd wordt in artikelen en radioprogramma’s laag.

Bovendien zijn veel journalisten gewend om alleen op de hun bekende manier onderwerpen te kiezen en reportages uit te werken. Zij missen de stimulans van onderlinge uitwisseling van ervaringen en het krijgen van feedback van geschoolde vakgenoten.

Ook als het gaat om reportages over andere Afrikaanse landen zijn veel Afrikaanse media

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

15

afhankelijk van buitenlandse persbureaus. Om de productie en verspreiding van Afrikaanse informatie en nieuws door Afrikaanse journalisten te bevorderen, is professionalisering nodig en meer samenwerking en uitwisseling tussen mediaorganisaties. Andersom geldt ook dat het nieuws en de reportages gemaakt door Afrikaanse journalisten niet of nauwelijks worden opgepikt door internationale, van oorsprong westerse media.

Daarbij komt dat het beeld dat de gemiddelde inwoner in het westen heeft van Afrika wordt beheerst door honger, oorlog en ellende. Dat beeld, gemaakt door veelal Westerse journalisten en fotografen, mist een lokaal perspectief. DJ Clark, fotografie docent in China, doet onderzoek naar het verschil in perspectief tussen Westerse en lokale fotografen. Hij zegt hierover: ‘So you go to, say, Ethiopia to do a story, and you get distracted by the colors of what people are wearing and by the donkey they ride to the market, because these are things you are not used to. And then you may miss the key issue.’ Vaak ook zijn niet-lokaal gemaakte beelden negatiever. Ethiopië wordt nog steeds geassocieerd met hongersnood uit de jaren ’80 en het is moeilijk voor westerse journalisten en het publiek iets anders te zien.

In een tijd dat de wereld steeds meer met elkaar verbonden is, maar mensen zich terugtrekken binnen de veilige (nationale) grenzen van de eigen parochie, is vormgeven aan geëngageerd burgerschap en het bevorderen van journalistiek

16

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

die haar taak als informatieverstrekker, waakhond, meningsvormer, maar juist ook vormer van waarden en normen die verder gaan dan de grens van de eigen parochie, cruciaal bij het streven naar een rechtvaardigere wereld.

Coolpolitics en lokaalmondiaal nemen deze uitdaging aan, en zijn gecommiteerd om de komende jaren bij te dragen aan die rechtvaardiger wereld.

Coolpolitics en lokaalmondiaal kijken dan ook niet vanuit de Nederlandse context naar de wereld, maar kijken met onze partners over de gehele wereld naar de trends in die wereld en de gevolgen voor ieders lokale context. Alleen zo kun je echt mondiaal burger zijn.

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

17

COOLPOLITICS EN LOKAALMONDIAAL Coolpolitics mixt jongerencultuur, politiek, wetenschap en kunst tot inhoudelijke en creatieve producties, zoals debatten en televisieprogramma’s. Coolpolitics onderscheidt zichzelf door jongeren op te zoeken op de plekken waar zij al zijn. Een mooi voorbeeld zijn de wetenschappelijke colleges en de politieke debatten op Lowlands University en MTV. Coolpolitics beperkt zich echter niet tot Nederland, maar kijkt over de grens in onder andere Portugal en Zuid-Afrika, op zoek naar een mondiale civil society. lokaalmondiaal maakt onder het motto ‘journalistiek over de rest van de wereld’, documentaires en tv-programma’s, geeft de tijdschriften Vice Versa en Join uit en organiseert journalistieke debatten en onderwijsprogramma’s om de betrokkenheid bij internationale samenwerking te versterken. Lokaalmondiaal richt zich met het Dick Scherpenzeel Programma (onder andere de uitreiking van de Dick 3CHERPENZEEL 0RIJS EN HET UITWISSELINGSPROGRAMMA VOOR STUDENTEN JOURNALISTIEK "EYOND Y OUR 7ORLD SPECIlEK OP DE BUITENLAND JOURNA listiek. Daarbij gaat het niet uitsluitend om de Nederlandse journalistiek, maar juist ook om journalisten in ontwikkelingslanden, zoals in het Twenty Ten project, toen in samenwerking met Freevoice en World Press Photo, ruim 140 Afrikaanse journalisten werden getraind op weg naar het WK in Zuid-Afrika.

18

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

HET OPENEN VAN DE WERELD Kansen pakken: Het analyseren van de wereld waarin wij leven is één, maar het laten zien waar wij staan in de wereld en hoe wij denken dat wij bij kunnen dragen aan een rechtvaardigere wereld is een tweede.

Iedereen heeft een mening over de wereld waarin we leven. Iedereen wil weten hoe het zit. En we worden allemaal wel ergens door geïnspireerd.

Toch lopen nog maar weinig mensen echt warm lopen voor maatschappelijke thema’s. En dat vinden wij nou jammer!

WAAR STAAN WIJ VOOR?

Het gaat ons om inhoudelijke onderwerpen en niet om vrijblijvend vermaak. Op een positieve en creatieve manier willen we inspireren om de wereld te verbeteren en daar ambitieus in te zijn.

Een can do mentaliteit is daarbij voor ons vanzelfsprekend: niets is onmogelijk. Dat betekent ook dat wij confronterend kunnen zijn. We stoken als het nodig is graag het vuurtje op en geloven niet in heilige huisjes. Daarbij maken we telkens opnieuw een keuze uit verschillende culturen, disciplines en onderwerpen, die we vervolgens op een natuurlijke manier bij elkaar brengen.

Coolpolitics en lokaalmondiaal geloven in een menselijke vorm van globalisering, in een rechtvaardige wereld waar mensen solidair zijn met elkaar; maar ook in een wereld die afhankelijk is van elkaar.

In onze journalistiek laten wij de ongemakkelijke waarheid van armoede zien. Dat doen we op een toegankelijke wijze; door het dichtbij huis te halen, door het lokale te koppelen aan het mondiale. Ook doen we het door verhalen die doorgaans niet in het nieuws komen juist wel te vertellen. Daarbij gaat het niet alleen om die ongemakkelijke waarheid, maar juist ook om mensen en organisaties die strijden voor een rechtvaardige wereld en daarin resultaten boeken voor het voetlicht te brengen. Door het onderwerp op deze manier persoonlijk te maken en dichtbij huis te halen, en te laten zien dat het gaat om mensen zoals u en ons, denken we de betrokkenheid van de burgers bij een rechtvaardige wereld te vergroten.

Wij geloven dat iedereen maatschappelijk bewust is en een reden heeft te doen wat hij doet.

In een eerlijke en rechtvaardige wereld is een aantal zaken van cruciaal belang: zo geloven wij in de fundamentele waarden van mensenrechten, die voor ons vooral (voor wat onze activiteiten betreffen) tot uiting komen in persvrijheid en vrijheid van meningsuiting. Deze eerlijke en rechtvaardige wereld kan echter niet tot stand komen als wij geen rekening houden met de immense bedreigingen van klimaatverandering. Niet voor niets stelde lokaalmondiaal al enkele jaren geleden dat de integratie van natuur en milieu in al het ondersteunende beleid voor het oplossen van het

armoedevraagstuk nog veel te vaak ontbreekt.

En dat terwijl het grootste deel van de mondiale arme bevolking direct afhankelijk is van natuurlijke hulpbronnen. Ongeveer 70% van de wereldwijde arme bevolking woont en leeft in rurale gebieden.

Zij is daar voor haar economisch bestaan en haar dagelijkse overleving afhankelijk van ecologische diensten en hulpbronnen. De ‘natuur’ levert voor deze mensen voedsel, drinkwater, energie, onderdak, medicijnen, inkomen en kleding. De laatste jaren is door bevolkingstoename, conversie en erosie de druk op de bestaande ecosystemen alleen maar gegroeid.

Ook voor veiligheid speelt de ‘natuur’ een rol van toenemende betekenis. In het door Tony Blair’s ‘Strategy Unit’ gepubliceerde rapport “Investing in Prevention” worden aan klimaatverandering gerelateerde verschijnselen als voedsel- en waterschaarste, veranderingen in landgebruik, natuurlijke rampen, en ‘milieu-migratie’, etcetera als belangrijke factoren gezien in het ontstaan van (gewapend) conflict. Vooral in landen die weinig mogelijkheden bezitten deze gebeurtenissen in goede banen te leiden (dat wil zeggen die landen die reeds met zware armoede hebben te kampen) zal hun invloed op politieke (in)stabiliteit relatief veel groter zijn dan in een land als Nederland.

Als voorbeelden kunnen de conflicten in Sudan en Rwanda worden genoemd; in beide landen speelde de strijd tussen rivaliserende groepen om beschikbare grond en de daaraan verbonden

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

19

20

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

ecosysteemdiensten een belangrijke rol.

Het belang van een duurzame benadering, zeker bij armoedebestrijding, is niet bij veel mensen bekend. Vele Nederlanders zien de link niet tussen het niet duurzaam omgaan met de natuur, de biodiversiteit en ecosystemen en de oorzaken van armoede. Kennis van duurzaamheid is essentieel voor het innemen van een weloverwogen standpunt. Het is dan ook van belang dat duidelijk wordt dat iedere actie hier, elders consequenties heeft.

DOELSTELLING

De gezamenlijke doelstelling van Coolpolitics en lokaalmondiaal is dan ook om: De blik van burgers en mediamakers in de landen waarin wij actief zijn te verbreden door het bieden van kwalitatief hoogwaardige (onderzoeks) journalistiek over de rest van de wereld… … en het ertoe bijdragen dat wereldwijd jonge burgers actief zijn en kunnen deelnemen aan het maatschappelijke debat en aan besluitvormingsprocessen die bepalend zijn voor hun leven, hun samenleving en hun toekomst, met als doel het creëren van een Europese en Mondiale civil society en het bieden van een inspirerend podium voor burgerschap aan jongeren.

Uit de doelstelling van Coolpolitics en lokaalmondiaal volgen logischerwijze twee belangrijke keuzes, qua focusgebieden: burgerschap en journalistiek.

DUIDELIJKE KEUZE 1: JOURNALISTIEK UIT EN OVER DE WERELD

Het belang van onafhankelijke journalistiek wordt vaak onderschat. Velen ondersteunen het belang van het opbouwen van een civil society, maar slechts weinigen pleiten voor onafhankelijke media. Dit komt tot uiting in de verdeling van financiering voor de stimulering van onafhankelijke media, versus steun aan overheden en civil society. Sterker nog: veel te vaak wordt ondersteuning van de media door ontwikkelingsorganisaties vertaald in het promoten van bepaalde beleidsonderwerpen. Hoeveel trainingsprogramma’s zijn er niet waarin (onbetwistbaar) belangrijke onderwerpen worden gehighlight onder journalisten in ontwikkelingslanden: klimaatreporters op weg naar een duurzaamheidstop (bijvoorbeeld in Kopenhagen) of trainingen van Afrikaanse journalisten over de millennium ontwikkelingsdoelstellingen (het halveren van de armoede in 2015). Echter het belang van journalistiek zit op de eerste plaats in het verankeren van de basisprincipes van journalistieke onafhankelijkheid, objectiviteit en de journalist als waakhond van de (democratische) samenleving in het denkkader van mediamakers wereldwijd.

De conclusie dat een onafhankelijke journalistiek van cruciaal belang is voor een rechtvaardige wereld, is wellicht wel het grootste hiaat in het denken over ontwikkeling en internationale samenwerking.

Vooral de implicaties van het nemen van onafhankelijke journalistiek als uitgangspunt, worden vaak niet overzien. Nog te vaak worden journalisten geconfronteerd met kritiek uit de maatschappij: de journalist zou de problematiek niet begrijpen of slechts ‘eenzijdig’ hierover berichten.

Globalisering, digitalisering en de oneindige technologische mogelijkheden bieden in dit kader ook mogelijkheden. Deze ontwikkelingen bieden juist de gelegenheid aan de journalist voor innovatie en optimalisering van het vak van de buitenlandjournalist. Snelle hit&run journalistiek en oppervlakkige nieuwsberichten scheppen gemakkelijk een klimaat waarin steeds meer behoefte is aan duiding, achtergronden en diepgravende onderzoeksjournalistiek. Daarbij kunnen journalisten op locatie hun verhalen op talloze en crossmediale manieren vertellen en zijn zij niet meer gebonden aan één medium. Zoals de jonge correspondent Olaf Koens het zo optimistisch weet te brengen in het boek ‘Jonge Honden’ (2009):’Je moet gewoon weten waar een gat zit. En het leuke is, dankzij de huidige media zijn er overal gaten. Je moet alleen je rugzak pakken, de taal en cultuur leren kennen, een vliegticket boeken en hop, je bent weg!’

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

21

‘Wat mij nog veel meer verontrust is dat het Nederlandse publiek zo eenzijdig is geïnformeerd.

We moeten opletten dat we niet alleen maar ellende etaleren over de Derde Wereld, want dat ontmoedigt. En dan keren mensen zich van het onderwerp af.

Ik bedoel: laat zien — van mijn part op een hele kritische manier — wat er vanuit Nederland aan de armoede wordt gedáán.’

Citaat uit interview met Simon Jelsma, medeoprichter van de Nationale Postcode Loterij

In haar journalistieke activiteiten richt lokaalmondiaal zich dan ook specifiek op vier verschillende zaken: zelf berichten over het buitenland in de eigen journalistieke producties (1), het trainen van studenten journalistiek (2), en activiteiten richting

22

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

buitenlandjournalisten, zowel in Nederland (3) als in een aantal ontwikkelingslanden en opkomende economieën (4).

1. Eigen journalistieke producties Lokaalmondiaal produceert journalistieke producties die inzicht geven in de rest van de wereld en de mondiale trends laten zien die onze samenleving beïnvloeden. Hierin maken wij onderscheid in drie verschillende soorten journalistieke producties: a. spraakmakende documentaires: jaarlijks produceert lokaalmondiaal twee documentaires.

De documentaires van lokaalmondiaal tonen grote mondiale ontwikkelingen, maar door de ogen van een individu, die de gevolgen van die ontwikkeling direct voelt. Zo filmden wij de gangproblematiek, die het leven in de steden van veel Midden-Amerikaanse landen beheerst: jeugdwerkeloosheid en gebrek aan perspectief laten een jonge generatie geen andere keuze dan een leven in de criminaliteit. Deze reportage werd wereldwijd vertoond via het programma Witness van Aljazeera English. In de aanloop naar het wereldkampioenschap voetbal zond BBC World twee lokaalmondiaal documentaires uit, waarin de kracht van voetbal op het Afrikaanse continent treffend in beeld werd gebracht. In The Elephants Dream doen we verslag van de inspanningen van stervoetballer Didier Drogba (Chelsea) om het

vredesproces in Ivoorkust te ondersteunen, terwijl we in How to become a president, de grootste Afrikaanse voetballer ooit, de Liberiaan George Weah, volgen op weg naar de presidentsverkiezingen in zijn land. Beide documentaires werden naast op BBC World vertoond op tientallen nationale (Afrikaanse) omroepen. b. berichtgeving over ontwikkelingssamenwerking: via het vakblad Vice Versa draagt lokaalmondiaal bij aan de versterking van de Nederlandse ontwikkelingsamenwerking door een eigen, opbouwend en positiefkritisch geluid te laten horen. Vice Versa stelt haar lezers in staat beter ‘werk’ af te leveren. Dat doet het blad door een onafhankelijke bron van informatie en opinies over aan ontwikkelingssamenwerking gerelateerde onderwerpen te zijn. Vice Versa wil het lerend vermogen van de ontwikkelingssector voeden door individuen en organisaties te prikkelen, nieuwsgierig te maken en aan te zetten tot (zelf)reflectie. Vice Versa wil een vakblad zijn dat relevante ontwikkelingen in de sector niet alleen duidt, maar ook op de agenda zet door de sector een crossmediaal podium te bieden voor discussie en verdieping. Vice Versa richt zich op ontwikkelingsprofessionals In Nederland, maar wil zich in de komende jaren richten op een breder internationaal publiek, terwijl ook jongeren een doelgroep zijn.

Zo presenteerde Vice Versa in augustus 2010 een ‘Startersbijlage’, waarin via verschillende stappen,

jongeren werden geadviseerd hoe aan een baan in ontwikkelingssamenwerking te komen. c. bijzondere journalistieke projecten: soms bieden speciale evenementen of gelegenheden een uitgesproken kans om journalistieke producties te maken, die de wereld met elkaar verbinden of de mogelijkheid bieden om continenten of thema’s vanuit een ander perspectief te bekijken.

Het wereldkampioenschap voetbal in Zuid-Afrika was zo’n kans: in de aanloop naar ‘Twenty Ten’ (2010) presenteerde lokaalmondiaal in samenwerking met World Press en Freevoice een bijzonder project: de Road to Twenty Ten. Op weg naar het WK vertelden Afrikaanse journalisten hun verhaal over de impact van voetbal op het Afrikaanse continent. De verhalen verschenen in een bijzonder voetbalboek (Africa United), in verschillende media en tijdens het WK werd een dynamische tentoonstelling georganiseerd in het Tropenmuseum, waar dagelijks de (foto)verhalen van de Afrikaanse journalisten, die op dat moment verslag deden van het WK in Zuid-Afrika, centraal stonden.

In 2016 vormen de Olympische Spelen bijvoorbeeld een uitstekend platform om journalistiek bij aan te sluiten. Zo zouden de Olympische Spelen (maar ook het WK voetbal dat twee jaar daarvoor wordt georganiseerd) een ideale aanleiding zijn om over Brazilië als nieuwe speler op het wereldpodium te berichten. Juist de link met sport biedt

de mogelijkheden om een veel breder publiek te bereiken met onderwerpen, waar mensen normaliter niet of nauwelijks mee in aanraking komen.

Bijzondere journalistieke projecten worden over het algemeen gefinancierd uit subsidies.

De journalistieke activiteiten van lokaalmondiaal worden grotendeels gefinancierd uit bijdragen van omroepen (in het geval van de documentaires van Aljazeera) en lezers/abonnees (Vice Versa).

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

23

denten het tijdschrift Join en publiceren ze hun freelance artikelen in de Nederlandse media.

BYW beoogt op deze manier de blik van aankomend journalisten te verbreden en te stimuleren dat zij deze unieke ervaring overbrengen op hun collega-studenten en binnen hun sociale netwerk.

Het doel van het BYW programma is het creëren van draagvlak binnen de media voor berichtgeving over internationale samenwerking. Uiteindelijke toename van media aandacht over mondiale issues, vergroot ook de kennis en het bewustzijn van lezers, kijkers en luisteraars over deze onderwerpen. In een steeds kleiner wordende wereld waarin grenzen steeds meer vervagen en in een politiek klimaat waarin aandacht voor het buitenland minder wordt, is dit van groot belang.

2. Beyond (y)our World Via uitwisselingen opent lokaalmondiaal de mondiale blik van toekomstige mediamakers, door hen te informeren over en ervaringen te bieden op het gebied van internationale samenwerking en globalisering. Zo informeert, inspireert en activeert lokaalmondiaal jongeren in Nederland en daarbuiten op het vlak van internationale samenwerking en globalisering.

24

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

a. In Nederland wordt nauw wordt samengewerkt met diverse Nederlandse onderwijsinstellingen. Studenten krijgen tijdens het lesprogramma een inhoudelijke en praktische voorbereiding en vervolgens maken zij een journalistieke reis naar een ontwikkelingsland.

De studenten krijgen professionele journalistieke begeleiding en werken samen met hun lokale ‘buddies’. Bij terugkomst maken de BYW stu-

b. Buitenland: Lokaalmondiaal heeft met Beyond Your World de ambitie structurele partnerschappen aan te gaan met lokale partnerinstellingen in bijvoorbeeld Zuid-Afrika, Brazilië, Turkije en de Filippijnen. Hierdoor ontstaat er wederkerigheid en een levendige uitwisseling tussen jongeren uit de regio en Nederland (EU).

Het uitgangspunt van BYW 2.0 is dat duurzame uitwisselingen pas succesvol zijn op het moment wanneer studenten journalistiek (jongeren) de mogelijkheid krijgen om elkaars omgeving (politiek en maatschappij) te kunnen ontdekken en te bevragen. De Nederlandse BYW student bezoekt in de toekomst dus niet alleen maar ontvangt daarnaast ook. Samen ervaren en samen produc-

eren (JOIN Magazine en JOIN TV). Samen debatteren en maatschappelijke thema’s kritisch en creatief aan de kaak stellen. Kortom BYW 2.0 laat grenzen vervagen en biedt kansen aan ‘mondiale’ jongeren uit Nederland (EU) en daarbuiten.

Het Beyond (y)our World programma wordt ondersteund door het Ministerie van Buitenlandse Zaken en verschillende maatschappelijke organisaties, waaronder Free Press Unlimited.

3. Dick Scherpenzeel Programma Elk jaar organiseert lokaalmondiaal het Dick Scherpenzeel Programma: een reeks activiteiten waarin het verleden, het heden én de toekomst van de buitenlandjournalistiek uitvoerig ter discussie worden gesteld. Het programma bestaat uit vier verschillende onderdelen:

landjournalistiek. Het fullcolour magazine bevat een rijke selectie van achtergrondartikelen en interviews over de uitdagingen en mogelijkheden van de buitenlandjournalistiek. Hoe komen buitenlandredacties tot hun keuzes voor internationale berichtgeving en hoe gaan journalisten om met aspecten als de komst van nieuwe media en met veiligheidskwesties tijdens oorlogsverslaggeving? Ook komen buitenlandcorrespondenten zelf aan het woord in reportages over hun ervaringen in de landen vanwaar ze verslag doen.

Bijvoorbeeld hoe de liefde voor het werk als correspondent soms maar lastig samen gaat met het hebben van een relatie.

a. de Dick Scherpenzeel Prijs bekroont de beste Nederlandse journalistieke productie over niet-westers landen en ontwikkelingsvraagstukken. De prijs is sinds 1976 al 26 keer uitgereikt.

Ieder jaar wordt er naast de persprijs ook een aanmoedigingsprijs uitgereikt voor jonge journalisten (tot 26 jaar).

c. in verschillende masterclasses over buitenlandjournalistiek delen (inter)nationale journalistieke grootheden hun ervaringen en kennis over thema’s als narratieve oorlogsverslaggeving en het gebruik van nieuwe media en technologieën.

Ook zijn er masterclasses voor de beginnende freelance buitenlandjournalist. De masterclasses zijn interactief en praktisch van vorm, bedoeld om zowel beginnende als ervaren journalisten te inspireren om – in navolging van Dick Scherpenzeel – de wereld in te gaan en waardevolle journalistieke producties te maken.

b. in de jaarlijkse publicatie van het Magazine over Buitenlandjournalistiek (onder andere meegezonden met Villamedia Magazine) wordt de stand van zaken opgemaakt van de buiten-

d. jaarlijks organiseren Coolpolitics en lokaalmondiaal de Avond van de Buitenlandjournalistiek. Deze Avond van de Buitenlandjournalistiek biedt een interactief programma waarin

journalisten en andere geïnteresseerden worden uitgedaagd om mee te denken over de stand van zaken en de toekomst van de buitenlandjournalistiek. Niet voor niets is dan ook het thema van de avond: ‘Buitenlandjournalistiek in vergelijkend perspectief; hoe was het toen, waar staan we nu en hoe ziet de toekomst eruit?’ Middels inspirerende voordrachten, discussies en workshops komen de verschillende uitdagingen van de buitenlandjournalistiek aan bod, waarbij aandacht zal zijn voor een ruime variatie van journalistieke disciplines. De avond biedt gelegenheid voor inhoudelijke discussies, maar ook voor uitwisseling van praktische inzichten en concrete aanpakken.

Hierbij staat niet noodzakelijk de ‘crisis’ van de buitenlandjournalistiek centraal, maar belicht de avond juist de kansen en mogelijkheden van een ‘nieuw tijdperk’.

Het Dick Scherpenzeel Programma wordt op dit moment gefinancierd uit een bijdrage van het Stimuleringsfonds voor de Pers en het Ministerie van Buitenlandse Zaken. De Dick Scherpenzeel Prijs wordt gefinancierd door de Dick Scherpenzeel Stichting.

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

25

4. Buitenlandjournalistiek in de rest van de wereld Via journalistieke trainingen en het produceren van gezamenlijke journalistieke producties bevordert lokaalmondiaal de buitenlandjournalistiek in ontwikkelingslanden. a. In het project ‘Ontwikkelingsjournalistiek vanuit Zuidelijk perspectief’ publiceren Afrikaanse journalisten voor hun eigen media vanuit hun blikveld over internationale samenwerking. Het project biedt zo miljoenen mensen in ontwikkelingslanden een blik op ontwikkelingssamenwerking vanuit ontwikkelingslanden door middel van de productie en verspreiding van honderden journalistieke producten wereldwijd die gedurende het project worden gemaakt. Het project is een belangrijke impuls voor de verbetering van de kwaliteit van de ontwikkelingsjournalistiek in ontwikkelingslanden. De producties worden ook internationaal verspreid en geven de wereld een Zuidelijk beeld van ontwikkelingssamenwerking.

Buitenlandjournalistiek in de rest van de wereld wordt nu op projectbasis gefinancierd. Vanuit het Twenty Ten project hadden we de mogelijkheid om een documentaire te maken over Afrikaanse journalisten, terwijl de training van journalisten nu wordt gefinancierd vanuit een (beperkte) financiering vanuit de Europese Commissie. In samenwerking met Panos zijn we ons netwerk van Afrikaanse journalisten aan het koppelen aan Europese media, hiervoor hebben wij echter

26

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

nog geen financiering. Tot slot financiert Oxfam Novib de ontwikkeling van een onderzoek naar de mogelijkheden voor het inzetten van lokale journalisten in de Nederlandse buitenlandjournalistiek en hoe op een goede manier aan te sluiten op de trainingsbehoeften van Afrikaanse journalisten.

DUIDELIJKE KEUZE 2: MONDIAAL BURGERSCHAP

De toenemende integratie van de wereld zorgt ervoor dat burgers steeds meer met elkaar te maken hebben en via sociale media steeds gemakkelijker met elkaar contact onderhouden.

Bijna lijnrecht daartegenover staat de trend dat de burger zich terugtrekt binnen de eigen parochie, terwijl je op basis van de steeds open wordende wereld zou verwachten dat burgers juist in toenemende mate over de grens van de eigen ‘parochie’ heenkijken. Tegelijkertijd signaleren we een trend dat de instituties die ons (mede) burgerschap vormgeven steeds minder kunnen rekenen op het vertrouwen van die burger. De maatschappij worstelt met dit vraagstuk en heeft moeite om met een gepast antwoord hierop te komen.

Voor Coolpolitics en lokaalmondiaal zit het antwoord verscholen in de vraag of we in staat zijn om beide (schijnbaar tegenover elkaar staande) trends aan elkaar te koppelen. De uitdaging is om parochies wereldwijd met elkaar te verbinden en die parochies in te laten zien dat men over de grens van de eigen parochie heen moet kijken.

Zo koppelen we journalisten wereldwijd aan elkaar en laten we jongeren gezamenlijk over dezelfde onderwerpen discussiëren.

Van belang is om burgers te laten zien dat het antwoord op mondiale problemen juist is om gezamenlijk actie te ondernemen. Het creëren van een mondiale civil society is dus cruciaal in dit kader, zeker aangezien van een mondiale civil society op dit moment echter nog geen sprake is.

Het belang van een mondiale civil society wordt duidelijk als we het voorbeeld van Europa bekijken. Er is in Europa geen sprake van een Europese civil society. De maatschappelijke debatten in de verschillende lidstaten convergeren wel en er wordt hier en daar naar elkaar verwezen, maar het eerste pan-Europees debat moet nog plaatsvinden.

Tekenend is dat burgers pas geïnteresseerd raken in Europees beleid wanneer hun nationale parlement het vertaalt naar nationale wetgeving – lang nadat de besluiten genomen zijn. Jonge burgers in het bijzonder zijn uitermate moeilijk te interesseren voor Europese aangelegenheden.

In Nederland bijvoorbeeld kwam meer dan de helft van de stemgerechtigde jongeren niet opdagen bij het referendum over het Europese grondwettelijk verdrag.

Enerzijds is deze desinteresse een oorzaak van het ontbreken van een actieve Europese civil society, die de Europese markt en staat in evenwicht moet houden. Tegelijkertijd is er, vanwege het gebrek aan een alerte en informerende civil society, niemand om de burgers de relevantie van Europese thema’s te laten inzien en hen te activeren. Deze neerwaartse spiraal van desinteresse en informatiearmoede, in combinatie van een toenemende scepsis ten aanzien van instituties in het algemeen, is een groot gevaar voor

“Er wordt wel eens gezegd dat jonge mensen te weinig af weten van de Europese Unie, en dit is een poging daar verbetering in te brengen. En als ik mag afgaan op mijn optreden van vandaag, dan kan ik alleen maar zeggen dat dit is, zoals het zou moeten zijn.”

Frits Bolkestein op Lowlands University, augustus 2009

het voortbestaan van het Europese project. Het is juist daarom dat Coolpolitics het belang van het opbouwen van een mondiale civil society ook in Europees perspectief beziet: het opbouwen van een Europese civil society synchroon aan en een stap op weg naar het opbouwen van een mondiale civil society.

In de analyse van burgerschap in andere landen in de wereld moet voorkomen worden dat een te ‘Nederlandse’ analyse gemaakt wordt.

Terwijl in Nederland de opkomst van het parochialisme verklaard kan worden van een afkeer van de wereld, is het parochialisme in andere landen (met name buiten Europa) een bestaande situatie. Zeker in opkomende economieën, zoals Brazilië en Zuid-Afrika, is de interesse voor het buitenland in opkomst. Dit is echter nog vooral te verklaren vanuit het opkomend eigen belang: men is op zoek naar nieuwe markten. Toch zijn in deze samenlevingen ook tekenen van een groeiende interesse in een rechtvaardige wereld.

Zo speelde het Braziliaanse voetbalelftal een benefietwedstrijd voor de slachtoffers van de aardbeving in Haïti en is zowel de Zuid-Afrikaanse als de Braziliaanse overheid gestart met het opzetten van ontwikkelingssamenwerkingsprogramma’s.

Liefdadigheid is echter nog lang geen bewustzijn van het belang van een rechtvaardige wereld.

Terwijl Coolpolitics zich in Nederland inmiddels gevestigd heeft als een innovatieve speler in het

maatschappelijke en politieke debat, zien Coolpolitics en lokaalmondiaal het dan ook als haar grootste uitdaging om onze activiteiten uit te breiden naar de rest van de wereld en ook in andere landen te werken aan mondiaal burgerschap. Voor de toekomst biedt dit vele mogelijkheden. Momenteel zijn we in andere landen aan het kijken naar enthousiaste mensen, met eenzelfde spirit als wij, om een Coolpolitics in hun land op te zetten. In Zuid-Afrika en Portugal is Coolpolitics inmiddels van start gegaan met een professionele en enthousiaste groep mensen; terwijl gesprekken gevoerd worden om ditzelfde vanaf begin 2012 ook in Brazilië op te zetten.

De activiteiten van Coolpolitics: 5. Coolpolitics Nederland Coolpolitics Nederland mixt jongerencultuur, politiek, wetenschap en kunst tot inhoudelijke en creatieve producties, zoals debatten, tv-programma’s en bijzondere evenementen. Al onze projecten voldoen aan de volgende merkwaarden: Inhoudelijk, Inspirerend, Can Do, Confronterend, en Eclectisch. Bij deze projecten zoeken we jongeren op, op plaatsen waar zij graag komen, zoals popfestivals, of maken we gebruik van (massa)media. De stichting is opgericht in maart 2002. Coolpolitics voert activiteiten uit op vijf thematische vlakken, die bepalend zijn voor burgerschap. Het gaat om de volgende thema’s:

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

27

a. Kunst en cultuur: Kunst en cultuur is overal. In de stad, in een galerie of onder een duister spoorbruggetje. Van de Nachtwacht in het Rijksmuseum tot de vleesjurk van lady Gaga. Van de schilderswijk tot in de villawijk. Er is geen hoge of lage kunst. Kunst is voor iedereen! Coolpolitics is nieuwsgierig en draait niet om de hete brij heen. We kijken niet naar naam en faam maar stellen de vragen die er toe doen.

Je hoeft geen expert te zijn om van kunst te kunnen genieten. Je hoeft geen cultuurbarbaar te zijn om het soms niet te snappen. Kunst beïnvloedt cultuur, maatschappij, politiek, en andersom.

Kunst shockeert, inspireert en daagt uit. Van Circus Renz tot de kunstbeurs TEFAF, en van een t-shirt van Piet Parra tot Andy Warhol op je aansteker. Al zou je het willen, je kan er niet omheen.

In 2010 produceerde Coolpolitics het televisieprogramma Kunstpiloten. Kunstpiloten neemt je mee naar de backstage van de Nederlandse kunstwereld. In Kunstpiloten kijken we niet naar naam en faam, maar stellen de vragen die er toe doen. Kunstpiloten doet het net even anders. In Kunstpiloten is er geen elite of onderlaag. We gaan lastige onderwerpen niet uit de weg, maar vallen met de deur in huis zonder onbeschoft te zijn. Voor alle kunstfans, cultuurbarbaren en CKVstudenten maakte Coolpolitics een lespakket.

Per aflevering gaven we meer informatie, dropten flinke stellingen en zetten we de kijkers aan het denken. Ook werden er door een aantal van onze

28

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

gasten uit de afleveringen activiteiten georganiseerd, zodat mensen zelf konden ronddwalen in de backstage van de Nederlandse kunstwereld. b. Wetenschap: Alles is wetenschap. Of je nou incheckt met je OV-chip, een smsje stuurt, je tanden poetst, of de wc schoonmaakt. Iemand heeft er voor je over nagedacht; daar is niks stoffigs aan. Coolpolitics is nieuwsgierig, en we

gaan er vanuit dat iedereen dat is. Wie wil er nou niet weten hoe ons brein werkt, wat kunstmatige intelligentie is, of wat de snaartheorie precies inhoudt? En er is natuurlijk maar één manier om die nieuwsgierigheid te bevredigen: met een flinke dosis kennis. Daar zijn we bij Coolpolitics helemaal niet vies van. Ieder jaar entertainen we festivaltenten vol met de klassieke colleges van Neerlands beste professoren.

c. Europa: Europa, best belangrijk. Met deze slogan probeerde de overheid in 2004 mensen overhalen om te stemmen voor het Europees Parlement. Coolpolitics vindt Europa niet best belangrijk, maar heel belangrijk. Want let’s face it Europa is een feit. En wat er in Europa gebeurt, zien we terug in het dagelijks leven in ons kleine kikkerlandje. Geen wachtrijen bij de grens, geen geld wisselen om te betalen, en verkeersboetes die je tot je thuishaven achtervolgen.

Van de koopkracht tot het gedoogbeleid, en van landbouwsubsidies tot Bulgaarse arbeiders. Het Europees Parlement is net zo belangrijk voor ons als de Tweede Kamer, ook al is het vaak niet even zichtbaar. Reden genoeg voor Coolpolitics om het thema Europa op de menukaart te zetten. Coolpolitics verkent de grenzen van Europa; letterlijk, figuurlijk, en in ons dagelijkse leven.

Geen theorie is te groot, geen onderwerp te klein voor onze Lowlands University. Kortom, je hoeft niet Albert Einstein te heten om iets te doen met wetenschap.

Lowlands University is onze jaarlijks terugkerende reeks wetenschappelijke colleges op popfestival Lowlands. In 2005 slaagde Coolpolitics er voor het eerst in om tijdens het popfestival

Lowlands zes maal een festivaltent vol te krijgen met wetenschappelijke topcolleges: Lowlands University was geboren! Dit innovatieve project, in de woorden van openend spreker Ruud Lubbers ‘een merkwaardig idee’, sloeg in als een bom, zowel bij het publiek als in de pers. Topcolleges over uiteenlopende wetenschapsgebieden!

Van 9 t/m 12 oktober 2008 organiseerde Coolpolitics Nederland’s eerste Europese filmfestival: Coolpolitics Cinema, geen festival voor hokjesdenkers of filmsnobs maar cinema in Coolpolitics-stijl. Vier dagen lang werd het Rotterdamse theater Cinerama het podium voor de crème de la crème van Europese Cinema. Coolpolitics Cinema gaf iedereen de kans om Europa beter te leren kennen zonder het vliegtuig te pakken of een boek te lezen, maar gewoon vanuit je luie bioscoopstoel. Coolpolitics Cinema bestond uit 27 nieuwe en recente films uit de hele Europese Unie en drie films uit de buurlanden Turkije,

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

29

BosniĂŤ-Herzegovina en Iran. Een verrassende introductie maakte de beleving compleet: een cursus lachmeditatie, de polonaise lopen op balkanbeats, genieten van weemoed die Fado te bieden heeft, een onderdompeling in de wonderen van een goede filmkus en een minicursus seksuologie als optimale voorbereiding voor de film.

“Ik kom niet alleen maar draaien (...), maar draag Coolpolitics Cinema ook absoluut nog een warm hart toe. Europese Cinema is gewoon van een hoogstaand niveau. Het is qua verhaal vaak veel inspirerender dan de gemidDELDE (OLLYWOODlLM v $* $ON $IABLO LEGT UIT WAAROM lLMFESTIVAL Coolpolitics Cinema nodig is; Metro, 9 oktober 2008

30

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

d. Duurzaamheid & energie: Je hoeft geen gekleurd windjack te hebben en over de Veluwe te banjeren om van de natuur te genieten. Je hoeft geen groene goeroe te zijn om windenergie te bestellen. En je hoeft geen geitenwollen sokken te dragen om te weten dat fossiele brandstoffen een keer opraken. Duurzaamheid is uitgegroeid van een hobbyproject van de groene elite tot een thema wat ons allemaal bezig houdt. Van shopaholics tot chauffeurs, en van studenten tot politici: voor je kop in het zand steken is het een beetje laat. Een tweede kerncentrale bij Borssele, elektrische auto’s, stonewashed jeans en cradleto-cradle meubilair. In de 21ste eeuw hoef je jezelf echt niet meer aan een boom vast te ketenen om je betrokkenheid te tonen. Maar een beetje discussie kan zo af en toe geen kwaad. Daarom agendeert Coolpolitics duurzaamheid.

Je moest met je ouders mee de natuur in. Je had het koud, de broodjes waren klef en je had geen idee wat al die plantjes en bomen nu precies inhielden. Sindsdien hou je je schuil in de vierkante meters tussen de Jimmy Woo en Paradiso. Maar soms vraag je je af of er meer is ‘out there’.

In 2008 organiseerden Coolpolitics en Stichting Natuur en Milieu de Nature Experience om de natuur weer een flink op de kaart te zetten.

NatureShock was een close encounter met grootmoeder natuur. Coolpolitics bombardeerde een groep groene dummies met deze shockerende driedaagse. 16 jongeren gingen de uitdaging

aan: met allemaal onbekenden een weekend lang de natuur in, op avontuur uit op de Veluwe. De deelnemers oogsten hun eigen groente, sliepen in tipi’s, werden een met de natuur tijdens het lopen van het blote-voeten-pad, en werden verwend door het biologische diner van guerilla-kok Jaymz Pool. De ervaring gaf hen het gevoel dat er scala van mogelijkheden zijn om deze bestaande maar onbekende wereld te (her)ontdekken zonder concessies te doen aan hun eigen bekende, comfortabele en luxe levensstijl. Gewapend met hun ervaringen gingen de Nature Shockers met Coolpolitics de boer op. Coolpolitics organiseerde een serie Nature Talks met bijzondere gasten, zoals Thomas van Slobbe (oprichter Stichting wAarde), Helma Nepperus (VVD Tweede Kamer), Arjan Kleuver (cameraman Kleuver). e. Internationale samenwerking: De landsgrenzen zijn al lang niet meer onze grenzen.

Wie heeft er nou geen Facebook gevuld met vrienden in Finland of Frankrijk? En met een simpele muisklik zit je zo in Zuid-Afrika, China of BraziliĂŤ. Wat wij doen en beslissen in Nederland en Europa heeft veel invloed op landen in het Zuiden. Vrijheden die we hier de normaalste zaak van de wereld vinden, zijn voorrechten in andere delen van de wereld. Het gebruik van internet, het dragen van je eigen kleren, stemmen voor een nieuwe regering en kiezen voor de man of vrouw van je dromen. Niks geks toch? Coolpolitics gaat de discussie over ontwikkelingssamenwerking,

mensenrechten en de verdeling van welvaart en macht niet uit de weg. Coolpolitics wil over de grens de grenzen verleggen.

In 2009 presenteerde Coolpolitics de speciale boot als symbool voor alle mensen die niet mee kunnen varen met de Canal Parade tijdens de Gay Pride in Amsterdam. Op onze boot, die opviel door zijn sobere schoonheid in de hysterie van kleurige boten, glitter & glamour, en muziek die de Canal Parade heet, kon het publiek zien dat nog lang niet iedereen vrij is om zijn seksuele geaardheid te uiten. De situatie voor homo’s en lesbiennes is vandaag de dag nog verre van rooskleurig. Met de boot wilde Coolpolitics de aandacht vestigen op gelijke rechten voor homo’s, wereldwijd. Want iedereen zou vrij moeten zijn om mee te feesten tijdens de Gay Pride. De boot won in 2009 de prijs voor de beste themaboot.

Politieke debatten: Kerndomein van Coolpolitics blijft natuurlijk het organiseren van politieke debatten. Dat doen wij op dit moment op MTV (verkiezingsdebatten) en in het virtuele Coolpolitics Parlement op Habbo. Habbo is een virtuele wereld, waar jongeren in de leeftijd van 12 tot 18 jaar door middel van een Habbo (een persoonlijk poppetje/karaktertje) met elkaar in contact komen en activiteiten ondernemen. Politici, waaronder de PvdA-er Frans Timmermans en de oud-VVD leider Frits Bolkenstein, gaven al acte de presence en gingen in het Coolpolitics parlement in debat

over de Europese Unie.

De activiteiten van Coolpolitics worden deels gefinancierd door subsidies, zoals het programma Kunstpiloten, waarvoor Coolpolitics financiering ontving van het Amsterdams Fonds voor de Kunst, het SNS Reaal fonds, Stichting DOEN, het Prins Bernhard Cultuur Fonds, het VSB fonds en Stichting Bevordering van Volkskracht. Het thema inter-

nationale samenwerking wordt gefinancierd door ontwikkelingsorganisatie Hivos. Voor Lowlands University wordt samengewerkt met de NWO, KNAW en Mojo Concerts. Voor andere projecten wordt per keer financiering gezocht, daarnaast voert de organisatie opdrachten uit, zoals het organiseren van debatten en congressen.

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

31

bestaat: geen publiek debat over hoe we samen de wereld beter kunnen maken, hoe we allemaal een hogere welvaart kunnen genieten, hoe we zelf – via wederzijds begrip – voor vrede kunnen zorgen.

Juist door het universele karakter van het merk is Coolpolitics appelerend aan jongeren in heel verschillende landen, mits er een lokaal getinte invulling aan de activiteiten wordt gegeven.

6. Coolpolitics Internationaal De situatie op mondiaal niveau is samenvattend als volgt: er is een mondiale markt, er is geen mondiale staat en er is geen mondiale civil society. Tegelijkertijd hebben mensen overal ter wereld meer en meer met elkaar te maken, terwijl een groot gedeelte van de wereldbevolking buitengesloten wordt van de mondialisering. Dit is geen situatie die lang goed kan gaan.

32

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

Als mensen en hele volken geconfronteerd worden met een door het Westen, China en Rusland gedomineerde markt waarin zij zelf geen inspraak hebben, laat staan bescheiden vruchten van plukken, dan ontstaat er een zeer grote onvrede. Tegelijkertijd is er geen staat die toe kan zien op een wat eerlijkere economische verdeling in de wereld. Maar de echte crisis schuilt er op mondiaal niveau in dat er geen civil society

De samenwerking tussen de Nederlandse, de Portugese en de Zuid-Afrikaanse Coolpolitics is intensief. De projecten die door de verschillende takken worden georganiseerd, kunnen voor het jongere publiek in alle landen interessant zijn.

Hier komt het belang van het merk Coolpolitics heel sterk tot uitdrukking. Een evenement in ZuidAfrika of Portugal is niet a priori interessant voor het Nederlandse publiek, en vice versa. Maar een project dat geladen is met het merk Coolpolitics is niet zomaar een project, maar onderdeel van de ‘burgerschapsidentiteit’ Coolpolitics onder jongeren.

Wanneer we het in Europese landen voor elkaar krijgen om daar het merk Coolpolitics als dé identiteit voor jongeren op het gebied van burgerschap te laten worden, dan is dat ons antwoord op de vraag hoe we kunnen komen tot een Europese civil society. Op mondiaal vlak geldt hetzelfde. Wanneer er een daadwerkelijke koppeling plaatsvindt tussen de burgerschapsidentiteiten van iemand in Kaapstad, Amsterdam, São

Paulo en Lissabon via het merk Coolpolitics, dan is dat een vertrekpunt voor een mondiale civil society. In de komende jaren zal Coolpolitics in de volgende landen activiteiten ontplooien: a. Coolpolitics Portugal: Coolpolitics Portugal heeft een ambitieuze agenda neergelegd: het creëren van een politiek landschap, gebaseerd op een open source democratische structuur, die meer aansluit bij de Portugese context. Coolpolitics Portugal wil een platform creëren in het politieke debat, waarin jongeren aangemoedigd worden om de maatschappij sociaal en politiek vorm te geven. Door burgerschap te promoten wil Coolpolitics Portugal de kwaliteit van de Portugese democratie en daarmee de kwaliteit van de samenleving en daarmee het leven in Portugal verbeteren.

Uit onderzoek onder Portugese jongeren blijkt dat er een discrepantie bestaat tussen hun houding ten opzichte van de politieke onderwerpen en hun gedrag dat tot uiting komt in conventionele vormen van participatie. Portugese jongeren staan negatief ten opzichte van het functioneren van de Portugese democratie, wat tot uiting komt in een gebrekkige kennis over de politiek, wat een obstakel vormt voor democratisch burgerschap.

Desondanks lijken Portugese jongeren open te staan voor nieuwe vormen van burgerschap. De kloof tussen de politieke instituties en Portugese jongeren lijkt te vragen om een nieuwe benade-

ring, want Coolpolitics Portugal ziet ook positieve aanknopingspunten. Zo zijn Portugese jongeren minder sceptisch over de mogelijkheden voor de mogelijkheden voor hervorming van de Portugese politieke instituties dan de algemene bevolking.

De uitdaging voor Coolpolitics Portugal is dan ook om de jongeren in Portugal te benaderen op de plekken waar zij vorm geven aan hun burgerschap. Het gaat om universiteiten, jongerenverenigingen, en de online fora, blogs en sociale netwerken, waar de Portugese jongeren actief zijn.

In 2012 zal Coolpolitics Portugal één grote activiteit ontplooien: in navolging van de eerste editie, die door Coolpolitics Nederland in 2008 is uitgevoerd, is Coolpolitics Cinema opgenomen in het programma van Braga 2012. De Noord-Portugese stad zal volgend jaar een jaarlang Europees jongerenhoofdstad zijn. De programmering bestaat uit 27 nieuwe of recente speelfilms uit de hele Europese Unie - uit ieder land één. De films zijn grappig, confronterend of inspirerend en in ieder geval toegankelijk. Op geheel eigen wijze laat elke film zien hoe het leven is in het land waar de film vandaan komt. Hiernaast is er een speciaal zijprogramma, getiteld DE BUREN. Binnen dit kader staan drie extra films geprogrammeerd die van buitenaf een blik bieden op het Europa van vandaag.

Zoals men van Coolpolitics verwacht, biedt Coolpolitics Cinema ook een uitgebreid inhoudelijk

programma met inleidingen en nabesprekingen bij de films, masterclasses en debatten. b. Coolpolitics Zuid-Afrika is een nieuw initiatief dat gericht is op het verdiepen van democratische cultuur in het land en in de regio.

Deze verdieping van democratische cultuur in de adolescente democratie die Zuid Afrika nog is, en in een regio waar democratische tranisitie nog in z’n kinderschoenen staat, geschiedt door middel van het het versterken van actief burgerschap, initiatief en participatie van jongeren in hun maatschappij en in het politieke discours.

Politieke ontwikkelingen op het Afrikaanse continent hebben recentelijk aangetoond hoe belangrijk en invloedrijk jongeren kunnen zijn in het democratisch proces.

In Noord Afrika speelden jongeren en jongerencultuur een cruciale rol in de democratische revoluties van Egypte en Tunesië. Rap, Facebook en jongerenorganisaties droegen bij aan de omwenteling. Demonstraties in Oeganda, Malawi, Swaziland en Senegal, om enkele landen te noemen, volgden dit voorbeeld. Democratische omwenteling bleef echter (nog) uit. Ook hier speelden jongeren weer een leidende rol. In Zuid Afrika demonstreren met name ‘kansloze’ jongeren – jeugd die weinig of geen uitzicht heeft op educatie, arm is en in achtergestelde buurten of townships woontn – bijna wekelijks en vaak gewelddadig om betere dienstverlening

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

33

door de overheid, maar vooral ook om inspraak in het politieke proces. Zenofoob geweld is nog regelmatig het gevolg. De jongerenafdeling van het ANC speelt hier met hun charismatische leider Julius Malema op populistische wijze op in. Hij weet de veelal slecht geïnformeerde jongeren goed te mobiliseren voor zijn veelal opportunistische en kortzichtige ideeën die vooral verdeeldheid, angst, haat en polarisatie aanwakkeren. Dit lijkt hoe langer hoe meer een tijdbom onder de regenboognatie te worden.

Coolpolitics Zuid Afrika zal door middel van een aantal innovatieve en vernieuwende activiteiten jongeren informeren, inspireren en mobiliseren om actief deel te nemen in de verdieping en verbreding van democratie in Zuid Afrika en in de regio. De activiteiten die gepland staan voor Coolpolitics Zuid-Afrika bestaan uit een reeks debattenseries op universiteiten die bedoeld zijn te inspireren; een iconenproject waarbij jongeren die zich inzetten voor de maatschappij in de schijnwerpers worden gezet; een politieke debattenreeks waar jeugdafdelingen van politieke partijen met elkaar in conclaaf gaan in aanloop naar de volgende verkiezingen in Zuid Afrika en een regionaal dialoog en training van jongerenafdelingen van politieke partijen. c. Coolpolitics Brazilië: Brazilië is een land van tegenstellingen. Enerzijds heeft zij het imago van samba, strand en voetbal, anderzijds

34

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

is zij ook een land met extreem oneerlijke inkomensverdeling met wijdverspreide armoede als gevolg, een corrupte overheid en endemisch geweld. Na de terugkeer van democratie in de jaren tachtig en de financiële rust en vertrouwen die de jaren negentig brachten, is het eerste decade van deze eeuw gekenmerkt door een grote economische groei. Brazilië staat nu voor de uitdaging om deze groei te verduurzamen; om iedereen mee te laten profiteren, op te leiden en aan het werk te krijgen, om de natuur en het milieu daarbij zoveel mogelijk te ontzien, en om de internationale positie van Brazilië vorm te geven en te versterken.

Om deze doelstellingen te behalen zal een grote rol zijn weggelegd oor jongeren van vandaag de dag. Zij dienen in te zien en aan te geven in welke richting hun land zich moet ontwikkelen. Het is in de Braziliaanse, politieke, context echter niet gebruikelijk om specifieke groepen te consulteren door beleidsmakers en beslissers. Sterker nog, sinds het ontstaan van het land in koloniale tijden wordt het bestuur gekenmerkt door een patriarchale cultuur, waarbij een sterke man gewend is alle beslissingen naar zich toe te trekken. Hoewel dit tegenwoordig ook een vrouw kan zijn, is er in de cultuur nog weinig veranderd. Jongeren krijgen dan ook te weinig mee dat hun stem meetelt en velen, zeker in de grote steden, gaan ten onder in een neerwaartse spiraal van drugs en geweld. Toch is er, met de economische groei en

het toegenomen zelfvertrouwen, ook een tendens ontstaan die wel om verandering vraagt. Brazilianen reizen over de hele wereld, het gebruik van nieuwe media is even vanzelfsprekend als dat in Nederland is, en ook vanuit andere landen steeds meer wordt gekeken naar wat Brazilië doet. In deze moderniseringsgolf is er een groot gebrek aan creativiteit en methoden over hoe je jongeren daadwerkelijk kunt betrekken bij de politiek en andere sociale fora. Hierin bestaat dan ook het gat in de markt waar Coolpolitics in wilt stappen.

Vanuit Porto Alegre, een progressieve stad die bekend staat om experimenten van participatieve aard, wilt Coolpolitics Brazilië haar projecten portfolio aanspreken en op een eigenzinnige, creatieve en mobiliserende wijze bijdragen aan het betrekken van jongeren bij kerngebieden van Coolpolitics: cultuur, wetenschap, duurzaamheid, internationale samenwerking, en politiek.

Voornaamste interventiemethoden zijn het gebruik van nieuwe media (bijvoorbeeld met Coolpolitics goes Habbo), uitwisselingen met studenten (Beyond your world, Coolpolitics Masterclass), consultancy, redactie en productie van debatten en andere vormen van participatie. Coolpolitics Brazilië kan ook dienen als projectpartner in de aanloop naar het WK 2014.

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

35

VOLGER OF VOORLOPER?

Het is bijna een wetmatigheid dat het streven naar een rechtvaardige en duurzame wereld grote uitdagingen met zich meebrengt. Conventionele oplossingen zijn ontoereikend om de problemen waarmee we geconfronteerd worden aan te pakken. Meer dan ooit zijn voorlopers nodig om nieuwe oplossingen te ontwikkelen.

Dat geldt ten aanzien van duurzaamheid, maar ook voor het vinden van nieuwe vormen van solidariteit en financieringsmechanismen om de armere delen van de wereld te ondersteunen in hun ontwikkeling. Juist op de domeinen van Coolpolitics en lokaalmondiaal, te weten burgerschap en journalistiek, lijkt die innovatie nog niet gevonden te zijn en zijn de uitdagingen groot.

Waarom zijn we vergeten wat belangrijk is in het leven? vroeg Rob Riemen zich eind augustus 2011 af, toen hij het Coolpolitics podium van Lowlands University gebruikte om de aanval te openen op de politiek van Wilders en de PVV. Maar eigenlijk richtte Riemen zich niet op de PVV, noch op Wilders. Nee, Riemen richtte zich op de (Nederlandse jongeren): ‘want jullie zijn degenen die met veel plezier leven in een maatschappij waar de domheid overheerst.’ De oproep was duidelijk: ‘Verzet je! Laat je niet belazeren! Al wat dom is koop je niet, steun je niet, stem je niet, je leest en ziet het zelfs niet.’

36

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

Het is niet persé een populaire boodschap, maar het is een oproep die aansluit bij hetgeen Coolpolitics en lokaalmondiaal beogen. Alhoewel beiden zich niet laten leiden tot partijpolitieke standpunten en onafhankelijk blijven in het politieke debat, terwijl de producties worden gemaakt onder de strenge regels van redactionele en journalistieke onafhankelijkheid, zit in de oproep van de directeur van het prestigieuze Nexus Instituut een

opdracht die wij ons ter harte nemen in al onze activiteiten.

Het ter harte nemen van deze opdracht is feitelijk al een duidelijke keuze om een positie als voorloper in te nemen. Voorloper als het gaat om het ontwikkelen van creatieve producties, zoals debatten en tv-programma’s, maar ook van journalistieke producties en documentaires,

waarin juist de inhoud voorop staat. Het is volgens ons de enige manier ‘om de domheid in de samenleving’, waar Rob Riemen aan refereert, te bestrijden. En of je het nu eens bent met Riemen of niet, of de toonzetting van zijn verhaal je aanspreekt of niet, en of je nu ook vindt dat er teveel dommigheid is in de Nederlandse maatschappij of niet: het is goed dat het mogelijk is om hierover te discussiëren.

wetsvoorstel houdt en zich verschuilt achter het procedurele punt dat hun wet nog net niet telt.

Maar daar hoor je niemand over.’

wat Coolpolitics en lokaalmondiaal altijd hebben weten te omzeilen. Geen genoegen nemen met gemakkelijke antwoorden en juist de inhoud programmeren in al onze activiteiten.

Het voorbeeld laat zien dat zowel in het publieke debat als in de journalistiek de juiste vragen worden omzeild en genoegen wordt genomen met de gemakkelijke, vluchtige en vooral oppervlakkige analyses. Dat is precies hetgeen

In het nieuwe buitenlandmagazine dat lokaalmondiaal in het kader van het Dick Scherpenzeel Programma maakt legt NRC Next hoofdredacteur Rob Wijnberg de vinger op de zere plek als hij ingaat op de vluchtigheid van het nieuws: ‘Je hebt er allemaal niks aan, aan al die voorbijgaande nieuwtjes, als je wilt nadenken over wat relevant is in de wereld. Toch blijken veel mensen dat soort nieuws als de snelle hap te willen lezen. Niet om de wereld beter te begrijpen. Maar om over te kunnen praten bij de lunch.

Een voorbeeld: een next-redacteur vond in het jaarverslag van het CDA dat de partij een gift had ontvangen van meer dan honderdduizend euro.

Het CDA wilde niet zeggen van wie dat geld kwam, terwijl het CDA zelf een wetsvoorstel heeft ingediend dat de gever bekend moet zijn. Maar die wet is nog niet ingegaan.

Het gangbare nieuwtje is dan dat het CDA niet wil zeggen wie dat bedrag heeft gegeven.

Terwijl volgens mij het echte nieuws de morele vraag is waarom het CDA zich niet aan het eigen

HET OPENEN VAN DE WERELD - KANSEN PAKKEN

37

RESULTATEN JOURNALISTIEK UIT EN OVER DE WERELD 1. Eigen journalistieke producties: a. Spraakmakende documentaires: jaarlijks produceert lokaalmon diaal twee documentaires voor televisiekanalen, zoals Aljazeera en BBC World. Deze documentaires bereiken een geschat aantal van 100 miljoen huishoudens wereldwijd. b. Berichtgeving over ontwikkelingssamenwerking: het vakblad Vice Versa wil: i. financieel onafhankelijk zijn van structurele subsidieverstrekkers.

Dit wil zeggen: voldoende abonnementen en advertenties verkopen en extra (opdracht)bijlagen produceren. ii. jaarlijks 6 edities van Vice Versa uitgeven van minimaal 40 pagina’s. iii. jaarlijks minimaal twee debatten organiseren (en daarin participeren) over ontwikkelingssamenwerking gerelateerde onderwerpen. iv. (en eventueel daaraan gekoppeld) jaarlijks twee online de batten voeren op www.viceversaonline.nl v. twee keer per jaar een Engelstalige Vice Versa uitbrengen, dat gelezen wordt door medewerkers van partnerorganisaties in het Zuiden. vi. een online abonnementensysteem opzetten waaruit zij 20% van haar inkomsten behaald. c. Bijzondere journalistieke projecten: het bereik van bijzondere journalistieke producties is lastig in te schatten, maar in het geval van het Twenty Ten project bereikten wij ongeveer 1 miljoen mensen wereldwijd.

38

RESULTATEN

2. Beyond (y)our World: a. In Nederland: i. jaarlijks worden 120 studenten journalistiek getraind. Deze studenten reizen naar minimaal zes ontwikkelingslanden. ii. de studenten produceren ieder 4 journalistieke producties: dus totaal 480 journalistieke producties, waarvan de helft als freelanceproductie wordt aangeboden aan een Nederlands journalistiek medium: naar verwachting worden hiermee minimaal 480.000 Nederlandse nieuwsconsumenten bereikt. iii. jaarlijks worden de beste producties uitgegeven in het tijdschrift Join, wat in een oplage van 20.000 exemplaren wordt verspreid in het Nederlands hoger en wetenschappelijk onderwijs. iv. jaarlijks organiseren wij een debatten voor totaal 400 studenten. b. Buitenland: i. jaarlijks worden 60 studenten journalistiek uit Zuid-Afrika, de Filippijnen en Brazilië getraind en doorlopen zij een trainingsprogramma samen met hun collega’s uit Nederland. Tevens maken zij een journalistieke reis. ii. de studenten produceren ieder 4 journalistieke producties: dus totaal 240 journalistieke producties, waarvan de helft als freelanceproductie wordt aangeboden aan een journalistiek medium in hun land: naar verwachting worden hiermee minimaal 240.000 nieuwsconsumenten bereikt in Zuid-Afrika, de Filippijnen en Brazilië.

3. Dick Scherpenzeel Programma: a. Met de uitreiking van Dick Scherpenzeel Prijs bereiken we jaarlijks 250 buitenland journalisten, die naar de uitreiking komen, terwijl via de media ongeveer 1 miljoen mensen worden bereikt in free publicity.

RESULTATEN b. De jaarlijkse publicatie van het Magazine over Buitenlandjournalistiek worden 10.000 journalisten bereikt. c. 120 journalisten volgen een masterclasses over buitenlandjournalistiek delen (inter)nationale journalistieke grootheden hun ervaringen en kennis over buitenland journalistiek. d. 350 journalisten bezoeken de Avond van de Buitenlandjournalistiek 4. Buitenlandjournalistiek in de rest van de wereld: via journalistieke trainingen en het produceren van gezamenlijke journalistieke producties bevordert lokaalmondiaal de buitenlandjournalistiek in ontwikkelingslanden. a. In 2011 – 2012 voert lokaalmondiaal een vooronderzoek uit met betrekking tot een educatieproject op het vlak van ontwikkelingsjournalistiek voor Afrikaanse journalisten. b. Uiteindelijk doorlopen 20 Afrikaanse journalisten per jaar een onderwijstraject met betrekking tot ontwikkelingsjournalistiek. Met hun journalistieke producties bereiken ze vervolgens 1 miljoen mensen in eigen land maar ook internationaal.

MONDIAAL BURGERSCHAP 5. Coolpolitics Nederland: qua vaste projecten hebben wij het volgende bereik: a. Kunstpiloten: i. Er worden in 2011 minimaal 50 lespakketten aangevraagd bij Coolpolitics. Daarnaast worden er doorlopend lespakketten gedownload bij onze onderwijspartner De Praktijk,

ii. Ieder lespakket bereikt gemiddeld 25 leerlingen per jaar, hierdoor komen ongeveer 1.250 leerlingen in aanraking met het lespakket van Kunstpiloten. b. Lowlands University: i. Het organiseren van 6 wetenschappelijke colleges tijdens het Lowlands Festival, ii. De colleges bereiken jaarlijks direct ongeveer 6.200 bezoekers, iii. Promotie in de festivalkrant en op de website van Lowlands bereikt ongeveer 100.000 mensen, iv. Daarnaast bereiken we indirect ook nog eens 225 duizend mensen, vooral via printmedia en online websites (onder andere het bekijken van de colleges), v. Vanaf 2012 worden de colleges ook door de VPRO uitgezonden op het digitale kanaal Wetenschap24 en 3voor12.nl (in de maand na het festival). c. Coolpolitics goes Habbo: i. Het organiseren van minimaal 3 debatten op Habbo Hotel per jaar, gecombineerd met een quest, een quiz, 4 polls, een competitie, en een Coolpolitics groepspagina, ii. Het uitzetten van de Habbo Barometer, een onderzoek van Coolpolitics onder ongeveer 10.000 jongeren tussen 10-17 op Habbo Hotel, iii. Bij onze projecten op Habbo Hotel bereiken we direct +/- 157.500 jongeren, iv. Daarnaast komen nog eens 225.000 mensen via de media in aanraking met de Coolpolitics goes Habbo projecten.

RESULTATEN

39

RESULTATEN 6. Coolpolitics Internationaal; a. Coolpolitics Portugal: Coolpolitics Portugal verwacht ongeveer 3.000 bezoekers voor Coolpolitics Cinema, terwijl gerekend wordt op een mediabereik van ruim 1 miljoen Portugezen b. Coolpolitics Zuid-Afrika organiseer maandelijkse debatten, die ongeveer door 2.400 mensen worden bezocht. Het media-bereik ligt een stuk hoger, namelijk op ongeveer 1,5 miljoen Zuid-Afrikanen. c. Coolpolitics BraziliĂŤ: aangezien nog geen concrete projecten zijn gepland zijn de bereikcijfers hier nog moeilijk van in te schatten.

40

RESULTATEN

RESULTATEN

41

42

TWEE MERKEN ÉÉN ORGANISATIE

TWEE MERKEN ÉÉN ORGANISATIE Het lijkt op het eerste gezicht een onlogisch huwelijk, maar schijn bedriegt: de organisaties Coolpolitics en lokaalmondiaal delen meer dan op het eerste gezicht zou lijken. Het opgaan in één organisatie opent een wereld aan mogelijkheden, mits de kernwaarden van het merk en de uitstraling van beide individuele organisaties in stand blijft. Het overkoepelende thema ligt op het vlak van (mondiaal) burgerschap, waarvoor journalistieke informatievoorziening (de kernwaarde van lokaalmondiaal) een voorwaarde zou moeten zijn.

STICHTING COOLPOLITICS

Stichting Coolpolitics Nederland, opgericht in 2002 door initiatiefnemer Jaap Spreeuwenberg, heeft het doel om de politieke en maatschappelijke betrokkenheid onder jongeren te vergroten.

Coolpolitics gaat er vanuit dat jongeren betrokken zijn bij de maatschappij en kritisch zijn over de manier waarop men in Nederland met elkaar samenleeft. Om hierover in discussie te gaan is kennis nodig terwijl zingeving het kompas vormt dat richting geeft aan je doen en laten. Door het ontwikkelen van nieuwe en toegankelijke concepten op het gebied van kennis, zingeving en betrokkenheid wil Coolpolitics een podium bieden om deze maatschappelijke betrokkenheid te uiten. Hiermee werkt Coolpolitics mee aan het opbouwen van een civil society waarin burgers invulling geven aan hun burgerschap.

De organisatie lanceerde aansprekende projecten, zoals Lowlands University (colleges op het jaarlijkse muziekfestival), MTV Coolpolitics (politieke debatten op televisie), Nature Shock (inspiratieproject voor young leaders/change agents) en heeft een sterk portfolio aan projecten die bijdragen aan de bewustwording over Europa (waarvan Coolpolitics Cinema een goed voorbeeld is).

De organisatiefilosofie is door Coolpolitics als volgt geformuleerd: Wij geloven dat iedereen maatschappelijk bewust is en een reden heeft te doen wat hij doet. Iedereen heeft een mening over de wereld waarin we leven. Iedereen wil weten hoe het zit. En we worden allemaal wel ergens door geïnspireerd. Toch maakt de traditionele politieke praatcultuur dat weinig mensen echt warm lopen voor maatschappelijke thema’s. Dat vinden wij jammer.

Daarom maken wij creatieve en inhoudelijke concepten en ideeën die passen bij de wereld waarin we leven en binnen onze speerpunten Kunst & Cultuur, Duurzaamheid & Energie, Internationale Samenwerking, Europa en Wetenschap. Festivals, TV, kranten en internet maken daar bijvoorbeeld een groot deel van uit. Voor ons is de belangrijkste vraag daarbij wat we zelf kunnen doen.

Alle projecten die Coolpolitics realiseert zijn inhoudelijk, inspirerend, confronterend, ‘Can Do’(alles is mogelijk), en eclectisch.

Het gaat Coolpolitics om inhoudelijke onderwerpen en niet om vrijblijvend vermaak. Op een positieve en creatieve manier willen we jongeren inspireren om de wereld te verbeteren en daar ambitieus in te zijn. Een can do mentaliteit is daarbij voor ons vanzelfsprekend: niets is onmogelijk.

Dat betekent ook dat Coolpolitics confronterend kan zijn. We stoken als het nodig is graag het vuurtje op en geloven niet in heilige huisjes.

Daarbij maken we telkens opnieuw een keuze uit verschillende culturen, disciplines en onderwerpen, die we vervolgens op een natuurlijke manier bij elkaar brengen.

Coolpolitics is een sterk merk en heeft zich ook ten doel gesteld om haar merknaam ook buiten Nederland te vestigen, want burgerschap is een thema dat voor jongeren mondiaal geldt. Verder beschikt de organisatie over een ijzersterke netwerk, waaronder MTV, Hyves, Habbo Hotel, maar ook met organisaties als Stichting DOEN en Hivos.

STICHTING LOKAALMONDIAAL

Journalistiek over de rest van de wereld. lokaalmondiaal maakt documentaires en televisieprogramma’s, geeft de tijdschriften Vice Versa en Join uit en organiseert journalistieke debatten over globalisering en ontwikkelingslanden. lokaalmondiaal belicht internationale onderwerpen vanuit het perspectief van de direct betrok-

TWEE MERKEN ÉÉN ORGANISATIE

43

kenen. In de producties worden de gevolgen van ‘grote’ mondiale onderwerpen belicht vanuit de impact op individuen of gemeenschappen.

Daarbij zoekt de organisatie naar vernieuwende perspectieven.

Een voorbeeld daarvan is de berichtgeving over het Afrikaanse voetbal op weg naar het WK in Zuid-Afrika (2010). In het crossmediale project de ‘Road to Twenty Ten’ is lokaalmondiaal actief betrokken geweest bij de training van 140 Afrikaanse journalisten, bij de productie en het samenstellen van een boek over het voetbal, maakte zij twee documentaires voor BBC World en was het mede initiatiefnemer en uitvoerder van een grote tentoonstelling in het Tropenmuseum en een theaterprogramma in het theater van het Tropeninstituut.(samen met World Press en Freevoice)

voetbal in Afrika.

De afgelopen jaren heeft lokaalmondiaal haar werkveld verbreed van alleen televisiejournalistiek naar crossmediale producties, waarbij ook geschreven journalistiek, het gebruik van internet, het organiseren van debatten, evenementen en uitwisselingsprogramma’s voor studenten journalistiek (Beyond (y)our World) zijn toegevoegd.

Zo geeft lokaalmondiaal onder andere de tijdschriften Join (voortkomend uit het trainingsprogramma Beyond (y)our World) en Vice Versa (vaktijdschrift over ontwikkelingssamenwerking) uit en produceerde zij tijdens het WK voetbal in Zuid-Afrika de website www.roadto2010.net over

De organisatie omschrijft haar journalistieke benadering als volgt: lokaalmondiaal laat de ongemakkelijke waarheid van armoede zien in haar programma’s. Dat doen we op een toegankelijke wijze; door het dichtbij huis te halen, door het lokale te koppelen aan het mondiale. Ook doen we het door verhalen die doorgaans niet in het nieuws komen juist wel te vertellen. Daarbij gaat niet alleen om de negatieve dingen, maar juist ook om mensen en organisaties die strijden voor een betere wereld en daarin resultaten boeken.

Door het onderwerp op deze manier persoonlijk te maken en dichtbij huis te halen, en te laten zien

44

TWEE MERKEN ÉÉN ORGANISATIE

De producties van lokaalmondiaal worden mogelijk gemaakt door een internationaal netwerk van professionele medewerkers. De redactieleden en andere medewerkers zijn afkomstig uit verschillende disciplines zoals journalistiek, ontwikkelingssamenwerking en communicatie.

Zo zorgen zij voor een frisse kijk op internationale vraagstukken. lokaalmondiaal heeft op dit moment 14 stafleden. Het gaat om vijf productiemedewerkers, aangestuurd door het hoofd productie & bedrijfsvoering en zes redacteuren, aangestuurd door de hoofdredacteur. De directeur is verantwoordelijk voor acquisitie, strategie en conceptontwikkeling. Tot slot werkt lokaalmondiaal met een aantal freelancers (website, communicatie, eindredactie, vormgeving et cetera).

dat het gaat om mensen zoals u en ons, denken we de betrokkenheid van Nederlandse kijkers bij een rechtvaardige wereld te vergroten. lokaalmondiaal heeft een uitgebreid netwerk in de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking, maar richt zich toenemende mate op een verbreding van haar netwerk. Inmiddels produceert de organisaties documentaires voor BBC World en heeft de organisatie plannen om haar trainingsprogramma voor jonge journalisten uit te breiden naar ontwikkelingslanden. Daarin past het uitvoeren van het journalistieke concept van lokaalmondiaal naar ontwikkelingslanden. In dat kader werkt lokaalmondiaal aan de uitbouw van haar netwerk van journalisten in ontwikkelingslanden.

Alhoewel de organisatie de afgelopen jaren sterker is geworden qua (financiële) organisatie en zij inhoudelijk en qua ontwikkeling van creatieve concepten, is het een uitdaging de merknaam van lokaalmondiaal en haar belangrijkste producten (Join, Vice Versa en roadt2010) te versterken en veel bekender te maken.

REDACTIONELE ONAFHANKELIJKHEID

Redactionele vrijheid is een groot goed. Als onderdeel van een mondiale burgerbeweging vóór een eerlijke globalisering hechten Coolpolitics en lokaalmondiaal grote waarde aan objectieve berichtgeving. De organisatie streeft naar jour-

nalistieke onafhankelijkheid in al haar activiteiten.

Wij doen dit vanuit een duidelijke missie en visie waarbij sociale rechtvaardigheid en solidariteit het uitgangspunt vormen. Het redactiestatuut heeft daarom tot doel de journalistieke onafhankelijkheid van de redactie te waarborgen bij het uitoefenen van de opgedragen journalistieke taken. Het statuut legt verder de journalistieke rechten en plichten van de medewerkers vast.

MONITORING EN EVALUATIE

Om onze doelstellingen te kunnen bereiken, is het noodzakelijk dat er een effectief en consequent monitoring & evaluation beleid wordt uitgevoerd.

Het zo effectief en efficiënt mogelijk besteden van deze middelen is voor Coolpolitics en lokaalmondiaal van groot belang. Met de beperkte middelen die Coolpolitics en lokaalmondiaal tot haar beschikking hebben, wordt dan ook geprobeerd de resultaten van de activiteiten zo goed mogelijk te meten. Coolpolitics en lokaalmondiaal willen op deze manier niet alleen verantwoording afleggen aan de buitenwereld, maar hiervan ook zelf leren om in de toekomst haar middelen nog effectiever en efficiënter in te kunnen zetten. Om beter te kunnen meten wat de impact is van onze projecten moeten we dit consequenter en middels andere methoden gaan bewerkstelligen.

In de bijlage wordt de cyclus van meten verder uitgewerkt.

SAMENWERKING

Voor Coolpolitics en lokaalmondiaal is samenwerking een middel om te komen tot nog effectiever werken. Een rechtvaardige wereld kan alleen worden gerealiseerd als de beschikbare middelen en de door verschillende organisaties uitgevoerde activiteiten zo effectief mogelijk worden ingezet. Bij de keuze van samenwerkingspartners wordt altijd gekeken naar de vraag

of de betreffende organisatie of personen iets extra’s bijdragen aan onze projecten.

Opvallend is dat de samenwerkingspartners een steeds internationaler karakter krijgen. Zo werken we samen met de Engelse televisieproducent Television for the Environment (TVE) en in het kader van Beyond (y)our World worden samenwerkingsverbanden met journalistieke opleidingen

TWEE MERKEN ÉÉN ORGANISATIE

45

in Nederland onderhouden en nieuwe verbanden in onder andere de Filippijnen, Brazilië en ZuidAfrika aangegaan. Coolpolitics onderhoudt banden met een groot aantal debatcentra in Europa en werkt samen met de Belgische overheid en de Vlaamse Jeugdraad bij het opzetten van spraakmakende debatten in Vlaanderen. De uitbreiding van ons internationale netwerk van samenwerkingspartners behoort tot de belangrijkste prioriteiten van Coolpolitics en lokaalmondiaal.

In de afgelopen jaren werden Coolpolitics en lokaalmondiaal ondersteund door verschillende organisaties: Stichting Doen, medefinancieringsorganisaties (zoals ICCO, Oxfam Novib, Hivos en Cordaid), verschillende ministeries (waaronder het ministerie van Buitenlandse Zaken en VROM), maar ook een groot aantal partijen uit de kunst- en cultuursector (waaronder het Amsterdams Fonds voor de Kunst, SNS Reaal Fonds en het VSB-fonds).

De Nationale Postcode Loterij steunde het Twenty Ten-project, een project wat lokaalmondiaal in samenwerking met World Press Photo en Freevoice uitvoerde. Uit de wetenschap ontvangt Coolpolitics als jarenlang financiering vanuit de KNAW en NWO voor Lowlands University, terwijl de documentaires van lokaalmondiaal werden gefinancierd door de Europese Commissie, Aljazeera en BBC World.

Tot slot werkt Coolpolitics samen voor haar debatten met Mojo Concerts (Lowlands), MTV (verkie-

46

TWEE MERKEN ÉÉN ORGANISATIE

zingsdebatten) en Sulake BV. De laatste partner is het bedrijf dat de virtuele jongerenwereld Habbo exploiteert.

FINANCIËN EN INTERNE ORGANISATIE

Een gedegen financieel systeem is van groot belang. Zonder dat financieel systeem is het onvoldoende mogelijk om vooruit te plannen en

te kunnen sturen op uitgaven en inkomsten. Op deze vlakken zijn de afgelopen jaren grote stappen gezet: de urenregistratie is verder ontwikkeld en biedt nu een heldere basis voor het maken van organisatiebrede capaciteitsplanningen.

Hetzelfde geldt voor het financieel systeem, dat medewerkers houvast biedt ten aanzien van projectuitgaven, terwijl controle ter voorkoming van het overschrijden van budgetten en de

liquiditeitsplanning makkelijker wordt. Hierdoor zijn wij een nog betrouwbaardere samenwerkingspartner geworden en in staat om grote en gecompliceerde projecten, met veel verschillende samenwerkingspartners, zowel inhoudelijk als financieel administratief tot een goed einde te brengen. Een stabiele interne organisatie, waarin de verschillende bedrijfsprocessen vastgelegd zijn, zorgt er tevens voor dat de organisatie kan beschikken over een goed monitorings- en evaluatiesysteem.

Zowel de interne organisatie als het monitoringsen evaluatiesysteem zijn in de bijlagen in detail beschreven.

TWEE MERKEN ÉÉN ORGANISATIE

47

COLOFON HEROPEN DE WERELD Beleidsplan Coolpolitics en lokaalmondiaal 2012-2015

Auteur: Stefan Verwer Eindredactie: Marc Broere Ontwerp: Susanne Eskens Foto-redactie: Niekie Kleintjens en Susanne Eskens Fotografie: Mohamed Abdou - Egypt (p. 8), Margot Bolwerk (p. 10), Niels Vinck (p. 13, 29, 36, 42), Emmanuel Quaye – Ghana (p.16, 45), Adolphus Opara (p.20), Andre van der Stouwe (p. 23), Jio Igual (p. 24), Niekie Kleintjens (p. 28, 37), Coolpolitics (p. 31, 32), Stefan Verwer (p. 35), Baber Raja (p. 46) Coverfoto: Mohamed Abdou Met dank aan Jaap Spreeuwenberg, Jack van Ham en Tony van der Meulen.

BELEIDSPLAN LOKAALMONDIAAL/COOLPOLITICS 2012 - 2015