LEKKER BEKKI E
|
T E K ST : C H A R LOT T E B A C K X / T E K ST B U R E AU D O O R LOTJ E G E T I K T
|
F OTO : D R E A M ST I M E
|
Veelvoorkomende koortslip In deze nieuwe serie nemen we iedere editie een huidprobleem rond de mond onder de loep. We beginnen in deze eerste aflevering met een veelvoorkomend kwaaltje: de koortslip.
Wanneer komt een koortslip op? Uitlokkende factoren van een koortslip zijn zon, kou, vermoeidheid en een lage weerstand. Ook krijgen vrouwen ze vaak tijdens de menstruatie. Een koortslip is te voorkomen door regelmatig lippenbalsem te smeren met uv-filter en gezond te eten om de weerstand op peil te houden. Komt er toch eentje opzetten, dan begint het met een tintelend, jeukend plekje op de lip. Hier is helaas niets anders meer tegen te doen dan blaasjes proberen te voorkomen.
Voorkomen is beter dan genezen
Vrijwel iedereen raakt in zijn kinderjaren besmet met het herpessimplexvirus type 1, dat koortslippen veroorzaakt. Wie het virus eenmaal heeft opgelopen, draagt het levenslang met zich mee. Maar voor zo’n alledaagse kwaal weten eigenlijk maar weinig mensen hoe ze er aan komen en wat nou het beste bestrijdingsmiddel is. Op zoek naar duidelijkheid dus.
“Als ik het voel opkomen, doe ik er tandpasta op. Het is vervelend dat je dit alleen ‘s avonds kunt doen, want je kunt moeilijk met zo’n witte vlek naar de supermarkt. Maar ja, zo is het wel binnen enkele dagen genezen”, zegt Astrid. Monique gebruikte eerder Zovirax:“Het lijkt wel of ik daar immuun voor ben geworden en de plakkertjes van de reclame helpen voor geen meter. Nu heb ik altijd Onvax Febriculae bij me. Direct bij de eerste tinteling smeer ik het erop, anders wordt het een blaasje en besmet je alles. Voor je het weet, heb je een echte koortslip en dat is drama.”
Help, een koortslip Wanneer de koortslippen van Astrid van Gool begonnen, weet ze eigenlijk niet meer en hoe ze ermee in aanraking kwam, is een raadsel. Hetzelfde geldt voor Marie-José Tonino. Haar moeder had altijd heel veel last van koortslippen, maar bij haarzelf uit het virus zich pas sinds haar vijfenveertigste. Monique Gianotten zegt: “Ik heb al koortslippen sinds mijn twaalfde, maar de laatste jaren wordt het opeens veel minder. Misschien ben ik er wel een beetje overheen gegroeid”, hoopt ze.
Hoe kom je er opeens aan? Je krijgt een koortslip wanneer je besmet wordt met het herpesvirus via lichamelijk contact. Bijvoorbeeld door te zoenen of te drinken uit elkaars glas. Vaak besmetten ouders hun kinderen op jonge leeftijd, dit gaat meestal ongemerkt. Ongeveer 80% van de mensen is besmet met het herpes-simplexvirus type 1, maar niet iedereen krijgt een koortslip. Hoe dat komt is niet bekend; wel is zeker dat ook deze groep verantwoordelijk is voor slechts 10% van de nieuwe besmettingen.
Koortslip viert carnaval “Ik krijg ze wanneer ik weinig weerstand heb of uit vieze glazen drink. Carnaval is bijvoorbeeld een uitstekend evenement voor de koortslip: een goede combinatie van beide factoren”, lacht Monique die ongeveer drie keer per jaar een koortslip heeft. Astrid en Marie-José zeggen het ook door de zon te krijgen: “Zowel bij zomer- als wintersportvakanties komen ze weer opzetten, hoe goed ik ook smeer”, aldus Marie-Jose.
28
M AGA Z I N E H U I D &H A A R M A A RT
2013
De wetenschap achter de koortslip Het herpes-simplexvirus (HSV) bestaat in twee typen: HSV-1 en -2. Het virus dringt zich via de slijmvliezen van de mond en keel of genitaliën binnen. HSV-2 is verantwoordelijk voor ongeveer 80 procent van alle genitale herpesinfecties. HSV-1 is vooral de veroorzaker van de koortslip. Vrijwel iedereen is besmet met het HSV-1-type, maar niet bij iedereen komt dit zichtbaar tot uiting. Toch kun je het virus ook dan overdragen. Wondermiddel of lariekoek? Een rondgang op Google levert verschillende alternatieven op om blaasjes tegen te gaan of te bestrijden. Variërend van onschuldige oplossingen, zoals het insmeren met tandpasta om de koortslip uit te drogen en het ‘opschrikken’ van de koortslip met de kou van een ijsblokje tot minder frisse oplossingen. Zo zou het helpen om een startende koortslip in te smeren met oorsmeer of een beetje ochtendurine. De een liever dan de ander, zeggen we maar. Hoofdredacteur van HUID&haar en dermatoloog Jannes van Everdingen denkt echter dat de meeste huis-, tuin- en keukenoplossingen flauwekul zijn. “De kans dat die dingen lijken te helpen is vrij groot, omdat zelfs een telkens terugkerende en uiterst hinderlijke koortslip vanzelf overgaat en uitblust”, voegt hij toe.
Hoe voorkom je blaasjes? Zodra het jeukende of brandende gevoel begint, zijn blaasjes te voorkomen door bijvoorbeeld zinksulfaatvaselinecrème of zinkolie te gebruiken. Er zijn verschillende crèmes, gels, oliën en pleisters op de markt te vinden. De een werkt beter dan de ander en de beste remedie verschilt ook per persoon. Middelen waar aciclovir of penciclovir in zit, worden vaak afgeraden: deze mogen niet gebruikt worden tijdens zwangerschap, hebben vaak als bijwerking dat het branderige of jeukende gevoel versterkt en het virus kan eraan wennen waardoor het er immuun voor wordt.
Besmetting tegengaan “Soms, als ik echt grote blazen krijg, houd ik mijn lippen stijf op elkaar wanneer ik moet lachen, anders gaat het bloeden en wordt de koortslip nog groter”, zegt Marie-José, “en omdat ik weet hoe
erg het kan worden en hoe pijnlijk het kan zijn, vermijd ik geknuffel en gekus wanneer ik blaasjes of wondjes heb.”
Hoe besmet je eigenlijk iemand? Vooral het vocht in de blaasjes geeft een groot besmettingsrisico voor anderen. Iemand kan het virus op verschillende manieren doorgeven. Door de handen voor en na de aanraking van de koortslip met zeep te wassen, niet te zoenen, te knuffelen of orale seks te bezigen, is besmetting van derden te voorkomen. Handdoeken, glazen, mokken en scheerspullen liever niet met anderen delen. Breng koortslipmiddelen voor de zekerheid met een wattenstaafje aan en - belangrijk - begin bij iedere nieuwe aanval met een nieuwe tube. Een aangebroken tube kan over de datum zijn en ook besmettingsgevaar met zich meebrengen door de aanraking met de koortslip.
Sculptuur, deel uitmakend van de Stravinsky fontein bij het Centre Pompidou, Parijs
M AGA Z I N E H U I D &H A A R M A A RT
2013
29