BINNENSTAD
Binnenstadsspecial
Tekst: Charlotte Backx & Frank van Bergen Fotografie: Dhinand Kleine en Tommy de Lange
Tilburg wordt volwassen Tilburg is de zesde stad van Nederland en toch zijn er maar weinig inwoners die er vol trots over spreken. Om de stad een opfrisbeurt te geven en er een aantrekkelijke winkelstad van te maken is de gemeente een samenwerking aangegaan met verschillende partijen waaronder Multi Vastgoed. Op verzoek van gemeente en Multi ontwierp architect Kees Rijnboutt een relatief makkelijk uitvoerbaar plan dat de hele binnenstad een boost geeft. “Door de stadhuisstraat bij het winkelcentrum te betrekken kunnen we een ‘rond’ stadscentrum realiseren”, vertelt Arno Ruigrok, adjunct-directeur van Multi Vastgoed. Ruigrok gaf een nogal bevlogen presentatie tijdens het CAST-debat in Tilburg dat enthousiast werd ontvangen door het publiek. “De Emmapassage, het Pieter Vreedeplein, de Heuvelpoort en de Schouwburgpromenade, het zijn nu allemaal eilandjes zonder onderlinge verbinding en in de Heuvelstraat zitten ketens als V&D, C&A en HEMA op een kluitje. Hierdoor krijg je een zeer compact winkelgebied dat we nu willen uitbreiden met een minimale aanpassing. Zoals Kees Rijnboutt dat zo mooi noemt: archipunctuur. Want het gaat niet alleen om de nieuwe Stadhuisstraat, maar ook om diverse kleinere ingrepen elders in het centrum.” “Het plan in de Stadhuisstraat houdt voor Tilburg in dat de begane grond van het stadskantoor ook winkelgebied wordt, net als het tegenoverliggende gemeentepand. De vijver in het midden zou een charmant pleintje kunnen worden. Dat zijn tevens de grootste aanpassingen. Op deze manier sluit het centrum direct beter aan op het Dwaalgebied, de Heuvelstraat, de Emmapassage en de Schouwburgpromenade. Daarnaast zijn sommige panden in Tilburg wat gedateerd. De look and feel moet hier en daar worden aangepast, zoals in het steegje naast
8 < DE T <
Meesters. Dit zijn relatief kleine ingrepen die uitgevoerd kunnen worden door de gemeente in samenwerking met ondernemers en eigenaren.” “Tilburg is als arbeidersstad met lage inkomens de laatste decennia hard gegroeid en wordt als binnenstad nu pas volwassen. De gemeente is in mijn ogen dan ook niet te laat begonnen met de renovatie van de binnenstad. Dit soort processen moeten stap voor stap worden doorlopen. Wat betreft de binnenstad gaat het nu om het afmaken van de potentie. Deze aanpassingen kunnen over vijf a zes jaar gerealiseerd zijn. Wanneer het nieuwe gebied is geopend, is het weer tijd voor de volgende stap: want een stad staat nooit stil.”
BINNENSTAD
Yvonne van de Pol Bestuur Binnenstad Management Tilburg, Studieleider van de Academie voor Muziek- en Musicaltheater Fontys Hogeschool voor de Kunsten en eigenaar Bureau Strijkt. “Tilburg heeft veel te bieden, maar is nog niet samenhangend genoeg in haar beleid. Het zou inspirerend werken als ze op meerdere gebieden lef durven tonen. Er wordt neerbuigend gesproken over de bouwkunst uit de wederopbouw, maar daarmee was Tilburg wel de eerste stad met een ringbanenstelsel. En het toen gebouwde station en de schouwburg, worden nu als unieke monumenten gezien. Ook vinden er in deze stad ongekend veel culturele activiteiten plaats. De ontwikkeling van de Piushaven en het plan voor het nieuwe winkelgebied in het centrum bieden weer nieuwe kansen. Nu is het tijd om bruggen te bouwen en daarmee de vele talenten die deze stad rijk is met elkaar te verbinden op sociaal, economisch, cultureel en logistiek vlak. We zijn een echte studentenstad en we moeten voorkomen dat de meesten na hun studie naar de randstad uitstromen. Dit kan door te investeren in een aangenaam woon- en werkklimaat dat ook hoger opgeleiden aantrekt. We moeten blijven geloven in een kenniseconomie om deze stad nog mooier te maken en het is belangrijk dat de inwoners van Tilburg zichzelf eens op de borst gaan kloppen in plaats van hun schouders op te halen voor de stad.
Ruud van Groeninge Eigenaar Tilburg.com, mede-organisator van verschillende evenementen en stadspromoter in hart en nieren. “Tilburg worstelt al jaren met zijn imago. Het ontbreekt aan speerpunten, kleur en gevoel. Den Bosch is een prachtige Bourgondische winkelstad, maar er is verder nooit iets te doen. Eindhoven kiest voor innovatie, design en kennis en doet dat met verve. Tilburg is altijd second best. We kunnen thema’s kiezen die bij ons passen en de stad daarmee inrichten. Kiezen we voor dans- en muziekstad, dan moet niet het leslokaal maar juist de stad het podium zijn waar dagelijks optredens plaatsvinden. Op straat, in de horeca, in winkels en op onverwachte locaties. Of we maken keuzemenu’s omdat de stad zo onwijs veel te bieden heeft: houd je van cultuur volg de gele route, meer een rocker kies dan rood. Zowel online als offline en dus ook op straat, zie je waar je terecht kunt voor jouw passie. We hebben de mooiste musea, 013, het theater, het internationale ZXZW festival, de grootste kermis en ieder zomers weekend een evenement. Alles is in Tilburg aanwezig en dat moeten we kenbaar maken. Daarbij vind ik dat de gemeente zijn nek meer moet uitsteken. Het Draaiend Huis op de rotonde is leuk voor kunstkenners, maar niet te vergelijken met de Eiffeltoren. Tilburg heeft de neiging gebouwen neer te zetten die kleurloos zijn. Ik hoop dat het nieuwe winkelgebied spectaculaire panden met zich meebrengt en geen aanvulling op het centrum wordt waarbij zoveel mogelijk meters zijn gemaakt voor zo min mogelijk geld.”
> DE T > 9
BINNENSTAD
Meer weten? Scan de QR-code of ga naar: www.tiny.cc/tbinnenstad
10 < DE T <
Tekst: Frank van Bergen Fotografie: Dhinand Kleine
BINNENSTAD
Niek van den Broek over de binnenstad
’Tilburg niet toeristisch genoeg? Flauwekul!’ Niek van den Broek is General Manager van Mercure Hotel Tilburg Centrum en Winkelcentrum Heuvelpoort en bekijkt vanuit het hart van de Tilburgse binnenstad de ontwikkelingen die gaan komen in het kernwinkelgebied. “Onze hotelgasten zijn altijd erg positief zijn over Tilburg. De Tilburger zelf vaak minder. Iedere Tilburger zou minimaal 10 hotspots moeten kunnen noemen van dingen die elke toerist moet gaan doen, bekijken of eten. Laat iedere Tilburger ambassadeur zijn voor zijn stad. Je zou eens moeten weten hoeveel gasten de stad herbergt die komen voor de verschillende musea, evenementen, voorstellingen, concerten, omliggende pretparken, fietsroutes of gewoon voor het bezoeken van onze stad.” “Dat een rechter bepaalde dat Tilburg toeristisch gezien niet aantrekkelijk genoeg zou zijn, is natuurlijk kul. Tilburg is inderdaad geen metropool, maar heeft veel te bieden. Zie toeristen niet alleen als de mensen die op vakantie gaan met caravan en parasol. Toeristen zijn ook dagjesmensen uit andere steden, bezoekers van onze festivals, zakengasten die voor hun werk hier zijn, festivalbezoekers en úw familie en vrienden die hier op visite komen. Dát zijn onze toeristen.” “Ook moeten we verder kijken dan de directe omgeving. Natuurlijk is het goed voor onze stad dat de Efteling en Beekse Bergen vlakbij liggen, maar kijk eens verder. Eindhoven Airport, de tweede luchthaven van Nederland, ligt vlakbij. Toeristen zijn vanuit Tilburg in een oogwenk in België en Duitsland. We kregen in het hotel vaak bussen vol toeristen uit Engeland (voordat de touringcars uit de binnenstad werden geweerd, red.). Zij gebruikten Tilburg als uitvalsbasis voor bezoekjes aan Amsterdam,
Volendam en Maastricht omdat we zo centraal zijn. Daar moet je als stad op inspelen.” Winkelrondje “Tilburg kent nu één grote zwakte wat betreft het kernwinkelgebied en dat is dat er maar één grote winkelstraat is; de Heuvelstraat. Dat weerhoudt bezoekers ervan om te gaan dwalen in de binnenstad. Met de nieuwe visie Kernwinkelgebied Binnenstad zou er een soort ‘ladder’ gemaakt kunnen worden. Er komt een 2e grote winkelstraat van het begin van de Emmapassage tot de Oude Markt waarbij de verbindingen naar de Heuvelstraat de zogeheten “sporten” zijn van de ladder. Zo ontstaat er een winkelrondje. Dat heeft Tilburg nodig om een zo aantrekkelijk mogelijke binnenstad te creëren met meer bezoekers en toeristen wat leegstand voorkomt. Samen kunnen we het in ieder geval voor elkaar krijgen dat mensen voor een dagje funshoppen ook in de toekomst Tilburg weten te vinden. Vergis je niet: Tilburg is in 2040 de vijfde stad van Nederland.” “Ondernemers moeten daarom ook hun kansen pakken. Als mensen op zondag willen winkelen en op maandag de binnenstad bijna uitgestorven is, moet je je als ondernemer afvragen of het niet logischer is om op maandag voortaan te sluiten. Je moet als ondernemer nadenken over hoe je je doelgroep bereikt en in dienst staan van de mensen die graag bij jou willen komen winkelen of eten, niet andersom.”
> DE T > 11
BINNENSTAD
Stadswandeling door de binnenstad “Tilburgers zouden met meer trots hun stad moeten uitdragen”, zegt Gerard Otten van de Stadsgidserij. “Onlangs schreef een Tilburger een ingezonden brief naar De Volkskrant waarin hij zei dat Tilburg geen geschiedenis heeft. Dat is absoluut niet waar.” We gaan met Gerard op pad: met een rondleiding leren we Tilburg als inwoner misschien opnieuw te beoordelen en te waarderen.
De geschiedenis van de binnenstad in 17 feiten. De Heuvel wordt de huiskamer van Tilburg genoemd omdat het er vooral in de zomer een gemoedelijk samenkomen is van inwoners. Het is er groen, de terrasjes staan er uitnodigend bij en de kinderen rennen vrolijk door de fontein.
1.
2.
In De Heuvel werd het snelste handel gedreven. Wat nu KFC is, was vroeger een leerlooier en waar nu Pull&Bear zit, zat vroeger Herberg Hegeman. Het steegje richting mañana was de entree met daarboven het beeld van een grote, gouden zwaan. “Bij Hegeman op den Heuvel Daar staat een gouden zwaan Ze vret nie en ze schet nie En ze blijft daar eeuwig staan”
12 < DE T <
Kenmerkend voor Tilburg zijn de driehoekige pleinen zoals De Heuvel, het Wilhelminapark en het Korvelplein. In deze Herdgangen stond het vee. Een herder maakte ‘s morgens zijn gang langs alle weides en dreef de beesten naar een hoek om ze vervolgens op de hei te laten grazen.
3.
4.
Voor de St. Josephkerk op De Heuvel staat Jezus met daarop een gouden hart. Helaas werd zijn echte hart in 1982 gestolen en draagt hij nu een kunsthart. Het origineel werd wel terug gevonden, maar ligt achter slot en grendel.
In de St. Josephkerk wordt 24 uur per dag gebeden in de sacramentskapel. Dit is uniek in Nederland.
5.
BINNENSTAD Aan de linkerkant van de kerk wordt Bernadette van Lourdes afgebeeld die in 1858 een godsverschijning zag. Een fabrikant uit Tilburg schonk de muurschildering aan de kerk, maar wilde zichzelf ook in te tekening terug zien. Dat was in die tijd zeer gebruikelijk. Zo komt het dat tussen alle zieken en Bernadette aan de rechterkant ook een keurig in pak geklede man buiten het tafereel valt.
6.
7. 9.
Het Huys van Voskens is het oudste van café van Tilburg. In 1795 functioneerde het als herberg. De Korte Heuvel was tot 1947 dan ook een belangrijke weg: de A58 van toen. Het Piusplein was eerder een ven. Hier werd gewassen, het vee mocht er drinken en met dit water werden branden geblust. Toen het werd gedempt werd het Piusplein bekend om de grote markt die er wekelijks plaatsvond.
10. Als Willem II niet zo vroeg was gestorven, hadden we een stadspark in Tilburg van het Paleis tot aan het Piusplein. Dat hele stuk grond had hij opgekocht om een tuin van de maken. Na zijn dood koopt Hendrik van Tulder de grond op om een woonwijk te realiseren voor de Tilburgse elite. Door ruzie met de gemeente wordt het echter een wat verpauperde volksbuurt dat later weer wordt gesloopt om het Koningsplein te bouwen.
11.
Er is meer te ontdekken in de schilderijen in de St. Josephkerk. In 1909 startte Geo van Geteren aan zijn frescoschildering van de Kruisweg over de wanden van de kerk. Op 30 april hoort de klokken luiden voor de geboorte van het Prinsesje Juliana, om dit moment te vereeuwigen schrijft Geo aan de rechterkant van de kerk de datum in het fresco met een klein kroontje erboven.
6.
8.
De Juliane Staete aan de Heuvelstraat was vroeger een badhuis. Deze werd in 1921 gebouwd om de hygiëne in de stad te verbeteren. In de zestiger jaren was het echter nog steeds slecht gesteld met de hygiëne in de textielstad: je ging een keer per week in bad en deelde het water met de hele familie.
Wat nu de doorgang naar de Emmapassage is, was vroeger het huis van de tekenleraar van Van Gogh. De Muzentuin was vroeger een kloostertuin van de congregatie van de zusters van visitatie. In de tuin verbouwden ze groente en fruit, hielden ze vee en stond een prachtige rozenboog. Ook stonden er moerascipressen en die staan er nog steeds. Architect Jo Coenen hield bij het ontwerp van dit prachtige Fontysgebouw namelijk rekening met de bomen en plaatste het gebouw er precies tussen.
12.
> DE T > 13
BINNENSTAD Het carillon van de Heikese kerk hoor je in de Muzentuin het beste.
13.
De Kapel Onze Lieve Vrouwe maakt grote kans door het Rijk te worden opgenomen als wederopbouwmonument. De kerk is gebouwd van de spaarcenten van de Tilburger die na de oorlog Maria wilden bedanken dat ze er relatief ongeschonden uit waren gekomen. In 1946 was er al genoeg geld, maar pas in 1964 kon worden gebouwd omdat er toen pas materiaal beschikbaar kwam.
15.
14.
16.
In het binnenhof van het Fontyscomplex bevindt zich het grootste gekalligrafeerde oppervlak van Nederland, geschreven door Typograaf Gerrit Noordzij. In de kapel wordt nog volop gebeden door jong en oud. Daarnaast wordt iedere dag een bladzijde omgeslagen van het boek dat binnen ligt. Hierin staan alle oorlogsslachtoffers uit Tilburg.
17.
Het is je vast nog nooit opgevallen, maar in de Free Record Shop aan de Oude Markt hangen prenten van toen de winkel nog P. de Gruijter en Zoon was. Een kruidenierszaak in Jugendstil gebouwd.
Ambachtelijk en eerlijk Slagerij Fons Pessers in de Heuvelstraat is al sinds 1974 één van de weinige ambachtelijke slagers in het centrum van de Tilburgse binnenstad. Ze onderscheiden zich door het beste vlees voor de scherpste prijs te verkopen, zodat iedereen kan genieten van een lekker stukje vlees. Bedrijfsleider Marc Geppaard: “Achter ieder stuk vlees schuilt een goed verhaal. Om de kwaliteit en herkomst goed in de hand te houden fokken wij ons eigen Limousin vee op een natuurlijke en diervriendelijke manier op de grazige weiden van Groningen bij boerderij Lindehof en in het Limburgse Helden-Beringe.” Fons Pessers garandeert dat er uitsluitend antibioticavrije, vrouwelijke varkens ingekocht worden en levert daardoor een uitstekende kwaliteit varkensvlees. Ook voor ambachtelijk zelfgemaakte salades en vleeswaren ben je aan het juiste adres bij Fons Pessers. Het enthousiaste team helpt je graag bij het geven van advies over de heerlijke producten. Voor meer info: www.fonspessers.nl
14 < DE T <
BINNENSTAD
12 plekken in de binnenstad die je gezien moet hebben
Bron: Tilburg InYourPocket
Le Bistro ‘Tilburg heeft niet heel veel restaurants met een eigenzinnige kaart, maar Le Bistro is een grote uitzondering op de regel. Eten is er niet goedkoop, maar oh zo lekker.’ www.lebistro.nl
Havana ‘Al jaren dé cocktailbar van de stad. Verlaat Tilburg en dompel je je onder in de swingende Midden-Amerikaanse sfeer van Cuba.’ www.havana-tilburg.nl
Taste! ‘Dit restaurant serveert alleen het beste van het beste. De wijnen zijn perfect afgestemd op de gerechten die je geserveerd krijgt. Eén van de beste restaurants van Tilburg.’ www.taste-tilburg.nl
De Dobbelsteen ‘De eigenaar neemt de tijd en de moeite om je hoogstpersoonlijk elk spel te leren.’ www.dedobbelsteen.com
Intermezzo ‘Als je het lekkerste zelfgemaakte ijs van de stad wil proeven, moet je hier even langs gaan.’ www.intermezzotilburg.nl
Tortilla’s ‘Alle gerechten doen je smelten. Het restaurant heeft een prachtige, grote binnentuin waar je in de zomer lekker afgesloten van de stad kunt zitten.’ www.tortillas.nl
MeesterS ‘Mediterraans en een tikkeltje exclusief, maar ondanks het dure uiterlijk en de typische amuse voorafgaand
aan het diner, is MeesterS gewoon betaalbaar. In het oude monument zijn heel wat authentieke details bewaard gebleven.’ www.stadscafemeesters.nl
Jimmy’s ‘Deze enorme kledingzaak in de hogere prijsklasse is alleen al een bezoek waard om van binnen te bewonderen.’ www.jimmysmode.nl
De Pannekoekenbakker ‘Kinderen vinden hier het paradijs op aarde met een menukaart die 250 verschillende pannenkoeken vermeldt. Onze favoriet: pannenkoek kipsaté.’ www.pannekoekenbakker-tilburg.nl
Polly Maggoo ‘Dit bruine café is op vele manieren goed: het personeel is vriendelijk, goede dansmuziek en met stip het beste hamburgerrestaurant van Tilburg en omstreken.’ www.pollymaggoo.nl
T Drinks ‘Gezellig drankwinkeltje voor grote genieters. De enorme collectie whisky en speciaalbier springen direct in het oog.’ www.tdrinks.nl
Bolle ‘De meest diverse kroeg van Tilburg en in 2011 uitgeroepen tot één van de beste cafés van Nederland. De kaart biedt zowel een goedkope studentenhap als uitgebreide driegangenmenu’s.’ www.cafebolle.nl
Meer recensies lezen?
Haal vanaf 3 april de nieuwste InYourPocket bij de VVV of betere boekhandel!
> DE T > 15