Kaleidoscope December 2016 by LOT Polish Airlines

zabierz mnie

take me home

lot.com

12/2016 dlaczego warto odwiedzić Pragę ❚ Belgrad – urok bałaganu ❚ Emma thompson ❚ jak uniknąć wypalenia zawodowego ❚ najważniejsze wydarzenia 2016 roku ❚ Sting

Przewieźliśmy w tym roku pięć milionów Pasażerów! Dziękujemy za wspólny sukces!

Zespół LOT

We have carried five million Passengers this year! Thank you for making this happen!

LOT’s Team

magazyn pokładowy PLL LOT S.A. egzemplarz bezpłatny/free copy ISSN 0239-9032

Chocimska 7 , Warsaw tel. 22 848 12 25 e-mail: rozana@restauracjarozana.com.pl www.restauracjarozana.com.pl

is an elegant, cosy and unpretentious restaurant whose delicate and light Polish cuisine will surprise you with new flavours and specialties every day. There is nothing else like it in Warsawâ&#x20AC;Ś

n ot e f ro m c eo Dear Ladies and Gentlemen, I would like to thank you for being here with us. It gives me great pleasure to welcome you on board of one of our aircraft. Please accept my sincere and personal gratitude. It is you – our Passengers – who are the driving force of our growth. It is with you in mind that we launch new routes, modernise our fleet, improve our products and client service. We do all this to ensure that travelling with LOT Polish Airlines is always a pleasant and stress-free experience. Your presence here today is the best evidence there is that there is a very real purpose to our growth and our fight for the hearts of our clients. I am not telling you this for no good reason. We have recently accomplished one of the key objectives – yet another – that we set ourselves this year: we have carried an incredible 5 million passengers. But that’s not all. Our dream is to have carried at least 5.5 million passengers by the end of the year. This is the number envisaged in the strategy we have been implementing since the beginning of the year. We will very likely achieve this goal, since we are constantly expanding our operations and increasing our presence on crucial markets. Just last month LOT Polish Airlines passed another milestone when it began strategically working with the national air carrier of Estonia – Nordic Aviation Group (Nordica). This innovative collaboration has given us access to a modern fleet of regional aircraft (the Bombardier CRJ900), which now operate flights from Warsaw to Stockholm, Tallinn and Vilnius. Primarily, though, all Nordica flights from Tallinn are operated under LOT Polish Airlines flight numbers. This means that our family has grown considerably. We realise that while this is a source of immense joy, it carries an even greater obligation. Let me express my sincere thanks for being with us once more. I hope to be able to welcome you on board our aircraft as often as possible.

Z pozdrowieniami ❚ Best regards

Prezes PLL LOT ❚ LOT Polish Airlines CEO Rafał Milczarski

edytorial

zanowni Państwo, dziękuję, że jesteście z nami i jest mi niezmiernie miło, że spotykamy się na pokładzie jednego z naszych samolotów! Proszę potraktować to podziękowanie szczerze i osobiście. To Państwo – nasi pasażerowie – są bowiem motorem naszego rozwoju. To dla Was otwieramy nowe połączenia, modernizujemy naszą flotę, usprawniamy nasz produkt i obsługę klienta, tak by podróż LOT-em była zawsze doświadczeniem przyjemnym i bezstresowym. Państwa obecność dzisiaj z nami jest najlepszym dowodem na to, że nasz rozwój i walka o serca naszych klientów mają głęboki sens. Wspominam o tym nieprzypadkowo. Niedawno zrealizowaliśmy bowiem kolejne i zarazem jedno z najważniejszych założeń w tym roku – liczba naszych pasażerów osiągnęła zawrotne 5 mln! A to nie koniec – naszym marzeniem jest, by na koniec roku było nas co najmniej 5,5 mln, czyli dokładnie tyle, ile zakłada realizowana przez nas od początku tego roku strategia. Są na to ogromne szanse, ponieważ nieustannie rozszerzamy skalę naszej działalności i obecność na ważnych dla nas rynkach. W ubiegłym miesiącu LOT wykonał kolejny historyczny krok, rozpoczynając strategiczną współpracę z narodowym przewoźnikiem Estonii – Nordica Aviation Group. Dzięki tej innowacyjnej współpracy zyskaliśmy dostęp do nowoczesnej floty samolotów regionalnych Bombardier CRJ900, które wykonują dla nas połączenia z Warszawy do Sztokholmu, Tallinna i Wilna. Przede wszystkim zaś pod numerami rejsów LOT-u wykonywane są dziś wszystkie połączenia Nordiki ze stolicy Estonii, a to oznacza, że rodzina naszych pasażerów znacząco się powiększyła! Wiemy, że to nie tylko ogromna radość, ale przede wszystkim jeszcze większe zobowiązanie. Jeszcze raz serdecznie dziękuję, że są Państwo z nami, i mam nadzieję, że będziemy mogli gościć Państwa na naszych pokładach jak najczęściej!

Sprawdź nowe połączenia LOT-u do: Los Angeles, Newarku, i połączenia we współpracy z Nordiką – więcej informacji na lot.com ❚ Check out the new lot flights to los angeles, newark and flights operated in collaboration with nordica – more information on lot.com

(3) od

(1) od

1190 zł (6) od

1490 zł (5) od

449 zł

1390 zł (7) od

(4) od

(2) od

1690 zł (8) od

2390 zł

339 zł (9) od

(10) od

7990 zł (13) od

(12) od

(15) od

389 zł

10990 zł

(16) od

9040 zł

649 zł

13990 zł

(11) od

(14) od

619 zł

6490 zł

2690 zł

1. od 1490 zł / Złota zawieszka z brylantami i szafirami, wzór 109.546 2. od 2390 zł / Złoty pierścionek z brylantami i szafirami, wzór 109.546 3. od 1190 zł / Złota zawieszka z diamentami, wzór 109.200 4. od 1690 zł / Złoty pierścionek z diamentami, wzór 109.200 5. od 1390 zł / Złoty naszyjnik z diamentami, wzór 109.750 6. od 449 zł / Złoty naszyjnik, wzór AP127-3621 7. od 619 zł / Złoty naszyjnik, wzór AP127-5976 8. od 339 zł / Złote kolczyki, wzór AP127-3894 9. od 649 zł / Złote kolczyki z diamentami, wzór 109.833 10. od 13990 zł / Złoty pierścionek z diamentami, wzór 103.302 11. od 7990 zł / Złoty pierścionek z diamentami, wzór 103.458 12. od 10990 zł / Złoty pierścionek z brylantami, wzór 103.456 13. od 389 zł / Złoty pierścionek z cyrkoniami, wzór AP126-5647 14. od 9040 zł / Zegarek damski Albert Riele, 128LQ16-SYD33D-TZ 15. od 2690 zł / Złoty pierścionek z diamentami, wzór 186.175 16. od 6490 zł / Złota bransoleta z diamentami, wzór 186.180

(3) od

(1) od

124 zł

(2) od

(4) od

189 zł

919 zł

149 zł (5) od

(6) od

(7) od

(8) od

(9) od

(12) od

399 zł

(15) od

149 zł

64 zł

(10) od

189 zł

99 zł

49 zł (11) od

114 zł

(14) od (13) od

199 zł

449 zł

299 zł

209 zł

(16) od

299 zł (17) od

130 zł

(18) od

210 zł

1. od 124 zł / Srebrna zawieszka z cyrkoniami, wzór AP126-2854 2. od 149 zł / Srebrny pierścionek, wzór AP125-9565 3. od 189 zł / Srebrna zawieszka z cyrkoniami, wzór AP125-8819 4. od 919 zł / Srebrne kolczyki z cyrkoniami, wzór AP125-9529 5. od 199 zł / Srebrne kolczyki z cyrkoniami, wzór AP126-9785 6. od 149 zł / Srebrny pierścionek z cyrkonią, wzór AP126-5382 7. od 64 zł / Srebrne kolczyki, wzór AP126-9370 8. od 189 zł / Srebrne kolczyki z cyrkoniami, wzór AP126-2853 9. od 114 zł / Srebrna bransoleta, wzór AP122-2323 10. od 49 zł / Srebrne kolczyki, wzór AP120-7037 11. od 449 zł / Srebrne kolczyki z cyrkoniami, wzór AP126-6421 12. od 399 zł / Złoty pierścionek, wzór AP126-6348 13. od 209 zł / Złote kolczyki, wzór K-555.01 14. od 299 zł / Złote kolczyki z diamentami, wzór 109.759 15. od 99 zł / Srebrne kolczyki, wzór AP124-3243 16. od 299 zł / Złote kolczyki z diamentami, wzór 109.582 17. od 130 zł / Zegarek am:pm Disney, DP154-K339 18. od 210 zł / Zegarek am:pm Disney, DP155-U354

L I F E

I S

A B O U T

M O M E N T S

C E L E B R AT I N G E L E G A N C E S I N C E 1 8 3 0

CLIFTON RED GOLD, 39 MM SELF-WINDING www.baume-et-mercier.com

N OT E F RO M T H E E D I TO R

od naczelnej

o był dobry rok. Trudny, ale dobry. Przyznaję, że mam za sobą wiele wyzwań zdrowotnych, ale bilans jest zdecydowanie na plus. Zawodowo? Po prostu rewelacja – nie mogłam zrobić więcej, niż zrobiłam. I jeszcze kończymy ten 2016 rok kolejną nagrodą dla Kaleidoscope’u jako najlepszego magazynu. W zasadzie co roku jesteśmy doceniani i wyróżniani na rynku wydawniczym w naszej kategorii. Można by przywyknąć, ale przecież warto się tym oficjalnie ucieszyć, prawda? Jednak przede wszystkim na pokładzie LOT-u obserwuję Was, naszych Czytelników, i widzę autentyczne zainteresowanie i zadowolenie, kiedy nas czytacie. Piszecie do mnie o tym, dzwonicie z gratulacjami. A to przecież najlepsza dla nas nagroda! Zadowolonych Reklamodawców mamy tylu, że trudno nam pomieścić wszystkie reklamy – w dzisiejszych czasach kryzysu prasy to niespotykane. Same sukcesy! Jaki z tego wniosek? Jestem świetną redaktor naczelną. Bo przecież zatrudniam samych zdolnych, kreatywnych ludzi – wspólnie tworzymy ten wyjątkowy magazyn i jeszcze dobrze się przy tym bawimy. Jakoś tak z okazji kończącego się roku i przed nastaniem kolejnego postanowiłam całkiem wbrew polskiej tradycji się pochwalić. Świadomie nie zamierzam wpisywać się w trend umniejszania swoich zasług w imię fałszywie pojętej skromności. Tak często spotykanej, zwłaszcza u kobiet. Chcę głośno powiedzieć, że jesteśmy super. Bo jesteśmy! I w takim duchu wkraczamy w rok 2017. Serdecznie Wam polecam pozytywne nastawienie do życia! Nie tylko w tym nadchodzącym roku.

NA POKŁADZIE LOT-U OBSERWUJĘ WAS, NASZYCH CZYTELNIKÓW, I WIDZĘ AUTENTYCZNE ZAINTERESOWANIE I ZADOWOLENIE, KIEDY NAS CZYTACIE. A TO NAJLEPSZA DLA NAS NAGRODA! WHENEVER I CAN WATCH YOU – OUR READERS – ON BOARD, I SEE THAT YOU ARE REALLY INTERESTED IN THE MAGAZINE AND ENJOY READING IT. THIS IS THE BEST AWARD THERE IS FOR US.

redaktor naczelna ❚ editor in chief Martyna Wojciechowska

©OLGA MAJROWSKA

It has been a good year. A hard one, but good all the same. I’ve have a few health issues, but overall it has been positive. Workwise, it could not have been better – I could not have done any more than I did. And on top of all that, we’ve finished the year with yet another award for Kaleidoscope. Actually, we finish every year with awards and accolades. We should be used to it by now, but it’s nice to have it announced officially. Anyhow, whenever I fly LOT Polish Airlines, I watch you, our Readers, and I see that you are really interested in the magazine and enjoy reading it. You keep writing to me about it, and you keep calling to congratulate us. This is the best award there is for us. We have so many happy advertisers that we are hard pressed to fit all the ads in. That’s not common these days, when the press has its back to the wall. Nothing but success. What conclusion can be drawn from this? That I’m an excellent Editor in Chief. That’s what. After all, it was me who hired all those gifted, creative people who work on the magazine – and have lots of fun while at it. But with the end of the year in view and the next one around the corner, I just had to trumpet our successes, even though this goes against the Polish grain. I have no intention of honouring this tradition of playing down our achievements in the name of false modesty. This attitude is all too common– especially among women. I want to say loud and clear that we are fantastic! Because we are! And we are going to march into 2017 with that spirit. I strongly recommend adopting a positive attitude to life. And not just for the coming new year.

010_KA_12_EditorialMartyna136.indd 10

16.11.2016 15:45

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

We wish you a Merry Christmas Andy&Mag Team

Plac Dąbrowskiego 2/4, Warszawa, tel. (22) 423 01 86 C.H. Atrium Promenada, ul. Ostrobramska 75c lok. 0.54, Warszawa, tel. (22) 611 77 68 ul. Mokotowska 51/53 (róg ul. Pięknej), Warszawa, tel. (22) 622 15 41 salon@andyandmag.pl | www.andyandmag.pl

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

contents

126

2016

3 Note from the ceo 14 did you know...?

136 make a wish

80 j ak dbać o pamięć

140 good address

podsumowanie roku 2016 most notable events of 2016

how to improve your memory

czekolada chocolate

88 pOLISH HITS

18 what’s on

meble furniture

wydarzenia, festiwale festivals, concerts

96 LIFE STORY

22 the best of

Sting

symbole szczęścia lucky charms

104 culture

film, teatr, książka, muzyka, sztuka films, theatre, books, music, art

26 inspirations

wielki konkurs fotograficzny the great photography contest

strefa prestiżu prestige zone

good job 148 a kademeia high school 150 m ade concept 152 galeria srebra i światła R&R 154 behind the scenes zakupy duty free duty-free shopping

zawód bloger occupation: blogger

Praga Prague

116 good food

38 journey of a lifetime

124

Belgrad Belgrade

52 interview

filmy z jedzeniem w tle films about food piernik gingerbread

126 take a look

Emma Thompson

sylwester New Year’s Eve

132 beauty

nawilżanie moisturisers

Wydawnictwo: Burda Publishing Polska sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00 www.burdamedia.pl

New business & Corporate Media Director Małgorzata Nocuń-Zygmuntowicz 692 440 088 Project Manager Monika Siwiec 504 807 193 Dyrektor Dystrybucji i Obsługi Klienta / Director of Distribution and Subscriptions Jerzy Janczak

UK & Ireland: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, Canada & Mexico: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com

T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com

burda community network Germany: Vanessa Noetzel T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com

Chief Financial Officer Dobrosława Snarska-Pełka

T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com

International Ad Sales Representatives Italy: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director

ZARZĄD Chief Executive Officer Alexander Sorg General Director Poland Justyna Namięta

France & Luxembourg: Marion Badolle-Feick

Austria & Switzerland: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

Reklama: Burda Publishing Polska sp. z o.o. Sekretariat Biura Reklamy / Advertising Secretariat Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@ burdamedia.pl Dyrektor Biura Reklamy Corporate Media / Head of Advertising Team of Corporate Media Jolanta Kurek advertising department Anna Dembska, Katarzyna Paśnicka, Ewa Porycka, Katarzyna Emerla

jak uniknąć wypalenia zawodowego how to avoid occupational burnout

tel. 22 360 39 60, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl redaktor naczelna Martyna Wojciechowska z–ca redaktor naczelnej Agnieszka Franus redaktor prowadząca Agnieszka Michalak korekta Tomasz Cholaś Produkcja: dyrektor Tomasz Gajda, Stanisław Siemiński Tłumaczenia: Agnieszka Chrościcka Magdalena Szwedowska red. wersji angielskiej Stephen Canty Dział graficzny: projekt, dyrektor artystyczna Ewa Borowska fotoedytorka Magdalena Rudzka DTP Krzysztof Stypułkowski Koordynator LOT: Katarzyna Szablowska

dla niej i dla niego for him and her

108 celebrating life

34 why

62 good life

70 people and the world

10 Note from the editor

spis treści

d i d yo u k n o w

czekolada

Mleczny przypadek

the milk case

W 1580 r. w Hiszpanii zaczęła działać pierwsza fabryka czekolady, ale dopiero w 1842 r. w Anglii wyprodukowano pierwszą tabliczkę tego smakołyku. A jak powstała jej mleczna wersja? Przez przypadek – w 1879 r. wrzucono skondensowane mleko do kadzi z czekoladą. ❚ The first chocolate factory was founded in Spain in 1580, but the first chocolate bar was not produced until 1842 by the British company, Cadbury. How did the milk variety come about? Condensed milk was accidentally dropped into a vat of chocolate.

Ta b l i c z k a s z c z ę ś c i a a bar of happiness Mleczna, gorzka, biała, z orzechami, nadzieniem lub pikantna – każdy łasuch ma swoją ulubioną wersję. Bo czekolada nie tylko poprawia humor i bywa zdrowa, ale jest też afrodyzjakiem. I to jakim pysznym! ❚ Milky, bitter, white, with nuts or spicy – every chocolate lover has his or her favourite. Not only does chocolate lift your spirits, it is also an excellent aphrodisiac. tekst | by agnieszka michalak

Wybrzeże czekolady

the chocolate coast

Chociaż kakao pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej, to dziś jego największym producentem jest Wybrzeże Kości Słoniowej – ok. 40 proc. ziaren kakao na świecie jest sprowadzanych właśnie stamtąd. A ile takich ziaren potrzeba, by powstał kilogram czekolady? Około 800. Drzewo kakaowca produkuje ziarna tylko przez 25 lat (a może żyć aż 200). ❚ Although cocoa originally comes from Central and South America, the Ivory Coast is now the largest producer – accounting for roughly 40 per cent of the world’s cocoa beans. It takes about 800 beans to make a kilogram of chocolate. Cocoa trees only produce beans for 25 years of their 200-year lives.

Czekolada powoduje wydzielanie endorfin, dlatego to słynny poprawiacz humoru. Poza tym zawiera teobrominę i fenyloalaninę, stąd jest uznana za afrodyzjak. W gorzkim wydaniu jest bogatym źródłem magnezu regulującego sprawność komórek nerwowych. Podobno kawałek ciemnej czekolady dziennie obniża ryzyko zawału o jedną trzecią. Ale uwaga – ten smakołyk uzależnia, bo zawiera m.in. kofeinę. ❚ Chocolate releases endorphins. This makes it an excellent mood booster. It also contains theobromine and phenylalanine. This is why it is considered an aphrodisiac. Dark chocolate is rich in magnesium, which regulates the functioning of nerve cells. A piece of chocolate a day supposedly reduces the risk of heart attack by a third. But be warned: chocolate is highly addictive, as it contains caffeine, and other substances.

©get tyimages (2), shut terstock (2)

Cudowne cechy?

miraculous properties?

d i d yo u k n o w

czekolada

Rekordowa gorzka

record-breaking bar

11 kwietnia ubiegłego roku w chorwackim Splicie cukiernik Marinko Biškić wraz z pracownikami swojej firmy Nadalina stworzył największą tabliczkę czekolady na świecie. Jego rekordowy wyrób miał 102,43 m², a do jego wykonania zużyto 800 kg gorzkiej czekolady. ❚ On 11 April 2015, in the Croatian town of Split, a confectioner, Marinko Biškić, together with his team from the Nadalina company, broke the Guinness World Record for the world’s biggest chocolate bar. The bar measured 103.43 sq. m. and took 800 kg of dark chocolate to make.

Kusząca woń

tempting aroma

Naukowcy udowodnili, że zapach czekolady sprzyja… kupowaniu książek. I nie tylko kulinarnych, ale także powieści romantycznych – ich sprzedaż wzrasta aż o 40 proc., a innych książek o 20. ❚ Researchers have evidence that the aroma of chocolate induces people to buy books. Not only cookbooks, but also romantic novels. Their sales go up by 40 per cent, and other books by 20 per cent when chocolate is in the air.

Piramida słodyczy sweet pyramid Chociaż królestwem czekolady jest Szwajcaria – spożywa się tu jej najwięcej na świecie (przeciętny mieszkaniec kraju zjada prawie 12 kg rocznie), to rekord Guinnessa za stworzenie największej rzeźby z czekolady należy do chińskiego producenta czekolady Chocolatier Aficion. Jest w kształcie prostego budynku, ale waży ponad 11 ton i mierzy ponad 4 m. ❚ Although Switzerland is known as the kingdom of chocolate, having the world’s largest consumption per capita (the average Swiss eats nearly 12 kg annually), the Guinness World Record for making the largest chocolate sculpture is held by the Chinese manufacturer Chocolatier Aficion. The sculpture represents a simple building, but weighs over 11 tonnes and is over 4 metres tall.

Czekoladę ubóstwiał wręcz Napoleon – jedząc ją, dodawał sobie energii. ❚ Napoleon simply adored chocolate and ate it to boost his energy levels. Czekoladowe M&M’sy wymyślono w 1941 r. dla żołnierzy. Szukano sposobu, by poprawić im humor nieroztopioną czekoladą. ❚ Chocolate M&Ms were invented in 1941 for soldiers. Confectioners were looking for a way to cheer them up with chocolate that would not melt too quickly.

Twórca pierwszych ciasteczek z czekoladą nie wziął od firmy Nestlé pieniędzy za sprzedanie wynalazku. Zażądał za to dożywotniej dostawy czekolady. I trudno mu się dziwić. ❚ The creator of the first ever chocolate chip cookies did not want any money from Nestle for his invention. He opted for a lifetime supply of chocolate instead. A smart man, he was.

precious beans

Czekoladę robi się z ziaren kakaowca, chociaż jego nasiona początkowo były wykorzystywane przez Majów i Azteków do produkcji napoju zwanego xocolatl, który pito (z dodatkiem chili) podczas modłów i rytuałów. A ponieważ ziarna były bardzo cenne, służyły również jako środek płatniczy. Do Europy przywiózł je Krzysztof Kolumb. ❚ Chocolate is made from cocoa beans. These were originally used by the Mayas and the Aztecs to produce a beverage called xocolatl, which was drunk (with chilli) during prayer and rituals. Since the beans were costly, they were also used instead of money. Cocoa was brought to Europe by Christopher Columbus.

©get tyimages, shut terstock (5)

Cenne ziarna

Najdroższą tabliczkę czekolady na świecie sprzedano w 2001 r. za 687 dol. Unikat należał do kpt. Roberta Scotta z pierwszej ekspedycji na Antarktydę. Tabliczka miała wówczas ponad 100 lat. ❚ The world’s most expensive bar of chocolate was sold in 2001 for $678. The bar belonged to cpt Robert Scott who had it with him during the first expedition to the Antarctic. The bar was over 100 years old at the time.

“Doskonałe” na 9 liter? Butiki Nespresso w Polsce: Warszawa, Nowy Świat 47 Warszawa, CH Arkadia Wrocław, Hotel Monopol Kraków, Pasaż 13 Katowice, CH Silesia Nespresso Pop-Up Butiki: Warszawa, Galeria Mokotów Gdańsk, Galeria Bałtycka

www.nespresso.com

w h at ’ s o n

nasze rekomendacje

c Elektronicznie i antycznie

electronic and ancient

Festiwal to okazja do posłuchania muzyki elektronicznej w wykonaniu mistrzów gatunku. Jeśli nazwy zespołów Mueran Humanos czy The Four Owls brzmią dla ciebie znajomo, to musisz tam być. ❚ This annual Athenian music festival, now in its sixth year, is an opportunity to listen to electronic music as performed by the masters of the genre. If the names Mueran Humanos, The Four Owls and Someone Who Isn’t Me ring a bell then this is the place to be. Ateny

Mueran Humanos, The Four Owls czy Someone Who Isn’t Me to tylko niektóre zespoły, jakich będzie można posłuchać podczas festiwalu muzyki elektronicznej w Atenach.

Plisskën Festival, Athens, Greece, 02–03.12

v Spotkanie na szczycie football summit

EVENTS

Meczu tytanów hiszpańskiej sceny futbolowej nie można przegapić. Zamiast tkwić przed telewizorem, lepiej wybrać się do Barcelony, by nie tylko uciec od chłodów, ale także by na żywo poczuć wielką dawkę sportowych emocji. ❚ This clash of the titans of Spanish football is not to be missed. Instead of watching it from your couch, though, why not go to Barcelona? You can see this incredible match live and soak up the Spanish sun. Match FC Barcelona–Real Madrid, Barcelona, Spain, 03.12

Zwrot w kierunku natury x a nod towards nature

barcelona

Kraków

c Latino pod Wawelem a latin lover in kraków

Stolica Bawarii stawia na regionalną i zdrową żywność. Wszystko, co pochodzące z naturalnych upraw, a nie „fabryk jedzenia”. Będzie też strawa duchowa, czyli przedstawienia taneczne i teatralne. ❚ Munich will become a haven for regional and organic food lovers. Anything that is naturally grown and which does not come from food factories is on the menu. Soul food will also be available, as dance and theatre performances are on the agenda.

Król muzyki latynoskiej po raz kolejny zawita do Polski. W programie koncertu piosenki z ostatniego albumu, ale na pewno nie zabraknie także Bailamos. ❚ The return of the king of Latin music is sure to reactivate dormant Iglesias Junior fans. Enrique is still in top form and is coming to Poland for one concert only. The line-up includes tracks from his latest album, but his greatest hit, “Baliamos”, will most likely be performed as well.

Festiwal zimowy | Winter festival, Munich, Germany, until 31.12

Concert Enrique Iglesias, Kraków, Poland, 16.12

Monachium nowy Jork

Sylwester dla spóźnialskich? v new year’s eve for latecomers?

Sylwester na Times Square | New Year’s Eve on Times Square, NYC, USA, 31.12

Ani się obejrzeliśmy, a kolejny rok za nami. Jeśli spóźnicie się na sylwestra w Europie, zdążycie powitać Nowy Rok w tak spektakularnym miejscu jak nowojorski Times Square. Możecie mieć też pewność, że przy okazji w telewizyjnych relacjach zobaczy was cały świat. ❚ Another year has gone by before we realised it. If you are running late for the New Year’s Eve celebrations in Europe, you might just make it in time to celebrate it in the spectacular venue of Times Square in NYC. You might even be filmed and shown on the news all over the world.

PRZEDSTAWIAMY

FORDA ST-LINE

Wyróżnij się z tłumu i poczuj sportowe emocje. Odkryj nowe modele Fordów Fiesta, Focus i Mondeo w sportowej edycji ST-Line. Teraz dostępne z niską ratą w ofercie Ford Leasing Opcje.

FORD FOCUS ST-LINE

450 PLN/mies.

FORD MONDEO ST-LINE

785 PLN/mies.

FORD FIESTA ST-LINE

435 PLN/mies.

Podane miesięczne raty leasingu są kwotami netto. Okres umowy 24 miesiące przy całkowitym przebiegu 80 000 km i opłacie wstępnej 25%, WIBOR 1,71%. Na zdjęciu samochody z wyposażeniem opcjonalnym. Niniejsza oferta skierowana jest do przedsiębiorców i nie stanowi oferty w rozumieniu Kodeksu cywilnego. Zużycie paliwa oraz emisja CO2: nowy Ford Mondeo ST-LINE 5dr 1.5 EcoBoost, 160 KM, M6, FWD; 5,8 l/100 km, 134 g/km; Ford Focus ST-LINE 5dr 1.0, 125 KM (z ASS), M6; 5,9 l/100 km, 136 g/km; Ford Fiesta ST-LINE 5dr 1.0, 100 KM, M5; 5,9 l/100 km, 136 g/km (zgodnie z rozporządzeniem WE 715/2007 z późniejszymi zmianami w WE 692/2008, cykl mieszany). Ford OneCall: 22 522 27 27 – opłata za połączenie zgodna z taryfą operatora. ford.pl

w h at ’ s o n

nasze rekomendacje

c Posłuchajmy tego jeszcze raz let’s listen to it one more time Film E.T. Stevena Spielberga pamiętamy do dziś nie tylko z powodu wzruszającej sceny z pamiętnym „E.T. go home”, ale też dzięki muzyce Johna Williamsa. Teraz nadarza się okazja, by wysłuchać jej na żywo. Miłośnicy filmowych dźwięków mogą już rezerwować bilety. ❚ Steven Spielberg’s E.T is not just memorable for the moving “E.T. go home” scene, but also for the excellent score by John Williams. You now have the opportunity to listen to the music live performed by a renowned ensemble. Film music lovers had better book their tickets now. toronto

Koncert muzyki filmowej E.T. LIVE IN CONCERT, Toronto, Canada, 29–30.12

v Święta z The Rockettes christmas with the rockettes

Nowy Jork

Słynne nowojorskie tancerki zamienią się w skoczne renifery i ołowiane żołnierzyki. Podczas show nie zabraknie rzecz jasna Świętego Mikołaja. ❚ The famous New York dancers with their perfect legs will be transformed into hopping reindeers and tin soldiers. These world dancing champions will once more be put through their paces in a Christmas spectacular. It should go without saying that Santa will be there too. Świąteczny show The Rockettes | The Rockettes Christmas Show, NYC, USA, until 02.01

Pudding do startu gotowy x ready, steady, go, pudding, go!

Luksemburg

c Wieczny dziadek

eternal grandfather

Doroczne wyścigi z angielskim przysmakiem w dłoniach nieprędko znajdą się wśród olimpijskich dyscyplin. Tu liczy się nie tyle bicie rekordu prędkości, co dobra zabawa i dobroczynny cel. ❚ The annual pudding race is not going to become an Olympic sport any time soon. What counts here is not so much crossing the finish line first, as having fun and benefitting a charitable cause.

Najsłynniejsze dzieło baletowe związane z Bożym Narodzeniem w wykonaniu jednego z najlepszych zespołów świata to wystarczające atuty, by przed świętami zarezerwować jeden weekend i wpaść do pięknego Luksemburga. ❚ The most famous “Christmas” ballet of all time performed by one of the best ballet ensembles in the world is a good enough reason to take a break in Luxembourg city in December. See the show and explore the beautiful city.

Wielki bieg z puddingiem | The Christmas Pudding Race, Covent Garden London, UK, 03.12

Każdy upadający pudding podczas wielkiego biegu w Covent Garden witany jest gromkimi brawami.

Dziadek do orzechów z moskiewskiego Teatru Bolszoj | The Nutcracker by the Moscow Bolshoi Theatre, Luxembourg, 18.12

Wiedeń

Londyn

Grana na trąbkach muzyka barokowa Händla, Vivaldiego i Pachelbela oraz popularne utwory związane z Bożym Narodzeniem wypełnią dostojne wnętrze gotyckiego kościoła Braci Mniejszych w stolicy Austrii. Okazja do zadumy. ❚ Decorous Baroque music by Händel, Vivaldi and Pachelbel, along with popular Christmas carols will soon be filling the Gothic interior of the Vienna Minorites Church. The concert will be an opportunity to admire the talents of outstanding composers and musicians. Świąteczny koncert trębaczy w kościele Wiener Minoritenkirche | Christmas trumpet concert at the Wiener Minoritenkirche, Vienna, Austria, 10 and 17.12

Anielskie trąbki v angel trumpets

the best of

symbole szczęścia

good luck! Jesteś przesądny? nawet jeśli nie, to na pewno lubisz zwiększać swoje szanse na sukces. one ci w tym pomogą – talizmany na szczęście zna cały świat. ❚ are you superstitious? even if you are not, there is nothing wrong with increasing your chances once in a while, is there? Keep a note of these international lucky charms just to be on the safe side.

tęcza

tekst | by marianna kucharska

rainbows Teorii i legend na jej temat jest więcej niż ma kolorów. W mitologii greckiej symbolizuje znak od Zeusa, dla chrześcijan to znak od Boga mówiący o przymierzu, pokoju i zgodzie, a w literaturze – symbol piękna, sławy i łączności pomiędzy niebem a ziemią. ❚ There are endless theories and legends about the rainbow – many more in fact than there are colours in it. In Greek mythology, it was seen as a sign from Zeus. For Christians, it is a sign from God symbolising a covenant, peace and unity. In literature, it is interpreted as a symbol of beauty and fame, and a bridge between heaven and earth.

maneki-neko

maneni-neko

podkowa

horseshoes

Powieszona przed wejściem do domu tak, by tworzyła literę „U”, przynosi szczęście, odwrotnie – odpędza nieproszonych gości i pecha. Już Celtowie wierzyli, że złe duchy panicznie boją się żelaza i półksiężyca. Aha, podkowę najlepiej przybić siedmioma (a jakże!) gwoździami. ❚ When it is hung over the front doorway, so as to form the letter “U”, it is said to bring good luck. When hung the other way up, it wards off bad luck and keeps unwanted guests away. The Celts believed that evil spirits were scared of iron and crescents. One more thing – be sure to hammer the horseshoe to the wall using 7 nails.

Jeśli popularna zwłaszcza w Japonii i Chinach figurka kota rasy japoński bobtail podnosi lewą łapkę, przywołuje klientów i gości, jeśli prawą – zapewnia szczęście i dobrobyt. Rysunkową siostrą maneki jest Hello Kitty. ❚ The popular figurine of a Japanese bobtail cat with a raised left paw is said to attract customers and guests – especially in China and Japan. A cat with a raised right paw is believed to bring luck and prosperity. Hello Kitty is the cartoon sister of Maneki.

biedronka

ladybirds

Im więcej kropek nosi na grzbiecie, tym więcej dobrobytu zapewnia. Według legendy biedronka schodzi z nieba, żeby przekazać ludziom wolę Boga. We Francji uważa się ją za symbol powodzenia wśród dzieci, dlatego należy umieszczać ją na talizmanach. ❚ The more spots on its back, the more luck it brings. Legend has it that a ladybird descends from the sky to herald the word of God among people. In France, the insect is believed to be a symbol of popularity among children, and so it is often featured on charms.

W chińskiej kulturze już niemal od czterech tysiącleci bambus to symbol szczęścia, bogactwa i energii. ❚ In Chinese culture, bamboo has been a symbol of luck, affluence and energy for nearly four centuries.

©shut terstock (5)

świnia pigs

czterolistna koniczyna

four-leaf clovers

Uwaga, ten zielony talizman powodzenie przynosi tylko tym, którzy znaleźli go przypadkowo. A o to niełatwo, bo na blisko 10 tys. trójlistnych koniczynek przypada tylko jedna czterolistna. Według legendy, kiedy Ewa opuszczała raj, zabrała ze sobą na szczęście właśnie koniczynkę. ❚ Alas, this green charm only brings luck to those who find it themselves by chance. This is no easy feat, since there is only one four-leaf clover for every 10,000 three-leaf ones. According to legend, when Eve was banished from paradise, she took a clover with her for luck.

W mitologii chińskiej świnia to symbol uczciwości, tolerancji, inicjatywy i pracowitości. Niemcy szczególnie upodobali sobie te zwierzęta w wersji marcepanowej – tradycyjnie na Nowy Rok obdarowują nimi bliskich. To gest oznaczający życzenie szczęścia. ❚ In Chinese mythology, the pig is a symbol of honesty, tolerance, initiative and hard work. The Germans are particularly fond of these animals in marzipan form – they give them to their loved ones on New Year’s Day. This gesture is synonymous with wishing omeone good luck.

Kult smoka jako władcy pogody i deszczu jest związany z chińskimi tradycjami, np. obchodami święta chińskiego Nowego Roku. ❚ The cult of the dragon as the ruler of weather and rain is associated with Chinese traditions, e.g. the Chinese New Year.

symbole szczęścia

Oko proroka to jedna z najczęściej kupowanych pamiątek w Turcji. ❚ The eye of the prophet is one of the most popular souvenirs bought in Turkey.

oko proroka

żołędzie

acorns

Podczas inwazji Normanów na Anglię ci drudzy nosili przy sobie owoce dębu, by dodać sobie odwagi. Żołądź jest bowiem symbolem mocy i spełniających się długofalowych celów – wszechmocne dęby rosną przecież z niewielkich żołędzi. ❚ During the Norman invasion of England, the English carried acorns to give themselves courage. The acorn symbolises power and the fulfilment of long-term goals – mighty oaks grow from tiny acorns, after all.

the eye of the prophet

Mieszkańcy Turcji nazywają szklany amulet nazar boncuğu. Zadaniem oka proroka jest „przechwycenie” złego spojrzenia, zanim wyrządzi krzywdę. Oko nie powinno być ukryte – należy je nosić lub zawieszać w widocznym miejscu, wtedy jest skuteczne. ❚ The Turks call the glass charm nazar boncuğu. The Eye of the Prophet has the task of catching malevolent looks before they can do any harm. The eye should not be hidden – it needs to be worn or hung in a visible place to be effective.

11 10

słoń

elephants

W indyjskiej mitologii słoń jest symbolem potęgi i szczęścia. Ganeśa, bóg dobrych przedsięwzięć, obfitości i mądrości, jest przedstawiany właśnie z głową tego zwierzęcia. Hindusi modlą się do niego przed powzięciem ważnych decyzji. ❚ The elephant symbolises might and luck in Hindu mythology. Ganesh, the god of good ventures, abundance and wisdom, is depicted with the head of the animal. The Indians pray to Ganesh when faced with difficult decisions.

©shut terstock (6)

the best of

i n s p i r at i o n s

wkf

nie c o d z i e n n a c h w i l a a rare moment

©credits

Właśnie zakończyła się 12. edycja wielkiego konkursu fotograficznego National Geographic polska. spośród Dziesiątek tysięcy nadesłanych zdjęć jury wybrało te najlepsze. oto one. ❚ The twelfth edition of the Great National GEOGRAPHIC polska Photography Contest has just come to an end. The jury awarded the best of the tens of thousands of images that were submitted. Here are the winning images.

©credits

GRAND PRIX Anna Piwowarska-Sosik – Mała Dama. „Ostatnie dni karnawału spędziłam w Neapolu. Spacerując ulicami miasta, moją uwagę zwróciła mała dziewczynka, ponieważ z niezwykłym spokojem pozowała do zdjęcia” – opowiada autorka fotografii. ❚

GRAND PRIX: Anna Piwowarczyk-Sosik Little Lady. “I was in Naples for the final days of the carnival. I was walking around the city when a little girl caught my attention. She was very composed when posing for the photograph”, the photographer said.

i n s p i r at i o n s

wkf

KATEGORIA LUDZIE people

1 miejsce Ewa Laskowska Anioł. „Zdjęcie powstało podczas podróży do Skandynawii. Moimi towarzyszami były wszędobylskie mewy — jedna z nich, wślizgując się w kadr, sprawiła, że przede mną na pokładzie promu pojawił się... anioł?” – tłumaczy laureatka. ❚ 1st place: Ewa Laskowska Angel. “The image was taken during my trip to Scandinavia. I was watching the nosy seagulls when one of them got into the frame and made the person standing in front of me on the ferry look like an angel”, explains the winner.

WYRÓŻNIENIE Joanna Mrówka Troska. Miasto Badami, Indie. Dziewczynka niepokoi się o los kozy. ❚ DISTINCTION Joanna Mrówka – Care. Badami City, India. A girl fears for the fate of a goat.

WYRÓŻNIENIE Darek Delmanowicz Pogrzeb po latach... żołnierzy Wojska Polskiego na Ukrainie. ❚ DISTINCTION Darek Delmanowicz – A funeral for Polish soldiers in Ukraine many years after their death.

KATEGORIA FOTOREPORTAŻ story

1 miejsce Arkadiusz Kubisiak: Bardzo Jasna Góra, Częstochowa, Polska. Klasztor na Jasnej Górze to jedno z największych na świecie miejsc kultu maryjnego. Od setek lat jest popularnym celem pielgrzymowania. Rocznie przybywa tu prawie 4 mln pielgrzymów z 74 krajów. Największym skarbem klasztoru jest słynący wieloma cudami, owiany tajemnicą obraz Matki Boskiej. Miejsce to jest przez wielu uważane za duchową stolicę Polski. ❚ 1st place: Arkadiusz Kubisiak Jasna Góra, Częstochowa, Polska. The monastery in Jasna Góra in Poland is one of the largest shrines to the Virgin Mary in the world. It has been a popular pilgrimage site for centuries. Nearly 4 million pilgrims from 74 countries come here every year. The greatest treasure of the monastery is a painting of the Virgin Mary believed to have miraculous powers. The place is considered to be the spiritual capital of Poland.

i n s p i r at i o n s

wkf

KATEGORIA krajobraz landscape

1 miejsce Mariusz Potocki Vanilla Ice. „Antarktyda znana jest z surowego klimatu i kapryśnej pogody. Podczas wyprawy badawczej na Półwysep Antarktyczny zawieje śnieżne, śnieżyce i silny wiatr uwięziły nas na płaskowyżu Detroit na Ziemi Grahama. Przez ponad pół miesiąca wyczekiwaliśmy możliwości ewakuacji na Wyspę Króla Jerzego. W końcu chmury się rozeszły, wiatr ucichł i zaświeciło Słońce... Pojawiła się nadzieja na powrót do domu. ❚ 1st place: Mariusz Potocki Vanilla Ice. “The Antarctic is known for its harsh climate and moody weather. During an expedition to the Antarctic Peninsula, we were trapped on the Detroit Plateau in Graham Land by snowstorms and strong winds. We waited for the weather to change so that we could be evacuated to King George Island. Eventually, the clouds parted and the sun came out along with hope for a safe return home.

WYRÓŻNIENIE Krzysztof Zając Płot. Zdjęcie zostało wykonane w Michniowie (woj. świętokrzyskie). ❚ DISTINCTION Krzysztof Zając A fence. The image was taken in Michniów in Poland.

WYRÓŻNIENIE Mariusz Pietranek The Elements. Osadniki Huty Katowice w Dąbrowie Górniczej. ❚ DISTINCTION Mariusz Pietranek The Elements. The cesspits of the Katowice Steel Mill in Dąbrowa Górnicza.

KATEGORIA zwierzęta animals

1 miejsce Katarzyna Okrzesik-Mikołajek Taniec we mgle. Potyczka młodych wielkopolskich ogierów podczas mglistego poranka w stadninie koni w podwrocławskich Piecowicach. ❚ 1st place: Katarzyna Okrzesik-Mikołajek Dancing in the mist. Young stallions from the Greater Poland region scuffling in the Piecowice stables (near Wrocław) on a misty morning.

WYRÓŻNIENIE Paweł Chara Taniec. „Jako wielbiciel ptaków wiele lat czekałem na ten kadr” – mówi autor. ❚ DISTINCTION Paweł Chara A Dance. “Being a bird lover, I waited for many years for this shot”

WYRÓŻNIENIE Jerzy Rojkowski Planeta Małego Księcia. Ameba skorupkowata difflugia. ❚ DISTINCTION Jerzy Rojkowski The Planet of Little Prince. A Difflugia amoeba.

i n s p i r at i o n s

wkf

KATEGORIA xperia tm złap ten moment w Polsce xperia seize the moment in poland

1 miejsce Artur Wasilewski Koń i człowiek. Lotnisko w Bielsku-Białej. Foto przedstawia amazonkę (dziewczynę jeżdżącą na koniu) podczas nauki. Obok lotniska mieści się stadnina. ❚ 1st place Artur Wasilewski Man and horse. Bielsko-Biała Airport. The image presents an Amazon, or a woman riding a horse during a horseriding class. The stable is next to the airport.

WYRÓŻNIENIE Dominika Koszowska Złapałam. Zdjęcie zostało zrobione na molo w Rynie. ❚ DISTINCTION Dominika Koszkowska I got it. The image was taken on Ryn Pier.

WYRÓŻNIENIE Dominika Koszowska Trochę wody dla ochłody. Fontanna w pobliżu wrocławskiej Hali Stulecia. ❚ DISTINCTION Dominika Koszkowska A little water never did any harm. A fountain near the Centennial Hall in Wrocław.

LIVE YOUR

PASSION

SLIMLINE MANUFACTURE PERPETUAL CALENDAR Pierwszy in-house manufakturowy mechanizm Frederique Constant, z opatentowanym rozwiązaniem komplikacji wiecznego kalendarza. Proces tworzenia własnego mechanizmu - od projektu, przez produkcję, po końcową kompletację - przebiega całkowicie w manufakturze Frederique Constant. Więcej informacji na frederique-constant.pl Infolinia: 801 011 464, (z tel. kom.: 71 780 40 11) e-mail: info@frederique-constant.pl

why

praga

Praga

P r aga why prague

nazywana złotym miastem to jedna z najpiękniejszych stolic Europy, co roku odwiedza ją ponad 6 mln gości. ❚ Dubbed the golden city, Prague is one of Europe’s most beautiful capitals, attracting over 6 million visitors every year. tekst | by agnieszka franus

serce Pragi

Trdelník, czyli owijane wokół kija i grillowane ciasto posypywane cukrem, cynamonem, orzechami. Pyszny na ciepło. ❚ Trdelník, or dough rolled around a stick and toasted, sprinkled with sugar, cinnamon or nuts. Served hot and utterly delicious.

the heart of prague

Czekoladowa bomba to idealny deser po wielogodzinnym zwiedzaniu. ❚ A chocolate calorific bomb is the perfect dessert after many hours of sightseeing.

Ściana Lennona

lennon’s wall

Dla młodych Czechów walczących z komunistycznym reżimem był bohaterem. Kiedy zginął w 1980 r., poświęcili mu mur na Małej Stranie, który pokryli graffiti inspirowanymi jego muzyką. ❚ John Lennon was a hero for young Czechs fighting against the Communist regime. A wall on Malá Strana devoted to him is covered by graffiti inspired by his music.

©shut terstock (7)

Rynek Staromiejski to jeden z najwspanialszych placy Europy. W grudniu organizowane są tu świąteczne jarmarki. Otaczają go różnowiekowe kamieniczki, a tłumy przyciąga XV-wieczny zegar Orloj, w którym co godzinę odbywa się parada mechanicznych figur. ❚ The Old Town market square is one of the most splendid in Europe . It hosts Christmas markets in December. It is surrounded by tenement houses and crowds flock here to see the 15th-century Orloj clock, which displays a parade of mechanical figures every hour.

Czeski Teatr Lalek ma wielowiekowe tradycje, a wzory marionetek to pilnie strzeżona tajemnica.

mBank.pl/pb

Długo myślałem, jak ulokować majątek, by go pomnożyć. Miałem różne pomysły, ale zawsze warto skonsultować się z kimś zaufanym. Razem z moim doradcą private banking omówiliśmy dostępne możliwości. A gdy inwestycje zaczęły przynosić zysk, wyjechałem odpocząć. Ostatnio łowiłem pstrągi i łososie w strumieniach Alaski.

private banking & wealth management Niniejszy materiał nie stanowi oferty w rozumieniu Kodeksu cywilnego i ma charakter wyłącznie informacyjny. Inwestowanie w instrumenty finansowe wiąże się z ryzykiem i nie gwarantuje realizacji założonego celu inwestycyjnego ani uzyskania określonego wyniku inwestycyjnego. Należy liczyć się z możliwością utraty przynajmniej części zainwestowanych środków. Szczegółowy opis czynników ryzyka dotyczących inwestycji w określone instrumenty finansowe znajduje się na stronie internetowej www.mBank.pl/pomoc/dokumenty-new/private-banking/wealth-managment/ mBank S.A. oświadcza, iż: 1) posiada zezwolenie Komisji Papierów Wartościowych i Giełd z dnia 30 czerwca 2005 roku, zmienione decyzją Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 20 marca 2012 roku, zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 20 marca 2012 roku oraz zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 17 listopada 2015 roku na prowadzenie działalności maklerskiej, 2) posiada zezwolenie Komisji Papierów Wartościowych i Giełd z dnia 23 listopada 1995 roku na świadczenie usług powierniczych, prowadzenie rachunków papierów wartościowych, rejestrowanie stanu posiadania papierów wartościowych i zmian tego posiadania, 3) organem nadzorującym mBank S.A. w zakresie działalności, o której mowa w pkt 1–2, jest Komisja Nadzoru Finansowego, pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa.

why

praga

Ginger i Fred

ginger and fred

„Tańczący dom”, jeden z symboli Pragi, zaprojektował słynny Frank Gehry. A mieszkańcy nazwali go Ginger i Fred na cześć legendarnej hollywoodzkiej pary tancerzy. ❚ “The Dancing House”, one of Prague’s landmarks, designed by Frank Gehry, was dubbed Ginger and Fred in memory of the famous pair of dancers.

LOT poleca ❚ Recommends Grzegorz Bekier, Dział Produktu/ Product Standards Department: Jeżeli masz ochotę na podróż wehikułem czasu, odwiedź muzeum KGB, w którym setki przedmiotów przeniosą cię w czasy zimnej wojny. Uwaga, muzeum jest w poniedziałki nieczynne. ❚ If you fancy taking a trip back in time, I recommend paying a visit to the KGB museum which will take you back to the times of the Cold War. The museum is closed on Mondays.

The Wax Figure Museum attracts visitors with a large collection of wax celebrities.

Biblioteka w klasztorze na Strahowie to najcenniejszy i najstarszy księgozbiór w Czechach. ❚ The Strahov Monastery Library houses the oldest and most valuable collection in the Czech Republic.

Bar lucerna

lucerna bar

Mieści się w pałacu Lucerna. Zaprojektował go Vácslav Havel, dziadek późniejszego prezydenta Czech – Václava Havla. To idealne miejsce, żeby posłuchać koncertów na żywo. ❚ It is located at the Lucerna Palace designed by Vácslav Havel, grandfather of the later President of the Czech Republic – Václav Havel. It is a perfect live concert venue.

WAW–PRG pon.–sb. ❚ Mo.–Sat. LO 523 7.15–8.30; pon.– ndz. ❚ Mo.–Su. LO 527 10.45–12.00, LO 521 15.15–16.30; pon.– pt., ndz. ❚ Mo.–Fri., Su. LO 525 18.50–20.05 Czas przelotu ❚ Flight duration 1:15

Czesi kochają piwo, na jednego mieszkańca przypada 0,5 litra złotego trunku dziennie. ❚ The Czechs love beer. The average Czech drinks 0.5 litres of the amber-hued beverage a day.

prg–waw pon.–sb. ❚ Mo.–Sat. LO 524 9.05–10.15 Czas przelotu ❚ Flight duration 1:10

pon.– ndz. ❚ Mo.–Su. LO 528 12.35–13.50, LO 522 17.05–18.20

Czas przelotu ❚ Flight duration 1:20

Więcej informacji na ❚ more information lot.com

©shut terstock (8)

Czas przelotu ❚ Flight duration 1:15

pon.– pt., ndz. ❚ Mo.–Fri., Su. LO 526 20.40–22.00

Tu nie ma nietrafionych prezentów. W Cortland spełniamy marzenia Twoich najbliższych.

belgrad

ÂŠcredits

journey of a lifetime

u r o k b a ł aga n u a charming disorder Słowiańska część Europy pełna jest rozmaitych Białogardów, Białystoków i Biełgorodów. Ale Serbowie wiedzą, że Białe Miasto jest tylko jedno: Belgrad. W miejscu, w którym Sawa wpada do Dunaju, ludzie nauczyli się żyć z wyjątkową radością i stoicyzmem. ❚ The Slavic regions of Europe abound in cities with names like Białogard, Białystok and Bielgorod which have the colour white in their names. But the Serbs will tell you that there is only one White City – Belgrade. The land at the confluence of the Sava and Danube Rivers is a place where people have learnt to embrace life with joy tempered by stoicism.

©credits

tekst | by mariusz janik

journey of a lifetime

belgrad

1 2

1. Pomnik Posłańca Zwycięstwa dłuta Ivana Meštrovicia, Kalemegdan. 2. Bajloni Market to miejsce, gdzie belgradczycy (i turyści) kupują świeże owoce i warzywa. 3. Plac Republiki to popularne miejsce spotkań. ❚ 1. The Messenger of Victory monument by Ivan Meštrovic, Kalemegdan. 2. Bajloni Market is the place where the people of Belgrade (and tourists) come to buy fresh fruit and vegetables. 3. The Republic Square is a popular meeting point.

istoria miasta to mały atlas historii Europy i okolic. Władali nim: Celtowie, Rzymianie, Hunowie, Goci, Awarowie, a wreszcie Słowianie i przez kilka stuleci Turcy. Belgrad miał wyjątkowo burzliwe dzieje i miłośnik historii mógłby tu zakotwiczyć na wiele dni, gdyby chciał wytropić wszystkie ślady skomplikowanej biografii miasta, które przez tysiąclecia zostało splądrowane przynajmniej 20 razy. Warto o tym pamiętać, gdy zagubimy się w gęstwinie jednokierunkowych uliczek wąwozów, w których nowoczesne, późnosocrealistyczne pudła towarzyszą secesyjnym kamieniczkom, a zza nich można dostrzec jakieś pozostałości średniowiecza. W tym pozornym bezładzie tętni życie: kawiarnie są oblegane od rana do późnej nocy, auta trąbią i przeciskają się jak w orientalnych metropoliach, a ten bałagan nadaje Belgradowi niepowtarzalny urok, którego nigdzie indziej na zachodnich Bałkanach już nie doświadczymy. „Być w Serbii i nie być w Belgradzie to tak, jakby będąc w Rzymie, nie zobaczyć papieża” – skwitowano w jednym z przewodników po kraju. Nic dodać, nic ująć. Potężne mury Kalemegdanu Sercem miasta jest starówka – Stari Grad. To plątanina uliczek – zabudowanych pięknymi kamienicami przetkanymi bardziej modernistycznymi bryłami z epoki

The history of the city could well serve as a pocket guide to the history of Europe and its environs: the Celts, the Romans, the Huns, the Goths, the Avars, and finally the Slavs. It was occupied by the Turks for several centuries. Belgrade has a turbulent past and history buffs could easily spend many days there tracking down all the traces of the complex history of this city, which has been plundered at least twenty times over the millennia. You should keep this in mind as you amble down the warren of deeply-channelled one-way streets where modern, late socialist realist box-shaped edifices stand cheek by jowl with art noveau tenements, together obstructing the view of what’s left of the medieval city. This apparent disorder is bustling with life. Café bars are packed from dawn till dusk, and the streets are clogged with cars that honk and squeeze past each other – just like any other large eastern city. But all this chaos lends Belgrade a special charm not found anywhere else in the Western Balkans. “Going to Serbia and not visiting Belgrade is like being in Rome and not seeing the pope,” according to the guidebook. No argument there. The mighty walls of Kalemegdan The old town – Stari Grad – is the heart of the city. This labyrinth of streets lined with quaint houses interspaced with modernist buildings dating back to the time of Josip Broz Tito gently slopes down to the

Salony optyczne

BYDGOSZCZ Focus Mall, Zielone Arkady, CH Rondo; KRAKÓW Bonarka City Center, Galeria Bronowice, CH Krokus; POZNAŃ Auchan Komorniki, CH Posnania; WARSZAWA CH Arkadia, Galeria Mokotów, KEN Center, Auchan Modlińska, Auchan Łomianki, Centrum Janki, M1 Marki, Auchan Piaseczno; WROCŁAW CH Korona, TRÓJMIASTO Port Rumia Auchan

journey of a lifetime rządów Josipa Broza-Tito – która łagodnie sprowadza nas nad wodę. Tu Sawa wpada do Dunaju. Miejscem, które z historycznego – ale i turystycznego – punktu widzenia jest tu kluczowe, jest Kalemegdan. Z jednej strony to park, którego alejkami można spacerować godzinami (co też z upodobaniem robią mieszkańcy miasta, a przede wszystkim studenci, którzy potrafią tu koczować tygodniami). Z drugiej, Kalemegdan to też nazwa średniowiecznej twierdzy, wokół której aż roi się od świadectw wielonarodowej historii miasta. Weźmy 35-metrową olbrzymią Rzymską Studnię – jeden z najstarszych zachowanych obiektów. Wokół niej obozował niegdyś książę Stefan Lazarević. Ten XIII-wieczny władca podniósł kraj po pierwszych starciach z nacierającymi w głąb Europy Turkami, stworzył w nim zręby sprawnej administracji i dynamicznej (mówimy o średniowieczu) gospodarki, a do tego znajdował czas na pisanie poezji. Po wielu stuleciach został nawet kanonizowany.

belgrad

water, i.e. the confluence of the Sava and the Danube. Kalemegdan is the historical and the tourist heart of the city. On the one hand, it’s a park whose alleyways beckon you to walk for hours (and this is just what the locals do, especially students). On the other hand, Kalemegdan is the name of a medieval fortress surrounded by countless testimonies to the multicultural history of the city. One is the 35-metre Roman Well – one of the city’s oldest preserved sites. Prince Stefan Lazarević, one of the key rulers in Serbian history, once camped near the well. This 13th century sovereign rebuilt the country after he had broken free of the Turks, who were pushing their way inside Europe. He established the foundations of an efficient administration and a dynamic economy (by medieval standards), and even found time to write poetry. He was declared a saint many centuries later. The attractions in Kalemegdan Park include the Charles VI and Leopold gates – Austrian homage to

©shut terstock

Kalemegdan to park, którego alejkami można spacerować godzinami, oraz nazwa średniowiecznej twierdzy, wokół której aż roi się od świadectw wielonarodowej historii miasta. Kalemegdan is a park whose alleyways beckon you to walk for hours and also a medieval fortress surrounded by countless testimonies to the multicultural history of the city.

Belgrad miał burzliwe dzieje. Warto o tym pamiętać, spacerując uliczkami, na których socrealistyczne budowle towarzyszą secesyjnym kamieniczkom. Belgrade has a turbulent past and You should keep this in mind while walking along the streets where socialist edifices neighbour art noveau tenements.

Cerkiew św. Sawy to jedna z największych na świecie cerkwi prawosławnych i najważniejsza budowla sakralna w Belgradzie. ❚ The St Sava Orthodox Church is one of the largest Orthodox churches in the world and the largest church building in Belgrade.

W parku Kalemegdańskim znajdziemy zaś bramy: Karola VI i Leopolda, którymi Austriacy uczcili tu swoich cesarzy, czy pomnik Zwycięzcy upamiętniający żołnierzy serbskich na frontach I wojny światowej. W okolicy nietrudno też natrafić na wspaniałe przykłady serbskiej (bałkańskiej) tradycyjnej architektury: to kawiarnia o zagadkowej nazwie „?”, jednopiętrowa biała plomba pod ciemnobrązowym dachem przy ulicy Kralja Petra, oraz Dom Manaka – klasyczny przykład starego serbskiego domu miejskiego, jakich niewiele się w mieście uchowało na ulicy Gavrilo Principa. Jeżeli mamy więcej czasu na spacery po Belgradzie, koniecznie musimy wypuścić się też do śródmieścia. Po opuszczeniu belgradzkiej starówki znajdziemy się niechybnie na placu Republiki – w cieniu potężnego pomnika księcia Michała Obrenowicia usadowionego na zwalistym wierzchowcu. Nic dziwnego, że ten plac, okolony monumentalnymi budynkami i rozchodzą-

belgrad

their emperors – and the Victory Monument, which honours Serbian troops who died in World War I. You can find many stunning examples of traditional Serbian (or Balkan) architecture nearby. Examples include a café enigmatically called “?”, a single-storey white infill with a dark brown roof in Kralja Petra Street, and Manak’s House – a classic, but sadly rare, example of an old Serbian town house in Gavrilo Princip Street. If you have a little more time to walk around Belgrade, then it is worth visiting its uptown district. As you leave the old town, you venture into Republic Square with its looming monument to the powerful Prince Mihailo Obrenović, who is seated on a stocky horse. You will not be surprised to find that the square, which is surrounded by monumental buildings and streets leading off in all directions, and full of arcades packed with cafés and bars, is a popular meeting place. From Republic Square, Terazije Street turns into Kralja Milana Street. This leads straight to one of the world’s largest Orthodox churches – the Church of St Sava. The building took more than a century to complete. Today, the church is not only the most prominent religious building in the city, but also a symbol that is frequently invoked by Serbian politicians and cultural figures. Clubbing on the Danube “Belgrade by night is really something”, according to those to know about partying after dusk. Just as café bars are busy during the day, and taking a coffee break is perfectly natural, even if you’re rushing off to a meet-

©figarophoto/east news, shut terstock

journey of a lifetime

jesieĹ&#x201E;-zima 2016/2017 www.wittchen.com

W Belgradzie znalezienie kameralnego miejsca na kawę nie jest problemem. Na zdj. kawiarnia Sesir Moj przy ul. Skadarskiej. ❚ Belgrade abounds in charming café bars where you can stop for a coffee. Above, the Sesir Moj at Skadarska street.

cymi się we wszystkich kierunkach ulicami oraz pasażami z kawiarniami i sklepami, jest popularnym miejscem spotkań. Gdybyśmy jednak opuścili plac Republiki ulicą Terazije, weszlibyśmy w jej przedłużenie: ulicę Kralja Milana. A ta doprowadzi nas pod największą w świecie prawosławnym świątynię św. Sawy. Jej budowa ciągnęła się przeszło sto lat. Dziś Hram Svetog Save jest nie tylko najważniejszą budowlą sakralną miasta, ale też symbolem, do którego odwołują się serbscy politycy i postacie kultury. Dunajski clubbing „Belgrad nocą to naprawdę coś” – zachwalają znawcy biesiadowania po zmroku. W ciągu dnia kawiarnie buzują życiem, a wstąpienie na kawę jest czymś naturalnym (nawet jeśli ktoś spieszy na spotkanie czy do pracy). Także wieczory spędza się tu na długich kolacjach czy clubbingu. Imprezowym zagłębiem są nabrzeża rzek. Na barkach i łodziach przycumowanych wzdłuż Sawy i Dunaju całymi nocami (czasem nie tylko w weekendy) dudni radosna muzyka – zarówno

belgrad

ing or running late for work, the evenings are dedicated to long dinners and clubbing. The riverfront is a clubber’s paradise. The barges and boats moored along the Sava and the Danube ring all night long to the strains of upbeat music (and sometimes not only on weekends) – both Western hits and local disco (dubbed turbo-folk), which combines oriental influences. If you like partying al fresco, the perfect destination is Veliko Ratno Ostrvo (Great War Island) (you can get there by ferry) which has a disco under the stars. But if dancing into the small hours is not your cup of tea, you might want to head for the city to wine and dine. This brings us to the greatest advantage of this part of Europe. This is a region that revels in its unique culinary culture – meat, fish, and all side dishes are always fresh and taste like nothing you’ve ever eaten before. And Belgrade is no exception. Whether you go to a plush restaurant or stop by at a diner in a shabby street, the food is always delicious. As fish is not so readily available in Belgrade, let’s focus on meat. Ćevapy or ćevapcici is the quintessential Balkan dish. The similarity with the word “kebab” is

journey of a lifetime

zachodnie przeboje, jak i rodzime disco zwane turbofolkiem, w którym dominują orientalne nuty. A lubiący zabawę na świeżym powietrzu znajdą idealne miejsce dla siebie na wyspie Veliko Ratno Ostrvo (można dopłynąć promem), gdzie działa klub pod gwiazdami. Kto jednak nie jest miłośnikiem skakania do świtu, może ruszyć w miasto, by coś zjeść. I tu dochodzimy do największych atutów całych Bałkanów. To region, w którym panuje wyjątkowa kultura kulinarna: mięso, ryby i wszystkie inne dodatki są tu zawsze świeże i smakują jak nigdzie indziej. Belgrad nie jest wyjątkiem. Bez względu na to, czy wejdziemy do eleganckiej restauracji, czy przystaniemy przy przaśnej ulicznej budce – jedzenie będzie pyszne. W Belgradzie trudniej o ryby, skupmy się więc na mięsach. Bałkańska klasyka to ćevapi – albo też ćevapčići – nieprzypadkowo mogące kojarzyć się ze słowem „kebab”. To nieduże kotleciki, najczęściej wieprzowe. Pljeskavica to siekane mięso, w wersji ekonomicznej – z cebulą i kromką chleba, w wersji premium – z przysmażonymi kartoflanymi talarkami oraz serem kajmak, którego zadaniem jest stopić się na rozgrzanym mięsie i rozlać po talerzu w formie smakowitego sosu. Albo jeszcze inna pozostałość czasów tureckich: burek – ciasto francuskie z farszem w postaci mięsa, białego sera

no accident. These are fairly small meat (usually pork) patties. Pljeskavica is a mince meat patty served with onion and a piece of bread, or with fried potatoes and kaymak cheese, which melts on the hot meat and spills in the hot plate to make a scrumptious sauce. There is another relic of the Turkish era that you absolutely must try – burek. This is made from thin flaky dough stuffed with meat, cheese and spinach, and is sold from hole-in-the-wall eateries. And there is an unlimited choice of chops, roast meats and steaks. All this is not to say that vegetarians are doomed to starvation. Regional cuisine abounds in all sorts of surprises, ranging from aubergines roasted in any number of ways, stuffed peppers, sour cheese dishes, and finally, Shopska salad. Unlike the salads normally served in Polish restaurants, the local version features Shopski cheese. Beloved solitary mountain If you have enough time, you should venture outside the city. Belgrade residents love to spend their free days at one of the many lakes near the city or go to Avala, an island mountain that rises out of a flat landscape 18 km from Belgrade. The mountain, overgrown with forest, and which features a distinctive television tower, resembles a secluded park, and is dotted with REKLAMA

Mauritius, Madagaskar i Reunion

©credits

odwiedź rajskie wyspy

LOT BEZPOŚREDNI DREAMLINEREM LOT- u

Biesiadowanie nad Sawą i Dunajem należy do ulubionych zajęć belgradczyków. ❚ The banks of the Sava and Danube rivers are a popular leisure spot among the people of Belgrade.

belgrad

lub szpinaku – sprzedawany z ulicznych okienek. I niezliczona ilość wariacji kotletów, pieczeni i steków. Nie znaczy to, że los wegetarianina na Bałkanach jest przesądzony. Regionalna kuchnia ma w zanadrzu mnóstwo niespodzianek – od zapiekanych na rozmaite sposoby bakłażanów, przez nadziewane papryki, dania z twarogiem, aż po sałatkę szopską (w odróżnieniu od tych, które często serwowane są w lokalach nad Wisłą, tutejsza wersja zawiera ser szopski).

się u brzegów Dunaju. Znalezione tu artefakty sprzed niemal sześciu tysięcy lat jasno dowodzą, że miejscowa kultura w starożytności stała na znacznie wyższym poziomie niż reszta regionu. Z kolei na obrzeżach Belgradu warto poszukać monasteru Rakovica. To powstałe w XIV w. miejsce odosobnienia urzeka swoją kameralnością i skromnymi, ale pięknymi zdobieniami – od ikon po grobowce serbskich powstańców, którzy poprowadzili rodaków na Turków w XIX w. ■

Ukochana samotna góra Jeżeli czas pozwoli, można jeszcze wychylić się poza miasto. Belgradczycy najchętniej spędzają wolny dzień nad którymś z jezior rozsianych w odległości kilkudziesięciu kilometrów od miasta lub w okolicach samotnie wyrastającej z raczej płaskiego pejzażu góry Avala – odległej zaledwie o 18 km. Dlaczego tu? Ta pokryta lasem góra, z odcinającą się wyraźnie wieżą telewizyjną, to rodzaj spokojnego, zacisznego parku z wieloma miejscami pamięci Jugosłowian poległych na frontach europejskich wojen. Niewiele trzeba, żeby znaleźć inne okoliczne atrakcje. Przy drodze na Smederevo znajdziemy obszerne, aż 10-hektarowe wykopalisko archeologiczne – pozostałości neolitycznej osady, która kiedyś rozciągała

memorials to Yugoslavs killed during European wars. There are lots of other attractions close by. En route to Smederevo is a 10-hectare excavation site with the remains of a Neolithic settlement on the shores of the Danube. Unearthed artefacts dating back 6,000 years prove that even by ancient standards, the local culture was far more advanced than elsewhere in the region. Keep an eye out for Rakovica monastery on the outskirts of the city. This 14th-century place of seclusion has an intimate ambiance and never fails to impress with its modest but charming embellishments, ranging from icons to the tombs of Serbian insurgents who led their countrymen in the fight against the Turks in the 19th century. ■

journey of a lifetime

Założone w 1957 r. Muzeum Lotnictwa w Belgradzie dziś mieści się w nowoczesnym szklano-betonowym budynku na belgradzkim Lotnisku Nikoli Tesli.

good to know

1 2

Muzea nikoli tesli i lotnictwa to miejsca, które przede wszystkim WARTO odwiedzić w Belgradzie. the nikola tesla museum and the aviation museum are sites definitely worth visiting in belgrade. Poleca Aneta Knapczyńska, starszy specjalista ds. logistycznych, Dział Logistyki, Biuro Zarządzania Zakupami i Dostawami ❚ Senior Logistics Specialist / Purchasing and Supply Management Department:

co zwiedzić What to see

gdzie nocować Where to sleep ■ Balkan Hotel Garni

Położony z dala od hałaśliwego centrum, idealny dla pary. Ceny od 155 zł za noc. ❚ Located at a safe distance from the busy city centre, the hotel is perfect for couples. From EUR 35 per night. Pozeska 67A

■ Hotel Mint

Zlokalizowany w centrum przyjazny hotel z własnym parkingiem. Ceny od 218 zł za noc. ❚ Centrally located, this is a friendly hotel with parking facilities. Prices from EUR 50 per night. Kvarnerska 4

4 Hotel Heritage Belgrade ■

Czterogwiazdkowy, stosunkowo niedawno otwarty hotel znany jest z przepysznej kuchni i gościnnej obsługi. Ceny od 280 zł za noc. ❚ The recently opened, four-star hotel is well known for its excellent cuisine and friendly service. From EUR 63 per night. Mije Kovacevica 7a

3 Muzeum Nikoli Tesli | nikola tesla ■

museum

Tu można na nowo odkryć przedmioty stworzone przez tego wynalazcę – a część z nich przetestować na własnej skórze. ❚ An exhibition of objects made by the inventor – some can be tested. Krunska 51

1 Little Bay ■

Wnętrze tej restauracji przypomina operową salę koncertową. W środku, oprócz muzyki na żywo, czekają na gości przepyszne smaki. ❚ The interior of this restaurant resembles an opera concert hall. Inside, apart from live music, you will be treated to delicious food. Dositejeva 9a

2 Muzeum Lotnictwa | aviation ■

museum

Obowiązkowy punkt dla wszystkich fanów lotnictwa, położony w sąsiedztwie belgradzkiego lotniska. Aktualnie wśród eksponatów m.in. messerschmitt Bf 109Ga-2. Uwaga, od listopada czynne w godz. 8–16. ❚ A must-see for all aviation fans. It is conveniently located close to the airport. Among the current exhibits is a messerschmitt Bf 109Ga-2. From November, the museum opening hours are 8 am to 4 pm.

■ Katedra św. Michała 4

gdzie zjeść Where to eat

| st michael's cathedral

Jedna z najpiękniejszych prawosławnych serbskich świątyń. ❚ One of the most beautiful Serbian Orthodox churches. Prince Sima Markovic 3

WAW–BEG pon., śr., pt., nd. ❚ Mo., Wed., Fri., Su. LO 571 11.50–13.25; wt., czw., sob. ❚ Tue., Thu., Sat. LO 573 14.40–16.15 beg–WAW pon., śr., pt., nd. ❚

Mo., Wed., Fri., Su. LO 572 14.00–15.35; wt., czw., sob. ❚ Tue., Thu., Sat. LO 574 16.50–18.25 Czas przelotu ❚ Flight duration 1:35

Więcej informacji na ❚ more information lot.com

Miele. Dbamy o wszystko, co kochasz. Nowa linia bezuchwytowych urządzeń dla najpiękniejszych kuchni. Perfekcyjna harmonia. Ekskluzywne wzornictwo. Najwyższa jakość. Komfortowa obsługa dzięki funkcjom Touch2Open i SoftOpen. Artline. Sztuka minimalizmu. www.miele.pl

emma thompson

ÂŠcredits

i n t e rv i e w

emma thompson

N i e c h c ę g r ać m at e k i b a b ć i do not want to play mothers and grandmothers Imbryczek do herbaty, lekarka Bridget Jones, królowa Elżbieta II – Emma Thompson ma wiele twarzy. Z brytyjską aktorką rozmawiamy o filmowych wcieleniach, słabości do drogich butów i Sherlocku Holmesie. ❚ A teapot, Bridget Jones’s doctor, Queen Elizabeth II – Emma Thompson has many faces. We talked to the British actress about the parts she has played, her love of expensive shoes, and Sherlock Holmes. tekst | by mariola wiktor

emma thompson

Nie da się pani zaszufladkować. Niedawno polscy widzowie oglądali panią w komedii romantycznej Bridget Jones 3, a wkrótce pojawi się pani w dość nietypowej kreacji w disnejowskim filmie aktorskim Piękna i Bestia. (śmiech) Taki to już los aktora. Całe życie pracowałam na to, by nie być kojarzona z jednym typem ról, ale to wiązało się nieprzyjmowaniem wszystkich propozycji. Teraz łatwiej mi przebierać i wybrzydzać, ale na początku mojej drogi tak nie było. W trzeciej odsłonie Bridget, gdzie zagrałam lekarkę głównej bohaterki, poczułam się jak w rodzinie. Znajome twarze, ta sama konwencja i przyzwyczajenia widzów, którzy przez te wszystkie lata polubili Bridget, z którą wiele kobiet może się identyfikować. Z kolei w Pięknej i Bestii, czyli aktorskiej adaptacji pełnometrażowej animacji Disneya z 1991 r., gram… imbryczek do herbaty – panią Potts. No cóż, wyobraziłam sobie, że naczynie też może mieć swoje życie emocjonalne. A w międzyczasie zagrała pani dramatyczną rolę w Alone in Berlin Vincenta Pereza. O filmie żywo dyskutowano na festiwalu filmowym w Berlinie. Pani też powtarza, że to była ważna rola. Dlaczego? Gram Niemkę Annę, która po śmierci syna wysłanego przez Hitlera na front staje się wrogiem nazistów. Wspólnie z mężem podrzucają tysiące pocztówek z antynazistowskimi hasłami w różne miejsca publiczne w Berlinie w czasie II wojny światowej, narażając swoje życie. To historia zwykłych ludzi, którzy znajdują w sobie siłę i odwagę, by wyrażać swoje zdanie. Film grany jest po angielsku, bo to przecież historia całej Europy, miejsc, gdzie zarówno w przeszłości, jak i obecnie rodzą się społeczeństwa obywatelskie, oddolny ruch oporu wobec dyktatur i ideologii. Taka postawa niezgody, ale i solidarności między ludź-

You defy classification as an actress. Cinemagoers around the world have recently seen you in Bridget Jones’s Baby and your next film, which is a Disney version of Beauty and the Beast, is coming to cinemas soon. (laughs) This is what the life of an actor is like. Not everyone’s though. I am well aware of that. All my life. I’ve made sure I’d never be associated with one type of role, but this has meant not accepting every proposal. I can now afford to be more picky, but I didn’t have that luxury in the beginning. I felt right at home in the third Bridget Jones film, where I played the protagonist’s doctor. Friendly faces, the same formula, and the same expectations on the part of the viewers, who have come to like Bridget (someone many women can relate to) over the years. As for Beauty and the Beast, i.e. the 1991 non-animated Disney version, I play a teapot named Mrs Potts. Well, I visualised a pot with an emotional life. In the meantime, you took on a dramatic role in Alone in Berlin by Vincent Pérez. The film provoked a lively debate during the Berlin Film Festival.You’ve said that it was a significant role for you. Why was that? I play a German woman named Anne, who becomes a virulent anti-Nazi after the death of her son, who was sent to the front by Hitler. She and her husband risk their lives by distributing thousands of anti-Nazi leaflets in public places across Berlin during World War II. This is a story about an everyday couple who find the courage and the strength to protest at great personal risk. The film was shot in English, because it is a story about Europe as a whole; about places where grassroot resistance groups against dictatorships and ideologies have been born in the past, just as they are being born right now. This sort of disobedience and solidarity is of particular importance in this day and age of extremist movements and the threat of terrorism in Europe. I take part in various demonstrations whenever I can. It is my civic right to do so. It does not matter whether it is a protest against the war in Syria, environmental damage or climate change. The main thing is to be active. This really builds our humanity. A year ago, I took my daughter Gaia to the Arctic on a Greenpeace expedition to protest against drilling. You like to provoke and played a jester, which must have come as a surprise to viewers. Actors derive their greatest satisfaction from playing people completely different from themselves. This is not just about appearance, but mostly about character, outlook, and nature. I was in seventh heaven when I was offered the job of the jester in King Lear. I played an asexual cripple. For once, I didn’t have to act like a woman who has to comply with numerous social expectations. It was a liberating and inspiring

i n t e rv i e w

mi ma szczególne znaczenia teraz, w czasach ekstremizmów i zagrożeń terroryzmem w Europie. Ja też, kiedy mam tylko okazję, uczestniczę w różnych manifestacjach. To jest moje obywatelskie prawo. Czy to będzie sprzeciw wobec wojny w Syrii, czy w obronie klimatu i środowiska. To nie ma znaczenia. Ważna jest aktywność. To bardzo rozwija humanizm w człowieku. Rok temu zabrałam moją córkę Gaję do Arktyki z wyprawą Greenpeace, protestować przeciw wierceniom. Lubi pani drażnić, wsadzać kij w mrowisko? Jeżeli ktoś tak o mnie myśli, to pewnie dlatego, że nienawidzę hipokryzji. Może czasami jestem za bardzo szczera, a za mało dyplomatyczna (śmiech). To wcale nie ułatwia mi życia. Bywa i tak, że zabieram głos w słusznej sprawie, ale potem się okazuje, że w nieodpowiednim miejscu i czasie. Nie mam jednak natury i temperamentu skandalistki. Irytuje mnie tylko to, że poglądy stają się niewygodne na ogół wtedy, gdy zaczynamy mówić o polityce, wierze czy sferze obyczajowej. Gdy dyskutujemy o sztuce czy rozrywce, jest miejsce na niezgodę i nieszablonowe myślenie.

experience. And I do not want to play grandmas and stereotypical mothers just because I’ll be turning 57 soon. You’re involved in a lot of charitable activities. I am, but this is not because I’m trying to show how noble and empathetic I am, but rather because I really care about the fate of people in the Third World. I think that we should be helping people by providing equal opportunities. I’m not just talking about basic things like fresh water and medicines, but about changing awareness and mindset. The ActionAid organisation, which I support, helps people assert their rights. I’m irritated by the hypocrisy of international corporations and banks – which have far greater means and many more opportunities to devote to charitable causes. Unless there is a direct benefit to themselves, all their high-minded promises come to nothing. It was through your involvement in helping others that you met your son. That’s right. Apart from my biological daughter Gaia, I also have an adopted son from Rwanda. Tindy is

Uważam, że ludziom powinno się pomagać w wyrównaniu szans. mam na myśli nie tylko dostarczanie jedzenia, wody, leków, ale zmianę ich świadomości i myślenia. I think that we should be helping people by providing equal opportunities. I’m not just talking about fresh water and medicines, but about changing awareness and mindset.

Jest pani przekorna. Wbrew warunkom zagrała pani chociażby błazna. Największą satysfakcję daje każdemu aktorowi granie wbrew sobie. Chodzi nie tylko o wygląd, ale przede wszystkim o własną osobowość, poglądy, charakter. Byłam w siódmym niebie, kiedy zaproponowano mi tę rolę w Królu Learze. Zagrałam aseksualnego kalekę. Wreszcie nie musiałam zachowywać się jak kobieta, która musi spełniać rozmaite społeczne oczekiwania. To bardzo wyzwalające i inspirujące doświadczenie. Zresztą nie chcę grać dyżurnych babć ani stereotypowych matek tylko dlatego, że niedługo skończę 57 lat. Bierze pani udział w wielu akcjach charytatywnych… Owszem, i nie robię tego po to, by pokazać, jaka to jestem szlachetna i empatyczna, bo martwię się o los mieszkańców Trzeciego Świata. Uważam, że ludziom powinno się pomagać w wyrównaniu szans. Chodzi nie tylko o dostarczanie jedzenia, wody, leków, ale o zmianę ich świadomości, myślenia. Organizacja ActionAid, którą wspieram, pomaga ludziom dochodzić swoich praw. Irytuje mnie hipokryzja wielkich koncernów, ban-

28 years old. My husband and I hadn’t planned to adopt. I met Tindy at a reception on matters concerning immigrants in London. He was 14 at the time. He had no family here, so we invited him to our house for the Christmas holidays. We liked him. Tindy began to be a frequent guest at our house, and eventually became part of the family. You met your husband, actor Greg Wise, 21 years ago, when you had all but given up on ever starting a lasting happy family. It was a difficult time for me. I’d broken up with my first husband Kenneth Branagh, and I was depressed. At 36, I did not feel comfortable in my body, and there was nobody I could live for. I didn’t have any children with Kenneth. My life was anything but happy at the time. I’d wake up in the morning and not want to get out of bed. Fortunately I was working, as it was work that got me out of my slump. I met Greg on the set of a television show. He won me over by doing the cooking when I came home tired and miserable. He was the exact opposite of Ken. A calm homebody, much more reserved and emotionally withdrawn,

i n t e rv i e w ków, które mają znacznie większe możliwości manewru i środki, które można by przeznaczyć na akcje charytatywne. Ale jeśli nie mają w tym interesu, zwykle kończą aktywność na pięknych, ale pustych deklaracjach. Dzięki zaangażowaniu się w pomoc innym poznała pani swojego syna. Tak, oprócz biologicznej córki Gai mam także adop towanego syna z Rwandy. Tindy ma już 28 lat. Nie planowaliśmy z mężem tej adopcji. Spotkałam go kiedyś na przyjęciu, które dotyczyło spraw uchodźców w Londynie. Był wtedy 14-letnim chłopcem, który nie miał tutaj nikogo, więc na święta zaprosiliśmy go do domu. Polubiliśmy go. Tindy zaczął przychodzić coraz częściej. Aż w końcu stał się częścią naszej rodziny. Swojego obecnego męża, aktora Grega Wise’a, spotkała pani 21 lat temu, kiedy zwątpiła pani, że uda się jej stworzyć pełną i szczęśliwa rodzinę. To był trudny czas. Rozstałam się z Kennethem Branaghem, moim pierwszym mężem. Byłam w depresji. Miałam 36 lat, czułam się źle ze sobą, nie miałam dla kogo żyć. Nie mieliśmy z Kenem dzieci. Budziłam się rano i nie chciało mi się wstawać z łóżka. Dobrze, że

emma thompson but I suppose his nature appealed to me. I calmed down with him by my side. I no longer had to justify anything to anyone. I felt more at ease. I was 40 when our daughter Gaia was born, so I suppose this was my last motherhood call. When I think about it, I’ve been very lucky. Life gave me a second chance. Cate Blanchett played Bob Dylan and you dreamed about playing Sherlock Holmes. Do you still want to do that? I still haven’t got over it. I’ve loved Arthur Conan Doyle’s novel ever since I was a child. I remember playing Sherlock with the neighbours’ kids and pretending to be him. I’d do anything to be him. It was then that I began to observe the behaviour of my peers and the adults around me. This was my training in the art of deduction – smart play in guessing what had happened based on traces that people left behind. When I became an actress, I envied my male friends, most recently Benedict Cumberbatch, not being a man and not being able to play Sherlock Holmes. However, when Lucy Liu played Dr Watson alongside Jonny Lee Miller, my hopes that someone

Największą satysfakcję daje każdemu aktorowi granie wbrew sobie. Chodzi nie tylko o wygląd, ale przede wszystkim o własną osobowość, poglądy, charakter. Actors derive their greatest satisfaction from playing people completely different from themselves. This is not just about appearance, but mostly character, outlook, and nature.

would eventually give the part to a woman soared. I can’t complain though. Another dream of mine has come true – I’ve played Queen Elizabeth. Only Helen Mirren and Kristin Scott Thomas had previously had the honour. You play the British queen in the television film Walking the Dogs, which is based on real-life events.

emma thompson (rocznik 1959), angielska aktorka. Zadebiutowała w filmie Henryk V Kennetha Branagha. Za rolę w Powrocie do Howards End zdobyła Oscara dla najlepszej aktorki w 1993 r. Drugą statuetkę otrzymała trzy lata później za adaptowany scenariusz Rozważnej i romantycznej. ❚ (b. 1959), British actress. She made her big screen debut in Henry V by Kenneth Branagh. She won an Academy Award for Best Actress for her performance in Howards End in 1993. She won another Oscar for Best Screenplay Adaptation for Sense and Sensibility in 1986.

miałam swoją pracę. Grega poznałam na planie serialu telewizyjnego. Rozczulił mnie, pichcąc dla mnie jedzenie, kiedy po pracy smutna i zmęczona wracałam do domu. Był przeciwieństwem Kena. Spokojny domator, choć o wiele bardziej zamknięty, ale to mi odpowiadało. Przy nim sama się wyciszyłam, nie musiałam nic nikomu udowadniać, czułam się swobodniej. Kiedy urodziła się nasza córka Gaia, kończyłam 40 lat, więc to był chyba ostatni moment na macierzyństwo. Tak, myślę, że jestem wielką szczęściarą. Dostałam od losu drugą szansę. Cate Blanchett zagrała Boba Dylana, a pani marzyła o Sherlocku Holmesie. Czy to nadal aktualna tęsknota? Tak, wciąż mi nie przeszło. Od dziecka uwielbiałam powieści Doyle’a. Pamiętam, jak z dziećmi sąsiadów bawiliśmy się w przygody tego detektywa, a ja robiłam wszystko, by nim zostać. Zaczęłam wtedy uważnie obserwować zachowania moich rówieśników i dorosłych. To była nauka dedukcji, inteligentna zabawa w odgadywanie różnych sytuacji ze śladów, jakie ludzie po sobie zostawiają. Kiedy zostałam aktorką, zazdrościłam kolegom, że nie jestem mężczyzną i nie mogę

i n t e rv i e w

In 1982, an event that shocked Britain took place. One Michael Fagan broke into Buckingham Palace in the middle of the night and entered the Queen’s bedroom. He took advantage of the guards’ inattention, in particular the absence of one of them, a certain Russell Tovey, who was walking the dogs at the time. It was ten minutes before anyone realised that someone had broken in. During that time, Fagan was talking to the Queen, who fortunately kept her cool. She accurately sensed that the man was suffering from depression and had to be heard. It turned out that Fagan’s wife had left him and he had been accused of stealing wine. And so, one desperate man made me a royal. Does your highness have any weaknesses? Of course I do. Quite a few, in fact. But an “accomplished” person is not supposed to talk about them. (laughs). I could make one tiny exception, though – I am obsessed about elegant and expensive shoes. My husband thinks I spend too much on them. That’s why I never tell him when I go shopping. Besides, he is a wonderful man and I really do not want to annoy him. He cooks, cleans, and does the washing in our house. He can put up shelves too, which I am hopeless at. Oh well, but I did get to be a queen, so I suppose I can live with that. ■

©vit torio zunino celot to/get tyimages

zagrać tej postaci. Kiedy jednak Lucy Liu wcieliła się w dr. Watsona, to moja nadzieja, że ktoś w końcu powierzy kobiecie rolę detektywa, bardzo wzrosła. No, ale nie powinnam narzekać. Ziściło się moje inne marzenie – udało mi się zagrać królową Elżbietę II. ...w produkcji telewizyjnej Walking the Dogs opartej na autentycznych wydarzeniach. W 1982 r. niejaki Michael Fagan włamał się w środku nocy do pałacu Buckingham, do sypialni królowej. Wykorzystał brak czujności strażników. Zanim się zorientowano, że ktoś wtargnął do pałacu, minęło 10 min. W tym czasie Fagan rozmawiał z królową, która nie straciła zimnej krwi. Wyczuła bezbłędnie, że to człowiek w depresji i trzeba go wysłuchać. Okazało się, że Fagana opuściła żona i został posądzony o kradzież wina. I tak oto stałam się koronowaną głową. Czy wasza wysokość ma jakieś słabości? Jasne, całe mnóstwo, ale osobie tak „utytułowanej” nie wypada o nich mówić (śmiech). No może z wyjątkiem jednej, naprawdę maleńkiej – mam obsesję na punkcie eleganckich i drogich butów. Mój mąż uważa, że wydaję na nie zbyt dużo pieniędzy. Dlatego nie mówię mu, kiedy wychodzę na zakupy. Poza tym to świetny człowiek, więc nie chcę go drażnić. W domu gotuje, sprząta, pierze. I potrafi przybijać gwoździe, co mnie w ogóle nie wychodzi. No ale w końcu byłam królową. ■

emma thompson

jak uniknąć wypalenia

©credits

good life

S ta n w y pa l e n i a a state of burnout Codzienny stres jest dla nich jak motor napędowy – pozwala zawsze iść na pierwszy ogień, podkręcać tempo, zarywać noce. Aż wreszcie dłużej nie mogą. Jak naprawić zużyty mechanizm? ❚ Daily stress is their driving force. This is what lets them be the first to go over the top, step up the pace, and stay up all night. Until they cannot keep it up any longer. How to fix a broken mechanism? tekst | by mirosław konkel rysunki | illustrations agata zarzycka

onter linii energetycznych, 25-letni Robert Mack, wszedł do sali konferencyjnej działu zasobów ludzkich elektrowni General Dynamics w San Diego, by poznać swoje przeznaczenie – został zwolniony. Uważał, że nie tak pracodawca powinien mu podziękować za lojalność. Po burzliwej wymianie zdań wyciągnął pistolet, zastrzelił personalnego, który wręczył mu wypowiedzenie, i zranił swojego szefa, powodując u niego paraliż. Następnie opuścił pomieszczenia HR i chodził po zakładzie, wymachując bronią. Współpracownicy przypuszczali, że popełni samobójstwo, co zwykle następuje po zabójstwie w firmie. W końcu jednak młody robotnik odłożył pistolet i oddał się w ręce policji. Dr Stevens Albrecht, specjalista ds. mobbingu, który w więziennej celi przeprowadził jedyny wywiad z Robertem, stwierdził, że to człowiek niezrównoważony. Ale czy za jego desperackim czynem krył się tylko trudny charakter? Śledztwo wykazało, że Mack od dawna funkcjonował w toksycznym środowisku pracy, zdany na łaskę i niełaskę nadużywających władzy przełożonych. Pośpiech, zmęczenie, ostra konkurencja i silny nacisk na wyniki – wszystko to podwyższało u niego poziom stresu i zaogniało i tak mocno zaburzony stan emocjonalny. Mówiąc krótko: Robert Mack stał się ofiarą wypalenia zawodowego i każdy sprawiedliwy sąd powinien potraktować to jako okoliczność łagodzącą. Cywilizacja kortyzolu Amerykańskie media rozpisują się o „cywilizacji kortyzolu” (hormon stresu). Co sprawia, że stężenie tego chemicznego związku zwiększa się we krwi pracownika? Ankietowani przez Towers Watson Staying@Work

Robert Mack, a 25-year-old lineman, entered the office of the HR department of the General Dynamics power plant in San Diego to learn that he had been made redundant. He felt this was no way for his employer to thank him for his loyalty. After a heated altercation, Mack pulled out a gun, shot the HR manager and severely wounded his boss, who was left paralysed as a result. Mack then left the HR office and walked around the plant waving the gun. His co-workers were sure that he was going to commit suicide. This is what usually happens after an office shooting. Eventually, the young worker put the gun down and surrendered to the police. Dr Stevens Albrecht, an expert on mobbing, who conducted an interview with Robert Mack when the latter was serving time in prison, found the man was unbalanced. But was it the man’s nature that had caused the desperate attack? An investigation revealed that Mack had been working in a toxic environment, where he was at the mercy of power abusing superiors. Haste, exhaustion, competition, and expectations elevated his stress levels and left him in a fraught emotional state. In short: Mack was a victim of occupational burnout, and this should have been considered as a mitigating circumstance. The civilisation of cortisol The US media often talk about the “civilisation of cortisol” (the stress hormone). What elevates the concentration of this chemical in a worker’s bloodstream? Respondents of the Towers Watson Staying@ Work Survey listed three primary stress-inducing factors: lack of work-life balance (86 per cent); excessive workloads resulting from the pressure to reduce

good life

jak uniknąć wypalenia headcount (70 per cent); and the growing impact of technology, which puts people on call practically 24/7 (63 per cent). One in three respondents complained about his or her relations with co-workers (the survey was conducted in 2013, but it is unlikely that there would be fewer negative responses now). Poland has not been left out of these unflattering international statistics. One in five inhabitants of large cities works longer than the statutory hours. This rarely translates into higher productivity. One in four office workers admits that he or she simulates business and involvement to waste time on cyberslacking, coffee machine gossip, and “needless administrative tasks”. Interestingly, pretending to be really busy or performing absurd tasks may be no less exhausting that actually doing your job. A sense of power Success achieved at the cost of divorces, neuroses and heart attacks is not worth it, argue therapists, physicians and business coaches. Here it might be worth quoting Rainer Maria Rilke, who wrote: “Who speaks of victory? To endure is all”. Many people come to the office on Saturdays, instantly respond to every customer email, and put up with their

nie tylko formalna władza chroni nas przed wypaleniem. Wystarczy władza wewnętrzna polegająca na wierze w swoje kompetencje i przekonanie, że coś jednak od nas zależy. Formal power is not the only thing that can protect us from burnout. all we need is a belief in our own competence, and a conviction that some things do depend on us.

Survey wskazali trzy główne czynniki: brak równowagi między pracą i życiem prywatnym (86 proc.), przeciążenie obowiązkami wynikające z presji pracodawców na zmniejszanie zatrudnienia (70 proc.) i rosnący wpływ technologii, który sprawia, że niemal 24 godz. na dobę jesteśmy do dyspozycji firmy (63 proc.). Badanie zrealizowano wprawdzie w 2013 r., ale jest mało prawdopodobne, że dziś negatywnych odpowiedzi byłoby mniej. Polska nie odbiega od niechlubnych światowych statystyk. Co piąty mieszkaniec metropolii przekracza kodeksowe limity czasu pracy, co bynajmniej nie przekłada się na większą wydajność. Jeden na czterech pracowników biurowych przyznaje, że symuluje pilność i zaangażowanie, żeby bezkarnie marnować czas na cyberslacking (internetowe lenistwo), plotki przy automacie do kawy i „niepotrzebne zajęcia administracyjne”. Co równie ważne: udawanie zapracowa-

nych lub wykonywanie absurdalnych zadań może być nie mniej wyczerpujące niż rzetelna i sensowna praca. Poczucie wpływu Sukces, za który płacimy rozwodami, nerwicami czy zawałami serca, nie jest wart zachodu – przekonują lekarze, terapeuci i trenerzy biznesu. Trzeba by im zacytować Reinera Marię Rilkego: „Kto mówi o zwycięstwie? Przetrwanie jest wszystkim”. Wielu z nas przychodzi do biura w sobotę, odpowiada natychmiast na każdy e-mail klienta i znosi humory szefa nie dlatego, że chce, ale dlatego, że musi. Przyzwoitych posad jest jak na lekarstwo, a rachunki same opłacić się nie chcą. Kardiolodzy wespół z licznym gronem psychologów ostrzegają, że typowym kandydatem na zawałowca jest tzw. samiec alfa – pnący się po szczeblach kariery menedżer, którego zżera ambicja połączona z pracoholizmem, arogancją i skłonnością do agresji. W odpowiedzi na ten banał mnożą się poradniki pełne pomysłów na przezwyciężenie „stresu lidera”. Czy rzeczywiście władza wiąże się z dużym obciążeniem psychicznym, na który składają się napady paniki, huśtawki nastroju i spędzające sen z powiek zgryzoty? Z mitem o rozterkach i samotności na szczycie stanowczo rozprawia się Amy Cuddy w swojej re-

bosses’ moods – not because they want to, but because they have to. Decent jobs are not easy to come by, and bills don’t pay themselves. Psychologists and cardiologists warn that the typical alpha male, or manager making his way up the professional ladder, and possessed of ambition, workaholism, arrogance, and aggressive tendencies, is a prime candidate for a heart attack. This prompted a host of self-help books that advise on overcoming the “stress of leaders”. Is power really so inseparable from an excessive psychological burden, with all its anxiety attacks, mood swings, and insomnia-inducing worries? Amy Cuddy dispels the myth that it is lonely at the top in her excellent book Presence: Bringing Your Boldest Self to Your Biggest Challenges. She acknowledges that some executives are excessively burdened with duties and are never free from doubts and concerns, but points out that there is no research to support the existence of any prevailing trend in this respect. She further claims that, if anything, power is a bulwark against fear. Professor Cuddy and other Harvard academics decided to compare the social elite, i.e. government officials, high-ranking military officers and senior managers, with the general population. The two groups of respondents were questioned as to the REKLAMA

CZY POWINIENEŚ ZOSTAĆ NASZYM KLIENTEM?

PRAWDOPODOBNIE NIE. Nasza firma nie jest dla wszystkich. Jesteśmy dumni z tego, że współpracujemy wyłącznie z tymi, którzy posiadają jasno wyznaczone cele, realistyczne wymagania, i trzeźwe podejście do rzeczywistości. Dokładamy wszelkich starań, żeby chronić naszych klientów przed podejmowaniem decyzji opartych o emocje, które w szerszej perspektywie czasu mogą mieć bardzo niekorzystny wpływ na ich sukces finansowy. W Financial Wealth Alliance nie chodzi o prezentowanie produktów inwestycyjnych lecz o kreowanie skutecznych strategii.

Pozwól sobie pomóc! Chicago i okolice. Dariusz Godlewski Owner, Principal 2700 Patriot Blvd. | Suite 250 Glenview, IL 60026 (847) 312-3454 dgodlewski@BrookstoneAdvsior.com

RETIREMENT – INVESTMENTS – INSURANCE www.FinancialWealthAlliance.com

Investment Advisory Services offered through Brookstone Capital Management, LLC.(BCM), a SEC Registered Investment Advisor. Financial Wealth Alliance Inc. and BCM are independent of each other.

good life

jak uniknąć wypalenia extent of the fear they experienced. Saliva samples were taken to test cortisol levels. It turned out that the more responsible the position, the lower the cortisone concentration and the less the fear experienced. Leaders were revealed to have a greater sense of control over their lives. Unlike people holding lower-ranking positions, referred to as other-directed, they remained calm and performed well in critical situations. Formal power is not the only thing that can protect us from burnout. All we need is an inner strength consisting in a sense of being in charge and a profound conviction that some things depend on us and that what we do can shape reality. The conclusion is that we should stay avoid routine, fruitless activities, and bosses who supress our freedom and inventiveness. A hybrid drive The experts will tell you (correctly) that you have to burn before you can burn out. It is but a small step from enthusiasm to depression, from an energetic high to a feeling of helplessness, from hyperactivity to

wykonywanie nudnych obowiązków można potraktować jako niezbędny element rozwoju. jeśli pogodzimy altruizm z dobrze pojętym egoizmem, ochronimy się przed wypaleniem. You can treat boring work duties as an indispensable element of self-growth. Give your altruism a healthy dose of egoism and you can protect yourself from burnout.

welacyjnej książce Wstań! Skuteczny sposób, by zyskać pewność siebie i stawić czoło wyzwaniom. Przyznaje, że niektórzy zwierzchnicy uginają się pod ciężarem obowiązków i żyją w cieniu wątpliwości, niemniej badania nie wskazują na istnienie jakiejś wyraźnej tendencji. Jeśli już, to raczej posiadanie faktycznej władzy wydaje się nas chronić przed lękiem – pisze autorka. Wraz z innymi psychologami z Harvardu prof. Cuddy postanowiła porównać społeczną wierchuszkę: członków rządu, dowódców wojskowych i menedżerów wyższego szczebla, ze „zwykłymi” przedstawicielami populacji. Badacze pytali jednych i drugich, jak wielki czują strach, a następnie pobrali od wszystkich próbki śliny, by zmierzyć poziom kortyzolu. Jak się okazało, im bardziej odpowiedzialne stanowisko ktoś zajmował, tym miał mniejszy poziom hormonu stresu i deklarowanego lęku. U przywódców zaobserwowano również największe poczucie kontroli nad swoim życiem. W przeciwieństwie do osób z niższych szczebli zawodowej drabiny, określanych jako zewnątrzsterowne, zachowywali spokój i dobrze radzili sobie w sytuacjach kryzysowych.

cachexia. The tiniest disappointment can be enough to turn an idealist into a cynic. A burnt out employee is like a volcano – once active, hot and spewing fire; today cold and dead, occasionally spitting ashes (of indifference, apathy and pessimism). The volcanic metaphor is best exemplified by the case of a successful German psychologist, who was well known for her professional approach and commitment, and who had helped many patients. One day, another driver failed to break in time for a red light and ran into the back of her car. This minor crash launched an avalanche – the following morning the woman decided to stay in, and over time she found it more and more difficult to work. Her patients left her, as they understandably did not want to be treated by someone who was obviously troubled herself. Within two years, she lost her marriage, her private practice, her beautiful home, and custody of her child. This is not an uncommon fate for an altruist. These people work to the very best of their ability, are committed to others, deprive themselves of little pleasures, and forgo rest and relaxation. They feel

Odkryj kulture wpisana w przestrzen Dolnego Mokotowa Discover the Culture Inprinted in Lower Mokotow Space

Nowa jakość na stołecznym rynku nieruchomości dzięki obecności polskiej sztuki współczesnej Unikatowy kompleks projektu JEMS Architekci Budynek biurowy klasy A Bobrowiecka 8 – 24 500 m2 Apartamentowiec Bobrowiecka 10 – 123 mieszkania o podwyższonym standardzie Tylko 12 minut do ścisłego centrum Warszawy New quality on the Warsaw real estate market thanks to the presence of Polish modern art A unique complex of JEMS Architekci design Bobrowiecka 8 - A-Class oﬃce building which oﬀers 24.500 m2 GLA Bobrowiecka 10 – Upscale residential building with 123 apartments Only 12 minutes to Warsaw city centre

www.bobrowiecka8.pl

www.bobrowiecka10.pl

+48 785 952 784

biuro@spectradevelopment.pl

good life

jak uniknąć wypalenia

Bez obaw: nie tylko formalna władza chroni nas przed wypaleniem. Wystarczy nam władza wewnętrzna polegająca na poczuciu sprawstwa – chodzi o wiarę w swoje kompetencje i przekonanie, że coś jednak od nas zależy i swoimi działaniami możemy wpływać na rzeczywistość. Wniosek: jeśli to możliwe, trzymajmy się daleko od rutynowych, bezowocnych zajęć i szefów, którzy tłamszą naszą swobodę i inwencję. Napęd hybrydowy Żeby się wypalić, trzeba płonąć – słusznie powiadają znawcy. Tylko krok dzieli człowieka od entuzjazmu

Co piąty mieszkaniec metropolii przekracza kodeksowe limity czasu pracy, co bynajmniej nie przekłada się na większą wydajność. one in five citizens living in large cities spends more time at work than the statutory limit, which does not translate into higher productivity at all.

do depresji, od nadmiaru energii do bezsilności i od hiper aktywności do marazmu. Byle rozczarowanie może zmienić idealistę w cynika. Wypalony pracownik jest jak wulkan – kiedyś aktywny, gorący i tryskający ogniem, dzisiaj wystygły i martwy, tylko od czasu do czasu zamiast lawy wypluwa popioły: zobojętnienie, apatię, pesymizm. Wulkaniczna metafora doskonale oddaje przypadek pewnej niemieckiej psycholog – znanej z profesjonalizmu i zaangażowania, odnoszącej sukcesy, pomagającej wielu pacjentom. Inny kierowca nie wyhamował na światłach i uderzył w tył jej auta. Niegroźna stłuczka uruchomiła lawinę – kobieta nazajutrz postanowiła nie wychodzić z domu, a później coraz trudniej było jej zmobilizować się do pracy. Uciekli od niej chorzy, bo kto chce leczyć się u kogoś, kto sam ma problemy z sobą. W ciągu dwóch lat straciła pracę, ładny dom i przyznane jej po rozwodzie prawo opieki nad dzieckiem. To częsty los altruistów. Pracują na zdwojonych obrotach, poświęcają się dla innych, odmawiając sobie przyjemności, odpoczynku, relaksu. Uważają, że troszczenie się o siebie jest samolubne. Nie przyjmują do wiadomości, że firma nie odpłaci im miłością bez względu na to, ile wysiłku w nią zainwestowali. Aż spotyka ich zawód podobny do tego, który stał się udziałem Roberta Macka. Dla tzw. dawców jest też dobra wiadomość: wcale nie jesteście skazani na grupę wysokiego ryzyka. Powinniście tylko wykorzystać napęd hybrydowy, by użyć określenia Billa Gates’a. Polega to na połączeniu dwóch potężnych mechanizmów – interesu własnego i troski o innych. Przykład: wykonywanie nudnych obowiązków można potraktować jako niezbędny element rozwoju. Jeśli pogodzimy altruizm z dobrze pojętym egoizmem, ochronimy się przed wypaleniem. Ale nie tylko: zużywając mniej energii, będziemy pracowali szybciej, lepiej i z większymi sukcesami. ■

that taking care of themselves is selfish. They simply cannot accept that theie employer will never repay them in kind, no matter how much effort they put in. At least not until they are faced with a letdown like the one Robert Mack experienced. Finally, there is some good news for the “givers” – you need not be assigned to the high-risk group. Just use your “hybrid drive”, as Bill Gates puts it. This approach entails combining two forces – your own self-interest and your concern for others. You can treat boring work duties as an element of self-growth. Give your altruism a healthy dose of egoism and you can protect yourself from burnout. Also, less is more, i.e. you can work faster, and be better and be more successful by using less energy. ■

SKŁADAJĄC HOŁD WSZYSTKIM NIEPOKORNYM! Carrera przedstawia kolekcję Maverick i jej pierwszego ambasadora – Jareda Leto. Wyjątkowe okulary z kolekcji Maverick imponują lekkością oraz komfortem noszenia. Przekonały już prawdziwego indywidualistę – Jareda Leto. Teraz czas na Ciebie!

Kup okulary Carrera* i odbierz swój rabat! 25 lat x 3 = 75zł *Oferta dotyczy okularów przeciwsłonecznych i korekcyjnych w wybranych salonach optycznych. Sprawdź adresy na www.viscom.pl. Oferta ważna od 1.09 do 31.12.2016.

people and the world

podsumowanie roku

2016 to by ł r o k what a year it was

odejścia, o których długo jeszcze będziemy pamiętać, spotkania, które wyznaczyły nowe kierunki, odkrycia, dzięki którym postawiliśmy milowe kroki w przyszłość. przypomnijmy sobie, czym żył świat w mijającym roku. ❚ people we loved who passed away, meetings that set new trends and breakthrough inventions paving our way to the future. let us relive the most important events of this year. tekst | by tomasz kondr

Śmierć Davida Bowiego

david bowie dies

Wydana dwa dni przed śmiercią (10 stycznia) muzyka płyta Blackstar stała się jego artystycznym testamentem. David Bowie na zawsze pozostanie jedną z najważniejszych postaci rocka i popkultury. Warszawa uhonorowała wybitnego artystę muralem odsłoniętym w 40. rocznicę jego wizyty w mieście, któremu poświęcił piosenkę Warszawa. ❚ The Blackstar album, released just a day before the singer’s death (10 January), was deemed his artistic testament. David Bowie will forever be a major musician and a pop culture icon. Warsaw has commemorated the artist with a mural unveiled on the 40th anniversary of his visit to the city that inspired the song “Warszawa”.

Nanga Parbat po raz pierwszy zdobyty zimą the first winter ascent of nanga parbat Alex Txikon, Ali Sadpara i Simone Moro to nazwiska himalaistów, którzy 26 lutego jako pierwsi wspięli się na szczyt Nanga Parbat (8126 m n.p.m.). Groźną górę zdobyło już co prawda ok. 300 osób, ale nigdy zimą. Obecnie najwyższym szczytem do zdobycia o tej porze roku jest K2. ❚ Alex Txikon, Ali Sadpara and Simone Moro are the names of the Himalayan climbers who were the first to climb Nanga Parbat (8126 m a.s.l.) on 26 February. The dangerous mountain had already been conquered by roughly 300 people, but never before in winter. The highest mountain that has not yet been ascended in winter is K2.

3 4

Odkrycie fal grawitacyjnych

discovery of gravitational waves

11 lutego międzynarodowy zespół naukowców, wśród nich trójka polskich uczonych z Polskiej Akademii Nauk, poinformował, że 14 września 2015 r. pierwszy raz w historii udało się zarejestrować fale grawitacyjne, które powstają na skutek połączenia i eksplozji czarnych dziur. Odkrycie potwierdza badania Alberta Einsteina sprzed ponad 100 lat. ❚ On 11 February, an international team of scientists, among which were three from the Polish Academy of Sciences, announced that on 14 September 2015, gravitational waves, which occur as a result of a clash of black holes were first recorded. The discovery confirms the research conducted by Albert Einstein over 100 years ago.

Lek na raka krwi?

a drug for blood cancer?

Prof. Stanley Riddell z zespołem Fred Hutchinson Cancer Research Center w Seattle zrobili kolejny krok w walce z rakiem krwi. Naukowcy przeprowadzili badania wykazujące, że ich przełomowa terapia jest skuteczna w 94 proc. U tylu chorych na białaczkę limfoblastyczną stwierdzono całkowity zanik objawów. Leczenie ma też pozytywny wpływ na chorych z innymi rodzajami nowotworów krwi. ❚ Prof. Stanley Riddell with his team at the Fred Hutchinson Cancer Research Center in Seattle made another major step in the battle against blood cancers. The scientists conducted research which demonstrated that their breakthrough therapy had completely halted the disease in 94 per cent of patients with lymphoblastic leukaemia. The treatment is also beneficial in patients suffering from other types of blood cancer.

ŚMIERĆ UMBERTO ECO

umberto eco dies

Wybitny włoski badacz i filozof pozostawił po sobie liczne eseje i publikacje naukowe, jednak w powszechnej świadomości pozostanie przede wszystkim autorem Imienia róży. Eco otrzymał tytuł doktora honoris causa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych oraz Uniwersytetu Łódzkiego. Umarł 19 lutego. ❚ The outstanding scholar and philosopher left behind numerous essays and academic papers, but he is best known for writing The Name of the Rose. Eco was granted a Doctorate Honoris Causa by the Academy of Fine Arts in Warsaw and the University of Łódź. He died on 19 February.

LEONARDO DI OSCAR

Pierwszą nominację do Oscara zdobył jako 20-latek za rolę w filmie Co gryzie Gilberta Grape’a, potem podczas gali wręczenia nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej wyczytywany był jeszcze kilkukrotnie. Udało się za szóstym podejściem. Rola w Zjawie okazała się przełomowa. W swojej mowie oscarowej 28 lutego Leonardo zwrócił uwagę na problemy związane z ociepleniem klimatu. Oryginalnie. ❚ He was first nominated for the Academy Awards as a 20-year-old for his role in What’s Eating Gilbert Grape, and had several more nominations over the years. He was lucky the sixth time. His performance in The Reverend was the breakthrough he had been longing for. In his acceptance speech given on 28 February DiCaprio referred to the issue of climate change. What a speech that was.

7 Sikorkowa składnia

tit syntax

Grupa naukowców z uniwersytetów w Szwecji, Szwajcarii i Japonii odkryła w śpiewie sikorek rodzaj… składni. Ptaki komunikują się ze sobą, używając pewnych reguł. Zestaw dźwięków nie jest przypadkowy – ostrzegają się przed niebezpieczeństwem i nawołują. ❚ A group of researchers from universities from Sweden, Switzerland and Japan discovered that a tit’s singing has a sort of syntax to it. The yellow birds communicate with one another using a certain set of rules. The choice of sounds is not accidental – they warn one another against danger and call one another.

people and the world

podsumowanie roku

Spotkanie papieża z głównym patriarchą prawosławnym the pope meets the russian orthodox patriarch

Rekordowy musical a record-breaking musical

Hamilton to bodaj pierwszy w historii Broadwayu musical, na który nie sposób kupić biletu. Zaproszony przed kilkoma laty przez Baracka Obamę na galę w Białym Domu Lin-Manuel Miranda przygotował rapowaną historię Aleksandra Hamiltona – jednego z ojców założycieli USA. Efekt był porywający, więc powstało pełnowymiarowe przedstawienie. Spektakl zdobył w czerwcu tego roku 11 „teatralnych Oscarów”, czyli nagród Tony. ❚ Hamilton might be the first Broadway musical in history that is practically impossible to see. A few years ago, Barack Obama invited LinManuel Miranda to the White House to tell the story of Alexander Hamilton, one of the forefathers of the United States, through rap. The performance was so successful that it led to a full-length musical. The show eventually won 11 Tony awards after receiving a record number of nominations.

Pierwsze od tysiąca lat spotkanie odbyło się na lotnisku w Hawanie. Patriarcha moskiewski i całej Rusi Cyryl I oraz papież Franciszek uzgodnili stanowiska wobec palących problemów ludzkości i zapowiedzieli współpracę. ❚ The first such meeting for a thousand years was held at Havana airport. The Patriarch of Moscow and all Russia, Kirill, and Pope Francis had common positions on current world problems and expressed their intention to work together.

Polacy na Euro 2016

poles at the euro 2016

Biało-czerwoni zaimponowali na tegorocznym Euro. Do ćwierćfinału polska reprezentacja pod wodzą Adama Nawałki dostała się po wygranej ze Szwajcarią. Ostatecznie naszych pokonał nie byle kto, bo zwycięzca mistrzostw – Portugalia. Podnosimy poprzeczkę! ❚ Our national team gave an impressive performance at this years Euro championships. The team, headed by coach Adam Nawałka, made it to the quarter finals after beating Switzerland. Poland was eventually beaten by the competition winner Portugal. The bar has been raised and we are waiting for more goals.

11 BREXIT

Rekord Guinnessa we Wrocławiu

guinness world records in wrocław

Dokładnie 7356 gitarzystów stawiło się 1 maja na wrocławskim Rynku, by pobić kolejny rekord Guinnessa. Amatorzy i profesjonaliści zagrali Purple Rain, aby uczcić pamięć zmarłego kilka dni wcześniej Prince’a. Bicie rekordu zakończył koncert gwiazd, m.in. grupy Status Quo. ❚ Exactly 7,356 guitar players gathered in Wrocław to break another Guinness World Record. Amateurs and professionals performed “Purple Rain” as a tribute to Prince, who had died a few days earlier. The performance ended in a concert of popular musicians, including Status Quo.

W referendum 23 czerwca mieszkańcy Wielkiej Brytanii opowiedzieli się za tym, by ich kraj wyszedł z Unii Europejskiej. Fakt, że na Wyspach przestanie obowiązywać unijne prawo, może oznaczać utratę zasiłków dla imigrantów, koniec studenckiego programu Erasmus i brak dopływu brytyjskich składek do wspólnej europejskiej kasy. ❚ The UK voted to leave the European Union on 23 June. The fact that EU law will cease to apply in the UK may result in immigrants losing benefits, the end of the Erasmus student exchange programme, and the cessation of British contributions to the EU budget.

Merry Christmas to Kaleidoscope readers.

people and the world

podsumowanie roku

Abba znów razem

abba back together

Ta wiadomość zelektryzowała nie tylko fanów zespołu pop wszech czasów: po raz pierwszy od lat członkowie grupy ABBA spotkali się na inauguracji jednej ze sztokholmskich atrakcji – „Mamma Mia! The Party”, czyli kolacji przy dźwiękach piosenek szwedzkiej grupy w stylizowanej na grecką tawernę restauracji. ❚ ABBA got back together for the first time in many years. This news delighted everyone, not just the fans of the best pop band of all time. They simply came together to celebrate the opening of a new Stockholm attraction, Mamma Mia! the Party, or dinner in a Greek restaurant with live performances of ABBA songs.

Anita Włodarczyk na Rio anita włodarczyk in rio

Nie tylko wygrała zawody w rzucie młotem, ale była nawet lepsza niż zwycięzca tej konkurencji wśród mężczyzn. Anita Włodarczyk dokonała tego jako pierwsza kobieta w historii igrzysk olimpijskich! ❚ Not only did the Polish sportswoman win gold in the hammer throw, but she also outperformed the male contestants. Anita Włodarczyk is the first woman to have achieved this in the history of the Olympic Games.

Rekord świata w nurkowaniu jaskiniowym world cave diving record

Światowe Dni Młodzieży

world youth day in kraków

…skupiły uwagę zagranicznych mediów na Polsce ze względu na rozmach i rangę tego wydarzenia (26–31 lipca). Gród Kraka zobaczyło ponad 2 mln pielgrzymów, wśród nich ten najważniejszy – papież Franciszek. Kraków sprawił się na medal. ❚ …put Poland in the international spotlight because of the prestige and scope of the event. Kraków was visited by over 2 million pilgrims, among them the guest of honour – Pope Francis. The city did an excellent job.

Rozwód Angeliny i Brada

angelina jolie and brad pitt file for divorce

Aktorzy Brad Pitt i Angelina Jolie nie są już razem. Pobrali się wprawdzie dopiero przed dwoma laty, ale rozpad związku nastąpił po 12 latach wspólnego życia. Nie będziemy roznosić plotek o przyczynie. Wścibskich informujemy tylko, że przed ślubem para zdecydowała się na intercyzę. Aktorzy wychowywali sześcioro dzieci. ❚ Brad Pitt and Angelina Jolie are no longer an item. Although they were only married two years ago, they have been in a relationship for 12 years. We do not intend to spread any rumours about the reason for the break-up. However, you might want to know that the couple concluded a prenuptial agreement.

Nurkowanie jaskiniowe nie ma przed Krzysztofem Starnawskim żadnych tajemnic. Nasz speleolog i płetwonurek ustanowił w Czechach rekord Polski, schodząc na głębokość 265 m. Celem Starnawskiego i jego ekipy było zbadanie i zmierzenie jaskini. A rekord „pobił się” niejako przy okazji. ❚ Krzysztof Starnawski knows everything there is to know about cave diving. The Polish speleologist and diver set a new Polish record of 265 m in the Czech Republic. Starnawski and his team had “only” set out to measure and explore the cave. The record just “broke itself”.

people and the world

Panda niezagrożona

panda is no longer threatened with extinction

podsumowanie roku

Panda i jej miłośnicy mogą odetchnąć – przestała być zagrożonym gatunkiem. Liczba tych zwierząt żyjących na wolności w Chinach na szczęście zwiększyła się o jedną piątą – teraz jest ich niemal dwa tysiące. Czy to oznacza, że w najbliższym czasie w logo Światowego Funduszu na rzecz Przyrody (WWF) pojawi się inne zagrożone wyginięciem zwierzę? ❚ The panda and panda lovers can sigh in relief – the bear is no longer threatened with extinction. The number of these animals living in the wild in China has increased 20 per cent to nearly two thousand bears. Does this mean that the World Wildlife Fund will now replace the panda on its logo with another less fortunate species?

Pierwsza zgoda na lądowanie na Księżycu the first moon landing permit Amerykańskie przedsiębiorstwo Moon Express jako pierwsza prywatna firma uzyskała zgodę Federalnej Administracji Lotniczej na lądowanie na Księżycu. Nie oznacza to jeszcze pierwszych lotów pasażerskich, ale na pewno jest kolejnym ku temu krokiem. W najbliższym czasie na Księżyc zostanie wysłany niewielki pojazd MX1E wyposażony w narzędzia badawcze i kamery. ❚ US company Moon Express is the first private concern to obtain a permit from the Federal Aviation Administration to land on the Moon. This will not instantly translate into passenger flights, but it is certainly a giant leap in that direction. A small device fitted with exploration tools and cameras, the MX-1E, will be sent to the Moon in the near future.

vhs – do widzenia the end of VHS players

W Kolumbii zakończyła się trwająca od ponad pół wieku wojna domowa (układ między stronami podpisano ostatecznie tego roku w Hawanie). Prezydent Kolumbii Juan Manuel Santos otrzymał tegoroczną Pokojową Nagrodę Nobla za starania, aby położyć kres bratobójczemu konfliktowi. ❚ The 50-year Colombian civil war finally came to an end (the ceasefire was not signed until 2016 in Havana). The President of Colombia, Juan Manuel Santos, was awarded the Peace Noble Prize for his attempts to end the fratricidal conflict.

21 22

Funai Electric pod koniec lipca wyprodukował ostatni magnetowid. Oznacza to całkowity koniec ery tych urządzeń, które FE wytwarzało od 33 lat. Po celuloidzie i taśmie magnetycznej nośniki cyfrowe już dawno przejęły pałeczkę. ❚ Funai Electric was manufacturing its last VHS player. This marked the end of a device that had been manufactured by RE for 33 years. First celluloid, then magnetic tape, and now another analogue storage device invention has had to bow before the might of digital data carriers.

Powrót Bridget Jones

bridget jones returns

Po 12 latach we wrześniu powrócił symbol swojej epoki – Bridget Jones. W trzeciej części opowieści o Brytyjce, z którą utożsamiały się miliony kobiet na świecie, pojawiło się długo oczekiwane dziecko. Sęk w tym, że ma ono dwóch potencjalnych ojców... No ale bez tej zagadki nie byłoby komedii o najsłynniejszej singielce świata. ❚ Bridget Jones, the symbol of an era, has returned to popular culture after 12 years in September. In the third instalment of the story about a girl that millions of women around the world can relate to, we meet her baby. The only problem is that there are two potential fathers. Bridget Jones, the world’s best known single girl, would not be herself unless there was some suspense in her life.

©east news, get tyimages, shut terstock (2)

Koniec wojny w Kolumbii the colombian civil war ends

Regardless of your flight’s destination…

DSV Solutions provides you with highest quality contract logistics wherever you’re going… As a part of one of the world’s strongest transport and logistics networks we provide you with: - nearly 5,000,000 sqm of logistics centers - more than 1,000 branch offices, terminals and warehouse facilities - 40,000 employees in over 80 countries just to support your business

Contact: tel. +48 22 244 76 30 email: experts.solutions@pl.dsv.com www.pl.dsv.com

Solutions

people and the world

podsumowanie roku

literacki Nobel dla Boba Dylana

bob dylan awarded the noble prize in literature

Od dawna mówiło się, że wśród rockmanów jest najwybitniejszym poetą (a wśród poetów najwybitniejszym rockmanem). Występujący od 55 lat pieśniarz, poeta i kompozytor w czerwcu zaskoczył wszystkich nowym albumem ze standardami amerykańskimi, a następnie swoim niezwykle powściągliwym stosunkiem do Nagrody Nobla (przyznano mu ją 13 października). ❚ He is said to be the most outstanding poet among rockers (and the best rocker among poets). The poet and composer, who has been performing for 55 years, surprised his fans with a new album of American standards in June, and with his reserved reaction to winning the Noble prize on 13 October.

Elastycznie

flexible television sets

Myśleliście, że w kwestii nowości na rynku elektronicznym nic was już nie zaskoczy? Tymczasem w tym roku pojawiły się np. elastyczne ekrany telewizorów do zwinięcia jak plakat i wyświetlacze telefoniczne, które będzie można dopasować do nadgarstka niczym pasek od zegarka. ❚ Thought that nothing new in electronics could ever surprise you? How about flexible television screens that can be rolled up? Or mobile phone screens that wrap around your wrist like a watch?

ŚMIERĆ ANDRZEJA WAJDY andrzej wajda dies

Najwybitniejszy polski reżyser filmowy zostawił po sobie (zm. 9 października) epokowe dzieła i jak nikt inny potrafił opowiadać o dziejach naszego kraju. Sceny z Popiołu i diamentu, Panien z Wilka, Ziemi obiecanej czy Człowieka z marmuru pozostaną na zawsze w kanonie scen filmowych świata. ❚ Poland’s most outstanding film director has left us some epic films (he died on 9 October). No other Polish filmmaker could tell Polish history like Wajda. Some of the scenes from Ashes and Diamonds, The Promised Land and Man of Marble will forever remain among the most memorable in the history of cinema.

Wybory prezydenckie w USA

US presidential election

MUZEUM-WYSPA

museum island

Berlin szczyci się Wyspą Muzeów, chińska wyspa Pingtan poszczyci się wkrótce muzeum-wyspą. Z zewnątrz budynek będzie przypominał pofałdowaną wyspę, wnętrze zaś – ciąg jaskiń. Instytucja na ponad 40 tys. m² pomieści m.in. zbiory sztuki chińskiej. ❚ Berlin has its Museum Island. Now the Chinese island of Pingtan will soon have its own island museum. The building is to resemble an undulating island from the outside. The institution will span an area of 40,000 sq. m.

PRALKI DO LAMUSA?

washing machines to become obsolete? Naukowcy z Royal Melbourne Institute of Technology zaprezentowali światu materiał na ubrania, do którego czyszczenia wystarczą… promienie słoneczne. Zadowoleni są ekolodzy – zmniejszy się ilość używanych detergentów i wody. ❚ Scientists from Royal Melbourne Institute of Technology have unveiled a fabric that can be cleaned with the help of sunlight. Greenpeace will be pleased to hear this – water and detergent consumption will drop

O najwyższy urząd w USA 8 listopada walczyli milioner Donald Trump – przedstawiciel Partii Republikańskiej, i demokratka Hillary Clinton, która zna Biały Dom z czasów, kiedy prezydentem był jej mąż Bill. Po raz pierwszy w historii Ameryki o tytuł prezydenta ubiegała się kobieta. Wygrał Trump. ❚ The two candidates were millionaire Donald Trump for the Republican Party, and Democrat Hillary Clinton, who knows the White House like the back of her hand from her time as First Lady. For the first time in the history of the United States, a woman ran for President. Trump won.

people and the world

pamięć

z ag r a m y w m e m o ry ? let’s play a memory game Twój niećwiczony mózg ma kłopoty z zapamiętywaniem nazwisk, adresów i tytułów książek? Dzięki najnowszym odkryciom naukowym już nic nie wyleci ci z głowy. Oto kilka patentów na pamięć idealną. ❚ Does your untrained brain struggle with remembering names, addresses and book titles? With the latest scientific discovery, nothing will ever slip your mind. Here are some tips for a perfect memory. tekst | by mirosław konkel

©shut terstock

ak wynika m.in. z trwających 22 lata badań, zrealizowanych przez brytyjskiego psychologa Patricka Rabbitta i jego zespół z University of Oxford, możliwości umysłowe, w tym pamięć, zmieniają się w ciągu całego życia człowieka. U ponad 2 tys. ochotników w wieku od 41 do 93 lat cyklicznie sprawdzano zmiany w wybranych procesach poznawczych. Obserwowano np. dwie grupy podobnych fizycznie młodych mężczyzn – jedną w wieku 18–25 lat, drugą – 30–35 lat. Wszyscy mieli zadanie nauczyć się skomplikowanej gry komputerowej, a następnie w nią zagrać. Zdecydowanie lepiej poradziły sobie osoby przed trzydziestką. Do niedawna większość uczonych uznawała, że szczyt zdolności intelektualnych osiągamy w wieku ok. 20 lat, później następuje stabilizacja wyników, a mniej więcej w 35. roku w mózgu zaczyna ubywać neuronów – początkowo jest to powolny proces, po czterdziestce nabiera tempa. Zauważalne osłabienie pamięci następuje po 60. r.ż. Najnowsze badania jednak niuansują ten obraz. Jest coś, co może seniorom zrekompensować pogarszanie się pamięci – zwiększenie zdolności kojarzenia: nową wiedzę zdobywa się dzięki wiedzy już posiadanej, a tej ludzie starsi zdążyli zgromadzić więcej. Jest jeszcze inna dobra wiadomość: niezależnie od wieku można regenerować szare komórki i tworzyć między nimi nowe siatki połączeń, co zahamuje spadek formy umysłowej. Sprzyjają temu zróżnicowane aktywności fizyczne i intelektualne oraz zdrowy tryb życia (np. dieta, dużo snu, środowisko wolne od stresu). Na ćwiczenie muskułów pamięci nigdy nie jest za późno. Najlepiej jednak zacząć robić to już za młodu, aby na starość nie popaść w demencję. Ben Pridmore w 5 min zapamiętuje w kolejności 930 cyfr. Aby osiągnąć tak imponujący wynik, trzykrotny laureat olimpiady World Memory Championships musiał rozwijać codziennie szare komórki jak kulturysta mięśnie na siłowni. Jego „ciężarkami” są tzw. mnemotechniki. Problem w tym, że ich nauka wymaga wysiłku i czasu. Ale jest dużo łatwiejszych i przyjemniejszych metod.

A 22-year study conducted by British psychologist Patrick Rabbit and his team at the University of Oxford have demonstrated that human brain functions, including memory, evolve over our life cycle. Changes in selected cognitive processes were regularly monitored in more than 2,000 volunteers aged 41-93. Observations were performed on two groups of physically similar young males aged 18-25 and 30-35. The subjects were required to learn a complex computer game and then play it. The volunteers under 30 performed significantly better. Until recently, most scientists were convinced that our intellectual capacity peaks at around 20 years of age. Performance then stabilises before we start losing neurons at around 35. It was also believed that this initially slow process gradually accelerates. Memory problems occur after the age of 60. But the latest research proves that the situation is not so black and white. There is something that may help older people compensate for their deteriorating memories – the ability to associate information. We acquire new knowledge through existing knowledge, and older people have accumulated lots of information. And there is more good news. You can regenerate grey cells and create new neural connections to stop mental decline at any age. Powerful remedies include diversified physical and intellectual activity plus a healthy lifestyle (including adequate diet, sufficient sleep, and a stress-free environment). It’s never too late to train your brain muscles. It’s best to start when you’re young so as not to fall prey to dementia in old age. It takes Ben Pridmore five minutes to memorise a sequence of 930 numbers. In order to achieve such impressive results, the three-time winner of the World Memory Championships had to build his little grey cells every day – just like a bodybuilder in a gym. Mnemonics were his weights. The problem is that it takes a lot of time and effort to train your brain. Fortunately, there are many much easier and enjoyable ways to boost your memory.

people and the world

pamięć

memory, only expands when an unfamiliar situation forces your brain to tap into its store of accumulated knowledge. By changing your logical games occasionally, you can give your brain a perfect workout. Dr Burnett argues that travelling works in a very similar way (so yes, it does broaden the mind). New people, new ideas – it all stimulates your neurons and helps form new ones. Sounds trite? Perhaps, but it really works.

Wciągaj się w zabawy i doświadczenia ❚ Get into games and experiments

Klawiaturę zamień na ołówek ❚ Swap your keyboard for a pencil Entuzjaści szkoły na procesorach, czyli nowych technologii w edukacji, uważają, że nie ma sensu uczyć dzieci pisania, rysowania i liczenia na papierze, skoro w komputerach mają edytory tekstów, programy graficzne i kalkulatory. Odręczne pisanie wraca jednak do łask. Bo umiejętność ta doskonali zarazem sposób wysławiania się, kreatywność i wyobraźnię. Przede wszystkim zaś pozytywnie wpływa na pamięć, co udowodnił choćby Timothy Smoker z University of Central Florida (USA). Uczestnicy jego eksperymentu mieli za zadanie zrobić ściągi przed sprawdzianem z matematyki. Jedna grupa używała do tego długopisów, a druga klawiatur. Jak się okazało, z zadaniami lepiej poradzili sobie ci pierwsi. Prawdopodobnie dlatego, że w przygotowanie notatek musieli włożyć większy wysiłek, przez co materiał dobrze utrwalił się w ich głowach. ❚ High-tech school enthusiasts who strongly believe that new technologies should become part and parcel of education argue that it’s pointless to teach children to write, draw, or do arithmetic on paper when they have text editors, graphic software, and calculators on their computers. But hand writing is coming back. This skill improves your ability to express yourself, fuels creativity, and fires your imagination. It also has a beneficial impact on memory, as has been shown by Timothy Smoker of the University of Central Florida (US). The subjects were asked to make cribs before a maths test. One group used pens, and the other used keyboards. The first group performed better. This was probably because they had to put more effort into preparing their notes. This in turn helped them remember the information.

©shut terstock (2)

Jeśli nie jesteś przekonany do komputerowego fitnessu mózgu, może powinieneś postawić na „analogowe” gry pamięciowe (np. memory) i logiczne (m.in. kółko i krzyżyk, warcaby, szachy). Zła wiadomość brzmi: jeśli skupisz się na sudoku, krzyżówkach czy zadaniach przestrzennych, to faktycznie po pewnym czasie nabierzesz w nich biegłości. To jednak nie znaczy, że staniesz się inteligentniejszy, poprawisz swoją wyobraźnię przestrzenną i pamięć czy ochronisz się przed procesami degeneracyjnymi związanymi ze starością. Po prostu twój mózg rozbuduje sieć połączeń odpowiedzialnych za rozwiązywanie sudoku i nauczy się doskonale liczyć sześciany ukryte na przemyślnych obrazkach, m.in. o tym Dean Burnett w znakomitej książce Gupi muzg. W co tak naprawdę pogrywa twoja głowa? A teraz dobra wiadomość: inteligencja, w tym pamięć, rozwija się wtedy, gdy mózg musi stosować zgromadzoną wiedzę w nowych sytuacjach. Jeśli co rusz będziesz zmieniał gry i zabawy logiczne, zapewnisz swoim szarym komórkom świetny trening. Podobną rolę spełniają – według dr. Burnetta – podróże (tak, kształcą!). Nowi ludzie, konfrontacja z innym światopoglądem – tak, to stymuluje twoje neurony i prowadzi do powstania nowych. Banalne? Może, ale za to bardzo skuteczne. ❚ If you are not fond of the idea of computer-assisted brain fitness, why not try some “analogue” memory and logical games (latter include noughts and crosses, checkers, and chess). The bad news is that although you will become proficient at Sudoku, crosswords, 3D tasks etc. if you focus on them long enough, you will not necessarily become smarter, improve your spatial imagination or memory, or stave off the degenerative processes brought on by the onset of ageing. Your brain will simply expand the network of circuits responsible for solving Sudoku puzzles and will become conditioned to count cubes concealed in elaborate drawings. This, among other things, is covered by Dean Burnett in his excellent book Idiot Brain: What Your Head Is Really Up To. And now for the good news. Intelligence, including

SEIKO DRIVE Wyraźne widzenie. Bezstresowa podróż. Prowadzenie samochodu nocą jeszcze nigdy nie było bezpieczniejsze: SEIKO DRIVE to innowacyjne połączenie wyjątkowej konstrukcji soczewek i specjalnej powłoki antyrefleksyjnej SEIKO RoadClearCoat. Irytujące i dekoncentrujące refleksy świetlne zostają wyeliminowane, zapewniając wyraźne i niczym nieograniczone widzenie w każdych warunkach. Dla bezstresowej podróży i bezpiecznego dojazdu na miejsce. www.seiko-eyewear.pl

people and the world

Czy dostaliście kiedyś uwagę za żucie gumy na lekcji? Najwidoczniej wasi nauczyciele nie wiedzieli, że czynność ta poprawia pamięć i pozwala o 30 proc. szybciej kojarzyć fakty. Ustalili to m.in. uczeni z University of Northumbria w Newcastle, którzy pod nadzorem dr. Andrew Scholeya przeprowadzili badania z udziałem 75 ochotników. Podzielono ich na trzy grupy. Pierwsza żuła gumę, druga tylko ruszała miarowo szczękami, a trzecia siedziała bez ruchu. Potem uczestnicy eksperymentu rozwiązywali testy pamięci. Najlepsze wyniki uzyskały osoby, które naprawdę żuły gumę. Natomiast te, które zaledwie udawały, wypadały lepiej niż siedzący bez ruchu. Dr Scholey wykazał, że żucie zwiększa liczbę uderzeń serca na minutę, co sprzyja dotlenianiu mózgu – to z kolei usprawnia jego działanie. ❚ Teacher who reprimand kids for chewing gum in class are not aware that chewing improves memory and helps piece facts together 30 per cent faster. This was revealed by researchers at the University of Northumbria in Newcastle headed by Dr Andrew Scholey, in a study conducted on a sample of 75 volunteers. The subjects were split into three groups. The first group chewed gum, the second pretended to chew gum, and the third sat still. The subjects then took a memory test. Those who had chewed gum performed best. It turns out that chewing increases the heart rate, which causes more oxygen to be pumped into the brain. This in turn makes it work more effectively.

Zaaplikuj neuronom dietę ❚ Pamper your neurons with the right diet Bez odpowiedniego paliwa neurony będą słabo przewodziły impulsy nerwowe i szybkość zapamiętywania gwałtownie spadnie. Ważnym pokarmem dla twojego intelektu są orzechy włoskie – dostarczają witaminę E, która usuwa nadmiar wolnych rodników tlenowych (niszczą tkanki i komórki, również nerwowe). Grzech nie wspomnieć o lecytynie, która poprawia koncentrację. Znajdziemy ją w aptece

w postaci tabletek i płynów, ale również w żółtkach jaj, soi, wątróbce i orzeszkach ziemnych. Nie wychodź z domu bez porządnego śniadania złożonego np. z twarożku wiejskiego, oliwy z oliwek, świeżych warzyw, a także pełnoziarnistego pieczywa (zawarty w nim błonnik nie tylko poprawia myślenie, ale również dobrze wpływa na wagę). ❚ Unless they are given the right fuel, your neurons will do a poor job of conducting nerve impulses and the speed of recall will drop dramatically. Walnuts are an important nutrient for the brain. They provide it with Vitamin E, which removes excess free radicals. Lecithin improves concentration. Pharmacies stock lecithin tablets and fluids, but it can also be found in egg yolks, soy, liver and peanuts. Don’t leave home in the morning without a hearty breakfast of cottage cheese, olive oil, fresh vegetables, and wholegrain bread (which contains fibre that improves thinking and does wonders for your weight).

Graj w gry online ❚ play online games Gry komputerowe przestały być tylko źródłem beztroskiej rozrywki – coraz częściej wykorzystuje się je do poprawiania koncentracji, refleksu i pamięci. Warto sięgnąć zwłaszcza po produkty z nurtu serious games. Przykładem jest trójwymiarowa gra NeuroRacer, która polega na sterowaniu autem po krętych drogach za pomocą lewego kciuka. Jednocześnie gracz musi zwracać uwagę na pojawiające się w przypadkowej kolejności znaki, a niektóre z nich zestrzeliwać, używając palców prawej dłoni. Takie operacje angażują różne części mózgu, które w codziennym życiu odpowiadają za skupienie uwagi, przełączanie się między różnymi czynnościami i pamięć krótkotrwałą. ❚ Computer games are no longer considered a source of idle entertainment, but are now often embraced to improve concentration, reflexes and memory. For the best results, opt for serious games. One such is the 3D NeuroRacer. This requires you to drive a car along winding roads using your left thumb. At the same time, you have to watch out for traffic signs, which pop up at random, and shoot some of them down using your left hand. These activities engage the various areas of the brain responsible for focus, multi-tasking, and short-term memory in everyday life.

©shut terstock (3)

Żuj gumę ❚ chew gum

pamięć

people and the world

pamięć

conserves energy, but it also makes our brains lazy. To prevent this, it can sometimes be worth doing something to take your brain out of its routine. Try driving home via a different route. Buy another newspaper instead of the one you usually read. Or start the coffee machine, comb your hair, and brush your teeth with your left hand (assuming you’re right-handed). Think how many things you are doing automatically. And what happens when something thwarts your plans? For instance, when you will temporarily run out of water. Your brain goes into overdrive. Being faced with a new challenge drives your neurons out of their comfort zone and start working closely together. Myj zęby lewą ręką ❚ brush your teeth with your left hand

Daj wycisk ciału ❚ work out Rób krótkie (do 20 min) ćwiczenia przy tzw. wioślarzu lub innym sprzęcie sportowo-rekreacyjnym. Regularne gimnastykowanie się poprawia kojarzenie i pamięć, co więcej – może zmniejszać ryzyko pojawienia się alzheimera i innych chorób upośledzających funkcjonowanie poznawcze. Dobroczynny wpływ ruchu uczeni tłumaczą na trzy sposoby. Aktywność fizyczna – po pierwsze – zwiększa plastyczność połączeń między neuronami. Po drugie, podnosi odporność organizmu i obniża czynniki zapalne upośledzające zdolności umysłowe. Po trzecie wreszcie, dając wycisk swemu ciału, zwiększamy przepływ krwi przez mózg, co utrzymuje ten narząd we właściwej temperaturze i dobroczynnie wpływa na funkcjonowanie szarych komórek. ❚ Engage in short workouts (up to 20 minutes) on an indoor rower or some other equipment. Regular workouts improve thinking and memory. They can also mitigate the risk of Alzheimer’s disease and other conditions that debilitate cognitive functions. Scientists present three arguments to justify the beneficial impact of physical activity. Firstly, physical activity improves the plasticity of neural circuits. Secondly, it boosts the body’s natural defences and reduces inflammations that impair mental capability. Thirdly, making the body sweat increases the amount of blood flowing through the brain. This keeps it at the right temperature and has a beneficial impact on neural functioning. ■

©shut terstock (2)

Pewnie nie raz słyszałeś, że twój mózg często działa na autopilocie. Najnowsze badania pokazują, że od 30 do 50 proc. czasu czuwania spędzamy… gdzie indziej – wbrew stronnikom tzw. uważnej obecności, którzy starają się być zawsze „tu” i „teraz”, czyli całkowicie skoncentrowani na wykonywanej akurat czynności. Mentalna nieobecność zdarza się np. kierowcom. Pokonując znaną trasę, ich umysł krąży wokół kłótni z żoną, problemów z bankiem. Rozmawiają przez telefon, słuchają radia, myślą o wszystkim, tylko nie o prowadzeniu samochodu. Aż w pewnym momencie znajdują się na swojej ulicy, mając w zasięgu wzroku podjazd do swego domu. Autopilot oszczędza mózgowi wiele energii, ale też rozleniwia. Warto więc, byś od czasu do czasu zrobił coś, co wybije twój umysł z rutyny. Zmień trasę, którą wracasz z pracy do domu. Zamiast ulubionej gazety kup inną. Albo włącz ekspres, czesz włosy i myj zęby lewą ręką – jeśli jesteś praworęczny! Przyjrzyj się, jak wiele rzeczy wykonujesz nawykowo i co się dzieje, gdy coś pokrzyżuje ci plany? Na przykład zabraknie chwilowo wody. Wtedy twój mózg wejdzie na wyższe obroty. Nowe wyzwania sprawią, że neurony opuszczą strefę komfortu i zaczną intensywniej współpracować. ❚ You’ve probably already heard that your brain is often on autopilot. The latest research reveals that we spend 30-50 of our waking hours “somewhere else”. This goes against those who advocate mindfulness, and who are always striving to be in the here and now and being fully focused on what they are currently doing. Mental absence is something we all experience. That includes drivers. When you drive along a familiar route, your mind is preoccupied with business issues, spousal quarrels, or problems with the bank. You talk on the phone, listen to the radio, and think about anything but driving. And then suddenly, you find yourself in your own street, looking up the driveway of your own house. Our mental autopilot

Um e b b lo wa ni polish hits

furniture lovers

meble

Za rok Polska ma szansę stać się największym producentem mebli w Europie. Polskie meble już podbiły Niemcy i Francję. Rodzi się też moda na polski design. ❚ Poland stands a chance at becoming the largest furniture manufacturer in Europe next year. Polish furniture has already conquered France and Germany, and Polish design is in vogue.

Pufy z filcowanej wełny, firma Fivetimesone. ❚ Pebble puffs made from felted wool by Fivetimesone.

©credits

tekst | by grzegorz sadowski, „wprost”

ieli siedmiu pracowników, trzy modele krzeseł i jednego czerwonego poloneza. Był rok 1992, kiedy bracia Adam i Jerzy Krzanowscy założyli w 50-tysięcznym Krośnie firmę Nowy Styl. W tym samym roku Maciej Formanowicz kupił prywatyzowaną fabrykę mebli w Ostrowi Mazowieckiej, z której narodziły się Meble Forte. Dziś firma braci Krzanowskich co roku sprzedaje 8 mln krzeseł do 60 krajów. Podobnie jak Fabryka Mebli Forte, która 2015 r. głównie ze sprzedaży na Zachód zakończyła przychodami na poziomie 940 mln zł. Na tym Formanowicz nie poprzestaje – w 2021 r. chce mieć 400 mln euro przychodu. Jeśli to się uda, będzie miał 10-proc. udział w europejskim rynku mebli do składania. Tych „meblarskich” nazwisk jest więcej. Piotr Voelkel to założyciel designerskiej grupy Vox, rodzina Wójcików, z Leszkiem na czele, to założyciele Fabryk Mebli Stolpłyt i Wójcik, Piotr Kler to rozpoznawana na całym świecie marka Kler. Jest jeszcze jeden z najstarszych producentów mebli, grupa Paged, którą po kryzysie odbudował Daniel Mzyk, dwukrotnie zwiększając przychody, czy Szynaka-Meble Jana Szynaki, który do produkcji mebli zatrudnia na Warmii 2,5 tys. pracowników. Swoje miejsce na tej mapie mają też założyciele Komfortu, mebli Bodzio czy Black Red White. Świat polskimi meblami stoi. I to dosłownie. Meble i akcesoria wnętrzarskie produkowane w Polsce dostępne są w ponad 200 krajach świata (wysyłamy nawet do Brazylii czy Arabii Saudyjskiej), a w eksporcie mebli zajmujemy 3. miejsce w Europie i 5. na świecie, z 5-proc. udziałem w światowym eksporcie. W tym roku wartość sprzedanych mebli może sięgnąć 42 mld zł – wynika z analizy B+R Studio i Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Producentów Mebli. – To kolejny już rok z wzrostami na poziomie 10 proc. Za rok mamy szansę być numerem jeden w produkcji i eksporcie mebli w Europie – mówi Jan Szynaka, szef OIGPM. Lwia część tej produkcji idzie na eksport, głównie do Niemiec, Francji i krajów Beneluksu. Przeważnie działają tak mali, rozdrobnieni producenci produkujący dla innych marek. Ale nie znaczy to, że jesteśmy postrzegani jako podwykonawcy. Forte, Nowy Styl czy Vox to marki znane w całej Europie. Bo liczy się brand Maciej Formanowicz miał nosa biznesowego i od początku stawiał na eksport na Zachód. Jego specjalnością są tzw. meble skrzyniowe, czyli szafy czy komody, sprzedawane w paczkach, do samodzielnego montażu. Przez wiele lat jego biznes nie rozwijał się jednak dynamicznie. Gdy blisko 20 lat temu debiutował na GPW, przychody Forte sięgały 350 mln zł. W 2010 r. były większe o 120 mln. Dopiero od tego momentu firma naprawdę przyspieszyła, osiągając w 2015 r. wynik 940 mln zł, a w tym roku może urosnąć o kolejne

The brothers Adam and Jerzy Krzanowski founded the Nowy Styl company in Krosno (pop. 50,000) in 1992 with seven employees, three chair models, and a car. That same year, Maciej Formanowicz purchased a privatised furniture factory in Ostrów Mazowiecka, and transformed it into the Fabryka Mebli Forte. Today, Nowy Styl sells 8 million chairs to 60 countries every year. Fabryka Mebli Forte is doing equally well, with 2015 revenues of PLN 940 million – mainly generated by exports. But Formanowicz is not planning to stop there – he wants to be generating EUR 400 million in revenues by 2021. Should he succeed, his business would claim a 10 per cent share of the self-assembly furniture market in Europe. These are not the only established names on the domestic furniture market. Piotr Voelkel is the founder of the designer brand Vox, the Wójcik family, headed by Leszek Wójcik, founded the Stolpłyt i Wójcik furniture factory, and Piotr Kler is the brains behind the Kler brand, which is recognised worldwide. One of the country’s oldest furniture manufacturers, the Paged Group, was rebuilt by Daniel Mzyk after the global financial crisis and has since doubled its revenues. Jan Szynaka’s Szynaka-Meble, employs 2,500 workers at its plant in the Warmia region. Finally, there are brands such as Komfort, Bodzio and Black Red White. Poland furnishes the world. Furniture and home decor accessories produced in Poland are available in over 200 countries (we even export to Brazil and Saudi Arabia) and Poland is the 3rd top exporting country in Europe, and 5th in the world, with a 5 per cent market share in world exports. There may be as much

Projekt salonu, Vox, seria Custom. ❚ Living room design, Custom line by Vox.

polish hits

Meble z kolekcji MIO, Vox. Krzesła Diago grupy projektowej Tabanda. ❚ Furniture from the MIO collection by Vox. Diago chairs by the Tabanda design group.

9 proc. Giełdowa wycena jego spółki w ciągu trzech lat wzrosła z 250 mln do 1,3 mld zł. Ten rozrost Forte nastąpił dzięki eksportowi, głównie do Niemiec. Dziś Formanowicz pod Suwałkami stawia kolejną fabrykę, by wyrobić się z zamówieniami (zatrudni tam tysiąc osób). Chce uniezależnić się od surowca i stawia na nową w branży technologię foliowania, która wg niego wyprze laminowanie płyt meblowych. – Jeśli dziś meblarz chce sprzedawać kolekcje w 80 kolorach drewna, to musi zamówić kilkadziesiąt tysięcy metrów sześciennych płyty w tyluż odcieniach. W przypadku technologii foliowania wystarczy mieć 80 rolek folii na półce w magazynie. Łatwo wyliczyć oszczędności – mówi. Ale narzeka, że mało jest polskich firm, które myślą o innowacjach. Podobnie uważa Ryszard Rychlik, prezes działającej na rynku mebli biurowych firmy Profim. – Tylko dzięki sukcesywnemu budowaniu brandu

meble as PLN 42 million worth of furniture sold this year, according to an analysis prepared by B+R Studio and the National Chamber of Furniture Manufacturers. “This has been yet another year of 10 per cent growth. We stand a chance at becoming the number one furniture producer and exporter in Europe”, says Jan Szynaka, Chairman of the Chamber. The lion’s share of this production is exported, mainly to Germany, France, the Netherlands and Belgium. This is the approach adopted by small, dispersed companies that manufacture under licence for other brands. But this does not mean they are perceived solely as subcontractors. Forte, Nowy Styl and Vox are recognised everywhere in Europe as manufacturers in their own right. Young Polish furniture designers that manufacture short series are also making a name for themselves abroad.

Tylko dzięki sukcesywnemu budowaniu brandu za granicą będziemy w stanie wygrywać z konkurencją. Trzeba inwestować w dobre wzornictwo i rozpoznawalność marki. We will only be able to compete in the long-term by successfully building the brand abroad. You have to invest in top quality design and brand recognition.

It’s the brand that counts Maciej Formanowicz had a good business hunch and decided to export to the West right from the start. His company specialises in cabinet furniture i.e. wardrobes, chests of drawers etc., sold in selfassembly kits. For many years, his business grew slowly but steadily. When his company became listed on the WSE nearly 20 years ago, Forte revenues were PLN 350 million. By 2010, they had only increased by PLN 120 million. It was then that the company’s growth accelerated to eventually generate PLN 940 million in revenue in 2015. And the results are projected to be 9 per cent higher this year. Forte owes all this to exports, primarily to Germany.

Sklep No Wódka w Berlinie sprzedaje wyłącznie polski design. ❚ The No Vodka boutique in Berlin only sells products by Polish designers.

za granicą będziemy w stanie w długiej perspektywie wygrywać z konkurencją. Trzeba inwestować w dobre wzornictwo i rozpoznawalność marki – mówi. Niemiecki rynek zawojowała też grupa Nowy Styl (zrobiła niedawno repliki XIX-wiecznych krzeseł w Operze w Monachium i wymieniła 70 tys. krzeseł w sieci kin Cinemax w całych Niemczech), tyle że stawiając na przejęcia. Najpierw w 2011 r. przejęła Grammer Office mającą siedzibę w Bawarii, a dwa lata później kupiła Rohde & Grahl, znaną i prestiżową markę działającą na tamtym rynku od 30 lat. W 2015 r. Nowy Styl przejął firmę SITAG, jednego z najdroższych i najbardziej znanych producentów mebli oraz krzeseł biurowych w Szwajcarii – To prawdziwa marka made in Swiss – chwalił się prezes Adam Krzanowski. Dzięki temu firma w ubiegłym roku wskoczyła do pierwszej trójki największych producentów z branży w Europie. Grupa Nowy Styl zatrudnia ok. 6 tys. osób i ma już fabryki w Polsce, Niemczech, Turcji, Rosji i na Ukrainie, działa w 16 krajach. Też stawia na innowacje, a przy fabrykach w Jaśle na Podkarpaciu powstanie centrum badawczo-rozwojowe. Będzie tam m.in. laboratorium do badania ergonomii mebli, komora do badań akustycznych i stanowisko do badania odporności materiałów na UV. W odróżnieniu od Nowego Stylu większość polskich firm nie sprzedaje w Niemczech pod swoją marką. Dostarczają komponenty do gotowych projektów, stając się jedynie poddostawcami niemieckich pro-

meble Formanowicz is currently setting up another factory to meet demand. He wants to become less dependent on raw materials and is implementing a new technology to cover furniture with foil instead of laminating furniture boards. “A furniture maker who wants to sell products in 80 colours has to order dozens of metres of board in that many colours. The foiling technology envisages having just 80 rolls of foil in stock. The savings are not hard to compute”, he says. Formanowicz complains that few Polish companies give a thought to innovation. Ryszard Rychlik, the CEO of Profirm, a company that operates on the office furniture market, shares this viewpoint. “We will only be able to compete in the long-term by successfully building the brand abroad. You have to invest in top quality design and brand recognition”, he argues. The German market was taken by storm by the Nowy Styl Group (which has recently produced replicas of 19th-century chairs for the Munich Opera and replaced 70,000 chairs in German Cinemax cinemas), although this was accomplished by take-overs. Grammer Office in Bavaria was the first. Two years later, the company acquired Rohde & Grahl, a prestigious brand that had been operating in Germany for 30 years. In 2015, Nowy Styl took over SITAG, one of Switzerland’s most expensive and best known manufacturers of office furniture and chairs. These ventures made the company one of the three largest manufacturers in this sector in Europe. The Nowy Styl Group currently has a headcount of 6,000 people, owns manufacturing plants in Poland, Germany, Turkey, Russia and Ukraine, and operates in 16 countries. Nowy Styl is also committed to innovation – construction of a R&D centre to house a laboratory to study furniture ergonomics, an acoustic testing chamber, and a site to test the resistance of fabrics to UV rays is underway. In contrast to Nowy Styl, most Polish companies do not sell products in Germany under their own name, but are subcontractors for German producers. This is one reason why Germany is a leading furniture exporter. If you make it in Germany, you can count on earning megabucks. The main thing is the shape Piotr Voelkel opted for a different approach. Although VOX is a massive Polish furniture brand with over 25 years of experience and a turnover of nearly PLN 1 billion, the company is focused on design and not just sales. Voelkel is a typical trend watcher, and in line with the company philosophy, he likes to create exceptional interiors together with the client. He has established the School of Form, a private school of design, and claims that there is now a distinctive Polish design. “The term ‘Polish design’ needs to be defined. If what is meant are products for the very wealthy,

polish hits

Podaruj sobie

luksus

Ekskluzywne butikowe wnętrza pałacu Zabytkowy 12-hektarowy park Komfortowe Centrum Konferencyjne dla biznesu Wyjątkowe zabiegi w luksusowej Klinice La Perla SPA: rytuały, zabiegi autorskie, dedykowane oraz z zakresu Medycyny Estetycznej Wyśmienita autorska kuchnia Pawła Suchenka Strefa Aqua z basenem, jacuzzi i sauną Tylko 13 km od Warszawy

Klinika La Perla SPA

Butikowe wnętrza

Strefa aqua

polish hits Pompowany stołek PLOPP Oskara Zięty. Poniżej: Zestaw wypoczynkowy Black Red White, Cupido. Projekt sypialni, Vox, seria Custom. ❚ The PLOPP stool by Oskar Zięta. Below: A sofa and armchair set by Black Red White, Cupido line. Bedroom design Custom line by Vox.

meble

ducentów. Za Odrą doczepiany jest szyld i meble są dalej reeksportowane. Stąd też Niemcy są jednym z największych eksporterów. Średnio wydają na meble 400 euro, Polacy 10 razy mniej. Przede wszystkim forma Trochę inną drogą poszedł Piotr Voelkel. Choć Vox to potężna polska marka z ponad 25-letnią tradycją i obrotami wynoszącymi prawie miliard zł, to firma stawia na design i wzornictwo, a nie wyłącznie na sprzedaż. Voelkel jest typowym trendwatcherem i zgodnie z filozofią firmy stara się wspólnie z klientem tworzyć wyjąt-

kowe wnętrza. Otworzył też prywatną szkołę wzornictwa School of Form i wg niego powoli możemy mówić o polskim designie. – Ale należy doprecyzować to pojęcie. Jeżeli mamy na myśli produkty elitarne, produkowane w krótkich seriach, drogie, tzw. ikony designu, to ten rynek rośnie powoli, gdyż wielu zamożnych ludzi preferuje raczej kiczowate produkty z barokowymi zdobieniami. Natomiast jeśli przyjmiemy, że „polski design” to dobrze zaprojektowane produkty w długich seriach, a ich cechą przewodnią jest to, że są ładne, funkcjonalne i użyteczne, to z całą pewnością mamy tu więcej sukcesów. Widać to m.in. w Ikei, dla której coraz częściej projektują polscy projektanci – tłumaczy. I tu, by zobaczyć polskie ikony designu, znów trzeba ruszyć do Niemiec. W Berlinie, w kultowej dzielnicy Prenzlauer Berg, działa od 2014 r. sklep No Wódka (też sklep online). Butik to pomysł Aleksandry Kozłowskiej, która sprzedaje tu wyłącznie polski design. Są tu więc projekty Oskara Zięty, jest twórcy technologii FIDU (wolne deformowanie wewnętrznym ciśnieniem), której manifestem stał się stołek PLOPP (Polski Ludowy Obiekt Pompowany Powietrzem) będący ikoną współczesnego designu (magazyn Wired nazwał go „meblem przyszłości”). Można też kupić krzesła Diago (ok. 400 euro/szt.) grupy projektowej Tabanda, kamienne poduszki i pufy z filcowanej wełny firmy Mirosława Popławskiego Fivetimesone czy biodegradowalną urnę, z której po umieszczeniu w ziemi wyrośnie drzewo – polski projekt marki Diseno. Również w polskich sklepach designerskich widać, że polski design czerpie z własnej przeszłości. Wróciła

Jeśli polski odbiorca będzie się rozwijał tak szybko jak polska branża meblarska, to i we wzornictwie mamy szansę zostać europejskim potentatem. if the Polish consumer learns and grows as fast as the Polish furniture market, we might just become a European leader in furniture and home decor design.

też moda na modernizm, na rynku możemy kupić kilka wersji słynnego fotelu RM58 projektu prof. Modzelewskiego. Ostatnim hitem są meble spaghetti (metalowe meble wyplatane linką igelitową). Podobnie jak krzesła Skoczki, których projekt zainspirowany został dokonaniami polskich skoczków narciarskich, czy kultowe fotele typu 366 projektu Józefa Chierowskiego i krzesło Zydel produkowane przez Spółdzielnię Ład. – Jeśli chodzi o design, to jesteśmy na początku drogi. To wymaga większych kompetencji, wyrobienia, gustu, czasu i edukacji odbiorców – konstatuje Piotr Voelkel. Jeśli jednak polski odbiorca będzie się rozwijał tak szybko jak polska branża meblarska, to i we wzornictwie mamy szansę zostać europejskim potentatem. ■

produced in short series, and as such very costly, i.e. ‘design icons’, then this market is still growing slowly, because many affluent people tend to choose kitschy, richly ornamented products. However, if we assume that ‘Polish design’ means well-designed products produced in greater quantities, and that are attractive, functional and useful, then Poland has a great deal to be proud of. One example are Polish designers who design for the IKEA brand”, he explains.

However, to see Polish design icons you have to go to Germany. The No Vodka shop has been operating in Berlin since 2014 and only sells Polish design. The assortment includes products by Oskar Zięta, the creator of FIDU technology (slow deformation by inner pressure), best exemplified by the now iconic PLOPP stool. Other furniture items available at the store include the Diago chair by the Tabanda design group, pebble pillows and puffs made of felted wool by Mirosław Popławski’s Fivetimesone company. Domestic design draws much of its inspiration from the country’s past. Modernism is back in vogue, and a few versions of the famous RM58 chair by Roman Modzelewski are available. The latest fad, however, is “spaghetti furniture”, i.e. furniture items made of metal and igelit pipes. Also popular are “Ski jumper” chairs, the now classic 366 armchairs designed by Józef Chierowski, and the Zydel chair by Spółdzielnia Ład. “When it comes to industrial design, we are still in kindergarten. We need more competence, practice, taste, time, and better educated consumers”, says Voelkel. However, if the Polish consumer learns and grows as fast as the Polish furniture market, we might just become a European leader in furniture and home decor design. ■

©credits

REKLAMA

L i f e Sto ry

sting

c z ł o w i e k z wa n y żądłem the man called sting Właśnie skończył 65 lat i nagrał dwunastą w karierze płytę solową, która jeszcze przed premierą została okrzyknięta wydarzeniem roku 2016. Jaki naprawdę jest Sting, czyli jedna z największych gwiazd muzyki naszych czasów? ❚ He has just turned 65 and recorded his twelfth solo album, which has been hailed as the highlight of the year, even before its release. What is Sting, one of the greatest musical stars of all time, like?

©credits

tekst | by diana rymuza

Â©credits

sting

rodzony rockman. O scenie marzył od dziecka, gdy wstawał o piątej rano, by pomóc ojcu rozwozić mleko po Wallsend, robotniczej dzielnicy Newcastle. I wytrwale uczył się grać na pozostawionej przez jednego z wujków hiszpańskiej gitarze. Najstarszy z czworga potomków weterana wojennego i śpiewającej fryzjerki na spełnienie swych pragnień musiał długo czekać. Zanim bowiem podążył za muzycznym powołaniem, stając się w wieku 26 lat głosem jednej z najsłynniejszych grup rockowych w historii, był budowlańcem, urzędnikiem skarbowym, kontrolerem biletów, a wreszcie nauczycielem w angielskiej szkole dla dziewcząt. Początki punkowego (bowiem pod koniec lat 70. w Londynie wszyscy liczący się muzycy grali punka) The Police także łatwe nie były – Gordon Matthew Sumner, Stewart Copeland i Henry Padovani (którego szybko zastąpił Andy Sum mers) nie mieli ani kontraktu, ani pieniędzy, a czasem nawet co jeść. – Cieszę się, że sława nie przyszła za wcześnie. Zdążyłem ustawić priorytety – mówi o tamtych czasach Sting.

A natural born rocker. Gordon Matthew Sumner dreamed of performing on stage as a kid. He used to get up at 5 am to help his father deliver milk in Wallsend, a blue-collar district of Newcastle. By dint of sheer persistence, he learned to play a Spanish guitar that one of his uncles had left. The eldest of four children of a war veteran and a singing hairdresser, it was a long time before his dreams came to fruition. Before he became the lead singer of what was to become one of the most famous bands in history (at 26), he worked as a tax officer, construction worker, ticket inspector, and teacher at an all-girls school. The punk beginnings of The Police were not easy. Anybody who was anybody was playing punk rock in the late 1970s. Gordon Matthew Sumner, Stewart Copeland and Henry Padovani (soon replaced by Andy Summers) had no contract, no money, and often nothing to eat. “I’m glad stardom didn’t come our way too early. I had enough time to set my priorities straight”, Sting once said about those early days.

Najsłynniejszy Policjant świata Punktem zwrotnym w karierze bandu pomieszkującego we własnym vanie stał się… zabieg fryzjerski. Jako pierwszy włosy na blond ufarbował Stewart. A gdy to samo zrobili pozostali członkowie tercetu, The Police okrzyknięto objawieniem brytyjskiej sceny. – Okazało się, że nasze blond głowy czynią cuda. Unifikują nas i nadają silną tożsamość chłopców z wybielacza – wspominał po latach gitarzysta grupy Andy Sum mers. Platynowe fryzury, zaaranżowana w rytmie reggae ballada Roxanne (oraz hity Message in a Bottle i Every Breath You Take), a także wielkie ciemne okulary słoneczne, które Sting założył, gdy przed występem w programie telewizyjnym eksplodował mu w twarz sprej do włosów, przyniosły Brytyjczykom upragnioną sławę, a potem również pierwsze miejsca na listach przebojów, złote płyty, sześć nagród Grammy oraz dwie Brit Awards. Tyle że nagle, u szczytu popularności po wydaniu krążka Synchronicity (który przez 17 tygodni był numerem jeden na liście Billboardu!) i ledwie dziewięciu latach działalności, zespół przestał istnieć. Choć nigdy oficjalnie tego nie ogłosił.

The world’s most famous policeman The starting point for The Police, who were living out of their van at the time, was a hair makeover. Stewart was the first to have his hair dyed blond. When the others followed suit, the band was hailed as a sensation on the British music scene. “Our blond heads worked wonders. They united us and gave us the identity of the bleached guys”, said Andy Summers, reminiscing on the band’s beginnings. Platinum hair, reggae-style “Roxanne” (and similar songs, e.g. “Message in a Bottle” and “Every Breath You Take”), and the enormous sunglasses that Sting wore on a television programme to conceal his eyes after a can of hairspray had exploded in his face just minutes before going on air, brought the three Brits much desired fame, and a little later, their first chart hits, gold records, six Grammy awards and two Brit Awards. And yet, without warning, at the height of their popularity, after the Synchronicity album was released (number one on the Billboard charts for 17 weeks) and only nine years of operation, the band broke up. No official statement has ever been made.

L i f e Sto ry

Wszechstronny trzmiel Pieszczochem mediów Sting stał się jeszcze jako członek The Police. Urodziwy i utalentowany, inteligentny i charyzmatyczny znakomicie nadawał się na gwiazdę. Dziennikarze poświęcali mu najwięcej uwagi, co w zespole powodowało tarcia. Gordon Sumner postanowił więc skoncentrować się na karierze solowej. Na własną rękę i pod pseudonimem, który dostał od często noszonego swetra w czarno-żółte pasy (ponoć wyglądał w nim jak trzmiel), przez blisko ćwierć wieku wylansował kilkadziesiąt piosenek, które weszły do kanonu światowych przebojów – od Englishman in New York, Fragile i If I Ever Lose My Faith in You po Fields of Gold oraz Desert Rose. Odznaczony tytułem komandora Orderu Imperium Brytyjskiego twórca sprzedał (solo i z The Police) 115 mln albumów, stając się (z majątkiem wycenianym przez Sunday Timesa na blisko 300 mln dol.) jednym z dziesięciu najbogatszych muzyków Zjednoczonego Królestwa. – Słyszę muzykę przez cały czas. Nawet w absolutnej ciszy. Czasem dostaję od tego obłędu – mówi Sting

The all-around bumble-bee Sting became a media darling while he was still in The Police. Handsome and talented, intelligent and charismatic – he definitely had what it took to be a star. Journalists gave him the most attention, which was a source of conflict in the group. Sumner decided to go solo under the pseudonym that he had earned by wearing a black and yellow striped jumper that made him look like a bumble-bee. He has put dozens of songs on the charts over 25 years, many of which have become classics, from “Englishman in New York”, “Fragile” and “If I Ever Lose My Faith in You” to “Fields of Gold” and “Desert Rose”. He was made a Commander of the Order of the British Empire for his solo career and his time with The Police. He has sold 115 albums , making him one of top ten richest musicians in the United Kingdom (his net worth is almost USD 300 million, according to The Sunday Times). “I hear music all the time. Even in complete silence. Sometimes it drives me completely crazy”, says Sting and jokes that he suffers from “obsessive composing syndrome”. His discography includes a winterthemed album If on a Winter’s Night…, one featuring Renaissance music, Songs from the Labyrinth, and Symphonicities, which has orchestral versions of both solo hits and those recorded with The Police. He reunited with his former colleagues for a brief tour in 2007. “An old marriage back together again. Pathological, but still. But people like it that we have worked out our issues”, was how Sting explained the decision behind the Reunion. But although

Sting Zebrał i przekazał miliony dolarów na cele społeczne, wspiera Amnesty International i walkę o prawa człowieka. Sting’s charity work is legendary. He has collected and donated millions of dollars to charity. He supports Amnesty International and is a human rights campaigner.

i żartuje, że „cierpi na syndrom obsesyjnego komponowania”. W jego dyskografii można więc znaleźć zimowy album If on a Winter’s Night…, zawierający muzykę renesansową Songs from the Labyrinth i krążek Symphonicities z symfonicznymi wersjami hitów własnych oraz The Police. Do starych kolegów wrócił zresztą na chwilę, by w 2007 r. zagrać wspólne tournée. „Stare małżeństwo znowu razem. Patologiczne, ale jednak. Ludziom podoba się, że rozwiązaliśmy swoje problemy” – wyjaśniał powody reaktywacji supergrupy. Ale choć fani liczyli na ciąg dalszy The Police, ten nie nastąpił. Gordon Sumner dalej poszedł własną drogą. Nominowany do trzech Oscarów,

the fans were hungry for more from The Police, nothing eventuated. Sting continued with his solo career. He is a three-time Academy Award nominee, and has starred in 15 films, including Dune and Stormy Monday, as well as a Broadway staging of The Threepenny Opera. He wrote the musical The Last Ship, a story about his native Newcastle and his early years spent in the shadow of the local shipyard. He has written two books – Rock Steady, his personal take of the Biblical story of Noah and the Ark, and the autobiography Broken Music: A Memoir. When asked about his broad range of interests, he replied “No one has set any limits on me yet. They tried

zagrał w 15 filmach, wśród których były głośne Diuna i Burzliwy poniedziałek, ale również w broadwayowskiej Operze za trzy grosze. Stworzył wreszcie musical The Last Ship – opowieść o rodzinnym Newcastle i młodości spędzonej w cieniu tamtejszej stoczni. Jest autorem dwóch książek – Rock Steady, w której dość swobodnie opowiedział biblijną historię Noego i jego arki, oraz bestsellerowej autobiografii Broken Music: A Memoir. Pytany o tak szerokie spektrum zainteresowań odpowiada: – Nikt mnie jeszcze nie ograniczył. Próbowano, ale zawsze zdołałem zrobić unik i przedrzeć się bokiem. Ciągle tak robię. Aktywista w służbie światu Działalność charytatywna Stinga obrosła już legendą. Zebrał i przekazał miliony dolarów na cele społeczne, wspiera Amnesty International i walkę o prawa człowieka. Założona z żoną Trudie Fundacja Ochrony Lasów Tropikalnych pomogła Indianom Kayapó i ocaliła miliony akrów lasów deszczowych w Brazylii. Sam Sumner postrzega różne formy swej aktywności pozamuzycznej jako wkład w bycie obywatelem naszej planety. Dla jednych jest bohaterem, dla innych jednak – ekologicznym hipokrytą, który pomię-

Słyszę muzykę przez cały czas. Nawet w ciszy. Czasem dostaję od tego obłędu – mówi Sting i żartuje, że „cierpi na syndrom obsesyjnego komponowania”. “I hear music all the time. Even in silence. Sometimes it drives me completely crazy”, says Sting and jokes that he suffers from “obsessive composing syndrome”.

dzy rozsianymi po świecie ośmioma posiadłościami i domami lata odrzutowcami… Na falę krytyki naraził się zresztą nie raz. Choćby opowieściami o swoich łóżkowych wyczynach i seksie tantrycznym, który może ponoć uprawiać przez pięć godzin bez przerwy. A wszystko dzięki jodze, której 65-letni rockman jest wielkim entuzjastą. Choć trudno zgadnąć, czy serwowane bez skrępowania i śladów pruderii mylące relacje z małżeńskiego łoża (w których wtóruje mu Trudie) nie są tylko grą prowadzoną z mediami, bo ikona popkultury potrafi z taką samą łatwością świat zaszokować, jak swe opowieści obrócić w żart. Mąż idealny O jego 30-letnim związku z Trudie Styler mówi się, że jest „jak latarnia morska”. Podczas gdy inne gwiazdorskie małżeństwa się rozpadają, oni „świecą mocnym światłem miłości”. – Kochamy się, to oczywiste,

100

sting but I managed to dodge them and do my thing. I’m still doing it”. An activist serving the world Sting’s charity work is legendary. He has collected and donated millions of dollars to charity. He supports Amnesty International and is a human rights campaigner. The Rainforest Foundation Fund, founded by Sting and his wife Trudie, has helped the Kayapó indigenous Indians and saved millions of acres of rainforest in Brazil. Sting himself sees the various forms of his extra-musical activities as all part of being a citizen of the planet. Some hail him as a hero, while others denounce him as an eco-minded hypocrite jetting between his eight houses around the world… He has taken flak more than once. One instance was when he went public about his sex life and told the world about his five-hour tantric sex sessions. The 65-year-old artist put it all down to yoga, of which he is an enthusiast. However, these candid confessions about his sex life (corroborated by Trudie) might simply be part of the game that Sting likes to play with the media, as he can shock the world just as easily as he can turn his own words into a joke. The perfect husband Sting likens his 30-year relationship with Trudie Styler as a lighthouse. They keep shining in the light of love while other celebrity marriages break up. “We love each other – that’s a given – but Trudie lights up my world when she comes into a room”, Sting once said, and added that he had never cheated on his soulmate. He left his then pregnant first wife – Irish actress Frances Tomelty – for Trudie. “This is the only thing that did not go well in my life, that I pathetically messed up”, he reminisces in his autobiography. He has fathered six children, nearly all of whom are in show business. Sting and his family live in a rural castle near Stonehenge, an hour’s drive from London. He also owns a 19th-century estate in Tuscany called Il Palagio. When he is in Tuscany, he manufactures – organic, needless to say – olive oil, salami, honey, and his famous wines over which he quarrels with fellow musician Zucchero. “He claims his wines are better than mine, and I claim the opposite. But Wine Spectator graded my wine 96 points out of 100”, he told Corriere della Sera in an interview, stressing how lucky he was. When asked what he would like to change in his life, he only lists one thing: “I would not have done my first interview. I would not talk to journalists at all. People would only know my music and that would be it”. ■

©get tyimages (3), ons, east news, shut terstock

L i f e Sto ry

1. W filmie Oblubienica Frankensteina z 1985 r. Sting zagrał tytułowego bohatera 2. Sting na koncercie z zespołem The Police, Chicago 1983 r. 3. Muzyk z drugą żoną Trudie Styler i synem. ❚ 1. Sting as Frankenstein in The Bride (1985). 2. Sting at a The Police concert in Chicago in 1983. 3. The musician with his second wife Trudie Styler and their son.

©credits

4. The Police, rok 1980, od lewej: Andy Summers, Sting i Stewart Copeland. 5. Sting na deskach londyńskiego The Wyndham’s Theatre w sztuce The Play What I Wrote. ❚ 4. The Police, 1980, left to right: Andy Summers, Sting and Stewart Copeland 5. Sting perfoming at London’s The Wyndham’s Theatre in The Play What I Wrote.

101

57th & 9th – nowy, rockowy album Stinga ❚ 57th & 9th – the new rock album by Sting

ale Trudie rozświetla mój świat, kiedy tylko wchodzi do pokoju – mówi były „Policjant” i dodaje, że nigdy swej „bratniej duszy” nie zdradził. Dla Trudie zostawił swoją ciężarną wówczas pierwszą żonę – irlandzką aktorkę Frances Tomelty. To jedyna rzecz, która mi się w życiu nie udała i którą spaprałem w sposób żałosny – pisał potem w swej autobiografii ojciec szóstki dzieci, z których prawie wszystkie związane są z show-biznesem. Sting z rodziną mieszka na wsi, o godzinę od Londynu, w zamku w pobliżu Stonehenge. Jest również właścicielem XVI-wiecznej toskańskiej posiadłości o dźwięcznej nazwie Il Palagio. Tam sprawdza się jako rolnik, uprawiając i produkując – oczywiście w sposób ekologiczny – oliwę z oliwek, salami, miody oraz słynne wina, o które spiera się z włoskim kolegą po fachu Zucchero. On jest przekonany, że lepsze jest jego, a ja, że moje. Ale pismo „Wine Spectator” to mnie dało 96 punktów na 100 – opowiadał w wywiadzie dla Corriere della Sera, podkreślając, jak wielkim jest szczęściarzem. Pytany, co chciałby w swoim życiorysie zmienić, wymienia tylko jedną rzecz: – Nie udzieliłbym swego pierwszego wywiadu. W ogóle nie rozmawiałbym z dziennikarzami. Ludzie znaliby tylko moją muzykę i koniec. ■

©credits

Pierwszy od ponad dekady poprockowy album Stinga (premiera 11 listopada), jest jedną z najbardziej oczekiwanych płyt roku 2016. Słynny Anglik zatytułował go 57th & 9th od skrzyżowania, które codziennie mijał w drodze do studia nagraniowego na Manhattanie. Nowy Jork, dom artysty od wielu lat, jest zresztą jednym z bohaterów jego muzycznej opowieści. Rozmiar Nowego Jorku rozbudza wyobraźnię. A poruszanie się po nim tylko to wrażenie wzmacnia – mówi muzyk w magazynie Rolling Stone, zapowiadając „bardziej rockowy materiał od wszystkiego, co ostatnio robił”. Sting nie byłby sobą, gdyby na 57th & 9th nie poruszył tematów związanych z problemami współczesnego świata – globalnego kryzysu imigracyjnego (Inshallah) i zmian klimatu (One Fine Day). Z kolei stworzony po śmierci Prince’a utwór 50.000 stał się hołdem dla gwiazd, które odeszły w ostatnich miesiącach: Lemmy’ego, Davida Bowie, Glenna Freya z The Eagles oraz przyjaciela muzyka – Alana Rickmana. Dziwny czas. Wydawało się, że ci ludzie są nieśmiertelni, a tymczasem niczym się od nas nie różnią, umierają tak samo jak my – mówi magazynowi Entertainment Weekly. ❚ The first pop-rock album from Sting in over a decade is due for release on 11 November. It is one of the most eagerly awaited records of the year. The title comes from the intersection he used to cross on his way to the recording studio in Manhattan every day. New York City, where the musician has lived for many years, is one of the themes of the musical story. “The size of New York fires the imagination. Commuting around it makes it even more impressive”, Sting told Rolling Stone when he announced his latest album, which would be “much more rock than anything else he had done recently”. Sting would not be Sting if he did not touch upon current problems, such as the global immigration crisis (“Inshallah”) and climate change (“One Fine Day”). The number written after the death of Prince (“Fifty Thousand”), is a tribute to the greats who have recently passed away – Lemmy, David Bowie, Glenn Frey of The Eagles, and the musician’s close friend – Alan Rickman. “It’s been a strange time, because you think these people are immortal, but then suddenly they’re like the rest of us, they die”, he told Entertainment Weekly.

sting

L i f e Sto ry

102

Book

c u lt u r e

nasze rekomendacje

Notatki z jądra ciemności

notes from the heart of darkness

Gdy na ulicach miast stały czołgi, a Polacy stali w długich kolejkach po reglamentowane jedzenie, młoda, zbuntowana dziennikarka wysyłała za granicę relacje z centrum stanu wojennego. Codziennie prowadziła dwa dzienniki. Konspiracyjny dla czytelników z Zachodu, pisany tak, by Służba Bezpieczeństwa nie mogła zidentyfikować autorki. Był on przekazywany w świat za pośrednictwem zaufanego pracownika ambasady francuskiej. Małgorzata Niezabitowska i jej mąż, fotograf Tomasz Tomaszewski, ryzykowali tymi działaniami bardzo wiele. Ale wiedzieli, że nie ma drugiej tak sprawnie działającej komórki przekazu informacji na Zachód. Drugi dziennik był osobisty. Oba przeleżały 35 lat w pudłach, by wreszcie Niezabitowska znowu po nie sięgnęła, uporządkowała i opublikowała w książce. ❚ While tanks were on the streets and Poles were standing in long queues to buy rationed food, a young rebellious journalist was sending reports from the heart of a country under martial law abroad. She kept two diaries. A conspiratory diary for Westerners, written in such a way that the internal security services would not be able to identify the author, and disseminated to the world via a trusted secretary of the French embassy in Poland. Małgorzata Niezabitowska and her husband, photographer Tomasz Tomaszewski, were risking a lot by what they did. They knew, however, that there was no other as efficient a source of information for the West. The other diary was a personal one. Both had been waiting in boxes for the past 35 years until Niezabitowska took them out, sorted them and published in book form.

film

W twoim kraju wojna!, Małgorzata Niezabitowska, Wydawnictwo Ośrodek Karta

Zakochani w kosmosie

enamoured in space

Dwie gorące gwiazdy młodego pokolenia Hollywood (Jennifer Lawrence oraz Chris Pratt) i jeszcze jeden film z listy najbardziej oczekiwanych przez kinomanów. Z powodu problemów technicznych dwoje uczestników międzyplanetarnej podróży kosmicznej budzi się z hibernacji o 90 lat za wcześnie. Mają szansę na miłość i wspólne życie, pod warunkiem jednak, że uda im się je ocalić. I uratować pozostałych 5 tys. śpiących pasażerów. ❚ Two hot young Hollywood stars (Jennifer Lawrence and Chris Pratt) equals another long-awaited film. As a result of technical issues, two crew members of an interplanetary space expedition wake up from hibernation 90 years too early. They are given a chance for freedom and a life together provided that they manage to save their lives. Theirs and the remaining 5,000 hibernating passengers. Pasażerowie | Passengers, dir. Morten Tyldum, opens 25.12

Gwiezdny łotr wkracza na ekrany

a space rogue on the big screen

Trzy w jednym: pierwszy z planowanych spin-offów słynnej sagi, jedna z najbardziej oczekiwanych premier kończącego się roku 2016 i – jak wskazują wszystkie znaki na niebie i ziemi – kolejny hit spod ręki George’a Lucasa. Akcja opowieści o rebeliantach próbujących wykraść plany Gwiazdy Śmierci ma się zakończyć 10 min przed początkiem historii przedstawionej w Gwiezdnych wojnach: Nowej nadziei, a do kin wejdzie równo 40 lat po premierze filmu, od którego wszystko się zaczęło. ❚ Three in one: the first instalment of the planned Star Wars spin-offs; one of the most awaited premiers of this year; and not surprisingly, in all likelihood another blockbuster fathered by John Lucas. The film tells the story of rebels intending to steal the plans of the Death Star. It ends 10 minutes before the beginning of the story filmed in Star Wars: Episode IV – A New Hope. The film opens in cinemas exactly 40 years after the film that started the saga. Łotr 1. Gwiezdne wojny – historie | Rogue One: Star Wars Story, dir. Gareth Edwards, opens 14.12

104

art c u lt u r e

nasze rekomendacje

Królowa art déco w Seulu the queen of art déco in seoul

Robię, co chcę, i nienawidzę robić tego, co muszę. Moje życie nigdy nie było konwencjonalne – mówiła Tamara Łempicka, jedna z najważniejszych przedstawicielek estetyki art déco. O jej osiągające zawrotne ceny prace biją się dziś kolekcjonerzy (są wśród nich m.in. Madonna czy Barbra Streisand), a pokazują je najlepsze galerie na świecie. ❚ “I do whatever I want and I hate doing what I have to do”, Tamara Łempicka, one of the most prominent representatives of the art deco movement once said. Her works are currently sold for exorbitant prices at auctions to bidders like Madonna and Barbra Streisand, and are exhibited by the world’s foremost art galleries.

podróż do przeszłości

Sir Elton John zaczął zbierać zdjęcia w 1991 r. i dziś jego licząca ponad 7 tys. fotografii modernistycznych kolekcja uważana jest za jedną z najciekawszych na świecie. Gwiazdor postanowił się nimi podzielić, by oglądając je, „publiczność doświadczyła takiej samej radości” jak słynny muzyk, kiedy ich szukał. Z takiego zaproszenia nie wypada nie skorzystać. ❚ Sir Elton John began collecting photographs in 1991 and now has over 7,000 modernist images. His collection is considered one of the most interesting in the world. The singer has decided to share his passion for photography so that the audience can experience the same joy that he felt when searching for photographic artworks. This exhibition is a definite must-see this winter. The Radical Eye: Modernist Photography from the Sir Elton John Collection, Tate Modern, London, until 7.05.2017

music

Młodsza siostra

Starsi panowie w formie

back to the past

little sister

old men in top form

Ojciec muzyki elektronicznej Jean-Michel Jarre karierę rozpoczął 40 lat temu od nagranego w domowym studio krążka Oxygene. Dwie dekady później francuski kompozytor wydał kolejną odsłonę największego dzieła: Oxygene 7-13, a teraz znów cofnął się w czasie, by trylogię dopełnić siedmioma nowym utworami. Czy uda mu się też na nowo ożywić legendę? ❚ The forefather of electronic music, Jean-Michel Jarre set off his musical career with the Oxygene album recorded in his home studio. Twenty years later, the French composer released another instalment of his greatest work to date, namely Oxygene 7-13, and has recently taken another trip back in time and added another 7 tracks to the album. Can the legendary record be revived?

Solange przez długie lata żyła w cieniu swej siostry Beyoncé, jednak dzięki krążkowi A Seat at the Table jej kariera ma wreszcie szansę nabrać właściwego tempa. Trzeci w dorobku Amerykanki, nagrywany w bólach przez kilka lat, ale znakomicie oceniany przez krytyków album za oceanem już stał się bestsellerem. Czy druga Knowlesówna podbije też resztę świata? ❚ Solange has been living in the shadow of her famous sister Beyoncé for years, but her latest album, A Seat at the Table, might just give her the exposure she deserves. This is her third album, and was recorded over a period of a several years. It has already been well received by critics in the US. Will the other Knowles girl take the world by storm like Beyoncé?

Członkowie najsłynniejszego istniejącego rock’n’rollowego zespołu świata po 11 latach przerwy wydali nowy, 25. album studyjny. Co tym razem serwują fanom? Głównie klasyczne bluesowe kawałki (do wykonania jednego z nich zaprosili Erica Claptona). Słowem, Stonesi nie dość, że nieśmiertelni, to jeszcze wciąż zaskakują. ❚ The world’s most famous rock ’n’ roll band have broken an 11-year drought and released their 25th studio album. What are the fans in for this time? The album features mainly classic blues tracks (Eric Clapton contributes to one). In short, not only are the Stones immortal, but they still have a lot of surprises up their sleeves.

Oxygene 3. Jean-Michel Jarre, Sony Music

A Seat at the Table Solange, Sony Music

106

Blue & Lonesome The Rolling Stones, Universal Music

Tamara de Lempicka, Hangaram Art Museum Seoul Arts Center, until March 2017

Z prywatnej kolekcji Rocket Mana

from rocket man’s private collection

zawĂłd bloger

ÂŠcredits

c e l e b r at i n g l i f e

108

To nie zawód, nawet nie hobby. Blogowanie to styl życia. Bloger nie śpi i jest ciągle czujny. Obserwuje i analizuje to, co dzieje się wokół, by czym prędzej zasiąść i przelać to z głowy na ekran komputera. ❚ It’s not a job. It’s not even a hobby. Blogging is a lifestyle. A blogger never sleeps and is on the alert at all times. A blogger observes and analyses what is going on in the world in order to sit down at the computer and write down whatever comes to mind. tekst | by tomasz kondr

Ś w i at w e d ł u g B l o g e r a the world according to bloggers

©credits

pis na blogu ma być jak rozmowa z siedzącym przed nami rozmówcą. Im bardziej potoczny (ale nie niechlujny) styl, im bardziej osobisty ton wypowiedzi, tym większa szansa na zatrzymanie czytelnika. Blogi powstają jak grzyby po deszczu. Niestety bywa jednak i tak, że równie szybko zamierają i znikają – wbrew powiedzeniu, że w internecie nic nie ginie. Papier jest cierpliwy, ale twarde dyski nie znoszą zastoju. Jak i o czym? Obchodzący 12. rocznicę powstania ProBlogger zamieszcza krok po kroku informacje, jak założyć, prowadzić i popularyzować bloga. Prowadzony przez Darrena Rowse’a blog dowodzi, że liczy się wszystko – od chwytliwego tytułu po promocję tego, co się piszecie. Kiedy już założycie bloga, nie przesadzajcie z nazbyt ozdobną czcionką i pamiętajcie, że najlepiej czyta się czarne litery na białym tle. Podstawą jest regularne publikowanie nowych wpisów. Ale uwaga, mówienie o wszystkim i o niczym nie przysporzy czytelników. Z drugiej strony niemal wszystkie tematy zostały już zarezerwowane. Design, koty czy psy, psychologia, kuchnia, wychowywanie dzieci, moda – to najpopu-

109

c e l e b r at i n g l i f e

zawód bloger

Blog Urszuli Witkowskiej Pełen zlew nie traktuje o myciu naczyń. To raczej wymówka, jak wbrew przeciwnościom zająć się pisaniem, a nie zmywaniem. Blog Someone Ate This opisuje i pokazuje na zdjęciach najbrzydsze dania świata. ❚ The title of Urszula Witkowska’s blog Full sink is not about washing up. It is more of an excuse to devote your time to writing instead of household chores. The Someone Ate This blog shows and writes about the ugliest dishes in the world. They are supposedly edible, and only look foul.

110

larniejsze tematy. Ale bywają też blogi niezwykłe, dziwaczne. Blog Everyday Carry dokumentuje zawartość męskich kieszeni. Co można w nich znaleźć? Lewarek, grzebyk do brody albo nóż samurajski. Small Town Noir prezentuje najdziwniejsze i najbardziej dowcipne nagrobki. Brytyjczyk William Hanson od lat pomaga zaś żyć zgodnie z zasadami savoir-vivre’u. Z jego bloga można się dowiedzieć, jak elegancko podawać kawę, jak być mile widzianym gościem na imprezie składkowej, a nawet jak nosić rękawiczki. Bogato ilustrowany, a co za tym idzie, nierzadko przerażający Thehumanmarvels. com zastępuje niegdysiejsze gabinety osobliwości. A The Poison Review poświęcony jest trującym, a nawet śmiertelnym dawkom leków. Doktor archeologii Katy Emery na blogu Bones Don’t Lie (Kości nie kłamią) nie tylko ze znawstwem, ale i z porywającą pasją opisuje kości znalezione podczas wykopalisk naukowych. Zawód: bloger Blogerzy mogą też oczywiście zarabiać. Jeśli jednak zarabianie, a nie pasja stanowi główny cel pisania, to czytelnicy szybko się zniechęcą. Najlepiej zarabiają ci, którzy piszą o uprawianym przez siebie sporcie, ulubionej marce samochodowej, podróżach, czy ci, którzy prowadzą blogi poradniki. Zarabia się na opisywaniu produktów, ale też na reklamach, które pojawiają się na stronie. Popularny bloger Michał Szafrański, autor bloga Jak oszczędzać pieniądze, przed trzema laty umieścił następujący wpis: „19 235,36 zł – tyle przychodów z blogowania wpłynęło na moje konto w październiku. I nie uważam tej kwoty za szczyt marzeń. Ja dopiero raczkuję”. W ubiegłym roku najwięcej na prowadzeniu bloga zarobił Michael Arrington. Amerykanin zajmuje się nowinkami technologicznymi. Jego miesięczny zarobek waha się od 500 do 800 tys. dol. Drugie miejsce blogowych milionerów zajmuje Pete

How and what about? Problogger, now in its 12th year, has posted a step-by-step guide to setting up, writing, and popularising your own blog. The blog, written by Darren Rowse, is proof positive that everything counts – from a catchy title to promoting your posts. Once you set up a blog, go easy on the decorative font (you guessed it: there is already an overabundance of blogs written in peculiar fonts). Keep in mind that black letters on a white background are easiest to read. The key to success is regular posting. But writing about everything and anything will not win readers. On the other hand, you would be hard pressed to find a subject that does not yet have a blog devoted to it. Design, dogs and cats, psychology, cooking, parenting, fashion – these are just a few of the most popular blog topics. However, the Internet is full of amazing, original, and downright weird blogs. The Everyday Carry blog documents the contents of men’s pockets. Is there anything interesting to be found there? A jack, a beard comb, and a Samurai knife. The Small Town Noir blog presents the strangest and funniest tombstones. A British man, William Hanson, has been helping his compatriots and people around the world live by the rules of savoir vivre. The blog posts will teach you how to serve coffee in an elegant way, how to be the most wanted guest of a potluck party, and how to wear gloves with grace. The richly illustrated, and frequently plain terrifying, blog found at www.thehumanmarvels.com is a veritable latter-day freak show. The Poison Review blog is devoted to poisonous or lethal drug dosages.

A blog entry is meant to resemble a conversation we would have with someone sitting opposite us. The less formal the style (without being sloppy), and the more personal the tone of voice, the greater chance the blogger has of keeping the reader on the blog. Blogs keep cropping up online. Unfortunately, they die down and disappear just as quickly, contrary to the claim that nothing is ever lost on the Internet. Paper is patient but a hard disc hates stagnation.

c e l e b r at i n g l i f e Cashmore (nieładnie żartować z cudzych nazwisk, ale połączenie „cash” i „more” wydaje się tu absolutnie trafione). Jego domeną są również nowości techniki, ale założony przez niego blog Mashable pisze też o mediach społecznościowych, rozrywce i tematyce lifestylowej. Trzecie miejsce na podium należy do Mario Armando Lavandeira znanego jako Perez Hilton. W rubryce zawód wpisuje po prostu „bloger” i „osobowość medialna”. Na blogu zamieszcza plotki dotyczące sławnych osób. Hilton, syn kubańskich emigrantów, zasłynął w 2007 r., publikując nieprawdziwą informację o śmierci Fidela Castro. Pisanie o skandalach i wpadkach gwiazd przynosi mu miesięcznie nawet 400 tys. dol. Kolejne miejsca zajmują autorzy blogów o projektowaniu stron internetowych i zarządzaniu finansami, a jedyna w pierwszej dziesiątce kobieta, Gina Trapani, zajmuje się lifehackingiem, czyli ułatwianiem sobie życia w każdej jego dziedzinie. Zalety blogowania Blog bywa też sposobem na życie. Przed 9 laty Gary Arndt sprzedał dom i zaczął podróżować. Każdą wycieczkę dokumentuje praktycznym opisem i fotografiami. Odwiedził już 175 krajów, wszystkie amerykańskie stany, a także 300 miejsc z listy UNESCO. Z jego bloga zawsze wiadomo, gdzie obecnie przebywa, co miesiąc publikuje też zdjęcie z miesięcznym kalendarzem, które można pobrać i zainstalować jako tło pulpitu

Katy Myers, who holds a PhD in archaeology, has a blog entitled Bones Don’t Lie, where she passionately and professionally writes about bones found during archaeological excavations. Occupation: Blogger Bloggers can make money on their blogs too. If money-making and not passion is your main reason for writing, your readers will soon be discouraged. The bloggers who make most money are those who write about the sport they practice, their favourite make of car, travelling, must-have gadgets, and those who write self-help blogs. They not only make money on writing about the products they use, but also on the advertising that appears on the website. Popular blogger Michał Szafrański, the author of the Polish blog “How to save money”, posted the following post on his blog three years ago: “PLN 19,235.36 – this is the revenue from my blog that was credited to my account in October. I do not find this amount to be best I can do. I’m still learning to walk …”. Michael Arrington, from the US, was the highest-earning blogger last year. Arrington writes about technological novelties. His monthly income ranges from USD 500,000-800,000. In second place is Pete Cashmore (it is impolite to joke about people’s names, but the composite words “cash” and “more” could not be more apt). He also runs a tech blog, Mashable, but also covers social media issues, entertainment and lifestyle. The third highest-earning blogger is Mario Armando Lavandeira aka Perez Hilton. He simply puts “blogger” and “media personality” in the “Occupation” box whenever he has to fill in a form. Hilton posts celebrity gossip on his blog. The son of Cuban immigrants, he

©shut terstock (2)

Flog to rodzaj bloga tworzonego na zlecenie firmy, która pod pozorem autentyczności próbuje reklamować swoje produkty. Taki blog jednak szybko zostaje zdemaskowany i prędzej wzbudzi politowanie, niż namówi kogokolwiek do zakupów. ❚ Flogs are blogs commissioned by companies with the sole purpose of promoting themselves and their products under the pretence of authenticity. These blogs are quickly uncovered and are more likely to elicit disdain than attract a host of new customers.

zawód bloger

112

c e l e b r at i n g l i f e w komputerze. Wśród ogromu blogów podróżniczych wyróżnia się też prowadzony przez Szymona Radzimierskiego Planetkiwiblog po polsku i angielsku. I nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie to, że autor ma zaledwie 9 lat: „Zdecydowałem się pisać bloga, bo chciałem udowodnić, że to nie tylko rozrywka dla dorosłych, że dzieci także mogą opowiadać innym o swoich podróżach” – tłumaczy Szymon. Orbit Media Studios z Chicago przeprowadziła ankietę wśród blogerów dotyczącą ich obyczajów podczas pisania. Typowy post powstaje zazwyczaj do dwóch godzin, chociaż rekordziści poświęcają mu nawet sześć. Zdecydowana większość deklaruje, że pisze w domu. Typowy bloger publikuje od dwóch do sześciu wpisów tygodniowo (ponad połowa badanych używa średnio tysiąca słów w poście). Analitycy uważają jednak, że nie częstotliwość, a jakość tekstów decyduje o powodzeniu strony. I prawie wszyscy używają mediów społecznościowych do promowania swoich blogów. Mało kto korzysta z płatnych sposobów reklamowania się.

zawód bloger rose to fame in 2007, when he published a false report announcing the death of Fidel Castro. Covering celebrity scandals and mishaps earns him up to USD 400,000 per month. The ranking also features bloggers who write about website design and finance management. The only woman among the top ten highest-earning bloggers is Gina Trapani, an expert on life hacking. The merits of blogging Blogging can become a way of life. Almost. Nine years ago, Gary Arndt sold his house and hit the road. He documents each of his trips with a post containing practical tips and images. He claims to have already been to 175 countries, all the US states, and 300 UNESCO World Heritage Sites. Among the multitude of travel blogs, the planetiwiblog, written by Szymon Radzimierski, stands out. The blog is written in Polish and English, and covers his many trips. There would be nothing special about this were it not for the fact that the blogger is only nine years old. “I decided to keep

Korzyści z własnego bloga to nie tylko dzielenie się wiedzą i pasją, popularność i wprawa w pisaniu. Joshua Becker na blogu Becomingminimalist wymienia aż 15 zalet blogowania, m.in. rozwój własny i bycie inspiracją dla innych. „Prowadzenie bloga działa tak jak prowadzenie dziennika. Blog staje się zapisem życia, które zachowane jest w »chmurze«. Nie da się go ukraść, zgubić, nie zniszczy go ogień.” Zatem blog może zapewnić ci nieśmiertelność. ■

Podróżniczy blog Planetkiwi 9-letniego Szymona Radzimierskiego jest pisany w dwóch językach. ❚ The travel blog planetkiwi by 9-year-old Szymon Radzimierski is written in both Polish and English.

114

a blog because I wanted to prove to people that blogging is not just for adults, that children can tell stories about their travels, too”, he says. Orbit Media Studios of Chicago conducted a survey among bloggers about their blogging habits. It takes roughly two hours to write a typical post, although 57 respondents claim that they usually spend over six hours on a post. The vast majority claim that they write their blog posts at home. The typical blogger publishes 2-6 posts a week (over half the respondents write posts that average 1,000 words). According to analysts, it is not the quantity, but the quality, of the posts that make a blog popular. Nearly everyone uses social media to promote their blogs. Few bloggers pay for blog ads. The benefits derived from a blog go beyond sharing your knowledge or passion with others, and include popularity and perfecting your writing skills. Joshua Becker of the becomingminimalist blog lists 15 advantages of blogging, including self-growth and being an inspiration to others. “Blogging serves many of the same roles as a personal journal. (...) Your blog becomes a record of your life that is saved ‘in the cloud’. It can never be lost, stolen, or destroyed in a fire.” In other words, a blog will secure you immortality. ■

Prowadzenie bloga działa tak samo jak prowadzenie dziennika. Blog staje się zapisem życia, które zachowane jest w „chmurze”, nie da się go zgubić. Blogging is like keeping a personal journal. Your blog becomes a digital record of your life that is saved ‘in the cloud’. it can never be lost.

REKLAMA

good food

jedzenie filmowe

j e dz e n i e w r o l i g ł ó w n e j food in the lead boeuf bourguignon wykąpany w butelce wina, bakłażany z ricottą, chrupiąca kaczka z brzoskwiniami, szczupak na parze z masłem. Palce lizać, prawda? filmów z takimi bohaterami nie warto oglądać, będąc głodnym. ❚ Boeuf bourguignon soaked in a bottle of wine, aubergines with ricotta, crispy duck with peaches, steamed pike in butter. Yum, right? Films with these culinary stars should not be seen on an empty stomach. tekst | by patrycja pustkowiak

Słodki film Lassego Hallströma na pewno spowoduje przyrost obrotów w kawiarniach z pitną czekoladą. Bo wokół niej właśnie wszystko się kręci w tej fabule – Vianne (Juliette Binoche) zna jej słodki czar, dlatego gdy tylko zamieszkuje wraz z córką w małym francuskim miasteczku, otwiera kawiarenkę i zaczyna serwować im pachnący napój. Ciepła czekolada to klucz do szczęścia, ale też... coś nieprzyzwoitego. Tym bardziej trzeba po nią sięgnąć. ❚ This extra sweet film by Lasse Hallstrom is sure to spark a stampede to hot chocolate cafés. Chocolate is the core topic around which everything else evolves. Vianne (Juliette Binoche) knows its sweet charm only too well. As soon as she settles down in a small French town with her daughter, she opens a café and starts serving the aromatic drink. Hot chocolate is the key to happiness, but is also a little perverse. A must, either way.

116

Czekolada ❚ CHOCOLATE dir. Lasse Hallström, 2000

Jedz, módl się, kochaj ❚ EAT, PRAY, LOVE dir. Ryan Murphy, 2010 Italia, Indie, Indonezja – bohaterka filmu wyrusza w podróż szlakiem trzech „I”. Celem wyprawy jest odnalezienie siebie, ale przy okazji wielu cieszących podniebienie pyszności. Ich stolicą są Włochy. Liz raczy się tam m.in. karczochami po żydowsku, szynką z melonem, bakłażanami z ricottą, flaczkami czy winem, a w ekstazę wpada, gdy kosztuje neapolitańskiej pizzy. ❚ Italy, India, Indonesia – the film protagonist sets out on a journey to these three countries whose names start with the letter “I”. The aim? To rediscover herself and try lots of local delicacies while at it. The place where she finds the best food is Italy. Liz treats herself to artichoke Jewish style, ham with melon, aubergines with ricotta, tripe with wine, and is absolutely ecstatic when served genuine Neopolitan pizza.

Julie i Julia ❚ Julie & Julia dir. Nora Ephron, 2009 Za co kochano Julię Child? Za poczucie humoru i za to, że gotując na antenie, ciągle coś upuszczała i popijała wino. W filmie Julie są dwie – pierwsza to fenomenalna Meryl Streep, druga, grana przez Amy Adams, to sekretarka, która postanawia przez rok zrealizować wszystkie przepisy z książki kucharskiej swej słynnej imienniczki. Choćby boeuf bourguignon wykąpany w butelce wina, pieczony na wolnym ogniu przez trzy godziny, przystrojony grzybami i skarmelizowanymi cebulkami. ❚ People loved Julia Child for her sense of humour and for dropping things and drinking wine when she cooked live on television. This film brings together Julia Child and Julie, a secretary who takes up the challenge of cooking all the recipes in one Julia Child cookbook in a year. One of the recipes is boeuf bourguignon soaked in red wine, roasted for three hours, with mushrooms, both caramelised and fresh onions.

Jiro śni o sushi ❚ JIRO DREAMS OF SUSHI dir. David Gelb, 2011 Ryż musi mieć tu odpowiednią temperaturę, a surową ośmiornicę trzeba ugniatać przez godzinę, żeby można było jej użyć. Bar na 10 siedzeń 85-letniego japońskiego mistrza sushi leży w podziemiu obok stacji metra, toaleta jest nie zewnątrz i nie można płacić kartą, ale trzy gwiazdki Michelina są. ❚ Rice needs to have the right temperature here and octopus has to be beaten for an hour before it can be cooked. A bar with only10 seats run by 85-year-old Japanese sushi master is located underground, next to a subway stations. The toilet is outside and only cash is accepted. The eatery’s stardom is confirmed by three Michelin stars.

Ugotowany ❚ BURNT dir. John Wells, 2015 Guru paryskich restauratorów Adam Jones sławę zdobył w młodym wieku, ale nie udźwignął jej ciężaru. Popadł w uzależnienia i zniknął. Po jakimś czasie, wolny od nałogów, postanawia zacząć od nowa w Londynie. Gotując m.in. makaron cacio e pepe czy bajecznie dekorowany tort. Bon appétit! ❚ The guru of Parisian restaurateurs, Adam Jones, made his name at a tender age, but buckled under the pressure. He fell victim to addictions and disappeared. After some time, addiction-free, he decides to start anew in London. His specialty dishes include cacio e pepe pasta and an exquisitely decorated layer cake. Bon appétit!

Skrzydełko czy nóżka ❚ THE WING OR THE THIGH dir. Claude Zidi, 1976 Charles Duchemin to postrach wśród restauratorów – co roku redaguje przewodnik po najlepszych lokalach gastronomicznych nad Sekwaną. Tuż przed emeryturą wyrusza na objazd prowincji. Po nogach drepcze mu jego największy wróg, twórca fabryki ze „sztucznym” jedzeniem. Państwo też od gumowatej sałaty woleliby chrupiącą kaczkę z brzoskwiniami. ❚ Charles Duchemin is the bane of restaurateurs everywhere. Every year, he compiles a guide to the best restaurants in France. Just before retiring, he does a tour of small towns, where he comes face to face with his mortal enemy – the owner of a factory producing “artificial” food. You would much rather eat crispy duck with peaches than rubber lettuce, n’est-ce pas?

117

good food

jedzenie filmowe

Soul kitchen dir. Fatih Akin, 2009 Shayn zostaje wyrzucony z posady szefa kuchni modnej restauracji i trafia do lokalu, w którym urządza kuchenną rewolucję. W miejsce zup z proszku, frytek i pizzy proponuje gazpacho, a także kuskus z warzywami, warzywne musy z rybą gotowaną na parze i deser. ❚ Shayn is laid off from his job as head chef of a fashionable restaurant and ends up in an eatery where he sparks a culinary revolution and starts serving gazpacho, couscous and vegetable mousses served with steamed fish.

Smak curry ❚ the lunchbox dir. Ritesh Batra, 2013 „Czuła opowieść o tym, że warto zaryzykować i zbliżyć się do drugiego człowieka” – pisano o filmie. A wiadomo, że najłatwiej trafić do serca przez żołądek. Tutaj do serca swego męża tradycyjną drogą próbuje zbliżyć się żona, ale przez przypadek trafia do zupełnie innego żołądka i zupełnie innego serca... A co tak działa? Choćby paneer tikka – kawałki sera w aromatycznym sosie, nadziewana okra, smażony bakłażan, herbata z mlekiem. ❚ “A tender story about why it is worth taking a risk and bonding with another human being”, critics wrote about it. It is no secret that the best way to the heart is through the stomach. In this film, the wife tries to get closer to the husband, but by sheer accident, she makes her way to a completely different stomach and heart with paneer tikka – pieces of cheese in aromatic sauce, stuffed okra, fried aubergine and tea with milk.

Miłość o smaku Orientu ❚ the ramen girl dir. Robert Ackerman, 2008

118

Niebo w gębie ❚ haute cuisine dir. Christian Vincent, 2012 Co jadają wielcy politycy? Taki np. prezydent Francji – co życzy sobie na deser? Zainteresowani (kulinarnym) życiem francuskich wyższych sfer powinni zobaczyć ten film. Opowiada on historię Hortense Laborie, która przyjmuje propozycję pracy jako szef kuchni prezydenta François Mitteranda i zaczyna rządy nad podniebieniem bywalców Pałacu Elizejskiego. Wśród fundujących rozkosze frykasów m.in. owoce morza czy czarne trufle. ❚ What do great politicians eat? What is the French President’s favourite dessert? A perfect film for those into the culinary life of the French elites. It tells the story of Hortense Laborie, President François Mitterand’s personal chef, who reigns over the palates of the residents of, and visitors to, the Élysée Palace. Among the dishes served are seafood and black truffles.

Na podnoszenie się z upadku najlepszy, wiadomo, food truck. Kiedy Carl Casper traci pracę w prestiżowej restauracji, przejmuje zdezelowany samochód kateringowy i – wraz z synem oraz starym przyjacielem – rusza odrestaurowaną kuchnią na kołach przez kolejne stany, po to by wygłodniałym serwować pyszne kubańskie kanapki. Co w nich? Oczywiście wieprzowina zamarynowana w mojo, czyli marynacie na bazie soku z cytrusów, ser i ogórek kiszony. ❚ A food truck turns out to be the best solution for a chef down on his luck. When Carl Casper loses his job at a prestigious restaurant he buys a clappedout old food van, and together with his son and an old friend, sets out on a journey across the States to serve delicious Cuban sandwiches to hungry crowds. The sandwiches are filled with pork marinated in mojo, cheese and pickles.

W filmie króluje Brittany Murphy i… ramen. Bohaterka filmu po porzuceniu przez chłopaka zostaje sama w sercu Japonii. Pewnego dnia, gdy zapłakana krąży po ulicach, trafia do małej restauracyjki specjalizującej się w serwowaniu aromatycznego ramen. Słynna zupa staje się lekiem na duszę Amerykanki, która od tej pory do lokalu powraca, chcąc nauczyć się przyrządzać gorące danie, a w efekcie odmienia swe życie. ❚ The film stars Brittany Murphy. And ramen. The protagonist finds herself all alone in the heart of Japan after her boyfriend leaves her. One day, while walking around the streets in tears, she comes across a small restaurant specialising in aromatic ramen. The famous soup becomes the cure for all that ails her. She starts visiting the place more and more frequently. She eventually learns how to make the dish and change her life.

Szef ❚ chef dir. Jon Favreau, 2014

Łosoś. Pan Łosoś TRADYCYJNIE NAJLEPSZEJ JAKOŚCI Firma Suempol oferuje Państwu łososia pod wszelkimi możliwymi postaciami: wędzonego na zimno, na gorąco, marynowanego, świeżego, który jest naszym głównym produktem i stanowi 97% całej produkcji oraz pstrąga i halibuta. Sprowadzamy tylko najlepsze gatunkowo ryby z północnej Norwegii oraz Alaski, co gwarantuje najwyższą jakość naszych wyrobów.

Suempol Sp. z o.o. 17-100 Bielsk Podlaski, ul. Białostocka 69 A www.suempol.pl

good food

jedzenie filmowe

Życie od kuchni ❚ No reservations dir. Scott Hicks, 2007

Kate umie wyrażać uczucia tylko przez gotowanie. Kiedy do jej perfekcyjnego świata trafia 9-letnia siostrzenica Zoe oraz pewny siebie kucharz Nick, zostaje poddana ciężkiej próbie. Dla widza próba ta – okraszona pokazem przygotowywania choćby tiramisu, ciężka nie będzie. Niejednemu pocieknie ślinka, kiedy Nick zachęca Zoe do zjedzenia makaronu z sosem pomidorowym i bazylią. ❚ Kate only knows how to express her emotions through her cooking. Her perfect world is turned upside down when her 9-year-old orphaned niece Zoe moves in with her, and a confident and charming chef Nick is hired at the restaurant she works at. This is a love story with delicious food including tiramisu and pasta as the backdrop.

Uczta Babette ❚ Babette’s feast dir. Gabriel Axel, 1987 Tytułowa Babette to francuska kucharka z hedonistycznym podejściem do jedzenia. Kiedy wygrywa znaczną sumę pieniędzy, organizuje legendarną ucztę z m.in. zupą żółwiową z groszkiem ptysiowym, blinami Demidoff z kawiorem i kwaśną śmietaną, babą drożdżową nasączoną rumem i całym zestawem win. ❚ The titular Babette is a French cook with a hedonistic approach to food. She comes into a large sum of money and organises a legendary feast at which she serves, among other things, turtle soup with puff pastry, Demidoff blinis with caviar and sour cream, yeast baba soaked in rum and wine.

Faceci od kuchni ❚ le chef dir. Daniel Cohen, 2012 Jean Reno w roli Alexandre’a Lagarde’a, znanego w całym Paryżu szefa kuchni, który swoją pracą i doświadczeniem doszedł do trzech gwiazdek Michelina. Teraz jednak jest w tarapatach – nowy właściciel restauracji chce tchnąć w nią nieco nowoczesności, stawiając na kuchnię molekularną. Ale nic nie zastąpi confitu z kaczki, quiche czy królika w czerwonym winie, prawda? ❚ Alexandre Lagarde, a Parisian chef and household name has earned three Michelin stars by dint of hard work and experience. But he now finds himself in trouble. The restaurant’s new owner wants to start serving molecular cuisine. But what could possibly be better than a duck confit, quiche or rabbit in red wine?

W latach 30. Romek Boryczko dostaje pracę w hotelowej restauracji Pacyfik i pnie się po szczeblach kariery, obserwując brudy pracy w tym przybytku i panującą tam ścisłą hierarchię. Zarówno w książce będącej pierwowzorem, jak i w filmie pełno obyczajów i języka charakterystycznych dla tamtych czasów oraz, oczywiście, potraw – wśród nich choćby kotlet krajany, befsztyk, rostbef, a także napitki: wiśniówka, jarzębiak. ❚ In the 1930s, Romek Boryczko lands a job in the restaurant at the Hotel Pacific. Boryczko has to learn to observe the strict hierarchy in place. The book, on which the film is based, is full of period customs, traditions and language. Needless to say, traditional Polish dishes such as chopped chicken cutlets, beefsteak, roast beef, and local beverages, such as wiśniówka and jarzębiak, loom large.

120

Zaklęte rewiry ❚ hotel pacific dir. Janusz Majewski, 1975

good food

jedzenie filmowe

Pulp Fiction dir. Quentin Tarantino, 1995

Podróż na sto stóp ❚ the hundred-foot journey dir. Lasse Hallström, 2014

Co jest w walizce Marsellusa? A co w składzie burgerów, którymi zajadają się dwaj jego „pracownicy” – gangsterzy Jules i Vincent? Tego pierwszego nie dowiemy się nigdy, drugie za to jest powszechnie znane, bo kultowy Pulp fiction – film o narkotykach, płatnych mordercach, podejrzanych interesach i szalonych dziewczynach bossów hojnie czerpie z popkultury. Dlatego prócz filmu karierę zrobił też fast food, choćby słynny cheeseburger z Big Kahuna Burger. ❚ What’s inside Marsellus’ suitcase? What are the ingredients in the burgers that his “staff”– Jules and Vincent – keep eating? The former is not revealed, but the latter is no secret, since Pulp Fiction, a film about drugs, hitmen, shady business dealings, and crime honchos and their crazy girlfriends, draws on popular culture to the max. The food that the film made popular included the Big Kahuna Burger.

Mistrzyni kuchni francuskiej Madame Mallory prowadzi knajpkę na południu Francji. Jej pozycji zaczyna zagrażać lokal postawiony naprzeciwko przez rodzinę emigrantów z Bombaju. Francuskie smaki toczą pojedynek z aromatyczną kuchnią indyjską pełną curry, kardamonu i kminu. Co państwo wolą? Omlet z pięcioma ziołami, zupę cebulową czy kurczaka tikka masala? ❚ A master of French cuisine, Madame Mallory, runs a bistro in southern France. Her position in the neighbourhood is threatened when a family of immigrants from Mumbai open an eatery opposite hers. Mallory’s French flavours go to war with aromatic Indian dishes featuring curry, cardamom and cumin. Which do you prefer? An omelette with five herbs, onion soup or tikka masala chicken?

Amelia ❚ amÉlie dir. Jean-Pierre Jeunet, 2001

Ratatuj ❚ Ratatouille dir. Brad Bird, 2007 Czy szczury w kuchni mogą być mile widzianymi gośćmi? Jeśli potrafią gotować... Remy lubi wykwintną kuchni. Talenty postanawia wykorzystać do tego, by pomóc pomywaczowi – Linguiniemu – odnieść sukces kulinarny. Remy eksperymentuje z potrawami bazującymi na borowikach, szafranie czy karczochach. A na talerzach m.in. szczupak na parze z masłem, filet mignon, szalotki z sosem bordelaise. ❚ Are rats welcome in the kitchen? Only if they can cook. Remy the rat has a passion for fine food. He wants to put his talents to use by helping a certain dishwasher Linguini become a chef. Remy likes to experiment with dishes made with boletus, saffron and artichokes. He serves pike with butter, filet mignon and shallots in bordelaise sauce.

122

Słynna Amelia, od której zaczęła się kariera Audrey Tautou, fabułę ma prostą: dziwna dziewczyna przebywająca w świecie wyobraźni podejmuje pracę jako kelnerka w małej kawiarni na Montmartrze i odkrywa, że jej powołaniem jest uszczęśliwianie ludzi. A przy tym zajada się crème brûlée. ❚ This famous film, which made Audrey Tatou instantly famous, has a simple storyline: a peculiar girl, who spends most of her life daydreaming, takes up a job as a waitress in a small café in Montmartre and discovers that her destiny is to make people happier. And when she is not doing that, she is enjoying crème brûlée.

good food

piernik

Piernikowa historia

the gingerbread story

i m s ta r s z y, tym lepszy the older the better Piernik nigdy się nie starzeje. Jego korzenny zapach jest esencją Świąt. dzięki mieszaninie miodu i przypraw nie tylko pięknie pachnie, ale też doskonale rozgrzewa. ❚ Gingerbread is never too old to eat. Its aroma is the essence of Christmas and comes from a unique blend of honey and allspice that not only smells exquisite but warms you up as well. tekst | by agnieszka franus

Tradycja wyrobu pierników sięga starożytności, ciastkami z miodem i przyprawami zajadali się już Rzymianie. O renesans pierników zadbali benedyktyni, którzy na nowo wskrzesili tradycję ich wypieku. Jednak prawdziwą stolicą piernika dla każdego Polaka jest Toruń. ❚ Making gingerbread is a tradition that dates back to antiquity. The Romans are known to have been munching on biscuits with honey and spices. We owe the comeback of gingerbread cookies to the Benedictine monks. The true mecca for gingerbread fans is Toruń in Poland.

symbol luksusu

a luxury symbol

Stać na nie było tylko najzamożniejszych, wszak przyprawy w owych czasach kosztowały więcej niż złoto. Znano dwa rodzaje pierników: miękkie, oblane lukrem, które zjadano natychmiast, i twarde, które według legend mogły zastąpić koła wozu i zwykle miały jakiś kształt, wyciskano je na drewnianych formach, a niektóre nawet pokrywano złotem. Ich wygląd świadczył o zamożności posiadacza. ❚ Only the most affluent could afford to eat gingerbread, as spices were worth more than their weight in gold in those days. There were two kinds of gingerbread – soft ones with icing that were eaten right after baking, and hard ones that, as legend has it, could be used as a replacement wheel on a cart in case of emergency. Different shapes of hard biscuits were baked in wooden moulds. Some were even gold plated. The prettier the gingerbread, the higher the status of its owner.

dobry na wszystko

124

©credits

Był zakąską do wódki, wojskowym sucharem, ale też lekarstwem, bo dzięki przyprawom rozgrzewał i poprawiał trawienie. Piekło się go podczas świąt ku uciesze dzieci, gdyż mógł zastąpić ozdoby choinkowe. ❚ Gingerbread is sometimes eaten with vodka, and served in the army. It was sometimes recommended as a medicine, since it warmed up the body, improved digestion, and lifted the mood. The cake was usually baked at Christmas and the dough was used to make Christmas tree decorations.

©stockfood/free

pairs well with everything

WYSPY ZIELONEGO PRZYLĄDKA

Wyjątkowe oferty wypoczynku na sezon ZIMA 16/17. Luksusowe, starannie wyselekcjonowane hotele, miejsca które pokochały gwiazdy. Najlepsze oferty tylko z Itaka&Gala!

Sal│WYSPY ZIELONEGO PRZYLĄDKA

Hotel Morabeza

(SIDMORG)

romantic

★★★★

✹ położony przy przepięknej, długiej plaży Santa Maria ✹ idealne miejsce dla turystów pragnących wypoczynku w kameralnej atmosferze ✹ blisko centrum Santa Maria ✹ 2 baseny, kort tenisowy

WEJDŹ

Sal│WYSPY ZIELONEGO PRZYLĄDKA

Hotel Riu Palace Cabo Verde

(SIDRIUG)

(ex. Riu Garopa/Funana)

active | family

★★★★★

✹ renomowanej sieci Riu ✹ tuż przy pięknej, piaszczystej plaży ✹ doskonale przygotowany program animacji ✹ 4 duże baseny

na www.itaka.gala.pl i pobierz katalog z naszymi ofertami

ZADZWOŃ: NUMER INFOLINII 801 055 111

Ilość miejsc w ofercie ograniczona

NOWOŚĆ! ZIMA 16/17

ta k e a l o o k

126

sylwester

art déco? kwiatowe wzory, geometryczne kombinacje przypominające abstrakcyjne obrazy i kontrastująca biżuteria. w okresie noworocznym nie bójmy się śmiałych połączeń i wyrazistych kolorów. ❚ Floral and geometric patterns resembling abstract paintings and contrasting jewellery. in the christmas and new year season do not be afraid to boldly mix and match patterns and opt for striking colours.

©credits

zdjęcia | photos matus toth/sunray photo/east news

127

ta k e a l o o k

sylwester

Na poprzedniej stronie: Karen Millen top, F&F korale, Vivienne Westwood spodnie, Top shop buty â?&#x161; Previous page: Karen Millen top, F&F beaded necklace, Vivienne Westwood trousers, Top shop shoes

Topshop naszyjnik, Diane von Furstenberg sukienka â?&#x161; Topshop necklace, Diane von Furstenberg dress

128

topshop sukienka, topshop kolczyki â?&#x161; topshop dress, topshop earrings

129

ta k e a l o o k

sylwester

marella top, tara jarmon spĂłdnica, zara pĹ&#x201A;aszcz, F&F bransoletka â?&#x161; xmarella top, tara jarmon skirt, zara coat, F&F bracelet

130

sportmax sukienka, F&F bransoletki â?&#x161; sportmax dress, F&F bracel

131

b e au t y

nawilżanie

Z i m o wa s t r ata winter losses Paradoksalnie to zimą, a nie latem skóra najbardziej cierpi z powodu odwodnienia. Dlaczego? ❚ Paradoxically, it is in winter and not summer that the skin suffers most from dehydration. Why is that?

T 1. Thalgo, krem nawilżający bogaty w minerały. 2. Janda, supermaska z efektem hydroodmładzania. 3. Skeyndor, serum o działaniu przeciwstarzeniowym. ❚ 1. Thalgo, moisturising cream rich in minerals. 2. Janda, supermask with a hydrorejuvenation effect. 3. Skeyndor, anti-aging serum.

132

o prosty mechanizm: skóra stara się utrzymać względną równowagę w warunkach zmieniającej się temperatury i wilgotności. Wystarczy odpowiedzieć sobie szczerze na pytania: ile razy dziennie wchodzisz i wychodzisz z chłodnego powietrza do ogrzewanego pomieszczenia oraz ile dni w miesiącu spędzasz w klimatyzowanym samolocie itd. Każda taka różnica powoduje większe odparowywanie wilgoci ze skóry i rozszczelnianie naskórka. Jest też druga strona medalu – wilgoć odparowuje szybciej, bo uszkodzona jest ta tłusta, lipidowa warstwa skóry, która w idealnych warunkach zatrzymuje naturalną wodę obecną w naskórku. Zimą szybciej tracimy sebum, bo gruczoły, które je produkują, zwężają się pod wpływem chłodu, poza tym ścieramy je szalikami, rękawiczkami, dotykiem. A ponieważ nie najlepsze wiadomości chodzą trójkami, jest jeszcze coś. Skóra pozbawiona natłuszczenia i naturalnej ochrony, jaką jest nawilżenie komórek (to działa podobnie jak przy łapaniu wirusa – odwodnio-

The mechanism is simple: your skin is trying to maintain itself in the face of changing temperatures and humidity levels. Answer these questions honestly: How many times per day do you enter a building after being out in the cold for an extended period? How many days per month do you spend in air-conditioned aeroplanes, etc.? Every change in temperature causes the moisture in your skin to evaporate. This in turn makes the epidermis less dense. Humidity evaporates quicker because the greasy, lipid layer of the skin, which retains the water present in the epidermis under normal conditions, is damaged. The skin loses sebum in winter faster than at any other time of the year because the glands that produce it are narrower in low temperatures. Not only that, but you rub it off your skin with scarves, gloves and other forms of contact. And since bad news usually comes in threes, there is something else we need to tell you. Skin devoid of sebum and the natural protection of cell hydration is more prone to hypersensitivity and allergens (this works similarly to catching a virus – a dehydrated body is more prone to illness). This is why eczema and itchy patches are more likely to appear on the skin in winter than summer. How to prevent them? The right cosmetics are crucial. Above all, look for creams with extreme moisturising properties (either pure collage or pure hyaluronic acid will do the trick) and greasy ointments (available at the pharmacy) that can be applied to the skin on a moisturiser base at night. Vitamin capsules for application 2

©credits

tekst | by joanna winiarska

prezent

promocja

idealny

Elegancki Voucher SPA

do luksusowego salonu kosmetycznego to z pewnością oryginalny i zawsze trafiony prezent dla bliskiej osoby, klienta, pracownika. Warszawskie kliniki Ambasada Urody proponują bony upominkowe w formie ekskluzywnych zaproszeń. Do wyboru są karty podarunkowe na wybrane zabiegi lub pakiety zabiegów oraz vouchery wartościowe opiewające na dowolną kwotę, które pozwolą pozostawić decyzję wyboru osobie obdarowanej. Niezapomnianych wrażeń dostarczy Afrykańki Rytuał Inkaba. Zapewni całkowity relaks i odprężenie dzięki zmysłowej podróży do świata oczarowanego starożytnym, bogatym dziedzictwem Afryki oraz duszą jej owoców. Unikalny, 90-minutowy masaż całego ciała, twarzy i głowy wprawi w stan błogości przepełniającej ciało, umysł i duszę, pozwalając poczuć wszechotaczający spokój. Prawdziwą przyjemność każdej kobiecie sprawi głęboko relaksujący i uwalniający umysł od stresów Rytuał Kwiat Lipy. Polecany przy zmęczeniu i wyczerpaniu psychicznym. Relaksujący masaż całego ciała i twarzy głęboko odpręża, a zmysłowy zapach kwiatów lipy otacza uczuciem harmonii, spokoju, ciepła i dbania o siebie. Efekty zabiegu to również doskonale zrewitalizowana, odświeżona, ujędrniona i wyraźnie wygładzona skóra. Doskonałym upominkiem dla zapracowanych biznesmenów jest Pakiet Destress. Indiański masaż twarzy i głowy zapewnia głębokie odprężenie oraz odreagowanie od stresów dnia codziennego. Przynosi ulgę w bólach głowy różnego pochodzenia, rozluźnia mięśnie karku, barków i górnej części pleców. Aromaterapeutyczny masaż relaksacyjny całego ciała wykonywany miękkimi, rytmicznymi ruchami wpływa na poprawę samopoczucia na poziomie fizycznym oraz psychicznym.

AMBASADA URODY MEDICAL SPA ul. Hlonda 2, Miasteczko Wilanów tel: 604 502 501

Masaż, który pieści Twoje ciało. Porywający, prawdziwie zmysłowy, oddziaływujący zarówno na psychiczne jak i mentalne samopoczucie Masaż Gorącą Czekoladą. Działa odmładzająco. Poprawia koloryt skóry, nadaje jej połysk oraz zapewnia miękkość i aksamitną gładkość. Istotnym elementem masażu jest wspaniały, czekoladowy zapach, który pobudza produkcję hormonów szczęścia - endorfin, zapewniając poprawę nastroju. Pakiet zabiegów Velvet Skin przeznaczony jest dla Pań o zdecydowanym charakterze, które chcą, aby ich skóra w krótkim czasie odzyskała blask młodości. Świetnie sprawdzi się przed wielkimi wyjściami t.j.: kolacja świąteczna, impreza towarzyska, aby zaszokować i olśnić otoczenie. Pakiet zawiera głębokie oczyszczanie skóry za pomocą wibracji ultradźwiękowej, bardzo przyjemny, modelujący masaż twarzy oraz dobraną do rodzaju skóry ciepłą maskę odmładzającą dla twarzy. Regenerację ciała zapewni luksusowy peeling odnawiający skórę Czarna Perła oraz godzinny masaż z użyciem masłem shea. Zabiegi manicure SPA i pedicure SPA rozpieszczą dłonie, stopy i paznokcie zapewniając im na długo wypielęgnowany wygląd oraz przywrócą miękkość i delikatność skórze.

AMBASADA URODY DAY SPA ul. Wilcza 9a, Warszawa Śródmieście tel: 606 909 009 www.ambasadaurody.pl

AMBASADA URODY WELLnESS SPA ul. Klimczaka 1, (Artis Club) Budynek Royal Wilanów tel: 602 424 024

b e au t y

5 6 7

5. Avène, serum nawilżające. 6. Beyond Organic Skincare, peeling do twarzy. 7. Tata Harper, nawilżająca maska do twarzy. 8. La Prairie, fluid z wodą kawiorową. ❚ 5. Avene, moisturising serum. 6. Beyond Organic Skincare, face exfoliator. 7. Tata Harper, moisturising face mask. 8.La prairie, skin caviar essence-in-lotion.

134

ny organizm zarazi się szybciej, bo ma słabsze warunki do obrony), jest bardziej narażona na nadwrażliwość i ataki alergenów. Stąd to właśnie zimą częściej niż latem pojawiają się trudne do zidentyfikowania wysypki i swędzące plamy. Jak temu zapobiec? Waż2 ny jest wybór kosmetyków. Przede wszystkim szukaj kremów ekstremalnie nawilżających (w tej roli świetnie sprawdzi się też czysty kolagen lub czysty kwas hialuronowy) i tłustych aptecznych baz, które warto nakładać wieczorem na nawilżacz. Do tego zadania nadają się też witaminy w kapsułkach, np. E. Warto też zainwestować w czyste oleje – np. arganowy, z pestek malin lub śliwek. A w przypadku pojawienia się nadwrażliwości – sięgnąć po kosmetyki dla atopików. Środek zimy to też najlepszy czas na niektóre zabiegi z zakresu medycyny estetycznej. To właśnie teraz 3 najlepiej zająć się laserowym zamykaniem naczynek (zabieg z reguły trzeba kilkakrotnie powtórzyć) i depilacją okolic twarzy. Jeśli latem cierpisz na Mezoterapia na zimę ❚ przebarwienia, teraz jest też najlepszy czas, aby Mesotherapy for winter wykonać peeling (który zastopuje nadprodukGdzie? ❚ Where? goldclinic.pl cję melaniny) albo zabieg laserowy o podobDr Maciej Rogala – właściciel Gold Clinic nym działaniu. Jeśli rozważasz fotoodmładzanie w Warszawie – podkreśla, że zima jest lub inne zabiegi laserowe – też warto wykonać idealnym momentem na nawilżenie je właśnie teraz, kiedy słońca jest niewiele. Wyskóry przy pomocy zabiegu mezoterapii. pełniacze z kwasu hialuronowego też lepiej się Pozwala on na regenerację skóry „przyjmą” w skórze w niższej temperaturze niż i odżywienie warstw naskórka. Preparaty do mezoterapii twarzy, szyi i dekoltu w upały. Ale przede wszystkim warto pomyzawierają głównie kwas hialuronowy śleć o gabinetowych zabiegach nawilżających i wit. A, C, E czy substancje czynne – zarówno tych kosmetycznych, jak i z zakresu pochodzące np. z alg. Kwas hialuronowy medycyny estetycznej. ■ działa jak gąbka, wiążąc w skórze wodę. Dodatkowo dostarczane do skóry wit. wykazują 100% swojej przewidzianej aktywności. Dzięki bezpośredniej drodze podania nie utleniają się i są w wystarczającej ilości, aby zwiększyć produkcję kolagenu i hamować reakcje wolnorodnikowe. ❚ Dr Maciej Rogala – the owner of Gold Clinic in Warsaw – stresses that winter is the perfect time to moisturise your skin with a mesotherapy treatment. This enables a profound regeneration of the skin and nourishes the layers of the epidermis. Products used in mesotherapy treatments for the face, neck and the décolletage mostly contain hyaluronic acid and vitamins A, C and E, or active substances extracted from algae and green tea. Hyaluronic acid acts like a sponge that traps water in the skin. In addition, the vitamins introduced into the skin via mesotherapy realise 100% of their potential activity. Because of the direct route of administration, the vitamins do not oxygenate and are in a quantity sufficient to boost collagen production and halt the reaction of free radicals.

on the skin, e.g. vitamin E, are also beneficial. Pure oils are worth investing in – e.g. argan oil, or oils from plum or raspberry seeds. In case of hypersensitivity, pick atopic skin products. Mission: Repair The middle of winter is also the perfect time of the year for aesthetic medicine treatments. This is the best time to undergo laser treatment to close capillaries (a number of treatments are needed) and hair removal from the face area. If you have a tendency to develop skin discoloration in summer, then this is the time to have an exfoliation procedure performed (to halt the production of melanin) or a laser treatment to the same effect. If you are considering photo rejuvenation treatment or other laser treatments, be sure to have them done now when the sun is scarce. Hyaluronic acid fillers will adapt better in lower temperatures than in summer. Above all, consider pampering yourself with both beauty and aesthetic medicine treatments this winter.

1. Obagi, długotrwale nawilżający krem. 2. Uroda, krem nawilżający z olejkami. 3. Yonelle, płynny krem-napinacz na dzień i na noc. 4. MonoDermà, skoncentrowana wit. E. ❚ 1. Obagi, cream providing long-lasting hydration. 2. Uroda, moisturising cream with oils. 3. Yonelle, day and night liquid firming cream. 4. MonoDermà, concentrated vitamin E.

nawilżanie

make a wish

prezenty dla niej

An elegant gift voucher to the Ambasada Urody beauty salon makes an original and much appreciated Christmas present.

6 2

p o d cho i nk ę christmas gifts

Elegancki voucher spa do luksusowego salonu kosmetycznego Ambasada Urody to tyle oryginalny, co trafiony prezent. 12

1. she&he Christmas Party, płyta CD, $11,78 2. goshico skórzana torebka, 310 zł 3. crosley gramofon USB z oprogramowaniem do zgrywania i edycji audio, $91.99 4. PAPIER D’ARMÉNIE naturalne perfumy do wnętrz, 15,99 zł 5. wes eleganckie oprawki, 299 zł 6. ARTELIONI/Apart naszyjnik ze stali szlachetnej z markasytami, 219 zł 7. solar sukienka z tiulem, 549 zł 8. hype uniwersalna poduszka z funkcją pilota, £22.99 9. certina zegarek w odcieniu różowego złota, model DS Podium Lady Automatic, 2940 zł 10. AMBASADA URODY voucher spa do salonu kosmetycznego 11. calvin klein woda perfumowana, od 150 zł 12. wittchen skórzane etui na długopisy, 189 zł ❚ 1. she&he Christmas Party CD, $11.78 2. Goshico leather bag, PLN 310 3. crosley USB gramophone with a recording and audio editing options, $91.99 4. PAPIER D’ARMÉNIE natural home fragrances, PLN 15.99 5. wes elegant eyeglass frames, PLN 299 6. ARTELIONI/Apart a pure stainless steel necklace with marcasites, PLN 219 7. solar tulle dress, PLN 549 8. hype universal cushion and remote control in one, £22.99 9. certina DS Podium Lady Automatic pink gold watch, PLN 2,940 10. AMBASADA URODY gift voucher to a beauty salon 11. calvin klein eau de parfum, from PLN 150 12. wittchen leather pen holder, PLN 189

136

EKSPRESEM do pięk na DOSKONAŁE PREZENTY DLA KOBIET DOJRZAŁYCH

kosmetyki

są

prawdziwym

podarunkiem

piękności.

Spektakularne efekty widać już po jednym użyciu. Cera staje się zachwycająco gładka, miękka w dotyku, rozświetlona, świeża. Wygląda młodziej! Kremy, maski, serum. Samo ich stosowanie to prawdziwa przyjemność. Delikatne, jedwabiste konsystencje, formuły przyjazne skórze, eleganckie zapachy, piękne opakowania w satynowych woreczkach… Prawdziwa magia kobiecości.

PODARUNEK PIĘKNOŚCI Efekty już po jednym użyciu:

1 LIFTING Zestaw Prezentowy 179 zł Infusion Liftingujący Krem Infuzyjny N°1

poj. 55 ml

+ Maska Nanodyskowa N°2

poj. 20 ml w prezencie

2 CAVIPEELER™ Urządzenie do peelingu kawitacyjnego i permanentnej odnowy biologicznej skóry 689 zł 3 DRUGA SKÓRA Biofusion Serum Z Witaminą C 5%

poj. 30 ml

4 KOSMETYCZNY „MIKROCHIRURG” Trifusion Płynny Krem-Napinacz Pod Oczy, Na Twarz i Podbródek

poj. 50 ml

249 zł

279 zł

5 REGENERACJA Zestaw Prezentowy 239 zł Biofusion Krem Naprawczy 3C

poj. 55 ml

+ Maska Nanodyskowa N°2

poj. 20 ml w prezencie

PROMOCJA

6 INTENSYWNE ODCZUCIE NAPRĘŻENIA I LIFTINGU Trifusion Endoliftingujący Krem Młodości

poj. 55 ml

7 METAMORFOZA S.O.S. Trifusion Biocelulozowa Maska Endoliftingująca

1 szt.

279 zł

55 zł

make a wish

prezenty dla niego

The Swedish Komma Lika game promotes raising awareness of the importance of partnership-based relations at home.

p o d cho i nk ę christmas gifts 1 6

Szwedzka gra partnerska Komma Lika promuje zwiększenie świadomości ról we wspólnym życiu domowym.

10 7

9 11

1. Skullcandy słuchawki bezprzewodowe, $37 2. alpina Jerzy Kukuczka, zegarek z limitowanej edycji 188 szt., 5888 zł 3. 11 raves stół do pingponga, ok. $70 tys. 4. moxo przenośny bezprzewodowy Bluetooth, $84,99 5. buczyński krawat ręcznie szyty, 390 zł 6. samsonite walizki kabinowe Prodigy, od 799 zł 7. komma lika gra w równouprawnienie, ok. 110 zł 8. gofanco organizer i ładowarka na sprzęty, $39,99 9. hugo boss okulary przeciwsłoneczne, 1200 zł 10. lg telewizor OLED 4K wykonany z organicznych diod, 13 999 zł 11. Esprit zegarek na skórzanym pasku, zegarkiesprit.pl, 560 zł 12. tom ford woda perfumowana Tobacco Vanille, od 745 zł ❚ 1. Skullcandy wireless headphones, $37 2. alpina Jerzy Kukuczka, a limited edition watch with only 188 watches made, PLN 5,888 3. 11 raves table tennis table, approx. $70,000 4. moxo portable wireless Bluetooth device, $84.99 5. buczyński hand made tie, PLN 390 6. samsonite carry-on Prodigy suitcase, from PLN 799 7. komma lika partnership game, approx. PLN 110 8. gofanco e-equipment stand and charger in one, $39.99 9. hugo boss sunglasses, PLN 1,200 10. lg OLED 4K TV set made with organic diodes, PLN 13,999 11. Esprit leather strap watch, zegarkiesprit.pl, PLN 560 12. tom ford Tobacco Vanille eau de parfum, from PLN 745

138

Doskonała czerń odkrywa piękno natury

Zobacz, jak doskonałym tłem dla zorzy polarnej jest nieskończona czerń kosmosu. LG OLED TV stosuje diody świecące własnym światłem, dzięki czemu niepotrzebne jest podświetlenie. Doskonała czerń pojawia się, gdy światło jest wyłączone. Doskonały kolor - gdy światło jest włączone. To najwierniejsze naturze odwzorowanie światła i ciemności jest darem, którym LG OLED TV chce się z Tobą podzielić.

good address

nasze rekomendacje

Wirtualna Klinika to serwis o zabiegach upiększających.

prestige zone

3 4

treatments in a nutshell

Trwałe usuwanie owłosienia laserem to już standard, chociaż zabieg wciąż kojarzy się z bólem i dyskomfortem. Koniec z tym. Najnowszy dostępny na polskim rynku laser diodowy MedioStar jako jedyny gwarantuje całkowicie bezbolesny zabieg. Dzięki opatentowanemu trybowi ruchów ciągłych Smooth Pulse urządzenie działa delikatnie, niwelując ryzyko bólu czy oparzeń. ❚ Although permanent laser hair removal is now the norm, it is still associated with pain and discomfort. It’s about time that changed. The latest MedioStar diode laser, now available in Poland, is the only laser treatment that guarantees completely painless hair removal. With its patented continuous Smooth Pulse mode, the device works gently to eliminate the risk of pain and burns.

Na czym polegają konkretne zabiegi upiększające? Jakie dają efekty? Odpowiedzi na te i inne pytania szukajcie na portalu WirtualnaKlinika.pl. To serwis poświęcony medycynie estetycznej tworzony z udziałem ekspertów. Użytkownicy znajdą w nim dokładne opisy zabiegów i nowości, porady ekspertów, efekty metamorfoz i filmy pokazujące wybrane metody. ❚ How do different beautyenhancing treatments work? What results do they offer? To find out, go to WirtualnaKlinika. pl. This website has been set up with the assistance of experts and is dedicated to aesthetic medicine. You can find detailed descriptions of treatments, as well as the latest therapies, expert advice, makeover results, and demo videos showing selected procedures.

ambasadaurody.pl

wirtualnaklinika.pl

140

3. ręcznie haftowane embroidered by hand

4. usuń to!

remove it

Wymarzona destynacja każdej kobiety? Torebkowy raj, czyli showroom autorskiej marki GOSHICO przy ulicy Burakowskiej w Warszawie. Znajdziecie tu torebki na każdą okazję i porę dnia. Modele o oryginalnym designie, wykonane ze skóry czy unikatowych materiałów wodoodpornych, minimalistyczne i haftowane. ❚ Every woman’s dream destination? The original GOSHICO showroom in Burakowska street in Warsaw, stocks handbags for every occasion and time of day. The bags sport original designs, and are made of leather or special water-proof materials. They are minimalistic and handembroidered.

Masz problem z nadpotliwością? Pozbądź się jej w warszawskim Elite Centrum Laseroterapii i Modelowania Sylwetki, gdzie jest już dostępna przełomowa metoda miraDry. Ta bezinwazyjna technologia wykorzystuje energię mikrofalową do bezpiecznego wyeliminowania nadpotliwości pod pachami. Trwale dezaktywuje pracę gruczołów potowych. ❚ Struggling with excessive sweating? Eliminate the problem with the breakthrough miraDry treatment at Warsaw’s Elite Laser Therapy and Body Sculpting Centre. This non-invasive technology uses microwave energy to safely eliminate excessive underarm sweat by disabling sweat glands once and for all.

goshico.com

elite.waw.pl © m . p.

2. zabiegi w pigułce

1. Depilacja bez bólu painless hair removal

Twój dom jest tam gdzie Twoje łóżko Nie ma wspanialszego uczucia niż powrót do domu, do swojego łóżka, które kochasz. co więcej, nie musisz być podróżnikiem, aby wiedzieć, że sekret udanego dnia tkwi w dobrze przespanej nocy. Wiedzieć musisz jednak, że jedynym łóżkiem, dla którego warto wracać do domu, jest Hästens. łóżka Hästens od sześciu pokoleń wytwarzane są ręcznie, wyłącznie z naturalnych, pozyskiwanych w sposób przyjazny środowisku materiałów. W tym tkwi sekret prawdziwie odprężającego snu. hastens.com lozkahastens.pl

WARSZAWA ul. Malborska 41, 03-286 WarszaWa warszawa@lozkahastens.pl tel.: 22 331 17 07 SOPOT al. Niepodległości 940, 81-861 sopot sopot@lozkahastens.pl tel.: 58 342 47 35 POZNAŃ ul. głogoWska 265a, 60-104 pozNań poznan@lozkahastens.pl tel.: 61 646 00 66

REKLAMA

Ekspresem do superfigury! Fast to a super figure!

Marzysz o idealnej figurze, ale mimo diet i ćwiczeń nie udaje ci się jej osiągnąć? Pozbądź się niechcianej tkanki tłuszczowej w błyskawicznym tempie! You keep dreaming of an ideal figure but despite diets and exercises you are not successful? Get rid of the unwanted fat tissue in no time! Teraz jest skuteczna, bardziej komfortowa metoda – Palomar SlimLipo 3D. Unikalność metody polega na rozpuszczaniu tłuszczu przy użyciu sondy laserowej, która nakierowuje strumień lasera bezpośrednio na tkankę tłuszczową – mówi dr n.med. Konrad Januszek, chirurg plastyk, szkoleniowiec metody SlimLipo w Polsce. Laser jednocześnie rozpuszcza tłuszcz i obkurcza włókna kolagenowe (tzw. termolifting 3D), co zapobiega powstawaniu efektu „obwisłej skóry”. Wymaga jedynie miejscowego znieczulenia. SlimLipo może odchudzić brzuch, uda, ramiona, ale także podbródek. Sculspure, nieinwazyjne modelowanie sylwetki w 25 minut Światowa nowość jest już dostępna w Klinice Elite. To pierwszy nieinwazyjny laser do niszczenia uporczywej, lokalnie zgromadzonej tkanki tłuszczowej. Jako pierwszy na świecie otrzymał certyfikat FDA, potwierdzający jego skuteczność i bezpieczeństwo dla nieinwazyjnej lipolizy brzucha i tzw. boczków. Stosowany też na okolice ramion, ud czy kolan.

Now an effective, more comfortable method exists - Palomar SlimLipo 3D. The unique nature of the method is that it dissolves fat with a laser probe which directs the laser beam directly to the fat tissue” says dr Konrad Januszek, plastic surgeon, trainer of the SlimLipo in Poland. The laser dissolves fat and constricts collagen fibres (3D thermolifting) which prevents the effects of „saggy skin”. It requires only local anesthesia. SlimLipo can help you slim your belly, thighs, arms end even the chin. Sculpsure, non-invasive 25 minutes Body Contouring World novelty is already available in the Elite Clinic. The first non-invasive laser to destroy persistent locally gathered fat tissue. As the first in the world, it was granted FDA certificate for non-invasive abdominal lipolysis and so called „bacon” confirming its efficiency and safety. It can be used on shoulders, tights or knees either.

Klinika Elite Centrum Laseroterapii/ Clinic Elite Laser Therapy Centre: ul. Złota 61, tel. 22 400 36 55; ul. Wąwozowa 8, tel.: 22 894 83 84, www.elite.waw.pl Wyłączny dystrybutor/Exclusive distributor: ITP S.A., ul. Domaniewska 37, Warszawa, tel. +48 722 008 002, www.itpsa.pl

Na hasło Kaleidoscope bezpłatna konsultacja. Free consultation with Kaleidoscope.

good address

nasze rekomendacje

prestige zone

Wykonywane ręcznie łóżka Vispring są już dostępne w pierwszym w Polsce, nowo otwartym salonie. 4

1. esencja elegancji quintessential elegance

2. z pasji do mody passion for fashion

Romantyczna kolacja we dwoje czy biznesowy lunch – w restauracji Różna na warszawskim Mokotowie wszyscy poczują się wyjątkowo. Wszyscy, którzy cenią elegancję, przedwojenne wnętrza i rdzenną polską kuchnię, m.in. rosół na wiejskiej kurze, pasztety własnoręcznie wyrabiane czy kruchą bezę. ❚ A romantic dinner for two or a business lunch – everyone is made to feel special at Różana restaurant in Warsaw’s Mokotów district. This is the place to be for anyone who appreciates elegance, pre-war interiors and native Polish cuisine. Specialties include broth made from freerange chickens, home-made pâtés, and crispy meringues.

Już w grudniu przy Alejach Ujazdowskich 41 w Warszawie zostanie otwarte Atelier Sylwii Romaniuk. To miejsce dla pasjonatów mody, którzy w produktach luksusowych cenią wysoką jakość, precyzję wykonania oraz unikatowy projekt. ❚ Sylwia Romaniuk’s Atelier opens in Aleje Ujazdowskie 41 in Warsaw this December. This is a place for people passionate about fashion and who appreciate luxury products for their high quality, detailed finishing, and unique design.

restauracjarozana.com.pl

sylwiaromaniuk.com

3. inteligentna MASKA a smart mask

4. Łóżka marzeń szyte na miarę bespoke dream beds

W ofercie sklepu internetowego znajdziemy naturalne kosmetyki produkowane przez niszowe, certyfikowane marki. Wśród nich m.in. w 100% organiczne maski Tata Harper. Dobierz odpowiednią maseczkę dla każdej partii twojej twarzy i wypróbuj natychmiastowe rozświetlenie, głębokie oczyszczenie oraz inteligentne nawilżenie od Tata Harper. ❚ This online store stocks natural cosmetics from certified niche brands. The product range includes 100% organic Tata Harper facial masks. Select the right Tata Harper mask for each part of your face to watch your complexion instantly become radiant, deeply cleansed and smartly hydrated.

Pierwszy salon łóżek Vispring w Polsce już otwarty. Wykonane ręcznie na indywidualne zamówienie łóżka Vispring są gwarancją najwyższego luksusu i komfortowego snu. Od ponad wieku Vispring udoskonala subtelną sztukę połączenia odpowiedniej wielkości sprężyn, miękkości i sprężystości z najlepszymi materiałami, jakie stworzyła natura. ❚ Vispring has just opened its first bed showroom in Poland. Vispring beds are made by hand to order and guarantee the ultimate in luxury and an indulgent sleep. For more than a century, Vispring has been mastering the fine art of combining adequate spring size with the right softness and bounce and the finest materials ever made.

warsztatpiekna.pl

angielskielozka.pl

142

promocja

GOŚCIE DO NAS WRACAJĄ

GUESTS ARE RETURNING TO OUR HOTELS Dzisiaj goście szukają w hotelach nie tylko zachowania standardu wyznaczonego przez liczbę gwiazdek, ale czegoś, co sprawi, że odnajdą tu namiastkę domu czy przyjacielską atmosferę. O tym, jak to osiągnąć mówi Joanna Świerkosz, VP Marketing, Quality, Loyalty - Poland and Eastern Europe w AccorHotels.

Today, guests are looking for hotels not only maintain the standard set by the number of stars, but something that will make find here a substitute home and friendly atmosphere. About how to achieve this, says Joanna Świerkosz, VP Marketing, Quality, Loyalty - Poland and Eastern Europe in AccorHotels. A jak jest powiązany rozwój platformy cyfrowej z budowaniem relacji pracownik-gość? Platforma Voice of the Guest to encyklopedia wiedzy o gościach – o ich zainteresowaniach czy upodobaniach. Analizujemy także ich sugestie. Platforma jest powiązana również z profilami naszych hoteli na Facebook, gdzie goście zamieszczają swoje opinie, oraz z TripAdvisor. To jest fundament spersonalizowanego podejścia do gościa, a co za tym idzie – zbudowania z nim dobrych relacji na lata. Zadowolony, szczęśliwy gość zawsze wróci.

In the Orbis Hotel Group and thus in the whole AccorHotels network, the year 2016 has been labelled the “Year of the Guest”. What exactly does it mean? Well, I could say that guests are always the most important for a hotel, so every year in fact is a year of the guest. Yet we have looked at this cornerstone of our business in a little wider perspective in our hotels. We want our happy guests to come back to our hotels.

W Grupie Hotelowej Orbis i tym samym w całej sieci AccorHotels rok 2016 został określony jako „rok gościa”. Co kryje się za tym określeniem? Można by powiedzieć, że gość w hotelu jest zawsze najważniejszy, więc każdy rok należy do niego. Ale w naszych hotelach spojrzeliśmy na ten fundament działalności trochę szerzej. Nam zależy, żeby goście do nas wracali. W jaki sposób chcą Państwo to osiągnąć? W pierwszej kolejności stawiamy na obsługę na najwyższym poziomie. Niby oczywiste, ale u nas za tym kryje się między innymi inwestowanie w pracownika – w jego szkolenia i jasne określenie ścieżki kariery. Pamiętamy o jego osobistych rocznicach. Nasi pracownicy mają także możliwość prezentowania własnych pasji. Zadowolony pracownik to zadowolony gość, co z kolei prowadzi do stworzenia dobrych relacji między nimi. Dalej oczywiście inwestujemy w rozwój platformy cyfrowej, co w dzisiejszej dobie jest absolutnie niezbędne do sprawnego funkcjonowania biznesu hotelowego, szczególnie w sieci o takim zasięgu światowym jak nasza. Pracownik prezentujący własne pasje – brzmi intrygująco. My Room – to nasz autorski projekt, w którym pracownicy mają możliwość aranżowania pokoi, pokazując własne pasje. W Novotel Warszawa Airport mamy „Pokój Surfera” czy „Pokój Cyfrowy”, a w Mercure Warszawa Grand – „Pokój Herbaciany”. Przykładów jest więcej, nie tylko w Polsce. I cały czas realizowane są nowe pomysły.

How do you intend to achieve this objective? First of all, we focus on top quality service. It seems obvious, but what’s lies behind it in our Group is, among others, the investment in our employees - their trainings and a clear definition of their career paths. Our staff also has the opportunity to present their passions. Happy employees translate into happy guests, leading to creation of good relationships between them. Besides, we of course invest into the development of our digital platform, which these days is indispensable for an efficient operation of a hotel business, particularly in case of a global network such as ours. An employee who presents his or her passions – that sound intriguing My Room – it is proprietary project, where our employees have the opportunity to design hotel rooms presenting their passions. Thus, we the “Surfer’s Room” and the “Digital Room” in Novotel Warszawa Airport and the “Tea Room” in Mercure Warszawa Grand. There are many more examples, not only in Poland. And new ideas are being implemented all the time. And how is the development of the digital platform related with the building of the employee-guest relationships? The Voice of the Guest platform is an encyclopaedia of information about our guests and their opinion concerning our hotels and service. We also analyse guest suggestions. The platform is also connected to our hotel Facebook profiles, where guests post their opinions, and the TripAdvisor site. This is the basic of our personalized approach to our guests and thus of building good guest relationships for many years. Happy and satisfied guests are always coming back.

www.accorhotels.com

Basen o długości 25 metrów to największe tego typu udogodnienie w prywatnym budynku rezydencjonalnym w Polsce The 25-metre pool is the largest such amenity in a private residential building in Poland.

WYPOCZYNEK I REKREACJA NAJWYŻSZYCH LOTÓW

– ZŁOTA 44 PREZENTUJE UNIKALNĄ PRZESTRZEŃ DLA MIESZKAŃCÓW

TOP QUALITY LEISURE AND RELAXATION – ZŁOTA 44 PRESENTS A UNIQUE SPACE FOR RESIDENTS

promocja

ZŁOTA 44 to wyjątkowy apartamentowiec, który na trwałe wpisał się w krajobraz Warszawy. Futurystyczny budynek zaprojektowany przez światowej sławy architekta Daniela Libeskinda zapewnia mieszkańcom nie tylko spektakularne widoki, ale przede wszystkim szereg udogodnień porównywalnych tylko z sześciogwiazdkowymi hotelami. Należy do nich między innymi unikalne, największe w Europie Środkowej piętro sportowo-rekreacyjne, które zostało oficjalnie zaprezentowane przyszłym mieszkańcom 26 października. Zaproszeni goście zapoznali się z wyjątkową przestrzenią, a wydarzenie uświetniły pokaz kolekcji marki Tomaotomo oraz ZŁOTA AUKCJA charytatywna na rzecz fundacji Omeny Mensah. ZŁOTA 44 is an exceptional apartment tower that has become a permanent Warsaw landmark. This futuristic building, designed by world-famous architect Daniel Libeskind, not only offers spectacular views, but also boasts a host of amenities comparable only to those found in six-star hotels. One such attraction is an entire floor (the largest in Central Europe) dedicated exclusively to sports and leisure. This was unveiled to prospective residents when they were invited to explore this exceptional space on 26 October. The highlights of the event included a Tomaotomo fashion show and the GOLD CHARITY AUCTION whose proceeds will benefit the Omenaa Mensah Foundation.

Klub rezydentów to elegancko zaaranżowana przestrzeń do spotkań, pracy czy relaksu z widokiem na basen The Residents’ Club, which looks out over the pool, is a luxurious meeting place perfect for get-togethers, work or relaxation.

owoczesne apartamentowce odpowiadają na potrzeby rezydentów, tak by można było w nich komfortowo mieszkać, jak też aktywnie spędzać czas lub relaksować się bez opuszczania budynku. Coraz częściej buduje się w nich specjalne piętra przeznaczone na część rekreacyjną. Takich udogodnień szukał m.in. najlepszy polski piłkarz Robert Lewandowski, który w maju 2016 r. kupił apartament w ZŁOTEJ 44. W przypadku wieżowca projektu mistrza Daniela Libeskinda przestrzeń ta o powierzchni aż 1800 mkw. znajduje się na ósmym piętrze budynku, a dostęp do niej będą mieli tylko mieszkańcy i ich goście. Piętro sportowo-rekreacyjne daje możliwość aktywnego spędzania czasu lub relaksu tuż za progiem własnego apartamentu dzięki takim udogodnieniom jak 25-metrowy basen, strefa SPA, klub fitness, sala kinowa z symulatorem do gry w golfa, czy salon dla rezydentów. Liczy się wnętrze Ta największa w Polsce strefa rekreacyjna w budynku apartamentowym została wykończona z dbałością o każdy detal i przy użyciu najwyższej klasy materiałów. Eleganckie wnętrza piętra rekreacyjnego zostały zaprojektowane przez renomowaną londyńską pracownię Woods Bagot. Przestrzeń wokół basenu oraz w strefie SPA została wyłożona kwarcytem wydobywanym w jednym miejscu na świecie – szwajcarskiej dolinie Vals. Ściany wykończono skórą, naturalnym fornirem oraz taflami szkła zdobionymi mosiądzem. Widoki najwyższych lotów Do dyspozycji mieszkańców zostanie oddany także 400-metrowy zielony taras z jacuzzi. Da on możliwość relaksu wśród zieleni, w samym sercu miasta,

z widokiem na Pałac Kultury i Nauki oraz Salę Kongresową. Na tarasie wybudowano także specjalne budki, dzięki czemu ZŁOTA 44 wzbogaci się o nowych ptasich mieszkańców. Do 287 apartamentów należy zatem doliczyć 8 mieszkań służących jerzykom, jednym z najbardziej popularnych ptaków w Polsce. Fitness i najlepsze pola golfowe świata Rozrywki na światowym poziomie dostarczy multimedialny symulator do gry w golfa zlokalizowany w sali kinowej. Umożliwi on zarówno grę pojedynczą, jak i w gronie przyjaciół bez wychodzenia z domu na pełnowymiarowych najlepszych polach globu, takich jak Congressional Country Club w Stanach Zjednoczonych czy Celtic Manor w Wielkiej Brytanii. Mieszkańcy, którzy po chwili rozrywki w sali kinowej będą chcieli zadbać o zdrowie i kondycję, będą mogli to zrobić w klubie fitness. Został on wyposażony w sprzęt włoskiej marki Technogym, który łączy w sobie nie tylko doskonałą funkcjonalność i zaawansowaną technologię, ale również ponadprzeciętny design. Urządzenia te pozwalają na przeprowadzenie kompleksowego, bezpiecznego i przyjemnego treningu. Dopełnieniem oferty udogodnień będzie wyjątkowa koncepcja gastronomiczna na parterze ZŁOTEJ 44, która stanie się istotnym punktem na restauracyjnej mapie Warszawy. 2017 rokiem ZŁOTEJ 44 Oficjalna prezentacja piętra sportowo-rekreacyjnego to kluczowy etap finalizacji prac budowlanych i kamień milowy projektu. Już z końcem roku zakończy się etap prac do uzyskania pozwolenia na użytkowanie, a w pierwszej połowie przyszłego roku ZŁOTA 44 zatętni życiem, dzięki wprowadzeniu się pierwszych mieszkańców!

PROMOCJA Zielony taras o powierzchni 400 m2 z całorocznym jacuzzi oferuje spektakularny widok na Salę Kongresową i Pałac Kultury i Nauki The 400 sq. m. green terrace with an all-year jacuzzi offers a spectacular view of the Congress Hall and the Palace of Culture and Science.

W trakcie uroczystości otwarcia strefy rekreacyjno-sportowej zorganizowano Złotą Aukcję na rzecz fundacji Omeny Mensah, podczas której zlicytowano przedmioty za łączną kwotę 160 000 zł. A Gold Auction in aid of the Omenaa Mensah Foundation was held during the opening ceremony of the sports and leisure floor. The proceeds came to PLN 160,000.

odern apartment towers respond to the needs of residents in that they can not only live there comfortably, but also actively spend their free time and relax without having to leave the building. Apartment towers are more frequently coming to accommodate entire floors dedicated to leisure. This was one of the reasons why residents such as Robert Lewandowski, Poland’s top footballer, purchased an apartment in the ZŁOTA 44 tower in May 2016. The leisure space spans 1,800 square metres and is located on the eighth floor. The space will only be accessible to residents and their guests. The sports and leisure floor offers the option to actively spend time or relax only a few steps away from their apartments. The amenities include a 25-metre swimming pool, a SPA zone, a fitness club, a cinema room with a golf simulator, and a living room. The interior is what counts This leisure space was finished with the most scrupulous attention paid to the tiniest details and with the exclusive use of top-quality materials. The elegant interior design of the leisure floor is the brainchild of the renowned Woods Bagot architectural consultancy from London. The space around the pool and the SPA zone is paved with Vals quartzite. The Vals Valley in Switzerland is the only place in the world where this quartzite is excavated. The walls are lined with leather, natural veneer and glass panes decorated with brass. Out-of-this-world views The residents will also have a 400 square meter green terrace with a jacuzzi

Projektant Tomasz Olejniczak olśnił zgromadzonych gości eleganckimi kreacjami z kolekcji Tomaotomo FFashion designer Tomasz Olejniczak left the guests in awe with Tomaotomo’s elegant attire.

at their disposal, so they can relax amongst lush greenery, right in the heart of the city, with a clear view of the Palace of Culture and Science and the Congress Hall. Bird houses will be installed in the terrace, making ZŁOTA 44 a home to birds as well. Apart from 287 apartments, there will be eight little houses for swifts, which is one of the most popular species in Poland. Fitness and the world’s best golf courses World-class entertainment will be provided by the multimedia golf simulator in the cinema room. Residents will be able to play golf on their own or with friends on the world’s best 18-hole championship golf courses, e.g. Congressional Country Club (US) and Celtic Manor (UK) – all in the comfort of their own building. Residents who wish to work out and pamper their health after a game of golf can head for the fitness club. The club is equipped with gear from the Italian company Technogym. This combines excellent functionality and state-of-the-art technology with exceptional design. These devices ensure a comprehensive, safe and pleasant work out. The wellness and leisure offering will be complemented with a selection of exquisite eateries on the ground floor of the ZŁOTA 44 tower that are destined to become a major landmark on the culinary map of Warsaw. 2017 the year of ZŁOTA 44 The official presentation of the sports and leisure floor is a key stage of the finalisation of construction work and a project milestone. In late 2016, the stage of work leading up to the issue of a permit for use will come to an end, and ZŁOTA 44 will start buzzing with life in mid 2017 when the first residents move into the building.

good job

akademeia high school

E d u k ac j a to n a j l e p sz a i n w e s t yc j a education is the best investment there is Akademeia High School: pierwszy krok do najlepszych uczelni na świecie. ❚ Akademeia High School: The first step towards the best universities in the world. tekst | by danuta śmierzchalska

Oxford, Cambridge czy Ivy League? Już nie tylko angielskim uczniom pomyślnie zdany egzamin A-level (odpowiednik polskiej matury) otwiera możliwość studiowania na najlepszych uczelniach świata. Od 10 lat w przygotowaniu do tego egzaminu pomagali polskim uczniom pedagodzy z Akademei. W roku szkolnym 2015/2016 połowa ich uczniów uzyskała możliwość studiowania na uniwersytetach Oxford i Cambridge. Dostawali też propozycje studiowania na najlepszych uczelniach amerykańskich takich jak: Harvard, Stanford, Berkeley, UPenn, Brown, NYU.

148

W tym roku szkolnym rozpoczęło działalność trzyletnie liceum niepubliczne Akademeia High School (AHS). Zajęcia prowadzone są tylko w języku angielskim (oprócz zajęć z innych języków obcych oraz języka polskiego). Trzyletni program nauki zakończy się brytyjską maturą A-level, która daje pełną wolność wyboru zdawanych przedmiotów, tym samym umożliwia uczniom koncentrowanie się na swoich akademickich pasjach. – W Polsce nasze liceum jest jedynym w swoim rodzaju – podkreśla Marcin Szala, który na Uniwersytecie Oksfordzkim

Oxford or Cambridge? How about an Ivy League college? Good A-level results (the equivalent of the Polish matura) open the doors to the world’s leading universities – and not just to British students. For ten years now, Polish students have been aided in taking the exam by tutors from Akademeia. In the 2015/2016 academic year, half the students of the institution were offered a chance to study at Oxford and Camridge. They were also accepted at the best US colleges, including Harvard, Stanford, Berkeley, UPenn, Brown, and NYU.

Wizualizacja budynku szkoły ❚ visualisation of the schoOl building

ukończył międzywydziałowy kierunek fizyki i filozofii i jest jednym z dwóch wicedyrektorów AHS. – Przy powstawaniu szkoły mieszały się nietuzinkowe doświadczenia absolwentów Oxbridge i Ivy League oraz nauczycieli z wieloletnim stażem w programie matury międzynarodowej. W sumie jest to kilkadziesiąt lat doświadczenia uczenia młodych ludzi i wspierania ich w realizowaniu marzeń studiowania na najlepszych uczelniach świata. Co więcej, jesteśmy jedyną szkołą w Polsce, która oferuje brytyjskie egzaminy A-level jako pełną alternatywę dla matury polskiej i matury międzynarodowej IB – uzupełnia wicedyrektor Alex Zarganis, absolwent MA w Teachers College na Columbia University oraz MBA w Columbia Business School. – Angielska matura A-level jest wysoko ceniona i uznawana przez najlepsze uczelnie na świecie. Ewentualny proces wyjścia Wielkiej Brytanii z UE nie zmieni tego faktu, gdyż jest on oparty na suwerennych decyzjach uczelni, a nie prawodawstwie unijnym. Na przykład w Polsce decyzje o uznawalności A-level podejmują senaty uczelni, określając przeliczniki ocen A-level na kryteria przyjęcia – mówi Andrzej Dethloff, absolwent wydziału prawa na uniwersytecie w Oxfordzie, jeden z założycieli i dyrektor Akademeia High School. Tradycyjne szkoły skupiają się na przygotowywaniu ucznia do zdania określonego zestawu przedmiotów maturalnych. Dzięki wyborze angielskiej matury A-level, mając na uwadze predyspozycje ucznia oraz planowany kierunek studiów, AHS przygotowuje szyty na miarę program edukacyjny, dopasowywany do uczniów na podstawie wyników procesu diagnostycznego i realizowany potem przy wsparciu indywidualnych mentorów. – Proces diagnostyczny ma na celu odkrycie prawdziwych talentów ucznia. Czasami rodzice, a nawet sami uczniowie, nie zdają sobie sprawy, w czym tkwi ich największy potencjał. Przeprowadzamy diagnostykę, aby pokazać rodzinom szanse, jakie się przed nimi otwierają, kiedy podejmują trudne decyzje związane z wyborem ścieżki edukacyjnej – wyjaśnia Alex Zarganis. Warto dodać, że dla osób wybitnie uzdolnionych Akademeia High School ma system stypendialny obejmujący całościo-

we bądź częściowe finansowanie nauki, pomoc w procesie aplikowania na studia zagraniczne oraz pomoc w finansowaniu kształcenia i utrzymania się na studiach za granicą. ■ Tekst powstał we współpracy z Akademeia High School.

The three-year private Akademeia High School (AHS) opens this year. Classes are taught in English only (except foreign language and Polish classes). The threeyear curriculum will end in the British A-level exam, where students are given a choice of exam subjects and can focus on their academic interests. “Our high school is a one-of-a-kind educational institution in Poland”, says Marcin Szala, a graduate of Oxford University with a major in Physics and Philosophy and one of the Deputy Headmasters of AHS. “When we established the school, we drew on the unique experience of Oxbridge and Ivy League graduates and teachers with extensive experience

best universities in the world. The potential exit of the UK from the EU will not affect this since the system is grounded on independent legislation and not EU-law. For instance, the decision whether to accept the A-levels is made by university senates, which set the A-level conversion scales for application purposes”, says Andrzej Dethloff, an Oxford University Law graduate, and the Headmaster and one of the founders of Akademeia High School. Traditional schools focus on preparing a student to pass a specific set of exam subjects. If a student opts for the British A-level programme, then AHS takes his or her talents and skills and chosen university area of study into account, and develops a tailor-made educational curriculum. This is tailored to the needs of the student in accordance with the results of the diagnosis, and is implemented with the assistance of individual tutors. “The diagnostic process is aimed at discovering students’ real talents.

Akademeia High School to szkoła przygotowująca do życia we współczesnym świecie, do pracy z innymi, intelektualnej ciekawości i realizowania ambitnych celów. Akademeia High School was established to prepare students to live in the modern world, to work with others, to be intellectually curious and achieve ambitious goals.

in teaching the IB curriculum. In all, we have decades of experience in teaching young people and supporting them in making their dreams of studying at the world’s best universities come true”, he added. “What is more, we are the only school in Poland to administer the British A-level exam as a comprehensive alternative to the Polish matura exam and the IB programme”, adds Deputy Headmaster Alex Zarganis, who has an MBA and an MA from Teachers College at Columbia University. “The British A-level baccalaureate exam is highly acclaimed and accepted by the

Sometimes neither the parents nor the students themselves are aware of their greatest potential. We apply diagnostic tools to show families the opportunities that open up before them when they make difficult decisions concerning their childrens’ educational paths”, explains Zarganis. It is worth adding that particularly gifted students will have all or part of their tuition fees waived, be offered assistance in the college application process, and be given financial assistance for tuition and accommodation when studying abroad. ■ This article was written in collaboration with Akademeia High School.

149

good job

made concept

L u k s u s o wa k a m i e n i c a t o n i e a pa r t h o t e l a luxury building is not an aparthotel O zagrożeniach przy kupowaniu drogich nieruchomości i możliwościach rozwiązania problemów we wspólnotach mieszkaniowych opowiada prezes Made Concept, Michał Borowski. ❚ We talked to Michał Borowski, the CEO of Made Concept, about buying expensive properties, and the options available for resolving issues in owners’ associations. tekst | by justyna misiuk You’ve been observing the luxury property market for a few years now. What’s the greatest challenge today? You asked me about the “market”, but according to the “The Warsaw luxury apartment market” report, compiled by Made Concept, only 150 transactions where prices exceeded PLN 16,000 per sq. m were concluded last year. As you can see, the market is small, especially given the current construction boom – there are a lot of developments in the works, but mostly of small and medium-sized apartments. In ours, the premium sector, there are two issues that need to be addressed: the intended use of the apartments; and the subsequent management of owners’ associations. What is a luxury apartments used for? It can have a number of different uses.

150

Michał borowski (ur. 1950) – architekt i historyk sztuki.

Absolwent Wydziału Architektury Królewskiej Politechniki w Sztokholmie. Pracował jako architekt w biurach architektonicznych w Szwecji, Portugalii, Niemczech i Polsce. W latach 2003–2006 był naczelnym architektem Warszawy. ❚ (b. 1950) – an architect and art historian. Graduate of the Department of Architecture at the Royal Institute of Technology in Stockholm. Has worked as an architect in Sweden, Portugal, Germany and Poland. Chief Architect of Warsaw from 2003 until 2006.

©credits

A jakie przeznaczenie może mieć luksusowy apartament? Kilka zasadniczo różnych. Po pierwsze – może być przeznaczony do zamieszkania osoby, która go kupiła. Po drugie – może być inwestycją, czyli nabywca liczy, że wartość apartamentu wzrośnie w przyszłości, po trzecie – na wynajem. To dobre wyjście, taki miks mieszkań wynajmowanych i apartamentów zajmowanych przez stałych lokatorów? Absolutnie nie. Wynajem na działalność komercyjną nie powinna mieć miejsca, oczywiście poza przestrzeniami w części frontowej od ulicy, gdzie zazwyczaj są

Od kilku lat czynnie obserwuje pan rynek luksusowych nieruchomości. Co jest największym wyzwaniem dzisiaj? Według raportu „Rynek mieszkań luksusowych w Warszawie”, zrealizowanego przez Made Concept, odbyło się w Polsce w zeszłym roku tylko 150 transakcji, z cenami powyżej 16 tys. zł. Jak widać, ten rynek jest niewielki, zwłaszcza kiedy popatrzymy na obecny boom mieszkaniowy – buduje się dużo, ale małych i średnich mieszkań. U nas, w segmencie premium, widzę dwa główne problemy: przeznaczenie kupowanych apartamentów i późniejsze zarządzanie wspólnotą właścicieli.

planowane różne komercyjne aktywności. My przy Hożej 42 planujemy galerię i może delikatesy, na razie zbieramy oferty. Ale w środku będą tylko mieszkania, inny charakter lokali strasznie przeszkadzałby mieszkańcom i automatycznie mocno obniżał rangę miejsca. A wynajem lokali to prawdziwa plaga w luksusowych lokalizacjach w Polsce. Praktycznie trudno odróżnić dzisiaj, czy luksusowy wieżowiec w Warszawie jest jeszcze domem, czy już aparthotelem. I co w tym złego? Klienci najchętniej kupują mieszkania wykończone „pod klucz”, ale jeśli zamierzają tam mieszkać sami, to chcą mieć wpływ na charakter i rodzaj wykończenia. Ale jeśli kupujący nie zamierza się tam osiedlić, tylko planuje przeznaczyć apartament na wynajem, to już mu nie zależy na wystroju. A my, myśląc o koncepcji kamienicy na Hożej 42, uznaliśmy, że czas luksusowych apartamentów wykańczanych przez dewelopera w stylu tzw. uniwersalnym się skończył. Po drugie – jeśli ktoś chciałby pomieszkiwać w aparthotelu, to skierowałby swoje kroki tam, a nie kupował mieszkanie w luksusowym domu. Jeśli na 16 mieszkań, jakie zaprojektowaliśmy przy Hożej 42, znalazłby się choć jeden właściciel, który wpadłby na pomysł wynajmu, uprzykrzyłby życie pozostałym. Z drugiej strony, jak klient wykłada ten przysłowiowy milion, to chce robić z własnością, co mu się podoba. Czasem ludzie z dużymi pieniędzmi myślą: „wolnoć Tomku w swoim domku”, i traktują apartament w kamienicy jak willę pod miastem, zmieniając wystrój co pół roku, wiercąc i łomocząc sąsiadom. Dlatego planujemy wprowadzić restrykcyjny regulamin wspólnoty, który określi, co wolno robić i kiedy, co narusza zasady współżycia i „mir” kamienicy. Wzorujemy go na dokumentach m.in. nowojorskich wspólnot w prestiżowej okolicy Central Parku. W Warszawie zamieszanie robią innego typu dokumenty: roszczenia do nieruchomości oparte na przedwojennym prawie własności. Inwestycja na Hożej 42 jest w centrum najbardziej zagrożonego obszaru. Nie obawia się pan? Mieliśmy szczęście, że kupiliśmy pod inwestycję kamienicę od prawdziwych spadkobierców ostatnich właścicieli, więc nic nie

zagraża inwestycji. Wszystkie mieszkania były już puste, lokatorzy zostali wykwaterowani przed transakcją. Aby chuchać na zimne, wystąpiliśmy o zaświadczenia o braku roszczeń do prezydent m.st. Warszawy, wojewody, resortu finansów oraz infrastruktury. Możemy bez obaw prowadzić dalej inwestycję. ■ Tekst powstał we współpracy z Made Concept.

in a “universal” style were over. Secondly, someone who wanted to live in an aparthotel would look for such and not buy an apartment in a luxury tenement house. Even one of the owners of the 16 apartments at Hoża 42 renting out an apartment would be a nuisance to residents. On the other hand, if clients pay a million or so for property, they should be free to do whatever they please with it.

planujemy wprowadzić restrykcyjny regulamin wspólnoty mieszkaniowej, który określi, co wolno robić i kiedy. we plan to draw up very restrictive bylaws for the owners’ association, setting out what can be done and when.

Firstly, the purchaser can choose to live in it. Secondly, it can be purchased as an investment, with the owner hoping that it will appreciate in value over the years. Thirdly, it can be rented. Is such a mix of rented apartments and apartments having permanent residents beneficial? Absolutely not. Leasing an apartment for commercial purposes should not be allowed, apart from the retail space on the ground floor facing the street. At Hoża 42, we plan to host a gallery and perhaps a deli shop, downstairs. We are open to offers at the moment. But inside, there will only be apartments. Otherwise, the residents would be disturbed and the premises would lose prestige. Rented apartments are the bane of luxury buildings in Poland. Today, it is hard to tell whether a luxury residential tower is a home or an aparthotel. Why is this a problem? Clients like to buy turn-key standard apartments, but if they intend to actually live there, they want to have a say on the style of the interior and the finishing materials. If the buyer does not plan to live there and intends to rent the apartment, he or she does not care about the interior design. When we designed the concept for the Hoża 42 building, we decided that the days when luxury apartments were finished by the property developer

Sometimes people who have a lot of money think they can do whatever they want, and treat an apartment in the city like a villa in the suburbs, they remodel the place every six months, making the neighbours put up with noise. That’s why we intend to draw up restrictive bylaws for the owners’ association, which will set out what people can do, and when they can do it, define what violates the principles of coexistence in, and disturbs the peace of, the building, and lay down regulations that everyone has to abide by. We will model it on documents of e.g. owners’ associations in the Central Park district of NYC. There is a furore in Warsaw right now over documents of another type: property claims grounded on pre-war property rights. The investment at Hoża 42 is right in the middle of the most threatened area. Does this worry you? We were lucky to have bought the tenement from the legal heirs of the last owners, so the development is not threatened. All the apartments were vacated at the time, and the former residents had been relocated before the transaction. To be on the safe side, we applied for certification from the President of Warsaw, the Voivode, and the Finance and Infrastructure Ministries, so that we could carry on with the investment without any problems. ■ The story was written in collaboration with Made Concept.

151

good job

galerii srebra i światła R&R

Sz t u k a n a co dz i e ń everyday art Srebra użytkowe łączą unikalne piękno oraz dobroczynny wpływ na zdrowie – mówi Magdalena Rytwińska-Rasz, pasjonatka sreber z łódzkiej Galerii Srebra i Światła R&R. ❚ “Silverware combines a very special beauty with health benefits”, says Magdalena Rytwińska-Rasz from the Galeria Srebra i Światła R&R gallery in Łódź. Rytwińska-Rasz is an expert on, and lover of, silverware.

Galeria R&R to raj dla miłośników antycznych sreber i żyrandoli. Mają tu państwo ponad tysiąc przedmiotów. Antyczne srebra oraz żyrandole skradły nasze serca wiele lat temu. Miło mieć świadomość, że przedmiot, którego się używa, ma wyjątkową i długą historię, a przy tym jest piękny i praktyczny. Z czasem ta słabość przerodziła się w pasję, którą staramy się zarażać innych – naszych klientów – to przecież rodzinne hobby i biznes. I jak się przekonujemy, pasja ta jest zaraźliwa. Klienci Galerii R&R to osoby wrażliwe na piękno ponadczasowych przedmiotów. Złoto ma dla państwa mniejszy urok? I srebro, i złoto pozwalają na wytworzenie z nich przepięknych przedmiotów. Srebro,

152

z uwagi na jego większą przystępność cenową, daje też większe pole do popisu w dziedzinie sztuki użytkowej. W Galerii nie ma nowoczesnego srebra. Srebro i wyroby z niego stworzone są piękne niezależnie od ich wieku. Każdy jednak w swojej działalności musi się w czymś specjalizować i dokonywać wyborów – my wybraliśmy srebrne użytkowe antyki, piękne, ale jednocześnie do praktycznego stosowania na co dzień w domu. Poza tym odczytywanie historii poszczególnych przedmiotów jest fascynującą podróżą w przeszłość. Jak głęboko w przeszłość? Najstarsze przedmioty pochodzą z wieku XVIII, zatem mają nawet blisko 300 lat.

The R&R Gallery is a haven for lovers of antique silverware and chandeliers. You have over one thousand silver objects here. Antique silverware, chandeliers and lamps stole our hearts many years ago. It is wonderful knowing that an item you’re using has an exceptionally long history, and is both beautiful and practical. Over time, our weakness for silver became a passion that we now want to instil in other people – our clients – as well. It is a family hobby and a business. This passion is contagious, as we have learned. The clients of the R&R Gallery are sensitive to the beauty of classic and unique items. Gold doesn’t have the same appeal? Both silver and gold can be wrought into exquisite objects. Silver, being more accessible in terms of price, offers more opportunities as regards applied arts. There’s no modern silverware at the Gallery. Didn’t it manage to steal your heart? Silver, and objects made of silver, are beautiful – irrespective of their age. However, everyone has to specialise and make choices. We opted for silverware antiques that are beautiful, but which can be used on a daily basis at home. Besides, discovering the story behind each item is a fascinating trip back in time. How far back in time? The oldest items we have date back to the 18th century, so they are nearly

tekst | by dorota bielska

To wydaje się niewiarygodne, że przedmioty na przykład z czasów Napoleona Bonaparte przetrwały kilkanaście wojen i pokoleń, a teraz niemal w idealnym stanie spoczywają w szklanej serwantce w Galerii R&R. Przynajmniej część ich historii udało nam się odkryć, poruszając się po śladach często pozacieranych punc i sygnatur. Wartości niektórych przedmiotów nawet nie podajemy, bo są to tak naprawdę bezcenne arcydzieła użytkowej sztuki jubilerskiej, które wyszły spod ręki najwybitniejszych mistrzów. Ale mamy też drobiazgi dostępne dla każdego. Który z przedmiotów ma najciekawszą historię? Trudno wskazać jeden z nich, aczkolwiek na pewno na wielką uwagę zasługuje wyjątkowa, przepiękna, choć niewielka empirowa cukiernica zwieńczona efektowną, okazałą, odlewaną aplikacją dużego napoleońskiego orła, którego postać mogła być wykorzystywana wyłącznie do zdobienia przedmiotów należących do rodziny cesarskiej. Lubimy myśleć, że stała na stole u Napoleona Bonaparte bądź, co bardziej prawdopodobne, u którejś z jego sióstr. Srebro na stole sprawia, że zwykły posiłek nabiera uroczystego charakteru. Srebrna zastawa stołowa zawsze nadaje stołowi elegancję i to zarówno wtedy, gdy srebrne są tylko sztućce, jak i wtedy, gdy pojawiają się na nim srebrne cukiernice, patery, misy, żardiniery, dzbany, kielichy czy kufle. Srebrne naczynia mają też walory praktyczne: własności pro zdrowotne srebra są od lat potwierdzone, a czarna herbata parzona w srebrnym dzbanku smakuje o niebo lepiej. Poza tym srebro nie tłucze się, co doceni każdy, nawet najbardziej ostrożny użytkownik. A i samo gotowanie to przecież sztuka – dobrze też więc zadbać, by potrawy otrzymały wyjątkową oprawę, a tę gwarantują srebra. Doceniają to najlepsi szefowie kuchni, na czele z Silver Chefem Darkiem Kuźniakiem, z którym ma przyjemność pracować Galeria R&R, a który bardzo często korzysta ze srebrnych tac czy pater, nie ukrywając, że pozwalają one na wyjątkową prezentację wyjątkowych dań. ■ Tekst powstał we współpracy z Galerią Srebra i Światła R&R.

300 years old. It might seem incredible that objects from the times of Napoleon Bonaparte have survived dozens of wars and outlived several generations, and now find themselves sitting almost unscathed in a glazed cabinet at the R&R Gallery. We’ve managed to discover the history behind at least some of the items we have, although it’s not easy to

decipher barely visible signatures and punches. We do not put a value on some of the objects we have since they are priceless masterpieces of jewellery art made by the most outstanding masters. But we also have trinkets for everyone. Which of the items has the most fascinating past? It is hard to name just one of them, but there is an exceptional, beautiful, small empire-style sugar bowl decorated with an impressive, prominent application of a large Napoleonic eagle, which was only ever used to ornament objects belonging to the imperial family. We like to think that it adorned the table of Napoleon Bonaparte, or more likely, one of his sisters. Silver tableware makes a simple meal special. Silver tableware always adds elegance to a table – not just silver cutlery, but also silver sugar bowls, jardinières, jugs, cups, and tumblers. Silverware is also very practical: the health properties of

Srebrne naczynia nie tylko nadają stołowi elegancję, ale mają też walory prozdrowotne. Ponadto np. czarna herbata parzona w srebrnym dzbanku smakuje o niebo lepiej. silverware not only always adds elegance to a table but it also has health properties. besides, tea brewed in a silver teapot tastes heavenly.

Magdalena Rytwińska-Rasz radca prawny, założycielka i właścicielka Kancelarii Międzynarodowego Doradztwa Prawnego w Biznesie w Łodzi. Doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Pasjonatka sreber Galerii R&R (www.galeriarr.pl). ❚ Legal counsel, owner and founder of the International Legal Consulting in Business law firm in Łódź. Holder of a PhD in Law, adjunct professor at the Civil Law Department at the Faculty of Law and Administration, University of Łódź. An admirer of the silverware of the R&R Gallery (www.galeriarr.pl).

silver are scientifically confirmed, and tea brewed in a silver teapot tastes heavenly. Besides, silver does not break, which is a feature that anyone, even the most cautious person, would appreciate. Cooking is an art, so it is worth providing the right entourage for the dishes we make, and there is nothing more noble than silver. The metal is appreciated by many chefs, including Darek Kuźniak, with whom the R&R Gallery has the pleasure of collaborating, and who often uses silver trays and platters, saying that they let him present his delicious food in an exceptional manner. ■ The story was written in collaboration with Galeria Srebra i Światła R&R.

153

BEHIND THE SCENES

duty free

Z a ku py wo l noc łowe duty-free shopping Grudzień to czas gorączki przedświątecznych zakupów. W poszukiwaniu najlepszych okazji i idealnych prezentów dla najbliższych warto sprawdzić, co można znaleźć w strefie wolnocłowej i ofercie LOT-u. ❚ December is Christmas shopping frenzy time. for the best deals, as well as the perfect presents for your nearest and dearest, you should check out what duty-free shops and LOT have in store. tekst | by katarzyna szablowska

Robiąc zakupy w strefie wolnocłowej, pasażer zobowiązany jest okazać kartę pokładową, na podstawie której określana jest cena produktu. Na półkach widoczne są dwie ceny – wyższa, dla osób podróżujących wewnątrz UE (cena zwolniona jedynie z cła), oraz niższa, obowiązująca na połączeniach poza wspólnotą (wolna od cła, podatku VAT i akcyzy). Prawdziwe okazje czekają na podróżujących poza granicę Unii, np. do USA, Rosji czy Chin. ❚ Passengers shopping in duty-free zones are required to produce a valid boarding pass, as this is the basis for determining the price of the product. Two prices are displayed on shelves – the higher one is for passengers travelling within the EU (only customs-free) and the lower one is for passengers travelling outside the EU (exclusive of customs, VAT and excise duty).

154

Uwaga na zakup produktów o pojemności powyżej 100 ml lub objętych akcyzą. W przypadku powrotu spoza Unii lub przelotu z przesiadką na lotniskach europejskich takie produkty mogą zostać skonfiskowane, nawet jeżeli znajdują się w dedykowanej torbie lotniskowej „duty free”, pomimo posiadania przez pasażera dokumentu zakupu. ❚ Be careful about purchasing products of a volume over 100 ml or covered by excise duty. If you are returning from a non-EU destination and have a stopover at a European airport, these products may be confiscated even if they are packed in a dedicated “duty-free” airport bag and come with a proof of purchase. atrakcyjne ceny | Attractive prices

Lotnisko nie jest jedynym miejscem, w którym można zrobić zakupy w atrakcyjnych cenach. Standardem w większości linii lotniczych jest sprzedaż „duty free” na pokładzie, która wiąże się jednak z ograniczeniami przestrzeni i wagi. Rozwiązaniem, które oferuje LOT, są zakupy w dwóch dodatkowych opcjach: pre-order i post-order. ❚ You should also remember that the airport is not the only place where you can go bargain hunting. Most airlines offer in-flight duty free shopping, but the range of goods available is limited by their size and weight. LOT offers two additional shopping options – pre-order and post-order.

Choć strefy wolnocłowe zajmują większość przestrzeni lotnisk, to ze względu na swoją popularność zdarzają się w nich długie kolejki. Pasażerowie LOT wylatujący z Warszawy mogą uniknąć nerwowego zerkania na zegarek, robiąc zakupy w sklepie internetowym airkiosk.lot.com i wybierając opcję dostawy na pokład. ❚ Duty-free zones might take up a lot of airport space, but they are so popular that you often have to queue up at the check-out counter. LOT passengers departing from Warsaw can avoid all those anxious glances at their watches by purchasing online at airkiosk.lot.com and selecting onboard delivery.

Strefy wolnocłowe – duty free – znajdują się w każdym porcie lotniczym, z którego startują połączenia międzynarodowe. Pasażerowie mogą w nich nabyć różne towary, ale największym powodzeniem cieszy się asortyment z segmentu produktów luksusowych. ❚ Duty Free stores can be found at any airport that operates international flights. Passengers can buy all sorts of goods there, but luxury products are the most highly sought after.

content

SPIS TREŚCI SIATKA P OŁĄCZEŃ

156

Route map

WARSZAWA LOTNISKO CHOPINA

158

Warsaw Chopin Airport

MILES & MORE

159

Miles & More

WYDARZENIA

160

LOT news

F LOTA

162

Fleet

ROZRYWKA P OKŁADOWA

164

In-flight entertainment

PRZYDATNE INFORMACJE

168

Useful information

LOT DLA FIRM

172

LOT dla firm

MENU LOT GOURMET

177

LOT gourmet menu 155

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 155

14.11.2016 19:52

Fort McMurray Edmonton Saskatoon Vancouver

route map

Seattle

Halifax

Toronto Detroit

Cleveland

New York JFK Newark

Pittsburgh

Cincinnati

Dallas

Québec Montreal

Chicago

Denver Las Vegas

Los Angeles San Diego

Ottawa Minneapolis

Portland San Francisco

Winnipeg

Calgary

Charlotte

Houston

Atlanta

Phoenix

Orlando

Tampa

Varadero Santa Clara

Varadero

Cancun Cancun

Cayo Coco

La Romana

Holguin

EUROPA ❚ EUROPE BLISKI WSCHÓD ❚ MIDDLE EAST

NORDICA connections from Tallinn / Połączenia NORDICA z Talinna

Helsinki

Edinburgh

Tallinn

Vilnius

Warsaw

London

Dusseldorf Frankfurt

Paris Luxembourg

Linz

Geneva

Vienna

Turin

Milan Nice

Graz

Salzburg Klagenfurt

Venice Ljubljana

Kosice

Zadar

Chisinau

Budapest Zagreb

Cluj-Napoca

Belgrade

Kharkiv

Lviv

Munich

Innsbruck

Zurich

Kiev

Prague

Brussels

Barcelona

Minsk

Hamburg

Amsterdam

Madrid

Moscow

Riga

Copenhagen

Lyon

Kiev / Kijów Odessa / Odessa Vilnius / Wilno Vienna / Wiedeń Munich / Monachium Nice / Nicea Brussels / Bruksela Amsterdam / Amsterdam Groningen / Groningen Orebro / Orebro Oslo / Oslo Trondheim / Trondheim

St Petersburg

Stockholm

Odessa

Bucharest Tbilisi

Split

Istanbul

Yerevan Ankara

lot.com

Lisbon

Larnaca

Tel Aviv

132 156

_KA_10_LOTINFO_01.indd 132156 155_KA_12_LOTINFO_01.indd

Beirut Amman

Cairo

13.09.2016 15.11.2016 20:21 23:41

131_

Yekaterinburg

WARSAW

Kazan Samara

Krasnodar

Beijing Seoul

Tokyo

route map

Bangkok

Ho Chi Minh

Krabi Ho Chi Minh

Colombo

Singapore

Zanzibar

Denpasar

POLSKA ❚ POLAND

Antananarivo

Mauritius

Gdańsk Olsztyn Szczecin

Prague Po

Poznań

Warsaw

❚ łasne LOT łączenia w

Lisbon

Połączenia

code -share

❚

Newark

sprzedaż y 17 – już w - on sale now LOT od 20 Połączenia ed by LOT from 2017 erat ❚ flights op r

Wrocław

Połączenia Połączenie

e❚

czar terow

bezpośredn

ie ❚

Tallinn

ca acy z Nordi we współpr Nordica ith w n io Połączenia at oper erated in co ❚ services op 20:21

131_KA_10_LOTINFO_01.indd 157 133 155_KA_12_LOTINFO_01.indd

Rzeszów

Katowice Kraków

133 157

lot.com

Denpasa

14.09.2016 23:41 19:24 15.11.2016

WARSZAWA LOTNISKO CHOPINA

Warsaw Chopin Airport WARSZAWA – LOTNISKO CHOPINA, POLSKA

Terminal A Gates 13-16

WARSAW CHOPIN AIRPORT, POLAND

Terminal A Gates 1-12

Terminal A Gates 17-26

Informacja lotniskowa ❚ Airport information +48 22 650 4220

MAPY LOTNISK

Airport Maps

1 1

LOT Transfer Center

Check-in LOT

Kasy LOT ❚ LOT Ticket desk

2 3 Terminal A Gates 27-37

Business Lounge Bolero

1 3

LOT Business Lounge Polonez Pass control Security check

Terminal A Gates 38-45

Rail

it ec

ent

Bus

BEZPIECZEŃSTWO

safety

BEZPIECZEŃSTWO NA POKŁADZIE SAMOLOTÓW LOT ❚ SAFETY ON BOARD LOT AIRCRAFT

zakaz palenia (również papierosów elektronicznych) ❚ no smoking (including e-cigarettes)

nie pijemy alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w Duty Free ❚ do not drink alcohol brought on board or purchased in Duty Free

lot.com

DEKLARACJE CELNE ❚ CUSTOMS DECLARATIONS Wzór wypełnienia deklaracji celnych znajdą Państwo w systemie rozrywki pokładowej (w rejsach dalekodystansowych). ❚ Sample of custom declaration form can be found in the inflight entertainment system (on long-haul flights)

podczas lotu ❚ during the flight

podczas startu i lądowania ❚ during take-off and landing laptop musi być umieszczony w kieszeni fotela lub na półce ❚ laptop must be placed in seat pocket, or the locker above

bez możliwości połączeń, wysyłania SMS-ów czy używania bluetootha ❚ without the possibility of calls, send SMS or use the bluetooth

FILMOWANIE/FOTOGRAFOWANIE PERSONELU LOTNICZEGO I POKŁADOWEGO ❚ FILMING/PHOTOGRAPHING OUR FLIGHT AND CABIN CREW Uprzejmie prosimy o uszanowanie prywatności naszych pracowników podczas nagrywania filmów i robienia zdjęć na pokładach samolotów PLL LOT. ❚ Please respect personal privacy of our staff when filming and photographing on board PLL LOT aircraft.

158

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 158

14.11.2016 19:55

Często podróżujesz?

Do you travel a lot?

Skorzystaj z przywilejów programu Miles & More i odkryj świat wygodnych podróży

Take advantage of the Miles & More loyalty program and discover the world of comfortable journeys

Gromadź i wykorzystuj mile z LOT-em oraz wszystkimi liniami lotniczymi sojuszu Star Alliance

Earn and spend miles with LOT and all Star Alliance airlines partners

Gromadź i wykorzystuj mile nie tylko w liniach lotniczych, ale także skorzystaj z oferty karty kredytowej, ubezpieczenia podróżnego, hotelu oraz wielu innych partnerów

Earn and spend miles not only for award tickets but also take advantage of credit card, travel insurance, hotel and many more partners

Korzystaj z bezpłatnej rejestracji

Registration is free

Dzieci od 2-go roku życia mogą być uczestnikami programu i gromadzić mile

2 years old children can also be members of the program and earn miles

Zapisz się do newslettera i zyskaj aż 500 mil premiowych

Subscripe to our newsletter and earn 500 award miles

Skorzystaj z promocji i poleć do Pekinu, Toronto oraz wielu innych miast już za 10 000 mil do końca września

Take advantage of our promotion and ﬂy to Beijing, Toronto and many more cities for just 10,000 miles until the end of September

159

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 159

14.11.2016 19:56

LOT I NORDICA – STRATEGICZNE PARTNERSTWO LOT and Nordica: a strategic partnership

lot.com

WYDARZE NIA

LOT news

LOT PODPISAŁ UMOWĘ O STRATEGICZNEJ WSPÓŁPRACY Z ESTOŃSKIM NARODOWYM PRZEWOŹNIKIEM – NORDICĄ ORAZ ZAMIERZA OBJĄĆ 49% UDZIAŁÓW W JEJ SPÓŁCE CÓRCE – REGIONAL JET, KTÓRA DYSPONUJE FLOTĄ NOWOCZESNYCH SAMOLOTÓW REGIONALNYCH Z RODZINY BOMBARDIER CRJ. ❚ LOT HAS EXECUTED A STRATEGIC PARTNERSHIP AGREEMENT WITH THE ESTONIAN NATIONAL CARRIER – NORDICA, AND IS INTENDING TO TAKE UP 49% OF SHARES IN ITS SUBSIDIARY – REGIONAL JET, WHICH OPERATES A FLEET OF MODERN REGIONAL PLANES FROM THE BOMBARDIER CRJ FAMILY.  |    PLL LOT

d 19 listopada LOT objał desygnatorem wszystkie połączenia z Tallinna, a także tymczasowo zbazuje w stolicy Estonii jeden ze swoich Embraerów. Z kolei dwa samoloty Bombardier CRJ-900 rozpoczną wykonywanie dla LOT-u bezpośrednich połączeń z Warszawy. To innowacyjny model współpracy, który pozwoli LOT-owi umocnić swoją pozycję w Europie Środkowo-Wschodniej, a obu przewoźnikom umożliwi rozwój, przy zachowaniu swojej narodowej tożsamości. Nordica to estoński narodowy przewoźnik, który powstał decyzją rządu Estonii w 2015 roku po likwidacji linii Estonian Air. Każdy z rejsów na tych trasach będzie realizowany pod numerem lotu polskiego przewoźnika w przedziale LO8001-8999. Połączenia z Tallinna będą dostępne we wszystkich kanałach sprzedaży LOT-u, w tym na stronie lot.com. Oprócz sieci sprzedaży, Nordica korzystać będzie również z innych elementów platformy operacyjnej i komercyjnej LOT-u, generując w ten sposób efekt skali korzystny dla obu podmiotów. „To pierwszy krok na drodze konsolidacji rynku Europy Środkowo-Wschodniej przez LOT. Jednocześnie ta pierwsza tego typu współpraca dwóch przewoźników z Europy Środkowo-Wschodniej w innowacyjnym modelu biznesowym pokazuje, że linie lotnicze z naszego regionu nie muszą być skazane na podporządkowanie wielkim graczom z Europy Zachodniej, utratę swo-

ich narodowych tożsamości i ograniczanie skali działalności. Przeciwnie. Wraz z LOT-em mogą się dalej rozwijać, jednocześnie budując efektywny hub transferowy w centrum regionu, czyli Warszawie, stolicy Polski, w szczególności w zakresie połączeń dalekiego zasięgu. Niezmiernie cieszę się, że polski przewoźnik buduje synergię ze swoim estońskim partnerem. Zarówno Polska, jak i Estonia, która jest jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się gospodarek Europy, na pewno na tym skorzystają” – mówi Rafał Milczarski, prezes LOT-u. ■ Starting on 19 November, LOT Polish Airlines will use its designator for all connections from Tallinn. One of the Embraer planes, owned by the company, will also be temporarily based in the capital of Estonia. At the same time, two Bombardier CRJ-900 planes will start performing direct flights from Warsaw for LOT. This is an innovative model of cooperation, which will enable LOT to strengthen its position in Central and Eastern Europe, and allow both carriers to develop further, while preserving their national identities. Every flight on these routes will be carried out under the Polish carrier’s flight numbers, ranging from LO8001 to 8999. Tickets for all connections from Tallinn will be available via all sales channels, including lot.com website. Apart from the sales network, Nordica will also take advantage of other elements

of operational and commercial platform of LOT, thus generating a scale effect, beneficial for both entities. “It is the first step towards consolidating the Central and Eastern European markets by LOT. At the same time, it is the first such cooperation between two carriers from the CEE region in such an innovative business model, demonstrating that airlines from our region are not condemned to be subordinate to the great players from Western Europe, to lose their national identities and limit their scope of operations. In fact, quite to the contrary. Together with LOT, they can develop further, while building an effective transfer hub in the centre of the region – Warsaw, the capital of Poland, especially with regard to long-distance flights. I am very happy that the Polish carrier builds synergy with its Estonian partner. Both Poland and Estonia, which is one of the most dynamically developing economies in Europe, will surely take advantage of it”, said Rafał Milczarski, CEO of LOT Polish Airlines. Thanks to the investment in Regional Jet – a subsidiary of the Nordica group – LOT will gain access to the fleet of modern Bombardier CRJ planes, namely their 700 and 900 versions. The agreement envisions using two CRJ-900 planes at first, and then expanding the number to three, for serving LOT flights from Warsaw. The companies see the potential for expanding their collaboration in the upcoming seasons. ■

160

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 160

14.11.2016 19:56

161

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 161

14.11.2016 19:56

Long-haul aircraft

FLOTA fleet

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE

lot.com

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

Medium- and short-haul aircraft

162

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 162

15.11.2016 23:30

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

Medium- and short-haul aircraft

FLOTA fleet

SAMOLOTY WE WSPÓŁPRACY Z NORDICA

Nordica aircraft

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 163

lot.com

163

15.11.2016 23:31

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

GRY ❚ GAMES

TV ❚ TV

AUDIO ❚ AUDIO

DLA DZIECI ❚ KIDS

O NAS ❚ ABOUT US

E-READER

W grudniu w ramach oferty PLL LOT oferujemy Państwu ponad 100 filmów (w tym filmy chińskie, rosyjskie i japońskie), box-sety seriali (w tym hity HBO), koncerty, wiele programów rozrywkowych, nowych gier i prasy elektronicznej. Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółami wewnątrz systemu oraz z zakładkami „O nas” i kategorią „Zmieniamy się dla Ciebie” w sekcji „TV”, aby mogli Państwo przekonać się, co jeszcze postanowiliśmy zrobić, aby umilić Państwu podróż. ❚ In December we would like to offer you over 100 movies (including Chinese, Russian and Japanese movies), TV series’ box-sets (including HBO blockbusters), concerts, a selection of entertaining shows and a collection of new games and e-magazines. We encourage you to check it out yourself. Please take a look at the “About us” section and the “We’re changing for You” category in the TV section to see what else we have decided to do to make your travel experience even better.

NOWOŚCI GRUDNIOWE

New in December:

REKINY WOJNY ❚ SUICIDE SQUAD (2016)

WAR DOGS (2016)

JASON BOURNE (2016)

BARDZO FAJNY GIGANT ❚ THE BFG (2016)

KEVIN SAM W DOMU ❚ HOME ALONE (1990)

MR. ROBOT (2016)

lot.com

SYSTEM ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight entertainment system

FILMY ❚ MOVIES

in-flight entertainment

164

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 164

14.11.2016 19:59

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 165

14.11.2016 19:59

lot.com

SYSTEM ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight entertainment system

FILMY POLSKIE

Picture Poland

W CIEMNOŚCI ❚ IN DARKNESS (2011)

WSZYSTKO CO KOCHAM ❚ ALL THAT I LOVE (2009)

SALA SAMOBÓJCÓW ❚ SUICIDE ROOM (2011)

OBŁAWA ❚ MANHUNT (2012)

BOGOWIE ❚ GODS (2014)

KATYŃ (2007)

MAŁA MOSKWA ❚ LITTLE MOSCOW (2008)

IMAGINE (2012)

MUNDIAL. GRA O WSZYSTKO ❚ MUNDIAL (2013)

JOANNA (2013)

KINO POLSKIE

Polish cinema

PLANETA SINGLI ❚ SINGLE PLANET (2016)

CZŁOWIEK Z MARMURU ❚ MAN OF MARBLE (1975)

CZŁOWIEK Z ŻELAZA ❚ MAN OF IRON (1981)

DZIEŃ ŚWIRA ❚ DAY OF THE WACKO (2002)

DEJA VU (1989)

EXCENTRYCY ❚ ECCENTRICS (2015)

166

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 166

14.11.2016 20:00

Ostrzysz pazurki na dalekie wyprawy? Teraz wystarczy minuta by drapnąć ubezpieczenie turystyczne AXA Multitravel i cieszyć się korzyściami programu Miles & More. Gromadź mile i wymieniaj je na bilety lotnicze i inne nagrody: podwyższenie klasy podróży, pobyt w hotelach i wynajem samochodów.

Odbierz

2 mile za 1 zł wydany na ubezpieczenie turystyczne

Szczegóły znajdziesz na Multitravel.axa.pl

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 167

14.11.2016 20:00

BAGAŻ REJESTROWANY

checked baggage

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM ❚ CHECKED LUGGAGE ALLOWANCES LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

23 kg max

32 kg max

23 kg max

PRZYDATNE INFORMACJE useful information

LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

9 kg max

fotelik samochodowy ❚ car seat

9 kg

LOT PREMIUM ECONOMY

= 12 kg

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

8 kg max

Dodatkowo do kabiny można zabrać albo torbę z latopem, albo torebkę damską o maksymalnych wymiarach 40 x 30 x 8 cm oraz o maksymalnej wadze 2 kg. Ze względów bezpieczeństwa, cały bagaż kabinowy musi zmieścić się w szafkach nad głowami lub pod fotelem przed pasażerem. Wszystkie bagaże przekraczające dozwolone wymiary, będą musiały być przepakowane lub zostaną nadane jako bagaż rejestrowany i będzie pobrana opłata według cennika. ❚

ZWIERZĘTA NA POKŁADZIE ❚ ANIMALS ON BOARD

168

LOT ECONOMY CLASS na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

(max waga jednej sztuki: 8kg ❚ max unit weight: 8kg)

= 18 kg

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm ❚ The sum of three dimensions ( length, width and height) should not exceed 118 cm

8 kg max 55

In addition one of the following items (max. 40 cm x 30 cm x 8 cm; 2 kg) may be taken into the cabin free of charge: a laptop case or a lady’s handbag, a lady’s purse or a gentlemen’s handbag. Hand luggage must fit in the overhead shelf on board or under the preceding front passenger’s seat. All luggage exceeding the permitted size, will have to be packaged or to be given as checked baggage and will be charged according to the price list.

Ze względów bezpieczeństwa podróżujące na pokładzie samolotu zwierzęta muszą pozostać w trakcie całej podróży w przeznaczonej do tego celu torbie lub klatce. ❚ For safety reasons, animals travelling on board the aircraft must remain in a dedicated bag or cage during the entire trip.

>> 22

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM ❚ LIQUIDS IN YOUR HAND LUGGAGE

o maksymalnym wymiarze do 158 cm ❚ a maximum of up to 158 cm

carry-on baggage

na długie dystanse ❚ on long haul flights

8 kg max

23 kg max

LUB OR

wózek składany ❚ folding buggy

BAGAŻ PODRĘCZNY

LOT BUSINESS CLASS

lot.com

23 kg max

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH ❚ LUGGAGE ALLOWANCES FOR CHILDREN UP TO 2 YEARS OF AGE

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm. ❚ The sum of three dimensions should not exceed 158 cm

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE ❚ CARRY-ON LUGGAGE ALLOWANCES

23 kg max

32 kg max

LOT ECONOMY CLASS

100 ml MAX

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com. ❚ Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com ❚ The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com. Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. ❚ Additional carry-on luggage restrictions may apply for certain flights operated by small aircraft. Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available. Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. ❚ An extra charge applies to outbound flights from Poland.

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 168

14.11.2016 20:01

Świąteczna oferta specjalna w Apart! W grudniu 2 mile zamiast 1 mili za każde 5 zł wydane na gwiazdkowe prezenty! Zapraszamy do salonów Apart w całej Polsce i eSklepu.

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 169

14.11.2016 20:01

KOREAŃSKIE SMAKI NA POKŁADACH LOT LOT news

Korean flavors on board LOT

lot.com

WYDARZE NIA

OD NIEDAWNA PLL LOT MOŻE POSZCZYCIĆ SIĘ NOWYM POŁĄCZENIEM AZJATYCKIM – DO SEULU. URUCHOMIENIE TEGO KIERUNKU BYŁO TEŻ WYZWANIEM KULINARNYM, ABY POKŁADOWE MENU ŁĄCZYŁO ELEMENTY KUCHNI W STYLU KOREAŃSKIM Z KUCHNIĄ EUROPEJSKĄ. ❚ LOT POLISH AIRLINES HAVE RECENTLY LAUNCHED A NEW ASIAN ROUTE, SEOUL. THE OBJECTIVE OF THIS ROUTE LAUNCH WAS TO COMBINE THE ELEMENTS OF KOREAN AND EUROPEAN CUISINE.

d niedawna PLLLOT może poszczycić się nowym połączeniem azjatyckim – do Seulu. Uruchomienie tego kierunku było też wyzwaniem kulinarnym, aby pokładowe menu łączyło elementy kuchni w stylu koreańskim z kuchnią europejską. Współtwórcą menu na tej trasie jest Alon Than, mistrz świata w sushi (World Sushi Cup 2015), znawca kuchni Azji, twórca i szef kuchni 6. restauracji Izumi Sushi w Polsce, który twierdzi, że kucharz uczy się cale życie. Alon w 2003 r zakochał się w Polce Alicji, dla której porzucił Tokio. W Izumi Sushi proponuje autorską kuchnię, łącząc japoński styl ze światowym trendem fusion. Jest także fanem kuchni koreańskiej, bo przed laty mieszkał w Seulu. Sukcesy Alona, to m.in. tytuł „Knajpy Roku 2007” dla restauracji przy pl. Zbawiciela, 1. miejsce w I Ogólnopolskim Festiwalu Sushi 2010. dla Izumi Biały Kamień. Najnowszym projektem Alona jest Kago Sushi by Izumi. Ostatnio, podczas Mistrzostw Świata w Karate Tradycyjnym Kraków Orlen 2016, Alon wziął udział w tworzeniu największej na świecie mozaiki sushi o powierzchni 64m2 utworzonej z 60 tys. kawałków sushi. Wydarzenie to zostało wpisane do księgi rekordów Guinessa. Alon fantastycznie łączy pracę ze swoją pasją. Prywatnie z żoną, córkami

   |  &  A T

1 1. Alon Than. 2. Rekordowa mozaika sushi. ❚ 1. Alon Than. 2. Record-breaking sushi mosaic.

i psami tworzy wesołą rodzinę. Lubi podróże w ciekawe miejsca, a w wolnych chwilach ... gotuje. ■ LOT Polish Airlines have recently launched a new Asian route, Seoul. The objective of this route launch was

always to combine the elements of Korean and European cuisine. The cocreator of this route’s menu is Alon Than, a World Sushi Master from Tokio (World Sushi Cup, 2015), a connoisseur of Asian cuisine and founder and head chef of 6 Izumi Sushi restaurants in Poland. In 2003, Alon fell in love with Alicja, who was born in Poland. In Izumi Sushi he creates his own cuisine, combining Japanese style with international fusion cuisine. He is also a fan of Korean cuisine, which is very dear to him personally as he used to live in Seoul. Izumi Sushi on Zbawiciela Square in Warsaw was awarded the title of “Restaurant of the Year 2007” and Izumi White Stone won 1st prize during the National Polish Sushi Festival in 2010. Alon’s most recent project is Kago Sushi by Izumi, and his latest culinary success is the biggest sushi mosaic in the world created during the Traditional Karate 2 World Championship Kraków Orlen 2016. The composition spanning 64m2 was created using 60,000 sushi pieces. This happening was recorded in the Guiness World Records. Alon’s work is his lifelong passion. His family consists of his wife, two daughters and dogs. He likes travelling and in his spare time… he cooks. ■

CMY

170

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 170

14.11.2016 20:02

CMY

171

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 171

14.11.2016 20:03

2 7

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 174 LOTP_Projekt stacja Subway_205x265 Kaleidoscope v01.indd 2

14.11.2016 20:04 27.09.2016 19:47

GOURMET

PRZEKĄSKI / SNACKS

NEW

5 PLN

2 x Snickers 75 g

5 PLN

Twix Xtra 75 g

4 PLN

Baton zbożowy Ba! Cereal bar Ba! 40 g

Żelki Haribo Haribo jelly bears 100 g

M&M’s 100 g

Mieszanka Studencka Mix of nuts, raisins, almonds 100 g

8 PLN

10 PLN

8 PLN

Pringles Original, Paprica 40 g

Zupa pomidorowa Tomato soup 65 g

10 PLN

8 PLN

NOWOŚCI / NEW

NEW

Rejsy europejskie i na Bliski Wschód European and Middle East flights

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 175

35 PLN

Złota Wiśnia w likierze Golden Cherry 190 g

Śliwka Nałęczowska w czekoladzie Plum in Chocolate 190 g

Czekoladki z klasą Pistachio Premium Chocolates Pistachio 400 g NEW

20 PLN

Rozkładowe rejsy międzykontynentalne Scheduled intercontinental flights

NEW

20 PLN Rejsy czarterowe Charter flights

14.11.2016 20:06

GOURMET TEMRUOG

POSIŁKI EJOPAN / MEALS SEGAREVEB / Kanapka z szynką / Ham sandwich Kanapka z szynką, sałatą endywia, ogórkiem anawozag adoW konserwowym i musztardą gruboziarnistą z miodem anapickled wozacucumber gein i Ham sandwich with endive salad, and honey mustard aknaiwozcęłaN

retaw llits ro gnilkrapS aknaiwozcęłaN l 5,0

Kanapka z serami / Cheese sandwich Rogal wieloziarnisty z serem wędzonym i serem radamer,

:krabm yT iksuszonymi oS ,noliwkami omeL aeT ecI notpiL rukolą, pomidorami i czarnymi WEN rodimop ,okłbaj ,azcńMultigrain aramopbread with two kind of cheese: smoked aeTcheese ecI neerG notpiL and radamer cheese, rucola, dried tomatoes and black olives :seciuJ krabmyT l 33,0 otamot ,elppa ,egnaro l 3,0

Sałatka z kurczakiem i słonecznikiem / Chicken NLPsalad

Danie ciepłe* / Hot meal*

Mix sałat z kurczakiem w przyprawach orientalnych, świeży ogórek, pomidorki koktajlowe, żółta papryka, ziarna słonecznika i sos vinegrette pomidorowy Salad mix with oriental chicken, fresh cucumber, cherry tomatoes, yellow pepper, sunflower seeds and tomato vinaigrette

12 PLN

NLP

Gnocchi buraczane ze smażonym kurczakiem i blanszowanym groszkiem cukrowym z sosem śmietanowym i odrobiną wina Beetroot gnocchi with fried chicken and blanched snow peas with wine based cream sauce

12 PLN

NLP

12 PLN

Świeże posiłki są dostępne podczas wszystkich rejsów krótkiego zasięgu z wyjątkiem BUD, KSC, LWO, PRG i VNO / Fresh meals offer available on all short haul flights except BUD, KSC, LWO, PRG i VNO *Menu serwowane podczas większości rejsów trwających powyżej 2 godzin. Na rejsach charterowych dodatkowo serwujemy „Wrap wegetariański” / Menu available on selected flights over 2 hours. On charter flights we also served „Wegetarian wrap”

Propozycje na śniadanie / Breakfast proposals Owsianka

NEW

Oatmeal 50 g

DayUp green

NEW

Mus owocowy: jabłkowo-truskawkowy -śliwkowy z ziarnami zbóż i jogurtem Stewed fruit: apple-strawberry-plum, grains cereals and yoghurt 120 g

6 PLN

xaM ispeP ,ispeP l 33,0

Danie obiadowe* / Lunch meal* NLP

seppewhcS kinoT retaw cinot seppewhcS l 33,0

NLP

DayUp blue Mus owocowy: bananowo-gruszkowo-jagodowy z ziarnami zbóż i jogurtem Stewed fruit: banana-pear-berry, grains cereals and yoghurt 120 g

6 PLNynKzCcyAtLeBgkreninrde yjógrpeanNE

ywoseola jópaN 6 PLN knird areV eolA

l 52,0

l 42,0

W czasie rejsów czarterowych z najdalszych zakątków świata zapraszamy na obiad. Zapytaj załogę o aktualną ofertę apetycznych dań dostępnych podczas Twojego rejsu. Smacznego!

NLP

Enjoy your lunch on chartered flights form the most remote parts of globe. Ask cabin crew for the current offfer of delicious available during your flight. Bon appetite! *Dostępne tylko na rejsach czarterowych powracających do Warszawy / Available only on chartered flights returning to Warsaw

Zestaw dla dzieci / Set for kids Mus owocowy Kubuś, M&M’s oraz samolot-zabawka Fruit mousse Kubuś, M&M’s and airplane toy Zestaw dostępny podczas wybranych rejsów Set available during selected flights

Rejsy europejskie i na Bliski Wschód European and Middle East flights

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 176

NLP

PLN

AET & EEFFOC / ATABREH I AW K

aeT / atabreH aeT nolyeC tcefreP yerG lraE tnagelE aeT neerG nolyeC yenoH htiw aeT tniM naibarA noisuF egnarO dna emiL yleviL

Rozkładowe rejsy międzykontynentalne Scheduled intercontinental flights

eeffoC / awaK osserpse awaK eeffoC osserpsE / awoniefokzeb awaK eeffoc detanieffaceD /

20 PLN

NLP

6 Rejsy czarterowe Charter flights

14.11.2016 20:07

GOURMET GOURMET GOURMET

NAPOJE NAPOJE NAPOJE / BEVERAGES BEVERAGES //BEVERAGES

Lipton Ice Tea Lemon, Lipton Green Ice Tea Lipton Ice Tea Lemon, Lipton Ice Tea Lemon, NEW 0,33 l NEW Lipton Green Tea Lipton Green IceIce Tea 0,33 0,33 l l

Soki Tymbark: pomarańcza, Soki Tymbark:jabłko, pomidor Soki Tymbark: Tymbark Juices: pomarańcza, jabłko, pomidor pomarańcza, jabłko, pomidor orange, apple, tomato Tymbark Juices: Tymbark Juices: 0,3 l apple, orange, apple, tomato orange, tomato 0,3 0,3 l l

NEW

PLN 5PLN 55 PLN

Woda gazowana iWoda niegazowana gazowana Woda gazowana Nałęczowianka i niegazowana i niegazowana Sparkling or still water Nałęczowianka Nałęczowianka Nałęczowianka Sparkling still water Sparkling oror still water 0,5 l Nałęczowianka Nałęczowianka 0,5 0,5 l l

PLN 5PLN 55 PLN

”

jópaN eV eolA l 42,0

Napój aloesowy Aloe Vera drink Napój aloesowy Napój aloesowy 0,24 l drink Aloe Vera drink Aloe Vera

Napój energetyczny Energy drink BLACK Napój energetyczny Napój energetyczny 0,25 ldrink Energy drink BLACK Energy BLACK

Tonik Schweppes Schweppes tonic water Tonik Schweppes Tonik Schweppes 0,33 l Schweppes tonic water Schweppes tonic water

Pepsi, Pepsi Max 0,33 l Pepsi Pepsi, Max Pepsi, Pepsi Max

0,24 0,24 l l

0,25 0,25 l l

0,33 0,33 l l

PLN 5PLN 55 PLN

0,33 0,33 l l

KAWA I HERBATA / COFFEE & TEA HERBATA/ /COFFEE COFFEE&&TEA TEA AWAKAWA KKAWAI IHERBATA Kawa / Coffee Kawa Kawa / Coffee Kawa /espresso Coffee / Espresso Coffee Kawa espresso Kawa espresso Kawa bezkofeinowa / Espresso Coffee / Espresso Coffee /Kawa Decaffeinated coffee bezkofeinowa Kawa bezkofeinowa / Decaffeinated coffee / Decaffeinated coffee

PLN 6PLN 66 PLN

Herbata / Tea Perfect Ceylon Herbata / TeaTea Herbata / Tea Elegant Earl Grey Perfect Ceylon Tea Perfect Ceylon Tea Ceylon Green Tea Elegant Earl Grey Elegant Earl Grey Arabian MintTea Tea Ceylon Green Teawith Honey Ceylon Green Lively Lime and Orange Fusion Arabian Mint Tea with Honey Arabian Mint Tea with Honey Lively Lime and Orange Fusion Lively Lime and Orange Fusion

PLN 6PLN 66 PLN

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 177

14.11.2016 20:08

GOURMET GOURMET GOURMET GOURMET

ALKOHOLE* ALKOHOLE* ALKOHOLE* ALKOHOLE*

ALKOHOLIC BEVERAGES* ALKOHOLICBEVERAGES* BEVERAGES* ////ALKOHOLIC ALKOHOLIC BEVERAGES*

Prosecco Ponte Prosecco Ponte Prosecco Prosecco Ponte Ponte 0,2 l 0,2 0,2 0,2 ll l

Wino wytrawne Wino wytrawne Wino Wino wytrawne wytrawne białe, czerwone białe, czerwone białe, białe, czerwone czerwone Dry white ororred wine Dry white red wine Dry Dry white white or orred red wine wine 0,187 ll 0,187 0,187 0,187l l

Cydr Lubelski Cydr Lubelski Cydr Cydr Lubelski Lubelski Lubelski Cider Lubelski Cider Lubelski Lubelski Cider Cider 0,33 l 0,33 0,33 0,33 ll l

PLN PLN PLN 15 15PLN 15 15

PLN PLN PLN 10 10PLN 10 10

PLN PLN PLN 88 88PLN

Piwo Heineken Piwo Heineken Piwo Piwo Heineken Heineken Heineken Beer Heineken Beer Heineken Heineken Beer Beer 0,33 l 0,33 0,33 0,33 ll l

Whisky Grant’s Whisky Grant’s Whisky Whisky Grant’s Grant’s 0,05 l 0,05 0,05 0,05 ll l

Beefeater Gin Beefeater Gin Beefeater Beefeater Gin Gin 0,05 l 0,05 0,05 0,05 ll l

Wódka Wyborowa Wódka Wyborowa Wódka Wódka Wyborowa Wyborowa Vodka Wyborowa Vodka Wyborowa Vodka Vodka Wyborowa Wyborowa 0,05 l 0,05 0,05 0,05 ll l

PLN PLN PLN 88 88PLN

PLN PLN PLN 12 12PLN 12 12

PLN PLN PLN 10 10PLN 10 10

*Uprzejmie informujemy, że alkohol sprzedajemy tylko osobom powyżej 18. roku życia. Mogą wystąpić różnice w asortymencie dostępnym na pokładzie / Please note that the sale of alcohol is allowed for persons over 18 years of age only. There may be differences in the assortment available on board. *Uprzejmie informujemy, że alkohol sprzedajemy tylko osobom powyżej 18. roku życia. Mogą wystąpić różnice w asortymencie dostępnym na pokładzie / Please note that the sale of alcohol is allowed for persons over 18 years of age only. There may be differences in assortment the assortment available on board. *Uprzejmie *Uprzejmie informujemy, informujemy, żeżealkohol alkohol sprzedajemy sprzedajemy tylko tylko osobom osobom powyżej powyżej 18. 18.roku roku życia. życia. Mogą Mogą wystąpić wystąpić różnice różnice wwasortymencie asortymencie dostępnym dostępnym nanapokładzie pokładzie / /Please Please note note that that the thesale sale ofofalcohol alcohol isisallowed allowed for forpersons persons over over 1818years years ofofage age only. only. There There may may bebedifferences differences ininthe the assortment available available ononboard. board.

Ceny towarów podawane są w złotych polskich (PLN). Płatność może być realizowana gotówką w złotych polskich (PLN) oraz w euro Alkohol jest sprzedawany pasażerom powyżej 18. roku życia. Spożywanie własnego alkoholu jest zabronione. Ceny towarów podawane są w złotych polskich (PLN). Płatność może być realizowana gotówką w złotych polskich (PLN) oraz w euro Alkohol Alkohol jest sprzedawany pasażerom powyżej 18. roku życia. Spożywanie własnego alkoholu jest zabronione. Ceny Ceny towarów towarów podawane sąsą w wzłotych złotych polskich polskich (PLN). (PLN). Płatność Płatność może może być być realizowana realizowana gotówką gotówką wwzłotych złotych polskich polskich (PLN) (PLN) oraz wweuro euro jest jest sprzedawany sprzedawany pasażerom pasażerom powyżej powyżej 18. 18. roku roku życia. życia. Spożywanie własnego własnego alkoholu alkoholu jest jest zabronione. zabronione. (EUR) – równieżpodawane w bilonie, w dolarach amerykańskich (USD) i w dolarach kanadyjskich (CAD) – z wyłączeniem bilonu, lub za oraz pomocą kart Alkohol We offer alcoholic beverages for passengers above 18 years oldSpożywanie only. Consumption of your own alcohol on board is not permitted. (EUR) – również w bilonie, w dolarach amerykańskich (USD) iw dolarach kanadyjskich (CAD) –wyłączeniem z wyłączeniem bilonu, lub za pomocą kart We We offer alcoholic beverages for passengers above 18 years only. Consumption of your own alcohol on board is not permitted. (EUR) (EUR) ––również również wwbilonie, bilonie, wwdolarach dolarach amerykańskich amerykańskich (USD) (USD) iw i wdolarach dolarach kanadyjskich kanadyjskich (CAD) (CAD) ––z zwyłączeniem bilonu, bilonu, lub lub zazaInternational, pomocą pomocą kart kart We offer offer alcoholic alcoholic beverages beverages for passengers passengers above above 18 18bez years years old oldold only. only. Consumption Consumption ofofyour your own own alcohol alcohol on onboard board isisnot not permitted. permitted. kredytowych. Maksymalna wartość jednorazowych zakupów dla kart kredytowych: VISA, MasterCard, Diners Club, JCB PLL LOT SA zastrzegają sobiefor możliwość zmiany cen wcześniejszego uprzedzenia. Z góry przepraszamy za ewentualne utrudkredytowych. Maksymalna wartość jednorazowych zakupów dla kart kredytowych: VISA, MasterCard, Diners Club, JCB International, PLL PLL LOT SA zastrzegają sobie możliwość zmiany cen bez wcześniejszego uprzedzenia. Z góry przepraszamy za ewentualne utrudkredytowych. kredytowych. Maksymalna Maksymalna wartość wartość jednorazowych jednorazowych zakupów zakupów dla dla kart kart kredytowych: kredytowych: VISA, VISA, MasterCard, MasterCard, Diners Diners Club, Club, JCB JCB International, International, PLL LOT LOT SA SA zastrzegają zastrzegają sobie sobie możliwość możliwość zmiany zmiany cen cen bez bez wcześniejszego wcześniejszego uprzedzenia. uprzedzenia. Z Z góry góry przepraszamy przepraszamy zazaewentualne ewentualne utrudutrudAmerican Express i PolCard jest limitowana do 3000 PLN, a dla kart debetowych 50 PLN. nienia. American Express i PolCard jest limitowana do 3000 PLN, a dla kart debetowych 50 PLN. nienia. American American Express iinPolCard jest limitowana limitowana do do 3000 3000 PLN, PLN, aadla dla kart kart debetowych debetowych 50PLN. PLN. nienia. Prices areExpress quotedi PolCard Polishjest zloty (PLN). We gladly accept credit cards, or cash50 in Polish Zloty (PLN), Euro (EUR)– including coins, nienia. All information is valid at the time of the publication. However, we reserve the right to make price alterations without prior notice. Prices are quoted in Polish zloty (PLN). We gladly accept credit cards, or cash in Polish Zloty (PLN), Euro (EUR)– including coins, All information is valid at the time of the publication. However, we reserve the right to make price alterations without prior notice. Prices Prices are are quoted quoted ininPolish Polish zloty zloty(PLN). (PLN). We Wegladly gladlyaccept accept credit credit cards, cards, ororcash cashininPolish Polish Zloty Zloty (PLN), (PLN),Euro Euro(EUR)– (EUR)– including including coins, coins, All Allinformation information isvalid validatatplease the thetime time ofofthe the publication. publication. However, However,we wereserve reservethe theright righttotomake makeprice pricealterations alterationswithout withoutprior priornotice. notice. and US Dollars (USD) or Canadian Dollars (CAD)– except for coins. The maximum value of one-off purchases for VISA, MasterIn case of such is situation accept our sincere apologies. and US Dollars (USD) or Canadian Dollars (CAD)– except for coins. The maximum value of one-off purchases for VISA, Master- InIncase In case of such situation please accept our sincere apologies. and and US US Dollars Dollars (USD) (USD) oror Canadian Canadian Dollars Dollars (CAD)– (CAD)– except except for for coins. coins. The The maximum maximum value value ofto ofone-off one-off purchases purchases for for VISA, VISA, Mastercase ofofsuch such situation situation please please accept accept our our sincere sincere apologies. apologies. Card, Diners Club, JCB International, American Express and Polcard credit cards is limited 3000 PLN, for debit cards toMaster50 PLN. Jeżeli chcą Państwo otrzymać fakturę za zakupy dokonane na pokładach naszych samolotów (Upgrade, Duty Free, LOT Gourmet) Card, Diners Club, JCB International, American Express and Polcard credit cards is limited to 3000 PLN, for debit cards to 50 PLN. Jeżeli Jeżeli chcą Państwo otrzymać fakturę za zakupy dokonane na pokładach naszych samolotów (Upgrade, Duty Free, LOT Gourmet) Card, Card, Diners Diners Club, Club, JCB JCB International, International, American American Express Express and and Polcard Polcard credit credit cards cards is is limited limited to to 3000 3000 PLN, PLN, for for debit debit cards cards to to 50 50 PLN. PLN. Jeżeli chcą chcą Państwo Państwo otrzymać otrzymać fakturę fakturę za za zakupy zakupy dokonane dokonane na na pokładach pokładach naszych naszych samolotów samolotów (Upgrade, (Upgrade, Duty Duty Free, Free, LOT LOT Gourmet) Gourmet) Uprzejmie prosimy o przygotowanie odliczonej kwoty za posiłek. Dziękujemy! prosimy o przesłanie danych do faktury wraz ze skanem potwierdzenia zakupuz terminala na adres mailowy: callcenter.faktury@lot.pl Uprzejmie prosimy o przygotowanie odliczonej kwoty za posiłek. Dziękujemy! prosimy o przesłanie danych do faktury wraz ze skanem potwierdzenia zakupu z terminala na adres mailowy: callcenter.faktury@lot.pl Uprzejmie Uprzejmie prosimy prosimy ooprzygotowanie przygotowanie odliczonej odliczonej kwoty zaza posiłek. posiłek. prosimy ooprzesłanie przesłanie danych danych do dofaktury faktury wraz wraz zezeskanem skanem potwierdzenia potwierdzenia zakupu z(Upgrade, zterminala terminala na naadres adres mailowy: mailowy: callcenter.faktury@lot.pl callcenter.faktury@lot.pl To speed up the process please prepare the exactkwoty amount of money Dziękujemy! ifDziękujemy! possible. Thank you for your cooperation! Ifprosimy you wish to receive an invoice for purchases made on board of our zakupu planes Duty Free, LOT Gourmet) please send your To speed up the process please prepare the exact amount of money if possible. Thank you your cooperation! If you wish to receive an invoice for purchases made on board of our planes (Upgrade, Duty Free, LOT Gourmet) please send your To Tospeed speed up upthe the process process please please prepare prepare exact exact amount amount ofofmoney money ififpossible. possible. Thank Thank you you for forfor your your cooperation! cooperation! Ifinvoicing Ifyou you wish wish totoreceive receive an invoice invoice for for purchases made made on onboard board ofof our our planes planes (Upgrade, (Upgrade, Duty Duty Free, Free, LOT LOT Gourmet) Gourmet) please please send send your your Asortyment jest uzależniony od trasy the i the długości rejsu. Przepraszamy za ewentualne ograniczenia w wyborze pozycji z menu. details alongan with a scan ofpurchases the proof of purchase from the terminal to the email address: callcenter.faktury@lot.pl Asortyment jest uzależniony od trasy i długości rejsu. Przepraszamy za ewentualne ograniczenia w wyborze pozycji z menu. invoicing invoicing details along with a scan of the proof of purchase from the terminal to the email address: callcenter.faktury@lot.pl Asortyment Asortyment jest jest uzależniony uzależniony od od trasy trasy i długości i długości rejsu. rejsu. Przepraszamy Przepraszamy za za ewentualne ewentualne ograniczenia ograniczenia w w wyborze wyborze pozycji pozycji z z menu. menu. invoicing details details along along with with a a scan scan of of the the proof proof of of purchase purchase from from the the terminal terminal to to the the email email address: address: callcenter.faktury@lot.pl callcenter.faktury@lot.pl We do our best to provide full selection, however please accept our sincere apologies if some items are not available during this flight. We do our best to provide selection, however please accept our sincere apologies if some items are not available during this flight. We We do doour our best best totoprovide provide full fullfull selection, selection, however however please please accept accept our our sincere sincere apologies apologies ififsome some items items are are not not available available during during this this flight. flight. Rejsy europejskie i na Bliski Wschód Rejsy europejskie i East na Bliski Wschód Rejsy Rejsy europejskie europejskie i na i na Bliski Bliski Wschód Wschód European and Middle flights European and Middle East flights European European and and Middle Middle East East flights flights

155_KA_12_LOTINFO_01.indd 178

Rozkładowe rejsy międzykontynentalne Rozkładowe rejsy międzykontynentalne Rozkładowe Rozkładowe rejsy rejsy międzykontynentalne międzykontynentalne Scheduled intercontinental flights Scheduled intercontinental flights Scheduled Scheduled intercontinental intercontinental flights flights

Rejsy czarterowe Rejsy czarterowe Rejsy Rejsy czarterowe czarterowe Charter flights Charter flights Charter Charter flights flights

14.11.2016 20:08

samsonite.pl

Samsonite_kaleidoscope_1016.indd 1

09/09/16 15:02