Kaleidoscope August 2017 by LOT Polish Airlines

magazyn pokładowy PLL LOT S.A. egzemplarz bezpłatny/free copy ISSN 0239-9032

take me home

/ zabierz mnie

lot.com

08/2017

Łazienki królewskie ❚ dlaczego warto odwiedzić Kiszyniów ❚ na wakacje lubuskie ❚ Maciej zakościelny ❚ obserwujemy niebo ❚ maratony świata ❚ Elvis Presley

Armenia

Chocimska 7, Warsaw tel. 22 848 12 25, 22 848 15 90 rozana@restauracjarozana.com.pl www.restauracjarozana.com.pl

is an elegant, cosy and unpretentious restaurant whose delicate and light Polish cuisine will surprise you with new flavours and specialties every day. There is nothing else like it in Warsawâ&#x20AC;Ś

n ot e f ro m c eo

edytorial

Szanowni Państwo, lato upływa nam pod znakiem spektakularnych ogłoszeń i otwarć połączeń dalekodystansowych. 2 lipca wykonaliśmy pierwszy historyczny rejs Dreamlinerem z Chicago do Krakowa, łącząc tym samym ponownie drugie największe pod względem mieszkających tam Polaków miasto na świecie z Małopolską. Na początku lipca uruchomiliśmy również sprzedaż na kolejne nowe bezpośrednie połączenia – już w maju 2018 r. zabierzemy Państwa z Budapesztu do Nowego Jorku oraz Chicago! W ten sposób zapewnimy najlepsze warunki podróży do Ameryki tym z Państwa, którzy mieszkają na Węgrzech, ale także we wschodniej Austrii, Słowacji, zachodniej Rumunii i państwach bałkańskich. Dla ogromnej, i cały czas rosnącej, grupy pasażerów dotychczas podróżujących do USA z przesiadką w jednym w zachodnioeuropejskich miast bezpośrednie rejsy LOT-u będą najlepszą alternatywą. Nasze nowe dalekodystansowe połączenia będziemy wykonywać, zgodnie ze standardem, wyłącznie najnowocześniejszymi samolotami świata – Boeingami 787 Dreamliner. Zapraszamy do wspólnej podróży!

Na początku lipca uruchomiliśmy sprzedaż na kolejne nowe bezpośrednie połączenia dalekodystansowe – już w maju 2018 r. zabierzemy Państwa z Budapesztu do Nowego Jorku i Chicago. We commenced selling two more direct long-distance routes in early July – in May 2018 we will be taking you from Budapest to New York and Chicago.

Dear Ladies and Gentlemen, This summer is bursting with excellent news and launches of long-distance flights. On 2 July, we operated the first historic Dreamliner flight from Chicago to Cracow, connecting the second largest “Polish” city (in terms of the number of Poles living there) with the Lesser Poland region. We also commenced selling two more direct long-distance routes in early July – in May 2018 we will be taking you from Budapest to New York and Chicago. This way, we will be offering the best travel conditions to America to those of you who live in Hungary, as well as in Eastern Austria, Slovakia, Western Romania, and the Balkan states. Non-stop LOT flights to the USA will be the ultimate alternative to the large, and constantly growing group of passengers who have had to transfer in a Western European city on their trans-Atlantic trips. Our long-distance flights will be exclusively operated, as per the standard, by the most advanced aircraft in the world, namely the Boeing 787 Dreamliner. You are most welcome to travel with us.

Z lotniczym pozdrowieniem ❚ Best regards

Prezes PLL LOT ❚ LOT Polish Airlines CEO Rafał Milczarski

Sprawdź nowe połączenia LOT-u do: erywania, kiszyniowa i połączenia we współpracy z Nordicą – więcej informacji na lot.com ❚ Check out the new lot flights to Yerevan, chisinau, and flights operated in collaboration with nordica – more information on lot.com

n ot e f ro m t h e e d i to r

od naczelnej

Tak się składa, że mieszkam obok Łazienek Królewskich i ilekroć odwiedzają mnie goście, zachęcam ich, żeby właśnie od tego miejsca zaczęli zwiedzać Warszawę. Są nimi zachwyceni. Szczególnie wiosną prezentują się zjawiskowo – wtedy dosłownie eksplodują wszystkimi odcieniami zieleni, a powietrze pachnie tu tysiącami kwiatów. Ale najfajniejsze jest to, że choć mają wielu fanów, są tak duże, że każdy ma szansę się tu zagubić, pospacerować własnymi ścieżkami, być sam. To nie tylko najpiękniejsze, ale jak niektórzy twierdzą, najszczęśliwsze miejsce w stolicy. Tu puls Warszawy zwalnia, pozwalając na wyciszenie, relaks i odpoczynek. Latem uwielbiam słuchać w Łazienkach Koncertów Chopinowskich, oglądać wystawy, przedstawienia w Amfiteatrze, a w weekendowe poranki biegać, bo nie ma nic przyjemniejszego niż po wysiłku nagrodzić się pysznym śniadaniem. Kto zaś lubi piesze wędrówki, może iść dalej na północ, przez kolejne parki: Agrykolę, Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego. I tym sposobem dotrzeć pod Muzeum Narodowe i na Nowy Świat. Dzięki parkom właśnie Warszawa jest jedną z bardziej zielonych stolic Europy. Z kolei województwo lubuskie, o którego atrakcjach piszemy na stronie 44, jest najzieleńszym z naszych województw – prawie 50 proc. jego powierzchni stanowią lasy. I jest tam kolejny sławny, niezwykle piękny park – Mużakowski – wpisany na listę dziedzictwa UNESCO, który okalają hektary winnic. Ale co najważniejsze, za niespełna 40-minutowy lot z Warszawy do Zielonej Góry, czyli serca województwa, zapłaciłam zaledwie 78 zł. Zamiast więc zostawać na wakacyjne weekendy w domu, zwiedzajmy Polskę.

Lubuskie jest najbardziej zielonym z polskich województw – prawie 50 proc. jego powierzchni stanowią lasy. lot z warszawy do zielonej góry trwa zaledwie 40 min. the lubusz Province is one of poland’s greenest regions. Nearly 50 per cent of its area is forested. a flight from warsaw to zielona góra only takes 40 minutes.

It so happens that I live next to the Royal Łazienki Park, and whenever I have guests over, I recommend that they start their Warsaw sightseeing with a tour of the park. They are invariably enthralled – especially in spring, when the park is at its most beautiful, when the verdure comes in all shades of green, and when the air is infused with the fragrances of thousands of flowers. But the best part is that, although Łazienki Park is extremely popular among locals and tourists, the area is so large that everyone can find a secluded spot and be alone. This is not only the most beautiful, but as many will tell you, the happiest, place in our capital city. This is where the pulse of Warsaw slows to a crawl, letting you calm down, kick back and relax. In summer, I love to go to the open air Chopin concerts, see the exhibitions, watch the performances at the amphitheatre, and go running in the mornings, as there is nothing better than treating yourself to a delicious breakfast after a workout. If you’re into walking, you can go even further, via the adjacent Agrykola park and Marshall Edward Rydz Śmigły Park, all the way up to the National Museum and Nowy Świat street. Warsaw’s many parks and gardens make it one of the greenest capitals in Europe. As for Lubusz Province, which we feature on page 44, this is one of Poland’s greenest regions – nearly 50 per cent of its area is forested. The area is home to another famous and beautiful park, namely the Muskau Bend Landscape Park, a UNESCO World Heritage Site, as well as vast vineyards and delicious wine. Most importantly, I paid PLN 78 for a 40-minute flight from Warsaw to Zielona Góra. Why stay home for the weekend when you can visit Poland so conveniently.

redaktor naczelna ❚ editor in chief Agnieszka Franus

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y FOR HIM

Plac Dąbrowskiego 2/4, Warszawa, tel. (22) 423 01 86 C.H. Atrium Promenada, ul. Ostrobramska 75c lok. 0.54, Warszawa, tel. (22) 611 77 68 ul. Mokotowska 51/53 (róg ul. Pięknej), Warszawa, tel. (22) 622 15 41 salon@andyandmag.pl | www.andyandmag.pl

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

contents

118

106

3 N ote from the ceo 6 Note from the editor 10 did you know...? Łazienki Królewskie Royal Łazienki Park

14 what’s on

wydarzenia, festiwale events, festivals

18 the best of skutery scooters

22 inspirations rajskie ptaki birds-of-paradise

28 why

Kiszyniów Chisinau

32 journey of a lifetime Armenia, Erywań Armenia, Yerevan

44 my poland

Lubuskie Lubusz Province

54 business

62 interview

126 d eser z nasionami chia

70 good life

128 take a look

up in the air 78 L OT wyznacza trendy w ekologii

134 Beauty

p eople and the world 82 o bserwujemy niebo

138 must have

business 140 Deutsche Bank 144 good address

Maciej Zakościelny pokolenia X, Y, Z generations X, Y, Z

niezłe zamieszanie quite a stir pielęgnacja latem summer skin care

LOT sets green trends

w podróży on the road

observations of the sky m aratony świata marathons around the world

100 polish hits

strefa prestiżu prestige zone

pszczoły bees

106 LIFE STORY Elvis Presley

114 c ulture

film, teatr, książka, muzyka, sztuka film, theatre, books, music, art

good food 118 k uchnia śródziemnomorska Mediterranean cuisine

tel. 22 360 39 60, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl redaktor naczelna Agnieszka Franus redaktor prowadząca Agnieszka Michalak korekta Tomasz Cholaś Produkcja: dyrektor Tomasz Gajda, Stanisław Siemiński Tłumaczenia: Agnieszka Chrościcka Magdalena Szwedowska red. wersji angielskiej Stephen Canty Dział graficzny: projekt, dyrektor artystyczna Ewa Borowska fotoedycja Magdalena Rudzka, Rafał Wojciechowski DTP Krzysztof Stypułkowski Koordynator LOT: Karolina Gościniak

chia seed dessert

Wydawnictwo: Burda Publishing Polska sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00 www.burdamedia.pl ZARZĄD Chief Executive Officer Alexander Sorg General Director Poland Justyna Namięta Chief Financial Officer Dobrosława Snarska-Pełka

New business & Corporate Media Director Małgorzata Nocuń-Zygmuntowicz 692 440 088 Project Manager Monika Baszak 664 711 206 Dyrektor Dystrybucji i Obsługi Klienta / Director of Distribution and Subscriptions Jerzy Janczak International Ad Sales Representatives Italy: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com burda community network Germany: Vanessa Noetzel T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com Austria & Switzerland: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

France & Luxembourg: Marion Badolle-Feick T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com UK & Ireland: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, Canada & Mexico: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com Reklama: Burda Publishing Polska sp. z o.o. Sekretariat Biura Reklamy / Advertising Secretariat Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@ burdamedia.pl Dyrektor Biura Reklamy Corporate Media / Head of Advertising Team of Corporate Media Jolanta Kurek advertising department Anna Dembska, Katarzyna Paśnicka, Ewa Porycka, Katarzyna Emerla

spis treści

d i d yo u k n o w

łazienki królewskie

ta j e m n i c z y o g r ó d the secret garden w łazienkach królewskich, czyli letniej rezydencji ostatniego króla rzeczpospolitej stanisława augusta poniatowskiego, dziś odpoczywa warszawa. ❚ Today, the Royal Łazienki park, once the summer residence of the last King of Poland stanisław august poniatowski, is the favourite park of Varsovians and tourists alike. tekst | by agnieszka michalak

Pałac Myślewicki

the myśliwiecki palace

Powstał w latach 1774–1779 według projektu nadwornego architekta Dominika Merliniego, w stylu wczesnoklasycystycznym. Nazwa pochodzi od pobliskiej, nieistniejącej dziś wsi Myślewice. Zatrzymywali się w nim m.in. Gandhi czy Richard Nixon. ❚ It was erected in 1774–1779, according to the classical design of the court architect, Dominik Merlini. The palace takes its name from the nearby village of Myślewice, which no longer exists. It served as accommodation for Ghandi and Richard Nixon during their visits to Poland.

STARA oranżeria

Początkowo służyła do przechowywania drzewek egzotycznych, które latem dekorowały ogrody. Mieści się tu Teatr Królewski, jeden z kilku w Europie oryginalnych XVIII-wiecznych teatrów dworskich, oraz Królewska Galeria Rzeźby (także Rzeźby Polskiej) z kolekcją marmurowych posągów i gipsowych kopii najważniejszych dzieł starożytnych i nowożytnych. ❚ This was first used to house the exotic trees that decorated the Royal gardens during winter. Today, it houses the Royal Theatre, one of the few original 18th-century court theatres to have survived in Europe, and the Royal Sculpture Gallery (and the Polish Sculpture Gallery), which has a collection of marble statues, copies of the most prominent ancient and modern sculptures.

©shut terstock (3), magdalena rudzka (6)

the old orangery

OGRÓD CHIŃSKI

the chinese garden

Położony w północnej, naturalistycznej części Łazienek, zaprojektowany w stylu chinoiserie. Stojący w nim pawilon symbolizuje pierwiastek męski, a altana to oznaka kobiecości. Obydwa budynki łączy kamienny most nad strumykiem (jako symbol Drogi Mlecznej). Każdego lata odbywa się tu festiwal lampionów. ❚ Situated in the northern, more naturalistic, part of Łazienki ark, and designed in the chinoiserie style. The pavilion that stands in this area symbolises the male component and the canopy the feminine one. The two buildings are connected via a stone bridge over a stream (which symbolises the Milky Way).

ŚWIĄTYNIA SYBILLI

sybil’s temple

Wzniesiono ją na tyłach Belwederu w 1822 r. Jest wykonana wyłącznie z drewna. Wejścia strzegą dwa żeliwne lwy stylizowane na egipskie sfinksy. Dziś odbywają się tu wystawy. ❚ This was erected behind Belweder Palace in 1822, and is made exclusively from wood. The entrance is guarded by two iron lions styled after the Egyptian sphynxes. Exhibitions are held here.

pomnik Fryderyka CHOPINA

frédéric chopin monument

Najbardziej znany polski monument na świecie. Wyszedł spod dłuta malarza, rzeźbiarza i muzyka przełomu XIX i XX w. Wacława Szymanowskiego. To tu w każdą niedzielę (aż do 24 września) odbywają się słynne letnie Koncerty Chopinowskie, podczas których występują wybitni pianiści z Polski, Litwy, Japonii, Ukrainy czy USA. ❚ This is the most famous Polish monument in the world. It was made by Wacław Szymanowski – painter, sculptor and musician who lived at the turn of the 20th century. Every Sunday (until 24 Sep) this place is the venue of open-air Chopin Concerts given by front-rank pianists from Poland, Lithuania, Japan, Ukraine, and the USA.

Posąg HERKULESA

the statue of hercules

Ta prawdopodobnie XVIII-wieczna rzeźba do niedawna pozbawiona była... głowy. W ostatnich latach zrekonstruował ją rzeźbiarz Wiesław Winkler. Co ciekawe, artysta odtworzył rysy twarzy jednego z pracowników Łazienek – Stanisława Kalinowskiego. ❚ This sculpture, most likely made in the 18th century, had until recently been decapitated. The missing body part has since been reconstructed by sculptor Wiesław Winkler. Interestingly, the artist recreated the facial features of one of the Royal Łazienki park employees – Stanisław Kalinowski.



d i d yo u k n o w

łazienki królewskie

BIAŁY DOMEK

the white pavillion Pawilon ogrodowy przy Promenadzie Królewskiej jest pierwszą budowlą na terenie Łazienek wzniesioną od podstaw na zlecenie Stanisława Augusta. Willę zdobią ornamenty roślinne z wplecionymi postaciami ludzi i zwierząt. Tu również, na pierwszym piętrze, eksponowana jest bogata Królewska Kolekcja Grafiki. ❚ This garden pavilion on the Royal Promenade is the first building in Łazienki park commissioned by King Stanisław August Poniatowski. The villa is decorated with floral ornaments depicting people and animals. The first floor is home to the rich Royal Collection of Prints.

PAŁAC NA Wyspie

the palace on the isle

Stanisław August przekształcił barokowy pawilon Łaźni (z końca XVII w.) w klasycystyczny pałac Na Wyspie, który miał symbolizować marzenie króla o państwie idealnym, nowoczesnym i suwerennym. Pałac był jego letnią rezydencją. Tu odbywały się organizowane przez władcę słynne obiady czwartkowe. ❚ King Stanisław August Poniatowski had the Baroque pavilion of the Baths (erected in the late 17th century) transformed into the classical Palace on the Isle. This was meant to symbolise the king’s dream of a perfect, modern and independent country. The Palace was the king’s summer residence.

OGRÓD KRÓLEWSKI

the royal garden

Dawny ogród w pobliżu pałacu Na Wyspie i Amfiteatru przypomina układ promienistych ścieżek ze strzyżonymi szpalerami. Dekoracją Ogrodu były kolekcjonowane przez Stanisława Augusta rzeźby, które w większości do dziś go ozdabiają. ❚ The former garden near the Palace on the Isle and the Amphitheatre resembles a system of radial alleys with clipped hedges. The garden is decorated with the sculptures collected by King Stanisław August Poniatowski – most of which are still there.

Przyroda Łazienek królewskich

W 76-hektarowym ogrodzie znajdują się połączone kanałami trzy stawy, które sprzyjają bioróżnorodności – wiosną kwitnie tu nawet do 100 tys. kwiatów. W Łazienkach można spotkać pawie, kaczki, łabędzie, nurogęsi, kokoszki wodne, łyski, mewy śmieszki i świstuny. ❚ The park spans an area of 76 ha. It has three ponds connected via canals, and offers incredible biodiversity. There are over 100,000 flowers in bloom in spring. The fauna includes peacocks, ducks, swans, goosanders, coots, moorhens, black-headed gulls, and widgeons.

AMFITEATR

the amphitheatre Usytuowany nad brzegiem Stawu Południowego łączy w swej architekturze motyw antycznych ruin z funkcją teatru w otwartej przestrzeni. W sierpniu odbywają się tu bezpłatne pokazy filmowe. ❚ This is situated on the banks of the South Pond. Architecturally, it combines the motifs of ancient ruins and an open air theatre. Free movie screenings are held here in the summer months.

©magdalena rudzka (3), shut terstock , łazienki królewskie

the nature of łazienki park

Deutsche Bank dbNET PREMIUM

Pieniądze Ci służą 0 zł za wypłaty z bankomatów na całym świecie

Przejdź do Banku klasy

PREMIUM Poznaj korzyści nowego konta

www.dbNETpremium.pl Do Promocji dbNET PREMIUM Klient może przystąpić w okresie od 22 maja 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. Opłata za wypłatę gotówki Kartą płatniczą ze wszystkich bankomatów w Polsce i na świecie (nie dotyczy dodatkowych opłat naliczanych przez operatora bankomatu) wynosi 0 zł. Szczegółowe informacje na temat Promocji dbNET PREMIUM znajdują się w Regulaminie dostępnym na www.deutschebank.pl oraz w Oddziałach Banku. Niniejsza treść nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu cywilnego i ma charakter wyłącznie informacyjny. Deutsche Bank Polska S.A., al. Armii Ludowej 26, 00-609 Warszawa

w h at ’ s o n

nasze rekomendacje

x Od stóp do głów

from head to toe

W Hongkongu będzie można podziwiać najlepsze prace świata wykonane tuszem.

Na kilka dni Kopenhaga stanie się centrum światowej mody. Najnowsze kolekcje zaprezentują projektanci na 150 pokazach, zatem ci, którzy szukają inspiracji na jesień, nie powinni odpuścić wizyty w duńskiej stolicy. ❚ Copenhagen is going to be the world fashion capital for a few days. Designers will be presenting their latest collections during 150 shows, so if you’re looking for some autumn inspirations or want to splurge on something hot, the capital of Denmark is the place to be.

Hongkong

EVENTS

z Tuszem malowane painted in ink Na dorocznej wystawie poświęconej sztuce pisania i malowania tuszem zostanie pokazanych aż 500 najciekawszych i najpiękniejszych prac. Będzie można nie tylko podziwiać gotowe dzieła, ale też podglądać arystów przy pracy i spróbować własnych sił. ❚ This year’s exhibition dedicated to calligraphy and ink art will be presenting a collection of 500 exciting and beautiful works. You will be able to take in finished works, see artists at work, and try your hand at ink art. Ink Global, Hong Kong, 4–8.08

Copenhagen Fashion Week, 8–12.08

x W górę! up, up and away

kraków

Kopenhaga

hipnotyzujący głos hypnotic voice Amerykańska wokalistka ukrywająca się pod pseudonimem Lana Del Rey na kolejnym koncercie w Polsce. Artystka będzie promować swój najnowszy album Lust for love, ale zapewne usłyszymy też jej największe hity jak Born to die czy Video games. Piosenkarka wystąpi podczas Kraków Live Festival. ❚ The American singer who goes by the stage name Lana Del Rey is coming back to Poland. The artist will be promoting her latest album Lust For Love, but she will no doubt be performing her greatest hits, including “Born to Die” and “Video Games”, as well. Del Rey will be the main highlight of Kraków Live Festival.

Nie ma chyba bardziej romantycznego sportu niż latanie balonem. Tym razem można będzie podziwiać balony, którymi wzbijają się profesjonaliści. ❚ There is nothing more romantic than ballooning. This event is the perfect opportunity to admire beautiful balloons flown by professionals. The best contestants will win awards, while mere earthlings will be consigned to gasp at the sight and to take some very special photos. Hot Air Balloon Championships of Poland, Nałęczów, 11–15.08

nałęczów

Kraków Live Festival 2017, Lana Del Rey, Kraków, 19.08

c regaty – staRt! let the regattas begin! Najpiękniejsze jachty i żaglowce świata 3 lipca wyruszyły z portu w Halmstad i rozpoczęły wielką przygodę, podczas której pokonują setki mil, zawijając do portów w Kotce i Turku oraz Kłajpedzie. Finał w Szczecinie. ❚ The world’s most beautiful yachts and sailing ships set off from Hamstad on 3 July and will compete in an exciting race with stops in Kotka and Turku and Klaipèda with the finish line set in Szczecin. The Tall Ships Races 2017 finals, Szczecin 5–8.08



szczecin

UNBOT T LED WAT ER NIEG A ZOWA N A , LEK KO G A ZOWA N A LUB G A ZOWA N A

REFRESH W I T H G R O H E B LU E H O M E Wyobraź sobie orzeźwiający smak schłodzonej wody, który zaspokaja największe pragnienie. Jaką wodę lubisz? Niegazowaną, lekko gazowaną czy z mnóstwem bąbelków? Wybór należy do Ciebie. GROHE Blue Home pozwala w szybki i prosty sposób nasycić wodę odpowiednią ilością CO2. Wystarczy tylko nacisnąć przycisk, by cieszyć się doskonałym smakiem schłodzonej i filtrowanej wody. Dowiedz się więcej na grohe.pl

w h at ’ s o n

nasze rekomendacje

v Gwiazdy pod gwiazdami stars under stars Pokazy lotnicze wracają nad Bałtyk. Widowiskowe nocne popisy akrobacyjne z elementami pirotechniki oglądane z plaży z pewnością dostarczą turystom wielu wrażeń. W Gdyni pojawią się lotnicze gwiazdy, które doceniła brytyjska królowa Elżbieta II. ❚ The air shows are returning to the Baltic. These spectacular night-time acrobatic feats, with elements of pyrotechnics, are bound to provide holidaymakers with many unforgettable experiences. Aviations stars, who have none other than Queen Elizabeth II as a fan, are now coming to Gdynia. Aerobaltic Seaside Air Show, Gdynia 11–12.08 Wenecja

Gdynia

c czarno-białe płótna

black and white canvas

W ramach tegorocznej edycji Biennale w Wenecji Fundacja Rodziny Staraków zaprezentuje twórczość Ryszarda Winiarskiego, prekursora sztuki konceptualnej i czołowego przedstawiciela indeterminizmu w sztuce drugiej połowy XX w. ❚ As part of this year’s Art Biennale in Venice, the Starak Family Foundation will showcase the work of Ryszard Winiarski, a professor of conceptual art and the leading representative of indeterminism in the second half of the 20th century. Ryszard Winiarski. event. information. image, exhibition until 26.11, Palazzo Bollani, Venice tokio

Na wolnym powietrzu

x ...i do szklanki a toast to hungary

outdoor tokyo

Ebisu to jedno z najlepszych handlowych i kulturalnych miejsc Tokio. Po zakupach świetnie odpoczniecie, delektując się klasykami kina na świeżym powietrzu. Na seans nie wydacie ani jena. Na ten wieczorny piknik można przynieść nie tylko popcorn i naczosy. ❚ Ebisu is one of the best shopping and cultural destinations in Tokyo. After a shopping spree, you can unwind by watching classic movies al fresco. Tickets are free. But don’t forget to bring your own popcorn and nachos.

Na zakończenie wakacji Węgrzy pochwalą się winem. Wybór będzie ogromny, bo na straganach wystawcy rozstawią prawie pół tysiąca gatunków. Po zwiedzaniu miasta i kolacji z ostrym gulaszem taka impreza jak znalazł. ❚ Hungary will be proudly presenting its wines in Budapest at the end of the holiday season. You are sure to be spoilt for choice as there will be nearly 500 varieties of wine on display. This will make sightseeing and a dinner with hot and spicy pörkölt even more entertaining.

Picnic Cinema, Tokyo, 08.08

Junibor Wine Festival, Budapest, 25–28.08

Hungary is famous for its wines and will showcase its very best at the end of the holiday season in the heart of Budapest.

Budapeszt

x W rytmach calypso sway to the rhythm of calypso Kto powiedział, że karnawał nie może trwać cały rok? Słynna londyńska dzielnica będzie rozbrzmiewać gorącymi rytmami calypso. Można się przyłączyć i świętować. ❚ Who said that you can’t have a carnival all year round? The famous borough of London will be swaying and pulsating to the hot rhythm of calypso. You can join in the fray and celebrate the festival. Notting Hill Carnival, London, 24.08

Londyn

the best of

skutery

Nie stoi w korkach, uwodzi dizajnem. Jest zwinny i łatwy w obsłudze. Emituje mniej spalin niż inne pojazdy. Ideał? ❚ It has an alluring look and does not get stuck in traffic. It is swift and easy to operate. It emits less exhaust fumes than other motor vehicles. What could be better?

8 tekst | by tomasz kondr

m a ły, a l e p ę dz i small but fast

Jeden z najszybszych one of the fastest

Producent wyposażył go w ABS oraz system Start&Stop automatycznie wyłączający silnik po 3 minutach bezczynności, co redukuje zużycie paliwa. Maszyna jest stabilna na drodze, a jej spore gabaryty budzą szacunek kierowców. ❚ The manufacturer has equipped it with an ABS system and a Start&Stop system. This automatically shuts the engine down after 3 minutes of idleness in order to reduce fuel consumption. The machine is stable on the road and its size will earn you the respect of other road users. SYM GTS 125i, price: PLN 15,500

67hp Piper J1, price: £24,000

Wygląda jak osa! it looks like a wasp Kiedy w 1953 r. „Osa”„zagrała” obok Audrey Hepburn i Gregory’ego Pecka w kultowym filmie Rzymskie wakacje, liczbę jej sprzedanych egzemplarzy zaczęto liczyć w milionach. Do dziś liczba ta wzrosła do ponad 18 mln. ❚ This legendary scooter has just turned 70. Millions of Vespas were sold when it “starred” alongside Audrey Hepburn and Gregory Peck in the cult film Roman Holiday in 1953. Over 18 million have been sold to date. Vespa 125, price: PLN 3,000

Stabilność przede wszystkim

a scooter for all seasons



Klasyczny kształt skrywa nowoczesny mechanizm. Nazwę zawdzięcza swojemu dizajnerowi Johnowi Piperowi. Producent chwali się, że ten skuter może osiągnąć prędkość 100 km/godz., co wśród jego konkurentów stawia go na podium. ❚ Its classic profile belies its state-of-the-art inner workings. It owes its name to its designer – John Piper. The manufacturer boasts that this scooter can reach a top speed of 100 km per hour, which puts it way out front of the competition.

the best of

skutery

Zwinny i oszczędny

agile and economical

Nowe dzieło firmy KYMCO ma wszystko to, co nowoczesny skuter powinien posiadać: mocny i oszczędny silnik, stabilność, wygodną kanapę dla kierowcy i pasażera oraz sporo miejsca na bagaż. Cena za to cacko to ok. 9 tys. zł. ❚ KYMCO’s latest brainchild has everything that a modern scooter should have, namely a strong and economical engine, stability, a comfortable seat for the driver and passenger, and plenty of luggage room. This little gem is a steal at roughly PLN 9,000. KYMCO City Plus 125i CBS

Praktyczny klasyk

practical classic

Wyprodukowany w Mediolanie w 1947 r. miał stanowić remedium na problemy transportowe powojennych Włoch. Zaletą była nie tylko przystępna cena, ale także łatwość obsługi i spora prędkość – niepozorny pojazd mógł mknąć nawet 70 km/ godz. ❚ Manufactured in Milan in 1947 as a silver bullet for the transportation problems of post-war Italy. Advantages included an affordable price, ease of use, and plenty of oomph – this self-effacing little vehicle could hit 70 kmph. Lambretta A Model, price: PLN 25,000

Gwiazda z Tajwanu a star from taiwan

Nie tylko po asfalcie

not only on asphalt

Ma ekonomiczny czterosuwowy silnik. Spore koła zapewniają wygodną jazdę. Wbrew nazwie można nim bowiem jeździć nie tylko po ulicach miast, ale też po bardziej wymagającej powierzchni. ❚ It has a modern look and an economical four-stroke engine. The relatively large wheels ensure a comfortable ride. Contrary to the name, you can ride it on fairly demanding surfaces, and not just city streets.

Trzecia wersja pojazdu firmy SYM, której siedziba mieści się na Tajwanie. W stosunku do poprzedników posiada większy zbiornik paliwa, można wybrać jedną z trzech wersji silnika. Powiększono też znajdujący się pod siedzeniem pojemnik na bagaż. ❚ The third incarnation of this model from Taiwanese maker SYM. This version has a bigger fuel tank than its predecessors, and you can now choose one of three engine versions. The luggage compartment, which is located under the seat, has been enlarged as well. SYM Fiddle III 125, price: PLN 7,300

Kymco Agility City 125, price: PLN 7,200

7 8

Na miarę XXI wieku

worthy of the 21st century

Yamaha Tricity, price: PLN 18,500

Bardzo stabilny skuter, idealny dla początkujących oraz tych, którzy przyzwyczajeni są do czterech kółek. Posiada automatyczną skrzynię biegów, wtrysk paliwa i inteligentny system hamulcowy. Waży ponad 150 kg. ❚ A very stable scooter. Just the shot for anyone who is starting out or is used to driving on four wheels. It has automatic transmission, fuel injection, and an intelligent braking system. And it weighs over 250 kg.

rajskie ptaki

ÂŠcredits

i n s p i r at i o n s

P ta s i E d e n aviary eden Są tak piękne, że nazywa się je rajskimi lub cudowronkami. Choć należą do kilkudziesięciu różnych gatunków, łączą je efektowne upierzenie i tropikalne pochodzenie. Oto ptaki, które zawstydzą nawet żołnę. ❚ The birds of the Paradisaeidae family are so beautiful that they are commonly known as birds-of-paradise. They belong to several dozen species, but they all share striking plumage and tropical roots. Introducing birds that can outshine the bright bee-eater.

©credits

tekst | by adam robiński

Cudowronka wielka (Paradisaea apoda) Pierwsze okazy trafiały do Europy wypreparowane bez nóg. Karol Linneusz nazwał więc ten gatunek beznogim. W powszechnej opinii ptak ten pochodził z raju i nigdy nie dotykał ziemi, nieustannie utrzymując się w powietrzu. To właśnie od cudowronki wielkiej wzięła się nazwa rajskie ptaki. Na początku XX w. introdukowano je na Karaibach, gdzie niewielka populacja przeżyła kilkadziesiąt lat. ❚ The greater bird-of-paradise (Paradisaea apoda) The first preserved specimens reached Europe without legs. This prompted Carl Linnaeus to name the species the legless bird-of-paradise. According to common belief, this bird came from paradise, was constantly airborne, and never touched the earth. The greater bird-of-paradise lent its name to the whole family. The species was introduced to the Caribbean in the early 20th–century, where a small population survived a for a few decades.

i n s p i r at i o n s

rajskie ptaki

na str. obok: Latawiec krasnogrzbiety (Cicinnurus respublica) Ptasi czyścioch. Jako pierwszy nagrał go w 1996 r. brytyjski biolog David Attenborough. Endemiczny dla Indonezji, preferuje niskie zalesione pagórki. Jest czerwono-czarny, ma dwa spiralnie zakręcone pióra wyrastające z ogona. ❚ (opposite page:) The Wilson’s birdof-paradise (Cicinnurus respublica). This feathered stickler for cleanliness was first filmed in 1996 by David Attenborough. Endemic to Indonesia, it prefers low forested hills. This small red and black bird-of-paradise is adorned by two curved tail feathers.

Flagowiec (Semioptera wallacii) Występuje wyłącznie na indonezyjskich wyspach Molukach i jest tam ptakiem pospolitym. Ma oliwkowo-brązowe upierzenie, a samce dodatkowo jeszcze błyszczące fioletowe czubki głów i szmaragdowe piersi. Jego skrzydła wieńczą długie białe pióra. ❚ The standardwing (Semioptera wallacii) This species is endemic to the Maluku Islands, Indonesia, where it is a common bird. It is also the westernmost member of the birds-of-paradise family. The standardwing has olive and brown plumage. The male has a glossy lilac crest and an emerald breast shields. The wings are tipped with long white plumes.

Latawiec złotogrzbiety (Cicinnurus magnificus) W oczy rzucają się przede wszystkim jasnożółte pióra na wierzchu ciała oraz jasnoniebieskie dziób i skoki. Uwodząc samicę, samiec pręży pióra na szyi, porusza się ruchem przypominającym taniec, czasem wspina się na wysokie pnie drzew. Żywi się głównie owocami rosnącymi w niższych partiach nowogwinejskich gór. ❚ The

magnificent bird-of-paradise (Cicinnurus magnificus) The distinctive features of this bird include bright yellow plumage, and a pale blue bill and feet. During courtship displays, the male ruffles the feathers on his neck, makes dance-like movements, and sometimes climbs tall tree trunks. This species feeds mainly on fruit growing in the lower parts of the New Guinea mountains.

i n s p i r at i o n s

rajskie ptaki

Ozdobnik wspaniały (Ptiloris magnificus) Widoku ozdobnika podczas tańca godowego nie da się porównać z niczym innym. Aksamitnoczarny 30-centymetrowy ptak ustawia się wówczas frontem to samicy, a skrzydła rozstawia na boki i podnosi ogon, dumnie prezentując jaskrawoniebieską tarczę na piersi. Wygląda wtedy jak uśmiechnięta kulka. ❚ The magnificent riflebird (Ptiloris magnificus) There is nothing like watching the magnificent riflebird during its elaborate courtship display. The 30-cm velvet-black male stands facing the female, fully extends his wings, and raises his tail to proudly present his bright blue breast shield. This makes him look like a smiling ball.

Długoogon mniejszy (Epimachus

na str. obok: Latawiec królewski (Cicinnurus regius) Najmniejszy spośród rajskich ptaków. Wyróżnia się biało-czerwonym upierzeniem, ma niewielką plamkę nad okiem i czarną pręgę na piersi oraz krótki ogon. Podczas toków trzęsie nim i tak stroszy pióra, że wygląda jak kłębek białej wełny. ❚ (Opposite page:) The king bird-of-paradise (Cicinnurus regius) This is the smallest bird-of-paradise. It’s fairly inconspicuous and only stands out by virtue of its black and crimson plumage. Add to that a tiny spot above the eye, a black stripe on the breast, and a short tail. During courtship displays, the male shakes his body and fluffs his feathers. This makes him look like a cotton ball.

meyeri) Potężnych rozmiarów ogon czyni z niego ptaka o prawie metrowej długości. Ma ciemne szarobrązowe upierzenie, któremu dostojeństwa dodają niebieskie tęczówki. Jego piękno zaburza nietypowy śpiew – podobno przypomina hałas młota pneumatycznego. ❚ The brown sicklebill (Epimachus meyeri) With its giant tail, the sicklebill is nearly a metre long. Its dark grey and brown plumage creates an apposite foil for its pale blue irises. Its beauty is only tainted by its unusual voice – which purportedly resembles the sound of a jackhammer.

why

kiszyniów

Kiszyniów

Kiszyniów chisinau Stolica Mołdawii kusi bogatą kartą win, różnorodną kuchnią, gościnnością i malowniczymi okolicami. ❚ The capital of Moldova attracts tourists with its rich offering of wines, diverse cuisine, hospitality and picturesque landscapes. tekst | by martyna wasilewska

Mołdawska kuchnia lubi pieczone warzywa i wszelkie mięsa. Miejscowi zajadają się np. sarmalami, czyli mięsem mielonym zawijanym w liście winogron lub kapusty. Popularne są tu barszcze, rosoły i kwaśne zupy, np. wołowa, kalafiorowa czy zupa z żołądków. ❚ Moldovan cuisine abounds in vegetables and all kinds of meat. The most popular dishes include sarmale, or minced meat wrapped in vine or cabbage leaves. The staple soups are borsch, broth and sour soups like beef soup, cauliflower soup, and tripe soup.

Plăcintă, czyli placuszki nadziewane serem, kapustą lub owocami. ❚ Placintas, or pies filled with cheese, cabbage or fruit.

Powstały w 1975 r. pomnik poległych przypomina miastu o jego burzliwej historii. ❚ The monument to the victims of war was erected in 1975 and is a constant reminder of the city’s turbulent past.

Z wieży ciśnień stojącej w dzielnicy willowej Kiszyniowa roztacza się piękny widok na miasto. ❚ The pressure tower, located in the villa district of Chisinau, offers an excellent view of the city.

złote kopuły

golden domes

Wzniesiona w końcu XIX w. w stylu rosyjsko-bizantyjskim cerkiew św. Teodora Tyrona to jedna z najpiękniejszych budowli Kiszyniowa. Jej wnętrza zdobią zabytkowe ikony Matki Boskiej. Świątynię można zwiedzić za darmo, ale należy pamiętać o odpowiednim stroju i nakryciu głowy (kobiety). ❚ The St Theodore Tyron Russian Orthodox church erected in a Russian and Byzantine style in the late 19th century. The interior is decorated with monumental icons of the Virgin Mary. The church is open to visitors free of charge, but be sure to wear proper attire (that includes headwear for women).



©shut terstock (7)

MIĘSIWO DOBRZE WYPIECZONE well roasted meat

why

kiszyniów

włoska perełka

Bryndza sheep cheese is a local favourite.

italian gem

Miejski Ratusz to przykład włoskiej architektury gotyckiej wyraźnie kontrastujący z monumentalnymi socrealistycznymi bryłami z czasów ZSSR. Projekt jest dziełem Alexandra Bernardazziego, który w latach 1856–1978 był głównym architektem miasta. ❚ The City Hall is a fine example of Italian Gothic architecture, and the contrast with the monumental Socialist Realism buildings of the city’s USSR days could not be more stark. The City Hall was designed by Alexandro Bernardazzi in 1856-1878.

Bazar Piata Centrala

piata centrala bazaar

Idealne miejsce dla poszukiwaczy lokalnych smaków. Poza przysłowiowym mydłem i powidłem można tu dostać tradycyjne sery, świeże ryby, owoce i warzywa oraz alkohole. Czynny siedem dni w tygodniu zawsze przyciąga tłumy mieszkańców. ❚ The perfect place to check out the local produce. Apart from the hodgepodge typical of these sorts of markets, this is the place to come for traditional cheese, fresh fish, fruit and vegetables, and alcoholic beverages. Open seven days a week.

serce miasta

the heart of the city

Mieszkańcy Mołdawii wciąż chętniej robią zakupy na targach niż w centrach handlowych. ❚ Moldovans prefer street markets to shopping centres.

Wina dajcie!

more wine, please! Największe bogactwo Mołdawia skrywa pod ziemią. Odwiedziny w kraju słynącym z upraw winorośli nie będą pełne bez wizyty w jednej z okolicznych winnic. Warto wypuścić się za miasto, by odwiedzić np. piwnice Cricovej lub Mileştii Mici, a tam skosztować wina fetească neagră. ❚ Moldova’s greatest resources are hidden underground. Be sure to plan a tour of at least one of its vineyards. We recommend a trip out of town to e.g. the Cricova or the Milestii Mici cellars to try some Fetească Neagră wine.

WAW–kiv codziennie oprócz

śr., sb. ❚ daily except Wed., Sat., 11.20– 14.10, pon., śr., czw., sb. ❚ Mo., Wed., Thu., Sat. 14.25*–17.15*

kiv–WAW codziennie oprócz śr., sb. ❚ daily except Wed., Sat., 14.45*–15.35*, pon., śr., czw., sb. ❚ Mo., Wed., Thu., Sat. 17.55*– –18.45* Czas przelotu ❚ Flight duration 1:50 Wina musujące, np. słynne crisecco, to wizytówka Mołdawii. ❚ Sparkling wines, such as the famous Crisecco, are Moldova’s best.

*Możliwe są zmiany godz. (o +/- 20 min) w zależności od dnia lub o kresu *Possible timetable changes (by +/- 20 min) depending on day and period.

Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

©shut terstock (50, magdalena rudzka (2)

Chociaż matrioszki nie pochodzą z Mołdawii, można je kupić na każdym ulicznym bazarze lub w sklepach z pamiątkami.

Pl. Wielkiego Zgromadzenia Narodowego, czyli Łuk Triumfalny i stojąca w jego cieniu Narodowa Katedra, to centrum miasta. Tu odbywają się najważniejsze uroczystości, np. Narodowy Dzień Wina (pierwszy weekend października). ❚ National Assembly Square, with the Triumphal Arch and the nearby Nativity Cathedral, mark the centre of the city. Most major events, e.g. National Wine Day (first weekend of October) are held.

journey of a lifetime

armenia

s ł o d ka j ak s u d ż u k as sweet as a sujuk wielokulturowa, Położona strategicznie pomiędzy Wschodem, Zachodem a krajami Południa, na Jedwabnym Szlaku. Armenia to dziś promieniujący dobrą energią kraj, z bogatą historią i przyjaznymi mieszkańcami. ❚ the multicultural republic of armenia is located strategically between East and West, and the southern countries, along the Silk Road. today, Armenia is a country that exudes positive vibes. It boasts an impressive history, and its friendly people instantly warm to tourists.



©credits

tekst | by magdalena i sergiusz pinkwartowie

©credits

Średniowieczny kompleks klasztorny Vorotnavank w południowej Armenii otoczony kamiennymi murami. ❚ The medieval Vorotnavak monastery complex in southern Armenia surrounded by stone walls. 

ie będziecie z dzieckiem stać w kolejce! – strażniczka na lotnisku wyłowiła nas z tłumu zaspanych pasażerów, których samolot LOT-u przywiózł z Warszawy do Erywania o 4 rano. Windą dla pracowników lotniska zwiozła nas z hali przylotów do punktu odprawy paszportowej i po chwili oficer podstemplował nam paszporty pieczątką z wizerunkiem Araratu – najświętszej góry Ormian. Znaleźliśmy się w Armenii. Ormianie bez pamięci kochają dzieci. Rodzice z maluchem mają zawsze pierwszeństwo, a turyści, którzy zdecydują się przyjechać tu całą rodziną, na każdym kroku mogą liczyć na bezinteresowną pomoc. Przekonaliśmy się o tym wielokrotnie. Nasz czteroletni syn na ulicy, w muzeum czy w sklepie był obdarowywany cukierkami i ciastkami. Gdy szliśmy chodnikiem, mało kto powstrzymywał się przed pogłaskaniem po blond włosach uśmiechniętego łobuziaka. Pasażerowie w przepełnionych marszrutkach – popularnych tu zatłoczonych busikach, którymi za grosze można przejechać pół kraju, robili miejsce, by „malczik” (ros. chłopiec) mógł usiąść. W restauracjach nasz ciekawski synek pakował się do kuchni i za moment lądował w ramionach pomocnika kucharza, który pokazywał mu, jak do wewnętrznej ściany glinianego pieca przykleja się rozwałkowany kawałek ciasta, żeby po kilku minutach wyjąć przypominające pizzę chaczapuri.

armenia

“Don’t stand in line with a child!” The airport security officer has spotted us among the other drowsy passengers who have just arrived in Yerevan from Warsaw at 4 a.m., courtesy of LOT. She took the staff lift to take us from Arrivals to Passport Control. Our passports were soon stamped with depictions of Mount Ararat – the holy mountain of the Armenian people. Here we were in Armenia. Armenians adore children. Parents with a toddler are always given top priority. Tourists who bring their families along are offered assistance and are met with kindness everywhere they go. We have personally experienced this on numerous occasions. Our fouryear old son was plied with sweets and biscuits in museums and stores, and even in the street. Whenever we walked down the street, everyone would stop and caress the blond tresses of our smiling little rascal. The other passengers on the overcrowded marshrutkas – popular, crowded, run-down minibuses that will take you halfway across the country for next to nothing – always made room for the malchik (Rus. boy) to sit or even lay down. In restaurants, our ever-curious son would invariably head for the kitchen, where he would land in the arms of the sous-chef, who would usher him to a clay oven, slap a piece of thinly rolled dough against the wall, and a few minutes later, remove a pizza-like khachapuri.



Tradycyjne chlebki lawasz lub matnakasz wypiekane są w specjalnych glinianych piecach. ❚ Traditional lavash or matnakash bread is baked in special clay ovens.

journey of a lifetime

Kaskady, czyli kompleks architektoniczny w Erywaniu, mają aż 572 stopnie. Wewnątrz jest wbudowana winda. ❚ The Cascades, or an architectonic complex in Yerevan consist of 572 steps. There is a also an interior elevator available.

Różowe miasto Erywań to nie tylko największe miasto Armenii, ale i najlepszy punkt wypadowy. Stąd jest blisko do najciekawszych atrakcji kraju – nad jezioro Sewan, do klasztoru Chor Wirap pod Araratem czy do Eczmiadzynu – wielkiego kompleksu religijnego zwanego ormiańskim Watykanem. To chyba też jedna z najpiękniej położonych stolic na świecie. Niemal z każdego miejsca rozciąga się zapierający dech w piersiach widok na majestatyczny Ararat – ozdobiony lodową czapą wulkan, który wznosi się na ponad 5 tys. m. To święta góra Ormian. Według Biblii to tu po potopie osiadła arka Noego. Spacerując po śródmieściu Erywania, widzimy kamienice wyciosane z różowego wulkanicznego tufu – co i raz unosimy głowy,

by spojrzeć na ośnieżony szczyt. Ale Ararat to nie tylko góra. Nazwę tę nosi tu niemal wszystko: hotele, restauracje, jogurty, soki owocowe i najsłynniejszy armeński towar eksportowy – koniak. Noe kontra Ararat Wytwórnia koniaku to jedno z najgorętszych miejsc na turystycznej mapie miasta. Rosjanin Mikołaj Szustow kupił ją w 1899 r., a dwa lata później na najbardziej prestiżowych targach w Paryżu wywalczył Grand Prix i od tamtej pory miał prawo swoją brandy nazywać koniakiem. Ciągle jednak miał problemy ze zbytem towaru. Ormianie woleli wino i wódkę, a za granicą cenione były tylko mocne alkohole z Francji. Wtedy wpadł na genialny pomysł, który przeszedł do klasyki działań marketingu i PR: wynajął aktorów wyglądających na ludzi z dobrego towarzystwa. Na jego koszt zaczęli bywać w najlepszych restauracjach i z szerokim gestem zamawiali wykwintne dania. Po biesiadzie żądali zawsze kieliszka ormiańskiego koniaku. Oczywiście w żadnej eleganckiej restauracji nikt im tego nie podał. Robili

Ararat to nie tylko góra. Nazwę tę nosi tu niemal wszystko: hotele, restauracje, soki owocowe i koniak. Ararat is more than just a mountain. many things are named after it – hotels, restaurants, juices, and brandy.

armenia

The pink city Yerevan is the largest city in Armenia and the best starting point to explore the country. It is located close to the country’s main tourist attractions – Lake Sevan, the Khor Virap monastery at the foot of Mount Ararat, and Ejmiatsin – a giant religious complex dubbed the “Armenian Holy See”. Yerevan would have to be one of the most picturesquely located national capitals in the world. The breathtaking view of the majestic Mount Ararat – the towering ice-capped volcano rising above more than five thousand metres – is visible everywhere. Ararat is the holy mountain of the Armenian people. According to the Bible, this is where Noah’s ark landed after the deluge. We wend our way through central Yerevan. The houses are hewn out of pink volcanic tuff. We crane our necks every now and then to admire the snow-capped peak. Ararat is more than just a mountain. Everything is named after Ararat in Armenia – hotels, restaurants, yoghurt, fruit juices, and Armenia’s hottest export product – brandy.

prestigious exhibition in Paris – he won the Grand-Prix and the legal right to call his brandy "cognac”. Despite these accolades, he continued to struggle with sales. Armenians preferred wine and vodka, while foreigners preferred French spirits. But Shustov then came up with a brilliant idea that has since gone down in the annals of marketing and PR history – he hired actors who could pass as members of “high society”. At his expense, they began to dine at the best restaurants, where they would order the most expensive dishes. After the feast, they would request a glass of Armenian brandy, which was obviously not served by any of these fine establishments. They would then make a scene, pay the bill, and storm out, slamming the door behind them. As he expected, word of mouth did the trick – Armenian brandy was talked about around the world and everyone started ordering it. Today, Yerevan is home to two brandy factories – “Ararat” and “Noah.” Both claim to continue Shustov’s legacy, have interesting museums, and offer tasting events.

Noah versus Ararat The brandy factory is one of the hottest sites on the tourist map of the city. Nikolai Shustov, a Russian, bought it in 1899, and two years later – at the most

900 years before Copernicus If you only have enough time to see one museum in Yerevan, make it the Matenadaran. Because it’s the best museum in Armenia. It is also a perfectly

Erywań to jedno z najstarszych miast świata. Został założony – według oficjalnych źródeł – w 782 roku p.n.e., czyli 29 lat wcześniej niż Rzym.❚ Yerevan is one of the oldest cities in the world. It was founded, according to official sources, in 782 B.C., or twenty-nine years before Rome.

 REKLAMA

ARMENIA tradycyjnie piękna

NAJBLIŻSZE BIURO PODRÓŻY:

R.pl/biura ©credits

CALL CENTER

801 310 801 Z KOMÓRKI 42 680 38 51



journey of a lifetime

armenia

Wykuty w skale klasztor Geghard to główna atrakcja prowincji Kotajk w środkowej części kraju. ❚ The Geghard monastery carved in rock is the prime attraction of the Kotajk province in central Armenia.

Na zdj. sudżuk, czyli nadziewane na nitkę orzechy w karmelizowanym soku z winogron; zdj. obok: ilustrowana książka o historii regionu z XI w. w muzeum Matenadaran. ❚ Top image: sujuks, or nuts in caramelised grape juice on a string. Image below: an 11th century illustrated book about the history of the region at the Matenadaran museum.

900 lat przed Kopernikiem Jeśli w Erywaniu macie czas na zwiedzenie tylko jednego muzeum, wybierzecie Matenadaran, czyli najlepsze muzeum w Armenii. I świetnie pomyślane. Zobaczymy tu manuskrypty, pisma religijne, mszały, spisy homilii, kalendarze liturgiczne, traktaty matematyczne, historyczne, podręczniki medycyny, geografii, z oprawami z kości słoniowej (są trzy takie księgi na świecie: we Francji, we Włoszech i Erywaniu, armeńska jest najstarsza), z oprawami ze skóry, srebra i złota, z drogocennych kamieni. Spisane na pergaminie, papierze, korze brzozowej, liściach palmowych, papirusie. Znajdziemy traktat matematyczno-geograficzny udowadniający to, że Ziemia jest okrągła, a napisany w VII w., 900 lat przed Kopernikiem! Albo podręcznik medycyny z XII w. czy ilustrowaną jak komiks książkę o historii z XI w. A to tylko ułamek dziedzictwa historycznego Armenii. Drobna część, która ocalała z zawieruchy tragicznej dla Ormian I wojny światowej.

designed museum. The permanent collection includes manuscripts, religious writings, missals, homilies, calendars of saints, mathematical and historical treatises, herbariums, and books on medicine and geography bound in ivory (there are three such books in the world: in France, in Italy, and in Yerevan; the Armenian volume is the oldest), leather, silver, silver and gold, as well as some encrusted with precious stones. They are written on parchment, paper, birch bark, palm leaves and papyrus. The museum has a mathematical-cum-geographical treatise that proves that the Earth is round, written in the 7th century, or 900 years before Copernicus. It also has a medical textbook dating back to the 12th century. And this is just a fraction of Armenia’s historical heritage, a shard saved during the World War I. Dancing fountains Northern Street – the main promenade in the city – leads to Republic Square. For years, the clock tower has been the favourite meeting place for the residents of Yerevan. A giant fountain illuminated by tens of spotlights comes to life at 9 pm. It begins to rise and fall, “dancing” to the beat of film music. This special show lasts nearly 40 minutes. On weekends, you can pop into the largest flea market in Yerevan. It is just off Republic Square and is proudly dubbed the “Vernissage”. Hungry after your walk? South of the Caucasus, European cuisine is suffused with just the right amo-



więc awanturę, płacili za jedzenie i wychodzili, demonstracyjnie trzaskając drzwiami. Tak jak przedsiębiorca się spodziewał, za sprawą szeptanej propagandy nazwa ormiańskiego koniaku obiła się w świecie szerokim echem i zaczęły płynąć zamówienia. Dziś w Erywaniu działają dwie wytwórnie koniaku: Ararat i Noe. Obie odwołują się do dziedzictwa Szustowa, mają ciekawe muzea i prowadzą degustacje.

journey of a lifetime

Tańczące fontanny Ulicą Północną – głównym deptakiem miasta, idziemy do placu Republiki. Pod zegarem na wieży od lat umawiają się wszyscy mieszkańcy Erywania. Warto wpaść tu po zapadnięciu zmroku. O godz. 21 ożywa wielka fontanna podświetlona dziesiątkami kolorowych reflektorów. W takt muzyki filmowej zaczyna się wznosić, opadać i „tańczyć”. Specjalny pokaz trwa prawie 40 min. W weekendy, tuż obok placu, rozciąga się największy erywański pchli targ zwany szumnie Wernisażem. Hitem sprzedażowym są tu ręcznie rzeźbione szachy – wszak Armenia to ojczyzna mistrza szachowego Garriego Kasparowa, a nauka tej strategicznej gry jest w programie szkolnym. Ale sporo tu też ludowych piszczałek zwanych duduk, gliniane i drewniane naczynia, wielokolorowe makatki, a także pamiątki po sowieckiej przeszłości. Zgłodnieliśmy na spacerze? Na południe od Kaukazu kuchnia europejska miesza się w idealnych proporcjach z bogactwem smaków Orientu. Dzieci przepadają za przekąską zwaną sudżuk – nadziewanymi na nitkę orzechami zatopionymi w karmelizowanym soku z winogron. Najpopularniejszym fast foodem są tu szaszłyki przygotowywane na ulicznych grillach. Do tego lawasz albo matnakasz – chlebki wypiekane w specjalnych glinianych piecach. W restauracjach znajdziemy szeroki wybór sałatek i serów, a dla prawdziwych twardzieli jest hasz – wodnista zupa z czosnkiem i papryczkami oblewająca królującą na głębokim talerzu wielką nagą kość. W gorące dni najlepiej gasi pragnienie tan – słonawy kefir wymieszany z lekko gazowaną wodą mineralną. Armenia szczyci

się tym, że jest ojczyzną wina – to tu odnaleziono najstarsze, liczące 6200 lat amfory. Ale w górach pija się raczej piekielnie mocną – 70-proc. morelówkę. Zawsze przy miejscowej muzyce. Bo Ormianie uwielbiają śpiewać i grać. Gdy wyjdziemy wieczorem na spacer, w centrum Erywania otoczą nas dźwięki duduku i śpiewy ulicznych artystów dochodzące z kawiarnianych ogródków. A srebrny księżyc będzie rzucał świetlne refleksy na ośnieżoną piramidę Araratu. ■

unt of rich oriental flavours. Children love snacks known as sujuks – walnuts in caramelised grape juice threaded onto strings. The most popular fast food are skewers barbecued right in the streets, served with lavash or matnakash, flatbread baked in special clay ovens. Restaurants offer a wide choice of salads and cheese, while true gourmets opt for khash – watery soup with garlic and peppers and a huge bare bone put right in the middle of the bowl. On a hot day, you can best quench your thirst with tan –salty kefir mixed with mildly carbonated mineral water. Armenia is proud to be the cradle of wine – this is where the world’s oldest (6,200 years) amphorae were found. In the mountains, people normally go for something extremely strong, e.g. apricot vodka (70% alcohol), and always have local music playing in the background. That’s because Armenians love singing and playing music. In the evenings, central Yerevan is echoing to the sound of street artists. Meanwhile, the snow-capped Mount Ararat will be reflecting the light of the silver moon. ■

Zabytkowy ormiański klasztor Sewan z IX w. stoi na półwyspie Sewan w prowincji Gegharkunik. Wciąż działają tu dwa kościoły: Świętych Apostołów i Matki Bożej. ❚ The historic Armenian Sevan monastery dating back to the 9th century in the Gegharkunik province. Two churches: St Apostles' church and Virgin Mary church still operate here.

armenia

rekomendacje ❚ recommendations Armenia to kraj o bogatych tradycjach i historii sięgającej starożytnego państwa Urartu. W Erywaniu widać to szczególnie. Armenia is a country with rich traditions and a history dating back to the Ancient state of Urartu. Yerevan is a very special witness to those times past. co zwiedzić What to see 2 Muzeum Historii Armenii | ■

history museum of armenia

Znajduje się w gmachu, w którym mieści się także Narodowa Galeria Armenii. W jego zbiorach znajduje się kolekcja 400 tys. przedmiotów z różnych epok, począwszy od czasów epoki kamienia (wykopaliska z grot wąwozie rzeki Hrazdan). ❚ The building of the museum houses the National Gallery of Armenia as well. Its collection consists of 400,000 objects from different eras, dating back as far as the Stone Age (the fruit of the excavation works carried out in the Hrazdan river canyon). Republic Square 4, Yerevan

1 2

1 Katedra św. Grzegorza ■

Oświeciciela | st gregory the illuminator cathedral

gdzie zjeść Where to eat

gdzie nocować Where to sleep

■ The Club Yerevan

Steki podawane na kamieniu, bogata karta win i innych lokalnych trunków, muzyka na żywo, świetne desery i najpyszniejsza zupa z dyni w całym mieście. ❚ Steaks are served on stone plates, there is a rich beverage menu sporting wines and local drinks, live music, delicious desserts and the best pumpkin soup in the city. Tumanyan, Yerevan

■ Anoush Restaurant W menu znajdziecie przyrządzane na różne sposoby aromatyczne wołowinę i jagnięcinę, makarony i chleb robione na miejscu. Świetny jest pasztet podawany z plastrami buraków.❚ The menu abounds in beef and lamb dishes served in a number of ways, and home-made pasta and bread. The pâté served with beetroot slices is definitely worth a try. Republica Hotel, Yerevan 4

4 Marriott Armenia Hotel Yerevan ■

Położony w centrum Erywania, przy placu Republiki. Hotel oferuje bogato wyposażone spa, świetną kuchnię międzynarodową oraz dźwiękoszczelne, klasycznie urządzone pokoje. Na terenie obiektu mieści się pięć restauracji. ❚ Located in central Yerevan on Republic Square. The hotel offers a well-equipped spa, great international cuisine and sound-proofed, classic-style rooms. There are five restaurants in the building. Amiryan Street 1, Yerevan

Jest największym ormiańskim kościołem na świecie. Leży na niewielkim wzgórzu Chandidżana i ma nowoczesną betonową konstrukcję. Kościół główny ma aż 1700 miejsc siedzących (symbolizujących 1700 lat chrześcijaństwa w Armenii). ❚ It is the largest Armenian church in the world. It is located on a small hill and is a modern concrete building. The main church has 1,700 seats (symbolising the 1,700-year history of Christianity in Armenia.

■ Kaskady | cascades

Wielkie schody (572 stopnie) z białego porfiru ozdobione kwietnikami, fontannami, rzeźbami oraz kamiennymi płytami z rzeźbionym krzyżem ormiańskim. ❚ The huge stairs (527 steps) from white porphyry are decorated with flower vases, fountains, sculptures and stone plaques with the sculpted Armenian cross.

3 A ■ ni Plaza Hotel

Z okien niektórych pokoi roztacza się panoramiczny widok na Erywań i górę Ararat. W restauracji są serwowane dania kuchni ormiańskiej. ❚ Some of the rooms offer a panoramic view of Yerevan and the Ararat mountain. Armenian dishes are served at the hotel restaurant. Sayat-Nova Prospekt 19, Yerevan

■ N ova Hotel Yerevan

Idealny na służbową podróż. Położony w pobliżu stacji metra Eritasardakan i 100 m od Armeńskiego Narodowego Teatru Opery i Baletu. ❚ Perfect hotel on business trips. Located next to the Eritasardakan metro station and 100 m from the Armenian National Academic Theatre of Opera and Ballet. 10/5 Sayat Nova Ave, 0001, Yerevan

WAW–evn codziennie oprócz śr. ❚ daily except Wed. 22.20–03.50+1 Czas przelotu ❚ Flight duration 3:30

evn–WAW codziennie oprócz czw. ❚ daily except Thu. 4.40–06.30 Czas przelotu ❚ Flight duration 3:50

Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

my poland

lubuskie

N a wa k a c j e Lubuskie holidaying in the lubusz province O tym rejonie można powiedzieć, że jest mały, ale piękny. Należy do najmniejszych województw w Polsce, jednak natura hojnie go obdarzyła, a i człowiek dołożył swoje. ❚ This region may be small, but it is beautiful. Lubusz Province is one of the smallest in Poland, but nature has compensated for its small size with an abundance of natural wonders, while humans have added a magic touch of their own.



©credits

tekst | by barbara żukowska

©credits

Okolice Łęknicy, jedno z jeziorek antropogenicznych (tereny dawnej kopalni Babina). ❚ The vicinities of Łęknica, one of the anthropogenic lakes (the area of the former Babina mine).

Łuk Mużakowa jest uważany za jedyną na Ziemi morenę czołową widoczną z kosmosu. ❚ The Muskau Bend is believed to be the only terminal moraine on Earth visible from space.

anim jednak ludzie zaczęli kształtować tu krajobraz, pojawił się lodowiec i sporo namieszał. Nie w złym znaczeniu – dzięki niemu Lubuskie ma dziś cud natury, który doceniło UNESCO. To Geopark Łuk Mużakowa, czyli łańcuch wzgórz morenowych długości 40 km ciągnący się po polskiej i niemieckiej stronie. Pamiątką po lodowcu są też liczne jeziora rynnowe, długie i wąskie, jak chociażby te na Pojezierzu Łagowskim. Najgłębszym akwenem jest tam Jezioro Trześniowskie (ma aż 60 m). Urwiste, ładnie wyrzeźbione podwodne skały i strome brzegi sprawiły, że stało się popularnym miejscem do nurkowania. Miejsc do uprawiania różnych wodnych aktywności jest dużo więcej. Przepływają tu duże rzeki, takie jak Odra, która stanowi naturalną granicę z Niemcami. Jest też rzeka Drawa mająca bardzo zmienny charakter – raz głęboka, raz płytka, czasem płynie leniwie, za chwilę jej nurt robi się bystry. Z tego powodu doskonale nadaje się na spływy kajakowe (w środkowym i dolnym biegu chroni ją park narodowy). Lubuskie ma jeszcze jeden park o takiej randze: Park Narodowy „Ujście Warty”. Jest najmłodszy w Polsce i obowiązkowy do odwiedzenia dla interesujących się ptakami. Skupia ich tysiące, w tym stada łabędzi, kaczek, gęsi czy zagrożonych gatunków, np. wodniczkę.

lubuskie Before people began shaping the landscape in this region, a glacier had done some meddling. Not in a bad way, though – Lubusz Province owes its natural wonders, which have even caught the attention of UNESCO, to its handiwork. The Muskau Bend Lanscape Park is a 40-km range of moraine hills that runs along the border between Poland and Germany. One of the keepsakes the glacier left behind are the numerous ribbon lakes, long and narrow, like the ones in the Łagów Lake District. The deepest reservoir is Lake Trześniów (60 m). The precipitous, beautifully sculpted underwater cliffs and the steep banks made the lake a favourite spot for divers. The area abounds in water sports sites. There are numerous rivers here, e.g. the Oder, which forms a natural border with Germany. Another river is the Drawa, which is nothing if not varied – it is both deep and narrow, and slow and rapid, along different places. This makes it perfect for kayaking, but you have to bear in mind that its middle sections are a protected national nature park. There is another national park situated in Lubusz Province, namely the Ujście Warty National Park. This is the youngest national park in Poland and is a must-see for all bird lovers. It is the temporary home to thousands of migrating birds, including the aquatic warbler.



my poland

BIZNES ŻEGLUJE DLA DZIECI DRUGA EDYCJA CHARYTATYWNYCH REGAT ŻEGLARSKICH PHN-GDYNIA VIP RACING 2017 ZA NAMI 28 załóg wzięło udział w drugiej edycji Charytatywnych Regat Żeglarskich PHN-GDYNIA VIP RACING 2017, która odbyła się na początku lipca na wodach Zatoki Gdańskiej. Załogi przekazały w sumie 168 tys. zł na rzecz gdyńskiego Hospicjum dla Dzieci „Bursztynowa Przystań”. Uczestnikami wydarzenia byli prezesi i właściciele czołowych polskich firm oraz najlepsi polscy żeglarze regatowi i oceaniczni. Charytatywne regaty na stałe wpisały się do letniego kalendarza i odbywać się będą na początku wakacji. W tegorocznej edycji najlepszymi żeglarskimi kwalifikacjami wykazała się załoga Korporacji Budowlanej DORACO z Michałem Korneszczukiem na pokładzie, a kolejne lokaty przypadły w udziale ekipom reprezentującym PwC Polska oraz PGNiG Upstream Norway. Gościem specjalnym był Zbigniew Gutkowski, pierwszy w historii Polak, który wystartował w regatach okołoziemskich VELUX 5 Oceans Race oraz Vendée Globe. Udział w regatach wzięli również inni znakomici polscy żeglarze - Tomasz Cichocki, Łukasz Przybytek, Łukasz Wosiński oraz olimpijczyk Dominik Życki. ORGANIZATOR WYDARZENIA

PATRONATY HONOROWE

PARTONI MEDIALNI TYGODNIK LISICKIEGO

SPONSORZY

PARTNERZY

my poland

lubuskie

W zielonej górze co roku odbywa się Winobranie. Święto jest obchodzone od 1852 r., a do najważniejszych wydarzeń należy barwny korowód przechodzący ulicami miasta. The annual Winobranie wine festival has been held in zielona góra since 1852. One of the highlights of the event is a colourful parade across the city.

The Trail of Wine and Honey The coasts and banks of lakes and rivers are covered with beech and coniferous forests. They cover nearly half the area of the province, making it the most forested region in Poland. Despite this, there is still a lot of land left for crops such as vines. Cultivating vines is easy here given the composition of the soil, the climate, and the lay of the land. It is naturally an old tradition here, dating back to the 13th century. Today, Lubusz Province is famous for its wines and is gaining recognition in Poland and abroad. Most of the wine varieties grown here are commonly found elsewhere in Europe, e.g. Riesling, Pinot Gris and Traminer, but local varieties are successfully cultivated as well. Most vineyards are situated in the vicinities of Zielona Góra and Gorzów, where the landscape is hilly and the slopes have excellent sun exposure. This area is home to the one and only Trail of Wine and Honey. This is a 200-km trail connecting dozens of sites, including vineyards, museums and bee farms. One of the key sites on the trail is Zielona Góra, considered the capital of the Polish wine-making industry. The annual Winobranie wine festival has been held after the autumn harvest since 1852. One of the highlights of the event is a colourful parade. The Old

WAW–ieg codziennie oprócz śr., sb. ❚ daily except Wed., Sat. 22.35–23.35 Czas przelotu ❚ Flight duration 1:00

ieg–WAW codziennie oprócz czw., ndz. ❚ daily except Thu., Su. 05.45–06.50

Czas przelotu ❚ Flight duration 1:05

Więcej informacji na ❚ More information on lot.com



Święto Winobrania w tym roku będzie obchodzone w Zielonej Górze od 2 do 10 września. ❚ The Winobranie wine festival will be held in Zielona Góra on 2-10 September this year.

kraina winem i miodem płynąca Brzegi jezior i rzek porastają lasy bukowe oraz iglaste. Zajmują niemal połowę powierzchni województwa, czyniąc je najbardziej lesistym w Polsce. Zostaje jednak wystarczająco dużo miejsca, by rosła tu na przykład winorośl. Jej uprawie sprzyjają gleby, klimat i ukształtowanie terenu, a także dawna tradycja (korzenie sięgają XIII w.). Dlatego Lubuskie znane jest z produkcji wina, a trunki zdobywają coraz większe uznanie na świecie. Uprawia się tu szczepy znane w innych regionach Europy, jak riesling, pinot gris czy traminer, ale powodzeniem cieszą się także lokalne szczepy. Większość winnic skupia się w okolicach Zielonej Góry i Gorzowa, gdzie teren jest pagórkowaty i zapewnia dobre nasłonecznienie stoków. Przebiega tędy jedyny w Polsce Szlak Wina i Miodu. Ponad 200-kilometrowa trasa łączy kilkadziesiąt miejsc, m.in. winnice, muzea i gospodarstwa pszczelarskie. Jednym z ważniejszych punktów na szlaku jest Zielona Góra uważana za stolicę polskiego winiarstwa. Po jesiennych zbiorach winogron odbywa się tu Winobranie. Święto jest obchodzone od 1852 r., a do najważniejszych wydarzeń należy barwny korowód przechodzący ulicami miasta. Przewodzi mu Bachus, który przez czas trwania imprezy dzierży klucze do miasta. Na starówce rozstawiają się stoiska z lokalnymi produktami. Na długiej liście specjalności znaj-

W podziemnych korytarzach Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego (na zdjęciach) zimują nietoperze. Co roku zlatuje się ich tu ponad 35 tys. ❚ Bats hibernate in the underground tunnels of the Międzyrzec Fortification Region (image right). Over 35,000 bats come here every year.

dziemy i schab słubicki – wędzony w zimnym dymie z drewna starych odmian jabłoni lub śliwy, i struclę czy pierogi z kaszą gryczaną i twarogiem. Historia regionu była burzliwa, a ślady różnych wydarzeń widać szczególnie w architekturze obronnej – znajdziemy tu budowle z różnych epok, począwszy od średniowiecza, przez lata 30. XX w., kiedy to III Rzesza fortyfikowała swoje wschodnie granice, aż po czasy zimnej wojny, z których pozostały częściowo zniszczone poradzieckie tajne bazy magazynowe. Do średniowiecznych perełek militarnych należą Strzelce Krajeńskie oraz Ośno Lubuskie – oba z doskonale zachowanymi miejskimi murami obronnymi. Są też średniowieczne zamki, jak ten w Kożuchowie, pod którym co roku odbywa się turniej rycerski, czy dawny zamek Joannitów w Łagowie. Ale najbardziej znanym obiektem jest Międzyrzecki Rejon Umocniony. To zbudowany przez Niemców w latach 1934–1944 system umocnień ciągnący się na odcinku ok. 80 km i mający bronić tzw. Bramy Lubuskiej, którą Niemcy uważali za najkrótszą drogę do zaatakowania Berlina.

lubuskie

Najsilniej ufortyfikowany był Odcinek Centralny MRU, ze schronami bojowymi i zaporą przeciwpancerną zwaną zębami smoka. Część podziemnych korytarzy na tym odcinku można zwiedzać. „Aktywny wypoczynek i brak wi-fi” – zachwalają przewodnicy po Pętli Boryszyńskiej, kompleksie schronów i składów amunicji w okolicach wsi Boryszyn. Można go zwiedzać na rowerze, pieszo, a nawet kajakiem. ■

Town is lined with stalls offering local produce and food. The long list of regional specialities include Słubice Pork, sourdough bread, bejgli cake, paska bukowińska cake, and pierogis with buckwheat and quark. The history of the region has been quite tumultuous and some of the scars are still visible. You can visit buildings from the Middle Ages, the 1930s, when the Third Reich was erecting fortifications, and the Cold War, when secret Soviet warehouses were built. Two of the local medieval military gems are found in Strzelce Krajeńskie and Ośno Lubuskie, which both have well-preserved ramparts. There are also medieval castles here, like the one in Kożuchów, which is the venue of an annual knight tournament, or the former Joannite Castle in Łagów, which is now a hotel. But the most famous site of Lubusz Province is the Międzyrzecz Fortification Region (MFR). This is a system of fortifications erected by the Germans in 1934-1944. It covers roughly 80 km and was meant to guard the “Lubusz Gate, which the Germans considered the most direct route to attack Berlin. The most heavily fortified part is the Central Section. with underground bunkers and “Dragon’s Teeth”, i.e. conical stone anti-tank barriers. Some of the tunnels are open to the public. “Active leisure and no wi-fi” is the advertising slogan of the Boryszyn Loop, a complex of bunkers and ammunition warehouses near the village of Boryszyn. It can be visited on foot, or even from aboard a kayak. ■

my poland

Wszystkie odcienie ˝ycia

Soczewki okularowe dostosowujàce si´ do warunków oÊwietlenia. Wra˝liwe na Êwiatło. Czułe dla oczu.

W trosce o Twoje oczy

Okularowe soczewki Sensity reagują na światło zmieniając swój kolor, w zależności od jego natężenia. Na zewnątrz przyciemniają się, by pełnić funkcję okularów przeciwsłonecznych, z kolei wewnątrz pomieszczeń ponownie się rozjaśniają, stając się całkowicie przejrzyste. Dlatego niezależnie od tego jak wygląda Twój dzień, zawsze jesteś przygotowany na jego wyzwania. Soczewki Sensity dostępne są w modnych odcieniach brązu, szarości, a także w kolorze zielonym. Czy potrzebujesz czegoś więcej?

www.sensitylenses.eu

Soczewki okularowe Hoya Sensity dostępne są w salonach optycznych.

business

branża it

polski Sof t power soft power from poland duże międzynarodowe firmy szukają nowej energii, pomysłów i inspiracji w polskich start-upach. ❚ international powers are turning to Polish start-ups for new energy, ideas and inspirations.

tary kampus Google’a w Warszawie był zaledwie cieniem jego nowej odsłony, otwartej w dużo większym i bardziej efektownym budynku na terenie dawnej wytwórni wódek Koneser. Od progu jest efekt „wow”. Nie mniejsze wrażenie robi wystrój wnętrz. Działająca non profit placówka jest od kwietnia stałym miejscem pracy dla setek osób. Obiekt odpowiada ambicjom amerykań-

Google’s former campus in Warsaw was barely a patch on the new one, which is housed in a much larger and more imposing building on the premises of the old Koneser vodka factory. The “wow effect” hits you as soon as you walk in. The interior design is no less impressive than the external appearance. This non-profit centre, launched in April, employs hundreds of people. The facility is designed to meet all the ambitions the US

©shut terstock

tekst | by mirosław konkel

skiego potentata w Polsce – tylko w tym roku wesprze prawie sto młodych firm technologicznych, oferując im szkolenia i mentoring. Większe spółki czeka chwilowa przeprowadzka do Doliny Krzemowej. Gorszy nie chce być inny gigant zza oceanu – Microsoft, który wraz z EY i Senfino stworzył centrum dla start-upów o nazwie Startberry. Spółka z Redmond zapewnia młodym firmom dostęp do swoich najnowszych technologii. EY gwarantuje wiedzę techniczną i usługi konsultingowe, a Senfino – mentoring i wsparcie. Duże inwestycje w ekosystem startupowy nad Wisłą deklaruje też Samsung, który w Rzeszowie uruchomił inkubator wyposażony w najlepszy sprzęt. Pracujący nad systemami internetu innowatorzy mogą też liczyć na konsultowanie pomysłów z inżynierami działu rozwoju i badań koreańskiego producenta. Partnerami przedsięwzięcia są Politechnika Rzeszowska i Dolina Lotnicza. Kolejna zagraniczna spółka, która pomaga stawiać pierwsze rynkowe kroki polskim start-upom, to Skanska. Przykładem jest realizowany z Business Link program Urban Quest adresowany do projektantów nowoczesnych przestrzeni biurowych. Młode technobiznesy są oczkiem w głowie Mateusza Morawieckiego. Podczas marcowych uroczystości otwarcia inkubatora Samsunga w Rzeszowie wicepremier wyraził radość, że azjatycki gigant nie jest w Polsce tylko po to, by dystrybuować swoje produkty, ale też buduje przyszłość technologiczną naszego kraju. Z drugiej strony naiwnością byłoby sądzić, że otaczanie opieką innowacyjnych zespołów jest aktem bezinteresowności. Duże przedsiębiorstwa są skazane na kooperację ze start-upami. To międzynarodowa tendencja – aż 68 ze stu największych korporacji z listy Forbes 500 współpracuje z tymi podmiotami przez inkubatory, akceleratory lub bezpośrednio w nie inwestując. Według analizy KPMG dotyczącej funduszy venture capital 15 proc. wszystkich ubiegłorocznych inwestycji na świecie w start-upy było dokonanych przez tzw. korporacyjne fundusze inwestycyjne. Jerzy Kalinowski, partner KPMG w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej, podkreśla, że kultura biznesowa międzynarodowych spółek często nie sprzyja innowacyjności. Realizując swoje zadania, kurczowo trzymają się korporacyjnych procedur, nie tolerują błędów i cechuje je hierarchiczność. Dlatego podjęcie decyzji zajmuje im dużo czasu. Tymczasem w DNA start-upów – dodaje – wpisane są: elastyczność, kreatywność, akceptacja ryzyka i ograniczenie biurokracji do minimum, co przekłada się na szybkość działania. – Te różnice sprawiają, że współpraca korporacji ze start-upami jest jak próba godzenia ognia z wodą – porównuje Kalinowski. – Obie strony powinny być przygotowane na kompromisy, ale coś za coś: mikrobiznesy dostają pieniądze i konsulting, a rynkowe potęgi – nietuzinkowe koncepcje technologiczne.

giant has for Poland. Google will be supporting nearly a hundred high tech companies, providing them with intensive training and mentoring, this year alone. Larger companies will temporarily relocate to Silicon Valley. Microsoft has similar plans and has joined forces with EY and Senfino to set up a start-up centre called Startberry. The Redmond-based company will be providing young companies with access to its latest technologies and cloud solutions. EY will be contributing technical know-how and consulting, while Senfino will be ensuring mentoring and support. Major investments in the Polish start-up ecosystem have also been declared by Samsung, which has launched a business incubator in Rzeszów that benefits from top quality equipment. Innovators developing Internet of Things systems are free to consult their concepts with engineers from the Samsung R&D department. Partners in the project include the Rzeszów University of Technology and Aviation Valley. Skanska is yet another foreign organisation that is helping Polish start-ups flex their pecs. A case in point is Urban Quest, a programme addressed to office space designers in conjunction with Business Link. Young high-tech companies are a priority for Deputy Prime Minister Mateusz Morawiecki. During the launch of Samsung’s incubator in Rzeszów, Morawiecki expressed his delight that the Asian giant is not in Poland for the sole purpose of distributing its products, but is also involved in building the country’s technological capacity. It would of course be naive to think that assisting innovative teams is an exercise in

Start-upy odgrywają ważną rolę w tworzeniu rozwiązań przyszłości. Do osiągnięcia sukcesu potrzebny jest im partner znający rynek biznesowy. Start-ups play a pivotal role in designing future products and services but they need a market-savvy partner that knows the business environment.

altruism. Large corporations are simply doomed to cooperate with start-ups. This is an international trend – 68 of the 100 largest corporations on the Forbes 500 list work with budding companies via incubators and accelerators, and by making direct investments in young start-ups. A recent KPMG analysis of Venture Capital funds revealed that 15 per cent of last year’s global investments in start-ups were made by corporate investment funds. Jerzy Kalinowski, a KPMG partner in Poland and Central and Eastern Europe, stresses



Technologiczny kampus firmy Google to pierwsze tego typu miejsce w Europie Środkowo-Wschodniej. To strefa wymiany wiedzy dedykowana młodym przedsiębiorcom. ❚ The Google technological campus is the first such centre in Central and Eastern Europe. It serves as a platform for the exchange of knowledge and is dedicated to young entrepreneurs.

Na naszych oczach dzieje się coś, w co jeszcze rok, dwa lata temu nikt by nie uwierzył – renomowane banki zawierają sojusze ze swoimi śmiertelnymi wrogami – fintechami, czyli małymi podmiotami, które świadczą usługi finansowe za pośrednictwem internetu. Tą drogą poszły m.in.: PKO BP, BGŻ BNP Paribas czy ING Bank Śląski, który nawiązał ostatnio współpracę z firmą InviPay. A z ubezpieczycieli – Allianz. Fintechy zarabiają dzięki dostępowi do milionów klientów i wiarygodności, które zapewnia im poważny partner. Natomiast towarzystwa ubezpieczeniowe i banki mają działkę od zysku z mikrobiznesu i nie ponoszą kosztów związanych z wyścigiem technologicznym. Gospodarka cyfrowa nie musi być grą o sumie zerowej, w której tylko porażki jednych przynoszą powodzenie innym. Coraz więcej rynkowych graczy kieruje się regułą win-win (wygrana-wygrana) oznaczającą, że wszyscy powinni odnosić korzyść i czuć się jak zwycięzcy. Zwraca na to uwagę Artur Stawiarski, dyrektor ds. strategii i rozwoju przedsiębiorstwa

it that the business culture of multinational organisations is seldom conducive to innovation. Corporations have set targets to achieve, and in order to do so, they stubbornly cling to their procedures, have zero tolerance for mistakes, and are dominated by a fixed hierarchy. By contrast, he adds, start-ups are by their very nature flexible, creative, and risk seeking. All this adds up to short response times. “As a result of these differences, cooperation between large organisations and start-ups is like squaring the circle”, says Kalinowski. “Both parties have to be prepared to compromise, but it’s a trade-off – microbusinesses get money and consulting, while giants benefit from unorthodox technological concepts.” We are witnessing something that would have been barely imaginable a year or two ago – established banks are now forging alliances with their mortal enemies – fintechs, or small entities that provide online financial services. This trend has been embraced by PKO BP, BGŻ BNP Paribas and ING Bank Śląski, which recently teamed up with InviPay. And the insurer Allianz has followed suit. Fintech companies are assured revenue, by means of access to millions of customers, and reliability, by dint of having an established partner. The digital economy does not have to be a zero-sum game in which a company’s success is equivalent to its competitors’ failure. More and more market players are embracing the win-win approach. This is stressed by Artur Stawiarski, Enterprise Strategy and Development Director at Innogy Polska, a company that uses its expert knowledge, and its communications and sales channels, to scale products and services developed by young companies. “Start-ups play a pivotal role in coming up with the products, services and ways of doing things of tomorrow. But they need a market-savvy partner that knows the business environment inside out backwards if they’re going to make it”, stresses Stawiarski. Not without reason are global corporations banking on Polish start-ups. Let’s go back to a meeting at the Ministry of Development on 29 March, when Microsoft, EY and Senfino announced the incorporation of Startberry. Deputy PM Morawiecki said that Poland had set its sights on becoming Europe’s new technology hub over the next few years. He pointed out that international experts saw this level of potential in our country. He made the point that Poland was home to “many brilliant graduates from technical universities, had a government development strategy focused on high technologies, and start-ups that were making bold forays into foreign markets.” There are numbers to back this up. A report compiled by Start-up Poland Foundation reveals that 47 per cent of young entrepreneurs are exporters, and that every second young company generates more than a half its revenue



business

business w spółce Innogy Polska, która młodym przedsiębiorstwom oferuje skalowanie produktów i usług w oparciu o wiedzę ekspercką i swoje kanały komunikacji i sprzedaży. – Start-upy odgrywają ważną rolę w tworzeniu rozwiązań przyszłości. Do osiągnięcia sukcesu potrzebny jest im partner, który dobrze zna rynek i otoczenie biznesowe – mówi Stawiarski. Nie bez powodu światowe korporacje stawiają na polskie start-upy. Cofnijmy się do 29 marca, kiedy na spotkaniu w resorcie rozwoju przedstawiciele Microsoftu, EY i Senfino ogłosili powstanie Startberry. Wicepremier Morawiecki mówił wówczas, że Polska w perspektywie kilku lat ma ambicje stać się europejskim hubem nowych technologii. Taki potencjał widzą w naszym kraju światowi eksperci – uzasadniał. Przypomniał, że jest u nas wielu „fantastycznych absolwentów uczelni technicznych, mamy zorientowaną na wysokie technologie rządową strategię roz-

Polska w perspektywie kilku lat ma ambicje stać się europejskim hubem nowych technologii. Taki potencjał widzą w naszym kraju światowi eksperci. Poland had set its sights on becoming Europe’s new technology hub over the next few years. world experts confirm this incredible potential.

woju, mamy wreszcie polskie start-upy coraz śmielej podbijające rynki zagraniczne”. Za tymi słowami stoją liczby. W raporcie Fundacji Start-up Poland czytamy, że 47 proc. młodych przedsiębiorców to eksporterzy, a co drugi zdobywa za granicą więcej niż połowę przychodów. W 2016 r. rodzime start-upy zdobyły 87 mln euro dofinansowania – szacuje Dealroom.co. Polska była największym ekosystemem startupowym w Europie Środkowo-Wschodniej, notując ponadtrzykrotny wzrost i po raz pierwszy przebijając wynik krajów bałtyckich. W tyle są m.in. Węgry, Czechy i Grecja, gdzie rynek finansowania start-upów zamknął się w widełkach 7–14 mln euro. Jak uświadamia Paweł Świć, dyrektor marketingu w spółce Nanovo, samą pasją biznesu się nie zbuduje – unijne dotacje pozostają buforem bezpieczeństwa dla młodych krajowych przedsiębiorstw i funduszy inwestujących w startupowe projekty. Nie zmienia to jednak faktu – uściśla – że ponad 60 proc. polskich innowatorów nie sięga po instrumenty finansowe i wsparcie firm zewnętrznych. Strategia „usiądź w kącie, a ktoś cię zobaczy” na rynku się nie sprawdza – zapewnia menedżer firmy Nanovo.

branża it Start-up działający w segmencie B2B, czyli na rzecz klientów biznesowych – tłumaczy – powinien szukać inwestorów wśród dużych firm, dla których jego produkt może być atrakcyjny. Kluczem do sukcesu jest wypracowanie soft power, zdolności przyciągania. Chodzi o efektywną komunikację, umiejętność tkania gęstej sieci relacji z korporacyjnymi decydentami. – Dysponujące ogromnymi zasobami koncerny mogą przyspieszyć rozwój startupowego produktu – argumentuje Paweł Świć. – Nikt jednak nie obiecuje, że będzie łatwo. Dla międzynarodowej instytucji kilkuosobowy technobiznes nie jest zwykle inwestycją najwyższej wagi. Eksperci nie mają jednak wątpliwości, że nadchodzą złote czasy dla polskich start-upów. Coraz więcej zagranicznych inwestorów zdaje sobie sprawę, że na technologicznych konceptach made in Poland można świetnie zarobić. ■

overseas. Dealroom.co estimates that Polish start-ups received EUR 87 million worth of subsidies in 2016 alone. This was an increase of more than 200 percent, and made the Polish start-up ecosystem the largest in Central and Eastern Europe, overtaking the Baltic States for the first time. Other countries, including Hungary, the Czech Republic, Ukraine, and Greece, where start-up funding is EUR 7-14 million, were left way behind. Paweł Świć, Marketing Director at Nanovo, argues that it takes more than raw passion to build a business. “EU subsidies remain a safety net for young national companies and funds investing in start-up projects. But this doesn’t alter the fact that more than 60 per cent of Polish innovators fail to benefit from financial instruments and support from external companies”, he adds. The strategy of “sit in the corner and someone is bound to notice you” does not work in the marketplace”, he insists. “A start-up from the B2B sector, offering its services to business clients”, he explains, “should seek investors among large organisations that will find its product appealing. The key to success is mustering soft power, or the ability to attract. “Corporations with massive resources can speed up the development of products invented by start-ups. They can help commercialise them and launch them on foreign markets more quickly too”, says Świć. “But nobodysaid that it’s easy. A local high tech company employing a handful of people is not normally a priority investment for a large multinational company.” The experts are in no doubt that Poland is about to enter a golden age of start-ups. More and more foreign investors are coming to realise that there is money to be made from technological concepts created in Poland. ■

Jedyne liceum w Polsce z brytyjską maturą A-level. Przygotowujemy naszych uczniów do studiowaniana na najlepszych uniwersytetach na świecie. Nasza szkoła jest miejscem, gdzie uczniowie mogą

muzyczne, zacięci sportowcy, aspirujący młodzi aktorzy,

rozwijać swoje zainteresowania akademickie, poszerzać

przyszli filmowcy znajdą u nas przestrzeń na rozwijanie

horyzonty, zdobyć wykształcenie na najwyższym poziomie

swoich pasji. Z myślą o nich przygotowaliśmy program

oraz przygotować się do podjęcia studiów na najlepszych

edukacyjny, który łączy w sobie naukę przedmiotów

zagranicznych uczelniach, ale nie tylko. Dodatkowo, osoby

akademickich oraz możliwość rozwoju na poziomie

które przejawiają talenty artystyczne, plastyczne bądź

profesjonalnym w wybranej przez nich dziedzinie.

WWW.AKADEMEIA.EDU.PL

i n t e rv i e w

maciej zakościelny

wyślij kartkę send a postcard Gra w filmach, serialach i... zespole jazzowym. Niedawno został tatą i jak mówi, to przewartościowało jego życie. Dziś Maciej Zakościelny jest twarzą kampanii BohaterOn i namawia, by wysyłać kartki powstańcom, bo to ważny gest. ❚ He plays in movies, TV shows ... and a jazz band. He recently became a dad, which he says has made him reevaluate his life. Today, Maciej Zakościelny is the face of the BohaterOn campaign and appeals to us to send postcards to insurgents.

Co trzymasz w ręku? Przyniosłem ci kartkę, żebyś wysłała do Powstańca. Ty naprawdę żyjesz akcją BohaterON. Opowiedz, od czego się zaczęło. Gdyby chcieć sięgnąć do korzeni, to zaczęło się od serialu Telewizji Polskiej Czas honoru, w którym grałem żołnierza Wojska Polskiego. Ostatnia, siódma seria była poświęcona Powstaniu Warszawskiemu 70 dni na planie zdjęciowym w kurzu, brudzie, godziny biegania po opuszczonych kamienicach czy kanałach. Do dzisiaj pamiętam smak cementu w ustach. To była nasza symboliczna kartka dla Powstańców, którzy

What are you holding in your hand? It is a postcard that you can send to an insurgent. You actually live and breathe the BohaterON campaign. Tell us how it started. It all began with Telewizja Polska’s TV programme Days of Honour, in which I played a Polish soldier. The seventh and final season was focused on the Warsaw Uprising. Seventy days of shooting on location in dust and dirt, and hours of running around abandoned houses and storm drains. I can still remember the taste of cement in my mouth. This was our symbolic postcard for the insurgents who left their blood in places where we now go for coffee or take the family for a walk. You played one of the Silent Unseen. How was the show received by the surviving members? Apparently, not all that well at first. Former soldiers claimed that e.g. they did not visit their families after being dropped. But we had a team of historical consultants who confirmed that there were cases where children were even born. This means that they must have visited their families. However, this discontent was only heard in the beginning; the criticism tapered off as the story developed. For their part, the surviving heroes who witnessed those developments thanked us for preserving their memory. Was preserving the memory the main objective of the programme and of the BohaterON campaign? We wanted to show the human side of our characters, including their courage and weaknesses. But coming back to your question - how did I get to join the campaign – my onscreen partner, Wanda, was played by Magdalena Różczka, who knows a girl from the foun-



©tomasz pietrzyk/tvp

tekst | by agnieszka michalak

i n t e rv i e w

zostawili swoją krew w miejscach, gdzie dziś pijemy kawę czy chodzimy z rodzinami na spacery. Twój bohater był jednym z Cichociemnych. Jak żyjący żołnierze odebrali serial? Podobno pierwsze reakcje na temat scenariusza nie były przychylne. Zarzucali nam np., że żołnierze po przylocie do kraju nie odwiedzali swoich rodzin. Za nami stał jednak sztab konsultantów-historyków, którzy potwierdzali, że były przypadki, gdzie rodziły się im dzieci. Zatem musieli odwiedzać rodziny. Jednak te głosy niezadowolenia słyszeliśmy tylko na początku, z każdym kolejnym odcinkiem słabły. Aż wreszcie żyjący bohaterowie tamtych czasów nie tylko dziękowali nam za ocalenie pamięci, ale byli dumni, że ich historia stała się inspiracją dla scenarzystów. Bo chyba ocalenie pamięci było głównym celem serialu, podobnie jak dziś – akcji BohaterON? Chcieliśmy pokazać ludzkie twarze naszych bohaterów, z ich odwagą i słabościami. Ale wracając do twojego pytania, od czego mój udział w akcji się zaczął – w serialu moją partnerkę Wandę grała Magdalena Różczka, która zna dziewczynę z fundacji stojącej za tą inicjatywą. Ona zaraziła ją pomysłem, a Magda zaraziła mnie. Potem poznałem zespół BohaterONu i przekonałem się, że szczerze wierzą w ten projekt. Nie musiały mnie długo przekonywać. Zresztą podobne wrażenie zrobiły na kolegach z obsady, którzy

również wzięli udział w kampanii. Nasz wspólny spot i akcja na tyle się spodobały i powstańcom, i społeczeństwu, że w tym roku znów ją powtórzymy. A idea jest prosta – wystarczy wysłać kartkę do Powstańca. I napisać np. „dziękuję”. Kartki będą dostępne m.in. na pokładach samolotów LOT-u. Dla Powstańców takie „dziękuję” jest ważne? Nawet nie wiesz, jak bardzo. Zresztą przy okazji akcji byliśmy z wizytą u Pana Władysława, który walczył w 1944 na Woli. Kiedy pokazaliśmy mu tę kartkę, był szczerze wzruszony, że ktoś w ogóle o nim pamięta. Czas honoru to ważny punkt na ścieżce twojej kariery, ale pierwsze artystyczne kroki stawiałeś na deskach szkoły muzycznej… Pochodzę z rodziny z muzycznymi tradycjami. Moja ciocia była nauczycielką rytmiki i fortepianu, druga jest operową śpiewaczką, inni grają na różnych instrumentach. Myślę, że zazdrościłem starszemu bratu, że chodzi do szkoły muzycznej, dlatego któregoś roku wziąłem ojca za rękę i zaprowadziłem na egzaminy wstępne. Trafiłem do klasy skrzypiec. To nie jest prosty instrument, zresztą musiało minąć kilka lat, zanim go pokochałem i sam z siebie, bez przymusu chciałem na nim grać. Na początku ćwiczyła za mną mama – akompaniowała mi na pianinie. To ona uwrażliwiła mnie na dźwięki. Przyklejałem nuty do lodówki magnesami, mama robiła coś w kuchni, a ja jej „umila-

Kadr z serialu Telewizji Polskiej Czas honoru. ❚ Still from the Days of Honour show aired on Polish Television.

maciej zakościelny

dation that masterminded this initiative. She talked her into it, and Magda talked me into joining the campaign. I then met the BohaterON team and realised that they were fully committed to this project. The project made quite an impression on the other cast members, who also joined the campaign. Our spot and the entire campaign struck the right chord with the insurgents and the general public, and so we’ve decided to relaunch it this year. The concept is simple – all you have to do is send a postcard to an insurgent. For example, you can write “thank you”. Postcards will be also distributed aboard LOT aeroplanes. Do insurgents find those “thank yous” important? You can’t imagine just how much it means to them. During the campaign, we visited Władysław who had fought in the Wola district in 1944. When we showed him the postcard, he was genuinely moved to see that people actually remembered him. Days of Honour was your career-defining show, but you made your stage debut in a music school. I was born into a musical family. One of my aunts was a eurhythmics and piano teacher, another was an opera singer, and other relatives play various

Did you earn good money? Very good money. I used some of it to reimburse my mother for the bus ticket – we could only dream of flying, so the trip took up to 30 hours – but the rest was mine. But it was not easy money. For instance, we had to lock horns with undercover metro security officers. The first time we came, they threatened to smash our instruments if they ever saw us again – instruments were extremely valuable and could cost as much as we earned during our entire stay. But we were not particularly worried and naturally came back to play the next day. And that’s when they nabbed us. It wasn’t pleasant, but luckily, they spared our instruments. I didn’t want to play the day after that, but my brother insisted, so off we went. I can still remember being afraid that they would grab us again. My legs were trembling as we arrived at the first station. But they had gone and we never came across them again. Talking about concerts – you recently sang and played the violin in the Singing Jazz recital. Yes, the lead singer was Marianna Wróblewska, an excellent jazz singer. The show was directed by Zbigniew Dzięgiel. I’m still drawn to music, as the challenges it

idea akcji bohateron jest prosta – wystarczy wysłać kartkę do powstańca. I napisać np. „dziękuję”. Kartki będą dostępne m.in. na pokładach samolotów LOT-u. The BOHATERON CAMPAIGN concept is simple – YOU send postcardS to insurgentS and write e.g. “thank you” on them. Postcards will be also distributed aboard LOT AIRCRAFT.

musical instruments. I think I’ve always envied my older brother, who went to a music school, and one day, I took my father’s hand and took him to the entrance exams. I was enrolled in the violin class. It’s not an easy instrument and it was a few years before I got to love it and wanted to play it myself. At first, my mother used to practise with me – she accompanied me on the piano. She got me sensitive to the sound. I would stick music scores on the fridge with magnets, and whenever my mother had something to do in the kitchen, I would amuse her with my practice. She was extremely patient and understanding. By the way, she recently admitted that she sometimes misses my concerts in front of the fridge. The mini-concerts I gave in Paris came later. Paris? That’s not a bad start. (laughs) Yes, I distinctly remember playing in the red line of the RER from the Châtelet Les Halles to the Gare De Lyon and Nation stations, and further on towards Boissy-Saint-Léger. I played the violin, and my brother played the guitar.

poses are different from those of acting. Music inspires different emotions and states. It gives freedom – even more freedom than the theatre. I recently performed film music at the Basilica of Saint Stephen in Katowice. Together with professors and graduates of the Katowice Academy of Music, I performed Bach, Schubert, Kilar, and Morricone. The most challenging piece was probably a work from Schindler’s List. I spent weeks practising – several hours a day – for this concert. I gather acting was a natural follow up on music? No way! Acting began with pranks. Come on. A lot of actors say that. Seriously! Once, during a harmony lesson, where a friend and I would often get up to all sorts of mischief, our teacher, Professor Barbara Król, said that we should apply for acting school. I followed her advice, but only was admitted the second time I tried. Who was your role models at acting school? Great Polish actors and great educators, including Zbigniew Zapasiewicz, Anna Seniuk, Krzysztof Kolberger, Andrzej Łapicki, and Mariusz Benoit. They taught me



maciej zakościelny

łem” czas, ćwicząc. Potrafiliśmy tak kilka godzin. Była bardzo cierpliwa i wyrozumiała. Zresztą ostatnio powiedziała, że czasem tęskni za tymi koncertami przed lodówką. A potem były minikoncerty np. w Paryżu. W Paryżu? Nieźle zaczynałeś. (śmiech) Tak, pamiętam dokładnie, że graliśmy w metrze RER na linii czerwonej od stacji Châtelet Les Halles, przez Gare De Lyon, Nation i dalej w kierunku Boissy-Saint-Léger. Ja grałem na skrzypach, a brat na gitarze. Dobrze zarabialiście? Bardzo dobrze. Część oddawałem mamie za bilet autobusowy – o samolocie mogliśmy tylko pomarzyć, więc podróż potrafiła trwać 30 godz. – a reszta była dla mnie. Ale nie myśl, że to było eldorado. Musieliśmy np. stoczyć bój z tajną ochroną metra. Kiedy pojawiliśmy się pierwszy raz, zagrozili, że jak jeszcze raz nas zobaczą, to połamią instrumenty – a te były najcenniejsze, bo kosztowały tyle, ile zarabialiśmy przez cały pobyt. Niespecjalnie się tym przejęliśmy i wyszliśmy oczywiście grać następnego dnia. No i… dorwali nas. Nie było przyjemnie, na szczęście oszczędzili

muzyka to zupełnie inny rodzaj wyzwania niż aktorstwo. Uruchamia inne emocje i stany. Daje wolność, chyba nawet większą niż teatr. Music POSES challenges different from those of acting. IT inspires different emotions and states. It gives freedom – EVEN MORE FREEDOM than the theatre.

instrumenty. Kolejnego dnia już nie chciałem grać, ale brat się uparł i poszliśmy. Do dziś pamiętam ten strach, że znów nas dorwą, i trzęsące się nogi, gdy dojeżdżaliśmy do pierwszej stacji. Ale już ich nie było i do końca pobytu ich nie spotkaliśmy. Skoro mowa o koncertach – niedawno można było cię zobaczyć w recitalu Śpiewając jazz, podczas którego i śpiewasz, i grasz na skrzypcach. Tak, śpiewała głównie Marianna Wróblewska – znakomita wokalistka jazzowa, a reżyserował Zbigniew Dzięgiel. Ciągnie mnie wciąż w stronę muzyki, to zupełnie inny rodzaj wyzwania niż aktorstwo. Uruchamia inne emocje i stany. Daje wolność, chyba nawet większą niż teatr. Ostatnio miałem koncert muzyki filmowej w bazylice św. Szczepana w Katowicach. Wspólnie z profesorami i absolwentami Akademii Muzycznej w Katowicach graliśmy Bacha, Schuberta, Kilara, Morricone. Utwór z Listy Schindlera był chyba najbardziej wymagający. Wiele tygodni przygotowywałem się do tego występu – ćwiczyłem kilka godzin dziennie. Takie towarzystwo zobowiązywało.

that an actor can’t work half-steam, that you always have to give 100 percent. Were you a frequent at the famous Marcinek bar? When I was studying, Marcinek was no longer a popular hangout. You might have come across a few actors from the older generation, including Janek Wieczorkowski, Leszek Lichota, Michał Żurawski, and Grzesiek Małecki. One of the regulars was Zbigniew Zapasiewicz, who would pop in with his dog Turbo in tow and say: “It’s such a silly profession that we should be taking it seriously. But life? Life is serious, so let’s treat it light-heartedly.” We’ve talked about you musical education. As an actor, you rarely make the most of it. Very few musical productions or musical films are made in Poland, and I’m not given those sorts of parts. I recently played the guitar in the movie Tylko przyjaźń, and I’m now learning to play the drums. I’ll be starring in the TV show Diagnoza, directed by Xawery Żuławski, in autumn. I like these sorts of challenges. Obviously, I would love to play someone like Henryk Wieniawski. Perhaps a biopic will be produced one day. If so, I’ll go to the audition (laughs). Maciek, what does popularity mean to you? What? Don’t be coy! It means that just before our meeting I got a ticket. Or that sometimes I buy someone lunch in the street. Sometimes people shout to me: “Oy, Zakościelny, get me a beer!” But I see popularity as a vehicle, for instance, to take part in the BohaterON campaign and remind everyone that those insurgents are still among us. Or to highlight the issue of illegal online content through the Legal Culture campaign, in which I took part. Or to appear at Anna Dymna’s “Magic Song” Festival. Or to help the disabled. Or to promote culture via the “Kalinowe Serce” Foundation, which I founded together with Zbyszek Dzięgiel. I’ve been a father for almost a year now and I see the world differently. I see more. I support ideas that draw our attention to the things that are important. Fatherhood agrees with you. I’ve discovered many new traits in myself, for example, loads of patience. I can see myself bonding with my son. Unlike the mother-child relationship, the father becomes a dad after months of building a relationship. At first, you’re just some bloke standing next to the mum. Luckily, my son recognises me, wants to play with me, and sometimes selects me as his main companion in playing his pranks. Recently, he walked over the threshold straight onto the balcony in a split second. And this split second, as I was running towards him, felt like an eternity. I thought that my heart was going to stop. I took him in my arms and thought that he was now my meaning in life. ■



©tvp

i n t e rv i e w

©credits

Czym jest BohaterON? Akcja została stworzona, by uhonorować uczestników Powstania Warszawskiego i udowodnić im, że pamiętamy... Ma też edukować społeczeństwo, pokazując wydarzenia z przeszłości przez pryzmat tysięcy indywidualnych historii. ❚ What is the BohaterON campaign about? It was designed to commemorate the insurgents who took part in the Warsaw Uprising during World War II to show them that we remember about the sacrifices they made. Another aim is to raise awareness of past events via the individual stories of those who fought and died in the uprising.



W sierpniu rusza druga odsłona akcji BohaterON, dzięki której można wysłać kartkę do Powstańca. Kartki są dostępne m.in. na pokładach samolotów LOT-u. Na zdj. Maciej Zakościelny i Magdalena Różczka. ❚ The second edition of the BohaterON campaign will be launched in August. As part of the campaign you can send a postcard to an insurgent. The postcards will be available aboard LOT aircraft among other places. Below: Maciej Zakościelny and Magdalena Różczka.

maciej zakościelny

Z muzyki naturalnie wzięło się aktorstwo? Ależ skąd! Aktorstwo wzięło się z wygłupów. Akurat. Wielu aktorów tak mówi. Naprawdę! Na jednej z lekcji harmonii, na których wraz z kolegą dość często dawaliśmy popis naszych błazeńskich umiejętności, nasza pani profesor Barbara Król rzuciła, że powinniśmy zdawać do szkoły teatralnej. Posłuchałem jej, ale nie dostałem się za pierwszym razem. Udało się za drugim podejściem. Kto cię tam ukształtował? Wielcy polscy aktorzy i świetni pedagodzy, wśród nich m.in.: Zbigniew Zapasiewicz, Anna Seniuk, Krzysztof Kolberger, Andrzej Łapicki, Mariusz Benoit. Nauczyli mnie, że w tym zawodzie nie ma taryfy ulgowej – trzeba zawsze dawać z siebie sto procent. Przesiadywałeś w słynnym Marcinku? Kiedy studiowałem, Marcinek nie był już tak popularną miejscówką. Wprawdzie wciąż można było tam spotkać aktorów starszego rocznika Janka Wieczorkowskiego, Leszka Lichotę, Michała Żurawskiego, Grześka Małeckiego, przychodził Zbigniew Zapasiewicz z psem Turbo i czasem mawiał: „Ten zawód jest tak niepoważny, dlatego traktujmy go poważnie. Ale życie? Życie jest poważne, więc traktujmy je niepoważnie”. Mówiliśmy o twoim muzycznym wykształceniu. Nie wykorzystujesz go jednak w pracy aktora zbyt nachalnie. W Polsce nie produkuje się wielu przedstawień czy filmów muzycznych, a poza tym nie dostaję takich propozycji. Ostatnio w filmie Tylko przyjaźń grałem na gitarze, a teraz do roli w serialu Diagnoza – jesienią w telewizji – reżyserowanym przez Xawerego

Jak wysłać kartkę do powstańca? How to send a postcard to an insurgent? Kartkę możesz bezpłatnie otrzymać w samolotach LOT-u na rejsach średnio- i długodystansowych oraz w check-inach. Poproś o kartkę, napisz kilka słów i wyślij na podany na niej adres. Kartkę można też wysłać za pośrednictwem strony BohaterON.pl. Po zakończeniu akcji pocztówki zostaną wydrukowane i w formie tradycyjnej przesłane Powstańcom. Akcja trwa od 1 sierpnia do 2 października 2017 r. ❚ You can pick up a free postcard on LOT medium- and long-haul flights and at check-in desks. Ask for the postcard, write a few words and send it to the address printed on the card. You can also send a card via the BohaterON.pl website. All the postcards will be printed and sent to the insurgents. The campaign lasts from 1 August until 2 October 2017.

Żuławskiego, uczę się grać na perkusji. Lubię takie wyzwania. Jasne, że chciałbym zagrać np. Henryka Wieniawskiego. Może kiedyś powstanie o nim jakaś produkcja. Wtedy pójdę na casting (śmiech). Maciek, a czym dla ciebie jest popularność? Co takiego? Nie kokietuj! Ano tym, że tuż przed naszym spotkaniem dostałem mandat. Ale też tym, że komuś na ulicy czasem kupuję obiad. A czasem ktoś za mną krzyknie: „Ej, Zakościelny, kup browca!”. A tak na poważnie – popularność traktuję trochę jak narzędzie, żeby np. wziąć udział w akcji BohaterON i przypomnieć, że Powstańcy są ciągle wśród nas, czy zwrócić uwagę na problem legalności w sieci, dzięki kampanii Legalnej Kultury, w której też wziąłem udział, albo wystąpić na Festiwalu Anny Dymnej „Zaczarowana Piosenka” i pomóc niepełnosprawnym. Czy promować kulturę poprzez fundację Kalinowe Serce, którą założyliśmy ze Zbyszkiem Dzięgielem. Od prawie roku jestem ojcem i trochę inaczej patrzę na świat, więcej widzę. Popieram idee, które zwracają uwagę na coś ważnego. Tacierzyństwo ci służy… Odkrywam w sobie wiele cech, np. znajduję całe pokłady cierpliwości. Widzę, jak rodzi się moja więź z synem. W przeciwieństwie do relacji dziecka z matką ojciec staje się tatą po miesiącach budowania relacji. Na początku jesteś jakimś panem obok mamy. Dziś już mój syn na szczęście mnie poznaje, chce się ze mną bawić i czasem to mnie wybiera jako głównego kompana do figli. Ostatnio przeszedł próg i w ułamku sekundy dostał się na balkon. I ten ułamek sekundy, kiedy do niego biegłem, był wiecznością, myślałem, że serce mi stanie. Wziąłem go na ręce i pomyślałem, że to jest dziś sens mojego życia. ■

i n t e rv i e w

g oo d l i f e

millenialsi

Rewolucja Y i Z the revolution of Y and Z Zapatrzeni w siebie, kapryśni i niechętni do współpracy? A może po prostu nonkonformiści? Kim są millenialsi i kolejne już pokolenie Z? I jak w tym młodym pokoleniu zobaczyć szansę na rozwój, zmianę i orzeźwiający powiew? ❚ Are they self-centred, capricious and disinclined to work together? Or are they simply non-conformists? Who are the Millennials and Generation Z? And where are the opportunities to grow, develop, change, and blow the cobwebs away to be found in the younger generation?



©credits

tekst | by mirosław konkel rysunki | illustrations agata zarzycka

wie ekipy wycinały w lesie drzewa. Jedna pracowała bez wytchnienia, druga robiła sobie przerwy. Wydawało się, że pierwsza wytnie więcej drzew, ale to drwale z drugiej grupy osiągnęli lepsze wyniki. Tajemnica ich sukcesu była prosta: w przerwach ostrzyli siekiery. To samo można powiedzieć o rzekomym próżniactwie młodych – jest odpowiednikiem ostrzenia siekiery, przejawem rozsądku, modelowym zastosowaniem zasady „mniej znaczy więcej” w praktyce. Jeśli przedstawiciele pokolenia X (urodzeni przed 1980 r.) stawiają na ciężką pracę, solidność, to igreki, nazywane także millenialsami (przyszli na świat przed 1995 r.), wyżej cenią spryt – działają racjonalnie, sposobem, nie żałują sobie odpoczynku, snu, zabawy, bo tylko „zresetowany” człowiek jest twórczy i produktywny.

Two teams were cutting down trees in a forest. One worked without pause while the other took an occasional break. While the former team appeared to be more productive, it was the latter that ended up cutting down more trees. The secret to their success was simple: they sharpened their axes during the breaks. Pretty much the same can be said about the alleged idleness of the young – it is the equivalent of sharpening the axe, a symbol of reason, and a model application of the “less is more” method. If Generation X (born between the late 1960s and 1980) values hard work, effort and reliability, then Generation Y, aka the Millennial Generation (born before 1995) prioritize cunning – they act rationally and shrewdly, and do not deprive themselves of rest, sleep and fun, since only a regenerated person can be creative and productive.

Inaczej niż rodzice Największymi zarzutami stawianymi młodym są indywidualizm, brak ducha zespołowego i roszczeniowość rozumiana jako nierealistyczne wymagania finansowe. Inaczej widzi to Krzysztof Sarnecki, zawodowy negocjator i prezes firmy doradczo-szkoleniowej Quest Change Managers (QCM). Kiedyś prowadził zajęcia menedżerskie dla 15-osobowego zespołu dużej spółki deweloperskiej. Postawił tezę, że millenialsi i seniorzy mają jedną cechę wspólną – pieniądz nie jest dla nich najważniejszy, czego nie można powiedzieć o iksach. Wtedy 50-letni kierownik – umówmy się, że Piotr – zaprotestował: „To nieprawda! Młodzi są pazerni!”. A uzasadniał to tak: „W zeszłym tygodniu przyszedł do mnie na rozmowę kwalifikacyjną inżynierek, tuż po studiach. Spytałem na wstępie, co potrafi”. „Jeśli był tuż po studiach, to raczej nic nie potrafi!” – zauważył Sarnecki. „No właśnie! Nic!” – przytaknął Piotr. Szef QCM dociekał: „To po co pytałeś, jeżeli znałeś odpowiedź? To go zdołowało!”. Budowlaniec szybko zmienił kierunek rozmowy: „Dlatego zapytałem go, ile chce pan zarabiać”. Wszyscy na sali byli ciekawi kwoty. Kierownik poprawił się na krześle i z triumfem wycedził: „Siedem i pół tysiąca złotych! Siedem i pół tysiąca!”. „I co wtedy powiedziałeś?” – ciągnął Sarnecki. „Jak to co?! Spuściłem go po drucie!”. Wtedy Sarnecki sprowadził Piotra na ziemię: „Po pierwsze – mówił – zadziałałeś na szkodę swojej firmy, bo odrzuciłeś kogoś, kto mógł się okazać cennym nabytkiem. Po drugie, to nie ty spuściłeś po drucie kandydata, tylko kandydat spuścił ciebie. Kiedy pytałeś, co potrafi i ile chce zarabiać, zorientował się, że u was nie znajdzie tego, czego szuka. Więc wymienił sumę z kosmosu, abyś przypadkiem nie zaproponował mu pracy. Wolał zrobić z siebie wariata, co świadczy o jego błyskotliwości i kulturze”. Jaka na to rada? – By przyciągnąć igreka, trzeba rozmawiać o nim, o jego priorytetach, pytać go, jak pojmuje samoreali-

Unlike their parents The key allegations against the young are that they are individualistic, that they lack team spirit, and that they have a demanding attitude, which is taken to mean unrealistic salary expectations. However, Krzysztof Sarnecki, a professional negotiator and the CEO of the consulting and training company Quest Change Managers (QCM), has a different view on this. He once ran management classes for a 15-person team from a construction development company. During the class, he posited the bold theory that Millennials and seniors have one trait in common, viz. that they prize money above all, and that this cannot

Rzekome próżniactwo młodych jest przejawem rozsądku i modelowym zastosowaniem zasady „mniej znaczy więcej” w praktyce. the alleged idleness of the young is a sigN of their reason and a model application of the “less is more” principle in practice.

be said of Generation X. At that point, a 50-year-old manager, let’s call him Piotr, objected: “That’s not true! The young are greedy!” He then told this story: “Last week, an engineer came to an interview. He was straight out of college. I asked him what he could do.” “If he had only recently graduated, then he probably couldn’t do all that much”, said Sarnecki. “Precisely! Nothing!” agreed Piotr enthusiastically. The QCM CEO then asked: “So why did you ask him the question when you already knew the answer? This only made him feel bad!” The construction expert quickly chan-



good life zację. Wówczas jest duża szansa, że zaakceptuje nawet trzy i pół tysiąca – przekonuje Sarnecki. Między ekstremami Pokolenie Y pokazało nam, że nie chce żyć jak ich rodzice – wspinając się po szczeblach kariery, walcząc o najwyższą zdolność kredytową i zaniedbując relacje, zdrowie i pasje. Piękni trzydziestoletni nie wybierają się też na wakacje na plaże Costa Brava z kolorowym drinkiem w dłoni. Świat chcą oglądać z perspektywy trapera z plecakiem – to pogląd Jakuba Urbańskiego, coacha, trenera biznesu i wykładowcy Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, według którego charakterystyczne dla millenialsów poszukiwanie równowagi między sferą zawodową a prywatną świadczy o dojrzałości. – Spędzać za biurkiem kilkanaście godzin dziennie, realizować czyjeś zadania, nieustannie słuchać poleceń – młodzi rozumieją, że nie na tym polega szczęście, rozwój – twierdzi Urbański. – A że inni z tego powodu mają ich za egoistów, cóż, to kolejny wyróżnik igreków – nic sobie nie robią z opinii ludzi, którzy zaprzedali duszę korporacji i konsumpcji. Czy faktycznie millenialsi są zapatrzeni w siebie, kapryśni i niechętni do współpracy? Julia Izmałkowa, badacz-

millenialsi ged the subject. “That’s why I asked him how much he wanted to earn.” Everyone present was interested in hearing the answer. The manager prepped himself up and said triumphantly: “Seven and a half thousand złoty! Seven and a half thousand!” “What did you say to that?” Sarnecki asked. “Are you kidding? I sent him packing!” was the answer. At that point, Sarnecki brought Piotr down to earth: “Firstly, he said, you acted to the detriment of your company, because you rejected someone who might have been a valuable asset. Secondly, it was the candidate who rejected you because when you asked him what he could do and how much he wanted to earn, he realised that he would not find what he was looking for and he gave you a high amount to prevent you from offering him a job. He preferred to make himself look like an idiot, which is testament to his intelligence and culture”. What could anyone say to that? “To make a Generation Y person want to work for you, you have to talk about him or her, about his or her priorities, about how he or she perceives self-fulfilment. If you do that, there is a chance that the candidate might agree to a salary of three and a half thousand”, argues Sarnecki.

Pokolenie Y pokazało nam, że nie chce żyć jak ich rodzice – wspinając się po szczeblach kariery, walcząc o jak najwyższą zdolność kredytową i zaniedbując relacje, zdrowie i pasje. Generation Y does not want to live like their parents did – making careers, struggling for top-tier creditworthiness, while neglecting relationships, health and passions.



HOTEL ARŁAMÓW

PROMOCJA

WYMARZONE MIEJSCE NA TWOJE WAKACJE THE PERFECT VENUE FOR YOUR VACATION

Cisza, piękny widok na Bieszczady, trzypoziomowa strefa spa & wellness i moc atrakcji dla dzieci – to tylko niektóre zalety Hotelu Arłamów****. To idealne miejsce na wypoczynek i naładowanie akumulatorów. Możesz tu spędzić zarówno romantyczny weekend, jak i aktywne wakacje z rodziną. Peace and quiet, a beautiful view of the Bieszczady Mountains, a three-floor SPA & wellness zone and lots of attractions for children – these are just some of the merits of Arłamów Hotel****. It is the perfect place to rest, relax and recharge your batteries. You’d be hard pressed to find a better place for both a romantic weekend and an active family vacation. Żyjesz na najwyższych obrotach, w ciągłym pośpiechu i stresie? Koncentrujesz się głównie na pracy i codziennych obowiązkach? Jeśli tak, to zapraszamy Ciebie i Twoich bliskich na wymarzone wakacje i wypoczynek w luksusowym Hotelu Arłamów****. Niespotykany górski krajobraz, czyste powietrze, nieskażona cywilizacją przyroda, a do tego moc atrakcji i rozrywek. Tu każdy może spędzać czas tak, jak lubi. Do Twojej dyspozycji oddajemy 3-poziomową strefę spa & wellness, w której znajdują się: gabinety zabiegowe, sauny z widokiem na Bieszczady, Świat Saun, unikalna Bania Ruska, jacuzzi, basen z torami pływackimi i atrakcjami wodnymi, basen zewnętrzny, groty lodowe i solne, tepidarium, sala do gimnastyki i jogi. Wiele atrakcji czeka również na miłośników aktywnego wypoczynku. Hotel Arłamów posiada imponujące centrum rekreacyjno-sportowe. Znajdują się w nim: pełnowymiarowe boiska do piłki nożnej i rugby, hala sportowa z boiskami do piłki ręcznej, siatkówki i koszykówki, korty tenisowe i do squasha, dwie siłownie, sala fitness, ścianka wspinaczkowa, strzelnice, pole golfowe, stadnina koni, a w zimie – kompleks narciarski. Te wszystkie atrakcje sprawiają, że częstym gościem Hotelu Arłamów jest czterokrotny mistrz olimpijski Robert Korzeniowski z rodziną. Jeśli planujesz wypoczynek z dziećmi, a jednocześnie myślisz o chwili dla siebie lub romantycznym czasie tylko we dwoje, to Hotel Arłamów jest stworzony właśnie dla Ciebie. Tutaj pociechy świetnie się bawią pod opieką animatorów, spędzają wyjątkowy czas w Klubie Juniora czy sali multimedialnej, mogą popływać w basenie, pojeździć na rowerach lub konno, a Ty masz chwilę dla siebie.

Are you working hard, are under the pressure of time and stressed? Are you focused primarily on your job and daily chores? If you are, we would like to invite you and your loved ones to spend the perfect vacation at the luxurious Arłamów Hotel****. It offers an inimitable mountainous landscape, clean air, pristine nature and on top of all that, a host of attractions and entertainment opportunities. Everyone can do whatever they like best here. Guests can avail themselves of a three-floor SPA & Wellness zone featuring treatment rooms, saunas overlooking the Bieszczady Mountains, a one-of-a-kind Russian Banya, a jacuzzi, a swimming pool with lanes and water attractions, an outdoor pool, ice and salt caves, a tepidarium, a gym and yoga room. Those into active leisure will also have lots to do here. Arłamów Hotel has an impressive recreational and sports centre. There are full-scale soccer and rugby fields, a sports hall with handball, volleyball and basketball courts, squash and tennis courts, two gyms, a fitness room, a climbing wall, a shooting range, a golf course, stables and in the winter season – a skiing complex. All these attractions are the reason why Olympic medallist Robert Korzeniowski and his family are frequent guests at Arłamów Hotel. If you are planning a vacation with your children and at the same time would like to spend some quality time with your loved one, the Arłamów Hotel is the place to visit. You can leave your children under the care of animators. Attractions for children include activities at the Junior Club or in the multimedia room, swimming, cycling or horse-riding and while the children are having fun you can spend some time alone.

HOTEL ARŁAMÓW S.A. Arłamów, 38-700 Ustrzyki Dolne Tel.: +48 13 443 10 00, +48 13 443 10 02 www.arlamow.pl

g oo d l i f e ka, założycielka i szefowa agencji badawczej Izmałkowa, daleka jest od idealizowania młodych. Niemniej przypomina: – Pokolenie, które teraz ich zatrudnia, zapomniało o tym, że identycznie mówiło się o iksach, gdy wchodzili na rynek pracy. A Krzysztof Surgowt, stojący na czele Cryptomindu, nie ukrywa, że jego najmłodsi pracownicy zawalają terminy, zadania realizują po swojemu i lekceważą integrację z zespołem. Zapewnia jednak, że wszystkie swoje słabsze strony rekompensują nietuzinkowymi kwalifikacjami, zapałem. Co więcej: w jego branży niektóre wady millenialsów – jak krnąbrność, niewyparzony język, ułańska fantazja – okazują się zaletami. – W sprawach naprawdę ważnych nie idą na kompromisy. Potrafią się postawić. Gardzą czołobitnością i przytakiwaniem – opisuje prezes Surgowt, by natychmiast uzupełnić: – Specjalizujemy się w kryptografii – dziedzinie, w której o sukcesie decyduje nonkonformizm. Dlatego powtarzam, że praca z mło-

In-between extremes Generation Y has shown us that they do not want to live the way their parents did – climbing the career ladder, and struggling for top-tier creditworthiness, while neglecting their relationships, health and passions. The thirtysomethings of today do not go on package tours to Hurghada or Costa Brava to sip on colourful drinks all day. They want to backpack around the world – at least, that’s what Jakub Urbański, a coach, business trainer and lecturer at the Leon Koźmiński Academy in Warsaw believes. He claims that the search for a work-life balance, which typifies the Millennials, is proof of their maturity. “Spending more than ten hours behind a desk, executing someone else’s projects, listening to instructions all day long – young people realise that this is not the road to happiness, accomplishment and development”, Urbański claims. “This attitude makes others think that the Millennials are egoists. Well, another characteristic of this

dymi gniewnymi to wyzwanie warte czasu, nerwów, emocjonalnego dyskomfortu. Szef Cryptomindu asekuruje się jednak: – Kompletując zespół, staramy się pogodzić młodość i energię z doświadczeniem.

generation is that they couldn’t care less about what those who have sold their souls to corporations and consumerism think about them. Are the Millennials really self-centred, capricious and uncooperative? Julia Izmałkowa, a researcher, and the founder and head of the Izmałkowa Research Agency, is far from idealising the young. However, she does claim that “The generation that is hiring young people now forgets that all the same things were said about Generation X when they were starting out on the labour market”. Krzysztof Surgowt, head of Cryptomind, agrees that his youngest employees fail to meet deadlines, do their assignments when and how they please, and are hopeless at team work. He claims, however, that they make up for all these drawbacks with their unparalleled competence and enthusiasm.

poziom wyżej A czy pokoleniem Z (urodzeni po 1995 r.) będzie łatwiej zarządzać? Jakub Urbański wątpi. Jego zdaniem przedstawiciele tej generacji są większymi radykałami niż ich starsi koledzy. Podobnie jak igreki kochają wolność, ryzyko, tyle że bardziej. Jeśli robią przerwy na podróże, zabawę, to nie tylko po to, by ostrzyć siekiery. Millenialsi – wyjaśnia coach – chcą być fit, aby lepiej pracować. Dla generacji Z zdrowie to recepta na duchowe przeżycie, poszukiwanie wyższych wartości. – Zetki to wyższy level w stosunku do pokolenia Y – oce-

millenialsi



Do jakiego pokolenia należysz? Which generation do you belong to? Data urodzenia o niczym nie świadczy. Choć rocznikowo należysz do pokolenia X, podejście do nowinek IT, pracy i hierarchii może czynić cię igrekiem. Albo: dopiero zaczynasz studia, ale z powodu systemu wartości bliżej ci do iksów niż zetek. ❚ Your date of birth is irrelevant. You may have been born into Generation X but your approach to IT novelties, work and hierarchy might make you a member of Generation Y. Alternatively, you might be about to start university but your system of values makes your more an X than a Z. 1. Czy rozumiesz treść SMS-a: „c u b4 2nite” ❚ Can you read the text message: “c u b 4 2nite”? A – tak ❚ yes B – nie ❚ no 2. Tradycyjna książka jest lepsza od e-booka. ❚ Paper books are better than ebooks. A – tak ❚ yes B – nie ❚ no 3. Nikt nie musi znać takich zespołów jak The Doors, Nirvana czy Pink Floyd. ❚ Who cares who The Doors, Nirvana or Pink Floyd are or were. A – tak ❚ yes B – nie ❚ no 4. Dziecko nie ma prawa zwracać się do rodzica po imieniu. ❚ A child has no right to address their parents by their first names. A – tak ❚ yes B – nie ❚ no 5. Kultywowanie umiejętności ręcznego pisania jest bez sensu. ❚ Cultivating the art of handwriting is pointless. A – tak ❚ yes B – nie ❚ no 6. Żyjesz po to, żeby pracować. ❚ You live to work. A – tak ❚ yes B – nie ❚ no 7. Nie ma jak samouctwo (choćby przy wsparciu YouTube’a). ❚ There is nothing better than self-instruction (with the help of YouTube videos, for instance). A – tak ❚ yes B – nie ❚ no 8. Oszczędzanie na tzw. czarną godzinę, polerowanie auta co sobotę, kupno działki wypoczynkowej pod miastem są już passé. ❚ Saving up for a rainy day, washing your car every weekend, buying a summer cottage are so 1990s. A – tak ❚ yes B – nie ❚ no 9. Wolny strzelec ma większą szansę na samorealizację od pracownika etatowego. ❚ Freelancers have a much better chance at self-fulfillment than people with a 9 to 5 job. A – tak ❚ yes B – nie ❚ no 10. Pracować na drugim końcu świata – tylko w ostateczności! ❚ Having to relocate for work across the globe? Only if this was the only option to earn a living. A – tak ❚ yes B – nie ❚ no 11. Najwygodniejsze są zakupy w sieci. ❚ Online shopping is the best way to shop. A – tak ❚ yes B – nie ❚ no 12. Jeśli mieć przyjaciela, to tylko w realu. ❚ Having friends in the real world is what matters most. A – tak ❚ yes B – nie ❚ no

Punkty: ❚ Points: 1A – 5, B – 10; 2A – 5, B – 10; 3A – 10, B – 5; 4A - 5, B – 10; 5A – 5, B – 10; 6A – 5, B – 10; 7A - 10, B – 5; 8A - 10, B – 5; 9A – 10, B – 5; 10A – 5, B – 10; 11A – 5, B – 10; 12A – 5; B – 10, 13A – 10; B – 5 Wyniki testu na stronie 76 ❚ Quiz results on page 76

REKLAMA

13. Dawne recepty na sukces dziś zwiastują klęskę. ❚ Old recipes for success put to life would have disastrous results in this day and age. A – tak ❚ yes B – nie ❚ no



g oo d l i f e

millenialsi Moreover, in his field, some of the Millennials’ flaws, e.g. their defiance, vituperativeness, and vivid imagination, are actually pluses. “They refuse to compromise on important issues. They despise subservience and acquiescence”, Sugowt says. “We specialise in cryptography, a field where a non-conformist approach is the key to success. That’s why I keep saying that working with angry young men is worth all the time, effort and mental discomfort it causes”, he adds.

nia Urbański. Zaznacza, że dwudziestolatkom trudno narzucić punkt widzenia niezgodny z ich podejściem: – Od matury do emerytury w jednej branży? Niekoniecznie. Etat? Raczej własna firma i skakanie z projektu na projekt. Może ten intensywny zapach radykalizmu wywietrzeje, kiedy zetki skończą studia, pójdą do pracy? – Wielu iksów pewnie ma taką nadzieję – odpowiada Urbański. – Jeśli jednak rachuby osób w średnim wieku i starszych się nie spełnią, czeka nas rewolucja społeczna podobna do tej, którą zachodnie kraje przeżyły na przełomie lat 60. i 70. XX w. Krzysztof Surgowt w ekstremalne scenariusze nie wierzy. – Zamiast ulegać czarnowidztwu, pomyślmy o młodych nie jak o problemie, ale jak o potencjale, który dopiero się ujawni – z pożytkiem dla świata. ■

A level up Will Generation Z (people born after 1995) be easier to manage? Urbański is not so sure. He believes that this generation is even more radical than previous ones. They love freedom and risk, just as Ys do, but even more so. The Millennials have to be fit in order to work better. For Generation Z, being healthy is the key to a spiritual life, to searching for higher values. “Zs are a level up from Ys”, claims Urbański. He stresses that it is hard to impose a point of view that contradicts their own on twentysomethings. “Staying in the same job for years? No, thank you. A 9-5 job? They’d rather start their own business. A steady relationship? That can wait”, sums up their attitude to life.” Perhaps the strong fragrance of radicalism will fade away when the Zs graduate from college, go to work and start families? “Many Xs certainly hope so”, says Urbański. “However, if the forecasts of middle aged people and older prove incorrect, then we are in for a social revolution similar to that which shook the Western world in the late 1960s and early 1970s. Instead of preparing for the worst-case scenario, we should stop thinking about the young in terms of them being a problem, and start seeing them as an asset with as yet unrevealed potential. ■

Wyniki testu ze strony 75 ❚ Results of the quiz on page 75. Od 65 do 90 pkt: Witaj wśród iksów. Jesteś pracusiem, który zostaje w biurze po godzinach, kariera przysłania ci wszystko inne, nie rozumiesz młodszych kolegów rozprawiających ciągle o work-life balance; cenisz zaradność, nie gardzisz dobrami materialnymi, konsumpcją, bo wiesz, co to znaczy niedostatek. ❚ 65 to 90 points. You are an X. You are a wokaholic whose career is more important than anything else, you have no understanding for your younger colleagues advocating worklife balance, you value resourcefulness, enjoy material things and do not reject consumption since you know what it means not to have money.

Od 95 do 115 pkt: Pod względem zachowań, systemu wartości jesteś przedstawicielem pokolenia Y: równie dobrze czujesz się w świecie online, jak i offline. Masz skrzydła, ale nie masz korzeni (łatwo skaczesz z firmy do firmy); w firmie podoba ci się partnerski styl zarządzania i skracanie dystansu. ❚ 95 to 115 points. In terms of behaviour and the system of values you are a Y. You feel equally at ease online as offline. You have wings but no roots (skipping from employer to employer is not a problem for you). You like companies with a partnership-based management system where everyone is on familiar terms.

Od 120 do 130 pkt: Mentalnościowo należysz do pokolenia Z: wśród technologii cyfrowych i mobilnych czujesz się jak ryba w wodzie. Świat traktujesz jak globalną wioskę, autorytetu nie utożsamiasz z funkcją i dojrzałym wiekiem, tylko z umiejętnością bycia na bieżąco. ❚ 120 to 135 points. You are mentally a member of Generation Z. You are a pro in digital and mobile technology. To you, the whole world is like a global village. Yoiu believe that it is not enough to hold a high position and be mature to have authority, you must be up to speed with the latest developments and trends instead.

up in the air

nagroda za ekologię

L OT w y zn ac z a t r e n dy LOT sets the trend Polskie Linie Lotnicze LOT zostały ostatnio wyróżnione przez władze lotniska Heathrow w Londynie za ciche latanie jako jeden z liderów lądowań w procedurze CDA. Procedura ta ma na celu minimalizowanie hałasu i redukcję emisji CO2. ❚ LOT Polish Airlines recently received a favourable mention from London’s Heathrow Airport for the quietness of their flights. The Polish flagship carrier is leading the way in implementing CDA guidelines and procedures intended to minimise noise and reduce carbon emissions.

otnisko Heathrow w ramach programu Fly Quiet and Clean Programme regularnie publikuje statystyki zachowania zgodności przewoźników z tzw. polityką ciszy. Linie lotnicze są oceniane w oparciu o sześć wskaźników hałasu, m.in. lądowania CDA, śledzenie odchyleń podczas odlotów i świadectwa hałasu. LOT, osiągając status wzorowej

Heathrow regularly publishes statistics to show how airlines are complying with the “silence policy” as part of the Fly Quiet and Clean Programme. Airlines are rated against six noise-related criteria, including Continuous Descent Approach, track deviations on departure, and noise certification. Achieving model airline status demands an uncompromising approach to environ-

tekst | by joanna wieczorek, kpt. jerzy makula

linii profesjonalnie podchodzącej do tematu ochrony środowiska i zagadnień hałasu lotniczego, wyznacza trendy dla innych. Cisza okołolotniskowa Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego (ICAO) do swoich priorytetów zalicza odpowiednią politykę hałasową – tj. ograniczanie i łagodzenie hałasu. – Poziom zakłócenia ciszy zależy od wielu czynników, m.in. typu samolotu, silnika, dziennego natężenia ruchu lotniczego czy warunków atmosferycznych – wskazuje ekspert ds. hałasu lotniczego Janusz Mazurek. Pomimo że producenci silników lotniczych proponują coraz bardziej ekologiczne i redukujące hałas rozwiązania, a zarządzający lotniskami również dbają o odpowiednie parametry hałasu, mieszkańcy okołolotniskowych nieruchomości tęsknią za ciszą. Stefan Malczewski, członek zarządu PLL LOT, wskazuje, iż prowadząc politykę przyjazną dla środowiska, przewoźnik inwestuje w nowoczesne samoloty. Rodzimą flotę zasiliły już kilka lat temu nowoczesne Dreamlinery, a od listopada tego roku przewiduje się wprowadzenie B 737 MAX, które pomogą nam w utrzymaniu pozycji lidera lotniczej ciszy. statusy lądowania Ciągłe podejście/CDA (ang. Continuous Descent Approach) to najważniejszy ze wskaźników hałasu lotniczego na lotnisku Heathrow. Zakłada utrzymywanie przez samolot stałego kąta schodzenia w trakcie lądowania, podczas gdy druga technika polega na etapowym („schodkowym”) podejściu zakładającym okresy przedłużonych poziomów lotu na danej wysokości. Jak tłumaczy Jarosław Jackiewicz – kapitan B 737 odpowiedzialny za Dział Standardów, Inżynieringu i Metodyki Latania – takie podejście pozwala na zredukowanie hałasu, bo wymaga mniejszej pracy silnika oraz utrzymuje samolot wyżej przez dłuższy czas. Przestrzegając standardów CDA podczas schodzenia, hałas na ziemi może być zredukowany o 5 dB w obszarach oddalonych od pasa startowego. Celem wykorzystania tego wskaźnika jest zidentyfikowanie lądowań odbywających się bez zastosowania standardu CDA, a w konsekwencji potencjalne zredukowanie powodowanego hałasu. Minimalny poziom zgodności ze standardem CDA został ustanowiony na poziomie 55 proc. dla programu „Lataj Cicho/Fly Quiet”. Operator, który osiąga ten poziom, ale nie przekracza 75 proc., otrzymuje status „pomarańczowy”, zgodność ze standardem CDA na poziomie minimum 75 proc. lub więcej oznacza przyznanie „zielonego” statusu. – Takie kategorie – czerwona, pomarańczowa, zielona są przyznawane poszczególnym przewoźnikom za ich stosunek do polityki ciszy, co finalnie obrazuje Tabela Ligii Cichego Latania/Fly

mental protection and aircraft noise. LOT is blazing the trail for others to follow. The silent airport The priorities of the International Civil Aviation Organisation (ICAO), include a suitable aircraft noise policy. This involves reducing and minimising noise. “The noise level depends on a number of factors, including the type of aircraft, engine, daily air traffic, and weather conditions”, stresses Janusz Mazurek, an aircraft noise expert. Although aircraft engine manufacturers are coming up with increasingly environmentally friendly and noise-reducing designs, and airport managers are ensuring acceptable noise levels, life is still too noisy for people in the vicinity of airports. Stefan Malczewski, a LOT Polish Airlines Management Board member, indicates that pursuing an environment-friendly policy involves purchasing modern aircraft. Several stateof-the-art Dreamliner aircraft were added to the LOT fleet a couple of years ago, and a few B737 MAX aircraft will be joining them in November. This will help LOT retain its leading position in terms of aircraft silence. landing statuses Continuous Descent Approach (CDA) is Heathrow’s key aircraft noise indicator. CDA involves maintaining a steady angle of approach when landing, as opposed to stepped approaches, which involve prolonged periods of level flight. Jarosław Jackiewicz, a B737 captain, and the director in charge of the Standards, Engineering and Flight Methods Department, explains that this approach reduces noise because it requires less engine thrust and keeps the aircraft higher for longer. By following a CDA on arrival, ground noise can be reduced by up to 5 dBA in areas away from the final approach paths. This indicator is used to identify nonCDA arrivals and potentially reduce any disturbance caused. The minimum target for CDA compliance is set at 55% for the Fly Quiet programme. An airline that achieves this but does not exceed 75%, gets an “amber” score. CDA compliance of 75% or more is awarded a “green” score. “The airlines receive a red/amber/ green rating for their approach to the silence policy. This is shown by the Fly Quiet table”, explains Adrian Kubicki, LOT Spokesperson. Crew training A well-executed CDA landing requires that the pilot have an excellent knowledge of the aircraft’s limitations, dynamics and geometry. “And all that in high air traffic conditions, while following the instructions of the air traffic controllers to the letter”, explains Capt. Jackiewicz, who has prepared LOT crews to land in compliance with the CDA procedures. The training was based on the presentation of the concept and



up in the air

nagroda za ekologię

Quiet League Table – tłumaczy rzecznik prasowy LOT Adrian Kubicki.

hałas po starcie Śledzenie odchyleń podczas odlotów to kolejny wskaźnik hałasu lotniczego brany pod uwagę przy ocenie LOT-u. Według niego samoloty są zobowiązane do nieprzekraczania tzw. noise preferential routes (NPRs) – to szerokie na 3 km korytarze powietrzne wyznaczone przez rząd w celu kierowania statków powietrznych tak daleko od zaludnionych obszarów, jak to możliwe – do momentu, aż osiągną one wysokość 4 tys. stóp. Celem opisywanego wskaźnika jest wyselekcjonowanie samolotów nieprzestrzegających tego wymogu i w efekcie powodujących nieprzewidzianą emisję hałasu. – Przypadki, gdy tak się dzieje z przyczyn poza kontrolą załogi samolotu, nie są brane pod uwagę podczas procesu oceny – wskazują piloci Stachnik i Artymowicz. Minimalny próg zgodności w programie Fly Quiet ustanowiony jest na poziomie 85 proc. Operatorzy, którzy osiągają ten poziom, ale nie przekraczają 90 proc., otrzymują status „pomarańczowy”; zgodność na poziomie 90 proc. lub wyższym oznacza osiągnięcie „zielonego” statusu”. – LOT także przy przestrzeganiu tego wskaźnika hałasu jest prymusem – z dumą podkreśla koordynator polityki niehałasowania kapitan Jarosław Jackiewicz. ■

principles of this specific approach alongside with flight simulator and real flights. Obviously, this level of improvement would not have been possible without the ambition, motivation and self-discipline of the pilots themselves. Pilots Paweł Stachnik (B737) and Piotr Artymowicz (B787) claim that CDA is their favourite approach and that they are more than happy to be doing something positive for local communities and environmental protection. Polish pilots demonstrate vast training potential, a great deal of experience and achieved excellent performance in CDA in a short period of time. Whereas, CDA has not been taken up everywhere. Track deviations on departure Track deviations on departure is yet another aircraft noise metric taken into account when rating LOT. Aircraft are required to stay within “noise preferential routes” (NPRs) – 3 km wide tracks in the sky, designated by the government to route aircraft as far from densely populated areas as possible – until they reach an altitude of 4000 feet. The purpose of this is to identify aircraft that operates outside these boundaries and so potentially cause unexpected noise disturbance. “Instances where this occurs for reasons beyond the airline’s control are excluded from the calculation”, note pilots Stachnik and Artymowicz. The minimum performance target for track keeping compliance is set at 85% for the Fly Quiet programme. An airline achieving this standard but not exceeding 90% gets an “amber” score. CDA compliance of 90% or more is awarded a “green” score. “LOT is also leading the way in terms of this noise indicator”, proudly stresses Capt. Jackiewicz, the coordinator of the stop-noise policy. ■

Joanna Wieczorek – ekspert prawa lotniczego z kancelarii Spaczyński, Szczepaniak i Wspólnicy sp.k., dyrektor French Desk SSW ❚ Aviation law expert of the Spaczyński Szczepaniak i Wspólnicy sp.k. law firm, SSW French Desk Director Jerzy Makula – prezes zarządu Lot Crew, kpt. instruktor Boeinga 787 – Dreamlinera, wielokrotny mistrz świata w akrobacji szybowcowej ❚ Lot Crew CEO, a Boeing 787 Dreamliner captain and instructor, many-time world champion in gliding aerobatics.

Szkolenie załogi Dobre wykonanie lądowania w procedurze CDA wymaga od pilota doskonałej znajomości limitacji samolotu, wyczucia jego dynamiki i geometrii przestrzennej. – Wszystko to w warunkach intensywnego ruchu lotniczego oraz precyzyjnego stosowania się do poleceń kontrolerów ruchu – wyjaśnia kapitan Jarosław Jackiewicz, który przygotowywał załogi LOT do lądowań CDA. Szkolenie polegało na przedstawieniu idei i zasad podejść, treningu w symulatorze i w rzeczywistych lotach. Oczywiście nie byłoby takich postępów bez ambicji samych pilotów, ich motywacji i samodyscypliny. Piloci – Paweł Stachnik (B 737) i Piotr Artymowicz (B 787) – potwierdzają, iż procedura CDA jest ich ulubionym podejściem, a świadomość, że robią dużo dobrego dla ochrony środowiska i społeczności lokalnych, bardzo cieszy. Polscy piloci są świetnie wyszkoleni, doświadczeni i w stosunkowo krótkim czasie osiągnęli perfekcję w wykonywaniu CDA, które, jak pokazują statystyki zbierane przez lotniska, nie wszędzie się przyjęło.

people and the world

obserwacje nieba

G ł o wa d o g ó r y heads up! 21 sierpnia nastąpi całkowite zaćmienie Słońca. Będzie widoczne z terytorium usa. Najlepiej znaleźć się wtedy w Carbondale, gdzie potrwa najdłużej, lub w Hopkinsville, tam będzie najciemniej. Ale niebo warto obserwować każdego dnia i nocy. Bo zawsze dzieje się na nim coś ciekawego. ❚ On 21 August, we are going to witness a total solar eclipse, although it will only be visible in the US. The best place to see it is Carbondale, where it will last longest, and Hopkinsville, where it will be darkest. But it is always worth watching the sky, whatever the day or night, as there is always something exciting to see up there.



©credits

tekst | by tomasz cholaś

Jasną wstęgę Drogi Mlecznej, galaktyki, w której żyjemy, ujrzymy w pogodne, bezksiężycowe noce z dala od miejskich świateł. ❚ The bright Milky Way, the galaxy we live in, can be seen on moonless nights in secluded areas far from illuminated cities.

obserwacje nieba

eśli czytacie ten tekst podczas nocnego lotu, spójrzcie w okno. Stanisław Radzio, pilot LOT-u, podczas rejsów nad Norwegią często widuje spektakularne zorze polarne, które z góry prezentują się jeszcze okazalej. Na tej wysokości, gdy samolot jest poza zasięgiem miejskich świateł, mamy też możliwość ujrzenia oszałamiającego widoku Drogi Mlecznej. Pilot śmieje się, że właśnie wtedy, gdy za oknem samolotu jest najciekawiej, pasażerowie śpią.

If you are reading this article on a night flight, you might be better off looking out the window. LOT pilot Stanisław Radzio often sees the spectacular northern lights when he flies over Norway. These look even more impressive up in the clouds. At high altitudes, once the aeroplane is out of range of the big city lights, you can take in the stunning view of the Milky Way. Radzio jokes that most passengers fall asleep just when things really start to get interesting.

Galeria gwiazdozbiorów Ale i z ziemi widok nieba może nas zaskoczyć. Najlepiej je obserwować, gdy jest ciemne i przejrzyste, niezanieczyszczone sztucznym światłem. Wielki Wóz znajdziemy wtedy bez problemu. Ciekawostką jest układ dwóch gwiazd w załamaniu dyszla. Ci, którzy gołym okiem zobaczą dwa osobne punkty, mają sokoli wzrok. Przez wieki był to test ostrości widzenia. Tylna ściana Wozu, jeśli przedłużymy ją pięciokrotnie, poprowadzi nas do Gwiazdy Polarnej. Położona nad biegunem północnym i niemal niezmieniająca swojego położenia na nieboskłonie zawsze będzie wskazywała północ. Nie jest jednak najjaśniejszym punktem na nocnym niebie. Ustępuje Syriuszowi z gwiazdozbioru Wielkiego Psa. Niebo podzielone jest na 88 gwiazdozbiorów, z czego z Polski możemy zobaczyć 65. Są to pozorne ukła-

The gallery of constellations The sky is stunning from the ground too. It’s best seen when it’s dark and clear, and not polluted by artificial light. The Big Dipper, with its intriguing setting of two stars in the bend of its blade, is not hard to find. Only the most eagle-eyed skywatchers, however, can pick out the two separate points. For centuries, this was a test of visual acuity. The rear wall of the Big Dipper, extended five times, leads to the Pole star. This is located above the North Pole and is famous for occupying an almost constant position in the sky. It always point north. It is not, however, the brightest point in the night sky. That title goes to Sirius, from the constellation Canis Major. The sky is divided into 88 constellations, of which 65 are visible in Poland. These are apparent stellar patterns that form shapes when we “connect the dots”.

©credits

Słynna mgławica Koński Łeb leży w konstelacji Oriona. Tu rodzą się nowe gwiazdy. ❚ The famous Horsehead Nebula is found in the Orion constellation. This is where new stars are born.

people and the world

In reality, these stars are not only unrelated but are also very far away from each other. Over the months, the Earth revolves towards different parts of the sky. This is why the gallery of constellations constantly changes. The only constellations visible all year round are those which seem to hover over the poles. These are Ursa Major and Minor, Cassiopeia and Cepheus in the Northern Hemisphere, and Dorado, Pavo and the Southern Cross in the Southern Hemisphere.

©shut terstock (2), hubblesite.org/nasa ©credits

dy gwiazd, które tworzą kształty, jeśli poprowadzić między nimi linie. W rzeczywistości gwiazdy te są od siebie bardzo oddalone i nie mają ze sobą związku. Z biegiem miesięcy Ziemia zwraca się w stronę innej części nieba, dlatego galeria gwiazdozbiorów na niebie też się zmienia. Jedyne całoroczne gwiazdozbiory to te górujące nad biegunami. Na półkuli północnej są to np. Mała i Wielka Niedźwiedzica, Kasjopeja czy Cefeusz, a na południowej Złota Ryba, Paw czy Krzyż Południa. Ale tych drugich z Polski nie zobaczymy. Spadające gwiazdy W sierpniu z gwiazdozbioru Perseusza wylatuje rój meteorów zwany perseidami. Te „spadające gwiazdy” to drobiny pyłu pozostawionego przez kometę Swifta-Tuttle’a zbliżającej się do orbity Ziemi co 133 lata. Raz w roku Ziemia przecina ten kosmiczny rumosz, który spala się w jej atmosferze, wywołując efekt świetlny. Ale chyba najpiękniejsze zjawisko nocnego nieba to zorza polarna. Ten efekt burzy geomagnetycznej spowodowanej oddziaływaniem wiatru słonecznego na ziemskie pole magnetyczne tworzy się wokół biegunów. − Żeby zobaczyć przepiękną zorzę, warto udać się do Tromsø w Norwegii, gdzie niebo płonie prawie każdej pogodnej nocy, albo np. na Islandię − radzi Karol Wójcicki, twórca facebookowego profilu Z Głową w Gwiazdach. Z rzadka to zjawisko pojawia się też na polskim niebie, ale jego wytropienie to zadanie dla prawdziwych łowców zórz takich jak Leszek Bartczak prowadzący wideobloga Piorunująco. − Sporo zórz sfotografowałem z północnych krańców Poznania. W najbardziej uprzywilejowanej pozycji są ci, którzy wyczekują zorzy nad Bałtykiem, ale zdarzały się przypadki, że również fotografowie z Podkarpacia ją uwieczniali − przyznaje autor fenomenalnych fotografii „polskich” zórz. I udziela wskazówek: − Najlepszym okresem na obserwacje zorzy są równonoce jesienna i wiosenna, a także miesiące zimowe z uwagi na długość nocy astronomicznej. Musi jednak sprzyjać pogoda kosmiczna.

Shooting stars In August, a swarm of meteors known as the Perseids is released from the constellation Perseus. These “shooting stars” are particles of dust ejected by the comet Swift–Tuttle, which approaches the Earth’s orbit every 133 years. Once a year, the Earth cuts through this space debris, which burns in its atmosphere to create a striking light effect. The northern lights are probably the most captivating sight in the night sky. This product of a geomagnetic storm triggered by the impact of the solar wind on the Earth’s magnetic field is created around the poles. “To see a truly magnificent aurora, you should board a plane and fly for several hours towards cities like Tromsø in Norway, where he sky is ablaze on nearly every bright night, or to Iceland”, advises Karol Wójcicki, blogger

Podczas zaćmienia Księżyc zasłania tarczę Słońca, znajdując się pomiędzy nim a Ziemią. ❚ During the eclipse, the Moon covers the face of the Sun as it finds itself between the Earth and the Sun.



Niebo podzielone jest na 88 gwiazdozbiorów, z czego z Polski możemy zobaczyć 65. The sky is divided into 88 constellations, of which 65 are visible in Poland.

KOSMOS EUROPY A może rzucić wszystko i wyjechać w Bieszczady? Ze względu na mało zurbanizowane tereny niebo

Przez wieki konstelacje wyznaczały ludziom kierunek. Pierwszymi wyodrębnionymi gwiazdozbiorami były znaki Zodiaku. ❚ For centuries, constellations would set the direction for people. The first separated constellations were the Zodiac signs.

na bardzo dużej połaci jest tam ciemne. Czasami pojawia się na nim jasna wstęga z gwiazd. To Droga Mleczna − nasza galaktyka. Jedna z miliardów, a my mieszkamy na jej obrzeżu. Najokazalej prezentuje się w miesiącach wiosenno-letnich właśnie z południowych terenów. − Najlepszymi miejscami do obserwacji nocnego nieba w Polsce są kierunki mocno wakacyjne − potwierdza Karol Wójcicki. − Obok Bieszczad drugim takim miejscem jest Pojezierze Mazurskie. W Europie kosmos najlepiej widać z Wysp Kanaryjskich, gdzie niebo jest najbardziej przejrzyste. Największym marzeniem astronomów z Europy i USA są jednak obserwacje nieba południowego. Czystość powietrza jest tam rewelacyjna, bo na południowej półkuli brak wielkich ośrodków przemysłowych, a większość powierzchni stanowi ocean. Idealnym miejscem do obserwacji nieba jest Australia z ogromnymi niezamieszkanymi obszarami. Niektóre fascynujące obiekty na niebie są dziełem człowieka. Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS)

obserwacje nieba

to ogromne kosmiczne laboratorium okrążające Ziemię na wysokości 400 km. Często przelatuje nad Polską (w sierpniu aż siedmiokrotnie zawita na polskim niebie). Najlepiej obserwować przeloty tego satelity maksymalnie do dwóch godzin po zachodzie Słońca lub dwie godziny przed wschodem. Stacja jest widoczna gołym okiem jako bardzo jasny punkt poruszający się szybko po niebie. Jej aktualną pozycję sprawdzimy np. za pomocą aplikacji ISS onLive. Niekiedy niebo rozświetla mocne światło, które po chwili stopniowo przygasa. To rozbłyski satelitów telekomunikacyjnych Iridium nazywane flarami. Zostały wyniesione na orbitę w 1997 r. i dziś służą do łączności satelitarnej wojsku, żegludze czy lotnictwu. Owe flary powstają, gdy światło słoneczne odbija się od anten satelity. Wielka meduza z jednym okiem Gdy będziemy tak patrzeć w niebo, to możemy wypatrzeć coś, czego nikt jeszcze nie wypatrzył, czyli z ob-



©©schrue tdti te sr s t o c k

people and the world

t: 022 622 49 34, www.slodkislony.pl ul.Mokotowska 45, 00-551 Warszawa, at Z Głową w Gwiazdach (Head Up in the Stars). This phenomenon is rarely seen in the Polish sky, but tracking down the northern lights is a challenge for true aurora hunters, such as Leszek Bartczak, who runs the Piorunująco blog. “I’ve photographed many northern lights from the northern outskirts of Poznań. Those hunting for auroras on the Baltic coast are in a much more privileged position, although there have been cases when the northern lights were captured by photographers from the Podkarpacie region”, he says. Bartczak has taken some stunning pictures of the “Polish” northern lights and is keen to share his tips. “The best time to look for an aurora is the autumnal and vernal equinox, and the winter months with their long astronomical twilight.”

Ta s t e

the best Polish

cuisine

the cosmos over europe How about leaving everything behind and moving to the Bieszczady Mountains? The sky in most parts of this region is very dark as there is very little urbanisation. You can sometimes spot a radiant ribbon formed by stars. This is the Milky Way – our galaxy. It is only one of billions of galaxies, and we live on the edge of it. It looks best in the spring and summer months, and especially when viewed from the south

of Poland. “The best sites to watch the night sky in Poland are popular holiday destinations”, says Karol Wójcicki. “The Masurian lake district is the second best destination after the Bieszczady Mountains.” The best place to view space in Europe is the The oldest restaurant in Warsaw Canary Islands. This is where the sky is most clear. But observing the southern sky is the biggest dream of European and US astronomers. The air in the Southern Hemisphere is perfectly clear because this part of the world lacks giant industrial centres, and because most of its area is covered by oceans. The best destination for astronomical observations is Australia, with its vast expanse of uninhabited areas. Some of those fascinating objects in the sky are our handiwork. The International Space Station (ISS) is a giant space laboratory orbiting the Earth at 400 km above its surface. It often travels above Poland. an invitation from The satellite can be seen no later than two hours after sunset or two hours before sunrise. The Station is perceived by the naked eye as a very bright point moving very fast across the sky. You can check its current location with the ISS onLive app. Sometimes, the sky is illuminated by bright lights that gradually fade. These are flares from Iridium telecom satellites launched in 1997 and which are now used by the 

U Fukiera, Warszawa, Rynek Starego Miasta 27, tel. 022 831 10 13, tel./fax 022 831 58 08, www.ufukiera.pl

REKLAMA

U Fukiera, Warszawa, Rynek Starego Miasta 27, tel. 022 831 10 13, tel./fax 022 831 58 08, www.ufukiera.pl

an invitation from

cuisine Polish the best

The oldest restaurant in Warsaw

©credits

Ta s t e ul.Mokotowska 45, 00-551 Warszawa, t: 022 622 49 34, www.slodkislony.pl



Zorza polarna powstaje, gdy strumień wyrzuconych przez Słońce naładowanych cząsteczek dotrze do pola magnetycznego Ziemi. ❚ Northern lights are formed when a beam of charged particles ejected by the Sun reaches the Earth’s magnetic field.

serwatora zmienimy się w odkrywcę. Tak jak dwóch polskich astronomów amatorów: Michał Kusiak i Michał Żołnowski, którym zamarzyło się odkrycie własnej komety. Kupili małe obserwatorium astronomiczne w Chile, skąd na ekranie komputera w Polsce obserwowali niebo, i w ten sposób odkryli pierwszą polską kometę od początków XX w. Na szczęście, żeby odkryć jakiś obiekt na niebie, nie musimy od razu kupować obserwatorium. − Naukowcy często korzystają z trendu o nazwie citizen science: „nauka obywatelska”. Udostępniają ogromne zasoby danych, których nie są w stanie przejrzeć nawet komputery. Potrzebna jest ludzka pomysłowość do ich analizy − zauważa twórca bloga Z Głową w Gwiazdach. Polscy internauci odkryli w ten sposób już kilka planet spoza Układu Słonecznego. Wielkie współczesne obserwatoria buduje się na płaskowyżach wysoko w górach, na pustyniach, w miejscach o doskonałej przejrzystości nieba. Polska dokłada się do budowy największych teleskopów świata w Chile czy w RPA, a w zamian dysponuje na nich czasem obserwacyjnym. Swoje obserwatorium astronomiczne na półkuli południowej − Las Campanas w Chile − ma też Uniwersytet Warszawski, a polscy astronomowie są jednymi z najlepszych i najbardziej cenionych na świecie. W chwili, gdy piszę ten tekst, po niebie przechadza się wielka meduza z jednym okiem, która niczym

obserwacje nieba military, ships and aeroplanes to support their satellite communications. A giant one-eyed medusa As you watch the sky, you might spot something that no one has never seen before. This will upgrade your status from observer to discoverer. You can then follow in the footsteps of Michał Kusiak and Michał Żołnowski, two Polish astronomers who dreamt of discovering their own comet. They bought a small astronomical observatory in Chile and were watching the sky on their computer screen in Poland in order to discover the first Polish comet since the early 20th century. Luckily, you don’t have to buy an observatory to discover an object in the sky. “Scientists often benefit from a trend known as citizen science. They provide access to vast data resources that not even computers can process. Their analysis requires human ingenuity”, stresses Wójcicki. Modern observatories are gigantic and are built on plateaus high in the mountains, in deserts, and on sites where the sky is perfectly visible. By contributing to the development of the world’s largest telescopes in Chile and South Africa, Poland benefits from observation time. The University of Warsaw has its astronomical observatory in the Southern Hemisphere in Las Campanas in Chile, while Polish astronomers are among the best and highly regarded in the world.



©©cs rheudti tt es r s t o c k

people and the world

1 5

people and the world Gwiazdy w odróżnieniu od planet mrugają. Są znacznie dalej od Ziemi niż planety, dlatego ich światło ulega zakłóceniom. ❚ Stars, unlike planets, blink. They are much further away from the Earth than planets and that is why their light tends to get disrupted along the way.

cyklop spogląda na Ziemian w większości nieświadomych, jakie cuda dzieją się nad ich głowami. To tzw. halo słoneczne, czyli załamanie promieni Słońca na kryształkach lodu znajdujących się w chmurach. Jak widać, także w ciągu dnia warto spoglądać w niebo. A szczególnie warto będzie to zrobić 21 sierpnia z terytorium Stanów Zjednoczonych. Właśnie wtedy w pasie szerokości kilkudziesięciu kilometrów od zachodu po środkowowschodnie wybrzeże Słońce na blisko 2,5 min schowa się za Księżyc, czyli dojdzie do jego całkowitego zaćmienia. − Ciemne niebo w ciągu dnia, gwiazdy dookoła Słońca, no i zamiast Słońca czarny krąg otoczony jasną obwódką korony słonecznej. To jest widok, który zachwycał ludzi już w starożytności − rozmarza się Karol Wójcicki. Najbliższe całkowite zaćmienie Słońca zdarzy się w Polsce, uwaga, za 118 lat! Nie trzeba mi dwa razy mówić. Ameryko, przybywam! ■

obserwacje nieba As I write this article, a giant one-eyed medusa is romping high in the sky, gazing like a cyclops on us lowly terrestrials, who are mostly unaware of the wondrous things going on above our heads. This is the solar halo effect. It is created by light reflected and retracted by ice crystals suspended in the clouds. As you can see, you should also watch the sky during the daytime – especially on 21August, in the US. This is when the Sun will be totally eclipsed by the Moon for nearly 2.5 minutes, blacking out a strip of land dozens of kilometres wide from the West Coast to the South-east Coast. “A dark sky in the daytime, stars around the Sun and a black circle surrounded by a radiant rim of the solar corona instead of the Sun. This is a sight that enraptured people in antiquity”, says Wójcicki dreamily. The next total solar eclipse is due in 118 years. I don’t need to be told twice. America, here I come! ■



W Europie kosmos najlepiej widać z Wysp Kanaryjskich, niebo jest tam najbardziej przejrzyste. ale Idealnym miejscem do obserwacji nieba jest Australia z wielkimi niezamieszkanymi obszarami. space is best seen in Europe on the Canary Islands where the sky is most clear, but the best destination for observations is Australia, with its vast expanse of uninhabited areas.

DR.CYJ HAIR FILLER PIERWSZA NA ŚWIECIE PEPTYDOWA TERAPIA WŁOSÓW

THE FIRST PEPTIDE HAIR THERAPY IN THE WORLD

SPEKTAKULARNE EFEKTY JUŻ PO 2 MIESIĄCACH! TYLKO 4 ZABIEGI CO 2 TYGODNIE!

SPECTACULAR RESULTS JUST IN 2 MONTHS! ONLY 4 TREATMENTS EVERY 2 WEEKS!

Peptydowa terapia włosów to innowacyjny zabieg w gabinetach dermatologicznych i medycyny estetycznej. DR.CYJ Hair Filler zawiera unikatowy kompleks 7 peptydów i kwasu hialuronowego, jak również opatentowaną technologię przedłużonego uwalniania i wnikania substancji aktywnych – działa jeszcze 14 dni po aplikacji.

Peptide hair therapy is an innovative treatment in dermatologist and aesthetic medicine offices. DR.CYJ Hair Filler contains unique 7 peptides complex and hyaluronic acid as well as patented Sustained Release Peptide Technology – active within 14 days after application.

Zatrzymuje wypadanie włosów Skuteczny w walce z alopecją l Przyspiesza odrost nowych włosów l Pogrubia i zagęszcza włosy l Rewitalizuje mieszki włosowe l Poprawia ukrwienie skóry głowy l Wskazany przed i po przeszczepie

Stops hair loss Effective against alopecia l Induces new hair growth l Increases hair density and thickness l Revitalizes hair follicles l Promotes blood circulation in the scalp l Indicated before and after hair transplant

Pierwszy zabieg powstrzymuje wypadanie włosów, po kolejnych włosy stają się mocniejsze, grubsze i zdrowsze. The first treatment prevents hair loss and after the next treatments your hair becomes stronger, thicker and healthier.

ZAPYTAJ SWOJEGO LEKARZA O PEPTYDOWĄ TERAPIĘ WŁOSÓW! ASK YOUR DOCTOR ABOUT PEPTIDE HAIR THERPY!

dr Agata Kusiba-Strażyńska

dr Tomasz Idziok

Gabinet „A-DERM-SERWIS”

Gabinet Medycyny Estetycznej

T: +48 660 048 180 www.adermserwis.eu

T: +48 604 285 710 www.esteticamed.pl

Częstochowa

Zgorzelec

dr Anna Płatkowska-Szczerek dr n. med. Miłosława ProMediOn Klinika Chirurgii Plastycznej Pancerz-Łoś i Medycyny Estetycznej

Salon Happy Face & Body

T: +48 22 835 16 12 www.klinikapromedion.pl

T: +48 694 744 455 www.happyfaceandbody.pl

Warszawa

Gdańsk

dr Monika Kukulska

WellDerm Centrum Medycyny Estetycznej i Dermatologii

Wrocław

T: +48 601 781 481 www.wellderm.pl

dr n. med. Aleksandra Grzanka

dr Agnieszka Bliżanowska WellDerm Centrum Medycyny Estetycznej i Dermatologii

Warszawa

T: +48 58 661 61 92 www.uroda24.com

T: +48 509 370 071 www.wellderm.pl

dr Monika Lelonkiewicz

Klinika SKIN-MED

Centrum Dermatologii Estetycznej i Laserowej URODA

T: +48 515 515 300 www.skinmed.com.pl

T: +48 609 602 212 www.uroda.in

Bydgoszcz

Wrocław

www.AntiAging.com.pl

prof. nadzw. dr hab. dr Maciej Rogala Wioletta Barańska-Rybak GOLD CLINIC Medycyna Estetyczna Medycyna Estetyczna i Dermatologia Warszawa Gdynia T: +48 512 160 401 www.goldclinic.pl

dr Agnieszka Jabłko dr Izabela Rybak-Sokołowska

dr Marta Tazbir

KLINIKA TAZBIR Medycyna Estetyczna

Łódź

T: +48 723 185 103 www.klinikatazbir.pl

dr Aneta Kacprzak

Gabinet Medycyny Estetycznej Specjalistyczna Praktyka Stomatologiczna Gabinet Medycyny Estetycznej Izabela i Andrzej Sokołowscy DrKacprzak Białystok Olsztyn Płock T: +48 501 648 060 T: +48 785 000 112 T: +48 883 012 013 www.bialystokmedycynaestetyczna.pl www.sokolowscy.pro www.drkacprzak.pl

www.DrCyj.pl

New York City Marathon (organizowany od 1970 r.) dzierży palmę pierwszeństwa we frekwencji: w 2016 r. ukończyło go ponad 51 tys. uczestników. ❚ New York City Marathon (organised since 1970) ranks first in the world in terms of the number of runners. In 2016, over 51,000 contestants took part in the run.

maratony świata



©credits

people and the world

42 195 Km U Z A L E Ż N IE N IA of addiction Jedni dbają w ten sposób o zdrowie i kondycję, inni stawiają sobie wyzwania i pokonują samych siebie. Dla wielu zbiorowe bieganie to poznawanie znajomych i coraz to nowszych zakątków świata. ale są i tacy, którzy otwarcie przyznają się do... nałogu. na szczęście zdrowego. ❚ Some do it to keep fit and healthy. Others like to compete against themselves. For yet others, collective running is a way to meet new people and see new places. Some find it a lot of fun while others freely admit to being hooked. tekst | by tomasz kondr

©credits

ieganie jeszcze nigdy nie przybrało tak masowych rozmiarów. Najważniejsze i najbardziej prestiżowe maratony przyciągają ponad 40 tys. uczestników z całego świata i odbywają się w Nowym Jorku, Bostonie, Chicago, Berlinie, Tokio oraz Londynie. Polacy należą do najbardziej aktywnych zawodników i nie zniechęca nas fakt, że trofea wędrują zazwyczaj do biegaczy z Etiopii czy Kenii. Bierzemy udział w niemal wszystkich światowych maratonach. Kiedy próbowałem się skontaktować z redaktorem naczelnym portalu maratonypolskie.pl, Michałem Walczewskim, powiedziano mi, że właśnie biega na… Wyspie Wielkanocnej. Z kolei Piotr Suchenia z Trójmiasta w tym roku wygrał maraton na biegunie północnym. Pytany o główną motywację biegania w maratonach redaktor prowadzący wspomnianego portalu maratonypolskie.pl, Piotr Bętkowski, wymienia „chęć dążenia do czegoś ekstremalnego, a jednocześnie bezpiecznego i wymiernego”. W Polsce co roku liczba organizowanych maratonów dobija setki. Jeśli chodzi o liczbę uczestników, prym wiedzie Maraton Warszawski, ale Bętkowski wymienia też kameralny maraton w Wituni pod Bydgoszczą, w którym biegnie

Running has never been as popular as it is today. The most important and most prestigious marathons are held in New York City, Boston, Chicago, Tokyo and London attract as many as 40,000 people from all over the world. Poles are among the most active contestants and do not seem discouraged by the fact that the trophies usually go to runners from Ethiopia or Kenya. Poles take part in nearly every world marathon. When I tried to get in touch with the Editor in Chief of the maratonypolskie.pl [Polish Marathons] portal, Michał Walczewski, I was told that he was running a marathon on Easter Island! Piotr Suchenia from the Tricity won a North Pole marathon earlier this year. When asked about his key motivation for running marathons, the Managing Director of the maratonypolskie.pl portal, Piotr Bętkowski, lists the “will to strive for something extreme, but at the same time safe and measurable”. Nearly one hundred marathons are organised in Poland every year. As regards the number of participants, the Warsaw Marathon is still in the lead, but Bętkowski tells me about a tiny marathon held in Witunia, near Bydgoszcz, which attracts a dozen or so runners. This was where



people and the world kilkanaście osób. To właśnie tam padł światowy rekord – Ryszard Kałaczyński przebiegł 366 maratonów w 366 dni. Dotychczas najstarszym uczestnikiem maratonu był stulatek Fauja Singh, który przebiegł trasę maratonu Waterfront w Toronto, najmłodszy zaś – zaledwie trzyletni Hindus Budhia Singh, który pokonał niewiarygodny jak na malucha dystans 65 km. Biegi odbywają się na każdym kontynencie, a ci, którym udało się „zdobyć” całą siódemkę, tworzą elitarny klub. Wśród nich są i tacy, którzy z biegania żyją. I nic dziwnego, skoro np. w berlińskim maratonie BMW oraz w Virgin London zwycięzcy otrzymują 55 tys. dol. W Tokio, jeśli zwycięzca ustanowi dodatkowo rekord świata, wraca do domu z blisko 300 tys. dol. w kieszeni. Czempion maratonu w Bostonie, Kenijczyk Robert Kipkoech Cheruiyot, zarobił na nim blisko pół miliona dolarów. Najlepiej płacą jednak w Dubaju – w przypadku pobicia światowego rekordu suma na czeku jest siedmiocyfrowa (okrągły milion), ale samo zwycięstwo w maratonie to 250 tys. dol. Wygrana wygraną, ale maratony to też dobry sposób na zwiedzanie świata. Podpowiadamy, gdzie odbywają się te najbardziej spektakularne biegi.

maratony świata a world record was broken – Ryszard Kałaczyński ran his 366th marathon in 366 days. The oldest marathon runner was a centenarian named Fauja Singh, who ran in the Waterfront marathon in Toronto, while the youngest was three-yearold Budhia Singh from India, who ran a distance that sounds incredible for a toddler – 65 kilometres. Runs are held on every continent, and those who manage to run at least one marathon on each form an elite club. Among marathon runners are people who run for a living. No wonder since the prize money in the BMW Berlin Marathon and in the Virgin London marathon is USD 55,000. In Tokyo, if the winner additionally he or she takes home USD 300,000. A Boston Marathon champion, Robert Kipkoech Cheruiyot from Kenya earned nearly half a million dollars on the run. The highest prizes are given in Dubai where the winner gets a million dollars for winning and breaking a record (just winning gets you USD 250,000). The prizes are certainly attractive but marathons are also a great way to see the world. Here is a guide to the world’s best and most spectacular marathons to consider.

Holandia

Jeśli mieszkańcy Amsterdamu skarżą się na zadeptanie swojego urokliwego miasta, to podczas maratonu zapewne używają trafniejszego określenia „zabieganie”. Bieg zaczyna się i kończy na Stadionie Olimpijskim, ale trasa biegnie wśród pól z wiatrakami i wzdłuż rzeki Amstel. Przez ostatnią dekadę zawody te wygrywali Kenijczycy i Etiopczycy. ❚ If the good people of Amsterdam have recently been complaining about how overcrowded the streets of their charming city are becoming, just wait until thousands of runners turn up and start tearing around it in October. The marathon begins and ends at the Olympic Stadium, but the route traverses picturesque fields with windmills and follows the Amstel river. Over the last decade or so, the winners have mostly come from Ethiopia and Kenya. 15.10.2017, tcsamsterdammarathon.nl



©credits

Amsterdam Marathon

płd. Afryka

Big Five Marathon Maraton z dodatkowym elementem wyzwalającym adrenalinę? Nie dość, że afrykańskie słońce grzeje niemiłosiernie, to jeszcze świadomość, że do biegu mogą dołączyć żyrafy, słonie, nosorożce, lwy czy lamparty nawet w takim upale mrozi krew w żyłach. ❚ Have you ever thought about running a marathon with a special something to boost your adrenaline levels? The Big Five Marathon is not for the faint at heart. The African heat is bad enough, but on top of that, you have the constant blood-chilling fear that giraffes, elephants, rhinos and lions join in at any moment. 23.06.2018, big-five-marathon.com Islandia

Islandsbanki Reykjavik Marathon Warunki na wyspie, która jest równie modna co same maratony, wydają się idealne. Nie za gorąco, czyste powietrze i niepowtarzalny krajobraz. Maraton wzdłuż oceanu i malowniczymi zakamarkami Reykjavíku to nie lada atrakcja. W tym roku organizatorzy zapowiadają udział 3 tys. uczestników. ❚ Conditions on the island, which are just as trendy as the marathon itself, seem to be perfect for running. Not too hot, crystal clean air, and above all, an inimitable landscape. The route, which runs along the coastline and through colourful nooks and crannies of Reykjavík, is quite a treat. This year, the organisers are expecting three thousand contestants.



19.08.2017, marathon.is/reykjavik-marathon

Venice Marathon

Włochy

Aż trudno uwierzyć, że jesienią maraton odbywa się również w zwykle pełnej turystów i ciasnej Wenecji. Trasa przebiega klimatycznymi uliczkami i zakątkami miasta oraz przez jego najbardziej znane miejsca z placem Świętego Marka włącznie. Uczestnicy w połowie biegu muszą pokonać także niewielkie wzniesienie. Kto wie, może niedługo Wenecja znana będzie nie tylko z karnawałowych zabaw, ale przede wszystkim z niezwykłego maratonu? ❚ It is hard to believe that a marathon could be held in the small and crowded city of Venice in autumn. The route runs along the city’s picturesque streets and through its most famous sites, including St Mark’s Square. Mid-way into the route, there is a small hill to be overcome. Who knows, perhaps Venice will soon be known for its unique marathon, as well as for its splendid carnival festivities? 22.10.2017, venicemarathon.it/it/venicemarathon



people and the world

maratony świata

Patagonian International Marathon Odbywający się w Chile bieg jest chyba najbardziej oryginalny. Organizatorzy nie oferują najszybszym i najwytrwalszym nagrody pieniężnej. Nagrodą jest… zaszczyt posadzenia drzewa w parku narodowym. Malownicze krajobrazy zachodniej Patagonii zamiast miejskich widoków? To prawdziwe zespolenie z naturą – podkreślają organizatorzy szóstej edycji biegu. W 2016 r. na metę przybiegł jako pierwszy Chilijczyk Mario Rieloff, a w kategorii kobiet triumfowała Amerykanka Erika Henning. ❚ The Patagonian International Marathon in Chile is by far the most unconventional of all. There are no monetary prizes to be had. Instead, the winner is granted the honour of planting a tree in the Torres del Paine National Park. Who wouldn’t prefer the picturesque landscapes of Western Patagonia to urban vistas? The organisers claim that the run is a unique opportunity to feel the power of nature. Chile

9.09.2017, patagonianinternationalmarathon.com

polska

ODLOTOWY BIEG A LOT of running!

Pobiegnij z nami dookoła Europy i wygraj dwuosobowy voucher na dowolne połączenie w europejskiej siatce Polskich Linii Lotniczych LOT! ❚ Run around Europe with us and win a voucher for two persons for any European flight available in the LOt polish airlines network! Co musisz zrobić? Dokończ tekst „Mam tak samo jak Ty...” z utworu Sen o Warszawie, nawiązując do miasta, do którego chcesz polecieć. ❚ What do you have to do? Finish the line: “Just like you, I...” from the song “Sen o Warszawie”, in your own words, making a reference to the city you want to visit.

Szczegóły znajdziesz na stronie ❚ More information on pzumaratonwarszawski.com/odlotowybieg

PZU Maraton Warszawski Największy polski maraton odbywający się w ostatnią niedzielę września. Pierwszy stołeczny bieg odbył się w 1979 r. LOT jest partnerem imprezy, a dla najbardziej kreatywnych finalistów maratonu i półmaratonu Polskie Linie Lotnicze ufundowały bilet w ramach europejskiej sitki połączeń przewoźnika. ❚ The largest Polish marathon, held on the last Sunday of September. The first Warsaw Marathon was held in 1979. LOT Polish Airlines is the event’s partner and will be presenting the most creative finalists of the marathon and half marathon with a ticket to a city on the carrier’s European flight network. 24.09.2017, pzumaratonwarszawski.com



Kiedy poznamy zwycięzcę? Nasza trasa dookoła Europy to 16, 5 tys. km. Każdy nowo zapisany biegacz na 39. PZU Maraton Warszawski symbolicznie przebiega 42,2 km. Konkurs zamykamy w momencie, kiedy obiegniemy kontynent, czyli nadamy 391 nowych numerów startowych. Czas start! ❚ When will the winners be announced? Our route around Europe is 16,500 km long. Every new runner who signs up to the 39th PZU Warsaw Marathon symbolically runs 42.2 km each. The competition ends when we run all around the continent, i.e. when 391 starting numbers are assigned. Ready, steady, go!

people and the world

maratony świata

chiny

Great Wall Marathon Uznawany za jeden z najtrudniejszych maratonów świata. Jednak jak na najludniejszy kraj świata, liczba uczestników pierwszej edycji maratonu w 1999 r. nie powaliła na kolana – na starcie pojawiło się 300 śmiałków. Być może odstraszyła trudna trasa. Dziś do maratonu przystępuje ponad 22 tys. osób. ❚ It is considered one of the most gruelling marathons in the world. But considering that China is the most populous nation in the world, the number of contestants who took part in the first marathon in 1999 was not overwhelming – only 300 runners. Two decades on, the marathon can boast of having over 22,000 runners. 19.05.2018, great-wall-marathon.com

Tokyo Marathon Przyszłoroczny maraton w Kraju Kwitnącej Wiśni odbędzie się pod hasłem „Dzień, w którym łączymy”. W biegu może wziąć udział maksymalnie 35,5 tys. zawodników – jeśli liczba zgłoszeń przekroczy tę liczbę, o tym, kto wystartuje, zadecyduje losowanie. Trasa maratonu prowadzi m.in. przez Nihombashi – dzielnicę biznesową, główny dworzec kolejowy, dzielnicę Asakusa, w której stoi buddyjska świątynia Sensō-ji, luksusową dzielnicę Ginza oraz park Hibiya w pobliżu Pałacu Cesarskiego, gdzie znajduje się meta wyścigu. Nawet zmęczeni uczestnicy muszą pamiętać o obowiązującej tam etykiecie i bliskości monarchy. ❚ The motto of the marathon to be held in the Japanese capital next year is “The Day We Unite”. A maximum of 35,000 contestants can take part in the run, if there are more applications, there will be a draw taken to select the lucky runners. The marathon route leads among other via the Nihombashi – the business district, the main railway station, the Asakusa district with the Buddhist temple Sensō-ji, the luxurious Ginza district and the Hibiya park in the vicinity of the Imperial Palace. This means that even the most exhausted runners will have to observe the etiquette required when in close proximity to the ruler. 25.02.2018, tokyo42195.org

Japonia

Dołącz do nas! Join us! facebook.com/URODAkosmetyki



100

©credits

pszczoły

©credits

polish hits

Miód na nasze serca the land of bees and honey Doniesienia, że polskie pszczoły giną na masową skalę, są mocno przesadzone. Mają się one lepiej niż ich kuzynki z Europy Zachodniej i Ameryki. A złocisty przysmak z krajowych pasiek trafia na niemieckie i francuskie stoły. ❚ Reports of Polish bees dying on a mass scale are highly exaggerated. They are faring far better than their cousins in Western Europe and America. And the golden delicacy from Polish apiaries is regularly served on German and French tables. tekst | by mirosław konkel

©credits

ach warszawskiego Teatru Wielkiego-Opery Narodowej wydaje się dziwnym miejscem na stawianie uli. Podobne pasieki znajdują się jednak w Paryżu – na operze Garnier czy katedrze Notre Dame. Tomasz Petryka, pomysłodawca akcji, cieszy się, że jego ukochane owady upodobały sobie pobliskie ogrody – Saski i Krasińskich. Podkreśla, że Warszawa potrzebuje pszczół. Chodzi o bioróżnorodność, ale też wizerunek – miasta łączącego nowoczesność z powrotem do natury. Ule stają się też PR-owskim narzędziem firm. Pierwsze zainstalowano w 2012 r. na dachu hotelu Hyatt, obecnie Regent, tuż przy Łazienkach Królewskich. Całkowicie zaspokajają one potrzeby hotelowych gości na miód, bo w sezonie produkuje się go tam nawet pół tony. – Różnorodność roślin kwitnących w miejskich ogrodach i parkach sprawia, że smak i kolor miodu są niepowtarzalne i jest on po prostu pyszny – zachwalają Agnieszka Skórska i Kamil Baj, twórcy Pszczelarium, inicjatywy mającej na celu popularyzację pszczelarstwa w przestrzeniach zurbanizowanych. Pszczoły pokochały dachy i tarasy galerii handlowych, biurowców i zabytków – jak Pałac Kultury i Nauki w Warszawie. Ale to nie entuzjaści ekologii i pasiek w miastach zażegnali kryzys, który miodową branżą wstrząsnął kilkanaście lat temu. Zawdzięczamy to tysiącom ludzi, którzy z hodowli pszczół uczynili dochodowy interes, a z miodu – polski hit eksportowy (największe ilości sprowadzają Francuzi i Niemcy). Nie brakuje u nas pszczelarzy z dziada pradziada. Należą do nich Piotr i Janusz Tkaczukowie, którzy

The roof of the National Theatre in Warsaw is not the first place that springs to mind when you think of beehives. Similar apiaries have been set up in Paris – on top of the Palais Garnier and Notre-Dame Cathedral. Tomasz Petryka, the brains behind the project, is thrilled that his favourite insects have taken a liking to the two nearby parks – Krasiński Park and Saski Park. He stresses that Warsaw needs bees. This is not just a matter of biodiversity, but the city’s image as a place that combines modernity with a return to nature depends on it as well. Beehives have become a PR tool for many companies. The first hives were installed on top of the Hyatt (now the Regent) Hotel in 2012, right next to the Royal Łazienki Park. They completely satisfy the honey demand of the hotel’s guests, producing up to half a tonne in the honey season. “The diversity of the plants that blossom in the city’s parks and gardens makes the colour and taste of the honey inimitable and plain delicious”, claim Agnieszka Skórska and Kamil Baj, who founded Pszczelarium, an initiative aimed at popularising apiculture in urban spaces. Bees seem to have fallen in love with the roofs and terraces of shopping centres, office buildings, and historical edifices, such as the Palace of Culture and Science. But it is not the eco-enthusiasts and apiary advocates who have stopped the crisis that shook the honey industry a dozen or so years ago. We owe this to the thousands of people who made beekeeping a profitable business and honey a popular Polish export (the French and Germans are its key importers). However, there is no shortage of apiarist familieswho



101

polish hits Apiherba to położony we wsi Wojnowice w województwie wielkopolskim ośrodek apifitoterapii. ❚ Apiherba is an apiphytotherapy centre situated in the Wojnowice village in the Greater Poland Province.

prowadzą gospodarstwo pasieczne liczące 3 tys. pni, największe w Polsce. Tradycje pszczelarskie w ich rodzinie sięgają lat 20. XX w. Obok rodowego domu w malowniczej mazurskiej wsi Grzegórzki stoi ul z połowy ubiegłego stulecia, spadek po dziadku właścicieli. Pszczelarstwem od dzieciństwa zajmował się też ich niedawno zmarły ojciec Stefan. Wspólnie z żoną Olgą pracował w szkole, a dochód ze sprzedaży miodu traktował jako dodatek do skromnych nauczycielskich pensji. Dopiero po przejściu na emeryturę swoją pasję zamienił w biznes, w czym wsparli go synowie. – Mieli budować domy i drogi, bo są inżynierami budownictwa. Ale za moją namową poszli inną ścieżką. Postawili tylko warunek, że nasza hodowla będzie wielka i z nowoczesnym systemem zarządzania – powtarzał Stefan Tkaczuk w licznych wywiadach. Swoją przygodę z pszczelarstwem Piotr i Janusz rozpoczęli od wyjazdu na światowy zjazd przedstawicieli branży w Antwerpii. Udział w imprezie był dla nich źródłem inspiracji. – Robiliśmy wielkie oczy na widok nowoczesnych urządzeń, próbując dociec, do czego służą. Teraz używamy sprzętu porównywalnej klasy – podkreśla Janusz Tkaczuk. Dziś gospodarstwo Tkaczuków składa się z 60 pasiek rozrzuconych po ekolo-

pszczoły have been keeping bees for generations. One such family is that of Piotr and Janusz Tkaczuk, who run an apiary comprising 3,000 bee families. The family’s beekeeping traditions date back to the 1920s. A beehive from the mid 20th century still stands next to the family home in the Masurian village of Grzegórzki. It is the heritage of the owners’ grandfather. The Tkaczuk brothers’ late father Stefan was also an apiarist. Together with his wife Olga, he worked at school and treated the proceeds from selling honey as an addition to their small teacher salaries. Only after retirement did he turn his passion into a full-fledged business and was joined by his two sons. “They had studied construction engineering, but I talked them into following in my footsteps. They set one condition, though – our apiary had to be large and managed in line with modern standards”, Stefan Tkaczuk often said in interviews. Piotr and Janusz began their beekeeping career by going to an international convention in Antwerp. This event was a source of inspiration for them. “We could not imagine what all the different state-of-the-art machinery on display could be used for. We now use equipment of a comparable class”, says Janusz Tkac-

W polsce przybywa pszczelarzy i pszczelich rodzin. Pod względem liczby uli zajmujemy szóste miejsce w unii europejskiej. z roku na rok zwiększa się też popyt na miód. the number of apiarists and bee families in Poland is on the rise. In terms of the number of beehives, Poland ranks sixth in the EU, and the demand for honey is growing year on year.

Wśród łąk, pól i lasów Czy Pasieka Tkaczuk to oaza otoczona pustynią ginących pszczół? Taki wniosek można wysnuć z medialnych doniesień o masowym pomorze tych owadów. Dane GUS mówią coś przeciwnego: w Polsce przybywa pszczelarzy i pszczelich rodzin. Pod względem liczby uli zajmujemy szóste miejsce w UE. Z roku na rok zwiększa się też popyt na miód. Jeszcze w 2010 r. tylko 16 proc. miodu trafiało do skupu. Sytuacja diametralnie się poprawiła wraz z boomem na sklepy ze zdrową żywnością. Koniunkturę napędza też moda na targi śniadaniowe, bazarki smaku i regionalne imprezy. Niegdyś po miód sięgali głównie seniorzy – dla zdrowia i z tęsknoty za smakiem dzieciństwa. Dzisiaj

102

zuk. The Tkaczuk farm consists of 60 apiaries. The farm abounds in state-of-the-art patented machines. Among the meadows, fields and forests Is the Pasieka Tkaczuk an oasis surrounded by a deserts of dying bees? This is what the media, with its stories about bees being on the verge of extinction, would have you believe. According to the statistics, the situation is quite the reverse: the number of apiarists and bee families in Poland is on the rise. In terms of the number of beehives, Poland ranks sixth in the EU, and the demand for honey is growing year on year. Back in 2010, only 16 per cent of honey was destined for retail. This situation changed drastically with the boom in health food shops. In the past, honey was eaten mostly by the elderly, who felt nostalgic for the days when honey was a staple. Today, the young have taken a liking to honey and treat it as a substitute for refined sugar and appreciate its health benefits. The Tkaczuk bees pollinate and collect honey from



gicznych terenach Warmii i Mazur. W halach produkcyjnych nie brakuje innowacji chronionych patentami w USA i Kanadzie. Podziw wzbudza magazyn z beczkami pełnymi miodu (każda zaopatrzona jest w świadectwo jakości i słoiczek z próbką płynnego złota).

103

Pszczoły pokochały miejskie dachy. Na zdj.: Ule na dachu Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. ❚ Bees have taken a liking to urban roofs. Bottom image: Beehives on the roof of the Palace of Culture and Science.

rozkochali się w nim młodzi, dla których jest to dietetyczny zamiennik cukru. Popularność zdobywają nawet rzadsze odmiany – np. specjalnością gospodarstwa z Grzegórzek jest miód gryczany o niezwykłych właściwościach leczniczych, to największy producent tego artykułu nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Pszczoły Tkaczuków zapylają i zbierają miód z plantacji rzepaku, lasów lipowych, rozległych mazurskich łąk, a także śnieżnobiałych kwitnących pól gryki. Można zaryzykować twierdzenie, że te robotne owady mają się nad Wisłą lepiej niż nad Potomakiem, Tamizą czy Łabą. Niemniej postęp cywilizacyjny szkodzi także rasom występującym w Polsce – środkowoeuropejskiej, kaukaskiej, kraińskiej. Dowód? Miejski miód jest nawet czystszy niż wiejski. Pracownik laboratorium Instytutu Pszczelarstwa w Puławach, który badał owoc pracy warszawskich pszczół pod kątem charakterystyki miodowej, nie chciał uwierzyć, że to produkt z Polski, bo zawartość pyłków roślin była charakterystyczna dla miodów z Rumunii. Prawda jest taka, że pola

Rolnictwo się modernizuje, a miasta rozrastają. Dla skrzydlatych robotnic może to oznaczać zanik naturalnych siedlisk i klęskę głodu. Farming is modernising and cities are growing. This means a loss of natural honey bee habitat and the threat of famine.

104

pszczoły uprawne zostały skażone przez środki ochrony roślin, nieobecne na taką skalę w zieleni miast. Rolnictwo się modernizuje, a miasta rozrastają. Dla skrzydlatych robotnic oznacza to zanik naturalnych siedlisk i klęskę głodu. Nawet niewielkie ilości pestycydów powodują u nich dezorientację, utratę pamięci lub śmiertelne zatrucie. Na domiar złego niewielkie uprawy ustępują dużym terenom monokulturowym, czyli z jednym gatunkiem rośliny, która kwitnie maksymalnie przez kilka tygodni w roku. Przez pozostałe miesiące pszczoły nie mają dostępu do pożywienia. Bakterie, wirusy, pasożyty i grzyby to kolejne czynniki prowadzące do zagłady tych pożytecznych stworzeń. Czy zatem naszych żółto-czarnych przyjaciół da się zastąpić. Uczeni szukają alternatyw. Sukces odnotowali polscy naukowcy z Politechniki Warszawskiej, którzy stworzyli prototyp mechanicznej pszczoły sprawdzającej się m.in. na niskopiennych uprawach rzepaku i potrafiącej zapylać rośliny. Ale wciąż potrzeba sztucznej pszczoły, która zapewni prawdziwy i zdrowy miód. ■

rape plantations, basswood forests, grasslands, and the white-flowered buckwheat fields. We could even venture to say that these busy insects are faring much better in Poland that elsewhere. Nevertheless, the onward march of civilization is detrimental to the subspecies found in Poland – the Central European, the Caucasian and the Carniolan. That is because urban honey is even purer than that produced in the countryside. An employee of the Apiary Institute, who tested the honey produced by Warsaw honey bees in terms of honey characteristics, could not believe that it was Polish produce, as the content of plant pollen was more typical of Romanian honey. Farming is modernising and cities are growing. This means a loss of natural honey bee habitat and the threat of famine. Even the smallest amounts of pesticides cause disorientation, memory loss, and even lethal intoxication in bees. To make matters worse, small crop fields are making way for large-scale monoculture fields where only one plant species is cultivated and which only blossoms for a few weeks a year. This means that bees have no access to food throughout the rest of the year. Bacteria, viruses, parasites and fungi are the other factors that are bringing about the extermination of these animals. Can bees be replaced in any way? Polish academics from the Warsaw School of Technology have recently celebrated a success. They have created a prototype of a mechanical bee which has proved to operate well in low rape plantations and is capable of pollinating plants. But there is still no sight of an artificial bee that can produce real healthy honey. ■

©ewelina wójcik/east news

polish hits

PROMOCJA

SMAKI ŚWIATA W POLSCE A TASTE OF THE WORLD IN POLAND Jedną z największych zalet podróżowania jest próbowanie różnych kuchni narodowych. Oto nasze ulubione restauracje w Polsce. One of the best things about travelling is trying different cuisines. Here are our favourite culinary establishments in Poland.

Jeff ’s

Jeżeli macie apetyt na prawdziwą amerykańską kuchnię, warto odwiedzić restaurację Jeff ’s. W tej sieci amerykańskich restauracji zjemy wyśmienite steki, burgery i żeberka, dania Tex-Mex i kraby prosto z Alaski przygotowane zgodnie z przepisem sprzed stu lat. Jeff ’s to restauracja z autentyczną amerykańską atmosferą, którą dobrze oddaje jej slogan: „Dom szczęśliwych ludzi”. Restauracje sieci Jeff ’s znajdują się w Krakowie, Katowicach i dwóch miejscach w Warszawie. jeffs.com

Jeff ’s

If you’re craving authentic American cuisine, Jeff ’s is the place to go. This American restaurant group serves premium steaks, burgers and ribs, Tex-Mex and genuine Alaskan crabs, prepared according to century-old recipes. Jeff ’s is home to an authentic American atmosphere, reflected in the restaurants’ motto: ‘Home of Happy People’. You can find Jeff ’s restaurants in Cracow and Katowice, with two locations in Warsaw. jeffs.com

Berek, Warszawa

Ta izraelska restauracja znana jest z niezwykłej atmosfery przywodzącej na myśl najciekawsze knajpki w Tel Awiwie. Mieszcząca się w centrum Warszawy restauracja Berek oferuje szeroki wybór smacznych dań kuchni śródziemnomorskiej i bliskowschodniej. W menu znajdują się świeże meze, shipudim (mięsne, rybne i warzywne szaszłyki izraelskie), izraelskie sałatki i owoce morza, a wszystko to przygotowane z najświeższych składników pochodzących od krajowych producentów. Berek to także świetny wybór na śniadanie. Be’te Avon – Smacznego! berekwarszawa.pl

Berek, Warsaw

This Israeli grill is famous for its atmosphere, boasting a cool Tel Aviv vibe. Located in the heart of Warsaw, Berek is dedicated to good food, with an impressive selection of Mediterranean and Middle-Eastern cuisine. Here you’ll enjoy fresh meze, shipudim (Israeli meat, fish and vegetable shashliks), Israeli chopped salad and seafood, with everything made from the freshest ingredients from local harvesters. Berek is also a great place for breakfast. Be’te Avon! berekwarszawa.pl

L i f e Sto ry

elvis presley

j a k z o s ta ć królem how to become a king 40 lat temu odszedł Elvis Presley, ale to wcale nie znaczy, że nie żyje. Jedni uważają, że sfingował swoją śmierć i uciekł do dżungli amazońskiej, bo miał dosyć życia z blasku fleszy. Według innych był kosmitą, który przybył na Ziemię, żeby dać ludziom rock’n’rolla, a potem wrócił do swoich. ❚ Elvis Presley died 40 years ago, but that does not mean he is dead. Some believe he faked his death and settled in the Amazon Jungle, as he was fed up with his life in the spotlight. According to others, he was an alien who came to Earth to give people rock and roll and then returned to his people. tekst | by tomasz cholaś

sierpniu muzeum piosenkarza w Grace land zaprasza na „największy Tydzień z Elvisem”! W programie impreza ta neczna (wstęp 25 dol.), bieg (35 dol.) czy konkurs na najlepsze wykonanie piosenki Pre sleya przez jego sobowtóra (129 dol.). Możesz za mieszkać w hotelu „inspirowanym” stylem Presleya (od 412 dol.), kupić jeden z tysięcy gadżetów z Pre sleyem czy zjeść to, co jadał Elvis. Produkt pod nazwą „Elvis Presley” ma się świetnie. Każdego roku przynosi miliony dolarów, a Graceland jest drugim po Białym Domu najczęściej odwiedzanym budynkiem w USA. Ale jeszcze lepiej ma się legenda króla rock’n’rolla.

Właśnie ukazał się trzypłytowy box Elvis − A boy from Tupelo z utworami Króla z lat 1953−1955. Na zdj. portret Presleya z 1955 r. ❚ A three-disc box Elvis entitled A boy from Tupelo with the King’s songs from the years 1953-1955 has just been released. Image right: Presley in 1955.

106

That’s all right mama Ten genialny pochodzący z miasteczka Tupelo w Mis sisipi chłopak pojawił się w historii muzyki zupełnie niespodziewanie. Śpiewał co prawda od dziecka w kościelnym chórze i grał na gitarze (wolał rower, tyle że rodziców nie było na niego stać), ale mało który chłopak na Południu tego nie robił. Podzieliłby pewnie robotniczy los swojej rodziny, gdyby nie po stanowił zrobić prezentu mamie i nie nagrać piosenki na płytę w studiu Sun Records w Memphis. Kiedy stanął przed mikrofonem, miał 19 lat. Był nie śmiałym gitarzystą amatorem na etacie kierowcy ciężarówki. Pierwsze próby w studiu nie były udane, Elvis był zbyt spięty. W przerwie zaczął się wygłupiać, śpiewając stary przebój Arthura Crudupa That’s all right mama. Tyle że szybciej, z młodzieńczą pikante rią i luzacką manierą typową dla czarnoskórych blues

The Elvis Presley Museum in Graceland (Memphis, TN) invites you to Elvis Week this month. The bill includes a dance (admission: USD 25), a run (USD 35), and a competition for the best performance of a song by an Elvis lookalike (USD 129). You can stay at a hotel “inspired” by Elvis (from USD 412), buy any amount of Elvis merchandise, and eat his favourite food. The “Elvis Presley” product is selling exceptionally well, bringing in an annual revenue of millions of dollars, and Graceland is the second most visited building in the USA after the White House. The legend of the king of rock’n’roll has never been better. That’s all right mama This brilliant youngster from Tupelo, Mississippi appeared on the music scene like a thunderbolt. He had sung in the church choir as a child and he played the guitar (he would rather have ridden a bike but his parents could not afford one), but you’d be hard pressed to find a Southern boy who did not. Elvis would have most likely followed in the footsteps of his working class family if he had not decided to record a song at Sun Records as a gift to his mother. When he stood behind the microohone, the 19-yearold Elvis was a shy amateur guitar player employed as a truck drive. His first attempts at recording his gift song did not go all that well as he was too stressed. Then he sang an old Arthur Crudup song, “That’s All Right”, during a break. Only Elvis sang it quicker, and with a youthful flair and coolness typical of black blues singers. You could hear country, rock, and pop



©credits



L i f e Sto ry

Elvis marzył o karierze aktorskiej. Na zdj. scena z filmu Więzienny rock z 1957 r. ❚ Presley dreamed of an acting career. Top image: a scene from Jailhouse Rock (1957).

108

manów. W jego głosie słychać było country, rocka i pop. To był początek całkiem nowego stylu w muzy ce, który miał zmienić wszystko: od języka po modę. Narodziny elvisomanii Presley miał głos, charyzmę i był zabójczo przystoj ny. Gdy wystąpił w telewizyjnym show Eda Sullivana, z dnia na dzień stał się idolem amerykańskiej mło dzieży spragnionej nowości. Piosenkarz Bob Luman zapamiętał jeden z pierwszych koncertów Elvisa. Wyszedł na scenę w czerwonych spodniach, zielonej marynarce i różowej koszuli. Na twarzy miał grymas i stał przed mikrofonem z 5 min, zanim w ogóle się poruszył. Potem uderzył w struny gitary, zrywając dwie. I tak stał − struny zwisały bezwładnie − jeszcze niczego nie zrobił, a te dziewczyny krzyczały i mdlały, usiłowały wbiec na scenę. Potem zaczął bujać biodrami, jakby zalecał się do gitary. Miałem ciarki – wspomina Luman.

elvis presley

Gdy w 1956 r. nagrał swój pierwszy wielki przebój: Heartbreak Hotel, świat ogarnęła elvisomania. Piosen ka znalazła się na debiutanckim albumie Elvis Presley, który z miejsca stał się hitem. Wtedy też zaczął farbo wać włosy na czarno (był naturalnym blondynem) i czesać je w słynny „kaczy kuper”. W wieku 22 lat mógł już sobie pozwolić na zakup ogromnej posiadłości w Memphis − Graceland. W wywiadach powtarzał jednak, że nie jest dobrym piosenkarzem i gdyby mu siał wybierać, postawiłby na karierę aktorską. Marzy ły mu się wielkie role. Pierwszy film z jego udziałem: Love me tender, to melodramatyczny western, w któ rym Elvis nie tylko śpiewa, ale też udowadnia aktorski talent. Dla show-biznesu miał on jednak drugorzędne znaczenie. Większość z 33 filmów, w których zagrał, były banalnymi musicalami z papierowymi, pisanymi „pod Elvisa” rolami. Zresztą popularność Elvisa wybu chła z taką siłą także dzięki nowemu medium − tele

music in his voice. This event marked the beginning of a completely new style in music that would change everything – from language to fashion. The birth of Elvis mania Elvis had a great voice, charisma, and drop-dead good looks. After he appeared on the Ed Sullivan Show, he became an overnight celebrity, winning the hearts of young Americans desperate for something new. Singer Bob Lauman recalls one of Elvis’s very first performances: “This cat came out in red pants, a green coat, and a pink shirt and socks, and he had this sneer on his face, and he stood behind the mike for five minutes, I’ll bet, before he made a move. Then he hit a guitar lick, and he broke two strings. So there he was, these two strings dangling, and he hadn’t done anything except break these strings yet, and these high school girls were screaming and fainting and running up to the stage, and then he started to move his hips real slow like he had a thing for his gui tar. He made chills run up your back, man…”. When he recorded his first big hit, “Heartbreak Hotel”, in 1956, the world was struck by Elvis mania.

his stage moves. Every public appearance of the new star was recorded – even his departure to West Germany, where he was flown to do his military ser vice. So was his return – one camera was pointed at Elvis and the other at the then 14-year-old Priscilla, his future wife. Elvis often behaved like a child. He was a prankster, and loved scaring people. He never forgot his former poverty-stricken life. He liked to share. His friends used to get cars, and even houses, from him as gifts. Elvis spent a lot of money on horses and fast motorbikes. Come Christmastime, he used to pick 50 charities and send them donations.

Elvis i Priscilla poznali się w Niemczech, a pobrali 7 lat później, 1 maja 1967 r., w Las Vegas. Na zdjęciu przed prywatnym samolotem tuż po ceremonii zaślubin. ❚ Elvis and Priscilla met in Germany and got married seven years later on 1 May 1967 in Las Vegas. The image shows them in front of their private jet after the marriage ceremony.

A hostage of popularity When he performed on the Elvis Presley Comeback Special in 1968, the world had changed. Beatlema nia was in full swing, and Elvis was married and had a baby daughter (Lisa). He was apprehensive about making a television appearance, as he had taken a break from performing to make films and record albums. Despite all this, he gave one of the best concerts of his career. Soon afterwards, Elvis toured the States. “It was very hard work. I went to so many



Elvis Nigdy nie zapomniał, że pochodził z biednego środowiska. Lubił się dzielić. Co roku w okolicach Gwiazdki wybierał 50 fundacji charytatywnych, którym przekazywał pieniądze. presley never forgot his former poverty-stricken life. He liked to share. at Christmastime every year he used to pick 50 charities and send them donations.

The song made it to the debut album, simply titled Elvis Presley, which became an instant classic. About this time, he began to dye his hair black and comb it in a style that would become his signature look. At 22, he could already afford to purchase a huge estate in Memphis, TN – Graceland. Elvis often said in in terviews that he was never a good singer and that if he had to choose he would rather have been an ac tor. He dreamt of great acting parts. The first of the films he starred in, Love me tender, is a melodramatic western where Elvis not only sings but displays his acting talent. The hardheads in the industry, how ever, did not care all that much for his acting. Most of the 33 films he made are trivial musicals that do little more than exploit the popularity of Presley with uncomplicated parts written specifically with him in mind. In fact, Elvis’s popularity erupted with such intensity due to the new medium of the era – television. The new songs that he sang on television shows became hits overnight. Young people dressed like Elvis, had their hair cut like Elvis, and imitated

109

L i f e Sto ry

Presley na scenie podczas Ed Sullivan Show 6 stycznia 1957 r. w Nowym Jorku. ❚ Presley performing on the Ed Sullivan Show on 6 January 1957 in New York City.

Błękitne Hawaje z 1961 r. to pierwszy film z udziałem Presleya nakręcony na Hawajach. Kolejne to m.in. Dziewczyny! Dziewczyny! Dziewczyny! ❚ Blue Hawaii (1961) was the first film starring Elvis Presley shot in Hawaii. Two more, including Girls! Girls! Girls!, followed.

110

wizji. Kolejne piosenki, z którymi przychodził do pro gramów, z miejsca stawały się hitami. Młodzi ubierali się jak Elvis, czesali na Elvisa i naśladowali jego ruchy. Rejestrowano każde publiczne wystąpienie gwiaz dy − nawet pożegnanie przed wylotem do Niemiec, gdzie miał odbyć służbę wojskową. Potem jego po wrót: jedna kamera skierowana była na Elvisa, a dru ga na 14-letnią wówczas Priscillę, jego przyszłą żonę. Prywatnie Elvis często zachowywał się jak dziecko. Był żartownisiem i uwielbiał napędzać wszystkim stracha.

elvis presley Nigdy nie zapomniał, że pochodził z biednego środo wiska. Lubił się dzielić. Swoim przyjaciołom kupował samochody, a nawet domy. Dużo też wydawał na ko nie, na których uwielbiał jeździć, oraz na motocykle. Co roku w okolicach Gwiazdki wybierał 50 fundacji charytatywnych, którym przekazywał pieniądze. Zakładnik popularności Gdy w 1968 r. zagrał koncert w programie telewizyj nym Elvis Presley Comeback Special, świat wyglądał już inaczej. W Ameryce trwała beatlemania, Elvis był już żonaty, urodziła mu się córka Lisa i po kilkuletniej roz łące ze sceną (poświęcił się grze w filmach i nagrywa niu płyt) obawiał się reakcji publiczności. Mimo to dał jeden ze najlepszych koncertów w karierze. Wkrótce zaczął serię występów po Stanach (poza USA zagrał tylko dwa koncerty, oba w Kanadzie). To ciężka praca. Byłem w wielu miejscach, ale żadnego z nich nie widziałem. Często poznaję tylko pokój hotelowy, garderoby i estradę − jego słowa zdradzają, jak bardzo czuł się samotny. Stał się zakładnikiem swojej popularno ści. Chciał błyszczeć, zaczął występować w kiczowa tych kombinezonach w hotelach dla bogatych, czę ściej prezentując na scenie chwyty karate (miał czarny pas) niż żywiołowy taniec, którym zasłynął. Kochał kobiety, a kobiety kochały jego. Całował się z nimi na scenie, a po koncercie zabierał do hotelu. Do Graceland przychodziły stosy miłosnych listów. Gdy Priscilla prosiła go o wyjaśnienia, wszystkiego się wypierał. Praktycznie sama wychowywała córkę. Elvis był kochającym ojcem, ale niezbyt pomocnym. Pozwalał Lisie na wszystko. W Graceland nie było za sad. Elvis ich nie znosił. W dzień spał, w nocy oglądał telewizję i urządzał imprezy. Potrafił pod wpływem impulsu wysłać prywatny samolot po kanapki do Den ver (jego ulubiona składała się z boczku, masła orze chowego, bananów i miodu). Nie widział nic złego w zażywaniu amfetaminy. Skoro dostaję narkotyki od lekarzy, to nie można mnie porównać z jakimś lumpem z ulicy, mawiał. Gdy całe to rock’n’rollowe szaleństwo zaczęło się wymykać spod kontroli, Priscilla zabrała córkę i wystąpiła o rozwód. Rozstali się w 1973 r. Elvis bardzo to przeżył. Zamknął się w sobie, przytył i uza leżnił od leków. Podczas koncertów często był nimi otumaniony, bełkotał lub nakazywał komuś z zespo łu, żeby śpiewał za niego. Coraz częściej zdarzało mu się przerywać lub odwoływać koncert. Zmarł nagle w Graceland w 1977 r. na atak serca. Przed Elvisem nie było niczego, powiedział John Len non. Odpalił prawdziwą bombę. Tak jakby świat z czarno-białego nagle stał się kolorowy, wspomina Keith Richards. Na Presleya powoływali się Bob Dylan, Bono i Cliff Richard. Ale dla Króla zawsze najważniejsi byli fani. Potrafił śpiewać w niezwykły sposób. Jakby widział cię wśród widowni. Jakby śpiewał właśnie dla ciebie. ■



Sięgnij po swoje idealne proporcje... Czy to możliwe, żeby zabrać stąd, przenieść tam? Pozbyć się nadmiernych kilogramów i przenieść je w inne miejsce? Rewolucja w dziedzinie technologii, która daje Ci taką możliwość. W całkowicie naturalny sposób pozwala uzyskać zachwycające piersi, krągłe pośladki, czy wyraziste kości policzkowe, a przy tym możesz cieszyć się wąską talią, smukłymi udami czy płaskim brzuchem.

DR MICHAŁ KANIOWSKI

LEK. MED. PRZEMYSŁAW TRZECIAK

DR N. MED. JACEK WINCZAKIEWICZ

Wrocław www.dermapuls.com.pl

Poznań www.aspazja.pl

Toruń www.zabiegiliposukcji.pl

LipoLife 3G to wyjątkowe urządzenie umożliwiające nowoczesną liposukcję. Sprzęt ten gwarantuje bardzo wysoką jakość odessanych komórek tłuszczowych, które doskonale sprawdzają się w modelowaniu piersi, ich rekonstrukcji, w modelowaniu pośladków, wypełnianiu i odmładzaniu twarzy. Dodatkowo, działanie lasera wpływa pozytywnie na jakość skóry, stymulując jej odnowę i ujędrniając ją. Terapia przynosi bardzo dobre efekty, jest mało inwazyjna, pacjenci szybko powracają do codziennych aktywności.

Laserowa liposukcja to przełom w dziedzinie redukcji tkanki tłuszczowej. Z wykorzystaniem LipoLife 3G to już nie tylko gwarancja odessania nadmiaru tkanki, ale także zapobieganie wiotkości skóry (nadmiaru fałdu skórnego), tak częstej przypadłości w przypadku dotychczasowych metod. Podczas działania lasera osiągamy temperaturę do 45°C, która powoduje obkurczenie skóry oraz stymuluje ją do dalszych procesów naprawczych po zabiegu. To znacząco poprawia i przyspiesza okres rekonwalescencji, dając spektakularne rezultaty.

LipoLife 3G to nowe rozwiązanie dedykowane różnym obszarom ciała. Dzięki specjalnie dopasowanym kaniulom możemy usunąć tkankę tłuszczową z obszarów brzucha czy ud, ale także z ramion i podbródka, redukując jednocześnie wiotkość skóry. Dzięki temu możemy zaproponować pacjentom kompleksowe podejście do ich problemów, szczególnie tym którzy poszukują szybkiego, efektywnego i jednocześnie bezpiecznego zabiegu. Tkanka tłuszczowa, pozyskana podczas zabiegu, stanowi również doskonałe wypełnienie w zabiegach modelowania ciała i odmładzania twarzy.

JUŻ DZIŚ UMÓW SIĘ NA WIZYTĘ W JEDNEJ Z RENOMOWANYCH KLINIK, KTÓRA WYKONUJE ZABIEGI LIPOLIFE 3G. WIĘCEJ NA WWW.LIPOLIFE.COM.PL Świdnica: EZ-MEDICA, ul. Sikorskiego 31, tel. 74 857 57 93; Poznań: DR OSADOWSKA, ul. Morawskiego 2c, tel. 511 500 600; ASPAZJA INSTYTUT ZDROWIA I URODY, ul. Wichrowa 18, tel. 518 594 270; DOLCE MEDICAL, ul. Lęborska 47, 16 677 41 63; MEDIART INSTYTUT, ul. Kochanowskiego 17a; Szczecin: DR OSADOWSKA, al. Piastów 30, tel. 511 500 600; Warszawa: DR OSADOWSKA, ul. Tarczyńska 20, tel. 511 500 600; Radom: ANGIOMEDICUS, ul. Główna 11, tel. 722 341 247; Toruń: PRYWATNE CENTRUM CHIRURGII WINCZAKIEWICZ-BORKIEWICZ, ul. Kołłątaja 10a, tel. 56 660 09 07, Katowice: KLINIKA CHIRURGII PLASTYCZNEJ DR M. SIEROCIŃSKI, ul. Zabrska 11/1, tel. 575 661 292; Śrem: DOLCE MEDICAL, ul. 1 maja 21, tel. 511 743 332; Wrocław: KANIOWSCY DERMAPULS, ul. Barycka 1/3, tel. 515 22 88 99

Wyłączny dystrybutor ITP S.A. www.itpsa.pl | tel. +48 722 008 002

L i f e Sto ry Koncert Elvisa z 1972 r. Na zdj. obok.: Elvis podczas służby wojskowej w amerykańskiej bazie w Niemczech. ❚ A concert given by Elvis in 1972. Image right: Elvis serving in the US army at the army base in Germany.

elvis presley

places but did not really see any of them. Usually I only get to see the hotel room, the dressing room and the stage.” His words are telling of how lonely he felt. He became a hostage of his own popularity. Elvis wanted to shine, and began performing dressed in kitschy suits at hotels for the rich, showing off karate moves more often than those that made him famous. Elvis loved women and women loved him. He used to kiss them on stage and take them back to his hotel afterwards. When Priscilla asked for expla nations, he simply denied everything. She raised their daughter virtually single-handedly. Elvis was a doting father, but he was not very practical or help ful. He let Lisa do whatever she wanted. There were no rules at Graceland, as Elvis hated them. He did

Presley Potrafił pod wpływem impulsu wysłać prywatny samolot po kanapki do Denver. presley would fly his private plane to Vegas on a whim or send it to fetch sandwiches from denver.

not see anything wrong with taking amphetamines. When this whole rock’n’roll madness started getting out of hand, Priscilla left with their daughter and filed for divorce. They parted in 1973. Elvis took it hard. He gained weight and became addicted to drugs. He was often intoxicated while performing. Concerts had to be cancelled or interrupted ever more frequently. He died of a heart attack in Graceland in 1977. “Before Elvis there was nothing”, said John Lennon. “He dropped a real bomb. It was as if the black and white world suddenly became colourful”, said Keith Richards of The Rolling Stones. Bob Dylan, Cliff Rich ards and Bono cited Elvis as an inspiration. For him, the fans were always the most important. He could sing in an inimitable way. As if he saw you in the crowd. As if he were singing directly to you. ■

rekordowa legenda Szacowany nakład ze sprzedaży wszystkich wydawnictw muzycznych Presleya sięgnął ponad 600 mln płyt. A majątek Króla jeszcze niedawno szacowano na ponad 60 mln dol. (przychody pochodzą m.in. z kas Gracelandu, show Cirque du Soleil w Las Vegas i ponad 200 umów licencyjnych na posługiwanie się wizerunkiem i wykorzystanie jego muzyki). Gitara, którą Elvis otrzymał od swego ojca w 1969 r., została sprzedana w tym roku na aukcji w Nowym Jorku za 334 tys. dol. ❚ The estimated number of Presely records sold to date is some 600 million copies. The assets of the king of rock’n’roll is estimated at USD 60 million (proceeds are generated from tickets to tours of Graceland, a Cirque du Soleil show in Las Vegas and over 200 licencing agreements for the use of Presley’s image and the performance of his music). The guitar Elvis got from his father in 1969 was sold at an auction in NYC this year for USD 334,000.

112

GETTY IMAGE S ( 7 )

record-breaking legend

REKLAMA

film

c u lt u r e

nasze rekomendacje

Gwiezdny szał

Szlachetna misja a noble mission

stellar extravaganza

Czy będzie to nowy Łowca androidów zmieszany z Piątym elementem? Na pewno przede wszystkim będzie to nowa przygoda, w którą zabierze nas Luc Besson, wyśmienity filmowy stylista, wielbiciel efektownych scen i ciekawie dobranych par bohaterów. Tymi ostatnim są kosmiczni agenci: Valerian (Dane DeHaan) i Laureline (Cara Delevingne). ❚ Is this going to be a new Blade Runner meets The Fifth Element? The one thing we can bank on is that Luc Besson will be taking us on yet another adventure. Besson is a brilliant director with a penchant for spectacular scenes and intriguing acting duos. Of the latter, we might mention space agents Valerian (Dane DeHaan) and Laurelina (Cara Delevingne).

Pamiętacie Baby Bump? Jeśli nie, to znaczy, że go nie widzieliście – tego debiutu reżysera Kuby Czekaja nie da się zapomnieć. Podobnie jest z Królewiczem Olchem. I tu bohaterem jest młody chłopak, który chce zmienić świat, a raczej wiedzę o nim, studiując teorię rzeczywistości równoległych. ❚ Do you remember Baby Bump? If not, you obviously haven’t seen it, as there is no way you could forget Kuba Czekaj’s debut. The same goes for The Erlprince. The main character is a young boy who wants to change the world, or rather our knowledge of it, by studying the theory of parallel universes. Królewicz Olch, dir. Kuba Czekaj, premieres on 18.08

Valerian i Miasto Tysiąca Planet | Valerian and the City of a Thousand Planets, dir. Luc Besson, premieres on 4.08

Jedna kobieta

a woman

…i jeden mężczyzna spotykają się w nowym filmie François Ozona (8 kobiet, Basen). Ona straciła na Wielkiej Wojnie narzeczonego, on był jego przyjacielem. A przynajmniej tak twierdzi. Imponująca mieszanka romansu i kryminału w stylu retro. ❚... and a man meet in the latest offering from François Ozon (8 Women, Swimming Pool). She lost her fiancé in the Great War. The man also happened to be his friend. Or at least so he says. A retro mix of romance and drama.

Mistrz niezwyczajności

master of the extraordinary

Alice Cooper, jeden z najbardziej wyrazistych muzyków XX w., nie zamierza milczeć. I dobrze. W tym niemilczeniu pomagają mu starzy przyjaciele z zespołu oraz muzycy na gościnnych występach: Larry Mullen z U2, Billy Gibbons z ZZ TOP i Roger Glover z Deep Purple. ❚ Alice Cooper, one of the most iconic musicians of the 20th century, has no intention of keeping quiet. And we’re glad he hasn’t. Cooper will be speaking out with a little help from his old bandmates and a bevy of stellar guest musicians, including Larry Mullen (U2), Billy Gibbons (ZZ Top), and Roger Glover (Deep Purple). Alice Cooper Paranormal

114

Ciesz się na smutno

celebrate the sadness

Fani tak bardzo nie mogli się doczekać piątej płyty amerykańskiej piosenkarki, że wykradli i wrzucili do sieci singiel Love, zmuszając Lanę do przyspieszenia legalnej premiery singla. Kto słyszał utwór oraz drugi, Lust for Life, zrozumie tę niecierpliwość. Melodyjny i melancholijny głos artystki oczarowuje jak zaklęcia Harry’ego Pottera. ❚ Lana Del Rey fans, who couldn’t wait any longer for her fifth album, pirated the “Love” single and published it online. This forced the American singer to move the official release date forward. If you’ve already heard the second track, “Lust for Life”, then you can understand the anticipation. Lana del Rey Lust for Life

music

Frantz, dir. François Ozon, premieres on11.08

Ekspresem do superfigury! Fast to a super figure!

Marzysz o idealnej figurze, ale mimo diet i ćwiczeń nie udaje ci się jej osiągnąć? Pozbądź się niechcianej tkanki tłuszczowej w błyskawicznym tempie! You keep dreaming of an ideal figure but despite diets and exercises you are not successful? Get rid of the unwanted fat tissue in no time! Teraz jest skuteczna, bardziej komfortowa metoda – Palomar SlimLipo 3D. Unikalność metody polega na rozpuszczaniu tłuszczu przy użyciu sondy laserowej, która nakierowuje strumień lasera bezpośrednio na tkankę tłuszczową – mówi dr n.med. Konrad Januszek, chirurg plastyk, szkoleniowiec metody SlimLipo w Polsce. Laser jednocześnie rozpuszcza tłuszcz i obkurcza włókna kolagenowe (tzw. termolifting 3D), co zapobiega powstawaniu efektu „obwisłej skóry”. Wymaga jedynie miejscowego znieczulenia. SlimLipo może odchudzić brzuch, uda, ramiona, ale także podbródek. Sculspure, nieinwazyjne modelowanie sylwetki w 25 minut Światowa nowość jest już dostępna w Klinice Elite. To pierwszy nieinwazyjny laser do niszczenia uporczywej, lokalnie zgromadzonej tkanki tłuszczowej. Jako pierwszy na świecie otrzymał certyfikat FDA, potwierdzający jego skuteczność i bezpieczeństwo dla nieinwazyjnej lipolizy brzucha i tzw. boczków. Stosowany też na okolice ramion, ud czy kolan.

Now an effective, more comfortable method exists - Palomar SlimLipo 3D. The unique nature of the method is that it dissolves fat with a laser probe which directs the laser beam directly to the fat tissue” says dr Konrad Januszek, plastic surgeon, trainer of the SlimLipo in Poland. The laser dissolves fat and constricts collagen fibres (3D thermolifting) which prevents the effects of „saggy skin”. It requires only local anesthesia. SlimLipo can help you slim your belly, thighs, arms end even the chin. Sculpsure, non-invasive 25 minutes Body Contouring World novelty is already available in the Elite Clinic. The first non-invasive laser to destroy persistent locally gathered fat tissue. As the first in the world, it was granted FDA certificate for non-invasive abdominal lipolysis and so called „bacon” confirming its efficiency and safety. It can be used on shoulders, tights or knees either.

Na hasło Kaleidoscope bezpłatna konsultacja. Free consultation with Kaleidoscope.

Klinika Elite Centrum Laseroterapii/ Clinic Elite Laser Therapy Centre: ul. Złota 61, tel. 22 400 36 55; ul. Wąwozowa 8, tel.: 22 894 83 84, www.elite.waw.pl • Wyłączny dystrybutor/Exclusive distributor: ITP S.A., ul. Domaniewska 37, Warszawa, tel. +48 722 008 002, www.itpsa.pl REKLAMA

PIĘKNE SNY, NISKIE CENY

Elite_Kaleidoscope_1016 copy.indd 1

Kup łóżko Hästens przed 27 sierpnia i oszczędź 8 370 zł. Oferta ograniczona czasowo – wysokiej klasy materac wierzchni gratis. Z Hästens sny się spełniają. *Oferta obejmuje wszystkie łóżka z wyjątkiem modeli Vividus, Marquis, Excel i Classic.

WA R S Z AWA D O M OT E K A | U L . M A L B O R S K A 4 1 , 0 3 - 2 8 6 WA R S Z AWA S O P OT | A L . N I E P O D L E G ŁO Ś C I 9 4 0 , 8 1 - 8 6 1 S O P OT P OZ N A Ń | U L . G ŁO G OW S K A 2 6 5 A , 6 0 -1 0 4 P OZ N A Ń WA R S Z AWA – P U Ł AW S K A | U L . P U Ł AW S K A 5 2 3 , 0 2 - 8 4 4 WA R S Z AWA

LOZ K A H A S T E N S . P L | HAS T E N S . COM

31/01/17 12:49

*Na przykład kupując łóżko Hästens Luxuria (180 x 200) otrzymasz w prezencie wysokiej klasy materac wierzchni BJ o wartości 8 370 zł.

art

c u lt u r e

nasze rekomendacje

Twarzą w twarz

face to face

Oto zupełnie inny typ obrazów – ilustracje ludzkiej twarzy i duszy, których autorami są tacy klasycy malarstwa jak Leonardo da Vinci, Rubens, Rembrandt. Na wystawie obejrzymy rzadko wystawiane rysunki i szkice. Wszak nie samym pędzlem tworzy malarz. ❚ This is a completely different type of painting – illustrations of the human face and soul created by such celebrated artists as Leonardo da Vinci, Rubens, and Rembrandt. The exhibition presents rarely exhibited sketches and drawings. The Encounter: Drawings from Leonardo to Rembrandt at National Portrait Gallery, London, until 22.10.2017

Miłośnik póz

strike a pose

Jeśli chcemy szukać prostego określenia dla sztuki Paula Cézanne’a, takiego jak choćby „postimpresjonizm”, pominiemy złożoność jego twórczości. Na paryskiej wystawie możemy spojrzeć z lotu ptaka na jego malarstwo, a konkretnie na portrety, które chętnie i licznie tworzył. Równie chętnie portretował siebie – warto zwrócić uwagę na to, jak zmieniał się wizerunek malarza. ❚ To describe Paul Cézanne’s work in simple terms, with words like “Post-Impressionism”, is to miss the complexity of his works. This Paris exhibition presents a collection of his paintings – specifically portraits, which he was keen to paint in great numbers. He often painted himself and it’s worth looking at how the image of the painter changed over the years. Portraits by Cézanne, Musée D’Orsay, Paris, until 24.06

Grunt to przygoda

Wszechświat pisarza

eye catchers

a great adventure

a writer’s universe

Chyba nikt nie jest większym orędownikiem stwierdzenia, że obraz wart jest tysiąca słów, niż ilustratorzy. Dzięki temu wydawnictwu dowiemy się, jak wygląda tworzenie obrazów w różnych kontekstach: tom pierwszy pokazuje ilustrację prasową, drugi koncepcyjną, a trzeci – skupi się na polskim plakacie. ❚ There are no bigger advocates of the statement that a picture is worth a thousand words than illustrators. This book will show you how illustrations are created in different contexts – the three volumes are dedicated to press illustrations, conceptual illustrations, and the Polish poster.

Co uwiodło jury przyznające Prix Sorcières, czyli Najlepszą Młodzieżową Książkę Roku 2015 we Francji, które przed nami poznało perypetie trzech dziewczyn uznanych przez rówieśników za największe brzydule w szkole? Warto sprawdzić. ❚ What managed to sway the jury when they awarded the Prix Sorcières for the 2015 Best French Children’s Book of the Year? Well, they got to read about the adventures of three girls judged by their peers as the ugliest in the school before us. We will just have to read it to find out.

Znamy jego książki Solaris czy Księgę robotów. A jaki był autor tych niesamowitych historii, gdy nie pisał? Dlaczego pewien amerykański artysta złożył na niego donos do FBI? I co go łączyło z papieżem Janem Pawłem II? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziemy w biografii Lema. ❚ We know Stanisław Lem’s books Solaris and The Book of Robots. But what was the author of those awesome stories like when he wasn’t writing? Why did an American artist denounce him to the FBI? What was the link between Lem and Pope John Paul II? For answers to these questions, go to Lem’s latest biography.

The Best Polish Illustrators, Fundacja SLOW

116

Pasztety do boju! Clémentine Beauvais, Wyd. Dwie Siostry

Lem. Życie nie z tej ziemi, Wojciech Orliński

Hak na oko

book

JAK PRZECIWDZIAŁAĆ STARZENIU SIĘ SKÓRY? HOW TO COUNTERACT SKIN AGING? Częstym problemem pacjentów są opadające policzki, cienie pod oczami oraz widoczne bruzdy nosowo-wargowe. Z upływem lat skóra produkuje coraz mniej substancji budujących, takich jak: kwas hialuronowy, elastyna, kolagen, dlatego staje się cieńsza, mniej elastyczna, wiotka. To sprawia, że pojawiają się na niej widoczne zmarszczki.

dr Gabriel Ruciński Klinika Bellamed www.bella-med.pl +48 600 511 512 Elbląg

Drooping cheeks, circles under the eyes, and visible nose to lip creases are all common problems. As we age, our skin produces fewer building substances such as hyaluronic acid, elastin and collagen. It therefore becomes thinner, less flexible, and flabbier. This in turn leads to visible wrinkles.

INNOWACYJNY ZABIEG ROKU 2017

THE INNOVATIVE TREATMENT OF 2017

STIMULATE&LIFT - PODNIEŚ SWOJĄ SKÓRĘ

STIMULATE&LIFT – LIFT YOUR SKIN

Moim pacjentkom polecam zabieg Neauvia Stimulate & Lift to kompozycja najwyższego stężenia kwasu hialuronowego oferowanego na rynku oraz bardzo cennego minerału dla naszej skóry - hydroksyapatytu wapnia. Stymulacja tą mieszanką stary kolagen składników zapewnia naszej old collagen skórze widoczną poprawę na- 35 pięcia, uniesienia owalu twa- 30 rzy oraz głębokiego nawilże- 25 nia skóry. Zabieg intensywnie 20 31,66 stymuluje fibroblasty do pro- 15 10 dukcji kolagenu, dzięki czemu 5 w naturalny sposób otrzymu2,18 jemy efekt zagęszczenia skóry naturalnie występująca oraz widoczny efekt odmłozawartość nowego kolagenu w skórze dzenia twarzy.

I recommend the Neauvia Stimulate & Lift treatment to my patients. It applies a composition of the highest concentration of hyaluronic acid available on the market and a mineral that is precious to our skin – calcium hydroxyapatite. Stimulating nowo wytworzony the skin with this combination kolagen newly produced of ingredients tightens it, lifts collagen the oval of the face, and deeply moisturises the skin. This treatment intensively stimulates fibroblasts to produce 26,06 collagen. This makes the skin 10,52 naturally thicker and visibly rejuvenates the face.

NOWOŚĆ ROKU 2017

THE INNOVATION OF 2017

NEAUVIA FLUX

Skuteczność i bezpieczeństwo wykonywanych zabiegów jest dla mnie najważniejsze w mojej pracy. Dlatego w moim gabinecie rekomenduję Neauvia Intense Flux.

For me, the efficacy and safety of the procedures I perform is of paramount importance. That is why I recommend Neauvia Intense Flux in my surgery.

Neauvia Intense Flux to kwas hialuronowy wzbogacony o aminokwasy glicynę i l-prolinę, które wchodzą w skład włókien kolagenowych, pomagają w zachowaniu pięknego i naturalnego owalu twarzy. Jest to wypełniacz, który dopasowuje się do obszaru podania.

Neauvia Intense Flux consists of hyaluronic acid enriched with the amino acids glycine and l-proline. These are some of the structural substances of collagen fibres. This combination helps maintain a beautiful and natural face oval. It is a filler that adapts to the area it is applied to..

zmiany w procesie wytwarzania nowego kolagenu po zabiegu Neauvia Stimulate & Lift* the natural content of new changes to the process of producing new collagen after a Neauvia collagen in the skin Stimulate & Lift treatment

dr Katarzyna Kowalik Gabinet Estee Med www.esteemed.pl +48 600 003 137 Sopot

*Na podstawie badań przeprowadzonych przez prof. Alberto Calligaro

@neauviastyle

www.fb.com/neauviapoland

www.neauvia.pl

Zabiegi Neauvia Organic tylko w renomowanych klinikach medycyny estetycznej. Znajdź swoją klinikę na www.neauvia.pl/znajdz-klinike/

good food

kuchnia śródziemnomorska

Nie wywodzi się z konkretnego kraju czy kultury, klimat dyktuje jej składniki. Są nimi ryby, owoce morza, warzywa i owoce oraz oliwa. Nic dziwnego, że kuchnia śródziemnomorska uchodzi za najzdrowszą na świecie. Jest tak różnorodna, że nie sposób jej nie kochać. ❚ it does not come from any single country or culture, as its core ingredients are dictated by climate. These include fish, fruit and vegetables and olive oil. No wonder Mediterranean cuisine is one of the healthiest in the world. It is so diverse that you cannot help but love it. tekst | by monika kucia

znad morza from the sea

Tortilla Rodzaj omleta z cebulą i ziemniakami. Często dodaje się też do niej różnego rodzaju warzywa, mięsa czy ryby. Nie należy jej mylić z tortillą meksykańską, czyli plackiem kukurydzianym. Przygotowanie hiszpańskiej tortilli polega na podsmażeniu cebuli razem z ziemniakami, a następnie zalaniem ich rozbełtanymi jajkami i usmażeniu na patelni (można też zapiekać w piekarniku). ❚ This is a type of omelette with onion and potato es. Additions include different vegetables, meat and fish. It is not to be confused with the Mexican corn tortilla. To make a Spanish tortilla, you need to fry onions with potatoes, pour beaten eggs and fry the mix in a pan (you can also cook it in the oven).

Aioli Na ten słynny sos składa się przede wszystkim majonez czosnkowy, który robi się poprzez zmiksowanie czosnku z żółtkami i solą, z dolewaną stopniowo oliwą. A dopra wia się go sokiem z cytryny. W Prowansji aioli podaje się z grzankami do zupy rybnej, homara, gotowanych ziemniaków. ❚ This famous sauce consists primarily of garlic mayonnaise made by mixing garlic with egg yolks and salt with olive oil added slowly during the mixing process. In Provence, aoili is served with toasted bread alongside fish soup, lobster and boiled potatoes.

118

Soupe à l’oignon Tradycyjna francuska zupa cebulowa powstaje z zeszklonej na maśle cebuli gotowanej potem z białym winem i bulionem wołowym. Zapieka się ją w żarood pornych miseczkach, a na wierzchu każdej porcji kładzie grzankę i obsypuje tartym grojerem. ❚ Traditional French onion soup is made with onions glazed in butter, and is cooked in white wine and beef broth. It is baked in oven-proof bowls with toast and grated gruyere cheese on top.

Caponata

Sycylijski gulasz z duszonych warzyw. W garze dusi się bakłażan, paprykę, pomi dory, cebulę, seler naciowy, zielone oliwki, kapary i rodzynki. Całość przyprawia się solą, pieprzem, octem balsamicznym, cukrem trzcinowym i prażonymi orzechami pinii. Danie podaje się na gorąco z ryżem lub na zimno z pieczywem. ❚ A Sicilian “goulash” from stewed vegetables. You stew eggplant, peppers, tomatoes, onion, celery, green olives, capers and raisins in a large pot. The dish is seasoned with salt, pepper, balsamic vinegar, cane sugar and roasted pine nuts, and served hot on rice or cold with bread.

C arpaccio

Caldo verde Narodowe danie Portugalczyków. Zupa z kapusty couve galega. Liście kroi się i pod koniec gotowania wrzuca do zupy z ziemniaków smażonych na oliwie, czosnku, cebuli i chorizo, pikantnej kiełbasy. ❚ The national dish of Portugal. A soup from couve galega cabbage. The leaves are sliced and added to a soup made from potatoes fried in olive oil, with garlic, onion and chorizo.

Przystawka z surowej polędwicy wołowej pokrojonej w cienkie plasterki w poprzek włókien, polanej oliwą, sokiem z cytryny i posy panej wiórami parmezanu oraz ozdobionej ru kolą. Danie po raz pierwszy podano w Wenecji w 1950 r. hrabinie Amalii Nani Mocenigo, kiedy ta poinformowała właściciela lokalu Harry’s Bar, że doktor polecił jej jedzenie tylko surowego mięsa. Właściciel baru, Giuseppe Cipriani, nazwał nowe danie carpaccio, bo przypominało mu obrazy renesansowego malarza Vittore Carpaccio. ❚ A starter made from raw sirloin thinly sliced perpendicular to the muscle fibres, and sprinkled with olive and parmesan flakes and a pinch of rocket. The dish was first served in Venice in 1950 to countess Amalia Nani Mocenigo, when she told the owner of Harry’s Bar that she was under doctor’s orders to only eat raw meat. The bar owner, Giuseppe Cipria ni, called the new dish carpaccio, because to him, it looked like the paintings of Renaissance painter Vittore Carpaccio.

Kebab Kostki mięsa, najczęściej jagnięciny lub baraniny, nadziane na szpadkę i upieczone na pionowym ruszcie. Wcześniej marynowane. Mięso przekłada się warzywami. Dziś potrawa została przekształcona w danie typu fast food podawa ne w chlebku pita lub w bułce. ❚ Meat cubes, mostly lamb or mutton, intertwi ned with vegetable cubes, are placed on a skewer and roasted vertically. The meat is marinated before cooking. Today, the dish is mainly served as fast food in pita bread or a bun.

119

good food

kuchnia śródziemnomorska

Bouillabaisse Niegdyś rybacy w Marsylii gotowali tę potrawę z niesprzedanych resztek połowu (bouillir – gotować, baisse – odpadki). I tak powstało tradycyjne prowansalskie danie jednogarnkowe. ❚ Marseillais fishermen of Marseille used to cook this dish from unsold remnants of fish. This is how the traditional single-pot dish of Provence was born.

Gazpacho Przyprawiona na ostro hiszpańska zupa jarzynowa serwowana na zimno. Aby zrobić gazpacho, trzeba pokroić pomidory, cebulę, paprykę czerwoną i zieloną, ogórka, czosnek, dodać kilka kromek chleba, sól i pieprz, oliwę z oliwek, ocet. Całość zblen dować, odstawić na kilka godzin w zimne miejsce, a przed podaniem przecedzić przez sito. ❚ A spicy Spanish vegetable soup served chilled. To make gazpacho, dice tomatoes, onion, red and green peppers, cucumber and garlic, and add a few slices of bread, salt and pepper, olive oil and vinegar. Blend the ingredients, chill for a few hours, and sieve before serving.

ragù alla bolognese Ten pochodzący z Bolonii sos robi się z mięsa mielonego i długo duszonych cebuli, czosn ku, marchewki, selera naciowego, boczku, mieszanych mięs, czerwonego wina oraz koncentratu pomidorowego. Podaje się go do wszelkich rodzajów makaronu – a we Włoszech występuje aż 300 kształtów klusek. ❚ This pasta sauce, originally from Bologna is made from minced meat and long-stewed onion, garlic, carrot, celery, bacon, mixed meat, red wine and tomato concentrate. It is served with all kinds of pasta (there are no fewer than 300 pasta shapes in Italy).

Saltimbocca

12 Shakshuka Na oliwie smaży się cebulę, paprykę, kmin rzymski i czosnek, dodaje pomidory i wbija jaja – jedno obok drugiego dookoła garnka, dusząc je, aż żółtko lekko się zetnie, ale pozo stanie płynne w środku. Całość posypuje się fetą, kolendrą i skrapia oliwą. ❚ Onion, pepper, cumin and garlic are fried in olive oil. Tomato es are later added, and lastly eggs are broken into the pan, one next to the other around the perimeter. The dish is stewed until the eggs are hard on the outside but still runny inside.

120

Sznycel cielęcy z szynką i szałwią. W mięso wkłada się plaster szynki parmeńskiej i liście szałwii, spina wykałaczką, obsmaża na maśle i oprószywszy pieprzem i podlawszy białym winem, przez chwilę dusi. Potrawę klasycznie podaje się we Włoszech z wytrawnym frascati. ❚ A veal schnitzel with ham and sage. You put a slice of ham and sage leaves inside the meat, fasten it with a toothpick, fry in butter and stew in white wine with pepper. In Italy, the dish is served mostly with dry Frascati wine.

Taramosalata Pasta z ikry (karpia lub łososia). Ikrę miksuje się z namoczonym w wodzie białym pieczywem bez skórki, oliwą, sokiem z cytryny i natką pietruszki. Pasta jest częścią mezédes, czyli przekąsek, które w Grecji je się z pieczywem i popija np. retsiną. ❚ A roe paste (carp or salmon). Mix the roe with white bread (without the crust) soaked in water, olive oil, lemon juice and parsley. The paste is one of the popular mezedes, or starters, served in Greece with bread and washed down with e.g. retsina wine.

good food

kuchnia śródziemnomorska

Risotto alla milanese Risotto po mediolańsku powstaje z bulionu z kury, szafranu oraz ryżu i cebuli usmażonych na maśle ze szpikiem kostnym. Ryż koniecznie al dente. Risotto serwuje się z masłem i parmezanem oraz np. z winem barbaresco. ❚ Risotto Milanese style is made with chicken broth, saffron, rice and onion fried in butter with bone marrow. It should go without saying that the rice has to be cooked al dente. Risotto is served with butter and parmesan – and wine, e.g. Barbaresco.

Horiatiki salata

Pizza alla napoletana Ciasto na pizzę (mąka, drożdże, woda i sól) powinno dojrzewać nawet 72 godz., a po upie czeniu ciasto powinno mieć bąble, a miejscami być lekko spalone, bo piecze się je w piecu opalanym drewnem. Dodatki do wersji ne apolitańskiej to plastry dojrzałych pomidorów, kawałeczki solonych sardeli oraz mozzarella di bufala, świeży, tłusty ser w kolorze białej por celany wytwarzany z mleka czarnych bawolic. ❚ Pizza dough (flour, yeast, water and salt) should be left to mature for at least 72 hours, and the crust should develop bubbles after baking, and be slightly burnt, as it is baked in a wood stove. Popular pizza toppings on the Neapolitan ver sion include slices of ripe tomatoes, anchovies and mozzarella di buffala (fresh fat white cheese made from black buffalo milk).

Twarde pomidory, ogórki sałatkowe, zie lona papryka i cebula to podstawa sałatki towarzyszącej każdemu posiłkowi w grec kiej tawernie i domu. Dodatkiem jest owczy ser feta pokrojony w kostkę oraz mocno wytrawne oliwki kalamata o ciemnopurpu rowej barwie. ❚ Hard tomatoes, cucumbers, green peppers and onions are the core ingredients of this staple Greek salad, which is served with pretty much every dish, whether at home or in a taverna. The salad is topped with cubes of sheep feta cheese and dark brown and red Kalamata olives.

17 Souvlakia Szaszłyki mięsne z jagnięciny albo innego delikatnego mięsa zamarynowanego w ore gano, oliwie i soku z cytryny. Na grillu smaży się szpadki z nadzianym mięsem, papryką i pomidorami w kawałkach. Podaje się je z ryżem lub plackami pita. Grecy wolą młode mięso – jagniąt, koźląt, cieląt. Potrawy mię sne zwykle przygotowuje się na specjalne okazje. ❚ Meat shashliks from a delicate meat (e.g. lamb) marinated in ore gano, olive oil and lemon juice. You grill the skewers packed with meat cubes, pepper and tomatoes. They are served with rice or in pita bread. The Greeks prefer lamb, goat meat and veal. Meat dishes are traditionally served on special occasions.

Moussaka Danie z zapiekanych bakłażanów i mielonej jagnięciny. W formie sufletu układa się warstwy bakłażanów i sosu mięsno-pomidorowego. Całość polewa się zasmażką z mąki, mleka i masła doprawioną gałką muszkatołową i zaciągniętą żółtkami z tartym twardym, dojrzewającym owczo-kozim serem kefalotiri. Po zapieczeniu w piecu serwuje się musakę pokrojoną na kawałki. ❚ A casserole dish with roasted eggplant and minced lamb. You alternate layers of eggplant and meat and tomato sauce in a casserole dish, and cover with roux made of flour, milk and butter seasoned with nutmeg, egg yolks, and mature goat and sheep kefalotiri cheese. moussaka is served in portions.

122

good food

kuchnia śródziemnomorska

HuMmus

Lasagne al forno Suflet z płatów ciasta makaronowego przekładanych warstwowo so sem beszamelowym z mąki, masła i mleka, sosem ragù alla bologne se i tartym parmezanem. Wierzch posypuje się serem i całość zapieka w piecu. Podaje np. z winem barbera. ❚ A soufflet from pasta sheets layered with béchamel sauce made from flour, butter and milk, Bolo gnese ragout sauce and grated parmesan. The top is sprinkled with cheese and baked. Lasange is served with wine (e.g. Barbero).

Potrawa wywodzi się z Lewantu i Egiptu. We dług legendy została wymyślona przez sułtana Saladyna w czasach wypraw krzyżowych. To mus z ciecierzycy, tahini, czyli pasty sezamo wej, soku z cytryny, oliwy, soli i różowej papryki w proszku. W Turcji czy Izraelu to najważniejszy składnik meze, czyli przekąsek. ❚ This dish ori ginates from the Levant and Egypt. According to legend, it was invented by the sultan Saladin during the Crusades. Hummus is a paste made from chickpeas, tahini or sesame paste, lemon juice, olive oil, salt and powdered pink pepper.

Tzatziki

Ratatouille

Coq au vin

Gęsty sos jogurtowy z przyprawami serwo wany jako część mezédes, czyli przekąsek, które w Grecji zjada się z pieczywem i popi ja np. retsiną, winem z winogron odmiany savatiano wytwarzanym z dodatkiem sosnowej żywicy. Na tzatziki potrzeba gę stego naturalnego jogurtu, oliwy, octu, soli i mięty, które miesza się z tartym ogórkiem zmiażdżonym czosnkiem i posiekanym koperkiem. ❚ A thick yogurt dip with spices served with bread as a meze in Greece. It is eaten with retsina, a wine made from Savatiano grapes with the addition of pine resin. Tzatziki is made from thick plain yogurt, olive oil, vinegar, salt and mint. This is combined with grated cucumber, crushed garlic and chopped dill.

Gulasz warzywny – na oliwie dusi się bakła żany, cukinie, pomidory, cebulę i paprykę. Potrawa bywa serwowana jako danie główne albo dodatek do mięs. ❚ A vegeta ble goulash made from eggplant, zucchini, tomatoes, onions and pepper stewed in olive oil. The dish is served as a main meal or as a side dish with meat.

Jedno z najsłynniejszych dań kuchni francu skiej. Kogut marynowany w czerwonym bur gundzie, warzywach, czosnku, liściu laurowym, tymianku, cząbrze i ziarnach pieprzu. Ptaka dusi się potem długo w winie z dymką, pieczarkami i boczkiem. Do gotowania używa się pinot noir, a do gotowego dania podaje się słynny cham bertin. ❚ One of France’s most famous dishes. Chicken (male or female) marinated in red Burgundy, vegetables, garlic, thyme, savoury and pepper grains. The bird is stewed for a long time in pinot noir with shallot, portobello mushrooms, and bacon. Coq au vin is served with the famous Chambertin wine.

Klasyczna hiszpańska wersja tej potrawy jest przygotowywana z ryżu, omułków, krewetek i kalmarów. Czasem dorzuca się też schab wieprzowy lub mięso królika. Potrawę zazwyczaj przygotowywano na głębokich patelniach stawianych na otwartym ogniu. Do paelli za nic nie dodaje się cebuli. Nieodzownym składnikiem jest szafran. ❚ The classic Spanish version of the dish is made with rice, mussels, shrimps and squid. Pork loin or rabbit meat is sometimes added. The dish was traditionally made in a deep pan over an open fire. Onion is not added to paella but saffron is a core ingredient that cannot be omitted.

124

Paella

good food

chia

C z a r y- m a r y c h i a hocus pocus chia Choć jej właściwości odkryli przed wiekami Aztekowie, dopiero niedawno stała się popularna w Europie. Dziś szałwia hiszpańska zwana też nasionami chia urozmaica desery, koktajle i puddingi. ❚ Although its properties were discovered ages ago by the Aztecs, it has only recently become popular in Europe. Today, chia seeds are a popular ingredient of desserts, cocktails and puddings. tekst | by agnieszka michalak

superfood

a superfood

Ta jednoroczna roślina pochodzi z Ame ryki Płd. Już Aztekowie uważali, że jej nasiona pomagają w utrzymaniu pra widłowej kondycji psychicznej i fizycz nej. Chia pochodzi od słowa „chian”, co w języku nahuatl znaczy oleisty. Dziś uprawia się ją m.in. w Meksyku, Boliwii i Gwatemali. ❚ This annual plant origina tes from South America. The Aztecs be lieved that its seeds helped keep people in mental and physical shape and that it sharpened the mind. The name “chia” comes from the Nahuatl word “chian”, which means oily. Today, the plant is cultivated primarily in Mexico, Bolivia and Guatemala.

w dobrym nastroju

mood booster

Skarbnica kwasów Omega-3 i Omega-6 odpowiedzialnych za pracę mózgu, nastrój i koncentrację. Źródło wapnia, cynku i żelaza. Właściwości chia można wymieniać bez końca tak jak potrawy, których może być składnikiem. Ze zmie lonych nasion można np. przyrządzić budyń, używać jako zagęszczacza do zup, dodawać do chleba, ciast czy nale śników. ❚ Chia seeds are rich in Omega-3 and Omega-6 acids. These stimulate the brain, lift the mood, and improve con centration. Chia is also a great source of calcium, zinc and iron. The properties of chia seeds are as endless as the dishes they can be used in. Ground seeds can be used to make puddings, are a great soup thickener, and can be added to bread, cakes and pancakes.

pudding chia

Zalewamy 4 łyżki chia mlekiem krowim/ sojowym i kokosowym, dodajemy miód i wanilię. Miksujemy i odstawiamy do lodówki na kilka godzin, aż chia pochło nie ciecz. Na warstwę musu ze zmikso wanych wcześniej świeżych owoców nakładamy pudding z chia. ❚ Pour any kind of milk over 4 heaped tablespo ons of chia seeds, add honey and va nilla. Stir and chill for a few hours until the chia seeds absorb the milk. Top the dessert with fruit mousse.

126

chia pudding

PROMOCJA

St Antonio, Warszawa

Uważana za jeden z ukrytych skarbów Ogrodu Saskiego restauracja St Antonio szczyci się współczesną kuchnią inspirowaną włoskimi smakami. Menu tworzą potrawy z polskich produktów, a także oryginalnych składników sprowadzonych z Włoch. W St Antonio można znaleźć wszystko to, co najlepsze we włoskiej kuchni – świeże owoce morza, wysokiej jakości dania mięsne, makarony i domowej roboty desery. Restauracja posiada imponującą kartę win, dobranych tak, by idealnie komponowały się z serwowanymi potrawami. stantonio.pl

St Antono, Warsaw

Considered the hidden gem of Saski Garden, St Antonio prides itself on its modern cuisine, rooted in authentic Italian traditions. Treat yourself to a mouth-watering menu created from both local ingredients and delicacies imported directly from Italy. St Antonio brings the best of Italy to Warsaw, with fresh seafood, pasta, quality meats and home-made desserts. The restaurant also has a top wine menu, designed to complement the meal perfectly. stantonio.pl

Sukiennice, Kraków

Sukiennice oferują gościom tradycyjne potrawy polskiej kuchni, ale również fantastyczny widok na Rynek Główny i Ratusz. Menu obfituje w dania regionalnej kuchni krakowskiej i galicyjskiej, takiej jak słynne w całym mieście sznycle, ser podhalański czy delikatna cielęcina. Polecamy również żurek, pierogi i świeże sałaty z regionalnych składników. A pieczone na miejscu bajgle czynią z Sukiennic idealne miejsce na śniadanie. sukiennice-restauracja.pl

Sukiennice, Cracow

Guests at Sukiennice don’t only enjoy traditional Polish cuisine, they also get some of the best views of the Market Square and the Town Hall Tower. The menu features classic Cracowian and Galician dishes, such as podhalan cheeses, veal, pork and poultry schnitzels. There’s also żurek soup, fresh pierogi and pasta, handmade from regional ingredients. The locally baked bagels also make Sukiennice a great place to stop for breakfast. sukiennice-restauracja.pl

ta k e a l o o k

letnie stylizacje

p l a c z a b aw a playground eksperymenty z kolorami, wzorami, dodatkami i stylami. ograniczenia? tylko nasza wyobraźnia. Jeśli nie latem, to kiedy – mówią projektanci. warto ich posłuchać. ❚ are there any limits to experimenting with colours and patterns, accessories and style? Just our imagination. when else, if not in summer can we have fun with fashion, claim designers. and they are right. zdjęcia | photos matus toth/sunray photo/east news

top Dolce & Gabbana, kolczyki oscar de la Renta ❚ top by Dolce & Gabbana, earrings by oscar de la Renta na stronie obok: top sportmax, kurtka pinko ❚ opposite page: top by sportmax, jacket by pinko

128

129

ta k e a l o o k

koszula twinset, kurtka Christian Dior, szorty topshop â?&#x161; shirt by twinset, jacket by Christian Dior, shorts by topshop

130

letnie stylizacje

131

ta k e a l o o k

132

letnie stylizacje

top sportmax, spodnie twinset, torebka fendi, buty max mara â?&#x161; top by sportmax, pants by twinset, bag by fendi, shoes by max mara

133

b e au t y

pielęgnacja latem

M e dyc y n a nowoczesna modern medicine Kremy, które dermatolog zrobi specjalnie dla ciebie. Kosmeceutyki na receptę. Zabiegi, które pomogą usunąć poważne defekty estetyczne. i kosmetyki, które Ratują planetę. Branża beauty ma coraz bardziej przyjazną twarz. ❚ Creams that the dermatologist will prepare especially for you. Prescription cosmeceuticals. Treatments that will break taboos and remove serious aesthetic defects. The beauty industry is assuming a more human face. tekst | by joanna winiarska

Poprawić komfort życia

make your life more comfortable

przed urlopem before your summer vacation

Ciekawostką z podwórka medycyny estetycznej jest program edukacyjny „Uroda bez tabu” przygotowany z portalem wirtualnaklinika.pl. Jego celem jest zwrócenie uwagi na to, że korzystanie z zabiegów medycyny estetycznej nie jest przejawem próżności, ale pokazanie, że nierzadko takie zabiegi mogą pomóc w trudnych Zainwestuj w endermologię – to jeden z tych ujędrniających przypadkach. Czyli jakich? Zdarza się, że poważniejszy defekt urody wpływa zabiegów na ciało, które nie tylko poprawiają ukrwienie skóry na jakość i komfort życia, utrudniając funkcjonowanie fizyczne i społeczne. i pogrubiają włókna kolagenu, ale też dodają skórze energii. Osoby, które cierpią na rozszczepienie wargi, asymetrię twarzy po porażeniu Poszukaj Endermologii Alliance ze zintegrowaną głowicą, dzięki nerwu twarzowego, krzywy zgryz, przesadne rozstępy czy deformację okolic której masaż antycellulitowy jest jeszcze skuteczniejszy. ❚ Invest intymnych, mają negatywną samoocenę i przez to gorsze relacje z otoczeniem. in endermology treatments – this is one of the firming body O „trudnych” zabiegach i możliwości medycyny mówi się niewiele. Przez pół roku treatments that not only improve blood flow in the skin wybitni eksperci z dziedzin laseroterapii, stomatologii, ginekologii i chirurgii and thicken the collagen fibres, but also give the skin plastycznej będą pokazywać na wirtualnaklinika.pl, jak konkretnym problemom an energy boost. Look for Alliance Endermology można łatwo zaradzić dzięki wybranym zabiegom. ❚ Another novelty in aesthetic devices with an integrated head which medicine is the educational programme entitled “Uroda bez tabu” [Taboo-free beauty], makes the anti-cellulite massage developed in conjunction with the wirtualnaklinika.pl portal. The even more effective. programme is aimed at helping people realize that aesthetic

134

Kosmetyki z gabinetów mają większe stężenie składników aktywnych. ❚ Cosmetics sold at beauty salons have a higher concentration of active substances.



medicine is not a sign of vanity, and that plastic surgery can often help in difficult cases. For example? A common flaw can affect quality and comfort of life, making it hard to function and socialise. People with cleft lips, asymmetrical faces resulting from facial palsy, malocclusion, excessive stretch marks, or deformed sex organs suffer from Postaw na spersonalizowany kosmetyk. low self-esteem and have problems in establishing Lekarz dobierze odpowiednie dla ciebie and maintaining relationships. Not much is said or składniki. ❚ Go for a personalised written about the “hard” treatments and possibilities of cosmetic. The doctor will select the aesthetic medicine. Experts in laser treatments, dentistry, ingredients that you should be gynaecology and plastic surgery will be spending six using this summer. months discussing ways of solving specific problems using selected treatments on wirtualnaklinika.pl.

Ekologiczne produkty łatwiej kupić w sklepach internetowych, np. na warsztatpiekna.pl. ❚ Green products are easier to purchase online at e.g. warsztatpiekna.pl.

kosmetyki szyte na miarę

cosmetics made to order

Wymień choć jeden z kosmetyków, które masz w łazience, na ekologiczny odpowiednik – poczuj się bardziej fair w stosunku do środowiska. Przestań przejmować się drobnymi defektami urody. Drobnych (zmarszczki, dodatkowe kilogramy) nikt nie widzi. Duże zawsze możesz poprawić. ❚ Replace at least one of the cosmetics in your bathroom with a green counterpart and give the environment a break. Stop worrying about tiny flaws. Nobody notices your small defects (wrinkles, a couple of extra kilos etc.) and the big ones can always be fixed.

Specjalistycznych kosmetyków usuwających przebarwienia warto szukać w gabinetach medycyny estetycznej. ❚ For specialist cosmetics removing skin discoloration, visit aesthetic medicine clinics.

Dla urody i… planety

for the sake of beauty – and the planet Co nowego poza gabinetami? Silnym nurtem jest ekologiczna pielęgnacja marek zorientowanych na czynienie świata lepszym. Duże koncerny ograniczają wykorzystanie plastiku (zauważyłaś, że butelka twojego szamponu jest jakby „cieńsza”), stawiają na biodegradowalność itd., ale i tak większość z nas chętniej wybiera produkty marek, które udowadniają, że mają wysoką ekologiczną świadomość (np. sadzą drzewa, wspierają lokalne inicjatywy kobiet z biednych regionów, wysyłają ich dzieci do szkoły) i działają na rzecz planety. Branża beauty dołącza się do misji czynienia świata lepszym. I piękniejszym. ❚ What’s new outside the walls of clinic? One strong trend, which is steadily encroaching on traditional cosmetics, is the ecological approach of brands committed to making the world a better place. Large concerns are limiting their use of plastics (have you noticed that shampoo bottles have become thinner?), switching to biodegradable containers, etc. And on top of that, most of us are more inclined to buy products from ecologically and socially aware companies (that e.g. plant trees, support initiatives aimed at helping poor women send their children to school) and undertake actions that help the planet. The beauty industry is now joining the mission of making the world a better – and more beautiful – place to live.

136

pielęgnacja latem

Serum zaprojektowane przez lekarza to koszt ok. 800 zł. ❚ A serum designed by a physician costs approx. PLN 800.

W jaki krem zainwestować latem? Nowością gabinetów jest system Universkin, czyli przykład tzw. dermatologii funkcjonalnej. To pierwszy system „gotowców” do tworzenia spersonalizowanych kremów na miejscu w gabinecie. Lekarz ma do dyspozycji uniwersalną bazę pielęgnacyjną i składniki aktywne w dużych stężeniach, które rozwiązują większość problemów (przebarwienia, wiotkość, trądzik, zaczerwienienie, zmarszczki). Zaprojektowanie kosmetyku poprzedza diagnoza skóry, wywiad lekarski i pielęgnacyjny. Czy taka kuracja ma sens? Tak, bo pacjent dostaje krem najbardziej dopasowany do potrzeb cery. ❚ Which cream to pick this summer? One exciting innovation available in salons is the Universkin system, or a prime example of functional dermatology. Universkin is the first system to use ready-made ingredients to create personalised creams on site at the clinic. The doctor has a basic universal facial care kit and active ingredients in high medical concentrations in order to treat the most common skin problems (discoloration, suppleness, acne, redness and wrinkles). The patient’s medical history and skincare habits need to be elicited before the cosmetic can be prepared. This sort of personalised treatment obviously makes sense, as the patient leaves the clinic with a cream suited to the particular needs of his or her skin.

Na wakacjach sprawdzą się kosmetyki w saszetkach. ❚ Cosmetics in handy single-use sachets are perfect on vacation.

Nie rezygnuj ze słońca. Warto przed nim chronić twarz, bo wystawiona jest na jego działanie przez całe życie, co może przyspieszać mutację w komórkach. Ale promieniowanie jest nam też potrzebne – wytwarza w skórze związek, który jest „skórą heroiną” – hormonem szczęścia. ❚ Do not forgo the sun altogether. Obviously, you need to protect your face against excessive tanning, as our faces are exposed to the sun all our lives, and this can accelerate cell mutation. But our bodies need the sun – it helps our skin produce a substance dubbed the “heroin for the skin” or the “happiness hormone”.

b e au t y

NOWY WYMIAR ENDERMOLOGIE® Po 30 latach badań nad tkanką łączną, francuska firma LPG stworzyła innowacyjny patent enermologie® ALLIANCE pozwalający na odtworzenie naturalnych procesów jej regeneracji. Nowy patent łączy w sobie najbardziej efektywne technologie zapewniające bardziej intensywną i szybszą stymulację skóry. Rewolucyjna technologia umożliwiła opracowanie najlepszej metody pozwalającej uzyskać trzy najważniejsze efekty zabiegowe jednocześnie: redukcję tkanki tłuszczowej, wygładzenie cellulitu i ujędrnienie skóry, skracając czas zabiegu do 30 minut oraz zmniejszając ilość powtórzeń w serii. Widoczne rezultaty już po 3 zabiegach:

UJĘDRNIENIE SKÓRY

WCIĘCIE W TALII

WYGŁADZENIE CELLULITU

71%

-5.2cm

67%

„Zabiegi endermologie LPG wykonuję już od kilku lat. Jest to najpopularniejszy i najbardziej rozpoznawalny zabieg redukujący tkankę tłuszczową i cellulit, a jego ogromna skuteczność potwierdzona jest licznymi badaniami klinicznymi oraz opiniami klientów. Najczęściej wybierają go Panie, które pomimo aktywności fizycznej i diety nie mogą osiągnąć satysfakcjonujących efektów wymodelowania sylwetki, a także pragnące na długo zachować młody i atrakcyjny wygląd. Od niedawna zaczęłam pracować na najnowszej generacji endermologie LPG – ALLIANCE. Dzięki opatentowanym głowicom jestem w stanie działać na głębszych niż dotychczas warstwach tkanki, co pozwala na uzyskanie trzykrotnie lepszych rezultatów w krótszym czasie. Już po 3 zabiegach zauważyłam zdecydowaną poprawę jędrności skóry, wygładzenia celullitu oraz redukcję obwodów. Ciało po serii zabiegów wygląda zdecydowanie młodziej i bardziej atrakcyjnie.”

Marlena Chmielewska mgr fizjoterapii Ambasada Urody Medical SPA

Ambasada Urody Medical SPA to wyjątkowe miejsce, w którym od ponad 12 lat zespół najlepszych specjalistów dba o swoich Klientów pomagając im zachować młody wygląd oraz zgrabną sylwetkę na lata. Łącząc najwyższej jakości produkty kosmetyczne, medyczne oraz najnowsze i najbardziej innowacyjne urządzenia z sukcesem wprowadza najskuteczniejsze programy pielęgnacyjne, które pozwalają każdemu Klientowi osiągnąć wymarzony efekt.

Ambasada Urody Medical SPA ul. Hlonda 2 Miasteczko Wilanów Warszawa tel. 604 502 501 www.ambasadaurody.pl

wyłączny dystrybutor www.itpsa.pl

m u s t h av e

w podróży

Wielofunkcyjny tablet i wodoodporna kamera, kieszonkowy tłumacz i bezprzewodowe słuchawki. Dziś nie wyobrażamy sobie podróży bez paru gadżetów. Podpowiadamy, co warto spakować. 2

byst ry a syst e n t smart helpers 4

A multi-functional tablet and a waterproof camera, a pocket translator and cordless earphones. Today, handy gagdets are a must on any trip. Here are some tips on what to pack to enjoy your vacation to the max.

8 5

1. Travis inteligentny tłumacz kieszonkowy, $164 2. asus Chromebook C201PA-DS02 z pamięcią do 16GB, $199.00 3. TOMTOM BANDIT wodoszczelna kamera z czujnikiem ruchu i obiektywem do nurkowania, 1399 zł 4. Panasonic Model LUMIX DC-ZS70, kompaktowy aparat fotograficzny z sensorem 20,3 Mpix oraz 30-krotnym optycznym zoomem, ok. 1190 zł 5. Patriot Supersonic Mega 512 GB pendrive, 874,48 zł 6. samsung Galaxy Tab S3: pierwszy tablet obsługujący technologię HDR, która pozwala na uzyskanie nasyconej palety barw, 2899 zł (wi-fI), 3299 zł (LTE) 7. Audeze kompaktowe słuchawki douszne, 2645 zł 8. kindle czytnik e-booków, 699,99 zł ❚ 1. Travis intelligent pocket translator, $164 2. asus Chromebook C201PA-DS02 with 16GB of memory, $199.00 3. TOMTOM BANDIT waterproof camera with a motion censor and a diving lens, PLN 1,399 4. Panasonic LUMIX DC-ZS70, compact camera with a sensor, 20.3 Mpix and a 30x optical zoom, approx. PLN 1,190 5. Patriot Supersonic Mega 512 GB pendrive, PLN 874.48 6. samsung Galaxy Tab S3: the first tablet operating in the HDR technology offering intense colours, PLN 2,899 (wi-fI), PLN 3,299 (LTE) 7. Audeze compact earphones, PLN 2,645 8. kindle e-book reader, PLN 699.99

138

good job

deutsche bank

Nie ma zamożności bez oszczędności there is no affluence without savings

prof. Małgorzata bombol

Monika szlosek

Co cechuje zamożnych Polaków i jak zostać jednym z nich – tłumaczą Monika Szlosek z Deutsche Bank Polska i prof. Małgorzata Bombol ze Szkoły Głównej Handlowej. Rozmawia Piotr Gozdowski. ❚ Monika Szlosek of Deutsche Bank Polska and Prof. Małgorzata Bombol from the Warsaw School of Economics talk to Piotr Gozdowski about the characteristics of affluent Poles and how to become one of them.

Kiedy Polak jest zamożny? Monika Szlosek: Dla części osób zamoż ność to bajeczna rezydencja i jacht, dla innych wystarczająco dobre dochody z pracy dającej satysfakcję i luksus wol nego czasu, który można przeznaczyć na hobby. Osobie zamożnej pieniądze „służą”, czyli pomagają w samorealizacji, zaspokajaniu potrzeb, realizowaniu pasji czy podróżach. Dla nich powstała oferta premium, której hasło przewodnie „pie niądze Ci służą” najlepiej oddaje różno rodność potrzeb i oczekiwań tej grupy.

140

Prof. Małgorzata Bombol: Za obiektyw ną „przepustkę” do zamożności przyj muje się w Polsce poziom 85 tys. brutto rocznego dochodu. Zgodnie z tym kry terium w 2016 r. po raz pierwszy liczba osób zamożnych i bogatych przekroczy ła, według z szacunków KPMG, milion osób. Łącznie dochody netto tej grupy to ponad 170 mld zł, a średnie miesięczne dochody – 18 tys. zł brutto, czyli ponad cztery średnie krajowe wynagrodzenia. Jak można scharakteryzować grupę zamożnych Polaków?

When does a Pole become affluent? Monika Szlosek: For some, affluence means having a dream home and a yacht. For others, it means a good inco me from a satisfying job and the luxury of having free time to devote to hobbies. Money „works” for an affluent person i.e. it finances self-fulfilment, satisfies wants and needs, and makes it possible to pur sue passions and to travel. The premium offer was devised with these people in mind. The slogan “Money is there to work for you” best embodies the diversity of

tekst | by piotr gozdowski

MB: To osoby aktywne, solidne, odpowie dzialne, w dwójnasób ambitne, ciekawe świata. Są zorientowane indywiduali stycznie, odpowiedzialne, koncentrują się na poszukiwaniu rozwiązań. Jeśli chodzi o budowanie majątku swoich dzieci, sku piają się raczej na dawaniu im „napędu”. Z jednej strony kształtują w dzieciach ce chy takie jak: chęć, odwaga, odporność, poczucie sprawczości; z drugiej – dbają o zapewnienie mocnego fundamentu inte lektualnego i finansowego na przyszłość. MS: To grupa o dużym poczuciu bezpie czeństwa finansowego, bez większych obaw co do przyszłości. Co trzeci jej przedstawiciel wymienia kwotę powy żej 500 tys. zł jako idealną „poduszkę finansową”. Mimo że są to osoby coraz bardziej świadome, że pieniądze można pomnażać efektywnie, największą po pularnością w tej grupie wciąż cieszą się najprostsze produkty bankowe: konta oszczędnościowe i lokaty. W kolejnych la tach powinno się to jednak zmieniać. Dlaczego, mimo poczucia bezpieczeństwa finansowego, oszczędzanie wygrywa w tej grupie z inwestowaniem? MS: W mojej ocenie wynika to nie tyle z konserwatywnej natury, ale przede wszystkim faktu, że jesteśmy krajem „na dorobku” – zachodnie społeczeństwa przez pokolenia nabierały właściwych nawyków gromadzenia, ale też pomna żania kapitału. Nasi odpowiednicy we Francji czy w Belgii szukają rozwiązań optymalnych, a nie tylko bezpiecznych. Dlatego tam zamożne osoby przeja wiają większą skłonność do korzystania z bardziej złożonych rozwiązań stwarza jących możliwość osiągnięcia w dłuższej perspektywie większych zysków. U nas segment premium wciąż się kształtuje i dojrzewa, także jeśli chodzi o nawyki i potrzeby finansowe. Są to osoby, któ ra mają coraz większą świadomość, że choćby dla części aktywów warto szukać bardziej zyskownych, ale też bardziej ry zykownych produktów, ale wciąż jeszcze wybierają tradycyjne rozwiązania. MB: Ale już i w Polsce zaczyna być wi doczna linia podziału w ramach bada nego przez nas segmentu Premium – na tzw. budowniczych kapitału i klasę oszczędzająco-konsumującą. Pierwszą grupę charakteryzuje większa skłonność

do inwestycji – to w tym gronie jest znacznie więcej inwestorów i uczestni ków funduszy inwestycyjnych niż w ca łej populacji. Generalnie jednak wybory także i tej grupy pozostają zachowawcze – najczęściej wskazywanym narzędziem „bogacenia się” są nadal konta oraz lo katy. Wzorem swoich rodziców wysoko cenią nieruchomości i złoto. Powszechny w tej grupie jest prymat bezpieczeństwa nad ryzykiem. Ten wątek dowodzi, że naj wyższy czas na zmiany świadomościowe w tej kwestii. Czy zamożni klienci są otwarci na nowe technologie? MS: To osoby, które żyją bardzo aktyw nie, dlatego do technologii mają utylitar ne podejście – wybierają te rozwiązania, które faktycznie ułatwiają im życie i pra cę. Sami są mobilni, dlatego stawiają na prostotę, wygodę – i tego samego ocze kują od produktów finansowych. Jedno cześnie są bardzo samodzielni. Z naszych badań wynika, że 34% klientów premium (w tym 45% osób w wieku do 34 lat) sa modzielnie porównuje, a następnie ku puje produkt inwestycyjny w internecie. Kolejne 24% omawia z doradcą swoje oczekiwania i możliwości, po czym naby wa wybrany produkt online. Zazwyczaj sami należą do uznanych specjalistów w swoim fachu, dlatego ponadprzeciętnie cenią sobie jakość merytorycznego do radztwa, doświadczenia, specjalistycznej

net income of these people comes to over PLN 170 billion and their average gross monthly income is PLN 18,000, or four times the national average. What are affluent Poles like? Prof. Małgorzata Bombol: They are active, reliable, responsible, extremely ambitious, and curious about the world. They are individualistic, responsible, and results-oriented. When it comes to building their children’s wealth, they are more inclined to give them “drive”. On the one hand, they encourage their chil dren to develop traits such as eagerness, courage, resilience, and a sense of agen cy. On the other hand, they make sure they get a solid intellectual and financial foundation for the future. Monika Szlosek: This is a group with an elevated sense of financial security, and is not overly afraid of what the future holds. One in three affluent Poles names an amount in excess of PLN 500,000 as their ideal “financial cushion”. Despite being aware that money can be effecti vely multiplied, they still prefer simple banking products such as savings acco unts and term deposits, although this is likely to change over the next few years. Why, despite having financial security, do these people choose saving over investing? Monika Szlosek: In my opinion, this is not so much due to their conservative natu

platforma db Navi w prosty sposób pomaga inwestorom stworzyć uszyty na ich miarę portfel funduszy. the dbNavi platform helps investors create a portfolio of funds tailored to their needs in a simple and intuitive way.

needs and expectations of this group of clients. Prof. Małgorzata Bombol: In Poland, the “passkey” to the circle of the affluent is a minimum gross annual income of PLN 85,000. By this criterion, there were more than a million affluent and rich people in 2016 for the first time ever, according to KPMG estimates. The total

re, but is primarily due to the fact that Poland is still learning the financial ropes. Western societies learned the proper habits of not only accumulating, but also multiplying, capital generations ago. Our peers in France and Belgium are after the optimum solutions, not just the most secure. That’s why affluent people are more inclined to choose more complex

141

wiedzy, zwłaszcza przy bardziej złożo nych dylematach finansowych. Co może się zmienić za 10 lat? MS: Jedna płaszczyzna zmian to wpływ nowych technologii, które już zmieniają bankowość nie do poznania. Przykładem innowacyjnego rozwiązania jest nasza internetowa platforma db Navi, która w prosty, intuicyjny sposób pomaga in westorom – zarówno początkującym, jak i doświadczonym – stworzyć uszyty na ich miarę portfel funduszy. Drugi wą tek to otwartość na budowanie finanso wej przyszłości. Liczę, że będziemy już znacznie bardziej świadomi szans i moż liwości, jakie w zakresie ochrony finan sowej przyszłości – swojej i najbliższych – dają dobrze zdywersyfikowane inwe stycje. Dorastające dziś pokolenie może już od najmłodszych lat uczyć się, jak działa rynek kapitałowy, które produkty są bardziej, a które mniej opłacalne, czy tego, w jaki sposób budować portfel in westycyjny, aby zmaksymalizować zyski,

deutsche bank

options that offer the possibility of ear ning higher long-term returns. The pre mium segment here is still taking shape and maturing as regards financial habits and requirements. These are people who have a high degree of awareness that riskier products should be sought for at least some of their assets, but who never theless still opt for traditional products. Prof. Małgorzata Bombol: But in Po land too, a visible fault line within the Premium segment we’ve been researching is starting to be visible. This divides the group into capital builders and a class of consumers and savers. The former are more willing to invest – there are more investors and members of investment funds in this group than in the entire population. In general, however, the choices this group makes are still quite conservative – their most common “en richment” vehicles are savings accounts and term deposits. They set great store by real estate and gold, just as their parents

dla części aktywów warto szukać bardziej zyskownych, ale też bardziej ryzykownych produktów. riskier yet more profitable products should be sought with respect to at least some assets.

minimalizując ryzyko strat. Uświadamiaj my dzieci od najmłodszych lat, że nie trzeba być bogatym, by oszczędzać – ale trzeba oszczędzać, by być bogatym. To nie muszą być duże kwoty, najważniej sza jest systematyczność. W końcu każda wielka podróż zaczyna się od pierwszego kroku. Dane wykorzystane w wywiadzie pocho dzą z raportu Deutsche Bank: Portret zamożnego Polaka – Klienta Premium. ■ Tekst powstał we współpracy z Deutsche Bank.

Piotr gozdowski

142

did. Security is still more important than risk for them. This proves that it is high time that something was done to change this viewpoint. Are affluent clients interested in new technologies? Monika Szlosek: They are mostly highly active people and they have a very utili tarian approach to technology – they go for things that streamline their work and make their lives easier. They are highly mobile and appreciate simplicity and convenience – and they expect the same

from their financial products. At the same time, they are very self-reliant. According to our research, 34% of premium clients (including 45% of those under 34 years of age) make their own comparisons and then purchase an investment product on line. Another 24% discuss their expecta tions and capabilities with an advisor, and then make their purchase online. They are usually recognised specialists in their own right. That’s why they really value the quality of professional advice, experience, and expertise – especially when it comes to more complex financial issues. What could change in 10 years? Monika Szlosek: One of the platforms of change is the impact of new techno logies, as these are already transforming the banking sector beyond recognition. One example of an innovative solution is our dbNavi online platform. This helps investors – both beginners and advanced – to create a portfolio of funds tailored to their needs in a simple and intuitive way. The other issue is openness to building your financial future. I expect that by that time we will be much more aware of the opportunities and possibilities of secu ring the financial futures of ourselves and our loved ones that diversified invest ments can offer. The younger genera tion can start learning early on how the capital market works, which products are more and which are less profitable, and how to create an investment portfolio that will maximise profits and minimise losses. We should start teaching children from an early age that you don’t have to be rich to save, but you do have to save to be rich. These do not have to large amounts – the main thing is regularity. After all, every great journey begins with the first step. The data cited above come from the Deutsche Bank report: The Affluent Pole – the Premium Client. A Portrait. ■ The article was written in cooperation with Deutsche Bank.

Dziennikarz biznesowy związany z tytułami Puls Biznesu, Harvard Business Review, Wall Street Journal. Doktorant w Kolegium Ekonomiczno-Społecznym Szkoły Głównej Handlowej. Rugbysta AZS AWF Warszawa. ❚ Business writer who contributes to Puls Biznesu, Harvard Business Review and The Wall Street Journal. Postgraduate of the Collegium of Socio-Economic Policy at the Warsaw School of Economics. Plays rugby for AZS AWF club.

©archiwum autora

good job

BREAK AWAY FROM THE REGULAR BUSINESS TRAVEL ROUTINE Book your stay at the new hotel located in the heart of Gdynia and enjoy spectacular sea view and friendly atmosphere.

BEST RATES GUARANTEE AT reservation@courtyardgdynia.com +48 58 743 07 00

Courtyard by Marriott® Gdynia Waterfront Jerzego Waszyngtona 19 81-342 Gdynia hotel@courtyardgdynia.com marriott.com/GDNCY courtyardgdynia.pl

REKLAMA

Courtyard do Kaleidoscope_0316_jk.indd 1

2/4/16 5:26 PM

Już w sprzedaży wyjątkowe oferty wypoczynku na sezon LATO 2017. Luksusowe, starannie wyselekcjonowane hotele, miejsca, które pokochały gwiazdy. Najlepsze oferty tylko z Itaka&Gala!

LATO

2017 WEJDŹ

na www.itaka.gala.pl

I POBIERZ KATALOG Z NASZYMI OFERTAMI

ZADZWOŃ: NUMER INFOLINII 801 055 111

Ilość miejsc w ofercie ograniczona

good address

nasze rekomendacje

Apartamenty Park Lane zostały wykończone i wyposażone w najwyższym standardzie.

prestige zone

3 4

1. GŁĘBOKI RELAKS blissful relaxation Lewitarium mieści się w CH Panorama na warszawskim Mokotowie. To tu odprężycie się fizycznie, pozbędziecie stresu, bólu pleców i mięśni, a wszystko dzięki floatingowi. Zabieg polega na przebywaniu w kabinie z basenem (woda ma temperaturę ciała) z solą Epsom i solą z Morza Martwego dającymi wrażenia lekkości i unoszenia ciała. ❚ You will find Lewitarium in the Panorama shopping mall in Warsaw. This is a place to go to relax and eliminate stress, back and muscle ache thanks to floating therapy. It involves drifting in an enclosed pod in a pool (body temperature water) saturated with Epsom salt and Dead Sea salt, so that you can experience a sense of lightness and floating.

2. z widokiem na Łazienki królewskie with a view of royal łazienki Chcesz mieszkać w najlepszej lokalizacji, kameralnie i wygodnie? Warszawska rezydencja Park Lane to 12 wyjątkowych apartamentów, które zostały wykończone i wyposażone w najwyższym standardzie. Można się do nich wprowadzić w dniu podpisania umowy. Parkową zieleń za oknem oferujemy w standardzie. ❚ Fancy living in comfort and privacy in the best location in town? Warsaw’s Park Lane 12 residence has 12 apartments, finished and fitted to the highest standard. And you can move into one just as soon as you sign the contract. The view of the lush park greenery is a standard feature.

3. Lato w Why Thai

summer with why thai

Lekkość i egzotyka to podstawy letniego menu warszawskiej i poznańskiej restauracji Why Thai. Oprócz dań warto spróbować deseru passion fruit z pianką ryżową i zieloną herbatą oraz kasztanów wodnych w syropie jaśminowym z solonym mlekiem kokosowym (TabTim Krob). ❚ Lightness and exotica are the staples of the summer menu at the Why Thai restaurants in Warsaw and Poznań. Apart from their delicious dishes, you simply must try their dessert of passion fruit with rice mousse and green tea, and their water chestnuts in jasmine syrup with salty coconut milk (Tab-Tim Krob). whythai.pl

4. przełom w wyszczuplaniu a breakthrough in slimming W warszawskiej Ambasadzie Urody pojawił się nowy zabieg – LPG – Alliance. To przełom w dotychczasowych metodach nieinwazyjnego redukowania tłuszczu i modelowania sylwetki. Efekty są widoczne już po trzech zabiegach, które łączą działania ujędrniające, antycellulitowe i wyszczuplające. ❚ The Ambasada Urody beauty salon in Warsaw recently introduced a new treatment – LPG Alliance. This marks a breakthrough in non-invasive fat reduction and body sculpting. Results are visible after three treatments, which combine firming and cellulite reduction with slimming. ambasadaurody.pl

apartamentyparklane.pl © m . p.

lewitarium.pl

144

NOWOCZESNY DOM

PROMOCJA

DLA 6 OSÓB DO WYNAJĘCIA THE MODERN HOUSE SUITABLE FOR 6 PEOPLE FOR RENT ZAPEWNIAMY:

– Obcowanie z naturą, przepiękne krajobrazy, zachody słońca i długie letnie spacery.

– Ciszę, szum drzew, relaks na tarasie z gorącą herbatą i muzyką grającą w tle.

– Alternatywę dla każdego: kąpiel lub wędkowanie w pobliskich jeziorach.

– Niewielką odległość do metropolii – tylko 30 km od Trójmiasta. – Las czeka na Ciebie w salonie – wystarczy zadzwonić: + 48 609 680 070, lub napisać: przemyslanykrajobraz.pl WE PROVIDE:

– Communing with nature, fabulous landscapes, sunsets and long summer hikes.

– Silence, the noise of trees, relaxation on a terrace drinking hot tea and music played in the background.

– An alternative for everyone: swimming or angling in the nearby lakes. – A short distance from the metropolis, it is only 30 km from the Tricity. – The forest is waiting for you in the living room, the only thing to do if you want to rent this breath-taking place is to give us a call + 48 609 680 070 or e-mail us at: http:przemyslanykrajobraz.pl

REKLAMA

Kujawski 1/2 poziom.indd 1

11.07.2017 17:14

g o o d a d d r e ss

nasze rekomendacje

prestige zone

Salony Optyczno-Okulistyczne Zdzisław Robak istnieją od ponad 60 lat. 3

1. teraz egzotyka time for an exotic holiday To już kolejny sezon, w którym Rainbow zabierze klientów na egzotyczne wakacje bez przesiadek i międzylądowań Dreamlinerem LOT-u. W komfortowych warunkach już od najbliższej jesieni będzie można polecieć m.in. do Meksyku, Wietnamu, Tajlandii, na Kubę oraz na Wyspę Bogów – Bali, czy Księżniczkę Karaibów – Dominikanę. ❚ Rainbow is once more flying stopover- and transit-free to exotic destinations via LOT Dreamliners this season. These comfortable conditions are being offered to passengers flying to Vietnam, Mexico, Thailand, Cuba, the “Island of the Gods” (Bali), and the “Princess of the Caribbean” (Dominican Republic). R.pl

2. na pomoc włosom in aid of hair Gabinet Dermatologii Estetycznej Dermis w Gdańsku, prowadzony przez dr. n. med. Adama Szarmacha, realizuje oczekiwania bardzo wymagających pacjentów. Eksperci Dermis specjalizują się w terapii leczenia łysienia. To jedna z pierwszych klinik w Polsce stosująca peptydową terapię włosów DR.CYJ Hair Filler. ❚ Run by Adam Szarmach MD PhD, the Dermis Aesthetic Dermatology Clinic in Gdańsk satisfies the expectations of even the most discerning patients. The Clinic’s experts specialise in loss hair treatment. This is one of the first clinics in Poland to apply the peptide hair therapy DR.CYJ Hair Filler. dermis.pl

3. jestem legendą

4. u Kafki at kafka’s

Salony Optyczno-Okulistyczne Zdzisław Robak mają w ofercie okulary przeciwsłoneczne i oprawy korekcyjne sygnowane przez luksusowe domy mody takie jak Dior, Fendi, Jimmy Choo czy Chloé. Wykwalifikowani optometryści w kameralnej atmosferze przy placu Trzech Krzyży w Warszawie perfekcyjnie dopasują soczewki do potrzeb klienta. ❚ Zdzisław Robak eyewear stores offer sunglasses and corrective eyewear from such luxury high fashion brands as Dior, Fendi, Jimmy Choo, and Chloe. In the cosy showroom in Plac Trzech Krzyży in Warsaw, highly qualified optometrists can perfectly match lenses to the needs of the customer.

Pięciogwiazdkowy hotel MGallery by Sofitel położony tuż obok Starego Miasta w Pradze oferuje elegancję i luksus nowoczesnego designu połączone z historycznym klimatem. Niegdyś w tym XIXwiecznym budynku mieściło się Towarzystwo Ubezpieczeniowe, w którym przez lata pracował Franz Kafka. Dziś odwiedzający mogą spędzić noc w apartamencie, w którym mieściło się biuro pisarza. ❚ Located next to the Old Town in Prague, the five-star MGallery by the Sofitel hotel offers the elegance and the luxury of modern design combined with a historic atmosphere. This 19th century building was the head office of the Insurance Company where Kafka worked as a clerk for many years. Today, guests can stay in the writer’s former office.

i’m a legend

optycy.pl

sofitel.com

146

content

SPIS TREŚCI SIATKA P OŁĄCZEŃ

148

Route map

WARSZAWA LOTNISKO CHOPINA

150

Warsaw Chopin Airport

PRZYDATNE INFORMACJE

152

Useful information

F LOTA

154

Fleet

LOT DLA FIRM

156

LOT dla firm

ROZRYWKA P OKŁADOWA

158

In-flight entertainment

MILES & MORE

159

Miles & More

WYDARZENIA

164

LOT news

MENU LOT GOURMET

169

LOT gourmet menu 147

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 147

13.07.2017 18:33

Fort McMurray Edmonton Saskatoon Vancouver

Winnipeg

Calgary

Ottawa

route map

Seattle Minneapolis

Portland San Francisco

Dallas

SIATKA P OŁĄCZE Ń

San Diego

Halifax

Detroit

Cleveland

New York JFK Newark

Pittsburgh

Cincinnati

Los Angeles

Toronto

Chicago

Denver Las Vegas

Québec Montreal

Charlotte

Houston

Atlanta

Phoenix

Orlando

Tampa Varadero

Cayo Coco

Cancun

EUROPA ❚ EUROPE Helsinki St Petersburg

Stockholm Gothenburg

Edinburgh

Copenhagen

Palanga Palanga

Riga Kaunas Vilnius

Kaliningrad

Hamburg

Amsterdam Brussels

Bydgoszcz Poznan

Stuttgart Linz

Geneva

Turin

Graz

Pula

Nice

Porto

Ljubljana Zadar Dubrovnik

Madrid

Chisinau

Cluj-Napoca

Zagreb

Venice

Milan

Kharkiv

Budapest

Salzburg Klagenfurt

Kiev Boryspil Kiev Zhuliany

Lviv

Košice

Vienna

Munich

Innsbruck

Zurich

Lyon

Prague

Frankfurt

Paris Luxembourg

Minsk

Warsaw

Düsseldorf

London

Moscow

Tallinn

Bucharest

Belgrade Split

Odessa

Sofia Podgorica

Barcelona

Istanbul

Ankara

lot.com

Lisbon POŁĄCZENIA LOT-U REALIZOWANE WE WSPÓŁPRACY Z NORDICĄ LOT CONNECTIONS IN COOPERATION WITH NORDICA

148

Z TALLINNA / FROM TALLINN: Amsterdam / Amsterdam Berlin / Berlin Bruksela / Brussels Goteborg / Göteborg Hamburg / Hamburg

Kijów Borispol / Kiev Boryspil Monachium / Munich Nicea / Nice Oslo / Oslo Odessa / Odessa Rijeka / Rijeka

Petersburg St. / Petersburg Sztokholm / Stockholm Split / Split Kowno / Kaunas Trondheim / Trondheim Wiedeń / Vienna

Wilno / Vilnius Z KOPENHAGI / FROM COPENHAGEN: Örebro / Örebro Groningen /Groningen

* W związku z remontem drogi startowej w Wilnie w okresie 14JUL-17AUG połączenia z/do Warszawy oraz z/do Tallina zostają przeniesione z Wilna do Kowna. ❚

In connection with the overhaul of the runway in Vilnius in the period 14JUL-17AUG flights from/to Warsaw and from/to Tallinn are transferred from Vilnius to Kaunas.

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 148

13.07.2017 18:34

Yekaterinburg

WARSAW

Kazan Samara

Cracow Lublin Budapest

Astana Krasnodar Sapporo

Tbilisi Yerevan

Beijing

Sendai

Seoul

Larnaca

SIAT KA P OŁ ĄCZEŃ

Gdansk Poznan Wroclaw

Tokyo

Tel Aviv Fukuoka

Amman

Cairo

route map

Bangkok Ho Chi Minh Colombo

Singapore

Denpasar

POLSKA ❚ POLAND

Mauritius Antananarivo

Gdansk Szczecin

Prague

T ❚ flights własne LO Połączenia

Lisbon

❚ code-share Połączenia

operated by

code-share

Olsztyn

LOT

flights

Poznan

Warsaw

ark

New aży już w sprzed le now od 2017 – sa T LO ia en m 2017 – on Połącz fro T LO erated by ❚ flights op Denpasar hts char ter flig ar terowe ❚ cz Połączenia

Kaunas

e 14JUL-17

AUG ❚

ie ❚ direct

flights

Wroclaw

G 14JUL-17AU * PołąFlczigen hts during Połączenie

bezpośredn

Połączenie

sezonowe

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 149

❚ seasonal

flights

Katowice

Cracow

Rzeszow

149

lot.com

ia w okresi

Zielona Gora

13.07.2017 18:35

WARSZAWA LOTNISKO CHOPINA

WARSZAWA – LOTNISKO CHOPINA, POLSKA

Terminal A Gates 13-16

Airport Maps

WARSAW CHOPIN AIRPORT, POLAND

Terminal A Gates 1-12

Terminal A Gates 17-26

Informacja lotniskowa ❚ Airport information +48 22 650 4220

3 1

LOT Transfer Center

Check-in LOT

Kasy LOT ❚ LOT Ticket desk

Warszawska Informacja Turystyczna ❚ Warsaw Tourist Information info@warsawtour.pl Arrvials Hall, exit 1

3 2

Business Lounge Bolero

MAPY LOTNISK

Warsaw Chopin Airport

Terminal A Gates 27-37

1 3

LOT Business Lounge Polonez Pass control Security check Warsaw Tourist Information

tre cen ity in.) c m the To l y 3 0 (on

Terminal A Gates 38-45

Rail Bus

BEZPIECZEŃSTWO

safety

BEZPIECZEŃSTWO NA POKŁADZIE SAMOLOTÓW LOT ❚ SAFETY ON BOARD LOT AIRCRAFT

Zakaz palenia (również papierosów elektronicznych) ❚ No smoking (including e-cigarettes)

Nie pijemy alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w Duty Free ❚ Do not drink alcohol brought on board or purchased in Duty Free

lot.com

DEKLARACJE CELNE ❚ CUSTOMS DECLARATIONS Wzór wypełnienia deklaracji celnych znajdą Państwo w systemie rozrywki pokładowej (w rejsach dalekodystansowych). ❚ Sample of custom declaration form can be found in the inflight entertainment system (on long-haul flights)

Podczas lotu ❚ During the flight

Podczas startu i lądowania laptop musi być umieszczony w kieszeni fotela lub na półce bez możliwości połączeń, wysyłania SMS-ów czy używania bluetootha ❚

During take-off and landing laptop must be placed in seat pocket, or the locker above without the possibility of calls, send SMS or use the bluetooth

FILMOWANIE/FOTOGRAFOWANIE PERSONELU LOTNICZEGO I POKŁADOWEGO ❚ FILMING/PHOTOGRAPHING OUR FLIGHT AND CABIN CREW Uprzejmie prosimy o uszanowanie prywatności naszych pracowników podczas nagrywania filmów i robienia zdjęć na pokładach samolotów PLL LOT. ❚ Please respect personal privacy of our staff when filming and photographing on board PLL LOT aircraft.

150

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 150

13.07.2017 18:35

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 151

13.07.2017 18:36

BAGAŻ REJESTROWANY

checked baggage

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM ❚ CHECKED LUGGAGE ALLOWANCES LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

23 kg max

32 kg max

23 kg max

PRZYDATNE INFORMACJE useful information

LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

9 kg max

fotelik samochodowy ❚ car seat

9 kg

LOT PREMIUM ECONOMY

= 12 kg

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

= 18 kg

8 kg max

ZWIERZĘTA NA POKŁADZIE ❚ ANIMALS ON BOARD

152

LOT ECONOMY CLASS na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

(max waga jednej sztuki: 8kg ❚ max unit weight: 8kg)

Dodatkowo do kabiny można zabrać albo torbę z latopem, albo torebkę damską o maksymalnych wymiarach 40 x 30 x 8 cm oraz o maksymalnej wadze 2 kg. Ze względów bezpieczeństwa cały bagaż kabinowy musi zmieścić się w szafkach nad głowami lub pod fotelem przed pasażerem. Wszystkie bagaże przekraczające dozwolone wymiary będą musiały być przepakowane lub zostaną nadane jako bagaż rejestrowany i będzie pobrana opłata według cennika. ❚

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm ❚ The sum of three dimensions ( length, width and height) should not exceed 118 cm

8 kg max 55

In addition one of the following items (max. 40 cm x 30 cm x 8 cm; 2 kg) may be taken into the cabin free of charge: a laptop case or a lady’s handbag, a lady’s purse or a gentlemen’s handbag. Hand luggage must fit in the overhead shelf on board or under the preceding front passenger’s seat. All luggage exceeding the permitted size, will have to be packaged or to be given as checked baggage and will be charged according to the price list.

Ze względów bezpieczeństwa podróżujące na pokładzie samolotu zwierzęta muszą pozostać w trakcie całej podróży w przeznaczonej do tego celu torbie lub klatce. ❚ For safety reasons, animals travelling on board the aircraft must remain in a dedicated bag or cage during the entire trip.

>> 22

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM ❚ LIQUIDS IN YOUR HAND LUGGAGE

o maksymalnym wymiarze do 158 cm ❚ a maximum of up to 158 cm

carry-on baggage

na długie dystanse ❚ on long haul flights

8 kg max

23 kg max

LUB OR

wózek składany ❚ folding buggy

BAGAŻ PODRĘCZNY

LOT BUSINESS CLASS

lot.com

23 kg max

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH ❚ LUGGAGE ALLOWANCES FOR CHILDREN UP TO 2 YEARS OF AGE

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm. ❚ The sum of three dimensions should not exceed 158 cm

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE ❚ CARRY-ON LUGGAGE ALLOWANCES

23 kg max

32 kg max

LOT ECONOMY CLASS

100 ml MAX

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com. ❚ Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com ❚ The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com. Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. ❚ Additional carry-on luggage restrictions may apply for certain flights operated by small aircraft. Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available. Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. ❚ An extra charge applies to outbound flights from Poland.

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 152

13.07.2017 18:36

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 153

13.07.2017 18:37

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE

Long-haul aircraft

Boeing 787 Dreamliner

fleet F LOTAfleet FLOTA

Liczba Number in ﬂeet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc BC/PEC/EC Capacity

LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

LOT ECONOMY CLASS

Dla Twojego komfortu fotele rozkładają się do pełnej pozycji leżącej. The seats fully recline to a ﬂat position for ultimate comfort.

Specjalnie dla Ciebie klasa ekonomiczna o podwyższonym standardzie. A premium economy class designed especially with you in mind.

System rozrywki pokładowej z indywidualnymi monitorami. An in-ﬂight entertainment system with individual screens

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

NEW 2017

lot.com

NEW 2017

8 56,72 m 60,13 m 875 km/h 14 700 km* 18/21/213

Medium and short-haul aircraft

LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

Na krótkich i średnich dystansach miejsce obok Ciebie jest zarezerwowane specjalnie dla Twojego komfortu. On short and medium-haul ﬂights the seat next to you is reserved with your comfort in mind.

Korzystaj z podwyższonego komfortu podróży w przystępnej cenie. Enjoy higher travel comfort at an aﬀordable price.

LOT ECONOMY CLASS DOMESTIC LOT ECONOMY CLASS Wysoki standard podróży w najatrakcyjniejszej cenie. The high standard of travel in the most attractive price.

Boeing 737 MAX 8

Liczba Number in ﬂeet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

6* 39,52 m 35,92 m 839 km/h 6500 km 186

Boeing 737-800

Liczba Number in ﬂeet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

4 39,47 m 35,78 m 834 km/h 5435 km 186

Boeing 737-400

Liczba Number in ﬂeet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km 162

* odbiór od listopada 2017 do kwietnia 2020 / deliveries from November 2017 until April 2020

154

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 154

13.07.2017 18:37

Medium and short-haul aircraft Liczba Number in ﬂeet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

6 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km 112

Embraer 175**

Liczba Number in ﬂeet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

14 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km* 82

Embraer 170

Liczba Number in ﬂeet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

6 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km 70

Bombardier DHC-8Q400

Liczba Number in ﬂeet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

10 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km 78

SAMOLOTY WE WSPÓŁPRACY Z NORDICĄ

FLOTA fleet

Embraer 195

F LOTA fleet

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

LOT & Nordica aircraft

Rozwijamy skrzydła w krajach bałtyckich! Nowe połączenia, większa liczba rejsów oraz nowoczesne samoloty – to wszystko dzięki współpracy z estońskimi liniami lotniczymi Nordica.

We spread our wings in the Baltic States! New connections, a lot of new services and high-tech airplanes - now it's all real thanks to the partnership with Estonian airlines Nordica.

Bombardier CRJ900ER

Liczba Number in ﬂeet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

6 36,34 m 24,85 m 790 km/h 2500 km 90

Bombardier CRJ700ER

Liczba Number in ﬂeet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

2 32,33 m 23,25 m 790 km/h 2650 km 70

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 155

155

lot.com

** w tym dwa egzemplarze do dyspozycji rządu / ** including two aircraft at the disposal of the Polish government

13.07.2017 18:37

LOT DL A F IRM

CMY

lot.com

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 156

13.07.2017 18:38

lot_visitkosice_final_print.pdf 1 04.04.2017 10:51:18

CMY

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 157

13.07.2017 18:38

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

SYSTEM ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight entertainment system

FILMY ❚ MOVIES

GRY ❚ GAMES

TV ❚ TV

AUDIO ❚ AUDIO

DLA DZIECI ❚ KIDS

O NAS ❚ ABOUT US

E-READER

W sierpniu w ramach naszej oferty rozrywki pokładowej oferujemy Państwu ponad 100 filmów i seriali (w tym produkcje chińskie, rosyjskie, japońskie i koreańskie), koncerty, programy rozrywkowe oraz gry. Zachęcamy do zapoznania się z zawartością naszej oferty na pokładzie rejsów międzykontynentalnych. Ponadto wewnątrz systemu rozrywki pokładowej znajdą Państwo zakładkę „O nas”, która zawiera historię rozwoju naszych linii lotniczych oraz informacje dotyczące obchodów 20-lecia sojuszu Star Alliance. W tym miesiącu chcielibyśmy zaproponować Państwu kilkanaście nowych filmów, które umilą Państwa podróż, takich jak: „Ghost in the Shell” czy „W Starym, Dobrym Stylu”. Naszym najmłodszym pasażerom polecamy: „Smerfy: Poszukiwacze Zaginionej Wioski”, „Krudowie” oraz „Opowieści z Narnii: Podróż Wędrowca do Świtu”. ❚ In August, we would like to offer you over 100 movies and TV series (including Chinese, Russian, Japanese, and Korean productions), concerts, and a selection of entertaining shows and games. We encourage you to check it out yourself aboard our long-haul flights. Please take a look at the “About us” section which contains the history of LOT Polish Airlines as well as information regarding celebration of the 20th anniversary of Star Alliance. In this month, we would like to propose you selected movies from all over the world, such as: „Ghost in the Shell” or “Going in Style”. Our youngest passengers may like: “Smurfs: The Lost Village”, “The Croods”, and “The Chronicles of Narnia: The Voyage of the Dawn Treader”.

DLA DZIECI

lot.com

in-flight entertainment

SMERFY: POSZUKIWACZE ZAGINIONEJ WIOSKI ❚ SMURFS: THE LOST VILLAGE (2017) (USA)

for kids

KRUDOWIE ❚ THE CROODS (2013) (USA)

OPOWIEŚCI Z NARNII: PODRÓŻ WĘDROWCA DO ŚWITU ❚ THE CHRONICLES OF NARNIA: THE VOYAGE OF THE DAWN TREADER (2010) (USA)

158

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 158

13.07.2017 18:39

Często podróżujesz?

Do you travel a lot?

Skorzystaj z przywilejów programu Miles & More i odkryj świat wygodnych podróży

Take advantage of the Miles & More loyalty program and discover the world of comfortable journeys

Gromadź i wykorzystuj mile z LOT-em oraz wszystkimi liniami lotniczymi sojuszu Star Alliance

Earn and spend miles with LOT and all Star Alliance airlines partners

Gromadź i wykorzystuj mile nie tylko w liniach lotniczych, ale także skorzystaj z oferty karty kredytowej, ubezpieczenia podróżnego, hotelu oraz wielu innych partnerów

Earn and spend miles not only for award tickets but also take advantage of credit card, travel insurance, hotel and many more partners

Korzystaj z bezpłatnej rejestracji

Registration is free

Dzieci od 2-go roku życia mogą być uczestnikami programu i gromadzić mile

2 years old children can also be members of the program and earn miles

Zapisz się do newslettera i zyskaj aż 500 mil premiowych

Subscribe to our newsletter and earn 500 award miles

Skorzystaj z promocji i poleć do Tel Awiwu z pięciu miast Polski już za 15 000 mil do końca sierpnia

Take advantage of our promotion and ﬂy to Tel Aviv form ﬁve Polish cities for just 15,000 miles until the end of August

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 159

13.07.2017 18:39

lot.com

SYSTEM ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight entertainment system

WYBRANE NOWOŚCI W SIERPNIU/chosen new movies in August:

GHOST IN THE SHELL (2017) (USA)

BABSKIE WAKACJE ❚ SNATCHED (2017) (USA)

W STARYM, DOBRYM STYLU ❚ GOING IN STYLE (2017) (USA)

POWER RANGERS (2017) (USA)

INTERSTELLAR (2014) (USA)

W STRONĘ SŁOŃCA ❚ SUNSHINE (2007) (USA)

CHOĆ GONI NAS CZAS ❚ THE BUCKET LIST (2007) (USA)

NIE OPUSZCZAJ MNIE ❚ NEVER LET ME GO (2010) (UK)

SPADKOBIERCY ❚ THE DESCENDANTS (2011) (USA)

KRONIKA ❚ CHRONICLE (2012) (USA)

THE GRAND BUDAPEST HOTEL (2014) (USA, GERMANY)

UDAJĄC GLINIARZY ❚ LET'S BE COPS (2014) (USA)

MIASTO CIENIA ❚ CITY OF EMBER (2008) (USA)

160

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 160

13.07.2017 18:40

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 161

13.07.2017 18:40

Marzysz o wakacjach idealnych? Pomyśl o Tel

Awiwie!

Leć bezpośrednio z Gdańska, Lublina, Poznania, Wrocławia i Warszawy.

Dreaming of an ideal holiday? Think about Tel

Aviv!

Fly directly from Gdansk, Lublin, Poznan, Wroclaw and Warsaw.

162

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 162

13.07.2017 18:41

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 163

13.07.2017 18:41

Cracow Budapest New York JFK

LOT news

Chicago

WYDARZE NIA

Kompleks basenów i term Széchenyi w Budapeszcie jest największym tego typu ośrodkiem w Europie. ❚ The Szechenyi Baths in Budapest are the biggest such bath complex in Europe.

lot.com

LOT-EM Z WĘGIER BEZPOŚREDNIO DO USA fly directly with LOT from Hungary to the USA Już w maju 2018 roku uruchomimy bezpośrednie połączenia z Budapesztu do Nowego Jorku oraz Chicago! Tym samym zapewnimy najlepsze warunki podróży do Ameryki tym z Państwa, którzy mieszkają na Węgrzech, ale także we wschodniej Austrii, Słowacji, zachodniej Rumunii i państwach bałkańskich. Dla ogromnej i cały czas rosnącej grupy pasażerów podróżujących dotychczas do USA z przesiadką w jednym w zachodnioeuropejskich miast bezpośrednie rejsy będą najlepszą alternatywą. Nasze nowe dalekodystansowe połączenia będziemy wykonywać, zgodnie ze standardem, wyłącznie najnowocześniejszymi samolotami świata – Boeingami 787 Dreamliner. Z Budapesztu do Nowego Jorku nasi pasażerowie polecą Dreamlinerem 4 razy w tygodniu (w poniedziałki, czwartki, piątki i niedziele), a do Chicago z Budapesztu 2 razy w tygodniu (we wtorki i soboty). Oba połączenia są całoroczne, a bilety są już w systemach sprzedaży. ❚ In May 2018, we will be launching direct flights from Budapest to New York and Chicago. This way, we will be offering the best travel conditions to America to those of you who live in Hungary, as well as in Eastern Austria, Slovakia, Western Romania, and the Balkan states. Non-stop LOT flights to the USA will be the ultimate alternative if you have had to transfer in a Western European city on your trans-Atlantic trips. Our longdistance flights will be exclusively operated, as per our standard, by the most advanced aircraft in the world, namely the Boeing 787 Dreamliner. Our passengers will be able to fly from Budapest to New York on a Dreamliner 4 times a week (Mondays, Thursdays, Fridays and Sundays) and to Chicago from Budapest twice a week (on Tuesdays and Saturdays). Both routes will be operated all year and tickets are already available.

Z CHICAGO BEZPOŚREDNIO DO KRAKOWA! from Chicago to Cracow directly 2 lipca wykonaliśmy pierwszy historyczny rejs Dreamlinerem z Chicago do Krakowa, łącząc tym samym ponownie drugie największe pod względem mieszkających tam Polaków miasto na świecie z Małopolską. Tak walczymy o serca Polaków z Chicago, którzy często podróżują do ojczyzny. Mamy też świadomość, jak wielu z Państwa regularnie lata na trasie pomiędzy Małopolską a Wietrznym Miastem – to dla Was stworzyliśmy nową, wygodną ofertę bezpośrednich rejsów, które realizujemy raz w tygodniu przez cały rok. Lot trwa 9 godzin i jest to najkorzystniejsze i najwygodniejsze rozwiązanie dla podróżnych między Małopolską a Chicago. Dbając o Państwa komfort podróży, proponujemy trzy klasy podróży: LOT Business Class, LOT Premium Economy i LOT Economy Class. Wierzymy, że nasza oferta spełni Państwa oczekiwania. ❚ On 2 July, we operated the first historic Dreamliner flight from Chicago to Cracow, connecting the second largest “Polish” city (in terms of the number of Poles living there) with the Lesser Poland region. This is our way for fighting for the hearts of Poles living in Chicago, who often visit their home country. We are well aware of how many of you fly between Lesser Poland and the Windy City on a regular basis – it is with you in mind that we created these direct flights, which we will be operating once a week throughout the entire year. The flight takes 9 hours and is the most convenient and comfortable option for anyone commuting between Lesser Poland and Chicago. Especially for your travel comfort and convenience, we are offering three travel classes, namely: LOT Business Class, LOT Premium Economy and LOT Economy Class. We have every reason to believe that this will meet your expectations.

Teatr Chicago Theatre latem tuż przed rozpoczęciem wieczornego spektaklu. ❚ Chicago theater with a show about to start on a summer evening.

164

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 164

13.07.2017 18:41

BUDAPEST

CHICAGO

BUDAPEST

NEW YORK

NOWE POŁĄCZENIA Z BUDAPESZTU NEW GATEWAYS FROM BUDAPEST

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 165

13.07.2017 18:42

Z PORTÓW REGIONALNYCH PROSTO DO IZRAELA from regional airports directly to Israel

Gdansk Warsaw Lublin

LOT news

Poznan Wroclaw

WYDARZE NIA

Tel Aviv

Szanowni Państwo, wspólnie z Ministrem Turystyki Izraela, Panem Yarivem Lavinem, otworzyliśmy bezpośrednie połączenia do Izraela z pięciu portów regionalnych. Tego lata oferujemy podróżującym do słonecznego Tel Awiwu najlepszą ofertę podróży. Wiemy, że Izrael jest Państwa częstym wyborem, ze względu na różnorodność, bogatą infrastrukturę, świetne warunki pogodowe i liczne atrakcje. Już teraz możecie Państwo polecieć z nami bezpośrednio z pięciu polskich miast – Lublina, Poznania, Wrocławia, Gdańska i Warszawy. Oferujemy Państwu rejsy do Izraela aż 19 razy w tygodniu. Rejsy z Lublina do Tel Awiwu są realizowane w każdy poniedziałek i czwartek, z Wrocławia we wtorek i piątek, z Gdańska w każdą niedzielę, a z Poznania w każdą środę. Dodatkowo dla Państwa wygody podwoiliśmy liczbę połączeń między Warszawą a Tel Awiwem, dokładając dodatkowy rejs w ciągu dnia w poniedziałki, wtorki, środy, czwartki, soboty i niedziele. ❚ Ladies and Gentlemen, together with the Israeli Tourism Minister, Mr Yariv Lavin, we have launched direct flights to Israel from five regional airports. We have prepared the best deal on offer for anyone travelling to sunny Tel Aviv this summer. We know that Israel is a popular destination in view of its diversity, rich infrastructure, glorious weather, and many attractions. You can now fly there direct from Lublin, Poznań, Wrocław, Gdańsk and Warsaw. Flights to Israel are available as often as 19 times a week. Flights from Lublin to Tel Aviv are operated every Monday and Thursday, from Wrocław every Tuesday and Friday, from Gdańsk every Sunday, and from Poznań every Wednesday. Not only that, but we have doubled the number of flights between Warsaw and Tel Aviv as well, adding an additional mid-day flight on Mondays, Tuesdays, Wednesdays, Thursdays, Saturdays and Sundays.

Tel Awiw nocą. ❚ Night view of Tel Aviv.

lot.com

LINIE LOTNICZE ŁĄCZĄ SIŁY airlines join forces 13 czerwca 2017 roku 18 linii lotniczych zdecydowało się połączyć siły pod nową nazwą. Polskie Linie Lotnicze LOT, Turkish Airlines oraz 16 członków stowarzyszenia International Air Carrier Association (IACA) dokonało oficjalnego przekształcenia organizacji w Airlines International Representation in Europe (“AIRE”), które będzie reprezentować ich interesy, przekazywać informacje oraz nawiązywać kontakty z instytucjami europejskimi. Silne członkostwo AIRE ma skłonić instytucje europejskie do przyspieszenia działań związanych ze stworzeniem o wiele bardziej efektywnego pod względem kosztów środowiska biznesowego dla przewoźników lotniczych. Wszyscy członkowie Stowarzyszenia AIRE mają wspólną wizję w zakresie dostępu do rynku, wydajności działalności i relacji pomiędzy przewoźnikami oraz ich monopolistycznymi dostawcami usług. Silni i efektywni

przewoźnicy to Państwa wygodna, bezpieczna i atrakcyjna finansowo podróż. ❚ On 13 June 2017, 18 airlines decided to join forces under a new name. LOT Polish Airlines, Turkish Airlines, and 16 members of the International Air Carrier Association (IACA) officially transformed the organisation into the Airlines International Representation in Europe (AIRE), which will now be representing their interests, disseminating information, and liaising with European institutions. The combined strength of the AIRE membership is intended to convince European institutions that they need to accelerate the creation of a much more cost-effective business environment for air carriers. All AIRE members share a common vision as regards access to the market, performance, and relations between carriers, and their monopolistic service providers. Strong and efficient carriers translate into convenient, safe and affordable air travel.

166

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 166

13.07.2017 18:42

TURNS OUT THE MAN WHO’S SEEN IT ALL, HASN’T. To celebrate our 20th Anniversary, we sent National Geographic travel writer Robert Reid around the world, to have five unique cultural experiences. Watch his journey at staralliance.com/ culturalexperiences

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 167

13.07.2017 18:42

Bo 57

Ka mu Ha

Sa is

Mi ogรณ nik Sal yell

M jui Ze

So Le

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 168

13.07.2017 18:43

PRZEKĄSKI I POSIŁKI / SNACKS & MEALS

NEW

GOURMET

NEW

Bounty 57 g

Mars 70 g

Twix Xtra, Snickers 75 g

Żelki Haribo Haribo jelly bears 100 g

Mieszanka Studencka M&M’s Mix of nuts, raisins, 90 g almonds 100 g

Pringles Original, Paprica 40 g

5 PLN

8 PLN

10 PLN

Czekoladki Premium/Premium Chocolates Ptasie Mleczko Waniliowe 380 g PLN 30 PLN

10 PLN

SUPER CENA! /SPECIAL PRICE!

Praliny Serce w puszce Heart Asorted Pralines 263 g PLN 80 PLN

Praliny Chopin w puszce Chopin Asorted Pralines 263 g PLN 80 PLN

Posiłki świeże / Fresh meals Kanapka z szynką / Ham sandwich

Kanapka z serami / Cheese sandwich

Kanapka z szynką, sałatą endywia, ogórkiem konserwowym i musztardą gruboziarnistą z miodem Ham sandwich with endive salad, pickled cucumber and honey mustard

Rogal wieloziarnisty z serem wędzonym i serem radamer, rukolą, suszonymi pomidorami i czarnymi oliwkami Multigrain bread with two kind of cheese: smoked cheese and radamer cheese, rucola, dried tomatoes and black olives

12 PLN

Sałatka z kurczakiem i słonecznikiem / Chicken salad Mix sałat z kurczakiem w przyprawach orientalnych, świeży ogórek, pomidorki koktajlowe, żółta papryka, ziarna słonecznika i sos vinegrette pomidorowy Salad mix with oriental chicken, fresh cucumber, cherry tomatoes, yellow pepper, sunflower seeds and tomato vinaigrette

12 PLN

Danie ciepłe mięsne / Hot meat meal

12 PLN

Gnocchi buraczane ze smażonym kurczakiem i blanszowanym groszkiem cukrowym z sosem śmietanowym i odrobiną wina Beetroot gnocchi with fried chicken and blanched snow peas with wine based cream sauce

12 PLN

Menu serwowane podczas większości rejsów krótkiego zasięgu trwających powyżej 2 godzin, z wyjątkiem: BUD, KSC, LWO, PRG i VNO/Fresh meal offer available on all short haul flights over 2 hours except BUD, KSC, LWO, PRG and VNO NEW

Zestaw dla dzieci / Set for kids M&M’s, samolot-zabawka, 100% sok Leon albo Czekotubka / M&M’s, airplane toy, Leon juice - 100% fruit and carrots or Czekotubka Zestaw dostępny podczas wybranych rejsów / Set available during selected flights Sok Leon - 100% jabłko, marchew, banan 300 ml albo Czekotubka 50 g Leon juice - 100% fruit and carrots 300 ml or Czekotubka 50 g Rejsy europejskie i na Bliski Wschód European and Middle East flights

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 169

lub/or

NO SUGAR

20 PLN

5 PLN Rozkładowe rejsy międzykontynentalne Scheduled intercontinental flights

Rejsy czarterowe Charter flights

13.07.2017 18:43

NAPOJE I ALKOHOLE / BEVERAGES & ALCOHOLIC BEVERAGES

GOURMET

Napoje / Beverages

Kawa i Herbata / Coffee & Tea

NEW

Napoje energetyczne Energy drinks BLACK, BLACK SAMURAI MANGO 0,25 l

Lipton Ice Tea Green Lipton Ice Tea Lemon, 0,33 l

Soki: pomarańczowy, jabłkowy, pomidor Juices: orange, apple, tomato 0,3 l

Pepsi, Pepsi Max, Mirinda, 7UP 0,33 l

5 PLN

Schweppes 0,33 l

5 PLN

Woda gazowana i niegazowana Krystaliczne Źródło Sparkling or still water Krystaliczne Źródło 0,5 l

5 PLN

Kawa / Coffee Kawa espresso / Espresso Coffee Kawa bezkofeinowa / Decaffeinated coffee

6 PLN

Herbata / Tea Perfect Ceylon Tea Elegant Earl Grey Ceylon Green Tea Berry Sensation

6 PLN

Alkohole* / Alcoholic beverages* NEW SIZE

Prosecco Ponte 0,2 l

Wino wytrawne białe, czerwone Dry white or red wine 0,187 l

Cydr Lubelski Lubelski Cider 0,5 l

Piwo Heineken Heineken Beer 0,33 l

Wódka Wyborowa Vodka Wyborowa 0,05 l

Whiskey Jameson 0,05 l

Beefeater Gin 0,05 l

15 PLN

10 PLN

8 PLN

10 PLN

12 PLN

*Uprzejmie informujemy, że alkohol sprzedajemy tylko osobom powyżej 18. roku życia. Mogą wystąpić różnice w asortymencie dostępnym na pokładzie / Please note that the sale of alcohol is allowed for persons over 18 years of age only. There may be differences in the assortment available on board.

Ceny towarów podawane są w złotych polskich (PLN). Płatność może być realizowana gotówką w złotych polskich (PLN) oraz w euro (EUR) – również w bilonie, w dolarach amerykańskich (USD) i w dolarach kanadyjskich (CAD) – z wyłączeniem bilonu, lub za pomocą kart kredytowych. Maksymalna wartość jednorazowych zakupów dla kart kredytowych: VISA, MasterCard, Diners Club, JCB International, American Express i PolCard jest limitowana do 4000 PLN. Limit dla kart Maestro to 50 PLN, płatność tylko metodą zbliżeniową. Prices are quoted in Polish zloty (PLN). We gladly accept credit cards, or cash in Polish Zloty (PLN), Euro (EUR)– including coins, and US Dollars (USD) or Canadian Dollars (CAD)– except for coins. The maximum value of one-off purchases for VISA, MasterCard, Diners Club, JCB International, American Express and Polcard credit cards is limited to 4000 PLN. For Maestro cards payment is limited to 50 PLN, only contactless. Uprzejmie prosimy o przygotowanie odliczonej kwoty za posiłek. Dziękujemy! To speed up the process please prepare the exact amount of money if possible. Thank you for your cooperation! Asortyment jest uzależniony od trasy i długości rejsu. Przepraszamy za ewentualne ograniczenia w wyborze pozycji z menu. We do our best to provide full selection, however please accept our sincere apologies if some items are not available during this flight.

Rejsy europejskie i na Bliski Wschód European and Middle East flights

147_KA_08_LOTINFO_01.indd 170

Alkohol jest sprzedawany pasażerom powyżej 18. roku życia. Spożywanie własnego alkoholu jest zabronione. We offer alcoholic beverages for passengers above 18 years old only. Consumption of your own alcohol on board is not permitted. PLL LOT SA zastrzegają sobie możliwość zmiany cen bez wcześniejszego uprzedzenia. Z góry przepraszamy za ewentualne utrudnienia. All information is valid at the time of the publication. However, we reserve the right to make price alterations without prior notice. In case of such situation please accept our sincere apologies. Jeżeli chcą Państwo otrzymać fakturę za zakupy dokonane na pokładach naszych samolotów (Upgrade, Duty Free, LOT Gourmet) prosimy o przesłanie danych do faktury wraz ze skanem potwierdzenia zakupu z terminala na adres mailowy: dutyfree@lot.pl. If you wish to receive an invoice for purchases made on board of our planes (Upgrade, Duty Free, LOT Gourmet) please send your invoicing details along witha scan of the proof of purchase from the terminal to the email address: dutyfree@lot.pl.

Rozkładowe rejsy międzykontynentalne Scheduled intercontinental flights

Rejsy czarterowe Charter flights

13.07.2017 18:44

REKLAMA

K08_VanFleet_7.07.indd 1

07/07/17 12:48