Kaleidoscope February 2018

MAGAZYN POKŁADOWY PLL LOT S.A. EGZEMPLARZ BEZPŁATNY/FREE COPY ISSN 0239-9032

take me home

/ zabierz mnie

lot.com

02/2018

IZRAEL

CZEKAMY NA OSCARY ❚ ZIMOWE IGRZYSKA OLIMPIJSKIE W PJONGCZANGU ❚ DLACZEGO WARTO ODWIEDZIĆ SOFIĘ ❚ POZNAŃ ❚ COLIN FIRTH ❚ POLKI, KTÓRE PODBIŁY ŚWIAT

israel

Chocimska 7, Warsaw tel. 22 848 12 25, 22 848 15 90 rozana@restauracjarozana.com.pl www.restauracjarozana.com.pl

Rozana_KA_0218_5.indd 1

11/01/18 10:57

N OT E

F R OM

C E O

edytorial

Szanowni Państwo, jak wiadomo, w grupie siła. Dlatego cieszę się, że LOT staje się częścią Polskiej Grupy Lotniczej. W jej skład wchodzą również spółki: LOT AMS, która zajmuje się obsługą techniczną samolotów, i LS Airport Services, czyli agent handlingowy obsługujący pasażerów i ładunki. Ale na tym nie koniec. W ramach PGL powstanie też m.in. fundusz do pozyskiwania i leasingowania samolotów liniom w Polsce i za granicą.

Pod względem struktury właścicielskiej PGL upodabnia się niniejszym do wiodących zachodnich grup lotniczych, które konsolidują w sobie różne działalności w ramach sektora lotniczego. Czas nie jest tu przypadkowy. Tylko w 2017 r. ogłosiliśmy uruchomienie 27 połączeń, przewożąc ponad 6,8 mln pasażerów (o prawie 1,5 mln więcej niż rok wcześniej) i wypracowując rekordowy zysk. Ten kierunek zamierzamy utrzymać jak najdłużej.

Lotnicza grupa zbudowana wokół LOT-u to projekt całkowicie biznesowy. Chodzi w nim o takie wykorzystanie potencjału lotniczych spółek Skarbu Państwa, aby działały one razem dla maksymalizacji zysku. Jestem przekonany, że sukces PGL pozwoli nam na wypracowanie bardzo dużego udziału w rynku pasażerskim Europy Środkowo-Wschodniej, który przeżywa dziś bezprecedensowy boom. Dla naszych Pasażerów oznacza to liczne korzyści: jeszcze większy wybór połączeń, bardziej konkurencyjną ofertę i wyższą jakość podróżowania.

Zapnijcie pasy!

Dear Ladies and Gentlemen, As we all know, the more, the mightier. I am very pleased to announce that LOT Polish Airlines will now be part of the Polish Aviation Group. The other Group companies include LOT AMS, which provides maintenance services, and LS Airport Services, the handling agent for passengers and cargo. But there is more news. A fund to acquire and lease aircraft to airlines in Poland and abroad will also be established as part of the PAG. As regards the ownership structure, the PAG is now becoming similar to leading Western aviation groups, which have consolidated their various operations. The timing is not random. In 2017 alone, we announced the launch of 27 new routes, carried over 6.8 million passengers (nearly 1.5 million more than in the preceding year) and made a record profit. This is the course we have set and we intend to stay on it for as long as we can.

The aviation group established around LOT Polish Airlines is a purely business venture. The idea is to pool the potential of State-owned aviation companies, so that they work together to maximise profit. I am certain that the success of the PAG will enable us to claim a very large share of the passenger market in Central and Eastern Europe – a market that is currently experiencing an unprecedented boom. All this translates into numerous benefits for you, our Passengers: a wider selection of flights, a more competitive offering, and greater convenience and comfort. Fasten your seatbelts!

© A RC H I W U M P L L LOT. O K Ł A D K A : S H U T T E R STO C K

Z lotniczym pozdrowieniem ❚ Best regards

Prezes PLL LOT ❚ LOT Polish Airlines CEO Rafał Milczarski

SPRAWDŹ NOWE POŁĄCZENIA LOT-U DO: SINGAPURU, OSLO, DUBROWNIKA I KOWNA – WIĘCEJ INFORMACJI NA LOT.COM ❚ CHECK OUT NEW LOT FLIGHTS TO SINGAPORE, OSLO, DUBROVNIK AND KAUNAS – MORE INFORMATION ON LOT.COM

3

N OT E F RO M T H E E D I TO R

od naczelnej

Jestem kolekcjonerką smaków. Podróżowanie dla mnie to nie tylko zwiedzanie, odpoczywanie, poznawanie innych kultur i ludzi, ale też smakowanie. Lubię street food, bo jest tani, szybko i łatwo dostępny, wszystko robi się na moich oczach i dużo mówi o kulinarnej kulturze danego kraju. Do dziś pamiętam, gdzie zjadłam najlepszy falafel – była to mała restauracja w piwnicy na starym mieście w Jerozolimie. Jej właściciel sam wypiekał pity i to ich zapach zwabił mnie do tego niepozornego miejsca. Najlepszy humus z kolei zaserwowano mi w Tel Awiwie. Zresztą tam można przeżyć prawdziwą kulinarną fiestę. Wystarczy wybrać się na Carmel Market, wielkie targowisko, i pooglądać niewyobrażalne bogactwo warzyw, owoców – zarówno świeżych, jak i suszonych, kandyzowanych oraz kiszonek.

Nie wspomnę o słodkościach, od których lepią się palce, a usta zalewa sama słodycz. Izrael to zdecydowanie jeden z najsmaczniejszych krajów świata. Tam nauczyłam się smażyć szakszukę, jajecznicę z pomidorami, cebulą i zielonym pieprzem.

Kolejnym moim kulinarnym odkryciem była Japonia, która zanim ją odwiedziłam, kojarzyła mi się głównie z sushi, sake, tempurą i zupą miso. Na miejscu odkryłam coś, co zmieniło moje nastawienie do kuchni Kraju Kwitnącej Wiśni. Tym odkryciem był ramen, bulion z makaronem i różnymi dodatkami, który w każdej restauracji smakuje inaczej. Wariacji tego dania jest nieskończona ilość. Przy okazji to prawdziwe dzieło sztuki, które dekomponuje się z apetytem i... żalem. I ilekroć robię mój ramen, przypominam sobie Japonię.

Dziś w mojej głowie jest spora mapa smaków świata, bo z każdej podróży przywożę jakiś nowy przepis. Życzę też Państwu wspaniałych kulinarnych doświadczeń i zachęcam do przeczytania artykułów o Tel Awiwie i japońskich kulinarnych ceremoniach.

W MOJEJ GŁOWIE JEST SPORA MAPA SMAKÓW ŚWIATA, BO Z KAŻDEJ PODRÓŻY PRZYWOŻĘ JAKIŚ NOWY PRZEPIS. ILEKROĆ ROBIĘ MÓJ RAMEN, PRZYPOMINAM SOBIE JAPONIĘ.

IN MY MIND, THERE IS A MAP OF THE FLAVOURS OF THE WORLD, AS I BRING HOME A NEW RECIPE FROM EACH OF MY TRAVELS. WHENEVER I HAVE RAMEN, I THINK OF JAPAN.

I suppose you could call me a collector of flavours. For me, travelling is not just about sightseeing, relaxing, and learning about other cultures and people, but also tasting. I like street food since it is cheap, readily available, and served almost immediately. It is cooked before my eyes, and is testament to the culinary culture of the country. I still remember where I had the best falafel ever – it was a small basement restaurant in the Jerusalem Old Town. The owner baked the pitas himself and it was their delicious smell that led me to his inconspicuous eatery. The best hummus was the one I ate in Tel Aviv. In fact, this city is a gourmet’s paradise. All it takes is a visit to the Carmel market, where you can indulge in a multitude of vegetables, fresh and dried friend, pickles of all kinds, and last but not least, the numerous sweets that leave your fingers sticky and fill your mouth with heavenly sweetness. Israel is definitely one of the world’s tastiest countries. This is where I learned to make shakshouka, or scrambled eggs with tomatoes, onions and green peppers.

Another of my culinary discoveries was Japan, a country that I had only ever associated with sushi, sake, tempura and miso soup before I went there. However, what I discovered there made me change my attitude towards Japanese cuisine. My favourites are ramen, i.e. noodle stock with various ingredients which tastes different in every restaurant. There is no end of versions of this dish.

Ramen is also a work of art which is eaten with appetite but also regret. Whenever I have it these days, I think of Japan. In my mind, there is a map of the flavours of the world, as I bring home a new recipe from each of my travels. I wish you all many wonderful food experiences and recommend reading the articles about Tel Aviv and Japanese culinary ceremonies.

redaktor naczelna ❚ editor in chief Agnieszka Franus

4

Kalei_1-1.indd 1

1/12/18 11:31 AM

CONTENTS

spis treści

88

82

28

72

66

3 NOTE FROM THE CEO 4 NOTE FROM THE EDITOR 8 DID YOU KNOW...?

50 BUSINESS

94 BEAUTY

52 INTERVIEW

98 MAKE A WISH

bez wiz do USA? visa-free to the USA?

Oscary Academy Awards

Colin Firth

58 GOOD LIFE

10 WHAT’S ON

związek to zagadka? the secret to a happy relationship

wydarzenia, festiwale events, festivals

66 LIFE STORY

16 THE BEST OF

Elon Musk

sprzęt audiofilski audiophile equipment

72 POLISH HITS

42 MY POLAND Poznań

strefa prestiżu prestige zone

104 GOOD JOB

Made Concept

film, teatr, książka, muzyka, sztuka film, theatre, books, music, art

Sofia

Izrael Israel

100 GOOD ADDRESS

80 CULTURE

28 WHY 32 JOURNEY OF A LIFETIME

dodatki accessories

Polki, które podbiły świat Polish women who conquered the world

22 INSPIRATIONS

Wielki Konkurs Fotograficzny The Great Photography Competition

zimowe zabiegi winter treatments

82

GOOD FOOD kuchnia japońska Japanese cuisine

88 TAKE A LOOK biżuteria jewellery

tel. 22 360 39 60, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl redaktor naczelna Agnieszka Franus redaktor prowadząca Agnieszka Michalak korekta Tomasz Cholaś Produkcja: dyrektor Tomasz Gajda, Stanisław Siemiński Tłumaczenia: Agnieszka Chrościcka Magdalena Szwedowska red. wersji angielskiej Stephen Canty Dział graficzny: projekt, dyrektor artystyczna Ewa Borowska fotoedycja Magdalena Rudzka, Rafał Wojciechowski DTP Krzysztof Stypułkowski Koordynator LOT: Konrad Majszyk

6

Wydawnictwo: Burda Publishing Polska sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00 www.burdamedia.pl ZARZĄD Chief Executive Officer Alexander Sorg General Director Poland Justyna Namięta Chief Financial Officer Dobrosława Snarska-Pełka

New business & Corporate Media Director Małgorzata Nocuń-Zygmuntowicz 692 440 088 Project Manager Monika Siwiec-Chojnacka 22 360 36 23 Dyrektor Dystrybucji i Obsługi Klienta / Director of Distribution and Subscriptions Jerzy Janczak International Ad Sales Representatives Italy: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com burda community network Germany: Vanessa Noetzel T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com Austria & Switzerland: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

France & Luxembourg: Marion Badolle-Feick T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com UK & Ireland: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, Canada & Mexico: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com REKLAMA: Burda Publishing Polska sp. z o.o.

Sekretariat Biura Reklamy / Advertising Secretariat Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@burdamedia.pl Dyrektor Biura Reklamy Corporate Media / Head of Advertising Team of Corporate Media Jolanta Kurek advertising department Anna Dembska, Ewa Porycka Sales coordinator – Katarzyna Osiak-Łazur

© G E T T Y I M AG E S , S H U T T E R STO C K , M . P.

16

YOU’RE

IN

EKSKLUZYWNE I KOMFORTOWO WYPOSAŻONE APARTAMENTY W SAMYM CENTRUM WARSZAWY. GOTOWE DO ZAMIESZKANIA. EXCLUSIVE AND COMFORTABLY FURNISHED APARTMENTS IN THE VERY CENTRE OF WARSAW. READY TO MOVE IN. +48 535 10 10 10 | www.apartamentycosmopolitan.pl |

CLT1718 - Reklama Kaleidoscope 205x265mm _PL_ENG.indd 1 Kalei_1-1.indd 1

24.10.2017 14:54 1/9/18 11:05 AM

DI D Y OU

K N OW

oscar

O S C A R Y: C Z A S S TA R T academy awards: the countdown begins NA FILMOWE ŚWIĘTO MUSIMY W TYM ROKU CZEKAĆ DŁUŻEJ NIŻ ZWYKLE. TERMIN GALI ZOSTAŁ PRZESUNIĘTY NA 4 MARCA, BY NIE KOLIDOWAŁ Z ZIMOWYMI IGRZYSKAMI W PJONGCZANGU. MA BYĆ JEDNAK WYJĄTKOWO, BO PO RAZ 90. ❚ THIS YEAR THE WAIT IS LONGER THAN USUAL AS THE AWARDS CEREMONY WAS MOVED TO 4 MARCH SO THAT IT DOES NOT COINCIDE WITH THE PYEONGCHANG OLYMPIC GAMES. BUT IT WILL BE EXTRA SPECIAL SINCE IT IS THE 90TH ACADEMY AWARDS GALA.  |  diana rymuza

DLA KOGO OSCARY 2018?

who will go home with an oscar in 2018 Wśród faworytów najczęściej wymienia się dwa tytuły: Kształt wody w reż. Guillermo del Toro oraz The Florida Project autorstwa Seana Bakera. Ten pierwszy ma już na koncie dwa Złote Globy, co zwyczajowo traktowane jest jako dobra wróżba. Pewniaków do nagród Akademii nie ma jednak w tym roku zbyt wielu. Bukmacherzy stawiają m.in. na Dunkierkę Nolana, Czwartą władzę Spielberga oraz Tamte dni, tamte noce Luki Guadagnino. O Oscara powalczyć może też Lady Bird – obraz, który do historii już wszedł jako najlepiej oceniony na portalu Rotten Tomatoes. ❚ This year’s favourites are The Shape of Water by Guillermo del Toro and The Florida Project by Sean Baker. The former has won two Golden Globes already. There are not too many sure bets this year. Bookmakers are betting on Nolan’s Dunkirk, Spielberg’s The Post and Call Me By Your Name by Luka Guadagnino. Lady Bird which broke the record for best reviews on Rotten Tomatoes is also a strong candidate for Best Picture.

ANI SŁOWA O WEINSTEINIE

DICAPRIO MOŻE JUŻ SPAĆ SPOKOJNIE

not a word about weinsteind

dicaprio can finally relax

Gala Złotych Globów zmieniła się w czarny protest przeciwko molestowaniu seksualnemu w Hollywood. Czy na Oscarach też położy się cień Harveya Weinsteina, skompromitowanego producenta filmowego, któremu zdobywcy złotych statuetek dziękowali kiedyś częściej niż Bogu? ❚ The Golden Globes awards gala turned into a black protest against sexual harassment in Hollywood. Will the Harvey Weinstein scandal also have an impact on the Oscars? Many past winners thanked the compromised producer more often than God.

Na swego Oscara długo czekał i aż cztery razy musiał robić dobrą minę do złej gry, ale dzięki roli w Zjawie wreszcie marzenie Leo się spełniło. Większego pecha miały inne znakomite aktorki – sześciokrotnie nominowane przez Akademię Deborah Kerr, Thelma Ritter i Glenn Close. Nie wspominając o Peterze O’Toole – nie dostał statuetki, choć miał na nią osiem szans. ❚ He had waited for his first Oscar (The Revenant) for a really long time despite being a fourtime nominee. Some other excellent actresses were less lucky. Deborah Kerr, Thelma Ritter and Glen Close were nominated six times each and never got the statuette.

Peter O’Toole had eight chances of winning but never did.

8

OCZKO DLA MERYL STREEP?

meryl streep’s

„TWÓJ VINCENT” KONTRA DISNEY loving vincent vs disney Pierwsza pełnometrażowa animacja malarska zachwyca widzów na całym świecie. Co prawda, namalowane na ekranie dzieło Doroty Kobieli i Hugh Welchmana walkę o Złoty Glob przegrało z Coco, ale może los się odwróci? ❚ The first feature painted animation enchants viewers all over the world. The film by Dorota Kobiela and Hugh Welchman lost to Coco at the Golden Globes but perhaps it will have more luck at the Oscars?

„O nie, to znowu ona” – żartowała, odbierając trzeciego w karierze Oscara za rolę Żelaznej damy. Uznawana za najwybitniejszą współczesną aktorkę Meryl Streep znów może mieć powody do radości i 21. nominację na koncie. A to za sprawą kreacji w Czwartej władzy. ❚ “Oh no, not her again”, was how Meryl Streep jokingly commented on her winning her third Oscar for The Iron Lady. Considered the most outstanding contemporary acresss, she might just win another statuette for The Post. It is her 21st Oscar nomination.

„SOKOLE OKO” UHONOROWANY and the honorary award goes to hawkeye Governors Awards wręczane są najbardziej zasłużonym, lecz dotąd niedocenionym twórcom. Tym razem trafią m.in. do żywej legendy Hollywood Donalda Sutherlanda oraz Belgijki Agnes Vardy, która jako pierwsza reżyserka kobieta zostanie laureatką honorowego Oscara. ❚ The Governors Awards are given to the most accomplished but understated actors and filmmakers. This year, the recipients are Hollywood legend Donald Sutherland and Agnes Varda who will be the first female director to receive an honorary Academy Award.

W oscarowym skrócie ❚ The Academy Awards in brief Jubileuszową, 90. ceremonię wręczenia nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej poprowadzi znany komik i prezenter Jimmy Kimmel. ❚ The anniversary 90th gala awards ceremony of the American Film Academy will be hosted by talk show host Jimmy Kimmel.

© E A ST N E W S ( 2 ) , F O RU M , S H U T T E R STO C K , M . P.

NAJBARDZIEJ POŻĄDANY FACET W HOLLYWOOD hollywood’s most desired man Są na świecie bardziej prestiżowe nagrody filmowe, ale żadna nie budzi takich emocji.

Oscar ma 35 cm wysokości, waży 3,9 kg i nawet nie jest ze szczerego złota (to tzw. britannium, czyli stop cyny, antymonu i miedzi, pokryte 24-karatowym złotem).

Nikt z laureatów nie dostaje go na własność – zdobywcy muszą podpisać deklarację stwierdzającą, że nigdy nie sprzedadzą nagrody, a jeśli będą chcieli się jej pozbyć, muszą ją odsprzedać Akademii Filmowej. Za dolara. ❚ There are more prestigious awards of the film industry but none causes such a stirr as these. The Oscar statuette is 35 cm tall and weighs 3,9 kg and is not even made of pure gold (but of britannium or an alloy of tin, antimon and copper plated with 24 carat gold). The winners do not own the statuette and have to sign a declaration that they will never sell it and if they want it gone, they must sell it back to the Academy for USD 1.

Dwa razy do tej samej wody ❚ Twice in the same river Po raz pierwszy od 20 lat ten sam prowadzący będzie gospodarzem gali Oscarów dwa lata z rzędu. Taka sytuacja miała miejsce 20 lat wcześniej, gdy na scenie królował Billy Crystal. ❚ For the first time in 20 years, there will be the same host two years in a row. The last time this happened was when Billy Crystal hosted the gala in 1997 and 1998.

Wpadka stulecia ❚ Mishap of the century W finale ubiegłorocznej gali Faye Dunaway ogłosiła, że za najlepszy film uznano La La Land, podczas gdy nagrodę zdobył Moonlight Barry’ego Jenkinsa. Filmowy świat długo nie mógł wyjść z szoku. ❚ Last year, Faye Dunaway announced that the Best Picture award went to La La Land while it was actually awarded to Moonlight by Barry Jenkins. The world could not get over this mistake for a long time.

And the winner is...

Wg krytyków filmowych najlepsze widoki na statuetkę dla najlepszej aktorki ma zdobywczyni Złotego Globu Frances McDormand, ale po piętach depcze jej Sally Hawkins. ❚ According to critics, recent Golden Globe winner Frances McDormand is most likely to win the Oscar for Best Actress although the bets are high on Sally Hawkins too.

Churchill wychodzi z mroku historii ❚ Churchill comes to light Wśród pierwszoplanowych aktorów jako faworyt do Oscara najczęściej wymieniany jest Gary Oldman, znakomity w roli Churchilla w Czasie mroku. ❚ Among all the nominees for Best Actor Gary Oldman is believed to have the highest chances of winning for his remarkable performance as Churchill in Darkest Hour.

9

W H AT ’ S O N

nasze rekomendacje

v KOMU ZŁOTY NIEDŹWIEDŹ? who will bag the golden bear?

BERLIN

Święto kina w niemieckiej stolicy odbędzie się po raz 68. Jury pod przewodnictwem reżysera Toma Tykwera wybierze najlepsze obrazy sezonu. Akcenty polskie? Nowy film Małgorzaty Szumowskiej zatytułowany Twarz, Karolina Porcari w dziele Philipa Gröninga i Helena Sujecka w filmie Dovlatov. ❚ This is the 68th edition of the Berlin Film Festival.

Chaired by helmer Tom Tykwer, the jury will select the best productions of the season. Will Poland mark its presence at the festival? Polish entries include Małgorzata Szumowska’s latest feature Face, Karolina Porcari in Philip Gröning’s movie and Helena Sujecka in Dovlatov.

Berlinale, 15–25.02, Berlin

EVENTS

KIJKI W DŁOŃ!

ski sticks up!

Organizowany w Alpach Szwajcarskich po raz 19. weekend gromadzi finansistów, którzy po pracy stają się zapalonymi narciarzami. Mają okazję do spotkania i porozmawiania o zawodowych sprawach, ale przede wszystkim mogą rywalizować w zawodach sportowych. ❚ The 19th edition of this weekend event in the Swiss Alps attracts financiers who become passionate skiers after hours. It’s an opportunity to meet and talk shop and compete in various sport events.

Momentum Ski Festival, Verbier, 1–4.02, Switzerland

c NIE MYŚL O KALORIACH don’t think about calories SEWILLA LONDYN

z TANGO MILONGA let’s tango Milonga to rodzaj muzyki i rodzaj tanga charakteryzujący się mocnym rytmem. A jeśli gorące tango, to najlepiej w najcieplejszej o tej porze roku Hiszpanii. Warsztaty poprowadzą specjaliści. Na koniec karnawału – jak znalazł. ❚ Milonga is a musical genre and a type of tango with a distinctive lively tempo. If you fancy dancing a hot tango, the best place to do it is Spain, which is the warmest place at this time of year. Workshops will be run by experts. This is a perfect way to end the carnival.

Dance workshops – Milonga, 21–25.02, Seville

Polacy mają tłusty czwartek, Anglicy – grzeszny wtorek (Shrove Tuesday). Zamiast pączków jak u nas, zajadają się naleśnikami. Naleśniki o wymyślnych nadzieniach służą nie tylko do jedzenia, ale także biorą udział w popularnym biegu wraz z tymi, którzy je usmażyli. ❚ Fat Thursday – Poland’s answer to Britain’s Shrove Tuesday – is a day to tuck into pancakes instead of doughnuts. Pancakes with fancy fillings are not only made to be eaten.

They also take part in a popular running event hand in hand with the people who fry them.

Pancake Day, 13.02, London

v I DO WINA, I DO WIEPRZOWINY wine and pork

BUDAPESZT

Specjały węgierskie to nie tylko leczo, zupa gulaszowa czy palinka. Nasi bratankowie szczycą się też wyrobami z mangalicy, czyli tamtejszej wieprzowiny. Tu jej skosztujecie i nauczycie się przyrządzać. ❚ Hungarian cuisine has more to offer than lecso, goulash soup, and palinka. Hungarians take pride in products made from mangalica, or local pork. The Mangalica Festival is a perfect opportunity to try it.

Mangalica Festival, Budapest, 9–11.02

10



Widzàc wi´cej, dotrzesz dalej

Soczewki, dzi´ki którym dotrzesz do celu Ciesz się w pełni jazdą samochodem, dzięki soczewkom EnRoute zaprojektowanym z myślą o kierowcach. Zapewniają wyraźne i komfortowe widzenie na dalsze odległości, deskę rozdzielczą, a także w lusterkach. Poczuj się bezpiecznie, niezależnie od warunków panujących na drodze.

Soczewki okularowe EnRoute dostępne są w salonach optycznych.

www.hoya.pl

enroute hoya kalejdoskop 2017.indd 2

17-04-07 15:44

W H A T ’ S ON

nasze rekomendacje

c SKOKI I HIP-HOP hip hop and ski jumps Szczyrk kojarzy się przede wszystkim ze sportami zimowymi. Zawodom sportowym towarzyszyć będą koncerty. Wśród zaproszonych gości drum’n’bassowa grupa Camo & Krooked, DJ Zinc, Łąki Łan i hiphopowa grupa Otsochodzi. ❚ Szczyrk is mostly associated with winter sports. The tournaments will be held to the sound of music. The concert line-up included Camo & Krookers drum’n’bass bankd, DJ Zin, Łąki Łan and hip hop group Otsochodzi.

SZCZYRK

SnowFest Festiwal, 9–10.02, Szczyrk

v PIŁKA W GRZE get the ball rolling

x ODLOTOWE TARGI a high-flying show Ponad tysiąc linii i portów lotniczych, ponad 150 mówców.

Nowinki techniczne związane z lotnictwem, marketing lotniczy, ale również spotkania fachowców. Udział zapowiedziało ponad 2 tys. uczestników. Wystarczy tylko dolecieć do Singapuru. ❚ More than one thousand airlines and airports, and over 150 speakers.

Technological innovations in the aviation industry, aviation marketing, and expert meetings.

More than 2,000 participants will be attending. All you need to do is fly to Singapore.

CHICAGO

Ten wywodzący się ze Szkocji sport należy do bardzo elitarnych. Tym razem, by podziwiać mistrzów, należy polecieć do Chicago, gdzie można nie tylko zagrać, ale także wygrać. ❚ The Scottish game of golf is considered a truly elitist sport. This time, you will have to travel to Chicago to watch, or perhaps join, the world’s top players.

Chicago Gold Show, 23–25.02, Chicago KRAKÓW, ŁÓDŹ, GDAŃSK

Aviation Festival 27–28.02, Singapore

c GLOBAL SPIRIT

the global spirit

Kultowa brytyjska grupa po raz kolejny w Polsce.

W marcu 2017 r. ukazał się ich 14. album studyjny.

Teraz ten materiał będzie można wysłuchać na żywo. Po koncertach zagorzali fani zapraszają na after party, oczywiście z muzyką Depeche Mode! ❚ The legendary British band is visiting Poland again. Their 14th studio album was released in March 2017. It’s now your chance to listen to it live.

The popular trio will be performing in Kraków and Łódź. Die-hard fans have invited everyone to a party after both concerts – naturally with Depeche Mode music playing.

Depeche Mode, 7, 9, 11.02, Kraków, Łódź, Gdańsk

x LUDZIE W MASKACH the masked crowd Kolorowy kostium i nieodłączna maska sprawią, że w pełni poczujecie najsłynniejszy karnawał, którego początki sięgają XII w. Malownicze uliczki miasta na wodzie zapełnią się roztańczonym tłumem turystów i mieszkańców Wenecji. ❚ A costume and the indispensable mask will help you soak up the ambience of the world’s most celebrated street carnival – one that dates back to the 12th century. The picturesque streets of Venice will be filled with dancing crowds of tourists and Venetians.

SINGAPUR

The Carnival of Venice, until 13.02, Venice

12

WENECJA © S H U T T T E R STO C K ( 6 ) , M . P.

Tysiące wystawców, pokazy najnowszych samolotów i dyskusje o nowych technologiach – w Singapurze nie może zabraknąć fascynatów lotnictwa.

Kalei_1-1.indd 1

1/12/18 11:13 AM

W H AT ’ S O N

zimowe igrzyska olimpijskie

NIECH ZAPŁONIE ZNICZ let the games begin!

W DNIACH 9–25 LUTEGO ODBĘDĄ SIĘ XXIII ZIMOWE IGRZYSKA OLIMPIJSKIE OLIMPIJSKIE. GOSPODARZEM IMPREZY BĘDZIE PJONGCZANG W KOREI PŁD. ❚ GAMES,, HELD ON 9-25 FEBRUARY, WILL BE HOSTED THE XXIII OLYMPIC WINTER GAMES

BY PYEONGCHANG COUNTY, SOUTH KOREA.  |  agnieszka michalak

Polskie Linie Lotnicze i Polski Komitet Olimpijski nawiązały pięcioletnią współpracę, w ramach której LOT został oficjalnym przewoźnikiem narodowej reprezentacji na trzy kolejne igrzyska w Azji. Wszystkie rejsy dla polskich sportowców realizowane będą Boeingami 787 Dreamliner. – Jesteśmy dumni, mogąc gościć na naszych pokładach najlepszych polskich sportowców. Jesteśmy w stanie zagwarantować im najbardziej komfortową, bezpośrednią i bezpieczną podróż do trzech olimpijskich stolic: Seulu, Tokio i Pekinu. Rola, jaką mamy zaszczyt pełnić przy tej okazji, jest dla nas bardzo naturalna.

Nie tylko dlatego, że wybrane miasta są azjatyckimi kierunkami LOT-u, do których wykonujemy regularne połączenia, ale też dlatego, że naszą misją jest promowanie Polski poza granicami kraju – mówi Rafał Milczarski, prezes LOT-u. ❚ When LOT Polish Airlines and the Polish Olympic Committee entered into a five-year partnership, LOT became the official carrier of Team Poland for three consecutive Games in Asia. All flights carrying Polish competitors will be operated by Boeing 787 Dreamliners, the world’s most advanced wide-body aircraft. A hundred days before the Winter Olympics in South Korea, LOT presented its flagship aircraft sporting special Olympic livery. “We are proud to host Poland’s top athletes on board our planes. We can offer them the most comfortable, stopover-free and safe journeys to the Olympic host cities: Seoul, Tokyo and Beijing. It is only natural that we have the privilege of playing such a role in these Games. The host cities not only happen to be three Asian destinations where we regularly fly to, but it is also part of our mission to promote Poland overseas. This is our overriding objective”, says Rafał Milczarski, the CEO of LOT.

Prezes LOT-u Rafał Milczarski oraz Andrzej Kraśnicki, prezes PKOl ❚ Rafał Milczarski, the CEO of LOT and Andrzej Kraśnicki, the President of POC.

14

Ceremonia zapalenia płomienia w Olimpii na Zimowe Igrzyska Olimpijskie. ❚ The ceremony of lighting the Olympic flame for the Winter Olympic Games in Olympia.

AZJA PO RAZ TRZECI asia hosts the games for the third time

Gospodarzem igrzysk będzie prowincja Gangwon z powiatem Pjongczang. To jeden z najpopularniejszych regionów tego kraju do uprawiania sportów zimowych.

W blisko stuletniej historii igrzysk dopiero trzeci raz impreza odbędzie się w Azji (w 1972 r. gospodarzem było japońskie Sapporo, a blisko 30 lat później zorganizowało je w 1998 r. japońskie Nagano). ❚ The Games will be hosted by Pyeongchang County, Gangwon province, South Korea.

This is only the third time the event is being staged in Asia in the hundred-year history of the Olympic Games (in 1972, the Olympics were staged in Sapporo, and in 1998, they were hosted by the Japanese city of Nagano).

© G E T T Y I M AG E S , P KO L ( 3 ) , M . P.

x LOT PRZEWOŹNIKIEM POLSKIEJ REPREZENTACJI LOT is the official carrier of the Polish Olympic Team

WSZYSCY NA START ready, steady, go W igrzyskach weźmie udział 95 reprezentacji narodowych, co oznacza, że w 102 konkurencjach wystartuje 2900 sportowców. W Pjongczangu zadebiutują cztery nowe konkurencje: snowboardowy big air, łyżwiarski wyścig ze startu wspólnego, konkurs par mieszanych w curlingu i drużynowe zawody w narciarstwie alpejskim. ❚ The Olympic Games will see 95 national teams, or 2,900 athletes competing in 102 events. The Winter Olympics in Pyeongchang will add four new events: Big Air in snowboarding, mass start in speed skating, mixed doubles in curling, and a team skiing event.

z JESTEŚMY JEDNĄ DRUŻYNĄ we are one team Pod takim hasłem Polski Komitet Olimpijski promuje polską reprezentację. Polska kadra na zimowe igrzyska w Pjongczangu będzie liczyła ok. 55 sportowców. – Medal olimpijski to ogromna nagroda za pracę, którą wkładam w treningi. W Pjongczangu będę godnie reprezentował swój kraj i oddawał najlepsze skoki, na jakie mnie stać – mówi Kamil Stoch, zwycięzca Turnieju Czterech Skoczni. Polak jako drugi skoczek w historii, po Svenie Hannawaldzie, wygrał wszystkie cztery konkursy TCS. I jest liderem Pucharu Świata.

Obok Stocha o medale powalczą m.in. Piotr Żyła, biegaczka narciarska Justyna Kowalczyk, biatlonistki Weronika Nowakowska i Monika Hojnisz, Katarzyna Bachleda-Curuś (łyżwiarstwo szybkie) i Karolina Riemen-Żerebecka (skicross). ❚ This is the tagline adopted by the Polish Olympic Committee to promote the Polish national team comprising around 55 contestants. “An Olympic medal is a recognition of all the effort I put into my training. In Pyeongchang, I’ll be proudly representing my country, and jumping at my all-time best.’”, says Kamil Stoch, the winner of the Four Hills Tournament. Stoch is the current World Cup leader and is only the second ski-jumper, after Sven Hannawald, to have won all four FHT competitions.

Other serious medal contenders include Piotr Żyła, cross country skier Justyna Kowalczyk, biathletes Weronika Nowakowska and Monika Hojnisz, Katarzyna Bachleda-Curuś (speed skating), and Karolina Riemen-Żerebecka (ski cross).

v LOGO IGRZYSK the olympic logo Symbolizuje harmonię śniegu i lodu, gwiazd sportów zimowych i ludzi z całego świata. Grafika przedstawia dwa symbole z koreańskiego alfabetu. Ten przypominający kwadrat wyraża harmonię pomiędzy niebem, ziemią i człowiekiem. Drugi symbolizuje lód, śnieg i sportowców. ❚ This symbolises the harmony of snow and ice, winter sports stars, and people from around the world. The logo depicts two characters from the Korean Hangul alphabet. One epitomes the harmony of the sky, the earth, and man, while the other symbolises ice, snow and athletes.

v BEZCENNE KRĄŻKI priceless medals Wszystkie olimpijskie projekty igrzysk nawiązują do koreańskiej kultury. Jej fundamentem jest hangul, czyli koreański alfabet, dlatego został włączony w projekt medali, logo i piktogramów. Dynamiczne linie na awersie medalu symbolizują historię igrzysk i determinację uczestników. Na drugiej stronie umieszczono piktogram dyscypliny sportowej z logiem igrzysk. ❚ All designs were inspired by Korean culture whose cornerstone is the Hangual alphabet. This is depicted on all the medals, logos and pictograms. The face of each medal features dynamic diagonal lines that symbolise the history of the Olympics and the determination of the competitors. The verso features the event symbol and Olympic logo.

15

T H E

14 BE S T

OF

sprzęt audiofilski

GŁOŚNIEJ! louder, please!

JEŚLI CELEM JEST OSIĄGNIĘCIE PERFEKCYJNEGO DŹWIĘKU, TO CENA I MATERIAŁ NIE GRAJĄ ROLI. NAJLEPSZE URZĄDZENIA AUDIOFILSKIE TO PRAWDZIWE DZIEŁA SZTUKI I INŻYNIERII, KONSTRUOWANE BEZ KOMPROMISÓW. ❚ IF THE GOAL IS TO ATTAIN THE PERFECT SOUND, THEN PRICE AND MATERIALS ARE NOT AN ISSUE. THE BEST AUDIOPHILE EQUIPMENT ARE VERITABLE WORKS OF ART AND ENGINEERING, AND ARE DESIGNED WITH NO COMPROMISES.

1

 |  magdalena rudzka

2

FOCAL GRANDE UTOPIA EM To jedne z największych, najdroższych i najbardziej zaawansowanych technicznie zestawów głośnikowych na świecie.

Te kolumny potrzebują domu (mają 2 m i ważą 260 kg) i właściciela z dużą wiedzą pozwalającą dobrać do nich godny odtwarzacz i wzmacniacz. ❚ One of the largest, most expensive and most technologically advanced speaker sets in the world, and readily available in Poland.

These column speakers require a large home (they are 2 metres tall and weigh 260 kg) and tech savvy owners who will be able to pick the right player and amplifier to match their mastery.

700 tys. zł | PLN 700,000

3

Obudowa ze złota to tajemnica astronomicznej ceny tych kolumn. Wykonano tylko jedną taką parę! Hart brzmi zupełnie inaczej niż głośniki budowane z użyciem drewna. ❚ A golden casing is the main justification for the exorbitant price of these column speakers.

Only one pair was made. The sounds produced by the Hart are completely different from those generated by wooden-cased speakers.

3,5 tys. funtów | GBP 3,500

FOCAL UTOPIA BY TOURNAIRE Od roku wieńczą listę najdroższych słuchawek świata. Wykonane z użyciem włókna węglowego, jagnięcej skóry czy ultrarzadkiego berylu. Firma Tournaire nieco je „wzbogaciła” w 18-karatowe złoto i 6,5 karata diamentów. ❚ The world’s most expensive headphones since a year ago. Made from carbon fibre, lamb leather, and very rare beryllium. Tournaire has vamped them up just a tad with 18 carat gold and 6.5 carat diamonds. Apparently, they produce “clinically clean” sounds.

120 tys. dol. | USD 120,000

NORDOST ODIN SUPREME Zasilenie i połączenie audiofilskiego sprzętu kiepskimi kablami zrujnowałoby jego dźwięk. Seria Odin firmy Nordost to najwyższe modele przewodów w jej ofercie. ❚ Using poor quality cables with audiophile gear would ruin their sound potential so the right cabling is essential. The Odin series by Nordost are its top quality cables.

17,5 tys. funtów (3-m kabel do głośników) | GBP 17,500 (3 m speaker cable)

16

HART AUDIO D&W AURAL PLEASURE

4 

T H E

5

BE S T

OF

sprzęt audiofilski

TRANSROTOR MASSIMO Jeden z najnowszych modeli gramofonów niemieckiej firmy Transrotor. Gruby blok chromowanego mosiądzu i napęd magnetyczny zapewniają stabilność. Gramofon napędzany jest za pomocą stawianego obok silnika. Waży zaledwie 36 kg, ale potrzebuje stabilnej podstawy. ❚ One of the most recent gramophone models by the German manufacturer Transritor. A thick block of chrome copper and a magnetic drive ensure stability. The gramophone is operated by an engine that is placed next to it. The device weighs only 36 kg, but it must be placed on a solid surface for best performance.

45 tys. zł | PLN 45,000

7

TRANSROTOR ARTUS

BANG&OLUFSEN BEOLAB 14

Trzeci na liście najdroższych gramofonów świata wg magazynu What hi-fi?. Waży prawie ćwierć tony, jest zbudowany z litego aluminium i posiada unikalny żyroskopowy system poziomowania. ❚ The third most expensive gramophone in the world according to What Hi-Fi? magazine. It weighs nearly a quarter of a tonne, is made from solid aluminium, and is fitted with a gyroscopic levelling system.

Jeden z najciekawiej zaprojektowanych systemów audio do kina domowego. Głośniki na chromowanych nóżkach, pasujące do filmu Odyseja kosmiczna 2001, można zamówić w 6 kolorach. Towarzyszy im 280-watowy subwoofer. Zestaw stworzony, by się nim chwalić! ❚ One of the best designed home cinema audio systems. Speakers with chrome legs, as if taken straight out of the 2001: A Space Odyssey, come in 6 different colours. The set is completed with a 28-Watt subwoofer. Made to boast about!

2,5 tys. funtów | GBP 2,500

6

105 tys. funtów | GBP 105,000

MÉTRONOME KALISTA

8

BANG&OLUFSEN BEOLAB 90 Kolumny zaprojektowane, by uczcić 90. urodziny tej legendarnej duńskiej firmy. Każda ma wbudowanych 18 głośników o łącznej mocy 8,2 tys. watów. Każdy z głośników natomiast posiada własny wzmacniacz. Technologia Beam Direction Control umożliwia skierowanie dźwięku w dowolną stronę. ❚ Loudspeaker designed in celebration of the 90th anniversary of the legendary Danish brand.

Each column has six built-in speakers with a total power output of 8,200 Watts. Each speaker has its own amplifier. The Beam Direction Control enables the sound to be directed at will.

39 tys. dol./szt. | USD 39,000 a piece

18

To z kolei najwyższe osiągnięcie w technologii odtwarzania płyt CD. Kalista to solidny kawał aluminium i akrylu redukujących wszelkie drgania i rezonanse, dzięki czemu laser odczytuje dane z CD bez żadnych strat. ❚ The Metronome Kalista, however, is a state-of-theart CD player. The Kalista is made of aluminium and acrylic and reduces all vibrations and resonances, so that the laser can read the music from the CD with no loss of sound.

69 tys. euro | EUR 69,000

9 

T H E

BE S T

OF

sprzęt audiofilski

PIVETTA OPERA ONLY

10

Najdroższy wzmacniacz świata. Zaprojektowany przez włoskiego inżyniera Andreę Pivettę.

Można było go obejrzeć w Polsce pół roku temu na targach Audio Video Show&Smart Home.

Waży 1,5 tony, a jego moc to 120 tys. watów. ❚ The world’s most expensive amplifier. Designed

by Italian engineer Andrea Pivetta, it was displayed at the Audio Video Show&Smart Home Fair in Poland six months ago. The Opera weighs 1.5 tonnes, is made of aviation aluminium alloys and steel, and has a power of 120,000 Watts.

2,2 mln dol. | USD 2,200,000

LYRAVOX SM-3

Potężny głośnik bluetooth, o mocy 4,5 tys. watów, uważany za najlepszy bezprzewodowy głośnik na świecie. Ten 30-kilogramowy potwór sam uaktualnia sobie oprogramowanie, kiedy tylko znajdzie się w zasięgu wi-fi. ❚ A mighty 4,500 Watt bluetooth loudspeaker considered the best wireless loudspeaker in the world. This 30-kg behemoth comes in less powerful versions – 1,200 and 3,000 Watts. It auto-updates its software when within the wi-fi zone. The best idea is to treat yourself to at least two Phantoms.

15 tys. dol. | USD 15,000

12 HIFIMAN HE-1000 V2 HiFiMan od lat uważany jest za producenta najlepszych słuchawek świata. HE-1000 v2 to sprzęt z przestrzennym dźwiękiem, wyposażony w tzw. przetworniki planarne. Membrana generująca dźwięk ma tu grubość 1 nanometra, czyli jednej milionowej milimetra. ❚ HiFiMan is considered to be the best headphone manufacturer in the world. The HE-1000 v2 headphones offer surround sound and are equipped with planar converters. The sound generating membrane is 1 nanometre thick, i.e. one millionth of a millimetre.

2,6 tys. funtów | GBP 2,600

20

MAGICO ULTIMATE 3

Te giganty o kosmicznym wyglądzie to jedne z najdroższych kolumn świata. Każda ma prawie 2,5 m wysokości i waży ok. 500 kg. To zasługa 5 głośników i wyposażenia każdego z nich we własną aluminiową tubę. Aby obudzić je do życia, konieczny jest wzmacniacz o mocy 4 tys. watów. ❚ This space-like giant is one of the world’s most costly column speakers. It is nearly 2.5 m tall and weighs around 500 kg. Its owes its massive weight to 5 speakers, each encased in its own aluminium tube. To make it work, you need a 4,000 Watt amplifier.

650 tys. dol. za parę | USD 650,000 per pair

4 tys. dol. | USD 4,000

13

11

14 © M . P.

DEVIALET PHANTOM

Ten unikalnie zaprojektowany system audio może być zarówno sercem kina domowego, jak i samodzielnym systemem (ma wbudowany odtwarzacz CD oraz plików cyfrowych). Składa się z 15 głośników, które oferują dźwięk najwyższej klasy. ❚ This uniquely designed audio system may be the centrepiece of a home cinema set, as well as an independent audio system (it has an built-in CD and digital files player).

It is equipped with 15 speakers which, although densely spaced out for an audiophile-worthy casing, offer high-end sound.

Kalei_1-1.indd 1

12/12/17 12:47 PM

I N S P I R AT I O N S

wkf

S Z E R O K A P E R S P E K T Y WA the big picture

©CREDITS

SETKI NADESŁANYCH ZDJĘĆ, TYGODNIE BURZLIWYCH DYSKUSJI JURY I CORAZ WYŻSZY POZIOM RYWALIZACJI. 13. EDYCJA WIELKIEGO KONKURSU FOTOGRAFICZNEGO NATIONAL GEOGRAPHIC JAK CO ROKU BYŁA ZASKAKUJĄCA. MY PODGLĄDAMY NAJLEPSZE ZDJĘCIA W KATEGORII „KRAJOBRAZ”. ❚ HUNDREDS OF PHOTOS ARE ENTERED, FOLLOWED BY WEEKS OF HEATED DISCUSSIONS AMONG JURY MEMBERS, AND THE STANDARDS KEEP GETTING HIGHER. THE 13TH EDITION OF THE GREAT NATIONAL GEOGRAPHIC PHOTOGRAPHY COMPETITION WAS AS AMAZING AS IT WAS ANY OTHER YEAR. WE NOW GIVE YOU A SNEAK PEAK OF THE BEST PHOTOS IN THE “LANDSCAPE” CATEGORY.

22

©CREDITS

1 MIEJSCE: TOMASZ PRZYCHODZIEŃ „UNREAL”. Azerbejdżan, Centrum Hejdara Alijewa. Silny wiatr przepędził chmury, kałuże pozwoliły uzyskać odbicie budynku, który dzięki rozproszonemu światłu nabrał żółtawego koloru. Obraz dopełnił kolega, który tego dnia był zbyt zmęczony, żeby wyciągnąć aparat. ❚ 1ST PLACE: TOMASZ PRZYCHODZEŃ UNREAL. Azerbaijan, the Heydar Aliyev Center The clouds have been driven off by a strong wind. The building, which turned yellow in the dispersed light, is reflected in a pool of water. The image is made complete by a colleague who was too tired to take out his camera.

23

I N S P I R AT I O N S

24

wkf

WYRÓŻNIENIE: Marian Skąpski „One widziały”. Najstarsze dęby w Rogalińskim Parku Krajobrazowym pamiętają bitwę pod Grunwaldem (1410 r.). Zachwycają pięknem i dostojeństwem. ❚ HONOURABLE

MENTION: Marian Skąpski

Standing Witnesses. The oldest oaks in Rogalin Landscape Park remember the Battle of Grunwald (1410). They impress visitors with their majestic beauty.

25

I N S P I R AT I O N S

26

wkf

WYRÓŻNIENIE: Joanna Mrówka „Wiatr”. Zdjęcie zostało wykonane podczas warsztatów fotograficznych na Sycylii. Wiatr sirocco niesie ciepłe powietrze znad Sahary. ❚ HONOURABLE MENTION: Joanna Mrówka Wind. The photo was taken during photographic workshops in Sicily. Sirocco brings warm air from the Sahara desert.

27

WHY

sofia

Sofia

SOFIA sofia NAZWA STOLICY BUŁGARII OZNACZA MĄDROŚĆ. I W MĄDRY SPOSÓB MIASTO POTRAFI POŁĄCZYĆ RÓŻNE SWOJE OBLICZA. ❚ THE NAME OF THE BULGARIAN CAPITAL MEANS WISDOM. AND THE CITY IS ABLE TO WISELY COMBINE ITS DIFFERENT FACETS.  |  michał cessanis

SYMBOL MIASTA

W Muzeum Komunizmu i Socjalizmu zgromadzono pamiątki z dawnych czasów, m.in. popiersie Włodzimierza Lenina. ❚ The Museum of Socialist Art presents relics of the old era, including the bust of Vladimir Lenin.

the symbol of the city

Sobór Aleksandra Newskiego to największa i najbardziej charakterystyczna budowla w Sofii. Plac przy soborze często odwiedzają przywódcy religijni i polityczni. Jeśli już tu traficie, odwiedźcie też pobliski pchli targ. Pełno na nim bibelotów, dzieł sztuki, akwarelek oraz ręcznie wyszywanych serwet i obrusów. ❚ The St. Alexander Nevsky Cathedral is the largest and most distinctive building in the city. The square in front of it often hosts religious and political leaders. If you get there, make sure you venture into the nearby flea market, which is packed with bric-a-brac, paintings and hand-embroidered tablecloths.

Koniecznie spróbujcie bułgarskiej kuchni. Polecam rybę z cukinią, cebulą i cytryną. ❚ Savour Bulgarian cuisine. My favourite pick is fish with courgette, onion and lemon.

NA PAMIĄTKĘ

pick a souvenir

Ręcznie pisane ikony dostaniecie na targach staroci i w galeriach. Trzeba jednak liczyć się z tym, że słono kosztują. Z Bułgarii warto też przywieźć rzeźby z drewna, tkaniny czy zachwycające hafty z Warny i Nesebyru oraz Ljutenicę (bułg. лютеница), czyli smakowitą pastę warzywną, której podstawę stanowi papryka, marchew oraz pieczone bakłażany.

Podawana jest na kanapkach lub jako sos. ❚ For hand-painted icons, visit flea markets and galleries, but keep in mind that they come with a hefty price tag. Best buys in Bulgaria include wooden sculptures, fabrics and intricate embroidery from Varna and Nesebar and Ljutenica, or a delicious vegetable spread.



28

W H Y

sofia

NA ZDROWIE!

let’s raise a toast

Jeśli kochacie napój bogów, koniecznie lećcie do Sofii! Bułgaria słynie z produkcji win, rakii czy nieco mocniejszej mastiki. Wytwarza się tu przepyszny marut powstały ze szczepu winogron produkowanych tylko w Bułgarii. Warto też spróbować win Kadarka, Sofia czy Varna Chardonnay. ❚ If you love the drink of the gods, Sofia is the place to go.

Bulgaria is famous for its wines – rakia, slightly stronger Mastika, and delicious Marut, made from a vine variety grown exclusively in the country. While you’re at it, don’t forget to try Kadarka, Sofia, and Varna Chardonnay.

ODDECH PRZY KAWIE

time out for coffee

Sofia to nie tylko monumentalne budowle, świątynie i muzea. To także dużo zieleni. Najstarszy miejski park otacza Teatr Narodowy Ivan Vazov wzniesiony w stylu neoklasycznym. W jego pobliżu serwowana jest ponoć najlepsza kawa w mieście. ❚ Sofia offers much more than monumental buildings, temples and museums. The city abounds in greenery. The oldest municipal park surrounds the Neoclassical Ivan Vazov National Theatre, where, as the locals will tell you, they serve the best coffee in town.

Złota statua patronki miasta, św. Zofii. To jej stolica zawdzięcza dzisiejszą nazwę. ❚ The golden statue of the city patron Saint Sophia.

The city owes its name to her.

Bułgarzy kochają eksperymentować w kuchni. Ubóstwiają baklawę, ale też czekoladowe ciasta z dodatkiem chili.

ZABYTEK Z LISTY UNESCO

a UNESCO listed monument

Warto także ruszyć poza miasto i dotrzeć np. do Rylskiego Monastyru w kotlinie górskiego masywu Riła, ok. 120 km od Sofii. To symbol bułgarskiego oporu przeciwko tureckiej okupacji wpisany na listę UNESCO. ❚ Take a trip outside the city limits to visit the Rila Monastery in a valley of the Rila massif approx. 120 km south of Sofia. It’s a symbol of Bulgarian resistance against Turkish occupation and a UNESCO-listed monument.

WAW–SOF codziennie oprócz sb. ❚ daily except Sat. 11.05–14.00, codziennie oprócz ndz. ❚ daily except Su. 14.20–17.15, codziennie oprócz pt., sb. ❚ daily except Fri., Sat. 22.40–01.35+1 Czas przelotu ❚ Flight duration 1:55

oprócz sb., ndz. ❚ daily except Sat., Su. 05.45–06.40, codziennie oprócz sb. ❚ daily except Sat. 14.40–15.40, codziennie oprócz ndz. ❚ daily except Su. 17.55–18.55 Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

30

©SHUT TERSTOCK (13)

SOF–WAW codziennie

K09_Fukier_10.08.indd 1

10.08.2016 12:14

JOURNEY OF A LIFETIME

izrael

Z ATA Ń C Z Y M Y ? shall we dance? e now nie cze

E NOW NIE E ĄCZ

połą

POŁ

NEW

E

T ROU

new

te rou

jz lata

LOT

OT ith L

fly w

TA ŚRÓDZIEMNOMORSKA METROPOLIA NIE ZASYPIA, KUCHNIA ZACHĘCA DO NOCNYCH BIESIAD, A MUZYKA ROZBRZMIEWA NIEMAL NA KAŻDEJ ULICY. DO TEL AWIWU WARTO SIĘ WYBRAĆ O KAŻDEJ PORZE, TYM BARDZIEJ ŻE LOT OFERUJE POŁĄCZENIA Z AŻ SZEŚCIU POLSKICH MIAST. ❚ THIS MEDITERRANEAN METROPOLIS NEVER SLEEPS, THE FOOD HERE MAKES YOU WANT TO FEAST ALL NIGHT, AND EVERY NOOK AND CRANNY OOZES MUSIC. ANY TIME OF THE YEAR IS THE RIGHT TIME TO VISIT TEL AVIV, ESPECIALLY NOW THAT LOT OFFERS DIRECT FLIGHTS FROM SIX POLISH CITIES.

W Tel Awiwie jest 14 km plaż, wzdłuż których biegnie promenada. ❚ There are 14 km of beaches lined with a promenade in Tel Aviv.

32



©CREDITS

 |  agnieszka michalak

33

©CREDITS

N

OF A

L IF E T IM E

izrael

a Habima Squere bije dla mnie serce Tel Awiwu – mówi 34-letnia Aisza i dodaje: – Przychodzę tu z dziećmi i babcią w każdą sobotę. Najpierw pijemy kawę, tu, w przytulnej Arcaffe, gdzie zwykle trudno o stolik, wtedy bierzemy ją na wynos, a potem wygrzewamy się na słońcu. Dzieciaki uwielbiają się bawić między jaworami.

A widzi pani ten nowoczesny przeszklony budynek?

To duma miasta – Teatr Habima, najlepszy w Izraelu.

Jutro grają Nędzników, ale nie ma już biletów.

Aisza mieszka w Tel Awiwie od urodzenia i kocha o nim opowiadać. Wskazała mi modny bulwar Sderot Rothschild i kilka razy podkreśliła, że muszę nim pospacerować, żeby poczuć tutejszy klimat. I tak zaczęłam wędrówkę po Tel Awiwie, który pachnie morzem i cytrusami, w którym serwują najdelikatniejszy humus na świecie.

“Here, at Habima Square, is where Tel Aviv’s heart beats strongest”, says 34-year-old Aisha and adds: “I come here with my children and my grandmother every Saturday. We first have coffee at the cosy Arcaffe. If there are no table, we order coffee to go and enjoy the sun outside. The kids love playing among the sycamore trees. See that glazed building? That’s the city’s pride and joy – the National Habima Theatre, the best in Israel. Les Miserables is on tomorrow but tickets have sold out.

Aisha has lived in Tel Aviv all her life, she loves talking about it. She directs me to the trendy Rothschild Boulevard and stresses that I absolutely must walk down it to get a feel for what the city is like. And that’s exactly where I began my tour of Tel Aviv, a city that smells of the sea and lemons, where you can find the best hummus there is.

KAWA, CHILI I TŁUSTE KOTY Na Habima Squere przyszłam tuż po śniadaniu na Bazar Carmel położonym w zachodniej części miasta głośnym. To olbrzymie zatłoczone targowisko, gdzie można kupić absolutnie wszystko – od srebrnej ręcznie robionej biżuterii, przez lniane sukienki, tkane dywany, po ryby, przyprawy korzenne, suszone owoce, rachatłukum i dziesiątki rodzajów chałwy, a sprzedawcy śpiewając, zachwalają swój towar jako ten naj-

COFFEE, CHILLI AND FAT CATS I made my way to Habima Square after having breakfast at the noisy Carmel Bazaar in the Western part of the city. The bazaar is open all week, except on the Sabbath. It is a huge crowded market and has everything you could possibly ever want – from handmade silver jewellery, linen dresses and woven rugs to fish, spices, dried fruits, rahat lokum, and dozens varieties of halva. The sellers advertise their wares by singing.



© L A I F / F O R U M . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : S H U T T E R S T O C K

Tel Awiw to jedno z tych miast, w których muzyka wybrzmiewa niemal w każdym zakątku. ❚ Tel Aviv is one of those cities where music is played everywhere you go.

JOU R N E Y

34

YACHT PARK - NOWE OBLICZE GDYNI Ekskluzywna i unikatowa w skali Polski i Europy inwestycja została usytuowana w malowniczej, morskiej scenerii z widokiem na marinę i cumujące jachty. Luksusowy kompleks apartamentów wraz z nowoczesną przystanią jachtową oraz aleją spacerową z butikami i restauracjami stworzą miejsce, gdzie warto zamieszkać. Yacht Park zmieni krajobraz miasta. To nowe oblicze Gdyni.

YACHT PARK - THE NEW FACE OF GDYNIA This unique development project in Poland and Europe will be situated in the beautiful scenery overlooking the marina and mooring yachts. A luxurious residential complex with a modern marina and a promenade with boutiques and restaurants will be a great place to live. Yacht Park will change the cityscape, and become the new face of Gdynia.

BIURO SPRZEDAŻY | SALES OFFICE +48 785 88 55 88 www.yachtpark.pl

JOU R N E Y

OF A

L IF E T IM E

lepszej klasy. Długo nie mogłam się zdecydować, czy zjeść baba ghanoush, czyli pastę na bazie bakłażana i sezamu, czy szakszukę, czyli jajka smażone na wcześniej podduszonych pomidorach z pietruszką, kolendrą, fetą i papryczkami chili. Przyznam, że bardziej skusił mnie zapach robionej na miejscu szakszuki, do której dostałam dwa bajgle i sok z granatów.

Najedzona powędrowałam pod zbudowany ze szkła i białego kamienia gmach Teatru Habima (tu właśnie poznałam Aiszę). Teatr zresztą kilkakrotnie gościł w Polsce, z powodzeniem reżyserowali w nim Konrad Swinarski, Andrzej Wajda czy Michał Zadara. Miejscowi nazywają to miejsce z charakterystyczną metalową rzeźbą Menashe Kadishmana – placem Orkiestry.

Obok teatru stoją bowiem budynki Filharmonii z największą salą koncertową w Tel Awiwie oraz Pawilon Sztuki Współczesnej Heleny Rubinstein. Plac żyje całą dobę – do południa odpoczywają tu rodziny z dziećmi, a wieczorami goście kulturalnych widowisk.

Do placu przylega Sderot Rothschild, czyli najbardziej reprezentacyjny bulwar w mieście. Wyznaczają

izrael

It took me a long time to make up my mind whether I wanted to have baba ghanoush or an eggplant and sesame paste, or shakshouka, or eggs fried on stewed tomatoes with parsley, coriander, feta and chilli peppers. I have to admit that I was seduced by the aroma of shakshoukas made on the spot in one of the stalls.

It came with two bagels and pomegranate juice.

After this delicious meal, I walked up to the Habima Theatre, a Modernist building made of glass and white stone. The theatre has put on guest performances in Poland and Polish directors including Konrad Swinarski, Andrzej Wajda, and Michał Zadara directed plays here. The locals dubbed the place – with its landmark metal Menashe Kadishman sculpture – Orchestra Square. The Theatre neighbours the Modernist Philharmonic building, which houses the largest concert hall in Tel Aviv, and the Helena Rubinstein Pavilion for Contemporary Art. The square buzzes with life day and night. In the mornings, it is full of families with children, and in the evenings, concert and theatregoers.

Współczesna Jerozolima powstała wokół Starego Miasta. Nowoczesne żydowskie dzielnice rozciągają się w kierunku zachodnim, a dzielnice arabskie po stronie wschodniej w kierunku Betlejem. ❚ Contemporary Jerusalem was developed around the Old Town. The modern Jewish districts stretch out to the West while the Arab districts are located in the East, towards Bethlehem.

36

go dumny rząd zadbanych kamienic z bujnie porośniętymi ogrodami i modernistyczne, pieczołowicie odrestaurowane białe wille. W tle widać kontrastujące z nimi szklane i betonowe wieżowce, które dodają miastu nowoczesnego sznytu. Warto spacerować środkiem bulwaru, wśród drzew, między którymi leniwie wygrzewają się tłuste koty, a na ławkach starsi panowie czytają poranną prasę. Niemal na każdym rogu stoją maleńkie budki z kawą i słodyczami. Niegdyś to tu było centrum miasta, a początki dzielnicy są związane z początkiem samego Tel Awiwu. Ale to długa opowieść na inny tekst.

Bulwar prowadzi do Newe Cedek – z kolei najstarszej historycznie dzielnicy miasta. Ale proponuję wcześniej trochę zboczyć na Dizengoffa, czyli najbardziej handlową ulicę Tel Awiwu. Znajdziecie tu świetnie zaopatrzone sklepy muzyczne, w których można kupić kilka winylowych unikatów, księgarnie z literaturą z całego świata, bary z falafelem, kluby z etniczną muzyką. Bez trudu traficie też do betonowego giganta połączonego z centrum handlowym Dizengoffa z ponad 400 sklepami. Jednak znakiem rozpoznawczym ulicy jest plac Ziny Dizengoff (nazwę nadano mu

The prominent Rothschild Boulevard borders the square. It is lined with well-preserved tenement houses with lush gardens and meticulously restored white villas. In the distance, you can see the contrasting glass and concrete high-rises that give Tel Aviv its modern edge. It’s pleasant to stroll among the trees in the centre of the boulevard. The spaces in between are occupied by sleeping fat cats. Elderly men sit on benches and read the morning newspaper. There are small stalls selling coffee and sweets on almost every corner. This used to be the centre of the city, and the district was founded when Tel Aviv was. This is a story to be told in a separate article, though.

The boulevard takes you to Newe Cedek – the oldest district of the city. Before you go there, however, I recommend a detour to Dizengoff, Tel Aviv’s main shopping street. Among the multitude of shops and venues are well-furnished music shops, where you can come across rare vinyl records, bookstores carrying world literature, falafel bars, and clubs playing ethnic music. The huge concrete shopping centre, which has 400 stores, should not be too hard to find. Yet the most distinctive landmark of



©SIME/FREE, GET TYIMAGES

BAZAR CARMEL TO OLBRZYMIE ZATŁOCZONE TARGOWISKO, GDZIE MOŻNA KUPIĆ ABSOLUTNIE WSZYSTKO – OD SREBRNEJ RĘCZNIE ROBIONEJ BIŻUTERII, PRZEZ TKANE DYWANY, PO DZIESIĄTKI RODZAJÓW CHAŁWY. CARMEL BAZAAR IS A HUGE CROWDED MARKET AND HAS EVERYTHING YOU COULD POSSIBLY EVER WANT – FROM HANDMADE SILVER JEWELLERY AND WOVEN RUGS TO DOZENS VARIETIES OF HALVA.

37

©CREDITS

Izrael to raj dla zakupowiczów.

Na zdjęciu Suq El Bazar w Jerozolimie, na którym kupicie bliskowschodnie specjały i rękodzieło. ❚ Israel is a heaven for shopping lovers. Above: The Suq El Bazar in Jerusalem where you can buy Middle Eastern delicacies and handicraft products.

38

izrael

na cześć żony pierwszego burmistrza miasta Meira Dizengoffa) z osobliwą fontanną Ognia i Wody. Kilka razy dziennie w takt muzyki nad obracającą się wielobarwną konstrukcją wytryskują strumienie wody.

Ale wracając do Newe Cedek – dziś dzielnica przeżywa rozkwit. Zamieszkują ją pisarze, aktorzy, intelektualiści, a najbardziej zamożni mieszkańcy miasta kupują tu drogie nieruchomości. Odrapane domy obok odnowionych posiadłości i ekskluzywnych restauracji, skwerki porośnięte drzewami pomarańczowymi, urokliwe wąskie uliczki czy deptak Shabazi z butikami modnych izraelskich projektantów tworzą niezwykły mikroklimat dzielnicy, która oficjalnie została założona w 1887 r. jako pierwsza dzielnica miasta (chociaż nie istniał wtedy jeszcze Tel Awiw). Działa tu m.in.

Centrum Tańca i Teatru Suzanne Dellal. Jeśli będziecie mieli szczęście, możecie trafić na spektakl plenerowy.

Dla ochłody warto zajrzeć do Muzeum Sztuki Nahuma Gutmana poświęconego twórczości izraelskiego malarza i pisarza, który m.in. zaprojektował herb Tel Awiwu, lub do Muzeum Historii Sił Obronnych Izraela z pokaźną kolekcją różnych rodzajów broni.

the area is Zina Dizengoff Square (named after the wife of the first mayor of the city, Meir Diznengoff) with its enormous and highly distinctive Fountain of Fire and Water. A rotating fountain spits water and fire to the sound of music several times a day.

But to get back to Newe Cedek, the district is now undergoing a revival. It is inhabited by writers, actors and intellectuals, and the city’s most affluent citizens buy expensive property here. A common sight are derelict houses standing side by side with restored, luxury estates and posh restaurants, squares overgrown with orange trees, charming narrow streets, and the Shabazi Street promenade, with its many boutiques selling Israeli-designed attire. All this is what makes the district unique and special. It is also home to the Suzanne Dellal Centre for Dance and Theatre. If you are lucky, you might catch an open air performance. One good place to beat the heat is the Nacahum Gutman Museum of Art. This is devoted to the work of the Israeli painter and writer who designed the emblem of Tel Aviv. Another is the Israel Defense Forces History Museum with its impressive collection of all types of arms.

W RYTMACH R&B I tak dotarłam do ciągnącej się przez całe 14-kilometrowe wybrzeże promenady. Wyłożona kostką arteria

TO THE RHYTHM OF B&B This route led me all the way up to the 14-km seaside promenade. The paved thoroughfare (renovated

©GET TYIMAGES

JOURNEY OF A LIFETIME

(odnowiona w latach 90.) jest dość zatłoczona i trzeba uważać, żeby się nie zagapić i nie wpaść na kogoś uprawiającego właśnie jogging. A zagapić się nietrudno na widok białego piasku, seledynowej wody Morza Śródziemnego, rozsianych wzdłuż promenady klubów, które ożywają mniej więcej o północy, i lśniących jachtów zacumowanych w marinie. Wzrok ucieka też na rozpościerającą się na horyzoncie starożytną Jafę, czyli jeden z najstarszych na świecie portów. Tu to dopiero czuć ducha miasta, zwłaszcza wieczorem, kiedy port połyskuje lekko przytłumionym światłem.

Godzinami można spacerować tu między starożytnymi murami, gdzie dziś działają galerie sztuki i niewielkie sklepiki z rękodziełem. Jest tu też XII-wieczny meczet Al-Mahmudijja, tuż obok znajdziecie wybudowaną dla pielgrzymów fontannę oraz wzniesioną w 1906 r. na cześć tureckiego sułtana Abdülhamida II wieżę zegarową, która jest centralnym punktem portu. Dobrze w Jafie zjeść lunch lub kolację, ja wybrałam się do restauracji The Old Man and the Sea, to kuchnia żydowska w pigułce – idealnie delikatny humus, soczyste ryby z grilla, obłędna jagnięcina, szaszłyki z kurczaka, marynowane warzywa i kilkanaście przystawek podawanych w niewielkich miseczkach. A wieczorem? Dajcie się ponieść imprezowej atmosferze mia-

in the 1990s) is fairly crowded, so you need to watch out for joggers. It can be pretty hard to keep an eye out for all the people around you when your attention is naturally drawn to the mesmerising white sand of the beach, the green waters of the Mediterranean, the clubs lining the promenade (although they don’t come alive until midnight), and the glimmering yachts moored in the marina. Your gaze inevitably wanders to the ancient port of Jaffa, one of the world’s oldest, which can be seen on the horizon. This is where you really feel the spirit of the city, especially at night when the port is lit up dimly. You can spend hours strolling along ancient walls that now house art galleries and handicraft shops. Other sites include the 12th-century Al-Mahmudijja mosque, a fountain erected for pilgrims, and a clock tower built in 1906 to honour the Turkish sultan Abdul Hamid II. This last is the port’s focal point. Jaffa is the perfect place to have lunch or dinner. I opted for the famous The Old Man and the Sea restaurant. This place serves the best Jewish cuisine in town. Perfectly delicate hummus, sumptuous grilled fish, tender lamb, chicken skewers, marinated vegetables and a dozen or so mezze served in small bowls. What to do at night? You can go clubbing along the promenade or Rothschild



©CREDITS

REKLAMA



39

W związku z dużym zasoleniem w Morzu Martwym prawie nie ma życia organicznego, za to z wody pozyskuje się znaczne ilości soli kuchennej i potasowej. ❚ As the salt content of the Dead Sea is so high, there is almost no organic life there, but culinary and potassium salt are harvested from the seawater.

40

sta. Polecam industrialny niewielki klub Jimmy Who, w którym DJ-e grają R&B i hip-hop, a barmani serwują niezłe drinki. Gdzie? Na bulwarze Rothschilda.

Jeśli chcecie nieco zwolnić tempo, warto wyskoczyć do (oddalonej o 50 min jazdy samochodem) Jerozolimy. To tu wyznawcy trzech największych monoteistycznych religii znajdą swoje najważniejsze sanktuaria: chrześcijanie – Bazylikę Grobu Świętego w miejscu dawnej Golgoty, wyznawcy judaizmu – Ścianę Płaczu, a muzułmanie – meczet Kopuła na Skale. O wielokulturowej historii miejsca przypomina Muzeum Izraela. Jednym z jego nowszych eksponatów jest imponującej wielkości model Drugiej Świątyni Jerozolimskiej, który odtwarza topografię i charakter architektury miasta sprzed roku 66, w którym wybuchło powstanie przeciwko Rzymianom. Jeśli macie więcej czasu, wybierzcie się na Pustynię Judzką, do przepięknego Parku Narodowego Qumran oddalonego ok. 1 km od brzegu Morza Martwego słynącego z rekordowego zasolenia.

Po sporej dawce historii (i soli) wróciłam do Tel Awiwu. Kiedy szłam wzdłuż portu w Jafie, moją uwagę przykuł zespół ulicznych grajków. Zebrani wokół przechodnie podrygiwali w rytm klezmerskich dźwięków.

Nagle podszedł do mnie elegancko ubrany w chabrową koszulę i fioletowy krawat starszy pan i zapytał: „Zatańczymy?”. No tak, znów byłam w mieście, które potrafi się bawić. Jeszcze nieraz tu wrócę. ■

izrael

Boulevard. I recommend Jimmy Who. This is a small industrial-style music club that puts on gigs by DJs playing R&B and hip hop. And the drinks are excellent.

If you are after peace and quiet, plan a day trip to Jerusalem (a 50-minute drive from Tel Aviv). The three largest monotheist religions all have holy places here.

Christians have the Holy Sepulchre Basilica, erected on the site of Golgotha, Jews have the Wailing Wall, and Muslims have the Dome of the Rock (which is where Jerusalem’s nickname “City of Mirrors” comes from).

You can learn more about the country's multicultural history at the Museum of Israel. One of the most recent exhibits is an impressive model of the Second Temple.

This faithfully recreates the topography and the architecture of the city before 66 AD, when the first Jewish-Roman War broke out. If you have some time to spare, I highly recommend a trip to the beautiful Qumran National Park in the Judean Desert. This is situated roughly one kilometre from the coast of the Dead Sea. I returned to Tel Aviv the following day, having learned quite a lot about history. When I was walking along the port in Jaffa, a street band caught my attention. The people gathered around them were moving to the rhythm of Klezmer tunes. All of a sudden, an elegant elderly man wearing a cornflower blue shirt and a purple tie approached me and asked: “Shall we dance?”. I was back in the city that knows how to enjoy life. I will be back one day, of that I am certain. ■

© S H U T T E R STO C K ( 4 ) , M . P.

JOURNEY OF A LIFETIME

rekomendacje ❚ recommendations Duży wybór lokalnych restauracji, rynki, markety, sklepy z rękodziełem i bogata oferta kulturalna – w Izraelu nie sposób się nudzić.

A wide selection of local restaurants, bazaars, markets, handicraft shops and a rich culinary offering – you will not complain of having nothing to do in Israel.

GDZIE ZJEŚĆ Where to eat 2 ROMANO ■

1

2

3

4

Menu restauracji oparte jest na sezonowych, świeżych i lokalnych warzywach, rybach i owocach morza, które zmieniają się każdego dnia. Warto wybrać się tu na kolację, bo miejsce ma przyjemny kameralny klimat. ❚ The menu is composed of dishes with seasonal, fresh and local vegetables, fish and seafood, and it changes daily. Great place for a quiet dinner.

Derech Yafo 9, Tel Aviv

■ THE HOUSE OF HUMMUS

Jeśli jesteście fanami pasty z ciecierzycy, tu dostaniecie ją w najlepszym wydaniu.

Podawana jest z pitą i smażonymi pieczarkami. ❚ If you are hummus fans, this is the place for you.

It is served with pita and fried champignons.

Allenby 47, Tel Aviv

CO ZWIEDZIĆ What to see 4 TEL AVIV MUSEUM OF ART ■

Ma w zbiorach bogatą kolekcję sztuki klasycznej i współczesnej. Można tu podziwiać prace takich artystów jak Pablo Picasso, Joan Miró, a ze współczesnych warto zwrócić uwagę na dzieła: Claude’a Moneta, Henriego Matisse’a, Amedea Modiglianiego i Marca Chagalla. ❚ The museum has a rich collection of classical and contemporary art including works by Pablo Picasso, Jean Miro, Claude Monet, Henri Matisse, Amedeo Modigliani and Marc Chagall.

27 Shaul Hamelech Blvd, Tel Aviv

1 DIZENGOFF CENTER ■

Znajdziecie tu kina, ok. 420 sklepów, restauracje, kawiarnie, parking, a na dachu – basen i siłownię. Centrum rozciąga się po obu stronach ulicy Dizengoffa. ❚ It houses cinemas, 420 stores, restaurants, parking space and a gym and a swimming pool on the roof. The centre is located along both sides of Dizengoff street.

50 Dizengoff Street, Tel Aviv

GDZIE NOCOWAĆ Where to sleep 3 CROWNE PLAZA JERUSALEM ■

Hotel mieści się w najwyższym budynku w Jerozolimie. Oferuje klimatyzowane pokoje z wi-fi. Obiekt dysponuje siłownią, klubem dla dzieci oraz dwiema restauracjami serwującymi specjały kuchni izraelskiej. ❚ The hotel is located in the tallest building in Jerusalem.

It offers air-conditioned rooms with wireless internet. There is a gym, a kids club and two restaurants serving Israeli cuisine here.

Ahaliya 1 Givat Ram, Jerusalem

■ DAN PANORAMA

Hotel dysponuje apartamentami z widokiem na Morze Śródziemne. W hotelu znajdują się sale konferencyjne z zapleczem do obsługi zorganizowanych grup liczących 500 osób. ❚ The hotel offers apartments with a view of the Mediterranean Sea and a conference centre with a back office able to accomodate organised groups up to 500 people.

10 Kaufman St., Tel Aviv

■ CARLTON TEL AVIV HOTEL

Obiekt położony 2 min spacerem od plaży.

Dysponuje tarasem na dachu z basenem i widokiem na morze. Śniadanie w formie bufetu. ❚ The hotel is a 2-minute walk away from the beach. It has a roof terrace with a swimming pool and a spectacular sea view.

Buffet breakfast is available.

10 Eliezer Peri Street, Tel Aviv

WAW–TLV codziennie ❚ daily 22.50–03.35+1 TLV–WAW codziennie ❚ daily 05.20–08.25, codziennie oprócz sb. ❚ daily except Sat. 11.50–14.50 GDN–TLV

ndz. ❚ Su. 05.35– 10.50

TLV–GDN sb. ❚

Sat. 20.50–00.20+1.

WRO–TLV wt., pt. ❚ Tue., Fri. 06.00–10.50 TLV–WRO pon., czw. ❚ Mo., Thu. 20.50–00.05+1 POZ–TLV śr. ❚

Wed. 05.50–10.50

TLV–POZ wt. ❚

Tue. 20.50–00.10+1

LUZ–TLV pon., czw. ❚ Mo., Thu. 06.10–10.50

TLV–LUZ śr., ndz. ❚

Wed., Su. 20.50–23.40 Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

41

MY POLAND

poznań

N I E T Y L KO KOZ I O Ł K I HEDONIZM NOCNYCH UCIECH PRZEPLATA SIĘ TU Z SUROWOŚCIĄ MODERNISTYCZNEJ FORMY I HISTORYCZNYMI ŚLADAMI POCZĄTKU PAŃSTWA POLSKIEGO. POZNAŃ POTRAFI ZASKOCZYĆ. ❚ NIGHTLIFE HEDONISM IS INTERTWINED WITH BRUTAL MODERNISM AND THE HISTORICAL BEGINNINGS OF THE POLISH STATE. POZNAŃ NEVER CEASES TO AMAZE.  |  michał głombiowski

42



©CREDITS

not just the billy-goats

A

©SHUT TERSTOCK , EAST NEWS

trakcje codzienne. Rozpacz, miłość, pożądanie. Dym i żar świec, staroświecko, niemodnie, do krwi ostatniej i białego rana”.

Przypominam sobie te zdania, przeciskając się przez ludzką ciżbę. Jest późny wieczór, a zatopione w półmroku pomieszczenie poznańskiego klubu Dragon wypełniają tłum i wibrujące dźwięki saksofonu.

Na scenie trójka jazzowych muzyków tworzy gęstą od nut magię. W powietrzu unoszą się drobinki kurzu, a przy barze wisi kartka z rozpiską nadchodzących koncertów – nabazgrana długopisem. Tak po prostu.

Czy będąc w Poznaniu, mogłem ominąć miejsce, które reklamuje się takim hasłem? Które nie sili się na marketingowe sztuczki. Które jest szczere do bólu. Ten klub przygarnia cię wraz z wszystkimi twoimi nadziejami, bólem, radością, szczęściem. Jest przystanią dla życiowych rozbitków i szczęśliwców utrzymujących się na fali. Niezależnie od tego, jak akurat wygląda twoje życie, chcesz tu bywać.

Być może dlatego w rozmowach z poznaniakami jego nazwa pojawia się dużo częściej niż słynne rogale świętomarcińskie lub duch przedsiębiorczości, którym stolica Wielkopolski przez kilka lat próbowała się promować. Mapa ważnych dla mieszkańców tego miasta miejsc nie zawsze bowiem pokrywa się z planem punktów wybieranych przez turystów. Zamiast zachwycać się trykającymi się koziołkami na wieży Ratusza i wychylać kufel piwa na otoczonym barwnymi kamienicami Rynku, poznaniacy zajdą raczej do baru Pyra, by zjeść – zgodnie z nazwą lokalu – ziemniaczany przysmak. Rozpoczną dzień w Poranniku, bezpretensjonalnej restauracji śniadaniowej, w której pierwszy posiłek można zjeść aż do godziny 15. Spędzą kolejne godziny, siedząc z nosem w komputerze lub zapisywanych z zapałem notesach w Świetlicy w Centrum Kultury Zamek, miejscu, w którym codzienność przeplata się z chwilami wyjątkowymi, pośpiech ze spokojem, praca z odpoczynkiem. Można tu zajść i po to, by po prostu posiedzieć nad kubkiem z kawą i patrzeć na ludzi, podsłuchiwać ich historii, pogadać o przeczytanej książce, dać wniknąć temu miastu w swoje żyły.

CZYSTOŚĆ FORMY Jasne schody, otoczone drewnianą balustradą, wiją się jak korkociąg. Płynnie przepływają obok pięter, tak jakby ich przeznaczeniem nie było prowadzanie na kondygnacje, lecz sam ruch wirujący wokół osi. Wspinaczka po stopniach prowadzących na górę Okrąglaka jest jak powtarzanie mantry. Okrągła klatka tworzy abstrakcyjny wzór o idealnej harmonii. Przykład udanego okiełznania rzeczywistości, istota modernizmu.

Dla osób lubiących powtarzające się linie i zabawy formą to miejsce jest rajem.

W modernistyczną epokę Poznań wszedł z poślizgiem.

Gdy jednak już to zrobił, to z rozmachem. Okrąglak,

“Daily attractions. Despair, love, desire. Candle smoke, old fashioned, not so trendy, to the last drop of blood and until the wee hours”. I recall these words as I make my way through the crowd. It is late evening and the dark interior of Poznań’s Dragon Club is filled with people and the vibrating sound of saxophone music.

A jazz trio is making magic on the stage. Particles of dust whirl around above our heads and the schedule of upcoming gigs is written on a piece of paper and stapled to the wall behind the counter. Just like that.

How could I not visit a place with a write-up like that while I happened to be in Poznań? The Dragon Club eschews marketing gimmicks. This joint is the real deal. The Dragon Club is authentic and austere. This is a place where you can experience despair, love and desire. The club is happy to welcome you, along with all your hopes, pain, joys and happiness. It is a sanctuary for lost souls and happy-go-lucky types

who just go with the flow. Irrespective of where you are in life, this is the place to be.

Perhaps this is why the club’s name comes up in conversations with people from Poznań far more often than the famous Marcińskie rolls or the spirit of entrepreneurship that the capital of Greater Poland has been capitalising on for years. The map of landmarks cherished by the locals is not always the same as the “to see list” prepared for tourists. Instead of admiring the fighting metal billy-goats on the Town Hall tower and downing a glass of beer in the Market Square, surrounded by colourful tenement houses, Poznanians would much rather go to the Pyra bar to eat – as the Polish name suggests (pyra is the informal name for potato – ed. note) – a potato dish, or imbibe themselves on the dense atmosphere of the

Słynny Okrąglak to były dom towarowy w centrum Poznania, zbudowany w latach 1948–1954 wg projektu Marka Leykama. Obecnie to budynek biurowo-usługowy. ❚ The famous round building in central Poznań, designed by Marek Leykam and erected in 1948-1954, housed a department store. Today, it is occupied by offices and service outlets.



43

M Y

na rogu ulic Mielżyńskiego i 27 Grudnia, mimo że powstał w czasie socrealizmu (budynek oddano do użytku w 1954 r., początkowo pełnił rolę centrum handlowego, dziś jest biurowcem), zdołał uniknąć typowych dla tamtego okresu banalnych ozdobników, takich jak betonowe podobizny Gagarina. Wyznaczył architektoniczny rozwój miasta na kolejne trzy dekady.

Zresztą to miasto bez modernizmu wyglądałoby zupełnie inaczej. Surowe formy Domu Weterana, Areny, Marago, Domu Książki czy mieszkalnych Telewizorów przełamały dość konserwatywną, historyczną tkankę miejską. Rozlały się po Poznaniu ożywczą falą, nawet jeżeli nie wszystkie próby udźwignięcia wymogów stylu w pełni się architektom udały.

Na przeciwległym biegunie – stylu i epoki – leży poznański Ostrów Tumski. Wędrówka na tę wyspę o wydłużonym kształcie, obmywaną wodami Warty i Cybiny, to podroż w czasie. Przeskok do początków miasta.

Do narodzin Polski.

Przez lata Ostrów Tumski tkwił na uboczu, poza bieżącymi sprawami, którymi żył Poznań. Otworzenie pięć lat temu kładki prowadzącej na wyspę od strony Śródki sprawiło, że napłynęła tu fala spacerowiczów.

Wyspa odżyła, ale mimo nagłej atencji, którą ją obdarzono, udało jej się zachować kameralny charakter.

Ten skrawek lądu otacza wysoki wał ziemny. Idąc nim, nie mogę się nadziwić, że w samym centrum gwarnego, szybko rozwijającego się miasta ostał się fragment

poznań Dragon club. The locals begin their days by having breakfast at the Porannik – a laid-back breakfast eatery. Next, they relocate to the Świetlica café at the Centrum Kultury Zamek to work, read or write. At the Świetlica, the mundane seamlessly blends in with the extraordinary, haste and calm are best friends, and work and rest are both welcome. You can come here and spend your time looking at people over a cup of coffee, have a chat about a book you’ve read, and become infused with the city spirit.

PURITY OF FORM Light-coloured stairs hugged by bannisters spiral upwards like a screwdriver. They smoothly pass by the floors as if their real purpose was not to lead people to the upper floors, but was confined to the movement itself, with its never-ending rotating around an axis.

Climbing the stairs of the “Okrąglak” (Round building) is like chanting a mantra. The round stairwell with is winding staircase creates an abstract image of perfect harmony. For those who like repetition and games with form, this place is a paradise.

Poznań entered the modernist era relatively late.

But when it finally made it, it did so with a bang.

The “Okrąglak” at the corner of Mielżyńskiego and 27 Grudnia streets, despite having been erected in the socialist realism period, it managed to avoid the hackneyed ornamentation typical of the times, e.g. con-



©EAST NEWS

Muzyczny klub Dragon to jedno z najmodniejszych miejsc Poznania. ❚ Dragon Club is one of the trendiest places in Poznań.

P OL A N D

44

P R OM OC JA

zym r nią si omputery konsumenckie od tych biznesowych? Czy to, e cz sto podr ujemy ma znaczenie przy wyborze odpowiedniego urządzenia czy rmowe dane t re wraz z laptopem wynosimy poza biuro są bezpieczne Na te pytania powinni my odpowiedzie sobie w pierwszej olejno ci gdy my limy o wyborze biznesowego laptopa.

WSZECHSTRONNY LAPTOP DLA PODRÓŻUJĄCYCH Wysokie wymagania

Laptopy biznesowe przeznaczone dla osób, które często podróżują, mają o wiele wyżej zawieszoną poprzeczkę w porównaniu ze standardowymi komputerami konsumenckimi.

Z badania przeprowadzonego w zeszłym roku dla firmy Leno o – Sprzęt IT w małych i średnich przedsiębiorstwach w Polsce – wynika, że niemal połowa osób odpowiedzialnych za zakup komputerów w firmie kieruje się potrzebami pracowników mobilnych. Najważniejszymi kryteriami wyboru sprzętu są długa praca na baterii ( ), waga urządzenia ( ) oraz trwałość i wykonanie urządzenia ( 1 ).

Jednym z najważniejszych wymagań stawianych biznesowym laptopom jest wytrzymałość sprzętu, co wynika z coraz bardziej mobilnych warunków pracy. Laptopy są często przewożone w bagażnikach samochodów, lukach bagażowych w samolocie, w torbach, plecakach, a to naraża je na upadki, nagłe zmiany temperatury, a w przypadku podróży samolotem także na przeciążenia i zmiany ciśnienia powietrza atmosferycznego. Dla każdego szefa działu IT nie mniej ważne jest również bezpieczeństwo firmowych danych, które znajdują się na dysku laptopa, szczególnie w przypadku zagubienia laptopa czy jego kradzieży.

ThinkPad X1 Yoga

Odpowiedzią na wysokie oczekiwania użytkowników jest Leno o ThinkPad 1 oga. To biznesowe urządzenie 2 w 1, o przekątnej ekranu 1 cali, które można bardzo łatwo przekształcić w tablet, a dzięki dołączonemu rysikowi tworzyć notatki, nanosić odręcznie poprawki na dokumentach, podpisywać je i swobodnie edytować treści.

Prawdziwy twardziel

Przy swojej smukłości (1 mm) i lekkości (waży zaledwie 1, kg) 1 oga to maszyna do zadań specjalnych. Urządzenie poddano rygorystycznym testom wytrzymałościowym, spełniającym aż 1 norm (22 procedury testowe) amerykańskiej armii, co zostało potwierdzone certyfikatem MIL-SP C 1 .

1 oga to laptop, któremu niestraszne są ani ekstremalnie niskie, ani ekstremalnie wysokie temperatury, jego klawiatura jest odporna na przypadkowe zalanie, a zastosowanie unikalnego połączenia nowego stopu magnezu (super magnesium) i włókien węglowych w obudowie sprawia, że ryzyko uszkodzenia w wyniku upadku zostało zminimalizowane.

Dodatkowo 1 oga, jak każdy ThinkPad, musi przejść ponad 2 intensywnych testów (tzw. torture tests), między innymi upadek na każdą

Lenovo do KA_0218_ok.indd 3

z krawędzi, test odporności na naprężenia skręcające matrycę ekranu, a także odporność na zalanie klawiatury kawą czy colą.

ezpiecze stwo przede wszyst im

Częste podróże stwarzają ryzyko dostępu do danych przez niepowołane osoby. Dzięki zastosowaniu najnowszych rozwiązań, tj.: Windows ello i czytnika linii papilarnych pracującego w technologii Match on Chip, sprzętowo szyfrowanych dysków, a także kamery na podczerwień, która w mgnieniu oka rozpozna rysy naszej twarzy, nikt niepowołany nie będzie miał dostępu do naszego komputera. 1 oga wykorzystuje także technologię TPM, czyli wyspecjalizowany układ zabezpieczający pozwalający skutecznie zaszyfrować dane na dysku twardym, zaś gniazdo ensington pozwala na fizyczne zabezpieczenie sprzętu.

Na o rągło

stopni

To, co wyróżnia ThinkPada oga 1, to jego konwertowalność, czyli możliwość pracy w czterech trybach. kran obraca się o stopni, możemy więc rozłożyć urządzenie na płasko, używać go w trybie podstawki czy namiotu , np. do oglądania filmu lub do prezentacji przed klientem, a także wywracać na drugą stronę, by używać jak tablet.

Zawsze w kontakcie z biurem

1 oga, jak na biznesowe urządzenie przystało, oferuje szeroką gamę złącz – gniazda US -C, DMI, Thunderbolt , które pełni również rolę złącza stacji dokującej, złącze słuchawkowe oraz czytnik kart microSD. Co więcej, korzystając z 1 oga, jesteśmy zawsze w kontakcie ze światem, nie tylko dzięki modułowi Wi- i, ale także poprzez wbudowany modem na kartę SIM zapewniający stałą łączność w standardzie LT -A ( ).

Pełen energii do działania

ędąc w podróży, nie zawsze mamy dostęp do ródła zasilania. Jednak ThinkPad 1 oga może pracować nawet 1 godzin na jednym ładowaniu (wg badania MobileMark 2 1 ), a to oznacza, że urządzenie będzie w stanie przetrwać cały dzień intensywnej pracy i spotkań poza biurem. adując baterię, korzystamy z technologii RapidCharge, która w trakcie godzinnej przerwy na lunch naładuje akumulator aż w . owiedz si wi cej www.lenovo.com pl t in

16/01/18 14:29

Ostrów Tumski to najstarsza część miasta – powstała na ówczesnej wyspie na obszarze przepraw przez Odrę w okolicy ujścia rzeki Oławy. ❚ Ostrów Tumski is the oldest part of Poznań developed on the then island on the Odra river, close to the estuary of the Oława river.

świata zanurzonego w historii, niespiesznego, wciąż tkwiącego trochę w innych czasach. Jego sercem jest katedra ze słynną Złotą Kaplicą, w której skryto prochy pierwszych władców Polski, Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Historycy nie są do końca zgodni, wielu podejrzewa, że to właśnie w świątyni na Ostrowie Mieszko przyjął chrzest. Jest niemal pewne, że to tu, w kamiennym pomieszczeniu poprzecinanym smugami światła, Mieszko I szeptał słowa modlitwy, oddając się wierze, której przyjęcie odmieniło historię Polski. ■

WAW–POZ codziennie (oprócz sb., ndz.) ❚ daily (except Sat., Su.) 07.30–08.25, 10.30–11.25; 13.35–14.30; (oprócz sb.) ❚ (except Sat.) 19.35–20.30; 22.50–23.50 POZ–WAW codziennie (oprócz ndz.) ❚

daily (except Su.) 05.35–06.35; (oprócz sb.) ❚ (except Sat.) 08.55–09.50; (oprócz sb., ndz.) ❚ (except Sat., Su.) 11.55–12.50; 15.00–15.55; (oprócz sob.) ❚ (except Sat.) 21.00–22.00

POZ–LWO pon., pt. ❚ Mo., Fri. 00.35–03.00 LWO–POZ pon., pt. ❚ Mo., Fri. 04.05–04.45 POZ–TLV śr. ❚ Wed. 05.50–10.50 TLV–POZ wt. ❚ Tue. 20.50–00.10+1 Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

46

poznań

crete statues of Gagarin. The building is perfectly pure in form, and set the tone for the architectural development of the city over the next thirty years. The city would look completely different if not for Modernism.

The austere form of the Veteran’s Home, the Arena, the Marago or the Dom Książki broke away from the conservative historical urban fabric. Modernist buildings inundated Poznań with a refreshing wave, even though not all of the buildings were equally good.

On the other side of the spectrum in terms of style and era is the Ostrów Tumski (Cathedral Isle). Visiting it is like taking a trip back in time. You find yourself transported back to the city’s beginnings. To the time when Poland was born.

Ostrów Tumski was sidelined for many years, as Poznań was preoccupied with more important things.

The opening of a bridge to the island from the Śródka district a few years ago was a life-changer. Ostrów Tumski was revived, but despite its newfound popularity, it has managed to retain its subdued character.

Walking along the bank, I cannot fathom how such an old-world, historic site managed to survive unscathed in the heart of a fast-growing city. The serene ambience of Ostrów Tumski has defied the passage of time.

Its heart and soul is the tall cathedral with the famous Golden Chapel where the ashes of the Poland’s first rulers, Mieszko I and Bolesław Chrobry, are buried.

Historians cannot agree on this, but many believe that Mieszko was baptised in Ostrów Tumski. It is almost certain that it was here, in a stone church lit with occasional rays of sunlight, that Poland’s first ruler whispered the words of prayers, devoting himself to a faith whose adoption was to change Poland. ■

©SHUT TERSTOCK

MY POLAND

POLAND’S ULTIMATE SUCCESS It is a wonderful feeling to achieve such status.

The best selling premium property in 2016 and 2017* Contact: info@Zlota44.com | +48 22 250 14 44 | Zlota44.com *According to the research conducted by REAS Residential Advisors

ZLOTA44 k-visual Kalejdoskop 205x265 11 2017 ANG indd 1

Untitled.indd 1

13/11/2017 13:08

14.11.2017 11:09

The icon becomes a home Z

łota 44 has fascinated the market since its early design. It was Daniel Libeskind himself who was creating it. The world-class architect who designed such iconic buildings as: the World Trade Centre Masterplan in New York, Reflections in Singapore, Berlin’s Jewish Museum and the Crystals in Las Vegas. Though Złota 44 is new to the Warsaw skyline, it is hard to imagine Warsaw without the eagle like silhouette. And now for the first time, Złota 44 is becoming a living residence with apartments illuminating the night sky of the city. The first residents are collecting their keys, moving into their apartments and are now calling Złota 44 home.

Let’s take a look inside Złota 44 to see what this most innovative and luxurious building offers.

What is unique about the building is in fact everything! For example, it boasts the largest recreational floor in Europe, a luxury that doesn’t exist on the Polish market. It consists of a 25m long swimming pool, spa with sauna and steam bath,

ZLOTA44 advetorial Kalejdoskop 205x265 11 2017 ANG indd 2

Untitled.indd 2

a fully equipped gym, spacious conference room, kids club and a 400 sqm terrace with outdoor jacuzzi. There is even a cinema room, which can easily be transformed into a… golf simulator to play on the best courses in the world! Where does it all fit? Well, it is perfectly designed into 1,800 sqm on the 8th floor of the building.

The apartments in Złota 44 are even more luxurious than the recreational floor. Reaching up 52 floors, you will find 287 fully finished apartments with amenities and comforts unmatched in any other residence in Poland.

Each apartment especially designed by Woods Bagot

The apartments come equipped with an ultra-innovative HMS system, which you have to experience first-hand to see the benefits. However, there is one unique feature in the skyscraper to highlight…. every apartment is

13/11/2017 13:28

14.11.2017 11:07

ZL

This is the highest you can live in European Union

equipped with openable panels giving access to fresh air. It is an important feature so that residents do not have to depend only on air conditioning.

The tower is also built with a triple-glazed façade that has the highest optical and insulating parameters.

The technologically-advanced windows are ultra-safe and reduce the noise of the outside world. But if residents decide that they want to feel the pulse of the city, they only need to open the window panel.

The interior design concept was created by the world-famous London-based architectural studio, Woods Bagot. The design of each apartment is individually crafted to match their unique shape, with no two apartments having the same layout.

And they are all finished in perfect style and quality.

Among the Złota 44 mood creators is another famous English brand – Harrods Estates Property Management, who led the team

designing the program of building management services.

Złota 44 appeared „The best selling premium property” for the second year in a row, according to the research conducted

by REAS Residential Advisors.

And the most interesting fact… Złota 44 is home to the highest residence in European Union. It is the top penthouse sitting in the peak. Curious who will be living there...?

World-class apartments are waiting for buyers.

1800 m2 of recreational space

Contact: info@Zlota44.com | +48 22 250 14 44 | Zlota44.com

3:28

ZLOTA44 advetorial Kalejdoskop 205x265 11 2017 ANG indd 3

Untitled.indd 3

13/11/2017 13:29

14.11.2017 11:07

BUSINESS

bez wiz do USA

D O S TA N Ó W B E Z W I Z ? travelling to the US visa-free?

POLSKA JEST NAJWIĘKSZYM KRAJEM W UE, OD KTÓREGO OBYWATELI AMERYKANIE WCIĄŻ WYMAGAJĄ WIZ. MOŻNA BY TO ZMIENIĆ, GDYBYŚMY ZACZĘLI SKŁADAĆ WNIOSKI WIZOWE W BARDZIEJ PRZEMYŚLANY SPOSÓB. ❚ POLAND IS THE LARGEST EU COUNTRY WHOSE CITIZENS STILL NEED A VISA TO TRAVEL TO THE US. THIS COULD SOON CHANGE IF WE FILED OUR VISA APPLICATIONS MORE CAREFULLY.  |  konrad majszyk

KTO W ZJEDNOCZONEJ EUROPIE POTRZEBUJE WIZ PRZY WJEŹDZIE DO STANÓW ZJEDNOCZONYCH* program bezwizowy

wymagane wizy

Islandia

Finlandia Norwegia Szwecja

Estonia Łotwa

Dania Holandia Wielka Belgia Brytania

Irlandia

Litwa

Niemcy Luksemburg

Polska Czechy

Francja Portugalia

Słowacja

Austria Węgry Włochy

Rumunia Bułgaria

Hiszpania Grecja

in blue – VWP in red – visas required *EU, EEA member states and Switzerland are taken into account.

50

* W ZESTAWIENIU UWZGLĘDNILIŚMY KRAJE UE, EOG I SZWAJCARIĘ

Szwajcaria Słowenia Chorwacja

Cypr

DLACZEGO POLSKA JEST W MNIEJSZOŚCI? Rzut oka na mapę nie pozostawia złudzeń: Polska sąsiaduje z unijnymi państwami, których obywatele są traktowani przez amerykańskie służby imigracyjne bardziej po partnersku. Amerykańskim Visa Waiver Program (VWP), który upoważnia do wjazdu do USA bez wizy, objętych jest 38 państw, w tym 23 z UE.

WHY IS POLAND STILL IN THE MINORITY? A glance at the map makes it clear that Poland neighbours EU member states whose citizens are treated more leniently by the US immigration services than Poland.

The American Visa Waiver Program (VWP), which permits visa-free entry to the US, applies to 38 countries, including 23 from the EU.

JAK WEJŚĆ DO PROGRAMU BEZWIZOWEGO? ZaHOW CAN WE BE ADMITTED TO THE VISA WAIVER sady są proste. Kraj aspirujący do VWP musi spełnić PROGRAM? The rules are quite simple. A country jedno kryterium: odsetek obywateli, którym ameryaspiring to join the VWP must fulfil one basic requirekańskie służby imigracyjne odmówiły w danym roku ment: the refusal rate for applicants for the non-immiwystawienia wizy nieimigracyjnej B1/B2 (turystycznej grant B1/B2 (tourist and business) visa must be less i biznesowej), powinien spaść jednorazowo poniżej than 3 per cent. This applies for the fiscal year, which 3 proc. Dotyczy to amerykańskiego roku budżetostarts on 1 October and ends on 30 September. Unforwego, który zaczyna się 1 paźtunately, Poland has not been dziernika, a kończy 30 września. able to fulfil this requirement.

BEZ WIZ Polska tego kryterium nie spełThe rate for Poland came to JEST SZYBCIEJ I TANIEJ nia. W 2017 r. udział odmów dla nearly 5.9 per cent in 2017.

Visa-free travel is quicker Polaków wyniósł 5,9 proc. and cheaper WHY DO OTHER COUNTRIES DLACZEGO INNE KRAJE IN THE REGION NOT NEED Procedura wizowa rozpoczyna się Z REGIONU NIE POTRZEBUVISAS? The entry threshold for od wypełnienia internetowego formularza DS-160. Kolejnym etapem JĄ WIZ? W latach 2007–2009 refusals was temporarily upped jest wizyta w ambasadzie w Warszawie próg dopuszczalnych odmów by the US Congress from 3 to 10 lub konsulacie w Krakowie. Dla został tymczasowo podwyższoper cent in 2007-2009. Counwizy turystyczno-biznesowej B1/B2 ny przez amerykański Kongres tries like Czechia, Slovakia, Hunopłata wynosi 160 dol. W przypadku z 3 do 10 proc. Skorzystały z tego gary, the Baltic States and South obywateli krajów objętych programem bezwizowym potrzebna jest tylko m.in. Czechy, Słowacja, Węgry, Korea thus became eligible for rejestracja w systemie autoryzowania i kraje bałtyckie. Odsetek odthe VWP. The percentage of visa podróży (ESTA) i wniesienia 14 dol. mów wizowych dla obywateli refusals for Poland in 2007 and opłaty. ❚ The visa application process Polski w 2007 i 2008 r. wynosił od2008 was 25 per cent and 13 per begins by filling out a DS-160 form powiednio: 25 i 13 proc. W kolejcent respectively. In the year folonline. The next step is a visit to the US Embassy in Warsaw or the Consulate nym roku po zamknięciu „okienlowing the closing of the “visa in Kraków. The fee for a tourist and ka wizowego” spadł poniżej waiver window”, it fell below business visa B1/B2 is USD 160.

10 proc., ale było już za późno.

10 per cent, but it was too late.

©INFOGRAFIKA: LEON MAZURCZYK

Citizens of countries in the VWP only need to register in the Electronic System for Travel Authorization (ESTA) and pay a fee of USD 14.

JAK PRZYSPIESZYĆ ZNIESIENIE WIZ? Jeśli utrzyma się średnioroczny spadek odsetka odmów ostatnich lat, Polska zostanie włączona do VWP, ale nie wcześniej niż za pięć lat. To długo. Innym krajom udało się wcześniej przyspieszyć ten moment dzięki narodowym kampaniom informacyjnym. Ich efektem było zwiększenie liczby wniosków składanych przez osoby z największymi szansami na decyzję pozytywną (np. mających stałą pracę, godziwe zarobki itd.). Z drugiej strony doszło do ograniczenia liczby wniosków z tzw. grupy ryzyka, czyli od osób narażonych na odmowę z powodu niespełnienia kryteriów. W efekcie statystyki odmów poprawiły się na tyle, że odmów w ciągu roku było mniej niż 3 proc. w ogólnej liczbie złożonych wniosków, w związku z czym Amerykanie otwierali drzwi wizowe. ■

HOW TO SPEED UP THE PROCESS OF WAIVING VISAS? If the mean annual refusal rate of the past years is maintained, Poland will be admitted to the VWP, but this will take at least five years. That’s a long wait. Other countries managed to enter the program earlier by running nationwide information campaigns. This has resulted in more applications from people whose chances of being granted a visa (e.g. having steady jobs, a reasonable salary, no criminal record, etc.) were greatest. On the other hand, the number of applications from people in the “high-risk group”, i.e. who might be denied a visa on account of not meeting the requirements, decreased. The upshot is that the statistics have improved and translated into less than 3 per cent of applications per year being rejected. This allowed the US to admit these countries to the program. ■

W minionych latach najwyższy odsetek odmów dotyczył Podkarpacia, Małopolski i tzw. ściany wschodniej (m.in. Podlasia). ❚ Over the past few years, the largest percentages of refusals have been recorded in Podkarpacie and Małopolska, and the regions along the Eastern Border, including Podlasie.

51

I N T E RV I E W

colin firth

P O D R Ó Ż E U C Z Ą E M PAT I I travelling teaches you empathy

 |  mariola wiktor



52

©CREDITS

KOCHA PISAĆ I MALOWAĆ, ALE NIE CIERPI SPRZĄTAĆ. GDYBY NIE BYŁ AKTOREM, PROWADZIŁBY WŁASNĄ RESTAURACJĘ Z WŁOSKĄ KUCHNIĄ. I WCIĄŻ COLIN FIRTH JEST UZNAWANY ZA JEDNEGO Z NAJSEKSOWNIEJSZYCH MĘŻCZYZN NA ŚWIECIE. ❚ HE LOVES TO WRITE AND PAINT BUT LOATHES CLEANING. IF HE EVER GIVE UP ACTING HE WOULD PROBABLY OPEN A GOOD RESTAURANT SERVING ITALIAN CUISINE. COLIN FIRTH CONTINUES TO BE PERCEIVED AS ONE OF THE WORLD’S SEXIEST MEN.

53

Nauczyłeś się już żeglować? Pytam o to, bo wkrótce na ekrany polskich kin wchodzi twój najnowszy film Na głęboką wodę w reż. Jamesa Marsha. (śmiech) Żałuję, że dopiero niedawno. Kiedy przygotowywałem się do zagrania słynnego żeglarza Donalda Crowhursta (w filmie biograficznym Na głęboką wodę – przyp. red.), musiałem przejść odpowiednie szkolenie. Niestety nie mogę się pochwalić żadnym stopniem żeglarskim i nadal jestem bardziej szczurem lądowym niż wilkiem morskim, ale wiem już, na czym ta zabawa polega. Żeglarstwo i podróże uczą pokory i dyscypliny. Z tym większym więc podziwem i zazdrością oceniam to, czego dokonał Donald. A zdecydował się na desperacki, samotny rejs dookoła świata (Golden Globe Race) w 1968 r., nieukończoną łodzią.

Jej atrapa, którą wykorzystaliśmy na planie, była tak mała, że miałem niewielką przestrzeń do grania.

Polscy widzowie oglądali cię niedawno w kolejnym w twojej karierze filmie szpiegowskim Kingsman: Złoty krąg. Co cię pociąga w takich produkcjach? Lubisz filmy o Jamesie Bondzie?

Uwielbiam 007. To świetnie zrealizowane kino przygodowe, z wartką akcją, technicznymi nowinkami i pięknymi kobietami. W Kingsmanie, który zresztą jest remakiem, uwiodła mnie historia starzejącego się agenta brytyjskich służb specjalnych Jacka, który wprowadza do zawodu młodego podopiecznego.

To moment, w którym mój bohater mierzy się ze sobą i swoją przeszłością. Ciekawe aktorskie wyzwanie.

Co decyduje o wyborze przez ciebie ról?

Ważni są ludzie, z którymi mam pracować. Tak było np. z Julianne Moore na planie Samotnego mężczyzny czy z Geoffreyem Rushem w Jak zostać królem albo z Garym Oldmanem w ostatnim filmie. To tak genialni aktorzy, że trudno źle wypaść w duecie z nimi (śmiech). Zdarza mi się też przyjmować role, które są skonstruowane wbrew moim warunkom, po to by nie przyzwyczaić się do zbyt poważnego traktowania sa-

54

colin firth Have you learnt to sail? The reason I ask is that your latest movie – James Marsh’s The Mercy – soon opens in cinemas across Poland. (laughs) I’m just sorry that it’s only recently that I’ve had to complete a sailing course, as I was preparing to play the famous sailor Donald Crowhurst in the biopic The Mercy. Obviously, I don’t have a sailing certificate, and I’m still more of a landlubber than a sea dog, but at least I know what it’s about. Sailing, and travelling generally, teach you humility and discipline. This makes me admire and envy the achievements of Donald all the more.

Finding himself in a desperate situation, he decided to embark on a single-handed round-the-world voyage (Golden Globe Race) in 1968 in his unfinished boat. The model we used on the set was so tiny that it actually left me very little room to act.

Polish audiences have recently seen you in another yet spy movie: Kingsman: The Golden Circle. What attracts you to these sorts of productions and do you like James Bond movies?

I love 007. These are finely executed adventure movies with fast-paced plots, technological innovations and beautiful women. They have a style of their own, well-woven intrigue, and lots of tension. Kingsman, by the way, is a remake, really got me in with its story about Jack, an ageing British secret service agent showing his young protégé the ropes. It’s a moment in time when my character is forced to confront himself and his past. It was an acting challenge.

What makes you accept and rejest roles?

The people I have to work with are an important factor. That was certainly the case with Julianne Moore on the set of A Single Man, Geoffrey Rush in The King’s Speech, and Gary Oldman in his most recent film. These actors are so brilliant that it’s almost impossible to go wrong with them. I opt for roles which I’m not cut out for to avoid taking myself too seriously. That’s how it was with Mamma Mia. This musical genre was such an absurd mismatch that I decided to give it a try.

I wasn’t daunted when I found out that my character was a charming idiot. Previously, I had been reluctant to play Mark Darcy in Bridget Jones’s Diary, but then I realised that a lot of men might actually identify with Bridget. Gender had nothing to do with it.

And weren’t you afraid of the stuttering king?

It’s difficult to live in England and play a royal. The pressure is enormous. King George VI still has living relatives, but there are few clues as to how to play him. He was a little known king who was outshone by his brother Edward VIII, which is why I didn’t try to be like him. Instead, I noticed the enormous sensitivity, humbleness and dignity in George VI that came as a result of gruelling effort and hard work. Being a king figure, he was unable to conceal his speech problems.

© P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : J A S O N L A V E R I S / F I L M M A G I C / G E T T Y I M A G E S

N

IN T E R V IE W

mego siebie. Tak było z Mamma Mia! Ja i musical? Ten zestaw wydał mi się tak absurdalny, że zdecydowałem się spróbować. Nie wystraszyłem się, że mój bohater to sympatyczny idiota. Wcześniej nie chciałem zagrać Marca Darcy’ego w Dzienniku Bridget Jones – aż do momentu, gdy uświadomiłem sobie, że wielu współczesnych mężczyzn może się z Bridget utożsamiać.

Płeć nie ma przy tym znaczenia.

A jąkający się król cię nie przeraził?

To było wyzwanie! Trudno jest mieszkać w Anglii i grać członka rodziny królewskiej. To duża presja. Wciąż żyją krewni Jerzego VI, nie ma za to wielu wskazówek, jak go zagrać. Był mało znanym władcą, funkcjonował na marginesie brata Edwarda VIII. Dlatego nie próbowałem się do niego upodobnić. Dostrzegłem w nim za to pokłady wrażliwości, skromności i godności okupione wielkim wysiłkiem. Nie mógł przecież ukryć problemów z wysławianiem się.

Czy wiesz, że nawet jąkanie nie przeszkodziło twoim fankom nadal uważać cię za symbol seksu?

A w rankingu amerykańskiego Time’a jesteś jednym z najbardziej wpływowych aktorów brytyjskich.

Are you aware that for all your stuttering, your fans still see you as a sex symbol, and that you are ranked as one of the most influential actors in a Time magazine poll?

What a dogged lot they are! (laughs) My wife, Livia, finds things like that really amusing. She knows me as the guy who walks around the house unshaven, looking drowsy and tired, and has this awful habit of leaving his socks all over the place... This is not exactly the stuff of sex symbols.

You lived out of a suitcase when you were a boy.

Why did you and your family travel so much?

We certainly had a colourful, Bohemian lifestyle.

I lived and went to school in Nigeria when I was 5. My grandparents worked for mission stations and my parents taught African children. I also lived in India and the US. This early exposure to diverse cultures, races and customs was a wonderful experience, although I obviously couldn’t grasp everything. But openness and tolerance are the two key messages I embraced during this period. Despite this lifestyle, or maybe because of it, we were a close-knit family. I always felt

KIEDY MIAŁEM 5 LAT, MIESZKAŁEM W NIGERII. MOI DZIADKOWIE PRACOWALI TAM W STACJACH MISYJNYCH, A RODZICE UCZYLI AFRYKAŃSKIE DZIECI. TO TAM NAUCZYŁEM SIĘ TOLERANCJI I OTWARTOŚCI. I LIVED IN NIGERIA WHEN I WAS 5. MY GRANDPARENTS WORKED FOR MISSION STATIONS AND MY PARENTS TAUGHT AFRICAN CHILDREN. THIS TAUGHT ME TO BE TOLERANT AND OPEN-MINDED.

Ależ one są uparte (śmiech). Kiedy moja żona Livia słyszy coś takiego, długo się śmieje. Zna przecież faceta, który chodzi po domu nieogolony, bywa zmęczony, a poza tym ma okropny zwyczaj rozrzucania skarpetek, gdzie się da. Do symbolu seksu to chyba nie przystaje.

Jako mały chłopiec żyłeś na walizkach. Dlaczego ty i twoja rodzina tak dużo podróżowaliście?

Faktycznie, prowadziliśmy dość barwny, cygański tryb życia. Kiedy miałem 5 lat, mieszkałem w Nigerii.

Moi dziadkowie pracowali tam w stacjach misyjnych, a rodzice uczyli afrykańskie dzieci. Mieszkałem także w Indiach i w USA. To wczesne zetknięcie z wieloma kulturami, rasami i obyczajami było wspaniałym doświadczeniem, choć nie wszystko oczywiście do mnie docierało. Na pewno jednak otwartość i tolerancja były najważniejszymi przesłaniami, jakie wyniosłem z tego okresu. Mimo takiego trybu życia, a może właśnie dlatego, byliśmy rodziną bardzo silnie ze sobą związaną. Zawsze, bez względu na to, gdzie los nas rzucił, miałem poczucie bezpieczeństwa. I chyba te same oczekiwania przeniosłem w dorosłym życiu na własną rodzinę. Rodzinna baza dodawała mi siły, kie-

safe no matter where we were. I probably had the same expectations from my family in my adult life.

This is what gave me strength when I was bullied by my schoolmates when I got back from Africa – because I was too tall and spoke with an “African” accent.

I was mentally strong, I never let myself be intimidated. I gave as good as I got when I had to. But I had no friends. Moving around the world all the time, I found it difficult to built strong relationships. I didn’t like being the “new kid in town” all the time.

You changed address a lot when you were young.

Does that make you feel the citizen of the world?

I know that you can live anywhere and build your own circle of friends. I used to find it hard as a child, but I can now adapt much faster and easier. I was born in England and I feel English, but I don’t have to live there. I have a house in London, but I currently live in Italy, and that’s where I spend most of my time. My wife, Livia, is Italian and I like the climate and the countryside, especially Umbria, the food, and the fact that I am not recognised as often as I am in England or the US. Livia is a documentary director. When our



55

dy po powrocie do Anglii koledzy śmiali się z tego, że jestem wysoki albo że mam afrykański akcent. Byłem silny psychicznie, nie dawałem się zastraszyć, pyskowałem, kiedy trzeba było. Jednak nie miałem przyjaciół. Przeprowadzki sprawiły, że trudno było mi nawiązywać głębsze relacje. Nie lubiłem być ciągle nowym, dlatego nie przepadałem za szkołą.

Czy w związku z tym, że tak często zmieniałeś w młodości swoje miejsca zamieszkania, czujesz się dziś obywatelem świata?

Wiem, że wszędzie można żyć i zbudować własny krąg przyjaciół. Jako dziecko miałem z tym problem, ale teraz adaptuję się znacznie szybciej i łatwiej. Urodziłem się w Anglii, czuję się więc Anglikiem, ale nie muszę tam żyć. Mam dom w Londynie, ale mieszkam obecnie we Włoszech i tam spędzam większość życia.

Moja żona Livia jest Włoszką, a mnie bardzo podobają się włoskie klimaty, krajobrazy, zwłaszcza Umbria, jedzenie i to, że nie jestem tak rozpoznawalny jak w Anglii czy Ameryce. Livia jest reżyserką filmów dokumentalnych. Kiedy urodził się nam Luca, a potem Matteo, zajęła się synami i domem, ale teraz, gdy chłopcy podrośli, znów powróciła do pracy. Oboje interesujemy się polityką. Ja biorę udział w kampaniach przeciw deportacjom z Anglii Kongijczyków, którzy szukają w Europie azylu. Wspólnie z Livią zrealizowaliśmy dokument o Mumii Abu-Jamalu, byłym członku ruchu Czarnych Panter w Ameryce, który przed laty oskarżony został o zamordowanie policjanta w Filadelfii. Chodziło o to, by dać tym ludziom głos. Podróże nauczyły mnie empatii, otworzyły na to, co inne.

Wspomniałeś o włoskiej kuchni. Dzięki podróżom poznałeś różne smaki. Czy to prawda, że jednym z twoich hobby jest gotowanie?

Gdybym miał porzucić kiedyś aktorstwo – ale na razie nie zamierzam – to żyłbym z pisania, malowania i otworzyłbym dobrą restaurację. Kocham gotować.

To relaks, zabawa, kreacja, ba, nawet sztuka! Uwielbiam włoskie jedzenie: makarony, sałaty. To moja działka w kuchni. Livia natomiast wyśmienicie przyrządza ryby i owoce morza. Lubię także twoją, polską kuchnię. Ma niepowtarzalne smaki: pierogi, żurek, schabowy z kapustą. Ale jedno mnie drażni. Gdybym miał ożenić się z Polką, to musiałaby tak przyrządzać te dania, żeby nie było w nich tak dużo cebuli i tłuszczu (śmiech). Lubię także kuchnię hinduską. Nie przepadam zaś za japońszczyzną. Kiedyś próbowałem zjeść coś, co wyglądało jak malutkie móżdżki nadziewane glonami i kawałkami surowej ryby, rozłożone na cieście. Nie mogłem tego skończyć … (śmiech!)

Dokładnie planujesz swoją karierę filmową? (śmiech) Skądże! Biorę raczej to, co życie przynosi.

Wiesz, John Lennon powiedział kiedyś w jednej z piosenek, że prawdziwe życie wydarza i toczy się poza naszymi planami. I ja w to wierzę. ■

56

colin firth sons, Luca and Matteo, were born, she stayed home to look after them, but now that the boys are grown up, she’s gone back to work. We both take an interest in politics. I’m involved in campaigns against deporting Congolese asylum seekers from England. I made a documentary with Livia about Mumia Abu-Jamal, the former Black Panther Party activist who was charged with the murder of a police officer in Philadelphia several years ago. We want to let people speak. Travelling teaches you empathy.

You mentioned Italian food. Travelling has introduced you to different flavours. Is it true that cooking is one of your hobbies?

If I ever give up acting, which I’m not contemplating at the moment, I could make a living as a writer or a painter, but I’d probably open a good restaurant.

I love cooking, but I’m no expert. It’s relaxing, fun, creative… it’s even art. I love Italian food – pasta and salads. That’s my specialty. Livia makes superb fish and seafood. You should also keep in mind that Italians are very particular about their cuisine. I also like Polish cuisine. It has inimitable flavours: pierogi, żurek, pork chops with cabbage... but there is one thing that annoys me. If I ever married a Polish woman, she’d have to prepare these dishes in such way as to eliminate all the onion and fat (laughs!). I’m also fond of Indian cuisine. It’s very sophisticated. What I don’t recommend is Japanese cuisine. When you order a pizza in Japan, it bears no resemblance whatsoever to Italian pizza. I was once served something that looked like miniscule brains stuffed with algae and bits of raw fish, scattered around pastry. I couldn’t bring myself to finish it... (laughs!)

Do you plan your movie career in any way? (laughs!) No way! I tend to take whatever comes in life.

Do you know that John Lennon once said in a song that real life is what happens to you while you’re busy making other plans? I deeply believe in that. ■

COLIN FIRTH (rocznik 1960) – brytyjski aktor filmowy i teatralny. W 2009 r. zagrał tytułową rolę w filmie Samotny mężczyzna, za którą otrzymał nagrodę BAFTA oraz został nominowany do Złotego Globu i Oscara. Rok później otrzymał Złoty Glob dla najlepszego aktora za rolę w Jak zostać królem.

A w 2011 r. za tę rolę otrzymał drugą z rzędu nagrodę BAFTA oraz Oscara. ❚ Born in 1960.

British actor of screen and stage. In 2009 he starred in A Single Man. The performance won him a BAFTA and Golden Globe and Academy Award nominations. He is a Golden Globe winner for The King’s Speech. In 2011, he won the second BAFTA and an Academy Award for the same film.

© J E F F V E S PA /G E T T Y I M AG E S

I N T E RV I E W

57

©CREDITS

GOOD LIFE

związek to zagadka

K A L KU L AC J A C Z Y S E R C E ? reason, genes or passion?

ZASTANAWIALIŚCIE SIĘ KIEDYŚ, O CO CHODZI Z TĄ CAŁĄ MIŁOŚCIĄ? JAK DOBIERAMY SIĘ W PARY? I DLACZEGO NIEKTÓRZY GNUŚNIEJĄ, A INNI ROZKWITAJĄ W STAŁYCH ZWIĄZKACH? ❚ HAVE YOU EVER WONDERED WHAT LOVE IS ALL ABOUT? HOW DO WE FIND OUR MATCH? HOW IS IT THAT SOME PEOPLE FLOURISH IN A LONG-TERM RELATIONSHIP WHILE OTHERS STAGNATE?  |  mirosław konkel  |  agata zarzycka

58

O

gustach się nie dyskutuje. Ale dlaczego dranie w rodzaju Johnny’ego Deppa nie mogą się opędzić od wielbicielek, a niegrzeczne dziewczynki w stylu Cameron Diaz nawet świętego przywiodłyby do grzechu? Podstawą jest chęć przedłużenia gatunku. Nie wiedzieć czemu osoby, które prowadzą rozrywkowy styl życia, często są zabójczo atrakcyjne. Uroda zaś mówi więcej o zdrowych genach niż ujmująca osobowość. Obiecuje płodność, rozrodczość, przetrwanie potomstwa.

Szukamy wysokiej jakości partnerów seksualnych.

A że nie dają oni nadziei na stabilny związek? Może syn będzie jak tatuś – przebojowy, a córka jak mamusia – czarująca, zabawna i bystra.

There is definitely no accounting for taste. But how do bastards like Johnny Depp manage to be so successful with women? And what is it about bad girls like Cameron Diaz that even saints can be seduced?

The answers lie in the preservation of the species.

What makes hedonists so devilishly attractive remains a mystery. More interesting, however, is that physical attractiveness actually says a lot more about gene quality than does personality. This, after all, promises fertility, virility and survival of offspring. We tend to look for high-end sex partners. But what if there is no chance of a steady relationship? The son might be competitive and aggressive like his father, and the daughter charming, fun and smart like her mother.

POLOWANIE NA GENY Niech nas nie zwiedzie to, że rozszczepiliśmy atom, konstruujemy autonomiczne samochody i próbujemy dostać się na Marsa. Pod pewnymi względami nasze mózgi pozostają na tym samym etapie co mózgi naszych przodków sprzed tysięcy lat. W czasach pierwotnych tylko brutalny osiłek mógł ochronić swoją kobietę i dziatwę przed dzikim zwierzem, głodem i zimnem. Dziś tężyzna fizyczna to przestarzałe kryterium, które coraz mniej wpływa na dobrobyt jednostki i rodziny. Atawizm jednak to atawizm. Dlatego wiele pań faworyzuje Schwarzeneggerów, a cherlaki typu Woody Allen nie mają u nich szans. W genetycznej loterii chcą wygrać dla swoich dzieci jak najwięcej. Mimo że cena nierzadko jest wysoka – samotne macierzyństwo.

A za jakimi kobietami uganiają się faceci? O sylwetce zwanej klepsydrą, z wyraźną talią, pokaźnym biustem i zaokrąglonymi biodrami. Mogła się nią pochwalić Marilyn Monroe. Dziś nieco inna figura decyduje o sukcesach światowej klasy modelki Kate Moss. Ale wciąż symetrycznie zbudowane panie mają mniej problemów z zajściem w ciążę, więcej estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych, i rzadziej chorują na nowotwory piersi i macicy.

FANTAZJA I PIENIĄDZE Polowanie na dobre geny to powtarzanie mechanizmu, którego początków należy szukać w prehistorii.

Zwykle odbywa się poza naszą świadomością. Jak ujął to prof. Bogusław Pawłowski, antropolog z Uniwersytetu Wrocławskiego, selekcja naturalna premiuje zachowania seksualne, nie ujawniając ich celów. Nie jesteśmy więc panami swoich uczuć, myśli i czynów?

Rządzi nami tylko biologia? Obraz, który wyłania się z najnowszych badań, aż tak jednoznaczny nie jest.

W naszych wyborach miłosnych dużą rolę odgrywa zarówno natura, jak i kultura. Od dawna wiadomo, że preferencje kobiet dotyczące partnerów seksualnych zmieniają się zależnie od faz cyklu menstruacyjnego.

GOOD GENE HUNTING We have managed to split the atom, we are designing autonomous cars, and are working on getting to Mars.

But don’t kid yourself. In some respects, our brains are no more advanced than those of our Stone Age ancestors. In prehistoric times, only a brutal hulk could protect his woman and offspring against wild animals, hunger and cold. Today, brawn is an obsolete criterion that has less and less impact on the wellbeing of a man and his family. But atavism is atavism. That’s why so many women fall for the Schwarzeneggers of the world; 90 lb weaklings like Woody Allen just don’t cut it. Women want to win the first prize in the genetic lottery and get as much for their future children as they can. However, the price is often higher than they bargained for – single parenting.

What sort of women are men most attracted to?

Those with an hourglass figure, i.e. a slim waist, an impressive bust, and curvy hips – women like Marylin Monroe. Today, Kate Moss is a top model owing to a completely different physique. Women with symmetrical bodies experience fewer problems in getting pregnant, have more oestrogen, and are less prone to breast and uterine cancer.

IMAGINATION AND MONEY Hunting for the best genes involves a modus operandi that goes back to prehistoric times. It usually happens subconsciously. As Professor Bogusław Pawłowski, an anthropologist from the University of Wrocław, puts it, natural selection rewards sexual behaviour without disclosing its goals. Does this mean that we are not in control of our own feelings and actions? That we are slaves to our biology? The picture that emerges from the latest research is not all that clear-cut.

There is just as much nature as nurture in our amatory decisions. It is common knowledge that women’s sexual preferences change with the phases of their menstrual cycles. They are more likely to become infatuated with a charming bad boy on their fertile days.



59

związek to zagadka

W dni płodne łatwiej zadurzyć się im w uroczym łobuzie. Susan Kelly, antropolog ewolucyjna z Oksfordu, pokazała uczestniczkom swojego eksperymentu serię wizerunków mężczyzn o różnych cechach. Niektórzy wykonywali nudne zawody. Inni z racji fachu opiekowali się ludźmi. W pracę pozostałych wpisane było ryzyko. Ankietowane miały powiedzieć, w kim widzą przyjaciela, materiał na męża lub gościa na jedną noc. Gdy altruiści uzyskali najwyższe noty jako partnerzy długoterminowi, ryzykanci prześcignęli wszystkich jako specjaliści od szybkich numerków.

Ale uwaga! Tak wskazywały respondentki przechodzące owulację. Pozostałe wolały związek – nieważne, jak poważny i długi – z czułym i troskliwym mężczyzną. Tylko ktoś taki zapewni swoim najbliższym bezpieczeństwo. Nie jest obibokiem, utracjuszem czy hazardzistą, więc spokojnie można brać z nim kredyt hipoteczny.

Prof. David Buss z Uniwersytetu Stanowego w Teksasie dowiódł, że kobiety oczekują od partnerów umiejętności zarabiania, pracowitości i ambicji – nawet jeśli same odniosły sukces finansowy. Gdy mogą wybrać między wrażliwym poetą, co groszem nie śmierdzi, a milionerem, który robi błędy ortograficzne, wypisując czek, stawiają na bogactwo. Kobieta pochwali wiersz, ale pójdzie za prezentem – wiedział o tym już rzymski znawca żeńskiego uroku Owidiusz i jak widać, niewiele zmieniło się przez dwa tysiące lat.

Dla niektórych kobiet najsilniejszym afrodyzjakiem jest pozycja społeczna mężczyzny. „Przebóg! tak ciebie zaślepiło złoto!” – rozpaczał odrzucony przez ukochaną polski wieszcz Adam Mickiewicz. Nie miał jednak racji, zarzucając wybrance swego serca wyrachowanie – jeśli kobieta wybiera lepiej sytuowanego mężczyznę, myśli nie tyle o sobie, ile o swoim potomstwie, któremu chce zapewnić jak najlepsze warunki rozwoju.

UROK NOWOŚCI Rozważna czy romantyczna? Bezbarwny księgowy czy artysta z polotem, fantazją i gestem? Udawanie, że proza życia nas nie dotyczy, to kiepski pomysł na szczęśliwy związek. Ale w nie mniejszym stopniu szkodzi mu nuda. Pożądanie, zauroczenie i magia znikną, jeśli ona i on nie będą się wzajemnie zaskakiwać, przełamywać rutyny, eksperymentować. „W procesie ewolucji przetrwali ci, którzy najszybciej potrafili odróżnić znane pożywienie od nieznanego lub wrogów od przyjaciół. Nowy sygnał oznacza zawsze jakąś zmianę, a szybkie rozpoznanie przyspiesza reakcje na nią” – wyjaśnia niemiecki neurolog Emrah Düzel. Dlatego nasz mózg podczas rejestrowania czegoś nowego wydziela duże ilości dopaminy, hormonu szczęścia, co wiąże się z uczuciem nagrody.

Premia, urlop, przeprowadzka z kawalerki do aparta-

60

mentu – każda przyjemna odmiana zapala fajerwerki neuronów. Te jednak gasną, gdy przyzwyczaimy się do dobrego, co następuje szybko. Wtedy szukamy kolejnego źródła podniet.

Mechanizm ten odpowiada również za jakość związków. Z czasem blednie atrakcyjność naszej drugiej połowy i zaczynamy się rozglądać za alternatywą.

Psycholodzy mówią w tym kontekście o efekcie Coolidge’a – określenie wzięło się od nazwiska amerykańskiego prezydenta Johna Calvina Coolidge’a, który zwiedzał kiedyś fermę drobiu. Pierwsza Dama na wieść, że kogut może odbywać dziesiątki stosunków dziennie, powiedziała: „Proszę powtórzyć to mojemu mężowi”. Ten zapytał, czy za każdym razem robi to z tą samą kurą.

Usłyszawszy: „Nie, ciągle z innymi”, polecił: „Proszę szybko powtórzyć to mojej żonie!”.

Więc co – najlepsza rada: zdrada? Niekoniecznie! Miłość jest jak scenariusz filmowy – nie można dopuścić, by wkradła się w nią nuda. Potrzebuje on zróżnicowanych emocji, stopniowania napięcia, nieprzewidzianych zwrotów akcji, a także wyrazistych bohaterów.



©CREDITS

GOOD LIFE

Susan Kelly, an evolutionary anthropologist from Oxford, showed her research subjects a series of images depicting men with various characteristics. Some had boring jobs, others were professional caregivers, and a third group had jobs that involved risk. The respondents were asked who they would most like to have as a friend, who was the best husband material, and who they saw as a one-night stand. Women who were ovulating at the time of the survey chose altruists for long-term relationships and risk-takers for a night of passion. The rest of the women preferred to be involved, either short-term or long-term, with

a caring and tender man, assuming that only this sort of man could provide for and protect his loved ones.

A good man is not a sloth, wastrel or a gambler, so they could feel safe taking out a mortgage with him.

Prof. David Buss from the University of Texas has proven that women want their partners to have earning power, and be hardworking and ambitious – even if they are financially successful themselves. Given a choice between a sensitive poet with no money and a millionaire who cannot spell his own name on the cheques he writes, they will take the latter. Ovid claimed that a woman will praise a poem but follow



©CREDITS

WIELE PAŃ FAWORYZUJE SCHWARZENEGGERÓW, A CHERLAKI TYPU WOODY ALLEN NIE MAJĄ U NICH SZANS. W GENETYCZNEJ LOTERII CHCĄ WYGRAĆ DLA SWOICH DZIECI JAK NAJWIĘCEJ. MANY WOMEN FALL FOR SCHWARZENEGGERS WHILE WEAKLINGS LIKE WOODY ALLEN JUST DON’T CUT IT. WOMEN WANT TO WIN IN THE GENETIC LOTTERY FOR THEIR FUTURE CHILDREN AS MUCH AS THEY CAN.

61

GOOD LIFE

związek to zagadka

Ubierz się w innym stylu, zróbcie sobie relaksujący wieczór, wybierzcie się na wycieczkę – podpowiada Siggy Flicker, która wyswatała ponad tysiąc par – i prawie 80 proc. tych związków trwa do dzisiaj, wiele od ponad 10 lat.

Bestsellerowa książka Amerykanki – Dlaczego kobiety kochają drani – pęka od rad, jak znaleźć księcia w lśniącej zbroi i sprawić, by bajkowy romans nigdy się nie skończył. Najważniejsza wskazówka brzmi: porzućcie nierealistyczne oczekiwania. Książę wcale nie musi mieć 190 cm wzrostu, wyższego wykształcenia i pochodzić z dużej, kochającej się rodziny, jak sobie wyśniła Felicia, jedna z klientek autorki. Siggy ściągnęła marzycielkę na ziemię: jeśli chcesz poznać faceta spełniającego wszystkie te kryteria, nie potrzebujesz swatki, a czarownika. Do twojej listy pasuje tylko promil męskiej populacji, wliczając żonatych! Felicia nie tyle obniżyła poprzeczkę, ile zarzuciła większą sieć. Ograniczając się do szczegółowych cech, przegapiała szansę na poznanie naprawdę świetnych facetów. Dopiero po otwarciu umysłu na inne możliwości dała sobie szansę na znalezienie fantastycznego partnera – takiego, który całkowicie umie kobietę zaskoczyć. ■

a gift. Not much seems to have changed since his day.

For some women, a man’s social standing is the most powerful aphrodisiac there is. “Oh Lord! Gold has blinded you so”, wrote Adam Mickiewicz, Poland’s greatest poet, in despair at having been spurned in love. He was wrong, however, to accuse his beloved of being calculating – a woman who chooses a better heeled man is not thinking of herself, but her offspring and their future wellbeing.

THE ALLURE OF NOVELTY Sense or sensibility? A bland accountant or an artist with flair, imagination and a generous hand? Pretending that the daily grind of life does not concern us, is hardly a good starting point for a relationship. But nor is boredom any more conducive. Desire, passion and chemistry eventually wear off. “The ones that survived the evolutionary process are those who could tell whether food was edible or not and whether someone was a friend or a foe the quickest. A new signal always means change and quick recognition speeds up the reaction to it”, explains German neurologist Emrah Düzel. This is why when registering something new, our brain produces large amounts of dopamine which

UDAWANIE, ŻE PROZA ŻYCIA NAS NIE DOTYCZY, TO KIEPSKI POMYSŁ NA SZCZĘŚLIWY ZWIĄZEK. ALE W NIE MNIEJSZYM STOPNIU SZKODZI MU NUDA. PRETENDING THAT THE DAILY GRIND OF LIFE DOES NOT CONCERN US, WILL NOT GUARANTEE US A GOOD RELATIONSHIP. BUT BOREDOM WON’T HELP EITHER.

62



Doświadczenie. Zaufanie. Doskonała pielęgnacja.

Idź pewnym krokiem Zawsze, gdy Twoje buty potrzebują blasku lub gruntownej pielęgnacji, sięgnij po niezawodne produkty Búfalo. www.bufalo.pl

Untitled.indd 1

08.11.2017 14:10

GOOD LIFE

związek to zagadka

triggers the emotion of reward. A bonus, a vacation, a move to a larger apartment – any pleasant change fires up these neurons. The fire starts to die down once we get used to the new, and this does not take long. Then we start looking around for the stimulus.

This mechanism is also responsible for the quality of our relationships. Over time, our significant other becomes less and less attractive to us and we start to look around for alternatives. Psychologists have coined the term “Coolidge effect” to describe this. The phenomenon is named after US President John Calvin Coolidge. On a visit to a poultry farm, the First Lady was told that a rooster could have sexual intercourse dozens of times a day, she said: “Tell that to the President when he comes by.” Upon being told, the Presi-

URODA MÓWI WIĘCEJ O ZDROWYCH GENACH NIŻ UJMUJĄCA OSOBOWOŚĆ. OBIECUJE PŁODNOŚĆ, ROZRODCZOŚĆ, PRZETRWANIE POTOMSTWA. PHYSICAL ATTRACTIVENESS SAYS A LOT MORE ABOUT GENE QUALITY THAN DOES PERSONALITY. IT PROMISES FERTILITY, VIRILITY AND SURVIVAL OF OFFSPRING.

64

dent asked, “Same hen every time?” The reply was, “Oh, no, Mr. President, a different hen every time.”“Tell that to Mrs. Coolidge.”

Does this mean that cheating is the answer to the problem? Not exactly. Love is pretty much like a screenplay – you cannot afford to let the viewers get bored. They need to feel a range of emotions, suspense and get unexpected plot twists.

Dress differently, arrange some R&R for the evening, go on a trip – is the advice Siggy Flicker gives couples. She has matched over a thousand couplesa nd nearly 80 per cent of them are still a thing.

Flicker’s best-seller Write Your Own Fairy Tale: The New Rules for Dating, Relationships, and Finding Love On Your Terms is full of advice on how to find your prince in shining armour and make the fairy-tale develop into a lasting relationship. The main thing is to abandon unrealistic expectations. Prince Charming does not have to be tall, have a university degree, and come from a large loving family, as Felicia, one of Flicker’s clients wanted. Flicker told Felicia to get off her cloud – if she wanted to meet a guy who met all the above criteria, she was going to need a sorcerer, not a matchmaker, as only one man in a thousand made the cut.

Felicia did not lower her expectations so much as expanded her search. But by limiting herself to such detailed traits, she missed out on meeting some really wonderful men. Only after she opened her mind did she give herself any chance of finding a fantastic man – one who knows how to surprise women. ■

Ekspresem do superfigury!

Fast to a super figure!

Marzysz o idealnej figurze, ale mimo diet i ćwiczeń nie udaje ci się jej osiągnąć?

Pozbądź się niechcianej tkanki tłuszczowej w błyskawicznym tempie!

You keep dreaming of an ideal figure but despite diets and exercises you are not successful? Get rid of the unwanted fat tissue in no time!

Teraz jest skuteczna, bardziej komfortowa metoda – Palomar SlimLipo 3D. Unikalność metody polega na rozpuszczaniu tłuszczu przy użyciu sondy laserowej, która nakierowuje strumień lasera bezpośrednio na tkankę tłuszczową – mówi dr n.med. Konrad Januszek, chirurg plastyk, szkoleniowiec metody SlimLipo w Polsce. Laser jednocześnie rozpuszcza tłuszcz i obkurcza włókna kolagenowe (tzw. termolifting 3D), co zapobiega powstawaniu efektu „obwisłej skóry”. Wymaga jedynie miejscowego znieczulenia. SlimLipo może odchudzić brzuch, uda, ramiona, ale także podbródek.

Sculspure, nieinwazyjne modelowanie sylwetki w 25 minut Światowa nowość jest już dostępna w Klinice Elite.

To pierwszy nieinwazyjny laser do niszczenia uporczywej, lokalnie zgromadzonej tkanki tłuszczowej.

Jako pierwszy na świecie otrzymał certyfikat FDA, potwierdzający jego skuteczność i bezpieczeństwo dla nieinwazyjnej lipolizy brzucha i tzw. boczków.

Stosowany też na okolice ramion, ud czy kolan.

Now an effective, more comfortable method exists - Palomar SlimLipo 3D. The unique nature of the method is that it dissolves fat with a laser probe which directs the laser beam directly to the fat tissue” says dr Konrad Januszek, plastic surgeon, trainer of the SlimLipo in Poland. The laser dissolves fat and constricts collagen fibres (3D thermolifting) which prevents the effects of „saggy skin”. It requires only local anesthesia.

SlimLipo can help you slim your belly, thighs, arms end even the chin.

Sculpsure, non-invasive 25 minutes Body Contouring World novelty is already available in the Elite Clinic. The first non-invasive laser to destroy persistent locally gathered fat tissue. As the first in the world, it was granted FDA certificate for non-invasive abdominal lipolysis and so called „bacon” confirming its efficiency and safety. It can be used on shoulders, tights or knees either.

Na hasło Kaleidoscope bezpłatna konsultacja.

Free consultation with Kaleidoscope.

Klinika Elite Centrum Laseroterapii/ Clinic Elite Laser Therapy Centre: ul. Złota 61, tel. 22 400 36 55; ul. Wąwozowa 8, tel.: 22 894 83 84, www.elite.waw.pl • Wyłączny dystrybutor/Exclusive distributor: ITP S.A., ul. Domaniewska 37, Warszawa, tel. +48 722 008 002, www.itpsa.pl REKLAMA

Elite_Kaleidoscope_1016 copy.indd 1

25 nearly

31/01/17 12:49

It’s a jungle out there.

Better use headhunters.

years on the market

Sector practises: INDUSTRY IT BANKING & FINANCE FMCG CONSUMER GOODS TSL HEALTHCARE CONSTRUCTION & REAL ESTATE Leading Polish executive search and recruitment consultants.

Warsaw. Poznan. Wroclaw.

www.bigram.pl

ph +48 (22) 646 94 94

info@bigram.pl

L I F E STO RY

elon musk

M ÓZG the brain JEDNI WIDZĄ W NIM ZBAWCĘ PODDUSZONEGO SPALINAMI ŚWIATA, INNI UWAŻAJĄ ZA SZEFA KONCERNU, KTÓRY UPADA I DOPROWADZI DO WIELKIEGO EKONOMICZNEGO KRACHU. JEDNO JEST PEWNE – ELON MUSK JUŻ DAWNO ZAPRACOWAŁ NA TYTUŁ JEDNEGO Z NAJWAŻNIEJSZYCH LUDZI W HISTORII. ❚ SOME BELIEVE HIM TO BE THE SAVIOUR OF A WORLD CHOKING ON EXHAUST FUMES WHILE OTHERS SEE HIM AS THE HEAD OF A SINKING COMPANY WHOSE COLLAPSE WILL TRIGGER A HUGE ECONOMIC CRISIS. BUT ONE THING IS CERTAIN – ELON MUSK HAS EARNED HIS TITLE OF THE WORLD’S MOST IMPORTANT PEOPLE.  |  rafał jemielita, playboy/automaniak, tvn turbo

G

eek to po angielsku maniak. Takie określenie świetnie pasuje do Elona Muska, bo ten przecież niemal maniakalnie wierzy, że dzięki technologiom świat będzie lepszy.

Musk – co pewne – nie jest postacią jednowymiarową.

Z jednej strony szefuje wielu dziwnym przedsięwzięciom, z drugiej wie, czym jest dolar i że tylko pieniądze dają wolność. Dlatego dzieli inwestycje między

66

THE FIRST 20 MILLION ARE THE EASIEST Musk lives in Bel Air, California, but is not American by birth. He was born in the Republic of South Africa and lived there until he was 17. His mother was a dietician and his father an engineer. This is of little relevance, though, since Musk’s parents divorced. Little Elon was a child of his times. He bought his first desktop computer at the age of 10 and began programming shooting games on a primitive Commodore computer. He sold one of them (Blastar) to a newspaper



© E A ST N E WS , S PAC E X

Geek is the perfect term to describe Elon Musk, as he truly believes that technology can make the world a better place. Musk is nothing if not multi-dimensional. On the one hand, he is the brains behind a number of peculiar ventures, and on the other, he knows the value of a dollar and is well aware that only money can buy freedom. That’s why he splits his investments between the Tesla electric car plant, and its ever-growing network of street chargers, and other projects that have little to do with the automotive business. He is the CEO of Space X – a company that sends space shuttles into Space – and is conducting advanced works on the Hyperloop, a system of transporting people and goods at close to the speed of sound. Musk also owns a company involved in creating artificial intelligence, and is overseeing the Neuralink start-up (which will implant AI chips into human brains), and is heading teams designing photovoltaic roof tiles and electricity-saving home batteries. As a backup in case these businesses fail, he owns a number of properties in prime locations.

Forbes has estimated his net worth at USD 20 billion.

©CREDITS

Wizja artystyczna startu rakiety Falcon Heavy na Marsa. ❚ Artist’s concept of the Falcon Heavy rocket blasting off to Mars.

67

S T OR Y

fabrykę samochodów elektrycznych Tesla i wciąż rozbudowywaną sieć ładowarek ulicznych a nowe i całkiem od motoryzacji odległe przedsięwzięcia. To on jest szefem SpaceX – firmy wypuszczającej w przestworza rakiety kosmiczne, a także na poważnie pracuje nad Hyperloopem, czyli systemem transportu ludzi i towarów z prędkością bliską prędkości dźwięku. Do tej listy dopiszcie jeszcze firmę zajmującą się kreowaniem tzw. sztucznej inteligencji, kontrolę nad start-upem Neuralink, który chce ją następnie wszczepiać w ludzkie mózgi, oraz zespoły opracowujące… dachówki fotowoltaiczne (generujące prąd ze słońca) i domowe akumulatory, dzięki którym będziemy mogli oszczędzać na energii elektrycznej. Na wszelki wypadek ma też kilka nieruchomości w dobrych lokalizacjach, a jego prywatny majątek – według magazynu Forbes – szacowany jest na 20 mld dol.

Zdj. na górze: od lewej: Elon Musk, zdj. na dole: Interplanetary Transport System (ITS), czyli koncepcja systemu transportu kosmicznego SpaceX, który będzie służył do wysyłania ludzi na Marsa oraz ich powrotu. ❚ Top right: Elon Musk. Bottom right: Space X Interplanetary Transport System (ITS), to be used as a means of transporting people to Mars and back.

68

ZAROBIĆ PIERWSZYCH... 20 MILIONÓW Musk mieszka w kalifornijskim Bel Air, ale jest Amerykaninem z „zasiedzenia”. Urodził się w RPA i do 17. roku życia wychowywał się w Afryce. Jego matka była dietetyczką, ojciec inżynierem. Nie ma to zresztą większego znaczenia, bo rodzice się rozwiedli. Mały Elon jest za to dzieckiem swojej epoki. Kupił pierwszy komputer za własne oszczędności, gdy miał 10 lat.

Dokładnie wtedy, we wczesnych latach 80. XX w., wybuchł boom na gry, a Musk zaczął sam programować na prymitywnym Commodore i tworzyć własne „strzelanki”. Jedną z nich, kosmiczny Blastar, sprzedał gazecie za 500 dol. To był początek. Na dzień przed 18. urodzinami Musk wyniósł się z RPA do Kanady, gdzie dostał – po matce Kanadyjce – oficjalne obywatelstwo. Podobno nie chciał iść do wojska, za oceanem poszedł za to na studia. Opłacił je w typowy dla siebie, ekstrawagancki sposób – wespół z kolegami wynajęli 10-pokojowy dom. Od poniedziałku do piątku kwatera służyła za „akademik”, w weekendy zmieniała w... nocny klub. Potem Musk odkrył internet, a w roku 1995 sieć WWW dopiero raczkowała. To był idealny moment. Przyszły miliarder do spółki z własnym bratem i jego kolegą zebrali kilkadziesiąt tysięcy dolarów, żeby stworzyć Zip2 – bazę biznesowych danych połączoną z nawigacją. Oczywiście Zip2 z dzisiejszego punktu widzenia był co najmniej prymitywny, ale – co najważniejsze – stworzono go na 3 lata przed powstaniem platformy Google, z której korzystamy na podobnej zasadzie. Nic dziwnego, że obydwaj Muskowie musieli odnieść sukces – transakcja przyniosła Elonowi ponad 20 mln dol. Za takie pieniądze można żyć lub je zainwestować. W co? Proste – w PayPala, czyli sieciową platformę finansową umożliwiającą bezpieczne rozliczenia. Dziś warta jest ciężkie miliardy dolarów i posługuje się nią cały świat. Musk był ojcem tego projektu.

elon musk for USD 500. This was just the beginning. On the eve of his 18th birthday, Musk moved from South Africa to Canada and went to university there. He found an extravagant way – one that says a lot about him – to pay the tuition. He and his friends rented a 10-bedroom house. The house served as a student dorm from Monday to Friday, and operated as a night club on weekends. In 1995, the world wide web was still in its infancy. This was the perfect time for Musk. The future billionaire, together with his brother and a friend, raised tens of thousands of dollars to create Zip2 – a data base of businesses with a navigation engine.

Of course, by today’s standards, Zip2 was primitive but – most importantly – it was set up 3 years before the Google platform was created. When the business was sold, Elon’s share of the transaction price was over USD 20 million. This sort of money lets you live a comfortable life. Then again, you can invest it. But in what?

How about PayPal, or an online financial platform permitting secure payments? It is now worth billions of dollars and is used by people all over the world.

AN ENVIRONMENTALLY-FRIENDLY CAR He loves cars and women – this has been said of Musk ever since he became a household name. As regards his love life, he is currently divorced and was recently seen with actress Amber Heard. Apparently, the two are no longer an item. Musk has fathered five sons and has a soft spot for cars. Leaving aside the old BMW he drove in his early days, he purchased a classic E-type Jaguar after selling Zip2, and after selling PayPal, his garage welcomed an “underwater” Lotus purchased at auction for nearly one million US dollars. Musk also owns a Tesla, but that is another story – one of a dream of owning a car of his own creation come true.

Let us go back in time for a moment. In 2002, Musk acquired a stake in Tesla, an engineering company, and announced to the world that we should all drive electric cars. This would not raise any eyebrows today, but back then it sounded insane. Nobody could believe that anyone would be so foolhardy as to throw down the gauntlet to the world’s largest automotive concerns like that. The Tesla models unveiled to date, viz. Roadster (the first of the Tesla cars sold in showrooms), the Model S sedan version – currently number one in terms of sales – and the 7-person SUV “X”, as well as the budget Tesla 3, available in the US at USD 35,000 (half the price of the Model S), are all dream cars for green vehicle aficionados. Moreover, although Tesla is running behind in its production schedule, it has a very loyal customer base eager to get their hands on a Tesla car at any price. They must be expecting the business to thrive and to receive their smart cars at some point. The delays are inevitable, as Tesla is about to complete one of its largest



© G E T T Y I M AG E S , S PAC E X

L IF E

MUSK KUPIŁ PIERWSZY KOMPUTER ZA WŁASNE OSZCZĘDNOŚCI, GDY MIAŁ 10 LAT. ZACZĄŁ SAM PROGRAMOWAĆ GRY. JEDNĄ Z NICH, KOSMICZNY BLASTAR, SPRZEDAŁ GAZECIE ZA 500 DOL. MUSK BOUGHT HIS FIRST DESKTOP COMPUTER AT THE AGE OF 10. HE BEGAN PROGRAMMING SHOOTING GAMES AND SOLD ONE OF THEM (BLASTAR) TO A NEWSPAPER FOR USD 500.

69

L IF E

S T OR Y

elon musk investments – the huge Gigafactory production plant in Nevada. The company envisages that 500,000 Tesla cars will eventually be produced annually. This might seem unrealistic at the moment, but Musk is evidently not in any hurry. Instead of being handed car keys, would-be Tesla purchasers are being treated to new prototypes, such as the new Roadster model and the sleek Semi truck. The Roadster looks very attractive and is also one of the fastest cars in the world – it only takes 1.9 seconds to accelerate to 100 km/h. The Semi is expected to revolutionize transport, as it will be economical and able to be driven really long distances.

A range of eight hundred kilometres between charges? No problem. What’s more, Tesla is the name on everybody’s lips. After all, the passenger Teslas produced to date have been far better than the green cars offered by other manufacturers. When the electric cars made in Europe boasted a range of 200-500

POKAZUJE SIĘ ZWYKLE NA LUZIE. NA NIELICZNYCH ZDJĘCIACH JEST W SMOKINGU, ALE MARYNARKĘ NAJCZĘŚCIEJ NOSI BEZ KRAWATA. JEST NIEZŁYM DEMAGOGIEM. MUSK USUALLY DRESSES CASUALLY. HE HAS BEEN PHOTOGRAPHED WEARING A TUXEDO, BUT HE RARELY APPEARS IN A JACKET AND TIE. HE HAS A COOL DEMEANOUR AND IS A SKILLED COMMUNICATOR.

70

SAMOCHÓD DLA ŚRODOWISKA Kocha samochody i kocha kobiety. Jeśli chodzi o kwestie łóżkowe, to… aktualnie jest rozwodnikiem, zaś ostatnio u jego boku widywano aktorkę Amber Heard.

Ma także pięciu synów i słabość do samochodów.

Nie ma co wspominać o gracie BMW, którym jeździł na początku, ale po sprzedaniu Zip2 kupił klasycznego Jaguara E-type’a, zaś po upłynnieniu PayPala w garażu Muska pojawił się rzadki McLaren F1. Listę garażowych zachcianek kończymy „podwodnym” Lotusem kupionym na aukcji za prawie milion zielonych, tym samym, którym uciekał w głębinach James „007” Bond. No i Teslą, choć to jednak coś całkiem innego – marzenie o własnym samochodzie.

Tu na chwilę cofniemy się do historii. W roku 2002 Musk przejął pakiet udziałów firmy inżynierskiej Tesla i ogłosił światu, że wszyscy powinniśmy przesiąść się do aut z napędem elektrycznym. Dziś takie podejście nikogo nie dziwi, ale przed prawie dwiema dekadami to nawet nie było rzucenie rękawicy w twarz szefom wielkich motoryzacyjnych koncernów, lecz głupota.

Dotychczasowe modele tej firmy: Roadster (wyszedł z produkcji, pierwszy wóz Tesli, który trafił do salonów), sedan oznaczony literą S – aktualny numer jeden sprzedaży, 7-osobowy SUV „X” oraz „budżetowa” Tesla 3, którą w USA można kupić od 35 tys. dol. (dwa

km, the Tesla S (with the largest battery) could be driven twice as far.

IRON MAN Musk usually dresses casually. He has a cool demeanour and is a skilled communicator. People naturally warm to him. This might be why he got to play himself in the box-office hit Ironman. For all that, though, Musk is nothing if not a realist. His ideas might be weird, but they are definitely viable. This is certainly true of the Falcon rocket. People rolled their eyes when Musk started working on the Falcon at Space X. After all, who could possibly build a space vehicle using only their own money? Well, Musk did. More and more space vehicles made by Musk are now carrying supplies to outer space – for a modest fee, needless to say. The next step will be the launch of the Falcon Heavy vehicle, which, unlike the space shuttles operating today, will return to Earth, at least in part.

Just as crazy is the Hyperloop project. This is a transportation system consisting of a vacuum tube inside which a pod with an electromagnetic engine travels at a theoretical speed of approx. 1,200 km/h.

The Hyperloop, if it is ever actually set up between Los Angeles and San Francisco (500 km apart by highway), will be able to cover the distance in half an hour.

© FO RU M , S PAC E X

Start rakiety Falcon 9, Kalifornia, 22 grudnia 2017 r. ❚ Falcon 9 rocket launch in California on 22 December 2017.

razy taniej niż „S”) – są marzeniem wielu miłośników ekomotoryzacji. Co więcej, choć Tesla nie wyrabia się z planem, klienci pozostają wierni i chcą taki samochód mieć za wszelką cenę. Liczą najwyraźniej, że się rozkręci i że w końcu dostaną swoje inteligentne auta.

Opóźnienia są niestety nieuniknione – Tesla dopiero kończy jedną ze swoich największych inwestycji, czyli potężne zakłady Gigafactory w Nevadzie. W planach jeszcze w tym roku z taśm w miejscowości Sparks będzie rocznie zjeżdżać pół miliona aut. Na razie nie wydaje się to realne, ale czas Muskowi zdaje się nie przeszkadzać. Ba, zamiast kluczyków wyczekujące tłumy dostają kolejne prototypy: nowego Roadstera i opływową ciężarówkę Semi. Roadster wygląda bardzo atrakcyjnie, a w dodatku to już teraz jedno z najszybszych aut na świecie – przyspieszenie do setki zajmuje mu 1,9 s. Semi ma z kolei zrewolucjonizować transport, bo będzie jeździć tanio i na dużych dystansach. Osiemset kilometrów na jednym ładowaniu brzmi dobrze? Pewnie. W dodatku Tesla – dzięki dobrym osiągom swoich osobówek – cieszy się dobrą prasą. W końcu wszystkie dotychczasowe osobowe Tesle były wyraźnie lepsze od samochodów innych producentów. Gdy „elektryki” z Europy chwaliły się zasięgiem rzędu 200–250 km, Tesla S mogła pokonać trasę nawet dwa razy dłuższą!

Musk ma wielu przeciwników, którzy wróżą mu rychły upadek. W sieci nie brakuje wyliczeń, że samochód elektryczny nie chroni środowiska, zaś ocean pieniędzy wydany na rozwój programu kosmicznego nigdy się nie zwróci. Musk zdaje się przeciwników ignorować. Ma już plan na resztę życia i marzenie, żeby wylądować na Marsie. Na razie żartuje, że najpierw wyśle tam swoją najnowszą Teslę, ale kto go tam wie… ■

Tesla w rakiecie Falcon Heavy. Czy Elon Musk rzeczywiście wyśle ją na Marsa? ❚ Tesla in the Falcon Heavy rocket. Will Elon Musk really send it to Mars?

Musk has plenty of critics who predict his imminent downfall. Nor is there any shortage of calculations, available online, to demonstrate that electric cars are not environmentally-friendly, and that the vast sums of money spent on R&D for the space program are never going to pay off. Musk seems to be ignoring the naysayers. He has all the plans for his life laid out and is driven by a dream to land on Mars one day. For now, he likes to joke that he’s going to send his latest Tesla car to the Red Planet, but who knows? ■

IRON MAN Pokazuje się zwykle na luzie. Na nielicznych zdjęciach jest w smokingu, ale marynarkę najczęściej nosi bez krawata. Jest niezłym demagogiem. Ludzie takich lubią i pewnie z tego powodu Musk trafił na… ekran – zagrał samego siebie w kasowym filmie Iron man.

Trudno jednak w jego przypadku mówić o oderwaniu od rzeczywistości. Pomysły Muska są dziwne, ale przyszłościowe. Takie na przykład rakiety Falcon. Gdy Musk zaczął nad nimi pracować w SpaceX, większość pukała się w głowę – komu uda się zbudować rakietę kosmiczną za własne pieniądze? A jednak się udało!

I to jeszcze jak się udało – kolejne maszyny mister Elona dowożą, oczywiście komercyjnie, a więc za odpowiednio wysoką opłatą, zaopatrzenie na orbitę.

Następny krok to wypuszczenie nad nasze głowy rakiety Falcon Heavy, która – w odróżnieniu od obecnie stosowanych pojazdów kosmicznych – wróci w części na ziemię. Ba, wyląduje jeszcze bezpiecznie pionowo na pontonie pływającym po morzu.

Równie szalony jest Hyperloop. System transportowy tworzy rura z próżnią, w której – niczym tłoczek w strzykawce – porusza się napędzana elektromagnetycznie kapsuła. Teoretycznie może popędzić ok. 1200 km/h. Hyperloop, o ile kiedykolwiek powstanie między Los Angeles i San Francisco (dystans 500 km autostradą), pozwoli przejechać trasę między miastami w pół godziny.

71

POLISH HITS

polki, które podbiły świat

SIŁA POLEK polish power women WYPRZEDZAŁY SWOJE CZASY, PRZEKRACZAŁY GRANICE, DOKONYWAŁY NIEMOŻLIWEGO. DZIŚ MAŁO ZNANE, ALBO WRĘCZ ZAPOMNIANE, POWOLI WYCHODZĄ Z CIENIA. DOCZEKAŁY SIĘ TEŻ GODNYCH NASTĘPCZYŃ. NIEZWYKŁE POLKI, KTÓRE ZADZIWIAJĄ ŚWIAT. ❚ THEY HAVE BEEN AHEAD OF THEIR TIME, CROSSED BOUNDARIES, AND ACHIEVED THE IMPOSSIBLE. THEY ARE NOT ALL THAT WELL-KNOWN TODAY – IN FACT SOME OF THEM HAVE BEEN COMPLETELY FORGOTTEN – BUT THEY ARE FINALLY COMING OUT OF THE SHADOWS. AND THEY HAVE SOME WORTHY SUCCESSORS. READ ABOUT SOME OF THE INCREDIBLE POLISH WOMEN WHO NEVER CEASE TO AMAZE THE WORLD.  |  diana rymuza

Marię Skłodowską-Curie (1867–1934) docenili m.in. Szkoci, przyznając jej tytuł najbardziej wpływowej kobiety dwóch ostatnich stuleci. ❚ Maria SkłodowskaCurie (1867–1934) was recognised by the Scots who voted her to be the most influential women of the past two hundred years.

72

ŁAMIĄ KONWENANSE Lista zasług Skłodowskiej dla świata nauki jest równie długa jak zestawienie rzeczy, w których prekursorka radiochemii była pierwsza. Nie dość, że żadna kobieta przed nią nie zdobyła Nobla, to też jako pierwsza otrzymała prestiżową nagrodę dwukrotnie. Została pierwszą panią profesor na zdominowanej przez mężczyzn Sorbonie i wciąż pozostaje jedyną, która w dowód uznania spoczęła w paryskim Panteonie. Poza osiągnięciami naukowymi genialna badaczka miała też wielki wpływ na emancypację kobiet, współpracując na równych prawach z mężem Piotrem Curie i pokazując, że można mieć własne zdanie. Jak wtedy, gdy (łamiąc konwenanse epoki) w podróż poślubną wybrała się na rowerze, a na dodatek skróciła długą suknię i jeździła bez kapelusza. I kiedy jako jedna z pierwszych przedstawicielek płci żeńskiej w historii zrobiła prawo jazdy, w tym na samochody ciężarowe.

When asked to name Poland’s most outstanding woman, most people answer Maria SkłodowskaCurie. The name of the two-time Nobel Prize winner invariably appears among the top ten most important people in Polish history. Alas, the scientist who discovered Polonium and Radium is the only Polish woman with that sort of ranking. It is a man’s world, but to quote James Brown – “it would be nothing, nothing without a woman or a girl”. While many of these amazing Polish women have faded from the national memory, we nevertheless owe them a great deal.

BREAKING SOCIAL NORMS Skłodowska’s list of scientific achievements world is as long as the list of things that this radiochemistry pioneer achieved first. Not only was she the first woman to win the Nobel prize, but she was the first person to receive it twice. Skłodowska was also the first woman to be made a professor at the Sorbonne, a then male-dominated institution. She is still the only woman to have been buried at the Parisian Pantheon.

Apart from her scientific feats, Skłodowska had an immense impact on the women’s emancipation movement by working on equal terms with her husband, Pierre Curie, and showing that women could have a voice of their own. To give but one example: in defiance of the prevailing social norms, when she went on a cycling trip during her honeymoon, not only did she shorten her long dress for greater comfort, but she also dared to dispense with a hat. Skłodowska was also one of the first women in history to earn a driving licence, for passenger cars and trucks.



©GET TYIMAGES

N

a pytanie o najwybitniejszą Polkę najczęściej pada ta sama odpowiedź: Maria Skłodowska-Curie. I to nazwisko dwukrotnej laureatki Nagrody Nobla znajduje się w pierwszych dziesiątkach rankingów najważniejszych postaci polskiej historii. Tyle że w podobnych zestawieniach odkrywczyni radu i polonu pozostaje osamotniona. To jest męski świat, a przecież – cytując legendarną piosenkę Jamesa Browna – „byłby niczym, niczym bez kobiety lub dziewczyny”. Choć bowiem pamięć o wielu z nich przeminęła wraz z upływającym czasem, to właśnie polskim kobietom zawdzięczamy naprawdę wiele…

73

©CREDITS

POLISH HITS

1. Wanda Rutkiewicz podczas wspinaczki w Sokolikach. 2. Maria Siemionow. 3. Pilotka Janina Lewandowska. ❚ 1. Wanda Rutkiewicz during a climb in Sokoliki. 2. Maria Siemionow 3. Pilot Janina Lewandowska.

polki, które podbiły świat

Albo gdy pokazała, że po śmierci męża ma wciąż prawo do miłości, i zaangażowała się w romans z francuskim fizykiem Paulem Langevinem.

After her husband’s death, she showed that she still had the right to love and had an affair with French physicist Paul Langevin.

GIGANTKI Skłodowska-Curie wydała na świat inną noblistkę – jej córka Irène otrzymała słynną nagrodę w 1935 r. z mężem Fryderykiem Joliotem za odkrycie zjawiska sztucznej promieniotwórczości. Ale przetarła też w męskim świecie nauki szlaki innym uzdolnionym rodaczkom. Choćby chemiczce Alicji Dorabialskiej (1897–1975), pierwszej kobiecie profesor na uczelni technicznej w przedwojennej Polsce – Politechnice Lwowskiej. „Pięknej postaci rodzimej nauki” (jak pisze Joanna Puchalska w książce Polki, które zadziwiły świat), która podobnie jak Skłodowska zajmowała się promieniotwórczością i nawet przez pewien czas pracowała w jej paryskim laboratorium.

Dziś w świecie nauki znów o Polce głośno. 35-letnią Olgę Malinkiewicz, fizyczkę i bizneswoman, okrzyknięto prekursorką nowej rewolucji energetycznej. Jej firma stworzyła niezwykłą ładowarkę do telefonów.

Oparty na perowskitach (fotowoltaicznym materiale, który nadrukowuje się na folię) wynalazek w postaci cienkiego i lekkiego modułu nałożony na aparat telefoniczny ładuje go, czerpiąc energię np. z lampki

GIANTS Maria Skłodowska-Curie was the mother of another female Nobel Prize laureate – her daughter Irène won the Nobel Prize in Chemistry in 1935 with her husband Frédéric Joliot for discovering the phenomenon of artificial radioactivity. She also paved the way for other gifted Polish women. One was chemist Alicja Dorabialska (1897–1975), the first female professor at a technical university in pre-war Poland, namely the Lviv Technical University. Dorabialska also worked on radioactivity, and actually worked with Skłodowska in her Parisian laboratory.

Today, another Polish woman is the talk of the scientific town. Olga Malinkiewicz, a 35-year-old physicist and businesswoman, has been hailed as the forerunner of the new energy revolution. Her company created a remarkable phone charger. The invention utilises perovskite (a photovoltaic material) printed onto foil, and takes the form of a thin, lightweight plate which, when placed on the phone, charges the device, having drawn energy from e.g. a desk lamp. The material can be placed onto nearly any surface and serves



POLSKA CHIRURG I TRANSPLANTOLOG MARIA SIEMIONOW WRAZ ZE SWOIM ZESPOŁEM DOKONAŁA PIERWSZEGO NA ŚWIECIE CAŁKOWITEGO PRZESZCZEPU TWARZY. MARIA SIEMIONOW, AN OUTSTANDING POLISH SURGEON AND TRANSPLANTOLOGIST, AND HER TEAM PERFORMED THE FIRST EVER COMPLETE FACE TRANSPLANT.

2

3

©FORUM, BEW (2)

1

74

FILHARMONIA JUBILEUSZOWO ZOBACZ MUZYKĘ

16.02

DOTKNIJ DŹWIĘKÓW

pt, 19:00

FESTIVO | Kurzak i Alagna

Koncert z okazji 65-lecia Filharmonii w Szczecinie

23.03

pt, 19:00

SONORO | Armenia Narek Hakhnazaryan

20.04

pt, 19:00

VIRTUOSO | Bach Koncerty Brandenburskie Berliner Barock Solisten

19.05

sb, 19:00

ESPRESSIVO | Gregory Porter Wieczór symfoniczny

27.05

nd, 17:00

SOUNDLAB | Laurie Anderson LAB 8: El- beginning

24.06

nd, 19:00

PIANOFORTE Bomsori Kim | Rafał Blechacz Bilety dostępne na filharmonia.szczecin.pl i bilety.fm Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie ul. Małopolska 48, 70-515 Szczecin Kasa Filharmonii jest czynna: wtorek–czwartek w godz. 13:00–18:00 piątek w godz. 13:00–20:00 oraz na godzinę przed wydarzeniem tel. +48 91 431 07 20, infolinia +48 539 94 94 54 www.filharmonia.szczecin.pl | 2018

Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie – Miejska Instytucja Kultury współprowadzona przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

POLISH HITS Natasza Caban, 2010 r., wkrótce po tym, jak opłynęła Ziemię. ❚ Natasza Caban in 2010, shortly after sailing around the globe.

polki, które podbiły świat

biurkowej. Materiał ów można nakładać na niemal każdą powierzchnię (choćby na dachy czy szyby biurowców) i tworzyć w ten sposób ogniwa słoneczne, dlatego odkrycie Malinkiewicz budzi ogromne zainteresowanie w różnych sektorach przemysłu na całym globie. A wygląda na to, że pani Olga dopiero się rozkręca. Tak jak i prezeska Ikea Polska Anna Pawlak-Kuliga – pierwsza Polka na tak wysokim stanowisku w szwedzkim gigancie. Pod jej kierownictwem nadwiślański oddział firmy stawia na ideę zrównoważonego rozwoju – cała energia zużywana w jej polskich fabrykach i sklepach pochodzi z odnawialnych źródeł.

PIONIERKI Trudno znaleźć dziedzinę, w której Polki nie zaznaczyłyby w znaczący sposób swojej obecności. Reginę Salomeę Pilsztyn z Rusieckich (1718–1763) nazywa się „pierwszą polską lekarką”. Postać to wyjątkowo barwna, zaś jej kariera była równie burzliwa co romanse. Podstaw teorii i praktyki lekarskiej uczyła się od Jakuba Halpira – niemieckiego lekarza i okulisty, za którego wydano ją, gdy miała 14 lat. Trzy lata później, już jako młoda wdowa, zaczęła prowadzić własną działalność medyczną, modląc się przy okazji o zdro-

as a solar panel. This has generated a lot of interest in Malinkiewicz’s invention from different industries all over the world. It seems the young scientist and entrepreneur has a lot more up her sleeve. Ditto for the CEO of IKEA Polska, Anna Pawlak-Kuliga – the first Polish woman to hold such a prominent position in the Swedish furniture giant. Under her stewardship, the Polish division of the company has made sustainable development a priority – all of the energy consumed in IKEA’s Polish plants and stores is generated from renewable resources.

PIONEERS You would be hard pressed to find an area where Polish women have not made their mark. Regina Salomea Pilsztyn née Rusiecka (1718–1763) is known as “Poland’s first female doctor”. She was quite a colourful personality, and her career was just as tumultuous as her love life. Pilsztyn learned the theory and practice of medicine from Jacob Halpir, a German physician and oculist whom she was made to marry at the age of 14. Three years later, as a young widow, she started her own medical practice and prayed for the health of her patients in addition to treating

wie swych pacjentów. Szło jej tak dobrze, że zdobyła pieniądze i sławę w całej XVIII-wiecznej Europie.

Wbrew zwyczajom podróżowała, handlowała winem i bakaliami. Wreszcie została „nadworną doktorką” tureckiego sułtana Mustafy III, a swoje dzieje spisała w pamiętniku trafnie zatytułowanym: Proceder podróży i życia mego awantur. Bo choć nie ma wątpliwości, że dziewczyna z Nowogródczyzny awanturnicą była, to do historii weszła jako pierwsza w Polsce kobieta, która oficjalnie utrzymywała się z wykonywania zawodu lekarza. Trzy wieki później trudno Pilsztynową porównywać z pracującą za oceanem profesor Marią Siemionow, a jednak coś je łączy – obie są pionierkami na medycznym polu. Znakomita polska chirurg i transplantolog dokonała wraz ze swoim zespołem pierwszego na świecie całkowitego przeszczepu twarzy. Postrzelona w twarz Amerykanka Connie Culp znów może się uśmiechnąć.

Trudne wyzwania są też specjalnością polskich sportsmenek. Janina Lewandowska została pilotem

76

them. So successful was she that she soon made a fortune and was very highly regarded everywhere in 18th-century Europe. Bucking the social trends of the day, she travelled frequently, and traded in wine and dried fruit and nuts. Eventually she became the “court physician” of the Turkish sułtan Mustafa III. But for all her adventuring, she did go down in history as the first woman in Poland to have made a living by practising medicine. Fast forward three centuries, and, while there is no obvious connection between Pilsztyn and Prof. Maria Siemionow (who works in the USA), the two women were both were medical pioneers. Siemionow, an outstanding Polish surgeon and transplantologist, and her team performed the first ever complete face transplant. American Connie Culp, who had been shot in the face, can smile again.

Challenges are also the specialty of Polish sportswomen. Janina Lewandowska became a glider and aircraft pilot against her father’s will. She was the first woman in Europe to do a parachute jump from



© M A R E K KO WA L S K I / F O T O N O VA / E A S T N E W S

I DZIŚ NIE BRAK POLEK, KTÓRE ZACHWYCAJĄ ŚWIAT. NA SCENACH OPEROWYCH KRÓLUJE SOPRANISTKA ALEKSANDRA KURZAK, NA EKRANACH – CÓRKA POLSKIEJ FOTOGRAF MIA WASIKOWSKA. TODAY, THERE IS NO SHORTAGE OF OUTSTANDING POLISH WOMEN WHO AMAZE THE WORLD. SOPRANO ALEKSANDRA KURZAK IS THE POLISH OPERA QUEEN AND MIA WASIKOWSKA IS A FILM STAR.

77

POLISH HITS

polki, które podbiły świat

HALINA KONOPACKA W 1928 R. ZDOBYŁA PIERWSZY ZŁOTY MEDAL OLIMPIJSKI DLA POLSKI – W RZUCIE DYSKIEM. IN 1928, HALINA KONOPACKA WON POLAND’S FIRST EVER OLYMPIC GOLD MEDAL IN THE DISCUS THROW DISCIPLINE.

szybowcowym i samolotowym wbrew woli ojca.

Jako pierwsza kobieta w Europie skoczyła ze spadochronem z wysokości 5 tys. m i niestety jako jedyna kobieta została zamordowana w Katyniu. Halina Konopacka (1900–1989) w Amsterdamie zdobyła dla ojczyzny pierwszy złoty medal olimpijski. Kiedy zaś we wrześniu 1939 r. wybuchła wojna, lekkoatletka i dyskobolka przyłączyła się do akcji ewakuacji 75 ton polskiego złota, które mogło wpaść w ręce Niemców.

Konopacka odznaczała się zatem nie tylko odwagą, pisała też dobre wiersze i świetnie malowała.

78

an altitude of 5,000 metres and was the only woman murdered in the Katyń massacre. Halina Konopacka (1900-1989) won Poland’s first ever Olympic gold medal. These were the first modern Olympics to allow female contestants. When World War II broke in September 1939, she helped evacuate 75 tonnes of Polish gold that would otherwise have been taken by the Germans. Konopacka was not only courageous, but also a Renaissance woman. She was an accomplished poet and an excellent painter.

A Polish legendary Himalayan climber Wanda Rutkiewicz (1943–1992) accomplished seemingly impossible feats. She was the first woman to have set foot on K2. She was the first European woman to climb Mount Everest. Natasza Caban also had risked a lot when she set off on a world cruise and became one of the youngest women to accomplish this. It took her 2 years and 4 months to sail around the globe.

The voyage was special as Caban collaborated with Anna Dymna’s Mimo Wszystko foundation and she invited disabled children on board her boat during her stopovers in the Caribbean and the Coconut Islands.

Today, there is no shortage of Poles who amaze the world. Supermodel Anja Rubik wears clothes designed by Magdy Butrym praised by The New York Times. Soprano Aleksandra Kurzak is the Polish opera queen and Mia Wasikowska who has Polish roots is a film star, while Agnieszka Holland is one of the world’s best contemporary directors. Cyclist champion Maja Włoszczowska keeps winning new trophies.

Polish women never cease to amaze the world. ■

© M . P.

Rzeczy pozornie niewykonalnych dokonywała też legenda himalaizmu – Wanda Rutkiewicz (1943–1992).

Jako pierwsza kobieta na świecie stanęła na szczycie K2. Jako pierwsza Europejka zdobyła Mount Everest.

Wiele ryzykowała też Natasza Caban, wyruszając jako jedna z najmłodszych w historii w rejs dookoła kuli ziemskiej. Zajęło jej to 2 lata i 4 miesiące. Wyprawa była o tyle niezwykła, że współpracująca z fundacją Anny Dymnej „Mimo Wszystko” żeglarka w czasie przystanków na Wyspach Kokosowych oraz Karaibach zabrała na pokład niepełnosprawne dzieci.

Dziś też nie brak Polek, które zachwycają świat. Supermodelka Anja Rubik nosi ubrania Magdy Butrym, projektantki, nad którą rozpływa się The New York Times.

Na scenach operowych króluje sopranistka Aleksandra Kurzak, na ekranach – córka polskiej fotograf Mia Wasikowska, a Agnieszka Holland uznawana jest za jedną z najważniejszych reżyserek współczesnej kinematografii. Zaś mistrzyni kolarstwa Maja Włoszczowska zdobywa kolejne medale. Po następne pojedzie na olimpiadę do Pekinu i znów będziemy jej kibicować, bo Polka potrafi walczyć jak nikt. ■

PEPTYDOWA TERAPIA WŁOSÓW P

A U ARN O A G

O

U PO M GO N

P ON

A

Peptydowa terapia włosów to innowacyjny zabieg w gabinetach dermatologicznych i medycyny estetycznej. DR.CYJ Hair Filler zawiera unikatowy kompleks 7 peptydów i kwasu hialuronowego, jak również opatentowaną technologię przedłużonego uwalniania i wnikania substancji aktywnych – działa jeszcze 14 dni po aplikacji.

dr Iwona Bonisławska

dr n. med. Krzysztof Jakubowski

Gdańsk

Warszawa

T: +48 608 077 588 www.bonislawska.pl

dr Aneta Kacprzak

Gabinet Medycyny Estetycznej DrKacprzak

Płock

T: +48 883 012 013 www.drkacprzak.pl

ESTELL Medycyna Estetyczna T: +48 22 431 36 66 www.estell.pl

dr Waldemar Dziki

Gabinet Medycyny Kobiecej

Zamość

T: +48 606 129 974 www.medycynakobieca.pl

dr Anita Kazienko-Jóźwik

Gabinet Dermatologii i Medycyny Estetycznej

Rzeszów

T: +48 603 126 019 www.anitajozwik.pl

dr Małgorzata Bagłaj Centrum Dermatologii Estetycznej „Bagłaj”

Wrocław

T: +48 604 186 346 www.baglaj.com.pl

N MON W

ASK YOUR DOCTOR ABOUT PEPTIDE HAIR THERAPY!

dr Ivana Stanković

prof. nadzw. dr hab.

dr Michał Kaniowski

Gdynia

Wrocław

DERMEA Dermatologia i Medycyna Wioletta Barańska-Rybak DERMA-PULS Centrum Dermatologii Estetyczna Estetycznej i Laserowej Medycyna Estetyczna i Dermatologia

Warszawa

T: +48 58 661 61 92 www.uroda24.com

T: +48 601 999 877 www.dermea.pl

dr Aleksandra Znajewska-Pander dr Wioleta Zarębska-Schreiber Epi Centrum Laser Clinic

Olsztyn

T: +48 503 125 716 www.epi-olsztyn.pl

www.AntiAging.com.pl

AntiAging_Kaleidoscope_0218_kor.indd 3

U V R

• Stops hair loss • Effective against alopecia • Induces new hair growth • Increases hair density and thickness • Revitalizes hair follicles • Promotes blood circulation in the scalp • Indicated before and after hair transplant

Pierwszy zabieg powstrzymuje wypadanie włosów, po kolejnych włosy stają się mocniejsze, grubsze i zdrowsze.

ZAPYTAJ SWOJEGO LEKARZA O PEPTYDOWĄ TERAPIĘ WŁOSÓW!

A U AR R U R A M N

Peptide hair therapy is an innovative treatment in dermatologist and aesthetic medicine offices. DR.CYJ Hair Filler contains unique 7 peptides complex and hyaluronic acid as well as patented Sustained Release Peptide Technology – active within 14 days after application.

The first treatment prevents hair loss and after the next treatments your hair becomes stronger, thicker and healthier.

• Zatrzymuje wypadanie włosów • Skuteczny w walce z alopecją • Przyspiesza odrost nowych włosów • Pogrubia i zagęszcza włosy • Rewitalizuje mieszki włosowe • Poprawia ukrwienie skóry głowy • Wskazany przed i po przeszczepie

Gabinet Dermatologii Estetycznej

PEPTIDE HAIR THERAPY

MEDICEST Gabinet Medycyny Estetycznej

Poznań

T: +48 784 674 835 www.medicest.pl

T: +48 71 322 69 09 www.dermapuls.com.pl

dr Krzysztof Miracki Klinika Miracki

Warszawa

T: +48 605 905 608 www.klinikamiracki.pl

dr Agnieszka Wójcik Dr W Aesthetic Clinic

Kraków

T: +48 506 510 960 www.drwojcik.pl

dr n. med.

Joanna Magdziarz-Orlitz Derma-Clinic dr Orlitz

Częstochowa

T: +48 663 275 968 www.derma-clinic.pl

www.DrCyj.pl

11/01/2018 08:54

FILM C U LT U R E

nasze rekomendacje

OSTATNIA SPRAWIEDLIWA

last woman standing

Jeśli Frances McDormand nie otrzyma za swoją genialną, zniuansowaną rolę Oscara, będzie to oznaczać, że nie ma sprawiedliwości na świecie. O tę ostatnią walczy właśnie jej bohaterka: gorejąca potrzebą zemsty matka, której zgwałcono i zabito nastoletnią córkę. Uwaga! Film łączy dramat i czarny humor. Seans obowiązkowy. ❚ If Frances McDormand does not win an Academy Award for her finely nuanced performance in this film, it will mean there is no justice in this world. Justice is also what the woman she plays is seeking. She wants to track down the killer and rapist of her teen daughter. The film is a drama with a pinch of black humour. A definite must-see.

Trzy billboardy za Ebbing, Missouri | Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, dir. Martin McDonagh

RODZINNA LAWINA

skeletons in the closet

BOOK

Happy end, dir. Michael Haneke

GŁÓD PRZEŻYWANIA

Autor Powrotu i Lewiatana opowiada o skłóconym małżeństwie, które ma się rozstać. Rozpadająca się rodzina, jak to u tego reżysera bywa, jest też metaforą Rosji. Atutem filmu są oszałamiające zdjęcia Mikhaila Krichmana. ❚ This time, the maker of The Return and Leviathan presents a story about a feuding couple, who are about to get divorced. As is typical for this director, the broken family is a metaphor of Russia. One of the best things the movie has going for it is Mikhail Krichman’s hypnotic cinematography.

Niemiłość | Loveless, dir. Andriej Zwiagincew

MODELOWA BOHATERKA

hunger for experience

a model character

Kupujesz jogurt i zaczynasz prowadzić zdrowy styl życia. W sklepie nie szukasz tylko produktów, ale też rozrywki. Połączenia marketingu, sztuki, technologii i ściemy bada autor tej świetnej książki. ❚ When you buy yoghurt, you adopt a healthy lifestyle. When you enter a store, you are not exclusively shopping for products, but are also looking for entertainment.

The book explores the complex combination of marketing, art, technology, and obvious hogwash.

Jak z dnia na dzień z uczennicy stać się gwiazdą wybiegów i nie zwariować? Jedna z najlepszych polskich modelek opowiada o kulisach pracy modelki, ale też o własnym podejściu do zawodu, który tak samo szybko może katapultować na szczyt, co strącić w otchłań niebytu. ❚ Can a student become a catwalk queen overnight and stay sane? One of Poland’s top models reveals the secrets of her work, and sheds some light on her own attitude to modelling, a profession that can catapult you to fame, but just as quickly discard you.

Projektowanie doświadczeń, Igor Gałązkiewicz, Wyd. Słowa i Myśli

80

ROSYJSKI SPLEEN

russian blues

Modelka, Zuzanna Bijoch, Wyd. Burda

© M . P.

Austriacki mistrz nie odpuszcza i nie zamierza nam serwować milusich opowiastek o burżujach.

W najnowszym, pokazywanym na festiwalu w Cannes filmie przygląda się rodzinie i pyta, co się stanie, jeśli na jaw wyjdą skrywane przez nią sekrety. Najważniejsze – nie ufajcie tytułowi. ❚ This Austrian helmer has persistently refused to make sweet stories about the bourgeoisie. In his latest drama, screened in Cannes, he takes a closer look at the family and asks what would happen if its secrets came to light. But first of all, don’t be deceived by the title.

ART ANALIZA DUCHA

the soul under scrutiny

WIEK WOLNOŚCI

the age of freedom

Jaką rolę odegrał w odzyskiwaniu niepodległości przez Polskę Ignacy Jan Paderewski, wiemy z lekcji historii, podobnie jak to, że był on wyśmienitym pianistą. Teraz możemy poznać jego inne oblicze – kolekcjonera i miłośnika sztuki. Wystawa składa się bowiem z dzieł przekazanych Muzeum przez Paderewskiego. ❚ We know from history how big a role Ignacy Paderewski played in the struggle for Polish independence, and are well aware of his brilliance as a piano player.

We can now explore another side of Paderewski – the art enthusiast and collector. This exhibition presents works of art he bestowed to the Museum.

Ta kapitalna wystawa pozwala zrozumieć, czym jest religia i jakie formy może przyjmować. Kuratorzy rozkładają na części pierwsze wierzenia ludzi z różnych epok i szerokości geograficznych. Bez względu na to, w co wierzycie, warto, byście tę odbywającą się w sercu Londynu wystawę zwiedzili. ❚ This amazing exhibition elucidates religion and explores the guises that faith can take. The curators have vivisected old religions from different centuries and places around the world. Regardless of what you believe, this exhibition in the heart of London is well worth your time.

Living with Gods: Peoples, Places and Worlds Beyond, The British Museum, until 8.04

MUSIC

Paderewski, Muzeum Narodowe w Warszawie, until 20.05

THEATRE WCZORAJ JAK DZIŚ

yesterday like today

Zdumiewające, jak mimo upływu lat aktualna jest opowieść Antona Czechowa. Być może dlatego reżyser spektaklu Iwan Wyrypajew nie dokonał żadnych skrótów w tekście i przedstawił całą historię wizyty profesora Sieriebriakowa i jego żony w wiejskiej posiadłości państwa Wojnickich. Na scenie liga mistrzów: Teresa Budzisz-Krzyżanowska, Maciej Stuhr i Karolina Gruszka. ❚ Anton Chekhov’s drama is surprisingly topical, despite the passage of time. The director Ivan Vyrypaev did not shorten the text, but presented Professor Serebryakov and his wife’s visit to the Voynitsky’s country estate in its entirety. The stellar cast features Teresa Budzisz-Krzyżanowska, Maciej Stuhr, and Karolina Gruszka.

KOMPENDIUM NIE-WIEDZY compendium of ignorance Być może z tej płyty nie dowiemy się, „jak rozwiązać nasze ludzkie problemy”, ale z pewnością ukoimy ucho, a za jego pośrednictwem także umysł i nerwy. Grająca od ponad 20 lat indiepopowa grupa ze Szkocji założona przez Stuarta Murdocha i basistę Stuarta Davida jest w tej dziedzinie mistrzem. I tym razem to udowadnia. ❚ This album probably won’t tell you “how to solve our human problems,” but it will certainly soothe your ears, mind and nerves.

Recording for more than 20 years, this Scottish indie rock band, founded

by Stuart Murdoch and bass player Stuart David, simply does it best. And it proves it once more.

How to solve our human problems, Belle & Sebastian

Wujaszek Wania, dir. Iwan Wyrypajew, Teatr Polski, Warszawa

81

GOOD FOOD

kuchnia japońska

P O P I S FA N TA Z J I a showcase of finesse JEDZENIE W JAPONII TO JEDEN WIELKI RYTUAŁ. ROZPOCZYNA SIĘ KONTEMPLACJĄ POSIŁKU, PRZEBIEGA W SKUPIENIU NAD SYMBOLIKĄ I ZNACZENIEM DAŃ, A KOŃCZY PODZIĘKOWANIAMI. DLA BOGÓW I KUCHARZY. ❚ FOOD IN JAPAN IS A RITUAL. IT BEGINS WITH CONTEMPLATING THE MEAL, WHICH IS THEN EATEN IN SILENCE, AND CONCENTRATING ON THE SYMBOLISM AND MEANING OF THE DISHES, AND ENDS WITH ACKNOWLEDGEMENTS. OF THE GODS AND CHEFS.

©CREDITS

 |  basia starecka

82

N

ie ma przesady w stwierdzeniu, że Japończycy jedzą oczami. Nim chwycą za pałeczki, spędzają chwilę w milczeniu, podziwiając kompozycję składników misternie ułożonych na odpowiednio dobranej ceramice. Nie jedzą bezmyślnie i w pośpiechu. Tafla posiłku to zawsze starannie ułożony, pełen harmonii obraz. Nigdy nie jest taki sam, bo zmienia się wraz z porami roku, a nawet dnia. Podobnie ceramika – inna będzie na wiosnę, a inna jesienią. Kuchnia japońska jest zatem na wskroś sezonowa – od warzyw zaczynając, na talerzykach kończąc. Każdy kolor, struktura i kształt niosą ze sobą symbolikę, nad którą wypada się zastanowić i docenić naturę za obfite plony, rzemieślników za pracę, a za swój byt podziękować bogom.

Znalezienie czasu na celebrowanie posiłków staje się ostatnimi laty ważne zwłaszcza dla tych, którzy żyją w pośpiechu. Na tę potrzebę idealnie odpowiadają stare i tradycyjne japońskie rytuały – złożone z wielu sezonowych dań kaiseki, popis zręczności i fantazji szefa kuchni w robieniu sushi zwany omakase i ceremonia picia herbaty – chanoyu.

KAISEKI Ten tradycyjny japoński posiłek złożony z wielu wyrafinowanych dań ma odzwierciedlać daną porę roku, różnorodność dostępnych w sezonie składników,

It is no exaggeration to day that the Japanese eat with their eyes. Before they pick up their chopsticks, they spend a moment silently admiring the composition of the ingredients meticulously placed on the carefully selected ceramic plates. They never eat in haste or in thoughtlessness. The surface of the dish always resembles a harmonious painting. Never the same, as meals can change depending on the season and time of day. So does the china – different plates will be used in the spring, and others in autumn. Japanese cuisine is highly seasonal in nature – from the vegetables to the plates used. Every colour, texture and shape is symbolic. The meaning of each should be pondered, and gratitude expressed – to nature for the prolific fruit it bears, to the craftsmen for their work, and finally to the gods for our existence.

Finding the time to cherish meals has become important in recent years, especially to those who live in the fast lane. Traditional Japanese rituals such as kaiseki, which comprises many seasonal dishes, omakase, a showcase of dexterity and finesse of sushi masters, and the chanyou tea ceremony – are the perfect remedy to this contemporary ailment.

KAISEKI Kaiseki is a traditional meal comprising many sophisticated dishes, and is meant to reflect the season of the

Dania w rytuale Kaiseki serwowane w warszawskiej restauracji Mizu. ❚ The dishes served as part of the Kaiseki ritual at Mizu restaurant in Warsaw.



83

GOOD FOOD

TAFLA POSIŁKU W JAPONII TO STARANNIE UŁOŻONY, PEŁEN HARMONII OBRAZ, KTÓRY ZMIENIA SIĘ WRAZ Z PORAMI ROKU. A JAPANESE DISH ALWAYS RESEMBLES A HARMONIOUS PAINTING THAT CHANGES ACCORDING TO SEASON.

Talerzyki z daniami podanymi w rytuale omakase. ❚ Plates with dishes served as part of the omakase ritual.

84

a także potencjał ich obróbki. Szukając porównań w kuchni europejskiej, możemy śmiało powiedzieć, że kaiseki to japoński odpowiednik wywodzącego się z angielskiego fine diningu czy francuskiej haute cuisine, a po polsku menu degustacyjnego. Słowem najwyższa, najelegantsza forma jedzenia. W kaiseki nie ma głównego dania, bo każdy element jest ważny i równie starannie przygotowany oraz zaaranżowany.

Kaiseki ma swój początek w XVI w. Wszystko zaczęło się w Kioto podczas ceremonii picia zielonej herbaty.

Posiłek do matchy miał wtedy formę zaledwie paru świeżych przekąsek. Dopiero legendarny mistrz ceremonii, Sen no Rikyū (1522–1591 r.), uczynił z nich odrębny styl inspirowany wegetariańską kuchnią shojin – buddyjskich mnichów.

Dziś styl ten jest o wiele bardziej rozbudowany. Szefowie kuchni mają większą dowolność w sięganiu po składniki, a herbata i ryż nie są już głównymi elementami rytuału. Dalej jednak chodzi o odzwierciedlenie sezonu i zmian, które zachodzą w przyrodzie. W trakcie kaiseki będziemy zatem próbować zarówno świeżych warzyw, pikli, zup przygotowanych na bazie dashi, bulionu na wodorostach kombu, grzybów shitake oraz katsuobushi (płaty gotowanego, wędzonego i suszonego filetu tuńczyka bonito), jak i surowej oraz grillowanej ryby. Kaiseki w warszawskiej restauracji Mizu, która jako pierwsza i do tej pory jedyna

kuchnia japońska year in which it is made, the diversity of the seasonal ingredients, and the potential of the cooking techniques. The closest thing that Europe has is fine dining or haute cuisine. In other words, it is the highest and most refined form of food. There is no main dish in kaiseki; each element is equally important and is equally carefully cooked and arranged.

The kaiseki tradition goes back to the 16th century. It all began in Kyoto during a green tea drinking ceremony. The food that accompanied the matcha consisted of a few fresh snacks. It was the legendary master of ceremony Sen no Rikkyu (1522-1591) who first infused it with a style inspired by the vegetarian shojin cuisine of the Buddhist monks.

Kaiseki is much more elaborate today. Chefs have greater freedom in choosing the ingredients and the tea and rice are no longer the core elements of the ritual. However, the main idea is still to reflect the seasons and the changes occurring in nature.

There are fresh vegetables, pickles, dashi soups based on kombu algae stock, shitake mushrooms and katsuobushi (flakes of boiled, smoked and dried bonito tuna fillet), as well as fresh and grilled fish.

The Mizu restaurant in Warsaw, which was the first and so far the only restaurant to offer the ritual, has



since 1989

Kalei_1-1.indd 1

9/12/17 11:52 AM

GOOD FOOD wprowadziła do menu ten rytuał, ma autorski charakter. Szef kuchni, Paweł Trzaskowski, łączy polską wołowinę z limonkowym sorbetem, mizunę z kłączem lotosu w sałatce z wodorostami na musie z pietruszki, a ośmiornicę podaje w agarowej galaretce z kawiorem z yuzu i dynią.

OMAKASE Rytuał dla tych, którzy chcą dać się zaskoczyć. Do itamae (kucharza po japońsku) należy bowiem decyzja, co zjemy. To swoisty popis szefa kuchni, ale należy pamiętać, by siąść jak najbliżej niego. W omakase chodzi bowiem o dialog pomiędzy kucharzem a gościem. Zamawiając omakase, należy przygotować się na długie przedstawienie. Na scenie wystąpi wiele przekąsek w drodze do finału, który być może nazywać będziemy najlepszym posił-

kuchnia japońska a distinct, genuine and contemporary style to it. The head chef, Paweł Trzaskowski, imaginatively combines Polish beef with lime sorbet, mizuna with lotus rootstock served on parsley root mousse, and serves octopus in agar aspic with yuzu caviar and pumpkin.

OMAKASE The perfect ritual for those willing to experience something out of the ordinary and be taken by surprise. Literally. The itamae, or chef in Japanese, decides what it is we’re going to eat. Omakase showcases the chef’s skill and imagination but be sure to sit as close to the chef as possible. The ritual is just as much about the dialogue between the chef and the guest as it is about food. So if you order the omakase ritual, you had better brace yourself for a time-consuming show. The stage will be taken over by many impressive bite-sized morsels all leading up to the culminating

Chanoyu to japońska ceremonia parzenia i picia herbaty. ❚ Chanoyu is the Japanese tew brewing and drinking ritual.

86

kiem w życiu. Omakase serwowane jest z reguły w sushi-barach. Również w tym najbardziej znanym – U Jiro. Starszy pan wciąż hołduje tradycji mającej swój początek w 1603 r. Jiro Ono, zdobywca trzech gwiazdek Michelina, w swojej restauracji podaje tylko omakase. Menu składa się z 20 form sushi.

Jiro ostrzega – jedz sushi tuż po przygotowaniu i bez dodatku sosu sojowego, bo zostało już doprawione słodkim nikiri wcześniej. W Mizu nie obowiązuje japońska etykieta, jakość składników jest jednak na podobnym jak w Japonii poziomie. W menu omakase znalazły się tuńczyk blue fin (wszystkie jego części od kama toro, przez akami, chutoru do otoro), tuńczyk pasiasty – bonito, węgorz morski – anago, słodkie krewetki – ama ebi, wasabi, yuzu, mioga i kinome.

sensations that you might just call the best meal have ever had. Omakase is usually served in sushi bars. That includes the most famous sushi bar of all – Jiro’s. Its elderly owner still celebrates this tradition dating backto 1603. Jiro Ono, who has three Michelin stars to his name, serves nothing but omakase at his restaurant.

The menu consists of 20 types of sushi. Jiro warns on his website to eat the sushi immediately it is served, and not to add soy sauce, as it is seasoned with sweet nikri beforehand. The traditional etiquette is not enforced at Mizu but the quality of the ingredients is on par with those available in Japan. The omakase menu contains such delicacies as blue fin tuna (all of its parts from kama toro through akami and chutoru to otoro), the bonito tuna, the anago sea eal, ama ebi sweet shrims, real wasabi, yuzu, mioga and kinome.

CHANOYU To zaś ceremonia parzenia japońskiej herbaty. Nic się tu nie dzieje przypadkowo i każdy gest przygotowującego napar ma swoje znaczenie. Herbata w Japonii traktowana była niegdyś jako lekarstwo. Dodawano do niej imbir i sól oraz ucierano na pył. Punktem zwrotnym było wprowadzenie przez mnicha Eisai w 1191 r. herbaty jako elementu medytacji zen. Od tamtej pory towarzyszy jej skupienie i pełen rytuał. ■

CHANOYU This is the name of the Japanese tea brewing ceremony. Nothing is random here; every single gesture of the brewer is there for a reason. In Japan, teas used to be treated like medicines. Ginger and salt were added to tea leaves and ground to dust. The turning point was when the monk Eisai included tea as an element of zen meditation in 1191. Ever since then it has been an ritual performed with utmost concentration. ■

©MIZU

HERBATA W JAPONII TRAKTOWANA BYŁA NIEGDYŚ JAKO LEKARSTWO. DODAWANO DO NIEJ IMBIR ORAZ SÓL. IN JAPAN, TEAS USED TO BE TREATED LIKE MEDICINES. GINGER AND SALT WERE ADDED TO TEA LEAVES.

87

TA K E A L O O K

karnawał

SZ L AC H E T N A G R A PODKREŚLI URODĘ, A KAŻDEJ STYLIZACJI DODA SZYKU I ELEGANCJI. BIŻUTERIA, ZWŁASZCZA TA Z KAMIENI I METALI SZLACHETNYCH, ZAWSZE GRA GŁÓWNĄ ROLĘ. ❚ JEWELLERY IS FLATTERING AND ADDS CLASS AND STYLE TO ANY OUTFIT. ESPECIALLY IF MADE WITH PRECIOUS STONES AND METALS. IT ALWAYS TAKES CENTRE STAGE. ¿ |  isabelle bonjean/madame figaro/east news

88

©CREDITS

game of stones

bransoletka ze złota HERMES ❚ gold bracelet by HERMES

©CREDITS

na str. obok.: złote kolczyki z diamentami HARRY WINSTON, bransoletka z białego złota wysadzana diamentami MESSIKA, pierścionek z szarego złota wysadzany diamentami FRED ❚ opposite page: gold diamond earrings by HARRY WINSTON, white gold diamond bracelet by MESSIKA, grey gold diamond ring

by FREDIRE

89

karnawał

©CREDITS

TA K E A L O O K

90

na str. obok.: srebrna bransoletka

ARTHUS-BERTRAND, bransoletka ze złota

©CREDITS

VHERNIER ❚ opposite page: silver bracelet by ARTHUSBERTRAND, gold bracelet

by VHERNIERM srebrna bransoletka CHRISTOFLE, pierścionki z białego złota wysadzane diamentami i ceramicznymi kamieniami POMELLATO ❚ silver bracelet

by CHRISTOFLE, white gold rings studded with diamonds and ceramin stones by POMELLATO

91

TA K E A L O O K

karnawał

na str. obok.: bransoletka z czarnej żywicy DAVID YURMAN, kolczyki z tytanu i różowego złota DE GRISOGONO ❚ opposite page: black resin bracelet by DAVID YURMAN, titan and pink rose earrings by DE GRISOGONO

92

©CREDITS

pierścionek z różowego złota wysadzany diamentami DJULA ❚ pink gold diamond ring by DJULA

93

B E AU T Y

zabiegi zimą

Z R Ó B TO S A M ( A ) do it yourself MEDYCYNA ESTETYCZNA MA DZIŚ DO ZAOFEROWANIA WIELE ZABIEGÓW, W KTÓRYCH WYKORZYSTUJEMY MATERIAŁ NAJLEPSZY Z MOŻLIWYCH – WŁASNE KOMÓRKI I TKANKI. TAKI „AUTORECYCLING” TO ODMŁADZANIE PRZYSZŁOŚCI. ❚ AESTHETIC MEDICINE OFFERS MANY PROCEDURES THAT USE THE BEST POSSIBLE MATERIALS – YOUR OWN TISSUE AND CELLS. THIS SORT OF RECYCLING IS THE FUTURE OF REJUVENATION TREATMENTS.  |  joanna winiarska

Plasma, stem cells, fibroblasts and fat are perfectly compatible with our body, hence the risk of complications following auto-transplants like these is minimal.

These preparations are not allergenic and are ecological – they can be harnessed at no cost. What use can we put them to?

OSOCZE BOGATOPŁYTKOWE Krew pobrana w gabinecie zostaje odwirowana, a oddzielone bezbarwne osocze wzbogacone czynnikami wzrostu jest gotowym materiałem do ostrzyknięcia.

Wykorzystuje się je do mezoterapii skóry głowy, twarzy i rąk. Podanie osocza przyspiesza wzrost włosów i redukuje blizny. Przyspiesza gojenie się skóry po zabiegach laserowych i pomaga zwalczać trądzik. Za zabieg zapłacimy ok. 800 zł. Ważne, aby zwrócić uwagę na to, czy zestaw do pobrań jest certyfikowany. Przed i po zabiegu nie wolno brać preparatów przeciwzapalnych, bo zmniejszają efekty zabiegu, który najlepiej powtarzać 5–7 razy co dwa tygodnie.

TKANKA TŁUSZCZOWA Techniki jej przeszczepiania znane są od ponad stu lat.

Przeszczepianie tłuszczu wykonuje się w warunkach

94

ADIPOSE TISSUE Adipose tissue transplantation techniques go back 100 years. Fat is transplanted during surgical procedures. It is harnessed from those parts of the body where there is more adipose tissue (inner knees, outer thigh and hips). The fat is then centrifuged and injected where it is missing from. The procedure is performed using a cannula and the tissue is injected at different depths. The fat is harnessed once and frozen (for up to 18 months) and used during the next procedure.

Fat transplants are conducted primarily to restore the 

©SHUT TERSTOCK

O

socze, komórki macierzyste, fibroblasty i tłuszcz są idealnie kompatybilne z naszym ciałem, więc ryzyko komplikacji po takim „autoprzeszczepie” jest minimalne.

Nie uczulają i są ekologiczne, a ich pozyskanie nic nie kosztuje. Do czego je wykorzystujemy?

RICH-PLATELET PLASMA Blood drawn at the clinic is centrifuged, and the colourless plasma, enriched with growth factors, that separates from the blood is a ready-made material for injections. It is used in mesotherapy of the skin of the head, face and hands. The administration of plasma stimulates hair growth and diminishes scars. It also accelerates the healing of the skin after laser treatments and helps combat acne. The treatment costs approx. PLN 800. Make sure that the plasma harnessing set is certified. You cannot take anti-inflammatory drugs before or after the treatment as they diminish the effects of the treatment which is most effective when repeated 5 to 7 times every other week.

W Holistic Clinic skutecznie przeciwdziałamy efektom starzenia przy pomocy fal ultradźwiękowych o wysokim natężeniu.

Stosowany w naszej klinice nieinwazyjny zabieg Ultherapy jest skuteczną alternatywą dla chirurgicznego liftingu twarzy.

Bezpieczeństwo procedury zapewnia technologia DeepSEE® - obrazowanie USG Ultherapy® lifting to jedyny nieinwazyjny lifting, którego skuteczność została potwierdzona przez FDA Punktowe działanie pobudza tworzenie nowego kolagenu w skórze Efekty zabiegu: Zagęszczenie i napięcie skóry, poprawa owalu twarzy, konturowanie kształtu podbródka i linii żuchwy, uniesienie powiek Zapisz się na konsultacje pod numerem: +48 22 100 62 26

At Holistic Clinic we efficiently counteract skin aging thanks to ultrasounds of high intensity.

Lek. med. Marek Pitucha

Ultherapy used in out clinic is a non-invasive procedure that isan effective alternative to surgical face lift.

Safety of the procedure is ensured with DeepSEE® technology - ultrasound imaging Ultherapy® lift is the only non-invasive lifting procedure with FDA approved efficiency Pin point ultrasound delivery stimulates new collagen fiber production within the skin Treatment results: tightened skin, better skin density, face oval lift, chin and jaw line contouring, eyelid lifting Sign up for a consultation at: +48 22 100 62 26

HOLISTIC CLINIC WARSAW

ul. Racławicka 98

HOLISTIC CLINIC WARSZAWA

tel. 22 100 62 26 www.holisticclinic.pl

fb.com/HolisticClinicPL instagram.com/HolisticClinic

zabiegowych. Pobiera się go z okolic, gdzie występuje go więcej (wewnętrzna część kolan, zewnętrzna ud, biodra). Tłuszcz jest odwirowywany i podany w miejsca ubytku tkanek. Zabieg jest wykonywany kaniulą, a tkanka tłuszczowa wstrzykiwana na różnych głębokościach. Tkankę tłuszczową pobiera się tylko raz, zamraża (na okres do 18 miesięcy) i wykorzystuje przy kolejnym zabiegu. Przeszczep tłuszczu stosuje się przede wszystkim w celu przywrócenia równowagi rozmieszczenia tkanki tłuszczowej i uzyskania młodszego wyglądu. U osób starzejących się tłuszcz przesuwa się do dolnych okolic twarzy (podbródka, bocznych obszarów policzków). Używając jego zbędnych nakładów można ponownie zwiększyć uwypuklenia kości policzkowych, a nawet powiększyć biust. Ceny zabiegów zaczynają się od 1500 zł.

KOMÓRKI MACIERZYSTE Są czarnym koniem medycyny estetycznej dzięki mnogości swoich zastosowań. Wspomagają naturalne procesy odmładzania i regeneracji skóry. Najskuteczniejszą metodą jest wyseparowanie ich z tkanki tłuszczowej (procedura pobrania podobna jak przy przeszczepie tłuszczu). Podaje się je metodą mezoterapii jako zabieg odmładzający twarz, szyję i dekolt.

Komórki macierzyste sprawdzają się w redukcji blizn i wypadania włosów. Zabieg wykonacie w warszawskiej Holistic Clinic.

Co to HIFU? What is HIFU? Wypełnienie z użyciem własnych tkanek nie pomoże, jeśli problemem jest duża wiotkość skóry. Wtedy alternatywą dla liftingu chirurgicznego jest technologia HIFU operująca ultradźwiękami, które docierają i do skóry właściwej, i do warstwy podskórnej. Np. urządzenie BTL Hipro działa na poziomie SMAS (system podskórno--mięśniowo-rozcięgnowy, to jedna z najważniejszych podpór dla rysów twarzy). Dzięki urządzeniu BTL ciągłość skóry zostaje nienaruszona, podczas gdy na poziomie skóry właściwej i pod nią dochodzi do koagulacji tkanek dającej efekt liftingu. ❚ Replenishing tissue shortages with your own tissue might not be effective if your main problem is overly supple skin. An alternative procedure to conventional surgical lifting is the promising new HIFU technology, which enables the ultrasound waves to pierce the subcutaneous tissue.

One device that applies this technology is the BTL Hipro device enhances the superficial muscular aponeurotic system (SMAS), one of the core matrices of facial features. With the BTL device, the continuity of the skin is not disrupted while the cells in and below the dermis coagulate, thus producing a lifting effect.

96

zabiegi zimą

FIBROBLASTY Z przeszczepem autologicznych fibroblastów wiążą się spore nadzieje. Dają obiecujące efekty w korekcji zmarszczek i blizn, bo namnażające się fibroblasty produkują jak szalone nowy sprężysty kolagen. Metoda ta polega na pobraniu 3 mm skóry za uchem.

Następnie komórki z tego wycinka są namnażane w laboratoriach, które odpłatnie zajmują się hodowlą tkanek. Uzyskuje się w ten sposób setki milionów komórek, które potem wstrzykuje się dawcy. Zamrożone mogą być użyte wiele lat po wykonaniu biopsji. ■

equilibrium in the placement of the adipose tissue in the body and to rejuvenate the appearance. In older people, fat tends to relocate towards the lower parts of the face. By transplanting fat tissue, we can highlight the cheekbones again and even perform breast augmentation. Treatment costs begin at PLN 1,500.

STEM CELLS These are aesthetic medicine’s dark horse owing to the multitude of applications. They enhance skin rejuvenation and regeneration. The most effective method is to extract them from adipose tissue. The stem cells are reintroduced via mesotherapy into the face, neck and neckline. Stem cells help reduce scars and hair loss. The treatment is available at Holistic Clinic in Warsaw.

FIBROBLASTS The industry has high hopes for procedures consisting in the transplantation of autologous fibroblasts.

They produce promising results as regards wrinkles and scar reduction, as the reproducing fibroblasts produce massive amounts of new, springy collagen.

The methodology entails harnessing 3 mm of skin from behind the ear. Next, the cells from this part are reproduced in laboratories that specialize in tissue cultivation. As a result, hundreds of millions of cells are generated which are then injected back into the donor’s body. Frozen cells can be used for many years after the biopsy is done. ■

© S H U T T E R STO C K , M . P.

B E AU T Y

P R OM OC JA

MEDIOSTAR NEXT PRO BEZBOLESNA EPILACJA LASEROWA MEDIOSTAR NEXT PRO to najbardziej zaawansowany laser diodowy do zabiegów bezbolesnej epilacji laserowej, na wszystkich obszarach twarzy i ciała – niezależnie od pory roku, karnacji czy koloru włosa (ciemny, jasny, rudy, siwy). Potwierdzeniem jego innowacyjności jest zdobycie nagrody głównej w konkursie Inspiracje Roku. Ze względu na zastosowanie najnowocześniejszego systemu chłodzenia zabieg jest wyjątkowo komfortowy. Cenią go pacjenci, którzy oczekują pewnych rezultatów, bezpieczeństwa i najwyższej jakości. Jeżeli marzysz o gładkiej skórze przez cały rok dzięki komfortowemu zabiegowi epilacji laserowej, bez ryzyka bólu czy podrażnień skóry – umów się na zabieg już teraz!

Zabieg epilacji laserem diodowym Mediostar Next Pro cieszy się ogromnym zainteresowaniem wśród naszych pacjentów. Jako jedyny na rynku gwarantuje bezbolesny i w pełni bezpieczny zabieg trwałego usunięcia niechcianego owłosienia. Wiązka MARLENA CHMIELEWSKA światła laserowego, która przechodzi mgr fizjoterapii przez powierzchnię skóry, jest absorAmbasada Urody bowana w mieszkach włosowych, Medical Spa dzięki temu skóra nie zostaje uszkodzona, a zabieg może być wykonywany o każdej porze roku, nawet latem. Opatentowany tryb pracy

ruchem ciągłym Smooth Pulse pozwala bezboleśnie i w bardzo krótkim czasie usunąć owłosienie nawet z najbardziej wrażliwych okolic ciała takich jak pachy czy bikini. Dzięki skutecznemu systemowi chłodzenia klienci w trakcie zabiegu odczuwają przyjemne zimno, co sprawia, że zabieg epilacji staje się jeszcze bardziej komfortowy i bezpieczny. Laser Mediostar Next Pro jest idealnym rozwiązaniem dla osób, które chcą się pozbyć problemu nadmiernego owłosienia lub zmagają się z podrażnieniem przez wrastające włosy. Skóra po serii zabiegów staje się piękna i gładka, a sam zabieg jest bezbolesny i daje satysfakcjonujące efekty.

KLINIKI SPA AMBASADA URODY W WARSZAWIE to warszawska sieć salonów, w których zespół najwyższej klasy specjalistów od ponad 12 lat dba o to, by mogli Państwo nie tylko zachować młody wygląd oraz zgrabną sylwetkę, ale również zregenerować siły, zrelaksować ciało i umysł. W tym celu pozostają do Państwa dyspozycji kliniki: Ambasada Urody Day Spa przy ul. Wilczej i Ambasada Urody Medical Spa w Miasteczku Wilanów oraz mieszcząca się w prestiżowym klubie fitness Artis Wellness Club w Royal Wilanów – Ambasada Urody Wellness Spa. To miejsca o unikalnym charakterze, w których wykwalifikowany personel wspierany przez najnowsze technologie pomoże dobrać indywidualny program pielęgnacji. Wszystkie zabiegi wykonywane są wyłącznie przy użyciu najwyższej jakości produktów medycznych i kosmetycznych oraz najskuteczniejszych urządzeń.

Wyłącznym dystrybutorem lasera Mediostar Next Pro jest NOVA GROUP www.novagroup.pl

AmbasadaUrody do KA_0218.indd 3

AMBASADA URODY MEDICAL SPA ul. Hlonda 2, Miasteczko Wilanów, Warszawa tel: 604 502 501

www.ambasadaurody.pl

16/01/18 11:52

MAKE A WISH

dodatki

Jedni go kochają, inni nienawidzą. Jedno jest pewne – projektanci stale wracają do koralowego.

W różnych odcieniach. Ożywia stylizacje i... – jak twierdzą psychologowie – poprawia humor.

2

3 1

11

KO L O R U KO R A L OW EG O coral colours

10

Some love it and others hate it. One thing is certain – fashion designers keep returning to various shades of coral in their collections. It is believed to lighten up outfits and, according to psychologists, it is a mood booster.

4

5

9

8

6

1. MARQUES’ ALMEIDA jedwabna bluzka, €560 2. SAMSONITE torebka z linii My Samsonite z możliwością personalizacji, 549 zł 3. SAMSONITE skórzana torba podróżna linii Formalite w rozmiarze kabinowym, 1599 zł 4. ALEXANDER MCQUEEN tiulowy szal, €295 5. LOFT 37 buty z kolekcji Movie Star, 490 zł 6. SAMSONITE walizka hybrydowa z linii Fuze w rozmiarze kabinowym, 799 zł 7. SAMSONITE walizka z linii Cosmolite z materiału Curv, od 1339 do 1649 zł 8. ORELIA pozłacany pierścionek, 109 zł 9. MATTHEW WILLIAMSON X LINDA FARROW/ ANDY&MAG okulary, 1400 zł 10. VANZETTI skórzany pasek, 119 zł 11. MICHAEL KORS zegarek z różowego złota, 1389 zł ❚ 1. MARQUES’ ALMEIDA silk blouse, €560 2. SAMSONITE My Samsonite line handbag with a personalisation option, PLN 549 3. SAMSONITE Formalite line carry-on leather travel bag, PLN 1,599 4. ALEXANDER MCQUEEN tulle shawl, €295 5. LOFT 37 Movie Star pumps, PLN 490 6. SAMSONITE Fuze line hybrid carry-on suitcase, PLN 799 7. SAMSONITE Cosmolite line suitcase made from Curv fabric, PLN 1,339 to PLN 1,649 8. ORELIA gilded ring, PLN 109 9. MATTHEW WILLIAMSON X LINDA FARROW/ ANDY&MAG sunglasses, PLN 1,400 10. VANZETTI leather belt, PLN 119 11. MICHAEL KORS pink gold watch, PLN 1,389

98

© M . P.

7

Kalei_1-1.indd 1

10/11/17 1:43 PM

GOOD A DDR E S S

nasze rekomendacje

W koktajlbarze Weles zachwyca błyszczący cynowy sufit sprowadzony z USA.

PRESTIGE ZONE

1

2

3 4

Lewitarium mieści się w CH Panorama na warszawskim Mokotowie. To tu odprężycie się fizycznie, pozbędziecie się stresu, bólu pleców i mięśni, a wszystko dzięki masażowi lomi-lomi lub floatingowi.

Zabieg polega na przebywaniu w kabinie z basenem (woda ma temperaturę ciała) z solą Epsom i solą z Morza Martwego dającymi wrażenia lekkości i unoszenia ciała. ❚ You will find Lewitarium in the Panorama shopping mall in Warsaw. This is a place to go to relax and eliminate stress, back and muscle ache thanks to floating therapy.

It involves drifting in an enclosed pod in a pool (body temperature water) saturated with Epsom salt and Dead Sea salt, so that you can experience a sense of lightness and floating. lewitarium.pl

100

2. W BLASKU WŁADCY NOCY in the glow of god of night

3. Z GWARANCJĄ SUKCESU successful hair transplant

4. TRADYCJA I NOWOCZESNOŚĆ tradition and modernity

Weles to koktajlbar, do którego nie trafisz tak łatwo. Mimo że mieści się w ścisłym centrum Warszawy, jest miejscem o tajemniczym charakterze: nieoznaczony szyldem i schowany za niepozornymi drzwiami. Swoją nazwę wziął od władcy nocy, słowiańskiego boga Welesa będącego też patronem magii, muzyki i dostatku. ❚ WELES is a cocktail bar that is not easy to find.

Despite its location in central Warsaw, it is a mysterious venue – it has no sign out the front and the entrance is an inconspicuous doorway. It takes its name from Veles, the Slavic god of night, magic, music and prosperity.

W Dr Turowski Hair Restoration Clinic przeszczepy włosów wykonywane są najnowocześniejszą obecnie metodą FUE. Oprócz zabiegów manualnych klinika, jako jedna z pierwszych w USA i Polsce, wykorzystuje innowacyjny robot Artas do transplantacji włosów. ❚ Dr Turowski Hair Restoration Clinic employs the most modern FUE hair restoration method.

Apart from manual FUE, the clinic, as one of the first in the US and Poland, offers the innovative Artas robot. FUE-Artas is currently the most modern, automated hair transplantation method in the world.

Loft37 to pierwsza na rynku marka personalizowanego obuwia. Założona w 2011 r. przez prawniczkę Joannę Trepkę i projektantkę Paulinę Kalińską.

Misją Loft37 jest połączenie tradycji z nowoczesnością, czyli polskiego rzemiosła z aktualną wiedzą na temat projektowania i produkcji obuwia. ❚ Loft37 is the first brand of customisable footwear on the market. It was founded in 2011 by lawyer Joanna Trepka and designer Paulina Kalińska. The mission of Loft37 is to match tradition and modernity, or Polish craftsmanship with state-of-theart shoe design and production.

drturowski.pl

loft37.eu

welesbar.pl © M . P.

1. GŁĘBOKI RELAKS blissful relaxation

Kaleidoscope_cala.pdf

1

12.01.2018

08:53

GOOD A DDR E S S

nasze rekomendacje

PRESTIGE ZONE

1

2

Największym atutem Kliniki Promedion jest sztab wybitnych specjalistów.

3 4

Ambasada Urody to prestiżowe spa w centrum Warszawy. Od ponad 13 lat kadra specjalistów dba tu o potrzeby klientów, którzy doceniają najwyższej jakości zabiegi. W klinice terapeuci pomogą nie tylko zachować młody wygląd oraz zgrabną sylwetkę, ale również zregenerować siły oraz zrelaksować ciało i umysł. ❚ Ambasada Urody is a prestigious SPA right in the heart of Warsaw.

Its team of experts have been catering to the needs of their clients, who appreciate the superlative quality of the treatments offered and the technologies employed, for over 13 years now. The therapists at the clinic will not only help you retain your youthful look and slender body, but also regenerate your vital power and relax both your body and mind. ambasadaurody.pl

102

2. WYKORZYSTAĆ POTENCJAŁ cease the potential Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny AEROPOLIS jest pierwszym branżowym parkiem w Polsce, który ma podtrzymywać wieloletnie w tym regionie tradycje przemysłu lotniczego. To pomysł na ściągnięcie nowoczesnych firm i technologii oraz wykorzystywanie potencjału miejscowych uczelni wyższych i ośrodków badawczych. ❚ The AEROPOLIS Podkarpacike Science and Technology Park is the first such industry-specific venue in Poland aimed at preserving the region’s longstanding aviation tradition. The aim is to attract technological and state-of-theart companies and utilise the potential of the local universities and research centres. aeropolis.com.pl

3. BLIŻEJ IDEAŁU

4. DLA KONESERÓW for those who appreciate style

Położona na skraju lasu warszawska Klinika Promedion gwarantuje pełną dyskrecję.

Eleganckie wnętrze oraz najnowocześniejszy sprzęt zapewniają poczucie komfortu i bezpieczeństwa. Atutem kliniki są najwyższej klasy chirurdzy plastyczni, dermatolodzy oraz lekarze medycyny estetycznej, którzy łączą swe siły, by efekty ich pracy zbliżały się do ideału. ❚ The Promedion clinic is an exceptional place in Warsaw. Located at the edge of a forest, it guarantees discretion. The elegant interior and state-of-the-art equipment are your surety of comfort and safety. The clinic’s greatest assets are its top-class plastic surgeons, dermatologists and aesthetic medicine doctors, who combine their knowledge, expertise and experience to achieve results that are close to perfect.

Salon Optyczny Andy&Mag Mokotowska to wyjątkowe miejsce na mapie Warszawy. Można tu znaleźć niepowtarzalne marki, często dostępne tylko tu, wśród nich Linda Farrow oraz Sama Eyewear. Dla koneserów nieszablonowych kształtów proponujemy belgijską markę Theo Eyewear. ❚ The Andy&Mag eyewear salon is an exceptional place in Warsaw. Here, you can find unique brands that you will not find elsewhere, including Linda Farrow and Sama Eyewear.

Those who appreciate quirky design might enjou the Belgian brand Theo Eyewear.

close to perfect

klinikapromedion.pl

andyandmag.pl

© M . P.

1. DLA CIAŁA I DUCHA for body and soul

Kalei_1-1.indd 1

1/16/18 11:26 AM

GOOD JOB

made concept

WA R S Z AWA M A D U S Z Ę warsaw has a soul DUŻO ZIELENI, BRAK WYRAŹNIE WYODRĘBNIONYCH CENTRÓW BIZNESOWYCH I PRZESTRZEŃ – OTO MOCNE STRONY MIASTA, KTÓRE NALEŻY WZMACNIAĆ – MÓWI MICHAŁ BOROWSKI, PREZES MADE CONCEPT. ❚ “LOTS OF GREENERY, A LACK OF CLEARLY DELINEATED BUSINESS CENTRES, AND PLENTY OF OPEN SPACE – THESE ARE THE ASSETS OF THE CITY THAT NEED TO BE BOLSTERED”, SAYS MICHAŁ BOROWSKI, MADE CONCEPT CEO.

© M . P.

 |  marianna kucharska

104

Mamy luty, siatka na elewacji kamienicy przy Hożej 42 zdjęta i widać efekty pracy nad jej renowacją.

W maju miną dwa lata, odkąd zaczęliśmy budowę. Wszystko idzie zgodnie z planem. Na dniach spodziewamy się pozwolenia na użytkowanie, co będzie pierwszym krokiem do zwieńczenia projektu.

Na podstawie tego pozwolenia możemy uzyskiwać kolejne, które umożliwiają wydzielenie samodzielności mieszkaniowej.

To dla dewelopera kluczowe, bo jeśli uzyska tę własność, może ją sprzedawać. À propos własności, kamienica przy Hożej ma dużo szczęścia…

Powstała między 1884 a 1885 rokiem i w całkiem niezłym stanie przeżyła wojnę. Jako jedyna w kwartale ulic nie została spalona. Na archiwalnych zdjęciach widać, że ma dach, kiedy budynki obok go nie mają. Potem nienaruszona przetrwała również lata 50., mimo że plan Bieruta zakładał zburzenie całego śródmieścia i zbudowanie go na nowo. Stoi do dziś i jak pani widzi, dawno nie była taka piękna. Ponadto chyba dobrze odnajduje się w otoczeniu chociażby betonowego modernistycznego budynku, w którym teraz rozmawiamy. I co więcej, kiedy kilkanaście lat temu została zwrócona spadkobiercom, miała ustalony stan prawny.

I dlatego zdecydowaliście się ją kupić?

Dokładnie tak. Kamienica miała udokumentowaną proweniencję. Dlatego dziś kupujący tu mieszkania mają ten komfort, że papiery są jawne i do wglądu.

Wspomniał pan o otoczeniu kamienicy. Przez wiele lat był pan naczelnym architektem Warszawy, wcześniej budował kamienice w Szwecji. Jak się dziś rozwija Warszawa? Czy ten rozwój idzie w dobrym kierunku?

Nie ma dnia, żebym się nad tym nie zastanawiał. Patrzę na miasto z kilku perspektyw: jako jego mieszkaniec, architekt i deweloper. Odnoszę wrażenie, że świadome kształtowanie przestrzeni, czyli rozwój miasta, o który pani pyta, musi się opierać na fundamentach, którymi są przyjęte wartości. Dla jednych wartością jest budowanie wysokich domów, dla innych odnawianie starych. Ale jakieś reguły planowania muszą być. Zresztą sztuka budowania miast jest miarą cywilizacji. Już Rzym za czasów pierwszych cesarzy był tworzony

w sposób bardzo świadomy. A był mniej więcej wielkości dzisiejszej Warszawy.

Chce pan powiedzieć, że tkanka miejska Warszawy zmienia się bez jasno ustalonych reguł planowania?

Siła tego miasta tkwi w jego wyjątkowości. A na tę wyjątkowość składa się parę elementów.

Np. kamienica przy Hożej 42 jest wyjątkowa. (śmiech). Owszem, będzie jeszcze bardziej unikatowa, ale proszę dać nam jeszcze chwilę i pozwolić ją wykończyć. Ale wracając do Warszawy – ma wiele mocnych stron. Jej podstawową zaletą jest zieleń, której w mieście jest naprawdę sporo.

Poza tym jej cechą charakterystyczną jest też to, że długo mieszkania i biura funkcjonowały obok siebie. Nie wyodrębniono tu – całe szczęście – centrum biznesowego jak City w Londynie, które w weekendy jest kamienną pustynią. Takie minicentra biznesowe powstały wprawdzie na Woli czy Służewcu, ale wciąż w śródmieściu nie dominują – przy luksusowym biurowcu stoi tu budynek mieszkalny z podwórkiem i trzepakami. I to jest piękne, bo daje np. bezpieczeństwo i nie tworzy martwych tkanek w mieście. Dzięki temu

It was erected between 1884 and 1885 and survived the war relatively unscathed.

It was the only building on the block not to have burned down. The archival photographs that we have clearly show that it had a roof, unlike all the adjacent buildings. It survived in its original conditions throughout the 1950s, even though Bierut had planned to demolish the entire city centre of Warsaw and rebuild it from scratch. The tenement is still there, and as you can see, it has never been more beautiful. Moreover, it blends well into the Modernist surroundings. And, as it was handed over to the heirs of the rightful owners, its legal status was clear.

Is that why you decided to purchase it?

Precisely. The tenement has a documented ownership history. Buyers can rest assured that all the paperwork is in order and open to inspection.

You mentioned the surroundings of the tenement. You were the Chief Architect of Warsaw for many years and had previously built tenements in Sweden. How is Warsaw developing today? Is it on the right track?

Not a day goes by when I do not wonder about this. I look at the city from

BYĆ MOŻE BRAKUJE STADTBAUMEISTRA. TO BUDOWNICZY MIASTA, KTÓRY JEST ODPOWIEDZIALNY ZA CAŁOŚCIOWE MIEJSKIE REALIZACJE. PERHAPS WARSAW NEEDS A STADTBAUMEISTER, AN URBAN CONSTRUCTION EXPERT RESPONSIBLE FOR CITY DEVELOPMENT.

It is February, the mesh at Hoża 42 was taken down, and we can finally see the results of months of renovation work.

Come May, it will have been two years since we commenced construction. Everything is going to plan. We expect to be granted the permit for use any day now and this will be the first step towards project completion. Once we get the permit, we can obtain the necessary approvals to obtain separate ownership titles for the flats. This is crucial to any real estate developer as as such the property can be sold.

Speaking of ownership, the tenement at Hoża has had its share of luck.

more than one perspective, as a resident, an architect, and a real estate developer.

I get the impression that the conscious shaping of space, or the development of the city, that you are asking about, have to be grounded on solid foundations i.e. the values we adhere to. To some, a value means erecting tall buildings and to others, renovating old ones. But there must be some urban planning principles in place. After all, the art of planning cities is innate to civilisation. Ancient Rome was carefully and meticulously spatially planned by the first emperors. Rome was the size of today’s Warsaw at the time.

105

Warszawa ma duszę. W wielu miastach europejskich, m.in. w Sztokholmie, w latach 60. nastąpił odpływ ludzi ze śródmieść, które stały się usługowymi centrami.

Dwadzieścia lat później odkryto, że nie było to najlepsze dla miasta, i z powrotem zaczęto wtłaczać życie w śródmiejskie przestrzenie, budując budynki mieszkalne. W Warszawie nie trzeba było tego robić i oby tak zostało. Chociaż miasto powinno budować własne mieszkania, by je potem móc wynajmować. Dziś tylko ok. 10 proc. mieszkań należy do miasta.

Ponadto stolica Polski od zawsze mogła się pochwalić przestrzennym oddechem, który dawały szerokie ulice, skwery, pla-

made concept

u nas kogoś, kogo w zachodnich miastach nazywa się Stadtbaumeister. To budowniczy miasta, który jest odpowiedzialny za całościowe miejskie realizacje. Ale wracając do mocnych stron Warszawy, to uważam, że np. brak centrum jest jej kolejnym atutem. Tu niemal każda dzielnica ma swój bardziej lub mniej umowny centralny punkt. I dobrze. Należy to tylko wzmacniać. Pomoże w tym druga linia metra, którego stacje będą szkieletem miejskiego organizmu. W każdym razie patrzę na Warszawę z wielkimi nadziejami na mądry krok do przodu. ■ Tekst powstał we współpracy z Made Concept.

KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI, CZYLI ROZWÓJ MIASTA, MUSI SIĘ OPIERAĆ NA FUNDAMENTACH, CZYLI PRZYJĘTYCH WARTOŚCIACH. THE SHAPING OF SPACE, OR THE DEVELOPMENT OF THE CITY, HAVE TO BE GROUNDED ON FOUNDATIONS I.E. THE VALUES WE ADHERE TO.

ce czy niska zabudowa. I z niepokojem patrzę, jak te przestrzenie się zapełniają.

A czy to nie normalna kolej rzeczy, kiedy miasto się rozwija?

Pod warunkiem że buduje się tam, gdzie trzeba, a nie tam, gdzie można, bo pozwala na to stan prawny. Być może brakuje MICHAŁ BOROWSKI

Are you saying that there are no clearly laid down rules governing the development of the urban fabric of Warsaw?

The strength of the city lies in its exceptionality. This is influenced by a number of factors.

For one thing, the tenement at Hoża 42 is exceptional. (laughs). It is, and it’s going to be even more exceptional, but please give us a little more time so that we can finish it. Getting back to Warsaw, it has a lot of things going for it. Its long suit is definitely its many green areas. Another distinct feature is that apartments and offices have existed side by side for a very long time.

There is no – luckily – business centre like

London’s City here. Small-scale business zones have been established in Wola and Służewiec, but they have not dominated the centre proper. You are bound to find a luxury office building neighbouring a residential building with an inner yard. This is a wonderful thing, as it offers safety and prevents the creation of dead zones in the city. All this makes up the soul of Warsaw.

In many European cities, e.g. Stockholm, there was an exodus from the city centre in the 1960s. City centres became nothing but service zones. However, some 20 years later, authorities realised that this was not beneficial to the city itself, and began to pump life back to the centre by erecting residential buildings there. This was not necessary in Warsaw, and let’s hope it stays that way. On a side note, the authorities should build their own apartments and rent them out. Today, only 10 per cent of Warsaw apartments are owned by the city. Moreover, the Polish capital could always boast lots of space by virtue of its wide streets, parks, squares and low-rise buildings. It worries me that this space is filling up quickly with new developments.

Isn’t that normal for a developing city?

It is – provided that buildings are erected where they’re needed and not wherever the legal status of land allows them to be. Perhaps what Warsaw needs is what Westerners call a Stadtbaumeister. It’s an urban construction expert responsible for overall city development. Getting back to Warsaw’s assets, the absence of a city centre is another advantage. Every district has its own focal point, which is great. The second metro line should help somewhat, as the stops will be the backbone of the city organism. Anyway, for the time being I have high hopes for the capital city of our country and its future. ■ Written in conjunction with Made Concept.

MICHAŁ BOROWSKI (ur. 1950). W 1974 r. ukończył studia na Wydziale Architektury Królewskiej Politechniki w Sztokholmie. Pracował jako architekt w Szwecji, Portugalii, Niemczech i Polsce. Od ponad 40 lat zajmuje się m.in. przebudową kamienic, głównie w Sztokholmie i w Warszawie. W latach 2003–2006 był naczelnym architektem Warszawy. ❚ (born in 1950). He graduated from the Department of Architecture at the Royal Institute of Technology in Stockholm in 1974. He worked as an architect in Sweden, Portugal, Germany and Poland. For 40 years he has been renovating and adapting old tenements, primarily in Stockholm and Warsaw. He was the Chief Architect of Warsaw from 2003 to 2006.

106

© M . P.

GOOD JOB

contents

SPIS TREŚCI SIATKA P OŁĄCZEŃ

108

Route map

PRZYDATNE INFORMACJE

112

Useful information

FLOTA

114

Fleet

WYDARZENIA

115

LOT news

ROZRYWKA P OKŁADOWA

118

In-flight entertainment

MILES & MORE

122

Miles & More

WYDARZENIA

124

LOT news

MENU LOT GOURMET

129

LOT gourmet menu

107

LOT NA ŚWIECIE

LOT in the world

Fort McMurray Edmonton

route map

Vancouver San Francisco

Seattle

Saskatoon

Calgary

Winnipeg Minneapolis

Las Vegas

Los Angeles

Phoenix

SIATKA P OŁĄCZEŃ

San Diego

Ottawa

Québec Montreal Halifax

Toronto Chicago New York (Newark) Cleveland Denver Pittsburgh New York (JFK)

Portland

Dallas Houston

Atlanta

Tampa

Charlotte Orlando

Varadero Cancún

Panama

Rio de Janeiro

LOT NA ŚWIECIE połączenia LOT-u/LOT flights

Atlanta

połączenia code-share/code-share flights

Singapore nowe kierunki/new destinations

lot.com

połączenia czarterowe/charter flights

108

* rejsy z Rzeszowa do Newark od kwietnia/flights from Rzeszow to Newark from April ** od maja/from May rejsy z Budapesztu dotyczą Nowego Jorku i Chicago/ flights from Budapest are to New York City and Chicago

108

Yekaterinburg Kazan Samara

WARSAW Rzeszow* Budapest**

Astana

Krasnodar

Sapporo

Tbilisi

Yerevan Larnaca Cairo

SIAT KA P OŁĄCZEŃ

Krakow

Beijjng

Tel Aviv

Sendai

Seoul

Tokyo

Fukuoka

Amman

route map

Bangkok Ho Chi Minh Singapore** Trondheim

POŁĄCZENIA REGIONALNE regional routes Oslo

St Petersburg Orebro

Stockholm

TALLINN

Gothenburg Copenhagen

Groningen

Amsterdam

Gdansk

Hamburg

Olsztyn*

Szczecin

Bydgoszcz Poznan Zielona Gora

Berlin

Brussels

Vilnius

WARSAW

Lublin Wroclaw Katowice Krakow Rzeszow* Lviv

Munich

Kiev (Boryspil) Kiev (Zhuliany)

Vienna Odessa

Rijeka Nice

Constanca

lot.com

połączenia LOT-u/LOT flights

Split

połączenia LOT-u realizowane we współpracy z linią Nordica/ LOT connections in cooperation with Nordica

Constanca nowe kierunki/new destinations

Ohrid

Ohrid

Tel Aviv

połączenia sezonowe/seasonal flights

* Rzeszow-Tel Awiw i Olsztyn-Lwów od marca/ Rzeszów-Tel Aviv and Olsztyn-Lviv routes available from March

109

109

LOT W EUROPIE. POŁĄCZENIA Z I DO WARSZAWY LOT in Europe. Flights to and from Warsaw Oslo* Oslo

Helsinki

Tallinn

Stockholm Gothenburg

Edinburgh

Moscow

Riga

Copenhagen Hamburg Amsterdam

London

Düsseldorf

Brussels

Palanga Kaliningrad

Berlin

Kaunas** Vilnius Minsk

WARSAW

Kiev (Boryspil) Kharkiv Frankfurt Kiev (Zhuliany) Luxembourg Nuremberg** Prague Lviv Stuttgart Munich Linz Vienna Zurich Košice Salzburg Chisinau Graz Innsbruck Geneva Budapest Odessa Klagenfurt Cluj-Napoca Lyon Milan Ljubljana Turin Zagreb Venice Pula Bucharest Belgrade Nice Zadar Split Dubrovnik** Barcelona Sofia Podgorica

route map SIATKA P OŁĄCZEŃ

St Petersburg

Paris

Porto

Lisbon

Madrid

Istanbul

Ankara

połączenia LOT-u/LOT flights

Lyon Oslo Split

połączenia code-share/code-share flights nowe kierunki/new destinations połączenia sezonowe/seasonal flights

* od marca/from March ** od maja/from May

BEZPIECZEŃSTWO

safety

BEZPIECZEŃSTWO NA POKŁADZIE SAMOLOTÓW LOT ❚ SAFETY ON BOARD LOT AIRCRAFT

Zakaz palenia (również papierosów elektronicznych) ❚ No smoking (including e-cigarettes)

Nie pijemy alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w Duty Free ❚ Do not drink alcohol brought on board or purchased in Duty Free

lot.com

DEKLARACJE CELNE ❚ CUSTOMS DECLARATIONS

110

Wzór wypełnienia deklaracji celnych znajdą Państwo w systemie rozrywki pokładowej (w rejsach dalekodystansowych). ❚ Sample of custom declaration form can be found in the inflight entertainment system (on long-haul flights)

Podczas lotu ❚ During the flight

Podczas startu i lądowania laptop musi być umieszczony w kieszeni fotela lub na półce bez możliwości połączeń, wysyłania SMS-ów czy używania bluetootha ❚

During take-off and landing laptop must be placed in seat pocket, or the locker above without the possibility of calls, send SMS or use the bluetooth

FILMOWANIE/FOTOGRAFOWANIE PERSONELU LOTNICZEGO I POKŁADOWEGO ❚ FILMING/PHOTOGRAPHING OUR FLIGHT AND CABIN CREW Uprzejmie prosimy o uszanowanie prywatności naszych pracowników podczas nagrywania filmów i robienia zdjęć na pokładach samolotów PLL LOT. ❚ Please respect personal privacy of our staff when filming and photographing on board PLL LOT aircraft.

BAGAŻ REJESTROWANY

checked baggage

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM ❚ CHECKED LUGGAGE ALLOWANCES LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

+

23 kg max

32 kg max

+

32 kg max

23 kg max

LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

+

23 kg max

32 kg max

+

23 kg max

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH ❚ LUGGAGE ALLOWANCES FOR CHILDREN UP TO 2 YEARS OF AGE

wózek składany ❚ folding buggy

23 kg max

fotelik samochodowy ❚ car seat

LUB OR

BAGAŻ PODRĘCZNY

LOT BUSINESS CLASS

na długie dystanse ❚ on long haul flights

8 kg max

+

= 12 kg

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

+

9 kg

= 18 kg

8 kg max

Dodatkowo do kabiny można zabrać albo torbę z latopem, albo torebkę damską o maksymalnych wymiarach 40 x 30 x 8 cm oraz o maksymalnej wadze 2 kg. Ze względów bezpieczeństwa cały bagaż kabinowy musi zmieścić się w szafkach nad głowami lub pod fotelem przed pasażerem.

Wszystkie bagaże przekraczające dozwolone wymiary będą musiały być przepakowane lub zostaną nadane jako bagaż rejestrowany i będzie pobrana opłata według cennika. ❚

ZWIERZĘTA NA POKŁADZIE ❚ ANIMALS ON BOARD

o maksymalnym wymiarze do 158 cm ❚ a maximum of up to 158 cm

LOT ECONOMY CLASS na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

(max waga jednej sztuki: 8kg ❚ max unit weight: 8kg)

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

9 kg max

+

23 kg max

carry-on baggage

LOT PREMIUM ECONOMY

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE ❚ CARRY-ON LUGGAGE ALLOWANCES

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm. ❚ The sum of three dimensions should not exceed 158 cm

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

8 kg max

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm ❚ The sum of three dimensions ( length, width and height) should not exceed 118 cm

55

In addition one of the following items (max. 40 cm x 30 cm x 8 cm; 2 kg) may be taken into the cabin free of charge: a laptop case or a lady’s handbag, a lady’s purse or a gentlemen’s handbag.

Hand luggage must fit in the overhead shelf on board or under the preceding front passenger’s seat. All luggage exceeding the permitted size, will have to be packaged or to be given as checked baggage and will be charged according to the price list.

Ze względów bezpieczeństwa podróżujące na pokładzie samolotu zwierzęta muszą pozostać w trakcie całej podróży w przeznaczonej do tego celu torbie lub klatce. ❚ For safety reasons, animals travelling on board the aircraft must remain in a dedicated bag or cage during the entire trip.

>>

lot.com 112

20

22

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM ❚ LIQUIDS IN YOUR HAND LUGGAGE

23

+

40

PRZYDATNE INFORMACJE useful information

32 kg max

LOT ECONOMY CLASS

100 ml MAX

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com. ❚ Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com ❚ The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com.

Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. ❚ Additional carry-on luggage restrictions may apply for certain flights operated by small aircraft.

Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available.

Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. ❚ An extra charge applies to outbound flights from Poland.

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE

long-haul aircraft

Boeing 787-9 Dreamliner

Boeing 787-8 Dreamliner

NEW 2018

-/4 * 62,82 m 60,17 m 875 km/h 13 350 km 24/21/249

F LOTA fleet

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc BC/PEC/EC Capacity

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc BC/PEC/EC Capacity

8 56,72 m 60,17 m 875 km/h 12 650 km 18/21/213

LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

LOT ECONOMY CLASS

Dla Twojego komfortu fotele rozkładają się do pełnej pozycji leżącej. The seats fully recline to a flat position for ultimate comfort.

Specjalnie dla Ciebie klasa ekonomiczna o podwyższonym standardzie.

A premium economy class designed especially with you in mind.

System rozrywki pokładowej z indywidualnymi monitorami.

An in-flight entertainment system with individual screens

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

Boeing 737 MAX 8

medium and short-haul aircraft

Boeing 737-800

Boeing 737-400

NEW 2018

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

2/6 ** 39,52 m 35,92 m 839 km/h 5750 km 186

Embraer 195

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

6/12 *** 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km 112

lot.com

Bombardier DHC-8Q400

114

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

10 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km 78

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

4 39,47 m 35,78 m 834 km/h 5435 km 186

Embraer 175

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

12 **** 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km 82

Bombardier CRJ900ER

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

9 36,34 m 24,85 m 790 km/h 2500 km 90

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Embraer 170

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

6 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km 70

Bombardier CRJ700ER

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

* dostawy czterech w tym i przyszłym roku / * four aircraft to be delivered this and next year ** dwa dostarczone, kolejne cztery w tym i przyszłym roku / ** two aircraft delivered, another four to arrive this and next year *** sześć w użytkowaniu, dostawa kolejnych sześciu w tym roku / *** six aircraft in operation, another six to be delivered this year **** w tym dwa do dyspozycji rządu / **** including two aircraft at the government’s disposal

114

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km 162

2 32,33 m 23,25 m 790 km/h 2650 km 70

TUZIN SAMOLOTÓW JUŻ W DRODZE a dozen new aircraft Do końca roku pasażerów LOT-u zacznie wozić co najmniej 12 dodatkowych samolotów z trzech segmentów pasażerskich.

Po pierwsze, na przełomie marca i kwietnia mają się zacząć dostawy szerokokadłubowych Dreamlinerów w wersji 787-9, które zabiorą na pokład 294 pasażerów (o 42 więcej niż w używanych obecnie 787-8). LOT zamówił na razie cztery, z czego dostawy trzech są zaplanowane na ten rok. Dzięki nim mogą ruszać kolejne połączenia dalekodystansowe, m.in. do Singapuru. Po drugie, LOT planuje odebrać w tym roku trzy wąskokadłubowe Boeingi 737 MAX 8 do obsługi popularnych tras krótkiego i średniego zasięgu.

MAX-y, które zabierają na pokład 186 pasażerów, mają latać m.in. do Paryża, Barcelony, Tel Awiwu i Kijowa. W sumie nowych MAX-ów zostało zamówionych sześć, z czego dwa producent dostarczył w grudniu ub. roku. Po trzecie, w tym roku LOT pozyska sześć Embraerów 195 do obsługi tras regionalnych. ❚ By the end of 2018, LOT will have 12 additional aircraft from three passenger segments.

Firstly, wide-body 789-9 Dreamliner jets with 294 seats (42 more than on our currently operated 787-8 versions) will be delivered at the turn of March and April. For the time being, LOT has ordered four larger Dreamliners, three of which are slated to arrive this year. The new machines will be operated on new long-haul flights, including to Singapore. Secondly, the LOT fleet is getting three new single-aisle Boeing 737 MAX 8 machines this year to be flown on popular short and mid-range routes. The Boeing 787 MAX can seat 186 passengers. The planes will be flying to e.g. Paris, Barcelona, Tel Aviv, and Kiev. LOT has ordered six new MAX machines, two of which were delivered last December. Thirdly, LOT is purchasing six Embraer 195s this year to be operated on regional routes.

Kabina Boeinga 737 MAX 8 ❚ The cabin of the Boeing 737 MAX 8.

lot.com

LOT jest jednym z przewoźników z największym doświadczeniem spośród europejskich linii lotniczych. Firma powstała w 1929 r. z połączenia działających wówczas w kraju linii Aerolot i Aero, otrzymując od IATA stosowany do dziś kod: LO. Początkowo LOT operował na sześciu trasach: z Warszawy do Gdańska, Poznania, Katowic i Lwowa oraz z Katowic do Krakowa i Wiednia. Kolejnymi kierunkami były Bukareszt, Ateny, Bejrut i Helsinki. W 1930 r. na samolotach LOT-u pojawiły się symbole żurawia zaprojektowane przez plastyka Tadeusza Gronowskiego.

Początkowo LOT przewoził pasażerów samolotami dwóch typów: Fokker F.VIIa/1m i Junkers F 13. Od 1934 r. przewoźnik zaczął używać maszyn polskiej produkcji: PWS-24, PWS-24 bis i RWD-5. Od 1935 r. do floty zostały dołączone kolejne samoloty – Douglas DC-2, Lockheed L-10 Electra i Junkers Ju 52/3m.

W 1938 r. LOT jako pierwszy w Europie zakupił samoloty Lockheed L-14 Super Electra. Początkowo były dostarczane z Kalifornii do Polski drogą morską (przez port w Gdyni). Ale w maju 1938 r. w ramach pionierskiej operacji piloci Wacław Makowski (ówczesny dyrektor LOT-u) i Zbigniew Wysiekierski przelecieli Electrą nad Atlantykiem – z Natalu w Brazylii do Dakaru w Afryce.

W sierpniu 1939 r. PLL LOT zatrudniał prawie 700 wysoko wykwalifikowanych pracowników. Flota liczyła 26 samolotów, a sieć połączeń obejmowała 15 krajów. Plany uruchomienia lotów transatlantyckich przerwał wybuch II wojny światowej. ❚ LOT is one of the most experienced carriers in Europe.

The company was founded in 1929 following the merger of two domestic airlines: Aerolot and Aero. Shortly afterwards, it received the IATA LO code it still uses today. Lot initially flew to six destinations: from Warsaw to Gdańsk, Poznań, Katowice, and Lviv; and from Katowice to Kraków and Vienna. It later added Bucharest, Athens, Beirut and Helsinki to its grid. LOT aircraft were first embellished with the crane symbol, designed by Tadeusz Gronowski, in 1930.

LOT’s first two passenger aircraft were the Fokker F.VIIa/1m the and Junkers F 13, but in 1934, Poland’s flag carrier added Polish machines to its fleet – the PWS-24, the PWS-24 bis and the RWD-5. In 1935, its fleet was further expanded with the Douglas DC-2, Lockheed L-10-A Electra, and the Junkers Ju 52/3m.

In 1938, LOT was the first European carrier to purchase Lockheed L-14 Super Electra aircraft. The planes were initially delivered from California to Poland by sea (to Gdynia). In May 1938, pilots Wacław Makowski (the General Manager of LOT) and Zbigniew Wysiekierski embarked on a pioneer challenge and flew an Electra across the Atlantic – from Natal, Brazil to Dakar, Senegal. In August 1939, Polish Airlines LOT employed nearly 700 highly qualified employees, had a fleet of 26 aircraft, and flew to 15 countries. Plans for launching trans-Atlantic flights were scuppered by World War Two.

LOT news

© M A T E R I A ŁY A R C H I W A L N E , M . K W A S O W S K I

LOT is celebrating its 89 th anniversary

WY DARZE NIA

L O T S K O Ń C Z Y Ł 8 9 L AT

Douglas DC-2 w barwach LOT-u w latach 30. ❚ 1930s.

Douglas DC-2 sporting LOT Polish Airlines livery.

115

KURACJA PRZECIWZMARSZCZKOWA Z KWASEM L-ASKORBINOWYM

Nawilżająco-Odżywczy Krem Przeciwzmarszczkowy na noc

Zestaw roztworów hialuronowych z kwasem L-askorbinowym o koncentracji 5%-10%-15%

Intensywny Ochronny Krem Przeciwzmarszczkowy na dzień SPF 30

Wielopoziomowa kuracja przeciwzmarszczkowa, zapewniająca szybki i widoczny efekt na skórze, dzięki połączeniu 100% stabilnego kwasu L-askorbinowego z roztworem kwasu hialuronowego i jednoczesnym stosowaniu kremów na dzień i na noc. Skóra po zakończonej kuracji zyskuje efekt odmłodzenia, jest rozświetlona oraz dogłębnie nawilżona. Odzyskuje blask, wyraźnie odczuwalną gładkość oraz sprężystość.

L-ASCORBIC POWER TREATMENT

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

SYSTEM ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight entertainment system

FILMY ❚ MOVIES

GRY ❚ GAMES

TV ❚ TV

lot.com

AUDIO ❚ AUDIO

DLA DZIECI ❚ KIDS

O NAS ❚ ABOUT US

E-READER

W lutym w ramach naszej oferty rozrywki pokładowej w rejsach długiego zasięgu oferujemy Państwu ponad 100 filmów i seriali (w tym produkcje chińskie, rosyjskie, japońskie i koreańskie) oraz koncerty, programy rozrywkowe i gry. Ponadto w systemie rozrywki pokładowej znajdą Państwo zakładkę „O nas”, która zawiera historię naszych linii lotniczych. Miło nam poinformować, iż specjalnie dla naszych Pasażerów od tego miesiąca poszerzyliśmy ofertę filmową oraz listę albumów muzycznych dostępnych na pokładzie o dodatkowe tytuły. W naszym repertuarze znajdą Państwo również kolekcję klasyków polskiej kinematografii, do obejrzenia których serdecznie Państwa zachęcamy. W tym miesiącu naszym najmłodszym pasażerom polecamy filmy animowane takie jak: „My Little Pony. Film”, „Trolle” czy „Horton słyszy Ktosia”. Dodatkowo wzbogaciliśmy naszą ofertę seriali o wyselekcjonowane pozycje takie jak: „Młody papież” (produkcja HBO, w roli głównej Jude Law) oraz głośną produkcję BBC, czyli „Peaky Blinders” (sensacyjna historia brytyjskiego świata kryminalnego w latach 20. XX w.). ❚ In February, we would like to offer you over 100 movies and TV series (including Chinese, Russian, Japanese, and Korean productions) as well as concerts, and a selection of entertaining shows and games. We encourage you to check it out yourself aboard our long-haul flights. Please take a look at the “About us” section which contains the history of LOT Polish Airlines. We’re more than happy to let you know that from this month on we enriched our offer with additional movies and music albums. Also, we encourage you to discover classics of Polish cinema. Therefore, especially for you, we prepared a selection of best Polish movies. Our youngest passengers may like animated movies such as: My Little Pony: The Movie, Trolls, or Horton Hears a Who!. In addition to the above, we also selected for our passengers two top-notch tv series: Young Pope (produced by HBO, starring Jude Law), and Peaky Blinders (produced by BBC, the epic story of British criminal world in 1920’s).

DLA DZIECI

118

in-flight entertainment

MY LITTLE PONY. FILM (2017) ❚ MY LITTLE PONY: THE MOVIE

for kids

TROLLE (2016) ❚ TROLLS

HORTON SŁYSZY KTOSIA (2008) ❚ HORTON HEARS A WHO!

Zakochaj się w słonecznym Tel Awiwie!

Leć z nami bezpośrednio z Gdańska, Lublina, Poznania, Rzeszowa, Wrocławia lub Warszawy!

One flight away from falling in love with sunny Tel Aviv!

Fly with us directly from Gdansk, Lublin, Poznan, Rzeszow, Wroclaw or Warsaw!

lot.com

lot.com

SYSTEM ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight entertainment system

WYBRANE NOWOŚCI W LUTYM /selected new movies in february:

120

BLADE RUNNER 2049 (2017)

DOM ZBRODNI (2017) ❚ CROOKED HOUSE

MORDERSTWO W ORIENT EXPRESSIE (2017) ❚ MURDER ON THE ORIENT EXPRESS

TRZY BILLBOARDY ZA EBBING, MISSOURI (2017) ❚ THREE BILLBOARDS OUTSIDE EBBING, MISSOURI

KSIĘGOWY (2016) ❚ THE ACCOUNTANT

FOCUS (2015)

SZPIEDZY Z SĄSIEDZTWA (2016) ❚ KEEPING UP WITH THE JONESES

RAPORT MNIEJSZOŚCI (2002) ❚ MINORITY REPORT

NUMER 23 (2007) ❚ THE NUMBER 23

WYTAŃCZYĆ MARZENIA (2006) ❚ TAKE THE LEAD

ŹRÓDŁO (2006) ❚ THE FOUNTAIN

TITANIC (1997)

500 DNI MIŁOŚCI (2009) ❚ (500) DAYS OF SUMMER

Często podróżujesz?

Do you travel a lot?

Skorzystaj z przywilejów programu Miles & More i odkryj świat wygodnych podróży

Take advantage of the Miles & More loyalty program and discover the world of comfortable journeys

Gromadź i wykorzystuj mile z LOT-em oraz wszyst- Earn and spend miles with LOT and all Star Alliance airlines partners kimi liniami lotniczymi sojuszu Star Alliance Gromadź i wykorzystuj mile nie tylko w liniach lotniczych, ale także skorzystaj z oferty karty kredytowej, ubezpieczenia podróżnego, hotelu oraz wielu innych partnerów

Earn and spend miles not only for award tickets but also take advantages of credit card, travel insurance, hotel and many more partners

Korzystaj z bezpłatnej rejestracji

Registration is free

Dzieci od 2-go roku życia mogą być uczestnikami programu i gromadzić mile

2 years old children can also be members of the program and earn miles

Zapisz się do newslettera i zyskaj aż 500 mil premiowych

Subscribe to our newsletter and earn 500 award miles

Skorzystaj z promocji i poleć do Toronto, Chicago, Nowego Jorku i Los Angeles już za 30 000 mil

Take advantage of our promotion and fly to Toronto, Chicago, New York and Los Angeles for just 30,000 miles

miles-and-more.pl

LOT-EM DO PIĘCIU MIAST W CHORWACJI fly LOT to five cities in croatia

lot.com

Olśniewający turkusowy kolor Adriatyku, skąpane w słońcu malownicze uliczki oraz pełne zabytków i kafejek stare miasto wpisane na listę UNESCO. A to wszystko w zasięgu dwóch godzin lotu od Warszawy. Od maja LOT uruchomi połączenie do drugiego największego miasta w Chorwacji: Dubrownika.

Rejsy będą się odbywały Embraerami trzech typów, na których pokładzie znajduje się od 70 do 112 foteli w trzech klasach podróży. Przewoźnik planuje latać do Dubrownika od 3 maja trzy, od 21 maja pięć, a od 28 czerwca – sześć razy w tygodniu. W szczycie sezonu letniego samoloty będą startowały z Warszawy do Dubrownika w każdy poniedziałek, środę, czwartek, piątek, sobotę i niedzielę.

Już latem pasażerowie LOT-u będą mogli wybrać się w podróż do pięciu chorwackich miast. W sumie daje to 21 połączeń tygodniowo z Warszawy do: Dubrownika, Zagrzebia, Splitu, Puli i Zadaru. Bilety są już w sprzedaży. ❚ The breathtakingly beautiful turquoise Adriatic Sea, sun-drenched picturesque narrow streets and the Old Town with its many cafes and UNESCO World Heritage listed buildings and monuments. All this is just a two-hour flight from Warsaw. LOT is launching flights to Dubrovnik, the second largest city in Croatia, in May. The flights will be operated by three types of Embraer aircraft with 70 to 112 seats available in three classes. The carrier plans to fly to Dubrovnik three times per week from 3 May, five times per week from 21 May, and six times per week from 28 June. In the peak summer season, flights will depart from Warsaw every day except Tuesday.

In the upcoming summer season, LOT passengers will be able to fly to five Croatian cities. This means a total of 21 flights per week from Warsaw to Dubrovnik, Zadar, Split, Pula and Zagreb. Tickets are now available.

124

Zdjęcie u góry: Dubrownik, perła Adriatyku. Docelowo LOT będzie tu latał sześć razy w tygodniu.

Na zdjęciu obok: Kowno, drugie miasto Litwy. Częstotliwość połączeń: sześć razy tygodniowo. ❚ Image above: Dubrovnik, the pearl of the Adriatic Sea. LOT will eventually fly there six times per week. Image right: Kaunas, Lithuania's second largest city. Flight frequency: six times per week.

124

LOT powraca do malowniczego Kowna, drugiego największego miasta na Litwie. Od 21 maja zaproponuje na tej trasie sześć połączeń tygodniowo. Rejsy będą wykonywane samolotem Bombardier Q400 z 78 fotelami na pokładzie. Podróż potrwa 1 godz. 10 min. Bilety są już w sprzedaży.

Między dwoma miastami przewoźnik będzie latał codziennie oprócz sobót. Starty z Lotniska Chopina zaplanowane są na godz. 22.35, a lądowania w Kownie o godz. 0.45 (czasu miejscowego). Z Kowna do Warszawy pasażerowie dotrą LOT-em codziennie oprócz niedziel.

Start o godz. 06.15, żeby – po uwzględnieniu różnicy czasu – wylądować o 06.25.

LOT pojawił się w Kownie latem ub. roku – na czas modernizacji drogi startowej w Wilnie. Kowno okazało się kierunkiem z potencjałem, stąd decyzja o uruchomieniu stąd całorocznych operacji. Jednocześnie LOT utrzyma częstotliwości rejsów do Wilna (od poniedziałku do soboty pięć razy dziennie, a w niedziele o jeden dziennie mniej).

Ponadto latem ruszą znów sześć razy w tygodniu sezonowe loty do Połągi, litewskiego kurortu nad Bałtykiem. ❚ LOT is coming back to picturesque Kaunas, Lithuania’s second largest city. From 21 May, LOT will be offering six flights per week on this route. The flights will be operated by a 78-seat Bombardier Q400. The flight takes 1 h 10 minutes. Tickets are now available.

The carrier will be flying between Warsaw and Kaunas daily except Saturdays. Flights depart from Chopin Airport at 22:35, and arrive in Kaunas at 0:45 (local time). Passengers will be able to travel by LOT from Kaunas to Warsaw daily except Sundays. Flights depart at 06:15 and land in Warsaw at 06:25 (local time).

LOT first started flying to Kaunas last summer when the Vilnius runway was being refurbished. The connection turned out to have considerable potential, hence the decision to launch year-round flights. At the same time, LOT will maintain the frequency of its flights to Vilnius (five times a day Monday to Saturday and four flights on Sundays). Furthermore, seasonal flights to Palanga, the Lithuanian Baltic Sea resort, will be resumed this summer.

©SHUT TERSTOCK (2)

WYDARZENIA

LOT news

KOWNO: TRZECI KIERUNEK NA LITWIE kaunas: our third destination in lithuania

126

lot.com LOT DL A F IRM

PR EK SKI I POSI KI / SNACKS & EALS

GOURMET

NEW

NEW

NEW

Bounty, Mars 57 g, 70 g

Twix X tra, 2 x Snickers 75 g

elki Haribo Haribo jelly bears 100 g

O rzeszki ziemne solone Salted peanuts 100 g

Mieszanka Studencka Mix of nuts, raisins, almonds 100 g

M& M’ s 90 g

Pringles Paprika, Original 40 g

5 PLN

5 PLN

8 PLN

8 PLN

8 PLN

10 PLN

10 PLN

ro o ycje na nia anie / Breakfast proposals D ayUp green

D ayUp blue

Mus owocowy: ab kowo-truskawkowy - liwkowy z ziarnami zb i ogurtem Stewed fruit: apple-strawberry-plum, grains cereals and yoghurt 120 g

Mus owocowy: bananowo-gruszkowo- agodowy z ziarnami zb i ogurtem Stewed fruit: banana-pear-berry, grains cereals and yoghurt 120 g

6 PLN

6 PLN

O wsianka

Z upa pomidorowa

Oatmeal 50 g

Tomato soup 65 g

6 PLN

8 PLN

o i ki wie e / Fresh meals Kanapka z szynką / Ham sandwich

Kanapka z serami / Cheese sandwich

Kanapka z szynką, sałatą endywia, ogórkiem konserwowym i musztardą gruboziarnistą z miodem Ham sandwich with endive salad, pickled cucumber and honey mustard

Rogal wieloziarnisty z serem wędzonym i serem radamer, rukolą, suszonymi pomidorami i czarnymi oliwkami Multigrain bread with two kind of cheese: smoked cheese and radamer cheese, rucola, dried tomatoes and black olives

12 PLN

Sałatka z kurczakiem i słonecznikiem / Chicken salad Mix sałat z kurczakiem w przyprawach orientalnych, świeży ogórek, pomidorki koktajlowe, żółta papryka, ziarna słonecznika i sos inegre e pomidorowy Salad mix with oriental chicken, fresh cucumber, cherry tomatoes, yello e er s n o er seeds and to ato inai rette

12 PLN

Danie ciepłe mięsne / Hot meat meal

12 PLN

Gnocchi buraczane ze smażonym kurczakiem i blanszowanym groszkiem cukrowym z sosem śmietanowym i odrobiną wina Beetroot gnocchi with fried chicken and blanched snow peas with wine based cream sauce

12 PLN

Menu serwowane podczas większości rejsów krótkiego zasięgu trwających powyżej 2 godzin, z wyjątkiem: BUD, KSC, LWO, PRG i VNO/Fresh meal offer available on all short haul flights over 2 hours except BUD, KSC, LWO, PRG and VNO NO SUGAR

Z estaw dla dzieci / Set for kids M& M’ s, samolot-zabawka, 1 0 0 % sok Leon albo Czekotubka / M&M’s, airplane toy, Leon juice - 100% fruit and carrots or Czekotubka Zestaw dostępny podczas wybranych rejsów / et a aila le d rin selected i ts Sok Leon 100 jabłko, marchew, banan 00 ml albo Czekotubka 50 g Leon juice - 100% fruit and carrots 300 ml or Czekotubka 50 g Rejsy europejskie i na Bliski Wschód European and Middle East flights

NEW

lub/or

20 PLN

5 PLN Rozkładowe rejsy międzykontynentalne Scheduled intercontinental flights

Rejsy czarterowe Charter flights

NAPOJE I ALKOHOLE / BEVERAGES & ALCOHOLIC BEVERAGES

GOURMET

Napoje / Beverages

Kawa i Herbata / Coffee & Tea

NEW

Napoje energetyczne Energy drinks BLACK SAMURAI MANGO, BLACK 0,25 l

Lipton Ice Tea Green/Lemon, 0,33 l Schweppes 0,33 l

Soki: jabłkowy, pomarańczowy, pomidorowy Juices: apple, orange, tomato 0,3 l

Pepsi, Pepsi bez cukru /no sugar, Mirinda, 7UP 0,33 l

Woda gazowana i niegazowana Krystaliczne Źródło Sparkling or still water Krystaliczne Źródło 0,5 l

5 PLN

5 PLN

5 PLN

5 PLN

5 PLN

Wyjątkowa cena / Special price

Kawa / Coffee Kawa espresso / Espresso Coffee Kawa bezkofeinowa / Decaffeinated coffee Herbata / Tea Perfect Ceylon Tea Elegant Earl Grey Ceylon Green Tea Berry Sensation

6 PLN

NEW

Ptasie Mleczko Waniliowe 380 g

Praliny Serce w puszce Heart Asorted Pralines 263 g

Praliny Chopin w puszce Chopin Asorted Pralines 263 g

20 PLN 30 PLN

65 PLN 80 PLN

65 PLN 80 PLN

Alkohole* / Alcoholic beverages*

Piwo Heineken** Heineken Beer 0,33 l

Prosecco Ponte 0,2 l

Whiskey Jameson 0,05 l

8 PLN

15 PLN

12 PLN

NEW SIZE

Wino wytrawne** Beefeater Gin 0,05 l białe, czerwone Dry white or red wine 0,187 l

10 PLN

12 PLN

Cydr Lubelski Lubelski Cider 0,5 l

Wódka Wyborowa Vodka Wyborowa 0,05 l

10 PLN

10 PLN

*Uprzejmie informujemy, że alkohol sprzedajemy tylko osobom powyżej 18. roku życia. Mogą wystąpić różnice w asortymencie dostępnym na pokładzie / Please note that the sale of alcohol is allowed for persons over 18 years of age only. There may be differences in the assortment available on board. **Bezpłatne na wszystkich lotach międzykontynentalnych / Free of charge on all intercontinental flights

Ceny towarów podawane są w złotych polskich (PLN). Płatność może być realizowana gotówką w złotych polskich (PLN) oraz w euro (EUR) – również w bilonie, w dolarach amerykańskich (USD) i w dolarach kanadyjskich (CAD) – z wyłączeniem bilonu, lub za pomocą kart kredytowych. Maksymalna wartość jednorazowych zakupów dla kart kredytowych: VISA, MasterCard, Diners Club, JCB International, American Express i PolCard jest limitowana do 4000 PLN. Limit dla kart Maestro to 50 PLN, płatność tylko metodą zbliżeniową.

Prices are quoted in Polish zloty (PLN). We gladly accept credit cards, or cash in Polish Zloty (PLN), Euro (EUR)– including coins, and US Dollars (USD) or Canadian Dollars (CAD)– except for coins. The maximum value of one-off purchases for VISA, MasterCard, Diners Club, JCB International, American Express and Polcard credit cards is limited to 4000 PLN. For Maestro cards payment is limited to 50 PLN, only contactless.

Uprzejmie prosimy o przygotowanie odliczonej kwoty za posiłek. Dziękujemy!

To speed up the process please prepare the exact amount of money if possible. Thank you for your cooperation!

Asortyment jest uzależniony od trasy i długości rejsu. Przepraszamy za ewentualne ograniczenia w wyborze pozycji z menu.

We do our best to provide full selection, however please accept our sincere apologies if some items are not available during this flight.

Rejsy europejskie i na Bliski Wschód European and Middle East flights

Alkohol jest sprzedawany pasażerom powyżej 18. roku życia. Spożywanie własnego alkoholu jest zabronione.

We offer alcoholic beverages for passengers above 18 years old only. Consumption of your own alcohol on board is not permitted.

PLL LOT SA zastrzegają sobie możliwość zmiany cen bez wcześniejszego uprzedzenia. Z góry przepraszamy za ewentualne utrudnienia.

All information is valid at the time of the publication. However, we reserve the right to make price alterations without prior notice.

In case of such situation please accept our sincere apologies.

Jeżeli chcą Państwo otrzymać fakturę za zakupy dokonane na pokładach naszych samolotów (Upgrade, Duty Free, LOT Gourmet) prosimy o przesłanie danych do faktury wraz ze skanem potwierdzenia zakupuz terminala na adres mailowy: dutyfree@lot.pl If you wish to receive an invoice for purchases made on board of our planes (Upgrade, Duty Free, LOT Gourmet) please send your invoicing details along witha scan of the proof of purchase from the terminal to the email address: dutyfree@lot.pl

Rozkładowe rejsy międzykontynentalne Scheduled intercontinental flights

Rejsy czarterowe Charter flights

Luksusowy, pięciogwiazdkowy GrandHotel Tiffi położony jest w samym sercu Iławy, nad brzegiem Jezioraka, najdłuższego jeziora w Polsce.

Nowoczesna architektura i eleganckie, bogato wyposażone pokoje oraz międznarodowa kuchnia gwarantują niezapomniany pobyt. Prawdziwą perłą tego miejsca jest Tiffi Spa Dharma to orientalna strefa spa, oparta na ajurwedyjskich zabiegach, których dobrodziejstw można doświadczyć z rąk wykwalifikowanych terapeutów z Tybetu i Indii. Dopełnieniem kompleksowej oferty spa są indywidualne sesje jogi i medytacji.

Nowoczesny, butikowy hotel w Olsztynie to wymarzone miejsce dla wszystkich, którzy cenią sobie ekskluzywny wystrój i rodzinną, kameralną atmosferę. Powiększony niedawno obiekt ma teraz 43 pokoje, atrakcyjne spa oraz zaplecze konferencyjno-bankietowe. Położenie nad jeziorem Ukiel stwarza wiele możliwości spędzenia czasu wolnego, nie tylko dla fanów żeglarstwa. Malownicze ścieżki rowerowe i spacerowe promenady zachęcają do aktywnego wypoczynku, również z dziećmi w każdym wieku.

www.grandhotel.ti .com

www.ti bouti uehotel.com

Tiffi do Kaleidoscope_0218_v2.indd 3

04/01/18 14:23