Kaleidoscope March 2018

MAGAZYN POKŁADOWY PLL LOT S.A. EGZEMPLARZ BEZPŁATNY/FREE COPY ISSN 0239-9032

take me home

/ zabierz mnie

lot.com

03/2018

ODWIEDZAMY MOMA W NOWYM JORKU ❚ NAJBARDZIEJ EFEKTOWNE MOSTY ŚWIATA ❚ DLACZEGO WARTO ODWIEDZIĆ NEWARK ❚ PIĘKNE ZAMKI WIELKOPOLSKI ❚ ED SHEERAN

OSLO

Chocimska 7, Warsaw tel. 22 848 12 25, 22 848 15 90 rozana@restauracjarozana.com.pl www.restauracjarozana.com.pl

Rozana_KA_0218_5.indd 1

11/01/18 10:57

N OT E

F R OM

C E O

edytorial

© A R C H I W U M P L L L O T. O K Ł A D K A : M A R I U S Z P R U S A C Z Y K / C U R I O S O . P L /A D O B E S T O C K

Szanowni Państwo, LOT nie zapadł w sen zimowy – wręcz przeciwnie. Przed nami kumulacja nowych rejsów. Do układanki naszych połączeń dorzuciliśmy ostatnio Billund, duńskie lotnisko tuż obok największego na świecie Legolandu. To już nasz piąty kierunek w Skandynawii.

Na Zachodzie bez zmian: LOT konsekwentnie się tam rozwija. Wiosną zaczniemy latać do Norymbergi i Hanoweru, zwiększając tym samym aż do ośmiu liczbę obsługiwanych portów w Niemczech.

Obszar szczególnie bliski mojemu sercu to Europa Środkowo-Wschodnia. Od maja LOT na stałe zagości w litewskim Kownie – obok Wilna i Połągi. Od wakacji pojawimy się w Zaporożu, które będzie dla nas portem numer sześć na Ukrainie. W sezonie letnim nasze samoloty wystartują również na Domodiedowo, drugie – oprócz Szeremietiewa – lotnisko LOT-u w Moskwie. Zabierzemy też Pasażerów do wyczekiwanego chorwackiego Dubrownika, a w czerwcu do Skopje w Macedonii i Podgoricy w Czarnogórze.

W sumie w naszej ofercie mamy już 12 kierunków na Bałkanach.

Nie odkryję Ameryki, mówiąc, że jednym z naszych kluczowych rynków są Stany Zjednoczone. Właśnie dlatego LOT sprzedaje bilety na nowe połączenia, np. z Rzeszowa do Newark oraz z Budapesztu do Nowego Jorku i Chicago. Od maja jeden z naszych Dreamlinerów będzie też latał do Singapuru, który jest bramą do Azji Południowo-Wschodniej.

Zapraszam Państwa na gościnne pokłady naszych samolotów. Jednocześnie życzę wszystkim Pasażerom zdrowych oraz pełnych radości, miłości i rodzinnego ciepła Świąt Wielkanocnych.

Zapnijcie pasy!

Dear Ladies and Gentlemen, LOT is not hibernating – quite the opposite in fact. A whole raft of new routes is just around the corner. We recently added to our grid Billund, a Danish airport in the proximity of the world’s largest Legoland theme park. This is the fifth city in Scandinavia we will be flying to. As regards the Western front, LOT is persistently expanding its presence there. This spring, we will launch flights to Nuremberg and Hannover, thus increasing the number of German airports on our grid to eight.

The zone of special significance to myself, personally, is Central and Eastern Europe. As of May, we begin permanent flights to Kaunas. This will be the third Lithuanian city we fly to after Vilnius and Palanga. This summer will see LOT flights to Zaporizhia, our sixth destination in Ukraine, as well as Domodedovo, our second Moscow airport, after Sheremetyevo. We will also be taking you to the much awaited Croatian town of Dubrovnik, and are launching flights to Skopje in Macedonia and Podgorica in Montenegro in June. This makes a total of 12 Balkan destinations in our flight network.

You probably won’t be surprised to hear that the United States is one of our key markets. This is why LOT is now selling tickets on new trans-Atlantic routes, e.g. from Rzeszów to Newark and from Budapest to New York and Chicago. As of May, one of our Dreamliners will also be flying to Singapore. This is a springboard to other South-Eastern Asian destinations.

You are most welcome to join us on board our hospitable aircraft. I would also like to take this opportunity to wish you all a Happy Easter. May this be a time of joy, love and family get-togethers.

Fasten your seatbelts!

Z lotniczym pozdrowieniem ❚ Best regards

Prezes PLL LOT ❚ LOT Polish Airlines CEO Rafał Milczarski

SPRAWDŹ NOWE POŁĄCZENIA LOT-U DO: SINGAPURU, BILLUND, NORYMBERGI I OSLO – WIĘCEJ INFORMACJI NA LOT.COM ❚ CHECK OUT NEW LOT FLIGHTS TO SINGAPORE, BILLUND, NUREMBERG, AND OSLO – MORE INFORMATION ON LOT.COM

3

N OT E F RO M T H E E D I TO R

od naczelnej

Norwegowie kochają naturę i nawet ukuli powiedzenie, że nie ma czegoś takiego jak zła pogoda – są tylko złe, niedostosowane do niej ubrania. Potomkowie wikingów nie siedzą więc w domach, usprawiedliwiając się zimnem, deszczem czy wiatrem, tylko każdą wolną chwilę starają się spędzać aktywnie na zewnątrz.

Pamiętam, że kiedy byłam pierwszy raz w Oslo, zdziwiła mnie liczba osób ubranych na sportowo i zaopatrzonych w narty w miejskich autobusach. Wtedy dowiedziałam się, że stolica Norwegii szczyci się tym, że z każdego jej miejsca dosłownie w ciągu 15 min można się dostać na łono natury i uprawiać chociażby narciarstwo biegowe, ulubiony sport mieszkańców tego kraju. Czy można sobie wyobrazić lepsze połączenie – bieganie w takich krajobrazach? Norwegia to przecież nie tylko jeden z najbogatszych, najbezpieczniejszych i najbardziej otwartych krajów świata – dla mnie jest jednym z najpiękniejszych, bo jej największym bogactwem jest właśnie natura. Sama stolica, Oslo, o której piszemy w tym wydaniu Kaleidoscope’u, jak na wizytówkę tego kraju przystało, jest otoczona przez góry i jeziora. Trudno znaleźć bardziej malowniczo położone miasto. Zachęcam zwiedzać je na rowerze – to z kolei według mnie jedna z najprzyjemniejszych aktywności.

Tak się składa, że początek sezonu rowerowego zbiega się dla mnie ze świętami Wielkanocy. Mniej więcej w tym właśnie czasie przed laty wyciągałyśmy z siostrą z piwnicy rowery, żeby pojechać do lasu po bazie, liście borówek, jałowiec i udekorować nimi nie tylko święconkę, ale też wielkanocny stół. A co się na nim pojawia w różnych regionach Polski?

O tym również przeczytacie Państwo w magazynie Kaleidoscope.

Tymczasem życzę wszystkim wspaniałych świąt!

NORWEGIA TO NIE TYLKO JEDEN Z NAJBOGATSZYCH, NAJBEZPIECZNIEJSZYCH I NAJBARDZIEJ OTWARTYCH KRAJÓW ŚWIATA – DLA MNIE JEST JEDNYM Z NAJPIĘKNIEJSZYCH, BO JEJ BOGACTWEM JEST NATURA. NORWAY IS ONE OF THE MOST AFFLUENT, SAFEST AND MOST OPEN COUNTRIES IN THE WORLD, BUT FOR ME IT IS ALSO ONE OF THE MOST BEAUTIFUL, AS NATURE IS THE MAIN THING IT HAS GOING FOR IT.

The Norwegians love nature, and even claim that there is no such thing as bad weather, just bad clothing. The descendants of the Vikings do not shut themselves up at home whenever it is cold, rainy or windy, but spend as much time on outdoor activities as they can. I remember how surprised I was at the number of people clad in sports clothes and carrying skis on public buses on my first trip to Oslo. That was when I learned that it only takes 15 minutes to get from anywhere in the Norwegian capital to a place where you can practise cross-country skiing – the favourite Norwegian pastime. You couldn’t imagine a better place to go jogging either. Norway is not only one of the most affluent, safest and most open countries in the world, but for me, personally, it is also one of the most beautiful, as nature is the main thing it has going for it. The Oslo that we write about in this issue of Kaleidoscope is a city with a picturesque location, surrounded by mountains and lakes. All this makes it a perfect ad for the entire country. The city is best explored by bicycle, and cycling is my favourite sport. In my case, it just so happens that the start of the cycling season coincides with Easter. This is when my sisters and I get our bikes out of storage and cycle to the forest to pick branches with willow catkins, cranberry leaves and juniper branches. These are traditionally used to decorate the food basket that Poles take to church to be blessed. You can also read about some of the not so well known Easter culinary traditions in Poland in this issue of Kaleidoscope. I wish you all a Happy Easter.

redaktor naczelna ❚ editor in chief Agnieszka Franus

6

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

Linda Farrow exclusively at Andy&Mag

Plac Dąbrowskiego 2/4, Warszawa, tel. (22) 423 01 86 C.H. Atrium Promenada, ul. Ostrobramska 75c lok. 0.54, Warszawa, tel. 690 088 200 ul. Mokotowska 51/53 (róg ul. Pięknej), Warszawa, tel. (22) 622 15 41 salon@andyandmag.pl | www.andyandmag.pl

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

CONTENTS

16

22

66

42

3 NOTE FROM THE CEO 6 NOTE FROM THE EDITOR 10 DID YOU KNOW...?

56 GOOD LIFE 64 UP IN THE AIR

składamy wniosek o wizę do USA visa-free to the USA?

16 THE BEST OF znaczki stamps

22 INSPIRATIONS mosty bridges

28 WHY

Newark

32 JOURNEY OF A LIFETIME Oslo

42 MY POLAND Wielkopolska Greater Poland

50 INTERVIEW

Dorota Kobiela

tel. 22 360 39 60, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl redaktor naczelna Agnieszka Franus redaktor prowadząca Agnieszka Michalak korekta Tomasz Cholaś Produkcja: dyrektor Tomasz Gajda, Stanisław Siemiński Tłumaczenia: Agnieszka Chrościcka Magdalena Szwedowska red. wersji angielskiej Stephen Canty Dział graficzny: projekt, dyrektor artystyczna Ewa Borowska fotoedycja Magdalena Rudzka, Rafał Wojciechowski DTP Krzysztof Stypułkowski Koordynator LOT: Konrad Majszyk

8

66 PEOPLE & THE WORLD sposoby na długowieczność recipes for a long life

72

nakazy i zakazy prawne legal do’s and don’ts

76 LIFE STORY

106 MAKE A WISH dodatki accessories

108 MUST HAVE

wnętrze home decor ideas

110 GOOD ADDRESS strefa prestiżu prestige zone

114 GOOD JOB

Made Concept

Ed Sheeran

84 CULTURE

film, teatr, książka, muzyka, sztuka film, theatre, books, music, art

90 GOOD FOOD Wielkanoc Easter

96 TAKE A LOOK wiosennie spring looks

102 BEAUTY

medycyna estetyczna aesthetic medicine

Wydawnictwo: Burda Publishing Polska sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00 www.burdamedia.pl ZARZĄD Chief Executive Officer Alexander Sorg General Director Poland Justyna Namięta Chief Financial Officer Dobrosława Snarska-Pełka

New business & Corporate Media Director Małgorzata Nocuń-Zygmuntowicz 692 440 088 Project Manager Monika Siwiec-Chojnacka 22 360 36 23 Dyrektor Dystrybucji i Obsługi Klienta / Director of Distribution and Subscriptions Jerzy Janczak International Ad Sales Representatives Italy: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com burda community network Germany: Vanessa Noetzel T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com Austria & Switzerland: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

90

France & Luxembourg: Marion Badolle-Feick T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com UK & Ireland: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, Canada & Mexico: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com REKLAMA: Burda Publishing Polska sp. z o.o.

Sekretariat Biura Reklamy / Advertising Secretariat Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@burdamedia.pl Dyrektor Biura Reklamy Corporate Media / Head of Advertising Team of Corporate Media Jolanta Kurek advertising department Anna Dembska, Ewa Porycka Sales coordinator – Katarzyna Osiak-Łazur

© P O N T I U S LU N DA H L / T T/ F O RU M , S H U T T E R STO C K ( 2 ) , A RC H I W U M S I M P, M . P.

wydarzenia, festiwale events, festivals

76

hell week

The Museum of Modern Art

12 WHAT’S ON

spis treści

D I D YO U K N O W

museum of modern art

STOLICA NOWEJ SZTUKI

the capital of new art

Gdy MoMA otwiera swoje podwoje w 1929 r., kolekcja liczy zaledwie dziewięć obrazów. Jednak szybko się rozrasta i zamienia Nowy Jork w stolicę artystycznego świata. Między Piątą a Szóstą Aleją, na 53. Ulicy, podziwiać dziś można prawdziwe hity: Gwiaździstą noc van Gogha, Trwałość pamięci Dalego, Puszki z zupą firmy Campbell Warhola. A to tylko początek długiej listy. ❚ MoMA opened in 1929 with a collection of only nine paintings. It expanded quickly, making New York City the capital of the art world. The Museum of Modern Art on 53rd Street, between Fifth and Sixth Avenue, is home to such works as Van Gogh’s Starry Night, Dali’s The Persistence of Memory, and Warhol’s Campbell’s Soup Cans.

SERCE M A N H AT TA N U the heart of manhattan

WSZYSCY ZAKOCHANI W SWOIM MIEŚCIE NOWOJORCZYCY WIEDZĄ, ŻE W MOMA NALEŻY BYWAĆ. NAWET MERYL STREEP CZY SARAH JESSICA PARKER UWIELBIAJĄ TU SPĘDZAĆ POPOŁUDNIA. ❚ EVERYONE IN LOVE WITH NEW YORK CITY KNOW THAT THE MOMA IS THE PLACE TO BE AND BE SEEN IN. EVEN MERYL STREEP AND SARAH JESSICA PARKER LIKE TO SPEND THEIR AFTERNOONS THERE.  |  anna jastrzębska

MIĘDZY NAMI, ROCKEFELLERAMI between us, the rockefellers Lillie Bliss, Mary Sullivan, Abby Rockefeller, czyli trzy zamożne damy, dzięki którym MoMA w ogóle powstało.

Muzeum jest od początku finansowane przez prywatne osoby, na czele z mężem Abby, Johnem D. Rockefellerem Jr. i pozostałymi członkami rodziny. Robią to z potrzeby serca, bo – jak powiedział Andrew Carnegie – „to wstyd, gdy człowiek umiera bogaty”. ❚ Lillie Bliss, Mary Sullivan and Abby Rockefeller are three rich women to whom the MoMA owes its existence. At first, the museum was funded by private individuals, including Abby’s husband John D. Rockefeller Jr., and other family members.

They did it out of the goodness of their hearts, since, as Andrew Carnegie said: “The man who dies rich dies disgraced”.

10

Podczas performensu w 2010 r. The artist is present Marina Abramović przez sześć dni w tygodniu w godzinach otwarcia muzeum siedziała nieruchomo na krześle pośrodku sali. ❚ During The artist is present perfromance held in 2010, Marina Abramović sat motionless in a chair at a table six days a week during the museum’s opening hours.

POLSKI AKCENT polish accent Kiedy wystawa dotarła do MoMA, wywołała spore zamieszanie. Na wernisaż (2012 r.) Sculpture Undone 1955–1972 ściągnęły sławy, a Alina Szapocznikow wywalczyła należne miejsce w historii sztuki. 40 lat po śmierci. ❚ When the exhibition shown in NYC, it caused a stir. The opening night turnout of the Sculpture Undone 1955-1972 at MoMA abounded in celebrities (2012), and Alina Szapocznikow earned a well-deserved prominent spot in the history of art 40 years after her death.

MUZEUM CELEBRYTA

celebrity museum

Przyciąga gwiazdy show-biznesu i polityków z pierwszych stron gazet. Pojawia się w książkach i filmach, nie mogło go więc też zabraknąć w kultowym dziele Woody’ego Allena – Manhattanie. Bohaterowie spotykają się w muzeum i nie ma w tym nic dziwnego. Każdy szanujący się nowojorczyk wie, że MoMA to doskonałe miejsce na spotkania. ❚ This is a magnet for show business stars and front-page politicians. It is featured in books and films and simply had to be included in the classic Woody Allen production Manhattan whose protagonists meet at the museum. Every New Yorker knows that the MoMA is the perfect meeting place.

WIĘCEJ NIŻ OBRAZY

more than just paintings

IDZIE NA REKORD

Gdy MoMA zainaugurowało retrospektywę islandzkiej piosenkarki Björk (2015 r.), w artystycznym światku zawrzało.

Piosenki i klipy to wartościowa sztuka czy nie bardzo? – pytano. ❚ When MoMA launched a retrospective of the Icelandic singer Björk (2015), the art world was of two minds. Are songs and video art worthy of being exhibited in museums?

record-breaking figures Prace Pabla Picassa były w MoMA pokazywane na ok. 320 wystawach. To światowy rekord. A słynne Panny z Awinionu Hiszpana pojawiają się niemal we wszystkich zestawieniach jako jedno z najcenniejszych arcydzieł, które w nowojorskim muzeum trzeba koniecznie zobaczyć. ❚ Works by Pablo Picasso have been shown in the MoMa at approx. 320 exhibitions. This is a world record. His famous painting The Young Ladies of Avignon which is one of the museum’s most priced possessions, is on nearly every list of MoMA “must-sees”.

NENUFARY W OGNIU water lillies on fire

CHIRURG BIJĄCEGO SERCA

© S I M E / F R E E ( 2 ) , F O R U M ( 2 ) , B E W, M . P.

surgeon of the beating heart

W 1958 r. w trakcie prac remontowych w MoMA wybuchł pożar. Większość dzieł udało się ocalić, ale całkowitemu zniszczeniu uległy słynne Nenufary. Na szczęście Monet namalował lilie wodne kilkaset razy. Muzeum wkrótce zakupiło nowy obraz. ❚ In 1958, fire broke out during renovation works at the MoMA. Most of the exhibits were saved, but the famous Water Lillies was burnt. Luckily Monet painted the flowers a few hundred times, so the museum replaced the destroyed painting.

Choć w konkursie wzięły udział gwiazdy architektury (Koolhaas, Herzog, de Meuron), przebudowę MoMA zlecono Japończykowi, o którym niemal nikt wcześniej nie słyszał.

Yoshio Taniguchi zaprezentował w 2004 r. przestrzenie minimalistyczne i „subtelnie wyrafinowane”. ❚ Although the greatest architectural stars took part in the competition (Koolhas, Herzog, de Meuron), the remodelling of the MoMA was eventually commissioned to a then farily unknown Japanese architect. In 2004, Yoshio Taniguchi unveiled spaces considered both minimal and “subtly sophisticated”.

11

W H AT ’ S O N

nasze rekomendacje

v DLA KONESERÓW for art connoisseurs Miasto, które nigdy nie śpi, znane jest z zamiłowania do sztuki nowoczesnej. Międzynarodowy świat artystów zaprezentuje najnowsze prace i trendy. Zobaczyć dzieła i poznać ich twórców z 18 krajów będzie można w przestrzeniach wystawowych nad rzeką Hudson. ❚ The city that never sleeps is famous for its passion for modern art. Key players from the international art scene will be presenting their latest works and trends. To see works of art from 18 countries and meet their creators, come to the exhibition hall on the Hudson River.

NOWY JORK

Targi Sztuki | Art on Paper, New York, 07–11.03 TOKIO

c ROBIĄ WIELKIE OCZY wide-eyed characters Anime, czyli japoński styl animacji, ma rzesze fanów na całym świecie. Ci najbardziej zagorzali oraz twórcy spotkają się w stolicy Kraju Kwitnącej Wiśni, by wymienić doświadczenia. ❚ Anime, or Japanese animation, has legions of fans all over the world.

Anime fans and artists are coming together in the Japanese capital to exchange experiences and listen to experts.

Anime Festival, Tokyo 22–25.03 KRAKÓW

EVENTS x CHODŹ, POMALUJ MI… SKÓRĘ come and paint... my skin

c WIELKI TYDZIEŃ Z MUZYKĄ

the holy week and music

Na siódmej edycji festiwalu poświęconego sztuce tatuażu ponad trzystu specjalistów zaprezentuje swoją technikę i style zdobienia skóry. Będzie można nie tylko podziwiać innych, ale też sprawić sobie własny tatuaż. Kto nie chce upiększyć się na stałe, może wybrać tymczasowy bodypainting. ❚ The seventh edition of this festival, which celebrates the art of tattoo, presents more than 300 experts showcasing their body ornamentation techniques and styles. Come and admire others or get a tattoo of your own. And if you don’t fancy a permanent one, simply ask for some temporary body painting.

Renesans i barok będą królować podczas ośmiu dni jednego z najlepszych festiwali muzycznych w Europie, który przez ostatnie kilkanaście lat wyrobił sobie wielką renomę wśród melomanów. My szczególnie polecamy koncert w kaplicy św. Kingi w Kopalni Soli w Wieliczce. ❚ The Renaissance and the Baroque will reign supreme during the eight days of one of the best music festivals in Europe. Over the years, this event has grown to become an absolute must for music lovers everywhere. We recommend a concert in the Chapel of St. Kinga in the Wieliczka Salt Mine.

Tattoo Party, Manchester, 03–04.03

Misteria Paschalia, Kraków, 26.03–02.04

MANCHESTER

BRNO

v KUSZĄCE JEDNOŚLADY

Najnowsze modele motocykli najważniejszych marek pojawią się na największych tego typu targach w Europie Środkowej. Obok olśniewających maszyn będzie można zakupić wszystko, co przyda się podczas jazdy. ❚ The latest motorcycles from all the leading manufacturers will be on display at the PTW fair. Apart from your dream machine, you will be able to buy everything you need to enjoy the ride.

Motosalon, Brno, 08–11.03

12



© M . P. ( 2 ) , S H U T T E R STO C K ( 3 )

the fabulous powered two-wheelers

W H AT ’ S O N

nasze rekomendacje

KRAKÓW, WARSZAWA

v ALLELUJA PO GRECKU hallelujah! in greece

VRONTADOS

Niezwykle malownicza doroczna bitwa na ognie odbywa się w Wielką Sobotę w greckiej wiosce Vrontados pomiędzy dwoma „rywalizującymi” kościołami: św. Marka i Matki Boskiej Erithiani. Ta lokalna tradycja jest z pewnością widowiskowa, ale ostrożność mimo wszystko nie zawadzi. ❚ This extremely picturesque rocket war is staged on Holy Saturday every years in the Greek village of Vrontados. Two “rival” parishes fight it out: St. Mark’s and Panaghia Ereithiani’s. This local tradition is undoubtedly spectacular, but you can’t be too careful.

Rocketwar, Vrontados, 31.03

z SZKLANE DOMY glass houses

WARSZAWA

c ŚWIAT KLASYKI

the world of classics

Glasshouse to ostatni album dobrze już znanej i lubianej w naszym kraju brytyjskiej wokalistki i autorki tekstów Jessie Ware. Utwory z niego znajdą się w programie koncertu. Podczas długiej europejskiej trasy Ware odwiedzi nasze dwie stolice. ❚ Glasshouse is the latest album from British vocalist and songwriter Jessie Ware, who is certainly no stranger to this country. Ware will be performing songs from the album during an extended European tour whose itinerary includes two Polish cities.

Skrzypaczka Anne-Sophie Mutter, pianista Krystian Zimerman, wiolonczelista Steven Isserlis czy mistrzowie batuty: Christoph Eschenbach i Lawrence Foster – to tylko niektórzy artyści zaproszeni przez Elżbietę Penderecką na coroczny Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena. Tym razem program koncertów nawiązuje do: setnych urodzin Leonarda Bernsteina, 85. urodzin Krzysztofa Pendereckiego i Henryka Mikołaja Góreckiego oraz 125. urodzin George’a Gershwina. ❚ Violinist Anne Sophie Mutter, pianist Krystian Zimerman, chellist Steven Isserlis and Lawrence Foster are just some of the artists invited by Elżbieta Penderecka to perform at the annual Ludwig van Beethoven Easter Festival. This time the programme is inspired by the 85th anniversary of the birth of Krzysztof Penderecki and Henryk Mikołaj Górecki and the 125th anniversary of the birth of George Gershwin.

Koncerty Jessie Ware w Krakowie i Warszawie, 04 i 06.03 | Jessie Ware in concert in Kraków and Warsaw, 04 and 06.03

22. Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena | 22nd Ludwig van Beethoven Easter Festival, Warsaw, 16–30.03

HONGKONG

c NIE WSZYSTKO ZŁOTO…

Miłośniczki biżuterii i jej twórcy spotkają się w Hongkongu na targach tych pięknych i kosztownych ozdób. Diamenty i perły zadowolą tych z bardziej zasobnymi portfelami, ale dla oszczędnych też znajdzie się coś godnego uwagi: równie piękna biżuteria z materiałów do złudzenia przypominających prawdziwe kamienie szlachetne. ❚ Bling aficionados and jewellery makers are coming to in Hong Kong for a trade fair of these beautiful and expensive trinkets. Diamonds and pearls are sure to please the well-heeled, but there is plenty for the more thrifty too, e.g. equally beautiful jewellery made from materials that look like real gemstones.

Hong Kong International Jewellery Show, Hong Kong, 01–05.03

14

© M . P. ( 2 ) , S H U T T E R STO C K ( 2 )

all is not gold...

P E R S O N A L I Z E D L E AT H E R L A B E L I N C LU D E D

THE GOTECH PRESIDENT

1 0 Y E A R WA R R A N T Y

I N N OVAT I V E U LT R A S I L E N T D E TAC H A B L E W H E E L S

Carpisa GoTech® is a trademark of Kuvera S.p.A.

SPECIAL EDITION

carpisa.com

NEW SIDE HANDLE

C A R P I S A G OT E C H ® , T H E N E W M AT E R I A L PAT E N T E D BY C A R P I S A R & D L A B H I G H S T R E N GT H A N D E XC E L L E N T P E R F O R M A N C E I N A L L T R AV E L CO N D I T I O N S

THE TRAVEL CONFIGURATOR STORE

WE ARE PRESENT IN THE FOLLOWING COUNTRIES: Albania, Andorra, Armenia, Bahrain, Belarus, Bosnia Herzegovina, Bulgaria, Canary Islands, Croatia, Cuba, Cyprus, Czech Republic, Djibouti, France, Georgia, Germany, Greece, Hungary, Iran, Italy, Jordan, Kazakhstan, Kosovo, Kuwait, Lebanon, Macedonia, Malta, Moldova, Mongolia, Montenegro, Oman, Poland, Portugal, Qatar, Russia, Saudi Arabia, Serbia, Slovakia, Spain, Switzerland, Thailand, United Arab Emirates and United Kingdom. WE ARE ALSO PRESENT IN THE DEPARTMENT STORES OF: El Corte Inglés (Spain), Groupe Beaumanoir (France), Sinn Leffers / Wöhrl / Karstadt & Kaufhof (Germany), Coop (Switzerland). TO GET MORE INFORMATION PLEASE CONTACT THE FOLLOWING AGENCIES: For Bosnia Herzegovina, Kosovo, Macedonia, Serbia, Slovenia: Primis East - info@primiseast. com - For Croatia: Pianoforte Croatia d.o.o. – info.hrvatska@pianoforteholding.com - For Montenegro: Pianoforte Montenegro d.o.o. – info.montenegro@pianofortegroup.com - For Poland: Pianoforte Polska Sp. z.o.o gpoland@gpoland.com.pl - For Spain: Pianoforte Spain S.L.U. – info@kuvera.es - For Greece: Yama Hellas S.A. - angela.ferentinou@inticom.it - For Russia: denis.grechko@pianofortegroup.com - For Middle East: Lebanon, Kuwait, Egypt, Bahrain, Oman, U.A.E., Saudi Arabia, Qatar, Iran, Jordan: NimNim General Trading LLC - info@nimnimfashion.com - For all the other countries: international@carpisa.it

18 T H E

BE S T

OF

znaczki

OTWÓRZ KLASER a stamp album of gems DLA JEDNYCH ZNACZEK TO TYLKO NAKLEJKA NA LIST, DLA INNYCH RELIKT PRZESZŁOŚCI, ALE DLA FILATELISTÓW – RARYTAS, KTÓRY TRZEBA ŻMUDNIE WYSZUKAĆ I SŁONO ZA NIEGO ZAPŁACIĆ. ❚ TO SOME, POSTAGE STAMPS ARE SIMPLY STICKERS TO BE STUCK ON LETTERS, TO OTHERS THEY ARE RELICS OF A BYGONE ERA, WHILE FOR PHILATELISTS, THEY ARE RARITIES THAT HAVE TO BE RELENTLESSLY TRACKED DOWN AND ARE VERY COSTLY.

1

2 KAMELEON BOWIE

bowie the chameleon

Gwiazdy popu i rocka często uwieczniano na znaczkach. Tę kolekcję sześciu numizmatów z wcieleniami Davida Bowie wydała poczta brytyjska.

W ten sposób uczciła zmarłego w 2016 r. wybitnego artystę. ❚ Postage stamps have frequently been adorned with the faces of musicians. A collection of six stamps depicting the six historic identities of David Bowie was released by the Royal Mail in the UK in 2016 to commemorate the artist.

4 16

GUJANA

guyana

Brytyjskie kolonie zobligowane były do używania znaczków, które dostarczali Anglicy.

Kiedy statek się spóźniał lub nie docierał, pocztowcy zmuszeni byli drukować je na miejscu. Ten znaczek zachował się w jednym egzemplarzu. Na nowojorskiej aukcji sprzedany został za 9,5 mln dol. ❚ The British colonies were required to use stamps supplied by the English. If a ship was late or never arrived, the postmen had to print the stamps on site. There is only one copy of this stamp. It was sold for USD 9.5 million at auction in New York City.

3

RÓŻA BEZ NOMINAŁU

there is no rose without the… denomination W 1978 r. brytyjski znaczek z różą kosztował 13 pensów, dziś kosztuje 130 tys. funtów. Na trzech znaczkach z arkusza nie wydrukował się nominał, dlatego to białe kruki. Królowa Elżbieta ma dwa egzemplarze, jeden jest w rękach prywatnych. ❚ A British stamp with a rose which once cost 13 pence, today is worth GBP 130,000. Three stamps from the print run are missing the denomination and this has made them a highly sought-after rarity.

NIE MA CHIN BEZ TAJWANU there is no china without taiwan Nieznajomość geografii lub zwykłe roztargnienie grafika sprawiło, że na znaczku sławiącym potęgę Chin za czasów Mao nie uwzględniono Tajwanu.

Wydrukowany z błędem znaczek wycofano i do obiegu weszła jego poprawiona wersja. ❚ Whether due to insufficient geographical knowledge or absent-mindedness on the part of the graphic designer, Taiwan is missing from a stamp glorifying the might of China under Mao’s rule. The misprinted stamp was withdrawn from the market and replaced by a corrected version.



Lenovo zaleca system Windows 10 Pro.

ThinkPad X1 Carbon vs. Zalanie

z systemem Windows 10 Pro

Windows 10 Pro to system biznesowy.

Wejdź na: www.lenovo.com © 2018 Lenovo. Wszelkie prawa zastrzeżone. Lenovo, ThinkPad oraz logo Lenovo to znaki towarowe firmy Lenovo. Microsoft, Windows, oraz logo Windows to znaki towarowe firmy Microsoft Corporation. Inne nazwy firm, produktów lub usług mogą być znakami towarowymi bądź usługowymi należącymi do innych właścicieli. Powyższa treść nie stanowi oferty w rozumieniu prawa i ma charakter informacyjny. Za ewentualne błędy firma Lenovo nie ponosi odpowiedzialności.

Kalei_1-1.indd 1

2/8/18 11:39 AM

5 6

T H E

BE S T

OF

znaczki

„NIE” DLA PALENIA

smoking is a no-no

Znaczek z Audrey Hepburn z cygaretką w ustach należy do najdroższych znaczków niemieckich. Jego wartość to ok. 517 tys. dol. Wydrukowano 14 mln kopii, ale ostało się zaledwie 30 sztuk. Syn Hepburn nakazał zniszczyć cały nakład, by nie promować palenia. ❚ A stamp with the image of Audrey Hepburn with a cigarette is one of the most expensive German stamps (approx. USD 517,000). Out of 14 million stamps only 30 are left. Hepburn’s son had the entire print run be destroyed, as he believed the stamp promoted smoking.

8

SKRZYDŁA W DÓŁ

wings facing down

WALENTYNKA

st valentine’s stamp Walentynki to przede wszystkim wysyłane anonimowo pocztówki i wszechobecna symbolika serduszek. Poczta Tajlandii w 2013 r. połączyła te walentynkowe atrybuty i powstał znaczek w kształcie serca z widniejącą na nim różą, do przyklejenia na miłosny liścik. ❚ St Valentine’s Day is all about anonymous postcards and the ever-present hearts. In 2013, the Thai post combined these two attributes and released a heart-shaped stamp featuring a rose.

O cenie i wyjątkowości tego znaczka zadecydował błąd drukarzy. Dwupłatowiec Curtiss JN-4 zwany Jenny na amerykańskim znaczku o nominale 24 centów wydrukowano do góry kołami. To wystarczyło, by stał się rarytasem.

Niedawno sprzedano go za 977,5 tys. dol. ❚ A printing error made this stamp exceptional and exceptionally expensive. The Curtiss JN-4 aircraft, dubbed “Jenny”, was printed upside down on a 24 cent US stamp. It was recently sold for USD 977,500.

7

CZARNA KRÓLOWA

the black queen

Znaczek Penny Black wydany w Zjednoczonym Królestwie w maju 1840 r. był pierwszym samoprzylepnym znaczkiem na świecie. Ozdabia go wizerunek królowej Wiktorii i to wystarczyło, by zrezygnować z drukowania nazwy kraju pochodzenia. ❚ The Black Penny stamp, issued in the United Kingdom in May 1840, was the first self-adhesive stamp in the world. It bears the image of Queen Victoria, and as such, there was no need to add the name of the country of origin on the stamp.

9

KOLOR MA ZNACZENIE

colours matter

Żadne pomyłki nie mają tak wysokiej wartości jak błędnie wydrukowane znaczki. Ten znaczek, w którym pomylono będący oznaczeniem jego nominału kolor (miał być niebiesko-zielony), osiągnął na aukcji cenę ponad 2 mln dol. I to już nie jest pomyłka. To szaleństwo! ❚ No other mistakes are as highly valued as misprints on stamps. This stamp, whose denomination was printed in the wrong colour (it was supposed to be blue and green), was sold for USD 2 million at auction. Yes, you read that correctly.

Austriacka poczta wpadła na pomysł znaczka w kształcie piłki nożnej z okazji mistrzostw Europy UEFA w 2008 r.

The Austrian Post designed a football-shaped stamp in celebration of the UEFA Championships in 2008.

18

10

KOREK cork

Pierwszy znaczek wykonany ze specjalnego cienkiego korka powstał w 2007 r. w Portugalii. Wypuszczono 230 tys. egzemplarzy, z których każdy jest unikalny ze względu na niepowtarzalne desenie korka. Drzewo korkowe, którego Portugalia jest potentatem, widnieje na znaczku. ❚ The first ever stamp made from special thin cork was produced in Portugal in 2007. There were 230,000 copies produced and each is unique owing to the different cork hues. The stamp features the image of the cork tree, for which Portugal is famous.

T H E

BE S T

OF

znaczki

NAJDROŻSZY CHIŃSKI ZNACZEK most expensive chinese stamp

14

ESPRESSO NA EXPRES? first class espresso?

Która poczta, jeśli nie brazylijska, mogłaby wpaść na pomysł emisji znaczków pachnących kawą. Znaczek pokryty jest mikroskopijnymi kapsułkami z kawą przygotowaną z wyprażonych, dojrzałych ziaren, zmielonych i zaparzonych pod ciśnieniem. ❚ Who else but Brazilian Post could have had the idea of making stamps with the aroma of coffee?

The stamp is covered with microscopic capsules filled with coffee made from ripe, roasted, ground and pressure-brewed coffee beans.

PRECYZYJNA ROBOTA it’s all in the detail Znaczek inkrustowany kryształkami Swarovskiego. Dzieło nie tylko drukarzy, ale też jubilerów wydała poczta austriacka w 2004 r. Żeby stać się posiadaczem tego cacka, należało wydać 7,5 euro. Aby kryształki nie odpadały w czasie sortowania listów i podróży, producenci wymyślili specjalną formułę kleju. ❚ A stamp incrusted with Swarovski crystals was issued by Austrian Post in 2004 in collaboration with jewellers. The face value was EUR 7.5. The manufacturers designed a special glue formula to prevent the crystals from falling off.

16

SŁODZIAK

20

15

NAKLEJ ŚPIEWAJĄCO

stick it with song

Bloczek z kilkoma znaczkami z wizerunkami muzyków wydany został przez pocztę w Mozambiku.

Upamiętniono na nich gwiazdy lat 80. i 2000: Eltona Johna, Bryana Adamsa, grupę Metallica, Shakirę i Beyoncé. Na samym bloczku króluje Kylie Minogue. ❚ A sheet of stamps featuring the images of musicians was released by the postal service in Mozambique. The artists featured were 1980s and 2000s stars, e.g. Elton John, Bryan Adams, Metallica, Shakir and Beyoncé. The sheet itself features Kylie Minogue.

MLECZNY, DESEROWY, BIAŁY milk, dark or white

simply beeutiful

18

13

Znaczek w kształcie sześcioboku, czyli plastra miodu, przedstawiający pszczołę wydała poczta szwajcarska.

Kolekcjonerzy cenią go za nieoczywisty kształt, który wyróżni go spośród klasycznych prostokątnych i kwadratowych kolegów. ❚ A honeycomb-shaped stamp featuring a bee was issued by Swiss Post.

Collectors value it precisely for its unique shape.

Znaczek to nie zawsze tylko zwykła opłata pocztowa. Może się okazać świetnym gadżetem reklamowym – np. producenta czekolady. Taki znaczek może nie jest do jedzenia, ale pachnie prawdziwym kakao.

Lizanie go to sama przyjemność, zwłaszcza że zadbano aż o trzy smaki. ❚ Stamps can be more than just ways of paying the postage fee. They also make excellent marketing merchandise. These stamps are not edible, but they exude a delicious aroma of real cocoa. They are a pleasure to lick, the more so as they come in three different flavours.

17

© M . P.

Znaczek wyszywany został wprowadzony w 2005 r. Stał się reklamą znanej z tradycji haftu ludowego miejscowości Lustenau.

The embroidered stamp was released in 2005. It also endorsed the town of Lustenau, famous for its folk embroidery traditions.

Znaczek z głową królowej Wiktorii wydrukowano w 1864 r. w Hongkongu.

Widniał na nim nominał 96 tamtejszych centów. Oliwkowy odcień ma zaledwie 50 znaczków z tej serii – reszta zgodnie z projektem jest brązowa. Kolorystyczny odmieniec ma obecnie wartość przewyższającą 800 tys. dol. ❚ A series of stamps featuring Queen Victoria’s head was printed in Hong Kong in 1864. Its denomination was 96 cents in the local currency. Fifty are olive green, and the rest are brown. The former is now worth over USD 800,000.

Kalei_1-1.indd 1

2/13/18 4:36 PM

I N S P I R AT I O N S

mosty

I D E A L N E P O Ł ĄC Z E N I A perfect links

GOLDEN GATE – most wiszący łączący San Francisco z hrabstwem Marin. Otwarty w 1937 r. ma długość 2737,4 m. ❚ GOLDEN GATE, a suspension bridge connecting San Francisco with Marin County. It was opened in 1937 and is 2,737.4 metres long.

22

©CREDITS

RUCHOME, SZKLANE, METALOWE, DREWNIANE, WISZĄCE, OBROTOWE – ŁĄCZĄ NIE TYLKO BRZEGI, ALE TEŻ PAŃSTWA I KONTYNENTY. PRZEGLĄDAMY NASZYM ZDANIEM NAJCIEKAWSZE MOSTY. ❚ MOVABLE, GLASS, METAL, WOODEN, SUSPENSION, ROTATING… BRIDGES NOT ONLY CONNECT BANKS AND SHORES, BUT ALSO COUNTRIES AND EVEN CONTINENTS. LET’S TAKE A LOOK AT WHAT WE FEEL ARE THE WORLD’S MOST INTERESTING BRIDGES.

23

©CREDITS

I N S P I R AT I O N S

mosty

SEVEN MILE BRIDGE na archipelagu wysp Florida Keys o długości 10 900 m. Wybudowany w latach 1979–1982. HELIX BRIDGE w Singapurze. Ta licząca 280 m długości kładka została oddana do użytku w 2010 r. i tego roku uznano ją podczas World Architecture Festival w Barcelonie za najlepszą konstrukcję transportową na świecie. ❚ SEVEN MILE BRIDGE on the Florida Keys archipelago is 10,900 metres long. Erected in 1979–1982. HELIX BRIDGE in Singapore. The 280-metre bridge was opened in 2010 and was awarded the title of best transport structure at the World Architecture Festival that same year.

24

NANPU BRIDGE w Szanghaju otwarty w 1991 r. ma 8346 m długości i jest jednym z najdłuższych podwieszanych mostów na świecie. WIADUKT MILLAU nad doliną rzeki Tarn w południowej Francji, w pobliżu miasta Millau, liczy 2460 m. ❚ NANPU BRIDGE in Shanghai was opened in 1991. It is 8,346 metres long, which makes it one of the longest suspension bridges in the world. The MILLAU VIADUCT over the gorge valley of the River Tarn, near Millau, in southern France, is 2,460 metres long.

25

I N S P I R AT I O N S

mosty

HENDERSON WAVES w Singapurze. Ten most dla pieszych łączy parki: Mount Faber i Telok Blangah. Liczy 274 m długości. ATLANTIC ROAD w Norwegii, czyli liczący ponad 8 km fragment drogi nr 64 pomiędzy miejscowościami Kårvåg i Vevang na wybrzeżu regionu Møre og Romsdal. ❚

HENDERSON WAVES in Singapore. The walkway connects Mount Faber park with Telok Blangah Mount park and is 274 metres long. ATLANTIC ROAD

©SHUT TERSTOCK (9)

in Norway is an 8.3 km stretch of County Road No. 64 that runs between the coastal villages of Kårvåg and Vevang in Møreog Romsdal County.

26

MILLENNIUM BRIDGE – most wiszący dla pieszych w Londynie, nad Tamizą. Zbudowany głównie ze stali i aluminium, składa się z trzech głównych części o długości 81 m, 144 m i 108 m. Jego ciężar podtrzymywany jest przez osiem lin nośnych. ZHANGJIAJIE GLASS BRIDGE w Chinach. Ten wiszący most, którego nawierzchnia wykonana jest z przezroczystego szkła, ma 430 m długości. ❚ The MILLENNIUM BRIDGE is a pedestrian suspension bridge over the Thames in London. It is made primarily of steel and aluminium and consists of three core parts that are 81 metres, 144 metres and 108 metres long.

27

W H Y

newark

Newark

N E WA R K e now nie cze

E NOW NIE E ĄCZ

NEW

jz lata

połą

POŁ

E

T ROU

ute

o ew r

LOT

with

LOT

y n WSIADASZ DO SAMOLOTU W flRZESZOWIE I LĄDUJESZ W NEWARK? ŚWIETNIE! STAN NEW JERSEY WARTO POZNAĆ BLIŻEJ, A POTEM RUSZYĆ DO NOWEGO JORKU. ❚ YOU BOARDED THE PLANE IN RZESZÓW AND YOU’LL BE TOUCHING DOWN IN NEWARK? EXCELLENT! THE STATE OF NEW JERSEY IS WORTH GETTING TO KNOW A LITTLE BETTER BEFORE GOING TO NEW YORK.

 |  michał cessanis

Newark Museum jest największym muzeum w Stanach Zjednoczonych. Możecie tu podziwiać nie tylko zbiory sztuki amerykańskiej, dekoracyjnej i współczesnej, ale także dzieła pochodzące z innych kontynentów.

Koniecznie zajrzyjcie do galerii tybetańskiej – zgromadzone tu zbiory uważane są za najlepsze na świecie! ❚ Newark Museum is the largest in the United States. It houses rich collections of American art, applied arts and contemporary art, and also has exhibits sourced from other continents. Be sure to pay a visit to the Tibetan room – this collection is said to be the best in the world.

Spróbujcie kanapki z krewetkami albo jeszcze smaczniejszej – z homarem. ❚ Try the shrimp or even better, lobster sandwiches.

28

Bazylika katedralna Najświętszego Serca Pana Jezusa w Newark to przykład francuskiego gotyku. ❚ Cathedral Basilica of the Sacred Heart in Newark is a great example of French Gothic style.

DOMY JAK Z BAJKI

fairy-tale houses

Cape May w stanie New Jersey to najstarszy w USA nadmorski kurort.

Słynie nie tylko z pięknych plaż, ale także z domów pamiętających czasy wiktoriańskie. Do tego deptak, klimatyczne kawiarnie, antykwariaty i atmosfera, jakiej nie zaznacie nigdzie indziej. ❚ Cape May in New Jersey is the oldest seaside resort in the USA. It is famous for its beautiful beaches and Victorian houses. There is also a promenade lined with charming cafes, second hand bookshops, and an inimitable ambience.



© S H U T T E R STO C K ( 5 ) , M . P. ( 2 )

Koniecznie wybierzcie się na żeberka w sosie barbecue.

W Ameryce są najlepsze! ❚ Treat yourself to ribs in BBQ sauce. They are the best in the US!

CO ZA KOLEKCJA!

some collection

Widzàc wi´cej, dotrzesz dalej

Soczewki, dzi´ki którym dotrzesz do celu Ciesz się w pełni jazdą samochodem, dzięki soczewkom EnRoute zaprojektowanym z myślą o kierowcach. Zapewniają wyraźne i komfortowe widzenie na dalsze odległości, deskę rozdzielczą, a także w lusterkach. Poczuj się bezpiecznie, niezależnie od warunków panujących na drodze.

Soczewki okularowe EnRoute dostępne są w salonach optycznych.

www.hoya.pl

W H Y

newark

ZOBACZ CZARNEGO SMOKA

see the black dragon

Tak nazywany jest słynny amerykański pancernik USS New Jersey. Podczas drugiej wojny światowej ostrzeliwał m.in. cele na Guamie i Okinawie. Ze służby został wycofany w 1991 r. Dziś to statek-muzeum, który można oglądać w Camden. ❚ This is the nickname given to the famous USS New Jersey battleship. During World War II it shelled targets on Guam and Okinawa. It was decommissioned in 1991. Today, it is a museum-ship and is based in Camden.

DLA MIŁOŚNIKÓW LATANIA

for aviation aficionados

W muzeum lotnictwa zgromadzono aż 26 samolotów, a także wiele fotografii i przedmiotów z czasów drugiej wojny światowej.

There are 26 aircraft, many WWII photographs, and artefacts exhibited at the aviation museum.

Z NEWARK DO NOWEGO JORKU from newark to new york

LOT apla Kaleidoscope.pdf

Z Newark do Nowego Jorku najszybciej dojedziecie metrem kursującym pomiędzy miastami 24 godz. na dobę. A gdy już będziecie w Wielkim Jabłku, zamieszkajcie na Manhattanie, który nigdy nie zasypia! ❚ The easiest and quickest way to get from Newark to New York City is to take the subway, which connects the two cities 24/7.

When you make it to New York, try to stay in Manhattan, as it never sleeps.

Wzniesiona w latach 1884–1886 i Statua Wolności to obowiązkowa atrakcja podczas pobytu w Nowym Jorku. ❚ The Statue of Liberty, erected in 1884–86 is a must-see for most visitors to New York City.

1

14.02.2018

15:08

W Nowym Jorku zobaczcie 9/11 Memorial Museum poświęcone ofiarom ataków z 11 września 2001 r. ❚ Be sure to visit the 9/11 Memorial Museum, which commemorates the victims of the terrorist attacks of 11 September 2001.

RZE–EWR pon. ❚ Mo.

14.10–17.40

Czas przelotu ❚ Flight duration 09:30

EWR–RZE ndz. ❚ Su. 19.25–10.10+1 Czas przelotu ❚ Flight duration 08:45

Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

30

© S H U T T E R STO C K ( 5 ) , M . P. ( 2 )

Kochasz latanie? Jeśli tak, to będąc w stanie New Jersey, nie możesz ominąć muzeum lotnictwa.

W Naval Air Station Wildwood Aviation Museum, stworzonym w hangarze w dawnym porcie lotniczym Cape May, zobaczysz samoloty z czasów drugiej wojny światowej, a także maszyny z okresu zimnej wojny i wojny wietnamskiej. ❚ Do you like flying? Then make sure you visit the aviation museum. The Naval Air Station Wildwood Aviation Museum is housed in a hangar in the former Cape May airport and has a collection of aircraft operated during World War II, the Cold War, and the Vietnam War.

Deutsche Bank Private Banking

Wznieś się wyżej z dwuosobową Radą Doradców Kiedy jesteś wysoko, wiesz, ile zależy od wsparcia zaufanych ludzi.

Osobista, dwuosobowa Rada Doradców to ukoronowanie sukcesu każdego Klienta Private Banking. To siła, która wznosi finanse na wyższy poziom.

Deutsche Bank w elitarnej czołówce instytucji dla Klientów Bankowości Prywatnej według ratingu magazynu Forbes RATING PRIVATE BANKING MAGAZYNU FORBES

EliteLine: 801 19 19 19 (opłata wg obowiązujących stawek operatora), www.eliteprivatebanking.pl Deutsche Bank Polska S.A., al. Armii Ludowej 26, 00-609 Warszawa

DEU_076-16_PRIVATE_BANKING_FOTEL_205x265_KALEIDOSCOPE_v4.indd 1

11-lip-16 16:25

JOURNEY OF A LIFETIME

oslo



32

©CREDITS

Mieszkańcy kochają spędzać wolny czas na Aker Brygge.

Nic dziwnego, bo to jedna z najładniejszych dzielnic Oslo. ❚ The people of Oslo love to spend their spare time in Aker Brygge. No wonder, since it is one of the prettiest districts of the city.

E NOW NIE E ĄCZ Ł O P

NEW

n

połą E

T ROU

PROSTE PRZYJEMNOŚCI

©CREDITS

simple pleasures NIE MA LEPSZEGO MIEJSCA NIŻ OSLO, BY POZNAĆ TAJNIKI HYGGE – SKANDYNAWSKIEGO SPOSOBU NA SZCZĘŚLIWE ŻYCIE. ❚ THERE IS NO BETTER PLACE TO LEARN MORE ABOUT HYGGE, THE SCANDINAVIAN RECIPE FOR A HAPPY LIFESTYLE.  |  michał głombiowski



33

Muzeum Narciarstwa w słynnej skoczni Holmenkollen. ❚ Ski Museum in the famous Holmenkollen ski jump.

34

OF A

L IF E T IM E

J

oslo

esteśmy Grecją Północy – mówi Helen Solberg.

Palcami otula kubek kawy. – Włochami Skandynawii. Nordycką Hiszpanią. Helen jest moją przewodniczką. Próbuje przybliżyć mi Oslo.

Gdy mówi, odgarnia spływający szeroką wstęgą spod jej czapki kosmyk włosów o kolorze pszenicy. Siedzimy w kawiarni w centrum norweskiej stolicy. – Grecją? – upewniam się. – Nie lubimy pośpiechu – wyjaśnia. – Pogoda jest może u nas i mało południowa, ale podejście do życia jak najbardziej. Widziałeś w Grecji lub Włoszech tych wszystkich ludzi przesiadujących w kawiarniach, jakby czas nie istniał? Norwegowie też to potrafią. Wiemy, jak celebrować chwilę.

“We are the Greece of the North”, says Helen Solberg.

She wraps her slender fingers around the coffee mug. “The Scandinavian Italy. The Nordic Spain”, she adds. Solberg is my guide to Oslo. While she talks, she keeps brushing a strand of sandy hair sticking out of her hat away from her face. We are sitting in a cafe in the Norwegian capital. “Greece? Are you sure?”, I ask.

“We don’t like to rush”, she explains. “The weather might be completely different here, but we have a similar attitude to life. Have you seen all those people in Greece and Italy, sitting around in cafes as if time did not exist? Norwegians can do that too. We know how to celebrate the moment”, she adds.

SZTUKA SZUKANIA SZCZĘŚCIA Skandynawski sposób na szczęśliwe życie mieści się w modnym ostatnio pojęciu hygge (w Norwegii nazywanym też kose seg). Z trudem poddaje się ono przekładowi na inne języki. Jego znaczenie jest uchwytne jedynie dla ludzi urodzonych na tej ziemi.

– Myśląc o hygge, myśl o przytulności – wyjaśnia Helen. – O miękkości, cieple letniego słońca lub zimowych skarpet, harmonii, radości, odrobinie melancholii. Pogaduszkach przy kawie. Nicnierobieniu.

THE ART OF LOOKING FOR HAPPINESS The Scandinavian recipe for a happy life is encapsulated up in the word “hygge” (aka “kose seg” in Norway), which has recently become incredibly popular. The word is notoriously difficult to translate, and its true meaning eludes anyone not native to Scandinavia.

“When you think hygge, think cosy”, explains Solberg.

“Think of softness, or the warmth of the summer sun, or winter socks, or harmony, joy and a touch of melancholia. It is about chatting over coffee or doing

© L A I F / F O R U M . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : L A I F / F O R U M

JOU R N E Y

O hygge dumałem kilka godzin wcześniej, gdy Helen zabrała mnie na śniadanie do knajpki serwującej specjał, z którego Norwegowie są dumni: piętrowe kanapki uginające się od dodatków. Kromki razowego chleba (grovbrød) wyniesione do rangi sztuki. Siedliśmy przy stoliku, zatapiając się w pieczywie zarzuconym krewetkami, kawiorem, plastrami pomidora i śmietanowym sosem. Nasycony smak rozpływający się po podniebieniu. Nie potrzebowaliśmy nic więcej.

Szybko uświadomiłem sobie jednak, że hygge podlega tu prawidłom Północy. Owszem, ta wynikająca z celebracji drobnych czynności radość jest szczera, równocześnie jednak krępuje ją nordyckie zamiłowanie do porządku. Gdy ja barbarzyńsko złapałem kanapkę w dłoń, Helen zabrała się do swojej sztućcami.

Kiedy kropla sosu spadła jej na palec, starannie ścierała ją serwetką. Norweskie hygge ma swoje granice.

NA DACHU OPERY Niespieszny spacer prowadzi nas nad brzeg Oslofjordu, jęzora wody wcinającego się od strony morza w miasto. – Lubimy być na zewnątrz – wyjaśnia moja przewodniczka. – Połazić po ulicach lub odwiedzać miejsca, w których po prostu chce się być. Takie jak to – wskazuje gmach opery.

absolutely nothing”, she adds. I had been pondering about hygge a few hours earlier while Solberg and I were having breakfast. The café served the pride and joy of every true Norwegian – multi-layer sandwiches packed with delicious ingredients. Slices of wholemeal bread (grovbrød) elevated to an art form. Our sandwiches were heaped with shrimp, caviar, tomato slices, and cream sauce. The intensive flavours pampered and thrilled our palates. There was nothing more we could wish for. I quickly realised that hygge is governed by the rules of the North. The joy derived from celebrating small pleasures is genuine, but at the same time constrained by the Nordic love for order. While I barbarically grabbed my sandwich, Solberg approached hers with a knife and fork. When a drop of sauce fell on her finger, she slowly and studiously wiped it off with a napkin. The Norwegian hygge has its boundaries.

ON THE OPERA HOUSE ROOF A slow walk takes us to the shore of the Oslofjord, the North Sea inlet on which the city is built. “We enjoy being outdoors”, explains my guide. “We like to wander the streets and visit places we like. This is one of them”, she says, pointing to the Opera House.

 REKLAMA

SKANDYNAWIA cudowne podróże po Północy

NAJBLIŻSZE BIURO PODRÓŻY:

R.pl/biura ©CREDITS

CALL CENTER

801 310 801 Z KOMÓRKI 42 680 38 51



35

JOU R N E Y

OF A

L IF E T IM E

Frontowa ściana białego budynku opada łagodnym skosem do wody. Na jej dach prowadzą dwie szerokie rampy. Kształt całości przypomina ogromną krę.

Opera, której budowa kosztowała pół miliarda euro, natychmiast po otwarciu w 2008 r. stała się budowlą ikoniczną. Prasa branżowa uznała ją za najbardziej udany budynek użytkowy ostatniej dekady. Mieszkańcy Oslo pokochali ją miłością namiętną.

A niewiele brakowało, by w ogóle nie powstała. Zanim zdecydowano się na inwestycję, miesiącami debatowano, czy jest ona miastu w ogóle potrzebna.

Pieniądze na urzeczywistnienie tego architektonicznego snu miały pochodzić z publicznej kasy. Problemem okazała się próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy można sięgać po publiczne fundusze, wiedząc, że nie każdy mieszkaniec Oslo jest miłośnikiem opery. Z patowej sytuacji wybrnięto, zlecając w końcu projekt budynku, którego funkcje miały wykraczać poza kwestie kulturalne. W ten sposób usatysfakcjonowani powinni być zarówno znawcy opery, jak i zwykli spacerowicze. Udało się.

Wspinam się po rampie. Niezależnie od godziny po jej gładkiej marmurowej powierzchni przemykają setki

oslo

The façade of the white structure slopes smoothly into the sea. Two wide ramps lead to the roof. The building resembles a large ice float. It cost half a billion euros to build, but became an iconic structure as soon as it was opened in 2008. The trade press hailed it as the most successful functional building of the decade. Oslovians likewise fell in love with it.

The odds were against its being built. The city council spent months debating whether Oslo even needed such a building before eventually giving it the go-ahead. Then the building had to be financed with public money. At issue here was whether it was fair to use public money when not everyone was an opera lover. Eventually, it was decided to commission the design of a building that would offer more than just cultural experiences. That way, both opera aficionados and regular strollers would be satisfied. The goal was accomplished.

I make my way up the ramp. There is always a crowd going up and down the smooth marble surface. Most have only come here to get to the roof and look out over the fjord. Or have a coffee at the café outside the entrance. To simply be.

1. W budynku oslowskiego Ratusza znajduje się galeria sztuki prezentująca m.in. dorobek norweskiego artysty Pera Lassona Krohga. 2. Oslo rozwija się w błyskawicznym tempie, czego dowodem jest coraz więcej nowoczesnych budynków. 3. Budowa Opery kosztowała pół miliarda euro. ❚ 1. The Oslo Town Hall houses a gallery exhibiting the art of Norwegian artist Per Lasson Krohg and others. 2. Oslo is swiftly developing and more and more new modern buildings are being built.

3. The Opera House cost half a billion euro to build.

36

ludzi. Większość z nich przyszła tu po to, by wejść na dach i pogapić się na wody fiordu. Zająć stolik przy wejściu do budynku i wypić kawę. Trwać.

BLISKO NATURY Opera jest jednym z wielu przykładów na to, że Oslo zostało skrojone na ludzką miarę. Zbudowane z myślą o jakości życia mieszkańców. Stworzone w symbiozie z naturą. Nowoczesne budynki, architektoniczne cuda, przemyślane inwestycje nie odgradzają mieszkańców od przyrody. Gdziekolwiek pójdziesz, usłyszysz szmer wody Oslofjordu; gdziekolwiek spojrzysz, twój wzrok przysiądzie na szpalerze drzew lub linii otaczających stolicę wzgórz Oslomarka. Gdy najdzie cię ochota na zatopienie bosych stóp w wilgotnym piachu, prom płynący z trzeciego mola (tuż obok ratusza, w którym co roku wręczana jest Nagroda Nobla) zabierze cię na półwysep Bygdøy. Jego kraniec otoczony jest wstęgą miałkiego piachu.

Bygdøy to plama gęstej zieleni rozlana obok centrum miasta. Z plaży, na której w sezonie działa kilka barów

CLOSE TO NATURE The Opera House is one of many examples of how Oslo is designed to be people-friendly. This is a city built for quality of life, a city symbiotic with nature.

Oslo’s modern buildings, architectural wonders, and well-planned investments do not cut its residents off from nature. Everywhere you go, you will hear the hum of the water of the Oslofjord. Everywhere you look, you will see a line of trees or the Oslomarka hills that ring the capital. Whenever you feel like burying your bare feet in damp sand, the ferry that leaves from the third pier (right next to the town hall, where the Nobel Peace Prize is awarded) will take you to the Bygdøy peninsula. The end of it has a stretch of soft sand that keeps being drenched by the sea.

Bygdøy is a patch of lush greenery right next to the city centre. From the beach, where a few bars offering ridiculously expensive snacks are open in summer, you can see the panorama of Oslo. This rocky piece of land is a true oasis of peace. Apart from the beach, there are several hiking and cycling routes.



© L A I F/ FO RU M , S I M E / F R E E , S H U T T E RSTO C K

OPERA NATYCHMIAST PO OTWARCIU W 2008 R. STAŁA SIĘ BUDOWLĄ IKONICZNĄ. PRASA BRANŻOWA UZNAŁA JĄ ZA NAJBARDZIEJ UDANY BUDYNEK UŻYTKOWY OSTATNIEJ DEKADY. THE OPERA HOUSE BECAME AN ICONIC STRUCTURE AS SOON AS IT WAS OPENED IN 2008. THE TRADE PRESS HAILED IT AS THE MOST SUCCESSFUL FUNCTIONAL BUILDING OF THE DECADE.

©CREDITS

1 2

3



37

JOU R N E Y

OF A

L IF E T IM E

oslo

z przekąskami, widać główne zabudowania stolicy. Na tym skalistym skrawku lądu panuje jednak absolutny spokój, a oprócz przybrzeżnego piachu goście mają do dyspozycji kilka szlaków pieszych i rowerowych.

NORWEGOWIE ZDOBYWAJĄ ŚWIAT W tym świecie natury przycupnęły dwie łodzie, dzięki którym Norwegowie zmienili bieg historii i nauki.

Pierwsza z nich zajmuje główną salę niskiego budynku Muzeum Kon-Tiki, w którym zgromadzono artefakty dotyczące wyprawy Thora Heyerdahla, etnografa i podróżnika. W 1947 r. wyruszył on w rejs tratwą z drewna balsa z Ameryki Południowej do Polinezji.

Udowadniał w ten sposób, że pierwsi osadnicy mogli

38

NORWAYS ARE CONQUERING THE WORLD Two vessels have helped Norway alter the course of history and advance science, and both can be found in Oslo. The first occupies the main hall of the small Kon-Tiki Museum. This houses a collection of artefacts from the expedition of the famous ethnographer and traveller, Thor Heyerdahl. In 1947, Heyerdahl sailed from South America to Polynesia on a raft made of balsa wood. He wanted to prove that the first Polynesians could have reached the islands via this route, and not, as was commonly thought at the time, by migrating from Asia. After 101 days of sailing on a vessel made to resemble those used by the Incas, he reached his destination.



©HEMIS/EAST NEWS

W MUZEUM KON-TIKI ZGROMADZONO ARTEFAKTY DOTYCZĄCE WYPRAWY THORA HEYERDAHLA, ETNOGRAFA I PODRÓŻNIKA, KTÓRY W 1947 R. WYRUSZYŁ W REJS Z AMERYKI POŁUDNIOWEJ DO POLINEZJI. THE KON-TIKI MUSEUM HOUSES A COLLECTION OF ARTEFACTS FROM THE EXPEDITION OF THOR HEYERDAHL WHO SAILED FROM SOUTH AMERICA TO POLYNESIA ON A RAFT MADE OF BALSA WOOD IN 1947.

Kalei_1-1.indd 1

12/12/17 12:47 PM

JOU R N E Y

L IF E T IM E

dotrzeć na wyspy właśnie tą drogą, a nie – jak wówczas sądzono – migrując z Azji. Po 101 dniach wyprawy na jednostce wzorowanej na tych używanych przez plemiona inkaskie dotarł do celu.

Nie mniej istotny jest szkuner Fram, wokół którego wzniesiono budynek Muzeum Fram – drugą ważną placówkę na Bygdøy. Najsłynniejszy okręt polarny świata przetransportował niegdyś do wybrzeży Antarktydy Roalda Amundsena, skąd Norweg rozpoczął podróż, która zaprowadziła go jako pierwszego człowieka na biegun południowy. Statek dostępny jest dziś dla każdego. Można wejść na pokład, stanąć za sterem, zajrzeć do kajut.

Obie jednostki wzięły udział w wyprawach, które były nie tylko wyzwaniem postawionym nauce i ludzkim możliwościom, ale też opierały się na wierze, że człowieka może łączyć z naturą związek symbiotyczny. Gdy wychodzę z muzeum, a mój wzrok pada na szpaler drzew niemal w samym centrum miasta oraz dziesiątki spacerujących pomiędzy nimi ludzi, wiem, że wyprawom tym mogli sprostać tylko Norwegowie.

Mieszkańcy kraju, w którym – nawet w stolicy – kontakt z przyrodą wciąż jest wyznacznikiem tożsamości.

Jedną z przyjemności czyniących życie pięknym. ■

oslo

No less important is the Fram. This has its own museum, which happens to be the second most prominent landmark on Bygdøy. This is the famous polar vessel that transported Roald Amundsen to Antarctica, where the Norwegian explorer began the journey that made him the first man to reach the South Pole.

You can board the vessel, stand behind the steering wheel, and look inside the cabins. With its paintings, soft sofas, piano and gramophone, the Fram gives the impression of being a residential dwelling.

Both vessels were used in expeditions that not only posed a challenge to science and tested human potential, but which were also grounded on the belief that man and nature could create a symbiotic union; that man could only survive by becoming part of nature. As I leave the museum, a line of trees standing literally in the city centre catch my eye. I watch the dozens of people strolling between them and I realise that no other nation could have succeeded in accomplishing these expeditions. Who else, if not the inhabitants of a country where, even in the capital, contact with nature is still a determinant of identity, would know how to do it? After all, nature is one of the pleasures that make life so beautiful. ■

© L A I F/ F O RU M , A D O B E STO C K , M . P. ( 4 )

W dzielnicy Aker Brygge często odbywają się wszelkiej maści wydarzenia artystyczne. ❚ The Aker Brygge district is a popular venue for all sorts of artistic events.

OF A

40

rekomendacje ❚ recommendations Pałac Królewski, Muzeum Narciarstwa w słynnej Holmenkollbakken i pyszna kuchnia – do Oslo warto się wybrać z co najmniej kilku powodów.

The Royal Palace, the Ski Museum at the famous Holmenkollen ski jump and delicious cuisine – these are just some of the reasons why Oslo is worth a visit.

CO ZWIEDZIĆ What to see 3 PAŁAC KRÓLEWSKI | ROYAL PALACE ■

1

2

3

4

Trzypiętrowa, wzniesiona w kształcie litery U w klasycystycznym stylu oficjalna siedziba norweskich monarchów i jeden z najbardziej charakterystycznych budynków stolicy Norwegii. Pałac jest otwarty do zwiedzania dla turystów w okresie letnim. ❚ The U-shaped, three-floor seat of the Norwegian monarchs designed in a Classist style is one of the most distinct buildings in Norway. The Palace is open to visitors in the summer.

Slottsplassen 1, 0010 Oslo

4 MUZEUM NARCIARSTWA | SKI MUSEUM ■

GDZIE ZJEŚĆ Where to eat 1 VULKANFISK ■

Zupa rybna, krewetki podawane na różne sposoby, małże, kraby czy łosoś w sosie cynamonowym – każdy wielbiciel kuchni norweskiej znajdzie tu coś dla siebie. Ponadto bogata karta win. ❚ Fish soup, shrimps served a number of ways, mussels, crabs or salmon in cinnamon sauce – any fan of Norwegian food will find something special here. The restaurant has a rich wine menu.

Vulkan 5 | Mathallen Oslo, Oslo 0178

■ ELIAS MAT & SÅNT

Co tu zjecie? Pieczonego łososia w sosie szalotkowym, dorsza w sosie ze skorupiaków, wegańskie burgery, jagnięcinę i duszone żeberka. ❚ What is on offer here? Baked salmon in shallot sauce, cod in shellfish sauce, vegan burgers, lamb and stewed ribs.

Kristian Augusts gate 14, Oslo

Najstarsze na świecie muzeum poświęcone narciarstwu. Zostało założone w 1923 r. Znajduje się u podstawy skoczni Holmenkollbakken. W muzeum zgromadzono eksponaty ukazujące rozwój narciarstwa, począwszy od malowideł naskalnych z epoki kamienia, przez narty używane przez wikingów, aż po nowoczesny sprzęt. ❚ The oldest ski museum in the world, opened in 1923. It is located at the foot of the Holmenkollbakken LOT apla Kaleidoscope.pdf 1 14.02.2018 15:08 ski jump. The exhibits on display present the GDZIE NOCOWAĆ Where to sleep history and development of skiing, beginning with Stone Age cave paintings, to skis used by the Vikings and modern skiing gear.

2 SCANDIC VICTORIA ■ Kongeveien 5, 0787 Oslo Idealna lokalizacja w centrum miasta, 10 min spacerem od Teatru Narodowego i głównej ulicy handlowej Karl Johans Gate. Śniadania ■ TWIERDZA AKERSHUS | AKERHUS w formie bufetu. Do dyspozycji gości jest FORTRESS hotelowy bar Victor. ❚ The perfect location in Zaczęto ją budować ok. 1290 r. Dziś w twierdzy the strict centre, a 10-minute walk away from mają siedzibę liczne militarne muzea. Wstęp the National Theatre and the main shopping na teren twierdzy jest wolny przez cały rok. street Karl Johan Gate. Buffet breakfast served. ❚ Construction works on the fortress began The hotel offers a hotel bar Victor. in 1290. Today, the building is home to many Rosenkrantzgate 13, 0121 Oslo military-themed museums. Open to visitors all year round.

0150 Oslo ■ FIRST HOTEL GRIMS GRENKA Na miejscu do dyspozycji gości są bar i taras na dachu. Hotelowa restauracja Madu specjalizuje się w przygotowywaniu dań na bazie lokalnych produktów. ❚ The hotel has a bar and roof terrace. The house restaurant Madu specialises in cooking dishes made with codziennie ❚ local produce.

Kongensgate 5, 0153 Oslo daily 08.00–10.00, codziennie

WAW–OSL

■ NORWEGIAN HOTEL

Świetny wybór dla tych, którzy będą korzystać z transportu publicznego. Obiekt bowiem jest położony 230 m od stacji metra. Do dyspozycji gości jest prywatny parking. Śniadania w formie bufetu. ❚ A great choice for those who will be commuting by public transport. The hotel is located at 230 m from a metro station.

Private parking is available, as are buffet breakfasts.

Kjølberggata 29C, Gamle Oslo

oprócz sb. ❚ daily except Sat. 16.50–18.50

OSL–WAW codziennie ❚ daily 10.40–12.40, codziennie oprócz sb. ❚ daily except Sat. 19.40–21.40 Czas przelotu ❚ Flight duration 02:00

Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

41

MY POLAND

wielkopolska

SZ L AC H EC K I M I Ś L A DA M I in the footsteps of the nobility ZAMKI W RYDZYNIE, GŁUCHOWIE CZY PAŁACE W DOBRZYCY I PAWŁOWICACH – TO TYLKO NIEKTÓRE ZE SKARBÓW WIELKOPOLSKI, KTÓRE WARTO POZNAĆ. ❚ CASTLES IN RYDZYNA AND GŁUCHÓW OR PALACES IN DOBRZYCA AND PAWŁOWICE – THESE ARE JUST SOME OF THE HIDDEN TREASURES OF GREATER POLAND (WIELKOPOLSKA) WORTH EXPLORING.  |  katarzyna kijowska

42

©GET TYIMAGES (2), ARCHIWUM SIMP

D

ziałyńscy, Raczyńscy, Czartoryscy, Leszczyńscy, Dobrzyccy, Mielżyńscy, prawdopodobnie nie raz mawiali „Mój zamek to mój dom”. Na przestrzeni stuleci te wielkopolskie rodziny szlacheckie urządzały swoje siedziby zgodnie z najnowszymi modami, zapraszając do współpracy wybitnych architektów, wyposażając wnętrza w dzieła sztuki o najwyższej wartości nie tylko artystycznej, ale i historycznej.

W Wielkopolsce zachowało się do dziś kilkaset pałaców i dworków. Nie wszystkie błyszczą pierwotną urodą i klasą. Na wielu z nich trudne lata XX stulecia: zawierucha wojenna i czasy powojenne, odcisnęły swoje piętno, jednak wciąż są piękne, a odszukanie ich to świetny cel na letnie wyprawy za miasto. W sezonie zimowym-wiosennym warto zaś wybrać się na południe regionu, w okolice Leszna i Kalisza, i odwiedzić kilka wielkopolskich siedzib szlacheckich.

The Działyński, Raczyński, Czartoryski, Leszczyński, Dobrzycki, and Mielżyński families probably repeated the phrase “My home is my castle” quite often.

Over the centuries, these noble families from Greater Poland constantly redecorated their family piles to embrace the latest trends, and commissioned their interior design to the most outstanding architects, who filled the interiors with objects of art that exhibited exceptional artistic merit and historical value.

Hundreds of palaces and manor houses have been preserved in Wielkopolska, but not all of them reflect their former glory and grandeur. The hardships of the 20th century – the war and the post-war years – have taken their toll on many old ancestral seats, which, despite their troubled past, make a great destination for summer getaways. In winter, you should visit the southern part of the region near Leszno and Kalisz and visit some of Greater Poland’s aristocratic seats.

SZLACHETNA KLASYKA Niecałe 100 km od Poznania, a 10 od Leszna, leży Rydzyna. Warto zwrócić uwagę, że jest to jedno z nielicznych miast w Europie z zachowanym barokowym układem przestrzennym, w którym osie ulic wiążą centrum z rezydencją magnacką. Sam zamek, czyli gotycka XV-wieczna warownia, został przebudowany w XVII w. pod okiem królewskiego architekta, J.S. Bellottiego, na barokową rezydencję rodziny Leszczyńskich. W latach 1704–1709 miała nawet status siedziby rodowej króla Polski, Stanisława Leszczyńskiego. W połowie XVIII w. książęca rodzina Sułkowskich podniosła rezydencję z wojennych zniszczeń, a architekt Karol Marcin Frantz nadał jej wygląd zbliżony do dzisiejszego. W 1775 r. August Sułkowski ogłosił ordynację z zaznaczeniem, że po wygaśnięciu rodu jego majątki przejdą na własność „Komissyi Edukacyjney Narodowey”. Zamysł ten ziścił się w latach 20. XX w.: zamek zaadaptowano na elitarne gimnazjum.

Budynek – spalony w styczniu 1945 r. – został z pietyzmem odrestaurowany. We wnętrzu zamku na szczególną uwagę zasługuje monumentalna sala balowa z 22 kolumnami korynckimi. Na drugie piętro prowadzi paradna klatka schodowa. Tam, w salach Morskiej, Czterech Pór Roku, Posągowej i Myśliwskiej, eksponowane są portrety Leszczyńskich i Sułkowskich, pamiątki po właścicielach zamku i zbiory przyrodnicze.

Dziś w zamku mieści się ośrodek szkoleniowo-konferencyjny, od ponad 30 lat odbywają się m.in. słynne Koncerty Noworoczne, a w parku – międzynarodowe rajdy pojazdów zabytkowych.

Niespełna 12 km od Rydzyny leżą Pawłowice. To tu w końcu XVIII w. Mielżyńscy wybudowali pałac, który do dziś jest jednym z najpiękniejszych obiektów architektury rezydencjonalnej w Wielkopolsce. Ten klasycystyczny zespół budynków, wzniesiony według

SOPHISTICATED CLASSICS Rydzyna is less than 100 km from Poznań and 10 km from Leszno. It’s one of the few towns in Europe with a perfectly preserved Baroque plan in which streets branch to the aristocratic residence. The castle, a 15th-century Gothic stronghold, was refurbished in the 17th century by royal architect J. S. Bellotto into the Baroque residence of the Leszczyński family.

From 1709 until 1709, it was the ancestral seat of King Stanisław Leszczyński of Poland. In the mid-18th century, the ducal Sułkowski family restored the residence after it had been destroyed by war, while architect Karl Martin Frantz designed a blueprint that resembles the castle as we know it today. In 1775, August Sułkowski created a fee tail, stipulating that the estate was to be endowed to the Commission of National Education in the event that the family line died out.

This came to pass in the 1920s, when the castle was converted into an elite gymnasium.

The building was meticulously restored after being torched in 1945. The interiors feature a monumental ballroom, complete with 22 Corinthian columns and a grand staircase leading to the second floor, where portraits of the Leszczyński and Sułkowski families, as well as their personal effects, are exhibited in the Marine, Four Seasons, Sculpture and Hunting Rooms, alongside a natural history collection. Today, the castle serves as a training and conference centre, and has been a venue for famous New Year Concerts for 30 years. The surrounding park provides a scenic backdrop for an international historic vehicle rally.

The village of Pawłowice is less than 12 km from Rydzyna. The palace the Mielżyński family built here in the late 18th century is now considered one of the most beautiful residences in Greater Poland. The Classicist complex, designed by celebrated architect Carl

Dziś w zamku w Rydzynie odbywają się m.in. słynne Koncerty Noworoczne. ❚ The castle in Rydzyna is a frequent venue of the famous New Year’s Concerts, among many others.



43

M Y

projektu cenionego architekta, Carla Ferdinanda LanghanLanghans, whose later credits LOT apla Kaleidoscope.pdf Ferdinand 1 14.02.2018 15:08 sa, późniejszego twórcy m.in. include the Brandenburg Gate, features Bramy Brandenburskiej, skłathe palace and two annexes connected da się z pałacu i dwóch oficyn by semi-circular galleries. The interiors połączonych z nim ćwierćkoliwere designed by Johann Christian Kamstymi galeriami. Wnętrze pałasetzer, a royal architect to King Stanisław cu projektował Jan Chrystian August Poniatowski, and the person Kamsetzer, artysta działający na dworze Stanisława responsible for decorating Łazienki in Warsaw. You Augusta Poniatowskiego, którego dziełem jest m.in. should also explore the impressive ballroom (with 24 wyposażenie warszawskich Łazienek. Warto zobacolumns), the silk parlour, with upholstery imported czyć tu imponującą salę balową (z 24 kolumnami), from Paris, and the green parlour with a marble mansalonik jedwabny, którego obicia sprowadzono z Patelpiece and an 18th-century crystal chandelier. ryża, czy salon zielony z marmurowym kominkiem i XVIII-wiecznym kryształowym świecznikiem.

W STYLU FRANCUSKIEGO RENESANSU Kilkanaście kilometrów na północny zachód od Kalisza, nad rzeką Trzemną, w Gołuchowie wznosi się malowniczy zamek w stylu francuskiego renesansu.

Ufundował go w połowie XVI w. wybitny działacz reformacji Rafał Leszczyński. W XVII w. jego syn Wacław rozbudował siedzibę: z tego czasu pochodzi charakterystyczny dziedziniec naśladujący rozwiązanie na Wawelu (nieprzypadkowo właśnie tu kręcono sceny do serialu Królowa Bona). Dzisiejszą formę zamek zawdzięcza Izabelli Działyńskiej, która dokonała przebudowy swojej rezydencji w XIX w., wzorując się na francuskich zamkach nad Loarą. Nowa właścicielka utworzyła w Gołuchowie muzeum (wzorem babki, Izabelli Czartoryskiej, i jej zbiorów w Puławach): spośród prezentowanej tu kolekcji najcenniejsze są starożytne wazy greckie pochodzące z wykopalisk w Noli, Capui i Neapolu. Dziś zamek jako oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu prezentuje także gobeliny, malarstwo europejskie, meble oraz przedmioty rzemiosła artystycznego.

44

wielkopolska

WAW–POZ codziennie ❚ daily (oprócz sb., ndz. ❚ except Sat., Su.) 07.30–08.25, 10.30–11.25; codziennie ❚ daily 13.35 –14.30; (oprócz sb. ❚ except Sat.) 19.35 –20.30; codziennie ❚ daily 22.50–23.50 POZ–WAW codziennie (oprócz ndz. ❚ da-

ily except Su.) 05.35–06.35; (oprócz sb. ❚ except Sat.) 08.55–09.50; (oprócz sb., ndz. ❚ except Sat., Su.) 11.55–12.50; codziennie ❚ daily 15.00–15.55; codziennie ❚ daily (oprócz sb. ❚ except Sat.) 21.00–22.00 POZ–LWO pon., pt. ❚ Mo., Fri. 00.35–03.00 LWO–POZ pon., pt. ❚ Mo., Fri. 04.05–04.45 POZ–TLV śr. ❚ Wed. 05.50–10.50 TLV–POZ wt. ❚ Tue. 20.50–00.10+1 Więcej informacji na ❚ More information on lot.com



©DARIUSZ BEDNAREK/WOT (2), KAROL BRUDZIŃSKI/WOT

Pałac w Dobrzycy zaprojektował Stanisław Zawadzki, architekt pałaców m.in. w Lubostroniu czy Śmiełowie. ❚ The palace in Dobrzyca was designed by architect Stanisław Zawadzki who also designed the palaces in Lubostroń and Śmiełów.

P OL A N D

ParkLane_prasa 205x265_Kaleidoscope_PL_ENG v2.indd 2

14.12.2017 12:02

Dziś w zamku w Głuchowie zbudowanym w stylu francuskiego renesansu działa oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu. ❚ Today, the castle in Głuchów built in the style of the French Renaissance style houses a division of the National Museum in Poznań.

P OL A N D

Z Gołuchowa warto zajechać do pałacu Augustyna Gorzeńskiego, adiutanta króla Stanisława Augusta, w Dobrzycy: dziś mieści się w nim Muzeum Ziemiaństwa. Pałac zaprojektował Stanisław Zawadzki, architekt pałaców m.in. w Lubostroniu czy Śmiełowie.

W okalającym pałac parku krajobrazowym rośnie wiele okazałych drzew, w tym kilkanaście pomników przyrody: wśród nich platan z 1735 r. mający największą koronę (o wysokości 41,5 m) w Polsce.

Warto poznać historię tych szlacheckich posiadłości i zobaczyć, w jakiej formie przetrwały do dziś. Bo to iście fascynująca podróż. ■

IN THE STYLE OF FRENCH RENAISSANCE Gołuchów, on the River Trzemna, a dozen or so kilometres north of Kalisz, and boasts a picturesque castle built in the French Renaissance style. It was erected in the mid-16th century by Rafał Leszczyński, an eminent advocate of the Reformation. The ancestral seat was rebuilt in the 17th century by his son, Wacław, who added the distinctive courtyard inspired

by Wawel Castle (it’s no coincidence that many of the scenes in the TV series “Queen Bona” were shot here).

46

wielkopolska

In the 19th century, inspired by the French châteaux in the Loire Valley, Izabela Działyńska remodelled the castle into what we see today. Following in the footsteps of her grandmother, Izabela Czartortyska, who started a collection in Puławy, the new owner opened a museum in Gołuchów. The star pieces of the collection include ancient Greek vases unearthed during excavation works in Nola, Capua and Naples.

Now a division of the National Museum in Poznań, the castle displays tapestries, European paintings, furniture, and handicrafts.

From Gołuchów you should take a short trip to the palace of Augustyn Gorzeński, the Aide-de-Camp to King Stanisław August. The building has been converted into the Landed Gentry Museum. It was designed by Stanisław Zawadzki, an architect whose credits include palaces in Lubostroń and Śmiełów.

The landscape park around the palace is home to a number of impressive trees, with more than a dozen natural monuments, including a Platanus from 1735 with the largest crown (41.5 m tall) in Poland.

Why not explore the history of Polish ancestral seats and see for yourself how they have survived. It’s a truly fascinating journey. ■

©ADOBE STOCK

M Y

POLSKA

TO SUKCES To wspaniałe uczucie, osiągnąć taką przestrzeń do życia.

Najchętniej kupowane apartamenty w sektorze nieruchomości premium w 2016 i 2017* *wg badań przeprowadzonych przez firmę REAS Residential Advisors

PENTHOUSE NIC PONAD TO Tutaj można poczuć, że świat jest u stóp. Tak wyjątkowe miejsce do mieszkania jest jedno: Penthouse w ZŁOTEJ 44.

Tu każde spojrzenie w okno relaksuje, każdy detal wnętrza daje poczucie pełni życia, a sukces ma najwyższy status.

Penthouse w ZŁOTEJ 44 pnie się przez trzy, górujące ponad wszystkim, kondygnacje. Na piętrach 52., 53. i 54. rozpościera się 600 m 2 powierzchni mieszkalnej, która w najwyższym punkcie ma aż 6 metrów wysokości.

Tę luksusową przestrzeń dopełnia taras – rzadkość ponad poziomem chmur.

ZŁOTA 44 to budynek- ikona, który wpisał się na dobre w panoramę Warszawy. Jego autorem jest Daniel Libeskind. Światowej sławy, genialny architekt stworzył wspaniałą przestrzeń do życia rodzinnego.

wym filtrowaniu, doprowadzane do apartamentów ZŁOTEJ 44.

Ponadto, w każdym pokoju jest uchylny panel umożliwiający dostęp do świeżego powietrza. To rzadkie w wysokościowcach rozwiązanie ma zbawienny wpływ na samopoczucie jego mieszkańców.

ZŁOTA 44 to ikona, która stała się domem, gdzie mieszkańcy korzystają z udogodnień niespotykanych w żadnej innej rezydencji w Polsce. Aranżacja wnętrz jest dziełem renomowanej londyńskiej pracowni designu, Woods Bagot. Ekskluzywnie dla warszawskiego wieżowca Harrods Estates Asset Management współpracował nad wachlarzem usług serwowanych mieszkańcom na co dzień.

ZŁOTA 44 to idealna przestrzeń do szczęśliwego, rodzinnego życia.

Najbardziej luksusowy budynek mieszkalny w Polsce oferuje największe w Europie piętro sportowo-rekreacyjne.

Mieszkańcy mają tu do dyspozycji: 25-metrowy basen, SPA z obsługą, saunę, łaźnię parową, jacuzzi na tarasie, w pełni wyposażoną siłownię, klub dziecięcy. Sala kinowa, dzięki nowoczesnej technice, może zmienić się w… pole golfowe (i to jedno z najlepszych na świecie!).

Powietrze w mieście jest znacznie czystsze na dużej wysokości. Właśnie stamtąd jest pobierane i, po dodatko-

Idealna przestrzeń do rodzinnego życia

Kontakt: info@Zlota44.com | +48 22 250 14 44 | Zlota44.com

THE PENTHOUSE NOTHING ABOVE Here, the world is at your feet. There is only one place that provides such atmosphere: the Penthouse at ZŁOTA 44.

Every look through the window makes you feel relaxed, every detail of the interior confirms that you are living your life to the fullest. That is the pinnacle of success.

ZŁOTA 44 Penthouse reaches the very peak of the building through its last three levels. On the 52nd, 53rd and 54th floors you will find a 600 sqm living space with the 6m height in the highest point. As an addition there is also a terrace a breathtaking rarity above the clouds.

An ideal space for family life

ZŁOTA 44 is an iconic building, which has become an inherent part of Warsaw’s skyline. The apartment building has been designed by Daniel Libeskind, a world-known architectural genius.

He has created a spectacular building which provides the impeccable conditions for family life inside.

The residents also benefit from the amenities located on the 8th floor which is the largest sport- and recreation-focused floor in Europe. The following amenities are at the residents’ disposal: a 25-metre-long swimming pool, a full-service SPA zone, a Finnish sauna and steam room, a hot tub on the outdoor terrace, a fully-equipped gym and a children’s club. ZŁOTA 44 boasts the perfect conditions for everyday family activities.

In city-centers, the air is much cleaner at a high level. That is where we draw it to circulate into the apartments through a special air filtration system. Each room also has a panel enabling access to fresh air. This is a unique option among high-rise buildings, yet it has an incredibly positive impact on residents’ health and wellbeing.

The cinema theatre on the 8th floor offers its own intimate charm.

What is more, with today’s technology, it can be transformed into a... golf simulator (best-in-class, residents can play a virtual round of golf at the best courses in the world). ZŁOTA 44 has 52 floors with fully finished luxury apartments and amenities unheard of in any other development in Poland.

ZŁOTA 44 is an icon with world-class amenities never seen in Poland before, The interior design was made by world-class design studio, Woods Bagot. Exclusive Harrods Estates Asset Management has designed tailor-made service portfolio comprising a vast array of amenities offered to the residents from the spectacular lobby with highly qualified concierge.

ZŁOTA 44 is a perfect space for the idyllic family life.

Contact: info@Zlota44.com | +48 22 250 14 44 | Zlota44.com

I N T E RV I E W

dorota kobiela

NIE LICZĘ NA OSCARA not banking on an oscar DOTYCHCZAS ZDOBYŁ PONAD 20 NAGRÓD, W TYM EUROPEJSKĄ NAGRODĘ FILMOWĄ, I… CZEKA NA OSCARA. M.IN. O TYM, NA CZYM POLEGA FENOMEN FILMU TWÓJ VINCENT, ROZMAWIAMY Z JEGO REŻYSERKĄ DOROTĄ KOBIELĄ. ❚ LOVING VINCENT HAS ALREADY WON 20 AWARDS INCLUDING THE EUROPEAN FILM AWARD AND IS IN THE RUNNING FOR AN ACADEMY AWARD. WE SPOKE WITH THE DIRECTOR, DOROTA KOBIELA, ABOUT THE SECRET OF THE FILM’S ENORMOUS SUCCESS.

Rozmawiamy przed marcową (4.03) ceremonią rozdania Oscarów. Animowany, pełnometrażowy film Twój Vincent, który pani wyreżyserowała wspólnie z Hugh Welchmanem, zdobył w Berlinie Europejską Nagrodę Filmową i nominacje do Złotych Globów. Wcześniej około 20 innych nagród.

Będzie Oscar dla Vincenta? (śmiech) Nie nastawiam się na Oscara. Jednak wspólnie z Hugh jesteśmy szczęśliwi z samej nominacji.

I oczywiście ogromnie nas cieszą wszystkie wcześniejsze nagrody, a zwłaszcza entuzjastyczne reakcje widzów. Na festiwalu w Annecy zdobyliśmy Nagrodę Publiczności i 12-minutową owację po projekcji.

To była nasza premiera, a więc emocjonujący moment.

Film został sprzedany do 134 krajów na świecie i pobił rekord kasowy Idy, zarabiając już ponad 20 mln dol. W kinach w Ameryce pokazywany był od 28 września i zebrał świetne recenzje. To chyba dobry prognostyk?

50

We’re talking before the Academy Awards ceremony (4 March). The animated feature Loving Vincent, which you directed with Hugh Welchman, won a European Film Award in Berlin and has been nominated for a Golden Globe. And the picture has won 20 other awards besides. Is Vincent going to win an Oscar? (laughs) I’m not banking on an Oscar. However, Hugh and I are really happy just to get an Oscar nomination. We’re obviously thrilled about having won all those other awards and we’re especially pleased with the enthusiastic public response. At the Annecy Animated Film Festival, we won the Viewer’s Choice Award and got a 12-minute standing ovation after the screening. This was the film’s premiere, so it was a highly anticipated and emotional moment.

The film has been sold to 134 countries, and has broken the box office record of the film Ida, with ticket sales topping USD 20 million. The film has been screened in the United States to excellent reviews since 28 September. That can only bode well for the future.

That’s true, but the American Film Academy doesn’t have to take any of this into account. They have their own priorities. The rules have changed, and our film now has to be seen by not only the committee



© B A RTO SZ K RU PA / E A ST N E WS

R

 |  mariola wiktor

51

IN T E R V IE W

dorota kobiela assigned to our category, but by all the members of the Academy, i.e. by some 9,000 people.

This is the first animated feature in cinematic history to be painted entirely in oils. Where did the idea come from?

I wanted to see what it would be like to paint a film.

I missed painting and oil paints. I’m a painter by education and I hadn’t held a brush in my hand for a long time. Why van Gogh? My intention was to tell the story of a painter through his paintings and by bringing the people he painted to life. The stories depicted in his paintings were like storyboards to me. We can see his room, his boots, his trousers and many of the people he met, e.g. the landlord’s daughter, the doctor

Każda z 65 tys. klatek filmu Twój Vincent została ręcznie namalowana, w projekcie wzięło udział 125 zawodowych malarzy z całego świata. ❚ Each of the 65,000 frames of the Loving Vincent film was hand painted by a total of 125 professional painters from all over the world.

52

Tak, ale członkowie Amerykańskiej Akademii Filmowej nie muszą się tym kierować. Oni mają swoje priorytety. Zmienił się regulamin i teraz nasz film musi obejrzeć nie tylko komisja z naszej kategorii, ale wszyscy członkowie Akademii, czyli jakieś 9 tys. osób.

Skąd pomysł na pierwszy w historii kina animowany pełnometrażowy film w całości namalowany techniką olejną?

Chciałam zobaczyć, jak to jest… namalować film.

Tęskniłam za malowaniem i techniką olejną. Jestem z wykształcenia malarką i dawno nie miałam w ręku pędzla. A dlaczego van Gogh? Chciałam opowiedzieć o malarzu przez jego obrazy i za pomocą ożywienia postaci z jego płócien. Tematy z jego prac układały mi się w storyboardy. A znajdziemy na nich np. jego pokój, buty, spodnie i wszystkie codziennie przedmioty i miejsca oraz ludzi, których spotykał, wśród nich córkę gospodarza, lekarza, listonosza. Te elementy układały mi się w spójną historię. Każdy z tych ludzi czy obiektów niósł swoje treści. Patrzy się na przykład na obraz, na którym widać piękną błękitną sypialnię, a potem czyta się bardzo osobiste listy Vincenta do jego brata Theo i z nich dowiadujemy się o historii

and the postman, in his work. All this makes for a story. Every person and every object had something to say, so to speak. For instance, you look at a painting showing a beautiful blue bedroom and then you read the very personal letters of Vincent to his brother Theo, and that’s how you come to learn the story of his ear. We suddenly discover other meanings in the paintings. In fact, in one of his letters, Vincent wrote something that has become my motto: “So, only our paintings can speak for us”. Of course, certain things have not been told in the film, and others have been changed, e.g. the starry night over the yellow house was not painted in Arles, but in Saint Demy.

The story of Vincent van Gogh and his last days is told by the subjects of his paintings. As the action takes place a year after his death, the film does not reveal the mystery surrounding his life, despite its many black-and-white flashbacks. We don’t find out what caused his death.

He was a man who defied definition. We didn’t want to make a biopic about van Gogh’s unhappy life and mysterious death. I think we need to get away from the stereotypical perception of van Gogh as a mad-

z uchem. Odkrywamy nagle w tych obrazach drugie dno. Zresztą w jednym z listów Vincent pisze zdanie, które stało się moim mottem: „Więc tak naprawdę mogą mówić za nas tylko nasze obrazy”. Oczywiście, pewne historie i fakty są tam dopowiedziane, a inne zmienione, np. gwieździste niebo nad żółtym domem nie pochodziło z obrazu namalowanego nad Arles, a z obrazu, który powstał w Saint-Rémy.

Dzięki temu, że o Vincencie i ostatnich dniach jego życia opowiadają bohaterowie jego obrazów, a akcja filmu rozgrywa się rok po jego śmierci, to film ostatecznie nie odkrywa tajemnicy malarza. Nie dowiadujemy się, co było przyczyną jego śmierci...

man or genius who cut his ear off. The images that come out of his paintings speak of a tormented artist, someone who knew he would never start a family, would never have children, who was utterly lonely and misunderstood, and for whom art was the only thing that had any meaning or value. Vincent did not start painting until relatively late in life – twenty eight – and was completely self-taught. By dint of sheer hard work, he changed the face of contemporary painting in just eight years. Just take a look at his first sketches, made in the Hague, with their flawed anatomy. You can see that he was only learning to draw.

When watching Loving Vincent, it’s easy to forget that it’s a hand-painted film. You watch it as if it were a regular feature, a criminal thriller. Please tell me how you made the film.

First, we shot the film with actors. Actors in costumes identical to those painted by van Gogh played their parts on sets that resembled the backgrounds in his paintings or on a green screen. They acted as actors normally do when performing in a film. We wanted them to express their emotions and behave as naturally as possible. Next, based on this material, 125 painters from all over the world painted the film’s 65,000 frames in studios in Poland and Greece. This stage of the work took two years. Altogether, 94 Van Gogh paintings, closely resembling the originals, are used in the film. We can also see another 31 paintings that have been partly or significantly altered. Twelve oil paintings go into each second of the film. The entire process entailed hand painting 12 phases of

© M . P.

DLACZEGO VAN GOGH? CHCIAŁAM OPOWIEDZIEĆ O MALARZU PRZEZ JEGO OBRAZY I ZA POMOCĄ OŻYWIENIA POSTACI Z JEGO PŁÓCIEN. TEMATY TYCH PRAC UKŁADAŁY MI SIĘ W STORYBOARDY. WHY VAN GOGH? I WANTED TO TELL THE STORY OF A PAINTER THROUGH HIS PAINTINGS AND BY BRINGING THE PEOPLE HE PAINTED TO LIFE. THE STORIES DEPICTED IN HIS WORK WERE LIKE STORYBOARDS TO ME.

Bo to był człowiek, który wymykał się definicjom.

Nie chcieliśmy robić kolejnego biograficznego filmu o nieszczęśliwym życiu i zagadkowej śmierci Vincenta. Uważam, że trzeba odchodzić od stereotypu postrzegania van Gogha jako szaleńca lub geniusza, który obciął sobie ucho. Z jego obrazów i często sprzecznych opinii o nim wyłania się artysta udręczony, ktoś, kto wiedział, że nigdy nie założy rodziny, nie będzie miał dzieci, kto pozostanie straszliwie samotny i nierozumiany, dla którego jedynym sensem i wartością istnienia pozostanie sztuka. Vincent późno zaczął malować, dopiero w wieku 28 lat, i sam wszystkiego się uczył. Dzięki tytanicznej pracy w cią-

movement, of which each was photographed twice.

To ensure that paintings done by so many different artists were consistent and uniform, we created the PAWS, i.e. the Painting Animation Work Station. This was a setup that comprised a camera and a projector connected to a computer and monitor. The artists had to have a great deal of skill to be able to copy van Gogh’s paintings. They also had to know how to mix paint and keep it from drying, so that it wouldn’t lose its texture or hue, and how to apply the paint brush to the canvas.

You directed the film with your husband Hugh Welchman. How did you share the workload?



53

IN T E R V IE W gu zaledwie ośmiu lat zmienił oblicze współczesnego malarstwa. Wystarczy popatrzeć na jego pierwsze rysunki z Hagi, w których kuleje anatomia. Widać, że on dopiero uczy się rysować i doskonali warsztat.

Kiedy oglądamy Twojego Vincenta, to zapominamy, że to ręcznie malowany film. Ogląda się go jak kryminalny thriller. Proszę powiedzieć, jak to zostało zrealizowane?

Najpierw został nakręcony film aktorski. Aktorzy grali w kostiumach z obrazów mistrza na planie przypominającym rzeczywistość z płótna lub na green screenie.

Chodziło nam o to, by wyrażali normalne emocje i zachowania. Potem z tego materiału 125 malarzy z całego świata w studiach w Polsce i w Grecji przygotowało aż 65 tys. malowanych klatek filmu. Ta praca zabrała dwa lata. Na ekranie pojawiają się w sumie 94 obrazy van Gogha w formie bardzo zbliżonej do oryginałów. Dodatkowo oglądamy kolejne 31 jego dzieł będących częściowo lub znacząco przekształ-

dorota kobiela The idea came from me and it was born before I met Hugh, after I saw the film Świteź by Kamil Polak. I was so enthralled with it that I wanted to do something of my own. I had an idea for a 6-minute short about Van Gogh, so I applied for funding from the Polish Film Institute. My project was well graded by reviewers but I had to wait three months for the decision. Around that time, I went to Łódź, as painters were wanted for The Flying Machine, a film about Frédéric Chopin.

I started working with Break Thru Films and met Hugh there.

And then you fell in love. (laughs) Yes, the project grew and we fell in love and got married in Łódź. When I did the first painting tests for my short film about Van Gogh, Hugh became fascinated with the idea. Being a bookworm, he read biographies of the master. And he went crazy about him. This is what happens when you discover something late in life (laughs). This was when he

conych. Każda sekunda filmu to 12 olejnych płócien, a każda klatka to 1/12 sekundy. Cały proces polegał więc na ręcznym malowaniu dwunastu faz ruchu, z których każda była dwa razy fotografowana. Aby zachować spójność obrazów malowanych przez tak wielu artystów, został stworzony PAWS, czyli Painting Animation Work Stations, zestaw łączący aparat i rzutnik z komputerem oraz monitorem. Kopiowanie van Gogha wymagało od naszych malarzy wysokich

DOROTA KOBIELA Malarka i reżyserka. Czterokrotna laureatka stypendium Ministra Kultury za wybitne osiągnięcia w dziedzinie rysunku i malarstwa.

Autorka m.in. krótkometrażowych animacji: List, Serce na dłoni, Mały listonosz. Twój Vincent, który wyreżyserowała z Hugh Welchmanem, jest pierwszą polską pełnometrażową animacją nominowaną do Oscara. ❚ Painter and director. Four-time recipient of the Ministry of Culture scholarship for outstanding achievements in art. Author of short animated films e.g. The Letter, Little Postman, Chopin’s Drawings. Together with Hugh Welchman she directed a feature animated film Loving Vincent which is nominated for the Academy Awards.

54

decided that we’d do a feature instead. I panicked.

I calculated that if I were to paint the film myself, it would take me about 80 years. This prompted us to consider working with other painters, as you cannot hire painting animators for this sort of project.

Is there e a future for painted animations like this?

I like this sort of handicraft. I like to feel the trace of the artist’s hand on a painting, even if I can see mistakes, as this is human and has a humanistic dimension to it. It’s hard to say what the future of this sort of painted animation will be, but people certainly like and appreciate it. I think people have had enough of technology. Apart from that, our film integrated the community of painters. A few of them have started exhibiting their works together. They had an exhibition in the Netherlands. Others are now working on their own painting animations.

What are your plans for the future?

We want to do a film about Francisco Goya. It will be a strictly painted animation and no actors will be used. There are many sombre topics in Goya’s work, so we’re thinking about tackling the horror genre and creating a more abstract film. We want to do something different and new that we will be able to relate to. We like challenges and crazy ideas! ■

© Z U M A P R E S S / B E &W

TERAZ PLANUJEMY ZREALIZOWAĆ FILM O FRANCISCU GOI. W JEGO MALARSTWIE JEST WIELE MROCZNYCH MOTYWÓW, MYŚLIMY WIĘC O KONWENCJI KINA GROZY I WIĘKSZEJ ABSTRAKCJI. LUBIMY SZALONE POMYSŁY. WE WANT TO DO A FILM ABOUT FRANCISCO GOYA. THERE ARE MANY SOMBRE TOPICS IN HIS WORK, SO WE’RE THINKING ABOUT A MORE ABSTRACT HORROR GENRE. WE LIKE CHALLENGES AND CRAZY IDEAS!

umiejętności i znajomości sposobów mieszania farby, by nie zeschła lub nie zmieniła konsystencji czy odcieni, oraz sposobów naciskania pędzli, odpowiedniego użycia włosia. Poza tym musieli także przejść szkolenie w zakresie animacji.

Wyreżyserowała pani Twojego Vincenta wspólnie z mężem Hugh Welchmanem. Jak się w tej pracy podzieliliście?

Pomysł był mój, a narodził się jeszcze przed poznaniem Hugh, bo po obejrzeniu animacji Świteź Kamila Polaka. Byłam tą produkcją tak pozytywnie nakręcona, że sama też chciałam coś podobnego zrobić.

Miałam pomysł na film krótkometrażowy o van Goghu i złożyłam wniosek o dofinansowanie do Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Dostałam dobre noty eksperckie, ale musiałam czekać trzy miesiące na ostateczną decyzję. W międzyczasie pojechałam do Łodzi, gdzie szukano malarzy do projektów plastycznych składających się na Latającą maszynę, czyli film o Fryderyku Chopinie. Podjęłam współpracę z firmą BreakThru Films i tam poznałam Hugh.

I zakochaliście się… (śmiech) Tak, projekt się rozrósł, a my zakochaliśmy się w sobie i wzięliśmy ślub w Łodzi. Kiedy zaczęłam robić pierwsze testy malarskie do krótkiego metrażu o van Goghu, Hugh zafascynował się tym tematem.

Jest molem książkowym, więc przeczytał z 10 biografii

mistrza. I zwariował na jego punkcie. Tak to bywa, kiedy człowiek odkryje coś w późnym wieku… (śmiech).

Wtedy zdecydował, że zrobimy długi metraż, a ja wpadłam w popłoch. Obliczyłam, że gdybym miała ten film namalować sama, to zabrałoby mi to raptem 80 lat. Wtedy pomyśleliśmy o innych profesjonalnych malarzach, bo do takiego zadania nie można zatrudnić animatorów malarstwa. I się zaczęło.

Czy pełnometrażowe animacje malarskie mają przyszłość?

Mnie się podoba takie rękodzielnictwo. Lubię czuć ślad ręki artysty w dziele, nawet jeśli zauważam w nim błędy. To jest coś ludzkiego, a nie zimna, choć doskonała maszyna. Trudno mi wyrokować, jaka będzie przyszłość takiej malarskiej animacji, ale widzowie to doceniają. Sądzę, że mają dosyć zalewu technologii.

Poza tym nasz film zintegrował środowisko malarzy.

Wielu z nich już po zakończeniu pracy do filmu zaczęło wspólnie wystawiać. Zorganizowali swój wernisaż w Holandii. Kilku poświęciło się animacji malarskiej.

A wy jakie macie plany?

Zrealizować film o Franciscu Goi. Jednak to będzie czysta animacja malarska niepoprzedzona filmem aktorskim. W malarstwie Goi jest wiele mrocznych motywów, myślimy więc o konwencji kina grozy i większej abstrakcji. Chcemy zrobić coś innego, nowego, co będzie zgodne z nami. Lubimy szalone pomysły. ■

Dorota Kobiela z mężem Hugh Welchmanem odbierają Europejską Nagrodę Filmową w Berlinie. ❚ Dorota Kobiela with her husband Hugh Welchman accepting the European Film Award in Berlin.



55

hell week



56

©CREDITS

G O O D LL II FF EE

W I TA M Y W P I E K L E ! welcome to hell WYSIŁEK NA SKRAJU WYCZERPANIA. PROWOKOWANIE SYTUACJI, KTÓRE PRAWIE PRZYPRAWIAJĄ CIĘ O ZAWAŁ. WYOBRAŻANIE SOBIE NAJGORSZYCH SCENARIUSZY. DLACZEGO METODY STOSOWANE W SIŁACH SPECJALNYCH NIE MIAŁYBY CI POMÓC ZMIENIĆ SIEBIE I SWOJE ŻYCIE? ❚ EFFORTS THAT TAKE YOU TO THE LIMIT OF ENDURANCE. THE UNLEASHING OF HEART-STOPPING SITUATIONS. THE ENVISAGING OF WORST CASE SCENARIOS. WHY WOULDN’T SPECIAL FORCES METHODS AND PROCEDURES HELP YOU CHANGE YOURSELF AND YOUR LIFE?

©CREDITS

O

 |  mirosław konkel  |  agata zarzycka

zwycięstwo w wyścigu do bieguna południowego walczyło dwóch polarników – Norweg Roald Amundsen i Brytyjczyk Robert Falcon Scott. Szczęście uśmiechnęło się do pierwszego. Ale czy szczęście? Nie lepiej mówić o przezorności i rozsądku? Amundsen ćwiczył przed ekspedycją biegi i od Innuitów uczył się technik przetrwania. Na wyprawę zabrał psy, a nie – jak Scott – kucyki, zbyt słabe, by w ekstremalnych warunkach Antarktydy ciągnąć ciężki sprzęt i pożywienie.

Brytyjski zespół liczył 17 osób. Norweski – tylko pięć, mimo to miał trzy razy więcej zapasów żywności.

Amundsen zdobył biegun 15 grudnia 1911 r. Zatknął norweską flagę i zostawił list do Scotta. Adresat przeczytał go dopiero miesiąc później.

Szczęście tkwi w dobrym przygotowaniu – taki morał z historii sprzed ponad stu lat wyciąga Erik Bertrand Larssen, były żołnierz wojsk spadochronowych, ale także absolwent ekonomii, przedsiębiorca i mówca motywacyjny. W książce Hell week opisuje zasady swojego treningu mentalnego, czyli – tytułowego – piekielnego tygodnia. Z grubsza polega on na przeniesieniu znanych komandosom metod na grunt prywatny i zawodowy. Dzięki nim swoje cele osiągają rekiny biznesu, gwiazdy sportu i zwykli zjadacze chleba. Dlaczego wśród nich nie miałbyś się znaleźć ty?

Jest jednak kruczek: cywilny wariant wojskowego hell weeku zakłada przygotowania, które powinny trwać nie krócej niż trzy tygodnie, ale nie dłużej niż miesiąc.

Jednym z elementów jest zaakceptowanie, że nie będzie łatwo. Wiele razy będziesz chciał wszystko rzucić – dosięgnie cię zwątpienie, strach, apatia albo puszczą ci nerwy. Tzw. złe emocje też są potrzebne, dodają energii. Frustracja to motywacja. Inną częścią przygotowań jest ustalenie z samym sobą, co będziesz robił

Two polar explorers were in a race to reach the South Pole – Norway’s Roald Amundsen and Britain’s Robert Falcon Scott. In the end, it was Amundsen who lucked out. But was it luck? Wouldn’t it be truer to say it was reason and foresight? Amundsen had been getting into shape by running and had learnt survival techniques from the Inuits. He took dogs with him, while Scott took ponies which were too weak in the extreme conditions of Antarctica. The British expedition was 17-strong while the Norwegian had only five members, but three times as much food. Amundsen reached the pole on 15 December 1911. He planted the Norwegian flag and left a letter addressed to Scott, who read it only a month later.

The moral to the story is that the secret to luck is being adequately prepared – at least according to Erik Bertrand Larssen, a former special forces soldier, economics graduate, businessman, and motivational speaker. In his book Hell Week, he presents the principles of his mental training. In short, the idea is to apply commando methods and procedures to our private and professional lives. This allows everyone, whether they be business sharks, sports stars, or just ordinary people, to achieve their goals. So, why not give it a go?

However, the civil version of this military “hell week” entails preparations of least three weeks, but no longer than a month. Part of this is accepting that it won’t be easy. You will often find yourself wanting to cut and run, being stricken with doubt, fear and apathy, and having your nerves set on edge. But “negative” emotions are necessary too, as they boost our energy. Frustration equals motivation. You also have to decide what you will be doing on the individual days, and how fit this into your schedule. Ready?



57

GOOD L I F E w poszczególne dni i jak swój plan wkomponujesz w swoją codzienność. Zaczynamy?

PONIEDZIAŁEK: NAWYKI Golisz się byle jak czy dokładnie? Ruszasz do pracy zgarbiony czy wyprostowany? Uśmiechasz się do ludzi czy mierzysz ich zimnym wzrokiem? W poniedziałek spisz na kartce swoje nawyki, zarówno dobre, jak i złe. Możesz poprosić kolegów z pracy lub rodzinę o pomoc w ich ustaleniu, bo na co dzień nie zdajesz sobie z nich sprawy. A przecież to na ich podstawie jesteś oceniany i to one wpływają na twoje osiągnięcia i zadowolenie z życia. Nawyki zmieniają się w charakter – twierdził Owidiusz. A psycholodzy mówią, że złego nawyku nigdy nie da się do końca wykorzenić.

Może on zostać zmieniony. Jak? Przez zastąpienie go innym. Każdy nawyk składa się z trzech elementów: sygnału, działania i nagrody. Przykład? Idąc do pracy, codziennie mijasz cukiernię. Pojawia się sygnał – zapach sernika. Wywołuje on działanie – kupujesz ulubione ciasto. Nagrodą jest przyjemność zjedzenia go. Zachowaj dawny sygnał i dawną nagrodę – radzi Larssen. Zmień tylko działanie – zapach sernika niech

hell week MONDAY: HARNESSING THE HABIT Do you shave carelessly and absent-mindedly? Do you leave home in the morning to go for work with hunched shoulders or with a straight back? Do you smile at people or look at them coldly? On Monday, note down all your habits, both the good and the bad ones. Ask others to help you determine your habits, as you may not be aware of them. Alas, others assess you on your habits. Your habits affect your achievements and your satisfaction with life. Habits change into character, Ovid claimed. Psychologists, however, believe that you can never eradicate a bad habit entirely. It can, however, be changed. By replacing it with another. Every habit has three components: signal, action, and reward. Need an example? You pass a pastry shop every day on your way to work.

The signal appears – the aroma of cheesecake.

The signal triggers the action – you buy a piece.

The reward is the pleasure derived from eating it.

According to Larrsen, you can keep the old signal and the old reward – you just need to change the action, e.g. make the cheesecake scent remind you that the pastry shop also sells juice. This will be just as pleasant to consume but much healthier.

TUESDAY: GETTING INTO THE MODE Say you have to interview job applicants in the morning, attend a meeting with your most important client at noon, and meet up with your friends over a beer in the evening. These three situations call for three different mental modes. You cannot operate on autopilot. You have to make the transition from one mode of behaviour to another smoothly, i.e. detached, close but polite, and neutral. You cannot attain this sort of flexibility unless you focus on what you are doing at a given moment. The ability to adapt to change does not imply that you are not genuine, it is actually a testament to your social intelligence. Take actors. They have to adjust their mood, their appearance, the way they move and talk to the screenplay and the part they are told to play by the director.

WEDNESDAY: TIME MANAGEMENT Pen and paper will come in handy today as well. Write down everything that you have to do, should do, and want to do over the next few days and weeks, i.e. make a note of any current and overdue tasks, pleasant and arduous assignments, whether large or small. Write down everything that comes to mind. Then, circle the most important bullet points and copy them into your calendar. This will help you get an overall idea of your tasks and regain a sense of control. Once you know precisely what you will be doing and when, anxiety and stress will go away.



58

GOOD LIFE

hell week It may happen that a new task comes up while you are working on an assignment, and that this new task has to be dealt with immediately. Imagine someone walks into your office with important news, but the phone rings, and glancing at the screen, you know you have to take the call. What do you do? You have to make an instant assessment of the situation. Which task takes priority? Postpone Task A and handle Task B. Give it your full attention, but at the same time, try to estimate when you will be able to return to task A.

ci przypomina, że cukiernia oferuje też sok owocowy.

Sprawi ci on taką samą przyjemność jak ciastko. A będzie zdrowo i bez wyrzutów sumienia.

WTOREK: TRYB I SKUPIENIE Rano prowadzisz rozmowę kwalifikacyjną, w południe spotykasz się z głównym klientem firmy, a wieczorem relaksujesz się przy piwie z przyjaciółmi. Trzy różne sytuacje wymagające trzech różnych trybów, czyli stanów umysłu. Nie możesz działać na autopilocie.

Musisz płynnie przechodzić z jednego w inny styl zachowania – zdystansowany, bezpośredni, serdeczny, a może neutralny. Nie osiągniesz tej elastyczności bez skupienia się na zadaniach, które właśnie wykonujesz.

Zmienność nie świadczy o braku autentyczności, ale o inteligencji społecznej. Bierz przykład z aktorów, którzy niczym kameleony dostosowują swój nastrój, wygląd, sposób poruszania się i mówienia do scenariusza i roli wyznaczonej przez reżysera. ŚRODA: ZARZĄDZANIE CZASEM Znowu przydadzą ci się kartka papieru i długopis.

Wynotuj to, co musisz, powinieneś i chcesz zrobić w następnych dniach i tygodniach: rzeczy bieżące i zaległe, przyjemne i trudne, małe i wielkie. Zapisz to, co ci przychodzi do głowy. A potem zaznacz najważniejsze punkty z listy i przenieś je do kalendarza.

Dzięki temu zyskasz ogląd spraw i poczucie kontroli.

Gdy będziesz wiedział dokładnie, co kiedy zrobisz, zniknie panika, stres.

Zdarza się, że podczas wykonywania jednego zadania pojawi się nagle inne, którego nie sposób pominąć – ktoś wchodzi do twojego biura z ważną wiadomością, dzwoni telefon, a ty patrzysz na wyświetlacz i stwierdzasz, że powinieneś odebrać. Co wtedy zrobić?

60

THURSDAY: BEYOND YOUR COMFORT ZONE Get ready to work around the clock. Procrastinating is forbidden. As is watching films, gossiping in the office kitchen, and using social media. If possible, leave your car at home – all you can do today is walk, run and cycle. There will be no sleep whatsoever today. Most importantly, though, you have to do something that you are afraid of today. Ask the prettiest girl in the office out, call your brother-in-law, with whom you had a falling-out a while back, ask your boss for a raise. The idea is to do something that makes you anxious. Show that you can exceed other peoples’ expectations.

FRIDAY: REST AND RESTITUTION After the Thursday hustle, and the sleepless night that followed, you need to replenish your energy levels. In his book, Larssen tells the story of the richest man in China. This man used to work 17 hours a day and did not take a vacation in 40 years. Larssen claims that he would have been even more successful had he permitted himself to rest, regenerate, and get some more sleep. Workaholism usually goes hand in hand with perfectionism. We want to create the best possible work of art. We keep improving and tweaking our masterpiece ad infinitum. However, while some things need to perfected, others can settle for “good enough”. Sometimes, you do have to have an all-nighter. But this has to be the exception and not the rule. Larssen recommends that, instead of working without a break at 70% of your capacity and concentration, you try to get some rest, and then put 100% of your energy and concentration into the job.

SATURDAY: CONTROL YOUR INNER DIALOGUE Soldiers and officers undergo POW (prisoner of war) training. This experience, when combined with combat training or a survival course, is harsh on both the body and the mind. The “prisoner” is usually held in a basement so as to make the situation more realistic. Although it is only a simulation, being isolated in total darkness for an extended period is a gruelling experience, claims Larssen. You become tense and insecure. You keep anticipating the interrogation and weighing up your chances of escaping. You are in



YACHT PARK - NOWE OBLICZE GDYNI Ekskluzywna i unikatowa w skali Polski i Europy inwestycja została usytuowana w malowniczej, morskiej scenerii z widokiem na marinę i cumujące jachty. Luksusowy kompleks apartamentów wraz z nowoczesną przystanią jachtową oraz aleją spacerową z butikami i restauracjami stworzą miejsce, gdzie warto zamieszkać. Yacht Park zmieni krajobraz miasta. To nowe oblicze Gdyni.

YACHT PARK - THE NEW FACE OF GDYNIA This unique development project in Poland and Europe will be situated in the beautiful scenery overlooking the marina and mooring yachts. A luxurious residential complex with a modern marina and a promenade with boutiques and restaurants will be a great place to live. Yacht Park will change the cityscape, and become the new face of Gdynia.

BIURO SPRZEDAŻY | SALES OFFICE +48 785 88 55 88 www.yachtpark.pl

GOOD L I F E Otóż w takiej sytuacji należy dokonać błyskawicznej oceny sytuacji: Co ma większy priorytet? Odłóż zadanie A, zabierz się do zadania B i skup na nim, próbując jednocześnie ocenić, kiedy będziesz mógł wrócić do A. CZWARTEK: POZA STREFĄ KOMFORTU Czeka cię działanie na pełnych obrotach przez całą dobę. Odkładanie spraw na później jest surowo wzbronione. Podobnie jak oglądanie filmów, plotki w firmowej kuchni, korzystanie z mediów społecznościowych. Jeśli to możliwe, zrezygnuj z samochodu i autobusu – wolno ci tylko chodzić, biegać, jeździć na rowerze. W nocy z czwartku na piątek nawet na chwilę nie wolno ci zmrużyć oka. Co jednak najważniejsze: w ten dzień skonfrontuj się z czymś, co wzbudza w tobie strach. Zaproś do kina najładniejszą dziewczynę w biurze, zadzwoń do szwagra, z którym pokłóciłeś się przed laty, poproś szefa o podwyżkę. Chodzi o zadania, na myśl których dostajesz palpitacji serca. Pokaż, że stać cię na więcej, niż się wydaje ludziom wokół.

PIĄTEK: ODPOCZYNEK I REGENERACJA Po czwartkowym wycisku i nieprzespanej nocy musisz naładować akumulatory. Larssen opowiada o najbogatszym człowieku w Chinach, który praco-

hell week sem przetrwania ćwiczenie jest ciężkie, zarówno dla organizmu, jak i psychiki. „Pojmany” ląduje zwykle w piwnicy, by sytuacja nabrała większego realizmu.

Choć to tylko symulacja, dłuższe trwanie w ciemności, odosobnieniu jest przykrym przeżyciem – zapewnia Larssen. Jesteś spięty, niepewny. Myślisz o czekającym cię przesłuchaniu, szansach na ucieczkę. Prowadzisz wewnętrzny dialog, który skutkuje wzrostem lub upadkiem siły ducha. Na co dzień takiej presji raczej nie doświadczysz. Życie nie oszczędzi ci jednak problemów. Od jakości twojego dialogu wewnętrznego będzie zależeć, jak sobie z nimi poradzisz. Zamiast: „Czy ukończę ten projekt?”, zapytaj: „Co powinienem zrobić, żeby ukończyć ten projekt w fantastycznym stylu?”. Twój mózg natychmiast przełączy się z wątpliwości i strachu na szukanie odpowiedzi.

NIEDZIELA: WŁAŚCIWA PERSPEKTYWA Znajdź kilka minut, kwadransów lub godzin na refleksję. Pomyśl o tygodniu, który masz za sobą, posortuj zdobyte doświadczenia i z ich perspektywy spójrz na swoje życie. Zatrzymaj się chwilę na swoich uczuciach – dumy z tego, że dałeś radę. Możesz zaplanować na niedzielę coś wyjątkowego – zdobycie szczytu góry, zimne piwo. Sam najlepiej wiesz, co lubisz. Niedzielna nagroda to nie propozycja. To rozkaz. ■

NAWYKI ZMIENIAJĄ SIĘ W CHARAKTER – TWIERDZIŁ OWIDIUSZ. A PSYCHOLODZY MÓWIĄ, ŻE ZŁEGO NAWYKU NIE DA SIĘ DO KOŃCA WYKORZENIĆ. ALE MOŻE ON ZOSTAĆ ZMIENIONY PRZEZ... INNY NAWYK. HABITS CHANGE INTO CHARACTER, OVID CLAIMED. PSYCHOLOGISTS BELIEVE THAT YOU CAN NEVER ERADICATE A BAD HABIT ENTIRELY. IT CAN, HOWEVER, BE CHANGED BY REPLACING IT WITH ANOTHER.

wał 17 godz. na dobę przez 40 lat i ani razu nie wziął urlopu. Zdaniem autora Hell weeku bogacz ten osiągnąłby jeszcze większy sukces, gdyby pozwalał sobie na regenerację. Pracoholizm często wynika z perfekcjonizmu. Chcemy stworzyć dzieło idealne. Zmiany i poprawki ciągną się w nieskończoność. Tymczasem są rzeczy, które faktycznie powinniśmy wykonać doskonale, inne wystarczy zrobić wystarczająco dobrze.

Czasem musisz zarwać nockę. Takie sytuacje jednak traktuj jako absolutny wyjątek. Zamiast pracować bez przerwy z 70-procentową wydajnością i koncentracją, spróbuj odpoczywać i dawać z siebie 100 proc. – podpowiada szkoleniowiec.

SOBOTA: DIALOG WEWNĘTRZNY Żołnierze i oficerowie przechodzą trening POW – od angielskiego prisoner of war, co oznacza jeńca wojennego. Połączone ze szkoleniem bojowym lub kur-

62

a constant dialogue with your inner self that causes your spirits to rise or sink. People seldom experience anything like this sort of tension. But none of us are spared our fair share of problems in life. How you cope with obstacles depends on your inner dialogue. Instead of asking yourself “Will I manage to complete this project?”, ask “What can I do to complete this project in style?” Your brain will instantly switch from “doubt and fear” mode into “looking for answers” mode.

SUNDAY: PUTTING LIFE INTO PERSPECTIVE Devote some time to reflect. Think about the past week, sort the experiences you’ve gained, and take a look at your life from that perspective. Focus on your emotions – the satisfaction, the relief and the pride of having made it. Plan something special on Sunday – climbing a mountain, a cold beer. Whatever does it for you. This is not a recommendation. It is an order. ■

PRENUMERATA 18 WYDAŃ TYLKO 105 ZŁ 174 ZŁ 12 numerów Focus + 6 numerów Focus Historia

40% TANIEJ

Pakiet zawiera dwie roczne prenumeraty.

www.burdamedia.pl: zakładka prenumerata 22 360 37 77 bok@burdamedia.pl

REKLAMA

©CREDITS

Wydawnictwo Burda Publishing Polska Sp. z o.o., BOK, ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa na numer rachunku mBank 32 1140 1977 0000 4186 6900 1017,  oraz pełne dane adresowe w tytule imię i nazwisko

63

U P

IN

TH E A IR

wizy

S K Ł A DA M Y W N I O S E K O W I Z Ę filing the visa application ZAWSZE MARZYŁEŚ, ŻEBY ODWIEDZIĆ AMERYKĘ, ALE WCIĄŻ NIE MASZ WIZY? PODPOWIADAMY, JAK SZYBKO I SKUTECZNIE JĄ ZDOBYĆ. ❚ HAVE YOU ALWAYS DREAMT OF VISITING THE UNITED STATES, BUT NEVER BEEN ABLE TO GET A VISA? HERE ARE SOME TIPS ON HOW TO OBTAIN ONE QUICKLY AND EASILY.

N

ajpierw określ powód wyjazdu. Jeżeli planujesz spotkania, konsultacje biznesowe lub uczestnictwo w konferencji naukowej – wybierz wizę biznesową B-1. Jeżeli planujesz zwiedzanie, odwiedzenie rodziny lub leczenie – wybierz wizę turystyczną B-2. Wizy te często są łączone i wydawane jako jedna: B-1/B-2.

Ponadto jest wiele innych kategorii wizowych oprócz B-1/B-2.

Polacy często ubiegają się o wizy załogowe (C-1/D), studenckie (F), dla specjalistów do pracy (H-1B), na wymianę naukową lub program Summer Work & Travel (J), lub występy sportowe bądź artystyczne (P). ■

The first thing you need to do is establish the reason for your trip.

If you are planning to attend meetings, conduct business talks or participate in an academic conference – choose the B-1 business visa. If you intend to sightsee, visit your relatives or undergo medical treatment, opt for the B-2 tourist visa. These visa types are often combined and a single B-1/B-2 visa is issued to the applicant.

There are many other visa categories apart from the B-1 and B-2 visas. Poles often apply for crewman visas (C-1/D), student visas (F), non-immigrant employment visas (H-1B), academic exchange or Summer Work & Travel programme visas (J), and visas for athletes, artists and entertainers (P). ■

©SHUT TERSTOCK (4)

 |  konrad majszyk

SZEŚĆ KROKÓW, BY DOSTAĆ WIZĘ: getting a visa in six steps: Krok pierwszy: Wybierz odpowiedni rodzaj wizy i wypełnij internetowy formularz DS-160. ❚ Step 1: Select the right visa type and fill in the online DS-160 form.

Krok drugi: Utwórz swój profil na ustraveldocs.com i wybierz miejsce rozmowy z konsulem. ❚ Step 2: Set up an account at ustraveldocs.com and select the venue of the interview with the Consul.

Krok trzeci: Dokonaj przez internet opłaty za rozpatrzenie podania o wizę. ❚ Step 3: Pay the visa application fee online.

Krok czwarty: Wybierz datę i godzinę rozmowy z konsulem. ❚ Step 4: Pick the date and time of the interview with the Consul.

Krok szósty: Odpowiedz na pytania konsula: większość interesantów spędza w poczekalni konsularnej mniej niż 20 min. ❚ Step 6: Answer the questions Consul asks you. Most applicants spend less than 20 minutes in the waiting room at the Embassy or Consulate.

64

©CREDITS

Krok piąty: Zgłoś się do ambasady/konsulatu umówionego dnia wraz z wydrukowanym potwierdzeniem wypełnienia formularza DS-160 oraz paszportem. ❚ Step 5: Go to the Embassy/Consulate on the day of the interview and take the printed confirmation of filling in the DS-160 form and your passport.

Z WIZĄ DOTRZESZ Z LOT-EM AŻ DO CZTERECH PORTÓW LOTNICZYCH W USA: you can fly LOT with a visa to four airports in the USA:

1. NOWY JORK new york city Odkryj tajemnice Wielkiego Jabłka, czyli jedynego w swoim rodzaju Nowego Jorku. Na wibrującym życiem Manhattanie nie możesz ominąć Piątej Alei – najbardziej eleganckiej i jednej z najbogatszych ulic miasta.

Przejdź przez tętniący życiem plac Times Square, gdzie kupisz bilet na broadwayowski musical.

Intensywny dzień zwiedzania zakończ na tarasie widokowym Top of the Rock, skąd możesz podziwiać zachód słońca nad imponującą panoramą drapaczy chmur. ❚ Discover the secrets of the Big Apple, or the one and only New York City. You cannot miss the busy Fifth Avenue on Manhattan, or the most elegant and expensive streets in the city.

Go to the heart of the city, i.e.

Times Square, which buzzes with life at any time of day and night, where you can buy a ticket for a Broadway musical. Finish your fun-packed day of sightseeing with a visit to the Top of the Rock observation deck. This offers unforgettable vistas of the city panarama dotted with skyscrapers at sunset.

1

3 4

2. NEWARK newark Jeśli chcesz odwiedzić wschodnie wybrzeże USA, skorzystaj z naszego połączenia do największego miasta stanu New Jersey. Newark leży w bezpośrednim sąsiedztwie Nowego Jorku (zaledwie 8 km od Manhattanu), dlatego stanowi doskonałą alternatywę dla lotniska JFK. Poznaj Atlantic City, stolicę zakupów i nocnego życia.

Przekonaj się, jak wyglądają malownicze krajobrazy New Jersey i tamtejszych parków narodowych. ❚ If you intend to visit the East coast, you can avail yourself of our flights to the largest city in New Jersey.

Newark is close to New York City (only 8 km from Manhattan), so it is the perfect alternative to JFK airport. While in New Jersey, be sure to visit Atlantic City – the shopping and nightlife capital. See for yourself how picturesque New Jersey is and how incredible its national parks are.

3. LOS ANGELES

4. CHICAGO

los angeles

chicago

Tylko w Mieście Aniołów spotkasz największe gwiazdy Hollywood, odwiedzisz kultową plażę Venice Beach i zrobisz zakupy w luksusowych butikach w Beverly Hills. W LA znajdziesz wiele ciekawych muzeów i galerii.

Park rozrywki Universal Studios zachwyci cię różnorodnością atrakcji. Inne miejsca, które powinieneś zobaczyć, to Park Narodowy Sekwoi w górach Sierra Nevada i San Diego, drugie największe miasto w Kalifornii. ❚ Come to sunny Los Angeles. This is where you can meet Hollywood’s greatest stars, visit the legendary Venice Beach and go shopping in the luxury boutiques lining Beverly Hills. LA is also home to many interesting museums and art galleries. The Universal Studios theme park will leave you in awe with its multitude of attractions. Other places that you simply cannot afford to miss in California include the Sequoia National Park and San Diego, Californmia’s second largest city.

Przekonaj się, dlaczego Chicago zostało okrzyknięte mianem Windy City. Przede wszystkim odwiedź 96. piętro Hancock Tower z imponującym widokiem na miasto. Kilometrowe molo Navy Pier z licznymi atrakcjami dla najmłodszych to wspaniałe miejsce dla rodzin. Spacerując po Oak Park Avenue, trafisz na dom-muzeum jednego z największych pisarzy ubiegłego wieku – Ernesta Hemingwaya. ❚ Find out why Chicago is known as the Windy City. Go to the 96th floor of the Hancock Tower, which offers an impressive view of the city. The kilometre-long Navy Pier, which has all sorts of attractions for kids, is the ideal place to go if you are travelling with your family. While strolling along Oak Park Avenue, you will come across the Ernest Hemingway museum housed in his old home.

65

PEOPLE AND THE WORLD

sposoby na długowieczność

ELIKSIR MŁODOŚCI the elixir of youth LUDZKI ORGANIZM JEST ZAPROGRAMOWANY NA STO I WIĘCEJ LAT. TRZEBA TYLKO MU POMÓC – TO CHYBA NAJWAŻNIEJSZA LEKCJA, KTÓRĄ DAJĄ NAM LUDZIE ŻYJĄCY NAJDŁUŻEJ. ❚ THE HUMAN BODY IS PROGRAMMED TO LAST A HUNDRED YEARS OR MORE. YOU JUST NEED TO HELP IT ALONG A LITTLE. THIS SEEMS TO BE THE MAIN LESSON TO BE LEARNT FROM THOSE WHO HAVE LIVED THE LONGEST.



66

©CREDITS

 |  mirosław konkel

Półwysep Nicoya w kostarykańskiej dżungli wyróżnia się najniższą na świecie śmiertelnością osób w średnim wieku. ❚ The Nicoya Peninsula in the Costa Rican jungle has the lowest mortality rate for middle-aged people.

J

ak dożyć setki w zdrowiu, z jasnym umysłem i radością w sercu? Najlepiej brać przykład z tych, którym się to udało. Zapraszamy cię w podróż po kilku cudownych krainach, tzw. niebieskich strefach. To oazy długowieczności, obszary z największym zagęszczeniem aktywnych seniorów, miejsca wolne od chorób cywilizacyjnych – raka, artretyzmu, nadciśnienia i depresji. Nie mieliśmy wpływu na to, gdzie i z jakimi genami przyjdziemy na świat. Ale mamy wpływ na swój styl życia. Możemy jak mieszkańcy Okinawy przestawać jeść, gdy żołądek jest wypełniony w 80 proc. Jak himalajscy Hunzowie raczyć się pestkami moreli albo jak adwentyści z Kalifornii nie kupować napojów z bąbelkami. Zastanawiające, że stulatkowie z Sardynii, Ikarii i dżungli w Kostaryce nie fundują sobie intensywnego treningu, morderczej diety ani psychoterapii. Ruch – owszem, ale nie jogging, tylko spacerek. Oto kilka prostych patentów na zdrowie, na szczęście, które można zastosować pod każdą szerokością geograficzną.

DOLINA HUNZA W HIMALAJACH Na terenie dzisiejszego Pakistanu, w Karakorum, mieszka lud Hunza, który nie zna wielu chorób typowych dla zachodniej cywilizacji – jak otyłość i nadciśnienie. Niektórzy przedstawiciele tej himalajskiej społeczności dożywają – jeśli wierzyć badaniom – aż

©CREDITS

How to survive in good health, a sound mind and a joyful heart until you are 100? Your best bet is to follow the example of those who have actually managed it. Let’s take a tour of a few wonderful places, known as “blue zones”. These areas are longevity oases, i.e. they have the greatest number of active senior people. They are free of civilisational diseases.

None of us had any say in choosing our place of birth or genetic endowment. But we do have some control over our lifestyle. We can, for instance, stop eating once our stomach is 80 per cent full, as do the residents of Okinawa, Japan. Then again, we could nibble on apricot kernels, as they are rich in vitamin B17. This seems to work for the Hunza people in the Himalayas. Or we could eschew carbonated beverages like the Seventh Day Adventists in California. Strange as it may seem, the centenarians of Sardinia, Icaria, and the Costa Rican jungle do not work out intensively, do not follow strict dietary regimens, and do not undergo psychotherapy. Exercise – sure, but walking, not running. These are simple tips on how to stay healthy and happy that can be followed where you live.

THE HUNZA VALLEY (HIMALAYAS) The Hunza people live in the Karakoram mountains in Pakistan. They are free of many of the diseases that 

67

Ikaria cechuje się jedną z najniższych śmiertelności ludzi w średnim wieku i najmniejszym odsetkiem cierpiących na demencję. ❚ Icaria has one of the lowest mortality rate of middleaged people and the smallest percentage of people suffering from dementia.

145 lat. Zawdzięczają to aktywności fizycznej, corocznej kilkudniowej głodówce i diecie. Ich pożywienie to głównie surowe owoce (jabłka, czarne porzeczki, wiśnie) i warzywa (ziemniaki, marchew, rzepa).

Podstawą diety są pestki moreli bogate w witaminę B17, która chroni przed nowotworami. Typowy Hunz przyswaja jej 200 razy tyle co przeciętny Amerykanin – twierdzi w książce Sekret najzdrowszych i najdłużej żyjących ludzi świata dr Jay M. Hoffman, który badał plemię w latach 60. XX w.

OKINAWA W JAPONII I IKARIA W GRECJI Zagubiona na Ocenie Spokojnym, między Japonią a Tajwanem, Okinawa słynie z malowniczych raf koralowych i tajfunów. Ale turystów ciągnie tam jeszcze coś. Na wysepce żyje największy na świecie odsetek stulatków – jest ich aż 33 na każde 100 tys. osób.

Mieszkańcy nie przybierają z wiekiem na wadze i w porównaniu ze światową średnią o 80 proc. rzadziej dotykają ich choroby serca i o 50 proc. rzadziej rak.

Nie decydują o tym geny i mikroklimat, ale kult pracy i niskokaloryczna dieta, dostarczająca nie więcej niż 1500–1900 kcal dziennie – wynika z raportu „The Okinawa Program” z 2004 r., podsumowującego trwające ponad 25 lat badania wspierane przez japoński rząd.

Do najczęściej opisywanych niebieskich stref należy zaś Ikaria, grecka wyspa na Morzu Egejskim – cechuje ją jedna z najniższych śmiertelności ludzi w średnim wieku i najmniejszy odsetek cierpiących na demencję.

Wpływają na to: ciężka praca, częste drzemki, okazjonalny post. W menu jest mało mięsa i nabiału, za to dużo oliwy i warzyw. Mieszkańcy nie wyobrażają sobie życia bez dorodnych sardynek, barwen i dorad.

Raz lub dwa razy w tygodniu ryby spożywa połowa osób w wieku 65–100 lat. Co trzecia robi to od trzech do pięciu razy na tydzień. Tak częsta konsumpcja

68

sposoby na długowieczność afflict Western civilisation, e.g. cancer, diabetes, obesity, and hypertension. Some have been known to live to 145. They owe their longevity to engaging in physical exercise, fasting for several consecutive days every year, and following a healthy diet. They mainly eat raw fruit (apples, blackcurrants, and cherries) and vegetables (potatoes, carrots, and turnips). A staple ingredient in their diet are apricot kernels rich in vitamin B17, which has anticancer properties. A typical Hunza consumes 200 times as much of the vitamin as the average American, according to Dr. Jay M. Hoffman in his book Hunza: 15 Secrets of the World’s Healthiest and Oldest Living People. Dr Hoffman studied the tribe in the 1960s.

OKINAWA (JAPAN) AND ICARIA (GREECE) This small Pacific island between Japan and Taiwan is famous for its picturesque coral reefs and typhoons.

But tourists come here for another reason. Okinawa boasts the highest percentage of centenarians in the world. There are 33 people over 100 per 100,000 people. The islanders do not put on weight as they age, and are diagnosed with heart diseases 80 per cent less than the world average and cancer 50 per cent less. The reasons behind these impressive statistics do not so much lie in their genes or the microclimate, but their culture of hard work and a low-calorie diet (no more than 1,500-1,900 kcal per day). At least this is what transpires from a report compiled as part of the The Okinawa Program report published in 2004, presenting the results of a 25-year research project.

One of the most frequently covered blue zones is Icaria, a Greek island in the Aegean. It has one of the lowest mortality rates of middle-aged people and the lowest percentage of people suffering from dementia. There a number of factors at play here: hard work, frequent naps, and occasional fasting. The staple local diet is scarce in meat and dairy products, but rich in olive oil and vegetables. The islanders couldn’t imagine going without sardines, goatfish and sea bream. Fifty per cent of Icarians aged 65-100 eat fish once or twice a week. One in three people eat fish between three and five times a week. This frequent consumption of sea food reduces the risk of depression. The only thing that distinguishes the local cuisine from the Mediterranean diet is the frequent consumption of potatoes.

The islanders specialise in honey production and they use it to cure various ailments, including the flu, cuts and bruises, and hangovers.

NICOYA (COSTA RICA) AND SARDINIA (ITALY) The world’s lowest mortality rate for middle-aged people and second largest (following Barbagia in Sardinia) population of male centenarians have made the Nicoya Peninsula in the Costa Rican jungle world famo-



© A L A M Y/ B E W . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : S I M E / F R E E

PEOPLE AND THE WORLD

PEOPLE AND THE WORLD

sposoby na długowieczność

zmniejsza wśród nich ryzyko depresji – uważają badacze. Jedynym wyraźnym odstępstwem od śródziemnomorskiej diety są tu zjadane w dużych ilościach ziemniaki. Specjalnością wyspy jest miód, którego Ikarczycy używają niemal do wszystkiego – leczenia grypy, smarowania ran, łagodzenia kaca.

us. Researchers put these figures down to hard work, regular medical check-ups, and water rich in calcium and magnesium. Most of the men, and quite a few of the women, admit to extramarital affairs. This does not weaken family bonds, though. If they cannot sustain the needs of their loved ones, their health deteriorates.

Full grains, beans, broad beans and goat milk – the diet of the inhabitants of this rocky Mediterranean island is simple, and worthy of their shepherd ancestors. The people of Sardinia do not shy away from wine – their ruby red, sensuously soft cannonau wine is rich in polyphenols which neutralise the effects of a fatty diet. Sardinians live in large extended families and cherish their friendships. Add to this the beneficial effects of fresh air and sunlight, and you have a recipe for a long life. ■

©P OLARIS/EAST NEWS, GET TYIMAGES

Podstawą diety ludu Hunza są m.in. bogate w witaminę B17 pestki moreli. ❚ Apricot kernels which are rich in vitamin B17 are a staple food of the Hunza people.

NICOYA NA KOSTARYCE I SARDYNIA Najniższa na świecie śmiertelność osób w średnim wieku i drugie po Barbagii (górskie tereny Sardynii) skupisko stulatków płci męskiej – tym się wyróżnia półwysep Nicoya w kostarykańskiej dżungli. Uczeni tłumaczą to pracowitością mieszkańców, systematycznymi badaniami lekarskimi i wodą bogatą w wapń i magnez. Większość tamtejszych mężczyzn, ale też sporo kobiet, przyznaje się do związków pozamałżeńskich. Nie osłabia to jednak ich więzi rodzinnych. Jeśli nie udaje im się zaspokoić potrzeb najbliższych, szybko podupadają na zdrowiu. Podobny efekt wywołuje utrata dobrego imienia i akceptacji wspólnoty.

Pełne ziarna, fasola, bób i kozie mleko – mieszkańcy Sardynii, czyli skalistej wyspy na Morzu Śródziemnym, jedzą prosto, jak na potomków pasterzy przystało. Nie stronią też od wina – ich rubinowoczerwone, zmysłowo miękkie cannonau zawiera mnóstwo polifenoli, które neutralizują nawet skutki tłustej diety. Żyją w dużych, wielopokoleniowych rodzinach, pielęgnują przyjaźnie. Jeśli dodać do tego dobroczynny wpływ świeżego powietrza i promieni słońca, mamy przepis na długowieczność według Sardyńczyków. ■

70

K09_Fukier_10.08.indd 1

10.08.2016 12:14

PEOPLE AND THE WORLD

prawo na świecie

N A P R AW D Ę ? seriously ?

NIE ŻUJ GUMY W SINGAPURZE! NIE JEDŹ WIELBŁĄDEM PO AUTOSTRADZIE W NEVADZIE ANI CZARNYM SAMOCHODEM W TURKMENISTANIE! TE ZAKAZY BRZMIĄ ABSURDALNIE? MOŻE TAK, ALE WARTO JE ZNAĆ, WYBIERAJĄC SIĘ W PODRÓŻ. ❚ DON’T CHEW GUM IN SINGAPORE! DON’T RIDE A CAMEL ON THE HIGHWAY IN NEVADA! AND DON’T EVEN THINK ABOUT DRIVING A BLACK CAR IN TURKMENISTAN! DO THESE BANS SOUND ABSURD TO YOU? PROBABLY. BUT YOU’D BEST BE AWARE OF THEM BEFORE SETTING OUT.

P

odróżowanie to przyjemność, pod warunkiem że na miejscu nie naruszymy prawa. Im częściej pakujemy walizkę, tym więcej wagi, czasu i staranności poświęcamy na przygotowania. I dobrze, bo w niektórych zakątkach świata obowiązują zakazy, o których pewnie nie mieliśmy pojęcia. Oto subiektywna lista mniej lub bardziej kuriozalnych, ale zawsze mało intuicyjnych dla turysty z Europy Środkowej zakazów prawnych z tych chętnie odwiedzanych stron świata.

72

Travelling can be fun provided that you don’t break some obscure law that you had no idea existed. The more often people pack their suitcases, the more time, attention and care they put into their preparations. And well they might. Some parts of the world have laws that foreigners are almost certainly unaware of.

Here is a subjective list of a few of the more peculiar prohibitions in some of the world’s most popular tourist destinations that are likely to catch Central European visitors by surprise.

©SHUT TERSTOCK (5)

 |  magdalena rytwińska-rasz, radca prawny

STANY ZJEDNOCZONE

SINGAPUR

united states

singapore

Prawa stanowe są kopalnią mniej czy bardziej bezsensowych zakazów, takich jak zakaz budowania bomby atomowej na Hawajach, jazdy wielbłądem po autostradzie w Nevadzie czy budzenia niedźwiedzia ze snu zimowego na Alasce.

Jednak moją uwagę przykuwa federalny już niemal 80-letni zakaz spożywania, wwożenia i handlu jajkami z niespodzianką-zabawką (Kinder Surprise), a wszystko z troski o konsumenta – zdaniem ustawodawcy zabawka stwarza zbyt duże ryzyko zakrztuszenia się. Zakaz ten wraz z początkiem roku 2018 został złagodzony: wprawdzie jajko w wersji Kinder Surprise (z zabawką) jest nadal nielegalne, ale jajko w wersji Kinder Joy (niestety bez zabawki) – już tak. ❚ State laws are an endless source of pointless bans, e.g. a Hawaiian law prohibits the creation of a nuclear bomb in that state, while it is illegal to ride a camel on a highway in Nevada, or wake a hibernating bear in Alaska. However, the ban that I found most intriguing is a federal law enacted nearly eighty years ago, which prohibits the consumption, import and trade of Kinder Surprise eggs. This law supposedly protects the interest of consumers – the legislature deemed that the toy inside the chocolate egg carried too great a risk of choking. The ban has been commuted slightly. Although the Kinder Surprise egg with the toy is still illegal, Americans can buy and eat a toyless version called Kinder Joy.

Tu zapomnijcie o gumie do żucia, bo od lat 90. poprzedniego stulecia zabroniony jest jej import, sprzedaż i reklamowanie. Nie jest nawet dopuszczalne posiadanie gumy na własny użytek. Złamanie zakazu grozi grzywną do nawet 200 tys. dol. singap. lub karą więzienia do 3 lat – w przypadku importu. A wszystko przez zamiłowanie Singapurczyków do porządku. Z tego samego powodu wprowadzono tu też zakaz pozostawiania po sobie niespłukanej publicznej toalety. Takie zaniedbanie jest kosztowne, bo zagrożone grzywną do 1 tys. dol. Podobne sankcje grożą osobom śmiecącym w miejscach publicznych. Z tych samych względów w Singapurze zabronione jest karmienie gołębi – grozi za to grzywna do 500 dol. (identyczny zakaz obowiązuje w San Francisco czy na placu św. Marka w Wenecji) i wnoszenie do środków transportu publicznego owocu duriana. ❚ You had better forget about chewing gum in Singapore. as Importing, selling and advertising gum has been prohibited there since the 1990s. Not even possession for personal use is permitted. This prohibition is subject to a fine up to SGD 200,000 or 3 years’ imprisonment for importing chewing gum. This law is justified by the Singaporean love for order and cleanliness as is another prohibition – it is illegal to not flush a public toilet. This infraction can set you back a hefty SGD 1,000 in Singapore. Littering in public incurs a similar penalty.

This is why feeding pigeons is another no-no in Singapore. This one this carries a SGD 500 fine (identical prohibitions are enforced in San Francisco and St Mark’s Square in Venice). In Singapore, it is also illegal to board public transport with a durian which is said to be the smelliest fruit there is.

SINGAPUR

NIEMCY

NIEMCY

TAJLANDIA

germany

thailand

Za naszą zachodnią granicą nie ma litości dla braku zdolności przewidywania. Kierowca, któremu na autostradzie zabraknie paliwa, popełnia bowiem wykroczenie i naraża się na mandat. ❚ Germany has no mercy for having no foresight.

A driver who runs out of fuel when driving along the highway commits an infraction and risks getting a fine.

W tym kraju należy uważać, by nie podeptać tajlandzkiej waluty, nie wolno też prowadzić samochodu bez koszulki (dotyczy to zarówno kobiet, jak i mężczyzn). Pamiętać też trzeba, że paszport należy mieć cały czas przy sobie. Tu nie musicie rezygnować z gumy do żucia, nie wolno jednak zużytej wyrzucać na ulicę – śmiecenie może się skończyć kosztowną grzywną. Zabronione jest także opuszczanie miejsca zamieszkania bez uprzedniego ubrania się w bieliznę. ❚ You have to be careful not to step on the Thai currency, and you are not allowed to drive a car shirtless (this law applies to both men and women). Remember to carry your passport with you at all times. In Thailand, you can chew as much gum as you wish, but make sure you don’t drop it on the street, as littering is punishable with a costly fine. Another strange law makes it illegal to leave the houses TAJLANDIA without wearing any underwear.

73



PEOPLE AND THE WORLD ANGLIA

prawo na świecie

ANGLIA

england

Tu na plan pierwszy wysuwa się pochodzący z XIV w., aczkolwiek ciągle obowiązujący, zakaz wchodzenia do budynków parlamentu w zbroi. Interesujący, ale dość tajemniczy, jest też zakaz trzymania łososia w podejrzanych okolicznościach. Zdecydowanie bardziej przydatna praktycznie jest wiedza o istnieniu zakazu bycia pijanym w miejscu, w którym alkohol jest legalnie serwowany (na przykład w pubie). ❚ One of the most peculiar English prohibitions is a law, enacted in the 14th century, that makes it an offence to enter the Parliament building clad in armour. Another interesting albeit somewhat mysterious law is the one that prohibits the storage of salmon in suspicious circumstances. One law that is definitely more useful to know is the prohibition on being drunk in a place where alcohol can legally be served (e.g. a pub).

TURKMENISTAN

turkmenistan

TURKMENISTAN

ZJEDNOCZONE EMIRATY ARABSKIE

BHUTAN

BHUTAN

bhutan

Ten kraj zakazuje wwożenia, sprzedaży, kupowania i palenia wyrobów tytoniowych. Wwożone mogą być jedynie niewielkie ilości i to po zapłaceniu bardzo wysokiego cła. ❚ The import, sale, purchase and consumption of tobacco products is strictly prohibited. Small amounts can be brought into the country, but these are subject to high customs duties.

74

ZJEDNOCZONE EMIRATY ARABSKIE united arab emirates Publiczne okazywanie uczuć, nawet tak niewinne jak trzymanie się za rękę, jest w tym kraju zabronione i niesie z sobą ryzyko odpowiedzialności karnej. To samo dotyczy spożywania alkoholu w miejscach publicznych czy noszenia w tych miejscach zbyt skąpych ubrań.

Zakazane są także e-papierosy. Pamiętać też trzeba, że przepisy zakazują relacji pozamałżeńskich, może się zatem zdarzyć, że hotel odmówi zakwaterowania parze, która nie jest w stanie wykazać, że jest małżeństwem. ❚ Expressing your feelings in public – even by doing something as innocent as holding hands – is not only prohibited, but subject to criminal liability. The same applies to drinking alcohol in public, smoking e-cigarettes, and wearing revealing clothing. Keep in mind, too, that extra-marital relationships are illegal, so hotels have the right to refuse to put couples who cannot produce evidence of being married in the same room.

©EAST NEWS (2), GET TYIMAGES, SHUT TERSTOCK

Od kilku dni – o czym głośno w mediach – w stolicy tego kraju obowiązuje zakaz jazdy czarnymi samochodami, gdyż podobno przynoszą pecha, zaś właściciele czarnych aut muszą je po prostu przemalować. W roku 2017 z kolei wszedł w życie zakaz prowadzenia samochodów przez kobiety. Od pewnego czasu obowiązuje tam też zakaz sprzedaży wyrobów tytoniowych. ❚ There is a prohibition, imposed a few days ago and widely covered by the media, on driving black cars in the capital, as they allegedly bring bad luck. As a result, the owners of black vehicles need to have them repainted. A law prohibiting women from driving was introduced last year. A ban on selling tobacco has also been in place for some time now.

Untitled-1.indd 1

04.10.2017 10:55

L I F E STO RY

ed sheeran

D O B R Z E B YĆ M I ŁY M it’s good to be kind ED SHEERAN JEST JAK KRÓL MIDAS SCENY MUZYCZNEJ – WSZYSTKO, CZEGO SIĘ DOTKNIE, ZAMIENIA W ZŁOTO. A PRZY OKAZJI PRZYWRACA NAM WIARĘ W TO, ŻE W SKOMERCJALIZOWANYM ŚWIECIE SHOW-BIZNESU WCIĄŻ WYGRYWAJĄ TALENT I NATURALNOŚĆ. ❚ ED SHEERAN IS THE KING MIDAS OF THE MUSIC SCENE – WHATEVER HE TOUCHES TURNS TO GOLD. AND WHILE HE’S AT IT, HE RESTORES OUR FAITH IN THE BELIEF THAT HAVING TALENT AND SIMPLY BEING YOURSELF CONTINUE TO COUNT FOR MORE THAN BODY AND BEAUTY IN THE WORLD OF SHOW BUSINESS.  |  diana rymuza

REKORDY TO JEGO SPECJALNOŚĆ Ich lista robi wrażenie. Twórca hitów Shape of you i I see fire w 2016 r. jako pierwszy dał na słynnym stadionie Wembley trzy wyprzedane koncerty z rzędu, każdy dla 90 tys. fanów. Na Glastonbury zgromadził największy w długiej historii kultowego festiwalu tłum widzów. Zaś dzięki wspomnianemu Shape of

76

This is a first for Poland. Ed Sheeran’s two Warsaw (PGE Narodowy Stadium) shows – on 11 and 12 August 2018 – both sold out in an hour. The first of the shows in an hour and the same thing happened when sales for the second show were launched.

The likeable guitar-playing redhead will now go down in history as the first artist to have sold out two consecutive shows at Poland’s largest stadium, where he will be playing to over 100,000 fans. Sheeran’s UK gigs sell out even faster. When he announced a tour after a year-long break, tickets sold out in 10 minutes, and the website crashed under the sheer volume of traffic, leading many despairing fans to miss out.

A TRACK RECORD OF BREAKING RECORDS The list is impressive. The artist who penned such hits as “Shape Of You” and “I See Fire” was the first to sell out three consecutive concerts – for 90,000 people each – at the world-famous Wembley Stadium in 2016. Elton John commented that: “You’re the only person in the world who could do this on your own”.

At the Glastonbury Festival, Sheeran had the biggest



©CREDITS

T

ego jeszcze w Polsce nie było. Bilety na występy rudzielca z gitarą na PGE Narodowym 11 i 12 sierpnia tego roku rozeszły się w mig.

Pierwszy termin został wyprzedany w godzinę, sytuacja powtórzyła się po uruchomieniu dystrybucji wejściówek na drugie show. I tak Ed Sheeran wszedł do historii jako pierwszy artysta, który tak szybko „sprzedał” bilety na dwa z rzędu koncerty i na żywo usłyszy go ponad 100 tys. fanów. W Wielkiej Brytanii było jeszcze szybciej – gdy po 12-miesięcznej przerwie w nagrywaniu muzyki i występach 27-latek zapowiedział nową trasę, wejściówki sprzedano w 10 min, a strona internetowa organizatora nie wytrzymała obciążenia i po prostu się zawiesiła.

77

©CREDITS

L IF E

S T OR Y

you stał się też pierwszym muzykiem, który w jednym tygodniu umieścił dwa nowe single na szczycie amerykańskiej i brytyjskiej listy przebojów. Jego piosenki w serwisach streamingowych odsłuchane zostały już ponad 9 mld razy, a trzy wydane w czasie trwającej niecałą dekadę kariery Sheerana albumy („+”, „x” oraz „Divide”) znalazły na świecie 26 mln odbiorców.

W ostatnich 10 latach tylko Adele sprzedała więcej płyt. Nie rywalizujemy wprost, bo każdy działa w swoim świecie. Ale kiedy ukazują się płyty, porównania rodzą się w naturalny sposób – mówił w wywiadzie dla GQ twórca, któremu w uznaniu zasług pizzę na śniadanie robił sam Russell Crowe.

DZIECIŃSTWO? „TROCHĘ PRZYGNĘBIAJĄCE” Właśnie tymi słowami opisuje młode lata dzisiejsza megagwiazda sceny pop. Zdaniem Davida Nolana, autora książki Ed Sheeran. Plusy i minusy, źródłem problemów chłopaka był przede wszystkim jego wygląd – ruda czupryna i dyskusyjna uroda. Lecz także jąkanie, kiepski wzrok oraz słuch. Strasznie się jąkałem

ed sheeran crowd the legendary event had ever seen. Thanks to the “Shape of You”, he was also the first person to have two new singles on the US and UK charts in one week. Sheeran’s songs have been played over 9 billion times via streaming sites, and the three albums he has released in a career that has yet to celebrate its 10th anniversary have been purchased by 26 million people all over the world and won him universal acclaim. Curiously, the albums all have “mathematical” titles (+, x and Divide). Only Adele has sold more records over the past 10 years. “I’m not in competition creatively because we all sit in our own lanes, but once the creative product is out there is a race to the finish line”, he told GQ magazine. “I never won anything as a child so now is my chance”, added the artist for whom Russell Crowe once made pizza for breakfast as a token of his esteem.

MY CHILDHOOD? “SLIGHTLY DEPRESSING” This is how Sheeran describes his childhood.

According to David Nolan, the author of the book

i często chodziłem do logopedy. To trwało do trzynastego lub czternastego roku życia. Ciągle trochę się jąkam, gdy jestem podekscytowany, ale nie jest już z tym tak źle jak kiedyś – cytuje biograf Sheerana za The Sun. Szkolni koledzy dokuczali Edowi również z powodu znamienia na twarzy, które przez lata było jego zmorą i które zostało usunięte później podczas operacji laserem. Wytchnienie znajdował u dziadków. Na ich farmie w Irlandii spędzał wakacje w towarzystwie innych członków rodziny, całymi dniami biegając po okolicy albo śpiąc w wielkiej stodole z irlandzkimi kuzynami. Do Billa i Ann Sheeranów zawsze zresztą chętnie wracał (dziadek zmarł 4 lata temu), a ciepło ich domowego ogniska ceni tym bardziej, że wie, co znaczy nie mieć gdzie mieszkać. Jak w czasach, gdy po rzuceniu szkoły spał w londyńskim parku naprzeciwko pałacu Buckingham (czy śniło mu się wtedy, że zostanie kiedyś uhonorowany Orderem Imperium Brytyjskiego i zaśpiewa na ślubie księcia Harry’ego?).

Albo kiedy w 2010 r. ruszył na podbój Los Angeles, żeby grać w tamtejszych klubach, i nocował u dopiero co poznanych ludzi. Przyszły laureat Brit Awards przez dwa lata wynajmował nawet mieszkanie

78

Ed Sheeran – Divide and Conquer, the source of the boy’s problems was primarily his looks – his shock of red hair and his features. Apart from that, the young Sheering had a stutter, and his eyesight and hearing were poor. “When I was younger I had a really bad stutter and had to do a lot of speech therapy”, he told The Sun. Sheeran’s school friends used to make fun of the birthmark on his face – which he later had removed by laser treatment. He found peace on his grandparents’ farm in Ireland, where he spent his summers with relatives. He and his Irish cousins would roam around the area and sleep in the barn. He still likes to visit the Bill and Ann Sheeran farm (his grandfather died 4 years ago), and appreciates the love and comfort of their home, as he knows too well what it means to be homeless. After leaving school, he sleep in a park opposite Buckingham Palace (did he ever dream about being awarded the Order of the British Empire and performing at Prince Harry’s wedding back then?). In 2010, Sheeran relocated to Los Angeles to perform in LA clubs. He used to stay with random people he would pick up with including the Rosiński brothers of BeMy fame. They remain friends.



© P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : P O N T U S L U N D A H L / T T / F O R U M

SZCZEROŚĆ JEST TYM, CO FANI W MUZYKU CENIĄ NAJBARDZIEJ. NAWET JEŚLI SPECE OD MARKETINGU SUGERUJĄ, ŻE ZA SUKCESEM SHEERANA W MEDIACH SPOŁECZNOŚCIOWYCH STOI CAŁY SZTAB LUDZI. SHEERAN’S HONESTY AND AUTHENTICITY ARE WHAT HIS FANS MOST LOVE ABOUT HIM – EVEN THOUGH MARKETING EXPERTS SUGGEST THAT HIS SOCIAL MEDIA ARE HANDLED BY A TEAM OF SPECIALISTS.

Ekspresem do superfigury!

Fast to a super figure!

Marzysz o idealnej figurze, ale mimo diet i ćwiczeń nie udaje ci się jej osiągnąć?

Pozbądź się niechcianej tkanki tłuszczowej w błyskawicznym tempie!

You keep dreaming of an ideal figure but despite diets and exercises you are not successful? Get rid of the unwanted fat tissue in no time!

Teraz jest skuteczna, bardziej komfortowa metoda – Palomar SlimLipo 3D. Jej unikalność polega na rozpuszczaniu tłuszczu przy użyciu sondy laserowej, która nakierowuje strumień lasera bezpośrednio na tkankę tłuszczową – mówi dr Marek Murawski, chirurg plastyk. Laser jednocześnie rozpuszcza tłuszcz i obkurcza włókna kolagenowe (tzw. termolifting 3D), co zapobiega powstawaniu efektu „obwisłej skóry”. Wymaga jedynie miejscowego znieczulenia. SlimLipo może odchudzić brzuch, uda, ramiona, ale także podbródek.

Sculspure, nieinwazyjne modelowanie sylwetki w 25 minut To pierwszy nieinwazyjny laser do niszczenia uporczywej, lokalnie zgromadzonej tkanki tłuszczowej.

Jako pierwszy na świecie otrzymał certyfikat FDA, potwierdzający jego skuteczność i bezpieczeństwo dla nieinwazyjnej lipolizy brzucha i tzw. boczków.

Stosowany też na okolice ramion, ud czy kolan.

Now an effective, more comfortable method exists – Palomar SlimLipo 3D. The unique nature of the method is that it dissolves fat with a laser probe which directs the laser beam directly to the fat tissue” says dr Marek Murawski, plastic surgeon. The laser dissolves fat and constricts collagen fibres (3D thermolifting) which prevents the effects of „saggy skin”. It requires only local anesthesia. SlimLipo can help you slim your belly, thighs, arms end even the chin.

Sculpsure, non-invasive 25 minutes Body Contouring The first non-invasive laser to destroy persistent locally gathered fat tissue. As the first in the world, it was granted FDA certificate for non-invasive abdominal lipolysis and so called „bacon” confirming its efficiency and safety. It can be used on shoulders, tights or knees either.

Na hasło Kaleidoscope bezpłatna konsultacja.

Free consultation with Kaleidoscope.

Klinika Elite Centrum Laseroterapii/ Clinic Elite Laser Therapy Centre: ul. Złota 61, tel. 22 400 36 55; ul. Wąwozowa 8, tel.: 22 894 83 84, www.elite.waw.pl Wyłączny dystrybutor/Exclusive distributor: ITP S.A., ul. Domaniewska 37, Warszawa, tel. +48 722 008 002, www.itpsa.pl REKLAMA

Elite_Kaleidoscope_0318.indd 1

14/02/2018 14:14

L IF E

S T OR Y

z braćmi Rosinskimi, muzykami grupy BeMy. Kumplują się do dzisiaj.

HE HAS NOT GROWN TOO BIG FOR HIS BOOTS Dubbed “the bard of the Millennials” by journalists, Edward Christopher Sheeran is the idol of millions of kids. Who would not want to be like Ed? A regular guy who went from being a busker to becoming one of the most prominent singers in the world, and who, despite earning millions of dollars, has not grown too big for his boots. On the contrary, he is still the same old Ed – a freckled guy in a sweatshirt with ruffled hair who loves beer (and sometimes goes overboard with alcohol) and owns just a few pairs of trousers.

He says that when he was younger, he used to wear the same pair of jeans for a year without washing them. He is still the smiling guy next door who keeps saying that he is no sex symbol and that it is good to be kind to everyone. He is also a romantic who prefers long-term relationships to one-night stands. He is a guy who loves ketchup so much that he always has some at hand, and who jokes that if he were ever to become the British Prime Minister, one of the first decisions he would made would be to pass a law requiring restaurants to always serve French fries with the delicious condiment.

THE KING OF TWITTER DOES NOT ANSWER HIS MOBILE Sheeran’s honesty and authenticity are what his fans most love about him – even though marketing



© PA P H OTO S / PA P

Sheeran został pierwszym muzykiem, który w jednym tygodniu umieścił dwa nowe single: Shape of you i I see fire, na szczycie amerykańskiej i brytyjskiej listy przebojów. ❚ Ed Sheeran is the first musician to have had two new singles i.e. “Shape of You” and “I See Fire” top the US and UK charts within the same week.

W GŁOWIE SIĘ NIE PRZEWRÓCIŁO Przez dziennikarzy okrzyknięty „bardem pokolenia milenialsów” Edward Christopher Sheeran wyrósł na idola milionów współczesnych dzieciaków. Bo któż by nie chciał być jak Ed? Zwyczajny facet, który z ulicznego grajka stał się jedną z najważniejszych postaci sceny muzycznej i któremu – mimo milionów na koncie – nie przewróciło się w głowie. Przeciwnie, wciąż pozostaje sobą – równym gościem w skaterskiej bluzie, piegusem z nieuczesanymi włosami, który uwielbia piwo (zdarza mu się nawet czasem przeholować z procentami) i ma tylko kilka par spodni.

Ba, gdy był młodszy (jak przyznaje), zdarzało mu się nie prać dżinsów przez cały rok. Fanki kochają go za normalność, za to, że jest romantykiem na dłuższe związki (właśnie oświadczył się wieloletniej partnerce, Cherry Seaborn, która jest zawodową hokeistką.

Wspólnie chodzili do jednej klasy w Thomas Mills High School w Suffolk), który niezmiennie powtarza, że dobrze jest być dla wszystkich miłym. Jest ponadto kolesiem, który tak lubi keczup, że musi mieć go zawsze przy sobie, i żartuje, że gdyby został brytyjskim premierem, jedną z jego pierwszych decyzji byłoby wprowadzenie dla restauracji obowiązku podawania frytek zawsze z pomidorowym przecierem.

ed sheeran

80

kaleidoscope22_WFLvB_adv28:Layout 1

8-02-18

1:24

Page 1

 

 

Kalei_1-1.indd 1

 





2/8/18 11:27 AM

Trzy wydane w czasie trwającej niecałą dekadę kariery Sheerana albumy („+”, „x” oraz „Divide”) znalazły na świecie 26 mln odbiorców. ❚ The three albums Ed Sheeran released during the ten years of his career to date (+, x and Divide) have been purchased by 26 million people all over the world.

82

KRÓL TWITTERA KOMÓRKI NIE ODBIERA Szczerość i autentyczność są tym, co fani w rudowłosym muzyku cenią najbardziej. Nawet jeśli spece od marketingu sugerują, że za sukcesem Sheerana w mediach społecznościowych i bardzo sprawnie prowadzonym kontem na Twitterze stoi cały sztab ludzi. Usunął je, gdy wielbiciele skrytykowali go za drewniany występ w jednym z odcinków Gry o tron.

Na fanów jednak nie można gniewać się zbyt długo, więc i Ed wrócił do sieci z nowymi zdjęciami i postami, w których przebija dystans do siebie oraz poczucie humoru. Za to całkowicie wypisał się z Facebooka, a telefonu komórkowego nie używa już od dwóch lat, stwierdził bowiem, że za bardzo się od niego uzależnił. Media internetowe są dziś bardzo przydatne, to fakt. Ale ostatecznie o tym, jak jesteś dobry, decydują nie Twitter czy YouTube, tylko koncerty, które grasz – podkreśla w wywiadach, a podczas występów na scenie nie potrzebuje tłumu statystów.

Przez dwie godziny sam potrafi utrzymać uwagę widzów i ich oczarować.

Poza wytrwałością w dążeniu do celu i talentem do pisania wpadających w ucho piosenek (także dla Taylor Swift, One Direction czy Justina Biebera) Sheeran ma w rękawie jeszcze jednego asa, bez którego być może nie doszedłby tak daleko – rodzinę, na której wsparcie zawsze mógł liczyć. Urodzony w miasteczku Hebden Bridge w zachodnim Yorkshire, które w latach 70. stało się siedzibą artystycznej cyganerii, dorastał otoczony przez obrazy i rzeźby. John i Imogen Sheeranowie zajmowali się rynkiem sztuki, a swoich dwóch synów Edwarda oraz starszego Matthew (dziś kompozytora muzyki klasycznej) uczyli gry na instrumentach i zapisali do kościelnego chóru, ale także zabierali na liczne koncerty, puszczając im ulubione płyty. Gdy zaś postawił na karierę muzyczną, nie mieli nic przeciwko porzuceniu dalszej nauki w szkole. Nie podejrzewam, aby wielu rodziców na świecie zrobiło coś takiego – wspomina gwiazdor, dodając, że właśnie tata i mama nauczyli go twardo stać na ziemi. O rodzicach Eda autor jego biografii David Nolan pisze: dowcipni, wyluzowani, sympatyczni. Bardzo spoko. Nietrudno więc zgadnąć, po kim Ed Sheeran ma to „coś”, co sprawia, że ludzie go tak kochają. ■

ed sheeran experts suggest that he owes his immense social media popularity to an excellent Twitter account handled by a team of specialists. He deleted his account when fans criticised his cameo role on the all-time favourite television show Game of Thrones.

But as you cannot hold a grudge against your fans forever, he returned to Twitter with new images and posts where he reveals a sense of humour and self-deprecation. He is not on Facebook, however, and has not used his mobile phone for two years, claiming that he had become too addicted to it. “The online media are very useful. But at the end of the day, it is not Twitter or YouTube that tell you how good you are, but the concerts you give”, Sheeran says in interviews. He does not have a host of extras during his gigs. He can demand – and get – the audience’s attention for two hours straight on his own.

THE SHEERANS ARE LIKE THAT Apart from perseverance in achieving his goals, and a talent for writing catchy songs (which he shares with artists like Taylor Swift, One Direction, and Justin Bieber), Sheeran has another ace up his sleeve.

He might never have achieved what he has without a family that has always been there for him.

Born in the small town of Hebden Bridge in West Yorkshire, which became popular with artists in the 1970s, Sheeran grew up surrounded by paintings and sculpture. John and Imogen Sheeran worked in art and taught their sons Edward and his elder brother Matthew (today a classical music composer) to play musical instruments and signed them up for the church choir.

The Sheeran boys accompanied their parents to concerts and listened to their parents’ favourite records. When Ed decided to pursue a musical career, they did not object to him quitting school.

“I cannot imagine many parents doing what mine did”, reminisced the star, adding that it was his mum and dad who taught him to keep his feet on the ground.

David Nolan describes the Sheerans as easy-going, fun and gentle in his biography. Very laid-back. Ed is just like his parents in this respect. It is not surprising that people love him so much. ■

© P O N T U S LU N DA H L / T T/ F O RU M

L I F E STO RY

Doświadczenie. Zaufanie. Doskonała pielęgnacja.

Idź pewnym krokiem Zawsze, gdy Twoje buty potrzebują blasku lub gruntownej pielęgnacji, sięgnij po niezawodne produkty Búfalo. www.bufalo.pl

Untitled.indd 1

08.11.2017 14:10

C U LT U R E

nasze rekomendacje

NIE IGRAJ Z KOBIETĄ

don’t mess with women

THEATRE

Był tekst (powieść Johna Updike’a), był film (George’a Millera z Jackiem Nicholsonem, Cher, Michelle Pfeiffer i Susan Sarandon), był musical na West Endzie (przebojowy!). Teraz Czarownice z Eastwick przyleciały nad Wisłę i rzuciły swój urok na warszawski teatr Syrena. Mała ściąga: akcja dzieje się w latach 60. na amerykańskiej prowincji. W ciasne ramy purytańskiej obyczajowości nie chcą się wpasować trzy kobiety: rzeźbiarka, wiolonczelistka i poetka. Gdy Eastwick odwiedza dziwny gość o diabolicznym spojrzeniu, pomaga tej trójce poczuć ich własną moc – erotyczną, jak i artystyczną. Powiedzieć, że twórcy spektaklu zdali egzamin z przedmiotu „musical” śpiewająco, to mało, bo aktorom towarzyszy grająca na żywo orkiestra, a w głębi sceny dzieją się niemal magiczne sztuczki. ❚ You’ve read the novel (by John Updike), and seen the movie (directed

by George Miller, and starring Jack Nicholson, Cher, Michelle Pfeiffer, and Susan Sarandon). Now the hit West End musical, The Witches of Eastwick, has come to Poland to cast its spells at Warsaw’s Syrena Theatre. The action unfolds in small-town USA in the 1960s. Three women – a sculptor, a cellist, and a poet – refuse to submit to the constraints of puritan morality. A strange man with a diabolical mien comes to Eastwick and helps them experience their own sexual and artistic power. To say that the producers of this adaptation have passed their musical exam in flying colours would be a massive understatement. The cast is accompanied by a live orchestra, and lots of magic tricks.

Czarownice z Eastwick, dir. Jacek Mikołajczyk, Teatr Syrena, Warsaw

TEATR (W PAŃSTWIE) ŚRODKA

middle of the road (kingdom) theatre

Kochający eksperymenty artystyczne Grzegorz Jarzyna poszerza horyzont. Po wystawieniu wcześniejszych spektakli w Chinach, realizuje całkiem nową rzecz opartą na opowiadaniu Lu Xuna z 1926 r. Bohater szuka tu zemsty na królu, który zamordował jego ojca. „Ten spektakl to wynik mojej wieloletniej fascynacji Azją, jej duchem i sposobem myślenia. Interesuje mnie historia Chin, zwłaszcza momenty, kiedy Chińczycy potrafili przezwyciężyć kryzys i zmienić go w wartość”– opowiada reżyser. ❚ Famous for his penchant for artistic experimentation, Grzegorz Jarzyna is expanding his horizons. Having already produced several plays in China, he is now embarking on a new project based on this 1926 story by Lu Xun in which a man seeks to avenge himself on a king who murdered his father. “The production reflects my long-term fascination with Asia, its spirit and state of mind. I’m interested in the history of China, especially those times when the Chinese have shown themselves capable of overcoming a crisis and transforming it into something valuable”, says Jarzyna.

Dwa miecze | Forging the Swords, dir. Grzegorz Jarzyna, Beijing

TINA WCIĄŻ NA TOPIE

tina is still in top form

TINA – The Tina Turner Musical, Aldwych Theatre, dir. Phyllida Lloyd, London

84

© M . P.

Jak być „simply the best”? Można czytać tysiące poradników, spotykać się z coachem albo… iść na musical o jednej z najbardziej inspirujących kobiet naszych czasów – Tinie Turner.

Ale jej wyśpiewana na londyńskiej scenie biografia to nie tylko lekcja, to przede wszystkim fantastyczne muzyczne widowisko. ❚ How do you be “simply the best”? You can read countless how-to-books, hire a coach, or watch a musical about one of the most inspiring women of our age – Tina Turner. Her biography, as sung on the stage of a London theatre, is certainly an object lesson. More than that, though, it is a fantastic musical.

C U L T U R E

nasze rekomendacje

ART

CHŁOPCY MALOWANI

characters pretty as pictures

Dzień dobry, to my: profesor Filutek, piesek Filuś, Kajko, Kokosz, zbójcerze, Ambroży Kleks, Jeż Jerzy, Tytus, Romek i A’Tomek. Chcemy Wam się pokazać i o sobie opowiedzieć.

Przyjdźcie do nas w odwiedziny – w zacne mury krakowskiego Muzeum Narodowego. ❚ Hello, it’s us – Professor Filutek, Filuś the Dog, Kajko, Kokosz, knight-robbers, Kleks, Jerzy the Hedgehog, Tytus, Romek and A’Tomek. We want to be seen and tell our stories. Come and visit us at the National Museum in Kraków.

Teraz komiks!, Muzeum Narodowe w Krakowie | Now Comic!, National Museum in Kraków, from 2.03

WIATR OD WSCHODU

wind from the east

Hasło „rosyjska rewolucja” nie powinno się nam kojarzyć tylko z październikiem 1917 r. i tym, co nastąpiło w kolejnych dekadach w świecie polityki. Należy je rozszerzyć o awangardowych twórców – Malewicza, Lissitzky’ego i Chagalla – oraz ich uczniów poznających tajniki sztuki w szkole w Witebsku. ❚ The “Russian revolution” and the subsequent political events are not the only things that should be associated with October 1917. Avant-garde artists, such as Malevich, Lissitzky, Chagall, and their students in Vitebsk should spring to mind as well.

BOOK

Chagall, Lissitzky, Malevitch. L’avant-garde russe à Vitebsk, Centre Pompidou, Paris, from 28.03

NIEPOGODA NA JUTRO

BUNT NA CZTERY LITERY

brace yourself for tomorrow

rebellion in four letters

Od razu uprzedzimy – nagrodzona w listopadzie Nagrodą Goncourtów powieść Leïli Slimani nie należy do działki „lektury lekkie i przyjemne”. Jest za to wartościową, egzorcyzmującą lęki opowieścią o rodzinie, w której wydarza się tragedia. Wychwalana przez krytyków za oszczędny, surowy styl Slimani jest dziś gwiazdą francuskiej literatury. ❚ We think it only fair to warn you: Leïla Silmani’s novel, which won last year’s Prix Goncourt, is anything but a “light and amusing read”. This is an incredibly valuable story about a family struck by a tragedy, and it vivisects our fears.

Praised by critics for her sparing and raw style, Silmani is the rising star of modern French literature.

Porównywana do książek Michela Houellebecqa i Raya Bradbury’ego powieść Prusa dzieje się w mrocznym Krakowie.

Bohater trochę tuła się po knajpach, trochę pracuje, a trochę przeczekuje życie. I jak to zwykle w przypadku takich typków bywa, przez przypadek wciągnięty zostaje w wir zdarzeń, tyle niepokojących, co niewiarygodnych. ❚ Often compared to Michel Houellebecq’s and Ray Bradbury’s novels, this story unfolds in smog-veiled Kraków. The main protagonist wanders around bars, takes up odd jobs, and waits for his life to move on but he is accidentally swept up in a whirlwind of disturbing and unlikely events.

…czyli „punk”. W tej sążnistej książce możemy się wtopić w wielowątkową opowieść o ruchu, który nadawał ton w kulturze i obyczajowości od połowy lat 70. Co się dzieje w umysłach ludzi decydujących się na tak mocny, radykalny bunt, a do tego – co podkreślają autorzy książki – tak apolityczny? Strona pierwsza… ❚ … or “punk.”

This lengthy book presents a multi-layered story about a movement that has been setting the tone in art, culture, morality, and fashion since the mid-1970s. What goes on in the hearts and minds of those who join this adamant and radical rebellion, which is - as the book stresses – totally apolitical? Page one...

Leïla Slimani, Kołysanka | Chanson Douce

86

Maciej Prus Przyducha

Gillian McCain, Legs McNeil Please kill me Punkowa historia punka | Please Kill me. The Uncensored Oral History of Punk

© M . P.

LĘK PIERWOTNY

primal fear

P R OM OC JA

W OGRODZIE SASKIM ZNAJDUJE SIĘ MAGICZNE MIEJSCE, KTÓREGO SMAKI PRZENIOSĄ NAS DO SŁONECZNEJ ITALII. / SOMEWHERE IN THE SASKI GARDENS, IN THE HEART OF WARSAW, IS A PLACE WHERE THE FLAVOURS WILL TRANSPORT YOU TO SUNNY ITALY.

Restauracja St Antonio cieszy Gości od wielu lat, choć ostatnio jej menu przeszło metamorfozę. Polskie pierogi zastąpiono toskańskimi sakiewkami, w menu znalazły się także nowe dania takie jak prowansalska zupa rybna, pasztet z kurczaka, ślimaki czy sałata z awokado i szyjkami rakowymi. W karcie jak zawsze można znaleźć tradycyjne włoskie pasty, zawsze świeże owoce morza i wspaniałe mięso najlepszej jakości. Wszystko smakuje tak, jakby gotowała je kochająca mamma. Włoskie pierożki domowej roboty wypełnione szpinakiem, serem ricotta oraz szałwią, gnocchi z sepią z owocami morza, carpaccio, ucierane lody z chałwy z nutą kawową czy klasyczne tiramisu – dania kuszą świeżością i dobrym smakiem. Miejsce godne polecenia na rodzinny obiad i wspólne świętowanie przy smakowicie zastawionym stole.

The San Antonio restaurant adds a touch of Poland to Italian cuisine in the conviction that this guarantees delicious food and a cosy atmosphere. The menu features traditional Italian pastas, fresh seafood, and top quality meat. Everything tastes as if it was cooked by a loving Italian mamma. Ravioli with spinach, ricotta cheese and sage, gnocchi with sepia and seafood, carpaccio, and home-made coffee-flavoured ice cream or the classic tiramisu.

The freshness and taste of the dishes make them hard to resist.

The San Antonio restaurant is highly recommended for family dinners and celebrations with excellent Italian food.

St. Antonio Senatorska 37, 00-001 Warszawa www.stantonio.pl

St Antonio do KA_0318.indd 3

14/02/2018 11:53

FILM C U L T U R E

nasze rekomendacje

I PO POLSKU

polish movies

Na krajowym odcinku kinematograficznym rządzi tej wiosny Jagoda Szelc. Jej mieniący się tysiącem kolorów film opowiada o zjeździe rodzinnym, do którego dochodzi z okazji komunii małej Niny. Oczywiście, gdy pod jednym domem śpi tylu krewnych, budzą się demony. Szelc ma też oko do aktorów – jedną z głównych ról gra fantastyczna, rzadko widywana w filmie Anna Krotoska. ❚ This spring, the spotlight is on Polish filmmaker Jagoda Szelc. Her rich and diverse film tells the story of a family reunion held in celebration of the First Communion of a little girl Nina. Needless to say, when the house is occupied by so many relatives at the same time, demons wake up. Szelc has an eye for talent – one of the main parts is marvelously played by Anna Krotoska who is rarely seen on the big screen.

Wieża. Jasny dzień | Tower. A Bright Day, dir. Jagoda Szelc

MUSIC TAKIE DAMY!

magnificent women Marzec to najbardziej kobiecy miesiąc – nie tylko z powodu wypadającego 8 marca Dnia Kobiet. W 2018 r. patronują mu arcyzdolna Greta Gerwig (tu jako debiutująca reżyserka) oraz nieustępująca jej talentem Saoirse Ronan nagrodzona za rolę zbuntowanej nastolatki Złotym Globem. ❚ March is the most feminine month of the year, not only because of its famous eighth day. This year, we find ourselves inspired by the incredibly talented actress Greta Gerwig (who debuts as a helmer) and the equally talented Saoirse Ronan, who won a Golden Globe for her portrayal of a rebellious teenager

ZOSTAWIONA NA LODZIE on thin ice

Tuż przed olimpiadą w Lillehammer jedna łyżwiarka nasłała na drugą zbira. Mimo ataku ta druga (Nancy Kerrigan) zdobyła srebrny medal w jeździe figurowej na lodzie, a tę drugą (Tonyę Harding) dotknęła infamia. W rolę spiskującej zawodniczki wcieliła się fantastyczna, nominowana do Oscara Margot Robbie. ❚ Shortly before the Lillehammer Olympics, one figure skater hired an assailant to beat up another. Despite the assault, the other contestant Nancy Kerrigan won a silver medal, while Tonya Harding was propelled to infamy.

Ja, Tonya | I, Tonya, dir. Craig Gillespie

88

Nastrojowe ballady i folkowe brzmienia wzbogacone elementami elektroniki.

Drugi album Julii Pietruchy podobnie jak poprzedni (zagrany przez nią na ukulele) uwodzi delikatnością. – Po premierze pierwszej płyty przeprowadziłam się nad morze, które stało się dla mnie inspiracją do napisania utworów na drugi album – tłumaczy artystka. ❚ Soft ballads and folk sounds spiced up with electronic beats.

Julia Pietrucha’s second album (played by her on the ukulele) is just as charming and subtle as her first. “I moved to the seaside after my first album came out and the sea became my inspiration to write the songs for the second one”, the artist explains.

Postcards from the seaside, Julia Pietrucha

© M . P.

Lady Bird, dir. Greta Gerwig

POCZTÓWKA ZNAD MORZA a postcard from the seaside

www.naratunek.org

Fundacja „Na Ratunek Dzieciom z Chorobą Nowotworową”

KRS KRS

86 210 REKLAMA

wielkanoc

©CREDITS

GOOD FOOD

90

P O Z N A J T R A DYC J Ę discover easter traditions ZDAWAŁOBY SIĘ, ŻE ŻUREK, PIECZONA SZYNKA, FASZEROWANE JAJKA, MAZURKI, BABY I SERNIKI TO JEDYNY KANON POLSKICH WIELKANOCNYCH STOŁÓW. JEDNAK W ZALEŻNOŚCI OD REGIONU KRAJU RÓŻNI SIĘ ON NIECO OD SIEBIE. I W TEJ RÓŻNORODNOŚCI TKWI SIŁA. ❚ YOU WOULD BE FORGIVEN FOR THINKING THAT POLISH EASTER MEALS CONSISTED SOLELY OF ŻUREK, ROASTED HAM, STUFFED EGGS, MAZURKAS, BABAS, AND CHEESECAKE. HOWEVER, THE CULINARY CANON VARIES ACCORDING TO REGION AND IS STILL ADHERED TO IN SOME PARTS OF POLAND.  |  basia starecka

P

olska kuchnia wielkanocna mięsem stoi. Na śnieżnobiałym obrusie pojawiają się zatem półmiski z szynką pieczoną w cieście, domowe kiełbasy, pasztety, zawiesiste żury gotowane na wędzonce, wieprzowe galaretki i jajka w różnych postaciach, ale wszystkie symbolizujące nowe życie.

I choć niewiele już osób tak ortodoksyjnie przestrzega zasad postu, to większość z wielką radością celebruje święta – czas rodzinnych spotkań, odpoczynku i nadchodzącej niechybnie wiosny. Poniżej znajdziecie najciekawsze pod względem kulinarnym regiony Polski z wyróżniającą się tradycją wielkanocną.

©SHUT TERSTOCK (3)

MAŁOPOLSKA Święconka to nie tylko wielkanocny, przystrojony bukszpanem koszyczek z pokarmami, które święci się w kościele katolickim w Wielką Sobotę. To też nazwa tradycyjnej zupy, którą przygotowuje się na południu Polski i serwuje na zimno (na bazie poświęconych pokarmów). Kroi się zatem chleb, szynkę i jajka, miesza i zalewa serwatką ze startym chrzanem. Przygotowanie wielkanocnych chłodników zwanych tutaj chrzanówką, krzonem, sodrą, święceliną, a nawet trzęsionką, nie wymaga czasu i o to właśnie od początku chodziło.

W święta wszak nie wypada stać przy garnkach.

PODHALE Produkty regionalne z Tatr takie jak bundz, bryndza czy oscypek kojarzone są na całym świecie. Skoro jest ser owczy, jest i jagnięcina, którą górale podają na święta.

Najczęściej jada się pieczony udziec barani lub młodą jagnięcinę na słodko ze śliwkami. Podhale to właściwie

Polish Easter culinary traditions are strong on meat.

Plates of dough baked ham, home-made kiełbasa, pâtés, thick żurek soup cooked on smoked meat, pork in aspic, and eggs (which symbolise new life), prepared in every conceivable way are all placed on tables covered with crisp white tablecloths. Few Poles fast during Lent nowadays, but most still celebrate Easter with their families. The religious holiday is associated with the coming of spring, rest and family get-togethers.

It is also a festival of calories and heavy albeit mouthwatering dishes made especially for the occasion.

Below is a list of Poland’s more interesting culinary regions. They all stand out by virtue of their distinctive Easter dishes.

 Na wielkanocnym stole nie może zabraknąć mazurka – każda pani domu ma swój własny przepis. Jedne kruche ciasto przekładają kajmakiem, inne konfiturami lub czekoladą. Na str. obok święconka, czyli tradycyjna małopolska zupa. ❚ No Easter meal in Poland will be complete without the mazurek – every household has its own recipe for the topping of the shortcrust pastry.

Some people top it with caramel, others with jam or chocolate. Opposite page: święconka, or the traditional Easter soup of Lesser Poland.

91

GOOD F OOD

wielkanoc LESSER POLAND Święconka is more than just a basket decorated with boxwood twigs and filled with food to be blessed on Easter Saturday in accordance with Catholic tradition.

It is also the name of a traditional soup made in the south of Poland and served cold (made from the foods brought to church to be blessed). To make it, you finely chop bread, ham and eggs, then stir and mix with whey and season with horseradish. This soup goes by different names and is very quick to make, which was one of the reasons it was served in the first place.

1

2

THE HIGHLANDS Highlander regional products from the Tatra mountains, such as bundz, bryndza and oscypek cheese, are

PODLASIE ZNANE JEST W POLSCE GŁÓWNIE Z SĘKACZA, CIASTA PRZYPOMINAJĄCEGO W PRZEKROJU SŁOJE W PNIU DRZEWA. PODLASIE IS FAMOUS ALL OVER POLAND FOR ITS SĘKACZ CAKE WHICH LOOKS LIKE A TREE TRUNK WHEN SLICED .

1. Na Mazowszu najmniej zachowała się regionalna odrębność dań wielkanocnych.

Coraz częściej na stołach warszawiaków podaje się takie międzynarodowe specjały jak np. jajka z sosem bazyliowym i kaparami 2. Oscypek z Podhala 3. Murzin, czyli drożdżowe ciasto z kawałkami kiełbasy, szynki i boczku. ❚ 1. Mazovia does not have all that many distinct culinary Easter traditions. Dishes from other traditions, e.g. eggs in basil and caper sauce are eaten more and more often. 2. Oscypek cheese from the Highlands. 3.

Murzin, or a yeast cake with bits of sausage, ham and bacon inside.

92

jedyny region Polski, w którym przetrwała tradycja jedzenia jagnięciny. ŚLĄSK Trudno mówić o jednej kuchni śląskiej. Cieszyńska różni się od bytomskiej, katowickiej, a jest jeszcze przecież opolska i wrocławska. Ich zróżnicowanie odzwierciedla historię wpływów kultury niemieckiej, czeskiej i austriackiej, ale też słowiańskiej. Ślady po tych pamiątkach widać choćby w nazwach dań. W Bytomiu na Wielkanoc podaje się szpajzę. To krem z utartych żółtek z cukrem, białek, owoców i żelatyny. Na Śląsku Cieszyńskim też jest słodko, ale tylko z pozoru. Do drożdżowego ciasta wrzuca się bowiem kawałki kiełbasy, szynki lub boczku. Specjał ów zwie się murzin, choć w okolicach Raciborza bardzo podobny przepis jest już na „chleb z myszą”. Rzeczywiście, po przekrojeniu wypieku można mieć niepokojące wrażenie, że do słodkiego ciasta usiłowało dobrać się jakieś zwierzę.

KASZUBY Czas wielkiego postu to na Kaszubach czas wielkiego połowu. Stąd tak wielka rozmaitość dań na bazie ryb, z których słynie region. Na czas świąt jednak się o nich zapomina i serwuje gęsinę, której miejscowa hodowla ma też swoje historyczne korzenie. Powraca się do gęsich jaj, również jako ozdób, podaje gęsie mięso wędzone, nadziewane i faszerowane, a także prawdziwy

world-famous. Another dish that is served at Easter, alongside sheep-milk cheese, is lamb. Most often, leg of lamb or lamb with prunes is served.

SILESIA Silesian cuisine is quite varied, so there is no one single set of dishes we could name. The food served in the Cieszyn region differs from that eaten in and around Bytom or Katowice, and that in turn is different from the cuisine of Opole and Wrocław. All these places are in Silesia. This diversity reflects the influence that the



© S H U T T E R STO C K ( 2 ) , M A R Z E N A H M I E L E W I C Z / F O RU M , M . P.

3

since 1989

Kalei_1-1.indd 1

9/12/17 11:52 AM

GOOD FOOD

wielkanoc German, Czech and Austrian cultures have had on the region. One example of this variety is the different names given to oftentimes identical dishes. In Bytom, szpajza is served at Easter. This is a dessert made of egg yolks beaten with sugar, egg whites, fruit and gelatine. In Cieszyn, yeast cake is eaten, as it is almost everywhere else in Poland, but here the cake is stuffed with small pieces of sausage, ham or bacon instead of raisins. The dish is called murzin even though a similar savoury yeast cake translates to “bread with a mouse”.

This might be because, when sliced, the cake does look as if some small animal has been nibbling at it.

tutejszy specjał, czyli okrasę, rodzaj marynowanego, siekanego surowego mięsa do smarowania chleba. Do pieczywa idealna jest również wątrobianka, zwana tu leberką. Na deser jest zaś młodzowy kuch, czyli ciasto drożdżowe z bardzo dużą warstwą kruszonki. Od biedy zastąpić go może marchewny kuch zwany zresztą biednym ciastem, z marchwi, mąki i wody.

PODLASIE Historyczna kraina Polski po obu stronach Bugu, gdzie spotykają się wpływy mazowieckie i ruskie. Sporo tu dań z kresowym rodowodem – wileńskich, białoruskich, zachodnioukraińskich. Dobrym przykładem mieszających się kultur jest paradne, ozdobne ciasto korowaj, czyli rodzaj ukraińskiego kołacza ozdabianego figurkami z ciasta w kształcie urokliwych ptaszków i zajączków. Podlasie jednak znane jest w Polsce głównie z sękacza, ciasta przypominającego w przekroju słoje w pniu drzewa. Tradycja powolnego pieczenia ciasta nad ogniem jest bardzo stara, sięga średniowiecza i kultywowana jest nie tylko w Polsce, lecz też w Niemczech, Szwajcarii, Szwecji i na Węgrzech. ■

1. Kaszubska gęsia okrasa. 2. Gravlax, czyli łosoś peklowany w soli morskiej, to danie, które zagościło na Mazowszu.

3. Na Kaszubach wątrobianką smaruje się pieczywo. ❚ 1. Kashubian goose okrasa bread spread. 2. Gravlax, or salmon cured in sea salt popular in Mazovia. 3. In Kashubia, liverwurst is eaten as a bread spread.

1

2

3

W Bytomiu na Wielkanoc podaje się szpajzę.

To krem z utartych żółtek z cukrem, białek, owoców i żelatyny.

Szpajza is dessert eaten at Easter in Bytom in Silesia.

It is a cream made of yolks beaten with sugar, egg whites, fruit and gelatin.

94

PODLASIE One of Poland’s oldest regions, Podlasie straddles the midsection of the River Bug, where the traditions of Mazovia and Russia come together. The regional cuisine abounds in dishes originating from the Eastern Borderlands i.e. from Vilnius, Belarus and West Russia.

A great example of this culinary melting pot is the rich, ornamented korowaj cake. It is similar to the Ukrainian kolacz, only decorated with dough figurines of e.g. quaint birds and hares. However, Podlasie is best known for its sękacz, which looks like a tree trunk when sliced. The tradition of baking this cake slowly over an open fire dates back to the Middle Ages. Similar cakes are made in Germany, Switzerland, Hungary and Sweden. ■

© S H U T T E R STO C K ( 4 ) , M . P.

Pieczona jagnięcina ze śliwkami to danie, które podczas Wielkanocy ozdobi wiele podhalańskich stołów. ❚ Roasted lamb with prunes is a popular Easter dish in the Polish mountains.

KASHUBIA Easter is the time of the great catch in Kashubia. However, at Easter, fish gives way to goose, which is also farmed here. Apart from goose meat, goose eggs have become popular. These are served as food and are used as Easter decorations. Goose is usually served smoked or stuffed, or as okrasa, a spread made from marinated, chopped raw meat, and eaten on bread.

Another product served on bread is liverwurst (liver sausage), which is known as leberka in Kashubian. The most popular traditional Easter dessert is młodzowy kuch. This is yeast cake with a generous coating of crumbs. In lean years, it used to be replaced with marchewny kuch made from carrots, flour and water.

TA K E A L O O K

wiosna

S P R AG N I O N E S ŁO Ń C A waiting for the sun ŚMIAŁE ZESTAWIENIA KOLORÓW, FAKTUR I DESENIÓW. ZWIEWNOŚĆ I POWIEW EGZOTYKI. SUKIENKI W WIOSENNYCH KOLEKCJACH BĘDĄ DOSKONAŁĄ PROPOZYCJĄ DLA KOBIET LUBIĄCYCH ZWRACAĆ NA SIEBIE UWAGĘ. WYRÓŻNIAJCIE SIĘ I BAWCIE SIĘ DOBRZE. ❚ DARING COMBINATIONS OF COLOURS, TEXTURES AND PATTERNS. AIRY FABRICS AND EXOTIC ACCESSORIES. THESE SPRING DRESSES ARE THE PERFECT CHOICE FOR WOMEN WHO LIKE TO STAND OUT. BE BOLD AND HAVE FUN! ¾ |  matus toth/marianne/sunray photo/east news

96

sukienka, torebka H&M, kostium kąpielowy CALZEDONIA, biżuteria SWAROVSKI ❚ dress and handbag by H&M, swimsuit

by CALZEDONIA, jewellery by

©CREDITS

SWAROVSKI na str. obok: spódnica COS, bluzka ZARA, kolczyki SWAROVSKI, buty STUART WEITZMAN ❚ opposite page: skirt by COS, top by ZARA, earrings by SWAROVSKI, shoes by STUART WEITZMAN

97

TA K E A L O O K

wiosna

©CREDITS

płaszcz PIÉCES, pasek GANT, opaska ZARA, naszyjnik SWAROVSKI ❚ coat by PIÉCES, belt by GANT, hairband by ZARA, necklace by SWAROVSKI

98

99

TA K E A L O O K

wiosna

sukienka ZARA, biżuteria SWAROVSKI ❚ dress by

ZARA, jewellery by SWAROVSKI na str. obok: sukienka CHATTY, buty COS, bransoletki i pierścionki SWAROVSKI ❚ opposite page: dress by CHATTY, shoes by COS, bracelets and earrings by

©CREDITS

SWAROVSKI

100

101

B E AU T Y

medycyna estetyczna

Ł A D N A ? N AT U R A L N I E ! pretty ? naturally!

MEDYCYNA ESTETYCZNA W SWEJ IDEALISTYCZNEJ WERSJI MA POPRAWIAĆ NASZ WYGLĄD, ODEJMOWAĆ LAT I KILOGRAMÓW. POTRAFI WIELE ZMIENIĆ. CZASAMI NA NIEKORZYŚĆ.

JAK ZATEM KORZYSTAĆ Z NIEJ ROZWAŻNIE? ❚ THE IDEA BEHIND AESTHETIC MEDICINE IS TO IMPROVE OUR APPEARANCE, AND MAKE US LOOK YOUNGER AND SLIMMER. IT CAN REALLY MAKE A DIFFERENCE. SOMETIMES FOR THE WORSE, THOUGH, ESPECIALLY AS FAR AS THE FACE IS CONCERNED. SO, HOW DO WE USE IT PRUDENTLY?

W Aby zachować proporcje twarzy z młodości, lekarze proponują uzupełnienie braków tzw. wypełniaczami. ❚ For the face to have any chance of retaining its youthful proportions, doctors recommend supplementing any shortages with “fillers”.

102

iele mówi się o tzw. trójkącie młodości. To dosyć poetyckie skojarzenie z zarysem młodej twarzy, w której policzki są wydatne i dobrze zarysowane, a dolna część twarzy smukła i zaostrzona. Z wiekiem, kiedy naturalny, tłuszczowo-kostny stelaż twarzy ulega resorpcji, owal twarzy stopniowo się opuszcza.

Podstawa twarzy staje się szersza, co przywodzi na myśl odwrócony trójkąt. Pogarsza się też stan skóry, tworzą się na niej bruzdy przypominające pęknięcia wysuszonej ziemi. Aby zachować proporcje twarzy z młodości, lekarze proponują uzupełnienie braków tzw. wypełniaczami, czyli gęstymi preparatami najczęściej na bazie kwasu hialuronowego, które przypominają składem naturalne spoiwo skóry. Jak je stosować? Podpowiada nasz ekspert – dr Anna Płatkowska-Szczerek z warszawskiej Kliniki Promedion.

There is a lot of talk about the “triangle of youth”.

This is a somewhat lyrical name for the features of a young face, where the cheeks are protrusive and well-rounded, and the lower part of the face is elongated and pointy. With age, the natural fat and bone matrix becomes absorbed and the face loses its oval shape. The base of the face becomes wider, which seems to turn the triangle on its head. The condition of the skin worsens, and wrinkles, which look like cracks in dehydrated soil, make their unwanted appearance.

For the face to have any chance of retaining its youthful proportions, doctors recommend supplementing any shortages with “fillers”, or dense preparations with a hyaluronic acid base whose composition is similar to the natural binder of the skin. Dr Anna PłatkowskaSzczerek from the Klinika Promedion in Warsaw, explains how this can be use to achieve optimal results. 

©SHUT TERSTOCK

 |  joanna winiarska

PPROMOCJA R OM OC JA

Neauvia Flux

Inteligentny wypełniacz ●

●

●

●

●

organiczny kwas hialuronowy hialuronowy pozyskany z bakterii Bacillus Subtilis Subtilis niespotykana zdolność zdolno˜° autonomicznego autonomicznego dopasowania się si˛ do potrzeb obszaru podania doskonałe właściwości wła˜ciwo˜ci reologiczne reologiczne – wysoka plastyczno˜° plastyczność i sprężystość spr˛˙ysto˜° wysokie st˛˙enie stężenie kwasu hialuronowego – 26 mg/ml długotrwały efekt odmłodzenia

Neau ia Intense Flu to tzw. inteligentny wypełniacz o niespotykanej dotąd zdolności autonomicznego dopasowania się hydrożelu do potrzeb obszaru podania.

Preparat dedykowany jest głównie do wolumetrii twarzy, dzięki której możemy uzyskać bardzo naturalny efekt zarówKATARZYNACIECIERZYŃSKA no u osób młodszych, jak i starszych.

Lekarz medycyny estetycznej Szczególnie lubię stosować go w okoi Anti-Aging Ambasada Urody Medical Spa licach kości jarzmowych, kąta żuchwy oraz do modelowania okolicy bródkowej.

Doskonale sprawdza się również do korekty kształtu ust.

Preparat Neau ia Intense Flu jest bardzo plastyczny i ładnie dopasowuje się do tkanki. Pierwsze efekty są widoczne bezpośrednio po zabiegu i utrzymują się przez mniej więcej - miesięcy, w zależności od okolicy i od organizmu pacjenta. Pacjenci, u których stosuję Neau ia Intense Flu , szczególnie cenią go za naturalne efekty, gdyż bardzo dobrze integruje się z tkanką i jest niewyczuwalny. Charakteryzuje się bardzo niską siłą wstrzykiwania, co wpływa na łatwość podania przez lekarza oraz zapewnia pacjentowi komfort zabiegu. W doświadczonych rękach pozwala uzyskać świeży i naturalny efekt.

KLINIKI SPA AMBASADA URODY W WARSZAWIE to warszawska sieć salonów, w których zespół najwyższej klasy specjalistów od ponad 2 lat dba o to, by mogli Pa stwo nie tylko zachować młody wygląd oraz zgrabną sylwetkę, ale również zregenerować siły, zrelaksować ciało i umysł. W tym celu pozostają do Pa stwa dyspozycji kliniki: Ambasada Urody Day Spa przy ul. Wilczej i Ambasada Urody Medical Spa w Miasteczku Wilanów oraz mieszcząca się w prestiżowym klubie tness Artis Wellness Club w Royal Wilanów – Ambasada Urody Wellness Spa. To miejsca o unikalnym charakterze, w których wykwali kowany personel wspierany przez najnowsze technologie pomoże dobrać indywidualny program pielęgnacji. Wszystkie zabiegi wykonywane są wyłącznie przy użyciu najwyższej jakości produktów medycznych i kosmetycznych oraz najskuteczniejszych urządze .

AMBASADA URODY MEDICAL SPA ul. Hlonda 2, Miasteczko Wilanów, Warszawa tel: 604 502 501 AMBASADA URODY DAY SPA ul. Wilcza a Warszawa ródmieście tel: 606 909 009

www.ambasadaurody.pl

AmbasadaUrody do KA_0318.indd 3

14/02/2018 15:39

Zabiegi wolumetryczne powinny odtwarzać naturalną anatomię rysów pacjenta. ❚ Volumetric facial reshaping treatments ought to recreate the natural anatomy of the patient's facial features.

medycyna estetyczna

KIEDY ZACZĄĆ?

Pierwszą wizytę u lekarza medycyny estetycznej proponuję pacjentkom po trzydziestce, aby rozpocząć profilaktykę anti-aging. Wtedy pojawiają się pierwsze niekorzystne zmiany w wolumetrii twarzy, tzn. zaznaczają się bruzdy nosowo-wargowe oraz linie marionetki (bruzdy w okolicy brody).

GDZIE STOSOWAĆ?

Pierwsze zabiegi wypełniające zazwyczaj wykonuje się w okolicy tzw. marionetek (które powodują smutny wyraz twarzy), bruzd nosowo-wargowych oraz ust.

To właśnie w środkowej części twarzy najwcześniej widoczne są oznaki starzenia – w tej okolicy tkanka tłuszczowa twarzy ulega najszybszemu zanikowi.

JAKI PREPARAT WYBRAĆ?

Wybór zależy od anatomii twarzy pacjenta, oczekiwań, jakości skóry i zaawansowania procesu starzenia.

Najczęściej stosuje się preparaty kwasu hialuronowego o dużej gęstości, które po podaniu znacząco zwiększą swoją objętość w skórze (zwykle są to preparaty przeznaczone stricte do zabiegów wolumetrycznych). Możemy też stosować inny materiał, np. hydroksyapatyt wapnia.

PODANO ZA DUŻO WYPEŁNIACZA? Może się zdarzyć, że produkt podany zostanie w nadmiarze, przez co twarz będzie wyglądać nienaturalnie, a pacjentka będzie miała wrażenie opuchnięcia (dotyczy to zwłaszcza okolic pod oczami, tzw. doliny łez). Na szczęście to odwracalne. Sprawdzoną metodą wykorzystywaną do redukcji nadmiaru podanego kwasu hialuronowego jest wykorzystanie lasera bądź innego źródła ciepła, np. fal radiowych.

Można też wstrzyknąć hialuronidazę – enzym, który natychmiast rozkłada kwas hialuronowy. Należy pamiętać, aby nie podawać go osobom uczulonym na jad osy. Przed aplikacją należy wykonać próbę uczuleniową.

JAK LEKARZ WIDZI, CO NALEŻY WYPEŁNIĆ?

Zaczynamy od oczekiwań pacjenta. Naszym celem jest zatrzymanie powstawania zmian związanych ze starzeniem, a zabiegi wolumetryczne powinny odtwarzać naturalną anatomię rysów pacjenta, czyli młodzieńczy wygląd sprzed lat. Nie powinny zmieniać rysów twarzy. Np. w Klinice Promedion mogę wspomóc się technologią i wykonać obrazowanie twarzy przy zastosowaniu oprogramowania VECTRA. Wykonywane w ten sposób zdjęcia umożliwiają komputerowe stworzenie obrazu 3D całej twarzy. Pozwala to na uwidocznienie niedoskonałości i szczegółową ocenę skóry pacjenta. Mogę też stworzyć wizualizację, na której pacjent zobaczy, jaki będzie efekt zabiegów. ■

104

WHEN TO BEGIN? I recommend that patients schedule their first appointment with an aesthetic medicine practitioner when they are in their 30s, so they can start taking preventive anti-ageing action. This when the first unfavourable changes to skin volumetrics begin to occur, e.g. in nose to mouth folds and the mental crease in the chin.

WHERE TO APPLY THEM? The first treatments are administered to the mental crease in the chin area (which make the face look sad), the nose to mouth folds and the lips. The central part of the face displays signs of ageing first, as the adipose issue in this area is the first to deplete.

WHICH FILLER TO CHOOSE? Selecting the right product depends on the anatomy of the patient’s face, expectations, the quality of the skin and the advancement of the ageing process.

The products used most frequently are preparations with a high density of adequately cross-linked hyaluronic acid. This considerably increases their volume once they are injected into the skin (these are dermal fillers used strictly in volumetric treatments). You can also use other fillers, e.g. calcium hydroxyapatite.

WHAT HAPPENS IF TOO MUCH FILLER IS ADMINISTERED DURING THE TREATMENT? It may happen that more of the product is injected than necessary. This will make the face look unnatural and the patient will feel swollen (especially under the eyes, i.e. the “hollowing eyes”). Luckily, this effect can be reversed. The tried and tested methods used to reduce excess hyaluronic acid include laser beams or some other heat source, e.g. radio waves. Another option is to inject hyaluronidase – an enzyme which instantly degrades hyaluronic acid. Please note that it cannot be administered to anyone who is allergic to wasp venom. An allergy test needs to be performed before the procedure.

HOW DOES THE DOCTOR “SEE” WHAT TO FILL? It all begins by listening to the patient’s expectations.

Our objective is to stop age-related changes, and volumetric treatments ought to restore the natural anatomy of the patient’s facial features i.e. the youthful look. For instance, at Klinika Promedion, we can avail ourselves of modern technology and perform facial imaging using VECTRA software. The images taken enable the creation of a 3D facial image. This in turn helps reveal the areas which need filling, and conduct a detailed assessment of the patient’s skin.

I can also make a visualisation so that the patient can see the results of the treatments to be performed. ■

©SHUT TERSTOCK

B E AU T Y

DR.CYJ HAIR FILLER PEPTYDOWA TERAPIA WŁOSÓW

PEPTIDE HAIR THERAPY

SPEKTAKULARNE EFEKTY JUŻ PO 2 MIESIĄCACH! TYLKO 4 ZABIEGI CO 2 TYGODNIE!

SPECTACULAR RESULTS JUST IN 2 MONTHS! ONLY 4 TREATMENTS EVERY 2 WEEKS!

Peptydowa terapia włosów to innowacyjny zabieg w gabinetach dermatologicznych i medycyny estetycznej. DR.CYJ Hair Filler zawiera unikatowy kompleks 7 peptydów i kwasu hialuronowego, jak również opatentowaną technologię przedłużonego uwalniania i wnikania substancji aktywnych – działa jeszcze 14 dni po aplikacji.

Peptide hair therapy is an innovative treatment in dermatologist and aesthetic medicine offices.

DR.CYJ Hair Filler contains unique 7 peptides complex and hyaluronic acid as well as patented Sustained Release Peptide Technology – active within 14 days after application.

Zatrzymuje wypadanie włosów Skuteczny w walce z alopecją ● Przyspiesza odrost nowych włosów ● Pogrubia i zagęszcza włosy ● Rewitalizuje mieszki włosowe ● Poprawia ukrwienie skóry głowy ● Wskazany przed i po przeszczepie

Stops hair loss Effective against alopecia ● Induces new hair growth ● Increases hair density and thickness ● Revitalizes hair follicles ● Promotes blood circulation in the scalp ● Indicated before and after hair transplant

●

●

●

●

Pierwszy zabieg powstrzymuje wypadanie włosów, po kolejnych włosy stają się mocniejsze, grubsze i zdrowsze.

The first treatment prevents hair loss and after the next treatments your hair becomes stronger, thicker and healthier.

ZAPYTAJ SWOJEGO LEKARZA O PEPTYDOWĄ TERAPIĘ WŁOSÓW! ASK YOUR DOCTOR ABOUT PEPTIDE HAIR THERPY!

dr Robert Jan Chmielewski dr Marta Rybarkiewicz Ambasada Urody Medical Spa

Medycyna Estetyczna

T: +48 604 502 501 www.ambasadaurody.pl

T: +48 603 240 424 Facebook/Marta Rybarkiewicz

Warszawa

dr Beata Sosada

Wrocław

dr Ewa Szwed

Instytut Dr Irena Eris

Face To Face Instytut

T: +48 696 801 686 www.instytuty.drirenaeris.com/pl/instytuty/ warszawa-ul-puławska

T: +48 666 220 591 www.facetoface-instytut.pl

Warszawa

Sosnowiec

dr Sylwia CyranStemplewska

Darimed Centrum Zdrowia

Kielce

T: +48 504 015 884 www.darimed.pl

dr Olga Bobowska

dr Justyna Bełtowska

Gabinet Medycyny Estetycznej

T: +48 530 305 535 www.trycholog.esteticderm.pl

T: +48 501 648 060 www.bialystokmedycynaestetyczna.pl

Kraków

Białystok

dr n. med. Sylwia Farfał-Kałuck

Laser – Medica Centrum Dermatologii Laserowej, Estetycznej i Dermatochirurgii

Szczecin

dr n. med. Piotr Rak

Wyspa Medycyny Przyjaznej

Gdańsk

T: +48 609 554 425 www.wyspamedycynyprzyjaznej.com

T: + 48 91 433 48 52 www.laser-medica.szczecin.pl

dr Michał Kaniowski

ESTETIQ Medycyna Estetyczna DERMA-PULS Centrum Dermatologii Poznań Estetycznej i Laserowej T: +48 535 224 802 Wrocław www.estetiq.com.pl T: +48 71 322 69 09 www.dermapuls.com.pl

www.AntiAging.com.pl

AntiAging do Kaleidoscope_0318.indd 3

dr Agnieszka Jabłko

Instytut Trychologii EsteticDerm

dr n. med. Dorota Sobolewska-Sztychny Dermoklinika – Dermatologia Kliniczna i Estetyczna

Łódź

T: +48 692 065 698 www.dermoklinika.pl

dr Anna Sorbian Bian Clinic

Gdańsk

T: +48 58 719 18 00 www.bianclinic.pl

dr Anna Płatkowska-Szczerek ProMediOn Klinika Chirurgii Plastycznej i Medycyny Estetycznej

Warszawa

T: +48 22 835 16 12 www.klinikapromedion.pl

www.DrCyj.pl

09/02/2018 15:20

M A K E

A

W IS H

dodatki

Monochromatic looks are always a good idea and they never go out of fashion. But come spring, you might want to bend the rules and add a touch of a different colour to your outfit.

2

5

3

4

1

ŻYJ KO L O R OWO in living colour 6

7

13

8 9

Stylizacje utrzymane w jednym kolorystycznym tonie to klasyka. Jednak wiosną warto łamać zasady i do looku dobrać coś szalonego.

11

10

1. LEVI’S sweter, 239 zł 2. EVEN&ODD zegarek, 74 zł 3. SAMSONITE walizka Cosmolite w wersji limitowanej w rozmiarze kabinowym, 1699 zł 4. ADIDAS ORIGINALS czapka z daszkiem, 119 zł 5. SAMSONITE kosmetyczka z linii Disney Forever, 129 zł 6. SOLAR jedwabna apaszka, 69 zł 7. SAMSONITE walizka w rozmiarze kabinowym z linii Disney Forever, 649 zł 8. SAMSONITE torebka z linii Miss Journey, 399 zł 9. SOLAR broszka, 59 zł 10. SOLAR bawełniana spódnica, 349 zł 11. DOLCE & GABBANA okulary przeciwsłoneczne, €220 12. KATE SPADE NEW YORK portfel, 449 zł 13. CASTAÑER płócienne espadryle, €165 ❚ 1. LEVI’S sweater, PLN 239 2. EVEN&ODD watch, PLN 74 3. SAMSONITE limited edition carry-on Cosmolite suitcase, PLN 1,699 4. ADIDAS ORIGINALS baseball cap, PLN 119 5. SAMSONITE Disney Forever beauty case, PLN 129 6. SOLAR silk scarf, PLN 69 7. SAMSONITE Disney Forever carry-on suitcase, PLN 649 8. SAMSONITE Miss Journey line handbag, PLN 399 9. SOLAR brooch, PLN 59 10. SOLAR cotton skirt, PLN 349 11. DOLCE & GABBANA sunglasses, €220 12. KATE SPADE NEW YORK wallet, PLN 449 13. CASTAÑER canvas espadrilles, €165

106

© M . P.

12

M U S T H AV E

wnętrze

Srebrne dodatki każdemu salonowi dodadzą klasy i elegancji. Bez srebra nie obejdą się też modne ostatnio wnętrza utrzymane w stylu glamour.

3

4 2

1

USIĄDŹ W YG O D N I E

5

sit back and relax

9

6

11

8

7

Silver accessories will add class and elegance to any living room. Silver is also the colour of choice for glamourous interiors that have recently become very trendy.

7

1. AROMANTI lampa zapachowa, ok. 200 zł/aromanti.com.pl 2. HOME&YOU otwieracz do butelek, 19 zł 3. HOME&YOU wieszak, 139 zł 4. HOME&YOU lampion, 139 zł 5. HOME&YOU aksamitna poszewka, 39 zł 6. TEN DOM fotel Bristol, 3389 zł/tendom.pl 7. TEN DOM box kwiatowy, ok. 140 zł/tendom.pl 8. HOME&YOU misa dekoracyjna, 69 zł 9. BÚFALO gąbka do pielęgnacji obuwia, 7,99 zł 10. GALERIA R&R lampka Bubble Dancer 11. HOME&YOU stołek Ruft, 119 zł ❚ 1. AROMANTI scented lamp, approx. PLN 200/aromanti.com.pl 2. HOME&YOU bottle opener, PLN 19 3. HOME&YOU hanger, PLN 139 4. HOME&YOU lantern, PLN 139 5. HOME&YOU velvet cushion cover, PLN 39 6. TEN DOM Bristol armchair, PLN 3,389/tendom.pl 7. TEN DOM flower box, approx. PLN 140/tendom.pl 8. HOME&YOU bowl, PLN 69 9. BÚFALO shoe care sponge, PLN 7.99 10. GALERIA R&R Bubble Dancer lamp 11. HOME&YOU Ruft stool, PLN 119

108

© M . P.

10

Marka Buczyński, obecna na polskim rynku od 2008 roku, powstała z pasji i zamiłowania do mody.

W naszych salonach szyjemy na miarę garnitury, marynarki, koszule, obuwie oraz dodatki.

www.buczynski-tailoring.pl

Buczynski_KA0318.indd 1

08/02/2018 11:01

GOOD ADDRESS

nasze rekomendacje

Lubisz czuć puls miasta?

Apartamentowiec Cosmopolitan przy Twardej 4 to miejsce dla ciebie.

1

PRESTIGE ZONE

2 3

Apartamentowiec Cosmopolitan Twarda 4 to najlepszy adres w sercu Warszawy, tuż przy placu Grzybowskim. Miejsce dosłownie tętni miejskim życiem o każdej porze roku. Na patiu Cosmopolitana, przy którym znajdują się najmodniejsze koncepty kulinarne, kawiarnie i bary – odbywają się również wydarzenia kulturalne. ❚ The Cosmopolitan residential highrise at Twarda 4 has the best location in Warsaw, right next to Grzybowski Square. The place buzzes with urban life all year round. The Cosmopolitan Patio, which is home to some of the city’s trendiest restaurants, cafes and bars, also hosts cultural events. apartamentycosmopolitan.pl

2. TRADYCJA I NOWOCZESNOŚĆ tradition and modernity

3. EFEKT DOSKONAŁY perfect results

W wazonach świeże kwiaty, na stołach haftowane obrusy i muzyka z pianina. Tak wita gości warszawska Restauracja Polska Różana. Tradycyjna polska kuchnia spotyka się tu z nutą współczesnych pomysłów.

Codziennie wypiekane są ciasta, własnoręcznie lepi się kopytka i makarony. W każdą środę w menu pojawiają się owoce morza. ❚ Fresh flowers in vases, embroidered tablecloths, and pleasant piano music. This is how the Restauracja Polska Różana in Warsaw greets its guests. This is a place where traditional Polish cuisine meets contemporary culinary trends. The chefs and pâtissiers bake pies and cakes every day and make pasta and dumplings by hand. Seafood are added to the regular menu on Wednesdays.

Jeżeli chcesz wyruszyć na podbój Warszawy wypoczęta, pełna energii i młodzieńczego blasku, obowiązkowo zacznij od wizyty w Kuo’s Professional Institute przy ul. Chmielnej 85/87. Słynna marka zawitała do Polski. Ten kultowy dostawca przełomowych technologii w kosmetyce oferuje teraz swoje zabiegi i produkty w relaksującej atmosferze otwartego studia.

Wspólnie z marką zawitały na polski rynek trzy flagowce Kuo’s Professional: Biocomplex Egf Synergy, Artemia Synergy oraz gigant – Epiderm Nutritive.

Spersonalizowany dobór kuracji likwiduje odwieczny dylemat: efekt długotrwały albo efekt natychmiastowy. U nas dostaniesz oba. ❚ If you prefer to enjoy the Warsaw nightlife looking rested, full of energy, and rejuvenated, then add

restauracjarozana.com.pl

110

a visit to the Kuo’s Professional Institute at ul. Chmielna 85/87 to your pre-party agenda.

The world famous brand is finally available in Poland. The company, which specialises in breakthrough cosmetics technologies, now offers its treatments and products in the relaxing atmosphere of an open studio. Three of its products have now been marketed in Poland: Biocomplex Egf Synergy, Artemia Synergy, and the incredible Epiderm Nutritive.

A personalised selection of treatments frees you from the dilemma of whether to opt for instant or long-lasting effects.

We give you both. kuos.pl

© M . P.

1. ZAMIESZKAJ W SERCU WARSZAWY make the heart of warsaw your home

REKLAMA

Już w sprzedaży wyjątkowe oferty wypoczynku na sezon LATO 2018. Luksusowe, starannie wyselekcjonowane hotele, miejsca, które pokochały gwiazdy.

Najlepsze oferty tylko z Itaka&Gala!

NOWOŚĆ!

LATO 2018

WEJDŹ

na www.itaka.gala.pl/gala/

I POBIERZ KATALOG Z NASZYMI OFERTAMI

ZADZWOŃ: NUMER INFOLINII 801 055 111

Ilość miejsc w ofercie ograniczona

GOOD A DDR E S S

nasze rekomendacje

Przy Mokotowskiej 61 wciąż działa kwiaciarnia, którą otwarto w 1928 roku jako pierwszą w stolicy.

PRESTIGE ZONE

1

2

3 4

2. PACHNĄCE KRÓLESTWO scented kingdom

3. NOWY WYMIAR LUKSUSU a new take on luxury

ARTIS Wellness Club w Warszawie to miejsce stworzone z myślą o osobach, dla których wellness jest stylem życia.

Jesteśmy partnerami dla ludzi, którzy wiele już osiągnęli i są na etapie, na którym osiągają równowagę między życiem zawodowym i osobistym.

Składają się na nią dbanie o siebie i budowanie jakości życia. ❚ ARTIS Wellness Club in Warsaw is a place created with people for whom wellness is a lifestyle. We are the perfect partner for people who have accomplished a great deal and have arrived at that point in life where they want to focus on selfgrowth and attaining a work-life balance. The most crucial issues for them are caring for their appearance and improving their quality of life.

– Tę kwiaciarnię jako pierwszą w Warszawie założyli moi dziadkowie w 1928 r. – wspomina Iwona Hys-Malinowska i dodaje: – Ja przejęłam ją od babci 35 lat temu. Do kwiaciarni przy Mokotowskiej 61 zawsze przychodziła prestiżowa klientela, m.in. rodzina Mieczysława Fogga.

I tak jest do dziś. ❚ “This was the first flower shop in Warsaw and it was founded by my grandparents in 1928”, says Iwona HysMalinowska and adds: “I took over from my grandmother 35 years ago. This was the florist’s of choice for prestigious clients in the city, e.g. the family of Mieczysław Fogg. The history of the shop is still being made – in some circles, it is a cult place where you can buy flowers and bouquets for any occasion.

Złota 44 w Warszawie to jedna z najbardziej znanych inwestycji, która zredefiniowała na nowo pojęcie luksusu w Polsce.

Zachwycająca kształtem i innowacyjną fasadą budzi podziw na całym świecie.

Mieszkańcy Złotej 44 mają do dyspozycji aż 1800 m przestrzeni rekreacyjnej, którą wyposażono m.in. w basen i klub fitness. ❚ Of all the buildings that have been redefining the notion of luxury in Poland of late, Złota 44 in Warsaw is one of the best known. The tower impresses people from all over the world with its offbeat shape and innovative façade. The residents of Złota 44 can avail themselves of 1,800 metres of recreational space, complete with swimming pool and fitness club.

kwiaciarniamokotowska.pl

zlota44.com

artisclub.pl

112

4. PO PROSTU MAGIA pure magic Warszawska restauracja U Fukiera stworzona przez Magdę Gessler już od 27 lat przyciąga magiczną atmosferą i wykwintną polską kuchnią.

Miejsce zachwyca harmonijnym połączeniem smaku, zapachu, koloru i dźwięku z wyszukanym wnętrzem. Sekretem smaku potraw U Fukiera jest dbałość o jakość i pochodzenie używanych produktów. ❚ The U Fukiera restaurant in Warsaw, created by Magda Gessler, has been attracting visitors with its magical ambience and exquisite Polish cuisine for 27 years. This special place enchants with its harmonious blend of taste, scents, colours and sounds – all in a refined interior. The secret of the dishes served at U Fukiera is a scrupulous concern for quality and the origins of the ingredients used. ufukiera.pl

© M . P.

1. PODNOSIMY JAKOŚĆ ŻYCIA improving the quality of life

PROMOCJA

PIERSI OD B DO D

czyli czy istnieje idealny rozmiar kobiecego biustu?

PIĘKNE, PEŁNE PIERSI TO PRZEDMIOT POŻĄDANIA I UWIELBIENIA. KIEDYŚ BYŁY WYŁĄCZNIE DAREM NATURY, DZIŚ RÓWNIE DOBRZE MOGĄ BYĆ EFEKTEM UMIEJĘTNOŚCI CHIRURGA PLASTYKA!

dr n. med. Marcin Nowak

Jeden z czołowych chirurgów plastycznych w Polsce. Przeprowadził tysiące operacji chirurgicznych. Wiedzę i doświadczenie zdobywał na stażach i kursach na całym świecie.

P

owiększanie piersi implantami to najpopularniejszy zabieg chirurgii plastycznej na świecie.

Implanty odpowiednio dobrane do budowy ciała pięknie wypełnią biust, zachowując jego naturalny wygląd. Efekty, które możemy dziś uzyskać, są spektakularne, między innymi dzięki używaniu implantów najnowszej generacji o anatomicznym kształcie – mówi dr n. med.

Marcin Nowak, specjalista chirurgii plastycznej z Kliniki Promedion w Warszawie.

W Klinice Promedion wszystkie prowadzone zabiegi muszą przede wszystkim spełniać zasadniczy warunek: zapewnienie pacjentkom najwyższych standardów opieki medycznej.

Kluczem do tego jest doświadczony zespół specjalistów oraz nowoczesne zaplecze medyczne Kliniki.

Ponieważ bezpieczeństwo pacjenta jest priorytetem, ważnym krokiem jest kompleksowa kwalifikacja do zabiegu: szereg badań i konsultacji wykonanych przed przystąpieniem do operacji daje szansę na uniknięcie powikłań w trakcie i po zabiegu – podkreśla dr Marcin Nowak. Nie mniej ważna jest rozmowa z pacjentką przed zabiegiem, żeby wyjaśnić, jak przebiega sama operacja, na co zwracać szczególną uwagę w trakcie rekonwalescencji,

oraz odpowiedzieć na wszystkie pytania nurtujące pacjentkę.

Kobiety szczególnie często pytają na przykład o możliwość karmienia piersią po zabiegu wszczepienia implantów. Zawsze w trakcie rozmowy tłumaczę, że po operacji nie ma żadnych przeciwwskazań do karmienia piersią, i przy okazji obalamy też pozostałe mity związane z zabiegiem.

Nie ma jednego uniwersalnego rozmiaru piękna. Gwarancją osiągnięcia doskonałych rezultatów, całkowicie zgodnych z oczekiwaniami pacjentek, jest możliwość wykonania symulacji komputerowej przed zabiegiem, obrazującej, jaki efekt uzyskamy po przeprowadzeniu operacji.

Jest to możliwe dzięki najnowocześniejszemu urządzeniu: VECTRA XT, z powodzeniem stosowanemu przez lekarzy w USA, na najbardziej rozwiniętym rynku chirurgii plastycznej. Ta trójwymiarowa projekcja cyfrowa pozwala również lepiej przygotować się do operacji. Obraz jest poddawany precyzyjnej analizie pomiarowej i objętościowej, która pokazuje, jak dokładnie wygląda sylwetka pacjenta, i może wskazać występującą na przykład asymetrię.

Klinika PROMEDION to nowoczesny medyczny kompleks w Warszawie, zaprojektowany zgodnie z najnowszymi europejskimi standardami.

Na powierzchni ponad 1500 m2 znajdują się 3 sale operacyjne i 2 sale zabiegowe, gabinety konsultacyjne oraz pokoje pobytowe. Oferta kliniki została przygotowana tak, aby pacjent mógł skorzystać kompleksowo z chirurgii plastycznej i medycyny estetycznej w jednym miejscu.

Dzięki zespołowi wybitnych specjalistów ma opinię jednej z najbardziej profesjonalnych placówek w Polsce.

Więcej na klinikapromedion.pl

Promedion_K_0318_3.indd 3

14/02/2018 16:09

GOOD JOB

made concept

ZAPRASZAM NA HOŻĄ welcome to hoża MICHAŁ BOROWSKI

JESTEM DUMNY, ŻE PROJEKT UDAŁO SIĘ POPROWADZIĆ ZGODNIE Z PLANEM. TO ZASŁUGA DOBREGO PLANOWANIA – PODKREŚLA MICHAŁ BOROWSKI, PREZES MADE CONCEPT. ❚ “I AM PROUD TO HAVE CARRIED OUT THE PROJECT ACCORDING TO SCHEDULE. THIS WAS POSSIBLE OWING TO GOOD PLANNING”, SAYS MICHAŁ BOROWSKI, MADE CONCEPT CEO.

Mam przed oczami reklamę kamienicy przy Hożej 42: „Magiczny adres przedwojennej Warszawy odzyskał dawny blask (...) Gotowe w kwietniu 2018”.

Co to dokładnie oznacza? ...że dobiegamy do mety. Czekamy na ostatnie pozwolenia, pierwsi mieszkańcy wprowadzają się już w przyszłym miesiącu, za chwilę zawiąże się wspólnota. Działa recepcja, na oryginalnych schodach z piaskowca położyliśmy chodnik, zawisły ostatnie lampy na klatkach schodowych, można obejrzeć basen, a ogrodnicy kończą sadzić pierwsze rośliny w ogrodzie.

Trwają już prace wykończeniowe pozostałych apartamentów…

Owszem, część klientów ma własne ekipy budowlano-architektoniczne, część korzysta z mojego doświadczenia.

A co z lokalami użytkowymi?

Już niedługo, mijając naszą kamienicę, poczuje pani zapach wyjętych prosto z pieca croissantów. Bo w jednym z lokali będzie francuska piekarnia. Obok niej będzie działał Zespół Fryzjerski 1909, który

114

połączy najlepsze tradycje rzemieślnicze z nowoczesną filozofią stylizacji włosów.

Dwa lata temu ruszyła budowa. Jest pan dziś zadowolony z efektów?

Jestem dumny, że projekt udało się poprowadzić zgodnie z planem. To zasługa dobrego planowania. Zanim ruszyliśmy z pracami, stworzyliśmy przemyślany projekt całości. Mieliśmy to szczęście, że kamienica, która przecież powstała w 1895 r. i w dobrym stanie przetrwała wojnę, miała ustaloną proweniencję. Te elementy złożyły się na to, że dziś śpię spokojnie. ■ Tekst powstał we współpracy z Made Concept.

MICHAŁ BOROWSKI (ur. 1950).

W 1974 r. ukończył studia na Wydziale Architektury Królewskiej Politechniki w Sztokholmie. Pracował jako architekt w Szwecji, Portugalii, Niemczech i Polsce.

Od ponad 40 lat zajmuje się m.in. przebudową kamienic, głównie w Sztokholmie i w Warszawie. W latach 2003–2006 był naczelnym architektem Warszawy. ❚ (born in 1950). He graduated from the Department of Architecture at the Royal Institute of Technology in Stockholm in 1974. He worked as an architect in Sweden, Portugal, Germany and Poland. For 40 years he has been renovating and adapting old tenements, primarily in Stockholm and Warsaw. He was the Chief Architect of Warsaw from 2003 to 2006.

An ad for the Hoża 42 tenement reads: “Magical address of pre-war Warsaw restored to its former grandeur (…).

Ready in 2018”. What does this mean?

It means the project is nearing completion. We are awaiting the final permits, and the first residents are due to move in next month. We will be setting up the owners’ association soon. The reception is already working, we’ve just carpeted the original sandstone stairway, the last of the lamps in the stairwells have been mounted, the swimming pool is ready, and the gardeners will have soon finished planting the first of the plants in the garden.

The finishing works on the individual apartments are underway…

They are. Some of the clients have hired their own contractors while others have taken advantage of my experience.

What about the retail premises?

You’ll soon will be able to savour the aroma of croissants when passing our tenement. One of the premises will house a French bakery. The other will be home to the “Zespół Fryzjerski 1909” hairdressing salon. This will combine the best craftsmanship traditions with the contemporary philosophy of healthy hair styling.

Construction began two years ago. Are you happy with the results?

I am. It makes me proud to have carried out the project according to schedule.

This was possible owing to good planning. Before we commenced the work, we drew up a comprehensive plan that accounted for every detail. We were lucky that the tenement, which was erected in 1895 and survived the war relatively unscathed, had its legal status cleared. All this means that I can sleep easy at night.

Written in conjunction with Made Concept.

© M . P.

 |  marianna kucharska

contents

SPIS TREŚCI SIATKA P OŁĄCZEŃ

116

Route map

FLOTA

120

Fleet

WYDARZENIA

121

LOT news

ROZRYWKA P OKŁADOWA

131

In-flight entertainment

MILES & MORE

132

Miles & More

PRZYDATNE INFORMACJE

134

Useful information

MENU LOT GOURMET

136

LOT gourmet menu

115

LOT NA ŚWIECIE

LOT in the world

Fort McMurray Edmonton

route map

Vancouver San Francisco

Seattle

Saskatoon

Calgary

Winnipeg Minneapolis

Las Vegas

Los Angeles

San Diego

Ottawa

Québec Montreal Halifax

Toronto Chicago New York (Newark) Cleveland Denver Pittsburgh New York (JFK)

Portland

Dallas

Phoenix

SIATKA P OŁĄCZEŃ

Houston

Atlanta

Tampa

Charlotte Orlando

Varadero Cancún

Panama

Rio de Janeiro

LOT NA ŚWIECIE połączenia LOT-u/LOT flights

Atlanta

połączenia code-share/code-share flights

Singapore nowe kierunki/new destinations Od kwietnia Rzeszów-Newark; od maja Warszawa-Singapur oraz Budapeszt-Nowy Jork i Budapeszt-Chicago/ Rzeszów-Newark from April; Warsaw-Singapore and Budapest-New York and Budapest-Chicago from May.

lot.com

połączenia czarterowe/charter flights

116

Mauritius

nowe połączenia czarterowe/new charter flights

Nowe połączenia czarterowe od października /New charter flights have been operating from October

116

Yekaterinburg Kazan Samara

WARSAW

Krakow

Astana

Krasnodar

Sapporo

Tbilisi

Yerevan Larnaca Cairo

SIAT KA P OŁĄCZEŃ

Rzeszow Budapest

Beijjng

Tel Aviv

Sendai

Seoul

Tokyo

Fukuoka

Amman

route map

Bangkok Ho Chi Minh

Phuket

Singapore

Mombasa Mauritius

POŁĄCZENIA REGIONALNE regional routes

Trondheim

Oslo

St Petersburg Orebro

Stockholm

TALLINN

Gothenburg Copenhagen

Groningen

Amsterdam

Gdansk

Hamburg

Olsztyn

Szczecin

Bydgoszcz Poznan Zielona Gora

Berlin

Brussels

WARSAW

Wroclaw Katowice Krakow

Munich

Vienna

Vilnius

Lublin

Kiev (Boryspil) Kiev (Zhuliany)

Rzeszow Lviv

Budapest

Odessa

Rijeka

połączenia LOT-u realizowane we współpracy z linią Nordica/ LOT connections in cooperation with Nordica

Constanca nowe kierunki/new destinations Ohrid

połączenia sezonowe/seasonal flights

Nice

Constanca Split

Ohrid

lot.com

połączenia LOT-u/LOT flights

Tel Aviv

Od marca Rzeszów-Tel-Awiw i Lwów- Olsztyn, od kwietnia Kraków-Budapeszt/Rzeszów-Tel-Aviv and Lviv - Olsztyn from March, Kraków-Budapest from April

117

117

LOT W EUROPIE. POŁĄCZENIA Z I DO WARSZAWY LOT in Europe. Flights to and from Warsaw Oslo

Helsinki

Tallinn

Stockholm Gothenburg

Edinburgh

Billund

SIATKA P OŁĄCZEŃ

route map

Copenhagen

Porto

Lisbon Lyon Oslo Split

Riga Palanga

St Petersburg

Moscow (Sheremetyevo)

Moscow (Domodedovo) Kaunas Vilnius Minsk

Kaliningrad Hamburg Amsterdam Hanover Berlin London WARSAW Düsseldorf Brussels Kiev (Boryspil) Kharkiv Frankfurt Paris Kiev (Zhuliany) Luxembourg Nuremberg Prague Lviv Stuttgart Munich Linz Vienna Zaporizhia Zurich Košice Salzburg Chisinau Graz Innsbruck Geneva Budapest Klagenfurt Odesa Cluj-Napoca Lyon Milan Ljubljana Turin Zagreb Venice Pula Bucharest Belgrade Nice Zadar Split Dubrovnik Madrid Barcelona Sofia Podgorica Skopje połączenia bezpośrednie LOT-u/direct LOT flights Istanbul Ankara

połączenia code-share/code-share flights nowe kierunki/new destinations połączenia sezonowe/seasonal flights

Od marca Oslo, od maja Kowno, Dubrownik i Norymberga, od czerwca Moskwa-Domodiedowo, Hannover, Skopje i Podgorica, od lipca Billund i Zaporoże/Oslo from March; Kaunas, Dubrovnik and Nuremberg from May; Moscow-Domodedovo, Hannover, Skopje and Podgorica from June; Billund and Zaporizhia from July.

BEZPIECZEŃSTWO

safety

BEZPIECZEŃSTWO NA POKŁADZIE SAMOLOTÓW LOT ❚ SAFETY ON BOARD LOT AIRCRAFT

Zakaz palenia (również papierosów elektronicznych) ❚ No smoking (including e-cigarettes)

Nie pijemy alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w Duty Free ❚ Do not drink alcohol brought on board or purchased in Duty Free

Podczas lotu ❚ During the flight

Podczas startu i lądowania laptop musi być wyłączony i umieszczony w kieszeni fotela lub na półce, a z telefonów komórkowych pasażerowie mogą korzystać wyłącznie w trybie off mode ❚ During take-off and landing, laptops must be switched off and placed in the back seat pocket in front of you or on the shelf, and mobile phones can only be used in aeroplane mode.

lot.com

TRANSAKCJE BEZGOTÓWKOWE NA POKŁADZIE ❚ NON-CASH TRANSACTIONS ON BOARD Uprzejmie informujemy, że w celu zapewnienia bezpieczeństwa bezgotówkowych transakcji płatniczych na pokładach swoich samolotów LOT zbiera i przechowuje niektóre z Państwa danych, np. imię i nazwisko, numer dokumentu tożsamości, adres zamieszkania i numer miejsca zajmowanego na pokładzie. Podawanie tych danych osobowych podczas transakcji jest dobrowolne. W przypadku odmowy możliwe jest dokonanie standardowej płatności gotówkowej – bez użycia karty. Zapewniamy, że zbieranie, przetwarzanie, przechowywanie i udostępnianie danych odbywa się w sposób całkowicie bezpieczny i zgodny z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. W każdym momencie mogą Państwo zwrócić się do nas z prośbą o informację o danych na swój temat przechowywanych przez LOT*, jak też skorygować ich treść. ❚ Please be advised that in order to ensure the security of payment transactions on board our aircraft, LOT is collecting and storing some of your personal data, e.g. your forename and surname, identity card number, residential address, and seat number. Providing this information is purely voluntary. You can still effect a cash transaction should you decline.Please be assured that the collection, processing, storing and disclosing of personal data is carried out in a secure manner and in compliance with the Personal Data Protection Act of 29 August 1997. You have the right to request information regarding any personal data stored by LOT and correct it at any time. * Polskie Linie Lotnicze „LOT” S.A., ul. Komitetu Obrony Robotników 43, 02-146 Warszawa ❚ Polskie Linie Lotnicze “LOT” S.A., ul. Komitetu Obrony Robotników 43, 02-146 Warszawa

118

DO Ł ĄCZ PO DRÓŻUJ KO R Z YSTA J

PROMOCJA DO 31 MARCA 2018!

100% KORZYŚCI ZA 50% PIERWSZEJ OPŁATY ROCZNEJ WYBIERZ KARTĘ DINERS CLUB LOT I ZYSKAJ: ■ ■ ■ ■ ■

Możliwość gromadzenia mil Miles & More Ubezpieczenie podróży zagranicznej do 1 mln PLN* Fast Track na wybranych lotniskach, w tym na Lotnisku Chopina w Warszawie Wstęp do saloników na lotniskach Nawet do 59 dni bez odsetek

*Suma ubezpieczenia określona w polisach dla każdego zakresu ubezpieczenia – maksymalna kwota, do wysokości której ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność w przypadku zaistnienia zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową, z zastrzeżeniem odpowiednich postanowień szczególnych warunków ubezpieczenia.

SZCZEGÓŁY NA WWW.DINERSCLUB.PL

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE

long-haul aircraft

Boeing 787-9 Dreamliner

Boeing 787-8 Dreamliner

NEW 2018

-/4 * 62,82 m 60,17 m 875 km/h 13 350 km 24/21/249

F LOTA fleet

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc BC/PEC/EC Capacity

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc BC/PEC/EC Capacity

8 56,72 m 60,17 m 875 km/h 12 650 km 18/21/213

LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

LOT ECONOMY CLASS

Dla Twojego komfortu fotele rozkładają się do pełnej pozycji leżącej. The seats fully recline to a flat position for ultimate comfort.

Specjalnie dla Ciebie klasa ekonomiczna o podwyższonym standardzie.

A premium economy class designed especially with you in mind.

System rozrywki pokładowej z indywidualnymi monitorami.

An in-flight entertainment system with individual screens

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

Boeing 737 MAX 8

medium and short-haul aircraft

Boeing 737-800

Boeing 737-400

NEW 2018

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

2/6 ** 39,52 m 35,92 m 839 km/h 5750 km 186

Embraer 195

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

6/12 *** 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km 112

lot.com

Bombardier DHC-8Q400

120

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

10 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km 78

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

4 39,47 m 35,78 m 834 km/h 5435 km 186

Embraer 175

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

12 **** 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km 82

Bombardier CRJ900ER

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

9 36,34 m 24,85 m 790 km/h 2500 km 90

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Embraer 170

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

6 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km 70

Bombardier CRJ700ER

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

* dostawy czterech w tym i przyszłym roku / * four aircraft to be delivered this and next year ** dwa dostarczone, kolejne cztery w tym i przyszłym roku / ** two aircraft delivered, another four to arrive this and next year *** sześć w użytkowaniu, dostawa kolejnych sześciu w tym roku / *** six aircraft in operation, another six to be delivered this year **** w tym dwa do dyspozycji rządu / **** including two aircraft at the government’s disposal

120

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km 162

2 32,33 m 23,25 m 790 km/h 2650 km 70

Chicago to jeden z pięciu portów obsługiwanych przez LOT w Ameryce Północnej. ❚ Chicago is one of five airports in North America that LOT flies to.

LOT-EM DO MIASTECZKA LEGO fly LOT to lego town Za ogrodzeniem lotniska Billund znajduje się park rozrywki Legoland, największy tego typu obiekt na świecie. Uwielbiane przez dzieci klocki to jednak nie wszystko.

Billund to jeden z ważniejszych ośrodków biznesowych i naukowych w Skandynawii.

Stąd wywodzi się wiele firm obecnych w Polsce, np. JYSK, Arla, Velux, DONG Energy, Bang&Olufsen i Ecco. Lotnisko Billund obsługuje kilka miast w zachodniej Danii, m.in.

Esbjerg, Herning, Silkeborg, Horsens, Odense i Aarhus. Embraery LOT-u będą lądowały i startowały z Billund przez cały tydzień: od poniedziałku do piątku dwa, a w soboty i niedziele – raz dziennie. Pierwszy rejs odbędzie się 2 lipca.

W sumie polski przewoźnik sprzedaje bilety lotnicze do pięciu miast w Skandynawii.

Oprócz Billund są to: Kopenhaga, Sztokholm, Göteborg i Oslo. ❚ The Legoland theme park, the largest in the world, is located just outside Billund Airport. There is more to the town than just a multitude of the famous building blocks beloved by children. Billund is one of the most important business and science hubs in Scandinavia. It is also the birthplace of many world-famous Scandinavian companies, e.g. JYSK, Arla, Velux, DONG Energy, Bang&Olufsen and Ecco. Billund Airport serves a number of cities in western Denmark, including Esbjerg, Herning, Silkeborg, Horsens, Odense and Aarhus. LOT Embraer aircraft will be landing and taking off in Billund nearly all throughout the week: twice a day from Monday to Friday and once a day on Saturday and Sunday. The first flight is scheduled for 2 July.

Apart from Billund, tickets to the Scandinavian cities of Copenhagen, Stockholm, Göteborg and Oslo are also available for purchase.

Billund w Zachodniej Danii to stolica klocków Lego ❚ Billund in Western Denmark is the capital of the Lego blocks.

lot.com

©SHUT TERSTOCK (2), ADOBE STOCK

Biznesowy cel – Ameryka. Już od maja LOT rozpocznie rejsy dalekodystansowe z Budapesztu do Nowego Jorku i Chicago (odpowiednio: cztery i dwa razy w tygodniu). To będą pierwsze w historii LOT-u bezpośrednie rejsy transatlantyckie spoza terytorium Polski. Jednocześnie polski przewoźnik zwiększy częstotliwość rejsów z Krakowa do Chicago do dwóch w tygodniu. Dodatkowy rejs ze stolicy Małopolski do głównego miasta Illinois zaplanowany jest w czwartki, a w przeciwnym kierunku w piątki. Po trzecie, LOT ruszył ze sprzedażą biletów na nowe połączenie – sześć razy w tygodniu – z Krakowa do Budapesztu.

Da ono pasażerom m.in. możliwość przesiadek na nowe rejsy LOT-u do Stanów Zjednoczonych.

Efekt jest taki, że w drodze do Chicago da się kupić bilety LOT-u z trzech miast: Warszawy, Krakowa i Budapesztu, a do Nowego Jorku z dwóch – Warszawy i Krakowa. Połączenia są ze sobą skoordynowane. ❚ Business destination – America. As of May, LOT is launching long-haul flights from Budapest to New York City and Chicago (four times and twice a week, respectively). These will be the first direct transAtlantic flights in the history of LOT to be operated from outside Poland. At the same time, the Polish carrier is increasing the frequency of flights from Kraków to Chicago to two flights a week. An additional flight from the capital of the Lesser Poland region to the main city in the state of Illinois is scheduled for Thursdays, and the return flight will depart from Chicago on Fridays. Thirdly, LOT has launched ticket sales for a new route – there will soon be six flights a week from Kraków to Budapest. This will allow passengers to transfer to LOT’s new flights to the United States.

This means that passengers who want to fly to Chicago

by LOT can do so from Warsaw, Kraków and Budapest, and to New York from Warsaw and Kraków. The flights are synchronised with one another.

LOT news

flights to chicago available from three cities

WY DARZE NIA

D O C H I C AG O J U Ż Z T R Z EC H M I A S T

121

Do Berlina można dotrzeć LOT-em z Warszawy już trzy razy dziennie ❚ You can reach Berlin on board LOT aircraft three times a day.

LOT zabierze pasażerów już na dwa lotniska w Moskwie: Szeremietiewo i Domodiedowo. ❚ LOT will be flying to Sheremetyevo and Domodedovo airports in Moscow.

CHODŹMY W TANY! KIERUNEK: BAŁKANY let’s dance! destination: the balkans Od 1 czerwca LOT uruchomi pierwsze bezpośrednie rejsy do Skopje w Macedonii i Podgoricy w Czarnogórze. Do pierwszego z tych miast samoloty Embraer 170 i 175 będą latały codziennie oprócz niedziel. Z kolei do Podgoricy można się wybrać samolotem tego samego typu każdego dnia w tygodniu oprócz środy.

W sumie LOT obsługuje już 12 kierunków na Bałkanach. Oprócz Skopje i Podgoricy są to: Dubrownik (nowe połączenie od maja – sześć rejsów tygodniowo), Zagrzeb (wzrost częstotliwości z 10 do 14 połączeń tygodniowo), Split (dwa rejsy tygodniowo), Pula (jeden rejs tygodniowo), Zadar (dwa rejsy tygodniowo), Belgrad (wzrost częstotliwości z 9 do 11 połączeń tygodniowo), Lublana (wzrost częstotliwości z sześciu do siedmiu połączeń tygodniowo), Sofia (19 rejsów tygodniowo), Bukareszt (trzy rejsy dziennie) i Kluż-Napoka (sześć rejsów tygodniowo). ❚ As of 1 June, LOT will launch its first direct flights to Skopje in Macedonia and Podgorica in Montenegro. The former route will be operated by Embraer 170 and 175 aircraft, which will fly daily except on Sundays. The same aircraft will be flying to Podgorica every day except Wednesdays.

In all, LOT is operating 12 routes in the Balkan region. Apart from Skopje and Podgorica, these are Dubrovnik (new flights available as of May – six flights a week), Zagreb (frequency of flights increased from 10 to 14 a week), Split (two flights a week), Pula (once a week), Zadar (two flights a week), Belgrade (increased frequency of flights from 9 to 11 a week), Ljubljana (increased frequency from six to seven flights a week), Sofia (19 flights a week), Bucharest (three daily flights), and Cluj-Napoca (six flights a week).

Skopje to jeden z 12 kierunków LOT-u na Bałkanach ❚ Skopje is one of LOT's 12 destinations in the Balkan region..

lot.com

©ADOBE STOCK (3)

Od 3 czerwca LOT uruchomi codzienne rejsy do portu Domodiedowo, czyli drugiego lotniska w stolicy Rosji.

To rozszerzenie oferty. Dotychczas LOT proponował pasażerom zainteresowanym stolicą Rosji bilety tylko na lotnisko Szeremietiewo. Jeśli zsumujemy wszystkie rejsy – na Szeremietiewo i Domodiedowo – w ofercie LOT-u znajduje się już w sumie 20 połączeń do Moskwy tygodniowo. Czas przelotu między Lotniskiem Chopina i Domodiedowem to ok. 2 godz. 10 minut.

Jednocześnie polski przewoźnik dołożył dodatkowy – trzeci – codzienny rejs między Warszawą i Berlinem. Od początku grudnia ubiegłego roku LOT lata między Warszawą i Berlinem dwa razy dziennie. Potencjał tej trasy jest jednak na tyle duży, że przewoźnik zwiększa częstotliwość.

Od 1 lipca między stolicami Polski i Niemiec będzie już w sumie 20 rejsów LOT-u tygodniowo (od poniedziałku do soboty trzy razy dziennie, a w niedziele dwa razy dziennie).

Lot między Warszawą i Berlinem trwa ok. półtorej godziny. ❚ As of 3 June, LOT will be operating daily flights to Moscow’s Domodedovo Airport. This represents an expansion of our flight offer to Russia, as Sheremetyevo is the only Moscow airport to which we have been flying. LOT will be operating a total of 20 flights a week to Sheremetyevo and Domodedovo. The flight duration from Chopin Airport to Domodedovo is approx. 2 h 10 min.

At the same time, the Polish carrier has added another (the third so far) daily route between Warsaw and Berlin. LOT has been operating flights between these two cities twice a day since early December last year. The potential of this destination has induced LOT to increase the number of flights on this route. As of 1 July, you will be able to choose from 20 flights a week between the capitals of Poland and Germany (three times a day from Monday to Saturday and twice a day on Sundays). The Warsaw-Berlin flight takes approximately 1 h 30 min.

LOT news

more LOT flights to moscow and berlin

WY DARZE NIA

LOT CZ Ę ŚCIE J D O MOS KW Y I BERL I N A

123

Zamów wyjątkowe produkty na Airkiosk.lot.com

Odbierz je na pokładzie lub w domu.

Order unique products on Airkiosk.lot.com Receive them on board your plane or at home. www.airkiosk.lot.com

LOT Dla Firm - idealne rozwiązanie dla Twojej Firmy

LOT Dla Firm - the perfect solution for your business

Wykorzystuje nadarzające się okazje, podejmuje trafne decyzje i dokonuje przemyślanych wyborów - oto cechy idealnego przedsiębiorcy oraz programu LOT Dla Firm. Skorzystaj z naszej oferty, zyskaj 2000 punktów na start, a dodatkowo:

Taking advantage of arising opportunities, apt choices, thought-through decisions... these are the characteristics of a perfect businessman and LOT Dla Firm programme.

Take advantage of our offer, get 2000 points for a good start, and in addition:

. .

znacząco obniż koszty podróży

. .

korzystaj z wielu promocji i lataj już od 14 400 punktów

zbieraj punkty i wydawaj je na: - bilety lotnicze - hotele i pakiety weekendowe - usługi podwyższające standard podróży - wejście do LOT Business Lounge „Polonez”

zbieraj punkty wszystkich pracowników na jednym koncie, a mile na prywatnych kontach Miles & More

www.lotdlafirm.com

. .

significantly reduce travel costs

. .

benefit from many promotions and fly for just 14 400 points

earn points and redeem them for: - flight awards - hotel stays and weekend packages - services that enhance your travel - LOT Business Lounge “Polonez” access

accrue points for each employee on one account, and earn miles on everyone’s personal Miles & More account separately

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ FILMY ❚ MOVIES

TV ❚ TV

GRY ❚ GAMES

in-flight entertainment AUDIO ❚ AUDIO

DLA DZIECI ❚ KIDS

O NAS ❚ ABOUT US

E-READER

DLA DZIECI

LEGO® NINJAGO: FILM (2017) ❚ THE LEGO NINJAGO MOVIE

SYST E M ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight

W marcu w ramach naszej oferty rozrywki pokładowej w rejsach długiego zasięgu oferujemy Państwu ponad 100 filmów i seriali (w tym produkcje chińskie, rosyjskie, japońskie i koreańskie) oraz koncerty, programy rozrywkowe i gry. Ponadto w systemie rozrywki pokładowej znajdą Państwo zakładkę „O nas”, która zawiera historię naszych linii lotniczych. Miło nam poinformować, iż specjalnie dla naszych pasażerów w ostatnim czasie znacząco poszerzyliśmy ofertę filmową oraz listę albumów muzycznych dostępnych na pokładzie. W najbliższym czasie na pokładzie naszych samolotów jest szansa obejrzenia kilku produkcji, które zostały nominowane do Oscarów. Więcej szczegółów znajdą Państwo na następnych stronach. W naszym repertuarze znajdą Państwo również kolekcję klasyków polskiej kinematografii, do których obejrzenia serdecznie Państwa zachęcamy. Z kolei naszym najmłodszym pasażerom polecamy w tym miesiącu filmy animowane takie jak: „Coco” (tegoroczny kandydat do Oscara za pełnometrażową animację), „Obcy na poddaszu” czy „Dom”. ❚ In March, we would like to offer you over 100 movies and TV series (including Chinese, Russian, Japanese, and Korean productions) as well as concerts, and a selection of entertaining shows and games. We encourage you to check it out yourself aboard our long-haul flights. Please take a look at the “About us” section which contains the history of LOT Polish Airlines. We’re more than happy to inform you that we have recently enriched our offer with additional movies and music albums. This month you may also watch several movies that are nominated for the Oscar Academy Awards – more details can be found on the following pages. Also, we encourage you to discover the classics of Polish cinema. Therefore, especially for you, we prepared a selection of the best Polish movies. Our youngest passengers might enjoy animated movies such as: Coco (animated movie and an Oscar nominee), Aliens in the Attic, and Home.

for kids

MY LITTLE PONY. FILM (2017) ❚ MY LITTLE PONY

lot.com

OBCY NA PODDASZU (2009) ❚ ALIENS IN THE ATTIC

COCO (2017)

DOM (2017) ❚ HOME

131

Często podróżujesz?

Do you travel a lot?

Skorzystaj z przywilejów programu Miles & More i odkryj świat wygodnych podróży

Take advantage of the Miles & More loyalty program and discover the world of comfortable journeys

Gromadź i wykorzystuj mile z LOT-em oraz wszystkimi liniami lotniczymi sojuszu Star Alliance

Earn and spend miles with LOT and all Star Alliance airlines partners

Gromadź i wykorzystuj mile nie tylko w liniach lotniczych, ale także skorzystaj z oferty karty kredytowej, ubezpieczenia podróżnego, hotelu oraz wielu innych partnerów

Earn and spend miles not only for airline partners but also take advantages of credit card, travel insurance, hotel and many more partners

Korzystaj z bezpłatnej rejestracji

Registration is free

Dzieci od 2-go roku życia mogą być uczestnikami programu i gromadzić mile

2 years old children can also be members of the program and earn miles

Zapisz się do newslettera i zyskaj aż 500 mil premiowych

Subscribe to our newsletter and earn 500 award miles

Skorzystaj z promocji milowych i odkrywaj nowe kierunki już od 5 000 mil

Take advantage of our mileage promotions and discover new destinations just from 5 000 miles

miles-and-more.pl

WYBRANE NOWOŚCI W MARCU

selected new movies in march:

CUDOWNY CHŁOPAK (2017) ❚ WONDER

FANTASTYCZNE ZWIERZĘTA I JAK JE ZNALEŹĆ (2016) ❚ FANTASTIC BEASTS AND WHERE TO FIND THEM

CZŁOWIEK W OGNIU (2004) ❚ MAN ON FIRE

DOBRY ROK (2006) ❚ A GOOD YEAR

AJIN (2017)

NIEMIŁOŚĆ (2017) ❚ LOVELESS

BLOKBASTER (2017) ❚ BLOCKBUSTER

THE FORTRESS (2017)

movies nominated for the Oscars 2018:

DUNKIERKA (2017) ❚ DUNKIRK

CZAS MROKU (2017) ❚ DARKEST HOUR

TRZY BILLBOARDY ZA EBBING, MISSOURI (2017) ❚ THREE BILLBOARDS OUTSIDE EBBING, MISSOURI THEM

KSZTAŁT WODY (2017) ❚ THE SHAPE OF WATER

COCO (2017)

TWÓJ VINCENT (2017) ❚ LOVING VINCENT

lot.com

NOMINOWANE DO OSCARÓW 2018

SYST E M ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight

LIGA SPRAWIEDLIWOŚCI (2017) ❚ JUSTICE LEAGUE

133

BAGAŻ REJESTROWANY

checked baggage

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM ❚ CHECKED BAGGAGE ALLOWANCES LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

+

23 kg max

32 kg max

+

32 kg max

23 kg max

LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

+

23 kg max

fotelik samochodowy ❚ car seat

LUB OR

wózek składany ❚ folding buggy

BAGAŻ PODRĘCZNY

9 kg max

+

9 kg

na długie dystanse ❚ on long haul flights

+

8 kg max

= 12 kg

(max waga jednej sztuki: 8kg ❚ max unit weight: 8kg)

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

= 18 kg

8 kg max

Dodatkowo do kabiny można zabrać albo torbę z latopem, albo torebkę damską o maksymalnych wymiarach 40 x 30 x 8 cm oraz o maksymalnej wadze 2 kg. Ze względów bezpieczeństwa cały bagaż kabinowy musi zmieścić się w szafkach nad głowami lub pod fotelem przed pasażerem.

Wszystkie bagaże przekraczające dozwolone wymiary będą musiały być przepakowane lub zostaną nadane jako bagaż rejestrowany i będzie pobrana opłata według cennika. ❚

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM ❚ LIQUIDS IN YOUR CARRY-ON BAGGAGE

o maksymalnym wymiarze do 158 cm ❚ maximum dimensions of up to 158 cm

LOT ECONOMY CLASS na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

8 kg max

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm ❚ The sum of three dimensions of carry-on baggage (length, width and height) should not exceed 118 cm

55

In addition, one of the following items (max. 40 cm x 30 cm x 8 cm; max. 2 kg) may be taken on board free of charge: a laptop case or a women's handbag. For safety reasons, all carry-on baggage must fit in the overhead shelf on board or under the seat in front of you. All baggage exceeding the permitted size, will have to be repackaged or will be checked in subject to the relevant fee specified in the price list.

Ze względów bezpieczeństwa podróżujące na pokładzie samolotu zwierzęta muszą pozostać w trakcie całej podróży w przeznaczonej do tego celu torbie lub klatce. ❚ For safety reasons, animals travelling on board the aircraft must remain in a dedicated bag or cage during the entire trip.

>> 22

20

ZWIERZĘTA NA POKŁADZIE ❚ ANIMALS ON BOARD

+

23 kg max

carry-on baggage

LOT PREMIUM ECONOMY

LOT BUSINESS CLASS

lot.com

+

23 kg max

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH ❚ LUGGAGE ALLOWANCES FOR CHILDREN UP TO 2 YEARS OF AGE

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE ❚ CARRY-ON LUGGAGE ALLOWANCES

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm. ❚ The sum of the three dimensions should not exceed 158 cm.

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

134

23 kg max

23

+

40

PRZYDATNE INFORMACJE useful information

32 kg max

LOT ECONOMY CLASS

100 ml MAX

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com. ❚ Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com ❚ The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com.

Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. ❚ Additional carry-on baggage restrictions may apply to some flights operated by small aircraft.

Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. ❚ A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available.

Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. ❚ An extra charge applies to outbound flights from Poland.

LOT to dopiero początek!

The flight is just the beginning!

PODRÓŻE SŁUŻBOWE

BUSINESS TRAVELS Bilety lotnicze

Air tickets

Bilety kolejowe

Train tickets

Hotele

Hotels

Wynajem samochodów, transfery Car rental , transfers

Ubezpieczenia i wizy

Travel insurances, visas

Turystyka indywidualna i grupowa

Individual and group tourism (MICE)

+48 22 577 66 77 rezerwacje@lottravel.com www.lottravel.com

NAPO E I ALKO OLE / E ERA ES & ALCO OLIC E ERA ES

GOURMET

Napoje / e erages

awa i er a a / Coffee & Tea

NEW

apoje energetyczne Energy drinks BLACK SAMURAI MANGO, BLACK 0,25 l

Lipton ce Tea G reen/Lemon, 0,33 l Schweppes 0,33 l

Soki jabłkowy, pomara czowy, pomidorowy Juices: apple, orange, tomato 0,3 l

Pepsi, Pepsi bez cukru /no sugar, Mirinda, 7 UP 0,33 l

Woda gazowana i niegazowana Krystaliczne ródło Sparkling or still water rystalic ne r d o 0,5 l

5 PLN

5 PLN

5 PLN

5 PLN

5 PLN

yj kowa cena / Special price

Kawa / Co ee Kawa espresso / Espresso Coffee Kawa bezkofeinowa / Decaffeinated coffee Herbata / ea Perfect Ceylon Tea Elegant Earl Grey Ceylon Green Tea Berry Sensation

6 PLN

NEW

Ptasie Mleczko Waniliowe 380 g

Praliny Serce w puszce Heart Asorted Pralines 263 g

Praliny Chopin w puszce Chopin Asorted Pralines 263 g

20 PLN

65 PLN 80 PLN

65 PLN 80 PLN

0 PLN

ko o e / lcoholic be erages

iwo Heineken Heineken Beer 0,33 l

Prosecco Ponte 0,2 l

Whiskey J ameson 0,05 l

8 PLN

15 PLN

12 PLN

NEW SIZE

ino wytrawne białe, czerwone Dry white or red wine 0,187 l

10 PLN

Beef eater G in 0,05 l

Cydr Lubelski Lubelski Cider 0,5 l

Wódka Wyborowa Vodka Wyborowa 0,05 l

12 PLN

10 PLN

10 PLN

*Uprzejmie informujemy, że alkohol sprzedajemy tylko osobom powyżej 18. roku życia. Mogą wystąpić różnice w asortymencie dostępnym na pokładzie / Please note that the sale of alcohol is allowed for persons over 18 years of age only. There may be differences in the assortment available on board. **Bezpłatne na wszystkich lotach międzykontynentalnych / Free of charge on all intercontinental flights

Ceny towarów podawane są w złotych polskich L łatnoś może by realizowana gotówką w złotych polskich L oraz w euro R również w bilonie, w dolarach ameryka skich SD i w dolarach kanadyjskich C D z wyłączeniem bilonu, lub za pomocą kart kredytowych Maksymalna wartoś jednorazowych zakupów dla kart kredytowych S , MasterCard, Diners Club, C nternaonal, merican xpress i olCard jest limitowana do 000 L Limit dla kart Maestro to 50 L , płatnoś tylko metodą zbliżeniową rices are uoted in olish zloty e gladly accept credit cards or cash in olish loty Euro E including coins and S ollars S or Canadian ollars C e cept for coins he ma imum alue of one-off purchases for S MasterCard iners Club C nternational merican E press and olcard credit cards is limited to For Maestro cards payment is limited to only contactless przejmie prosimy o przygotowanie odliczonej kwoty za posiłek Dziękujemy o speed up the process please prepare the e act amount of money if possible hank you for your cooperation sortyment jest uzależniony od trasy i długości rejsu rzepraszamy za ewentualne ograniczenia w wyborze pozycji z menu e do our best to pro ide full selection howe er please accept our sincere apologies if some items are not a ailable during this flight

Rejsy europejskie i na Bliski Wschód European and Middle East flights

lkohol jest sprzedawany pasażerom powyżej 1 roku życia Spożywanie własnego alkoholu jest zabronione e offer alcoholic be erages for passengers abo e years old only Consumption of your own alcohol on board is not permitted LL L S zastrzegają sobie możliwoś zmiany cen bez wcześniejszego uprzedzenia Z góry przepraszamy za ewentualne utrudnienia ll information is alid at the time of the publication Howe er we reser e the right to make price alterations without prior notice n case of such situation please accept our sincere apologies eżeli chcą a stwo otrzyma akturę za zakupy dokonane na pokładach naszych samolotów pgrade, Duty ree, L Gourmet prosimy o przesłanie danych do aktury wraz ze skanem potwierdzenia zakupuz terminala na adres mailowy duty ree lot pl f you wish to recei e an in oice for purchases made on board of our planes pgrade uty Free ourmet please send your in oicing details along witha scan of the proof of purchase from the terminal to the email address: dutyfree lot pl

Rozkładowe rejsy międzykontynentalne Scheduled intercontinental flights

Rejsy czarterowe Charter flights

PRZEKĄSKI I POSIŁKI / SNACKS & MEALS

GOURMET

NEW

NEW

NEW

Bounty, Mars 57 g, 70 g

Twix Xtra, 2 x Snickers 75 g

Żelki Haribo Haribo jelly bears 100 g

Orzeszki ziemne solone Salted peanuts 100 g

Mieszanka Studencka Mix of nuts, raisins, almonds 100 g

M&M’s 90 g

Pringles Paprika, Original 40 g

5 PLN

5 PLN

8 PLN

8 PLN

8 PLN

10 PLN

10 PLN

Propozycje na śniadanie / Breakfast proposals DayUp green

DayUp blue

Mus owocowy: jabłkowo-truskawkowy -śliwkowy z ziarnami zbóż i jogurtem Stewed fruit: apple-strawberry-plum, grains cereals and yoghurt 120 g

Mus owocowy: bananowo-gruszkowo-jagodowy z ziarnami zbóż i jogurtem Stewed fruit: banana-pear-berry, grains cereals and yoghurt 120 g

6 PLN

6 PLN

Owsianka

Zupa pomidorowa

Oatmeal 50 g

Tomato soup 65 g

6 PLN

8 PLN

Posiłki świeże / Fresh meals Kanapka z szynką / Ham sandwich

Kanapka z serami / Cheese sandwich

Kanapka z szynką, sałatą endywia, ogórkiem konserwowym i musztardą gruboziarnistą z miodem Ham sandwich with endive salad, pickled cucumber and honey mustard

Rogal wieloziarnisty z serem wędzonym i serem radamer, rukolą, suszonymi pomidorami i czarnymi oliwkami Multigrain bread with two kind of cheese: smoked cheese and radamer cheese, rucola, dried tomatoes and black olives

12 PLN

Sałatka z kurczakiem i słonecznikiem / Chicken salad Mix sałat z kurczakiem w przyprawach orientalnych, świeży ogórek, pomidorki koktajlowe, żółta papryka, ziarna słonecznika i sos vinegrette pomidorowy Salad mix with oriental chicken, fresh cucumber, cherry tomatoes, yellow pepper, sunflower seeds and tomato vinaigrette

12 PLN

Danie ciepłe mięsne / Hot meat meal

12 PLN

Gnocchi buraczane ze smażonym kurczakiem i blanszowanym groszkiem cukrowym z sosem śmietanowym i odrobiną wina Beetroot gnocchi with fried chicken and blanched snow peas with wine based cream sauce

12 PLN

Menu serwowane podczas większości rejsów krótkiego zasięgu trwających powyżej 2 godzin, z wyjątkiem: BUD, KSC, LWO, PRG i VNO/Fresh meal offer available on all short haul flights over 2 hours except BUD, KSC, LWO, PRG and VNO NO SUGAR

Zestaw dla dzieci / Set for kids M&M’s, samolot-zabawka, 100% sok Leon albo Czekotubka / M&M’s, airplane toy, Leon juice - 100% fruit and carrots or Czekotubka Zestaw dostępny podczas wybranych rejsów / Set available during selected flights Sok Leon - 100% jabłko, marchew, banan 300 ml albo Czekotubka 50 g Leon juice - 100% fruit and carrots 300 ml or Czekotubka 50 g Rejsy europejskie i na Bliski Wschód European and Middle East flights

NEW

lub/or

20 PLN

5 PLN Rozkładowe rejsy międzykontynentalne Scheduled intercontinental flights

Rejsy czarterowe Charter flights