Kaleidoscope December 2018

MAGAZYN POKŁADOWY PLL LOT S.A. EGZEMPLARZ BEZPŁATNY/FREE COPY ISSN 0239-9032

take me home

/ zabierz mnie

lot.com

12/2018

Merry Christmas

BAZYLIKA ŚW. PIOTRA ❚ DLACZEGO WARTO ODWIEDZIĆ RIO DE JANEIRO ❚ WILLEM DAFOE ❚ GDZIE POJECHAĆ NA SYLWESTRA ❚ REKORDY LOTNICTWA PASAŻERSKIEGO ❚ POTRAWY WIGILIJNE

W E S O ŁYC H Ś W I ĄT

Wesołych Świąt Bożego Narodzenia oraz Wielu Sukcesów w Nowym Roku życzy Restauracja

Chocimska 7, Warsaw tel. 22 848 12 25, 22 848 15 90 rozana@restauracjarozana.com.pl www.restauracjarozana.com.pl

N OT E F RO M C EO

edytorial

Szanowni Państwo, grudzień to tradycyjnie czas spotkań z najbliższymi, a także związanych z tym podróży. Będę zaszczycony, jeśli część z nich odbędą Państwo na gościnnych pokładach naszych samolotów. Życzę wszystkim naszym Pasażerom zdrowych, wesołych, rodzinnych świąt Bożego Narodzenia oraz pomyślności i sukcesów w Nowym Roku.

Dla LOT-u kończący się rok to czas rozwoju floty, siatki połączeń i wypracowywania zysku. Szkoda, że oprócz wielu znaczących osiągnięć zdarzały się w nim również chwile trudne, jak nielegalny strajk dwóch związków zawodowych, który na szczęście w niewielkim stopniu odbił się na naszych Pasażerach. Przepraszam za utrudnienia, jednocześnie ciesząc się, że ten kryzys mamy już za sobą. W zbliżającym się roku zamierzam nadal dbać o rozwój LOT-u oraz firm, które razem z nim tworzą Polską Grupę Lotniczą. Jednocześnie planuję dążyć do dialogu, zgody i spokoju społecznego, ponieważ sprzyjają one robieniu biznesu.

W grudniu do naszej floty dołączy pięć kolejnych samolotów z fabryk Boeinga i Embraera. W tym miesiącu uruchomimy też dwa nowe połączenia, a w styczniu i lutym trzy kolejne – w Europie i na Bliskim Wschodzie. Szczegóły znajdziecie Państwo w części „LOT Info” tego wydania Kaleidoscope. Zachęcam do lektury, życząc Państwu wygodnej podróży.

Dear Ladies and Gentlemen, December is traditionally when we spend time with our loved ones. But December is also associated with travelling. We would be honoured if you made some of your journeys on board our hospitable aircraft. I would like to wish all of you a very Merry Christmas spent amongst family and friends and a happy and prosperous New Year.

LOT has seen its fleet, its flight network, and its profitability increase over this past year. It is a pity that, as well as these many significant achievements, we have experienced some trying moments, e.g. the illegal strike of two trade unions which, fortunately, did not take too a hard toll on our Passengers. Please accept my apologies for any inconvenience caused. I am glad the crisis is behind us. In the coming year, I intend to continue to see to the development of LOT and the other companies that comprise the Polish Aviation Group. At the same time, I plan to strive for dialogue, agreement and social peace as these contribute to success in business.

Five more aircraft from the Boeing and Embraer factories are joining our fleet in December. We will also be launching two new routes this month, and in January and February another three in Europe and the Middle East will be added to our grid. You can read about them in the LOT Info section of this issue of Kaleidoscope. Have a great read and a comfortable flight.

© A RC H I W U M P L L LOT. O K Ł A D K A : A D O B E STO C K

Z lotniczym pozdrowieniem ❚ Best regards

Prezes PLL LOT ❚ LOT Polish Airlines CEO Rafał Milczarski

SPRAWDŹ NOWE POŁĄCZENIA LOT-U DO: MIAMI, SINGAPURU, LONDON CITY, TURYNU I BEJRUTU – WIĘCEJ INFORMACJI NA LOT.COM ❚ CHECK OUT NEW LOT FLIGHTS TO MIAMI, SINGAPORE, LONDON CITY, TURIN AND BEIRUT – MORE INFORMATION ON LOT.COM

3

(5) od

(3) od

(2) od

(1) od

8990 zł

13 990 zł (4) od

5990 zł

(6) od

15 990 zł

9990 zł (7) od

(9) od

699 zł

8840 zł

1379 zł

(8) od

(10) od

(12) od

(11) od

929 zł

669 zł

4979 zł

539 zł

(13) od

9900 zł

1. od 5990 zł / Złoty naszyjnik z diamentami i szafirami, wzór 103.696 2. od 13990 zł / Złoty pierścionek z diamentami, wzór 103.302 3. od 8990 zł / Złota zawieszka z diamentami, wzór 103.302 4. od 15990 zł / Złote kolczyki z diamentami, wzór 103.302 5. od 929 zł / Złoty naszyjnik z cyrkoniami, wzór AP523-3196 6. od 9990 zł / Złota bransoleta z diamentami i szafirami, wzór 103.696 7. od 1379 zł / Złote kolczyki, wzór AP523-1918 8. od 669 zł / Złoty pierścionek, wzór AP129-7738 9. od 699 zł / Złoty pierścionek z diamentami i szafirami, wzór 110.131 10. od 4979 zł / Złota bransoleta z cyrkoniami, wzór AP522-6342 11. od 8840 zł / Zegarek damski z brylantami Albert Riele, 128LQ16-SSD33D-TT 12. od 539 zł / Złota bransoleta z kwarcami turmalinowymi i diamentami, wzór 110.286/6 13. od 9900 zł / Złoty pierścionek z brylantami, wzór 205.109

(2) od

(1) od

(3) od

999 zł

599 zł

489 zł (5) od

114 zł (6) od

(4) od

(7) od

519 zł

899 zł (8) od

(9) od

99 zł

269 zł (10) od

(12) od

(11) od

1090 zł

419 zł

459 zł

999 zł (13) od

399 zł

1. od 489 zł / Srebrna zawieszka z cyrkoniami, wzór AP522-6565 2. od 999 zł / Srebrny naszyjnik z cyrkoniami, wzór AP522-6586 3. od 599 zł / Srebrny naszyjnik z cyrkoniami, wzór AP522-6632 4. od 519 zł / Srebrne kolczyki z cyrkoniami, wzór AP522-6587 5. od 114 zł / Srebrne kolczyki z cyrkoniami, wzór AP522-4872 6. od 419 zł / Srebrne kolczyki z cyrkoniami, wzór AP522-6631 7. od 899 zł / Srebrne kolczyki z cyrkoniami, wzór AP522-6563 8. od 99 zł / Srebrne kolczyki z cyrkoniami, wzór AP129-8980 9. od 269 zł / Srebrne kolczyki z cyrkoniami, wzór AP522-6657 10. od 459 zł / Srebrne kolczyki z cyrkoniami, wzór AP522-6535 11. od 1090 zł / Zegarek damski Bergstern, B042L202 12. od 999 zł / Srebrna bransoleta z cyrkoniami, wzór AP522-6526 13. od 399 zł / Srebrny pierścionek z cyrkoniami, wzór AP522-4451

N OT E F RO M T H E E D I TO R

od naczelnej

Zawsze, kiedy nadchodzą święta, ogarnia mnie sentymentalny nastrój. Przypominam sobie te wszystkie ciepłe i miłe chwile wypełnione radosną atmosferą oczekiwania na spotkania z najbliższymi, wspólne spędzanie czasu, ubieranie drzewka, przygotowywanie świątecznych potraw, wypatrywanie pierwszej gwiazdki na niebie, czas przy wigilijnym stole, wreszcie przyjście Świętego Mikołaja. I cieszę się, że mimo upływu lat nasze rodzinne tradycje pozostają niezmienne. Zawsze pojawiają się te same dania, a choinka ma te same zbierane od pokoleń ozdoby. I wciąż wysyłamy do siebie piękne świąteczne kartki z życzeniami, bo uważamy, że żaden e-mail, SMS czy e-kartka nie zastąpią tych tradycyjnych, papierowych.

I choć takich kartek mam już pokaźną kolekcję, nie wiedziałam, że pierwsza została wysłana zaledwie 175 lat temu przez sir Henry’ego Cole’a, pierwszego dyrektora Muzeum Wiktorii i Alberta w Londynie. I powstała w pewnym sensie z lenistwa. Otóż sir Cole miał wielu znajomych i żeby nie pisać do nich długich świątecznych listów, zamówił u znajomego malarza rysunek z wypisanymi życzeniami, a następnie powielił go w drukarni. O historii najsłynniejszych kartek świątecznych przeczytacie Państwo w tym wydaniu magazynu Kaleidoscope na str. 26. Mam nadzieję, że podobnie jak przegląd wigilijnych potraw wprowadzą Państwa w fantastyczny nastrój zbliżających się świąt. Z okazji których życzę Państwu wszystkiego najlepszego.

W MOJEJ RODZINIE WCIĄŻ WYSYŁAMY DO SIEBIE PIĘKNE ŚWIĄTECZNE KARTKI Z ŻYCZENIAMI, BO UWAŻAMY, ŻE E-MAIL, SMS CZY E-KARTKA NIE ZASTĄPIĄ TYCH TRADYCYJNYCH, PAPIEROWYCH. WE STILL SEND BEAUTIFUL CARDS TO EACH OTHER IN MY FAMILY AS WE BELIEVE THAT NO EMAIL, TEXT MESSAGE OR E-CARD CAN REPLACE A PAPER ONE.

I always get sentimental when Christmas is around the corner. I remember all those warm and pleasant moments filled with the joy of waiting for a family gathering, spending time with my loved ones, decorating the Christmas tree, cooking traditional Christmas dishes, looking out for the first star in the sky, spending time on Christmas Eve dinner, and, last but not least, the arrival of Santa Claus.

It brings me joy that despite the passage of time our family traditions have not changed. We always cook the same dishes, the Christmas tree bears the same old decorations collected by several generations of my family. We still send beautiful cards to each other as we believe that no email, text message or e-card can replace a paper one. Although I now have quite a collection of Christmas cards, I was not aware until recently that the first greeting card was sent only 175 years ago by Sir Henry Cole, the first director of the Victoria and Albert Museum in London. It was actually the product of laziness. Sir Cole had so many friends that, to save himself from writing long letters with season’s greetings to them all, he ordered a painting with wishes inscribed on it from a painter he knew, and had it copied at a printing house. You can read about the history of the most famous greeting cards in this issue of Kaleidoscope. I hope that both this article and the one about Christmas dishes will put you into a wonderful Christmas spirit for the upcoming holidays. Let me take this opportunity to wish you all the best.

redaktor naczelna ❚ editor in chief Agnieszka Franus

10



ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

at Andy&Mag

©CREDITS

Plac Dąbrowskiego 2/4, Warszawa, tel. (22) 423 01 86 C.H. Atrium Promenada, ul. Ostrobramska 75c lok. 0.54, Warszawa, tel. 690 088 200 ul. Mokotowska 51/53 (róg ul. Pięknej), Warszawa, tel. (22) 622 15 41 salon@andyandmag.pl | www.andyandmag.pl

ANDY & MAG

S A L O N O P T Y C Z N Y

11

CONTENTS

spis treści

130

118

3 NOTE FROM THE CEO 10 NOTE FROM THE EDITOR 14 WHATS’ON wydarzenia, festiwale events, festivals

20 DID YOU KNOW...?

bazylika św. Piotra w Watykanie St Peter’s Basilica in the Vatican

26 THE BEST OF kartki świąteczne Christmas cards

90

42

42

68 BUSINESS

P olska wśród rynków rozwiniętych

130 GOOD FOOD

potrawy wigilijne

74 INTERVIEW

Willem Dafoe 82 GOOD LIFE

136 TAKE A LOOK

Poland among developed markets

efekt impostera impostor syndrome

90 PEOPLE & THE WORLD gdzie spędzić noc sylwestrową

where to spend New Year’s Eve

Christmas dishes

moda z wybiegów catwalk fashion

142 BEAUTY p ielęgnacja

przed sylwestrem body care before New Year’s Eve

32 INSPIRATIONS jarmarki świąteczne Christmas market

98 Caritas Polska 102 r ekordy lotnictwa pasażerskiego

148 MUST HAVE

38 WHY Rio de Janeiro

110 POLISH HITS nietypowe muzea

154 GOOD JOB

42 JOURNEY OF A LIFETIME Budapeszt Budapest

52 MY POLAND Warszawa Warsaw

passenger aviation records

curious museums

118 LIFE STORY Vincent Cassel

125 CULTURE

film, teatr, książka, muzyka films, theatre, books, music

prezenty gifts Huawei

156 Made Concept 160 GOOD ADDRESS strefa prestiżu prestige zone

62 Szczecin

tel. 22 360 38 00, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl redaktor naczelna Agnieszka Franus redaktor prowadząca Agnieszka Michalak korekta Tomasz Cholaś Produkcja: dyrektor Tomasz Gajda, Stanisław Siemiński Tłumaczenia: Agnieszka Chrościcka, Magdalena Szwedowska red. wersji angielskiej Stephen Canty Dział graficzny: projekt, dyrektor artystyczna Monika Karvázy fotoedycja Magdalena Rudzka, Rafał Wojciechowski DTP Krzysztof Stypułkowski Koordynator LOT: Konrad Majszyk

12

26

Wydawnictwo: Burda Publishing Polska sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00 www.burdamedia.pl ZARZĄD Chief Executive Officer Alexander Sorg General Director Poland Justyna Namięta Chief Financial Officer Dobrosława Snarska-Pełka

New business & Corporate Media Director Małgorzata Nocuń-Zygmuntowicz 692 440 088 Project Manager Monika Siwiec-Chojnacka 22 360 36 23 Dyrektor Dystrybucji i Obsługi Klienta / Director of Distribution and Subscriptions Tomasz Kałuża International Ad Sales Representatives Italy: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com burda community network Germany: Vanessa Noetzel T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com Austria & Switzerland: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

France & Luxembourg: Marion Badolle-Feick T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com UK & Ireland: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, Canada & Mexico: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com REKLAMA: Burda Publishing Polska sp. z o.o.

Sekretariat Biura Reklamy / Advertising Secretariat Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@burdamedia.pl Dyrektor Biura Reklamy Corporate Media / Head of Advertising Team of Corporate Media Jolanta Kurek advertising department Anna Dembska, Edyta Słowińska Sales coordinator – Katarzyna Osiak-Łazur

©SIME/FREE(2), EAST NEWS, ADOBE STOCK (2), GET TY

38

EVENTS W H AT ’ S O N

nasze rekomendacje

WARSZAWA

IDĄ ŚWIĘTA

Christmas is coming To miejsce tętni życiem przez okrągły rok, ale przed Bożym Narodzeniem nabiera wyjątkowej atmosfery. W kramach porozstawianych na Rynku kupicie rozmaite specjały, których skosztujecie na miejscu albo poczęstujecie nimi gości świątecznych. ❚ This place is bustling all year round, but it becomes very festive on the heels of Christmas. Stalls scattered around the Market Square offer various delicacies to be savoured on the spot or served to your guests. A glass of mulled wine is a perfect treat on a chilly December day.

WARSZAWA

Targi świąteczne na Starówce | Christmas Market in the Old Town, Warszawa

ZAKOCHAJ SIĘ W MUSICALU Fall in love with the musical genre Sylwester w teatrze to bardzo udane pożegnanie mijającego roku.

Warszawska Syrena zaprasza na lampkę szampana przy utworach znanych z list przebojów, ale także z musicali. ❚ A night at the theatre is a great way to see out the year. Come to Warsaw’s Syrena Theatre for a glass of champagne served to songs made famous by the pop charts and musicals.

Sylwester w Teatrze Syrena | New Year’s Eve at Syrena Theatre, Warszawa, 31.12

14

TOKIO

Z KRAJU WIŚNI POD CHOINKĘ From Japan to the Christmas stocking

W ostatnie dni roku w Barcelonie królować będą najmłodsi za sprawą festiwalu im właśnie poświęconego. Wystarczy mieć od 4 do 12 lat. ❚ The final days of the year in Barcelona will be giving centre stage to children during a festival dedicated to them.

The event is open to visitors aged 4-12.

Jeśli szukacie oryginalnych prezentów pod choinkę, polecamy pchli targ w Tokio. Na ponad 700 stoiskach znajdziecie antyki, ale i bardziej współczesne rękodzieło. Najlepiej wybrać się wcześnie, bo organizatorzy chlubią się 200 tysiącami klientów. ❚ If you’re looking for special Christmas presents, the flea market in Tokyo is the place to go. More than 700 stalls offer antiques and handicrafts. But be sure to get up early, as 200,000 people are expected.

Barcelona Children’s Festival, Barcelona, 27-31.12

Shinjuku Mitsui Building Flea Market, Tokyo, 15–16.12

RAJ DLA DZIECI

A children’s paradise



W H AT ’ S O N

nasze rekomendacje

PODRÓŻ W CZASIE Trip back in time To idealne miejsce na świąteczne zwiedzanie.

Piękny wiktoriański dom niczym z kart Karola Dickensa bogato przystrojony bożonarodzeniowymi dekoracjami.

Pomiędzy zwiedzającymi pojawiać się będą aktorzy przebrani za postacie z powieści.

Wyśmienity dodatek do lektury i powrót do przeszłości. ❚ This is the perfect place for Christmas sightseeing. A beautiful Victorian house taken straight out of a Charles Dickens novel bedecked with Christmas decorations.

Actors in period garb will be mingling with the crowd. An excellent addition to classic reads and a journey to the past Oh, Dickens, London, do | until 06.12 LONDYN LONDYN

NIESAKRAMENTALNE „TAK”

Nonsacramental “I do”

PŁYŃ PO PUCHAR Swimming for the cup Od 1864 r. w świąteczny poranek, tuż po 9.00, startują zawody w pływaniu o Puchar Piotrusia Pana.

Aby wziąć w nich udział, trzeba wcześniej zacząć przygotowania. Jednak widzem może zostać każdy – bez treningu. ❚ The Peter Pan Cup has been held on 9 am Christmas morning since 1864. This event takes a good deal of training and preparation. But anyone can be an observer – no previous preparations are required.

Peter Pan Cup, London, 25.12

TURYN

CHANUKA Hanukkah Coroczne żydowskie święto świateł i związany z nim rytuał zapalania świateł i umieszczania ich na dziewięcioramiennym świeczniku zwanym chanukii. W Tel Awiwie rozsmakujecie się w pysznych pączkach, a wieczór zakończycie świąteczną imprezą z tańcami i drinkami. ❚ If The annual Jewish festival of lights and the related ritual of lighting candles which are later placed on the hannukkah (a nine-branch candelabrum). While in Tel Aviv, you can try some delicious doughnuts and culminate the evening with dancing and drinking.

Jeśli nie macie w najbliższym czasie zaproszenia na ślub i wesele, a bardzo lubicie takie uroczystości, możecie wziąć udział w całkowicie nieprawdziwym przyjęciu weselnym. Wstęp jedyne 25 dol., a w nim lekkie przekąski, drink, a nawet torba pełna niespodzianek. Wieczór potrwa zaledwie dwie godziny, ale ile emocji! ❚ If you are not invited to a wedding and a wedding reception in the near future, but are fond of such ceremonies, you can always take part in a totally fake wedding. The admission is only USD 25 and includes light refreshments, a drink, and a goodie bag packed with surprises.

The Big Fake Wedding, New York City, 11.12

Chanuka | Hanukkah, Tel Aviv, 02–10.12

HISTORIA CODZIENNOŚCI The history of everyday life Te zdjęcia zna cały świat. Szokują, wzruszają, zachwycają. Najlepsze prace najwybitniejszych fotografików oraz artystów uprawiających technikę wideo z kilkunastu krajów podziwiać można w galerii Forte di Bard w pobliżu Turynu i niedaleko Mediolanu. ❚ The whole world has seen those photos that shock, move and inspire awe. The best works of the world’s most eminent photographers and video artists from more than a dozen countries are brought together during this exhibition at the Forte di Bard gallery near Turin and Milan.

World Press Photo, Turin, do | until 07.01

16

W H AT ’ S O N

nasze rekomendacje

POMNIK LOTNIKÓW POLSKICH W NORMANDII

Monuments to Polish Pilots in Normandy

Pomnik, który stanie we francuskim Plumetot, uhonoruje udział Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii w inwazji aliantów w 1944 r.

Rzeźba powstanie wg projektu Victory Fly Past Memorial – „Zwycięski lot” Polaka Alexandra Smagi, który wygrał międzynarodowy konkurs na zaprojektowanie pomnika. Monument ma być odsłonięty podczas uroczystości 75. rocznicy lądowania wojsk alianckich 9 czerwca 2019 r.

Rzeźba będzie miała kształt litery V jak Victory – Wiktoria – i symbolizuje zwycięski lot Lotników Polskich w samolotach Spitfire Mk IX. Inicjatorem projektu jest Polish Air Force Memorial Committee w Londynie pod kierownictwem P. Ryszarda Kornickiego, syna ostatniego dowódcy Dywizjonu 303, ppłk. Franciszka Kornickiego. ❚ The monument to be erected in Plumetot will commemorate the participation of the Polish Air Force in Great Britain in 1944. The statue entitled “Victory Fly Past Memorial” is the winning design by Polish sculptor Alexander Smag who won an international competition. The memorial will be unveiled during the celebrations of the 75th anniversary of the landing of the allied forces on 9 June 2019. The statue will be shaped like the letter “V” symbolising victory and the victorious flight operated by Polish pilots on the Spitfire Mk IX aircraft. The initiative to build the monument was introduced by the Polish Air Force Memorial Committee based in London headed

by Ryszard Kornicki, the son of the last commander of the No. 303 Squadron, Lt. Col. Franciszek Kornicki.

Na Targi Luksusu co roku zjeżdżają liderzy biznesowi sektora premium z całego świata. Podczas Wielkiej Gali (w ramach Targów) zostaną wręczone statuetki Luksusowa Marka Roku 2018, które trafią do najbardziej prestiżowych firm z kraju i zagranicy w różnych kategoriach, m.in. Luksusowy Produkt, Luksusowa Restauracja, Luksusowe Wydarzenie i Luksusowy Hotel, a także specjalne wyróżnienia otrzymają Twórcy Luksusu. ❚ The annual Luxury Fair is attended by business leaders of the premium sector from all over the world.

During the Luxury Brand of Year 2018 Gala awards ceremony (part of the Fair) the most prestigious companies from Poland and abroad will be honoured with the Luxury Brand of the Year 2018 statues in different categories e.g.

Luxury Products, Luxury Restaurant and Luxury Hotel and selected “Creators of Luxury” will receive special honours.

Targi Luksusu i IX edycja Wielkiej Gali „Luksusowa Marka Roku 2018” | Luxury Fair and 9th Luxury Brand of the Year 2018 Gala, Hotel Zamek Janów Podlaski, 24.11.

Więcej na www.luksusowamarkaroku.pl

18

W ramach Polskich Kręgów Sztuki w Chinach Ania Kowalczyk, studentka Uniwersytetu Śląskiego, zdobyła główną nagrodę w kategorii Game Design w Pekinie. ❚ Ania Kowalczyk, a Polish student of the Silesian University, won the Grand Prix in the Game Design category.

POLSKA KULTURA W CHINACH

China hosts Polish culture

Najważniejsze polskie kulturalne wydarzenie roku w Chinach – taką opinią festiwal cieszy się w Państwie Środka. Przez ponad dwa miesiące w największych chińskich miastach odbędą się projekcje polskich filmów, prezentacje gier wideo, wystawy i koncerty. ❚ The festival is considered to be the most important Polish culture event in China. For over two months Chinese cities will host screenings of Polish films, presentation of Polish video games, exhibitions and concerts.

Polish Circles of Art Festival in China, od | from 25.10.

© A D O B E STO C K , A L E X A N D E R S M AGA , M . P.

LICZY SIĘ JAKOŚĆ Quality counts

Dzięki Polskim Kręgom Sztuki w Chinach był wyświetlany film Zimna wojna Pawła Pawlikowskiego. ❚ Polish film Cold War by Paweł Pawlikowski was screened at the Polish Circles of Art Festival.

NA SPRZEDAŻ SPÓŁKA TYPU SPV

NOTOWANA NA GIEŁDZIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH NA RYNKU NEWCONNECT

SPV TYPE COMPANY FOR SALE

LISTED AT THE WARSAW STOCK EXCHANGE ON THE NEWCONNECT MARKET

Wieloletnia historia spółki notowanej na Giełdzie Papierów Wartościowych na rynku NewConnect uwiarygodni każdy podmiot oraz ułatwi dalsze rozwijanie biznesu m.in. poprzez możliwość pozyskania dodatkowego kapitału.

Spółka posiada gwarancje braku wad i zobowiązań.

Long history of a company listed at the Warsaw Stock Exchange on the NewConnect market will make any entity credible and will facilitate further business development by enabling capital rising. The Company is guaranteed to have no legal issues or liabilities.

Profesjonalna i poufna obsługa oraz sprawdzona i skuteczna metoda działania.

We ensure professional, confidential and efficient services. kontakt@spolkanasprzedaz.pl

• • • •

Większe możliwości pozyskania kapitału Lepsza wiarygodność dla kontrahentów Skuteczniejsza możliwość dokonywania fuzji i przejęć Ułatwiona możliwość wejścia na rynek główny GPW

• • • •

Bigger capital acquisition opportunities Better credibility for business partners More effective merger & acquisition ability Easy entry to the Warsaw Stock Exchange primary market

D I D YO U K N O W

Watykan

B A Z Y L I K A Ś W. P I O T R A St Peter’s Basilica

SACRUM-PROFANUM

Sacrum-profanum

W jej wnętrzu znajdziemy 45 ołtarzy, 11 kaplic, 395 posągów i ponad 10 tys. m² malowideł i mozaik.

Bazylika św. Piotra to nie tylko najważniejsza świątynia Kościoła katolickiego, ale także niezwykłe dzieło architektury renesansu i baroku, które rocznie odwiedza ok. 7 mln turystów z całego świata. Zajrzyjmy więc do środka i przenieśmy się do czasów Michała Anioła, odkrywając tajemnice tej fascynującej budowli. ❚

20

It has 45 altars, 11 chapels, 395 sculptures, and more than 10,000 square metres of murals and mosaics. St Peter’s Basilica is not only the most important place of worship of the Catholic Church, but also a fine example of Renaissance and Baroque architecture. St Peter’s draws approx. 7 million tourists from all over the world every year. Let’s go back to the days of Michelangelo and take a look inside to discover the mysteries of this extraordinary temple.



D I D YO U K N O W

Watykan

PIOTR JEST TUTAJ

Peter is here

Taki napis odkryto podczas wykopalisk archeologicznych na jednej ze ścian pomnika. A w nim: małą skrzyneczkę ze szczątkami mężczyzny owiniętymi w purpurowe sukno przetykane złotą nicią.

Jak doszło do tego odkrycia? Oczywiście przypadkiem. Pius XI zażyczył sobie bowiem pochówku... jak najbliżej grobu św. Piotra. ❚ This inscription was unearthed during archaeological excavations next to one of the faces of the statue. A tiny box containing the bones of a man wrapped in purple, gold-threaded cloth was found. How was the discovery made? Obviously, by chance. Pius XI requested to be buried as close as possible to the grave of St Peter.

Z WIDOKIEM NA RZYM

With a view of Rome

Rzymianie nazywają ją Cupolone, czyli wielka kopuła. Ten niewątpliwy symbol Watykanu budowało ośmiuset robotników, a z jego szczytu rozciąga się przepiękny widok na Wieczne Miasto. Co ciekawe, na dachu bazyliki znajdują się również mieszkania dla pracowników Stolicy Apostolskiej. ❚ Romans call it the Cupolone, or giant dome. This hallmark of the Vatican was built by eight hundred workers, and its top offers a sweeping panorama of the Eternal City. Interestingly, the roof of the Basilica houses apartments for employees of the Holy See.

Drzwi Święte otwierane są jedynie w tzw. Rok Jubileuszowy. Najbliższy w 2025 r. ❚ The Holy Door is opened only during Jubilee years. The next one is in 2025.

22

BALDACHIM NAD GROBEM ŚW. PIOTRA St Peter’s baldachin Jaszczurki, a nawet... pszczoły. Można je odnaleźć na tym największym odlewie z brązu dzieła Giovanniego Lorenza Berniniego.

Co oznaczają? Jaszczurki to alegoria zmartwychwstania, zaś pszczoły są symbolem rodu, do którego należał papież Urban VIII – zleceniodawca baldachimu. ❚ Lizards, and even bees. You can find them on the largest sculpted bronze canopy

by Giovanni Lorenzo Bernini.

What is their meaning? The lizards are an allegory of the Resurrection, while the bees symbolise the family of Pope Urban VIII who commissioned the baldachin.



D I D YO U K N O W

Michał Anioł stworzył ją, mając zaledwie 24 lata.

Był tak dumny ze swojego dzieła, że bardzo często odwiedzał kaplicę, w której stała. Słysząc zaś pogłoski, że to nie on jest autorem piety, potajemnie wykuł na niej swój podpis. Sporo kontrowersji budził również młody wiek Maryi.

Na te zarzuty artysta miał odpowiedzieć: „Czy nie wiecie, że kobiety cnotliwe pozostają młode o wiele dłużej niż te, które cnotliwe nie są?”. ❚ Michelangelo carved it when he was only 24 years old. He was so proud of his work that he often visited the chapel in which it was installed. He heard rumours that he had not created it, and so he secretly signed his name on it. Mary’s young age sparked many controversies. The artist was said to respond to these accusations by saying: “Don’t you know that virtuous women remain younger much longer than women of no virtue?”

Wśród licznych grobów, rzeźb i innych części bazyliki znajdziemy tam również polskie ślady, np.: Nagrobek Marii Klementyny Sobieskiej. ❚ Among the sculptures and other ornaments there are Polish traces in the Basilica e,g, the Tomb of Maria Klementyna Sobieska.

POSĄG ŚW. PIOTRA

Statue of St Peter TU KIEDYŚ BYŁ CYRK...Nerona, gdzie Rzymianie oddawali się rozrywkom.

Bazylika powstała dopiero ponad 250 lat po śmierci św. Piotra (64/67 r.), w czasach Konstantyna Wielkiego, i początkowo była kamienno-drewniana. ❚ IT USED TO BE A CIRCUS... of Nero, where Romans indulged themselves with various forms of entertainment. The Basilica was built more than 250 years after the death of St Peter (64-67 CE) during the time of Constantine the Great. The original structure was made of stone and timber.

DZWON ŚW. MARKA

The great bell

...rozbrzmiewa jedynie w dwóch przypadkach: obwieszczając śmierć lub wybór nowego papieża.

Został odlany przez Luigiego Valadiera w 1786 r. i waży aż 8 ton. Jest największy z sześciu mieszczących się w Wieży Dzwonów. ❚ ... only ever tolls to announce the death of the pope and the election of his successor.

It was cast by Luigi Valadier in 1786 and weighs 8 tonnes. It’s the largest of the six bells in the Bell Tower.

NAJWIĘKSZĄ LICZBĘ WIERNYCH (1,5 MLN) NA PL. ŚW. PIOTRA ODNOTOWANO PODCZAS BEATYFIKACJI JANA PAWŁA II. THE BIGGEST CROWD GATHERED IN ST PETER’S SQUARE DURING THE BEATIFICATION OF JOHN PAUL II. 1.5 MILLION CAME TOGETHER THERE. 24

Z roku na rok ta przynosząca szczęście część ciała św. Piotra jest coraz cieńsza.

Jego lewą stopę pocierają lub całują co roku miliony turystów. Wykonany z brązu posąg przybiera jednak czasem bardziej uroczysty charakter. 29 czerwca (wspomnienie św. Piotra) i 22 lutego (święto katedry św. Piotra) jest bowiem ubierany w ornat oraz tiarę. ❚ This luck-bringing limb of St Peter is getting thinner year by year. Millions of tourist rub or kiss his left foot annually. On some occasions, the bronze statue is clad in very elegant attire. On 29 June (the feast of St Peter) and 22 February (the feast of St Peter’s Cathedral), it is dressed in a chasuble and a tiara.

© A D O B E STO C K ( 5 ) , I STO C K P H OTO ( 2 ) , M . P.

PIETA WATYKAŃSKA

The Pietà

Watykan

13 THE BEST OF

kartki świąteczne

W E S O ŁYC H Ś W I ĄT Merry Christmas

PIERWSZA ZOSTAŁA WYSŁANA W 1843 R. I OD TEJ PORY KARTKAMI ŚWIĄTECZNYMI OBDAROWUJĄ SIĘ LUDZIE NA CAŁYM ŚWIECIE. A WY? WYPISALIŚCIE JUŻ WŁASNE? ❚ THE FIRST ONE WAS SENT IN 1843 AND PEOPLE AROUND THE WORLD HAVE BEEN SENDING CHRISTMAS CARDS EVER SINCE. AND WHAT ABOUT YOU? HAVE YOU ALREADY WRITTEN YOURS? tekst | by rafał wojciechowski

3

Z BIAŁEGO DOMU

1

PODPISANA PRZEZ BABE RUTH Signed by Babe Ruth

Kartka z 1920 r. z podpisem legendy amerykańskiego baseballa to gratka dla fanów tego sportu. Nie dziwi więc, że na aukcji Sotheby’s w Nowym Jorku została sprzedana za 6,5 tys. dol. ❚ A 1920 Christmas card bearing the signature of a US baseball legend is a real treat for fans of the sport. No wonder it was auctioned for USD 6,500 at Sotheby’s in New York.

26

Greetings from the White House

2

OD BRYTYJSKIEJ RODZINY KRÓLEWSKIEJ Postcards from the British Royal family Elżbieta II podpisuje rocznie ok. 800 kartek bożonarodzeniowych, a ten mozolny proces rozpoczyna już w sierpniu. Kartki wysyłane do najbliższej rodziny sygnuje jako Lilibet, do przyjaciół – Elizabeth, a do polityków – Elizabeth R. ❚ This beautiful tradition dates back to Queen Victoria. Today, Queen Elizabeth II signs approx. 800 Christmas cards every year. She embarks on this daunting task in August. She signs off cards for her closest relatives as Lilibeth, for her friends as Elizabeth, and for politicians as Elizabeth R.

Pierwszą oficjalną kartkę Białego Domu wydał w 1953 r. prezydent Dwight D. Eisenhower. Tworzone przez wybitnych amerykańskich artystów skierowane są do ludzi różnych wyznań. Dlatego możemy znaleźć na nich napis: „szczęśliwego sezonu wakacyjnego”, a motywem przewodnim jest zwykle wnętrze Białego Domu. ❚ The first official White House Christmas card was sent by President Dwight D. Eisenhower in 1953. Designed by eminent American artists, they are addressed to people of different faiths. Which is why they wish their recipients “Happy Holidays,” and are usually illustrated with the interior of the White House.



THE BEST OF

4

ZE SKANDYNAWII Scandinavian cards Gnom zamiast św. Mikołaja? Ten uroczy krasnal w Danii i Norwegii nazywany jest nisse i przynosi dzieciom prezenty. Opiekuje się też domem, ale gdy jest głodny, potrafi robić psikusy, dlatego lepiej zostawić mu coś do jedzenia. Ponoć najbardziej lubi... owsiankę. ❚ A gnome instead of Santa? Known as nisse in Denmark and Norway, this charming dwarf brings gifts for the children. It also takes care of the house, but if hungry, can be given to pranks, so it’s best to leave him some food. He supposedly loves porridge.

6

KARTKI NORMANA ROCKWELLA Norman Rockwell’s cards Steven Spielberg powiedział o nim: „Rockwell lepiej niż ktokolwiek inny potrafił malować amerykańskie marzenia”. Ten wybitny artysta słynął z precyzji, a pierwszą kartkę świąteczną wykonał, mając 16 lat. ❚ Steven Spielberg once said that “Rockwell painted the American dream – better than anyone.” This eminent artist was famous for his unrivalled precision. He designed his first Christmas card at the age of 16.

kartki świąteczne

WIKTORIAŃSKIE

Victorian cards

W wiktoriańskiej Anglii ogromną popularnością cieszyły się kartki przedstawiające rudziki – gatunek wędrownych ptaków. Nazywano tak nawet listonoszy ze względu na ich charakterystyczne mundury. Śnieżyca przypominała natomiast o srogiej zimie, która nawiedziła Anglię w 1836 r. ❚ Cards featuring the robin, a passerine bird species, were very popular in Victorian England. They lent their name to postmen, who wore distinctive uniforms.

The snow blizzard reminded people of the harsh winter in England in 1836.

5 8

7

PIERWSZA KARTKA ŚWIĄTECZNA The first Christmas card... ...powstała z lenistwa! Henry Cole, chcąc uniknąć wysyłania mnóstwa listów z życzeniami, postanowił zamówić świąteczną ilustrację. Wysłał ją do swoich znajomych w 1843 r. ❚ ... was the product of laziness. In order to avoid sending out lots of letters with Christmas greetings, Henry Cole decided to order a festive illustration, copied it and and mailed it to his friends in 1843.

28

ROSYJSKIE

Russian cards

Trojki, prawosławne cerkwie i kolędujące dzieci to najczęstsze motywy pierwszych rosyjskich pocztówek. W czasach sowieckich tworzenie, a nawet ich posiadanie było surowo zakazane, dlatego dzisiaj są przedmiotem pożądania wielu kolekcjonerów. ❚ Troikas, Russian Orthodox churches and children singing Christmas carols were typical motifs on the first Russian postcards. During the Soviet era, it was strictly forbidden to create or even own Christmas cards, which is why they are now highly sought-after by collectors.



5%

RABATU

w Sony Centre*** na hasło: Kaleidoscope

kartki świąteczne

10

ŚWIĄTECZNY DALÍ

Christmas Dalí

To jeden z zaledwie 10 wzorów, które na zlecenie firmy Hallmark wykonał Salvador Dalí. Niestety pocztówki okazały się zbyt awangardowe i nie cieszyły się dużym zainteresowaniem. ❚ This is ust one of 10 designs created by Salvador Dalí on commission for Hallmark.

Unfortunately, his postcards were too avant-garde, and surprisingly, did not arouse interest.

POCZTÓWKA Z POLSKI Greetings from Poland

„Liścik”, „listówka”, a może „otwartka”? Tak brzmiały pierwsze propozycje nowego polskiego słowa. Wygrała jednak „pocztówka” zaproponowana w 1900 r. przez Henryka Sienkiewicza. ❚ “A short letter”, a “half-letter”, or perhaps an “open letter”? These were the original suggestions for a new Polish word, but it was “postcard”, recommended by Henryk Sienkiewicz in 1900.

12

11

KARTKI UNICEF-U UNICEF Christmas cards

Z CZARNEGO LĄDU

Straight from Black Africa

UNICEF po raz pierwszy wydał serię kartek w 1949 r. Przedstawiały obrazek autorstwa 7-letniej Jitki Samkovej z Czechosłowacji. Jej miejscowość ucierpiała podczas II wojny, a kartka była podziękowaniem za otrzymaną pomoc. ❚ UNICEF released their first series of cards in 1949. They depicted a picture drawn by 7-year-old Jitka Samkova from Czechoslovakia. Her town had been ravaged during WWII, and the postcard was a thank you for the assistance it received.

30

13

Afrykańska chata zamiast stajenki czy też ciemnoskóry św. Mikołaj w wozie ciągniętym przez muły to jedne z wielu elementów, które pojawiają się na afrykańskich kartkach świątecznych. ❚ An African hut instead of a stable, and a brown Santa in a cart pulled by mules, is one of many elements that appear on African Christmas cards. A typical motif in Ethiopia is genna, a field hockey sport popular in the Christmas season.

ZŁOTO I DIAMENTY

Gold and diamonds

Ręcznie malowane pocztówki pokryte 23-karatowym złotem to bez wątpienia oryginalny pomysł na prezent. Ich cena waha się od 300 do 500 dol. za sztukę. ❚ Hand-painted cards gilded with 23 carat gold certainly make an original gift.

Their prices range from USD 300 to USD 500 a piece.

© M . P.

9

THE BEST OF

I N S P I R AT I O N S

świąteczne miasta



32

©CREDITS

Zabytkowe miasto COLMAR we wschodniej Francji (Alzacja) to idealne miejsce dla tych, którzy chcą poczuć wszystkimi zmysłami atmosferę świąt. Tradycyjne bożonarodzeniowe dekoracje ozdabiają niemal każdą okiennicę w mieście. ❚ The historical town of COLMAR in Eastern France (Alsace) is the perfect place for everyone who want to experience the Christmas spirit with all their senses. Nearly every window in the city is richly decorated.

I N S P I R AT I O N S

świąteczne miasta

JAK W BAJCE Like a fairy-tale

©CREDITS

ZAPACH CHOINEK, CZEKOLADY I PIERNIKÓW, BRZMIENIE DZWONKÓW CZY ŚWIATŁA LAMPIONÓW I LATARNI MIEJSKICH. W GRUDNIU DUCH ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA KRĄŻY PO CAŁYM ŚWIECIE. ❚ THE SCENT OF CHRISTMAS TREES, CHOCOLATE AND GINGERBREAD COOKIES, THE SOUND OF BELLS AND THE FAIRY-TALE-LIKE LIGHTS OF LANTERNS AND STREET LAMPS. THE SPIRIT OF CHRISTMAS CAN BE FOUND ALL AROUND THE WORLD.



33

I N S P I R AT I O N S

świąteczne miasta

LOS ANGELES także celebruje święta. Nawet w prywatnych rezydencjach obok palm stoją bogato zdobione świąteczne drzewka. W Rosji Boże Narodzenie zgodnie z kalendarzem juliańskim obchodzone jest w tydzień po Nowym Roku. Jednak już w grudniu w MOSKWIE pojawiają się przepiękne świąteczne dekoracje, a Kreml zdobi ok. 30-metrowa choinka. ❚ LOS ANGELES also celebrates Christmas. Even the private houses of the rich and famous are decorated with illuminated trees. Below: In Russia, Christmas is celebrated one week after New Year’s Day. Yet, MOSCOW sports beautiful decorations in Decmber, too and the Kremlin boasts a 30-metre Christmas tree.



34

©CREDITS

LONDYN w okresie świątecznym wygląda jak z bajki. Warto wybrać się na długi spacer na przykład ulicami: Oxford Street, Regent Street, New Bond Street (na zdjęciu), Carnaby Street i Covent Garden oraz Leicester Square, by podziwiać uliczne iluminacje. ❚ LONDON looks like a fairy-tale town in the Christmas period. We recommend taking a long walk along Oxford Street, Regent Street, New Bond Strteet (aboce), Carnaby Street and Covent Garden to admire the illuminations.



35

świąteczne miasta

NORYMBERSKI Christkindlesmarkt każdego roku odwiedza ponad 2 mln turystów. Ten najsłynniejszy i najstarszy jarmark świąteczny odbywa się na rynku Starego Miasta. ❚ The Christkindlesmatkt in NUREMBERG is visited by over 2 million tourists each year. The longest and oldest Christmas market is held on the Main Market Square in the Old Town.

36

©ADOBE STOCK (4), ISTOCKPHOTO (2), SIME/FREE

I N S P I R AT I O N S

©CREDITS

W BERLINIE możecie odwiedzić kilka jarmarków świątecznych, jednymi z najczęściej odwiedzanych są Gedächtniskirche oraz Gendarmenmarkt (na zdj. powyżej) z ogromną choinką i drewnianymi domkami. Na obydwóch kupicie m.in. unikatowe ręcznie robione prezenty. Na zdj. u dołu: LAPONIA – tu, w wiosce św. Mikołaja pod Rovaniemi, spotkacie uroczego brodacza, który jest rekordzistą w liczbie otrzymywanej korespondencji z całego świata. ❚ BERLIN abounds in Christmas markets, with one of the most popular being the Gedächtniskirche and Gendarmenmarkt with huge Christmas trees and wooden huts. You can buy wonderful handmade gifts at both markets. Below: LAPLAND – the town of Rovaniemi is the home of Santa Clause who receives a record-breaking number of cards with Seasons Greetings every year.



37

WHY

Brazylia

SAMBA, KOKTAJL CAIPIRINHA, STATUA CHRYSTUSA I KARNAWAŁ. TO TĘTNIĄCE ŻYCIEM NAJCHĘTNIEJ ODWIEDZANE MIASTO BRAZYLII JEST PEŁNE KOLORÓW I DŹWIĘKÓW, KTÓRE POBUDZĄ WSZYSTKIE ZMYSŁY. ❚ SAMBA MUSIC, CAIPIRINHA COCKTAILS, CARNIVAL, CHRIST THE REDEEMER. RIO DE JANEIRO IS A VIBRANT CITY FULL OF COLOR, SITES AND SOUNDS THAT WILL STIMULATE ALL YOUR SENSES. COME INSIDE AND FEEL THE PASSION THAT DEFINES BRAZIL’S MOST VISITED CITY. tekst | by lauren quinn, bromelia rio travel

RIO DE JANEIRO Rio de Janeiro

NA PLAŻY FAJNIE JEST Head to the beach

SYMBOL MIASTA The symbol of the city

W Rio zawsze czujesz się jak na wakacjach. Góry spotykają się tu z oceanem – trudno wyobrazić sobie zatem lepszą scenerię na idealne zdjęcie z urlopu. A idealne popołudnie warto spędzić np. na malowniczej plaży Copacabany – z mrożoną herbatą i paczką krakeresów Globo. ❚ It always feels like summer in Rio. The mountains meet the ocean in an exquisite composition to set the backdrop for your picture perfect holiday.

Rent yourself a beach chair at the Copacabana, grab a drink and you will experience a local’s favorite afternoon.

38-metrowa statua Chrystusa Zbawiciela to jeden z siedmiu cudów świata. Do pomnika można dotrzeć drogą lub kolejką zębatą. Warto wybrać się tu wczesnym rankiem, by uniknąć kolejek i upałów. ❚ This ‘7 wonders of the modern world’ can be seen from all over Rio. Arrive early in the day. to avoid queues and the heat, then take the tram to the top of Corcovado mountain.

Cachaça to narodowy trunek wytwarzany ze świeżego soku z trzciny cukrowej. To obok limonki kluczowy składnik tradycyjnego koktajlu caipirinha. ❚ Cachaça is the national liquor made from fresh sugarcane juice. It is the key ingredient, along with lime.

38

Karnawał odbywa się tu co roku w lutym i marcu.

Najbardziej spektakularna jest 4-dniowa parada szkół samby na Sambodromie. ❚ Carnival takes place annually in Feb/March. The 4-night parade at the Sambodrome is a competition for the best Samba School in Rio.

Woda z kokosa świetnie ugasi pragnienie w upalne dni. ❚ Thirst-quenching Água de Coco can be found everywhere!



Pełna Pełna ostroÊç ostroÊç widzenia Pełna Pełna widzenia ostroÊç ostroÊç widzenia widzenia

MyStyle V+ to wyjątkowe okularowe soczewki progresywne, stworzone z myślą o Twoich indywidualnych potrzebach i preferencjach.

Są idealnie dopasowane, jak ubranie szyte na miarę. Zapewniają wyraźne i naturalne widzenie na każdą odległość, szerokie, wolne od zniekształceń pola widzenia oraz łagodne i naturalne przenoszenie wzroku z bliży na dalsze odległości.

Wyraêny obraz w ułamku sekundy. Zawsze i wsz´dzie.

Niezależnie od tego co robisz w danej chwili, masz gwarancję pełnej ostrości widzenia i pewność, że nic nie umknie Twojej uwadze.

Dowiedz się więcej na www.hoyavision.com/pl Zapraszamy do odwiedzenia naszego profilu na

facebook.com/ HoyaLensPoland

WHY

Brazylia

PATRZ POD NOGI Look down Schody Selarón to barwny akcent w sercu dzielnicy Lapa. Chilijski artysta Jorge Selarón w 1990 r. rozpoczął zbieranie płytek ceramicznych na uszkodzone schody. Jego praca, którą dekorował do śmierci w 2013 r., jest hołdem dla mieszkańców Brazylii. ❚ The Selarón Stairs is a colourful spot in the Lapa district. Chilean artist began this homage to the Brazilian people in 1990 and added tiles until his death in 2013. Today it has turned into an epic representation of the diversity of Brazil.

W GÓRĘ!

Go up Sugarloaf Mountain

Fragmenty teledysku They don’t care about us Michaela Jacksona powstały właśnie tu w faweli Santa Marta. ❚ Parts of the video for They don’t care about us

by Michael Jackson were shot in Santa Marta.

KAWA W DŻUNGLI Enjoy a coffee in the jungle

Feijoada to narodowa potrawa Brazylii na bazie czarnej fasoli, mięs i czosnku, podawana z ryżem. ❚ Feijoada is the national dish of Brazil, made up of black beans, meat, garlic and rice.

TANIEC, MUZYKA I WALKA Dance, music and fightingce Capoeira powstała w XVI w., a w 2014 r. została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO. ❚ Capoeira was developed in the 16th century and was entered on the UNESCO intangible heritage list in 2014.

40

Parque Lage to dawna posiadłość przemysłowca Enrique Lage’a i jego żony, piosenkarki Gabrielli Besanzoni.

W latach 60. stała się parkiem publicznym, z trasami spacerowymi przez tropikalny las. Dziś jest siedzibą szkoły artystycznej i... kawiarni. ❚ A former sugarcane mill turned mansion is now the site of an art school and café. Located in the Botanical Gardens neighborhood, you will feel like you have left the city andstepped into a tropical green forest.

Orzechy brazylijskie dadzą wam dużo energii, by tańczyć do rana. ❚ The Brazil Nut is native to the region and it will give you enough energy to dance the night away.

Połączenia Connections WAW–GIG–WAW

3 razy w miesiącu I 3 times a month / charter flight

Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

lot.com

©ADOBE STOCK (8), ISTOCKPHOTO (7), SIME/FREE (3)

Wizyta w Rio nie byłaby kompletna bez przejażdżki wybudowaną w 1912 r. kolejką linową na Pão de Açúcar (Głowa Cukru). Góra usytuowana jest nad zatoką Guanabara i wznosi się na wysokość 396 m. ❚ No visit to Rio would be complete without a trip here. You can go up the Sugarloaf Mountain on the funicular dating back to 1912. The Mountain is situated on the Guanabara bay and is 396 m high.



42

©CREDITS

Budapeszt

JOURNEY OF A LIFETIME

Budapeszt

S PAC E R E M P O B U DA P E S Z C I E Strolling around Budapest WODY TERMALNE, NIEZLICZONA LICZBA ZABYTKÓW OD CZASÓW CESARSTWA RZYMSKIEGO PO EPOKĘ NOWOŻYTNĄ I NAJLEPSZE KAWIARNIE W EUROPIE – W BUDAPESZCIE KAŻDY ZNAJDZIE COŚ DLA SIEBIE. W GRUDNIU ŚWIĄTECZNIE PRZYSTROJONE MIASTO WYDAJE SIĘ JESZCZE PIĘKNIEJSZE. ❚ THERMAL WATERS, NO END OF HISTORICAL SITES DATING BACK TO THE ROMAN EMPIRE AND CONTINUING INTO MODERN TIMES, AND THE BEST CAFES IN EUROPE – EVERYONE WILL FIND SOMETHING TO THEIR LIKING IN BUDAPEST. IN DECEMBER, CHRISTMAS DECORATIONS MAKE THE CITY MORE BEAUTIFUL THAN EVER.

©CREDITS

tekst | by magdalena vandor

43

W

Budapeszt

izytę w Budapeszcie zawsze zaczynam od spaceru na Górę Gellérta. Nie dochodząc na szczyt, do Cytadeli, zatrzymuję się przy pomniku św. Gellérta, skąd rozpościera się najpiękniejszy widok na całe miasto. Rozmyślam o magii tego miejsca. Według legend w czasach pogańskich, kiedy nazywała się jeszcze górą Kelen, odbywały się na niej sabaty czarownic. Dzisiejszą nazwę zawdzięcza męczeństwu biskupa Gellérta, który podczas zamieszek pogańskich w XI w. został zamknięty w beczce i zrzucony na dół ze szczytu. Niewiele osób wie, że w środku góry po dziś dzień funkcjonuje zamknięty klasztor paulinów.

Najkrótszy most w Budapeszcie Most Wolności zdobią czarne turule. ❚ The shortest bridge in Budapest, namely the Freedom Bridge is decorated with black turuls.

RELAKS W GRUDNIU Schodząc z góry, mijam hotel Gellért z przylegającą doń secesyjną łaźnią Gellért Fürdő i moją ulubioną – turecką Rudas Fürdő (Döbrentei tér 9). Znajdują się w niej sauna, komora solna, basen, spa, a na dachu basenik pod gołym niebem. W północnej części miasta warto też odwiedzić największy w Europie kompleks łaźni – królewskie kąpielisko Széchenyi Fürdő zwane pieszczotliwie przez mieszkańców Szécska. Codziennie oblega je tabun ludzi – nic w tym dziwnego, bo ciepła woda o temp. powyżej 30°C stanowi atrakcję nawet podczas mroźnej zimy. Niektórzy przesiadują tu od rana do wieczora, niech więc nie zdziwi was widok emerytów grających cały dzień w basenie w szachy (to jedna z ulubionych rozrywek Węgrów – w parkach stoją kamienne stoły do gry). Źródło, które zasila wody

I always begin a trip to Budapest with a walk up Gellért Hill. Before I reach the Citadel at the top, I stop at the statue of St Gellért. This site is best vantage point in Budapest and offers a spectacular view of the entire city. I stop to ponder the magic of the place.

According to legend, witches covens were held here in pagan times, when the hill was called Kelen Hill.

The place owes its current name to the martyrdom of Bishop Géllert, who was put in a spiked barrel and rolled down the hill during a 10th-century pagan revolt.

Not many people know that there is a Pauline monastery inside the mountain, albeit closed to the public.

REST AND RELAXATION IN DECEMBER As I walk down the mountain, I pass the Hotel Géllert and the adjacent beautiful Fin de siècle Géllert Baths, and my favourite, Turkish Rudas Fürdő (Döbrentei tér 9). It has a sauna, a salt chamber, a swimming pool, a SPA, and a rooftop swimming pool. In northern part of the city, it is worth paying a visit to another bath complex – the royal Széchenyi Baths, nicknamed Szécska by the locals. This attracts a crowd every day. And no wonder. The water temperature of +30ºC is quite an attraction, especially in winter. Some spend the entire day here, so do not be surprised by the sight of pensioners playing chess by the pool all day (in fact, chess is a favourite Hungarian pastime). The spring that supplies the water to the royal baths is the city’s deepest (1,246 metres). Today, the Széchenyi Baths comprise 21 swimming pools, including pools with currents,



44

© G E T T Y I M A G E S , S I M E / F R E E , A D O B E S T O C K . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : S I M E / F R E E

JOURNEY OF A LIFETIME

DO OTWARTEJ W 1894 R. NEW YORK CAFÉÉ ZJEŻDŻAJĄ GOŚCIE Z CAŁEGO ŚWIATA. MIEJSCE SZCZYCI SIĘ TYTUŁEM „THE MOST BEAUTIFUL CAFE IN THE WORLD”, KTÓRY WIDNIEJE NA SERWETKACH. THE NEW YORK CAFE OPENED IN 1894 IS EXTREMELY POPULAR AMONG VISITORS. THE CAFE BOASTS BEING "THE MOST BEAUTIFUL CAFE IN THE WORLD" AND HAS THE TITLE PRINTED ON NAPKINS.

łaźni królewskiej, jest najgłębsze w mieście – liczy aż 1246 m. Dziś w Széchenyi Fürdő znajduje się 21 basenów, w tym m.in. takie z płynącym wartkim prądem, z bąbelkami, z biczami wodnymi. W soboty organizowane są tu nocne imprezy z didżejami, tzw. night spa party. Tak, tak, nawet w grudniu możemy spędzić tu noc w kąpielówkach, pod gołym niebem, w cenie 50– 75 euro.

Warto pamiętać, że Budapeszt zbudowano na podziemnych źródłach. Do niektórych domów woda, nawet ta gorąca, doprowadzana jest bezpośrednio właśnie z nich. Wystarczy spojrzeć w statystyki: z naturalnych źródeł wypływa tu dziennie 70 mln litrów wody o zmiennej zawartości minerałów i temperaturze od 21 aż do 78°C. Źródła były zresztą cenione już w czasach cesarstwa rzymskiego, przed najazdem Hunów – do dziś dowody w postaci antycznych łaźni znajdują się w ruinach Aquicum, leżących na terenie Budapesztu pozostałości rzymskiego miasta. Łaźnie tureckie (także moja ulubiona – Rudas Fürdő) powstały podczas okupacji tureckiej w XVI w. ŻYCIE JEST ZA KRÓTKIE NA ZŁĄ KAWĘ Po drodze na Górę Zamkową zaglądam do niewielkiej cukierni Asztalka (Döbrentei u. 15). Szybka kawa i dylemat: torcik marcepanowy z pomarańczami czy kasztanowy gesztenyemámor? Wybieram torcik cytrynowo-makowy Poppins. Trudno oprzeć się też naleśnikom Gundel palacsinta. Ponad sto lat temu po raz pierwszy usmażył je Karol Gundel, jeden z najsłynniejszych kucharzy węgierskich (był dziadkiem popularnego w la-

bubbles and massage devices. On Saturdays, night parties with DJs are held here as part of the Night SPA Party. That’s right, even in the middle of winter, we can party the night away in swimming trunks outside for EUR 50–75.

Bear in mind that Budapest was built on underground hot springs. Hot water is actually supplied to some houses by these sources. You need only look at the statistics: 70 million litres of water with a variable content of minerals and a temperature between 21 and 78ºC flow out of these sources. These were appreciated by the locals back in the days of the Roman Empire before the Hun conquest – you can still come across traces of Antique baths in the ruins of the Aquicum, the remains of a Roman city, the Turkish baths were founded during the Turkish occupation in the 16th century.

LIFE IS TOO SHORT FOR BAD COFFEE On my way to the Castle Hill I drop by the small pastry shop Asztalka (Döbrentei u. 15). I order coffee and am faced with the dilemma – opt for the Marzipan and orange cake or the chestnut gesztenyemámor? This time, I pick lemon and poppy seed cake Poppins. The

Powyżej: Słynna New York Café oraz królewskie kąpielisko Széchenyi. ❚ Above: The famous New York Café and the Széchenyi Baths.



45

Hala targowa Nagyvásárcsarnok. obok fragment deptaka Váci u.

Na str. obok: Łaźnie Gellérta. ❚ The Nagyvásárcsarnok market hall.

A fragment of the Váci u. promenade.

Opposite page: Gellért Baths.

46

Budapeszt

tach 60. węgierskiego aktora Zoltána Latinovitsa).

Po odbyciu praktyk w Szwajcarii, Niemczech, Anglii i Francji założył w Budapeszcie własną restaurację, do dziś funkcjonującą pod jego nazwiskiem (Gundel Étterem). Cienkie naleśniki według jego przepisu przekładane są masą orzechową, rodzynkami i polane sosem czekoladowym. Dla spektakularnego efektu często podaje się je podpalone. Namawiam też na deser somlói galuszka (ciasto drożdżowe z budyniem, polane czekoladą i rumem, podawane z bitą śmietaną) i kasztanowe purée z bitą śmietaną – gesztenye purée.

Nie bez powodu namawiam was na te pyszności – Budapeszt stoi bowiem cukierniami i kawiarniami – według Lonely Planet aż trzy z najlepszych na świecie znajdują się właśnie tu: przytulna kawiarnia-sklep Madal Cafe (Hollán Ernő u 3.); schowana w podwórzu Kontakt, w której wybór kaw zadowoli najwybredniejszych (Károly krt. 22), i trzecia, powstała po podróży jej założycieli do Australii – rodzinna My Little Melbourne (Madách Imre út 3.), wierna swojemu szyldowi „Życie jest za krótkie na złą kawę”. Jednak według mnie najpiękniejszą jest 120-letnia New York Café To

famous Gundel palacsinta pancakes are also hard to resist. Over a hundred years ago, Károly Gundel, one of Hungary’s most famous chefs. After internships in Switzerland, Germany, England and France, Gundel set up his own restaurant in Budapest. The establishment is still run under his name (Gundel étterem). The thin pancakes are interlined with nut mousse, raisins and topped with chocolate sauce. For a more spectacular effect, they are sometimes served flambéed.

I also heartily recommend somlói galuska (yeast cake with custard, topped with chocolate and rum and served with whipped cream) and chestnut puree with whipped cream – gesztenye puree.

I am telling you all this because Budapest abounds in pastry shops and cafes. According to Lonely Planet, three of the best in the world are in Budapest: Madal Cafe (Hollán Ernő u 3.) is a cosy shop and cafe; Kontakt is a cafe hidden in the yard of a tenement house; the selection of coffee is impressive and will satisfy even the most discerning coffee lovers (Károly krt. 22); and the third, established after its owners returned from a trip to Australia, is the family-run My Little Melbourne (Madách Imre út 3.), which lives up to the banner outside which says “Life is too short for bad coffee”. For me, however, the most beautiful is the 120-year-old New York Cafe. This is a famous cafe with many years of tradition but closed down after WWII. It was only restored to its former splendour 12 years ago.

©SIME/FREE (2), SEASONS/FREE, GET TYIMAGES

JOURNEY OF A LIFETIME

ŁAŹNIE GELLÉRTA SĄ PERŁĄ SECESYJNEJ ARCHITEKTURY BUDAPESZTU. KOMPLEKS LICZY PONAD STO LAT. GELLÉRT BATHS ARE THE PEARL OF FIN DE SIECLE ARCHITECTURE. THEY ARE OVER 100 YEARS OLD. legendarna kawiarnia z wieloletnią tradycją – przed II wojną tętniła życiem, spotykała się w niej śmietanka towarzyska Budapesztu. Na antresoli wewnątrz kafejki działały redakcje kilku codziennych gazet. Po wojnie kawiarnia popadła w ruinę, przerobiono ją na sklep z artykułami sportowymi. Dopiero przed dwunastoma laty miejscu przywrócono dawny blask: odtworzono żyrandole, freski, złotą sztukaterię i marmurowe kolumny.

JAK Z FILMÓW DISNEYA Na starówkę, dokąd właśnie zmierzam, można się dostać na różne sposoby: od Góry Gellérta spacerkiem niedawno odnowionym kompleksem parkowym Várkert Bazár, od strony mostu Łańcuchowego zabytkową kolejką lub ekologicznymi autobusikami z placu Kálmán tér. Idąc urokliwymi uliczkami starego miasta, docieram



©CREDITS

REKLAMA



47

Budapeszt

do serca Góry Zamkowej – kościoła Macieja i Baszty Rybackiej (dzieło słynnego architekta Schulka Frigyesa).

Jej białe, zbudowane w stylu neoromańskim mury wyglądają jak z filmów Disneya. Z tarasów widać przeciwległy brzeg Dunaju i imponujący budynek Parlamentu.

Parę minut spaceru i docieram do Zamku Królewskiego.

Nad bramą góruje Turul – ni to orzeł, ni gęś (podobno sokół), czyli mityczny ptak, który przywiódł Madziarów do Europy. W Zamku mieszczą się dwa muzea: Historii Budapesztu oraz Węgierska Galeria Narodowa. Jeśli zajrzycie tu w grudniu, natkniecie się na wystawę poświęconą londyńskiej szkole malarstwa związanej z Lucianem Freudem i Francisem Baconem. Z góry zjeżdżam kolejką Budavári Sikló wprost na plac Clark Ádám tér, skąd przechodzę bronionym przez lwy mostem Łańcuchowym na peszteńską stronę.

Jarmark bożonarodzeniowy przy bazylice św. Stefana. Świąteczny tramwaj oraz zupa rybna halászlé. ❚ The Christmas Market near St Stephen church.

The Christmas tram car and the halászlé fish soup

48

IDĄ ŚWIĘTA Mówią, że spacer po moście Łańcuchowym to najlepsza trasa widokowa. Ja jednak wolę przejechać tramwajem nr 2. Jego trasa wiedzie wzdłuż Dunaju i po obu stronach można zobaczyć niemal wszystkie największe architektoniczne atrakcje Budapesztu, m.in. wspomniane Parlament, Górę Zamkową czy Górę Gellérta.

Nawet magazyn National Geographic zaliczył ją do najładniejszych tras tramwajowych na świecie. W grudniu tradycyjnie, ku uciesze mieszkańców i turystów, jeden z tramwajów „dwójki”, tzw. adwentowy Fényvillamos, okręcony jest 3500-metrowym łańcuchem z 39 200 lampkami ledowymi. Świąteczną atmosferę już w listopadzie przywołuje też wiele ulicznych imprez, sztucznych lodowisk i okolicznościowych straganów. Centrum tych wydarzeń staje się bazar na placu Vörösmarty tér i drugi, tuż obok – przy bazylice św.

Stefana. Tutaj można najeść się do syta wśród zapachu

FROM THE SETTING OF A DISNEY FILM You can get to the Old Town in three ways: on foot from Géllert Hill via the newly restored park complex Várkert Bazár, by a historical funicular from Chain Bridge, or by green buses from Széll Kálmán Square.

I stroll along the picturesque streets of the Old Town and eventually reach Castle Hill – Matthias Church and the Fisherman’s Bastion. Its white walls, built in the Neo-Roman style, look as if they have been taken straight from a Disney set. You can actually see the opposite bank of the Danube, as well as the impressive Hungarian Parliament Building, from the terraces.

After a few minutes of walking I arrive at the Royal Castle. Above the gate towers a giant turul, neither an eagle nor a goose (it is supposedly a falcon). The turul is the mythical bird that brought the Hungarians to Europe. The Castle houses two museums – the Budapest History Museum and the Hungarian National Gallery. I take the Budavári Sikló funicular down Castle Hill straight onto the Clark Ádám Square where I cross the Chain Bridge to the Pest side of the city.

CHRISTMAS IS COMING They say that a stroll along the Chain Bridge is the best sightseeing tour. I prefer to go for a ride on tram No. 2. Its route runs along the Danube, which lets you see nearly all the best architectural attractions of Budapest along the two banks of the river, e.g. the Parliament, Castle Hill and Géllert Hill. According to National Geographic, it is one of the most picturesque tram



© A L A M Y/ B E W , S I M E / F R E E , M . P .

JOURNEY OF A LIFETIME

Budapeszt

cynamonowych kurtoszy, prażonych migdałów i kasztanów oraz obkupić się w bożonarodzeniowe ozdoby.

Co krok uliczni sprzedawcy kuszą grzanym winem nalewanym prosto z garnka. Ta świąteczna atmosfera co roku sprowadza do Budapesztu w samym tylko grudniu 400 tys. turystów. Z placu Vörösmarty tér rusza żółta linia metra, najstarsza na europejskim lądzie, która dowiezie nas do łaźni Széchenyi Fürdő lub do słynnego placu Bohaterów okolonego gmachami Muzeum Sztuk Pięknych i Galerią Sztuki Współczesnej Műcsarnok. Ja wysiadam wcześniej: na stacji Deák Ferenc tér.

BIAŁE, ZBUDOWANE W STYLU NEOROMAŃSKIM MURY BASZTY RYBACKIEJ WYGLĄDAJĄ JAK Z FILMÓW DISNEYA. THE WHITE, NEO-ROMAN WALLS OF THE FISHERMAN’S BASTION LOOK AS IF THEY WERE PART OF A DISNEY SET.

Widok na Parlament z Góry Zamkowej. ❚ A view of the Parliament from Castle Hill.

50

Mam ochotę znów odwiedzić największą synagogę w Europie (i trzecią co do wielkości na świecie). Projektant świątyni Ludwig Forster czerpał garściami ze stylów i kultur całego świata, które tworzą harmonijną całość. Budapeszteńska Wielka Synagoga ma kilka pięter i ogromne organy. Wypełnić ją nie jest tak łatwo – jej mury mogą pomieścić aż trzy tysiące wiernych.

Za synagogą rozciąga się dzielnica żydowska, w której warto się zgubić. W czasie II wojny było tu getto, dziś dzielnica przeżywa renesans i stała się ośrodkiem kulturalno-rozrywkowym. Wędrówkę kończę w najlepszej knajpie Mazel Tov. Zjecie tu wołowy kebab w chrupiącej picie z sosem tahini, dipem pomidorowym i izraelską sałatką. Pycha. Chyba jutro znów tu zawitam. ■

routes in the world. In December, much to the delight of both locals and tourists, one of the cars of the No. 2 tram (the advent-themed Fényvillamos) is decorated with a 3,500-metre chain with 39,200 LED lights. The Christmas atmosphere can be felt in Budapest as early as November, which marks the beginning of various street events, artificial ice rinks and markets. The market at Vörösmarty Square, and the other next to St Stephen’s church, are the best in the city. While there, you can feast yourself on cinnamon kürtőskalács, roasted almonds and chestnuts and buy Christmas decorations. If you get cold, you will have no end of opportunities of warming up with mulled wine. Vörösmarty Square is also the starting point of the yellow metro line which will take you to the Széchenyi Baths, to the famous Heroes Square, surrounded by the Museum of Fine Arts and the Műcsarnok Gallery of Modern Art. I get off onn Deák Ferenc Square.

I really feel like visiting the largest synagogue in Europe (and the third largest in the world). The designer of the building, Ludwig Forster, was largely inspired by many styles and cultures from around the world – and they actually work quite well together. The Great Budapest Synagogue has several levels and boasts a huge pipe organ. It is not easy to fill as it can accommodate three thousand people.

Behind the synagogue lies the Jewish quarter. The ghetto was based here during WWII and the district is now experiencing a revival. It has become a lively culture and entertainment centre. I stop for dinner in the best restaurant in town, the Mazel Tov. It serves a beef kebab in crispy pita bread with tahini sauce, tomato dip and an Israeli salad. Delicious. I think I will come back here tomorrow.■

© S I M E / F R E E , A D O B E STO C K ( 2 ) , M . P.

JOURNEY OF A LIFETIME

rekomendacje ❚ recommendations Lodowisko, karuzela, a może oceanarium? W Budapeszcie nie brakuje atrakcji, z których mogą skorzystać całe rodziny.

An ice rink, a merry-go-round or the oceanarium? There is no shortage of attractions for entire families in Budapest.

GDZIE NA IMPREZĘ Where to party ■ RUIN PUB SZIMPLA KERT

Wchodząc tam, poczujesz się jak Alicja w krainie czarów. Ruin pub to miejsce stworzone jako coś z niczego – znajdziesz tu kanapę starego trabanta, pod sufitem krasnala ogrodowego i bujanego konika oraz mnóstwo kolorowych lampek.

Ponadto wine bar, cocktail bar, DJ z muzyką, leżaki pod chmurką i ludzie ze wszystkich stron świata. ❚ When you enter the place you will feel as if you have been transported to the set of Alice in Wonderland. This ruin pub is filled with mismatched furniture and objects including a rocking horse or garden gnome plus lots of lights.

Kazinczy u. 14

■ A38

Klub na statku przy moście Petőfiego, po stronie Budy. Dwupiętrowy klub nocny z restauracją. ❚ A two-floor nightclub with a restaurant on a boat stationed near Petőfiego bridge, on the Buda side.

Petőfi híd

■ GOZSDU UDVAR

CO ZWIEDZIĆ What to see ■ BUDAPEST EYE

Diabelski młyn to atrakcja dla turystów bez lęku wysokości. Możesz w centrum miasta obejrzeć panoramę stolicy z wysokości. Bilety: 2,7 tys. HUF dla dorosłych, 1,5 tys. HUF dla dzieci. ❚ A Ferris wheel is an attraction for those without a fear of heights. It lets you can see the panorama of the city from up above. Tickets: HUF 2,700 for adults and HUF 1,500 for children.

Erzsébet tér

■ VÁROSLIGETI MÜJÉGPÁLYA ieopodal pl. Bohaterów. Największe sztuczne N lodowisko w Europie na świeżym powietrzu działające od 1870 r. 15 tys. m2, pomieści 7 tys. łyżwiarzy.

Bilety 1,5–2 tys. HUF, wypożyczenie łyżew 2 tys.

HUF. ❚ Close to Heroes Square. The largest open-air artificial ice rink in Europe opened in 1870 spans an area of 15,000 sq. m. and can fit 7,000 ice skaters.

■ OCEANARIUM

Fantastyczny podwodny tunel, piękne okazy rekinów i innych ryb pływających nad głową. W basenie płaszczki, które same podpływają i można je pogłaskać. Dzieci poniżej 4. roku życia wchodzą za darmo. ❚ An incredible underwater tunnel, beautiful sharks and other fish swimming over our heads. There is also a pool with rays which swim up to visitors and can be petted. Admission is free for children under 4..

Nagytétényi 37-43

GDZIE ZJEŚĆ Where to eat ■ LÁNCHÍD SÖRÖZÖ Tradycyjna kuchnia węgierska: obrusy w czerwono-białą kratkę i prawdziwy gulasz węgierski. ❚ Traditional Hungarian cuisine, tables covered with white and red checked tablecloths and real Hungarian goulash on the menu.

Fő u. 4

Odnowiony dziedziniec na tyłach synagogi jest zapełniony rekordową liczbą knajpek, galeryjek i nocnych imprez, jest tygielkiem pełnym tłumów z różnych kultur. ❚ A renovated courtyard behind the synagoge is filled with bars, galleries and clubs and a true cultural melting pot.

Połączenia Connections

■ FATÁL ÉTTEREM

Warto tu zajrzeć po spacerze pełnym turystów deptakiem Váci utca. Sielski wystrój i naprawdę dobra klasyczna kuchnia węgierska. ❚ A great place to stop for lunch after a walk on the busy Váci utca promenade A rustic interior and good classic Hungarian cuisine.

Váci u. 67

■ H ORGÁSZTANYA VENDÉGLÖŐ

Jeśli chcecie spróbować ryb, to miejsce jest dla was. Od 30 lat podają tu w kociołkach obłędną zupę rybną halászlé, a właściciel chwali się, że gotuje według receptur swojej babci. ❚ If you like fish, this is the place for you. The delicious halászlé fish soup has been served here for 30 years. The owner still cooks it from his grandma's recipe.

Fő u. 27

■ P APRIKA VENDÉGLÖ

Świetna zupa gulaszowa w rozsądnej cenie.

Sznycel na cały talerz, więc można wyjść przejedzonym. ❚ Excellent goulash soup at a reasonable price and huge schnitzels.

Dózsa György út 72

BUD – WAW – BUD

32 razy w tyg. I 32 times a week

BUD – JFK – BUD

4 razy w tyg. I 4 times a week

BUD – ORD – BUD

2 razy w tyg. I twice a week

BUD – KRK – BUD

6 razy w tyg. I 6 times a week

BUD – LCY – BUD

12 razy w tyg. I 12 times a week

Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

lot.com

51

MY POLAND

Warszawa

WA R S Z AWA DA S I Ę L U B I Ć You can fall in love with Warsaw ...ŚPIEWAŁ W LATACH 60. AKTOR KABARETOWY ADOLF DYMSZA. OD TEGO CZASU STOLICA POLSKI ZMIENIŁA SIĘ NIE DO POZNANIA – POWSTAŁY M.IN. NOWE CENTRA BIZNESOWE, STREFY ROZRYWKOWO-KULTURALNE, NAWET WISŁA WYDAJE SIĘ BARDZIEJ PRZYJAZNA. ❚ THE CAPITAL OF POLAND HAS CHANGED INCREDIBLY OVER THE PAST TWENTY YEARS OR SO. NEW BUSINESS HUBS, ENTERTAINMENT AND CULTURAL CENTRES HAVE BEEN SET UP AND EVEN THE VISTULA RIVER HAS BECOME MORE PEOPLEFRIENDLY THAN EVER BEFORE.



52

©CREDITS

tekst | by rafał wojciechowski

©CREDITS

Na Plac Zamkowym rozpoczyna się Trakt Królewski. ❚ The Royal Route begins in the Castle Square in the Old Town.



53

MY POLAND

Warszawa

1

M 1. Świąteczny jarmark na Rynku Starego Miasta.

2. Hala Koszyki to dziś populrane miejsce spotkań mieszkańców Warszawy. 3. Legendarny praski bar Pyzy, Flaki Gorące. 4. Krakowskie Przedmieście w okresie świątecznym jest jeszcze piękniejsze. 5. Muzeum biograficzne poświęcone Fryderykowi Chopinowi znajdujące się w Zamku Ostrogskich. ❚ 1. Christmas market at the Old Town Market Square. 2. Koszyki Halls is a popular meeting place for Varsovians.

3. The legendary Pyzy, Flaki Gorące bar in Praga. 4. Krakowskie Przedmieście looks beautiful in winter.

5. The Frédéric Chopin Museum is housed at the Ostrogski Castle.

54

iędzy przedwojennymi kamienicami tętni życie. Ktoś biegnie z teczką do swojej pracowni, z piwnicznego okna słychać próby na wieczorny koncert muzyki alternatywnej, a w kawiarni przypominającej wystrojem antykwariat unosi się zapach świeżo palonej kawy.

To tutaj, w pobliżu metra Dworzec Wileński, trafiam do jednej z najmodniejszych dzielnic Europy – warszawskiej Pragi. Miejsce, do niedawna złośliwe nazywane Trójkątem Bermudzkim, zmienia się dzisiaj w błyskawicznym tempie. Na starych dziedzińcach praskich osiedli pojawiają się klimatyczne knajpki, kawiarnie i kolorowe murale. Nie bez powodu to właśnie tutaj powstanie Centrum Kreatywności Nowa Praga z pracowniami dla artystów i przedsiębiorców. Praga to też świetne miejsce do zamieszkania. Okna z widokiem na rzekę i Stare Miasto, nadwiślańskie bulwary i mariny, pływające kawiarnie... Tak będzie wyglądał powstający właśnie Port Praski, który swoją architekturą idealnie wpisuje się w klimat starej Pragi. A to wszystko w otoczeniu parku krajobrazowego.

PRASKIE PYZY Spacerując po okolicznych uliczkach, trafiam do miejsca, które urzekło mnie już samą nazwą. Pyzy, Flaki Gorące przy ul. Brzeskiej 29/31 to kameralna knajpka, która przywołuje wspomnienia babcinej kuchni. Do wyboru tradycyjne kopytka, flaczki, żurek i oczywiście słynne praskie pyzy. W czasach PRL-u można było je dostać na pobliskim Bazarze Różyckiego. Podawane w słoikach po dżemie najlepiej smakowały jedzone na stojąco. Będąc na Pradze, nie można pominąć Muzeum Neonów z największą na świecie kolekcją neonów z czasów zimnej wojny. Wieczorem kieruję się zaś w stronę ulicy 11 Listopada, gdzie przenoszę się w zagłębie alternatywnych klubów z moim ulubionym

2

The life between the pre-war houses is vibrant.

Someone is rushing to his studio briefcase in hand, the sounds of rehearsals for an alternative music concert are reverberating from a cellar window, and the scent of freshly roasted coffee is wafting from a cafe bar whose interior resembles a bookshop. It’s here, in the vicinity of the Dworzec Wileński underground station, that I venture into Warsaw’s Praga district, one of the trendiest neighbourhoods in Europe. Once maliciously dubbed the Bermuda Triangle, this place is now changing at a rapid pace. Atmospheric eateries, cafe bars and colourful murals are mushrooming in old tenement courtyards. It is no coincidence that the New Praga Creativity Centre, with ateliers for artists, artisans and entrepreneurs, is going to open in this very place. Praga is also a great place to live. Views of

3

4

PRAGA TO DZIŚ JEDNA Z NAJMODNIEJSZYCH DZIELNIC WARSZAWY. ZMIENIA SIĘ W BŁYSKAWICZNYM TEMPIE. POWSTAJĄ TU NOWE MIEJSCA ROZRYWKOWO-KULTURALNE. PRAGA IS NOW ONE OF THE TRENDIEST DISTRICTS OF WARSAW. NEW ENTERTAINMENT AND CULTURAL VENUES ARE MUSHROOMING ALL OVER THE PLACE. the Vistula and the Old Town, Vistula boulevards and marinas, floating coffee houses... This is the vision of the currently constructed Port Praski project, whose architecture will seamlessly blend in with the look and feel of old Praga.

5

© E A ST N E W S ( 2 ) , L A I F/ F O RU M , I STO C K P H OTO ( 2 ) , M . P.

Składem Butelek na czele. W każdy czwartek o 21.00 odbywa się tutaj wieczór z muzyką na żywo: od jazzowych improwizacji po praskie szlagiery, z chwytliwym Rzuć bracie blage i chodź na Pragie.

ZAKOCHAJ SIĘ W WARSZAWIE Warszawa z górującym nad nią Pałacem Kultury i Nauki to prawdziwy miszmasz architektoniczny. Od secesyjnych kamienic na Mokotowskiej, przez powojenny modernizm Saskiej Kępy, socrealizm na Muranowie, aż po nowoczesne wieżowce, a nawet fińskie, drewniane domki na warszawskim Bemowie. Tych perełek jest mnóstwo. Szczególnie polecam wybrać się w okolice pl. Zbawiciela. To właśnie tam spędzam poranek – w kawiarni Charlotte, tuż obok kultowego Planu B, gdzie wieczorami można napić się piwa i spotkać tłumy tury-

DUMPLINGS DI PRAGA As I stroll around the neighbouring streets, I come across a place with a bewitching name. “Pyzy, flaki gorące” at ul. Brzeska 29/31 is a tiny hangout which brings back memories of my grandmother’s cooking.

The menu features traditional kopytka, tripe, żurek soup, and last not least, the famous pyzy dumplings. In communist times, these were readily available at the Bazar Różyckiego. They were served in jam jars and tasted best eaten while standing up. And don’t miss the Neon Museum, which has the world’s largest collection of Cold War era neon lights. In the evening, I head straight for ul. 11 Listopada to explore the many alternative clubs there, including my favourite hangout, Skład Butelek. If you come on a Thursday at 9 pm, you will be able to experience an evening of live music celebrating jazz improvisations and old hits from Praga.

FALL IN LOVE WITH WARSAW Warsaw, with the towering Palace of Culture and Science, is a genuine architectural hotchpotch. From



MY POLAND

Warszawa

2 2

2

stów. Tymczasem, z kubkiem gorącej kawy, próbuję dojść do siebie po wczorajszym koncercie. Zagaduję do chłopaka siedzącego obok z kieliszkiem prosecco i proszę, żeby polecił mi jakieś ciekawe miejsca w stolicy. – Ostatnio wszyscy chodzą do Hali Koszyki i na Smolną – rzucił bez zastanowienia. W sercu miasta można poczuć się jak w jednym z berlińskich klubów.

Na ponad 1300 m2 w pięknej przedwojennej kamienicy przy ul. Smolnej 38 odbywają się imprezy, które wypełniają wnętrze ambitną muzyką elektroniczną.

Do Hali Koszyki robię sobie przejażdżkę rowerem. Ta część Warszawy od zawsze określana była jako inteligencka: mieszkał tu wielki bard Warszawy Mieczysław Fogg, a z mieszkania przy Pięknej wyruszył w swój ostatni rejs lotnik Stanisław Wigura. Po chwili dojeżdżam pod wskazany adres: Koszykowa 63. Przede mną dawny Bazar Ludowy, miejsce przywrócone do życia na wzór Nowego Jorku, Londynu czy Oslo. Hala Koszyki szybko stała się wyjątkowym punktem towarzyskim i kulinarnym, gdzie pod jednym dachem spotykają się smaki z całego świata.

1. Pracownia-galeria Szuflada na Pradze.

2. W Soho Factory na warszawskiej Pradze działają restauracje, teatry czy pracownie artystyczne. ❚ 1. Szuflada workshop and gallery in the Praga district. 2. The Soho Factory complex is home to restaurants, theatres and artists’ workshops.

56

PERŁA WSPÓŁCZESNEJ ARCHITEKTURY Dzisiaj nawet w metrze czuć, że Warszawa to już zupełnie inne miasto niż jeszcze 10 lat temu. Wielkie graficzne napisy nazw stacji II linii metra zostały zaprojektowane przez malarza Wojciecha Fangora, którego prace można podziwiać w warszawskiej Galerii Sztuki Zachęta w ramach wystawy (czynnej do 16 grudnia) Co po Cybisie prezentującej polskie malarstwo XX i XXI w.

Szczególnie polecam wybrać się tam w czwartek, zaoszczędzicie wtedy na bilecie, bo wstęp jest wolny.

Podróż przez burzliwą historię jest nieodłącznym elementem tego miasta, o czym przypomina Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Ta perła współczesnej architektury, nagradzana na wielu konkursach, to pro-

the Art Nouveau houses in ul. Mokotowska to the post-war modernism of Saska Kępa, to the Socialist Realism of Muranów, to the modernistic skyscrapers of the city centre, and even the wooden Finnish houses in Bemowo. And there are many gems like that. I can thoroughly recommend exploring the area around Plac Zbawiciela (Saviour Square). This is where I spend my mornings – at Charlotte’s cafe bar, next door to the legendary Plan B, where you can sip beer and rub shoulders with crowds of foreign tourists in the evening.

Meanwhile, clutching a cup of hot coffee, I am trying to pull myself together after last night’s concert. I chat to the guy sitting next to me with a glass of Prosecco, asking him to recommend an interesting place in Warsaw. “The latest places to be include Hala Koszyki and ul. Smolna”, he answers. You can experience the atmosphere of a Berlin club in the heart of the city. The 1,300 square metres of the beautiful pre-war house at ul. Smolna 38 are the venue of parties accompanied by sophisticated electro music. Every week, the club presents the biggest names on the Polish and international clubbing scenes. And if you venture out onto the patio, which resembles a garden, you will move into another reality. I take a bike and ride straight to Hala Koszyki. This part of Warsaw has always been considered the intelligentsia district. A while later, I arrive at my destination: Koszykowa 63. I am standing outside the People’s Market, a place recently brought back to life – just like similar localities in New York, London and Oslo. Hala Koszyki soon became a unique social and culinary hotspot that housed flavours from all around the world under a single roof.

A GEM OF MODERN ARCHITECTURE Even in the underground, you can sense that Warsaw is a completely different place from what is was a de-



© A L A M Y/ B E W , M . P .

1

Warszawa

1

3

1. Bulwary Wiślane między mostem Świętokrzyskim a mostem Śląsko-Dąbrowskim.

2. Stacja metra Świętokrzyska z grafikami Wojciecha Fangora.

3. Doświadczenia w Teatrze Wysokich Napięć w Centrum Nauki Kopernik. ❚ 1. The Vistula Boulevard stretching between the Świętokrzyski and the Śląsko-Dąbrowski bridges. 2. Świętokrzyska underground station decorated with Wojciech Fangor’s art.

3. Experiments at the High Voltage Theatre at the Copernicus Science Centre.

58

sta bryła pokryta miedzią i szkłem. Wewnątrz zaskakuje natomiast falującą, dynamiczną szczeliną rozcinającą budynek na całej długości. W ramach wystawy stałej poznamy przeszło 1000-letnią historię Żydów polskich. Na szczególną uwagę zasługuje synagoga z Gwoźdźca, a dokładniej rekonstrukcja jej dachu i pięknie malowanego sklepienia ozdobionego tekstami modlitw, znakami zodiaku oraz przedstawieniami zwierząt i kwiatów.

Zwiedzanie stolicy Polski kończę długim spacerem moją ulubioną trasą – Traktem Królewskim. Zaczynam od placu Zamkowego, mijając ogromną choinkę, przechodzę Krakowskim Przedmieściem, który zimą zachwyca świąteczną iluminacją, i kieruję się w stronę Bulwarów Wiślanych. Nowo powstały odcinek na wysokości Centrum Nauki Kopernik to ulubione miejsce mieszkańców stolicy. Latem tętnią tutaj życiem okoliczne kawiarnie, miłośnicy słońca wygrzewają się na specjalnie usypanej plaży, a dzieci bawią się przy pluskawiskach – tańczących fontannach i trampolinach. Potem idąc Alejami Ujazdowskimi, mijam Łazienki (nawiasem mówiąc, jeden z najpiękniejszych parków w Europie), Belweder i pokaźne budynki kilku ambasad przy Belwederskiej, a przechadzkę kończę w DZiK-u, czyli niewielkim, acz klimatycznym „domu zabawy i kultury”, w którym za chwilę startuje impreza taneczna Holiday 80’. Tak, Warszawa da się lubić. ■

2

cade ago. The giant lettering of the station names on the first and the second underground lines was designed by painter Wojciech Fangor. His works are now displayed in the Beyond Cybis exhibition at the Zachęta Gallery (open until 16 December). The exhibition presents 20th and the 21st century Polish painting. On Thursdays admission is free.

Time travel is part of the service in this city, as is reflected by the POLIN Museum of the History of Polish Jews. This simple building, clad in copper and glass, is a gem of modern architecture that has won distinctions in numerous competitions. I find the undulating crevice that cuts through the entire length of the inside of the building astonishing. This unique museum provides a connection between the past, the present and the future, as is symbolised by the bridge linking the two walls of the hall. The permanent exhibition presents more than a thousand years of Polish Jewish history. One of its star pieces is the Gwoździec Synagogue (actually a replica of its roof) with a finely painted ceiling decorated with texts of prayers, zodiac signs and renditions of animals and flowers.

I end my sightseeing tour with a long walk along my favourite route – the Royal Route. I begin with Castle Square, walking past the giant Christmas tree. I stroll along Krakowskie Przedmieście, which is decorated with enchanting Christmas illuminations in winter, and head towards the Vistula Boulevards. The newly built stretch near the Copernicus Science Centre is a favourite venue with Warsaw residents. Come summer and the cafe bars are swarming with people. Sun-lovers bask on a specially designed beach, while children play in splash pads – dancing fountains and trampolines. I continue along Aleje Ujazdowskie and past Łazienki (one of the most picturesque parks in Europe), Belweder, and the imposing edifices of the embassies in ul. Belwederska to end up in Dzik, a tiny but climatic “house of fun and culture”, where the “Holiday 80” dance party is about to begin. Yes, you can fall in love with Warsaw. ■

© A G E N C J A G A Z E T A , F O R U M , A L A M Y/ B E W

MY POLAND

Z myślą o Twoim komforcie zaprojektowaliśmy w samym sercu Starego Mokotowa, przy ulicy Krasickiego w Warszawie, kameralną inwestycję.

W każdym z 12 apartamentów zadbaliśmy o optymalny rozkład i wypełnienie przestrzeni światłem, tworząc wyjątkową atmosferę.

polska.travel / poland.travel

ZŁOTY CERTYFIKAT – MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO | GOLDEN CERTIFICATE – WARSAW RISING MUSEUM Piękny wyraz hołdu dla tych, którzy w 1944 roku walczyli i ginęli za wolną Warszawę.

Muzeum przekazuje wiedzę o Powstaniu Warszawskim i pomaga współczesnym odbiorcom zrozumieć historię sprzed 74 lat. ❚ A beautiful homage to the people who fought and died for Warsaw in 1944. The museum tells the story of the Warsaw Rising and helps contemporary audiences understand the heroic events that took place 74 years ago. www.1944.pl

Certyfikaty Polskiej Organizacji Turystycznej Polish Tourism Organisation Certificates

Odkryj najlepsze produkty turystyczne 2018 roku, poznaj ich potencjał, daj się zaskoczyć różnorodnością ich oferty. Poznaj historię w Muzeum Powstania Warszawskiego oraz wiele unikalnych i wyjątkowych miejsc. | Discover the best tourism products of 2018, see what potential they have and let yourself be surprised with the diversity of the offering. Learn more about history at the Warsaw Rising Museum and see many unique and exceptional sites.

CENTRUM HEWELIANUM | HEWELIANUM CENTRE Nowoczesne cetrum nauki, edukacji i kultury.

Interaktywne wystawy w zabytkowych XIX-wiecznych kamienicach Gdańska. ❚ A modern science, educational and cultural centre. Interactive exhibitions are housed in historic 19th-century tenement houses in Gdańsk. www.hewelianum.pl

KOMPLEKS SZTOLNIA KRÓLOWA LUIZA | QUEEN LUIZA MINE COMPLEX Szyby górnicze, wystawy, unikatowa maszyna parowa i niesamowite wyrobiska. Niespotykane widoki dostępne dla turystów i poszukiwaczy przygód. ❚ Mining shafts, exhibitions, a unique steam machine and incredible workings. Awe-inspiring sights available to tourists and adventure hunters. www.sztolnialuiza.pl

SPŁYW PRZEŁOMEM DUNAJCA | A CRUISE DOWN THE DUNAJEC RIVER Ponad dwie godziny spływu malowniczym Dunajcem z opowieściami flisaków i pięknymi Pieninami w tle. ❚ An over 2-hour-long cruise down the picturesque Danube river with fascinating stories told by the raftsmen and breath-taking view of the Pieniny mountains. www.flisacy.pl

Polska Organizacja Turystyczna w Kaleidoscope

SKI-RAFT SPŁYWY PONTONOWE BARDO | SKI-RAFTING IN BARDO Smak adrenaliny na spływie pontonowym, kajakowym i paintballu. Do tego zapierający dech krajobraz. ❚ Guaranteed adrenaline rush during paintball sessions, rafting and kayaking trips in a breath-taking landscape. www.ski-raft.pl

MUZEUM KRÓLA JANA III W WILANOWIE | MUSEUM OF KING JAN III’S PALACE AT WILANOW Zabytkowy kompleks pałacowo-parkowy w Wilanowie, gdzie zimą migoczą tysiące świateł, opowiadając historię króla i barokowego pałacu. ❚ A historical park and palace complex in Wilanów where in the winter months the story of the King and his Baroque palace is told with the help of beautiful illuminations.. www.wilanow-palac.pl

MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE | PALACE MUSEUM IN ROGALIN Piękny pałac, kolekcje malarstwa, niesamowite wnętrza, powozownia, ogród i park wpisany na listę Pomników Historii. ❚ A beautiful palace, art collections, incredible interiors, a coach room, and a garden and palace entered on the list of Historical Monuments. www.rogalin.mnp.art.pl

LAWENDOWA OSADA I ZAGRODA EDUKACYJNA LAWENDOWEJ OSADY | LAWENDOWA OSADA AND EDUCATIONAL CENTRE

MOSZNA ZAMEK | MOSZNA CASTLE Baśniowa architektura, wydarzenia kulturalne, świetna restauracja i przepiękny park. ❚ Fairy-tale like architecture. The venue hosts cultural events, an excellent restaurant and is surrounded by a beautiful park. www.moszna-zamek.pl

Ekologiczne gospodarstwo z grotą solną, ruską banią, masażami i największe w Polsce pole lawendy w tle. ❚ An ecological rural tourism site featuring a salt chamber and a Russian banya, a massage offering and boasting the largest lavender field in Poland. www.lawendowaosada.pl

STARE KINO CINEMA RESIDENCE | STARE KINO CINEMA RESIDENCE Butikowy aparthotel powstały z miłości do filmowej Łodzi. Każdy pokój zaprasza do historii kina. ❚ A boutique aparthotel born out of love for the city of Łódź rich in cinematic history sites. Each room is dedicated to a different film. www.cinemahotel.pl

SPECJALNY CERTYFIKAT – MUZEUM MLEKA W GRAJEWIE | SPECIAL CERTIFICATE – MILK MUSEUM IN GRAJEWO CENTRUM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ HYDROPOLIS | HYDROPOLIS CENTRE FOR ECOLOGICAL EDUCATION Unikatowe centrum wiedzy, opowieść o wodzie z wielu fascynujących perspektyw. ❚ A unique science centre presenting water from various fascinating perspectives. www.hydropolis.pl

Nie tylko dla dzieci! Fantastyczna opowieść o mleku i jego przetwórstwie w Grajewie i na całym Podlasiu. ❚ Not only for children!

A fantastic introduction to milk from Grajewo and the entire Podlasie region and its processing methodology. www.muzeummleka.pl

MY POLAND

Szczecin

NA SPACER Walk your day away

DA J S I Ę U W I E Ś Ć

Najbardziej rozpoznawalnym i zarazem reprezentacyjnym miejscem Szczecina są pół­ kilometrowe Wały Chrobrego ciągnące się na skarpie nad Odrą. Po jednej stronie widać port wraz z podświetlanymi dźwigami portowymi, które mieszkańcy nazywają dźwigozaurami. ❚ The most well known and most distinctive part of Szczecin is the halfkilometre Wały Chrobrego promenade, which runs along the embankment on the Oder river. It is lined by the port featuring illuminatged port cranes that the locals dubbed “cranosaurs”.

Let Szczecin seduce you

IMPONUJĄCY PORT Z MASZTAMI I ŻURAWIAMI, UROKLIWE WAŁY CHROBREGO CZY OBSYPANA NAGRODAMI BRYŁA FILHARMONII. W SZCZECINIE CZUĆ ROZMACH. ❚ AN IMPRESSIVE PORT WITH MASTS AND CRANES, THE CHARMING WAŁY CHROBREGO PROMENADE, AND THE AWARD-WINNING PHILHARMONIC BUILDING. SZCZECIN HAS STYLE.

DUMA MIASTA The pride of the city

Przez Krzywy Las (ok. 1,7 ha w okolicach Gryfina), który otacza aura tajemniczości, i w którym rosną wygięte pod kątem ok. 90° sosny, prowadzi czerwony szlak turystyczny ze Szczecina do Mieszkowic. ❚ The red trail from Szczecin to Mieszkowice runs through the Krzywy Las (Crooked Forest) with a truly magican aura (approx. 1.7 ha near Gryfino) and pines bent at 90°.

Chcecie poczuć się jak w średniowieczu? Odwiedźcie skansen położony w Wolinie.

Co roku latem odbywa się tu Festiwal Słowian i Wikingów. ❚ Fancy some Medieval thrills?

Visit the open-air museum in Wolin. The Festival of Slavs and Vikings is held here every year.

TROCHĘ MORZA A little bit of the sea Spoglądając na panoramę szczecińskiego portu z żurawiami oraz masztami, poczujemy się jak nad Bałtykiem.

Komu wyda się, że jest tu jednak za mało morza, może odbyć podróż do Świnoujścia. ❚ Looking at the panorama of the port of Szczecin with its cranes and masts, you could be forgiven for thinking you were on the Baltic coast.

If there is not enough sea in the city for your liking, you can always go on a trip to the coastal town of Świnoujście.

Szczecin ma swoje smaczki. Jednym z nich jest pasztecik szczeciński. Można go spróbować w barze Pasztecik przy alei Wojska Polskiego 46. To najstarszy fast food w Szczecinie – w tym roku obchodził 49 urodziny. ❚ Szczecin is known for its delicious food, one example being the pasztecik szczeciński savoury pastry. This is served at e.g. the Pasztecik bar at aleja Wojska Polskiego 46. The place still has the machine that originally made this local speciality.

62

© I STO C K P H OTO ( 3 ) , A D O B E STO C K ( 2 ) , M . P.

tekst | by marianna kucharska

...to z pewnością gmach Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza przypominający górę lodową.

Obsypany nagrodami w prestiżowych konkursach budynek zachwyca nie tylko bryłą, ale też zmieniającą się iluminacją – warto zatem wybrać się tam też po zmroku. ❚ ...would have to be the Mieczysław Karłowicz Phillharmonic. The building looks like an iceberg. It has won numerous awards in prestigious architectural contests and it is remarkable not only for its shape, but also for its changing illuminations. Definitely worth a visit after dark.

NEW SX LINE. SX88 A NEW CONCEPT OF CROSSOVER IS BORN. YOUR DREAMS, EXPECTATIONS AND WISHES TAKE THE MOST AMAZING SHAPE. SX88 is a revolution. The innovative steering position on the fly bridge can be entirely enclosed and air-conditioned by pushing a button, leaving a free main deck that spreads on the same level from stern to bow – your exclusive loft on a 27-meter yacht. Incomparable space is offered on the wide beach area astern, which can also accommodate large watercrafts for your sea explorations. Additional space is available to the fore, where a sunbathing/dining area is directly connected to the main body.

#SX88

SANLORENZOYACHT.COM

Sanlorenzo Poland ul. Wiertnicza 136 02 – 952 Warsaw m +48 501 446 233 info@patrickmarine.pl

MY POLAND

Szczecin

NAJWIĘKSZE ŻAGLOWCE ŚWIATA ZNÓW W SZCZECINIE The world’s largest sailing ships are coming back in Szczecin Słynny zlot żaglowców połączony z regatami The Tall Ships Races już po raz czwarty odbędzie się w Szczecinie.

W 2021 r. statki będą rywalizować na trasie: Kłajpeda – Petersburg – Tallin – Maarianhamina – Szczecin. Finał regat odbędzie się w dniach 31 lipca – 3 sierpnia 2021 r. ❚ The famous Tall Ships’ Races will be held in Szczecin for the fourth time in 2021. The ships will be competing along the Klaipėda – Saint Petersburg – Tallinn – Maarianhamina – Szczecin route. The finals of the races will be held on 31 July – 3 August 2021.

W LABIRYNCIE Into the labyrinth Ogrody Hortulus w Dobrzycy (na wschód od Szczecina), z największym na świecie labiryntem grabowym, to jedna z głównych atrakcji Pomorza Zachodniego. W sercu labiryntu znajduje się blisko 20-metrowa wieża widokowa, z której rozpościera się widok na całą okolicę oraz ogrody, m.in. Kamienny Krąg, rabaty bylinowe, rosaria czy partery bukszpanowe. ❚ The Hortulus gardens in Dobrzyca (east of Szczecin), which is home to the world’s largest hornbeam labyrinth, is one of the major attractions of the region. In the centre of the labyrinth stands a 20-metre tower offering an excellent view of the area and the gardens, including the Stone Circle, rose gardens and box tree hedges.

Połączenia Connections

Morskie Centrum Nauki ma powstać do 2020 r. Będzie to nowoczesna placówka naukowo-edukacyjna poświęcona żegludze i szkutnictwu oraz jego historii na Bałtyku. ❚ The Marine Science Museum is scheduled for completion in 2020. It will be located in the Łasztownia district of Szczecin and will be devoted to navigation and ship-building.

64

Pierwsze winnice w regionie (na zdjęciu winnica Turnau) powstały w XIII w. Dziś region słynie przede wszystkim z białych win. ❚ The first local vineyards (left: Turnay vineyard) were established in the 13th century. Today, Western Pomerania is most famous for its white wines.

WAW–SZZ–WAW

23 razy w tyg. I 23 times a week

Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

lot.com

© A DA M S ŁO M S K I , K R Z YS Z TO F ST Y P U Ł KOW S K I , A D O B E STO C K , M . P.

Jurassic Salmon w Janowie to pierwsza na świecie proekologiczna ferma zajmująca się chowem i hodowlą łososi atlantyckich w zamkniętych obiegach wody. ❚ Jurassic Salmon in Janów is the world’s first green farm to breed Atlantic salmon in closed water reservoirs.

YACHT PARK - NOWE OBLICZE GDYNI Ekskluzywna i unikatowa w skali Polski i Europy inwestycja została usytuowana w malowniczej, morskiej scenerii z widokiem na marinę i cumujące jachty. Luksusowy kompleks apartamentów wraz z nowoczesną przystanią jachtową oraz aleją spacerową z butikami i restauracjami stworzą miejsce, gdzie warto zamieszkać. Yacht Park zmieni krajobraz miasta. To nowe oblicze Gdyni.

YACHT PARK - THE NEW FACE OF GDYNIA This unique development project in Poland and Europe will be situated in the beautiful scenery overlooking the marina and mooring yachts. A luxurious residential complex with a modern marina and a promenade with boutiques and restaurants will be a great place to live. Yacht Park will change the cityscape, and become the new face of Gdynia.

BIURO SPRZEDAŻY | SALES OFFICE +48 785 88 55 88 www.yachtpark.pl

CZYSTY

dźwięk PURE SOUND Nie słyszałeś jeszcze tak doskonałej jakości dźwięku.

Każdy, kto kocha muzykę, pokocha też ten produkt.

You have yet to hear such realistic, high-quality sound.

If you love music, you will fall in love with this product too.

PROMOCJA

Nowe, bezprzewodowe słuchawki Panasonic HD605N to komfort i idealna jakość dźwięku. Zupełnie jak na koncercie. Jeśli chcesz słuchać jazzu, to tylko jazzu a nie odgłosów samochodów w korku czy zgiełku ulicy. Dlatego nieważne, czy jesteś w środku ruchliwego miasta, czy w pędzącym pociągu, dzięki szerokopasmowej redukcji szumów, hałasy z zewnątrz są w tych słuchawkach doskonale kontrolowane i wyciszane. Możesz wybrać jeden z trzech trybów redukcji szumów – ten, który ci najbardziej odpowiada. Kiedy wyciszysz otoczenie, zostaje tylko twoja muzyka. Wspomijmy również o niezwykle wygodnej konstrukcji samych słuchawek, którą zapewnia elastyczna konstrukcja 3D Ball z poduszkami 3D. Możesz je nosić wiele godzin.

Na koniec design. Słuchawki Panasonic HD605N wyglądają profesjonalnie i stylowo. Możesz wybrać czarne lub brązowe.

Nie tylko świetnie słyszysz, ale i dobrze wyglądasz.

The new, wireless Panasonic HD605N headphones are all about comfort and the perfect quality of sound.

Just as if you were at a concert.

If you want to listen to jazz, it is jazz only and not the sounds of traffic or the big city buzz. It does not matter whether you are in the centre of a busy city or on a speeding train as owing to broadband noise-cancelling technology outside noises are controlled and reduced in these headphones. In addition, you can pick one of the three noise-reduction levels – the one that suits you best.

When you shut out the noise around you, all that is left is your music.

Let us just mention also the incredible comfort of the headphones ensured by the 3D Ball structure with 3D cushions. You can wear them for hours. Last but not least – the design. The Panasonic HD605N headphones are classy and stylish.

They come in two colour options, black and brown. Not only do they make the music sound great but they also make you look like a pro.

● Trzy tryby redukcji szumów

dla czystego dźwięku

● Realistyczny dźwięk wysokiej

rozdzielczości przez połączenie przewodowe i Bluetooth

● Najwyższy komfort użytkowania

dzięki konstrukcji opartej na przegubach kulowych

● Three level noise-cancelling

for a clean sound

● High-def top quality sound

via wireless and Bluetooth

● Top comfort of use owing

to the ball joint structure

BUSINESS

giełda

POLSKA W PIERWSZEJ L I DZ E G I E Ł D Poland in the front rank of the world’s stock exchanges POLSKI RYNEK KAPITAŁOWY MA ZALEDWIE 27 LAT, ALE JUŻ JEST UZNAWANY ZA ROZWINIĘTY. TO OLBRZYMI SKOK, BIORĄC POD UWAGĘ, JAKIE BYŁY JEGO POCZĄTKI. ❚ THE POLISH CAPITAL MARKET IS ONLY 27 YEARS OLD, BUT IS RECOGNISED AS MATURE. THIS IS A QUANTUM LEAP CONSIDERING ITS HUMBLE BEGINNINGS. tekst | by marek chądzyński, dziennik gazeta prawna

68

256

1 7

10

1991 15 1992 114 199 33 93 19 7 94 1

86

7*

87

32

3

5 2

2013

29

22 42

79

02

15

201

0 2018 162 2

9 260

62

201

20

4

147

2012 202 8

80

39

2011 268 1

7

2005 98 51

37

00

72

4 6

34

200

08

3 40

08

72

200

01

20

20

data in million PLN)

44 6

18

40 1

1 8

23

2003

9

*STAN NA WRZESIEŃ | *RESULTS PER SEPTEMBER

200

7

91

200

3

4 5 9

5 6 58 39 74 2006 0 169 348

234

16

2010

1999

288

2004 59 75

NOWY POLSKI KAPITALIZM Na pierwszej sesji warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych, w kwietniu 1991 r., notowano akcje zaledwie pięciu spółek. Komputery, do których wprowadzano zlecenia sprzedaży i kupna papierów, były pożyczone. Wiesław Rozłucki, ówczesny prezes giełdy, wspominał w wywiadzie dla portalu money.pl, że nawet telefony, z którymi pozowali do zdjęć maklerzy, nie były podłączone do sieci.

Miało wyglądać nie tylko profesjonalnie, ale też światowo i podkreślać, że oto rozpoczyna się nowy etap w historii polskiej gospodarki. Obrazek – makler w czerwonych szelkach, z telefonem przy uchu – był niemal żywcem przeniesionym popkulturowym wzorcem z zachodnich filmów i seriali, które Polacy już znali.

Dzięki temu odbiór społeczny przedsięwzięcia miał być dobry. Co wcale nie było takie pewne po roku działania tzw. planu Balcerowicza, który gospodarkę wyprowadzał na prostą, ale dużym społecznym kosztem.

Symboliczne było też miejsce, w którym odbywała się sesja. Był to budynek, w którym przed upadkiem komunizmu swoją siedzibę miało kierownictwo Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Miało ostatecznie udowodnić, że oto na gruzach autorytarnego systemu tworzy się nowy polski kapitalizm. Na pierwszej sesji złożono niewiele ponad 100 zleceń, a wartość obrotów wyniosła kilka tysięcy złotych.

Start był zachęcający, bo w przypadku czterech z pięciu notowanych spółek kurs akcji wzrósł względem ceny oferowanej w ofercie publicznej przed giełdowym debiutem. Mówiąc inaczej, pierwsi inwesto-

WARTOŚĆ OBROTÓW NA WARSZAWSKIEJ GIEŁDZIE PO JEJ REAKTYWOWANIU W 1991 ROKU| VALUE OF TURNOVER ON THE WARSAW 6 STOCK EXCHANGE 3 8 56 8 9 4 9 AFTER ITS 1 14 9 1996 REACTIVATION 1 7 1997 26 1 IN 1991 1998 31 1 (dane w milionach zł | 91

2017

G

dy w 1989 r. przeprowadzono pierwsze częściowo wolne wybory do parlamentu i komuniści stracili władzę, Polska nie miała właściwie żadnych instytucji rynkowych. Przez niemal pół wieku gospodarka była planowana, ceny urzędowe, nie było mowy o wolnym handlu, a co dopiero o rynku jakichś aktywów, jak akcje.

W komunistycznej propagandzie giełda – jako symbol kapitalizmu – była przedstawiana jednoznacznie źle. Obrót papierami wartościowymi trzeba było więc tworzyć od zera.

ŹRÓDŁO: GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH | SOURCE: WARSAW STOCK EXCHANGE

OD WRZEŚNIA 2018 R. POLSKA JEST W GRONIE 25 NAJBARDZIEJ ROZWINIĘTYCH RYNKÓW NA ŚWIECIE. IN SEPTEMBER 2018, POLAND BECAME ONE OF THE 25 MOST DEVELOPED MARKETS IN THE WORLD.

When the first partially free parliamentary elections were held in 1989 and the communists lost power, Poland had no market institutions. For nearly half a century, the economy had been centrally planned, prices were officially fixed, and there was no free trade or any market for assets like shares. As a symbol of capitalism, the stock market was presented in a negative light by communist propaganda. The securities trade had to be built from scratch.

THE NEW POLISH CAPITALISM Only five companies were listed at the opening session of the Warsaw Stock Exchange (WSE) in April 1991. The computers used to enter share sales and purchase orders were rented. Wiesław Rozłucki, the then CEO of the stock exchange, recalled in an interview for money.pl that even the phones that enabled photographs of the traders were not connected to the network. All this was meant not only to look

professional, but also cosmopolitan, and to stress that a new chapter in the history of the Polish economy was about to open.

The image of the trader donning red braces and holding a phone pressed hard to his ear was basically a pop cultural icon taken from movies and TV shows that Poles were already familiar with. As a result, it was meant to contribute to a positive social perception of the enterprise.

The venue of the session was also symbolic. It took place in the building that served as the headquarters of the Polish United Workers’ Party before the collapse of Communism. It was meant to prove once and for all that a new Polish capitalism was being forged on the ruins of the authoritarian system. Slightly more than 100 orders were placed during the first session, and the value of trade came to a few thousand Zlotys. It was a promising start, because four of the five listed companies saw their  share price increase.

69

198 221 225 230 216 203 230 255 284 143 44 65 83

SUROWA LEKCJA Rozwój giełdy w jej pierwszych latach był dynamiczny. Już na koniec 1991 r. w obrocie były akcje kilkudziesięciu firm. GPW stała się szybko narzędziem wykorzystywanym w prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Na parkiet trafiały te największe, co zwiększało płynność rynku i przyciągało nowych chętnych do kupowania i sprzedawania akcji – osób, które wiedzę o inwestowaniu czerpali z Wall Street czy Capital City, ale nie mieli żadnego doświadczenia. Lekcja była surowa, bo już trzy lata po uruchomieniu warszawska giełda zaliczyła bańkę spekulacyjną (jednym z jej symptomów było choćby ponad 1200-procentowe przebicie na kursie debiutujących akcji Banku

LICZBA SPÓŁEK NOTOWANYCH NA WARSZAWSKIEJ GIEŁDZIE | THE NUMBER OF COMPANIES LISTED ON THE WARSAW STOCK EXCHANGE

9 16 22

rzy zarobili, co też przyczyniło się do wzrostu zainteresowania giełdą.

giełda

351 374 379 400 426 438 450 471 487 487 482 470*

BUSINESS

‘91 ‘92 ‘93 ‘94 ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 ‘00 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10 ‘11 ‘12 ‘13 ‘14 ‘15 ‘16 ‘17 ‘18 *STAN NA WRZESIEŃ | *RESULTS PER SEPTEMBER

ŹRÓDŁO: GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH | SOURCE: WARSAW STOCK EXCHANGE

NAD WISŁĘ POWINNI ZAWITAĆ CI, KTÓRZY DOTĄD TEGO NIE ROBILI, BO KUPOWANIE AKCJI TZW. EMERGING MARKETS – A ZA TAKI DO WRZEŚNIA 2018 R. BYŁA UZNAWANA POLSKA – BYŁO SPRZECZNE Z ICH STRATEGIAMI. POLAND IS NOW POISED TO ATTRACT NEW INVESTORS FOR WHOM BUYING SHARES ON EMERGING MARKETS – AND POLAND WAS RECOGNISED AS ONE UNTIL SEPTEMBER 2018 – WAS NOT ALIGNED TO THEIR STRATEGIES. Śląskiego), a potem spektakularny krach.

Niemniej jednak GPW na stałe wrosła już w polski gospodarczy krajobraz, nie złamały jej kolejne kryzysy globalne, jak azjatycki z drugiej połowy lat 90., pęknięcie bańki internetowej z początku poprzedniej dekady, a nawet światowy kryzys finansowy, który wybuchł po upadku banku Lehman Brothers. Trudno to wprawdzie nazwać okresami prosperity, ale rynek nadal funkcjonował, nie podzielił losu innych giełd w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, które dały się zmarginalizować, i stopniowo wzmacniał swoją pozycję lidera na nim. Pomagał proces prywatyzacji czy reforma emerytalna powołująca do życia Otwarte Fundusze Emerytalne inwestujące część otrzymywanych składek w akcje spółek.

POLSKA W GRONIE 25 NAJBARDZIEJ ROZWINIĘTYCH RYNKÓW NA ŚWIECIE Uwieńczeniem tego procesu jest zakwalifikowanie Polski do grupy rynków rozwi-

70

niętych przez agencję FTSE Russell. To instytucja należąca do grupy London Stock Exchange zajmująca się dostarczaniem indeksów. Na podstawie tychże indeksów wielu instytucjonalnych inwestorów buduje swoje portfele. Mówiąc inaczej, znalezienie się akcji w indeksie FTSE Russell oznacza, że kierujący się nim inwestorzy będą te akcje kupować. Dziś według indeksów dostarczanych przez agencję lokowane są aktywa warte 3,7 bln dol.

Polska od września tego roku jest w gronie 25 najbardziej rozwiniętych rynków na świecie. Jak powiedział Marek Dietl, prezes GPW, to jest jak stempel dla całego rynku, nie tylko samej giełdy. Bo żeby znaleźć się w tej pierwszej lidze, trzeba spełnić aż 24 różne kryteria, FTSE Russell przygląda się nie tylko organizacji samego obrotu, ale też np. instytucjom nadzorującym.

Awans to duża szansa na dalszy rozwój: prezes giełdy wylicza, że ok. 87 proc. aktywów inwestowanych na giełdach całe-

HARSH LESSONS The budding stock market grew rapidly.

By the end of 1991, dozens of companies were traded on the stock exchange. The WSE quickly became an indispensable tool in privatising state-owned enterprises. This improved market liquidity and attracted new players willing to buy and sell shares – people who understood investing from watching Wall Street and Capital City, but lacked experience. It proved to be a steep learning curve. Three years after being launched, the WSE experienced a speculative bubble (one of the signs was a spike in the share price of the debuting Bank Śląski, which ballooned by more than 1200 per cent) followed by a massive crash. Nevertheless, the WSE has become a permanent fixture on the Polish economic landscape. It hasn’t been broken by consecutive global downturns, including the Asian financial crisis of the late 1990s, the dotcom bubble a decade later, or even the global financial crisis that followed the 

BUSINESS

LICZBA RACHUNKÓW INWESTYCYJNYCH | THE NUMBER OF INVESTMENT ACCOUNTS

1477 1509 1397

1262 1236

851

BRAK DANYCH | NO DATA

831

54 1991

1994

1998

2000

2004

2010

2012

2017 2018

ŹRÓDŁO: GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH | SOURCE: WARSAW STOCK EXCHANGE

go świata jest kierowanych właśnie na rynki rozwinięte. Co oznacza, że nad Wisłę powinni zawitać też ci, którzy do tej pory tego nie robili, gdyż kupowanie akcji tzw. emerging markets – a za taki do września 2018 r. była uznawana Polska – było sprzeczne z ich strategiami. Cała gospodarka może na tym skorzystać – i nie chodzi nawet o zwiększoną ilość kapitału, co o jego specyfikę. Część to tzw. kapitał pasywny, czyli odwzorowujący w budowaniu portfeli skład konkretnych indeksów. Ale przede wszystkim jest on długoterminowy. Co w połączeniu oznacza, że nie ulega łatwo gwałtownym zmianom nastrojów wśród inwestorów.

Oprócz czysto rynkowych korzyści warszawska giełda – i cała polska gospodarka – zyskuje wizerunkowo. Co powinno zwiększyć dodatkowo zainteresowanie nią, zwłaszcza za granicą. To istotne również ze względu na krajowe projekty, jakie niebawem zaczną działać – choćby pracownicze plany kapitałowe będące dobrowolną formą dodatkowego oszczędzania na emerytury. PPK część pieniędzy zbieranych od zatrudnionych i ich pracodawców będą lokować na giełdzie.

Stabilność, jaką ma zapewnić nowy rodzaj kapitału z zewnątrz, bardzo się wtedy przyda. ■

72

ments estimated at US 3.7 billion.

Poland joined the elite group of the world’s 25 most developed markets in September. Marek Dietl, the CEO of the WSE, said that it’s a quality stamp for the entire market, not only the stock exchange. Because in order to advance to the first league, you need to meet 24 separate criteria, and FTSE Russell analyses the organisation of trade as well as supervising institutions. This promotion is a massive opportunity for further growth. Dietl stresses that approx. 87 per cent of assets invested on international stock exchanges are allocated to developed markets. This means that Poland is now poised to attract investors that have not previously put their money into Poland, as buying shares on emerging markets – and Poland was recognised as one until September 2018 – was not aligned to their strategies.

This may benefit the entire economy – not

GPW NA STAŁE WROSŁA W POLSKI GOSPODARCZY KRAJOBRAZ, NIE ZŁAMAŁY JEJ KOLEJNE KRYZYSY GLOBALNE, JAK AZJATYCKI Z DRUGIEJ POŁOWY LAT 90., A NAWET ŚWIATOWY KRYZYS FINANSOWY. THE WSE HAS BECOME A PERMANENT FIXTURE ON THE POLISH ECONOMIC LANDSCAPE. IT HASN’T BEEN BROKEN BY CONSECUTIVE GLOBAL DOWNTURNS, SUCH AS THE ASIAN CRISIS IN THE 1990S.

collapse of Lehman Brothers. It has not exactly been a bullish period, but the market continues to operate. It did not share the fate of other Central European stock exchanges, which became marginalised, but gradually consolidated its leading position in the region instead.

POLAND ONE OF THE 25 MOST DEVELOPED MARKETS IN THE WORLD This process was culminated by the upgrading of Poland’s status to Developed Market by FTSE Russell, an agency owned by the London Stock Exchange Group, and which is a global index provider. These indices are used by many institutional investors to build their portfolios. In other words, this means that if shares are listed in the FTSE Russell index, then investors that use it will buy them. The indices provided by the agency drive equity invest-

the higher influx of capital, but its specific profile. Some of it is passive capital which reflects the composition of specific indices in portfolio structures. But what is even more important is that these are longterm investments. All in all, this means that it’s not easily influenced by investor sentiment. In addition to purely market gains, the WSE and the Polish economy will see their image improve. This should boost its appeal, especially overseas.

This is important in the context of national projects to be launched soon, including employee capital plans, and voluntary pension plans. Employee capital plans will be investing a portion of the money collected from employees and their employers on the stock exchange. In these circumstances, the stability ensured by a new type of foreign capital will really come in handy. ■

©ADOBE STOCK . INFOGRAFIKI: LECH MAZURCZYK

(dane w tysiącach | data in thousands)

giełda

PrivaScreen

â„¢

I N T E RV I E W

Willem Dafoe

CZASEM LUBIĘ Z G U B I Ć S I Ę W Ż YC I U Sometimes, I like to get lost in life ZAMIENIŁ HOLLYWOOD NA WŁOCHY, LUBI NISZOWE PRODUKCJE, ALE NIE ODWRACA SIĘ OD KOMERCYJNYCH, BO – JAK MÓWI – AKTOR POWINIEN BYĆ WSZECHSTRONNY. TYLKO WTEDY NIE RDZEWIEJE. WILLEM DAFOE WŁAŚNIE ZAGRAŁ W AQUAMANIE. FILM OD 19 GRUDNIA W POLSKICH KINACH. ❚ WILLEM DAFOE SWITCHED HOLLYWOOD FOR ITALY, HE LIKES NICHE PRODUCTIONS BUT DOES NOT TURN HIS BACK ON BLOCKBUSTERS EITHER. HE CLAIMS THAT AN ACTOR SHOULD BE VERSATILE AS ONLY THEN HE OR SHE CAN GROW AS A PERFORMER. HIS LATEST FILM IS AQUAMAN OPENING IN CINEMAS SOON.



74

©CREDITS

tekst | by mariola wiktor

©CREDITS



75

I N T E RV I E W

K

Willem Dafoe

Kiedy rozmawialiśmy w Berlinie o nagrodzie za całokształt twojej twórczości, miałeś pokaźną brodę, bo byłeś w trakcie zdjęć do filmu o Vincencie van Goghu. Zresztą za tę kreację odebrałeś w Wenecji Puchar Volpiego dla najlepszego aktora. Teraz z kolei na polskie ekrany wchodzi fantastyczny film akcji Aquaman, w którym grasz naukowca z Atlantydy. Lubisz takie gwałtowne metamorfozy? (śmiech) Oczywiście. W końcu na tym polega zawód aktora. Dziś z brodą, jutro na łyso, a pojutrze z garbem.

Oczywiście przesadzam, ale elastyczność i gotowość na zmiany jest konieczna w tej pracy. Dużo grywam w projektach autorskich, ambitnych, wymagających od aktora emocjonalnego, psychicznego i fizycznego zaangażowania. Dlatego kiedy pojawiają się role np. w komiksach Marvela jak Vulko w Aquamanie, to jest to dla mnie rodzaj odskoczni, zabawy, zdystansowania się, łapania równowagi. W przeciwieństwie do Aquamana, który jest półczłowiekiem, mój bohater to stuprocentowy Atlandczyk, który doskonale funkcjonuje pod wodą i ma wspaniałą zbroję. Zdjęcia realizowaliśmy głównie w Australii i muszę przyznać, że praca z reżyserem Jamesem Wanem była czystą przyjemnością.

Pamiętam, że kiedy wcześniej zagrałeś w komercyjnym Speed 2, to niektórzy mieli ci to za złe. Ty, aktor Triera, Lyncha, Cronenberga, Scorsese, Stone’a, w kinie akcji?

A co w tym złego? Aktor powinien być wszechstronny, bo tylko wtedy nie zardzewieje. No i przynajmniej w Stanach liczą się z nim w branży. Zresztą tak jak każdy człowiek mam w sobie ciekawość i potrzebę

76

When we talked in Berlin about your lifetime achievement award, you had a beard because you were in the middle of a shoot for a film about Vincent van Gogh – for which you won the Volpi Cup in Venice. Congratulations. The fantastic action film Aquaman, where you play a mad scientist, is opening in cinemas soon. Do you like these abrupt transformations? (laughs) I love them. That’s what this job is all about.

Bearded today, bald tomorrow, and with a hunched back the following day. I’m obviously exaggerating, but flexibility and readiness for change is a must in my line of work. I perform in auteur films, ambitious productions that require an actor to be emotionally, mentally and physically committed to the project, so whenever I’m offered a part in the Marvel comic series, such as Vulko in Aquaman, it’s like taking a break to get my balance back. Unlike Aquaman, who is half-human, the character I play is a 100 per cent Atlantis man who can function very well underwater and has beautiful armour. The film was mostly shot in Australia and working with director James Wan was a great experience.

I remember that some people found it odd when you appeared in the blockbuster Speed 2: Cruise Control. You, an actor, who has appeared in films

by Trier, Lynch, Cronenberg, Scorsese, and Stone in an action film?

What’s wrong with that? An actor should be versatile.

That’s what keeps me from going rusty. It also counts for a lot in this business – at least in the United States.

Apart from that, just like everyone else, I’m curious and I need to try different things. When I met the director, Jan De Bont, he only told me that the film would be shot in the Caribbean. He also showed me the boat models that we’d be filming on. I swallowed the bait. Would you have said no to being paid to take an amazing vacation in the Caribbean?

Unfortunately, I’ve never been offered one (laughs). What was it like working with Julian Schnabel on At Eternity’s Gate, a film about the last years of Vincent van Gogh’s?

Julian is a painter and artist himself. He is a great teacher – and this is by no means the rule. Apart from van Gogh himself, the film’s “main characters” are his art and the way he sees the world. He perceives the world differently from other people. He notices details, colours, textures and perspectives that other people are oblivious to. The cinema is an excellent medium to show this. For Julian, the camera is like a paintbrush. I had to learn the art of the painting, of how it is created. I was very moved by what Julian told me and showed me. Van Gogh painted to stop thinking. It was a way of escaping a world that did not understand him, that saw him as a madman and

próbowania różnych rzeczy. Kiedy po raz pierwszy rozmawiałem z Janem De Bontem, czyli reżyserem Speeda, powiedział tylko jedno, że zdjęcia będą kręcone na Karaibach. Pokazał mi także modele łodzi, na których mielibyśmy realizować zdjęcia. Tak, przyznaję – połknąłem przynętę. A ty byś się nie zgodziła, gdyby ktoś zaproponował ci wspaniałe wakacje na Karaibach, za które jeszcze dostałabyś pieniądze?

Niestety nikt mi jak na razie tego nie zaproponował… (śmiech) A jak, dla odmiany, pracowało ci się z Julianem Schnablem w filmie o ostatnich latach życia Vincenta van Gogha na planie At Eternity’s Gate?

Julian także jest malarzem, a przy tym, co wcale nie jest regułą, to świetny nauczyciel. W tym filmie obok samego van Gogha drugim głównym „bohaterem” jest jego twórczość, a konkretnie sposób, w jaki widzi świat. Julian też postrzega rzeczywistość inaczej niż ludzie dookoła. Dostrzega niewidoczne dla innych detale, kolory, faktury, perspektywy. Język kina jest zatem dla niego idealnym medium, żeby to wyrazić.

Kamera jest dla Juliana jak pędzel. Dlatego i ja musia-

classified any kind of otherness as mental illness.

Did Julian study painting techniques?

I’ll never forget when we were in the house where van Gogh lived in Arles in southern France. This now houses a gallery of his sketches. Julian, to my great astonishment and fear, grabbed my hand, which was holding a paintbrush (a dry one luckily), and he stroked with it an authentic van Gogh sketch. I was petrified. A moment later, I was told this was meant to be a kind of covenant, anointment, a symbol of a communion between me and Vincent, some sort of metaphysical transmission. It might sound strange, but I actually did feel a spiritual bond with the Master afterwards, he became closer to my heart. I still have no idea how this happened (laughs).

Do you ever think about technique while acting?

Never. Nor do I think about show business, or who’s coming to see the film. I treat every part as a meeting with another human being, his or her emotions and personality. This is a more creative approach. Of course, this is not to say that I don’t prepare for the role, follow the screenplay, or listen to the director.

© P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : D A V I D L E V E N E / E Y E V I N E / E A S T N E W S

KOCHAM WŁOSKIE JEDZENIE, KLIMAT, WSPANIAŁE ZABYTKI, SERDECZNOŚĆ I ENERGIĘ WŁOCHÓW. CENIĘ ICH ZAMIŁOWANIE DO PIĘKNA. WIODĘ TYPOWE „DOLCE VITA”. TUTAJ ŻYJE SIĘ INNYM, WOLNIEJSZYM RYTMEM. I LOVE ITALIAN FOOD, THE CLIMATE, THE MONUMENTS, THE KINDNESS AND ENERGY OF ITALIANS. I APPRECIATE THEIR LOVE OF BEAUTY. I’M LIVING THE TYPICAL “DOLCE VITA” AT THE MOMENT.

łem wejść w ten język i w proces tworzenia. To było ciekawe. Van Gogh malował, by przestać myśleć.

Sztuka była jego ucieczką od świata, który go nie rozumiał, uważał za szaleńca, a każdą odmienność klasyfikował jako chorobę psychiczną.

Czy Julian uczył cię technik malarskich?

Nigdy nie zapomnę pewnego wydarzenia. Otóż byliśmy akurat w domu van Gogha w Arles na południu Francji. Nawiasem mówiąc, dziś znajduje się tam galeria szkiców mistrza. Julian w pewnym momencie, ku mojemu zaskoczeniu i przerażeniu, złapał moją rękę, w której trzymałem pędzel – na szczęście suchy – i przejechał nim po jednej z autentycznych prac malarza. Zdrętwiałem. Po chwili usłyszałem, że to miał być rodzaj przymierza, namaszczenia, symbol połączenia mnie i Vincenta. To dziwne, ale po wszystkim faktycznie poczułem duchową więź z van Goghiem, stał mi się bliższy. Do dziś nie wiem, na czym to polegało (śmiech).

Czy kiedy grasz, myślisz o graniu, o technice?

Nigdy. Ani o show-biznesie, ani o tym, kto przyjdzie oglądać mój film. Każdą rolę traktuję jak spotkanie

I often feel like the best director of myself. It is not as if people think that I’m entering the situation about to happen. It’s more about creating a world so full and comprehensive that when you enter it, you feel that everything about it is natural and follows a certain logic, and you don’t feel pressured into being creative and coming up with ideas, you let things unfold.

The reason I asked was that while I was watching The Florida Project, one of your recent films, I got the impression that you weren’t acting, that you were just there, as yourself.

There were a lot of first-timers in the film, so I tried to forget that I had performed in films before. I was learning how to act in front of the camera as a non-actor. The best performance is that which cannot be seen. This happens when the actor becomes part of the story, but is not its most important element. This is why I like non-professional theatrical performances and foreign films. I don’t always know whether the person I’m watching is famous in his or her home country, a gifted amateur, or a professional actor appearing in his or her first film. I’ve generally come



77

I N T E RV I E W

Willem Dafoe

z drugim człowiekiem, jego osobowością, emocjami.

Takie podejście jest bardziej twórcze. Oczywiście to nie znaczy, że się nie przygotowuję, nie podporządkowuję scenariuszowi, reżyserowi. Sam często czuję się jak najlepszy reżyser siebie. Chociaż to nie jest tak, jak ludzie myślą, że wchodzę w coś, co ma się zdarzyć, co już jest z góry naszkicowane. Pełny świat dopiero trzeba wykreować, by wszystko stało się logiczne i naturalne dla widza. Wtedy nie czujesz presji wymyślania czegoś, pozwalasz, by rzeczy same się toczyły.

Wtedy jesteś postacią, którą grasz.

Zapytałam o to, bo oglądając Florida Project, czyli jeden z twoich ostatnich głośnych filmów, trudno było oprzeć się wrażeniu, że nie grałeś w tym filmie, ale po prostu byłeś.

W tej produkcji grało wielu naturszczyków, a więc próbowałem zapomnieć, że jestem zawodowym aktorem. Zresztą najlepszy występ to taki, którego nie widać. Tak jest wtedy, gdy aktor jest częścią tego, co się dzieje, ale wcale nie tą najważniejszą. Dlatego lubię nieprofesjonalne spektakle i filmy z innych krajów, z mniejszych kinematografii, bo nie zawsze wiem, czy ta osoba, którą widzę, to znany aktor

to enjoy European cinema more and more.

You live in Italy, you married an Italian and you act in Italian. Have you stopped being American? (laughs) You can’t change your nationality and ethnicity. Why would you want to, anyway? I’ll die an American irrespective of where I’m living. I didn’t start to feel Italian when I learned to speak and understand the language, but on the first morning I woke up and started thinking about what I was going to have for breakfast.

Life in Italy has not changed your value system, has it?

I feel good there. I love Italian food, the climate, the amazing historical buildings and monuments, the kindness and energy of Italians, and I appreciate their love of beauty. I’m living the typical “dolce vita” at the moment. Life has a slower pace in Italy than in America. You celebrate the meals you eat with your family. I actually like the fact that family is so important there, that relationships matter, that you live in a community. In America, you tend to be on your own and “meet” with your friends online. Not only that but pursuing a career makes you lose some of the joy of

KIEDY GRAM, NIGDY NIE MYŚLĘ O TECHNICE. ANI O SHOW-BIZNESIE I O TYM, KTO PRZYJDZIE OGLĄDAĆ MÓJ FILM. KAŻDĄ ROLĘ TRAKTUJĘ JAK SPOTKANIE Z DRUGIM CZŁOWIEKIEM I JEGO EMOCJAMI. WHEN I ACT, I DO NOT THINK ABOUT THE METHOD, SHOW BUSINESS, OR WHO’S COMING TO SEE THE FILM. I TREAT EVERY PART AS A MEETING WITH ANOTHER HUMAN BEING AND HIS OR HER EMOTIONS.

78

living in the here and now and appreciating the small pleasures in life. I’m lucky in that I still have a job that I enjoy and feel passionate about, and I live in Italy.

I can work on interesting, non-commercial productions in the US and in Europe, I can accept parts in films such as Aquaman and play Vincent van Gogh.

WILLEM DAFOE (rocznik 1955) amerykański aktor teatralny i filmowy. Był członkiem słynnego zespołu teatralnego Wooster Group. Zdobył popularność dzięki roli sierżanta Eliasa w Plutonie Olivera Stone’a, za którą otrzymał nominację do Oscara.

Zagrał też m.in. w Missisipi w ogniu Alana Parkera czy w Ostatnim kuszeniu Chrystusa Martina Scorsese. ❚ Born in 1955. American stage and movie actor. He was a member of the famous Wooster Group theatre company. He gained acclaim and popularity for his performance of sargeant Elias in Platoon by Oliver Stone for which he was nominated to the Academy Awards. His other films include Mississipi Burning and The Last Temptation of Christ.



©CLAUDE MEDALE/CORBIS/GET TYIMAGES

w swoim kraju, czy też zdolny amator, albo aktor zawodowy, ale debiutant. W ogóle lubię coraz bardziej kino europejskie.

No właśnie. Mieszkasz we Włoszech, ożeniłeś się z Włoszką, grasz po włosku. Przestałeś być Amerykaninem? (śmiech) Narodowości i pochodzenia nie da się zmienić. Zresztą po co? Umrę jako Amerykanin, bez względu na to, gdzie obecnie wiodę moje życie. Włochem poczułem się jednak nie wtedy, gdy zacząłem mówić i rozumieć po włosku, ale tego poranka, gdy po raz pierwszy się obudziłem i pierwsza myśl, która przyszła mi do głowy, to ta, co będzie dziś na… śniadanie? Życie we Włoszech zmieniło twój system wartości?

Dobrze się tutaj czuję. Kocham włoskie jedzenie, klimat, wspaniałe zabytki, serdeczność i energię Włochów. Cenię ich zamiłowanie do piękna. Wiodę typowe „dolce vita”. Tutaj żyje się innym, wolniejszym rytmem niż w Ameryce. Celebruje się wspólnie posiłki z rodziną. Podoba mi się ta rodzinność, bliskość relacji, życie we wspólnocie. W Ameryce człowiek jest bardziej samotny, a przyjaciół ma głównie w sieci.

W pogodni za karierą gubi się gdzieś radość z życia tu

©CREDITS



79

Willem Dafoe

i teraz, drobne przyjemności. Poza tym jestem w idealnym położeniu – mieszkając we Włoszech, wciąż mam pracę, która mnie pasjonuje. Mogę współtworzyć ciekawe, niekomercyjne projekty w Ameryce, ale i w Europie. Mogę też przyjmować role w takich filmach jak Aquaman, ale i grać Vincenta van Gogha.

Kiedyś powiedziałeś, że jesteś wiecznym outsiderem, że zawsze idziesz pod prąd. Nadal tak się dzieje?

Jestem nim i zarazem nie jestem. Po prostu lubię być z boku. To daje dystans, sprawia, że człowiek ciągle szuka, nieustannie musi być otwarty na nowe, nie gnuśnieje w zawodzie, lepiej rozumie świat i innych ludzi. W filmie Pasolini mój bohater mówi, że Hollywood to synonim diabła. Czasami tak. Czasami nie, bo czy ktoś lubi Hollywood, czy nie, to jednak jest to część światowej kultury tak ważna, że staje się miarą dla innych dokonań. Mój związek z Hollywood faktycznie jest już coraz słabszy, ale nigdy nie byłem ak-

torem wyłącznie mainstreamowym. Swoje najlepsze role w LA stworzyłem u reżyserów, którzy byli indywidualistami i nie robili kina dla masowej widowni, jak David Lynch, Abel Ferrara. Jeśli nawet współpracowałem z Martinem Scorsese czy Wesem Andersonem, to też przy ich kinofilskich, niekomercyjnych projektach. Kochałem i nadal kocham kino niezależne, byłem aktywny w teatralnym offie. W Europie gram u Larsa von Triera i Juliana Schnabla. Oczywiście bywa, że Hollywood niszczy ludzi, łamie kariery, jest bezwzględne, ale zrealizowano tam także kilka wybitnych filmów. I o tym też pamiętam. Owszem, lubię tam czasem pojechać, ale nie mógłbym już tam mieszkać i żyć.

Dlaczego?

Bo tam wszyscy i wszystko przypomina ci, że jesteś aktorem. 24 godz. na dobę. A ja od czasu do czasu lubię od Willa Dafoe aktora – uciec. Zagubić się w życiu…(śmiech). Tak po prostu. ■

You once said that you were the eternal outsider, that you always go against the current. Is that still the case?

I am and I’m not. I generally like to stay on the sidelines. That gives me a sense of distance and detachment and makes me want to be constantly on the lookout, be open to new things, avoid stagnating, and better understand the world and other people.

The character I play in Pasolini says that Hollywood is a synonym for the devil. Sometimes it is, sometimes it isn’t. Whether you like Hollywood or not, it is such an important part of world cinematic culture that is so important that it has become the benchmark against which everything else is measured. My ties to Hollywood are now quite wreak, but I’ve never been a strictly mainstream actor. I played my best parts in LA when I was working with maverick directors who never made films for the general public, such as David Lynch and Abel Ferrara. Even when I worked with Martin Scorsese and Wes Anderson, it was when they were making cinephile and not commercial productions. I loved and still love indie cinema and I’ve performed on off theatre stages. In Europe, I’ve appeared in films by Lars von Trier and Julian Schnabel. Hollywood destroys people, breaks their careers, and is ruthless, but a few great films have been made there too. That’s what I try to remember. I like to visit Hollywood once in a while, but I couldn’t live there anymore.

Why not?

Because everyone and everything there reminds me that I’m an actor. 24/7. I sometimes like to get away from Will Dafoe, the actor. I like to get lost in life (laughs). It’s that simple. ■

80

©EAST NEWS

I N T E RV I E W

Ibex 605500

Wenger ® Bagaże i akcesoria podróżne

GOOD LIFE

82

efekt impostora

GOOD LIFE

efekt impostora

OSZUŚCI Z UROJENIA The imaginary fraud GDY WYBITNI LUDZIE SĄ PEŁNI WĄTPLIWOŚCI I NAD WYRAZ SKROMNI, MIERNOTY BEZ UMIARU TRĄBIĄ O SWOICH RZEKOMYCH ZALETACH, OSIĄGNIĘCIACH I ZASŁUGACH. GDZIE KOŃCZY SIĘ KONSTRUKTYWNA SAMOKRYTYKA, A ZACZYNA SZKODLIWE ZANIŻANIE SWOJEJ WARTOŚCI? ❚ WHILE THE OUTSTANDING ARE FULL OF DOUBT AND ARE EXTREMELY HUMBLE, THE MEDIOCRE NEVER TIRE OF TRUMPETING THEIR SUPPOSED MERITS, ACHIEVEMENTS AND ACCOMPLISHMENTS. WHERE DOES CONSTRUCTIVE SELF-CRITICISM END AND DAMAGING SELF-DEPRECATION BEGIN? tekst | by mirosław konkel rysunki | illustrations agata zarzycka

N

ie pchaj się na afisz, jeśli nie potrafisz – brzmi ludowa mądrość. Trudno jej zaprzeczyć, jeśli wiadomo, kto zgłasza się do programów typu talent show – ludzie chcą wystąpić przed milionami widzów, choć nie mają umiejętności tanecznych, aktorskich, gimnastycznych lub słoń im nadepnął na ucho. Mniejsza o żałosną jakość ich popisów. Najgorsze jest to, że osoby z największym parciem na szkło cechują się najmniejszą świadomością swoich braków i niedoskonałości.

Jeśli wierzyć badaniom psychologów, nadmierna pewność siebie to niemal powszechna choroba. Większość z nas uważa się za ponadprzeciętnych kierowców, kucharzy i kochanków. Zawyżamy swój iloraz inteligencji, odporność emocjonalną i liczbę lat, którą dane będzie nam przeżyć. We własnej ocenie jesteśmy zdrowsi i piękniejsi od innych. Rzadziej popełniamy błędy w interesach i lepiej wychowujemy dzieci.

W pychę wpadają zwłaszcza politycy i menedżerowie, którzy żyją w poczuciu, że są największym darem, jaki Bóg mógł ofiarować ludzkości.

Niektórzy jednak popadają w drugą skrajność – znają się na rzeczy, wszystko, co zaplanują, im wychodzi, mimo to nie mają potrzebnej pewności siebie. Rozpamiętują i wyolbrzymiają swoje niepowodzenia. Podważają natomiast swoje kompetencje, zdolności i zalety charakteru. Uważają się za bohaterów z przypadku. Gdy odnoszą sukcesy, w cichości ducha mówią:

Do not strive for fame unless you have what it takes. This timeless advice is routinely disregarded, if talent shows are anything to go by. A complete lack of talent is no deterrent to the many celebrity wannabes eager to strut their stuff before millions of amused and bemused viewers. The woefulness of their performances is sad enough, but it is even sadder to realise that the more determined they are to make it, the more oblivious they are to their shortcomings and inadequacies.

According to psychological studies, excessive confidence has become a common ailment. Most of us consider ourselves to be better than average drivers, chefs and lovers. We tend to overestimate our intelligence quotient, emotional resilience, and expected lifespan. We judge ourselves to be healthier and more beautiful than others. We tend to make business mistakes less often and raise our children better.

Politicians and managers are most prone to vanity, as they live with the conviction that they are the greatest gift God that has endowed on humanity.

Some, however, are at the other end of the spectrum – they are experts in their fields, and they accomplish whatever they set their minds to, but nevertheless lack self-confidence. They overthink and exaggerate their failures. They question their competence, talents, and character traits. They feel that they got to where they are by accident. Whenever they achieve



83

GOOD LIFE

efekt impostora

„Znowu miałem szczęście. Ale czy następnym razem też uda mi się wszystkich nabrać? Kiedyś się wyda, że jestem do niczego”.

KRÓL JEST NAGI? Przed laty w Harvard Business Review ukazał się tekst o syndromie impostora – urojonego ignoranta, człowieka, który ma poczucie, że coś udaje. Nie ma wątpliwości, że nie zasłużył na awans, miejsce w zarządzie i wszystkie inne dobre rzeczy, które go spotykają.

Jestem nieudacznikiem – ocenia. I lęka się, że wcześniej czy później ktoś to odkryje. Autor artykułu, Manfred Kets de Vries, profesor rozwoju przywództwa w INSEAD, takich wydumanych oszustów znajdował na każdym szczeblu organizacji. Ale najwięcej jest ich wśród osób mających na koncie duże osiągnięcia. Niekiedy obawy impostorów uruchamiają siły autodestrukcyjne i szkodzą firmom, którymi zarządzają.

Aktor Tom Hanks, scenarzysta Chuck Lorre, pisarz Neil Gaiman i bizneswoman Sheryl Sandberg – coraz więcej sławnych ludzi przyznaje, że nie jest im obcy syndrom impostora. Howard Schultz, szef Starbucksa,

SYNDROM IMPOSTORA, CZYLI UROJONEGO OSZUSTA, JEST PSYCHOLOGICZNYM ZJAWISKIEM POWODUJĄCYM BRAK WIARY WE WŁASNE OSIĄGNIĘCIA. THE IMPOSTOR SYNDROME IS A PSYCHOLOGICAL PHENOMENON WHICH TRIGGERS LACK OF SELFCONFIDENCE DESPITE BEING SUCCESSFUL. ujawnił, że zarówno on, jak i inni prezesi, których zna, często czują się jak naciągacze. Przejmują stery swoich spółek w przekonaniu, że nie są do tego przygotowani.

Nie wykluczają, że skończy się to demaskacją, ale co innego pozostaje tym biednym duszyczkom niż robienie dobrej miny do złej gry? Zdobywczyni Oscara i absolwentka Harvarda, Natalie Portman, podczas poruszającej mowy inauguracyjnej na tej uczelni przyznała się do wątpliwości, które nią targały, gdy została studentką. „Czułam się, jakbym była tu przez pomyłkę – mówiła – że nie jestem dostatecznie bystra, by obracać się w tym towarzystwie i że za każdym razem, kiedy otwieram usta, muszę udowadniać, że nie jestem tylko pustą aktorką”.

MRZONKI ZAMIAST DZIAŁANIA Syndrom impostora jest stary jak świat. Przybiera jednak na sile w czasach globalizacji. Jak tłumaczy Bartłomiej Brach, antropolog organizacji, kiedyś każdy mógł się cieszyć uznaniem z powodu swojej wyjątkowej umiejętności. Nie brakowało lokalnych sław i autorytetów. To się jednak skończyło. Dlaczego? Zazwyczaj

84

something, they tell themselves they were lucky that time and keep asking themselves whether they will manage to pull it off next time, and wonder how long it will take for people to see through them.

IS THE KING NAKED? Harvard Business Review once published an article on impostor syndrome, i.e. about people who feel that they are pretending to be someone else.

A person suffering from impostor syndrome is convinced he did not deserve his promotion, seat on the Management Board or anything other good things that have come his way. “I’m a failure”, he says to himself. And he lives in constant fear that, sooner or later, someone will discover this. The author of the article, Manfred Kets de Vries, a professor in leadership at INSEAD, used to come across such imaginary impostors at every level of organisations. However, the highest percentage of them were found among the most accomplished people. Sometimes the fears of “impostors” unleash self-destructive forces and can actually be harmful for the companies they manage.

Actor Tom Hanks, screenwriter Chuck Lorre, writer Neil Gaiman and businesswoman Sheryl Sandberg – more and more people have admitted to being more than familiar with the impostor syndrome. Howard Schultz, the head of Starbucks, said that both he and other CEOs he knows often feel like frauds. They manage their businesses despite being convinced they are ill-prepared to do so. They never stop expecting that it is all going to end in humiliation and disgrace, but until then, there is nothing for it but to put on a happy face. Academy Award winner and Harvard graduate, Natalie Portman, during a moving commencement speech she gave at her alma mater, talked about her insecurities when she was still a student. “Today I feel much like I did when I came to Harvard Yard as a freshman in 1999. I felt like there had been some mistake, that I wasn’t smart enough to be in this company, and that every time I opened my mouth I would have to prove that I wasn’t just a dumb actress”.

DREAMS INSTEAD OF ACTIONS The impostor syndrome is as old as the hills. However, it has become much more common in this age of globalisation. As explained by Bartłomiej Brach, an anthropologist who studies organisations, in the past, anyone could enjoy recognition on account of some exceptional trait or skill. There was no shortage of stars, celebrities and authorities. But this has all come to an end. Why? There was usually only one shoemaker, one blacksmith, one carpenter etc. in the village.

It was hard to compare them with other craftsmen, and so that local shoemaker, blacksmith and carpen-

w miasteczku swoje usługi oferował tylko jeden szewc, kowal czy stolarz – trudno było porównać go do innego rzemieślnika, przez co uchodził za autorytet w swoim fachu. Dziś, za sprawą internetu, mamy nieograniczony dostęp do prawdziwych geniuszy w każdej dziedzinie. – Wśród rzeszy profesjonalistów zawsze znajdzie się ktoś od nas lepszy – a przynajmniej umiejący stworzyć takie wrażenie – wyjaśnia Brach. – To skutecznie niszczy w człowieku poczucie wyjątkowości. Ba – łatwo uwierzyć w swoją zwykłość, przeciętność, a nawet w to, że jestem nikim. Na to nakłada się jeszcze inne zjawisko – opisywana przez socjologa, prof. Zygmunta Baumana, „płynna rzeczywistość”, czyli stan permanentnych zmian i nieprzewidywalności, w którym znalazł się świat. Jednym z przejawów tego fenomenu jest postęp gospodarczy i technologiczny, za którym trudno nadążyć. Wiedza ma coraz krótsze terminy ważności. Metody, które wczoraj gwarantowały sukces, dziś zwiastują porażkę. By do niej nie dopuścić, trzeba się ciągle uczyć – przekonywał profesor. – W pewnym sensie syndrom impostora jest następstwem działań adaptacyjnych, które raz po raz płynna rzeczywistość wymusza na jednostkach, firmach i grupach społecznych – wyjaśnia Bartłomiej Brach. – Gdy ciągle stajemy wobec nowych wyzwań i musimy aktualizować swoje kompetencje, zawsze może się pojawić element zwątpienia w siebie.

Szkopuł w tym, że zaniżone mniemanie o sobie studzi nasz zapał do uczenia się, próbowania nowych rzeczy,

NIEKIEDY OBAWY IMPOSTORÓW URUCHAMIAJĄ SIŁY AUTODESTRUKCYJNE I SZKODZĄ FIRMOM, KTÓRYMI ZARZĄDZAJĄ.

SOMETIMES THE FEARS OF “IMPOSTORS” UNLEASH SELFDESTRUCTIVE FORCES AND CAN ACTUALLY BE HARMFUL FOR THE COMPANIES THEY MANAGE.

ter were seen as unrivalled experts in their fields. Today, in the era of the ever-present Internet and social media, we have constant access to geniuses in every field. “There will always be someone better than us, or who at least gives that impression, among our peers”, Brach explains. “This completely destroys the feeling of being exceptional. It becomes easy to believe that we are ordinary, and even a nonentity”.

Added to this is another phenomenon, which sociologist Prof. Zygmunt Bauman refers to as “liquid modernity”. This describes the state of constant change, instability and unpredictably in which the world now finds itself. One of the manifestations of this is the unprecedented pace of economic and technological advancement, which is hard to keep up with. Knowledge has shorter and shorter “use by” dates. The methods and techniques used yesterday are old news today. You have to keep learning if you don’t want to



85

GOOD LIFE

efekt impostora

podejmowania kolejnych wysiłków. A bez tego niepodobna dostosować się do rzeczywistości. Toniemy więc w negatywnych myślach, które stają się rodzajem samospełniającej się przepowiedni – wcześniej tylko uważaliśmy się za nieudaczników, a teraz rzeczywiście nimi jesteśmy. Albo pogrążamy się w mrzonkach – jak wieśniacy z polskiego filmu Konopielka, którzy wierzą, że „tam na górce, pod głazem leży zakopany” koń, cały ze złota. Tyle że do konia trzeba się dokopać szpadlami. „Nikt nie próbuje, bo czort pilnuje!” – wyjaśnia jeden z chłopów. Na co wójt odpowiada, że „to nie diabła się boicie, a tego, że nic tam nie znajdziecie, o! I skończy się bajanie – o smakołykach, dworach”.

be left behind, Bauman claims. “In a way the impostor syndrome is a consequence of the adaptive behaviour that liquid modernity imposes on individuals, businesses and social groups”, Brach explains. “When we are constantly confronted with new challenges and forced to update our knowledge and skills, there is always room for self-doubt.

The problem is that low self-esteem dampens our enthusiasm to learn, try new things, and make an effort.

This makes it impossible for us to adapt to reality. We are inundated by negative thoughts that become self-fulfilling prophesies – at first, we only think of ourselves as failures, then we actually become them. Or we fool ourselves with unrealistic dreams like the protagonist of the Polish film Konopielka, who believes that a golden horse is buried on a hill and that it can be sold to buy “sugar, lard, sausages and marmalade to last a hundred years”. The only thing is that the horse has to be dug up with shovels. “Nobody ever tries because the devil is keeping watch”, explains one of the peasants. The village head responds: “You’re not scared of the devil, but of not finding anything there.

And that will be the end of your airy-fairy prattle”.

KULTURA AMATORA Jak pokonać swoje poczucie urojonych – lub nawet prawdziwych – braków i niedostatków? Próbuj mimo wszystko, nawet wbrew sobie i całemu światu – podpowiadają trenerzy rozwoju osobistego. Inna wskazówka: miej dystans do mądrości ekspertów. Jeśli słoń ci na ucho nadepnął, lepiej zrezygnuj z udziału w pro-

THE AMATEUR CULTURE How to overcome the feeling of imagined or even real shortcomings and inadequacies? Try anyway, even if you have to push yourself and against all odds, is the advice offered by self-development trainers. Another tip is to take the wisdom of many self-professed experts with a pinch of salt. If you have

NIEKTÓRZY POPADAJĄ W SKRAJNOŚĆ – ZNAJĄ SIĘ NA RZECZY, WSZYSTKO, CO ZAPLANUJĄ, IM WYCHODZI, MIMO TO NIE MAJĄ POTRZEBNEJ PEWNOŚCI SIEBIE. SOME PEOPLE ARE EXPERTS IN THEIR FIELDS, AND THEY ACCOMPLISH WHATEVER THEY SET THEIR MINDS TO, BUT LACK SELF-CONFIDENCE.

86



GOOD LIFE

efekt impostora

WŚRÓD RZESZY PROFESJONALISTÓW ZAWSZE ZNAJDZIE SIĘ KTOŚ OD NAS LEPSZY – A PRZYNAJMNIEJ UMIEJĄCY STWORZYĆ TAKIE WRAŻENIE. TO NISZCZY W CZŁOWIEKU POCZUCIE WYJĄTKOWOŚCI. THERE WILL ALWAYS BE SOMEONE BETTER THAN US, OR WHO AT LEAST GIVES THAT IMPRESSION, AMONG OUR PEERS. THIS COMPLETELY DESTROYS THE FEELING OF BEING EXCEPTIONAL.

gramie The Voice of Poland. Ale jeżeli choć trochę umiesz śpiewać, nie daj się zniechęcić do tego pomysłu. Pewien nauczyciel muzyki z Liverpoolu miał wśród swoich uczniów Paula McCartneya i George’a Harrisona, czyli połowę składu Beatlesów, ale nie odkrył w nich talentu. Promował inne dzieciaki. Szkoła, show-biznes – nie ma dziedziny, w której fałszywe i szkodliwe przekonania podcinają ludziom skrzydła. Przewrotną radę daje Bartłomiej Brach: zamiast walczyć z przekonaniem o swojej niekompetencji, pielęgnuj je.

Zamiast wstydzić się, że blefujesz, oszukuj jak najwięcej, z premedytacją udawaj kogoś, kim chciałbyś się stać – z czasem faktycznie staniesz się tą osobą.

– Wejście w rolę wiecznego amatora może być okupione dyskomfortem psychicznym, przynajmniej na początku – ostrzega antropolog. – Przetrwaj to. Bo co jest fajnego w postawie człowieka, który pozjadał wszystkie rozumy, już nie chce się rozwijać?

Zakrawa to na paradoks, ale efektywni i profesjonalni stajemy się dopiero wtedy, gdy uznajemy swoje niedoskonałości i prawo do popełniania błędów. ■

88

absolutely no musical talent, forget about appearing on a talent show. But if you can sing, do not let anyone discourage you from auditioning. A Liverpool music teacher once had Paul McCartney and George Harrison, or half the Beatles among his pupils, but failed to see their talent. School, show business, work – there is no area where false and harmful convictions do not do clip people’s wings. Brach offers some perverse advice though: instead of fighting the conviction of your own lack of competence, pamper it. Instead of being ashamed of bluffing, bluff as much as you can, pretend to be who you have always wanted to be – you will actually become that person over time. “Assuming the role of an eternal beginner and amateur may cause mental discomfort, at least at the beginning”, he says. “Endure it. What’s so great about someone who thinks they are super clever, and no longer want to learn new things and grow This may sound paradoxical, but we can only be efficient and professional once we accept our imperfections and give ourselves the right to make mistakes. ■

ZWIEDZAJ ŚWIAT WYGODNIE

www.royalcaribbeancruises.pl www.royalcaribbeancruises.pl ul. Świętokrzyska 00-116Warszawa Warszawa ul. Tamka 16, lok.36, 4, 00-349 info@rccl.pl, tel.tel.: 004822 455 info@rccl.pl, 00 22 455 38 38 48 48

PEOPLE AND THE WORLD

sylwester 2019

DO BIAŁEGO RANA Until the wee hours OD ELEGANCKIEGO BALU W OPERZE, PRZEZ KĄPIEL W ŹRÓDŁACH TERMALNYCH, AŻ PO WIZYTĘ W TROPIKALNEJ KRAINIE... POD ZADASZENIEM – SPOSOBÓW NA PRZYWITANIE NOWEGO ROKU JEST BEZ LIKU. PODPOWIADAMY, GDZIE SIĘ WYBRAĆ. ❚ FROM AN ELEGANT BALL AT THE OPERA HOUSE, THROUGH A BATH IN THERMAL WATERS, TO A VISIT TO THE SITE OF THE WORLD’S WORST NUCLEAR DISASTER – THERE IS NO END OF OPPORTUNITIES TO GREET THE NEW YEAR. HERE IS A LIST OF THE BEST ONES.

©CREDITS

tekst | by michał głombiowski

90

©ADOBE STOCK (2)

GRECJA, ATENY | Greece, Athens Greków na co dzień ciężko odciągnąć od stołu, nie dziwi więc, że sylwestra spędzają nad pełnymi talerzami. Większość mieszkańców kraju świętuje nadejście nowego roku w rodzinnym gronie, popularne są jednak także spotkania w knajpkach. W sylwestrową noc lokale pękają w szwach, chociaż nie liczcie raczej na zorganizowane, eleganckie bale. Grecy po prostu tłoczą się, zajadając mezze i popijając wino. W Atenach, o północy, niebo rozświetlają nad Akropolem fajerwerki. W pierwszych minutach nowego roku imprezowicze skupiają się na pałaszowaniu ciasta vasilopita – ukryta jest w nim moneta, a jej znalazca ma zapewnione szczęście przez cały rok. ❚ It is hard to get Greeks away from the table, so it’s no wonder they like to spend the last day of the year eating as well. Most celebrate the New Year with their families at home or in restaurants. Bars and eateries are always full on this night, but do not count on any festive balls.

Greeks enjoy simply being together and talking over mezze and wine. At midnight, the sky over Athens is illuminated with a fireworks display.

Greeks eat vasilopita pie in which a coin is hidden in the first few minutes of the new year.

Whoever finds it in his or her piece can be sure of good luck all year.

NA HAWAJACH MINIMALNA TEMPERATURA W STYCZNIU WYNOSI 19ºC. DLATEGO NAJLEPSZYM SPOSOBEM BĘDZIE ŚWIĘTOWANIE NA PLAŻY – CHOCIAŻBY NA SŁYNNEJ WAIKIKI W HONOLULU. AS THE MINIMUM TEMPERATURE ON THE ISLAND IS 19°C, YOUR BEST SHOT IS TO CELEBRATE ON THE BEACH. HOW ABOUT THE FAMOUS WAIKIKI IN HONOLULU?

HAWAJE, HONOLULU | Hawaii, Honolulu Idealne miejsce dla spóźnialskich. Świętując na wyspach – ze względu na strefę czasową – będziesz miał świadomość, że zamykasz imprezę – północ wybija tu najpóźniej na całym globie. Ponieważ min. temp. w styczniu wynosi na Hawajach 19ºC, najlepszym sposobem będzie świętowanie na plaży – chociażby na słynnej Waikiki w Honolulu. ❚ The perfect place for latecomers.

Owing to the time difference, the partying begins once the rest of the world is resting after their all-night fun. If you greet the new year in Hawaii, you can be sure that you will be the last one at the party – this is where midnight strikes last on the entire globe. As the minimum temperature on the island is 19°C, your best shot is to celebrate on the beach. How about the famous Waikiki in Honolulu, which is the venue for all public events?



91

PEOPLE AND THE WORLD

AUSTRALIA, SYDNEY |

Australia, Sydney W Australii, będącej jednym z krajów, który pierwszy wita nowy rok, do sylwestrowej zabawy podchodzi się z pietyzmem. Imprezy są huczne, a pokaz 80 tys. fajerwerków wystrzelonych w niebo nad Sydney śledzi na ekranach cały świat. Zabawie sprzyja klimat – w styczniu w Australii jest lato. Nie dziwi więc, że większość Australijczyków decyduje się spędzić sylwestrową noc na plaży – pijąc drinki, piknikując i uprawiając surfing. Impreza zwykle przeciąga się do świtu, a po krótkiej drzemce nadchodzi czas na plażowe grillowanie. ❚ Australia is one of the first countries in the world to ring in the new year, and New Year’s Eve is taken seriously. The parties are festive and a display of over 80,000 fireworks in Sydney is televised all over the world. The fun is even better owing to the climate – it is summer in Australia in January. No wonder that most Australians opt for spending New Year’s Eve on the beach having drinks, picnics and surfing. The parties usually continue into the wee hours and after a short nap the partygoers start to BBQ their New Year’s lunch on the beach.

92

sylwester 2019

© S I M E / F R E E , G E T T Y I M A G E S , M . P . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : A D O B E S T O C K , A L A M Y/ B E W

JAPONIA, TOKIO | Japan, Tokyo W japońskiej tradycji nowy rok wita się w towarzystwie lisów – ze zwierzętami tymi wiąże się bowiem bogata symbolika. By zaskarbić sobie ich przychylność, Japończycy organizują w sylwestra parady, których uczestnicy maszerują w lisich maskach lub twarzach pomalowanych w zwierzęce pyszczki. Wyjątkową atmosferę podkreślają używane zamiast fajerwerków papierowe lampiony i świece. Tuż po północy idzie się do świątyni Shinto – to ma przynieść pomyślność na kolejny rok. ❚ According to Japanese tradition, the new year is welcomed in the company of foxes – these animals are symbolic in the country. To curry their favour, the Japanese hold New Year’s Eve parades where the participants march clad in fox masks or with their faces painted like animal faces. The special atmosphere is emphasised by the lanterns and candles used instead of fireworks. Just after midnight, people go to a Shinto shrine.

JAPOŃCZYCY ORGANIZUJĄ W SYLWESTRA OGROMNE PARADY, KTÓRYCH UCZESTNICY MASZERUJĄ W PIĘKNYCH LISICH MASKACH LUB TWARZACH POMALOWANYCH W ZWIERZĘCE PYSZCZKI. THE JAPANESE HOLD NEW YEAR’S EVE PARADES WHERE THE PARTICIPANTS MARCH CLAD IN BEAUTIFUL FOX MASKS OR WITH THEIR FACES PAINTED LIKE ANIMAL FACES.

NIEMCY, TROPICAL ISLAND |

Germany, Tropical Island Jeżeli marzy ci się sylwester w tropikach, ale nie możesz pozwolić sobie na daleką podróż, wybierz się do Tropical Island niedaleko Berlina. Stworzono tu krainę – największy na świecie las deszczowy pod zadaszeniem, piaszczystą plażę i imitację morza (z falami umożliwiającymi ślizganie się na desce). Wewnątrz kopuły, będącej niegdyś halą produkcyjną sterowców, panuje stała temperatura 26ºC i wilgotność 64 proc. Sylwestrowe imprezy nie są tu może zbyt huczne (w cenę wliczony posiłek, szampan, nocleg), ale z pewnością pozwalają umknąć naszej zimowej aurze. ❚ If you are dreaming about New Year’s Eve in the tropics, but cannot afford to go on a faraway trip, try a visit to the Tropical Islands Resort near Berlin. This is a tropical land featuring the largest roofed rainforest in the world, a sandy beach, and an imitation sea (including waves for surfing). Inside the dome, which once housed an airship factory, the temperature is maintained at a steady 26°C and the humidity 64 per cent. The New Year’s Eve parties held here are not overly festive (the price includes a meal, champagne and accommodation), but they certainly let you escape from winter.



93

PEOPLE AND THE WORLD

sylwester 2019 SŁOWACJA, TATRALANDIA |

Slovakia, Tatralandia Jeżeli nie uśmiecha ci się sylwester spędzany w mrozie na miejskim placu, możesz skorzystać z oferty Tatralandii. Ten słowacki kompleks basenów termalnych zachęca, by powitać nowy rok, mocząc się w gorących źródłach, z drinkiem w dłoni, i łypiąc okiem na taneczne występy.

Na spokojnie, w cieple i przyjemnych warunkach. W wolnej chwili można też zajść na wodną zjeżdżalnię, wziąć udział w noworocznej loterii lub oddać się w ręce masażystów. O północy pokaz fajerwerków. ❚ If you are not up for spending New Year’s Eve night out in the cold, you might consider planning a visit to Tatralandia.

This Slovakian complex of thermal pools recommends welcoming the new year by luxuriating in hot water, with a drink in hand and watching a dance show in peace, warmth and comfort. If you need thrills, you can always ride the water slide, take part in a New Year’s lottery, or have a massage. There is a fireworks display at midnight.

TATRALANDIA, CZYLI SŁOWACKI KOMPLEKS BASENÓW TERMALNYCH, ZACHĘCA, BY POWITAĆ NOWY ROK, MOCZĄC SIĘ W GORĄCYCH ŹRÓDŁACH, Z DRINKIEM W DŁONI, I ŁYPIĄC OKIEM NA TANECZNE WYSTĘPY. TATRALANDIA, A SLOVAKIAN COMPLEX OF THERMAL POOLS, RECOMMENDS WELCOMING THE NEW YEAR

BY LUXURIATING IN HOT WATER, WITH A DRINK IN HAND AND WATCHING A DANCE SHOW.

© B E W, M . P.

ANGLIA, ALLENDALE | England, Allendale Mieszkańcy Allendale w Anglii witają nowy rok w szczególny sposób. Mężczyźni paradują po ulicach, niosąc na głowach beczki po whisky, w których płonie smoła. Nie do końca znane są początki tej tradycji – jedni mówią o jej średniowiecznym rodowodzie, inni uważają, że wszystko zaczęło się w połowie XIX w. O północy do pochodu dołączają bywalcy okolicznych pubów, a na głównym placu miejscowości rozpalane jest ognisko. Straż pożarna zapewnia jednak, że zabawa jest bezpieczna. ❚ The residents of Allendale greet the new year in a peculiar way. The men parade along the streets carrying whisky barrels filled with burning tar on their heads. The origins of this tradition are not entirely known. Some claim that it dates back to the Middle Ages, while others believe the parades began in the mid-19th century. At midnight, the men are joined by pub crawlers and a bonfire is lit in the central square of the town. A lot of whisky is drunk during the night.



94

TRIED AND TESTED

PEREŁKI WŚRÓD LUKSUSOWYCH WAKACJI W W W . R O YA L - H O L I D AY S . P L

II

•NA JLEPSZE RE JSY •POCIĄGI JAK ORIENT EKSPRESS •W YBR AN E I SPR AWDZON E KURORT Y •LUKSUSOWE EKSPEDYC JE SZY TE NA M IAR Ę b u s i n e s s t r a v e l l e r. p l

L I S T O PA D

2018

PEOPLE AND THE WORLD

sylwester 2019

NIEMCY, DREZNO | Germany,

Dresden

JEŻELI MARZY CI SIĘ PRZYWITANIE NOWEGO ROKU NA ULICACH MIASTA, NIE MA LEPSZEGO MIEJSCA NIŻ TIMES SQUARE W NOWYM JORKU. IF YOU ENJOY CELEBRATING NEW YEAR’S EVE IN THE CITY, THERE IS NO BETTER PLACE TO GO THAN TIMES SQUARE IN NEW YORK CITY.

USA, NOWY JORK | USA, NYC Jeżeli marzy ci się przywitanie nowego roku na ulicach miasta, nie ma lepszego miejsca niż Times Square w Nowym Jorku. Co roku pojawia się tu blisko 2 mln osób, a świętowanie odbywa się według sprawdzonego wzorca: tuż przed dwunastą zaczyna się odliczanie, później jest słynne opuszczenie kuli (ball drop) i odtworzenie utworu New York, New York Franka Sinatry. W tym czasie na głowy zgromadzonych sypią się tony konfetti, a ludzie składają sobie życzenia. ❚ If you enjoy celebrating New Year’s Eve in the city, there is no better place to go than Times Square in New York City. The street party attracts some 2 million people every year and the night always ends with a countdown just before midnight, followed by the ball drop, and a performance of Frank Sinatra’s hit “New York, New York”. Confetti is sprinkled over the crowd and people wish one another well for the new year. The magic of this special moment has been eternalised in hundreds of films and TV shows.

96

©EAST NEWS (2)

Balowe suknie, fraki, gustownie skrojone marynarki. Eleganckie wnętrza i porywająca muzyka. Jeżeli masz ochotę przywitać rok w zupełnie wyjątkowych okolicznościach, wybierz się na imprezę sylwestrową do Opery w Dreźnie (Sempre Opernball). Głównym punktem programu jest koncert drezdeńskich filharmoników, nie zabraknie jednak szykownych tańców, wyśmienitych przekąsek i oryginalnego szampana. Na miejscu można skorzystać z usług profesjonalnych makijażystów i fryzjerów. ❚ Ball gowns, tuxedos, suits. Elegant interiors and enchanting music. If you would like to see in the new year in class, try the New Year’s Eve ball at the Dresden Opera (Sempre Opernball). The highlight of the evening is a concert by the Dresden Philharmonic, but there will be no shortage of opportunities to dance, eat delicious food, and drink authentic champagne. The organisers offer professional hairdressing and make up services to groom you for the big night.

PROMOCJA

ZASKAKUJĄCY, POBUDZAJĄCY WYOBRAŹNIĘ DESIGN I PEŁNA HARMONIA Z NATURĄ – HOTEL IBIS STYLES WARSZAWA CENTRUM UDOWADNIA, ŻE SKRAJNOŚCI MOGĄ SIĘ UZUPEŁNIAĆ, TWORZĄC PERFEKCYJNIE SKOMPONOWANĄ CAŁOŚĆ. n SURPRISING, AWE-INSPIRING DESIGN AND FULL HARMONY WITH NATURE – THE IBIS STYLES WARSZAWA CENTRUM HOTEL PROVES THAT EXTREMES CAN COMPLEMENT EACH OTHER CREATING A PERFECTLY SEAMLESS WHOLE.

PRZEŻYJ COŚ WYJĄTKOWEGO nad brzegiem rzeki

EXPERIENCE THE EXCEPTIONAL on the river bank

Z jednej strony intensywny rytm miasta, a z drugiej sąsiedztwo przyrody – zlokalizowany nieopodal zachodniego brzegu Wisły hotel ibis Styles Warszawa Centrum stanowi idealny wybór dla osób, które chcą przeżyć fascynującą podróż i odkryć miasto na nowo.

To miejsce, które daje poczucie spokoju i wytchnienia, zapewniając jednocześnie bliskość kulturalnego i rozrywkowego centrum stolicy Polski.

Hotel ibis Styles Warszawa Centrum powstał, by zaskakiwać i inspirować – głównie za sprawą unikalnego designu. Co go wyróżnia?

Recepcja w formie futurystycznej skały, kawiarnia o wystroju piknikowym, a także pokoje stylizowane na niezwykłe, barwne namioty. Królują w nich odważne kolory, pasiaste tkaniny i charakterystyczne detale, takie jak koła ratunkowe czy mierniki poziomu wody. Hotel ibis Styles Warszawa Centrum udowadnia, że kreatywność jest niczym nieograniczona. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w niemal każdym elemencie wystroju wnętrz nawiązujących na różne sposoby do motywu przewodniego hotelu, jakim jest spędzanie czasu nad rzeką. Natura i rozrywka idą tu ze sobą w parze, a ich połączenie wypełnia pozytywną energią i zachęca do odpoczynku.

We have the big city buzz on one side and the proximity of nature on the other.

The ibis Styles Warszawa Centrum hotel, situated near the West bank of the Vistula river, is the perfect choice for people who awant to experience a fascinating trip and discover the city anew. The ibis Styles Warszawa Centrum hotel was made to surprise and inspire, primarily with its unique design.

What makes it so special? The reception hall in the form of a futuristic rock, a cafe with a picnic-like interior, and the rooms, whose interiors were inspired by colourful tents. The predominant colour scheme is bold, the fabrics are striped, and the rooms feature distinct décor elements such as lifebuoys and water level meters. The ibis Styles Warszawa Centrum hotel is testament to the unlimited boundaries of creativity. This is reflected in almost every element of the interior design, which all allude to the core motif, i.e. spending time by the river. Nature and entertainment go hand in hand and their combination exudes positive energy and encourages you to rest and relax.

IBIS STYLES WARSZAWA CENTRUM, UL. ZAGÓRNA 1A, WARSZAWA, HA1J0@ACCOR.COM, IBIS.COM

98

© C A R I TA S P O L S K A

PEOPLE AND THE WORLD

Caritas Polska

P O M Ó Ż I M P R Z E Ż YĆ Help them survive PONAD POŁOWA MIESZKAŃCÓW ZRUJNOWANEJ PRZEZ WOJNĘ SYRII POTRZEBUJE WSPARCIA, ABY PRZEŻYĆ NASTĘPNY DZIEŃ. – POTRZEBUJEMY JEDZENIA I PICIA, A ZIMĄ UBRAŃ – MÓWI BASHEROS ELYAN, KTÓRA UCZESTNICZY W PROGRAMIE „RODZINA RODZINIE” CARITAS POLSKA. ❚ OVER HALF THE INHABITANTS OF WAR-STRICKEN SYRIA NEED LONG-TERM AID TO SURVIVE FROM ONE DAY TO THE NEXT. “WE NEED FOOD AND DRINK, AND ALSO CLOTHES IN WINTER”, SAYS BASHEROS ELYAN, WHO IS INVOLVED IN CARITAS POLSKA’S “FAMILY FOR FAMILY” PROGRAMME. THE PROGRAMME HAS PERMITTED NEARLY 20,000 POLES TO GET INVOLVED IN HELPING SYRIA. tekst | by robert kazimierski

©CREDITS

M

ieszkańcy Syrii codziennie walczą o przetrwanie. Potrzebują żywności, wody pitnej, leków, mieszkania, ale także pomocy w zdobyciu pracy. Żyją w cieniu konfliktu zbrojnego, który trwa już dłużej niż II wojna światowa.

Najbardziej brakuje im nadziei na lepszą przyszłość dla siebie i bliskich. Jednym z głównych źródeł pomocy uciśnionym wojną Syryjczykom jest program „Rodzina Rodzinie” realizowany przez Caritas Polska.

They are struggling for survival on a daily basis. The people of Syria need food, drinking water, medicines, homes, as well as help in finding employment so that they can support themselves. They are still living in the shadow of an armed conflict that has now lasted longer than World War II. What they wish for most is hope for a better future for themselves and their relatives. One of the many sources of aid for the Syrians is the “Family for Family” programme run by Caritas Polska.

CENA WOJNY Od ponad dwóch lat do Syrii nie mogą wjeżdżać dziennikarze. Świat nie wie, co tak naprawdę dzieje się w tym kraju. Uwięzieni w oblężonych miastach, bez środków do życia, odcięci od pomocy mieszkańcy przeżywają dramat. Na terenach objętych działaniami zbrojnymi mieszka 8,2 mln osób, które żyją w bezpośrednim zagrożeniu życia. Od początku wojny w Syrii zginęło 400 tys. ludzi. Kryzys humanitarny obejmuje także pozostałych mieszkańców, którzy zmagają się z bezrobociem, przestępczością, brakiem możliwości swobodnego przemieszczania się. Zniszczenia wojenne utrudniają zaspokajanie podstawowych potrzeb.

Ci, którym udało się przeżyć bombardowania i ataki, wpadają w pułapkę „ekonomii wojny”. Ceny żywności wzrosły o 800 proc. w porównaniu z cenami sprzed wojny, a prawie 60 proc. mieszkańców Syrii pozostaje bez pracy. W wyniku bombardowań setki syryjskich domów przeobraziły się w ruiny, w których wciąż mieszkają ludzie. Inni schronienia szukają w ośrodkach i obozach dla uchodźców. Ci, których domy ocalały, borykają się z problemami z wodą, prądem i ogrzewaniem. 1,2 miliona ludzi nie stać na pokrycie kosztów

THE PRICE OF WAR For over two years now journalists have been prohibited from entering Syria. The world does not really know what is going on in the country. The people of Syria are in a dire situation, trapped in cities under siege, deprived of supplies, and cut off from outside aid. There are 8.2 million people living in war zones. These people are constantly in mortal danger. Since the civil war broke out in 2011, 400,000 people have died. The humanitarian crisis has also affected other residents who are struggling with unemployment, crime and a lack of freedom of movement. The destruction caused by war is making it hard for them to satisfy their most ba-

OD PAŹDZIERNIKA 2016 R. POMOC OTRZYMAŁO 8700 SYRYJSKICH RODZIN, POLACY PRZEKAZALI ZA POŚREDNICTWEM CARITAS POLSKA PONAD 30 MLN ZŁ.

8,700 SYRIAN FAMILIES HAVE RECEIVED AID SINCE OCTOBER 2016. POLES HAVE DONATED OVER PLN 30 MILLION FOR THE CAUSE VIA CARITAS POLSKA. 99

wynajmu mieszkania. Skutki wojny w Syrii odbijają się najmocniej na najmłodszym pokoleniu. Pozbawia je edukacji i nierzadko zmusza do przedwczesnej pracy zarobkowej oraz zawierania małżeństw, zabierając im dzieciństwo. Dorastają bardzo szybko skonfrontowane z okrucieństwem wojny, śmiercią i cierpieniem. Samotność, traumy, okaleczenia psychiczne i fizyczne to tylko niektóre z problemów, które je dotykają. Ponad 19 tys. dzieci poniżej 5. roku życia jest niedożywionych, a 1,75 miliona dzieci nie chodzi do szkoły.

Caritas Polska od początku trwania konfliktu prowadzi stałą misję w Syrii. Czołowym programem, unikalnym na skalę światową, jest „Rodzina Rodzinie”, dzięki któremu syryjskie rodziny otrzymują pomoc

W WYNIKU BOMBARDOWAŃ SETKI SYRYJSKICH DOMÓW PRZEOBRAZIŁY SIĘ W RUINY, W KTÓRYCH MIESZKAJĄ LUDZIE. HUNDREDS OF HOMES ARE IN RUINS AS A RESULT OF THE BOMBINGS BUT PEOPLE CONTINUE TO LIVE THERE.

Kwota przeżycia jednej syryjskiej rodziny przez miesiąc to 510 zł. ❚ PLN 510 will enable one Syrian family to live through a month.

100

finansową. Środki przekazywane przez darczyńców pomagają zrealizować ich podstawowe potrzeby: wyżywienie, leki, ubrania, opłaty za mieszkanie. W program włączają się nie tylko polskie rodziny, ale firmy, wspólnoty parafialne, szkoły i instytucje. – Syryjczycy nie chcą opuścić swojego kraju, a jednocześnie trudno im tam przeżyć. Polacy dobrze to rozumieją – mówi ks. Marcin Iżycki, dyrektor Caritas Polska. Od stycznia 2018 r. Caritas Polska wspiera funkcjonowanie Hope Center – ośrodka monitorującego pomoc z siedzibą w Aleppo. Ponadto rozpoczęła projekty o charakterze rozwojowym. Są to m.in. program mikrograntów dla przedsiębiorców w Aleppo na rozwój własnej działalności i stypendia dla utalentowanej młodzieży.

Dzięki „Rodzina Rodzinie” pomoc ze strony Polaków na stałe zapisała się na kartach syryjskiej historii. Ofiarowane wsparcie pozwala mieszkańcom Syrii na pozbieranie życia, które po wojnie legło w gruzach. Program „Rodzina Rodzinie” sprawia, że dzieci i dorośli odzyskują uśmiech. Oby został na ich twarzach jak najdłużej. ■

Caritas Polska

sic needs. Those who have managed to survive the bombings and attacks are now falling victim to the “war economy”. Food prices have gone up by 800 per cent and nearly 60 per cent of Syrians are jobless. Hundreds of homes are in ruins as a result of the bombings, but people continue to live there. Others are seeking shelter in refugee centres and camps. Those whose homes have survived are struggling with electric energy, water and heating. Some 1.2 million people cannot afford to rent a flat. The war in Syria is taking a heavy toll on the younger generation. Children are being denied an education and are often forced to work and get married, which further deprives them of their childhood. Children are growing up too fast, being confronted with the atrocities of the war, and death and suffering, Loneliness, traumas, and psychical and mental scars are just some of the problems they have to deal with.

Over 19,000 children under five are suffering from malnutrition and 1.75 million children do not go to school.

Caritas Polska has been running a permanent mission in Syria ever since the conflict broke out. The core aid programme, unique on a global scale, is the “Family for Family” programme. This provides Syrian families with direct financial aid onsite. The funds donated by people of good will help satisfy basic needs – food, medicines, clothes and rent money. Not only Polish families, but also companies, parish communities, neighbours and circles of friends, schools and institutions are participating in the programme.

“The Syrians do not want to leave their country, but at the same time, it is extremely hard for them to live there.

Poles understand this only too well”, says Fr. Marcin Iżycki, Caritas Polska Director. Since January 2018, Caritas Polska has been supporting the Hope Center, which monitors the situation from its Aleppo office. This guarantees direct aid on the ground. Moreover, Caritas has launched several development aid projects. These include a programme of micro grants to help entrepreneurs in Aleppo set up businesses, and scholarships for gifted youth.

Owing to the “Family for Family” programme Poland has earned a permanent place in Syrian history. The aid offered is helping Syrians get back on their feet and is putting back smiles on the faces of adults and children. Let us hope they stay there for a long time.■ 

©CREDITS

PEOPLE AND THE WORLD

A R T Y K U Ł P O W S TA Ł W E W S P Ó Ł P R A C Y Z M S Z

Fot. Ambrogio Miserocchi

ŚWIĘTUJEMY W TYM ROKU STULECIE ODZYSKANEJ NIEPODLEGŁOŚCI, ALE NIE ZAPOMINAMY O INNYCH. POLSKA POMAGA BIAŁORUSI, GRUZJI, MOŁDAWII, UKRAINIE, ETIOPII I WIELU INNYM POTRZEBUJĄCYM KRAJOM. ■ THIS YEAR WE CELEBRATE THE 100TH ANNIVERSARY OF REGAINING INDEPENDENCE, BUT WE DO NOT FORGET ABOUT OTHERS. POLAND IS HELPING BELARUS, GEORGIA, MOLDOVA, UKRAINE, ETHIOPIA AND MANY OTHER COUNTRIES.

POLSKA POMOC POLISH AID

Polska pomoc to program współpracy rozwojowej współfinansowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych wspierający słabiej rozwinięte kraje i regiony na świecie.

W Białorusi, Gruzji, Mołdawii i na Ukrainie wspieramy działania na rzecz dobrego rządzenia, kapitału ludzkiego, przedsiębiorczości i sektora prywatnego oraz rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich. Na przykład w Mołdawii wspieramy tworzenie Lokalnych Grup Działania, czyli instytucji publicznych, prywatnych i społecznych wypracowujących wspólną wizję rozwoju swojego terytorium. Na Białorusi wspieramy osoby niepełnosprawne, na Ukrainie pomagamy przesiedlonym. W Gruzji pomagamy zapobiegać klęskom żywiołowym i katastrofom oraz wewnętrznie wspieramy walkę z przemocą domową. Polska pomoc wsparła też np. utworzenie szlaku turystyki pieszej w gruzińskim wąwozie Truso będącym jedną z największych atrakcji turystycznych regionu Mccheta-Mtianetia. W Etiopii, Kenii, Mjanmie, Palestynie, Senegalu i Tanzanii stawiamy na rozwój kapitału ludzkiego, ochronę środowiska, przedsiębiorczości i sektora prywatnego oraz rolnictwa i rozwój obszarów wiejskich. Budujemy i remontujemy szkoły i szpitale, prowadzimy szkolenia zawodowe. Na Bliskim Wschodzie wspieramy uchodźców oraz najuboższą ludność lokalną. Działania humanitarne Polskiej pomocy w 2017 roku były prowadzone w Jordanii, Libanie, na Ukrainie i w Irackim Kurdystanie. Pomagaliśmy przesiedlonym, uchodźcom i poszkodowanym w ramach działań wojennych. Polska pomoc stanowi element naszego członkostwa w Unii Europejskiej.

W roku 2017 przeznaczyliśmy 2,568 mld zł na pomoc rozwojową.

Fot. svaboda.org (RFE/RL)

Fot. Elias Halabi

Polish aid is a development cooperation programme co-financed by the Ministry of Foreign Affairs that supports less developed countries and regions in the world. In Belarus, Georgia, Moldova and Ukraine, we support activities aimed at good governance, human capital, entrepreneurship and the private sector, as well as agriculture and rural development. In Moldova, for example, Poland supports the creation of Local Action Groups, i.e. public, private and social institutions that develop a shared vision of the development of their territory. We support people with disabilities in Belarus and help internally displaced persons in Ukraine. In Georgia, we help to prevent natural and man-made disasters and we support the system of counteracting domestic violence. Polish aid also supported, for example, the creation of a hiking trail in the Georgian ravine of Truso which is the largest tourist attraction of the Mtskheta-Mtianetia region. In Ethiopia, Kenya, Myanmar, Palestine, Senegal and Tanzania, we focus on the development of human capital, environmental protection, entrepreneurship and the private sector as well as agriculture and rural development. We build and renovate schools and hospitals, and we conduct vocational training. In the Middle East, we support refugees and the poorest local population. The humanitarian activities of Polish aid in 2017 were conducted in Jordan, Lebanon, Ukraine and Iraqi Kurdistan. We helped displaced persons, refugees and victims of war. Polish aid is an important element of our membership in the European Union. In 2017, we allocated PLN 2.568 billion to development assistance.

WIĘCEJ NA WWW.POLSKAPOMOC.GOV.PL ■ WIĘCEJ NA WWW.POLSKAPOMOC.GOV.PL

PEOPLE AND THE WORLD

rekordy lotnicze

R E K O R DY L O T N I C T WA PA S A Ż E R S K I E G O Passenger aviation records TO JUŻ TYLKO KWESTIA CZASU, KIEDY PRZEWOŹNICY ZAOFERUJĄ PASAŻEROM LOTY TRWAJĄCE PONAD 22 GODZ. NON STOP. ALE NIE BRAKUJE TEŻ TAKICH REJSÓW, KTÓRE ZAJMUJĄ KILKA RAZY MNIEJ CZASU NIŻ PRZECZYTANIE TEGO ARTYKUŁU. ❚ IT IS JUST A MATTER OF TIME BEFORE AIR CARRIERS WILL START OFFERING THEIR PASSENGERS 22-HOUR NON-STOP FLIGHTS. BUT THERE IS ALSO NO SHORTAGE OF FLIGHTS THAT TAKE MUCH LESS TIME THAN NEEDED TO READ THIS ARTICLE.



102

©CREDITS

tekst | by konrad majszyk

A LOT flight from Warsaw to Los Angeles on a Boeing 787 Dreamliner takes 12 hours and 20 minutes. The distance is nearly 9,700 km, making it the longest regular scheduled route operated by LOT. The Polish carrier has been flying to sunny California since April 2017 and the frequency of flights increased from four to six per week after a year. The number two LOT route in terms of flight duration is Warsaw-Singapore.

You can get to the Lion City, a distance of 9,400 km, on a Dreamliner in 12 hours.

P

rzelot z Warszawy do Los Angeles Boeingiem 787 Dreamliner LOT-u trwa 12 godz. i 20 min.

Dystans wynosi prawie 9,7 tys. km i jest to obecnie najdłuższa regularna trasa pokonywana przez LOT. Polski przewoźnik lata do słonecznej Kalifornii od kwietnia 2017 r., przy czym po roku zwiększył częstotliwość z czterech do sześciu razy w tygodniu. Numerem dwa LOT-u pod względem czasu trwania podniebnej podróży jest trasa Warszawa– Singapur. Do Miasta Lwa pasażerowie mogą dotrzeć na pokładzie Dreamlinera w 12 godz., pokonując dystans 9,4 tys. km.

FROM POLAND TO CHILE IN 14.5 HOURS LOT used to fly longer routes operated by the Dreamliner, e.g. our aircraft operated chartered flights to Denpasar in Bali (flight duration was 13.5 hours) last season.The longest ever flight from Chopin Airport was to Antofagasta, Chile, in September 2014. The flight was commissioned by the Polish concern KGHM to celebrate the grand opening of a copper mine in Sierra Gorda. The LOT Boeing 787-8 covered over 12,000 km, spending 14.5 hours in the air. Not having a full board of passengers and luggage helped increase its range.

Dreamliner LOT-u.

Wnętrze klasy ekonomicznej. ❚ LOT Dreamliner. Interior of the economy class.

MAGIA LOTNICTWA POLEGA NA TYM, ŻE SAMOLOT MOŻE WYGRAĆ Z INNYMI ŚRODKAMI NIE TYLKO NA DŁUGICH, ALE CZASAMI TEŻ NA KRÓTKICH TRASACH. THE MAGIC OF AVIATION MEANS THAT THE AEROPLANE CAN NOT ONLY BEAT OTHER MEANS OF TRANSPORT ON LONG ROUTES, BUT ALSO THE SHORT ONES.

Z POLSKI DO CHILE W 14,5 GODZ. LOT woził już Dreamlinerami pasażerów na dłuższych trasach, np. w ubiegłym sezonie w ramach rejsów czarterowych do Denpasar na Bali (z czasem przelotu 13,5 godz.). Najdłuższym i niepobitym dotychczas bezpośrednim rejsem LOT-u okazała się podróż z warszawskiego Lotniska Chopina do Antofagasty w Chile we wrześniu 2014 r. Był to rejs na zlecenie polskiego koncernu KGHM z okazji otwarcia kopalni miedzi w Sierra Gorda. Boeing 787-8 LOT-u pokonał wówczas ponad 12 tys. km, spędzając w powietrzu bez przerwy 14,5 godz. Samolot nie miał na pokładzie kompletu pasażerów i bagażu, co zwiększyło jego zasięg.

NAJDŁUŻSZY REJS DREAMLINERA Tylko w przyszłym roku LOT odbierze od Boeinga cztery kolejne Dreamlinery i w ten sposób ich łączna liczba we flocie przewoźnika urośnie do 15. Dlatego kolejne dalekie trasy są już tylko kwestią czasu. Na

103

PEOPLE AND THE WORLD

rekordy lotnicze

W RAMACH POROZUMIENIA Z SINGAPORE AIRLINES LOT OFERUJE POŁĄCZENIA PRZEZ SINGAPUR DO AZJI. LOT IS OFFERING FLIGHTS VIA SINGAPORE TO ASIA AS PART OF A CODESHARE AGREEMENT.

naszych oczach trwa technologiczny wyścig, którego celem jest latanie coraz dalej. Wiodący producenci samolotów szerokokadłubowych – Boeing i Airbus – wprowadzają do nich liczne poprawki, np. zwiększanie pojemności zbiorników paliwa i dopuszczalnej masy startowej oraz ulepszenia aerodynamiczne. Za sprawą specjalnej wersji Dreamlinera B787-9 w maju br. ruszyła tzw. trasa kangura, czyli bezpośrednie połączenie z Perth do Londynu, pierwsze bezpośrednie połączenie z Australii do Wielkiej Brytanii. Samolot pokonuje w powietrzu 14,5 tys. km, a czas przelotu to ok. 17 godz. Za przedsięwzięciem stoi przewoźnik Qantas, z którym LOT ma podpisaną tzw. umowę SPA umożliwiającą wspólną sprzedaż biletów. Perth– –Heath­row to obecnie drugie najdłuższe rejsowe połączenie lotnicze na świecie. To także obecnie najdłuższy rejs obsługiwany Dreamlinerem.

Lotnisko Changi, Singapur. ❚ Singapore, Changi Airport.

104

NAJDŁUŻSZE POŁĄCZENIE NA ŚWIECIE Europejska konkurencja Boeinga nie zasypuje gruszek w popiele. Dzięki samolotowi Airbus A350-900 ULR przewoźnik Singapore Airlines zaproponował

THE LONGEST FLIGHT OF THE DREAMLINER LOT will receive another four Dreamliners from Boeing next year. This will bring the total number of these aircraft in the Polish carrier’s fleet to 15. More long-haul flights are therefore just a matter of time.

The technological race is being played out right before our eyes. The goal is to achieve further and further destinations. The leading wide-body aircraft manufacturers, viz. Boeing and Airbus, are implementing numerous improvements to their machines, e.g. by increasing the volume of the fuel tanks and the maximum take-off weight and making aerodynamic enhancements. Thanks to a special version of the Dreamliner B787-9, the “kangaroo route” between Perth, WA, Australia and London, the first direct flight from Australia to the UK, was launched in May. The aircraft covers 14,500 km and the flight takes approx. 17 hours. The carrier behind the route is Qantas, with which LOT has signed an SPA agreement permitting the joint sale of tickets. The Perth– Heathrow route is currently the second longest regular air route in the world. It is also the longest route operated with a Dreamliner.

THE LONGEST ROUTE IN THE WORLD Boeing’s European competitors have not been lying down. Singapore Airlines used to offer a 19-hour flight from Singapore to Newark, one of the airports servicing New York City, on an Airbus A350-900 ULR. This is still the longest flight in the world, although it

pasażerom 19-godzinny przelot z Singapuru do Newark. To dziś najdłuższe podniebne połączenie na świecie. Funkcjonowało ono już w minionych latach, ale w 2013 r. zostało zawieszone. Powód był taki, że pasażerowie nie chcieli przepłacać za bilety, a było ono obsługiwane czterosilnikowym, czyli droższym w eksploatacji, Airbusem A340-500. LOT podpisał z Singapore Airlines porozumienie code-share, a co za tym idzie, oferuje swoim pasażerom na jednym bilecie wachlarz atrakcyjnych połączeń przez Singapur do Dalekiej Azji.

NAJDŁUŻSZA TRASA KRAJOWA Na liście najdłuższych rejsów innych przewoźników pojawiają się trasy m.in. z Dohy do Auckland (17 godz.

50 min), z San Francisco do Singapuru (17 godz.

10 min), z Abu Dhabi do Los Angeles (17 godz.) oraz z Johannesburga do Atlanty (16 godz. 15 min). Zdarzają się też rekordowo długie rejsy krajowe – wszystko zależy od rozległości terytorium. Według portalu Fly4free, od przyszłego roku najdłuższą trasą krajową na świecie będą loty z Bostonu do Honolulu, które Hawaiian Airlines planuje obsługiwać Airbusem A330. Odległość między dwoma lotniskami wynosi ponad 8,2 tys. km, a czas przelotu to 11 godz. 30 min.

NAJKRÓTSZA SPOŚRÓD 105 TRAS W SIATCE LOT-U JEST MIĘDZY WARSZAWĄ I LUBLINEM. PODRÓŻ TRWA 25 MIN. THE SHORTEST OF ALL 105 LOT FLIGHTS ON THE GRID IS THE WARSAW-LUBLIN ROUTE. THE FLIGHT TAKES 25 MINUTES TO COMPLETE. was suspended in 2013. The reason behind the decision was that passengers were put off by the ticket price – the route was operated with a four-engine (hence more expensive to maintain) Airbus A340500. LOT has signed a codeshare agreement with Singapore Airlines that offers an array of attractive routes in Asia via Singapore on a single ticket.

THE LONGEST DOMESTIC FLIGHT The longest flights of other carriers include routes from Doha to Auckland (17 h 50 min), San Francisco to Singapore (17 h 10 min), Abu Dhabi to Los Angeles (17 h), and Johannesburg to Atlanta (16 h 15 min).

There are also some record-breaking domestic flights – it all depends on the territory of the given country.

According to the Fly4free site, the longest domestic flight as of next year will be from Boston to Honolulu,

 REKLAMA

PEOPLE AND THE WORLD

rekordy lotnicze

PRZELOT Z WARSZAWY DO LOS ANGELES DREAMLINEREM TRWA 12 GODZ. I 20 MIN. DYSTANS TO PRAWIE 9,7 TYS. KM I JEST TO DZIŚ NAJDŁUŻSZA TRASA POKONYWANA PRZEZ LOT. A LOT FLIGHT FROM WARSAW TO LOS ANGELES ON A BOEING 787 DREAMLINER TAKES 12 HOURS AND 20 MINUTES. THE DISTANCE IS NEARLY 9,700 KM, MAKING IT THE LONGEST REGULAR ROUTE OPERATED BY LOT. Tym samym pod względem czasu podróży trasa z Bostonu na Hawaje zdetronizuje więc regularne połączenie z Paryża na wyspę Reunion, terytorium zamorskie Francji na Oceanie Indyjskim.

Port lotniczy LAX w Los Angeles. ❚ The Los Angeles airport.

106

DO OŚMIU RAZY KRÓCEJ NIŻ SAMOCHODEM W biznesie lotniczym można zarabiać zarówno na trasach najdłuższych, na których marża jest z reguły najwyższa, jak też najkrótszych. Zdarza się, że te ostatnie poprawiają jakość połączeń dalekodystansowych, dowożąc pasażerów do portów przesiadkowych. Taką rolę pełni np. najkrótsza spośród 105 tras w siatce LOT-u – między Warszawą i Lublinem. Te dwa polskie miasta dzieli zaledwie 150 km. Rejsy z Chopina do Lublina we wschodniej Polsce ruszyły trzy miesiące temu z częstotliwością: pięć razy w tygodniu. Podróż na pokładzie turbośmigłowego Bombardiera Q400 trwa zaledwie 25 min. Wychodzi od sześciu do ośmiu razy krócej niż samochodem lub pociągiem, co jest efektem trwających modernizacji dróg i torów między Warszawą i Lublinem oraz związanych z nimi utrudnień. Samolot wygrywa, nawet jeśli weźmiemy pod uwagę czas potrzebny na odprawę na lotnisku. Z danych LOT-u wynika, że ponad połowę pasażerów z Lublina stanowią przesiadający się na Lotnisku Chopina i lecący stąd dalej w świat.

which Hawaiian Airlines will operate with its Airbus A330. The distance between the two airports is over 8,200 km and flight duration is 11 hours 30 minutes.

In terms of time, the route from Boston to Hawaii will take over the top position from Paris to the Reunion, an overseas territory of France in the Indian Ocean.

UP TO EIGHT TIMES LESS THAN BY CAR In the aviation business, there is money to be made on both the longest flights (with the highest profit margins) and the shortest ones. It sometimes happens that the latter improve the offering of long-haul flights by bringing passengers to transfer hubs. This is precisely the function of the shortest of the 105 routes in the LOT flight network, i.e. between Warsaw and Lublin. The distance between these two Polish cities is only 150 km. Flights from Chopin Airport to Lublin in eastern Poland were launched three months ago and are operated five times a week. The flight, on a turboprop Bombardier Q400, only takes 25 minutes. This is six or eight times less than a car or train trip, as roadworks and rail upgrades have lengthened the ground trip.

The aircraft easily wins out in this category, even when we allow for check-in at the airport. According to LOT, over half the passengers travelling from



KSIĄŻKI NA DŁUGIE ZIMOWE WIECZORY

Inspirujące myśli na każdy dzień roku!

Doskonały prezent dla małych i dużych.

Witajcie w upiornym miasteczku Castle Rock!

UNIESIENIE Scott wciąż taci na wadze i ciągle wygląda tak samo.

Niezależnie od tego, ile zje i co na siebie włoży. Jak gdyby otaczał go kokon nieważkości. Scott podchodzi do sprawy spokojnie, bo, o dziwo, czuje się wspaniale, jakby przedziwna przypadłość wyzwalała w nim wszystko co najlepsze. Nawet kiedy zdaje sobie sprawę, że tajemniczy proces przyśpiesza i Godzina Zero być może nadejdzie znacznie szybciej, niż przewidywał. Ale zanim to nastąpi…

98 opowiadań kultowego pisarza w jednym tomie.

Oczyszczająca podróż w przeszłość.

Wielkie sekrety i małe kłamstewka…

DRZEWO ANIOŁA

NIE ODPUSZCZAJ

Greta nie spodziewa się, że powrót w rodzinne strony po 30 latach będzie dla niej takim szokiem. Spacer w lesie, podczas którego trafia na grób dziecka, uruchamia lawinę zdarzeń. Dzięki nim dowie się, kim tak naprawdę jest…

Lucinda Riley kolejny raz zachwyca!

O tym, co wydarzyło się tragicznej nocy przed piętnastoma laty, wiedzą tylko Leo i Diana.

Była to noc ich śmierci. Pytanie o to, co stało się tamtej nocy prowadzi do kolejnych zagadek i tajemnicy dużo mroczniejszej, niż ktokolwiek by przypuszczał.

Triumf kobiety w bezwzględnym świecie mężczyzn.

WYDAWNICTWO ALBATROS

PEOPLE AND THE WORLD

rekordy lotnicze

Lot między szkockimi wyspami: Westray i Papa Westray trwa mniej niż półtorej minuty. ❚ The flight between two Scottish islands Westray and Papa Westray takes less than 90 seconds.

NAJKRÓTSZY PRZELOT, CZYLI 2 MINUTY W POWIETRZU Superkrótkich połączeń rejsowych znajdziemy więcej.

Zaledwie mgnienie oka zajmuje np. przelot rejsową Cessną 208 Caravan między karaibskimi wyspami Caye Chapel i Caye Caulker leżących u wybrzeży Belize. W tym przypadku dystans wynosi 3,8 km, a przelot trwa ok. 2 min. Dwa i pół razy dłużej, czyli raptem 5 min, zajmuje 19-kilometrowa podróż między greckimi wyspami Karpathos i Kasos. Do dyspozycji pasażerów są tu samoloty Bombardier Dash 8.

NAJKRÓTSZE POŁĄCZENIE MIĘDZYNARODOWE …funkcjonuje między szwajcarskim lotniskiem St. Gallen-Altenrhein i Friedrichshafen w Niemczech.

Operatorem jest przewoźnik People’s Viennaline, który używa do tego m.in. Embraerów 170 (LOT ma w swojej flocie 10 samolotów tego typu do obsługi tras regionalnych). Trasa między Szwajcarią i Francą nad Jeziorem Bodeńskim liczy niespełna 21 km długości, a czas od startu do lądowania to tylko 8 min. Podróż samochodem trwa grubo ponad godzinę, a pociągiem prawie 2 godz. Magia lotnictwa polega na tym, że samolot może wygrać z innymi środkami nie tylko na długich, ale czasami też na krótkich trasach. ■

108

Lublin change flights at Chopin Airport and fly to other countries.

LESS THAN NINETY SECONDS The distance between Warsaw and Lublin is still 55 times longer than that between the two Scottish islands of Westray and Papa Westray in the Orkney archipelago in northern Scotland. The two airports are only 2.7 km apart (less than the shortest strip at Chopin Airport) and the flight operated by LoganAir takes less than 90 seconds. This is the shortest scheduled flight in the world. The BrittenNorman BN-2 Islander aircraft is what buses are to regular cities. Air transportation between the two islands has been available since 1967 and the route is subsidised by the local authorities. The only other option is a ferry that takes more than an hour to get from one island to the other.

THE SHORTEST FLIGHT, OR ONLY 2 MINUTES There are more extra short schedule flights. The flight on a Cessna 208 Caravan connecting the Caribbean islands of Caye Chapel and Caye Caulker on the coast of Belize takes 2 minutes and covers a distance of 3.8 km. The 19-km route between the Greek islands Karpathos and Kasos takes over twice as long, i.e. nearly 5 minutes. Passengers are flown on a Bombardier Dash 8 aircraft.

THE SHORTEST INTERNATIONAL ROUTE …is the one between the Swiss airport St GallenAltenrhein and Friedrichshafen in Germany.

The flight is operated by People’s Viennaline, which uses Embraer 170s for the purpose (LOT has 10 such aircraft for domestic flights in its fleet). The route between Switzerland and France over Lake Constance is only 21 km and takes just 8 minutes from take-off to landing. It would take over an hour to cover the distance by car and two hours by train. The magic of aviation means that the aeroplane can not only beat other means of transport on long routes, but also the short ones. ■

© I S T O C K P H O T O ( 3 ) , A L A M Y/ B E W , M A R C I N C H M I E L E W S K I

MNIEJ NIŻ PÓŁTOREJ MINUTY Dystans między Warszawą i Lublinem jest i tak ponad 55 razy większy od tego między dwoma szkockimi wyspami: Westray i Papa Westray w archipelagu Orkadów na północy Szkocji. Oba lotniska dzieli zaledwie 2,7 km (to mniej, niż wynosi długość krótszego pasa startowego na Lotnisku Chopina), a lot oferowany przez linię LoganAir trwa… mniej niż półtorej minuty.

To jest najkrótsze rozkładowe połączenie lotnicze na świecie. Samolot Britten-Norman BN-2 Islander pełni tam rolę porównywalną do podmiejskiego autobusu.

Transport lotniczy między wyspami działa od 1967 r., a połączenie jest dotowane przez lokalne władze. Dla pasażerów alternatywą może być tylko prom morski, którym można dopłynąć z wyspy na wyspę w kilkadziesiąt minut.

ZANZIBAR

Już w sprzedaży wyjątkowe oferty wypoczynku na sezon ZIMA 2018/2019.

Luksusowe, starannie wyselekcjonowane hotele, miejsca, które pokochały gwiazdy.

Najlepsze oferty tylko z Itaka&Gala!

ZIMA 18/19

WEJDŹ na www.itaka.pl/gala/ i pobierz katalog z naszymi ofertami

ZADZWOŃ: NUMER INFOLINII 801 055 111 Ilość miejsc w ofercie ograniczona

REKLAMA

Itaka_17_Zanzibar_KALEIDOSCOPE_1218.indd 1

25 over

16/11/2018 16:42

It’s a jungle out there.

Better use headhunters.

years on the market

Sector practises: INDUSTRY IT BANKING & FINANCE FMCG CONSUMER GOODS TSL HEALTHCARE CONSTRUCTION & REAL ESTATE Leading Polish executive search and recruitment consultants.

Warsaw. Poznan. Wroclaw.

www.bigram.pl

ph +48 (22) 646 94 94

info@bigram.pl

muzea



110

©CREDITS

POLISH HITS

POLISH HITS

muzea

C O Ś DZ I W N E G O The peculiar and the strange OD GUZIKÓW I FLIPPERÓW PO DIABŁA, TANIE WINA I KULTOWE DOBRANOCKI. NIE MA RZECZY, KTÓRE NIE NADAWAŁYBY SIĘ DO MUZEUM. NIE WIERZYCIE? PRZECZYTAJCIE NASZ PRZEWODNIK PO NAJBARDZIEJ ZASKAKUJĄCYCH MUZEACH W POLSCE. ❚ FROM BUTTONS AND FLIPPERS TO THE DEVIL, CHEAP WINES AND CLASSIC CARTOONS. THERE IS NOTHING THAT WOULD NOT MAKE A GREAT MUSEUM EXHIBIT. HARD TO BELIEVE? WELL, READ ON THEN TO LEARN ABOUT SOME OF THE MOST PECULIAR MUSEUMS IN POLAND. tekst | by wojciech przylipiak

MUZEUM MYDŁA I HISTORII BRUDU

Museum of Soap and the History of Dirt Jak wyglądało dbanie o higienę w średniowieczu? Jak powstaje mydło? Jakie były najbardziej pożądane środki higieniczne w PRL-u?

Między innymi takich rzeczy można się dowiedzieć, odwiedzając to wyjątkowe muzeum. W tym pachnącym miejscu można zobaczyć wiele historycznych eksponatów, a także poznać historię ich produkcji.

Miejsce uhonorowane certyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej: Najlepszy Produkt Turystyczny 2017. ❚ How did people care for their hygiene in the Middle Ages? How is soap made? What were the most popular hygienic products in Poland under the communist regime?

You can learn the answers to these and many other questions by visiting this exceptional museum. The scents and aromas are amazing and the collection boasts numerous historical exhibits. You can also learn about soap production. The Museum awarded the title of Best Tourism Product of 2017 by the Polish Tourist Organisation.

©CREDITS

Bydgoszcz, ul. Długa 13 | muzeummydla.pl



111

POLISH HITS

muzea

MUZEUM DOMKÓW DLA LALEK Dollhouse Museum Ponad 120 historycznych skarbów nie tylko dla dzieci.

Muzeum założyła dwa lata temu Aneta Popiel-Machnicka, prezeska Fundacji Belle Époque. Ma największą w Polsce kolekcję domków, sklepików, kościołów itp. Sama je odrestaurowuje. Najstarszy okaz liczy ponad 200 lat.

Dzieci poniżej 100 cm wysokości wchodzą za darmo. ❚ The museum boasts a unique collection of over 120 gems for both children and adults. It was established two years ago by Aneta Popiel-Machnicka, chairperson of the Belle Epoque Foundation. She owns the largest collection of doll houses. Free admission for children under 100 cm tall.

Warszawa, pl. Defilad 1 | muzeumdomkow.pl

112

W latach 60. i 70. XX w. szczyciły się nimi reprezentacyjne restauracje i domy handlowe największych polskich miast.

Neony rozświetlały główne arterie Warszawy czy Gdańska. Od 2005 r. zbiera je i restauruje grupa zapaleńców. Efekt?

Sto wyjątkowych okazów sprzed lat na czynnej cały tydzień wystawie stałej.

Wizytę w Muzeum Neonów polecają m.in. BBC, The Guardian czy The New York Times. ❚ In the 1960s and 1970s, many restaurants and department stores in the largest cities all had a neon sign to advertise their business. Neon signs used to light up the main streets of Warsaw, Gdańsk and Wrocław. The illuminated signs have been collected and restored by a group of neon aficionados. There is now a museum where you can see nearly 100 vintage neon signs. A visit to the Neon Museum has been recommended by the BBC, The Guardian, and The New York Times.

MUZEUM PRZESTRÓG, UWAG I APELI Museum of Warnings, Cautions and Addresses

Warszawa, ul. Mińska 25 | neonmuzeum.org

Kopalnia Złota w Złotym Stoku, ul. Złota 7 | kopalniazlota.pl

„Rolniku! Daj krowie – krowa da tobie”, „Po skończonej pracy załóż majtki” – m.in. takie hasła znalazły się na tablicach w muzeum działającym od kilkunastu lat na Dolnym Śląsku. Ostatnią część podziemnej trasy turystycznej w kopalni w Złotym Stoku stanowi sala z kilkuset tablicami ostrzegawczymi i informacyjnymi sprzed lat, które dziś zaskakują kuriozalnymi apelami. ❚ “Farmer! Be kind to the cow and the cow will be kind to you”, “Put your underwear on after a day’s work” – these and other warnings are among the exhibits of this unique museum. The last attraction of the Gold Mine tour in Złoty Stok is a room featuring hundreds of warning signs from the past.

© E A S T N E W S , A L A M Y/ B E W , M . P . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : T R A V E L P H O T O / F O R U M

MUZEUM NEONÓW Neon Museum

3

MUZEUM GUZIKÓW Button Museum Muzeum szczyci się zbiorem kilku tysięcy okazów, które przed laty należały do wybitnych osobistości – pierwszego Polaka w kosmosie Mirosława Hermaszewskiego, pisarzy Sławomira Mrożka, Jarosława Iwaszkiewicza, Stanisława Lema czy Jana Pawła II. 12 grudnia obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Guzika. Wiele guzików ma specjalną dedykację ich właścicieli. ❚ This museum boasts thousands of exhibits that once belonged to famous people, including the first Pole in space, Mirosław Hermaszewski, playwright Sławomir Mrożek, writers Jarosław Iwaszkiewicz and Stanisław Lem, and Pope John Paul II. 12 December is International Button Day. Many of the buttons were donated specially for the museum owners.

Festiwal Polskie Kręgi Sztuki w Chinach

Łowicz, ul. Stanisławskiego 10

PAŹDZIERNIK – GRUDZIEŃ 2018

www. kregisztuki.com ORGANIZATOR

• • • •

Pe k in Chang sha Che ng d u Hangz ho u PATRONAT

• • • •

Sz ang haj Jinan Nanj ing She nz he n PARTNERZY MEDIALNI

MUZEUM PRODUKCJI ZAPAŁEK Match Production Museum

Częstochowa, ul. Ogrodowa 68 | zapalki.pl



MARSZAŁEK SENATU STANISŁAW KARCZEWSKI

SPONSOR GŁÓWNY

MECENAS

PARTNERZY REKLAMA

Mieści się w najstarszej fabryce zapałek w Polsce. Można tu zobaczyć nie tylko unikatowe opakowania z różnych lat, do tego rzeźby z zapałek, ale też oryginalną linię technologiczną z lat 30. XX w. Muzeum należy do Szlaku Zabytków Techniki. W cenie każdego biletu opieka przewodnika. ❚ This museum is located in the oldest match factory in Poland. You can see exceptional matchboxes from the past, sculptures made with matches, and an authentic match production line dating back to the 1930s. An incredible display of technology and design from the past. The museum is part of the Technical Monuments Trail. The ticket includes a guided tour.

SPONSORZY

POLISH HITS

muzea

MUZEUM FLIPPERÓW Pinball Museum W latach 90. bywalcy salonów gier wydawali na nie ostatnie kieszonkowe. Dziś kultowe maszyny sprzed lat trafiły tu. W muzeum zgromadzono ponad 40 flipperów, najstarszy z 1938 r. Wśród nich m.in. nawiązujące do kultowych filmów albo gier wideo jak: Terminator 2, Dirty Harry, Batman Forever, X Files, Star Trek, The Addams Family. ❚ Arcade game buffs used to spend all their pocket money on playing these machines back in the 1990s. Today, these classic gaming devices have their own museum. The collection comprises over 40 pinball tables, the oldest one dating back to 1938. Many are linked to famous films or video games, e.g. Terminator 2, Dirty Harry, Batman Forever, X Files, Star Trek, The Addams Family.

Warszawa, ul. Kolejowa 8A | pinballstation.pl

MUZEUM OGNIA Fire Museum

Żory, ul. Katowicka 3, muzeumognia.zory.pl

MUZEUM DOBRANOCEK Cartoon Museum Rumcajs, Jacek i Agatka, Bolek i Lolek, Reksio, Koziołek Matołek, Pingwin Pik-Pok. Każde pokolenie ma swoje dobranocki. W muzeum w Rzeszowie znajdziecie eksponaty związane z wieloma z nich. Można tu też zobaczyć projekcje najpopularniejszych bajek. W muzeum znajduje się sklepik z „bajkowymi” gadżetami. ❚ Rumcajs, Jacek and Agatka, Bolek and Lolek, Reksio, Koziołek Matołek, and Pingwin Pik-Pok. Every generation has their own favourites.

The Rzeszów museum has exhibits from many of these cartoons. The tour includes screenings of the most popular cartoons. The museum has a store that sells cartoon merchandise.

Rzeszów, ul. Mickiewicza 13 | muzeumdobranocek.com.pl

114

© K U B A O C I E P A /A G E N C J A G A Z E TA , T R AV E L P H O T O / F O R U M , M . P.

Tu każdy może zostać odkrywcą. Multimedialną ekspozycję – poświęconą energii i ogniowi od czasów ludzi pierwotnych do dziś – uzupełniają bowiem urządzenia doświadczalne. Inspiracją do powstania muzeum były tragiczne wydarzenia z 1702 r., kiedy pożar strawił znaczną część miasta Żory. ❚ Anyone can feel like an explorer here.

The multimedia exhibition devoted to energy and fire is complemented with interactive exhibits. The Museum was inspired by the tragic fire of 1702 which destroyed a large part of the town of Żory.



your office&more the strict centre of Gdańsk ◆ prestigious address ◆ great comminication ◆ class A+ contact: eternum.com.pl komercjalizacja@rwsgroup.pl t. +48 734 479 981

POLISH HITS

muzea

MUZEUM GRY I KOMPUTERY MINIONEJ ERY Games and Computers Museum Pong, Commodore, Atari, Arkanoid, River Raid – to nazwy, które dzisiejszym 40- i 50-latkom doskonale się kojarzą.

Teraz mają szansę pokazać dzieciom, przy jakich komputerach i grach spędzali całe noce w młodości. Obok muzeum znajduje się ogromna makieta miniaturowej kolejki do zwiedzania (Kolejkowo). ❚ Pong, Commodore, Atari, Arkanoid, River Raid – these are names that certainly ring a bell with the older generation, who can now show their children the computers they used to play games on all night. There is a huge model miniature train track next door.

Wrocław, pl. Orląt Lwowskich 20A, gikme.pl

MUZEUM TANICH WIN Cheap Wine Museums

116

Rozkosz, Komandos, Pokusa, Belzebub, Czar Par, Mocny Walduś K. – czynne od 15 lat muzeum ma ekspozycję złożoną z kilkuset etykiet i butelek tanich win. Podobno kilkanaście wyjątkowych nieotwartych okazów podarował muzeum aktor i komik Stefan Friedmann.

Muzeum mieści się w Starej Chacie Walońskiej, w której siedzibę ma też Sudeckie Bractwo Walońskie. Nie spodziewajcie się tu degustacji. ❚ The museum has been open for 15 years now and boasts a collection of hundreds of cheap wine labels and bottles. Many of the brand names are exceptional and might ring a bell to the older generation of Poles. A few unique exhibits, e.g. unopened bottles, were donated to the museum by the outstanding actor and comedian Stefan Friedmann. The museum is housed in the Walloon Hut which is also the home of the Walloon Brotherhood of the Sudetes.

No wine tastings available here.

W tym prywatnym muzeum na warszawskim Mokotowie okazów związanych z wizerunkiem diabła jest tak dużo (niemal 2 tys.), że wiszą i w specjalnej piwniczce, i w korytarzu. Chętnie i barwnie opowiada o nich właściciel kolekcji Wiktoryn Grąbczewski. Muzem otwarte po uzgodnieniu telefonicznym: (+48 22) 843 55 35. ❚ This private museum has so many exhibits that some have to be displayed in the corridor as well as a special cellar. The collection boasts nearly 2,000 devil-themed exhibits that the museum and collection owner Wiktoryn Grąbczewski will be more than happy to tell you more about. You will not find a guide or a collection like this anywhere else in the world. Opens on appointment: (+48 22) 843 55 35.

Szklarska Poręba, ul. Kołłątaja 12

Warszawa, ul. Bukowińska 26/3

© JCORAE NDNI TAS B O R O W S K A / F O R U M , M . P .

MUZEUM DIABŁA POLSKIEGO „PRZEDPIEKLE” "Przedpiekle" Museum of the Polish Devil

OPENING HOURS:

www.amberwarsaw.pl REKLAMA

Silverline_Kaleidoscope_0918.indd 1

14/08/2018 15:33

Ekspresem do superfigury!

Fast to a super figure!

Marzysz o idealnej figurze, ale mimo diet i ćwiczeń nie udaje ci się jej osiągnąć?

Pozbądź się niechcianej tkanki tłuszczowej w błyskawicznym tempie!

You keep dreaming of an ideal figure but despite diets and exercises you are not successful? Get rid of the unwanted fat tissue in no time!

Teraz jest skuteczna, bardziej komfortowa metoda – Palomar SlimLipo 3D. Jej unikalność polega na rozpuszczaniu tłuszczu przy użyciu sondy laserowej, która nakierowuje strumień lasera bezpośrednio na tkankę tłuszczową – mówi dr Marek Murawski, chirurg plastyk. Laser jednocześnie rozpuszcza tłuszcz i obkurcza włókna kolagenowe (tzw. termolifting 3D), co zapobiega powstawaniu efektu „obwisłej skóry”. Wymaga jedynie miejscowego znieczulenia. SlimLipo może odchudzić brzuch, uda, ramiona, ale także podbródek.

Sculspure, nieinwazyjne modelowanie sylwetki w 25 minut To pierwszy nieinwazyjny laser do niszczenia uporczywej, lokalnie zgromadzonej tkanki tłuszczowej.

Jako pierwszy na świecie otrzymał certyfikat FDA, potwierdzający jego skuteczność i bezpieczeństwo dla nieinwazyjnej lipolizy brzucha i tzw. boczków.

Stosowany też na okolice ramion, ud czy kolan.

Now an effective, more comfortable method exists – Palomar SlimLipo 3D. The unique nature of the method is that it dissolves fat with a laser probe which directs the laser beam directly to the fat tissue” says dr Marek Murawski, plastic surgeon. The laser dissolves fat and constricts collagen fibres (3D thermolifting) which prevents the effects of „saggy skin”. It requires only local anesthesia. SlimLipo can help you slim your belly, thighs, arms end even the chin.

Sculpsure, non-invasive 25 minutes Body Contouring The first non-invasive laser to destroy persistent locally gathered fat tissue. As the first in the world, it was granted FDA certificate for non-invasive abdominal lipolysis and so called „bacon” confirming its efficiency and safety. It can be used on shoulders, tights or knees either.

Klinika Elite Centrum Laseroterapii/ Clinic Elite Laser Therapy Centre: ul. Złota 61, tel. 22 400 36 55; ul. Wąwozowa 8, tel.: 22 894 83 84, www.elite.waw.pl Wyłączny dystrybutor/Exclusive distributor: ITP S.A., ul. Domaniewska 37, Warszawa, tel. +48 722 008 002, www.itpsa.pl

Na hasło Kaleidoscope bezpłatna konsultacja.

Free consultation with Kaleidoscope.

Vincent Cassel



118

©CREDITS

L I F E STO RY

L I F E STO RY

Vincent Cassel

C Z U ŁY B A R B A R Z Y Ń C A The tender barbarian Z TAKIM NOSEM? CZY ODNIÓSŁBYM SUKCES, GDYBY W TEJ BRANŻY CHODZIŁO O ŁADNĄ BUZIĘ? – LUBI PROWOKOWAĆ VINCENT CASSEL. JEDEN Z NAJBARDZIEJ WZIĘTYCH FRANCUZÓW JEST WZORCOWYM PRZYKŁADEM AKTORA, KTÓRY ZAMIAST OKŁADKOWEJ URODY MA W SOBIE TO COŚ. ❚ “WITH A NOSE LIKE MINE? WOULD I HAVE BEEN SUCCESSFUL IF THIS BUSINESS ONLY VALUED PRETTY FACES?” VINCENT CASSEL LIKES TO PROVOKE LIKE THIS. HE IS O NE OF FRANCE’S MOST IN-DEMAND ACTORS, AND THE PERFECT EXAMPLE OF A PERFORMER WHO HAS THAT SPECIAL SOMETHING INSTEAD OF LOOKS. tekst | by diana rymuza

©CREDITS

K

rzywy nos jest konsekwencją wypadku, do jakiego doszło podczas kręcenia sceny bójki do Purpurowych rzek. Charyzma i talent to kwestia dobrych genów, Vincent Cassel aktorstwo ma bowiem we krwi. Urodził się w 1966 r. na paryskim Montmartrze ze związku dziennikarki Sabine Litique i gwiazdy francuskiego kina Jeana-Pierre’a Crochona, który przyjął pseudonim artystyczny Cassel (a po nim zrobił to także Vincent). Relacja łącząca panów Crochon nie była łatwa. Jean-Pierre chciał, by ukochany syn skończył studia, pozwolił mu jednak iść własną drogą i to prosto do… cyrku. W wieku 17 lat Vincent rozpoczął więc naukę w szkole sztuki cyrkowej.

Szybko jednak przekonał się, że tym, co pociąga go najbardziej, jest granie, a jego światem są scena i plan filmowy. Znów w kontrze do słynącego z „eleganckich” ról komediowych rodziciela zaczął wybierać kreacje szalonych i wybuchowych łotrów. Zawsze miałem dla ojca mnóstwo podziwu, jednak potrzebowałem wyjść z jego cienia i zbudować siebie – tłumaczył w jednym z wywiadów już po śmierci Cassela seniora. Przez trzy dekady swojej kariery zrobił nawet więcej – zapracował sobie nie tylko na miano specjalisty od czarnych charakterów, lecz jednego z najwybitniejszych współ-

The crooked nose is the consequence of an accident that took place during the filming of a fight in The Crimson Rivers. His charisma and talent is a matter of great genes. Vincent Cassel has acting running in his blood. He was born in 1966 in the Parisian district of Montmartre to journalist Sabine Litique and the famous French actor Jean-Pierre Crochon who assumed the name “Cassel” (Vincent did the same). The relationship between the two Crochons was sometimes strained. Jean-Pierre wanted his son to go to university but eventually permitted him to choose his own career – so Vincent joined the circus. At 17, he began studying at a circus school, but soon realised that he was really drawn to acting and that his world was the stage and the film set. In contrast to his father, who was best known for his sophisticated comedic roles, Vincent prefers to play of maniacal and hot-tempered villains. “I had a great deal of respect for my father, but I had to step out of his shadow and establish myself on my own”, he once said in an interview after his father’s death. Over the thirty years of his career, he has gone even further than that – not only has he established himself as a specialist in black-hat roles, but he is also one of the most outstanding actors of his 



119

L I F E STO RY

Vincent Cassel

1

3

2

5

4

1. Cassel z rodzicami i bratem. 2. Portret aktora z 1999 r.

3. Z nagrodą Cezara dla najlepszego aktora w 2009 r. 4. Kadr z filmu Purpurowe rzeki, z Jeanem Reno. 5. Kadr z produkcji Doberman. ❚ 1. Cassel with his parents and brother.

2. The actor’s portrait from 1999 3. Cassel accept the Cesar award for best actor in 2009.

4. In The Crimson Rivers with Jean Reno.

5. In Doberman.

120

czesnych aktorów, a jego sława wykracza daleko poza granice Francji. Ojca zaś wciąż bardziej przypomina fizycznie i, co z dumą podkreśla, odnajduje w sobie coraz więcej jego cech. Casselowie spotkali się zresztą przed kamerą trzykrotnie (w komediowej Mulatce, wspomnianych Purpurowych rzekach oraz drugiej części Wroga publicznego numer jeden) i każde z tych zawodowych spotkań okazało się sukcesem.

generation, and his fame has extended beyond France.

He still resembles his father physically, which he is proud to stress, and he tends to recognise more and more of his father’s traits in himself. The two Cassels actually met three times on set (in the comedy Café au lait, The Crimson Rivers, and Mesrine: Public Enemy No. 1) and each of these professional encounters turned out to be successful.

PRZEPRASZAM, CZY TU BIJĄ?

Silnego, twardego Cassela nie byłoby pewnie także bez Mathieu Kassovitza. To on w 1993 r. zaproponował Vincentowi w Mulatce rolę żydowskiego boksera – postaci, która na długie lata stała się obowiązującym emploi Francuza. Potem zaś wypromował jego nazwisko na świecie obsadzając go w przełomowej, nagrodzonej Złotą Palmą w Cannes Nienawiści. Kreacja naładowanego agresją chuligana z podparyskiego blokowiska przyniosła 28-letniemu wówczas Vincentowi dwie

ALWAYS UP FOR A FIGHT The strong and resilient Cassel owes a lot to Mathieu Kassovitz. It was Kassovitz who offered him the part of a Jewish boxer in Café au lait in 1993. This part would become his signature character for many years to come. The French director later promoted Cassel around the world by casting him in La Haine which won the Palme d’Or in Cannes. The part of an aggressive youngster from a suburban Parisian high-rise estate earned the then 28-year-old Cassel two César

7

6. Z byłą żoną Monicą Bellucci, Cannes 2006 r., premiera filmu Indigènes.

7. Kadr z filmu Wróg publiczny nr 1, część 1. 8. Z Monicą Bellucci i córką Devą na wakacjach w Hiszpanii, 2009 r. ❚ 6. Cassel and his former wife Bellucci, Cannes 2006. The premiere of Indigènes. 7. Mesrine: Public Enemy no. 1 8. Cassel and Bellucci with their daughter Deva vacationing in Spain, 2009.

6

8

© G E T T Y I M A G E S ( 3 ) , B E W , M . P . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : E A S T N E W S

MONICA BELLUCCI I VINCENT CASSEL ROZSTALI SIĘ Z KLASĄ. PO CICHU I BEZ PUBLICZNEGO PRANIA BRUDÓW. ZAPOWIEDZIELI, ŻE POZOSTANĄ PRZYJACIÓŁMI I WSPÓLNIE ZAJMĄ SIĘ WYCHOWYWANIEM DWÓCH CÓREK. BELLUCCI AND CASSEL SPLIT AMICABLY. THEIR DIVORCE WAS QUIET AND THEY DID NOT GO PUBLIC WITH THEIR QUARRELS. THEY SAID THEY WOULD STAY FRIENDS AND CO-PARENT THEIR TWO DAUGHTERS. nominacje do nagrody Cezara. Kolejne ich wspólne dziecko, przebój Purpurowe rzeki, ostatecznie ugruntowało gwiazdorską pozycję artysty i zaowocowało nominacją do Europejskiej Nagrody Filmowej. Posypały się też nowe, ciekawe propozycje. Także zza oceanu, gdzie Cassel rozgłos zyskał chwilę wcześniej dzięki Elizabeth – swej pierwszej anglojęzycznej produkcji. Mogliśmy go oglądać potem w wielu kasowych hitach – od Ocean’s Twelve (w którym pochwalił się niesamowitą znajomością capoeiry) po kontrowersyjnego Czarnego łabędzia Aronofsky’ego oraz kolejną część serii o przygodach Jasona Bourne’a, gdzie zagrał oczywiście „tego złego”. Ale choć przystojnemu Francuzowi zdarzają się wypady do Hollywood, to najlepiej czuje się w filmach europejskich. Ich lista też jest długa. Pozycję najlepiej zarabiającego gwiazdora we Francji i pierwszego Cezara zyskał za sprawą epickiej, dwuczęściowej gangsterskiej opowieści Wróg publiczny numer jeden. W stylu Casanovy uwodził w makabrycznej ba-

nominations. The next film he made with Kassovitz (The Crimson Rivers) established him as a star and earned him a European Film Award nomination. More interesting parts followed. He also had proposals from across the ocean, where he had recently appeared in and gained fame for Elizabeth, his first English-language production. Since then, the talented Frenchman has appeared in many Hollywood blockbusters, including Ocean’s Twelve (where he demonstrated an excellent command of capoeira), Ocean’s Thirteen, Aronofsky’s controversial Black Swan, and one of the instalments of the Jason Bourne series, where he played, needless to say, the bad guy. Although Cassel frequently appears in Hollywood productions, he feels most at home in European films. And he has quite an impressive list of credits. He is France’s highest-earning actor and received his first César award for the epic, two-part gangster story Mesrine. He has played a philanderer in the macabre The Tale of Tales, the painter



121

L I F E STO RY

Vincent Cassel

2

3

śni Pentameronie i jako Gauguin, a obsesyjnie zaborczym macho był w Mojej miłości. W aktorskim CV Cassela pełno jest dziwnych postaci, mroku i seksualności.

Podkreśla jednak, że to świadome wybory. Interesują go przede wszystkim bohaterowie noszący w sobie „wewnętrzną ranę”. Ludzi kręcą źli faceci. O nich można fantazjować, a o gładkich herosach – nie – wyjaśniał w jednym z wywiadów, dodając jednak, że z biegiem lat i dni gniewu w nim coraz mniej.

1. W filmie Pentameron Cassel zagrał króla Strongcliffa, a w filmie Gauguin tytułową postać (zdj. 2). 3. Z żoną Tiną Kunakey w Cannes. ❚ 1. In the Tale of Tales Cassel played King Strongcliff, and in Gauguin the painter himself (2.). 3. Cassel and his new wife Tina Kunakey in Cannes.

122

MĄŻ SWOJEJ ŻONY Ulubiony ekranowy brzydal znany jest ze swoich znakomitych ról i głośnego związku z Monicą Bellucci, która miała ogromny wpływ na jego karierę. Poznali się przy pracy nad Apartamentem w 1996 r. I mimo że na początku nie pałali do siebie sympatią (ona uważała, że jest pretensjonalny i zarozumiały, on miał ją za drewnianą modelkę), to burzliwa relacja włosko-francuskiego duetu zaowocowała 14-letnim małżeństwem (w sumie razem byli 18 lat) i aż dziewięcioma wspólnymi filmami. Najgłośniejszym z nich okazał się obraz Gaspara Noé Nieodwracalne z 15-minutową sceną miłosną pomiędzy głównymi bohaterami, uznawaną za jedną z najpiękniejszych w historii. Złota para europejskiego kina w życiu prywatnym też do typowych nie należała. Z jednej strony uchodzili za zgranych, z drugiej w odważnych wywiadach opowiadali, że ich relacja oparta jest na niedopowiedzeniach i nie wiadomo,

HUSBAND AND WIFE Cassel is also famous for his highly publicised relationship with Monica Bellucci. Although they are now divorced, Bellucci has had a significant impact on his career. They first met on the set of The Apartment in 1996. Despite not being too fond of each other initially (she found him pretentious and conceited, and he dismissed her as a model), their tumultuous relationship culminated in a 14-year marriage (they spent a total of 18 years together) and nine films. The best known is the controversial Irréversible by Gaspar Noé, which features a 15-minute sex scene between them – generally considered one of the most beautiful ever filmed. The golden couple of European cinema was far from your typical couple. On the one hand, they seemed to be close-knit, but on the other, they would often say in interviews that their relationship had issues, and that it was not certain how long it would last. The beautiful Monica, with her loving and passionate eyes, would say that she did not believe in eternal love and would not hold it against her husband if he cheated on her.

Their marriage apparently had its share of crises but they never commented on these rumours.

The announcement of their legal separation and later divorce in 2013 came as a surprise to the public. “We are parting after a long time of trying to work things out. However, we have reached a point where we are not a married couple but only friends”, Bellucci said in an interview for People magazine and told the Italian edition of Vanity Fair that the core reason for their break-up was the absence of sex life. “The prince, the princess forever ever after? Reality is much more complex”, she said.

LIFE BEGINS AFTER 50 Bellucci and Cassel split amicably. Their divorce was quiet and they did not go public with their quarrels.

They said they would stay friends and co-parent their two daughters, now 14-year-old Devy and 8-year-old Léonie. They shield them from a prying media, and when any newspaper publishes an image of the girls, the actors sue them, which they can do under French law. After the divorce, Cassel said in interviews that he



© EC AR SE TD INT ES W S , M . P .

1

Gauguin, and an obsessive and possessive macho man in My King. Cassel’s acting resumé abounds in strange, dark and sexual roles. He stresses, however, that these were all conscious choices. Cassel is most interested in protagonists with an “inner wound”. “People are fascinated by bad guys. You can fantasise about them – clean-cut heroes, not so much”, he once explained in an interview, but added that his anger has abated over the years.

L I F E STO RY

Vincent Cassel

ile jeszcze potrwa? Kryzysów mieli ponoć kilka, lecz nigdy nie skomentowali tych doniesień. Tym większą sensacją stała się wiadomość o ich separacji, a potem rozwodzie w 2013 r. Rozstajemy się po długiej próbie pogodzenia. Dotarliśmy jednak do momentu, w którym jesteśmy tylko przyjaciółmi, a nie małżonkami – mówiła Bellucci magazynowi People. ŻYCIE ZACZYNA SIĘ PO PIĘĆDZIESIĄTCE Bellucci i Cassel rozstali się z klasą. Po cichu i bez publicznego prania brudów. Zapowiedzieli, że pozostaną przyjaciółmi i wspólnie zajmą się wychowywaniem dwóch córek: 14-letniej dziś Devy i o sześć lat młodszej Léonie. Chronią je przed ciekawskimi mediami jak największy skarb, a gdy któraś z gazet opublikuje zdjęcia dziewczynek – zgodnie z francuskim prawem regularnie pozywają do sądu. Po rozpadzie małżeństwa Cassel przyznawał w wywiadach, że ma poczucie, iż zrobił w życiu to, co do niego należało, i miłość już raczej mu się nie przytrafi. Stało się jednak inaczej, bowiem trzy lata później związał się z młodziutką modelką, Tiną Kunakey. Początkowo przelotny romans zakończył się

1. Władca Paryża w kinach na świecie pojawi się 19 grudnia, a w Polsce 4 stycznia 2019 r. ❚ 1. L’Empereur de Paris opens in cinemas worldwide on 19 December and on 4 January 2019 in Poland.

124

w sierpniu tego roku kameralnym ślubem w położonym na południu Francji miasteczku Bidart. Mam 51 lat i biorę ślub z 21-latką. Jestem w niej bardzo zakochany i pewny tego, że będziemy mieć razem dzieci – zapowiadał w wywiadzie dla New York Timesa. Znów zakochany i wciąż zachłanny na życie, jak na niespokojnego ducha przystało. Często surfuje w sieci i na falach oceanu, o czym można się przekonać, śledząc fotki na Insta­gramie aktora. Założył własną firmę producencką, by szukać nowych talentów na paryskich ulicach, wśród raperów czy skateboardzistów (hip-hopem zresztą para się jego młodszy brat Mathias znany jako Rockin’ Squat i założyciel składu Assassin). Próbował sił także po drugiej stronie kamery, reżyserując krótkometrażówkę Shabbat Night Fever. O sobie mawia, że jest „prawdziwym paryżaninem”, ale miejsce do życia znalazł w gorącym Rio de Janeiro. Tam też czuje się najszczęśliwszy. Otoczony dziećmi, gdy w piekarniku stygnie nadziewany kurczak, a na stoliku stoi caipirinha.

Właśnie promuje swój najnowszy film Władca Paryża (historia uwodziciela oskarżonego o morderstwo, którego nie popełnił) i – jak podkreśla w wywiadach – znów jest szczęśliwy u boku młodej żony. ■

felt that he had done what he was supposed to do in life and that love would happen to him again. Life actually did have a surprise in store. Three years after the break-up, he got involved with Tina Kunakey, a young model. What was initially thought to be an affair, ended in a quiet wedding ceremony in the town of Bidart in southern France. “I’m 52 and I’m getting married with a 21-year-old girl. I’m very much in love and sure we are going to make babies”, Cassel said in an interview for The New York Times. In love again and hungry for life as befits a restless soul. Cassel surfs online and in the ocean and posts about this on his Instagram account. He founded his own production company to look for new talent among rap artists and skateboarders on the streets of Paris. His younger brother Mathias, aka Rockin’ Squat, is a hip hop artist, who founded the band Assassin. Cassel directed the short feature Shabbat Night Fever. Cassel calls himself “a real Parisian”, although he now lives in Rio de Janeiro. This is where he is happiest. Surrounded by children, with a roasted stuffed chicken cooling off in the oven and a glass of caipirinha on the table while beautiful waves break against the sand on the beach outside. ■

© M . P.

WŁADCA PARYŻA TO HISTORIA UWODZICIELA OSKARŻONEGO O MORDERSTWO, KTÓREGO NIE POPEŁNIŁ.

ZAWIERA WIĘC UGODĘ Z POLICJĄ: W ZAMIAN ZA WOLNOŚĆ BĘDZIE ŚCIGAŁ PRZESTĘPCÓW. L’EMPEREUR DE PARIS IS A STORY OF A SEDUCER ACCUSED OF MURDER THAT HE DID NOT COMMIT. HE MAKES A DEAL WITH THE POLICE AND AGREES TO PURSUE CRIMINALS IN EXCHANGE FOR FREEDOM.

C U LT U R E

nasze rekomendacje

NIE PRZEGAP!

ŚWIĘTA Z DZIADKIEM A cracking Christmas W okresie przedświątecznym wraca na afisz Dziadek do orzechów – balet Piotra Czajkowskiego. My polecamy przedstawienia w Pradze i Warszawie.

Nastrój XIX-wiecznego Londynu i Bożego Narodzenia wyczarowany na scenie z pewnością przeniesiecie do swoich domów. ❚ Pyotr Tchaikovsky’s ballet The Nutcracker is returning to the stage before Christmas.

We recommend the Prague and Warsaw productions.

Soak up the atmosphere of 19th-century London and the magic of Christmas recreated on the stage. You’ll definitely want to take it home.

Dziadek do orzechów, Teatr Narodowy w Warszawie, Teatr Narodowy w Pradze | The Nutcracker, The National Theatre in Warsaw, The National Theatre in Prague

125

nasze rekomendacje

NA RATUNEK Saving the world

Tytułowy bohater to władca Król Siedmiu Mórz. Misją tego niechętnie sprawującego rządy na Atlantydzie władcy jest ochrona całego świata. Czy to misja możliwa? Na ekranie m.in. Amber Heard, Nicole Kidman i Willem Dafoe oraz imponujące efekty specjalne. ❚ The titular hero is the ruler of the Seven Seas. His mission is to protect the world. Is this mission possible?

The film stars Amber Heard, Nicole Kidman and Willem Defoe. Gear up for some incredible special effects.

Aquaman, dir. James Wan

z WŁOSKA HISTORIA An Italian story

z NIE TYLKO STRACH More than just fear Co zrobić, gdy pojawia się małżeński kryzys?

Najlepiej zmienić otoczenie. Tak robią Nick i Anna. Nie spodziewają się jednak, jak wiele zmieni w ich życiu już sam wyjazd do Szwajcarii, a dokładnie potrącenie owcy… ❚ What should you do when a serious marital crisis is looming? Preferably change your whereabouts. This is exactly what Nick and Anna do. What they don’t know is just how much their lives are going to change during their trip to Switzerland, or to be more precise, when they hit a sheep on the road.

Zwierzęta, dir. Greg Zgliński

USTRZELONA! Bang on!

Toni Servillo jako Silvio Berlusconi. Nie spodziewajmy się jednak grzecznej filmowej biografii, bo za kamerą stanął szaleniec Paolo Sorrentino (Wielkie piękno, Młodość), którego interesują nie fakty, a to, jak może je interpretować. – Berlusconi to fenomen.

Społeczny i psychologiczny. Fascynował mnie od początku swojego istnienia na włoskiej scenie politycznej – mówi reżyser. Głosujemy „za”! ❚ Toni Servillo as Silvio Berlusconi.

Don’t expect a tender biopic – the movie was helmed by the maniacal Paolo Sorrentino (The Great Beauty, Youth), who is not interested in raw facts, but in how they can be interpreted.

“Berlusconi is a phenomenon. Social and psychological. He has fascinated me ever since he appeared on the Italian political scene”, says the director. We vote in favour of his choice.

Oni, dir. Paolo Sorrentino

MU SIC There is power

JEST MOC

COŚ DLA MELOMANÓW A treat for music lovers

Doskonała płyta na poranki, gdy nie chce się wstawać spod kołdry; na środek dnia, gdy szukamy mobilizacji do poobiednich zadań, i na koniec dnia, gdy potrzebna jest chwila w dobrym muzycznym towarzystwie. ❚ An excellent album for those mornings when you don’t feel like getting out of bed, those middays when you are trying to boost your energy levels for the afternoon, and for those evenings when you need to spend some time in good music company.

Wokalistka, pisarka i inspirująca postać życia artystycznego w Polsce ma dość. Czego?

Spełniania oczekiwań, bycia wciąż tą samą „Nosowską”, dostarczania podobnych nut, występów pod publiczkę. I co? I ekstra mocny muzyczny manifest. ❚ This vocalist, writer and extremely inspiring figure on the Polish art scene has had enough. Of what? Of meeting expectations and composing similar tunes, performing to please. The result? A powerful music manifesto guaranteed to rattle cages.

W przypadku tej artystki nie sprawdzi się powiedzenie „do trzech razy sztuka”, bo poprzednie dwie płyty Meli Koteluk były równie wspaniałe. Wyraźny głos artystki tworzy świetne połączenie z (nie tylko zimowymi) wieczorami. ❚ The old saying “third time lucky” does not apply in this case, as the two previous albums from Mela Koteluk were equally brilliant. Her melodious and distinctive voice is the perfect choice for a winter evening (or any other season).

Anna Calvi, Hunter

Nosowska, Basta

Mela Koteluk, Migawka

126

© M . P.

FILM

C U LT U R E

ADVERTORIAL

A glorious time for Polish literature …is now. For years, we have been recognised worldwide as a nation that produces Nobel Prize winners in the field of literature. Poetry is the Polish speciality. Czesław Miłosz (Nobel Prize in 1980), Wisława Szymborska (Nobel Prize in 2000).

Every lover of world poetry will add the names of Tadeusz Różewicz or Zbigniew Herbert to this list. Today, they are not the only ones to be recognised – in recent years, Polish prose writers enjoy success; reportage also became popular.

Świetny czas polskiej literatury …trwa. Od lat jesteśmy rozpoznawalni na świecie jako naród, który wydaje noblistów w dziedzinie literatury. Polską specjalnością jest poezja. Czesław Miłosz (Nobel 1980), Wisława Szymborska (Nobel 1996). Każdy miłośnik poezji światowej dołączy do tej listy nazwiska Tadeusza Różewicza czy Zbigniewa Herberta. Dziś popularnością cieszą się nie tylko oni – sukcesy w ostatnich latach święcą polscy prozaicy, czytelników przyciąga także reportaż.

W roku, w którym obchodzimy w Polsce 100-lecie odzyskania niepodległości, polska pisarka Olga Tokarczuk za powieść „Bieguni” otrzymała nagrodę Man Booker International Prize (książka znalazła się też w finale National Book Award w kategorii Przekład). Przed rokiem do Bookera nominowano „Guguły” Wioletty Grzegorzewskiej, a wyróżnień za granicą doczekały się m.in. „Dom z witrażem” Żanny Słoniowskiej i „Tunel” Magdaleny Parys.

In the year in which Poland celebrates the 100th anniversary of regaining independence, Olga Tokarczuk, received the Man Booker International Prize for her novel “Flights”.

Wioletta Grzegorzewska’s “Swallowing Mercury” was nominated for the Booker Prize a year ago, and distinctions abroad were also granted to “The House with the Stained-Glass Window” by Żanna Słoniowska and “The Tunnel” by Magdalena Parys, to name a few.

Widely read is Polish reportage (Ryszard Kapuściński and Hanna Krall), historical novels by Henryk Sienkiewicz, poetry and dramas by Karol Wojtyła (later Pope John Paul II).

The Book Institute and its ©Poland Translation Program are of great importance to the work of translating Polish literature.

Czyta się polski reportaż (któż nie zna Ryszarda Kapuścińskiego czy Hanny Krall?), powieści historyczne Henryka Sienkiewicza, poezje i dramaty Karola Wojtyły (późniejszego papieża Jana Pawła II).

Ogromne znaczenie dla prac nad przekładami literatury polskiej ma Instytut Książki i jego Program Translatorski ©Poland.

W listopadzie w londyńskim metrze znalazły się fragmenty „Przesłania Pana Cogito” Zbigniewa Herberta (poezja Herberta zagości także w budapesztańskim metrze), „Oktostychów” Jarosława Marka Rymkiewicza i nowego przekładu arcydzieła polskiego romantyzmu, „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza, autorstwa Billa Johnstona, laureata nagród Transatlantyk i Found in Translation przyznawanych przez Instytut Książki.

In November, on the London underground, one could read excerpts from Zbigniew Herbert’s “The Envoy of Mr Cogito” (Herbert’s poetry will also appear on the Budapest metro), Jarosław Marek Rymkiewicz’s “Oktostychy”, as well as a new translation of the masterpiece of Romanticism, Adam Mickiewicz’s “Pan Tadeusz” by Bill Johnston, a winner of the Transatlantyk and Found in Translation awards.

Informacje o przekładach literatury polskiej na język angielski z ostatnich lat można znaleźć na stronie BooksFromPoland.pl.

Information about translations of Polish literature into English from recent years can be found at BooksFromPoland.pl.

C U LT U R E

W wigilijny wieczór zostaje znalezione ciało dziewczyny. Ma na sobie wieczorową suknię i buty, którymi nie zdążyła się nacieszyć.

Kolejny po znakomitym Bezdechu kryminał Grzegorza Kapli to znów trzymająca w napięciu opowieść także o... kobietach. ❚ A woman’s body is found on Christmas Eve. She is wearing an evening gown and shoes she did not have time to enjoy. The next gripping crime story by Grzegorz Kapla is also a story about women.

BOOK

Niesamowita powieść graficzna, która udowadnia oklepaną tezę, że obraz jest wart tysiąca słów.

Mamy tuopowieść o małżeństwie opłakującym córkę-małpkę, która zmarła w tragicznych okolicznościach. Realistyczna i groteskowa opowieść o tym, co najważniejsze. ❚ An awesome graphic novel story that bears out the clichéd phrase that a picture is worth a thousand words. It’s a story about a couple mourning their monkey daughter who died in tragic circumstances. A realistic and grotesque story about the things that matter most in life.

c COŚ NA TEMAT KOBIET On women

Ta małpa poszła do nieba, Małgosia Kulik, Wydawnictwo Komiksowe

WITAJCIE W KRAINIE LODU v Welcome to the land of ice Autor bestsellerowych Transsyberyjska. Drogą żelazną przez Rosję i Dzienników japońskich tym razem zabiera nas w bardzo osobistą i fascynującą podróż na Islandię śladami Daniela Vettera, XVII-wiecznego czeskiego drukarza. ❚ The author of bestselling books about travelling takes us this time on a very personal and fascinating journey to Iceland, following the footsteps of Daniel Vetter, a 17th-century Czech printer.

Islandia, Piotr Milewski, Świat Książki

ART

THEATRE TRUDNY POWRÓT A challenging return

Najbardziej klasyczna (pod względem formy) sztuka Szekspira o pozbawionym władzy księciu, który wykorzysta wszelkie sposoby, żeby wrócić na tron. W tej roli genialny Jerzy Radziwiłłowicz, całością kieruje Paweł Miśkiewicz. ❚ The most classic (format-wise) of Shakespeare’s plays tells of a deposed prince who resorts to every means possible to reclaim the throne. The brilliant Jerzy Radziwiłłowicz stars in the lead role, and Paweł Miśkiewicz directs.

Burza | The Tempest, dir. Paweł Miśkiewicz, National Theatre, Warsaw, opens 1.12

Bezwład, Grzegorz Kapla, Burda

RZECZOWE POŻEGNANIE

Goodbye to objects

Bodaj najbardziej utytułowana książka roku (zdobyła m.in. podwójną nagrodę Nike). Autor wspomina tu zmarłą matkę poprzez jej ulubione przedmioty. Jego opowieść tętni życiem, miłością, żalem i całą paletą emocji. ❚ Probably the most awarded story of the year (it won the double Nike Award in October). And deservedly so. Wicha remembers his late mother through her favourite objects. His story resonates with life, love, sorrow and a whole range of emotions transformed into literature.

Rzeczy, których nie wyrzuciłem, Marcin Wicha, Karakter

ZOD POCZĄTKU From the beginning Węgierski reżyser bryluje na salonach filmowych (Księżyc Jowisza był na festiwalu w Cannes) i na warszawskich scenach (mocny Nietoperz). Teraz przygląda się emocjom kobiety, dla której pewna strata jest początkiem zmian w życiu. ❚ The Hungarian director shines in the film community (his recent production Jupiter’s Moon was screened at the Cannes Film Festival) and Warsaw theatres (e.g. the powerful The Bat). He now scrutinises the emotions of a woman whose massive loss marks the beginning of breakthrough changes in her life.

Cząstki kobiety | Parts of a Woman, dir.

Kornel Mundruczo, TR, Warsaw, opens 14.12

CIĘŻKIE MARZENIA Heavy dreams Na tej wystawie, prezentującej budynki zaprojektowane przez wiodących architektów Jugosławii za czasów Tita, odbijają się pragnienia tamtego społeczeństwa i tamtej władzy. Czego chcieli? Tego, co wszyscy: znalezienia oparcia, trwałości i szczęścia. ❚ Celebrating buildings designed by leading architects from Tito’s Yugoslavia, this exhibition reveals the desires of the then society and authorities. What did they want? The same as everyone else: to be part of the world, find support, constancy and happiness in life.

Toward a concrete utopia: Architecture in Yugoslavia, MoMA, until 13.01 2019

128

© M . P.

SCENY Z ŻYCIA DOROSŁYCH v Scenes from adult life

nasze rekomendacje

GOOD FOOD

potrawy świąteczne

1

MAKOWIEC ❚ POPPY SEED CAKE

©CREDITS

Aż trudno uwierzyć, że ciasto przekładane makiem do niektórych regionów Polski trafiło dopiero po II wojnie światowej – za sprawą Polaków wysiedlonych z Kresów. Niegdyś był powszednim wypiekiem tylko na magnackich stołach. Według ludowych wierzeń mak spożywany w wigilię Bożego Narodzenia zapewnia szczęście. Specjalnie przygotowaną masę makową z bakaliami, orzechami i miodem umieszcza się na rozwałkowanym cieście, które się zwija i piecze. ❚ It is hard to believe that cake filled with poppyseed paste did not reach some regions of Poland until after WWII. Makowiec, or poppy seed cake, used only to be common only in the homes of the more affluent. The commoners would only make it for special occasions.

According to folk tradition, poppy seed eaten on Christmas Eve would secure good luck and protect against evil forces. The specially made poppy seed filling, enriched with dried fruit, nuts and honey, is spread on a rectangular piece of rolled yeast dough, rolled into a roulade and baked.

130

GOOD FOOD

potrawy świąteczne

Ś W I Ę TA D O O K O Ł A Ś W I ATA Christmas around the world KARP, KAPUSTA Z GRZYBAMI CZY KOMPOT Z SUSZU – BEZ TYCH DAŃ POLACY NIE WYOBRAŻAJĄ SOBIE TRADYCYJNEGO ŚWIĄTECZNEGO STOŁU, PODOBNIE JAK MEKSYKANIE BEZ TAMALES CZY ANGLICY BEZ CHRISTMAS PUDDING. BO NIC TAK NIE ŁĄCZY POKOLEŃ JAK WSPÓLNE POSIŁKI, TRADYCJA I ŚWIĘTA. ❚ CARP, CABBAGE WITH MUSHROOMS, AND DRIED FRUIT COMPOTE – POLES CANNOT IMAGINE CHRISTMAS DINNER WITHOUT THESE TRADITIONAL DISHES, JUST AS THE MEXICANS WOULD NOT DO WITHOUT TAMALES, AND THE ENGLISH WITHOUT CHRISTMAS PUDDING. NOTHING TIES GENERATIONS TOGETHER LIKE HOLIDAYS, TRADITIONS AND FAMILY MEALS. tekst | by artur ciechanowicz

3

CHRISTMAS PUDDING ❚ CHRISTMAS PUDDING

2

LECHAZO ASADO ❚ LECHAZO ASADO Pieczona jagnięcina to wizytówka kuchni Kastylii. Szczególnie cenione – stąd podawane na świętych stołach – są jagnięta, które wciąż żywią się mlekiem.

Tradycja pieczenia jagnięciny w glinianych naczyniach w piecach opalanych drewnem sięga w Hiszpanii czasów Imperium Rzymskiego. Z zasady unika się zbytniego doprawiania lechazo asado, żeby nie przytłumić delikatnego i wyjątkowego smaku mięsa. ❚ Roast lamb is the most popular dish in Castile. It is considered a delicacy - especially when the lamb was still being weaned – and is often served at Christmas. The tradition of roasting lamb in clay pots in wood stoves dates back to the days of Roman Empire. As a rule, the lechazo asado is not seasoned too heavily, so as not to diminish the delicate and exceptional flavour of the meat.

Anglicy nie wyobrażają sobie Bożego Narodzenia bez tego dania.

Pudding przyrządza się z łoju, cukru, suszonych owoców, kandyzowanej skórki cytrusów, bułki tartej, jajek, cynamonu, goździków, rumu i brandy.

Potrawę gotuje się przez wiele godzin, a następnie zostawia do dojrzewania.

Nawet na rok! ❚ No English Christmas would be complete without this dish.

The pudding is made from fat, sugar, dried fruit, candied citrus fruit peel, breadcrumbs, eggs, cinnamon, cloves, rum and brandy. It is cooked for many hours and left to mature. For up to a year! The recipes have evolved over the centuries, and meat and vegetables are no longer added. According to tradition, it is served with a brandybased sauce and a holly twig.

4

BARSZCZ Z USZKAMI ❚ BORSCH WITH DUMPLINGS Postna zupa z buraków z pierożkami pojawia się nawet na najskromniejszych świątecznych stołach w Polsce. Ci, którzy decydują się sami ją gotować, a nie sięgają po koncentrat, wiedzą, ile wyczucia wymaga osiągnięcie pożądanego smaku. W odróżnieniu od barszczu czerwonego, przygotowywanego w ciągu roku, wigilijny nie przyrządza się ze składników mięsnych.

Jego główne elementy to wywar z włoszczyzny, buraków i suszonych grzybów oraz zakwas buraczany. ❚ Meatless soup made from beets with dumplings is served at even the most modest of Christmas dinners. Anyone who has ever cooked it themselves, without “cheating” by using concentrate, can tell you how much skill is required to obtain the right taste. Unlike regular red borsch, which is made throughout the year, the Christmas version is made without meat. Its core ingredients are vegetable stock, beets, dried mushrooms, and fermented beetroot juice. 

131

GOOD FOOD

potrawy świąteczne

5

ROLADA CIELĘCA ❚ VEAL ROULADE Nasi zachodni sąsiedzi słyną z gęsi i kaczek przygotowywanych na święta na najróżniejsze sposoby. Mniej rozpowszechnionym, ale równie smacznym daniem jest rolada cielęca podawana głównie w Bawarii. Wypełniona nadzieniem z pistacji, bekonu i szczypiorku. Podana z gotowanymi ziemniakami i delikatnym winem. ❚ Our Western neighbours are famous for the geese and ducks they serve at Christmas in a variety of ways. A less common but equally tasty dish is veal roulade, which is served mainly in Bavaria. It is filled with a stuffing made of pistachio nuts, bacon and chives, and is served with cooked potatoes and light wine.

7

6

PASZTET Z DZICZYZNY ❚ VENISON PÂTÉ Niegdyś dziczyzna królowała na polskich szlacheckich stołach. I nic dziwnego, to mięso znacznie zdrowsze od wieprzowiny czy wołowiny. Święta są dobrą okazją, żeby po nie sięgnąć. Mięso najpierw się obsmaża, następnie dusi z warzywami, przyprawami i wątróbką. Wreszcie miele się, by na końcu zapiec. ❚ Venison is much healthier than pork or beef. Christmas is a great opportunity to have it. The meat needs to be browned first and then stewed with vegetables, spices and liver. It is later minced and baked.

8

KOMPOT Z SUSZU ❚ DRIED FRUIT COMPOTE

PIONONO ❚ PIONONO

Słodkie ciasto popularne w Hiszpanii, Ameryce Południowej i na Filipinach. Nazwa pochodzi od imienia włoskiego papieża Piusa IX („Pio Nono”). Zwykle składa się z dwóch części: cienkiej warstwy ciasta (na bazie jajek, mąki i cukru) przełożonej różnymi rodzajami syropu i okraszonej kremem. ❚ A sweet cake popular in Spain, South America and the Phillipines. The name originates from the name of the Italian pope Pius IX (“Pio Nono”.) It is usually made of two parts: thin layers of pastry (made with eggs, flour and sugar) and different kinds of syrup with cream in between.

9

Jego podstawowe składniki symbolizują drzewa polskiego sadu – grusze, jabłonie i śliwy. Dziś dodaje się też do kompotu rodzynki, figi i morele. Można go doprawić cukrem, cytryną, skórką otartą z cytryny i pomarańczy, goździkami, cynamonem, imbirem i gałką muszkatołową. ❚ The core ingredients of this beverage symbolise trees from a typical Polish orchard – pear, apple and plum. Today, the recipe often includes raisins, figs and apricots. It can be seasoned with sugar, lemon and orange zest, cloves, cinnamon and nutmeg.

KAPUSTA Z GRZYBAMI ❚ CABBAGE WITH MUSHROOMS

Znana w każdym polskim domu. Należy do ścisłego kanonu 12 wigilijnych potraw.

Kapusta symbolizuje życiodajną siłę i dostatek, dlatego tym bardziej warto przygotować to danie. Zwłaszcza że wbrew opiniom wcale nie jest trudne. Posiekaną kapustę kiszoną dusi się po prostu z zasmażką z cebuli i suszonych grzybów. Niektórzy dodają też do dania suszone śliwki. ❚ A well known and well liked dish in every Polish home.

This is part of the cannon of the 12 staple Christmas Eve dinner dishes. Cabbage symbolises strength and affluence, so it might be a good idea to make it, the more so as, contrary to common belief, it is not hard to do. You stew chopped cabbage with onions and dried mushrooms. Some add dried prunes.

132



Piękne polskie prezenty od pokoleń

Właściwości antybakteryjne i antyalergiczne srebrnych sztućców

Kraków, ul. Wielopole 3 • Warszawa, ul. Mokotowska 43, ul. Ogrodowa 7 • Wrocław, DH Renoma, ul. Świdnicka 40 Gdańsk, ul. Podwale Staromiejskie 89/1 • Legnica, ul. Żeglarska 8

www.hefra.pl (PL / ENG)

GOOD FOOD

potrawy świąteczne

10

ŚLEDZIE PO SZWEDZKU ❚ SWEDISH HERRINGS Śledzie marynowane w słodkiej octowej zalewie z czerwoną cebulą i marchewką to typowo szwedzkie, kwaśne i słodkie jednocześnie danie. Żaden amator śledzi nie przejdzie obojętnie obok tej obłędnie pachnącej potrawy. ❚ Herring marinated in a sweet vinegar brine with red onions and carrot is a typical Swedish fish dish that is both sweet and sour at the same time. No herring buff will be able to resist this aromatic gem.

11

SOS ŻURAWINOWY ❚ CRANBERRY SAUCE

KARP ❚ CARP Smak karpia jest znany w Polsce od XII w., kiedy zakładający tu klasztory mnisi zakładali też stawy hodowlane. Karpie szybko rosną i dostarczają pożywnego i smacznego mięsa. Sposobów na przygotowanie tej królewskiej ryby jest mnóstwo. Ale te najprostsze są często najlepsze. Smażenie obtoczonych w mące kawałków ryby wydobywa z nich bogactwo aromatu. ❚ The taste of carp has been familiar to Poles for a long time. The dish dates back to the 12th century, when monks set up the first breeding ponds. Carps grow quickly and are a great ingredient of nutritious, tasty and meatless meals. There is a host of carp recipes available, but the easiest are usually the best. We recommend simply dabbing a piece of fish in flour and frying it on a hot pan. It tastes delicious.

14

134

12

PANETTONE ❚ PANETTONE Słodki chleb to jeden z ulubionych specjałów na świątecznych stołach we Włoszech. Tradycja wypieku cylindrycznego ciasta pochodzi najprawdopodobniej ze średniowiecza, kiedy od święta piekło się po prostu coś wyjątkowego. Tradycyjny panettone zawiera rodzynki, kandyzowane pomarańcze, skórkę z cytryny, choć obecnie zdarza się też, że dodaje się do niego czekoladę. Idealnie pasuje do deserowego wina. ❚ Sweet bread is one of the staple foods on Italian Christmas tables. The traditions of backing the cylindrical cake most likely dates back to the Middle Ages, when special cakes were baked for Christmas.

The traditional panettone contains raisins, candied orange peel, and lemon zest, but today, you can also come across cakes with chocolate. This is the perfect companion for dessert wine.

TAMALES ❚ TAMALES Mieszkańcy Ameryki Środkowej, Meksyku i południowo-zachodnich Stanów nie wyobrażają sobie świąt bez tamales. Początki tej potrawy giną w mrokach dziejów. Wiadomo, że torebeczki z kukurydzianych liści nadziewane kaszą z polenty z dodatkiem warzyw lub mięsa były nie tylko przysmakiem, ale składano je też w ofierze indiańskim bogom. ❚ Christmas would not be Christmas in Central America, Mexico, and the south-western United States without tamales. The origins of this dish are unknown.

All we know is that bags made of corn leaves stuffed with polenta and vegetables or meat used to be a delicacy and were offered in sacrifice to native American gods.

©ADOBE STOCK (11), ISTOCKPHOTO, STOCKFOOD/FREE (2)

13

Gęsta konsystencja, drobinki owoców i słodki, lekko gorzkawy smak sosu wznoszą smak zimnych mięs na zupełnie inny poziom. Przygotowanie go nie jest wcale trudne. Do garnka wrzuca się mrożoną żurawinę, jabłka i dodaje sok z pomarańczy, cukier i przyprawy. Gotuje się na małym ogniu, aż owoce się rozpadną. I… gotowe. ❚ Cold Christmas dishes pair well with cranberry sauce.

Thick texture, small pieces of the fruit, and a sweet, slightly bitter taste elevate cold meats to an altogether higher level. It is not hard to make at all. Put frozen cranberries into a pot, add apples, orange juice, sugar, and spices. Simmer until the fruit soften and fall apart.

since 1989

TA K E A L O O K

LOUIS VUIT TON Elegancka sukienka i wełniany sweter w tym sezonie mogą iść w parze. ❚ Smart dress and woolen jumper go hand in hand this season.

136

pokazy mody

TA K E A L O O K

pokazy mody

NINA RICCI

Efektowne peleryny wracają do łask.

Nadadzą szyk każdej stylizacji. ❚ Capes are making it back to fashion. They will add class to any outfit.

I N S P I R A C J E Z PA R Y Ż A Inspirations from Paris JAK BYĆ ELEGANCKĄ I SZYKOWNĄ PRZY ŚWIĄTECZNYM STOLE? PODPOWIEDZI POSZUKAJMY NA PARYSKIM FASHION WEEK ZIMA 2018. ❚ HOW TO BE BOTH ELEGANT AND CHIC AT CHRISTMAS DINNER? HERE IS A SNEAK PEAK FROM THE CATWALKS DURING THE FASHION WEEK WINTER 2018 IN PARIS. zdjęcia | photos imaxxtree

137

TA K E A L O O K

BALMAIN

Drapowania, tiule, falbany.

Ekstrawagancja czasem lubi przepych. â?š Draping, tulle and frills. Extravagance pairs well with glamour looks.

138

pokazy mody

©CREDITS

ISABEL MARANT

Oto klasyka w nowym wydaniu. Dzięki paskowi męska oversizowa marynarka podkreśli kobiecą sylwetkę. ❚ A new take on the classic look. The belt makes the jacket ultra feminine despite its masculine cut.

139

TA K E A L O O K

pokazy mody

NINA RICCI

©CREDITS

Podróż w czasie – tak można określić tę stylizację. Luźna jedwabna bluzka i skórzana spódnica przełamana paskiem z dużą klamrą. ❚ “A trip back in time” is how this look could be summed up. An oversize blouse and leather skirt is accessorized with a large-buckle belt.

140

Doświadczenie. Zaufanie. Doskonała pielęgnacja.

Idź pewnym krokiem Zawsze, gdy Twoje buty potrzebują blasku lub gruntownej pielęgnacji, sięgnij po niezawodne produkty Búfalo. www.bufalo.pl

B E AU T Y

nowości

PIĘKNO LAST MINUTE Last minute beauty JAK SPĘDZIĆ MIŁE ŚWIĘTA I SZAŁOWEGO SYLWESTRA? PRZEDE WSZYSTKIM W DOBOROWYM TOWARZYSTWIE. ALE JEST COŚ, CO SZCZEGÓLNIE POPRAWI NAM HUMOR. PIĘKNY WYGLĄD, KTÓRY ODNOTUJĄ WSZYSCY PRZY STOLE. OTO KILKA SZYBKICH ZABIEGÓW I DOSKONAŁYCH KOSMETYKÓW, KTÓRE NAM W TYM POMOGĄ. ❚ HOW TO HAVE A GREAT CHRISTMAS AND A FESTIVE NEW YEAR’S EVE? ABOVE ALL, CHOOSE THE RIGHT PEOPLE. THERE IS ANOTHER THING SURE TO LIFT YOUR SPIRITS. A BEAUTIFUL LOOK THAT WILL MAKE YOU THE TALK OF THE TABLE. HERE IS A LIST OF QUICK TREATMENTS AND COSMETICS THAT CAN HELP YOU GET THE LOOK. tekst | by agnieszka prokopowicz Zacznijmy od pielęgnacji ciała. Wystarczy tylko trochę czasu, by używając kilku niezwykłych substancji, ujędrnić i wygładzić skórę, poprawić koloryt twarzy i sprawić sobie odrobinę przyjemności.

W dodatku naturalnie. Witaminowy koktajl pod oczy do stosowania na noc marki IOSSI, z retinolem, witaminą E i C, będzie doskonałą i intensywną kuracją dla delikatnej skóry okolic oczu, odmłodzi, poprawi strukturę i koloryt, nada skórze aksamitną gładkość i miękkość.

142

Let us begin with body care. There is still time to slim down and tighten your skin, improve the colour of your complexion and pamper yourself with the help of a number of exceptional substances. Natural substances! A vitamin eye cocktail for the night by IOSSI with retinol, and vitamins E and C is a perfect treatment for the delicate skin around the eyes. It will rejuvenate the skin, improve its texture and colour, and leave it feeling velvety and soft.

Wygląd szyi i dekoltu często zdradza prawdziwy wiek kobiety. Ale nie musi! Wyjątkowe połączenie subtelnego wypełniacza Neauvia Intense Rheology i mezoterapii Neauvia Hydro Deluxe to szybki, skuteczny i bezbolesny sposób na piękną, młodą, ładnie napiętą szyję!

Eksplozja młodości jest natychmiastowa i długofalowa – dzięki innowacyjnej formule kwasu hialuronowego Neauvia z dodatkiem hydroksyapatytu wapnia oraz aminokwasów (glicyny i l-proliny), które stymulują produkcję kolagenu w skórze, stopniowo zagęszczając ją od środka.

długotrwałe nawilżenie i rozświetlenie skóry odbudowa objętości redukcja tzw. obręczy Wenus na szyi uniesienie i odmłodzenie owalu poprawa napięcia skóry regeneracja fotouszkodzeń

The appearance of the neck and neckline often tells the true age of a woman. But it does not have to be so! A unique combination of the subtle Neauvia Intense Rheology filler and Neauvia Hydro Deluxe mesotherapy is a quick, effective and pain-free solution for a beautiful, young-looking and firm neck!

The explosion of youthfulness is instantaneous and produces longterm effects owing to the innovative formula of Neauvia hyaluronic acid combined with calcium hydroxyapatite and amino acids (glicines and l-prolines) that stimulate the production of collagen in the skin and tone it from the inside.

Long-term moisturising and illumination of the skin Restoration of volume Reduction of neck wrinkles Lifting effect and rejuvenation of the face contour Improved skin firmness Regeneration of light-induced damage

ZNAJDŹ SWOJĄ KLINIKĘ NA WWW.NEAUVIA.PL/ZNAJDZ-KLINIKE/ www.neauvialifestyle.pl

www.neauvia.pl

@neauviastyle

www.fb.com/neauviapoland

B E AU T Y

1

2

1. IOSSI Witaminowy koktajl pod oczy na noc Retinol, witaminy E i C, 10 ml. 2. Ministerstwo Dobrego Mydła, Balsam w sztyfcie Czekocynamon. ❚ 1. IOSSI Night Vitamin eye cocktail with retinol, vitamins E and C, 10 ml. 2. Ministerstwo Dobrego Mydła, Chocolate and cinnamon skin balm in a stick.

MIYA Cosmetics mySTARlighter Naturalne rozświetlacze, 4 g. ❚ MIYA Cosmetics, mySTARlighter, natural highlighters, 4g.

nowości

Aby dodać sobie świątecznej świetlistości, proponujemy zaś naturalne produkty marki MIYA. MySTARlighter to upiększające rozświetlacze o lekkiej, kremowej formule, która pozwala uzyskać subtelne, opalizujące wykończenie.

Ich naturalny skład nawilża i wygładza skórę, dodając jej promienności. Z kolei mgiełka nawilżająca Sister & Co Instant Moisture Mist z różą i ogórkiem, wegańska, wykonana z certyfikowanych ekologicznych składników, nawilży i zrównoważy skórę podczas codziennej pielęgnacji. Kto lubi smakowite zapachy, pokocha balsam w sztyfcie o czekoladowo-cynamonowym zapachu z Ministerstwa Dobrego Mydła. W zestawie z orzechowym olejkiem i mydłem.

Nic, tylko smarować, wklepywać i upiększać.

BEZ ZMARSZCZEK I CIENI Czas przedświąteczny to też ostatni moment na ujędrniające zabiegi w salonach kosmetycznych. Aby nieinwazyjnie ujędrnić skórę ciała i twarzy, warto skorzystać z zabiegu Ultraformer III wykonywanego w Medical Clinic Podhale, który pozwala ujędrnić skórę twarzy i ciała. Urządzenie selektywnie podgrzewa tkankę skórną – wskutek wibracji fal dźwiękowych zwiększa się aktywność komórek skóry, w tym fibroblastów, które zostają pobudzone do wytworzenia nowego kolagenu (medicalclinic.pl).

To give yourself some Christmas spark, we recommend natural MIYA products. MySTARlighter is a range of beautifying highlighters with a light, creamy texture that give a subtle, opalising finish. Their natural ingredients moisturise and smooth the skin and leave it looking radiant. The Sister & Co Instant Moisture Mist, with rose and cucumber, is vegan. It is made from certified eco products that will moisturise and balance the skin if used as part of your daily beauty routine. If you are into delicious scents, you will love the chocolate and cinnamon body lotion in a stick by Ministerstwo Dobrego Mydło. It comes in a set with nut oil and soap. The perfect set for pampering and beautifying your skin.

WITHOUT WRINKLES OR DARK CIRCLES December is your last moment chance to undergo skin toning treatments in beauty clinics. To tighten your body and facial skin using non-invasive methods, opt for the Ultraformer III treatment performed at the Medical Clinic

A JĘDRNOŚĆ CIAŁA? | How about a firm body?

Kto nie marzy o szybkim pozbyć się cellulitu? Dlatego warto przetestować zabieg BTL Unison z wykorzystaniem fal radiowych i fal akustycznych. Połączenie tych dwóch technologii w jednym zabiegu, wykonywanym jedną głowicą w czasie krótszym niż przerwa na kawę – oto prawdziwa rewolucja. Zabieg BTL Unison zmniejsza komórki tłuszczowe, naprawia uszkodzone włókna kolagenowe i przyspiesza metabolizm. Efekt? Już po drugim zabiegu nasza skóra jest gładsza. A po czterech po cellulicie nie ma śladu. ❚ Who doesn’t want to get rid of cellulite quickly? We recommend giving BTL Unison a go. This revolutionary combination of two tried and tested technologies – the monopolar and directed energy of acoustic waves available in a single applicator. The results of the treatment? Reduces adipose cells, repaired collagen fibers and boosted metabolism. The skin will be smoother after the second session already.

144

Sister & Co Instant Moisture Mist – Mgiełka nawilżająca na bazie organicznej wody różanej i ekstraktu z nasion ogórka,100 ml. ❚ Sister & Co Instant Moisture Mist with organic rose water and extract from cucumber seeds, 100 ml.

Zdrowie i bezpieczeństwo naszych pacjentów jest dla nas najważniejsze.

Dlatego wszystkim pacjentom zapewniamy opiekę najwyższej klasy specjalistów i wykwalifikowanego personelu medycznego.

Wyjątkowe Miejsce na Urodowej Mapie Polski

Unique Place on the Beauty Map of Poland

Od 1990 roku tworzymy we Wrocławiu Centrum Dermatologii Estetycznej i Laserowej Kaniowscy Dermapuls. To wyjątkowe miejsce, w którym zapewniamy opiekę dermatologiczną zarówno dla dorosłych jak i dzieci.

Oferujemy również mało inwazyjne, indywidualnie dopasowane do potrzeb pacjentów zabiegi z zakresu medycyny estetycznej. Korzystanie z najnowszej wiedzy medycznej oraz zastosowanie w leczeniu innowacyjnych technologii umożliwia nam prowadzenie bezpiecznych i skutecznych terapii.

Health and safety of our patients is the most important for us.

Therefore, we provide all our patients with the care of top-class specialists and qualified medical personnel.

Kaniowscy Dermaplus, Aesthetic and Laser Dermatology Center, was established in Wroclaw, Poland in 1990. This is a unique place where we provide dermatological care for both adults and children. We also offer minimally invasive and fully personalized aesthetic medicine procedures.

Our latest medical knowledge and innovative treatment technologies enable us to conduct safe and effective therapies.

Dr n. med. Ewa Kaniowska Specjalista dermatolog wenerolog, założycielka Centrum Dermapuls, wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetycznych.

Jako pierwsza na świecie wykorzystała toksynę botulinową typu A w leczeniu nadpotliwości owłosionej skóry głowy.

W czym się specjalizujemy?

What we do specialize in?

•

Medycyna Estetyczna

•

Aesthetic Medicine

•

Chirurgia

•

Surgery

Plastyka powiek

•

Przeszczep Włosów

•

Lipofilling Ginekologia Estetyczna

•

Dietetyka

•

• • • • • • • • • •

Dermatochirurgia

•

Laseroterapia

•

Liposukcja Laserowa

•

Komórki Macierzyste

•

Kosmetologia

• •

Dermal Surgery Laser Therapy

Blepharoplasty

Laser Liposuction

Hair Transplantation Stem Cell Treatment Lipofilling

Aesthetic Gynaecology Cosmetology Dietetics

Ewa Kaniowska, PhD, MD Certified dermatologist and venereologist, founder of Dermapuls Center and vicepresident of Polish Society for Aesthetic Dermatology. As the first in the world she used the type A botulinum toxin in the treatment of hyperhidrosis of the hairy areas of the scalp.

Dr Michał Kaniowski Specjalista dermatolog wenerolog, członek międzynarodowego stowarzyszenia LED Academy.

Zafascynowany nowoczesnymi technologiami w medycynie, wdraża je regularnie w klinice i wykorzystuje w leczeniu pacjentów.

Michał Kaniowski, MD Certified dermatologist and venereologist. Member of the LED Academy. Fascinated with modern technologies in medicine, he implements them regularly in Kaniowscy Clinic to treat patients.

KANIOWSCY DERMAPULS CENTRUM DERMATOLOGII ESTETYCZNEJ I LASEROWEJ

PLAC TEATRALNY 1/18 WROCŁAW, UL. BARYCKA 1/3 WROCŁAW, WWW.DERMAPULS.COM.PL , TEL.: +48 71 322 6909

B E AU T Y

nowości

ODMŁODZENIE SKÓRY Z kolei zabieg Intraceuticals wykonywany w Mr&Mrs SPA to świetne bankietowe odmłodzenie skóry przed sylwestrem, bo efekt widzimy natychmiast. Ta nieinwazyjna metoda bazuje na najnowszej technologii łączenia hiperbarycznego tlenu ze specjalnym serum bogatym w kwas hialuronowy oraz składnikami regenerującymi. Wykorzystując zjawisko infuzji, umożliwiają wprowadzenie substancji aktywnych w głąb skóry za pomocą czystego tlenu i ciśnienia. Zabieg wypełnia drobne zmarszczki, redukuje cienie pod oczami, poprawia kontur twarzy i zwiększa jej gęstość. Więcej na: mrandmrsspa.pl.

Podhale. The device heats the skin tissue selectively, and skin cells, including fibroblasts, become more active as a result of the vibrations. This in turn triggers collagen production.

SKIN REJUVENATION The Intraceuticals treatment available at Mr & Mrs SPA is the perfect pre-New Year’s Eve party rejuvenation option. The results are instantaneous! This non-invasive skin rejuvenation uses state-of-the-art technology that combines hyperbaric oxygen with a special serum rich in hyaluronic acid and regeneration ingredients.

Infusion makes it possible for the active substances to be introduced into the depth of the skin using pure oxygen and pressure. The treatment fills in small wrinkles, reduces circles under the eyes, improves the contour of the face, and intensifies its density. Read more at at www.mrandmrsspa.pl

TERMOLIFTING Efekt odmłodzenia skóry osiągniesz też dzięki termoliftingowi, czyli nieinwazyjnemu zabiegowi odmładzającemu, który poprawia kondycję skóry twarzy i ciała. W czasie zabiegu Zaffiro® promieniowanie podczerwone IR rozgrzewa głębokie warstwy skóry.

Dzięki temu włókna kolagenowe obkurczają się do pierwotnej długości, powodując, że skóra szybko odzyskuje elastyczność, napięcie, a zmarszczki zostają wygładzone. Do nowej wersji urządzenia dodano tez głowicę Waterpeeling umożliwiającą wykonanie przed podgrzaniem skóry odświeżającego peelingu wodnego. W jego trakcie w skórę wtłaczane są składniki odmładzające, kojące lub rozjaśniające. Więcej na zaffiro.pl.

THERMAL LIFTING The rejuvenation effect on the skin can be achieved owing to a non-invasive thermal lifting treatment which improves the condition of the skin of the face and body. During the Zaffiro® treatment, IR warms up the deeper layers of the skin. This tightens the collagen fibers to their original length which causes the skin to regain its flexibility and the right tension and wrinkles are reduced. The new version of the device is equipped tiwh the Waterpeeling head permitting the performance of a refreshing exfoliation before the skin is warmed up. During this part of the treatment, rejuvenation, soothing or lightening substances are introduced into the skin. Read more at zaffiro.pl

CIAŁO WYMODELOWANE Wyszczuplanie last minute to także specjalność warszawskich klinik Elite – Centrum Laseroterapii i Modelowania Sylwetki. Jest tam urządzenie Accent Prime, przeznaczone do zabiegów ujędrniających skórę i modelujących ciało. Skuteczność zawdzięcza połączeniu rewolucyjnych technologii: fali ultradźwiękowych (US) z falą radiową unipolarną (RF) o najwyższej na rynku dostępnej częstotliwości – 40,68 Mhz. Fala ultradźwiękowa niszczy komórki tłuszczowe, a rozgrzewająca fala radiowa unipolarna poprawia ukrwienie. Więcej na elite.waw.pl. ■

A CONTOURED BODY Last minute slimming procedures are the speciality of the ELITE CENTRUM LASEROTERAPII clinic. One of the treatments it offers is that performed with the Accent Prime device. This firms the skin and contours the body.

It owes its effectiveness to the combination of revolutionary technologies: ultra-sound waves (US); and unipolar radio frequencies (RF) of the highest frequency available, namely 40.68 Mhz. The ultrasound wave destroys adipose cells while the warming unipolar wave stimulates the production of collagen fibres and improves blood circulation. Read more at www.elite.waw.pl. ■

146

© A D O B E STO C K , M . P.

CHCESZ BŁYSZCZEĆ W TE ŚWIĘTA?| Do you want to sparkle this Christmas?

Aquashine BR daje natychmiastowy efekt rozświetlenia, głęboko nawilża i rewitalizuje skórę za sprawą kompleksu peptydów biomimetycznych, kwasu hialuronowego oraz bogatego zestawu substancji odżywczych. Twarz już po pierwszym zabiegu staje się promienna i odzyskuje naturalny, młodszy i zdrowy wygląd, a przebarwiania są zredukowane. Aquashine można stosować także w okolicach szyi, dekoltu i rąk. Więcej na: AntiAging.com.pl. ❚ Aquashine BR offers instant illumination. Aquashine has profound moisturising properties and rejuvenates the skin with a complex of biomimetic peptides, hyaluronic acid, and a rich set of nutritious substances. The face becomes radiant after the very first treatment and it regains its natural, youthful and healthy look and any discoloration becomes less visible. The Aquashine treatment can also be used on the neck, bust line, and hands.

More information at www.AntiAging.com.pl

DR.CYJ HAIR FILLER PEPTYDOWA TERAPIA WŁOSÓW

PEPTIDE HAIR THERAPY

SPEKTAKULARNE EFEKTY JUŻ PO 2 MIESIĄCACH! TYLKO 4 ZABIEGI CO 2 TYGODNIE!

SPECTACULAR RESULTS JUST IN 2 MONTHS! ONLY 4 TREATMENTS EVERY 2 WEEKS!

Peptydowa terapia włosów to innowacyjny zabieg w gabinetach dermatologicznych i medycyny estetycznej. DR.CYJ Hair Filler zawiera unikatowy kompleks 7 peptydów i kwasu hialuronowego, jak również opatentowaną technologię przedłużonego uwalniania i wnikania substancji aktywnych – działa jeszcze 14 dni po aplikacji.

Peptide hair therapy is an innovative treatment in dermatologist and aesthetic medicine offices.

DR.CYJ Hair Filler contains unique 7 peptides complex and hyaluronic acid as well as patented Sustained Release Peptide Technology – active within 14 days after application.

Zatrzymuje wypadanie włosów Skuteczny w walce z alopecją ● Przyspiesza odrost nowych włosów ● Pogrubia i zagęszcza włosy ● Rewitalizuje mieszki włosowe ● Poprawia ukrwienie skóry głowy ● Wskazany przed i po przeszczepie

Stops hair loss Effective against alopecia ● Induces new hair growth ● Increases hair density and thickness ● Revitalizes hair follicles ● Promotes blood circulation in the scalp ● Indicated before and after hair transplant

●

●

●

●

Pierwszy zabieg powstrzymuje wypadanie włosów, po kolejnych włosy stają się mocniejsze, grubsze i zdrowsze.

The first treatment prevents hair loss and after the next treatments your hair becomes stronger, thicker and healthier.

ZAPYTAJ SWOJEGO LEKARZA O PEPTYDOWĄ TERAPIĘ WŁOSÓW! ASK YOUR DOCTOR ABOUT PEPTIDE HAIR THERAPY!

dr Magdalena Szymańska-Bueno

MAGNOPERE Medycyna Estetyczna

dr Aleksandra Znajewska-Pander

Warszawa

T. +48 509 604 440 www.magnopere.pl

Golub-Dobrzyń

dr Małgorzata Bagłaj

dr Małgorzata Braczkowska

Wrocław

T. +48 663 838 311 www.braczkowska.pl

WellDerm Centrum Medycyny Estetycznej i Dermatologii T. +48 509 370 071 www.wellderm.pl

Centrum Dermatologii Estetycznej „Bagłaj” T. +48 604 186 346 www.baglaj.com.pl

dr Roma Zielińska Kraków

POLKARD

Olsztyn

Gabinet Lekarski

dr Anita Symonowicz-Samulak Drzwi Do Piękna

T. +48 795 177 794 www.dermatologpoznan.com

T. +48 797 745 224 www.drzwidopiekna.pl

dr Karolina Pazera

dr Marta Rybarkiewicz

Kielce

T. +48 606 998 967 www.klinikaurody.eu

Medycyna Estetyczna

Wrocław

T. +48 603 240 424 www.studiorybarkiewicz.pl

www.AntiAging.com.pl

O-medical Clinic

Poznań

Łódź

T. +48 604 120 566 www.znajewskapander.pl

Klinika Urody

dr n. med. Oliwia Jakubowicz

dr Michał Kaniowski Wrocław

T. +48 71 322 69 09 www.dermapuls.com.pl

dr n. med. Marzena dr n. med. Beata Dethloff Juszczyk-Gontaszewska Klinika Medycyny Estetycznej i IP Cliniq Instytut Piękna

Rzeszów

T. +48 507 025 840 www.ipcliniq.versum.com

www.DrCyj.pl

dr hab. n. med.

DERMA-PULS Centrum Dermatologii Aleksandra Szlachcic Estetycznej i Laserowej Ośrodek Medyczny OSTEOMED

Kraków

T. +48 605 881 068 www.osteomed.krakow.pl

dr n. med. Piotr Rak

Wyspa Medycyny Przyjaznej

Anti-aging Gdańsk Warszawa T. +48 609 554 425 www.wyspamedycynyprzyjaznej.com Konstancin-Jeziorna T. +48 791 010 000 www.drbeatadethloff.pl

M U S T H AV E

prezenty

Trafiony prezent dla kobiety to nie lada wyzwanie. Może skorzystacie z kilku podpowiedzi?

3

2

POD CHOINKĘ

1

Christmas gifts

4

11

6 7

It is not easy to find the perfect gift for someone. Here are some tips to help you out this Christmas.

5

10

12 13

9 11

8

10

14

© M . P.

15

1. LEVI'S kurtka puchowa, 549 zł 2. APART złoty naszyjnik z brylantami, 5990 zł 3. LAMBERT koszula z kolekcji sylwestrowej, 299,99 zł 4. LAMBERT koszula z bawełny easy care, 249,99 zł 5. STELLA MCCARTNEY satynowe spodnie, €750 6. DOROTA GOLDPOINT torebka damska, 2890 zł 7. AMBASADA URODY voucher spa do kliniki Ambasada Urody w Warszawie 8. KAZAR botki damskie HELIA, 469 zł 9. JBL Tune 600BT NC bezprzewodowe słuchawki z aktywną redukcją szumów, 429 zł 10. MR&MRS SPA voucher upominkowy, mrandmrsspa.pl 11. REBEL T-shirt, 49,99 zł 12. CARPISA torba Jenny, €21 13. CHRISTIAN LOUBOUTIN cień do oczu, €80 14. WITTCHEN torebka typu listonoszka ze skóry ekologicznej, 269 zł ❚ 1. LEVI'S down jacket, PLN 549 2. APART gold diamond necklace, PLN 5,990 3. LAMBERT shirt from the New Year's Eve collection, PLN 299.99 4. LAMBERT easy care cotton shirt, PLN 249.99 5. STELLA MCCARTNEY satin trousers, €750 6. DOROTA GOLDPOINT handbag, PLN 2,890 7. AMBASADA URODY voucher to the Ambasada Urody clinic and spa in Warsaw 8. KAZAR HELIA boots, PLN 469 9. JBL Tune 600BT NC wireless noise-cancelling headphones, PLN 429 10. MR&MRS SPA gift voucher, mrandmrsspa.pl 11. REBEL T-shirt, PLN 49.99 zł 12.

CARPISA Jenny bag, €21 13. CHRISTIAN LOUBOUTIN eyeshadow, €80 14. WITTCHEN faux leather tote bag, PLN 269

148

M U S T H AV E

prezenty

Skórzana torba czy rękawice, a może wymarzony zegarek – takie upominki zadowoloną najwybredniejszych.

3

4

2

1

DLA NIEGO For him

4

12

7

6

5

Leather bag, gloves or a dream watch will satisfy even the most discerning men.

10

9

11

1. RRL wełniany kardigan, €750 2. KAZAR torba męska ze skóry licowej, 749 zł 3. FUSALP wełniana czapka, €60 4. PAUL SMITH wełniany płaszcz, €525 5. LEVI'S dżinsy 502™ Regular Taper, 399 zł 6. ALBERT RIELE zegarek z kolekcji Premiere, 4390 zł/apart.pl 7. JBL głośnik bezprzewodowy Charge 4 z funkcją powerbanku, 769 zł 8. KAZAR trzewiki męskie JACK, 569 zł 9. SAMSONITE walizka Uplite w limitowanym kolorze burgund, 749 zł 10. WITTCHEN męski szal z akrylu, 199 zł 11. WITTCHEN rękawiczki skórzane, 279 zł 12. POLAROID ORIGINALS aparat, który może łączyć się z telefonem przez Bluetooth, €175 ❚ 1 RRL wool cardigan, €750 2. KAZAR leather bag, PLN 749 3. FUSALP wool hat, €60 4. PAUL SMITH wool coat, €525 5. LEVI'S 502™ Regular Taper jeans, PLN 399 6. ALBERT RIELE Premiere collection watch, PLN 4,390/apart.pl 7. JBL Charge 4 speaker and powerbank in one, PLN 769 8. KAZAR JACK boots, PLN 569 9. SAMSONITE Uplite suitcase in the limited burgundy colour line, PLN 749 10. WITTCHEN acrylic scarf, PLN 199 11. WITTCHEN leather gloves, PLN 279 12. POLAROID ORIGINALS camera that you can connect to a smartphone via Bluetooth, €175

150

© M . P.

8

M U S T H AV E

prezenty

1

3

2

Kto powiedział, że elementy wystroju wnętrz nie mogą być dobrym pomysłem na prezent pod choinkę?

DLA DOMU

1

For the home 10

Who said that home decor items do not make a great Christmas gift?

They actually make the perfect gifts!

4

9

5

7

8

1. HOME&YOU stalowy wianek, 129 zł 2. ZARA HOME lampa, 459 zł 3. HEFRA platerowany srebrem próby 999, 3-sztukowy zestaw dziecięcy, 218 zł/hefra.pl 4. HOME&YOU kieliszek Diamonds, 35 zł 5. FABRYKA FORM wazon Blue Bubbles, 100 zł 6. BMW ekskluzywne wieczne pióro Montblanc for BMW z ręcznie wykonaną rodowaną stalówką z 14-karatowego złota, 2543 zł 7. GALERIA R&R 130-letnia cukiernica ze zdejmowaną pokrywką i szklanym kobaltowym wkładem ze słynnej paryskiej pracowni Paul Massat, cena 8400 zł/galeriarr.pl 8. ZARA HOME poduszki 89,90 zł 9. BOIS DE COTON świeca zapachowa, 223 zł 10. PAKAMERA zegar miedziany, 369 zł ❚ 1. HOME&YOU steel wreath, PLN 129 2. ZARA HOME lamp, PLN 459 3. HEFRA 999 silver-plated threepiece children's cutlery set PLN 218/hefra.pl 4. HOME&YOU Diamonds glass, PLN 35 5. FABRYKA FORM Blue Bubbles vase, PLN 100 6. BMW sophisticated Montblanc for BMW fountain pen with a hand-made 14-carat gold tip, PLN 2,543 7. GALERIA R&R 130-year-old sugar bowl with a life and glass cobalt inside bowl from the famous French Paul Massat workshop, PLN 8,400/galeriarr.pl 8. ZARA HOME cushions PLN 89.90 9. BOIS DE COTON scented candle, PLN 223 10. PAKAMERA copper clock, PLN 369

152

© M . P.

6



GOOD JOB

Huawei

PODBIJAMY GLOBALNY RYNEK We are conquering the international market “INNOWACJE SĄ NASZĄ SIŁĄ NAPĘDOWĄ, A DOSTARCZANIE PRODUKTÓW NAJWYŻSZEJ JAKOŚCI, TAKICH JAK MATE 20 PRO JEST KOMPILACJĄ CIĘŻKIEJ PRACY NASZYCH CENTRÓW BADAŃ – MÓWI JEFFERSON ZHANG, DYREKTOR ZARZĄDZAJĄCY HUAWEI CBG POLSKA. ❚ ”INNOVATIOWNS ARE OUR DRIVING FORCE AND DELIVERING TOP QUALITY PRODUCTS SUCH AS THE MATE 20 PRO IS A COMPILATION OF THE HARD WORK OF OUR R&D LABS”, SAYS JEFFERSON ZHANG, MANAGING DIRECTOR OF HUAWEI CBG POLSKA.

Zaprezentowaliście nową serię smartfonów Mate 20, które zbierają entuzjastyczne recenzje w mediach. Wielu komentatorów wskazuje, że to Huawei wyznacza trendy w branży tech.

Tak, tym się szczycimy, że z każdą premierą, a mamy dwie globalne premiery w roku, dla serii P i serii Mate, ogłaszamy całą listę innowacji, które są nową jakością w branży technologicznej. Rok temu w Mate 10 Pro jako pierwsi na świecie wprowadziliśmy sztuczną inteligencję wbudowaną w procesor telefonu. Teraz w serii Mate 20 mamy najpotężniejszy na rynku autorski procesor Kirin 980 i podwójny chipset, który jest jeszcze potężniejszym mózgiem sterującym sztuczną inteligencją i całym urządzeniem. Dla konsumenta oznacza to szereg innowacyjnych rozwiązań, których nie znajdzie nigdzie indziej.

Jakie to rozwiązania?

Niezwykle ważna dla konsumenta kwestia wytrzymałości baterii i równie ważne tempo ładowania tej baterii. Mate 20 Pro ma wyjątkowo mocną baterię 4200 mAh, która wystarczy nawet na dwa dni użytkowania, a dzięki udoskonalonej technologii SuperCharge ładowanie 70 proc. baterii zajmuje zaledwie pół godziny. To jedna z najważniejszych rzeczy z punktu widzenia użytkownika – jak długo mój smartfon może mi towarzyszyć w trakcie bardzo intensywnego dnia i jak szybko mogę go naładować, gdy jestem w biegu. Do tego

154

dochodzą unikatowe rozwiązania, takie jak szybkie ładowanie bezprzewodowe.

Tutaj możemy się pochwalić świetnym wynikiem – 33 proc. w ciągu 30 min, szybciej, niż oferują nasi konkurenci w najlepszych modelach. Mate 20 Pro umożliwia też innowacyjne ładowanie zwrotne, czyli możliwość podzielenia się energią z innym urządzeniem, także konkurencyjnej marki.

Co poza wytrzymałością baterii jest istotne? Czym kierują się klienci, wybierając wasze telefony?

W dzisiejszych czasach ludzie są zaangażowani w kanały społecznościowe – jedni tylko prywatnie, inni zawodowo. Nasz najnowszy Mate 20 Pro jest wyposażony w potrójny aparat stworzony ponownie we współpracy z legendarną marką Leica, co samo w sobie gwarantuje znakomitą optykę i profesjonalną jakość zdjęć. Nowością w Mate 20 Pro jest ultraszerokokątny obiektyw, który pozwala robić panoramiczne zdjęcia z poziomu telefonu, bez konieczności stosowania zaawansowanych ustawień. To kolejny nasz telefon, który z fotografa amatora czyni profesjonalistę i pozwala robić i publikować zdjęcia, których nie powstydziłby się artysta fotografik. Możemy też pochwalić się doskonale dopracowaną technologią stabilizacji obrazu w zdjęciach, co jest bardzo istotne przy fotografii nocnej, a także bardzo docenianą przez komentatorów stabi-

lizacją obrazu wideo. Dzięki takim innowacjom mamy szansę podbijać globalny rynek.

W skali biznesu globalnego udało się wam wyprzedzić Apple i mówicie wyraźnie, że macie ambicje zostać światowym liderem rynku smartfonów.

Jaką rolę w realizacji tego celu odgrywa polski rynek?

Polska jest jednym z największych strategicznych rynków dla Huawei w regionie.

W ciągu ostatnich kilku lat polscy konsumenci bardzo się zmienili. Mają dużą wiedzę na temat trendów, technologii, a przez to są gotowi zapłacić więcej za innowacyjne produkty z najwyższej półki. Jeszcze kilka lat temu marka Huawei nie była powszechnie znana w Polsce, tymczasem w drugim kwartale tego roku przejęliśmy pałeczkę lidera na rynku smartfonów z udziałem na poziomie 33,4 proc. w ujęciu ilościowym. Mamy oczywiście ambicję, by umacniać ten wynik w skali roku – na to potrzeba jeszcze trochę czasu, inwestycji i mądrego działania. Wierzymy w naszą misję, która opiera się na haśle „Make it possible”. Innowacje są naszą siłą napędową, a dostarczanie produktów najwyższej jakości, takich jak Mate 20 Pro, jest kompilacją ciężkiej pracy naszych centrów badań i rozwoju ze zdecydowanymi działaniami marketingowymi i sprzedażowymi. ■ Tekst powstał we współpracy z Huawei.



©CREDITS

tekst | by katarzyna nyc

©M C RAERDI UI TSSZ S I E N K O

You’ve just rolled out the new Mate 20 series of smartphones that are garnering excellent reviews in the media.

Many commentators believe that Huawei is now the trendsetter in the tech sector.

Yes, we have. It makes our proud that with every premiere – and we hold two global premieres each year – for the P and the Mate series, we announce a whole list of innovations that take quality to a whole new level in the technological industry. Last year, we were the first to install AI into a phone processor with our Mate 10 Pro product. Now, the Mate 20 boasts the most powerful original Kirin 980 processor available and a double chipset that is an ever mightier brain steering the AI and the entire device. For the consumer, this translates into a number of innovative solutions that he or she will not find elsewhere.

What sort of solutions are we talking about?

Battery life and recharge are of paramount importance to the consumer. The Mate 20 Pro has an exceptionally powerful 4200mAh battery that lasts up to two days, and owing to our perfected SuperCharge technology, charging it to 70 per cent only takes half an hour. One of the most important things from the consumer’s perspective is how long a smartphone will keep going during a busy day and how quickly it can be recharged while still on the go. This goes with other special solutions, such as quick wireless charging. We can boast excellent results in this area – 33 per cent in 30 minutes, which is faster than the competition in top-of-the-range models. The Mate 20 Pro also permits innovative reverse charging and the option of sharing its Energy with another device – even one of a different brand.

What else is important – apart from battery life? What are consumers looking for in your smartphones?

Today, people are active on social media, some only in their spare time, while for others it is required for work as well. Our latest Mate 20 Pro model is fitted with

a triple camera designed in collaboration with the legendary Leica brand. This alone guarantees an excellent lens and professional image quality. One new functionality of the Mate 20 Pro is the ultra-wide lens, which allows for panoramic images directly, i.e. without the need to apply special settings. This is another of our smartphones that can

make an amateur into a professional photographer, who can take and publish artistic photographs. We also have a welldesigned technology that enables image stability – essential in night photography – and a much appreciated video stability technology. With innovations like these, we have every chance of conquering the global market.

NOWOŚCIĄ W MATE 20 PRO JEST ULTRASZEROKOKĄTNY OBIEKTYW, KTÓRY POZWALA ROBIĆ PANORAMICZNE ZDJĘCIA Z POZIOMU TELEFONU, BEZ STOSOWANIA ZAAWANSOWANYCH USTAWIEŃ.

ONE NEW FUNCTIONALITY OF THE MATE 20 PRO IS THE ULTRA-WIDE LENS, WHICH ALLOWS FOR PANORAMIC IMAGES DIRECTLY, I.E. WITHOUT THE NEED TO APPLY SPECIAL SETTINGS.

JEFFERSON ZHANG,

dyrektor zarządzający Huawei CBG Polska. Związany z Huawei od ponad 13 lat, wcześniej w roli dyrektora zarządzającego na wielu różnych rynkach, między innymi w Szwecji, Danii, Finlandii, Bułgarii i w krajach bałtyckich. ❚ Managing Director at Huawei CBG Polska. He has been working at Huawei for over 13 years and previously worked as Managing Director on many different markets including Sweden, Denmark, Finland, Bulgaria and the Baltic States.

You have succeeded in beating Apple in terms of global business and make no bones about wanting to be the world leader in smartphone production. Where does Poland fit into this strategy?

Poland is one of the largest strategic markets for Huawei in the region. Over the past few years, Polish consumers have changed significantly. They are up to speed with new trends and the latest technologies, and are willing to pay a premium for innovative high-end products. A few years ago, the Huawei brand was not all that well known in Poland, but in the second quarter of this year, we assumed the leading position on the smartphone market with a market share of 33.4 per cent by sales volume. Of course, we have ambitions to expand this result year on year, but we still need some time, and to make some outlays and clever moves.

We endorse our mission with the slogan “Make it possible”. Innovation is our driving force and delivering top quality products such as the Mate 20 Pro is a compilation of the hard work of our R&D labs and consistent marketing and sales activities. ■ Article written in collaboration with Huawei.

155

GOOD JOB

made concept

PIEKARNIA AROMAT

REZYDENCJA N A M I A R Ę PA R Y Ż A A residence worthy of Paris

tekst | by marianna kucharska Siedzimy w piekarni-kawiarni Aromat przy Hożej 42, która mieści się na parterze przepięknie odrestaurowanej kamienicy z 1895 r.

Je pani właśnie chleb z mąki sprowadzonej z Francji, mielonej na żarnach kamiennych. To piekarnia z tradycjami. Właściciele Beata i jej syn Maciej Adamczyk przez lata mieszkali we Francji, Beata w pewnym

156

We are sitting at the Aromat café and bakery on the ground floor of the beautifully restored tenement at Hoża 42.

The building dates back to 1895.

You’re eating bread made from flour imported from France and milled on a stone grinder. This is a bakery with a long tradition. The owners, Beata and her son Maciej Adamczyk, lived in France for many

MICHAŁ BOROWSKI (ur. 1950). W 1974 r. ukończył studia na Wydziale Architektury Królewskiej Politechniki w Sztokholmie.

Pracował jako architekt w Szwecji, Portugalii, Niemczech i Polsce.

Od ponad 40 lat zajmuje się m.in. przebudową kamienic, głównie w Sztokholmie i w Warszawie.

W latach 2003–2006 był naczelnym architektem Warszawy. ❚ (born in 1950). He graduated from the Department of Architecture at the Royal Institute of Technology in Stockholm in 1974. He worked as an architect in Sweden, Portugal, Germany and Poland. For 40 years he has been renovating and adapting old tenements, primarily in Stockholm and Warsaw. He was the Chief Architect of Warsaw from 2003 to 2006. © M . P.

KAMIENICA Z 1895 R. PRZY HOŻEJ 42 TO DZIŚ NA WSKROŚ NOWOCZESNY BUDYNEK, Z PODZIEMNYM GARAŻEM, WINDAMI CZY SPORYM OGRODEM W MEDIOLAŃSKIM STYLU – MÓWI MICHAŁ BOROWSKI, PREZES MADE CONCEPT. ❚ “THE TENEMENT HOUSE ERECTED IN 1895 AT HOŻA 42 IS NOW A THOROUGHLY MODERN BUILDING WITH AN UNDERGROUND GARAGE, LIFTS AND A MILANESE GARDEN”, SAYS MICHAŁ BOROWSKI, MADE CONCEPT CEO.

POZA PIEKARNIĄ I SALONEM FRYZJERSKIM, DO KTÓRYCH MOŻNA BĘDZIE WEJŚĆ WYŁĄCZNIE Z ZEWNĄTRZ – NIE MA W BUDYNKU ŻADNYCH INNYCH LOKALI USŁUGOWYCH. PART FROM THE BAKER AND THE HAIRDRESSER’S, WHICH CAN BE ACCESSED EXCLUSIVELY FROM THE STREET, THERE WILL BE NO OTHER SERVICE OR RETAIL OUTLETS IN THE BUILDING.

ZESPÓŁ FRYZJERSKI 1909

momencie porzuciła korporację, skończyła kurs cukierniczy we Francji i otworzyła piekarnię w Warszawie. Codziennie wypiekają tu – ciasta, pieczywo, ciastka. Na miejscu można zjeść kanapki, np. z kozim serem i figową konfiturą, albo napić się aromatycznej kawy.

Obok piekarni Aromat działa już także salon Zespół Fryzjerski 1909.

Jestem tam wprawdzie nie tak częstym gościem jak w Aromacie, ale znane mi kobiety zgodnie mówią, że to najpiękniejszy salon fryzjerski w Warszawie. Prowadzi go dwoje warszawskich mistrzów fryzjerstwa z dużym doświadczeniem w tej branży – Kasia Poniatowska-Miłek i Darek Miłek. Ich salon upamiętnia króla fryzjerów, Polaka – Antoniego Cierplikowskiego, który na początku ubiegłego stulecia pracował w Paryżu, Londynie czy Nowym Jorku, a jego klientkami były Coco Chanel, Josephine Baker, Édith Piaf czy Brigitte Bardot. Sławę zdobył dzięki temu, że jako pierwszy odważył się ostrzyc kobietę na krótko. Ważne dla mieszkańców kamienicy jest to, że poza tymi dwoma lokalami – piekarnią i salonem fryzjerskim, do których można będzie wejść wyłącznie z zewnątrz – nie ma w budynku żadnych innych lokali usługowych. Powód? Nie chcemy wpuszczać na dziedziniec ludzi postronnych.

Mieszkańcy mają się tu czuć bezpiecznie i komfortowo.

Chyba już się tak czują, bo widzę pootwierane okna, ruch w ogrodzie i samochody wyjeżdżające z podziemnego garażu. Ta XIX-wieczna dama, która odzyskała blask, tętni życiem…

Mimo że wybudowałem i odrestauro­wa­ łem dziesiątki takich kamienic w Sztokholmie, ten projekt był wyjątkowy i kosztował mnie sporo energii. To bowiem kamienica, tak jak zresztą pani wspomniała, z 1895 r. – żeby doprowadzić ją do stanu dzisiejszego, czyli ekskluzywnej rezydencji na najwyższym w kraju poziomie, trzeba było przeprowadzić szereg prac remontowo-konserwatorsko-budow­lanych. Ale efekt zachwyca moich klientów. Hoża 42 to na wskroś nowoczesny budynek, z podziemnym garażem, windami, bujnie porośniętym ogrodem w mediolańskim stylu, recepcją z systemem monitoringu i zdalnie sterowaną klimatyzacją w budynku oraz basenem ze strefą fitness dla mieszkańców na czele.

A kończąc na 360-metrowym penthousie.

Jest dwupoziomowy, ma wydzielone miejsce na oranżerię, a nawet domek dla gości. Przylegają do niego tarasy, z których rozciąga się widok na centrum Warszawy. Dla przyszłego nabywcy nasz penthouse to poważna inwestycja. Takich obiektów sprzedaje się w Warszawie zaledwie kilka rocznie.

Kamienica przy Hożej 42 spokojnie mogłaby dziś zdobić jedną z głównych arterii Paryża czy Sztokholmu. Spacerując jednak po Warszawie, nie sposób nie zauważyć, że wciąż wiele zabytkowych budynków wygląda jak wraki.

Co zatem zrobić, żeby takich adresów jak Hoża 42 było w Polsce więcej?

Degradacja zabytków w centralnych częściach miast jest fenomenem, który ma miejsce w wielu metropoliach na świecie.

W Warszawie ze względu na działania

years. At one point, Beata quit her corporate job, completed a patisserie course in France and set up a bakery in Warsaw.

Every day they bake cakes, bread and pastries here and at their other shops in Koszyki and ul. Sienna. You can also have a sandwich with e.g. goat cheese and fig marmalade, and a cup of excellent coffee.

The Zespół Fryzjerski 1909 hairdressing salon is already open next door.

I’m not as frequent a guest there as I am at Aromat, but my women friends all agree that it is the most beautiful hairdressing salon in Warsaw. It is run by two hair styling masters with many years of experience in the field – Kasia Poniatowska-Miłek and Darek Miłek. Their parlour is an homage to the king of hairdressers – Antoni Cierplikowski – a Pole who worked in Paris, London and New York in the early twentieth century. His clientele included Coco Chanel, Josephine Baker, Édith Piaf and Brigitte Bardot. He became famous for being the first hairdresser to do a pixie cut on a woman. Of importance to the residents is the fact that apart from these two places, the baker and the hairdresser’s, which can be accessed exclusively from the street, there will be no other service or retail outlets in the building.

Why not? We do not want to let strangers inside the property. The idea is for the residents to feel safe and comfortable.

I think they feel that way already. I can see open windows, people in the garden and cars leaving the underground garage. This 19th-C lady has regained its splendour and is buzzing with life.

Although I’ve erected and restored dozens of such tenements in Stockholm, this development was exceptional and it’s cost me quite a lot of energy. This building, as you said, was erected in 1895 and we had to conduct a series of renovation, 

157

wojenne i komunistyczne stricte starych budynków jest stosunkowo niewiele, ale np. już w Łodzi czy Wałbrzychu jest ich cała masa. Warto pamiętać, że takie wraki, o których pani mówi, jeszcze paręnaście lat temu straszyły ulice wielu światowych stolic, ale tam sobie z nimi sprawnie poradzono. W Polsce jest jednak nieco bardziej złożony problem.

Na czym polega?

Musimy tu pogodzić kilka interesów.

Pierwszy dotyczy mieszkańców Warszawy, którzy mają prawo do uporządkowanej przestrzeni. Drugi to interes lokatorów tychże starych kamienic, którzy po pierwsze albo płacą bardzo niskie komorne, albo wcale go nie płacą i może nie mieszkają w komfortowych warunkach, ale za to w centrum. Trzeci interes dotyczy zaś właścicieli roszczeń albo spadkobierców, bo należy pamiętać, że te kamienice takich mają lub miały. Brak odpowiednich przepisów może spowodować, że procesy spotkania i pogodzenia tych interesów, a co za tym idzie doprowadzenia tych budynków do należytego stanu, mogą trwać nawet trzy, cztery generacje.

Jak zatem przeprowadzić to szybko i skutecznie?

Trzeba wybudować mnóstwo mieszkań w dobrych miejscach i umożliwić przeprowadzkę ludziom, którzy dziś mieszkają w tych ruinach. Nie można ich przecież wyrzucić na bruk lub przesiedlić gdzieś za miasto. A co ważne, na te mieszkania musi

158

made concept

ich być stać. Bez dopłat do komornego to nie może się udać. Dziś Warszawa ma 100 tys. takich mieszkań i nic nie stoi na przeszkodzie, żeby miała ich nieco więcej.

Druga sprawa to stworzenie przepisów, które określą, w jaki sposób te domy mają być lub nie być zwracane byłym właścicielom. A trzecia kwestia dotyczy sprzedaży tych budynków. Mieszkania są bowiem towarem i powinno się nimi handlować.

Czy to wszystko jest możliwe?

Skoro w innych państwach się udało, dlaczego ma się nie udać tu. Powinniśmy jednak pochylić się nad tym problemem, bo trawi on nie tylko mieszkańców, ale także tych, którzy przyjeżdżają spędzić w Polsce trochę czasu. Dbałość o przestrzeń jest głównym obowiązkiem samorządów. Zresztą przez te nieuregulowane przepisy Warszawa nie ma centrum, bo nie można go wybudować.

Ubolewam nad tym, ale pozostaje mi mieć nadzieję, że to się wkrótce zmieni. ■ Tekst powstał we współpracy z Made Concept. construction and conservation works to make it the sophisticated residence, top of its class in the country, that it is now.

But the results make a huge impression on my clients. Hoża 42 is a thoroughly modern building with an underground garage, lifts, a lush Milanese garden, a monitored reception hall, and remotely-managed air-conditioning in the building, as well as a swimming pool with a fitness zone, among other amenities.

Let us not forget the 360-m penthouse.

It has two floors and space for an orangery, and even a guest house. It has two terraces overlooking the centre of Warsaw.

This will be a serious investment for the future owner. There are only a few such properties available in Warsaw each year.

The tenement at Hoża 42 could easily be situated on one of the main avenues of Paris or Stockholm. However, when walking around Warsaw, the number of historical buildings in dire condition is striking. What could be done to have more addresses like Hoża 42 in Poland?

The dilapidation of historical buildings in the central parts of cities is common in many metropolises around the world.

Due to the war and Communist times,

Warsaw doesn’t have a lot of genuinely old buildings, but e.g. Łódź and Wałbrzych have lots of them. Bear in mind that these derelict tenements used to be a common sight in European cities, but the problem was successfully solved abroad. In Poland, however, it’s more complex.

In what way?

There are a number of interests at stake.

First of all, the residents of Warsaw have the right to an orderly urban space. The second interest is that of the tenants of these old tenements, who either pay low rent or no rent at all. They live in poor conditions, although they are right in the centre of the city. The third interest is that of those with legal claims or the heirs of the original owners. Remember: these buildings did have owners once. The absence of applicable legal provisions can result in a long wait, perhaps even four generations, until all these interests can be reconciled and these buildings finally restored to their proper condition.

How can this be done?

We have to erect lots of apartments in attractive locations and make it possible for people who now occupy the ruined tenements to move there. They cannot be thrown out or moved to the suburbs.

Another important thing is that they must be able to afford these new flats. This may not be possible without municipal subsidies. There are some 100,000 municipal apartments in Warsaw and there is no reason why there should not be more.

Another issue is the adoption of provisions that would determine how these tenements would be transferred to their owners. Thirdly, there is the question of selling these buildings. Apartments are a commodity and they should be traded.

Is all this possible?

If it was possible elsewhere why not here?

However, we should focus on this problem as it is harmful for both the residents of Warsaw and those who come here to visit. Looking after the urban space is also the task of local governments. Anyway, it is owing to the absence or regulations that Warsaw has no strict centre, as it cannot be erected. All this saddens me, but I hope it will change soon. ■ Article written in collaboration with Made Concept.

© M . P.

GOOD JOB

PROMOCJA

R

estauracja Der Elefant powstała w 1990 roku przy placu Bankowym 1, w samym sercu Warszawy. W zmodernizowanych zabytkowych wnętrzach mieści się przestronna, wielopoziomowa restauracja, która swoją atmosferą przypomina Nowy Jork. Jej dziedziniec zaprojektował nie kto inny jak sam Allan Starski – scenograf nagrodzony Oscarem.

Kuchnia restauracji oparta jest na świeżych, lokalnych składnikach, inspiracjach z kulinarnych podróży jej twórców oraz na najwyższej jakości mięsie.

Der Elefant kryje w sobie nie tylko bogaty Skład Win czy pierwsze w Polsce dziecięce studio kulinarne (Warsaw Cooking University), ale także Fishmarket – jedyną dzisiaj na mapie Warszawy w pełni rybną restaurację. Obok słynnych krabów z Alaski podaje się tu świeże ryby i owoce morza z całego świata.

Wieczorami natomiast rozbrzmiewa żywy jazz (m.in. na sprowadzonym na specjalne zamówienie fortepianie Steinwaya) ku uciesze ceniących światową atmosferę Gości.

Ogród letni na dziedzińcu placu Bankowego 1 to idealne rozwiązanie na słoneczne dni – czas spędzony w gronie przyjaciół w wysublimowanej scenerii przy pysznym jedzeniu i miłej atmosferze to prawdziwa uczta dla najbardziej wymagających Gości.

Niepowtarzalny klimat, piękne wnętrza, wyselekcjonowana muzyka i pyszna kuchnia to najważniejsze składowe tego magicznego miejsca.

D

er Elefant was founded in 1990 in the heart of Warsaw at a historical, beautifully renovated Saski Hotel. Located inside ia a spacious, multi leveled restaurant which atmosphere resembles lively New York vibe. The courtyard was designed by no other than Allan Starski – Oscar winning stage designer.

Restaurant’s dishes are based on fresh, local ingredients and finest quality meats. Der Elefant’s cuisine is an mix of travel inspirations of its creators.

Der Elefant also hides a spacious Wine Repertory and Poland’s first kids culinary studio named Warsaw Cooking University. It is also home to Fishmarket- unique fish and seafood restaurant, serving the best Alaskan crabs, fresh fish and seafood from all over the world.

In the evenings, guests can enjoy live jazz recitals performed on a specially imported Steinway piano.

Summers are especially pretty at the courtyard of Plac Bankowy 1. It is an ideal venue to spend a sunny afternoon in the city - time spent with friends, beautiful surroundings, delicious food and amazing atmosphere is a true feast for the most demanding guests.

GOOD ADDRESS

nasze rekomendacje

1

PRESTIGE ZONE

Karta podarunkowaKuo’s Professional Institiute to dobry pomysł na prezent pod choinkę.

2

...na stołach haftowane obrusy, dyskretne światło i muzyka na żywo. Tak wita nas warszawska Restauracja Polska Różana. W karcie dań znajdziemy przekąski zimne i gorące, zielone sałaty, drób, ryby i mięsiwa. Codziennie wypiekane są tu ciasta, torty, własnoręcznie lepi się kopytka czy makarony. Smacznego! ❚ ...embroidered tablecloths, discreet lighting and live music. This is how you are greeted at the Polska Różana restaurant in Warsaw. The menu features cold and hot starters, salads, poultry, fish and meat dishes. Cakes and pastries are freshly baked and pasta made by hand on the premises every day. Bon appétit!aters restauracjarozana.com.pl

160

3

2. POLSKA KUCHNIA OPOWIEDZIANA INACZEJ A new take on Polish cuisine

3. REGENERACJA I ODBUDOWA Regeneration and restoration

Usytuowany w zabytkowej kamienicy Petyskusa przy pl. Teatralnym w Warszawie ELIXIR by Dom Wódki to restauracja dla ludzi ciekawych i otwartych na... znakomitą polską kuchnię. W menu znalazły się bowiem tradycyjne potrawy znad Wisły w autorskiej, nowoczesnej interpretacji. ❚ ELIXIR by Dom Wódki situated in the historic Petyskus tenement house at Plac Teatralny in Warsaw is a restaurant for curious people who are willing to try... excellent Polish cuisine. The menu features traditional Polish dishes innovatively interpreted by the restaurant chefs.

Jeżeli chcesz wyruszyć na podbój Warszawy pełna energii i młodzieńczego blasku, obowiązkowo zacznij od wizyty w Kuo’s Professional Institute przy ul. Chmielnej 85/87. Kultowy dostawca przełomowych technologii w kosmetyce oferuje teraz swoje zabiegi i produkty w relaksującej atmosferze otwartego studia. W ofercie m.in. słynna linia Biocomplex Synergy i preparaty do regeneracji i odbudowy skóry. ❚ If you prefer to enjoy the Warsaw nightlife rejuvenated, then add a visit to the Kuo’s Professional Institute at ul. Chmielna 85/87 to your pre-party agenda. The world-famous brand now offers its treatments and products in the relaxing atmosphere of an open studio. Its offering includes the famous Biocomplex Synergy line, as well as products used to regenerate and restore the skin.

domwodki.pl

kuos.pl

© M . P.

1. W WAZONACH CIĘTE KWIATY Fresh flowers in vases

GOOD ADDRESS

nasze rekomendacje

5

PRESTIGE ZONE

4

6

W ofercie Centrum Kaniowscy Dermapuls znajdziemy programy leczenia z zakresu m.in.: medycyny estetycznej, laseroterapii i peptydowych terapii skóry.

5. Z MIŁOŚCI DO PIĘKNA Out of love for beauty

Jeśli chcesz spędzić wczasy w raju, wybierz Dominikanę. Rainbow zaprasza na północne wybrzeże – Puerto Plata. Czekają tam jedne z najpiękniejszych plaż na świecie o miękkim, białym piasku oraz ciekawe miejsca do zwiedzania.

Przelot w komfortowych warunkach i bezpośrednio Dreamlinerem. ❚ If you would like to spend your vacation in paradise, try the Dominican Republic. Rainbow invites you to Puerto Plata on the north-west coast of the island. The area has some of the world’s most beautiful beaches, with soft white sand, and a host of attractive sites to see. You can get there on a comfortable direct Dreamliner flight.

Laserowa korekta powiek to wybór dla osób, którym zależy na szybkim efekcie i faktycznym usunięciu nadmiaru skóry.

Technicznie zabieg nie różni się od plastyki skalpelem, ale uważa się go za mniej inwazyjny. Jest wykonywany w warszawskiej klinice Elite. ❚ Laser eyelid correction is a great option for people who want to achieve quick results and actual removal of excess skin. Technically, the procedure does not differ much from plastic surgery with the use of a scalpel but it is considered less invasive. The procedure is performed at the Elite Clinic in Warsaw.

R.pl

elite.waw.pl

6. TERAPIE ŁĄCZONE Combined treatments

7. PO PROSTU MAGIA Pure magic

Założone przez dr n. med. Ewę Kaniowską Centrum Kaniowscy Dermapuls we Wrocławiu działa od 1990 r. i specjalizuje się w terapiach łączonych, dzięki którym pacjenci mogą kompleksowo zadbać o zdrowy wygląd swojego ciała. W ofercie programy leczenia z zakresu m.in.: medycyny estetycznej, laseroterapii, peptydowych terapii skóry, włosów – DR.CYJ Hair Filler. ❚ The Kaniowscy Dermapuls Centre founded by dr nauk. med. Ewa Kaniowska in Wrocław has been operating since 1990 and it specialises in combined treatments that let you take comprehensive care of you body. The range of services includes plastic surgery, laser therapy, peptide skin treatments and the DR.CYJ Hair Filler treatment.

Warszawska restauracja U Fukiera stworzona przez Magdę Gessler już od 27 lat przyciąga magiczną atmosferą i wykwintną polską kuchnią.

Miejsce zachwyca harmonijnym połączeniem smaku, zapachu, koloru i dźwięku z wyszukanym wnętrzem. Sekretem smaku potraw U Fukiera jest dbałość o jakość i pochodzenie używanych produktów. ❚ The U Fukiera restaurant in Warsaw, created by Magda Gessler, has been attracting visitors with its magical ambience and exquisite Polish cuisine for 27 years. This special place enchants with its harmonious blend of taste, scents, colours and sounds – all in a refined interior. The secret of the dishes served at U Fukiera is a scrupulous concern for quality and the origins of the ingredients used.

dermapuls.com.pl

ufukiera.pl

162

© M . P.

4. PEŁEN RELAKSF Full relaxation

7

LOT SKY BAR LOT SKY BAR 164 SIATKA POŁĄCZEŃ ROUTE MAP

168 FLOTA

FLEET 172 WYDARZENIA

LOT NEWS

173

ROZRYWKA POKŁADOWA IN FLIGHT ENTERTAINMENT

176

Bądź naszym gościem Be our guest

163

LOT NA ŚWIECIE

Fort McMurray

Edmonton

Saskatoon Calgary Winnipeg Seattle

SIATKA P OŁĄCZEŃ

route map

Vancouver San Francisco

LOT in the world

Portland

Las Vegas

Los Angeles

San Diego

Québec Montreal Halifax

Ottawa

Minneapolis

Toronto New YorkNewark) (

Chicago

Cleveland Denver PittsburghNew York (JFK) Atlanta Charlotte Dallas Phoenix Houston

Orlando

Tampa

Varadero

Cancun

Miami

Puerto Plata Punta Cana

Gällivare

POŁĄCZENIA REGIONALNE regional routes

Arvidsjauri Trondheim

Oslo

Rio de Janeiro

St Petersburg Stockholm

TALLINN

Gothenburg Copenhagen Gdansk

Groningen Hamburg

London (City)

Amsterdam Brussels

Olsztyn

Szczecin

Bydgoszcz Berlin Poznan Zielona Gora

WARSAW Lublin

Wroclaw

Katowice

Munich

Vilnius

Kiev (Boryspil) Kiev (Zhuliany)

Krakow Rzeszow Lviv

połączenia LOT-u/LOT flights

Vienna Budapest

Turin

Rijeka

Nice

Constanca

Ohrid

lot.com

London nowe kierunki/ City new destinations Split

Split

168

połączenia LOT-u realizowane Antalya we współpracy z linią Nordica/ LOT connections in cooperation with Nordica

Odesa

Antalya

Tel Aviv

połączenia sezonowe/ seasonal flights połączenia czarterowe/ charter flights

Budapeszt–London City i Kraków–Tel Awiw od lutego przyszłego roku / Budapest-London City and Kraków-Tel Aviv from February next year.

Yekaterinburg

Krakow Rzeszow Budapest

Astana

Krasnodar

Yerevan Beirut Larnaca Tel Aviv Cairo

Beijjng

Sendai

Seoul

Tokyo

Fukuoka

Amman

Hanoi

SIAT KA P OŁĄCZEŃ

Sapporo

Tbilisi

Taipei

Bangkok

route map

Ho Chi Minh

Phuket

Singapore

Mombasa

Mauritius Brisbane

Perth

Sydney Adelaide Canberra

Melbourne

LOT NA ŚWIECIE Sydney połączenia code-share/code-share flights połączenia LOT-u/LOT flights Miami

nowe kierunki/new destinations

Warszawa-Miami od 1 czerwca 2019 r. /Warsaw-Miami from 1st Juni 2019 Warszawa-Bejrut od 14 czerwca 2019 r. /Warsaw-Bejrut from 14th Juni 2019 połączenia czarterowe/charter flights

lot.com

Kazan Samara

WARSAW

169

LOT W EUROPIE. POŁĄCZENIA Z I DO WARSZAWY LOT in Europe. Flights to and from Warsaw Oslo

Helsinki

Gothenburg

Edinburgh

Billund Copenhagen

Hamburg Amsterdam London (Heathrow) Hannover Berlin London (City) Düsseldorf

route map SIATKA P OŁĄCZEŃ

Lisbon

Madrid

Riga Palanga Kaliningrad

Moscow (Sheremetyevo)

Moscow (Domodedovo) Kaunas Vilnius Minsk

WARSAW

Kiev (Boryspil) Kharkiv Frankfurt Kiev (Zhuliany) Luxembourg Nuremberg Prague Lviv Stuttgart Munich Linz Vienna Zaporizhia Zurich Košice Salzburg Chisinau Graz Innsbruck Geneva Budapest Klagenfurt Odesa Cluj-Napoca Lyon Milan Ljubljana Zagreb Venice Turin Pula Bucharest Belgrade Nice Zadar Split Dubrovnik Barcelona Sofia Podgorica Skopje Istanbul

Paris

Porto

St Petersburg Tallinn

Stockholm

Brussels

Ankara

połączenia bezpośrednie LOT-u/ direct LOT flights połączenia czarterowe/charter flights Lyon połączenia code-share/ code-share flights London city nowe kierunki/new destinations Pula połączenia sezonowe/ seasonal flights London City od stycznia przyszłego roku/London City from January 2019.

BEZPIECZEŃSTWO

safety

BEZPIECZEŃSTWO NA POKŁADZIE SAMOLOTÓW LOT ❚ SAFETY ON BOARD LOT AIRCRAFT

Zakaz palenia (również papierosów elektronicznych) ❚ No smoking (including e-cigarettes)

Nie pijemy alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w Duty Free ❚ Do not drink alcohol brought on board or purchased in Duty Free

Podczas startu i lądowania laptop musi być wyłączony i umieszczony w kieszeni fotela lub na półce, a z telefonów komórkowych pasażerowie mogą korzystać wyłącznie w trybie off mode Wizerunek członków załóg podlega ochronie prawnej. Uprzejmie prosimy o uszanowanie prywatności i niefotografowanie/niefilmowanie naszych pracowników, a także o nierozpowszechnianie wizerunku bez ich zgody. ❚ During take-off and landing, laptops must be switched off and placed in the back seat pocket in front of you or on the shelf, and mobile phones can only be used in aeroplane mode.

The image rights of cabin crew members are protected by law. Please respect their privacy and do not photograph/film our staff and do not disseminate their image without their permission.

lot.com

TRANSAKCJE BEZGOTÓWKOWE NA POKŁADZIE ❚ NON-CASH TRANSACTIONS ON BOARD

170

Uprzejmie informujemy, że w celu zapewnienia bezpieczeństwa bezgotówkowych transakcji płatniczych na pokładach swoich samolotów LOT zbiera i przechowuje niektóre z Państwa danych, np. imię i nazwisko, numer dokumentu tożsamości, adres zamieszkania i numer miejsca zajmowanego na pokładzie. Podawanie tych danych osobowych podczas transakcji jest dobrowolne. W przypadku odmowy możliwe jest dokonanie standardowej płatności gotówkowej – bez użycia karty. Zapewniamy, że zbieranie, przetwarzanie, przechowywanie i udostępnianie danych odbywa się w sposób całkowicie bezpieczny i zgodny z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.

W każdym momencie mogą Państwo zwrócić się do nas z prośbą o informację o danych na swój temat przechowywanych przez LOT*, jak też skorygować ich treść. ❚ Please be advised that in order to ensure the security of payment transactions on board our aircraft, LOT is collecting and storing some of your personal data, e.g. your forename and surname, identity card number, residential address, and seat number. Providing this information is purely voluntary. You can still effect a cash transaction should you decline.

Please be assured that the collection, processing, storing and disclosing of personal data is carried out in a secure manner and in compliance with the Personal Data Protection Act of 29 August 1997. You have the right to request information regarding any personal data stored by LOT and correct it at any time. * Polskie Linie Lotnicze „LOT” S.A., ul. Komitetu Obrony Robotników 43, 02-146 Warszawa ❚ Polskie Linie Lotnicze “LOT” S.A., ul. Komitetu Obrony Robotników 43, 02-146 Warszawa

▼ BEJRUT. NOWY KIERUNEK NA BLISKIM WSCHODZIE Beirut. A new destination in the Middle East

JUŻ 105 KIERUNKÓW W SIATCE LOT-U 105 routes in the LOT flight network W 2015 r. LOT miał w swojej ofercie 41 połączeń, dziś jest to 105 kierunków.

Znajduje się wśród nich 14 regularnych połączeń dalekiego zasięgu Boeing 787 Dreamliner: z Warszawy do Nowego Jorku JFK, Newark, Chicago, Los Angeles, Miami, Toronto, Tokio, Seulu, Pekinu i Singapuru, a oprócz tego z Krakowa do Chicago, z Rzeszowa do Newark oraz z Budapesztu do Chicago i Nowego Jorku.

29 grudnia br. ruszają rejsy do Turynu: z Warszawy i Katowic. Od stycznia LOT zacznie latać między London City a Warszawą, a od lutego między tym samym portem, leżącym w samym sercu Londynu, a Budapesztem. Od lutego pasażerowie LOT-u będą zaś mogli polecieć z Krakowa do Tel Awiwu, a od czerwca z Warszawy do Miami.

Dynamiczny rozwój siatki, który idzie w parze z zamówieniami na kolejne samoloty, coraz bardziej procentuje. Przed czterema laty LOT przewoził 4,3 mln pasażerów, dzisiaj zbliża się do 9 mln rocznie. A to wcale nie koniec. LOT planuje ogłaszać kolejne połączenia, wśród których znajdą się rejsy dalekiego i krótkiego zasięgu.

O szczegółach niebawem. ❚ In 2015, LOT had 41 scheduled routes in its offer and today the number has grown to 105. This includes 14 scheduled long-haul routes operated by the Boeing 787 Dreamliner: from Warsaw to New York JFK, Newark, Chicago, Los Angeles, Miami, Toronto, Tokyo, Seoul, Beijing and Singapore, and from Kraków to Chicago, from Rzeszów to Newark and from Budapest to Chicago and New York.

On 29 December LOT is launching flights to Turin from Warsaw and Katowice.

As from January, LOT will start flying between London City and Warsaw and from February from the same airport in the heart of London to Budapest and back. As from February, LOT passengers will also be able to fly from Kraków to Tel Aviv and as from June, from Warsaw to Miami.

The rapid growth of the flight network which is going hand in hand with orders for new aircraft has proven to have been the right move. Four years ago, LOT carried 4.3 million passengers while this year, the number of passengers it carries annually is nearly 9 million people. LOT does not intend to stop there and has plans to announce more new routes, both long- and short-haul. We will keep you posted.

lot.com

Bejrut w Libanie to obecnie drugie miasto obsługiwane przez LOT na Bliskim Wschodzie. ❚ Beirut in Lebanon is currently the second city in the Middle East where LOT flies to.

Warszawa–Toronto to jedno z 10 połączeń LOT-u do Ameryki Północnej. ❚ Warsaw-Toronto is one of 10 routes to North America operated by LOT.

WY DARZENIA LOT news

Od połowy czerwca przyszłego roku LOT zabierze pasażerów do stolicy Libanu. Bejrut to obecnie drugi kierunek polskiego przewoźnika na Bliskim Wschodzie (po Tel Awiwie, dokąd pasażerowie LOT-u mogą dotrzeć bezpośrednio z sześciu miast w Polsce).

Rejsy do Bejrutu będą się odbywały pięć razy w tygodniu. Podróż samolotem Embraer 195, który w zależności od wersji posiada na pokładzie od 112 do 118 miejsc, potrwa ok. 3,5 godz.

Na tle regionu Liban charakteryzuje się stabilną sytuacją polityczno-ekonomiczną, dlatego połączenie przeznaczone jest zarówno dla ruchu turystycznego, jak i biznesowego. Do 2016 r. woził już pasażerów do Bejrutu, ale tamto połączenie zostało zawieszone. W porównaniu z ówczesną siatką połączeń przewoźnik ma dziś znacznie bardziej rozbudowaną ofertę m.in. z Europy Zachodniej i Północnej, skąd spodziewa się dużego zainteresowania rejsami przez Warszawę na Bliski Wschód. ❚ As from mid June next year LOT will be taking passengers to the capital of Lebanon. Beirut is currently the second destination served in the Middle East (after Tel Aviv where LOT passengers can fly to directly from six Polish cities).

Flights to Beirut will be operated five times a week.

The journey on-board the Embraer 195, with 112 to 118 seats depending on the version, will take 3.5 hours. Lebanon has a stable political and economic situation in the region so the new route will be significant both in terms of tourism and business travel.

LOT had operated flights to Beirut until 2016 but the route was suspended. Compared to the then flight network, the Polish carrier now has a much more developed offering of flights from Western and Northern Europe as it is expecting a considerable interest in flights to the Middle East via Warsaw from this region.

171

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE

long-haul aircraft

Boeing 787-9 Dreamliner

Boeing 787-8 Dreamliner

F LOTA fleet

NEW 2018

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc BC/PEC/EC Capacity

3/7 * 62,82 m 60,17 m 875 km/h 13 350 km 24/21/249

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc BC/PEC/EC Capacity

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

Boeing 737 MAX 8

8 56,72 m 60,17 m 875 km/h 12 650 km 18/21/213

medium and short-haul aircraft

Boeing 737-800

Boeing 737-400

NEW 2018

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

4/12 ** 39,52 m 35,92 m 839 km/h 5750 km 186

Embraer 195 Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

NEW 2018

12 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km 112/118***

lot.com 172

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Embraer 190

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

12 ***** 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km 82

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Bombardier DHC-8Q400 Q

Bombardier CRJ900ER

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

12 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km 78

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km 162

4**** 36,24 m 28,72 m 863 km/h 3461 km 106

Embraer 170

Embraer 175 Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

4 39,47 m 35,78 m 834 km/h 5435 km 186

9 36,34 m 24,85 m 790 km/h 2500 km 90

6 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km 70

Bombardier CRJ700ER

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

2 32,33 m 23,25 m 790 km/h 2650 km 70

* dostawy kolejnych zamówionych samolotów tego typu w przyszłym roku / *deliveries of more of the ordered aircraft of this type expected next year ** dostawy kolejnych w latach 2018-2019 / ** deliveries of more aircraft for 2018-2019 *** w zależności od wersji / depending on the version **** do końca br / **** by the end of this year ***** w tym dwa do dyspozycji rządu / ***** including two aircraft at the government’s disposal

December deliveries. The MAX and the E190 W tym miesiącu do floty LOT-u zostanie włączonych pięć dodatkowych samolotów. Po pierwsze, z fabryki w Renton obok Seattle przyleci Boeing 737 MAX 8 o numerach rejestracyjnych SP-LVE. To będzie już piąta maszyna tego typu we flocie LOT-u. MAX to samolot wąskokadłubowy średniego zasięgu, który obsługuje połączenia polskiego przewoźnika m.in. do Londynu Heathrow, Madrytu, Tel Awiwu, Tbilisi, Erywania i Larnaki.

B737 MAX posiada na pokładzie 186 foteli. Zastosowane w nim silniki CFM LEAP-1B umożliwiają znaczną redukcję hałasu, dzięki czemu LOT zajmuje miejsce nr 1 w rankingu najcichszych przewoźników na lotnisku Heathrow. Samolot ma zasięg o 2250 km większy od Boeinga 737-400. Średnie zużycie paliwa jest w przypadku MAX-a niższe o ponad 20 proc. niż w 737-400 i 15 proc. mniejsze niż w B737 800NG. Po drugie, z fabryki producenta w Brazylii przylecą cztery dodatkowe Embraery 190. LOT zdecydował się na leasing tych maszyn w celu obsługi lotniska London City (LCY), czyli drugiego portu w stolicy Wielkiej Brytanii, do którego lata LOT. Ze względu na stosunkowo krótki pas startowy i stromy kąt podejścia loty do LCY są skomplikowane pod względem operacyjnym. Tylko kilka rodzajów samolotów (w tym E190) jest uprawnionych do latania z tego portu. Nowy Embraer E-190 będzie miał na pokładzie 106 wygodnych foteli. Od stycznia LOT zacznie latać do LCY z Warszawy, a od lutego z Budapesztu.

Dzięki grudniowym dostawom łączna liczba samolotów we flocie LOT-u wzrośnie do 80. Dla porównania: w 2015 r. było to 45 maszyn.

W przyszłym roku LOT zakłada dostawy m.in. czterech Dreamlinerów 787-9 i ośmiu MAX-ów. ❚ This month the LOT fleet will welcome another five aircraft. Firstly, a Boeing 737 MAX

8 with the registration number SP-LVE will arrive to Poland from the factory in Renton near Seattle. It will be the fifth such aircraft in the LOT fleet. The MAX is a narrow-body, mid-range aeroplane operating the flights of the Polish carrier to London Heathrow, Madrid, Tel Aviv, Tbilisi, Yerevan and Larnaca, among other destinations.

B737 MAX has 186 seats. The CFM LEAP-1B engine it features permit noise reduction to which LOT owes ranking no. 1 as the most quiet carriers present at the Heathrow airport. The aircraft has a range larger by 2,250 km than the Boeing 737-400. Average fuel consumption for the MAX is lower by over 20 per cent than in the 737-400 and 15 per cent lower than in the B737 800NG. Secondly, four additional Embraers 190s will arrive to Poland from the manufacturer’s plant in Brazil. LOT decided to lease these aircraft to operate flights to London City (LCY) or the other airport serving the capital of Great Britain to which LOT flies. In view of the relatively short runway there and a steep approach at LCY flights there are complicated in terms of operation. Only a few aircraft (including the E190) are authorised to fly land and take off from there. The new Embraer E-190 will have 106 comfortable seats on board. As from January, LOT will begin flying to LCY from Warsaw and from February from Budapest too.

Once the December deliveries are completed, the total number of aircraft in the LOT fleet will have grown to 80. For the sake of comparison: in 2015 we had 45 aeroplanes. Next year, LOT is expecting deliveries of 4 Dreamliner 787-9s and eight MAXs, among other aircraft.

Kokpit Boeinga 737 MAX 8. ❚ The cockpit of the Boeing 737 MAX 8.

lot.com

GRUDNIOWE DOSTAWY. MAX I E190

WY DARZENIA LOT news

Boeing 737 MAX 8. Do końca przyszłego roku LOT będzie miał 12 samolotów tego typu. ❚ Boeing 737 MAX 8. LOT will have had 12 aircraft of this kind by the end of next year.

173

BAGAŻ REJESTROWANY

checked baggage

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM ❚ CHECKED BAGGAGE ALLOWANCES LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

+

23 kg max

32 kg max

+

32 kg max

+

32 kg max

23 kg max

LOT BUSINESS CLASS

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH ❚ LUGGAGE ALLOWANCES FOR CHILDREN UP TO 2 YEARS OF AGE

LOT BUSINESS CLASS

+

9 kg

na długie dystanse ❚ on long haul flights

+

8 kg max

= 12 kg

(max waga jednej sztuki: 8kg ❚ max unit weight: 8kg)

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

= 18 kg

8 kg max

Dodatkowo do kabiny można zabrać albo torbę z latopem, albo torebkę damską o maksymalnych wymiarach 40 x 30 x 8 cm oraz o maksymalnej wadze 2 kg. Ze względów bezpieczeństwa cały bagaż kabinowy musi zmieścić się w szafkach nad głowami lub pod fotelem przed pasażerem.

Wszystkie bagaże przekraczające dozwolone wymiary będą musiały być przepakowane lub zostaną nadane jako bagaż rejestrowany i będzie pobrana opłata według cennika. ❚

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM ❚ LIQUIDS IN YOUR CARRY-ON BAGGAGE

o maksymalnym wymiarze do 158 cm ❚ maximum dimensions of up to 158 cm

LOT ECONOMY CLASS na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm ❚ The sum of three dimensions of carry-on baggage (length, width and height) should not exceed 118 cm

8 kg max

55 In addition, one of the following items (max. 40 cm x 30 cm x 8 cm; max. 2 kg) may be taken on board free of charge: a laptop case or a women's handbag. For safety reasons, all carry-on baggage must fit in the overhead shelf on board or under the seat in front of you. All baggage exceeding the permitted size, will have to be repackaged or will be checked in subject to the relevant fee specified in the price list.

Ze względów bezpieczeństwa podróżujące na pokładzie samolotu zwierzęta muszą pozostać w trakcie całej podróży w przeznaczonej do tego celu torbie lub klatce. ❚ For safety reasons, animals travelling on board the aircraft must remain in a dedicated bag or cage during the entire trip.

>> 22

20

ZWIERZĘTA NA POKŁADZIE ❚ ANIMALS ON BOARD

+

23 kg max

carry-on baggage

LOT PREMIUM ECONOMY

9 kg max

lot.com

23 kg max

fotelik samochodowy ❚ car seat

LUB OR

wózek składany ❚ folding buggy

BAGAŻ PODRĘCZNY

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

174

+

23 kg max

32 kg max

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE ❚ CARRY-ON LUGGAGE ALLOWANCES

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm. ❚ The sum of the three dimensions should not exceed 158 cm.

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

40

PRZYDATNE INFORMACJE useful information

+

23 kg max

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

LOT ECONOMY CLASS

100 ml MAX

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com. ❚ Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com ❚ The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com.

Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. ❚ Additional carry-on baggage restrictions may apply to some flights operated by small aircraft.

Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. ❚ A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available.

Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. ❚ An extra charge applies to outbound flights from Poland.

Jedna karta, wiele przywilejów One card, many benefits Dzięki karcie Miles & More możesz gromadzić i wykorzystywać mile zarówno podczas podróży, jak i na co dzień. Spójrz na atrakcyjne oferty, które daje największy w Europie program dla często podróżujących pasażerów.

With Miles & More card you can earn and spend miles both while travelling and on everyday purchases. Take a look at the attractive benefits offered by the biggest Europe’s programme for frequent flyers.

Szybka i bezpłatna rejestracja

Fast and free registration

Skorzystaj z aplikacji mobilnej Miles & More i zgromadź dodatkowe 500 mil lub wejdź na stronę www.miles-and-more.pl.

Download Miles & More app and take advantage of 500 award miles or visit www.miles-and-more.pl.

Zarejestruj się już teraz miles-and-more.com/pl/rejestracja

Register now miles-and-more.com/en/registration

Po zarejestrowaniu można naliczyć wstecznie mile za przeloty oraz usługi partnerów z ostatnich sześciu miesięcy.

By the way: after registration, miles for your flight or other partners services can be credited to you retrospectively within 6 months.

Gromadź mile nie tylko za podróże samolotem w ponad 30 liniach lotniczych, ale również korzystając z karty kredytowej, ubezpieczenia podróży, podczas zakupów oraz u 300 innych partnerów nielotniczych na całym świecie.

Earn miles not only when you are traveling with more than 30 airlines, but also take advantage of credit cards, travel insurance, shopping and with 300 other non-airline partners all over the world.

Wykorzystaj mile premiowe na przelot, podwyższenie klasy podróży oraz inne usługi między innymi pobyt w hotelu czy wypożyczenie samochodu.

Spend award miles on flight awards, upgrade awards or other services such as stay in the hotel or car rental.

Aplikacja mobilna Miles & More

Z aplikacją mobilną kartę Miles & More masz zawsze przy sobie.

Zamieszczone są tam informacje o stanie Twojego konta oraz sposobie łatwego gromadzenia i wykorzystywania mil. Ponadto dzięki aplikacji nigdy nie przegapisz żadnej promocji. Zawsze uzyskasz najcenniejsze informacje i porady jak szybko zgromadzić mile potrzebne do wymarzonej nagrody.

Miles & More mobile app

With the Miles & More app, you always have card with you.

It shows you your mileage account balance and how you can easily earn and spend miles. Furthermore, you will never miss another promotion. You will always get the most valuable information and tips on the quickest way to earn your dream award.

Komfortowa podróż do serca Londynu Bezpośrednie loty do London City Airport

lot.com

Specjalne oferty milowe Special mileage offers Wykorzystaj mile na połączenia LOT

Polskie Linie Lotnicze LOT wraz z programem Miles & More otwierają nowe możliwości. Teraz możesz zrealizować swoje marzenia o podróżach i wykorzystać mile na bilety lotnicze w atrakcyjnych stawkach milowych.

LOT oferuje ponad 100 bezpośrednich rejsów do miast Europy, Azji czy Ameryki Północnej. W 2017 roku do mapy połączeń LOT przybyło 27 nowych kierunków - w tym: Los Angeles, Berlin i Astana. Od początku bieżącego roku LOT otworzył już 12 nowych destynacji, m.in. z Warszawy do Singapuru, z Budapesztu do Nowego Jorku lub Chicago czy z Rzeszowa do Newark.

Wejdź na miles-and-more.pl i sprawdź nasze propozycje gromadzenia i wykorzystywania mil!

Spend your miles on LOT flights

LOT Polish Airlines along with Miles & More open up new horizons.

You can now live your dreams about travelling and spend your miles on award tickets in very attractive mileage amounts. LOT offers over 100 direct flights to many cities in Europe, Asia and North America. In 2017, LOT has added 27 new destinations to its route map - Los Angeles, Berlin and Astana. From the beginning of this year, LOT has opened 12 new destinations, for example: Warsaw - Singapore, from Budapest to New York and Chicago or from Rzeszow to Newark.

Visit miles-and-more.pl and check our earn and spend miles offers!

Okazje milowe

Miesięczne okazje milowe Polskich Linii Lotniczych LOT pozwolą Ci odkryć nowe, fascynujące kierunki podróży w atrakcyjnych cenach. Niezależnie od tego, czy planujesz wypad do dużego miasta, czy wypoczynek nad morzem, możesz wykorzystać mile i polecieć w jednej z trzech komfortowych klas: ekonomicznej (od 15 000 mil), premium (od 20 000 mil) lub business (od 25 000 mil).

Sprawdź nasze oferty na miles-and-more.pl i zarezerwuj bilet już teraz!

Mileage bargains

With LOT Polish Airlines monthly mileage bargains, experience exciting destinations at bargain prices. Whether you are planning a city break or a seaside holidays now you can reach your dream destination.

Spend your miles and fly in one of the LOT comfortable classes: economy (starting from 15,000 miles), premium (starting from 20,000 miles) and business (starting from 25,000 miles).

Take a look at the current offers on miles-and-more.pl and book your ticket now!

NajMILszy poniedziałek

Rozpocznij tydzień od atrakcyjnej promocji milowej na połączenia LOT-u.

Co dwa tygodnie wejdź na stronę lot.com i sprawdź co nowego przygotowaliśmy. Bilety nagrody na wybrane połączenia w klasie ekonomicznej możesz zarezerwować już od 7 000 mil w obie strony za pośrednictwem Centrum Obsługi Programu Miles & More pod numerem +48 22 5 777 222.

Monday sMILEs

Start the week with attractive mileage offers on LOT flights. Every two weeks visit lot.com and check our newest promotions. Award tickets on selected destinations are available in economy class for 7 000 award miles round trip. Please contact our Miles & More Team via phone +48 22 5 777 222 to book your ticket.

Rodzaj towaru:

Samochód

Nazwa:

PF 126p 650 Komfort

Import:

-

Eksport:

TAK

Ilość:

WAW

Lotnisko przylotu:

LAX

Waga:

600 kg 3129 x 1382 x 1335 mm

1335

Rozmiary:

1

Lotnisko wylotu:

570

1840 3129

719

1142 1382

1203

Nietypowy towar?

Nasz typowy transport!

Bezpośrednio z Polski do USA! 9

lot.com/cargo

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

TV ❚ TV

O NAS ❚ ABOUT US

E-READER

W grudniu w ramach naszej oferty rozrywki pokładowej w rejsach dalekiego zasięgu oferujemy Państwu ponad 100 filmów i seriali (w tym produkcje: chińskie, rosyjskie, japońskie, koreańskie, węgierskie, niemieckie) oraz koncerty, programy rozrywkowe i gry. Ponadto w systemie rozrywki pokładowej znajdą Państwo zakładkę „O nas”, która zawiera historię naszych linii lotniczych. Jest nam również bardzo miło poinformować Państwa, iż od 1 grudnia uruchomiliśmy nowy projekt współorganizowany przez Polski Instytut Sztuki Filmowej – „Kino na 100!”. Projekt ma na celu uczczenie stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę.

Dzięki tej inicjatywie przez najbliższe 2 lata w naszej ofercie regularnie będą się pojawiały najsłynniejsze filmy w historii polskiej kinematografii. Więcej informacji na ten temat znajdą Państwo na następnych stronach. ❚ In December, on our long-haul flights, we would like to offer you over 100 movies and TV shows (including: Chinese, Russian, Japanese, Korean, Hungarian, and German productions) as well as concerts, and a selection of entertaining shows and games. Furthermore, please take a look at the “About us” section which contains the history of LOT Polish Airlines. Also, we’re more than happy to inform you that from the 1 December we launched a new project in cooperation with the Polish Film Institute – “Polish 100”. The purpose of this project is to commemorate the 100th anniversary of Poland’s regained independence. Owing to this initiative, you will have the opportunity to see the most famous movies in history of Polish cinema.

DLA DZIECI

KRZYSIU, GDZIE JESTEŚ ❚ CHRISTOPHER ROBIN (2018)

SYST E M ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight entertainment system

GRY ❚ GAMES

AUDIO ❚ AUDIO

DLA DZIECI ❚ KIDS

for kids

HOTEL TRANSYLVANIA 3 ❚ HOTEL TRANSYLVANIA 3: SUMMER VACATION (2018)

EKSPRES POLARNY ❚ THE POLAR EXPRESS (2004)

lot.com

FILMY ❚ MOVIES

in-flight entertainment

179

WYBRANE NOWOŚCI W GRUDNIU

lot.com

SYSTEM ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight entertainment system

CZARNE BRACTWO. BLACKKKLANSMAN ❚ BLACKKKLANSMAN (2018)

180

selected new movies in December

BAJECZNIE BOGACI AZJACI ❚ CRAZY RICH ASIANS (2018)

HOBBIT – TRYLOGIA ❚ HOBBIT – TRILOGY (2012-14)

KINO POLSKIE

FRED CLAUS - BRAT ŚWIĘTEGO MIKOŁAJA ❚ FRED CLAUS (2007)

PREDATOR ❚ THE PREDATOR (2018)

Polish cinema

AMATOR ❚ CAMERA BUFF (1979)

LĘK WYSOKOŚCI ❚ FEAR OF FALLING (2011)

CZŁOWIEK Z MARMURU ❚ MAN OF MARBLE (1977)

DZIEŃ ŚWIRA ❚ DAY OF THE WACKO (2002)

WESELE ❚ THE WEDDING (2004)

REWERS ❚ THE REVERSE (2009)

LISTY DO M. 3 ❚ LETTERS TO M. 3 (2017)

TO NIE TAK JAK MYŚLISZ KOTKU ❚ IT'S NOT AS WHAT YOU THINK, HONEY (2008)

ZIEMIA OBIECANA ❚ THE PROMISED LAND (1975)

W roku obchodów stulecia odzyskania niepodległości Polski Instytut Sztuki Filmowej i Polskie Linie Lotnicze LOT inicjują projekt „Kino na sto!”.

On the 100th anniversary of Poland’s regained independence the Polish Film Institute and LOT Polish Airlines initiate the “Polish 100!” project.

Już w grudniu na pokładach LOT-u będziecie Państwo mogli obejrzeć pierwsze dziesięć ze stu wybranych dzieł polskiej kinematografii. W repertuarze różnorodne filmy wybitnych polskich twórców, od kina przedwojennego po współczesne, wśród których każdy znajdzie coś dla siebie.

From December you will have the opportunity to watch ten of the one hundred masterpieces of Polish cinema on board LOT planes. A variety of films by distinguished Polish authors, from pre-war to contemporary productions.

There’s something for everyone.

Repertuar grudzień 2018 – luty 2019 | December 2018 – February 2019 Programme Nóż w wodzie (Knife in the Water) | Wesele (The Wedding) | Potop (The Deluge) | Ziemia obiecana (The Promised Land) | Człowiek z marmuru (Man of Marble) | Amator (Camera Buff ) | Przypadek (Blind Chance) | Dzień świra (Day of the Wacko) | Rewers (Reverse) | Młyn i krzyż (The Mill and The Cross)

Co-financed by the Ministry of Culture and National Heritage of the Republic of Poland as part of the Multi-annual Programme NIEPODLEGŁA 2017–2022.

Świąteczna oferta specjalna w Apart!

W listopadzie i grudniu 2 mile zamiast 1 mili za każde 5 zł wydane na gwiazdkowe prezenty!

Zapraszamy do salonów Apart w całej Polsce i eSklepu.

PRZYDATNE INFORMACJE useful information

lot.com

LOT Dla Firm - idealne rozwiązanie dla Twojej Firmy

LOT Dla Firm - the perfect solution for your business

Wykorzystuje nadarzające się okazje, podejmuje trafne decyzje i dokonuje przemyślanych wyborów - oto cechy idealnego przedsiębiorcy oraz programu LOT Dla Firm. Skorzystaj z naszej oferty, zyskaj 2000 punktów na start, a dodatkowo:

Taking advantage of arising opportunities, apt choices, thought-through decisions... these are the characteristics of a perfect businessman and LOT Dla Firm programme.

Take advantage of our offer, get 2000 points for a good start, and in addition:

. .

znacząco obniż koszty podróży

. .

korzystaj z wielu promocji i lataj już od 14 400 punktów

zbieraj punkty i wydawaj je na: - bilety lotnicze - hotele - usługi podwyższające standard podróży - wejście do LOT Business Lounge „Polonez” lub „Mazurek”

zbieraj punkty wszystkich pracowników na jednym koncie, a mile na prywatnych kontach Miles & More

www.lotdlafirm.com

. .

significantly reduce travel costs

. .

benefit from many promotions and fly for just 14 400 points

earn points and redeem them for: - flight awards - hotel stays - services that enhance your travel - LOT Business Lounge “Polonez” or “Mazurek” access

accrue points for each employee on one account, and earn miles on everyone’s personal Miles & More account separately

Zamów wyjątkowe produkty na Airkiosk.lot.com

Odbierz je na pokładzie lub w domu.

Order unique products on Airkiosk.lot.com Receive them on board your plane or at home. www.airkiosk.lot.com

PODARUJ WYJĄTKOWE DOŚWIADCZENIE NA ŚWIĘTA! FES TIWA L NAJLEP SZYCH RESTAURACJI Największe, najpopularniejsze i najważniejsze wydarzenie kulinarne w Polsce!

Festiwal najlepszych restauracji w 35 miastach w kraju. Dołącz do setek tysięcy rozkochanych w restauracjach Gości i poznawaj najlepsze autorskie miejsca i kuchnie w kraju. Zaproś bliskich i bierzcie udział w Festiwalu. Spędź wyjątkowy czas z bliskimi! Do wygrania kulinarne podróże i kolacje w najwybitniejszych restauracjach świata. Zostań Gościem!

Trzydaniowe doświadczenie restauracyjne (przystawka, danie główne, deser) i prezent od sponsorów wydarzenia w festiwalowej cenie 49zł.

TRZYDANIOWE DOŚWIADCZENIE RESTAURACYJNE

Nr 1 wydarzenie polskiej sceny finediningowej! Festiwal sztuki restauracyjnej w Krakowie, Łodzi, Poznaniu, Trójmieście, Warszawie i Wrocławiu.

Fine Dining Week dedykowany jest najwyższemu poziomowi sztuki i kultury restauracyjnej. Dla każdego Gościa projektują one niepowtarzalną degustację popisowych dań. Festiwal dowodzi, że sztuka restauracyjna najwyższej próby to znacznie więcej niż kulinarne rzemiosło. Fine dining to bowiem przede wszystkim jakość gourmet, kulinarna sztuka kompozycji smaków oraz mistrzostwo w kreowaniu wielozmysłowego doświadczenia dla najbardziej wymagających Gości. Festiwal jest wyjątkową okazją na poznanie w gronie najbliższych świata bezkompromisowej jakości, ekskluzywnego charakteru, eksperckiej tradycji i nowoczesnej odwagi w kreowaniu trendów.

Restauracje uczestniczące w Festiwalu nagradzane są m.in. rekomendacjami Michelin, czy Gault & Millau.

Fine Dining Week to wyjątkowa okazja na wielozmysłowe i wielodaniowe doświadczenie najwybitniejszych Restauracji w festiwalowej cenie 119 złotych.

49

PLN

NAJBLIŻSZA EDYCJA: 3-17 KWIETNIA 2019.

Podaruj najwybitniejsze doświadczenie restauracyjne na Święta!

Załóż Konto Gościa na www.RestaurantWeek.pl i już dziś dokonaj wcześniejszej rezerwacji, by zyskać dostęp do najlepszych stolików 24h przed innymi!

Do zobaczenia przy stole! www.RestaurantWeek.pl

NAJBLIŻSZA EDYCJA: 6-17 LUTEGO 2019 Podaruj wyjście do jednej z najbardziej ekskluzywnych restauracji w Polsce na Święta! Już dziś załóż Konto Gościa na www.FineDiningWeek.pl i dołącz do społeczności wspierającej kulturę restauracyjną najwyższej próby w naszym kraju.

Sponsor Wydarzenia: Sponsor Wydarzenia:

Woda Festiwalowa:

Woda Festiwalowa:

www.FineDiningWeek.pl

Najlepszy kulinarny prezzent na Święta!

Tylko 29zł !

79zł

Uszczęśliw Bliskich i siebie - poznaj sekretne wskazówki i przepisy. Gotuj, jak w najlepszych Restauracjach!

Przełomowa książka kulinarna z nieznanymi historiami i sekretnymi przepisami najlepszych Restauracji! Aż 39 najlepszych Restauracji w Polsce i życiorysów Restauratorów oraz prawie 100 tajnych dotąd przepisów i ponad 300 zdjęć na 250 stronach w twardej oprawie ze wstępem Macieja Nowaka.

"Polska jest gotowa by być kolejnym odkryciem światowej gastronomii!"

- Maciej Nowak

Zamów już dziś na www.RestaurantWeek.pl/ksiazka