Kaleidoscope April 2019

take me home

MAGAZYN POKŁADOWY PLL LOT S.A. EGZEMPLARZ BEZPŁATNY/FREE COPY ISSN 0239-9032

/ zabierz mnie

lot.com

04/2019

K A N A DA

WIELKANOC ❚ APLIKACJE, KTÓRE PRZYDADZĄ SIĘ W PODRÓŻY ❚ DLACZEGO WARTO ODWIEDZIĆ STUTTGART ❚ ANDY GARCÍA ❚ NAJCIĘŻSZE BIEGI ŚWIATA ❚ JAJKO W KUCHNI

Canada

Chocimska 7, Warsaw tel. 22 848 12 25, 22 848 15 90 rozana@restauracjarozana.com.pl www.restauracjarozana.com.pl

N OT E F RO M C EO

edytorial

Szanowni Państwo, przełom marca i kwietnia to moment wyjątkowy dla każdej linii lotniczej, ponieważ rozpoczyna się intensywny sezon letni. To okres, w którym m.in. otwieramy nowe połączenia. LOT, będąc dziś najdynamiczniej rozwijającym się przewoźnikiem w Europie, ma ich już w ofercie ponad 110, niedawno do listy kierunków dopisaliśmy m.in. Kolombo na Sri Lance. W tym miesiącu zainaugurujemy bezpośrednie rejsy z Krakowa do Bukaresztu i Dubrownika, a także nowe połączenie krajowe ze stolicy Małopolski do portu Olsztyn-Mazury znajdującego się w sercu Krainy Tysiąca Jezior. Wśród wartych uwagi nowości jest też zwiększenie częstotliwości rejsów do Tokio. Do fascynującej Japonii mogą Państwo na pokładach naszych nowoczesnych Boeingów 787 Dreamliner polecieć codziennie. By tak intensywnie się rozwijać, LOT wciąż powiększa swoją flotę, m.in. o nowe Dreamlinery. W sumie do końca roku będziemy mieli we flocie 15 Boeingów 787, w tym aż siedem większych Boeingów 787-9.

Kwiecień to doskonały czas, by zaplanować majówkę i podróż śladami dobrego wina. W tym numerze odkrywamy winnice Ontario, Wirtembergii i zachodniej Polski. Wszędzie tam możecie Państwo dolecieć na pokładach naszych samolotów. Przy okazji proszę nie zapomnieć o wzniesieniu toastu za LOT, który w tym roku świętuje 90. rocznicę powstania.

Zapraszając na gościnne pokłady Polskich Linii Lotniczych LOT, z okazji Świąt Wielkanocnych życzę zdrowia, radości, miłości i chwil pełnych rodzinnego ciepła.

Dear Ladies and Gentlemen, The turn of March and April is special for every air carrier, as it marks the beginning of the intensive summer season. This is when we launch new routes. LOT is currently the most rapidly expanding carrier in Europe with an offering of over 110 destinations, together with the most recent addition to the grid, namely flights to Colombo in Sri Lanka. This month will also witness the launch of direct flights from Kraków to Bucharest and Dubrovnik, and a new connection between the capital of Lesser Poland and Olsztyn-Mazury airport in the Land of a Thousand Lakes, as Masuria is known. As for other news, I am happy to announce more flights to Tokyo. You can now fly to the fascinating Japan on board our most advanced Boeing 787 Dreamliners every day of the week. LOT is constantly expanding its fleet with new Dreamliners, as well as other aircraft, in order to be able to grow so swiftly. By the end of the year, we will have 15 Boeing 787s, including 7 of the larger 787-9s, in our fleet.

April is the perfect time to plan your May break and go on a tour of excellent vineyards. In this issue, we have articles on the vineyards of Ontario, Württemberg, and Western Poland. You can fly to all those places on board our aircraft. By the way, please raise a toast to us here at LOT this year, as we are celebrating our 90th anniversary.

Please join us on the welcoming aircraft of LOT Polish Airlines and let me take this opportunity to wish you a Happy Easter full of health, joy, love and happy family get-togethers.

© A RC H I W U M P L L LOT. O K Ł A D K A : G E T T Y I M AG E S

Z lotniczym pozdrowieniem ❚ Best regards

Prezes PLL LOT ❚ LOT Polish Airlines CEO Rafał Milczarski

SPRAWDŹ NOWE POŁĄCZENIA LOT-U DO: DELHI, MIAMI, KORFU I KOLOMBO – WIĘCEJ INFORMACJI NA LOT.COM ❚ CHECK OUT NEW LOT FLIGHTS TO DELHI, MIAMI, CORFU, AND COLOMBO – MORE INFORMATION ON LOT.COM

3

N OT E F RO M T H E E D I TO R

od naczelnej

Jest najbardziej zielonym z polskich województw – ponad połowę jego powierzchni zajmują lasy, bywa też nazywane krainą pięciuset jezior, królestwem ptaków, ma jeden z najpiękniejszych parków stworzonych rękami natury i człowieka, ponad 250 zamków, pałaców i dworów. Wreszcie to region z wina i miodu słynący. Mowa oczywiście o województwie lubuskim, którego stolicą jest Zielona Góra.

Warto wybrać się tam wiosną, bo w Parku Narodowym Ujście Warty pojawiają się wówczas tysiące ptaków, można tam spotkać ponad 200 gatunków. A doceniony przez UNESCO transgraniczny park Łuk Mużakowa zamienia się w rajski ogród. Lubuskie szczyci się też winnicami, z których trunki zdobywają coraz większe uznanie na świecie. O tym, z czego jeszcze słynie województwo lubuskie, przeczytacie Państwo na stronie 50 tego wydania Kaleidoscope.

Budząca się do życia przyroda to również oznaka zbliżających się Świąt Wielkanocnych, z okazji których życzę Państwu dużo ciepła, radości i słońca oraz oczywiście smacznego jajka, czyli kolejnego symbolu tych świąt. A o tym, jak wspaniałych dań są one podstawą, przekonacie się Państwo na stronie 92.

WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE SZCZYCI SIĘ TEŻ WINNICAMI, Z KTÓRYCH WINA ZDOBYWAJĄ CORAZ WIĘKSZE UZNANIE NA ŚWIECIE. THE LUBUSZ REGION BOASTS HAVING VINEYARDS WHOSE WINES ARE GAINING MORE AND MORE ESTEEM, AND WINNING MORE AND MORE CONVERTS AROUND THE WORLD.

It is one of Poland’s greenest regions of Poland – over half of it is forested. It is known as the Land of Five Hundred Lakes, and the Kingdom of Birds. It boasts having one of the most beautiful parks shaped by both man and nature, and over 250 castles, palaces and manor houses. Finally, it is famous for its wine and mead. I am obviously talking about the voivodeship of Lubusz (capital: Zielona Góra). The region is especially worth visiting in spring as the Warta Mouth National Park abounds in birds at this time – you can see over 200 different species. The trans-border Muskau Arch Landscape Park, a UNESCO World Heritage Site, is a paradisiacal garden in spring. The vineyards of the Lubusz region, whose wines are gaining more and more esteem, and winning more and more converts, open their doors to visitors. You can read more about the attractions of the region on page 50. Nature waking up after winter symbolises the approach of Easter, so let me take this opportunity to wish you lots of happiness, sun and family warmth, and delicious egg dishes – the egg is the symbol of this holiday, after all. You can read more about Polish Easter traditions in the article on page 92 of this issue of Kaleidoscope.

redaktor naczelna ❚ editor in chief Agnieszka Franus

6



ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

Sama Eyewear exclusively at Andy&Mag

©CREDITS

Plac Dąbrowskiego 2/4, Warszawa, tel. (22) 423 01 86 C.H. Atrium Promenada, ul. Ostrobramska 75c lok. 0.54, Warszawa, tel. 690 088 200 ul. Mokotowska 51/53 (róg ul. Pięknej), Warszawa, tel. (22) 622 15 41 salon@andyandmag.pl | www.andyandmag.pl

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

CONTENTS

spis treści

82

62

34

76

28

10

50

68

20

Easter

Lubuskie Lubusz voivodeship

12 WHAT’S ON

wydarzenia, festiwale events, festivals

60 BUSINESS gospodarka economy

16 BACK IN TIME

90. urodziny LOT-u LOT’s 90th anniversary

THE BEST OF 20 aplikacje w podróży handy travel apps

28 INSPIRATIONS Dolomity The Dolomites

WHY 34 Stuttgart

68 INTERVIEW Andy García

76 GOOD LIFE

sukces na własnych zasadach success on your own terms

82 PEOPLE & THE WORLD

najcięższe biegi świata the world’s hardest runs

90 CULTURE

filmy, teatr, książki, muzyka films, theatre, books, music

92 GOOD FOOD

jajko w roli głównej egg dishes

98 TAKE A LOOK

moda z wybiegów catwalk fashion

104 BEAUTY

pielęgnacja włosów hair care

108 MUST HAVE dodatki accessories

112 GOOD ADDRESS strefa prestiżu prestige zone

92

tel. 22 360 38 00, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl redaktor naczelna: Agnieszka Franus redaktor prowadząca: Agnieszka Michalak korekta: Tomasz Cholaś Produkcja: Stanisław Siemiński Tłumaczenia: Agnieszka Chrościcka, Magdalena Szwedowska red. wersji angielskiej: Stephen Canty Dział graficzny: projekt, dyrektor artystyczna: Monika Karvázy fotoedycja: Magdalena Rudzka, Rafał Wojciechowski DTP: Krzysztof Stypułkowski Koordynator LOT: Jakub Panek

8

Wydawnictwo: Burda Publishing Polska sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00 www.burdamedia.pl ZARZĄD Chief Executive Officer Alexander Sorg General Director Poland Justyna Namięta Chief Financial Officer Dobrosława Snarska-Pełka

New business & Corporate Media Director Małgorzata Nocuń-Zygmuntowicz 692 440 088 Project Manager Monika Siwiec-Chojnacka 22 360 36 23 Dyrektor Dystrybucji i Obsługi Klienta / Director of Distribution and Subscriptions Tomasz Kałuża International Ad Sales Representatives Italy: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com burda community network Germany: Vanessa Noetzel T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com Austria & Switzerland: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

France & Luxembourg: Marion Badolle-Feick T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com UK & Ireland: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, Canada & Mexico: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com REKLAMA: Burda Publishing Polska sp. z o.o.

Sekretariat Biura Reklamy / Advertising Secretariat Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@burdamedia.pl Dyrektor Biura Reklamy Corporate Media / Head of Advertising Team of Corporate Media: Jolanta Kurek advertising department: Anna Dembska, Edyta Słowińska Sales coordinator: Katarzyna Osiak-Łazur

©GET TYIMAGES (2), SIME/FREE, M.GOSP ODAREK , EAST NEWS, ADOBE STOCK (2)

38 3 NOTE FROM THE CEO JOURNEY OF A LIFETIME 6 NOTE FROM THE EDITOR Kanada Canada 10 DID YOU KNOW Wielkanoc 50 MY POLAND

D I D YO U K N O W

Wielkanoc

ALLELUJA! Hallelujah!

ŚWIĘCONKA, ŚMIGUS-DYNGUS, MALOWANIE PISANEK, PIECZENIE MAZURKA CZY DZIELENIE SIĘ JAJKIEM – TO TYLKO NIEKTÓRE POLSKIE ZWYCZAJE, KTÓRE DO DZIŚ SĄ SYMBOLAMI ŚWIĄT WIELKANOCNYCH. SKĄD SIĘ WZIĘŁY? ❚ EASTER BASKET, ŚMIGUS-DYNGUS, EGG DECORATING, MAZUREK CAKE – THESE ARE JUST SOME OF THE POLISH TRADITIONS THAT ARE THE SYMBOLS OF EASTER. WHERE DO THEY ORIGINATE FROM? tekst | by marianna kucharska

BOGATO ZDOBIONE Richly decorated Pisanka, kraszanka, drapanka, oklejanka – technik dekorowania jaj wielkanocnych jest nieskończenie wiele. Na ziemiach polskich najstarsze pisanki pochodzą z końca X w. W 2000 r. w Kołomyi na Ukrainie otwarto Muzeum Pisanki (12 tys. eksponatów z całego świata). ❚ There is no end of techniques of decorating Easter eggs. Painted eggs, take their origins from the late 10th century. In 2000, an Easter egg museum was opened in Kolomyia (housing 12,000 exhibits from all over the world).

ŚWIĘCONKA

Faworkami zajadamy się w czasie karnawału i tłustego czwartku lub w ostatki. Wyrabiane są z ciasta śmietanowego, a smażone jak pączki. ❚ We usually eat faworki, or angel wings, during the carnival season, on Fat Thursday and Shrove Tuesday. They are made from cream dough which is kneaded and fried like doughnuts.

FABERGÉ, CZYLI JAJA CARSKIE

Fabergé or the emperor’s eggs

To prawdziwa arystokracja wśród jajek wielkanocnych.

Wykonywane były ze złota i srebra, ozdabiane drogocennymi kamieniami. Cesarz Rosji Aleksander III obdarowywał nimi swoją żonę. Przed 10 laty jajko z monarszej kolekcji zlicytowano za 18,5 mln dol. ❚ The aristocrats among Easter eggs. Fabergé eggs were made of gold and silver, and decorated with precious stones. Tsar Alexander III presented them to his wife. In 2009, a Fabergé egg sold for USD 18.5 million.

10

Pierwsze jajo wielkanocne Fabergé pojawiło się w 1884 r.

Do dziś zachowały się 42 oryginalne carskie jajka. ❚ The first Easter Fabergé egg was made in 1885. Forty two original eggs from the Tsar family collection have survived.

Według tradycji Kościoła katolickiego, która sięga XII w., pokarmy w koszyczku święci się w Wielką Sobotę. Dziś w koszyku obok chleba (symbol ciała Chrystusa) powinny się znaleźć m.in.: jajka, sól, czyli symbol nieśmiertelności, wędliny – oznaka dobrobytu, babka, wreszcie baranek jako znak ofiary, i woda, która jest symbolem życia. ❚ According to a Catholic tradition dating back to the 12th C, food is blessed on Holy Saturday. In addition to bread (symbolising the body of Christ), the Easter basket should contain eggs, salt (symbolising immortality), cold cuts (symbolising affluence), babka yeast cake, and finally, a lamb figurine (a symbol of sacrifice) and water – the symbol of life.

© A D O B E STO C K ( 8 ) , S H U T T E R STO C K ( 2 ) , M . P.

Easter basket

ŚNIADANIE WIELKANOCNE

Easter breakfast

RĘKAWKA ...to polski zwyczaj obchodzony do dziś w Krakowie pod Kopcem Krakusa we wtorek po świętach wielkanocnych. Nawiązuje do słowiańskiej tradycji witania wiosny.

Jak ją czczono? Rzucaniem oraz toczeniem jaj, sadzeniem drzew czy paleniem ognisk. ❚ ... is a Polish tradition celebrated at the foot of Krakus Hill in Kraków on the Tuesday following Easter. It draws on the Slavic tradition of welcoming spring. How was it celebrated? By throwing or rolling eggs, planting trees and lighting bonfires.

POZNAJ TRADYCJĘ

Learn more about the traditions Wielkanoc (w prawosławiu: Pascha) to najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie upamiętniające mękę, śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa. Poprzedza je Wielki Tydzień, który z kolei rozpoczyna Niedziela Palmowa. Święto zostało ustanowione na pamiątkę przybycia Jezusa do Jerozolimy. Tradycyjnie tego dnia święci się palmy (z trzciny, wierzby, bazi, ziół, kwiatów suszonych i sztucznych, bukszpanu czy jałowca). ❚ Easter (Pascha in the Russian Orthodox religion), is the oldest and most important Christian holiday. It is celebrated to mark the passion, death and resurrection of Christ. It is preceded by Holy Week, which begins on Palm Sunday. The holiday commemorates Christ’s arrival in Jerusalem. According to tradition, palms (made of reed, willow, catkins, herbs, dried and artificial flowers, boxwood, juniper) are blessed during mass on this day.

Po porannej rezurekcji (z łac. resurrectio to zmartwychwstanie), czyli uroczystym nabożeństwie, rodzina zasiada do śniadania wielkanocnego, które rozpoczyna się składaniem życzeń i dzieleniem święconką. W niektórych rejonach Polski do dziś przetrwała tradycja obdarowywania dzieci słodyczami lub prezentami od wielkanocnego zajączka. ❚ After the early morning resurrection mass on Easter Sunday, the family sits around the table to eat Easter Breakfast. This begins with wishes and sharing the blessed food from the Easter basket.

Niegdyś palmami klepano zwierzęta, by były zdrowe, z kolei palmy przechowywane w domu miały chronić przed chorobami i nieszczęściem. ❚ People used to pat animals with palms to make sure they stayed healthy. After Palm Sunday, the palms were kept at home to protect the inhabitants from evil forces, diseases, and bad luck.

NA WSPÓLNYM STOLE

On the Easter table

Polska kuchnia wielkanocna mięsem stoi: półmiski z szynką pieczoną w cieście, domowe kiełbasy, pasztety, żury gotowane na wędzonce, wieprzowe galaretki i jajka w różnych postaciach. Na stole nie może też zabraknąć mazurka – każda pani domu ma swój własny przepis. Jedne kruche ciasto przekładają kajmakiem, inne konfiturami lub czekoladą. ❚ Polish Easter culinary traditions are strong on meat. Plates of ham baked in dough, home-made kiełbasa, pâtés, żurek soup, pork in aspic, and eggs prepared in every conceivable way. No Easter table would be complete without mazurek cake or crust covered with caramel, jam or chocolate, and every family has its own recipe.

ŚMIGUS-DYNGUS Symboliczne bicie witkami wierzby lub palmami i oblewanie się zimną wodą było związane z praktykami Słowian, którzy świętowali odejście zimy i przebudzenie wiosny. Oblewanie się wodą miało sprzyjać płodności, dlatego „ofiarami” tych uciech były głównie panny na wydaniu. ❚ Symbolic beatings with willow withes and palms and pouring cold water over others are connected with the customs of the Slavs, who celebrated their joy at the passing of winter and the arrival of spring. The tradition of pouring water was to to promote fertility, so the most frequent “victims” were young girls.

11

EVENTS W H AT ’ S O N

nasze rekomendacje

AMSTERDAM

NIEZŁA SZTUKA

Unique modern art

Targi w Amsterdamie są okazją do spotkań miłośników i twórców sztuki współczesnej. Każdego roku dominuje jeden region lub miasto.

Po Berlinie i Antwerpii teraz czas na Katalonię. ❚ This fair is a meeting venue for art lovers and art creators.

Every year the event presents artists from many countries, but the centre stage is taken by one region or city. After Berlin and Antwerp, it’s now time for Catalonia.

LIPNICA MUROWANA

ROCK NA ŚNIEGU Rock and snow Już po raz 20. Mayrhofen zaludni się nie tylko miłośnikami sportów zimowych, ale też fanami rocka.

W otoczeniu ośnieżonych stoków muzyka zabrzmi wyjątkowo dostojnie. Gwiazdami będą m.in. Fatboy Slim. ❚ The Tyrolean town of Mayrhofen is calling all winter sport aficionados and rock fans for the 20th time. The surrounding snow-capped summits will add impact to the music. Headliners include Fatboy Slim.

Snowbombing, Mayrhofen, Austria, 8–13.04 MAYRHOFEN

KunstRai, Amsterdam, The Netherlands, 17–22.04

KTÓRA NAJPIĘKNIEJSZA? Who will be the palm bearer?

Jak Polska długa i szeroka ostatnia niedziela przed Wielkanocą zdominowana jest przez procesje z palmami. Te największe i najpiękniej udekorowane stają do konkursów. Najsłynniejszy z nich odbywa się od lat w Lipnicy Murowanej w Małopolsce. ❚ On the last Sunday before Easter, processions with palms march all over Poland. The largest and most beautifully decorated palms are entered in competitions. The most celebrated procession has been held for many years in Lipnica Murowana in Małopolska region.

Palm Sunday – Palm competition, Lipnica Murowana, Poland, 14.04

CHICAGO

NIEPRZEMIJAJĄCY BACH

Ever-captivating bach

Melomani pragnący odizolować się od świata za pomocą muzyki niech śpieszą do Chicago, gdzie przez tydzień wybitni instrumentaliści i wokaliści wykonywać będą dzieła wybitnego kompozytora barokowego. Karnet do nabycia w cenie 100 dol. ❚ If you want music to take you out of this world, then head for Chicago. Eminent instrumentalists and singers will be performing works by the great Baroque composer for a whole week.

A subscription costs USD 100.

© A D O B E STO C K ( 2 ) , M . P.

Bach Week Festival, Chicago, USA, 26.04–3.05

WIOSŁA W DŁOŃ Two feuding universities?

Odwieczna rywalizacja o palmę pierwszeństwa między dwiema angielskimi najstarszymi uczelniami raz do roku przybiera formę zawodów wioślarskich. Zawodnicy mają do przepłynięcia niecałe 7 km. Na trasie czeka na nich wiwatujący tłum kibiców. ❚ Once a year, the centuries-long rivalry of England’s two oldest universities takes the form of a boat race. The competitors have to cover a distance of nearly 7 kilometres – cheered on all the way.

Oxford and Cambridge Boat Races, United Kingdom, 7.04

12



Pełna ostroÊç widzenia

MyStyle V+ to wyjątkowe okularowe soczewki progresywne firmy Hoya, stworzone z myślą o Twoich indywidualnych potrzebach i preferencjach. Są idealnie dopasowane, jak ubranie szyte na miarę. Zapewniają wyraźne i naturalne widzenie na każdą odległość, szerokie, wolne od zniekształceń pola widzenia oraz łagodne i naturalne przenoszenie wzroku z bliży na dalsze odległości.

Niezależnie od tego co robisz w danej chwili, masz gwarancję pełnej ostrości widzenia i pewność, że nic nie umknie Twojej uwadze.

Dowiedz się więcej na www.hoyavision.com/pl Zapraszamy do odwiedzenia naszego profilu na

facebook.com/HoyaLensPoland

W H AT ’ S O N

nasze rekomendacje

LIVERPOOL

I W STO KONI...

All the pretty horses...

Ponad 70 tys. widzów będzie podziwiać pędzące rumaki na torze Aintree niedaleko Liverpoolu. Dziesięć razy więcej widzów zasiądzie przed telewizorami. Konie mają do przebiegnięcia 7200 m i muszą pokonać 30 przeszkód. W puli naród milion funtów! ❚ More than 70,000 spectators are expected at the Grand National Steeplechase at Aintree Racecourse in Liverpool. Ten times that number will be watching it on television. The track is 7,200 metres and there are 30 obstacles.

The prize pool is one million GDP. Grand National, Liverpool, United Kingdom, 6.04

NIE TYLKO DYNGUS

More than Easter Monday

NA CZEŚĆ WIOSNY

Long live the king

Mieszkańcy Amsterdamu i licznie przybywający tam turyści witają wiosnę wydarzeniem pod gołym niebem. Imprezy dla dzieci, występy artystów, pchle targi i roztańczone imprezy na barkach – wszystko na cześć króla! ❚ Amsterdammers and tourists greet the arrival of spring during this huge public event in the city. Children’s events, artistic performances, flea markets and dancing on barges – this is a festival for everyone and it’s all in honour of the king.

BERLIN

Songkran, Thailand, 13–15.04

King’s Day, Amsterdam, The Netherlands, 27.04

MISTERIA POD WAWELEM

Miracle playing in Kraków

Spotkanie z muzyką dawną skomponowaną wokół tematu męki pańskiej od lat odbywa się w Krakowie. Melomani słuchają doskonałych wykonań w salach koncertowych, kościołach i – co jest atutem festiwalu – też w kopalni soli w Wieliczce. ❚ Kraków has hosted Passion-inspired period music for many years now. You can listen to superb performances in concert halls, churches, and – in what is a huge draw of the festival – the Wieliczka Salt Mine.

Misteria Paschalia, Kraków, Poland, 15.04–22.04

14

GALERIA PO GALERII

Visit Berlin’s galleries

Przez trzy kwietniowe dni Berlin stanie się stolicą sztuki współczesnej.

Miasto można zwiedzać wówczas szlakiem kilkunastu galerii otwartych nie tylko dla koneserów sztuki przez cały dzień. Można tylko podziwiać, można też wybrać coś dla siebie. ❚ Berlin will be the world modern art capital for three days in April, with more than a dozen galleries open to the public all day. You can even buy a work of art for yourself.

Gallery Weekend, Berlin, Germany, 26–28.04

© I STO C K P H OTO ( 2 ) , M . P.

AMSTERDAM

W Polsce mamy śmigus-dyngus, a w Tajlandii podczas święta Songkran kto żyw pędzi polewać się wodą z różnokolorowej amunicji na wodę. Tak właśnie przez kilka dni Tajowie świętują nadejście Nowego Roku. Turyści mile widziani, a tych przybywa na wodne potyczki nawet milion. ❚ Poland has Easter Monday, and Thailand has Songkran, a festival which sees crowds of people using colourful water gun bullets to shoot water. This is how Thais celebrate the New Year – over a period of several days. Tourists are welcome, and about a million visitors join the fray every year.

YACHT PARK - NOWE OBLICZE GDYNI Ekskluzywna i unikatowa w skali Polski i Europy inwestycja została usytuowana w malowniczej, morskiej scenerii z widokiem na marinę i cumujące jachty. Luksusowy kompleks apartamentów wraz z nowoczesną przystanią jachtową oraz aleją spacerową z butikami i restauracjami stworzą miejsce, gdzie warto zamieszkać. Yacht Park zmieni krajobraz miasta. To nowe oblicze Gdyni.

YACHT PARK - THE NEW FACE OF GDYNIA This unique development project in Poland and Europe will be situated in the beautiful scenery overlooking the marina and mooring yachts. A luxurious residential complex with a modern marina and a promenade with boutiques and restaurants will be a great place to live. Yacht Park will change the cityscape, and become the new face of Gdynia.

BIURO SPRZEDAŻY | SALES OFFICE +48 785 88 55 88 www.yachtpark.pl

B AC K I N T I M E

urodziny LOT-u

SY M B O L S I ŁY I D ŁU G OW I E C Z N O Ś C I A symbol of strength and longevity UWAŻANY ZA POSŁAŃCA DOBRYCH NOWIN ŻURAW JEST SYNONIMEM DŁUGICH I BEZPIECZNYCH POWIETRZNYCH PODRÓŻY LOT-EM. ❚ IT IS BELIEVED TO THE BEARER OF GOOD NEWS, WHICH IS WHY THE CRANE HAS BEEN THE SYMBOL OF LONG AND SAFE FLYING JOURNEYS FOR MANY YEARS. tekst | by krzysztof moczulski

Projekt żurawia opracowany w 1976 r. przez Romana Duszka i Andrzeja Zbrożka, rys.

Andrzeja Arcimowicza. ❚ The crane designed by Roman Duszek and Andrzej Zbrożek in 1976; illustration by Andrzej Arcimowicz.

16

Pierwszy powojenny plakat reklamowy LOT-u autorstwa W. Gawęckiego. ❚ The first post-war poster for LOT,

by Witold Gawęcki.

1945 Witold Gawęcki

H

ok./approx. 1952 Mieczysław Teodorczyk

istoria LOT-owskiego żurawia sięga roku 1929, kiedy ogłoszono konkurs na symbol nowo powstałego przedsiębiorstwa Linje Lotnicze LOT. Wygrał projekt Tadeusza Gronowskiego, absolwenta paryskiej École Supérieure des Beaux-Arts, zdobywcy Grand Prix na Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu w 1925 r. Gronowski był jednym z najwybitniejszych grafików i autorów sztuki użytkowej XX-lecia międzywojennego, czego najlepszym dowodem był złoty medal za projekt polskiego pawilonu na Wystawie Światowej w 1939 r. w Nowym Jorku. Jego styl łączył oszczędność formy i koloru z ekspresją przekazu, czego najlepszym przykładem jest stylizowana sylwetka żurawia wpisana w okrąg.

Po raz pierwszy logo pojawia się w miesięczniku LOT Polski, ilustrując rubrykę Z działalności Linij Lotniczych LOT. Od roku 1931 symbolem żurawia opatrzone są też samoloty LOT-u. Podniebne podróże zawsze zresztą były inspiracją dla artystów. Przed wojną plakaty reklamowe autorstwa Wandy Borowskiej i Wandy Wernerowej zachęcały Daj skrzydła swym listom. Korzystaj z poczty lotniczej!

Pierwszy powojenny plakat powstał już w 1945 r., informując, że Skrzydła LOT pomogą w odbudowie.

Przez lata zmieniały się samoloty, zmieniały się malowania, ale żuraw nierozerwalnie związany był z LOT-em, sta-

1956 Jerzy Srokowski

1957 Roman Cieślewicz

The history of LOT’s crane dates back to 1929, when a competition was held to design a logo for the newly established company “LOT Airlines”. Many celebrated artists entered their works in this prestigious contest, but the winning design was created by Tadeusz Gronowski, a graduate of the École Supérieure des Beaux-Arts in Paris, who had previously won the Grand Prix of the 1925 Exhibition of Modern Decorative Arts in Paris.

Tadeusz Gronowski was one of the gre atest graphic artists and applied arts designers of the interwar period. This is best testified by the gold medal he was awarded for the design of the Polish pavilion at the 1939 New York World’s Fair. Gronowski had an inimitable style that combined understated forms and tones with expressive messages. This is amply exemplified by the stylised silhouette of a crane inscribed in a circle. Its lightness and simplicity no doubt impressed the jury, which announced it as the winner at the end of the year.

1962 Janusz Bruchnalski

Samolot Ił-14 w malowaniu PLL LOT wprowadzonym w latach 40. ❚ A LOT Ilyushin 14 in the livery introduced in the 1940s.

17

1965

1962

Andrzej i Zofia Darowscy.

Dreamliner LOT-u w nowych barwach zaprojektowanych przez Jacka Bonczka. ❚ LOT’s Dreamliner in new livery designed by Jacek Bonczek.

18

Hubert Hilscher

urodziny LOT-u

1967

1971

Janusz Grabiański.

Janusz Grabiański

nowiąc inspirację dla wielu artystów. Najbardziej znaną serię plakatów reklamowych LOT-u stworzył Janusz Grabiański (autor ilustracji do słynnego Elementarza Mariana Falskiego). Dziś reklamy te osiągnęły status kultowych i stanowią łakomy kąsek dla kolekcjonerów.

Od czasu uruchomienia połączeń atlantyckich LOT-owski żuraw stał się ambasadorem Polski niemal w każdym zakątku świata. Obecny był w Sydney, Anchorage, Los Angeles, Limie, Bangkoku czy Delhi, nie wspominając o połączeniach obsługiwanych w ramach regularnej siatki. Koniec lat 70. przyniósł zaś rewolucję w malowaniu i identyfikacji wizualnej LOT-u. Uznany duet artystów plastyków: Roman Duszek i Andrzej Zbrożek, opracowuje nowe logo, którego kluczowym elementem jest oczywiście żuraw – w wersji praktycznie niezmienionej.

Klasyczna biel i granatowy pasek nierozerwalnie przez kolejne trzydzieści kilka lat kojarzą się z polskim przewoźnikiem, aż do roku 2010, kiedy to Jacek Bonczek zaprojektował odświeżone malowanie, którego integralnym elementem jest żuraw (a jakże), ale nieco powiększony, biały na granatowym tle, aby jeszcze dobitniej podkreślić przywiązanie do tradycji marki, która trwa niemal nieprzerwanie od 90 lat. ■

1971 Janusz Grabiański

The logo made its first appearance in LOT Polski monthly as an illustration of the column “LOT Airlines news”. LOT aircraft have been sporting the crane symbol since 1931. Sky-high journeys have always provided artists with inspiration.

Before the war, advertising posters designed by Wanda Borowska and Wanda Wenernowa enticed customers with the slogan – “Give wings to your letters. Use air mail!” The first post-war poster was created in 1945 to announce that “LOT’s wings are making a contribution to reconstruction.”

Over the years, the fleet has been renewed and its livery has been slightly modified, but the crane has remained the symbol of LOT inspiring many eminent artists. The most celebrated series of LOT’s advertising posters was designed

by Janusz Grabiański; I suppose most Poles remember works whose style makes a nod to Falski’s primer. Today, they enjoy iconic status and are extremely collectible. After the launch of trans-Atlantic flights, LOT’s crane became the ambassador of Poland in all parts of the globe.

It is present in Sydney, Anchorage, Los Angeles, Lima, Bangkok, and Delhi, not to mention the destinations of its regular flights. The late 1970s saw a revolution in LOT’s livery and brand identity. Two celebrated artists – Roman Duszek and Andrzej Zbrożek – designed a new logo whose centrepiece is the practically unchanged crane.

The classic white and navy blue stripe was synonymous with the Polish flagship carrier for the next 30 years until 2010, when Jacek Bonczek redesigned the livery. And the integral element was once more the crane – a bit overscaled and white, set against a navy blue backdrop to highlight the dedication to tradition of a brand that has been operating almost nonstop for 90 years. ■

©ARCHIWUM PLL LOT

B AC K I N T I M E

19

THE BEST OF

aplikacje

PIERWSZA E-POMOC First e-aid POKAŻĄ CI GWIAZDY I GÓRSKIE SZCZYTY, ZNAJDĄ NAJLEPSZY NOCLEG, A NAWET POMOGĄ ROZPALIĆ OGNISKO BEZ ZAPALNICZKI. SPRAWDŹ, CZY SPAKOWAŁEŚ JUŻ WSZYSTKIE APLIKACJE NA NAJBLIŻSZĄ PODRÓŻ. ❚ THEY CAN SHOW YOU THE STARS AND MOUNTAIN PEAKS, THEY CAN FIND THE BEST ACCOMMODATION AND EVEN HELP YOU LIGHT A CAMPFIRE WITHOUT A LIGHTER. MAKE SURE YOU HAVE PACKED ALL THE APPS YOU NEED DURING YOUR NEXT TRIP. tekst | by rafał wojciechowski

SKYSCANNER ...powstał z miłości do narciarstwa. Jego współzałożyciel, Gareth Williams, miał problem ze znalezieniem tanich lotów do zimowych kurortów. Opracował więc wyszukiwarkę, która zrobi to za niego, nawet bez podawania dokładnego terminu i miejsca docelowego. ❚ ...was born out of love of skiing. One of its co-founders, Gareth Williams, could not find cheap flights to ski resorts. So he developed a search engine that would do the searching for him, even without entering precise dates or destinations.

▲ COUCHSURFING

AROUND ME Oczy dookoła głowy. To chyba najlepsza recenzja tej apki. Dzięki funkcji lokalizacji znajduje bowiem najbliższe restauracje, banki, bary, stacje benzynowe, szpitale, hotele, kina, supermarkety, teatry i postoje taksówek. A oprócz mapy z dojazdem pokaże też odległość, godziny otwarcia i stronę WWW danego miejsca. ❚ Eyes in the back of your head. This would have to be the best review of this app. Its localization option will find the nearest restaurants, banks, hotels, supermarkets, theatres and taxi ranks.

Apart from displaying a map with the route, it will show the opening hours, and the website.

20

NIGHT SKY Podręczne planetarium. Z tą aplikacją możesz obserwować gwiazdy, kiedy tylko chcesz. Jak działa? Wystarczy, że skierujesz telefon w stronę nieba, a po chwili wyświetli się mapa 3D z pięknie ilustrowanym gwiazdozbiorem.

Aplikacja powiadamia też o ciekawych zjawiskach astronomicznych. ❚ A handy planetarium. This app lets you watch the stars whenever you want. How does it work? All you have to do is point the cell phone towards the sky, and in a moment a 3D map with a beautifully illustrated constellation will be displayed on your screen. The app also notifies you about interesting astronomical phenomena.

Na pomysł oferowania bądź znalezienia darmowego noclegu we własnym mieszkaniu wpadł w 2002 r. Amerykanin Casey Fenton. Założył stronę internetową, która funkcjonowała początkowo jedynie dla znajomych. Dziś to jeden z najpopularniejszych sposobów na tanie podróżowanie. ❚ The idea to offer free accommodation in his own apartment came to Casey Fenton, an American, in 2002.

Fenton set up a website that was initially restricted to a group of friends. It is now one of the most popular solutions for budget travellers.



FIRMA RODZINNA OD POKOLEŃ FA M I LY B U S I N E S S F O R G E N E R AT I O N S

THE BEST OF

aplikacje

VIVINO Coś dla amatorów napoju bogów.

Dzięki tej apce będziemy wiedzieć, które wino kupować warto, a które nie. Vivino jest bowiem zintegrowane z kamerą w smartfonie. Wystarczy najechać na etykietę butelki lub kartę win w restauracji, by na ekranie ukazały się opinie milionów użytkowników aplikacji. ❚ The perfect app for wine lovers. It will help you decide which wines to buy and which to forgo. Vivino is integrated with your smartphone camera. All you have to do is scan the bottle label or wine menu at a restaurant to have reviews of millions of app users displayed.

ACCUWEATHER Kompleksowy serwis pogodowy, w którym znajdziemy m.in. filmy i animowane zdjęcia radarowe i satelitarne. Ciekawą usługą jest MinuteCast, która aktualizuje co minutę prognozę opadów na następne 2 godz. dla wskazanej lokalizacji GPS. ❚ A comprehensive weather service featuring videos and animated radar and satellite images. The MinuteCast, which updates the precipitation forecast for the next 2 hours for a desired GPS location, is particularly handy.

SAS SURVIVAL GUIDE Jak rozpalić ognisko bez zapalniczki, użyć kompasu czy zidentyfikować nieznaną roślinę? Apka stworzona przez byłego żołnierza Johna „Lofty” Wisemana pomoże wam przetrwać w ekstremalnych warunkach (zawiera kilkanaście praktycznych filmików). ❚ How to light a campfire without a lighter, use a compass, or identify an unknown plant? This app, developed by former soldier John “Lofty” Wiseman, will help you survive in extreme conditions (it features more than a dozen or so practical instruction videos).

PEAKFINDER Ile razy, będąc w górach, zastanawialiśmy się, co to za szczyt?

Teraz wystarczy wyjąć telefon.

PeakFinder zeskanuje otoczenie i pokaże nam wszystkie szczyty znajdujące się w zasięgu 300 km.

Co najważniejsze, działa także w trybie offline i to na całym świecie.

Ma bogatą bazę (ponad 350 tys. szczytów), a aplikację możemy przetestować nawet na niewielkich górkach w naszej okolicy. ❚ How many times have you wondered while trekking in the mountains what the peak you are looking at is called? Now it is easy to find out with the Peakfinder app. It will scan the surroundings and show you all the mountains within a radius of 300 km. Most importantly, though, it also works offline all around the world.

REVOLUT Taniej niż w kantorze? Z tą aplikacją możemy sporo zaoszczędzić.

Po zasileniu konta prepaid można używać jej do dokonywania transakcji w internecie lub płacenia za pomocą specjalnej karty płatniczej. Waluty przeliczane są po kursie międzybankowym, więc jest on cały czas płynny i nie są naliczane za to żadne prowizje. ❚ This app will let you save quite a deal of money on exchange rates.

Once you transfer an amount of money to your prepaid account you can use it to pay from transactions online or pay using a special payment card. The currencies are converted as per an interbank rate so it fluctuates and there are no commissions.



22

THE BEST OF

aplikacje

HAPPYCOW Dla wegetarian znalezienie odpowiedniej restauracji za granicą nie jest już dzisiaj problemem, jednak weganie nadal mają utrudnione zadanie. Z pomocą idzie HappyCow, dzięki której znajdziemy w pobliżu odpowiednie miejsce na posiłek. ❚ Vegetarians should not have too many problems finding a vege restaurant abroad these days, but vegans might still find this difficult. The Happycow app helps you find the closest venue where you can get a vegan meal.

KAYAK Na pozór zwykła, choć świetnie działająca wyszukiwarka tanich lotów. Ma jednak coś, co robi spore wrażenie. Aplikacja potrafi sprawdzić wielkość bagażu, wykorzystując technologię rozszerzonej rzeczywistości (AR). Narzędzie oblicza wymiary bagażu - jego długość, szerokość i wysokość, uwzględniając każdą wypukłość. ❚ At first sight, this is a simple but efficient flight search engine. It does, however, have one truly impressive feature. The app can check the size of your luggage using augmented reality technology. The tool computes the dimensions of the luggage – its length, width and height, taking into account every bulge.

GOPRO Użytkownicy GoPro znajdą również coś dla siebie.

Z tą aplikacją będą mogli sterować swoją kamerą z poziomu smartfona dzięki przydatnej funkcji podglądu.

Cała komunikacja między kamerą a telefonem odbywa się z wykorzystaniem wi-fi. ❚ GoPro users can also find something to their liking. This app lets them control their camera from their smartphone, thanks to the useful preview option. The entire communication between the camera and the smartphone is done via WiFi.

To ponad 750 tys. ofert hoteli, apartamentów i innych miejsc noclegowych na całym świecie. Nic więc dziwnego, że aplikacja jest tak popularna. Rezerwacje możemy synchronizować pomiędzy różnymi urządzeniami. ❚ Over 750,000 hotels, apartments and other accommodation all over the world. No wonder this app is so popular. You can sync your bookings to access them on different devices.

24

HERE WEGO Oprócz tradycyjnej nawigacji głosowej apka podpowiada kierowcom, w których miejscach zostały rozstawione fotoradary.

Niezmotoryzowani natomiast mogą zaplanować całą trasę włącznie z cenami za transport, a w tym nawet za taksówkę.

Aplikacja pokazuje też interesujące miejsca na trasie. ❚ Apart from being a traditional voice navigation service, the app tells drivers where speed cameras have been set up along their route. If you are not a driver, the app will help you plan your trip and will provide you with prices for the means of transport used, including taxis. The app also shows interesting sites in your vicinity.

© M . P.

BOOKING

NAJLEPSZE ADRESY PREMIUM POD JEDNĄ MARKĄ Oferujemy starannie wyselekcjonowane domy i apartamenty

Team HLS&M to grupa ekspertów o unikalnym doświadczeniu na rynku nieruchomości premium

WARSZAWA Saska Kępa Apartamenty ul. Berezyńska 46

BYDGOSZCZ Apartamenty ul. Dworcowa 67

WŁADYSŁAWOWO Hallerowo Apartamenty hotelowe ul. Hryniewieckiego 12B

Zapraszamy na spotkania w najpiękniejszych wnętrzach w Polsce

SPRZEDAŻ APARTAMENTÓW T. +48 535 10 10 10 sprzedaz@highlevelestate.pl

28

I N S P I R AT I O N S

Dolomity

C Z A R O DZ I E J S K I E G Ó RY The Magic Mountains LEŻĄ WE WŁOSKIEJ CZĘŚCI ALP WSCHODNICH. ZE STROMYMI STROPAMI, URWISKAMI, PIONOWYMI ŚCIANAMI SKALNYMI I ROZLEGŁYMI DOLINAMI SĄ RAJEM DLA NARCIARZY, ROWERZYSTÓW I WSPINACZY. ZOBACZCIE, JAKIE MAGICZNE SĄ DOLOMITY. ❚ THEY ARE SITUATED IN THE ITALIAN PART OF THE EASTERN ALPS. WITH THEIR STEEP SLOPES, CREVICES, VERTICAL ROCK WALLS AND EXTENSIVE VALLEYS, THESE MOUNTAINS ARE A VERITABLE HEAVEN FOR SKIERS, CYCLISTS AND CLIMBERS. SEE HOW MAGICAL THE DOLOMITES ARE. zdjęcia | photos mikołaj gospodarek

Widok z NUVOLAU (wchodząc na 2575 m n.p.m. osiąga się jeden z najciekawszych punktów widokowych w Dolomitach). W tle od lewej Civetta, masyw Pale di San Martino i skrajnie po prawej Marmolada. W dole wije się droga na Passo di Giau. ❚ A view from NUVOLAU (at 2575 m a.s.l. this is one of the best vantage points in the Dolomites). In the background, from left to right: Civetta, Pale di San Martino massive; and far right, Marmolada. The road to Passo di Giau is winding at the foot of the mountain.



29

I N S P I R AT I O N S

Dolomity

Dolina VAL DI FUNES. Barokowy kościółek św. Jana w Rainu. W tle masyw Odle. Na zdj. poniżej: Masyw PALE DI SAN MARTINO. Zdjęcie wykonane ze wzgórza nad schroniskiem Baita Segantini. Na str. obok: Masyw ODLE sfotografowany z Secedy, czyli chętnie odwiedzanego szczytu. ❚ VAL DI FUNES valley. The Baroque St John church in Rainu. The ODLE massif can be seen in the distance.

Image below: PALE DI SAN MARTINO massif. The photograph was taken from a hill above the Baita Segantini hostel. Next page: Odle photographed from the Seceda, one of the most popular summits for hikers.

30

Charakterystyczny element industrialnej architektury

GDAŃSKA – żurawie nad Martwą Wisłą, której koryto jest naturalnym kanałem portowym. Stoczniowe dźwigi pracują na trzy zmiany, a gdański terminal portowy jest jednym z najnowocześniejszych tego typu obiektów w Europie. ❚ A distinct element of the industrial architecture of GDAŃSK – the cranes over the Dead Vistula, whose course makes a natural port canal.

The shipyard cranes work three shifts a day and the Gdańsk terminal is one of the most technologically advanced in Europe.





31

I N S P I R AT I O N S Masyw PALE DI SAN MARTINO. Okolice Passo Rolle. Jesienne zachody słońca w Dolomitach bywają nieobliczalne. Światło odbite od chmur w połączeniu z pierwiastkami w skałach dało niesamowity efekt.

O płonących górach pisało zresztą wielu poetów odwiedzających Dolomity. ❚ The PALE DI SAN MARTINO massif, the area around Passo Rolle.

Autumnal sunsets in the Dolomites are unpredictable.

The light reflected against the clouds, combined with the minerals in the rocks, can produce a spectacular effect.

Many poets who have visited Dolomites have written about these “burning mountains”.

32

trójmiejskie Dolomity wybrzeże

Widok na południe z Punta Rocca wprost na masyw MARMOLADY. Wyjazd kolejką na najwyższy masyw w Dolomitach to niesamowite przeżycie. Punta Rocca to nie tylko idealne miejsce startu dla narciarzy szusujących po lodowcu, ale również genialny punkt widokowy. Zdj. poniżej: Położone tuż przy głównej drodze JEZIORO CAREZZA jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc przez zmotoryzowanych turystów. W tle masyw LATEMAR. ❚ A view to the south from Punta Rocca directly onto the MARMOLADA massif. Going up the highest peak in the Dolomites in a funicular is quite an experience. Punta Rocca is not just the perfect starting line for skiers skiing on the glacier, but is also an excellent vantage point. Image below: LAKE CAREZZA, situated right next to the main road, is one of the most frequently visited sites by tourists who come by car. The LATEMAR massif can be seen in the distance.

33

WHY

Niemcy

BADENIA-WIRTEMBERGIA OD LAT JEST W PIERWSZEJ TRÓJCE NAJBOGATSZYCH NIEMIECKICH LANDÓW. JEJ STOLICA – STUTTGART – SŁYNIE ZE WSPANIAŁYCH ZAMKÓW, PAŁACÓW, KOŚCIOŁÓW Z MINIONYCH STULECI, MUZEÓW, M.IN. MOTORYZACJI, ORAZ FESTIWALI PIWA I WINA. ❚ BADEN-WÜRTTEMBERG HAS LONG BEEN ONE OF THE THREE MOST AFFLUENT GERMAN STATES. ITS CAPITAL, STUTTGART, IS FAMOUS FOR ITS MAGNIFICENT CASTLES, PALACES, OLD CHURCHES, AUTOMOTIVE MUSEUM, AND WINE AND BEER FESTIVALS. tekst | by marianna kucharska

SERCE MIASTA The heart of the city

STUT TGART

Bez wątpienia jest nim największy w Stuttgarcie plac Pałacowy (Schlossplatz), czyli miejsce spotkań mieszkańców. Co roku latem odbywa się tu słynna impreza na świeżym powietrzu – Summer Festival. Oprócz muzyki na żywo podczas festiwalu możecie liczyć na pyszne lokalne jedzenie. ❚ This would have to be Palace Square. This is a favourite meeting place for Stuttgart residents. The famous open-air Summer Festival is held here every year. Apart from live music, there are plenty of food stalls selling local delicacies.

NA WZÓR WERSALU Styled after Versailles Przy pl. Pałacowym wznosi się barokowy XVIII-wieczny Nowy Zamek zbudowany na wzór Wersalu, a nad placem góruje 30-metrowa kolumna Jubileuszowa, która upamiętnia rządy króla Wilhelma I. Zmęczeni zwiedzaniem? Odpocznijcie pod pobliską fontanną. ❚ Palace Square is home to the 18th -century Baroque New Castle, modelled on Versailles, and the 30-metre Jubilee Column, erected to commemorate the rule of King William I of Württemberg.

Had enough sightseeing? You can have a rest under the nearby fountain.

CZAS. STOP Where time stands still XIX-wieczny kościół św. Jana został dotkliwie zniszczony podczas II wojny światowej. Udało się go jednak odbudować. Tę neogotycką perełkę znajdziecie na niewielkim półwyspie równie małego jeziorka Feuersee. Ascetyczne wnętrze jest idealnym miejscem na odpoczynek od gwaru miasta. ❚ The 19th-century St John’s church was severely damaged during World War II but was successfully restored. It can be found on a small peninsula on Feuersee, a similarly small lake. The ascetic interior is the perfect place to take a break from the big city buzz.

34

Smakowita, wędzona na zimno szynka szwarcwaldzka to niemiecki rarytas. Najlepiej smakuje z żółtym serem. ❚ Delicious, cold-smoked Black Forest ham is a German delicacy. It tastes divine with cheese.of Stuttgart to kolebka motoryzacji. Swoje muzea mają tu i Porsche, i Mercedes-Benz.

Zaparkowały w nich kultowe modele obu marek. ❚ Stuttgart is the cradle of the automotive industry. Both Porsche and Mercedes have their museums here. All the classic models of these famous makes are on display.



©CREDITS

WHY

Niemcy

ZABAWA, ZABAWA Fun, fun, fun W Stuttgarcie można się też zabawić do białego rana.

Kilka nocnych klubów jest skupionych wokół fontanny Lucky Hans w urokliwej, starej części miasta. Zdj. powyżej: Bad Cannstatt, czyli drugie (po Budapeszcie) największe w Europie spa. Jest tu 19 źródeł wylewających z siebie codziennie ponad 22 mln l wody. ❚ You can party the night away in Stuttgart. There are several night clubs around the Lucky Hans fountain in the old part of the town. Above: Bad Cannstatt is the second largest Spa in Europe (after Budapest). It has 19 mineral springs pouring out over 22 M litres of water every day.

Każdego roku pod koniec sierpnia w Badenii i Wirtembergii rozpoczynają się festiwale wina, a jesienią huczny Oktoberfest. ❚ Every year, in late August, Baden and Württemberg host wine festivals. The famous Oktoberfest is held here in autumn.

COŚ DLA MOLI Something for worms

Połączenia Connections WAW–STR–WAW

12 x tygodniowo ❚ 12 times a week

NA ZDROWIE! Cheers!

W Wirtembergii produkuje się więcej wina czerwonego niż białego. Winorośl uprawiana jest wzdłuż rzeki Neckar. Warto wybrać się na przejażdżkę rowerem lub segwayem po 500-kilometrowym Wirtemberskim Szlaku Winnym. ❚ Württemberg produces more red wine than white wine. Vines are cultivated along the Neckar river. We recommend taking a cycling or Segway trip along the Württemberg Wine Trail.

36

Więcej informacji na ❚ More information on lot.com

lot.com

© S I M E / F R E E ( 2 ) , A D O B E S T O C K ( 9 ) , A L A M Y/ B E W , S H U T T E R S T O C K

Trollinger nazywane jest narodowym trunkiem Wirtemberczyków i chętnie pija się je do regionalnych przekąsek. ❚ Trollinger is dubbed the “national drink of the people of Württemberg and it is often drunk with regional snacks.

...książkowych, oczywiście. Ta biblioteka miejska przy Mailänder Platz skrywa nie tylko ogromne zbiory lektur wszelakich. Na 20,2 tys. m² znajdziecie sporą kolekcję filmów i płyt. Miłośników ciekawych wnętrz olśni śnieżnobiałe pięciokondygnacyjne atrium z regałami. ❚ ...bookworms, needless to say.

The municipal library, which spans 20,200 sq. km at Mailänder Platz, houses an enormous collection of book, films and records. Those into interesting interiors will find the white five-storey atrium, lined with bookshelves, inspiring.

©CREDITS

JOURNEY OF A LIFETIME

Kanada

WRÓCISZ TU You will be back TORONTO. DLA NIEKTÓRYCH MAŁY NOWY JORK, INNYM PRZYPOMINA LONDYN. TYM, CO ŁĄCZY TE METROPOLIE, JEST Z PEWNOŚCIĄ ICH KOSMOPOLITYCZNY CHARAKTER, OTWARTOŚĆ NA LUDZI, IDEE I INNE KULTURY. ❚ TORONTO. SOME DESCRIBE IT AS LITTLE NEW YORK, WHILE OTHERS COMPARE IT TO LONDON. WHAT ALL THESE CITIES HAVE IN COMMON IS A COSMOPOLITAN ATMOSPHERE, AND AN OPENNESS TOWARDS PEOPLE, CONCEPTS AND CULTURES.



38

©CREDITS

tekst | by krzysztof a. siemiński

39

©CREDITS

JOURNEY OF A LIFETIME

Kanada

T 1. Downtown, w głębi 500-metrowa wieża CN Tower. 2. Dzielnica Distillery słynąca z najlepiej zachowanego zespołu obiektów przemysłowych z epoki wiktoriańskiej w Ameryce Północnej. 3. Plac Nathana Philipsa i budynek ratusza.

4. Policja konna – Royal Canadian Mounted Police. ❚ 1. Downtown, with the 500-m CN Tower seen in the background.

2. Distillery District famous for the best preserved complex of post-industrial buildings dating back to Victorian times.

3. Nathan Philips Square and the Town Hall. 4. Royal Canadian Mounted Police officers.

40

oronto jest uznawane za najbardziej międzynarodowe miasto świata. Ponad połowa jego mieszkańców to osoby przyjezdne – w metrze, restauracjach, biurach usłyszycie niemal wszystkie języki świata. Czasem ktoś w kolejce po bułki zapyta, skąd jesteś, i nagle zaczyna opowiadać ci historię swojego życia. I ta otwartość uderzyła mnie najbardziej, kiedy trafiłem tu po raz pierwszy blisko 20 lat temu. Przyznaję, że wtedy odwiedziłem tylko najważniejsze punkty z przewodnika, m.in. górującą nad miastem ponad 500-metrową wieżę CN Tower, odbyłem spacer najdłuższą ulicą świata Yonge, kupiłem kilka drobiazgów w położonym przy Dundas Square Eaton Center, będącym mekką tutejszych zakupoholików, i na własne oczy zobaczyłem ssaki z ery kenozoicznej w Royal Ontario Museum. Po raz pierwszy zachwyciłem się też hektolitrami spadających niemal pod kątem prostym wód Niagary oddalonej od miasta o półtorej godziny jazdy samochodem. – Nie martw się, wrócisz tu. Każdy wraca do Toronto, niektórzy zostają tu na zawsze – rzucił na lotnisku w kolejce do odprawy Aleksander, Francuz, który mieszka w Kanadzie od blisko 30 lat, i leciał właśnie do Europy na urlop. Ja z niedosytem wsiadałem do samolotu do Polski.

Toronto is believed to be the world’s most international city. More than a half its residents were born outside Canada, and you can hear nearly every language in the world spoken in the underground, restaurants and offices. You might be, say, waiting in line to buy bread, and someone will ask you where are you from and then tell you their life story. This openness was what struck me most when I first arrived in Toronto nearly 20 years ago. I have to admit that I only visited the main places of interest (according to the travel guide), including the over 500-metre CN Tower, which looms over the city, walked along Yonge St. (the world’s longest), bought some knick-knacks at the Eaton Centre shopping emporium in Dundas Square, and saw the (live) kenozoic age mammals at the Royal Ontario Museum.

Naturally, I was awed by the hectolitres of water falling at almost a right angle in Niagara, which is only an hour’s drive from the city. “Don’t worry, you’ll come back.

Everyone comes back to Toronto, but some stay here for good”, said Alexander, a Frenchman who had been living in Canada for nearly 30 years, and who was flying to Europe for holidays, as we were waiting at the airport check-in. I boarded my plane back to Poland hungry for more.

LUNCH NAD JEZIOREM Aleksander miał rację, wróciłem do Kanady 10 lat później. Tym razem jednak na prawie 3 lata. Zamieszkałem nad północnym brzegiem jeziora Ontario, na 33. pię-

LUNCH ON THE LAKE Alexander was right, I returned to Canada a decade later and stayed nearly three years. I lived on the 33rd floor of a high-rise building on the north shore of Lake

© I S T O C K P H O T O , S H U T T E R S T O C K , S I M E / F R E E ( 2 ) . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : I S T O C K P H O T O

1

2

trze jednego z wieżowców (dla rodowitego warszawiaka to jak zamieszkać na szczycie Pałacu Kultury), których w dzielnicy Harbourfront jest sporo. Każdego dnia na ulicach mijałem tłumy śpieszących się kobiet w eleganckich garsonkach i dobrych szpilkach oraz mężczyzn w nienagannie skrojonych garniturach. W weekendy jednak wszyscy zrzucali oficjalne uniformy, by z rodzinami piknikować w pobliskim Harbour Square Park, spacerować wzdłuż Queens Quay nad brzegiem Ontario, zjeść lunch w jednej z knajpek z widokiem na zacumowane w marinie jachty lub po prostu popływać w jeziorze. To stąd odpływają promy na pobliskie wyspy (Toronto Islands), które latem są ulubionym miejscem wypadów mieszkańców.

Nieopodal Harbourfront St. znajduje się Lawrence Market, czyli kolejny ukochany meeting point torontończyków. Tu kupicie nie tylko świeże warzywa, owoce czy mięso i ryby, ale też pysznie zjecie. Ja co tydzień zaglądałem tu po portugalskie pastéis de nata lub moje ulubione ukraińskie pielmieni. Idąc dalej na wschód, dojdziemy do Distillery District słynącej głównie z najlepiej zachowanego zespołu obiektów poprzemysłowych z epoki wiktoriańskiej w Ameryce Północnej. To tu, w nieczynnej od lat XIX-wiecznej gorzelni Gooderham & Worts, kręcono część scen do oscarowego Chicago. Dziś działają tu eleganckie butiki, małe przytulne knajpki, wykwintne restauracje, galerie sztuki i sklepy z wyposażeniem wnętrz oraz kilka teatrów. To miejsce w sam raz na to, by spędzić wolny dzień lub zajrzeć po pracy. Nie-

3 4



41

Zdj. powyżej: słynna Yonge Street.

Zdj. poniżej: po jeziorze Ontario warto popływać kajakami. ❚ Top image: The famous Yonge Street. Image below: You can go on a kayaking trip on Lake Ontario.

42

Kanada

opodal Harbourfront znajdziemy też kilka innych symboli miasta. Pierwszy to górująca nad Toronto wspomniana wieża telewizyjna CN Tower, która do niedawna była najwyższym obiektem betonowym na świecie. Z jej szczytu rozpościera się wspaniały widok na okolicę. Godzinami można z niej obserwować startujące i lądujące samoloty z położonego na jednej z wysp lotniska miejskiego. Obok wieży mieści się stadion Rogers Center, na którym gra lokalna drużyna bejsbolowa i gdzie zainstalowano pierwszy na świecie ruchomy dach. Niedaleko mieści się też lodowisko hokejowe – Toronto to stolica tego sportu. W dniu meczu torontończycy zakładają stroje w barwach lokalnej drużyny i idą w nich do pracy, a wieczorem ruszają wspólnie na mecz, który jest dla nich niemal świętością.

Kierując się na północ, warto jeszcze odwiedzić Forest Hill. To dzielnica najwspanialszych torontońskich rezydencji. W okresie bożonarodzeniowym ich właściciele prześcigają się w pomysłach na świąteczne ozdabianie

Ontario. High rises are a common sight in neighbourhood of Harbourfront. Every day, I used to pass hurrying crowds of women in smart suits and pricey heels and men in finely cut suits with briefcases in their hands and newspapers under their arms. On weekends, they would put away their official uniforms to picnic in nearby Harbour Square Park with their families, walk along Queens Quay on the shores of Lake Ontario, have lunch in a restaurant overlooking the yachts moored in the marina, or simply go for a swim in the lake. This is where ferries depart to nearby islands (The Toronto Islands), which are a favourite destination in summer.

Lawrence Market, another popular local meeting place, is not far from Harbourfront St. This is the place to go to buy fresh fruit, vegetables, meat and fish, or have a delicious meal. I used to go there every week to buy Portuguese pasteis de nata or my favourite Ukrainian pielmieny. A little further east is the Distillery District. This is mostly famous for having the best preserved Victorian post-industrial complex in North America. Some of the scenes in the Oscar-winning Chicago were filmed in the now defunct 19th-century Gooderham & Worts distillery. It is now home to plush boutiques, small cosy eateries, fine restaurants, art galleries and interior design stores, as well as a number of theatres. It’s a perfect place to spend a day off or hang out after hours.

There are a number of other local landmarks near Harbourfront. The most visible is the CN Tower, which towers over Toronto. Until recently, it was the world’s tallest concrete building. It offers a sweeping view of the surrounding area. You can spend hours watching aeroplanes touching down and taking off at a city



© I S T O C K P H O T O , A L A M Y/ B E W

JOURNEY OF A LIFETIME

Kanada

swoich willi. Niedaleko znajdziemy też imponujący neogotycki zamek Casa Loma, wokół którego roztacza się bujnie porośnięty ogród.

Saint Lawrence Market – tu kupicie i jedzenie, i drobne upominki. ❚ Saint Lawrence Market is the place to go to shop for food and gifts.

44

WEEKEND W WINNICACH Jeśli macie nieco więcej czasu, koniecznie wyprawcie się poza miasto. Albo na północ, w kierunku innych jezior, do Stratford, albo w okolicę St. Catharine i Niagary, gdzie produkuje się wina. Ciekawe, że aż 7300 ha powierzchni prowincji Ontario zajmują pola winogron. To właśnie tu, nad Niagarą, przed 150 laty powstały pierwsze kanadyjskie winnice. Zapytacie, czy tutejsze surowe zimy pozwalają na uprawy? Owszem, klimat łagodzą jeziora Erie i Ontario, których wody nagrzewają się latem, a zimą oddają ciepło. Tutejsi mieszkańcy od zawsze raczyli się piwem i whisky, a winogrona przerabiano głównie na trunki w rodzaju sherry lub porto. Jednak z czasem zwyczaje się zmieniły i hodowcy zaczęli przywozić europejskie szczepy, które zaadaptowali do lokalnej gleby, i zaczęli produkować chardonnay, pinot blanc, rieslingi, viognier, a także czerwone cabernet sauvignon i merlot. Już w latach 90. ubiegłego wieku smakosze win z całego świata zaczęli zauważać trunki z Ontario.

Wycieczkę po winnym szlaku warto połączyć z weekendową wizytą w Niagara Falls, bo miejsca te leżą obok siebie. Do malowniczego Niagara on the Lake, położonego na południowym brzegu jeziora Ontario, można dotrzeć wczesnym wieczorem w piątek, zjeść kolację w jednej z klimatycznych restauracyjek przy Queen Street, spędzić noc w lokalnym hotelu lub pen-

airport located on an island. Next to the tower is the Rogers Center stadium, which is the home ground of one of the city’s baseball teams. The stadium had the world’s first motorised retractable roof. There is also a hockey stadium close by – after all, Toronto is the capital of this sport, and it is almost a religion here. On match days, Torontonians go to work in their teams’ colours, and watch the game together in the evening.

Further north is Forest Hill. This district has the city’s grandest mansions. Come Christmas and their owners try to outdo each other in displaying the most stunning seasonal outdoor decorations.

WEEKEND IN VINEYARDS If you have a little more time, take a jaunt outside the city. Or head north, towards some other lakes, or go to Stratford, where wine is made. Interestingly, vineyards make up 7,300 ha of the territory of the province of Ontario. The first Canadian vineyards were set up around Niagara 150 years ago. You might be wondering how the unforgiving Canadian winters could possibly be conducive to wine growing. The climate is moderated by Lake Erie and Ontario whose waters warm up in summer and slowly release heat in winter. The locals traditionally preferred beer and whisky, while grapes were mainly used to make sherry and port. But as time went by, habits changed and wine-growers began to import European vine varieties and adapt them to the local soil to produce Chardonnay, Pinot blanc, Riesling and Viognier, as well as red Cabernet and Merlot. In the 1990s, wine enthusiasts all over the world began to



©SIME/FREE

JOURNEY OF A LIFETIME

45

©CREDITS

Zdj. powyżej: winnica w Grimsby, winorośle pinot noir. Dolne zdj.: ice wine, specjalność Ontario. ❚ Top image: The Grimsby vineyard, pinot noir vines.

Bottom image: Ice wine or the Ontario special.

46

Kanada

sjonacie, a w sobotni poranek wyruszyć lokalną drogą wzdłuż rzeki Niagara. Kręta trasa, z której widać wodospady, prowadzi przez wioski i wzdłuż rozległych winnic (można też skorzystać z zorganizowanej wycieczki po winnicach). Będąc tu, koniecznie spróbujcie lokalnego hitu ice wine (dzięki srogim tutejszym zimom jest tańszy niż gdziekolwiek indziej). Ciekawy jest sposób jego produkcji. Winogrona pozostawia się na winorośli aż do grudnia, a nawet stycznia. Potem prasuje się nierozmrożone kiście, chociaż soku jest z nich niewiele, za to jest bardzo esencjonalny.

Wracając do Niagara on the Lake – życie kwitnie nie tylko w knajpkach i winnicach, ale też w tutejszych teatrach. Co roku od kwietnia do listopada odbywa się tu festiwal Bernarda Shawa (pomnik noblisty stoi przy głównej ulicy miasta), czyli jeden z największych tego typu festiwali w Ameryce. Samo miasteczko też wymaga kilku słów komentarza – niegdyś było polem walk wojny brytyjsko-amerykańskiej, a podczas I wojny światowej nieopodal znajdował się ośrodek szkoleniowy dla ponad 22 tys. polskich ochotników do powstającej we Francji Błękitnej Armii gen. Hallera.

Weekend dobiega końca i pora wracać do Toronto.

Każdego, kto odwiedził mnie w Kanadzie, zabierałem do Niagara on the Lake – miejsca, o którym niewiele wiedzieli, ale to właśnie ono i jego okolica pozostały na zawsze w pamięci i później przy lampce wina z Ontario opowiadali o nim znajomym. ■

appreciate wines from Ontario, which were meeting with enthusiastic acclaim at international wine fairs.

You should combine a visit to the local vineyards with a weekend trip to the nearby Niagara Falls. You can get to the picturesque town of Niagara-on-the-Lake, on the southern shore of Lake Ontario, early on a Friday afternoon, spend a night at a local hotel, have dinner in an atmospheric eatery in Queen Street, and take a drive along the Niagara River. The winding route overlooking the waterfalls will take you through villages and extensive vineyards. If you do visit the area, be sure to take the opportunity to try ice wine, the local favourite (given the harsh winters, it’s much cheaper than anywhere else). Its production is intriguing. The grapes are left on the vine until December, or even January. The frozen bunches of grapes are pressed.

What little juice they contain is highly concentrated.

Coming back to Niagara-on-the-Lake, the place really comes alive in the local hangouts, vineyards and theatres. Every year from April until November, the Bernard Shaw festival (a statue of the Nobel Prize-winning playwright stands in the main street in the city) is held here. This is one of the largest events of its kind in America. The town itself deserves a short introduction.

Its look and feel has not changed since the early 19th century. It witnessed fierce battles during the War of 1812, and a training centre for more than 22,000 Polish volunteers, who had joined General Haller’s Blue Army in France, was located nearby during WWI. Well, the weekend is drawing to a close. I’m sorry to have to leave, but it’s time I got back to Toronto.

Anyone who has ever visited me in Toronto has had to go with me on a tour to Niagara-on-the-Lake, a place they have never heard of before, but the town and its environs always leave long-lasting memories, which are shared later with friends over a glass of wine from Ontario. ■

© G E T T Y I M AG E S , I STO C K P H OTO, S H U T T E R STO C K , M . P. ( 2 )

JOURNEY OF A LIFETIME

rekomendacje ❚ recommendations Okolice Toronto słyną nie tylko z malowniczych krajobrazów, ale także z bogatej oferty noclegowo-gastronomicznej. ❚ Toronto and its vicinities are famous for its picturesque landscapes and a rich hotel and restaurant offering.

CO ZWIE DZIĆ What to see ■ ROY THOMSON HALL

Okazały budynek otwartej w 1982 r. hali koncertowej został zaprojektowany przez kanadyjskiego architekta Arthura Ericksona oraz biuro Mathers & Haldenby. Może pomieścić 2630 gości. Cyklicznie występuje tu m.in. słynna orkiestra symfoniczna TSO. ❚ A truly impressive building of the concert hall opened in 1982 was deisgned by Canadian architects Arthur Erickson and Mathers and Haldenby. It has 2630 seats. The famous TSO symphonic orchestra performs there on a regular basis.

60 Simcoe Street, Toronto

■ SCOTIABANK ARENA

GDZIE ZJEŚĆ Where to eat ■ LIBRARY BAR

Miejsce, gdzie można wpaść na drinka lub popołudniową herbatę. Ale nieźle też tu karmią – w menu m.in. pyszny wędzony łosoś lub indyk w sosie żurawinowym. Bar ma specjalne menu dla dzieci. Bardzo miła obsługa. ❚ This is a place for drinks or afternoon tea. The food served here is great as well. Be sure to try smoked salmon or turkey in cranberry sauce.

100 Front St. West | Fairmont Royal York, Toronto.

■ THE WINERY RESTAURANT AT PELLER ESTATES

To miejsce stoi lokalnymi produktami, zwłaszcza winem (m.in. chardonnay, riesling, meritage).

Co w menu? Pyszny dżem z bekonu i szalotki, miód truflowy, cheddar wędzony, wołowina w kilku wariacjach czy truskawkowy sorbet. ❚ The place to go for local produce, especially wine. As far as the food goes, we recommend bacon and shallot gam, truffle honey, smoked cheddar or beef served a number of ways and the desserts 290 John Street East, Niagara on the Lake

■ TRIUS WINERY RESTAURANT

Tu polecamy pasztet z wątróbek, pieczoną pierś z kaczki, do tego marynowane ogórki. Długa karta win. ❚ This restaurant serves excellent liver pâté, roasted duck breast and marinated pickles.

1249 Niagara Stone Rd, Niagara on the Lake

GDZIE SPAĆ Where to sleep ■ F AIRMONT ROYAL YORK HOTEL

Hotel vis-à-vis stacji kolejowej Union Station.

Do dyspozycji gości kryty basen z przeszklonym dachem oraz pięć lokali gastronomicznych.

Przy budynku dostępna jest też usługa transferu lotniskowego. ❚ A hotel opposite the Union Station train station. There is an indoor swimming pool with a glazed roof and five bars and restaurants. The hotel offers airport transfer.

100 Front Street West, M5J 1E3 Toronto

■ PRINCE OF WALES

Obiekt składa się z pięciu oddzielnych budynków, w których mieszczą się pokoje w stylu wiktoriańskim. Ponadto dla gości dostępne jest nowoczesne spa oraz restauracja, w której codziennie podawany jest tradycyjny angielski podwieczorek. ❚ The hotel comprises 5 separate buildings housing Victorian-style rooms.

Moreover, the guests can avail themselves of a modern spa and restaurant where traditional English tea is served daily.

6 Picton Street, L0S 1J0 Niagara on the Lake

■ QUEEN'S LANDING

Rezydencja w stylu georgiańskim z widokiem na malowniczą rzekę Niagara i jezioro Ontario. ❚ A Georgian-style hotel overlooking the picturesque Niagara river and Lake Ontario.

155 Byron Street, L0S 1J0 Niagara on the Lake

Arena hokejowa otwarta w 1999 r., w której odbywają się też koncerty, ale przede wszystkim regularnie rozgrywane są mecze NHL (Toronto Maple Leafs), NBA (Toronto Raptors) i NLL (Toronto Rock).

Co ciekawe, zmiana parkietu na taflę następuje w ciągu 4–6 godz. Obiekt można zwiedzać z Air Canada Centre Tours. ❚ A hockey arena opened in 1999 which is also the venue of concerts but mostly hosts NHL (Toronto Maple Leafs) games, NBA (Toronto Raptors) games and NLL (Toronto Rock) games.

Interestingly, the flooring can be transformed into an ice rink within 4 to 6 hours only. Tours of the arena are offered by Air Canada Centre Tours.

40 Bay St, Toronto

Połączenia Connections WAW–YYZ– WAW 7x tyg. (kwiecień) ❚ 7 times a week (April) 9x tyg. (maj) ❚ 9 times a week (May) 12x tyg. (czerwiec–wrzesień) ❚ 12 times a week (June–September) 10x tyg. (październik) ❚ 10 times a week (October)

Więcej informacji na ❚ More information on lot.com lot.com

47

OSOBISTA

STREFA

KOMFORTU PERSONAL COMFORT ZONE

Podróżujemy coraz częściej i coraz dalej, a wraz z wydłużaniem się czasu, jaki spędzamy w drodze, rośnie znaczenie komfortu. O jeden z jego aspektów możemy jednak zadbać sami.

Chodzi o wszechobecny na przykład na pokładzie lecącego samolotu pasażerskiego hałas.

Okazuje się, że ceniący sobie komfort podróżujący mogą łatwo sami się z nim uporać.

Z pomocą przyjdzie w tym wypadku firma Panasonic oferująca bezprzewodowe słuchawki wyposażone w aktywny system tłumienia hałasu. Słuchawki HD605N to świetnie wykonany model nauszny dostępny w kolorze czarnym lub brązowym. Konstrukcja bazuje na wygodnym pałąku połączonym z muszlami za pomocą przegubów kulowych, co z jednej strony wpływa pozytywnie na komfort noszenia słuchawek, z drugiej natomiast umożliwia łatwe ich złożenie na czas transportu.

Słuchawek Panasonic HD605N możemy używać zarówno za pośrednictwem połączenia kablowego, jak i zapewniającego wysoką przepustowość interfejsu Bluetooth z obsługą standardów LDAC oraz aptX. Interfejs bezprzewodowy pozwala na przesyłanie dźwięku z jakością

do 24 bitów i do 96 kHz, a więc znacznie powyżej parametrów oferowanych przez standardowe płyty CD-Audio. Najważniejszą cechą prezentowanych słuchawek jest jednak aktywny system tłumienia hałasu.

Wykorzystuje on zewnętrzny mikrofon rejestrujący dźwięki otoczenia oraz umieszczony możliwie blisko błony bębenkowej słuchacza głośnik emitujący przeciwdźwięki. Efekt działania systemu redukcji hałasu jest zdumiewający. Po naciśnięciu przycisku NC (Noise Cancelling – tłumienie szumu) niemal cały zgiełk towarzyszący pracy silników odrzutowych lecącego samolotu znika, a do uszu słuchacza dociera jedynie przytłumiony szmer oraz oczywiście odtwarzana muzyka. Wreszcie zamiast na przykład zagłuszającego dźwięki otoczenia rocka możemy posłuchać relaksującego jazzu czy kojącej muzyki poważnej.

Ten sam efekt uzyskamy w wypełnionym rozmowami biurze, w pociągu, autobusie czy spacerując wzdłuż ruchliwej ulicy.

Co ciekawe, producent przewidział nawet sytuację, w której zechcemy odciąć się od hałasu otoczenia, ale wciąż nasłuchiwać podawanych komunikatów czy usłyszeć osobę zwracającą się do nas z pytaniem.

Służy do tego zaimplementowany w słuchawkach tryb Ambient Sound Enhancer, który z całego docierającego do słuchawek pasma akustycznego wytnie wszystko oprócz częstotliwości charakterystycznych dla ludzkiej mowy.

Kto raz doświadczy wygody podróżowania w słuchawkach Panasonic HD605N z aktywnym tłumieniem hałasu, ten zapewne już zawsze będzie chciał tę osobistą strefę komfortu mieć ze sobą.

PROMOCJA Bezprzewodowe słuchawki HD605N firmy Panasonic zostały docenione za wyjątkowe wzornictwo nagrodą IF Product Design Award.

Jest to jedna z najbardziej istotnych i docenianych międzynarodowych nagród w obszarze designu w Europie.

The Panasonic HD605N wireless noise-cancelling headphones won the IF Product Design Award for their great design.

This is one of the most prominent and recognised international design awards in Europe.

We now travel more often and venture further afield than ever before. The more time we spend in transit, the more important our comfort becomes. We can take care of one aspect of this ourselves, namely the constant noise on board a passenger plane. If comfort is a priority, then this is easily fixed.

One answer comes courtesy of Panasonic, which now offers excellent wireless headphones equipped with an active noise-cancelling system. The HD605N headphones are available in black or brown. The structure is based on a comfortable headband to which ear cups are connected via balljoints. This makes them more comfortable to wear, and easier to fold when you need to pack them.

You can use the Panasonic HD605N headphones with a cable connection or as a high-capacity Bluetooth interface with LDAC and aptX codecs. The wireless interface allows for the transmission of sound with a quality of up to 24 bits and 96 kHz. This is far superior to standard CD quality. The most important feature of these headphones is their Więcej szczegółów na www.panasonic.com oraz

active noise-cancelling system. It uses an external microphone to register external noise and a speaker close to the ear drum to emit counter-noise. The results of the noise reduction system are astounding.

Once you press the NC (Noise Cancelling) button, almost all the aircraft engine noise disappears and the only sound to reach your ears is a dim murmur and, needless to say, the music you are listening to.

Finally, instead of listening to heavy rock, which would cancel the external noises, you can listen to relaxing jazz or soothing classical music. You can achieve exactly the same result while working in a busy office, on public transport, or while walking along a busy street. Interestingly, the manufacturer actually thought of situations where you might want to cancel external noise, but still hear transmitted messages PanasonicPolska

or what someone is saying. This is made possible by switching to Ambient Sound Enhancer mode, which cancels all frequencies except those typical for human speech.

Once you’ve experienced the comfort of travelling with the Panasonic HD605N wireless noise-cancelling headphones, you will always want to have this personal comfort zone around you.

M Y MPYO PL A i Mazury ONL D A N D Warmia Lubuskie

MAŁE, ALE PIĘKNE Small but beautiful POLODOWCOWY KRAJOBRAZ, LASY, PARKI KRAJOBRAZOWE UJŚCIA WARTY I ŁUK MUŻAKOWSKI TO LUBUSKIE HITY. ALE OD NIEDAWNA REGION MA NOWY – A JEDNAK UGRUNTOWANY TRADYCJĄ – SKARB: WINO. ❚ POST-GLACIAL LANDSCAPES, VERDANT FORESTS, AND THE WARTA MOUTH AND MUSKAU ARCH LANDSCAPE PARKS ARE THE BIGGEST ATTRACTIONS OF POLAND’S LUBUSZ VOIVODESHIP – APART FROM THE MIĘDZYRZECZ FORTIFIED REGION. LUBUSZ RECENTLY ADDED A BRAND-NEW DRAW, STEEPED IN TRADITION, TO ITS OFFERING – WINE.



50

©CREDITS

tekst | by magdalena rudzka

51

©CREDITS

C

MY POLAND

Lubuskie

hociaż to jedno z najmniejszych województw Polski, nie brak tu atrakcji. W Lubuskiem zmieściło się aż osiem parków krajobrazowych i dwa narodowe. Stolica regionu – Zielona Góra, też jest zielona (połowa powierzchni Borów Zielonogórskich leży w granicach miasta), a przygraniczne położenie zawsze sprzyjało jego otwartości i dynamicznemu rozwojowi. Południowy zachód Polski to też specyficzny, cieplejszy niż w reszcie kraju klimat, dzięki któremu kwitnie uprawa winorośli.

Lubusz might be one of Poland’s smallest voivodeships, but it has no shortage of things to see and do.

It has eight landscape and two national parks. Zielona Góra [Green Hill-ed.], the capital, is a green city (more than half of the territory of Lubusz Forest is located within the city limits), while the region’s location near the German and Czech borders has opened it up and turbocharged its growth. Southwestern Poland benefits from a warmer climate than the rest of the country, and this creates ideal conditions for wine growing.

WEEKEND ON THE MARSH The glacier that once moved across this area gave the landscape a “Tuscan” look and feel and one of its most celebrated landmarks – the Muskau Arch Geopark – which is a UNESCO World Heritage Site. The park is thought to have the world’s only terminal moraine (a geological formation at the maximum advance of a moving glacier) visible from space. The horseshoe-shaped moraine is 40 km long and straddles the Polish-German border. As lignite has been mined in the region for centuries, you can expect to come across countless artificial lakes large and small which seamlessly blend into the landscape.

Nature lovers are drawn to the Warta Mouth National Park, one of the largest water and wetland bird refuges in Poland, and home to over 200 species. This is a veritable paradise for birdwatchers. The park attracts visi-

52



© E A S T N E W S , M . P . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : A D O B E S T O C K

Górne zdj. Pałac Mierzęcin, zdj. u dołu: winobranie w Zielonej Górze. ❚ Top: Mierzęcin Palace; Bottom: Grape picking in Zielona Góra.

WEEKEND NAD ROZLEWISKIEM Z obecnością lodowca na tych terenach wiąże się nieco „toskański” krajobraz i jedna z najbardziej znanych atrakcji: geopark Łuk Mużakowa, który doceniło UNESCO. Obejmuje jedyną, podobno, morenę czołową (czyli twór geologiczny powstający na czele przesuwającego się lodowca) widoczną z kosmosu. Morena o kształcie podkowy ciągnie się po polskiej i niemieckiej stronie przez 40 km. Na tych terenach od dawna wydobywano też węgiel brunatny, więc natkniemy się tu na liczne jeziorka różnej wielkości, stworzone już ręką człowieka.

Dla miłośników przyrody cennym bogactwem Lubuskiego będzie również Park Narodowy Ujście Warty, jedna z największych w kraju ostoi ptaków wodnych i błotnych – żyje tu aż ponad 200 gatunków. To prawdziwy raj dla birdwatcherów. Na rozlewiska ściągają turyści z całej Europy. Ten niedostępny podmokły obszar, poprzecinany rzeczkami i jeziorami, aż do XVIII w. pozostawał praktycznie niezamieszkany. Ogromne tereny parku dziś już nie są tak niedostępne, można go bezpiecznie zwiedzać pieszo lub na rowerze.

Mało kto wie, że Lubuskie jest najcieplejszym województwem w kraju. Polski biegun ciepła znajduje się w Słubicach, gdzie regularnie notowane są najwyż-

tors from all over Europe. These unwelcoming wetlands, crisscrossed by bogs, rivulets and lakes were practically uninhabited until the 18th century. The extensive park is no longer inaccessible – you can safely visit it on foot or by bike. Lubusz is the warmest voivodeship in Poland and Słubice has the highest temperatures in the country. Not surprisingly, this climate makes the region perfect for wine growing.

Not only do hybrid wines (crosses of common grape vines with more resistant varieties) fare well, but fine varieties, such as Riesling, pinot noir, pinot blanc, and Grüner Veltliner also thrive.

POLAND’S MAIN WINE GROWING REGION Climate is one thing, but Lubusz’s rich viticultural heritage is just as important. There were more than 2,200 vineyards in and around Zielona Góra before WWII. Unfortunately, the war brought Polish viticulture to an abrupt halt. It would be fair to say that from 1960 until approx. 1980 every single vineyard in the country steadily disappeared. But Zielona Góra held out until 1977. Polish viticulture was eventually revived in the 1980s. Kinga vineyard was established in 1985, and Stara Winna Góra in 1997. To appreciate the boldness of these enterprises, you need to keep in mind that REKLAMA

Warmia i Mazury

sze temperatury. Nic więc dziwnego, że taki klimat sprzyja uprawie winorośli. Udają się tu nie tylko hybrydy (krzyżówki winorośli właściwiej z bardziej odpornymi gatunkami) – doskonale radzą sobie też szlachetne odmiany, np. riesling, pinot noir, pinot blanc czy grüner veltliner.

Budynek zielonogórskiego ratusza został zbudowany w XV w. w stylu gotyckim. ❚ The Gothic-style town hall in Zielona Góra was erected in the 15th century.

54

NAJWAŻNIEJSZY POLSKI REGION WINIARSKI Klimat to jedno, ale Lubuskie odziedziczyło bogate tradycje winiarskie. Przed II wojną światową w Zielonej Górze i okolicach istniało ponad 2,2 tys. winnic. Niestety wojna praktycznie zniszczyła uprawę winorośli i produkcję wina w Polsce – można uznać, że od 1960 do ok. 1980 r. byliśmy krajem bez winnic. Ale nie w Zielonej Górze – ostatnia parcela istniała tu jeszcze w 1977 r.

Potem, w latach 80., polskie winogrodnictwo zaczęło się stopniowo odradzać. I tak lubuska winnica Kinga została założona w 1985 r., a Stara Winna Góra w 1997.

Aby docenić odwagę tych przedsięwzięć, trzeba pamiętać, że przepisy umożliwiające legalną sprzedaż polskiego wina pojawiły się w naszym kraju dopiero w 2008 r. Dziś Lubuskie można śmiało określić jako najważniejszy polski region winiarski.

W Zielonej Górze śladów winiarskiej przeszłości jest sporo. Dość wspomnieć liczne piwnice, niektóre wybudowano nawet w XVII w. Największa, przy ul. Moniuszki, pozostała po wytwórni win musujących Gremplera, późniejszej Lubuskiej Wytwórni Win. Po kolekcjach butelek w piwnicach nie pozostał ślad, część z nich przerobiono dziś na restauracje i kluby, a wiele wciąż stoi pustych. W jednej z takich piwnic od ponad

the regulations that made it legal to sell wine were only introduced in 2008. Lubusz now holds the title of Poland’s leading wine growing region.

There are many remnants of wine-making traditions in Zielona Góra. The city abounds in cellars, some of which were built in the 17th century. The largest, in Moniuszki St., was once a part of the Grempler sparkling wine manufactory, later the Lubuskie Wine Factory. There is no trace of the wine collection in the cellars, many of which have been converted into restaurants and clubs, while others remain empty. Three years ago, Bachus vinery, probably the busiest wine-serving watering hole in the city, was opened in a vacant cellar.

You can have 21 Lubusz wines with your lunch, along with ten international labels.

Grempler’s traditions are cultivated by a number of local producers who make excellent sparkling wines: Miłosz vineyard with its “Grempler Sekt”, Gostchorze with “GostArt”, and Winnica pod Lubuskim Słońcem, whose musiak wine has been lyrically named “Pod Lubuskimi Gwiazdami” (Under the Stars of Lubusz).

Gostchorze vineyard has an interesting history. The owner, Guillaume Dubois, is half-French half-Polish.

Dubois learnt the art of sparkling wine production in Champagne and uses this knowledge to produce wine using the traditional method (with in-bottle secondary fermentation) in Poland. GostART is rated one of Poland’s best sparkling wines.

But the pride of the region would have to be the Zaborze vineyard, the largest vine plantation in Poland. It spans 35 ha and is shared by 13 producers, including



©ADOBE STOCK

MY POLAND

MY POLAND

2 3

1. Ujście Warty 2. Pozostałości fortyfikacji Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego 3. zabytkowy kościół w miejscowości Święty Wojciech. ❚ 1. The Warta estuary. 2. The ruins of the Międzyrzec Fortified Region.

3. Old church in the Święty Wojciech village.

56

trzech lat działa najprężniejszy chyba lokal związany z winem w mieście: winiarnia Bachus. Do obiadu możemy tu wypić aż 21 lubuskich win, oprócz dziesiątek etykiet ze świata.

Tradycje fabryki Gremplera podtrzymuje też kilku miejscowych producentów tworzących doskonałe wina musujące: winnica Miłosz ze swoim Grempler Sekt, Gostchorze z GostArt i Winnica pod Lubuskim Słońcem, której „musiak” ma równie poetycką nazwę: Pod Lubuskimi Gwiazdami. Szczególnie ciekawa jest historia winnicy Gostchorze – prowadzi ją pół Francuz, pół Polak, Guillaume Dubois. Produkcji win musujących uczył się w Szampanii i swoją wiedzę wykorzystuje w Polsce, robiąc wino tzw. metodą tradycyjną (wtórna fermentacja zachodzi w butelce). GostArt jest obecnie uważany za jedno z najlepszych polskich win musujących.

Niekwestionowaną dumą regionu jest jednak winnica w Zaborze – obecnie największa w Polsce działka z winoroślą, o powierzchni 35 ha, podzielona między 13 producentów, z których najnowszy to obiecująca winnica Żelazny. W sąsiedztwie w 2015 r. powstało Lubuskie Centrum Winiarstw, jedyna w kraju instytucja samorządowa poświęcona winu. Od ponad 10 lat w regionie działa też Lubuski Szlak Wina i Miodu – 33 winnice, 4 pasieki i 5 muzeów, m.in. Muzeum Etnograficzne w Zielonej Górze, które może się poszczycić jedynym w Polsce skansenem architektury związanej z produkcją wina – znajdziemy tu wieżę winiarską z XVIII w.

Wygrzewanie się w wiosennym słońcu, degustowanie dobrych polskich win i podziwianie pagórkowatego polodowcowego krajobrazu – to dziś właściwe skojarzenia z Lubuskiem. Aż się chce już teraz ruszyć w enoturystyczny rajd po winnicach. ■

the newest up-and-coming Żelezny winery. The nearby Lubusz Viticulture Centre, Poland’s only local government institution dedicated to wine, was established in 2015. The Lubusz Wine and Mead Trail (33 vineyards, 4 apiaries, and 5 museums, including the Ethnographic Museum, in Zielona Góra-Ochla, which boasts Poland’s only open-air museum of wine-making architecture and has an 18th-centuyry wine tower) was launched over a decade ago.

Basking in the spring sun, tasting good Polish wines, and admiring the undulating post-glacial landscape – these are the associations that Lubusz conjures up today. Just thinking about it makes you want to follow the wine trail and explore the region’s vineyards. ■

© L EC H M U S Z Y Ń S K I / PA P, I STO C K P H OTO, M . P.

1

PROMOCJA

MAJÓWKA? ODKRYJ NAJBARDZIEJ MALOWNICZE POLSKIE DROGI!

May Weekend?

Discover Poland’s most scenic driving routes ZACHWYCAJĄCE WIDOKI I NIEZAPOMNIANE WRAŻENIA Z JAZDY – WSZYSTKO TO ZNAJDZIECIE, PRZEMIERZAJĄC SAMOCHODEM NAJPIĘKNIEJSZE POLSKIE TRASY. WYPOŻYCZALNIA SAMOCHODÓW AVIS POLSKA PRZYGOTOWAŁA ZESTAWIENIE TRAS, NA KTÓRE WARTO WYRUSZYĆ W NADCHODZĄCĄ MAJÓWKĘ. WYPOŻYCZ NOWE, KOMFORTOWE AUTO I W DROGĘ! BREATHTAKING VIEWS AND MEMORABLE DRIVING EXPERIENCES – YOU WILL FIND IT ALL, DRIVING ALONG THE MOST BEAUTIFUL POLISH ROUTES. AVIS POLAND, THE CAR RENTAL COMPANY, HAS PREPARED A LIST OF THE ROADS THAT ARE WORTH DISCOVERING DURING THE UPCOMING LONG WEEKENDS. RENT A BRAND NEW, COMFORTABLE CAR AND HIT THE ROAD! W I E L K A P Ę T L A B I E SZC Z A DZ K A O pięknie położonych w południowo-wschodniej Polsce Bieszczad nikogo nie trzeba przekonywać. Podróż w góry możesz rozpocząć w Rzeszowie, potrzebujesz tylko niezawodnego auta. Na tamtejszym lotnisku lub w centrum miasta bez problemu znajdziesz wypożyczalnię Avis i wynajmiesz samochód.

Z Rzeszowa udaj się do Leska – to tu zaczyna się trasa Wielkiej Pętli Bieszczadzkiej. Ciągnie się przez Cisną, Ustrzyki Górne aż do Ustrzyk Dolnych.

Droga wiedzie przez górskie serpentyny, co z pewnością docenią amatorzy pełnej wrażeń jazdy samochodem i znawcy prawidłowej techniki jazdy na zakrętach. Miłośnicy wspaniałych krajobrazów będą mogli nacieszyć oko widokiem pięknych krajobrazów.

T R A SA WA R SZ AWA – M A L B O R K Ciągnące się po horyzont łąki i pola, gdzieniegdzie wspaniałe lasy – wszystko to zobaczysz, wyruszając z Warszawy do Malborka. W stolicy wypożycz komfortowe auto w jednej z trzech wypożyczalni Avis i kieruj się na północ, przejedź przez Płońsk, a następnie, zmierzając w kierunku Lidzbarka, miniesz Lubawę, Iławę, aby ostatecznie dotrzeć do Malborka. Po drodze warto zatrzymać się w Iławie i wypocząć nad jednym z tutejszych jezior. Malbork, ze swoim słynnym zamkiem, może być punktem docelowym w wyprawie lub jedynie przystankiem w drodze nad morze.

D R O GA ST U Z A K R Ę TÓW Trasa łącząca Radków z Kudową-Zdrojem to kolejna droga, którą pokochają miłośnicy malowniczych widoków oraz jazdy autem. Wąska szosa wijąca się pośród gór, ostre zakręty to wyzwanie dla każdego, kto kocha spędzać czas za kółkiem. Droga Stu Zakrętów znajduje się w odległości zaledwie 100 km od Wrocławia, w południowo-zachodniej Polsce. We Wrocławiu, w jednej z dwóch wypożyczalni samochodów Avis, znajdziesz auto odpowiednie na taką wyprawę. Warto też na dłużej zatrzymać się u celu podróży - w Kudowie-Zdroju, która słynie ze znakomitych spa.

W Y R U SZ N OW Y M , KO M F O RTOW Y M AU T E M Nic tak nie cieszy kierowcy jak możliwość wypróbowania nowego, świetnie wyposażonego samochodu. Miłośnicy motoryzacji znajdą szeroki wybór nowych modeli aut klasy premium w Avis z bogatym wyposażeniem i sportową stylistyką. Rezerwując na Avis.pl do 30 kwietnia, oszczędzisz do 10%, a drugi kierowca będzie mógł prowadzić auto gratis, używając kodu promocyjnego N048703 *.

G R E AT B I E S Z C Z A D Y L O O P R O A D Bieszczady Mountains in Southern-Eastern Poland are famous for its beauty. Rzeszów is a good place to start your trip. At the city airport you can rent a car from Avis that will be great for a winding road. Then go to Lesko, starting point of the Great Bieszczady Loop Road. It goes through Cisna, Ustrzyki Górne and Ustrzyki Dolne. The winding road is what driving enthusiasts will appreciate and those who loves scenic views will enjoy beautiful mountains.

T H E WA R S AW – M A L B O R K R O A D Meadows and fields stretched as far as you can see, wonderful forests – all this can be seen, driving from Warsaw to Malbork.

Rent an Avis car and go north to Płońsk, then head to Lidzbark, through Lubawa, Iława to finally get to Malbork. It is worth to stop in Iława on your way, to enjoy the lakes. Malbork, famous for its castle, can be your destination or just a stop on the way to the Baltic Sea coast.

H U N D R E D C U RV E S R OA D Road between Radków and Kudowa-Zdrój is another one that those who love mountain views and driving will enjoy very much.

This narrow mountain road and tight curves will be a challenge for everyone who loves spending some time behind a wheel. The Hundred Curves Road is located around 100 kilometers away from Wrocław in Southern-Western Poland. It is a good place to rent a car at Avis and start you journey. It is worth to stay at the final destination too. Kudowa-Zdrój is famous for its wonderful SPAs. R I D E A N E W, C O M F O R TA B L E C A R There is nothing as enjoyable for a driver as trying out a brand new car. Car enthusiasts are able to rent the latest premium class models at Avis with many features and sport design. The car rental guarantee comfortable, save vehicle that will make a roadtrip in Poland even more fun. If you book till April 30 at Avis.pl using a code N048703, you will save up to 10% and get the additional driver for free*.

©CREDITS

AVIS POLSKA TO LIDER RYNKU WYNAJMU SAMOCHODU. POSIADA SWOJE BIURA WYPOŻYCZEŃ W BLISKO 40 POLSKICH MIASTACH, RÓWNIEŻ WE WSPOMNIANYCH W ARTYKULE RZESZOWIE, GDAŃSKU, WROCŁAWIU ORAZ WARSZAWIE. WIĘCEJ LOKALIZACJI ZNAJDZIESZ NA WWW.AVIS.PL. REZERWUJ AUTO BEZPOŚREDNIO NA STRONIE AVIS.PL, BY OTRZYMAĆ NAJLEPSZĄ CENĘ. ISTNIEJE RÓWNIEŻ MOŻLIWOŚĆ REZERWACJI PRZEZ TELEFON: (+48) 22 572 65 65.

AVIS POLSKA IS THE LEADER IN CAR RENTAL LEADER AND HAS OFFICES IN ALMOST 40 POLISH CITIES, INCLUDING THOSE MENTIONED IN THE ARTICLE: RZESZÓW, GDAŃSK, WROCŁAW AND WARSAW. THE FULL LIST OF LOCALIZATIONS AVAILABLE AT AVIS.PL BOOK A CAR AT AVIS.PL TO GET THE BEST PRICE OR VIA TELEPHONE: (+48) 22 572 65 65. *Oferta obowiązuje wyłącznie na wynajem samochodów w Polsce. Kod promocyjny N048703 obowiązuje do 30.04.2019 roku włącznie.

Aby skorzystać z promocji, należy zarezerwować auto wpisując kod promocyjny N048703 w panelu rezerwacji na stronie avis.pl do 30.04.2019 r.

Data odbioru samochodu - do końca 2019 roku. Prosimy o zapoznanie się z pełnymi warunkami promocji na stronie avis.pl/majowka

*The offer refers to the cars rented in Poland. Discount code N048703 is valid as of April 30, 2019.

To take advantage of the offer, book a car using the N048703 code at Avis.pl until April 30, 2019 and pick up a car until the end of 2019. Terms and conditions available at avis.pl/majowka.

BUSINESS

gospodarka

GOTOWI NA G O R S Z Ą KO N I U N K T U R Ę Polish entrepreneurs ready to face a downturn POLSKIE FIRMY W OBLICZU WYZWANIA, JAKIM BĘDZIE GOSPODARCZE SPOWOLNIENIE W EUROPIE. DO TEJ PORY Z TAKIMI OKRESAMI DEKONIUNKTURY RADZIŁY SOBIE ŚWIETNIE. ❚ POLISH COMPANIES ARE FACING A THREAT POSED BY THE ECONOMIC SLOWDOWN ACROSS EUROPE. SO FAR, THEY HAVE MANAGED EXTRAORDINARILY WELL DURING PERIODS OF DOWNTURN. tekst | by marek chądzyński, dziennik gazeta prawna



60

V 2017

IX 2015

50,9

50

N

ajwiększym zmartwieniem są nie najlepsze perspektywy niemieckiej gospodarki. Według ostatnich prognoz Komisji Europejskiej wzrost PKB Niemiec w tym roku może wyhamować do 1,1 proc. z 1,5 proc. w roku 2018. Sąsiadom zza Odry ma szkodzić przede wszystkim ograniczenie światowej wymiany towarowej. Autorzy raportu KE nie piszą tego wprost, ale handel zagraniczny zaczyna kuleć przez niepewność wywołaną protekcjonistyczną retoryką w najbardziej liczących się gospodarkach na świecie, zwłaszcza w USA. Amerykanie próbują chronić swoją pozycję w konkurencji z Chinami. To z kolei schładza koniunkturę w Państwie Środka. A eksport do Chin to jedna z najbardziej liczących się gałęzi w niemieckiej gospodarce.

Polskie firmy obserwują to z uwagą, bo choć bezpośrednio nie biorą udziału w starciu gigantów, to jednak jego pośrednie efekty mają wpływ na ich biznes.

Do Niemiec trafia aż jedna czwarta polskiego eksportu. I jeśli u naszych sąsiadów spadnie popyt, czego skutkiem będzie mniejsza liczba zamówień na towary z Polski, to trzeba będzie to uwzględniać w tegorocznych biznesplanach. Niepokój jest duży, a przynajmniej tak się wydaje po lekturze wyników badań PMI. Pokazują one, jak menedżerowie firm przemysłowych postrzegają to, co się dzieje u nich i w gospodarczym otoczeniu. Przez pierwsze miesiące 2019 r. indeks PMI był poniżej 50 pkt, co oznacza tyle, że liczba przedsiębiorców ograniczających swoją aktywność w odpowiedzi na pogarszającą się koniunkturę była większa niż liczba tych, którzy rozwijali działalność.

ZASTRZYK DLA KONSUMPCJI Ekonomiści jednak uspokajają: nie taki diabeł straszny, jak go malują. Owszem, badania PMI wypadają słabo, ale już np. koniunktura konsumencka nadal jest dobra. Co prawda mieliśmy kilka miesięcy z nieco gorszymi odczytami, ale i tak utrzymują się one na poziomach zbliżonych do rekordowych.

To oznacza, twierdzą eksperci, że nawet jak zapotrzebowanie z zagranicy na polski produkt się zmniejszy, to popyt w kra-

53,5

VIII 2014

X 2016

50,2

I 2013 49 48,6 JAK KSZTAŁTUJĄ SIĘ NASTROJE WŚRÓD FIRM I KONSUMENTÓW | IV 2013ARE THE MOODS AMONG COMPANIES AND CONSUMERS HOW 46,9 Indeks PMI dla polskiego przemysłu (w pkt) | PMI indexwyprzedzający for the Polish industry (in points) Wskaźnik ufności konsumenckiej | 58 Indicator of consumer confidence II 2014 21 I 2015 55,9 XII 2017 I 2017 55,2 55 IV 2018VI 2018 54,8 III 2016 XI 2017 54,2 53,8 3,4 5,7 54 46

I 2019

47,6

II 2019

3,2

0 V 2017

VI 2014

-18,8

50 -21 I 2013

48,6 46

-42 I 2013

IV 2013

VIII 2014

49 -25

IX 2015

50,9 XII 2015 -8,2

53,5

XII 2019

-1,8

X 2016 X 2016

-10,3 50,2

IX 2014

I 2019

47,6

46,9

Wskaźnik wyprzedzający ufności konsumenckiej | -40,9

ŹRÓDŁO: MARKIT ECONOMICS, GUS | SOURCE: MARKIT ECONOMICS, STATISTICS POLAND

Indicator of consumer confidence 21

Our greatest concern is that the outlook crossfire. Germany is the destination for for the German economy is not all that up to a quarter of Polish IV 2018 exports.

XI 2017 II 2019 rosy. Recent EU forecasts reveal that If demand drops in Germany, 3,4 5,7then there 3,2 German GDP growth could fall from will be a corresponding drop in orders 0 1.5 per cent in 2018 to 1.1 per cent this for Polish goods, and this will have XII to2019 be year. Limited global trade in goods may factored into any business plans for-1,8 the VI 2014 be the biggest -18,8 roadblock for our currentX 2016 year. This is a major cause for -10,3 XII 2015 neighbours.

The EC report does not say concern, according to a recent -21 -8,2 so explicitly, but foreign trade is starting Purchasing Managers’ Indexes (PMI) IX 2014 to flounder amid -25 the uncertainty survey. PMI gives an indication of how triggered by the protectionist rhetoric managers of industrial companies coming out of the world’s largest perceive current developments in their -42 I 2013 MARKIT ECONOMICS, GUS | SOURCE: MARKIT POLAND economies, especially the US. The ŹRÓDŁO: own establishments and ECONOMICS, in the STATISTICS economy -40,9 Americans are pulling out all stops to generally. The PMI was below 50 for the protect their position in the race against first couple of months of 2019. This China, and this has cooled down the means that there were more businesses economy in the Middle Kingdom. cutting back in response to the Unfortunately for Germany, exports to deteriorating economy than there were China are pivotal to its economy. continuing to expand.

Polish companies are carefully watching current developments, and although A BOOST FOR CONSUMPTION they are not involved in the clash of the Economists like to reassure us that the titans, they could be caught in the devil is not as black as he is painted. PMI

TO, ŻE NIEMCY – I CAŁA STREFA EURO – MOGĄ MIEĆ NIECO GORSZY MOMENT W SWOJEJ GOSPODARCZEJ HISTORII, TO WCALE NIE ZNACZY, ŻE PRZEDSIĘBIORCY ZNAD WISŁY NIE DADZĄ SOBIE Z TYM RADY. MOŻE POMÓC WŁASNA WALUTA. ❚ EVEN IF GERMANY, ALONG WITH THE ENTIRE EUROZONE, IS GOING THROUGH A BAD PATCH, THERE IS NO REASON TO THINK THAT POLISH BUSINESSES WILL NOT BE ABLE TO COPE. HAVING OUR OWN CURRENCY MAY BE OF HELP. 

61

I 2013

48,6 46

50,2

VIII 2014

49

I 2019

IV 2013

BUSINESS

46,9

47,6 gospodarka

Wskaźnik wyprzedzający ufności konsumenckiej | Indicator of consumer confidence 21

XI 2017

IV 2018

3,4 5,7

II 2019

3,2

0 XII 2019

-1,8

VI 2014

-18,8 -21

X 2016

XII 2015

-8,2

-10,3

IX 2014

-25

-42 I 2013

-40,9 ju nadal będzie solidny. I będzie napędzał krajową gospodarkę, choć może już nie tak mocno jak przez ostatnie dwa lata.

Tym bardziej że być może jeszcze w tym roku rząd zaaplikuje gospodarce kolejny zastrzyk dużych socjalnych transferów.

Aż 10 mld zł ma kosztować rozszerzenie programu specjalnych dodatków na wychowanie dzieci. Mniej więcej drugie tyle pochłonie specjalna trzynasta emerytura, która być może zostanie wypłacona już w maju. Ekonomiści taki zabieg nazywają impulsem fiskalnym. I choć spierają się, czy jest on w ogóle polskiej gospodarce potrzebny już w początkowej fazie spowolnienia, to raczej są zgodni, że wpompowanie do niej 20 mld zł w ciągu kilku miesięcy musi pobudzić popyt. A to z kolei dla krajowych przedsiębiorców dobra wiadomość. Choć mogą wystąpić przykre skutki uboczne, jak np. wzrost importu.

Ale ma to znaczenie makroekonomiczne – bo zwiększa deficyt w handlu zagranicznym i osłabia rolę tegoż handlu w kreowaniu wzrostu gospodarczego – ale z punktu widzenia samych firm raczej negatywnego wpływu nie będzie.

WŁASNA WALUTA MOŻE POMÓC Poza tym to, że Niemcy – i cała strefa euro – mogą mieć nieco gorszy moment w swojej gospodarczej historii, to wcale nie znaczy, że przedsiębiorcy znad Wisły nie dadzą sobie z tym rady. Przede wszystkim może pomóc własna waluta.

W czasach spowolnienia złoty może się osłabiać, co akurat dla eksporterów jest sytuacją idealną, bo utrzymując tę samą

62

ŹRÓDŁO: MARKIT ECONOMICS, GUS | SOURCE: MARKIT ECONOMICS, STATISTICS POLAND

co dotychczas cenę w euro zarabiają więcej po przeliczeniu jej na złote. Albo – co w warunkach spadającego popytu jest bardziej rozsądne – są w stanie ceny obniżyć bez uszczerbku dla swoich dochodów.

– Do tej pory złoty był buforem, który łagodził wpływ dekoniunktury na rynkach globalnych. Tak było w latach 2009–2010, gdy szalał światowy kryzysy finansowy, czy w 2012 i 2013 r., kiedy Europa weszła w stagnację. Wtedy to pomogło i teraz też pomoże, bo obniżenie cen poprawi konkurencyjność i jeszcze polepszy się relacja jakości do ceny – mówi Grzegorz Maliszewski, główny ekonomista banku Millennium. I dodaje, że w takiej sytuacji nawet mniejszy popyt zagraniczny nie musi być więc jakimś mocnym uderzeniem w polskie firmy. Tym bardziej że już wcześniej kilkukrotnie dowiodły one, że są w stanie reagować na takie zagrożenie, np. szukając nowych rynków zbytu.

– Do tego firmy mają pieniądze, co widać choćby w danych o depozytach przedsię-

surveys are not exactly uplifting, but consumer sentiment remains high. We might have had a few months with lower ratings, but the index still came close to an all-time high. Experts argue that even if there is a fall in demand for Polish goods abroad, domestic demand should remain strong. And it will continue to drive the national economy, although not as fast as it has during the past two years. Especially that this year the government will boost the economy with major social transfers. Expansion of special child benefit programmes will cost as much as PLN 10 billion. A roughly similar amount will be spent on special thirteenth pension payments that may be paid out in May. Economists call such measures fiscal impulses. Some of them argue that Polish economy doesn’t need them in the initial slowdown phase, but they all agree that injecting PLN 20 billion over several months is bound to boost demand. This is good news for Polish entrepreneurs, but may also trigger such undesirable side effects like increased import. Its impact will be palpable in terms of macroeconomics as it rises foreign trade deficit and decreases its role in driving economic growth, but is rather unlikely to have a negative impact on businesses.

OWN CURRENCY COULD TURN OUT TO BE HELPFUL And even if Germany, along with the entire Eurozone, is going through a bad patch, there is no reason to think that Polish businesses will not be able to cope.

Having our own currency is the best thing we have going for us in this situation. The Polish Zloty may depreciate

DO NIEMIEC TRAFIA AŻ JEDNA CZWARTA POLSKIEGO EKSPORTU. I JEŚLI U NASZYCH SĄSIADÓW SPADNIE POPYT, CZEGO SKUTKIEM BĘDZIE MNIEJSZA LICZBA ZAMÓWIEŃ NA TOWARY Z POLSKI, TO TRZEBA BĘDZIE TO UWZGLĘDNIAĆ W TEGOROCZNYCH BIZNESPLANACH. ❚ GERMANY IS THE DESTINATION FOR A QUARTER OF POLISH EXPORTS. IF DEMAND DROPS IN GERMANY, THEN THERE WILL BE A CORRESPONDING DROP IN ORDERS FOR POLISH GOODS, AND THIS WILL HAVE TO BE FACTORED INTO BUSINESS PLANS FOR THE CURRENT YEAR. 

©CREDITS



63

BUSINESS

SPOWOLNIENIE JAK ORZEŹWIENIE Marta Petka-Zagajewska, ekonomistka banku PKO BP, zwraca uwagę na jeszcze jeden aspekt: z badań prowadzonych przez Narodowy Bank Polski wynika, że firmy wykorzystują swoje moce produkcyjne na maksymalnym poziomie, by teraz sprostać dużemu popytowi. W czasie dobrej koniunktury ostatnich dwóch lat zrobiły stosunkowo mało, by te moce zwiększać. – Inwestycje nie były tak duże, jak mogłyby być, a z tych, które były, zaledwie jedna piąta zwiększała potencjał produkcyjny. Można więc zaryzykować tezę, że jeśli dojdzie do spowolnienia za granicą, oddali to ryzyko przegrzewania się polskiej gospodarki – ocenia ekonomistka. Podkreśla, że – pomijając badania PMI – inne źródła nie wskazują na jakieś głębokie pogorszenie nastrojów u przedsiębiorców. I – co ważniejsze – tzw. twarde dane, publikowane na początku roku, też niczego takiego nie pokazują. Nie widać choćby spadku liczby zamówień, a to kluczowa pozycja dla kondycji firm w kolejnych miesiącach.

– Zresztą z samym spowolnieniem w Niemczech i w całej strefie euro to też nie jest taka oczywista sprawa. Naszym zdaniem apogeum tego procesu mamy już za sobą, działo się to pod koniec 2018 r. A od II kwartału tego roku gospodarka niemiecka powinna już zacząć przyspieszać – mówi Marta Petka-Zagajewska. Według niej eksport z Polski może nie będzie tak dynamicznie rósł jak w 2018 r., ale o 3–4 proc. powinien się zwiększyć. Stąd już prosty wniosek, że firmy przetrwają gospodarcze ochłodzenie na innych rynkach. – Nawet te branże, które teoretycznie mogą stracić na wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, nie sygnalizują, by brexit był dla nich poważnym problemem. A protekcjonizm i tzw. wojny handlowe? Coraz więcej mamy informacji, że skala tych wojen będzie jednak ograniczona – podkreśla ekonomistka PKO BP. ■

64

during a recession, but that’s good for exporters. They can hold prices constant in euro, and boost their revenue when they convert it to Zlotys. Or – what is more likely in the face of declining demand – they can slash prices with no loss of revenue. “The Polish Zloty has so far been the buffer that has softened the blow of global downturns. We saw it in 2009-2010 when the financial crisis was raging around the world, and again in 2012-2013 when the European economy was stagnating. It helped us then and it will help us again in the future, because lower prices reinforce our competitive edge and improve our quality-to-price ratio”, argues Grzegorz Maliszewski, chief economist at Bank Millenium.

production capacity to meet high demand. They have done relatively little to increase capacity during the economic boom of the past two years. “Investments were smaller than they could have been, and only one-fifth of them increased production capabilities. Therefore, it’s safe to conclude that a slowdown overseas will mitigate the risk of the Polish economy overheating”, she says.

Petka-Zagajewska further stresses that sources other than PMI surveys fail to point to a slump in economic sentiment among businesspeople. More tellingly, hard data published early this year likewise fail to support such scenarios.

We have not seen any drop in orders, and that is the key indicator of the conditions

NAWET JAK ZAPOTRZEBOWANIE Z ZAGRANICY NA POLSKI PRODUKT SIĘ ZMNIEJSZY, TO POPYT W KRAJU NADAL BĘDZIE SOLIDNY. I BĘDZIE NAPĘDZAŁ KRAJOWĄ GOSPODARKĘ, CHOĆ MOŻE JUŻ NIE TAK MOCNO JAK PRZEZ OSTATNIE DWA LATA. ❚ EVEN IF THERE IS A FALL IN DEMAND FOR POLISH GOODS ABROAD, DOMESTIC DEMAND SHOULD REMAIN STRONG. AND IT WILL CONTINUE TO DRIVE THE NATIONAL ECONOMY, ALTHOUGH NOT AS FAST AS IT HAS DURING THE PAST TWO YEARS.

Moreover, he adds that lower foreign demand doesn’t have to be a Sunday punch for Polish businesses – all the more so as they have proved time and again that they can respond to such contingencies, e.g. by seeking out new sales outlets.

“Not only that, businesses are cashed up, as the data on business deposits reveal.

They are not saddled with debt because they prefer to finance their operations with their own money. So even if the banks tightened their lending criteria, this should not be an insuperable obstacle to doing business”, adds Maliszewski.

DOWNTURN MEANS REVIVAL Marta Petka-Zagajewska, a PKO BP bank economist, points out yet another aspect: research conducted by the National Bank of Poland reveals that companies are making the most of their

that firms face over the coming months.

“In any case, a downturn in Germany, along with the rest of the Eurozone, is by no means a foregone conclusion.

In our view, we hit rock bottom in late 2018. The German economy should pick up steam in the second quarter”, adds Petka-Zagajewska. She believes that Polish exports will continue to increase, but not as much or as rapidly as they did in 2018. Nevertheless, an increase in the order of 3-4 per cent is predicted. Hence, companies should survive any economic downturn elsewhere.

“Even those industries that might theoretically be affected by the United Kingdom leaving the European Union are not indicating that Brexit poses a major challenge.” And what about protectionism and trade wars? “There is an increasing number of sources indicating that the scale of these wars will be limited after all,” she says. ■

©ADOBE STOCK . INFOGRAFIKI: LECH MAZURCZYK

biorstw. Nie są ponad miarę zadłużone, bo preferują finansowanie swojej działalności z własnych środków. I nawet jeśli banki zdecydują się na zaostrzenie kryteriów przyznawania kredytów, nie powinno to stanowić bariery dla prowadzenia biznesu – uważa Grzegorz Maliszewski.

gospodarka

PROMOCJA

Produkty wybitne od po prostu dobrych różnią zwykle detale, a w realiach gospodarki globalnej utrzymać się na szczycie przez dekady potrafią jedynie najlepsi.

Nazwa ThinkPad to synonim wysokiej klasy biznesowego laptopa już od ponad ćwierć wieku.

LENOVO THINKPAD X1 CARBON 6 GEN

NIEZASTĄPIONY W BIZNESIE W rodzinie urządzeń z tej serii od lat prym wiedzie model X1 Carbon. Jego najnowsza odsłona bazuje na 4-rdzeniowych procesorach mobilnych ósmej generacji co w praktyce oznacza, że najnowszy model jest o około 30% bardziej wydajny od poprzednika. Na wydajności jednak się nie kończy.

Inżynierowie Lenovo zadbali by najnowsza generacja flagowych ThinkPadów wyróżniała się niemal pod każdym względem na tle starającej się jej dorównać konkurencji.

W tym 14-calowy laptopie ważącym niewiele ponad 1,1 kg (co jest niezłym osiągnięciem nawet dla modeli 13,3-calowych) możemy mieć dotykowy ekran o typowej rozdzielczości Full HD lub matrycę oferującą aż 2560x1440 pikseli obsługującą poprawiającą kontrast i kolory technologię HDR (High Dynamic Range) Dolby Vision. Co ciekawe po raz pierwszy w biznesowym laptopie zastosowano HDR, który dotychczas był raczej domeną wysokiej jakości monitorów i telewizorów. Na tym jednak nie koniec innowacji. Nad ekranem umieszczono pracującą w podczerwieni i zgodną z Windows Hello kamerę wyposażoną w fabryczną zasłonę ThinkShutter pozwalającą łatwo przesłonić obiektyw w razie potrzeby.

Pod ekranem znajdziemy od lat stanowiącą wyznacznik najwyższej jakości i ergonomii klawiaturę oczywiście wyposażoną w kochany przez fanów serii ThinkPad Trackpoint. Ten charakterystyczny czerwony,

czuły na nacisk wskaźnik stanowi doskonałą alternatywę zarówno dla myszy, jak i wbudowanego touchpada. Jeśli chodzi o boki laptopa to obok najnowszych interfejsów jak USB-C z Thunderbolt 3 i możliwością ładowania baterii laptopa znajdziemy tu wyjście HDMI oraz czytnik kart microSD. Znalazło się nawet miejsce dla dwóch standardowych USB 3.0, z których wielu konkurentów pochopnie już zrezygnowało narażając się tym na niepochlebne opinie użytkowników. Do wspomnianych złączy USB-C można podłączyć nowoczesne akcesoria w tym stację dokującą.

Jak na biznesowego laptopa przystało w modelu ThinkPad X1 Carbon nie mogło zabraknąć wysokiej klasy zabezpieczeń jak czytnik linii papilarnych, szyfrujący układ dTPM 2.0 czy funkcje bezpiecznego uwierzytelniania online czyli FIDO. Całość konstrukcji chroni elegancka obudowa z czterowarstwowego włókna węglowego wspartego magnezowym szkieletem spełniająca wyśrubowane normy MIL-STD 810G stworzone na potrzeby amerykańskiej armii.

Lenovo ThinkPad X1 Carbon oferuje więc wydajność, mobilność, bezpieczeństwo i ergonomię godne topowego laptopa klasy biznesowej. A co z czasem pracy na baterii?

Mimo niewielkiej wagi i dużego ekranu wysokiej klasy komputer może pracować na jednym ładowaniu ponad 15 godzin.

Co ważniejsze rozładowaną baterię można ponownie naładować do 80% w zaledwie godzinę po czym spokojnie pracować kolejne 12 godzin.

Tym użytkownikom, dla których świetna klawiatura czy wygodny Trackpoint to już za mało by pracować efektywnie ThinkPad X1 Carbon oferuje możliwość sterowania wzrokiem dzięki technologii Glance. Połączenie śledzenia twarzy, oczu i spojrzenia pozwala przewijać zawartość stron czy ustawiać położenie kursora bez jednego ruchu ręki. Uzbrojony w wielokierunkowe mikrofony o dużym zasięgu laptop zareaguje również na polecenia głosowe, których interpretacją zajmie się wirtualna asystentka systemu Windows czyli Cortana.

Najnowszy ThinkPad X1 Carbon 6 Gen potwierdza najwyższą jakość i wysoką użyteczność sprzętu w biznesie i trudno spodziewać się by jego pozycji mógł w najbliższym czasie ktoś poważnie zagrozić. Nic w tym dziwnego, przecież to nie jakiś tam kolejny, solidny biznesowy laptop – to ThinkPad.

Odwiedzając LUSTICA BAY odkryjesz dzikie piękno Czarnogóry Explore LUSTICA BAY and discover new access to the wild beauty of Montenegro

C

Więcej informacji o kurorcie, na stronie: www.lusticabay.com.

Przedstawiciel na Polskę: Gray International, Email: elesniewska@grayinter.pl, Tel.: +48 600 939 456 ❚ For further information please visit: www.lusticabay.com Your contact in Poland: Gray International, email: elesniewska@grayinter.pl, Tel. +48 600 939 456

zarnogóra choć mała, posiada wspaniałe bogactwa: całoroczne słońce, autentyczną historię oraz wibrującą życiem kulturę. Tam, gdzie kończy się przyroda – pięć parków narodowych, zaczyna się architektura – trzy miejsca wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Ponadto, Narodowy Park Durmitor z kanionem o długości 82 km, 23 szczyty o wysokości ponad 2300 m n.p.m. oraz 18 jezior polodowcowych. Ten kraj jest prawdziwie rzadką perłą w basenie morza Śródziemnego, miejscem, gdzie rano można popływać w morzu a po południu wybrać się na narty.

Położone na półwyspie Lustica, w jednym z najbardziej spektakularnych miejsc w kraju i zaplanowane jako całoroczny kurort turystyczny miasteczko Lustica Bay staje się najlepszą wizytówką przemian zachodzących w Czarnogórze. Tu kształtuje się nowy styl życia łączący w sobie tradycje czarnogórskiej riwiery z najnowocześniejszymi współczesnymi udogodnieniami.

Ta nowa lokalizacja już dziś jest trendy adresem na turystycznej mapie Europy. Położona wśród naturalnego piękna wybrzeża Adriatyku, z widokiem na znaną na całym świecie Zatokę Kotorską, Lustica Bay oferuje niepowtarzalne wrażenia wizualne. Miejsce znajduje się blisko

Montenegro might be small, but its riches are great: year-round sunshine, a vivacious history and vibrant culture. Where nature ends with five National Parks, architecture begins with three UNESCO protected World Heritage Sites. Durmitor National Park alone has 82 kilometers of canyon, 23 peaks over 2 300 meters and 18 glacial lakes. The country is truly a rare gem in the Mediterranean, it’s a unique place where you can swim in the morning and ski in the afternoon.

Located in one of the most jaw-dropping locations in the country and planned to become a show-stopping town on the idyllic, worlds-away Luštica peninsula, integrated town development Luštica Bay is carving out an exceptional way of life. A life that combines the gentle traditions of Montenegrin riviera living with state-of-the-art contemporary facilities.

The location is ultimately becoming a new touristic destination and it stands for the largest fully integrated resort development of its kind in south eastern Europe.

Set amongst the natural beauty of the Adriatic Coast and overlooking the internationally renowned Bay of Kotor, Luštica Bay offers an unparalleled visual and sensory experience. It might be within easy reach of three major airports, just 10 km from Tivat, 80 km from the capital city Podgorica and 60 km from Croatia’s Dubrovnik.

The recently opened Marina Village with the large variety of residential offerings, state of the art marina, a stunning promenade lined with restaurants, café and boutiques brought the new vibrant energy. It has become the lifeblood of the town and offers a new level in harbor-front living. The sea may drive the design of Lustica Bay, but an additional attraction will be creation

PROMOCJA

trzech dużych portów lotniczych – zaledwie 10 km od lotniska w Tivacie, 80 km od Podgoricy oraz 60 km od leżącego w Chorwacji Dubrownika.

Niedawno otwarta Marina Village oferuje różnorodnej klasy nieruchomości do zamieszkania, marinę jachtową, prywatną plażę, wykwintne restauracje i wiele innych atrakcji. To tętniące życiem miejsce, które świetnie sprawdzi się wśród poszukujących spokojnego wypoczynku, jak i zwolenników aktywnego spędzania czasu. Choć kurort zaprojektowano przede wszystkim z myślą o morzu, to niewątpliwą jego atrakcją będzie pierwsze profesjonalne, osiemnastodołkowe pole golfowe zaprojektowane przez legendarnego mistrza Gary Playera.

W Lustica Bay funkcjonuje od niedawna jeden z największych pięciogwiazdkowych hoteli nad Zatoką Kotorską, luksusowy The Chedi Hotel. Czerpiąc inspirację z tradycyjnej architektury i lokalnego dziedzictwa, rezydencje Chedi łączą w sobie naturę z wyrafinowanym luksusem i komfortem. Hotel oferuje 111 pokoi, w tym 60 apartamentów, trzy restauracje, bar centrum konferencyjne z salą balową, zewnętrzy podgrzewany basen z bezkresną krawędzią oraz centrum odnowy biologicznej.

Urzekające otoczenie, przyjemny klimat, wspaniałe widoki, najwyższej klasy udogodnienia, jakość użytych materiałów oraz sposób wykończenia nieruchomości sprawiają, że zamieszkanie w Lustica Bay jest wielką przyjemnością. Kształtująca się międzynarodowa wspólnota mieszkańców zachęca do zapuszczenia tu swoich korzeni niezależnie od tego czy jesteś już stałym mieszkańcem kurortu, czy tylko korzystającym ze swojej posiadłości częstym gościem. Lustica Bay to idealne miejsce dla wymagających turystów i atrakcyjny adres dla inwestorów.

of the first 18-hole golf course designed by the internationally renowned Gary Player.

Lustica Bay’s first 5-stars hotel The Chedi Luštica Bay, opened its doors last summer. This is one of the largest luxury hotels in the area, and it is set to become the hottest new attraction in Montenegro. The hotel design represents a modern interpretation of the vernacular architecture, grounded in a strong sense of identity and place.

Alongside 111 rooms, including 60 condominium suits, the hotel boasts three restaurants, a lobby bar, the business center with a ballroom, a private beach, an outdoor heated pool, the wellness and fitness center featuring an indoor pool and exclusive retail offerings.

An alluring setting, agreeable climate, diverse scenery, world-class facilities and top-quality construction and finish make living here first and foremost a pleasure. There is great sense of community and an opportunity to put down roots and connect with the local scene, whether you are a permanent resident or enjoying your property during the holiday season. And at the same time, your Luštica Bay haven is a very attractive investment.

Lustica Bay oferuje niepowtarzalne wrażenia wizualne ❚ Luštica Bay offers an unparalleled visual and sensory experience.

I N T E RV I E W

Andy García

FA C E T W KAPELUSZU I have a weakness for hats KAŻDY NOSI SWÓJ KRAJ W SOBIE – MÓWI ANDY GARCÍA, Z KTÓRYM ROZMAWIAMY O KUBIE, PASJACH – GRZE W GOLFA, ŁOWIENIU RYB – ORAZ NAJNOWSZYM FILMIE PRZEMYTNIK. ❚ I BELIEVE THAT EVERYONE CARRIES HIS HOMELAND INSIDE HIM – SAYS ANDY GARCIA WITH WHOM WE TALKED ABOUT CUBA, HIS PASSIONS I.E. GOLF AND ANGLING, AND HIS LATEST FILM THE MULE. tekst | by mariola wiktor

68

69 

M I N T E RV I E W

Andy García

Meksykański boss narkotykowego kartelu. Elegancki, przystojny. W filmie Przemytnik, który można oglądać w polskich kinach, Clint Eastwood powierzył ci taką rolę. Chętnie się zgodziłeś? (śmiech) Cóż…Clintowi się nie odmawia. Wykorzystał moją latynoską urodę. Początkowo nie byłem tym zachwycony, ale praca z Clintem, a tutaj wystąpił w podwójnej roli reżysera i pierwszoplanowego bohatera, to wielka frajda. On sam jest aktorem i świetnie nas rozumie. Wie, że najlepiej kieruje się aktorem, kiedy daje mu się możliwość eksperymentowania, improwizacji.

Jaki jest na planie? W tym roku kończy 89 lat.

Naprawdę trudno w to uwierzyć. Wiele scen kręciliśmy latem w Atlancie. Było strasznie gorąco. A on nigdy się nie skarżył. Nie stosował wobec siebie żadnej taryfy ulgowej. Co więcej, zarażał nas, dużo młodszych, swoją energią. Jest niesamowity. A przecież nie tylko reżyserował, ale grał faceta, który żeby wyjść z długów, zaczyna wozić przez granice biały proszek. Prawie cały czas był przed kamerą i non stop przed monitorem.

Powiedziałeś, że Eastwood wykorzystał twój latynoski wizerunek. Jesteś z pochodzenia Kubańczykiem. Tęsknisz za Kubą?

W wyreżyserowanym przeze mnie przed laty filmie Hawana – miasto utracone gram właściciela ekskluzywnego klubu nocnego, który za sprawą rewolucji kubańskiej zmuszony jest do emigracji z kraju. Fico, mój bohater, mówi: „Nie możesz zabrać Kuby ze sobą”. Ja tak nie myślę. Uważam, że każdy niesie swój kraj w sobie. Kocham Amerykę, do której przyjechałem z Kuby, mając zaledwie 5 lat, bo ta nowa ojczyzna spełniła wszystkie moje sny i marzenia, ale moim językiem pozostaje hiszpański, ulubionym trunkiem jest bacardi, a kiedy chcę odpocząć, słucham kubańskiej muzyki. Żartuję czasem, kiedy przynoszą mi do przeczytania kolejne scenariusze, że jeśli znajdę w którymś drzewka awokado, cygara i bongosy – to wchodzę w to natychmiast.

Kuba jest w tobie także dzięki muzyce, która w Hawanie – mieście utraconym stała się jednym z najważniejszych bohaterów.

70

The Mexican boss of a drug cartel. Elegant and handsome. The Mule is now opening in movie theatres in Poland. I’ve heard that, this role was handpicked for you by Clint Eastwood. Did you take much persuading? (laughs!) Well... you don’t say no to Clint. He was drawn by my Latino looks. I wasn’t too happy about it at first, but working with Clint, who was the director and the leading man, was actually a lot of fun.

As an actor, he understands us very well. He knows that the best way to direct an actor is to give him some room for experimentation and improvisation.

How does he behave on the set? He turns 89 this year.

I really find it hard to believe. We shot a lot of scenes in Atlanta during summer. It was unbearably hot.

But he never complained. He never went easy on himself. His energy rubbed off onto us, who are much younger than him. He’s awesome. And he not only directed, but also played a guy who begins to smuggle cocaine across the border to pay off his debts.

He was standing behind the camera nearly the whole time. And always keeping an eye on the screen.

A young healthy helmer would have been exhausted, but not Clint.

You said that Eastwood was drawn to your Latino image. You have Cuban roots. When you think of Cuba, do you miss it?

In The Lost City, which I directed many years ago, I play the owner of posh Tropicana night clubs, who is forced to emigrate in the wake of the Cuban revolution. My character, Fico, says “You can’t take Cuba with you.” I disagree. I believe that everyone carries his homeland inside him. I love America, where I moved to when I was only 5, because my new homeland has made all my dreams come true, but Spanish is still my mother tongue, my favourite drink is Bacardi, and I listen to Cuban music when I want to let my hair down. I like to joke that whenever I find avocado trees, cigars and bongos in a script, I take it on straightaway.

Cuba also lives inside you, because of music, which was one of the main characters in The Lost City.

Cuban music, and especially the Danzón, the Chacha-chá and the Mambo, embodies the spirit of the nation, its sensuality and emotions, love of freedom, joy of life, energy, sensuality and existential pain.

I think that Chopin’s music is considered quintessentially Polish by Poles. Music is a part of our tradition, culture, and identity. It acquires an additional meaning when you’ve been living in exile for 45 years, as I have. I don’t just listen to this music, I’ve been making films and producing albums with it for many years. I starred in a film about the master trumpeter

Muzyka kubańska, zwłaszcza danzón, cza-cza i mambo, wyraża całą duszę narodu, jego wrażliwość ­ i emocje, umiłowanie wolności, radość życia, energię, zmysłowość, ale i ból istnienia. Wydaje mi się, że dla Polaków podobnym symbolem polskości była i jest muzyka Chopina. Muzyka jest częścią tradycji, kultury, naszej tożsamości. To nabiera szczególnego znaczenia, gdy żyje się, tak jak ja już od 45 lat, na wygnaniu, poza krajem urodzenia. Nie tylko słucham tej muzyki, ale od lat realizuję filmy i produkuję płyty z jej nagraniami. Zagrałem w filmie o znakomitym trębaczu Arturze Sandovalu i jego naznaczonej prześladowaniami ze strony reżimu Castro miłości do jazzu, określanego z pogardą jako imperialistyczna muzyka.

Wyreżyserowałem również dokument o legendarnym Israelu Lópezie Cachao, współtwórcy mambo.

W Przemytniku nosisz stylowy kapelusz. Podobno to twoja słabość… (śmiech) Mam ich w domu ponad 50, ale też kolekcjonuję zegarki, okulary, spinki do mankietów, jedwabne szaliki, wełniane berety. Ale największą słabość mam jednak do kapeluszy.

Arturo Sandoval, and his passion for jazz, for which he was persecuted by the Castro regime, which contemptuously dismisses this genre as the music of the imperialists. I also directed a documentary about the legendary Israel “Cachao” López Valdés, a co-creator of the mambo.

You don a pretty stylish hat in The Mule. They say hats are your weakness. (laughs!) I have more than 50 hats at home, but I also collect watches, eyewear, cuff links, silk scarves and woollen berets. But yes, my biggest weakness is for hats! I wear them all the time.

Why do you collect so many things?

I travel a lot and I bring back cigars and congas.

My wife has a penchant for dolls from different parts of the world. As an actor, I have a natural curiosity about the world and people. I like to observe and explore. When I look at an interesting hat or scarf in a store or a family souvenir, I think of it as a possible prop one day. When we left Cuba in 1961, nearly all our personal memorabilia and effects were taken from us at the airport, but I managed to “smuggle”

© P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : G E T T Y I M A G E S

CODZIENNIE RANO BUDZĘ SIĘ JAKO MĄŻ I OJCIEC. NIE AKTOR, REŻYSER, PRODUCENT CZY MUZYK. BO TAK NAPRAWDĘ TO RODZINA JEST MOIM NAJWIĘKSZYM SUKCESEM ŻYCIOWYM I SZCZĘŚCIEM. I WAKE UP EVERY MORNING AS A HUSBAND AND A FATHER. NOT AS AN ACTOR, DIRECTOR, PRODUCER, OR MUSICIAN. BECAUSE FAMILY IS MY GREATEST ACHIEVEMENT IN LIFE AND BRINGS ME HAPPINESS. Po co aż tyle tego wszystkiego gromadzisz?

Sporo podróżuję i przy tej okazji przywożę do domu także cygara oraz conga. Moja żona z kolei ma słabość do laleczek z różnych stron świata. Jako aktor mam w sobie naturalną chyba ciekawość świata i ludzi.

Lubię obserwować i poznawać. Oglądając w sklepie jakiś ciekawy kapelusz czy szalik albo pamiątkę rodzinną, myślę sobie o tym, że może któregoś dnia stanie się ona moim rekwizytem, że będę mógł ją wykorzystać i ograć. Kiedy wyjeżdżaliśmy z Kuby w 1961 r., na lotnisku zabrano nam prawie wszystkie osobiste pamiątki i rzeczy, ale udało się „przemycić” perłę, którą mój ojciec wpinał w krawat. Tę szpilę z perłą wykorzystałem po latach w krawacie, w którym zagrałem w filmie Kiedy mężczyzna kocha kobietę. Takie drobiazgi bywają czasem inspirujące. Oczywiście noszę je także prywatnie i z powodów praktycznych. Nie wyobrażam sobie na przykład, abym przeżył zimę bez beretu.

Na północy Stanów chybabym zamarzł.

Podobno jesteś nieuleczalnym... romantykiem?

Pytasz, dlaczego nie rozbieram się na ekranie? (śmiech) Tak, ale nie ośmieliłam się tego tak wprost ująć.

A, przepraszam, dlaczego? Kto powiedział, że w scenach miłosnych mężczyzna, by uwiarygodnić postać,

a pearl my father had tucked into my tie. Many years later, I put this pearl into a tie pin, which I wore in When a Man Loves a Woman. These tiny things tend to be extremely inspiring. Naturally, I also wear them in completely private situations and for practical reasons. For example, I couldn’t imagine surviving winter without a beret. I’d probably freeze in the northern states.

I’ve heard that you are an incurable romantic? Is that true?

Are you asking this because I don’t undress on screen? (laughs) Yes, but I didn’t want to put it that bluntly.

Why should I? Who said that a man had to be naked to make his love scenes credible? Why does everything have to be so graphic as to leave nothing to the imagination? You can express a wealth of emotions in many different ways. When I was a young actor, auditions were a nightmare, as I was “kindly” advised to change my hair colour, name and accent. I definitely reject such schematic treatment of actors, as we are not objects. I might be a romantic and sensitive lover today, but tomorrow I could be a police officer, a mobster or a gigolo.



71

Willem Dafoe

musi być nagi? Dlaczego wszystko musi być tak dosłowne, by nie pozostawić widzowi pola do uruchomienia wyobraźni? Bogactwo emocji można wyrażać przecież na sto innych sposobów. Przyznam, że w początkach kariery aktorskiej moją prawdziwą zmorą były castingi, na których „życzliwie” radzono mi, żebym zmienił kolor oczu, nazwisko i akcent. Stanowczo odrzucam takie schematyczne, przedmiotowe traktowanie aktora. Dziś mogę być romantycznym, wrażliwym kochankiem, co nie przeszkadza w tym, by jutro wcielić się w policjanta, gangstera czy żigolaka.

A jak poznałeś swoją żonę Marię Lorido Garcíę, z którą od blisko 25 lat pozostajesz w szczęśliwym związku?

W barze. Na Florydzie. To było zauroczenie od pierwszego wejrzenia. Jakiś instynkt podpowiedział mi, że to jest kobieta, z którą spędzę resztę życia. Jeszcze tego samego wieczora oświadczyłem się.

I co usłyszałeś?

Tak! Dla mnie samego było to spore zaskoczenie.

A co cię w niej najbardziej ujęło?

Absolutnie wszystko. Uroda, uśmiech, sposób poruszania się, spojrzenie, energia, osobowość. Kiedy ktoś

72

How did you meet your wife, Maria Lorido García, to whom you’ve been happily married for almost 25 years?

In a bar in Florida. It was love at first sight. I had a gut feeling that this was the woman with whom I was going to spend the rest of my life. And I proposed that evening.

And? She said “yes.” I was actually rather surprised.

And what attracted you to her most?

Everything. Her beauty, her smile, the way she moves and looks at you, her energy, her personality... When I’m asked about the paragon of female beauty, I reply I already have my own. Maria.

Well, you are a true romantic. You have four kids and you famously put your family before your acting career. You don’t regret it now?

I wake up every morning as a husband and a father.

Not as an actor, director, producer, song writer or musician. Because family is my greatest achievement in life and it brings me the most happiness. That and the fact that I’ve managed to create a safe and friendly home, and that I have a job that enables me to



©VIT TORIO ZUNINO CELLOT TO/GET TYIMAGES

I N T E RV I E W

advanced care system

W odpowiedzi na potrzeby rynku, firma Neauvia poszerzyła swoją

In response to market needs, Neauvia expanded its range of

ofertę kosmeceutyków o zaawansowaną linię do profesjonalnej

Cosmeceuticals with an advanced professional skin care line,

pielęgnacji skóry opartą o wysoko stężone substancje czynne

based on highly concentrated active substances also considered, in

stosowane w nowoczesnej kosmetologii, które wykazują najsilniejsze

modern cosmetology, the ones with the strongest properties for skin

właściwości odmładzające skórę.

rejuvenation.

Wszystkie produkty Advanced Care System mają silne działanie

All products from Neauvia Advanced Care System have a strong anti-

przeciwstarzeniowe, regeneracyjne oraz ochronne i są polecane

aging, regenerative and protective effect and are recommended

zarówno do intensywnej pielęgnacji (np. sezonowo), jak i do

both as an intensive treatment (e.g. seasonal) and as a daily routine.

codziennej pielęgnacji.

detoks i oczyszczenie skóry

przeciwutleniacz przeciwko wolnym rodnikom

rozświetlenie i ujędrnienie skóry

pomaga uregulować produkcję sebum

wzmacnia naturalną barierę skóry

detox and purifying the skin

antioxidant against free radicals

enlight and firm up the skin

Helps to regulate sebum production

Improves the natural skin barrier

www.neauvia.com

I N T E RV I E W

Andy García

pyta mnie o ideał kobiety, mówię, że ja już swój mam.

To Maria, moja żona.

No tak, jesteś rzeczywiście romantykiem... Macie czworo dzieci. Słyniesz z tego, że zawsze stawiałeś rodzinę ponad karierę aktorską. Czy dziś tego nie żałujesz?

Codziennie rano budzę się jako mąż i ojciec. Nie aktor, reżyser, producent, kompozytor piosenek czy muzyk. Bo tak naprawdę to rodzina jest moim największym sukcesem życiowym i szczęściem. Jestem dumny, że udało nam się stworzyć dom, który jest miejscem bezpiecznym, przyjaznym, i że mogę z mojej pracy tę przystań utrzymać. Tego, że rodzina, poświęcenie dla niej, przyjaźń i wolność są najważniejsze, nauczył mnie mój ojciec, a ja będę się starał, by podobne zasady zaszczepić z kolei moim dzieciom.

Absolutnie nie mam poczucia, że coś ważnego ominęło mnie w życiu zawodowym. Zrealizowałem Hawanę – miasto utracone, a to było moim marzeniem.

Nigdy też nie musiałem się wstydzić moich wyborów zawodowych. Dokonywałem ich także ze względu na dzieci. Myślę, że to jest kwestia odpowiedzialności za innych. Nie jesteś już sam. Zastanawiasz się, jak wypadniesz w ich oczach, co im przekażesz, jaki system wartości wpoisz. Dzieci, a zwłaszcza dziewczynki, bardzo uwrażliwiły mnie na świat, otworzyły emo-

ANDY GARCÍA (rocznik 1956) urodził się w Hawanie, ale od piątego roku życia mieszkał w Miami Beach. Był nominowany do Oscara oraz Złotego Globu za rolę Vincenta Manciniego w Ojcu chrzestnym III. Wystąpił m.in. w filmach: Gangster, Miłość lub ojczyzna. Historia Artura Sandovala czy Ocean’s Eleven: Ryzykowna gra. ❚ Actor, director, songwriter and musician born in 1956 in Havana but has been living in Miami Beach since the age of five. A Golden Globe and Academy Award nominee for the role of Vincent Mancini in The Godfather III. He also starred in: Hoodlum, For Love or Country: The Arturo Sandoval Story and Ocean’s Eleven among many other films.

support my family. My father taught me that family, the sacrifice it involves, friendship and freedom come first, and I do my best to instil the same values in my children. No, I don’t feel that I’ve missed out on anything important in my professional life. I made The Lost City, which was my dream. I’ve never been ashamed of my professional choices. And I made them because of my children too. I think it’s the sense of being responsible for them. You’re no longer alone. You wonder how they see you, what they’re going to take from you, and what values you’re going to

cjonalnie. To fantastyczne uczucie. To dla nich staram się żyć z klasą, tak zachowywać, by zawsze znajdowały we mnie takie oparcie i autorytet, jaki ja miałem w moim ojcu.

A jak wygląda twój normalny dzień, gdy nie czytasz scenariuszy, nie komponujesz piosenek, nie reżyserujesz?

Chociaż mieszkamy w Los Angeles, to od hollywoodz­ kich przyjęć i bankietów rzeczywiście wolę domowe zacisze. Kiedy mam luźny dzień, przygotowuję dla rodziny śniadanie. Zresztą oboje z żoną lubimy gotować. Kuchnia jest miejscem, które bardzo mnie relaksuje. Codziennie staram się także chociaż chwilę pograć na pianinie. Późno odkryłem ten instrument, ale czym dłużej ćwiczę, tym sprawia mi to większą przyjemność. Grywam też w golfa. Mamy własne niewielkie pole golfowe z jedenastoma dołkami. Poza tym łowię ryby. Godzinami mogę siedzieć z wędką nad wodą i czas wcale mi się nie dłuży. ■

74

instil in them. My children, and especially the younger girls, have made me sensitive to the world, they’ve opened me up emotionally. It’s a fantastic feeling. I’ve always done my best to live up to, and behave in line with, certain standards with them in mind, because I want to give them support and gain their respect – like my father did.

What is your daily routine, when you are not busy reading scripts, writing songs or directing?

We live in Los Angeles, but I prefer the privacy of my home to Hollywood parties and junkets. When I have a day off, I prepare breakfast. My wife and I like cooking. The kitchen is where I can truly relax. I also do my best to play the piano every day. I discovered this instrument rather late, but I’m improving and deriving more and more pleasure from it. I also play golf.

I have my own tiny golf course with 11 holes. Apart from that, I like to go fishing. I can spend hours with a fishing rod over the water and never get bored. ■

©CREDITS

KOCHAM AMERYKĘ, DO KTÓREJ PRZYJECHAŁEM Z KUBY, MAJĄC 5 LAT, BO TA NOWA OJCZYZNA SPEŁNIŁA WSZYSTKIE MOJE MARZENIA, ALE MOIM JĘZYKIEM POZOSTAJE JĘZYK HISZPAŃSKI. I LOVE AMERICA, WHERE I MOVED TO WHEN I WAS ONLY 5, BECAUSE MY NEW HOMELAND HAS MADE ALL MY DREAMS COME TRUE, BUT SPANISH IS STILL MY MOTHER TONGUE.

dr Victor Derhartunian

Perfekcyjny wzrok w kilka sekund Jesteśmy ekspertami indywidualnej korekcji wzroku, przede wszystkim w innowacyjnej korekcji starczowzroczności – tłumaczy światowej sławy chirurg, dr Victor Derhartunian, właściciel klinik EyeLaser w Wiedniu i Zurychu. Nowo otwarta klinika SwissLaser to kolejne tego typu miejsce, tym razem dla pacjentów w Polsce.

Ze względu na możliwości zakresu korygowanych wad oraz jakość widzenia po zabiegu, Femto-Lasik to dziś najbardziej precyzyjna metoda chirurgii refrakcyjnej dostępna na rynku. – Jesteśmy ekspertami indywidualnej korekcji wzroku tzn. korygujemy nie tylko dioptrie, ale także, na podstawie obrazu rogówki, wszelkie nieregularności. – tłumaczy dr Victor Derhartunian. Zaledwie kilka godzin po zabiegu pacjent widzi lepiej (ostrość i jakość widzenia) niż przed zabiegiem w okularach lub soczewkach kontaktowych. – Dzięki zastosowaniu profilów najnowszej generacji jesteśmy też ekspertami w innowacyjnej korekcji starczowzroczności – dodaje dr Derhartunian.

Laserowa korekcja wzroku należy do najbezpieczniejszych zabiegów w medycynie. Zabieg jest bardziej bezpieczny niż noszenie soczewek kontaktowych.

Zabieg laserem trwa kilka sekund i jest bezbolesny.

Jest możliwy dzięki innowacyjnej technologii (SwissLaser to centrum referencyjne niemieckiego producenta Schwind-Eye-Tech-Solutions) oraz wiedzy kadry lekarskiej zdobywanej przez wiele lat na elitarnych uniwersytetach i prywatnych klinikach w Szwajcarii i w Niemczech.

Specjaliści ze SwissLaser należą do międzynarodowej czołówki z dziedziny chirurgii refrakcyjnej. Wśród nich jest wybitny chirurg z międzynarodowym doświadczeniem – dr Victor Derhartunian, który od 2012 r. z sukcesem prowadzi kliniki: EyeLaser we Wiedniu, Zurychu i teraz w Warszawie. Placówki należą do jednych z najlepszych klinik w Europie, a wszystko dzięki wykorzystaniu najbardziej innowacyjnych technologii i zastosowaniu najwyższych standardów w pracy z pacjentami.

Międzynarodowe doświadczenie, nowoczesne urządzenia i najwyższa jakość teraz dostępna jest także w Polsce – w klinice SwissLaser w Warszawie!

Szwajcarska jakość w Polsce Swiss quality in Poland

Główny chirurg SwissLaser

Perfect vision in a few seconds „We are experts in customized laser vision correction, and our particular focus is innovative correction of presbyopia”, explains world-class surgeon Dr Victor Derhartunian, owner of the EyeLaser clinics in Vienna and Zürich. The newly opened SwissLaser clinic is a similar centre addressed to patients in Poland.

Due to the range of laser vision correction possibilities and the quality of the vision following the procedure, Femto-Lasik is now the most precise method of refractive eye surgery available. „We are experts in personalised vision correction, i.e. we do not correct only diopters but also corneal irregularities, based on the image of the cornea”, explains Dr Derhartunian. The patient sees better a few hours after the procedure (in terms of sharpness and quality of vision) than he or she did beforehand with eyeglasses or contact lenses. „By using state-of-the-art profiles, we have become experts in innovative presbyopia correction”, Dr Derhartunian adds.

Laser vision correction is one of the safest medical procedures.

The treatment is even safer than wearing contact lenses.

A laser procedure takes a few seconds to complete and is painless.

It relies on innovative technology (SwissLaser is a reference centre of the German manufacturer Schwind-Eye-Tech-Solutions) and the expertise of the doctors who work there. This expertise has been acquired over many years of working at elite universities and private clinics in Switzerland and Germany.

Experts from the SwissLaser clinic are among the world’s best refractive surgery specialists. One such expert is Dr Victor Derhartunian, an outstanding surgeon with international experience. Dr Derhartunian has been successfully running EyeLaser clinics in Vienna and Zürich since 2012 and now in Warsaw. These are some of the top refractive clinics in Europe.

They use the most advanced and innovative technologies and adhere to the highest standards of patient care. And this international experience, stateof-the-art equipment, and high-end quality are now available in Poland too – at the SwissLaser clinic in Warsaw.

GOOD LIFE

downshifting

S U K C E S N A W Ł A S N YC H Z A SA DAC H Create success on your own terms

OD WIEKÓW POKUTUJE POGLĄD, ŻE SZCZĘŚCIE TO BOGACTWO, PRESTIŻ I SKAKANIE PO SZCZEBLACH KARIERY. ALE TO NIEPRAWDA. WYMARZONE ŻYCIE MOŻESZ OPRZEĆ NA ZUPEŁNIE INNYCH KRYTERIACH. ❚ FOR CENTURIES, WE HAVE BEEN LED TO BELIEVE – WRONGLY – THAT HAPPINESS MEANS WEALTH, PRESTIGE AND CLIMBING THE CAREER LADDER. IT’S NOT TRUE. YOUR DREAM LIFE MAY BE BASED ON VERY DIFFERENT CRITERIA. tekst | by mirosław konkel rysunki | illustrations agata zarzycka

76

K

im będziesz, kiedy dorośniesz?” – pytają zatroskane ciocie i nauczyciele. A skąd młody człowiek może to wiedzieć? Jakie ma doświadczenia, by decydować o całym swoim życiu? Pół biedy, jeśli w ogóle daje mu się wybór. Gorzej, gdy zawód narzucają rodzice. Swoje trzy grosze dorzucają też media zafascynowane sylwetkami wybitnych prezesów, chirurgów i adwokatów, którzy robią zawrotne kariery i zbijają niebotyczne fortuny. Amerykański Forbes słynie z rankingów miliarderów z całego świata. Tygodnik Challenges publikuje co roku zestawienia francuskich krezusów, a polski Wprost – Listę 100 najbogatszych Polaków.

Społeczeństwo wymachuje nazwiskami ludzi sukcesu niczym flagą, by dać do zrozumienia, że jest to droga dla wszystkich. W rezultacie każdy, kto chce pójść ścieżką mniej uczęszczaną: małych radości i spokoju ducha, staje się natychmiast outsiderem nierozumianym przez innych – i samego siebie.

NIŻSZY BIEG Żeby nie ulec owczemu pędowi, powinniśmy zrozumieć dwie sprawy. Po pierwsze, wygrywają tylko ci, którzy startują we własnym wyścigu. To znaczy: ustalają swoje reguły i nie przejmują się cudzymi definicjami i kryteriami sukcesu. Przykładem jest Diogenes, którego odwiedził kiedyś Aleksander Wielki i zapytał, co mógłby dla niego zrobić. „Chciałbym, abyś przesunął się o krok, tak by słońce mogło na mnie świecić” – odpowiedział cesarzowi filozof. Natomiast Jean-Paul Sartre szydził z parweniuszy zasklepionych w swoich rolach społecznych i przekonanych, że „do czegoś doszli”. Po części dlatego odrzucił w 1964 r. Nagrodę Nobla – chciał uniknąć zaszufladkowania i etykietek.

Po drugie, sukces to jedno, a szczęście to coś zupełnie innego. Wyobraźmy sobie człowieka, który z mozołem wchodzi na górę, by z jej szczytu rozkoszować się niebiańskim widokiem – ale gdy tam dociera, widzi tylko wiązkę skał. Zamiast spełnienia, podziwu, odczuwa zmęczenie, nic więcej. Tak dzieje się zawsze, gdy ktoś stał się himalaistą z efekciarstwa, snobizmu. Dotyczy to nie tylko wysokogórskiej wspinaczki. – Spełniony człowiek bardziej cieszy się z drogi niż z celu. Największą nagrodą jest dla niego samo działanie – mówi trener biznesu Marcin Przybyłek.

A co powiedzieć o tych, którzy wybrali kierunek studiów, a potem zawód sprzeczny z ich osobowością, zainteresowaniami, za to oferujący wysoki status?

– Albo polubią to, co robią, albo zauważą, że o coś innego chodziło im w życiu – odpowiada Przybyłek.

Antidotum na rozczarowanie może być popularny na Zachodzie downshifting, czyli przełączenia swojej kariery na niższy bieg – robienie tego, co naprawdę daje nam radość, choćby wiązało się z mniejszymi benefitami.

WIĘKSZOŚĆ OSÓB PRZYJMUJE ZASADY I WARTOŚCI SWOJEGO OTOCZENIA. DRŻĄ NA MYŚL, ŻE MOGLIBY JEŹDZIĆ GORSZYM AUTEM LUB MIESZKAĆ W MNIEJSZYM DOMU. ❚ MOST PEOPLE EMBRACE OTHER PEOPLE’S PRINCIPLES AND VALUES. THEY SHUDDER AT THE MERE THOUGHT OF DRIVING AN INFERIOR CAR, OR LIVING IN A SMALLER HOUSE. “What do you want to be when you grow up?” inquire concerned aunts, teachers and career advisors. How is a young man supposed to know that? What qualifies him to make decisions about his life? He’ll lucky if he even has a say in the matter. Often, it’s parents who determine their children’s careers for them. And then there is the constant media obsession with eminent CEOs, surgeons and lawyers – people with brilliant careers who earn princely sums. Forbes magazine is famous for its lists of billionaires from all over the world.

Society chants the names of successful people like mantras so as to drum “the way forward” into us.

Anyone who wants to take “the road not taken” of little joys and peace of mind becomes an outsider not understood by anyone – not even him– or herself.

DOWNSHIFTING If you don’t want to do what everybody else does, you should understand two things. First, you can only win if you’re competing in your own race. This means setting your own rules, regardless of other people’s definitions and success criteria. This is best illustrated by the philosopher Diogenes, who was once asked by Alexander the Great whether there was anything he could do for him. “Stand out of my sunlight”, was the response.

For his part, Jean-Paul Sartre used to sneer at upstarts holding on to their social roles, convinced they “had



77

GOOD LIFE

downshifting

– Głupio coś takiego proponować urzędnikowi, który ledwo wiąże koniec z końcem, ale wypalony dyrektor na tym pomyśle skorzysta – uśmiecha się Przybyłek.

PIENIĄDZE TO NIE WSZYSTKO Pieniądze mają znaczenie do momentu zabezpieczenia podstawowych potrzeb bytowych. Później nasz dobrostan przestaje zależeć od stanu konta – twierdzi Ronald Inglehart z Uniwersytetu Michigan w Ann Arbor, który odkrył, że Meksykanie są tak samo zadowoleni z życia jak zamożni Duńczycy i Szwajcarzy. Z tej perspektywy zamiana warszawskiej korporacji na małą firmę pod Grudziądzem wygląda sensownie.

Podobnie jak rezygnacja z pracy przy komputerze na taką, która oznacza większy kontakt z ludźmi. W książce Dlaczego pracujemy Barry’ego Schwartza pojawiają się szpitalne sprzątaczki, którym zadowolenia z życia mógłby pozazdrościć niejeden prezes. Radość dają im proste czynności wykraczające poza regulamin.: rozmowy z chorymi, rozweselanie ich. Nikt je o to nie prosi. Wyjaśniają, że chodzi o „uśmiech na twarzy pacjenta”.

Dlaczego tak trudno zdecydować się na downshif­ ting? Dr Marek Suchar, socjolog i szef firmy IPK Doradztwo Personalne, tłumaczy to konformizmem – większość osób bezkrytycznie przyjmuje zasady i wartości swojego otoczenia. Drżą na myśl, że mogliby jeździć gorszym autem, mieszkać w mniejszym domu i spędzać wakacje w mniej ekskluzywnych miejscach niż ich współpracownicy, sąsiedzi i przyjaciele. – W życiu tych ludzi musi wybuchnąć jakaś bomba, aby zaczęli wszystko od nowa – opisuje szef IPK. – Rozrywany programista zapada na zdrowiu i stwierdza, że ma tylko jedno życie. Biznesmen widzi, jak jego dorastający syn rozrabia na ulicy. Znajduje mniej absorbującą pracę, by się nim zająć.

78

made good”. This partially explains why he declined the Noble Prize in 1964. He did not want to be pigeonholed or compartmentalized.

Secondly, success and happiness are two different things. Take a man who makes the effort to climb a summit so as to feast his eyes on an awesome view, but who only sees a rocky outcrop when he eventually reaches the top. There is no sense of fulfilment or awe, just fatigue. This is bound to be the case if you become a mountaineer to impress other people or because you’re a snob. And this rule is by no means confined to mountain climbing. “A fulfilled person is one who enjoys the road more than the destination. The greatest reward is the activity itself”, argues business coach Marcin Przybyłek.

Downshifting, or changing your career to do something you actually enjoy, even if it means lower pay, is a popular antidote to disillusion in the West.

“It would be silly to suggest it to a clerk who barely makes ends meet, but a burnt-out executive would certainly benefit”, smiles Przybyłek.

MONEY IS NOT EVERYTHING “Money makes all the difference until your basic life needs have been satisfied. After that, your wellbeing is no longer tied to your bank balance”, says Ronald Inglehart of the University of Michigan in Ann Arbor.

Inglehart discovered that Mexicans were just as happy with their lives as affluent Danes and Swiss. From this perspective, swapping a large Warsaw company for a small family business near Grudziądz looks very reasonable. As does swapping a job that keeps you glued to a computer for a position that enables you to have more human interaction. In his book Why We Work, Barry Schwartz mentions hospital cleaners who are happier with their lives than many CEOs. They take joy



mediamarkt.pl

GOOD LIFE

downshifting

WYGRYWAJĄ CI, KTÓRZY STARTUJĄ WE WŁASNYM WYŚCIGU I USTALAJĄ SWOJE REGUŁY. ❚ YOU CAN ONLY WIN IF YOU’RE COMPETING IN YOUR OWN RACE AND SET YOUR OWN RULES.

Czy na takie zmiany nie jest często za późno? – Niekiedy rozmawiam z pięćdziesięciolatkami, którzy nie chcą słyszeć o nowej branży, zawodzie, stanowisku.

Wtedy pytam: dlaczego nie, skoro do emerytury zostało ci kilkanaście lat? – opowiada dr Suchar.

On sam uwielbia zawodową wielopolówkę. Prowadzi firmę personalną, wykłada w szkołach biznesu, ma na koncie publikacje naukowe. Żartuje, że na starość poszedł na kolejne studia – archeologię biblijną. Zrobił także kurs przewodnika po Ziemi Świętej i napisał kilka książek o Jerozolimie. Każdy nowy pomysł na siebie jest dobry – podkreśla – jeśli tylko daje spełnienie.

Czy kariera prezesa IPK nie jest zaprzeczeniem downshiftingu? – To tylko pozory – zaprzecza. – Dodatkowe zajęcia traktuję jak zjazdy na boczny tor – momenty zastanowienia się, czy podążam w dobrym kierunku.

Po czym poznać, że wspinamy się na szczyt, który nie jest dla nas? Szukaj trzech znaków – podpowiada Sam Maniar, psycholog i prezes firmy konsultingowej Center for Peak Performance. Pierwszym jest odczucie, że cel wywołuje więcej wątpliwości niż zadowolenia.

Drugim – że okrada cię z motywacji. Trzecim – że bardziej skupiasz się na wyniku niż na procesie. Jeśli pojawia się któryś z tych sygnałów, zmień drogę, zamiast gonić za wyimaginowanym spełnieniem, którego nigdy nie doświadczysz. ■

80

in simple things that go beyond their duties: they talk to patients, make them laugh. No one asks them to.

They explain that it’s about “putting a smile on the patients dial.”

What makes it so difficult to downshift? Marek Suchar PhD, a sociologist and the CEO of IPK Personal Consulting, argues that it’s conformism – most people embrace other people’s principles and values. They shudder at the mere thought of driving an inferior car, living in a smaller house, or spending their holidays in less exclusive places than their associates, neighbours or friends. “Something really drastic has to happen to make them start again”, Suchar adds. “Only when a software developer’s health begins to fail, does he realise that he only has one life, and that he doesn’t want to spend it working himself to death. A businessman sees his adolescent son stirring up trouble in the street. He finds a less demanding job to look after the teenager.”

Isn’t it often too late for such huge changes? “Sometimes I talk to fifty-year-olds for whom a new industry, profession or position is simply out of question. I often ask them: Why not? You’ve got another ten or twenty years before you retire”, says Suchar.

Suchar thrives on career changes. He runs a HR company, lectures at business schools, and has scientific publications to his name. He jokes that as he’s getting old, he has taken up another course – in biblical archaeology. He is a certified guide to the Holy Land and has written several books on Jerusalem.

He stresses that every concept for reinventing yourself is good as long as it gives you a sense of self-fulfilment.

Doesn’t his own career defy the concept of downshifting? “Only on the face of it,” he says. “I see additional activities as sidetracking, moments to determine whether I’m heading in the right direction, at the right pace, and to make sure that I’m not losing something really important along the way.”

When his grandson, Kazimierz, was born, he returned home to the Tri-City from Warsaw and now runs his own business. You can’t be a good long-distance grandpa”, he says. And he values this role above all the others.

How can you tell that you’re climbing a peak that was not meant for you? “You need to watch out for three signs”, suggests Sam Maniar, a psychologist and the CEO of the consulting practice Center for Peak Performance. The first is a sense that the goal is causing more distress than satisfaction. The second is that it robs you of motivation, and the third is that you are more focused on the outcome(s) than the process.

If you notice any of these signs, it’s time to change course, instead of following the one you’re on towards an imagined fulfilment that never materialises. ■

Zmień fryzjera

na 1909

Zarezerwuj online www.1909fryzjerzy.pl tel: 22 299 84 44

REKLAMA

1909_K_0419.indd 1

18/03/2019 16:02

PEOPLE & THE WORLD

ekstremalne bieganie

SAMOTNOŚĆ D Ł U G O DY S TA N S O W C A The loneliness of the long distance runner ODBYWAJĄ SIĘ W GÓRACH, NA SAHARZE, LODZIE, W DOLINIE ŚMIERCI. TRZEBA PRZEBIEC NAWET 300 KM. A JEDNAK NIE MA TAKIEGO PIEKŁA, KTÓRE BY ZNIECHĘCIŁO BIEGACZY. OTO KRÓTKI PRZEWODNIK PO NAJWIĘKSZYCH WYZWANIACH DLA FANÓW BIEGÓW EKSTREMALNYCH. ❚ PEOPLE RUN IN THE MOUNTAINS, IN THE SAHARA, ON ICE, AND EVEN IN DEATH VALLEY. THEY RUN UP TO 300 KM. BUT THERE ARE NO CONDITIONS HELLISH ENOUGH TO DETER THEM FROM COMPETING. HERE IS A BRIEF GUIDE TO THE GREATEST RUNNING CHALLENGES FOR FANS OF EXTREME RUNS.



82

©CREDITS

tekst | by wojciech przylipiak

MARATON PIASKÓW The Marathon of the Sands

Sahara, Maroko, ok. 250 km Sahara Desert, Morocco, approx. 156 miles W tym roku odbędzie się między 5 a 15 kwietnia.

Temperatura ponad 40°C, wszechobecny piasek i wzniesienia, stąd zawodnicy zwą go „Dakarem dla biegaczy”. Trasa jest podzielona na kilka etapów, najdłuższy odcinek liczy ok. 80 km.

Mimo to na starcie staje nawet ponad tysiąc biegaczy i biegaczek, również z Polski.❚ This year, the run will be held on 5-15 April.

The temperature will be over 40°C, there will be sand everywhere, and numerous hills to negotiate. This is why the run is dubbed “The Dakar for runners”. In addition, you have to run with a backpack. The route is divided into sections, the longest is approx. 49 miles. Despite this, over 1,000 runners of both sexes from all over the world, including Poland, take part every year.



83

PEOPLE & THE WORLD

ekstremalne bieganie

BADWATER ULTRAMARATHON Dolina Śmierci, USA, 217 km | Death Valley, CA, USA, 135 miles Przeraża już sama nazwa miejsca, w którym odbywa się bieg. Ponadto: ogromne suche przestrzenie, temperatura przekraczająca 50°C, łańcuchy górskie i limit czasowy. Bieg trwa niemal non stop pod górę, w najgorętszym okresie roku, przy rozgrzanym asfalcie. Jest masa chętnych, ale nie każdy może pobiec. Trzeba zostać zaproszonym. To powoduje, że w wyścigu startują naprawdę najtwardsi z twardych, a bieg nazywany jest „najcięższym z najcięższych”. ❚ The name of the venue could not be less welcoming. Death Valley is extremely dry and the sun is scorching. The temperature can exceed 50°C, and there are mountain ranges to cross, and a time limit to meet. The route is uphill most of the way and the event is held in mid-July, the hottest time of the year, when the asphalt is boiling. There is no shortage of would-be competitors, but this run is by invitation only. Only the “toughest of the toughest” get to take part in the “hardest of the hardest”.

BAIKAL ICE MARATHON Jezioro Bajkał, Rosja, 42 km Lake Baikal, Irkutsk Oblast, Russia, 26 miles Ekstremalny, przerażający, piękny, niedorzecznie trudny – to słowa, które często pojawiają się w prasowych relacjach z wyścigu. Niech was nie zmyli brak przedrostka „ultra” w nazwie tego biegu. Choć dystans jest faktycznie „tylko” maratoński – 42 km – to miejsce biegu jest niezwykłe pod każdym względem. Biegnie się po lodzie na zamarzniętym jeziorze, walcząc z przeszywającym wiatrem i promieniami słonecznymi. ❚ If you would like to feel as if you had reached both poles and run a marathon into the bargain, then this is the run for you. It is extreme, horrifying, beautiful and unreasonably arduous – these are just some of the words that competitors have used to describe it. Don’t be fooled by the absence of the term “ultra” in the name. While the distance is “only” that of a standard marathon (26 miles), the venue is exceptiona l for numerous reasons. You have to run over the ice on a frozen lake, battling extreme wind and sun.



DRAGON’S BACK RACE Góry Walii, ok. 300 km Mountains in Wales, approx. 187 miles Pierwsza edycja biegu odbyła się w 1992 r. Druga dopiero 20 lat później.

Jest ekstremalnie trudny z wielu powodów. Ogromne przewyższenia, czyli podejścia, zbiegi (nawet 3 tys. m dziennie), walka ze skalistymi zboczami walijskich gór, brak ustalonej trasy (nie można używać GPS-u) i dystans. Ale to tylko zachęca ekstremalnych biegaczy. Liczba kart wstępu na tegoroczną edycję została już wyczerpana. ❚ The first edition of this run was held in 1992. The second did not take place until twenty years later. The course is extremely arduous for a number of reasons, e.g. enormous height differences (as much as 3,000 m per day), the rocky slopes of the Welsh mountains, no fixed route (GPS devices are forbidden), and the length. All this is actually enticing for extreme runners. There are no more places available this year.

© E A S T N E W S ( 2 ) , G E T T Y I M A G E S , I A N C O R L E S S . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : G E T T Y I M A G E S

JUNGLE MARATHON Amazonia, Brazylia, 250 km Amazonia, Brazil, 155 miles „To było istne piekło” – tak bieg wspomina Krzysztof Sobczak, który sześć lat temu ukończył Jungle Marathon. Ponad 250 km w temp. sięgającej 40°C przy wilgotności powietrza rzędu 99 proc. przez amazońską dżunglę, czyli istny surwiwal w zoo. W przyszłym roku grupa śmiałków pobiegnie przez dżunglę w Belize. ❚ “It was pure hell”, is how Krzysztof Sobczak, who completed the Jungle Marathon six years ago, describes the experience.

Over 155 miles of running through the Amazon rainforest in temperatures of up to 40°C and humidity levels of 99 per cent. This is run not only tests endurance, but also survival skills.

The enchanting world of animals and plants can be dangerous. It is much like a survival camp in a zoo. Next year, a group of intrepid runners will run through the jungle in Belize.



85

PEOPLE & THE WORLD

maraton ekstremalne bieganie

ULTRA-TRAIL DU MONT-BLANC Masyw Mont Blanc, do 300 km Mont Blanc, up to 186 miles Tak naprawdę to festiwal biegów po masywie Mont Blanc. Trasy są wyznaczone przez trzy państwa: Szwajcarię, Francję i Włochy. Biegi liczą od 15 do 300 km. W zeszłym roku jeden z nich – ponad 120-kilometrowy – wygrał Polak Marcin Świerc. Biegł ponad 13 godz. Z powodu dużej liczby chętnych losuje się szczęśliwców, którzy mogą się ekstremalnie zmęczyć. ❚ This certainly is one of the runs where the vistas are absolutely breathtaking.

Actually, it is a festival of runs across the Mont Blanc massif. The routes passes through three Switzerland, France and Italy, and the runs vary between 9 miles and 186 miles. One of the 75+ miles runs was won by a Pole, Marcin Świerc, with a time of 13 hours and 20 minutes, last year. Not only do you have to be tough during the run, you have to luck out beforehand – there are so many runners keen to take part, there is a draw to select the lucky few who get to do so.

BIEG RZEŹNIKA Bieszczady, Polska, do 150 km Bieszczady Mountains, Poland, up to 93 miles Ta impreza ma kilka odsłon, od tych dla dzieci (trasa ma ok. 70 m), przez trasę 80-kilometrową w parach, po wersję ultra liczącą 150 km. Bieg uważany jest za najcięższy w Polsce. Bywały edycje, które ukończyło kilkanaście osób z ponad ćwierć tysiąca. Fanów biegów przyciągają malownicze Bieszczady, ale bez przygotowania pokonanie tylu kilometrów po zalesionych szczytach, i to w określonym czasie, może graniczyć z cudem. W tym roku impreza odbędzie się pod koniec czerwca. ❚ This event covers a number of different run– from runs addressed to children (with a distance of approx. 70 m), through an 49 miles run for couples, to the 93 miles ultra variant. This last is considered to be the most difficult run in Poland. There have been times when only a dozen or so runners, out of a field of 250, have made it to the finish line. The participants are drawn by the picturesque Bieszczady Mountains, but it is practically impossible to complete the course, which passes through forested hills, within the allotted time limit.

86



© G E T T Y I M A G E S , J U L I TA C H U D KO

Rzeźnik Run

NUMER SPECJALNY

D O S T Ę P N Y W S A LO N A C H P R A S O W YC H O R A Z S K L E P I E I N T E R N E TO W Y M

w w w.national- geographic.pl

PEOPLE & THE WORLD

maraton ekstremalne bieganie

MOAB ENDURANCE RUN Moab, USA, 380 km Moab, USA, 240 miles 60 godz. i 14 min – to czas zeszłorocznego zwycięzcy tego ekstremalnego biegu. Został nim Piotr Hercog z Kudowy-Zdroju. Na mecie przyznał, że był to najtrudniejszy bieg w jego życiu. Trudno się dziwić, w końcu trasa przebiega przez pustynię, skały i kaniony w malowniczym Canyonlands Arches National Parks w stanie Utah. Trasa liczy bagatela 380 km. To trochę więcej niż droga Warszawa–Wrocław.

Ktoś ma ochotę na taki dystans?

Najbliższa edycja w październiku. ❚ Last year’s winner, Piotr Hercog from Kudowa Zdrój in Poland, took 60 hours and 14 minutes to complete this extreme race. Hercog said that it was the hardest run of his life. And that is not hard to believe, as the route runs through the sands, rocks and canyons of the picturesque Canyonlands National Park for 380 km. This is slightly longer than the road from Warsaw to Wrocław. If you feel up to it, this year’s edition will be held in October.

Kolorado, USA, 160 km, 300 km San Juan Range, CO, USA, 90 miles, 186 miles Nastaw się na ból i cierpienie – to chyba jedyna sensowna rada dla tych, którzy chcą pobiec szlakiem gór San Juan. Trasa jest skromnie oznakowana, więc biegacze muszą się też dobrze orientować w terenie. To zresztą nie jest wyścig, walka o czas, tylko walka z górami, o przetrwanie. Zabójczy jest nie tylko skalisty teren, ale też różnica poziomów, no i wysokość rozgrywania biegu – ponad 3 tys. m n.p.m. Warto jednak dobiec do końca. Podobno każdy, któremu się uda, w nagrodę może pocałować baranią głowę namalowaną na skale na mecie. ❚ Brace yourself for a lot of pain and suffering. That seems to be the most sensible piece of advice for anyone wanting to compete in this one. The route is not all that well marked, so the runners have to be good at orienteering and reading maps. In fact, this is not so much a race as a struggle against the mountains, a fight for survival. The rocky terrain is not the only difficulty – the altitude is over 3,000 m a.s.l. All those who make it to the finish line can kiss a ram’s head painted on the rock as a reward for the effort.

88

© G E T T Y I M AG E S , M . P.

HARDROCK HUNDRED MILE ENDURANCE RUN

NOWE TRENDY W COACHINGU I PSYCHOLOGII DOŚWIADCZENI EKSPERCI WIĘCEJ NARZĘDZI magazyncoaching.pl

facebook.com/MagazynCoaching/

JUŻ W SPRZEDAŻY

C U LT U R E

nasze rekomendacje

art

ABSTRAKCYJNY WZÓR

Abstract pattern

Kolekcja obrazów zebranych na cmentarzysku statków w Indiach, wizualizacja budżetu Polski, nowe prace na temat psychodelii czy sztucznej inteligencji, domek z dzieciństwa – retrospektywna wystawa prac Janka Simona to abstrakcyjna i piękna podróż po świecie artysty. ❚ A collection of paintings collected at a shipwreck cemetary in India, the visualisation of the budget of Poland, new works on psychodelia or AI, a childhood dollhouse, a retrospective of the works of Janek Simon is an abstract and beautiful journey to the artists world.

Syntetyczny folklor | Synthetic Folklore, U-jazdowski, Warszawa, until 19.05

BUDUJĄCA PRZESZŁOŚĆ Constructive past Hiwa K, iracki Kurd, dawniej uchodźca, a dziś ważna postać w świecie sztuki, stworzył swoje prace na bazie wspomnień z dzieciństwa. Rzucają one inne światło na tematykę życia na styku kultury i wojny. ❚ Hiwa K, an Iraqi Kurd, and a prominent figure on the international art scene, recreates his childhood. And in doing so, he sheds a whole new light on life on the edge of culture and war.

Hiwa K: Wysoce nieprawdopodobne, choć nie niemożliwe I Hiwa K: Highly unlikely but not impossible, Zachęta, Warsaw

SKRZYŻOWANIE KULTUR

Cultural melting pot

Na tej wystawie zobaczymy prace opisujące trzy przełomowe wieki w historii Bliskiego Wschodu od I w. p.n.e. ❚ The exhibition presents works illustrating three watershed centuries in the history of the Middle East from the 1st century BC. The World between Empires: Art and Identity in the Ancient Middle East, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork

WSPÓLNE DZIEDZICTWO A shared heritage

Materialne i niematerialne dziedzictwo UNESCO w krajach Partnerstwa Wschodniego | UNESCO Tangible and Intangible Heritage in the Eastern Partnership countries, Lotnisko im. Fryderyka Chopina, Warszawa

90

© M . P.

W hali wylotów Lotniska Chopina w Warszawie można oglądać wystawę prezentującą kulturalne dziedzictwo Białorusi, Mołdawii, Ukrainy, Gruzji, Azerbejdżanu i Armenii. Ekspozycja powstała z okazji obchodów 10. rocznicy powstania Partnerstwa Wschodniego. ❚ An exhibition presenting the cultural heritage of Belarus, Moldova, Ukraine, Georgia, Azerbaijan and Armenia is on display at the Departures hall of Warsaw Chopin Airport.

The exhibition marks the 10th anniversary of the Eastern Partnership.

AHOJ, PRZYGODO! Adventure awaits!

Przypadkowe spotkanie, próba porwania, szalony lot na własnoręcznie skonstruowanej machinie i ucieczka przed Łowcami Głów z Oblivio – Franek i Izka odkryją, że nie trzeba być superbohaterem, aby przeżyć superprzygodę. ❚ Random meetings, a kidnapping attempt and a crazy flight on a home-made machine and an escape from the Head Hunters of Oblivio and more.

film

Łowcy przygód, dir. Tomasz Szafrański

BOHATEROWIE OSTATNIEJ AKCJI Last action heroes

„Każda podróż się kończy” – mówi dryfujący w przestrzeni kosmicznej Tony Stark, czyli IronMan. Czy Avengersom uda się ocalić tę część świata, której nie zniszczył Thanos w poprzednim odcinku przygód superludzi (Avengers: Wojna bez granic)? Oby! ❚ “Part of the journey is the end,” says Tony Stark, alias Iron Man, as he drifts through space. Will the Avengers manage to save that part of the world that was spared Thanos’ destruction in the latest instalment of the supercharacters’ adventures (Avengers: Infinity War)? Let’s hope so!

Avengers: Endgame, dir. Anthony Russo

theatre

HAS KOLEJNY RAZ Has revisited Kto pamięta wybitny film Wojciecha Hasa z Barbarą Krafftówną, niech o nim nie zapomni, ale traktuje ten świetny spektakl jako rzecz osobną. ❚ If you remember Wojciech Has’s outstanding movie version, with Barbara Kraftówna in the lead role, then hold on to and savour these memories.

Jak być kochaną, dir. Lena Frankiewicz, Teatr Narodowy, Warszawa

MROCZNY KIEŁ Murky fang Trochę horror, trochę mroczna baśń. Koniec II wojny światowej, dzieci ocalone z obozu koncentracyjnego wprowadzają się do tymczasowego sierocińca.

A w okolicznych lasach straszą wilki... Piękny, mądry i wzruszający film z wybitną „dziecięcą” obsadą. ❚ Horror meets dark fairytale. Children liberated from a concentration camp are installed in a temporary orphanage at the end of WWII. The surrounding forests are populated by wolves, so the nightmare is far from over. A beautiful, smart and moving film with an outstanding young cast.

music Wilkołak, dir. Adrian Panek

MUZYCZNA WIOSNA Musical spring

12 koncertów symfonicznych, 4 kameralne, 2 recitale pieśni i koncert dla dzieci – jak co roku Festiwal Beethovena pęka w szwach od znakomitych zespołów filharmonicznych i liczących się na świecie solistów. Usłyszymy m.in. takich pianistów jak Rudolf Buchbinder, Beatrice Rana, Mackenzie Melemed, Pekka Kuusisto i Francesco Manara. ❚ Twelve symphonic concerts, 4 chamber concerts, 2 recitals and a concert for children – the programme of the Beethoven Festival is brimming with attractions as every year.

The list of performers includes: Rudolf Buchbinder, Beatrice Rana, Pekka Kuusisto and Francesco Manara.

23. Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena | 23rd Ludwig Van Beethoven Easter Festival, Warszawa, 7–9.04, beethoven.org.pl

CZWORO NA HUŚTAWCE Four for the seesaw Każda rodzina, szczególnie ta na pozór normalna, ma swoje sekrety. U Goodmanów jest to dwubiegunowa choroba pani domu, Diany. Brawurowy, mocno rockowy musical o walce z tym, co w duszy nie tak gra. ❚ All families, even, or especially, the “normal” ones, have their dark secrets. What the Goodmans have to hide is that Diana, the lady of the house, is bipolar. A daring rock musical about battling inner demons.

Next to Normal, dir. Jacek Mikołajczyk, Teatr Syrena, Warszawa

91

1

GOOD FOOD

jajo

MOLLET

W Polsce mamy dwa określenia na stopień ugotowania jajka: na miękko i twardo.

Tymczasem w wielu krajach, np. we Francji, rozróżnia się ich trochę więcej. Mollet jest bliskie jajku na miękko – środek żółtka musi być płynny, ale jego brzegi mogą być już ścięte. Można mollet określić jako jajko na „półtwardo”. ❚ There are two Polish terms to describe how well an egg is cooked: soft or hard-boiled. Meanwhile, in other countries, including France, there are many other words to describe its texture. Mollet is close to softboiled – the centre of the egg yolk must be runny, but its edges must be cooked. Mollet may be also translated as a “half-boiled egg.”

Egg season SĄ NIE TYLKO SYMBOLEM ŻYCIA I ODRADZANIA SIĘ, ALE TEŻ STANOWIĄ POKARM DOSKONAŁY. ZAWIERAJĄ PRZECIEŻ WSZYSTKO, CO POTRZEBNE, BY WYKLUŁ SIĘ Z NICH NOWY ORGANIZM. MOŻNA JE PRZYRZĄDZAĆ NA SETKI SPOSOBÓW. ❚ THEY ARE NOT ONLY THE SYMBOL OF LIFE AND REBIRTH BUT ALSO PERFECT FOOD. AFTER ALL THEY CONTAIN ALL THAT IS NEEDED FOR A NEW ORGANISM TO BE HATCHED. YOU CAN SERVE THEM A HUNDRED DIFFERENT WAYS. tekst | by magdalena rudzka

2

RAMEN

Jedna z „zup, które leczą”. Dla Japończyków to prawie świętość, przyrządzania ramenu uczą się na specjalnych kursach. W samym Tokio jest ponad 5 tys. ramen shopów.

Obowiązkowym składnikiem tego skoncentrowanego wywaru, obok makaronu, jest przekrojone na pół, ugotowane na półtwardo jajko. Inne dodatki to: boczek, ryby, owoce morza, dymka, wodorosty wakame lub nori. ❚ A “soup that heals”. Ramen is comfort food like chicken broth or pho soup. It’s almost a religion in Japan, where there are even special courses on how to make it.

There are more than 5,000 ramen shops in Tokyo alone. Apart from noodles, the staple ingredient of this concentrated broth is a “half-boiled” egg cut into two. Other additions include bacon, seafood, spring onions, wakame, and nori.

92

3

HUEVOS RANCHEROS

Meksykański pomysł na śniadanie doskonałe. Sadzone jajka podawane są na podsmażonej do chrupkości tortilli, polane salsa fresca z pomidorów, chili i posypane natką kolendry. Często spotykane dodatki to pasta z fasoli, awokado. Danie rozprzestrzeniło się po świecie, nic więc dziwnego, że można je spotkać też dodatkami, takimi jak ser, sałata czy śmietana. ❚ A Mexican idea for a perfect breakfast. Poached eggs are served on crisp-fried tortilla, topped with salsa fresca made from tomatoes and chili, and sprinkled with cilantro. Frequent additions include bean paste and avocado.

This dish is popular all over the world, so it’s hardly surprising that it’s often served with cheese, lettuce and cream.



©CREDITS

CZAS NA JAJKA

4

CARBONARA

W Polakach sos do makaronu na bazie surowego jajka bardzo często budzi sceptycyzm. Ale wystarczy spróbować carbonary, by wszelkie wątpliwości prysły. To włoski klasyk, z zaledwie czterech składników: jajek, pancetty, parmezanu i pieprzu. ❚ Many Poles are initially sceptical about pasta sauce based on raw eggs, but they become true believers once they taste carbonara. This classic Italian dish is made solely from eggs, pancetta, parmesan and pepper. When combined with hot pasta, the mixture becomes a silky sauce in a matter of seconds.

COCOTTE To raczej sposób przyrządzania niż potrawa. Polega na upieczeniu jajek w piekarniku, w małych foremkach.

Najprostsza wersja to tylko jajka z odrobiną masła, ale są i bardziej wymyślne: z dodatkiem sera na wierzchu, by wytworzyć chrupką skorupkę, szynki, śmietany, trufli lub ziół – głównie estragonu. ❚ This is more a cooking method than a dish. The eggs are baked in a water bath in the oven, in small ramekins. The simplest version of this classic French dish includes eggs with a small knob of butter, but there are fancier ones, e.g. with a bit of cheese on the top (to make a crunchy crust), ham, cream, truffles, or herbs, mainly tarragon.

5

17 ©CREDITS

NAAN

Spośród licznych odmian indyjskiego pieczywa naan jest bez wątpienia najbardziej znany w Europie. Pieczony w piecu tandoor jest serwowany na gorąco, przeważnie maźnięty klarowanym masłem ghee. ❚ Naan is definitely the best known Indian flatbread in Europe. It is baked in a tandoor and served hot, usually brushed with ghee. Similar flatbreads are made in Southeast Asia.

6 7

KANTOŃSKA ZUPA Z JAJKIEM ❚ CANTONESE EGG DROP SOUP Ta prosta potrawa ma w sobie coś uspokajającego, niemal leczniczego. Na gorący rosół z kurczaka, ugotowany z dymką i imbirem, powoli wlewa się ubite jajka, które w gorącym płynie zmieniają się w delikatne, długie włókna. Zupę przyprawia się posiekana dymką i kiełkami fasoli, czasem dodaje się tofu. ❚ This very simple dish is extremely comforting, even healing. Whipped eggs are slowly added to hot chicken broth cooked with spring onions and ginger. In the simmering liquid, the eggs become fine long strands. The soup is seasoned with chopped spring onions and bean sprouts, and tofu is sometimes added.

BEZA ❚ MERINGUE

Nie wiadomo, czy wymyślono ją specjalnie, czy przypadkiem, nie bardzo wiadomo też kiedy. Pierwsze wzmianki o bezach pojawiły się w XVII w. we francuskich i angielskich książkach kucharskich. W skrócie – beza to posłodzona i upieczona piana z białek. W zależności od stopnia wypieczenia może być ciągnąca lub chrupiąca. Jej lekka struktura sprawiła, że jest składnikiem niezliczonej liczby deserów, m.in. makaroników. ❚ It is not clear whether meringue was invented on purpose or by accident. Nor is it known when it was first prepared, just that it is first mentioned in 17th-century French and English cookbooks. Meringue is basically whipped and baked egg whites with added sugar. Depending on how well it is baked, it can be chewy or crisp.

93



GOOD FOOD

jajo

8

FRITTATA

Omlet z dużą liczbą dodatków.

Po włosku znaczy to „pieczona”, ale danie spotykane jest też w Hiszpanii, a ostatnio robi międzynarodową karierę.

Dodatkami mogą być: chorizo, cukinia, szparagi, pomidorki koktajlowe, brokuły, rozmaite sery. ❚ Frittata is a baked omelette with lots of additional ingredients. It means “fried” in Italian, but is equally popular in Spain, and has recently made an international career for itself.

Additional ingredients include chorizo, courgette, asparagus, cherry tomatoes, broccoli, and different types of cheese.

910

10

KUKU

Rodzaj omletu znany w Iranie i Azerbejdżanie. Inne składniki to przede wszystkim duża ilość ziół – powinno być ich więcej niż jajek. To dlatego kuku jest zielone.

Danie wykańcza się orzechami włoskimi i mieszanką przypraw advieh zawierającą kurkumę, cynamon, płatki róż, kumin, kardamon i goździki. ❚ A type of omelette popular in Iran and Azerbaijan. Additional ingredients include lots of herbs – there should me more herbs than eggs, which is why kuku is green. The dish is rounded off with walnuts and advieh featuring turmeric, cinnamon, rose petals, cumin, cardamom and clovers.

KOGEL-MOGEL

Polski deser, jeden z symboli PRL-u, kiedy słodycze były dostępne rzadko lub wcale.

Znany też w Rosji i Niemczech, ale nigdzie indziej. Włoskie zabaglione z dodatkiem wina jest mu najbliższe. Do żółtek roztartych z cukrem dodawano czasem łyżeczkę kakao, bitą śmietanę, rodzynki lub sok z cytryny. ❚ A quintessentially Polish dessert. It’s also known in Russia and Germany, but that’s it. Its closest equivalent is Italian zabaglione, although this has added wine. The egg yolks are ground with sugar, and sometimes mixed with a spoon of cocoa, whipped cream, raisins or lemon juice.

13

ŚLIWKI W BOCZKU ❚ PRUNES IN BACON

Wędzony boczek i suszona śliwka uzupełniają się tak dobrze, że mogą być zarówno dodatkiem, jak i samodzielną przekąską. 15 min w 200 stopniach wystarczy, żeby słoność i mięsny smak umami z boczku przeniknęły się z kwaskowatym i owocowym smakiem śliwki. ❚ Some may associate this dish with the Communist period, but the regime change has done nothing to diminish its popularity.

94

11

TAMAGO KAKE GOHAN

12

Popularne japońskie danie śniadaniowe: na ryż wbija się surowe jajko, przyprawia sosem sojowym i miesza. Powstaje delikatna, jedwabista, sycąca mieszanka.

Ryż może być zimny lub gorący, jajko roztrzepane lub całe, niektórzy używają jedynie żółtek. ❚ A popular Japanese breakfast dish: raw eggs are beaten into rice, seasoned with soy sauce and stirred to create a delicate, silky and filling mixture. The rice can be cold or hot, the egg can be beaten or not, and only egg yolks can be used if desired.

JAJKA PO BENEDYKTYŃSKU ❚ EGGS BENEDICT

Tradycyjne amerykańskie danie śniadaniowe lub brunchowe, które podbiło świat. O miano jego twórców walczy kilka nowojorskich lokali. Jedno jest pewne: powstało w drugiej połowie XIX w. Klasyczna wersja to dwie bułeczki z szynką i jajkiem w koszulce polane sosem holenderskim. ❚ This traditional American breakfast or brunch that has conquered the world. Several NYC restaurants claim to have invented it, but only one thing is certain, it was created in the second half of the 19th century. The classic version features two halves of a muffin with ham and poached egg in hollandaise sauce.



GOOD FOOD

jajo

13

SZAKSZUKA ❚ SHAKSHUKA

15

Kwintesencja Bliskiego Wschodu, chociaż pochodzi z Tunezji.

Obecnie najbardziej popularna w Izraelu. Do pikantnego sosu pomidorowego, podduszonego z cebulą, kuminem, słodką i ostrą papryką, wbija się jajka i dusi do ścięcia białek. Żółtka powinny pozostać płynne. Najlepiej smakuje z chlebem pita, posypane pietruszką. ❚ The dish hails from Tunisia, but is quintessentially Middle Eastern. It’s currently the “it” dish in Israel. Break an egg into spicy tomato sauce with onion, cumin, sweet and hot pepper and simmer until the egg whites are poached. The yolks should remain runny.

14 MENEMEN Tureckie danie śniadaniowe, coś w rodzaju jajecznicy z pomidorami. Z dużej liczby świeżych pomidorów, papryki i cebuli robi się bazę. Często dodaje się kiełbasę sucuk i fetę, czasem mieloną jagnięcinę i grzyby. Na koniec wbija się jajka.

Menemen przyprawia się kuminem, miętą, oregano i chili. Na koniec świeża natka pietruszki. ❚ A Turkish breakfast dish resembling scrambled eggs with tomatoes. The base is prepared from fresh tomatoes, peppers, and onions. It is often served with sucuk sausage and feta cheese.

Menemen is seasoned with cumin, mint, oregano and chili, and sprinkled with parsley leaves.

EGGNOG

Napój z mleka, śmietany, cukru i jajek, popularny w USA i Kanadzie. Eggnog zdarza się podawać z dodatkiem alkoholi, nazywany jest wtedy raczej milk punch. Napój prawdopodobnie pochodzi od średniowiecznego posset i był podawany jako lekarstwo. ❚ A drink made from milk, cream, sugar and eggs, popular in the US and Canada. When eggnog is served with alcohol, it is dubbed milk punch.

This drink probably originated from medieval posse and served as a remedy.

JAJKA STULETNIE ❚ CENTURY EGG

16 96

17

JAJKA PO SZKOCKU ❚ SCOTCH EGGS

Jedna z najpopularniejszych brytyjskich przekąsek – jajka na twardo otoczone płaszczykiem z mielonego mięsa, bułki tartej i usmażone w głębokim tłuszczu.

Podawane zwykle na zimno, w pubach, na piknikach.

Miewają wariacje: wersje mini zawierają jajka przepiórcze, a mięsna otoczka może zawierać dodatek w postaci kaszanki. ❚ One of Britain’s most popular snacks. Hard-boiled eggs wrapped in minced meat, coated in breadcrumbs and deep-fried. Scotch eggs are usually served cold in pubs or on picnics. Many variations exist: mini versions are made with quail eggs and the meat coating may contain black pudding.

©ADOBE STOCK (15), ISTOCKPHOTO (2)

Jedno z tych słynnych dań dla twardzieli, podobnie jak np. szwedzkie surströmming. Jaja stuletnie to chiński sposób na zakonserwowanie jaj na twardo. Spędzają przynajmniej sto dni w mieszance gliny, soli, herbaty, łusek ryżowych i niegaszonego wapna. Zasadowy odczyn wapna sprawia, że jajko się nie psuje. Białko jajka ciemnieje i staje się przezroczyste.

Jajka stuletnie podaje się na zimno, z sosem sojowym i imbirem. ❚ One of the famous dishes for the brave of heart, similar to e.g. Sweden’s surströmming. Century eggs are the Chinese way of preserving hard-boiled eggs. They spend at least a hundred days in a mixture of clay, salt, tea, rice husks and quicklime. Alkaline lime prevents rotting and breaks down some proteins into simpler substances. The egg yolks darken and become transparent. Century eggs are served cold with soy sauce and ginger.

PROMOCJA

R

estauracja Der Elefant powstała w 1990 roku przy placu Bankowym 1, w samym sercu Warszawy. W zmodernizowanych zabytkowych wnętrzach mieści się przestronna, wielopoziomowa restauracja, która swoją atmosferą przypomina Nowy Jork. Jej dziedziniec zaprojektował nie kto inny jak sam Allan Starski – scenograf nagrodzony Oscarem.

Kuchnia restauracji oparta jest na świeżych, lokalnych składnikach, inspiracjach z kulinarnych podróży jej twórców oraz na najwyższej jakości mięsie.

Der Elefant kryje w sobie nie tylko bogaty Skład Win czy pierwsze w Polsce dziecięce studio kulinarne (Warsaw Cooking University), ale także Fishmarket – jedyną dzisiaj na mapie Warszawy w pełni rybną restaurację. Obok słynnych krabów z Alaski podaje się tu świeże ryby i owoce morza z całego świata.

Wieczorami natomiast rozbrzmiewa żywy jazz (m.in. na sprowadzonym na specjalne zamówienie fortepianie Steinwaya) ku uciesze ceniących światową atmosferę Gości.

Ogród letni na dziedzińcu placu Bankowego 1 to idealne rozwiązanie na słoneczne dni – czas spędzony w gronie przyjaciół w wysublimowanej scenerii przy pysznym jedzeniu i miłej atmosferze to prawdziwa uczta dla najbardziej wymagających Gości.

Niepowtarzalny klimat, piękne wnętrza, wyselekcjonowana muzyka i pyszna kuchnia to najważniejsze składowe tego magicznego miejsca.

D

er Elefant was founded in 1990 in the heart of Warsaw at a historical, beautifully renovated Saski Hotel. Located inside ia a spacious, multi leveled restaurant which atmosphere resembles lively New York vibe. The courtyard was designed by no other than Allan Starski – Oscar winning stage designer.

Restaurant’s dishes are based on fresh, local ingredients and finest quality meats. Der Elefant’s cuisine is an mix of travel inspirations of its creators.

Der Elefant also hides a spacious Wine Repertory and Poland’s first kids culinary studio named Warsaw Cooking University. It is also home to Fishmarket- unique fish and seafood restaurant, serving the best Alaskan crabs, fresh fish and seafood from all over the world.

In the evenings, guests can enjoy live jazz recitals performed on a specially imported Steinway piano.

Summers are especially pretty at the courtyard of Plac Bankowy 1. It is an ideal venue to spend a sunny afternoon in the city - time spent with friends, beautiful surroundings, delicious food and amazing atmosphere is a true feast for the most demanding guests.

TA K E A L O O K

pokazy mody

TOM FORD Koronki i skóra, czyli efektowna para idealna. Zwiewność dobrze przełamać nieco cięższą fakturą, bo ta świetnie akcentuje total look. ❚ Lace and leather, or the perfect duo. Airy fabrics are complemented well with sturdier textures as they accentuate the total look.

R E A DY T O W E A R ŁĄCZENIA FAKTUR, ZABAWA KOLORAMI I ŻONGLERKA WZORAMI. PODGLĄDAMY KOLEKCJE, KTÓRE PROPONUJĄ PROJEKTANCI NA WIOSNĘ/ LATO 2019, A KTÓRE KUPICIE W REGULARNEJ SPRZEDAŻY. RUSZAMY DO SKLEPÓW? ❚ MIXING AN MATCHING TEXTURES, PLAYING WITH COLOURS AND JUGGLING PATTERNS. LET US HAVE A LOOK AT THE FASHION OFFERING FOR THE SS 2019 SEEASON ALSO AVAILABLE IN STORES. zdjęcia | photos imaxxtree

98

RALPH L AU R E N Co za dużo, to niezdrowo. Dlatego metaliczne struktury warto stonować matowymi. ❚ Less is more.

Combine mettalic textures with matt textures for a great look.

TA K E A L O O K

OSCAR DE L A R E N TA Asymetria i frędzle równa się szaleństwo. Efekt? Łowisz wszystkie spojrzenia. ❚ Assymetrical accents and fringes equals madness. But you can certainly count on being noticed.

100

pokazy mody

CAROLINA HERRERA Kraty, kropki, pasy. Od kilku sezonów łączenie deseni jest w dobrym tonie. ❚ Checks, polka dots and stripes.

Mixing and matching these striking patterns is actually trendy.

101

TA K E A L O O K

pokazy mody

MOSCHINO

ZIMMERMANN Biała koszula w ażurowym wydaniu i patchworkowe spodnie. Bingo! ❚ White shirt with lace elements and patchwork trousers.

Absolutely fantastic!

102

ANNA SUI Czasem warto się odważyć i połączyć niepołączalne.

Projektanci nigdy nie mieli z tym problemu. ❚ Sometimes it pays off to be bold and mix non-matching elements and patterns. Fashion designers have never had a problem with this.

103

B E AU T Y

nowości

PROBLEM Z GŁOWY Get rid of the problem ŁYSIENIE JEST PROBLEMEM NIE TYLKO ESTETYCZNYM, ALE TEŻ PSYCHOLOGICZNYM. DZIĘKI PRZESZCZEPOWI WŁOSÓW METODĄ FUE-ARTAS PACJENCI ODZYSKUJĄ PEWNOŚĆ SIEBIE I POCZUCIE ATRAKCYJNOŚCI. O ZABIEGU MÓWI DR GREGORY TUROWSKI, CHIRURG PLASTYCZNY, WŁAŚCICIEL DR TUROWSKI HAIR RESTORATION CLINIC. ❚ HAIR LOSS IS NOT ONLY AN AESTHETIC, BUT ALSO A PSYCHOLOGICAL PROBLEM. THE FUE-ARTAS HAIR TRANSPLANTATION PROCEDURE ENABLES YOU TO REGAIN YOUR SELF-CONFIDENCE AND SENSE OF ATTRACTIVENESS. WE TALKED ABOUT THE PROCEDURE TO DR GREGORY TUROWSKI, A WORLD-CLASS PLASTIC SURGEON, AND PROPRIETOR OF THE DR TUROWSKI HAIR RESTORATION CLINIC.

Co wyróżnia metodę FUE-ARTAS? Metoda FUE (ang. Follicular Unit Extraction) polega na pobraniu pojedynczych mieszków włosowych, które następnie wszczepia się w miejsce biorcze. W moich klinikach zabiegi przeprowadzamy za pomocą robota ARTAS, przeszczepiając włosy przy minimalnym ryzyku powikłań i bez widocznych blizn typowych dla tradycyjnych metod typu STRIP. Nie używamy skalpela, więc nie ma szwów ani metalowych klipsów. Zabieg jest bezbolesny, rekonwalescencja szybka, a efekt estetyczny lepszy od nawet manualnie wykonywanych zabiegów FUE. Przeszczep włosów wymaga dużej precyzji…

Jeden przeszczep to 9 tys. małych zabiegów chirurgicznych wykonanych w ciągu kilku godzin. Pobranie przez chirurga 2 tys. mieszków włosowych trwa 6–8 godz., zaś robot ARTAS w ciągu godziny jest w stanie pobrać z głowy pacjenta 1–1,2 tys. mieszków i przygotować ponad 3 tys. miejsc pod wszczepy. Ramię robota się nie mę-

104

czy, jego ruchy są powtarzalne, szybkie i dokładne. Nie możemy jednak zapominać o tym, że robot jest sterowany przez doświadczonego lekarza, dzięki któremu dokładnie wykonuje swoje zadania.

Komu polecana jest ta metoda?

Przez ponad 7 lat zoperowaliśmy już kilka tysięcy pacjentów w Polsce i USA, przeszczepiając ponad milion mieszków włosowych. Do tej grupy należą mężczyźni i kobiety z łysieniem androgenowym, z pourazowym ubytkiem włosów, po terapiach nowotworowych, z przerzedzonymi włosami, np. na zakolach. Przeszczepione włosy zachowują naturalne właściwości. Można je dowolnie ścinać, farbować i stylizować.

Są odporne na wypadanie. Pierwsze efekty widać po kilku miesiącach, a końcowe po około 9–12 miesiącach. Robot ARTAS, oprócz nowych włosów, dostarcza pozytywnych emocji i radości. To dla mnie najbardziej satysfakcjonujące doświadczenie w tej pracy. ■ Why is the FUE-ARTAS method so special?

The FUE (Follicular Unit Extraction) consists in harvesting single hair follicles, which are then transplanted into the recipient zone.

In my clinics, the procedure is performed by the ARTAS robotic device, which helps transplant hair with a minimum risk of complications and without the visible scars typical of conventional STRIP transplantation methods. We do not use a scalpel, so there are no sutures or metal clips required.

The procedure is painless, the downtime

is short, and the aesthetic effect is even better than manually-administered FUE treatments.

Hair transplantation requires enormous precision.

A single transplantation procedure comprises 9,000 small surgical procedures performed over several hours. It takes 6 to 8 hours for a surgeon to harvest 2,000 hair follicles while the ARTAS robot can harvest 1,000-1,2000 hair follicles within an hour and also prep over 3,000 recipient sites in an hour. The robot’s arm does not get tired, despite its movements being repetitive, fast and precise. Bear in mind, however, that the robot is controlled by an experienced physician, who is responsible for the device’s precision.

Who benefits most from the treatment?

In over 7 years, we have operated on thousands of patients in Poland and the USA, and have transplanted over a million follicles. Our patients are men and women suffering from androgynous or post-traumatic hair loss, recovering from cancer treatments, and experiencing thinning hair, e.g. a receding hairline. The transplanted hair retains its natural characteristics. It can be cut, styled and dyed. It is prone to loss. The initial results of the procedure are visible after a few months, but you have to wait 9 to 12 months to see the final results.

Apart from providing new hair, the ARTAS robot provides lots of positive feelings and happiness. This is the most satisfying aspect of my work. ■

© M . P.

tekst | by anna kondratowicz, wirtualnaklinika.pl

DR.CYJ HAIR FILLER PEPTYDOWA TERAPIA WŁOSÓW

PEPTIDE HAIR THERAPY

SPEKTAKULARNE EFEKTY JUŻ PO 2 MIESIĄCACH! TYLKO 4 ZABIEGI CO 2 TYGODNIE!

SPECTACULAR RESULTS JUST IN 2 MONTHS! ONLY 4 TREATMENTS EVERY 2 WEEKS!

Peptydowa terapia włosów to innowacyjny zabieg w gabinetach dermatologicznych i medycyny estetycznej. DR.CYJ Hair Filler zawiera unikatowy kompleks 7 peptydów i kwasu hialuronowego, jak również opatentowaną technologię przedłużonego uwalniania i wnikania substancji aktywnych – działa jeszcze 14 dni po aplikacji.

Peptide hair therapy is an innovative treatment in dermatologist and aesthetic medicine offices.

DR.CYJ Hair Filler contains unique 7 peptides complex and hyaluronic acid as well as patented Sustained Release Peptide Technology – active within 14 days after application.

Zatrzymuje wypadanie włosów Skuteczny w walce z alopecją ● Przyspiesza odrost nowych włosów ● Pogrubia i zagęszcza włosy ● Rewitalizuje mieszki włosowe ● Poprawia ukrwienie skóry głowy ● Wskazany przed i po przeszczepie

Stops hair loss Effective against alopecia ● Induces new hair growth ● Increases hair density and thickness ● Revitalizes hair follicles ● Promotes blood circulation in the scalp ● Indicated before and after hair transplant

●

●

●

●

dr n. med. Oliwia Jakubowicz O-medical Clinic

Poznań

T: +48 795 177 794 www.dermatologpoznan.com

dr Maria Luśna-Kondaszewska

Gabinet Medycyny Estetycznej Laserowej i Ogólnej

Koszalin

dr n. med. Jacek Toboła

dr Krzysztof Miracki

Gdynia

T: +48 221 030 030 www.klinikamiracki.pl

KLINIKA MIRACKI

PRODERM Centrum Dermatologii, Medycyny Estetycznej i Chirurgii Skóry

Warszawa

T: +48 58 622 98 62 www.proderm.pl

dr n. med. Agnieszka Surowiecka-Pastewka

Medical Spa by A.Surowiecka

Warszawa - Double Tree

by Hilton

dr Szczepan Brezdeń

BreMed Medycyna Estetyczna Dermatologia

Sandomierz

T: +48 500 602 610 www.bremed.pl

T: +48 94 342 08 20 www.kondaszewska.pl

T: +48 787 000 310 dr.surowiecka@gmail.com

dr n. med. Sylwia Farfał-Kałucka

dr n. med. Joanna Sułowicz

dr Adam Kossut

Kraków

Szczecin

T: +48 518 547 265 www.scmestetic.pl

Warszawa

Laser – Medica Centrum Dermatologii Laserowej, Estetycznej i Dermatochirurgii T: + 48 91 433 48 52 www.laser-medica.szczecin.pl

SCM estetic

Klinika DR KOSSUT

T: +48 501 164 690 www.dr-kossut.pl

dr Robert Kurzawiński

Prywatny Gabinet Dermatologiczny

Leszno, Rawicz, Wschowa

T: +48 515 770 323 www.gabinet-dermatologiczny.com.pl

dr Mariusz Domagalski

Dermalogica Instytut Kosmetologii i Medycyny Estetycznej

Koszalin

T: +48 668 469 240 www.instytut-dermalogica.pl

dr Agnieszka Urban Salon Piękności Nefretete

Rzeszów

T: +48 795 448 368 www.nefretete.eu

dr Ewa Szwed

Face To Face Instytut

Sosnowiec

T: +48 666 220 591 www.facetoface-instytut.pl

ZAPYTAJ SWOJEGO LEKARZA O PEPTYDOWĄ TERAPIĘ WŁOSÓW! ASK YOUR DOCTOR ABOUT PEPTIDE HAIR THERAPY! www.DrCyj.pl

prof. dr hab. n. med.

Barbara Zegarska Clinica Dermatoestetica

Bydgoszcz

T: +48 601 936 608 www.dermatoestetica.pl

dr Julita Jędrzejczak-Bakalarz

Klinika Medycyny Estetycznej i Zabiegowej PRESTIGE

Koło

T: +48 502 028 164 www.klinikaprestige.pl

dr n. med. Alicja Babik

KLINIKA DR A. BABIK Medycyna Estetyczna i Kosmetologia

Lublin

T: +48 500 050 890 www.estetyka.lublin.pl

B E AU T Y

nowości

CHCESZ POPRAWIĆ JAKOŚĆ WŁOSÓW? DODAĆ IM ENERGII PO ZIMIE I ZAPOBIEC ICH WYPADANIU? POZNAJ SPRAWDZONE SPOSOBY OD PROFESJONALISTÓW. ❚ WOULD YOU LIKE TO ADD VOLUME AND FULLNESS TO YOUR HAIR? HOW ABOUT REGENERATING IT AFTER WINTER AND PREVENTING HAIR LOSS? CHECK OUT THESE TRIED AND TESTED TIPS FROM HAIR CARE PROFESSIONALS. tekst | by anna kondratowicz, wirtualnaklinika.pl

SPRYTNY PRZESZCZEP Smart graft Smart Graft to innowacyjne urządzenie do przeszczepu włosów. Pojedyncze grafty pobierane są z okolicy potylicznej i przeszczepiane w obszary łysiejące. Bez blizn, bólu i okresu rekonwalescencji.

Dzięki specjalnej technologii Smart Graft zapewnia aż 98-procentową przeżywalność przeszczepionych włosów. ❚ Smart Graft is an innovative hair transplantation device. Individual grafts are harvested from the back of the head and transplanted into the areas affected by hair loss. No scarring, no pain, and no downtime. The special technology ensures the survival of 98% of the transplanted hair. smartgraft.pl

LASEROWE POBUDZENIE CEBULEK Laser follicle rejuvenation

DOBRE MIEJSCE: FRYZJERZY 1909 An address to remember: Fryzjerzy 1909

Laser Fotona Dynamis SP likwiduje pajączki, żylaki i blizny oraz przeciwdziała wypadaniu włosów. Światło lasera wnika w skórę głowy i pobudza mikrokrążenie. W efekcie stymuluje wzrost włosów i zwiększa ich objętość. Włosy odrastają mocniejsze, lepiej odżywione i grubsze. ❚ The Laser Fotona Dynamis SP removes spider veins, varicose veins and scars, and prevents hair loss too.

The laser permeates the scalp and stimulates microcirculation and, in effect, hair growth and increases volume. Hair grows back stronger, better nourished and thicker.

Salon 1909 założony został przez parę warszawskich mistrzów fryzjerstwa z wieloletnim doświadczeniem – Kasię Poniatowską-Miłek i Darka Miłka. Ich atelier łączy innowacyjność z klasyką. Na wiosnę salon proponuje indywidualnie dobieraną kurację Regeneracja 1909. Na podstawie diagnozy włosów wykonywana jest mieszanka składników najwyższej jakości. ❚ The 1909 salon was founded by experienced hair stylists – Kasia Poniatowska-Miłek and Darek Miłek. Their 1909 atelier combines contemporary innovativeness with classic cuts.

The salon offers a tailor-made hair-care product entitled 1909 Regeneration. Based on a prior diagnosis of the hair, a special mixture of top quality ingredients is prepared.

btlestetyka.pl

106

}

KURACJA PELO BAUM

MASKA KERATYNOWA KEUNE

Pelo Baum treatment

Keune keratin mask

Składa się z trzech produktów: szamponu, odżywki i serum na bazie peptydów, witamin i ekstraktów roślinnych. Włosy stają się bujniejsze, zdrowsze i bardziej lśniące. ❚ A set of shampoo, conditioner and serum containing peptides, vitamins and plant extracts for fuller, healthier and shinier hair. www.antiaging.com.pl.

Maska z linii Keratin Smooth uzupełnia keratynę we włosie, dzięki czemu ma działanie odbudowujące i naprawcze. ❚ A hair mask from the Keratin Smooth line replenishes keratin levels in the hair and has regenerating and repair properties. keune-polska.pl

© A D O B E STO C K , M . P.

DOMOWE TERAPIE Home hair treatments

1909fryzjerzy.pl

ONDA - REWOLUCJA W WALCE Z CELLULITEM I OPORNYM TŁUSZCZEM Onda to unikalna technologia oparta na mikrofalach, które usuwają cellulit oraz redukują tkankę tłuszczową ujędrniając przy tym zwiotczałą skórę.

“

Dlaczego ONDA?

Jestem aktorką, ciało jest moim narzędziem pracy.

Kamera wychwytuje wszystkie niedoskonałości, dlatego zawsze chciałabym dobrze wyglądać.

Jednocześnie intensywność pracy nie zawsze pozwala na regularne wizyty na siłowni – dlatego ryzyko pojawienia się nadmiaru tkanki tłuszczowej i cellulitu jest spore. Od jakiegoś czasu zastanawiałam się nad zabiegiem, który pomógłby mi zlikwidować te niedoskonałości. Usłyszałam o unikalnej technologii, która likwiduje cellulit i nadmiar tkanki tłuszczowej i postanowiłam ją wypróbować. Zabieg zupełnie nieinwazyjny, szybki, i komfortowy. Dziś jestem już po dwóch zabiegach i widzę zdecydowaną różnicę. Bez obaw czekam na wiosnę i sceny w szortach ;)

“

Polecam Julia Kamińska

Kliniki SPA Ambasada Urody w Warszawie to wyjątkowe miejsca, w których od ponad 12 lat zespół najlepszych specjalistów dba o swoich Klientów pomagając im zachować młody wygląd oraz zgrabną sylwetkę na lata. Łącząc najwyższej jakości produkty kosmetyczne, medyczne oraz najnowsze i najbardziej innowacyjne urządzenia z sukcesem wprowadza najskuteczniejsze programy pielęgnacyjne, które pozwalają każdemu Klientowi osiągnąć wymarzony efekt.

Partner w doborze technologii www.itpsa.pl

Ambasada Urody Medical SPA ul. Hlonda 2, Warszawa Miasteczko Wilanów tel. 604 502 501 www.ambasadaurody.pl

Ambasada Urody Day SPA ul. Wilcza 9a, Warszawa Śródmieście tel. 606 909 009 www.ambasadaurody.pl

M U S T H AV E

dla niego

2

1

Mocny. Zdecydowany.

Efektowny. Elegancki. Granat.

To kolor odpowiedni dla każdego typu urody i znakomicie koresponduje z innymi tonacjami.

3

GŁĘBOKI G R A N AT Navy blue

Navy blue is a strong colour that is elegant and never goes out of fashion.

Everyone looks good in navy and it pairs well with many other shades of blue.

10

9

5

8

7

6

© M . P.

4

1. CHARVET bawełniana koszula, €420 2. TOM FORD krawat, €185 3. GUCCI oprawki, €320 4. TOD'S lniane spodnie, €395 5. MAURICE LACROIX AIKON MERCURY 2019 wodoszczelny zegarek ze stali nierdzewnej, 35 000 zł 6. LOEWE srebrno-złoty sygnet, €390 7. WITTCHEN torba na laptop, 379 zł 8. WITTCHEN buty męskie, 459 zł 9. JBL Endurance PEAK bezprzewodowe i wodoodporne słuchawki, 639 zł 10. TOD'S lniana marynarka, €875 ❚ 1. CHARVET cotton shirt, €420 2. TOM FORD tie, €185 3. GUCCI eyewear, €320 4. TOD'S linen trousers, €395 5. MAURICE LACROIX AIKON MERCURY 2019 waterproof stainless steel watch, PLN 35,000 6. LOEWE silver and gold signet ring, €390 7. WITTCHEN laptop bag, PLN 379 8. WITTCHEN shoes, PLN 459 9. JBL "Endurance PEAK" wireless and waterproof headphones, PLN 639 10. TOD'S linen jacket, €875

108

M U S T H AV E

dla niej

1

2

Chociaż niełatwo go nosić, projektanci niemal w każdym sezonie lubią do niego wracać.

Bo żółtego trudno nie zauważyć.

3

P O S TAW N A Ż Ó ŁT Y Yellow is the new black

4

Although it is not easy to wear, fashion designers often use it in their summer collections. Yellow is definetly a colour that cannot be ignored.

10

9

5

8 6

1. ISABEL MARANT skórzana kurtka €1,500 2. LOULOU DE LA FALAISE pozłacane kolczyki, €288 3. SOLAR sukienka, 479 zł 4. SAMSONITE limitowana edycja walizki Neopulse Lifestyle w rozmiarze kabinowym, 1249 zł 5. SAMSONITE plecak na komputer z linii Cityvibe 2.0, 499 zł 6. LEVI'S buty, 439 zł 7. ANDY&MAG oprawki marki Andy Wolf, 1800 zł 8. WITTCHEN torebka, 239 zł 9. APART/AM:PM CLUB, zegarek, 320 zł 10. LEVI'S T-shirt z serii Peanuts Collection, 99 zł ❚ 1. ISABEL MARANT leather jacket, €1,500 2. LOULOU DE LA FALAISE gold-plated earrings, €288 3. SOLAR dress, PLN 479 4. SAMSONITE a limited edition of the Neopulse Lifestyle suitcase in cabin size, PLN 1,249 5. SAMSONITE laptop backpack from the Citivibe 2.0 product line, PLN 499 6. 10. LEVI'S sneakers, PLN 439 7. ANDY&MAG frames by Andy Wolf, PLN 1,800 8. WITTCHEN bag, PLN 239 9. APART/AM:PM CLUB, watch, PLN 320 10. LEVI'S t-shirt from the Peanuts Collection, PLN 99

110

© M . P.

7

PROMOCJA

PROMOCJA

1 2

3

4

WIOSNA JEST KOBIETĄ!

KWIATOWE I ZWIERZĘCE PRINTY, ZWIEWNE TKANINY I ELEGANCKIE FASONY. TAKA JEST WIOSENNA KOLEKCJA POLSKIEJ MARKI SOLAR!! JUŻ DZIŚ ODKRYJ NAJŚWIEŻSZE TRENDY I DAJ SIĘ UWIEŚĆ ENERGETYCZNYM KOLOROM. 6

5

N

owa kolekcja SOLAR oficjalnie obwieszcza początek wiosennego sezonu. Dlaczego?

Bo wiosna jest kobietą!

Jest radosna, swobodna, wyrazista i pełna życia. Świeże, intensywne kolory łączą się w niej z naturalnością kwiatów, a perfekcyjne kroje sprawiają, że ubrania są jak druga skóra – idealne sprawdzają się zarówno na co dzień, jak i do pracy.

Stylizacje bywają urozmaicone zarówno akcentami florystycznymi - kochamy polne rośliny i złociste słoneczniki, i barwnymi paskami. Do tego wyrazista biżuteria, chusta na głowie i już jesteś gotowa na nowy, wyjątkowo barwny sezon - tak jak norweska modelka Hanna Sørheim. Jej subtelna uroda doskonale komponuje się z wizją nowoczesnej romantyczki, z myślą o której powstała kolekcja polskiej marki..

1. apaszka, 199 zł 2. top, 249 zł 3. sukienka, 649 zł 4. torebka, 199 zł 5. naszyjnik, 99 zł 6. sukienka, 449 zł 7. sukienka, 649 zł

7

GOOD ADDRESS

nasze rekomendacje

2

1

...to dziś marzenie niejednego mężczyzny.

Naprzeciw wychodzi transplantacja włosów, która w światowych rankingach jest dziś najczęściej wykonywanym u mężczyzn zabiegiem z zakresu chirurgii estetycznej. Wśród gwiazd, które z niej skorzystały, są m.in.: Ben Affleck, David Beckham, Bradley Cooper, Jude Law, Matthew McConaughey, Rafael Nadal czy Robbie Williams. My tymczasem polecamy warszawską klinikę Medical Hair & Esthetic, w której przyjmują trycholodzy Agnieszka Trepka i Magdalena Kania oraz specjalista chirurg dr n. med. Sławomir Pietuszko. ❚ ...is what many men dream of. One solution to the problem is hair transplantation. In fact, this is the most common aesthetic surgery procedure for men everywhere in the world. Celebrities who have had a hair transplant include Ben Affleck, David Beckham, Bradley Cooper, Jude Law, Matthew McConaughey, and Robbie Williams. We recommend the Medical Hair & Esthetic clinic in Warsaw. You can make an appointment with trichologists Agnieszka Trepka and Magdalena Kania, or surgeon Dr n. med.

Sławomir Pietuszko. trychologwarszawa.pl

PRESTIGE ZONE 3

2. NAJWYŻSZE STANDARDY Highest standards Babor Beauty Spa w Warszawie to autoryzowany instytut niemieckiej marki Babor – lidera na rynku kosmetycznym. Oferuje najwyższe standardy w pielęgnacji twarzy i ciała wspomagane najnowszymi urządzeniami. W ofercie m.in. indywidualnie dobrane programy pielęgnacyjne, ustalone po konsultacji z zakresu kosmetologii twarzy i ciała, oraz produkty w wersji detalicznej umożliwiające kontynuację pielęgnacji w domu. ❚ Babor Beauty Spa in Warsaw is an authorised Institute of the German brand Babor – a market leader in beauty products. It offers top quality standards in facial and body care enhanced with state-of-the-art devices. You can opt for individually tailored care programmes for the face and body (selected following a cosmetology consultation) and purchase products for follow-up home treatments. baborinstytut.pl

3. ELIXIR BY DOM WÓDKI Mieści się w zabytkowej kamienicy Petyskusa przy pl. Teatralnym w Warszawie. To pierwsza restauracja z kompleksowym podejściem do idei food pairingu w oparciu o polską kuchnię oraz wódkę i inne tradycyjne spirytualia, m.in. miody pitne i nalewki. W menu znajdziemy dania kuchni polskiej w nowoczesnej interpretacji. Jedną z atrakcji lokalu jest VODKA ATELIER – mianowany do Księgi rekordów Guinnessa bar z największą na świecie kolekcją wódek (blisko 600 rodzajów). ❚ Housed in the historical Petyskus tenement at Pl. Teatralny in Warsaw, it is a place for people open to all sorts of culinary experiences. It is also the city’s first restaurant to take a comprehensive approach to pairing Polish cuisine with vodkas and other traditional alcoholic beverages, including meads and cordials.

The menu has modern variations on traditional Polish dishes. One of the main attractions of the venue is the VODKA ATELIER, a bar boasting the world’s largest collection of vodkas (nearly 600 kinds). It has been nominated for the Guinness World Records. domwodki.pl

112

© M . P.

1. MIEĆ PIĘKNE WŁOSY Beautiful hair

WE MAKE EVEN THE SMALLEST MEETINGS OUR BIGGEST PRIORITY Courtyard by Marriott® Gdynia Waterfront is a great location to organize meetings of all kinds.

Enjoy the intelligently designed, flexible 1100 square meters of modern event space, featuring a panoramic foyer and a stunning sea view terrace.

19 Jerzego Waszyngtona Street 81-342 Gdynia +48 58 743 07 00 Marriott.com/gdncy

BOOK NOW konferencje@courtyardgdynia.com

REKLAMA

Courtyard_K_0419.indd 1

13/03/2019 15:46

Ekspresem do superfigury!

Fast to a super figure!

Marzysz o idealnej figurze, ale mimo diet i ćwiczeń nie udaje ci się jej osiągnąć?

Pozbądź się niechcianej tkanki tłuszczowej w błyskawicznym tempie!

You keep dreaming of an ideal figure but despite diets and exercises you are not successful? Get rid of the unwanted fat tissue in no time!

Teraz jest skuteczna, bardziej komfortowa metoda – Palomar SlimLipo 3D. Jej unikalność polega na rozpuszczaniu tłuszczu przy użyciu sondy laserowej, która nakierowuje strumień lasera bezpośrednio na tkankę tłuszczową – mówi dr Marek Murawski, chirurg plastyk. Laser jednocześnie rozpuszcza tłuszcz i obkurcza włókna kolagenowe (tzw. termolifting 3D), co zapobiega powstawaniu efektu „obwisłej skóry”. Wymaga jedynie miejscowego znieczulenia. SlimLipo może odchudzić brzuch, uda, ramiona, ale także podbródek.

Sculspure, nieinwazyjne modelowanie sylwetki w 25 minut To pierwszy nieinwazyjny laser do niszczenia uporczywej, lokalnie zgromadzonej tkanki tłuszczowej.

Jako pierwszy na świecie otrzymał certyfikat FDA, potwierdzający jego skuteczność i bezpieczeństwo dla nieinwazyjnej lipolizy brzucha i tzw. boczków.

Stosowany też na okolice ramion, ud czy kolan.

Now an effective, more comfortable method exists – Palomar SlimLipo 3D. The unique nature of the method is that it dissolves fat with a laser probe which directs the laser beam directly to the fat tissue” says dr Marek Murawski, plastic surgeon. The laser dissolves fat and constricts collagen fibres (3D thermolifting) which prevents the effects of „saggy skin”. It requires only local anesthesia. SlimLipo can help you slim your belly, thighs, arms end even the chin.

Sculpsure, non-invasive 25 minutes Body Contouring The first non-invasive laser to destroy persistent locally gathered fat tissue. As the first in the world, it was granted FDA certificate for non-invasive abdominal lipolysis and so called „bacon” confirming its efficiency and safety. It can be used on shoulders, tights or knees either.

Klinika Elite Centrum Laseroterapii/ Clinic Elite Laser Therapy Centre: ul. Złota 61, tel. 22 400 36 55; ul. Wąwozowa 8, tel.: 22 894 83 84, www.elite.waw.pl Wyłączny dystrybutor/Exclusive distributor: ITP S.A., ul. Domaniewska 37, Warszawa, tel. +48 722 008 002, www.itpsa.pl

Na hasło Kaleidoscope bezpłatna konsultacja.

Free consultation with Kaleidoscope.

GOOD ADDRESS

nasze rekomendacje

4

6

5

4. JAKI ZABIEG WYBRAĆ?

Which procedure to pick?

5. PIĘKNE I ZDROWE Beautiful and healthy

Jeśli interesuje cię medycyna estetyczna, szukasz: informacji o zabiegach, sprawdzonych lekarzy i najlepszych gabinetów – to miejsce dla ciebie. Na portalu wirtualnaklinika. pl znajdziesz też porady dotyczące pielęgnacji, filmy pokazujące zabiegi krok po kroku i odpowiedzi na najczęstsze pytania ich dotyczące. ❚ If you are interested in aesthetic medicine and are looking for information on procedures, doctors and clinics, this is the place for you. The wirtualnaklinika.pl website has care advice, films demonstrating various procedures being performed step-by-step, and FAQs.

Piękny biust to pragnienie wielu kobiet.

Podobnie jak oprawa jego kształtu po karmieniu, wyrównanie asymetrii czy skorygowanie proporcji sylwetki.

Z pomocą przychodzi chirurgia plastyczna i implanty marki Mentor (dostępne w warszawskiej Klinice Elite), dzięki którym piersi mogą być piękne i zdrowe. Co więcej, po zabiegu będą wyglądały naturalnie. A przecież na takim efekcie zależy kobietom najbardziej. ❚ A beautiful bust is the dream of many women. And many women undergo treatments to improve the appearance of their breasts after nursing, neutralise an asymmetry, or correct the proportions of the body. Mentor plastic surgery procedures and implants (available at Elite Clinic in Warsaw) can make the bust look great and healthy. What is more, the breast will look natural after the procedure. After all, this is something that is crucial for women.

wirtualnaklinika.pl

elite.waw.pl

114

Niszowe kosmetyki Less powstały w opozycji do wieloetapowej pielęgnacji skóry. Marka Less wierzy w „mniej” zamiast „więcej”. Less upraszcza pielęgnację do czystych, roślinnych składników, odsuwając wszelkie syntetyki, które są skórze niepotrzebne.

W rezultacie powstała linia składająca się z zaledwie trzech produktów: glinki do mycia, olejku do pielęgnacji cery suchej i olejku do pielęgnacji cery tłustej. To wszystko, czego potrzebuje skóra, aby zachować zdrowie i rozświetlony wygląd. Minimalistyczne kosmetyki Less znajdziesz w Warsztacie Piękna, sklepie internetowym dla miłośników naturalnej pielęgnacji. ❚ Less niche cosmetics are made in contrast to multi-stage skin care. Less believes that less is better than more. Less simplifies skin care to pure, plant ingredients and does not use any synthetic substances that the skin does not need. Less has created just three products: a cleansing clay; an oil to care for dry skin; and an oil to care for oily skin. This is all your skin needs to stay healthy and bright. The minimalistic Less cosmetics are available at Warsztat Piękna, an online shop for those who believe in natural skin care. warsztatpiekna.pl

© M . P.

PRESTIGE ZONE

6. POWRÓT MINIMALIZMU Back to minimalism

Oslo - rusz na podbój północy

Poznaj uroki zielonego miasta

Oslo - move to the north Discover the beauty of the green city

lot.com

LOT PARTNEREM WARSAW HUMANITARIAN EXPO 2019 LOT is the partner of Warsaw Humanitarian Expo 2019

Warsaw Humanitarian Expo 2019 to pierwsze tego typu wydarzenie organizowane nie tylko w Polsce, ale w całej Europie Środkowo-Wschodniej. Co je wyróżnia?

Dla przedstawicieli biznesu to wyjątkowa okazja do prezentacji swojej oferty usług i towarów z zakresu pomocy humanitarnej i rozwojowej kluczowym decydentom rynku zamówień publicznych organizacji międzynarodowych. To rynek rzędu wielu miliardów dolarów rocznie.

W jaki sposób Polska jest zaangażowana w pomoc rozwojową?

Polska jest dawcą, tzw. donorem pomocy rozwojowej i humanitarnej, i ma w tym względzie już ugruntowaną renomę. Bowiem współpraca rozwojowa jest integralną częścią polityki zagranicznej, stanowi wyraz naszej solidarności z krajami rozwijającymi się, ale też jest wypełnieniem zobowiązań wynikających z członkostwa Polski w organizacjach międzynarodowych. W 2017 r. Polska przeznaczyła na Oficjalną Pomoc Rozwojową ponad 2,5 mld zł. Nasze wydatki na pomoc humanitarną w ciągu ostatnich trzech lat zwiększyły się niemal 9-krotnie – z 20 do 174 mln zł. Chcielibyśmy, by biznes coraz czynniej uczestniczył w tych działaniach. Jesteśmy więc dumni, że LOT aktywnie włączył się w ideę budowania wsparcia przez biznes działań humanitarnych i rozwojowych w świecie, widząc w tym potencjał rynkowy i jednocześnie możliwość wzmocnienia swojej – budowanej od 90 lat – marki jako wrażliwej społecznie firmy.

Jakie wydarzenia odbędą się podczas WHE 2019?

Jednym z elementów są targi umożliwiające przedsiębiorcom bezpośrednie zaprezentowanie swojej oferty handlowej w obszarze zamówień publicznych dla organizacji międzynarodowych i pozarządowych. Odbędzie się też konferencja „Odpowiedzialny biznes w sytuacjach kryzysów humanitarnych”, a także w ramach Warsaw Procurement Forum cykl szkoleń i warsztatów nt. jak skutecznie brać udział w przetargach na świadczenie usług i dostarczanie towarów do organizacji międzynarodowych. Wezmą w nim udział przedstawiciele ONZ, Unii Europejskiej, Międzynarodowego Czerwonego Krzyża oraz organizacji pozarządowych. ❚

Maciej Lang, podsekretarz stanu ds. dyplomacji ekonomicznej, współpracy rozwojowej, polityki azjatyckiej, polityki afrykańskiej i bliskowschodniej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, fot. MSZ. ❚ Maciej Lang, Undersecretary of State for Economic Diplomacy, Development Cooperation, Asia, Africa and the Middle East Policy at the Ministry of Foreign Affairs. image by MSZ.

key decision-makers from the public procurement sector and international organisations. This is a market worth billions of dollars annually.

How is Poland involved in development aid?

Poland is a development and humanitarian aid donor and has an established reputation in this area as development cooperation is an integral part of the country’s foreign policy. It’s an expression of our solidarity with developing countries and it helps us meet the obligations that arise from our membership in international organisations. In 2017, Poland allocated more than PLN 2.5 billion to Official Development Assistance. Over the past three years, our spending on humanitarian aid has increased nearly 9 times – from PLN 20 to PLN 174 million.

We want business to be more actively involved in these sorts of activities. We are therefore proud that LOT has become actively involved in the concept of building support though international humanitarian and development business activities, as it sees the market potential and the prospects for reinforcing the perception of its brand - built up over nine decades – as a socially responsive organisation.

WY DARZENIA LOT news

POLSKIE LINIE LOTNICZE LOT ZOSTAŁY PARTNEREM MIĘDZYNARODOWYCH TARGÓW POMOCY HUMANITARNEJ I ROZWOJOWEJ WARSAW HUMANITARIAN EXPO 2019.

WYDARZENIE ODBĘDZIE SIĘ W DNIACH 11–13 CZERWCA W CENTRUM TARGOWO-WYSTAWIENNICZYM PTAK WARSAW EXPO W NADARZYNIE. ❚ LOT POLISH AIRLINES HAS BECOME A PARTNER OF WARSAW HUMANITARIAN EXPO 2019. THE EVENT WILL BE HELD FROM 11 UNTIL 13 JUNE IN PTAK WARSAW EXPO IN NADARZYN

What events will be staged while WHE 2019 lasts?

One of the elements is the expo. This enables businesspeople to present their commercial public procurement range directly to international and non-governmental organisations. The programme includes the conference “Responsible Business in Humanitarian Emergencies”, and the Warsaw Procurement Forum, which has a series of training courses and seminars about how to effectively bid in tenders to provide goods and services to international organisations.

It will be attended by representatives of the UN, the European Union, the International Red Cross, and non-governmental organisations.

More: humanitarianexpo.com.

Dreamliner, fot. Marcin Chmielewski. ❚ Dreamliner, image by Marcin Chmielewski

Warsaw Humanitarian Expo 2019 is the first event of its kind to be held not only in Poland, but also in Central and Eastern Europe.

What makes it special?

For businesspeople, it’s a unique opportunity to present their range of products and services relevant to humanitarian and development aid to

lot.com

@ MSZ

Więcej: humanitarianexpo.com.

119

LOT NA ŚWIECIE

LOT in the world

Fort McMurray Edmonton

route map

Vancouver San Francisco

Seattle

Saskatoon

Calgary

Winnipeg

Portland

Phoenix

San Diego

Cleveland Denver Pittsburgh New York (JFK) Atlanta Charlotte Dallas Houston

SIATKA P OŁĄCZEŃ

Québec Montreal Halifax

Toronto New York (Newark)

Chicago

Las Vegas

Los Angeles

Ottawa

Minneapolis

Tampa

Orlando

Miami

Puerto Plata

POŁĄCZENIA REGIONALNE Regional routes

Gällivare

Arvidsjauri Trondheim

Stockholm

TALLINN

Copenhagen Gdansk

London (City)

Olsztyn

Szczecin

Bydgoszcz Poznan Zielona Gora

Brussels

Vilnius

WARSAW Lublin

Wroclaw

Kyiv (Boryspil)

połączenia LOT-u / LOT flights połączenia LOT-u realizowane we współpracy z linią Nordica / LOT connections in cooperation with Nordica

Katowice

Krakow Rzeszow Lviv

Vienna Odesa

BUDAPEST

Olsztyn

nowe kierunki / new destinations

Dubrovnik połączenia sezonowe /

seasonal flights

lot.com

Nice

120

Bucharest

Constanca

Split Dubrovnik Ohrid

Aviv Tel Aviv Tel

Wilno – London City od 1 maja / Vilnus – London City from 1st May Kraków – Dubrownik od 25 maja / Cracow – Dubrovnik from 25th May Budapeszt – Bruksela od 2 września / Budapest – Brussels from 2nd September Budapeszt – Bukareszt od 2 września / Budapest – Bucharest from 2nd September

Yekaterinburg

Astana

Krasnodar

Sapporo

Tbilisi Yerevan

Larnaca Cairo

SIAT KA P OŁĄCZEŃ

Rzeszow BUDAPEST

Beijjng

Beirut Tel Aviv

Sendai

Seoul

Tokyo

Fukuoka

Amman

Delhi

Taipei Hanoi

route map

Colombo Singapore

Brisbane Perth

Sydney Adelaide Canberra

Melbourne

LOT NA ŚWIECIE połączenia czarterowe / charter flights połączenia LOT-u / LOT flights

Sydney połączenia code-share / code-share flights Colombo nowe kierunki / new destinations

Warszawa-Miami od 1 czerwca / Warsaw-Miami from 1st Juni Warszawa-Bejrut od 14 czerwca / Warsaw-Beirut from 14th Juni Warszawa-Delhi od 17 września / Warsaw-Delhi from 17th September Warszawa-Colombo od 3 listopada / Warsaw-Colombo from 3rd November

lot.com

Krakow

Kazan Samara

WARSAW

121

LOT W EUROPIE. POŁĄCZENIA Z I DO WARSZAWY LOT in Europe. Flights to and from Warsaw

Helsinki

Oslo

Tallinn

Stockholm Gothenburg

Edinburgh

Riga

Billund Copenhagen

Palanga

St Petersburg

Moscow (Sheremetyevo)

Moscow (Domodedovo) Kaunas Vilnius Minsk

SIATKA P OŁĄCZEŃ

route map

Kaliningrad Hamburg Amsterdam London (Heathrow) Hannover Berlin WARSAW London (City) Düsseldorf

Porto

Lisbon

Madrid

Kiev (Boryspil) Kharkiv Brussels Frankfurt Paris Kiev (Zhuliany) Luxembourg Nuremberg Prague Lviv Stuttgart Munich Linz Vienna Zaporizhia Zurich Košice Salzburg Chisinau Graz Innsbruck Geneva Budapest Klagenfurt Odesa Cluj-Napoca Lyon Milan Ljubljana Zagreb Venice Turin Pula Varna Bucharest Belgrade Nice Zadar Girona Split Dubrovnik Sofia Barcelona Podgorica Skopje Istanbul Ankara

połączenia czarterowe / charter flights

połączenia bezpośrednie LOT-u / direct LOT flights Lisbon

połączenia code-share / code-share flights

Corfu

połączenia sezonowe / seasonal flights Warszawa – Korfu od 9seasonal czerwcaflights / Warsaw – Corfu from 9th June Warszawa – Warna od 9 czerwca / Warsaw – Varna from 9th June

Corfu Catania

BEZPIECZEŃSTWO

Bodrum

Safety

BEZPIECZEŃSTWO NA POKŁADZIE SAMOLOTÓW LOT ❚ SAFETY ON BOARD LOT AIRCRAFT

Zakaz palenia (również papierosów elektronicznych) ❚ No smoking (including e-cigarettes)

Nie pijemy alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w Duty Free ❚ Do not drink alcohol brought on board or purchased in Duty Free

Podczas startu i lądowania laptop musi być wyłączony i umieszczony w kieszeni fotela lub na półce, a z telefonów komórkowych pasażerowie mogą korzystać wyłącznie w trybie off mode Wizerunek członków załóg podlega ochronie prawnej. Uprzejmie prosimy o uszanowanie prywatności i niefotografowanie/niefilmowanie naszych pracowników, a także o nierozpowszechnianie wizerunku bez ich zgody. ❚ During take-off and landing, laptops must be switched off and placed in the back seat pocket in front of you or on the shelf, and mobile phones can only be used in aeroplane mode.

The image rights of cabin crew members are protected by law. Please respect their privacy and do not photograph/film our staff and do not disseminate their image without their permission.

lot.com

TRANSAKCJE BEZGOTÓWKOWE NA POKŁADZIE ❚ NON-CASH TRANSACTIONS ON BOARD

122

Uprzejmie informujemy, że w celu zapewnienia bezpieczeństwa bezgotówkowych transakcji płatniczych na pokładach swoich samolotów LOT zbiera i przechowuje niektóre z Państwa danych, np. imię i nazwisko, numer dokumentu tożsamości, adres zamieszkania i numer miejsca zajmowanego na pokładzie. Podawanie tych danych osobowych podczas transakcji jest dobrowolne. W przypadku odmowy możliwe jest dokonanie standardowej płatności gotówkowej – bez użycia karty. Zapewniamy, że zbieranie, przetwarzanie, przechowywanie i udostępnianie danych odbywa się w sposób całkowicie bezpieczny i zgodny z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.

W każdym momencie mogą Państwo zwrócić się do nas z prośbą o informację o danych na swój temat przechowywanych przez LOT*, jak też skorygować ich treść. ❚ Please be advised that in order to ensure the security of payment transactions on board our aircraft, LOT is collecting and storing some of your personal data, e.g. your forename and surname, identity card number, residential address, and seat number. Providing this information is purely voluntary. You can still effect a cash transaction should you decline.

Please be assured that the collection, processing, storing and disclosing of personal data is carried out in a secure manner and in compliance with the Personal Data Protection Act of 29 August 1997. You have the right to request information regarding any personal data stored by LOT and correct it at any time. * Polskie Linie Lotnicze „LOT” S.A., ul. Komitetu Obrony Robotników 43, 02-146 Warszawa ❚ Polskie Linie Lotnicze “LOT” S.A., ul. Komitetu Obrony Robotników 43, 02-146 Warszawa

WE FLY TO 98% OF THE WORLD. WHERE WILL YOU GO NEXT? Star Alliance brings together 28 member airlines to connect you seamlessly to over 1,300 destinations around the world.

So whether you are flying for business or leisure or a little bit of both, our network can take you almost anywhere.

Search for your next flight at booking.staralliance.com

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE

Long-haul aircraft

F LOTA fleet

Boeing 787-9 Dreamliner

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc BC/PEC/EC Capacity

Boeing 787-8 Dreamliner

4/7 * 62,82 m 60,17 m 875 km/h 13 350 km 24/21/249

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc BC/PEC/EC Capacity

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

Boeing 737 MAX 8

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Medium and short-haul aircraft

Boeing 737-800

5/15 ** 39,52 m 35,92 m 839 km/h 5750 km 186

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

lot.com

Bombardier DHC-8Q400 Q

124

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

12 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km 78

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km 162

Embraer 190

12 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km 112/118***

4 36,24 m 28,72 m 863 km/h 3461 km 106

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Embraer 170

Embraer 175 Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Boeing 737-400

4 39,47 m 35,78 m 834 km/h 5435 km 186

Embraer 195 Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

8 56,72 m 60,17 m 875 km/h 12 650 km 18/21/213

12 **** 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km 82

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

Bombardier CRJ900ER

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

9 36,34 m 24,85 m 790 km/h 2500 km 90

6 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km 70

Bombardier CRJ700ER

Liczba Number in fleet Długość Length Rozpiętość Wing span V przelotowa Cruising speed Zasięg max Range Liczba miejsc Capacity

* dostawy kolejnych zamówionych samolotów tego typu w tym roku / *deliveries of more of the ordered aircraft of this type expected this year ** dostawy kolejnych w tym i przyszłym roku / ** deliveries of more aircraft for this year *** w zależności od wersji / depending on the version **** w tym dwa do dyspozycji rządu / **** including two aircraft at the government’s disposal

2 32,33 m 23,25 m 790 km/h 2650 km 70

BAGAŻ REJESTROWANY

Checked baggage

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM ❚ CHECKED BAGGAGE ALLOWANCES LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

+

23 kg max

32 kg max

+

32 kg max

+

32 kg max

23 kg max

LOT BUSINESS CLASS

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH ❚ LUGGAGE ALLOWANCES FOR CHILDREN UP TO 2 YEARS OF AGE

LOT BUSINESS CLASS

+

9 kg

na długie dystanse ❚ on long haul flights

+

8 kg max

= 12 kg

(max waga jednej sztuki: 8kg ❚ max unit weight: 8kg)

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

= 18 kg

8 kg max

Dodatkowo do kabiny można zabrać albo torbę z latopem, albo torebkę damską o maksymalnych wymiarach 40 x 30 x 8 cm oraz o maksymalnej wadze 2 kg. Ze względów bezpieczeństwa cały bagaż kabinowy musi zmieścić się w szafkach nad głowami lub pod fotelem przed pasażerem.

Wszystkie bagaże przekraczające dozwolone wymiary będą musiały być przepakowane lub zostaną nadane jako bagaż rejestrowany i będzie pobrana opłata według cennika. ❚

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM ❚ LIQUIDS IN YOUR CARRY-ON BAGGAGE

o maksymalnym wymiarze do 158 cm ❚ maximum dimensions of up to 158 cm

LOT ECONOMY CLASS na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm ❚ The sum of three dimensions of carry-on baggage (length, width and height) should not exceed 118 cm

8 kg max

55 In addition, one of the following items (max. 40 cm x 30 cm x 8 cm; max. 2 kg) may be taken on board free of charge: a laptop case or a women's handbag. For safety reasons, all carry-on baggage must fit in the overhead shelf on board or under the seat in front of you. All baggage exceeding the permitted size, will have to be repackaged or will be checked in subject to the relevant fee specified in the price list.

Ze względów bezpieczeństwa podróżujące na pokładzie samolotu zwierzęta muszą pozostać w trakcie całej podróży w przeznaczonej do tego celu torbie lub klatce. ❚ For safety reasons, animals travelling on board the aircraft must remain in a dedicated bag or cage during the entire trip.

>> 22

20

ZWIERZĘTA NA POKŁADZIE ❚ ANIMALS ON BOARD

+

23 kg max

Carry-on baggage

LOT PREMIUM ECONOMY

9 kg max

lot.com

23 kg max

fotelik samochodowy ❚ car seat

LUB OR

wózek składany ❚ folding buggy

BAGAŻ PODRĘCZNY

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

126

+

23 kg max

32 kg max

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE ❚ CARRY-ON LUGGAGE ALLOWANCES

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm. ❚ The sum of the three dimensions should not exceed 158 cm.

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

40

PRZYDATNE INFORMACJE useful information

+

23 kg max

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

LOT ECONOMY CLASS

100 ml MAX

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com. ❚ Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com ❚ The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com.

Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. ❚ Additional carry-on baggage restrictions may apply to some flights operated by small aircraft.

Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. ❚ A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available.

Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. ❚ An extra charge applies to outbound flights from Poland.

Jedna karta, wiele przywilejów One card, many benefits Dzięki karcie Miles & More możesz gromadzić i wykorzystywać mile zarówno podczas podróży, jak i na co dzień. Spójrz na atrakcyjne oferty, które daje największy w Europie program dla często podróżujących pasażerów.

With Miles & More card you can earn and spend miles both while travelling and on everyday purchases. Take a look at the attractive benefits offered by the biggest Europe’s programme for frequent flyers.

Szybka i bezpłatna rejestracja

Fast and free registration

Skorzystaj z aplikacji mobilnej Miles & More i zgromadź dodatkowe 500 mil lub wejdź na stronę www.miles-and-more.pl.

Download Miles & More app and take advantage of 500 award miles or visit www.miles-and-more.pl.

Zarejestruj się już teraz miles-and-more.com/pl/rejestracja

Register now miles-and-more.com/en/registration

Po zarejestrowaniu można naliczyć wstecznie mile za przeloty oraz usługi partnerów z ostatnich sześciu miesięcy.

By the way: after registration, miles for your flight or other partners services can be credited to you retrospectively within 6 months.

Gromadź mile nie tylko za podróże samolotem w ponad 30 liniach lotniczych, ale również korzystając z karty kredytowej, ubezpieczenia podróży, podczas zakupów oraz u 300 innych partnerów nielotniczych na całym świecie.

Earn miles not only when you are traveling with more than 30 airlines, but also take advantage of credit cards, travel insurance, shopping and with 300 other non-airline partners all over the world.

Wykorzystaj mile premiowe na przelot, podwyższenie klasy podróży oraz inne usługi między innymi pobyt w hotelu czy wypożyczenie samochodu.

Spend award miles on flight awards, upgrade awards or other services such as stay in the hotel or car rental.

Aplikacja mobilna Miles & More

Z aplikacją mobilną kartę Miles & More masz zawsze przy sobie.

Zamieszczone są tam informacje o stanie Twojego konta oraz sposobie łatwego gromadzenia i wykorzystywania mil. Ponadto dzięki aplikacji nigdy nie przegapisz żadnej promocji. Zawsze uzyskasz najcenniejsze informacje i porady jak szybko zgromadzić mile potrzebne do wymarzonej nagrody.

Miles & More mobile app

With the Miles & More app, you always have card with you.

It shows you your mileage account balance and how you can easily earn and spend miles. Furthermore, you will never miss another promotion. You will always get the most valuable information and tips on the quickest way to earn your dream award.

Warmia i Mazury

MAZURY

Dzika przyroda w zasięgu ręki.

Malownicze lasy i jeziora.

Ciekawe miejsca, zabytki, atrakcje dla rodziny. To wymarzone miejsce na wypoczynek o każdej porze roku.

Przyjedź – Zakochaj się – Zostań www.mazury.travel

Specjalne oferty milowe Special mileage offers Wykorzystaj mile na połączenia LOT

Polskie Linie Lotnicze LOT wraz z programem Miles & More otwierają nowe możliwości. Teraz możesz zrealizować swoje marzenia o podróżach i wykorzystać mile na bilety lotnicze w atrakcyjnych stawkach milowych.

LOT oferuje ponad 100 bezpośrednich rejsów do miast Europy, Azji czy Ameryki Północnej. W 2017 roku do mapy połączeń LOT przybyło 27 nowych kierunków - w tym: Los Angeles, Berlin i Astana. Od początku bieżącego roku LOT otworzył już 12 nowych destynacji, m.in. z Warszawy do Singapuru, z Budapesztu do Nowego Jorku lub Chicago czy z Rzeszowa do Newark.

Wejdź na miles-and-more.pl i sprawdź nasze propozycje gromadzenia i wykorzystywania mil!

Spend your miles on LOT flights

LOT Polish Airlines along with Miles & More open up new horizons.

You can now live your dreams about travelling and spend your miles on award tickets in very attractive mileage amounts. LOT offers over 100 direct flights to many cities in Europe, Asia and North America. In 2017, LOT has added 27 new destinations to its route map - Los Angeles, Berlin and Astana. From the beginning of this year, LOT has opened 12 new destinations, for example: Warsaw - Singapore, from Budapest to New York and Chicago or from Rzeszow to Newark.

Visit miles-and-more.pl and check our earn and spend miles offers!

Okazje milowe

Miesięczne okazje milowe Polskich Linii Lotniczych LOT pozwolą Ci odkryć nowe, fascynujące kierunki podróży w atrakcyjnych cenach. Niezależnie od tego, czy planujesz wypad do dużego miasta, czy wypoczynek nad morzem, możesz wykorzystać mile i polecieć w jednej z trzech komfortowych klas: ekonomicznej (od 15 000 mil), premium (od 20 000 mil) lub business (od 25 000 mil).

Sprawdź nasze oferty na miles-and-more.pl i zarezerwuj bilet już teraz!

Mileage bargains

With LOT Polish Airlines monthly mileage bargains, experience exciting destinations at bargain prices. Whether you are planning a city break or a seaside holidays now you can reach your dream destination.

Spend your miles and fly in one of the LOT comfortable classes: economy (starting from 15,000 miles), premium (starting from 20,000 miles) and business (starting from 25,000 miles).

Take a look at the current offers on miles-and-more.pl and book your ticket now!

NajMILszy poniedziałek

Rozpocznij tydzień od atrakcyjnej promocji milowej na połączenia LOT-u.

Co dwa tygodnie wejdź na stronę lot.com i sprawdź co nowego przygotowaliśmy. Bilety nagrody na wybrane połączenia w klasie ekonomicznej możesz zarezerwować już od 7 000 mil w obie strony za pośrednictwem Centrum Obsługi Programu Miles & More pod numerem +48 22 5 777 222.

Monday sMILEs

Start the week with attractive mileage offers on LOT flights. Every two weeks visit lot.com and check our newest promotions. Award tickets on selected destinations are available in economy class for 7 000 award miles round trip. Please contact our Miles & More Team via phone +48 22 5 777 222 to book your ticket.

One hundred masterpieces of Polish cinema for the centenary of Poland’s regained independence! Available on board LOT planes.

Sto wybitnych polskich filmów na stulecie odzyskania niepodległości!

Obejrzyj na pokładach naszych samolotów.

ROZRYWKA POKŁADOWA – FILMY DOSTĘPNE NA POKŁADZIE W KWIETNIU / In-flight entertainment – movies available on board in April NAJNOWSZE HITY KINOWE /Latest releases: CREED II (2018) NIENAWIŚĆ, KTÓRĄ DAJESZ / THE HATE U GIVE (2018) FANTASTYCZNE ZWIERZĘTA: ZBRODNIE GRINDELWALDA / FANTASTIC BEASTS: THE CRIMES OF GRINDELWALD (2018)

VICE (2018) NARODZINY GWIAZDY / A STAR IS BORN (2018) WDOWY / WIDOWS (2018) FAWORYTA / THE FAVOURITE (2018) BUMBLEBEE (2018)

BOHEMIAN RHAPSODY (2018) CAN YOU EVER FORGIVE ME? (2018) ZWYCZAJNA PRZYSŁUGA / A SIMPLE FAVOR (2018) RODZINA OD ZARAZ / INSTANT FAMILY (2018)

ŹLE SIĘ DZIEJE W EL ROYALE / BAD TIMES AT THE EL ROYALE (2018) THE LITTLE STRANGER (2018) ZEGAR CZARNOKSIĘŻNIKA / THE HOUSE WITH A CLOCK IN ITS WALLS (2018)

DLA DZIECI / For kids:

RALPH DEMOLKA W INTERNECINE / RALPH BREAKS THE INTERNET (2018) DZIADEK DO ORZECHÓW I CZTERY KRÓLESTWA / THE NUTCRACKER AND THE FOUR REALMS (2018) RIO 2 (2014)

OPOWIEŚCI Z NARNII: PODRÓŻ WĘDROWCA DO ŚWITU / THE CHRONICLES OF NARNIA: THE VOYAGE OF THE DAWN TREADER (2010) BOCIANY / STORKS (2016) LEGENDY SOWIEGO KRÓLESTWA: STRAŻNICY GA'HOOLE / LEGEND OF THE GUARDIANS: THE OWLS OF GA'HOOLE (2010)

TAJEMNICA ZIELONEGO KRÓLESTWA / EPIC (2013)

WSPÓLNA CHATA / PARENTAL GUIDANCE (2012)

CHARLIE I FABRYKA CZEKOLADY / CHARLIE & THE CHOCOLATE FACTORY (2005)

RALPH DEMOLKA / WRECK-IT RALPH (2012)

LEGO® NINJAGO: FILM / THE LEGO NINJAGO MOVIE (2017) HAPPY FEET: TUPOT MAŁYCH STÓP / HAPPY FEET (2006)

FISTASZKI - WERSJA KINOWA / THE PEANUTS MOVIE (2015) KRAINA LODU / FROZEN (2013)

POZOSTAŁE HITY KINOWE / Hollywood classics: PRAKTYKANT / THE INTERN (2015) CZŁOWIEK ZE STALI / MAN OF STEEL (2013)

NAJDŁUŻSZA PODRÓŻ / THE LONGEST RIDE (2015)

ILU MIAŁAŚ FACETÓW? / WHAT'S YOUR NUMBER? (2011)

CYRUS (2010)

MARTHA MARCY MAY MARLENE (2011)

FANTASTYCZNE ZWIERZĘTA I JAK JE ZNALEŹĆ / FANTASTIC BEASTS AND WHERE TO FIND THEM (2016)

TRZY BILLBOARDY ZA EBBING, MISSOURI / THREE BILLBOARDS OUTSIDE EBBING, MISSOURI (2017)

WIELKI MIKE / THE BLIND SIDE (2009)

KSZTAŁT WODY / THE SHAPE OF WATER (2017)

OSTATNI KRÓL SZKOCJI / THE LAST KING OF SCOTLAND (2006)

MORDERSTWO W ORIENT EXPRESSIE / MURDER ON THE ORIENT EXPRESS (2017)

ZJAWA / THE REVENANT (2015)

HOBBIT: NIEZWYKŁA PODRÓŻ / THE HOBBIT (PART 1) AN UNEXPECTED JOURNEY (2012)

LIGA SPRAWIEDLIWOŚCI / JUSTICE LEAGUE (2017)

KOCHA, LUBI, SZANUJE / CRAZY, STUPID, LOVE (2011) KINGSMAN: ZŁOTY KRĄG / KINGSMAN: THE GOLDEN CIRCLE (2017)

PAN POPPER I JEGO PINGWINY / MR. POPPER'S PENGUINS (2011)

HOBBIT: PUSTKOWIE SMAUGA / THE HOBBIT (PART 2): THE DESOLATION OF SMAUG (2013)

HOBBIT: BITWA PIĘCIU ARMII / THE HOBBIT (PART 3): THE BATTLE OF THE FIVE ARMIES (2014) MARSJANIN / THE MARTIAN (2015) EARL I JA I UMIERAJĄCA DZIEWCZYNA / ME AND EARL AND THE DYING GIRL (2015) KRÓL ARTUR: LEGENDA MIECZA / KING ARTHUR: LEGEND OF THE SWORD (2017) WSZYSCY WYGRYWAJĄ / WIN WIN (2011)

KINO MIĘDZYNARODOWE / International cinema: GUNDERMANN (2018) TRANSIT (2018) SEIN LETZTES RENNEN / BACK ON TRACK (2013) DIE FÄLSCHER / THE COUNTERFEITERS (2007) PODBROSY / JUMPMAN (2018)

NA RAYONE / IN THE HOOD (2018) BOYZHETKEN. VSYO IZ-ZA NEYO / BOYZHETKEN. SHE'S ALL THAT (2018) X – A RENDSZERBÓ´L TÖRÖLVE / X – THE EXPLOITED (2018) ROSSZ VERSEK / BAD POEMS (2018) VESZETTEK / HOME GUARDS (2015)

HAJNALI LÁZ / FEVER AT DAWN (2015) EUROPE RAIDERS (2018) WALKING PAST THE FUTURE (2017) TOKYO RAIDERS (2000) SUCH A LIFE! (1997) SHOPLIFTERS (2018) CAFÉ FUNICULI FUNICULA (2018)

THE MAGIC HOUR (2008) CRYING OUT LOVE, IN THE CENTRE OF THE WORLD (2004) DARK FIGURE OF CRIME (2018) FENGSHUI (2018) FLY PENGUIN (2009) MEMORIES OF MURDER (2003)

SYST E M ROZRYWKI P OKŁADOWEJ in-flight entertainment system

SPIDER-MAN UNIWERSUM / SPIDERMAN: INTO THE SPIDER-VERSE (2018)

KINO POLSKIE / Polish cinema: ZGODA / THE RECONCILIATION (2017) ZERO (2009)

ILE WAŻY KOŃ TROJAŃSKI / HOW MUCH DOES THE TROJAN HORSE WEIGH? (2008)

MAŁA MATURA 1947 (2010) BIG LOVE (2012)

„KINO NA 100!” / ”Polish 100”: BARWY OCHRONNE / CAMOUFLAGE (1976) BODY / CIAŁO (2015)

GORĄCZKA / FEVER (1980) PANNY Z WILKA / THE MAIDS OF WILKO (1979)

RÓŻA / ROSE (2011) REJS / THE CRUISE (1970) KSIĄŻE I DYBUK / THE PRINCE AND

THE DYBBUK (2017) RODZINA CZŁOWIECZA / FAMILY OF MAN (1966)

lot.com

KOBIETA SUKCESU (2018) CZUWAJ (2017)

131

LOT to dopiero początek!

The flight is just the beginning!

PODRÓŻE SŁUŻBOWE

BUSINESS TRAVELS Bilety lotnicze

Air tickets

Bilety kolejowe

Train tickets

Hotele

Hotels

Wynajem samochodów, transfery Car rental , transfers

Ubezpieczenia i wizy

Travel insurances, visas

Turystyka indywidualna i grupowa

Individual and group tourism (MICE)

+48 22 577 66 77 rezerwacje@lottravel.com www.lottravel.com

WIOSNĄ DBAMY O TWÓJ DOBRY NASTRÓJ!

Cappucino z wiosenną nutą słodyczy – prosty klucz do małych radości!

Tak smakuje przyjemność.

Zamów wyjątkowe AIRKIOSK produkty na Airkiosk.lot.com

Odbierz je na pokładzie lub w domu.

Order unique products on Airkiosk.lot.com Receive them on board your plane or at home. www.airkiosk.lot.com

Idealne rozwiązanie dla Twojej Firmy!

The perfect solution for your business!

LOT Dla Firm to program lojalnościowy, który pozwoli Twojej firmie zmniejszyć koszty podróży służbowych. Zbieraj Punkty podczas podróży służbowych i wymieniaj na nagrody takie jak:

LOT Dla Firm is a loyalty programme designed to reduce business travel expenses in your company.

You can earn Points on every business trip with LOT and redeem them for awards:

- bilety lotnicze - hotele - wstęp do LOT Business Lounge Polonez lub Mazurek - usługi podwyższające standard podróży.

Z LOT Dla Firm: - otrzymujesz 2000 powitalnych Punktów Premiowych - zbierasz Punkty za każdy przelot LOT-em oraz za pobyty w hotelach - zmniejszasz koszty podróży służbowych

- flight tickets - hotel stays - access to LOT Business Lounge Polonez and Mazurek - services that enhance your travel experience.

With LOT Dla Firm you can: - earn 2000 Welcome Premium Points - earn Points for each flight operated by LOT and hotel stays - reduce business travel expenses

To nie wszystko!

Zbieraj punkty za przeloty pracowników firmy na jednym koncie, a mile na prywatnych kontach w programie Miles & More.

Dodatkowo masz możliwość naliczenia Punktów za odbyte podróże z LOT do 6 miesięcy przed rejestracją!

But there’s even more!

You and your employees can earn Points on one LOT Dla Firm account and additionally miles on personal Miles & More accounts.

You can also register Points on LOT flights flown 6 months before registration.

Nie czekaj dłużej!

Zarejestruj się na lotdlafirm.com

What are you waiting for?

Register on lotdlafirm.com