Kaleidoscope 1107

ZABIERZ MNIE|TAKE ME HOME

07/2011 KIERUNEK KIJÓW | U PODNÓŻA AKROPOLU | WOŁOSZAŃSKI UCZY HISTORII | MAJKUT UCZY DIZAJNU | ŚWIATOWA KULTURA W POLSCE | JEDZENIE TO SZTUKA! | NADLATUJE EMBRAER 195

07/2011

egzemplarz bezpłatny/free copy magazyn pokładowy polskich linii lotniczych lot ISSN 0239-9032

polska na czele

poland heads the

UNII EUROPEJSKIEJ EUROPEAN UNION 001_KA_07_Okladka18-kor.indd 1

11-06-14 13:16

ZywiecPopr_K_10.06_v2.indd 1

6/17/11 10:54:41 AM

EDYTORIAL ■ EDITORIAL EDYTORIAL ■ EDITOR’S NOTE

Zdjęcia/Credits: Adam Kardasz; Okładka/Cover: Thierry Roge/Reuters/Forum

S

zanowni Paœstwo, 1 lipca Polska przejmuje na sześć miesięcy przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej. W tym czasie nasz kraj b¡dzie gospodarzem wi¡kszožci unijnych wydarzeœ i organizatorem szeregu imprez, o których jako Przyjaciel Prezydencji będziemy Państwa informować na łamach Kalejdoskopu. Ju£ teraz zapraszam Paœstwa do lektury wywiadu z szefem Instytutu Adama Mickiewicza, który opowie o imprezach kulturalnych, jakie odb¡d¤ si¡ za granic¤ w ramach polskiej prezydencji, zaž dyrektor Narodowego Instytutu Audiowizualnego poleci wydarzenia programu krajowego.

Paœstwa uwadze polecam równie£ tekst o federacjach paœstw i organizacjach, które istniały w Europie wiele wieków przed powstaniem UE. Jak si¡ okazuje, nie tylko współczežni doszli do konstruktywnego wniosku, £e Europejczyków wi¡cej ł¤czy, ni£ dzieli, i £e zgoda buduje.

Lipiec to tak£e pierwszy wakacyjny miesi¤c, a myśląc o wojażach, warto mieć w pamięci naszą ofertę czarterow¤, któr¤ kierujemy nie tylko do operatorów i biur podró£y, ale tak£e bezpožrednio do Paœstwa, naszych Pasa£erów. Pla£e wybrze£a Morza Czarnego czy kusz¤ce słoœcem greckie wyspy s¤ w zasi¡gu naszych indywidualnych Klientów – dost¡pne w sprzeda£y bezpožredniej na naszej stronie internetowej.

W poszukiwaniu najatrakcyjniejszych cenowo rejsów, nie tylko do tych typowo wakacyjnych miejsc, pomocna b¡dzie niedawno uruchomiona na lot.com wyszukiwarka „Znajd¨ najlepsz¤ cen¡”, która ju£ cieszy si¡ uznaniem internautów, a któr¤ sukcesywnie będziemy wzbogacać o nowe funkcjonalności.

Letnie podró£e b¡d¤ te£ dobr¤ okazj¤ dla kolekcjonerów mil do efektywnego ich wykorzystania. Wiele miejsc będą mogli Państwo zwiedzić, wymieniając na bilet lotniczy trzykrotnie mniejsz¤ liczb¡ mil ni£ dotychczas. Znacznie mniej mil wykorzystaj¤ równie£ ci z Paœstwa, którzy wakacyjny ekonomiczny lot zechcą zmienić na klasę biznes. Jeśli zainteresowała Paœstwa nasza wakacyjna oferta, zach¡cam do zapoznania si¡ ze szczegółami w dziale LOT Info, gdzie równie£ nasi biznesowi Pasa£erowie znajd¤ kilka wskazówek, które pomogą im w pełni czerpać korzyžci z podró£owania LOT-em w klasie biznes.

Na stronach LOT Info zapoznaj¤ si¡ te£ z warunkami milowej promocji PLL LOT – skrojonej nie tylko dla dyplomatów z okazji rozpoczynaj¤cej si¡ włažnie polskiej prezydencji. Ž

D

ear Readers, on 1 July, Poland will take over the Presidency of the EU Council. During the next six months our country will be hosting the majority of EU events and organising numerous highlights which we, as a Friend of the Presidency, will be reporting in Kaleidoscope. Today, I would like to encourage you to read the interview with the head of Adam Mickiewicz Institute. … is is the person who will be presenting cultural events from abroad to celebrate the Polish presidency. Polish events will come courtesy of the director of the National Audiovisual Institute.

Another interesting feature focuses on federations of states and organisations which emerged in Europe long before the establishment of the EU. It would seem that we are the ÿ rst to have arrived at the constructive conclusion that Europeans have more similarities than di⁄ erences and that united we stand, divided we fall.

July is the ÿ rst month of summer. While planning your holidays, remember that our charter › ights are not just for tour operators and travel agencies but also for you, our passengers. … e Black Sea beaches and sunbathed Greek Islands are within the reach of our individual customers – just go to our website. And while you’re tracking down the best price deals (which need not be to typical holiday destinations), be sure to make the most of our “Best Price Finder” search engine recently launched at lot. com. … is has already been given the thumbs up by Internet users, and we will continue to add functionalities.

Summer journeys are an excellent opportunity to capitalise on the miles you’ve accumulated. You will be able to visit many places if you convert three times less miles than usual for a plane ticket. You will debit even fewer miles if you decide to upgrade your holiday ticket from economy to business class. If you are interested in our summer o⁄ er, ÿ nd out more in the LOT Info section. Business passengers will ÿ nd tips on to how to get the most out of travelling LOT business class. LOT Info also lists the terms and conditions of our new PLL LOT mile promotion. … is was designed to celebrate the Polish presidency but you do not have to be a diplomat to join. Ž

prezes PLL LOT/PLL LOT CEO Marcin Piróg 3

003_KA_07_Edytorial-kor.indd 3

11-06-14 13:16

SPIS TREŚCI ■ CONTENTS

UNIA DA SIĘ LUBIĆ FACTS ABOUT THE EU

LIST PREZESA PLL LOT 3 A NOTE FROM LOT CEO FELIETON LECHA WAŁĘSY 6 LECH WAŁĘSA’S COLUMN REZERWACJE 8 SAVE THE DATE

WYRUSZ W PODRÓŻ SEE THE WORLD

UNIA EUROPEJSKA NIE BYŁA PIERWSZA 40 THE EUROPEAN UNION WAS NOT THE FIRST

16

54

5 POWODÓW, BY ODWIEDZIĆ KIJÓW 12 5 REASONS TO VISIT KIEV

12 RZECZY, KTÓRE ŁĄCZĄ EUROPEJCZYKÓW 48 12 THINGS EUROPEANS HAVE IN COMMON IMPREZY W RAMACH PREZYDENCJI POLECA PAWEŁ POTOROCZYN... 54 ENJOY EVENTS HELD DURING THE PRESIDENCY AS PER THE RECOMMENDATION OF PAWEŁ POTOROCZYN...

ATENY – STOLICA STOIKÓW 16 ATHENS – THE CAPITAL OF THE STOICS BŁĘKITNA PERŁA MAROKA 26 THE BLUE PEARL OF MOROCCO

...I MICHAŁ MERCZYŃSKI 58 ...AND MICHAŁ MERCZYŃSKI

34

MODA & URODA 68 HEALTH & BEAUTY GWIAZDOZBIÓR 70 OUT & ABOUT

60

KRZYŻÓWKA 74 CROSSWORD

26

PIĘKNO WEDŁUG MAJKUTA 34 BEAUTY ACCORDING TO MAJKUT WYGODA WEDŁUG SAMANTY 36 SAMANTA’S COMFORT

ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa tel. 22 360 39 60 e-mail: kaleidoscope@guj.pl Martyna Wojciechowska redaktor naczelna Agnieszka Franus zastępca redaktor naczelnej Marcin Pieszczyk, redaktor prowadzący Tomasz Cholaś, korekta TŁUMACZENIA: Agnieszka Chrościcka

INFO I–XXIV

Magdalena Szwedowska Stephen Canty, red. wersji angielskiej DZIAŁ GRAFICZNY: Anna Angerman, projekt Ewa Borowska, grafik prowadzący Maciej Murański, fotoedytor Iza Idziak, fotoedytor Joanna Kopka, kartograf Krzysztof Stypułkowski, DTP PRODUKCJA: Marek Szpunar (dyr.)

Robert Jeżewski KOORDYNATOR LOT: Karolina Gościniak

CORPORATE MEDIA POLAND

G+J CORPORATE MEDIA: Agnieszka Wierzbicka-Baxter, dyrektor G+J Corporate Media 692 444 293 Aneta Nowakowska, 601 298 629 Olga Sztąberska, 502 369 430 Magdalena Świć, 692 440 120 BIURO REKLAMY G+J CM: Małgorzata Teodorczyk dyrektor reklamy G+J Corporate Media 605 390 972 Justyna Badowska 502 089 847 Anna Dembska, 695 321 353 Monika Łodej, 505 272 880

Wydawnictwo Gruner+Jahr Polska Sp. z o.o. & Co. Spółka komandy towa tel. 22 360 36 68 www.guj.pl Magdalena Malicka, prezes Agata Materkowska, wydawca Małgorzata Nocuń, dyrektor promocji i wydawniczy Anna Piszczadowska, marketing Marcin Kozioł, multimedia (dyr.)

Jerzy Janczak, dystrybucja i obsługa klienta (dyr.)

Tomasz Kostecki, dyrektor pionu finansowo-operacyjnego:

Zdjęcia/Credits: Bew, Maksymilian Rigamonti, East News, Shutterstock, Stillpictures, www.minimiam.com

HISTORIA NA ŻYWO WEDŁUG WOŁOSZAŃSKIEGO 28 LIVING HISTORY

SMAKOWITA SZTUKA 60 DELICIOUS ART NADLATUJE EMBRAER 195 66 HERE COMES THE EMBRAER 195

28 TERAZ POLSKA POLAND’S WONDERS

ROZMAITOŚCI MISCELLANEA

4

004_KA_07_Spis tresci-kor.indd 4

11-06-15 12:42

Lista Dystrybutorów rosyjskich zegarków w PoLsce saLon Firmowy: C.H. Promenada Sklep Poljot Euro 22 611 75 75 Gdańsk: C.H. Manhattan Timeless • gorzów wLkP: C.H. Park 111 Jubiler Kaźmierczak • katowice: C.H. Silesia City Center W. Krzyś • kraków: C.H. Krokus HQ, TiW Strojny ul. Sławkowska; C.H. Bonarka Jubitom • kraPkowice: Zegarmistrz Smykała ul. Rybacka 1 • Lubin: C.H. Real ul. Jana Pawla II Jubiler Grain • Łódź: Salon A&A ul. Piotrkowska 63 • MikoŁajki: Złoto Srebro Bursztyn ul. 3 Maja 2a • PŁock: Zegarmistrz Ludomir Lewandowski ul. Nowy Rynek 1/16 • rybnik: Sklep Artis ul. Sobieskiego 5 • rzeszów: C.H. Rzeszów Plaza Zegaris • warszawa: Salon Excelsior ul. Marszałkowska 99a; C.H. Galeria Mokotów Strefa Czasu; C.H. Złote Tarasy Od Czasu Do Czasu; C.H. Arkadia Excelsior • WŁocŁaWek: Jubiler Gold Mini pl. Wolności 8/9 • woLsztyn: Sklep WEMAR ul. Kocha 54 skLePy internetowe: www.e-zegarek.pl; www.minuta.pl; www.skleponline-zegarki.pl; www.bizuteriazegarki.pl; www.russtime.com; www.plar.pl

COMPANY VOLMAX, Mraksistskaya str.34, building 8, 109147 Mocsow Russia, tel +7(495) 911 3210, tel/fax. +7(495) 911 6874, Email: volmax@sovintel.ru

Gagarin_Kaleidoscope_07.indd 1

6/10/11 3:28:14 PM

FELIETON ■ COLUMN

Czerpmy z historii Polski

Learning from Polish History

P

For years, while lecturing abroad, I’ve always tried to refer to Polish history and the challenges that have arisen as a result of our being in the heart of Europe. My Foundation, in its work, also strives to remind the world of everything that is beautiful and noteworthy in our history. Our projects are inspired by our most recent history, including “Solidarity”, but also reach back further to show the wealth of achievements of Polish freedom and democracy. Our location between Germany and Russia, which as I like to say, were the cradle of “military tourism” as both states used to cut through Poland to visit each other, was oŠ en the source of our problems. We are heirs to a frontier culture which has been a melting pot of eastern, western, southern and northern inŸ uences for hundreds of years.

In the old days, our geographical location was a curse. Today, it may become a blessing and I have to admit that we are capitalising on it rather well. To a certain extent, Poland owes its economic and political success to its location and the ability to make the most of it. Nowadays, we should not only be proud of our heritage but also skilfully present it to visitors to our country. We Poles have freedom in our genes and this is extremely important. I am very happy to see that initiatives promoting our history depict it as an important component of European heritage. We must remember that this beautiful show should also promote values and give lessons for the future. We must not forget this during our Presidency of the EU Council. It is important that during this breakthrough moment in our contemporary history we should be able to capitalise on our experiences, especially our know-how in resolving intractable situations peacefully, and acting as an advisor and a conÿ dant in solving the problems of the restless world in which we live. ”

Lech Wałęsa

Al. Jerozolimskie 11/19, 00-508 Warszawa, tel. +48 (22) 622 22 20, faks +48 (22) 625 14 14 Konto: BPH PBK SA 15 1060 0076 0000 3200 0084 6760

e-mail: biuro@walesa.org www.walesa.org

Zdjęcie/Credits: Damian Kramski / Agencja Gazeta

O

d lat staram się podczas moich wykładów na całym świecie nawiązywać do historii Polski i do trudnego doświadczenia spowodowanego położeniem w sercu Europy. Działania powołanej przeze mnie Fundacji również koncentrują się na przypominaniu tego, co w naszej historii piękne i godne naśladowania. W swoich projektach odwołuje się ona do historii najnowszej, tej związanej z Solidarnością, ale sięga też dalej, pokazując bogactwo osiągnięć polskiej wolności i demokracji.

Nasze miejsce pomiędzy Niemcami a Rosją, które jak to zwykłem mówić, były ojczyznami „turystyki militarnej” i odwiedzały siebie nawzajem, idąc najkrótszą drogą przez Polskę, często sprawiało nam wiele kłopotów. Jesteśmy spadkobiercami kultury pogranicza, gdzie od setek lat krzyżowały się wpływy Wschodu i Zachodu, Północy i Południa.

W dawnych czasach położenie to było naszym przekleństwem, dziś może okazać się błogosławieństwem i muszę przyznać, że wykorzystujemy naszą szansę bardzo dobrze. Sukcesy gospodarcze i polityczne, jakie Polska odnosi dziś, są również w pewnej mierze spowodowane naszym położeniem i tym, że potrafimy je wykorzystywać.

Niezwykle istotnym jest, by w dzisiejszych czasach nasze dziedzictwo stawało się nie tylko powodem dumy, lecz byśmy także potrafili umiejętnie je pokazać odwiedzającym nasz kraj gościom. My Polacy mamy „gen wolności”, który jest tak ważny. Bardzo cieszą mnie inicjatywy promujące naszą historię, przypominające, iż jest ona ważną częścią dziedzictwa ogólnoeuropejskiego. Musimy jednak pamiętać, iż obok pięknego widowiska powinny być one również nośnikiem wartości i lekcją na przyszłość.

Nie możemy o tym zapominać w momencie naszego przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej. Ważne jest, byśmy podczas tej ważnej chwili w naszej współczesnej historii potrafili wykorzystać doświadczenia, a przede wszystkim nasze know-how w pokojowym rozwiązywaniu sytuacji nierozwiązywalnych, by jako doradca i powiernik asystować przy rozwiązywaniu problemów niespokojnego dziś świata. ☐

6

006_KA_07_Felieton Walesa-kor.indd 6

11-06-14 13:17

GalaxySII_Brodka_Kaleidoscope_190x249_cur.indd 1

6/10/11 3:13 PM

REZERWACJE ■ SAVE THE DATE

29–31.07, Festiwal Czosnku, Gilroy, USA Garlic Festival, Gilroy, California, USA

Stolica Dolnego Śląska po raz kolejny gościć będzie jedną z najważniejszych imprez filmowych w Polsce. Festiwal Romana Gutka prezentuje obrazy autorskie, poszukujące, nierzadko z egzotycznych kinematografii. W tym roku widzowie obejrzą m.in. retrospektywy Andrzeja Munka i Terry’ego Gilliama, radzieckie westerny oraz nowe produkcje z Norwegii. Szykują się dwa megawydarzenia: polska premiera filmu Wima Wendersa o legendzie tańca, Pinie Bausch oraz koncert Nicka Cave’a na Wyspie Słodowej. www.enh.pl The capital of Lower Silesia is once again hosting one of the most prestigious movie events in Poland. Roman Gutek’s festival presents auteur movies, high-brow cinema, and exotic productions. This year’s programme features a retrospective of Andrzej Munk and Terry Gilliam, Russian westerns, and new productions from Norway. Get ready for two highlights – the Polish premiere of Wim Wender’s movie about Pina Bausch and Nick Cave in concert on Wyspa Słodowa island.

18–19.07, Tall Buildings Asia 2011, Hongkong Tall Buildings Asia 2011, Hong Kong Kto chce poznać tajniki najwyższych azjatyckich budynków, powinien udać się na konferencję Tall Buildings Asia 2011. Tam wysłucha wykładów o nowych prądach w dizajnie oraz najnowocześniejszych technologiach w budowie drapaczy chmur. Prelegenci zajmą się palącym problemem współczesności: jak budować na terenach tektonicznie czynnych? Oprócz teorii będą warsztaty. http://tallbuildingsasia.com If you want to discover the secrets of Asia’s high-rise structures, then put your name down for the Tall Buildings Asia 2011 conference and you will be able to take part in lectures in new design trends and the latest sky-rise technologies. Speakers will be addressing the burning contemporary issue of construction in tectonically active regions. Theory will be complemented by workshops.

If nothing else, this festival will keep vampires at bay. The Garlic Festival is a perfect opportunity to taste different dishes seasoned with this offputting – or divine, if you prefer – vegetable. Culinary activities will be teamed up with concerts and an arts and crafts fair.

Gilroy smells like nowhere else on earth while the festival is on – and remember it’s an openair event.

7–10.07, Festiwal Muzyczny EXIT, Nowy Sad, Serbia EXIT Music Festival, Novi Sad, Serbia Stolica Wojwodiny jest gospodarzem 11. już edycji festiwalu nagrodzonego w 2007 r. prestiżową nagrodą Best European Festival. Wystarczy dostać się do XVIII-wiecznej twierdzy Petrovaradin nad Dunajem, by zobaczyć ponad 30 wykonawców; wśród nich takie gwiazdy jak Pulp, Jamiroquai, Portishead czy Bad Religion. Królować będzie szeroko rozumiana muzyka elektroniczna, ale nie zabraknie cięższego brzmienia. Czy honor gospodarzy obroni Gramophonedzie, belgradzki DJ specjalizujący się w brzmieniach house’owych? www.exitfest.org The capital of Vojvodina is hosting the music festival that garnered the prestigious Best European Festival Award in 2007. Stroll down to the 18th century Petrovaradin fortress on the Danube to see over 30 performers, including such stars as Pulp, Jamiroquai, Portishead, and Bad Religion.

This electro feast also features heavier rhythms. Will the honour of the host be defended by Gramophonedzie – a Belgrade-based DJ specialising in house tunes?

Zdjęcia/Credits: M.P., Shutterstock, Reuters/Forum

21–31.07, Era Nowe Horyzonty, Wrocław Era New Horizons, Wrocław

Jedno jest pewne: wampiry trzymają się od tej imprezy z daleka. Festiwal czosnku to wspaniała okazja do skosztowania najróżniejszych potraw doprawionych tym – dla jednych odstręczającym, dla drugich niebiańskim – warzywem. Oprócz imprez kulinarnych będzie można uczestniczyć w koncertach i targach rzemiosła. Żadne miasto na świecie nie pachnie tak jak przez kilka dni kalifornijskie Gilroy – mimo że impreza odbywa się na wolnym powietrzu. www.gilroygarlicfestival.com

8

008_KA_07_Rezerwacje-kor.indd 8

11-06-14 14:14

Eris_K_8.06.indd 1

6/8/11 1:17:51 PM

REZERWACJE ■ SAVE THE DATE

Nie ma chyba miłośnika nurkowania, który usłyszawszy o tym malowniczym miejscu na Karaibach, nie marzyłby o odwiedzeniu go. Bez obaw, początkujący nie muszą rzucac się na głęboką wodę i udoskonalą swoje umiejętności, korzystając z bogatej oferty kursów. Kto zaś woli pozostać nad lustrem wody, podziwiać może żółwie wodne, wulkan Soufrière Hills lub ruiny zniszczonego przez niego Plymouth albo wylegiwać sie na niezatłoczonych malowniczych plażach. www.divemontserrat.com Any diver who’s heard about this picturesque spot in the Caribbean would probably love to visit it. Don’t worry, beginners do not have to jump into deep water – to enhance their skills, they should enrol in one of the many available courses. And if you’d prefer to stay ashore, you can check out the marine tortoises, visit the Soufrière Hills volcano and the ruins of Plymouth destroyed by lava, or just bask in the sun on a deserted beach.

28–31.07, Festiwal Dni Średniowiecza, San Marino Medieval Festival, San Marino Tego wydarzenia nie mogą opuścić miłośnicy wieków średnich.

Całe miasto, właściciele sklepów i hoteli starają się wystrojem oraz kostiumami przenieść w zamierzchłe czasy. Największą atrakcją są zawody łuczników kończące się przemarszem przez miasto. Imprezę wieńczy nocny pokaz pirotechniczny. San Marino jest miejscem idealnym na tego typu wydarzenie: słynie z twierdz i ruin murów obronnych z XIII w. www.sanmarinosite.com/eng/manifestazioni.html This is one event that no medievalist can afford to miss. The entire city, including shop keepers and hoteliers, all dress up to look the part. The streets come alive with actors, musicians and fortunetellers. One of the biggest attractions is the archery competition which ends with a march through the city. The festival culminates in a fireworks display.

Renowned for its strongholds and 13th century defensive walls, San Marino is the perfect venue for such a festival.

2–8.07, Brave Festival, Wrocław, Polska Brave Festival, Wrocław, Poland Celem organizatorów jest ocalenie od zapomnienia tych tradycji, które dzięki małym grupom ludzi przetrwały do dzisiaj, ale które już niedługo mogą całkowicie zaginąć. Na Brave składają się trzy projekty: nurt główny (spektakle, prezentacje rytuałów czy ginących gatunków muzycznych wpisanych na listę niematerialnych dóbr UNESCO), Brave Filmowy oraz Brave Kids. W ramach tego ostatniego dzieci z różnych krajów pod okiem animatorów będą się wymieniać umiejętnościami artystycznymi i uczyć różnych form sztuki. www.bravefestival.pl The organisers of the festival want to save traditions threatened with extinction, and currently kept alive by small communities, around the world.

Brave covers three projects: mainstream (stage plays, presentation of rituals and endangered music entered on the UNESCO intangible cultural heritage list), Film Brave and Brave Kids where children from different countries overseen by animators will be able to share their creative skills and ideas.

02–24.07, Wyścig Tour de France, Francja Tour de France Trudno uwierzyć, ale ten słynny rajd za dwa lata obchodzić będzie setne urodziny.

O koszulki zwycięzców poszczególnych etapów oraz nagrodę główną (450 tys. euro) powalczą głównie Francuzi, choć nie zabraknie obcokrajowców. Mają do przejechania, bagatela!, prawie 3,5 tys. km od Passage du Gois nad Atlantykiem do Paryża. Wcześniej na jednym z trudniejszych odcinków, od Modane do Alpe d’Huez, lubiący wyzwania mogą wynająć rower i przejechać dystans 19. etapu, a potem dostać specjalny medal. www.letour.fr, www.alpedhuez.com It’s hard to believe that this famous bicycle race will be celebrating its centennial in two years’ time. The predominantly French field, along with a few foreign comers, will be giving their all to wear the leader’s yellow jersey after each stage of the competition and get the main prize of EUR 450,000. The race covers a distance of almost 3,500 km from Passage du Gois on the Atlantic Ocean to Paris. At one of the most difficult sections (from Modane to Alpe d’Huez), you can rent a bike and cycle the distance of the 19th stage for a special medal.

Zdjęcia/Credits: NG Stock/FPM, M.P., East News, Reuters/Forum

1-31.07, Festiwal Nurkowania, Montserrat, Karaiby Diving Festival, Montserrat, Caribbean

10

008_KA_07_Rezerwacje-kor.indd 10

11-06-14 13:20

podróż zmienia się z Orange

W Orange dla Firm rozumiemy, że kiedy podróżujesz, chcesz mieć firmę pod ręką. Dlatego teraz Klienci Orange w promocji Ekstra Nagrody mogą wybrać 2 atrakcyjne pakiety:

Nokia C7

Nokia E7 Communicator

od 1 zł + VAT

od 1 zł + VAT

n

pakiet minut na rozmowy w roamingu w krajach UE – do 11 godzin w abonamencie,

n

pakiet MB na przesyłanie danych w roamingu w krajach UE – do 154 MB w abonamencie,

n

pakiet minut do wszystkich sieci – do 6600 minut w abonamencie,

n

pakiet SMS-ów do wszystkich sieci – do 6600 SMS-ów w abonamencie.

biznes zmienia się z Szczegóły w regulaminie promocji Ekstra Nagrody na www.orange.pl/dlafirm

ORA1R1009-03.VOICE PROMO-3_KALEIDOSCOPE_190X249-NOKIA.indd 1

6/9/11 11:49 AM

NASZ KIERUNEK ■ OUR DESTINATION

Tomasz Kondr

op

STADION OLIMPIJSKI OLYMPIC STADIUM

55 lat

poł˝czenia Wa rsza wa–Kijów

Boisko, z którego często korzysta miejscowy klub Dynamo Kijów, za rok stanie się areną najważniejszych, bo finałowych rozgrywek Euro 2012. Na trybunach zasiądzie 69 tys. kibiców. Od momentu powstania w 1923 r. stadion wielokrotnie przebudowywano. Obecnie powstaje m.in. dach pozwalający na oglądanie meczów w czasie deszczu oraz poprawiający akustykę. Przy obiekcie w części parkowej powstają obiekty dla dziennikarzy obsługujących mistrzostwa Europy, parking i centrum antydopingowe.

Po igrzyskach znajdą tu także miejsce lodowisko i korty tenisowe.

The Dynamo Kiev home ground will be hosting the Euro 2012 grand final. The stands can accommodate 69,000 spectators. The stadium has undergone numerous renovations since it was erected in 1923. Work on a new roof that will permit games to be conveniently watched during rain and improve the stadium acoustics is currently underway.

Facilities for journalists covering the championships, parking and a doping prevention centre are being built in the park around the stadium.

Zdjęcia/Credits: Sime Photo/Free, East News, Bew, M.P., Shutterstock

1|

rosymo, Uk

e!

Majestically looking over the Dnieper, the capital of Ukraine recently witnessed the Orange Revolution and will soon be hosting the final of the Euro 2012 football championships.

L as k a

v

Położona majestatycznie nad Dnieprem stolica Ukrainy była niedawno areną pomarańczowej rewolucji.

Niedługo zaś stanie się areną finałowego meczu Euro 2012. Kolorową, dynamiczną, młodą.

in ra

5

powodów, żeby odwiedzić Kijów reasons to visit Kiev

12

012_KA_07_5PowodowKijow-kor.indd 12

11-06-14 13:27

2|

ŁAWRA PIECZERSKA PECHERSK LAVRA

Monastyr pieczar był jednym z największych zespołów klasztornych obrządku prawosławnego dla mężczyzn. Zniszczony w czasach komunistycznych, został niedawno odrestaurowany. Obecnie w Ławrze Górnej można podziwiać gromadzoną od XVI w. kolekcję naczyń, krucyfiksów, starodruków, tkanin i haftów. W Ławrze Dolnej znajdują się cerkwie oraz wejścia do pieczar, w których spoczywają szczątki mnichów. Zwiedza się je w podniosłej atmosferze: w ciszy, oświetlając sobie drogę świecą. Nad cerkwiami góruje barokowa dzwonnica, z której roztacza się zapierający dech widok na miasto.

The Monastery of the Caves was one of the largest male monastery complexes of the Christian Orthodox denomination.Considerably damaged during communist times it has recently been restored. Today, in the Upper Lavra you can see a collection of vessels, crucifixes, old scriptures, textiles and embroidery dating back to the 16th century. The Lower Lavra has Orthodox churches and entrances to caverns which house the remains of monks. You can visit them in silence, illuminating your way with a candle.

4|

5|

Arsenalna opened in 1960 and is located at 105.5 m below street level. This makes it the deepest metro station in the world. It takes 5 minutes by escalator to get to the platforms. The interior design of the Arsenalna is pretty simple, especially since the ornaments depicting the revolution were taken down from the walls in the early 1990s. The people of Kiev claim that the station is equipped with secret tunnels leading to storage compartments furnished with food and antinuclear shelters. The station is located in the vicinity of the National Bank, government ministries and the Verkhovna Rada, or Ukrainian parliament. You can take a rest in nearby Marinski park afterwards.

Poles are not likely find Ukrainian cuisine overtly exotic.

But everyone should try the country’s staple – Ukrainian bortsch with lots of vegetables and cream. Quite a lot of pork fat is eaten and dishes heavy on the stomach are washed down with birch juice. You should definitely give varenyky – pierogis stuffed with meat, potatoes and curd – a try.

Pirozki are yeast buns with a filling.

For the best local food, visit the Szynok restaurant (at 28 Łesi Ukrainki boulevard).

STACJA ARSENALNA ARSENALNA STATION

3|

Oddana do użytku w 1960 r., znajduje się 105,5 m poniżej poziomu ulicy, co czyni ją najgłębiej położoną stacją metra na świecie. Na perony zjeżdża się 5 min czterema rzędami schodów ruchomych. Wystrój Arsenalnej jest dość prosty, na początku lat 90. usunięto motywy dekoracyjne upamiętniające rewolucję. Mieszkańcy miasta utrzymują, że z peronów prowadzą tajne tunele do magazynów z żywnością i schronów przeciwatomowych. Stacja mieści się w sąsiedztwie Banku Narodowego, ministerstw i Rady Najwyższej, czyli ukraińskiego parlamentu.

Po wizycie w metrze warto odpocząć w położonym nieopodal parku Marińskim.

CMENTARZ BAJKOWY BAIKOVE CEMETERY

Swoją mylącą nazwę zawdzięcza nazwisku rosyjskiego generała Bajkowa – w XIX w. właściciela terenów, na których nekropolia się znajduje. Cmentarz jest bardzo ekumeniczny, gdyż podzielono go ana kwatery: katolicką, luterańską, prawosławną i żydowską. Do poszczególnych części prowadzą bramy stylizowane na kaplice poszczególnych religii.

W kwaterze katolickiej znaleźć można wiele grobów polskich, tu spoczywa m.in. Wanda Wasilewska.

Spowijający groby wszędobylski bluszcz sprawia, że miejsce stało się niezwykle urokliwe. Niestety roślina niszczy zabytkowe nagrobki.

The cemetery takes its name from General Baikov, a 19th century Russian who owned the land on which the necropolis is situated. The cemetery is extremely ecumenical and is divided into Catholic, Lutheran, Orthodox and Jewish quarters. Four gates styled on the temples of the different religions lead to the four parts. There are quite a few Polish graves in the Catholic section, including that of Wanda Wasilewska.

The ever-present ivy makes the cemetery an enchanting place but is sadly destroying the old tombstones.

WARENIKI I PIROŻKI VARENYKY AND PIROZKI

Kuchnia ukraińska nie wyda się Polakom szczególnie egzotyczna. Godne polecenia są oczywiście barszcz ukraiński (na zdj.) z dużą ilością warzyw i śmietany.

Jada się tu sporo słoniny, a ciężkie potrawy popija sokiem z brzozy. W Kijowie koniecznie trzeba spróbować wareników, czyli pierogów nadziewanych mięsem, ziemniakami, serem lub owocami. Pirożkami, co może Polaków mylić, Ukraińcy nazywają bułki drożdżowe z nadzieniem. Najsmakowitsze lokalne dania zjecie w restauracji Szynok (bulwar Łesi Ukrainki 28).

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–KBP 11.05–13.35 pon.–nd. (czas trwania lotu 1 godz. 30 min) KBP–WAW 14.30–15.05 pon.–nd. (czas trwania lotu 1 godz. 35 min) Cena w obie strony – 345 zł. Taryfa First Minute łączy wszystkie loty w Europie jedną wspólną ceną. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com w Taryfie First Minute zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu.

WAW–KBP 11.05–13.35, Mo.-Su. (flight duration 1 h 30 min) KBP–WAW 14.30–15.05, Mo.-Su. (flight duration 1 h 35 min) Return ticket at PLN 345. In the First Minute fare all European flights are available at one price. The total price of the ticket purchased at lot.com in the First Minute fare includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date of purchase of the ticket.

13

012_KA_07_5PowodowKijow-kor.indd 13

11-06-14 13:28

394430vw_Multivan25 380x249_KalePage 1

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

8-06-11

16:56:03

394430vw_Multivan25 380x249_KalePage 1

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

8-06-11

16:57:04

SZEROKIE HORYZONTY ■ BROAD HORIZONS

STOICKA STOLICA STOIC CAPITAL Magda i Mirek Osip-Pokrywka

ZABYTKI? TAK, ALE TEŻ PORANNA KAWA FREDO, PRZEDPOŁUDNIOWE ZAKUPY NA TARGU, SŁUCHANIE BRZĘKU SZTUĆCÓW W PORZE OBIADU, A POTEM ZACHWYT CISZĄ POOBIEDNIEJ SJESTY CZY W KOŃCU POPOŁUDNIOWE ZAKUPY W ELEGANCKICH BUTIKACH PRZY UL. TSAKALOF. NIE MUSISZ UDAWAĆ GREKA, BY WTOPIĆ SIĘ W ŻYCIE ATEN. MONUMENTS ARE ON THE ITINERARY BUT YOU SHOULD ALSO HAVE A FREDO COFFEE IN THE MORNING, GO SHOPPING AT A STREET MARKET, LISTEN TO THE RATTLE OF CUTLERY AT LUNCH TIME, ENJOY THE SILENCE DURING THE SIESTA AND DO MORE SHOPPING IN THE ELEGANT BOUTIQUES AT TSAKALOF STREET. LEARN TO LOVE ATHENS. 16

016_KA_07_Szerokieateny2-kor.indd 16

11-06-14 17:16

Akropoli (budowli lub osad położonych na wzgórzu) przetrwało w Grecji mnóstwo, ale tylko ateński jest znany na całym świecie.

All across Greece there are many surviving acropolises (structures and settlements perched atop hills) but only the Acropolis of Athens gained international fame.

17

016_KA_07_Szerokieateny2-kor.indd 17

11-06-14 14:26

SZEROKIE HORYZONTY ■ BROAD HORIZONS 1|Ser feta, pomidory, dolmadakia (greckie gołąbki) – bez tego nie ma helleńskiej kuchni.

Feta cheese, tomatoes, dolmadakia (stuffed vine leaves) – is what makes the Greek cusine so good.

2|Na najwyższe wzgórze miasta, Likavitos, można się dostać kolejką.

You can reach the tallest hill of the city, Lykkabetus, by the funicular.

3|Agora to idealne miejsce na zakup pamiątek, ale też na posłuchanie ulicznych grajków.

The agora is the perfect place to buy souvenirs and listen to street musicians.

D

o Aten dotarli‘my pó–nym popołudniem i zaprawieni w korzystaniu z mapy od razu wytypowali‘my miejsce, z którego roztacza się najpiękniejsza panorama miasta: Wzgórze Filopapposa. St d Akropol, wzniesiony z miejscowego marmuru charakteryzującego się domieszkami żelaza, skąpany w promieniach chylącego się ku zachodowi słońca, wyglądał wręcz zjawiskowo. Nie mogliśmy się doczekać poranka, żeby dotknąć stopą miejsca, na którym 7 tys. lat temu wzniesiono Partenon – świątynię Ateny i Erechtejon – świątynię wielu bogów, z charakterystycznym gankiem kariatyd.

Miejsce, gdzie według legendy toczył się spór między Posejdonem i Ateną o to, kto zostanie opiekunem rozwijającego się dopiero miasta, zaskoczył nas ilo‘ci turystów oraz niewyszukanym sposobem na pilnowanie tych−e przy pomocy zawodowych „gwizdaczy”. Je‘li który‘ z przyjezdnych dotkn ł zabytkowego kamienia, musiał się liczyć z ostrzegawczym gwizdem i spojrzeniem pozostałych zwiedzaj cych.

Niektórzy co prawda nie dotykaj ruin, ale te− specjalnie ich nie oglądają, zajęci pstrykaniem zdjęć. Zastanawialiśmy się, czy na swoich fotografiach, robionych pod słońce, dostrzegą potem studnię ustawioną w miejscu, gdzie Posejdon miał uderzyć trójzębem i skąd wytrysnęło źródło

1|

słonej wody. Albo oliwkę rosnącą tam, gdzie miała ją zasadzić Atena i dzięki któremu to drzewku, uznanemu przez mieszkańców za bardziej przydatne od słonej wody, bogini wygrała spór i została opiekunk miasta.

CYKLADY I DWIE KATEDRY

Po odstaniu kilkudziesięciu minut w kolejce do… wyjścia z Akropolu skierowaliśmy się do mało uczęszczanej przez turystów, a niesłychanie malowniczej dzielnicy Anaÿ otika. U stóp północnego zbocza Akropolu imigranci z wyspy Anaÿ na Cykladach, zatrudniani przy rozbudowie miasta w połowie XIX w., zbudowali dla siebie małe domki. One wła‘nie, bielone, wraz z prowadzącymi do nich ciasnymi, krętymi uliczkami i schodkami, tworz charakterystyczZdjęcia/Credits: Na poprzednich stronach: Miles Ertman/Masterfile/East news, East News, Corbis, Sime Photo/Free

2|

18

016_KA_07_Szerokieateny2-kor.indd 18

11-06-14 17:16

XXX

W

80

At eny

���� ˜ ° ˛˝ ˆ

e arrived in Athens in the late afternoon and being seasoned map users we immediately picked out the place that offered the best view of the city – Filopappos Hill. Built of local marble which contains some iron, the Acropolis looked almost unreal against the setting sun. We could hardly wait until the morning to see where, the Parthenon, the temple of Athena, and the Erechtheum, a shrine dedicated to numerous deities, were built 7,000 years ago. The latter is notable for its distinctive porch of the caryatids – ÿ gures of maidens supporting the roof.

The scene of the dispute between Poseidon and Athena who both claimed patronage of the ‡ edgling city was unexpectedly crowded with tourists under the direction of “whistle guards”. Anyone who touches any of the ancient stones can expect a warning whistle and the mortifying glare of other tourists.Many people,however, however, were tourists.Many people, were , Greece! far too ˘ too absorbed in clicking their absorbed in clicking their ˇ cameras to even take takeaa good good look at lat theruins, ruins,letletalone alonetouch touch them. them.

WeWe ia ia n n e e onlywonder wonderwhether whether they could only they ł˝cczz połą beable ablespot spot would be thethe wellwell that that a– Warszaw

3|

gushed salty water when Poseidon struck it with his trident when they looked over their photos taken against the sun. Or the olive tree growing where an olive had been planted by Athena. This was judged more useful than salty water, secured her win and made the goddess the patron of the city.

THE CYCLADES AND TWO CATHEDRALS

After waiting almost an hour in a queue to...leave the Acropolis, we headed for the less frequently visited yet irresistibly scenic district of Anaÿ otika. At

Zdjęcia/Credits: Na poprzednich stronach: Miles Ertman/Masterfile/East news, East News, Corbis, Sime Photo/Free

ADVERTORIAL

Wakacje

PROMOCJA

bez przykrych niespodzianek

Biegunka potrafi skutecznie pokrzyżować plany urlopowe i być przyczyną nawet kilkudniowej niedyspozycji. Przydarzyć się może i podczas wyprawy do egzotycznych krajów, i na działce niedaleko miejsca zamieszkania.

Najlepiej biegunce zapobiegać niż ją leczyć. Należy stosować podstawowe zasady higieny: często myć ręce, szczególnie przed przygotowaniem i spożywaniem posiłku. Trzeba unikać pokarmów i wody z nieznanego źródła – najbezpieczniejsze są napoje

butelkowane, w firmowym opakowaniu i z nienaruszonym kapslem. Powinno się też unikać drinków z lodem, ponieważ może on pochodzić z wody z niepewnego źródła. Ważne jest również mycie owoców i obieranie ich ze skóry.

Mimo utrzymywania higieny na wakacjach nie wszystkiego można dopilnować. Gdy nieprzyjemna dolegliwość się już przytrafi, warto sięgnąć do wakacyjnej apteczki po IMODIUM® Instant. Jest wygodny w podróży i skuteczny w działaniu.

● Unikalna forma – tabletka rozpuszczająca się na języku w ciągu 2-3 sekund. ● Idealne w podróży – nie wymaga popijania. ● Skraca czas trwania biegunki. ● Ma przyjemny miętowy smak i formę przyjazną dla dzieci powyżej 6 roku życia.

IMODIUM® Instant szybko pozwala znów cieszyć się urlopem.

Dostępne w aptece bez recepty. Cena ok. 9 zł/6szt.

Imodium® Instant, jedna tabletka zawiera 2 mg loperamidu chlorowodorku. Wskazania: W objawowym leczeniu ostrej i przewlekłej biegunki. U pacjentów z wytworzoną przetoką jelita krętego produkt Imodium Instant może być stosowany w celu zmniejszenia liczby i objętości stolców oraz zwiększenia ich konsystencji. Przeciwwskazania: dzieci poniżej 6 roku życia, nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą. Nie należy stosować, jako leczenia zasadniczego u pacjentów: z ostrą czerwonką; z ostrym rzutem wrzodziejącego zapalenia jelit; z bakteryjnym zapaleniem jelita cienkiego i okrężnicy spowodowanym chorobotwórczymi bakteriami z rodzaju Salmonella, Shigella i Campylobacter; z rzekomobłoniastym zapaleniem jelit, związanym z podawaniem antybiotyków o szerokim zakresie działania. Podmiot odpowiedzialny: McNeil Products Limited.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem i farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

XXX_KA_1107_Imodium.indd 1 016_KA_07_Szerokieateny2-kor.indd 19

6/8/11 11:27:02 AM 11-06-14 14:27

SZEROKIE HORYZONTY ■ BROAD HORIZONS

Odeon Heroda – amfiteatr na zboczu Akropolu. Poniżej: barwna straż przed parlamentem.

Akropol: jedna z kariatyd, czyli kolumn w kształcie dziewcząt.

One of the cayatids at the Acropolis, or the columns shaped as maidens.

ny klimat tego miejsca. Uroku dodają mu jeszcze wygrzewające się na słońcu koty i wystawione w oknach donice z kolorowymi kwiatami. Jeśli z przypominającego Cyklady wzgórza Anafiotiki spojrze’ na północny wschód, dostrzec mo€na kopułę Mitropoli, ateńskiej katedry. Z tej odległości nie dostrzeżemy jednak niewielkiego kościółka kryjącego się przy jej południowym PanagiaGorgoepikoos Gorgoepikooslub, lub,jak jaknazynazymurze. Panagia wają ją mieszkańcy Aten, Mikri Mitropoli (Mała Katedra) Katedra) ma mawymiary wymiaryjedynie jedynie7,5 7,5nana 12 m, a wzniesiono ją w XII w. (jeszcze starsza, bo datowana datowanana naIV IVwwp.n.e., p.n.e.,jest jest płaskorzeźba płaskorze™ba w nadprożu głównego wejścia).

ANTYCZNY RYNEK

Mniej więcej na Mitropoli kończy się dzielnica Plaka,aana nazachód zachódodod niej zaczyna inna, nica Plaka, niej zaczyna inna, Monastiraki, gdzie nie można ominąć co najmniejkilku kilku atrakcji.

Docieramy najmniej atrakcji.

Docieramy tutaj tutaj uli- ulicą Mitropoleos, która doprowadza nas do kolejnej małej świątyni, kościoła Pantanassa. To właśnie od tej budowli z X w., nazy„małymklasztorem” klasztorem”(grec. (grec. monawanej „małym stiraki nazwę wzięła cała dzielnica. Po stiraki), przeciwnej stronie kościoła znajduje się stacja metra Monastiraki. Stąd, dzięki licznym oznakowaniom iinie niemniej mniejlicznym licznym turyoznakowaniom turyłatwodocieramy docieramyzarówno zarównonanabarwbarwstom, łatwo

ny pchli targ przy Plateia Avissynias, jak i do starożytnej Agory. Na targ najlepiej wybrać się w niedzielę. Fakt, że wszystkie sklepy są zamknięte, skrzętnie wykorzystują uliczni handlarze, którzy rozkładają swoje towary bezpośrednio na ziemi. To najlepsza okazja, by kupić oryginalną pamiątkę, ale zanim zdecydujemy się na zakup, warto chwilę pospacerować i porówna’ oferty. Jak na pchli targ przystało, znajdziemy tu wszystko, od bibelotów z mosiądzu i srebra, przez porcelanę, po wyroby ręcznie tkane, a nawet meble.

Starożytna Agora, czyli rynek stanowiący ośrodek €ycia politycznego i gospodarczego Aten, zbudowana została ju€ w VI w. p.n.e. Dzisiaj to doskonałe miejsce na spacer w otoczeniu staro-

Zdjęcia/Credits: Robert Harding, Hemis/East News

Herod's Odeaon, an amphitheatre on the slope of the Acropolis. Below: spectacular change of guard in front of the Greek Pariliament .

20

016_KA_07_Szerokieateny2-kor.indd 20

11-06-14 16:12

XXX

AV E R O F MOUSEIO

VAT H I NEAPOLIS M E TA X O U R G E I O

a Ak

the foot of the northern slope of the Acropolis, im Mitropoleos St which u s lao 600 m 0 ou ari LIKAVITOS rat Ch ok migrants from the Cycladic island of Anafi who takes us to another mi p Ip Kościół św. Grzegorza worked as builders during the city’s mid-19 th cenniscule temple, Pan eas Pir Kolejka szynowa tury expansion erected countless small houses fortanassa Church. The Evripidou their families. Their white-washed walls interdistrict takes its name K E R A M E J KO S spersed with narrow winding streets and steps cre from this 10 th century K O LO KO LO N A AK KI M O NAS NA AS T IIR RA AK KI Kościół structure known as the ate the unique ambience of the neighbourhood Perikleous Geo Muzeum rgiou Świątynia Pantanassa Benakisa Hefajstosa Kościół Ermou “little monastery” whose allure is rounded off by the sight of cats baskKapnikarea Mitropoleos Stoa Panagia Gorgoepikoos (Greek Monastiraki). ing in the sun and picturesque pots with cascades of Attalosa Agora rzymska ANAFIOTIKA Opposite the church is colourful flowers standing on window sills. Look to P L A KA Erechtejon st the underground sta the northeast from Anafiotika hill and you will spot Akropol on Partenon .K Leo as f. Va V tion of Monastiraki. the dome of Mitropolia, the cathedral of Athens. f. s. O Dionysiou A er o p a g i t o u lg a L e o Assisted by numerous From this distance, the tiny church tucked into its Świątynia Rove Wzgórze rtou Zeusa Olimpijskiego Gk a l us li Filopapposa signs and no less nu southern wall will be invisible. Erected in the 12 th ido im ch Ar century (even older is a relief dating back to the 4 th merous tourists, we century BC on the frieze above the main entrance), easily get from here to Panagia Gorgoepikoos, which the locals know as the motley flea market in Plateia Avissynias and the Mikri Mitropoli (the Little Cathedral), is miniscule ancient Agora. Sunday is the best day to visit the at 7.5 and 12 metres. market. All the stores are closed and street vendors lay out their wares on the ground. This is a perfect Antique mArket opportunity to buy an unconventional souvenir, Mitropoli marks the border of the Plaka district. but before you make the decision, walk around for a Monastiraki, the next district west, offers several while to compare prices. As with flea markets evemust-see attractions. We get there ambling down rywhere, you can find just about anything here – os lo n So

Tsa

lof ka

a Ak

dim

) iou tim pis ne (Pa iou ad St

Athinas

ias

Aiolou

dim

u el o niz Ve

tin ou

an

Le of.

Sy ng ro u

An dr ea

Leo

lo u

f of ros

v t. Pa

Irodou Attikou

ias

Apos

REKLAMA

Warszawa, ul. Chocimska 7, tel. 22 848 12 25 www.restauracjarozana.com.pl 21

XXX_KA_1107_Rozana.indd 1 016_KA_07_Szerokieateny2-kor.indd 21

6/7/11 3:10:03 PM 11-06-14 14:27

SZEROKIE HORYZONTY ■ BROAD HORIZONS

W Muzeum Benakisa obejrzycie złotą biżuterię nawet sprzed 6 tys. lat, X-wieczne mozaiki, ceramikę ateńską z V w. p.n.e., ikony, hafty i wiekowe kamienne reliefy.

In the Benakis museum you can admire 6,000-years old gold jewellery, 10th century mosaics, 5th century BC Athenian pottery, icons, embroidery, and stone reliefs.

żytnych posągów, jak najbardziej współczesnej zieleni i równie współczesnych… ˜ółwi. Te ostatnie spacerują również po opustoszałym dziedzińcu prowadzącym do słynnej Wieży Wiatrów – o’miobocznej budowli z zegarem wodnym (klepsydrą) oraz wiatrowskazem, wzniesionej w I w. p.n.e. W VI w. wie˜a słu˜yła za kaplic‡ i by… mo˜e dlatego przetrwała, podczas gdy z otaczających ją budynków pozostały jedynie ruiny. Każdą ze ścian 12-metrowej wieży wieńczy płaskorzeźba przedstawiająca personifikację odpowiedniego dla strony ’wiata wiatru.

Przechodząc na teren właściwej Starożytnej Agory, nie sposób ominąć jednej z najlepiej zachowanych jej budowli – świątyni Hefajstejon, znanej równie˜ jako Tezejon, która ma obecnie, bagatela, 6 tys. lat. Kilkana’cie razy od niej wi‡ksza jest Stoa Attalosa, jednak mury tej najokazalszej budowli Agory nie są już tak wiekowe: większo’… z nich została bowiem zrekonstruowana w połowie XX w. Charakterystyczny, długi i przestronny kolumnowy portyk jest za to ’wietnym planem zdj‡ciowym – czego nie omieszkaliśmy wykorzystać – zaś wewnątrz budynku mie’ci si‡ muzeum, w którym mo˜na obejrze… znaleziska z Agory.

brass and silver bric-a-brac, china, hand-woven fabrics and even furniture. Œ e ancient Agora, or the central public space of political and social life in Athens, was built in the 6 th century BC. Today, it’s the perfect place to take a walk in the shade of ancient statues and some very contemporary greenery and... turtles. Œ e turtles wander freely around the deserted courtyard which leads to the famous Tower of the Winds – an octagonal tower with a water clock and a wind vane erected in the 1 st century BC. Œ e tower was converted into a chapel in the 6 th century. Œ is probably explains why it’s still standing while the buildings around it are in ruin. Each wall of the 12-metre tower is topped with a carved frieze depicting the personiÿ cation of the wind corresponding with the direction it faces. Once we get to the Ancient Agora, we immediately notice one of its best preserved structures – the temple of Hephaestus, also known as Œ eseion, whose impressive age has been estimated at 6,000 years. Œ e Stoa of Attalos is more than ten times bigger but its walls are much younger – most of them were reconstructed in the mid-20 th century. Its distinctive long and spacious colonnade makes an excellent place to take pictures and we were keen to use it. Œ ere is a museum showcasing exhibits from the Agora inside.

Głodny? Spróbuj bourtheto (pieczone rybki podane z ostrym sosem pomidorowym)!

Zdjęcia/Credits: Bew

Hungry? Try the bourtheto (roasted fish served with hot tomato sauce).

22

016_KA_07_Szerokieateny2-kor.indd 22

11-06-14 14:28

LTS-WI-042-G:Kaleidoscope 190x249

6/13/11

10:08 AM

Page 1

cie prawdziwych Ateńczyków. By godnie pożegnać się ze stolicą Grecji, udaliśmy się pod ruiny świątyni Zeusa Olimpijskiego. Choć ze 104 17-metrowych korynckich kolumn pozostało już tylko 15, to i tak dają one wyobrażenie o ogromnej skali tej największej greckiej świątyni. I jak tu nie czu’ respektu przed dziedzictwem Aten? œ

The Kapnikarea church is one of the oldest in Greece.

Nast˙pnego dnia rankiem wspaniałe widoki na Ateny, morze białych domów, a w środku antyczny Akropol, oÿ arowało nam wzgórze Likavitos. Najlepiej Najlepiejby’ być tu przed południem, tu przed południem, gdy gdy słońce świeci na zachód. Jedyne co może przeszkadzać kontemplowaniu wspaniałych widoszkadza’ wwkontemplowaniu wspaniałych widodźwiękdzwonu dzwonumaleškiego maleńkiego białego ków, to d•wi˙k białego kościółka św. Grzegorza; poziomu jego hałasu wprost wprost nie nieda dasi˙ sięopisa’. opisać.

Likavitoskojarzy’ kojarzyćsi˙się nam Wzgórze Likavitos nam będzie również z rozciągającą się pod zacienioną,eleganck– eleganckądzielnic– dzielnicą nim zacienion–, Kolonaki, gdzie widać (i słychać) ży-

CO JESZCZE WARTO ZOBACZYĆ | MORE TO SEE

WARTO WIEDZIEĆ | CITY INFO ■

■

■

■

Wybór miejsc noclegowych jest w Atenach bardzo szeroki, choć miasto ma tylko jeden kemping. Za dwójkę w tańszym hotelu zapłacimy min. 50 euro, górna granica raczej nie istnieje. Szczególnie w ostatnich latach powstało tu wiele ekskluzywnych hoteli.

Kawa w Atenach kosztuje min. 2 euro; porządny obiad z winem ok. 35 euro, pyszna kanapka nieco dalej od Akropolu ok. 4 euro; wypożyczenie samochodu ok. 200 euro/6 dni.

Athens offers a wide choice of accom2| modation but only one camping site. A double room in the cheapest hotel starts at EUR 50 and there is no upper limit. Recently, a large number of topnotch hotels were built in the city.

Coffee in Athens starts at EUR 2; a decent lunch with wine costs approx. EUR 35, a delicious sandwich a block away from the Acropolis approx. EUR 4; car rental approx. EUR 200 for 6 days.

■

Pireus – port Aten założony w 480 r. p.n.e. W średniowieczu rybacka wioska, obecnie jeden z głównych portów Morza Śródziemnego i największy port Grecji.

■

Pireus – The port of Athens established in 480 BC. A fishing village in the Middle Ages, now one of the biggest ports on the Mediterranean and the largest in Greece.

■

Attyka – na tym półwyspie na południe od stolicy Grecji jest wiele miejscowości wypoczynkowych (prym wiedzie modny kurort Vouliagmeni). W Sunion, na szczycie urwiska nad Morzem Egejskim, stoi majestatyczna świątynia Posejdona.

■

Attica – A peninsula stretching south of the Greek capital. Attica is home to numerous spa resorts, including the trendy Vouliagmeni. The majestic Temple of Poseidon is perched atop a cliff overlooking the Aegean Sea in Sounion.

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–ATH 22.40–2.25 wt., nd. (czas trwania lotu 2 godz. 45 min) ATH–WAW 4.25–6.05 pon., śr. (czas trwania lotu 2 godz. 40 min) Cena w obie strony – 345 zł. Taryfa First Minute łączy wszystkie loty w Europie jedną wspólną ceną. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com w Taryfie First Minute zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu.

WAW–ATH 22.40–2.25, Tue., Su. (flight duration 2 h 45 minutes) ATH–WAW 4.25–6.05, Mo., Wed. (flight duration 2 h 40 minutes)

Return ticket at PLN 345. In the First Minute fare all European flights are available at one price. The total price of the ticket purchased at lot.com in the First Minute fare includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date of purchase of the ticket.

Zdjęcia/Credits: Sime Photo/Free, Asia Pyrek

Kościół Kapnikarea, jedna z najstarszych świątyń Grecji.

› e next morning, standing atop the highest hill in Athens, Mount Lycabettus, we took in the breathtaking skyline of the city. › e best time to visit Lycabettus is in the morning when the sun is shining to the west. › e only thing that might disturb your contemplation of this amazing view is the sound of the bell – the noise is almost beyond description.

Mount Lycabettus automatically reminds us of the smart Kolonaki district in its shadow. › is is where you can see (and hear) the life of real Athenians. We took a stroll to the National Park to give Athens a ÿ tting farewell. › e ruins of the Temple of Zeus can be seen in its southern part. Only 15 of the original 104 17-metre Corinthian columns are still standing but you can still get an idea of the colossal scale of this largest of Greek temples. You will get a sense of respect for the heritage of Athens. œž

24

016_KA_07_Szerokieateny2-kor.indd 24

11-06-14 14:42

BEZGRANICZNIE KORZYSTNE PKO KONTO BEZ GRANIC Pomysłowość Szymona nie zna granic. Jako asystent ds. personalnych zatrudnił w PKO Banku Polskim bezgranicznie odpowiednich ludzi do pracy nad nową, wyjątkową ofertą. Dzięki temu możesz być pewien, że zakładając PKO Konto bez Granic, otrzymujesz następujące korzyści: • wypłaty ze wszystkich bankomatów w Polsce i na świecie • krajowe przelewy przez internet, telefon lub w oddziale • kartę debetową do konta • zlecenia stałe oraz polecenia zapłaty • dostęp do bankowości telefonicznej i internetowej A to wszystko jedynie za 15 zł miesięcznie!

Niech już nic Cię nie ogranicza, by zajrzeć na www.pkobp.pl lub do jednego z oddziałów PKO Banku Polskiego i założyć PKO Konto bez Granic! www.pkobp.pl infolinia: 801 302 302, +48 81 535 65 65 (opłaty zgodne z taryfą operatora) Oprocentowanie zmienne PKO Konta bez Granic wynosi 0,01% w skali roku (wg stanu na 16.05.2011) i nie uwzględnia opłat pobieranych zgodnie z taryfą prowizji i opłat bankowych. Materiał nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 kodeksu cywilnego i służy wyłącznie celom informacyjnym. Szczegóły oferty, w tym taryfa prowizji i opłat bankowych, są dostępne w placówkach PKO Banku Polskiego i na www.pkobp.pl.

309489-Globus-KontoBezGranic-Kalejdoscope 190x249+5.indd 1

11-06-10 16:06

W PODRÓŻY ■ SEE THE WORLD

Odkryj Błękitną Perłę Discover the Blue Pearl Antonina Król

Wschodnie Maroko rozwija się coraz prężniej. Leżący na zachodzie kraju Agadir oraz hiszpański Costa del Sol powinny się obawiać – rośnie im nie lada konkurencja.

Eastern Morocco is witnessing dynamic growth. It has emerged as a serious rival to Agadir in the western tip of the country and the Costa del Sol in Spain.

B

lue in all its soothing hues symbolises calmness – and that’s exactly what most tourists heading for the more oriental north-eastern corner of Morocco will ÿ nd there. Bordering the Mediterranean

3|

and Algeria, the Eastern Region is almost untouched by tourism. On our way from the airport in Berber-founded Oujda (direct š ights from Warsaw) to the seaside resort of Saidia, known as the “Blue Pearl”, we drive past construction sites and brand-new facilities. Oriental Morocco has thrown down the gauntlet to the Costa del Sol and the other Spanish resorts lining the opposite coast of the Mediterranean by staking its claim to wellheeled European tourists. “Unlike Tunisia or Egypt, Morocco focuses on the quality of tourists not the size of tra„ c”, says a vendor in a herb shop in Oujda, the main city of the region. Our Polish guide adds that the local accommodation base will be boosted by an addi-

Zdjęcia/Credits: Sime Photo/Free, Corbis, Hemis/East News, Stillpictures

1| 2|

26

026_KA_05_Maroko-kor.indd 26

11-06-14 14:42

Stillpictures

N

iebieski oraz wszystkie jego odcienie symtional 15,000 places by the end of next year. ¢ e region Maroko to kraj ciekawej kuchni (na bolizują spokój – i to właśnie znajdą osoby of Saida is particularly attractive for well-to-do families zdj. 1 kurczak tadżin wybierające się do północno-wschodniej with small children who look forward to some R&R, z cebulą i miętą), przyrody (na zdj. 2 części Maroka. Położony nad Morzem Śródziemÿ ne weather (the summer temperature, moderated by wydmy w regionie nym, przy granicy z Algierią, Region Wschodni jest gentle sea breezes, hovers around 30 °C), continental Tafilalt) i kultury dopiero oswajany przez przemysł turystyczny. Jadąc food, unlimited chilled drinks by the pool and – some(na zdj. 3 – zespół folklorystyczny). z lotniska w Wadżdzie (bezpośrednie loty z Warszathing more for the ladies – SPA treatments, which are wy) do nadmorskiej miejscowości As-Sa'idijja, zwao¦ ered by most Moroccan hotels. Most travel agencies Morocco is a country nej Błękitną Perłą, wciąż mijamy place budowy oraz o¦ ering trips to eastern Morocco lure visitors with op- with a very interesting cuisine (image 1: nowe pięciogwiazdkowe hotele; orientalne Maroko tional tours. You can take a few hours and visit Oujda to tajine chicken with chce rywalizować o zamożnych europejskich gości see the old town medina, including the Dar Sebti palace onions and mint), z Costa del Sol i innymi hiszpa‰skimi kurortami. and the magniÿ cent Al Kabir Mosque. At the end of the nature (image 2: dunes in the Tafilalt – W Maroku stawiamy na jakość obsługi, a nie na tour, the guide will take you to the traditional Arab region) and culture ilość przybyszy, czym chcemy się odróżnić od Tunemarket, or souk, where you can try freshly squeezed (image 3: a folk music band). zji i Egiptu – mówi mi sprzedawca w sklepiku z ziołaorange juice prepared while you wait, buy delicious olmi w Wad‘dzie. Według naszego polskiego przeives, brined lemons, some famous hot harissa paste, wodnika do ko‰ca przyszłego roku ma tu powsta› a‘ sweet nougat, traditional Moroccan tajine pottery, and 15 tys. miejsc noclegowych. Region As-Sa'idijja hand-dyed jest shawls. French is best for haggling in the szczególnie atrakcyjny dla dobrze sytuowanych romarket while English is mainly spoken by hotel sta¦ . dzin z małymi dziećmi, którym marzy się relaks przy You can also use your hands to perform the famous dobrej pogodzie (temperatura latem to zwykle 30 (and obligatory!) haggling act. Another exciting and stopni łagodzonych przez nadmorski wietrzyk), konshort alternative is a tour to the town of Nador. ¢ is is tynentalne jedzenie, nieograniczona ilość chłodnych next to the Spanish enclave of Meillia. ¢ e coach will napojów sączonych nad basenem oraz zabiegi spa. take you to the top of Mount Gurugu where you can Większość biur turystycznych oferujących wyjazdy explore the ruins of the Spanish fort of Tuzadu and take do wschodniego Maroka nęci wycieczkami fakultain the beautiful panorama of the area. Some travel tywnymi. Mamy do wyboru między innymi krótkie, agencies o¦ er three-day tours to Fez, the ancient capital kilkugodzinne wypady do Wad‘dy, gdzie zwiedzimy of the kingdom of Morocco, or Casablanca. But does it medynę (stare miasto), w tym pałac Dar Sebti czy make sense to spend over half a standard one week trip wspaniały meczet Al-Kabir. Na koniec wycieczki on the road? Arabian nights are very short. ☐ przewodnik zaprowadzi nas na tradycyjny arabski targ, czyli suk, gdzie mo‘na spróbowa› wy ciskanego ■ Wycieczki do regionu As-Sa'idijja ma w swojej ofercie Exim Tours, noclena naszych oczach, świeżutkiego soku z pomarańgi w hotelach pięciogwiazdkowych: Iberostar Saidia, Be Live Saidia, Barceczy, kupić pyszne oliwki, kiszone cytryny, słynną lo Meditarranea Saidia. Ceny za tygodniowy pobyt – od 1629 zł. ostrą jak miecz krzyżowca przyprawę harissę, słodki ■ Walutą obowiązującą jest dirham marokański. W większych miastach nugat, garnki do przygotowywania tradycyjnej mabez problemu można znaleźć bankomaty oraz kantory (lepiej zabrać euro niż dolary). Warto poprosić o pokwitowanie transakcji – będzie ono porokańskiej potrawy tadżin lub ręcznie farbowane trzebne, jeśli na lotnisku zechcemy wymienić dirhamy na inną walutę. szale. Z handlarzami najłatwiej dogadać się po francusku, angielski znają głównie pracownicy hoteli.

■ Trips to the Saidia region are offered by Exim Tours with accommodation in five-star hotels: Iberostar Saidia, Be Live Saidia, Barcelo Meditarranea Słynne (i obowiązkowe!) targowanie się może odbySaidia. Price for a week-long trip from PLN 1629. wać się oczywiście na migi.

■ The local currency is the Moroccan Dirham. You Równie ciekawą i krótką wycieczką jest wypad do can find ATMs and current exchange points in poło‘onego prawie 100 km od As-Sa'idijji miasta Anmost large cities.

Nazur graniczącego z hiszpańską enklawą Melilla.

Autokarem wje‘d‘amy na szczyt góry Gurugú, gdzie ujrzymy ruiny hiszpa‰skiego fortu Tuzadu oraz przepiękną panoramę okolicy. Niektóre biura turystyczne organizują też trzydniowe wycieczki do Casablanki lub dawnej stolicy królestwa Maroka – Fezu.

Czy jednak warto połowę standardowego tygodniowego wyjazdu spędzić w drodze? Arabskie noce są bardzo krótk ie. ☐ 27

026_KA_05_Maroko-kor.indd 27

11-06-14 14:43

POLSKIE PRZEBOJE ■ POLISH HITS

HISTORIA NA ŻYWO LIVING HISTORY Magdalena Rigamonti

Grunwald, Gniew, Malbork, Westerplatte, Sochaczew... – miejsca w Polsce, za którymi stoi wielka historia. To o niej z pasją opowiada Bogusław Wołoszański (na zdj. poniżej), popularyzator przeszłości i twórca Wielkiego Teatru Historii. Od lipca do września w całej Polsce organizuje pięć gigantycznych inscenizacji wielkich wydarzeń.

Swój udział zapowiedziało tysiące rekonstruktorów, a także aktorzy i statyści.

N

ie zawiodą też turyści. Już zapowiadają zmasowane natarcie. Są spragnieni wysokiej klasy rozrywki, emocji i niestandardowych lekcji historii, które zaserwuje Bogusław Wołosza’ski. – Historia to ludzie i miejsca, a nie tylko daty zwycięstw i porażek – mówi specjalista od telewizyjnych rekonstrukcji historycznych. Przez lata przygotowywał jeden z ‡ agowych programów Tele-

28

028_KA_Polskie PrzebojeWoloszanski-kor.indd 28

11-06-15 11:07

Zdjęcia/Credits: Wojciech Strożyk/KFP,

Grunwald, Gniew, Malbork, Westerplatte, Sochaczew... these Polish sites have witnessed historical watersheds and spark up the imagination of Bogusław Wołoszański, an unabashed enthusiast for things past and the creator of the Great Theatre of History.

Wołoszański will be staging five monumental re-enactments of momentous events between July and September. Thousands of volunteers, including actors and extras.

Mirosław Trembecki /PAP

Zdjęcia/Credits: Wojciech Strożyk/KFP,

T

ourists are expected in droves. They have already announced a concerted attack and a massive siege. They are hungry for prime entertainment, loads of excitement and Wołoszański’s unconventional history lessons.

“History is about people and places, not dates of vic tories and defeats”, argues Wołoszański who spe cialises in historical reenactments staged for televi -

sion. He was the creator and long-term producer of the iconic public television series "Sensations of the 20th C e n t u r y " , w h i c h e v e n t o d a y h a s i t s This is probably because Wołoszański is fully aware that to narrate history and inspire an interest in it, the erstwhile reality and its interpersonal relation ships and emotions should be recreated and en hanced with a pinch of cutting edge technology.

Zamek w Gniewie to miejsce wielu inscenizacji – tu dpotopu e v o tz eXVII e sw..

The castle in Gniew is the venue of many recreations – here a scene from a 17th century battle.

29

028_KA_Polskie PrzebojeWoloszanski-kor.indd 29

11-06-15 11:07

POLSKIE PRZEBOJE ■ POLISH HITS

sł

wizji Polskiej – Sensacje XX Wieku . Do dzisiaj program ma swoich wiernych wyznawców. Może dlatego, że Wołoszański jak nikt wie, w jaki sposób histori‘ zaciekawi’. Odtwarza wi€c realia i relacje mi€dzyludzkie, a wszystko okrasza nowoczesn‘ technik‘.

– Dlatego Dlatego multimedialne multimedialnewidowiska widowiska Wielkiego Wielkiego Te-TeWesterplatte atru Historii Historiipozwalaj‘ pozwalajązrozumie’, zrozumieć, codanym w danym o coo w GDAŃSK Malbork wydarzeniu chodziło– –tłumaczy. tłumaczy. zamku wydarzeniu chodziło NaNa zamku w w Gniew a Grunwald i W Gniewie b€dzie będzierealizował realizowałfilm, film, który wykoktóry wykoSochaczew rzysta podczas oblężenia Malborka. Również w WARSZAWA Gniewie wwdniach dniach13–15 13–15sierpnia sierpniaodb€dzie odbędzie si€się impreza Vivat Rzeczpospolita.

To rekonstrukVivat Rzeczpospolita.

To rekonstruka ł

Wi s

giełł€ przed ponad 600 laty uczynili najwi€ksz‘ atrakcję miasta. – Oblężenie Malborka zamienia się w masow‘, kilkudniow‘ lekcj€ historii – zapewnia Wołosza†ski i zaczyna opowiada’, jak to Henryk von Plauen, komtur krzyżacki, niespodziewanie zjawił si€ na malborskim zamku, a historycy do dzisiaj zachodz‘ w głow€, jak do tego doszło. – Mi€dzy innymi dlatego widowisko w Malborku b€dzie miało dwóch bohaterów: Jagiełł€ i von Plauena – dodaje.

Tylko kilkadziesi‘t kilometrów dzieli Malbork od Gda†ska i Westerplatte,Žgdzie zacz€ła si€ II wojna ‚wiatowa. 1 wrze‚nia „pod wodz‘” Wołosza†skiego

cja zwyci€skiej bitwy nad poł‘czonymi siłami rosyjsko-szwedzkimi pod Kłuszynem (dzi‚ wie‚ w Rosji) z 1610 r., uważanej za jedno z najważniejszych starć militarnych w historii Polski. Szczególnie widowiskowo b€dzie si€ z pewno‚ci‘ prezentowa’ Chor‘giew Husarska, czyli grupa 51 skrzydlatych jeŠdŠców pod wodz‘ Jarosława Struczy†skiego.

Podobnie jak Gniew, również gospodarze Malborka wiedzą, że historia to magnes przyciągający turystów i z kl€ski wojsk dowodzonych przez króla Ja-

rozpocznie si€ tam widowisko rekonstruuj‘ce bohatersk‘ obron€ Westerplatte. – Zobaczymy 20 oryginalnych pojazdów historycznych, w tym motocykle, polskie tankietki, armaty przeciwpancerne oraz unikatowy zrekonstruowany czołg 7TP – opowiada Wołosza†ski. W Gda†sku, na placu Zebra† Ludowych, powstanie miasteczko historyczne, w którym działa’ b€dzie muzeum polowe z obozem żołnierzy polskich i szpitalem z tamtego okresu.

Z Westerplatte trzeba przenie‚’ si€ w okolice Socha-

Zdjęcia/Credits: East News (2)

1|

30

028_KA_Polskie PrzebojeWoloszanski-kor.indd 30

11-06-15 11:07

rekla

“° e Great ° eatre of History is a series of multimedia spectacles with dramatic tension, a cast and a plot which together reveal the true signiÿ cance of the event...”, he explains. Wołosza‘ski will be shooting a movie at Gniew Castle to be screened during a mock Siege of Malbork. ° e Gniew castle will also be the venue of the event “Long Live the Republic” show held on August 13-15. ° e Husaria Cavalry Banner, i.e. ÿ › y-one Hussars, reenactors and history enthusiasts headed by Jarosław Struczy‘ski will make quite an impression. ° e authorities of Malbork have similarly turned King Jagiełło’s unsuccessful siege over 600 years ago into the biggest attraction in the region – one that draws hundreds of thousands of tourists every year. Many of them come straight from Grunwald, the village where the victorious battle of 15 July 1410 is recreated every year. “° e siege of Malbork has grown to become a history lesson that lasts for several days and is attended by thousands of visitors,” says Wołosza‘ski and adds that Heinrich von Plauen, a Teutonic Grand Master, had unexpectedly arrived at Malbork Castle, the seat of the Order. Plauen took Jagiełło by surprise and contemporary historians

1|Zanim pojedziecie oglądać oblężenie Malborka (21.07), zobaczcie rekonstrukcję bitwy pod Grunwaldem (15.07).

Before you go to watch the siege of Malbork (21 July) be sure to see the reenactment of the Battle of Grunwald (15 July).

2|Wielki Teatr Historii to widowiska, które mają swoją dramaturgię, bohaterów, fabułę – tłumaczy ich autor Bogusław Wołoszański.

"The Great Theatre of History" is a series of shows with a dramaturgy, protagonists and a story, explains their author Bogusław Wołoszański.

2|

REKLAMA

Na Zielnej,

the only restaurant in Warsaw which uses the most refined Polish products recommended by the Polish Slow Food Organization, invites you to the world of culinary wonders.

Na Zielnej 37 Zielna St. 00-108 Warsaw reklama_na zielnej.indd 2 028_KA_Polskie PrzebojeWoloszanski-kor.indd 31

Phone 22 338 63 33 Phone 22 338 63 53 Fax 22 338 63 55 E-mail biuro@nazielnej.pl

Opening Hours Mon - Sat 12.00 - 24.00 Sun 12.00 - 22.00

www.nazielnej.pl

31

11-03-08 11:08 19:40 11-06-15

polskie przeboje ■ polish hits

1|Inscenizacja na Westerplatte zacznie się o świcie 1 września.

W planach spektakularne zniszczenie cysterny z 1939 r.

The re-enactment of the battle at Westerplatte will begin on 1 September. Plans for the day include a fuel tank explosion.

still wonder how he managed it. “This is one of the 2|Bogusław Wołoszański na poznańskiej ulicy podczas rekonstrukcji telewizyjnej jednego z wydarzeń II wojny światowej. reasons why there will be two main characters in Bogusław Wołoszański in a Poznań street during a television the Malbork show: Jagiełło and von Plauen...”, con reconstruction of one of the battles of World War II. cludes Wołoszański. Our advice is to visit the castle 2| while no events are being held there (unfortunately, there is no guarantee you will ever be alone). This stronghold on the Nogat is nothing if not impres sive. The sheer size of this Gothic complex – estimated to be more than 250,000 cubic metres – overwhelms the visitor. Malbork is just 60 or so kilometres from Gdańsk and Westerplatte where the first battle of World War II was fought. On 1 September, Wołoszański will be producing a re-en actment of the heroic defence of Westerplatte. “The staged recreation will begin at dawn on 1 Septem ber. We will see twenty original historical vehicles, including motorcycles, Polish-made tankettes, antitank guns and a specially reconstructed 7TP tank deployed in September 1939. You will also see a spectacular destruction of a period cistern”, reveals Wołoszański and adds that he wants to revive the memory of an unsung hero, Captain Słaby, a doctor who performed life-saving operations with no sur -

Zdjęcia/Credits: East News, PAP

czewa, gdzie rekonstruowana będzie bitwa nad Bzurą z września 1939 r. W samym mieście zaś Wo łoszański przygotowuje widowisko Oni nie skapitulowali. – Swój udział potwierdzili spadochroniarze i Muzealna Grupa Rekonstrukcji Historycznej im.

18 Pułku Piechoty z Sochaczewa. Nie zabraknie też wielkich ekranów – twórcy Wielkiego Teatru Histo rii zależy, by każdy mógł z bliska zobaczyć, jak roz grywała się historia. ☐

gical tools. A historical town will be set up in Zebrań Ludowych Square in Gdańsk to house a field museum with a Polish military camp and a hospital from the pe riod. From Westerplatte we travel to Sochaczew, a city on the Bzura River and one of the oldest settle ments in Mazovia (allegedly King Bolesław the Wrymouth died there, and Frederick Chopin might well have also visited it from near by Żelazowa Wola). The Battle of Bzura, fought in and around the town of Sochaczew in 1939, is go ing to be reconstructed. And 1| Wołoszański will be bringing a show to the city entitled “They did not surrender”. The scale is unprecedented – paratroopers and the 18 th Infantry Regiment of the So chaczew Historical Reenactment Group are all part of the cast. There will be giant screens, too, because those behind the Big Theatre of History want everyone to see living history. ☐

32

028_KA_Polskie PrzebojeWoloszanski-kor.indd 32

11-06-15 12:43

DIZAJN ■ DESIGN

Czynić świat piękniejszym Making the World More Beautiful

Ola Salwa

W

Robert Majkut łączy w swoich projektach nowoczesną technologię, intrygującą formę oraz mocne kolory. Wierzy, że dizajn może sprawić, żeby rzeczywistość była dla ludzi lepsza, bardziej bezpieczna i funkcjonalna. I oczywiście piękniejsza.

The products designed by Robert Majkut combine new technology, intriguing form and bright colours. The Polish designer believes that modern design can improve reality by making it safer and more functional and – needless to say – more beautiful.

szystko zaczęło się od snu. Robert Majkut widział w nim instrument muzyczny, który przypominał wynurzającego się z wody wieloryba. Wy†niony fortepian był jednocze†nie delikatny i mocny. Wkrótce Majkut zmienił swoją wizję w projekt, a następnie w prototyp – tak powstał jeden z najbardziej oryginalnych instrumentów ostatnich lat: fortepian Whaletone, który pierwszy raz zaprezentowano na tygodniu dizajnu w Mediolanie wiosną tego roku. Na początku czerwca Whaletone pojawił się w telewizji podczas finału talent show X Factor i zrobił na widzach nie mniejsze wrażenie niż występy wokalistów. Łącząc ciekawą formę i nowoczesną technologię (we wnętrzu skrywa wysokiej klasy cyfrowe pianino Roland), instrument doskonale wpasowuje się w styl wypracowany przez studio Roberta Majkuta. Polski dizajner jest wszechstronny: tworzy nie tylko przedmioty u•ytkowe (oprócz fortepianu zaprojektował te• gło†niki Proton, lampy, meble), ale tak•e... kina.

To on wymy†lił najbardziej luksusowe kino w Polsce – stołeczne Multikino Złote Tarasy, a tak•e na †wiecie – peki‹skie Orange Cinemas. W tym ostatnim widzowie

34

034_KA_07_Design-kor.indd 34

11-06-14 14:41

Zdjęcie/Credits: M.P.

I

t all began with a dream. Designer Robert Majkut dreamt of a musical instrument which resembled a whale emerging from under the water. ™ e piano he saw was both delicate and forceful. Not long afi er that incident, Majkut transformed his nightly vision into a design, then into a prototype and from there one of the most original instruments of recent years was created: the Whaletone piano. ™ e instrument was ÿ rst exhibited during the design week in Milan last spring. In early June, the Whaletone was shown on television during the ÿ nals of “™ e X Factor” and made as great an impression on the audience as the vocal performances of the ÿ nalists. Combining an interesting, luxurious form and modern technology (its interior reveals a high end Roland digital stage piano), the instrument blends well with the style that Robert Majkut has developed. ™ e Polish designer is quite versatile in his work designing industrial products (apart from the piano he has designed speakers, lamps and furniture) and also cinema interiors.

He is the brains behind the most luxurious movie theatre in Poland – the Multikino Złote Tarasy cinema in central Warsaw and Orange Cinemas in Beijing. ™ e latter o¤ ers viewers sofi chairs and an option to order drinks via special touchscreens. Chinese businessman Kebo Wu approached Majkut with the assignment to design and furnish the building. Polish entrepreneurs are no less eager to commission Majkut. ™ e ÿ rst to discover his talent was Gra“yna Kulczyk who hired him to design a bicycle store in the mid 1990s. ™ e list of ÿ nancial institutions that have availed themselves of Majkut's services include Alior Bank, Getin Bank and Open Finance. Today, Majkut collaborates with ING in designing the interiors of banks and the entire visual identiÿ cation. For instance, he suggested that the lion which serves the bank's logo be replaced with a lion cub to attract younger and more dynamic customers. He is also an avid advocate of popularising good design by giving talks and presentations to businesspeople and entrepreneurs. ‚

mogą zatonąć w miękkich fotelach, a w trakcie seansu zamawiać drinki za pośrednictwem ekranów dotykowych.

O projekt budynku i jego wyposa“enie poprosił Majkuta chiński biznesmen Kebo Wu. Również polscy przedsiębiorcy chętnie korzystają z wizji dizajnera. Pierwsza jego talent odkryła Gra“yna Kulczyk, która w połowie lat 90. zleciła Majkutowi zrobienie projektu salonu sprzeda“y rowerów. Z jego usług korzystali ju“ szefowie takich instytucji ÿ nansowych jak Alior Bank, Getin Bank czy Open Finance. Obecnie Majkut współpracuje z ING, tworząc dla firmy projekt placówek oraz identyfikację wizualną. Zaproponował, aby kojarzącego się z ING lwa zamienić na lwiątko, które ma przyciągnąć młodszą, dynamiczną klientelę. Dba także o popularyzację dobrego dizajnu, robi˝c wykłady dla biznesmenów. ‚

Robert Majkut – dizajner, grafik, malarz (40 l.).

Studiował architekturę w Szczecinie (Politechnika) i Poznaniu (ASP).

– industrial and graphic designer, painter (40). Studied architecture in Szczecin and in art in Poznań.

Często projektuje pan obiekty lub przedmioty związane ze sztuką: fortepian, głośniki czy wnętrza kin. Dlaczego?

Przedmioty i obiekty, które projektuję, rzeczywiście w pewnym sensie mają wspólny mianownik, jakim jest sztuka – czy to muzyka, czy film.

Projektowanie rzeczy, które poza czysto użytkowym i estetycznym wymiarem mają ten dodatkowy walor, może stać się bardziej satysfakcjonujące. Pod tym względem przyjemniej jest projektować głośniki niż na przykład czajnik. W tym, co tworzę, nie ma jednak jakiegoś specjalnego klucza. Projekty, które łączą różne media, to dla mnie najbardziej interesujące wyzwania.

Czyje utwory najlepiej grać na fortepianie Whaletone? Sam pan gra?

Na tym fortepianie najlepiej nie grać ani Bacha, ani Chopina, a muzykę, której jeszcze nie ma. To jest fortepian dla muzyków, którzy poszukują nowych wyzwań i brzmień. Jeśli chodzi o mnie, to rozróżniam białe i czarne klawisze, natomiast nie potrafię ich używać świadomie i profesjonalnie.

You often design sites and objects connected with art, such as the Whaletone piano, Proton speakers and cinemas. Why is that?

The objects and sites I design do in fact all have a connection with art, whether it be the visual arts, music or film. Designing things which have this additional merit apart from having high functional and aesthetic value may be a source of greater satisfaction. With this in mind it is much more fun to design speakers than, say, a kettle. However, there is no special key to what I do. The designs that combine different media, various ideas and which have multiple dimensions are what I like most.

Whose work is best played on the Whaletone piano? Do you play it?

The best music to play on it is not Bach or Chopin but music which has not been composed yet as it is a piano for musicians searching for new sounds and challenges. As regards me, I can tell the difference between the white and black keys but am incapable of making use of them in any conscious or professional way.

35

034_KA_07_Design-kor.indd 35

11-06-14 14:41

POLSKA MARKA ■ POLISH BRAND

Przez bieliznę do serca Lingerie Wins Hearts Antoni Szewczyk

W niewielkim Makowie Podhalańskim działa firma, w której ponad 90 proc. zatrudnionych to kobiety.

Ale nie tylko stąd wynika jej nieprawdopodobny sukces na rynku bieliźniarskim.

The little town Maków Podhalański is home to a company where 90 percent of the staff are women. But this is not the only reason the business is so successful in the lingerie market.

36

036_KA_07_Samanta-kor.indd 36

11-06-15 11:09

O

becnie zatrudniamy ponad 160 osób, z czego przeważająca część zespołu, bo aż 91 proc., to kobiety. W większości młode mamy, które doskonale wiedzą, czego panie tak naprawdę potrzebują. To dlatego jesteśmy docenianie za wzornictwo, wygodę, jakość, komfort użytkowania, a przede wszystkim za słuchanie naszych klientek – mówi Marzena Listwan, dyrektor kreatywna ÿ rmy Samanta.

Zdjęcie/Credits: M.P.

DBAŁOŚĆ O DETALE

Samanta powstała w 1992 r. w niewielkim Makowie Podhalańskim. Założyły ją siostry: Czesława Listwan i Elżbieta Adamek. I błyskawicznie zaistniała w świadomości mieszkańców Makowa, a w ciągu kilku lat podbiła serca klientek niemal całej południowej Polski. Dziś Samanta ma blisko sto sklepów partnerskich w całej Polsce, a także w Wiedniu, Moskwie, Tel Awiwie, Kopenhadze, a nawet Ałma Acie i Dubaju. – Jesteśmy silną marką na rynku ukraińskim – podkreśla Marzena Listwan. Oferta Samanty to zarówno bielizna dzienna (biustonosze, ÿ gi, stringi, bokserki, body, topy, pasy do po−czoch) i nocna (halki, piżamy, szlafroki), jak i stroje i kostiumy plażowe (wraz z uzupełnieniami typu pareo) oraz wszelkiego rodzaju dodatki takie jak opaski relaksacyjne czy podwiązki.

Sukces Samanty to przede wszystkim efekt ogromnej dbałości o detale i staranne wykończenie. Co ważne, wszelkie pomysły polegają nie tylko na ozdabianiu bielizny, ale też na czynieniu ją funkcjonalną. Gdy np. w Samancie powstaje niezwykle ozdobny biustonosz z gipiury, projektanci zwracają szczególną uwagę na to, żeby kobieta czuła się w nim i komfortowo, i kobieco. To dlatego w staniku projektuje się wewnętrzne wzmocnienia boczne, by podnosiły biust, albo wprowadza się różne kombinacje zapięć ramiączek (krzyżowe, na szyi), by biustonosz można było dobrać do odpowiedniej sukienki.

Niewątpliwie atutem Samanty jest profesjonalny zespół produkcyjny oraz ogromna paleta produktów. Np. w ofercie letniej jest około tysiąca wzorów – od czarnego tiulu, poprzez bogate hafty, aż do połysku zdobień Swarovskiego. To koncepty działającej w firmie pracowni projektowej, którą od lat opiekuje się Marzena Listwan

W

e currently employ over 160 people of which 91 per cent are women. Most of them are young mothers, so they know what women are really after. ž at’s how we got to be recognised for design, comfort and quality, but mostly for listening to our customers”, says Marzena Listwan, Creative Director of Samanta company.

ATTENTION TO DETAIL

Samanta was was founded foundedin inthe thesmall smalltown townof ofMaków Maków Podhalański in1992 1992bybythe thesisters sisters Czesława ListPodhala−ski in Czesława Listwan and Elżbieta Adamek. The brand immediately took o£ in Maków and had won the hearts of customers in nearly all of southern Poland within a few years. Today, Samanta has nearly 100 partner shops all over Poland, and also in Vienna, Moscow, Copenhagen, Tel Aviv, and even as far aÿ eld as Almaty and Dubai. “We are a strong brand on the Ukrainian market”, stresses Listwan. ž e company’s portfolio consists of women’s’ lingerie (bras, briefs, thongs, shorts, bodies, tops, suspender belts), nightwear (slips, pyjamas, dressing gowns), as well as swimwear (including pareo wraps) and all kinds of accessories. Samanta owes its success mainly to its attention to detail and perfect ÿ nishing. Most importantly, all new ideas are as concerned with functionality as they are with embellishment. When an exquisitely decorative guipure bra is being made at Samanta, the designers pay special attention to making sure that the woman

Salon Samanty w Gorzowie Wielkopolskim.

A Samanta lingerie shop in Gorzów Wielkopolski.

37

036_KA_07_Samanta-kor.indd 37

11-06-15 12:44

POLSKA MARKA ■ POLISH BRAND

WYJĄTKOWE USŁUGI

Panie doceniają Samantę także za elastyczność.

W salonach firmy można bowiem skorzystać z tzw. programu Indywidualnego Doboru Bielizny. To niespotykana na tym rynku usługa polegająca na dopasowaniu bielizny do indywidualnych potrzeb konsumentek. W jej ramach za niewielką kwotę od 15 do 30 zł można skroić bieliznę na miarę, np. wzbogacić ją o dodatkowe haftki, podszyć miski bawełną czy dodać kieszonki na wkładki powiększające, nie mówiąc już o tak prostych usługach jak doszycie odpinanych ramiączek czy skrócenie obwodu biustonosza. – W najbli szym czasie obok Indywidualnego Doboru Bielizny zamierzamy rozwijać nasz kolejny projekt: program Stylisty Doboru Bielizny Samanta. Chodzi o osobš w salonie, która bšdzie doradzać klientkom w doborze bielizny – opowiada Marzena Listwan.

Dbanie o jakość i zadowolenie klientek to nieustannie najwa niejszy cel rodzinnej ÿ rmy z Beskidów.

Kobiety z Samanty wiedzą bowiem, e tylko w ten sposób bielizna produkowana na masową skalę może nabierać charakteru szytej na miarę.

I dlatego cyklicznie przeprowadzają wśród klientek badania na temat ich potrzeb. fi

SAMANTA W PIGUŁCE ■ Cztery własne salony firmowe we Wrocławiu, Gorzowie Wielkopolskim, Sosnowcu i Makowie Podhalańskim oraz blisko sto sklepów partnerskich w Polsce i na świecie.

■ Zakład produkcyjny firmy w Białce koło Makowa Podhalańskiego.

■ Bogaty wybór bielizny damskiej, poczynając od bielizny dziennej, nocnej, poprzez stroje plażowe, a kończąc na wszelkiego rodzaju dodatkach takich jak podwiązki, opaski relaksacyjne i woreczki do prania bielizny.

■ Trzy submarki: Young – dla najmłodszych klientek; Prêt-á-Porter – dla konsumentek, które cenią stabilność; Glamour – dla pań otwartych na nowości i wyzwania.

■ Szereg nagród i wyróżnień, m.in. Gazele Biznesu dla najszybciej rozwijającej się firmy w Polsce i certyfikat „Mama w Pracy” za promowanie postaw prokobiecych w polityce kadrowej.

KEY FACTS ABOUT SAMANTA ■ 4 brand showrooms in Wrocław, Gorzów Wielkopolski, Sosnowiec and Maków Podhalański and nearly 10 partner shops across Poland and abroad ■ The production plant is based in Białka near Maków Podhalański.

■ A rich selection of women’s lingerie, including undergarments, nightwear, swimwear and accessories such as sleeping masks, garters and lingerie wash bags.

■ Three sub brands: Young – for our most youthful customers; Prêt-á-Porter - for consumers who value stability; Glamour – for ladies open to novelties and challenges.

■ A host of awards and distinctions. Here we might mention the Gazele Biznesu award for the fastest growing company in Poland and the "Mum at Work" award for our female friendly HR policies and strategies.

who is going wear it will feel comfortable and feminine. Ł at is why Samanta’s bras have reinforcements on the sides to push the bust upwards or have diŸ erent strap variations (criss cross, halter) so that the bra style can be matched to the dress.

Undoubtedly, two of Samanta’s greatest strengths are its professional production crew and impressive product portfolio. For instance, the summer collection comprises roughly 1,000 models, covering all styles from black lace, through rich embroidery to Swarovski crystal embellishments. Ł ese bras are born in the design workshop supervised by head designer Marzena Listwan. Each collection features styles which reflect both the top world lingerie trends and the tastes of the customers.

EXTRA SERVICES

Women value Samanta for its flexibility as it also oŸ ers them an Individual Lingerie Fitting programme. Ł is unique service encompasses selecting lingerie to meet the ÿ gure and the desires of the customer. As part of the service, for between PLN 15 and 30, any purchased lingerie can be adjusted for a better ÿ t by adding extra hooks, lining cups with cotton, sewing in pockets for push up pads, adding removable straps, and shortening the circumference of a bra. “In addition to our Individual Lingerie Fitting, we will soon be oŸ ering a Lingerie Fitting Stylist programme. Special consultants employed in shops will advise customers on how to chose underwear that best ÿ ts them”, explains Listwan. Care for quality and customer satisfaction is the number one priority for this family business. Ł e women who work at Samanta know that this is the only way that mass produced lingerie can enjoy the reputation of being tailored to the needs of the customer. Ł at is why Samanta regularly conducts market research among its clientele. fi

Zdjęcie/Credits: M.P.

– główny projektant. W każdej kolekcji znajdują odzwierciedlenie światowe trendy z Nowego Jorku, Pary a czy Mediolanu oraz upodobania klientek.

38

036_KA_07_Samanta-kor.indd 38

11-06-15 12:44

3_AZ Aero Lot Magazine_0511_for print- 13.05.11 10:32 Seite 1

VAN LAACK STORE WARSZAWA WARSZAWA 02-675 · GALERIA MOKOTÓW WWW.VANLAACK.COM

LOT W PRZESZŁOŚĆ ■ A LOOK BACK IN TIME

HISTORIA UNII EUROPEJSKICH

THE HISTORY OF THE EUROPEAN UNIONS Rafał Kostrzyński

From the city-states of ancient Greece to the realisation of Robert Schuman’s dream, there is plenty of evidence that Europe has always favoured unity over division.

Klub Przyjaciół Polskiej Prezydencji patronatPL_eu.indd 7

Zdjęcia/Credits: Corbis

Od państw-miast starożytnej Grecji po wcielenie idei Roberta Schumana – dzieje Europy pełne są przykładów na to, że Europa zawsze wolała się jednoczyć, niż dzielić.

04/05/2011 17:01:36

40

040_KA_07_Lot w przeszlosc-kor.indd 40

11-06-14 16:57

CITY-STATES(circa 800 BC – 46 BC)

Our choice of polity, like everything else, is constrained by our budget. ” e ancient Greeks had the most advanced civilisation of the day, but for reasons even now not clearly understood, could only a‚ ord to set up isolated centres known as polis. ” ese were autonomous entities encompassing cities and their adjoining villages. ” ese centres were su™ ciently strong to resist attacks from other citystates but not strong enough to play a prominent role.

Mindful of this weakness, the Greeks founded the Achaean League, a confederation of ten city-states, in the 3 rd century BC. Unfortunately, this could not save them from the Macedonian invasions or the Roman conquest. In 146 BC, the League was dissolved aŽ er defeat by Rome. A hundred years later, all of Hellenistic Greece came under Roman rule. Unity in division clearly produced miserable results.

THE ROMAN EMPIRE

(27 BC – 476 AD) ” e Romans were not about to make the same mistake. ” e conquests of the Republic era saw to it that the Eternal City not only avoided the fate of Sparta and Athens but ballooned to monstrous proportions. Fire and sword spread the empire from Great Britain to Spain, Egypt and what is now Turkey at its height. ” is adds up to 5 million square kilometres, more than the total area of the European Union. But maintaining the status quo exceeded the capabilities of the Roman rulers. In 395 AD, the Roman Empire split into a western and an eastern part. ” e former collapsed in 476 aŽ er years of being plundered by Huns, Visigoths, Vandals and other tribes. But it leŽ a durable legacy – several decades earlier it had o™ cially adopted Christianity which now began to spread across Europe.

Zdjęcia/Credits: Corbis

PAŃSTWA-MIASTA

(ok. 800 – 46 r. p.n.e.)

Aż chciałoby się powiedzieć, że każdy ma taką wspólnotę, na jaką go stać. Z nie do końca jasnych przyczyn starożytnych Greków, a więc przedstawicieli jednej z najwyżej wówczas rozwiniętych cywilizacji, stać było tylko na stworzenie odizolowanych od siebie o’rodków zwanych polis. Wystarczająco silne, by zapewnić mieszkańcom ochronę przed napadami ze strony innych miast, ale jednocześnie zbyt słabe, żeby odegrać jakąkolwiek ważniejszą rolę. Z tej słabości Grecy zdali sobie sprawę w III w. p.n.e. i założyli Związek Achajski – koalicję 10 pa†stw-miast. Niestety federacja ta nie uratowała ich przed najazdami Macedo†czyków i podbojem przez Rzymian. W 146 r. p.n.e. Związek musiał uznać wyższo’ przeciwników i po przegranej wojnie z Rzymianami został rozwiązany. Równo sto lat później cała Grecja przeszła pod rzymskie panowanie. No cóż, łączenie się przez dzielenie przynosi zwykle mizerne efekty.

THE BYZANTINE EMPIRE (395 – 1453) ” e Eastern Roman Empire was to enjoy a long period of prosperity. It’s role in the uniÿ cation of Europe should not be underestimated – we owe a great deal to Emperor Alexios I who wanted to regain in© uence in Asia Minor and who complained to Pope Urban II about the hardship of Christians being brutally repressed by Muslims. He managed to convince the pope who called the Council of Clermont to wrest Jerusalem from the inÿ dels. Unfortunately, it turned out to be fragile alliance. ” e Crusaders not only looted Jerusalem, they also plundered Constantinople during consecutive crusades, which marked the beginning of the end of the city.

THE FRANKISH EMPIRE

(481 – 814) As Byzantium © ourished, the Franks – who inhabited what is now northern France – began to realise their dream of a uniÿ ed Europe. ” ere were no writers or scholars among them – this was a tribe of simple but valiant people.

41

040_KA_07_Lot w przeszlosc-kor.indd 41

11-06-14 17:06

LOT W PRZESZŁOŚĆ ■ A LOOK BACK IN TIME

CESARSTWO RZYMSKIE

(27 r. p.n.e. – 476 r. n.e.)

Władcy Rzymu nie powielili bł£du Greków. Dzi£ki nim – i dzi£ki ich podbojom dokonanym jeszcze w czasach republiki – Wieczne Miasto nie sko¥czyło jak Sparta czy Ateny, lecz rozrosło si£ do monstrualnych rozmiarów. Poszerzane ogniem i mieczem zajmowało u schyłku swojej ¦wietno¦ci obszar mi£dzy dzisiejsz§ Wielk§ Brytani§, Hiszpani§, Egiptem i Turcj§. Daje to 5 mln km² – wi£cej ni© ma dzi¦ UE! Utrzymanie tego stanu posiadania okazało si£ jednak ponad mo©liwo¦ci władców.

W 395 r. cesarstwo rzymskie rozpadło si£ na dwie cz£¦ci: zachodni§ i wschodni§. Ta pierwsza – pl§drowana przez Hunów, Wizygotów, Wandalów i inne plemiona – padła ostatecznie w 476 r. Ale zostawiła po sobie trwały ¦lad – kilkadziesi§t lat wcze¦niej uznała za religi£ panuj§c§ chrze¦cija¥stwo.

So much so that it took them barely three centuries to conquer all of Western Europe, save for the Iberian Peninsula and the British Isles. They would have been forgotten by history (their written legacy is Pradziadek euro: moneta scarce) if it wasn’t for Clovis I, z cezarem Kryspusem. who, having conquered the German The ancestor of the Alemannic tribes in the battle of ToEuro: a coin with ceasar Crispus biac in 491, converted to Catholicism. All the Germanic tribes adopted Christianity two hundred years later – partially by force and partially thanks to the large-scale construction of monasteries and churches. This is how Europe come to enter the Middle Ages with a mentality rooted in antiquity.

BIZANCJUM

THE HOLY ROMAN EMPIRE OF THE GERMAN NATION (962 – 1805)

PAŃSTWO FRANKÓW

Karol Wielki, król Franków.

Charlemagne, King of the Franks

(481–814 r.)

Równolegle z rozkwitem Bizancjum na gruzach cesarstwa zachodniorzymskiego swoj§ wizj£ unii europejskiej zacz£li realizowa® Frankowie – lud zamieszkuj§cy północn§ cz£¦® dzisiejszej Francji. Literatów w¦ród nich nie było, uczonych te© nie; było to plemi£ ludzi prostych, acz bitnych. Tak bitnych, ©e w ci§gu trzech stuleci udało im si£ opanowa® niemal cał§ zachodni§ Europ£ z wyj§tkiemPółwyspuIberyjskiego i Wysp Brytyjskich.

Historia pewnie by o nich zapomniała (tak niewiele ¦ladów w pi¦miennictwie po nich zostało), gdyby nie Chlodwig I, który w 491 r. po zwyci£stwie nad ger-

The Germans picked up the baton from the Franks, Crowned Emperor in 962, Otto I converted the Polish, Czech and Hungarian sovereigns to Christianity. The Empire reached its peak in the 12 th century when England and Cyprus became its vassals. It was all downhill a‚ er that.

The German rulers, more interested in fighting crusades and expanding their territory, lost the respect of the German princes. It was not long before the empire was administratively annihilated and split into 300 states.

THE HANSEATIC LEAGUE

(1267 – 1862) The League was merely an alliance of cities and its goals were purely commercial. For all that, though, it seems to be the alliance that most closely resembles the idea of the European Union. The highly developed German Hansa brought together all the major cities on the Northern and Baltic Seas. The League’s expansion brought its members a monopoly on trade and ballooning proÿ ts. Economic potential went hand in hand with military might. The League fell victim to its own greed – the residents of its own cities rebelled against the exorbitant prices its merchants were dictating. The League’s death throes were accelerated by the era of geographic discoveries and new sea routes.

THE POLISH-LITHUANIAN UNION

(1385 – 1795) Poland also contributed to the uniÿ cation and Christianisation of Europe. To protect itself against the expansion of the Teutonic Order, a personal union was made between the Lithuanian Duke Jagiełło and Queen Jadwiga. Poland and Lithuania became a federation. The Polish-Lithuanian Commonwealth, as the federation was named in 1569, was the biggest country in Europe (950,000 sq. km in 1618) and

Zdjęcia/Credits: East News, Corbis

(395–1453 r.)

Cesarstwo wschodniorzymskie natomiast czekały jeszcze długie lata prosperity. Trudno przeceni® rol£, jak§ odegrało ono w zjednoczeniu Europy – a to za spraw§ cesarza Aleksa I, który chc§c odzyska® wpływy w Azji Mniejszej, poskar©ył si£ papie©owi Urbanowi II na los chrze¦cijan cierpi§cych brutalne represje ze strony muzułmanów. Papie© dał si£ przekona® i wezwał uczestników synodu w Clermont do odbicia Jerozolimy z r§k niewiernych. Tak zacz£ła si£ wykuwa® kulturowa to©samo¦® Europy. Niestety okazała si£ krucha; krzy©owcy złupili nie tylko Jerozolim£, ale tak©e Konstantynopol, co było pocz§tkiem jego ko¥ca.

42

040_KA_07_Lot w przeszlosc-kor.indd 42

11-06-14 16:58

Popr_K_12.05.indd 1

043_KA_07_Reklamy.indd Rozewie_K_12.05.indd 1 1

5/12/11 12:45:50 PM

11-06-14 13:29 5/12/11 5:07:28 PM

LOT W PRZESZŁOŚĆ ■ A LOOK BACK IN TIME Dzięki przynależności do Hanzy Gdańsk przez wiele lat był największym miastem w Polsce.

Thanks to membership in the Hansa Gdańsk boasted the title of the biggest city in Poland.

ŚWIĘTE CESARSTWO RZYMSKIE NARODU NIEMIECKIEGO (962–1805 r.)

Dzieło Franków kontynuowali władcy niemieccy. Koronowany w 962 r. na cesarza Otton I namówił do przyj‘cia chrztu władców Polski, Czech i W‘gier. Szczyt swojej świetności przeżyło Cesarstwo w XII w., gdy jego lennikami zostały Anglia i Cypr. Pó†niej było jednak coraz gorzej. Niemieccy monarchowie, zaj‘ci krucjatami i ekspansją, zaczęli tracić posłuch u niemieckich książąt. Mocarstwo zostało rozbite aż na 300 państewek. Dzieła doko˛czył Napoleon, który po wygranej bitwie pod Austerlitz zmusił cesarza Franciszka II do zrzeczenia si‘ swojego tytułu.

also one of the most inŒ uential powers of the day. Š e Commonwealth, however, was short-lived. IneŽ ective government and a string of devastating wars leı the country unable to resist the partitions of the late 18 th century. Š e ÿ nal partition in 1795 brought the Polish-Lithuanian Commonwealth to an end.

AUSTRIA-HUNGARY

(1867 – 1918) Š ese two countries were also united by personal union. Š e Austrians were keen to make good the territory they had lost following the Seven Weeks’ War (they were forced to cede Lombardy to the Kingdom of Sardinia and to accept the loss of their dominant role in the German Confederation). Š e Hungarians, for their part, were interested in anything that would free them from Austrian rule – with which they were becoming increasingly dissatisÿ ed. Š is marriage of convenience was never going to produce anything of value and it didn’t. Š e two countries ÿ rst began to quarrel about their respective budgetary contributions before moving on to such minor things as the language of command in the army. Austria-Hungary was formally dissolved following its defeat in World War I and when countries like Poland lying within its territory regained their independence.

Zdjęcia/Credits: East News

ma˛skimi plemionami Alamanów podczas bitwy pod Tolbiac przyjął chrzest w obrządku katolickim. Dwieście lat później – częściowo dzięki przemocy, częściowo dzięki masowo stawianym klasztorom i kościołom – udało się schryPieczęcie miast hanzeatyckich. stianizować wszystkieplemiona plemiona germaństianizowaš wszystkie germa˛skie. W ten oto sposób mentalnie tkwiąca The seals of Hanseatic cities. jeszcze w starożytności Europa wchodziła w średniowiecze.

44

040_KA_07_Lot w przeszlosc-kor.indd 44

11-06-14 17:13

LIGA HANZEATYCKA (1267–1862 r.)

Ta unia dotyczyła tylko miast północnej Europy (w szczytowym okresie było ich 160, w tym kilkanaście polskich) i miała charakter czysto handlowy, ale to chyba jej najbliżej do idei UE. Najsilniej rozwinięta Hanza niemiecka skupiała praktycznie wszystkie liczące się ośrodki nad Morzem Północnym i Bałtykiem. Dzięki swojej ekspansji uzyskała monopol na handel i notowała krociowe zyski. W ślad za siłą gospodarczą szła siła militarna (np. Hanza wygrała wojnę z Danią). Ligę zgubiła jej własna chciwość; mieszkańcy w końcu zbuntowali się przeciwko kupcom dyktującym wysokie ceny.

Jej agonię dodatkowo przyspieszyła era odkryć geograÿ cznych i otwarcie nowych szlaków morskich.

UNIA POLSKO-LITEWSKA (1385–1795 r.)

Polska te‘ ma swój wkład w jednoczenie Europy.

W obawie przed ekspansj‡ zakonu krzy‘ackiego doprowadziła do zawarcia unii personalnej między litewskim księciem Jagiełłą, a królową Jadwigą. Dzięki temu Polska i Litwa stały się federacją. Rzeczpospolita Obojga Narodów, jak nazwano w 1569 r. to pa„stwo, była największym (950 tys. km² w 1618 r.) i jednym z najbardziej liczących się mocarstw ówczesnej Europy. Rozkwit nie

THE INTERNATIONAL PAN-EUROPEAN UNION

Ž is was the ÿ rst concept to promote the uniÿ cation of the entire continent in detail. Austrian politician Richard Coudenhove-Kalergi advocated the establishment of a single European state “from Poland to Portugal” a¢ er World War I to stop Russian Bolshevik expansion. When French socialist Aristide Briand presented the plan to the League of Nations in 1929, he found an enthusiastic audience. Ž e Pan-European union was put on hold during the Great Depression of 1930s and then shelved when World War II broke out.

Godło Monarchii Austro-Węgierskiej.

The emblem of the Austro-Hungarian Empire.

POST-WAR IDEAS FOR A UNION

What couldn’t be realised before the war became a possibility once it had ended. Ž e European Coal and Steel Community was established in 1952 by France, Germany, the Benelux countries and Italy. It was solely an economic organisation but it led to further integration. Five years later, two other organisations were established in line with the Treaties of Rome: the European Atomic Energy ComREKLAMA

040_KA_07_Lot w przeszlosc-kor.indd 45

11-06-14 17:01

LOT W PRZESZŁOŚĆ ■ A LOOK BACK IN TIME gla i Stali, która miała charakter wył cznie gospodarczy, ale która zapoczątkowała dalszy proces integracji. Pięć lat później na mocy traktatów rzymskich powołano dwie kolejne organizacje: Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom) i Europejską Wspólnotę Gospodarcz . Nikt nie ukrywał, …e była to przeciwwaga dla Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej zało…onej w 1949 r. przez ZSRR i pa−stwa bloku socjalistycznego.

RWPG upadła jednak wraz komunizmem, tymczasem EWG, EWWiS i Euratom przekształciły się w Unię Europejską, która istnieje do dziś i ma się nieźle. ☐

AUSTRO-WĘGRY

(1867–1918 r.)

Te dwa kraje równie… poł czyła unia personalna, ale nie było to zbyt udane mał…e−stwo. Austriacy byli zainteresowani tym zwi zkiem, bo chcieli powetować sobie straty, które ponie„li w wyniku przegranej wojny siedmiotygodniowej (musieli oddać Królestwu Sardynii Lombardię i pogodzić się z utratą dominującej roli w Zwi zku Niemieckim). Zainteresowani byli też Węgrzy, bo dzięki temu mogli się wydobyć spod austriackiego panowania, z którego byli coraz bardziej niezadowoleni. Suma tych zainteresowa− nie przyniosła jednak niczego dobrego. Oba kraje najpierw zaczęły się spierać o kwoty wpłacane do wspólnej kasy, a potem o drobniejsze rzeczy – jak język obowiązujący w jednostkach wojskowych. Austro-Węgry rozpadły się niejako automatycznie wraz z zakończeniem I wojny „wiatowej, gdy le… ce na ich terytoriach inne państwa – jak Polska – ogłosiły niepodległość.

munity (Euratom) and the European Economic Community. It was no secret that both were meant to be a counterweight to the Council for Mutual Economic Assistance established in 1949 by the USSR and the Eastern Bloc countries. When communism collapsed in Europe, (taking Comecon with it), the ESCS, Euratom and the EEC were transformed into the European Union which, as we all know, is still very much alive and kicking. ”

Zdjęcia/Credits: East News

trwał długo. Anarchia i liczne wojny doprowadziły pod koniec XVIII w. do rozbiorów. Ostatni z nich, w 1795 r., zako−czył istnienie Rzeczpospolitej.

Unia Europejska 2011 European Union, 2011

MIĘDZYNARODOWA UNIA PANEUROPEJSKA

To była pierwsza tak szczegółowo wyłuszczona idea promuj ca zjednoczenie całej Europy. Rozpisał j po I wojnie „wiatowej austriacki polityk Richard CoudenhoveKalergi, który proponował utworzenie jednego pa−stwa europejskiego „od Polski po Portugalię”, które byłoby w stanie zatrzymać ekspansję Rosji bolszewickiej. W 1929 r. na forum DANIA Ligi Narodów jego tezy przedstawił franIRLANDIA WIELKA cuski socjalista Aristide Briand (rys. na BRYTANIA górze), wzbudzaj c ogromne za intereHOLANDIA sowanie. Realizację idei Paneuropy unieBELGIA NIEMCY mo…liwił kryzys gospodarczy w latach 30. i wybuch II wojny „wiatowej.

LUKSEMBURG

SZWECJA

FINLANDIA

ESTONIA ŁOTWA LITWA

POLSKA

CZECHY

POWOJENNE POMYSŁY NA UNIĘ

FRANCJA

To, czego nie udało się zrePORTUGALIA alizować przed wojną, stało się możliwe po jej zakońHISZPANIA czeniu. W 1952 r. Francja, Niemcy, kraje Beneluksu oraz Włochy zało…yły Europejską Wspólnotę Wępaństwa członkowskie UE

SŁOWACJA

LIECHTENSTEIN AUSTRIA SŁOWENIA

WĘGRY RUMUNIA

BUŁGARIA WŁOCHY GRECJA

EU member states

46

040_KA_07_Lot w przeszlosc-kor.indd 46

0

300 km

MALTA

CYPR 11-06-14 17:01

PodroznicyReklamaKaleidoscope190x249.indd 1

11-05-30 10:07

A TO UNIA WŁAŚNIE ■ FACTS ABOUT THE EU

Pół miliarda bratanków Half a Billion Relatives Rafał Kostrzyński

48

048_KA_07_UE 12 powodow-kor.indd 48

11-06-15 11:11

Byłoby przesadą powiedzieć, że wszyscy Europejczycy są tacy sami – ale znowu wcale nie tak wielką. Jest w nas więcej europejskości niż na przykład azjatyckości w Azjatach czy afrykańskości w Afrykanach. Oto 12 cech, które nas łączą. Dlaczego 12? Bo tyle jest gwiazdek na unijnej fladze. Ale nawet gdyby było ich dwa razy więcej, i tak każdej dałoby się przypisać jakąś europejską cechę.

To say that all Europeans are the same would be an exaggeration – but not a big one. There is more Europeanness in us than there is Asianness in Asians or Africanness in Africans. Here is the list of twelve features we all share. Why twelve? Because there are twelve stars on the European flag. But even if there were twice as many, we could still find something for each of them.

1

KOCHAMY FUTBOL

Zdjęcia/Credits: Getty Images/FPM, Shutterstock, Aurora Photos

Wynaleziona przez Anglików piłka nożna stała się „narodowym” sportem Europy. W pierwszej dziesiątce tegorocznego rankingu FIFA jest aż sześć europejskich reprezentacji. Dominacja Europy na poziomie klubowym jest jeszcze bardziej wyraźna. W pierwszej „25” światowego rankingu zespołów ligowych spoza Europy pochodzą tylko dwa. Trudno powiedzieć, by futbol nas łączył (spróbujcie zasugerować to kibicom Realu Madryt i FC Barcelony!), ale na pewno nas pasjonuje. Obok demokracji, ekologii i wynalazków usprawniających życie codzienne to bez wątpienia największy sukces eksportowy nowoczesnej Europy.

2

JESTEŚMY ZIELONI

Zieloni w dobrym tego słowa znaczeniu. Może jeszcze nie wszyscy, ale to my – Europejczycy – jako pierwsi na masową skalę zdaliśmy sobie sprawę, że o przyrodę trzeba dbać. To my stworzyliśmy pierwsze organizacje promujące ochronę środowiska (stanowiły one inspirację dla twórców pionierskiego parku narodowego Yellowstone w USA). To my wymyśliliśmy słowo „ekologia” i to my nadaliśmy mu współczesny sens (zrobił to notabene człowiek nazwiskiem Warming, co po angielsku znaczy „ocieplenie”). Pierwsza na świecie oczyszczalnia ścieków także powstała w Europie (W. Brytania, 1914). I to my jako pierwsi wprowadziliśmy zwyczaj segregowania śmieci. Dziś na arenie międzynarodowej to UE jest najbardziej aktywnym orędownikiem zredukowania emisji gazów cieplarnianych. Liczba działających na terenie Unii dużych organizacji zajmujących się ochroną środowiska przekracza 200. A ile jest tych małych? Trudno zliczyć.

WE ARE GREEN Green in the positive sense. Perhaps not all of us yet, but we – Europeans – were the first to realise that we should protect the environment. We pioneered the establishment of organisations to promote environmental protection (which inspired the founders of the world’s first natural park − Yellowstone in the US). We also coined the term “ecology” and gave it its modern meaning (by the way, this was done by a man named Warming). The world’s first sewage treatment plant was also built in Europe (in 1914). And we were the first to introduce waste sorting. Today, on the international scene, it is the European Union which is the most proactive advocate of reducing greenhouse gas emission levels. There are over 200 major environmental organisations in the EU. And how many small ones? Too many to count.

WE LOVE FOOTBALL Football falls into the modest category of nonScottish inventions (it was an English job), but it has become the “national” European sport.

This year’s FIFA ranking features six European national teams in the top ten. Even more visible is the domination of European clubs. Only two non-European clubs made their way to the world top 25. It would be drawing a long bow indeed to say that football brings us together (try running that past a group of Real Madrid and FC Barcelona supporters!) but we definitely share a passion for it. Along with democracy, ecology and inventions to make our life easier, football is undoubtedly a favourite European export.

048_KA_07_UE 12 powodow-kor.indd 49

11-06-15 11:12

3

A TO UNIA WŁAŚNIE ■ fAcTs ABOUT THE EU DAJEMY PO SOBIE JEŹDZIĆ

WE ArE thE MOSt POPulAr tOurISt DEStInAtIOn In thE WOrlD This is something of a turnaround. We used to be the ones who did all the travelling and now we are the most popular destination. Europe might be a small patch on the atlas but it is a tourist powerhouse. Of the billion or so tourists who travel abroad every year for pleasure, almost half make their way to Europe. France, Italy and Spain are flooded by 170 million visitors annually. Let’s take a look at that list again: five EU states are among the 10 most visited countries in the world (France ranks first) and six EU countries are among the top 10 tourist revenue earners.

4

5

PAMIĘtAMY O SłABSZYch

Eksportujemy tolerancję. To w Europie zalegalizowano pierwszy związek partnerski (Dania, 1989). To w Europie imigranci z innych kontynentów mają najlepiej chronione swoje prawa i korzystają z wartych miliony euro programów wsparcia (w Wielkiej Brytanii czy w Niemczech nawet bardzo zaawansowanych). Wszędzie zakazane są prześladowania ze względu na religię, poglądy polityczne czy orientację seksualną. Swoje prawa mają nawet zwierzęta. Ich dręczenie jest w całej Unii Europejskiej traktowane jako przestępstwo.

WE PrOtEct thE WEAk PIJEMY (DO SIEBIE) Spożywanie alkoholu w celach towarzyskich jest znane ludzkości od neolitu, ale to Europejczycy wymyślili większość najbardziej znanych trunków: whisky, gin, koniak, absynt czy porto – żeby wymienić zaledwie kilka. To my zapoczątkowaliśmy tradycję toastów i zaszczepiliśmy światu przekonanie, że najlepsze wznosi się, trzymając w ręku kieliszek wypełniony szampanem. Dziś na całym świecie trudno wyobrazić sobie uroczystą imprezę bez bąbelków z Szampanii. Wznieśmy więc toast za Europę!

We also export tolerance. The first civil union was registered in Europe (Denmark, 1989). It is also Europe where immigrants from other continents have their rights ultimately protected and benefit from support programmes worth millions of Euros (those in the UK and Germany are especially advanced). Persecution on the basis of religion, political beliefs or sexual orientation is banned across the EU. Even animals have their rights. Animal cruelty is a crime everywhere in the European Union.

Zdjęcia/Credits: East News, Shutterstock, Zuma/Forum, AGE Fotostock

To znaczy, że trend się odwrócił, bo kiedyś to my jeździliśmy po świecie.

Nie da się ukryć – jesteśmy atrakcyjni jak nikt inny. Na mapie świata Europa jest wprawdzie tylko niewielką plamką, ale w tabelach turystycznych urastamy do miana mocarstwa. Spośród miliarda turystów, którzy rokrocznie wyruszają w świat w poszukiwaniu relaksu, niemal połowa trafia do Europy. Tylko Francja, Włochy i Hiszpania przeżywają każdego roku najazd 170 mln wycieczkowiczów. Znowu odwołamy się do rankingów: wśród 10 najchętniej odwiedzanych państw na świecie połowa to państwa UE (spis otwiera ojczyzna Moliera), a na liście 10 państw czerpiących największe zyski z turystyki Unię reprezentuje aż sześć!

WE lIkE tO DrInk (tO OurSElvES) People have been drinking alcohol to socialise since Neolithic times but it was Europeans who invented most of our favourite liquor: whisky, gin, cognac, absinth and port – just to mention few.

We have also cultivated the tradition of toasting and have managed to convince the world that the best toasts are made by raising your hand with a glass of champagne. Today, it’s hard to image a gala event without Champagne. Let's raise a glass to Europe!

50 50

048_KA_07_UE 12 powodow-kor.indd 50

11-06-15 12:45

6

MÓWIMY JAK JEDEN MĄŻ

Nie znaczy to oczywiście, że mówimy jednym językiem.

Ale 15 wspólnych wieków zrobiło swoje. Dawna dominacja greki i łaciny, późniejsza francuskiego, a teraz angielskiego oraz mieszanie się wpływów – to wszystko sprawiło, że języki europejskie łączy pokaźna grupa frazeologizmów. Niemieccy językoznawcy doliczyli się 1500 wyrażeń, które rozpowszechniły się w kilku językach europejskich – i 250, które utrwaliły się we wszystkich, nawet tych regionalnych. Warto wiedzieć, że nie tylko my, Polacy, znamy takie powiedzenia jak „Nie zmienia się koni na środku rzeki”, „Dostać zielone światło” czy „Bo do tanga trzeba dwojga”.

Znają je wszyscy Europejczycy.

WE SPEAK AS ONE Obviously, we do not all speak the same language. But fifteen centuries spent in a single cultural environment have left their legacy. The past domination of Greek and Latin, later French and now English – along with a melting pot of different influences – have left their mark on European languages, which share a large number of idiomatic expressions. German linguists estimate that there are 1,500 expressions popular in several European languages and 250 common to all languages, even regional ones.

Idioms like “Don’t change horses in midstream”, “Get the green light” and “It takes two to tango” are known to all Europeans – not just Poles.

7

8

ROZPRASZAMY WŁADZĘ

Mamy własny system władzy. W Ameryce Łacińskiej czy w Stanach Zjednoczonych rządzą prezydenci. W Afryce – prezydenci i dyktatorzy.

Podobnie jest w Azji. Tymczasem w niemal wszystkich krajach Unii Europejskiej władzę sprawują parlamenty wspólnie z rządami i ich szefami – premierami lub kanclerzami. To oni – od Portugalii po Finlandię – są najbardziej wpływowymi osobami w państwie. Wyjątkiem jest Francja ze swoim systemem prezydencko-parlamentarnym.

WE DISPERSE POWER We have our own political system. Latin America and the US are ruled by presidents, Africa by presidents and dictators. The same applies to Asia.

Meanwhile, in almost every EU state, power is exercised by parliaments together with governments and their heads – prime ministers or chancellors. From Portugal to Finland, they are the most influential people in the state. With its presidential-cum-parliamentary system, France is the only exception.

WYNAJDUJEMY NA POTĘGĘ

Wszyscy wiedzą, że czcionka to europejski wynalazek. Mikroskop, zegarek na rękę, znaczek pocztowy, lokomotywa i lodówka – oczywiście też. To są jednak dawne dzieje i dziś na nikim nie robi to wrażenia. Ale gry wideo, silnik odrzutowy, metro, głośnik, taśma magnetofonowa, płyta CD, mikrofon, przenośny odtwarzacz muzyki, telewizor (i niezależnie od niego pilot do telewizora), kosiarka, kuchenka gazowa, łódź podwodna, helikopter, termometr, monitor ciekłokrystaliczny? To też nasza robota. A środki znieczulające, antyseptyki, kuchenka mikrofalowa, sztuczne diamenty, amerykańska marka samochodowa Buick, Bank Anglii, Encyklopedia Britannica, opony, sklonowana owca, faks, golf, a nawet Halloween? To też nasze „wynalazki”, a ściślej rzecz biorąc, Szkotów. Aż strach pomyśleć, gdzie byśmy dziś byli, gdyby nie ci Szkoci!

WE LEAD THE WAY It is common knowledge that type-printing is a European invention. So is the microscope, the wristwatch, the postage stamp, the locomotive and the refrigerator. Does all this past glory leave you underwhelmed?

Then how about video games, the jet engine, the underground railway, the loud speaker, magnetic tape, the CD, the walkman, television (along with remote control), the lawn mower, the gas cooker, the submarine, the helicopter and the LCD screen? We can take the credit for these as well.

And what about anaesthetics, antiseptics, the microwave cooker, synthetic diamonds, Buick, the Bank of England, Encyclopaedia Britannica, tyres, cloned sheep, the fax machine, golf, and Halloween? These are also European inventions. Well, Scottish inventions to be precise.

048_KA_07_UE 12 powodow-kor.indd 51

11-06-15 11:13

A TO UNIA WŁAŚNIE ■ FACTS ABOUT THE EU

1

10

WALCZYMY O PRAWA CZŁOWIEKA

MAMY WSPÓLNE KORZENIE

Mamy chrześcijańskie korzenie. Zgoda – w traktacie lizbońskim nie ma odwołującej się do tego preambuły.

Ale nawet przeciwnicy tego zapisu nigdy nie kwestionowali roli, jaką chrześcijaństwo odegrało w dziejach nowożytnej Europy. Nasza sztuka, architektura, polityka, nawet mentalność – wszystko to przesiąknięte jest tą religią. W każdym z 27 państw UE dominuje któreś z wyznań chrześcijaństwa: katolicyzm, prawosławie czy protestantyzm; inne religie – islam, buddyzm czy judaizm – są zawsze religiami mniejszości. (Poza Unią, ale w Europie wyjątek stanowią małe kraje bałkańskie. W Bośni i Hercegowinie oraz w nieuznawanym przez wszystkie państwa Kosowie ponad połowę ludności stanowią muzułmanie). Jeśli jest jakiś kontynent silniej ukształtowany przez jedną religię niż nasz, to tylko Ameryka Łacińska, na której decydujące piętno odcisnęli zresztą...

Europejczycy. I jak tu nie wierzyć w pokrewieństwo europejskich dusz?

WE HAVE COMMON ROOTS We have Christian roots. OK, there is no reference to this fact in the preamble to the Lisbon Treaty, but even those who were most vociferously against its inclusion have never questioned the role of Christianity in the history of modern Europe. This religion pervades our art, architecture, politics and even the way we view the world.

Each of the 27 EU states is dominated by Christianity in some form or other, be it Catholic, Orthodox or Protestant. Other religions – Islam, Buddhism and Judaism – have always been minority faiths (outside the EU, but elsewhere in Europe, there are exceptions like BosniaHerzegovina where Muslims account for almost half of population). There is only one continent more strongly shaped by one religion – South America which by the way was heavily influenced by... Europe.

WE PROTECT HUMAN RIGHTS Europeans have always been fond of crusades. They only thing that has changed is that we are now proud of the fact. We are the world’s biggest “exporter” of human rights. This trend was unassumingly set by the English who adopted the Bill of Rights in 1689. A hundred years later, the French followed suit with their Declaration of the Rights of Man and of the Citizen. We began to seriously focus on this issue in the 20th century when fledgling human rights organisations were established in Europe (Paris, 1922). The UN adopted the Universal Declaration of Human Rights in Europe (also Paris, 1948). And finally, it was also in Europe where Amnesty International launched its activities (London, 1961).

The current list of countries that violate human rights does not feature a single EU state.

SPOTYKAMY SIĘ W KUCHNI

11

Myślicie, że nie ma czegoś takiego jak kuchnia europejska – czyli zestawu potraw, które są stąd i które dobrze zna każdy z nas? Takie coś jak najbardziej istnieje!

Menu złożone z takich potraw byłoby tak obszerne, że każdy znalazłby w nim coś dla siebie. Choćby stek, makaron, knedle, gulasz, pierogi, sałatka grecka, risotto, pizza czy spaghetti – niby są „narodowe”, a zna je każdy Europejczyk. A skoro o menu mowa, to chyba w każdym cywilizowanym hotelu na świecie można zamówić coś, co nazywa się „śniadaniem kontynentalnym” (czyli europejskim).

WE ARE A MELTING POT You might think there is no such thing as European cuisine – European dishes familiar to us all? But there is very definitely a pan-European menu and it is rich enough to caters to everyone’s taste. Steaks, pasta, potato dumplings, goulash, pierogi, Greek salad, risotto, pizza and spaghetti – these “national” dishes are favourites all over the continent. And while we’re on the subject of menus, every civilised hotel in the world serves a “continental breakfast” (aka European).

Zdjęcia/Credits: EK Pictures, Invision Images, Shutterstock, Corbis

9

Europejczycy zawsze lubili krucjaty – i tak jest do dziś, tylko że teraz mamy się czym chwalić. Jesteśmy największym na świecie „eksporterem” praw człowieka. Eksport ten zaczęli nieśmiało Anglicy od przyjętej w 1689 r. Deklaracji Praw, sto lat później dołączyli do nich Francuzi ze swoją Deklaracją Praw Człowieka i Obywatela. W XX w. rozkręciliśmy się na dobre. To w Europie powstały pierwsze organizacje obrony praw człowieka (Paryż, 1922), w Europie ONZ przyjęła Powszechną Deklarację Praw Człowieka (też Paryż, 1948), w Europie wreszcie rozpoczęła swoją działalność Amnesty International (Londyn, 1961). Dziś na liście państw, które z prawami człowieka są najbardziej na bakier, nie zobaczycie żadnego kraju UE.

52

048_KA_07_UE 12 powodow-kor.indd 52

11-06-15 11:13

hyun

1

12

dbamy 0 kult(urę)

„Chrześcijańscy” nie znaczy wcale „religijni”. Europejczycy, w odróżnniu choćby od mieszkańców obu Ameryk czy krajów islamu, stają się coraz bardziej „niezaangażowani”. Widać to wyraźnie w sondażu Instytutu Gallupa sprzed trzech lat. Jego ankieterzy zapytali Europejczyków, czy religia odgrywa ważną rolę w ich życiu. Odsetek odpowiedzi przeczących był oczywiście różny (od 85 proc. w Estonii do 20 w Rumunii), ale wniosek jest jasny: dla znacznej większości mieszkańców UE religia nie ma już praktycznego znaczenia. Nie zmienia to faktu, że Europa jest jedynym kontynentem z państwem kościelnym (Watykan), którego głową jest do tego przywódca duchowy.

We are devoted to culture “Steeped in Christianity” does not necessarily mean “religious” anymore. Christianity is not so much a religion as a culture nowadays. Europeans have become increasingly “detached”. This is clearly reflected by a study the Gallup Institute conducted three years ago. Europeans were asked whether religion was important in their life. Naturally, the percentage of negative answers varied (from 85% in Estonia to 20% in Romania) but the conclusions were clear – religion is of virtually no importance to the vast majority of the EU population. Political secularisation (separation of church and state) in Europe is now being followed by social secularisation.

REKLAMA

Specjalna oferta zakupu samochodów dla Pilotów, Personelu Latającego oraz Obsługi Naziemnej.

Szczegóły znajdują się na stronie www.sobanski.com.pl lub pod numerami telefonów: 602 438 931 oraz 22 786 88 07

JEDYNA TAKA GWARANCJA 5 lat bez limitu kilometrów JEDYNA TAKA OBSŁUGA 24h/7 JEDYNA TAKA MARKA MODERN PREMIUM za rozsądne pieniądze

048_KA_07_UE 12 powodow-kor.indd hyundai_Kaleidoscope_1107.indd 1 53

11-06-15 11:13 6/9/11 11:21:33 AM

WYWIAD ■ INTERVIEW

Polska kulturą stoi Poland's Culture at Its Best ROZMAWIA/INTERVIEWED BY: Magdalena

Rigamonti

Przez najbliższe pół roku w dziesięciu stolicach świata królować będzie polska sztuka, teatr, muzyka.

I o naszej kulturze będzie bardzo głośno – zapewnia Paweł Potoroczyn, dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza zajmującego się promocją polskiej kultury poza granicami kraju.

Polish art, theatre and music will be exhibited in ten different capitals over the next six months. “There will be a lot of buzz about our cultural events”, promises Paweł Potoroczyn, director of the Adam Mickiewicz Institute, a public body charged with promoting Polish culture abroad.

54

054_KA_07_Wywiad-kor.indd 54

11-06-14 14:58

Zdjęcie/Credits: Maksymilian Rigamonti

Czterysta imprez w sto dni w dziesięciu stoli cach. Które z nich pan najbardziej poleca?

Wszystkie, oczywiście. I już żałuję, że jeden czło wiek nie ma możliwości uczestniczenia we wszystkich. Wierzę jednak, że wśród tych cztery stu pozycji każdy znajdzie coś dla siebie. Dla mi łośników muzyki poważnej na przykład przygo towaliśmy cykl koncertów z utworami Karola Szymanowskiego w najlepszych salach koncerto

-

Four hundred events in ten capitals. Which would you most recommend?

All of them, obviously. I find it a pity that nobody will be able to see all of them. I believe, though, that there is something for everyone among the set.

Classical music lovers will be happy to hear that we have arranged a series of concerts of the works of Karol Szymanowski held in Europe’s best concert halls and performed by top musicians. We have also established the I, Culture Orchestra, which is made up of young musicians from Poland and the Eastern Partnership. Many royals have already confirmed their attendance at the scheduled concerts. The I, Culture Orchestra hasn’t even started rehearsing and yet tickets for the performance at the Royal Festival Hall are already available!

And what do you have in store for those who are not that much into classical music?

The Royal Palace in Madrid is hosting a stunning exhibition entitled “The Golden Days of the Polish Republic”. In Brussels, we are holding a presenta tion of the work of renowned sculptor Alina Sza pocznikow and concerts of the best Polish alternative music performers. And in Moscow at the Arts Museum there will be an exhibition of Polish post ers. The Teatr Biuro Podróży is going on a world tour with the show "Planet Lem". In London, we will be publishing a comic book based on Stanisław Lem's fiction.

Miłosz, Lem, Szymanowski. I gather their work will promote Polish culture around the world?

Yes, they are the key figures of the EU presidency.

Are these names recognised internationally?

They certainly are in Europe. It’s only in Poland that Lem is considered a mere science-fiction writer. Everywhere else he is thought of as one of the most outstanding minds of the 20 th century. The Teatr Biuro Podróży's “Planet Lem” will be one of the flagship plays performed during the Polish EU Presidency. Apart from this, we will be staging an opera based on ἀe Cyberiad . It is important to us to showcase Lem’s work through different media such as the visual arts or alternative music.

Would you say that we will be showing the best of what Poland has to offer during our presidency?

Nothing could be more alluring, more intelligent and more interesting to foreigners. Poland is no tourist hotspot and this is largely due to of our fickle weather. The core aspect of Poland’s attractiveness is our culture.

So why do we feel so unappreciated?

Because we’ve never really defined what our Polish 55

054_KA_07_Wywiad-kor.indd 55

11-06-14 14:58

WYWIAD ■ INTERVIEW

Do dużych europejskich dzienników dołączymy audiobooki z poezją Czesława Miłosza.

Zapis wierszy będzie potem ogólnodostępny w internecie.

Major European dailies will publish an audio book of Czesław Miłosz's poetry as a supplement. The recording will be uploaded to the net and made available to everyone later.

turze materialnej, tzw. dziedzictwie, a tak…e wych Europy i co wa…ne – w najlepszych wykow codziennym …yciu kulturalnym, czyli teatrach, naniach! Powołali‹my te… do …ycia orkiestr› salach koncertowych, muzeach...

I, Culture Orchestra zło…on‰ z młodych muzyTo dlaczego czujemy si› niedowarto⁄ciowani? ków z Polski i krajów Partnerstwa Wschodniego.

Bo nigdy nie próbowali‹my w sensowny, spójny Orkiestra jeszcze nie rozpocz›ła działalno‹ci, a ju… sprzedawane s‰ bilety w Royal Festival Hall, sposób opowiedziefi o tym, z czego składa si› polski gen, czyli nasz zbiór warto‹ci. gdzie b›dzie grała! Obecno‹fi na jej koncertach Pan wie, z czego si› składa? zapowiedziały koronowane głowy.

Indywidualizm, instynkt wolno‹ci, niebywała A co dla tych, którzy od muzyki powa€nej kreatywno‹fi – o tym musimy opowiadafi. stroni•?

A jak to sprzeda‹? Polska b›dzie widoczna W Madrycie, w Pałacu Królewskim, wspaniała w tych dziesi›ciu stolicach? wystawa Złote czasy Rzeczypospolitej. W BrukseTak, na pewno w prasie i innych mediach. Baloli prezentacja prac wybitnej artystki Aliny Szanów i banerów raczej nie b›dzie, bo inteligent, pocznikow i koncerty czołówki polskiej muzyki konsument kultury, nie szuka informacji o doalternatywnej. W Moskwie w Muzeum Sztuk brach kultury na takich no‹nikach, tylko w opiPlastycznych imponuj‰ca wystawa polskiego planiotwórczych mediach. I wła‹nie tam b›dziemy. katu. Za‹ miło‹nicy teatru alternatywnego mog‰ To hasło I, Culture jest... pod‰…afi za Teatrem Biuro Podró…y, który wyruInteligentne. Wzi›li‹my dwa podmioty, przesza w ‹wiatowe tournée ze spektaklem Planeta dzielili‹my je przecinkiem i wyszło nam mocne Lem. W Londynie uka…e si› komiks oparty na hasło. Pełnoprawne, mocarne zdanie. I, czyli „ja” prozie Stanisława Lema.

– co‹ skrajnie osobistego, i Culture („kultura”) Miłosz, Lem, Szymanowski. Rozumiem, €e ich – co‹ skrajnie powszechnego. Cała kultura upratwórczo⁄‹ b›dzie promowa‹ polsk• kultur›? wiania kultury mie‹ci si› w tym ha‹le. • Tak, to s‰ trzy ÿ lary polskiej prezydencji.

To s• nazwiska rozpoznawalne na ⁄wiecie?

W Europie na pewno. Tylko w Polsce Lem pokugenes or our set of values are really made up of. tuje jako pisarz SF. Wsz›dzie uwa…any jest za jeDo you know what they consists of? den z najwybitniejszych umysłów XX w., wr›cz Individualism, an instinct for freedom, unparalza m›drca. Poza spektaklem Teatru Biuro Poleled creativity – these are our selling points. dró…y b›dziemy wystawiafi oper› według CyberHow can we sell this? Will Poland be noticed in iady. Zale…y nam, by twórczo‹fi Lema była pothe 10 capitals? kazywana w ró…nych aspektach: sztuk wizualYes, we’ll deÿ nitely be in the press and other media. nych, gier komputerowych czy muzyki alternaThere won’t be any balloons or banners as intellitywnej. gent culture consumers do not be look out for inMy⁄li pan, €e podczas tej prezydencji wła⁄nie formation about cultural przez kultur› poka€emy events in these sorts of media si› z jak najlepszej strony?

Paweł Potoroczyn but in opinion-making publiPrzecie… nie mamy dla ob– menedżer kultury, dziennikarz, publicysta, cations. And that is precisely cokrajowców lepszej, bardyplomata (50 l.). W 2000 r. objął funkcję dyrektora Instytutu Kultury Polskiej w Nowym where we will be. dziej powabnej, inteligentJorku, a pięć lat później analogiczne The I, Culture slogan is... nej i interesuj‰cej oferty. stanowisko w Londynie. Od 2008 r. dyrektor Intelligent. We took two subTak si› zło…yło, …e Polska Instytutu Adama Mickiewicza, instytucji zajmującej się promocją polskiej kultury jects, separated them with a nie jest rajem turystyczza granicą. Więcej o IAM na: www.culture.pl. comma and we got a strong nym, bo pogod› mamy slogan. There’s more to it than przecie… „nieodpowiedzialManager of culture, journalist, columnist, diplomat (50). In 2000, he took the position of just a logo and a slogan. It is a n‰”. Głównym wymiarem the Director of the Polish Cultural Institute in rightful, powerful statement. atrakcyjno‹ci Polski jest New York City and five years later he “I” suggests something perrelocated to head the London branch of the wi›c kultura i to zarówno Institute. Since 2008 he has been the Director sonal while “Culture” denotes w obiegu festiwalowym, bo of the Adam Mickiewicz Institute, a public something universal. The enmamy co najmniej 10 festibody promoting Polish culture abroad. For more information go to: www.culture.pl. tire culture of practising culwali na absolutnie ‹wiatoture is contained within it. • wym poziomie, jak i w kul-

56

054_KA_07_Wywiad-kor.indd 56

11-06-14 14:59

KULTURA ■ CULTURE

Krajowy Program Kulturalny Polskiej Prezydencji „Uwaga na kulturę!” przygotował Narodowy Instytut Audiowizualny. Jego szef Michał Merczyński specjalnie dla czytelników Kalejdoskopu poleca wybrane imprezy. Więcej na: uwaganakulture.pl.

The National Cultural Programme of the Polish Presidency "Attention Culture!" was developed by the National Audiovidual Institute. Its head Michał Merczyński recommends events specially selected for the readers of Kaleidoscope. More at: uwaganakulture.pl

K

PODRÓŻ NA WSCHÓD; 5.08–30.09 JOURNEY TO THE EAST

Choć imprezy zorganizowano z okazji prezydencji w Unii, Polska z ciekawością spogląda też poza granice UE. Przez prawie dwa miesiące w Białymstoku będzie można podziwiać najciekawsze prace nowoczesnych artystów z Armenii (m.in. Tigrana Khachatryana, Raffie Davtiana i Armana Grigoryana), Azerbejdżanu (Sabiny Shikhlinskay i Rashada Alakbarowa), Gruzji, Ukrainy, Białorusi i Mołdawii. Wystawie będzie towarzyszyć konferencja o kondycji sztuki nowoczesnej w Europie Wschodniej oraz warsztaty dla dzieci.

There will be many events to celebrate Poland’s EU Presidency, but the country is also casting a curious eye beyond the EU. For almost two months, Białystok will be presenting the best works of modern artists from Armenia (including Tigran Khachatryan and Raffie Davtian), Azerbaijan (Sabina Shikhlinskay and Rashad Alakbarov), Georgia, Ukraine, Belarus and Moldova. The exhibition will be teamed up with a conference dedicated to modern art in Eastern Europe.

Stolica województwa lubelskiego jest od lat ambasadorem Partnerstwa Wschodniego, dlatego kulturalne wydarzenia prezydencji będą wpisywać się w tę politykę. Podczas Mindware: Technologii Dialogu spotkają się młodzi artyści i krytycy specjalizujący się w sztukach wizualnych, aby mierząc się z infrastrukturą miasta, stworzyć wspólny projekt. Na przeciwnym, nienowoczesnym biegunie znajdzie się impreza Najstarsze Pieśni Europy. Tradycja i Awangarda. Lublin od lat gości także Międzynarodowy Festiwal „Konfrontacje Teatralne”. Tym razem zobaczymy spektakle z Białorusi, Ukrainy i Gruzji, których tematem przewodnim jest emigracja i koegzystencja zwaśnionych narodów.

LI B U L

N

FESTIWAL MALTA; 4–9.07 MALTA FESTIVAL

P O Z N AŃ

Poznański Festiwal Malta to bezdyskusyjnie jedno z najważniejszych letnich wydarzeń kulturalnych, mieszczący w swoim programie awangardowy teatr i performance, muzykę, taniec, film i sztuki wizualne. W tym roku w stolicy Wielkopolski wystąpi między innymi Jan Fabre oraz słynący ze swojej nieprzewidywalności zespół teatralny La Fura Dels Baus. Z kolei gwiazdą części muzycznej będzie brytyjska grupa Portishead, przed którą zagra rzeszowsko-brytyjski zespół The Poise Rite.

Poznań’s Malta Festival is unquestionably one of the key cultural highlights of this summer, celebrating as it does avant-garde theatre and performance, music, dance, film and visual arts. This year, the festival will be presenting Jan Fabre and the famously unpredictable La Fura Dels Baus theatre company. The main musical attraction is British band Portishead supported by Rzeszów-cum-British outfit The Poise Rite.

EUROPEJSKI KONGRES KULTURY; 8–11.09 EUROPEAN CULTURE CONGRESS

MINDWARE; 20.09–31.10 NAJSTARSZE PIEŚNI EUROPY; 6–12.10 KONFRONTACJE TEATRALNE; 14–22.10 MINDWARE; THE OLDEST SONGS OF EUROPE; INTERNATIONAL THEATRICAL CONFRONTATIONS;

As the capital of Lublin province has long been an ambassador of the Eastern Partnership, the cultural highlights of the Polish presidency will conform to this policy. “Mindware: dialogue technology” will bring together young visual artists and critics to challenge the urban infrastructure and create a joint project. Their efforts will coincide with an event inspired by the past “The Oldest Songs of Europe. Tradition and Avant-garde”. Lublin is also the venue for the International Theatrical Confrontations Festival. There will be productions from Belarus, Ukraine and Georgia and the main themes will be migration, refugees and feuding nations.

Aby wymienić wszystkie atrakcje EKK, potrzebne byłyby ze cztery strony Kalejdoskopu! Oprócz spotkania ministrów kultury UE, debat i dyskusji panelowych poświęconych współczesnej kulturze, odbędzie się wiele koncertów, spektakli, wystaw, projekcji.

We would have to dedicate at least four pages of Kaleidoscope to list all the attractions of the Wrocław Congress! In addition to meetings of EU ministers of culture, numerous seminars, debates and plenary discussions focusing on contemporary art there will be a host of concerts, plays and exhibitions.

WROCŁ

AW Zdjęcia/Credits: M.P.

BIAŁYSTO

58

058_KA_07_Kultura-kor.indd 58

11-06-14 16:07

W KATO

ICE TAK! KATOWICE. TYMCZASOWA AKCJA KULTURALNA; 29.07–2.09. OFF FESTIVAL; 5–7.08 TAK! KATOWICE – TEMPORARY CULTURAL CAMPAIGN Na OFF-ie, najciekawszym festiwalu muzyki alternatywnej organizowanym od 2006 r. przez Artura Rojka, zagrają m.in. francuski zespół Gable, DJ i producent Matthew Dear, electro-popowe trio Kamp! oraz Mazolewski Quintet. W tym samym czasie w stolicy Górnego Śląska będzie trwała interdyscyplinarna Tymczasowa Akcja Kulturalna prezentująca sztukę, dizajn, fotografię, muzykę, literaturę i architekturę.

Cel? Pokazanie fenomenu kultury śląskiej.

The OFF Festival is Poland’s most exciting alternative music festival. OFF was created in 2006 by Artur Rojek, the melancholic Myslovitz frontman. This year’s festival features French band Gable, DJ and producer Matthew Dear, electro-pop trio Kamp! and the Mazolewski Quintet. Meanwhile, the Upper Silesian capital will be hosting the interdisciplinary Temporary Cultural Campaign showcasing art, design, photography, music, literature and architecture.

REMINISCENCJE TEATRALNE, IETM MEETING; 6–12.10 W KRAKÓ KRAKÓW THEATRICAL REMINISCENCES

OTWARTY KURORT KULTURY; 3–31.07 SOPOT: OPEN CULTURAL RESORT Najbardziej znany nadbałtycki kurort pokaże w tym sezonie swoje mniej znane oblicze. Miasto zaskoczy wystawami w witrynach sklepowych, ogrodach i na prywatnych werandach, spektaklami w przestrzeni miejskiej oraz prezentacjami utworów literackich i filmowych związanych z Sopotem. W mieście odbędzie się też Międzynarodowa Konferencja „Więcej Kultury – We Are More!” poświęcona wolnej kulturze, ekologii, demokratyzacji produkcji i upowszechnianiu treści kultury.

Co łączy Grzegorza Jarzynę i Krzysztofa Pendereckiego? Obaj są wybitnymi przedstawicielami polskiej kultury i razem pracują nad nowym wystawieniem Pasji według św. Łukasza, którą Penderecki napisał prawie pół wieku temu. Uroczysta prapremiera odbędzie się na początku grudnia 2011 r.

Oprócz niej Kraków ugości Krakowskie Reminiscencje Teatralne oraz uczestników zjazdu międzynarodowej organizacji zrzeszającej menedżerów sztuk performatywnych International Network for Contemporary Performing Arts.

SOP

OT

The celebrated Baltic spa resort will be revealing its hidden face this year. The project “Sopot: Open Cultural Resort” presents exhibitions in selected shop windows, gardens and private verandas (“Crossactions: Urban Tales”), theatrical plays staged in the urban space (“Out deBicz!”) as well as presentations of literary works and film productions starring Sopot. The city will also be hosting We Are More! – International Culture Conference. This is dedicated to free culture, sustainability, democratisation of production and promotion of cultural contents.

POZNA

˘

POZNAŃ BAROQUE; 3–27.11. OLD MUSIC – NEW DANCE; 4–27.11 POZNAŃ BAROQUE. OLD MUSIC FESTIVAL

Stolica Wielkopolski od lat słynie z gościnności dla... muzyki barokowej i tańca współczesnego. Pod koniec jesieni odbędzie się tam Poznań Baroque/Festiwal Muzyki Dawnej, gdzie zagrają choćby Arte dei Suonatori, od lat najlepszy polski zespół zajmujący się tym gatunkiem muzycznym, oraz Orchestra Libera Classica i Hidemi Suzuki. Co się świetnie rymuje z muzyką? Oczywiście taniec, więc w tym samym czasie w Poznaniu zagości projekt Old Music – New Dance (w ramach programu Barok Re:wizje) gromadzący środowiska skupione wokół tańca współczesnego oraz muzyki dawnej.

What do stage director Grzegorz Jarzyna and composer Krzysztof Penderecki have in common right now? These two giants of Polish culture are collaborating on a new adaptation of St Luke Passion, a choral and orchestral work composed by Penderecki almost half a century ago. The premiere is scheduled for early December 2011. Meanwhile, Kraków will be hosting the congress of the International Network for Contemporary Performing Arts where the optimum application of the arts in social dialogue will be discussed. Poland’s mediaeval capital will also be the venue for the 36th Kraków Theatrical Reminiscences.

The capital of Wielkopolska has been long famous for its hospitality... to Baroque music and modern dance. In late autumn, the city will be hosting “Poznań Baroque. Old Music Festival”.

Poland’s best period ensemble, Arte dei Suonatori, will be there, as will Orchestra Libera Classica and Hidemi Suzuki. And how could we have music without dance? Poznań will be simultaneously hosting “Old Music - New Dance” (a part of the “Baroque Re:vision” programme), a project that brings together modern dance and old music circles.

59

058_KA_07_Kultura-kor.indd 59

11-06-14 16:08

MNIAM , MN I W wer AM sji m . ini

SMAKOWITA SZTUKA ■ DELICIOUS EXTREME SCIENCE ART

YUM-YUM !

In miniature .

Milena Rachid Chehab

Za górami lodów, za lasami sałaty, za morzami zupy mieszkają ludziki pieszczotliwie zwane Minimniamami. W ich krainie jest nie tylko ładnie, ale też pysznie!

Across mountains of ice cream, forests of lettuce, seas of soups there lived manikins known as Miniyummies. And their land was of milk and honey!

K

raina Minimiamów (po polsku: Minimniamów) mie ci się dwa kroki od najsłynniejszego kabaretu wiata Moulin Rouge.

– W rzeczywisto ci jest bardzo malutka, ale dla nich to prawie jak Wersal – opowiada Akiko Ida, Japonka od lat mieszkaj…ca we Francji. –wiat Minimniamów tworzy od siedmiu lat razem

60

060_KA_07_Naukamniam-kor.indd 60

11-06-14 17:41

T

he land of Minimiams (or “Miniyummies”) is just a couple of steps away from the world’s most famous cabaret, Moulin Rouge. “She is miniscule in reality, but seems to be as tall as Versailles to them”, says Japanese-born Akiko Ida who now lives in France. She has been creating the world of miniyummies for seven years together with her

husband, Pierre Javell. — e couple met at the Higher School of Decorative Arts in Paris. — ey make their living by illustrating cookery books (and have more than 30 titles to the credit), but they have become household names in the art world on account of their hobby – Miniyummies, whose photographs are exhibited all over the world. “— e beginnings were

rather conventional – a company commissioned us to produce non-standard food photographs. And because Akiko has always loved miniatures, and I’ve always been fascinated with the aesthetics and imagination of comic book art, we decided to blend both passions”, explains Pierre. As they were wondering how to put their rather wild, as it then seemed, 61

060_KA_07_Naukamniam-kor.indd 61

11-06-14 15:09

Smakowita Sztuka ■ DELiCiouS aRt

ników, opalających się miłośniczek to ples czy koszących trawę ogrodników.

W ciągu ostatnich ośmiu lat zaaranżowali prawie sto scenek z życia Minim niamów. Najtrudniejsze są te z bohate rami w ruchu, skomplikowane bywają też fotografie lodów. – Zdjęcie kobiety rozbierającej się na piaszczystej wysep ce, która okazuje się łyżką masła w zu pie, robiliśmy bez końca. Za każdym razem masło się rozpuszczało, mieli śmy już serdecznie dosyć. Od szaleń stwa podczas pracy nad uchwyceniem alpinisty wchodzącego się na lodową górę uchroniło nas tylko całe mnóstwo patyczków, którymi zabezpieczaliśmy wspinaczkę Minimniamów w najbar dziej grząskich miejscach – wspomina Akiko.

Zrobienie jednego zdjęcia trwa średnio dzień, czasem kilka – trzeba przygoto wać jedzenie, ustawić ludziki, dobrać światło. Świąteczne zdjęcie z Mikoła jem powożącym sanie po roladzie cze koladowej zostało zrobione rok po

pierwszym szkicu. Nie zawsze przygo towanie składników kończy się jedną wyprawą na zakupy. Obrazek pod ty tułem Najeźdźca ( z z a s a ł a t y , p o k t ó r e j skrada się żołnierz, wygląda ślimak) powstawał prawie dwa tygodnie. Może trudno w to uwierzyć, ale Akiko i Pierre w całym Paryżu bezskutecznie szuka li ślimaków! Wszędzie były z farszem, a jeśli bez farszu, to mrożone. Po ży wych ani śladu. W końcu postawili na nogi rodzinę mieszkającą w ojczyźnie winniczków, czyli Burgundii. Mama Pierre'a nazbierała w ogrodzie całą tor bę ślimakowatych, zapakowała je w pu dło, umościła na sałacie i priorytetem wysłała do Paryża. Gdy dotarły do stu dia przy Moulin Rouge, były lekko sfa tygowane, ale szybko odzyskały rezon.

– Sesja przerodziła się w szybki repor taż, bo ślimaki rozpełzły się po całym pomieszczeniu. Były wszędzie, dosłow nie wszędzie! Doprowadzenie ich do porządku trwało dłużej niż samo styli zowanie scenki z żołnierzami – wspo -

Zdjęcie/Credits: www.minimiam.com

z mężem Pierre'em Javellem. Poznali się w Wyższej Szkole Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu. Ich głównym zajęciem jest ilustrowanie książek kucharskich (na koncie mają ich ponad 30), ale w świecie sztuki są znani przede wszystkim ze względu na swoje hobby, czyli Minimniamy, których zdjęcia pokazują na wszystkich kontynentach. – Zaczęło się dość banalnie: od zlecenia jednej z firm na niekonwencjonalne zdjęcia jedzenia.

A że Akiko zawsze uwielbiała miniatu ry, a mnie pociąga estetyka i działający na wyobraźnię świat komiksu, posta nowiliśmy te dwie pasje pożenić – tłu maczy Pierre.

Gdy zastanawiali się, jak zrealizować ten dość szalony, jak się zdawało, po mysł, znajomi opowiedzieli im o sklepie z figurkami używanymi w modelarstwie. Okazało się, że oprócz żołnierzy ków można tam znaleźć kilka tysięcy 1,5-centymetrowych ludzików, rozma icie ubranych (czasem nieubranych), w różnych sytuacjach: pracujących gór 62

060_KA_07_Naukamniam-kor.indd 62

11-06-14 17:42

concept into practise, their friends told them about a store with figurines used in model-making. It turned out that in ad dition to miniscule soldiers, the range includes several thousand 1.5 cm tall manikins, differently dressed (or undressed) and captured during various activities – coal miners at work, topless sun-bathers, gardeners mowing lawns etc. Over the past eight years they have recreated almost a hundred scenes from the life of Miniyummies. The most challenging shoots are those depicting the miniature people in motion. Equally complicated are ice cream shots. “We spent ages working on a photograph of a woman undressing on a sandy islet which turns out to be a spoon of butter in a soup.

The butter continued to melt and we finally gave up. What saved us from going

crazy while trying to capture a moun taineer climbing an ice rock was a boxful of little sticks we used to secure climbing Miniyummies in the most swampy plac es”, recalls Akiko. “It usually takes a day or sometimes two to produce one photo graph – we have to prepare food, arrange figures, and arrange the lighting”. The Season’s photo with Santa Claus driving his sleigh along a chocolate roll was taken a year after the first sketch. Preparing ingredients often involves more than one shopping trip. It took almost two weeks to make “The Invader” (a snail cranes from behind a lettuce leaf on which a sol dier is creeping). This might be hard to believe, but Akiko and Pierre scoured all over Paris for snails and came up with nothing. They found stuffed snails and frozen, unstuffed ones, but not a single

2|

1| 1|Kobiety są z Marsa, mężczyźni z Wenus, a Minimniamy z planety brokułowej.

Women are from Mars, men are from Venus and Miniyummies are from planet Broccoli.

2|Wyjmowanie pestek z arbuza to głos w debacie nad żywnością modyfikowaną.

Deseeding a watermelon is no easy feat.

Zdjęcie/Credits: www.minimiam.com

REKLAMA

63

060_KA_07_Naukamniam-kor.indd 63

11-06-14 15:10

SMAKOWITA SZTUKA ■ DELICIOUS ART

1|

live specimen. Finally, they contacted their family in Burgundy – home of the Roman snail. Pierre's mother collected a bag of snails in the garden, laid them on a bed of lettuce in a box and sent them to Paris by first class mail. The snails were exhausted when they reached the studio but they quickly revived. “Our shoot was transformed into dynamic reportage as snails were crawling in all directions.

They were literally everywhere! It took us more time to tidy the place up than it did to arrange the soldier scene”, adds Akiko.

“These sorts of shoots are a lot of fun and we do them to entertain people. We want to show that food can also be art, that it’s beautiful in its own right. And it’s also the easiest way to swiftly travel – even in your imagination – to the land of your childhood where we used bis cuits to make structures”, en thuses Akiko. She and Pierre admit that their works occasion ally reveal deeper thoughts.

Their picture “Pip people” where a group of miniature workers dig up watermelon seeds is an allu sion to genetically modified foods. The artists wanted to make the point that if we dig up all pips from the watermelon, it won’t be a genuine thing any -

more. Depicting a certain Miniyummie mowing the skin of a kiwifruit, “Week end” illustrates the threat of global warming. “We are now focusing on junk food. All those products packed with ar tificial ingredients and vivid, unnatural colorants have enormous potential”, ar gues Akiko. And she adds there is a lot of work ahead of them because they want to rule the Miniyummy kingdom for life. ☐ 1|Nie sztuka wdrapać się na górę, gdy pada śnieg. Cukier puder to dopiero wyzwanie!

Caster sugar seems more challenging than snow in mountain climbing.

2|Akiko Ida i Pierre Javell, czyli francuska fantazja plus japońska miniaturyzacja.

Akiko Ida and Pierre Javell or French creativity plus Japanese miniaturisation.

2|

Zdjęcie/Credits: www.minimiam.com

mina Akiko. – Takie zdjęcia to niezła zabawa i właściwie robimy je po to, żeby sprawić innym przyjemność.

Chcemy pokazać, że jedzenie może być sztuką, że jest piękne samo w sobie. I że jest chyba najłatwiejszym sposobem na szybkie przeniesienie się, choćby my ślami, do krainy dzieciństwa, gdy robi liśmy budowle z ciastek – zachwyca się Akiko.

Ale ona i Pierre przyznają również, że czasem w ich dziełach kryje się głębsza idea. Fotografia Pestkowcy , gdzie grupa minimniamowych robotników pra cuje przy pestkach w arbuzie, to na przykład aluzja fotografów do żywności przetworzonej genetycznie. Artyści chcie li pokazać, że gdyby wykopać z arbu za wszystkie pestki, przestałby być prawdziwym arbuzem. Weekend, gdzie pewien Minimniam kosi kosiarką skórkę kiwi, pokazuje, czym grozi glo balne ocieplenie.

– Teraz zaczynamy się interesować tzw. śmieciowym jedzeniem. Wszystkie te, pełne sztucznych składników i jaskra wych, nienaturalnych barwników pro dukty mają w sobie naprawdę duży po tencjał – przekonuje Akiko. I dodaje, że przed nimi sporo pracy, bo królestwem Minimniamów chcą rządzić dożywot nio. ☐ 64

060_KA_07_Naukamniam-kor.indd 64

11-06-14 17:42

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

W CHMURACH ■ UP IN THE AIR

Kadłub embraera 190 w hali montażowej. Na zdj. poniżej – efektowny przelot na niskiej wysokości EMB 195 na warszawskim Okęciu.

Klucz do sukcesu brazylijskiego potentata lotniczego? Prawie jedna trzecia pracowników posiada wyższe wykształcenie.

The fuselage of an embraer 190 in the assembly hall. Below: an impressive flight of the EMB 195 at low altitudes at Warsaw's Okęcie airport.

What is the key to success of the Brazilian aviation giant? Nearly one third of the staff holds a university degree.

Jak rodził się embraer 195 The Birth of an embraer 195

Tekst i zdjęcia: Mariusz Adamski, air2air.net

EMBRA

195 SP- ER LNA Pierwsz y

EMB 1 LOT-u ju 95 w barwach ż na Okę ciu!

LOT fl ee t welcom e s its fi rst EM B 195!

66

066_KA_07_W chmurachnew-kor.indd 66

11-06-14 17:43

Embraer jest firmą proekologiczną. Produkowana przez nią ipanema to pierwszy certyfikowany samolot na świecie latający w 100 proc. na biopaliwie.

Wnętrze kadłuba EMB 195 podczas instalacji systemów pokładowych.

Taki widok jest możliwy do zobaczenia jedynie na tym etapie montażu.

Embraer is an eco-minded company. The ipanema aircraft it produces is the first certified aircraft using nothing but biofuels.

The interior of the EMB 195 fuselage during the installation of on-board systems and devices. You can only see the aircraft like this during this assembly stage.

Produkcja latających dla LOT-u embraerów z rodziny E-Jet (EMB 170/190) trwa 103 dni, w tym: 50 – wykonanie kadłuba; 6 – malowanie; 3 – instalowanie systemów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych; 6 – montaż skrzydeł i systemów sterowania; 8 – montaż końcowy; 5 – przygotowanie samolotu do stanu w pełni lotnego; 25 – loty testowe i przygotowanie do przekazania samolotu klientowi.

Wszystkie zdjęcia pochodzą z fabryki Embraera w São José dos Campos.

The production of LOT embraers from the E-jet family (EMB 170/190) takes 103 days. Here are the different stages in days: 50 – production of the fuselage; 6 – painting; 3 – installation of the ventillation and air-conditioning systems; 6 – assembly of the wings and control systems; 8 – final assembly; 5 – preparation of the aircraft to fully operational state; 25 – test flights and preparation to deliver the aircraft to the client.

Mapy i informacje pokazywane w sali promocyjnej Embraera to dla gości nieocenione źródło wiedzy na temat firmy.

Maps and information displayed at the Embraer's publicity room are an excellent source of information on the company.

Zakład Embraera w Gavião Peixoto ma 4. na świecie najdłuższy pas startowy (4967 m). Według NASA mogą tam lądować promy kosmiczne.

Hala końcowego montażu w fabryce w São José dos Campos (45 minut jazdy od São Paulo) – embraer 175 w barwach PLL LOT.

The Embraer production plant in Gavião Peixoto has the 4th largest runway in the world (4,967 m). According to NASA, space shuttles could land there.

The finishing works hall at the São José dos Campos (a 45-minute drive from São Paulo). A LOT-branded embraer 175 is nearly finished.

67

066_KA_07_W chmurachnew-kor.indd 67

11-06-14 17:44

MODA & URODA ■ FASHION & BEAUTY

Praktyczne, lekkie buty to podstawa, szczególnie podczas letnich spacerów. W wakacje bądźmy więc na dobrej stopie z własnymi stopami, nie rezygnując jednak z nutki dekadencji.

Practical, light shoes are the staple of any wardrobe, especially during summer walks and excursions. It pays to get on friendly footing with your own feet!

CHŁODZĄCY BLASK

ZAKWITNIJ LATEM

Pamiętajmy, że pięknie wycięte sandałki ozdabiają, ale równocześnie odsłaniają delikatną skórę stóp i kostek. Przed szkodliwymi działaniami słońca chronimy ją za pomocą balsamów z filtrami UV, ale co zrobić, aby ją rozpieścić? Najlepiej nałożyć odrobinę czarodziejskiego proszku Magically Cool Liquid Powder firmy MAC, który ochłodzi naszą skórę niczym lekki powiew letniego wiatru i jednocześnie doda jej blasku. W ofercie firmy znajdują się trzy odcienie – możemy dopasowywać je do koloru... butów. Cena (opakowanie 24 g): ok. 120 zł

Polska firma obuwnicza Baldowski idzie, zdecydowanym krokiem, z duchem czasu. Nie dosyć, że w swojej najnowszej kolekcji ma najmodniejsze w tym sezonie koturny, to jeszcze pamięta, że najmodniejsze letnie kolory to soczysta zieleń, odblaskowy pomarańcz, elektryczny niebieski, cytrynowa żółć oraz ostry róż. Różowe (czy raczej „tulipanowe”) skórzane buty na koturnie idealnie wpisują się w wakacyjne trendy, a do tego zapewniają bardzo dużą stabilność. W końcu najważniejsze to mieć grunt pod nogami! www.baldowski.pl

COOLING GLOW Remember that finely-crafted sandals add glamour but also expose the delicate skin of your feet and ankles. We can protect it against harmful sunrays by applying body lotions with UV filters, but what can we do to pamper it? Apply a dab of Magically Cool Liquid Powder by MAC to refresh your skin with a mock mild summer breeze and let it glow. The range features three shades – coordinate them with the colour of your footwear.

Price (per 24 g packaging): approx. PLN 120

BLOOM IN THE SUMMER This season’s hippest colours include verdant green, neon orange, electric blue, lemon yellow and fuchsia pink. Fashion is not only about clothes but also accessories, and this is most evident in the latest footwear collection by Polish shoe-maker Baldowski. Pink leather platform shoes reflect summer trends and keep your feet in check – there is nothing more important than staying on firm ground!

WĘŻOWA PLATFORMA

BEAUTY SLEEP

Kto nie ma ochoty albo zdrowia biegać w upały na obcasach, może wybrać wersję „nie tylko dla orłów”, czyli buty na koturnie. Te firmowane przez francuski dom mody Lanvin mają w sumie 9 cm wysokości, więc znacząco wydłużą sylwetkę i idealnie będą się komponować z letnimi sukienkami. Czarna, długa wstążka ustabilizuje stopę i kostkę, a wężowa platforma doda chodowi lekkości. Sssssuper! Cena: ok. 2 tys. zł

Scientists have yet to discover the elixir of eternal youth. We are not, however, completely defenceless against the ravages of time. Cosmetics like “serum 2” face firming serum from fridge by yDe delay the signs of ageing. The formula contains oils of macadamia nuts, neroli flowers and other plant-based ingredients to brighten up redness, tighten fine capillaries, and deeply hydrate and regenerate the skin.

Price (35 ml): PLN 310

SERPENTINE PLATFORMS If you cannot or will not wear high heels in the summer sun, you might want to opt for the “elevated” version aka platform shoes. This pair by Lanvin sports nine centimetre wedges, which will make you taller and look great with summer frocks. Long black straps stabilise feet and ankles, while the snake platform will add lightness to your step. Price: approx. PLN 2,000

Zdjęcia/Credits: M.P.

Naukowcy jeszcze nie odkryli magicznego specyfiku zapewniającego wieczną młodość, ale to nie znaczy, że jesteśmy zupełnie bezbronni w walce z upływającym czasem. Dzięki takim kosmetykom jak „serum 2” do twarzy firmy fridge by yDe możemy opóźniać procesy starzenia. Zawarte w preparacie olejki z orzechów makadamia, kwiatów neroli oraz inne roślinne składniki rozjaśnią zaczerwienienia, uszczelnią naczynka krwionośne, głęboko nawilżą i zregenerują cerę. Cena (35 ml): 310 zł

68

068_KA_07_ModaUroda-kor.indd 68

11-06-14 17:26

Zdjęcia/Credits: M.P.

BIAŁE NOCE

BUTY NA ŻYCZENIE

Na wyjątkową randkę lub własny ślub nie można wybrać po prostu „jakichś białych” sandałków.

Muszą być bajeczne, jak te skórzano-tiulowe projektu Valentino. Dziesięciocentymetrowy obcas oraz pięknie uformowane kwiaty nadadzą stopie charakter odświętny i nieco figlarny. W nich, co ważne dla pana młodego, wybranka na pewno nie ucieknie sprzed ołtarza. Cena: 5 tys. zł

Do wyboru, do koloru – oto dewiza firmy Loft37, która oferuje buty ręcznie robione.

Na stronie internetowej sklepu można kupić gotowy wariant albo stworzyć go samodzielnie. Najpierw wybieramy jeden z czterech modeli (np. baleriny, pantofle na wysokim obcasie lub buty typu oxford), potem kolor skóry i sznurówek, a na końcu – treść haftu, jaki się na nich pojawi.

Taki jest zresztą naturalny porządek rzeczy będący istotą szewskiego fachu: to but się dopasowuje do człowieka, a nie odwrotnie. Cena (baleriny): od 300 zł

WHITE NIGHTS “A pair of white” sandals will just not do to get married in or even to go out on a special date. Footwear has to be unique and this dream-like leather and tulle piece by Valentino fits the bill perfectly. Ten-centimetre heels plus beautifully crafted flowers will make your feet look special and slightly mischievous. The benefit for the groom is they will prevent the bride from running away from the altar. Price: approx. PLN 5,000

MADE TO MEASURE Take your pick may well be the motto of hand-crafted shoemaker Loft37. The company website offers ready-towear footwear and custom-made shoes. First choose one of the four models (e.g. ballerinas, pumps or oxford shoes), then pick the colour of the leather and the laces, and finally, the embroidery to appear on its texture. Such is the natural order of shoe-making: the shoe has to be made to adapt to us, not the other way around. Price (balleriadvertise_POL_composit.pdf 1 2011.01.05. 12:59:17 nas): from PLN 300.

WSPIN PO NODZE Kto nie ma ochoty bawić się w subtelności, może skorzystać z oferty Marca Jacobsa. Amerykański projektant postawił na wyraziste połączenie czerwonego aksamitu oraz złotej „wężowej” skóry. Pasek, którego zwieńczeniem jest głowa gada, apetycznie owija się wokół kostki, dodając skórze blasku. Przy okazji sandały dodają właścicielce 11 cm wzrostu. Cena: ok. 2400 zł

REKLAMA

SNAKES AND LADDERS If you don’t feel up to playing with subtleties and nuances this summer, cast your eyes on the Marc Jacobs collection. The US designer has coordinated red velvet with golden snake-pattern leather. The strap is tipped with a serpentine head that tantalisingly slithers around the ankle, enhancing the natural glow of the skin. These sandals will also make you look 11 centimetres taller. Price: approx. PLN 2,400.

Zdjęcia/Credits: M.P.

MAŁA NIESTABILIZACJA Szwajcarska marka butów MBT (Masai Barefoot Technology) powstała po C wieloletniej obserwacji afrykańskiego plemienia Masajów, którzy do starości zachowują prostą młodzieńczą sylwetkę. Okazało się, że zawdzięczająM ją chodzeniu po nierównym podłożu, co mobilizuje mięśnie do intensywniejszego Y wysiłku, a to z kolei odciąża stawy i pomaga utrzymać kręgosłup w dobrej kondycji. Specjalna podeszwa butów MBT imituje dla nas nierówne podłoże, CM o które niełatwo w miejskiej dżungli. Cena: 799 zł MY

ROUGH TERRAIN

CY

CMY The Swiss MBT (Masai Barefoot Technology) footwear brand is the product of many years of observing the African Masai tribe K who retain their youthful upright figure until old age.

It turns out that they owe this good fortune to walking on uneven terrain as this stimulates intensive muscular effort, relieves joints and keeps the spine in prime condition. The special MTB sole emulates an uneven surface, which is hard to find in the urban desert.

Price: PLN 799.

69

068_KA_07_ModaUroda-kor.indd 69

11-06-14 17:41

kolorze

GWIAZDOZBIÓR ■ OUT AND ABOUT

Latanie jak malowane Art With Flying Colours!

Latanie i sztuka wiążą ludzi o olbrzymich pasjach – powiedziała Maja Ważniewicz, szefowa Skyfleet Aviation, firmy zajmującej się doradztwem przy zakupie, sprzedaży oraz eksploatacji samolotów, otwierając wystawę Podniebna flota. – Latanie inspiruje, dodaje skrzydeł, nakręca – mówią artyści, którzy wzięli na warsztat ten ulotny temat i stworzyli obrazy przedstawiające samoloty w różnych konfiguracjach, fantastyczne przestrzenie powietrzne i metaforyczne światy. – Do zorganizowania całej wystawy zainspirował mnie obraz Marcina Kołpanowicza Flota powietrzna, którego jestem właścicielką – zdradziła Ważniewicz. Podczas majowego wernisażu artyści przeznaczyli trzy obrazy na cele charytatywne, które od razu poszły pod młotek za prawie 20 tys. zł. Licytacji dokonała była pierwsza dama i szefowa fundacji Porozumienie Bez Barier Jolanta Kwaśniewska. Sporym powodzeniem cieszyła się licytacja skoku spadochronowego, który będzie wykonany w tandemie z właścicielką firmy Skyfleet Aviation.

Andrzej Jarodzki i jego Wieczna nauka latania.

Andrzej Jarodzki and his "Eternal flying lesson".

Wernisaż uświetnił koncert Dariusza Dęgi.

Dariusz Dęga gave a mini concert at the opening.

Kupić, nie kupić?

Buy or not to buy?

“Flying and art bring together people with big passions”, said Maja Ważniewicz, the head of Skyfleet Aviation, a company offering consulting in the acquisition, sale and maintenance of aircraft, while opening the “Aerial Fleet” exhibition. “Flying inspires, gives you wings, winds you up”, added the artists who focused on this fleeting theme in works depicting aircraft in various configurations, amazing aerial space and metaphoric worlds. “My inspiration for this exhibition was a painting from my collection, Marcin Kołpanowicz’s ‘Aerial Fleet’”, revealed Ważniewicz. During the May opening, artists donated three paintings to charitable causes. These went under the hammer to raise almost PLN 20,000. The auction was hosted by Jolanta Kwaśniewska, the former first lady and the head of Communication Without Barriers Foundation. Another highlight of the event was bidding for a parachute jump.

Maja Ważniewicz z Wojciechem Fibakiem.

Maja Ważniewicz and Wojciech Fibak.

Zdjęcia/Credits: M.P.

Jolanta Kwaśniewska, Ewa Wojciechowska.

Wernisaż i aukcja odbyły się w nowoczesnych przestrzeniach warszawskiego biurowca Focus.

The opening night and the auction were held in the modern interiors of Warsaw office building Focus.

70

070_KA_07_Gwiazdozbior-kor.indd 70

11-06-14 16:13

Ustka_K_13.06.indd 1

6/13/11 5:02:23 PM

KUCHNIA ■ CUISINE

Letnie wytchnienie Summer Break

G

dy panuje upał i chętnie byśmy coś przekąsili, ale na ciężki posiłek nie mamy ochoty, najlepszym rozwiązaniem są chłodniki. Zalety? Po pierwsze ich przygotowanie nie zajmuje zbyt wiele czasu. Po drugie te podawane na zimno zupy – od gęstych warzywnych po lekkie owocowe – idealnie spełniają wszystkie warunki letniego posiłku: orzeźwiają, uzupełniają brakujące płyny w organizmie oraz dostarczają potrzebnych witamin i minerałów. Obecnie istnieje co najmniej kilka wersji tradycyjnego chłodnika. Możemy go przygotowywać na bazie kefiru, maślanki lub jogurtu naturalnego (oczywiście niesłodzonego). Smacznego! › REKLAMA

CHŁODNIK Z TRUSKAWEK I WANILII Z SORBETEM CYTRYNOWYM I ŚWIE ŻĄ MIĘTĄ

Składniki dla 4 osób: 100 ml czer wonego wina • 300 ml jogurtu natu ralnego • 500 g truskawek • 1 laska wanilii • 1 łyżka cukru • 1 łyżka miodu wielokwiatowego • 1 gałąz ka świeżej mięty • 4 łyżki sorb etu cytrynowego • szczypta chili do smaku Sposób przygotowania: Truskawki umyć i obrać z szypułek. Do garn ka wlać wino, dodać cukier, miód oraz przekrojoną na pół wanilię i gotować na małym ogniu przez blisko 10–1 5 min. Następnie dodać truskawki , gotować kolejne 10 min, po czym ostudzić, wyjąć wanilię, dolać jogur t i całość zmiksować. Gotowy chłod nik doprawić do smaku i wstawić do lodówki. Po schłodzeniu podawać z cząstkami truskawek, sorbetem cytrynowym i świeżą miętą.

CHŁODNIK WITH STRAWBERRIES AND VANILLA WITH LEMON SHERBET AND FRES H MINT

Ingredients for 4: • 500 g strawberri es, • 300 ml natural yogurt, • 100 ml red wine, • 1 vanilla pod, • 1 tbsp sugar, • 1 tbsp honey, • 1 twig of mint leaves, • 4 tbsp of lemon sherbet, • a pinch of chilli to taste Preparation: Wash the strawberri es and remove the green stems.

Pour wine into a pot, add sugar, honey and the vanilla pod cut in half and simmer for 10-15 minutes. Add the straw berries, and simmer for another 10 minutes. Leave to cool. Take out the vanilla pod, add yoghurt and blend the mixture. Season the ready soup to taste and refrigerate. Serve chilled with diced strawberries, lemo n sherbet and fresh mint.

W

hen it is extremely hot and you feel peckish but could not come at a big meal then you should give cold summer soups a go. What do they have going for them? Firstly, they are easy and quick to make. Secondly, cold soups, whether made from thick vegetables or light fruit, have all the qualities of the perfect summer food: they are refreshing, replenish fi uids in the body and provide you with all your necessary vitamins and minerals. fl e old traditional chłodnik now has many varieties. You can make it from keÿ r, buttermilk or natural yoghurt (sugarfree). ›

72

072_KA_07_Sowa-kor.indd 72

11-06-14 15:16

MAGAZYN POKŁADOWY POLSKICH LINII LOTNICZYCH LOT

LOT info LOT POLISH AIRLINES IN-FLIGHT MAGAZINE

SPIS TRE CI CONTENTS POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE

INTERNATIONAL FLIGHTS

NASZA FLOTA

OUR FLEET

MILES & MORE

MILES & MORE PROGRAMME

L

LOT NEWS

O

T

BAGAŻ

YOUR LUGGAGE

DEKLARACJE CELNE DO KANADY DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE

N

E

II IV VI VIII W XIV

S

XVI XVIII XXII

MUSIC AND MOVIES ON BOARD

LIPIEC | JULY 2011

073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 1

11-06-14 17:45

POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE

INTERNATIONAL FLIGHTS

Toronto New York Chicago

NOWE POŁĄCZENIE JUŻ W SPRZEDAŻY

Ha Amsterdam London

NEW DESTINATION AVAIABLE NOW

Brussels Düsseldorf

DONETSK FROM 3 JUNE/OD 3 CZERWCA

Paris

Zürich

Geneva Milan Turin

POŁĄCZENIA CZARTEROWE

LOT CHARTERS

Nice Madrid

Barcelona

WARSZAWA

Burgas, Corfu, Heraklion, Kos, Lamezia, Palma de Mallorca, Paphos, Rodos, Tel Aviv, Tessaloniki, Varna, Zakynthos.

073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 2

Palma de Mallorca

11-06-14 15:35

am

s

Helsinki

St. Petersburg

Tallinn Stockholm

Riga Copenhagen Kaliningrad Hamburg Szczecin Gda€sk Berlin Pozna€

Bydgoszcz Warszawa Wrocław Katowice Frankfurt Kraków Rzeszów Prague Munich Vienna

Moscow

Vilnius Minsk

Lviv

Kiev

Bratislava

Donetsk

Budapest

Hano

i

Odessa

Bucharest Belgrade

Tbilisi

Varna

Roma

Soÿa

Burgas Istanbul

Yerevan

Tessaloniki Lamezia

Corfu Athens Rodos Kos

Zakynthos

Heraklion

Damascus Larnaca

Beirut

Paphos

073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 3

ro

i Ca

LOT info | NASZA FLOTA | OUR FLEET

Tel Aviv

III 11-06-14 15:35

nasza flota our fleet

BOe Ing 787 Dream LIner w PLL LOT lot już wkrótce zaoferuje pasażerom zupełnie nową jakość i komfort podróży dzięki samolotom Boeing 787 Dreamliner.

Pierwsi pasażerowie polecą samolotem B787 w barwach lot -u już w 2012 r.

Innowacyjny system oświetlenia na pokładzie zmniejszy dyskomfort związany ze zmianą stref czasowych w dalekich podróżach. Dzięki zaawansowanemu systemowi przyciemniania okien pasażer będzie decydował o dopływie światła z zewnątrz.

Wilgotniejsze powietrze w kabinie, lepsze tłumienie drgań i hałasu – wszystko to oznacza dużo większy komfort pasażerów w czasie podróży.

BOe Ing 787 Dream LIner jOIns LOT lot will soon offer the new quality and comfort of the Boeing 787 Dreamliner.

The innovative in-flight lighting system will reduce the discomfort connected with the change of time zones during long flights. Thanks to the advanced window shading system, each passenger will individually decide how much light to let in from the outside. More humid air in the cabin, diminished turbulence and a soundproof system translate into a better ambience for passengers during the flight.

*w tym dwa egzemplarze samolotów do dyspozycji rządu | *including two aircraft at the government disposal ** dla kompletu pasażerów | ** for the full of passengers *** w tym egzemplarz samolotu certyfikowany przez ULC do wykonywania rejsów w konfiguracji medycznej – MEDEVAC | *** including the aircraft certified by the CAO to serve as a MEDEVAC plane

IV 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 4

BOEING 767-300 ER *** liczba sztuk | number długość | length rozpiętość | wing span pr. przelotowa | cruising speed zasięg | range liczba miejsc BC/EC | capacity

BOEING 737-400 5 54,57 m 47,57 m 852 km/h 9000 km** 18/229

BOEING 737-500 liczba sztuk | number długość | length rozpiętość | wing span pr. przelotowa | cruising speed zasięg | range liczba miejsc BC/EC | capacity

liczba sztuk | number długość | length rozpiętość | wing span pr. przelotowa | cruising speed zasięg | range liczba miejsc BC/EC | capacity

10 29,90 m 26 m 793 km/h 2400 km** 70

liczba sztuk | number długość | length rozpiętość | wing span pr. przelotowa | cruising speed zasięg | range liczba miejsc BC/EC | capacity

14* 31,68 m 26 m 793 km/h 2600 km** 82

EMBRAER 190-200

ALENIA ATR-72 liczba sztuk | number długość | length rozpiętość | wing span pr. przelotowa | cruising speed zasięg | range liczba miejsc BC/EC | capacity

7 36,45 m 28,88 m 793 km/h 3000 km** 48/99

EMBRAER 175 2 31,01 m 28,88 m 793 km/h 2200 km** 36/72

EMBRAER 170 liczba sztuk | number długość | length rozpiętość | wing span pr. przelotowa | cruising speed zasięg | range liczba miejsc BC/EC | capacity

liczba sztuk | number długość | length rozpiętość | wing span pr. przelotowa | cruising speed zasięg | range liczba miejsc BC/EC | capacity

2 (docelowo 4) 38,65 m 28,72 m 793 km/h 2600 km** 112

ALENIA ATR-42 8 27,17 m 27,05 m 478 km/h 1200 km** 64

liczba sztuk | number długość | length rozpiętość | wing span pr. przelotowa | cruising speed zasięg | range liczba miejsc BC/EC | capacity

3 26,67 m 24,57 m 532 km/h 1000 km** 46

LOT info | nasza f

LOTa | our fleet

11-06-14 15:35

kredn

krednes_lato_reklama_kkonesera_mm_lot_Kaleidoscop_190x249_5mmspad_06_2011_Q.indd 1 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 5

2011-06-06 16:10:43 11-06-14 15:36

PROGRAM LOJALNOŚCIOWY MILES & MORE MILES & MORE PROGRAMME

PROGRAM LOJALNOŚCIOWY

MILES & MORE Liczy obecnie 20 mln uczestników na całym †wiecie i jest wiod’cym tego typu programem w Europie.

Uczestnictwo w nim daje mo…liwo†— gromadzenia oraz wykorzystywania mil na poł’czeniach linii lotniczych nale…’cych do sojuszu Star Alliance oraz wielu innych. Na atrakcyjno†— programu wpływa równie… udział licznych partnerów nielotniczych.

Miles & More has 20 million participants all over the world and is the leading programme of this type in Europe.

By joining the programme you gain the opportunity to earn and spend miles on Star Alliance ‰ ight connections likewise on many others. „ e Programme is attractive also thanks to an extensive list of our non-air partners.

KART… PODSTAWOW— pasa…er otrzymuje poczt’ po zgromadzeniu ju… jednej mili. Karta umo…liwia gromadzenie i wykorzystywanie mil w programie Miles & More.

BASIC CARD Issued once a passenger earns the ÿ rst air mile. „ e card is used for earning and spending air miles on Miles & More Programme.

Pod numerem telefonu +48 22 5 777 222 pracownicy Biura Obsługi w Polsce czekaj‘ na pytania. Dokonaj‘ rezerwacji przelotu, sprawdz‘ stan Twojego konta milowego oraz udziel‘ odpowiedzi w j‡zyku polskim lub angielskim na wszelkie pytania.

Operators of the call centre in Poland will answer all your queries at +48 22 5 777 222 .They will book your – ight, check how many miles you’ve eraned and answer questions in Polish or in English.

SREBRN— KART… FREQUENT TRAVELLER uzyskasz po zgromadzeniu 35 tys. mil w ci’gu jednego roku kalendarzowego.

Uprawnia ona m.in. do wst‚pu do Business Lounge z biletem PLL LOT, Austrian, Luž hansy, Swiss oraz Brussels Airlines, odprawy przy stanowisku klasy biznes tych linii oraz daje wysoki priorytet na li†cie oczekuj’cych.

FREQUENT TRAVELLER SILVER CARD. Issued once a passenger earns 35,000 air miles within one calendar year. With the Silver Card and a LOT, Austrian, Luž hansa, Swiss or Brussels Airlines ticket you can use business lounges as well as business class check-in. You also gain high priority on stand-by lists.

JAK TO ZROBIĆ

Nale…y wypełni— aplikacj‚, która dost‚pna jest w biurach LOT-u przy stanowiskach odprawy baga…owo-biletowej oraz na pokładach naszych samolotów.

Wystarczy poprosi— o ni’ nasz personel pokładowy.

Aplikacja dost‚pna jest równie… na stronie internetowej: www.miles-and-more.pl

HOW TO JOIN

First, ÿ ll in the application form available at LOT oŸ ces, at luggage and ticket check-in points and onboard all our planes. Just ask our ‰ ight attendants for more information. „ e application may also be ÿ lled in online at: www.miles-and-more.pl

ZŁOT— KART… SENATOR KARTA HON CIRCLE otrzymujesz po zgromadzeniu 100 tys. mil przysługuje pasa…erom, którzy w ci’gu w roku kalendarzowym. Posiadacze tej karty dwóch kolejnych lat kalendarzowych korzystaj’ m.in. z gwarancji rezerwacji zgromadzili 600 tys. mil HON. W†ród w klasie biznes do 48 godzin przed rozpocz‚przywilejów dla posiadaczy karty HON ciem podró…y, a tak…e 50% zni…ki na bilet Circle s’ m.in.: wst‚p do First Class lounge – nagrod‚ dla osoby towarzysz’cej we Frankfurcie, karta Senator dla mał…onka w podró…y na rejsach PLL LOT, Austrian, lub partnera, gwarancja rezerwacji w klasie Luž hansy, Swiss oraz Brussels Airlines. biznes do 24 godzin przed odlotem oraz SENATOR GOLDEN CARD najwy…szy priorytet na li†cie oczekuj’cych.

Issued once a passenger earns 100,000 air HON CIRCLE CARD miles within one calendar year. Among Issued once a passenger earns 600,000 HON other privileges the Golden Card o§ ers miles withing two consecutive calendar a booking guarantee in business class up years. „ e privileges for HON Circle Card to 48 hours before the journey begins, and holders include admission to the First Class a 50% discount on a ticket - a companion lounge in Frankfurt, a Senator Card for award for an accompanying person for ‰ ights a spouse or partner, a booking guarantee in with LOT, Austrian, Luž hansa, Swiss business class up to 24 hours before the ‰ ight, or Brussels Airlines. and the highest priority on stand-by lists.

PARTNERZY NA RYNKU POLSKIM/PARTNERS IN POLAND

Szczegółowe informacje o ofercie poszczególnych partnerów można znaleźć na stronie: www.miles-and-more.pl For more details please visit our website www.miles-and-more.pl

VI 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 6

LOT info | MILES & MORE

11-06-14 15:36

073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 7

11-06-14 15:36

LOT NEWS LOT NEWS

YEARS OF FLIGHTS TO PARIS FLIGHTS TURN 65

65 LAT DO PARYžA

65 lat

!

Sa l

, France t u

poł˝czenia Wa rszawa–Paryż

VIII 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 8

Paryż to miasto znajdujące się w rozkładach lotów lotówchyba chybawszystkich wszystkich linii linii lotniczych ‡wiata. świata. Od Od 65 65lat latPLL PLLLOT LOT także utrzymują to prestiżowe połączenie lotnicze.

Ale Paryż to nie tylko światowa stolica mody, to także europejska kolebka lotnictwa. To To tutaj tutajpowstawały powstawałypierwsze pierwsze w Europie Europie aeroplany aeroplanyi itototutaj tutajszkolili szkolili się pierwsi lotnicy, nawigatorzy i mechanicy lotniczy, również polscy. To właśnie z Paryża do Polski dotarła pierwsza przesyłka przesyłka drog— drogą powietrzn—. powietrzną.

10 czerwca czerwca 1913 1913r.r.pilot pilotMarcel MarcelBrinBrinsamodejonc des Moulinais przywiózł samolotem Morane-Saulnier Morane-Saulnierkilkadziesi—t kilkadziesiąt egzemplarzy dzienników dzienników Le Matin i berli‰skiej berlińskiej popołudniówki Berliner Mittag.

Zeitung am Mittag poł—cze‰ W całej całej65-letniej 65-letniejhistorii historii połączeń lotniczych PLL LOT LOTzzWarszawy Warszawydo do Paryża samoloty LOT-u korzystały z trzech najważniejszych lotnisk nad Sekwaną: Sekwan—: Le Le Burget, Burget, Orly Orlyi Chari Charles’a les’a de deGaulle’a.

Gaulle’a.Samolotami Samolotamipod pod znakiem żurawia na tej prestiżowej trasie podróżowali między innymi Sartre, Simone de de Beauvoir, Beauvoir, MarleMarlena Dietrich, Dietrich, Artur ArturRubinstein, Rubinstein,ŸTh ee Rolling lingStones, Stones,Juliette JulietteGreco, Greco,MarMarta Kiepurowa, Kiepurowa, Wojciech WojciechPszoniak, Pszoniak, Andrzej Seweryn Seweryn iiwiele, wiele,wiele wieleininnych znakomitości. Dzisiaj najnowocześniejsze samoloty PLL LOT, są Embraer 170 170 LOT, jakimi s— i Boeing BoeingB-737, B-737,obsługuj— obsługują tę zaszczytną linię.

LOT info | NEWS | NEWS

11-06-14 15:37

3097

Lot News lot news

Paris is one city you’re sure to find on the flight schedule of every airline in the world. LOT Polish Airlines have been offering this prestigious connection for 65 years.

But there is more to Paris than fashion. t he city of light is also the cradle of e uropean aviation. It was in Paris that the first e uropean aeroplanes were built and the first pi lots, navigators and mechanics, including quite a few Po lish ones, did their training there. t he world’s first mail parcel was flown from Paris to Poland. o n 10 June 1913, Marcel Brindejonc des Moulinais flew a Morane – s aulinier aircraft with several dozen copies of “ l e Matin” and “Berliner Zeitung am Mittag”.

In the 65 years of lot ’s w arsaw to Paris connection, our aircraft have landed and taken off from the most impor tant airports in Paris, viz. l e Bourget, o rly and Charles de Gaulle. w e have carried many prominent passengers, including Jean-Paul s artre, s imone de Beauvoir, Marlene Dietrich, Arthur Rubinstein, t he Rolling s tones, Juliette Greco, Marta Kiepura, w ojciech Pszoniak, and Andrzej s eweryn to this prestigious destination. t oday, lot ’s state-of-the-art aircraft, which include the e mbraer 170 and Boeing B-737, operate the w arsaw-Paris route.

073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 9 309780-Kalejdoscope-190x122.indd 1

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–CDG 13.00–15.30 pon.–pt., nd. (lot trwa 2 godz. 30 min) 08.30–11.00 pon.–nd. (lot trwa 2 godz. 30 min) 19.55–22.20 pon., śr.–pt., nd. (lot trwa 2 godz. 25 min) 16.15–18.40 pon.–nd. (lot trwa 2 godz. 25 min) CDG–WAW 16.30–18.50 pon.–pt. (lot trwa 2 godz. 20 min) 12.55–14.20 pon.–nd. (lot trwa 2 godz. 20 min) 07.15–09.35 pon., wt., czw.–sob. (lot trwa 2 godz. 25 min) 19.30–21.50 pon.–nd. (lot trwa 2 godz. 25 min) KRK–CDG 07.55–10.10 pon.–nd. (lot trwa 2 godz. 15 min) CDG–KRK 11.00–13.20 pon.–nd. (lot trwa 2 godz. 20 min) WAW–CDG 13.00–15.30 Mo.–Fri., Su (flight duration 2 h 30 min) 08.30–11.00 Mo.–Su. (flight duration 2 h 30 min) 19.55–22.20 Mo., Wed.-Fri., Su. (flight duration 2 h 25 min) 16.15–18.40 Mo. –Su. (flight duration 2 h 25 min) CDG–WAW 16.30–18.50 Mo.–Fri. (flight duration 2 h 20 min) 12.55–14.20 Mo.–Su. (flight duration 2 h 20 min) 07.15–09.35 Mo., Tue., Thu.–Sat. (flight duration 2 h 25 min) 19.30–21.50 Mo. –Su. (flight duration 2 h 25 min) KRK–CDG 07.55–10.10 Mo.–Su. (flight duration 2 h 15 min) CDG–KRK 11.00–13.20 Mo.–Su. (flight duration 2 h 20 min)

11-06-14 15:37 11-06-06 09:58

LOT NEWS LOT NEWS

A SKYˆHIGH CONCERT

PODNIEBNY KONCERT

1

2

3

4

PLL LOT nawi…zały współprac⁄ ze znan… nie tylko w Polsce, LOT Polish Airlines began cooperation with the MozART ale i na całym ‹wiecie Grup… MoCarta, która u‰ywa najbar- group, well-known to fans both in Poland and abroad, dziej uniwersalnego ze wszystkich – j⁄zyka muzyki. which communicates with the audience using the most universal of all languages – music.

Owocem wspólnej pracy jest spot, który powstał na pokładzie najnowszego nabytku PLL LOT – Embraera 195. Filmik The fruit of this cooperation is a spot which was shot onbood 1 lipca mogŽ Paıstwo obejrzeł na stronie internetoard LOT ’s new purchase, the Embraer 195. It will be available wej przewoœnika lot.com oraz na stronie Grupy MoCarta online from 1 July on the LOT carrier website www.lot.com, www.grupamocarta.pl, na oÿ cjalnym kanale LOT-u, na FB the group’s websitewww.mozartgroup.net and on the o„ cial oraz oÿ cjalnym kanale Grupy MoCarta naYouTubie .

You Tube channelof the MozART group

X 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 10

.

LOT info | NEWS | NEWS

11-06-14 15:37

LOT NEWS LOT NEWS

LOMoTCarta

GrupaMozART Group

5

6

7

8

1. Zdjˇcia rozpoczˇły siˇ wczesnym witem. | The shoot began at dawn. | 2. Mimo porannych godzin cała ekipa stawiła siˇ w komplecie w doskonałych nastrojach. | Despite the early hours the entire team showed up in excellent moods.| 3. Ostatnie poprawki przed pierwszym klapsem. | The ÿ nishing touches before the ÿ rst shoot.| 4. Próby, próby, próby... |Rehearsals, rehearsals, rehearsals. | 5. Nieco gimnastyki. | Practice makes perfect. | 6. Klasa i szyk – wszystko z przymru‰eniem oka.Class | and style with a pinch of salt. | 7. W spocie nie mogło zabrakn™fi naszych u miechniˇtych stewardes. Agnieszka Sadkowska i Ola Szczucka wietnie siˇ sprawdziły. | The spot could not do without our smiling Œ ight attendants. Agnieszka Sadkowska and Ola Szczucka did a great job. | 8. Wiolonczela to stały pasa‰er podczas licznych podró‰y MoCartów.The | cello always accompanies the MozArt group on their frequent travels.

LOT info | NEWS | NEWS

073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 11

11-06-14 17:51

Lot News lot news

???

???

??? ???

??? ???/

XII 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 12

LOT info | news | news

11-06-14 15:37

073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 13

11-06-14 15:38

bagaż

your luggage

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM CHECKED LUGGAGE ALLOWANCES

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE SAMOLOTU CARRY ON LUGGAGE ALLOWANCES

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH FREE LUGGAGE ALOWANCES FOR CHILDREN UP T0 2 YEARS OF AGE

Na wszystkich trasach (z wyłączeniem rejsów transatlantyckich do/z USA , Kanady) obowiązuje system wagowy IATA, zgodnie z którym pasażerowie mogą bezpłatnie przewieźć: • klasa biznes – 30 kg bagażu, • klasa ekonomiczna – 20 kg bagażu.

Bagaże przekraczające powyższe limity podlegają dodatkowej opłacie.

Na trasach transatlantyckich obowiązuje limit bagażu liczony w sztukach, zgodnie z którym pasażerowie mogą przewieźć bezpłatnie w: • klasie biznes – 2 sztuki bagażu o wadze nie większej niż 32 kg każda, mierzące maksymalnie 158 cm, • klasie ekonomicznej – 1 sztukę bagażu o wadze 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm.

Druga sztuka bagażu o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm podlega zryczałtowanej opłacie w wysokości: • 165 zł + opłata serwis*** w przypadku wylotów z Polski, • 40 euro + opłata serwis*** w przypadku wylotów z innych miast Europy, • 50 dol. + opłata serwis*** w przypadku wylotu z USA • 60 dol. kanad. + opłata serwis*** przy wylocie z Kanady.

Za każdy kolejny bagaż o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm należy uiścić zryczałtowaną opłatę w wysokości: • 115 euro dla podróży pomiędzy Polską i USA (Nowy Jork oraz Chicago), • 175 dol. kanad. – w przypadku podróży z Kanady do Polski • 510 zł – w przypadku podróży z Polski do Kanady.

On all routes (excluding transatlantic flights to/from the USA, Canada) where IATA weight concept applies, passengers are entitled to take free of charge: • Business class – 30 kg (66 pounds) of luggage • Economy class - 20 kg (44 pounds) of luggage.

All luggage exceeding these limits is charged with an extra fee.

On transatlantic routes where the piece concept applies passengers are entitled to take free of charge: • Business class – 2 pieces of luggage, up to 32 kg (70 pounds) each, up to 158 cm (62 inches) •Economy class – 1 piece of luggage up to 23 kg, up to 158 cm (62 inches).

The second piece of luggage up to 23 kg, up to 158 cm (62 inches) is charged a flat rate of: • PLN 165 in the case of flights from Poland, • 40 Euro – in case of flights from other European cities, • $ 50 in case of flight from the U.S.A., • CAD 60 in the case of flights from Canada For each successive piece of luggage up to 23 kg, up to 158 cm (62 inches) is charged with: • EUR 115 in the case of flights between Poland and USA (New York and Chicago), • 175 CAD – in the case of flights from Canada to Poland, • 510 PLN – in case of flights from Poland to Canada.

Niezależnie od limitu bagażu rejestrowanego pasażer jest uprawniony do bezpłatnego przewozu bagażu podręcznego: • klasa biznes – 2 sztuki bagażu o łączne wadze 9 kg, • klasa ekonomiczna – 1 sztuka bagażu o wadze 6 kg.

Suma wymiarów każdej sztuki bagażu (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm (55 x 40 x 23)*.

Dodatkowo, w ramach ceny biletu, jako bagaż podręczny mogą być przewożone: mała torebka damska, płaszcz, peleryna lub koc, parasol lub laska, aparat fotograficzny, lornetka lub kamera, para kul lub w pełni składany wózek inwalidzki.

On top of the checked luggage limits passengers are entitled to take on board: • Business class – 2 pieces of hand luggage up to 9 kg (20 pounds) in total • Economy class – 1 piece weighing 6 kg (13 pounds).

The dimension (total of the length, width and height) of each luggage may not exceed 118 cm (55x40x23) or 47 inches (22x16x9)*.

Additionally, the following items can be carried by a passenger as hand baggage: a small handbag; a coat, a cloak or a blanket; an umbrella or a cane; a camera, binoculars or a cine-camera; a pair of crutches or a fully collapsible wheelchair (if necessary during a flight).

Dzieci do lat 2 niezajmujące oddzielnego miejsca w kabinie mają prawo do bezpłatnego przewozu: • 10 kg bagażu rejestrowanego oraz 1 sztuki bagażu podręcznego do 6 kg, zawierającego rzeczy potrzebne dziecku w czasie przelotu, oraz składanego wózka dziecięcego lub torby-kosza do przewozu niemowląt lub fotelika samochodowego przewożonych w luku bagażowym**, na trasach atlantyckich: • 1 sztuki bagażu rejestrowanego, którego suma trzech wymiarów nie przekracza 115 cm, a waga 23 kg, oraz 1 sztuki bagażu podręcznego do 6 kg, zawie rającego rzeczy potrzebne dziecku w czasie przelotu, oraz całkowicie składanego wózka dziecięcego lub torby-kosza do przewozu niemowląt lub fotelika samochodowego przewożonych w luku bagażowym***.

Children up to 2 years of age not occupying a separate seat are entitled to take: • up to 10 kg of checked luggage, and 1 piece carry-on luggage up to 6 kg (13 LBS ) containing the items necessary for baby care during the flight, and 1 fold up collapsible stroller or baby basket or car seat located in hold* on transatlantic routes: • 1 piece of checked luggage up to 23 kg and maximum dimension 115 cm, and 1 piece carry-on baggage up to 6 kg (13 LBS ) containing the items necessary for the baby during the flight, and 1 fold up collapsible stroller or baby basket or car seat located in hold**.

* Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie do wielkości bagażu podręcznego. ** Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. *** Wysokość opłaty jest zależna od rynku sprzedaży. * For certain flights operated by small size aircraft additional restrictions may apply. ** A baby basket or a car seat can be transported on board if space is available. *** Rates may differ on various markets

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM

LIQUIDS IN YOUR HAND LUGGAGE

Od 6 listopada 2006 r. w krajach Unii Europejskiej obowiązują nowe przepisy dotyczące odprawy pasażerów podróżujących w dowolnym kierunku z lotnisk UE oraz Nor wegii, Islandii i Szwajcarii. W związku z zagrożeniem płynnymi materiałami wybuchowymi ograniczają one ilości płynów, jakie podróżni mogą wnosić na pokład samolotu. W wyznaczonych punktach każdy pasażer i jego bagaż podręczny zostają poddani kontroli. Chodzi o sprawdzenie, czy podróżny nie wnosi na pokład sa molotu niedozwolonych cieczy. Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com.

Since 6 November 2006 in the European Union countries new regulations have been in force regarding the check-in of passengers travelling in any direction from EU airports as well as from Norway, Iceland and Switzerland. In connection with the risk of liquid explosives, they limit the amount of liquid which can be taken on board of the aircraft. At set points, each passenger and his or her hand luggage, undergo control. It must be checked whether the traveler does not take prohibited fluids on board of the aircraft. Detailed Information regarding the abovementioned limita tions is available at www.lot.com

XIV 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 14

LOT info | bagaż

| your luggage

11-06-14 15:38

bagaż

your luggage

BEZPIECZEństwo

safEty

NIE PALIMY Uprzejmie przypominamy, że w czasie trwania wszystkich rejsów PLL LOT obowiązuje bezwzględny zakaz palenia (dotyczy też papierosów elektronicznych) oraz picia alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w sklepie pokładowym Duty Free.

No SMoKING We kindly remind you that smoking is strictly forbidden (includ ing e-cigarettes) on all flights of the PolishAirlines LOT. You are also requested to refrain from drinking alcohol on our planes, either brought along on board or purchased in the duty free shop.

NIE tELEfo Nuj EMY Podczas całego lotu obowiązuje bezwzględny zakaz używania wszelkich przenośnych urządzeń elektronicznych emitujących sygnały radiowe. Mogą one zakłócać pracę komputerów pokładowych. Ich zasilanie – jeśli znajdują się w za sięgu pasażera lub w jego bagażu rejestrowanym i podręcznym – musi być bezwzględnie wyłączone przez cały czas przebywania na pokładzie. Pasażerowie mogą natomiast korzystać z urządzeń elektronicznych nieemitujących sygnałów radiowych, a więc: przenośnych komputerów, gier elektronicznych, odtwarzaczy i kamer wideo, ale tylko wtedy, gdy wyłączony jest napis „Zapiąć pasy”. Na pokładach samolotów można korzy stać z telefonów komórkowych wyłącznie przed startem, do chwili zamknięcia drzwi samolotu, i w przypadkach dłuższego oczekiwania na start po każdorazowej decyzji kapitana ogłoszonej pasażerom. Po wylądowaniu wolno używać komórek dopiero po wyłączeniu silników. Natomiast w przypadku wydłużonego kołowania samolotu na stanowisko postojowe można telefonować wyłącznie po decyzji kapitana ogłoszonej każdorazowo pasażerom.

No CALLING During the whole flight it is strictly forbidden to use any portable electronic devices emitting radio signals as they might interfere with the onboard computers. If those electronic devices are within the reach of a passenger or in his registered and hand luggage – their power supply must be absolutely turned off during the whole flight. Passengers may use the electronic devices which do not emit radio signals, such as personal computers, electronic games, CD players and video cameras, but only when “fasten seatbelts” the signal is switched off. Passengers may use their mobile phones onboard only before take-off, until the plane door is closed, and in cases of prolonged waiting for take-off, each time the captain has announced his decision to passengers. After landing mo bile phones may be used only after the engines have been switched off.

In case of a prolonged journey to the parking lot, the using of mobile phones is permitted only after the captain has announced his decision to the passengers.

073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 15

11-06-14 15:38

DEKLARACJE CELNE DO KANADY LOT DO KANADY

DEKLARACJE CELNE DO KANADY POUCZENIE DEKLARACJI Wszyscy podróżni muszą podać swoje dane w Deklaracji Agencji Kanadyjskiej Służby Granicznej (CBSA). Na jednej karcie można umieścić dane najwyżej czterech osób mieszkających pod tym samym adresem. Każdy podróżujący ponosi odpowiedzialność za swoją deklaracj−. Zgodnie z przepisami prawa niewskazanie w deklaracji towarów, waluty i/lub środków pieniężnych wwożonych na teren Kanady może spowodować ich konfiskatę, nałożenie kar pieniężnych i/lub podlegać ściganiu karnemu.

Informacje podane w deklaracji będą sprawdzane przez CBSA i mogą być udost−pniane innym departamentom rządowym w celu egzekwowania prawa kanadyjskiego. Wi−cej informacji można uzyskać

TABELA ZWOLNIEŃ OD CŁA DOTYCZĄCA ALKOHOLU I TYTONIU

W czasie rejsu do Kanady otrzymają Państwo od stewardesy Deklarację celną. Prosimy o jej czytelne (drukowanym pismem), dokładne i zgodne z prawdą wypełnienie. Zgodność podanych informacji należy poświadczyć podpisem.

XVI 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 16

1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych lub 24 puszki lub butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l).

(Przysługuje tylko osobom, które sš pełnoletnie w prowincji, do której towar jest wwożony).

200 papierosów, 200 skr‡tek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 gramów tytoniu przetworzonego (może obowiązywać specjalne cło).

w bazie danych Info Source (nr ref. CBSA PPU 018) w bibliotece publicznej lub na stronie http://infosource.gc.ca.

CZĘŚĆ B – OSOBY ODWIEDZAJĄCE KANADĘ Każda osoba odwiedzająca Kanadę może wwieźć bez opłat celnych: prezenty (z wyjątkiem alkoholu i tytoniu) o wartości nie większej niż 60 dol. kanad. każdy; 1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych lub 24 puszki/ butelki piwa o pojemnoƒci 355 ml (razem 8,5 l); 200 papierosów, 200 skr−tek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 gramów tytoniu przetworzonego.

CZĘŚĆ C – REZYDENCI KANADYJSCY Każdemu rezydentowi kanadyjskiemu powracającemu do Kanady przysługuje jedno z następujących zwolnień od cła w zależności od długości czasu pobytu poza Kanadą (co obejmuje wszystkie towary i/lub prezenty zakupione lub otrzymane za granicą): 24 godziny: 50 dol. kanad.

Zwolnieniu nie podlega towar, którego wartość przekracza 50 dol.

Alkohol i tytoń podlegają ocleniu.

48 godzin: 400 dol. kanad.

Obejmuje alkohol i tyto£. (patrz tabela obok)

7 dni: 750 dol. kanad.

Obejmuje alkohol i tyto£. (patrz tabela obok)

LOT info | DEKLARACJE CELNE DO KANADY

11-06-14 15:38

073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 17

11-06-14 15:38

DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA LOT DO USA

DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA

Z wszelkimi pytaniami dotyczącymi przedmiotów podlegających zgłoszeniu lub ocleniu należy zwracać się do pracowników Służby Celnej.

XVIII 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 18

OPRÓCZ DEKLARACJI CELNEJ DOSTANĄ PAŃSTWO RÓWNIEŻ DEKLARACJĘ WIZOWĄ I-94.

Prosimy o dokładne i zgodne z prawd jej wypełnienie. Każdy pasażer niebęd cy obywatelem USA zobowi zany jest do wypełnienia pierwszej strony tej deklaracji. Nie wypełniaj jej jedynie osoby na stałe mieszkaj ce w USA, legitymujące się paszportem kraju objętego ruchem bezwizowym z USA, posiadające Zieloną kartę lub wizę imigracyjną.

Przed przyst pieniem do wypełniania deklaracji prosimy o dokładne zapoznanie się z instrukcją zamieszczoną poniżej. Wszelkich informacji i pomocy udzieli Pa•stwu personel pokładowy. Po wypełnieniu obydwie deklaracje należy wraz z paszportem przedstawi‡ w trakcie kontroli paszportowej i celnej.

WALUTA I ŚRODKI PIENIĘŻNE Przewóz waluty lub środków pieniężnych jest legalny bez względu na sumę.

Jednakże podróżny, który wywozi lub wwozi do Stanów Zjednoczonych więcej niż 10 tys. dol. (w walucie USA albo jej równowarto‹‡ w walucie obcej lub ł cznie) w postaci monet, banknotów, czeków podróżnych lub papierów warto‹ciowych na okaziciela, takich jak przekazy pieniężne, czeki osobiste lub bankowe, akcje lub obligacje, jest prawnie zobowi zany do zgłoszenia tej sumy

WYJA’NIENIA DODATKOWE Wszystkie osoby mog by‡ poddane przesłuchaniu i rewizji (także ich mienie). Nielegalny przywóz substancji zastrzeżonych (narkotyków, chemikaliów, leków dostępnych tylko na receptę, a bez doł czonej recepty itd.), bez względu na liczbę, stanowi pogwałcenie prawa Stanów Zjednoczonych.

1. Nazwisko 2. Imię 3. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 4. Kraj obywatelstwa 5. Płeć (męska – M, żeńska – F) 6. Data wydania paszportu: dzień/miesiąc/rok 7. Data ważności paszportu: dzień/miesiąc/rok 8. Seria i numer paszportu 9. Numer lotu 10. Kraj zamieszkania 11. Miejsce rozpoczęcia międzynarodowej podró—y lotniczej (np. Kraków, Warszawa) 12. Miejsce wydania wizy, np. Kraków 13. Data wydania wizy: dzień/miesiąc/rok 14. Adres w USA: numer domu, ulica 15. Adres w USA: miejscowo−€ i stan 16. Numer telefonu w USA, pod którym mo—na Pana/Panią zastać 17. Adres e-mail 18. Nazwisko 19. Imię 20. Data urodzenia: dzień /miesiąc/rok 21. Kraj obywatelstwa (np. Polska)

PRODUKTY ROLNE I ZWIERZĘCE Chc c zapobiec przenikaniu niebezpiecznych szkodników i zakazanych zwierząt, ogranicza się przywóz następuj cych artykułów: owoców, warzyw, ro‹lin, produktów ro‹linnych, gleby, mięsa, przetworów mięsnych, ptaków, ślimaków oraz innych żywych zwierząt lub produktów zwierzęcych. Podróżny, który nie zgłosi wszystkich tego rodzaju artykułów celnikowi lub inspektorowi rolniczemu, podlega karze, a artykuły mog ulec konÿ skacie.

C

M

Y

CM

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA FORMULARZA WIZOWEGO (RUBRYKI)

MY

CY

CMY

K

LOT info | DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA

11-06-14 15:39

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Wojew贸dztwo Kujawsko-Pomorskie

www.kujawsko-pomorskie.pl 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 19

11-06-14 15:39

DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA Otrzymaną od stewardesy Deklarację celną prosimy wypełnić czytelnie (pismem drukowanym) długopisem lub wiecznym piórem.

Zgodność podanych informacji z prawdą należy poświadczyć własnoręcznym podpisem.

na kwestionariuszu Służby Celnej USA nr 4790. Podróżny musi wypełnić taki kwestionariusz nawet wtedy, gdy walutš lub środki pieniężne przewozi dla niego inna osoba. Niewypełnienie wymaganego kwestionariusza lub podanie niepełnej sumy przewożonych środków pieniężnych może spowodować konfiskatš całej waluty i wszystkich papierów warto€ciowych oraz kary administracyjne i/lub dochodzenie kryminalne.

TOWARY Podróżni niebędący stałymi mieszka⁄cami USA muszƒ zgłosi“

XX 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 20

w punkcie 15. łƒcznƒ warto€“ wszystkich przedmiotów przeznaczonych dla innych osób oraz wszystkich towarów przeznaczonych na sprzedaż, lub pozostawienie w Stanach Zjednoczonych. Przedmioty te obejmujƒ wszystkie prezenty, towary handlowe lub próbki (wyjątek: przedmioty użytku osobistego, takie jak ubranie, biżuteria osobista, sprzęt fotograficzny, bagaż itp., nie podlegajƒ ocleniu).

Stali mieszka⁄cy USA muszƒ zgłosi“ w punkcie 15. łƒcznƒ warto€“ wszystkich przedmiotów nabytych za granicƒ, włƒcznie z towarami handlowymi i próbkami (niezależnie od tego, czy są to towary nowe, czy używane, obłożone cłem lub nie, nabyte w drodze kupna, otrzymane w prezencie lub nabyte w inny sposób). Dotyczy to również przedmiotów kupionych w sklepach wolnocłowych w USA i za granicƒ, które znajdujƒ siš w posiadaniu pasażera w momencie wjazdu do Stanów Zjednoczonych.

Przedmioty nabyte w trakcie tej podróży w drodze wysyłki z innych krajów (z wyjƒtkiem przedmiotów nabytych na terytorium posiadło€ci zamorskich Stanów Zjednoczonych i w krajach basenu Morza Karaibskiego) podlegajƒ ocleniu w momencie ich wwozu do USA. Wysoko€“ opłaty celnej zostanie ustalona przez pracownika Służby Celnej. Stali mieszkańcy Stanów Zjednoczonych majƒ zwykle prawo przywieŒ“ bez cła towary o łącznej wartości 800 dol., o ile wwożą je ze sobƒ. Osobom niebšdƒcym stałymi mieszka⁄cami USA przysługuje zwykle prawo wwozu bez cła towarów o łƒcznej warto€ci 100 dol. Opłata celna wynosi zwykle 10 proc. od pierwszego tysiąca dolarów powyżej wymienionych limitów. Je€li warto€“ wszystkich przedmiotów zgłoszonych w punkcie 15. przekracza 1,4 tys. dol. na osobš, to należy wymienić je w tabeli na drugiej stronie Deklaracji celnej, podajƒc ich ceny w dolarach USA (przy prezentach – ich prawdziwƒ warto€“ równƒ cenie detalicznej).

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA DEKLARACJI CELNEJ (RUBRYKI) 1. Nazwisko, imię, drugie imię 2. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 3. Liczba członków rodziny podróżujących z Tobą 4. (A) Adres w USA (nazwa hotelu, miejsce docelowe podró’y), (B) Miejscowo−‰, (C) Stan 5. Paszport wydany przez (kraj) 6. Numer paszportu 7. Kraj stałego zamieszkania 8. Kraje odwiedzane w tej podró’y bezpo−rednio przed przybyciem do USA 9. Linie lotnicze/nr lotu lub nazwa statku 10. Zasadniczym celem tej podróży są interesy: Tak/Nie 11. Przywożę (przywozimy) (A) owoce, rośliny, ’ywno−‰, owady: Tak/Nie (B) produkty mięsne, zwierzęta, produkty pochodzenia zwierzęcego/dziczyznę: Tak/Nie (C) czynniki chorobotwórcze, hodowle komórek, −limaki: Tak/Nie (D) próbki gruntu; (lub) Przebywałem (przebywali−my) w gospodarstwie rolnym/na pastwisku: Tak/Nie 12. Byłem (byli−my) w bliskim kontakcie (dotykanie, obrządzanie) ze zwierzętami hodowlanymi: Tak/Nie 13. Przywożę (przywozimy) walutę lub środki walutowe o warto−ci 10 tys. dol. lub ekwiwalent w walucie obcej (deÿ nicja −rodków walutowych znajduje się na odwrocie): Tak/Nie 14. Posiadam (posiadamy) artykuły handlowe (artykuły na sprzeda’, próbki artykułów w celu uzyskania zamówień lub artykuły nieuwa’ane za osobiste): Tak/Nie 15. Stali mieszkańcy USA – całkowita wartość wszystkich artykułów, w tym artykułów handlowych nabytych za granicą (w tym prezenty dla innych osób, lecz nie artykuły przesłane pocztą do USA) i przywiezionych do USA wynosi: kwota w dolarach. Osoby przyjezdne – całkowita wartość wszystkich artykułów, które pozostaną docelowo w USA, w tym artykułów handlowych, wynosi: kwota w dolarach. Proszę przeczytać instrukcję na odwrocie formularza. Przewidziano tam miejsce na wyszczególnienie wszystkich artykułów, które nale’y zadeklarowa‰.

Stwierdzam niniejszym, ’e przeczytałem informacje na odwrocie tego formularza i ’e moja deklaracja jest zgodna z prawdą.

LOT info | DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA

11-06-14 15:39

Wittc

Wittchen_for_Miles&MOre_10-06-11.indd 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 21 1

6/10/11 11:16:03 AM 11-06-14 15:39

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE MUSIC AND MOVIES ON BOARD

03

ZRELAKSUJ SIĘ Z: JEHRO SIT AND RELAX: JEHRO LONG IS THE WAY

JEHRO

CAMINANDO

JEHRO

ALL I WANT

JEHRO

CONTINUANDO

JEHRO

HERE AND NOW

JEHRO

STOLEN ROSE

JEHRO

WHY ME

JEHRO

ROCK YOU TENDER

JEHRO

I WANT LOVE

JEHRO

THE PASSERS-BY

JEHRO

ALONG THE RIVER

JEHRO

04

RÓŻNE KSZTAŁTY I KOLORY MUZYKI – WYBÓR DOKONANY PRZEZ NASZ PERSONEL DLA PAŃSTWA PRZYJEMNOŚCI I RADO†CI SŁUCHANIA DIFFRENT SHAPES AND COLOURS OF MUSIC - OUR STAFF PICS ESPECIALLY SELECTED FOR YOUR LISTENING PLEASURE AND ENJOYMENT

05

DO YOU KNOW HOW TO FEEL IT TONIGHT IS THE NIGHT

NOAH AND THE WHALE

ROCKOWE SMACZKI LETS ROCK

CHOPIN ’ GODOVSKY ETUDES ’ TRANSCRIPTION FOR THE LEFT HAND ON OP. 10 NO. 6

PIGEON JOHN

DAVID BENOIT

MORRICONE: SE TU FOSSI NIE MIEI OCCHI ‡CINEMA PARADISO…

CLOUD CONTROL

THERE’S NOTHING IN THE WATER WE CAN’T FIGHT

OLIVIA

1000 YEARS

PETE ALDETRON

I DON’T KNOW

DIANA KRALL

SAD SONG

MARK WHITFIELD

18 AND LIFE

FRANK SINATRA

BORIS BEREZOVSKY

SE I LANGUIDI MIEI SGUARDI

MOZART ’ ARIA: „RIVOLGETE A LUI LO SGUARDO”

CARS

THIS OLD DARK MACHINE

POEMA AUTUNNALE ‡OTTORINO RESPIGHI 1879’1936…

LOVING YOU IS KILLING ME

ALOE BLACC

AMARILLO

GORILLAZ

DANCING WITH THE DEVIL

WOLF GANG

HELPLESSNESS BLUES

FLEET FOXES

THIS TIME ‡I’M GONNA TRY IT MY WAY…

THE CORAL KASSIDY

ILDEBRANDO D’ARCANGELO

JAMES VINCENT MCMORROW

THE BOMB

SONIA WIEDER-ATHERTON, SARAH LANCU, MATTHIEU LEJEUNE

SILENTLY

BLONDE REDHEAD

JULIA FISCHER

CHOPIN ’ ETUDE IN E MINOR, OP. 25 NO. 5

SKID ROW

SAVE ME SAN FRANCISCO

TRAIN

AMONGST THE WAVES

BORIS BEREZOVSKY

PEARL JAM

J. STRAUSS II: VIENNA BLOOD

MUCHY

SUMI JO

LUDVIG VAN BEETHOVEN ’ SYMPHONY NO. 7 ’ ALLEGRETTO

EMMANUEL KRIVINE & LA CHAMBRE PHILHARMONIQUE

MOZART ’ ARIA: „MADAMINA, IL CATALOGO E QUESTO”

NAJWAŻNIEJSZY DZIEŃ

LOVE AND MARRIAGE ON THE SUNNY SIDE OF THE STREET

ROBERTA GAMBARINIO

C’EST SI BON

ANN MARGRET

ON THE SUNNY SIDE OF THE STREET

WILL DO

STEFANO BOLLANI

REARRANGE

CHRIS CONNOR

FACE IN THE CROWD

RANDY CRAWFORD

FINAL FORM

ELLA FITZGERALD

TONIGHT’S THE KIND OF NIGHT

PUMALI PANTHERS

LIAR

DAVID BENOIT

ABOUT A GIRL

STAN GETZ

THE LARK ASCENDING ‡RALPH VAUGHAN WILLIAMS 1872’1958…

SALIMA

DANGER MOUSE/DANIELE LUPPI

MILES KANE

NIGHT SHINES

JAMIE WOON

LADY LUCK

CAT’S EYES

TV ON THE RADIO

WILL DO

EVERYTHING EVERYTHING

FOSTER THE PEOPLE

PUMPED UP KICKS

NOAH AND THE WHALE

MAGNETIC MAN/JOHN LEGEND

GETTING NOWHERE

RAVENS IN PARIS

WHEN THE NIGHT FALLS

NIRVANA

CHROMEO

SPRING IN MANHATTAN

SONAR KOLLEKTIV ORCHESTER

GOOD MAN

JEHRO

FRIM FRAM SAUCE

IF YOU WANNA

RAPHAEL SAADIQ

JEHRO

AIN’T NO SUNSHINE

NAT KING COLE

FINGER ELEVEN

VENGA

JULIA FISCHER

L-O-V-E

STONE SOUL

FOO FIGHTERS

ILDEBRANDO D’ARCANGELO

TWO AGAINST ONE

A TWISTED LITTLE ETUDE

DIANA KRALL

DJ SHADOW

JEHRO

JEDWABISTY JAZZ SMOOTH JAZZ

ROPE

SHANTYTOWN CARNIVAL

JEHRO

07

MUZYKA KLASYCZNA I FILMOWA CLASSICAL AND MOVIE THEMES

SUMI JO THE DIOGENES CLUB

06

THE VACCINES

TV ON THE RADIO

LOVE

I GOT SOMEBODY NEW SAMBA E AMOR SUMMERTIME

ANGEL OF THE MORNING I GET A KICK OUT OF YOU IN STYLE AND RHYTHM LIGHT MY FIRE BRONX BLUES

I WROTE THE BOOK

BETH DITTO

INFLIGHT MOVIES/FLIGHTS TO POLAND

WŁADCY UMYSŁÓW

Przed ambitnym kongresmanem Dawidem Norrisonem rysuje si— niezakłócona niczym kariera. Romans z pi—kn‹ Eliz‹ zmienia jednak całkowicie jego dobrze zaplanowane ›ycie. Pojawiaj‹ si— tajemniczy nieznajomi zainteresowani tym, by wi—cej nie zobaczył ukochanej.

Dawid przekonuje si—, ›e jest pionkiem w zagadkowej grze.

Czy zaryzykuje wszystko, by znów by‰ z Eliz‹?

ADJUSTMENT BUREAU Ambitious congressman David Norrison had a promising career ahead of him. A romance with the beautiful Elisa however, changes his well-planned life. Suddenly mysterious strangers appear, whose only concern seems to be that he would never see his beloved again. David discovers that he’s the lead character in this puzzling game. Will he risk everything, so he can remain with Elisa?

Gatunek: melodramat, romans Reżyser: George Nolÿ Obsada: Matt Damon, Emily Blunt, Anthony Mackie Długość: 106 min Rok prod.: 2011/ USA Od lat: 12 Wersja: ang., pol.

Copyright: Universal Pictures

XXII 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 22

LOT info | MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE | MUSIC AND MOVIES ON BOARD

11-06-14 15:40

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE MUSIC AND MOVIES ON BOARD

08

POLSKIE PRZEBOJE BEST OF POLISH MUSIC OCZY TEJ MAŁEJ

RAZ DWA TRZY

BYĆ KOBIETĄ

ALICJA MAJEWSKA

CI•GLE PADA

09

KLASYKA MUZYKI POP POP CLASSIC HOLDING BACK THE YEARS

SIMPLY RED

IN THE SUMMERTIME

MUNGO JERRY

DAMN I WISH I WAS YOUR LOVER

10

MUZYKA ŚWIATA WORLD MUSIC ESS CABO VERDE

YAMI

THE LOVE DANCE

MYSTIC DIVERSIONS

REAL LOVE

11

LISTA PRZEBOJÓW CONTEMPORARY HIT RADIO MAKE SOME NOISE

BEASTIE BOYS

BOOM

SNOOP DOGG (FEAT. T-PAIN)

RUN THE WORLD (GIRLS)

SEWERYN KRAJEWSKI

SOPHIE B HAWKINS

AYO

BEYONCE

UPŁYWA SZYBKO ‡YCIE

BLAME IT ON THE BOOGIE

CHOVE CHUVA

RIGHT THERE

STANISŁAW SOYKA

‡YJ KOLOROWO

EWA BEM

MAŁE SZCZĘŚCIA

ROBERT JANSON

TYLE SAMO PRAWD ILE KŁAMSTW

THE JACKSONS

WAITING FOR A GIRL LIKE YOU

FOREIGNER

THE REAL THING

LISA STANSFIELD

DELICATE

SERGIO MENDES IVETE SANGALO

BOM FEELING

SARA TAVARES

IS THIS LOVE

CORINNE BAILEY

BLACK SPOON

NICOLE SCHERZINGER

MAN DOWN

RIHANNA

SAY HELLO TO GOODBYE

SHONTELLE

DON’T GIVE UP ON ME NOW

IZABELA TROJANOWSKA

TERENCE TRENT D’ARBY & DES REE

AYO

BEN HARPER

JA

RELAX

DREAMER GIRL

MODEL HOMES

MAFIA

BUENA

BLUE CAFÉ

O NIC NIE PYTAJ

FRANKIE GOES TO HOLLYWOOD

LET’S MAKE A NIGHT TO REMEMBER

BRYAN ADAMS

GIVE IT UP

ASO

NAO DISSE NADA AMOR

PEDRO MOUTINHO

THE KEEPER

BONOBO ANDREYA TRIANA

INšFLIGHT SAFETY

BURNING IN THE SKIES

LINKIN PARK

ALLIGATOR SKY

OWL CITY

YUGOTON

KC & THE SUNSHINE BAND

DZIEWCZYNY DZISIAJ Z BYLE KIM NIE TA–CZ•

LOU BEGA

ELECTRO BLUES

KATY PERRY

YOU

FAR CLOSER

THE EDGE OF GLORY

LADY PANK

MAMBO NO. 5

CHŁOPAKI NIE PŁACZ•

TEN SHARP

OSTATNI

THE BANGLES

ROWERY DWA

HOT CHOCOLATE

JEDNYM ZDANIEM

ERUPTION

T.LOVE

PATRYCJA MARKOWSKA YARO

DE MONO

MANIC MONDAY YOU SEXY THING I CAN’T STAND THE RAIN

VAYA CON DIOS

MAMY PO 20 LAT

STEVIE WONDER

HALINA BENEDYK

ANDREYA TRIANA

BOSSANOVA FEELING

MINUS

WE ALL ARE DANCING

YOAV

VUOI VUOI MU

MARI BOINE

NAH NEH NAH

GDY NAM ŚPIEWAŁ ELVIS PRESLEY

KRZYSZTOF KRAWCZYK

GOSTO DO MAR

LAST FRIDAY (T.G.I.F.)

LADY GAGA

SLEEPWALKER

ADAM LAMBERT

FALLING DOWN

ANDRU DONALDS

I’M INTO YOU

JENNIFER LOPEZ (FEAT. LIL WAYNE)

GIVE ME EVERYTHING

PITBULL (FEAT. NE-YO, AFROJACK & NAYER)

12

MODA I RELAKS FASHION & RELAXATION – CHIC BEATS RHEIN RAUF

BURNT FRIEDMANN

(THIS IS NOT) A LOVE SONG

NOUVELLE VAGUE

QUASE NADA

MO HORIZONS

LOOK UP, LOOK DOWN

MONOTONE

STRANGE DAYS

THE DOORS

FROM DAY INTO LIGHT

MONTA & ROSSINI

THE FACT IS (I NEED YOU)

JILL SCOTT

ESTATE

SAOTOME

MAYBE SOMEDAY

MALOU

DULCE VIDA

MALOU

SLOWLY

MAX SEDGLEY

CRIK CRAK

THE LOVERS

DON’T STOP

DOLPHIN BOY

NIGHT OVER MANAUS

BOOZOO BAJOU

OS GRILOS (CRICKETS SING FOR A

MARCELA

EL BARRIO

LOS HOMBRES CALIENTES

LOSE & WIN

ISN’T SHE LOVELY

BEADY BELLE

Autorskie programy muzyczne, specjalnie na pokłady naszych samolotów, przygotowała ÿ rma Internet Media Services SA , lider i ekspert w bran†y nowych mediów w miejscu sprzeda†y w Polsce i Europie, obejmuj’cych audiomarketing, Digital Signage i aromamarketing.

On-board customised music programmes prepared specially by Internet Media Services SA , a leader and expert in new media at the point of sale in Poland and Europe, which include audiomarketing, Digital Signage and aromamarketing. www.ims.fm 02-844 Warszawa ul. Puławska 465

INFLIGHT MOVIES/FLIGHTS FROM POLAND

FROM PRADA TO NADA

Nagła śmierć ojca Nory i Marii zmienia drastycznie ich dotychczasowe ƒycie. Przyzwyczajone do luksusu siostry zostaj› bez grosza przy duszy.

Musz› wyprowadzi• si‰ z eleganckiej willi w Beverly Hills i zamieszka• w bardzo skromnych warunkach u ciotki Aurelii ƒyj›cej w latynoskiej dzielnicy Los Angeles. Wi‰cej – odnalefl• si‰ w nowym ƒyciu bez luksusowych aut i markowych ciuchów.

FROM PRADA TO NADA The lives of Nora and Maria change drastically after the sudden death of their father. Used to a life of luxury, the sisters now ÿ nd themselves penniless. Evicted from their elegant Beverly Hills mansion, they are forced to move into their estranged aunt Aurelia’s modest home in a Latino neighborhood of L.A. – kicking oœ a Prada-free lifestyle.

Gatunek: komedia, romans, dramat Reżyser: Angel Gracia Obsada: Camilla Belle, Alexa Vega, Tina French Długość: 106 min Rok prod.: 2011/ USA Od lat: 12 Wersja: ang., pol. Copyright: EiM

LOT info | MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE | MUSIC AND MOVIES ON BOARD

073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 23

XXIII 11-06-14 15:40

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE MUSIC AND MOVIES ON BOARD

XXIV 073_LOTINFO_lipiec_2011-kor.indd 24

SERIAL TV TV SHOW

DWÓCH I PÓŁ: NIE STA‘ MNIE NA HIENY/ TWO AND A HALF MEN: I CAN’T AFFORD HYENAS W prezentowanym odcinku ameryka™skiego serialu komediowego poznamy kolejne perypetie Charliego, do którego wprowadził się brat Alan z synem.

In this episode, you can see further experiences in Charlie’s life, since his brother Alan and his son Jake moved in.

Copyright: Warner Bros.

AGENT XXL: RODZINNY INTERES/ BIG MOMMAS HOUSE: LIKE FATHER, LIKE SON Martin Lawrence po raz trzeci wciela się w rolę agenta do zadań specjalnych FBI. Incognito, w przebraniu energicznej starszej pani, zmierzyć się musi z nowym zadaniem: znalezieniem sprawcy morderstwa popełnionego w prywatnej szkole dla dziewcząt.

Towarzyszy mu niesforny pasierb Trent – przypadkowy €wiadek zabójstwa przebrany za pulchną uczennicę Charmaine.

Once again Martin Lawrence reprises his role as veteran FBI agent and master of disguise Malcolm Turner. Turner’s latest mission: posing as the feisty Southern matriarch ‚’Big Momma’’, he must track down a killer at an all-girl’s private school. And this time he’s joined by the only witness, his stepson Trent, disguised as hefty co-ed ‚Charmaine’!

Wszystkie dzieci zapraszamy na kolejne przygody bohaterów ulubionych polskich bajek: Bolka i Lolka oraz Reksia.

We invite all children to meet the well-loved characters of Polish classic cartoons ‘BOLEK and LOLEK’ and Reksio.

LOT DLA DZIECI LOT FOR KIDS

Wszystkie dzieci zapraszamy na kolejne przygody bohaterów ulubionych polskich bajek: Bolka i Lolka oraz Reksia.

We invite all children to meet the well-loved characters of Polish classic cartoons ‘BOLEK and LOLEK’ and Reksio.

Copyright: Studio Filmów Rysunkowych Bielsko Biała

FILM MOVIE

Copyright: IFP

KOBIETA NA KRAŃCU ŚWIATA: BORNEO – OPIEKUNKI ORANGUTANÓW/ WOMAN AT THE END OF THE WORLD: BORNEO - ORANGUTAN BABY-SITTERS Martyna dotarła tym razem do Nyaru Menteng, schroniska na dalekim Borneo, które pod auspicjami Borneo Orangutan Survival Foundation roztacza opiekę nad małymi osieroconymi dziećmi orangutanów. Martynę zafascynuje praca opiekunek, które – zastępując zabite przez człowieka matki – uczą te zagrożone wyginięciem zwierzęta zdobywania pożywienia i samodzielności.

Martyna visits Nyaru Menteng, an animal sanctuary in distant Borneo, under the protection of the Borneo Orangutan Survival Foundation, which cares for young, orphaned orangutan babies.

Martyna is fascinated by the work of the caregivers, who look after these animals threatened with extinction but are taught to be independent to survive.

JAK POZNAŁEM WASZš MATK€: WERBEL PROSZ€ / HOW I MET YOUR MOTHER: DRUMROLL PLEASE Telewizyjny serial komediowy, w którym Ted opowiada swoim dzieciom o zabawnych okolicznościach, w jakich poznał ich mamę. Serial zdobył nie tylko wiele nagród, ale i podbił serca publiczno€ci na całym €wiecie!

This hit romantic sitcom kicks off in 2029 as Ted Mosby explains in telling flashbacks how he met the mother of his kids.

LOT DLA DZIECI LOT FOR KIDS

Copyright: Fox

Copyright: IFP

FILMY DOKUMENTALNE DOCUMENTARIES

Copyright: TVN S.A.

ŚLUBNE WOJNY/ BRIDE WARS Zaprzyjaźnione ze sobą na śmierć i życie Liv i Emma łączy również wspólne marzenie o tym, aby ich przyszłe wesela odbyły się w eleganckim hotelu Plaza w Nowym Jorku. Błąd w rezerwacji sprawia, że daty obu uroczystości wyznaczono na ten sam dzień. Żadna z przyjaciółek nie chce ustąpić – wybucha więc ślubna wojna. Też na śmierć i życie...

Best friends since childhood, Liv and Emma share a common dream: to celebrate their future weddings in New York’s ultimate bridal destination, the elegant Plaza Hotel. But a clerical error leads to a clash of wedding reception dates, and neither bride-to-be is willing to back down. Their catty competition quickly escalates into all-out war!

AGENT XXL: RODZINNY INTERES/ BIG MOMMAS HOUSE: LIKE FATHER, LIKE SON Martin Lawrence po raz trzeci wciela się w rolę agenta do zada™ specjalnych FBI. Incognito, w przebraniu energicznej starszej pani, zmierzy† się musi z nowym zadaniem: znalezieniem sprawcy morderstwa popełnionego w prywatnej szkole dla dziewcząt.

Towarzyszy mu niesforny pasierb Trent – przypadkowy świadek zabójstwa przebrany za pulchną uczennicę Charmaine.

Once again Martin Lawrence reprises his role as veteran FBI agent and master of disguise Malcolm Turner. Turner’s latest mission: posing as the feisty Southern matriarch ‚’Big Momma’’, he must track down a killer at an all-girl’s private school. And this time he’s joined by the only witness, his stepson Trent, disguised as hefty co-ed ‚Charmaine’!

SERIAL TV TV SHOW

Copyright: Warner Bros.

KOBIETA NA KRAŃCU ŚWIATA: TANZANIA – KOBIETA PILOT/ WOMAN AT THE END OF THE WORLD: TANZANIA - FEMALE PILOT Naiyoma Rae z Tanzanii to jedna z nielicznych kobiet pilotów lotnictwa cywilnego w Afryce.

Opowie Martynie o zabawnych przygodach, cho†by fascynacji mężczyzn, którzy (po wylądowaniu) składają jej oferty małżeńskie. Martyna odwiedzi także plantację kawy, spróbuje smaku trzciny cukrowej, a miejscowe elegantki uczeszą ją zgodnie z tanzańską modą.

Naiyoma Rae of Tanzania is one of the few female pilots in the African aviation industry. She tells Martyna about her fun adventures, including the many fascinated men, who (after she’s landed the plane) propose marriage. Martyna also visits a coffee plantation, tastes the flavour of sugarcane and local women style her hair in a Tanzanian style.

FILM MOVIE

Copyright: Fox

WALL STREET JOURNAL TECH WATCH Dzisiejsze wydanie zaprasza nas do podróży po całym ziemskim globie. Przekonamy się, co robią Stany Zjednoczone, by zmniejszy† emisję dwutlenku węgla, Chiny – by wyrównać szanse konkurujących ze sobą producentów i handlowców, zaś starzejąca się Europa – by zapewnić możliwie jak najdłużej samodzielność swoich seniorów.

This current edition takes on a journey around the world. We will see what the USA is doing to reduce carbon emissions, China tries to level the competition between competing producers and supplies, and an ageing Europe ensures that the senior citizens can live as independently as possible.

Copyright: FBC

REJSY Z POLSKI/FLIGHTS FROM POLAND

WIADOMOˇCI NEWS

FILM MOVIE

Copyright: TVN S.A.

WORLD BUSINESS SPECIAL EDITION Przygotowane tematy przeniosą nas do dalekiej Azji. Dowiemy się m.in., że Bangladesz jest ojczyzną niektórych najbardziej innowacyjnych nowinek technicznych. Wietnam wprowadza konsekwentnie od †wier†wiecza reformy socjalistycznej gospodarki rynkowej zmieniającej nie tylko kraj, ale i ludzi. Chiny zaś mają nadzieję na nową jakość współpracy z Rosją.

The themes take us to the Far East. We will see how Bangladesh is the home of some of the most innovative technical developments. Vietnam has been implementing 25 years of socialist business reforms, which are not only changing the country but also the people. China hopes to have a closer co-operation with Russia.

Copyright: FBC

REJSY DO POLSKI/FLIGHTS TO POLAND

WIADOMOˇCI NEWS

FILMY DOKUMENTALNE DOCUMENTARIES

LOT info | MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE | MUSIC AND MOVIES ON BOARD

11-06-14 17:47

Dental do kaleidoscope_07.indd 1

6/13/11 1:51:58 PM

rozrywka ■ PUzzLE TIME

Mozaika | Mosaic W kolorowej mozaice ukryto osiem wyrazów krzyżówki. Należy je odszukać, wiedząc, że: – nie wszystkie litery w mozaice muszą być wykorzystane, – przez niektóre litery przechodzi kilka wyrazów, – kolejne litery każdego wyrazu położone są w przylegających do siebie kratkach zgodnych co do koloru z tymi w diagramie krzyżówki poniżej.

Zależność tę zilustrowano dodatkowo dwoma przykładami.

Litery z pól oznaczonych kropką, czytane rzędami, utworzą nazwę wulkanu.

The coloured mosaic on the left is made up of eight words that were used to make the crossword below. Your task is to find them given that: – not all of the letters have been used – some of the letters may be part of more than one word – the subsequent letters of each word are located in adjacent boxes and their colours correspond to the colours used in the crossword.

Have a look at the two examples.

The letters from the boxes marked with dots, read from left to right, top to bottom, will spell the name of a volcano.

s

sudoku | sudoku W diagramie należy rozmieścić cyfry od 1 do 9 w taki sposób, by w każdej kolumnie, każdym rzędzie i każdym z dziewięciu kwadratów 3x3 (pogrubione linie) znalazło się dziewięć różnych cyfr.

autor/author: Jerzy Buczek

Fill in the blank squares with the digits 1 to 9 so that each column, each row and each of the nine subsections (3 x 3 squares) include all the digits from 1 through 9 in any order but without using any digit more than once.

rozwiązania answers

74

074_KA_07_Krzyzufka-kor.indd 74

11-06-14 14:55

Z góry czerpiemy najlepsze pomysły

A na pewno większość z nich. Jako niezależny, skandynawski producent o lotniczych korzeniach często szukamy inspiracji kilka kilometrów nad ziemią (pierwsze A w nazwie Saab pochodzi od Aeroplane). Odnajdziesz ją w nieprzeciętnej stylistyce nowego Saaba 9-5 oraz w detalach, takich jak prędkościomierz w formie wysokościomierza. Oczywiście, większość Saabów porusza się bliżej ziemi, dlatego wyposażamy je w ekonomiczne, podwójnie turbodoładowane silniki diesla przekazujące 400 Nm momentu obrotowego na 4 koła poprzez innowacyjny układ napędowy Saab XWD. Gotowy do startu?

saab.pl

Nowy Saab 9-5 TiD już od 139 900 zł.

– atrakcyjne pakiety wyposażenia do 70% taniej – pakiet ubezpieczeniowy Allianz w cenie samochodu* Zapytaj, co jeszcze możesz zyskać!

BIELSKO-BIAŁA WAWROSZ, 33 827 10 49 KATOWICE M&M CARS, 32 787 33 50 POZNAŃ ELBOS, 61 876 63 96 WARSZAWA AUTO-POL-SERWIS, 22 840 70 60

BYDGOSZCZ MIKOŁAJCZAK, 52 320 31 93 KRAKÓW EUROMARKET, 12 418 42 77 SWARZĘDZ SZPOT, 61 651 44 46 WARSZAWA VIP AUTO, 22 377 70 70

GDAŃSK MOTOR CENTRUM, 58 321 88 61 ŁÓDŹ TRAX, 42 630 03 30 SZCZECIN KOZŁOWSKI, 91 433 46 60 WROCŁAW PREMIUM, 71 395 00 95

* Informacje mają charakter ogólny i nie stanowią oferty w rozumieniu zapisów Kodeksu Cywilnego.

Dla samochodu Saab 9-5 Sedan zużycie paliwa w cyklu mieszanym wynosi w zależności od wersji od 5,3 do 10,6 l/100 km, a emisja CO2 odpowiednio od 139 do 244 g/km (pomiary zgodne z normą 1999/100 EC). Informacje na temat złomowania samochodów, przydatności do odzysku oraz recyklingu są dostępne na stronie www.saab.pl.

HTC Sensation • System operacyjny Android™ • Dwurdzeniowy procesor Dual Core 1,2 GHz • Nagrywanie filmów HD od

1 zł

Darmowe rozmowy bez limitu w kraju i na świecie

BIZNES

Witaj w sieci T-Mobile, która łączy świat biznesu. W nowej usłudze Zawsze biznes w ramach abonamentu możesz dzwonić bez limitu z Polski na wszystkie numery komórkowe T-Mobile w kraju i na świecie.

Korzystaj także z atrakcyjnych pakietów minut i wybierz jeden z wielu biznesowych telefonów.

Szczegóły na www.t-mobile.pl

Dotyczy połączeń głosowych do Abonentów T-Mobile i Użytkowników T-Mobile w Polsce oraz z numerami za granicą, które zaczynają się od prefiksów wymienionych w Załączniku nr 1 do Warunków Oferty Promocyjnej „Nielimitowane rozmowy z milionami numerów T-Mobile w kraju i na świecie – biznes”. Podane ceny nie zawierają podatku VAT.

kalejdoscope 190x249 T.indd 2

6/13/11 4:47 PM