Kaleidoscope 1108 by LOT Polish Airlines

ZABIERZ MNIE|TAKE ME HOME

08/2011

egzemplarz bezpłatny/free copy magazyn pokładowy polskich linii lotniczych lot ISSN 0239-9032

LONDYN

MUZYKA, MODA, MGŁA

LONDON FANCINESS, FASHION, FOG 001_KA_08_Okladka-kor.indd 1

11-07-14 18:39

EKO_11_006_Grazioso_prasa_190x249.pdf 1 2011-07-11 11:27:21

EDYTORIAL ■ EDITORIAL EDYTORIAL ■ EDITOR’S NOTE

Zdjęcia/Credits: Adam Kardasz; Okładka/Cover: Hemis/East News

rodzy Czytelnicy, witając Państwa na łamach sierpniowego numeru naszego magazynu, zapraszam do lektury artykułu poświęconego wizycie w PLL LOT Boeinga 787 Dreamliner, najnowocześniejszego samolotu świata, którym już w przyszłym roku będą Państwo mogli polecieć z nami do najdalszych zakątków świata. Będąc pierwszą w Europie linią lotniczą, w której flocie pojawi się supernowoczesny Boeing 787, zdecydowaliśmy się wykorzystać tę okazję do odświeżenia dotychczasowego malowania naszych samolotów. Zaprezentowane malowanie nie jest jednak zerwaniem z tradycją, a raczej projektem łączącym chlubną przeszłość LOT-u ze współczesnym dizajnem. Poza tym malowaniem nowoczesna grafika, odwołująca się do światowych trendów sztuki współczesnej, jednocześnie czerpiąca z tradycji i historii naszego kraju, prezentująca charakterystyczne polskie elementy, zdobi najnowszy samolot we flocie PLL LOT – Embraera 195. Projekt zrealizowany wspólnie z Polską Organizacją Turystyczną ma na celu promocję Polski jako kraju oryginalnego, nowoczesnego i otwartego na świat. Teraz obok m.in. „złotego samolotu” czy samolotu, na którego stateczniku widnieje obraz Damy z gronostajem, we flocie LOT-u można podziwiać Embraera prezentującego hasło Move Your Imagination. Aby obudzić swoją wyobraźnię, najlepiej wybrać się z nami do Londynu – stolicy nie tylko światowych finansów, ale także kultury i mody, a podczas przyszłorocznej olimpiady – również sportu. Sierpień nieodmiennie kojarzy się Polakom ze zmianami zapoczątkowanymi w 1980 r. Dzięki pierwszemu niezależnemu związkowi zawodowemu w krajach komunistycznych słowo „solidarność” powróciło do słownika ludzi na całym świecie. Dlatego w dziale Polskie przeboje postanowiliśmy przypomnieć ruch Solidarności i pokazać go jako źródło zarówno historycznych symboli, jak i inspiracji dla współczesnych artystów. Innym niewątpliwym „przebojem” Polski jest bursztyn, o którym piszemy w dziale Smak luksusu. Żywica ta nie tylko zachwyca jako biżuteria, ale jest także cennym źródłem informacji o życiu sprzed milionów lat. Aby lepiej poznać zarówno bursztyn, jak i historię Solidarności, najlepiej wybrać się do Gdańska. Tym bardziej że z myślą o naszych Pasażerach podróżujących nad polskie morze zwiększyliśmy latem częstotliwość lotów do tego miasta. ☐

ear Readers, welcome to the August issue of our magazine. I would like to encourage you to read the article about the Boeing 787 Dreamliner’s visit to Poland, the world’s most advanced airplane, which next year will be taking you to the furthermost parts of the world. Being the first European airline to add the ultra-modern Boeing 787 to its fleet, we decided to take this opportunity to refresh the paintwork on our planes. Our new artwork is neither a revolutionary change nor a departure from tradition, but rather a project which blends the proud history of LOT, Poland’s national carrier, with modern design. In addition to new paintwork, Embraer 195, the latest addition of LOT’s fleet, boasts modern visuals being in line with international trends in contemporary art. Inspired by the tradition and the history of our country, they depict distinct Polish ornamentation. Carried out jointly with the Polish Tourist Organisation, this project promotes Poland as an original and modern country open to the world. Besides our “golden plane” or the aircraft whose stabiliser features “The Lady with an ermine”, LOT’s fleet now includes an Embraer decorated with the tagline “Move Your Imagination”. To fuel your imagination, let us take you to London, which is not only the international capital of finance, but also culture and fashion. We should also keep a vigil eye on the British preparations for next year’s Olympic Games – if only to compare them with the state of our preparations for Euro 2012. Poles traditionally associate August with the changes initiated in 1980. The first independent trade unions in the Communist Block put the world “solidarity” on everyone’s lips around the world. That’s why, in the “Polish Hits” section, we’ve decided to recount the “Solidarity” movement to present it as both a source of historical symbols and a source of inspiration for contemporary artists. Another unquestionable Polish “hit” is amber, which we write about in the “Taste of Luxury” section. This resinous stone makes stunning jewellery and provides us with invaluable information about life millions of years ago. To find out more about amber and the history of “Solidarity”, it’s best to go to Gdańsk. Especially since we have added new flights to this city for our passengers travelling to the Polish seaside. ☐

prezes PLL LOT/PLL LOT CEO Marcin Piróg 3

003_KA_06_Edytorial-MSz.indd 3

11-07-14 18:28

SPIS TREŚCI ■ CONTENTS

WIEDZIEĆ WIĘCEJ DID YOU KNOW?

LIST PREZESA PLL LOT 3 A NOTE FROM LOT CEO

DREAMLINER NA OKĘCIU 58 DREAMLINER IN WARSAW

FELIETON LECHA WAŁĘSY 6 LECH WAŁĘSA’S COLUMN REZERWACJE 8 SAVE THE DATE

PARLAMENT EUROPEJSKI – INSTRUKCJA OBSŁUGI 60 A GUIDE TO THE EUROPEAN PARLIAMENT

WYRUSZ W PODRÓŻ SEE THE WORLD

MODA: NIEZGODA BUDUJE 66 POLISH BRAND: DENI CLER MILANO

5 POWODÓW, BY ODWIEDZIĆ HANOI 12 5 REASONS TO VISIT HANOI LONDYN: MUZYKA, MODA, MGŁA 14 LONDON: FANCINESS, FASHION, FOG

BUŁGARIA HUBERTA URBAŃSKIEGO 24 HUBERT URBAŃSKI’S BULGARIA

ROZMAITOŚCI MISCELLANEA

ROJEK ZAPRASZA NA KONCERTY 68 ROJEK INVITES YOU TO CONCERTS

KULTURA 72 CULTURE GWIAZDOZBIÓR 74 OUT & ABOUT

TERAZ POLSKA POLAND’S WONDERS

ZDROWA KUCHNIA 76 HEALTHY CUISINE

SOLIDARNOŚĆ, POLSKA SPECJALNOŚĆ 32 SOLIDARITY, A POLISH SPECIALTY

GADŻETY 78 GADGETS

SĘKACZ – IM STARSZY, TYM LEPSZY 38 SĘKACZ – THE OLDER, THE BETTER

MODA & URODA 80 HEALTH & BEAUTY

ŻUŁAWY: DZIKA HOLANDIA 40 ŻUŁAWY: WILD HOLLAND BURSZTYN DLA NAUKOWCÓW... 48 AMBER FOR RESEARCHERS

I DLA MIŁOŚNIKÓW PIĘKNA 54 AND FOR LUXURY LOVERS

ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa tel. 22 360 39 60 e-mail: kaleidoscope@guj.pl Martyna Wojciechowska redaktor naczelna Agnieszka Franus zastępca redaktor naczelnej Marcin Pieszczyk, redaktor prowadzący Tomasz Cholaś, korekta TŁUMACZENIA: Agnieszka Chrościcka

Magdalena Szwedowska Pamela Wells, red. wersji angielskiej DZIAŁ GRAFICZNY: Anna Angerman, projekt Ewa Borowska, graﬁk prowadzący Maciej Murański, fotoedytor Iza Idziak, fotoedytor Joanna Kopka, kartograf Krzysztof Stypułkowski, DTP PRODUKCJA: Marek Szpunar (dyr.) Robert Jeżewski KOORDYNATOR LOT: Karolina Gościniak

INFO 81

CORPORATE MEDIA POLAND

Agnieszka Wierzbicka-Baxter, dyrektor G+J Corporate Media 692 444 293 Aneta Nowakowska, 601 298 629 Olga Sztąberska, 502 369 430 Magdalena Świć, 692 440 120 BIURO REKLAMY G+J CM: Małgorzata Teodorczyk, dyrektor reklamy G+J Corporate Media 605 390 972 Justyna Badowska, 502 089 847 Anna Dembska, 695 321 353 Monika Łodej, 505 272 880 Bożena Zielnik, 695 980 501

Wydawnictwo Gruner+Jahr Polska Sp. z o.o. & Co. Spółka komandy towa tel. 22 360 36 68 www.guj.pl Magdalena Malicka, prezes Agata Materkowska, wydawca Małgorzata Nocuń, dyrektor promocji i wydawniczy Anna Piszczadowska, marketing Marcin Kozioł, multimedia (dyr.) Jerzy Janczak, dystrybucja i obsługa klienta (dyr.) Tomasz Kostecki, dyrektor pionu ﬁnansowo-operacyjnego

Zdjęcia/Credits: Corbis, Superstock, Forum, Bew, KFP, DR, Getty Images/FPM

ROZRYWKA 106 PUZZLE TIME

004_KA_08_Spis tresci-kor.indd 4

11-07-14 19:55

Lista Dystrybutorów rosyjskich zegarków w PoLsce saLon Firmowy: C.H. Promenada Sklep Poljot Euro 22 611 75 75 Gdańsk: C.H. Manhattan Timeless • gorzów wLkP: C.H. Park 111 Jubiler Kaźmierczak • katowice: C.H. Silesia City Center W. Krzyś • kraków: C.H. Krokus HQ, TiW Strojny ul. Sławkowska; C.H. Bonarka Jubitom • kraPkowice: Zegarmistrz Smykała ul. Rybacka 1 • Lubin: C.H. Real ul. Jana Pawla II Jubiler Grain • Łódź: Salon A&A ul. Piotrkowska 63 • MikoŁajki: Złoto Srebro Bursztyn ul. 3 Maja 2a • PŁock: Zegarmistrz Ludomir Lewandowski ul. Nowy Rynek 1/16 • rybnik: Sklep Artis ul. Sobieskiego 5 • rzeszów: C.H. Rzeszów Plaza Zegaris • warszawa: Salon Excelsior ul. Marszałkowska 99a; C.H. Galeria Mokotów Strefa Czasu; C.H. Złote Tarasy Od Czasu Do Czasu; C.H. Arkadia Excelsior • WŁocŁaWek: Jubiler Gold Mini pl. Wolności 8/9 • woLsztyn: Sklep WEMAR ul. Kocha 54 skLePy internetowe: www.e-zegarek.pl; www.minuta.pl; www.skleponline-zegarki.pl; www.bizuteriazegarki.pl; www.russtime.com; www.plar.pl

COMPANY VOLMAX, Mraksistskaya str.34, building 8, 109147 Mocsow Russia, tel +7(495) 911 3210, tel/fax. +7(495) 911 6874, Email: volmax@sovintel.ru

Gagarin_Kaleidoscope_07.indd 1

6/10/11 3:28:14 PM

FELIETON ■ COLUMN

Sierpień: czas zwycięstwa August: Victory Time

his month we celebrate another anniversary of our August victory. After many years, we Poles are confirmed in our belief that it was one of the most crucial events in recent European history, paving the way for Poland – and other countries enslaved by the Soviet dictatorship – to democracy. It was when we, the working class, told the workers’ authorities “You don’t represent us! We don’t agree with you!” The protest of workers was supported by intellectuals, office workers and officers from state institutions. Our solidarity went beyond sectors, social classes and religion. It led to a dangerous precedent for the totalitarian regime, which several years later brought freedom for Poles as well as Czechs, Slovaks and Hungarians, led to the fall of the Berlin Wall, the unification of Germany and the collapse of the USSR. The August of 1980 and the following months of the “Carnival of Solidarity” were the time of “unordinary” ordinary people. It was their courage, mass involvement and support for opposition leaders that shook the foundations of the socialist dictatorship. It was also a time of booming social activities, stifled for many years, which manifested in many different ways. Three artists were discussing the concept of the “Solidarity” logotype since we needed to have a symbol. They went home one day and returned with the famous “solidaryca” typeface (read more about it on page 32). Assessing it, someone else said, “there needs to be a flag!” And that’s how the famous “Solidarity” logo was conceived. No one knows how many such unsung heroes designed T-shirts, leaflets or wrote articles. My amazing friends from the shipyard wrote our 21 Postulates on a giant plywood board. It wasn’t a piece of paper the authorities could scrunch up and throw into the bin! Such symbols gave us strength and in a simple way spoke volumes to the public. Today, we should dedicate our August anniversary to all known and unknown heroic freedom fighters. ☐

Lech Wałęsa Al. Jerozolimskie 11/19, 00-508 Warszawa, tel. +48 (22) 622 22 20, faks +48 (22) 625 14 14 Konto: BPH PBK SA 15 1060 0076 0000 3200 0084 6760

e-mail: biuro@walesa.org www.walesa.org

Zdjęcie/Credits: Damian Kramski / Agencja Gazeta

tym miesiącu przypada kolejna rocznica naszego sierpniowego zwycięstwa. Po latach my, Polacy, utwierdzamy się w przekonaniu, że było to jedno z najbardziej kluczowych wydarzeń w najnowszej historii Europy, które doprowadziło Polskę i kraje zniewolone przez sowiecką dyktaturę do rodziny państw demokratycznych. Wtedy my, ludzie pracy, powiedzieliśmy „władzy robotniczej”: Wy nas nie reprezentujecie! My się z wami nie zgadzamy! Do naszego robotniczego sprzeciwu dołączyli intelektualiści, artyści, pracownicy biur i urzędów. To była solidarność ponadbranżowa, ponadklasowa, ponadreligijna. Doprowadziła do niebezpiecznego dla totalitarnego reżymu precedensu, który w kolejnych latach doprowadził do wolności nie tylko nas, lecz też Czechów, Słowaków i Węgrów, a następnie do zburzenia muru berlińskiego i zjednoczenia Niemiec oraz rozpadu ZSRR. Sierpień 1980 r. i kolejne miesiące karnawału Solidarności to był czas niezwykłych zwykłych ludzi. To ich odwaga, masowe zaangażowanie i poparcie dla liderów opozycji pozwoliło na zachwianie podstawami socjalistycznej dyktatury. To był czas eksplozji dławionej przez lata społecznej aktywności. Przejawiało się to w wielu formach. Trzech artystów dyskutowało nad pomysłem na logo Solidarności, bo potrzebny był symbol. Rozeszli się do domów i jeden z nich wrócił ze słynną „solidarycą” (o niej czytaj na str. 32). Oceniając propozycję, inny dodał: musi być flaga! Tak powstał słynny znaczek „Solidarność”. Nikt nie wie, ilu było tych „niedostrzeżonych” przez historię, którzy tworzyli koszulki, projektowali ulotki, pisali artykuły. Moi wspaniali przyjaciele ze stoczni wypisali nasze 21 postulatów na wielkiej tablicy ze sklejki. To nie była kartka papieru, którą władza mogła zgnieść i wyrzucić do kosza! Takie symbole dawały nam siłę i w prosty sposób „krzyczały” do opinii publicznej. Dziś sierpniowe święto powinniśmy dedykować wszystkim tym znanym i anonimowym bohaterom walki o wolność. ☐ 6

006_KA_06_Felieton Walesa-Msz.indd 6

11-07-14 16:46

Profesjonalne zabiegi dermatologiczne i pielęgnacyjne: • Modelowanie sylwetki z użyciem wysokiej klasy sprzętu • Botox® • wypełnianie zmarszczek kwasem hialuronowym • Intensywna kuracja wybielająca Cosmelan® • Mezoterapia • mezolifting • Fotoodmładzanie • usuwanie blizn • Endermologia • Bełchatów, ul. Kościuszki 16B, tel. (44) 632 80 87 • Bydgoszcz, ul. Kopernika 7A, tel. (52) 376 30 86 • Kielce, ul. Paderewskiego 34/6, tel. (41) 345 28 20 • Konstancin-Jeziorna, Stara Papiernia, Al. Wojska Polskiego 3, tel. (22) 702 86 68 • Kraków, ul. Wrocławska 43A, (12) 633 57 95 • Lublin, ul. Wieniawska 6, tel. (81) 538 25 00 • Opole, pl. Wolności 4-5, tel. (77) 453 60 77 • Poznań, ul. Katowicka 11/B2, tel. (61) 887 40 91 • Radom, ul. Wernera 41, tel. (48) 331 22 22 • Rybnik, ul. Wiejska 4, tel. (32) 42 22 321 • Rzeszów, ul. Kościuszki 9, tel. (17) 852 04 06 • Sopot, ul. Grunwaldzka 12-16, tel. (58) 55 000 66 • Szczecin, ul. Felczaka 20, tel. (91) 421 00 04 • Toruń, ul. Lelewela 33, tel. (56) 655 24 99 • Warszawa, ul. Freta 41/43, tel. (22) 635 83 80 • ul. Jana Pawła II 20, tel. (22) 586 91 00 • ul. Kosiarzy 37, (22) 651 82 93 • CH Promenada, ul. Ostrobramska 75C, tel. (22) 611 38 48 • ul. Puławska 136, tel. 22) 844 19 69 • ul. Racławicka 129, tel. (22) 883 56 86 • Wrocław, Pl. Dominikański (ul. Krawiecka 3), tel. (71) 302 69 60 • Hotel SPA Dr Irena Eris Krynica-Zdrój, ul. Czarny Potok 30, tel. (18) 472 35 00 • Hotel SPA Dr Irena Eris Wzgórza Dylewskie, Wysoka Wieś 22, tel. (89) 647 11 11

www.DrIrenaEris.com/Instytut

REZERWACJE ■ SAVE THE DATE

Międzynarodowe mistrzostwa tenisowe rozgrywane od 1881 r. na stadionie im. Arthura Ashe’a – największym korcie na świecie. Jest o co walczyć, bo pula nagród wynosi kilkanaście milionów dolarów. W sklepie internetowym można zaopatrzyć się w gadżety jeszcze przed zawodami. Oby w tym roku deszcz nie zmienił terminów rozgrywek, co staje się tradycją tej jednej z najważniejszych tenisowych imprez. www.usopen.org These international tennis championships were ﬁrst played in 1881. It’s a worthy contest, with prize money totalling several dozen million dollars. Held at the Arthur Ashe Stadium, this is the world biggest court. You can assemble your gear before the championships in the US Open store. Keep your ﬁnger crossed that rain won’t force the organisers to reschedule the tournament, which has become a new tradition for this major tennis event.

27.08, Festiwal Salsy, Old Town Winchester, USA Salsa Festival, Old Town Winchester, USA Pierwsze skojarzenie, gdy słyszycie słowo „salsa”? Ręka do góry, kto pomyślał „taniec”! Pamiętajcie jednak, że to także ostry sos z drobno pokrojonych lub zmiksowanych warzyw (a czasem też owoców) z dużą ilością przypraw. Miłośnicy wszystkich obliczy salsy mają więc okazję w towarzystwie celebrytów stanu Wirginia nie tylko ją zatańczyć, ale również jej posmakować. Kucharze, profesjonaliści i amatorzy, zaprezentują swoje umiejętności. www.winchesterva.gov/parks What first comes to your mind when you hear “salsa”? Hands up if you thought of dance! Remember that salsa is also a hot sauce made of finely chopped or mixed vegetables (or sometimes fruit) with a generous helping of seasoning. If you like all types of salsa, join celebrities in Virginia on the dance floor and at the table. Professional and amateur chefs will put their skills to a test. The best ones receive awards.

5.08, Święto Matki Boskiej Śnieżnej, Ponticelli, Włochy The Feast of Our Lady of the Snow, Ponticelli, Italy Śnieg latem? We Włoszech? Tak, jeśli to święto w rocznicę nocy z 4 na 5 sierpnia 352 r., kiedy w Rzymie spadł widziany tu rzadko, a na pewno nie podczas wakacji, śnieg. Wydarzenie uznano za cudowne i upamiętniono budową kościoła pod wezwaniem Matki Boskiej zwanej Śnieżną. Jednym z ciekawszych miejsc do spędzenia tego święta (uroczystości odbywają się w całych Włoszech) jest Ponticelli na przedmieściach Neapolu, gdzie kościoły przystraja się białymi kwiatami lub dekoruje lampkami w formie płatków śniegu. Snow in summer in Italy? Yes, provided it’s the annual festival commemorating events on the night of 4-5 August in 352 when snowfall, rarely seen and certainly not in summer, was reported in Rome. The event was deemed a miracle and the church of the Our Lady of the Snow was built in honour of the Madonna. One of the best places to visit during the festival is Ponticelli in the suburbs of Naples.

5–29.08, Fringe, Edynburg, Wielka Brytania Edinburgh Fringe, Edinburgh, UK Te liczby potraﬁą oszołomić. Fringe to tylko jeden z siedmiu festiwali w stolicy Szkocji, a i tak w 250 miejscach rozsianych po całym mieście 20 tys. aktorów wystąpi w 2,5 tys. spektakli, najczęściej wywodzących się z nurtów niezależnych. Imponująca jest także różnorodność przedstawień: od tych dla dzieci, poprzez komedie i dramaty, po koncerty muzyki klasycznej, musicale i kabarety. Niestety podczas Fringe’u trudno znaleźć czas na zwiedzanie Edynburga – miastu trzeba poświęcić osobną wizytę. www.edfringe.com Its scale is truly impressive. The Fringe is “only” one of seven festivals staged in the capital of Scotland, presenting 20,000 actors in 2,500 performances (mostly alternative and contemporary) in 250 venues. Also impressive is the variety – from plays for children to comedies and dramas, classical music concerts to musicals and stand-up comedy. Unfortunately, it’s hard to ﬁnd time to see Edinburgh during The Fringe – for that you need to visit the city once again.

Zdjęcia/Credits: Getty Images/FPM, Reuters/Forum (2), Age Fotostock

29.08–11.09, US Open, Nowy Jork, USA US Open, New York, USA

008_KA_08_Rezerwacje-MSz.indd 8

11-07-14 18:03

Sony Vaio_CA_190x249.indd 1

7/8/11 5:36:53 PM

REZERWACJE ■ SAVE THE DATE

Karaibskie przysmaki, barwne kostiumy, dziesiątki miejsc do tańczenia i zabawy. Jeśli karnawał latem, to tylko na Notting Hill. Ta londyńska dzielnica nigdy nie śpi, ale pod koniec sierpnia przeżyje – nie tylko dzięki latynoskiej metamorfozie – prawdziwe oblężenie. Organizatorzy zapowiadają nawet milion świętujących. Jeśli chcecie być hip and trendy, weźcie przed wyjazdem kilka lekcji samby! Więcej o Londynie na str. 14. www.thenottinghillcarnival.com/2011.html Caribbean delicacies, vibrant colourful costumes, a galore of places to dance and enjoy yourself. There is no summer carnival like the Notting Hill Carnival. This borough of London which never sleeps will be besieged in late August – not only as a result of its Latino makeover. Organisers are expecting a million visitors! If you want to be hip and trendy, take several samba lessons before you leave!

16–19.08, Targi Aqua Nor, Trondheim, Norwegia Aqua Nor Fair, Trondheim, Norway Trondheim nie należy do najbardziej obleganych latem miast, ale ci, którzy chcą uciec przed sierpniowym skwarem, a nade wszystko pragną zapoznać się z najnowszymi trendami w dziedzinie hodowli ryb, powinni czym prędzej umieścić to norweskie miasto na mapie swoich wakacyjnych wojaży. Na Aqua Nor zobaczymy, jak ryby żywić, łowić, przechowywać i sprzedawać. Wystawcy przyjadą głównie ze Skandynawii, ale w tym roku pojawią się także reprezentanci Chile czy Tajwanu. Nie zabraknie też Polaków. www.nor-fishing.no Trondheim is not one of the most tourist-raided cities in the summer, but if you want to take a break from the August heat or find out what’s new in fish breeding, this Norwegian town is an obligatory stopover on your holiday itinerary. Visit Aqua Nor to learn how to feed, harvest, store and market fish. Exhibitors are mainly Scandinavian, but this year they will team up with contractors from Chile and Taiwan. Poles will be there, too.

14.08, Chung Yuan, Keelung, Tajwan Chung Yuan, Keelung, Taiwan Chińczycy mają swoją wersję Halloween – Chung Yuan. Podczas buddyjskiego Święta Duchów, będącego kulminacją Miesiąca Duchów, wierni zapalają wzdłuż dróg i na wodzie lampiony, palą dary wykonane z papieru, a także... pieniądze, by w ten sposób obłaskawić zmarłych. Światło ma wskazywać duchom drogę, by przestały się błąkać w zaświatach. Ludzie uczestniczą w nabożeństwach czy spektaklach operowych ku czci tych, co odeszli. The Chinese celebrate their version of Halloween – Chung Yuan. During the Buddhist Ghost Festival, which is the climax of the Ghost Month, locals light lanterns along roads and launch them on water, burn paper offerings and... money, to please the deceased. The light is believed to show the way for the ghost to prevent them from wandering in the beyond. That explains why locals so faithfully take part in rituals and attend operas paying tribute to the dead.

27–28.08, Air Show, Radom, Polska Air Show, Radom, Poland Jedne z największych w Europie międzynarodowe pokazy lotnicze co roku gromadzą przedstawicieli mediów, ludzi biznesu, celebrytów, polityków oraz ponad 150 tys. miłośników podniebnych akrobacji. Co ich przyciąga? Pokazy, wystawy i kilkadziesiąt ekip lotniczych z całego świata – swój udział zapowiedziało już wiele słynnych grup, m.in. Frecce Tricolori, The Flying Bulls i Battle of Britain Memorial Flight. Jednym ze sponsorów jest ﬁrma Sturmanskie, producent używanych przez pilotów zegarków Aviator. www.airshow.sp.mil.pl Every year Poland’s biggest and one of the major international air shows in Europe is attended by journalists, businessmen, celebrities, politicians and over 150,000 enthusiasts of sky-high acrobatic feats. What draws them like a magnet? Shows, exhibitions and several dozen teams from all over the world – this year’s event stars a number of famous ﬂight squads, including Frecce Tricolori, The Flying Bulls and Battle of Britain Memorial Flight. One of the sponsors is Sturmanskie, the maker of pilot Aviator watches.

Zdjęcia/Credits: AFP/East News, Laif/EK Pictures, Paweł Mamcarz/Forum, Getty Images/FPM

28–29.08, Notting Hill, Londyn, Wielka Brytania Notting Hill, London, UK

008_KA_08_Rezerwacje-MSz.indd 10

11-07-14 18:30

4 poduszki powietrzne

Ekonomiczny System Start&Stop

System Blue&Me z USB

Klimatyzacja Radio CD/MP3

NowE Punto MyLife. Zaawansowana technologia spod ręki człowieka.

dokładnie za 39 990 zł. Jasna cena. I Punto, Czyli kropka. Fiat. Sprawdza się w praktyce. www.fiat.pl PUNTO: silnik benzynowy 1.2 8v 69 KM, zużycie paliwa (l/100 km): cykl miejski − 6,7; cykl pozamiejski − 4,4; cykl mieszany − 5,2; emisja CO² w cyklu mieszanym (g/km) − 123,0. Fiat. Producent samochodów z najniższą emisją CO² w Europie − źródło: JATO Dynamics, na podstawie średniej emisji CO² (g/km) w najlepiej sprzedających się samochodach w Europie w 2010 roku. Prezentowany samochód jest jedynie ilustracją. Oferta ważna do wyczerpania zapasów. Szczegóły w salonach.

Kaleidescope 190x249.indd 1

7/13/11 3:45 PM

NASZ KIERUNEK ■ OUR DESTINATION

Grób Ho Chi Minha, czyli największe na świecie mauzoleum, uniwersytet z XI wieku, bulion pho, galerie z laką, Teatr Lalek Wodnych – jest wiele powodów, by jechać do stolicy Wietnamu. My wybraliśmy pięć. The largest mausoleum in the world, an 11th century university, the pho noodle soup, lacquer galleries, the Water Puppets Theatre – there’s a host of reasons why it's worth visiting Hanoi. We picked ﬁve.

Piotr Skiba

MIASTO JEZIOR CITY OF LAKES

Nie bez przyczyny mieszkańcy Hanoi tak zwą swoje miasto. We wszystkich dziewięciu dzielnicach doliczono się ponad stu jezior. Połowa z nich to zbiorniki sztuczne. Najpiękniejszym i zarazem najbardziej znanym jest Ho Hoan Kiem (Jezioro Oddanego Miecza), gdzie według legendy żyje złoty żółw posiadający złoty miecz. W XV w. ofiarował go rybakowi, który pokonał zagrażających miastu wrogów. Po zwycięskiej walce miecz musiał oddać. Na pamiątkę tego wydarzenia wybudowano na jeziorze Wieżę Żółwią. Komu mało wody w mieście, powinien wybrać się nad zatokę Ha Long. Widok 1600 skalnych wysp wynagrodzi 4 godz. jazdy samochodem The inhabitants of Hanoi call it the City of Lakes for a reason. Together, the nine districts can boast of having over a hundred lakes, half of them artificial. The most beautiful is the Hoan Kiem Lake (Lake of the Returned Sword) where, according to legend, lives a golden turtle with a gold sword who lent it to a fisherman to defeat enemies threatening to conquer the city in the 15th century. After the victorious battle, the sword was returned. In memory of this event, the Turtle Tower was erected in the middle of the lake. Also be sure to visit the Ha Long bay at 4 hours by car from Hanoi.

012_KA_08_5PowodowHanooi-Msz.indd 12

POZNAJ HISTORIĘ LEARN THE HISTORY

W Hanoi odwiedzić można kilka muzeów, w tym Rewolucji, Etnologii, Militarne, ale gdy macie mało czasu, wybierzcie Muzeum Historii Wietnamu. Placówka mieści się w przepięknym budynku dawnego konsulatu francuskiego. Jest „domem” nie tylko dla dzieł sztuki czy obiektów kultu religijnego, ale również przedmiotów codziennego użytku. Zbiory prezentowane na parterze pochodzą sprzed XV w., piętro mieści kolekcję z ostatnich pięciuset lat. Na miejscu można wynająć oprowadzającego. Między 11.30 a 13.30 muzeum jest zamknięte.

We recommend visiting a number of museums in Hanoi, including the Museum of Revolution, the Ethnological Museum, the Military Museum but if you are pressed for time, go for the Vietnam History Museum based in the beautiful building of the old French consulate. It houses not only works of art and religious cult objects, but also objects from everyday life. The collection exhibited on the ground floor dates back to before the 15th century, and the display on the first floor is comprised of art created in the last five hundred years. You can hire a guide. The museum is closed from 11:30 to 13:30.

Zdjęcia/Credits: Hemis/East News (2), Axiom/Forum, Corbis, Superstock, Per-Andre Hoffman

powodów, żeby odwiedzić Hanoi reasons to visit Hanoi

11-07-14 18:32

COŚ NOWEGO I PYSZNEGO SOMETHING NEW AND DELICIOUS

Widok wietnamskiego jedzenia często wprawia w zakłopotanie – nie przypomina niczego znajomego. Warto jednak poeksperymentować. Co zjeść? Oczywiście rosół przyprawiony cynamonem i limonką czy nem – farsz mięsny, warzywny lub krewetkowy zawinięty w cienki jadalny... papier. Polacy tę potrawę nazywają sajgonkami, ale w Hanoi smakuje zupełnie inaczej. Przy jedzeniu warto skosztować rodzimego piwa 333. Uwaga! Po 22.00 wszystkie bary są zamknięte.

The sight of Vietnamese food may make you feel confused since it resembles nothing you may have seen before. But deﬁnitely give it a try. What is there to eat? Of course chicken soup seasoned with cinnamon and lime and nem – minced meat, vegetables or shrimps wrapped in thin edible... paper. The dish resembles spring rolls and the Vietnam version is divine. You can wash down the meal with a brand of local beer "333". Bars close at 10 pm.

SŁOŃCE PRZERZUCONE NAD WODĄ SUN OVER THE WATER

Jednym z najbardziej rozpoznawalnych w Hanoi miejsc jest Huc – drewniany most wiodący do XIV-wiecznej świątyni Ngoc Son. Pagoda położona jest na wyspie na jeziorze Hoan Kiem. Huc znaczy wschodzące słońce – mocno czerwona konstrukcja przeprawy dobitnie o tym przypomina. Ta czerwień i zielone tło bujnej roślinności sprawiają, że most przyciąga zarówno turystów fotoamatorów, jak i Wietnamczyków, którzy ćwiczą tu tai-chi.

One of the most recognised places in Hanoi is the Huc, a wooden bridge leading to the 14th century Ngoc Son temple. The pagoda is situated on an island on Hoan Kiem lake. The name Huc translates to “rising sun” and the bright red structure can’t be missed. The red colour and green background make it a popular site among tourists and amateur photographers as well as the Vietnamese who like to practice tai-chi there.

Axiom/Forum, Corbis, Superstock, Per-Andre Hoffman

ŚWIĄTYNIA NA KURZEJ ŁAPCE TEMPLE ON A PILLAR

Zbudowana w 1042 r. pagoda Na Jednej Kolumnie jest wzorowana na kwiecie lotosu: wznosi się na kamiennej kolumnie wysokości niewiele ponad metra. Tę najsłynniejszą z ponad czterdziestu świątyń buddyjskich w mieście znaleźć można w pobliżu mauzoleum Ho Chi Minha. Wąskie schodki prowadzą do niewielkiego wnętrza z pozłacaną ﬁgurą patronki świątyni Guanyin, do której Wietnamki modlą się o zesłanie potomstwa. Przed wejściem oszołomi was zapach kadzideł zapalanych ku jej czci. Erected in 1042, the One-pillar Pagoda is a small temple in the shape of a lotus ﬂower sitting on a stone column slightly over one metre high. The most famous Buddhist temple in the city is situated near the Ho Chi Minh mausoleum. The narrow streets lead to a small interior with a gold-plated statue of the temple patron saint Guanyin, to whom the Vietnamese pray for plentiful offspring. You are bound to be overwhelmed by the smell of incense permeating the entrance to the pagoda, burnt as an homage to the saint.

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–HAN 22.40–14.25 pon., śr., sb. HAN–WAW 23.25–6.05 wt., czw., nd. Polecamy wyszukiwarkę Znajdź Najlepszą Cenę. Cena w obie strony – 1660 zł. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu. Podano czas lokalny. Lot WAW–HAN trwa 10 godz. 45 min, HAN–WAW 11 godz. 40 min.

WAW–HAN 22.40–14.25 Mo., Wed., Sat. HAN–WAW 23.25–6.05 Tue., Thu., Su. We recommend using our Best Deal Finder. Return ticket at PLN 1660. The total price of the ticket purchased at lot.com includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date of purchase of the ticket. Local time given. Flight duration WAW–HAN 10 h 45 min, HAN–WAW 11 h 40 min.

012_KA_08_5PowodowHanooi-Msz.indd 13

11-07-14 18:32

SZEROKIE HORYZONTY ■ BROAD HORIZONS

014_KA_08_Szerokie-MSz.indd 14

11-07-14 18:06

Londyn wzywa London CaLLing Tomasz Kondr

Jeśli znudził ci się Londyn, znudziło ci się życie – głosi słynne powiedzenie. Jest w nim dużo prawdy. If you are bored with London, you are bored with life, goes the famous saying. There is a lot of truth in it. 15

014_KA_08_Szerokie-MSz.indd 15

11-07-14 18:37

na Portobello road (notting Hill) działa targ staroci (powyżej); można też posłuchać ulicznych grajków. Flea market on Portobello road (notting Hill); you can also listen to buskers.

foggy day in London Town (Mglisty dzień w Londynie) to tytuł piosenki George'a Gershwina, którą przed laty śpiewali Frank Sinatra czy Ella Fitzgerald. Łatka stolicy deszczu, mgły i smogu przylgnęła do miasta nad Tamizą na długo. Wydawałoby się, że w takim miejscu jest ponuro i nudno. Nic z tych rzeczy! Ze swoją multikulturowością, instytucjami finansowymi i ofertą kulturalną Londyn nie pretenduje już do bycia stolicą Starego Kontynentu. On chce być stolicą świata i ma na to duże szanse. O tej trzeciej co do wielkości aglomeracji w Europie napisano bodaj wszystko. Znajduje się w planach wyjazdów niemal każdego. Najmłodsi bez trudu wymienią czarne taksówki, wieżę zegarową Big Ben, czerwone piętrowe autobusy czy London Eye. Kiedy przyjeżdża się do Londynu po raz pierwszy, trzeba pewne miejsca odwiedzić obowiązkowo: Buckingham Palace, twierdza i most Tower, British Museum, Trafalgar Square. Proponuję jednak zboczyć nieco z utartej turystycznej trasy i odwiedzić miejsca mniej znane. Co nie znaczy, że mniej kultowe.

Modne rewiry

Kiedy chodziło się uliczkami Soho przed piętnastu laty, królowały tam niewielkie sklepy z pły-

tami CD i starymi winylami, gdzie można było znaleźć każdy gatunek muzyki, każdego wykonawcę. Na początku naszego stulecia sklepów było coraz mniej i oferowały już głównie muzykę aktualnie słuchaną przez młodzież. Klimatyczne antykwariaty z czarnymi płytami można jeszcze znaleźć na Notting Hill. W każdą trzecią sobotę kwietnia odbywa się tu i na całym świecie Dzień Sklepów Płytowych – okazja do zakupów, ale również zwrócenia uwagi na los niezależnych sklepów z muzyką. Na Notting Hill warto wpaść nawet bez okazji. Zawsze gwarna dzielnica oferuje dobrą kuchnię oraz setki butików i komisów ze starociami czy oryginalnymi ciuchami. Wszyscy pamiętamy film Notting Hill (1999) z Julią Roberts i Hugh Grantem. Na Westbourne Park Road znajdowało się wejście do mieszkania głównego bohatera. Słynne niebieskie drzwi zostały zlicytowane na cel dobroczynny w salonie Christie's. Na ich miejsce wstawiono nowe, czarne, już nie mniej kultowe. Popularnością przebiły nawet te przy Downing Street 10 prowadzące do siedziby premiera Wielkiej Brytanii. Na Blenheim Crescent 13/15 odwiedzić można Travel Bookstore – księgarnię podróżniczą będącą inspiracją dla twórców filmu. Wnętrza znanego z kina już nie znaj-

Zdjęcia/Credits: Na poprzednich stronach: Masterfile/East News; Look-Foto/Bew (3)

Szerokie horyzonty ■ broad horizonS

014_KA_08_Szerokie-MSz.indd 16

11-07-14 18:09

XXX

foggy day in London Town" is the title of George Gershwin’s song, performed many years ago by Frank Sinatra and Ella Fitzgerald. This label as the capital of rain, fog and smog has been stuck to this city on the Thames for a long time. It may seem that such place is gloomy and boring, but it’s definitely not! Multicultural London, with its financial institutions and wide cultural offer no longer aspires to be the capital of Europe. It wants to be the capital of the world and it’s very likely it will fulfil its ambition. Almost everything has been said and written about the third biggest European agglomeration. There is a host of things to see. Children will effortlessly mention black cabs, the Big Ben, red double-deckers or the London Eye. There are also some must-see places for first-time visitors to London: Buckingham Palace, the Tower and Tower Bridge, the British Museum, and Trafalgar Square. But I recommend to leave the beaten track and visit less known places.

Trendy places

Fifteen years ago, a walk down Soho streets would take us along rows of miniscule stores selling CDs

and old vinyl records, offering practical every music genre and every artist. The number of shops dwindled at the beginning of the new millennium, and most of them now market music popular for the younger generation. Atmospheric old-fashioned record stores selling LPs still endure in Notting Hill. There, and all around the world, the Record Store Day is celebrated annually on the third Saturday in April – it’s a great opportunity to buy albums and see what’s happening in independent music stores.

nowoczesna siedziba firmy lloyds w city. The modern seat of lloyds in the city.

Zdjęcia/Credits: Na poprzednich stronach: Masterfile/East News; Look-Foto/Bew (3)

REKLAMA

Warszawa, ul. Chocimska 7, tel. 22 848 12 25 w w w. r e s t a u r a c j a r o z a n a . c o m . p l

014_KA_08_Szerokie-MSz.indd XXX_KA_1108_Rozana.indd 1 17

11-07-14 18:09 7/6/11 11:54:26 AM

SZEROKIE HORYZONTY ■ BROAD HORIZONS

Odeon Heroda – amﬁteatr na zboczu Akropolu. Poniżej: barwna straż przed parlamentem. Herod's Odeaon, an amphitheatre on the slope of the Acropolis. Below: spectacular change of guard in front of the Greek Pariliament.

LONDYN SWINGUJĄCY

The square in front of the historic market halls in Covent Garden is the perfect venue for street artists.

Abbey Road

Wielu Londyn kojarzy się z przemianami kulturowymi lat 60. – buntem młodzieży, narodzinami subkultur, rozwojem kina artystycznego, a nade wszystko muzyki młodzieżowej, np. punk rocka (tytuł albumu londyńskiej grupy The Clash posłużył nam za tytuł tego tekstu). The Beatles, choć nazywani „czwórką z Liverpoolu”, są z Londynem również mocno związaCmentarz Highgate

ST. GILES ST ST. GILE I ES ILE

Oxford

ST ST. T Trafalgar JAMES’S Square JAMES’S JA all eM Th

Downing Street 10 Big Ben Houses of Parliament

Elektrownia Battersea

WESTM W WESTMINSTER WE ESTMINSTE ESTMINSTER

i Ta m

LLondon d Tower off Lon

Tate Gallery of Modern Art

London Eye

beth Lam

Tower Bridge

1 km

Buckingam Palace

kment Emban

Covent Garden

oa oR rlo ate W

Holland Park

ly dil ca Pic

LONDYN

dge Rd.

ne La rk ne Pak La r Pa

Hyde Park

et Fleet Stre

Tow er B ri

MY MYFAIR

Vic tor ia

Notting Hill

WIELKA BRYTANIA

gh Hig hS t.

. Rd Street

Holborn Viaduct

ur t Co

reet e St mor Wig

l l Ro

rou

nw e FINSBURY SBURY SBUR BUR R Clerke BLOOMSB BLOOMSBU BLOOMSBURY OOM OOMSB British HOLBORN BO N Museum HOLBO

ha ten Tot

Pa rk Ro Regent’s Park ad Road one yleb Mar

d Roa

ni. Najsłynniejsze miejsce Beatlesów to oczywiście Abbey Road w okolicy studia nagrań, gdzie w 1969 r. powstała płyta o tym samym tytule. Na jej okładce John, Paul, George i Ringo zamaszyście przechodzą po zebrze – w tle widać drzewa, ulicę, po lewej stronie volkswagena garbusa – już też eksponat muzealny. Przejście dla pieszych do dziś okupowane jest przez fanów, którzy czekają cierpliwie, aż przejadą samochody i ustawiają się, imitując słynny zespół. Jeśli zapomnicie o aparacie albo właśnie wyczerpie się wam bateria, możecie zajrzeć na stronę www.abbeyroad.com/visit/ pokazującą widok z kamery skierowanej na przejście. Trudno powstrzymać się od wysłania SMS-a do znajomych, by nas w niej zobaczyli na żywo.

SIELSKI PARK

W Holland Park, najspokojniejszym parku w Londynie, warto zajrzeć do oranżerii i zbudowanego przed dwudziestu laty japońskiego ogrodu Kyoto Garden. Może się zdarzyć, że towarzyszyć nam będą mieszkające tu pawie. Podczas mojej wizyty samiec próbował poszybować do samicy siedzącej na gałęzi ponad trzy metry nad ziemią. Nie zrażał się porażkami mimo obecności ludzi. Czego to nie robi się z miłości, szczegól-

Zdjęcia/Credits: Corbis, Look-Foto/Bew

dziemy – mieściło się przy Portobello Road 142, ale obecnie jest tam sklep z meblami.

Plac przed zabytkową halą targową na Covent Garden to idealne miejsce na występy artystów.

014_KA_08_Szerokie-MSz.indd 18

11-07-14 18:09

Notting Hill is worth visiting for it’s own sake. This borough is bursting with life, offers good cuisine, hundreds of boutiques and second-hand shops selling bric-a-brac as well as vintage clothing. We all remember Notting Hill (1999) starring Julia Roberts and Hugh Grant. The entrance to his character’s apartment was located in Westbourne Park. The famous blue door was sold during a charitable auction at Christie's. It was replaced with new black one which is no less iconic. The original was more famous than the doors of Number 10 Downing Street, which lead to the office of the British Prime Minister. At 13/15 Blenheim Crescent, you can pop into Travel Bookstore, which provided the makers of the movie with inspiration. But you will not find there interiors known from the big screen – footage was shot on location at 142 Portobello Road, which is now a furniture store.

widok na Big Bena z Trafalgar Square. View of Big Ben from Trafalgar Square.

Swinging London

Many people around the world associate London with key cultural changes in the 1960s – the rebellion of young people, the birth of subcultures, development of art cinema, and above all the music of the young generation (including punk rock – the title of the album by London-based The Clash is the title of this article). Known as “the Fabulous Four From Liverpool”, the Beatles had very strong links with London. Naturally, the most famous Beatles place is Abbey Road, near the music studio where the album of the same title was recorded in 1969. The album cover depicts John, Paul, George and Ringo walking briskly REKLAMA

014_KA_08_Szerokie-MSz.indd 19

11-07-14 18:10

Szerokie horyzonty ■ broad horizonS Z wagonika London eye doskonale widać brzegi tamizy i parlament. You can get a perfect view of the thames and the parliament from the London eye.

a black cab, an umbrella and a livery all in one place? You must be in London.

014_KA_08_Szerokie-MSz.indd 20

Baśniowa architektura cmentarna

Ilekroć ktoś znajomy wybiera się do Londynu, polecam mu cmentarz Highgate w północnej części miasta. Nekropolia podzielona jest na dwie części. We wschodniej pochowano m.in. Karola Marksa i Malcolma McLarena – muzyka, menedżera Sex Pistols i projektanta mody. Prawdziwa przygoda czeka nas jednak w części zachodniej. Zwiedza się ją z przewodnikiem. Przed kilku laty na teren cmentarza wejść mogło zaledwie 10 osób i tylko w niedzielę. Obecnie liczbę odwiedzających zwiększono do 15, a zwiedzanie odbywa się raz dziennie. Co czeka nas za bramą? Baśniowa architektura cmentarna sprzed 200 lat zaprojektowana przez Stephena Geary'ego. Oplecione bluszczem i zarośnięte grobowce jak z powieści wiktoriańskiej. Miłośnicy Dickensa (na Highgate pochowani są jego żona, brat i rodzice, on sam w Poets' Corner w katedrze westminsterskiej), sióstr Brontë czy Kiplinga poczują się tu bardzo swojsko. Koniecznie należy wejść do krypt w Alei Egipskiej, do której wiedzie brama stylizowana na modną w XIX w. architekturę bliskowschodnią. Nad grobowcami Circle of Lebanon góruje wielkie drzewo cedrowe. W bujnej roślinności cmentarza mieszkają ptaki i lisy.

Zdjęcia/Credits: Look-Foto/Bew (2), Rex Features/East News

czarna taksówka, parasol, liberia? to musi być Londyn!

nie w takim mieście jak Londyn? W XIX w. istniał The Holland Park Circle – stowarzyszenie artystów, którzy mieszkali w okolicy i którzy znani byli nie tylko z własnych dokonań, ale również z kunsztownie zaprojektowanych i urządzonych mieszkań, które raz do roku udostępniali publiczności. Obecnie te małe pałace znajdują się albo na liście najdroższych domów w Londynie, albo na liście muzeów, które trzeba koniecznie odwiedzić. Na szczęście dom najsłynniejszego członka grupy, lorda George'a Frederica Leightona, z arabskimi mozaikami, perskimi dywanami, a nawet fontanną, znajduje się na tej drugiej.

11-07-14 18:37

Endie

across the zebra crossing – in the backdrop there are trees, a street and on the left, a Volkswagen Beetle – now a museum artefact. The zebra crossing is always swarming with fans waiting patiently for cars to pass to reproduce the famous Beatles walk. And if you forget your camera or the battery runs flat, you can always visit the website www.abbeyroad. com/visit/ showing the view from a live camera overlooking the famous crosswalk. You will want to text your friends so they see you there live.

IdyllIc park

Stroll to Holland Park, London’s most peaceful park, to see the Orangery and Japanese-style Kyoto Garden built twenty years ago. You may be accompanied by peacocks, who reside in the park. During my visit to the garden a male tried to fly up to reach a female sitting on a branch over three meters above the ground. It was not intimidated by consecutive failures and gawkers. The things we do for love, especially in a city like London! In the 19th century this area was home to The Holland Park Circle – a group of artists living in the neighbourhood, who were not only known for their own achievements

but also for finely designed and furnished residences opened once a year to the public. Today, those small palaces are the most expensive property in London, or museums one simply cannot miss. Luckily, the house of the most famous member of the group, Lord George Frederic Leighton, decorated with Arabic mosaics, Persian rugs and even a fountain, belongs to the latter category.

Słońce Olafura eliassona w tate modern. na przełomie 2009 i 2010 r. prezentowano tu instalację polskiego rzeźbiarza mirosława Bałki. Olafur eliasson's Sun in tate modern. the works of mirosław Bałka, a polish sculptor, were exhibited at there in winter 2009/2010.

amazIng cemetery archItecture

Whenever one of my friends goes to London, I urge him or her to visit the Highgate Cemetery in the northern part of the city. The necropolis is divided into two parts. Its eastern section features the grave of Karl Marx and Malcolm McLaren – a musician, fashion designer and manager of The Sex Pistols. But true adventure begins in the Western Cemetery, which is available only by taking a guided tour. Several years ago, only ten people and only on Sundays REKLAMA

Na wakacjach myśl tylko o wakacjach

PL.END.11.05.03

Nie pozwól, aby biegunka popsuła Twoje plany. Endiex hamuje ostre biegunki bakteryjne, dzięki czemu możesz w pełni cieszyć się każdym wypoczynkiem. ENDIEX, 200 mg, kapsułki twarde. 1 kapsułka zawiera 200 mg nifuroksazydu (Nifuroxazidum). Wskazania do stosowania: Ostra biegunka bakteryjna bez objawów zakażenia ogólnego (biegunka podróżnych, pokarmowa, zapalenie żołądka i jelit). Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na pochodne nitrofuranu w wywiadzie lub na którąkolwiek z substancji pomocniczych. Nie stosować u dzieci w wieku poniżej 6 lat. Pacjenci ze znanym niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej (ze względu na ryzyko wystąpienia niedokrwistości hemolitycznej). Podmiot odpowiedzialny posiadający Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: Zentiva k.s., U kabelovny 130, Dolní Měcholupy, 102 37 Praga 10, Republika Czeska. Pozwolenie MZ na dopuszczenie do obrotu nr: 12925. Informacji w Polsce udziela: Sanoﬁ-Aventis Sp. z o.o., ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa, tel. (22) 280 00 00.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące 21 stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

014_KA_08_Szerokie-MSz.indd 21 1 Endiex_Kalejdoscope_190x122.indd

11-07-14 15:44 18:10 11-07-11

Szerokie horyzonty ■ broad horizonS

Nothing better than a cup of tea at the theatre bar after seeing a show at King's Head Theatre.

Na koniec czas wrócić do świata żywych. Na południowym brzegu Tamizy nie sposób nie zauważyć Tate Modern. To muzeum z siedzibą w byłej elektrowni Bankside co roku odwiedza 4,7 mln turystów! To światowy rekord wśród galerii sztuki współczesnej. Z kawiarni na poziomie siódmym TM roztacza się doskonała panorama północnego brzegu miasta z katedrą św. Pawła na czele. Wrażenie, że widzimy „cały Londyn”, jest jednak złudne – żeby ogarnąć to miasto, trzeba do niego przyjechać wiele razy. ☐

Co jeszCze warto zobaCzyć | More to see

warto wIedzIeć | CIty INFo ■

Nad Tamizą nie sposób nie skorzystać z czarnej taksówki. Najtaniej zamówić ją przez telefon (2 £), zatrzymana na ulicy kosztuje 2,2 £, a na lotnisku Heathrow – 2,4 £. Szczegółowe informacje w języku polskim na www.londontransport.info/ taxip.htm.

■

Od kilku miesięcy idealnym suwenirem z Londynu są pamiątki związane z królewskim ślubem. Największy ich wybór jest dostępny na West Endzie i na Oxford Street.

■

You should definitely take the black cab 2| when in London. It is cheapest to order it by phone (GBP 2), it will cost you GBP 2.2 to hail it on the street) and GBP 2.4 at Heathrow airport. For more information go to www.londontransport.info The perfect souvenir from London since April are keepsakes commemorating the recent Royal Wedding. For the biggest selection go to West End and Oxford Street.

■

elektrownia battersea – choć pozostaje nieco w cieniu elektrowni Bankside, jest od niej większa i również traktowana jak ikona Londynu. Współprojektował ją Giles Gilbert Scott (twórca czerwonej budki telefonicznej). Obecnie trwają prace nad stworzeniem tu centrum handlowego, biznesowego i kulturalnego. Budowla znana jest np. z okładki płyty Animals Pink Floyd czy filmów: Batman i Ryszard III.

■

battersea power station – although living in the shadow of the Bankside power station, it is bigger and considered one of London's landmarks. It was co-designed by Giles Gilbert Scott (the man behind the red phone booth). Currentl;y works on transforming the station into a shoppingm business and cultural centre are underway. Best known from the album cover for Pink Floyd's Animals.

INFo o LotaCH | FLIGHt INFo WAW–LHR 7.50–9.35, 15.10–16.50 pon.–nd. 20.00–21.45 pon.–pt., nd. LHR–WAW 10.35–14.05, 17.50–21.20 pon.–nd. 6.35–10.00 pon.–sb. Cena w obie strony – 345 zł. Taryfa First Minute łączy wszystkie loty w Europie jedną wspólną ceną. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com w Taryfie First Minute zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu. Podano czas lokalny. Lot trwa 2 godz. 25 min–2 godz. 45 min.

WAW–LHR 7.50–9.35, 15.10-16.50 Mo.–Su. 20.00–21.45 Mo.–Fri., Su. LHR–WAW 10.35–14.05, 17.50–21.20 Mo.–Su. 6.35–10.00 Mo.–Fri., Su

Return ticket at PLN 345. In the First Minute fare all European flights are available at one price. The total price of the ticket purchased at lot.com in the First Minute fare includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date of purchase of the ticket. Local time given. Flight duration 2 h 25 – 2 h 45 minutes.

Zdjęcia/Credits: EK Pictures

Po spektaklu w The King's Head Theatre nie ma to jak herbata w przyteatralnym barze.

were allowed to go in. Today, the number of visitors has grown to 15 and tours are organised daily. What awaits us inside? Two-hundred-year- old fairlytalelike cemetery architecture designed by Stephen Geary. Tombs clad in ivy and shrubbery, taken live from a Victorian novel. Fans of Dickens (his wife, brother and parents are buried in Highgate, while the writer rests in Poets' Corner at the Westminster Cathedral), the Brontë sisters or Kipling will feel very much at home there. Don’t miss the crypts on Egyptian Avenue which you enter through a gate inspired by Middle Eastern architecture, very trendy in the 19th century. A mighty cedar tree towers above the tombs at the Circle of Lebanon. The cemetery’s lush greenery provides shelter to birds and foxes. Finally, it’s time to return to the world of the living. It’s impossible to overlook the Tate Modern on the southern bank of the Thames. Housed in the former Bankside Power Station, the museum has an annual footfall of 47 million tourists! It’s the world record for a modern art gallery. Go to the café on the seventh floor to admire the exquisite panoramic view of the northern bank of the city, with St Paul’s Cathedral looming in the centre. The impression that you are seeing “the whole of London” is illusionary – it takes many visits to see it all. ☐

014_KA_08_Szerokie-MSz.indd 22

11-07-14 18:11

LTS-WI-051-g:Kaleidoscope

7/11/11

12:24 PM

Page 1

MOJE MIEJSCA ■ My fAvOurItE hAuntS

024_KA_08_Moje miejsca-MSz.indd 24

11-07-14 18:25

U DZIADKÓW W BUŁGARII AT MY GRANDPARENTS' IN BULGARIA Magdalena Rigamonti

BUŁGARIA MA PIĘKNE, PRAWIE ZAWSZE CIEPŁE MORZE CZARNE I MIEJSCAMI ZUPEŁNIE DZIKIE GÓRY – OD TAKICH MAŁYCH PAGÓRKOWATYCH PO STRZELISTE SKAŁY. NAWET POWSPINAĆ SIĘ MOŻNA. ALE MA TEŻ INNĄ, NIEZNANĄ Z FOLDERÓW TURYSTYCZNYCH STRONĘ. TO O NIEJ OPOWIADA NAM TELEWIZYJNY GWIAZDOR HUBERT URBAŃSKI. WIE, CO MÓWI – SAM W POŁOWIE JEST BUŁGAREM. BULGARIA IS BLESSED WITH THE BEAUTIFUL, ALMOST ALWAYS WARM BLACK SEA, AND MOUNTAINS WHICH ARE ULTIMATELY WILD IN SOME PLACES – FROM SMALL UNDULATING HILLS TO TOWERING CLIFFS WHERE YOU CAN GO FOR A CLIMB. BUT BULGARIA HAS GOT YET ANOTHER FACE, UNSEEN IN TOURIST LEAFLETS, WHICH IS UNVEILED BY TV CELEBRITY HUBERT URBAŃSKI. HE KNOWS WHAT HE’S TALKING ABOUT– HE’S HALF-BULGARIAN HIMSELF.

024_KA_08_Moje miejsca-MSz.indd 25

11-07-14 19:06

MOJE MIEJSCA ■ MY FAVOURITE HAUNTS

– (45 l.) z wykształcenia aktor, na co dzień prezenter telewizyjny. Zasłynął jako prowadzący popularny program Milionerzy w TVN, a w ostatnim sezonie jako gospodarz telewizyjnego show Bitwa na głosy w TVP 2, gdzie od września poprowadzi też nowy talent show The Voice of Poland. Płynnie mówi po bułgarsku. Nam zdradził, że specjalnie dla bułgarskiej telewizji będzie zdawał relacje z Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej Euro 2012. (45) actor by education currently works as a television presenter. He became popular as the host of the Polish version of "Who wants to be a millionnaire" game show on TVN and recently he hosted the music show "Bitwa na głosy" on TVP2 where he will also host a new show called "The Voice of Poland" as of September. He is ﬂuent in Bulgarian and revealed that he will comment the EURO 2012 championships for Bulgarian TV.

pędzałem tam każde wakacje. Od wczesnego dzieciństwa. Z mamą, u dziadków w Sofii. Na podwórku miałem kumpli. Mówiłem po bułgarsku. A kiedy przyjeżdżałem do Warszawy, to koledzy w emocjach słuchali, jak klnę w obcym języku – opowiada Hubert Urbański.

MIASTO PYSZNEGO FAST FOODA

Z dzieciństwa pamięta też smak bozy, czyli glutowatego napoju ze sfermentowanej pszenicy. – Kiedy byłem dzieckiem, bardzo mi smakowała. Spróbowałem bozy niedawno i nie wiem, jak to kiedyś mogłem pić (śmiech). Ale i tak za każdym razem, kiedy przyjeżdżam do Bułgarii, to przynajmniej raz kupuję ten

W styczniu warto zobaczyć Kukeri, karnawał w Gabrowdolu, 30 km od Soﬁi. In January be sure to see Kukeri, the carnival festivities in Gabrowdol, 30 km away from Soﬁa.

napój. Nie mogę się oprzeć. Zresztą w tym kraju jedzenie, kuchnia są po prostu wyśmienite – zapewnia i zaczyna opowieść, jak to wczesną wiosną zeszłego roku przygotowywał w Sofii reportaż dla Dzień Dobry TVN. – W pewne niesamowite miejsce zaprowadził mnie bardzo znany bułgarski kucharz, były akrobata cyrkowy, który ma swój popularny program kulinarny w telewizji. Wcale to nie była słynna restauracja, tylko Żenskij Bazar, miejsce, do którego sam bym na pewno nie poszedł, bo zwyczajnie bym się bał. Kucharz powiedział, że to właśnie na tym bazarze można kupić najlepsze w całej Sofii jedzenie. Po czym zaprosił mnie na kebab. Taki z okienka. I rzeczywiście, nigdy nie jadłem lepszego – wspomina prezenter, zachęcając, by nie bać się próbować bułgarskich fast foodów serwowanych z okienek, budek i innych z pozoru podejrzanych miejsc. – W całej Bułgarii popularne są też tzw. szybkie śniadania, czyli bułeczki przypominające trochę croissanty lub miękkie placuszki podawane na słodko albo ze słonym serem. Do tego ayran, czyli jogurt albo zsiadłe mleko rozbełtane z wodą.

MAŁA CERKIEW, CERKIEW DUŻA

Oczywiście jeśli komuś tęskno do supereleganckich restauracji i bardzo drogich sklepów, to na głównej ulicy, bulwarze Witosza, można kupić buty za rów-

Zdjęcia/Credits: Na poprzednich stronach: 4 Corners/Free; East News, Redux/East News, Superstock

Hubert Urbański

024_KA_08_Moje miejsca-MSz.indd 26

11-07-14 18:26

used to spend every summer holiday there. Since early childhood. With my mum, staying at my grandparents’ place in Sofia. I had friends in the neighbourhood, I speak Bulgarian. And when I returned to Warsaw, my pals would listen with excitement to me swearing in a foreign language,” recalls Hubert Urbański.

Sobór Aleksandra Newskiego z XIX w. to największa bułgarska cerkiew. The 19th-century Alexander Nevsky Cathedral is the largest Bulgarian Orthodox church.

THE CITY OF DELICIOUS FAST FOOD

Jogging his memory to the days of childhood, he also recalls the taste of boza, a thick drink made of fermented wheat and water. “When I was a kid, I liked it very much. I’ve tried it recently and I can’t believe I was able to swallow it.” (laughs) “Anyway, I always buy it at least once while in Bulgaria. I can’t resist. By the way, Bulgarian food and cuisine are simply delicious,” he assures and says that last year, in early spring, he was in Sofia working on a feature for Dzień Dobry TVN morning show. “A celebrated Bulgarian chef, a former circus acrobat who has his own TV cooking show, took me to an awesome place. It wasn’t a plush restaurant famous in Sofia with gourmet food, but Żenskij Bazar, a place I would surely never visit myself as I’d be simply too scared. The chef told me you can get the best food in Sofia in this market. And then, he invited me for a kebab. From a stall. And it’s true, I’ve

Zdjęcia/Credits: Na poprzednich stronach: 4 Corners/Free; East News, Redux/East News, Superstock

REKLAMA

024_KA_08_Moje miejsca-MSz.indd 27

11-07-14 18:27

MOJE MIEJSCA ■ MY FAVOURITE HAUNTS Urbański poleca iść na prawosławną mszę z udziałem chóru. Niezapomniane przeżycie. Urbański recommends attending an Orhodox mass with a choir. An unforgettable experience.

by odwiedzić największą bułgarską cerkiew, czyli sobór Aleksandra Newskiego zbudowany na cześć cara Aleksandra II, dzięki któremu Bułgaria po sześciuset latach wyswobodziła się spod panowania tureckiego. Dla kontrastu warto zobaczyć jedną z najmniejszych cerkwi w mieście, Bojańską, wpisaną na listę światowego dziedzictwa UNESCO. – Stoi w centrum miasta. Obok hotelu, w którym w zeszłym roku nocowałem. Zresztą jeśli ktoś chce sprawdzić, jak wyglądał świat w komunistycznych latach 70., to powinien zafundować sobie nocleg w tym relikcie. Tam naprawdę nic się nie zmieniło od 40 lat i jeśli ktoś chciałby kręcić film o tamtym czasie, to scenografię ma gotową.

CZERWONE GWIAZDY NA GROBACH

Sofia jest dość ładnie zabudowana, bo nisko i „z pomyślunkiem”. Prawie nie ma tu monumentalnych, socrealistycznych budynków. – Ciekawostki architektoniczne można podziwiać też na... bułgarskich cmentarzach. Tam wciąż jest wiele świeckich grobów z czasów komuny. Na każdym nagrobku stoi zbudowana najprawdopodobniej ze sklejki, pomalowana na czerwono metrowa piramidka, na szczycie której

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–SOF 11.00–13.55 pon.–pt., nd. Sobota tylko w dniach 6–27.08. SOF–WAW 14.40–15.35 pon.–pt., nd. Sobota tylko w dniach 6–27.08. Cena w obie strony – 345 zł. Taryfa First Minute łączy wszystkie loty w Europie jedną wspólną ceną. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com w Taryﬁe First Minute zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu. Podano czas lokalny. Lot trwa 1 godz. 55 min.

WAW–SOF 11.00–13.55, Mo.–Fri., Su., Saturdays only between 6–27 Aug SOF–WAW 14.40–15.35, Mo.–Fri., Su. ,Saturdays only between 6–27 Aug Return ticket at PLN 349. . In the First Minute fare all European ﬂights are available at one price. The total price of the ticket purchased at lot.com in the First Minute fare includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date of purchase of the ticket. Local time given. Flight duration: 1 h 55 min.

LITTLE CHURCH, BIG CHURCH

Naturally, if you long for super-plush restaurants and posh boutiques, the place to go is the main street of the capital – Vitosha Boulevard where you can buy shoes that cost the equivalent of 6 times the average Bulgarian salary, have sushi and anything else you please. “I have nothing against it,” comments Urbański, who goes to explain that first-time visitors to Sofia should absolutely see all the tourist attractions extolled in the guide books. He encourages me to see the biggest Bulgarian Orthodox church – St Alexander Nevsky Cathedral, built in the 1880s as tribute to tsar Alexander II, who liberated the country after 600 years of the Ottoman rule. For a change, it’s also worth seeing one of the smallest churches in the city, the Boyana church featured on the UNESCO world heritage list. “It’s located in the heart of the city, next to the hotel, where I was staying last year. By

Zdjęcia/Credits: Forum

nowartość sześciu bułgarskich średnich pensji, zjeść sushi i co tam jeszcze człowiek sobie zamarzy. – I wcale nie mam nic przeciwko temu – komentuje Urbański i tłumaczy, że ten, kto jest w Sofii pierwszy raz, powinien zaliczyć również wszystkie turystyczne atrakcje wychwalane w przewodnikach. Zachęca,

never had a better one,” he concludes and encourages me to try Bulgarian fast food served from windows, stalls and other seemingly suspicious places. “Another thing popular in Bulgaria is the so-called fast breakfast, or buns bearing some resemblance to croissants or soft fritters, served with sweet or salty cottage cheese. You wash them down with ayran – yoghurt or curd milk mixed with water”.

024_KA_08_Moje miejsca-MSz.indd 28

11-07-14 19:06

Money lost Failure to collect debts is like sleeping on the job. It’s a waste of money.

As long as your debtors aren’t paying you, your money is working for them. It can cost you a lot. You’re not a bank for other companies. Let Euler Hermes Collections get your money back. Thanks to our high success rate, you can increase your liquidity and avoid losses. DEBTS IN POLAND Recover money from local debtors. Win-win outcomes that keep you out of court, save you hefty legal fees and protect your all-important trading relationships Legal collection for those hard-to-crack cases Our network of experienced bailiffs can execute the legal title on an uncollected debt INTERNATIONAL DEBTS Recover claims from debtors abroad, without leaving home. Deal with only one local collector, while our international partners work for you. Tak długo, jak dłużnik nie płaci, Twoje pieniądze pracują na jego korzyść. To może Cię niemało kosztować. Nie jesteś bankiem dla innych firm. Pozwól aby Euler Hermes Collections odzyskał Twoje pieniądze. Dzięki naszej wysokiej skuteczności, możesz poprawić płynność finansową swojej firmy i zminimalizować straty. WINDYKACJA NALEŻNOŚCI W POLSCE Ściąganie należności od lokalnych dłużników. Wyniki korzystne dla obu stron, które uchronią Cię przed przewlekłymi procesami i wysokimi kosztami sądowymi, pozwalając chronić cenne relacje handlowe. Windykacja sądowa w przypadku szczególnie trudnych spraw. Dzięki bliskiej współpracy z doświadczonymi i sprawdzonymi komornikami postępowanie egzekucyjne prowadzone za naszym pośrednictwem charakteryzuje się wysoką skutecznością. WINDYKACJA NALEŻNOŚCI ZAGRANICZNYCH Z nami odzyskasz należności od zagranicznych dłużników, nie ruszając się z domu. Współpracuj z jednym lokalnym windykatorem i pozwól, by Twoją sprawą zajęli się nasi międzynarodowi partnerzy.

Call us now on +48 22 385 47 77 www.eulerhermes.pl

MOJE MIEJSCA ■ MY FAVOURITE HAUNTS

Według Urbańskiego Złote Piaski są zbyt turystyczne. Być może, ale na jakiej innej plaży zobaczymy takie „atrakcje”? According to Urbański, the Golden Sands resort is too busy with tourists. Perhaps it is but which other beach would offer such sights?

Niedaleko hotelu Sheraton w Soﬁi stoją niemal obok siebie cerkiew, synagoga, meczet z minaretem i dawny dom partii. Piękny, nieczęsto spotykany w Europie widok. Near the Sheraton in Soﬁa an Orthodox church, a synagogue, a mosque with a minaret and the former Communist party headquarters stand almost next to one another. A Beautiful sight, quite uncommon in Europe.

the way, an overnight stay at this old regime relic is a must if you are curious to explore the reality of the Communist world of the 1970s. Nothing has really changed for 40 years and if you want to shoot a movie set in that era, your set design is ready.

RED STARS ON TOMBSTONES

Sofia is a rather neat example of urban planning – all the buildings are low and well thought-out. The city is almost free of monumental social realism-style buildings. Architectural curiosities can be also be admired at Bulgarian cemeteries with many secular tombs dating back to the Communist times which often have one-metre tall pyramids made from plywood and painted in red, topped with the red Communist star. Equally fascinating are graves of representatives of the local criminal underworld: extremely flamboyant, rich, with roofs, canopies and oversized marble slabs featuring sand-blasted portraits. For example, there is a portrait of 24-year old Vasko, leaning against his BMW, with a glass of wine in one hand and playing cards in the other. The presenter says he does not look at Bulgaria through its tourist leaflets: "For me, it’s not a country of sunny beaches, rose plantations and climatic wine bars. If you accept Bulgaria as it is and come to terms with its shortcomings, this country may become a great holiday destination. Bulgaria is simply different than the rest of Europe. ☐

Zdjęcia/Credits: Alamy/Bew

zatknięta jest czerwona komunistyczna gwiazda. Ciekawe są też mogiły przedstawicieli świata przestępczego: bardzo rozbuchane, bogate, z daszkami, baldachimami i marmurowymi wielkimi tablicami z wypiaskowanymi portretami. I tak na przykład na portrecie jest 24-letni Vasko oparty o bmw, w jednej ręce trzymający kieliszek z winem, a w drugiej karty do gry... – mówi Urbański. Prezenter deklaruje, że nie widzi Bułgarii folderowo: – Dla mnie nie jest to tylko kraj słonecznych plaż, plantacji róż i klimatycznych winiarni. Jeśli jednak przyjmie się Bułgarię z całym jej dobrodziejstwem inwentarza i zaakceptuje jej ułomności, to ten kraj może się stać wspaniałym miejscem do odpoczynku. Bułgaria jest po prostu inna od reszty Europy. ☐

024_KA_08_Moje miejsca-MSz.indd 30

11-07-14 18:27

certina_NEW.pdf 2011-07-11 15:58:45

POLSKIE PRZEBOJE ■ POLISH HITS

– polska specjalność – is our specialty Rafał Kostrzyński 32

032_KA_08_Polskie przeboje-Msz.indd 32

11-07-14 15:36

Czy umiemy zadbać o jeden z lepszych polskich „produktów eksportowych”? Warto, bo najsłynniejsza na świecie litera „S” kończy właśnie 31 lat. Are we able to look after one of Poland’s best “export products”? It is worth learning how to do it well as the worldfamous letter "S" has just turned 31.

to wpadł na pomysł, żeby tak nazwać związek zawodowy? Jak zapomniane nieco słowo weszło na salony i stało się synonimem pokojowych zmian, w wyniku których powstał w Polsce pierwszy niekomunistyczny rząd w bloku wschodnim i obalono mur berliński? Czasami warto powrócić do historii, szczególnie jeśli ta trwa do dziś.

Zdjęcia/Credits: Krzysztof Wojciechowski/Forum, Jan Morek/Forum

Solidaryca

Trudno znaleźć w Polsce kogoś, komu nic nie mówi charakterystyczna czcionka w logo Solidarności. Twórcą tego symbolu jest Jerzy Janiszewski, polski grafik, który w okresie PRL-u związał się z opozycją. W sierpniu 1980 r. brał udział w strajkach w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, wydając biuletyn informacyjny dla protestujących. Najpierw pojawił się pomysł na nazwę. Słowo „solidarność” podsunęli Janiszewskiemu znajomi poeci, reszty dopełniła artystyczna interpretacja tego, co działo się wtedy w stoczni. Masywne czerwone litery symbolizowały idący ławą tłum robotników. Całość dopełniało „N” przechodzące w biało-czerwoną flagę. Ten wyraz tak precyzyjnie oddawał atmosferę i cel robotniczych protestów, że znalazł się w nazwie utworzonego wkrótce potem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego. A układ graficzny był tak sugestywny, że logo Janiszewskiego stało się wkrót-

3xw ■ Andrzej Wajda, Lech Wałęsa, Robert Więckiewicz – te trzy nazwiska wkrótce zelektryzują tych, którzy czekają na filmową biografię najsłynniejszego elektryka świata. Obecnie Janusz Głowacki kończy pisanie scenariusza o przywódcy Solidarności (prawdopodobnie zagra go Więckiewicz). ■ Andrzej Wajda, Lech Wałęsa, Robert Więckiewicz – these names will soon electrify all those who are waiting for the cinematic biography of the former president. Janusz Głowacki is currently working on the screenplay about the life of the Solidarity leader (most likely to be played by Więckiewicz).

hose idea it was to call trade unions “Solidarity”? How did a slightly forgotten word get rediscovered and come to epitomise peaceful changes that led to the rise of the first non-Communist government in the Eastern Block and the collapse of the Berlin Wall? Sometimes it is a good idea to go back in time, especially when history is so crucial to a country's present.

Solidaryca

lech Wałęsa w 20. rocznicę wyborów 1989 r. (na żywo) i z 1980 r. (na plakacie). lech Wałęsa at the 20th anniversary of the 1989 elections (himself) and on the poster dating back to 1980.

It’s hard to find a Pole who is not familiar with the distinctive font of the “Solidarity” (Solidarność in Polish) logo. The symbol was designed by Jerzy Janiszewski, a Polish graphic artist who joined the opposition in the Polish People’s Republic era. He took part in strikes at the Lenin Shipyard in Gdańsk in August 1980 where he published a newsletter for protesting workers. The word “solidarity” was suggested to Janiszewski by his poet-friends, the rest was artistic interpretation which happened at the shipyard. Sturdy red letters symbolised rows of marching workers. The typeface finished off nicely with the letter “N” becoming the red-andwhite flag. The term “solidarity” reflected the atmos33

032_KA_08_Polskie przeboje-Msz.indd 33

11-07-14 15:39

POLSKIE PRZEBOJE ■ POLISH HITS

During the ﬁrst free (in part) elections of 1989 an image from the High Noon western was used on an announcement poster.

ce jednym z najbardziej rozpoznawalnych znaków graficznych na świecie. W tym roku projekt tego samego autora (nawiązujący zresztą wyraźnie do symbolu „S”) wygrał konkurs na logo polskiej prezydencji w Unii Europejskiej (patrz str. 61).

ZNACZEK W KLAPIE

Charakterystyczny, poświęcony przez prymasa Stefana Wyszyńskiego znaczek z Matką Boską Lech Wałęsa przypiął sobie po raz pierwszy podczas strajku w Stoczni Gdańskiej. Otrzymał go od grupy pielgrzymów, która dotarła tam z Częstochowy (to zresztą były czasy, w których Polacy regularnie wspierali dewocjonaliami protestujących robotników). Wałęsa pamięta, że wręczyła mu go kobieta, a wszystko odbywało się przy kamerach. Obiecał wtedy, że zawsze będzie go nosił w miejscach publicznych. Nie złamał obietnicy. Nawet wtedy, gdy był prezydentem, zawsze chodził ze znaczkiem

Strajk w Gdańsku w sierpniu 1980 r. Tu wszystko się zaczęło. The strikes in Gdańsk in 1980. This is were it all began.

wpiętym w klapę. Po 30 latach intensywnego noszenia znaczek tak się zużył, że Wałęsa musiał go wymienić. Identycznego nie udało się znaleźć, bo ich produkcja dawno się skończyła. Nowy znaczek jest metalowy, a gdy Wałęsa pojawił się z nim pierwszy raz, sensacja była niemal taka jak w 2002 r., gdy nieoczekiwanie zgolił wąsy.

DŁUGOPIS „OD GÓRKI”

40-centymetrowy, na co dzień zupełnie niepraktyczny długopis ze zwiniętą w środku w rulon podobizną Jana Pawła II łączy się z Wałęsą tak samo nierozerwalnie jak jego wąsy i znaczek w klapie. Można zaryzykować twierdzenie, że gdyby w sali

BHP Stoczni Gdańskiej przewodniczący NSZZ „S” podpisywał porozumienia sierpniowe zwyczajnym wiecznym piórem, symbolika tego wydarzenia byłaby o wiele mniejsza. Wałęsa pamięta dziś tylko, że długopis z papieżem ktoś mu wcisnął podczas wiecu przy bramie stoczni, a do podpisania porozumień użył go tylko dlatego, że akurat miał go pod ręką. To było bardzo owocne pięć minut tego, przyznajmy, niezbyt wyszukanego gadżetu. Sprzedawany w handlu detalicznym po 120 zł za sztukę (więc drogi, bo ówczesna przeciętna pensja wynosiła ok. 5 tys. zł) przedmiot jest obecnie eksponatem na wystawie Drogi do wolności zorganizowanej przez Europejskie Centrum Solidarności. Stał się też bohaterem filmu krótkometrażowego Piotra Trzaskalskiego, jednej z etiud przygotowanych przez TVP w związku z 30. rocznicą założenia związku. A producent długopisu, nieżyjący już Ludwik Górka z Myślenic, dzięki epizodowi z sali BHP mógł rozkręcić działalność swej rodzinnej firmy. Rok temu – z okazji jubileuszu narodzin Solidarności – jego syn Jan wyprodukował tysiąc sztuk słynnego długopisu.

SUBIEKTYWNA LINIA AUTOBUSOWA

SLA to znakomity przykład na to, że wydarzenia, które w 1980 r. doprowadziły do powstania Solidarności, da się pokazać tak atrakcyjnie, że ludzie będą chcieli je oglądać. Autorski projekt Grzegorza Klamana, jednego z założycieli gdańskiego Instytutu Sztuki Wyspa, to rodzaj interaktywnej wycieczki po stoczni. Jej uczestnicy przemieszczają się po niej odrestaurowanym „ogórkiem” (popularnym w cza-

Zdjęcia/Credits: Laif/EK Pictures, Chris Niedenthal/Forum, East News

Podczas pierwszych (częściowo) wolnych wyborów w 1989 r. wykorzystano zdjęcie z westernu W samo południe.

032_KA_08_Polskie przeboje-Msz.indd 34

11-07-14 15:40

phere and the goal of worker’s protests with such unparalleled accuracy, it was soon adopted as the name of the newly-founded Independent Self-Governing Trade Unions. The visual was so expressive that Janicki’s logo soon became one of the most recognised graphic symbols worldwide. During martial law Janiszewski emigrated from Poland – first to Germany, later to France and eventually to Spain. This year, his work (making clear references to the “S” symbol) won the competition for the Polish EU presidency logo (see p. 61).

replace it. He couldn’t find an identical one, as production of original badges was long discontinued. The new badge is made of metal. When Wałęsa wore it for the first time, it stirred as much interest as did shaving off his signature moustache in 2002.

The lapel pin

a pen from Górka

Lech Wałęsa pinned the distinctive Black Madonna badge, blessed by the Cardinal Stefan Wyszyński, in his lapel during the strike at Gdańsk Shipyard. It was a souvenir from a group of pilgrims who returned from Częstochowa (these were the times when Poles regularly supplied protesting workers with devotional objects). Wałęsa remembers it was given to him by a woman and that the scene was shot by a camera. He promised then he would always wear it in public places. Even when he was president, we would always appear with the badge in his lapel. After 30 years of intensive use, the badge was so worn out that Wałęsa had to

Forty centimetres long, which made it completely impractical, a pen with a rolled photograph of John Paul II tucked inside, is a Wałęsa hallmark just like his walrus moustache and the badge in the lapel. It is fair to say that if the “Solidarity” leader had used something ordinary to sign the Gdańsk Accords in the Health and Safety Room of the Gdańsk Shipyard, this event would be much less symbolic. Today, Wałęsa only recalls that the Pope pen was pushed into his hand during a protest rally near the shipyard gate, and he used it to sign the Accords only because he had nothing else handy. This admittedly not very sophisticated acces-

Stocznię Gdańską najlepiej zwiedzić „ogórkiem”. The best sightseeing option for the Gdańsk shipyard is a tour on an old "cucumber" bus.

REKLAMA

032_KA_08_Polskie przeboje-Msz.indd 35

11-07-14 15:40

POLSKIE PRZEBOJE ■ POLISH HITS sach PRL autobusem marki Jelcz) i spotykają się z dawnymi pracownikami, którzy osobiście brali udział w słynnych strajkach. Zwiedzający (maksymalnie 33 osoby, bo tyle mieści się w autobusie) mogą zobaczyć warsztat Lecha Wałęsy, odrestaurowaną za 11,5 mln zł salę BHP, Stocznię Cesarską, pochylnię, Halę U-bootów, a nawet miejsce, w którym Wałęsa dokonał słynnego „skoku przez płot”. Przewodnikami są Jan Kryger – były pracownik Wydziału W-4 (tego samego, w którym pracował Wałęsa) – oraz Roman Łopuchow, który w stoczni przewinął się przez niemal wszystkie jej wydziały. Kolebkę Solidarności Klaman wykorzystuje nie tylko do opowiadania historii związku, ale także do promocji sztuki współczesnej. Dzięki niemu na terenie Stoczni Gdańskiej działa prężna instytucja kulturalna, która organizuje dziesiątki wystaw, warsztatów, konferencji i festiwali.

PRZEBICIE

Klaman promuje „S” nie tylko w Stoczni Gdańskiej, ale także za granicą. W zeszłym roku udało mu się uzyskać od Muzeum Nobla w Sztokholmie zgodę na zamontowanie niezwykle śmiałej instalacji. Na jednym z okien zawisł autentyczny stół warsztatowy Wałęsy przepiłowany tak, by sprawiał wrażenie, że „przebija się” na zewnątrz (stąd nazwa instalacji Crushing In nawiązująca do tego, czego dokonała Solidarność w 1980 r.). – To spory sukces, że pozwolono nam umieścić stół w oknie zabytkowego budynku. Zdaje się, że jego elewacja nie była naruszana od lat – wspominał autor instalacji. Pewnie nie udałoby się tej zgody uzyskać, gdyby nie to, że przy tym stole warsztatowym pracował człowiek, który w 1983 r. dostał Pokojową Nagrodę Nobla. ☐

Czerwiec 2010: stalowy, 250sory had its moment in -kilogramowy warsztat Wałęsy the sun. Sold in shops przebija (ale tylko optycznie) for PLN 120 a piece Muzeum Nobla w Sztokholmie. (when the average salJune 2010: Wałęsa's steel, 250-kg workbench crushes ary was approx. PLN (optically only) through a 5,000 which made it a window of the Nobel Museum rather expensive souin Stockholm. venir), the pen is now exhibited at the Solidarity Museum and starred in a short film by Piotr Trzaskalski, produced for Polish Television to celebrate the trade union’s 30th anniversary. Its memorable appearance at the Health and Safety Room brought prosperity to the family business of the late Ludwik Górka from Myślenice, the producer of the pen. Last year, during anniversary celebrations of “Solidarity”, his son Jan produced 1,000 copies of the famous pen.

SUBJECTIVE BUS LINES

SBL is an excellent case study proving that events which led to the rise of “Solidarity” in 1980 may be presented in an appealing way to attract visitors. Originally the project of Grzegorz Klaman, one of the founders of Gdańsk-based Wyspa Institute of Art, this

A visualisation of the European Solidarity Centre to be erected on the premises of the Gdańsk shipyard.

032_KA_08_Polskie przeboje-Msz.indd 36

Zdjęcia/Credits: Gdańskie Inwestycje Komunalne, KFP, DR

Wizualizacja Europejskiego Centrum Solidarności, które powstaje na terenie Stoczni Gdańskiej.

11-07-14 15:40

is an interactive tour of the shipyard. Visitors board a renovated “Jelcz” bus (nicknamed “the cucumber” and popular in the PRL era) to meet former workers who took part in the legendary strikes. The group (maximum 33 people since that’s how many seats are on the bus) get a chance to see Lech Wałęsa’s workshop, the Health and Safety Room whose upgrading cost PLN 11.5 million, the Imperial Shipyard, the slipway, the UBoot Hall, and even the place where Wałęsa performed the iconic “jump across the fence”. The tour is guided by Jan Kryger and Roman Łopuchow, former workers of the shipyard. Klaman chose the cradle of “Solidarity” not only to spin the tale of the trade unions but also promote contemporary art. Thanks to his efforts, the premises of the Gdańsk Shipyard are home to a dynamic cultural institution which presents dozens of exhibitions, workshops, conferences and festivals.

Crushing in

Klaman promotes “Solidarity” at the Gdańsk Shipyard and abroad. Last year he managed to persuade Stockholm’s Nobel Institute to mount a bold and daring installation. Last year in June, he placed Lech Wałęsa’s original workbench hanging from one of the build-

ing’s windows – weighing 250 kg, this steel furniture painted green looked as if it was “crushing through”. (The name of the installation, “Crushing In”, refers to the achievements of “Solidarity” in 1980). “It was a major success that we managed to place the workbench in the window of the historic Nobel Museum building. I think its façade hasn’t been modified for years”, recalls the artist. He probably would never have been given approval if it wasn’t the workbench of the man who won the Nobel Peace Prize in 1983. ☐

Akt erekcyjny ECs Lech Wałęsa podpisał słynnym długopisem. Lech Wałęsa signs the papers initiating the construction of the EsC with the famous pen.

REKLAMA

032_KA_08_Polskie przeboje-Msz.indd 37

11-07-14 18:40

KUCHNIA ■ CUISINE

Sęk w tym, by dobrze obracać As the Sękacz Turns Ola Lazar, Stoliczku.pl

Żeby go przygotować, potrzeba co najmniej 40 jaj, kilograma cukru, kilograma mąki i pół kilo masła. Niektóre gospodynie dodają jeszcze litr kwaśnej śmietany. Jest niezwykle czasochłonny, ale wart włożonej pracy. Sękacz. You’re going to need at least 40 eggs, a kilogram of sugar, a kilogram of ﬂour, and a pound of butter. Some housewives add a litre of sour cream. It is terribly time consuming but worth every hour. Please meet our pride and joy − sękacz.

038_KA_07_Kuchnia-MSz.indd 38

11-07-14 18:16

Zdjęcie/Credits: Marzena Hmielewicz/Agencja Gazeta (2)

czasie jego pieczenia stożkowy, najt is baked by rotating a conical rolling pin, lepiej dębowy wałek obraca się nad preferably made of oak, above a birch or alpłomieniem z drewna brzozy lub older fire and evenly pouring successive layers chy, jednocześnie równomiernie polewając go of dough over it. Each layer has to set and needs ciastem. Każda warstwa ciasta musi zastygnąć to be slightly browned by the fire before the next i lekko od płomieni się przyrumienić, zanim pois poured over it. In short, if the cake is going to kryje się ją kolejną. Krótko mówiąc, potrzeba look and taste just right, then two experienced kilku godzin pracy dwóch doświadczonych osób, bakers will have to work at it for hours. Once the aby ciasto wyszło takie, jak należy. Po upieczeniu cake is baked it has to be left for a few more zaś należy odczekać kolejnych kilka godzin, by hours to set. A sękacz cross-section is made up ciasto stężało. W przekroju sękacza widoczne poof several rings of caramelised dough and it winny być słoje skarmelizowanego ciasta, natoshould have those characteristic knots or spikes miast wierzch powinny pokrywać charakteryon the outside. The spikes are what give the cake styczne wypustki. To od nich, nazywanych sęits name (sęk means knot in Polish). As you can kami, ciasto wzięło nazwę. Jak widać, sękacz to see, sękacz is no ordinary cake. nie jest pierwszy lepszy wypiek. You could try baking it at home by taking a ladle Można próbować robić go w domowym piekarand pouring layers of cake onto a baking tray in niku, wlewając po chochli ciasta do tortownicy, your oven, but the end result will not quite cut it ale efekt nie będzie równie dobry, bo w ten spoand that distinctive alder smoke flavour will be sób nie podrobimy chociażby zapachu dymu olnoticeably absent. chowego. No wonder sękacz baking shows have become Nic dziwnego, że pokazy pieczenia sękacza wean attraction in Eastern Poland. The tradition of szły do programu wycieczek turystycznych na baking sękacz is still strong in the regions of Luwschodzie Polski. Lubelszczyzna, Podlasie oraz blin, Podlachia (Podlasie) and Warmia and Warmia i Mazury to regiony, w których tradycja Masuria. Although culinary sources contain pieczenia sękaczy jest najżywsza. I choć w źrómany conflicting stories about the origins of the dłach kulinarnych pełno jest sprzecznych inforcake, it most probably came to Poland from macji na temat pochodzenia tego ciasta, wiele Germany where it is known as baumkuchen and wskazuje na to, że przybył on do Polski z Niewhere it was first described in a cook book in miec. Tam, znany jest pod nazwą baumkuchen, 1682. The first sękacz recipe written down in po raz pierwszy pojawił się w książce kucharskiej Polish was found in a book by Wincenta Zaw 1682 r. Pierwsza spisana po polsku receptura wadzka titled The Lithuanian Cook and pubsękacza znalazła się natomiast w książce Winlished in Vilnius in 1856. Although regional vacenty Zawadzkiej Kucharka litewska opublikorieties of sękacz are also baked in the French wanej w 1856 r. w Wilnie. O ile Pyrenees (gâteau à la broche), lokalne odmiany sękacza piecze and Japan (where it was introCiasto, laureata wielu nagród, się również we francuskich Piduced by a certain German produkuje cukiernia Zaniewicz renejach (gâteau à la broche), pâtissier), it remains best known z Międzyrzeca Podlaskiego. Jej wyroby można kupić w: a nawet w Japonii, to Polska and most popular in Poland CAFFÈ MONTEGRAPPA via oraz Litwa (šakotis) są krajami, and Lithuania (where it is Montegrappa 36; Florencja gdzie sękacz wszedł do kanonu known as šakotis). In the past it VODKA PARTY LLC ﬁrma cukiernictwa i wypiekany jest was frequently made in January cateringowa; Nowy Jork powszechnie do dziś. Kiedyś and served at Easter. HALE MARCPOLU Mazowsze najwięcej pieczono w styczniu, No wedding reception would be An excellent sękacz is produced a podawano na Wielkanoc. Bez complete without a sękacz in by Zaniewicz cake shop from sękacza we wschodniej Polsce Eastern Poland. Sękacz also Międzyrzec Podlaski. You can buy their products at CAFFÈ nie mogło się też obejść żadne made it to the dining rooms of MONTEGRAPPA via wiejskie wesele. Na salony trafił the aristocracy on the recomMontegrappa 36, Florence, podobno za sprawą królowej mendation of Queen Bona SforVODKA PARTY LLC Bony, którą poczęstowano nim za. The good queen had been catering company, NYC and A we wsi Berżniki na Suwalszserved it in Berżniki, now on MARCPOL HALLS Mazovia. czyźnie. ☐ the border with Lithuania. ☐

Sękacz dobrze się przechowuje, co ważne, jeśli chcemy zabrać go jako prezent za granicę. W domu, aby nie wysechł, we wnętrzu ciasta wystarczy postawić kieliszek z wodą. Sękacz preserves well which is important for anyone wanting to take it as a gift abroad. At home just put a small glass with water inside its hollow centre to prevent it from drying.

Przez trzy godziny obracaj wałek nad płomieniem, polewając go ciastem. Rotate the rolling pin over an open ﬁre for three hours while pouring layers of dough as it turns.

038_KA_07_Kuchnia-MSz.indd 39

11-07-14 18:17

Zdjęcia/Credits: Marek Opitz, Bew

REGIONY ■ REGIONS

HOLANDIA DZIKA, WCIĄŻ NIEODKRYTA

WILD HOLLAND AWAITS DISCOVERY Joanna Lamparska 40

040_KA_07_Regiony-MSzkor.indd 40

11-07-14 18:00

Samolot pokonałby tę traSę w kilkanaście minut. łódką trzeba płynąć co najmniej cztery dni, ale „trzeba” nie jeSt tu odpowiednim Słowem. pętla Żuław to jedna z najbardziej romantycznych dróg wodnych w polSce. ponad 200 km Sielanki. a plane could fly thiS diStance in juSt over ten minuteS, yet a boat trip would take at leaSt three dayS. but thiS makeS it Sound like a chore. the Żuławy loop iS one of the moSt romantic waterwayS in poland – over two hundred kilometreS of endleSS idyllic Scenery. 41

040_KA_07_Regiony-MSzkor.indd 41

11-07-14 18:00

regiony ■ regions

The castle in Malbork, the largest Teutonic fortress is always besieged by... tourists.

dyby cofnąć się o kilka tysięcy lat, to w miejscu dzisiejszych Żuław zobaczyli byśmy ogromną morską zatokę. Wisła niosła do niej przez wieki olbrzymie ilości mułu, aż utworzył się ląd. Trochę nieprzyjazny, bagnisty, trudny. Człowiek więc od stuleci zmagał się tu z wodą, wydzierając jej miejsce do życia. Osuszone niegdyś pola i pastwiska, poprzecinane srebrnymi wstążkami rzek i kanałów, ułożyły się w płaską równinę, której prawie jedna trzecia to depresja. Czy można znaleźć lepsze miejsce do leniuchowa nia? Żadnego wysiłku narzuconego przez naturę, żadnych górek, przełęczy, tylko śpiew ptaków, nie zwykła architektura i kilka zabytkowych miast. W niektórych częściach Żuław nawet dziś to wła śnie woda zapewnia łączność ze światem. Znajduje się tu ponad 3,5 tys. kanałów. Pętlę Żuław, piękny i ciągle mało znany szlak, tworzą trzy główne rzeki: Wisła, Szkarpawa i Nogat. Ta unikatowa droga łą czy Zatokę Gdańską z Zalewem Wiślanym i Elblą skim Węzłem. – Żuławy to taka mała Holandia, a nawet coś więcej, bo Holendrzy, którzy tu przyjeżdżają, cieszą się przede wszystkim z dzikości przyrody. Niby jest tak samo jak u nich, ale nie ma tylu miast. Słychać śpiew ptaków – mówi Łukasz Krajewski, który z miłości

et’s press “rewind” and go back a few thou sand years. Instead of Żuławy, we’d be look ing at a gigantic sea bay. The land we see today was formed as a result of massive amounts of mud being deposited by the Vistula over a period of hun dreds of years. Slightly inhospitable, marshy and challenging. We have been battling water for centu ries, reclaiming a place to live step by step. Once drained, these fields and pastures – crisscrossed by silver ribbons of rivers and channels – made up a flat plain of which a third is a depression. Is there a better place to laze around? No effort enforced by nature, no hills or mountain passes, just the singing of birds, unique architecture and – if required – a handful of historical towns. Żuławy is still connected to the outside world by waterways in places. The area is home to over 3,500 channels. The beautiful and pris tine Żuławy Loop is made up of the Vistula, Szkar pawa and Nogat rivers. This unique waterway con nects the Bay of Gdańsk with the Vistula Lagoon and the Elbląg Hub. “Żuławy is like a little Holland, or even something more, as Dutch visitors to the area are impressed by the wildness of the local na ture. The landscape is similar, but there are fewer cit ies. And you can hear birds singing”, says Łukasz Krajewski whose love for Żuławy inspired him to

Zdjęcia/Credits: East News

Zamek w Malborku, największa w Europie krzyżacka warownia, zawsze jest oblężony przez... turystów.

040_KA_07_Regiony-MSzkor.indd 42

11-07-14 19:03

ENJOY, SAIL & SCUBA

MALEDIWY ARCHIPELAG ZYSKÓW WŁASNY LUKSUSOWY KATAMARAN!

Dołącz do Inwestycji Sailscuba i wypoczywaj we własnej ﬁrmie na rajskich Malediwach. Projekt jest realizowany przez SAILSCUBA PVT LTD z siedzibą w Male. Liczba Inwestorów limitowana, a kwota Inwestycji to 50.000 USD za udział. Szacowany zwrot: ponad 25% w skali roku. Dodatkowe proﬁty: raz w roku darmowe dwutygodniowe wakacje na katamaranie, pobyty last minute bez ograniczeń.

www.SAILSCUBA.com (+48) 601 375 306

scuba.indd 1

2011-07-11 17:33:58

REGIONY ■ REGIONS

Skarb Żuław, ryby, najlepiej z domowej wędzarni. Fish are the treasure of Żuławy, best if smoked in a home-made smokehouse.

Arcade houses (image on page 40) were well prepared for floods. The first floor served its inhabitants for potential evacuation of people and cattle.

do Żuław stworzył Żeglugę Wiślaną. Jej płaskodenne jednostki mogą pokonywać tutejsze rzeki nawet w miejscach, gdzie naprawdę jest niewiele wody.

WIEKOWA HYDROZAGADKA

Podróż najlepiej zacząć w Gdańsku. Od strony wody słynna gdańska starówka wygląda wyjątkowo malowniczo. Jacht majestatycznie sunie wzdłuż zawsze zatłoczonego wybrzeża, żeby najpierw dotrzeć do XIX-wiecznej śluzy w Przegalinie, a po kilku godzinach zostawić Wisłę i wpłynąć na leniwą Szkarpawę. Podróż tą trasą polega nie tylko na podziwianiu widoków, to także nauka historii. Na każdym niemal odcinku rzek tworzących Pętlę poziom wody regulowany jest przez stopnie wodne, a żeglugę umożliwiają śluzy. Węzeł wodny w Rybinie,

launch Vistula Sailing. His barges are able to ply the local waterways, even those sections whose water level is very low.

ANCIENT HYDROPUZZLE

The best springboard for your trip is Gdańsk whose old town looms magnificent over the water. Your yacht sails majestically along the crowded coastline to first reach the 19th century lock in Przegalin, before leaving the Vistula behind a few hours later and entering the lazily flowing Szkarpawa. The route abounds in breathtaking views and makes an excellent practical history lesson. The water level is regulated by falls built on almost every section of every river of the Loop, and navigation is facilitated by locks. The hydrotechnical system in Rybina, at the confluence of the Royal Vistula, the Szkarpawa and the Tuga, is the only place in Poland where you can see three moveable bridges at work. The two bascule bridges and one swing bridge are pearls of old-time architecture. The rail swing bridge connecting the banks of the Szkarpawa is opened and closed manually, just as it was in days of old. For years, it has been operated by the same person, and it takes up to 90 minutes to complete the process. The Żuławy Narrow Gauge Rail uses the bridge in summer, as it fol-

Zdjęcia/Credits: Marek Opitz

Domy podcieniowe (zdj. na str. 40) były świetnie przygotowane na powódź. Pierwsza kondygnacja służyła do ewentualnej ewakuacji, również zwierząt.

040_KA_07_Regiony-MSzkor.indd 44

11-07-14 19:03

2011-07-6 Lactovaginal 1z2 G+J.pdf

2011-07-12

04:29:21

ZOSTAŃ CZŁONKIEM

TOWARZYSTWA

Dwuletnia prenumerata CM

+ w prezencie bezprzewodowa stacja pogodowa CY

CMY

National Geographic K

269zł

zamiast 432 zł kod SMS: PREN.NG.269

ZAMÓWIENIA SMS-em: 71001 Koszt SMS-a 1 zł netto (1,23 zł brutto). Przykładowa treść SMS-a: PREN.NG.269 JAN KOWALSKI ul. Pola 15, 01-002 Warszawa telefonicznie: 22 360 37 77, e-mail: bok@guj.pl listownie: Biuro Obsługi Klienta, ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa Możesz opłacić prenumeratę kartą kredytową na www.national-geographic.pl lub przelewem na numer rachunku

Pekao S.A. 85 1240 6003 1111 0000 4943 5577

Prosimy o zamieszczenie pełnych danych adresowych. Oferta ważna do wyczerpania zapasów. Wysyłka prezentu nastąpi po zarejestrowaniu wpłaty. Więcej ofert i regulamin prenumeraty na stronie www.national-geographic.pl

040_KA_07_Regiony-MSzkor.indd 45

11-07-14 17:49

REGIONY ■ REGIONS lows the Baltic coast from Sztutowo to Mikoszewo. Its history dates back to the 19th century when it was used to carry timber and agricultural produce. Today, it’s a popular tourist attraction.

ARCADES MADE GRANARIES

Zatoka Gdańska GDAŃSK

Mierze

Sztutowo

Pruszcz Gdański Cedry Wlk.

Nowy Dwór Gdański

Y I I I

Ostaszewo

W Ż u ławy Turze

J. Drużno

Żółwiniec

Malbork

I I I

I I

I I I

10 km

Sztum

I I I I

Wisła

I I I

WARSZAWA

Elbląg

Nowy Staw ga

Małżewo

lana

ew Zal y lan Wiś

w ap ra a

Suchy Dąb

Rybina

iś ja W

xxx_Keleidoscope_071

Zdjęcia/Credits: Andrzej Sidor/Forum

Mikoszewo Przegalina

Za Rybiną Szkarpawa tonie w zieleni. Porośnięte szuwarami brzegi i pokryta nenufarami rzeka przywodzi na myśl przyrodę tropikalnych krajów. Dookoła tylko kwieciste łęgi, lasy i bagna, czasem jedynie ozdobione pojawiającą się jak we śnie, walącą się stodołą czy żuławską chatą. To idealne miejsce do obserwacji ptaków. Występuje tu ponad 200 ich gatunków, nad Żuławami przebiega też jeden z ważniejszych szlaków migracyjnych ptaków. Z czasem ciszę zaczyna wypełniać szept nadbrzeżnych wiosek. Coraz gęściej pojawiają się największe żuławskie atrakcje: domy podcieniowe, holenderskie zagrody i zagubione wśród szuwarów rybackie osady. Ta kraina pełna jest pamiątek po mennonitach, dawnych osadnikach z Holandii i północnych Niemiec. Ci pokojowi anabaptyści przybyli na Żuławy w połowie XVI w. Ich specjalnością było zagospodarowywanie terenów bagiennych. Dzięki nim dziś możemy cieszyć się Żuławami! ☐

PODCIENIA JAKO SPICHLERZE

Wis ła

This house dates back to 1781 and is located in Żółwiniec, the village sitting lowest in Poland.

gdzie łączą się wody Wisły Królewieckiej, Szkarpawy i Tugi, to jedyne miejsce w Polsce, skąd widoczne są jednocześnie aż trzy ruchome mosty. Dwa zwo1 11-07-14 18:38 dzone i jeden obrotowy, perły dawnej techniki. Kolejowy most obrotowy, który spina brzegi Szkarpawy, tak jak w dawnych czasach trzeba otwierać ręcznie. Od wielu lat robi to ta sama osoba, a cała operacja zajmuje nawet półtorej godziny. Latem przez most kursuje Żuławska Kolej Wąskotorowa, której trasa wiedzie wzdłuż bałtyckiego wybrzeża: ze Sztutowa do Mikoszewa. Jej historia sięga końca XIX w., niegdyś dowoziła drewno i płody rolne, dziś jest popularną turystyczną atrakcją.

isł a

Ta niepozorna chata pochodzi z 1781 r. i stoi w najniżej położonej zulawy.pdf miejscowości w Polsce, Żółwińcu.

As we pass Rybina, the river Szkarpawa drowns in lush greenery. With its banks overgrown by reeds and its surface carpeted by water lilies, it resembles a tropical destination. There is nary a house in sight. We are surrounded by verdant wetlands, forests and marshes, occasionally dotted with almost surrealistically dilapidated barns and huts. This is the perfect spot for bird watching. The area is home to over 200 species and lies on one of the key routes that migrant birds take through the region. At times, the quiet whisper of riverside villages fills the silence. Suddenly, the biggest local attractions start appearing en masse: arcade houses, Dutch homesteads and fishing villages lost amid the reeds. The area is rich in the remnants of the Mennonites, early settlers from the Netherlands and northern Germany. Mennonites were peace-loving Anabaptists who followed the religious reformer Menno Simons. They arrived in Żuławy in the mid-16th century. They specialised in turning marshlands and flooded areas, useless for anyone else, into arable land. We owe the beauty of this less know but beautiful part of Poland to their skills and perseverence. ☐

I I I I I

040_KA_07_Regiony-MSzkor.indd 46

11-07-14 19:03

Cupido_K_11.07.indd 1 7/14/11 1:55 PM

Keleidoscope_0711_FCoaching_1_4.indd 1

7/11/11 1:37:44

• • • •

• • • • •

Zdjęcia/Credits: Andrzej Sidor/Forum

• •

• • •

040_KA_07_Regiony-MSzkor.indd 47

11-07-14 17:50

NAUKA EXTREME ■ EXTREME SCIENCE

ŻYCIE

zaklęte w żywicy Life Charmed In Stone Andrzej Hołdys

It’s true that amber looks delightful but it’s also an invaluable source of information for researchers. A handful of nuggets recently discovered in Ethiopia allowed for testing of insects dating 95 million years!

Zdjęcia/Credits: Corbis, Bew (2)

Bursztyn cieszy oczy, to fakt, ale dla badaczy dawnego życia jest też bezcennym źródłem informacji. Niedawno odkryto w Etiopii kilka jego okazów, które pozwoliły na testy owadów sprzed 95 mln lat!

048_KA_08_Smak Luksusu-MSz.indd 48

11-07-14 17:28

Zdjęcia/Credits: Corbis, Bew (2)

BURSZTYNOWE PASZPORTY

AMBER PASSPORTS

ywiczne bryłki, sople, płytki i nieregularne okruchy występują w wielu miejscach na świecie. Wszystkie mają podobną budowę – tworzą je głównie atomy węgla i wodoru. Zarazem jednak różnią się kompozycją kwasów, olejków, węglowodorów i innych substancji, których łącznie poznano już ponad 30. Różnią się też wiekiem, barwą, przezroczystością, połyskiem i wieloma cechami fizycznymi. Ich ostateczne właściwości zależą od środowiska, w którym dojrzewały, a także od ich późniejszych losów.

Ekspert potrafi rozpoznać wiele odmian bursztynów. Dawniej było to znacznie prostsze. Dziś, w czasach masowych podróbek oraz modyfikowania barwy, struktury i twardości kamieni ozdobnych, trzeba być niezwykle uważnym. Nawet specjalista nie zawsze sobie poradzi, a co dopiero laik. Czasami, aby odróżnić prawdziwy bursztyn od idealnej imitacji, trzeba przeprowadzić szczegółowe badania chemiczne. Dlatego kupując bursztynową biżuterię, warto mieć na uwadze renomę sklepu jubilerskiego. Wiele z nich podpisało Kartę Dobrych Praktyk Bursztynniczych i wydaje klientom Bursztynowe Paszporty, rodzaj gwarancji na zakupiony wyrób. Dla naukowców bursztyny są bezcenne, ponieważ zaklęte jest w nich życie. Mnóstwo inkluzji (obecność ciał obcych) roślin i zwierząt przechowało się np. w bursztynie bałtyckim. Sukcynit, tak brzmi jego fachowa nazwa, to najpowszechniejszy z wszystkich bursztynów, a zdaniem wielu także najpiękniejszy. Wspaniałe zbiory, stale badane przez naukowców, posiada Muzeum Ziemi PAN w Warszawie czy niedawno powstałe gdyńskie Muzeum Inkluzji w Bursztynie (ponad 13 tys. okazów). Inne warte odwiedzenia placówki to: Muzeum Przyrodnicze PAN w Krakowie, Muzeum Zamkowe w Malborku oraz Muzeum Bursztynu w Gdańsku.

ZSZEDŁ Z DRZEWA

Co ciekawe, mimo wielu badań wciąż nie udało się ustalić, jakie drzewa dały początek bursztynowi bałtyckiemu. Liczy on zwykle 40–45 mln lat i pochodzi z czasów, gdy klimat na Ziemi stopniowo się ochładzał. Z Europy znikały lasy tropikalne, a ich miejsce zajmowały lasy mieszane z drzewami liściastymi i iglastymi. Te ostatnie dały początek bursztynowi. Do jakiego gatunku

esinous nodules, drops, squares and irregular shards are found in many places around the world. All of them have a similar structure – they are made of carbon and hydrogen atoms. At the same time, they differ in the composition of acids, essential oils, carbohydrates and other substances – the number of identified compounds exceeds 30. They demonstrate differences in age, colour, transparency, luster and many other physical features. Their final properties depend on the environment in which they matured and their later history.

A seasoned expert can recognise many basic types of amber. This task was much easier in the old days. Today, in the era of mass forgery, modification of colour, structure and hardness of decorative stones, you need to be very careful. Sometimes it’s a genuine challenge for a true expert, not to mention an amateur. Sometimes a thorough chemical analysis is required to distinguish genuine amber from its perfect imitation. That is why, when buying amber jewellery, choose established Bursztyn zawsze fascynował ludzi. W XIX w. jewellery stores. Many of them have recently sikonstruowano nawet gned the Charter of Good Amber Practises and specjalne kombinezony, produce Amber Passports, which guarantee the by zbierać go z dna morza. authenticity of the products. With life trapped within, amber is priceless for Amber has fascinated people for ages. In the 19th scientists. A galore of inclusions (foreign bodies) century special suits containing plants and animals were preserved in enabling people to pick Baltic amber. Succinite, which is its specialist stones directly from the seabed were produced. name, is the most popular type of amber and as many believe, also the most beautiful. Warsaw’s Museum of Earth Sciences has a magnificent collection of Baltic amber, which is constantly studied by scientists. Another giant collection (over 13,000 specimens) is displayed at the recently PODEJRZEĆ DAWNE ŻYCIE opened Museum of Amber Inclusions in Gdynia. W zeszłym roku w Etiopii w dziewięciu bryłach sprzed 95 mln lat znaleziono wspaniałe okazy Other places worth visireprezentujące 30 gatunków owadów i pająting include the Museum ków. Niektóre z nich przechowały się w całości. Badacze mogli je ze wszystkich stron oglądać, of Natural History in Kramierzyć, prześwietlać i poddawać rozmaitym ków, Castle Museum in analizom. Niedawno też naukowcy z berlińskiego Museum für Naturkunde znaleźli w kawałku Malbork and the Amber bursztynu bałtyckiego sprzed 44 mln lat larwę Museum in Gdańsk.

OFF THE TREE

It’s interesting that despite extensive research we have failed to match the Baltic

osy pasożytniczej, która siedzi na grzbiecie pająka, czekając, by wniknąć do jego kokonu i pożreć znajdujące się tam jajeczka. W innej bryłce prastarej żywicy można zobaczyć ważkę, której głowę ułamek sekundy wcześniej pożarła jaszczurka. Obie zginęły w żywicy.

048_KA_08_Smak Luksusu-MSz.indd 49

11-07-14 18:55

Insects, scorpios and lizards – the creatures captured in amber are an amazing source of information for scientists. One of the best world-class specimens in Poland is the “Gierłowska lizard” exhibited at the Amber Museum in Gdańsk.

należały? Nie wiadomo. Dwa tysiące lat temu Pliniusz Starszy w dziele Historia naturalis z dużą intuicją pisał, że bursztyn bałtycki powstaje z soku północnych sosen. Zaczęto nawet szukać tajemniczych bursztynowych lasów wokół Bałtyku. Oczywiście bez powodzenia. Pod koniec XIX w., kiedy wiedziano już, że bursztyn jest bardzo stary, uznano, że jego macierzystym drzewem była wymarła sosna bursztynodajna. Ale jej istnienia nigdy nie udało się potwierdzić. Trzy lata temu natrafiono na nowy trop, który wiedzie do Japonii. Tylko tam rośnie osiągająca 40 m wysokości sośnica japońska. Jej żywica bardzo przypomina bursztyn bałtycki. Dawniej

discovering ancient life Last year in Ethiopia, magnificent specimens of 30 insect and spider species were found in nine stones dating back 95 million years ago – the era when dinosaurs reigned supreme on Earth. Some creatures were wholly preserved. Scientists were able to examine them from every angle, to measure, X-ray and perform various analyses. Not long ago, in a piece of Baltic amber dating back 44 million years ago, scientists from the Berlin-based Museum für Naturkunde found a larva of a parasitic wasp sitting on the spine of a spider, ready to penetrate its cocoon to devour the eggs inside. Another nugget of ancient resin revealed a dragonfly whose head had been eaten fraction of a second before by a lizard.

amber to its source. Its age is usually estimated at 40-45 million years. It was formed in the era when the Earth’s climate was gradually cooling down. Tropical forests in Europe were giving way to mixed deciduous and coniferous vegetation. The latter yielded amber. What species were they? We don’t know. Two thousand years ago, Pliny the Elder wrote in his Historia naturalis with brilliant intuition that Baltic amber originates from the juice of northern pines. The quest for mysterious amber forests on the Baltic Sea was initiated but, of course, to no avail. In the late 19th century, when it was finally established that amber is ancient, it was believed that it was produced by an extinct amber pine. Yet, its existence has never been confirmed. Three years ago, a new clue was found in Japan. Japan is home to the 40-meter-tall umbrella pine whose resin closely resembles Baltic amber. This species was popular on our continent, disapperaring from Europe only a few million years ago. Perhaps this was the amber-bearing tree? Let’s go back 40 million years for a moment. Resin-yielding forests, perhaps made up of mighty umbrella pines, form a dense ecosystem in Scandinavia. Fragments of dead trees, including the resin they contain, are carried by rivers to the sea sprawling across the northern part of today’s Poland. The largest of these rivers geologists called Eridan. Its delta overlapped with today’s Bay of Gdańsk. Resin

Zdjęcia/Credits: Zakup sfinansowany ze środków Fundacji Bankowej M.L. Kronenberga, Zbiory MHMG, fot. Miszka Jabłoński, Jacenty Dędek (2), KFP

Owady, skorpiony a nawet jaszczurki – organizmy zastygłe w bursztynie to dla naukowców bezcenne źródło informacji. Rarytasem światowej klasy jest „Jaszczurka Gierłowskiej” z Muzeum Bursztynu w Gdańsku (lewy górny róg).

048_KA_08_Smak Luksusu-MSz.indd 50

11-07-14 17:29

Ustka_K_13.06.indd 1

6/13/11 5:02:23 PM

NAUKA EXTREME ■ EXTREME SCIENCE

Ciekawostką są okazy z okolicy Parczewa czy Lubartowa. Być może niedługo rynek podbiją więc bałtyckie bursztyny prosto z... Lubelszczyzny! Major amber deposits in the vicinity of Parczew and Lubartów are a true curiosity. So perhaps soon the Baltic amber market will be conquered by… Lublin.

drzewo to było bardzo rozpowszechnione, z Europy znikło dopiero kilka milionów lat temu. Może to jej zawdzięczamy bursztyny? Cofnijmy się na moment o 40 mln lat. Żywicujące lasy, być może składające się z potężnych sośnic, tworzą w Skandynawii zwarty ekosystem. Fragmenty martwych drzew z tkwiącą w nich żywicą płyną rzekami do morza zajmującego północną część obecnych terenów Polski. Największą z tych rzek geolodzy nazwali Eridan. Jej delta znajdowała się w rejonie dzisiejszej Zatoki Gdańskiej. Tu docierały żywiczne skarby z niezliczonymi wtrąceniami roślin i zwierząt. Opadały na dno płytkiego morza, w którym przechodziły kolejne metamorfozy prowadzące do powstania bursztynu.

NIE TYLKO W MORZU

Milion lat temu olbrzymie lodowce skandynawskie po raz pierwszy zajęły pół Europy. Dolina rzeki Eridan przestała istnieć. Lód porywał część deltowych osadów z bursztynami i przenosił je na południe. Dlatego dziś można je znaleźć w Borach Tucholskich, w okolicach Słupska i Grudziądza, przede wszystkim jednak na Kurpiach, gdzie wydobycie i obróbka bursztynu były przez stulecia popularnymi zajęciami. Ich matecznikiem pozostaje jednak Zatoka Gdańska. Dziś na bałtyckich plażach zbiera się kilka ton bursztynów rocznie. Niewiele. Przed wiekami obrabiano go i szlifowano głównie w pobliżu dzisiejszego Elbląga, gdzie funkcjonowały setki zakładów rzemieślniczych. Może właśnie w jednym z nich powstała bursztynowa biżuteria, którą znaleziono w zeszłym roku na terenie Niemiec w grobowcu celtyckiej księżniczki sprzed 2600 lat? ☐

was carried here, full of countless treasures with plant and animal inclusions, even snails and little lizards. They would drop to the bottom of the shallow sea where they would evolve into amber.

NOT ONLY IN THE SEA

A million years ago, giant Scandinavian glaciers first sprawled across half of Europe, erasing the valley of the Eridan River. Masses of ice tore out a portion of the amber-rich delta deposits and dragged them to the south. This is why, today amber may be found in the Tuchola Forest, in the vicinity of Słupsk and Grudziądz, but especially in the Kurpie region. The primary source of amber is still the Bay of Gdańsk, although only several tons of amber are collected today on Baltic beaches. It’s not a lot. Centuries ago stones were also pre-processed and cut in the vicinity of today’s Elbląg, which was home to hundreds of craftsman’s workshops. Perhaps in one of these was made the 2,600-year-old amber jewellery discovered last year in Germany in a tomb of a Celtic princess? ☐

Najwięcej bursztynu pozyskuje się metodą odkrywkową w kopalni Jantarnyj w okręgu kaliningradzkim.

Gdańsk: targi Amberif oraz Muzeum Bursztynu (powyżej). Gdańsk: Amberif fair and the Amber Museum (above).

Zdjęcia/Credits: KFP, Jacenty Dędek (2)

Most of the amber available on the market is mined in the open-pit Yantarny mine in the Samland Peninsula.

048_KA_08_Smak Luksusu-MSz.indd 52

11-07-14 17:29

RN-Kalejdoskop_190x249.indd 1

7/6/11 2:24 PM

SMAK LUKSUSU ■ TASTE OF LUXURY

Złoto Bałtyku The Gold of the Baltic Krzysztof Szczepaniak

Jeszcze 20 lat temu uważany był za kamień pospolity i mało interesujący. Dziś bursztyn doceniany jest zarówno przez projektantów, celebrytów, jak i zwykłych klientów.

rzez wiele lat bursztyn budził wielkie emocje jedynie w kontekście Bursztynowej Komnaty uznawanej przez niektórych za ósmy cud świata (jej wymiary wynosiły 0,5 x 11,5 m!). Według szacunków ten skradziony przez Niemców w czasie II wojny światowej z okolic Petersburga nietypowy gabinet carów wart był blisko 300 mln dol. Od lat jego tropem podążają dziesiątki organizacji, historycy, a także amatorzy poszukiwania skarbów. Specjaliści studzą emocje: nawet jeśli Bursztynowa Komnata przetrwała, to na pewno 54

048_KA_08_Smak Luksusu-MSz.indd 54

or many years, amber has spurred emotions thanks to the legendary Amber Room, considered by some to be the Eighth Wonder of the World (its walls were 10.5 x 11.5 metres!). According to estimates, the goods stolen by the Germans during World War II from the chic offices of tsars in the vicinity of St Petersburg amounted to nearly USD 300 million. Dozens of organisations, historians and amateur treasure hunters have been searching in vain for years for the whereabouts of the lost room. However, experts claim that even if the Amber Room did survive to this day, it is unlikely to be hidden under-

Zdjęcia/Credits: DR, KFP (5), Corbis (2), EK Pictures (2), Jacenty Dędek

Some 20 years ago it was considered a common, hence uninteresting, stone. Today amber is appreciated by designers, celebrities and customers alike.

11-07-14 18:56

I Love Summer

Biżuterie By dziubeka kupisz na www.bydziubeka.pl, w salonach firmowych Wrocław - MAGNOLIA PARK oraz FACTORY, Bielsko- Biała - CH GEMINI, Tychy - ul.Jaśkowicka 41C oraz w sklepach partnerskich na terenie całej Polski.

Dzubeka do Kaleidoscope.indd 1

7/1/11 4:13:04 PM

SMAK LUKSUSU ■ TASTE OF LUXURY

Prace nad rekonstrukcją Bursztynowej Komnaty trwały 24 lata i kosztowały ponad 11 mln dol. Otwarto ją w 2003 r. w Petersburgu, w 300. rocznicę założenia miasta.

W Polsce robiły kiedyś furorę głównie odcienie koniakowe, dziś popularnością cieszy się bursztyn jasny, biało-żółty. In Poland cognac coloured amber used to be all the rage, while today more popular is the lighter, yellowish-white variety.

nie pod ziemią. Bursztyn i żywica w ciemności szybko bowiem niszczeją. Jeszcze 10–20 lat temu bursztyn nie cieszył się dobrą opinią. Uważany był za kamień nieciekawy, do nabycia zwykle w postaci naszyjnika ze szlifowanych, grzecznie obok siebie ułożonych kulek lub sześcianów. W ostatnich latach odkrywamy go jednak na nowo. Sławomir Fijałkowski, projektant i kierownik Pracowni Projektowania Form Użytkowych i Biżuterii na Wydziale Wzornictwa ASP w Gdańsku, napisał niedawno Księgę Trendów 2011+, w której wyróżnił pięć makrotrendów w światowym dizajnie – wśród nich swoje miejsce ma bursztyn. Zainspirowani księgą studenci już zrealizowali prototypy biżuterii z udziałem tego minerału. Jest więc szansa, by jantar stał się integralną częścią światowego dizajnu, a przestał być jedynie elementem naszego folkloru. Już dziś wykorzystywany jest np. w spinkach do mankietów i krawatów. Od dekady jest też symbolem luksusowych kolekcji torebek Bożeny Batyckiej, właścicielki najbardziej znanych w Polsce butików galanteryjnych. Szukając pomysłu na wyjątkowość swoich produktów, w 2000 r. Batycka wpadła na pomysł, by jako dodatek wykorzystać bursztyn. Dziś już rzadko która kobieta oprze się jej eleganckiej torebce wieczorowej w kształcie kwiatu tulipana i z bryłką minerału przy rączce. ☐

ground. Amber and resin deteriorate and decay quickly when unexposed to sunlight. Ten or twenty years ago, amber was not as marvelled at as it is today. It was thought of as a traditional, plain stone, usually sold in Poland as necklaces with closely arranged, polished spheres or cubes. In recent years, it has been rediscovered. Sławomir Fijałkowski, designer and head of the Industrial Design and Jewellery Department at the School of Design of the Academy of Fine Arts in Gdańsk, has just written the Amber Trends 2011 book where he distinguished five stylistic macro trends in world design – among which amber collections hold a prominent spot. Students inspired by the publication are already coming up with prototypes for amber jewellery. So chances are for amber to become an integral part of the jewellery design world. It is already used in cufflinks and tie pins. A decade ago, amber became the symbol for a line of luxury handbags by designer Bożena Batycka, owner of one of the most recognised leather goods brands in Poland. In 2000, she was looking for that something special to distinguish her bags and came up with the idea of using the mineral as an accessory to decorate the leather products. No woman can resist a chic evening handbag shaped like a tulip with an amber stone fitted in the handle, can she? ☐

Zdjęcia/Credits: Jacenty Dędek

It took 24 years and USD 11 million to reconstruct the Amber Room. It was opened to the public in St Petersburg in 2003 on the 300th anniversary of the city's foundation.

048_KA_08_Smak Luksusu-MSz.indd 56

11-07-14 18:57

COMBINE THE TRADITION OF THE POLISH BUSINESS ROUNDTABLE CLUB, THE CENTRAL LOCATION AND ELEGANT INTERIORS OF THE SOBAŃSKI PALACE, AND NUMEROUS AWARDS INCLUDING A MICHELIN GUIDE 2011 RECOMMENDATION. MIX WITH A TEAM OF TALENTED CHEFS, THE HIGHEST QUALITY MEAT FROM POLISH FARMERS AND FRESH FISH FROM THE MAZURIAN LAKES. ADD A SPLASH OF DELICIOUS WINE, DECORATE WITH SMILING WAITERS WITH THE BEST MANNERS IN WARSAW ….AND SERVE.

3 course business lunch (starter, main course and dessert) 79 PLN Served Monday to Friday, 12.00 - 15.00

the recipe for perfection

PAŁAC SOBAŃSKICH, ALEJE UJAZDOWSKIE 13, 00-567 WARSZAWA +48 22 523 66 64 WWW.KPRB.PL/AMBER

W CHMURACH ■ UP IN THE AIR Prezes PLL LOT Marcin Piróg odsłania model Dreamlinera, już w barwach LOT-u. LOT CEO Marcin Piróg unveils the LOT-branded Dreamliner model.

Lot ku przyszłości Flight to the Future Krzysztof Moczulski

Dreams sometimes come true. And sometimes they come ﬂying. Like the Dreamliner which landed in Warsaw upon the invitation of LOT.

rosto z najważniejszych w Europie targów lotniczych w Le Bourget pod Paryżem Dream liner zawitał do Warszawy. Podczas jego niskiego przelotu nad lotniskiem (tzw. low-pass) przekonaliśmy się, jak cichy jest ten samolot – według producenta poziom hałasu w okolicach lotniska zostanie zredukowany o blisko 50 proc. Poza tym dzięki swojej unikatowej konstrukcji Boeing 787 będzie zużywał do 20 proc. mniej paliwa niż jego konkurenci, a jego zasięg znacząco się wydłuży. Kiedy ponad rok temu pierwszy raz wszedłem na pokład Dreamlinera, poczułem się tak, jakbym się przesiadł z miejskiego samochodu do limuzyny. W kokpicie standardy XXI w. Również centrum sterowania kabiną pasażerską przypomina obsługę skomplikowanego komputera. Próżno szukać pokręteł czy przełączników; do wszystkich funkcji uzyskuje się dostęp przez ekran dotykowy. Na pokładzie jest 18 miejsc

he Dreamliner flew straight to Warsaw from the Paris air show in Le Bourget. Its low pass above the airport was an excellent opportunity to see and hear how silent the plane is. The manufacturers say that noise level in the neighbourhood of the airport will be reduced by almost 50 per cent. But this is just one of Boeing’s technological advancements. With its unique construction, the Dreamliner will consume up to 20 per cent less fuel than other planes, with a much bigger range. When, over a year ago, I went aboard the Dreamliner, I felt like I swapped a passenger car for a limousine. The cockpit certainly has a 21st century feel to it – there are no paper documents as all data is available on giant displays. The command centre for the passenger cabin resembles a state-of-art computer. You will find no switches or buttons here. All functions are accessible via touch screen. The deck features 18 Business Class seats, 21 Premium Economy class seats plus 213 economy seats. Business class passengers will benefit from extremely comfortable seats which convert into lie-flat beds for ultimate sleeping comfort, which is a valuable feature during long-haul flights. Premium Economy class comes with wider seats and more knee room. This is an excellent alternative for passengers who seek more travel comfort at an attractive price tag. Passengers in all classes are free to use individual on-board

Zdjęcia/Credits: Damian Burzykowski, Maciej Murański

Marzenia czasem się spełniają. A czasem przylatują. Jak Dreamliner, który wylądował w Warszawie na zaproszenie PLL LOT.

058_KA_08_W chmurach3-MSz.indd 58

11-07-14 17:13

w klasie biznes, 21 w Premium Economy i 213 w klasie ekonomicznej. W klasie biznes pasażerowie będą mogli cieszyć się wygodnymi fotelami rozkładanymi na płasko, co zapewni wysoki komfort snu, nie do przecenienia podczas kilkunastogodzinnego lotu. Klasa Premium Economy to przede wszystkim szersze fotele i dużo większy odstęp między nimi. W każdej klasie do dyspozycji pasażerów jest także indywidualny system rozrywki, dzięki czemu będą oni mogli obejrzeć wybrany film czy posłuchać ulubionej muzyki. Dzięki zastosowaniu materiałów kompozytowych uda się zwiększyć wilgotność w kabinie. Dziś wynosi ona ok. 10 proc., w Dreamlinerze będzie to ok. 20 proc. Według inżynierów Boeinga pozwoli to znacznie zniwelować negatywne efekty szybkiej zmiany wielu stref czasowych (jet-lag). Państwa uwagę zwrócą też z pewnością okna – nie dosyć, że w porównaniu z konkurencją są ogromne, to jeszcze elektrochromatyczne (przyciemnia się je nie roletami, ale przyciskiem). Do lamusa odejdą też świetlówki – przedział pasażerski będzie wypełniony światłem z żarówek LED, które pozyNOWE MALOWANIE tywnie wpłynie na nasze samopoNEW PAINTWORK czucie podczas lotu. Wyższa kabina ■ Uwieńczeniem wizyty Dreamlinera w PLL LOT był pasażerska umożliwi zaś zwiększepokaz nowego malowania samolotów LOT-u. Żuraw, symbol linii, nieco urósł i stał się bardziej dynamicznie pojemności schowków bagażony. Powiększyło się również logo LOT oraz napis wych. Suma tych udogodnień spraPolish Airlines. Dzięki temu samoloty naszego narodowego przewoźnika będą jeszcze łatwiej rozpoznawia, że Dreamliner to samolot tak walne na lotniskach całego świata. wyjątkowy. ☐

or listen to their favourite music. The composite structure of the plane contributes to higher air humidity in the cabin. The standard figure for most planes is approx. 10 per cent, but the Dreamliner will benefit from approx. 20 per cent humidity. The Boeing engineering team argues that this innovation will mitigate the negative effects of crossing numerous time zones over a short period of time (jet-lag syndrome). The most striking feature to notice in the passenger cabin is that the windows are much more generously dimensioned versus other planes, which guarantees breath-taking views while the flight lasts! And taking a closer look at the windows, we can notice they are not fitted with classic sun blinds – the Dreamliner’s windows are electrochromatic, which means they can be dimmed or brightened with a touch of the button. Fluorescent light is also a song of the past – the passenger compartment will be lit with LED bulbs whose colour gamut will positively impact your wellbeing during the flight. A taller passenger cabin means there are bigger and more capacious luggage compartments. And finally, we have to mention the special programme “Elite Fleet” which brought the highly trained cabin personnel aboard the Boeing 787. It’s the sum of all those innovations that makes the Dreamliner so special. ☐

Zdjęcia/Credits: Damian Burzykowski, Maciej Murański

■ The highlight of the Dreamliner's visit to Poland was a presentation of the new paintwork of LOT Polish Airlines aircraft. The airline's symbol, the crane, has grown a little and become more dynamic. Also the LOT logo got bigger and so did the 'Polish Airlines' inscription. This will make the planes of the national carrier more visible in the airports around the world.

058_KA_08_W chmurach3-MSz.indd 59

11-07-14 19:01

A TO UNIA WŁAŚNIE ■ FACTS ABOUT THE EU

Z TYM PARLAMENTEM TRZEBA SIĘ LICZYĆ!

THIS PARLIAMENT REALLY COUNTS

Sejm, Bundestag, Izba Gmin – gdyby zapytać Polaka, Niemca czy Brytyjczyka o ich parlament, ci wymienią zwykle nazwę narodowej izby niższej. Mieszkańcy UE najczęściej zapominają, że mają jeszcze Parlament Europejski. Dlatego przedstawiamy krótką „instrukcję obsługi PE” w liczbach. Sejm, Bundestag, House of Commons – if you asked a Pole, a German or an Englishman about their parliaments, they would respond with the name of their national lower house. Residents of the EU tend to forget they have also have the European Parliament. Here is a short guide to the EP in ﬁgures.

Zdjęcia/Credits: Rea Photo, Reuters/Forum

Rafał Kostrzyński

060_KA_08_UE parlament-Msz.indd 60

11-07-14 18:34

Klub Przyjaciół Polskiej Prezydencji patronatPL_eu.indd 7

04/05/2011 17:01:36

375 miLLioN voters

Euro-deputies had been appointed by parliaments of Member States until 1979 (naturally, in line with the “vote for your countrymen” principle). Since then, they are elected by direct universal suffrage. Of the half a billion citizens, 375 million people in the European Union have the right to vote, therefore elections (usually several days long) are a massive logistic challenge. Considering democratic states, only India has a larger electorate. The EU has no unified electoral system. For Brussels, it is sufficient that the universal suffrage meets democratic standards – only the maximum election threshold (5 per cent) is imposed top-down. Direct elections enable EU citizens to vote in any EU Member State (if they legally live there) for any given candidate for the European Parliament. It is perfectly possible, for example, for a Pole residing in London to vote for a British candidate.

siedziba parlamentu europejskiego w strasburgu. the seat of the european parliament in strasbourg.

375 mLN wyborców

Do 1979 r. europosłów wybierały parlamenty krajów członkowskich (zgodnie z regułą „swój swojego”). Od tamtego czasu wybierani są bezpośrednio. Spośród pół miliarda obywateli UE 375 mln ma prawo głosu, więc wybory (zwykle kilkudniowe) to ogromne wyzwanie logistyczne. Z krajów demokratycznych większy elektorat mają tylko Indie. Unia nie ma jednolitej ordynacji. Brukseli wystarczy, że wybory spełniają demokratyczne standardy; odgórnie narzuca tylko maksymalną wysokość progu wyborczego (5 proc.). Dzięki wyborom bezpośrednim obywatel UE może głosować w dowolnym kraju Unii (jeśli mieszka tam legalnie)

1 deputy per 680,000 peopLe In the democratic system, there is only one larger parliament appointed via direct elections than the EP – in both houses of the Italian legislature sit 945 representatives of the nation. After elections in 2014, in line with provisions of the Lisbon Treaty, the EP will grow slightly although even with its 751 deputies it won’t outnumber the Italian parliament. The number of representatives of individual EU Member States in the European Parliament is strictly rationed. Generally speaking, the larger the population of a state, the greater the number of MEPs. However, the ratio of these two numbers is not that simple. In the current term of the EP, Germany (with 82 million population) has 99 MEPs, while Malta (400,000) has five. In terms of statistics, it means that one German Euro-deputy represents 830,000 of his/her compatriots while a Maltese MEP barely 82,000. It appears to be discrimination in its pure form but if every country had the right to elect its representatives in “Maltese proportions”, the number of deputies at the European Parliament would be ten times bigger than now. Such MEP population would be incapable of making decisions plus it would cost a fortune to maintain. Currently, the average for the EP is one Euro-deputy per 680,000 inhabitants. Poland has 51 MEPs, which means that it is one of the countries which falls below the average (one MEP per 760,000 population). 750 iNterpreters

The European Union is home to 27 states and 23 official languages – it takes an army of interpreters to assure the smooth flow of EU meetings. There are about 750 of them (including 350 permanent ones) working for the EP. Ideally, interpreters should translate a foreign language into their mother tongue (for inprzewodniczącym pe jest były premier polski, Jerzy buzek. Jerzy buzek, the former prime minister of poland, currently holds the position of ep president.

060_KA_08_UE parlament-Msz.indd 61

11-07-14 19:08

A TO UNIA WŁAŚNIE ■ FACTS ABOUT THE EU

Strasburg, 460 km od Brukseli: sala posiedzeń PE. The Strasbourg hemicycle at 460 away from Brussels.

The total number of people employed in all three seats of the EP amounts to 11,000 .

na dowolnego kandydata do Parlamentu Europejskiego. Nie ma więc przeszkód, by na przykład mieszkający w Londynie Polak oddał głos na Brytyjczyka.

1 DEPUTOWANY NA 680 TYS. MIESZKAŃCÓW W systemie demokratycznym tylko jeden parlament wyłaniany w wyborach bezpośrednich jest liczniejszy od PE – w obu izbach włoskiej władzy ustawodawczej zasiada 945 przedstawicieli narodu. Po wyborach w 2014 r., które odbędą się już na podstawie traktatu lizbońskiego, PE stanie się nieco większy niż obecnie (736), choć nadal ze swoimi 751 posłami nie dogoni Włochów. Liczba reprezentantów poszczególnych krajów UE jest w europarlamencie ściśle reglamentowana. Ogólnie rzecz ujmując: im więcej mieszkańców w danym państwie, tym więcej eurodeputowanych. Przełożenie to nie jest jednak takie proste. W obecnej kadencji PE Niemcy (82 mln obywateli) mają 99 europosłów, a Malta (400 tys.) – pięciu. Dla statystyka oznacza to, że jeden niemiecki deputowany reprezentuje 830 tys. swoich rodaków, podczas gdy maltański – zaledwie 82 tys. Niby czysta dyskryminacja, ale gdyby każdy kraj miał prawo wybierać swoich przedstawicieli w „maltańskich proporcjach”, w Parlamencie Europejskim zasiadałoby dziesięć razy więcej posłów niż teraz. Taka rzesza ludzi byłaby nie tylko decyzyjnie niewydolna, ale również generowałaby gigantycz-

750 TŁUMACZY Unia Europejska to 27 krajów i 23 języki oficjalne – dlatego do sprawnej obsługi obrad potrzebna jest cała armia tłumaczy. W PE pracuje ich dziś około 750 (w tym 350 na stałe). Idealnie, gdy przekład odbywa się z języka obcego na język ojczysty tłumacza (przykład: Polak tłumaczy z angielskiego na polski), ale niektóre języki są tak egzotyczne, że nie zawsze jest to możliwe i tłumacz musi przekładać ze swojego języka na język obcy (przykład: Grek tłumaczy z greki na angielski). Czasem konieczna jest wręcz piętrowa prowizorka (przykład: Estończyk tłumaczy z estońskiego na angielski i dopiero ten przekład jest źródłem tłumaczenia na pozostałe języki UE). To translatorskie zamieszanie ma swoją zaletę: debaty nie są tłumaczone słowo w słowo, więc rzadko osiągają temperaturę znaną z parlamentów narodowych. Ma też swoją cenę, a wynosi ona dokładnie 120 tys. euro dziennie (tyle kosztuje utrzymanie tłumaczy). Kilka lat temu fiński europarlamentarzysta Alexander Stubb wyliczył, że dzięki ograniczeniu liczby oficjalnych języków UE do trzech (angielski, francuski i niemiecki) udałoby się zredukować te wydatki o ponad 90 proc. Do sprawnej pracy PE potrzebuje jeszcze jednej armii – strażników. Jest ich 180, można ich łatwo rozpoznać po charakterystycznych frakach, a pomagają nie tylko w zapewnieniu porządku podczas obrad, ale także w dostarczaniu dokumentów. 60 SEKUND

W tak zróżnicowanym parlamencie musi być porządek. Podczas obrad europosłowie mogą zabrać głos tylko za zgodą przewodniczącego (jeszcze przez rok będzie nim Polak, Jerzy Buzek) lub jednego z jego 14 zastępców i nie mogą przemawiać dłużej niż minutę. Także procedura głosowania została uproszczona tak, by jak najmniej ograniczała czas przeznaczony na debatę. Europosłowie głosują przez podniesienie ręki – najczęściej w południe we wtorki, środy i czwartki.

1,7 MLD EURO

Dzięki ratyﬁkacji traktatu lizbońskiego Parlament Europejski zyskał na znaczeniu. Zatwierdza cały budżet UE, kontroluje jego realizację, udziela Komisji Europejskiej absolutorium z jego wykonania, może powoływać komisje śledcze (jak w przypadku choroby wściekłych krów czy tajnych lotów CIA), powołuje szefa Europejskiego Banku Centralnego i Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich. Wprawdzie w odróżnieniu od swoich narodowych odpowiedników nie ma inicjatywy ustawodawczej (tę ma tylko Komisja Europejska, czyli rodzaj rządu), ale wspólnie z Radą Europejską (której w tym półroczu przewodniczy Polska) zatwierdza projekty ustaw. A co może europoseł? Może zgłaszać projekty rezolucji, wysyłać interpelacje do Rady Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej, może też zgłaszać poprawki do przygotowanych w KE projektów ustaw. Przedstawiciel PE najwięcej czasu poświęca posiedzeniom komisji i obradom parlamentu. Cztery tygodnie w roku

Zdjęcia/Credits: EK Pictures, Rea Photo

W trzech siedzibach PE pracuje łącznie 11 tys. urzędników.

ne koszty (co najmniej dziesięć razy wyższe niż obecnie). Teraz średnia dla PE wynosi: jeden deputowany na 680 tys. mieszkańców. Polska ma 51 przedstawicieli, co oznacza, że jest w gronie państw plasujących się poniżej tej średniej (jeden deputowany na 760 tys.).

060_KA_08_UE parlament-Msz.indd 62

11-07-14 19:09

stance, a Pole should interpret from English to Polish), yet with more exotic languages such arrangements are not always possible. And so, the interpreter might translate from his/her mother tongue to a foreign language (for instance, a Greek interpreting from Greek to English). Sometimes they have to resort to multi-language relays (for example, an Estonian interpreting from Estonian to English which is relayed and interpreted into other EU languages). This translation havoc has a definite advantage – debates are not translated verbatim and rarely become as heated as at national parliaments. Such a solution also comes at a price which amounts to EUR 120,000 per day (which is the cost of interpreters' fees). Several years ago, Finnish MEP Alexander Stubb calculated that if the EU cut down the number of its official languages to three (English, French and German), it could reduce its expenditures by over 90 per cent. To assure smooth operations, the EP needs another army – of ushers. There are 180, with their distinctive black tails, and they not only maintain order during the meetings but also deliver documents.

60 seconds Order is a must at such a diversified parliament. Whi-

le the meeting lasts, MEPs may take the floor only with the approval of the President (for the next year this position will be held by Jerzy Buzek, former PM of Poland) or one of his Vice-Presidents, and may speak no longer than a minute. The voting procedure has also been simplified to minimise time allocated to the debate. Euro-deputies vote by raising their hands – usually on Tuesday, Wednesday and Thursday afternoons. advertise_POL_composit.pdf 1 2011.01.05. 12:59:17

1.7 billion euros Ratification of the Lisbon Treaty has given the

2.5 seats The one-house European Parliament is the only institution of its kind in the world to have more than just one meeting place. Twelve sessions are convened in Strasbourg, and six in Brussels. It’s true that Strasbourg was the first historic seat (the symbol of French-German reconciliation) but this venue is also the most often questioned one as almost all key EU institutions are located

REKLAMA

European Parliament more prominence. The EP adopts the general EU budget, controls its execution, grants discharge on its implementation to the European Commission, may appoint an inquiry committee (as happened in the cases of BSE or the CIA’s secret flights), appoints the head of the European Central Bank and the European Ombusdperson. It’s true that contrary to national assemblies, it has no powers to initiate legislative processes – this is the exclusive competence of the European Commission, acting as a sort of a “government” – but together with the Council of Europe (whose presidency is held by Poland for the next six months) approves (or rejects) draft acts. And what are the rights of an MEP? A Euro-deputy may submit draft resolutions, lodge interpellations to the Council of the European Union and the European Commission, and suggest amendments to acts the EC is working on. An MEP allocates the bulk of his/her time to commission meetings and parliamentary sessions, spends fourC weeks a year in his or her home constituency and takes holidays in M July and August. The total annual budget of the EP stands at EUR 1.7 billion, of which EUR 750 million is allocated to the MEP payroll.Y Until 2009, they had been paid exactly the same salaries as memCM bers of their home parliaments (which led to enormous diversification MY - the Spanish parliament paid one-fourth of salaries for the Italian parliament) but now their pay has been unified. The monthly salary CY of an MEP stands at approx. EUR 11,000 net. This is topped up with CMY EUR 4,202 for domestic office allowance and EUR 19,000 for staff allowances. At the end of their mandate, MEPs receive an allowance K worth from six to 24 salaries (depending on seniority).

060_KA_08_UE parlament-Msz.indd 63

11-07-14 18:35

Strasburg jest co prawda historycznie pierwszy (był symbolem pojednania niemiecko-francuskiego), ale dziś to właśnie on jest najczęściej kwestionowany – bo niemal wszystkie najważniejsze instytucje Unii mieszczą się w Brukseli. W 2007 r. dwie brytyjskie eurodeputowane z Partii Zielonych – Jean Lambert i Caroline Lucas – wyliczyły, że rozdwojenie PE kosztuje rocznie 335 mln euro i przyczynia się do zwiększenia emisji CO² do atmosfery o 20 tys. ton. Większość europarlamentarzystów podziela ich zdanie, nie zmienia to jednak faktu, że dyskusja o rezygnacji z siedziby w Strasburgu ma charakter czysto akademicki. Zasada podwójnej siedziby PE jest zapisana w traktacie lizbońskim, co oznacza, że może ją zmienić tylko Rada Europejska, i tylko jednogłośnie – a nic nie wskazuje na to, by Francja miała się na to zgodzić. Pozostałe „pół siedziby” PE mieści się w Luksemburgu, dokładnie w połowie drogi między Brukselą a Strasburgiem. Tam PE ma swój sekretariat generalny, czyli część administracyjną.

An artistic composition in the EP staircase in Brussels .

spędza w swoim okręgu wyborczym. W lipcu i sierpniu ma urlop. Cały roczny budżet PE to 1,7 mld euro, z czego 750 mln to świadczenia dla parlamentarzystów. Do 2009 r. zarabiali oni tyle co w swoich parlamentach (co powodowało gigantyczne zróżnicowanie płac, bo hiszpański parlament płacił jedną czwartą tego co włoski), teraz natomiast pensje są ujednolicone. Eurodeputowany dostaje miesięcznie około 11 tys. euro na rękę. Do tego dochodzi 4202 euro na działalność biura krajowego i 19 tys. na wynagrodzenia dla asystentów. I odprawa w wysokości od 6 do 24 pensji (w zależności od stażu).

2,5 SIEDZIBY

Jednoizbowy Parlament Europejski jest jedyną tego typu instytucją na świecie, która ma więcej niż jedną siedzibę. 12 sesji odbywa się w Strasburgu, a sześć w Brukseli.

Cafeteria w PE w Strasburgu oferuje posiłki „na łonie przyrody”. The cafeteria at the Strasbourg seat is a pleasure to eat in.

736 MIEJSC Choć na pierwszy rzut oka układ miejsc w Parlamencie Europejskim przypomina ten znany z Sejmu RP, jest wynikiem trudnego kompromisu między Francuzami, Niemcami i Brytyjczykami. Ci pierwsi chcieli siedzieć w półkolu (jak w Palais Bourbon, czyli swojej siedzibie), ci drudzy – frontem do mównicy (jak dawniej w Reichstagu), ci trzeci wreszcie – vis-à-vis (jak w Westminsterze). Jest więc półkole i mównica, która stanowi centralny punkt sali obrad, a eurodeputowani zajmujący miejsca na skrajach „podkowy” siedzą naprzeciwko siebie, jak w polskim Sejmie. Do 1958 r. miejsca w PE były przydzielane alfabetycznie. Teraz obowiązuje podział na frakcje, a kierownictwo frakcji zawsze zasiada w pierwszych rzędach. ☐ in Brussels. In 2007, two British Green MEPs, Jean Lambert and Caroline Lucas, estimated the annual cost of the dual EP costs EUR 335 million and boosts carbon emissions by 20,000 tons. (The distance between Brussels and Strasbourg is 460 km). The majority of MEPs agreeing with them does not change the fact that the discussion about giving up the Strasberg location is purely theoretical. The principle of the double-seated EP is set out in the Lisbon Treaty, which means it can only be changed unanimously by the Council of Europe... and nothing indicates that France would ever approve it. The other “half seat” of the European Parliament is in Luxembourg, exactly half way between Brussels and Strasbourg. It is home to the Secretariat of the EP, its administrative body.

736 CHAIRS The arrangement of seats in the European Parliament may at the first glance resemble the layout of the Polish Sejm, but it is the outcome of a difficult compromise between France, Germany and the UK. The French wanted to sit in a semi-circle (like in their headquarters at Palais Bourbon), Germans wanted to face the rostrum (as in former Reichstag), and the third wanted groups to face each other (like in Westminster). So, there is a semicircle, where the rostrum is the focal point of the meeting room, and MEP’s sitting on edges of the “horseshoe” are facing each other. Until 1958, MEPs sat alphabetically. Now, they are split by political groups – their leaders always sit in the first row. ☐

Zdjęcia/Credits: Lonely Planet/Bew, Getty Images/FPM, Rea Photo

Artystyczna kompozycja na klatce schodowej PE w Brukseli.

060_KA_08_UE parlament-Msz.indd 64

11-07-14 19:09

PROMOCJA

Latasz często i daleko? Uważaj na jet-lag! Are you a frequent flyer? Beware of jet-lag! Podróżujemy coraz więcej i coraz częściej, niektórzy w interesach lub na krótkie wakacje. Większość z nas ma problemy z adaptacją po wylądowaniu, czy można temu zapobiec? Tak – stosujmy przed wyjazdem melatoninę!

CO TO JEST JET-LAG?

Z angielskiego jet-lag syndrome to inaczej zespół długu czasowego czyli objawy pojawiające się w trakcie podróży, związane ze zmianą strefy czasowej. Stopień zaburzeń organizmu i objawów zależy od liczby przekraczanych stref czasowych i od kierunku podróży. Prawdopodobieństwo jego wystąpienia zwiększa się wraz z ilością pokonywanych stref czasowych. Do głównych objawów jet-lag zalicza się zmęczenie i trudną do zniesienia senność w ciągu dnia, oraz pobudzenie w ciągu nocy. To uciążliwe - zwłaszcza w pierwszych dniach po przylocie.

WINNE SĄ STREFY CZASOWE

Problem pojawia się, gdy podróżujemy samolotem, pokonując kilka stref czasowych. Biorąc pod uwagę czas zegarowy, może się zdarzyć, że wylądujemy wcześniej niż wylecieliśmy. Wewnętrzny zegar biologiczny działa w cyklu około 25 godzin i traci orientację w wyniku przestawienia czasu. Im większa jest różnica czasowa, tym więcej problemów nas spotyka.

KTO JEST NARAŻONY NA JET-LAG?

Jet lag może dotknąć każdego, bez względu na wiek i częstość podróżowania samolotem. Nie można się na ten syndrom „uodpornić”. Nie możemy także wyspać się „na zapas”. I chociaż objawy jet-lag mijają w ciągu kilku dni, to stanowią problem dla osób często podróżujących, szczególnie w celach służbowych. Decydując się na daleką podróż, nie myślimy o czekających nas niedogodnościach. Chcemy od razu zacząć efektywnie działać, zwłaszcza gdy ważne spotkanie rozpoczyna się kilka godzin po wylądowaniu. Dlatego warto w naturalny sposób zabezpieczyć się przed syndromem jet-lag.

PLANUJESZ DALEKĄ PODRÓŻ – BIERZ MELATONINĘ!

Melatonina to produkt przeznaczony dla osób mających problem ze snem lub cierpiących na bezsenność. Dzięki swoim właściwościom reguluje zegar biologiczny, przywraca prawidłowe funkcjonowanie organizmu w rytmie dobowym. Melatonina jest również skuteczna w zwalczaniu objawów zespołu jet-lag. Aby ustrzec się przed efektem jet-lag melatoninę należy przyjmować: • w przypadku lotów na wschód: 2 dni przed planowanym wylotem 1-6mg melatoniny ok. godziny 19, a następnie przez 4 kolejne dni 1-6mg 1h przed snem; • w przypadku lotów na zachód: 1-6mg melatoniny 1h przed snem przez 4 dni po przylocie. Dzięki melatoninie możemy cieszyć się urlopem czy podróżą już od pierwszego dnia przyjazdu! Jesteśmy gotowi na prowadzenie biznesowych negocjacji czy do wygłoszenia wykładu na konferencji.

WHAT EXACTLY IS JET-LAG?

Jet-lag syndrome is a so-called chrono-biological problem causing various symptoms that may appear during the ﬂight as a result of passing through time zones. The extent of the symptoms and the

Melatonina_Kaleidoscope0911_OK.indd 1

Today people tend to travel more and more frequently than ever before, whether on business or short trips. Most of us experience problems adapting after landing – is there anything we can do to prevent this? Yes there is – take melatonin before your trip!

body’s reactions depend on the number of zones passed and the direction of the flight. The probability of suffering from jet-lag increases with the number of time zones traversed. Core jet-lag symptoms include fatigue and acute drowsiness during the day and anxiety at night. This can be quite annoying, especially within the ﬁrst few days after arrival. Other symptoms include headaches, mild depression, eating disorders, problems with concentration and memory, heavy perspiration, weakness and disorientation.

BLAME IT ON THE TIME ZONES

The problem arises when we travel by plane across several time zones. If we go just by clock time, it may turn out that we arrive at our destination earlier than when we departed. The internal biological clock works in cycles of roughly 25 hours, and it loses track of time as a result of time changes. The greater the time difference, the more problems a traveller may be faced with.

WHO IS PRONE TO JET-LAG?

Jet-lag can affect anyone, regardless of age or frequency of flying. You can not grow immune to it, and neither can you sleep ‘in advance’ to make up for future sleep deprivation. Although the symptoms of jet-lag syndrome go away within a few days, they may be a serious problem for frequent flyers, especially business people. When we set off on a long-distance journey, people do not want to think about the inconveniences they might have to deal with. What they want is to act efficiently the minute they step off the plane, especially when that crucial meeting is scheduled just a couple of hours after arrival. This is the reason why it is worth protecting yourself against jet-lag syndrome in a natural way.

ARE YO U PLANNING A LONG-DISTANCE FLIGHT? TAKE MELATONIN!

Melatonin is a product addressed to people experiencing sleep disorders or suffering from insomnia. Thanks to its properties, it regulates the biological clock, ensuring

the proper functioning of the body’s circadian rhythm – we feel drowsy at the right time of day, have no problems falling asleep, don’t wake up at night, sleep soundly and peacefully and in the morning we wake up as good as new. Melatonin is also efficient in eliminating the symptoms of jet-lag. To protect yourself from jet lag you should take the medicine as per the following schedule: • When flying east: 2 days before the planned trip, take 1 – 6mg melatonin at around 7 pm, and then for four subsequent days take 1 – 6mg 1 hour before bedtime; • When flying west: 1 – 6mg melatonin 1 hour before bedtime for 4 days after your arrival back home. Melatonin will help you enjoy your vacation or business trip from the first hour on the day of arrival at your destination! You will be ready to conduct business negotiations or give a talk at a conference, which is why it is important to prepare yourself well for your trip.

Z Melatoniną w daleką podróż

Melatonina Lek-AM powszechnie stosowana jest jako lek ułatwiający zasypianie oraz poprawiający komfort i jakość snu. Stosowana systematycznie reguluje zaburzenia snu i nie powoduje porannego otępienia. Melatonina Lek-AM jest również skuteczna w zwalczaniu objawów zespołu jet-lag – pomaga przygotować się do podróży pomiędzy strefami czasowymi tak, aby aklimatyzacja na miej scu była błyskawiczna. Można stosować ją przez długi czas, bez ryzyka uzależnienia. Produkt dostępny w aptece bez recepty. 5mg x 30 tabl., ok.29 zł SKŁAD: 1 tabletka Melatoniny LEK-AM zawiera 1,3 lub 5 mg melatoniny. WSKAZANIA: Lek Melatonina LEK-AM stosowany jest wspomagająco w: zaburzeniach snu związanych z zaburzeniami rytmu snu i czuwania, np. w zaburzeniach snu związanych ze zmianą stref czasowych, lub w związku z pracą zmianową, zaburzeniach rytmu dobowego snu i czuwania u pacjentów niewidomych. PRZECIWWSKAZANIA: uczulenie na melatoninę lub którykolwiek z pozostałych składników leku, po spożyciu alkoholu, w okresie ciąży lub laktacji. PRODUCENT: Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM Sp. z o.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

7/8/11 3:22:51 PM

POLSKA MARKA ■ POLISH BRAND

Z ZIEMI WŁOSKIEJ DO POLSKI Magdalena Łyczko

FROM ITALY TO POLAND Jej uroda nie przemija. Śmiało można powiedzieć, że jest w niej coś z dobrego wina – wraz z wiekiem nabiera wartości. Ma włoskie korzenie i od dwudziestu lat świetnie dogaduje się z polskimi kobietami sukcesu. Przedstawiamy markę Deni Cler Milano.

szystko zaczęło się prawie 40 lat temu w Mediolanie. To wtedy we włoskiej stolicy mody otwarto pierwszy butik DC. Na siedzibę wybrano prestiżową via Montenapoleone, jedną z najdroższych ulic świata. Kiedy w 1991 r. firmę przejęli Polacy, ich

t all began nearly 40 years ago in Milan when the first Deni Cler shop opened with a prestigious address on via Montenapoleone – one of the most expensive streets in the world. When the company was taken over by Poles in 1991, their main task was to maintain the end-market image of the brand. This is why, despite the change of ownership, all collections are still authored by the Italian-Dutch de-

Zdjęcia/Credits: M.P.

Although turning 40 soon, it’s beauty hasn’t faded. You can say it resembles wine in a way – with age it gains greater value. It has Italian roots and twenty years of excellent relations with successful Polish women. Let us introduce the brand Deni Cler Milano.

066_KA_08_Polska markaDeni-Msz.indd 66

11-07-14 15:28

głównym zadaniem było utrzymanie luksusowego charakteru marki. Dlatego mimo zmiany właścicieli, wszystkie kolekcje wciąż są dziełem włosko-holenderskiego duetu Elisabetta Grossi i Henk Fokkema. Projektanci poznali się jeszcze w latach 80., kiedy wspólnie pracowali z Luciano Sopranim, stylistą w domu mody Gucci (w Polsce znanym m.in. jako kostiumograf filmu Dzika orchidea Zalmana Kinga). Ich spotkanie zaowocowało wspólną firmą i współpracą z Deni Cler Milano, która trwa do dziś. Projektanci należą do Area Tendenze, grupy specjalistów, którzy podczas targów tkanin z ponaddwuletnim wyprzedzeniem decydują, jakie kolory i desenie będą modne w sezonie. Dziś Deni Cler Milano ma 30 salonów w całym kraju i spore grono wiernych klientek, których zaufanie budowano przez 20 lat. Zaraz po tym, jak włoska marka trafiła do Polski w warszawskim hotelu Holiday Inn zorganizowano pierwsze modowe show nad Wisłą, na które trzeba było kupić bilet! Do historii przeszedł też pokaz wyreżyserowany przez Mariusza Trelińskiego ze scenografią Borisa Kudlički z 1997 r., kiedy to w pałacu w Wilanowie zamiast wybiegu i rzędów krzeseł w pierwszej komnacie gości witał King Kong tańczący z blond pięknością. Była też dziewczyna w białej sukni mieląca krwiste mięso czy tancerze rozbierający się prawie do naga przed siedzącymi na krzesłach modelkami. Wiele osób do dzisiaj ma żywo w pamięci to wydarzenie. Wśród gości była Katarzyna Niezgoda, wtedy jeszcze wiceprezes banku. Sama pewnie nie podejrzewała, że 14 lat później będzie, już jako prezes Deni Cler Milano, organizatorką kolejnego pokazu marki – „...con la passione”, co po włosku znaczy „z pasją”. W dawnej warszawskiej Wytworni Wódek „Koneser” firma pokazała kolekcję na sezon jesień-zima 2011/2012 w ulubionych kolorach Polek, m.in. czerni, szarości i granatach. Odważniejszym zaproponowano beż, biel, a nawet paprykową czerwień. Na widowni tłum polskich gwiazd, wiele z nich w kreacjach od Deni Cler Milano. Sporo polskich kobiet marzy o klasycznych i ponadczasowych ubraniach oraz dodatkach tej marki. Czasami marzenia spełniają mężczyźni. Michał Koterski w jednym z wywiadów przyznał, że za swoje honorarium z filmu Wszyscy jesteśmy Chrystusami kupił mamie prezent: „bardzo drogie buty w Deni Cler”. Z kolei Katarzyna Niezgoda, doceniająca projekty światowych domów mody, nosi ubrania marki, którą sama kieruje – mimo że w jej kontrakcie nie ma o tym ani słowa. Czy potrzebna jest dodatkowa rekomendacja? ☐

066_KA_08_Polska markaDeni-Msz.indd 67

signer duo Elisabetta Grossi and Henk Fokkem. The designers met back in the 1980s when they both worked with Luciano Soprani, a stylist for Gucci. Their fruitful meeting resulted in a new business and the collaboration with Deni Cler Milano which continues to this day. The designers are part of a group of experts called “Area Tendenze“ who decide two years in advance, during a textile fair, which colours and patterns will hit the catwalks and which clothes will be offered to Polish women. Today Deni Cler Milano has a network of 30 boutiques across Poland and a group of faithful customers, whose trust and devotion has been built over the past 20 years. Soon after the Italian brand set foot in Poland, back in 1991, the first ever fashion show in Poland was held at Warsaw’s Holiday Inn hotel and you had to buy a ticket to see it. Another memorable historical moment was the fashion show in 1997, directed by film and opera director Mariusz Treliński with a set designed by Boris F. Kudlička. Held at the Wilanów Palace, guests were welcomed by a giant King Kong dancing with a blond beauty. Other attractions on this spectacular night included a model in a white dress grinding bloody meat and male dancers stripping nearly naked just inches away from models sitting on chairs. Among the guests at the 1997 show was Katarzyna Niezgoda, then a Vice-Chairman of a major bank. She could not foresee then that fourteen years later she, as the head of Deni Cler Milano, would organise another excellent fashion show of the brand dubbed „...con la passione”, which translates to “with passion”. In the former vodka distillery Koneser in Warsaw’s Praga district, the Autumn-Winter 2011/2012 collection was shown, featuring Polish womens’ favourite colours: black, grey and navy blue. Bolder customers could also choose from a range of beige, white and even pepper red. The audience was packed with celebrities, many clad in Deni Cler Milano creations. As for Katarzyna Niezgoda, well known for her soft spot for designer labels, she wears the clothes of the brand she represents, even though her contract doesn’t require her to do so. Could there be any better recommendation? ☐

Katarzyna Niezgoda nie tylko kieruje Deni Cler Milano, ale też nosi ubrania tej ﬁrmy. Katarzyna Niezgoda not only heads Deni Cler MIlano but she also wears its clothes.

11-07-14 15:29

WYWIAD ■ INTERVIEW

Organizator alternatywy Alternative Mastermind ROZMAWIA/INTERVIEWED BY: Magdalena

Rigamonti

Artur Rojek, frontman Myslovitz, już dawno zdobył sprawność świetnego organizatora, realizując muzyczny Off Festival. Teraz został twarzą polskiej prezydencji i przygotowuje trzydniową imprezę na wrześniowy Europejski Kongres Kultury. Artur Rojek, the leader of Myslovitz, has also won recognition for being the excellent organiser of the Off Festival. He is currently working on a three-day event for the European Culture Congress to be held in September as part of Poland's EU presidency. Trochę się boję, że z muzyka zamienia się pan w działacza i organizatora. Niech się pani nie obawia. Z roku na rok rozdział obowiązków związanych z Myslovitz i organizacją Off Festivalu idzie mi coraz lepiej. I Myslovitz, i Off Festival to dwie dobrze działające machiny. Ma pan poczucie niezależności? Wszystko, co robię, jest moją autorską koncepcją. Jedyne wymagania, które mam, stawiam sobie sam. A fakt, że jest pan bardzo znanym muzykiem, pomaga w zapraszaniu zespołów na festiwal? Nie, bo przecież Myslovitz jest zespołem znanym głównie w Polsce. Na szczęście po sześciu latach pracy w festiwalowym biznesie ludzie na świecie zaczynają kojarzyć, czym jest Off Festival i że jego dyrektorem jest Artur Rojek. Który ma silne nerwy i jest siłą spokoju? Pytam, bo wygląda pan na bardzo opanowanego. Pozory. Pomaga mi to, że jestem z natury wytrwały, a to jest niezbędne w tej pracy. Taki festiwal ma swoje wzloty i upadki i łatwo można się wywrócić.

I’m a little afraid that the musician in you is turning into an activist and organiser. Have no worries there. I’m getting better at handling my obligations towards Myslovitz and the organisation of the Off Festival every year. Both Myslovitz and the Off Festival are two examples of perfectly working machinery. Do you have to follow any guidelines? Everything I do was born in my mind. The only goals I have to meet are those that I set myself. Does your being a renowned musician make bands more willing to perform at your festival? No, since Myslovitz is not widely known outside Poland. Luckily after six years in the festival business, the name Off Festival has become recognised in the music milieu and people know that a certain Arur Rojek is its director. And does that man have nerves of steel and a serene mind? You seem to be very composed. Appearances can be decieving. My persistence does help, though, and this is an absolute prerequisite for this kind of work. A festival like this is a series of ups and downs and you can easily fall. Artur Rojek So why did you get involved in this then? – wokalista, gitarzysta, kompozytor (39 l.). W 1992 r. w rodzinnych Mysłowicach założył Good question (laughs). In such zespół Myslovitz. Tam też w 2006 r. situations I always said to myself: zorganizował pierwszą edycję Off Festivalu. man, you have your band so deal Cztery lata później impreza przeniosła się do Katowic – w tym roku odbędzie się w dniach with that and don't organise any 4–7 sierpnia. We wrześniu w ramach festivals. But I get from this what I Europejskiego Kongresu Kultury zorganizuje get from running marathons. On we Wrocławiu specjalny koncert. one hand I love it and on the other, – vocalist, guitarist, composer (39). In 1992, when I’m running the 35th km, I in his home town Mysłowice, he founded the always ask myself: What are you Myslovitz band. In 2008, he organised the ﬁrst Off Festival in Mysłowice. Four years doing this for? But I love this job! later the event was relocated to Katowice. What are you most proud of this This year it will be held on 4-7 August. He is year? Which shows and bands are also the brains behind a special concert to take place in Wrocław in September as part you happiest to have invited to the of the European Culture Congress. festival? I’m thrilled with the whole line-up.

068_KA_08_Wywiad-MSz.indd 68

11-07-14 15:41

Zdjęcie/Credits: Kuba Dąbrowski/Forum

068_KA_08_Wywiad-MSz.indd 69

11-07-14 15:42

WYWIAD ■ INTERVIEW

There is no other festival in Poland apart from Off which presents 85 bands from all over the world, including some of the most alternative in the music world.

Faust. Wszystkie imprezy są darmowe, więc spodziewam się sporego najazdu publiczności. To będzie promocja Polski? Nie, to będzie prezentacja alternatywy na najwyższym światowym poziomie w Polsce i próba pokazania odbiorcom, co nowego dzieje się we współczesnej muzyce. Myslovitz zagra we Wrocławiu? Nie, to nie jest impreza dla nas. (śmiech) ☐

It’s a very energetic event. And this year, I have a feeling that it couldn’t be any better. There will be 85 artists performing – from New York black metal represented by Liturgy to doom jazz and psychofolk and for example Omar Souleyman, who is the number one star of Syrian wedding receptions. You are the only man in Poland who brings off music to the Polish audience, aren’t you? I guess I am, if we are talking big events. The Polish market is still learning and each year I have to fight hard to win the audience over. For the festival not to generate losses, over 10,000 people have to come to Katowice. And they do. You have created the Off Festival brand and is that why you were chosen to be one of the “faces” of the Polish EU presidency? You are the brains behind a special alternative concert to be held in Wrocław. The reason why I was chosen might be the fact that I'm the co-author of two music brands. Roman Gutek, head of the New Horizons Film Festival has always been an inspiration for me – he’s an advocate of alternative cinema, while I promote alternative music. I was invited to Wrocław and I was expected to come up with a programme of concerts, which would resemble the usual line-up at the Off Festivals. Over three days (8-10 September), the event that I have dubbed Scary Monsters and Super Creeps, will host nine bands which will either make you laugh or scare you (laughs) like Zun Zun Egui, Killl, Faust. Admission to all the gigs is free, so I expect quite a crowd. Will Myslovitz perform in Wrocław? No, we wouldn’t fit in. (laughs) ☐

Zdjęcie/Credits: Bew

Oprócz Offu nie ma w Polsce festiwalu, który prezentuje 85 zespołów ze świata, w tym większość megaalternatywnych.

To po co to panu było? No właśnie. (śmiech) W takich sytuacjach mówiłem sobie: chłopie, masz swój zespół i zajmij się tym, a nie jakichś festiwali ci się zachciewa. Ale ja podobne klimaty przeżywam, biegając maratony. Z jednej strony uwielbiam to, a z drugiej kiedy jestem na 35 km, mówię do siebie: po co ci to? To naturalna rzecz. Reasumując: uwielbiam tę robotę! A w tym roku z czego pan jest najbardziej dumny? Z jakich koncertów, zespołów, które się udało panu zaprosić? Z całości. To jest bardzo żywe przedsięwzięcie. I w tym roku czuję, że nie mogłoby wyglądać lepiej. 85 artystów, najbardziej eklektyczny zbiór ze wszystkich dotychczasowych edycji – od black metalu z Nowego Jorku w postaci Liturgy po Omara Souleymana, który jest gwiazdą syryjskich wesel, przez doom jazz, psychofolk, dubstep, hip-hop i country. Pan jest jedynym w Polsce człowiekiem, który przybliża publiczności światową „offową” muzykę? Myślę, że na tak dużą skalę – tak. Rynek polski wciąż się edukuje, publiczność się uczy i każdego roku muszę o tę publiczność walczyć. Przecież żeby ten festiwal się zbilansował, do Katowic musi przyjechać ponad 10 tys. widzów. I przyjeżdża. Stworzył pan markę Off Festival i dlatego został pan jedną z twarzy polskiej prezydencji? We Wrocławiu organizuje pan specjalny alternatywny koncert. Pewnie dlatego dostałem tę propozycję, bo jestem współtwórcą dwóch dobrze prosperujących marek. Roman Gutek, szef festiwalu Nowe Horyzonty, był zawsze dla mnie dużą inspiracją – on stawia na alternatywne kino, a ja na alternatywną muzykę. Zaproszono mnie do Wrocławia i oczekiwano skonstruowania programu koncertów, które miałyby być bliskie temu, co się dzieje na Off Festivalu. Przez trzy dni (8–10 września), podczas imprezy, którą nazwałem Scary Monsters and Super Creeps, zagra dziewięć zespołów, które mogą budzić przerażenie (śmiech), np. Zun Zun Egui, Killl,

068_KA_08_Wywiad-MSz.indd 70

11-07-14 15:42

CMY

PASSIONE_KM

KULTURA ■ CULTURE KSIĄŻKI|BOOKS

Beata Zatorska i Simon Target Rose Petal Jam, Recipes & Stories from a Summer in Poland, Tabula Books Rose Petal Jam, Recipes & Stories from a Summer in Poland Beata Zatorska and Simon Target, Tabula Books

SMAKI ODNALEZIONE

REDISCOVERED FLAVOURS

„Wypłowiały atrament lepszy jest od najlepszej pamięci” – pod tym aforyzmem podpisałaby się zapewne Beata Zatorska, autorka książki Rose Petal Jam. Gdyby nie wyblakłe przepisy kulinarne spisane dziesiątki lat temu przez jej babcię, zawodową kucharkę, pewnie dziś nie udałoby się odtworzyć smaków dzieciństwa spędzonego w wiosce w Karkonoszach oraz nie powstałaby pełna emocji książka na poły kucharska, na poły wspomnieniowa. Rose Petal Jam to zbiór przepisów, a zarazem pamiętnik emigrantki powracającej po latach w rodzinne strony. Okazuje się bowiem, że z ojczystą kuchnią jest jak ze zdrowiem – ile ją trzeba cenić, dowiadujemy się, gdy ją tracimy. Książki tak wiernie oddającej autentyczne, rustykalne polskie smaki, pozbawione nowoczesnych wtrętów, nie napisał od dawna żaden autor mieszkający nad Wisłą. Mizeria, racuchy z jabłkami, zupa kalaﬁorowa, odświętny pieczony kurczak faszerowany wątróbką i domowej roboty pączki z konﬁturą z płatków róży to tylko niektóre z potraw z książki, które są na wskroś polskie, a które na naszych stołach i w poradnikach kulinarnych widuje się coraz rzadziej. Zatorska od blisko 30 lat żyje na emigracji. Rozpoczęte we Wrocławiu studia medyczne ukończyła w Sydney, gdzie pracuje jako chirurg. Jej mąż jest wziętym reżyserem programów telewizyjnych, w tym kulinarnych. Do Polski przyjechali oboje dopiero niedawno, dla Zatorskiej była to pierwsza wizyta od ponad 20 lat. Z mieszanymi uczuciami, entuzjazmem, a zarazem z niepokojem. Na szczęscie odwiedziny te okazały się bardzo smakowite. Ola Lazar

“The faintest ink is better than the best memory.” Beata Zatorska, the author of Rose Petal Jam would surely agree with this motto. Without the faded culinary recipes written down decades ago by her grandmother, (a professional cook), she wouldn’t have been able to rediscover the flavours of her childhood spent in a village in Karkonosze, nor would she have written this emotional memoir-cum-cookbook. Rose Petal Jam is a collection of recipes and also the diary of an emigrant returning to her hometown after many years. It turns out that national cuisine is like health – no one knows what it’s worth until we lose it. No other writer living in Poland has written a book so faithfully reflecting the authentic, rustic Polish flavours, untarnished by modern influences. Cucumbers in sour cream, apple yeast fried buns, cauliflower soup, special roast chicken stuffed with liver and homemade doughnuts with rose petal jam are just a few selected all-Polish recipes which are now rarely seen on our tables and in cookbooks. Zatorska has been living abroad for almost thirty years. She began studying medicine in Wrocław, but graduated in Sydney where she works as a surgeon. Her husband is a successful TV director who also produces cooking shows. The husband and wife team returned to Poland recently – it was Zatorska’s first visit to her home country in over twenty years and she was engulfed by mixed feelings, enthusiasm as well as anxiety. The visit proved to be truly delicious, though. Ola Lazar

WYSTAWA|EXHIBITION Europejskie impresje, do 19 września, Muzeum Karykatury, Warszawa European Impressions, until 19 September, the Caricature Museum, Warsaw

UNIA W KRZYWYM ZWIERCIADLE Związek 27 europejskich państw przypieczętowuje wspólna ﬂaga, hymn, a także... dążenie do standaryzacji, co zabawnie pokazuje rysownik Marek Raczkowski, od lat publikujący swoje dowcipne komentarze na łamach Przekroju. Z okazji polskiej prezydencji w UE Muzeum Karykatury zebrało prace dwunastu najlepszych karykaturzystów i satyryków, w tym – obok Raczkowskiego – Henryka Sawki, Edwarda Lutczyna oraz Andrzeja Mleczki, pod hasłem Europejskie impresje. Inteligentne, złośliwe i błyskotliwe rysunki stanowią wyborną przeciwwagę dla poważnych i podniosłych uroczystości związanych z polskim przewodnictwem w Unii.

The union of 27 European states is symbolised by its ﬂag, an anthem and also... the drive for standardisation, what has been brilliantly captured by cartoonist Marek Raczkowski, for years publishing his humorous comments in the Przekrój weekly. On the eve of the Polish EU presidency, the Museum of Caricature has gathered works by twelve top caricaturists and satire cartoonists – including Raczkowski, Henryk Sawka, Edward Lutczyn, and Andrzej Mleczko – to present the “European Impressions” exhibition. These intelligently wicked and brilliant cartoons are a must-see!

Zdjęcia/Credits: M.P.

THE EU IN THE CROOKED MIRROR

072_KA_08_Kultura-MSz.indd 72

11-07-14 18:43

PASSIONE_KMag 240x160:Passione

6/16/11

8:57 PM

Page 1

muZyka|muSic góRale Z poweRem Rockowa energia, folkowe motywy, mocne teksty. Boso to trzecia studyjna, a w sumie czwarta płyta podhalańskiego zespołu. Słowa napisali frontman Sebastian Karpiel-Bułecka i Bartek Kudasik. Energetyczne utwory, jak tytułowy Boso czy Kropla, doskonale pobudzą w drodze do pracy.

Film|movieS ZobacZyć Neapol i Zaśpiewać Neapol to miasto namalowane dźwiękami. A muzyka stanowi jeden z najważniejszych jego elementów – mówi autor i narrator Passione John Turturro. Wyśmienity aktor drugoplanowy debiutuje tu w roli reżysera, oprowadzając po muzycznych zakamarkach włoskiej aglomeracji. Jego film to dokumentalny musical, narracje przerywają porywające występy lokalnych pieśniarzy i muzyków.

See NapleS aNd SiNg “Naples is a city painted with sound. And music is one of its essential elements,” says John Turturro, the author and narrator of Passione. This first-rate actor, in his directorial debut shows us around the musical nooks and corners of this Italian city. His movie is a documentary musical where narration is intertwined with performances by local singers and musicians. Passione, reż. John Turturro, Against Gravity, premiera 12.08 Passione, directed by John Turturro, Against Gravity, premieres on 12.08

they’ve got the poweR

Zakopower Boso, EMI Music Polska

Rock energy, folk motifs, powerful simple lyrics. Boso is the third studio album, for Podhale-based Zakopower. The lyrics were written by a talented vocalist and a violinist, frontman Sebastian Karpiel-Bułecka, together with Bartek Kudasik. Energy-boosting songs, like the title track „Boso” or „Kropla” will recharge your batteries on the way to work.

RetRo i electRo Jadę w życie Błękitnym Ekspresem bez przystanku, do celu, przez świat// Chociaż przegram to życie z kretesem // To nie będzie mi nikt chwil mych kradł – śpiewa na swojej debiutanckiej płycie aktorka i piosenkarka Ada Fijał. Ninoczka to muzyczna podróż, w której spotykają się Ada Fijał Ninoczka, teksty retro i nowoczesne brzmienia electro. 4 Ever Music

RetRo-electRo Ada Fijał's debut album Ninoczka is a musical journey blending retro elements (prewar tunes with lyrics written by Hanka Ordonówna, Julian Tuwim and others) with a modern electro sound that adds a powerful new dimension. REKLAMA

M E D I C A L

D A Y

S P A

ULTHERA

Głęboki, nieinwazyjny lifting skóry

BODY JET

Redukcja tkanki tłuszczowej z możliwością jej reimplantacji

THERMAGE CPT

Odmładzanie oraz ujędrnianie skóry twarzy i ciała

ICOONE

Usuwanie niedoskonałości skóry i ciała przy wykorzystaniu mikrostymulacji

PROSHOCK ICE

Zdjęcia/Credits: M.P.

Leczenie cellulitu we wszystkich jego fazach

MEDYCYNA ESTETYCZNA Warszawa ul.Stawki 4b tel. 22 424 46 46, 22 635 43 53, 663 40 10 10

www.skinclinic.pl 072_KA_08_Kultura-MSz.indd 73

11-07-14 18:43

kolorze

GWIAZDOZBIÓR ■ OUT AND ABOUT

Kobiety, które są glamour Glamour Women Największe gwiazdy show-biznesu przyjechały do Zamku Ujazdowskiego, by usłyszeć, kto zwyciężył w plebiscycie Kobieta Roku Glamour. W tym roku czytelniczki magazynu jednogłośnie nagrodziły drapieżną Dodę, którą doceniły za walkę na rzecz chorych na białaczkę. W muzyce tryumfowała Monika Brodka, wśród aktorek Sonia Bohosiewicz, „wejściem roku” uznano polski medialny debiut Joanny Krupy, Anię Dąbrowską marka Pantene Pro-V nagrodziła za metamorfozę roku, a siostry Popardowskie, właścicielki internetowej cukierni So Sweet Project, otrzymały nagrodę za najbardziej „kreatywne w biznesie”. Wybrano też mężczyznę roku, którym został Czesław Mozil. Niestety artysta nie mógł nagrody odebrać osobiście. Statuetki (stalowe obręcze) zaprojektowała i wykonała firma Apart. Oprócz tego każda z laureatek otrzymała naszyjnik z diamentami, a laureat spinki. Po gali goście ruszyli na parkiet i balowali niemal do białego rana. To była jedna z najlepszych imprez sezonu. Parafrazując Gombrowicza: Koniec i bomba, a kto nie był, ten trąba!

Gienek Loska w formie. Gienek Loska at his best.

Sonia Bohosiewicz

Apart: Magda Samoraj, Helena Palej, Michał Stawecki.

Weronika i Paulina Popardowskie, Sonia Bohosiewicz, Ania Dąbrowska Anna Jurgaś, Monika Brodka, Małgorzata Leitner, Doda.

Doda na żywo i na okładce. Doda and her cover image.

Kupić, nie kupić? Buy or not to buy?

Magda Łyczko, Bilguun Ariunbaatar, Elżbieta Borsuk.

Gwiazdy Polsatu: Nina Terentiew i Magdalena Szejbal. The stars of Polsat: Nina Terentiew and Magdalena Szejbal.

The brightest stars in show business gathered in Ujazdowski Castle to discover who won the Glamour Woman of the Year Awards. This year, readers of the magazine have unanimously chosen the raging and rebellious Doda who was recognised for her campaign supporting leukaemia patients. Monika Brodka triumphed in the music category, and Sonia Bohosiewicz was acclaimed the actress of the year. Joanna Krupa’s media debut won in the "newcomer of the year" category. Pantene Pro-V brand awarded Ania Dąbrowska for transformation of the year. The Popardowski sisters, owners of on-line So Sweet Project art patisserie received the award for "the most creative figures in business". The Glamour Man of the Year is Czesław Mozil. Unfortunately, the artist had a concert scheduled for the evening and could not accept the award in person. The bangle-shaped steel statuettes were designed and made by Apart. All female winners were given a diamond necklace, and the Man of the Year received a pair of cufflinks. Dancing and drinks followed.

Marta Żmuda-Trzebiatowska, obok Marcin Prokop. Marta Żmuda-Trzebiatowska (above), Marcin Prokop (left).

Zdjęcia/Credits: Akpa

Kokobend miksuje hity. Kokobend performing.

074_KA_08_Gwiazdozbior-MSz.indd 74

11-07-14 17:18

Piknik z Kredensu Picnic with Kredens Krakowski Kredens to marka doskonale znana tym, którym drogie są smaki dzieciństwa. Na pikniku założyciele firmy opowiedzieli o jej osiągnięciach i planach rozwoju. Gości zachwyciła jajecznica z kurkami na maśle, oscypki z żurawiną czy kiszka z pieczonymi jabłkami w chmurce musowo-chrzanowej. Obecnie Krakowski Kredens ma 34 sklepy oraz 29 stoisk w delikatesach Alma. Do końca roku planuje otworzyć jeszcze 10 punktów sprzedaży.

Jerzy Mazgaj, Barbara Mikusińska-Ozdobińska.

`Prezes KK Jerzy Mazgaj z uwagą słuchał uwag gości. KK CEO Jerzy Mazgaj and picnic guests.

Piknik odbył się w ogrodach pałacu Sobańskich w Warszawie. The picnic was held at the Sobański Palace in Warsaw.

Mistrz kuchni restauracji Amber Room zaserwował płonące kabanosy. Head chef of the Amber Room restaurant ﬂambéed Polish sausages.

Krakowski Kredens is a brand well-known to those who cherish the tastes of childhood. During a picnic, founders of the company presented its achievements and development plans. Guests were treated with delicious scrambled eggs with chanterelles in butter, oscypek cheese in cranberry sauce and black pudding served with baked apples in horseradish mousse. Krakowski Kredens has a network of 34 stores and 29 stands at Alma stores. It plans to open ten more points of sale by the end of the year.

Simple górą! Simple Rocks! Podczas pierwszego w Polsce pokazu mody na lotnisku Lidia Kalita zaprezentowała kolekcję Simple Creative Products na sezon jesień-zima 2011/2012. Klimat zapowiadały już zaproszenia wzorowane na kartach pokładowych. 500 gości dowoziły autobusy, które na co dzień kursują na płycie warszawskiego lotniska Chopina. 36 modelek zaprezentowało stroje w intensywnych kolorach i o bogatych fakturach (skóry, wełny, cekiny, futra i jedwabie). During the first ever fashion show in Poland staged at an airport, Lidia Kalita presented the Autumn/Winter 2011-2012 collection from Simple Creative Products. The ambience could be predicted by the invitations, which were inspired by boarding cards. 500 guests were transported to the venue in the buses that regularly service Warsaw's Chopin airport. Thirty six models presented outfits in vibrant colours and rich textures (leather, wool, sequins, furs and silk). Zdjęcia/Credits: M.P.

Zdjęcia/Credits: Akpa

kolorze

Dyrektor lotniska Chopina Michał Marzec z córką Olą Wodzisławską. Chopin Airport head Michał Marzec with his daughter Ola Wodzisławska.

074_KA_08_Gwiazdozbior-MSz.indd 75

Wybieg miał aż 110 m, a jego częścią były dwa ruchome chodniki! The catwalk was 110 metres long and featured two escalators. Na zdj. po lewej: Edyta Herbuś i Ola Kwaśniewska, Justyna Steczkowska w sukienkach Simple CP. Left: Edyta Herbuś, Ola Kwaśniewska and Justyna Steczkowska wearing Simple.

Projektantka Lidia Kalita w ﬁnale pokazu. Designer Lidia Kalita in the show's ﬁnale.

Agnieszka Maciąg, Daria Widawska.

11-07-14 19:02

KUCHNIA ■ CUISINE

Nie jesz, tyjesz!

Eat to Lose Weight! Wierzycie w prowadzenie biznesu bez planu? Pewnie nie. Tak samo powinno być z odżywianiem – przekonują Joanna i Dariusz Brzezińscy.

Większość diet zaleca ograniczenie spożycia, tymczasem w nazwie państwa diety – Fit and eat – jest zachęta, by jeść! Tę dietę najlepiej obrazuje nasze powiedzenie „Nie jesz, tyjesz”. Gdy jemy raz lub dwa razy dziennie, jesteśmy w tzw. fazie tycia. Dlaczego? Przez zbyt duże odstępy czasowe między posiłkami w jelitach tworzy się hormon głodu. Jego wysokie stężenie powoduje przejadanie się, najczęściej na kolacje. Nadwyżki energii odkładają się w postaci tkanki tłuszczowej. Na domiar złego jeśli posiłek składał się z węglowodanów o wysokim indeksie glikemicznym... To znaczy? Np. słodyczy, białych ziemniaków, makaronu z białej mąki itp. – wtedy nasz organizm z powodu wysokiego poziomu cukru we krwi zwalnia metabolizm. Ma po prostu za dużo energii i jeszcze szybciej tyjemy. Nasza dieta ma na celu rozpędzenie metabolizmu, który powinien być szybki jak francuska kolej TGV. Żeby to osiągnąć, jemy cztery, pięć posiłków dziennie, w których są zawarte węglowodany o niskim indeksie glikemicznym (pełnoziarniste makarony i pieczywo, kasze gryczane, perłowe, quinoa, ryż basmati), białko (ryby, ptactwo, jajka) i tłuszcze wielonienasycone (olej z lnu, sezamu, rzepaku, orzecha włoskiego, oliwek). Pięć zdrowych posiłków dziennie: ładnie brzmi, ale trudne w praktyce! Jeżeli mamy możliwość skorzystania z cateringu dietetycznego, to super – wówczas codziennie otrzymujemy od 3 do 5 dietetycznych posiłków dopasowanych indywidualnie do potrzeb naszego organizmu. Drugim rozwiązaniem jest przygotowywanie sobie posiłków dzień wcześniej wieczorem oraz zabieranie ich w pudełkach. Warto poczynić pewien wysiłek, aby zadbać o swoje zdrowie. ☐ Państwo Brzezińscy: Dariusz (wielokrotny mistrz Polski w kulturystyce klasycznej i ﬁtness) oraz Joanna (dietetyk, wielokrotna medalistka Polski w aerobiku sportowym). Mr and Mrs Brzeziński: Dariusz (many-time champion of Poland in classic bodybuilding and ﬁtness) and Joanna (dietician, many-time medal winner in Poland in sport aerobics).

Most dietary regimes urge us to eat less while the Fit and Eat diet encourages us to eat! This diet is best illustrated by our favourite catchphrase "You don’t eat, you gain weight". When you eat once or twice a day, you’re in the so-called phase of weight gain. Why? Too much time between meals triggers the production of the hunger hormone in the intestines. Its high concentration leads to overeating, often at dinner. Energy surplus is deposited as fat tissue. On the top of that, if the meal consists of carbohydrates with high glycemic index... What does it mean? For example, sweets, potatoes, white flour pasta, etc. – a high sugar contents in the blood slows down our metabolism. We simply have too much energy and gain weight even faster. Our diet strives to accelerate metabolism, which should be as fast as a French TGV train. To do that, we should be eating four or five meals per day, which include hydrocarbons with low glycemic index (wholesome pasta and bread, buckwheat, groats, quinoa, Basmati rice), proteins (fish, poultry, eggs) and polyunsaturated fatty acids (flaxseed, sesame, rape, walnut, olive oil). Five wholesome meals per day – sounds nice but difficult in practice! Dietary catering is a great help – each day you get from 3 to 5 dietary meals, individually tailored to the needs of your body. Another solutions is to prepare your lunch boxes the day before, in the evening. It’s worth the effort to take care of your health. ☐

Zdjęcia/Credits: Shutterstock

“Do you believe in running a ﬁrm without a business plan? Probably not. The same applies to nutrition,” argue Joanna and Dariusz Brzeziński.

076_KA_08_Sowa-MSz.indd 76

11-07-14 19:04

SAŁATKA Z AWOKADO Z POMIDORAMI KOKTAJLOWYMI I SEREM MOZZARELLA Składniki dla 4 osób: 1½ pęczka rukoli • ½ główki sałaty lodowej • 1 dojrzałe awokado • sok z 1 cytryny • 1 ogórek • 6 czerwonych pomidorów koktajlowych • mozzarella – kulka 125 g lub opakowanie mozzarelli kuleczki 150 g • ½ pęczka świeżej bazylii • 6 żółtych pomidorów koktajlowych • 3 łyżki prażonych orzeszków piniowych • 100 ml włoskiego sosu vinaigrette • sól, grubo mielony czarny pieprz Sposób przygotowania: Umytą, oczyszczoną i osuszoną sałatę lodową porwać na małe kawałki. Awokado przekroić na pół, usunąć pestkę, obrać ze skórki, pokroić i skropić sokiem z cytryny, aby nie ściemniało. Ogórka obrać, wydrążyć pestki i pokroić. Sałatę lodową połączyć z rukolą, kawałkami sera mozzarella lub gotowymi odsączonymi kuleczkami mozzarelli, awokado, ogórkiem, orzeszkami pinii i pokrojonymi w ćwiartki pomidorami koktajlowymi. Całość delikatnie wymieszać, skropić włoskim sosem vinaigrette i doprawić do smaku. Przed podaniem sałatkę posypać świeżo siekaną bazylią. Podawać z chrupiącą bagietką czosnkową.

Dawka witamin A Vitamin Boost

adeszło długo oczekiwane lato. Na sklepowych półkach pojawiły się soczyste i pachnące warzywa, których tak bardzo brakowało nam zimą i które zachęcają nas do sałatkowego szaleństwa. I dobrze, bo sałatki mają wiele zalet. Są przeważnie łatwe i szybkie w przygotowaniu. Możemy je dowolnie komponować, kierując się własnymi upodobaniami i szczyptą kulinarnej wyobraźni. Nie zapominajmy również o ich niezwykłych aspektach zdrowotnych. ☐

he long-awaited summer is finally here. The grocery stores are full of fresh and fragrant vegetables which we so longed for in winter time, and which drive us to salad madness. Salads are great, being easy and quick to make. You can mix and match the ingredients to suit your taste. And let us not forget theirs health merits. ☐

REKLAMA

LETTUCE WITH AVOCADO, CHERRY TOMATOES AND GALBANI MOZARELLA Ingredients for 4: people: • ½ a bunch of rocket • 1½ head of iceberg lettuce • 1 ripe avocado • juice of 1 lemon • 1 cucumber • 1 ball of 125 g Galbani mozarella or a 150 g pack of mozarella mini balls • 6 yellow cherry tomatoes • 6 red cherry tomatoes • ½ bunch of fresh basil • 3 tbps toasted pine nuts • 100 ml Italian vinaigrette sauce • salt, freshly-ground black pepper Preparation: Tear up the washed and dried iceberg lettuce into small pieces. Slice the avcado in half, remove the pit, peel and dice, then sprinkle with lemon juice to prevent it from darkening. Peel the cucumber, remove the seeds, and dice. Combine the lettuce with the rocket, add mozarella cubes or strained Galbani mini balls, avocado, cucumber, pine nuts and diced cherry tomatoes. Toss lightly, sprinkle with Italian vinaigrette sauce and season to taste. Sprinkle with freshly diced basil just before serving. Serve with a crispy garlic baguette.

076_KA_08_Sowa-MSz.indd 77

11-07-14 18:13

GADŻETY ■ GADGETS

Tym, którzy są już po urlopie, proponujemy przyjemny relaks w zaciszu domowym. Szczęśliwcom przed wyjazdem – nowego smartfona i ofertę roamingową, by nie stracili z domem kontaktu. If you’ve already been on holidays, we advise you to relax at home. And if you are lucky to be still gearing up for vacations – we’ve got a new smartphone and a roaming offer to help you stay in touch. FIRMA POD RĘKĄ NAWET W PARYŻU Jeśli podczas wakacji lub podróży zagranicznych chcesz mieć ﬁrmę pod ręką, skorzystaj z najnowszej propozycji Orange dla Firm. Dla swoich klientów Orange przygotował atrakcyjne oferty roamingowe m.in. w abonamencie do 11 godzin na rozmowy oraz do 154 MB na przesyłanie danych (internet, e-mail) w roamingu w krajach Unii Europejskiej. www.orange.pl/dlaﬁrm

RUN YOUR FIRM FROM PARIS If you want to keep your company in hand during your holidays or foreign business trips, try the latest offer from Orange for Business. Orange offers attractive roaming deals, including subscription – up to 11 hours of voice calls and up to 154 MB for data transfer (internet, e-mail) while roaming in European Union states.

PORUSZ POWIETRZE Przed upałem zawsze można uciec do klimatyzowanego wnętrza, ale my proponujemy rozwiązanie bardziej naturalne, czyli skorzystanie z wiatraka. Tower Fan Jasona Dysona od kilku lat robi furorę, a to z powodu pomysłowości jego projektanta – wiatrak nie ma śmigieł, a inspiracją dla jego powstania było działanie turbosprężarki oraz silnika odrzutowego. Dzięki temu znacznie mocniej wentyluje on pomieszczenie. Cena: ok. 1300 zł

MOVE THE AIR You can always ﬁnd shelter from hot spells in airconditioned interiors, but this time we want to recommend a more natural solution, i.e. using a fan. Jason Dyson’s ingenious Tower Fan has been one of the most desired objects for several years – it has no propeller blades and its design was inspired by the turbocharger and the jet engine mechanism for much more effective ventilation. Price: approx. PLN 1,300

SZCZUPŁY I PRAKTYCZNY

Idealny zestaw na wieczorne przyjęcia. Karafka Sagaform Bar to produkt typu „kilka w jednym”: zawiera niewielką karafkę na alkohol, cztery kieliszki, a także szklankę, która może być zarazem pojemnikiem na lód. Gdy wszystko jest pod ręką, możemy bezstresowo oddać się imprezowym przyjemnościom: tańcowi i rozmowom. Cena: 69,90 zł

MIDNIGHT SUMMER The perfect set for evening parties with something stronger included. Sagaform Bar decanter is an “all in one” type of product – it contains a small alcohol decanter, four tumblers and a glass that can be used as an ice bucket. Having everything at hand, you can vent stress and immerse yourself in party-time delights of dancing and conversation. Price: PLN 69.90

Ten zaawansowany smartfon traﬁ w gusta najbardziej wymagających użytkowników. Dzięki temu najsmuklejszemu telefonowi na rynku – jego grubość to zaledwie 8,49 mm – można m.in. nagrywać i odtwarzać wideo w Full HD oraz mieć stały dostęp do portali społecznościowych. Cena: 2299 zł SAMSUNG GALAXY S II – wyświetlacz Super AMOLED Plus zapewnia czystość obrazu i barw – dwurdzeniowy procesor Dual Core 1,2 GHz dba o wysoką wydajność przetwarzania danych – Super AMOLED Plus display for crystal clear screen and saturated colours. – Dual Core processor 1.2 GHz assures high performance data processing

SLIM AND PRACTICAL This state-of-the-art smartphone is capable of satisfying the most discriminating users. This slimmest phone in the market – a mere 8.49 mm thick – allows you to record and play videos in Full HD quality and keep in touch with social networks. Price: PLN 2,299

Zdjęcia/Credits: M.P., DR

CUD NOCY LETNIEJ

078_KA_08_Gadzety-MSz.indd 78

11-07-14 18:14

NOWE SMAKI Jedną z największych wakacyjnych przyjemności jest próbowanie specjałów lokalnej kuchni. Oczywiście na sushi, curry czy dobrą pizzę można iść do jednej z miejskich restauracji, ale tym razem polecamy przeprowadzenie domowych eksperymentów i skosztowanie czegoś naprawdę nowego: na przykład spaghetti z rukoli (zdjęcie obok). W zestawie Molecular Cuisine Starter Kit znajdziemy wszystkie substancje i narzędzia potrzebne do przygotowania dań molekularnych. Smacznego! Cena: 240 zł

NEW FLAVOURS Trying the specialties of local cuisine is one of the most enjoyable aspects of holidays. Naturally, you can get sushi, curry or good pizza from one of the urban eateries, but why not experiment at home and try something really new – for instance, rocket spaghetti (left). Molecular Cuisine Starter Kit comes with all substances and tools you need to prepare molecular dishes. Bon appétit! Price: PLN 240

POLOWANIE NA MUCHY

BARIERA DŹWIĘKOWA

Wątpliwym urokiem pory letniej jest nadreprezentacja wszelkiego rodzaju much, które zazwyczaj mają apetyt na te same pokarmy co ludzie. Dlatego koniecznie zabezpieczmy jedzenie. Zamiast systemu misek proponujemy zestaw przykrywek zaprojektowanych przez Switch Design, które kształtem zostały dopasowane do wakacyjnych przysmaków: ciast, kanapek i rogalików. Cena: wzór

Aby poczuć miniurlop (czyli wieczorami i w weekendy), trzeba się oddzielić od dźwięków wielkiego miasta i zastąpić je dźwiękami muzyki. Głośnik Nautilus ﬁrmy Bowers & Wilkins nadaje się do tego idealnie – to jeden z najlepszych tego typu sprzętów na świecie (powstał po pięciu latach badań), a do tego ma kojący, kojarzący się z muszlą kształt. Jakiej płyty wysłuchać w pierwszej kolejności? Albo swojej ulubionej, albo takiej z szumem morza. Cena: wzór

LORD OF FLIES One of the downsides of the summer season is the abundance of all types of ﬂies, which typically have an appetite for the same foods as humans. Safeguarding food against ﬂies is a must. Cover up your bowls with lids designed by Switchdesign – their shapes are inspired by summer treats like cakes, canapés and rolls. Price: sample

SOUND BARRIER To experience a mini-holidays (in the evening or at the weekend) you have to shelter yourself from the buzz of the big city and replace it with music. Nautilus loudspeakers from Bowers & Wilkins make the perfect sound barrier – it’s the ﬁnest music equipment you can get. Plus it comes in a soothing conch-like shape. Which album should you play ﬁrst? Either your favourite or maybe something featuring swoosh sounds of the ocean. Price: sample REKLAMA

078_KA_08_Gadzety-MSz.indd 79

11-07-14 19:05

MODA & URODA ■ FASHION & BEAUTY

Dobre, bo polskie? Tak! Nawet jeśli wciąż w myślach jesteśmy na wakacjach za granicą, warto przypomnieć sobie o rodzimych projektantach i kosmetykach. Good because it’s Polish? Yes! Even if you are still dwelling on your holidays abroad, make a mental note not to forget about Polish designers and cosmetics. PIERWSZY KROK

UWIERZ W BEŻ!

Jeśli w planach macie mikrodermabrazję, chemiczne złuszczanie naskórka lub inny zabieg dermoinwazyjny, postarajcie się dobrze do niego przygotować! Idealne będą emulsja i płyn z linii Dr Irena Eris Selection Special Formula zawierające kwas migdałowy. Oba specyﬁki mają działanie keratolityczne i delikatnie rozjaśniające, do tego płyn poprawia wchłanianie preparatów nałożonych po jego zastosowaniu, a emulsja pobudza skórę do regeneracji. Kosmetyki należy stosować po konsultacji z fachowcem. Cena: płyn 69 zł, emulsja 89 zł

Jeśli nie mogłyście się przekonać do tego koloru, uważając go za nudny, będziemy was namawiać do zmiany sympatii. Cielisty (wspaniale podkreślający odcień opalenizny!) beż plus modne w tym sezonie neonowe wstawki to propozycja młodej projektantki Eweliny Kustry i jej linii She's a Riot. Te kobiece sukienki są bardzo „wszechstronne”: pasują zarówno na spacer, zakupy, jak i na wieczorną imprezę. Wszystkie modele są dostępne w warszawskim butiku BLIND (ul. Mokotowska 63/100). Cena: ok. 450 zł

THE FIRST STEP

DOBRANA PARA Czerń, szarość i brązy niech czekają na jesień lub zimę. Póki wciąż jest pogodnie i słonecznie, korzystajmy z rozjaśnionych, świetlistych barw. Wśród nich króluje oczywiście biel. Ania Kuczyńska, jedna z najmodniejszych polskich projektantek, proponuje letnim chłopakom nie tylko lekki kolor, ale i swobodny krój (z prawej). Z kolei duet Zemełka-Pirowska stawia na cytrusową, soczystą żółć. Uszyta z jedwabnej żorżety sukienka koktajlowa jak ulał pasuje na letnie, eleganckie przyjęcia. www.aniakuczynska.com, www.zemelkapirowska.com

A GOOD MATCH Let’s leave black, greys and browns for autumn and winter. While it’s still warm and sunny, let’s make the most of glowing bright colours, including the ever trendy white. One of the most “in” Polish designers, Ania Kuczyńska dresses the summer man in lightcoloured loose-ﬁtting clothes (right). The Zemełka and Pirowska duo has put the spotlight on juicy citrus yellow. Their silk georgette cocktail dress is the perfect choice for smart summer parties.

BELIEVE IN BEIGE! Even if you were never into it and always thought that beige is boring, we will try to change your attitude. Nude (wonderfully enhancing your tan!) and beige plus neon accents, which are mega-trendy this season, are featured in the collection of young designer Ewelina Kustra (the "She's a Riot" line). Her feminine frocks are versatile – perfect for a walk, a shopping trip or an evening party. All dresses are available from Warsaw’s BLIND boutique (ul. Mokotowska 63/100). Price: approx. PLN 450

POSMARUJ SIĘ To, czego należy unikać w kuchni, powinno być stale obecne w łazience. Mowa oczywiście o maśle. Do ciała. „Soczyste mango” ﬁrmy Eveline z linii Spa zawiera m.in. masło shea, olej kokosowy i wyciąg z mango. Zawarte w tych substancjach witaminy C i E oraz składniki odżywcze szybko nawilżą skórę. Dodatkowo zapewnią jej satynową gładkość. Kto nie lubi mango, ma do wyboru „Zniewalający cynamon” i „Zmysłową oliwkę”. Cena (200 ml): ok. 13 zł

PAMPER YOURSELF Everything to be avoided in the kitchen should become your bathroom staple. Naturally, we are talking about butter. “Juicy mango” body butter from Eveline’s Spa Line contains shea butter, coconut oil and mango extract. These substances are rich in Vitamins C and E plus nutrients, for quick and deep hydration of your skin. They will leave it satin smooth and soft. And if you don’t fancy mango, go for “Captivating cinnamon” or “Sensuous olive”. Price (200 ml): approx. PLN 13

Zdjęcia/Credits: M.P., DR

If you plan on having microdermabrasion, chemical exfoliation or another dermo-invasive treatment, get your skin ready for it. The perfect ﬁrst steps are cosmetics from Eris Selection Special Formula line: emulsion and lotion containing almond acid. Both products have keratolytic and gently brightening properties. These cosmetics should be used in consultation with an expert. Price: lotion PLN 69, emulsion PLN 89

080_KA_08_ModaUroda-MSz.indd 80

11-07-14 18:41

MAGAZYN POKŁADOWY POLSKICH LINII LOTNICZYCH LOT

LOT info LOT POLISH AIRLINES IN-FLIGHT MAGAZINE

SPIS TREŚCI CONTENTS POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE

INTERNATIONAL FLIGHTS

NASZA FLOTA

OUR FLEET

MILES & MORE

MILES & MORE PROGRAMME

LOT NEWS

BAGAŻ

YOUR LUGGAGE

DEKLARACJE CELNE DO KANADY DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE

82 84 86 88 93 96 98 102

MUSIC AND MOVIES ON BOARD

SIERPIEŃ | AUGUST 2011

081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 1

11-07-14 17:37

POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE

INTERNATIONAL FLIGHTS

Toronto New York Chicago

NOWE POŁĄCZENIE JUŻ W SPRZEDAŻY

Ha Amsterdam London

NEW DESTINATION AVAIABLE NOW

Brussels Düsseldorf

DONETSK FROM 3 JUNE/OD 3 CZERWCA

Paris

Zürich

Geneva Milan Turin

POŁĄCZENIA CZARTEROWE

LOT CHARTERS

Nice Madrid

Barcelona

WARSZAWA

Burgas, Corfu, Heraklion, Kos, Lamezia, Palma de Mallorca, Paphos, Rodos, Tel Aviv, Tessaloniki, Varna, Zakynthos.

081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 2

Palma de Mallorca

11-07-14 17:37

Helsinki

St. Petersburg

Tallinn Stockholm

Riga Copenhagen Kaliningrad Hamburg Szczecin Gdańsk Berlin Poznań

Moscow

Vilnius

Bydgoszcz Warszawa Wrocław Katowice Frankfurt Kraków Rzeszów Prague Munich

Minsk

Lviv

Kiev

Donetsk

Vienna Budapest

Hano

Odessa

Bucharest Belgrade

Tbilisi

Varna

Roma

Sofi a

Burgas Istanbul

Yerevan

Tessaloniki Lamezia

Corfu Athens Rodos Kos

Zakynthos

Heraklion

Damascus Larnaca

Beirut

Paphos

081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 3

i Ca

LOT info | NASZA FLOTA | OUR FLEET

Tel Aviv

III 11-07-14 17:37

nasza flota our fleet

BOeing 787 DreamLiner w PLL LOT lot już wkrótce zaoferuje pasażerom zupełnie nową jakość i komfort podróży dzięki samolotom Boeing 787 Dreamliner. Pierwsi pasażerowie polecą samolotem B787 w barwach lot-u już w 2012 r. Innowacyjny system oświetlenia na pokładzie zmniejszy dyskomfort związany ze zmianą stref czasowych w dalekich podróżach. Dzięki zaawansowanemu systemowi przyciemniania okien pasażer będzie decydował o dopływie światła z zewnątrz. Wilgotniejsze powietrze w kabinie, lepsze tłumienie drgań i hałasu – wszystko to oznacza dużo większy komfort pasażerów w czasie podróży.

BOeing 787 DreamLiner jOins LOT lot will soon offer the new quality and comfort of the Boeing 787 Dreamliner. The innovative in-flight lighting system will reduce the discomfort connected with the change of time zones during long flights. Thanks to the advanced window shading system, each passenger will individually decide how much light to let in from the outside. More humid air in the cabin, diminished turbulence and a soundproof system translate into a better ambience for passengers during the flight.

*w tym dwa egzemplarze samolotów do dyspozycji rządu | *including two aircraft at the government disposal ** dla kompletu pasażerów | ** for the full of passengers *** w tym egzemplarz samolotu certyfikowany przez ULC do wykonywania rejsów w konfiguracji medycznej – MEDEVAC | *** including the aircraft certified by the CAO to serve as a MEDEVAC plane

84 081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 4

BOEING 737-400 5 54,57 m 47,57 m 852 km/h 9000 km** 18/229

10 29,90 m 26 m 793 km/h 2400 km** 70

14* 31,68 m 26 m 793 km/h 2600 km** 82

EMBRAER 190-200

7 36,45 m 28,88 m 793 km/h 3000 km** 48/99

EMBRAER 175 2 31,01 m 28,88 m 793 km/h 2200 km** 36/72

3 (docelowo 4) 38,65 m 28,72 m 793 km/h 2600 km** 112

ALENIA ATR-42 8 27,17 m 27,05 m 478 km/h 1200 km** 64

3 26,67 m 24,57 m 532 km/h 1000 km** 46

LOT info | nasza fLOTa | our fleet

11-07-14 17:38

Kalei

Kaleidoscope Miles & More [2011-04] 04.indd5 1 081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd

2011-05-04 16:37:11 11-07-14 17:38

PROGRAM LOJALNOŚCIOWY MILES & MORE MILES & MORE PROGRAMME

JAK TO ZROBIĆ

PROGRAM LOJALNOŚCIOWY

MILES & MORE

Należy wypełnić aplikację, która dostępna jest w biurach LOT-u przy stanowiskach odprawy bagażowo-biletowej oraz na pokładach naszych samolotów. Wystarczy poprosić o nią nasz personel pokładowy. Aplikacja dostępna jest również na stronie internetowej: www.miles-and-more.pl

Liczy obecnie 20 mln uczestników na całym świecie i jest wiodącym tego typu programem w Europie. Uczestnictwo w nim daje możliwość gromadzenia oraz wykorzystywania mil na połączeniach linii lotniczych należących do sojuszu Star Alliance oraz wielu innych. Na atrakcyjność programu wpływa również udział licznych partnerów nielotniczych.

HOW TO JOIN

First, fill in the application form available at LOT offices, at luggage and ticket check-in points and onboard all our planes. Just ask our flight attendants for more information. The application may also be filled in online at: www.miles-and-more.pl

Miles & More has 20 million participants all over the world and is the leading programme of this type in Europe. By joining the programme you gain the opportunity to earn and spend miles on Star Alliance flight connections likewise on many others. The Programme is attractive also thanks to an extensive list of our non-air partners.

KARTĘ PODSTAWOWĄ pasażer otrzymuje pocztą po zgromadzeniu już jednej mili. Karta umożliwia gromadzenie i wykorzystywanie mil w programie Miles & More. BASIC CARD Issued once a passenger earns the first air mile. The card is used for earning and spending air miles on Miles & More Programme.

Pod numerem telefonu +48 22 5 777 222 pracownicy Biura Obsługi w Polsce czekają na pytania. Dokonają rezerwacji przelotu, sprawdzą stan Twojego konta milowego oraz udzielą odpowiedzi w języku polskim lub angielskim na wszelkie pytania. Operators of the call centre in Poland will answer all your queries at +48 22 5 777 222 .They will book your flight, check how many miles you’ve eraned and answer questions in Polish or in English.

SREBRNĄ KARTĘ FREQUENT TRAVELLER uzyskasz po zgromadzeniu 35 tys. mil w ciągu jednego roku kalendarzowego. Uprawnia ona m.in. do wstępu do Business Lounge z biletem PLL LOT, Austrian, Lufthansy, Swiss oraz Brussels Airlines, odprawy przy stanowisku klasy biznes tych linii oraz daje wysoki priorytet na liście oczekujących. FREQUENT TRAVELLER SILVER CARD. Issued once a passenger earns 35,000 air miles within one calendar year. With the Silver Card and a LOT, Austrian, Lufthansa, Swiss or Brussels Airlines ticket you can use business lounges as well as business class check-in. You also gain high priority on stand-by lists.

ZŁOTĄ KARTĘ SENATOR otrzymujesz po zgromadzeniu 100 tys. mil w roku kalendarzowym. Posiadacze tej karty korzystają m.in. z gwarancji rezerwacji w klasie biznes do 48 godzin przed rozpoczęciem podróży, a także 50% zniżki na bilet – nagrodę dla osoby towarzyszącej w podróży na rejsach PLL LOT, Austrian, Lufthansy, Swiss oraz Brussels Airlines. SENATOR GOLDEN CARD Issued once a passenger earns 100,000 air miles within one calendar year. Among other privileges the Golden Card offers a booking guarantee in business class up to 48 hours before the journey begins, and a 50% discount on a ticket - a companion award for an accompanying person for flights with LOT, Austrian, Lufthansa, Swiss or Brussels Airlines.

KARTA HON CIRCLE przysługuje pasażerom, którzy w ciągu dwóch kolejnych lat kalendarzowych zgromadzili 600 tys. mil HON. Wśród przywilejów dla posiadaczy karty HON Circle są m.in.: wstęp do First Class lounge we Frankfurcie, karta Senator dla małżonka lub partnera, gwarancja rezerwacji w klasie biznes do 24 godzin przed odlotem oraz najwyższy priorytet na liście oczekujących. HON CIRCLE CARD Issued once a passenger earns 600,000 HON miles withing two consecutive calendar years. The privileges for HON Circle Card holders include admission to the First Class lounge in Frankfurt, a Senator Card for a spouse or partner, a booking guarantee in business class up to 24 hours before the flight, and the highest priority on stand-by lists.

PARTNERZY NA RYNKU POLSKIM/PARTNERS IN POLAND

Szczegółowe informacje o ofercie poszczególnych partnerów można znaleźć na stronie: www.miles-and-more.pl For more details please visit our website www.miles-and-more.pl

86 081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 6

LOT info | MILES & MORE

11-07-14 17:39

081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 7

11-07-14 17:39

LOT NEWS LOT NEWS

LOT POLISH AIRLINES PROMOTING POLAND!

SAMOLOT PLL LOT PROMUJE POLSKĘ! W związku z polską prezydencją w Radzie Unii Europejskiej Polska Organizacja Turystyczna i Polskie Linie Lotnicze LOT przygotowały specjalny projekt promocyjny. Od 1 lipca najnowszy samolot z floty LOT-u, Embraer 195, reklamuje Polskę.

To celebrate the Polish Presidency in the European Union Council, the Polish Tourism Organisation and LOT Polish Airlines have launched a very special promotional project. Embraer 195, the latest addition to LOT’s fleet, will promote Poland from 1 July.

Na samolocie została zamieszczona grafika z hasłem promocyjnym Move Your Imagination. Branding odwołuje się do najnowszych światowych trendów dizajnerskich w sztuce nowoczesnej i graficznych motywów zaczerpniętych z naszego folkloru. Wizualizacja, w której ikony architektury polskiej łączą się z symbolami różnych rodzajów aktywności, a także osób czy wydarzeń z historii Polski będących rzeczywistymi wyróżnikami, spełnia funkcję reklamy, która ma zaintrygować obcokrajowców naszym krajem, a w Polakach wzmocnić poczucie tożsamości. – Najwyższy czas, aby zacząć przełamywać stereotypy na nasz temat we wszystkich ważnych krajach, z których przyjeżdżają do nas turyści. Dlatego ruszyliśmy z zaplanowaną z dużym rozma-

The jet’s side was covered with a visual with the promo tagline “Move Your Imagination”. Branding makes references to the world’s latest design trends in contemporary art and graphic motifs inspired by our national folklore. The visual presents landmarks of Polish architecture combined with symbols of different activities, as well as iconic figures and events from Poland’s history, which also promote our country – they are meant to intrigue foreigners and reinforce the sense of Polish identity. “It’s high time to break away from stereotypes about Poland in all the major countries where our tourists come from. To achieve this goal, we have launched a high-impact promo-

88 081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 8

LOT info | NEWS | NEWS

11-07-14 17:40

LOT NEWS LOT NEWS

tional campaign for the British, German and French markets. We want to show that Poland is an original and modern country bustling with life, whose inhabitants are spontaneous, hospitable and open. We use positive associations and every flight of the campaign will unveil something new and unique, because we want to intrigue our provoke audiences to ask – Poland, why haven’t I been there yet?” says Rafał Szmytke, the President of the Polish Tourism Organisation. Enjoying the biggest brand recognition abroad of all leading Polish brands, PLL LOT offers over 210 domestic, European and Atlantic flights per day and carries over 4.5 million paschem kampanią na rynku brytyjskim, niemieckim i francuskim. Chcemy pokazać, że Polska jest krajem tętniącym życiem, oryginalnym i nowoczesnym, a jego mieszkańcy są spontaniczni, gościnni i otwarci. Odwołujemy się do pozytywnych skojarzeń i emocji, a każda odsłona kampanii będzie pokazywała coś nowego i unikatowego, bo naszym celem jest zaintrygowanie odbiorców i sprowokowanie do zadania sobie pytania: Polska, dlaczego jeszcze tam nie byłem? – mówi Rafał Szmytke, prezes Polskiej Organizacji Turystycznej. Dzięki temu, że PLL LOT są dla obcokrajowców jedną z najlepiej rozpoznawalnych polskich marek, oraz dzięki wykonywanym średnio ponad 210 rejsom dziennie o zasięgu krajowym, europejskim i atlantyckim oraz ponad 4,5 mln Pasażerów przewożonych rocznie, LOT gwarantuje dotarcie z przekazem reklamowym do bardzo dużej grupy odbiorców, a obecność LOT-u w najważniejszych portach lotniczych stwarza unikatową możliwość promocji polskiej turystyki i nowatorskiego sposobu zaistnienia w świadomości odbiorców. Ponadto wykorzystanie jako nośnika reklamy polskiej turystyki, samolotu z floty narodowego przewoźnika, który jako marka jest też elementem składającym się na całokształt wizerunku Polski, podkreśla spójność tego obrazu. – LOT jako narodowy przewoźnik już od wielu lat odgrywa nieformalną rolę ambasadora Polski. Dokładamy starań, by dobry wizerunek firmy przekładał się także na pozytywne postrzeganie naszego kraju. Tym bardziej cieszę się, że możemy wziąć udział w tym wydarzeniu i nawiązać współpracę z Polską Organizacją Turystyczną przy tak ważnym wydarzeniu, jakim jest polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej – mówi Marcin Piróg, prezes zarządu PLL LOT SA.

081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 9

sengers a year, which guarantees a wide reach for the promotion message. The presence of PLL LOT at key international airports creates a unique opportunity to promote Polish tourism and use innovative vehicles to build its awareness. Using an aircraft from the fleet of the national carrier, whose brand is an integral part of the image of Poland, as a vehicle for the promotion of Polish tourism adds consistency to our message. “Being the national carrier, LOT has been the unofficial ambassador of Poland for many years. We do our best to translate the good corporate image into a positive perception of our country. In this context, I am very excited about our contribution to and cooperation with the Polish Tourism Organisation on such a crucial event as the Polish Presidency in the European Union Council,” says Marcin Piróg, President of the Board of PLL LOT S.A. Our fleet features such aircrafts as the “golden jet” and another airplane whose stabiliser depicts the painting “Lady with an Ermine”. “I believe that this logojet will meet with positive feedback of our Passengers and aviation enthusiasts”, Marcin Piróg added.

11-07-14 18:58

LOT NEWS

anc Fr e

zenia połąc r Warszawa–Pa

AN EXHIBITION OF UNIFORMS

WYSTAWA MUNDURÓW

lat

yż

Salut ,

LOT NEWS

Ten ważny dla nas jubileusz, na jednej z najbardziej prestiżowych europejskich tras, uczciliśmy wystawą plakatów i historycznych mundurów członków personelu latającego i pokładowego Polskich Linii Lotniczych LOT. Prezentacja, która odbyła się w Terminalu 1 lotniska Charles’a de Gaulle’a w Paryżu, cieszyła się ogromnym zainteresowaniem pasażerów. Mundury stewardes i pilotów są bowiem najbardziej rozpoznawalnymi strojami każdej linii. Nasze stanowią nie tylko obraz czasów, w których były obowiązującym umundurowaniem na pokładach samolotów polskiego przewoźnika, ale przedstawiają również ponad 80-letnią lotniczą tradycję LOT-u. Dlatego w stolicy mody postanowiliśmy przedstawić uniformy stanowiące odbicie ówczesnych trendów w modzie. Stewardesy w każdej dekadzie uchodzą za najlepiej i najmodniej ubraną grupę zawodową. Na wystawie pojawiły się mundury z lat 60., 70., 80. i 90. Reprodukcje plakatów wzbudzały nie mniej emocji i wiele osób przyznawało z sentymentem, że pamięta te niezwykłe grafiki. Jak mogliśmy się przekonać, wielu pasażerów z przysłowiową łezką w oku wspominało swoje podróże na pokładach polskich samolotów LOT-u. Po powrocie z Paryża mundury zostały zaprezentowane w Terminalu A lotniska Chopina w Warszawie. Obie ekspozycje zostały zorganizowane dzięki współpracy portów lotniczych w Paryżu i Warszawie. This important anniversary celebrates one of the most prestigious European routes, with an exhibition showcasing posters of past and present uniforms of the pilots and cabin crews of LOT Polish Airlines.

X 081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 10

Salut la France! 65 lat połączenia Warszawa – Paryż

The presentation held at Terminal 1 of the Charles de Gaulle airport in Paris was very popular among passengers. The uniforms of flight attendants and pilots are the most distinctive feature of an airline. Ours not only reflect the times when they were official attire on board the Polish aircraft, but they also present more than 80 years of LOT’s aviation history. This is why we decided, in the fashion capital of the world, to present uniforms reflecting previous trends in fashion. Flight attendants in every decade are considered to be the best dressed and most fashionable professional group of all. The exhibition includes uniforms from the 1960s, ’70s, ’80s and ’90s. The reproductions of posters raised equal attention and many people reminisced nostalgically that they remembered some of these amazing graphic designs from their times. As would be expected, many passengers recalled their travels onboard LOT aircraft. After returning from Paris, the exhibition of uniforms was displayed in Terminal A at Warsaw Chopin Airport. Both exhibitions were organised in co-operation with the PLL Porty Lotnicze Airports in Paris and Warsaw. 309413-Kartka-65 lat-francja-165x165.indd 1

11-06-21 15:00

LOT info | NEWS | NEWS

11-07-14 17:41

Lot News lot news

LOT On YOuTube

lot na Youtube w lipcu został otwarty oficjalny kanał PLL LOT na You Tube. entuzjaści lotnictwa oraz nasi Pasażerowie będą mieli teraz dostęp do unikatowych filmików i spotów reklamo wych LOTu. Już teraz na naszym kanale można obejrzeć między innymi film z prezentacji Dreamlinera, która miała miejsce 24 czerwca, z przylotu pierwszego embraera 190 do floty Polski linii lotniczych lot czy spot Over the Rainbow stworzony we współpracy z Grupą MoCarta. będzie można również zobaczyć spoty reklamowe polskiego przewoźnika, które na przestrzeni lat były emitowane w telewizji. Z czasem mamy nadzieję stworzyć na naszym kanale w Youtube pokaźną galerię filmików.

The official LOT Polish Airlines YouTube channel was laun ched in July. Aviation enthusiasts and passengers will in a while be able to watch online unique LOT videos and com mercials. The films available already via the channel include a visual presentation of the Dreamliner that visited the warsaw airport on 24 June, footage from the arrival of the first embraer 190 to join the lot Polish airlines fleet and the Over the Rainbow spot made together with the MozaRt Group. You will also be able to watch the Polish carrier’s commercial spots aired on television in the past. we hope to build up quite a collection of films on our dedicated Youtube channel.

LOT info | news | news

081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 11

11-07-14 18:58

Lot News LOT news

Pink Ribbon saves lives

RóżOwA wsTążeCzkA RATuje żyCIe 14 lipca w Łazienkach Królewskich w warszawie została zainaugurowana Kampania na rzecz walki z Rakiem Piersi estée Lauder, której Partnerem jest LOT. specjaliści Międzynarodowego Centrum nowotworów Dziedzicznych podkreślali, jak wielką wagę w walce z rakiem ma profilaktyka i regularne badania mammograficzne. wiesława Musiał, członek zarządu PLL LOT sA, reprezentowała Polskie Linie Lotnicze LOT, które już po raz kolejny są Partnerem kampanii i będą prowadziły szereg działań wspierających akcję podnoszenia świadomości kobiet na całym świecie.

w inauguracji kampanii wzięli udział m.in.: Magdalena kamińska (estee Lauder), Profesor jan Lubiński (Centrum nowotworów Dziedzicznych), wiesława Musiał (członek zarządu PLL LOT), Doktor Tomasz Byrski (Centrum nowotworów Dziedzicznych).

estee Lauder Breast Cancer Awareness Campaign was launched on 14 July in the Royal Łazienki Park in warsaw. LOT is a Partner of this initiative. experts of the International Hereditary Cancer Centre stressed the priority role of prevention and regular screening mammograms in the fight against cancer. LOT Polish Airlines was represented by wiesława Musiał, Board Member of PLL LOT s.A., which being a Partner of a subsequent edition of this campaign will roll out a variety of initiatives reinforcing awareness of women around the world.

BEZPIECZEństwo

safEty

NIE PALIMY Uprzejmie przypominamy, że w czasie trwania wszystkich rejsów PLL LOT obowiązuje bezwzględny zakaz palenia (dotyczy też papierosów elektronicznych) oraz picia alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w sklepie pokładowym Duty Free.

No SMoKING We kindly remind you that smoking is strictly forbidden (including e-cigarettes) on all flights of the PolishAirlines LOT. You are also requested to refrain from drinking alcohol on our planes, either brought along on board or purchased in the duty free shop.

NIE tELEfoNujEMY Podczas całego lotu obowiązuje bezwzględny zakaz używania wszelkich przenośnych urządzeń elektronicznych emitujących sygnały radiowe. Mogą one zakłócać pracę komputerów pokładowych. Ich zasilanie – jeśli znajdują się w zasięgu pasażera lub w jego bagażu rejestrowanym i podręcznym – musi być bezwzględnie wyłączone przez cały czas przebywania na pokładzie. Pasażerowie mogą natomiast korzystać z urządzeń elektronicznych nieemitujących sygnałów radiowych, a więc: przenośnych komputerów, gier elektronicznych, odtwarzaczy i kamer wideo, ale tylko wtedy, gdy wyłączony jest napis „Zapiąć pasy”. Na pokładach samolotów można korzystać z telefonów komórkowych wyłącznie przed startem, do chwili zamknięcia drzwi samolotu, i w przypadkach dłuższego oczekiwania na start po każdorazowej decyzji kapitana ogłoszonej pasażerom. Po wylądowaniu wolno używać komórek dopiero po wyłączeniu silników. Natomiast w przypadku wydłużonego kołowania samolotu na stanowisko postojowe można telefonować wyłącznie po decyzji kapitana ogłoszonej każdorazowo pasażerom.

No CALLING During the whole flight it is strictly forbidden to use any portable electronic devices emitting radio signals as they might interfere with the onboard computers. If those electronic devices are within the reach of a passenger or in his registered and hand luggage – their power supply must be absolutely turned off during the whole flight. Passengers may use the electronic devices which do not emit radio signals, such as personal computers, electronic games, CD players and video cameras, but only when “fasten seatbelts” the signal is switched off. Passengers may use their mobile phones onboard only before take-off, until the plane door is closed, and in cases of prolonged waiting for take-off, each time the captain has announced his decision to passengers. After landing mobile phones may be used only after the engines have been switched off. In case of a prolonged journey to the parking lot, the using of mobile phones is permitted only after the captain has announced his decision to the passengers.

92 081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 12

LOT info | news | news

11-07-14 18:59

bagaż

your luggage

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM CHECKED LUGGAGE ALLOWANCES

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE SAMOLOTU CARRY ON LUGGAGE ALLOWANCES

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH FREE LUGGAGE ALOWANCES FOR CHILDREN UP T0 2 YEARS OF AGE

Na wszystkich trasach (z wyłączeniem rejsów transatlantyckich do/z USA , Kanady) obowiązuje system wagowy IATA, zgodnie z którym pasażerowie mogą bezpłatnie przewieźć: • klasa biznes – 30 kg bagażu, • klasa ekonomiczna – 20 kg bagażu. Bagaże przekraczające powyższe limity podlegają dodatkowej opłacie. Na trasach transatlantyckich obowiązuje limit bagażu liczony w sztukach, zgodnie z którym pasażerowie mogą przewieźć bezpłatnie w: • klasie biznes – 2 sztuki bagażu o wadze nie większej niż 32 kg każda, mierzące maksymalnie 158 cm, • klasie ekonomicznej – 1 sztukę bagażu o wadze 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm. Druga sztuka bagażu o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm podlega zryczałtowanej opłacie w wysokości: • 165 zł + opłata serwis*** w przypadku wylotów z Polski, • 40 euro + opłata serwis*** w przypadku wylotów z innych miast Europy, • 50 dol. + opłata serwis*** w przypadku wylotu z USA • 60 dol. kanad. + opłata serwis*** przy wylocie z Kanady. Za każdy kolejny bagaż o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm należy uiścić zryczałtowaną opłatę w wysokości: • 115 euro dla podróży pomiędzy Polską i USA (Nowy Jork oraz Chicago), • 175 dol. kanad. – w przypadku podróży z Kanady do Polski • 510 zł – w przypadku podróży z Polski do Kanady. On all routes (excluding transatlantic flights to/from the USA, Canada) where IATA weight concept applies, passengers are entitled to take free of charge: • Business class – 30 kg (66 pounds) of luggage • Economy class - 20 kg (44 pounds) of luggage. All luggage exceeding these limits is charged with an extra fee. On transatlantic routes where the piece concept applies passengers are entitled to take free of charge: • Business class – 2 pieces of luggage, up to 32 kg (70 pounds) each, up to 158 cm (62 inches) • Economy class – 1 piece of luggage up to 23 kg, up to 158 cm (62 inches). The second piece of luggage up to 23 kg, up to 158 cm (62 inches) is charged a flat rate of: • PLN 165 in the case of flights from Poland, • 40 Euro – in case of flights from other European cities, • $ 50 in case of flight from the U.S.A., • CAD 60 in the case of flights from Canada For each successive piece of luggage up to 23 kg, up to 158 cm (62 inches) is charged with: • EUR 115 in the case of flights between Poland and USA (New York and Chicago), • 175 CAD – in the case of flights from Canada to Poland, • 510 PLN – in case of flights from Poland to Canada. Niezależnie od limitu bagażu rejestrowanego pasażer jest uprawniony do bezpłatnego przewozu bagażu podręcznego: • klasa biznes – 2 sztuki bagażu o łączne wadze 9 kg, • klasa ekonomiczna – 1 sztuka bagażu o wadze 6 kg. Suma wymiarów każdej sztuki bagażu (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm (55 x 40 x 23)*. Dodatkowo, w ramach ceny biletu, jako bagaż podręczny mogą być przewożone: mała torebka damska, płaszcz, peleryna lub koc, parasol lub laska, aparat fotograficzny, lornetka lub kamera, para kul lub w pełni składany wózek inwalidzki. On top of the checked luggage limits passengers are entitled to take on board: • Business class – 2 pieces of hand luggage up to 9 kg (20 pounds) in total • Economy class – 1 piece weighing 6 kg (13 pounds). The dimension (total of the length, width and height) of each luggage may not exceed 118 cm (55x40x23) or 47 inches (22x16x9)*. Additionally, the following items can be carried by a passenger as hand baggage: a small handbag; a coat, a cloak or a blanket; an umbrella or a cane; a camera, binoculars or a cine-camera; a pair of crutches or a fully collapsible wheelchair (if necessary during a flight). Dzieci do lat 2 niezajmujące oddzielnego miejsca w kabinie mają prawo do bezpłatnego przewozu: • 10 kg bagażu rejestrowanego oraz 1 sztuki bagażu podręcznego do 6 kg, zawierającego rzeczy potrzebne dziecku w czasie przelotu, oraz składanego wózka dziecięcego lub torby-kosza do przewozu niemowląt lub fotelika samochodowego przewożonych w luku bagażowym**, na trasach atlantyckich: • 1 sztuki bagażu rejestrowanego, którego suma trzech wymiarów nie przekracza 115 cm, a waga 23 kg, oraz 1 sztuki bagażu podręcznego do 6 kg, zawierającego rzeczy potrzebne dziecku w czasie przelotu, oraz całkowicie składanego wózka dziecięcego lub torby-kosza do przewozu niemowląt lub fotelika samochodowego przewożonych w luku bagażowym***. Children up to 2 years of age not occupying a separate seat are entitled to take: • up to 10 kg of checked luggage, and 1 piece carry-on luggage up to 6 kg (13 LBS ) containing the items necessary for baby care during the flight, and 1 fold up collapsible stroller or baby basket or car seat located in hold* on transatlantic routes: • 1 piece of checked luggage up to 23 kg and maximum dimension 115 cm, and 1 piece carry-on baggage up to 6 kg (13 LBS ) containing the items necessary for the baby during the flight, and 1 fold up collapsible stroller or baby basket or car seat located in hold**.

* Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie do wielkości bagażu podręcznego. ** Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. *** Wysokość opłaty jest zależna od rynku sprzedaży. * For certain flights operated by small size aircraft additional restrictions may apply. ** A baby basket or a car seat can be transported on board if space is available. *** Rates may differ on various markets

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM

LIQUIDS IN YOUR HAND LUGGAGE

Od 6 listopada 2006 r. w krajach Unii Europejskiej obowiązują nowe przepisy dotyczące odprawy pasażerów podróżujących w dowolnym kierunku z lotnisk UE oraz Norwegii, Islandii i Szwajcarii. W związku z zagrożeniem płynnymi materiałami wybuchowymi ograniczają one ilości płynów, jakie podróżni mogą wnosić na pokład samolotu. W wyznaczonych punktach każdy pasażer i jego bagaż podręczny zostają poddani kontroli. Chodzi o sprawdzenie, czy podróżny nie wnosi na pokład samolotu niedozwolonych cieczy. Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com.

Since 6 November 2006 in the European Union countries new regulations have been in force regarding the check-in of passengers travelling in any direction from EU airports as well as from Norway, Iceland and Switzerland. In connection with the risk of liquid explosives, they limit the amount of liquid which can be taken on board of the aircraft. At set points, each passenger and his or her hand luggage, undergo control. It must be checked whether the traveler does not take prohibited fluids on board of the aircraft. Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 13

11-07-14 17:41

bagaż

your luggage

Deal Finder

XIV 081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 14

LOT info | bagaż | your luggage

11-07-14 17:42

When showing my textile designs around the world, I always take a VIP with me. My suitcase. Priority check-in, boarding and baggage. Iâ&#x20AC;&#x2122;ve earned it.

Surina Gan Meng Hui Chief Operating Of ficer at global knitwear supplier Ghim Li Ltd. And Star Alliance Gold Status.

staralliance.com

081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 15

11-07-14 17:43

DEKLARACJE CELNE DO KANADY LOT DO KANADY

DEKLARACJE CELNE DO KANADY POUCZENIE DEKLARACJI Wszyscy podróżni muszą podać swoje dane w Deklaracji Agencji Kanadyjskiej Służby Granicznej (CBSA). Na jednej karcie można umieścić dane najwyżej czterech osób mieszkających pod tym samym adresem. Każdy podróżujący ponosi odpowiedzialność za swoją deklarację. Zgodnie z przepisami prawa niewskazanie w deklaracji towarów, waluty i/lub środków pieniężnych wwożonych na teren Kanady może spowodować ich konfiskatę, nałożenie kar pieniężnych i/lub podlegać ściganiu karnemu. Informacje podane w deklaracji będą sprawdzane przez CBSA i mogą być udostępniane innym departamentom rządowym w celu egzekwowania prawa kanadyjskiego. Więcej informacji można uzyskać

TABELA ZWOLNIEŃ OD CŁA DOTYCZĄCA ALKOHOLU I TYTONIU

W czasie rejsu do Kanady otrzymają Państwo od stewardesy Deklarację celną. Prosimy o jej czytelne (drukowanym pismem), dokładne i zgodne z prawdą wypełnienie. Zgodność podanych informacji należy poświadczyć podpisem. 96 081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 16

1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych lub 24 puszki lub butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l). (Przysługuje tylko osobom, które są pełnoletnie w prowincji, do której towar jest wwożony). 200 papierosów, 200 skrętek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 gramów tytoniu przetworzonego (może obowiązywać specjalne cło).

w bazie danych Info Source (nr ref. CBSA PPU 018) w bibliotece publicznej lub na stronie http://infosource.gc.ca. CZĘŚĆ B – OSOBY ODWIEDZAJĄCE KANADĘ Każda osoba odwiedzająca Kanadę może wwieźć bez opłat celnych: prezenty (z wyjątkiem alkoholu i tytoniu) o wartości nie większej niż 60 dol. kanad. każdy; 1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych lub 24 puszki/ butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l); 200 papierosów, 200 skrętek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 gramów tytoniu przetworzonego. CZĘŚĆ C – REZYDENCI KANADYJSCY Każdemu rezydentowi kanadyjskiemu powracającemu do Kanady przysługuje jedno z następujących zwolnień od cła w zależności od długości czasu pobytu poza Kanadą (co obejmuje wszystkie towary i/lub prezenty zakupione lub otrzymane za granicą): 24 godziny: 50 dol. kanad. Zwolnieniu nie podlega towar, którego wartość przekracza 50 dol. Alkohol i tytoń podlegają ocleniu.

48 godzin: 400 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok)

7 dni: 750 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok)

LOT info | DEKLARACJE CELNE DO KANADY

11-07-14 17:43

FILM AUTA 2 STUDIA DISNEY • PIXAR WJEŻDŻA NA EKRANY.

ZATRZYMAJ SIĘ Z TEJ OKAZJI W HOTELACH NOVOTEL.

ODJAZDOWE ATRAKCJE I UPOMINKI Z FILMU AUTA 2 CZEKAJĄ

PLN

ZA POBYT DZIECI* *BEZPŁATNE ZAKWATEROWANIE I ŚNIADANIE DLA 2 DZIECI DO LAT 16 DZIELĄCYCH POKÓJ Z RODZICAMI LUB DZIADKAMI. BEZPŁATNE ŚNIADANIE PRZYSŁUGUJE DZIECIOM, KTÓRYCH OPIEKUNOWIE KORZYSTAJĄ ZE ŚNIADANIA.

REZERWUJ TERAZ NA >>NOVOTEL.COM I ACCORHOTELS.COM

W NOVOTEL

w kinach od 29 czerwca

Zbieraj mile Miles & More w hotelach Novotel! 081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 17

11-07-14 17:43

DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA LOT DO USA

DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA

Z wszelkimi pytaniami dotyczącymi przedmiotów podlegających zgłoszeniu lub ocleniu należy zwracać się do pracowników Służby Celnej. 98 081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 18

OPRÓCZ DEKLARACJI CELNEJ DOSTANĄ PAŃSTWO RÓWNIEŻ DEKLARACJĘ WIZOWĄ I-94. Prosimy o dokładne i zgodne z prawdą jej wypełnienie. Każdy pasażer niebędący obywatelem USA zobowiązany jest do wypełnienia pierwszej strony tej deklaracji. Nie wypełniają jej jedynie osoby na stałe mieszkające w USA, legitymujące się paszportem kraju objętego ruchem bezwizowym z USA, posiadające Zieloną kartę lub wizę imigracyjną. Przed przystąpieniem do wypełniania deklaracji prosimy o dokładne zapoznanie się z instrukcją zamieszczoną poniżej. Wszelkich informacji i pomocy udzieli Państwu personel pokładowy. Po wypełnieniu obydwie deklaracje należy wraz z paszportem przedstawić w trakcie kontroli paszportowej i celnej.

WALUTA I ŚRODKI PIENIĘŻNE Przewóz waluty lub środków pieniężnych jest legalny bez względu na sumę. Jednakże podróżny, który wywozi lub wwozi do Stanów Zjednoczonych więcej niż 10 tys. dol. (w walucie USA albo jej równowartość w walucie obcej lub łącznie) w postaci monet, banknotów, czeków podróżnych lub papierów wartościowych na okaziciela, takich jak przekazy pieniężne, czeki osobiste lub bankowe, akcje lub obligacje, jest prawnie zobowiązany do zgłoszenia tej sumy

WYJAŚNIENIA DODATKOWE Wszystkie osoby mogą być poddane przesłuchaniu i rewizji (także ich mienie). Nielegalny przywóz substancji zastrzeżonych (narkotyków, chemikaliów, leków dostępnych tylko na receptę, a bez dołączonej recepty itd.), bez względu na liczbę, stanowi pogwałcenie prawa Stanów Zjednoczonych.

1. Nazwisko 2. Imię 3. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 4. Kraj obywatelstwa 5. Płeć (męska – M, żeńska – F) 6. Data wydania paszportu: dzień/miesiąc/rok 7. Data ważności paszportu: dzień/miesiąc/rok 8. Seria i numer paszportu 9. Numer lotu 10. Kraj zamieszkania 11. Miejsce rozpoczęcia międzynarodowej podróży lotniczej (np. Kraków, Warszawa) 12. Miejsce wydania wizy, np. Kraków 13. Data wydania wizy: dzień/miesiąc/rok 14. Adres w USA: numer domu, ulica 15. Adres w USA: miejscowość i stan 16. Numer telefonu w USA, pod którym można Pana/Panią zastać 17. Adres e-mail 18. Nazwisko 19. Imię 20. Data urodzenia: dzień /miesiąc/rok 21. Kraj obywatelstwa (np. Polska)

PRODUKTY ROLNE I ZWIERZĘCE Chcąc zapobiec przenikaniu niebezpiecznych szkodników i zakazanych zwierząt, ogranicza się przywóz następujących artykułów: owoców, warzyw, roślin, produktów roślinnych, gleby, mięsa, przetworów mięsnych, ptaków, ślimaków oraz innych żywych zwierząt lub produktów zwierzęcych. Podróżny, który nie zgłosi wszystkich tego rodzaju artykułów celnikowi lub inspektorowi rolniczemu, podlega karze, a artykuły mogą ulec konfiskacie.

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA FORMULARZA WIZOWEGO (RUBRYKI)

LOT info | DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA

11-07-14 17:44

081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 19

11-07-14 17:44

DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA Otrzymaną od stewardesy Deklarację celną prosimy wypełnić czytelnie (pismem drukowanym) długopisem lub wiecznym piórem. Zgodność podanych informacji z prawdą należy poświadczyć własnoręcznym podpisem.

na kwestionariuszu Służby Celnej USA nr 4790. Podróżny musi wypełnić taki kwestionariusz nawet wtedy, gdy walutę lub środki pieniężne przewozi dla niego inna osoba. Niewypełnienie wymaganego kwestionariusza lub podanie niepełnej sumy przewożonych środków pieniężnych może spowodować konfiskatę całej waluty i wszystkich papierów wartościowych oraz kary administracyjne i/lub dochodzenie kryminalne. TOWARY Podróżni niebędący stałymi mieszkańcami USA muszą zgłosić

100 081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 20

w punkcie 15. łączną wartość wszystkich przedmiotów przeznaczonych dla innych osób oraz wszystkich towarów przeznaczonych na sprzedaż, lub pozostawienie w Stanach Zjednoczonych. Przedmioty te obejmują wszystkie prezenty, towary handlowe lub próbki (wyjątek: przedmioty użytku osobistego, takie jak ubranie, biżuteria osobista, sprzęt fotograficzny, bagaż itp., nie podlegają ocleniu). Stali mieszkańcy USA muszą zgłosić w punkcie 15. łączną wartość wszystkich przedmiotów nabytych za granicą, włącznie z towarami handlowymi i próbkami (niezależnie od tego, czy są to towary nowe, czy używane, obłożone cłem lub nie, nabyte w drodze kupna, otrzymane w prezencie lub nabyte w inny sposób). Dotyczy to również przedmiotów kupionych w sklepach wolnocłowych w USA i za granicą, które znajdują się w posiadaniu pasażera w momencie wjazdu do Stanów Zjednoczonych. Przedmioty nabyte w trakcie tej podróży w drodze wysyłki z innych krajów (z wyjątkiem przedmiotów nabytych na terytorium posiadłości zamorskich Stanów Zjednoczonych i w krajach basenu Morza Karaibskiego) podlegają ocleniu w momencie ich wwozu do USA. Wysokość opłaty celnej zostanie ustalona przez pracownika Służby Celnej. Stali mieszkańcy Stanów Zjednoczonych mają zwykle prawo przywieźć bez cła towary o łącznej wartości 800 dol., o ile wwożą je ze sobą. Osobom niebędącym stałymi mieszkańcami USA przysługuje zwykle prawo wwozu bez cła towarów o łącznej wartości 100 dol. Opłata celna wynosi zwykle 10 proc. od pierwszego tysiąca dolarów powyżej wymienionych limitów. Jeśli wartość wszystkich przedmiotów zgłoszonych w punkcie 15. przekracza 1,4 tys. dol. na osobę, to należy wymienić je w tabeli na drugiej stronie Deklaracji celnej, podając ich ceny w dolarach USA (przy prezentach – ich prawdziwą wartość równą cenie detalicznej).

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA DEKLARACJI CELNEJ (RUBRYKI) 1. Nazwisko, imię, drugie imię 2. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 3. Liczba członków rodziny podróżujących z Tobą 4. (A) Adres w USA (nazwa hotelu, miejsce docelowe podróży), (B) Miejscowość, (C) Stan 5. Paszport wydany przez (kraj) 6. Numer paszportu 7. Kraj stałego zamieszkania 8. Kraje odwiedzane w tej podróży bezpośrednio przed przybyciem do USA 9. Linie lotnicze/nr lotu lub nazwa statku 10. Zasadniczym celem tej podróży są interesy: Tak/Nie 11. Przywożę (przywozimy) (A) owoce, rośliny, żywność, owady: Tak/Nie (B) produkty mięsne, zwierzęta, produkty pochodzenia zwierzęcego/dziczyznę: Tak/Nie (C) czynniki chorobotwórcze, hodowle komórek, ślimaki: Tak/Nie (D) próbki gruntu; (lub) Przebywałem (przebywaliśmy) w gospodarstwie rolnym/na pastwisku: Tak/Nie 12. Byłem (byliśmy) w bliskim kontakcie (dotykanie, obrządzanie) ze zwierzętami hodowlanymi: Tak/Nie 13. Przywożę (przywozimy) walutę lub środki walutowe o wartości 10 tys. dol. lub ekwiwalent w walucie obcej (definicja środków walutowych znajduje się na odwrocie): Tak/Nie 14. Posiadam (posiadamy) artykuły handlowe (artykuły na sprzedaż, próbki artykułów w celu uzyskania zamówień lub artykuły nieuważane za osobiste): Tak/Nie 15. Stali mieszkańcy USA – całkowita wartość wszystkich artykułów, w tym artykułów handlowych nabytych za granicą (w tym prezenty dla innych osób, lecz nie artykuły przesłane pocztą do USA) i przywiezionych do USA wynosi: kwota w dolarach. Osoby przyjezdne – całkowita wartość wszystkich artykułów, które pozostaną docelowo w USA, w tym artykułów handlowych, wynosi: kwota w dolarach. Proszę przeczytać instrukcję na odwrocie formularza. Przewidziano tam miejsce na wyszczególnienie wszystkich artykułów, które należy zadeklarować. Stwierdzam niniejszym, że przeczytałem informacje na odwrocie tego formularza i że moja deklaracja jest zgodna z prawdą. LOT info | DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA

11-07-14 17:44

081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 21

11-07-14 17:45

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE MUSIC AND MOVIES ON BOARD

ZRELAKSUJ SIĘ Z: JEHRO SIT AND RELAX: JEHRO LONG IS THE WAY

JEHRO

CAMINANDO

JEHRO

ALL I WANT

JEHRO

CONTINUANDO

JEHRO

HERE AND NOW

JEHRO

STOLEN ROSE

JEHRO

WHY ME

JEHRO

ROCK YOU TENDER

JEHRO

I WANT LOVE

JEHRO

THE PASSERS-BY

JEHRO

ALONG THE RIVER

JEHRO

RÓŻNE KSZTAŁTY I KOLORY MUZYKI – WYBÓR DOKONANY PRZEZ NASZ PERSONEL DLA PAŃSTWA PRZYJEMNOŚCI I RADOŚCI SŁUCHANIA DIFFRENT SHAPES AND COLOURS OF MUSIC - OUR STAFF PICS ESPECIALLY SELECTED FOR YOUR LISTENING PLEASURE AND ENJOYMENT

DO YOU KNOW HOW TO FEEL IT TONIGHT IS THE NIGHT

NOAH AND THE WHALE

ROCKOWE SMACZKI LETS ROCK

CHOPIN – GODOVSKY ETUDES – TRANSCRIPTION FOR THE LEFT HAND ON OP. 10 NO. 6

PIGEON JOHN

DAVID BENOIT

MORRICONE: SE TU FOSSI NIE MIEI OCCHI (CINEMA PARADISO)

CLOUD CONTROL

THERE’S NOTHING IN THE WATER WE CAN’T FIGHT

OLIVIA

1000 YEARS

PETE ALDETRON

I DON’T KNOW

DIANA KRALL

SAD SONG

MARK WHITFIELD

18 AND LIFE

FRANK SINATRA

BORIS BEREZOVSKY

SE I LANGUIDI MIEI SGUARDI

MOZART – ARIA: „RIVOLGETE A LUI LO SGUARDO”

CARS

THIS OLD DARK MACHINE

POEMA AUTUNNALE (OTTORINO RESPIGHI 1879–1936)

LOVING YOU IS KILLING ME

ALOE BLACC

AMARILLO

GORILLAZ

DANCING WITH THE DEVIL

WOLF GANG

HELPLESSNESS BLUES

FLEET FOXES

THIS TIME (I’M GONNA TRY IT MY WAY)

THE CORAL KASSIDY

ILDEBRANDO D’ARCANGELO

JAMES VINCENT MCMORROW

THE BOMB

SONIA WIEDER-ATHERTON, SARAH LANCU, MATTHIEU LEJEUNE

SILENTLY

BLONDE REDHEAD

JULIA FISCHER

CHOPIN – ETUDE IN E MINOR, OP. 25 NO. 5

SKID ROW

SAVE ME SAN FRANCISCO

TRAIN

AMONGST THE WAVES

BORIS BEREZOVSKY

PEARL JAM

J. STRAUSS II: VIENNA BLOOD

MUCHY

SUMI JO

LUDVIG VAN BEETHOVEN – SYMPHONY NO. 7 – ALLEGRETTO

EMMANUEL KRIVINE & LA CHAMBRE PHILHARMONIQUE

MOZART – ARIA: „MADAMINA, IL CATALOGO E QUESTO”

NAJWAŻNIEJSZY DZIEŃ

LOVE AND MARRIAGE ON THE SUNNY SIDE OF THE STREET

ROBERTA GAMBARINIO

C’EST SI BON

ANN MARGRET

ON THE SUNNY SIDE OF THE STREET

WILL DO

STEFANO BOLLANI

REARRANGE

CHRIS CONNOR

FACE IN THE CROWD

RANDY CRAWFORD

FINAL FORM

ELLA FITZGERALD

TONIGHT’S THE KIND OF NIGHT

PUMALI PANTHERS

LIAR

DAVID BENOIT

ABOUT A GIRL

STAN GETZ

THE LARK ASCENDING (RALPH VAUGHAN WILLIAMS 1872–1958)

SALIMA

DANGER MOUSE/DANIELE LUPPI

MILES KANE

NIGHT SHINES

JAMIE WOON

LADY LUCK

CAT’S EYES

TV ON THE RADIO

WILL DO

EVERYTHING EVERYTHING

FOSTER THE PEOPLE

PUMPED UP KICKS

NOAH AND THE WHALE

MAGNETIC MAN/JOHN LEGEND

GETTING NOWHERE

RAVENS IN PARIS

WHEN THE NIGHT FALLS

NIRVANA

CHROMEO

SPRING IN MANHATTAN

SONAR KOLLEKTIV ORCHESTER

GOOD MAN

JEHRO

FRIM FRAM SAUCE

IF YOU WANNA

RAPHAEL SAADIQ

JEHRO

AIN’T NO SUNSHINE

NAT KING COLE

FINGER ELEVEN

VENGA

JULIA FISCHER

L-O-V-E

STONE SOUL

FOO FIGHTERS

ILDEBRANDO D’ARCANGELO

TWO AGAINST ONE

A TWISTED LITTLE ETUDE

DIANA KRALL

DJ SHADOW

JEHRO

JEDWABISTY JAZZ SMOOTH JAZZ

ROPE

SHANTYTOWN CARNIVAL

JEHRO

MUZYKA KLASYCZNA I FILMOWA CLASSICAL AND MOVIE THEMES

SUMI JO THE DIOGENES CLUB

THE VACCINES

TV ON THE RADIO

LOVE

I GOT SOMEBODY NEW SAMBA E AMOR SUMMERTIME

ANGEL OF THE MORNING I GET A KICK OUT OF YOU IN STYLE AND RHYTHM LIGHT MY FIRE BRONX BLUES

I WROTE THE BOOK

BETH DITTO

INFLIGHT MOVIES/FLIGHTS TO POLAND

ARTHUR

Remake klasycznej komedii romantycznej: odważny, ciągle zawiany, ale i szarmancki Arthur Bach mógł zawsze liczyć na swoje bezgraniczne szczęście i opiekunkę do dzieci Hobson chroniącą go przed wszelkimi przeciwnościami losu. Jednakże teraz musi wybrać między małżeństwem, które może uczynić go bogatym, a niepewną przyszłością z ukochaną kobietą. ARTHUR Remake of the classic romantic comedy: Reckless, drunken charmer Arthur Bach has always relied on two things: his limitless fortune and the good sense of his nanny Hobson to keep him out of trouble. Now he must choose between an arranged marriage that will keep him rich or an uncertain future with the only woman he has ever loved. Gatunek: komedia Reżyser: Jason Winer Obsada: Jennifer Garner, Russell Brand Długość: 109 min Rok prod.: 2011/ USA Od lat: 12 Wersja: ang., pol. Copyright: Warner

102 081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 22

LOT info | MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE | MUSIC AND MOVIES ON BOARD

11-07-14 17:45

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE MUSIC AND MOVIES ON BOARD

POLSKIE PRZEBOJE BEST OF POLISH MUSIC OCZY TEJ MAŁEJ

RAZ DWA TRZY

BYĆ KOBIETĄ

ALICJA MAJEWSKA

CIĄGLE PADA

KLASYKA MUZYKI POP POP CLASSIC HOLDING BACK THE YEARS

SIMPLY RED

IN THE SUMMERTIME

MUNGO JERRY

DAMN I WISH I WAS YOUR LOVER

MUZYKA ŚWIATA WORLD MUSIC ESS CABO VERDE

YAMI

THE LOVE DANCE

MYSTIC DIVERSIONS

REAL LOVE

LISTA PRZEBOJÓW CONTEMPORARY HIT RADIO MAKE SOME NOISE

BEASTIE BOYS

BOOM

SNOOP DOGG (FEAT. T-PAIN)

RUN THE WORLD (GIRLS)

SEWERYN KRAJEWSKI

SOPHIE B HAWKINS

AYO

BEYONCE

UPŁYWA SZYBKO ŻYCIE

BLAME IT ON THE BOOGIE

CHOVE CHUVA

RIGHT THERE

STANISŁAW SOYKA

ŻYJ KOLOROWO

EWA BEM

MAŁE SZCZĘŚCIA

ROBERT JANSON

TYLE SAMO PRAWD ILE KŁAMSTW

THE JACKSONS

WAITING FOR A GIRL LIKE YOU

FOREIGNER

THE REAL THING

LISA STANSFIELD

DELICATE

SERGIO MENDES IVETE SANGALO

BOM FEELING

SARA TAVARES

IS THIS LOVE

CORINNE BAILEY

BLACK SPOON

NICOLE SCHERZINGER

MAN DOWN

RIHANNA

SAY HELLO TO GOODBYE

SHONTELLE

DON’T GIVE UP ON ME NOW

IZABELA TROJANOWSKA

TERENCE TRENT D’ARBY & DES REE

AYO

BEN HARPER

RELAX

DREAMER GIRL

MODEL HOMES

MAFIA

BUENA

BLUE CAFÉ

O NIC NIE PYTAJ

FRANKIE GOES TO HOLLYWOOD

LET’S MAKE A NIGHT TO REMEMBER

BRYAN ADAMS

GIVE IT UP

ASO

NAO DISSE NADA AMOR

PEDRO MOUTINHO

THE KEEPER

BONOBO ANDREYA TRIANA

IN-FLIGHT SAFETY

BURNING IN THE SKIES

LINKIN PARK

ALLIGATOR SKY

OWL CITY

YUGOTON

KC & THE SUNSHINE BAND

DZIEWCZYNY DZISIAJ Z BYLE KIM NIE TAŃCZĄ

LOU BEGA

ELECTRO BLUES

KATY PERRY

YOU

FAR CLOSER

THE EDGE OF GLORY

LADY PANK

MAMBO NO. 5

CHŁOPAKI NIE PŁACZĄ

TEN SHARP

OSTATNI

THE BANGLES

ROWERY DWA

HOT CHOCOLATE

JEDNYM ZDANIEM

ERUPTION

T.LOVE

PATRYCJA MARKOWSKA YARO

DE MONO

MANIC MONDAY YOU SEXY THING I CAN’T STAND THE RAIN

VAYA CON DIOS

MAMY PO 20 LAT

STEVIE WONDER

HALINA BENEDYK

ANDREYA TRIANA

BOSSANOVA FEELING

MINUS

WE ALL ARE DANCING

YOAV

VUOI VUOI MU

MARI BOINE

NAH NEH NAH

GDY NAM ŚPIEWAŁ ELVIS PRESLEY

KRZYSZTOF KRAWCZYK

GOSTO DO MAR

LAST FRIDAY (T.G.I.F.)

LADY GAGA

SLEEPWALKER

ADAM LAMBERT

FALLING DOWN

ANDRU DONALDS

I’M INTO YOU

JENNIFER LOPEZ (FEAT. LIL WAYNE)

GIVE ME EVERYTHING

PITBULL (FEAT. NE-YO, AFROJACK & NAYER)

MODA I RELAKS FASHION & RELAXATION – CHIC BEATS RHEIN RAUF

BURNT FRIEDMANN

(THIS IS NOT) A LOVE SONG

NOUVELLE VAGUE

QUASE NADA

MO HORIZONS

LOOK UP, LOOK DOWN

MONOTONE

STRANGE DAYS

THE DOORS

FROM DAY INTO LIGHT

MONTA & ROSSINI

THE FACT IS (I NEED YOU)

JILL SCOTT

ESTATE

SAOTOME

MAYBE SOMEDAY

MALOU

DULCE VIDA

MALOU

SLOWLY

MAX SEDGLEY

CRIK CRAK

THE LOVERS

DON’T STOP

DOLPHIN BOY

NIGHT OVER MANAUS

BOOZOO BAJOU

OS GRILOS (CRICKETS SING FOR A

MARCELA

EL BARRIO

LOS HOMBRES CALIENTES

LOSE & WIN

ISN’T SHE LOVELY

BEADY BELLE

Autorskie programy muzyczne, specjalnie na pokłady naszych samolotów, przygotowała firma Internet Media Services SA , lider i ekspert w branży nowych mediów w miejscu sprzedaży w Polsce i Europie, obejmujących audiomarketing, Digital Signage i aromamarketing. On-board customised music programmes prepared specially by Internet Media Services SA , a leader and expert in new media at the point of sale in Poland and Europe, which include audiomarketing, Digital Signage and aromamarketing. www.ims.fm 02-844 Warszawa ul. Puławska 465

INFLIGHT MOVIES/FLIGHTS FROM POLAND

WODA DLA SŁONI

Na podstawie popularnego bestselleru: student weterynarii Jacob zakochuje się w Marlenie, artystce objazdowego cyrku. Łączy ich ponadto zainteresowanie losem należącego do cyrkowej trupy słonia. Wbrew wszelkim oczekiwaniom – nie bacząc na wściekłość charyzmatycznego, ale też agresywnego Augusta, męża Marleny – Jacob i Marlena odnajdą prawdziwą miłość. WATER FOR ELEPHANTS Based on the acclaimed bestselling novel: Veterinary school student Jacob falls in love with Marlena, a star performer in a travelling circus. They share a mutual compassion for a special elephant. Against all odds – including the anger of Marlena’s charismatic but dangerous husband, August – Jacob and Marlena find lifelong love.

Gatunek: dramat, romans Reżyser: Francis Lawrence Obsada: Reese Witherspoon, Robert Pattinson Długość: 118 min Rok prod.: 2011/ USA Od lat: 12 Wersja: ang., pol. Copyright: FOX

LOT info | MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE | MUSIC AND MOVIES ON BOARD

081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 23

103 11-07-14 18:59

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE MUSIC AND MOVIES ON BOARD

104 081_LOTINFO_Sierpien_2011-kor.indd 24

SERIAL TV TV SHOW

DWÓCH I PÓŁ: NIE STAĆ MNIE NA HIENY/ TWO AND A HALF MEN: I CAN’T AFFORD HYENAS W prezentowanym odcinku amerykańskiego serialu komediowego poznamy kolejne perypetie Charliego, do którego wprowadził się brat Alan z synem. In this episode, you can see further experiences in Charlie’s life, since his brother Alan and his son Jake moved in.

AGENT XXL: RODZINNY INTERES/ BIG MOMMAS HOUSE: LIKE FATHER, LIKE SON Martin Lawrence po raz trzeci wciela się w rolę agenta do zadań specjalnych FBI. Incognito, w przebraniu energicznej starszej pani, zmierzyć się musi z nowym zadaniem: znalezieniem sprawcy morderstwa popełnionego w prywatnej szkole dla dziewcząt. Towarzyszy mu niesforny pasierb Trent – przypadkowy świadek zabójstwa przebrany za pulchną uczennicę Charmaine. Once again Martin Lawrence reprises his role as veteran FBI agent and master of disguise Malcolm Turner. Turner’s latest mission: posing as the feisty Southern matriarch ‚’Big Momma’,’ he must track down a killer at an all-girl’s private school. And this time he’s joined by the only witness, his stepson Trent, disguised as hefty co-ed‚Charmaine’!

Wszystkie dzieci zapraszamy na kolejne przygody bohaterów ulubionych polskich bajek: Bolka i Lolka oraz Reksia. We invite all children to meet the well-loved characters of Polish classic cartoons ‘BOLEK and LOLEK’and Reksio.

LOT DLA DZIECI LOT FOR KIDS

FILM MOVIE

KOBIETA NA KRAŃCU ŚWIATA: BORNEO – OPIEKUNKI ORANGUTANÓW/ WOMAN AT THE END OF THE WORLD: BORNEO - ORANGUTAN BABY-SITTERS Martyna dotarła tym razem do Nyaru Menteng, schroniska na dalekim Borneo, które pod auspicjami Borneo Orangutan Survival Foundation roztacza opiekę nad małymi osieroconymi dziećmi orangutanów. Martynę zafascynuje praca opiekunek, które – zastępując zabite przez człowieka matki – uczą te zagrożone wyginięciem zwierzęta zdobywania pożywienia i samodzielności. Martyna visits Nyaru Menteng, an animal sanctuary in distant Borneo, under the protection of the Borneo Orangutan Survival Foundation, which cares for young, orphaned orangutan babies. Martyna is fascinated by the work of the caregivers, who look after these animals threatened with extinction but are taught to be independent to survive.

JAK POZNAŁEM WASZĄ MATKĘ: WERBEL PROSZĘ / HOW I MET YOUR MOTHER: DRUMROLL PLEASE Telewizyjny serial komediowy, w którym Ted opowiada swoim dzieciom o zabawnych okolicznościach, w jakich poznał ich mamę. Serial zdobył nie tylko wiele nagród, ale i podbił serca publiczności na całym świecie! This hit romantic sitcom kicks off in 2029 as Ted Mosby explains in telling flashbacks how he met the mother of his kids.

LOT DLA DZIECI LOT FOR KIDS

FILMY DOKUMENTALNE DOCUMENTARIES

ŚLUBNE WOJNY/ BRIDE WARS Zaprzyjaźnione ze sobą na śmierć i życie Liv i Emma łączy również wspólne marzenie o tym, aby ich przyszłe wesela odbyły się w eleganckim hotelu Plaza w Nowym Jorku. Błąd w rezerwacji sprawia, że daty obu uroczystości wyznaczono na ten sam dzień. Żadna z przyjaciółek nie chce ustąpić – wybucha więc ślubna wojna. Też na śmierć i życie... Best friends since childhood, Liv and Emma share a common dream: to celebrate their future weddings in New York’s ultimate bridal destination, the elegant Plaza Hotel. But a clerical error leads to a clash of wedding reception dates, and neither bride-to-be is willing to back down. Their catty competition quickly escalates into all-out war!

AGENT XXL: RODZINNY INTERES/ BIG MOMMAS HOUSE: LIKE FATHER, LIKE SON Martin Lawrence po raz trzeci wciela się w rolę agenta do zadań specjalnych FBI. Incognito, w przebraniu energicznej starszej pani, zmierzyć się musi z nowym zadaniem: znalezieniem sprawcy morderstwa popełnionego w prywatnej szkole dla dziewcząt. Towarzyszy mu niesforny pasierbTrent – przypadkowy świadek zabójstwa przebrany za pulchną uczennicę Charmaine. Once again Martin Lawrence reprises his role as veteran FBI agent and master of disguise Malcolm Turner. Turner’s latest mission: posing as the feisty Southern matriarch ‚’Big Momma’,’ he must track down a killer at an all-girl’s private school. And this time he’s joined by the only witness, his stepson Trent, disguised as hefty co-ed ‚Charmaine’!

SERIAL TV TV SHOW

KOBIETA NA KRAŃCU ŚWIATA: TANZANIA – KOBIETA PILOT/ WOMAN AT THE END OF THE WORLD: TANZANIA - FEMALE PILOT Naiyoma Rae z Tanzanii to jedna z nielicznych kobiet pilotów lotnictwa cywilnego w Afryce. Opowie Martynie o zabawnych przygodach, choćby fascynacji mężczyzn, którzy (po wylądowaniu) składają jej oferty małżeńskie. Martyna odwiedzi także plantację kawy, spróbuje smaku trzciny cukrowej, a miejscowe elegantki uczeszą ją zgodnie z tanzańską modą. Naiyoma Rae of Tanzania is one of the few female pilots in the African aviation industry. She tells Martyna about her fun adventures, including the many fascinated men, who (after she’s landed the plane) propose marriage. Martyna also visits a coffee plantation, tastes the flavour of sugarcane and local women style her hair in a Tanzanian style.

FILM MOVIE

TECH WATCH Dzisiejsze wydanie zaprasza nas do podróży po całym ziemskim globie. Przekonamy się, co robią Stany Zjednoczone, by zmniejszyć emisję dwutlenku węgla, Chiny – by wyrównać szanse konkurujących ze sobą producentów i handlowców, zaś starzejąca się Europa – by zapewnić możliwie jak najdłużej samodzielność swoich seniorów. This current edition takes on a journey around the world. We will see what the USA is doing to reduce carbon emissions, China tries to level the competition between competing producers and supplies, and an ageing Europe ensures that the senior citizens can live as independently as possible.

REJSY Z POLSKI/FLIGHTS FROM POLAND

WIADOMOŚCI NEWS

FILM MOVIE

WORLD BUSINESS SPECIAL EDITION Przygotowane tematy przeniosą nas do dalekiej Azji. Dowiemy się m.in., że Bangladesz jest ojczyzną niektórych najbardziej innowacyjnych nowinek technicznych. Wietnam wprowadza konsekwentnie od ćwierćwiecza reformy socjalistycznej gospodarki rynkowej zmieniającej nie tylko kraj, ale i ludzi. Chiny zaś mają nadzieję na nową jakość współpracy z Rosją. The themes take us to the Far East. We will see how Bangladesh is the home of some of the most innovative technical developments. Vietnam has been implementing 25 years of socialist business reforms, which are not only changing the country but also the people. China hopes to have a closer co-operation with Russia.

REJSY DO POLSKI/FLIGHTS TO POLAND

WIADOMOŚCI NEWS

FILMY DOKUMENTALNE DOCUMENTARIES

LOT info | MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE | MUSIC AND MOVIES ON BOARD

11-07-14 17:47

Profesjonalny magazyn taneczny

na rynku Prasowym

taneczny magazyn

Pierwszy suPer

TANECZNY MAGAZYN Nr 4 (6) czerwiec/lipiec/sierpień 2011 cena 9,99 zł (w tym 8% VAT)

W OBIEKTYWACH

ed aż

RZECZPOSPOLITA

Roberta Wolańskiego

OLGA SAWICKA

reklama kalejdoscope.indd 1

klasyczne lato 001_p4d_okladkaok.indd 2

11-06-06 18:02

2011-07-11 20:08:49

rozrywka ■ PUzzLE TIME

Mozaika | Mosaic W kolorowej mozaice ukryto osiem wyrazów krzyżówki. Należy je odszukać, wiedząc, że: – nie wszystkie litery w mozaice muszą być wykorzystane, – przez niektóre litery przechodzi kilka wyrazów, – kolejne litery każdego wyrazu położone są w przylegających do siebie kratkach zgodnych co do koloru z tymi w diagramie krzyżówki poniżej. Zależność tę zilustrowano dodatkowo trzema przykładami. Litery z pól oznaczonych kropką, czytane rzędami, utworzą nazwę napoju. The coloured mosaic on the left is made up of eight words that were used to make the crossword below. Your task is to find them given that: – not all of the letters have been used – some of the letters may be part of more than one word – the subsequent letters of each word are located in adjacent boxes and their colours correspond to the colours used in the crossword. Have a look at the two examples. The letters from the boxes marked with dots, read from left to right, top to bottom, will spell the name of a beverage.

kakuro | kakuro

Fill in the diagram with the digits 1 to 9 so that the digits in rows and columns add up to the number given on the left (of rows) and at the top (of columns). The digits cannot be used more than once within one column or row.

autor/author: Jerzy Buczek

Diagram krzyżówki należy wypełnić cyframi od 1 do 9 w taki sposób, by w każdej pozycji poziomej i pionowej znalazły się grupy cyfr o sumie podanej po lewej (dla ciągów poziomych) lub u góry (pionowo). W obrębie danej grupy cyfry nie mogą się powtarzać.

rozwiązania answers

106

106_KA_08_Krzyzufka-MSz.indd 106

11-07-14 15:30

Z góry czerpiemy najlepsze pomysły

A na pewno większość z nich. Jako niezależny, skandynawski producent o lotniczych korzeniach często szukamy inspiracji kilka kilometrów nad ziemią (pierwsze A w nazwie Saab pochodzi od Aeroplane). Odnajdziesz ją w nieprzeciętnej stylistyce nowego Saaba 9-5 oraz w detalach, takich jak prędkościomierz w formie wysokościomierza. Oczywiście, większość Saabów porusza się bliżej ziemi, dlatego wyposażamy je w ekonomiczne, podwójnie turbodoładowane silniki diesla przekazujące 400 Nm momentu obrotowego na 4 koła poprzez innowacyjny układ napędowy Saab XWD. Gotowy do startu?

saab.pl

Nowy Saab 9-5 TiD już od 139 900 zł. – atrakcyjne pakiety wyposażenia do 70% taniej – pakiet ubezpieczeniowy Allianz w cenie samochodu* Zapytaj, co jeszcze możesz zyskać! BIELSKO-BIAŁA WAWROSZ, 33 827 10 49 KATOWICE M&M CARS, 32 787 33 50 POZNAŃ ELBOS, 61 876 63 96 WARSZAWA AUTO-POL-SERWIS, 22 840 70 60

BYDGOSZCZ MIKOŁAJCZAK, 52 320 31 93 KRAKÓW EUROMARKET, 12 418 42 77 SWARZĘDZ SZPOT, 61 651 44 46 WARSZAWA VIP AUTO, 22 377 70 70

GDAŃSK MOTOR CENTRUM, 58 321 88 61 ŁÓDŹ TRAX, 42 630 03 30 SZCZECIN KOZŁOWSKI, 91 433 46 60 WROCŁAW PREMIUM, 71 395 00 95

* Informacje mają charakter ogólny i nie stanowią oferty w rozumieniu zapisów Kodeksu Cywilnego. Dla samochodu Saab 9-5 Sedan zużycie paliwa w cyklu mieszanym wynosi w zależności od wersji od 5,3 do 10,6 l/100 km, a emisja CO2 odpowiednio od 139 do 244 g/km (pomiary zgodne z normą 1999/100 EC). Informacje na temat złomowania samochodów, przydatności do odzysku oraz recyklingu są dostępne na stronie www.saab.pl.

Tmob_K_13.07.indd 1

7/13/11 1:12:31 PM