Kaleidoscope 1109 by LOT Polish Airlines

ZABIERZ MNIE|TAKE ME HOME

09/2011

M 09/2011

egzemplarz bezpłatny/free copy magazyn pokładowy polskich linii lotniczych lot ISSN 0239-9032

11-08-16 14:53

001_KA_09_Okladka2.indd 1

Kh_K_16.08.indd 1

8/16/11 11:32:58 AM

EDYTORIAL ■ EDITORIAL EDYTORIAL ■ EDITOR’S NOTE

Zdjęcia/Credits: Adam Kardasz; Okładka/Cover: Sime Photo/Free

zanowni Państwo, półroczne podsumowanie dowodzi skuteczności prowadzonej przez naszą firmę strategii – mimo niełatwych warunków rynkowych i ekonomicznych PLL LOT konsekwentnie osiągają cele wyznaczone w założeniach „Must win Battles”. Sukcesywna poprawa punktualności i regularności rejsów sprawia, że cieszymy się coraz większym zaufaniem naszych Pasażerów, a dzięki polityce cenowej i promocjom takim jak First Minute oraz pracy nad jakością produktu coraz częściej wybierają Państwo nasze usługi. Dalecy jednak jesteśmy od spoczęcia na laurach. Dla Państwa wygody wprowadziliśmy właśnie nowy system powiadomień, dzięki któremu w razie nieregularności rejsu otrzymają Państwo SMS-em bądź e-mailem informację o ewentualnych zmianach w podróży. Biorąc pod uwagę sugestie naszych Pasażerów i mając za partnera jednego z najlepszych szefów kuchni – Roberta Sowę, zaproponowaliśmy Państwu nowe menu – nowoczesną i lekką odmianę polskiej kuchni, która zdobywa sobie uznanie na świecie. Mamy nadzieję, że pokrzepieni smacznym posiłkiem z tym większą przyjemnością zagłębią się Państwo w lekturę Kalejdoskopu. Uchwałą polskiego Sejmu obecny rok obchodzimy jako Rok Marii Skłodowskiej-Curie. Warto przypomnieć jej postać, gdyż wciąż pozostaje jedyną kobietą, która dwukrotnie otrzymała Nagrodę Nobla. Poza tym jest pierwszą kobietą profesorem w historii Francji i pierwszą, która spoczęła w paryskim Panteonie. Choć wyemigrowała do Francji i wyszła za mąż za francuskiego naukowca, Piotra Curie, nigdy nie zerwała kontaktów ze swoją ojczyzną – Polską. Proponujemy Państwu nieco inne spojrzenie na słynną Polkę, nie jako odkrywczynię radu i polonu, a raczej jako bohaterkę swoich czasów, swego rodzaju – jak byśmy to dziś powiedzieli – celebrytkę. W niespełna rok przed Euro 2012 w Polsce i na Ukrainie nie tylko kibicom polecam tekst o piłce nożnej. Co prawda słynny polski szkoleniowiec Kazimierz Górski zwykł mawiać, że piłka jest okrągła, a bramki są dwie, jednak jeśli zagłębić się w historię futbolu, okaże się, że nie zawsze zdanie to było prawdziwe! Zasady panujące w najpopularniejszej dziś dyscyplinie sportowej mogą zdziwić nawet tych jej wielbicieli, którym wydawało się, że o ukochanej grze „w nogę” wiedzą wszystko. ☐

ear Readers, our midyear results testify to the efficiency of our strategy. Despite difficult market conditions and a tough economic environment, PLL LOT is consistently delivering on its “Must win Battles” targets. Gradual improvements in punctuality and regularity have won the trust of our passengers, while our pricing policy and promotions like First Minute, together with our quality initiatives, are making us your airline of choice. But we are not resting on laurels. For your convenience, we have just introduced a new messenger system which will send you a text or email about possible changes to your itinerary should your flight be delayed. You can find more information about this service in the LOT Info section in this issue of Kaleidoscope. We have also introduced a new menu – a modern and light version of Polish cuisine, which is gaining recognition around the world. The new menu follows up the suggestions of our passengers and has been prepared by Robert Sowa, one of Poland’s leading chefs. We hope that you will enjoy Kaleidoscope even more now that you are fortified with a delicious meal. In line with a motion of the Polish Parliament, we are now celebrating Maria SkłodowskaCurie Year. We would like to recount the story of the only woman ever to have won two Nobel Prizes. Skłodowska-Curie was also the first female professor in the history of France and the first woman to be buried in the Pantheon in Paris. Although she settled in France and married a French scientist, Pierre Curie, she never lost touch with her homeland – Poland. We would like to portray this great Polish scientist in a different light – not as the woman who discovered radium and polonium, but rather as a heroine of her times, or to use a modern term, celebrity. As there is less than a year to go before the Euro 2012 Championships in Poland and Ukraine, we have included an article about football. Legendary Polish coach, Kazimierz Górski, really did say that the ball is round and there are two goals, but we only have to delve into the history of the game a little to find out that this statement has not always held true. The ever changing rules of this popular sporting disciplines might have a few surprises in store – even for those who thought they knew all there was to know about “footy”. ☐

prezes PLL LOT/PLL LOT CEO Marcin Piróg 3

003_KA_09_Edytorial-MSz45.indd 3

11-08-16 10:36

SPIS TREŚCI ■ CONTENTS LIST PREZESA PLL LOT 3 A NOTE FROM LOT CEO

FELIETON LECHA WAŁĘSY 6 LECH WAŁĘSA’S COLUMN

WIEDZIEĆ WIĘCEJ DID YOU KNOW? PIŁKA NOŻNA ZMIENNĄ JEST 48 FOOTBALL AT ITS BEST

REZERWACJE 8 SAVE THE DATE

MARIA SKŁODOWSKA-CURIE: ROZWAŻNA I ROMANTYCZNA 54 MARIA SKŁODOWSKA-CURIE: SENSITIVE AND SENSIBLE

WYRUSZ W PODRÓŻ SEE THE WORLD

5 POWODÓW, BY ODWIEDZIĆ MEDIOLAN 12 5 REASONS TO VISIT MILAN MONUMENTALNA MOSKWA 14 MONUMENTAL MOSCOW

FORTUNA LOSEM SIĘ TOCZY 66 EVERY TICKET HAS ITS DAY

ROZMAITOŚCI MISCELLANEA

KOREA MAŁGORZATY KALICIŃSKIEJ 24 MAŁGORZATA KALICIŃSKA’S KOREA

MAŁA CZARNA, WIELE MOŻLIWOŚCI 72 THE LITTLE BLACK DRESS

TERAZ POLSKA POLAND’S WONDERS

SAMOLOTY Z INNEJ STRONY 62 AIRCRAFT FROM A NEW ANGLE

ŚWIAT UWIELBIA POLSKIE MODELKI 30 THE WORLD LOVES POLISH MODELS

BIŻUTERIA Z POMYSŁEM 76 JEWELLERY WITH A TWIST

POWIDŁA ŚLIWKOWE 38 PLUM JAM

SZYMON HOŁOWNIA O TRUDNYCH PYTANIACH 78 SZYMON HOŁOWNIA ASKS DIFFICULT QUESTIONS KULTURA 82 CULTURE

WROCŁAW ZAPRASZA NA KONGRES KULTURY 40 WROCŁAW WILL SOON HOST THE CONGRESS OF CULTURE

54 76

GADŻETY 84 GADGETS

ZDROWIE 86 HEALTHY LIVING GWIAZDOZBIÓR 88 OUT & ABOUT ROZRYWKA 114 PUZZLE TIME

Martyna Wojciechowska redaktor naczelna Agnieszka Franus zastępca redaktor naczelnej Marcin Pieszczyk, redaktor prowadzący Tomasz Cholaś, korekta TŁUMACZENIA: Agnieszka Chrościcka

Magdalena Szwedowska Stephen Canty, red. wersji angielskiej DZIAŁ GRAFICZNY: Anna Angerman, projekt Ewa Borowska, graﬁk prowadzący Maciej Murański, fotoedytor Iza Idziak, fotoedytor Joanna Kopka, kartograf Krzysztof Stypułkowski, DTP PRODUKCJA: Marek Szpunar (dyr.) Robert Jeżewski KOORDYNATOR LOT: Karolina Gościniak

CORPORATE MEDIA POLAND

Agnieszka Wierzbicka-Baxter, dyrektor G+J Corporate Media 692 444 293 Aneta Nowakowska, 601 298 629 Olga Sztąberska, 502 369 430 Magdalena Świć, 692 440 120 BIURO REKLAMY G+J CM: Małgorzata Teodorczyk, dyr. 605 390 972 Justyna Badowska, 502 089 847 Anna Dembska, 695 321 353 Piotr Derdaś, 728 488 860 Monika Łodej, 505 272 880 Bożena Zielnik, 695 980 501

Wydawnictwo Gruner+Jahr Polska Sp. z o.o. & Co. Spółka komandy towa tel. 22 360 36 68 www.guj.pl Magdalena Malicka, prezes Agata Materkowska, wydawca Małgorzata Nocuń, dyrektor promocji i wydawniczy Anna Piszczadowska, marketing Marcin Kozioł, multimedia (dyr.) Jerzy Janczak, dystrybucja i obsługa klienta (dyr.) Tomasz Kostecki, dyrektor pionu ﬁnansowo-operacyjnego

Zdjęcia/Credits: Hemis/East News, Getty Images/FPM, Reuters/Forum, East News, EK Pictures, M.P., Shutterstock

ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa tel. 22 360 39 60 e-mail: kaleidoscope@guj.pl

INFO 89–112

004_KA_08_Spis tresci-MSz45.indd 4

11-08-16 17:15

Lista Dystrybutorów rosyjskich zegarków w Polsce Salon Firmowy: C.H. Promenada Sklep Poljot Euro 22 611 75 75 Gdańsk: C.H. Manhattan Timeless • Gorzów Wlkp: C.H. Park 111 Jubiler Kaźmierczak • Katowice: C.H. Silesia City Center W. Krzyś • Kraków: C.H. Krokus HQ, TiW Strojny ul. Sławkowska; C.H. Bonarka Jubitom • Krapkowice: Zegarmistrz Smykała ul. Rybacka 1 • Lubin: C.H. Real ul. Jana Pawla II Jubiler Grain • Łódź: Salon A&A ul. Piotrkowska 63 • Mikołajki: Złoto Srebro Bursztyn ul. 3 Maja 2a • Płock: Zegarmistrz Ludomir Lewandowski ul. Nowy Rynek 1/16 • Rybnik: Sklep Artis ul. Sobieskiego 5 • Rzeszów: C.H. Rzeszów Plaza Zegaris • Warszawa: Salon Excelsior ul. Marszałkowska 99a; C.H. Galeria Mokotów Strefa Czasu; C.H. Złote Tarasy Od Czasu Do Czasu; C.H. Arkadia Excelsior • Włocławek: Jubiler Gold Mini pl. Wolności 8/9 • Wolsztyn: Sklep WEMAR ul. Kocha 54 Sklepy Internetowe: www.e-zegarek.pl; www.minuta.pl; www.skleponline-zegarki.pl; www.bizuteriazegarki.pl; www.russtime.com; www.plar.pl

COMPANY VOLMAX, Mraksistskaya str.34, building 8, 109147 Mocsow Russia, tel +7(495) 911 3210, tel/fax. +7(495) 911 6874, Email: volmax@sovintel.ru

Gagarin_Kaleidoscope_07.indd 1

6/10/11 3:28:14 PM

FELIETON ■ COLUMN

Deszczowe i gorące lato Hot and Rainy Summer

ummer in Poland was not much to shout about this year – rain and inclement weather kept us from getting out and about. For all that, though, summer was a pretty hot season around the world. The financial crisis and developments in the US have given pause for thought, the ongoing unrest in Africa continues to stoke my anxiety as there is no telling where it will all end, and the riots in the UK and the disaffected youth of Europe show that next year will be a challenging one. Looking around the world, I am very happy with the situation in Poland and unprecedented optimism of its people. I am excited about our successes in various areas of business and it gives me great pleasure to see Polish names appearing in the world’s most prestigious publications. This is extremely constructive for it demonstrates that our hard work is finally paying off. Looking at Poland, the results of the hundreds of millions of Euros pumped into our economy by the European Union are clearly visible. I’m sure that many of you have seen extensive road works and new projects going up while travelling around Poland. The stadiums and other sporting facilities for next year’s Euro football championships are nearing completion. In the future, these sports centres may breathe new life into the cities and towns in which they were constructed. I’ve already said that we owe everything to our efforts and the success of our transformation. We must not forget that this was driven by our values and the courageous actions of many of us. We must not let our current successes blind us to this fact, especially when the restlessness around the world is a constant reminder of the perils we face. To celebrate the values that drove our fight for freedom, I instituted the Lech Wałęsa Award to distinguish individuals and institutions striving for peace and solidarity. The award is presented in Gdańsk in late September and is meant to guide and inspire young people on how to conduct themselves in today’s world. ☐

Lech Wałęsa Al. Jerozolimskie 11/19, 00-508 Warszawa, tel. +48 (22) 622 22 20, faks +48 (22) 625 14 14 Konto: BPH PBK SA 15 1060 0076 0000 3200 0084 6760

e-mail: biuro@walesa.org www.walesa.org

Zdjęcie/Credits: Damian Kramski / Agencja Gazeta

egoroczne lato w Polsce nie rozpieszczało nas, deszcze i nieciekawa pogoda nie zachęcały do dużej aktywności. Na świecie lato było jednak bardzo gorące. Kryzys finansów i wydarzenia w Stanach Zjednoczonych dały nam wiele do myślenia, wciąż niespokojna Afryka budzi moje wielkie zaniepokojenie, w którą stronę to wszystko pójdzie, a zamieszki w Wielkiej Brytanii i niezadowolenie młodych Europejczyków pokazują, że zbliżający się rok będzie bardzo trudny. Na tej globalnej mapie bardzo cieszy sytuacja Polski i rosnący optymizm rodaków, jakiego nie było do tej pory. Cieszy też to, że odnosimy sukcesy w przeróżnych dziedzinach biznesu i nazwiska Polaków wymieniane są w najbardziej prestiżowych tytułach. To wszystko jest bardzo budujące i pokazuje, że nasze wysiłki przynoszą pożytek. Patrząc na Polskę, widać efekty wielu setek milionów euro, jakie do naszej gospodarki wpompowała Unia Europejska. Na pewno niejedni z Państwa, podróżując po Polsce, widzieli, jak intensywnie pracuje się na drogach, jak wiele powstaje nowych przedsięwzięć. Pną się w górę i wykańczane są stadiony i inne obiekty sportowe, na których cała Europa będzie oglądać przyszłoroczne rozgrywki piłkarskie. Inwestycje te mają w przyszłości szansę stać się centrami, które obok funkcji sportowych tchną nowego ducha w miasta i miasteczka, gdzie powstają. Jak wspominałem, wszystko to zawdzięczamy mozołowi naszej pracy i sukcesom transformacji. Nie możemy zapomnieć, iż zbudowana ona była na wartościach i odwadze w działaniu wielu. Dzisiejsze sukcesy nie mogą doprowadzić do tego, byśmy zapominali, jak było, zwłaszcza że niespokojny świat pokazuje nam, jak wielkie cały czas są zagrożenia. Przypominając o wartościach, jakie przyświecały nam w czasach walki o wolność, ustanowiłem Nagrodę Lecha Wałęsy dla uhonorowania ludzi i instytucji działających na rzecz pokoju i solidarności. Wręczana pod koniec września w Gdańsku winna być drogowskazem i inspiracją dla młodych, jak należy postępować w dzisiejszym świecie. ☐ 6

006_KA_09_Felieton Walesa-MSz45.indd 6

11-08-16 10:38

310435-Qualia Neptun Park prasa 190x249 Kaleidoscope.indd 1

11-08-11 15:27

REZERWACJE ■ SAVE THE DATE

24–25.09, Festa des Vermar, Binissalem, Hiszpania Festa des Vermar, Binissalem, Majorca, Spain

2–4.09, Festiwal Electric Zoo, Nowy Jork, USA Electric Zoo Festival, New York City, USA

O walce na pomidory wiedzą wszyscy, ale czy ktoś słyszał, że na Majorce rzucają się winogronami? Zanim przepłuczemy gardło tegorocznym merlotem, stańmy więc do walki z kiścią w dłoni! Po wystrzale rakiety uczestnicy wybiegają z Plaza de l’Esglesia na pole, gdzie piętrzą się stosy owoców. W przeszłości impreza była uwieńczeniem zbiorów, dziś to dobra zabawa. www.seemallorca.com/festa-des-vermar-wine-fair-binissalem.html

The Randall’s Island festival will have electro music fans ﬂocking for the third year running. For three consecutive nights there will be open air (take a raincoat just in case) live music shows courtesy of top DJs from all over the world. There are over 70 performers on the bill. To get to the island take the ferry that leaves from the dock at East 35th Street. A oneday festival ticket costs USD 249.

24–25.09, Nadzieja na Euro, Warszawa Hope for the Euro, Warsaw, Poland W zeszłym roku w Międzynarodowych Mistrzostwach Polski Domów Dziecka w Piłce Nożnej udział wzięło 400 piłkarzy z 25 domów dziecka. Tym razem na boisko wybiegną młodzi sportowcy z 32 placówek z kraju i zagranicy: Ghany, Ukrainy, Rosji, Czech i Słowacji. Podczas turnieju wyłoniona zostanie piłkarska reprezentacja Polski, a najlepsi zawodnicy turnieju zagrają mecz z Reprezentacją Artystów. Tegoroczne rozgrywki to wstęp do ME Domów Dziecka w Piłce Nożnej w 2012 r. w Warszawie. www.nadziejanaeuro.pl Four hundred young footballers from 25 orphanages took part in the Polish International Football Championships for Orphanages last year. This year, 32 children’s homes from Poland and Ghana, Ukraine, Russian, the Czech Republic and Slovakia will be competing. The team to represent Poland will be selected at the tournament and the best players will get to play a match against a team made up of celebrities. This year’s tournament is a preliminary to the 2012 European Football Championships for Orphanages.

Everyone has heard about the famous tomato ﬁght but hands up all those who knew that they chuck grapes at people in Majorca. Have a bit of fun before downing your Merlot. Once the beginning of the battle is signalled by skyrocket, participants run from the Plaza de l’Esglesia onto a ﬁeld where heaps of grapes lie awaiting destruction. In the past, the event was held to celebrate the end of the harvest season. Today it is just for fun.

1-4.09, Przemiany Festiwal, Warszawa, Polska Transformations Festival, Warsaw, Poland Przemiany miasta, ludzi, wzajemnych relacji, sposobów myślenia, perspektyw i krajobrazów to zagadnienia, którymi zajmą się uczestnicy festiwalu zorganizowanego przez Centrum Nauki Kopernik. W programie warsztaty, pokazy, degustacja potraw kuchni molekularnej a wieczorami muzyka na żywo. Imprezy odbędą się nie tylko w budynku CNK, ale też nad brzegiem Wisły i na Starej Pradze. Wstęp na wszystkie wydarzenia bezpłatny. www.przemianyfestiwal.pl Transformations of the city, of the people, relations and ways of thinking, perspectives and landscapes are issues that will be discussed by the participants of the festival organised by the Copernicus Science Centre. The programme includes workshops, presentations, tasting sessions of molecular cuisine and live concerts in the evenings. Admission is free to all events.

Zdjęcia/Credits: Getty Images/FPM, Reuters/Forum, Kuba Ceran/Nadzieja na Euro, Piotr Małecki/Forum

Impreza na Randall’s Island już po raz trzeci zgromadzi fanów muzyki electro. Przez trzy wieczory na wolnym powietrzu (warto wziąć coś przeciwdeszczowego) goście będą się bawić do muzyki prezentowanej przez topowych DJ-ów z całego świata. Organizatorzy zapowiadają udział ponad 70 wykonawców. Na wyspę najwygodniej dostać się promem odpływającym z East 35th Street. Bilet na jeden wybrany dzień festiwalu kosztuje 249 dol. www.madeevent.com/ElectricZoo

008_KA_09_Rezerwacje-MSz45.indd 8

11-08-16 10:39

Kaleidoscope 190x249.indd 1

8/10/11 12:29 PM

REZERWACJE ■ SAVE THE DATE

Okinawska kultura na Hawajach? Tak, i to po raz 29. Będzie coś dla ducha: koncerty, taniec, nauka języka okinawskiego, pokazy kaligrafii i układania kwiatów. Nie zabraknie też czegoś dla ciała: sushi, ashitibichi (zupa z nóżek wieprzowych), specjalne hot dogi podawane z chilli i zawinięte w tortillę oraz absolutny kulinarny hit festiwalu: sata andagi – okinawskie pączki. Fotografowie mogą zdjęcia wykonane podczas festiwalu zgłosić na doroczny konkurs. www.okinawanfestival.com Okinawan culture in Hawaii? Yes and not for the first time. The Okinawa Festival is now in its 29th year. Concerts, dancing, Okinawan language classes, calligraphy displays and flower arranging presentations are all on the bill. The body is in for a special treat too: sushi, ashitibichi (pig’s trotters soup), special hot dogs served with chilli and wrapped in tortillas and the absolute festival hit: Sata Andagi – Okinawan doughnuts.

22–23.09, FUMAT 2011, Warszawa, Polska FUMAT 2011, Warsaw, Poland W jaki sposób materiały przyszłości mogą wpłynąć na jakość naszego życia, ochronę zdrowia czy tworzenie nowych miejsc pracy? Jak zmienią energetykę, transport czy bezpieczeństwo? – nad tymi problemami pochyli się blisko pół tysiąca uczestników międzynarodowej konferencji FUMAT 2011 (Future Materials for Grand Challenges our Time) organizowanej przy współpracy Komisji Europejskiej. To cykliczne spotkanie po raz pierwszy odbędzie się w Europie Środkowo-Wschodniej. www.fumat2011.eu How can materials of the future help create jobs and improve quality of life and health care? How will they impact on energy, transport and security? These and other issues will be discussed by the ﬁve hundred or so participants at the international FUMAT 2011 (Future Materials for Grand Challenges our Time) conference. This is the ﬁrst time the meeting, organised in conjunction with the European Commission, is being held in Central and Eastern Europe.

3.09, Monster Jam, Wrocław, Polska Monster Jam, Wrocław, Poland Kto nie lubi patrzeć na rywalizację amerykańskich półciężarówek Monster Truck, których silniki osiągają moc blisko 1,5 tys. koni mechanicznych? W zawodach weźmie udział 10 czołowych zespołów z USA, w tym pierwsza kobieta w Monster Jam, Madusa. Zmierzą się w dwóch konkurencjach: wyścigu równoległym na dystansie dwóch okrążeń oraz freestyle’u (niesamowite skoki i miażdżenie wraków). To jedna z pierwszych imprez na Stadionie Miejskim wybudowanym na Euro 2012. www.monsterjam.pl Who doesn’t like to watch America Monster truck pickups thrash it out with their 1,500 h.p. engines? Ten top teams from the US will be taking part in the tournament and among them will be Madusa, the ﬁrst woman in the history of the Monster Jam. The trucks will compete in two disciplines: a parallel race and freestyle. This will be one of the ﬁrst events to be held at the Wrocław Municipal Stadium erected for the Euro 2012.

1–3.09, Festiwal Wina, Johannesburg, RPA Wine festival, Johannesburg, RSA W głowie może zaszumieć po samym usłyszeniu tej wiadomości: podczas trzech wieczorów festiwalu skosztujemy aż 950 win. Choć, jak wiadomo, znawcy nie piją, a jedynie smakują. Sprzedawcy obiecują nie tylko ogromny wybór, ale również specjalne ceny. Sommelierzy i enolodzy podzielą się swoją wiedzą i pasją: będzie można poznać tajniki produkcji i przechowywania wina. Czy trzeba dodawać, że na imprezę mogą wejść wyłącznie dorośli? www.sowetowinefestival.co.za It’s enough to make you dizzy: you can try as many as 950 different wines during the festival. But, of course, a true connoisseur does not drink wine but savours its mystery. Sellers are promising special prices as well as an immense selection. Wine stewards and oenologists will be able to share their passion with the public by revealing the secrets of making and storing wine. The event is open to adults only.

Zdjęcia/Credits: Epa/Pap (2), M.P. (2)

3–4.09, Festiwal Okinawy, Waikiki, USA Okinawa Festival, Waikiki, USA

008_KA_09_Rezerwacje-MSz45.indd 10

11-08-16 10:40

Polish Capital Market

Donâ&#x20AC;&#x2122;t miss the opportunity

Warsaw Stock Exchange

- The Leader of Regional Capitalism

Largest stock exchange in Central, Eastern and Southern Europe: by market capitalization: USD 219bn 1 by liquidity: USD 368m average daily trading volume

by number of domestic IPOs: 21 IPOs on main market / 97 IPOs on alternative market in 2011

by number of non-domestic IPOs: 8 IPOs on main market / 3 IPOs on alternative market in 2011

Over USD 11bn privatisation proceeds raised via capital markets in 2008-2011 YTD Source: 1 Federation of European Securities Exchanges (FESE), May 2011 2 Warsaw Stock Exchange, January - July 2011 3 Warsaw Stock Exchange, January - July 2011, country of origin: Czech Republic, Cyprus, Great Britain, Hungary, Lithuania, Netherlands, Luxembourg, Slovenia, Ukraine

www.msp.gov.pl/en

INVESTOR RELATIONS CENTRE e-mail: investor@msp.gov.pl

NASZ KIERUNEK ■ OUR DESTINATION

powodów, żeby odwiedzić Mediolan reasons to visit Milan Piotr Skiba

NIE TYLKO DLA PAŃ NOT ONLY FOR THE LADIES

Najlepszy adres na zakupy: via Montenapoleone. Tu wszystko jest naj. Butiki z najlepszymi nazwiskami oraz sklepy jubilerskie kuszą pięknie zaaranżowanymi wystawami, narażając nasze budMilan cannot compete with other Italian cities when it comes to żety domowe na poważne problemy. Nie sposób wymienić t monuments but it does have a few surprises in store in the a I lia wszystkich marek – kogo tu nie ma, nie liczy się w świe! ao, ﬁne arts department. The Lombardian capital, however, is cie mody. Na pokazy zjeżdżają elegantki z całego świata – w lutym na pokazie Giorgio Armaniego była sama Tina best known for its fashion designers and fashion lovers. lat Turner. Jeśli chcesz poczuć znaczenie słowa glamour, poł cz enia oto miejsce, w którym powinnaś (powinieneś?) spędzić sz awa n dużo czasu. Mówiąc o pięciu powodach, dla których warto –Mediola odwiedzić Mediolan, moglibyśmy wymienić pięć butików. Zakładamy jednak, że po kilku dniach i moda może się znudzić...

r Wa

Via Montenapoleone is the city’s premier shopping street. The beautiful decorated display windows of jewellery stores and boutiques with designer clothing are a constant hazard to the household budget. The brands are too numerous to list. Suffice is to say that everyone who’s anyone in the fashion world can be found here. Fashion shows attract elegant women from every corner of the world. Tina Turner came to a Giorgio Armani show here in February. If you really want to experience what it means to be glamourous (listen up, ladies), this is where you should be spending the bulk of your time. We could list five reasons why it is worth visiting Milan simply by naming five boutiques. But let’s assume that a couple of days of fashion is enough.

012_KA_09_5Powodow-MSz45.indd 12

Zdjęcia/Credits: Masterﬁle/East News, EK Pictures (4), Getty Images/FPM

Mediolan nie konkuruje z innymi włoskimi miastami w kwestii zabytków, choć i w tym potraﬁ zadziwić. Stolica Lombardii to przede wszystkim mekka projektantów i wielbicieli mody.

11-08-16 11:44

DLA MIŁOŚNIKÓW ARCHITEKTURY FOR ARCHITECTURE LOVERS

Sercem miasta jest Piazza del Duomo z Galleria Vittorio Emanuele II (zdj. po prawej) i katedrą (zdj. po lewej). Gotycką świątynię pokrytą białym marmurem budowano od XIV w. przez cztery stulecia. Monumentalna fasada jeży się od pinakli (zakończonych ostro wieżyczek). We wnętrzu warto zwrócić uwagę na niezwykłą ﬁgurę św. Bartłomieja Apostoła owiniętego... we własną skórę. Z dachu kościoła turyści mogą podziwiać panoramę centrum miasta. The Piazza del Duomo with the Galleria Vittorio Emanuele II and the cathedral is the heart of the city. The walls of the Gothic building are covered in white marble. Work began in the late 14th century and continued for four hundred years. The monumental façade is decorated with pinnacles. Inside, look out for the remarkable statue of St Bartholomew the Apostle wrapped in his own skin. The rooftop offers a breathtaking view of the city centre.

Miejscem, do którego o bilety lepiej postarać się przed przyjazdem do Mediolanu, jest refektarz kościoła Santa Maria delle Grazie. To właśnie tu tłumy podziwiają fresk Ostatnia wieczerza. Leonardo da Vinci malował go przez trzy lata, zastosował jednak technikę, która okazała się nietrwała – obraz wymaga ciągłej konserwacji. By go ochronić przed tłumami, jednorazowo do pomieszczenia może wejść jedynie 20 zwiedzających na zaledwie kwadrans. Tym, którzy chcą przyjrzeć się dziełu w spokoju, polecamy stronę www.haltadeﬁnizione.com.

Zdjęcia/Credits: Masterﬁle/East News, EK Pictures (4), Getty Images/FPM

Another place where tickets should be purchased before arriving in Milan is the refectory of the Santa Maria delle Grazie church. Crowds ﬂock here daily to see the da Vinci mural “The Last Supper”. To protect it from the crowds, only twenty visitors can enter the chapel at a time. There is no time for inspecting all the meticulous details as each group only has 15 minutes per visit. Those who would like to look at the painting from the comfort of their own home should visit www.haltadeﬁnizione.com.

DLA MELOMANÓW FOR MUSIC LOVERS

DLA CIERPLIWYCH FOR THE PATIENT

La Scala to najważniejsza opera we Włoszech, kolebce tego gatunku. Za dość niepozorną klasycystyczną fasadą budynku z 1778 r. znajduje się widownia na 3600 widzów – nad parterem jest aż sześć pięter lóż! Tu odbyły się prapremiery Madame Butterﬂy i Turandot Pucciniego, Nabucco, Otella i Falstaffa Verdiego. Bilety trzeba kupować z wyprzedzeniem.

NIE DLA MINIMALISTÓW NOT FOR MINIMALISTS

Do Cimitero Monumentale, gdzie spoczywa m.in. Giuseppe Verdi, dojeżdża aż dziewięć linii tramwajowych, a także metro (stacja Garibaldi). Użycie słowa „monumentalny” w nazwie nie jest ani trochę przesadzone – cmentarz onieśmiela przepychem, co czyni tę nekropolię niezwykle interesującą nie tylko dla miłośników sztuki funeralnej.

La Scala, as the cradle of the genre, is the most important opera house in Italy. The building was erected in 1778 and behind its plain classicist façade is an auditorium of 3,600 seats. This was where Puccini’s Madame Butterﬂy and Turandot, and Verdi’s Nabucco, had their premieres. Tickets must be purchased in advance.

Nine tramway lines will take you to the Cimitero Monumentale, the burial place of such renowned Italians as Giuseppe Verdi. The cemetery is surrounded by a black and white wall and its splendour is absolutely daunting. To describe it as ‘monumental’ would be no exaggeration. The tombstones are not only impressive because of their size but also their architecture.

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–MXP 7.50–10.05, 16.15–18.25 pon.–nd. MXP–WAW 10.55–13.05, 19.15–21.25 pon.–nd. Cena w obie strony – 345 zł. Taryfa First Minute łączy wszystkie loty w Europie jedną wspólną ceną. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com w Taryﬁe First Minute zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu. Lot trwa 2 godz. 10 min–2 godz. 15 min.

WAW–MXP 7.50–10.05, 16.15–18.25 Mo.–Su. MXP–WAW 10.55–13.05, 19.15–21.25 Mo–Su. Return ticket at PLN 345. In the First Minute rate all ﬂights in Europe are subject to the same price. The total price of the ticket purchased at lot.com includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date of purchase of the ticket. Flight duration 2 h 10 min–2 h 15 min.

012_KA_09_5Powodow-MSz45.indd 13

11-08-16 15:43

SZEROKIE HORYZONTY ■ BROAD HORIZONS

ZŁOTA DAMA THE GOLDEN LADY Tomasz Kondr

POMNIK KOMUNISTY, ZA NIM NEON ZACHODNIEJ FIRMY, A POWYŻEJ ZŁOTE CEBULE CERKWI – MOSKWA TO MIASTO TRZECH PORZĄDKÓW: CARSKIEGO, KOMUNISTYCZNEGO I KAPITALISTYCZNEGO. I DLATEGO JEST TAK CIEKAWA. BENEATH THE GOLDEN DOMES OF A CHURCH, A STATUE OF A COMMUNIST AND A NEON SIGN OF A WESTERN COMPANY. MOSCOW IS A CITY WITH THREE FACES: THE TSARIST, THE COMMUNIST AND THE CAPITALIST. AND THIS IS PRECISELY WHAT MAKES IT SO INTERESTING.

014_KA_09_Szerokie-MSz245.indd 14

11-08-16 11:38

Ikonostas w kremlowskim soborze ZaĹ&#x203A;niÄ&#x2122;cia NMP. The iconostasis at the Kremlin Dormition Cathedral.

014_KA_09_Szerokie-MSz245.indd 15

11-08-16 11:39

Szerokie horyzonty ■ broad horizons

2| Bałałajki i matrioszki to obok kawioru najpopularniejsze pamiątki z Rosji. Caviar, balalaikas and matryoshka are the most popular souvenirs from Russia. 3| Targi dla milionerów. Według magazynu Forbes w samej Moskwie mieszka 25 bilionerów. Fairs for millionnaires. According to Forbes Moscow has 25 billionnaires.

zego się spodziewać, kiedy jedzie się do Moskwy po raz pierwszy? Pamięć przy wołuje rozmaite skojarzenia, przypomi nają się barwne opowieści innych. Na miejscu, jak nigdzie indziej, okazuje się, że wiele z tych ste reotypów się sprawdza. Zwiedzam stolicę Rosji w pierwszym miesiącu wiosny – w Warszawie drzewa powoli puszczały pąki, tu jeszcze przyroda całkiem uśpiona, śnieg pada na przemian z desz czem. Bardzo zimno, ale to mnie nie zraża. Pierwszy dzień poświęcam na prawosławne świą tynie – jedne z najbardziej okazałych wizytówek miasta: cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy czy Chrystusa Zbawiciela nad brzegiem rzeki Mo skwy. Tę drugą zburzono w latach 30. ubiegłego stulecia i odbudowano pod jego koniec. Dziś po zostaje największą cerkwią na 2| świecie, podczas świąt państwo wych czy kościelnych często gosz cząc rosyjskich polityków. Cer kiew Wasyla Błogosławionego zobaczę przy okazji zwiedzania placu Czerwonego, jadę więc do mona steru Nowodziewiczego zbudowa nego prawie 500 lat temu, by uczcić zwycięską batalię o Smo

leńsk. Na stacji metra Sportiwnaja, gdzie wysia dam, próżno szukać informacji turystycznych czy choćby strzałek. Stosuję więc starą zasadę: koniec języka za przewodnika. Na szczęście mój rosyjski nie jest najgorszy, Polacy zresztą mogą tu mówić po polsku i raczej zostaną zrozumiani. À propos języków, nawet turystyczny angielski nie jest w Moskwie powszechny. Nieznającym zwrotów rosyjskich polecam więc przed przyjazdem krótki kurs. Gdy docieram do zespołu klasztornego, nie wiem, co zwiedzać najpierw: cerkiew Uspieńską, Przemienienia czy św. Ambrożego, dzwonnicę z końca XVII w., a może zwieńczony pięcioma ko pułami sobór Smoleński z przepięknymi freskami we wnętrzu? Gdy spoglądam za mur w kierunku rzeki, widzę inną stolicę – nowoczesne wieżowce moskiewskiego City.

Plac Czerwony

To bez wątpienia turystyczne centrum miasta. Kwiecień, ale zaledwie 4 st., prószy śnieg. Po wschodniej stronie niegdyś sła wiony w podręcznikach dom handlowy GUM; przede mną, nieco poniżej (powierzchnia pla

Zdjęcia/Credits: Hemis/East News (2), Cosmos Photo/EK Pictures; Na poprzednich stronach: Bew

1| Cerkiew Wasyla Błogosławionego – świątynia jak z bajki. St Basil's Cathedral looks like a fairy-tale church.

014_KA_09_Szerokie-MSz245.indd 16

11-08-16 11:39

XXX

kw a

hat should the first time the Novodevichy Convent, erected nearly lat five hundred years ago to commemorate visitor to Moscow expect? ia Memory conjures up a vathe reconquest of Smolensk. There are no łˇ czen połą signs or instructions as to how to get to the riety of associations and the colourful s Wa rszawa–Mo accounts of friends come flooding back. convent at the Sportivnaya Metro station where I get off. There is nothing for it but to ask Once you get there, though, you find that more than anywhere else, the stereotypes do not often directions. Luckily, my Russian is not too bad, alcomport with reality. I arrive in the Russian capital 3| in mid-April. The trees might be starting to bloom in Warsaw but nature is still dormant in Moscow where snow and rain are plentiful. It is very cold. Not the best time to explore the place but I am not going to let it get me down. I devote my first day in Moscow to visiting Orthodox Churches, and especially, two of the most spectacular landmarks of the city, the Cathedral of the Archangel and the Cathedral of Christ the Saviour near the banks of the Moscow river. The latter was demolished in the 1930s and rebuilt towards the end of the century. Today it is the largest Orthodox Church in the world and is often visited by Russian politicians during national and religious holidays. I will be able to visit St Basil’s Cathedral when I go to Red Square. For now, I’m going to make my way to

Zdjęcia/Credits: Hemis/East News (2), Cosmos Photo/EK Pictures; Na poprzednich stronach: Bew

REKLAMA

Warszawa, ul. Chocimska 7, tel. 22 848 12 25 w w w. r e s t a u r a c j a r o z a n a . c o m . p l

014_KA_09_Szerokie-MSz245.indd 17 XXX_KA_1109_Rozana1.indd 1

11-08-16 11:40 8/10/11 2:41:52 PM

SZEROKIE HORYZONTY ■ BROAD HORIZONS

Moskwiczanie kochają teatr i żywo reagują na przedstawieniach. Jednym z częściej granych autorów jest A.N. Ostrowski (fot. jego pomnika na okładce). The people of Moscow love the theatre and react enthusiastically during shows. One of the most often staged authors is A.N. Ostrowski (his statue is on the cover image).

cu nie jest równa – opada na południową stronę) cerkiew Wasyla Błogosławionego z pomalowanymi jak na ilustracji z baśni cebulami, pomnik Minina i Pożarskiego, wieża zegarowa – zegar bije co kwadrans, mur, za którym żółcą się budynki Kremla; za mną Państwowe Muzeum Historyczne. Jest jeszcze coś – wypolerowana bryła Mauzoleum Lenina, w którym odbijają się wieczorem światełka GUM-u. Tego miejsca nie da się pomylić z żadnym innym. Widok zapiera dech w piersiach i wcale się nie dziwię, że większość turystów od razu – tak jak ja – dzwoni do najbliższych, by się pochwalić, gdzie się właśnie znaleźli. W coraz gęściej padającym śniegu wchodzę na Kreml. Bilety wstępu są drogie – wejście tylko na plac katedralny to koszt 350 rubli, zbrojownia 700 rubli, dzwonnica 500 itd. Do bramek stoi długa kolejka. Wszędzie pełno milicjantów w granatowych płaszczach i futrzanych czapkach. O wniesieniu aparatu i robieniu zdjęć nie ma mowy, muszę wrócić do przechowalni bagażu, a potem stanąć w kolejce jeszcze raz. Za murami szukam przede wszystkim Cara Kołokoła. Ten największy dzwon świata stoi pod dzwonnicą Iwana Wielkiego. Nie zabrzmiał nigdy. W 1737 r. gaszący wielki pożar, jaki wybuchł na Kremlu, zalali zimną wodą gorący dzwon znajdujący się jeszcze w dole odlew-

niczym i tym samym spowodowali pęknięcie dzieła z brązu. Na placu Maneżowym, tuż pod murami Kremla, wchodzę do luksusowego centrum handlowego Ochotnyj Riad. Ogromny sklep wybudowano w podziemiach placu, nakrywszy go szklaną kopułą z witrażami przedstawiającymi kulę ziemską i św. Jerzego. Rosjanie zdają się mieć zaufanie do bliźnich, bo gdy przechodzę przez bramkę bezpieczeństwa i mój aparat fotograficzny wzbudza alarm, nikt nie reaguje. Podobnie zresztą będzie i w innych miejscach. Docieram do delikatesów. Niby samoobsługa, ale najcenniejszy skarb w rozmaitej wielkości słoiczkach strzeżony jest bardzo pilnie. Drogo, no ale w końcu za luksus trzeba płacić. 40-gramowy słoiczek czarnego kawioru kosztuje 3200 rubli. Przeliczając na złotów-

Moskwa jest w Rosji naj: ma najwyższe budynki i najbardziej cenionych przez publiczność tancerzy.

Zdjęcia/Credits: Sime Photo/Free, EK Pictures

Moscow has "the best of" everything, from the tallest buildings to the most cherished dancers.

014_KA_09_Szerokie-MSz245.indd 18

11-08-16 11:40

koleje parki

MIESZCZANSKOJE

Moskwa

KOLCO

S K WA

SADOWOJE

DOROGOMIŁOWO

O KOLC OJE

Zoo

SADBOLS OW ZAJA AJ AU L.

KRASNOSIELSKOJE SA D

TWIERSKOJE

Muzeum Historyczne BASMANNYJ Plac Czerwony Mauzoleum Lenina GUM Cerkiew Wasyla Kreml Błogosławionego ARBATSKAJA Dzwonnica Iwana Wielkiego CH Ochotnyj Riad

TAGANSKOJE ZAMOSKWORIECZJE

Sobór Chrystusa Zbawiciela

though Poles can actually speak Polish in Moscow and be generally understood. On the other hand, not even tourist level English will avail you much. If you have absolutely no knowledge of Russian, then you would be well advised to learn some basic expressions before you go there. When I finally reach the convent complex, I find myself at a loss as to what to see first: the Church of the Assumption, the Church of the Transfiguration, St Ambrose Church, the 17th century bell tower or the Cathedral of Our Lady of Smolensk with its five domes and exquisite murals inside. Looking beyond the convent walls towards the river, I see another face of the capital – the Moscow business centre.

Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy CHAMOWNIKI

Monaster Nowodziewiczy M

Park SADOWOJE KOLCO im. Gorkiego JAKIMANKA

Sportiwnaja

500 m

RED SQUARE

This is undoubtedly is the touristic centre of the city. rings every fifteen minutes, and the Kremlin Park Troparewo DANILOWSKI It might be April but the temperature is only 4 de- w a wall.1 The State Historical Museum is behind me. grees Celsius and it is snowing. On the eastern side Lenin’s Mausoleum reflects the lights of GUM. Uniwersytet of the square is the GUM department store; in front Moskiewski There is nothing like this place anywhere in the 0 0.5 mi of me, a little lower than I am now (the surface of the world. The view is breathtaking. Not surprisingsquare is0uneven and slopes westward) is St Basil’s ly, most tourists, including myself, are calling 0.5 km Cathedral with its fairytale domes, the Minin and home to tell their kith and kin where they are. Pozharsky monument, the clock tower whose bell The snow gets heavier as I enter the Kremlin. The os

REKLAMA

014_KA_09_Szerokie-MSz245.indd 19

11-08-16 14:52

2| Pamiętajcie: ikony się nie maluje, a pisze! A traditional icon painter at work.

014_KA_09_Szerokie-MSz245.indd 20

ki, przesuwamy przecinek w lewo. I nawet ta operacja nie zmieni faktu, że Moskwa to jedno z najdroższych miast świata. Ekspedientka wychodzi zza lady chłodniczej i sama niesie słoiczek do kasy, nie pytając, czy skończyłem już zakupy. W kasie przyjmują mnie bez kolejki. Kawior skosztuję ze znajomymi – symbolicznie. Natomiast w Moskwie koniecznie muszę spróbować tutejszych specjałów. Zaczynam od kwasu chlebowego (napoju wytwarzanego przez fermentację chleba razowego i żytniego). Na obiad oczywiście barszcz podawany ze śmietaną w osobnym naczyniu. W czasie tygodnia, który tu spędzam, jem jeszcze kilka porcji, zawsze w innym miejscu. I nigdy się nie zawodzę. Najlepszy spotkałem jednak w sieci Yolki Palki. Muszę 2| też znaleźć miejsce, gdzie podają prawdziwe rosyjskie wareniki, czyli pierogi nadziewane twarogiem, mięsem albo kapustą. Nie jest to łatwe, bo na ulicach najbardziej rzuca się w oczy japońska sieć fast food Planet Sushi. Zestaw (32 rodzaje) tego morskiego przysmaku kosztuje niestety aż 1250 rubli.

monumentalne Metro

Jest środek tygodnia, do godzin szczytu jeszcze daleko. Przesiadam się na jednej ze stacji. Muszę pokonać spore korytarze, a potem zjechać bardzo długimi schodami na inną stację. Tłum jest tak gęsty, że nie widać nawet początku ruchomych schodów. Poczekam, pewnie przyjechało kilka pociągów naraz i za chwilę bez problemu zjadę na mój peron. Czekam kilka minut, ale tłum tylko gęstnieje. Wchodzę w niego, a on niesie mnie dalej. Metro jest najszybszym i stosunkowo niedrogim środkiem transportu, ale to nie wszystko. Hole i perony oszałamiają. Dlatego mogą stać się obiektem całodniowej wycieczki. Przewodniki podpowiadają mi, gdzie jechać, ale kiedy widzę z wagonu coś godnego pooglądania, wysiadam. Pompatyczne rzeźby, płaskorzeźby, mozaiki, stiuki, freski i kandelabry mienią się wszelakimi kolorami. Gdy przed laty lud pracujący podróżował w takim anturażu, rewolucyjne pieśni same musiały cisnąć mu się na usta. Warszawski Pałac Kultury to chyba tylko skromny, niemal minimalisty-

Zdjęcia/Credits: Redux, Robert Harding

1| Wejście do Muzeum Historycznego to dobre miejsce na wspominki. Nawet gdy jest się młodym. The entrance to the State Historical Museum is a good place to reminisce about the old times.

11-08-16 11:41

1206

tickets are expensive: Cathedral Square costs RUB 350 (EUR 8), the arsenal is RUB 700 (EUR 17), the bell tower RUB 500 (EUR 12), etc. There are long queues outside all of them and policemen in navy blue coats and fur hats are everywhere. Cameras are forbidden; I have to cloak mine and return to the end of the line. Once in I start looking for the Tsar Bell. I find it at the foot of the Ivan the Great Bell Tower. The bell has never been rung though. It cracked in 1737 when fire fighters putting out the great fire in the Kremlin doused it while it was still hot in the mould. On Manezhnaya Square just outside the Kremlin I enter the luxurious Okhotny Ryad shopping centre. This huge store was built in a palace basement and capped with a dome of coloured glass depicting the globe and St George. Russians seem to be a trusting lot; no one turns a hair when my camera sets off the alarm as I pass through the safety gate. Ditto for many other places. I reach the grocery section. This is supposed to be a selfservice store but its most valuable booty is stored in jars of varying sizes and carefully secured. A 40gram jar of black caviar would set me back RUB 3,200 (EUR 78). Moscow is one of the most expen-

sive cities in the world. The shop assistant leaves the counter and personally takes the jar of caviar to the cash desk not caring to ask me whether I have finished shopping yet. The cash clerk serves me before everyone else in the queue. I am going to enjoy my caviar with friends. But I definitely intend to try the local delicacies while I am still in town. Let’s kick off with kvass (a beverage made of fermented whole grain and rye bread). For lunch I will try borscht served with cream in a separate bowl, the first of many servings of borscht during my week in Moscow. I recommend the one in the Yolki Palki chain. I have to find a place that serves genuine Russian varenyky, or pierogis stuffed with curd, meat or cabbage though. This is no mean feat as the streets are lined with all manner of fast food chains, the most common being Japan’s Planet Sushi.

MONUMENTAL METRO

It is the middle of the week and the afternoon rush hour is still a few hours away. I change lines at the next station. I have to traverse long corridors and then descend on a very long escalator to another station. It is so crowded that I can’t see the start of

O tradycyjne matrioszki wcale nie jest łatwo. Na bazarach królują te z twarzami rosyjskich polityków i celebrytów. It is not easy to come by the traditional matryoshkas as most shops and stalls offer dolls sporting the faces of Russian politicians and celebrities.

REKLAMA

Nasze hotele są

zaprojektowane na miare twojego sukcesu. Szybkie i bezpłatne łącze internetowe dostępne dla wszystkich uczestników spotkania.* 100% gwarancji satysfakcji gości, nowoczesne rozwiązania oraz idealne lokalizacje naszych hoteli to wszystko czego potrzebujesz do udanego spotkania. Na najbliższą konferencję zapraszamy do hoteli w Gdańsku, Krakowie, Wrocławiu, Warszawie i Szczecinie. Wybierz jedną z ponad 200 lokalizacji naszych hoteli w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Afryce.

*Aby uzyskać pełną listę hoteli sprawdź www.radissonblu.com/freebroadband

00800 353 1265 radissonblu.com 120658 Ad FPP II Kaleidoscope PO (190x122).indd 1 014_KA_09_Szerokie-MSz245.indd 21

12/08/11 12.36 11-08-16 11:41

1| Fani kota z Mistrza i Małgorzaty mogą zwiedzać Moskwę jego śladami. The fans of the cat from The Master and Margarita can do a book-inspired tour of Moscow. 2| Lenin wiecznie żywy? Pod murami Kremla wszystko jest możliwe! Lenin always alive? Anything is possible at the Kremlin.

1| 2|

czny kuzyn moskiewskich stacji. Tutejsze metro ma 12 linii o łącznej długości 300 km, na których są 182 stacje. Dla porównania największe metro – londyńskie – ma tyle samo linii, 275 stacji i jest o 100 km dłuższe, przy czym jego stacje są znacznie skromniejsze i mniejsze niż te w Moskwie.

kosze kwiatów

Bramki bezpieczeństwa są nie tylko na Kremlu i w sklepach, ale też... w teatrach. Aktorzy teatralni to w Moskwie nadal bożyszcza tłumów. Ich wejścia na scenę witane są owacjami, a losy odgrywanych bohaterów opłakiwane. W tym sformułowaniu nie ma przesady – szlochanie słychać w niejednym rzędzie. Widzowie gremialnie przynoszą aktorom kwiaty. Zresztą kwiaty zajmują w Moskwie ważne miejsce. Nigdzie na świecie nie spotka się tylu kwiaciarni, co w stolicy Rosji. Kwiaty daje się właściwie przy każdej okazji albo nawet bez niej. Czy choćby to nie jest doskonałym powodem, by odwiedzić stolicę Rosji? ☐

the escalator. I decide to wait a moment; a few trains must have arrived at the same time and I should be able to get to the platform in a few minutes. I wait a while but the crowd only gets worse. I enter the crowd and it swallows me up. The subway is the fastest way to get around and it’s relatively cheap. The halls and platforms are stunning. You could spend a whole day just touring the Moscow metro. Grandiose sculptures, bas-reliefs, mosaics, stuccos, murals and chandeliers glow sparkle in a dazzling panoply of colours. The proletariat must have been inspired to burst into revolutionary songs when travelling to work on the metro. The Moscow subway has 12 lines covering a total length of 300 km with 182 stations. By way of comparison, the London subway has the same number of lines, 275 stations and is by 100 km longer but its stations are much more modest and smaller than in Moscow.

baskets of flowers

Security gates protect shops and theatres as well as the Kremlin. Stage actors in Mos3| cow are still cherished by the people. They are enthusiastically applauded when they walk onstage and people weep for the fates of the characters they play. I say this without a word of exaggeration: people can actually be heard sobbing throughout the theatre. The viewers bring flowers for the actors. Speaking of flowers, these hold a prominent spot in Moscow. Nowhere else will you find as many florists as you will in Moscow. They can be found everywhere and in Russia flowers are given on every occasion and even without an occasion. Isn't this a good enough reason to visit tha Russian capital? ☐

Zdjęcia/Credits: Getty Images/FPM, Age Fotostock/East News, Sime Photo/Free

3| Galeria Trietiakowska, mekka wielbicieli rosyjskiej sztuki. The Tretyakov Gallery is a mecca for the lovers of Russian art.

014_KA_09_Szerokie-MSz245.indd 22

11-08-16 15:46

Co jeszcze warto zobaczyć | More to see

Warto wiedzieć | CITY INFO ■

Baza noclegowa jest bardzo duża, nieste-

ty Moskwa jest droga: doba w hotelu Warszawa przy Prospekcie Leninowskim kosztuje 142 euro, ale już w 6-osobowym pokoju w hostelu Napoleon tylko 20 euro. Wymagający zatrzymują się w hotelu Ritz-Carlton (3127 euro).

■

Taksówkę można zamówić, dzwoniąc na nr +7 495 925 51 17 lub przez internet www.taxi.ru. Można też na ulicy podnieść rękę i zatrzymać auto prywatne. Należy podać cel podróży i wynegocjować cenę.

■

Moscow has quite an extensive range of

2| accommodation available but it can be expensive. A night at the Warszawa Hotel on Leninsky Prospekt costs EUR 142, a dorm bed at Napoleon Hostel is only EUR 20. And for the more demanding, the Ritz-Carlton at EUR 3,127.

You can order a taxi online at www.taxi.ru

or by dialling +7 495 925-51-17. You can also hail a private car on the street but agree on the fare before you get in.

■

Czym dla Paryża Dzielnica Łacińska,

■

rbat Street is to Moscow what the Latin A Quarter is to Paris. One of the city’s oldest thoroughfares, the Arbat has been described by such writers as Pushkin, Bulkhakov, Rybakov and Okudzhava.

Galeria Trietiakowska mieści jedną

■

he State Tretyakov Gallery houses one T of the world’s most prominent collections of paintings, sculptures and etchings by Russian artists. Open daily (except Monday) from 10 am till 7:30 pm.

tym dla Moskwy ulica Arbat. Tę jedną z najstarszych arterii miasta sławili najwięksi rosyjscy pisarze: Puszkin, Bułhakow, Rybakow czy Okudżawa.

■

z najokazalszych kolekcji malarstwa, rzeźby i rysunku rosyjskiego. Otwarta codziennie z wyjątkiem poniedziałków od 10.00 do 19.30.

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–SVO 16.00–19.05 pon.–nd. 22.30–1.35 pon.–pt., nd. SVO–waw 20.00–21.15 pon.–nd. 5.05–6.20 pon.–sb. Cena w obie strony – 345 zł. Taryfa First Minute łączy wszystkie loty w Europie jedną wspólną ceną. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com w Taryfie First Minute zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu. Podano czas lokalny. Lot trwa 2 godz. 5 min–2 godz. 15 min.

WAW–SVO 16.00–19.05 Mo.–Su. 22.30–1.35 Mo.–Fri., Su. SVO–WAW 20.00–21.15 Mo.–Su. 5.05–6.20 Mo.–Sat.u

Return ticket at PLN 345. In the First Minute fare all European flights are available at one price. The total price of the ticket purchased at lot.com in the First Minute fare includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date of purchase of the ticket. Local time given. Flight duration 2 h 5 min – 2 h 15 minutes. REKLAMA

014_KA_09_Szerokie-MSz245.indd 23

11-08-16 11:42

MOJE MIEJSCA ■ My favourite haunts

Dom nad ryżowiskiem House Over a Ricefield Magdalena Rigamonti

Małgorzata Kalicińska, pisarka, której książki sprzedają się w setkach tysięcy egzemplarzy, w Korei Południowej bywa regularnie, kilka miesięcy w roku. I tak od trzech lat. Małgorzata Kalicińska is a writer whose books sell in the hundreds of thousands. She is a regular visitor to Korea and spends a few months there every year.

024_KA_09_Moje miejsca-MSz45.indd 24

11-08-16 17:00

Małgorzata Kalicińska – pisarka (55 l.). Zadebiutowała późno, bo w wieku 50 lat, ale bardzo spektakularnie – jej mazurska saga (Dom nad rozlewiskiem, Miłość nad rozlewiskiem, Powroty nad rozlewiskiem) sprzedała się już w łącznym nakładzie ponad pół miliona egzemplarzy, a dwie pierwsze jej części doczekały się adaptacji na serial tv. Inne jej książki to: Widok z mojego okna, Zwyczajny facet oraz autobiograficzne Fikołki na trzepaku. A writer (55). She debuted late as she had her first book published at the age of 50. It was a spectacular debut as her Dom and rozlewiskiem (House Over the Lake) and the sequel sold in over half a million copies of the first print run. Two of her books were adapted to the TV screen. Her other books include Widok z mojego okna (The View from My Window) and Zwyczajny Facet (A Regular Guy).

024_KA_09_Moje miejsca-MSz45.indd 25

11-08-16 17:03

MOJE MIEJSCA ■ My favourite haunts do zabudowy. Jednak Koreańczycy radzą sobie z przeciwnościami terenu i przewiercają w górach tunele albo, jeśli potrzebują płaskiej przestrzeni, likwidują całe góry, wręcz „zjadają” je wielkimi maszynami. – Ale nie ma co się martwić, naturalna Korea nie znika, bo wszystkie działania realizowane

są z umiarem. Z drugiej strony to nie jest przecież park narodowy, tylko kraj, w którym ludzie chcą wygodnie żyć – uspokaja Kalicińska i opowiada, jak to niedawno wspięła się na co prawda niezbyt wysoką, ale za to stromą górę Munsusan, położoną w Ulsan – mieście, gdzie mieszka, kiedy jest w Korei. – Koreańczycy po tych swoich górach i pagórkach śmigają, zwłaszcza

starzy ludzie. Chcą długo zachować zdrowie. I co ważne, już nie śmiecą. Oduczyli się. Tam jest moda na ruch i ja się jej poddaję, łazimy po górkach, jeździmy na rowerach, rolkach… Siwy ma już tę modę we krwi, a ja się staram nadążać.

kuchnia polskO-koreańska

– Tak, tak, te góry to jest w zasadzie największa koreańska atrakcja, bo chociaż Koreę otaczają morza (Japońskie i Żółte), to plaż piaszczystych, pięknych maluśko! Na wybrzeżach leży coś w rodzaju szarej bagnistej brei – wszystko przez pył nawiewany z pustyni. Ale za to breja jest świetnym pastwiskiem dla tzw. owoców morza, ważnego składnika koreańskiej kuchni. Zresztą jeśli już zabiorę się do tej książki o Korei, to na pewno będzie ona także opowieścią o azjatyckiej kuchni – zdradza pisarka. Wiemy, że będąc w Korei, Kalicińska łączy tamtejszą kuchnię z polską, że robi zarówno pierogi, jak i zupy koreańskie, że chodzi po knajpach, próbuje różnych potraw i w ten sposób się eduNatura to według Kalicińskiej największy skarb Korei. Powyżej: maski na targu Insadong w Seulu. Nature is Korea's greatest treasure. Above: masks at the Insadong bazaar in Seoul.

Zdjęcia/Credits: Alamy/Bew, Getty Images/FPM, Aurora Photos, Reuters/Forum; Na poprzednich stronach: Look-foto/Bew, Włodzimierz Podruczny

a tę Koreę smakuję, zgłębiam, poznaję i na swój sposób zamierzam opisać. I nie będzie to reportaż, bo nazywam się Kalicińska, a nie Kapuścińska – śmieje się autorka Domu nad rozlewiskiem. Wiosną tego roku wróciła z Korei, a późną jesienią znów tam leci. – Moja druga połowa, czyli Siwy, Polak inżynier, od 10 lat mieszka i pracuje w Korei, gdzie buduje wielkie statki. Ja tam sobie jeżdżę, by tę Koreę oglądać i gotować Siwemu rosół – tłumaczy pisarka i wspomina swoją pierwszą wizytę w tym azjatyckim kraju. – Oniemiałam z wrażenia. I do tej pory w tym oniemieniu trwam. Jakoś tak w czasie, kiedy tam przyjechałam, rząd Korei Południowej wystąpił do ONZ, by ta była uprzejma przenieść już Koreę z listy krajów rozwijających się na listę krajów rozwiniętych. Mam nadzieję, że to przeniesienie już nastąpiło, bo kiedy zaczęłam Koreę poznawać, to zwyczajnie szczęka mi opadła. To jest kraj niezwykle rozwinięty i niezwykle interesujący. A drogi oraz autostrady takie, i tyle ich, że tylko pozazdrościć! Korea Południowa jest krajem wyżynnym, pagórkowatym, więc trudnym

024_KA_09_Moje miejsca-MSz45.indd 26

11-08-16 17:04

Zdjęcia/Credits: Alamy/Bew, Getty Images/FPM, Aurora Photos, Reuters/Forum; Na poprzednich stronach: Look-foto/Bew, Włodzimierz Podruczny

Seul: majowe święto urodzin Buddy. Seoul: the May festivities celebrating the birth of Buddha.

'm savouring, exploring and getting to know Korea so I can write about it someday. And it’s not going to be a reportage: the name’s Kalicińska, not Kapuścińska,” says the author of the bestselling House Over the Lake with a smile. Kalicińska just got back from Korea this spring and is planning to go back in late autumn. “My other half is an engineer who has lived and worked in Korea for the past 10 years. He builds huge ships and I go to visit him to see Korea and cook my Siwy, as I call him, chicken soup,” explains the the writers and recalls her first visit. “I was awestruck. I still am. South Korea joined the United Nations about the time I got there and they were kind enough to take Korea off their list of developing countries and put it on their list of developed ones. I hope the necessary adjustments were made because I was amazed at what I saw when I started sightseeing. The country is so extensively developed and fascinating that we should be jealous. Imagine clean free public toilets every kilometre or so – in cities, parks, on the beaches and in the mountains. And the roads and highways! There is so much to envy!” South Korea is an upland country with an abundance of hills that makes it hard to develop. The Koreans get around this by drilling tunnels through mountains or, should the need arise for some flatland, by doing away with entire mountains by ‘devouring’ them with huge machines. “But don’t worry, the natural Korea has not disappeared. On the other hand, it is not a national park but a country where people want to live comfortably,” says Kalicińska and tells us how she recently climbed the precipitous, but not overly high, Munsusan mountain in Ulsan, the

city she where lives when in Korea. “The Koreans speed across their numerous hills and mountains. And the main thing is they don't litter! They’ve learnt not to do it. There’s a fitness trend there that I find contagious. Siwy and I go hiking in the hills, cycling and rollerblading,” she adds.

Kyongju: festiwal tańca tradycyjnego. Gyeongju: traditional dance festival.

POLISH-KOREAN CUISINE

“I'd have to say that these mountains are Korea's greatest attractions. While it is also surrounded by water (the Japanese and Yellow seas), there is a shortage of sandy beaches like, say, those in Bali. The seaside is covered by something resembling grey REKLAMA

024_KA_09_Moje miejsca-MSz45.indd 27

11-08-16 17:11

MOJE MIEJSCA ■ MY FAVOURITE HAUNTS zauważa, że do wylewnych nie należą. Twierdzi nawet, że to ludzie hermetyczni. – To nie tak, że po 5 minutach znajomości przygarną do serca, skarmią rosołem i będę śpiewać pieśni do późna w nocy, ale w zamian za to panuje powszechna uprzejmość. I mnie z tą uprzejmością jest wspaniale.

Brama Dongdaemun w Seulu. Powyżej: tradycyjne dania.

mud because of the dust that blows over from the desert. The Dongdaemon Gate But beaches like these make in Seoul. Above: traditional dishes. excellent pasture for sea food, which comprises a huge part of Korean cuisine. In fact, when I finally get round to writing that book on Korea, it’ll be a story about their cuisine too,” Kalicińska reveals. We found out that Kalicińska combines Polish and Korean recipes, and ing them,” she says. In Korea there are bars, cooks pierogi and Korean soups when she restaurants and street stalls with food all is in Korea. She teaches herself by going to over the place. There is food to be had on restaurants and trying out new dishes. “I’m literally every corner and there is no food the nurturing type, but when I come to a poisoning. “Because Korea is on a peninnew country, I first explore its cuisine and sula that isolates it from the rest of Asia, it try out its typical dishes before I start cookhas its own hermetic culinary ideas such as

Kimchi to kwaszenie warzyw, owoców i białka – kiedyś po to, by je zakonserwować na zimę, teraz ze względów smakowych oraz zdrowotnych. Koreańczycy znają 380 rodzajów kimchi! Kimchi is a tradition of pickling vegetables, fruit and protein – originally to preserve it for winter but now because it is tasty and healthy. The Koreans have 380 types of kimchi!

Koreańczycy uczciwie przyznają, że nie mogą zaoferować turystom zbyt wielu zabytków, bo przez wieki wszystko budowali z drewna, kamieni i gliny. Mieszanka tych tworzyw najczęściej nie przetrwała próby czasu. Dlatego miasta są często młodsze niż ich mieszkańcy. – Jednak Koreańczycy potrafią wypełnić tę lukę, fundując gościom niezwykłe parki rozrywki, jak np. słynny Everland w Yongin pod Seulem – mówi Kalicińska i sama łapie się na tym, że przejęła od Koreańczyków zwyczaj chwalenia, że wszystko co koreańskie jest najlepsze. – Jestem pewna, że kiedy w przyszłym roku mój Siwy wróci stamtąd do Polski, to będę za tą „moją” Koreą tęsknić! ☐

soybean paste made from fermented soybeans and, needless to say, kimchi, or pickles made from a variety of products.” The writer notes that Koreans are not overly effusive. She also claims that the Koreans are a hermetic people. “Don't expect them to pour their hearts out 5 minutes after meeting you, to serve you chicken soup and sing songs well into the wee hours but there is just a general politeness instead. And this is what makes me feel so great there.” Koreans freely admit that, unlike Europe, they have little to offer by way of monuments as they built in stone, wood and clay for centuries. This combination of materials has not left much. But the Koreans make up for this with their amazing luna parks such as the famous Everland in Yongin near Seulem, Lotte World and Jeju island. Kaliciñska says that the Koreans have taught her to boast that everything Korean is the best. I have no doubt that I’m going to miss “my” Korea when Siwy's contract expires next year and he returns to Poland!” ☐

Zdjęcia/Credits: Anzenberger/Forum, Panos Pictures/EK Pictures

kuje. – Jestem „kobietą karmiącą”, ale kiedy przyjeżdżam do wcześniej nieznanego mi kraju, to staram się najpierw zgłębić jego kuchnię, typowe potrawy, a dopiero potem gotować. W Korei wszędzie są knajpki, bary, restauracje, stragany z żywnością. Tam jedzenie można kupić na każdym kroku i mimo że nie funkcjonuje coś takiego jak sanepid, to nie odnotowuje się przypadków zatruć – zapewnia. – Przez to, że Korea leży na półwyspie i była w zasadzie odizolowana od Azji, ma swoje hermetyczne kulinarne wymysły, jak choćby słynna pasta sojowa ze sfermentowanej soi, no i oczywiście kimchi. Jeśli chodzi o samych Koreańczyków, to pisarka

024_KA_09_Moje miejsca-MSz45.indd 28

WARSZAWA (WAW)–BERLIN (TXL)–WARSZAWA

11-08-16 17:30

LTS-WI-042-G:Kaleidoscope 190x249

6/13/11

10:08 AM

Page 1

POLSKIE PRZEBOJE ■ POLISH HITS

TERAZ POLKI! BIG TIME FOR POLISH MODELS! Magdalena Łyczko, Gala

W RANKINGU MODELS.COM WŚRÓD 50 NAJLEPSZYCH MODELEK ŚWIATA JEST AŻ PIĘĆ POLEK! DZIĘKI TAKIM PROGRAMOM JAK TVN-OWSKI TOP MODEL. ZOSTAŃ MODELKĄ KARIERA NA WYBIEGU PRZESTAŁA BYĆ NIEOSIĄGALNYM MARZENIEM. THE MODELS.COM RANKING OF 50 TOP MODELS LISTS FIVE POLISH GIRLS! IT IS MUCH THANKS TO PROGRAMMES LIKE THE TOP MODEL SHOW SCREENED ON TVN THAT THE CATWALK CAREER HAS BECOME REALITY FOR MANY.

ody przemijają, ale ta na słowiańską urodę dopiero się rozkręca. Żeby zrobić karierę w modelingu, trzeba wcześnie zacząć. O sukcesie w tej branży często decyduje przypadek. Ważne, żeby znaleźć się we właściwym miejscu o właściwym czasie. Nasze rodaczki szturmem zdobywają wybiegi i bezlitośnie podbijają serca najlepszych fotografów świata. Na tegorocznym Paryskim Tygodniu Mody można było zobaczyć aż dziewięć Polek. Są uwielbiane przez rzesze fanów, ale mało który z nich dostrzega ich ciężką pracę. Wiosną i jesienią harują po 20 godzin, śpią w samolotach, resztę czasu spędzają na castingach, fittingach (przymiarkach), w backstage’u (zaplecze, gdzie się

ashions come and go but the “Slavic” look is just starting to come into its own. Success in the fashion industry often means being in the right place at the right time and our girls are doing exactly that. Polish models are taking no prisoners in their assault on the world’s catwalks and big name international photographers simply cannot get enough of them. This year’s Paris Fashion Week featured nine Polish models. The fans that mob them wherever they go seem blissfully unaware of the blood, sweat and tears behind the scenes. Models toil 20 hours per day in spring and autumn, sleep aboard planes and spend rest of their time doing castings, fittings and shoots or hanging around backstage, and are always waiting for the next job

030_KA_09_Polskie przebojeModelki-MSz4.indd 30

11-08-16 13:15

Anja Rubik – według portalu dailymail.co.uk „najbardziej wpływowa modelka świata’’ – na planie Top Model. Zostań Modelką.

Zdjęcia/Credits: TVN/East News

Anja Rubik, according to the dailymail.co.uk portal, she is "the most inﬂuential model in the world", here on the set of the Top Model show.

030_KA_09_Polskie przebojeModelki-MSz4.indd 31

11-08-16 15:44

POLSKIE PRZEBOJE ■ POLISH HITS przebierają), sesjach i wciąż czekają na kolejne zlecenie. Odnoszą za to sukces, za którym idą sława i duże pieniądze. Dlatego o karierze na miarę Magdy Frąckowiak, Kasi Struss czy Zuzanny Bijoch marzą tysiące polskich dziewczyn.

...MAJĄ POLSKIE DZIEWCZYNY...

Na liście najlepiej zarabiających modelek na świecie na miejscu 19. jest inna Polka, Anna Jagodzińska. W Polsce rozpoznawalna dzięki reklamom Simple czy Reserved. Przepustką do sukcesu było dla niej zwycięstwo w konkursie ogłoszonym przez Bravo Girl. Jako 15-latka ubłagała mamę, by pozwoliła jej zgłosić się do agencji modelek. Po kilku miesiącach opuściła ro-

Jagodzińska w reklamie ﬁrmy jubilerskiej, Rubik na okładce Vogue'a (Hiszpania, 2010). Jagodzińska in an ad for jewellery brand, Rubik on the cover of Vogue (Spain, 2010).

dzinny Sierpc. Wiele lat temu na jednym z polskich pokazów Maciej Lisowski, właściciel agencji New Age Models, przedstawiając mi Anię, powiedział: Jagodzińska – zapamiętaj to nazwisko. Ona będzie kiedyš sławna. Nie pomylił się. Trzy lata pracy przyniosły zdumiewające efekty: twarz BCBG, Ferré, Moschino, DKNY, H&M i Pollini. Dwa lata temu jako pierwsza Polka znalazła się na okładce amerykańskiego Vogue’a. Po spotkaniu z żywą legendą – szefową magazynu Anną Wintour powiedziała: konkretna i opanowana. Dwa miesiące temu znów była na okładce Vogue’a, tym razem w Turcji. Jest jedną z niewielu top modelek, która z powodu zżerającego ją stresu niestety zrezygnowała z uczestnictwa w pokazach.

PIĘKNIEJSZYCH NIE ZNAJDZIECIE...

Oczkiem w głowie projektantów i fotografów jest JAC, czyli Monika Jagaciak. Skromna poznanianka zgłosiła się na casting w centrum handlowym. Po jego zakończeniu poszła na zakupy, a po kwadransie otrzymała telefon z agencji. W wieku 13 lat obok Darii Werbowy pojawiła się w kampanii domu mody Hermes. Autorem zdjęć był słynny Peter Lindbergh. Zaraz potem przed JAC otworzyły się niemal wszystkie drzwi

Zdjęcia/Credits: M.P., DR, Pap

mi. Mieszka we własnym apartamencie na Manhattanie. Mimo że jest na 18. miejscu najlepiej opłacanych modelek świata, zdarza jej się robić zakupy w sieciówkach. I średnio co drugi dzień, jak każda kobieta, nie wie, co na siebie włożyć! NAJWIĘCEJ WITAMINY... Słynie z najlepszych nóg w branży Najbardziej „hot” jest teraz rzeszoi z tego, że w czasie jej fittingów nie trzeba robić żadnych poprawek. wianka Anja Rubik. W konkursie piękności chciała wystąpić, już mając 5 lat, Jednym słowem – kobieta idealna. ale sprzeciwili się rodzice. Pierwszy caRubik jest ulubienicą Karla Lagerfelda, sting wtedy jeszcze nastoletnia Ania ale nie tylko jego. Dwa lata temu ameprzegrała. Wypatrzyła ją Lucyna Szyrykański magazyn W umieścił na mańska, właścicielka agencji modelek okładce zdjęcie sylwetki Rubik z pokaD’VISION. Ostatecznie Rubik zadebiuzu Balmain i... dokleił do niej głowę towała w wieku 15 lat na pokazie w MeDemi Moore. Rubik jest wszechdiolanie. Potem były Paryż i Nowy Jork, stronna: projektuje torebki i buty o którym mówi, że to jej miejsce na ziedla Quazi, biżuterię dla Apartu. Była gościem specjalnym pierwszej polskiej edycji programu ANNA JAGODZIŃSKA Top Model. Zostań modelką. W ostatnim roku pojawiła się na 59 okładkach magazynów, wzięła udział w 42 pokazach mody, ma najwięcej fanów na portalach społecznościowych. W ubiegłym sezonie na wybiegach pokonała niemal 70 km. Jest też dyrektorem artystycznym kwartalnika o modzie 25 Magazine, który założyła wspólnie z wieloletnim narzeczonym, również modelem Sashą Knezevicem, z którym 16 lipca wzięła ślub.

030_KA_09_Polskie przebojeModelki-MSz4.indd 32

11-08-16 13:15

to come through. The payoff is fame and fortune. Little wonder then that thousands of Polish girls are lining up to follow in the footsteps of Magda Frąckowiak, Kasia Struss and Zuzanna Bijoch.

This is true and this is fact

Rzeszów-born Anja Rubik is now the hottest model around but it has been a long road. When she was five, her parents forbade her to enter a beauty pageant, and in her early teens, she bombed at her first casting. Rubik was eventually scouted by Lucyna Szymańska, the owner of D’VISION modelling agency, and at 15, debuted on the catwalk in Milan. Later came Paris and New York, which she says is her place in the world. Rubik now lives in her own Manhattan apartment. Although she ranks 18th on the list of the world’s highest-paid models, she still occasionally shops at chain stores. And just like any other woman, she never knows what to wear. Rubik is famous for having

Anja rubik the best legs in the business and for her alteration-free fitting sessions. In a word, she’s the ideal woman. Rubik is the model of choice for Karl Lagerfeld and many others. Two years ago, the US W magazine published a cover featuring Rubik’s body from a Balmain show with Demi Moore’s head superimposed. Rubik is

versatile: she designs bags and shoes for Quazi and jewellery for Apart. Rubik was the special guest of the first Polish edition of Top Model and last year, she landed on 59 magazine covers, notched up 42 fashion shows, and has more fans in social networks than any other model. She covered almost 70 kilometres during last REKLAMA

030_KA_09_Polskie przebojeModelki-MSz4.indd 33

11-08-16 13:16

ZA JEDEN UŚMIECH ODDAŁBYM...

Kiedyś dziewczyny, które chciały zostać modelkami, biegały ze swoimi zdjęciami od agencji do agencji. Szanse na zagraniczny kontrakt były niewielkie. Dziś, dzięki telewizji, jest o wiele łatwiej. Dowód? Wystarczą osiągnięcia finalistek pierwszej edycji programu Top model. Zostań modelką. Zwyciężczyni show Paulina Papierska od czasu zakończenia programu wzięła udział w sesjach m.in.: dla magazynu Glamour i dwutygodnika Gala. Została też twarzą marki Max Factor. Jest dosyć niska,

030_KA_09_Polskie przebojeModelki-MSz4.indd 34

year’s shows. She is also Art Director of a fashion quarterly 25 Magazine which she founded with her longtime model boyfriend, Sasha Knezevic, whom she married on 16 July.

GIRLISH CHARM, GRACE AND TACT

Just behind Rubik at no. 19 is another beauty from Poland, Anna Jagodzińska. Her Simple and Reserved campaigns have made her a household name in Poland. It all started when she won a Bravo Girl competition. The 15year old begged her mother to let her apply to a modelling agency. Several months later she bade goodbye to her hometown of Sierpc. Many years ago, while introducing Jagodzińska during a Polish fashion show, Maciej Lisowski, the owner of New Age Models, said, “Jagodzińska – remember that name. She’s going to be famous”. He was right. Three years of hard work have brought amazing results: Jagodzińska is the face of BCBG, Ferré, Moschino, DKNY, H&M and Pollini. Two years ago, she was the first Polish model to appear on the cover of the US edition of Vogue. Recalling her meeting with editor-in-chief, Anna Wintour, she described the living legend as “specific and composed”. Two months ago, Jagodzińska appeared on the cover of the Turkish edition of Vogue. She is one of very few top models to have given up the catwalk due to stress.

NONE MORE BEAUTIFUL

Jac, aka Monika Jagaciak, is the model most sought after by designers and photographers. This modest Poznań native reluctantly attended a casting call at a shopping mall before hitting the stores. She got a call back from an agency fifteen minutes later. At the age of 13 she lined up with Daria Werbowy for a Hermes campaign shot by the famous fashion photog-

Zdjęcia/Credits: M.P., DR

MONIKA JAGACIAK

do kariery. Śmiało wdarła się przez nie przebojem, a tak naprawdę skandalem. W 2008 r. wydawcy Vogue’a i Marie Claire z powodu wieku zbojkotowali jej udział w Australian Fashion Week. Wtedy zastąpiła ją starsza Mischa Barton. Rok później pojawiła się już w 30 pokazach. Podobnie jak Naomi Campbell zaliczyła na wybiegu upadek, który relacjonowały stacje tv. W zawodzie modelki można pracować maksymalnie kilkanaście lat, dlatego przez ten czas dziewczyny muszą zarobić na całe życie. Chyba że jest się Małgorzatą Belą, wtedy kariera trwa znacznie dłużej. To ona przetarła szlaki naszym rodaczkom, których popularność sięga niemal zenitu. Była pierwszą Polką, której zdjęcie ukazało się w kultowym kalendarzu Pirelli. Pomimo swych 34 lat jest nr. 19 w rankingu models.com w kategorii „Ikony mody”. W 2001 r. na kilka lat zdradziła modeling dla kina (w 2005 r. otrzymała nagrodę na festiwalu w Kijowie za najlepszą kobiecą rolę nieprofesjonalną w filmie Ono Małgorzaty Szumowskiej). Wróciła do modelingu i znów jest rozchwytywana. Jej androgeniczny typ urody jest tak charakterystyczny, że nie można jej pomylić z żadną inną modelką.

11-08-16 13:16

Toyota do Kaleidoscope_09.indd 1

8/18/11 12:46:36 PM

PAULINA PAPIERSKA rapher Peter Lindbergh. This opened every career door imaginable. Jagaciak has taken the fashion scene by storm, or scandal to be exact. In 2008, the editors of Vogue and Marie Clarie rejected her as unacceptable on account of her age during Australian Fashion Week. But a year later Jagaciak walked for 30 shows. Jac emulated Naomi Campbell by tripping on the catwal, which earned her a good deal of TV publicity. A modelling career is only ever going to last for a decade or so, and as the earnings will have to last a lifetime, as much as possible needs to be squirreled away. That is unless you happen to be Małgorzata Bela whose career has been powering along much longer than that. It was Bela who blazed the trail for Poland’s current crop of superleague models. She was the first Polish woman to appear in the iconic Pirelli calendar. Despite her advanced age of 34, Bela is ranked 19th in the “fashion icon” category at models.com. In 2001, she took a break from modelling to engage in acting for a few years. She graduated from the famous Actor’s Studio, and garnered the best non-professional actress award for her

więc ze światową karierą będzie ciężko. Zawsze pozostaje jej polskie podwórko, na którym pojawia się coraz więcej ciekawych wyzwań. Anna Piszczałka, która obok Papierskiej znalazła się w finale TVN-owskiego talent show, na dobre zagościła na krajowych wybiegach. Prezentowała kolekcje najlepszych polskich projektantów, m.in.: Gosi Baczyńskiej, Ewy Minge, Dawida Wolińskie-

go czy Macieja Zienia. W maju tego roku Piszczałka wyjechała do Turcji, by spróbować swych sił w rywalizacji z międzynarodową konkurencją. Czy spotka się kiedyś w pracy z Anją Rubik albo JAC, zobaczymy. Jedno jest pewne – skoro światowe wybiegi przyjęły z otwartymi ramionami już tyle Polek, znajdzie się miejsce dla kolejnych. Ich rywalizację będzie można śledzić podczas drugiej edycji programu Top Model (TVN, w każdą środę od 7 września, o godzinie 21.30). ☐

performance in Małgorzata Szumowska’s Stranger at the 2005 Kiev Festival. Bela returned to the runway and hot property status. There is no mistaking that androgynous look anywhere.

shoots for Glamour and Gala biweekly. Papierska went on to become the face of Max Factor. She is a little on the short side, so an international career might be a challenge, but there is never any shortage of exciting projects on the go in Poland. Anna Piszczałka, who made it to the finals with Papierska, rules the nation’s catwalks. In May this year, Piszczałka took off for Turkey to take on some of the international competition. Will she find herself going toe to toe with Anja Rubik and Jac? Time will tell. One thing is for certain though – the world’s fashion Meccas have already opened their arms to a lot of Polish models and there is still room for a lot more. Catch up with all the rivalry, laughter and tears in the second season of Top Model (TVN, Wednesdays at 9:30 pm from 7 September). ☐

WHAT I WOULDN’T GIVE FOR A SMILE

There was a time when wannabe models would whisk along from agency to agency with their portfolios under their arms. The odds of landing a foreign contract were slim. Today, television has made things a lot easier. Consider what the finalists of the first Polish edition of Top model managed to achieve. No sooner had the show finished when the winner, Paulina Papierska, was doing photo

Zdjęcia/Credits: Rickard Sund/ITSMLP.com dla Glamour, Bew

POLSKIE PRZEBOJE ■ POLISH HITS

Karl Lagerfeld i jego muzy (Anja Rubik czwarta od prawej, Magda Frąckowiak trzecia od prawej). Karl Lagerfeld and his muses (Anja Rubik, fourth from the right, Magda Frąckowiak next to Anja).

030_KA_09_Polskie przebojeModelki-MSz4.indd 36

11-08-16 14:34

KUCHNIA ■ CUISINE

Gdzie wpadła śliwka The Plum Part Ola Lazar, Stoliczku.pl

Konﬁtury, dżemy, marmolady – wszystkie te słowa brzmią dla nas słodko i apetycznie, ale do języka polskiego i polskiej kuchni traﬁły z zagranicy dosyć niedawno. Co innego powidła – te są z nami od XV wieku! Preserves, jams, marmalades – as sweet as they sound, they are relatively recent additions to Polish cuisine. Powidła, or stewed fruit jam, is a different story – one that has been with us since the 15th century!

038_KA_09_Kuchnia-MSz45.indd 38

11-08-16 11:58

ch nazwa wywodzi się od słowa „powić”, he name is derived from the word powi˙ czyli kręcić, obracać. Nieźle bowiem trzeba meaning to stir or turn. And indeed, it się namieszać, zanim w charakterystycznym needs quite a bit of stirring before the thick miedzianym kotle powstanie gęsta, kleista owoviscous fruit pulp that gives it its name starts to cowa masa godna swojej szlachetnej nazwy. form in the distinctive copper cauldron. The plum Najlepsze powidła to oczywiście te śliwkowe ze stew from Świecie or Gruczno in the Lower VisŚwiecia albo Gruczna w Dolinie Dolnej Wisły tula Valley or Krzeszowo in Podkarpacie is the lub z Krzeszowa na Podkarpaciu. Tak jak w wipick of Poland’s fruit stews. As with wine, a good nie, w dobrych powidłach da się wyczuć cechy fruit stew cannot hide its terroir and vintage. No charakterystyczne terroir, gdzie rosły, a i rocznik. respectable fruit stew maker would ever use fruit Szanujący się powidlarz nie użyje owoców, któwhose origins are unknown. Purple plums from rych pochodzenia nie zna. Nie pojedzie więc na the fruit market won’t do – he or she would rather giełdę po śliwki węgierki, raczej weźmie owoce pick fruit from his or her own orchard or get them z własnego gospodarstwa. Bardzo udane powidła from a friendly grower. Fruit stews made by the można przechowywać i 20 lat, a wszystkie przybook may be stored for twenty years and decent zwoicie zrobione bez problemu leżakują po kilka. ones mature effortlessly over several years. NowaDziś pakuje się je do zakręcanych słoików; kiedyś days, they are kept in jars with twist-on lids, but in po usmażeniu przekładano je do glinianych garnthe old days they were stored in clay pots and ków, a następnie zapiekano, aż na wierzchu zrobił baked once again until a hard skin formed on top. się twardy kożuch. Tak zakonserwowane powidła Powidła preserved this way were stored for two or przechowywano 2–3 lata. three years. During events like the August “FestiNa wielu imprezach (np. sierpniowy Festiwal val of Flavour” in Gruczno, you can watch powidła Smaku w Grucznie) można zobaczyć, jak smaży being stewed in a copper cauldron and see the się powidła w tzw. kotle kuprowym, czyli miewooden stork, a special mixing tool used for scrapdzianym, i jak wygląda drewniany bocian, czyli ing the thickening fruit pulp from the bottom of specjalne mieszadło, którym zeskrobuje się z dna the pot. You have to keep in mind that the stork is kotła gęstniejące owoce. Trzeba used in the Lower Vistula region, jednak pamiętać, że bociana while Krzeszów people stir plums | GDZIE JEŚĆ WHERE TO EAT używają w regionie Dolnej Wiwith a kopyś˙ – an oversized RESTAURACJA: Bistro Piąta sły, a w Krzeszowie śliwki miewooden spoon – this difference Ćwiartka, Arkady Kubickiego, sza się kopyścią, czyli wielką seems to be fundamental for both Zamek Królewski, Warszawa; drewnianą łyżką. Charakterygroups of powidła-makers. The ciasto drożdżowe na ciepło styczne kotły do smażenia znastewing cauldrons were brought z powidłami. lazły się w polskich wsiach jako to Polish villages by Austrian and IMPREZA: Powidlaki, 10–11 września, www.krzeszow.pl spadek po wojskach austriacPrussian troops who used them kich i pruskich, którym służyły as washtubs. The cauldron is SKLEP: www.specjalwiejski.pl jako... balie. Kocioł stawia się placed over an open hardwood RESTAURANT: Piąta Ćwiartka nad otwartym ogniem z drewfire, and the powidła is fried for at Bistro, Arkady Kubickiego at the na liściastego, a powidła smaży least six hours and sometimes for Royal Castle in Warsaw; warm się nie krócej niż 6 godz., choć a whole day. This is no job for the yeaast cake with powidła. bywa, że i 24. Nie jest to robota decrepit; the meticulous mixing EVENT: Festival of Flavour in Gruczno, www.festiwalsmaku.pl; dla osób wątłych, bo trzeba of the thickening pulp is very Powidlaki, 10-11 September, wciąż mieszać, aby na dnie kotime-consuming and takes a lot of www.krzeszow.pl tła nie zrobił się tzw. kocur, czystamina. You also have to be careSTORE: www.specjalwiejski.pl li żeby powidła się nie przypaliful not to burn the bottom layer of ły. W trakcie smażenia owoców the stew. The fruit are not sweetjuż się ich nie dosładza, można je jedynie lekko ened while being fried; their flavour can only be „podkręcić” naturalnymi przyprawami – wanimarginally enhanced with natural spices like valią lub goździkami. Śliwki smaży się w całości, nilla and clover. Whole plums are fried, including razem z pestkami, które oddziela się dopiero the stones. These are only removed before the przed przełożeniem do słoików. Zrobiony na jepowidła is put into jars. Your autumn stock will sieni zapas przyda się na długą zimę. ☐ come in handy during a long winter. ☐

Powidła najlepiej smażyć ze śliwek, które już przy zbieraniu były lekko pomarszczone; mają w sobie wówczas mniej wody, a więcej cukru. Powidła is best made from plums that are slightly wrinkled when picked, as these contain less water and more sugar.

038_KA_09_Kuchnia-MSz45.indd 39

11-08-16 11:58

REGIONY ■ REGIONS

WROCŁAW JEST PO TO, BY KOCHAĆ GO MAGNIFICENT WROCŁAW Joanna Lamparska

040_KA_09_Regiony-MSz45.indd 40

11-08-16 12:01

Kiedy w 1966 r. do stolicy Dolnego Śląska przyjechała Marlena Dietrich, na przyjęcie zaprosił ją Zbyszek Cybulski, słynny wówczas polski aktor. „Jeszcze nie spotkałam mężczyzny, który by potrafił otworzyć butelkę wódki, uderzając dłonią w dno” – zapisała potem boska Marlena w pamiętniku. W ten sposób uwieczniła też „niezobowiązującą” atmosferę Wrocławia. When Marlene Dietrich arrived in Wrocław in 1966, she was invited to a party by the iconic Polish actor, Zbyszek Cybulski. “I’ve never met a man who could open a bottle of vodka by hitting the bottom of it with his hand,” the Divine Marlene wrote later in her journal. In doing so, she immortalised the ‘casual’ air of Wrocław.

040_KA_09_Regiony-MSz45.indd 41

11-08-16 12:01

regiony ■ regions

1| 1| Pub Szajba nie ma wśród wrocławskich lokali monopolu na szaleństwa. Szajba Pub is not the only place in Wrocław offering night-time fun. 2| Multimedialna fontanna przy Hali Stulecia ma ekran wodny o pow. 700 m² i 300 dysz, z których woda strzela na wysokość 40 m. The multimedia fountain at the Centennial Hall has a water screen of an area of over 700 sq. m. and 300 nozzles shooting water 40 m upwards. 3| Żelazne dowody miłości na moście Tumskim. Metal love tokens on the Tumski bridge

ybulski prawdopodobnie nie zrobiłby na niej takiego wrażenia, gdyby nie scenografia, w której rozgrywały się te wydarzenia. Marlena spała w Monopolu, czyli dawnym klasztorze, obecnie najbardziej kultowym hotelu w mieście, z balkonu widziała okna opery, koncert dała w Hali Stulecia (wówczas Hali Ludowej). Ze Zbyszkiem natomiast spacerowała po bajkowym moście Zwierzynieckim. Wrocław musiał na niej zrobić spore wrażenie. Od ponad stu lat nazywany Wenecją Północy, wciąż olśniewał swoim położeniem i pięknem. Pięć rzek, dwanaście wysp i ponad dwie setki mostów – to wszystko sprawiało, że przytulone do wody miasto przyciągało wędrowców z całego świata. Także dziś każdy odnajduje tu cząstkę siebie, bo poprzez liczne dziejowe zawirowania we Wrocławiu zmieszały się wpływy wielu kultur, tworząc absolutnie wyjątkową mozaikę.

Miłość na kłódkę

Wszystko zaczęło się od małej wyspy. Na Ostrowie Tumskim stanęły książęca rezydencja i kościół, który w 1000 r. został podniesiony do rangi katedry. Dzisiaj Ostrów jest dzielnicą świątyń, gdzie modlitwy mieszają się z pogańską magią. Niemalże w cieniu monumentalnej archikatedry św. Jana Chrzci-

ciela ezoterycy czerpią energię z czakramu Ziemi. To „centrum energetyczne” ma dodawać siły, poprawiać zdrowie i koncentrację. Na Ostrów wędrują też zakochani. We Wrocławiu wierzy się, że para, która na moście Tumskim zawiesi kłódkę, najlepiej z wygrawerowanymi inicjałami, zostanie ze sobą aż po grób. Szczęście może również przynieść wspólna wycieczka na jedną z dwóch wież katedry, skąd rozciąga się panorama miasta – błyszcząca wstążka Odry oplata Stare Miasto i szczyty kościołów. W oddali, niczym wielka betonowa piłka, rysuje się Hala Stulecia, na południu zaś ginąca w chmurach szpilka, czyli Sky Tower, wznoszony właśnie najwyższy

040_KA_09_Regiony-MSz45.indd 42

11-08-16 15:45

EK OT UL TA Ż

I R E T S O P

www.akmedia.pl, INFOLINIA: 792 111 111

PRO

DO FESJO NAL ST NIE AR CZ AM Y AD

040_KA_09_Regiony-MSz45.indd 43

E I N A IE

WEUROP O T I A SCE K L O P A NG

T E L F

OR LP

LEA

IST

U B I R

N O I T

The list of things to see is almost endless. After Brussels and Bremen, the Wrocław Town Hall is regarded as the most

REKLAMA

City night life

beautiful in Europe. This impressive renaissance structure stands in the middle of the Market Square and is surrounded by colourful renovated tenement houses. The 67 metre tower is topped with a Renaissance spire and houses Poland’s oldest clock bell while the vaults are home to the one of the oldest restaurants in Europe. Anyone visiting the Old Town café gardens can expect to be regaled by all sorts of fire-eaters, dancers and buskers, Summer cinema is just one of many artistic events staged in the Market Square. Not a day goes by

It all began on a tiny islet. A town and surrounding settlements, a ducal residence and a church elevated to cathedral status in 1000 were built on Ostrów Tumski (Cathedral Island). Nowadays, Ostrów is a temple district where Christian prayers meet pagan magic. Just beyond the shadow of the monumental St John the Baptist Cathedral is a place where mystics claim to channel energy from one of the Earth’s chakra points, which they believe is located in this part of the city. This “energy centre” is said to boost strength, and improve health and concentration. Lovers also come to Ostrów to leave an ironclad affirmation of their love on the Tumski Bridge, which once connected the church precinct with the rest of the world. The locals believe that any couple that leaves a padlock there, preferably one with their initials engraved, will stay together for life. The couple should also climb one of the two towers of the cathedral to help lady luck along. From up here you get a splendid panorama of the city with the shimmering ribbon of the Oder snaking its way through the city centre, as well as the Old Town with its many church spires. Looming in the distance like a giant concrete ball is Centennial Hall. And finally we come to the city’s bridges – its pride for many centuries. Some are grand and boast a glorious history, like the Grunwaldzki Bridge which was lowered to serve as a runway for the last plane leaving Festung Breslau (Fortress Wrocław) in May 1945. Some are petite, like the Zwierzyniecki Bridge. This is ornamented with art nouveau pylons and takes us to the zoo. From the air, Wrocław seems to be extraordinary peaceful. But just beam on down and make your way towards the Square, and you will soon find yourself part of a teeming multicultural throng swarming in and around the Town Hall, café gardens and galleries.

Zdjęcia/Credits: East News, Bartek Sadowski, Łukasz Giza/Agencja Gazeta; Na Poprzednich stronach: Adam Lach/Napo Images

Love locks

ybulski would never have made this sort of an impression anywhere else. Dietrich was staying at the “Monopol”, a former monastery converted into what is now the city’s most fashionable hotel, and her balcony overlooked the windows of the opera house. Her concert was held at Centennial Hall. Wrocław must have made quite an impression on her. Known as the Venice of the North for over a century, its location and beauty continued to impress. With five rivers, twelve islands and over two hundred bridges, this water embracing city used to draw people from all over the world. Even today, it has something special for everyone – the turbulent history of Wrocław has blended diverse cultural influences into a unique mosaic.

11-08-16 15:45

REGIONY ■ REGIONS

The Leopoldine Hall at the University of Wrocław is an exquisite of WROCLAW.pdf 1 example 11-08-16 the Baroque style.

ŚŚwwididn nicickkaa

KruKru pn pnic icz za a

MM PPookkoosst t oojuju

SSt at arraaO Oddrra a

Gó G ó rrnn aa

500 mm 500

WIECZORNE ŻYCIE MIASTA

Kiedy kawiarniane ogródki zapełnią się gośćmi, pojawiają się połykacze ognia, tancerze i muzycy. Można zobaczyć wszystko: od cygańskich kapel po ukraińskich grajków. Podczas licznych wydarzeń artystycznych na Rynku rozkłada się kino letnie. W tym mieście nie ma dnia bez wernisażu, premiery czy festiwalu. Rok zaczyna się Przeglądem Piosenki Aktorskiej. Zimą muzycy z całego świata zjeżdżają na Jazz nad Odrą. Latem centrum pełne jest szamanów, zaklinaczy i tybetańskich mnichów, którzy spotykają się na Brave Festiwal. Koniec lipca to festiwal „Nowe Horyzonty” – uczta dla miłośników kina, zaś jesień otwiera ceniony na całym świecie Międzynarodowy Festiwal Oratoryjno-Kantatowy „Wratislavia Cantans”. Powoli odżywa dawna dzielnica żydowska. Starówka zwraca się ku Odrze.

a sskka ooww akk KKrra

ŚŚllęężżnna a

KKoomm aannddo orrssk kaa

Hala Stulecia Stulecia Hala

RAKOWIEC RAKOWIE EC Łąkach Niskich Łąkach Na Niskich Na

cyjjnnaa DDyyrreekkcy

040_KA_09_Regiony-MSz45.indd 44

za wicicza ckieiew . Mici k AA. M

a awwa OOłł a

Sky Sky Tower Tower

KKoom muunny y PP aarry yssk kiiee jj

aa uutttt uugg TTrara RR. .

TT.. KKoś ciiu ośc usszzki ki SSw woobbod odnnaa

Od O d rraa

PPooddw waallee

KK..PP uułała sskkieie ggoo

asaż papsa ż NiN pold epieold aa

AntoŚw. Ant Św n . onieg o iego

Wło ko wWicłoddk wica o- a

PPias iaskko owa wa

Św. w. MikŚoołłaajaja Mik

Rusk Ruska a

BB.. D Drroobbnneera ra H W. H.. S Siieennkkiieew wiicza W. Bielarska Bielarska c za O Słodowa O ddrra P n . W. OSTRÓW M OST ST T TRÓW o HH.. SSiieennkkiewic a P n . W. Słodowa s M t TTuumosst iewiczzaa Uniwersytet TUMSKI mskkii Uniwersytet G TU UMSKI U Wrocławski Grrood PLAC GRUNWALDZKI Wrocławski PLAC P LAC AC G GRUN NWA N WA ALD A LDZKI DZKI KI tt dzzkka Katedra a W. Piasek i Katedra SSzzcczyt W. Piasek ia w i a Ś w y z n ytniick ldzzkki NNoow wy Ś waald ckaa STARE runnw STA S ST TAR ARE ARE R lacc GGru Pla MIASTO P MIA M A ASTO STO O RRyne M. ynekk M . CCuuri Piwnica riee--Sk Piwnica t Skłłod Świdnicka Moosstalddzzkkii Świdnicka odoow M Rotunda l wa Ratusz Rotunda unnw wsskie Ratusz OOłaław r G u r kiejj Panoramy G wsskka Panoramy KKaz a Racławickiej aziim Racławickiej i e mierrzza W Most Zwierzyniecki Zwierzyniecki Most a Wiieel kkiieeggoo O ł Ołaaw l wsskka Monopol a Monopol Pl. Pl. Teatralny Teatralny

ustannie tłoczy się w kawiarnianych ogródkach. Jest tu co podziwiać. Wrocławski Ratusz zalicza się, po Brukseli i Bremie, do najwspanialszych tego typu zabytków w Europie. Ramą dla jego renesansowej bryły są kolorowe, odrestaurowane kamieniczki Rynku. Sam magistrat kryje wiele niespodzianek. W nakrytej renesansowym hełmem 67-metrowej wieży znajduje się najstarszy w Polsce dzwon zegarowy, w podziemiach zaś najstarsza restauracja.

Zdjęcia/Credits: Łukasz Giza/Agencja Gazeta, Paweł Łączny

mieszkalny budynek w Polsce. I wreszcie mosty, którymi miasto szczyci się od wieków. Te wielkie i z przeszłością, jak Grunwaldzki, który został obniżony, żeby mógł nad nim wystartować ostatni samolot opuszczający w maju 1945 r. Twierdzę Wrocław. I te malutkie, jak ozdobiony secesyjnymi 11:14 obeliskami most Zwierzyniecki, przez który prowadzi droga do zoo. Wrocław widziany z lotu ptaka wydaje się niezwykle spokojny. Wystarczy jednak zejść na dół i powędrować w stronę Rynku, żeby znaleźć się w wielojęzycznym tłumie, który nie-

Aula Leopoldyńska Uniwersytetu Wrocławskiego, perła baroku tuż nad Odrą.

11-08-16 12:03

in Wrocław without an art exhibition, movie premiere or festival. The annual calendar of events begins with the Stage Songs Review. In winter, the Wrocław Jazz Festival draws crowds from all over the world, while in summer, shamans, charmers and Tibetan monks descend on the city centre for the Brave Festival. July is marked by the Wrocaw International Film Festival – a veritable feast for movie buffs, while autumn kicks off with the acclaimed International Wratislavia Cantans Festival of Oratorio and Cantata Music. The Old Town is re-establishing its bonds with the Oder. The marina next to Wrocław University is the perfect place to embark on a river tour. The old water tower overlooking the harbour next to Wrocław University of Technology has been converted into a theatre stage. This is a city that is constantly teeming with life and that never ceases to surprise. As Poland’s candidate for the 2016 European Capital of Culture, Wrocław is expanding its cultural offerings even further. The city will be hosting the European Congress of Culture from 8 until 11 September this year. More than 300 artists, intellectuals and philosophers will be attending the four days of “nonstop culture” packed with concerts, screenings, theatrical performances and lectures. The Congress motto –

“Attention Culture!” is a reminder that culture is all too often drowned out by the noise of everyday life. It’s no coincidence that the venue is Centennial Hall. This cherry on the cake of gigantic exhibition areas is sprawled out over 75 hectares and has its own story to tell. In 1913, to celebrate the centennial of the “To my people” proclamation of King Frederick William III of Prussia, which called on the populace to rise up against Napoleon’s occupation, the Wrocław authorities de-

waga na kulturę! U – powie przy Hali Stulecia nie tylko matka do dziecka. "Attention culture!" is what everyone will be saying this autumn at the Centennial Hall.

REKLAMA

Specjalna oferta zakupu samochodów dla Pilotów, Personelu Pokładowego oraz Obsługi Naziemnej. Serdecznie zapraszamy na kilkudniowe jazdy testowe. Dysponujemy szeroką gamą aut demonstracyjnych.

Zdjęcia/Credits: Łukasz Giza/Agencja Gazeta, Paweł Łączny

Szczegóły znajdują się na stronie www.sobanski.com.pl lub pod numerami telefonów: 602 438 931 oraz 22 786 88 07

JEDYNA TAKA GWARANCJA 5 lat bez limitu kilometrów JEDYNA TAKA OBSŁUGA 24h/7 JEDYNA TAKA MARKA MODERN PREMIUM za rozsądne pieniądze

040_KA_09_Regiony-MSz45.indd 45

11-08-16 12:03

regiony ■ regions

2| Wrocław pokochały też krasnale. Odkrywanie ich to bonus spacerów po Starym Mieście. Wrocław is also home to many gnomes. Look out for them while strolling in the Old Town.

Klub Przyjaciół Polskiej Prezydencji patronatPL_eu.indd 7

Marina przy gmachu Uniwersytetu Wrocławskiego to idealny punkt startu wycieczek po rzece. Starą wieżę ciśnień nad przystanią przy Politechnice zamieniono w scenę teatralną. To miasto bez przerwy tętni życiem i każdego dnia zaskakuje czymś nowym. Oferta kulturalna będzie się powiększać, bo w czerwcu Wrocław wybrano polskim kandydatem do Europejskiej Stolicy Kultury 2016. A już w tym roku, w ramach polskiej prezydencji w Unii Europejskiej, od 8 do 11 września odbywa się tu Europejski Kongres Kultury, w którym bierze udział ponad trzystu artystów, intelektualistów i filozofów. Podczas czterech dni „kultury non stop” goście uczestniczą w koncertach, pokazach filmowych, spektaklach i wykładach. Przez motto Kongresu, Uwaga na kulturę!, organizatorzy chcą zwrócić uwagę, że w hałasie codzienności pamięć o kulturze niekiedy pozostaje w cieniu. Nieprzypadkowo na miejsce spotkań została wybrana Hala Stulecia. Hala to taka wisienka na torcie wielkich terenów wystawowych – o powierzchni 75 ha. W 1913 r. władze Wrocławia postanowiły zorganizować ekspozycję prezentującą historię i gospodarczy dorobek Śląska. Architekt Max Berg chciał stworzyć „katedrę demokracji” i zaprezentował projekt kolosa w kształcie kopuły na ponad 5 tys. widzów. Twórca pobił wszelkie rekordy – wielka hala o śred-

nicy 130 i wysokości 47 m oraz kubaturze 295 tys. m3 była największym na świecie obiektem tego typu. Krytycy wyzywali ją od tortów i pudeł na kapelusze, ale 60 lat później została uznana za najwybitniejsze dzieło architektury inżynieryjnej XX w. ☐

cided to hold a giant exhibition to present the history of Silesia and showcase its economic achievements. Architect Max Berg wanted to design a “cathedral of democracy” and laid down the blueprint for a domeshaped colossus able to seat over 5,000 people. Berg took great pride in breaking every record on the books: the hall has a diameter of 130 metres, a height of 47 metres and a capacity of 295,000 cubic metres, making it the biggest building of its kind in the world. Detractors claimed it called cakes and hat boxes to mind. Sixty years later, the Hall was hailed as the greatest engineering achievement of the 20th century. ☐ 2|

Zdjęcia/Credits: EK Pictures, Paweł Łączny

1| W podziemiach Ratusza działa Piwnica Świdnicka uznawana za najstarszą restaurację w Europie. The vaults of the Town Hall house the Piwnica Świdnicka restaurant found to be one of the oldest in Europe.

04/05/2011 17:01:36

040_KA_09_Regiony-MSz45.indd 46

11-08-16 15:46

PROMOCJA

Latasz cz˜sto i daleko? Uwa°aj na jet-lag! Are you a frequent ˛ yer? Beware of jet-lag! Podróżujemy coraz więcej i coraz częściej, niektórzy w interesach lub na krótkie wakacje. Większość z nas ma problemy z adaptacją po wylądowaniu, czy można temu zapobiec? Tak – stosujmy przed wyjazdem melatoninę!

CO TO JEST JET-LAG?

Z angielskiego jet-lag syndrome to inaczej zespół długu czasowego czyli objawy pojawiające się w trakcie podróży, związane ze zmianą strefy czasowej. Stopień zaburzeń organizmu i objawów zależy od liczby przekraczanych stref czasowych i od kierunku podróży. Prawdopodobieństwo jego wystąpienia zwiększa się wraz z ilością pokonywanych stref czasowych. Do głównych objawów jet-lag zalicza się zmęczenie i trudną do zniesienia senność w ciągu dnia, oraz pobudzenie w ciągu nocy. To uciążliwe - zwłaszcza w pierwszych dniach po przylocie.

WINNE SĄ STREFY CZASOWE

Problem pojawia się, gdy podróżujemy samolotem, pokonując kilka stref czasowych. Biorąc pod uwagę czas zegarowy, może się zdarzyć, że wylądujemy wcześniej niż wylecieliśmy. Wewnętrzny zegar biologiczny działa w cyklu około 25 godzin i traci orientację w wyniku przestawienia czasu. Im większa jest różnica czasowa, tym więcej problemów nas spotyka.

KTO JEST NARAŻONY NA JET-LAG?

Jet lag może dotknąć każdego, bez względu na wiek i częstość podróżowania samolotem. Nie można się na ten syndrom „uodpornić”. Nie możemy także wyspać się „na zapas”. I chociaż objawy jet-lag mijają w ciągu kilku dni, to stanowią problem dla osób często podróżujących, szczególnie w celach służbowych. Decydując się na daleką podróż, nie myślimy o czekających nas niedogodnościach. Chcemy od razu zacząć efektywnie działać, zwłaszcza gdy ważne spotkanie rozpoczyna się kilka godzin po wylądowaniu. Dlatego warto w naturalny sposób zabezpieczyć się przed syndromem jet-lag.

PLANUJESZ DALEKĄ PODRÓŻ – BIERZ MELATONINĘ!

Melatonina to produkt przeznaczony dla osób mających problem ze snem lub cierpiących na bezsenność. Dzięki swoim właściwościom reguluje zegar biologiczny, przywraca prawidłowe funkcjonowanie organizmu w rytmie dobowym. Melatonina jest również skuteczna w zwalczaniu objawów zespołu jet-lag. Aby ustrzec się przed efektem jet-lag melatoninę należy przyjmować: • w przypadku lotów na wschód: 2 dni przed planowanym wylotem 1-6mg melatoniny ok. godziny 19, a następnie przez 4 kolejne dni 1-6mg 1h przed snem; • w przypadku lotów na zachód: 1-6mg melatoniny 1h przed snem przez 4 dni po przylocie. Dzięki melatoninie możemy cieszyć się urlopem czy podróżą już od pierwszego dnia przyjazdu! Jesteśmy gotowi na prowadzenie biznesowych negocjacji czy do wygłoszenia wykładu na konferencji.

WHAT EXACTLY IS JET-LAG?

Jet-lag syndrome is a so-called chrono-biological problem causing various symptoms that may appear during the ﬂight as a result of passing through time zones. The extent of the symptoms and the

Melatonina_Kaleidoscope0911_OK.indd 1

Today people tend to travel more and more frequently than ever before, whether on business or short trips. Most of us experience problems adapting after landing – is there anything we can do to prevent this? Yes there is – take melatonin before your trip!

body’s reactions depend on the number of zones passed and the direction of the flight. The probability of suffering from jet-lag increases with the number of time zones traversed. Core jet-lag symptoms include fatigue and acute drowsiness during the day and anxiety at night. This can be quite annoying, especially within the ﬁrst few days after arrival. Other symptoms include headaches, mild depression, eating disorders, problems with concentration and memory, heavy perspiration, weakness and disorientation.

BLAME IT ON THE TIME ZONES

The problem arises when we travel by plane across several time zones. If we go just by clock time, it may turn out that we arrive at our destination earlier than when we departed. The internal biological clock works in cycles of roughly 25 hours, and it loses track of time as a result of time changes. The greater the time difference, the more problems a traveller may be faced with.

WHO IS PRONE TO JET-LAG?

Jet-lag can affect anyone, regardless of age or frequency of flying. You can not grow immune to it, and neither can you sleep ‘in advance’ to make up for future sleep deprivation. Although the symptoms of jet-lag syndrome go away within a few days, they may be a serious problem for frequent flyers, especially business people. When we set off on a long-distance journey, people do not want to think about the inconveniences they might have to deal with. What they want is to act efficiently the minute they step off the plane, especially when that crucial meeting is scheduled just a couple of hours after arrival. This is the reason why it is worth protecting yourself against jet-lag syndrome in a natural way.

ARE YO U PLANNING A LONG-DISTANCE FLIGHT? TAKE MELATONIN!

Melatonin is a product addressed to people experiencing sleep disorders or suffering from insomnia. Thanks to its properties, it regulates the biological clock, ensuring

the proper functioning of the body’s circadian rhythm – we feel drowsy at the right time of day, have no problems falling asleep, don’t wake up at night, sleep soundly and peacefully and in the morning we wake up as good as new. Melatonin is also efficient in eliminating the symptoms of jet-lag. To protect yourself from jet lag you should take the medicine as per the following schedule: • When flying east: 2 days before the planned trip, take 1 – 6mg melatonin at around 7 pm, and then for four subsequent days take 1 – 6mg 1 hour before bedtime; • When flying west: 1 – 6mg melatonin 1 hour before bedtime for 4 days after your arrival back home. Melatonin will help you enjoy your vacation or business trip from the first hour on the day of arrival at your destination! You will be ready to conduct business negotiations or give a talk at a conference, which is why it is important to prepare yourself well for your trip.

Z Melatonin˝ w dalek˝ podró°

Melatonina Lek-AM powszechnie stosowana jest jako lek ułatwiający zasypianie oraz poprawiający komfort i jakość snu. Stosowana systematycznie reguluje zaburzenia snu i nie powoduje porannego otępienia. Melatonina Lek-AM jest również skuteczna w zwalczaniu objawów zespołu jet-lag – pomaga przygotować się do podróży pomiędzy strefami czasowymi tak, aby aklimatyzacja na miej scu była błyskawiczna. Można stosować ją przez długi czas, bez ryzyka uzależnienia. Produkt dostępny w aptece bez recepty. 5mg x 30 tabl., ok.29 zł SKŁAD: 1 tabletka Melatoniny LEK-AM zawiera 1,3 lub 5 mg melatoniny. WSKAZANIA: Lek Melatonina LEK-AM stosowany jest wspomagająco w: zaburzeniach snu związanych z zaburzeniami rytmu snu i czuwania, np. w zaburzeniach snu związanych ze zmianą stref czasowych, lub w związku z pracą zmianową, zaburzeniach rytmu dobowego snu i czuwania u pacjentów niewidomych. PRZECIWWSKAZANIA: uczulenie na melatoninę lub którykolwiek z pozostałych składników leku, po spożyciu alkoholu, w okresie ciąży lub laktacji. PRODUCENT: Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM Sp. z o.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

7/8/11 3:22:51 PM

SZEROKIERUCHU TROCHĘ HORYZONTY ■ FOOTBALL ■ BROAD MADNESS HORIZONS

PIŁKA JEST OKRĄGŁA, A BRAMKI SĄ DWIE THE BALL IS ROUND AND THERE ARE TWO GOALS

Ten cytat z legendarnego polskiego trenera Kazimierza Górskiego pokazuje jeden z nielicznych przepisów, który przez lata nie był zmieniany. Oprócz tego w piłce zmieniało się niemal wszystko, o czym warto przypomnieć sobie na rok przed rozgrywkami Euro 2012 w Polsce i na Ukrainie. This quote from legendary Polish coach, Kazimierz Górski, illustrates one of the few rules of the game which have remained constant over the years. Apart from that, almost everything you thought you knew about football before Euro 2012, hosted by Poland and Ukraine, has been changed.

Zdjęcia/Credits: Reuters/Forum (2)

Marcin Cichoński

048_KA_09_Sport-MSz45.indd 48

11-08-16 11:55

Zdjęcia/Credits: Reuters/Forum (2)

here is another famous quotation from Górski worth recalling: “You can win, lose or draw a match”. At the risk of stating the obvious (again), attempts to introduce changes do crop up from time to time. Back in the eighties, fed up with nil-nil draws sapping morale, several national federations moved to introduce the finals rules to all matches. If a game is tied, it goes into extra time. If it is still tied after that, there is a series of penalty shoot-outs. This rule (also used in basketball tournaments) has been gradually replaced worldwide by a regulation providing that three points are awarded for a win and only one for a draw. The “three points for a win” standard was adopted at the 1994 FIFA World Cup in the United States.

How many play?

Let’s hear it from the famous British striker, Gary Lineker, after yet another English loss to Germany: “Football is a simple game; 22 men chase a ball for 90 minutes and at the end, the Germans always win”. But there were times where many more players took part. Football has been played for at least 500 years in the British Isles. If you could watch a 17th century match, you’d be surprised to see what early football looked like. The residents of two villages or towns played on an uneven, freely delimited field (sometimes the pitch was arable land and the players would ravage young rye or potato patches). The two goal posts had the same width and height but varied from one match to another). The two teams Mundial 2010, Diego Benaglio (w rękawicach) kontra Sergio Ramos.

Kapitan FC Liverpool Steven Gerrard wznosi puchar po zwycięstwie nad AC Milan w Lidze Mistrzów, 2005.

World Cup 2010, Diego Benaglio (in gloves) vs. Sergio Ramos.

Steven Gerrard, the captain of Liverpool, raises the trophy after beating AC MIlan in the 2005 Champions League.

e słynnych cytatów Górskiego warto przypomnieć jeszcze jeden: Mecz można wygrać, przegrać albo zremisować. I choć wszystkim wyda się to oczywistą oczywistością, to i tu pojawiały się zakusy, by wprowadzić zmiany. W latach 80. działacze kilku narodowych federacji, znudzeni psującymi nastrój remisami 0:0, chcieli we wszystkich meczach wprowadzić zasadę, która obowiązuje w fazie pucharowej rozgrywek. 49

048_KA_09_Sport-MSz45.indd 49

11-08-16 11:55

TROCHĘ RUCHU ■ FOOTBALL MADNESS Nierozstrzygnięty mecz kończy tam dogrywka lub seria rzutów karnych. Zamiast tej regulacji stopniowo weszła w życie zasada, że zwycięstwo nagradzane jest trzema punktami, a remis jednym. Na mundialu przepis ten przyjęto dopiero w. 1994 r., podczas zawodów w Stanach Zjednoczonych.

ILU KOPAŁO?

Teoretycznie 22 piłkarzy, co potwierdza choćby wypowiedź słynnego napastnika z Wysp Brytyjskich, Gary'ego Linekera, po jednej z kolejnych porażek Anglii z Niemcami: Piłka nożna to taka dyscyplina sportu, w której przez 90 min gra 22 zawodników, a na końcu i tak wygrywają Niemcy. W przeszłości jednak bywało i tak, że mecz rozgrywała znacznie większa liczba zawodników. Na Wyspach sport ten uprawiany jest od co najmniej 500 lat (chociaż historycy futbolu nie pozostawiają Anglikom, Szkotom i Walijczykom nadziei – calcio wymyślili w średniowieczu Wenecjanie). Gdybyśmy zobaczyli mecz z XVII w., zdziwilibyśmy się, że tak wyglądały początki futbolu. Mieszkańcy dwóch wsi grali na często nierównym terenie (nieraz na polach uprawnych, niszcząc młode żyto czy zagony ziemniaków). Bramki dwóch drużyn były takiej samej wielko-

ści, ale za każdym razem wyglądały inaczej (poprzeczka na stałe zaczęła się pojawiać dopiero pod koniec XVIII w.). Drużyny nie miały też takiej samej liczby graczy. Często o zwycięstwie decydowało zatem to, która miejscowość liczyła... więcej mieszkańców.

CO KOPANO?

Piłkę. Często – wbrew teorii Górskiego – nie była okrągła. Starano się o taką, ale z wykonaniem różnie bywało. Już przed stuleciami do jej stworzenia wykorzystywano skórę wypełnianą czym tylko się dało, która jednak w trakcie gry bardzo się deformowała. Dopiero w XIX w. wprowadzono regulacje jasno definiujące wielkość piłki (w XX w. dwukrotnie doprecyzowano te przepisy). Dziś piłka musi mieć obwód nie mniejszy niż 68 cm i nie większy niż 70 cm. Dokładnie opisane są też: waga – na początku zawodów musi zamknąć się w przedziale 410–450 gramów, oraz ciśnienie wewnątrz piłki – od 0,6 do 1 atmosfery.

CZYM KOPANO?

Oczywiście butami, ale nie takimi zwykłymi. Buty do piłki nożnej od końca XIX w. w większości zawierały coś

Kemari, japońska odmiana „nogi”. Przegrani są wszyscy, jeśli piłka dotknie ziemi.

Zdjęcia/Credits: Fotonova/East News, Forum, AP/East News

Kemari, or the Japanese version of football. All players lose if the ball touches the ground.

048_KA_09_Sport-MSz45.indd 50

11-08-16 16:24

almost never had the same number of players and victory usually depended on the size of the town’s population.

WHAT GETS KICKED?

A ball. But this has not always been round, contrary to what Kazimierz Górski says. Roundness is desirable but it has not always been feasible. Centuries ago, balls were made of leather and stuffed with whatever came to hand. This made them prone to major deformities during the game. Accurate ball size specifications were only set in the 19th century (even more detailed rules were introduced twice during the 20th century). The modern ball must have a circumference of 68-70 cm, a weight of 410450 grams at the start of the game, and an internal pressure of 0.6-1.0 atmosphere.

WHAT DOES THE KICKING?

Nowoczesna siedziba ﬁrmy Lloyds w City. The modern seat of Lloyds in the City. C

CMY

VALIDOL® tabletki abletki ki do ssa ssania MIESZANINA MENTOLU I IZOWALERIANIANU MENTYLU

1 tabletka do ssania zawiera 60 mg mieszaniny mentolu (Mentholum) i izowalerianianu mentylu (Menthyli valeras)

łagodzi uczucie niepokoju łagodzi stany napięcia nerwowego

FOR HOW LONG DOES THE KICKING GO ON?

As Lineker said, a game lasts 90 minutes. Or two 45-minute halves to be precise. But that might all change for the 2022 FIFA World Cup in Qatar. In response to the extreme heat (temperatures may well exceed 40°C during the tournament), it has been proposed to split the game into three 30-minute thirds. Should this proposal be adopted, football federations around the world will introduce this standard to all games played between 2020 and 2022. Various novelties have been introduced to football regulations over the years. The most revolutionary of all was a ban introduced in the early nineties prohibiting the goalkeeper from catching a team-mate's throw-in. The backpass rule had been adhered to earlier – the defender passed the ball to the goalkeeper, the goalkeeper would seize it, hold it up for a while, throw it

048_KA_09_Sport-MSz45.indd 51

Optymalny efekt działania występuje po 2-4 tygodniach stosowania, dlatego produkt nie powinien być stosowany doraźnie. Jeżeli dolegliwości utrzymują się lub nasilają po 2 tygodniach stosowania produktu, należy zwrócić się do lekarza. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą.

REKLAMA

Zdjęcia/Credits: Fotonova/East News, Forum, AP/East News

Pod muralem Obviously boots, but not ordiz portretem George'a nary ones. Until the late 19th Besta zawsze są kwiaty. century most football boots There are always were fitted with something reﬂowers under sembling studs. Even today, the mural with the portrait of cleats are studded to ensure a George Besta. better grip. Remember too that football pitches were not always fitted with the same perfect turf as modern stadiums like FC Barcelona or Chelsea London. Football players used to literally plough through the pitch as no one ever paid any attention to the evenness of the surface or its actual hardness. If you’ve ever tried running in mud, you will have some idea of what football pitches looked like at the turn of the 19th and the 20th centuries. Coming back to cleats – these are now designed by an army of highly qualified experts. Their design – which features a thin layer of rubber inserted into the toe to boost the impact of the kick – astonishes even the most ingenious football supporters. In the mid-20th century, football players used to insert a thin aluminium cap inside the toe. What for? The cap would serve as protective reinforcement as toe injuries, were among the most frequently sustained.

11-08-16 11:56

IN HISTORY

z Manchesteru United do Realu Madryt, 94 mln euro, 2009 rok from Manchester United to Real Madrid for EUR 94 million in 2009

na kształt korków. Tak jak dziś, tak i wtedy korki mocowało się po to, by nogi lepiej trzymały się podłoża. Pamiętać należy, że boiska nie zawsze posiadały taką murawę jak dzisiejsze stadiony FC Barcelony czy Chelsea Londyn. Codzienność piłkarską można było spokojnie nazwać orką, bo – w szczególności przed wieloma laty – nie specjalnie przejmowano się zarówno równością podłoża, jak i jego właściwą twardością. Ktokolwiek biegł kiedyś przez błoto, potrafi sobie wyobrazić, jak wyglądały boiska na przełomie XIX i XX w. Wracając do butów – dziś nad ich konstrukcją pracują sztaby wysoko wykwalifikowanych specjalistów. Ich pomysły – takie jak wszywanie cienkiej warstwy kauczuku w czubek buta, by wzmocnić siłę kopnięcia – zaskakują nawet obdarzonych największą fantazją fanów. W połowie XX w. piłkarze w czubek buta, od środka, wkładali cienką blaszkę aluminiową. Po co? Taka blaszka pełniła funkcję ochraniacza, bo kontuzje palców, przy butach starszej generacji, były jednymi z najczęstszych obrażeń sportowców. Już w XVII w wiedziano: chcesz grać? Napompuj piłkę! Already back in the 17th century if you wanted to play ball you had to pump it ﬁrst.

KAKÁ z Juventusu Turyn do Realu Madryt, 75 mln euro, 2001 rok

z AC Milan do Realu Madryt, 69 mln euro, 2009 rok

from Juventus to Real Madrid for EUR 75 million in 2001

from AC Milan to Real Madrid for EUR 69 million in 2009

ILE KOPANO?

Od zawsze, zgodnie z twierdzeniem Linekera, w piłkę grano 90 min. A dokładniej: dwa razy po 45 min. I to na kilka lat przed 2022 r. może ulec zmianie. Wtedy bowiem mistrzostwa świata będą rozgrywane w Katarze, a ze względu na panujące tam upały (temperatura w porze spotkań może przekraczać 40 st.) zaproponowano, by mecze odbywały się w systemie 30-minutowych tercji. Jeśli propozycja zostanie przyjęta, światowe federacje będą proponować, by w latach 2020–2022 wszystkie mecze rozgrywać w podobny sposób. Przez lata do piłki nożnej wprowadzano różne zmiany. Za najbardziej rewolucyjną należy uznać pochodzący z początku lat 90. zakaz łapania piłki przez bramkarza po podaniu do swojego zawodnika. Wcześniej mecze rozgrywano zgodnie z zasadą sformułowaną przez Górskiego: ty do mnie, ja do ciebie. Czyli obrońca podawał piłkę do bramkarza, ten chwilę ją potrzymał, podał do obrońcy, ten atakowany znów podał do bramkarza... Czas płynął, a fani ziewali z nudów lub przełączali kanał w telewizji. Zmiana, która na mundialu pojawiła się w 1994 r., sprawiła, że futbol niemal z dnia na dzień stał się szybszy i bardziej widowiskowy. Myślicie, że kiedyś też taki był? Spróbujcie obejrzeć jakikolwiek mecz sprzed lat...

NA CZYM KOPANO?

Doprecyzowanie wielu przepisów wymogło samo życie. W 1986 r. podczas mundialu w Meksyku dyskutowano o wysokości... murawy (dziś zalecana wysokość trawy to od 3 do 3,5 cm). Jeszcze przed II wojną światową piłkarzom zakazano noszenia biżuterii – zwłaszcza łańcuszków i sygnetów. Jednak przestrzeganie tego zakazu, szczególnie w krajach Ameryki Południowej, do dziś jest problematyczne.

Zdjęcia/Credits: Getty Images/FPM; Forum; Shutterstock; AFP/East News; EPA/PAP

MOST EXPENSIVE TRANSFERS

ZINEDINE

NOŻNEJ

RONALDO

W HISTORII PIŁKI

CRISTIANO

NAJWIĘKSZE TRANSFERY

ZIDANE

TROCHĘ RUCHU ■ FOOTBALL MADNESS

048_KA_09_Sport-MSz45.indd 52

11-08-16 11:56

from FC Barcelona to Real Madrid for EUR 58.5 million in 2000

W kalejdoskopie zmian, jakie dotykają futbol, pewne rzeczy są jednak niezmienne. Pod zdaniem legendy Manchesteru United, George'a Besta: W 1969 r. rzuciłem alkohol i kobiety. To było najgorsze 20 min w moim życiu, i dziś podpisałoby się zaskakująco wielu piłkarzy. Bo ci, oprócz noszenia zaszczytnego miana gwiazd sportu, stali się w równej mierze skandalistami, pupilami mediów, swoistymi kreatorami mody i stylu życia. A co na to fani? Ich postawę najlepiej definiuje zdanie innego Brytyjczyka, słynnego trenera Billa Shankly'ego: Niektórzy uważaj“ , że piłka nożna jest kwesti“ życia lub šmierci. Jestem rozczarowany takim podejšciem. Zapewniam, że jest czymš znacznie ważniejszym. ☐

z FC Liverpool do Chelsea Londyn, 58 mln euro, 2011 rok from FC Liverpool to Chelsea London for EUR 58 million in 2011

CRESPO HERNÁN

from Inter to FC Barcelona for EUR 66 million in 2009

KAKA

z FC Barcelona do Realu Madryt, 58,5 mln euro, 2000 rok

FERNANDO

TORRES

FIGO LUÍS

IBRAHIMOVIĆ ZLATAN

z Interu Mediolan do FC Barcelona, 66 mln euro, 2009 rok

z FC Parma do Lazio Rzym, 55 mln euro, 2000 rok from FC Parma to Lazio for EUR 55 million in 2000

media favourites and style and fashion trendsetters and are constantly embroiled in scandal. And what does the average football supporter make of it all? Their attitude is probably best described by another Briton, the famous coach Bill Shankly: “Some people believe football is a matter of life and death, I am very disappointed with that attitude. I can assure you it is much, much more important than that”. ☐ REKLAMA

back to the defender who, under attack, would pass it back to the goalkeeper again. The crowd would be bored to tears and people watching at home would be switching channels. The new rule was introduced for the 1994 World Cup and football instantly became more dynamic.

WHERE DOES IT ALL HAPPEN?

Life has necessitated the introduction of increasingly specific regulations. During the 1986 World Cup in Mexico, discussions focused on the height of the turf (today, the recommended turf height is from 3-3.5 cm). Long before World War Two, football players were prohibited from wearing jewellery, especially chains and signet rings. But these laws are not always followed, especially in Latin America. Despite all the chopping and changing of the rules, some things are always the same. Nowadays, a surprisingly large number of players would easily relate to this statement from the legendary Manchester United player, George Besta: “In 1969 I gave up alcohol and women: it was the worst twenty minutes of my life”. Modern superleague footballers have become 53

048_KA_09_Sport-MSz45.indd 53

11-08-16 11:57

NAUKA EXTREME ■ EXTREME SCIENCE

Przyciągała mężczyzn jak magnes She Attracted Men Like a Magnet Agata Brandt

Rok 2011 polski Sejm ustanowił Rokiem Marii Skłodowskiej-Curie. I dobrze, bo to najsłynniejsza Polka wszech czasów, pierwsza kobieta profesor w historii Francji i pierwsza kobieta, która spoczęła w paryskim Panteonie. Najsłynniejsza, ale czy znana? Wielu nie pamięta, że ta laureatka dwóch Nagród Nobla posiadała w życiu też dwie namiętności – radiochemię i mężczyzn. The most famous Polish woman of all time won two Nobel Prizes and possessed an intellect envied by Einstein. She was also the ﬁrst woman to be buried in the Pantheon in Paris and she exploded the myth that scientists were devoid of emotions. Marie Skłodowska-Curie had two passions in life – radiochemistry and men. 54

054_KA_09_NaukaMaria-MSz45.indd 54

11-08-16 16:23

a zdjęciach ma czarne suknie, upięte w kok włosy i spłoszone spojrzenie. To jednak tylko maska, którą zakładała na potrzeby chwili – nie znosiła się fotografować. Mimo pozorów łagodności, Maria potrafiła kląć jak szewc lub nie odzywać się do nikogo przez kilka dni. Ten porywczy charakter w połączeniu z atomowym umysłem, niezłomną wolą odkryć i skłonnością do łamania konwenansów sprawiały, że przyciągała mężczyzn jak magnes. Albert Einstein powiedział o niej: Tyle erotyzmu nie widziałem w oczach żadnej kobiety. Fizyk

Zdjęcie/Credits: East News, Diomedia

hotographs show her wearing black gowns with her hair tied in a bun and looking as shy as a schoolgirl. But that was merely the persona she adopted to suit the moment – she hated being photographed. The seemingly calm and meek Marie could swear like a trooper and would sometimes not speak to anyone for days on end. Her impulsive nature, atomic mind, unrelenting drive for new discoveries and a tendency to ignore social conventions attracted men

Ernest Rutherford stwierdził, że Curie jest kobietą, i to z wszystkimi jej wadami i zaletami, i ma coś, co przyciąga. Pewien podkochujący się w niej student łykał laudanum, by wydać się Marii bardziej interesujący. Ale ją interesowali tylko mężczyźni niepospolici.

ZAKOCHANA GUWERNANTKA

Jej pierwszą miłością były nauki ścisłe, w których zakochała się dzięki ojcu, nauczycielu matematyki i fizyki, dyrektorze dwóch warszawskich gimnazjów męskich. Matka prowadziła pensję dla dziewcząt, w której pobierała nauki

Maria. Kończąc gimnazjum ze złotym medalem, przyszła noblistka nie marzyła, jak jej koleżanki, o bogatym narzeczonym, ale o studiach na Sorbonie. Los jednak z niej zadrwił, bo nim trafiła na wyśnioną uczelnię, spotkała miłość żywcem wyjętą z pensjonarskich marzeń. Kazimierz miał 20 lat, był piękny, wykształcony i obyty, najlepsza partia w okolicy. Miał jeden feler – był najstarszym synem państwa Żórawskich, w dworku których Maria pra- cowała jako guwernantka. I choć kochali się gorąco, rodzice Kazimierza odmówili zgody na ślub z Marią pod

Zjazd ﬁzyków w Brukseli w 1927 r.: Maria (trzecia od lewej) jest jedyną kobietą. W środku Albert Einstein. A 1927 convention of physicists in Brussels. Marie (third from left) is the only woman. In the centre: Albert Einstein.

like magnet. Albert Einstein said: “I’ve never seen such eroticism in a woman’s eyes”. Physicist Ernest Rutherford noted that Curie is “a woman with all her virtues and vices, has something magnetising”.

A GOVERNESS IN LOVE

Skłodowska-Curie’s father, a mathematics and physics teacher who served as the director of two boys high schools in Warsaw, introduced her to her first love – sci-

ence. Her mother ran the girls boarding school she attended. Once she had graduated from high school with her gold medal, the future Nobel Prize winner set her sights on the Sorbonne and made no attempt to land a wealthy husband like her peers. But as fate would have it, before she enrolled, she found herself embroiled in an affair of the heart that could have come straight out of a Mills and Boon novel. Kazimierz was 20, handsome, educated 55

054_KA_09_NaukaMaria-MSz45.indd 55

11-08-16 14:00

NAUKA EXTREME ■ EXTREME SCIENCE

Paryż przełomu wieków. W 1891 r. Maria jako pierwsza kobieta w historii zdała egzaminy wstępne na wydział ﬁzyki i chemii Sorbony, była też pierwszą wykładowczynią na tej uczelni.

groźbą wydziedziczenia. Młody panicz przekalkulował, że mezalians z ubogą nauczycielką mu się nie opłaca, i Maria ze złamanym sercem wróciła do Warszawy. Okazało się, że jego wyrachowanie nie było takie złe – dzięki niemu świat zyskał dwoje wielkich uczonych: oprócz Marii również Kazimierza, który został wybitnym matematykiem.

PROMIENIE MIŁOŚCI

Kazimierz złamał serce Marii, ale nie pokonał jej niezłomnego ducha. Jako 24-latka wyjechała do Paryża i rzuciła się w wir pracy. Studiowała, mieszkając w wilgotnej norze, i regularnie mdlała z głodu, bo z braku funduszy żywiła się rzodkiewkami i herbatą. Ale licencjat z fizyki zdobyła po roku nauki – z pierwszą lokatą. Rok później zrobiła licencjat z matematyki i dostała stypendium na badania magnetycznych właściwości

metali. Szukając miejsca na pracownię, poznała 35-letniego fizyka Piotra Curie (zdj. na str. 54). Ich związek zaczął się w laboratorium, które szybko stało się ich wspólną świątynią – nauki i miłości. Oboje nie dbali o konwenanse, wzięli szybki cywilny ślub bez obrączek, a za podarowane w prezencie ślubnym pieniądze kupili dwa rowery i wyruszyli zwiedzać Francję. Po powrocie zaszyli się w laboratorium, by pracować dniami i nocami. Maria była szczęśliwa. Pisała do siostry: M°˛a mam najlepszego, jakiego mo˛na wymarzy , i nawet nie sądziłam, abym podobnego znaleź mogła, to prawdziwy los na loterii wygrany, i im dłu˛ej ˛yjemy ze sobą, tym nam ze sobą lepiej. Wspólnie odkryli dwa pierwiastki promieniotwórcze: polon i rad. W 1903 r. otrzymali razem Nagrodę Nobla za badania nad promieniotwórczością, Ma-

ria obroniła doktorat z nauk fizycznych. Mieli dwie córki, Ewę i Irenę. Sielankę przerwał konny wóz ciężarowy, którego w porę nie spostrzegł Piotr. Mąż Marii zginął w ulicznym wypadku, a badaczkę od głębokiej depresji uratowała praca. Objęła katedrę na Sorbonie po mężu i została pierwszą w historii kobietą profesorem. Zbrzydła, zszarzała, ubierała się tylko na czarno. Pracowała i pisała, że nara˛amy si° na wiele rozczarowań, je†li wszystkie nasze ˛yciowe zainteresowania uzale˛niamy od uczu burzliwych, jak miło† . Ale po kilku latach żałoby miłość, w którą już nie chciała uwierzyć, znowu ją odnalazła. Jeanne Desfosses była ładną, ale niezbyt wyrafinowaną córką rzemieślnika. Nic dziwnego, że jej małżeństwo z Paulem Langevinem, fizykiem zajmującym się m.in. teorią elektronów, nie

Zdjęcie/Credits: Corbis

Paris at the turn of the centuries. In 1981 Marie was the ﬁrst woman to pass the entrance exam to the Physics and Chemistry departments of the Sorbonne where she later also taught.

054_KA_09_NaukaMaria-MSz45.indd 56

11-08-16 14:01

Makrokoncert_K_12.08.indd 1

8/12/11 11:36:29 AM

NAUKA EXTREME ■ EXTREME SCIENCE live together, the better it is between us”. Working hand in hand, they discovered two radioactive elements: polonium and radium. In 1903, the two were awarded the Nobel Prize in Physics for their research on radiation phenomena, and Marie defended her DSc in Physics. They had two daughters – Ève and Irene. Their idyllic marriage came to an abrupt end when Pierre failed to notice a horsedrawn carriage in time. SkłodowskaCurie worked harder than ever to stave off the depression caused by her husband’s death. She took over his chair at the

RAYS OF LOVE

Kazimierz broke Marie’s heart but not her invincible spirit. As a 24-year old, she went to Paris and buried herself in work. During her university days she lived in a damp hovel and regularly fainted from hunger as a chronic shortage of money limited her diet to radishes and tea. Yet she received her bachelor’s degree in Physics after a year of study and came top of the class. A year later she received her bachelor’s degree in Mathematics and was given a grant to research the magnetic properties of metals. While looking for a laboratory, she made the acquaintance of one Pierre Curie, a 35-year-old physicist (image on p. 54). Their relationship blossomed in the laboratory which soon became their shared temple of knowledge and love. Neither was mindful of social conventions – they were hastily married in a civil ceremony and did not exchange wedding rings. They bought two bicycles with the money they received as a wedding present and set off on a tour of France. Once they got back to the lab, they started working night and day. Marie was happy. She wrote to her sister: “I have the best husband I could ever dream of. I never thought I would find someone like him. He’s a real blessing. The longer we

flared up into a fireball of love. Marie beamed with happiness and began to wear colourful frocks. The affair came to a shuddering halt on 4 November 1911 (six months after it had begun) when Le Journal created a scandal by publishing an article entitled “Love story: Madame Curie and Professor Langevin”. The secret love affair with a married man with children – Paul had four children with Jeanne – shocked all of France. An incensed Jeanne stole Marie’s letters to Paul and gave them to the press. Dubbed the “alien home-wrecker” and hounded by the press, the 43-year old Skłodowska suffered a nervous breakdown. But unlucky in love, lucky in science – a few days after the scandal had broken, Reuters announced that Marie had received another Nobel Prize. But the smear campaign continued unabated. Svante Arrhenius, a member of the Swedish Academy who had recommended Marie for the Nobel Prize, wrote to her in a letter not to come and receive it for had the details of her illicit affair been known to the Academy, she would never have been granted it. The proud Polish scientist replied that her private life was her own business and went to fetch the award. But she never let her heart rule her head again. She became faithful to her last great love – Poland. While dy-

Maria z córkami: Ewą (przyszłą pisarką) i Ireną (jako druga kobieta dostanie Nagrodę Nobla). Marie with her daughters: Eve (future writer) and Irene (the second woman to get the Nobel Prize).

Sorbonne and became the first female professor in the university’s history. She lost her looks, became drab and only dressed in black. But after several years of mourning, she found love again. Jeanne Desfosses was a pretty, but somewhat unrefined, craftsman’s daughter. Not surprisingly, her marriage to Paul Langevin, a physicist working on electron theory, was not a particularly happy one. After Pierre Curie’s death, Paul became Marie’s collaborator and the “sad widow”, as he would call her, compared him to “a ray of light in the sanctuary of mourning she had confined herself to”. The ray soon

ing of leukaemia at Sancellemoz sanatorium, she spoke to her daughter Ève in Polish right up until the end. But the echoes of Marie and Paul’s love did not die with her. Many years after her death, their grandchildren – Marie’s granddaughter, Hélène Joliot and Paul’s grandson, Michel – tied the knot. And would you believe they’re both nuclear physicists? ☐ I have used the following books when writing the story: "The Book about Blanche and Marie" by Per Olov Enquist, "Marie Curie: A life" by Françoise Giroud and "Maria Curie” by Ève Curie.

Zdjęcie/Credits: East News

and cultured, and far and away the best catch in the neighbourhood. He only had one flaw – he was the oldest son of the Żórawski family at whose manor house Marie worked as a governess. The two loved each other deeply, but Kazimierz’s parents rejected the idea of him marrying Marie and threatened to disinherit him. The young master reckoned that a misalliance with a penniless teacher was a bad investment, and so the heart-broken Marie returned to Warsaw. As it turned out, Żórawski’s calculation may not have been so bad after all – we can thank him for giving the world two prominent scientists. Skłodowska-Curie is the only woman in history to receive two Nobel Prizes and Żórawski became an eminent mathematician and co-founded the Kraków Mathematics Society.

054_KA_09_NaukaMaria-MSz45.indd 58

11-08-16 14:01

RN-Kalejdoskop_190x249.indd 1

7/6/11 2:24 PM

NAUKA EXTREME ■ EXTREME SCIENCE było zbyt udane. Po śmierci Piotra Curie Langevin pracował z Marią i ta „smutna wdowa”, jak ją nazywał, przyzywała go jak promyk światła w sanktuarium ałoby, w którym się zamknęła. Promyk szybko rozgorzał w pożogę miłości. Maria promieniała, zaczęła nosić kolorowe sukienki i zwierzała się przyjaciółce Blanche Wittman z cudownych miłosnych przeżyć z Paulem. Niedyskretna Blanche po latach wydała pamiętniki, w których odnotowała, że Maria lubiła kochać się przy świetle i wstydząc się poparzonych podczas badań dłoni, chowała je we włosach kochanka. Upojne chwile skończyły się po pół roku z wielkim hukiem, jakiego

narobił artykuł zatytułowany Historia miłosna. Pani Curie i profesor Langevin, który ukazał się w dzienniku Le Petit Journal 4 listopada 1911 r. Potajemny związek z żonatym ojcem rodziny (Paul miał bowiem z Jeanne czwórkę dzieci) wywołał skandal, o którym huczała cała Francja. Wściekła Jeanne wykradła listy noblistki do Paula i pozwoliła opublikować je w prasie. Okrzyknięta „cudzoziemską złodziejką mężów”, nękana przez media 43-letnia Skłodowska przeszła załamanie nerwowe. Kto jednak nie ma szczęścia w miłości, ma je w nauce – kilka dni po wybuchu skandalu Reuters podał, że Poniżej: wycieczki rowerowe – ulubiona rozrywka Marii i Piotra. Powyżej: Maria na okładce tabloidu. Below: cycling trips were Marie and Pierre's favourite pastime. Above: Marie on the cover of a tabloid

Przy pisaniu tekstu korzystałam z ksi’ ek: Per Olov Enquist „Opowieś…o Blanche i Marie”, Wydawnictwo Jacek Santorski 2006; Françoise Giroud „Maria Skłodowska-Curie”, PIW 1987; Ève Curie „Maria Curie”, PWN 1983.

Zdjęcie/Credits: Free, East News

Maria dostała kolejną Nagrodę Nobla. Ale nagonka trwała. Svante Arrhenius, członek Akademii Szwedzkiej, prosił Marię w liście, by nie przyjeżdżała po odbiór nagrody, bo gdyby Akademia wcześniej znała sprawę jej romansu, nie uhonorowałaby jej drugim Noblem. Dumna Polka odpowiedziała, że jej życie prywatne to jej sprawa, i pojechała do Sztokholmu. Nigdy więcej nie dała się jednak ponieść porywom serca. A właściwie została wierna swojej ostatniej wielkiej miłości, Polsce, do której zawsze tęskniła. Umierając na białaczkę w sanatorium Sancellemoz, do ostatnich chwil rozmawiała z córką Ewą po polsku. Echo miłości Marii i Paula jednak nie umarło. Wiele lat po śmierci noblistki pokochali się i pobrali ich potomkowie, wnuczka Marii Hélène Joliot oraz wnuk Paula – Michel. I chyba nikogo nie zdziwi fakt, że oboje byli fizykami nuklearnymi… ☐

054_KA_09_NaukaMaria-MSz45.indd 60

11-08-16 14:02

w chmurach ■ up in the air

1| 2|

Northrop Grumman B-2 Spirit to najdroższy samolot świata (2 mld dol.). Jedynym jego użytkownikiem są Siły Powietrzne USA. The Northrop Grumman B-2 Spirit is the most expensive plane of all time. They cost USD 2 billion each and are operated solely by the United States Air Force.

1| F-16 to najbardziej rozpoznawalne myśliwce: samoloty Belgijskich Sił Powietrznych w rejonie Brukseli (zdj. na górze) i F-16 nad Polską (zdj. środkowe). The F-16 to is the world's most recognised jet fighter: Belgian Air Component F-16 near Brussels (above) and another flying over Poland (centre). 2| Śmigłowiec armii USA UH-60 Black Hawk w wersji ratowniczej, zabezpieczany przez polski Mi-24 podczas lotu nad Afganistanem w prowincji Ghazni. A US army UH-60 Black Hawk helicopter in a medical evacuation version guarded by a Polish Mi-24 during a flight over Ghazni Province, Afghanistan.

062_KA_09_W chmurach-MSz45.indd 62

11-08-16 13:36

Z głową w chmurach Head in the Clouds Tekst i zdjęcia/Text and images: Mariusz Adamski, air2air.net

Urok latania powoduje, że człowiek od czasów Ikara pragnął tego doświadczyć. Wciąż jednak każdy, kto lata samolotem pasażerskim i patrzy przez okienko, zastanawia się, jak taka maszyna wygląda w tym momencie z zewnątrz. Teraz jesteście Państwo na pokładzie samolotu PLL LOT, ale proponuję Wam całkowitą zmianę perspektywy... Flying has held an irresistible allure ever since Icarus tried his wings. And anyone peering out the window of a plane would have to wonder what the machine looks like from the outside. Allow me to give you an entirely new perspective of the LOT aircraft in which you are now seated. 63

062_KA_09_W chmurach-MSz45.indd 63

11-08-16 13:36

w chmurach ■ up in the air

O 1|

1| Samoloty myśliwskie MiG-29 Polskich Sił Powietrznych są wraz z F-16 odpowiedzialne za bezpieczeństwo przestrzeni powietrznej nad Polską. The Polish Air Force deploys MiG-29s and F-16s to defend the country's airspace. 2| Produkowany w Warszawie PZL 130 Orlik używany jest do szkolenia młodych pilotów w Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie. The PZL 130 Orlik produced in Warsaw is used for basic pilot training at the Polish Air Force Academy in Dęblin. 3| Zespół akrobacyjny Breitling Jet Team wykonujący pokaz nad lotniskiem Pratica di Mare położonym 30 km od Rzymu. The Breitling Jet Team put on an acrobatic performance over Pratica di Mare airport, 30 km from Rome.

d wielu lat zajmuję się fotografowaniem samolotów i śmigłowców z powietrza. Doznania, jakie mi daje ten wyjątkowy zawód, powodują, że nie zamieniłbym tej pracy na żadną inną. Zdjęcia, które publikujemy obok, wykonywałem przy prędkości od ok. 200 km na godz. w przypadku śmigłowców do 800–900 km na godz. podczas lotów samolotami myśliwskimi. Lot samolotem pasażerskim znacząco różni się od tego samolotem wysokomanewrowym. Proszę sobie wyobrazić, że jesteście Państwo na wysokości 10 tys. m (33 tys. stóp), a chwilę potem lecicie lotem odwróconym 5 tys. m niżej. W samolocie pasażerskim każda, nawet niewielka turbulencja wprowadza u pasażera nieuzasadniony niepokój. Podczas wykonywania zdjęć zamieszczonych obok przeciążenia bywały tak duże, że mój aparat ważył nawet siedem razy tyle co na ziemi i miałem problemy z jego utrzymaniem! Niejednokrotnie wychodziłem z kabiny samolotu zielony, ponieważ mój błędnik nie nadążał za wykonywanymi ewolucjami. Niby ciężka praca, ale mimo to przez niejednego określana jest mianem „pracy marzeń”! Proszę jednak pamiętać, że te zdjęcia nie byłyby tak efektowne, a Państwa podróż tak przyjemna i bezpieczna, gdyby nie kunszt oraz doświadczenie pilotów, z którymi wspólnie przemierzamy lotnicze szlaki. ☐

062_KA_09_W chmurach-MSz45.indd 64

11-08-16 13:36

w chmurach â&#x2013; up in the air

CMY

REKLAMA

or many years I have been photographing aircraft and helicopters from the air. I get such a thrill from this exceptional job that I would never swap it for anything else. The images published in this story were taken while flying at roughly 200 km/h, and in the case of helicopters 800-900 km/h, while onboard fighter aircraft. A flight onboard the airliner differs considerably from that onboard a high-manoeuvrability jet. Imagine flying 10,000 metres (33,000 feet) above ground level and then flying upside down at 5,000 metres. In the airliner, the slightest bit of turbulence will cause passenger anxiety. When I was taking these photographs, the g-force was so high that my camera weighed up to 7 times what it did on the ground and it was difficult to hold it steady! I often stepped out of the cabin green in the face as my inner ear could not keep up with the acrobatics we were going through. It might be hard work but it is still a dream job! Please bear in mind though, that these images would not be as effective and your flight would not be as pleasant and safe if it were not for the skill and experience of the pilots with whom you travel. â&#x2DC;?

062_KA_09_W chmurach-MSz45.indd 65

11-08-16 13:37

LOT W PRZESZŁOŚĆ ■ A LOOK BACK IN TIME

066_KA_09_Lot w przeszlosc-MSz45.indd 66

11-08-16 13:45

FORTUNA losem się toczy every ticket has its day Tekst/Text: Milena Rachid Chehab, rysunki/drawings: Grażyna Rigall

Co ma ze sobą wspólnego Wielki Mur Chiński, British Museum, warszawski Szpital Dzieciątka Jezus, Uniwersytet Harvarda i Opera w Sydney? Wszystkie powstały dzięki loterii. Ta niezwykle dochodowa gałąź gospodarki liczy sobie już dobrych kilka tysięcy lat. What do the Great Wall of China, the British Museum, Warsaw’s Infant Jesus Hospital, Harvard University and the Sydney Opera House have in common? They were all ﬁnanced by lotteries. This very lucrative sector of the economy has been thriving for thousands of years.

ako pierwsza wspomina o niej bodaj Biblia, w której przeczytamy, że właśnie dzięki loterii Mojżesz podzielił kraj między poszczególne rody. Ale na samym procederze zarobił po raz pierwszy chiński cesarz z dynastii Han, który 2300 lat temu w ten sposób postanowił sfinansować budowę Wielkiego Muru. Podstawą tamtejszej loterii było wybieranie znaków z chińskiego alfabetu (w oparciu o piosen67

066_KA_09_Lot w przeszlosc-MSz45.indd 67

11-08-16 14:45

LOT W PRZESZŁOŚĆ ■ A LOOK BACK IN TIME kę, której uczyły się wtedy chińskie dzieci) – to starożytna wersja keno, loterii do dziś popularnej na całym świecie, również w Polsce. Obecnie jednak zamiast chińskich znaków losuje się liczby, zwykle z przedziału 1–70. Poza tym gracz decyduje także, ile chce ich skreślić i o jaką walczy stawkę.

KOŚCI ZOSTAŁY RZUCONE

W starożytnym Rzymie okazją do loterii były saturnalia, czyli powitanie nowego roku. Poza tym cesarze używali loterii do przydziału majątku i niewolników, natomiast na co dzień potrzebę hazardu zaspokajali grą w kości, przy czym wygranie z nimi było nieszczęściem, bo porażkę rekompensowali sobie zwykle aresztowaniami, egzekucją bogatych obywateli lub konfiskatą ich dóbr. W kości grano przez całe średniowiecze (także w Polsce, już za czasów piastowskich) – gawiedź o drobne sumy, możni o bardziej wymyślne wygrane, na przykład o granice jakiegoś terytorium albo – jak w przypadku przegranego w tę grę przez Henryka VIII – o ogromny dzwon w katedrze świętego Pawła w Londynie. Europa zachwyciła się loterią dopiero u progu renesansu, najpierw na terenach dzisiejszej Burgundii (tam właśnie w 1443 r. powstała pierwsza loteria przeznaczona dla zamożnych) i Flandrii, gdzie w ten sposób zbierano pieniądze na fortyfikacje miast i na 3|

ubogich. Za pomocą loterii obrazów, z których pieniądze poszły na cele dobroczynne, uczciła pamięć męża wdowa po malarzu Janie van Eycku. Jednak za ojczyznę loterii uznaje się Włochy, i to nie tylko dlatego, że stamtąd pochodzi samo to słowo oznaczające przeznaczenie. Pierwsza liczbowa loteria rozpoczęła bowiem działalność w 1519 r. w Genui – założycielem i pomysłodawcą był miejski radny Benedetto Gentile. Zasady polegające na wybieraniu 5 liczb z 90 – mocno przypominające te z keno – wzięły się z panującego w Genui zwyczaju wyboru 5 senatorów spośród 90 kandydatów. To właśnie formuła „5 z 90” na dobre podbiła Europę, szczególną furorę robiąc w Wielkiej Brytanii, gdzie w 1566 r. królowa Elżbieta I ustanowiła specjalne prawo o loterii powszechnej – środki miały zasilać potrzeby publiczne. Trzy lata później w katedrze odbyła się pierwsza państwowa loteria, szeroko reklamowana w całym kraju. Wygrywał każdy spośród 400 tys. biletów – oprócz pieniędzy nagrodami były m.in. gobeliny i srebrna zastawa stołowa. Dochód przeznaczono na zaopatrzenie Londynu w wodę i na budowę mostu Westminster.

LOTERIA BUDUJE NOWY ŚWIAT

Stopniowo coraz bardziej wykorzystywano monopol loteryjny do budowy potęgi Imperium Brytyjskiego, co wywoływało spore kontrowersje. Większość bowiem zysków szła nie na budowę portów czy British Museum, ale na rozwój osadnictwa w Nowym Świecie – Jamestown w stanie Wirginia, pierwsza brytyjska osada w Ameryce, powstała na początku XVII w., to właściwie dzieło graczy lotto. Stany Zjednoczone prawdopodobnie również nie istniałyby, gdyby nie popu4| larność loterii, która w XVIII i na początku XIX w. święciła tam swe największe triumfy. Dzięki niej najpierw finansowano armaty na wojnę o niepodległość, a potem budowano kraj: drogi, mosty, sądy, szpitale, więzienia, szkoły, biblioteki i sierocińce. Bez loterii nie udałoby się wybudować tak prestiżowych dziś uniwersytetów jak Harvard, Yale, Princeton i Columbia. Powód był prosty – w dopiero tworzącym się kraju nie istniał jeszcze system podatkowy i bankowy. Do momentu pojawienia się prohibicji loteryjnej w poł. XIX w. (podobny zakaz wprowadzony w Kanadzie poważnie odbił się na kieszeni tamtejszych duchownych, którzy

066_KA_09_Lot w przeszlosc-MSz45.indd 68

11-08-16 14:51

from 1 through 70. It is the player who decides how many numbers to pick and what pay table to choose.

THE DIE IS CAST

he first mention of the lottery may be found in the Bible which says that Moses resorted to drawing lots to divide the country into different tribes. A similar solution was adopted in China 2,300 years ago when the first Han emperor decided to raise funds for construction of the Great Wall. People selected characters from the Chinese alphabet (used in a nursery rhyme popular among children who were taught calligraphy) in a lottery that could be described as an ancient version of keno, a game still popular around the world, including Poland. Nowadays, Chinese characters have been replaced by numbers, usually

The Saturnalia carnival which celebrated the new year in ancient Rome was marked by numerous lotteries. Besides, emperors, especially Julius Cesar and Caligula, used the lottery to allocate estates and slaves, and quenched their daily thirst for gaming with dice – winning against the ruler brought misfortune as he usually made good the loss with arrests, executions of wealthy citizens and confiscation of their property. Dice remained popular throughout the Middle Ages. Commoners would wager small sums of money while the stakes of the high and mighty included territorial boundaries, or in one case where Henry VIII lost a game – a gigantic bell in St Paul’s Cathedral in London. Lotteries became popular in Europe on the eve of the Renaissance, initially in Burgundy (where the first lottery for the wealthy and the high born was drawn in 1443) and Flanders (where it was held to collect money for town fortifications and the poor). Jan van Eyck’s widow organised a lottery of paintings to support the needy REKLAMA

066_KA_09_Lot w przeszlosc-MSz45.indd 69

11-08-16 13:54

dotąd finansowani byli z przychodu loteryjnego) loterie były więc niezwykle ważnym źródłem dochodów państwa.

POLACY NIE GORSI

Moda na loterię w XVIII w. przybyła także do Polski. W ten sposób Stanisław Konarski zbierał fundusze na budowę szkoły wyższej Collegium Nobilium i Szpitala Dzieciątka Jezus. W 1768 r. Sejm przyjął ustawę, w której uznawał loterię za jedno ze źródeł dochodu budżetu. Sporą uwagę przykładano do ogłaszania szczęśliwych liczb – ich publikacja następowała w Monitorze Polskim, a na prowincję tabelę wygranych wiózł pocztylion, często oblegany przez mieszkańców już na rogatkach. Dziś do kasy Totalizatora wpływa rocznie 3,5 mld zł. Na państwową loterię każdy z nas średnio wydaje więc ponad 90 zł rocznie. Z badań psychologicznych wynika jednak, że nawet jeśli uda nam się wygrać, nie zwiększy to naszego poziomu szczęścia, co najwyżej radość z budowania wspólnymi siłami Stadionu Narodowego. ☐ Korzystałam z ksi żki „Graj cym sprzyja szczęście” pod redakcj Grzegorza Wójtowicza, Twigger 2006.

and pay homage to her late painter husband. The French began to take to lotteries at the beginning of the 16th century – games organised in line with a special royal charter were used to raise funds for charity. Italy is believed to be the cradle of the lottery and not only because lottery comes from an Italian word meaning destiny or blind fate. The first sweepstake was launched in Genoa in 1519 by Benedetto Gentile, a city councillor. The 5-from-90 formula – very similar to the Chinese keno game – was inspired by the Genoese tradition of selecting five senators from a pool of 90 candidates. This “5-from-90” concept took Europe by storm and became extremely popular in England where, in 1566, Queen Elizabeth I chartered a general lottery to raise funds to cover public expenditures. Three years later, the first general lottery, heavily promoted in England, was drawn at St Paul’s Cathedral. One of the 400,000 tickets had to win. Prizes included tapestries and silverware in addition to money. The proceeds were used to construct the Westminster Bridge.

LOTTERY BUILDS THE NEW WORLD

Gradually, the national lottery came to be used to support the power of the British Empire. This stirred quite

066_KA_09_Lot w przeszlosc-MSz45.indd 70

11-08-16 13:53

a few controversies. Most of the profits were not used to finance the construction of ports or the British Museum but were allocated to developing settlements in the New World. Jamestown, Virginia, the first British colony in the US, was founded in the early 17th century on the wagers of lotto players. The United States would probably never have come into existence without the great popularity of the lottery whose heyday was in the 18th and the early 19th centuries. The lottery was first used to pay for the cannons deployed in the Revolutionary War, and later to build the country, including roads, bridges, court houses, hospitals, prisons, schools, libraries, and orphanages. Without the lottery, we would not have such prestigious universities as Harvard, Yale, Princeton or Columbia. The rationale for this was simple enough – the fledgling nation had not yet created taxation and banking systems. Until lotteries were prohibited in the mid-19th century, games of chance constituted a major source of state revenue.

POLES ARE NO WORSE

Lotteries were also in vogue in Poland in the 18th century. Stanisław Konarski used sweepstakes to raise funds for establishment of the Collegium Nobilium

university and the Infant Jesus Hospital. In 1768, the Polish Parliament passed an act which recognised the lottery as a source of budgetary revenue. Lotteries were drawn in fancy settings from the outset and anyone could enter. Announcements of winning numbers published in the Polish Monitor and other Warsaw newspapers were eagerly scrutinised. Postmen dispatching pay tables from the Lottery Office to the provinces were often besieged by frantic locals at the tollbooths. Today, the Polish National Lottery has an annual revenue of PLN 3.5 billion. The average Pole spends over PLN 90 per year on the National Lottery. Psychological research indicates that winning won’t make us happier. Still, we can take some comfort in the fact that we built the National Stadium together. ☐ This article is based on the book "Graj cym sprzyja szczęście" edited by Grzegorz Wójtowicz, Twigger 2006. REKLAMA

066_KA_09_Lot w przeszlosc-MSz45.indd 71

11-08-16 17:08

SMAK LUKSUSU ■ TASTE OF LUXURY

CZARNA

DOSKONAŁOŚĆ Black Perfection Joanna Lamparska

„Luksus musi zapewniać wygodę, inaczej nie jest luksusem” – mawiała Coco Chanel i wymyśliła suknię doskonałą. Piękną, skromną i równocześnie elegancką. Suknię, którą uwielbiają mężczyźni, ale jej nie rozumieją. Bo jak zrozumieć, że kawałek czarnego materiału kosztuje czasem kilkanaście tysięcy złotych? Coco Chanel used to say, “Luxury must be comfortable, otherwise it is not luxury”, and so she invented the perfect dress. Beautiful and modest. But also sophisticated. A dress loved, but not understood, by men. After all, how are you supposed to understand that a piece of black fabric can sometimes cost upwards of ten thousand zlotys? 72

072_KA_09_Smak Luksusu_MSz45.indd 72

11-08-16 13:39

Zdjęcia/Credits: Diomedia

uż od ponad 90 lat mała czarna jest królową każdej damskiej szafy. W krajach anglojęzycznych nazywa się ją krótko: LBD. To skrót od little black dress – równie prosty, co sama sukienka. Bo bez względu na to, czy ta kosztuje 200 zł, czy 20 tys. zł, od początku jej zadanie jest bardzo czytelne. Ma w kilka sekund sprawić, żeby kobieta, która ją wkłada, wyglądała seksownie i z klasą. W założeniu mała czarna jest jedyną sukienką dla wszystkich pań, niezależnie od wieku i figury. Dlaczego? Z prostego powodu – LBD ma same zalety. Przede wszystkim wyszczupla. Po drugie, nie widać na niej plam. Jest idealną bazą dla luksusowej biżuterii, eleganckich dodatków i ekstrawaganckich torebek. Przez pewien czas obowiązkowo przyjaźniła się z perłami. Wzbogacona o żakiet i czółenka jest świetnym strojem do biura. Połączona z niebotycznie wysokimi szpilkami zamienia swoją właścicielkę w wampa. Pomysły na jej wariacje można kopiować nawet z internetu. Tam również jest królową. W Googlach „mała czarna sukienka” wyskakuje ponad 17 mln razy! I gdyby nie to, że historia powstania LBD jest nieco łzawa, można by uznać, że to najszczęśliwszy ciuch w historii mody. W 1922 r. Coco Chanel zaprezentowała słynne perfumy Chanel No 5 i wydawało się, że trudno jej będzie jeszcze zaskoczyć czymś świat. Tymczasem, cztery lata później, magazyn Vogue opublikował zdjęcie zupełnie nowej chanelowskiej sukienki. Jej prostota i elegancja były urzekające. Natychmiast spodobała się zmęczonym gorsetami i piórami modnisiom. Vogue nazwał ją Fordem Chanel, bo tak jak samochody Henry’ego Forda była szeroko dostępna i miała jeden kolor – czarny. LBD wywołała prawdziwą rewolucję. Do tej pory czarny był zarezerwowanym dla żałoby kodem informującym, że nosząca go osoba opłakuje śmierć bliskich. I choć teraz mogła go nosić każda dama – taki był praktyczny! – czerń stała się kolorem smutku i dla samej Coco. Dzieciństwo spędziła w klasztorze, gdzie z czernią obcowała na co dzień. Biografowie twierdzą natomiast, że Chanel zaprojektowała swoją czarną doskonałość, wspominając nieżyjącego Arthura Edwarda „Boya” Capela, miłość jej życia. To „Boy” w 1900 r. pomógł jej założyć w Paryżu pierwszy sklep. 19 lat później zginął w wypadku i wtedy zawalił się cały świat projektantki.

he “little black dress” has been the staple of every woman’s wardrobe for over ninety years. In English-speaking countries, it is simply known as the LBD, a term as facile as the dress itself. Because no matter whether your “LBD” cost PLN 200 or 20,000, its objectives are crystal clear from the outset. The name of the game is to make the woman wearing it sexy and classy. The “little black dress” per se suits females of all ages and sizes. Why? The reason is simple – it is all about becoming. First of all, it makes you look slimmer. Second, it conceals stains. Third, it’s the perfect backdrop for luxury jewellery, fine accessories and extravagant bags. There was a time when LBD and pearls formed an inseparable duo. Teaming it up with a jacket and pumps makes for the perfect business outfit. Just add a pair of imposing high-heels and we’re talking vamp city. Styling ideas can be even copied from the Internet where the LBD reigns supreme. Google “little black dress” and you come up with more than 17 million matches! And this would be the happiest number in fashion history too were it not for its somewhat sad history. In 1922, when Coco Chanel unveiled her iconic fragrance Chanel no. 5, it seemed there was no way she could take the world by storm once again. But, a mere four years later, Vogue published a photograph of a completely new dress from Chanel whose simplicity and elegance were simply stunning. The fashionistas of the day, straitjacketed as they were in corsets and feathers, hailed it as the garment. Vogue dubbed it “Chanel’s Ford”, because just like Henry Ford’s car you could choose any colour you wanted so long as it was black. The LBD was truly a revolution. Until then, black was the preserve of widow’s weeds and was associated exclusively with bereavement. And then, overnight, every woman found she could wear it anywhere. And it was so practical! Black, though, was a pretty sorrowful colour for Coco. She spent her childhood in a monastery orphanage where she was constantly surrounded by black. Chanel’s biographers, however, argue that she designed her timeless black dress in homage to Arthur Edward “Boy” Capel – the love of her life. It was Boy who helped her set up her first showroom in Paris in 1900. Chanel was shattered when he died in a car crash nineteen years later. The classic “little black dress” was calf-length and came with a pleated skirt, a broad black belt, and a loose long-sleeved top. Variants began to emerge

Kiedy ﬁlmy w technikolorze zaczęły podbijać świat, okazało się, że tylko mała czarna jest wiarygodna. Taśma przekłamywała inne barwy! When Technicolor conquered the silver screen, black was the only colours that did not look distorted.

Audrey Hepburn dowiodła, że małą czarną można założyć nie tylko wieczorem, ale nawet do śniadania – oczywiście u Tiffany'ego. Jej LBD (proj. Givenchy) sprzedano w 2006 r. na aukcji za 410 tys. funtów! Audrey Hepburn proved that you can wear the little black dress not only to dinner but also to breakfast. At Tiffany's, needless to say. Her Givenchy black number was auctioned in 2006 for GBP 410,000! Funds went to charity.

072_KA_09_Smak Luksusu_MSz45.indd 73

11-08-16 13:39

SMAK LUKSUSU ■ TASTE OF LUXURY Mała czarna ma tak samo wiele twarzy (choćby Édith Piaf, Claudii Schiffer i bohaterki komiksu Betty Boop), jak i form – od tej stworzonej przez Coco Chanel z plisowaną spódniczką i długimi rękawami (tu na aukcji w Christie's w 1978 r.) po wydanie z różami.

The little black dress has as many faces (such as those of Édith Piaf, Claudia Schiffer and the Betty Boop character) as it has designs, from the original Coco Chanel LBD with a pleated skirt and long sleeves (at an auction at Christie's in 1978) to the one decorated with tulle roses.

Klasyczna mała czarna miała plisowaną spódniczkę, szeroki czarny pasek i jedwabną luźną górę z długimi rękawami. Sięgała do łydek. I choć z czasem zaczęły się pojawiać jej różne warianty, od początku była „mundurkiem wszystkich kobiet z gustem”. Robiła szaloną karierę. Podczas Wielkiego Kryzysu jej skromność równała się elegancji. Pani Wallis Warfield Simpson, amerykańska rozwódka, dla której król Edward VIII zrezygnował z brytyjskiej korony, mawiała: Kiedy LBD jest odpowiednia, nie ma już potrzeby wkładania niczego innego. Również Édith Piaf chętnie pokazywała się w małej czarnej. Piosenkarka chciała w ten sposób skłonić publiczność do słuchania, a nie gapienia się na jej stroje. Ale to właśnie przez ubiór

over time but it has always been “a uniform for all women of taste”. During the Great Depression its modesty was held to be chic. Mrs Wallis Simpson, the American divorcee for whom King Edward VIII abdicated the British crown, used to say: “When the little black dress is right, there is nothing else to wear in its place”. Édith Piaf often performed in her little black dress. The singer wanted the audience to focus more on her singing and less on her clothes. But it was the dress that earned her the nickname of the “little black sparrow”. Over time, the LBD came to be the habiliment of choice of the alluring but dangerous bombshell. Hollywood directors decked out their femme fatales and fallen women in little black numbers. Today it is coordinated even with leather jackets. But Coco Chanel had predicted all this. She knew intuitively that “fashion fades, only style remains the same”. The LBD is the best proof of that. ☐

Zdjęcia/Credits: Corbis, Alamy/Bew, Getty Images/FPM, DR

została nazwana „małym czarnym wróbelkiem”. Wkrótce mała czarna stała się symbolem kobiety niebezpiecznej, uwodzicielskiej i seksownej. Hollywoodzcy reżyserzy wciskali w LBD femmes fatales i kobiety upadłe. W latach 80. Kelly Bundy, bohaterka serialu Świat według Bundych, założyła do swojej małej czarnej ciężkie buty i skórzaną kurtkę. Ale Coco Chanel to przewidziała. Intuicyjnie wiedziała, że „moda przemija, ale styl pozostaje”. LBD jest na to najlepszym dowodem. ☐

072_KA_09_Smak Luksusu_MSz45.indd 74

11-08-16 13:40

Ustka_K_12.08.indd 1

8/12/11 3:45:36 PM

POLSKA MARKA ■ POLISH BRAND

Zrób to sam(a)! Do it Yourself! Agnieszka Fiedorowicz, Przekrój

Agnieszka Fiedorowicz, "Przekrój"

Wielobarwne bransoletki i naszyjniki z ceramiki i metalu odmieniły polski rynek jubilerski już pięć lat temu. Dziś Biżuteria Modowa By dziubeka ze Śląska podbija serca kobiet od Szwecji po Ukrainę.

Zdjęcia/Credits: M.P.

Multicoloured bracelets, and necklaces made of ceramics and metal transformed the Polish jewellery market ﬁve years ago. Today, Silesian-made By dziubeka fashion jewellery is sought after by women from Sweden to Ukraine.

076_KA_09_Polska marka-MSz45.indd 76

11-08-16 13:42

orale w kształcie oliwek łączą się ze stopami hipoalergicznych metali. Z daleka przyciągają wzrok mocnymi barwami, z bliska docenia się ich elegancję i dbałość o szczegóły – w koralach ze szkła czy masy perłowej widać zatopione nasiona, elementy drewna, tkanin czy muszli.

REWOLUCJA W BRANŻY

live-shaped beads coordinated with alloys of hypoallergenic metal. Vibrant colours make heads turn from afar, whereas a closer look reveals sophistication and attention to detail – glass or mother of pearl beads feature locked seeds, pieces of wood, fabric or shells.

TRADE REVOLUTION

Anna Dziubek, założycielka i dyrektor artystyczny By dziubeka, z wykształcenia ekonomistka specjalizująca się w marketingu oraz handlu międzynarodowym, tłumaczy: – Gdy pierwsze projekty pokazaliśmy na międzynarodowych targach jubilerskich, okazało się, że to rewolucja w branży. Sklepy handlowały wtedy głównie złotem, srebrem i kamieniami szlachetnymi. Wprowadzając biżuterię z ceramiki, przełamaliśmy ten stereotyp. Innowacyjne projekty z Tychów szybko znalazły nabywców, gdy przy rosnących cenach kruszców okazały się nie tylko ciekawe, ale i konkurencyjne cenowo. Anna Dziubek wraz z mężem Tomaszem postawili wszystko na jedną kartę i ruszyli z masową produkcją. Dziś zatrudniają 30 pracowników, a ich biżuterię można znaleźć w czterech punktach firmowych oraz ponad 300 salonach partnerskich na terenie Polski. Firma planuje otwarcie sieci sklepów franczyzowych, również za granicą, bo jej kolekcje dobrze sprzedają się na Słowacji, Ukrainie, w Szwecji, Niemczech, Irlandii, Wlk. Brytanii a nawet w Australii.

By education an economist specialising in marketing and international trade, Anna Dziubek, the founder and artistic director of By dziubeka, explains, “When we put our pioneer designs on show at an international jewellery fair, they seemed revolutionary. At the time, most stores dealt in gold, silver and precious stones. By introducing ceramic jewellery, we broke away from the stereotypes.” The innovative jewellery from Tychy, Silesia, quickly caught the eye of consumers. In an environment where precious metal prices were rising, this was not only an exciting, but also a price-competitive, move. Anna Dziubek and her husband Tomasz decided to go for broke and launch volume production. Today, they employ over 30 people, and their jewellery is available from four brand boutiques and over 300 partnership showrooms across Poland. The company plans to open a chain of franchise stores both here and abroad. By dziubeka collections have achieved success in Slovakia, Ukraine, Sweden, Germany, Ireland, Great Britain and even Australia.

ŻYJ KOLOROWO!

COLOUR YOUR WORLD

O sukcesie biżuterii By dziubeka zadecydowały nie tylko oryginalne pomysły, ale i szeroka gama barw. Tylko najpopularniejsza kolekcja Ceramika & Muszla to naszyjniki, bransoletki i kolczyki w ponad stu odcieniach: od pasteli po głęboką czerń. Obok gotowych kolekcji firma oferuje półprodukty, które można samemu dowolnie zestawiać, komponując „własny” wyrób z kolorem sukienki czy torebki. To sprawia, że współpracę z By dziubeka szczególnie upodobali sobie projektanci ubrań oraz styliści największych polskich magazynów o modzie (m.in. Hot Moda & Shopping, Uroda, Cosmopolitan czy Joy). Po indywidualne projekty Anny Dziubek sięgają celebrytki: Marysia Sadowska ściągnęła na siebie uwagę fotoreporterów, zakładając na pokaz Michała Starosta kolczyki i bransoletkę wykonane z ceramicznych korali łączonych z... papierowym sznurkiem. Jednym słowem – pomysłowość górą! ☐

By dziubeka to połączenie moich zdolności plastycznych z doświadczeniem handlowca – tłumaczy Anna Dziubek. "By dziubeka is a unique combination of an art talent with the experience of a sales person," explains owner Anna Dziubek.

The success of By dziubeka jewellery is not only driven by the creative concept but also the wide colour gamut. Their best-selling Ceramics & Shells collection presents necklaces, bracelets and earrings in over a hundred shades – from pastels to deep black. In addition to ready-to-wear items, the company offers components which can be matched to design your “original” piece of jewellery to accessorise a dress or a purse. This is probably why fashion designers and stylists from Poland’s biggest fashion magazines (including Hot Moda&Shopping, Uroda, Cosmopolitan, and Joy) are only too happy to work with By dziubeka. Custommade jewellery from Anna Dziubek is also popular among celebrities – Marysia Sadowska caught the attention of the photographers at Michał Starost’s fashion show wearing wearing a pair of earrings and a bracelet made of ceramic beads on a … paper string. Which just goes to show that creativity rules! ☐ 77

076_KA_09_Polska marka-MSz45.indd 77

11-08-16 13:43

078_KA_09_Wywiad-MSz45.indd 78

ROZMAWIA/INTERVIEWED BY: Magdalena

Rigamonti

A Talented Interviewer

Ma talent do rozmów

WYWIAD ■ INTERVIEW

11-08-16 13:18

Szymon Hołownia – szerokiej publiczności znany z telewizyjnego show Mam talent, odrobinie mniejszej z ciętego pióra, religijnego zaangażowania i książek, które podnoszą na duchu. Właśnie wydał Ludzi na walizkach – zapis 20 rozmów z ludźmi, którzy są na zakręcie życia.

Zdjęcie/Credits: Jan Zamoyski/Agencja Gazeta

Szymon Hołownia – is one of the hosts of Mam talent, a columnist, and an author whose spiritual books reﬂect his keen religious commitment. He has just published Ludzie na walizkach (Suitcase People), a series of 20 interviews with people on the crossroads of their lives. Łatwo panu przychodzi przekonanie ludzi, by opowiadali o swoich bardzo prywatnych, głębokich przeżyciach? Rzecz chyba w tym, żeby dać rozmówcom poczucie, że nie chce się ich używać do jakiegoś na przykład moralizatorskiego celu. Chodzi o to, żebyśmy usiedli jak człowiek z człowiekiem i po prostu pogadali, podzielili się swoim życiem. Proszę ich, by opowiedzieli, jak poradzili sobie z zakrętami, które każdy z nas przecież w życiu przechodzi. Z chorobą, wypadkiem, odejściem kogoś bliskiego. No właśnie. Te tematy eksploruj‘ też brukowce. Wyciskając z nich podkolorowane emocje, zawijając w mające szokować tytuły. To prostytuowanie cierpienia. Ja, zamiast sprzedawać, wolę posłuchać człowieka, spotkać go tu, gdzie w tej chwili jest. I nie zasłaniać go, zalewając się łzami albo krzycząc: Boże, gdzie jesteś? Opatrzność dała nam prezent – pół godziny czy godzinę na tę rozmowę. To tak, jak spotkać kogoś w pociągu czy samolocie – on zaraz wysiada, ja też, i pewnie nigdy się już nie spotkamy. Podzielmy się więc ze sobą czymś istotnym, dajmy sobie jakieś wskazówki, trochę siły na drogę, nie marnujmy tej szansy na rozmowę o polityce czy innych błahostkach, które – również mnie – zajmują zwykle mnóstwo czasu. Założył pan, żeby te rozmowy poruszały, ale nie były wyciskaczami łez? Bo nie są. Moi rozmówcy to ludzie, którzy przemyśleli już to, co im się zdarzyło. Nigdy nie namawiałbym na rozmowę człowieka, który jest u progu żałoby i zwyczajnie trudno jest mu się pozbierać. To naprawdę nie jest smutna książka. Bałem się, że może tak być, ale gdy przeczytałem ją już w całości przed drukiem, odetchnąłem z ulgą. W tych ludziach jest jakaś siła, światło, którego nie umiem zamknąć w słowach. Utwierdziłem się w przekonaniu, że bzdurne jest zdanie głoszące, że cierpienie uszlachetnia człowieka.

Do you ÿ nd it easy to get people to tell you about deeply trying and very personal experiences? I try to convince people that it is not my intention to use them for some moralistic purpose. What’s important is to sit down with another human being and talk; just talk and share life experiences. I ask people to tell me how they’ve coped with difficult moments in their lives, which we all go through at one point or another. We all have to deal with illness, accidents, and bereavements. Exactly. … e tabloids explore these topics too. They do but they sensationalise them and put them under headings designed to shock. They actually demean human suffering. Rather than traffic in misery, I prefer to listen to people, to meet them exactly where they are right now. And without interrupting them by shedding tears or crying out: ‘God, where art thou?’ Providence has given us a gift – half an hour or an hour to spend on this conversation. It’s like meeting someone on a train or a plane; he or she will soon get off and we’ll probably never see each other again. Let’s share something worthwhile, let’s give each other a few tips, a little bit of strength to carry on. Don’t let’s waste this opportunity – and I include myself here – on discussing politics and all those other insignificant things that take up much so much of our time. So you set out to make these interviews moving but not maudlin? Well, because they’re not. The people I talk to have already reflected on what has happened to them. I would never interview anybody who’s going into mourning and finding it difficult to come to terms with the situation. It’s really not a sad book. I was afraid it might turn out like that but I gave a sigh of relief when I read it through before it went to print. All these people have an inner strength, a special light that I cannot find words to describe. This confirmed my conviction that the claim that suffering is ennobling is plain rubbish. If anything it’s the opposite – I think this is a quote from Fr. Tischner –

Ja, zamiast sprzedawać, wolę posłuchać człowieka, spotkać go tu, gdzie w tej chwili jest. I nie zasłaniać go, zalewając się łzami. Rather than selling, I prefer to listen to people, to meet them where they are right now. And without interrupting them by shedding tears.

078_KA_09_Wywiad-MSz45.indd 79

11-08-16 13:19

WYWIAD ■ INTERVIEW

The stories of the people I talk to are a sort of vaccine; they make us immune to things and thoughts that we’re afraid to admit to.

Szymon Hołownia – dziennikarz (35 l.), publicysta Newsweek Polska, zastępca dyrektora kanału religia.tv, gdzie prowadzi cykl rozmów Ludzie na walizkach (od 2009). Ich zapis wydało właśnie wydawnictwo Znak. W latach 2008–2010 współprowadził w telewizji TVN trzy edycje programu Mam talent. Na jesień planuje nową książkę, zapis dyskusji światopoglądowych z drugim gospodarzem tego show Marcinem Prokopem. – Journalist (35), commentator of Newsweek Polska, deputy director of the television channel religia.tv where he has been presenting Ludzie na walizkach since 2009. A book based on his interviews with his guests has just been published by Znak. Hołownia co-hosted Mam talent talent show on TVN from 2008 to 2010. He is planning to publish a new book in autumn. This will be a recording of his discussions about life with Mam talent co-host Marcin Prokop.

that it is the individual that makes suffering more noble. Man is the only creature that can transform a load of misfortune and evil into something pure by changing his attitude. But today people do not want to talk or even think about suffering. • ey would sooner forget it. This is the crux of the problem: we push suffering out of our minds but it is part of our lives. Suffering is not contagious and it is not eternal. The stories of the people I talk to are a sort of vaccine; they make us immune to things and thoughts that we’re afraid to admit to. Agnieszka Kowalska, the wife of late Maciej Kozłowski, the famous actor, told me how love can flourish and give you security, peace of mind and joy even after your loved one is gone. Fr. Adam Boniecki tells us that it is not that “old age is something God did not think through”, as some people say. He exemplifies the wisdom of old age, the wisdom that lets us look at a world stuck in a rat race with equanimity and a sense of reserve. Fr. Boniecki says that when he watches the news and the anchor is talking about new highways he calmly thinks to himself that he won’t be driving along them anyway. We don’t fall into each others’ arms sobbing and I don’t tell him to take any of it back as he shouldn’t be saying things like that. We both smile. Did it ever happen that people were suspicious of you as the funny guy from Mam talent? I’m happy that more and more people identify me with the Ludzie na walizkach show I host on religia. tv and the books I write. Mam talent is the cherry on the pie; it’s a lot of fun and I get to do it with a friend with whom I’m working on a book! ☐

Zdjęcie/Credits: Jan Zamoyski/Agencja Gazeta

Historie moich bohaterów działają jak szczepionka – uodparniają na rzeczy i myśli, których panicznie do siebie nie dopuszczamy.

Jest odwrotnie, to chyba cytat z ks. Tischnera, to człowiek uszlachetnia cierpienie. Jest jedyną istotą, która potrafi masę podgryzającego go nieszczęścia i zła przerobić swoją postawą w czysty kryształ. Ale ludzie dziś o cierpieniu nie chcą ani mówić, ani myśleć, nie chcą pamiętać. Na tym właśnie polega cała rzecz – wypychamy cierpienie z głów, a przecież ono jest częścią życia. Cierpienie nie zaraża, to nie cierpiętnictwo. Historie moich bohaterów działają jak szczepionka – uodparniają na rzeczy i myśli, których panicznie nie dopuszczamy do siebie. Agnieszka Kowalska, żona śp. Macieja Kozłowskiego, znanego aktora, opowiada mi o tym, jak nawet po odejściu bliskiej osoby miłość może nadal kwitnąć, dawać pewność, spokój, uśmiech, owocować w życiu. Ks. Adam Boniecki przekonuje, że to nie jest do końca tak, że „starość się nie udała Panu Bogu”. Pokazuje mądrość starości – to, że pozwala spokojnie patrzeć na świat zagoniony na śmierć w wyścigu szczurów, daje dystans. Ks. Boniecki mówi, że gdy ogląda wiadomości i mowa jest o tym, że budowa dróg w Polsce prze do przodu, myśli sobie ze spokojem: „A ja i tak po tych autostradach jeździł już nie będę”. I nie rzucamy się na siebie ze szlochem, a ja nie każę mu odpukać w niemalowane, wypluć te słowa i tak dalej, tylko obaj się przy tym uśmiechamy. Zdarzało się, że ludzie patrzyli na pana podejrzliwie, jak na wesołka z programu Mam talent? Cieszę się z tego, że coraz więcej ludzi identyfikuje mnie jednak z Lud˝mi na walizkach i religia.tv, z moimi książkami. Mam talent to wisienka na torcie, chwila zabawy, w dodatku z przyjacielem, z którym pracujemy nad nową książką. ☐

078_KA_09_Wywiad-MSz45.indd 80

11-08-16 13:19

• • • •

• • • • • • •

• • •

EWSIE_kalejdoscope

8/16/11

1:43 PM

Page 1

EUROPEJSKA WY˚SZA SZKO¸A INFORMATYCZNO-EKONOMICZNA W WARSZAWIE

S T U D I U J U N A S ! czesne od 200 PLN* nauka przez internet ZAPISZ SI¢ JU˚ DZIÂ! dobra atmosfera nauki http://

eu.edu.pl

e-mail:

info@eu.edu.pl

infolinia:

22 371 03 30

trzy miesiàce wakacji nie ma zaj´ç w piàtki i d∏ugie weekendy

INFORMATYKA Grafika komputerowa i multimedia • Gry komputerowe • Aplikacje internetowe • Sieci komputerowe • In˝ynieria oprogramowania • Bazy danych • Systemy ERP i CRM • Bezpieczeƒstwo systemów Zarzàdzanie IT • Informatyka w administracji ZARZÑDZANIE Reklama i PR • Marketing i promocja • Finanse i rachunkowoÊç • Zarzàdzanie bezpieczeƒstwem • Zarzàdzanie przedsi´biorstwem • Zarzàdzanie personelem • Zarzàdzanie bankiem • Zarzàdzanie ubezpieczeniami • Zarzàdzanie technologiami informacyjnymi • Zarzàdzanie informacjà • Zarzàdzanie jakoÊcià • Zarzàdzanie w administracji • Logistyka * Cena za jeden miesiàc - oferta ograniczona w czasie. Szczegó∏y w punktach zapisu.

081_KA_09_Reklamy_5.indd 3 003_KA_09_Edytorial-MSz45.indd 3

11-08-16 17:57 16:40 11-08-16

KULTURA ■ CULTURE MUZYKA|MUSIC

FILM|MOVIES NOWA TWARZ ALMODÓVARA

ALMODÓVAR'S NEW FACE

Film, jeszcze przed premierą, która odbyła się na festiwalu w Cannes, zyskał famę „pierwszego horroru Pedra Almodóvara”. Przy jego produkcji hiszpański mistrz zaprosił do współpracy jednego z aktorów, którego odkrył dla światowego kina. Mowa oczywiście o Antoniu Banderasie. Ten, zanim przyjechał do Hollywood, gdzie został Desperado i założył Maskę Zorro, zagrał u Pedra w Matadorze czy Zwiąż mnie. W filmie Skóra, w której żyję wciela się w rolę chirurga plastycznego Roberta Ledgarda prowadzącego upiorny eksperyment. Doktor pracuje bowiem nad wyhodowaniem ludzkiej skóry – wynalazkiem, jaki mógłby ratować życie ofiarom wypadków. Misja Ledgarda ma charakter osobisty, bo przed laty jego żona spłonęła w samochodowej kraksie. Jego eksperyment jest już tak zaawansowany, że potrzebuje królika doświadczalnego, oczywiście najlepiej kobiety. Niepokojąca, pełna fantazji opowieść o oszalałym z miłości i żalu doktorze zapowiada się na najgorętszą premierę filmową tej jesieni.

Even before its premiere at the Cannes festival, the film has been nicknamed "Pedro Almodóvar's first horror movie". The Spanish maestro has cast Antonio Banderas, an actor he introduced to world cinema many year previously, in this, his most recent film. Before he came to Hollywood and starred in played Desperado and The Mask of Zorro, Banderas had starred in Almodovar's Matador and Tie Me Up! Tie Me Down! In The Skin I Live In, Banderas plays an aesthetic surgeon, Robert Ledgard, working on a ghastly experiment. The doctor wants to grow human skin, an invention which could save the lives of burn victims. Ledgard's mission is personal, as his wife died in an explosive car crash years before. The experiment has advanced to the stage where he needs a guinea pig, preferably a woman. This disturbing and imaginative story about a doctor driven mad by love and grief is odds on to be the most talked about film this autumn.

Skóra, w której Erratum, reż. Marek żyję, reż.Best Pedro Lechki, Film, Almodóvar, premiera 8 kwietnia premiera 16.09 Erratum, directed by The SkinLechki, I Live Best Film, Marek In, dir. Pedro premieres on 8 April Almodóvar, premieres 16.09

NA NOWĄ NUTĘ Gdy jeden z najwybitniejszych polskich pianistów Leszek Możdżer bierze na warsztat utwory jednego z najlepszych XX-wiecznych kompozytorów, czyli Krzysztofa Komedy, może być tylko dobrze lub bardzo dobrze. I właśnie tak jest – odświeżone i nasycone osobowością młodszego artysty (Możdżer urodził się w 1971 r., dwa lata po śmierci Komedy), znane kompozycje to świetna propozycja na wczesnojesienne wieczory i genialny podkład muzyczny pod romantyczną randkę. Czerwone wino w trakcie słuchania krążka sączy się samo.

ON A FRESH NOTE

DVD|DVD NOWE HORYZONTY W DOMU

When one of Poland's foremost pianists, Leszek Możdżer, goes to work on one of the best composers of the 20th century, Krzysztof Komeda, the result promises to be nothing short of sheer brilliance. And that’s exactly what this collaboration delivers. Komeda’s music is interpreted afresh and imbued with the youthful ﬂair of Możdżer (who was born in 1971, two years after Komeda's death). These well-known compositions are just right for those early autumn evenings and beautifully set the mood for a romantic tryst. Just add a little red wine and you’re all set.

W zestawie najlepszych ﬁlmów z zeszłorocznej edycji festiwalu Nowe Horyzonty znalazła się m.in. niepokojąca wizja Gaspara Noé (Wkraczając w pustkę), piąta część traktatu moralnego Bruno Dumonta (Hadewijch) i zwycięski ﬁlm Anochy Suwichakornpong (Zwyczajna historia). Seanse obowiązkowe!

Box 10. MFF Nowe Horyzonty, Stowarzyszenie Nowe Horyzonty

This box set showcasing the best films from last year's Nowe Horyzonty festival includes Gaspar Noe's disturbing visions (Enter the Void), the fifth instalment of Bruno Dumont's morality treatise (Hadewijch) and the winning film by Anocha Suwichakornpong (Mundane History). All three are a must-see!

Strony: Kultura oraz Gadżety przygotowała Ola Salwa – dziennikarka, pisze o kinie, modzie, wzornictwie, współpracuje z Przekrojem, Filmem, Elle oraz Sukcesem Journalist and blogger Ola Salwa writes about design, fashion and culture in Kaleidoscope. She is a contributor to Przekrój, Film, Sukces and Elle.

082_KA_09_Kultura-MSz45.indd 82

Leszek Możdżer Komeda, Act Music

Zdjęcia/Credits: M.P., Merlin.pl

NEW HORIZONS IN YOUR HOME

11-08-16 13:23

balet|ballet totalitaryzm Na scenie

TOTALITARIANISM ON STAGE

Jednym z najciekawszych projektów, jakie powstały w Roku Miłosza, jest przedstawienie bydgoskiej Opera Nova zatytułowane Zniewolony umysł. Balet nie jest wierną adaptacją zbioru esejów laureata Nagrody Nobla (zresztą byłoby to bardzo trudne), a raczej wariacją na jego podstawie – wariacją, której głównym tematem jest totalitaryzm. Autorzy przedstawienia wykorzystali także twórczość innego polskiego artysty, Wojciecha Kilara, a dokładnie jego utwór Kościelec, który obok kompozycji Philipa Glassa tworzy podkład muzyczny spektaklu. (o książce Miłosza czytaj poniżej).

The “Captive Mind”, a presentation from the Opera Nova of Bydgoszcz, is one of the most intriguing projects to honour the centenary of the birth of Czesław Miłosz. The ballet is not a faithful adaptation of the collected essays of the Nobel Prize laureate (a daunting task, to put it mildly) so much as a variation of sorts on the theme of totalitarianism. The creators of the performance also employ the works of another Polish artist, Wojciech Kilar, whose piece "Kościelec" is being used as the music background for the show, along with compositions by Phillip Glass. (read about Miłosz's book below).

Zniewolony umysł, reż. Robert Bondara, od 9.09 The Captive Mind, dir. Robert Bondara, from 9.09

KSIĄŻKI|BOOKs Wieczny lot

miłosna obsesja

Historia polskiego lotnictwa liczy już sobie sto lat. Zapisane są w niej biografie wyśmienitych lotników (jak choćby Żwirko i Wigura, na cześć których nazwana ulica prowadzi do warszawskiego lotniska Chopina), pionierskie loty nad Arktykę, przeprawy nad Atlantykiem, a także zbrojna walka na frontach I i II wojny światowej. Ten album to nie tylko kompendium wiedzy, lecz także wspaniały zbiór archiwalnych fotografii.

Kolejna wciągająca i niepokojąca powieść autorki Polki i Europejki. Siła tej książki tkwi nie tylko w mocnym języku, ale przede wszystkim w autentyzmie, bo do tworzenia historii pisarka wykorzystała własne przeżycia z czasów emigracji w Paryżu, oczywiście odpowiednio sfabularyzowane. Mamy tu więc przenikliwą samotność, biedę, a przede wszystkim obsesyjną fascynację starszym reżyserem, który romansując z nią, wciąga ją w swój toksyczny, perwersyjny świat.

Eternal flight

LOVING OBSESSION

The history of Polish aviation is one hundred years old. Its chapters reveal biographies of exquisite pilots (including Żwirko and Wigura who gave their names to the street leading to Warsaw’s Frederick Chopin airport), stories of pioneer flights to the Arctic, trans-Atlantic journeys as well as battles on the fronts of World War I and II. The album also features an excellent collection of archival photographs.

Another intriguing and disturbing novel from the author of Polka and Europejka. Its power lies in its powerful language but above all its authenticity. Gretkowska draws on her experience as an immigrant living in Paris but fact is inextricably interwoven with fiction. What emerges is acute loneliness, poverty and an obsessive fascination with an older film director who draws the protagonist into his toxic and perverse world.

Praca zbiorowa Historia lotnictwa w Polsce, Carta Blanca Collective authors The History of Aviation in Poland, Carta Blanca

Manuela Gretkowska Trans, Świat Książki Manuela Gretkowska Trans, Świat Książki

Z DALA OD dolinY Issy

GDY Jedziemy w Polskę...

O tym, że autor Trzech zim wielkim poetą był, wie w Polsce każdy. Przez 12 miesięcy Roku Miłosza mamy okazję zweryfikować to hasło. Doskonałego materiału dostarczył prof. Aleksander Fiut. Wybrał wiersze noblisty, a następnie skomponował je z fotografiami miejsc dla poety znaczących. W efekcie powstał swoisty przewodnik po Litwie, Paryżu, Kalifornii i Krakowie. W tomie są też angielskie przekłady wierszy.

podstawa to dobry przewodnik. Wyjątkowość Kierunku Polska polega na tym, że nie opisuje poszczególnych regionów, ale proponuje wędrówki tematyczne (Sławni Polacy, Miasta duże, Nie tylko skanseny, Polska aktywna, Będzie się działo etc.). Wypoczywającym nad Bałtykiem rekomendujemy zaś Zrób to w Trójmieście. „To” oznacza wyprawę na dobry obiad, spacer po nieoczywistych zakątkach Gdyni, Gdańska i Sopotu, a na koniec imprezę w fajnym klubie. Uwaga – Zrób... to wydanie dwujęzyczne!

Zdjęcia/Credits: M.P., Merlin.pl

Beyond The Valley of Issa Every Polish student knows that Czesław Miłosz was a great poet. During the twelve months of the Miłosz Year in 2011, we get a chance to verify what we’ve learnt at school. Professor Aleksander Fiut, an eminent expert and interpreter of the works of the Polish Nobel prize winner selected Miłosz’s poems and then matched them with photographs of places close to the poet's heart in Lithuania, Paris, California and Kraków. English translations of the poems included.

EXPLORING POLAND

Czesław Miłosz Tak zwane widoki ziemi. Wybór wierszy, Bosz Czesław Miłosz Tak zwane widoki ziemi. Selected poems, Bosz

Kierunek Polska, Bosz; Zrób to w Trójmieście, Agora Destination: Poland, Bosz; Do it in the Tri-City, Agora

calls for a good guide book. What makes Destination: Poland exceptional is that it does not describe particular regions but offers thematic trips (Famous Poles, Large cities, Open Air Museums and more, Active Poland, etc.). If you are heading to the Polish seaside, let us recommend the "Do it in the Tri-city" tour. "It" means enjoying good food and checking out the lesser known corners of Gdynia, Gdańsk and Sopot.

082_KA_09_Kultura-MSz45.indd 83

11-08-16 17:16

GADŻETY ■ GADGETS

Wrzesień to tradycyjnie czas powrotu do szkolnych i akademickich ławek. Nawet jeśli dawno je opuściliście, warto przypomnieć sobie tamte czasy. W końcu biuro to też szkoła, tyle że życia. September is Back to School month in Poland. If your own school days are but a distant memory, it might be time you did some brushing up. After all, the ofﬁce is a school – of the hard knocks variety. CODZIENNIK

STOSOWNE DOCIĄŻENIE

Notes lub, jak wolimy, dziennik to podstawa: możemy w nim zapisać plan dnia, świetne pomysły na inwestycje, zalążek wiersza dla ukochanego lub po prostu prowadzić w nim pamiętnik. Do regularnego tworzenia notatek, co wyrobi u piszącego także dobry charakter (oczywiście pisma), będzie motywować ładna forma, jak ta Dziennika My Life ﬁrmy Ryland Peters & Small. Cena: 59 zł

Nikt nie lubi, gdy mu wiatr hula po biurku i rozrzuca papiery, dlatego warto się przed tym zabezpieczyć. W tym celu zatrudniamy na stanowisku naszego biurowego niezbędnika przycisk do papieru Architect's Blueprint Paperweight zaprojektowany przez Tibora Kalmana. Wykonany z plastiku wygląda jak zmięty projekt jakiegoś bardzo skomplikowanego budynku. Jeśli na stałe przerzuciliśmy się na cyfrowy papier, przedmiot możemy wykorzystać jako retro-gadżet kojący naszą tęsknotę za widokiem świeżo wydrukowanych kartek. Cena: ok. 54 zł

JUST THE RIGHT WEIGHT ORGANISE YOUR DAY A notebook or a journal is a must. You can plan your day, jot down investment ideas, pen a few lines of a new poem or add an entry to your diary. The pretty form will encourage you to make hand-written notes and keep your handwriting up to scratch. My Life journals from Ryland Peters & Small. Price: PLN 59

No one likes to have their papers blown off the desk. This can be prevented with the Architect's Blueprint Paperweight designed by Tibor Kalman. Although made of plastic, it looks like a blueprint for some fancy building screwed up into a ball. If you have already done away with hard prints, you can always use it as a retro gadget to remind yourself what freshly printed paper used to look like. Price PLN 54

PAPIEROWA MEDYTACJA

PAPER MEDITATION Here is a portable and self-adhesive set that can be used to silently communicate with your ofﬁce friends (Ross from Friends marked his turkey sandwich with it) or to cultivate your spiritual life. The size of the BuddhIts notes is perfect for noting down important things and then learning those philosophical sentences by heart. Just the thing to detach yourself from a hectic day at work. Price: PLN 30.

CHCĘ PODKREŚLIĆ!

HIGHLIGHTING FUN

Nigdy nie wiesz, kiedy w trakcie czytania ważnego raportu, dokumentów lub notatek z wykładów zechcesz oznaczyć istotny fragment, dlatego warto mieć przy sobie miniaturowy zestaw zakreślaczy do papieru MUJI. Sześć neonowych kolorów w mlecznej saszetce to także idealny prezent dla zaprzyjaźnionego pierwszoklasisty. Cena: 19,90 zł

You just never know when you’ll need to highlight a crucial fragment in an important document, report, or school notes. That’s why it’s always a good idea to have a set of MUJI miniature highlighting markers on hand. These six neon colours in a milky pouch also make the perfect gift for a ﬁrst-grader or freshman student. PLN 19.90.

Zdjęcia/Credits: M.P., DR

Oto przenośny i samoprzylepny zestaw mogący służyć do przekazywania informacji kolegom z biura (Ross z Przyjaciół oznaczał nim kanapkę z indykiem) lub kultywowania życia duchowego. Rozmiar karteczek Buddh-Its doskonale nadaje się do notowania, a następnie wkuwania na pamięć ﬁlozoﬁcznych sekwencji wielkich myślicieli, dzięki którym idealnie zdystansujemy się do bieżących problemów. Cena: 30 zł

084_KA_09_Gadzety-MSz45.indd 84

11-08-16 14:15

ODBIJ PIŁECZKĘ! Zestaw gumek recepturek nałożonych na siebie tak, aby uformowały kulę, to jeden z najbardziej błyskotliwych gadżetów ostatnich lat. Stworzony przez japońską ﬁrmę MUJI imponuje prostotą i pomysłowością. Nawet jeśli nie potrzebujemy do niczego takich gumek, możemy je kupić choćby po to, żeby podczas przerwy na lunch zadbać o biurowe życie towarzyskie i zaproponować współpracownikom zabawę w rzucanie piłki. Jedyne osoby, którym odradzamy ten pomysł, to uczniowie. Przy okazji pozdrawiamy ich nauczycieli! Cena: 16,90 zł

BĄDŹ NIEDOSTĘPNA

FOLLOW THE BOUNCING BALL The MUJI Rubberband Ball is one of the most ingenious gadgets to have come out in recent years. It amazes with its simplicity and creativity. Even if you don't need rubber bands, you can buy it for ofﬁce entertainment. Who wouldn’t enjoy a little rubber ball game during their lunch break. Just keep them away from school kids. While we’re at it, we’d like to say hello to all the teachers out there! Price: PLN 16.90

...dla bakterii y ig grzybów

MŁODY NIEDŹWIEDŹ MOCNO ŚPI Zanim zamkniecie oczy, na pewno zechcecie zdjąć okulary. Aby dobrze Wam służyły także następnego dnia, połóżcie je spać, najlepiej z dala od łóżka. Żeby ich przypadkiem nie zgnieść, możecie je na przykład schować do tego uroczego etui z niedźwiadkiem, które znajdziecie w Glamstore.pl. Cena: 35 zł

prOVag kapsułki suplement suplemen ent diety

A LITTLE BEAR SOUND ASLEEP

nawracające problemy intymne

You no doubt take your glasses off before you close your eyes in the evening. You probably put them away too, preferably not in your bed. To avoid crushing them accidentally, store them in this charming bear glasses box available at Glamstore.pl. Price: PLN 35

długotrwała ochrona intymna

DLA TYCH, CO MAJĄ OSTRE PIÓRO Na koniec coś dla wielbicieli makabry i krwistych horrorów. Oto podstawka pod długopisy, na której możemy także wyładować swoją złość i frustrację związaną z wyjątkowo trudnym dniem w pracy. Nie przejmujcie się, Martwy Fred nie czuje się zraniony Waszym zachowaniem. Co najwyżej jest nim lekko dotknięty. Uwaga! Produkt z przyczyn wychowawczych zdecydowanie nie dla dzieci. Cena: 39 zł

prOVag żel łagodzenie podrażnień M5PRO06041

Here’s a little something for those who get into horror ﬁlms and have a bent for the macabre. This pen stand is designed to help you let off steam and vent your frustration after a hard day at the ofﬁce. Fear not, gentle reader, Dead Fred won’t be put off by your antics. Just make sure you treat him gently. And keep him away from children. Price: PLN 39

REKLAMA

KEEP AWAY FROM CHILDREN

nawilżanie i ochrona 85 www.provag.pl

084_KA_09_Gadzety-MSz45.indd 85

11-08-16 13:31

ZDROWIE ■ HEALTH DIETA|DIET

Zapobiegaj i biegaj! Prevent and protect Joanna i Dariusz Brzezińscy*

078_KA_09_Zdrowie-MSz45.indd 86

przez Azjatów, którzy rzadko chorują na raka prostaty, piersi i statystycznie żyją dłużej niż Europejczycy czy Amerykanie. Jak dowodzą badania, uzupełnieniem diety zmniejszającym o 50 proc. prawdopodobieństwo zachorowalności na raka są systematyczne ćwiczenia fizyczne wykonywane godzinę dziennie, od trzech do sześciu razy w tygodniu. I nie mówimy tutaj o sporcie wyczynowym, ale codziennej dawce ruchu typu szybki spacer. ☐

illions of people die prematurely of cancer every year. Research conducted at the Haematology and Oncology Clinic and the Molecular Medicine Laboratory in Montreal has revealed that cancer-related illnesses in Western countries are caused by improper nutrition (35 per cent), tobacco smoking (30 per cent), occupational threats (5 per cent), pollution (5 per cent) and drugs (2 per cent). Only 15 per cent of cases have hereditary causes (genetics) over which we have no influence. Anyone can develop bad cell lesions such as cellular rubber but these do not necessarily develop into malignant cancer cells. It is entirely up to us whether we create an environment in our bodies for these harmful cells to thrive. Research has consistently proven that the most efficient way to prevent cancer is to modify our nutrition plan by eating more plants with a high content of phytochemical substances, antioxidants and omega 3 fatty acids. Fruit, vegetables, oils and fish are have the highest content of these substances and should be eaten every day. That is why we have included them in the Fit and eat glycemic diet we have designed. Phytochemicals and antioxidants can be found in vegetables from the cabbage family. Other foods rich in these important substances include turmeric, ginger, garlic, onion, tomatoes, blueberries, broccoli, cowberry, cauliflower, pumpkin, soy-

Zdjęcia/Credits: M.P., Shutterstock

ażdego roku na przedwczesną śmierć wywołaną nowotworami umierają miliony ludzi. Badania przeprowadzone w Klinice Hematologiczno-Onkologicznej i Laboratorium Medycyny Molekularnej w Montrealu pokazują, że przyczyną zachorowania na nowotwory w krajach zachodnich jest: w 35 proc. nieodpowiednie odżywianie, w 30 proc. palenie tytoniu, w 5 proc. zagrożenia zawodowe, w 5 proc. nadużywanie alkoholu, w 5 proc. skażenie środowiska, w 2 proc. narkotyki. Tylko 15 proc. to czynniki dziedziczne (genetyczne), na które nie mamy wpływu. U każdego zachodzą niekorzystne zmiany komórkowe, np. mikroguzy, które mogą się rozwinąć lub nie. Tylko od nas samych zależy, czy stworzymy korzystne dla komórek rakowych środowisko, które będzie sprzyjać ich rozwojowi. Wszelkie badania dowodzą, że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania występowaniu raka jest zmiana sposobu odżywiania się, np. spożywanie roślin, w których występują duże ilości związków fitochemicznych, przeciwutleniaczy i kwasów omega 3. Warzywa, owoce, oleje i ryby to produkty o najsilniejszym stężeniu tych związków i powinniśmy je spożywać codziennie, dlatego włączyliśmy je do opracowanej przez nas diety glikemicznej Fit and eat. Związki fitochemiczne i przeciwutleniacze znajdziemy w warzywach kapustowatych, zawierają je też kurkuma, imbir, czosnek, cebula, pomidory, jagody, brokuły, borówki, kalafior, dynia, soja, marchew, jeżyny, cytryna, żurawina, kakao (w formie np. gorzkiej czekolady o zawartości kakao ponad 70 proc.), zielona herbata oraz kieliszek czerwonego wina do obiadu. Przeciwutleniacze i omega 3 są w rzepaku, olejach (lnianym, orzechowym), w orzechach włoskich, w maśle orzechowym oraz w rybach typu: łosoś, halibut, makrela, sardynka, śledź czy też pstrąg tęczowy. Dbając o zdrowie, powinniśmy nie tylko wiedzieć, co jeść, ale także, czego nie jeść. Unikajmy więc pożywienia przetworzonego, ponieważ posiada kiepskie wartości odżywcze, konserwanty i barwniki, które stymulują rozwój nowotworów. Co ciekawe, większość składników diety antyrakowej używana jest

11-08-16 13:33

Zdjęcia/Credits: M.P., Shutterstock

DO LOTU, GOTOWI, START!

NOGI|LEGS

Bóle nóg, niewydolność żylna, pieczenie, kurcze i opuchnięcia – to częste zjawiska podczas dłuższego lotu. Zawarta w preparacie Diosminex zmikronizowana diosmina łagodzi takie dolegliwości oraz korzystnie wpływa na ochronę naczyń krwionośnych, co potwierdziły badania kliniczne. Cena: 40 zł (30 tabl.), 70 zł (60 tabl.)

READY, STEADY, FLY! Aching legs, venous insufficiency, burning sensations, cramps and bloating are all common during long-haul flights. The micronised diosmin contained in Diosminex alleviates these discomforts, and clinical research proves that it is beneficial to the protection of blood vessels. Price: PLN 40 (30 tablets), PLN 70 (60 tablets)

RATUNEK DLA ZMĘCZONYCH NÓG Mało ruchliwy tryb życia, długotrwała praca w pozycji siedzącej lub stojącej, a potem ból nóg – kto z nas tego nie zna? Zawarty w musującym żelu Venospray ﬁrmy Biomed pantenol nawilży skórę kończyn, bioﬂawonoidy zmniejszą ich opuchnięcie, a mentol przyniesie uczucie chłodzenia i odświeżenia. Żel jest bardzo praktyczny – można go aplikować przez rajstopy!

bean, carrots, bramble berry, lemon, cranberry, cocoa (e.g. in bitter chocolate with a cocoa content of over 70 per cent), green tea and red wine. Antioxidants and omega 3 acids are found in rape, oils (virgin olive oil, linseed oils, nut oil) walnuts, peanut butter and certain fish such as salmon, mackerel, sardines, herring, rainbow trout. If you want to take care of your health, you should not only know what to eat but what to avoid. We should avoid highly processed food as it has poor nutritional value, and contains preservatives and colorants which stimulate the growth of cancer cells. Interestingly, the Asian diet is rich in most of the ingredients of the cancer prevention diet and not surprisingly Asians contract prostate and breast cancer far less frequently than do Europeans and Americans. Research has also demonstrated that the perfect complement to a diet that diminishes the risk of cancer by 50 per cent is regular physical exercise performed for an hour a day, between 3 and 5 days a week. And we are not talking about professional sport – just a daily dose of exercise such as a brisk walk. ☐ *Autorzy (na zdj. na str.86) to eksperci cateringu dietetycznego Fit and eat, dieta glikemiczna, propagatorzy zdrowego odżywiania oraz aktywności ﬁzycznej. *The authors (photo page 86) are experts of the Fit and eat, glycemic diet dietary catering programme and ardent advocates of healthy nutrition and phycical activity.

HELP AT HAND FOR WEARY LEGS An inactive lifestyle or long periods spent sitting or standing can result in aching legs. Panthenol, one of the active ingredients of Venospray, a foaming gel from Biomed, will moisturise the skin of your legs, while its bioﬂavonoids will diminish the bloating and its menthol will make your legs feel fresh and cool. The gel is very practical as it can be applied through stockings!

SKÓRA|BOOKS POMOC|HELP

WEŹ ZE SOBĄ W PODRÓŻ! O infekcje przewodu pokarmowego podczas podróży nietrudno. Biegunka może przydarzyć się wszędzie i skutecznie pokrzyżować nasze plany urlopowe. Forma tabletek Imodium, rozpuszczających się na języku w ciągu 2–3 sekund i niewymagających popijania, pomoże nam zwalczyć biegunkę w każdych okolicznościach. Dostępny w aptekach bez recepty lek ma formę przyjazną dla dzieci powyżej 6. roku życia i miętowy smak. Cena: 9 zł (6 tabl.)

EVERYWHERE YOU GO, ALWAYS TAKE IT WITH YOU It is not hard to come down with an intestinal infection when on holiday. Diarrhoea can strike anywhere, anytime and put paid to anybody’s holiday plans. Imodium comes in tablets that dissolve on your tongue within 2-3 seconds and need not be washed down with liquids. The drug is suitable for children over six years of age and is available in pharmacies without prescription. Price: PLN 9 (6 tablets) 87

078_KA_09_Zdrowie-MSz45.indd 87

11-08-16 13:34

GWIAZDOZBIÓR ■ OUT AND ABOUT Maski, miotły, peleryny – czyli obowiązkowe rekwizyty każdego fana. Masks, brooms and cloaks are the must-have props of dedicated fans.

Od ekranizacji pierwszej części przygód Harry'ego Pottera minęło 10 lat. W tym czasie autorka książki J.K. Rowling awansowała na pierwsze miejsce listy najbogatszych Brytyjek. Także odtwórcy głównych ról zdążyli wydorośleć i stać się milionerami – każda z opowieści o wyjątkowym czarodzieju wyczarowała bowiem dla twórców rekordowe przychody. Insygnia Śmierci II w pierwszym dniu wyświetlania wskoczyły na szczyt listy przebojów kinowych amerykańskiego Box Office, zarabiając, bagatela!, 168 mln dol. Przed premierą Londyn przeżył oblężenie podobne do tego w czasie ślubu Williama i Kate. Trafalgar Square zamienił się w Hogwart. Żeby zobaczyć ukochanych bohaterów, 8 tys. fanów koczowało na ulicy przez 5 dni. Większość z nich zaopatrzona w różdżki, szaliki, stożkowe czapki i okulary. W dniu premiery nagle przestał padać deszcz. I jak tu nie wierzyć w magię?

Harry Potter rzucił na kolana nie tylko Lorda Voldemorta, ale także Londyn. Harry Potter had not only Lord Voldemort but also the entire London at his feet. Ich troje: Daniel Radcliffe, Emma Watson i Rupert Grint. The famous three: Daniel Radcliffe, Emma Watson and Rupert Grint.

J.K. Rowling z mężem (u góry). Helena Bonham Carter z mamą (po prawej). J.K.Rowling with her husband (top). Helena Bonham Carter with her mum (right).

Ten years have passed since the premiere of Harry Potter’s first screen adaptation. During this time, the author, J. K. Rowling, has become one of the richest women in Britain. The child stars have grown up to be millionaires and every instalment of the wizard’s adventures has generated record-breaking revenues. Harry Potter and the Deathly Hallows II soared to the top of the US Box Office on the first day of distribution in theatres earning a remarkable USD 168 million. London was stormed by fans for several days before the premiere and the commotion resembled that which shook the British capital during the recent royal wedding. Trafalgar Square was turned into Hogwarts. Eight thousand fans camped out on the street for 5 days to catch a glimpse of their favourite characters. Most came equipped with wands, scarves, conical hats and Harry’s distinctive glasses. And to top it all, the rain suddenly stopped on the day of the premiere. Maybe there’s something in all this magic after all.

Magdalena Łyczko, dziennikarka tygodnika Gala, pisze o życiu towarzyskim nie tylko Warszawy. Magdalena Łyczko writes about the social life of Warsaw for Gala weekly.

088_KA_09_Gwiazdozbior-MSz45.indd 88

Fani w natarciu. Fans attack.

Zdjęcia/Credits: Corbis, Getty Images/FPM, DR

Koniec magii ekranu End of Screen Magic

11-08-16 11:48

MAGAZYN POKŁADOWY POLSKICH LINII LOTNICZYCH LOT

LOT info LOT POLISH AIRLINES IN-FLIGHT MAGAZINE

SPIS TRE CI CONTENTS POŁ˝ CZENIA MIĘDZYNARODOWE

INTERNATIONAL FLIGHTS

NASZA FLOTA

OUR FLEET

MILES & MORE

MILES & MORE PROGRAMME

LOT NEWS

BAGAŻ

YOUR LUGGAGE

DEKLARACJE CELNE DO KANADY DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE

90 92 94 96 103 104 106 110

MUSIC AND MOVIES ON BOARD

WRZESIEˇ | SEPTEMBER 2011

xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 1

11-08-16 09:43

POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE

INTERNATIONAL FLIGHTS

Toronto New York Chicago

NOWE POŁĄCZENIE JUŻ W SPRZEDAŻY

Ha Amsterdam London

NEW DESTINATION AVAIABLE NOW

Brussels Düsseldorf

DONETSK FROM 3 JUNE/OD 3 CZERWCA

Paris

Zürich

Geneva Milan Turin

POŁĄCZENIA CZARTEROWE

LOT CHARTERS

Nice Madrid

Barcelona

WARSZAWA

Burgas, Corfu, Heraklion, Kos, Lamezia, Palma de Mallorca, Paphos, Rodos, Tel Aviv, Tessaloniki, Varna, Zakynthos.

xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 2

Palma de Mallorca

11-08-16 09:44

Helsinki

St. Petersburg

Tallinn Stockholm

Riga Copenhagen Kaliningrad Hamburg Szczecin Gda€sk Berlin Pozna€

Moscow

Vilnius

Bydgoszcz Warszawa Wrocław Katowice Frankfurt Kraków Rzeszów Prague Munich

Minsk

Lviv

Kiev

Donetsk

Vienna Budapest

Hano

Odessa

Bucharest Belgrade

Tbilisi

Varna

Roma

Soÿ a

Burgas Istanbul

Yerevan

Tessaloniki Lamezia

Corfu Athens Rodos Kos

Zakynthos

Heraklion

Damascus Larnaca

Beirut

Paphos

xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 3

i Ca

LOT info | NASZA FLOTA | OUR FLEET

Tel Aviv

III 11-08-16 09:44

na sz a f l o t a our fleet

Boe in g 787 Dr e a mlin e r w PLL LOT LOT już wkrótce zaoferuje pasażerom zupełnie nową jakość i komfort podróży dzięki samolotom Boeing 787 Dreamliner. Pierwsi pasażerowie polecą samolotem B787 w barwach LOT-u już w 2012 r. Innowacyjny system oświetlenia na pokładzie zmniejszy dyskomfort związany ze zmianą stref czasowych w dalekich podróżach. Dzięki zaawansowanemu systemowi przyciemniania okien pasażer będzie decydował o dopływie światła z zewnątrz. Wilgotniejsze powietrze w kabinie, lepsze tłumienie drgań i hałasu – wszystko to oznacza dużo większy komfort pasażerów w czasie podróży.

Boe in g 787 Dr e a mlin e r join s LOT LOT will soon offer the new quality and comfort of the Boeing 787 Dreamliner. The innovative in-flight lighting system will reduce the discomfort connected with the change of time zones during long flights. Thanks to the advanced window shading system, each passenger will individually decide how much light to let in from the outside. More humid air in the cabin, diminished turbulence and a soundproof system translate into a better ambience for passengers during the flight.

*w tym dwa egzemplarze samolotów do dyspozycji rządu | *including two aircraft at the government disposal ** dla kompletu pasażerów | ** for the full of passengers *** w tym egzemplarz samolotu certyfikowany przez ULC do wykonywania rejsów w konfiguracji medycznej – MEDEVAC | *** including the aircraft certified by the CAO to serve as a MEDEVAC plane

92 xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 4

BOEING 737-400 5 54,57 m 47,57 m 852 km/h 9000 km** 18/229

2 31,01 m 28,88 m 793 km/h 2200 km** 36/72

Embraer 190-200

14* 31,68 m 26 m 793 km/h 2600 km** 82

3 (docelowo 4) 38,65 m 28,72 m 793 km/h 2600 km** 112

EMBRAER 170

7 36,45 m 28,88 m 793 km/h 3000 km** 48/99

10 29,90 m 26 m 793 km/h 2400 km** 70

ALENIA ATR-42 8 27,17 m 27,05 m 478 km/h 1200 km** 64

3 26,67 m 24,57 m 532 km/h 1000 km** 46

LOT info | n a s z a f lota | our fleet

11-08-16 09:45

Kalei

Kaleidoscope Miles & More [2011-04] 04.indd5 1 xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd

2011-05-04 16:37:11 11-08-16 09:45

PROGRAM LOJALNOŚCIOWY MILES & MORE MILES & MORE PROGRAMME

JAK TO ZROBIĆ

PROGRAM LOJALNOŚCIOWY

MILES & MORE

Należy wypełnić aplikację, która dostępna jest w biurach LOT-u przy stanowiskach odprawy bagażowo-biletowej oraz na pokładach naszych samolotów. Wystarczy poprosić o nią nasz personel pokładowy. Aplikacja dostępna jest również na stronie internetowej: www.miles-and-more.pl

Liczy obecnie 20 mln uczestników na całym świecie i jest wiodącym tego typu programem w Europie. Uczestnictwo w nim daje możliwość gromadzenia oraz wykorzystywania mil na połączeniach linii lotniczych należących do sojuszu Star Alliance oraz wielu innych. Na atrakcyjność programu wpływa również udział licznych partnerów nielotniczych.

HOW TO JOIN

First, fill in the application form available at LOT offices, at luggage and ticket check-in points and onboard all our planes. Just ask our flight attendants for more information. The application may also be filled in online at: www.miles-and-more.pl

Miles & More has 20 million participants all over the world and is the leading programme of this type in Europe. By joining the programme you gain the opportunity to earn and spend miles on Star Alliance flight connections likewise on many others. The Programme is attractive also thanks to an extensive list of our non-air partners.

KART—PODSTAWOW– pasażer otrzymuje pocztą po zgromadzeniu już jednej mili. Karta umożliwia gromadzenie i wykorzystywanie mil w programie Miles & More. BASIC CARD Issued once a passenger earns the first air mile. The card is used for earning and spending air miles on Miles & More Programme.

Pod numerem telefonu +48 22 5 777 222 pracownicy Biura Obsługi w Polsce czekaj‘ na pytania. Dokonaj‘ rezerwacji przelotu, sprawdz‘ stan Twojego konta milowego oraz udziel‘ odpowiedzi w j‡zyku polskim lub angielskim na wszelkie pytania. Operators of the call centre in Poland will answer all your queries at +48 22 5 777 222 .They will book your –ight, check how many miles you’ve eraned and answer questions in Polish or in English.

SREBRN– KART— FREQUENT TRAVELLER uzyskasz po zgromadzeniu 35 tys. mil w ciągu jednego roku kalendarzowego. Uprawnia ona m.in. do wstępu do Business Lounge z biletem PLL LOT, Austrian, Lufthansy, Swiss oraz Brussels Airlines, odprawy przy stanowisku klasy biznes tych linii oraz daje wysoki priorytet na liście oczekujących. FREQUENT TRAVELLER SILVER CARD. Issued once a passenger earns 35,000 air miles within one calendar year. With the Silver Card and a LOT, Austrian, Lufthansa, Swiss or Brussels Airlines ticket you can use business lounges as well as business class check-in. You also gain high priority on stand-by lists.

ZŁOT– KART—SENATOR otrzymujesz po zgromadzeniu 100 tys. mil w roku kalendarzowym. Posiadacze tej karty korzystają m.in. z gwarancji rezerwacji w klasie biznes do 48 godzin przed rozpoczęciem podróży, a także 50% zniżki na bilet – nagrodę dla osoby towarzyszącej w podróży na rejsach PLL LOT, Austrian, Lufthansy, Swiss oraz Brussels Airlines. SENATOR GOLDEN CARD Issued once a passenger earns 100,000 air miles within one calendar year. Among other privileges the Golden Card offers a booking guarantee in business class up to 48 hours before the journey begins, and a 50% discount on a ticket - a companion award for an accompanying person for flights with LOT, Austrian, Lufthansa, Swiss or Brussels Airlines.

KARTA HON CIRCLE przysługuje pasażerom, którzy w ciągu dwóch kolejnych lat kalendarzowych zgromadzili 600 tys. mil HON. Wśród przywilejów dla posiadaczy karty HON Circle są m.in.: wstęp do First Class lounge we Frankfurcie, karta Senator dla małżonka lub partnera, gwarancja rezerwacji w klasie biznes do 24 godzin przed odlotem oraz najwyższy priorytet na liście oczekujących. HON CIRCLE CARD Issued once a passenger earns 600,000 HON miles withing two consecutive calendar years. The privileges for HON Circle Card holders include admission to the First Class lounge in Frankfurt, a Senator Card for a spouse or partner, a booking guarantee in business class up to 24 hours before the flight, and the highest priority on stand-by lists.

PARTNERZY NA RYNKU POLSKIM/PARTNERS IN POLAND

Szczegółowe informacje o ofercie poszczególnych partnerów można znaleźć na stronie: www.miles-and-more.pl For more details please visit our website www.miles-and-more.pl

94 xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 6

LOT info | MILES & MORE

11-08-16 09:46

xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 7

11-08-16 09:46

Lo t Ne w s lot news

LOT Polish Airlines announces good half-year results

Dobre wyniki 1. półrocza w PLL lot Poprawiły się także wyniki przewozowe i dane dotyczące punktualności i regularności wykonywanych przez LOT rejsów. W pierwszym półroczu LOT przewiózł łącznie 2 145 207 pasażerów, tj. o 8 proc. więcej w porównaniu z rokiem 2010. Wzrost liczby pasażerów rozkładowych wyniósł 14 proc., co stanowi przyrost o 250 tys. Średnia punktualność rejsów poprawiła się o prawie 4 proc. i wyniosła 84,7 proc. Regularność, czyli procent faktycznego wykonania rejsów w stosunku do planowanych, wyniosła 97,4 proc. w stosunku do 95,5 proc. z roku ubiegłego. LOT Polish Airlines presented its financial results for the first half of 2011. Despite difficult economic and market conditions, Poland’s national carrier improved its result by PLN 32 million in comparison with the first half of 2010.

W lipcu PLL LOT przedstawiły wstępne wyniki finansowe pierwszego półrocza 2011 r. Mimo trudnych warunków rynkowych i ekonomicznych LOT poprawił wynik o 32 mln zł w stosunku do pierwszego półrocza 2010 r. Polskie Linie Lotnicze LOT poinformowały, że w pierwszym półroczu 2011 r. uzyskały wynik na działalności podstawowej w wysokości minus 119,6 mln zł w porównaniu do minus 151,5 mln z pierwszego półrocza 2010 r. Wynik netto wyniósł plus 123,3 mln zł w porównaniu do minus 132,5 mln zł w roku ubiegłym, dzięki transakcjom kapitałowym zrealizowanym na początku roku. – Wyniki pierwszego półrocza napawają optymizmem i są lepsze od prognozowanych – powiedział Marcin Piróg, prezes zarządu PLL LOT SA. – Pozytywne wyniki mają szczególne znaczenie w kontekście rosnących cen paliwa, co już w pierwszych miesiącach tego roku kosztowało nas dodatkowo około 100 mln zł. Rosną też nasze udziały w rynku. W czerwcu cena paliwa wyniosła 1067 dol. za tonę w porównaniu do 759 dol. za tonę w czerwcu 2010 r.

96 xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 8

LOT Polish Airlines announced that its return on core activities in the first half of 2011 was PLN -119.6 million in comparison with PLN -151.5 million in the first half of 2010. Thanks to a series of capital transactions conducted at the beginning of the year, the net result was PLN 123.3 million in comparison with PLN -132.5 million last year. “The results for the first half of the current year give cause for optimism and are better than forecast,” said Marcin Piróg, LOT Polish Airlines CEO. “Such favourable results mean a great deal in the context of rising fuel prices, which had already cost us an additional PLN 100 million or thereabouts at the beginning of the year. We have also increased our market share.” In June, the price of jet fuel was USD 1,067 per tonne in comparison with USD 759 in June 2010. Transport results, as well as flight punctuality and regularity, have also improved. In the first half of the year, LOT carried 2,145,207 passengers, i.e. 8% more than in the same period last year. There was a 14% increase in the number of passengers on scheduled services. This translates into more than 250,000 additional passengers. The average punctuality of service has improved by nearly 4% to reach 84.7%. Regularity, i.e. the percentage of planned flights actually operated, amounted to 97.4% in comparison with 95.5% last year. LOT info | n e w s | news

11-08-16 09:47

xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 9

11-08-16 09:47

Lo t Ne w s lot news

Aelia Duty Free is a partner of the Miles & More programme

Aelia Duty Free partnerem programu Miles & More 22 lipca odbyło się uroczyste rozpoczęcie współpracy pomiędzy Aelia Duty Free i PLL LOT w ramach programu Miles & More.

W uroczystości wzięli udział prezes HDS Polska Andrzej Kacperski i prezes zarządu PLL LOT Marcin Piróg. Podczas spotkania szczęśliwy pasażer LOT-u, który dokonał zakupu w Aelia Duty Free, otrzymał 10 000 mil na swoje konto w programie Miles & More. Aelia Duty Free oferuje bogaty wybór perfum, kosmetyków, alkoholi, wyrobów tytoniowych i słodyczy światowych marek. Ponadto w ofercie można znaleźć polskie słodycze i alkohole oraz wysokiej jakości polskie produkty regionalne.

98 xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 10

SPECJALNA OFERTA W RZEŚN IOW A: KAŻDE 4 ZŁ = 2 MILE W skle pie „YOUR FASHION ” STORE W ARSZAW A On 22 July, the partnership between Aelia Duty Free and LOT Polish Airlines in the Miles & More programme was officially inaugurated. The ceremony was attended by the Chairman of HDS Polska Andrzej Kacperski and Marcin Piróg, CEO of LOT Polish Airlines. During the event, 10,000 award miles for shopping at Aelia Duty Free were credited to the Miles & More account of a lucky LOT passenger. Aelia Duty Free, a leader in duty free shopping, offers a wide and attractive range of brand-name products including perfumes, cosmetics, alcohol, tobacco products, sweets, clothing and accessories. We invite you to collect miles with Aelia Duty Free. SPECIAL SEPTEMBER OFFER: EVERY 4 PLN = 2 MILES IN “YOUR FASHION ” STORE W ARSAW LOT info | n e w s | news

11-08-16 09:48

Lo t Ne w s lot news

LOT info | n e w s | news

xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 11

11-08-16 09:48

LOT NEWS LOT NEWS

DON’T DRINK AND FLY!

LECISZ? NIE PIJ! A je li ju – to niewiele. Lampka czerwonego wina czy szklaneczka whisky powinny całkowicie wystarczy•. Nawet na długi transatlantycki lot. Awantura, przepychanki, agresja i w końcu nieplanowane lądowanie. A do tego pretensje pasażerów do załogi, że pozwoliła na pijaństwo kogoś z fotela obok – tak się może zakończyć spożycie podczas lotu większej dawki alkoholu. – Zdarza się, że pasażer wsiada do samolotu już pijany albo podpity. I kiedy po starcie na pokładzie zmienia się ciśnienie i jest trochę mniej tlenu, a on zaserwuje sobie kolejnego drinka, to szybciej niż zwykle doprowadza się do stanu powszechnie zwanego upojeniem alkoholowym. A to bywa niebezpieczne – przestrzega doktor Leszek Buczyłko, naczelny lekarz PLL LOT, i stawia tezę, że przez warunki panujące w samolocie alkohol działa tam na ludzki organizm zdecydowanie szybciej niż na ziemi. – I niestety nie tylko otępia, powoduje zmęczenie, ale i budzi agresję. I wtedy mamy do czynienia z ekstremalnymi zachowaniami – dodaje. Lampka wina na pewno nie zaszkodzi, a nawet wręcz przeciwnie – może rozluźnić psychicznie w stresowej sytuacji, jaką dla wielu osób jest lot samolotem. – Alkohol co prawda rozluźnia naczynia krwionośne, ale wpływa na zagęszczenie krwi, w związku z tym usposabia do powstania zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych. Zalecam raczej picie 200 ml wody na godzinę lotu. Wodę warto kupić już przed wejściem na pokład. Ten, kto ma problemy z krążeniem krwi, powinien przed planowanym lotem skonsultować się z lekarzem, a nie liczyć na zbawienny wpływ alkoholu – tłumaczy dr Buczyłko. Sugeruje też, by ci pasażerowie, którzy czują strach przed lataniem i boją się zamkniętych pomieszczeń, nie sięgali po alkohol ani przed lotem, ani w jego trakcie, tylko zażyli dowolne lekkie, najlepiej ziołowe tabletki uspokajające. Strach można zapić bardzo skutecznie. Znieczulić go po prostu. Niestety często zdarza się tak, że alkohol oprócz strachu „znieczula” też zdrowy rozsądek i dodaje pasażerom „odwagi”. I jak wszyscy wiemy, a stewardesy w szczególności, ta „odwaga” bywa nieprzyjemna. – Alkohol najlepiej smakuje na ziemi. I zapewniam Państwa: wznieść toast szampanem tuż po wylądowaniu to naprawdę sama przyjemność! – puentuje dr Buczyłko.

100 xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 12

And if you do drink, make sure it’s only a little. A glass of red wine or a shot of whiskey should be enough – even during a long-haul transAtlantic ⁄ ight. A row, scramble, aggression, and finally an unscheduled touchdown. Add to that passengers angry that the crew let the person sitting next to them to get drunk – such are the potential consequences of heavy drinking during a flight. “Sometimes passengers board the plane drunk or tipsy. And when the pressure changes after take-off and there is less oxygen in the air, they have another drink, which quickly leads to a state known as alcohol intoxication, and this is dangerous,” warns doctor Leszek Buczyłko, the chief physician of LOT Polish Airlines who argues that alcohol effects the human body more quickly in the air than on the ground. “And unfortunately, this not only leads to stupor and fatigue, but also triggers aggression. And that’s when we see extreme behaviours,” he adds. A glass of wine will not do any harm and may even bring a little mental relief during a flight, which can be a stressful experience for many people. “It’s true that alcohol dilates blood vessels, but it also affects blood concentration and this exposes us to deep vein thrombosis. I rather recommend drinking 200 ml of water every hour during a fight. It’s best to buy water before boarding. If you have blood circulation problems, consult a physician beforehand instead of counting on the beneficial effects of alcohol,” explains Dr Buczyłko. He also suggests that passengers who are afraid of flying and enclosed spaces should not resort to alcohol before and during the flight, but take light, preferably herbal, tranquilisers instead. Alcohol effectively stifles fear. It simply turns it off. Unfortunately, in addition to fear, alcohol all too often switches off common sense and switches on ‘courage’ instead. We all know, and nobody better than flight attendants, that this sort of courage is not always pleasant. “Alcohol tastes best on the ground. Believe me, it’s pure joy to raise a toast with a glass of champagne after touchdown!” concludes Dr Buczyłko. LOT info | NEWS | NEWS

11-08-16 09:48

xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 13

11-08-16 09:48

LOT NEWS LOT NEWS

NEW ONBOARD MENU

NOWE MENU NA POKŁADZIE Nowa propozycja mistrza kuchni Roberta Sowy wprowadza wiele akcentów z nowoczesnej polskiej kuchni, kładąc du•y nacisk na rodzime produkty spo•ywcze, tak aby podczas polskiej prezydencji w UE i przed Euro 2012 go–cie z całego –wiata mogli posmakowaƒ tego, co w naszej tradycji kulinarnej jest charakterystyczne, zdrowe i godne uwagi. Nowością będzie też sezonowość menu. – Postanowiłem w jak największym stopniu wykorzystać produkty regionalne oraz sezonowe, tj. truskawki, szparagi, kurki. Mamy też w Polsce wspaniałe sery, warzywa, wyjątkowe wędliny, warto się nimi pochwalić – mówi autor menu. Robert Sowa tym razem zaprojektował menu nie tylko do klasy biznesowej, ale też ekonomicznej. Biorąc pod uwagę sugestie naszych Pasażerów, zwiększyliśmy porcje i postawiliśmy na lekkość dań, wprowadzając więcej zdrowych sałat z dodatkiem lekkich sosów na bazie oliwy z oliwek. Również kanapki serwowane na krótszych trasach będą bardziej urozmaicone, a tym samym pożywne, smaczne i zdrowe.

‹ e latest o› ering from Chef Master Robert Sowa introduces many features of contemporary Polish cuisine with special emphasis on domestic food products. During our EU Presidency and in the lead-up to the Euro 2012 football championships the whole world will be able to taste for themselves that which is the best, healthiest and most distinctive in Poland’s culinary traditions. The seasonal nature of the menu is something of a departure as well. “I decided to use more regional and seasonal produce like strawberries, asparagus and chanterelles. Poland also has excellent cheese, delicious vegetables, and exceptional cold cuts, so why not flaunt them,” says Sowa. The business and economy class menus were both designed by Sowa this time. We have taken our passengers’ suggestions on board by enlarging the portions and making the meals lighter by adding more healthy salads with olive-oil dressings. Also, the sandwiches served on shorter flights will be more varied and hence tastier and healthier.

BEZPIECZEŃSTWO

SAFETY

NIE PALIMY Uprzejmie przypominamy, że w czasie trwania wszystkich rejsów PLL LOT obowiązuje bezwzględny zakaz palenia (dotyczy też papierosów elektronicznych) oraz picia alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w sklepie pokładowym Duty Free. NIE TELEFONUJEMY Podczas całego lotu obowiązuje bezwzględny zakaz używania wszelkich przeno‡nych urządze…elektronicznych emitujących sygnały radiowe. Mogą one zakłóca–pracę komputerów pokładowych. Ich zasilanie – je‡li znajdują się w zasięgu pasażera lub w jego bagażu rejestrowanym i podręcznym – musi by–bezwzględnie wyłączone przez cały czas przebywania na pokładzie. Pasażerowie mogą natomiast korzysta–z urządze…elektronicznych nieemitujących sygnałów radiowych, a więc: przeno‡nych komputerów, gier elektronicznych, odtwarzaczy i kamer wideo, ale tylko wtedy, gdy wyłączony jest napis„Zapią–pasy”. Na pokładach samolotów można korzysta–z telefonów komórkowych wyłącznie przed startem, do chwili zamknięcia drzwi samolotu, i w przypadkach dłuższego oczekiwania na start po każdorazowej decyzji kapitana ogłoszonej pasażerom. Po wylądowaniu wolno używa–komórek dopiero po wyłączeniu silników. Natomiast w przypadku wydłużonego kołowania samolotu na stanowisko postojowe można telefonowa–wyłącznie po decyzji kapitana ogłoszonej każdorazowo pasażerom.

NO SMOKING We kindly remind you that smoking is strictly forbidden (including e-cigarettes) on all ™ights of the PolishAirlines LOT. You are also requested to refrain from drinking alcohol on our planes, either brought along on board or purchased in the duty free shop. NO CALLING During the whole ™ight it is strictly forbidden to use any portable electronic devices emitting radio signals as they might interfere with the onboard computers. If those electronic devices are within the reach of a passenger or in his registered and hand luggage – their power supply must be absolutely turned oŠ during the whole ™ight. Passengers may use the electronic devices which do not emit radio signals, such as personal computers, electronic games, CD players and video cameras, but only when “fasten seatbelts” the signal is switched oŠ . Passengers may use their mobile phones onboard only before take-oŠ , until the plane door is closed, and in cases of prolonged waiting for take-oŠ , each time the captain has announced his decision to passengers. After landing mobile phones may be used only after the engines have been switched oŠ . In case of a prolonged journey to the parking lot, the using of mobile phones is permitted only after the captain has announced his decision to the passengers.

102 xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 14

LOT info | NEWS | NEWS

11-08-16 09:49

ba g a ż

your luggage

BAGAŻ REJESTROWANY PRZEWOŻONY W LUKU BAGAŻOWYM CHECKED LUGGAGE ALLOWANCES

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE SAMOLOTU CARRY ON LUGGAGE ALLOWANCES

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH FREE LUGGAGE ALOWANCES FOR CHILDREN UP T0 2 YEARS OF AGE

Na wszystkich trasach (z wyłączeniem rejsów transatlantyckich do/z USA , Kanady) obowiązuje system wagowy IATA, zgodnie z którym pasażerowie mogą bezpłatnie przewieźć: • klasa biznes – 30 kg bagażu, • klasa ekonomiczna – 20 kg bagażu. Bagaże przekraczające powyższe limity podlegają dodatkowej opłacie. Na trasach transatlantyckich obowiązuje limit bagażu liczony w sztukach, zgodnie z którym pasażerowie mogą przewieźć bezpłatnie w: • klasie biznes – 2 sztuki bagażu o wadze nie większej niż 32 kg każda, mierzące maksymalnie 158 cm, • klasie ekonomicznej – 1 sztukę bagażu o wadze 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm. Druga sztuka bagażu o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm podlega zryczałtowanej opłacie w wysokości: • 180 zł + opłata serwis*** w przypadku wylotów z Polski, • 50 euro + opłata serwis*** w przypadku wylotów z innych miast Europy, • 60 dol. + opłata serwis*** w przypadku wylotu z USA • 70 dol. kanad. + opłata serwis*** przy wylocie z Kanady. Za każdy kolejny bagaż o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm należy uiścić zryczałtowaną opłatę w wysokości: • 120 euro dla podróży pomiędzy Polską i USA (Nowy Jork oraz Chicago), • 175 dol. kanad. – w przypadku podróży z Kanady do Polski • 510 zł – w przypadku podróży z Polski do Kanady. On all routes (excluding transatlantic flights to/from the USA, Canada) where IATA weight concept applies, passengers are entitled to take free of charge: • Business class – 30 kg (66 pounds) of luggage • Economy class - 20 kg (44 pounds) of luggage. All luggage exceeding these limits is charged with an extra fee. On transatlantic routes where the piece concept applies passengers are entitled to take free of charge: • Business class – 2 pieces of luggage, up to 32 kg (70 pounds) each, up to 158 cm (62 inches) • Economy class – 1 piece of luggage up to 23 kg, up to 158 cm (62 inches). The second piece of luggage up to 23 kg, up to 158 cm (62 inches) is charged a flat rate of: • PLN 180 in the case of flights from Poland, • 50 Euro – in case of flights from other European cities, • $ 60 in case of flight from the U.S.A., • CAD 70 in the case of flights from Canada For each successive piece of luggage up to 23 kg, up to 158 cm (62 inches) is charged with: • EUR 120 in the case of flights between Poland and USA (New York and Chicago), • 175 CAD – in the case of flights from Canada to Poland, • 510 PLN – in case of flights from Poland to Canada. Niezależnie od limitu bagażu rejestrowanego pasażer jest uprawniony do bezpłatnego przewozu bagażu podręcznego: • klasa biznes – 2 sztuki bagażu o łączne wadze 9 kg, • klasa ekonomiczna – 1 sztuka bagażu o wadze 6 kg. Suma wymiarów każdej sztuki bagażu (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm (55 x 40 x 23)*. Dodatkowo, w ramach ceny biletu, jako bagaż podręczny mogą być przewożone: mała torebka damska, płaszcz, peleryna lub koc, parasol lub laska, aparat fotograficz y, lornetka lub kamera, para kul lub w pełni składany wózek inwalidzki. On top of the checked luggage limits passengers are entitled to take on board: • Business class – 2 pieces of hand luggage up to 9 kg (20 pounds) in total • Economy class – 1 piece weighing 6 kg (13 pounds). The dimension (total of the length, width and height) of each luggage may not exceed 118 cm (55x40x23) or 47 inches (22x16x9)*. Additionally, the following items can be carried by a passenger as hand baggage: a small handbag; a coat, a cloak or a blanket; an umbrella or a cane; a camera, binoculars or a cine-camera; a pair of crutches or a fully collapsible wheelchair (if necessary during a flig t). Dzieci do lat 2 niezajmujące oddzielnego miejsca w kabinie mają prawo do bezpłatnego przewozu: • 10 kg bagażu rejestrowanego oraz 1 sztuki bagażu podręcznego do 6 kg, zawierającego rzeczy potrzebne dziecku w czasie przelotu, oraz składanego wózka dziecięcego lub torby-kosza do przewozu niemowląt lub fotelika samochodowego przewożonych w luku bagażowym**, na trasach atlantyckich: • 1 sztuki bagażu rejestrowanego, którego suma trzech wymiarów nie przekracza 115 cm, a waga 23 kg, oraz 1 sztuki bagażu podręcznego do 6 kg, zawierającego rzeczy potrzebne dziecku w czasie przelotu, oraz całkowicie składanego wózka dziecięcego lub torby-kosza do przewozu niemowląt lub fotelika samochodowego przewożonych w luku bagażowym***. Children up to 2 years of age not occupying a separate seat are entitled to take: • up to 10 kg of checked luggage, and 1 piece carry-on luggage up to 6 kg (13 LBS ) containing the items necessary for baby care during the flig t, and 1 fold up collapsible stroller or baby basket or car seat located in hold* on transatlantic routes: • 1 piece of checked luggage up to 23 kg and maximum dimension 115 cm, and 1 piece carry-on baggage up to 6 kg (13 LBS ) containing the items necessary for the baby during the flig t, and 1 fold up collapsible stroller or baby basket or car seat located in hold**.

* Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie do wielkości bagażu podręcznego. ** Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. *** Wysokość opłaty jest zależna od rynku sprzedaży. * For certain flights operated by small size aircraft additional restrictions may apply. ** A baby basket or a car seat can be transported on board if space is available. *** Rates may differ on various markets

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM

LIQUIDS IN YOUR HAND LUGGAGE

Od 6 listopada 2006 r. w krajach Unii Europejskiej obowiązują nowe przepisy dotyczące odprawy pasażerów podróżujących w dowolnym kierunku z lotnisk UE oraz Norwegii, Islandii i Szwajcarii. W związku z zagrożeniem płynnymi materiałami wybuchowymi ograniczają one ilości płynów, jakie podróżni mogą wnosić na pokład samolotu. W wyznaczonych punktach każdy pasażer i jego bagaż podręczny zostają poddani kontroli. Chodzi o sprawdzenie, czy podróżny nie wnosi na pokład samolotu niedozwolonych cieczy. Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com.

Since 6 November 2006 in the European Union countries new regulations have been in force regarding the check-in of passengers travelling in any direction from EU airports as well as from Norway, Iceland and Switzerland. In connection with the risk of liquid explosives, they limit the amount of liquid which can be taken on board of the aircraft. At set points, each passenger and his or her hand luggage, undergo control. It must be checked whether the traveler does not take prohibited fluids on board of the aircraft. Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

LOT info | ba g a ż | your luggage

xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 15

103 11-08-16 09:49

DEKLARACJE CELNE DO KANADY LOT DO KANADY

DEKLARACJE CELNE DO KANADY POUCZENIE DEKLARACJI Wszyscy podróżni muszą podać swoje dane w Deklaracji Agencji Kanadyjskiej Służby Granicznej (CBSA). Na jednej karcie można umieścić dane najwyżej czterech osób mieszkających pod tym samym adresem. Każdy podróżujący ponosi odpowiedzialność za swoją deklarację. Zgodnie z przepisami prawa niewskazanie w deklaracji towarów, waluty i/lub środków pieniężnych wwożonych na teren Kanady może spowodować ich konfiskatę, nałożenie kar pieniężnych i/lub podlegać ściganiu karnemu. Informacje podane w deklaracji będą sprawdzane przez CBSA i mogą być udostępniane innym departamentom rządowym w celu egzekwowania prawa kanadyjskiego. Więcej informacji można uzyskać

TABELA ZWOLNIEŃ OD CŁA DOTYCZĄCA ALKOHOLU I TYTONIU

W czasie rejsu do Kanady otrzymają Państwo od stewardesy Deklarację celną. Prosimy o jej czytelne (drukowanym pismem), dokładne i zgodne z prawdą wypełnienie. Zgodność podanych informacji należy poświadczyć podpisem. 104 xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 16

1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych lub 24 puszki lub butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l). (Przysługuje tylko osobom, które sš pełnoletnie w prowincji, do której towar jest wwożony). 200 papierosów, 200 skr‡tek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 gramów tytoniu przetworzonego (może obowišzywa… specjalne cło).

w bazie danych Info Source (nr ref. CBSA PPU 018) w bibliotece publicznej lub na stronie http://infosource.gc.ca. CZĘŚĆ B – OSOBY ODWIEDZAJ† CE KANADĘ Każda osoba odwiedzająca Kanadę może wwieźć bez opłat celnych: prezenty (z wyjątkiem alkoholu i tytoniu) o wartości nie większej niż 60 dol. kanad. każdy; 1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych lub 24 puszki/ butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l); 200 papierosów, 200 skrętek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 gramów tytoniu przetworzonego. CZĘŚĆ C – REZYDENCI KANADYJSCY Każdemu rezydentowi kanadyjskiemu powracającemu do Kanady przysługuje jedno z następujących zwolnień od cła w zależności od długości czasu pobytu poza Kanadą (co obejmuje wszystkie towary i/lub prezenty zakupione lub otrzymane za granicą): 24 godziny: 50 dol. kanad. Zwolnieniu nie podlega towar, którego wartość przekracza 50 dol. Alkohol i tytoń podlegają ocleniu.

48 godzin: 400 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok)

7 dni: 750 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok)

LOT info | DEKLARACJE CELNE DO KANADY

11-08-16 09:49

xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 17

11-08-16 09:49

DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA LOT DO USA

DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA

Z wszelkimi pytaniami dotyczącymi przedmiotów podlegających zgłoszeniu lub ocleniu należy zwracać się do pracowników Służby Celnej. 106 xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 18

OPRÓCZ DEKLARACJI CELNEJ DOSTANĄ PAŃSTWO RÓWNIEŻ DEKLARACJĘ WIZOWĄ I-94. Prosimy o dokładne i zgodne z prawdą jej wypełnienie. Każdy pasażer niebędący obywatelem USA zobowiązany jest do wypełnienia pierwszej strony tej deklaracji. Nie wypełniają jej jedynie osoby na stałe mieszkające w USA, legitymujące się paszportem kraju objętego ruchem bezwizowym z USA, posiadające Zieloną kartę lub wizę imigracyjną. Przed przystąpieniem do wypełniania deklaracji prosimy o dokładne zapoznanie się z instrukcją zamieszczoną poniżej. Wszelkich informacji i pomocy udzieli Państwu personel pokładowy. Po wypełnieniu obydwie deklaracje należy wraz z paszportem przedstawić w trakcie kontroli paszportowej i celnej.

WALUTA I š RODKI PIENIĘŻNE Przewóz waluty lub środków pieniężnych jest legalny bez względu na sumę. Jednakże podróżny, który wywozi lub wwozi do Stanów Zjednoczonych więcej niż 10 tys. dol. (w walucie USA albo jej równowartość w walucie obcej lub łącznie) w postaci monet, banknotów, czeków podróżnych lub papierów wartościowych na okaziciela, takich jak przekazy pieniężne, czeki osobiste lub bankowe, akcje lub obligacje, jest prawnie zobowiązany do zgłoszenia tej sumy

WYJAš NIENIA DODATKOWE Wszystkie osoby mogą być poddane przesłuchaniu i rewizji (także ich mienie). Nielegalny przywóz substancji zastrzeżonych (narkotyków, chemikaliów, leków dostępnych tylko na receptę, a bez dołączonej recepty itd.), bez względu na liczbę, stanowi pogwałcenie prawa Stanów Zjednoczonych.

1. Nazwisko 2. Imię 3. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 4. Kraj obywatelstwa 5. Płeć (męska – M, — eńska – F) 6. Data wydania paszportu: dzień/miesiąc/rok 7. Data wa—no−ci paszpor tu: dzień/miesiąc/rok 8. Seria i numer paszportu 9. Numer lotu 10. Kraj zamieszkania 11. Miejsce rozpoczęcia międzynarodowej podró— y lotniczej (np. Kraków, Warszawa) 12. Miejsce wydania wizy, np. Kraków 13. Data wydania wizy: dzień/miesiąc/rok 14. Adres w USA: numer domu, ulica 15. Adres w USA: miejscowo−€ i stan 16. Numer telefonu w USA, pod którym mo—na Pana/Panią zastać 17. Adres e-mail 18. Nazwisko 19. Imię 20. Data urodzenia: dzień /miesiąc/rok 21. Kraj obywatelstwa (np. Polska)

PRODUKTY ROLNE I ZWIERZĘCE Chcąc zapobiec przenikaniu niebezpiecznych szkodników i zakazanych zwierząt, ogranicza się przywóz następujących artykułów: owoców, warzyw, roślin, produktów roślinnych, gleby, mięsa, przetworów mięsnych, ptaków, ślimaków oraz innych żywych zwierząt lub produktów zwierzęcych. Podróżny, który nie zgłosi wszystkich tego rodzaju artykułów celnikowi lub inspektorowi rolniczemu, podlega karze, a artykuły mogą ulec konfiskacie.

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA FORMULARZA WIZOWEGO (RUBRYKI)

LOT info | DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA

11-08-16 09:50

rekla

reklama_kkonesera_mm_lot_Kaleidoscop_190x249_5mmspad_08_2011v2q.indd 1 xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 19

2011-08-10 09:38:13 11-08-16 09:50

DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA Otrzymaną od stewardesy Deklarację celną prosimy wypełnić czytelnie (pismem drukowanym) długopisem lub wiecznym piórem. Zgodność podanych informacji z prawdą należy poświadczyć własnoręcznym podpisem.

na kwestionariuszu Służby Celnej USA nr 4790. Podróżny musi wypełnić taki kwestionariusz nawet wtedy, gdy walutę lub środki pieniężne przewozi dla niego inna osoba. Niewypełnienie wymaganego kwestionariusza lub podanie niepełnej sumy przewożonych środków pieniężnych może spowodować konfiskatę całej waluty i wszystkich papierów wartościowych oraz kary administracyjne i/lub dochodzenie kryminalne. TOWARY Podróżni niebędący stałymi mieszkańcami USA muszą zgłosić

108 xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 20

w punkcie 15. łączną wartość wszystkich przedmiotów przeznaczonych dla innych osób oraz wszystkich towarów przeznaczonych na sprzedaż, lub pozostawienie w Stanach Zjednoczonych. Przedmioty te obejmują wszystkie prezenty, towary handlowe lub próbki (wyjątek: przedmioty użytku osobistego, takie jak ubranie, biżuteria osobista, sprzęt fotograficzny, bagaż itp., nie podlegają ocleniu). Stali mieszkańcy USA muszą zgłosić w punkcie 15. łączną wartość wszystkich przedmiotów nabytych za granicą, włącznie z towarami handlowymi i próbkami (niezależnie od tego, czy są to towary nowe, czy używane, obłożone cłem lub nie, nabyte w drodze kupna, otrzymane w prezencie lub nabyte w inny sposób). Dotyczy to również przedmiotów kupionych w sklepach wolnocłowych w USA i za granicą, które znajdują się w posiadaniu pasażera w momencie wjazdu do Stanów Zjednoczonych. Przedmioty nabyte w trakcie tej podróży w drodze wysyłki z innych krajów (z wyjątkiem przedmiotów nabytych na terytorium posiadłości zamorskich Stanów Zjednoczonych i w krajach basenu Morza Karaibskiego) podlegają ocleniu w momencie ich wwozu do USA. Wysokość opłaty celnej zostanie ustalona przez pracownika Służby Celnej. Stali mieszkańcy Stanów Zjednoczonych mają zwykle prawo przywieźć bez cła towary o łącznej wartości 800 dol., o ile wwożą je ze sobą. Osobom niebędącym stałymi mieszkańcami USA przysługuje zwykle prawo wwozu bez cła towarów o łącznej wartości 100 dol. Opłata celna wynosi zwykle 10 proc. od pierwszego tysiąca dolarów powyżej wymienionych limitów. Jeśli wartość wszystkich przedmiotów zgłoszonych w punkcie 15. przekracza 1,4 tys. dol. na osobę, to należy wymienić je w tabeli na drugiej stronie Deklaracji celnej, podając ich ceny w dolarach USA (przy prezentach – ich prawdziwą wartość równą cenie detalicznej).

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA DEKLARACJI CELNEJ (RUBRYKI) 1. Nazwisko, imię, drugie imię 2. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 3. Liczba członków rodziny podróżujących z Tobą 4. (A) Adres w USA (nazwa hotelu, miejsce docelowe podró’ y), (B) Miejscowo−‰ , (C) Stan 5. Paszport wydany przez (kraj) 6. Numer paszportu 7. Kraj stałego zamieszkania 8. Kraje odwiedzane w tej podró’ y bezpo−rednio przed przybyciem do USA 9. Linie lotnicze/nr lotu lub nazwa statku 10. Zasadniczym celem tej podró’ y są interesy: Tak/Nie 11. Przywo’ ę (przywozimy) (A) owoce, ro−liny, ’ ywno−‰ , owady: Tak/Nie (B) produkty mięsne, zwierzęta, produkty pochodzenia zwierzęcego/dziczyznę: Tak/Nie (C) czynniki chorobotwórcze, hodowle komórek, −limaki: Tak/Nie (D) próbki gruntu; (lub) Przebywałem (przebywali−my) w gospodarstwie rolnym/na pastwisku: Tak/Nie 12. Byłem (byli−my) w bliskim kontakcie (dotykanie, obrządzanie) ze zwierzętami hodowlanymi: Tak/Nie 13. Przywo’ ę (przywozimy) walutę lub −rodki walutowe o warto−ci10 tys. dol. lub ekwiwalent w walucie obcej (deÿ nicja −rodków walutowych znajduje się na odwrocie): Tak/Nie 14. Posiadam (posiadamy) artykuły handlowe (artykuły na sprzeda’, próbki artykułów w celu uzyskania zamówień lub artykuły nieuwa’ane za osobist e): Tak/Nie 15. Stali mieszkańcy USA – całkowita warto−‰ wszystkich artykułów, w tym artykułów handlowych nabytych za granicą (w tym prezenty dla innych osób, lecz nie artykuły przesłane pocztą do USA) i przywiezionych do USA wynosi: kwota w dolarach. Osoby przyjezdne – całkowita warto−‰wszystkich artykułów, które pozostaną docelowo w USA, w tym artykułów handlowych, wynosi: kwota w dolarach. Proszę przeczyta‰ instrukcję na odwrocie formularza. Przewidziano tam miejsce na wyszczególnienie wszystkich artykułów, które nale’ y zadeklarowa‰ . Stwierdzam niniejszym, ’ e przeczytałem informacje na odwrocie tego formularza i ’ e moja deklaracja jest zgodna z prawdą. LOT info | DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA

11-08-16 09:50

xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 21

11-08-16 09:51

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE MUSIC AND MOVIES ON BOARD

ZRELAKSUJ SIĘ Z: FASHION MUSIC 2 SIT AND RELAX: FASHION MUSIC 2 THE HIGH-RISE IN THE SUNSHINE

NEO RETROS

AUTUMN LEAVES

COLDCUT

IN THE END

FAITHLESS

WAVES

HOOVERPHONIC

LITTLE BOY

KOSHEEN

EVEN AFTER ALL

FINLEY QUAYE

THE LOOK OF LOVE

NINA SIMONE

FAILURE

SKINNY

MIRACLE

OLIVE

SHE CRIES YOUR NAME

BETH ORTON

RIDE THE STORM

ROACHFORD

WATERFALL

THE STONE ROSES

WAVY GRAVY

SASHA

MELT

LEFTFIELD

SLODYCZE KAWA SLODYCZE

PLAZMATIKON

RÓ†NE KSZTAŁTY I KOLORY MUZYKI – WYBÓR DOKONANY PRZEZ NASZ PERSONEL DLA PA‘ STWA PRZYJEMNO’ CI I RADO’ CI SŁUCHANIA DIFFRENT SHAPES AND COLOURS OF MUSIC - OUR STAFF PICS ESPECIALLY SELECTED FOR YOUR LISTENING PLEASURE AND ENJOYMENT STAY YOUNG GO DANCING

DEATH CAB FOR CUTIE

PLAY IT AGAIN

OSZIBARACK

L.I.F.E.G.O.E.S.O.N.

NOAH AND THE WHALE

MUZYKA KLASYCZNA I FILMOWA CLASSICAL AND MOVIE THEMES

ROCKOWE SMACZKI LET’S ROCK

NYAH AND ETHAN – MISSION: IMPOSSIBLE 2

LENNY KRAVITZ

IN THE WOODS – THE GHOST WRITER

THE STROKES

HEITOR PEREIRA

SPEAKING IN TONGUES

ALEXANDER DESPLAT

FANTAZJA NA TEMATY IV KWARTETU SMYCZKOWEGO GRA†YNY BACZEWICZ – 2. ANDANTE

KRZYSZTOF HERDZIN

TAKE IT BACK

TODDLA T

TROUBLE

TOTALLY ENORMOUS EXTINCT DINOSAURS

CIVILIZATION

JUSTICE

EVERY TEARDROP IS A WATERFALL

COLDPLAY

THE WOMBATS

HOLY GHOST

SONATA NO. 3 IN B MINOR OP. 58 – 1. ALLEGRO MAESTOSO

DEATH CAB FOR CUTIE

ILLUMINATED WAY BACK HOME

TECHNO FAN

WHITE LIES

VIOLIN CONCERTO NO. 3 IN G MAJOR, K.216 – 1. ALLEGRO

BAG RAIDERS

ARCADE FIRE

WIDMUNG S. 566 AFTER SCHUMANN

YUNDI LI

DANIL TRIFONOV

HURTS

STAND

MACHU PICCHU

GIRLS LIKE YOU

NAKED AND FAMOUS

ANNE-SOPHIE MUTTER/BERLINER PHILHARMONIKER/HERBERT VON KARAJAN

THIS IS THE RECORD OF JOHN

NICO MUHLY/AURORA ORCHESTRA

UNDERNEATH THE SYCAMORE WALK

FOO FIGHTERS

PLACE YOUR HANDS

REEF

SKELETON

PRELUDE NO. 4 D-DUR

GLASVEGAS

DIE GESCHOPFE DES PROMETEUS OP. 43

THEOPHILUS LONDON

WOLF GANG

THE WILHELM SCREAM

JAMES BLAKE

TREASURE OF WE

GLASSER

SHINE LIKE STARS I STAND ALONE SAPPHO

TRIBES

GOOD FOR NOTHING

HARD FI

NEXT GIRL

THE BLACK KEYS

LET ENGLAND SHAKE

PJ HARVEY COLDPLAY

BRAND NEW CARPET

THE CAR IS ON FIRE

BODI BILL

EASY LIVING

BRYAN FERRY

BOND STREET

BURT BACHARACH

MEAN TO ME

CHET BAKER

CHITLINS CON CARNE

KENNY BURRELL

GOODNITE

MELODY GARDOT

A TIME FOR SPRING HE’S MY GUY

I DON’T WANT TO HEAR IT ANYMOR

SHELBY LYNNE

LOVER COME BACK TO ME

BRYAN FERRY

I ONLY WANT TO BE WITH YOU

SHELBY LYNNE

SOMETHING BIG

BURT BACHARACH

ALL GONE

NICOLA CONTE

THE LOOK OF LOVE

SHELBY LYNNE

EVERY TEARDROP IS A WATERFALL

COLOURS

HOT CHIP

LITTLE BIRD

BILL PERKINS

SARAH VAUGHAN

KONRAD SKOLARSKI

DANCING WITH THE DEVIL

DISTANT DREAMS

NITIN SAWHNEY

›MARIE’S THE NAME−OF HIS LATEST FLAME

SCORPIONS

ARCADE FIRE

FORCES... DARLING

KOOP

NICOLA CONTE

RIPLEY – THE TALENTED MR. RIPLEY

SPEAKING IN TONGUES

JEDWABISTY JAZZ SMOOTH JAZZ

GOOD NATURED

HARRY RABINOWITZ

NICOLAS HARNONCURT

LAZY BOY

TRAGICOMEHDI

DJ MEHDI

INFLIGHT MOVIES/FLIGHTS TO POLAND

JUMPING THE BROOM

Adwokatka Sabrina Watson potrąca swoim luksusowym samochodem bankowca Jasona Taylora, uruchamiając jednocześnie strzałę Amora – po pięciu miesiącach Jason prosi o jej rękę. Teraz należałoby przygotować wesele i już wkrótce obie rodziny muszą zmierzyć się ze stresującym weselnym weekendem pełnym zarówno poważnych, jak i zabawnych konfliktów i wyznań. JUMPING THE BROOM Lawyer Sabrina Watson’s luxury car accidentally hits banker Jason Taylor and so does Cupid’s Arrow. After five months he asks her to marry him. But there is the matter of the wedding to get through, and soon both families have to survive the busy nuptial weekend which is full of conflicts and revelations, both serious and comical. Will they make it? Gatunek: komedia Reżyser: Salim Akil Obsada: Julie Bowen, Mike Epps, Angela Bassett Długość: 111 min Rok prod.: 2011/ USA Od lat: 12 Wersja: ang., pol. Copyright: Sony

110 xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 22

LOT info | MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE | MUSIC AND MOVIES ON BOARD

11-08-16 09:51

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE MUSIC AND MOVIES ON BOARD

POLSKIE PRZEBOJE BEST OF POLISH MUSIC KOLORY TA‡ CZ…W TWOICH OCZACH

KOMBII

BAB—ZESŁAŁ BÓG

RENATA PRZEMYK

BOSO

KLASYKA MUZYKI POP POP CLASSIC CHANGE

LISA STANSFIELD

THE PROMISE YOU MADE

COCK ROBIN

COSE DELLA VITA

MUZYKA ŚWIATA WORLD MUSIC LA FEE

ZAZ

LA REALITE

AMADOU & MARIAM

SONHO TROPICAL

LISTA PRZEBOJÓW CONTEMPORARY HIT RADIO I STAND ALONE

KLEERUP

DOWN WITH THE TRUMPETS

RIZZLE KICKS

NEXT TO YOU

EROS RAMAZZOTTI

BATUK

CHRIS BROWN †FEAT. JUSTIN BIEBER‘

WITAJ W MOIM ŚWIECIE

STEP BY STEP

THE AUDIENCE

IN THE DARK

HALO, TO JA

SEXBOMBA

ODPŁYWAJ…KAWIARENKI

SYLWIA WIŚNIEWSKA

PARTYZANT

NEW KIDS ON THE BLOCK

WHAT’S A WOMAN

VAYA CON DIOS

SOY

GIPSY KINGS

LIFE IS LIFE

HERBERT

FYAH FYAH

SELAH SUE

MAIS NO MAIS OUI

IN GRID

M’BIFE

I WANNA GO

SAVE THE WORLD

MARTIN SOLVEIG †FEAT. KELE‘

PRENDS GARDE A TA LANGUE

PARTY O’CLOCK

KING BRUCE LEE KARATE MISTRZ

FRANEK KIMONO

WI…⁄—SOBIE KRAWAT

AFRO KOLEKTYW

HOLD YOUR HORSES

F.R. DAVID

FLYING

NICE LITTLE PINGUINS

YOU DON’T FOOL ME

QUEEN

DON’T GO

ZAZ

TOO FLY

DWELE

CAMIONS SAUVAGES

AMADOU & MARIAM/MANU CHAO

BLACK PART LOVE

THE MACK

MOVES LIKE JAGGER

MAROON 5 †FEAT. CHRISTINA AGUILERA‘

DO YOU

YAZOO

SELAH SUE

IFFY THE BAD MAN

GO WEST

FIRE IN FREETOWN

BEST THING I NEVER HAD

CZUJ—I WIEM

STACHURSKY

TO NIE TAK

PAULLA

TERAZ PŁACZ

I WANT YOU BACK

N’SYNC

ABSOLUTE BEGINNERS

DAVID BOWIE

NO ONE CAN

K NAAN

TAKE THE BOX

AMY WINEHOUSE

TRIPTICO

GOTAN PROJECT

COULIBALY

ANDRZEJ PIASECZNY

MARILLION

AMADOU & MARIAM

CZEMU NIE JA

KISS

RICO SUAVE BOSSA NOVA

RH+

PRINCE

JAY DEE

I LOVE YOU

T.LOVE

OVERPOWERED

ROISIN MURPHY

MANN †FEAT. IYAZ & SNOOP DOGG‘

NA J— ZYKACH

PET SHOP BOYS

PSYCHO KILLER

BLACK MIGHTY WAX

KAT DELUNA

PATI YANG KAYAH

ODDITY

ZWICKER

READY 2 GO

AMADOU & MARIAM

WORDS

DANCE AVEC MOI

NOZE

SWEDISH HOUSE MAFIA

OPUS

WATCH WHAT YOU SAY

LANGOTH MOLOKO

BRITNEY SPEARS

FILM O SOBIE

SNEAKERS & THONGS

OCTET

FUN FOR ME

DEV

D⁄ EM

MODA I RELAKS FASHION & RELAXATION – CHIC BEATS UNTIL WE BLEED

THEOPHILUS LONDON

ZAKOPOWER EDYTA BARTOSIEWICZ

MY FRIEND

GROOVE ARMADA

REAL LOVE

VON DALER

BLUE MONDAY

NOUVELLE VAGUE

SOMEBODY TO LOVE

BEYONCE

SAINT PRIVAT

BETTER WITHOUT YOU

JUMPIN’ JACK FLASH

RHIAN BENSON

AMAZONICS

TWIST

SO MA GUISEE

MISS 600

MO HORIZONS

RISE ABOVE 1

REEVE CARNEY †FEAT. BONO‘

EVERY TEARDROP IS A WATERFALL

COLDPLAY

I’LL BE YOUR MAN

JAMES BLUNT

I MISSED YOU

JOSHUA RADIN

Autorskie programy muzyczne, specjalnie na pokłady naszych samolotów, przygotowała ÿ rma Internet Media Services SA , lider i ekspert w bran†y nowych mediów w miejscu sprzeda†y w Polsce i Europie, obejmuj’c ych audiomarketing, Digital Signage i aromamarketing. On-board customised music programmes prepared specially by Internet Media Services SA , a leader and expert in new media at the point of sale in Poland and Europe, which include audiomarketing, Digital Signage and aromamarketing. www.ims.fm 02-844 Warszawa ul. Puławska 465

INFLIGHT MOVIES/FLIGHTS FROM POLAND

POŻYCZONY NARZECZONY

Rachel, utalentowana nowojorska adwokatka, jest ciągle singlem. Po przyjęciu z okazji swojej trzydziestki budzi się niespodziewanie w ramionach Dexa, cichej miłości z czasów studenckich, ale też narzeczonego najlepszej przyjaciółki Darcy. Wkrótce sytuacja stanie się dla Rachel – rozdartej między przyjaźnią a miłością swojego życia – nie do zniesienia. SOMETHING BORROWED Rachel is a talented New York attorney but unhappily single. After celebrating her 30th birthday, good girl Rachel unexpectedly ends up in the arms of the guy she had a crush on since law school, Dex who is her best friend Darcy’s fiancé. Soon she finds herself in an impossible situation, caught between her friendship and the love of her life. Gatunek: dramat, komedia, romans Reżyser: Luke Greenfield Obsada: Kate Hudson, Ginnifer Goodwin, Colin Egglesfield Długość: 113 min Rok prod.: 2011/ USA Od lat: 12 Wersja: ang., pol. Copyright: EiM

LOT info | MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE | MUSIC AND MOVIES ON BOARD

xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 23

111 11-08-16 09:51

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE MUSIC AND MOVIES ON BOARD

112 xxx_LOTINFO_Wrzesien_2011-kor.indd 24

JAK POZNAŁEM WASZĄ MATKĘ: PRZY KARTACH/ HOW I MET YOUR MOTHER: GAME NIGHT Telewizyjny serial komediowy, w którym Ted opowiada swoim dzieciom o zabawnych okolicznościach, w jakich poznał ich mam— . Serial zdobył nie tylko wiele nagród, ale i podbił serca publiczności na całym świecie! This hit romantic sitcom kicks off in 2029 as Ted Mosby explains in telling flashbacks how he met the mother of his kids.

FILM MOVIE

Wszystkie dzieci zapraszamy na kolejne przygody bohaterów ulubionych polskich bajek: Bolka i Lolka oraz Reksia. We invite all children to meet the well-loved characters of Polish classic cartoons ‘BOLEK and LOLEK’and Reksio.

SERIAL TV TV SHOW

DWÓCH I PÓŁ: DRZEWNE SAKE/ TWO AND A HALF MEN: A BAG FULL OF JAWEA W prezentowanym odcinku amerykašskiego serialu komediowego poznamy kolejne perypetie Charliego, do którego wprowadził si— brat Alan złsynem. In this episode, you can see further experiences in Charlie’s life, since his brother Alan and his son Jake moved in.

RIO/RIO Samotność mo‘e bardzo doskwierać, zwłaszcza gdy jest si— ostatnim z gatunku papug. Blue, samczyk, jest mile zaskoczony, gdy przekonuje si— , ‘e jednak si—mylił. By poznać urzekaj“c“ Jewel, porzuca Minnesot—i udaje si—do Rio de Janeiro. Pierwsze spotkanie z pewn“ siebie papuzi“ dam“ odbiega jednak od jego wyobra‘eš – Blue musi zdobyć serce wybranki. Life can be quite lonely, especially if one is the last parrot of his kind! Blue, a male parrot is pleasantly surprised to find out he is not alone. To meet the enchanting Jewel, he leaves Minnesota and rushes to Rio de Janeiro. The first date with the bachelorette doesn’t run as planned Blue will have to win his lady’s heart.

LOT DLA DZIECI LOT FOR KIDS

BOSO PRZEZ ŚWIAT: DAKAR – MIASTO BAZAR/ BAREFOOT AROUND THE WORLD: DAKAR - A MARKET TOWN Wojciech Cejrowski zaprasza tym razem do Afryki. Swoj“ w— drówk— zaczyna od stolicy Senegalu – Dakaru. Ta prawdziwa afrykašska metropolia poło‘ona na wybrze‘u Atlantyku pulsuje ‘ yciem – poznamy zwyczaje handlowe na bazarze Kermel, lokalne fast foody i miejscowe elegantki. Dowiemy si— równie‘, kim s“ tajemniczy grioci. Wojciech Cejrowski invites us to visit Africa. His trip begins in Dakar – the capital of Senegal. In this African metropolis, lying on the Atlantic coast, life is bustling – we visit the Kermel market, sample homegrown fast food and meet local ladies. We also discover the mysterious Griots.

SERIAL TV TV SHOW

LOT DLA DZIECI LOT FOR KIDS

BOSO PRZEZ ŚWIAT: EKWADOR ZNACZY RÓWNIK/ BAREFOOT AROUND THE WORLD: ECUADOR MEANS EQUATOR Szlak w— drówek Wojciecha Cejrowskiego prowadzi tym razem do Ekwadoru – pašstwa poło‘onego po obu stronach równika w północno-zachodniej cz— ści Ameryki Łacišskiej. B— dziemy wraz z nim przemierzać tropikaln“ d‘ungl— , poznaj“c wiele gatunków tylko tu rosn“cych drzew. Przyjrzymy si—ci“gle aktywnym wulkanom, by w košcu trafić do wioski ekwadorskich Indian. Wojciech Cejrowski’s travels take us to Ecuador which is situated on both sides of the Equator in the north-west part of Latin America. We will accompany him through the tropical jungle and discover many different types of trees. Visit active volcanoes to uncover a village of Equatorial Indians.

FILMY DOKUMENTALNE DOCUMENTARIES

FILM MOVIE

FILMY DOKUMENTALNE DOCUMENTARIES

RIO/RIO Samotność mo‘e bardzo doskwierać, zwłaszcza gdy jest si—ostatnim z gatunku papug. Blue, samczyk, jest mile zaskoczony, gdy przekonuje si— , ‘e jednak si—mylił. By poznać urzekaj“c“ Jewel, porzuca Minnesot—i udaje si—do Rio de Janeiro. Pierwsze spotkanie z pewn“ siebie papuzi“ dam“ odbiega jednak od jego wyobra‘eš – Blue musi zdobyć serce wybranki. Life can be quite lonely, especially if one is the last parrot of his kind! Blue, a male parrot is pleasantly surprised to find out he is not alone. To meet the enchanting Jewel, he leaves Minnesota and rushes to Rio de Janeiro. The first date with the bachelorette doesn’t run as planned - Blue will have to win his lady’s heart.

DOBRA WRÓŻKA/ TOOTH FAIRY Brutalny hokeista Derek Thompson zniszczył marzenia pewnego chłopca, za co zostaje skazany na tydzieš pracy społecznej w charakterze Dobrej Wró‘ki. Z pocz“tku Derek musi pokonać trudności zwi“zane z now“ rol“, lecz wkrótce odkrywa dzi— ki niej swoje dawne, zapomniane marzenia. When hard-charging hockey player Derek Thompson discourages a youngster’s dreams, he’s sentenced to one week’s hard labor as a real tooth fairy-complete with wings! At first, Derek can’t handle the rigors of his new job sneaking into strangers’ homes, but soon rediscovers his own forgotten dreams.

REJSY Z POLSKI/FLIGHTS FROM POLAND

WIADOMOˇ CI NEWS

TECH WATCH Wydanie omawia wysiłki Chin, by zmniejszyć zanieczyszczenie środowiska naturalnego. Przedstawia plany rozwoju turystyki w Egipcie dotycz“ce... odsalania wody, a tak‘e projekty Nairobi zapobiegania skutkom zmian klimatycznych. W košcu analizuje„crowd funding”– obiecuj“cy sposób finansowania przedsi— wzi— ć w Europie. China is moving swiftly to address its pollution. To fill the tourism pools in Egypt, the country is looking to desalination. The new headquarters of the United Nations Environmental Programme in Nairobi is a blueprint for combating climate change. In Europe, ‘crowd funding’ with many individual investors is helping entrepreneurs get started.

FILM MOVIE

WORLD BUSINESS SPECIAL EDITION Prezydent Kazachstanu zdecydował si— powierzyć swoj“ przyszłość obywatelom, rozpisuj“c przedterminowe wybory. Kenia planuje budow— wielkiego portu, który mo‘ e stać si—impulsem dla gospodarki. Wietnam musi poradzić sobie z galopuj“c“ in¢acj“, nierównomiernym rozwojem regionalnym i deÿ cytem bud‘ etowym. W Indiach rozwija si— natomiast outsourcing. Kazakhstan’s president has called for a snap election to put his future in the hands of the people. Kenya plans to develop a huge port system which could provide a substantial boost to the economy, Vietnam deals with rampant in¢ation, regional inequality and a huge current account deÿ cit. India’s legal outsourcing industry has grown.

REJSY DO POLSKI/FLIGHTS TO POLAND

WIADOMOˇ CI NEWS

LOT info | MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE | MUSIC AND MOVIES ON BOARD

11-08-16 09:53

WSPÓLNIE

PRZECIW BIAŁACZCE Zostań potencjalnym dawcą szpiku kostnego. Zarejestruj się na: www.dkms.pl

”

... kiedy pojawia się dawca, wszystko staje się proste, a człowiek wierzy, że będzie zdrowy.

Adam „Nergal” Darski

Adam dziś żyje, ponieważ miał dawcę. Co godzinę ktoś dowiaduje się, że ma białaczkę. Co roku tych osób jest ponad 10.000. Fundacja DKMS Polska ma jedną misję: znalezienie dawcy dla każdego pacjenta potrzebującego przeszczepienia szpiku od dawcy niespokrewnionego. I Ty też możesz uratować komuś życie! Zostań potencjalnym dawcą szpiku kostnego. Zarejestruj się na: www.dkms.pl

”

Adam „Nergal” Darski

rozrywka ■ PUZZLE TIME

Krzyżówka polsko-angielska | Polish-english crossword Poziomo:

Across:

Down:

1. sir Walter (zm. 1832), autor powieści pt. Ivanhoe 7. jeden z najstarszych działów matematyki 8. napisany przez Kinga lub nakręcony przez Cravena 9. na grzbiecie wielbłąda, żubra 11. Jacques (zm. 1982), reżyser filmu Wakacje pana Hulot (skreśl dwie litery w wyrazie STATKI) 14. ...Jazz – drużyna występująca w NBA 15. Jenson, mistrz świata Formuły 1 w sezonie 2009 17. owoc aktinidii chińskiej 18. zespół złożony z trzech instrumentalistów 21. trzeźwiące 23. miasto położone nieopodal Szczecina 24. film psychologiczny z Marią Probosz 25. pustynia rozciągająca się na południe od Angoli

1. Jill or Alex in Hope Powell’s team at 2011 FIFA Women’s World Cup 7. branch of mathematics 8. intense dislike; abhorrence 9. outward appearance; a guise 11. Jacques ..., French filmmaker (change one letter in TAXI) 14. U.S. state 15. disk-shaped fastener 17. nocturnal flightless New Zealand bird 18. composition for three instruments 21. underside of the foot 23. governmental department empowered to enforce the law 24. U.S. state 25. ... Desert, dry region of southwest Africa

2. unit of weight for precious stones 3. shield for archers 4. character in Mel Brooks’ Young Frankenstein 5. Japanese art of paper folding 6. chin wag 10. middle portion of a sail 12. Padmé ..., character in the Star Wars 13. wading bird 16. surgical instrument or trickster (archaic) 19. Sam ..., American film director (The Quick and the Dead) 20. portent 22. gemstone

2. ustrój dawnej Rosji 3. docelowa grupa odbiorców 4. Newerly lub Śmiałowski 5. japońska sztuka składania różności z papieru 6. internetowa pogawędka 10. rebelia 12. rola Natalie Portman w Gwiezdnych wojnach 13. ptak czczony w dawnym Egipcie 16. świder do wiercenia otworów i cięcia tkanki kostnej 19. Sam, reżyser serii filmów z Tobeyem Maguire’em w roli Spidermana 20. przepowiednia, wróżba 22. ...szlachetny – cenny kamień jubilerski

autor/author: Jerzy Buczek

Pionowo:

Litery z pól z kropką, czytane rzędami, utworzą rozwiązanie. The letters from the boxes marked with dots, read from left to right, top to bottom, will spell out the hidden message.

Rozwiązanie | Answers: ROGER MILLA Poziomo | Across: 1. SCOTT 7. ALGEBRA 8. HORROR 9. GARB 11. TATI 14. UTAH 15. BUTTON 17. KIWI 18. TRIO 21. SOLE 23. POLICE 24. ALABAMA 25. NAMIB Pionowo | Down: 2. CARAT 3. TARGET 4. IGOR 5. ORIGAMI 6. CHAT 10. BUNT 12. AMIDALA 13. IBIS 16. TREPAN 19. RAIMI 20. OMEN 22. OPAL

114

114_KA_09_Krzyzufka-kor45.indd 114

11-08-16 11:49

Z góry czerpiemy najlepsze pomysły

A na pewno większość z nich. Jako niezależny, skandynawski producent o lotniczych korzeniach często szukamy inspiracji kilka kilometrów nad ziemią (pierwsze A w nazwie Saab pochodzi od Aeroplane). Odnajdziesz ją w nieprzeciętnej stylistyce nowego Saaba 9-5 oraz w detalach, takich jak prędkościomierz w formie wysokościomierza. Oczywiście, większość Saabów porusza się bliżej ziemi, dlatego wyposażamy je w ekonomiczne, podwójnie turbodoładowane silniki diesla przekazujące 400 Nm momentu obrotowego na 4 koła poprzez innowacyjny układ napędowy Saab XWD. Gotowy do startu?

saab.pl

Nowy Saab 9-5 TiD już od 139 900 zł. – atrakcyjne pakiety wyposażenia do 70% taniej – pakiet ubezpieczeniowy Allianz w cenie samochodu* Zapytaj, co jeszcze możesz zyskać! BIELSKO-BIAŁA WAWROSZ, 33 827 10 49 KATOWICE M&M CARS, 32 787 33 50 POZNAŃ ELBOS, 61 876 63 96 WARSZAWA AUTO-POL-SERWIS, 22 840 70 60

BYDGOSZCZ MIKOŁAJCZAK, 52 320 31 93 KRAKÓW EUROMARKET, 12 418 42 77 SWARZĘDZ SZPOT, 61 651 44 46 WARSZAWA VIP AUTO, 22 377 70 70

GDAŃSK MOTOR CENTRUM, 58 321 88 61 ŁÓDŹ TRAX, 42 630 03 30 SZCZECIN KOZŁOWSKI, 91 433 46 60 WROCŁAW PREMIUM, 71 395 00 95

* Informacje mają charakter ogólny i nie stanowią oferty w rozumieniu zapisów Kodeksu Cywilnego. Dla samochodu Saab 9-5 Sedan zużycie paliwa w cyklu mieszanym wynosi w zależności od wersji od 5,3 do 10,6 l/100 km, a emisja CO2 odpowiednio od 139 do 244 g/km (pomiary zgodne z normą 1999/100 EC). Informacje na temat złomowania samochodów, przydatności do odzysku oraz recyklingu są dostępne na stronie www.saab.pl.

TMob_Kalejdoskop_190x249-S_X-2.eps

8/17/11

1:37 PM