Kaleidoscope

ZABIERZ MNIE / TAKE ME HOME

04/2013 KIERUNEK PEKIN | WROCŁAW MARKA KRAJEWSKIEGO | MISTRZOWIE ANIMACJI | POKRZYWA DA SIĘ LUBIĆ | PLANSZÓWKI ZAWOJOWAŁY ŚWIAT | PATRICIA KAAS ŚPIEWA PIAF

04/2013

egzemplarz bezpłatny / free copy magazyn pokładowy Polskich Linii Lotniczych LOT ISSN 0239-9032

PRAGA PRAGUE

miasto magiczne / magical city

001_KA_04_Okladka12345.indd 1

13-03-14 16:23

ul. Chocimska 7, Warsaw, tel. 22 848 12 25, tel./fax 22 848 15 90 www.restauracjarozana.com.pl

is an elegant, cosy and unpretentious restaurant whose delicate and light Polish cuisine will surprise you with new flavours and specialties every day.

There is nothing else like it in Warsaw‌

XXX_KA_1206_Rozana.indd 1

5/9/12 10:54 AM

© TOMASZ ZAWADZKI, OKŁADKA/COVER: MAURIZIO RELLINI/SIME/FREE

S

zanowni Państwo, wiosna to zawsze zwiastun zmiany i powiew optymizmu. W takim nastroju chciałbym Państwa powitać w kwietniu. A są ku temu powody.

LOT zajął pierwsze miejsce w światowym rankingu punktualności wśród europejskich przewoźników, pokonując m.in. takie linie jak Aer Lingus czy Finnair! Cieszę się, że nasze usługi zostały docenione, i gratuluję pracownikom PLL LOT, naszym agentom i pracownikom Lotniska Chopina. Bez nich i świetnej pracy zespołowej nie byłoby tego sukcesu.

Mamy wysoko zawieszoną poprzeczkę, ale moją ambicją jako prezesa jest nie tylko utrzymanie tych standardów. Chcę, aby LOT był nowoczesny i oferował usługi na światowym poziomie. Trzymają Państwo w rękach magazyn, którego pierwsze wydanie zobaczyło światło dzienne, gdy miałem sześć lat. To najwyższa pora, aby Kalejdoskop był dostępny także dla ciekawych świata internautów na naszej stronie lot.com. Dlatego zapraszam do lektury internetowego wydania.

Coraz nowocześniejsza staje się też nasza flota. Dołączył do nas kolejny, szósty już Embraer 195. Samolot brazylijskiego producenta wykonał już swój pierwszy rejs do Amsterdamu i będzie obsługiwał połączenia europejskie.

W kwietniu świętujemy 40. rocznicę uruchomienia jednego z naszych sztandarowych kierunków. Połączenie z Warszawy do Nowego Jorku jest dla nas bardzo ważne nie tylko przez wzgląd na duże zainteresowanie pasażerów. Łączy się z nim bowiem pewna filmowa historia. Tych z Państwa, którzy chcą dowiedzieć się, co wspólnego ma LOT z najbardziej znanym agentem Jej Królewskiej Mości, zapraszam do dalszej lektury. ☐

LOT zajął pierwsze miejsce w światowym rankingu punktualności wśród europejskich przewoźników.

LOT has beaten other European airlines in an international on-time performance ranking.

EDYTORIAL

Editorial

Dear Readers, Spring heralds change and ushers in an air of optimism. This is the mood in which I would like to welcome you to April, because there is every reason to feel positive.

LOT has beaten all other European airlines to come first in an international on-time competition, outperforming such carriers as Aer Lingus and Finnair. It gives me great pleasure to see that our services are appreciated and I would like to congratulate the staff of LOT Polish Airlines and Warsaw Chopin Airport. This success would not have been possible without them and their excellent teamwork.

The bar has been set very high, but my ambition as CEO goes beyond maintaining these standards. I want LOT to be high-tech and to offer world-class services. You are now reading a magazine which first came out when I was six years old. From now on, Kaleidoscope will be available on our website lot.com, so it can be read by any Internet user anywhere who wants to explore the world. I would like to encourage you to read our on-line edition.

Our fleet is gradually being modernised and was recently expanded with the addition of our sixth Embraer 195. The Brazilian aircraft made its maiden voyage to Amsterdam and will operate on European routes.

We also celebrate the 40 th anniversary of one of our flagship destinations in April. The connection between Warsaw and New York is not only important because of its popularity with our passengers – there is a truly cinematic story behind it. And if you’d like to know what LOT has in common with the most famous agent in Her Majesty’s secret service, you can read about it in our magazine. ☐

Prezes PLL LOT / LOT POLISH AIRLINES CEO Sebastian Mikosz

3

003_KA_04_EdytorialLOT12345.indd 3

13-03-14 17:00

od naczelnej

Note from the Editor

Sukces i tragedia Success and tragedy

W XXI wieku nie ma już większych wyzwań w dziedzinie eksploracji niż himalaizm zimowy.

In the 21st century there are no bigger challenges in exploration than winter Himlayan mountaineering.

Poles stood no chances to summit eight-thousanders for the first time. They were all conquered in the 1960s, while we, stranded behind the Iron Curtain, could only watch accomplishments of other climbers. And when Poles finally put their foot in the world’s tallest mountains, “challenging” climbs became their specialty – winter ascents or summiting peaks along new routes. In February 1980, Krzysztof Wielicki and Leszek Cichy scaled Mount Everest (8,848) and wrote the first chapter of OUR success story. The Polish Winter Himalayan Mountaineering programme was launched in 2010 and a plan was put in place to summit the last remaining eight-thousanders in winter. „We need to hurry to create history”, wrote Artur Hajzer, the author of the project. Last year, we were celebrating success when we ascended Gasherbrum I (8,068 m). This expedition won more international acclaim than Felix Baumgartner’s parachute jump from the stratosphere.

On 5 March, Adam Bielecki, Artur Małek, Maciej Berbeka Tomasz Kowalski climbed Broad Peak, rising 8,047 meters above the sea level. A day later we learnt that Berbeka and Kowalski have gone missing. On 8 March Krzysztof Wielicki announced they are presumed dead”. A discussion how could the expedition end this way is sweeping the media. Members of the winter expedition to Broad Peak realised what mountains meant to Them and how much they are able to sacrifice for their passion. They were well aware of the risk embedded in this sport, accepted it, made their own choices and I believe they had the right to do so. In our developed civilisation, we tend to think that it’s natural to tame the Nature. Meanwhile, Mother Nature is reminding is that in certain situations we are left to fend for ourselves. And this is probably something we are unable to accept. ☐

redaktor naczelna / Editor in Chief Martyna Wojciechowska

© FPM

Polacy nie mieli szans na pionierską eksplorację ośmiotysięczników. Do lat 60. wszystkie już zdobyto, a my zza żelaznej kurtyny tylko obserwowaliśmy osiągnięcia innych. Kiedy już pojawiliśmy się w tych najwyższych górach, polską domeną stała się wspinaczka „trudna” – nowymi drogami i zimą. W lutym 1980 r. Krzysztof Wielicki i Leszek Cichy stanęli na szczycie Mount Everestu (8848) i tak zaczęło się pasmo NASZYCH sukcesów. W 2010 r. ruszył program Polski Himalaizm Zimowy i powstał plan zdobycia ostatnich ośmiotysięczników zimą. Trzeba się spieszyć, by zdążyć przejść do historii – pisał Artur Hajzer, twórca projektu. Sukces świętowaliśmy rok temu, gdy zdobyliśmy Gaszerbrum I (8068 m). Na świecie wyprawa ta została uznana za osiąg­ nięcie ważniejsze niż skok spadochronowy Felixa Baumgartnera ze stratosfery.

5 marca na Broad Peaku na wysokości 8047 m n.p.m. stają jako pierwsi ludzie na świecie po kolei: Adam Bielecki, Artur Małek, Maciej Berbeka i Tomasz Kowalski.

Dzień później dowiadujemy się, że Berbeka i Kowalski zaginęli. 8 marca Krzysztof Wielicki podaje, że „zostali uznani za zmarłych”. Przez media przetacza się dyskusja, jak mogło do tego dojść? Uczestnicy zimowej wyprawy na Broad Peak wiedzieli, czym są dla Nich góry i jak wiele są w stanie poświęcić dla swojej pasji. Mieli też świadomość, jak wielkim ryzykiem jest ten sport, akceptowali je, dokonali własnego wyboru i wierzę, że mieli do tego prawo. Nasza cywilizacja jest dziś rozwinięta do tego stopnia, że zapanowanie nad Naturą wydaje nam się czymś oczywistym.

Tymczasem Matka Natura przypomniała nam właśnie, że w pewnych sytuacjach każdy człowiek jest zdany tylko na siebie. I chyba nie potrafimy tego zaakceptować. ☐

4

004_KA_04_EdytorialMartyna12345.indd 4

13-03-15 14:14

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Contents SPIS TREŚCI

NA DOBRY POCZĄTEK / OFF TO A GOOD START LIST PREZESA PLL LOT / Note from the LOT CEO 3 OD NACZELNEJ / Note from the Editor 4 FELIETON LECHA WAŁĘSY / Lech Wałęsa’s column 8

INFO 73–96

WYRUSZ W PODRÓŻ / SEE THE WORLD REZERWACJE / Mark your calendar 10 PEKIN: 5 NAJ / Beijing’s Top 5 14 PRAGA WABI… / Prague awaits! 18 WROCŁAW MARKA KRAJEWSKIEGO / Marek Krajewski’s Wrocław 26 PRZYLĄDEK NADZIEI / Cape of Hope 34

POLSKIE PRZEBOJE / POLISH HITS FILMY ANIMOWANE / Animated films 38 FELIETON MAGDY GESSLER / Magda Gessler’s column 44 POKRZYWA / Nettle 46

26

56

46

38

WIEDZIEĆ WIĘCEJ / DID YOU KNOW? PRACOWAĆ Z WORK SERVICE / Working with Work Service 50 SZTUKA CZYTANIA W MYŚLACH / The art of reading minds 54 PLANSZA ŁĄCZY LUDZI / Board games 56

ROZMAITOŚCI / MISCELLANEA KULTURA / Culture 66 TWÓJ STYL / Your style 68 ZDROWIE / Health 70 SALON / Events 72

62

DOBRE MIEJSCE / Good places 97 ROZRYWKA / Puzzle time 98

© EAST NEWS, DIOMEDIA, PAP, SHUT TERSTOCK, M.P.

KAAS ZAŚPIEWA PIAF / Kaas sings Piaf 62

6

006_KA_04_Spis tresci12345.indd 6

13-03-15 12:59

Siedlisko Morena orena czołowa wypiętrzyła łagodne pagórki i wyrzeźbiła doliny.

Doliny wypełniły jeziora. Brzegi jezior porosły tatarakiem, a pagórki pokryła trawa. Wyrosły drzewa, zgęstniały lasy, zazieleniły się łąki.

W 1450 roku pierwsi przybysze docenili niepowtarzalny urok tego miejsca, zakładając jedną z najstarszych osad mazurskich - pobliskie Stare Juchy.

Kilkaset lat później zachowana w niemalże nienaruszonym stanie okolica, urzekła także nas. I właśnie w tym miejscu powstało Siedlisko Morena.

Dzisiaj, goszcząc Państwa na naszym cyplu, możemy obiecać wspaniałe widoki, ciszę i pełny kontakt z naturą.

Stąd polnymi drogami, spacerem lub na rowerze dotrzecie do urokliwych zakątków przyrody, samochodem do zabytków kultury: Świętej Lipki, klasztoru Kamedułów w Wigrach, wiaduktów w Stańczykach czy słynnego Wilczego Szańca.

Nie sposób jednak w kilku słowach oddać uroku tego miejsca, dlatego gorąco namawiamy, do odwiedzenia Siedliska Morena, by tu przyjechać, zobaczyć, i tak jak my - pokochać…

promocja

Jeziorowskie 11a, 19-330 Stare Juchy • tel. 87 619-99-99 • www.siedliskomorena.pl

SiedliskoMorena_Kaleidoscope_0413_v2.indd 1

2/21/13 3:17 PM

felieton

Column

Są takie miejsca…

There are places on Earth …

Są miejsca na ziemi naznaczone wyjątkową historią. W Polsce jest ich sporo, bo dzieje naszego państwa i narodów zamieszkujących tereny dzisiejszej Rzeczypospolitej są ciekawe i skomplikowane.

Dzięki temu jednak możemy obcować z dorobkiem pokoleń i indywidualności, które składają się na interesującą mozaikę.

Wrocław jest jednym z tych miast, które kilkakrotnie znajdowało się w obrębie różnych monarchii i państw. Tu krzyżowały się drogi Polaków, Czechów i Niemców, ale też i wielu innych narodów, jako że miasto leżało na uczęszczanych przez wieki szlakach handlowych. Ta różnorodność składa się dzisiaj na bogatą świadomość lokalną i europejską mieszkańców,

To zachodnioeuropejskie miasto ma w sobie ciepło wschodnich kresów Rzeczypospolitej.

This Western European city has a distinct eastern charm of the Polish eastern territories. którzy są otwarci i tworzą nowoczesną metropolię. Po ostatniej wojnie znalazło tu sobie miejsce wielu obywateli polskich, którzy zmuszeni byli opuścić swoje domy na wschodzie. Dzięki nim Wrocław zyskał ów specyficzny koloryt dodający temu zachodnioeuropejskiemu miastu ciepło wschodnich kresów Rzeczypospolitej.

Jako honorowy obywatel Wrocławia cieszę się, widząc, jak miasto pięknieje i się rozbudowuje. Wrocław będzie też Europejską Stolicą Kultury w 2016 r. Już dziś podejmowanych jest tam wiele interesujących projektów, które wyznaczają mu ważne miejsce w kształtowaniu współczesnej świadomości, jak Wroclaw Global Forum, i widać bogaty rozwój ośrodków naukowych i technologicznych.

Serdecznie zapraszam do Wrocławia, miasta spotkań! ☐

There are places on Earth that have witnessed unique moments in history. We have quite a few in our country. That is because the history of our state and the ethnic groups that have inhabited the territory of modern Poland is complex and fascinating. But this is what enables us to make the most of the legacy of the many generations and personalities that have gone into making up this intriguing mosaic.

Wrocław is a city that has often changed hands between monarchs and states during the course of its history. Wrocław has long been a common stomping ground for Poles, Bohemians, Germans and many other nations, on account of being located at the crossroads of trade routes traversed for centuries. This diversity translates into a rich local and European consciousness on the part of the city’s residents, who are broadminded and comprise a modern metropolis. Many Poles expelled from their homes in the eastern part of the country after the war settled in Wrocław. They brought a very distinctive local ambience which has bestowed a warm eastern charm to what is essentially a Western European city.

As an honorary citizen of Wrocław, watching the city grow and become increasingly beautiful never ceases to make me happy.

Wrocław will be the European Capital of Culture in 2016. There are many projects underway to consolidate its central role in shaping our contemporary awareness – not least the Wrocław Global Forum and the vital development of its scientific and technological centres.

I would like to encourage you to visit Wrocław, the city of encounters! ☐

Lech Wałęsa Al. Jerozolimskie 11/19, 00-508 Warszawa, tel. +48 (22) 622 22 20, faks +48 (22) 625 14 14 Konto: BPH PBK SA 15 1060 0076 0000 3200 0084 6760 e-mail: biuro@walesa.org www.walesa.org

© agencja gazeta

8

008_KA_04_FelietonWalesa12345.indd 8

13-03-14 13:20

REZERWACJE

Mark your Calendar

Igłą malowane c Painted with needles

Żadna z rekomendowanych przez nas imprez nie pozostawi aż tak trwałego śladu jak wrocławski Tattoo Konwent – weekend z tatuażem, jego twórcami i miłośnikami. Pokazom towarzyszyć będą liczne atrakcje, m.in. konkurs na najlepszy tatuaż oraz koncert polskiej grupy punkowej The Analogs i szwedzkiego zespołu Odyssey. / No event leaves its mark like the Wrocław Tattoo Convention, a weekend encounter with tattoos, tattoo artists, and people who simply love tattoos. There will be a host of other attractions as well, including a best tattoo competition and a concert featuring Polish punk rock group The Analogs and Swedish band Oddysey.

Strażnicy pamięci v

Pani Sarashina c

Guardians of memory

Qudsja Zaher Pawła Szymańskiego, mistrza współczesnej muzyki, to pierwsza polska opera eschatologiczna.

W podwodnych zaświatach na obietnicę wieczności czeka Afganka Qudsja, która ofiarowała życie za grupę uchodźców.

Ale przedtem odkryje swój los w dziejach niewiasty z plemienia wikingów sprzed tysiąca lat. / Qudsja Zaher by contemporary composer Paweł Szymański is Poland’s first eschatological opera. Qudsja is an Afghan who has given her life to save a group of refugees and is now awaiting eternal life in the underwater world of spirits. But she can already see her fate in the story of a Viking woman who lived a thousand years before her.

Premiera 20.04, www.teatrwielki.pl, QUDSJA ZAHER, Teatr Wielki, Warszawa, Polska / QUDSJA ZAHER, Teatr Wielki, Warsaw, Poland

Lady Sarashina

Tysiąc lat temu w Japonii kobieta bez imienia napisała wspomnienia, podsumowując pół wieku życia.

To obraz tęsknot, osamotnienia i pociech, które „Pani z prowincji Sarashina” czerpała z kontemplacji rzeczy ulotnych. Na premierę dzieła Petera Eötvösa w cyklu spotkań z muzyką współczesną zaprasza Opera Narodowa. / A thousand years ago, an anonymous Japanese woman kept a dairy detailing half a century of her life. This is a rare glimpse into the yearning, solitude and consolation of the “Lady from the prefecture of Sarashina” as she contemplates the ephemeral. The opera by Peter Eötvös premieres at the National Opera as part of its contemporary music series.

Premiera 7.04, www.teatrwielki.pl, LADY SARASHINA, Teatr Wielki, Warszawa, Polska / LADY SARASHINA, Teatr Wielki, Warsaw, Poland

Najważniejsze dla Europy c European essentials

Europejski Kongres Gospodarczy to największa impreza biznesowa w Europie Środkowej, trzydniowy cykl debat, spotkań i wydarzeń towarzyszących z udziałem najważniejszych osobistości świata polityki, biznesu, nauki oraz ekonomii. Organizatorzy zapraszają do dyskusji nad zakresem tematycznym Kongresu. / The European Economic Congress, the biggest business event in Central Europe, presents three days of debates, meetings and accompanying events featuring prominent politicians, businesspeople, academics and economists. The organisers invite you to discuss the topics being addressed by the Congress.

13–15.05, www.eecpoland.eu, EUROPEJSKI KONGRES GOSPODARCZY, Katowice, Polska / EUROPEAN ECONOMIC CONGRESS, Katowice, Poland

010_KA_04_Rezerwacje12345.indd 10

© M.P., MATERIAŁY TEATRU WIELKIEGO-OPERY NARODOWEJ, PLAKAT PROMUJĄCY POKAZ DIANY BŁAŻKÓW I ANIKI STANCLIK "ONCE UPON A TIME..." FOT. ANNA PAWLETA

27–28.04, wroclaw.tattookonwent.pl, TATTOO KONWENT, Wrocław, Polska / TATTOO CONVENT, Wrocław, Poland

13-03-14 17:00

YOUR TIME IS NOW. ZACHWYĆ OD PIERWSZEGO SPOJRZENIA Miros Ladies Zegarek wykonany ze stali szlachetnej na bransolecie.

Pierścień wysadzany 60 brylantami.

Szafirowe, odporne na zarysowania szkło.

Wodoszczelny do 100m.

MauriceLacroix do K_0413.indd 1

3/14/13 4:44 PM

REZERWACJE

Mark your Calendar

Piłka do dołka v Over par

Spośród imprez organizowanych wyłącznie dla pań międzynarodowy turniej golfowy Dr Irena Eris Ladies’ Golf Cup jest jednym z najbardziej prestiżowych w tej części Europy. Przy okazji miłośniczki golfa będą mogły skorzystać z zabiegów pielęgnacyjnych. / The Dr Irena Eris Ladies’ Golf Cup is one of the most prestigious women-only events in this part of Europe. And you can pamper yourself with some spa treatments in between rounds.

10–11.06, www.drirenaerisgolf.com, DR IRENA ERIS LADIES’ GOLF CUP, Wzgórza Dylewskie, Polska / DR IRENA ERIS LADIES’ GOLF CUP, Wzgórza Dylewskie, Poland

Ile kosztuje życie? z What is the price of life?

Caritas Polska po raz trzeci zadaje to pytanie, kontynuując kampanię przekazania 1% podatku dochodowego.

W latach 2011 i 2012 r. organizacja kupiła sprzęt medyczny o łącznej wartości 5 mln 799 tys. 633 zł (m.in. łóżka elektryczne, ssaki i koncentratory tlenu). Jak co roku Caritas Polska przygotowała darmowy program do rozliczeń PIT: www.caritas.pl / Caritas Polska is posing this question again for the third year running and continues to campaign for 1% of income tax. Caritas Polska raised PLN 5,799,633 to purchase medical equipment in 2011–2012 (adjustable beds, suction pumps and oxygen concentrators and more). Caritas Polska is once more offering free tax return software. www.caritas.pl

Gwiazdy baletu c

Ballet stars

Najwybitniejsi soliści i zespoły baletowe wystąpią podczas XII Międzynarodowego Festiwalu Baletowego „Dance Open” w St. Petersburgu. Hołdem złożonym wielkim choreografom i tancerzom będzie gala Historia rosyjskiego baletu. / Some of the world’s most outstanding soloists and ballet companies will be performing at the DANCE OPEN international ballet festival in Sankt Petersburg. “The History of the Russian Ballet” gala will be paying homage to great choreographers and dancers.

18–22.04, www.danceopen.com, XII MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL BALETOWY „DANCE OPEN”, St. Petersburg, Rosja / 12 TH INTERNATIONAL BALLET FESTIVAL DANCE OPEN, Sankt Petersburg, Russia

Mistrzowie stepowania c

Masters step out

6–11.05, www.makroconcert.pl, LORD OF THE DANCE, Łódź, Poznań, Gdynia, Warszawa, Zabrze.

Polska / LORD OF THE DANCE, Łódź, Poznań, Gdynia, Warszawa and Zabrze, Poland

© M.P., DR

Grupa tancerzy Lord Of the Dance od 17 lat nieprzerwanie zapełnia sale teatralne, areny i stadiony. W maju irlandzki zespół ponownie odwiedzi Polskę, aby dać pokaz mistrzowskiego tańca oraz przenieść widzów do magicznych celtyckich miejsc. / The Lord Of the Dance has been filling concert halls, theatres, arenas and stadiums for 17 years. This May, the Irish ensemble is returning to Poland to showcase their exquisite dancing skills and take us on a journey to a Celtic wonderland.

12

010_KA_04_Rezerwacje12345.indd 12

13-03-15 13:00

YOU WILL SEE MORE THAN YOU EXPECT Cosmopolitan is not only an ideal point of view.

It’s 252 apartments finished with the highest quality of materials and equipment, ready for handing over at the start of 2014.

Every storey is top-level. Come and find out.

Sales office: +48 535 10 10 10

COSMOPOLITAN_Kaleidoscope_190x249 OK.indd 1

www.cosmopolitan.waw.pl

14.03.2013 16:19

NASZ KIERUNEK

Our Destination

5

BEIJING TOP

W PEKINIE ZARÓWNO ŚWIADECTWA IMPERIALNEJ PRZESZŁOŚCI, JAK I POMNIKI OBECNEGO ARCHITEKTONICZNEGO BOOMU MOGĄ POWALIĆ NA KOLANA. / IN BEIJING YOU WILL BOWL OVER REMNANTS OF THE CITY’S IMPERIAL PAST AND MONUMENTS OF THE CURRENT ARCHITECTURAL BOOM. TEKST/BY:

Sławomir Borkowski

NAJ PEKIN

1Miasto za fosą A city behind the moat

Pałac cesarski dynastii Ming i Qing przez pięć wieków był centrum imperium niedostępnym dla zwykłych śmiertelników. Nie jest to pałac w ścisłym sensie, ale otoczony murem i fosą kompleks kilkuset dużych i małych rezydencji, świątyń i budynków gospodarczych zdobionych tak, by na każdym kroku czuć było majestat władzy. Odkrywanie tego labiryntu utrudnia fakt, że codziennie chce się temu oddawać kilkadziesiąt tysięcy ludzi. / For five centuries Ming and Qing dynasty palace had been the heart of the empire closed to ordinary mortals. It’s not a palace as we know it, but a complex of several hundred large and small residences, temples and utility buildings encircled by walls and a moat. It’s a challenge to explore this historical maze swarming with several thousand people every day. But crowds in China should not be a surprise.

2 Kolacja 105 smaków

Nocny targ Donghuamen to kwintesencja stereotypowych wyobrażeń na temat tego, co się jada w Państwie Środka. Można tu skosztować rozmaitych wieloodnóżowych stworzeń. Są więc jaszczurki, skorpiony, robaki, węże – grillowane lub smażone na oczach klienta, podawane na patyku. Uspokajam: zwykłe pierożki też tam są. / Open at night, Donghuamen market reflects our quintessential stereotype notion of the Middle Kingdom cuisine. Visit it to try various multi-legged creatures. You may choose from lizards, scorpions, worms and snakes – barbequed or fried while you wait and served on a stick.

© ISTOCK, SIME/FREE, CORBIS

The dinner of 105 flavours

14

014_KA_04_5powodow12345.indd 14

13-03-15 12:56

VaxCompass W kierunku zdrowej podróży

Pobierz ą darmow aplikację

Przypomnienia o terminach szczepień Informacje o rejonach zagrożonych chorobami zakaźnymi Wyszukiwarka punktów szczepień Wyszukiwarka polskich placówek dyplomatycznych Ostrzeżenia dla podróżujących

PL/TWI/0003/13

Apteczka podróżnika

VaxCompassReklamaG+J190x249.indd 1

13-03-15 15:48

NASZ KIERUNEK

3

Our Destination

Ogrody w cenie floty

Gardens worth the naval fleet Yiheyuan, czyli Ogród Pielęgnowania Harmonii, to dawna podmiejska rezydencja cesarska, która dziś znajduje się już na przedmieściach Pekinu. Kilkaset hektarów terenów parkowych i ponad sto budowli. Piękny przykład dalekowschodniego ogrodu zorganizowanego zgodnie z zasadami feng shui. O jego wspaniałości może świadczyć fakt, że w odbudowę zniszczonego przez europejskich interwentów założenia pod koniec XIX w. cesarzowa Cixi wpompowała wszystkie fundusze przeznaczone na budowę floty. / Yiheyuan or the “Garden of Nurtured Harmony” is the former imperial country retreat which is now located in suburban Beijing. The garden spanning several hundred hectares reflects Feng Shui principles. Its grandeur is best reflected by the fact that to restore the landscape garden design deteriorated

by European invaders in the late 19th century Empress Cixi embezzled all funds for construction of the naval fleet.

4 Pandy stołeczne Capital pandas

Do pekińskiego zoo, mającego całkiem długą tradycję, warto się wybrać przede wszystkim z jednego powodu: pand. Te rzadkie zwierzęta (cała populacja szacowana jest na mniej więcej tysiąc sztuk), występujące tylko w Chinach, znalazły się na granicy wymarcia z powodu utraty siedlisk – górskich lasów bambusowych – i niskiej rozrodczości. Ale jeśli już tu trafimy, największego w Chinach oceanarium też pominąć nie wypada. / The Beijing zoo has rather long traditions, but there is one main reason to visit it: to see pandas. Those rare animals (whose total population is estimated at approx. 1,000) live only in China and are now teetering on the edge of extinction as a result of deprivation of their natural habitats – mountain bamboo forests – and low reproduction rate.

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–PEK 13.40–22.35 wt., czw., nd.

PEK–WAW 0.45–10.40 pon., śr., pt.

Cena w obie strony – 2485 zł. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com na bezpośredni lot w obie strony, zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu.

Rejs trwa 9–10 godz.

Return ticket – PLN 2485. The total price of a return ticket for a direct flight purchased at lot.com in the includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date the ticket is purchased. Flight duration 9 – 10 hours.

5

Opera magna Manga opera

Jeśli Zakazane Miasto umieścimy na jednym biegunie pekińskiej architektury, na drugim z pewnością znajdzie się futurystyczny Teatr Narodowy. Gigantycznych rozmiarów elipsa z tytanu i szkła okolona sztucznym jeziorem, zdająca się unosić na wodzie, to dzieło ascetycznie spektakularne. Wejście – biegnącym pod wodą tunelem. Budowla najefektowniej prezentuje się nocą. Najlepiej wybrać się tam na spektakl lub koncert. / If you place the Forbidden City on one extreme end of Beijing’s architecture, than the other one will be certainly marked by the futuristic National Theatre. The gigantic titanium and glass ellipse surrounded by an artificial lake which seems to be hovering above water is a fine example of spectacular minimalism. The entrance is located at the end of the underwater tunnel.

The building looks most sensational at night. It’s best to visit it to see a performance or a concert.

© BEW, FPM (2)

WAW–PEK 13.40–22.35 Tue., Thu.,Su. PEK–WAW 0.45–10.40 Mo., Wed., Fri.

16

014_KA_04_5powodow12345.indd 16

13-03-15 12:56

Niezwykły design stworzony w amerykańskim studio One&Co, rewolucyjny aparat fotograficzny dzięki HTC ZoeTM i technologii Ultrapixels, jeszcze lepszy dźwięk dzięki modułowi Beats Audio i HTC BoomSoundTM oraz innowacyjne rozwiązanie HTC BlinkFeedTM sprawiają, że w podróży potrzebujesz jeszcze tylko ładnej pogody.

WYMARZONY TOWARZYSZ PODRÓŻY Jeszcze niedawno każdy, kto wybierał się w dłuższą podróż, zabierał ze sobą coś do czytania lub przenośny odtwarzacz mp3 czy też DVD. Dziś każde z tych urządzeń można zastąpić smartfonem a szeroki dostęp do audiobooków powoduje, że nie męczymy oczu czytaniem w samolocie tylko zakładamy słuchawki i przenosimy się w inny wymiar.

Nowy, ulepszony system Audio, HTC BoomSoundTM zagwarantuje niezapomniane wrażenia dźwiękowe. Wszystko dzięki dedykowanemu wzmacniaczowi, który zapewni należytą moc oraz czystość brzmienia odsłuchiwanej muzyki i to zarówno z poziomu dołączonych słuchawek, jak i z wbudowanych podwójnych głośników, oferujących niespotykaną dotąd jakość dźwięku.

Dzięki innowacyjnemu rozwiązaniu o nazwie HTC BlinkFeedTM, każdy posiadacz smartfona HTC One ma szybki dostęp do ponad 1400 źródeł medialnych, oferujących przejrzyste i czytelne informacje. Będą one dostarczane przez jedne z najbardziej znanych koncernów medialnych na świecie: Reuters, AOL, ESPN, MTV, Vice Media, CoolHunting i wiele innych, więc będąc w podróży możemy śledzić na bieżąco co dzieje się w kraju.

Dzięki nowej technologii Ultrapixels, aparat telefonu HTC One robi jeszcze lepsze zdjęcia.

Dzięki matrycy BSI o wielkości 1/3 cala,

na każdy z pixeli przypada rekordowa ilość światła. W rezultacie aparat poradzi sobie nawet w trudnych warunkach oświetleniowych.

Dodatkowo nowa funkcja HTC ZoeTM pozwoli nam na usunięcie niepożądanych elementów (np. obcą osobę, która właśnie weszła nam w kadr) z każdego zrobionego przez nas zdjęcia!

Wszystko to dostępne w jednym telefonie – wyjątkowym HTC One.

PROMOCJA HTC do K_0413.indd 1

3/18/13 12:42 PM

szerokie horyzonty

Broad Horizons

18

018_KA_04_Szerokie horyzonty12345.indd 18

13-03-14 15:29

Mozaika tajemnic i wszelakich rozkoszy

Mosaic of mysteries and sundry delights

Praga przypomina szczyt wielkiej góry, zdobywa się ją, bo jest. Nie ma innej odpowiedzi. / PRAGUE RESEMBLES THE SUMMIT OF A HUGE MOUNTAIN , IT IS CONQUERED BECAUSE IT IS THERE. THERE IS NO OTHER way.

Tekst/by:

Joanna Lamparska

19

018_KA_04_Szerokie horyzonty12345.indd 19

13-03-14 15:29

szerokie horyzonty

Broad Horizons Setki tysięcy turystów deklaruje co roku: „Chcę jechać do Pragi”, i pędzą zwabieni legendą o Golemie, opowieściami o alchemikach, z nadzieją na spacer mostem Karola oraz spotkanie trzeciego stopnia z czeskim piwem. Dopiero na miejscu odkrywają miasto, które jest… dokładnie takie, jakie sobie wyobrażali. Malownicze zaułki, bajkowe budowle, setki małych knajpek i atmosfera radosnych wakacji. Tutaj niemal zawsze są tłumy, i to nie tylko ludzi. Znawcy spraw tajemnych twierdzą, że Praga to najbardziej nawiedzone miejsce na świecie. Nawet duchy, które przyplączą się tu z innych krajów, na zawsze zostają w praskim labiryncie uliczek. Jakkolwiek oklepanie to brzmi, Praga magicznym miastem jest i basta!

Every year, hundreds of thousands of people declare: “I want to go to Prague”. And so they hotfoot it here, lured by the legend of Golem and stories about the city’s alchemists in the hope of walking across the Charles Bridge and experiencing close encounters of the third kind with Czech beer. It’s only when they get here that they discover the city is … exactly what they imagined it to be – scenic narrow backstreets, fairytale buildings, hundreds of cosy eateries and a festive holiday atmosphere. The city is always crowded, and not just with people. Paranormal experts report that Prague is the world’s most haunted city. Even ghosts from other countries are happy to settle down in Prague’s labyrinth of laneways. As hackneyed as it might sound, Prague is simply a city of magic.

A TRIP BACK IN TIME It is impossible to tell which side of the Vltava is more beautiful.

Not even Zbigniew Nienacki, the famous Mr Automobile, an

Zegar astronomiczny z XV w. na praskim Ratuszu Staromiejskim wybija godziny, a w uliczkach rozbrzmiewa muzyka.

The 15th century astronomical clock on the Prague Old Town City Hall strikes the time while the streets fill with music.

© FPM, SIME/FREE, POPRZEDNIA STRONA/PREVIOUS PAGE: SIME/FREE

na tropie przeszłości Nikt nie potrafi odpowiedzieć, która część przeciętego wstążką Wełtawy miasta jest piękniejsza. Nie wiedział tego nawet Zbigniew Nienacki, słynny Pan Samochodzik, detektyw amator tropiący ślady przeszłości. W Panu Samochodziku i tajemnicy tajemnic tłumaczył, skąd wzięła się ta niezwykłość czeskiej stolicy.

Na lewym brzegu wznoszą się Hradczany, słynny Praski Hrad, z zamkami, pałacami, świątyniami o niezwykłej urodzie. Na lewym brzegu leży Malá Strana o malowniczych wąskich uliczkach i uroczych ogrodach. (…) Przeurocza jest wyspa Kampa z rzeką Čertovką i domami wyrastającymi z wody jak w Wenecji.

A prawy brzeg? Stare Miasto ze wspaniałym ratuszem i niezliczonymi zabytkami architektury. Josefov – żydowska dzielnica ze starym cmentarzem i kilkoma synagogami. Nowe Miasto, plac Wacława,

20

018_KA_04_Szerokie horyzonty12345.indd 20

13-03-14 15:30

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons Czeska Szwajcaria to labirynt skalnych formacji.

The Czech Switzerland is a labyrinth of rock formations.

a

Czeskie Budziejowice

Brno

A

o - M Igława

a

y

o sk

Znojmo Šatov

A A U S T R I

or aw

e Cz

Sz

50km

aw

W

M

O S Ł

W

A

C

J

© SHUT TERSTOCK, BEW, NASTĘPNA STRONA/NEXT PAGE: SIME/FREE

a

k

ki

um

MEKKA ALCHEMIKÓW Jest coś czarodziejskiego w każdej praskiej opowieści. Wieczorny rejs po Wełtawie odkrywa historię marzycieli, którzy chcieli bawić

s

a

aw

es

W e łt

I

E Cz

N

S

C

Ł

R

Y

P Czeska O Szwajcaria y Uście L u Liberec w nad Łabą S a Duchcov Czeski Raj d K d e Jiczyn Ji n u ab A a Hradec Krá Králov lovét Karlowe Wary y Pardubice Praga a Opawa n w Ostrawa Pilzno ży ra Ołomuniec

M

Las

czyli słynne Vaclavskie Namesti – ruchliwe centrum miasta, Muzeum Narodowe, Teatr Narodowy. Na prawym brzegu rozciągają się także ogrody Vyszehradu. Jeśli ktoś chce się kierować metryką, warto, aby wiedział, że najstarsze jest Stare Miasto, bo powstało w 1232 r. (…)

Wybór zależy więc od fantazji i czasu, ale trzeba pamiętać, że każdy zaułek kryje jakąś opowieść i nie da się obok niej przejść obojętnie.

Oto Ratusz Staromiejski. Kolejny zabytek? O nie! Unieście głowy i spójrzcie na zegar na wieży. Zwykłe urządzenie do mierzenia czasu? Znowu nie! To Orloj, przeklęty zegar z własną legendą. Przebudował go w 1490 r. Hanuš z Růžy, tworząc mechanizm, który poruszał drewnianymi rzeźbami przedstawiającymi m.in. 12 apostołów, śmierć, Turka, archanioła Michała oraz astronoma. Dzieło genialnego zegarmistrza rozsławiło Pragę w całej Europie i wkrótce zazdrosne o tę atrakcję władze miasta kazały oślepić mistrza. Ten, wiedząc, że nigdy już nie stworzy podobnego dzieła, rzucił się do wnętrza zegara, aby ten na zawsze przestał działać. Trzeba było 80 lat, by naprawić szkody, a duch rzemieślnika do dziś błąka się po ratuszu.

amateur sleuth on the trail of a long lost past, could make up his mind. In Mr Automobile and the Mystery of Mysteries he spelled out just what made the Czech capital so unique.

“Towering over the left bank is Hradčany – the famous Prague Hrad and castles, palaces and churches of unparalleled beauty.

The left bank has Mala Strana with its picturesque narrow lanes and enchanting gardens. (…) Another prepossessing sight is Kampa Island with the river Čertovka and houses that rise out of the water like in Venice. And the right bank? The Old Town with its magnificent city hall and countless architectural gems. Josefov – the Jewish quarter with its synagogues and old cemetery. The New Town, Wenceslaus Square – the bustling heart of the city, the National Museum and the National Theatre. The Vyšehrad Gardens also sprawl along the right bank. And if you want to see the earliest sights, you should know that the oldest is the Old Town built in 1232 (…).”

What you choose to do is only limited by your imagination and available time. You also need to keep in mind that every little backstreet has its own amazing story to tell and will not put up with being used as a thoroughfare. Here comes the Old Town City Hall. What’s this? Another historical monument? No way. Look up at the tower clock. Is this a standard timekeeping device? No. This is Orloj, the cursed clock, and has its own legend. In 1490, the clock was upgraded by Hanuš of Růža, who created a mechanism to set in motion wooden figures of the Twelve Apostles, Death, a Turk, Michael the Archangel and an astronomer. This genius clockmaker made Prague famous all over Europe and, in a jealous attempt to monopolise this attraction, city counsellors ordered to have him blinded. Knowing he would never be able to create another masterpiece, the poor man threw himself inside the clock to block its mechanism forever. It took 80 years to repair the damage and Růža’s ghost still haunts City Hall.

22

018_KA_04_Szerokie horyzonty12345.indd 22

13-03-14 17:01

się w bogów. Na przełomie XVI i XVII w. Praga stała się mekką alchemików. Na dwór ściągał ich Rudolf II Habsburg, cesarz, który pragnął produkować złoto. Niektórym specjalistom od magii udawało się przekonać władcę, że posiadają tajemną wiedzę, inni lądowali w Białej Wieży na królewskich Hradczanach. Dziś zamek jest główną atrakcją miasta, a Złota Uliczka, niegdyś zaułek złotników, to chyba najbardziej zatłoczony czeski kawałek ziemi.

Gdy Rudolf II zaczął eksperymentować z alchemią, w pobliskim Josefovie mieli ją już w małym palcu. W starej żydowskiej dzielnicy rabin Jehuda ulepił z mułu Golema i tchnął w niego życie za pomocą zakazanego imienia Boga. Golem jednak wymknął się spod

W całym kraju pełno miasteczek z zabytkowymi starówkami, a na wzgórzach osiadły zamki i pałace.

The whole country is dotted with towns with historical centres, and hills topped with castles and palaces.

THE ALCHEMY OF PRAGUE There is a touch of magic in every Prague story. An evening cruise on the Vltava unveils a history of dreamers who wanted to play at being gods. Prague was a mecca for alchemists at the turn of the 17th century. They were brought to the court of Rudolf II Habsburg, an emperor who wanted to produce gold. Some wizards managed to convince the sovereign they possessed the secret knowledge; others were locked up in the White Tower in the royal Hradčany. Today, the castle is one of the main highlights of the city, and Golden Lane, once lined with goldsmiths’ workshops, is probably the most crowded place in the country. While Rudolf II was beginning to experiment with alchemy, the residents of nearby Josefov were already accomplished in this field. Rabbi Yehudah fashioned Golem from clay and breathed life into him using the forbidden name of God. But Yehudah lost control of the creature and had to take its life away. When the monster turned to ash, a small clay heart fell to the ground. The residents of Prague believe that Golem’s heart is buried in a clay coffin in the attic of the Old New Synagogue. But woe betide anyone who goes looking for it. Unfinished stories like this are just one of Prague’s many attractions. Once you are out of the city, you tend to feel that something is missing. You can’t wait to get back to those

© SHUT TERSTOCK, BEW, NASTĘPNA STRONA/NEXT PAGE: SIME/FREE

Czeski Raj to region pełen ciekawostek przyrodniczych, starych zamków i pałaców.

Bohemian Paradise is a region full of natural wonders, old castles and palaces.

23

018_KA_04_Szerokie horyzonty12345.indd 23

13-03-14 15:30

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons

kontroli i Jehuda musiał odebrać mu życie. Kiedy potwór zamieniał się w proch, na ziemię upadło małe gliniane serce. Mieszkańcy Pragi wierzą, że serce Golema leży w glinianej trumnie na poddaszu Staronovej Synagogi. Biada jednak temu, kto zechce je odnaleźć…

Takie niedokończone historie to kolejna zaleta Pragi. Po wyjeździe z miasta zostają niedosyt, marzenia o powrocie, a także tęsknota do wieczorów w knajpkach i piwiarniach, do opowieści o duchach i do grup wycieczkowiczów, którzy bez wytchnienia pędzą przez miasto za kolorowymi parasolami przewodników.

W KRAINIE ZAMKÓW I MIŁOŚCI W którą stronę ruszyć po wyjeździe z Pragi? W całym kraju rozłożyły się miasteczka z zabytkowymi starówkami, a na wzgórzach osiadły zamki i pałace. Większą część Czech pokrywają wyżyny i górskie masywy. Przecięte winnicami pagórki Moraw są obietnicą relaksu przy kieliszku ze szlachetnym trunkiem. Pernštejn to jeden z najpiękniejszych morawskich zabytków. Zwiedzanie łączy się tu z degustacją, podobnie jak w Znojmie, mieście z labiryntem podziemi, w których niegdyś składowano wino. Fenomenem w tej części kraju jest Malowana Piwniczka w Šatovie, magazyn na wino, którego właściciel pokrywał go obrazkami przez 36 lat! Widok jest niezwykły: krasnale, rusałki, widoki wioseczek, podziemny świat pełen wspomnień. A nad ziemią słoneczna mozaika krzaczków z fioletowymi i zielonymi gronami. Czechy to także słodkie lenistwo.

Spragnieni aktywności również dostaną tu szansę. Na zachodzie i północy czekają krainy pełne fantastycznych krajobrazów. Czeska Szwajcaria to labirynt skalnych formacji odciętych przez Łabę od swojej niemieckiej koleżanki, Szwajcarii Saksońskiej. To tutaj przyjeżdżali w XIX w. malarze romantyczni, żeby uwieczniać

3

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–PRG 05.30–06.45 pon.–sb., 16.10–17.25 pon.– nd.

10.35–11.50, pon.–pt., nd.

PRG–WAW 07.25–08.40 pon.–sb., 18.10–19.25 pon.– nd., 12.25–13.40 pon.–pt., nd.

Cena w obie strony: 580 zł. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com, na bezpośredni lot w obie strony, zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu.

WAW–PRG 05.30–06.45 Mo.–Sat., 16.10–17.25 Mo.–Su., 10.35–11.50 Mo.–Fri., Su. PRG–WAW 07.25–8.40 Mo.–Sat., 18.10–19.25 Mo.–Su., 12.25–13.40 Mo.–Fri., Su. Return ticket: PLN 580. Total price of a direct return ticket purchased at lot. com includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date the ticket is purchased. evenings spent at cosy restaurants and beer cellars, to listening to ghost stories and watching endless groups of visitors following the bright umbrellas of their guides across the city.

IN THE LAND OF CASTLES AND LOVE Which road do you take out of Prague? The whole country is dotted with towns with historical centres, and hills topped with castles and palaces. The Czech landscape is dominated by highlands and mountain ranges. The hills of Moravia are covered in vineyards and beckon you to sit back with a glass of fine wine.

Pernštejn Castle, dubbed the marble castle, is one of the most impressive buildings in Moravia. Sightseeing and wine tasting go hand in hand here, just as they do in Znojmo, a town famous for catacombs that used to store wine. The biggest attraction in this

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

Starówka w Pradze do 1784 r. była samodzielnym miastem.

Otacza dawną dzielnicę żydowską – Josefov.

The Old Town in Prague had been an independent city until 1784. It sourrounds the old Jdewish quarter – Josefov.

24

018_KA_04_Szerokie horyzonty12345.indd 24

13-03-14 17:01

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

wschody i zachody słońca. Zaledwie kilkadziesiąt kilometrów na południe zakończył życie uwodziciel wszech czasów Giacomo Casanova. W niewielkim Duchcovie był bibliotekarzem, tak więc stary bruk w miasteczku może wspominać kroki słynnego Wenecjanina. W małej cukierni nazwanej oczywiście Casanova można dostać wszystkie słodkości, z których słyną Czechy. „Ponczowy rzeź” i „rakwiczki ze slechackou”, czyli krajanka nasączona alkoholem i „trumienki z bitą śmietaną”, to obowiązkowy punkt programu dla każdego łasucha. Podobnie jak gulasz z knedlikami i piwem, które należy przyjąć przed deserem. Dzieciom zamiast piwa należą się bajki, a kto nie zna opowieści o rozbójniku Rumcajsie, jego żonie Hance i ich synku Cypisku?

Rumcajsa wymyślił Radek Pilař, autor książek dla dzieci uhonorowany Orderem Uśmiechu. Postać rozbójnika związał z historią swego rodzinnego miasta – Jiczyna. Pierwowzorem złośliwego hrabiego z bajki był natomiast Albrecht z Valdštejna rządzący miastem w XVI w. Wędrując przez Jiczyn, urocze miasteczko z wielkim zamczyskiem, można więc sobie wyobrażać wszystkie przygody „złych” i „dobrych” bohaterów czeskiego pisarza. Tym bardziej że Jičin to jedna z bram do kolejnej malowniczej krainy. To Czeski Raj, jedyny znany raj, który został wpisany na listę geoparków UNESCO. Ale i tak nie byłoby zwiedzania Czech bez dobrego wojaka Szwejka. A w jego ślady trzeba ruszyć do Czeskich Budziejowic. ☐

part of the country is the Painted Cellar in Šatov. The owner spent 36 years decorating this cellar with paintings. The sight is fabulous – dwarves, water nymphs, panoramas of little towns... this is a subterranean world full of memories. Back at ground level is a sunny mosaic of bushes bearing purple and green clusters. The Czech Republic spells sweet idleness.

And if active leisure is more your thing, you’ll still find plenty to choose from. The western and the northern parts of the country offer unparalleled views. The Czech Switzerland is a labyrinth of rock formations separated from the Saxon Switzerland, by the Elbe. In the 19th century, this region was frequented by romantic painters eager to capture sunrises and sunsets. That most notorious of ladies men, Giacomo Casanova, died only a few dozen kilometres to the south. Casanova worked as a librarian in the tiny hamlet of Duchcov and his footsteps have helped wear down the cobblestones in the town. It’s a pity that tourists bypass the town, as Château Duchcov is quite an impressive palace. A small cake shop that not surprisingly goes by the name “Casanova” sells all those sweet treats the Czech Republic is famous for.

Punčový řez and rakvički se šlehačkou, or slices of sponge cake soaked in alcohol and “little coffins with whipped cream”, are irresistible to anyone with a sweet tooth. And there is nothing like goulash with knedlik washed down with beer before dessert. ☐ REKLAMA

Carpe Diem pozwól sobie na piękno!

Carpe Diem – let yourself be beautiful!

Przesuszona i źle odżywiona skóra to jeden z najczęstszych problemów z jakim pacjenci zgłaszają się do kliniki Carpe Diem.

Very dry and poorly nourished skin is one of the most common problems of the patients who come to the Carpe Diem clinic.

Wpływ środowiska, w jakim żyjemy, sprawia, że jest mniej elastyczna, przez co drobne zmarszczki stają się bardziej widoczne.

W takich przypadkach najczęściej stosujemy Jalupro HMW, który obok kwasu hialuronowego zawiera kompleks aminokwasowy, odżywiający komórki skóry i stymulujący je do tworzenia nowego kolagenu i elastyny. Preparat Jalupro HMW podajemy przy użyciu kaniulki, co sprawia, że zabieg nie wymaga okresu rekonwalescencji. Jalupro HMW to również znakomita terapia przygotowująca do zabiegów bardziej inwazyjnych, jak laser frakcyjny, fale radiowe czy światło podczerwone. Odżywiona i nawilżona skóra znacznie lepiej reaguje na zastosowanie tego typu terapii, dzięki czemu uzyskujemy znacznie lepszą poprawę jej wyglądu. Światło podczerwone działa w głebokich warstawch skóry właściwej i doprowadza do skrócenia włókien kolagenowych. W efekcie skóra staje się mniej wiotka, jest napięta i zagęszczona. W trakcie tej samej wizyty zastosować można laser frakcyjny, który pobudza nasze komórki do produkcji kolagenu, co doprowadza do wygładzenia skóry i spłycenia drobnych zmarszczek.

The environment that we live in causes the skin to lose its flexibility and thus small wrinkles appear. In such cases we usually use Jalupro HMW that apart from hyaluronic acid also contains the amino acid complex. It nourishes cells of the skin and stimulates them to produce new collagen and elastin. Jalupro HMW is administered by a little cannula and thanks to that there is no convalescence period needed after the treatment. It is also a perfect therapy that can prepare you for more invasive treatments, such as fractional laser, radio waves or infrared light. Nourished and moisturized skin reacts to this type of therapy much better and therefore the look of the skin improves dramatically. Infrared light works in deep layers of the dermis and shortens collagen filaments. As a result, the skin becomes more tight and thickened. During the same appointment we can also use a fractional laser, which stimulates the cells to produce collagen. It smoothes the skin and takes the depth out of small wrinkles.

Carpe Diem Centrum Medycyny Estetycznej Al. KEN 98 lok U 17, 02-777 Warszawa • Tel. 608 888 888 • www.carpediem-klinika.pl

018_KA_04_Szerokie horyzonty12345.indd 25 CarpeDiem_Kaleidoscope_0413.indd 1

Na zdjęciu: dr Magdalena Opadczuk i Katarzyna Skrzynecka.

Twarz młoda

Twarz starzejąca się

Na hasło Kalejdoskop oferujemy 20% rabat na zabiegi z zakresu medycyny estetycznej.

Oferta ważna do: 30.04.2013 r.

Please quote ‘Kaleidoscope’ to receive the 20% discount on esthetics treatments offer is valid untli 30.04.2013 r.

25

13-03-15 10:04 3/12/13 4:50 PM

My Favourite Haunts

7

grzechów głównych we Wrocławiu deadly sins in Wrocław

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

MOJE MIEJSCA

26

026_KA_04_Moje miejscaKRAJEWSKI12345.indd 26

13-03-14 16:51

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

„Dumą napawają mnie wspaniale odnowione kamienice w pięknych, nadanych im jeszcze przed II wojną światową barwach”. ”Our finely renovated houses in their beautiful original colours from before the World War II make me proud”.

27

026_KA_04_Moje miejscaKRAJEWSKI12345.indd 27

13-03-14 16:51

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts breslau z kryminałów marka krajewskiego jest ponury i mroczny, wszak to miasto zbrodni. Ale wrocław, w którym pisarz żyje, napawa go dumą. / breslau from the crime books by marek krajewski is gloomy and dim.

After all, it is the city of crime. But wrocław, the city where the writer lives, makes him proud.

Joanna Lamparska

Marek Krajewski, jak na autora kryminałów przystało, mieszka w przedwojennej, pełnej tajemniczych zakamarków kamienicy.

Kręcone schody wydają się nie mieć końca, trudno oprzeć się wrażeniu, że zaraz ktoś na górze zacznie strzelać, a przez misterny prześwit pomiędzy piętrami spadnie ciało ofiary. Takie stare domy mają na sumieniu mnóstwo złamanych przykazań. O czym więc rozmawiać z pisarzem, który w bestsellerowych książkach obnaża najbardziej mroczną stronę duszy własnej i swojego miasta?

A gdyby tak zapytać o „siedem grzechów głównych we Wrocławiu”? Oto przemyślenia Marka Krajewskiego.

Pycha Wolę mówić o dumie niż o pysze. Jestem dumny z tego, że Wrocław ma połączenie autostradowe z Europą. Jestem dumny, że jako kibic mogę na naszym pięknym stadionie oglądać mecze Śląska albo reprezentacji Polski. Dumą napawają mnie wspaniale odnowione kamienice w pięknych, nadanych im jeszcze przed II wojną światową barwach. Szczególnie cieszy mnie, że mamy taki budynek jak Ossolineum. Jakiś czas temu spotkałem się z niemieckim profesorem, filozofem i prawnikiem. Siedzieliśmy po drugiej stronie Odry na kolacji i patrzyliśmy na Zakład im. Ossolińskich. Dla niego było to gimnazjum św. Macieja, w którym uczył się i poznawał ukochane języki: łacinę i grekę. Dla mnie to był budynek, w którym przygotowywałem się do zajęć w czasie swoich studiów uniwersyteckich i w którym później pracowałem.

Zazdrość Zazdroszczę innym miastom, że mają tyle kąpielisk, czystą wodę i że są zwrócone ku rzece. Tylko tyle. Z drugiej strony wiele osób mi zazdrości, że mieszkam we Wrocławiu. Jesienią odwiedził mnie kolega, pisarz Zygmunt Miłoszewski z żoną. Moi goście stwierdzili, że czują się tu jak na wczasach. Dlaczego? Chodzą po pięknym Starym Mieście, podziwiają kamienice i spacerują przez malownicze parki.

Chciwość Chciwość kojarzy się z pieniądzem. A pieniądz z bankiem. Na rogu placu Solnego i Rynku stoi budynek, który przed wojną mieścił

As befits a bestselling crime writer, Marek Krajewski lives in a period house full of mysterious nooks and crannies and spiral stairways that seem to go on forever. I expect to hear shooting upstairs and see a body come crashing down through the clearance between the floors any minute. Old houses like this have borne witness to any number of violations of the Ten Commandments.

So what do I talk about someone who writes novels baring the darkest underside of his own soul and his home city? How about the “seven deadly sins in Wrocław”? Marek Krajewski shares his thoughts.

Pride (Hubris) I prefer to talk about pride rather than hubris. I’m proud that Wrocław has a highway connecting it with the rest of Europe. Our finely renovated houses in their original pre-war colours also make me proud. I’m really happy that Wrocław has a building like the Ossolineum, which plays an important part in my writing. Some time ago, I met up with a German professor, philosopher and lawyer. We were sitting in a restaurant on the other side of the Oder and admiring the Ossoliński Institute which was the link between us. For him it was St Mattias Middle School where he had studied his beloved languages – Latin and Greek. For me, it was the where I had prepared myself for university classes and which later became my workplace.

Envy I’m envious of other cities that have so many bathing places and so much clean water and that embrace their rivers. I’m not envious of anything else. Many people envy me living in Wrocław. They say it’s beautiful and has lots of greenery. Recently, a colleague of mine, the writer Zygmunt Miłoszewski and his wife, came to visit.

They declared that in Wrocław it felt like being on holiday. Why? They had been strolling through the Old Town, admiring the old houses and taking walks in the city’s scenic parks.

Greed For me, greed is inseparable from money. And money from banks.

On the corner of Solny Square and Market Square, there’s a building that used to be the head office of the Savings Society before the war and that now houses a bank. This building was part of a bigger plan from the 1930s to transform the entire Market Square

© AGENCJA GAZETA, BEW, MIKOŁAJ NOWICKI, poprzednie strony/previous pages: ADAM LACH/NAPO IMAGES

Tekst/by:

28

026_KA_04_Moje miejscaKRAJEWSKI12345.indd 28

13-03-15 13:13

© AGENCJA GAZETA, BEW, MIKOŁAJ NOWICKI, POPRZEDNIE STRONY/PREVIOUS PAGES: ADAM LACH/NAPO IMAGES

W tle charakterystyczna bryła Hali Stulecia – najsłynniejszego dzieła wrocławskiego modernizmu.

In the background, the silhouette of the modernist Millenium Hall, one of the most characteristic sites in Wrocław.

MAREK KRAJEWSKI – filolog klasyczny, były wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego, od kilku lat poświęca się tylko pisaniu książek. Zyskał sławę jako autor kryminałów o Eberhardzie Mocku, pracowniku wrocławskiego Prezydium Policji. Książki Krajewskiego rozgrywają się w dokładnie zarysowanych realiach topograficznych i historycznych miasta Breslau, a ostatnio także Trójmiasta i Lwowa. Zostały przetłumaczone na 19 języków. / A classicist, former lecturer of Wrocław University who has focused exclusively on writing. He is best known as a crime writer, the author of the series starring Eberhard Mock from Breslau police force. Krajewski sets his stories in carefully reconstructed topographic and historical reality of Breslau, or recently the Tri-city and Lviv. His books have been translated into 19 languages.

Atmosfera wrocławskiej starówki sprzyja sztuce.

The Wrocław Old Town has an artistic flair.

29

026_KA_04_Moje miejscaKRAJEWSKI12345.indd 29

13-03-15 13:13

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts

Kasę Oszczędności, a obecnie jest siedzibą banku. Powstanie tego biurowca było częścią większego planu i o mały włos cały Rynek zostałby zamieniony w latach 30. ubiegłego wieku w modernistyczny kompleks betonowych brył. Budynek banku jest wyjątkowy z jednego jeszcze względu. Otóż jest tam winda, która nazywa się paternoster – o ile wiem, mamy trzy takie windy w Polsce. Nazwa wzięła się od konstrukcji tego urządzenia. Kabiny, jak paciorki różańca, są nanizane jedna nad drugą i poruszają się nieustannie dookoła. Ta jednoosobowa winda jedzie powoli i w odpowiednim momencie trzeba do niej wskoczyć. Jedziesz i wysiadasz na tym piętrze, na którym chcesz. To niezwykłe uczucie, kiedy jesteś na górze, w absolutnej ciemności, i słyszysz tylko dźwięk przekładni, łańcuchów i zgrzytanie kół zębatych. Wrocławska paternoster zagrała krwawą rolę w mojej powieści Śmierć w Breslau. Pomocnik Eberharda Mocka, niejaki Forstner, kanalia i agent Gestapo, zostaje w niej zmiażdżony.

Nieczystość Nieczystość to grzech, który stale występuje w moich powieściach i moi bohaterowie popełniają go w miejscach, można powiedzieć, do tego przeznaczonych. Naprawdę jednak sądzę, że w tak zamożnym i w gruncie rzeczy tak mieszczańskim i nudnym mieście jak przedwojenny Wrocław nie było aż tyle takich przybytków jak w Berlinie, który uchodził za miasto zepsute. Ja sam lubię czystość i sterylność, nie znoszę brudu oraz zaplutych, nędz-

into a complex of concrete Modernist structures. The bank’s head office is special for another reason. It has a “paternoster” elevator, and unless I’m mistaken, we only have three of them in Poland – in Opole, Katowice and Wrocław. The name refers to the structure of the elevator. The compartments form a chain and move in a continuous loop – like rosary beads. This single-person elevator travels slowly and you have to jump in at just the right moment and get out at the floor you want. The elevator played an evil and bloody part in my debut novel Death in Breslau. Eberhard Mock’s sidekick, Gestapo agent named Förstner, is crushed in the elevator.

Lust Lust is a recurring motif in my novels, but it’s fair to say that my characters only commit this sin in places designated for that pur-

Zazdroszczę innym miastom, że są zwrócone ku rzece. Chciałbym, żeby Wrocław odwrócił się do Odry.

I envy other cities for being oriented towards the river. Wrocław has turned its back on the Oder.

© EAST NEWS, Witold Krassowski/CZARNY KOT

Ostrów Tumski – najstarsza, zabytkowa część Wrocławia.

Ostrów Tumski is the oldest part of Wrocław.

30

026_KA_04_Moje miejscaKRAJEWSKI12345.indd 30

13-03-14 16:46

Pub 7 Kotów.

The “7 cats” pub.

nych zaułków, ale bywam w nich po to, żeby znaleźć scenerię dla swoich powieści. Przy okazji na rogu ulic Ładnej i Grunwaldzkiej znalazłem najmniejszy zaułek, jaki kiedykolwiek widziałem w życiu.

To mała studnia podwórkowa o powierzchni może 4 m2, na którą wychodzą okna mieszkań. To miejsce pojawi się w mojej książce, która nosi roboczy tytuł Otchłań filozofa.

Nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu Choć nie jestem miłośnikiem wymyślnych potraw, to są dwa wyjątki od tej reguły. Upust w nieumiarkowaniu w jedzeniu i piciu daję w dwóch restauracjach: w La Scali w Rynku oraz w Wieży Ciśnień przy ulicy Wiśniowej. Wieża Ciśnień jest pięknym zabytko-

pose, so to speak. I actually think that an affluent, bourgeois and straight-laced city like pre-war Breslau would not have had anywhere near as many fleshpots as Berlin, which was notorious for its decadence. As for myself, I like everything to be clean and sterile.

I can’t stand filth or grotty backstreets, but I check them out whenever I’m looking for inspiration for my novels. I came across the smallest courtyard I’d ever seen near the intersection of Ładna St and Grunwaldzka St. It’s small and narrow, perhaps four square metres, and all the windows look out over it. It appears in my latest book, which has a working title of Philosopher’s Limbo.

Gluttony I’m not really into fancy dishes, but there are two exceptions.

I don’t hold back on eating or drinking whenever I visit either La Scala in Market Square or the Wieża Ciśnień in Wiśniowa St. The Wrocław Water Tower appears in one of my novels – Plague in Breslau. La Scala serves first class Italian cuisine and is everything I imagine Italy to be. After a delicious lunch, I “sin” in the “La Scala” ice cream parlour in Solny Square.

Wrath I get annoyed – and annoyance is something less than wrath – by the fact that the former residents of Wrocław – I mean the Ger-

© EAST NEWS, Witold Krassowski/CZARNY KOT

REKLAMA

31

026_KA_04_Moje miejscaKRAJEWSKI12345.indd 31 Suempol4_K_15.03.indd 1

13-03-15 16:12 3/15/13 1:50:51 PM

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts

wym obiektem, La Scala również mieści się w wiekowym budynku. Wrocławska wieża ciśnień zagrała w mojej powieści Dżuma w Breslau. Niegdyś bywalcy tej restauracji mogli wybierać potrawy z „karty dań” Eberharda Mocka, czyli bohatera moich kryminałów.

W La Scali natomiast jest wyborna włoska kuchnia, lubię wszystko, co się kojarzy z Włochami, bo tutaj się budzi moja natura latynisty.

Po dobrym obiedzie grzeszę w lodziarni La Scala na placu Solnym.

Jem tam torcik bezowy z polewą malinową. Świetna rzecz! Od czasu jak rzuciłem palenie, jem niestety dużo słodyczy i w związku z tym muszę częściej biegać.

GNIEW Irytuje mnie – irytacja to lżejsza postać gniewu, że dawni mieszkańcy Wrocławia, myślę tu o Niemcach, zniszczyli całe kwartały dzielnic na rozkaz gauleitera Hankego i innych, podobnych mu „bohaterów”. Nie ma już cudownych kamienic, które stały na placu Grunwaldzkim. To przykład bezmyślnego niszczycielstwa. Jest coś strasznie przewrotnego w tym, że ludzie zmuszają własnych rodaków do tego, żeby ci, wbrew sobie, podpalali i burzyli swoje domy. Po co? Żeby tworzyć lotnisko, z którego pod koniec wojny odleciał jeden samolot. To mnie gniewa. Ale gniewa mnie też, że po wojnie władze polskie, chcąc dopieścić przeszłość piastowską Wrocławia, głównie średniowiecze, kompletnie dezawuowały

mans – destroyed entire districts on the orders of Gauleiter Hanke and other likeminded “heroes”. Those magnificent, beautiful houses in Grunwald Square no longer exist – they’ve been replaced by student dorms. The residents were made to set fire to those fine houses and tear them down under sufferance.

There’s something horribly perverse about people forcing their compatriots to destroy their own homes. And for what? To build an airport from which one aeroplane took off just as the war was drawing to a close. It really makes me angry. Another thing that makes me mad is the attitude of Poland’s post-war authorities, who were so desperate to emphasize Wrocław’s old Polish past that they completely disavowed the following centuries of German influences. As a result, the house in which I was born had its decor removed – with hammers. I see this as a sort of blind fury, a destructive streak, and a mark of vengeance.

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

© EAST

Jaz Bartoszowice reguluje stan wody Odry i zachęca do kąpieli.

The Bartoszowice weir controls the Oder and is a favourite amongs kids.

32

026_KA_04_Moje miejscaKRAJEWSKI12345.indd 32

13-03-14 16:46

© MIKOŁAJ NOWACKI, ADAM LACH/NAPO IMAGES

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts

późniejsze epoki, które kojarzono z wpływami kultury niemieckiej. W związku z tym ornamenty kamienicy, w której się urodziłem, zostały obtłuczone młotkami. Widzę w tym obtłukiwaniu ornamentów jakąś niszczycielską pasję, odwet.

LENISTWO Najchętniej odpoczywam we własnym domu, w otoczeniu starych mebli. Lenistwo to odpoczynek, czas, w którym mogę oderwać się od mrocznych światów, które kreuję w swoich powieściach. Kojarzy mi się z wodą, słońcem i cieniem. Dlatego moje marzenie to aktywny odpoczynek nad Odrą we Wrocławiu. Niestety rzeka nie zachęca do pływania, choć czystość jej wód i tak się bardzo polepszyła. Mój ulubiony zakątek w mieście to wzgórek przy ulicy Katedralnej. Rozciąga się stąd widok na Muzeum Narodowe, jest zejście schodkami do Odry, stoją tam drzewa dające cień. Uwielbiam również siedzieć na dziedzińcu Ossolineum przy ul. Szewskiej. Jestem miłośnikiem przeszłości i jeśli mam wokół takie stare mury jak Zakładu im. Ossolińskich, to takie miejsce wydaje mi się idealne do wypoczynku. ☐

3

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WRO–FRA 06.15–07.55, 15.10–16.50 pon.–nd.

FRA–WRO 08.50–10.20, 18.05–19.35 pon.–nd.

Cena w obie strony – 785 zł i 45 zł ticketing fee przy zakupie biletu na lot.com.

WRO–MUC 05.30–06.50, pon.–pt., nd. 15.30–16.50, pon.–nd.

MUC–WRO 07.30–08.50, pon.–pt., nd. 17.45–19.05 pon.–nd.

Cena w obie strony – 850 zł i 45 zł ticketing fee przy zakupie biletu na lot.com.

WRO–FRA 06.15–07.55, 15.10–16.50 Mo.–Su. FRA–WRO 08.50–10.20, 18.05–19.35 Mo.–Su.

Return ticket – PLN 785 plus a ticketing fee of PLN 45 for tickets purchased at lot.com.

WRO-MUC 05.30–06.50, Mo.–Fri., Su. 15.30–16.50 Mo.–Su. MUC-WRO 07.30–08.50, Mo.–Fri. Su. 17.45–19.05 Mo.–Su. Return ticket – PLN 850 plus a ticketing fee of PLN 45 for tickets purchased at lot.com.

SLOTH I prefer to relax at home, surrounded by old furniture. Sloth means idleness. This is the time when I can detach myself from the grim reality I recreate in my novels. For me, it also means water, sunlight and shade. I dream of active leisure on the banks of the Oder in Wrocław. I’d like to be able to swim in the river and sunbathe on its banks. Unfortunately, the Oder is not very inviting, although the purity of the water has been considerably improved. My favourite spot is an unnamed hill in Katedralna St. This offers a superb view of the National Museum and there are steps leading down to the Oder where you are sheltered by the shade of the trees. I also love sitting in the Ossolineum courtyard in Szewska St. I’m passionate about history and when I’m surrounded by the old walls of Ossoliński Institute, I know I’ve found the perfect place to relax. ☐

33

026_KA_04_Moje miejscaKRAJEWSKI12345.indd 33

13-03-15 13:12

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts

Wybudujmy Przylądek Nadziei

Największym zwycięstwem fundacji jest pozyskanie ludzkiej przychylności. / The sympathetic response of the public has been the Foundation’s greatest achievement.

Tekst/by:

Maciej Czujko

“Listen”, says a little boy who knows how things tick at the clinic to a new friend, “First, you’ll get a shot of chemo, then you’ll throw up for a while, and then your hair’ll fall out, just like mine. After that you’ll get some more chemo and you’ll be throwing up again and on it goes.” Every year, two thousand small patients are treated in the cramped run-down old German building that

© M.P., AKPA

Let us build the Cape of Hope

34

034_KA_04_Przyladek Nadziei12345.indd 34

13-03-15 14:24

© M.P., AKPA

– Posłuchaj – mówi do nowego kolegi malec, który już wie, jak wygląda tu życie. houses the Wrocław Children’s Haematology – Najpierw dostaniesz chemię, potem będziesz wymiotował, a później wyjdą ci Clinic. This is the best establishment of its kind in wszystkie włosy z głowy, jak mnie. Potem znowu dostaniesz chemię, znowu bęthe country but they need new premises, bedziesz wymiotował i tak w kółko – wylicza. Rocznie przez ciasny, niszczejący, pocause where they are now is slowly crumbling niemiecki budynek kliniki hematologii dziecięcej we Wrocławiu przewija się 2 tys. and falling apart – and it faces a cemetery. takich pacjentów. To najlepsza placówka w kraju, ale trzeba zbudować jej nową The doctors at the Clinic of Bone Marrow Transsiedzibę. Bo ta powoli się sypie, rozpada. No i stoi vis-à-vis cmentarza… plant, Oncology and Children’s Haematology are Wrocławscy lekarze z Kliniki Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dzieciędoing the best they can. And it’s a very good cej robią, co mogą. A że to dobra robota, najlepiej świadczy fakt, że udaje im się best, as confirmed by the fact that they successwyleczyć 80 proc. małych pacjentów. 20 lat temu ratowali tylko 15 proc. fully cure 80 per cent of their patients. Twenty – To jest wielki sukces – mówi szefowa kliniki, years ago, the survival rate was a grim prof. Alicja Chybicka. – Ale każdy maluch, 15 per cent. “It’s a massive success”, says Gdy weszłam do Kliniki Transplantacji Szpiku, którego tracimy, jest z kolei wielką przegraną. the head of the clinic, Professor Alicja Onkologii i Hematologii Dziecięcej we A ciągle odchodzi jedno dziecko na pięć. JeChybicka. “But every child we lose is a Wrocławiu, nie mogłam uwierzyć, że tak wygląda szpital w XXI wieku… Stare mury, brak den Jaś, Ania, Małgosia, Krzyś. Żeby było ich great loss. One in five children still dies. . zaplecza technicznego, za mało łóżek, a przecież mniej, potrzebujemy nowej siedziby.

We need a new centre so we can suctyle dzieci czeka na przeszczep… Poznałam Dlaczego to takie ważne? Bo w starej pękają cessfully treat more patients. Why is this prof. Alicję Chybicką, prof. Krzysztofa Kałwaka i cały zespół lekarzy, którzy mimo to dokonują tu rury, odpadają sufity, zerwał się cały balkon. so important? Because the pipes are cudów medycyny. Jednak przede wszystkim Bo nie ma miejsca, by idealnie izolować cracking, the ceilings are collapsing, and małych Pacjentów, którzy tak dzielnie toczą chore maluszki. Prof. Chybicka przekonuje, an entire balcony has fallen down. walkę o zdrowie i życie. Postanowiłam przyłączyć się do Fundacji „Na ratunek dzieciom że w lepszych warunkach wyleczalność bęThere is no space to separate ill patients. z chorobą nowotworową” i wesprzeć ideę dzie jeszcze większa. No i w końcu klinika Professor Chybicka argues that better budowy Przylądka Nadziei, czyli nowoczesnej zerwie z tym przygnębiającym sąsiedztwem conditions will contribute to a higher kliniki dla dzieci chorych na raka. Potrzebujemy na to ponad 100 mln zł. Ale wiem, że to się uda cmentarza. Bo to na niego wychodzą okna survival rate. And the clinic will finally i za trzy lata przetniemy wstęgę przed drzwiami placówki. move away from that depressing cemszpitala! Mam nadzieję, że także dzięki Waszej Jest jednak promyk nadziei. A raczej Przyląetery it overlooks. pomocy. Więcej informacji: www.naratunek.org dek Nadziei, bo tak nazywać się będzie But there is a glimmer of hope. Or the nowy budynek kliniki z widokiem na park.

Cape of Hope to be precise, as this is Buduje go wrocławski Uniwersytet Methe new name of the clinic, which will dyczny, który dostał 85 mln zł dotacji now look out over a park. It is being z Unii i 15 od Ministerstwa Zdrowia. To piebuilt by Wrocław Medical University niądze na sam budynek. Trzeba jednak było with the assistance of PLN 85 m in EU jeszcze zapłacić za projekt budowlany funding and PLN 15 m from the MinisMartyna Wojciechowska na gali (2,5 mln zł) i trzeba będzie Przylądek wypotry of Health. However, this will only „Gwiazdy Dobroczynności”. sażyć. Tym też zajmuje się Fundacja „Na racover the cost of the building. The Martyna Wojciechowska at the “Gwiazdy tunek dzieciom z chorobą nowotworową”. centre still needs to foot the bill for the dobroczynności” charity ball.

Na co dzień to jedynie pięć osób, które walplanning permission (PLN 2.5 m) and czą o każdy grosz, przedawkowując kawę. to purchase equipment. Funds are When I entered the Clinic for Bone Marrow Transplant, Children’s Oncology and Hematology in – Nie przyznam się, ile ich piję w ciągu dnia, being raised by the “Rescue Children Wrocław I couldn’t believe it was a 21st century ale na pewno jest ich kilka – śmieje się With Cancer” Foundation. The Foundahospital … Old walls, no technical infrastructure, szefowa fundacji Agnieszka Aleksandrowicz. tion only employs five people and they shortage of beds and so many children awaiting transplants … I met Prof. Alicja Chybicka, Prof.

– Musimy być w pełnej gotowości, nie ma fight hard for every Zloty with the help Krzysztof Kałwa and the entire medical team who czasu na przestoje, bo przecież chodzi o żyof copious quantities of caffeine. despite odds manage to perform medical miracles. I cie dzieci. Kochamy tę pracę, ona ma wyjąt“I won’t tell you how many cups I drink also met young Patients who bravely fight for their life and health. I decided to join the “Relief for kowy sens, choć chcielibyśmy, aby nasza poevery day, but it’s definitely a lot”, laughs Children with Cancer” Foundation and support the moc nie była nikomu potrzebna. the head of the foundation, Agnieszka concept of construction of the Cape of Hope, a Do dziś pamięta pierwsze dziecko, które Aleksandrowicz. “We need to be conmodern clinic for children with cancer. We need to raise over PLN 100 m to build it. But I am certain przyszło jej pożegnać. To był 17-letni Romek. stantly alert. There is no time to stand that we will succeed and three years from now Z każdą taką tragedią wcale nie jest lepiej, ale still, because children’s lives are at stake. we’ll be cutting the ribbon in front of the hospital! I już nauczyła się jakoś sobie radzić. Trzymają We love our work because it has a also look forward to your contributions.

35

034_KA_04_Przyladek Nadziei12345.indd 35

13-03-15 14:24

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts

się w fundacji w piątkę i chodzą, proszą, reklamują, piszą, przekonują, wnioskują, występują, przesyłają, tłumaczą…

– Niektórzy myślą, że my tu w fundacji tylko siedzimy przy łóżkach maluchów i głaszczemy je po rękach. A to jest prawdziwa walka. Największym zwycięstwem jest pozyskanie ludzkiej przychylności i stałego przelewu od osób, które decydują się przekazywać nam pieniądze regularnie. Dzięki nim, ale też i ludziom, którzy wspomagają raz na jakiś czas, mamy już na koncie budowy Przylądka Nadziei 10 mln zł – mówi z dumą prezes fundacji.

Nowa klinika ma stanąć w 2015 r. Gorąco kibicują, ale i pomagają w tym przedsięwzięciu rodzice dzieci, które chorobę mają już za sobą. Jak 7-letni Tomek. Od czasu diagnozy minęły trzy lata, ale jego mama Anna Cież do dziś pamięta, jak niosła go do kliniki na rękach, rozpalonego od nieustającej gorączki. To była białaczka.

– Dzień przed chorobą rozmawialiśmy z mężem, że to wspaniale, że mamy zdrowe dzieci. Dzień przed chorobą… Trzeba pomagać, bo nigdy nie wiadomo, co człowieka spotka – wzdycha matka.

W to, że się uda, wierzy też mama 10-letniej Oli. Anna Bogumiło jeszcze nie mówi głośno, że mała jest zdrowa. Nie chce zapeszać. Ale uśmiecha się, gdy opowiada, że Oli odrosły już włoski. – Kiedyś miała tylko lekko falowane, a dziś wyrosła jej na głowie burza wspaniałych loków – opowiada.

No i pomaga. Bo włosy Oli to musi być znak. To przecież nadzieja spowodowała, że tak pięknie odrosły. Ta sama nadzieja, której imię będzie nosił Przylądek. Gdy już stanie, więcej dzieci zwycięży z chorobą. No i żadne już nie wskaże paluszkiem na sąsiadujący z obecną kliniką cmentarz i nie powie zdruzgotanemu rodzicowi: „Mamusiu, a wiesz, że jak lekarze już nic nie mogą zrobić, to tam się dzieci zanosi, chowa i kładzie na nich kwiatki?”. Po to jest Przylądek Nadziei. ☐

Wrocławska klinika to najlepsza placówka w kraju, ale żeby więcej dzieci odzyskało zdrowie, potrzebna jest jej nowa siedziba.

The Wrocław clinic is the best in Poland but it needs a new building to help even more children recover from cancer.

special purpose, but it’d be wonderful if no one needed our help.” She still recalls the first child she saw die. It was 17-year old Romek. The tragedies that have followed have not made it any easier, but she has learnt to cope. The five make a solid team. They make calls, request, promote, write, persuade, lodge, make appeals and submissions, provide explanations … “Some people think that we just sit by children’s bedsides and hold hands. But it’s a real struggle. Our greatest achievement is winning human sympathy and getting a direct debit from people who wish to regularly support our activities. Thanks to these people – and those who offer occasional support – we have raised PLN 10 m for the construction of the Cape of Hope”, she says proudly.

The new clinic will be finished in 2015. The parents of children with cancer, such as seven-year old Tomek, are keeping their fingers crossed and contributing to the project. It’s been three years since the first diagnosis, but his mum Anna Cież has vivid memories of how she carried him, his body burning with fever, to the clinic. It was leukaemia. “The day before I said to my husband how wonderful it was to have healthy children.

A day before the disease … You’ve got to help, because you never know what life has in store for you”, she says. The mother of ten-year old Ola also believes the project will be a success. Anna Bogumiło won’t say it out loud, but her little girl is now healthy. She just doesn’t want to jinx it. But she smiles when she tells us that Ola’s hair is growing again. “It used to be slightly wavy; now she’s got a mantle of magnificent curls”, she says.

And she’s helping, too. Because Ola’s hair has to be a sign. It started growing because there was hope – the same hope the Centre will bear in its name. Once the clinic is ready, more children will be able to overcome the disease. And none of them will be able to point to the cemetery now adjoining the clinic to tell a devastated parent: “Mum, do you know that when the doctors can’t do anything, children are taken there to be buried, and flowers are laid on them”. This is why we need the Cape of Hope and the direct debit. ☐

© pIOTR HAWAŁEJ

W tych starych murach, przy braku zaplecza technicznego, lekarze walczą o życie dzieci.

The clinic is located in an old building. Without a solid technical infrastructure the doctors have to fight for children’s lives.

36

034_KA_04_Przyladek Nadziei12345.indd 36

13-03-15 14:24

polskie przeboje

Polish Hits

Polska liga animacji

390 sekund Katedry powstawało trzy lata – Tomasz Bagiński przepracował przed monitorem łącznie 3 tys. godzin.

It took Tomasz Bagiński a total of 3,000 hours in front of the computer screen to make the 390-second-long film The Cathedral.

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Polish animation league

38

038_KA_04_Polskie przeboje12345.indd 38

13-03-14 17:29

ANIMOWAĆ MOŻNA WSZYSTKO: PIASEK, FOLIOWE TORBY, ŚCINKI GAZET CZY TATUAŻE. SĄ FILMY ZAGRANE PRZEZ SZWEDZKIE KLOPSIKI. / YOU CAN ANIMATE ANYTHING: SAND, PLASTIC BAGS, NEWSPAPER CLIPPINGS OR TATTOOS. THERE ARE ALSO FILMS STARRING SWEDISH MEATBALLS. TEKST/BY:

Adriana Prodeusrska

Do pustego pokoju wpada piłka. Przez otwarte okno wchodzi chłopiec, aby ją zabrać. Potem z pomieszczenia kolejno wchodzą i wychodzą osoby, które w nieskończoność wykonują te same proste czynności, rytmiczne jak tango.

W kulminacyjnym momencie widać 36 postaci, które wzajemnie się nie dostrzegają. Zbigniew Rybczyński osobno fotografował każdą z nich, a następnie układał ze zdjęć gotowe sekwencje animacji. Musiał namalować 16 tys. postaci i stworzyć kilkaset tysięcy kopii zdjęć przy użyciu specjalnej kamery, tzw. kopiarki optycznej.

W 1983 r. reżyser odebrał za Tango Oscara. Po raz pierwszy w historii statuetką uhonorowano Polaka, doceniając niezwykłą oryginalność i nowatorską formę animacji jego filmu.

W 2002 r. do Oscara nominowana została Katedra Tomasza Bagińskiego. Autor stworzył ten film, stosując technikę cyfrową.

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

BENEDYKTYŃSKA PRACA Na sekundę animacji przypadają 24 klatki filmu.

Twórca, niczym benedyktyński mnich, mozolnie rysuje kolejne fazy ruchu. O podziwie dla jego cierpliwości zapomina się jednak, oglądając efekty tej metody. Dlatego najlepszą polską reprezentacją są reżyserzy filmów animowanych.

Podczas otwarcia wystawy Juliana Antonisza w warszawskiej Zachęcie pytano, jak to możliwe, że film Jak działa jamniczek (1971 r.), znany jako szczyt absurdalnego humoru i hit YouTube’a, prezentowany jest w jednej z największych galerii w kraju. Jamniczek jednak nie wziął się

39

038_KA_04_Polskie przeboje12345.indd 39

13-03-14 17:30

Polish Hits

znikąd. Antonisz był artystą totalnym, konstruktorem maszyn dzieł sztuki samych w sobie, filozofem, malarzem, który kręcił animacje bez kamery, rysując bezpośrednio na taśmie filmowej. Podobnie było z dźwiękiem, który komponował i nanosił na kliszę.

Pod koniec lat 60. Antonisz zakładał legendarne Studio Filmów Animowanych. Animacją, którą uznano za jedną z gałęzi sztuki, zajęli się graficy, architekci, malarze.

Korzeni ich działalności trzeba jednak szukać kilkadziesiąt lat wcześniej. Podczas gdy za ojców kina uważa się braci Lumière, animacja wywodzi się z kina fantazji, pierwszych filmów trikowych, gdzie przy pomocy aktorów, malowanych dekoracji i prymitywnych efektów specjalnych Podróż na księżyc w 1902 r. odbył Georges Méliès. ŻUKI W ROLI GŁÓWNEJ Pierwszy film lalkowy ma polskie korzenie. Narodził się przypadkiem w 1910 r., gdy entomolog Władysław Starewicz realizował film przyrodniczy o żukach jelonkach. Owady uciekały spod kamery, spłoszone światłem w atelier. Starewicz uśmiercił je, włożył w ich odnóża druciki i odegrał walkę na plastelinowym tle. Rejestracja kolejnych ruchów na stopklatce to właśnie animacja, w której poruszane są przedmioty, lalki, kukiełki lub specjalnie wykonane rzeźby.

Bo to domena wynalazku: artyści animują nawet piasek, ścinki gazet, foliowe torby czy tatuaże. Istnieją filmy zagrane przez szwedzkie klopsiki oraz ruchome obrazy

Władysław Nehrebecki był projektodawcą słynnej dobranocki z Bolkiem i Lolkiem w rolach głównych.

Władysław Nehrebecki was the designer of the famous bed-time TV show for children featuring Bolek and Lolek.

A ball is thrown into an empty room. A boy is climbing through the open window to retrieve it. Later, different people are entering and leaving the room – all of them are performing the same routine actions rhythmically like a tango. In the climax there are 36 characters in the room who don’t seem to notice each other. Zbigniew Rybczyński made individual shots of all figures, and later used them to create animated sequences. He had to paint 16,000 characters and create several hundred thousand exposures on a special camera. Tango won him an Academy Award in 1983. The first Polish Oscar was a recognition of the original concept and the innovative format of his animation. Nineteen years later Tomasz Bagiński’s digitallymade The Cathedral is nominated in 2002 for the Academy Award.

There are 24 frames per one second of animation. Various phases of motion are meticulously drawn on the cell.

Watching final results of this technique, we tend to forget about the awe for the animator. This makes directors of animated features the best Poland national team. At the opening of the Julian Antonisz exhibition at Warsaw’s Zachęta Gallery, quite a few people were asking why the animated feature How a sausage dog works (1971), a YouTube hit said to be the ultimate in absurd humour, was being screened at one of the biggest galleries in the z be dzieciństwo Cz ym byłoby lmów? country. This short feature did not come out of nowhere. h fi animowanyc be like od Antonisz was a total artist who built machines that were ho ild ch ld What wou ons? works of art in their own right, a philosopher, and a without carto painter who created animations without a camera, drawing them directly on the cels. Antonisz founded the legendary Animated Film Studio in the late 1960s.

Animation finally came to be recognised as an artistic discipline and began to capture the imagination of graphic artists, architects, and painters.

Yet animation goes back several decades earlier. The Lumière brothers are believed to be the forefathers of cinema, while animation has its source in the cinematography of fantasy and early trick films where actors, hand-painted set designs and primitive special-effects enabled, e.g., Georges Méliès to make A Trip to the Moon in 1902.

© PAP, FORUM, M.P., SHUT TERSTOCK, KIZI MIZI - MARIUSZ WILCZYŃSKI, POPRZEDNIA STRONA/PREVIOUS PAGE: KATEDRA - TOMASZ BAGIŃSKI, FORUM

POLSKIE PRZEBOJE

40

038_KA_04_Polskie przeboje12345.indd 40

13-03-14 17:30

© PAP, FORUM, M.P., SHUT TERSTOCK, KIZI MIZI - MARIUSZ WILCZYŃSKI, POPRZEDNIA STRONA/PREVIOUS PAGE: KATEDRA - TOMASZ BAGIŃSKI, FORUM

W NINATECE prowadzonej przez Narodowy Instytut Audiowizualny (NInA) na www.ninateka.pl znaleźć można bogatą kolekcję znakomitych polskich animacji z lat 50., 60., 70. oraz animacji współczesnej takich twórców jak Witold Giersz, Julian Antonisz, Jan Lenica, Zofia Ołdak, Stefan Szwakopf, Kazimierz Urbański, Terasa Badzian czy Elżbieta Musiałowicz. / On the website of NINATEKA (maintaied by the National Audiovisual Institute – NInA), www.ninateka.pl, you can find an extensive collection of excellent Polish animated films from the 1950s, 1960s and 1970s and contemporary animated films by artists the likes of Witold Giersz, Julian Antonisz, Jan Lenica, Zofia Ołdak, Stefan Szwakopf, Kazimierz Urbański, Teresa Badzian and Elżbiera Musiałowicz.

Stopklatka z animacji Juliana Antonisza Jak działa jamniczek (SMF), którą oglądać można na www.ninateka.pl.

A freeze frame from How a sausage dog works by Julian Antonisz which you can watch at www.ninateka.pl.

z pukli włosów ułożonych w abstrakcyjne kształty. Autorzy opracowują unikalne receptury, jak wydrapywanie rysunków w gipsie znane ze Zbrodni i kary Piotra Dumały. Przedwojenni twórcy awangardy odciskali na kalkach fotograficznych cienie dłoni, kapsułek, liści czy nożyczek. Ich czarno-białe filmy były zgrane z muzyką skomponowaną przez największych ówczesnych kompozytorów: Witolda Lutosławskiego czy Stefana Kisielewskiego.

MISTRZOWIE KOMPONUJĄ Ten związek ruchomych obrazów z muzyką pozostał domeną polskiej animacji. Kilka najlepszych kompozycji do filmów rysunkowych stworzyli Krzysztof Komeda i Krzysztof Penderecki. I nie było wówczas żadną ujmą, że muzyk jazzowy udźwiękawia filozoficzne arcydziełko (Klatki Mirosława Kijowicza z 1967 r.), a autor symfonii pisze utwór do filmu dla dzieci (do Scyzoryka Leszka Lorka z 1961 r.). Ta tradycja przeniosła się w latach 90. do Poznania, gdzie Studio Filmów Animowanych podbiło wtedy świat malarskimi ilustracjami muzyki klasycznej.

Tworzyli je najlepsi polscy reżyserzy, jak

Mariusz Wilczyński od kilku lat pracuje nad filmem Zabij to i wyjedź z tego miasta – najbardziej osobistym w jego karierze.

Mariusz Wilczyński has been working on his most personal film to date Kill It And Leave This Town for several years now.

41

038_KA_04_Polskie przeboje12345.indd 41

13-03-15 13:14

POLSKIE PRZEBOJE

Polish Hits

choćby Witold Giersz. Miejscem, gdzie ogląda się wszystkie nowości stworzone przez artystów, szybko stały się festiwale – obecnie w Poznaniu czy Krakowie. Na słynnym Konkursie Filmu Eksperymentalnego zorganizowanym z okazji Wystawy Światowej w Brukseli w 1958 r. Polacy pokazali aż siedem filmów, biorąc udział jako jedyny kraj zza żelaznej kurtyny. Trzecią nagrodę otrzymał Roman Polański za Dwóch ludzi z szafą, a Grand Prix poszło w ręce Jana Lenicy i Waleriana Borowczyka za ich wspólny film: Dom. Animowane plakaty – plamy tuszu, wycinanki z rycin, gazet, kolorowych papierów, zrobiły międzynarodową karierę. Lenica i Borowczyk ośmielili też innych twórców. Bez nich nie byłoby odważnej, filozoficznej animacji, która sprytnie wymykała się cenzurze, nie powstałaby „polska szkoła”, czyli główny towar eksportowy lat 60. i 70.: filmy ironiczne, w ciemnej tonacji, krytyczne wobec władzy, zadające egzystencjalne pytania. Spośród wielu tytułów warto przypomnieć Schody (1968) Stefana Schabenbecka czy Fotel (1963) Daniela Szczechury.

STARRING BEETLES The very first animated-puppet film has Polish roots. It was made by accident in 1910 when entomologist Władysław Starewicz was shooting a nature film about stag beetles. The insects were fleeing from the camera, disconcerted by the glaring light in the studio. Starewicz killed them, inserted tiny wires into their limbs and staged a fight set against a plasticine background. Registering consecutive movements using the stopmotion technique to put objects, dolls, puppets and purpose-made sculptures into motion is the essence of animation. Animation has always been about inventiveness: artists can animate sand, newspaper clippings, plastic bags or tattoos. There are films starring Swedish meatballs and others depicting strands of hair arranged in abstract shapes. Animators develop their own unique formulas and guard them jealously, e.g. the drawings incised in plaster seen in Piotr Dumała’s Crime and Punishment.

Pre-war avant-garde artists used to impress shapes of hands, capsules, leaves and scissors on photographic carbon paper. Their black-and-white films were seamlessly synchronised with music composed by the greatest artists of the day – Witold Lutosławski and Stefan Kisielewski.

MASTER SCORE The inseparable link between motion pictures and music became the hallmark of Polish animation. The best music scores for animated features were composed by Krzysztof Komeda and Krzysztof Penderecki. And it was no comedown for a jazz musician to write a score for a philosophical masterpiece (Mirosław Kijowicz’s Cages from 1967), or for a symphonic composer to pen the soundtrack for a children’s movie (Leszek Lorek’s Pocket Knife from 1961). In the 1990s, this tradition was transferred to Poznań where the Animated Film Studio had the world at its feet with its painted illus-

© 1980 TANGO - ZBIGNIEW RYBCZYNSKI, 35MM SHORT FILM, 8:14, SMFF SE-MA-FOR , LODZ, POLAND FORUM, EAST NEWS, ŚWITEŹ - KAMIL POLAK, SHUT TERSTOCK

Tango Zbigniewa Rybczyńskiego zdobyło pierwszego Oscara (1982) dla polskiego filmu.

Zbigniew Rybczyński’s Tango won the first Academy Award (1082) in the history of Polish film.

42

038_KA_04_Polskie przeboje12345.indd 42

13-03-14 17:30

© 1980 TANGO - ZBIGNIEW RYBCZYNSKI, 35MM SHORT FILM, 8:14, SMFF SE-MA-FOR , LODZ, POLAND FORUM, EAST NEWS, ŚWITEŹ - KAMIL POLAK, SHUT TERSTOCK

KIZI MIZI W MOMA Od czasów Borowczyka i Lenicy tworzyć mógł każdy, bez szkoły filmowej, z samej tylko miłości do animacji. Tacy twórcy sami określają się mianem barbarzyńców, ale czy Tomasz Bagiński, autor nominowanej do Oscara Katedry, albo Mariusz Wilczyński, performer, autor pokazywanego w nowojorskim MoMA Kizi Mizi, przejmującego dramatu kota i myszy, naprawdę nimi są? Dziś w polskiej animacji króluje autentyzm. Prawda kreski, uczucia, spraw bardzo intymnych, które spełniają się w kameralnej formie. Do najzdolniejszych należą Wojciech Bąkowski, tworzący mroczną poezję ze swoich dziecięcych traum, i Małgorzata Bosek, bawiąca się komedią domową, barwnie portretująca zmysłowy, kobiecy świat. Rzadko też w polskiej animacji można zobaczyć wielkie widowiska, tak udane jak Świteź Kamila Polaka, adaptacja ballady Mickiewicza zrobiona z rozmachem wielkiego malarstwa.

Animacja mówi językiem zrozumiałym dla wszystkich, dlatego szczególnie nadaje się dla dzieci. Wśród Reksiów, Bolków i Lolków czy Uszatków, do których wciąż mamy sentyment, są też w historii polskiej animacji prawdziwe perły, takie jak pełnometrażowy film Proszę słonia (1978) według książki Ludwika Jerzego Kerna, w reż. Witolda Giersza, czy Lokomotywa (1976) do wiersza Juliana Tuwima, w reż. Zbigniewa Rybczyńskiego, laureata Oscara za Tango.

Filmy tworzone metodą poklatkową, czyli dające złudzenie ruchu z rejestrowanych, kolejnych faz, robić może dziś nawet najmłodszy artysta. We Wrocławiu działa Dziecięca Wytwórnia Filmowa, gdzie szkoli się kadrę juniorów. Dzięki temu za parę lat na hasło: „polska reprezentacja”, nikt nie będzie się zastanawiać, o kogo chodzi. Od dawna najwięcej nagród wygrywa liga polskich animatorów. ☐

trations of classical music. These films were made by the some of Poland’s best directors, including Witold Giersz. So where can you watch animated films? The latest auteur animations have also been screened at festivals in Poznań and Kraków. The famous Experimental Film Competition staged to celebrate the 1958 World Expo in Brussels featured seven Polish films, the only titles representing countries behind the Iron Curtain. Third prize went to Roman Polański for Two Men and a Wardrobe, while the Grand Prix was presented to the most prominent Polish visionaries – Jan Lenica and Witold Borowczyk – for a collaborative effort entitled House. Lenica and Borowczyk blazed a trail for others to follow. If it wasn’t for them, we would not have had all those daring philosophical animations that so cleverly got around the censors. Nor would we have had “the Polish school”, our main export commodity in the 1960s and the 1970s, with its gritty ironic films full of political critique and existential questions.

The most important productions from this period include Stefan Schabenbeck’s Stairs (1968) and Daniel Szczechura’s The Armchair (1963).

KIZI MIZI AT MOMA After Borowczyk and Lenica, animation could be created by anyone who had the fire in the belly. Animators like to think of themselves as “barbarians”. So does this include the computer-animation genius Tomasz Bagiński, creator of the Academy Awardnominated The Cathedral or performer Mariusz Wilczyński, creator of Kizi Mizi, an unsettling drama of a cat and a mouse that was screened at MoMA? Authenticity now holds sway in Polish animation. The realism conveyed by lines, feelings, and extremely intimate topics which fit the genre. The most talented contemporary animators are Wojciech Bąkowski, whose childhood traumas are transformed into dark poetry, and Małgorzata Bosek, who toys with the idea of home-made movies to present a colourful, sensual female world. Polish animation very occasionally presents great spectacles, such as Kamil Polak’s highly successful The Lost Town of Świteź, an epic adaptation of Mickiewicz’s ballad on a grand scale comparable to a monumental painting.

The language of animation is comprehensible to everyone, which makes it the perfect format for children. And today, anyone, even young artists, can make stop motion animation films that create an illusion of movement from individually photographed frames. Wrocław is home to Children’s Film Studios, which is educating our junior team. When we hear the term “Polish national team” in a few years, we will hopefully grasp the reference straight away. Because the Polish animation league has been taking home the greatest number of awards for many years now. ☐

Wykonane specjalnie do Świtezi Kamila Polaka tradycyjne olejne obrazy wkomponowano w przestrzeń przy pomocy technik animacji komputerowej 3D. Oil paintings painted especially for Kamil Polak’s The Lost Town of Świteź were incorporated into the frames with the use of 3D computer animation.

43

038_KA_04_Polskie przeboje12345.indd 43

13-03-14 17:30

kuchnia

Cuisine

Hotelowa kuchnia

Magda Gessler – restauratorka, autorka książek kucharskich, malarka. Prowadzi programy kulinarne w telewizji TVN. / Restaurateur, cook book writer, painter. She hosts culinary shows on TVN television station.

Przeprowadzanie przeze mnie Kuchennych rewolucji, choć jest niezwykle pasjonujące, wiąże się z wieloma niedogodnościami. Najboleśniej przeze mnie odczuwaną jest długi czas, jaki muszę spędzić poza domem, z dala od swoich bliskich i swojej kuchni, i powrót do hotelu, kiedy kuchnie są dawno pozamykane i trudno oczekiwać ciepłego posiłku. Zdarza się jednak, że trafiam do miejsca, które jest tak ciepłe i gościnne, że czeka do późnego wieczora, by ugościć mnie najlepszą kolacją pod słońcem. Do nich należy podkarpacki Dwór Kombornia. Dwór prowadzi 28-letni prezes Jakub razem z rodzicami Ryszardem i Marzanną. To właśnie w Komborni chyba po raz pierwszy w Polsce ktoś odważył się przekształcić tradycyjny polski barszcz w zniewalający krem z buraków z kozim serem. Pani Marzanna uprawia warzywa w pałacowym ogrodzie, podaje na śniadanie najlepsze konfitury do świeżo upieczonych drożdżowych bułeczek. Jajka na śniadanie mają twarde skorupki, mleko z pianką pachnie jak świeżo wydojone, do tego absolutnie boski twarożek z kiszonym ogórkiem, świeżym pomido-

Byłam pod wielkim wrażeniem gościnności właścicieli Komborni i kreatywności szefa kuchni.

I was immensely impressed with the hospitality of Kombornia’s owners and the creativity of the chef. rem i szczypiorkiem. Chleb w Komborni kroi się w pajdy, masło do śniadania ubite jest własnoręcznie przez obsługę pałacu i pochodzi z wiejskiej śmietany wprost z pobliskiej mleczarni.

Albo drobna, krucha i rozkosznie delikatna kaczka z rajskim jabłkiem wypełnionym po brzegi jarzębiną. Wreszcie nieprawdopodobnie bogata w smaku dziczyzna w sosie jagodowym na purée z kasztanów… To niezwykle budujące, że w Polsce można spotkać coraz więcej miejsc, które nie tylko doganiają świat, ale częstokroć znacznie przewyższają najwyższe znane nam dotąd standardy. ☐

My Culinary revolutions television project is a fascinating experience but it had its fair share of inconveniences. One I find particularly difficult to bear is the extensive periods of time I spend away from home, away from my loved ones and my kitchen. When I get back to the hotel at night the kitchens are usually closed and it is impossible to have a cooked meal. However, I do manage to stay at places where the hosts are warm and hospitable and wait up for me to treat me to the best dinners in the world. One such place is the Dwór Kombornia in the south of Poland. I was immensely impressed with the hospitality of the owners and the incredible creativity of the chef. The Dwór is run by 28-year old Jakub with his parents Ryszard and Marzanna. Kombornia was the first place to dare transform the traditional Polish borscht into an exquisite cream of beetroot with goat cheese. Marzanna grows her own vegetables and serves the best preserves with freshly baked rolls for breakfast. The eggs always have hard shells and the foamy milk smells as if it was freshly milked, and to top it all off, there is delicious curd with pickled cucumber, fresh tomato and chives. At Kombornia, they cut the bread into chunks and churn the butter served at breakfast. I absolutely adore the tender duck with crabapples and filled with rowanberries. No less sublime is the rich game in blueberry sauce served on chestnuts. When I stayed at Kombornia I had to constantly pinch myself in disbelief that I was really in Poland. It is elevating to meet restaurants and hotels across Poland which not only are as good as the best to be found anywhere, but which often surpass the highest standards we have come to expect when dining abroad. ☐

© M.p.

Hotel cuisine

44

044_KA_04_FelietonGessler12345.indd 44

13-03-14 13:04

Prasa_kalejdoskop_20130310.indd 2

13-03-10 22:14

kuchnia

Cuisine

Sparz ją!

Scald it!

Parzy, ale i leczy. Pokrzywa to dziko rosnąca roślina, niezwykle bogata w witaminy i składniki mineralne. / It may sting but it can also heal. The nettle is a wild plant that is incredibly rich in vitamins and minerals.

Tekst/by:

046_KA_04_Kuchnia12345.indd 46

Monika Kucia, www.monikakucia.pl

13-03-14 13:08

Urtica dioica, bylina z rodziny pokrzywowatych, występuje niemal na całej kuli ziemskiej. W Polsce jest pospolitym chwastem rosnącym w miejscach zacienionych, przy płotach, w ogrodach, zaroślach, pastwiskach, na glebach zasobnych w sole mineralne. Cała roślina pokryta jest parzącymi włoskami zawierającymi kwas mrówkowy. Gdy przejdzie się boso obok kępy pokrzyw, łydki robią się czerwone i swędzą. Ludowa mądrość mówi, że to zdrowa kuracja antyreumatyczna. W medycynie ludowej pokrzywa była także uznanym remedium na nerwobóle, grypę, zatrucia, czyraki i wrzody.

Pokrzywę nadal wykorzystuje się do celów leczniczych, bo zarówno jej liście, jak i korzenie to prawdziwa kopalnia zdrowia. Liście zbiera się je przed kwitnieniem, a korzenie wykopuje się jesienią lub wczesną wiosną. Surowcem jest również sok uzyskiwany ze świeżych pędów.

Już w starożytności pokrzywę stosowano do leczenia ran i tamowania krwawienia. Dla Słowian była rośliną magiczną używaną do ochrony przed demonami i urokami. Od XII do XVII w. powszechnie wyrabiano z niej włókno służące do produkcji tkanin i sznurów.

W liściach pokrzywy przewozi się raki i ryby, bo dzięki temu zachowują świeżość podczas transportu. Pokrzywa jest surowcem do produkcji kosmetyków i środków higieny. Używa się jej jako dodatku do karmy zwierząt hodowlanych, takich jak kury, świnie czy bydło, wzbogacając wartość odżywczą pokarmu.

W naszej diecie stanowczo powinno znaleźć się miejsce dla pokrzywy. Z młodych zmiażdżonych pędów można przyrządzić sałatę podobną do szpinaku. Pędy zbiera się wczesną wiosną, później tylko młode liście i najmłodsze wierzchołki. Liści – po sparzeniu ich gorącą wodą lub po kilkuminutowym obsmażeniu na oleju – można używać jako dodatku do zup, farszy, sałatek, jajecznicy i omleta. Najzdrowsze i najlepsze są pokrzywy wiosenne – zbierane przed kwitnieniem, od marca do czerwca.

Należy pamiętać, by zbierać pokrzywę rosnącą z daleka od szos i autostrad. Na zbiory warto zabrać grube rękawiczki, ponieważ jej liście naprawdę boleśnie parzą. Po przyniesieniu do domu dobrze jest je wyłożyć na prześcieradło lub inną tkaninę. Kiedy poleżą, efekt parzenia złagodnieje. Zniknie zupełnie podczas obróbki termicznej, choć trzeba pamiętać, że liście pokrzywy, podobnie jak szpinaku, bardzo tracą na objętości podczas gotowania. Jeśli chcemy wykorzystać pokrzywę na surowo, zawsze należy przed jedzeniem sparzyć liście gorącą wodą.

Urtica dioica, a perennial plant from the nettle family, can be found nearly everywhere. In Poland, it is a common weed that grows in shadowed places, near fences, in gardens, on pastureland, and in soil rich in minerals. The entire plant is covered with stinging hairs which contain formic acid. Walk barefoot over a nettle and your calves will turn red and sting. Cultural wisdom has it that nettles have anti-rheumatological properties. Nettles are a folk cure for neuralgia, influenza, intoxication, abscess and ulcers.

Nettle is, in fact, widely used in medicine as its leaves are rich in beneficial properties. They are picked before they blossom and the roots are dug up in the autumn or early spring. The juice from fresh sprouts also has medicinal applications.

Nettle leaves contain flavonoids, tannins, carotenoids, chlorophyll, histamine, acetylcholine, serotonin, phytosterols, mucilage, silicic acid, acetic acid, glycol acid, vitamins A, B2, C, E and K, and mineral salts containing calcium, phosphorus, magnesium, iron, potassium and silicon. The roots are rich in organic acids, lecithin, mineral salts, phytosterols, waxes, mucus and other substances.

Nettles were used to heal wounds and stop bleeding back in antiquity. For the ancient Slavs, nettle was a magical plant that could ward off demons and spells. Between the 12th and 17th centuries, a fibre processed from nettle was used in the manufacture of textiles and ropes, and the plant was used to cure many ailments and health problems.

Nettle leaves are used in transporting fish and crayfish as they keep the food fresh.

Nettle is also used in cosmetics and hygiene products, and is a nutritious addition to livestock feed.

There should definitely be a place for nettle in the kitchen. Young crushed sprouts make a delicious salad that tastes a little like spinach. The sprouts should be collected in early spring, with young leaves and the youngest tips picked later. The leaves, when scalded with boiling water or stewed in hot oil for a few minutes, can be used as an ingredient in soups, fillings, salads, scrambled eggs and omelets. The most nutritious and tasty are spring nettles collected before blossoming between March and June.

Do not pick nettles growing close to roads and highways. Wear gloves as the leaves can really sting. When you get them home, wrap them in a clean sheet or some other fabric. After a while, the stinging properties will abate and disappear completely after being thermally treated. Bear in mind, though, that nettle leaves,

© STOCKFOOD/FREE

Najzdrowsze i najlepsze są pokrzywy wiosenne – zbierane przed kwitnieniem, od marca do czerwca.

Spring nettle picked before flowering between March and June is the best and healthiest.

47

046_KA_04_Kuchnia12345.indd 47

13-03-14 13:08

kuchnia

Cuisine Warto, by wiosną na stole znalazła się zupa krem z pokrzywy.

Cream of nettle soup is the perfect spring dish.

Tak przygotowana pokrzywa sprawdzi się jako dodatek do zasmażanych ziemniaków z cebulą, ziołami prowansalskimi i oliwą lub do białego sera z jogurtem doprawionego pieprzem i czosnkiem.

Można też liście ugotować do miękkości z masłem i czosnkiem albo podsmażyć na patelni.

Z pokrzywy robi się też znakomitą zupę. Kilka dużych garści młodych liści trzeba dokładnie opłukać, przelać wrzątkiem, odsączyć, a potem udusić na maśle z dodatkiem czosnku. Gotowe liście należy zmiksować i dodać do wywaru z włoszczyzny i mleka (w proporcji pół na pół). Wywar gotuje się i zagęszcza śmietaną z mąką.

Zupę najlepiej przyprawić imbirem, gałką muszkatołową, solą i pieprzem. Zwyczajowo podaje się ją z połówką jajka na twardo (podobnie jak zupę ze szczawiu, innego polnego drogocennego skarbu).

Zdrowotne walory niepozornych chwastów są na tyle spektakularne, że warto wyruszyć po nie szlakiem polskich dróg. ☐

like spinach, shrink considerably during cooking. Always scald the leaves with boiling water if you’re going to eat them raw. This is the perfect addition to fried potatoes with onion, Provencal herbs and olive oil or to curd with yoghurt seasoned with pepper and garlic. You can also cook nettle leaves until soft with butter and garlic or fry them on a pan. Nettles make a delicious soup. Rinse a bunch of young nettle leaves, scald with boiling water, drain, and stew with butter and some garlic. Blend the cooked leaves, add vegetable stock and milk (half and half of both). The soup can be thickened with cream mixed with flour.

Season the soup with ginger, nutmeg, salt and pepper. Traditionally, is it served with half a hard-boiled egg (as is the case with sorrel soup – another Polish delicacy). Polish weeds are so nutritious that it would be well worth your while collecting a few as you hike through the countryside. ☐

© DIOMEDIA (2)

W ludowych wierzeniach pokrzywa była rośliną magiczną, chroniącą przed złymi mocami.

According to fiolk beliefs nettle was a magical plant that could ward off demons and spells.

48

046_KA_04_Kuchnia12345.indd 48

13-03-14 13:08

SilverLine do Kaleidoscope_08.indd 1

NAJGŁOŚNIEJSZY FILM UBIEGŁEGO ROKU KSIĄŻKA Z FILMEM NA DVD JUŻ W SPRZEDAŻY

© DIOMEDIA (2)

premiera na dvd

7/11/12 4:47 PM

GALA I FOCUS DOSTĘPNE Z DODATKIEM LUB BEZ

Z DWUTYGODNIKIEM 046_KA_04_Kuchnia12345.indd XXX_K_0413_Poklosie_DVD.indd491

I MAGAZYNEM 13-03-151:08 13:41 3/15/13 PM

POLSKA MARKA

Polish Brand

Praca łączy ludzi

POTRZEBUJESZ SPECJALISTÓW IT? A MOŻE ZWYKŁYCH HANDLOWCÓW? WORK SERVICE NIE TYLKO ZNAJDZIE POTRZEBNYCH CI PRACOWNIKÓW, ALE ZAPROPONUJE O WIELE WIĘCEJ. / WHETHER YOU NEED HIGHLY QUALIFIED IT SPECIALISTS OR DOWN-TO-EARTH MERCHANDISERS – WE WILL PROVIDE THEM AND MUCH MORE WHENEVER NEEDED. TEKST/BY:

Agnieszka Chabracka

© M.P. FIRMY WORK SERVICE

Work unites people

50

050_KA_04_Polskamarka1234.indd 50

13-03-15 13:15

© m.P., MAREK WIŚNIEWSKI/PULSBIZNESU/FORUM

We współczesnej, szybko zmieniającej się rzeczywistości liczy się elastyczność. A elastyczność oznacza szybkie zmiany. W produkcji, logistyce i naturalnie w zatrudnieniu. I w tym miejscu wkracza Work Service SA. Nie jest to zwykła firma pośrednictwa pracy, do której można zwrócić się np. o 500 pracowników sezonowych.

– Oferujemy usługi z wartością dodaną i zapewniamy wszechstronny outsourcing procesów biznesowych – mówi Paul Sofianos, przewodniczący rady nadzorczej. – Każdego dnia pracuje dla nas ponad 30 tys. osób. Jesteśmy obecni w Czechach, w Niemczech – to dla nas nowy, bardzo obiecujący rynek – a także w Rosji, Turcji i Rumunii. Nasze biuro główne mieści się jednak we Wrocławiu, a naszym kluczowym rynkiem jest Polska. Spółka Work Service jest notowana na polskiej giełdzie, a nasz zeszłoroczny dochód wyniósł prawie 760 mln zł.

– Proszę sobie wyobrazić, że 10 lat temu zaczynaliśmy ten biznes w dwie osoby w piwnicy akademika – dodaje z uśmiechem Tomasz Misiak, wiceprzewodniczący rady nadzorczej.

Spółka Work Service ma w Polsce ponad tysiąc klientów i większość z nich współpracuje z nią bardzo długo. – Jesteśmy realistami. Tak jak i innym, i nam zdarzają się sytuacje, kiedy nie w pełni spełniamy oczekiwania – przyznaje Paul Sofianos. – Jestem jednak pewien, że większość partnerów jest zadowolona z naszych usług, a my nie tylko rozszerzamy ofertę, ale wprowadzamy dodatkowe usługi dopasowane do profilu działalności naszych odbiorców. Wartość dodana, jaką oferujemy, jest elementem strategii. Najlepiej byłoby, gdyby klient informował nas, że uruchamia projekt, który wykracza poza zakres jego głównej działalności, i chce, abyśmy się nim zajęli, obsadzili stanowiska i zarządzali nim w jego imieniu.

Dobrym tego przykładem są działania merchandisingowe prowadzone dla jednej z dużych firm produkujących i sprzedających artykuły chemiczne, w tym gospodarstwa domowego. Work Ser­vice znalazła dla niej nowy rynek zbytu w Rosji oraz ponad 800 osób, które z powodzeniem sprzedają tam jej produkty. Przeszkoliła ich m.in. z wiedzy o produktach klienta, zasad 4 P i przesyłania danych (za pomocą technologii dostępnej w smartfonie) o sprzedaży, cenach konkurencji i tendencjach rynkowych. W polskim biurze spółki dane są zbierane, analizowane i przekazywane klientowi w formie raportu. To właśnie wartość dodana oferowana oprócz podstawowych usług. Każdy klient potrzebuje tego rodzaju informacji, ale zazwyczaj woli zlecać zarządzanie nimi sprawdzonym partnerom, aby koncentrować się na swojej głównej działalności – strategii produkcji, badaniach i rozwoju, sprzedaży i dystrybucji.

Dla Work Service to okazja do wzmacniania relacji biznesowej z klientem, stopniowego budowania optymalnej sieci pracowników i oferowania innego rodzaju usług. Nie tylko merchandisingu, ale również m.in. analizy danych, zarządzania call center itd.

A jak firma wyszukuje odpowiednie osoby dla konkretnego klienta na danym rynku, w określonych uwarunkowaniach gospodarczych? Jeszcze kilka lat temu Work Service miała sieć kilkudziesięciu biur, do których zgłaszały się z podaniem osoby szukające

In our rapidly changing world, companies need to be flexible. And flexibility means being able to change quickly – in production, logistics and, of course, manpower. That’s where Work Service SA. comes in. It is not just a run-of-the-mill manpower servicing company, where you say: ‘I need 500 people. Can you provide them?’

“We offer value added services and provide a complete business process outsourcing”, says Paul Sofianos, President of the Supervisory Board. “We have over 30,000 people working for us on any given day. We operate in the Czech Republic and Germany – which is a new, but very promising, venture for us – and Russia, Turkey and Romania.” But as its head office is in Wrocław, Poland is the company’s primary market for the time being. After all, it was here that Work Service was listed on the stock exchange. Last year’s revenue came to nearly 760 million PLN. “Just imagine: 10 years ago we started with two people in the basement of our university dormitory”, smiles Tomasz Misiak, Vice-President of the Supervisory Board.

The Work Service Group now has over 1,000 clients in Poland alone and most of them stay with the company for a long time.

“Of course, you have to be realistic about business. It does happen that a client doesn’t like us, as with anyone”, says Sofianos. “However, I’m fairly confident that the vast majority of our clients are satisfied with our work. We not only continue with our initial products, but further integrate with our clients’ businesses by providing additional services. This is part of our strategy – to provide value added services for our client base. A client will first tell us that he has a project outside his core business and that he’d like us to take it on, staff it and manage it for him.

“A good example is running a merchandising activity for a large company that manufactures and markets household utility goods.

Work Service not only found 800+ people to merchandise their products successfully in a new market in Russia, but also trained them on the company’s product range, and on how to provide data (through smartphone technology) on sales, competitive pricing, market trends, 4P compliance, etc. Back at head office in Poland, all these data were analyzed and reports were compiled for the client. These are the value added services of the periphery core function. The client needs these data, but in general would prefer to outsource their management to a proven partner and focus on core stuff, like manufacturing strategies, R&D, sales and distribution.”

For Work Service, this was an opportunity to develop a business relationship, to gradually build an optimum staff network, and to offer other services – not only merchandising, but data analysis, call centres etc.

How does the company actually the find right staff for the right clients in a given market and economic situation? A few years ago, there were dozens of offices where people would come in with their applications. Someone then had the task of feeding them into a computer and evaluating them. It was like sifting sand.

51

050_KA_04_Polskamarka1234.indd 51

13-03-14 13:19

Polish Brand

nadz orcz ej / Toma sz Misi ak, wiceprez es rady ory Boar d Vice -President of the Supervis

pracy. Dane z formularzy były potem wprowadzane do komputera i poddawane ocenie. Ale biznes ewoluuje wraz z postępem technologicznym. Coraz większą rolę odgrywają media społecznościowe i internet. Trzeba pamiętać, że Work Service nie kieruje swojej oferty wyłącznie do klientów, ale wysyła także komunikat młodym profesjonalistom, którzy postrzegają spółkę jako potencjalnego pracodawcę.

– Rekrutując kilka tysięcy osób każdego miesiąca i działając na wielu bardzo różnych rynkach, musimy wysyłać na zewnątrz spójny komunikat. Pragniemy podkreślić korzyści, które płyną z nawiązanej z nami współpracy – mówi Paul Sofianos. – A są one bardzo realne. Pracownicy zatrudnieni przez Work Service mają prawo do płatnego urlopu i zwolnienia chorobowego. Prawie 35–40 proc. osób pracuje dla nas przez ponad dwa lata. Jest to obustronnie korzystna sytuacja, bo firma zarabia tylko wtedy, gdy zatrudnieni przez nią ludzie mają pracę. Jeśli więc kończy się jedna umowa, w interesie spółki jest znalezienie dla wykwalifikowanego pracownika nowego zlecenia.

– Ponieważ zależy nam na długofalowej współpracy, zapewniamy naszym pracownikom specjalne ubezpieczenie, tworzymy programy lojalnościowe, oferujemy im coaching – mówi Tomasz Misiak. – Nie jesteśmy kolejną agencją zatrudnienia czasowego i zdecydowanie nie taką, która sama zarabia pieniądze, a swoich ludzi zostawia z niczym. Naszą pracę doceniają obie strony, bo jeśli jakaś firma musi ograniczyć poziom zatrudnienia, pracownicy nie są pozostawiani sami sobie. A kiedy znów staje na nogi, zwraca się do nas i dzięki temu może szybko ponownie zatrudnić specjalistów, jeśli tylko ich potrzebuje. Proszę mi wierzyć, że bardzo rzadko nie udaje się nam znaleźć dla kogoś pracy.

– Specyfika rynku sprawia, że pracownicy coraz rzadziej szukają pracy w biurach ze szkła i stali, a coraz częściej na cyfrowych platformach, co nie znaczy, że komputery przejmują kontrolę nad całym procesem rekrutacji – zapewnia Paul Christodoulou, wiceprezes zarządu. – Komputery bardzo upraszczają wstępną ocenę podań, istnieją również specjalistyczne programy, które umożliwiają nam dokonanie pobieżnej oceny aplikacji. Dzięki nowej technologii potrafimy dużo szybciej znaleźć pracowników dla po-

The business has evolved with the technology. Social media play a significant part. As does the Internet. It needs to be borne in mind that Work Service not only markets itself to clients, but also to young people, i.e. young professionals who see the company as a potential employer.

“When you recruit thousands of people every month and operate on many different markets, you have to send out a uniform message. We need to market the benefits of working for us”, says Sofianos. “And the benefits are real. People contracted to Work Service receive paid holidays and sick leave. Nearly 35-40% of staff stay with the company for mwore than 2 years. This is mutually beneficial as the company only earns when people work, so they are very keen to place a skilled person in another job when his or her contract expires. “We try to bind people to us. We provide them with special insurance, build loyalty programs, and offer training”, says Misiak. “We’re not a normal temp service agency, and definitely not the type of agency that takes money from people and leaves them with nothing. Our work is appreciated by both parties because people are not left in the lurch when a company has to downsize. And once the company bounces back, they can turn to us and have skilled people ready when they need them. And believe me, it’s very rare that we can’t find a job for someone.”

“Just because jobs are found less in brick and glass offices, and more on some kind of digital platform, it doesn’t that mean computers are taking over”, says Christodoulou, Vice-President of the Management Board. “Obviously, computers can make the initial grading easier. There are technical programs that enable us to crudely sort applications, and technology certainly can speed up the process of finding a worker for a potential client. All this is necessary for appraisal, further development, customisation for specific jobs... But there’s always a face-to-face interview when we hire somebody. There’s no other way to really judge a candidate, to get a feel for the character of a person, and decide whether he or she is suitable for a particular job. Computers can trawl through the data, but it takes a human to analyze the results.”

Is that the key to success? The owners and major shareholders za rządu / lou, wicepr ezes Paul Ch ristodou Bo ar d nt me of the Ma na ge Vice-President © Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

polska marka

52

050_KA_04_Polskamarka1234.indd 52

13-03-14 13:19

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Paul Sofianos, prezes rad y nad zorczej / President of the Sup ervisory Boa rd

tencjalnego klienta. Oprogramowanie jest też wykorzystywane podczas oceny wyników pracy, dalszego rozwoju, dopasowywania kompetencji pod kątem konkretnych stanowisk… Przed podjęciem decyzji każdego kandydata zapraszamy jednak na indywidualną rozmowę. Tylko tak możemy go naprawdę ocenić, wyrobić sobie pogląd na temat jego charakteru i stwierdzić, czy jest on odpowiednią osobą na dane stanowisko. Komputery sprawdzają się podczas zbierania danych, ale wyniki musi przeanalizować człowiek.

Co jest kluczem do sukcesu? Właściciele i główni udziałowcy spółki są przekonani, że praca w branży HR wymaga przede wszystkim umiejętności trafnego dopasowywania ludzi – pracowników do pracodawców. To właśnie jest głównym atutem Work Service i jej wartością dodaną. Work Service to nie tylko usługa – to recepta na sukces firm działających na terenie Europy Środkowo-Wschodniej. Strategia spółki polega na tym, aby być blisko klienta i błyskawicznie reagować na zmiany na rynku.

Przyszłość to wymyślanie takich usług, których klienci będą dopiero potrzebować w niedalekiej przyszłości. – Podstawą naszej firmy są rozwiązania. A rozwiązania opracowane trzy lata temu nie sprawdzają się dzisiaj i na pewno nie będą sprawdzać się za kilka lat – mówi Paul Sofianos.

Najbardziej obiecujące perspektywy rysują się przed spółką w Polsce, Europie Wschodniej i Rosji. Dzięki wiedzy i doświadczeniu Work Service jest liderem na rynku w tej części Europy, gdzie jest także największy potencjał rozwoju. W porównaniu z Niemcami, Włochami czy Francją polski rynek usług związanych z pracą czasową nadal ma wielkie możliwości rozwoju. Jeśli spojrzymy na liczbę osób zatrudnionych tymczasowo na poszczególnych rynkach, udział Polski w tym segmencie jest niższy od średniej europejskiej. W naszym kraju tylko około 0,6 proc. wszystkich pracowników jest zatrudnionych na umowach tymczasowych lub w ramach outsour-

cingu. Ten sam wskaźnik dla krajów starej Unii wynosi 2,5 proc., a na niektórych rynkach, m.in. w Holandii i Wielkiej Brytanii, jest jeszcze wyższy i osiąga 4–5 proc. Spółka planuje więc ekspansję w regionie.

A jakie są jej plany na przyszłość? – Znaleźliśmy partnera, który podobnie jak my w Polsce rozkręcił swoją firmę w Rosji od zera.

Wspólnie z nim budujemy wielokulturową spółkę, którą zarządzają ludzie z różnych krajów. Znaleźliśmy także inwestora, który choć mieszka w Nowym Jorku, to ma chińskie korzenie. Można więc powiedzieć, że stajemy się prawdziwie globalną marką – śmieje się Tomasz Misiak. To wszystko czyni Work Service jeszcze bardziej wielokulturowym i ponadregionalnym graczem na rynku usług outsourcingowych i kontraktowania personelu. ☐

believe that working in people industries means knowing how to match employees with employers. That’s the strength of Work Service – the added value of the company. Work Service is not a commodity. It is, and will remain, a means to success for companies operating in Central and Eastern Europe. The strategy is to be close to clients and react to market changes. The future lies in developing products that people will soon be looking for. “We are solution driven”, says Sofianos. “And the solutions of three years ago are not the solutions for today and will definitely not be the solutions three years from now.”

As for growth opportunities, the company’s strength lies in Poland, CE Europe and Russia. This sort of expertise has made them market leaders here. And there are still many growth opportunities here. Even Poland is underdeveloped as compared to Germany, Italy or France. Poland is still below the European average when it comes to the percentage of people temporarily employed in a given market. Only about 0.6% of the workforce is employed on a temporary/outsourcing basis here, compared with 2.5% in “old” Europe, while in countries like the Netherlands and the UK, it’s more like 4-5%. So there are plans afoot to expand within the region.

And the future? “We’ve found a partner who – like us in Poland – has built a business in Russia from scratch. Together, we’ve built a multicultural company managed by people from different countries and now we’ve found an investor whose background is Chinese, although he actually hails from New York. So you can say we’re going global”, laughs Misiak.

This makes Work Service an even more multicultural and crossregional player in the outsourcing and outstaffing industry. ☐

Firma Work Service zarabia tylko wtedy, gdy zatrudnieni przez nią ludzie mają pracę.

To obustronnie korzystna sytuacja.

Work Service only earns when the people employed by them work. This is mutually beneficial.

53

050_KA_04_Polskamarka1234.indd 53

13-03-14 13:19

w chmurach

Up in the Air

Sztuka czytania The art of reading minds w myślach Personel pokładowy widzi w pasażerach pory roku. To nie żart. To dla „szytego na miarę” podejścia i Obsługi. / The cabin crew sees passengers as one of four seasons.

Seriously. It’s all about a made-tomeasure approach and in-flight service.

Gdy jesteś uśmiechnięty, chcesz pomagać innym pasażerom, bije od ciebie energia – jesteś zakwalifikowany do grupy „lato”. Gdy wciskasz się w najmniej widoczny kąt samolotu, nakrywasz gazetą i chcesz odizolować się od świata, jesteś „zimą”. Gdy roznosi cię energia, masz ochotę rozmawiać ze wszystkimi pasażerami wokół, od razu wpadasz do grupy „wiosna”. A gdy jesteś wyciszony i bije od ciebie spokój, jesteś zadumany, wiedz, że stewardesa zakwalifikuje cię do grupy „jesień”. Tak personel pokładowy charakteryzuje pasażerów, by dopasować do nich odpowiednie podejście i obsługę oraz zwracać na nich uwagę pod kątem atmosfery na pokładzie i zapewnić, by rejs przebiegł bez problemów.

– Stewardesa powinna trochę odgadywać potrzeby pasażera.

Gdy widzi osobę w typie „zima”, to wie, że musi podejść, zapytać, czy ten ktoś nie chce kawy, poduszki lub koca, bo sam o to nie poprosi. Z kolei typ „wiosna” będzie aż nadto energiczny i trzeba mu przynieść gazetę, zająć krótką rozmową, tak aby nie przeszkadzał innym pasażerom – tłumaczy Dorota Kapaon, stewardesa i doświadczona instruktorka. Umiejętności rozpoznawania potrzeb pasażerów przychodzą z wiekiem, ale pomóc w tym mają szkole-

Mariusz Chudy

If you are smiling, willing to help other passengers and are full of energy, you are classified as “summer”. If you are hiding in a far corner with your face buried in a newspaper to cut yourself off from the world, you are a “winter” type. If you are bursting with energy and ready to talk to all the passengers around you, you are “spring”. And if you are quiet and emanate calm, the air hostess will classify you as “autumn.” Flight attendants classify passengers into different groups so that they can match their approach and service, and ensure onboard good atmosphere and a seamless flight. “The air hostess should anticipate passenger needs.

Whenever she sees a “winter” type, she knows she has to approach the passenger herself and ask if he or she wants coffee, a cushion or a blanket, because the passenger will not ask her. On the other hand, “spring” passengers have more than enough energy, so they should be given a newspaper and entertained with a brief conversation so they don’t disturb other passengers” explains Dorota Kapaon, an air hostess and experienced instructor.

The ability to identify passenger needs comes with experience.

But cabin crew training can also help. There are lots of training

© MARIUSZ ADAMSKI, ARCHIWUM PRYWATNE, EAST NEWS

tekst/ by:

54

054_KA_04_W chmurach1234.indd 54

13-03-14 17:03

© MARIUSZ ADAMSKI, ARCHIWUM PRYWATNE, EAST NEWS

nia personelu pokładowego. Co roku przechodzi on sześć do ośmiu różnych szkoleń. – Bez szkolenia nie ma latania. To dla bezpieczeństwa pasażerów i załogi – mówi Dorota Kapaon. Jednak nawet najlepiej wyszkolona załoga musi też mieć wspaniałą prezencję, dlatego konsultantki pokazują stewardesom, jak wykonać profesjonalny makijaż biznesowy, który zapewni komfort i świeży wygląd w specyficznych warunkach na pokładzie samolotu.

Szkolenia dzieli się na „miękkie” oraz „twarde”. Pierwsze dotyczą profesjonalizmu, drugie bezpieczeństwa. Te „miękkie” to ćwiczenia walki ze stresem, rozwoju osobistego, umiejętności rozwiązywania trudnych sytuacji na pokładzie w dyplomatyczny sposób i zachowań pod presją. Na warsztaty zapraszani są nawet aktorzy, którzy wcielają się w rolę pasażerów i starają się stawiać trudne wyzwania personelowi pokładowemu, bo pasażerowie potrafią zaskakiwać. Na przykład próbują wnieść na pokład żywego koguta, przewożą nielegalnie urny z prochami bliskich czy wchodzą do samolotu z chomikiem w kieszeni. Są i bardziej prozaiczne problemy. Ktoś na przykład wchodzi z olbrzymią suknią ślubną i nie można jej złożyć, bo się pogniecie, a w lukach nie ma miejsca. A gdy trafia się pasażer niemiły i rozdrażniony, stewardesa musi odgadnąć, czy jest on zestresowany, źle się czuje, czy może miał trudną odprawę, i odpowiednio zareagować. Bywają też sytuacje, gdy trzeba wpłynąć na osobę, która nadużywa alkoholu albo pali w toalecie. – To się zdarza na długich rejsach – wyjaśnia Jarosław Wieczorek z działu szkolenia personelu pokładowego. Wtedy pasażer zdecydowanym tonem upominany jest przez personel pokładowy, informowany o konsekwencjach prawnych swojego zachowania, a w ostateczności kończy się spisaniem specjalnego protokołu, a po wylądowaniu przekazaniem w ręce policji.

Jednak to umiejętności ze szkoleń „twardych” są najważniejsze i powodują, że pasażerowie mogą czuć się bezpiecznie na pokładzie samolotu. W czasie lotów transatlantyckich mogą zdarzyć się u nich na przykład problemy zdrowotne. Personel pokładowy musi umieć zrobić sztuczne oddychanie czy użyć defibrylatora podczas problemów z pracą serca. – To są sytuacje ekstremalne, ale czasem się zdarzają. Dlatego nasz personel posiada odpowiednią wiedzę medyczną – mówi Wieczorek.

Od personelu pokładowego wymaga się uśmiechu i profesjonalnej obsługi. Umiejętnej walki ze stresem i nieskazitelnego wyglądu. Zdolności czytania w myślach pasażera i wiedzy medycznej oraz na temat błyskawicznej ewakuacji. Ideał? – Gdyby tak było, szkolenia byłyby niepotrzebne – śmieje się Dorota Kapaon. ☐

Jarosław Wieczorek z działu szkolenia personelu pokładowego. / Jarosław Wieczorek from the cabin crew trainign department.

courses to choose from. Every year flight attendants complete 6–8 different training seminars. “There is no flying without training. It’s a matter of passenger and crew safety”, says Dorota Kapaon. The cabin crew have to look stunning, no matter how well trained they are so air hostesses have makeup workshops so they can feel comfortable and fresh in difficult cabin conditions.

Training courses are either “soft” or “hard”. The former focus on professionalism and the latter on safety. A soft training course will have activities that help participants cope with stress, facilitate personal development, solve diplomatic crises during flights, and work under pressure. Passengers are truly unpredictable.

Someone might want to board a plane with a live chicken, someone else might illegally be carrying an urn containing the ashes of a loved one or have a hamster in his or her pocket. There are also plenty of mundane situations. For instance, there might be a passenger with a big wedding gown that needs to be hung up as it will get creased. There are also times when passengers are rude and irritable and the air hostess has to be able to tell whether they are stressed, unwell or have had a hard time checking in and respond appropriately. “A LOT air hostess has to be able to cope with all these situations. There are also unpleasant situations e.g. a passenger who has been abusing alcohol or smoking in the toilet. “This happens during long-haul flights”, explains Jarosław Wieczorek from the cabin crew training department. In these cases, the flight attendant sternly reprimands the passenger, informs him or her about the legal consequences of a given course of behaviour, and, in the worst-case scenario, compiles a special report and hands the passenger over to the police after touch-down. But there are also times when “hard” training comes handy. These essential skills give passengers peace of mind. Health problems may arise during transatlantic flights and the cabin crew have to be able to administer artificial respiration and use a defibrillator in case of heart malfunction. “These might be extreme situations, but they do happen. That’s why our crew members need to have some medical knowledge”, says Wieczorek. Flight attendants are expected to smile, provide professional service, cope with stress efficiently, and look impeccable at all times. They have to be able to read passengers’ minds, have some basic medical knowledge and know what to do in case of an emergency evacuation. Do we live in a perfect world?

“If everything was perfect, we wouldn’t need training”, laughs Kapaon. ☐

Dorota Kapaon – instruktorka personelu pokładowego z blisko 30-letnim doświadczeniem. / Dorota Kapaon – a cabin crew instructor with nearly 30 years of experience.

55

054_KA_04_W chmurach1234.indd 55

13-03-14 17:07

Świat i ludzie

People and the World

Plansza,

czyli świat równoległy © Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Going cardboard – in a parallel universe

56

056_KA_04_Swiat i ludzie12345.indd 56

13-03-14 17:34

GET HOOKED. TEKST/BY: Agata Brandt

© CORBIS, BEW, SHUT TERSTOCK

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

PRZYNOSISZ DO DOMU PIERWSZĄ GRĘ PLANSZOWĄ I ZANIM SIĘ ZORIENTUJESZ, GRASZ JUŻ WSZĘDZIE I ZE WSZYSTKIMI. WYSTARCZY KRÓTKI KONTAKT I POŁYKA SIĘ BAKCYLA. / YOU BRING HOME THE FIRST FAME AND BEFORE YOU REALISE IT YOU WILL BE PLAYING EVERYWHERE AND WITH EVERYONE. IT DOES NOT TAKE MUCH TO

Marzysz, by być rekinem finansjery? Mieć fabrykę samochodów, a w wolnej chwili wspinać się w Himalajach? Miliony ludzi już spełniły takie marzenia. Zrób jak oni. Kup którąś z gier planszowych, które zawojowały świat. Ale uwaga – twoje życie nigdy nie będzie już takie samo.

15 mln ludzi nie może się mylić. A tyle do dziś kupiło grę Osadnicy z Catanu. Wydana po raz pierwszy w Niemczech w 1995 r., przetłumaczona na 22 języki jest świato-

wym bestsellerem. I najlepszą tzw. grą wejściową, od której zaczynają nowi gracze. Czy też może raczej grą, która przywraca ich na łono planszówek – każdy z nas grywał kiedyś w chińczyka, warcaby czy scrabble. Tyle że dawne planszówki mają się do dzisiejszych jak film braci Lumière do najnowszego Bonda. Fanów również mają tyle co agent 007, a ich lawinowo rosnąca rzesza to świetnie zorganizowana społeczność, która ma nie tylko

swoje czasopisma, portale i blogi, ale też kluby, zjazdy, konwenty i festiwale. Istny świat równoległy, który potrafi dostarczyć wielkiej dawki radości i emocji.

BUDUJ, NEGOCJUJ I STRZELAJ Wielbiciele gier planszowych twierdzą, że one są jak zaraza. Wystarczy krótki kontakt, jedna gra u znajomych i już łapie się bakcyla. Kupuje się pierwszą grę „do domu” i ani się człowiek zorientuje, a już gra wszędzie

57

056_KA_04_Swiat i ludzie12345.indd 57

13-03-14 17:34

Świat i ludzie

People and the World clades, Szogun). Podobnie jak skomplikowane gry wojenne, gry strategiczne polecane są dla bardziej zaawansowanych graczy, mogących nie tylko przeznaczyć 2–3 godziny na jedną rozgrywkę, ale mających też stałe grono współgraczy (najlepiej gra się w 4–6 osób). A o to, gdy się wejdzie w świat planszówek, wcale nie jest trudno.

Morze stolików Gdy spojrzysz z lotu ptaka na konwent miłośników planszówek, zobaczysz morze stolików. Na nich porozkładane są gry, a przy nich siedzą gracze. Zewsząd słychać śmiechy, jęki przegranych i wiwaty zwycięzców, emocje buzują jak w kasynie, choć tu nie gra się na pieniądze, a tylko dla

Najbardziej znana na świecie polska gra to „Superfarmer”.

Sprzedano jej ponad milion egzemplarzy w dwudziestu krajach.

Poland’s best known game internationally is “Superfarmer”, which has sold over a million copies in 20 countries. sukces zależy od zimnej krwi i kalkulacji (w Acquire przejmujesz sieci hoteli, w Wysokim napięciu zarządzasz koncernem energetycznym, w Prêt-à-porter inwestujesz w dom mody, a w Modern Art licytujesz obrazy artystów). Domorosłych strategów uwiodą gry wojenno-polityczne, w których gracze kierują losami państwa, negocjują sojusze i prowadzą wojny (Cy­

Gry strategiczne pozwalają rozgrywać na planszy wielkie batalie za pomocą figurek.

Strategic games let players stage huge battles with figurines.

W monopol zagrało już ponad 750 mln osób.

Over 750,000 million people have played Monopoly so far.

satysfakcji. A tej mają mnóstwo zarówno początkujący, którzy na festiwalach i zjazdach mogą spotkać podobnych im zapaleńców, jak i starzy wyjadacze, którzy mierzą się w turniejach albo czatują na autograf zapraszanych na konwenty słynnych twórców gier. Najsłynniejsze z polskich imprez to organizowane od lat gliwickie spotkania z grami planszowymi Pionek, Brzeski Festiwal Gier Planszowych, Noc Planszówek w Bydgoszczy czy trójmiejskie spotkania Gramy. W kalendarz cyklicznych imprez wpisał się też warszawski Festiwal Gier Planszowych i Towarzyskich „Granna Kocioł”, który gości po-

© BEW, EAST NEWS

i ze wszystkimi: z dziećmi, na imieninach u cioci, na imprezie ze znajomymi. Bo w krainie planszówek znajdzie się coś na każdą okazję. Chcesz ożywić rodzinny wieczór? Wybierz się z dzieciakami na dziewiczą wyspę i sprawdźcie, kto najszybciej ją zasiedli, kto pierwszy zbuduje miasta i kto będzie najsprytniejszym złodziejem blokującym posunięcia pozostałych graczy.

Jedno jest pewne, śmiechu będzie co niemiara. Osadnicy z Catanu to dziś kultowa pozycja wśród tzw. gier rodzinnych. Proste zasady, krótkie tury, dynamiczna rozgrywka i bardzo duża grywalność (czyli wysoki stopień frajdy, jaką gra przynosi) – to wszystko sprawia, że przy tego rodzaju grach świetnie bawią się całe rodziny. Jeśli wolisz poważniejsze wyzwania, zabierz znajomych na K2. Podczas gry musicie radzić sobie z lawinami, brakiem tlenu i ścigać się z innymi wspinaczami. A może pragniesz tworzyć armię w postapokaliptycznym świecie (Neuroshima Hex) albo grać w gry osadzone w realiach Tolkienowskiego Śródziemia czy Gwiezdnych wojen? Jeżeli od niziołków wolisz cyferki, pokochasz gry ekonomiczne, w których

58

056_KA_04_Swiat i ludzie12345.indd 58

13-03-14 17:34

Fifteen million people can’t be wrong. And they’ve all have bought a game called “The Settlers of Catan”. First launched in Germany in 1995 and later translated into 22 languages, it has become an international bestseller and a favourite entry-level game for beginners. Or perhaps it just takes us back to the world of cardboard – we’ve all played Ludo, draughts or Scrabble at some point. But comparing classic board games with their modern counterparts is like comparing a Lumière Brothers movie to the latest Bond franchise. Modern board games have as many fans as 007, and the rapidly growing gaming community is a highly organised group with its own magazines, websites, blogs, clubs, conferences, conventions and festivals. It’s a genuine parallel universe replete with megadoses of happiness and excitement.

cities and is the smartest thief able to block the moves of the other players. One thing is for certain – you will enjoy yourself. “The Settlers of Catan” has become the family game of choice. Simple rules, short rounds, dynamic developments and awesome gameplay (i.e. very high satisfaction with the game) make board games the ideal family entertainment. If you’re looking for more serious challenges, take your friends to “K2”. Here you will have to struggle with avalanches and a lack of oxygen to beat the other climbers. You just might want to form an army in a post-apocalyptic world (“Neuroshima Hex“) or play games inspired

by Tolkien’s Middle-earth or “Star Wars”.

If you prefer digits to hobbits, there are any number of economic simulation games where success depends on calmness and cold calculation (you can take over hotel chains in “Acquire”, manage an energy company in “Power Grid”, invest in a fashion house in “Prêt-à-Porter”, and bid for paintings in “Modern Art”). Armchair strategists will really go for war and political games where they decide the future of the state, negotiate alliances and fight wars (e.g. “Cyclades” and “Shogun”). Similarly to complex war games, strategy games are intended for more experienced players who can spend two or three hours per round and play with the same partners REKLAMA

Build, negotiate and shoot Board game fans describe them as being like a contagion. A brief encounter, a single game with friends is all it takes to get the bug. You bring your first board game home and before you know it, you’re playing with anyone, anywhere, anytime – with your children, at your aunt’s nameday party, and with your friends at all sorts of functions.

Board games suit every occasion. Want to spice up a family evening? Take your children on a trip to a virgin island and see who colonises it quickest, builds the first

© BEW, EAST NEWS

W szachach chińskich pionki stoją na przecięciach linii.

In Chinese chess the pawns are positioned on the intersections of lines.

056_KA_04_Swiat i ludzie12345.indd 59

13-03-18 12:27

ŚWIAT I LUDZIE

People and the World Mająca 5 tys. lat gra z Ur jest kompletna. Brak tylko instrukcji.

The 5,000-year-old Ur game is complete but for the instruction booklet.

VATERLAND PLANSZÓWEK Polski boom na gry planszowe zaczął się sześć lat temu. Dziś w planszówki gra się już nie tylko w domach i podczas festiwali, powstają też projekty takie jak Ludoteka Roszada, która zaprasza do wspólnej gry sześć razy w tygodniu w modnych warszawskich klubokawiarniach (terminy i miejsca spotkań na www.ludotekaroszadapl.blogspot.com).

Gry są w stałej ofercie sieci handlowych, a firmy zamawiają edycje planszówek jako materiały reklamowe. Wydaje je nawet Instytut Pamięci Narodowej, którego Kolejka,, gra osadzona w realiach PRL-u, bije rekordy popularności (gracze mają kupić wyznaczone towary w sklepach z początku lat 80. co, jak pamiętamy, nie było takie proste). Ale to i tak nic w porównaniu z popularnością, jaką planszówki cieszą się w Niemczech. Tamtejszy rynek gier wycenia się na 450 mln euro, a odbywające się co roku w październiku targi Spiel Essen to najważniejsza impreza branżowa na świecie. Odwiedzają ją dziesiątki tysięcy graczy

i co roku premierę ma tam ponad 500 gier.

Tym bardziej cieszy więc zainteresowanie, jakie w tej krainie obfitości wzbudziła polska gra K2, która została nominowana do prestiżowej nagrody Spiel des Jahres. Zaś najbardziej znany na świecie polski tytuł to Superfarmer, którego w dwudziestu krajach sprzedało się już ponad milion egzemplarzy. Jak wytłumaczyć tę rosnącą planszówkomanię? Może znudziliśmy się już grami komputerowymi i pragniemy powrotu do rywalizacji z żywymi przeciw-

nikami, a także mnóstwa śmiechu i zabawy, jaką to ze sobą niesie? Jak mawiał Alex Randolph, jeden ze słynnych projektantów planszówek: „Gry należą do słonecznej strony życia. To jedna z tych rzeczy, które niczemu nie służą, a jednak są nam niezbędne”. ☐

HISTORIA GIER / THE HISTORY OF BOARD GAMES Jedną z najstarszych planszówek jest królewska gra z Ur, znana już 5 tys. lat temu w Mezopotamii. Znalezioną w grobowcu planszę z 20 polami, 14 pionkami i 12 kostkami można dziś podziwiać w londyńskim British Museum.

Inne gry miały więcej szczęścia, pochodzące z Japonii go, azjatycki tryktrak czy afrykańskie warri nadal mają tysiące miłośników, którzy grają w nie w różnych zakątkach globu. Największą karierę zrobiły jednak mające hinduski rodowód szachy. Masową popularność planszówki zaczęły zdobywać w latach. 30 XX w. Wtedy powstały monopol (do dziś zagrało w niego ponad 750 mln osób) i scrabble. Kolejnym kamieniem milowym były niemieckie gry z lat 80. i 90., które stworzyły podwaliny pod dzisiejszy planszówkowy boom. Dziś nowym i prężnie rozwijającym się działem są party games, czyli gry, w które na imprezach może grać nawet kilkanaście osób. / One of the oldest board games in the world is the royal game of Ur, Mesopotamia, which dates back 5,000 years. A board with 20 fields, 14 pawns and 12 dice was found in a tomb and is now exhibited in the British Museum in London. Other games had more luck – Japanese go, Central Asian backgammon and African oware still have thousands of enthusiastic players around the globe. Chess, which originated in India, has had the greatest international success. Board games became widely popular in the 1930s, a period which witnessed the advent of “Monopoly” (with over 750 million people having played it to date) and “Scrabble”. The German games of the 1980s and the 1990s also contributed to the gaming boom. A new rapidly expanding segment is “party games”, or games played by more than ten people at social gatherings.

© BEW (2)

nad 2,5 tys. graczy i widzów. Podczas jego trwania uruchamiana jest wypożyczalnia z kilkoma setkami gier, nowicjuszy w świat planszówek wprowadza ponad 150 wolontariuszy, odbywają się pokazy klasycznych gier i premiery nowości.

http://www. agefotostock. com/en/StockImages/RightsManaged/ B20-1100230

60

056_KA_04_Swiat i ludzie12345.indd 60

13-03-14 17:35

© BEW (2)

www. tostock. n/Stockes/Rightsged/ 1100230

A sea of tables If you look down on a gaming convention, you’ll see a sea of tables cluttered with spread-out board games surrounded by players. You’ll hear lots of laughter, groaning losers and cheering winners.

Emotions run as high as those in a casino, although it’s not money but satisfaction that’s at stake. And there’s no shortage of satisfaction for beginners who might meet other enthusiasts and even seasoned gamers taking each

Monopol trafił do „Księgi rekordów Guinnessa” jako najpopularniejsza gra planszowa świata.

“Monopoly” made it to the Guiness World Records as the most popular board game of all time. other on in tournaments. You can see them patiently waiting to get the autograph of a famous game designer invited to the convention. The most famous Polish events include the “Pionek” Board Game Festival, which has been held in Gliwice for many years, the Brzeg Board Game Festival, Board Game Night in Bydgoszcz, and the “Gramy” (Let’s Play) convention in the Tri-city. Another landmark event is Warsaw’s Granna Kocioł Board Game and Party Game Festival, which attracts over 2,500 players and visitors. While the event lasts, you can visit a rental shop offering hun-

dreds of games, meet more than 150 volunteers easing novices into the world of gaming, watch demonstrations of classic games, and see new products.

The Vaterland of board games Poland’s board game boom began six years ago. Board games are no longer simply played at home or at festivals.

There are now projects like Ludoteka Roszada that offer game playing six times a week at trendy clubs in Warsaw (for meeting dates and venues, check www.ludotekaroszadapl.blogspot.com).

Games are sold by every retail network, and companies often order different releases of board games as a form of advertising. Board games are even published by the Institute of National Remembrance whose “Queue”, set in the communist period, is setting new records of popularity (players have to shop for designated goods in the early eighties which was not an easy task).

But all this pales into insignificance compared with Germany. The local gaming market has been valued at EUR 450 million and Spiel Essen, an annual trade fair held in October, is the biggest such event worldwide. Spiel Essen has a footfall of thousands of players and presents over 500 new games every year. In this land of plenty, the Polish game “K2” was nominated for the prestigious Spiel des Jahres (Game of the Year) Award and generated considerable interest. Poland’s best known game internationally is “Superfarmer”, which has sold over a million copies in 20 countries. But what’s driving this growing board game mania? Perhaps we’ve grown tired of computer games and want to get back to playing with real opponents, with all the laughter and joy that goes with it? Alex Randolph, a celebrated board game designer, once said: “Playing is the sunny side of life where useless but so necessary things bloom.” ☐

REKLAMA

(preferably 4-6 people). But this is not so difficult once you’ve had your the first taste of excitement with the game.

61

056_KA_04_Swiat i ludzie12345.indd 61

13-03-15 10:06

w cztery oczy

One on One

Niczego nie żałuję

© M.p.

Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

I do not regret anything

62

062_KA_04_W 4 oczyKass12345.indd 62

13-03-14 13:05

© M.p.

Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Wykonuję zawód, który wystawia mnie na próbę. Ale jednocześnie daje mi wielką siłę, uskrzydla – mówi Patricia Kaas. / My profession poses many challenges But at the same time, it gives me immense power and inspires me. rozmawia/interviewed BY:

Dorota Bielska

Jak długo trzeba dojrzewać, by móc zmierzyć się z repertuarem tak wielkiej artystki jak Piaf?

Każdy może wykonywać piosenki Édith Piaf, bo są niezwykłe i ponadczasowe. Uważam jednak, że aby w śpiewie przekazać emocje, trzeba mieć trochę doświadczenia życiowego – jako artystka i jako kobieta – które potrzebne jest, by w pełni poczuć głębię Piaf. Jeszcze kilka lat temu nie podjęłabym się wykonania jej repertuaru. Dziś czuję, że mam za sobą wystarczająco dużo przeżyć, także tych trudnych, aby być do tego gotową.

To przedsięwzięcie musiało wymagać odwagi. Nie bała się pani porównania z Piaf?

Raczej nie, żyję w innym czasie, nasze historie życia są inne, nawet jeśli obie jesteśmy popularnymi francuskimi piosenkarkami. A interpretacja? Mój styl śpiewania jest inny – ma więcej wspólnego z kabaretem, jazzem, muzyką pop.

Te piosenki mają w sobie ogromnie dużo silnych emocji. Jak udźwignąć ten ładunek podczas długiej trasy koncertowej?

Niemal od dziecka wykonuję zawód, który wystawia mnie na próbę. Ale jednocześnie daje mi wielką siłę, uskrzydla. To dzięki doświadczeniu i trudnościom, z jakimi musiałam się zmierzyć, mogę udźwignąć emocje zawarte w piosenkach Piaf. Śpiewa pani od dziecka i od lat utrzymuje pozycję królowej francuskiej piosenki. Ale w pani autobiografii jest wiele smutku. Czy to jest cena sławy?

Myślę, że zawdzięczam karierę kilku dobrym piosenkom, dobrym koncertom, ciężkiej pracy i trasom koncertowym. Ale życie rzadko przynosi jednocześnie sukces i szczęście, a za sukces kobiety zawsze płacą jakąś cenę. Kiedy nagrałam swój pierwszy przebój Mademoiselle chante le blues, miałam 20 lat. To wtedy tak naprawdę zaczęła się moja kariera, ale w tym samym czasie dowiedziałam się, że moja mama jest śmiertelnie chora. Chciałam spędzać z nią jak najwięcej czasu, dlatego jechałam do szpitala po każdym swoim koncercie, by mogła cieszyć się moimi sukcesami. Kiedy odeszła, jeszcze przez 10 lat nie umiałam się z tym pogodzić. Jednocześnie ciężko pracowałam. Potem przeżywałam śmierć ojca.

Moje relacje z mężczyznami były obarczone obawą, że znów będę cierpieć, bo ten ktoś odejdzie. Mam wrażenie, że bałam się kochać i dlatego moje związki się kończyły. Dziś już nie odmawiam sobie prawa do szczęścia.

Piaf śpiewała: Non, je ne regrette rien – „niczego nie żałuję”.

A pani?

How experienced and mature does an artist have to be to take up the challenge of performing the songs of Piaf?

Anyone can sing Edith Piaf songs. They are great and timeless.

Personally, I feel that you need a bit of life experience – as a woman and an artist – to sing them with the right emotion. This is what you need to reach into the depths of Piaf’s songs. A few years ago, I would not have dared to sing anything from her repertoire.

Today, I feel that I have enough experience, including some difficult experiences, to be ready for this.

This project must have required a lot of courage. Were you afraid of being compared to Piaf?

Not really. This is a different period, a different time and we have different experiences, even if we are both popular French singers.

As far as interpreting the songs goes, I have a different singing style – one that has more in common with cabaret, jazz and pop music.

The songs are brimming with emotion. How do you cope with all that during a long tour?

I have been performing since I was a child and my profession poses many challenges. But at the same time, it gives me immense power and inspires me. Thanks to the experiences and difficulties I’ve had to go through, I can embrace these emotions.

As you said, you’ve been singing from an early age and you’ve been the Queen of French Song for several years now.

But your biography has its share of sad episodes. Is this the price of fame?

I think I may owe my career to some good songs, good concerts, hard work and tours. But life rarely brings both success and happiness, and women have to pay dearly for their success. I was only 20 when I recorded my first hit “Mademoiselle chante le blues”. But just as my career was being launched, I learned that my mother was terminally ill. I wanted to spend as much time with her as I could, so I went to visit her in hospital after every concert so she could enjoy my success. It took me ten years to get over the loss after she’d passed away. I was working very hard during this period. Later, I had to cope with the death of my father. My relationships have been marred by a fear that the man would walk out and I’d have to suffer again. It was as if I was afraid of love and the relationships would come to an end. I no longer deprive myself of my right to happiness.

Piaf sang: “Non, je ne regrette rien”. Is there anything you regret?

63

062_KA_04_W 4 oczyKass12345.indd 63

13-03-14 13:05

One on One

Niczego nie żałuję. Jestem zadowolona z tego, jak potoczyła się moja droga artystyczna, i ze wspaniałych fanów. Chciałabym przeżywać same miłe chwile, jak każdy, ale zostałam tak wychowana, że nie użalam się nad sobą. Mam za sobą trudne, bolesne decyzje, ale z perspektywy czasu uważam, że trzeba je było podjąć. Kiedy w wieku 44 lat dowiedziałam się, że jest dla mnie za późno na macierzyństwo, bardzo to przeżyłam, ale uznałam, że życie jeszcze ma dla mnie coś w zanadrzu.

Nową aranżację utworów Piaf opracował dla pani polski kompozytor Abel Korzeniowski. Czy celowo wybrała pani do współpracy artystę komponującego muzykę filmową?

Tak, celowo. Bardzo podobała mi się muzyka skomponowana przez niego do filmu Toma Forda Samotny mężczyzna, a ja poszukiwałam kogoś, kto doda współczesnej dramaturgii do piosenek Piaf, i Abel dał mi dokładnie to, czego oczekiwałam. Wykonał fantastyczną pracę, nawet jeśli na co dzień nie była to łatwa praca.

W pani piosenkach bardzo ważne są słowa. Czy myśli pani, że można przełamać dominację anglojęzycznych utworów w stacjach muzycznych?

Nie wiem, media są zdominowane przez angielskie i amerykańskie piosenki i filmy, ale w innych krajach jest tylu utalentowanych artystów, że powinny one mieć większą ciekawość sztuki tworzonej w innych językach. Większość swoich płyt nagrałam po francusku, ale niektóre wielkie francuskie przeboje zaśpiewałam po angielsku, bo najwięcej osób zna je właśnie w tej wersji.

Bywa pani czasem porównywana również do Marleny Dietrich. Czy nie pociąga pani myśl, by zinterpretować na nowo także jej repertuar? Śpiewałam już jej piosenki i może kiedyś jeszcze do nich wrócę, ale na kolejną płytę chciałabym nagrać nowe utwory i kompozycje. ☐

KAAS CHANTE PIAF 23.04 Warszawa /Warsaw i

24.0 4 Wrocław, Poland

– znana z doskonałych interpretacji i wszechstronna francuska artystka w kwietniu pojawi się w Polsce na dwóch koncertach i zaśpiewa nieśmiertelne przeboje Édith Piaf, które znalazły się na jej najnowszej płycie. / The French artist, a versatile singer best known for her excellent interpretations of songs will perform the evergreen hits by Edith Piaf at two concerts in Poland in April.

She has recently recorded an album Kaas chante Piaf. www.patriciakaas.net

062_KA_04_W 4 oczyKass12345.indd 64

I do not regret anything. I am very happy with my career and it’s wonderful to have such great fans. I wish I only had good times in my life but I was brought up not to feel sorry for myself. I’ve made some difficult and painful decisions in my time but, with the benefit of hindsight, I can say I had to make them. Realising that, at 44, it was too late for me to be a mother, was very difficult at the time, but now I feel that life had something else in store for me.

The songs were arranged by Polish composer Abel Korzeniowski to give them a completely new sound. Did you deliberately choose a film score composer for the project?

Yes, I loved his work on A single man by Tom Ford and I wanted some modern dramaturgy in Piaf’s songs. Abel gave me exactly what I was looking for. He did a fantastic job, despite every day being fairly trying. I enjoyed very much working with him.

The lyrics of your songs are very important, and you mostly perform in French. Do you believe that the dominance of English songs on the radio can be broken one day?

I don’t know. The media is dominated by US and English songs and films, but there is so much talent in other countries and in other languages that people should be a little more curious. I’ve recorded most of my albums in French but I’ve sung a few of my biggest hits in English as most people are familiar with the English version.

You are sometimes compared to Marlene Dietrich.

Have you ever been tempted to record her songs as well?

I’ve already done some of her songs. I don’t know.

Maybe one day, but for my next album, I want to record new songs and compositions. ☐

© M.P., SHUT TERSTOCK

W CZTERY OCZY

13-03-15 13:16

xxx_Kaleidoscope_0413_Focus_04131 1

2013-03-13 19:25:41

KULTURA

Culture

TEKSTY/BY:

Człowiek z plastiku

KINO / MOVIES

Plastic Man

38 postaci wykonanych z polietylenu to ekscentryczna grupa, z którą można się spotkać w ciemnościach wrocławskiego Muzeum Współczesnego. Autorem rzeźb jest Paweł Althamer, jeden z najciekawszych polskich artystów i performerów. Prace powstały dwa lata temu w Berlinie, gdzie Althamer na bieżąco dorabiał kolejne obiekty. / Thirty eight polyethylene figures form an eccentric regiment that you might run into in the darkness of Wrocław Contemporary Museum. The sculptor is Paweł Althamer, one of Poland’s most intriguing artists and performers. These works were created in Berlin two years ago while Althamer was working on other objects.

Polietylen w ciemności, Muzeum Współczesne, Wrocław, czynna do 15 kwietnia / Polyethylene. In the Darkness, Wrocław Contemporary Museum, open until 15 April

MUZEUM / EX

H IB IT IO N

Ola Salwa

Nieobliczalni reż. David Nieobliczalni, Charhon, premiera 12 kwietnia / On the Other Side of the Freeway, dir. David Charhon, opens 12 April

Gliniarze dwaj Mismatched duo

Znany z hitu Nietykalni Omar Sy tym razem gra Ousmane’a Diakhité, policjanta z przedmieść, który wbrew sobie musi pracować z eleganckim paryskim komisarzem. Cel? Wytropienie zabójcy żony znanego polityka.

Sęk w tym, że Diakhité stosuje metody podpatrzone nie w szkole policyjnej, tylko w filmach akcji, co czyni go niezwykle niebezpiecznym, dla... samego siebie oraz jego partnera. / The Intouchables star Omar Sy plays Ousmane Diakhité, a suburban cop forced to work with a stylish commissioner from Paris. His assignment? To track down the killer of a prominent politician’s wife. The only problem is that Diakhité’s methods do not come from the police academy but action movies, which makes him extremely dangerous to himself and his partner.

Otwórz oczy Open your eyes

Imagine, reż. Andrzej Jakimowski, premiera 12 kwietnia / Imagine, dir.

Andrzej Jakimowski, opens 12 April

© M.P., DR

Bohaterem niezwykle pogodnego filmu Andrzeja Jakimowskiego jest niewidomy Ian, który dzięki echolokacji nauczył się poruszać w przestrzeni bez białej laski, ale przede wszystkim – bez obaw. Teraz chce nauczyć tego samego pacjentów ośrodka dla niewidomych. Jego przeciwnikiem jest konserwatywny dyrektor, który bojąc się o podopiecznych, woli ich nie spuszczać z oka. / The hero of this uplifting feature from Andrzej Jakimowski is a blind man named Ian who has learned to move around without his white stick thanks to echolocation. He decides to share his knowledge with the residents of a centre for the blind. This puts him at odds with the centre’s conservative director, who is focused on the safety of his patients and refuses to let them go.

66

066_KA_04_Kultura12345.indd 66

13-03-14 13:15

KSIĄŻKI / BOOKS

Okiem reportera Reporter’s insight

PRL bez nostalgii, mitologii i gadżeciarstwa. W swoich reportażach z lat 1969–1979 Małgorzata Szejnert opisuje zwykłych ludzi i ich codzienne życie. Wciągające, szczere, pełne detali opowieści budują fascynujący obraz Polski Ludowej, za którą po tej lekturze jednak nikt nie zatęskni. / Communist Poland stripped of nostalgia, myths and gadgets.

In her stories from 1969–1979, Małgorzata Szejnert describes ordinary people and their everyday lives. Compelling and authentic stories packed with vibrant details make for a fascinating glimpse into “People’s Poland” – a country that no one will miss after reading this. In Polish only.

Oko od „a” do „z” The eye from “A” to “Z”

Urocza książka do zabawy i nauki zachęcająca do szukania przedmiotów, których nazwa zaczyna się na daną literę. Taki jest początek podróży palcem po kolorowych stronicach, przypominającej afrykańskie safari. W rozwojową grę dla maluchów wciągają się również rodzice. / A delightful “learn by playing” book that encourages readers to look for objects beginning with different letters. You can embark on a fascinating journey by running your finger around colourful pages that look like an African safari. This educational game for children is also a lot of fun for mum and dad.

Aleksandra Mizielińska, Daniel Mizieliński Mam oko na litery, Dwie Siostry

Małgorzata Szejnert My, właściciele Teksasu, Znak

FESTIWALE / FESTIVALS

Co słychać w offie?

What’s on at OFF?

To już szósta edycja krakowskiego festiwalu filmowego OFF Plus Camera, który zaprasza do swojego programu niezależne kino z całego świata.

W tym roku, oprócz nowości, nęci sekcja Dark Star Rising poświęcona klasyce filmowej awangardy, czyli takim twórcom jak Andy Warhol oraz Alejandro Jodorowsky. Uczestnicy festiwalu będą mogli się też spotkać z gwiazdami kina. / The sixth OFF Plus Camera film festival in Kraków will be presenting indie productions from all around the world. The main highlights of this year’s programme are new features and a Dark Star Rising section dedicated to the silver screen avant-garde as represented by artists like Andy Warhol and Alejandro Jodorowsky. You will also have an opportunity to meet the stars.

PŁYTA / CD

Poezja wygrana

6. OFF Plus Camera, 12–21 kwietnia, Kraków / 6th OFF Plus Camera, 12-21 April, Kraków

Winning poetry

© M.P., DR

Inspiracją dla najnowszych kompozycji Tomasza Stańki były wiersze Wisławy Szymborskiej. Wykonują je między innymi Thomas Morgan, Gerald Cleaver i David Virelles. Dwupłytowy album jest – jak mówi sam autor – hołdem złożonym poetce. Płytę objęła swoim honorowym patronatem Fundacja Wisławy Szymborskiej. / Tomasz Stańko’s latest tunes were inspired by poems by Wisława Szymborska and are performed by Thomas Morgan, Gerald Cleaver and David Virelles. Stańko says the double album is an act of homage to the poet. The Wisława Szymborska Foundation is the honorary sponsor.

Tomasz Stańko New York Quartet, Wisława, Universal Music Group

67

066_KA_04_Kultura12345.indd 67

13-03-15 15:26

Your Style

TEKSTY/BY:

Ola Salwa

Czułe objęcia c

Tender embrace

Wiosna to czas przyjemnego otulenia: ciężkie płaszcze zastępujemy trenczami, grube szaliki – delikatnymi chustami z jedwabiu. Zmieniamy także perfumy na lekkie i zmysłowe – jak nowość firmy Burberry, Body Tender. Głębię zapachu tworzą tu owoce, herbata, piżmo oraz drzewo kaszmirowe. / Spring is the season of intimate wraparounds. This is when heavy coats are discarded in favour of trenches, and wool scarves for fine silk ones. It’s also the time for a lighter and more sensual fragrance – such as Body Tender, the latest scent from Burberry. The top notes are fruit, tea, musk and cashmere wood.

TWÓJ STYL

CENA: OK. 300 ZŁ (85 ML) / PRICE: APPROX. PLN 300 (85 ML)

Siła spokoju

v The power of calmness Najnowsza kolekcja firmy Nenukko o zamorskiej nazwie „Canada” bazuje na kontrastach. Projektanci połączyli w niej wyraziste cięcia i konstrukcje z neutralnymi kolorami, co daje wysmakowany, fachowy efekt. To świetny sposób na bezpieczne eksperymentowanie z modą. / Nenukko’s latest collection, “Canada”, is all about contrasts. The designers have put expressive cuts and constructions together with neutral colours for a sophisticated professional effect.

It’s a wonderful way to experiment with fashion without taking too many risks. www.nenukko.com

Computer security

Komputery MacBook Air z daleka wyglądają cherlawo – cienkie i lekkie, jakby miały wypisane na obudowie „uważaj na mnie”. To tylko złudzenie, bo tak naprawdę są twarde i wytrzymałe, boją się tylko zadrapań – a przed tymi uchroni je kopertowy pokrowiec firmy UEG. / From a distance, the Macbook Air looks very fragile – thin and light with a casing that positively screams “look after me.” This is all an illusion; the computer is actually very hard, durable and prone to nothing but scratches, which can be avoided with this UEG paper case.

CENA: 160 ZŁ / PRICE: PLN 160

© M.P., DR, PRZEMEK DZIENIS/NENUKKO

Ochrona dobra c

68

068_KA_04_Twojstyl12345new.indd 68

13-03-15 13:16

An eye for spring

CENA: OK. 230 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 230

Miłość na ramieniu c Bags of comfort

Wygodna torba to podstawa wyjściowej garderoby. Zaprojektowana przez firmę UEG torba Tyvek jest pojemna i wygodna – w środku są ukryte dwie kieszenie, gdzie możemy chować najpotrzebniejsze drobiazgi. Na zewnątrz też mamy to co najważniejsze, i to napisane dużym drukiem: wiarę, nadzieję i miłość. / An enjoyable day out calls for a comfortable bag. The Tyvek bag, designed by UEG, is capacious and convenient, and has two hidden pockets for those small but essential things. But what matters most is printed outside in large letters: faith, hope and love.

CENA: 120 ZŁ / PRICE: PLN 120

Fryzura z oceanu c Ocean waves

KMS California HAIRPLAY sea salt spray wystarczy nanieść na wilgotne włosy, a fryzura będzie wyglądała jak po dniu spędzonym na plaży – lekko potargane, wiatrem uczesane włosy przypomną nam o wakacjach. Kosmetyk zapewnia długą trwałość fryzury i matowe wykończenie. / KMS California HAIRPLAY sea salt spray is a hairspray which creates salty seawater effects. Simply apply to moist hair to look as if you’ve spent a relaxing day at the beach. Ruffled,tousled and windblown hair brings holidays to mind. Use for a long-lasting hairstyle and a matt finish. www.kmscalifornia.com

Tarcza ochronna z

Protective shield

Słońce, niskie temperatury, wiatr, zanieczyszczenia, stres…

Warunki środowiskowe i tryb życia osłabiają kondycję skóry, przyczyniając się do jej odwodnienia, utraty elastyczności i zdrowego kolorytu. Kolastyna ma dla naszej cery lekarstwo: technologicznie zaawansowane formuły maseczek wspomagają prawidłowe jej funkcjonowanie. Są jak tarcza ochronna dla skóry oraz niezawodne towarzystwo podczas codziennych zabiegów pielęgnacyjnych. / Sun, low temperature, contamination, stress…

Environmental conditions and lifestyle take toll on condition of the skin and may lead to its dehydration, loss of elasticity and healthy glow. Kolastyna has a remedy for your complexion: state-of-art facial mask formulas to support its proper functioning.

Acting like the skin’s protective shield, they are indispensible in daily facial care.

CENA: 2,20 ZŁ / PRICE: PLN 2,20

REKLAMA

bardziej Wyjątkowe kierunki, naj jsca wa elekcjono ne hotele, mie luksusowe, starannie wys Podaruj sobie magiczne które pokochały gwiazdy. rskim stylu. do iaz wakacje w gw z Itaka&Gala! ko tyl rty Najlepsze ofe VI E D Y C J A

Firma Aerin przygotowała kwiatową propozycję z okazji nadejścia nowej pory roku. W Spring Colour Palette znajdziemy róż do policzków i trzy delikatne cienie do powiek, które pomogą naszej urodzie rozkwitnąć w te ciepłe miesiące. Kosmetyki ukryte są w pięknym, zamykanym na suwak etui. / Aerin has created a new line of floral cosmetics to usher in the new season. Spring Colour Palette includes a blusher and three subtle eye shadows for a blooming look during the coming warmer months. These cosmetics come with a beautiful zippered pouch.

I TA K A & G A L A

© M.P., DR, PRZEMEK DZIENIS/NENUKKO

Oko na wiosnę x

LUKSUSOWE WAKACJE MARZEŃ LATO 2013 001_Okladka_Itaka_LATO_OK.indd 1

WEJDŹ

LATO

2013 12/19/12 4:51 PM

na www.itaka.gala.pl

I POBIERZ KATALOG Z NASZYMI OFERTAMI

ZADZWOŃ: numer infolinii 801 055 111

068_KA_04_Twojstyl12345new.indd 69

69

13-03-15 13:17

Health ZDROWIE

Nowy smak, mniej kalorii v

New flavour, less calories

Zielona mrożona herbata to napój, który najlepiej zaspokaja pragnienie, a ponadto ma wyśmienity smak i antyoksydacyjne właściwości. Dzięki wykorzystaniu ekstraktu z liści stewii, jako naturalnego źródła słodyczy, nowa Lipton Ice Tea Green Lemon ma 30 proc. mniej kalorii niż inne herbaty mrożone dostępne na rynku. / Green ice tea is a drink which best quenches thirst, tastes great and has antioxidant properties. Sweetened with the natural extract of stevia leaves, the new Lipton Ice Tea Green Lemon has 30% calories less than other ice teas available on the market.

CENA: 0,5 L, 2,99–3,39 ZŁ / PRICE: 0.5 L PLN 2.99–3.99

Chwila przyjemności c A moment of bliss

Jogurt śmietankowy Panna Cotta z najlepszymi owocami to smaki lata zamknięte w pudełeczku pysznego kremowego deseru. To chwila rozkoszy dla podniebienia, na którą czekasz, by oderwać myśli od codzienności. / Panna Cotta Cream-Yoghurt is packed with carefully selected fruit and is a delicious smooth dessert that encapsulates the flavours of summer. This is the moment of palatal delight you have been waiting for. Now you can break free of the mundane.

CENA: 1,49 ZŁ / PRICE: PLN 1,49

Zdrowy jak ryba z

Witalność i umysł x

Food for thought

Bodymax tonik wzmacniający zmniejsza zmęczenie oraz wspomaga naturalne siły obronne organizmu. Zawiera unikalne połączenie podwójnej dawki najwyższej jakości wyciągu z żeń-szenia z kompleksem witamin z grupy B. To doskonały prezent dla osób intensywnie pracujących umysłowo oraz odczuwających związane z wiekiem problemy ze sprawnością. / Bodymax strengthening tonic reduces fatigue and reinforces the body’s natural defences.

Bodymax contains a unique combination featuring a double dose of premium quality ginseng extract and a complex of B group Vitamins. This is the ideal gift for people whose work is mentally taxing or who suffer from agerelated mobility problems.

CENA W APTECE: 250 ML – OK. 29 ZŁ, 1000 ML – OK. 57 ZŁ / PRICE AT PHARMACIES: 250 ML – APPROX. PLN 29, 1,000 ML – APPROX. PLN 57

W naszej codziennej diecie nie powinno zabraknąć ryb morskich zawierających składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jedną z ryb, która jest niezwykle bogata w kwasy omega-3, witaminy A, D oraz przeciwutleniacze, jest łosoś norweski. Można go jeść w każdej postaci, np. wyśmienicie smakuje w sushi, a poddany obróbce termicznej nie traci swoich cennych właściwości. / Our daily diet should include sea fish as these are a source of nutrients essential for the proper functioning of our bodies. Norwegian salmon abounds in Omega-3 acids, Vitamins A and D and antioxidants. It can be served in many different ways and heat treatment does not deprive it of any of its valuable properties. www.lososiowesushi.pl

© M.P., SHUT TERSTOCK

Fabulous fish

70

070_KA_04_Zdrowie12345.indd 70

13-03-14 16:22

www.mojegotowanie.pl

Tradycja w nowym wydaniu!

Mistrzowie kuchni polecają Już w sprzedaży xxx_Kal_0413_MG04.indd 1

3/13/13 2:21 PM

Dorota Bielska

Katarzyna Figura, Michał M. Lisiecki, Leszek Dawid.

La Mania fashion show.

Arkadiusz Jakubik Orły nazywane są polskimi Oscarami. W tym roku Polska Akademia Filmowa przyznała je po raz 15. najlepszym twórcom i aktorom.

The Eagles are dubbed the Polish Oscars. The Polish Film Academy has been awarding best actors and filmmakers for 15 years now.

Gwiazdą specjalną gali był Joe Cocker.

Joe Cocker was the special gues of the gala.

Maciej Stuhr

Agnieszka Grochowska, Robert Więckiewicz

Orły rozdane!

Polish Film Awards

Joanna Kulig, Michał Urbaniak

Najlepszym polskim filmem minionego roku okazała się Obława Marcina Krzyształowicza. Jej twórców nagrodzono też za zdjęcia, kostiumy i dźwięk. Wśród reżyserów zwyciężył Roman Polański (Rzeź). Maciej Stuhr i Agnieszka Grochowska odebrali statuetki za główne role w filmach Pokłosie i Bez wstydu, a za role drugoplanowe Joanna Kulig (Sponsoring) i Arkadiusz Jakubik (Drogówka). Odkryciem roku okazał się jazzman Michał Urbaniak, który stworzył kreację w filmie Mój rower. Orzeł specjalny za „osiągnięcia życia” powędrował do aktorki Danuty Szaflarskiej. / Marcin Kryształowicz’s Round Up was voted the Best Film of 2012 and also took out the Cinematography, Costume Design and Sound awards. Roman Polański was voted Best Director for Carnage. Maciej Stuhr (Aftermath) and Agnieszka Grochowska (Shameless) were Best Actor and Best Actress and Arkadiusz Jakubik (Highway Patrol) and Joanna Kulig (Sponsoring) were Best Supporting Actor and Best Supporting Actress. The Lifetime Achievement Award went to the actress Danuta Szaflarska.

Australia Lidii Popiel Lidia Popiel’s Australia

Fotograficzka Lidia Popiel razem z córką Aleksandrą oraz zwycięzcami konkursu organizowanego przez markę Jacob’s Creek postanowiła wybrała się do Australii, by odkryć jedną z setek twarzy tajemniczego czerwonego lądu. Oczywiście nie mogło zabraknąć wizyty w soczyście zielonych winnicach Jacob’s Creek w dolinie Barossa. Dzięki wyjątkowemu mikroklimatowi dojrzewają tu grona o charakterystycznym i rozpoznawalnym na całym świecie smaku, takich szczepów jak shiraz, chardonnay czy cabernet, z których powstaje kilkanaście rodzajów win wysoko cenionych przez koneserów trunków z Nowego Świata. / Photographer Lidia Popiel ventured to Australia with her daughter Aleksandra and the winners of the Jacob’s Creek competition to explore one of the hundred facets of the mysterious Red Continent. Naturally, the group visited the verdant Jacob’s Creek vineyards in the Barossa Valley. The region’s unique microclimate is conducive to bringing out the fine and distinctive flavours of such varieties of grape as Shiraz, Chardonnay and Cabernet.

Barossa Valley vineyards produce dozens of varieties that are highly prized by New World wine connoisseurs.

Lidia Popiel na stadionie w Melbourne podczas finału Australian Open.

Lidia Popiel in Melbourne during the Australian Open finals.

Bożena Walter.

© AKPA, ONS, EAST NEWS, M.P.

SALON

Events

TEKSTY/BY:

72

072_KA_04_Salon12345.indd 72

13-03-15 15:02

K W I E C I E Ń

/

A P R I L

2 0 1 3

MAGAZYN POKŁADOWY POLSKICH LINII LOTNICZYCH LOT

L infoT LOT POLISH AIRLINES IN-FLIGHT MAGAZINE

SPIS TREŚCI Contents POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE

74

INTERNATIONAL FLIGHTS

NASZA FLOTA

76

OUR FLEET

MILES & MORE

78

MILES & MORE PROGRAMME

LOT NEWS

80

LOT NEWS

BAGAŻ

86

YOUR LUGGAGE

DEKLARACJE CELNE DO KANADY DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE

88 90 94

MUSIC AND MOVIES ON BOARD

CALL CENTER: 801 703 703 (POLSKI, ANGIELSKI);

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 73

+48 22 577 99 52 (WSZYSTKIE KRAJE)

13-03-14 15:24

POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE

International Flights

Helsinki St Petersburg

Stockholm

Tallinn Riga

Edinburgh

Dublin

Hamburg

Manchester Birmingham London

Amsterdam Brussels

Düsseldorf Frankfurt Luxemburg

Stuttgart Munich Linz Salzburg Basel Innsbruck Zurich Klagenfurt Geneva Ljubljana Venice Milan Bologna Marseille Nice

Lyon

Toulouse Barcelona

Vilnius

Szczecin Gdańsk WARSZAWA Poznań Bydgoszcz Berlin Wrocław Rzeszów Katowice Kraków Prague

Paris

Bilbao

Moscow

Copenhagen

Rome

Minsk Lviv Kiev

Vienna Graz Budapest

Odessa Bucharest

Belgrade

Tbilisi Sofia Istanbul

Madrid Lisbon

Athens

Malta

Larnaca Beirut Tel Aviv

74

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 74

13-03-14 15:26

St Petersburg Boston

– POŁĄCZENIA ROZKŁADOWE PLL LOT/SCHEDULED LOT FLIGHTS – POŁĄCZENIA CODE SHARE/CODE SHARE FLIGHTS

Edmonton Calgary Winnipeg

Vancouver Seattle

Montreal Minneapolis Denver

San Francisco

Cincinnati

Las Vegas Los Angeles San Diego

Phoenix Houston

Toronto

Ottawa Chicago Portland Detroit Boston Pittsburgh New York Philadelphia Washington Atlanta Charlotte Tampa

Orlando

Beijing

Singapore

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 75

75

13-03-14 15:26

NASZA FLOTA

Our Fleet SAMOLOTY DŁUGODYSTANSOWE

BOE IN G 787

B O E IN G 7 6 7 - 3 0 0 *

dreamliner

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc BC/PEC/EC|capacity

2 56,72 m 60,13 m 875 km/h 12000 km** 18/21/213

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc BC/EC|capacity

3 54,94 m 47,57 m 870 km/h 9200 km** 18/229|18/219 12/246

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

EMBRA E R 195

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

B O E IN G 7 3 7 - 4 0 0

6 38,65 m 28,72 m 870 km/h 2600 km** 112

EMBRA E R 170

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km** 147 lub 162

E M B RAE R 1 7 5

8 29,90 m 26 m 870 km/h 2480 km** 70

ALE NI A ATR -42***

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

1 22,67 m 24,57 m 532 km/h 830 km** 46/48

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

12 31,68 m 26 m 870 km/h 2360 km** 82

B O M B AR D IE R D H C - 8 Q 4 0 0 Next Gen. Max.***

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

10 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km** 78

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

76

1 27,17 m 27,05 m 478 km/h 1200 km** 64

* w tym egzemplarz samolotu certyfikowany przez ULC do wykonywania rejsów w konfiguracji medycznej – MEDEVAC / * including the aircraft certified by the CAO to serve as a MEDEVAC plane ** dla kompletu pasażerów / ** for the full of passengers ***samoloty Eurolotu wykonujące rejsy krajowe i regionalne dla PLL LOT / ***Eurolot aircraft operating domestic and regional flights for PLL LOT.

RYS. MICHAŁ PETRYKOWSKI

ALE NI A ATR -72***

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 76

13-03-14 15:27

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 77

77

13-03-14 15:27

Zyskuj z programem Miles & More Zbieraj mile w powietrzu i na ziemi Już teraz dołącz do programu Miles & More. Sprawdź, jakie korzyści czekają na Ciebie.

Zbieraj mile nie tylko w podróży, ale i na co dzień. Nie musisz wcale dużo latać, aby z nami zyskiwać.

Zbieraj mile również kupując, wynajmując samochód itp.

Dowiedz się więcej na www.miles-and-more.pl

10 000 mil = europejski bilet Kwiecień

Jeśli już jesteś uczestnikiem programu, możesz zbierać podwójne mile lub wymieniać mile na bilety korzystając z licznych promocji.

Podwójne mile za zakup biletu do

Aten, Kijówa, Mińska, Rygi, Istambułu, Berlina, Larnaki, Düsseldorfu oraz na trasach Kraków-Wiedeń, Kraków-Frankfurt, Warszawa-Frankfurt

Od

10 000 mil polecisz do

Amsterdamu, Sztokholmu, Budapesztu, Mediolanu, Rygi, Tallina, Pragi, Berlina, Stuttgartu, Kopenhagi,Belgradu

www.miles-and-more.pl Partnerzy marketingowi na rynku polskim:

78

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 78

miles-and-more.pl 13-03-14 15:28

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 79

79

13-03-14 15:28

LOT NEWS

Lot News

Szósty Embraer 195 we flocie LOT-u

W sobotę 2 marca o godzinie 18.28 czasu polskiego na warszawskim lotnisku wylądował szósty Embraer 195, który dołączył do floty Polskich Linii Lotniczych LOT. Samolot typu Embraer 190-200 (zwyczajowo nazywany Embraer 195) otrzyma numery rejestracyjne SP-LNF. Maszyna przyleciała z fabryki producenta w Brazylii w São José dos Campos.

Nowy Embraer LOT-u będzie obsługiwał głównie rejsy średniego zasięgu w ramach europejskiej siatki połączeń LOT-u. Swój pierwszy rozkładowy rejs wykonał 6 marca do Amsterdamu.

Obecnie we flocie LOT-u znajduje się 28 egzemplarzy samolotów brazylijskiego producenta. Jest wśród nich 10 modeli Embraer 170, 12 modeli Embraer 175, a także 6 Embraerów 195 (łącznie z SP-LNF). ☐ 80

On Saturday, 2 March at 6:28 pm Polish time, the sixth Embraer 195 to complement Polish Airlines LOT fleet, touched down at Warsaw Chopin Airport. The registration number of the Embraer 190-200 (commonly known as Embraer 195) is SP-LNF. The aircraft had arrived from the manufacturer’s Brazilian facility in São José dos Campos.

The new Embraer will mainly be used on medium-range routes within LOT’s European network. It made its first scheduled flight to Amsterdam on 6 March.

The LOT fleet now has 28 aircraft from the Brazilian producer: ten Embraer 170, twelve Embraer 175 and six Embraer 195 (including SP-LNF). ☐

© FILIP RESZKE/ PLL LOT

LOT adds its sixth Embraer 195 to its fleet

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 80

13-03-14 15:53

The oldest

restaurant

in

Warsaw

Ta s t e the best Polish cuisine

Personal invitation from

U Fukiera, Warszawa, Rynek Starego Miasta 27, tel. 022 831 10 13, tel./fax 022 831 58 08 www.ufukiera.pl LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 81

81

13-03-14 15:29

lot news

Lot News

Bezkonkurencyjna punktualność LOT-u

LOT beats other European airlines in international on-time performance ranking

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 82

LOT zwycięża w światowym rankingu punktualności wśród europejskich przewoźników.

LOT ranks first in an international on-time competition for airlines.

With punctuality rated at an amazing 89.35%, LOT came first in the “Europe Major Airlines” category of the FlightStats 2012 On-time Performance Service Awards, outperforming such players as Aer Lingus, Finnair, KLM Royal Dutch Airlines, and Scandinavian Airlines.

FlightStats is the leading portal for gathering and collating operating data from international airlines. The On-time Performance Service Awards were introduced in 2009 and are currently presented in 13 geographical categories. The category in which LOT Polish Airlines received the award covers airlines based in Europe and operating at least 30,000 scheduled flights per year. Other winners include: Japan Airlines in the “Major International Airlines” category with 90.35% punctuality; Alaska Airlines in the “North America Major Airlines” category with 87.26%; Japan Airlines in the “Asia Major Airlines” category; and South African Airways in the “Middle East & African Major Airlines” category with 91.17%.

We would like to congratulate all the Operating Centre staff who contributed to this success. Working together like this enables LOT to offer its passengers unrivalled travel comfort and punctual arrival at their destination. ☐

© shut trerstock

LOT ze świetnym wynikiem 89,35 proc. punktualności zajął pierwsze miejsce w kategorii „Europe Major Airlines” w światowym rankingu FlightStats 2012 On-time Performance Service Awards, pokonując takich finalistów jak Aer Lingus, Finnair, KLM Royal Dutch Airlines czy Scandinavian Airlines.

FlightStats jest wiodącym portalem gromadzącym i zestawiającym dane operacyjne linii lotniczych z całego świata. On-time Performance Service Awards przyznawane są od 2009 r., obecnie w trzynastu kategoriach związanych z regionami geograficznymi.

Kategoria, w której zwyciężyły Polskie Linie Lotnicze LOT, obejmuje europejskie linie lotnicze wykonujące co najmniej 30 tys. rejsów rozkładowych rocznie. Laureatami pozostałych wybranych kategorii zostali Japan Airlines w kategorii „Major International Airlines” z wynikiem punktualności 90,35 proc., Alaska Airlines z wynikiem 87,26 proc. jako „North America Major Airlines”, w kategorii „Asia Major Airlines” zwyciężyły Japan Airlines, natomiast jako „Middle East & African Major Airlines” – South African Airways – 91,17 proc. punktualności. Serdecz­ nie gratulujemy wszystkim pracownikom, którzy pod kierownictwem Centrum Operacyjnego przyczynili się do tego sukcesu! Dzięki takiej współpracy LOT może oferować Państwu, naszym Pasażerom, najwyższy komfort podróży i punktualne dotarcie do celu. ☐

13-03-14 17:26

073_

LOT Info

073_KA_02_LOTinfo_01kor.indd 073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd8383

83

13-01-18 13-03-14 11:05 15:29

lot news

Lot News

Rocznica rejsu 007 16 kwietnia świętujemy 40. rocznicę uruchomienia bezpośredniego połączenia Warszawa – Nowy Jork. Największa metropolia wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych przyciąga rocznie prawie 40 mln turystów! Jest ona jedną z kluczowych destynacji LOT-u, cieszącą się ogromnym zainteresowaniem naszych pasażerów, dla których na tej trasie oferujemy do 11 rejsów tygodniowo.

Z historią tego połączenia związana jest ciekawa anegdota.

Otóż zgodnie z przyjętymi zasadami i tradycją LOT-u nasze rejsy powinny nosić numer LO 001 na wylot z Warszawy i LO 002 na rejs powrotny z Nowego Jorku. Zdecydowaliśmy się jednak na inną numerację – 006 i 007.

Wszystko to za sprawą najsłynniejszego filmowego agenta świata, którego zekranizowane przygody po raz ósmy pojawiły się w kinach w 1973 r., i do tego akcja filmu toczy się właśnie w Nowym Jorku!

Historię rejsu 007 otwierał ka­ pitan Włodzimierz Sułecki, który jako pierwszy kapitan PLL LOT wylatał 10 mln km. To on przyprowadził z Moskwy samolot Ił-62, który wykonał pierwszy transatlantycki rejs. Później pilotował maszyny typu Boeing 767. Postać barwna i ciekawa. W sam raz jako partner dla… agenta 007. ☐

On 16 April we celebrate the 40th anniversary of the Warsaw-New York service. The largest metropolitan area on the East Coast attracts almost 40 million tourists every year. It’s one of LOT’s key destinations and a very popular commercial connection with up to 11 flights per week.

The history of the route reveals an interesting story.

According to convention and LOT’s traditions, our outbound flights departing from Warsaw should have the number LO 001, while the code of inbound flights returning from New York should be LO 002. But inspired by the silver screen’s most famous secret agent (whose eighth franchise premiered in movie theatres in 1973 and whose plot was based in New York), we chose different numbers – 006 and 007.

The history of flight 007 begins with Captain Włodzimierz Sułecki, the first LOT Polish Airlines pilot to fly 10 million kilometres. It was he who brought the IŁ-62 from Moscow and took it on its maiden transatlantic flight. Sułecki later flew Boeing 767s. A colourful and exciting character. The perfect partner for … Agent 007. ☐

© adam lach/napo images

Anniversary of flight 007

„Agenci” do zadań specjalnych LOT Secial “Agents”

84

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 84

13-03-14 15:30

W PROGRAMIE MILES & MORE 1 MILA PREMIOWA ZA KAŻDE 5 ZŁ PRZEZNACZONE ZA ZAKUPY W APART. ZAPRASZAMY DO SALONÓW APART LOT Info W CAŁEJ POLSCE I DO ESKLEPU. 073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 85

85

13-03-14 15:30

lot news

Lot News

E-Kalejdoskop na lot.com!

E-Kaleidoscope is available at lot.com!

Magazyn pokładowy Kalejdoskop, dostępny na pokładach naszych samolotów od 34 lat, teraz można czytać również w wersji elektronicznej na stronie internetowej LOT-u lot.com w zakładce Kalejdoskop. Na początku nasz Kalejdoskop ukazywał się jako angielskojęzyczny kwartalnik o niewielkiej objętości, z czasem zmieniał formę, by przybrać kształt bogato ilustrowanego, dwujęzycznego miesięcznika, który właśnie trzymacie Państwo w rękach.

Zależy nam na jego podróżniczo-lifestylowym charakterze z domieszką tematów biznesowych i kulturalnych, tak by w czasie rejsu mogli Państwo z przyjemnością oddać się lekturze różnorodnych tekstów, znaleźć tam ciekawostki, a nawet inspiracje. Kalejdoskop tworzą pod bacznym okiem redaktor naczelnej Martyny Wojciechowskiej doświadczeni dziennikarze, znani podróżnicy, globtroterzy i osobistości ze świata kultury i sztuki. W ciągu ostatnich kilku lat magazyn ukazywał się w nakładzie 35 tys. egzemplarzy. Dystrybuowany jest na pokładach rejsowych samolotów PLL LOT, w przedstawicielstwach krajowych i zagranicznych, salonikach executive lounge na lotniskach, podczas imprez targowych i promocyjnych w Polsce i na świecie.

W imieniu naszym i redaktor naczelnej Martyny Wojciechowskiej zachęcamy do lektury, również nowego, internetowego wydania! ☐

BEZPIECZEństwo

safety

NIE PALIMY Uprzejmie przypominamy, że w czasie trwania wszystkich rejsów PLL LOT obowiązuje bezwzględny zakaz palenia (dotyczy też papierosów elektronicznych) oraz picia alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w sklepie pokładowym Duty Free.

NIE telefonujemy Podczas całego lotu obowiązuje bezwzględny zakaz używania wszelkich przenośnych urządzeń elektronicznych emitujących sygnały radiowe. Mogą one zakłócać pracę komputerów pokładowych. Ich zasilanie – jeśli znajdują się w zasięgu pasażera lub w jego bagażu rejestrowanym i podręcznym – musi być bezwzględnie wyłączone przez cały czas przebywania na pokładzie. Pasażerowie mogą natomiast korzystać z urządzeń elektronicznych nieemitujących sygnałów radiowych, a więc: przenośnych komputerów, gier elektronicznych, odtwarzaczy i kamer wideo, ale tylko wtedy, gdy wyłączony jest napis „Zapiąć pasy”. Na pokładach samolotów można korzystać z telefonów komórkowych wyłącznie przed startem, do chwili zamknięcia drzwi samolotu, i w przypadkach dłuższego oczekiwania na start po każdorazowej decyzji kapitana ogłoszonej pasażerom. Po wylądowaniu wolno używać komórek dopiero po wyłączeniu silników. Natomiast w przypadku wydłużonego kołowania samolotu na stanowisko postojowe można telefonować wyłącznie po decyzji kapitana ogłoszonej każdorazowo pasażerom.

NO SMOKING We kindly remind you that smoking is strictly forbidden (including e-cigarettes) on all flights of the PolishAirlines LOT. You are also requested to refrain from drinking alcohol on our planes, either brought along on board or purchased in the duty free shop.

NO CALLING During the whole flight it is strictly forbidden to use any portable electronic devices emitting radio signals as they might interfere with the onboard computers.

If those electronic devices are within the reach of a passenger or in his registered and hand luggage – their power supply must be absolutely turned off during the whole flight. Passengers may use the electronic devices which do not emit radio signals, such as personal computers, electronic games, CD players and video cameras, but only when “fasten seatbelts” the signal is switched off. Passengers may use their mobile phones onboard only before take-off, until the plane door is closed, and in cases of prolonged waiting for take-off, each time the captain has announced his decision to passengers. After landing mobile phones may be used only after the engines have been switched off. In case of a prolonged journey to the parking lot, the using of mobile phones is permitted only after the captain has announced his decision to the passengers.

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM

LIQUIDS IN YOUR HAND LUGGAGE

Od 6 listopada 2006 r. w krajach Unii Europejskiej obowiązują nowe przepisy dotyczące odprawy pasażerów podróżujących w dowolnym kierunku z lotnisk UE oraz Norwegii, Islandii i Szwajcarii. W związku z zagrożeniem płynnymi materiałami wybuchowymi ograniczają one ilości płynów, jakie podróżni mogą wnosić na pokład samolotu. W wyznaczonych punktach każdy pasażer i jego bagaż podręczny zostają poddani kontroli. Chodzi o sprawdzenie, czy podróżny nie wnosi na pokład samolotu niedozwolonych cieczy. Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com.

86

Kaleidoscope, our inflight magazine, has been available onboard for 34 years and is now available online in the Kaleidoscope section of the LOT website at lot.com.

Kaleidoscope started out as a slim English language quarterly, but has evolved over time into the richly illustrated bilingual monthly you are now reading.

Travel, lifestyle, business and culture, interesting facts and inspirations provide you with an enjoyable and diversified read during the flight. The Kaleidoscope team, led by its editor-in-chief Martyna Wojciechowska, features seasoned journalists, accomplished travellers, globetrotters and celebrated people from the world of culture and art.

Kaleidoscope’s circulation has grown to 35,000 copies in recent years. It is distributed onboard LOT Polish Airlines aircraft, at LOT agencies in Poland and abroad, in executive lounges at airports, and at trade fairs and promo events in Poland and overseas.

On behalf of the Kaleidoscope team and its editor-in-chief Martyna Wojciechowska, we warmly encourage you to read the latest online edition. ☐

Since 6 November 2006 in the European Union countries new regulations have been in force regarding the check-in of passengers travelling in any direction from EU airports as well as from Norway, Iceland and Switzerland. In connection with the risk of liquid explosives, they limit the amount of liquid which can be taken on board of the aircraft. At set points, each passenger and his or her hand luggage, undergo control. It must be checked whether the traveler does not take prohibited fluids on board of the aircraft. Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 86

13-03-14 15:52

bagaż

Bagaż rejestrowany przewożony w luku bagażowym CHECKED LUGGAGE ALLOWANCES

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE SAMOLOTU Carry- on luggage allowances

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH LUGGAGE ALOWANCES FOR CHILDREN UP T0 2 YEARS OF AGE

Your Luggage

Dla biletów wystawionych przed 1 maja 2012 r. obowiązuje system wagowy, tzw. Weight Concept, który dotyczy rejsów operowanych przez PLL LOT na trasach europejskich oraz na Bliski Wschód: • klasa biznes – 30 kg bagażu, • klasa ekonomiczna – 20 kg bagażu.

Bagaże przekraczające powyższe limity podlegają dodatkowej opłacie. Aktualne opłaty za nadbagaż dostępne są na stronie internetowej lot.com Na trasach transatlantyckich obowiązuje system sztukowy, zgodnie z którym pasażerowie mogą przewieźć bezpłatnie w: • klasie biznes – 2 sztuki bagażu o wadze nie większej niż 32 kg każda, mierzące maksymalnie 158 cm, • w klasie ekonomicznej – 1 sztukę bagażu o wadze 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm.

Druga sztuka bagażu o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm podlega zryczałtowanej opłacie (stawki na stronie internetowej lot.com).

Dla biletów wystawionych po 1 maja 2012 r. obowiązuje system sztukowy, tzw. Piece Concept, który dotyczy wszystkich rejsów operowanych przez PLL LOT: • Elite Club/klasa biznes na trasach długodystansowych (USA, Kanada, Chiny) – 3 sztuki o wadze nie większej niż 32 kg każda, mierzące maksymalnie 158 cm, • klasa biznes na trasach krótkiego zasięgu (Polska, Europa, Bliski Wschód) – 2 sztuki, każda do 32 kg o wymiarze do 158 cm, • klasa ekonomiczna – 1 sztuka o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm.

Dodatkowo na trasach dalekodystansowych wprowadzona została klasa Premium Club, w której dopuszczalne są 2 sztuki bagażu rejestrowanego, każda do 23 kg o wymiarze 158 cm.

Tickets issued before 1 May 2012 are subject to the Weight Concept applicable to flights operated by LOT Polish Airlines on European routes and flights to the Middle East: • Business class – 30 kg of luggage, • Economy class – 20 kg of luggage.

Luggage exceeding the above allowances is subject to an extra fee. The current fees for excess luggage are available at the lot.com website.

The Piece Concept applies to transatlantic flights, i.e. passengers are entitled to take free of charge: • in Business class – 2 pieces of luggage each weighing up to 32 kg and having a maximum size of up to 158 cm, • in Economy class – 1 piece of luggage weighting up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

A second piece of luggage weighing up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm is subject to an extra fee (see rates at lot.com).

Tickets issued after 1 May 2012 are subject to the Piece Concept applicable to all flights operated by LOT Polish Airlines: • Elite Club/Business class on long-haul flights (US, Canada, China) – 3 pieces of luggage each weighing up to 32 kg each and having a maximum size of up to 158 cm.

• Business class on short flights (Poland, Europe, Middle East) – 2 pieces of luggage each weighing up to 32 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

• Economy class – 1 piece of luggage weighting up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

In Premium Club class introduced on long-haul flights: 2 pieces of checked luggage each weighing up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

Niezależnie od limitu bagażu rejestrowanego i terminu zakupu biletu pasażer jest uprawniony do bezpłatnego przewozu bagażu podręcznego: • Elite Club/klasa biznes – 2 sztuki o łącznej wadze do 18 kg (maksymalna waga jednej sztuki 9 kg), • klasa ekonomiczna – 1 szuka do 8 kg, • klasa Premium Club – 2 sztuki o łącznej wadze do 12 kg (maksymalna waga jednej sztuki 8 kg).

Suma wymiarów każdej sztuki bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm (55x40x23)* Dodatkowo, w ramach bagażu podręcznego mogą być przewożone: • mała torebka damska lub • laptop lub • mały aparat fotograficzny lub • mała kamera lub • para kul ortopedycznych lub • dla podróżujących z dziećmi – pokarm i składany wózek lub spacerówka dla dziecka.

Apart from the above limits regarding checked-in luggage and regardless of the date on which the ticket was purchased, passengers are entitled to take on board free of charge: • Elite Club/Business class – 2 pieces of luggage weighing up to 18 kg (maximum weight of one piece of luggage is 9 kg) • Economy class – 1 piece of luggage weighing up to 8 kg, • Premium Club – 2 pieces of luggage weighing up to 12 kg (maximum weight of one piece of luggage is 8 kg) The dimensions (total length, width and height) of each piece of carry-on luggage may not exceed 118 cm (55 + 40 + 23)* Passengers may additionally carry the following items as hand luggage: • a small woman’s handbag or • a laptop or • a small camera or • or small video camera or • a pair of crutches or • for passengers travelling with children • baby food and/or a fold up collapsible pusher (stroller)

Dzieci do lat 2 niezajmujące oddzielnego miejsca w kabinie mają prawo do bezpłatnego przewozu: 1 sztuki bagażu do 23 kg o maksymalnym wymiarze do 158 cm oraz składanego wózka dziecięcego lub torby-kosza do przewozu niemowląt lub fotelika samochodowego przewożonych w luku bagażowym** Children up to 2 years of age not occupying a separate seat are entitled to take on board free of charge: 1 piece of luggage weighting up to 23 kg with a maximum size of up to 158 cm, and a fold up collapsible pusher (stroller), or a baby basket or a car seat carried in the hold. **

* Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com / * The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com. ** Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. / ** Additional carry-on luggage restrictions may apply for certain flights operated by small aircraft. *** Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. / *** A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available. **** Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. / **** An extra charge applies to outbound flights from Poland.

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 87

87

13-03-14 15:31

LOT DO KANADY

Flights to Canada

Deklaracje celne do Kanady POUCZENIE DEKLARACJI Wszyscy podróżni muszą podać swoje dane w Deklaracji Agencji Kanadyjskiej Służby Granicznej (CBSA). Na jednej karcie można umieścić dane najwyżej czterech osób mieszkających pod tym samym adresem. Każdy podróżujący ponosi odpowiedzialność za swoją deklarację. Zgodnie z przepisami prawa niewskazanie w deklaracji towarów, waluty i/lub środków pieniężnych wwożonych na teren Kanady może spowodować ich konfiskatę, nałożenie kar pieniężnych i/lub podlegać ściganiu karnemu.

Informacje podane w deklaracji będą sprawdzane przez CBSA i mogą być udostępniane innym departamentom rządowym w celu egzekwowania prawa kanadyjskiego. Więcej informacji w bazie danych Info Source (nr ref.

TABELA ZWOLNIEŃ OD CŁA DOTYCZĄCA ALKOHOLU I TYTONIU

W czasie rejsu do Kanady otrzymają Państwo od stewardesy Deklarację celną.

Prosimy o jej czytelne (drukowanym pismem), dokładne i zgodne z prawdą wypełnienie.

Zgodność podanych informacji należy poświadczyć podpisem.

88

1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych, lub 24 puszki albo butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l). (Przysługuje tylko osobom, które są pełnoletnie w prowincji, do której towar jest wwożony). 200 papierosów, 200 skrętek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 g tytoniu przetworzonego (może obowiązywać specjalne cło).

CBSA PPU 018) w bibliotece publicznej lub na stronie http://infosource.gc.ca.

CZĘŚĆ B – OSOBY ODWIEDZAJĄCE KANADĘ Każda osoba odwiedzająca Kanadę może wwieźć bez opłat celnych: prezenty (z wyjątkiem alkoholu i tytoniu) o wartości nie większej niż 60 dol. kanad. każdy; 1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych, lub 24 puszki/ butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l); 200 papierosów, 200 skrętek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 g tytoniu przetworzonego.

CZĘŚĆ C – REZYDENCI KANADYJSCY Każdemu rezydentowi kanadyjskiemu powracającemu do Kanady przysługuje jedno z następujących zwolnień od cła, w zależności od długości czasu pobytu poza Kanadą (co obejmuje wszystkie towary i/lub prezenty zakupione lub otrzymane za granicą): 24 godziny: 50 dol. kanad. Zwolnieniu nie podlega towar, którego wartość przekracza 50 dol. Alkohol i tytoń podlegają ocleniu.

48 godzin: 400 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok) 7 dni: 750 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok)

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 88

13-03-14 15:32

We arrange VIP access to the best places around the world.

With my Gold Status, I enjoy it too.

With easy access to over 1,000 lounges.

Wherever I’m sat on the plane.

I’ve earned it.

Fiona Foxon - Global Brand Ambassador to the Quintessentially Group and Star Alliance Gold Status.

staralliance.com

Discover the Gold Status feeling

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 89

LOT Info

89

13-03-14 15:32

LOT DO USA

Flights to the USA

Deklaracje celne i wizowe do USA OPRÓCZ DEKLARACJI CELNEJ DOSTANĄ PAŃSTWO RÓWNIEŻ DEKLARACJĘ WIZOWĄ I-94.

Prosimy o dokładne i zgodne z prawdą jej wypełnienie. Każdy pasażer niebędący obywatelem USA zobowiązany jest do wypełnienia pierwszej strony tej deklaracji. Nie wypełniają jej jedynie osoby na stałe mieszkające w USA, legitymujące się paszportem kraju objętego ruchem bezwizowym z USA, posiadające zieloną kartę lub wizę imigracyjną. Przed przystąpieniem do wypełniania deklaracji prosimy o dokładne zapoznanie się z instrukcją zamieszczoną poniżej. Wszelkich informacji i pomocy udzieli Państwu personel pokładowy. Po wypełnieniu obydwie deklaracje wraz z paszportem należy przedstawić w trakcie kontroli paszportowej i celnej.

WYJAŚNIENIA DODATKOWE Wszystkie osoby mogą być poddane przesłuchaniu i rewizji (także ich mienie). Nielegalny przywóz substancji zastrzeżonych (narkotyków, chemikaliów, leków dostępnych tylko na receptę, a bez dołączonej recepty itd.), bez względu na liczbę, stanowi pogwałcenie prawa Stanów Zjednoczonych.

Z wszelkimi pytaniami dotyczącymi przedmiotów podlegających zgłoszeniu lub ocleniu należy zwracać się do pracowników Służby Celnej.

90

PRODUKTY ROLNE I ZWIERZĘCE Chcąc zapobiec przenikaniu niebezpiecznych szkodników i zakazanych zwierząt, ogranicza się przywóz następujących artykułów: owoców, warzyw, roślin, produktów roślinnych, gleby, mięsa, przetworów mięsnych, ptaków, ślimaków oraz innych żywych zwierząt lub produktów zwierzęcych.

Podróżny, który nie zgłosi wszystkich tego rodzaju artykułów celnikowi lub inspektorowi rolniczemu, podlega karze, a artykuły mogą ulec konfiskacie.

WALUTA I ŚRODKI PIENIĘŻNE Przewóz waluty lub środków pieniężnych jest legalny bez względu na sumę.

Jednakże podróżny, który wywozi ze Stanów Zjednoczonych lub wwozi tam więcej niż 10 tys. dol. (w walucie USA albo jej równowartość w walucie obcej, lub łącznie) w postaci monet, banknotów, czeków podróżnych lub papierów wartościowych na okaziciela, takich jak przekazy pieniężne, czeki osobiste lub bankowe, akcje lub obligacje, jest prawnie zobowiązany do zgłoszenia tej sumy na

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA FORMULARZA WIZOWEGO (RUBRYKI)

1. Nazwisko 2. Imię 3. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 4. Kraj obywatelstwa 5. Płeć (męska – M, żeńska – F) 6. Data wydania paszportu: dzień/miesiąc/rok 7. Data ważności paszportu: dzień/miesiąc/rok 8. Seria i numer paszportu 9. Numer lotu 10. Kraj zamieszkania 11. Miejsce rozpoczęcia międzynarodowej podróży lotniczej (np. Kraków, Warszawa) 12. Miejsce wydania wizy, np. Kraków 13. Data wydania wizy: dzień/miesiąc/rok 14. Adres w USA: numer domu, ulica 15. Adres w USA: miejscowość i stan 16. Numer telefonu w USA, pod którym można Pana/Panią zastać 17. Adres e-mail 18. Nazwisko 19. Imię 20. Data urodzenia: dzień /miesiąc/rok 21. Kraj obywatelstwa (np. Polska)

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 90

13-03-14 15:32

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 91

91

13-03-14 15:32

LOT DO USA

Flights to the USA

Otrzymaną od stewardesy Deklarację celną prosimy wypełnić czytelnie (pismem drukowanym) długopisem lub wiecznym piórem.

Zgodność podanych informacji z prawdą należy poświadczyć własnoręcznym podpisem.

kwestionariuszu Służby Celnej USA nr 4790.

Podróżny musi wypełnić taki kwestionariusz nawet wtedy, gdy walutę lub środki pieniężne przewozi dla niego inna osoba. Niewypełnienie wymaganego kwestionariusza lub podanie niepełnej sumy przewożonych środków pieniężnych może spowodować konfiskatę całej waluty i wszystkich papierów wartościowych oraz kary administracyjne i/lub dochodzenie kryminalne.

92

TOWARY Podróżni niebędący stałymi mieszkańcami USA muszą zgłosić w punkcie 15. łączną wartość wszystkich przedmiotów przeznaczonych dla innych osób oraz wszystkich towarów przeznaczonych na sprzedaż lub pozostawienie w Stanach Zjednoczonych.

Przedmioty te obejmują wszystkie prezenty, towary handlowe lub próbki (wyjątek: przedmioty użytku osobistego, takie jak ubranie, biżuteria osobista, sprzęt fotograficzny, bagaż itp. nie podlegają ocleniu).

Stali mieszkańcy USA muszą zgłosić w punkcie 15. łączną wartość wszystkich przedmiotów nabytych za granicą, włącznie z towarami handlowymi i próbkami (niezależnie od tego, czy są to towary nowe, czy używane, obłożone cłem lub nie, nabyte w drodze kupna, otrzymane w prezencie lub nabyte w inny sposób). Dotyczy to również przedmiotów kupionych w sklepach wolnocłowych w USA i za granicą, które znajdują się w posiadaniu pasażera w momencie wjazdu do Stanów Zjednoczonych.

Przedmioty nabyte w trakcie tej podróży w drodze wysyłki z innych krajów (z wyjątkiem przedmiotów nabytych na terytorium posiadłości zamorskich Stanów Zjednoczonych i w krajach basenu Morza Karaibskiego) podlegają ocleniu w momencie ich wwozu do USA. Wysokość opłaty celnej zostanie ustalona przez pracownika Służby Celnej. Stali mieszkańcy Stanów Zjednoczonych mają zwykle prawo przywieźć bez cła towary o łącznej wartości 800 dol., o ile wwożą je ze sobą. Osobom niebędącym stałymi mieszkańcami USA przysługuje zwykle prawo wwozu bez cła towarów o łącznej wartości 100 dol. Opłata celna wynosi zwykle 10 proc. od pierwszego tysiąca dolarów powyżej wymienionych limitów.

Jeśli wartość wszystkich przedmiotów zgłoszonych w punkcie 15. przekracza 1,4 tys. dol. na osobę, to należy wymienić je w tabeli na drugiej stronie Deklaracji celnej, podając ich ceny w dolarach USA (przy prezentach – ich prawdziwą wartość równą cenie detalicznej).

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA DEKLARACJI CELNEJ (RUBRYKI) 1. Nazwisko, imię, drugie imię 2. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 3. Liczba członków rodziny podróżujących z Tobą 4. (A) Adres w USA (nazwa hotelu, miejsce docelowe podróży), (B) Miejscowość, (C) Stan 5. Paszport wydany przez (kraj) 6. Numer paszportu 7. Kraj stałego zamieszkania 8. Kraje odwiedzane w tej podróży bezpośrednio przed przybyciem do USA 9. Linie lotnicze/nr lotu lub nazwa statku 10. Zasadniczym celem tej podróży są interesy: Tak/Nie 11. Przywożę (przywozimy) (A) owoce, rośliny, żywność, owady: Tak/Nie, (B) produkty mięsne, zwierzęta, produkty pochodzenia zwierzęcego/dziczyznę: Tak/Nie, (C) czynniki chorobotwórcze, hodowle komórek, ślimaki: Tak/Nie, (D) próbki gruntu; (lub) Przebywałem (przebywaliśmy) w gospodarstwie rolnym/na pastwisku: Tak/Nie 12. Byłem (byliśmy) w bliskim kontakcie (dotykanie, obrządzanie) ze zwierzętami hodowlanymi: Tak/Nie 13. Przywożę (przywozimy) walutę lub środki walutowe o wartości 10 tys. dol. lub ekwiwalent w walucie obcej (definicja środków walutowych znajduje się na odwrocie): Tak/Nie 14. Posiadam (posiadamy) artykuły handlowe (artykuły na sprzedaż, próbki artykułów w celu uzyskania zamówień lub artykuły nieuważane za osobiste): Tak/Nie 15. Stali mieszkańcy USA – całkowita wartość wszystkich artykułów, w tym artykułów handlowych nabytych za granicą (w tym prezenty dla innych osób, lecz nie artykuły przesłane pocztą do USA) i przywiezionych do USA wynosi: kwota w dolarach. Osoby przyjezdne – całkowita wartość wszystkich artykułów, które pozostaną docelowo w USA, w tym artykułów handlowych, wynosi: kwota w dolarach. Proszę przeczytać instrukcję na odwrocie formularza. Przewidziano tam miejsce na wyszczególnienie wszystkich artykułów, które należy zadeklarować.

Stwierdzam niniejszym, że przeczytałem informacje na odwrocie tego formularza i że moja deklaracja jest zgodna z prawdą.

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 92

13-03-14 15:33

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 93

93

13-03-14 15:33

Business Class

RUBY SPARKS Calvin jest młodym pisarzem, który osiągnął ogromny sukces na początku kariery, ale teraz ma trudności i w pisaniu, i w życiu osobistym. Ostatecznie dokonuje przełomu i tworzy postać Ruby, która jest dla niego źródłem inspiracji. / Calvin is a young novelist who achieved phenomenal success early in his career, but is now struggling with his writing as well as his romantic life. Finally, he makes a breakthrough and creates a character named Ruby who inspires him.

DOPÓKI PIŁKA W GRZE / TROUBLE WITH THE CURVE

ZAKLĘCI W CZASIE / THE TIME TRAVELER’S WIFE

Gus zajmuje się wyszukiwaniem utalentowanych bejsbolistów.

Z powodu problemów ze wzrokiem nie widzi, kiedy piłka przekracza metę domową. Jego córka Mickey chce mu pomóc, dlatego rzuca pracę i jedzie z ojcem na wyjazd rekrutacyjny, który będzie ostatnim w karierze Gusa, jeśli nie uda mu się wybrać odpowiednich zawodników. / Gus is a baseball scout with eye problems. He can’t see the baseball go over home plate. His daughter Mickey wants to help and so leaves her job to go on a recruiting trip, which might be his last if Gus can’t make the right call.

Romantyczny dramat o bibliotekarzu z Chicago, który ma gen podróżowania w czasie, co komplikuje jego plany matrymonialne. / A romantic drama about a Chicago librarian with a gene that causes him to involuntarily time travel and the complications it creates for his marriage.

Copyright: Twentieth Century Fox

Copyright: Warner Bros

Copyright: Warner Bros

Copyright: Warner Bros

Copyright: Twentieth Century Fox

FILMY / MOVIES

SHERLOCK HOLMES

AVATAR

Detektyw Sherlock Holmes i jego partner Watson angażują się w intelektualną rozgrywkę z przeciwnikiem, który zagraża całej Anglii. / Detective Sherlock Holmes and his stalwart partner Watson engage in a battle of wits and brawn with a nemesis whose plot is a threat to all of England.

Jake, kaleki weteran wojenny, zostaje wysłany na misję pod postacią awatara na planetę zwaną Pandorą, zamieszkiwaną przez człekopodobną rasę Na’vi. Jake poznaje Neytiri – piękną istotę, dzięki której coraz lepiej poznaje rasę Na’vi. Wkrótce będzie musiał opowiedzieć się za jedną ze stron i wziąć udział w bitwie, która przesądzi o losach Pandory. / Jake, a paraplegic war veteran, who in the form of an “avatar” is sent to research another planet called Pandora, which is inhabited by the Na’vi, a humanoid race. Jake quickly meets a beautiful alien called Neytiri, and thanks to her, he gets to know the Na’vi race. However, soon the soldier will have to take a stand, and choose a side on which he will fight the epic battle that will determine the fate of Pandora.

UP CLOSE WITH... USAIN BOLT

WHO DO YOU THINK YOU ARE – MARTIN SHEEN

ALCATRAZ

Copyright: Fox

Copyright: Warner Bros

Copyright: Fabryka Obrazu Dariusz Jadach

STACYJKA

PODMIEJSKI CZYŚCIEC / SUBURGATORY

Copyright: TMJ KIM

Copyright: FOX

JESS I CHŁOPAKI / THE NEW GIRL

94

SIŁA WYŻSZA

Copyright: Getty Images

JAK POZNAŁEM TWOJĄ MATKĘ / HOW I MET YOUR MOTHER

Copyright: Warner Bros

Copyright: CBS

Copyright: TVP S.A.

SERIAL TV / TV SHOW

PAUL MCCARTNEY: LIVE KISSES

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 94

13-03-14 17:25

Audio

03 RELAX ZRELAKSUJ SIĘ

POISSON ROUGE

04

POLSKIE AKTUALNE POLISH CURRENTS FAZA DELTA

SAINT PRIVAT

HEY

PAULINE LONDON

KIM NOWAK

FREDDA

MANCHESTER

ELDISSA

MACIEJ CZACZYK

CLUB DES BELUGAS

LADY PANK

JOJO EFFECT IAIN MACKE

MARYLA RODOWICZ

NOUVELLE VAGUE

ARTUR ROJEK

ZEBRAVILLE

MAREK KOSCIKIEWICZ

TYRRELL LOVELY LAURA

RAFAł BRZOZOWSKI/LIBER

JEN SALZ

LEMON

MILKMEDIA

ENEJ

PAOLO CONTE

05

MUZYKA KLASYCZNA I FILMOWA classical and film music MY DEAR FRODO (HOBBIT)

ROCKOWE SMACZKI LET’S ROCK HERE WITH ME

07

JAZZ/SWING JAZZ/SWING

THE KIND YOU CAN’T AFFORD

KILLERS

MADELEINE PEYROUX

II SONATA B-MOLL, OP. 36, I ALLEGRO AGITATO

THE ROLLING STONES

NICOLA CONTE

FOALS

NIKKI YANOFSKY

NOTTURNO (LYRIC SUITE)

GREEN DAY

NICOLA CONTE

AC/DC

3IO

PETER ILLYICH TCHAIKOVSKY/VLADIMIR ASHKENAZY/LONDON SYMPHONY ORCHESTRA

GUANO APES

MARBERT ROCEL

M 83

AARON TESSER

ALEKSANDER SCRIABIN/KONRAD SKOLARSKI

WE HAVE BAND

TONY BENNETT

DANCE WITH ME (ANNA KARENINA)

THE ROLLING STONES

GRACE POTTER

LOVE THEME FROM ROMEO AND JULIET

PLACEBO

DEAD CAPO

NINO ROTA/PRAGUE PHILHARMONIA

ZZ TOP

SARA MITRA

EWELINA LISOWSKA

FREDERIC CHOPIN/VLADIMIR ASHKENAZY

AEROSMITH

VERNON DILWORTH

ZAP MAMA

ANIA WYSZKONI

FERENC LISZT/JORGE BOLET

THE OFFSPRING

MINNIE MURPHY

SOREN SIEGU RICHARD GA

LIBER/NATALIA SZROEDER

SOUNDGARDEN

MONIKA BORZYM

AMELIE LES CRAYONS

MONIKA KUSZYńSKA

BON JOVI

CLUB DES BELUGAS

MOP MOP

T.LOVE

EVA MARS

BAJM

08

09

SHADOW OF YOUR SMILE LE ROSE DES FILLES CAN’T TAKE MY EYES OFF IT’S A BEAUTIFUL DAY MAMBO TONIGHT BLUE MONDAY ONLY YOU HELLO

OFFCENTER MOON

DON’T WORRY, BE HAPPY VIA CON ME PAROLES, PAROLES LAST TANGO IN PARIS LA MAIGRELETTE KISS OF KALI BLUE MOON

POLSKIE PRZEBOJE BEST OF POLISH music TAKA WARSZAWA

MOKRY PIES LIST

LIśCIE NA WIETRZE DOBRA KONSTELACJA NA ODLEGłOść CISZA I WIATR TATUAŻ

KATRINA

BęDę Z TOBą

TAK SMAKUJE żYCIE W STRONę SŁOńCA ZAPYTAJ MNIE O TO KOCHANY WSZYSTKIEGO NA RAZ ZOSTAń CHWILO

HOWARD SHORE/LONDON VOICES, TIFFIN SCHOOL BOYS CHOIR

06

SERGEI RACHMANINOV/KONRAD SKOLARSKI EDVARD GRIEG/ENGLISH CHAMBER ORCHESTRA

PIANO CONCERTO NO. 1 IN B FLAT MINOR, II ANDANTO SEMPLICE FANTAZJA H-MOLL, OP. 28

DARIO MARIANELLI

NOCTURNE IN B MAJOR, OP. 32 UN SOSPIRO

AQUARIUM (LE CARNAVAL DES ANIMAUX)

CAMILLE SAINT-SEANS/PASCAL ROGE, CRISTINA ORTIZ.LONDON SINFONIETTA

LUCY PHERE

CRYING IN THE RAIN

INHALER

STRAY HEART YOU SHOOK ME ALL NIGHT LONG SUNDAY LOVER STEVE MCQUEEN TIRED OF RUNNING DOOM AND GLOOM B3

CHARTREUSE WHAT COULD HAVE BEEN LOVE TURNING INTO YOU BEEN AWAY TOO LONG BECAUSE WE CAN BLACK CHANDELIER

QUIET DAWN

BIENVENUE DANS MA VIE HERE EPLE

LOVE ME

ALL NIGHT LONG DON’T GET AROUND MUCH ANYMORE FLY ME TO THE MOON ATRACO A LAS 3 BABY & ME SHORTY

THE FORBIDDEN HOPE DIAMOND APPLETREE

PUTTIN ON THE RITZ

BIFFY CLYRO

MIŁOŚĆ PRZESZłA OBOK

KLASYKA MUZYKI POP POP CLASSICS

ONE MORE SHOT

10

Hity z Chin Hits from China

ANOTHER SUNNY DAY

11

lista przebojów contemporary hit list

HALL OF FAME

12

moda i relaks fashion & relaxation

WORLD LOOKING IN

BEATA

A-HA

CLAIRE

SCRIPT

MORCHEEBA

VOO VOO

CéLINE DION

YOGA LIN

ED SHEERAN

WHAT TIME CAN’T HEAL

NATALIA KUKULSKA

SIMON & GARFUNKEL

F.I.R

ALICIA KEYS/NICKI MINAJ

MY WAYS

BUDKA SUFLERA

CHRIS ISAAK

KIMBERLELY CHEN

WILL I AM/BRITNEY SPEARS

MORNING FLOW

PERFECT

THE CARS

JAM HSIAO

CALVIN HARRIS/FLORENCE WELCH

THE MOON TOLD ME SO

VARIUS MANX/ANITA LIPNICKA

HEAVEN 17

KAREN MOK

LUMINEERS

DRIVE / DRIVEN YELLO

KRYSTYNA GIżOWSKA

BONNIE TYLER

MICHAEL KUNG-LEUNG & VICTOR WONG

TAYLOR SWIFT

BLUE IN GREEN

REZERWAT

ACE OF BACE

HAN GENG

LENKA

EUPHONIC 7

KULT

BONEY M

JANICE

ROBBIE WILLIAMS

MARCUS KOCH

TEST

JENNIFER PAIGE

KIMBERLELY CHEN

IMANY

RADIO CITIZEN

IRA

DURAN DURAN

JAM HSIAO

PINK

GREYBOY W

ELEKTRYCZNE GITARY

SURVIVOR

SUN NAN

MAROON 5

80S CASUAL

T.LOVE

HUEY LEWIS/THE NEWS

VALEN HSU

LABRINTH/EMELI SANDE

AIO

KAYAH

GIPSY KINGS

ELVA HSIAO

SWEDISH HOUSE MAFI/JOHN MARTIN

LIVING THEATER

KOMBI

EMILIA

OLLY MURS/FLO RIDA

DE MONO

THE BEATLES

ELLIE GOULDING

MAANAM

THE Honeydrippers

JAK GDYBY NIGDY NIC W BIEGU V BIEG

NIE PŁACZ EWKA TOKYO

PRZEżYłAM Z TOBą TYLE LAt ZAOPIEKUJ SIę MNĄ ARAHJA

PRZYGODA BEZ MIłOśCI WIARA WŁOSY

CHłOPAKI NIE PłACZą TESTOSTERON SłODKIEGO MIłEGO żYCIA WSZYSTKO NA SPRZEDAż ZAPATRZENIE

POUR QUE TU MAIMES ENCOR THE SOUND OF SILENCE WICKED GAME

WHY CAN’T I HAVE YOU TEMPTATION HOLDING OUT FOR A HERO ALWAYS HAVE, ALWAYS WILL KALIMBA DE LUNA CRUSH

THE REFLEX

EYE OF THE TIGER DO YOU BELIEVE IN LOVE VOLARE

BIG BIG WORLD WE CAN WORK IT OUT SEA OF LOVE

CAPTAIN S.V HERO

LOVE YOU

PRINCESS

LOVE YOURSELF FEEL LIKE SEEING YOU SAY NO

SHI GE TA BU RU NI YI GE STAR TREK WO ZAI KU

CHEMICAL REACTION DU JIAO XI AI DE ZHU DA GE

GIVE ME LOVE GIRL ON FIRE

SCREAM & SHOUT SWEET NOTHING HO HEY

KNEW YOU WERE TROUBLE EVERYTHING AT ONCE DIFFERENT

YOU WILL NEVER KNOW TRY

DAYLIGHT BENEATH YOUR BEAUTIFUL DON’T YOU WORRY CHILD TROUBLEMAKER

NATURAL SELF

SATIN JACKETS

THE CONCRETES MALIK ALARY

FAMILY FODDER

LUNGOMARE DI LEVANTE TODAY MUSIC SMOOTH

SUMMER DAYS GOT TO BE LOVE MERMAID

BASSMENT GROOVE LILY’S LOUNGE

ANYTHING COULD HAPPEN

Autorskie programy muzyczne, specjalnie na pokłady naszych samolotów, przygotowała firma Internet Media Services SA , lider i ekspert w branży nowych mediów w miejscu sprzedaży w Polsce i Europie, obejmujących audiomarketing, Digital Signage i aromamarketing.

On-board customised music programmes prepared specially by Internet Media Services SA , a leader and expert in new media at the point of sale in Poland and Europe, which include audiomarketing, Digital Signage and aromamarketing. www.ims.fm, 02-844 Warszawa ul. Puławska 465

LOT Info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 95

95

13-03-14 15:33

Economy Class

W święto 4 lipca terroryści chcą doprowadzić do zamachu, który sparaliżuje całą Amerykę.

Za spiskiem stoi tajemniczy mężczyzna, którego misterny plan ma tylko jeden słaby punkt. Jest nim policjant John McClane (Bruce Willis), który może zniweczyć jego zamiary. / On the 4th of July, an attack on the vulnerable United States infrastructure begins to shut down the entire nation. The mysterious figure behind the scheme has figured out every modern angle - but never figured on an old-school “analog” fly in the “digital” ointment. Bruce Wills is John McClane. No mask. No cape.

No problem.

ACE VENTURA: PSI DETEKTYW / ACE VENTURA: PET DETECTIVE

Copyright: Twentieth Century Fox

Copyright: Warner Bros

SERIAL TV / TV SHOW

TEORIA WIELKIEGO WYBUCHU / THE BING BANG THEORY

GLEE

Copyright: Warner Bros

Para młodych ludzi pobiera ważne życiowe lekcje od wspaniałego, ale też niesfornego i neurotycznego psa. / A family learns important life lessons from their adorable, but naughty and neurotic dog.

SZKLANA PUŁAPKA 4 / LIVE FREE AND DIE HARD

Copyright: Warner Bros

MARLEY I JA / MARLEY & ME

Copyright: Twentieth Century Fox

Copyright: Twentieth Century Fox

FILMY / MOVIES

REJSY DO POLSKI/FLIGHTS TO POLAND

TOM & JERRY

96

OCH, ŻYCIE / LIFE AS WE KNOW IT

Holly jest świetnie zapowiadającą się restauratorką, a Eric szefem działu sportowego w stacji telewizyjnej. Jedyna rzecz, która ich łączy po nieudanej pierwszej randce, to obopólna niechęć i miłość do wspólnej córki chrzestnej, Sophie. Kiedy dziewczynka traci rodziców, Holly i Messer muszą zapomnieć o wzajemnych animozjach i znaleźć wspólny język. / Holly is an up-and-coming caterer and Eric is a promising network sports director.

After a disastrous first date, the only thing they have in common is their dislike for each other and their love for their goddaughter, Sophie. But when they suddenly become all Sophie has in the world, Holly and Messer are forced to put their differences aside.

ACE VENTURA: PSI DETEKTYW / ACE VENTURA: PET DETECTIVE

Copyright: Warner Bros

SERIAL TV / TV SHOW

Copyright: Warner Bros

PĘPEK ŚWIATA / THE MIDDLE

DALLAS

Copyright: Warner Bros

Artie i Diane opiekują się wnukami, których nadopiekuńczy rodzice przeprowadzają się do innego miasta w poszukiwaniu pracy. Wkrótce pojawiają się problemy, bo przywiązanym do tradycyjnych metod wychowawczych dziadkom trudno zaakceptować nowoczesne zachowanie dzieci. / Artie and Diane agree to look after their three grandkids when their type-A helicopter parents need to leave town for work. Problems arise when the kids’ 21st-century behaviours collide with Artie and Diane’s old-school methods.

Copyright: Warner Bros

WSPÓLNA CHATA / PARENTAL GUIDANCE

Copyright: Warner Bros

Copyright: Twentieth Century Fox

FILMY / MOVIES

REJSY Z POLSKI/FLIGHTS FROM POLAND

TOM & JERRY

LOT info

073_KA_04_LOTinfo_013-kor.indd 96

13-03-14 15:43

DOBRE MIEJSCE

Krakowski smak

Dolce Vita An Italian feast

The taste of Kraków

Warszawska restauracja La Dolce Vita powstała z zamiłowania jej właścicieli do kuchni i filmu Italii.

Dania powstają tu z najwyższej jakości produktów dostarczanych bezpośrednio z Włoch, a wina w bogatym wyborze pochodzą z Piemontu. Ściany restauracji zdobią zdjęcia piemonckich winnic i kadry z filmu Federica Felliniego. / At Warsaw’s La Dolce Vita restaurant every dish is prepared with top quality produce fresh from Italy and the extensive wine list contains a wide selection of vintages from Piedmont. The walls are adorned with photos of vineyards and stills from Fellini films.

Ceniąc tradycyjne smaki, nie można przejść obojętnie obok sklepu pod marką Krakowski Kredens. Wysokiej jakości produkty przygotowują w większości małe rodzinne firmy, które wykorzystanie substancji dodatkowych, w tym środków konserwujących, ograniczają do absolutnie koniecznego minimum. / No one who appreciates traditional flavours and premium quality products can walk past a Krakowski Kredens store without entering. Most of the products they stock come from small family businesses, and additives, including preservatives, are kept to a bare minimum. www.krakowskikredens.pl

Good place

www.restauracjaladolcevita.pl

OD GO E DOBRCE S

MIEJ

P L AC E

Ekokuchnia Hyatt Organic cuisine by Hyatt

Pragnąc zaoferować gościom dania najlepszej jakości, Marcin Suchenek, szef kuchni w hotelu Hyatt Regency Warsaw, stworzył ekologiczne propozycje menu restauracji Venti-tre.

Używa produktów pochodzących od małych producentów, którzy nie stosują środków chemicznych. / Marcin Suchenek, the chef at the Hyatt Regency in Warsaw, has put together an organic menu for the hotel’s Venti-tre restaurants. The ingredients are mostly sourced from small producers. warszawa.regency.hyatt.com.pl

Nie tracąc czasu On the go

W The Pedicure Place można zadbać o dłonie i stopy zaledwie w 60 min, nie zapominając o interesach, gdyż dostępność Wi-Fi ułatwi pracę w trakcie zabiegów. Z myślą o panach salon przygotował ekspresowy „Business manicure”. / The Pedicure Place offers you a chance to have your hands and feet pampered in only 60 minutes and wireless Internet access will let you stay connected. There is also a speed „Business manicure” service for men. www.pedicure-place.pl

Przystanek w podróży © SHUT TERSTOCK, M.P.

A comfortable stopover Hotele B&B w Warszawie i Toruniu oferują niedrogie, komfortowo wyposażone, klimatyzowane pokoje – doskonałe miejsce do pracy i relaksu. W każdym z nich jest dostęp do bezprzewodowego internetu oraz telewizor z kanałami w czterech językach. / The B&B Hotels in Warsaw and Toruń offer economical, comfortably fitted, air-conditioned rooms that are perfect for work and leisure.

Guests have from access to wireless Internet and flat screen TVs with services in four languages. www.hotelbb.pl

97

097_KA_04_Dobre miejsce12345.indd 97

13-03-14 17:08

rozrywka

Puzzle Time krzyżówka polsko-angielska / Polish-english crossword

Krzyżówkę tworzą imiona i nazwiska postaci z różnych filmów. Każdą z nich opisano, ale by ułatwić ich odgadnięcie, wszystkie „zakodowano” również w pomocniczym diagramie szachownicy – da się je odczytać, poruszając się ruchem konika szachowego od pola z kropką.

Po wpisaniu wszystkich wyrazów litery z pól ponumerowanych w prawym dolnym rogu od 1 do 10 utworzą rozwiązanie – wizytówkę jeszcze jednej postaci, którą... też można odczytać z szachownicy w podany sposób.

The crossword features the first and last names of the protagonists of different films. Each has its own clue, but to make it easier, all the names have been encoded in the supplementary diagram – a chess board – which can be deciphered by moving the knight, starting with the box with the dot.

Once all the words have been entered, the letters from the boxes marked 1 to 10 in the bottom right corner will spell out the answer – the name of another famous movie character, which can also be read from the chess board in the given way.

Poziomo: 3. Homer, rysunkowy pracownik Elektrowni Atomowej w Springfield stworzony przez Matta Groeninga 6. Philip, prywatny detektyw z licznych ekranizacji książek Raymonda Chandlera 7. Blake, magnat naftowy grany przez Johna Forsythe’a 9. główny bohater Króla Lwa, filmu animowanego ze studia Walta Disneya

Pionowo: 1. t ytułowa bohaterka powieści Iry Levina przeniesionej na ekran przez Romana Polańskiego 2. dzielny Apacz broniący czci Apanaczi 4. komiksowa matka upiornej rodziny w filmowym dorobku Anjeliki Huston, Daryl Hannah czy Ellie Harvie 5. …Kanciastoporty, gąbka morska z kreskówki Stephena Hillenburga

Across:

autor/author: Jerzy Buczek

3. Homer, Marge’s husband.

6. Philip, private detective played by Robert Mitchum in Farewell, My Lovely.

7. patriarch of the family portrayed in Dynasty 9. Mufasa’s son from The Lion King.

Down: 1. … Woodhouse, leading character from Roman Polanski’s film.

2. Native American hero played by Pierre Brice.

4. wife of Gomez Addams and mother of Wednesday, Pugsley and Pubert.

5. … SquarePants, energetic and optimistic character who lives in a pineapple under the sea with his pet snail, Gary Rozwiązanie / Answers: SAILOR MOON

CORPORATE MEDIA POLAND

ZIELNIK 695 980 501, Ewa Budzyńska 662 202 300 Wydawnictwo Gru­ner+Jahr Pol­ska

ul. Marynarska 15

Tłumaczenia:

Dział New Business & CORPORATE MEDIA G+J:

Sp. z o.o. & Co. Spół­k a ko­m an­dy­to­wa

02-674 Warszawa

Agnieszka Chrościcka

Joanna Chlebna Dyrektor Działu New

ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa

tel. 22 360 39 60

Magdalena Szwedowska

Business & Corporate Media 605 102 006,

tel. 22 360 36 68, www.guj.pl

e-mail: kaleidoscope@guj.pl

STEPHEN CANTY red. wersji angielskiej

Aneta Nowakowska Szef Projektów Co-

Magdalena Malicka pre­zes

Martyna Wojciechowska redAKTOR naczelna

Dział graficzny:

branding i Corporate Media 601 298 629,

Agata Materkowska wydawca, Barbara

Agnieszka Franus z–ca redaktor naczelnej

Ewa Borowska projekt, grafik prowadząca

Olga Sztąberska Project Manager 502 369 430

Topol dyrektor Biura Sprzedaży, edyta

Danuta Śmierzchalska redaktor prowadząca

sylwia zaczkiewicz fotoedytorka

BIURO REKLAMY NB & CM G+J: MAŁGORZATA

pudłowska dyrektor promocji i wydawniczy

TOMASZ CHOLAŚ korekta

Joanna Kopka kartograf

TEODORCZYK dyrektor biura reklamy

Anna Piszczadowska mar­k e­ting,

Produkcja:

Krzysztof Stypułkowski DTP

Corporate Media 504 806 971, JUSTYNA

Jerzy Janczak dys­try­bu­cja i obsługa klienta

Marek Szpunar dyrektor

Koordynator LOT:

BADOWSKA 502 089 847, Anna Dembska 695

(dyr.), Tomasz Kostecki dyrektor pionu

MARIUSZ TELER

Karolina Gościniak

321 353, Edyta Słowińska 692 444 277, BOŻENA

finansowo-operacyjnego

98

098_KA_04_Krzyzufka12345.indd 98

13-03-15 13:42

VI E D Y C J A

I TA K A & G A L A

LUKSUSOWE WAKACJE MARZEŃ LATO 2013 001_Okladka_Itaka_LATO_OK.indd 1

SARDYNIA/WŁOCHY

FAMILY | SPA | FREE Wi-Fi

Park Hotel & Spa Cala di Lepre

(OLBCALG)

LATO

2013 12/19/12 4:51 PM

skluzywnych SARDYNIA to synonim ek at wakacji. Doskonały klim fera, i niepowtarzalna atmos kochały sprawiły, że to miejsce po gwiazdy! Pokochaj i Ty!

Ć OŚ W NO HHHH

✹ elegancja w najlepszym sardyńskim stylu ✹ przepiękne położenie w ogrodzie schodzącym do morza ✹ wymarzone miejsce na komfortowe wakacje ✹ profesjonalne Spa, znakomity serwis

cena od 2793 zł/os. za 7 noclegów

SARDYNIA/WŁOCHY

ROMANTIC

Le Palme & Resort

Ć OŚ W O N HHHH+

(AYTRESG)

✹ blisko piaszczystej plaży, serwis plażowy w cenie ✹ darmowe świadczenia hotelowe: 1. dziecko do 12 lat ✹ kameralna atmosfera, piękna przyroda i komfort ✹ piękny rozległy ogród z basenem i stawem z mostkami

cena od 3493 zł/os. za 7 noclegów

WEJDŹ

SOFT

All

inclusive ZA DOPŁATĄ

SARDYNIA/WŁOCHY

ROMANTIC | FREE Wi-Fi

Club Baja Sardinia

(OLBCLUG)

Ć OŚ W O N HHHH

✹ bezpośrednio przy plaży, w centrum znanej miejscowości Baja Sardinia ✹ piękne widoki i włoski styl życia ✹ dostęp do dwóch plaż, serwis plażowy w cenie ✹ położony nad idealnie transparentnym morzem

cena od 2793 zł/os. za 7 noclegów

SOFT

All

inclusive ZA DOPŁATĄ

na www.itaka.gala.pl

ZADZWOŃ: NUMER INFOLINII 801 055 111

I POBIERZ KATALOG Z NASZYMI OFERTAMI

Ilość miejsc w ofercie ograniczona

XXX_KA0413_Itaka_2013_Sardynia.indd 3

3/8/13 9:26 AM

Kalejdoskop 190x249 Note .indd 2

3/7/13 2:25 PM