Kaleidoscope

zabierz mniE / take me home

09/2013

09/2013

Meksyk/Mexico

KIERUNEK ATENY | DUCHY JUKATANU | HAWANA SZLAKIEM HEMINGWAYA | HOLLYWOOD POD KRAKOWEM | GOŁĄBKI | ŻELAZNE DROGI W GÓRSKICH PRZESTWORZACH

egzemplarz bezpłatny / free copy magazyn pokładowy Polskich Linii Lotniczych LOT ISSN 0239-9032

ul. Chocimska 7, Warsaw, tel. 22 848 12 25, tel./fax 22 848 15 90 www.restauracjarozana.com.pl

is an elegant, cosy and unpretentious restaurant whose delicate and light Polish cuisine will surprise you with new flavours and specialties every day.

There is nothing else like it in Warsaw‌

XXX_KA_1206_Rozana.indd 1

5/9/12 10:54 AM

© TOMASZ ZAWADZKI, okŁadka/cover: john coletti / east news

S

zanowni Państwo, chcemy być dla Państwa linią przyjazną, gościnną i nowoczesną.

W badaniu TNS Polska zapytaliśmy Was, naszych Pasażerów, o to, co zmienilibyście w naszym serwisie. Dzięki temu wprowadzamy usługi, których naprawdę oczekujecie.

Już teraz mogą Państwo korzystać z całkowicie nowej propozycji przekąsek i napojów w klasie ekonomicznej na trasach europejskich – LOT Gourmet, który na wyższy poziom przenosi znaczenie wyrażenia „catering pokładowy”. W jego szerokiej ofercie, za przystępną cenę, każdy z Państwa znajdzie dla siebie coś smacznego.

Dzięki działającej od sierpnia usłudze Taxi&Fly i Limo Service nie muszą się Państwo martwić o dogodny transport na i z lotniska w Warszawie. Z przyjemnością zadbamy o to, by na czas dotarli Państwo na swój rejs. W ramach usługi Meet&Greet nasz pracownik przeprowadzi Państwa przez wszelkie procedury i formalności przed odlotem. Niezbędnych informacji o statusie Państwa rejsu dostarczy natomiast usługa LOT Info SMS. Naszym pasażerom klasy biznes i premium polecam także lekturę nowego luksusowego magazynu Inspire, w którym znajdą Państwo artykuły z najciekawszych sfer życia – od biznesu, przez luksusowe podróże po świecie, po sztukę, najnowsze trendy i kulturę. Ale na tym nie koniec.

Gwarantuję, że mamy więcej dobrych pomysłów. Już niebawem zaproponujemy Państwu np. dostęp do mobilnej wersji platformy rezerwacyjnej lot.com oraz do aplikacji na telefony i tablety. Dzięki tym rozwiązaniom zarezerwują Państwo bilet czy odprawią się na rejs z dowolnego miejsca i o dowolnym czasie – łatwo, szybko i bardzo intuicyjnie. Taki jest nowy LOT. Dostrzegamy potrzebę zmian, dlatego nieustannie wprowadzamy inicjatywy, które sprawiają, że LOT jest konkurencyjny i, co dla mnie szczególnie ważne, jest przewoźnikiem otwartym na potrzeby swoich pasażerów. Zmieniamy się. ☐

edytorial

Editorial

Ladies and Gentlemen, we want to be a friendly, welcoming and modern airline attentive to your needs. In a survey conducted by TNS Polska, we asked you, our passengers, what changes you would like us to make. We are introducing a raft of new services based on your answers.

You can now avail yourselves of the new LOT Gourmet offering of snacks and drinks available in the Economy class on European routes. This service takes on board catering to a whole new level.

You can rest assured of being able to find something tasty for a reasonable price from our new menu.

Our Taxi&Fly and Limo Services have been available since August, so you no longer have to worry about commuting to and from Warsaw Chopin Airport. We are only too happy to see to it that you make it on time for your flight. As part of our Meet&Greet service, a LOT staff member will assist you in dealing with all the procedures and formalities before the flight. You will also be provided with all the necessary info about the status of your flight via the new LOT Info SMS text messaging service. Business and Premium passengers can now read our new luxury magazine Inspire, which features stories from the most interesting areas of life – business, luxury travel, art, culture and the latest trends. And I can assure you that we even more friendly services in the pipeline. You will soon be able to access the lot.com mobile booking service and use mobile phones and tablet applications. This will let you easily and intuitively book a ticket or check-in for a flight anywhere, anytime.

This is just a glimpse of the new look of LOT. We can see the need for changes so we are constantly introducing initiatives to make LOT an even more competitive carrier. It is crucially important to me that the airline is sensitive to the needs of you, the passenger. We will continue to change. ☐

Prezes PLL LOT / lot Polish airLines ceo Sebastian Mikosz

3

od naczelnej

Note from the Editor

Rum, cygara i salsa Rum, cigar and salsa

Kubańczycy nie wiedzą, jak wygląda świat poza ich krajem, cieszą się życiem jak mało który naród.

Cubans do not know much about the world outside but they celebrate life like few nations do.

4

A line with three hours wait time. To get ice cream!

Although I have to admit that they are hailed as the best in the whole Caribbean. A scoop costs 12 groszys in Coppela, Havana’s most celebrated ice cream parlour. You can also buy the same dessert at the next counter, without queuing, and pay PLN 4.20 – 35 times more. You can sometimes get meat at the butcher’s which usually stocks eggs.

You can buy ten eggs per person for 2 groszys each or pay 20 groszys and buy as many as you like.

Everything in Cuba has two prices – one for locals who pay it in Cuban peso and the other one for more affluent citizens and tourists who are charged in CUC, Convertible peso. Cuba is a country of socialist absurdities, what made me feel like revisiting my childhood days – the world of lines, food rations and endless deficit. But also fascinating creativity and wheeling and dealing. The average wage is the equivalent of USD 20, so how can you survive otherwise? Undeclared salsa lessons, restaurants tucked into private homes and Chevrolets from the 1950s converted into taxis – ideas seem to be endless. Cubans do not know much about the world outside because they usually don’t travel, they have no money to go to a restaurant, so they seat in the streets, sip cheap rum, smoke crummy cigars, since better ones are exported, dance salsa and celebrate life like few nations do. For us, people who visit Cuba in search of the sun and good energy, it’s a wonderful experience. It’s slightly less amusing for people forced to live there. In this issue of Kaleidoscope I would like to take you for a journey to Cuba. It’s really worth visiting, paradoxically right now, before the country changes to become everything we know and have already seen. ☐

redaktor naczelna / Editor in Chief Martyna Wojciechowska

© Tatiana Jachyra

Kolejka na trzy godziny stania. I to po lody! Choć, faktycznie, uchodzą za najlepsze na całych Karaibach. W Coppeli, czyli najsłynniejszej cukierni w Hawanie, kulka lodów kosztuje w przeliczeniu 12 groszy. Ale wystarczy podejść do okienka obok, żeby kupić ten sam deser, już bez kolejki, tyle że za 4,20 zł, czyli 35 razy drożej. W sklepie z mięsem mięso bywa, ale zwykle są tylko jajka. Można kupić ich 10 na osobę za 2 grosze albo zapłacić 20 groszy i kupować do woli. Wszystko bowiem na Kubie ma dwie ceny – tę dla ludności miejscowej, która płaci w peso narodowych, i tę dla bogatszych obywateli oraz turystów, którzy płacą w CUC, peso wymienialnych. Kuba to kraj socjalistycznych absurdów, więc poczułam się trochę jak za czasów dzieciństwa, rzeczywistości kolejek, kartek i wiecznych braków. Ale też fascynującej kreatywności i kombinatorstwa, bo skoro przeciętna pensja to równowartość 20 USD, to jak przetrwać inaczej? Lekcje salsy „na lewo”, restauracje zaaranżowane w prywatnych domach i chevrolety z lat 50. przerobione na taksówki – pomysłom nie ma końca. Kubańczycy nie wiedzą, jak wygląda świat poza ich krajem, bo zwykle nie podróżują, nie mają też pieniędzy, żeby pójść do restauracji, więc siadają na ulicach, popijają tani rum, palą kiepskie cygara, bo te lepsze idą na eksport, tańczą salsę i cieszą się życiem jak mało który naród. Dla nas, którzy wpadamy tam po słońce i dobrą energię, to cudowne doświadczenie. Dla ludzi, którzy muszą tam żyć – zapewne trochę mniej zabawne. W tym wydaniu Kalejdoskopu zapraszam Was w podróż na Kubę. Naprawdę warto i to paradoksalnie właśnie teraz, zanim ten kraj się zmieni i upodobni do wszystkiego, co znamy i co już widzieliśmy. ☐

GOTOWY NA SWÓJ KOLEJNY SUKCES. Masterpiece 5 Aiquilles Zegarek posiada pięć wskazówek osadzonych na jednej osi, poruszanej przez mechanizm z automatycznym naciągiem.

Wyjątkowa komplikacja, gdzie każdy element odzwierciedla prawdziwy kunszt sztuki zegarmistrzowskiej.

Maurice_Zegarki_Kaleidoscope_0613.indd 1

5/16/13 8:50 AM

felieton

Column

70 lat i jeszcze chce się działać

Seventy and still on the thick of things

W dniu mych urodzin wręczamy wspólnie z moim instytutem Nagrodę Lecha Wałęsy.

On my birthday, I present the “Lech Wałęsa Award” with my Institute.

Dziś patrzę na świat i widzę, jak wiele jest do zrobienia. Piszemy tu pięknie o Kubie, cudownym miejscu na ziemi, ojczyźnie wspaniałych ludzi. Są mi bardzo bliscy, bo chciałbym, aby mogli realizować swoje pasje, swoją wolność. To jedno z miejsc, gdzie staramy się pomagać i nieść przesłanie Solidarności i wiedzę na temat polskiej transformacji ustrojowej od jednopartyjnej dyktatury do demokracji. Tak chciałbym, aby i im się udało.

Wzniosłych celów i ich realizacji sobie i Państwu życzę! ☐ 6

September always conjures up thoughts about the passing of time and the challenges ahead. Once it was associated with the end of the harvest and the beginning of school, later concerns about children and their post-holiday ordeals, and historically, the establishment of the nationwide “Solidarity” movement in 1980 and the non-communist government in 1989. And it also marks my birthday. I turn seventy this year.

Time is passing but I still want to be in the thick of things. Being a Nobel Peace Prize winner, I often travel around the world, talk to people, consult with them and try to help. On my birthday, I present the “Lech Wałęsa Award” with my Institute. This is meant to support individuals fighting for freedom and good governance worldwide. My life – from village boy to worker, unionist, politician and President of the Republic of Poland – has been full of experiences I want to share. I want to remain active so I can thank the people with whom I have helped change the world and repay my obligation by supporting the younger generation and helping different countries.

I look at the world around me today and I can see how much remains to be done. Kaleidoscope writes about Cuba, a beautiful country full of wonderful people. They are all very close to my heart and I would like them to be able to pursue their passions and celebrate their freedom. This is a place where we try to offer assistance, promote the message of “Solidarity” and tell people how Poland transformed itself from a one party dictatorship to a democracy. I would really like to see them succeed.

My wish for you, and myself, is to set lofty goals and achieve them. ☐

Lech Wałęsa Al. Jerozolimskie 11/19, 00-508 Warszawa, tel. +48 (22) 622 22 20, faks +48 (22) 625 14 14 Konto: BPH PBK SA 15 1060 0076 0000 3200 0084 6760 e-mail: biuro@walesa.org www.walesa.org

© agencja gazeta

Wrzesień zawsze kojarzy mi się z upływem czasu i podejmowaniem nowych wyzwań. Kiedyś koniec żniw i początek szkoły, potem troska o dzieci i liczne pourlopowe zmagania, a historycznie: budowanie ogólnopolskiej Solidarności w 1980 r. i budowanie niekomunistycznego rządu w 1989 r. No i moje urodziny, w tym roku siedemdziesiąte.

Czas upływa, ale ciągle chce się działać. Jako laureat Pokojowej Nagrody Nobla często jeżdżę po świecie, rozmawiam z ludźmi, doradzam, staram się pomóc. W dniu mych urodzin wręczamy również wspólnie z moim instytutem Nagrodę Lecha Wałęsy, która dzisiaj ma wspierać tych walczących o wolność i dobre rządy na świecie. Moje życie od wiejskiego chłopaka, przez robotnika, związkowca, do polityka i prezydenta Rzeczypospolitej to zobowiązanie doświadczeń, które chcę przekazywać. Chcę pozostawać aktywny, aby podziękować tym, z którymi wspólnie zmieniliśmy świat, i aby spłacić zaciągnięty dług, wspierając młodsze pokolenia i pomagając w różnych krajach.

Skoda_K_14.08.indd 1

8/16/13 10:02:44 AM

facebook.com/skodapolska

youtube.pl/skodapolska

W zależności od wariantu i wersji zużycie paliwa w cyklu łączonym od 4,3 do 9,4 l/100 km, emisja CO 2 od 113 do 217 g/km. Informacje dotyczące odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji na stronie� www.skoda-auto.pl.

www.skoda-auto.pl

Nowa, przestronna ŠKODA Superb jest dostępna z oczekiwanym połączeniem silnika 2.0 TDI 170 KM, automatycznej skrzyni DSG i napędu 4x4 oraz ma nowy, rozpoznawalny design. Dowiedz się więcej: www.skoda-auto.pl.

W swoim życiu pokonasz samochodem dystans do Księżyca i z powrotem. W sumie spędzisz około trzech lat w podróży. Lepiej, żeby było Ci wygodnie. Bądź spokojny o komfort swój oraz swoich pasażerów. Wybierz nową ŠKODĘ Superb.

Bądź spokojny o swój komfort

Nowa ŠKODA Superb

Od naczelnej / Note from the Editor 4 Felieton lecha wałęsy / Lech Wałęsa’s column 6

Info 81–104

Wyrusz w podróż / SEE THE WORLD Rezerwacje / Mark your calendar 10 Ateny: 5 naj / Athens’ Top 5 14 wakacje z duchami majów / Summer with ghosts 18 Kuba krzysztofa mroziewicza / Cuba as seen by Krzysztof Mroziewicz 28

POLSKIE PRZEBOJE / POLISH HITS Alvernia studios / Alvernia Studios 38 felieton magdy gessler / Magda Gessler’s column 44 gołąbki / Gołąbki 46

18

28

56

46

Wiedzieć więcej / did you know? bezpieczne inwestycje / Secure investments 50 Polscy programiści rosną w siłę / Polish programmers among the world’s best 52 lotnicze promocje / Airline promotions 54 via ferraty w Tyrolu / Via Ferratas in Tyrol 56 tissot ma 160 lat / Tissot brand celebrates its 160 th anniversary 64 nasz wirtualny Świat / Our virtual world 68

Rozmaitości / MISCELLANEA kultura / Culture 72 twój styl / Your style 74 gadżety / Gadgets 76 dobre miejsce / Good place 78 salon / Events 80 Rozrywka / Puzzle time 106

8

64

© corbis/fotochannels, agnieszka franus, adventure pictures, shut terstock, m.p.

spis treści Contents

na doBRy początek / off to a good start list prezesa pll lot / Note from the LOT CEO 3

rezerwacje

Mark your Calendar

rezerwacje

Save the Date

Możliwość wyspy x Islands of opportunities

Warszawa po raz kolejny otwiera się na to, co najciekawsze w muzyce i sztuce innych nacji. Na festiwalu wystąpią artyści z dziesięciu wysp. Usłyszymy polifoniczne pieśni tenorów z Sardynii i śpiewaków z wyspy Reunion, którzy zaprezentują unikalny gatunek muzyczny, a zarazem taniec o nazwie malaya. / Warsaw is once more opening itself up to the best in music and art from the rest of the world. This year’s Cross Culture Festival is presenting artists from ten islands. There will be polyphonic songs from Sardinian tenors and singers from the French Indian Ocean island of Réunion will be performing malaya, a unique genre of dance and music.

25–29.09, www.festival.warszawa.pl, Festiwal Skrzyżowanie Kultur, Warszawa, Polska / Cross Culture Festival, Warsaw, Poland

Połyskujące tysiące v

Glittering thousands 52 tys. kupujących i 3,5 tys. wystawców na 135 tys. m2, czyli raj dla szukających oryginalnej biżuterii z diamentów czy pereł. Do tego przydadzą się banknoty o tysięcznych nominałach. / With 52,000 customers and 3,500 exhibitors over an area of 135,000 sq. m., this is a genuine paradise for anyone in the hunt for unique diamond or pearl jewellery. Make sure your wallet is stuffed thousand dollar bills.

11–15.09, exhibitions.jewellerynetasia.com, Targi biżuterii i kamieni szlachetnych, Hongkong / Jewellery and Gem Fair, Hong Kong

Smaczne skorupiaki c Je się go niełatwo (widelcem lub palcami), do wprawy dochodzi się długo, ale nagroda w postaci smaku rekompensuje wszelkie trudy. Homar będzie bohaterem plenerowej imprezy, podczas której nie zabraknie też dobrej muzyki i tańca. / It is challenging to eat (with either fork or fingers) and it takes a little time to master the skill, but the flavour makes it all worthwhile. The lobster is the main highlight of this open-air festival which promises generous portions of good music and dancing.

13–15.09, lobsterfest.com, Lobster Festival, Los Angeles, USA / Lobster Festival, Los Angeles, CA, USA

© m.p.

Delicious shellfish

The balloon goes up

Niebo w teksaskim mieście Plano zaroi się od różnokolorowych balonów. Ci, którzy wolą pozostać na lądzie, mogą wziąć udział w biegu, zaś najbardziej oporni – podziwiać zawodników obu konkurencji przy barbecue lub na targach biżuterii i kowbojskich kapeluszy. / The sky above the Texan city of Plano will be dotted with colourful balloons. If you prefer to keep your feet on the ground, you can always take part in the run. If all that is too much, you can relax and watch the two competitions by the BBQ or from the jewellery and cowboy hat fair.

20–22.09, www.planoballoonfest.org, Plano Balloon Festival, Plano, USA / Plano Balloon Festival, Plano, TX, USA

10

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Zrobieni w balona? v

11

Calabria9_K_29.07.indd 1

7/29/13 1:13:52 PM

rezerwacje

Mark your Calendar

rezerwacje

Save the Date

Coś dla skóry? c Skin deep?

Tym razem nie o kosmetyki chodzi. Stolica Zjednoczonego Królestwa stanie się stolicą tatuażu. Spotkacie tu najciekawszych artystów, poznacie rozmaite kulturowe aspekty tatuażu, będziecie podziwiać kuglarzy i cyrkowców, a także usłyszycie dużo muzyki. Wszystko to w stylowych XIX-wiecznych dokach. / It’s not about cosmetics this time. The British capital is celebrating tattoos. Come to London and meet the world’s most exciting tattoo artists, get an insight into the cultural aspects of tattoos, watch juggling and circus acts and listen to lots of music in the stylish 19 th century docks.

27–29.09, www.thelondontattooconvention.com, London Tattoo Convention, Londyn, Wielka Brytania / London Tattoo Convention, London, UK

Gem, set, mecz! x Game, set, match!

Awangarda pod Wawelem z

Pekao Szczecin Open to turniej tenisowy z cyklu challenger ATP, rozgrywany już po raz 21. Do Szczecina przyjeżdżają czołowi zawodnicy z Polski i świata, czyli tenis na najwyższym poziomie jest gwarantowany. Własny turniej rozegrają również artyści. / Pekao Szczecin Open is an ATP challenger tennis event played for the 21st time. Szczecin is attracting the leading Polish and international contestants, what guarantees world-class tennis. Artists will compete in their own tournament.

14–22.09, www.pekaoszczecinopen.pl, Pekao Szczecin Open, Szczecin, Polska / Pekao Szczecin Open, Szczecin, Poland

Avant-garde comes to Kraków

Kompozycje m.in. Philipa Glassa oraz charyzmatycznej Laurie Anderson wykonają młodsi artyści z zespołu Sentieri Selvaggi, a utwory Witolda Lutosławskiego – Clark, Emika i Mira Calix. A to tylko dwa z sześciu zapowiadanych koncertów jednego z najciekawszych krakowskich festiwali muzycznych. / Works by Philip Glass, Laurie Anderson and others will be performed by the young artists from the Sentieri Selvaggi ensemble, while Witold Lutosławski’s compositions will be reinterpreted by Clark, Emika and Mira Calix. These are only two of the six concerts at Kraków’s most exciting music festivals.

15–21.09, www.sacrumprofanum.com, Festiwal Sacrum Profanum, Kraków, Polska / Sacrum Profanum Festival, Kraków, Poland

Szwedzkie procenty c Stockholm tipple fest

26–28.09, 03–05.10, www.stockholmbeer.se, Sztokholmski Festiwal Piwa i Wina, Sztokholm, Szwecja / Stockholm Beer and Whiskey Festival, Stockholm, Sweden

12

© m.p.

Przez dwa kolejne weekendy miłośnicy piwa, wina i whisky zbierają się w celu degustacji tych szlachetnych napojów, ale również nauki łączenia ich w wyrafinowane drinki. Nietypowe jest miejsce – stolica Szwecji z alkoholem raczej się nie kojarzy. Nie zabraknie muzyki na żywo. Z nóg zwalą najpierw ceny, a potem… / Beer, wine and whisky enthusiasts will be descending on Stockholm to taste those fine beverages and learn how to make sophisticated drinks. The location is something of a surprise – the Swedish capital is not associated with alcohol.

Sampling will be accompanied by live music.

13

5

nasz kierunek

Our Destination

naj

athens ateny

wizyta w Atenach jest jednocześnie podróżą do Źródeł cywilizacji Zachodu. / A visit to Athens is a voyage to the source of Western civilisation.

Tekst/by: Sławomir

Borkowski

top

1

Hołd dla geniuszu starożytnych Greków Homage to the genius of the Ancient Greeks

Jedno jest pewne: jeśli staniecie przed wiodącymi na wzgórze Propylejami, kłębić się tam będzie tłum. Mimo to trzeba się w nim znaleźć, bo ateński Akropol z poświęconym bogini Atenie Partenonem jest jedną z absolutnie topowych atrakcji turystycznych świata, sercem najważniejszego miasta-państwa starożytnej Grecji. / There is always a crowd in front of the Propylaea of the Acropolis. But do not let this deter you. The Acropolis, with its Parthenon dedicated to the goddess Athena, is one of the world’s top tourist attractions and was the heart of the most important city-state of ancient Greece.

Changing of the guard in Syntagma Square

Syntagma, czyli plac Konstytucji, to główny plac miasta, upamiętniający pierwszą grecką konstytucję, z 1843 r. Największą atrakcją tego miejsca jest zmiana warty przed Grobem Nieznanego Żołnierza w wykonaniu gwardzistów ubranych w fantazyjne mundury, których – m.in. ze względu na osobliwe pompony – nie sposób pomylić z żadną inną formacją na świecie. Stąd fotografia z gwardzistami w tle jest obowiązkowym turystycznym trofeum z Aten. / Syntagma or Constitution Square is the city’s central square and is named after the Greek Constitution proclaimed in 1843. Its greatest attraction is the changing of the guard in front of the Tomb of the Unknown Soldier. The ceremony is performed by the Presidential Guard in their decorative uniforms with their distinctive pompons. A photograph with the guards is a must-have souvenir from any trip to the capital of Greece.

14

© imagebroker/forum, anzenberger/forum

2

Gwardyjska Syntagma

15

FOTO: RUNE BENDIKSEN

NOWOŚĆ JØTUL I 520 SERIES

TIMELESS NORWEGIAN CRAFT

Jøtul to jedyne żeliwne piece i wkłady kominkowe produkowane w Norwegii.

Są one symbolem jakości i ponadczasowego wzornictwa. To my, nieprzerwanie od 1853 roku, łączymy dziedzictwo norweskiego rzemiosła ze sztuką walki z zimnem.

Jøtul I 520 Series to modułowe, żeliwne wkłady kominkowe. W skład linii wchodzą modele z pojedynczą szybą, narożne lewo- i prawostronne oraz w wersji trzyszybowej. Jøtul I 520 mają emaliowane na biało płyty wewnętrzne, tworzące lekkie i przestronne tło dla płomieni. Wszystkie szyby mają powierzchnię odbijającą promieniowanie podczerwone, zapobiegającą brudzeniu się i zapewniającą parametry czystego spalania nawet przy 3,9 kW mocy. Zewnętrzny dopływ powietrza oraz szczelna komora spalania sprawiają, że Jøtul I 520 znakomicie nadaje się do montażu w domach pasywnych.

JØTUL I 520 FL WWW.JOTUL.COM

JØTUL I 520 F

DANE TECHNICZNE 7,0 kW min. 3,9 | max. 10,0 kW SPRAWNOŚĆ: 77% OGRZEWANA POWIERZCHNIA: do 143 m2 WYLOT SPALIN: Góra lub tył MAKS. DŁUGOŚĆ POLAN: 50 cm MASA: ok. 110 kg MOC NOMINALNA: ZAKRES MOCY:

WYMIARY KOMORY SPALANIA (WXSXG):

524x670x431 mm

nasz kierunek

3

Our Destination

Plaka relaksu

Rest and relaxation in Plaka

Najstarsza część miasta, usytuowana u stóp Akropolu, kusi osadzoną w przeszłości handlową śródziemnomorską atmosferą. Wąziutkie uliczki, brak ruchu samochodowego, niezliczone restauracje, kafejki i sklepy z pamiątkami – wszystko to sprawia, że można tu spędzić urocze godziny, najlepiej wieczorne. Uczta na świeżym powietrzu przy muzyce i winie – tylko na Place. / The oldest part of the city is situated at the foot of the Acropolis and attracts tourists with its commercial Mediterranean past. The traffic-free narrow streets and souvenir shops will have you whiling away many hours in this charming district. Plaka is the best place to go for an evening meal with music and wine.

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–ath 11.05–14.50 pon., śr., pt., sob., nd. ath–WAW 15.40–17.20 pon., śr., pt., sob., nd.

Cena w obie strony – 1354 zł. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com na bezpośredni lot w obie strony zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu. Rejs trwa ok. 2 godz. 40 min.

WAW–ATH 11.05–14.50 Mo., Wed., Fri., Sat., Su. ATH–WAW 15.40–17.20 Mo., Wed., Fri., Sat., Su. Return ticket – PLN 1,354. The total price of a return ticket for a direct flight purchased at lot.com includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date the ticket is purchased. Flight duration approx. 2 h 40 min.

Olympics 2.0

Pierwotnie powstał w IV w. n.e., a drugie życie zyskał w wieku XIX w., zrekonstruowany na pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie z 1896 r. Wzniesiony w całości z białego marmuru stadion ma 200 m długości i mieści 80 tys. widzów. Dziś jest raczej miejscem wydarzeń kulturalnych niż zmagań sportowych, ale pozwala wyobrazić sobie, jak wyglądała ich sceneria w starożytności (można na nim było urządzać np. wyścigi konne). / The Panathenaic Stadium was built in the 4th century AD and renovated in the 19 th century for the first modern Olympic Games in 1896. Built exclusively from white marble, the stadium is 200 m long and accommodates 80,000 spectators. Today, it serves as a venue for cultural rather than sporting events, but visitors can imagine what the site was like in Antiquity (even horse races were held here).

16

5

Antyk pod szklaną podłogą Antiquity beneath a glass floor

Muzeum wzniesione przed paru laty kilkaset metrów od Akropolu, na pozostałościach dawnych Aten, które widać przez szklane podłogi.

Ogromne przeszklone powierzchnie gmachu pozwalają podziwiać doskonale wyeksponowane zabytki w naturalnym świetle. I tylko szkoda, że wiele rzeźb z Partenonu zamiast w naturalnym dla nich miejscu eksponowanych jest w londyńskim British Museum. / The Acropolis Museum was erected a couple of years ago on the ruins of ancient Athens, which can be seen beneath its glass floors. The huge glazed walls let visitors view the well displayed monuments in natural light. It is a shame, though, that many of the sculptures from the Parthenon are exhibited at the British Museum instead of this more natural venue.

© alamy/bew, east news, sime/free

4

Olimpiada w wersji 2.0

17

Untitled-29 1

8/12/13 1:54:12 PM

szerokie horyzonty

Broad Horizons

Wakacje z duchami Summer with ghosts

Na Jukatanie wciąż mieszkają duchy Majów. Nietrudno je spotkać i… zdenerwować. / Mayan spirits are alive and kicking in the Yucatán. It’s easy to meet and... upset them.

Tekst/by:

Dorota Chojnowska

Ze względu na niewielkie opady i brak rzek cenoty były dla Majów głównym źródłem wody.

Because of scarce precipitation and lack of rivers cenotes were the key source of water for the Mayans.

18

19

szerokie horyzonty

Broad Horizons

Wakacje z duchami Summer with ghosts

Na Jukatanie wciąż mieszkają duchy Majów. Nietrudno je spotkać i… zdenerwować. / Mayan spirits are alive and kicking in the Yucatán. It’s easy to meet and... upset them.

Tekst/by:

Dorota Chojnowska

Ze względu na niewielkie opady i brak rzek cenoty były dla Majów głównym źródłem wody.

Because of scarce precipitation and lack of rivers cenotes were the key source of water for the Mayans.

18

19

Broad Horizons

Ceiba ma w sobie boski majestat. Majowie wierzą, że to drzewo o korzeniach niczym pierzasty wąż oplatających ziemię, łączy świat podziemny z niebem. Po jego konarach wspinają się X’mani, czyli majańscy szamani, podczas duchowych podróży.

Ceiby rosną w ruinach dawnych majańskich miast. Co chwila mijam je w alejkach Chichén Itzá. W ich cieniu współcześni majańscy artesanos sprzedają wyrzeźbione przez siebie wizerunki dawnych bogów.

– Na Jukatanie zaczęto pracować w drewnie dopiero 20 lat temu – mówi Luz Elena Arroyo Irigoyen, szefowa La Casa de las Artesanías, czyli meksykańskiej Cepelii. – Pierwsze prace były okropne, ale turyści i tak chętnie je kupowali na pamiątkę. Okoliczni mieszkańcy zaczęli się więc rozwijać i specjalizować – jedni rzeźbią, inni malują, jeszcze inni pokrywają gotowe figurki patyną. W ten sposób rejon Chichén Itzá wyrósł na potęgę rzeźbiarską w Meksyku.

Wśród turystycznej produkcji można tu znaleźć prawdziwe arcydzieła – dodaje Luz Elena.

Artesanos są jedynym powodem, dla którego warto zajrzeć do Chichén Itzá. Samo miasto przez cały rok wypełnia tłum turystów.

Nie ma tam już miejsca dla duchów przeszłości. Żeby je spotkać, trzeba się wspiąć po stromych kamiennych schodkach piramid w miastach na szlaku Puuc – Uxmal, Labná czy Xlapak, ponad korony drzew, ponad ceiby. Na tej wysokości każdy podmuch wiatru jest boskim szeptem, człowiek zaś czuje się niczym liść zdany na łaskę przeznaczenia…

The ceiba has the quality of divine majesty. The Mayans believe that the roots of this tree entwine the globe like a feathered serpent and connect the underworld with the heavens. Mayan shamans or the X’mani, climb it to embark on a spiritual journey.

Ceibas grow amid the ruins of ancient Mayan cities. I keep passing them in the alleys of Chichen Itza. Contemporary Mayan artesanos are selling carved images of ancient deities in their shade. “Wood carving only became popular in the Yucatán twenty years ago”, says Luz Elena Arroyo Irigoyen, the director of la Casa de las Artesanías, a chain of traditional crafts stores. The first objects were awful, but tourists did not seem to mind and enthusiastically bought them as souvenirs. Later, people began to hone their skills and specialise – some carve in wood, while some paint and others cover the finished figurines with patina. And so Chichen Itza came to be the centre of wood carving in Mexico. “Unlike mass-produced tourist souvenirs, you can find some genuine masterpieces here”, adds Irigoyen. Artesanos are now the only reason to visit Chichen itza. The city is besieged by tourists all year round. The spirits of the past have been squeezed out. You’ll have to climb

Wyspa Holbox ma 12 km długości i 1,5 km szerokości. Zamiast samochodów używa się tu rowerów.

Holbox Island is 12 km long and 1.5 km wide.

Bicycles are used for commuting instead of cars.

20

@ laif/czarny kot, get tyimages/fpm. poprzednia strona/previous page: corbis/fotochannels

szerokie horyzonty

21

szerokie horyzonty

Broad Horizons Piramida Kukulkan w Chichén Itzá, starożytnym mieście Majów.

Pyramid of Kukulkan in Chichén Itzá, the ancient city of the Mayans.

Świat bogów Na Jukatanie nie ma rzek. Woda deszczowa przesiąka przez wapienne podłoże i zbiera się w podziemnych jeziorach – cenotach.

To wokół nich Majowie zakładali swoje miasta. Wierzyli, że w grotach z życiodajną wodą mieszkali bogowie. Dziś u ich wejścia Majowie zostawiają ofiary duchom strażników zwanym aluxes. Najczęściej w poniedziałki, a najchętniej papierosy i bukiety kwiatów.

Prawdopodobnie na całym półwyspie jest około 30 tys. cenotów, ale zaledwie kilkaset z nich w mniejszym lub większym stopniu poznano i zmapowano. Kilkadziesiąt zaś udostępniono turystom.

W Cuzamá niedaleko Méridy wagoniki zaprzęgnięte w konie dowożą ich do trzech podziemnych jezior. Mamy pół godziny na zejście ok. 10 m pod ziemię i kąpiel w ich lazurowej wodzie. Przez otwór w sklepieniu groty wdziera się słup światła. Ze sklepienia, niczym stalagmity, zwisają korzenie drzew. One też czerpią podziemną energię i życie.

W Tulum społeczność Majów udostępniła dla turystów cenotę Dos Ojos. W cenę biletu wliczony jest sprzęt do nurkowania lub

The realm of deities There are no rivers in the Yucatán. Rain water has seeped through the limestone to form underground lakes known as cenotes and it was in these places the Mayans built their cities. They believed that sinkholes filled with life-giving water were home to deities.

Even today, the Mayans leave offerings to guardian spirits known as aluxes at the entrances to caverns. Typical offerings include cigarettes and bouquets of flowers. There are probably approx.

30,000 cenotes around the peninsula, but only a few hundred have been more or less thoroughly explored and mapped. A few dozen sinkholes are open to tourists. In Cuzamá near Mérida, horse-drawn carts take a group of tourists to three underground lakes. We have half an hour to descend some 10 metres below the surface and plunge into their aquamarine waters. A piercing shaft of light streams in through a hole in the ceiling. Tree roots hang from the vault like stalagmites.

The Mayan community has opened the Dos Ojos (Two Eyes) cenote in Tulum to tourists. The cost of renting diving or snorkelling gear is included in the admission fee. This way, we can explore the underwater corridors and grottos. A water park has been created in Xelha near Cancún. Unfortunately, the aluxes abandoned this place a long time ago.

© east news, get tyimages/fpm

the steep stone steps of the pyramids in cities on the Puuc – Uxmal, Labna or X’lpak route, above the treetops, above the ceibas even – to have any chance of running into them. Up there, every puff of wind is a divine whisper and you feel like a leaf left at the mercy of fate.

Stanowisko archeologiczne w majańskim mieście Uxmal.

An archaelogical construction site in the Mayan city of Uxmal.

22

23

Niczuk_K_13.08.indd 1

8/13/13 11:39:52 AM

AT CE L A AN NT YC KI

ek a M

sykańsk

a

Holbox

Cancún

IBSK

RA

O SP

Mérida Cuzamá

Chichén Itzá Xel-Há Puuc Cenota Nicté Há Uxmal Labná Tulum Campeche

C OK EAN AMERYKA OJ NY POŁUDNIOWA

K Chetumal

E

Y

RZ

S

O

E

M

K

GWATEMALA

BELIZE

M

100 km

KA

J u k a t a n

snorklowania. W ten sposób zwiedzam podwodne korytarze i groty. W Xel-Há nieopodal Cancún stworzono zaś park wodny.

Niestety aluxes już dawno się stamtąd wyprowadziły…

Oaza duchów Duchy wciąż jednak mieszkają w dziewiczych cenotach, czyli nieudostępnionych turystom. – Mają wygląd starożytnych Majów – tłumaczy Olivier, kiedy schodzimy do jednej z nich. – Zanim wejdziesz na ich teren, musisz poprosić o pozwolenie, bo poirytowane potrafią być naprawdę złośliwe. Rzucają kamieniami, straszą zwierzęta, przestawiają rzeczy… – wylicza.

W myślach prosimy więc strażników cenoty o przychylność i za chwilę wąską szczeliną przeciskamy się do wnętrza olbrzymiej groty. Zamykamy oczy, by przyzwyczaić wzrok do ciemności.

W ciszy słyszymy tylko spadające krople. – Witaj w Xibalbá… – po chwili mówi Olivier.

Tak starożytni Majowie nazywali podziemny świat zamieszkany przez bogów śmierci i chorób. Nagle w ciszy i ciemności poczułam na sobie wzrok trzech duchów. Olivier dodał po powrocie, że były zirytowane. Dlatego poszedł przodem…

Don Gabriel z Tulum jest w stałym kontakcie ze światem nadprzyrodzonym. Łączy się z nim w temazcalu – indiańskiej łaźni parowej, której dodano metafizyczną ideologię.

Przybytek w kształcie igloo u Majów symbolizuje łono Matki Ziemi. – W jego wnętrzu otwieramy się na żywioł ognia, który rozgrzewa kamienie, żywioł wody, którą te kamienie polewam, oraz powietrza, które tam wdychamy – tłumaczy Don Gabriel.

Wrota temazcalu wychodzą na południe,

Adresu szamana nie znajdziemy w książce telefonicznej, ale miejscowi wskażą do niego drogę.

Shamans are not listed in phone directories, but the locals will show you the way.

24

The shelter of spirits Spirits still reside in virgin cenotes off-limits to tourists. “They resemble the ancient Mayan ones”, explains Olivier as we descend one. “Before you enter their territory, you have to get their permission, because they can get very nasty when they are upset.

They hurl stones, scare animals, move objects…” he explains.

In our minds, we ask the guardians of the cenote for their favour and squeeze our bodies through a narrow fissure and into a giant cave. We squint to adjust our eyes to the darkness. Dripping water is the only sound that can be heard. “Welcome to Xibalbá”, says Olivier after a while. This is what the ancient Mayans called the subterranean world, which they believed was inhabited by the gods of death and diseases. Suddenly, surrounded by silence and darkness, I sensed that three spirits were staring at me. When we got back outside, Olivier told me they were annoyed. That’s why he stepped forward first.

Don Gabriel of Tulum keeps in touch with the supernatural world.

He connects with it in the temazcal – an Indian steam bath house enriched with metaphysical ideology. The Mayans believe that they symbolise the bosom of Mother-Earth. “Once inside, we open ourselves up to the element of fire which heats the stones”, explains Don Gabriel, “and the element of water poured over stones and the air we breathe in.” The doors of the temazcal face south to look out directly over the pathway of the dead, a symbolic link between birth and death. The ritual begins with an

© MARO KOURI/EAST NEWS, HEMIS/EAST NEWS

Za

AMERYKA PÓŁNOCNA O

k to

© corbis/fotochannels

Broad Horizons

IE

szerokie horyzonty

Find your partner...

8 October 2013, Poznan, Poland Business Meetings during POLEKO 2013 Poznan Science and Technology Park (PSTP) with partners and Enterprise Europe Network (EEN) invite entrepreneurs, R&D institutes and local government representatives to participate in the Eco-Match 2013 Brokerage Event.

Potential partners for business are being matched based on previously submitted proďŹ le (technology, commercial, research & development needs). Last year edition attracted 69 participants from 9 countries, who took part in more than 160 meetings!

POLEKO is the largest show of environmental protection and municipal services in Poland. As a leader in the region, POLEKO, is a unique platform for meetings of contractors coming from Eastern and Western Europe.

More information and registration on:

http://www.b2match.eu/eco-match2013

Registration deadline September 16, 2013.

Find your space...

DISCOVER & DEVELOP NEW OPPRTUNITIES FOR YOUR BUSINESS IN HIGH TECHNOLOGY INCUBATORS COMPLEX !!

- Well-equipped laboratories for innovative companies - Wide range of research, business-related and pro-innovative services - Server room - Conference and meeting rooms

Contact Poznan Science and Technology Park e-mail: inkubatory@ppnt.poznan.pl www.ziwt.pl/en

FUNDACJA

The project is co-financed by the European Union from the European Regional Development Fund

PPNT_Kaleidoscope_0913 2.indd 1

8/13/13 2:29 PM

szerokie horyzonty

Broad Horizons

czyli wprost na ścieżkę zmarłych. Symbolicznie łączy ona narodziny ze śmiercią. Rytuał rozpoczyna ofiara i modlitwa wokół świętego ognia. – Wejdźcie w nas, duchy ziemi – Don Gabriel szepcze już we wnętrzu. – Otwórzcie nasze głowy i serca…

Para bucha z rozżarzonych kamieni. Nie ma czym oddychać. Powoli opadamy na ziemię… Po 40 minutach umysł uwalnia się od wszelkich myśli, pozostaje tylko pragnienie zanurzenia się w lodowatej wodzie cenoty Nicte Ha. Duchy jednak działają. Otwarty na ich szepty Don Gabriel wypowiada się na każdy temat. Za kilka godzin wygłosi wykład na temat globalnego ocieplenia albo szkodliwości palenia, dokładnie nie pamięta…

Wśród słuchaczy Don Gabriela nie ma Majów. Bo Majowie po ratunek, wróżbę albo amulet zwracają się do X’manów. Ich adresów nie znajdziemy w książce telefonicznej, ale miejscowi wskażą drogę. Pukam do pierwszych drzwi. Zamknięte. Szaman wyjechał do pracy. – W Cancún buduje hotel – informuje jego żona. Drugi podobnie. Na szczęście trzeci właśnie wrócił z budowy. Kiedy na stole kładę 50 peso, zza figurki Madonny z Gwadelupy wyciąga magiczny woreczek. Stawia krzyż, zapala świeczki, rozsypuje nasiona kukurydzy i zaczyna szeptać zaklęcia. Co chwila słyszę imiona chrześcijańskich świętych. To oni wyruszą z nim w podróż po świętym drzewie ceiba, kiedy w podziemiach i w niebie dopytywać się będzie o wróżbę na przyszłość. ☐

szerokie horyzonty

Broad Horizons

offering and a prayer around the sacred fire.

“Enter us, spirits of the earth”, whispers Don Gabriel inside the temazcal. “Open our minds and hearts …” The red-hot stones are steaming. There is no air to breathe. We slowly sink to the ground. Forty minutes later our minds are clear of all thoughts and all we want to do is take a dip in the icy waters of the Nicte Ha cenote. The spirits are working after all. Attuned to their whispers, Don Gabriel has something to say on practically every topic. He is due to give a lecture a few hours later – about global warming or the harmful effects of smoking.

He doesn’t remember exactly.

Mayans do not listen to Don Gabriel. Mayans turn to a shaman, omen or amulet when they need help. Shamans are not listed in phone directories, but the locals will show you the way. I knock at the first door. It’s closed. The shaman has gone to work. “He’s building a hotel in Cancún”, his wife tells me. The second one is out, too. Luckily, the third one has just returned from a construction site. I put 50 pesos on the table and he grabs a magical pouch tucked behind a figurine of the Virgin of Guadalupe. He places a cross, lights candles, spills corn seeds and begins to whisper incantations. I hear the names of Christian saints every now and then. They are going to accompany him on his journey up the holy Ceiba tree where he’ll ask to have my future predicted in heaven and the underworld. ☐

© hemis/east news, get tyimages/fpm

Plac Niepodległości w mieście Mérida założonym przez hiszpańskich konkwistadorów na gruntach miasta Majów T’Hó.

The Independence Square in Mérida, a city established by the Spanish conquistadors on the ruins of the Mayan city T’Hó.

26

27

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts O stare modele amerykańskich aut dba się w Hawanie pieczołowicie.

Old models of American cars in Havana always get the best service.

Mieszkałem tam pod moskitierą i pływałem między rekinami, które są gorsze od dyktatury. / I lived there under a mosquito net and swam between sharks that are worse than any dictatorship.

Tekst/by:

Krzysztof Mroziewicz, Polityka Agnieszka Franus

zdjęcia/photos:

28

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Cuba libre

29

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts O stare modele amerykańskich aut dba się w Hawanie pieczołowicie.

Old models of American cars in Havana always get the best service.

Mieszkałem tam pod moskitierą i pływałem między rekinami, które są gorsze od dyktatury. / I lived there under a mosquito net and swam between sharks that are worse than any dictatorship.

Tekst/by:

Krzysztof Mroziewicz, Polityka Agnieszka Franus

zdjęcia/photos:

28

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Cuba libre

29

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts

Cuban beaches are the most beautiful Krzysztof mroziewicz stretch of the Americas. Their colours could have come straight out of a Cartier – dziennikarz i były korespondent wojenny, komentator workshop – golden sand shimmers like spraw międzynarodowych. Były ambasador Polski w Indiach, Sri Lance i Nepalu.Autor wielu książek, m.in. Fidelada, którą white gold. The shades are like a Versace poświęcił Kubie. / Journalist, former war correspondent and skirt – from the turquoise waters by the international relations commentator. Former ambassador of shore to the sapphire blue (dubbed “cornPoland to India, Sri Lanka and Nepal. The author of numerous flower blue” by jewellers) to Majorelle books, e.g. Fidelada which is devoted to Cuba. (ultramarine) blue invented for Yves Saint Laurent’s Marrakesh residence. And the Plaże Kuby to najpiękniejsze wybrzeża Ameryk. Kolory jak w praentire rainbow of colours explodes when the waves blown in from cowni Cartiera: złoty piasek, czyli białe złoto. Barwy jak na spódnithe Gulf of Mexico come crashing down on the world’s most cy Versace – woda turkusowa przy brzegu, poprzez szafir bławatfamous boulevard – the Malecón. The night is as black as the kowy, który jubilerzy nazywają cornflower blue, aż po wymyślony old-fashioned telephones that serve as a reminder that the coundla rezydencji Yves Saint Laurenta w marokańskim Marrakeszu try is still in the grip of a dictatorship. majorelle (granatowy błękit). Do tego cała tęcza, kiedy fala gnana The red lights of the Vedado district belong to a bygone era. After wichrem znad Zatoki Meksykańskiej rozbije się o najsłynniejszy the revolution, they gave way to the red lights above the Karl Marx bulwar świata – Malecón. Noc – czarna jak telefon z czasów dykTheatre in Miramar. Fortunately, there is nothing to mar Old Hatatury, które mają charakter present-perfect. vana’s Spanish architecture – it is neither dwarfed by “Little ManCzerwonych świateł dzielnicy Vedado z tamtych czasów nie ma. hattan” with the FOCSA building and the former Hilton Hotel, or Po rewolucji zastąpiły je czerwone światła nad teatrem Karola the new golden-domed Russian Orthodox church in the port.

Marksa w dzielnicy Miramar. Ale architektury hiszpańskiej Starej Ditto for the architecture along Fifth Avenue, where the exclusive Hawany nic nie potrafi zepsuć. Ani parafraza Manhattanu z bloresidential neighbourhood of Miramar has many embassies that kiem FOCSA i dawnym hotelem Hilton, ani nowy budynek cerkwi used to be the mansions of wealthy Cubans. The talented Havana prawosławnej ze złotą cebulą w porcie, oddany do użytku przez architects who designed them saw their careers flourish after they ówczesnego prezydenta Rosji Dmitrija Miedwiediewa. Podobnie left for the US. The mammoth edifice of the Russian embassy, z architekturą Piątej Alei, ambasad w dzielnicy luksusowych rezya showcase of palatial-cum-railway station style, stands as a mondencji Miramaru, które dla bogatych Kubańczyków budowali najument to Social Postmodernism.

Bodeguita del Medio – „Papa” Hemingway wpadał tu na mojito. Na ścianie widnieje jego autograf.

Bodeguita del Medio – “Papa” Hemingway would come here for mojitos. His autograph adorns one of the walls of the bar.

zdolniejsi architekci z Hawany. Olbrzymie gmaszysko ambasady rosyjskiej w stylu pałacowo-dworcowym ogląda się jako zabytek postmodernizmu socjalistycznego.

Perła Karaibów Architektura kolonialna w tropiku musi wykorzystywać podcienia, kolumnady, balkony i loggie. Do tego miło mieć pod ręką na wieczór (pod nogą raczej) promenady, bulwary i mola. Takim miejscem jest najpiękniejsza perełka architektury kolonialnej na Karaibach, Cienfuegos. Jeśli turystyka będzie się rozwijała na Kubie w takim tempie jak dotąd, a ograniczenia inwestycyjne nie przeszkodzą strumieniom pieniędzy z Kanady i Unii Europejskiej

The pearl of the Caribbean The colonial architecture in the tropics features many arcades, colonnades, balconies and loggias. And the boardwalks, boulevards and piers make the evenings pleasant. One such place is Cienfuegos, which means One Hundred Fires and which hides a hundred metaphors. Cienfuegos is the pearl of Caribbean colonial architecture. If tourism in Cuba continues to grow at its current rate and if investment caps fail to prevent the cash that is flowing in from Canada and the European Union from funding the development of hotel, restaurant, bar, casino and entertainment infrastructure (catering to every budget), then only a lack of money will prevent you from renting a room whose key also opens the door to a port where you will be able to board a seagoing ship with a crew ready to set sail on a world cruise or where a cutter made for marlin fishing in the manner of Hemingway will be waiting. The writer used to fish in the Gulf of Mexico. He used to sail out from Cojimar near his home in San Francisco de Paula where, even today, you can come across 90 fishermen who all told him their REKLAMA

W założonym na początku XVI w. mieście Trinidad doskonale zachowała się kolonialna architektura.

In the 16th century town of Trinidad we can still admire colonial architecture.

30

31

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts

Cuban beaches are the most beautiful Krzysztof mroziewicz stretch of the Americas. Their colours could have come straight out of a Cartier – dziennikarz i były korespondent wojenny, komentator workshop – golden sand shimmers like spraw międzynarodowych. Były ambasador Polski w Indiach, Sri Lance i Nepalu.Autor wielu książek, m.in. Fidelada, którą white gold. The shades are like a Versace poświęcił Kubie. / Journalist, former war correspondent and skirt – from the turquoise waters by the international relations commentator. Former ambassador of shore to the sapphire blue (dubbed “cornPoland to India, Sri Lanka and Nepal. The author of numerous flower blue” by jewellers) to Majorelle books, e.g. Fidelada which is devoted to Cuba. (ultramarine) blue invented for Yves Saint Laurent’s Marrakesh residence. And the Plaże Kuby to najpiękniejsze wybrzeża Ameryk. Kolory jak w praentire rainbow of colours explodes when the waves blown in from cowni Cartiera: złoty piasek, czyli białe złoto. Barwy jak na spódnithe Gulf of Mexico come crashing down on the world’s most cy Versace – woda turkusowa przy brzegu, poprzez szafir bławatfamous boulevard – the Malecón. The night is as black as the kowy, który jubilerzy nazywają cornflower blue, aż po wymyślony old-fashioned telephones that serve as a reminder that the coundla rezydencji Yves Saint Laurenta w marokańskim Marrakeszu try is still in the grip of a dictatorship. majorelle (granatowy błękit). Do tego cała tęcza, kiedy fala gnana The red lights of the Vedado district belong to a bygone era. After wichrem znad Zatoki Meksykańskiej rozbije się o najsłynniejszy the revolution, they gave way to the red lights above the Karl Marx bulwar świata – Malecón. Noc – czarna jak telefon z czasów dykTheatre in Miramar. Fortunately, there is nothing to mar Old Hatatury, które mają charakter present-perfect. vana’s Spanish architecture – it is neither dwarfed by “Little ManCzerwonych świateł dzielnicy Vedado z tamtych czasów nie ma. hattan” with the FOCSA building and the former Hilton Hotel, or Po rewolucji zastąpiły je czerwone światła nad teatrem Karola the new golden-domed Russian Orthodox church in the port.

Marksa w dzielnicy Miramar. Ale architektury hiszpańskiej Starej Ditto for the architecture along Fifth Avenue, where the exclusive Hawany nic nie potrafi zepsuć. Ani parafraza Manhattanu z bloresidential neighbourhood of Miramar has many embassies that kiem FOCSA i dawnym hotelem Hilton, ani nowy budynek cerkwi used to be the mansions of wealthy Cubans. The talented Havana prawosławnej ze złotą cebulą w porcie, oddany do użytku przez architects who designed them saw their careers flourish after they ówczesnego prezydenta Rosji Dmitrija Miedwiediewa. Podobnie left for the US. The mammoth edifice of the Russian embassy, z architekturą Piątej Alei, ambasad w dzielnicy luksusowych rezya showcase of palatial-cum-railway station style, stands as a mondencji Miramaru, które dla bogatych Kubańczyków budowali najument to Social Postmodernism.

Bodeguita del Medio – „Papa” Hemingway wpadał tu na mojito. Na ścianie widnieje jego autograf.

Bodeguita del Medio – “Papa” Hemingway would come here for mojitos. His autograph adorns one of the walls of the bar.

zdolniejsi architekci z Hawany. Olbrzymie gmaszysko ambasady rosyjskiej w stylu pałacowo-dworcowym ogląda się jako zabytek postmodernizmu socjalistycznego.

Perła Karaibów Architektura kolonialna w tropiku musi wykorzystywać podcienia, kolumnady, balkony i loggie. Do tego miło mieć pod ręką na wieczór (pod nogą raczej) promenady, bulwary i mola. Takim miejscem jest najpiękniejsza perełka architektury kolonialnej na Karaibach, Cienfuegos. Jeśli turystyka będzie się rozwijała na Kubie w takim tempie jak dotąd, a ograniczenia inwestycyjne nie przeszkodzą strumieniom pieniędzy z Kanady i Unii Europejskiej

The pearl of the Caribbean The colonial architecture in the tropics features many arcades, colonnades, balconies and loggias. And the boardwalks, boulevards and piers make the evenings pleasant. One such place is Cienfuegos, which means One Hundred Fires and which hides a hundred metaphors. Cienfuegos is the pearl of Caribbean colonial architecture. If tourism in Cuba continues to grow at its current rate and if investment caps fail to prevent the cash that is flowing in from Canada and the European Union from funding the development of hotel, restaurant, bar, casino and entertainment infrastructure (catering to every budget), then only a lack of money will prevent you from renting a room whose key also opens the door to a port where you will be able to board a seagoing ship with a crew ready to set sail on a world cruise or where a cutter made for marlin fishing in the manner of Hemingway will be waiting. The writer used to fish in the Gulf of Mexico. He used to sail out from Cojimar near his home in San Francisco de Paula where, even today, you can come across 90 fishermen who all told him their REKLAMA

W założonym na początku XVI w. mieście Trinidad doskonale zachowała się kolonialna architektura.

In the 16th century town of Trinidad we can still admire colonial architecture.

30

31

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts

Ostrów Tumski – najstarsza, zabytkrów Tumski – najstarsza, zabytkowa część Wrocłaowa część Wrocławia.

Ostrów Tumski is the oldOstrów Tumski is the oldest part of WrocłOstrów Tumski is the oldest part of Wrocłest part of Wrocław.

dpisy

Ulica Obispo – najpopularniejszy deptak stolicy.

Obok: Plac Katedralny.

Obispo street – Havana’s most touristy street. Right: Cathedral Square.

rozwijać infrastrukturę hotelowo-restauracyjno-barowo-kasynoworozrywkową na każdą kieszeń, wtedy w zależności od zasobności sakiewki będziemy sobie mogli wynająć pokój, do którego klucz otwiera jednocześnie drogę do portu, gdzie czeka na nas pełnomorski jacht z załogą gotową do drogi dookoła świata lub kuter rybacki do połowów marlina wzorem Hemingwaya. Pisarz sam łowił w Zatoce Meksykańskiej, wypływając z Cojimaru koło domu w San Francisco de Paula, gdzie do dziś można spotkać 90 rybaków, z których… każdy opowiedział mu Starego człowieka i morze.

Można sobie jeszcze wyobrazić przywiązaną do klucza awionetkę, którą polatamy nad Morzem Karaibskim, blisko brzegu, patrząc z góry na rafy koralowe lub na góry Sierra Maestra w zachodniej części wyspy, gdzie dla miłośników alpinizmu znalazłyby się szczyty takie jak Pico Turquino o wysokości prawie 2000 m n.p.m.

Gdybym miał ułożyć własny ranking plaż – na czele znalazłyby się Santa Maria koło Hawany i Varadero należąca kiedyś do amerykańskiego milionera DuPonta, wyspa Contadora w Panamie, gdzie ukrywał się szach Iranu, Copacabana w Brazylii, Mahabalipuram i plaża z czarnym piaskiem w Kerali (Indie), Hua Hin, gdzie znajduje się letnia rezydencja króla Tajlandii, Mount Lavinia w Colombo, Costa Brava w Hiszpanii i plaże na Malediwach. Ale rankingu takich tras jak ścieżka Heming­waya ułożyć się nie da, bo istnieje tylko jedna – na Kubie.

version of The Old Man and the Sea. You can also picture yourself in a light aircraft flying close to the Caribbean shoreline and admiring the coral reefs or the Sierra Maestra in the west of the island where mountaineering enthusiasts take on peaks like Pico Turquino, which rises almost 2000 metres above sea level.

If I had to rank the world’s beaches, Santa María del Mar, near Havana, would come first, then Varadero, once owned by the American billionaire DuPont, Isla Contadora in Panama, which offered refuge to the Shah of Iran, Brazil’s Copacabana, Mahabalipuram and the black sand beaches of Kerala (India), Hua Hin with the summer residence of the King of Thailand, Mount Lavinia in Colombo, Costa Brava (Wild Coast) in Spain and the beaches of the Maldives. It is simple enough to compile a ranking of Hemingway trails because there is only one – at least in Cuba.

The Hemingway trail We start our stroll at Villa Vigía in suburban Havana at 10:00 a.m.

This is where Hemingway spent the last 22 years of his life and completed For Whom the Bell Tolls in 1940, when World War II was already in progress far away from the U.S. and which was destined only to touch it at Pearl Harbour. He swam in the pool, walked around his garden and later worked. The walls of the villa are lined with 9,000 books, including over a dozen written by Hemingway.

REKLAMA

Uliczka w centrum Hawany.

A street in central Havana.

Zamieszkaj pod najbardziej

prestiżowym adresem w Krakowie

ul. Lubicz

ceny od

8400 PLN/m

2

17

32

Biuro sprzedaży: Centrum Biurowe Lubicz Kraków, ul. Lubicz 23

tel: +48 12 433 03 90 tel: +48 664 033 263

info@browarlubicz.pl www.browarlubicz.pl

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts

Ostrów Tumski – najstarsza, zabytkrów Tumski – najstarsza, zabytkowa część Wrocłaowa część Wrocławia.

Ostrów Tumski is the oldOstrów Tumski is the oldest part of WrocłOstrów Tumski is the oldest part of Wrocłest part of Wrocław.

dpisy

Ulica Obispo – najpopularniejszy deptak stolicy.

Obok: Plac Katedralny.

Obispo street – Havana’s most touristy street. Right: Cathedral Square.

rozwijać infrastrukturę hotelowo-restauracyjno-barowo-kasynoworozrywkową na każdą kieszeń, wtedy w zależności od zasobności sakiewki będziemy sobie mogli wynająć pokój, do którego klucz otwiera jednocześnie drogę do portu, gdzie czeka na nas pełnomorski jacht z załogą gotową do drogi dookoła świata lub kuter rybacki do połowów marlina wzorem Hemingwaya. Pisarz sam łowił w Zatoce Meksykańskiej, wypływając z Cojimaru koło domu w San Francisco de Paula, gdzie do dziś można spotkać 90 rybaków, z których… każdy opowiedział mu Starego człowieka i morze.

Można sobie jeszcze wyobrazić przywiązaną do klucza awionetkę, którą polatamy nad Morzem Karaibskim, blisko brzegu, patrząc z góry na rafy koralowe lub na góry Sierra Maestra w zachodniej części wyspy, gdzie dla miłośników alpinizmu znalazłyby się szczyty takie jak Pico Turquino o wysokości prawie 2000 m n.p.m.

Gdybym miał ułożyć własny ranking plaż – na czele znalazłyby się Santa Maria koło Hawany i Varadero należąca kiedyś do amerykańskiego milionera DuPonta, wyspa Contadora w Panamie, gdzie ukrywał się szach Iranu, Copacabana w Brazylii, Mahabalipuram i plaża z czarnym piaskiem w Kerali (Indie), Hua Hin, gdzie znajduje się letnia rezydencja króla Tajlandii, Mount Lavinia w Colombo, Costa Brava w Hiszpanii i plaże na Malediwach. Ale rankingu takich tras jak ścieżka Heming­waya ułożyć się nie da, bo istnieje tylko jedna – na Kubie.

version of The Old Man and the Sea. You can also picture yourself in a light aircraft flying close to the Caribbean shoreline and admiring the coral reefs or the Sierra Maestra in the west of the island where mountaineering enthusiasts take on peaks like Pico Turquino, which rises almost 2000 metres above sea level.

If I had to rank the world’s beaches, Santa María del Mar, near Havana, would come first, then Varadero, once owned by the American billionaire DuPont, Isla Contadora in Panama, which offered refuge to the Shah of Iran, Brazil’s Copacabana, Mahabalipuram and the black sand beaches of Kerala (India), Hua Hin with the summer residence of the King of Thailand, Mount Lavinia in Colombo, Costa Brava (Wild Coast) in Spain and the beaches of the Maldives. It is simple enough to compile a ranking of Hemingway trails because there is only one – at least in Cuba.

The Hemingway trail We start our stroll at Villa Vigía in suburban Havana at 10:00 a.m.

This is where Hemingway spent the last 22 years of his life and completed For Whom the Bell Tolls in 1940, when World War II was already in progress far away from the U.S. and which was destined only to touch it at Pearl Harbour. He swam in the pool, walked around his garden and later worked. The walls of the villa are lined with 9,000 books, including over a dozen written by Hemingway.

REKLAMA

Uliczka w centrum Hawany.

A street in central Havana.

Zamieszkaj pod najbardziej

prestiżowym adresem w Krakowie

ul. Lubicz

ceny od

8400 PLN/m

2

17

32

Biuro sprzedaży: Centrum Biurowe Lubicz Kraków, ul. Lubicz 23

tel: +48 12 433 03 90 tel: +48 664 033 263

info@browarlubicz.pl www.browarlubicz.pl

MOJE MIEJSCA

My Favourite Haunts

Śladami Hemingwaya Zapraszam o dziesiątej rano na spacer z willi Vigía na peryferiach Hawany, gdzie pisarz spędził ostatnie 22 lata swego życia i gdzie w 1940 r. skończył Komu bije dzwon w roku 1940. Willę Vigía kupiła mu żona Martha Gellhorn za 18 tys. ówczesnych dolarów.

Najpierw pływał w basenie i spacerował po ogrodzie, potem pracował. Mamy za sobą wzdłuż ścian 9 tys. książek, w tym kilkanaście napisanych przez gospodarza. Pozostałe są o wszystkim, od Komedii ludzkiej Balzaka po monografie silników lotniczych. Pół godziny jego pięciometrowym czarnym buickiem zabierze nam droga do hotelu Ambos Mundos (Obydwu Światów) w Starej Hawanie, gdzie mieszkał wcześniej na piątym piętrze w pokoju bez numeru (dziś 511), który zachowany został tak, jak gdyby pisarz wyszedł przed chwilą po gazetę. Małżeńskie łoże, fotel, biurko, maszyna do pisania (pisał zawsze na stojąco)… I zaczytany egzemplarz Don Kichota.

Kucharz z Ambos Mundos dawał Hemingwayowi na obiad kawał wołowiny z kartoflami i wodę mineralną. Dobrze mu się tam pisało. W hotelu zaczął Komu bije dzwon.

Oglądał z okien katedrę i wejście do portu. Wkładał spodnie khaki, jakąkolwiek koszulę, mokasyny i schodził na śniadanie. Można jadać dwa rodzaje śniadań. Kiedy wiadomo, że przez dwie godziny nie wypłynie się na ryby, porcje wszystkiego są jak należy. Kiedy natomiast nie ma czasu, wystarczy szklanka wody Vichy, szklanka

Rankingu takich tras jak ścieżka Hemingwaya ułożyć się nie da, bo istnieje tylko jedna – na Kubie.

It is simple enough to compile a ranking of Hemingway trails because there is only one – at least in Cuba.

The collection has everything from Balzac’s The Human Comedy to monographs on aircraft engines. After a 30-minute drive in Hemingway’s five-metre black Buick, we arrive at the Ambos Mundos (Both Worlds) Hotel in Old Havana, where he lived in an unnumbered room on the fifth floor (today 511). The room looks as if the writer had just left it to fetch a newspaper. A double bed, an armchair, a typewriter (he always typed standing up) and a battered copy of Don Quixote.

For lunch, the Ambos Mundos chef would serve him a chunk of beef with potatoes and mineral water. Hemingway’s writing went well here. He started to pen For Whom the Bell Tolls in this hotel.

Hemingway only had to look out the window to see the cathedral and the entrance to the port. He would put on his khaki pants,

Plaza Vieja w Hawanie.

The Cathedral Square in Havana.

34

35

Lądujesz na Okęciu?

Ląduj w swoim biurze!

Tylko 3 minuty spacerem – tyle wynosi odległość między terminalem VIP Lotniska im. F. Chopina, a Twoją nową siedzibą w prestiżowym, ultranowoczesnym i ekologicznym biurowcu GreenWings. Budynek zlokalizowany przy ul. 17 Stycznia w Warszawie, a zaprojektowany w pracowni JEMS Architekci, z okien samolotu kształtem przypomina skrzydła. Oferuje łącznie 10.810 m2 powierzchni biurowej na 7 kondygnacjach. Biura będą przekazane najemcom od 1 czerwca 2014 r.

Zapytaj o powierzchnię dla siebie: www.greenwings.pl, www.okre.pl

OKRE_K_0913.indd 1

8/14/13 11:10 AM

My Favourite Haunts

MOJE MIEJSCA

mleka, kawałek kubańskiego chlebka i gazeta. Walczył już z rybą z pełnym brzuchem i nie chciał tego powtarzać.

W latach 30. Ambos Mundos sąsiadował z Muzeum Miasta, Kapitanią Generalną przy ulicy Obispo (Biskupiej), najbardziej ruchliwej arterii w ówczesnym mieście. Były tam 54 numery i bar, gdzie pisarz wypijał popołudniową whisky. Wchłaniał zapachy mąki z magazynów portowych, tytoniu, kawy i rumu Bacardi, który w ogromnych ilościach przemycano w czasie prohibicji z Hawany na Florydę, z czego – oprócz hazardu i kabaretów z najpiękniejszymi w świecie Mulatkami – żyli gangsterzy i mafiosi, którymi dowodził w Hawanie polski Żyd z Grodna Meyer Lansky (Majer Suchowliński).

Mojito i daiquiri Idziemy stamtąd do Floridity na ulicy Biskupiej, obok hotelu, żeby skosztować daiquiri. Jeden z dwu ulubionych koktajli pisarza przyrządzał Antonio Meilan, który był tam barmanem przez 50 lat.

Mieszał biały rum z sokiem z cytryny, wodą sodową i cukrem na miażdżonym lodzie i podawał w kieliszku przypominającym odwrócony stożek. Floridita uchodziła w latach 50. – zdaniem magazynu Esquire – za jeden z siedmiu najlepszych barów świata.

Właściciele wyrzeźbili Hemingwayowi popiersie. Hemingway jak żywy wita nas przy pierwszym stołku od wejścia, na którym pisarz siadywał oparty plecami o ścianę i rozmawiał ze swymi znajomymi – celnikami, dziewczynami ze Starej Hawany, lekarzami, gra-

Zatoka Meksykańska HAWANA śn

.

ka

ka

Isla de la Juventud

Varadero N Matanzas de Archi T Santa Clara Camapgéla Y Cienfuegos C Trinidad

Morz

e K ar

Ja

Camagüey

rdi n

ai

es

bs

de

ki

OCEAN SPOKOJNY AMERYKA POŁUDNIOWA

K

100 km

Holguín la R eina Bayamo Guantánamo a Sierra Maestra r zn e 1974 m Santiago wiet Pico Turquino de Cuba . Za Ci

eś

n

ńs

KUBA

A T L A

friends – customs officers, girls from Old Havana, doctors, gamblers, fisherman and writers. He got one of them, the not very accomplished writer Lisandro Otero, with a straight right to the jaw. Hemingway was a boxer after all. Otero was proud of the scar on his chin for the rest of his life. The inscription on the bust reads – E.H., Nobel Prize winner. “Papa” used to come around 11 am. He worked until dusk and then stayed in the bar until four. He would drink 12 double daiquiris, read newspapers and take notes. The Marina was another of Hemingway’s haunts. This is a water sports complex which opens out to the Bay and serves as the starting point of an annual marlin fishing contest known as La Aguja (The Needle). The fish is the main character of The Old Man and the Sea. Hemingway used to imbibe his mojitos at the Bodeguita del Medio (A Penny Inn) where you can down a cocktail and put your signature on the wall beside Hemingway’s autograph.

Finca Vigía, where Hemingway completed his magnum opus, enchanted the writer, as well as García Marquez and thousands of other writers and journalists, including me, who have visited it since. Today, the villa is guarded and you cannot go inside. When I first visited the place in 1977, books were disappearing from the shelves. I cannot say that I don’t know where one of them – The Land of Poco Tiempo – is right now. ☐ Nocne życie mieszkańców Hawany kwitnie na

8-kilometrowym bulwarze Atmosfera wrocławskiej starówki sprzyja Malecón. sztuce.

The 8-kilometre-long boulevard is where The WrocławMalecón Old Town has an artistic flair.the people of Havana entertain at night.

I

ta

AMERYKA PÓŁNOCNA

O C E A N

na Florydzka

g o ey ü

Ci e

Pinar del Río

Ju

Cieśni

a shirt, slip on his loafers and go down for breakfast. There are two types of breakfast here. If you’re not going fishing for a couple of hours, you can indulge. But if time is short, a glass of Vichy water or milk, a slice of Cuban bread and a newspaper will do. Hemingway once had to struggle with a fish on a full stomach full and vowed never again.

In the 1930s, Ambos Mundos neighboured the Municipal Museum and the Captaincy General in Calle Obispo (Bishop St), the busiest artery in the city back then. There was a bar on the street where the writer could have his afternoon whisky while taking in the fragrances of flour stored in port warehouses, tobacco, coffee and Bacardi rum, which was smuggled into Florida from Havana during Prohibition.

czami, rybakami, pisarzami. Jednego z nich, słabego zresztą, Lisandro Otero, strzelił w szczękę prawym prostym. Był przecież bokserem. Lisandro jest z tego dumny do dziś, pokazuje szramkę na brodzie. Popiersie podpisano: E.H., laureat Nobla. „Papa” przychodził o jedenastej rano. Pracował od świtu, potem siedział w barze do czwartej. Wypijał około 12 podwójnych daiquiris. Czytał gazety i robił notatki.

Obok Floridity miejscem jego stałych wizyt była Marina. Stąd do dziś wypływają uczestnicy dorocznego konkursu poławiania marlinów, które zwą się po hiszpańsku aguja – igła. Ta ryba jest bohaterką Starego człowieka…

Na mojitos pisarz chodził do Bodeguita del Medio – „Gospody za grosik” – gdzie można ten koktajl wypić i podpisać się na ścianie, na której widnieje autograf Hemingwaya. Mojitos to to samo co daiquiri, tylko na kostkach lodu, z gałązką i listkami mięty.

Finca Vigía, gdzie skończył opus magnum, zachwycała nie tylko Hemingwaya, ale także po latach Garcíę Márqueza, nie mówiąc już o tysiącu innych pisarzy i dziennikarzy, którzy ją zwiedzali, piszącego niniejsze słowa nie wyłączając. Dziś tam pilnują, nie można wejść do środka. Kiedyś, kiedy byłem tam po raz pierwszy w 1977 r., z półek znikały książki. Nie powiem, żebym nie wiedział, gdzie jest jedna z nich, Land of Poco Tiempo… ☐

Mojito and daiquiri Next, let’s go to the Floridita in Bishop Street, near the hotel, and try a daiquiri. This was one of Hemingway’s two favourite cocktails and was concocted by Antonio Meilan, who has been a barman there for more than 50 years. Meilan mixed white rum with lemon juice, soda water, sugar and crushed ice and served it in a glass that looked like a reversed cone. According to Esquire magazine, the Floridita was one of the top seven bars in the world in the 1950s. The owners commissioned a Hemingway’s bust that now sits on a stool just inside the entrance – the same stool used to sit on with his back propped against the wall while talking to his

U góry: Kubańczycy tańczą wszędzie i przy każdej okazji. Obok: plaże to kilometry białego piasku.

Top: Cubans dance everywhere and at all times. Left: Cuba has beautiful sandy beaches.

36

37

My Favourite Haunts

MOJE MIEJSCA

mleka, kawałek kubańskiego chlebka i gazeta. Walczył już z rybą z pełnym brzuchem i nie chciał tego powtarzać.

W latach 30. Ambos Mundos sąsiadował z Muzeum Miasta, Kapitanią Generalną przy ulicy Obispo (Biskupiej), najbardziej ruchliwej arterii w ówczesnym mieście. Były tam 54 numery i bar, gdzie pisarz wypijał popołudniową whisky. Wchłaniał zapachy mąki z magazynów portowych, tytoniu, kawy i rumu Bacardi, który w ogromnych ilościach przemycano w czasie prohibicji z Hawany na Florydę, z czego – oprócz hazardu i kabaretów z najpiękniejszymi w świecie Mulatkami – żyli gangsterzy i mafiosi, którymi dowodził w Hawanie polski Żyd z Grodna Meyer Lansky (Majer Suchowliński).

Mojito i daiquiri Idziemy stamtąd do Floridity na ulicy Biskupiej, obok hotelu, żeby skosztować daiquiri. Jeden z dwu ulubionych koktajli pisarza przyrządzał Antonio Meilan, który był tam barmanem przez 50 lat.

Mieszał biały rum z sokiem z cytryny, wodą sodową i cukrem na miażdżonym lodzie i podawał w kieliszku przypominającym odwrócony stożek. Floridita uchodziła w latach 50. – zdaniem magazynu Esquire – za jeden z siedmiu najlepszych barów świata.

Właściciele wyrzeźbili Hemingwayowi popiersie. Hemingway jak żywy wita nas przy pierwszym stołku od wejścia, na którym pisarz siadywał oparty plecami o ścianę i rozmawiał ze swymi znajomymi – celnikami, dziewczynami ze Starej Hawany, lekarzami, gra-

Zatoka Meksykańska HAWANA śn

.

ka

ka

Isla de la Juventud

Varadero N Matanzas de Archi T Santa Clara Camapgéla Y Cienfuegos C Trinidad

Morz

e K ar

Ja

Camagüey

rdi n

ai

es

bs

de

ki

OCEAN SPOKOJNY AMERYKA POŁUDNIOWA

K

100 km

Holguín la R eina Bayamo Guantánamo a Sierra Maestra r zn e 1974 m Santiago wiet Pico Turquino de Cuba . Za Ci

eś

n

ńs

KUBA

A T L A

friends – customs officers, girls from Old Havana, doctors, gamblers, fisherman and writers. He got one of them, the not very accomplished writer Lisandro Otero, with a straight right to the jaw. Hemingway was a boxer after all. Otero was proud of the scar on his chin for the rest of his life. The inscription on the bust reads – E.H., Nobel Prize winner. “Papa” used to come around 11 am. He worked until dusk and then stayed in the bar until four. He would drink 12 double daiquiris, read newspapers and take notes. The Marina was another of Hemingway’s haunts. This is a water sports complex which opens out to the Bay and serves as the starting point of an annual marlin fishing contest known as La Aguja (The Needle). The fish is the main character of The Old Man and the Sea. Hemingway used to imbibe his mojitos at the Bodeguita del Medio (A Penny Inn) where you can down a cocktail and put your signature on the wall beside Hemingway’s autograph.

Finca Vigía, where Hemingway completed his magnum opus, enchanted the writer, as well as García Marquez and thousands of other writers and journalists, including me, who have visited it since. Today, the villa is guarded and you cannot go inside. When I first visited the place in 1977, books were disappearing from the shelves. I cannot say that I don’t know where one of them – The Land of Poco Tiempo – is right now. ☐ Nocne życie mieszkańców Hawany kwitnie na

8-kilometrowym bulwarze Atmosfera wrocławskiej starówki sprzyja Malecón. sztuce.

The 8-kilometre-long boulevard is where The WrocławMalecón Old Town has an artistic flair.the people of Havana entertain at night.

I

ta

AMERYKA PÓŁNOCNA

O C E A N

na Florydzka

g o ey ü

Ci e

Pinar del Río

Ju

Cieśni

a shirt, slip on his loafers and go down for breakfast. There are two types of breakfast here. If you’re not going fishing for a couple of hours, you can indulge. But if time is short, a glass of Vichy water or milk, a slice of Cuban bread and a newspaper will do. Hemingway once had to struggle with a fish on a full stomach full and vowed never again.

In the 1930s, Ambos Mundos neighboured the Municipal Museum and the Captaincy General in Calle Obispo (Bishop St), the busiest artery in the city back then. There was a bar on the street where the writer could have his afternoon whisky while taking in the fragrances of flour stored in port warehouses, tobacco, coffee and Bacardi rum, which was smuggled into Florida from Havana during Prohibition.

czami, rybakami, pisarzami. Jednego z nich, słabego zresztą, Lisandro Otero, strzelił w szczękę prawym prostym. Był przecież bokserem. Lisandro jest z tego dumny do dziś, pokazuje szramkę na brodzie. Popiersie podpisano: E.H., laureat Nobla. „Papa” przychodził o jedenastej rano. Pracował od świtu, potem siedział w barze do czwartej. Wypijał około 12 podwójnych daiquiris. Czytał gazety i robił notatki.

Obok Floridity miejscem jego stałych wizyt była Marina. Stąd do dziś wypływają uczestnicy dorocznego konkursu poławiania marlinów, które zwą się po hiszpańsku aguja – igła. Ta ryba jest bohaterką Starego człowieka…

Na mojitos pisarz chodził do Bodeguita del Medio – „Gospody za grosik” – gdzie można ten koktajl wypić i podpisać się na ścianie, na której widnieje autograf Hemingwaya. Mojitos to to samo co daiquiri, tylko na kostkach lodu, z gałązką i listkami mięty.

Finca Vigía, gdzie skończył opus magnum, zachwycała nie tylko Hemingwaya, ale także po latach Garcíę Márqueza, nie mówiąc już o tysiącu innych pisarzy i dziennikarzy, którzy ją zwiedzali, piszącego niniejsze słowa nie wyłączając. Dziś tam pilnują, nie można wejść do środka. Kiedyś, kiedy byłem tam po raz pierwszy w 1977 r., z półek znikały książki. Nie powiem, żebym nie wiedział, gdzie jest jedna z nich, Land of Poco Tiempo… ☐

Mojito and daiquiri Next, let’s go to the Floridita in Bishop Street, near the hotel, and try a daiquiri. This was one of Hemingway’s two favourite cocktails and was concocted by Antonio Meilan, who has been a barman there for more than 50 years. Meilan mixed white rum with lemon juice, soda water, sugar and crushed ice and served it in a glass that looked like a reversed cone. According to Esquire magazine, the Floridita was one of the top seven bars in the world in the 1950s. The owners commissioned a Hemingway’s bust that now sits on a stool just inside the entrance – the same stool used to sit on with his back propped against the wall while talking to his

U góry: Kubańczycy tańczą wszędzie i przy każdej okazji. Obok: plaże to kilometry białego piasku.

Top: Cubans dance everywhere and at all times. Left: Cuba has beautiful sandy beaches.

36

37

polskie przeboje

Polish Hits

Hollywood pod Krakowem

Hollywood near Kraków

Architektura rodem z filmów science fiction to nie miasteczko obcych, którzy wylądowali w podkrakowskich lasach, ale najnowocześniejsza w polsce wytwórnia filmowa. / The architecture was inspired by science-fiction movies, but this is not a settlement of aliens who landed in the forests around Kraków – just Poland’s most sophisticated film studios.

Dorota Bielska

zdjęcia/photos:

Giuliano Koren

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Tekst/BY:

38

Futurystyczny kompleks Alvernia Studios powstał we wsi Nieporaz, w pobliżu Krakowa.

The futuristic Alvernia Studios complex was erected in Nieporaz near Kraków.

39

polskie przeboje

Polish Hits

Hollywood pod Krakowem

Hollywood near Kraków

Architektura rodem z filmów science fiction to nie miasteczko obcych, którzy wylądowali w podkrakowskich lasach, ale najnowocześniejsza w polsce wytwórnia filmowa. / The architecture was inspired by science-fiction movies, but this is not a settlement of aliens who landed in the forests around Kraków – just Poland’s most sophisticated film studios.

Dorota Bielska

zdjęcia/photos:

Giuliano Koren

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Tekst/BY:

38

Futurystyczny kompleks Alvernia Studios powstał we wsi Nieporaz, w pobliżu Krakowa.

The futuristic Alvernia Studios complex was erected in Nieporaz near Kraków.

39

polskie przeboje

Polish Hits Międzynarodowa ekipa Alvernii jest przygotowana do współpracy z najbardziej wymagającymi twórcami.

Alvernia’s international team is prepared to work with the most demanding filmmakers.

Alvernia Studios to największa i najnowocześniejsza wytwórnia filmowa w Polsce, doskonałe połączenie najnowszej technologii i futurystycznej inżynierii. Pomysłodawcą i założycielem Alvernia Studios jest Stanisław Tyczyński, twórca RMF FM, pierwszej komercyjnej stacji radiowej w Polsce.

W ciągu trzech lat działalności w Alvernia Studios zrealizowano ponad 50 produkcji fabularnych.

Wytwórnia łączy usługi filmowe z inwestycjami we własne produkcje i koprodukcje. Produkuje filmy fabularne przeznaczone do międzynarodowej dystrybucji, projekty muzyczne i reklamowe oraz uczestniczy w tworzeniu gier wideo. Współpracuje ze światowej sławy reżyserami, również tymi z Hollywood. Wśród gwiazd, które pojawiły się w filmach, nad którymi pracowano w Alvernii, są m.in. Richard Gere, Susan Sarandon i Tim Roth, który wystąpili w thrillerze Arbitraż w reżyserii Nicholasa Jareckiego. Alvernia Studios była koproducentem filmu.

40

Alvernia Studios is the largest and the most technologically advanced film studio in Poland, a perfect fusion of state-of-theart technology and futuristic engineering. Alvernia Studios is the brainchild of Stanisław Tyczyński, the founder of RMF FM, Poland’s first commercial radio station.

Over 50 features have been produced at Alvernia Studios during its three years of operations.

The facility combines complex film services with investments in its own productions and co-productions. The studio produces international features for theatrical release, music projects and commercials, and helps develop video games. It even collaborates with word-class directors, including Hollywood filmmakers. Films that the Alvernia team has worked on feature such actors as Richard Gere, Susan Sarandon and Tim Roth, who starred in Nicolas Jarecki’s thriller Arbitrage, which Alvernia co-produced.

41

Urok siedliska Siedlisko Morena leży z dala od miejskiego zgiełku pośród, pól i łąk otoczone jeziorami. Zapewnia doskonałe warunki do wypoczynku indywidualnego, jest również wyjątkowym miejscem do zorganizowania konferencji i szkoleń. Oprócz profesjonalnej obsługi oferuje coś jeszcze – możliwość obcowania z naturą i indywidualne podejście do klienta.

S

iedlisko Morena ma 120 miejsc noclegowych, trzy sale konferencyjne oraz trzy sale spotkań.

Do dyspozycji gości są: restauracja z oszkloną werandą z pięknym widokiem na jezioro, bar nocny, sala kominkowa oraz wiata grillowa i bar na plaży.

Na terenie obiektu znajdują się: prywatna plaża ze sprzętem wodnym (kajaki, łódki, rowery wodne), boisko do piłki plażowej, dwa korty tenisowe, tenis stołowy, rowery

rekreacyjne. Można także grać w boule i wędkować.

W ramach relaksu pomiędzy biznesowymi spotkaniami lub po szkoleniach goście mogą uczestniczyć w zajęciach jogi, aerobiku, aqua aerobiku, nordic walkingu, oraz w wycieczkach rowerowych i pieszych, spływach kajakowych, a zimą uprawiać narciarstwo biegowe.

W Siedlisku Morena znajduje się Wellness & Beaty, a w nim dwa gabinety kosmety-

czne i trzy masażu oraz gabinet do wykonywania zabiegów manicure i pedicure, basen kryty, w miesiącach maj-wrzesień basen zewnętrzny z podgrzewaną wodą, zewnętrzna balia z hydromasażem, sala cardio oraz saunarium (sauna rzymska, fińska i ziołowa).

Odległość hotelu od Warszawy: 250 km, od Olsztyna: 150 km, od Białegostoku: 12 0 km, od Gdańska: 350 km

SiedliskoMorena_K_0913.indd 1

pr omoc ja

Siedlisko Morena Jeziorowskie 11a 19-330 Stare Juchy 87 619 99 99 www.siedliskomorena.pl recapcja@siedliskomorena.pl

8/14/13 11:50 AM

polskie przeboje

Polish Hits

Wybierasz się na wakacje? Zaplanowałeś wszystko i wiesz, jak będzie wyglądał każdy dzień Twojego urlopu?

Nawet się nie spodziewasz, na jakie przygody trafisz na wakacjach!

Dlatego - na wszelki wypadek - ubezpiecz się.

Bo wszystko dobre, co się dobrze kończy.

Wejdź na ubezpieczenia.odyssei.com Ubezpiecz się i ciesz urlopem!

Alvernia Studios przypomina wnętrze statku kosmicznego.

Alvernia Studios resemble the interior of a spaceship.

42

Kompleks tworzy 13 kopuł połączonych szklanymi korytarzami z rozsuwanymi drzwiami wyposażonymi w czytniki linii papilarnych, co nadaje im charakter rodem z filmów science fiction.

Zwiedzający wnętrza Alvernii mogą poczuć się jak bohaterowie Gwiezdnych wojen czy Obcego.

Alvernia Studios jest wyposażona w sprzęt pozwalający na realizację nawet najbardziej skomplikowanych produkcji. Wytwórnia składa się ze: studiów zdjęciowych, wyposażonych między innymi w sferyczny, bezcieniowy bluescreen, studia nagrań, floty kamperów filmowych zbudowanej na bazie kontenerów typu swap bodies, pełnego spektrum sprzętu zdjęciowego oraz systemu motion capture.

Wytwórnia zajmuje się również postprodukcją, poczynając od laboratorium negatywowego z transferem telekino, przez skanowanie, aż po korekcję kolorów.

The Hollywood Reporter zaliczył Alvernia Studios w poczet najbardziej obiecujących studiów filmowych, porównując krakowski kompleks do słynnych europejskich wytwórni – Pinewood i Babelsberg. ☐

The complex features 13 pods connected by glass corridors with sliding doors fitted with fingerprint sensors, which gives the place a real sci-fi feel. Walking around Alvernia is like being on the set of Star Wars or Alien.

Alvernia Studios has everything needed to execute even the most complex productions. It is a filmmaking one-stop shop that offers soundstages including a shadeless spherical bluescreen, a music scoring studio, mobile units in a fleet of modern swap bodies, a comprehensive range of shooting equipment, and motion capture services.

Postproduction facilities include a negative laboratory with telecine transfers, followed by scanning and colour correction.

The Hollywood Reporter ranked Alvernia Studios among the most promising film studios in the world and compared the Kraków facility to such celebrated European film facilities as Pinewood and Babelsberg. ☐

REKLAMA

Do realizacji najbardziej złożonych projektów zespół profesjonalistów z Alvernii wykorzystuje najnowocześniejsze technologie.

The team of film professionals working at Alvernia apply state-of-the-art technologies in working on complex projects.

na iOS lub Androida i zobacz, jak zwykłe sytuacje prowadzą do niezwykłych wydarzeń.

Ubezpieczenia zapewnia

43

polskie przeboje

Polish Hits

Wybierasz się na wakacje? Zaplanowałeś wszystko i wiesz, jak będzie wyglądał każdy dzień Twojego urlopu?

Nawet się nie spodziewasz, na jakie przygody trafisz na wakacjach!

Dlatego - na wszelki wypadek - ubezpiecz się.

Bo wszystko dobre, co się dobrze kończy.

Wejdź na ubezpieczenia.odyssei.com Ubezpiecz się i ciesz urlopem!

Alvernia Studios przypomina wnętrze statku kosmicznego.

Alvernia Studios resemble the interior of a spaceship.

42

Kompleks tworzy 13 kopuł połączonych szklanymi korytarzami z rozsuwanymi drzwiami wyposażonymi w czytniki linii papilarnych, co nadaje im charakter rodem z filmów science fiction.

Zwiedzający wnętrza Alvernii mogą poczuć się jak bohaterowie Gwiezdnych wojen czy Obcego.

Alvernia Studios jest wyposażona w sprzęt pozwalający na realizację nawet najbardziej skomplikowanych produkcji. Wytwórnia składa się ze: studiów zdjęciowych, wyposażonych między innymi w sferyczny, bezcieniowy bluescreen, studia nagrań, floty kamperów filmowych zbudowanej na bazie kontenerów typu swap bodies, pełnego spektrum sprzętu zdjęciowego oraz systemu motion capture.

Wytwórnia zajmuje się również postprodukcją, poczynając od laboratorium negatywowego z transferem telekino, przez skanowanie, aż po korekcję kolorów.

The Hollywood Reporter zaliczył Alvernia Studios w poczet najbardziej obiecujących studiów filmowych, porównując krakowski kompleks do słynnych europejskich wytwórni – Pinewood i Babelsberg. ☐

The complex features 13 pods connected by glass corridors with sliding doors fitted with fingerprint sensors, which gives the place a real sci-fi feel. Walking around Alvernia is like being on the set of Star Wars or Alien.

Alvernia Studios has everything needed to execute even the most complex productions. It is a filmmaking one-stop shop that offers soundstages including a shadeless spherical bluescreen, a music scoring studio, mobile units in a fleet of modern swap bodies, a comprehensive range of shooting equipment, and motion capture services.

Postproduction facilities include a negative laboratory with telecine transfers, followed by scanning and colour correction.

The Hollywood Reporter ranked Alvernia Studios among the most promising film studios in the world and compared the Kraków facility to such celebrated European film facilities as Pinewood and Babelsberg. ☐

REKLAMA

Do realizacji najbardziej złożonych projektów zespół profesjonalistów z Alvernii wykorzystuje najnowocześniejsze technologie.

The team of film professionals working at Alvernia apply state-of-the-art technologies in working on complex projects.

na iOS lub Androida i zobacz, jak zwykłe sytuacje prowadzą do niezwykłych wydarzeń.

Ubezpieczenia zapewnia

43

kuchnia

Cuisine

Na grzyby!

Mushroom season

Grzybobranie to fantastyczne wydarzenie rodzinne, towarzyskie i kulinarne.

Mushroom picking sessions were a family festival accompanied by a social and culinary feast. wywane przez mamę nigdzie tak nie smakowały jak na polanie pośrodku wielkiego lasu. Pamiętam też, że grzybów było zatrzęsienie, zawsze wracaliśmy do domu obładowani najpiękniejszymi okazami. Dziś podlaskie lasy wciąż cieszą się wśród wytrawnych grzybiarzy zasłużoną dobrą opinią, grzyby są zdrowe, czyste i pełne aromatu, a ja, choć sama już ich nie zbieram, sprowadzam je do swoich restauracji. Dzięki temu moja sarnina podawana U Fukiera ma najlepsze borowikowe towarzystwo na świecie. ☐

44

Among my many childhood memories are my family’s mushrooming outings in September. I remember our forest trips when finding even the tiniest mushroom brought me immense joy. I can still smell the Polish woods with their abundance of mushroom species – the modest xerocomus, sticky suillus, arrogant parasol mushroom and the proud boletus. We never bought mushrooms because there were so many around come autumn that no one even considered paying for them. When I was a kid, the scent of fresh mushrooms made me think of the coming winter and Christmas with presents and cabbage with mushrooms. I was happy that it was still warm and I admired the colourful autumn leaves in the old oak forest where we would hunt for mushrooms. These trips were a family festival accompanied by a social and culinary feast as we had to eat during the mushroom picking sessions.

And those treats my mother cooked never tasted better than in a large meadow in the middle of a huge forest. I also recall that there were plenty of mushrooms and we picked the biggest, most presentable ones. Today Polish forests still enjoy a well-deserved reputation for having some of the best mushrooms in the world – healthy, clean and aromatic. Although I no longer pick them myself, I purchase them for my restaurants. That is why I can say that the venison at my “U Fukiera” restaurant is served with the best boletus in the world. ☐

© M.p.

Magda Gessler – restauratorka, autorka książek kucharskich, malarka. Prowadzi programy kulinarne w telewizji TVN. / Restaurateur, cook book writer, painter. She hosts culinary shows on TVN television station.

Wśród wielu ciepłych wspomnień z dzieciństwa we wrześniu na pierwszy plan wysuwają się rodzinne grzybobrania. Pamiętam nasze wspólne wyprawy do lasu, podczas których cieszyłam się z napotkania każdego, nawet najmniejszego grzybka.

Pamiętam zapach polskiego lasu i obfitość najróżniejszych gatunków – od skromnych podgrzybków, przez lepkie maślaki, po dumne borowiki i trochę przerażające sowy. W moim domu rodzinnym nigdy nie kupowało się grzybów, bo gdy zaczynała się jesień, wokół było ich tyle, że nikomu nie przyszłoby do głowy, żeby za nie płacić. Zapach świeżych grzybów nieodparcie też kierował moje dziecięce myśli ku nadciągającej zimie, świętom Bożego Narodzenia, prezentom i kapuście z grzybami. Cieszyłam się, że jeszcze jest ciepło, patrzyłam z zachwytem, jak słońce maluje cudowne obrazy na leśnej ściółce, przeciskając się między wysokimi koronami drzew ciemnego dębowego lasu. Polskie grzybobranie nie ma sobie równych. Nie bez powodu opiewane było przez Mickiewicza. To fantastyczne wydarzenie rodzinne, towarzyskie i kulinarne, bo przecież podczas grzybobrania też trzeba było coś zjeść, a przysmaki przygoto-

45

Wyobraź sobie, że nie tylko dbasz o przyszłość, ale także ją tworzysz.

Promocja

Czy możesz sobie wyobrazić świat, w którym to właśnie kierowcy najbardziej dbają o środowisko i zrównoważony rozwój?

Okazuje się, że marzenia spełniają się szybciej niż myślisz. Nowy Nissan LEAF jest już dostępny w Polsce. Dla wszystkich, którzy chcą już dziś poznać przyszłość.

Ekologiczna i oszczędna jazda? To możliwe! Po raz pierwszy w masowej produkcji, w 100% elektryczny Nissan LEAF, to dowód na to, że zerowa emisja spalin przestała być marzeniem. Możesz zapomnieć o rurze wydechowej! Pod maską nie ma już silnika benzynowego. Teraz znajduje się tam potężny silnik elektryczny z 254 Nm momentu obrotowego. Poczujesz wiatr we włosach! Jazda Nissanem LEAF jest tak cicha, że wyposażylismy go w źródło emisji dźwięków, tak aby piesi mogli się czuć bezpiecznie.

Innowacja goni innowację.

Chciałbyś obniżyć koszt paliwa o 80% z dnia na dzień? Z Nissanem LEAF możesz przejechać 100 km za mniej niż 7,4 zł.* Wyobraź sobie z jaką ulgą będziesz mijać stacje benzynowe, widząc coraz wyższe ceny paliw.

Zużywa mniej energii niż skuter

Może pomyślisz, że to jest właśnie przyszłość – my mówimy, że to dopiero początek. LEAF, Samochód Roku 2011, jest naszpikowany innowacyjnymi rozwiązaniami.

Niektóre z nich, jak na przykład rekuperacyjne hamowanie, EKO jazda i opływowy kształt, pozwalają poprawić wydajność, funkcjonalność i wzbogacić wrażenia z jazdy. Dzięki pomysłowości naszych inżynierów, możesz przejechać do 199 km** po jednokrotnym ładowaniu, co stanowi podwójną wartość średniej odległości pokonywanej dziennie przez 80% kierowców.

Jak długo może trwać pojedyncze ładowanie, gdy zależy ci na czasie? Może to zabrzmi niewiarygodnie, ale z najnowszym standardem CHAdeMO potrzebuejsz niespełna 30 minut, aby naładować baterie od 0 do 80%, a za pomocą specjalnej ładowarki Nissan LEAF drugiej generacji może być naładowany w Twoim domu w ciągu zaledwie 4 godzin.

Dziś możesz korzystać z 85 standardowych i 4 szybkich ładowarek w Polsce lub doładować samochód przy kolejnych 20 000 w całej Europie. Ich liczba stale rośnie.

ładuje się w ciągu Twojej przerwy na kawę

Pojemny jak samochód rodzinny Jeszcze długo moglibyśmy opowiadać o innowacyjności i osiągach Nissana LEAF, ale najlepiej przekonasz się o nich podczas jazdy próbnej.

* Koszt przejechania 100 km obliczony przy cenie 0,61 zł za kW energii i w oparciu o dane co do poboru energii zgodne z rozporządzeniem UN/ECE 101.** Zasięg (NEDC) pojazdu z nowym akumulatorem i wyłączoną klimatyzacją. Rzeczywisty zasięg zależy od szeregu czynników, takich jak styl jazdy, ładowania akumulatora, temperatury, nawierzchni, wieku akumulatora, ciśnienia w oponach, konserwacji, masy ładunku, itp. Średnie zużycie paliwa w cyklu mieszanym: 0 l/100 km, emisja CO2: 0 g/km. Zdjęcia są jedynie ilustracją.

NICE0113_LEAF_PL_Kaleidoscope_190x249.indd 1

8/9/13 1:14 PM

kuchnia

Cuisine

Co można znaleźć w kapuście

Ile polskich domów, tyle rodzajów gołąbków i gołąbkowych smaków. Łączy je jedna podstawowa zasada – farsz zawija się w kapuściane liście. / There are as many varieties of this dish and its flavours as there are Polish households. One thing is constant – the filling is wrapped in cabbage leaves.

The things you find in cabbage

© stockfood/FREE, alamy/bew

Tekst/by:

Monika Kucia, www.monikakucia.pl

Liście kapusty z mięsnym nadzieniem, czyli popularne gołąbki, przyszły do nas z Ukrainy. Faszerowanie kapusty to podobno pomysł zaczerpnięty z kuchni Żydów aszkenazyjskich. Nadziewane warzywa jadano jednak na Ukrainie również ze względu na bliskość Węgier, skąd sprowadzano m.in. paprykę. Stamtąd i do nas dotarły, a potem upowszechniły się tego typu dania. W kuchni jak w wielkim garze cały czas mieszają się przecież najróżniejsze smaki i tradycje.

W Polsce zwane były pierogami kapuścianymi, choć powszechnie przyjęła się nazwa „gołąbki”. Jak pisze Franciszek Sławski w Słowniku etymologicznym języka polskiego, nazwy zwierząt i ptaków są w językach słowiańskich nierzadko wykorzystywane do nazywania pieczywa i potraw, zwłaszcza obrzędowych – np. byczek to kukiełka wypiekana na wesela, a gąska to rodzaj ciasta. Nazwa „gołąbki”, czyli małe gołębie, jako potrawa z kaszy i siekanego mięsa zawijanych w liście kapusty, jest prawdopodobnie zapożyczona z ukraińskiego hołubci (stanowi kalkę językową) i znana jest w polszczyźnie od XIX w. Nazwa tej potrawy występuje również w podobnej formie w innych językach – znane są ruskie hołubci (A. Brückner Słownik etymologiczny języka polskiego) i rosyjskie gołubcý. Podobne nazwy mają także inne potrawy, np. serbskie i chorwackie golubići to rodzaj klusek, a bułgarski gъlъbnik jest rodzajem obrzędowego chleba.

O gołąbkach pisze Hanna Szymanderska, autorka książki Kuchnia polska. Potrawy regionalne: Ile regionów, ba, ile domów, tyle rodzajów gołąbków, tyle gołąbkowych smaków. Łączy je jedna podstawowa zasada – w Polsce farsz zawija się w kapuściane liście. Jeśli co do liści panuje absolutna zgodność, to co do farszu obowiązują różne reguły – w staropolskiej kuchni niezwykle popularny był farsz z prawie surowej (sparzonej tylko) kaszy perłowej z dodatkiem drobno siekanej wieprzowiny, grzybów, zrumienionej cebuli i przypraw; we wschodniej części Małopolski farsz to surowe tarte ziemniaki wymieszane z kaszą i podsmażoną cebulą.

Dziś najczęściej nadziewa się gołąbki farszem z ugotowanego

The ever popular gołąbki, or cabbage leaves stuffed with meat, were brought to Poland from Ukraine. Cabbage rolls are thought to be a culinary concept borrowed from the Ashkenazi Jews. But stuffed vegetables were commonly eaten in Ukraine, probably because it shared a border with Hungary from where peppers were imported. From there they made their way to Poland where they quickly became a popular dish. All sorts of flavours and traditions continue to be blended in this huge melting pot.

They were known as cabbage dumplings in Poland, although gołąbki was the name that caught on. Franciszek Sławski writes in the Etymological Dictionary of the Polish Language that Slavic languages use the names of animals and birds for breads and dishes, especially ritual ones, e.g. a byczek (bull calf) is a plaited roll baked for wedding receptions and a gąska (goose) is a type of a cake. The name gołąbki, or small pigeons, for a dish made of grouts and chopped meat wrapped in cabbage leaves, is probably a variation on the Ukrainian word holubci and has been used in the Polish language since the 19 th century. The name is similar in other languages, e.g. Ruthenian holubci (A. Brückner Polish Etymological Dictionary) and Russian golubcý. Other dishes have similar names, e.g. Serbian and Croat golubići are a type of dumplings, while Bulgarian gъlъbnik is a type of ritual bread. Polish food writer and regional cooking expert Hanna Szymanderska has this to say about gołąbki: “There are as many varieties and flavours of this dish as there are regions or even Polish households. One thing is constant – the stuffing is wrapped in cabbage leaves.

The leaves might be an indispensable ingredient, but they can be wrapped around any number of fillings – Old Polish cooking favoured almost raw (only parboiled) pearl barley mixed with finely chopped pork, mushrooms, browned onion and spices, while in the eastern part of Małopolska, the filling is made of raw grated potatoes mixed with grouts and fried onions. Today, cabbage leaves stuffed with rice and minced meat are served with tomato sauce. Fermented rye flour or mushroom stock was often poured over gołąbki made of fresh cabbage and baked in the oven, and later served in mushroom, onion or tomato sauce, or the gravy in which the gołąbki were stewed.”

47

kuchnia

Cuisine

Co można znaleźć w kapuście

Ile polskich domów, tyle rodzajów gołąbków i gołąbkowych smaków. Łączy je jedna podstawowa zasada – farsz zawija się w kapuściane liście. / There are as many varieties of this dish and its flavours as there are Polish households. One thing is constant – the filling is wrapped in cabbage leaves.

The things you find in cabbage

© stockfood/FREE, alamy/bew

Tekst/by:

Monika Kucia, www.monikakucia.pl

Liście kapusty z mięsnym nadzieniem, czyli popularne gołąbki, przyszły do nas z Ukrainy. Faszerowanie kapusty to podobno pomysł zaczerpnięty z kuchni Żydów aszkenazyjskich. Nadziewane warzywa jadano jednak na Ukrainie również ze względu na bliskość Węgier, skąd sprowadzano m.in. paprykę. Stamtąd i do nas dotarły, a potem upowszechniły się tego typu dania. W kuchni jak w wielkim garze cały czas mieszają się przecież najróżniejsze smaki i tradycje.

W Polsce zwane były pierogami kapuścianymi, choć powszechnie przyjęła się nazwa „gołąbki”. Jak pisze Franciszek Sławski w Słowniku etymologicznym języka polskiego, nazwy zwierząt i ptaków są w językach słowiańskich nierzadko wykorzystywane do nazywania pieczywa i potraw, zwłaszcza obrzędowych – np. byczek to kukiełka wypiekana na wesela, a gąska to rodzaj ciasta. Nazwa „gołąbki”, czyli małe gołębie, jako potrawa z kaszy i siekanego mięsa zawijanych w liście kapusty, jest prawdopodobnie zapożyczona z ukraińskiego hołubci (stanowi kalkę językową) i znana jest w polszczyźnie od XIX w. Nazwa tej potrawy występuje również w podobnej formie w innych językach – znane są ruskie hołubci (A. Brückner Słownik etymologiczny języka polskiego) i rosyjskie gołubcý. Podobne nazwy mają także inne potrawy, np. serbskie i chorwackie golubići to rodzaj klusek, a bułgarski gъlъbnik jest rodzajem obrzędowego chleba.

O gołąbkach pisze Hanna Szymanderska, autorka książki Kuchnia polska. Potrawy regionalne: Ile regionów, ba, ile domów, tyle rodzajów gołąbków, tyle gołąbkowych smaków. Łączy je jedna podstawowa zasada – w Polsce farsz zawija się w kapuściane liście. Jeśli co do liści panuje absolutna zgodność, to co do farszu obowiązują różne reguły – w staropolskiej kuchni niezwykle popularny był farsz z prawie surowej (sparzonej tylko) kaszy perłowej z dodatkiem drobno siekanej wieprzowiny, grzybów, zrumienionej cebuli i przypraw; we wschodniej części Małopolski farsz to surowe tarte ziemniaki wymieszane z kaszą i podsmażoną cebulą.

Dziś najczęściej nadziewa się gołąbki farszem z ugotowanego

The ever popular gołąbki, or cabbage leaves stuffed with meat, were brought to Poland from Ukraine. Cabbage rolls are thought to be a culinary concept borrowed from the Ashkenazi Jews. But stuffed vegetables were commonly eaten in Ukraine, probably because it shared a border with Hungary from where peppers were imported. From there they made their way to Poland where they quickly became a popular dish. All sorts of flavours and traditions continue to be blended in this huge melting pot.

They were known as cabbage dumplings in Poland, although gołąbki was the name that caught on. Franciszek Sławski writes in the Etymological Dictionary of the Polish Language that Slavic languages use the names of animals and birds for breads and dishes, especially ritual ones, e.g. a byczek (bull calf) is a plaited roll baked for wedding receptions and a gąska (goose) is a type of a cake. The name gołąbki, or small pigeons, for a dish made of grouts and chopped meat wrapped in cabbage leaves, is probably a variation on the Ukrainian word holubci and has been used in the Polish language since the 19 th century. The name is similar in other languages, e.g. Ruthenian holubci (A. Brückner Polish Etymological Dictionary) and Russian golubcý. Other dishes have similar names, e.g. Serbian and Croat golubići are a type of dumplings, while Bulgarian gъlъbnik is a type of ritual bread. Polish food writer and regional cooking expert Hanna Szymanderska has this to say about gołąbki: “There are as many varieties and flavours of this dish as there are regions or even Polish households. One thing is constant – the stuffing is wrapped in cabbage leaves.

The leaves might be an indispensable ingredient, but they can be wrapped around any number of fillings – Old Polish cooking favoured almost raw (only parboiled) pearl barley mixed with finely chopped pork, mushrooms, browned onion and spices, while in the eastern part of Małopolska, the filling is made of raw grated potatoes mixed with grouts and fried onions. Today, cabbage leaves stuffed with rice and minced meat are served with tomato sauce. Fermented rye flour or mushroom stock was often poured over gołąbki made of fresh cabbage and baked in the oven, and later served in mushroom, onion or tomato sauce, or the gravy in which the gołąbki were stewed.”

47

Cuisine

W kuchni, jak w wielkim garze, cały czas mieszają się najróżniejsze smaki i tradycje.

All sorts of flavours and traditions continue to be blended in this huge melting pot. ryżu i mielonego mięsa i podaje z sosem pomidorowym. Dawniej gołąbki ze świeżej kapusty zalewano często żurem żytnim lub wywarem z grzybów i zapiekano w piekarniku, a podawano różnie: z sosem grzybowym, cebulowym, pomidorowym lub własnym, w którym dusiły się gołąbki.

Gołąbki, jak wiele innych dań, mają swoje regionalne wcielenia.

Na Mazurach robi się je z ryby lub nadziewa liście kapusty ziemniakami. Na Śląsku farszem jest kasza perłowa, a w kuchni lwowskiej kasza gryczana z grzybami i jajkiem na twardo.

Różne bywają także kapusty wykorzystywane do nadziewania.

Może to być kapusta biała, włoska lub czerwona. Najważniejsze jest odpowiednie przygotowanie liści. Kapustę trzeba oczyścić z uszkodzonych fragmentów, wyciąć głąb, główkę włożyć do zakwaszonego wrzątku i gotować w nim, aż liście zmiękną. Potem trzeba ją ostrożnie wyjąć, ostudzić i oddzielić poszczególne liście.

Ich grube nerwy można ewentualnie rozbić drewnianym tłuczkiem. Na liście kapusty nakłada się farsz i zawija w kopertę. Przytulone do siebie gołąbki dusi się pod przykryciem. Żeby nie przywarły, można dno rondla wysłać liśćmi kapusty, a na nich ciasno ułożyć gołąbki.

Inwencja kulinarna w wypadku tej potrawy może być nieograniczona. Liście nadają się do opakowywania szlachetnych mięs, takich jak jagnięcina, eksperymentów z amarantusem czy kuskusem oraz dowolnego doprawiania. Roślinne paczuszki z charakterystycznym żyłkowaniem pięknie prezentują się na stole. Ich zawartość zależy nie tylko od naszej znajomości kuchni tradycyjnej, ale i od naszej wyobraźni. ☐

Kucharz z fantazją nawet krewetkę potrafi zamienić w gołąbka.

Creative chefs can even make gołąbki with a prawn filling.

48

kuchnia

Cuisine

As with many other dishes, gołąbki have any number of regional variations. The leaves are wrapped around fish or potatoes in Masuria, pearl barley is a popular stuffing in Silesia, and Lwów (now Lviv, Ukraine) cuisine tended to favour buckwheat with mushrooms and hard-boiled eggs.

Different varieties of cabbage – white, Savoy and red – are used to hold the stuffing too. The key lies in preparing the leaves just right. Remove the stalk and any damaged leaves, place the head in a pot of boiling water with vinegar and boil until tender.

Remove the head carefully from the pot, leave it to cool and separate the leaves. You can crush their thick stalks with a mallet. Scoop the stuffing onto the leaves and fold them like an envelope. Leave the cabbage rolls to simmer in a covered dish. The pot can be lined with cabbage leaves and the gołąbki arranged in a tight layer above them. This prevents the gołąbki from sticking to the bottom.

The possibilities of gołąbki are only limited by your culinary imagination. The leaves can be wrapped around fine meat, including lamb, and you can experiment with amaranth grain or couscous and season the filling as you please. Vegetable parcels with distinctive veins look impressive on the table. What goes into them is entirely up to your knowledge of traditional cooking and your imagination. ☐

© shtterstock Wojciech Franus, (2) Corbis, Bew, M.P.,Forum

kuchnia

49

JUŻ W KIOSKACH!

PRENUMERATA ROCZNA TYLKO 79 ZŁ!

2 NUMERY GRATIS!

ZAMÓW TERAZ: TELEFONICZNIE: 22 360 37 77, E-MAILEM: BOK@GUJ.PL

xxx_K_0913_FH_0913.indd 1

8/13/13 11:05 AM

rozmowy o biznesie

Business Talk

Inwestować bezpiecznie Investing safely

Gdy słowo „kryzys” nie schodzi z nagłówków gazet, szukamy bezpiecznych inwestycji. Jedna z nich to bankowość prywatna – mówi Andrzej Ząbek, dyrektor Departamentu Bankowości Prywatnej BNP Paribas Banku Polska SA. / ”Seeing the word ‘crisis’ in the headlines every day makes us look for safe investments. Private banking could be the answer”, says Andrzej Ząbek, Director of the Private Banking Department at BNP Paribas bank Polska SA. Maciej Czujko, money.pl

Ile trzeba mieć pieniędzy, żeby skorzystać w BNP Paribas Banku z usług Bankowości Prywatnej?

600 tys. zł aktywów płynnych – czyli pieniędzy na lokatach, w akcjach, w gotówce. Nie wliczamy do tej kwoty środków trwałych, czyli na przykład domów, samochodów i tym podobnych.

To niewiele. Przeciętnie w Polsce to milion złotych.

W Polsce majątek ludzi bogatych dopiero się buduje. Do tej grupy osób wchodzą coraz to nowi przedsiębiorcy, których pieniądze często zmieniają przeznaczenie, są ciągle reinwestowane w prowadzony biznes. Jednak następuje też kumulacja kapitału, który przedsiębiorcy oddzielają od inwestycji w prowadzony biznes i my wychodzimy naprzeciw. 600 tys. zł to już suma, przy której można dywersyfikować inwestycje dla bezpieczeństwa klienta.

Cała Polska na dorobku. Najbogatsi też?

Tak, tak to wygląda. Ale przygotowaliśmy również specjalne oferty dla klientów, którzy mają 5, a nawet 50 mln zł. Według najbardziej prawdopodobnych szacunków jest w Polsce 50 tys. osób, które mają płynne aktywa warte więcej niż milion dolarów. Szacuje się, że liczba najbogatszych rocznie wzrasta o 5 proc., a ich kapitał rośnie jeszcze szybciej, bo w granicach 8 proc. w ciągu roku.

50

How much money do you need to be elligible for the Private Banking service at BNP Paribas Bank?

You need PLN 600,000 in liquid assets, i.e. money deposited in banks, shares and cash. We do not include fixed assets such as houses, cars or other property in this figure.

That’s not much. You normally need around one million PLN. The rich are just starting to build their fortunes in Poland. But more and more businesspeople are joining this group. These people are still very active in business and they keep ploughing their money back into their companies. But they set aside some of their capital for personal investments and that’s where we come in. PLN 600,000 is an amount which allows for diversified investments which are safe for the client.

Everyone in Poland is on the way up. Even the richest?

It would seem so. But we have special offers for clients who have five or 50 million to invest. We have reliable estimates that there are 50,000 people in Poland with liquid assets worth more than USD 1 million. It is estimated that the number of affluent Poles is increasing at 5 per cent per annum and the capital they own is increasing even more rapidly, i.e. 8 per cent per annum.

How is BNP Paribas gearing up to take on new clients?

We’re ready for them now. Private banking is the art of adapting to the needs of every client. BNP Paribas has a different approach to business owners – we advise them how to structure their business, how to use it to generate capital and how to prepare to sell the company. But a private banking advisor is no longer just a financial expert who assists clients. These days, he or she is more of a consultant, a partner who helps clients multiply their capital and protect their families’ assets.

That’s not going to be easy now during the crisis.

The international BNP Paribas Group has 130 years of experience in private banking. This means we are servicing our fifth generation of affluent clients, every one of which has lived through no end of economic downturns and upheavals. The longstanding experience of the BNP Paribas Group, together with detailed analyses by domestic and international experts, makes it possible for us to offer comprehensive asset management support services. Clients who have entrusted us with the management of their assets or to whom we render investment consultancy services can avail themselves of all the knowledge of BNP Paribas. Unless, of course, the client has made his or her own decision about what to invest in – in these cases we can offer our open architecture investment project.

How far do you go in advising clients? You said you help them find their life path.

As far as their finances go.

Of course, so you do not act as therapists.

No, but we often get to deeper issues when we talk to clients. For instance someone might want to share some of his or her accumulated funds and donate to charity. We provide support in this respect too, for example we assist in setting up private foundations. We encourage clients to draw up a financial succession plan and to be prepared for all sorts of contingencies. This involves having conversations and making decisions that are never too early.

Your strategy looks very calm and balanced.

This is exactly the way we work. Many banks sometimes make desperate moves to attract clients, such as promoting secondary products as the perfect financial solutions.

We have been building relationships with the most affluent clients for years and we are aware of just how hard it is to win the client’s trust and how easy it is to lose it. Rich people can spot a fake very quickly. That is why we have adopted a tranquil approach and emphasise our reliability. This attitude has secured BNP Paribas 7th place in the world in terms of the volume of assets entrusted by wealthy clients. ☐

Artykuł powstał we współpracy z BNP Paribas Bankiem Polska SA.

The story was written in collaboration with BNP Paribas Bank Polska SA

Na rozmowy i decyzje o przyszłości finansowej nigdy nie jest za wcześnie.

It is never too early to make decisions about our financial future.

© M.p.

rozmawia/interviewed BY:

Jak bank szykuje się do przyjęcia nowych klientów?

My jesteśmy przygotowani. Bankowość prywatna to sztuka dopasowania usług do potrzeb każdego klienta. Do właścicieli przedsiębiorstw BNP Paribas ma specjalne podejście – doradzamy, jak ustrukturyzować swój biznes, w jaki sposób najlepiej czerpać z niego kapitał, jak przygotować się do sprzedaży firmy. Ale doradca bankowości prywatnej przestaje powoli być tylko finansistą, na którego doświadczeniu w doborze instrumentów inwestycyjnych może wesprzeć się klient. Dziś to raczej konsultant, partner, który pomaga wybrać w życiu taką drogę, na której kapitał klienta pomnoży się przy zapewnieniu oczekiwanej ochrony jego majątku i jego rodziny.

To niełatwe w czasach kryzysu.

Międzynarodowa Grupa BNP Paribas ma za sobą 130-letnie doświadczenie w bankowości prywatnej – to znaczy, że obsługuje już piąte pokolenie zamożnych klientów, a każde z nich doznało wielu kryzysów oraz głębokich zmian otaczającego świata. W oparciu o doświadczenie Grupy BNP Paribas i szczegółowe analizy przygotowane przez jej polskich i międzynarodowych ekspertów oferujemy kompleksowe wsparcie w zarządzaniu majątkiem. Z wiedzy wypracowanej przez BNP Paribas mogą skorzystać klienci, którzy powierzyli nam swoje aktywa w zarządzanie, lub klienci korzystający z usługi doradztwa inwestycyjnego.

No chyba że ktoś ma własne przekonanie, w co chciałby zainwestować – wtedy stawiamy do dyspozycji naszą ofertę o otwartej architekturze.

Wspomniał pan, że pomagacie w odnalezieniu drogi w życiu…

W sensie finansowym.

Oczywiście, kozetka odpada.

Tak. Ale często w rozmowach z klientami dochodzimy do spraw głębszych – na przykład ktoś oprócz troski o swój kapitał czuje potrzebę podzielenia się nim i chce angażować się charytatywnie. Służymy więc wsparciem, np. przy zakładaniu prywatnych fundacji. Pobudzamy też do refleksji nad budowaniem planu sukcesji majątkowej, do przygotowania się na różne scenariusze – to rozmowy i decyzje, na które nigdy nie jest za wcześnie.

Państwa strategia wygląda na bardzo spokojną i wyważoną.

Bo tak działamy. Wiele banków, by pozyskać klientów, decyduje się czasem na dość rozpaczliwe ruchy, akcje promujące drugorzędne produkty jako idealne rozwiązania finansowe. My wiemy, jak trudno zdobyć zaufanie klienta i jak łatwo je stracić. Klienci zamożni błyskawicznie wyczuwają fałsz. Dlatego stawiamy na spokój i rzetelność. To podejście zapewnia bankowi BNP Paribas już 7 miejsce na świecie pod względem wielkości aktywów powierzonych przez klientów zamożnych. ☐

51

rozmowy o biznesie

Business Talk

Inwestować bezpiecznie Investing safely

Gdy słowo „kryzys” nie schodzi z nagłówków gazet, szukamy bezpiecznych inwestycji. Jedna z nich to bankowość prywatna – mówi Andrzej Ząbek, dyrektor Departamentu Bankowości Prywatnej BNP Paribas Banku Polska SA. / ”Seeing the word ‘crisis’ in the headlines every day makes us look for safe investments. Private banking could be the answer”, says Andrzej Ząbek, Director of the Private Banking Department at BNP Paribas bank Polska SA. Maciej Czujko, money.pl

Ile trzeba mieć pieniędzy, żeby skorzystać w BNP Paribas Banku z usług Bankowości Prywatnej?

600 tys. zł aktywów płynnych – czyli pieniędzy na lokatach, w akcjach, w gotówce. Nie wliczamy do tej kwoty środków trwałych, czyli na przykład domów, samochodów i tym podobnych.

To niewiele. Przeciętnie w Polsce to milion złotych.

W Polsce majątek ludzi bogatych dopiero się buduje. Do tej grupy osób wchodzą coraz to nowi przedsiębiorcy, których pieniądze często zmieniają przeznaczenie, są ciągle reinwestowane w prowadzony biznes. Jednak następuje też kumulacja kapitału, który przedsiębiorcy oddzielają od inwestycji w prowadzony biznes i my wychodzimy naprzeciw. 600 tys. zł to już suma, przy której można dywersyfikować inwestycje dla bezpieczeństwa klienta.

Cała Polska na dorobku. Najbogatsi też?

Tak, tak to wygląda. Ale przygotowaliśmy również specjalne oferty dla klientów, którzy mają 5, a nawet 50 mln zł. Według najbardziej prawdopodobnych szacunków jest w Polsce 50 tys. osób, które mają płynne aktywa warte więcej niż milion dolarów. Szacuje się, że liczba najbogatszych rocznie wzrasta o 5 proc., a ich kapitał rośnie jeszcze szybciej, bo w granicach 8 proc. w ciągu roku.

50

How much money do you need to be elligible for the Private Banking service at BNP Paribas Bank?

You need PLN 600,000 in liquid assets, i.e. money deposited in banks, shares and cash. We do not include fixed assets such as houses, cars or other property in this figure.

That’s not much. You normally need around one million PLN. The rich are just starting to build their fortunes in Poland. But more and more businesspeople are joining this group. These people are still very active in business and they keep ploughing their money back into their companies. But they set aside some of their capital for personal investments and that’s where we come in. PLN 600,000 is an amount which allows for diversified investments which are safe for the client.

Everyone in Poland is on the way up. Even the richest?

It would seem so. But we have special offers for clients who have five or 50 million to invest. We have reliable estimates that there are 50,000 people in Poland with liquid assets worth more than USD 1 million. It is estimated that the number of affluent Poles is increasing at 5 per cent per annum and the capital they own is increasing even more rapidly, i.e. 8 per cent per annum.

How is BNP Paribas gearing up to take on new clients?

We’re ready for them now. Private banking is the art of adapting to the needs of every client. BNP Paribas has a different approach to business owners – we advise them how to structure their business, how to use it to generate capital and how to prepare to sell the company. But a private banking advisor is no longer just a financial expert who assists clients. These days, he or she is more of a consultant, a partner who helps clients multiply their capital and protect their families’ assets.

That’s not going to be easy now during the crisis.

The international BNP Paribas Group has 130 years of experience in private banking. This means we are servicing our fifth generation of affluent clients, every one of which has lived through no end of economic downturns and upheavals. The longstanding experience of the BNP Paribas Group, together with detailed analyses by domestic and international experts, makes it possible for us to offer comprehensive asset management support services. Clients who have entrusted us with the management of their assets or to whom we render investment consultancy services can avail themselves of all the knowledge of BNP Paribas. Unless, of course, the client has made his or her own decision about what to invest in – in these cases we can offer our open architecture investment project.

How far do you go in advising clients? You said you help them find their life path.

As far as their finances go.

Of course, so you do not act as therapists.

No, but we often get to deeper issues when we talk to clients. For instance someone might want to share some of his or her accumulated funds and donate to charity. We provide support in this respect too, for example we assist in setting up private foundations. We encourage clients to draw up a financial succession plan and to be prepared for all sorts of contingencies. This involves having conversations and making decisions that are never too early.

Your strategy looks very calm and balanced.

This is exactly the way we work. Many banks sometimes make desperate moves to attract clients, such as promoting secondary products as the perfect financial solutions.

We have been building relationships with the most affluent clients for years and we are aware of just how hard it is to win the client’s trust and how easy it is to lose it. Rich people can spot a fake very quickly. That is why we have adopted a tranquil approach and emphasise our reliability. This attitude has secured BNP Paribas 7th place in the world in terms of the volume of assets entrusted by wealthy clients. ☐

Artykuł powstał we współpracy z BNP Paribas Bankiem Polska SA.

The story was written in collaboration with BNP Paribas Bank Polska SA

Na rozmowy i decyzje o przyszłości finansowej nigdy nie jest za wcześnie.

It is never too early to make decisions about our financial future.

© M.p.

rozmawia/interviewed BY:

Jak bank szykuje się do przyjęcia nowych klientów?

My jesteśmy przygotowani. Bankowość prywatna to sztuka dopasowania usług do potrzeb każdego klienta. Do właścicieli przedsiębiorstw BNP Paribas ma specjalne podejście – doradzamy, jak ustrukturyzować swój biznes, w jaki sposób najlepiej czerpać z niego kapitał, jak przygotować się do sprzedaży firmy. Ale doradca bankowości prywatnej przestaje powoli być tylko finansistą, na którego doświadczeniu w doborze instrumentów inwestycyjnych może wesprzeć się klient. Dziś to raczej konsultant, partner, który pomaga wybrać w życiu taką drogę, na której kapitał klienta pomnoży się przy zapewnieniu oczekiwanej ochrony jego majątku i jego rodziny.

To niełatwe w czasach kryzysu.

Międzynarodowa Grupa BNP Paribas ma za sobą 130-letnie doświadczenie w bankowości prywatnej – to znaczy, że obsługuje już piąte pokolenie zamożnych klientów, a każde z nich doznało wielu kryzysów oraz głębokich zmian otaczającego świata. W oparciu o doświadczenie Grupy BNP Paribas i szczegółowe analizy przygotowane przez jej polskich i międzynarodowych ekspertów oferujemy kompleksowe wsparcie w zarządzaniu majątkiem. Z wiedzy wypracowanej przez BNP Paribas mogą skorzystać klienci, którzy powierzyli nam swoje aktywa w zarządzanie, lub klienci korzystający z usługi doradztwa inwestycyjnego.

No chyba że ktoś ma własne przekonanie, w co chciałby zainwestować – wtedy stawiamy do dyspozycji naszą ofertę o otwartej architekturze.

Wspomniał pan, że pomagacie w odnalezieniu drogi w życiu…

W sensie finansowym.

Oczywiście, kozetka odpada.

Tak. Ale często w rozmowach z klientami dochodzimy do spraw głębszych – na przykład ktoś oprócz troski o swój kapitał czuje potrzebę podzielenia się nim i chce angażować się charytatywnie. Służymy więc wsparciem, np. przy zakładaniu prywatnych fundacji. Pobudzamy też do refleksji nad budowaniem planu sukcesji majątkowej, do przygotowania się na różne scenariusze – to rozmowy i decyzje, na które nigdy nie jest za wcześnie.

Państwa strategia wygląda na bardzo spokojną i wyważoną.

Bo tak działamy. Wiele banków, by pozyskać klientów, decyduje się czasem na dość rozpaczliwe ruchy, akcje promujące drugorzędne produkty jako idealne rozwiązania finansowe. My wiemy, jak trudno zdobyć zaufanie klienta i jak łatwo je stracić. Klienci zamożni błyskawicznie wyczuwają fałsz. Dlatego stawiamy na spokój i rzetelność. To podejście zapewnia bankowi BNP Paribas już 7 miejsce na świecie pod względem wielkości aktywów powierzonych przez klientów zamożnych. ☐

51

polska marka

Polish Brand

Dwaj bracia, siedmioro dzieci i jedna firma

Two Brothers, 7 Children and One Company Polska branża IT kwitnie. Eksport usług informatycznych staje się krajową specjalnością. coraz większą rolę odgrywają małe i średnie firmy rodzinne. / The Polish IT sector is flourishing and IT outsourcing has become a national specialty. also the presence of small and medium family businesses is on the rise.

Tekst/BY:

Paweł Gurgul This is a story without spectacular twists or dark secrets. It features two main protagonists: the Gurgul brothers from Wrocław. They were both born in this city, they studied here and they continue to live here. They graduated from the same esteemed Wrocław University of Technology. Paweł got a degree in Information Technology, Wojciech – in Mathematics. They both took management positions in international IT companies. They did not complain: the

© M.p.

Ta historia nie ma spektakularnych zwrotów ani sensacyjnych wątków. Jej bohaterami są dwaj bracia: Paweł i Wojciech Gurgulowie z Wrocławia. Tu się urodzili, tu kształcili i tu mieszkają. Obaj są absolwentami Politechniki Wrocławskiej. Paweł – informatyk, Wojciech – matematyk. Przez wiele lat pracowali w międzynarodowych firmach z branży IT, na stanowiskach kierowniczych. Nie narzekali: satysfakcjonująca praca, ciekawe wyzwania. Tak było do 2005 r.

52

Wtedy podjęli życiową decyzję – Paweł założył PGS Software, a Wojciech pomagał mu po godzinach. Stłoczeni w małym biurze nie wiedzieli jeszcze, że kładą podwaliny pod jedną z największych polskich firm IT. W 2005 r. byli sami, w 2011 zatrudniali już 100 ludzi, a w 2012 dołożyli do zespołu kolejną setkę. W 2008 r. firma została przekształcona w spółkę akcyjną i zadebiutowała na warszawskiej giełdzie. Od debiutu wartość jej akcji wzrosła o 1000 proc. Bracia Gurgulowie jako główni akcjonariusze wciąż zarządzają firmą.

Wojciech Gurgul: Nie mamy czarodziejskiej recepty na sukces. Udało nam się zbudować wspaniały zespół. Przecież to nie ja z bratem piszemy programy, które nasza firma sprzedaje. Nie my codziennie kontaktujemy się z klientami. Za jeden z największych sukcesów uważamy to, że oddaliśmy bardzo dużo władzy w ręce pracowników.

W biurze słychać głównie stukanie klawiatur, ktoś rozmawia przez telefon po angielsku, większość ludzi ma na głowach słuchawki.

Maszyny? Cyborgi? Niekoniecznie – przed Bożym Narodzeniem 2012 r. zamiast tradycyjnych życzeń świątecznych klienci PGS Soft­ware dostali film z czterogłosowym chórem pracowników śpiewającym polskie kolędy. Pewnym ułatwieniem było to, że żona Pawła, Monika, jest absolwentką wrocławskiej Akademii Muzycznej z zawodową przeszłością w Operze Wrocławskiej.

Klienci PGS Software są różni: od znanych korporacji po samotnych wizjonerów z mglistym pomysłem. Nic więc dziwnego, że wśród 700 projektów ukończonych przez firmę były: system do wykrywania pęcherzyków powietrza w śmigłach wiatraków elektrowni wiatrowych, eksperymentalna sieć społecznościowa, bajki dla dzieci, a nawet atlas ptaków na urządzenia mobilne i platforma dla DJ-ów.

Wszystkie aplikacje miały wspólną cechę – jakość, którą chwalą przedsiębiorcy z całego świata.

Wojciech Gurgul: Pracuję w międzynarodowym środowisku IT od dawna i moje doświadczenie pokazuje, że nasi programiści to światowa elita. Nic dziwnego, że od lat zajmują czołowe miejsca w międzynarodowych konkursach informatycznych.

Nie ma obiektywnych kryteriów pozwalających określić, czy ktoś odniósł zawodowy sukces. Ale jeśli po ośmiu latach od założenia rodzinna firma jest w ścisłej czołówce polskich eksporterów IT, to chyba wystarczający argument, by powiedzieć, że PGS Software to modelowy przykład sukcesu polskiej myśli technicznej na świecie.

A gdzie w tej historii tytułowe dzieci? Hm… w tle. Paweł i Wojciech mają w sumie siedmioro. Mówią, że to większe wyzwanie niż prowadzenie firmy. Jednak ich żony twierdzą, że dzieci jest tak naprawdę dziewięcioro. Spytane, co mają na myśli, uśmiechają się tylko. Nie ma chyba sukcesu bez choć jednej tajemnicy. ☐

jobs were interesting and with plenty of challenges. But in 2005, the Gurgul brothers made a decision that changed their lives.

Paweł founded PGS Software. Wojtek was helping him after hours.

Cramped in a small office, they did not suspect that they were laying the foundations for one of the largest Polish IT companies.

They started alone but in 2011 they already had 100 employees.

In 2012, the number doubled. What’s more, the company went public, and since its first listing in 2008, the stock price has soared by 1,000%. How did it happen? We ask Gurgul brothers, who – as the main shareholders – are still managing their company. “We have no secret recipes, or any other secrets. We have managed to build a great team and we put our trust in the right people. Our biggest success is that we were able to delegate so much power directly to our developers and team leaders”, says Wojciech Gurgul. The only sound in the office is the clattering of the keyboards, and some Skype conversations in English. Everyone sits motionless with headphones on.

Machines? Cyborgs? Not necessarily – shortly before Christmas 2012, the company’s clients received a film with a choir of PGS Software employees singing a traditional Polish Christmas carol. The fact that Paweł’s wife, Monika, is a music academy graduate with an opera experience certainly did help.

The clients that come to PGS Software are all different: from well-known corporations, to lone visionaries with a vague concept. No wonder that among 700 completed projects there were some really strange ones, like a system for detecting air bubbles in wind turbine propellers, experimental social network, classical fairytales, a bird guide for mobile devices and a DJ platform. However, all applications shared one common trait – top quality that was praised by business owners from all over the globe. “I have been working in the international IT sector for a long time, and my experience is that our Polish coders are really the world’s elite.

If you look at some of the renowned international coding competitions, you can see graduates of our technical universities on many top placess”, says Wojciech Gurgul.There’s no such thing as an objective definition of success. But if a company becomes an eighteenth IT exporter in Poland in just eight years, you could risk saying that it is a model example of success. And a living proof of Poland’s growing technical prowess. You might ask: what about the children mentioned in the title? Well, Paweł and Wojtek have seven of them. They say they are a challenge even greater than running and growing a company. What’s interesting, the wives of both brothers claim that they have to take care of nine children.

When asked to clarify – both women just smile mysteriously. ☐

Artykuł powstał we współpracy z PGS Software.

The story was written in collaboration with PGS Software.

53

polska marka

Polish Brand

Dwaj bracia, siedmioro dzieci i jedna firma

Two Brothers, 7 Children and One Company Polska branża IT kwitnie. Eksport usług informatycznych staje się krajową specjalnością. coraz większą rolę odgrywają małe i średnie firmy rodzinne. / The Polish IT sector is flourishing and IT outsourcing has become a national specialty. also the presence of small and medium family businesses is on the rise.

Tekst/BY:

Paweł Gurgul This is a story without spectacular twists or dark secrets. It features two main protagonists: the Gurgul brothers from Wrocław. They were both born in this city, they studied here and they continue to live here. They graduated from the same esteemed Wrocław University of Technology. Paweł got a degree in Information Technology, Wojciech – in Mathematics. They both took management positions in international IT companies. They did not complain: the

© M.p.

Ta historia nie ma spektakularnych zwrotów ani sensacyjnych wątków. Jej bohaterami są dwaj bracia: Paweł i Wojciech Gurgulowie z Wrocławia. Tu się urodzili, tu kształcili i tu mieszkają. Obaj są absolwentami Politechniki Wrocławskiej. Paweł – informatyk, Wojciech – matematyk. Przez wiele lat pracowali w międzynarodowych firmach z branży IT, na stanowiskach kierowniczych. Nie narzekali: satysfakcjonująca praca, ciekawe wyzwania. Tak było do 2005 r.

52

Wtedy podjęli życiową decyzję – Paweł założył PGS Software, a Wojciech pomagał mu po godzinach. Stłoczeni w małym biurze nie wiedzieli jeszcze, że kładą podwaliny pod jedną z największych polskich firm IT. W 2005 r. byli sami, w 2011 zatrudniali już 100 ludzi, a w 2012 dołożyli do zespołu kolejną setkę. W 2008 r. firma została przekształcona w spółkę akcyjną i zadebiutowała na warszawskiej giełdzie. Od debiutu wartość jej akcji wzrosła o 1000 proc. Bracia Gurgulowie jako główni akcjonariusze wciąż zarządzają firmą.

Wojciech Gurgul: Nie mamy czarodziejskiej recepty na sukces. Udało nam się zbudować wspaniały zespół. Przecież to nie ja z bratem piszemy programy, które nasza firma sprzedaje. Nie my codziennie kontaktujemy się z klientami. Za jeden z największych sukcesów uważamy to, że oddaliśmy bardzo dużo władzy w ręce pracowników.

W biurze słychać głównie stukanie klawiatur, ktoś rozmawia przez telefon po angielsku, większość ludzi ma na głowach słuchawki.

Maszyny? Cyborgi? Niekoniecznie – przed Bożym Narodzeniem 2012 r. zamiast tradycyjnych życzeń świątecznych klienci PGS Soft­ware dostali film z czterogłosowym chórem pracowników śpiewającym polskie kolędy. Pewnym ułatwieniem było to, że żona Pawła, Monika, jest absolwentką wrocławskiej Akademii Muzycznej z zawodową przeszłością w Operze Wrocławskiej.

Klienci PGS Software są różni: od znanych korporacji po samotnych wizjonerów z mglistym pomysłem. Nic więc dziwnego, że wśród 700 projektów ukończonych przez firmę były: system do wykrywania pęcherzyków powietrza w śmigłach wiatraków elektrowni wiatrowych, eksperymentalna sieć społecznościowa, bajki dla dzieci, a nawet atlas ptaków na urządzenia mobilne i platforma dla DJ-ów.

Wszystkie aplikacje miały wspólną cechę – jakość, którą chwalą przedsiębiorcy z całego świata.

Wojciech Gurgul: Pracuję w międzynarodowym środowisku IT od dawna i moje doświadczenie pokazuje, że nasi programiści to światowa elita. Nic dziwnego, że od lat zajmują czołowe miejsca w międzynarodowych konkursach informatycznych.

Nie ma obiektywnych kryteriów pozwalających określić, czy ktoś odniósł zawodowy sukces. Ale jeśli po ośmiu latach od założenia rodzinna firma jest w ścisłej czołówce polskich eksporterów IT, to chyba wystarczający argument, by powiedzieć, że PGS Software to modelowy przykład sukcesu polskiej myśli technicznej na świecie.

A gdzie w tej historii tytułowe dzieci? Hm… w tle. Paweł i Wojciech mają w sumie siedmioro. Mówią, że to większe wyzwanie niż prowadzenie firmy. Jednak ich żony twierdzą, że dzieci jest tak naprawdę dziewięcioro. Spytane, co mają na myśli, uśmiechają się tylko. Nie ma chyba sukcesu bez choć jednej tajemnicy. ☐

jobs were interesting and with plenty of challenges. But in 2005, the Gurgul brothers made a decision that changed their lives.

Paweł founded PGS Software. Wojtek was helping him after hours.

Cramped in a small office, they did not suspect that they were laying the foundations for one of the largest Polish IT companies.

They started alone but in 2011 they already had 100 employees.

In 2012, the number doubled. What’s more, the company went public, and since its first listing in 2008, the stock price has soared by 1,000%. How did it happen? We ask Gurgul brothers, who – as the main shareholders – are still managing their company. “We have no secret recipes, or any other secrets. We have managed to build a great team and we put our trust in the right people. Our biggest success is that we were able to delegate so much power directly to our developers and team leaders”, says Wojciech Gurgul. The only sound in the office is the clattering of the keyboards, and some Skype conversations in English. Everyone sits motionless with headphones on.

Machines? Cyborgs? Not necessarily – shortly before Christmas 2012, the company’s clients received a film with a choir of PGS Software employees singing a traditional Polish Christmas carol. The fact that Paweł’s wife, Monika, is a music academy graduate with an opera experience certainly did help.

The clients that come to PGS Software are all different: from well-known corporations, to lone visionaries with a vague concept. No wonder that among 700 completed projects there were some really strange ones, like a system for detecting air bubbles in wind turbine propellers, experimental social network, classical fairytales, a bird guide for mobile devices and a DJ platform. However, all applications shared one common trait – top quality that was praised by business owners from all over the globe. “I have been working in the international IT sector for a long time, and my experience is that our Polish coders are really the world’s elite.

If you look at some of the renowned international coding competitions, you can see graduates of our technical universities on many top placess”, says Wojciech Gurgul.There’s no such thing as an objective definition of success. But if a company becomes an eighteenth IT exporter in Poland in just eight years, you could risk saying that it is a model example of success. And a living proof of Poland’s growing technical prowess. You might ask: what about the children mentioned in the title? Well, Paweł and Wojtek have seven of them. They say they are a challenge even greater than running and growing a company. What’s interesting, the wives of both brothers claim that they have to take care of nine children.

When asked to clarify – both women just smile mysteriously. ☐

Artykuł powstał we współpracy z PGS Software.

The story was written in collaboration with PGS Software.

53

w chmurach

Up in the Air

Promocje, czyli jak tanio kupić bilet Promotions or how to travel cheap

Patrząc w niebo i widząc przelatujący samolot, wzdychamy czasem, że chętnie byśmy się gdzieś wybrali… Ale jak się do tego zabrać, żeby nie wydać za dużo? / Looking at the sky and seeing a passing aircraft makes us wish that we were up there going somewhere… But how do we swing it without breaking the bank?

Krzysztof Moczulski

Jako że właśnie podróżują Państwo na pokładzie samolotu Pol­ skich Linii Lotniczych LOT, nie mogę nie wspomnieć o Szalonych Środach – to jest najlepszy sposób, żeby najtaniej kupić bilet.

A czy kiedyś pomyśleli Państwo o tym, żeby samemu dać się za­ skoczyć? Zarezerwować znienacka bilet do miejsca, w którym jeszcze nie byliście?

Black Friday, czyli legendarne już wyprzedaże związane z począt­ kiem sezonu świątecznego w Nowym Jorku czy w Chicago (lojalnie uprzedzam, że stan karty kredytowej może się gwałtownie pogor­ szyć), urocze zakamarki Rygi? Oktoberfest w Monachium, a może jarmark bożonarodzeniowy w Pradze czy w jednym z niemieckich miast, w których ta tradycja jest kultywowana? Bardzo polecam ta­ kie nietypowe podejście do podróżowania. Czasem okazuje się, że

54

As you are now travelling with LOT Polish Airlines, I really should mention Crazy Wednesdays, as this is the best way to purchase your ticket at the most economical price. I’d also like to suggest taking an unorthodox approach to promotions, e.g. how about giving yourself a surprise and booking a ticket to a place you’ve never been to before on the spur of the moment? “Black Friday” – the legendary sales that open the Christmas shopping season in New York and Chicago (I should warn you, though, that your next credit card statement might make grim reading), or the beautiful and surprising little corners of Riga? What would you say to Okto­ berfest in Munich or the Christmas market in Prague or some city in Germany where this tradition is cultivated? I warmly recom­ mend this approach to travelling. Sometimes it is the spontane­

© Mariusz martyniak, shut terstock

tekst/by:

właśnie spontaniczne wypady na bardzo długo zapadają w pamięć.

Jak inaczej zabrać się do poszukiwania okazji i tanich przelotów? Kiedyś wystar­ czyło znać dobrego agenta lotniczego.

Dziś łowcy promocji mają inne możliwo­ ści – coraz większa dostępność internetu i jego powszechność sprawia, że wyma­ rzona podróż jest zaledwie o kilka klik­ nięć myszki komputerowej. Ale chcąc latać tanio, pamiętajmy o jednej zasa­ dzie – musimy wykazać się bardzo dużą elastycznością w planowaniu podróży.

To my musimy dopasować się do termi­ nów promocji. Podobnie rzecz się ma z portem wylotu – nie zawsze w promo­ cji będą dostępne loty z najbliższego lotniska. Dzięki temu jednak możemy polecieć Dreamlinerem do Nowego Jor­ ku za 1799 zł w obie strony, do Chicago za 1848 zł w obie strony czy do Pekinu za 1999 zł w obie strony, a w opisach pro­ mocji w serwisach internetowych zwykle są również podane sposoby na niedrogie dostanie się do lotniska wylotu.

Pożytecznymi adresami są np. fly4free.pl i Mleczne Podróże – zwolennicy Face­ booka mogą zasubskrybować oba profile i być na bieżąco z aktualnymi ofertami. Ci mocno zaganiani mogą zapisać się do newslettera, ale w przypadku atrakcyj­ niejszych ofert kilka godzin opóźnienia może sprawić, że wszystkie miejsca zo­ staną wyprzedane. Warto również polu­ bić profil facebookowy PLL LOT – tam za­ wsze na bieżąco dostaniemy informację o startującej promocji lub z wyprzedze­ niem będziemy dostawać przypomnienia o zbliżających się cyklicznych ofertach.

Jest też część podróżników, dla których ważny jest komfort podróży. I tu też war­ to być na bieżąco z ofertami przewoźni­ ków – przypomnę, że w rejsach ope­ rowanych przez Dreamlinery można podróżować też bardziej komfortowo – na przykład w klasie Biznes czy Pre­ mium. A każdy, kto leciał osiem czy dzie­ sięć godzin, wie, że przy rejsach między­ kontynentalnych taki komfort jest nie do przecenienia. ☐

Wakacje marzeń z ITAKĄ Polskie Linie Lotnicze LOT oraz Biuro Podróży ITAKA nawiązały współpracę dotyczącą wyczarterowania samolotów Boeing 787 Dreamliner w sezonie zimowym 2013/2014. Oferta skierowana jest przede wszystkim do klientów ITAKI, którzy bezpośrednio z Warszawy polecą wygodnie i w najkrótszym możliwym czasie do odległych wakacyjnych kurortów.

Dreamlinery polskiego przewoźnika będą wykonywać rejsy dla biura podróży od listopada 2013 do kwietnia 2014.

Klienci ITAKI będą mogli polecieć na pokładzie najnowocześniejszego samolotu świata do tak egzotycznych miejsc na świecie jak: Kenia, Wenezuela i Dominikana.

– To zupełnie nowa jakość w czarterach – mówi Mariusz Jańczuk, prezes ITAKI. Luksus, nowoczesność i… prosto do celu.

– Dreamliner daje nieporównywalny komfort podróży – dodaje Sebastian Mikosz, prezes zarządu PLL LOT SA. – Ten samolot już zyskuje sobie uznanie pasażerów latających na naszych rejsach atlantyckich. Bezpośredni, komfortowy rejs Dreamlinerem w tak odległe zakątki świata jak Kenia, Dominikana czy Wenezuela będzie najlepszym dopełnieniem wspaniałych wakacji.

Zwłaszcza że alternatywą jest wielogodzinny lot z międzylądowaniem.

Dream vacation with Itaka Polish LOT Airlines and ITAKA Travel Agency have entered into an agreement to charter a Boeing 787 Dreamliner in the winter season of 2013/2014. The offer will be addressed to ITAKA clients who will be able to fly comfortably and quickly from Warsaw to a number of holiday destinations.

LOT Dreamliners will be operating flights for ITAKA from November 2013 and April 2014. ITAKA clients are given a chance to fly the world’s most state-of-the-art aircraft to such exotic places as Kenya, Venezuela and the Dominican Republic.

“It is a totally new quality in the charter field”, says ITAKA CEO Mariusz Jańczuk. Luxury, modernity and straight to the destination. “The Dreamliner offers unparalleled travel comfort”, adds LOT CEO Sebastian Mikosz. “The aircraft is very popular with passengers on trans-Atlantic flights. A direct, comfortable Dreamliner flight to distant destinations such as Kenya, the Dominican Republic or Venezuela is the perfect finishing touch to an incredible vacation. All the more so as the alternative is a flight that takes many hours and includes a stopover.”

ous getaways that are the most mem­ orable.

So, how do you go about hunting for bargains and cheap flights? There was a time when any good airline agent would have sufficed. Today, promotion hunters have all sorts of options avail­ able to them. The popular and widely available Internet has brought your dream trip to within a couple of clicks.

If price is your overriding concern, the most important thing to remember is that you will need to be very flexible when planning your trip. You will have to adapt yourself to promotion dead­ lines, not the other way around. The same goes for the departure airport – promotions do not always cover flights from your nearest airport. Still, this will let you take a return Dreamliner flight to New York for PLN 1,799, Chicago for PLN 1,848 and Beijing for PLN 1,999.

Promotions published on websites usually suggest economic transport to the outbound airport.

There are many useful sites, including fly4free.pl and “Mleczne Podróże”. Fa­ cebook users can “like” both profiles and keep up-to-date with the latest of­ fers. If you’re busy, you can always sub­ scribe to a newsletter, but you might find all the best deals have gone if you check the site a couple of hours later. I also suggest clicking “Like” on the LOT Polish Airlines Facebook profile, so that you always get the latest news about new promotions and receive advance information about upcoming regular promotions.

There are also travellers who appreci­ ate comfort. If you fall into that catego­ ry, you should monitor the latest pro­ motions of various carriers – for instance, why not pamper yourself with even more comfort on Dreamlin­ er flights by opting for Business or Pre­ mium class? Anyone who has ever taken an eight- or ten-hour flight knows how important comfort can be on long-haul routes. ☐

55

w chmurach

Up in the Air

Promocje, czyli jak tanio kupić bilet Promotions or how to travel cheap

Patrząc w niebo i widząc przelatujący samolot, wzdychamy czasem, że chętnie byśmy się gdzieś wybrali… Ale jak się do tego zabrać, żeby nie wydać za dużo? / Looking at the sky and seeing a passing aircraft makes us wish that we were up there going somewhere… But how do we swing it without breaking the bank?

Krzysztof Moczulski

Jako że właśnie podróżują Państwo na pokładzie samolotu Pol­ skich Linii Lotniczych LOT, nie mogę nie wspomnieć o Szalonych Środach – to jest najlepszy sposób, żeby najtaniej kupić bilet.

A czy kiedyś pomyśleli Państwo o tym, żeby samemu dać się za­ skoczyć? Zarezerwować znienacka bilet do miejsca, w którym jeszcze nie byliście?

Black Friday, czyli legendarne już wyprzedaże związane z począt­ kiem sezonu świątecznego w Nowym Jorku czy w Chicago (lojalnie uprzedzam, że stan karty kredytowej może się gwałtownie pogor­ szyć), urocze zakamarki Rygi? Oktoberfest w Monachium, a może jarmark bożonarodzeniowy w Pradze czy w jednym z niemieckich miast, w których ta tradycja jest kultywowana? Bardzo polecam ta­ kie nietypowe podejście do podróżowania. Czasem okazuje się, że

54

As you are now travelling with LOT Polish Airlines, I really should mention Crazy Wednesdays, as this is the best way to purchase your ticket at the most economical price. I’d also like to suggest taking an unorthodox approach to promotions, e.g. how about giving yourself a surprise and booking a ticket to a place you’ve never been to before on the spur of the moment? “Black Friday” – the legendary sales that open the Christmas shopping season in New York and Chicago (I should warn you, though, that your next credit card statement might make grim reading), or the beautiful and surprising little corners of Riga? What would you say to Okto­ berfest in Munich or the Christmas market in Prague or some city in Germany where this tradition is cultivated? I warmly recom­ mend this approach to travelling. Sometimes it is the spontane­

© Mariusz martyniak, shut terstock

tekst/by:

właśnie spontaniczne wypady na bardzo długo zapadają w pamięć.

Jak inaczej zabrać się do poszukiwania okazji i tanich przelotów? Kiedyś wystar­ czyło znać dobrego agenta lotniczego.

Dziś łowcy promocji mają inne możliwo­ ści – coraz większa dostępność internetu i jego powszechność sprawia, że wyma­ rzona podróż jest zaledwie o kilka klik­ nięć myszki komputerowej. Ale chcąc latać tanio, pamiętajmy o jednej zasa­ dzie – musimy wykazać się bardzo dużą elastycznością w planowaniu podróży.

To my musimy dopasować się do termi­ nów promocji. Podobnie rzecz się ma z portem wylotu – nie zawsze w promo­ cji będą dostępne loty z najbliższego lotniska. Dzięki temu jednak możemy polecieć Dreamlinerem do Nowego Jor­ ku za 1799 zł w obie strony, do Chicago za 1848 zł w obie strony czy do Pekinu za 1999 zł w obie strony, a w opisach pro­ mocji w serwisach internetowych zwykle są również podane sposoby na niedrogie dostanie się do lotniska wylotu.

Pożytecznymi adresami są np. fly4free.pl i Mleczne Podróże – zwolennicy Face­ booka mogą zasubskrybować oba profile i być na bieżąco z aktualnymi ofertami. Ci mocno zaganiani mogą zapisać się do newslettera, ale w przypadku atrakcyj­ niejszych ofert kilka godzin opóźnienia może sprawić, że wszystkie miejsca zo­ staną wyprzedane. Warto również polu­ bić profil facebookowy PLL LOT – tam za­ wsze na bieżąco dostaniemy informację o startującej promocji lub z wyprzedze­ niem będziemy dostawać przypomnienia o zbliżających się cyklicznych ofertach.

Jest też część podróżników, dla których ważny jest komfort podróży. I tu też war­ to być na bieżąco z ofertami przewoźni­ ków – przypomnę, że w rejsach ope­ rowanych przez Dreamlinery można podróżować też bardziej komfortowo – na przykład w klasie Biznes czy Pre­ mium. A każdy, kto leciał osiem czy dzie­ sięć godzin, wie, że przy rejsach między­ kontynentalnych taki komfort jest nie do przecenienia. ☐

Wakacje marzeń z ITAKĄ Polskie Linie Lotnicze LOT oraz Biuro Podróży ITAKA nawiązały współpracę dotyczącą wyczarterowania samolotów Boeing 787 Dreamliner w sezonie zimowym 2013/2014. Oferta skierowana jest przede wszystkim do klientów ITAKI, którzy bezpośrednio z Warszawy polecą wygodnie i w najkrótszym możliwym czasie do odległych wakacyjnych kurortów.

Dreamlinery polskiego przewoźnika będą wykonywać rejsy dla biura podróży od listopada 2013 do kwietnia 2014.

Klienci ITAKI będą mogli polecieć na pokładzie najnowocześniejszego samolotu świata do tak egzotycznych miejsc na świecie jak: Kenia, Wenezuela i Dominikana.

– To zupełnie nowa jakość w czarterach – mówi Mariusz Jańczuk, prezes ITAKI. Luksus, nowoczesność i… prosto do celu.

– Dreamliner daje nieporównywalny komfort podróży – dodaje Sebastian Mikosz, prezes zarządu PLL LOT SA. – Ten samolot już zyskuje sobie uznanie pasażerów latających na naszych rejsach atlantyckich. Bezpośredni, komfortowy rejs Dreamlinerem w tak odległe zakątki świata jak Kenia, Dominikana czy Wenezuela będzie najlepszym dopełnieniem wspaniałych wakacji.

Zwłaszcza że alternatywą jest wielogodzinny lot z międzylądowaniem.

Dream vacation with Itaka Polish LOT Airlines and ITAKA Travel Agency have entered into an agreement to charter a Boeing 787 Dreamliner in the winter season of 2013/2014. The offer will be addressed to ITAKA clients who will be able to fly comfortably and quickly from Warsaw to a number of holiday destinations.

LOT Dreamliners will be operating flights for ITAKA from November 2013 and April 2014. ITAKA clients are given a chance to fly the world’s most state-of-the-art aircraft to such exotic places as Kenya, Venezuela and the Dominican Republic.

“It is a totally new quality in the charter field”, says ITAKA CEO Mariusz Jańczuk. Luxury, modernity and straight to the destination. “The Dreamliner offers unparalleled travel comfort”, adds LOT CEO Sebastian Mikosz. “The aircraft is very popular with passengers on trans-Atlantic flights. A direct, comfortable Dreamliner flight to distant destinations such as Kenya, the Dominican Republic or Venezuela is the perfect finishing touch to an incredible vacation. All the more so as the alternative is a flight that takes many hours and includes a stopover.”

ous getaways that are the most mem­ orable.

So, how do you go about hunting for bargains and cheap flights? There was a time when any good airline agent would have sufficed. Today, promotion hunters have all sorts of options avail­ able to them. The popular and widely available Internet has brought your dream trip to within a couple of clicks.

If price is your overriding concern, the most important thing to remember is that you will need to be very flexible when planning your trip. You will have to adapt yourself to promotion dead­ lines, not the other way around. The same goes for the departure airport – promotions do not always cover flights from your nearest airport. Still, this will let you take a return Dreamliner flight to New York for PLN 1,799, Chicago for PLN 1,848 and Beijing for PLN 1,999.

Promotions published on websites usually suggest economic transport to the outbound airport.

There are many useful sites, including fly4free.pl and “Mleczne Podróże”. Fa­ cebook users can “like” both profiles and keep up-to-date with the latest of­ fers. If you’re busy, you can always sub­ scribe to a newsletter, but you might find all the best deals have gone if you check the site a couple of hours later. I also suggest clicking “Like” on the LOT Polish Airlines Facebook profile, so that you always get the latest news about new promotions and receive advance information about upcoming regular promotions.

There are also travellers who appreci­ ate comfort. If you fall into that catego­ ry, you should monitor the latest pro­ motions of various carriers – for instance, why not pamper yourself with even more comfort on Dreamlin­ er flights by opting for Business or Pre­ mium class? Anyone who has ever taken an eight- or ten-hour flight knows how important comfort can be on long-haul routes. ☐

55

Świat i ludzie

People and the World

Żelazne drogi w górskich przestworzach

Z wagonika rozpościerają się widoki na długie, wąskie, głębokie i czyste jezioro Achensee i otaczające je góry.

The cable car offers a splendid view of the long, narrow, deep and clear Lake Achen and the mountains around it.

Iron Roads in the Mountain Expanse Bezpieczna turystyka górska czy szalona przygoda alpinisty?

A może jedno i drugie? To możliwe – na via ferratach w Tyrolu! / Safe mountain tourism or a mountaineer’s wild adventure?

Perhaps both? Anything is possible on Tyrol’s via ferratas!

Tekst i zdjęcia/story and photos:

56

Marzena Hmielewicz i Marcin Jamkowski / Adventure Pictures

57

Świat i ludzie

People and the World

Żelazne drogi w górskich przestworzach

Z wagonika rozpościerają się widoki na długie, wąskie, głębokie i czyste jezioro Achensee i otaczające je góry.

The cable car offers a splendid view of the long, narrow, deep and clear Lake Achen and the mountains around it.

Iron Roads in the Mountain Expanse Bezpieczna turystyka górska czy szalona przygoda alpinisty?

A może jedno i drugie? To możliwe – na via ferratach w Tyrolu! / Safe mountain tourism or a mountaineer’s wild adventure?

Perhaps both? Anything is possible on Tyrol’s via ferratas!

Tekst i zdjęcia/story and photos:

56

Marzena Hmielewicz i Marcin Jamkowski / Adventure Pictures

57

Świat i ludzie

People and the World

Spokój dla CIEBIE i TWOJEGO portfela poręczach, co robić w razie jakichś niespodzianek, jak zachować zdrowie i życie, jednocześnie ciesząc się otoczeniem i podejmując górskie wyzwanie.

Po tej „suchej zaprawie” ruszamy w górę kolejką. Z wagonika rozpościerają się widoki na długie, wąskie, głębokie i czyste jezioro Achensee i otaczające je góry. Po półgodzinnym spacerze stajemy u podnóża Übungsklettersteig Rofan, czyli „via ferraty ćwiczebnej”. Zakładamy uprzęże, przypinamy do nich specjalnymi karabinkami z zabezpieczeniem pętle asekuracyjne, zakładamy kaski. Bierzemy po łyku wody i ruszamy!

Pierwsze kroki są łatwe. – Wycena A – mówi Herwig. Skala trudności na via ferratach rośnie od A aż do F. – To ostatnie to już prawdziwy alpinizm! – dodaje. Idziemy niezbyt stromą ścianą, gdzie wszędzie są albo wygodne miejsca do postawienia nogi, albo wbite w wapienne zbocze metalowe klamry, jak wielkie stopnie drabiny. Przesuwamy ręką po metalowej poręczy i przepinamy karabinki. – Jest super! Jak w skałkach, tylko łatwiej! Kocham to, tato! – krzyczy Kajtek i gna w górę co sił w swoich małych nóżkach. Nawet nie zauważa, kiedy ściana trochę „staje dęba”, i przebiega główne trudności tej via ferraty – sięgające wyceny C. Do końca trasy jest łatwiej technicznie, ale rośnie wysokość nad poziom doliny, z którego startowaliśmy. Całość ma zaledwie 50 m długości, to wysokość 15. piętra – idealnie na początek!

Pięć szczytów, pięć gwiazdek Przy dolnej stacji kolejki linowej Rofanseilbahn spotykamy się z Herwigiem Tobiasem, przewodnikiem górskim, alpinistą i instruktorem wspinania po via ferratach (zwanych tu klettersteig). – Nie chcę przechwalać, ale dobrze wybraliście. „Pięć szczytów nad Achensee” powstało zaledwie trzy lata temu, a już zyskało sobie miano via ferraty za pięć gwiazdek – mówi, po czym robi nam szybkie szkolenie, kiedy i jak przepinać karabinki na

60

„Pięć szczytów nad Achensee” powstało zaledwie trzy lata temu, a już zyskało sobie miano via ferraty za pięć gwiazdek.

“Achensee 5 Peak Via Ferrata” was only created three years ago and yet it has already been hailed as a five-star ferrata.

The name via ferrata (iron road) tends to be associated with the mountains of Italy.

It is a route to the summit which promises no ordinary mountain hiking, but is easier than mountaineering. It has all the benefits of both. An intricate system of step irons, cables and handholds encrusted in rock walls to secure clambering tourists who clip into it with carabiners fixed on special lanyards fitted with simple fall brakes. The other side of the lanyard (or strap) is fastened to a harness worn around the waistline or legs. You don’t need to wear special boots, which are essential for climbing, but you do need to wear a climbing helmet.

Via ferratas are very popular in the mountains in the south and west of Poland.

These routes enable visitors to see parts of the mountains not accessible to ordinary tourists. They are also suitable for children and non-mountaineering adults.

We chose the via ferrata for family entertainment. Having read what Tyrol had to offer, we selected a spectacular route known as “Achensee 5 Peak Via Ferrata.”

C

SKUTECZNOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO

M

Y

CM

MY

CY

Unikalne połączenie 7 wzajemnie uzupełniających się składników.

CMY

LIŚĆ MELISY

K

Wspiera zasypianie. Zmniejsza drażliwość i napięcie nerwowe.

RÓŻENIEC GÓRSKI Przyczynia się do ochrony przed stresem.

SZYSZKA CHMIELU Posiada właściwości poprawiające samopoczucie.

KWIAT LAWENDY Przyczynia się do zmniejszenia drażliwości.

WITAMINA B6 Wspomaga pamięć i koncentrację.

BIOTYNA Normalizuje działanie układu nerwowego.

TYLKO

JEDNA TABLETKA DZIENNIE!

61

BDZ.03.01.13

i na nogach uprzęży. Niepotrzebne są specjalne buty, jak przy wspinaniu, za to obowiązkowym elementem wyposażenia jest alpinistyczny kask.

Via ferraty cieszą się ogromną popularnością w górach na południe i zachód od Polski. Są widowiskowe, umożliwiają zaglądanie w te części gór, w które zwykli turyści nigdy nie mogliby się zapuścić, a jednocześnie całość jest wymyślona tak, że nadaje się i dla osób nie tak sprawnych fizycznie jak alpiniści, i dla dzieci. My postawiliśmy na via ferratę dla całej rodziny. Zdecydowaliśmy się na spektakularną trasę nazwaną „Pięć szczytów nad Achensee”.

Five summits, five stars We meet Herwig Tobias, mountain guide, mountaineer and via ferrata climbing instructor, outside the lower station of the Rofanseilbahn cable railway. “I don’t want to blow your trumpet, but you’ve made the right choice. “Achensee 5 Peak Via Ferrata was only created three years ago and yet it has already been hailed as a five-star ferrata”, says the guide. We have to undergo a crash course in how and what to do to ensure our safety. We are shown when and how to snap carabiners into iron loops, what to do in case of unexpected developments, and how to safeguard our lives and health, while making the most of our surroundings and taking up the challenge. After a brief practice session, we take the cable rail all the way to the top. The cable car offers a splendid view of the long, narrow, deep and clear Lake Achen and the mountains around it. Half an hour later we reach the foot of the Übungsklettersteig Rofan.

We put on our harnesses, fasten special carabiners with security locking to our slings, put on our helmets and adjust them to tightly fit our heads instead of distracting us during the climb. We take a sip of water and off we go. The first steps are easy. “Grade A”, says Herwig. The climbing grade on via ferratas ranges from “A” to “F”. “The last is synonymous with genuine alpinism”, he adds. We scale a wall, which is not very steep,

REKLAMA

Sierpniowe święto Matki Boskiej obchodzi się w Tyrolu uroczyście.

The August religious holiday of the Virgin Mary is festively celebrated in Tyrol.

Świat i ludzie

People and the World

Spokój dla CIEBIE i TWOJEGO portfela poręczach, co robić w razie jakichś niespodzianek, jak zachować zdrowie i życie, jednocześnie ciesząc się otoczeniem i podejmując górskie wyzwanie.

Po tej „suchej zaprawie” ruszamy w górę kolejką. Z wagonika rozpościerają się widoki na długie, wąskie, głębokie i czyste jezioro Achensee i otaczające je góry. Po półgodzinnym spacerze stajemy u podnóża Übungsklettersteig Rofan, czyli „via ferraty ćwiczebnej”. Zakładamy uprzęże, przypinamy do nich specjalnymi karabinkami z zabezpieczeniem pętle asekuracyjne, zakładamy kaski. Bierzemy po łyku wody i ruszamy!

Pierwsze kroki są łatwe. – Wycena A – mówi Herwig. Skala trudności na via ferratach rośnie od A aż do F. – To ostatnie to już prawdziwy alpinizm! – dodaje. Idziemy niezbyt stromą ścianą, gdzie wszędzie są albo wygodne miejsca do postawienia nogi, albo wbite w wapienne zbocze metalowe klamry, jak wielkie stopnie drabiny. Przesuwamy ręką po metalowej poręczy i przepinamy karabinki. – Jest super! Jak w skałkach, tylko łatwiej! Kocham to, tato! – krzyczy Kajtek i gna w górę co sił w swoich małych nóżkach. Nawet nie zauważa, kiedy ściana trochę „staje dęba”, i przebiega główne trudności tej via ferraty – sięgające wyceny C. Do końca trasy jest łatwiej technicznie, ale rośnie wysokość nad poziom doliny, z którego startowaliśmy. Całość ma zaledwie 50 m długości, to wysokość 15. piętra – idealnie na początek!

Pięć szczytów, pięć gwiazdek Przy dolnej stacji kolejki linowej Rofanseilbahn spotykamy się z Herwigiem Tobiasem, przewodnikiem górskim, alpinistą i instruktorem wspinania po via ferratach (zwanych tu klettersteig). – Nie chcę przechwalać, ale dobrze wybraliście. „Pięć szczytów nad Achensee” powstało zaledwie trzy lata temu, a już zyskało sobie miano via ferraty za pięć gwiazdek – mówi, po czym robi nam szybkie szkolenie, kiedy i jak przepinać karabinki na

60

„Pięć szczytów nad Achensee” powstało zaledwie trzy lata temu, a już zyskało sobie miano via ferraty za pięć gwiazdek.

“Achensee 5 Peak Via Ferrata” was only created three years ago and yet it has already been hailed as a five-star ferrata.

The name via ferrata (iron road) tends to be associated with the mountains of Italy.

It is a route to the summit which promises no ordinary mountain hiking, but is easier than mountaineering. It has all the benefits of both. An intricate system of step irons, cables and handholds encrusted in rock walls to secure clambering tourists who clip into it with carabiners fixed on special lanyards fitted with simple fall brakes. The other side of the lanyard (or strap) is fastened to a harness worn around the waistline or legs. You don’t need to wear special boots, which are essential for climbing, but you do need to wear a climbing helmet.

Via ferratas are very popular in the mountains in the south and west of Poland.

These routes enable visitors to see parts of the mountains not accessible to ordinary tourists. They are also suitable for children and non-mountaineering adults.

We chose the via ferrata for family entertainment. Having read what Tyrol had to offer, we selected a spectacular route known as “Achensee 5 Peak Via Ferrata.”

C

SKUTECZNOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO

M

Y

CM

MY

CY

Unikalne połączenie 7 wzajemnie uzupełniających się składników.

CMY

LIŚĆ MELISY

K

Wspiera zasypianie. Zmniejsza drażliwość i napięcie nerwowe.

RÓŻENIEC GÓRSKI Przyczynia się do ochrony przed stresem.

SZYSZKA CHMIELU Posiada właściwości poprawiające samopoczucie.

KWIAT LAWENDY Przyczynia się do zmniejszenia drażliwości.

WITAMINA B6 Wspomaga pamięć i koncentrację.

BIOTYNA Normalizuje działanie układu nerwowego.

TYLKO

JEDNA TABLETKA DZIENNIE!

61

BDZ.03.01.13

i na nogach uprzęży. Niepotrzebne są specjalne buty, jak przy wspinaniu, za to obowiązkowym elementem wyposażenia jest alpinistyczny kask.

Via ferraty cieszą się ogromną popularnością w górach na południe i zachód od Polski. Są widowiskowe, umożliwiają zaglądanie w te części gór, w które zwykli turyści nigdy nie mogliby się zapuścić, a jednocześnie całość jest wymyślona tak, że nadaje się i dla osób nie tak sprawnych fizycznie jak alpiniści, i dla dzieci. My postawiliśmy na via ferratę dla całej rodziny. Zdecydowaliśmy się na spektakularną trasę nazwaną „Pięć szczytów nad Achensee”.

Five summits, five stars We meet Herwig Tobias, mountain guide, mountaineer and via ferrata climbing instructor, outside the lower station of the Rofanseilbahn cable railway. “I don’t want to blow your trumpet, but you’ve made the right choice. “Achensee 5 Peak Via Ferrata was only created three years ago and yet it has already been hailed as a five-star ferrata”, says the guide. We have to undergo a crash course in how and what to do to ensure our safety. We are shown when and how to snap carabiners into iron loops, what to do in case of unexpected developments, and how to safeguard our lives and health, while making the most of our surroundings and taking up the challenge. After a brief practice session, we take the cable rail all the way to the top. The cable car offers a splendid view of the long, narrow, deep and clear Lake Achen and the mountains around it. Half an hour later we reach the foot of the Übungsklettersteig Rofan.

We put on our harnesses, fasten special carabiners with security locking to our slings, put on our helmets and adjust them to tightly fit our heads instead of distracting us during the climb. We take a sip of water and off we go. The first steps are easy. “Grade A”, says Herwig. The climbing grade on via ferratas ranges from “A” to “F”. “The last is synonymous with genuine alpinism”, he adds. We scale a wall, which is not very steep,

REKLAMA

Sierpniowe święto Matki Boskiej obchodzi się w Tyrolu uroczyście.

The August religious holiday of the Virgin Mary is festively celebrated in Tyrol.

Świat i ludzie

People and the World

Most nad przepaścią – Zdaliście egzamin, ruszamy na wielką ścianę – mówi Herwig. Trasa „Pięć szczytów nad Achensee” ma pięć etapów. My, początkujący na via ferratach, możemy wybrać sobie na jeden dzień tylko jeden z pięciu szczytów do zdobycia. Wybieramy najdłuższą, najtrudniejszą i – jak zapewnia przewodnik – najbardziej fotogeniczną trasę: zdobycie wierzchołka Haidachstellwandu.

Podejście pod ścianę prowadzi przez dno przepięknej tyrolskiej doliny górskiej. Jest jak na obrazkach: krowy z dzwonkami, wysokogórskie łąki, jeziorka, trochę skał.

Gdy docieramy do wierzchołka, na którym religijni Tyrolczycy umieścili duży krzyż, nasz najmłodszy uczestnik krzyczy: – Zwycięstwo! Herwig szybko prostuje, że ani to nie koniec via ferraty, ani wycieczki. – Przed nami jeszcze drugie tyle na główny wierzchołek, a i tak najtrudniejszy w każdej górskiej wspinaczce jest powrót – przypomina.

Nim ruszymy w dalszą trasę, wpisujemy się do książki szczytowej. W specjalnej wodoodpornej, metalowej skrzyneczce umieszczony jest zeszyt, do którego zgodnie z alpejską tradycją wpisuje się każdy zdobywca wierzchołka. Kolejna grań nie

sprawia trudności. Pokonujemy następną ścianę, aż nagle naszym oczom ukazuje się prawdziwa przepaść! A nad nią, w poprzek, rozciągnięty… most linowy! – Rany boskie! Chyba mi się kręci w głowie! – wzdycha Marzena. Kajtek tymczasem jest zachwycony: – To jak w małpim gaju, tylko wyżej i fajniej! – mówi i daje przykład. Wpina dwa karabinki w linę asekuracyjną, staje na dolnej linie, łapie się górnej rękami i balansując nad kilkudziesięciometrową przepaścią, powoli, lecz pewnie krok za krokiem pokonuje dystans dzielący go od przeciwległego końca mostu. – Mamo! Możesz iść, jest łatwo – krzyczy, czym zachęca nas wszystkich. Po kilku minutach cała ekipa jest przeprawiona. Jeszcze tylko łatwa ścianka i grań i po 450 m wspinaczki wychodzimy na wysokogórską łąkę pod samym szczytem liczącego 2192 m n.p.m.

Haidachstellwandu. Gratulujemy sobie i ruszamy w drogę w dół.

Dopiero przy schronisku możemy odtrąbić sukces. Ściskamy sobie z Herwigiem ręce, kiedy dobiega do nas Kajetan: – Mamo! Tato! Szybciej! Ja chcę już iść na następną ścianę! ☐

Stacja kolejki linowej Rofanseilbahn.

A station of the Rofanseilbahn cable car.

but everywhere I look, I see rest-steps to wedge my foot or metal stemples drilled into the rock like gigantic ladder rungs. We slide our hands up the metal rail and repeat the clipping/unclipping routine. “I love it, dad!” exclaims Kajtek, clambering at full pelt. He doesn’t seem to notice that the rock face has become vertical to embrace the main C-grade technical difficulties of this via ferrata. The route is barely 50 metres long but it reaches a height of 15 storeys. This is the perfect beginning.

A bridge over the precipice “You’ve passed the test. We are heading for a big wall”, says Herwig. The route “Achensee 5 Peak Via Ferrata” is split into five stages. Being a mixed team with a

child, we novice climbers of via ferratas, who have only just passed a test on a trial route, can only choose one of the five peaks to scale in one day. We decide on the longest and the most challenging, but as Herwig admits himself, the most photogenic section of the route – the summit of Haidachstellwand.

The path leading to the rock face cuts across the bottom of a prepossessing Tyrolean alpine valley. Everything is picture postcard perfect – cows with oversized bells, alpine meadows, tiny lakes and a landscape interspersed with rocks. When we ascend the peak, on which the pious Tyroleans have placed a large cross.

“Victory!” yells the youngest climber, but Herwig abruptly explains that this is not the end of the via ferrata or our trip. The next ridge poses no challenges. We move upwards metre by metre to climb another wall and then suddenly a precipitous view unfolds before us. And above, there is a tightrope bridge stretched across it.

“Jesus, I think I feel dizzy!” sighs Marzena. But Kajtek is overjoyed. “It looks like a rope park, but it’s higher and more cool!” he declares and decides to lead by example.

He clips two carabiners into the rope, puts both his feet on the bottom line, grabs the top line, and balancing above a precipice dozens of metres high, steps slowly but confidently towards the other side of the bridge. “Mum! You can go, too. It’s easy”, he yells. That spurs the rest of us on. We cross the precipice a few minutes later. There is another easy wall and a rock to follow. We climb 450 metres to reach an alpine meadow at the foot of the 2,192 metre Haidachstellwand. We congratulate each other, take a few pictures and are ready to descend. We cannot trumpet our victory until we reach the hostel. Kajetan rushes in while we are shaking hands with Herwig. “Mum! Dad! Hurry up! I want to climb another wall!” ☐ REKLAMA

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Poza wspinaniem nad Achensee warto też w samym jeziorze zanurkować. Na dnie są wraki starych samochodów i zaskakująca galeria górskich pamiątek.

Apart form climbing the mountains around Achensee it is worth giving diving in the lake a go. Wrecked cars and a surprising array of mountain souvernirs await divers at the bottom.

62

63

Świat i ludzie

People and the World

Most nad przepaścią – Zdaliście egzamin, ruszamy na wielką ścianę – mówi Herwig. Trasa „Pięć szczytów nad Achensee” ma pięć etapów. My, początkujący na via ferratach, możemy wybrać sobie na jeden dzień tylko jeden z pięciu szczytów do zdobycia. Wybieramy najdłuższą, najtrudniejszą i – jak zapewnia przewodnik – najbardziej fotogeniczną trasę: zdobycie wierzchołka Haidachstellwandu.

Podejście pod ścianę prowadzi przez dno przepięknej tyrolskiej doliny górskiej. Jest jak na obrazkach: krowy z dzwonkami, wysokogórskie łąki, jeziorka, trochę skał.

Gdy docieramy do wierzchołka, na którym religijni Tyrolczycy umieścili duży krzyż, nasz najmłodszy uczestnik krzyczy: – Zwycięstwo! Herwig szybko prostuje, że ani to nie koniec via ferraty, ani wycieczki. – Przed nami jeszcze drugie tyle na główny wierzchołek, a i tak najtrudniejszy w każdej górskiej wspinaczce jest powrót – przypomina.

Nim ruszymy w dalszą trasę, wpisujemy się do książki szczytowej. W specjalnej wodoodpornej, metalowej skrzyneczce umieszczony jest zeszyt, do którego zgodnie z alpejską tradycją wpisuje się każdy zdobywca wierzchołka. Kolejna grań nie

sprawia trudności. Pokonujemy następną ścianę, aż nagle naszym oczom ukazuje się prawdziwa przepaść! A nad nią, w poprzek, rozciągnięty… most linowy! – Rany boskie! Chyba mi się kręci w głowie! – wzdycha Marzena. Kajtek tymczasem jest zachwycony: – To jak w małpim gaju, tylko wyżej i fajniej! – mówi i daje przykład. Wpina dwa karabinki w linę asekuracyjną, staje na dolnej linie, łapie się górnej rękami i balansując nad kilkudziesięciometrową przepaścią, powoli, lecz pewnie krok za krokiem pokonuje dystans dzielący go od przeciwległego końca mostu. – Mamo! Możesz iść, jest łatwo – krzyczy, czym zachęca nas wszystkich. Po kilku minutach cała ekipa jest przeprawiona. Jeszcze tylko łatwa ścianka i grań i po 450 m wspinaczki wychodzimy na wysokogórską łąkę pod samym szczytem liczącego 2192 m n.p.m.

Haidachstellwandu. Gratulujemy sobie i ruszamy w drogę w dół.

Dopiero przy schronisku możemy odtrąbić sukces. Ściskamy sobie z Herwigiem ręce, kiedy dobiega do nas Kajetan: – Mamo! Tato! Szybciej! Ja chcę już iść na następną ścianę! ☐

Stacja kolejki linowej Rofanseilbahn.

A station of the Rofanseilbahn cable car.

but everywhere I look, I see rest-steps to wedge my foot or metal stemples drilled into the rock like gigantic ladder rungs. We slide our hands up the metal rail and repeat the clipping/unclipping routine. “I love it, dad!” exclaims Kajtek, clambering at full pelt. He doesn’t seem to notice that the rock face has become vertical to embrace the main C-grade technical difficulties of this via ferrata. The route is barely 50 metres long but it reaches a height of 15 storeys. This is the perfect beginning.

A bridge over the precipice “You’ve passed the test. We are heading for a big wall”, says Herwig. The route “Achensee 5 Peak Via Ferrata” is split into five stages. Being a mixed team with a

child, we novice climbers of via ferratas, who have only just passed a test on a trial route, can only choose one of the five peaks to scale in one day. We decide on the longest and the most challenging, but as Herwig admits himself, the most photogenic section of the route – the summit of Haidachstellwand.

The path leading to the rock face cuts across the bottom of a prepossessing Tyrolean alpine valley. Everything is picture postcard perfect – cows with oversized bells, alpine meadows, tiny lakes and a landscape interspersed with rocks. When we ascend the peak, on which the pious Tyroleans have placed a large cross.

“Victory!” yells the youngest climber, but Herwig abruptly explains that this is not the end of the via ferrata or our trip. The next ridge poses no challenges. We move upwards metre by metre to climb another wall and then suddenly a precipitous view unfolds before us. And above, there is a tightrope bridge stretched across it.

“Jesus, I think I feel dizzy!” sighs Marzena. But Kajtek is overjoyed. “It looks like a rope park, but it’s higher and more cool!” he declares and decides to lead by example.

He clips two carabiners into the rope, puts both his feet on the bottom line, grabs the top line, and balancing above a precipice dozens of metres high, steps slowly but confidently towards the other side of the bridge. “Mum! You can go, too. It’s easy”, he yells. That spurs the rest of us on. We cross the precipice a few minutes later. There is another easy wall and a rock to follow. We climb 450 metres to reach an alpine meadow at the foot of the 2,192 metre Haidachstellwand. We congratulate each other, take a few pictures and are ready to descend. We cannot trumpet our victory until we reach the hostel. Kajetan rushes in while we are shaking hands with Herwig. “Mum! Dad! Hurry up! I want to climb another wall!” ☐ REKLAMA

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

Poza wspinaniem nad Achensee warto też w samym jeziorze zanurkować. Na dnie są wraki starych samochodów i zaskakująca galeria górskich pamiątek.

Apart form climbing the mountains around Achensee it is worth giving diving in the lake a go. Wrecked cars and a surprising array of mountain souvernirs await divers at the bottom.

62

63

historia marki

Brand History

polska marka

Zawsze pierwszy Poszanowanie tradycji, a jednocześnie pęd do innowacji charakteryzują markę Tissot, lidera na rynku szwajcarskich Zegarków. Dla Tissot hasło „In touch with your time” to nie tylko przekaz reklamowY – to idea. ./ Respect for tradition and an urge to innovate are the two defining features of Tissot, the market leader for traditional Swiss timepieces. “In touch with your time” is more than just an advertising message for Tissot, it is an idea. tekst/BY:

U góry: kieszonkowy zegarek Savonnette z 1904 r. wyprodukowany specjalnie dla dworu cara Mikołaja II. Z lewej: jubileuszowy Tissot Heritage Navigator. Obok: książę Monako Rainier i księżna Grace zwiedzają fabrykę zegarków Tissot.

Top: the Savonnette pocket watch dating back to the 1904 produced for the court of Tsar Nicholas II . Left: the anniversary Tissot Heritage Navigator. Right: Rainier, Prince of Monaco and Grace Kelly visiting a Tissot factory.

64

Dorota Bielska

© tissot

Always the first

Polish Brand

Historia marki rozpoczęła się 160 lat temu w szwajcarskiej miejscowości Le Locle, w kantonie Neuchâtel, w górach szwajcarskiej Jury. W 1853 r. Charles-Félicien Tissot i jego syn Charles-Émile założyli tam pod własnym nazwiskiem wytwórnię zegarków. Wkrótce marka Tissot zaczęła podbijać świat. Jej zamiłowanie do zdobywania nowych horyzontów odzwierciedla w tym roku jubileuszowy zegarek Tissot Heritage Navigator ze wskazaniem stref czasowych symbolizowanych nazwami miast z całego świata, umieszczonych na tarczy.

The history of the brand began in the Swiss town of Le Locle in the Canton of Neuchâtel in the Jura Mountains where CharlesFélicien Tissot and his son Charles-Émile founded a watch factory in 1853 under their name. It was not long before the Tissot brand began to take the world by storm. Tissot’s passion for conquering new horizons is evident this year with their jubilee timepiece, the Tissot Heritage Navigator, with time zones on the dial represented with the names of cities from all over the world.

Pionierskie wyzwania Już w 1858 r. Charles-Émile Tissot zaprezentował zegarki kieszonkowe Tissot Savonnette w Rosji, gdzie wzbudziły zachwyt na dworze cara. Szwajcarska firma zaczęła dostarczać władcy imperium specjalne edycje swoich czasomierzy. W 1904 r. limitowana seria zegarków trafiła do Carskiego Sioła w St. Petersburgu, sie­ dziby Mikołaja II, i została przekazana Stowarzyszeniu Oficerów Wołyńskiego Oddziału Gwardii Imperium Rosyjskiego. Prawdziwą gratką dla kolekcjonerów i miłośników tradycji jest reedycja zegarka Tissot Pendant z 1878 r., wyprodukowanego specjalnie na najważniejszy wówczas dla Tissot rynek rosyjski. Premiera nowego czasomierza uświetniła wiosną otwarcie prestiżowego butiku Tissot w luksusowym centrum handlowym GUM w Moskwie.

Rosja nie była jedynym krajem, do którego pionierski duch zawiódł Charles’a-Émile’a Tissota. Spadkobierca firmy udał się także do Stanów Zjednoczonych, gdzie również nawiązał relacje handlowe. W 1858 r. Tissot wyprodukował zegarek kieszonkowy przeznaczony specjalnie na rynek amerykański. Koperta była ozdobiona brylantami, a wszystkie oznaczenia i napisy przetłumaczono na język angielski.

Ranga Tissot w Europie rosła wraz z liczbą zdobytych medali i wyróżnień. Na przełomie XIX i XX w. zegarki marki z Le Locle otrzymywały nagrody na wystawach w Paryżu, Antwerpii i Genewie.

Ostatnio Tissot zdobył pierwszą nagrodę w kategorii „Classic – Enterprise” podczas konkursu 2011 International Timing Competition. W świecie zegarmistrzostwa to najwyższe wyróżnienie za precyzję mechanizmu i jakość wykonania.

Marka Tissot od zawsze słynęła z wykorzystania nietypowych dla zegarków materiałów i innowacyjnego sposobu ich użycia.

W 1971 r. powstał pierwszy w historii zegarmistrzostwa mechaniczny zegarek wyprodukowany w całości z plastiku. Był on późniejszą inspiracją do powstania marki Swatch. W 1985 r. na rynek

Pioneering challenges As early as 1858, Charles-Émile Tissot presented Tissot Savonnette pocket watches to Russia where they won the admiration of the imperial court. Tissot began to supply the tsar with special editions of its timepieces. In 1904, a limited series of watches was delivered to Tsarskoye Selo in Saint Petersburg, the residence of Nicholas II, and handed them to the Association of Officers of the Volyn Division of the Russian Imperial Guard. A new version of the 1878 Tissot Pendant, made especially for Russia – Tissot’s key market at the time – is a windfall for collectors. The unveiling of the new timepiece was the highlight of the opening of the

„Innovators by tradition” – to określenie, które znakomicie oddaje charakter marki Tissot.

The signature “Innovators by tradition” perfectly describes the nature of the Tissot brand. prestigious Tissot boutique in the luxury GUM department store in Moscow this spring.

Charles-Émile Tissot’s pioneering spirit took him to other countries besides Russia. He visited the US, where he initiated new business relations. In 1858, Tissot built a pocket watch designed exclusively for the US market. The case was encrusted with diamonds and all the inscriptions and markings were in English.

Tissot’s significance grew in Europe as the company continued

65

historia marki

Brand History

polska marka

Zawsze pierwszy Poszanowanie tradycji, a jednocześnie pęd do innowacji charakteryzują markę Tissot, lidera na rynku szwajcarskich Zegarków. Dla Tissot hasło „In touch with your time” to nie tylko przekaz reklamowY – to idea. ./ Respect for tradition and an urge to innovate are the two defining features of Tissot, the market leader for traditional Swiss timepieces. “In touch with your time” is more than just an advertising message for Tissot, it is an idea. tekst/BY:

U góry: kieszonkowy zegarek Savonnette z 1904 r. wyprodukowany specjalnie dla dworu cara Mikołaja II. Z lewej: jubileuszowy Tissot Heritage Navigator. Obok: książę Monako Rainier i księżna Grace zwiedzają fabrykę zegarków Tissot.

Top: the Savonnette pocket watch dating back to the 1904 produced for the court of Tsar Nicholas II . Left: the anniversary Tissot Heritage Navigator. Right: Rainier, Prince of Monaco and Grace Kelly visiting a Tissot factory.

64

Dorota Bielska

© tissot

Always the first

Polish Brand

Historia marki rozpoczęła się 160 lat temu w szwajcarskiej miejscowości Le Locle, w kantonie Neuchâtel, w górach szwajcarskiej Jury. W 1853 r. Charles-Félicien Tissot i jego syn Charles-Émile założyli tam pod własnym nazwiskiem wytwórnię zegarków. Wkrótce marka Tissot zaczęła podbijać świat. Jej zamiłowanie do zdobywania nowych horyzontów odzwierciedla w tym roku jubileuszowy zegarek Tissot Heritage Navigator ze wskazaniem stref czasowych symbolizowanych nazwami miast z całego świata, umieszczonych na tarczy.

The history of the brand began in the Swiss town of Le Locle in the Canton of Neuchâtel in the Jura Mountains where CharlesFélicien Tissot and his son Charles-Émile founded a watch factory in 1853 under their name. It was not long before the Tissot brand began to take the world by storm. Tissot’s passion for conquering new horizons is evident this year with their jubilee timepiece, the Tissot Heritage Navigator, with time zones on the dial represented with the names of cities from all over the world.

Pionierskie wyzwania Już w 1858 r. Charles-Émile Tissot zaprezentował zegarki kieszonkowe Tissot Savonnette w Rosji, gdzie wzbudziły zachwyt na dworze cara. Szwajcarska firma zaczęła dostarczać władcy imperium specjalne edycje swoich czasomierzy. W 1904 r. limitowana seria zegarków trafiła do Carskiego Sioła w St. Petersburgu, sie­ dziby Mikołaja II, i została przekazana Stowarzyszeniu Oficerów Wołyńskiego Oddziału Gwardii Imperium Rosyjskiego. Prawdziwą gratką dla kolekcjonerów i miłośników tradycji jest reedycja zegarka Tissot Pendant z 1878 r., wyprodukowanego specjalnie na najważniejszy wówczas dla Tissot rynek rosyjski. Premiera nowego czasomierza uświetniła wiosną otwarcie prestiżowego butiku Tissot w luksusowym centrum handlowym GUM w Moskwie.

Rosja nie była jedynym krajem, do którego pionierski duch zawiódł Charles’a-Émile’a Tissota. Spadkobierca firmy udał się także do Stanów Zjednoczonych, gdzie również nawiązał relacje handlowe. W 1858 r. Tissot wyprodukował zegarek kieszonkowy przeznaczony specjalnie na rynek amerykański. Koperta była ozdobiona brylantami, a wszystkie oznaczenia i napisy przetłumaczono na język angielski.

Ranga Tissot w Europie rosła wraz z liczbą zdobytych medali i wyróżnień. Na przełomie XIX i XX w. zegarki marki z Le Locle otrzymywały nagrody na wystawach w Paryżu, Antwerpii i Genewie.

Ostatnio Tissot zdobył pierwszą nagrodę w kategorii „Classic – Enterprise” podczas konkursu 2011 International Timing Competition. W świecie zegarmistrzostwa to najwyższe wyróżnienie za precyzję mechanizmu i jakość wykonania.

Marka Tissot od zawsze słynęła z wykorzystania nietypowych dla zegarków materiałów i innowacyjnego sposobu ich użycia.

W 1971 r. powstał pierwszy w historii zegarmistrzostwa mechaniczny zegarek wyprodukowany w całości z plastiku. Był on późniejszą inspiracją do powstania marki Swatch. W 1985 r. na rynek

Pioneering challenges As early as 1858, Charles-Émile Tissot presented Tissot Savonnette pocket watches to Russia where they won the admiration of the imperial court. Tissot began to supply the tsar with special editions of its timepieces. In 1904, a limited series of watches was delivered to Tsarskoye Selo in Saint Petersburg, the residence of Nicholas II, and handed them to the Association of Officers of the Volyn Division of the Russian Imperial Guard. A new version of the 1878 Tissot Pendant, made especially for Russia – Tissot’s key market at the time – is a windfall for collectors. The unveiling of the new timepiece was the highlight of the opening of the

„Innovators by tradition” – to określenie, które znakomicie oddaje charakter marki Tissot.

The signature “Innovators by tradition” perfectly describes the nature of the Tissot brand. prestigious Tissot boutique in the luxury GUM department store in Moscow this spring.

Charles-Émile Tissot’s pioneering spirit took him to other countries besides Russia. He visited the US, where he initiated new business relations. In 1858, Tissot built a pocket watch designed exclusively for the US market. The case was encrusted with diamonds and all the inscriptions and markings were in English.

Tissot’s significance grew in Europe as the company continued

65

Brand History

trafił zegarek ze szwajcarskiego granitu – Tissot Rock Watch, w 1987 r. Tissot Pearl Watch z masy perłowej, a rok później drewniany Tissot Wood Watch. W 1999 r. Tissot zaprezentował światu pierwszy zegarek z funkcjami aktywowanymi dotykiem szkła – Tissot T-Touch. Do dziś marka Tissot jest jedynym producentem zegarków, w których za pomocą dotyku można sprawdzić ciśnienie, trend pogody, wysokość n.p.m., temperaturę otoczenia etc.

Aby można było sprostać wyzwaniom wciąż rosnącego zainteresowania zegarkami marki Tissot, w Le Locle w 2011 r. powstał nowoczesny magazyn, który swym kształtem przypomina olbrzymią kostkę Rubika w kolorach Tissot. Jego objętość to 7,5 tys. m3.

W przechowywaniu, segregowaniu i katalogowaniu 12 mln komponentów i zegarków pomaga pięć robotów. W futurystycznym wnętrzu roboty pracują bez wytchnienia, poruszając się w tempie do 5 m na sekundę.

Gwiazdorski blask i sportowy duch W 1900 r. podczas wystawy światowej w Paryżu słynnej

U góry: Tissot Pearl Watch z masy perłowej i Tissot Wood Watch z drewna. Obok: Tissot T-Touch z funkcjami aktywowanymi dotykiem szkła.

Top: Watches made from unusual materials: Tissot Pearl Watch from nacre and Tissot Wood Watch made from wood. Right: the Tissot T-Touch watch with many tactile functions.

66

aktorce Sarah Bernhardt wpadł w oko kieszonkowy zegarek Tissot z 18-karatowego złota. Kupiła go jeszcze tego samego dnia. Z zamiłowania do zegarków Tissot słynęli także Carmen Miranda, gwiazda Broadwayu przełomu lat 40. i 50., Elvis Presley, Grace Kelly oraz Nelson Mandela. Współcześni ambasadorzy marki wywodzą się głównie ze świata sportu. Są nimi takie gwiazdy jak Tony Parker (koszykarz) czy Danica Patrick (kierowca wyścigowy). W latach 70. ubiegłego stulecia marka Tissot była sponsorem wyścigów Formuły 1. Logo Tissot było obecne na największych stadionach świata, zdobywało najwyższe wierzchołki gór i pojawiło się w najbardziej niedostępnych zakątkach naszej planety. W tym roku marka pełni funkcję oficjalnego chronometrażysty i partnera Moto­GP, FIM Superbike, FIBA, AFL (Ligi Futbolu Australijskiego), Pucharu Sześciu Narodów w rugby oraz mistrzostw świata w kolarstwie, szermierce i w hokeju na lodzie.

to win medals and distinctions. At the turn of the 20 th century, watches made in Le Locle were winning awards in Paris, Antwerp and Geneva. Tissot recently secured first prize in the “Classic – Enterprise” category in the 2011 International Timing Competition. This is the highest recognition for precision and quality of worksmanship in the field of watchmaking.

Tissot has been always been known for making watched from unusual materials. They made the first mechanical all-plastic timepiece in the history of watchmaking in 1971. This later became the inspiration for the Swatch brand. Tissot used Swiss granite to create the Tissot Rock Watch in 1985. They followed this up by using nacre to create the Tissot Pearl Watch in 1987 and wood for the Tissot Wood Watch a year later. In 1999, Tissot launched the Tissot T-Touch, the world’s first watch with touch-activated functions. The brand remains the only watch producer which lets you check the pressure, weather, altitude, outside temperature, etc. at the touch of the dial.

To meet the challenge of the growing interest in Tissot watches, the company built a state-of-the-art logistic facility in Le Locle in 2011. The building resembles a mammoth Rubic’s cube in Tissot colours and covers 7,500 sq. m. Five robots help store, sort and catalogue 12 million components and watches. Relentless devices work non-stop in the futurist interiors at a speed of up to 5 metres per second.

Star glamour and the sporting spirit During the world expo in Paris in 1900, an 18-carat gold Tissot pocket watch caught the eye of the famous actress Sarah Bernhardt. She bought it the same day. Carmen Miranda, a bright Broadway star from the 1940s and 1950s, Elvis Presley, Grace Kelly and Nelson Mandela were also known for

Zegarek kieszonkowy przeznaczony na rynek amerykański (1858 r.).

A pocket watch produced for the US market (1858).

their partiality to Tissot watches.

Contemporary brand ambassadors are mainly athletes, including basketball player Tony Parker and driver Danica Patrick. Tissot committed itself to Formula 1 racing in the 1970s. The Tissot logo has also been present at the biggest sporting arenas, ascended the highest peaks and admired the most inaccessible landscapes on our planet. This year the brand is the official timekeeper and the partner of MotoGP, FIM Superbike, FIBA, AFL , Six Nations Championship in rugby and the World Championship in cycling, fencing and ice hockey.

Fabryka Tissot w Le Locle (lata 30.).

The Tissot factory in Le Locle (1930s).

© tissot

historia marki

160 krajów W 2012 r. na Polach Elizejskich w Paryżu został otwarty pierwszy europejski sklep flagowy marki Tissot. Dziś marka ta ma na całym świecie ponad 150 butików własnych i jest obecna w ponad 14 tys. punktów sprzedaży w 160 krajach świata. Jest też bardzo aktywna w mediach społecznościowych. Popularne interak­ tywne kanały komunikacji Tissot to: www.facebook.com/Tissot, www.youtube.com/tissot i www.twitter.com/tissot. ☐

160 countries In 2012, Tissot opened a boutique – its first European flagship store – in the Champs Élysées in Paris. It now has a global network of 150 Tissot boutiques and over 14,000 points of sale in 160 countries around the world. The brand is very active in social media. Tissot’s popular interactive communication channels include: www.facebook.com/Tissot, www.youtube.com/tissot and www.twitter.com/tissot. ☐

Materiał powstał we współpracy z The Swatch Group Polska Sp. z o.o.

The story was written in collaboration with The Swatch Group Polska Sp. z oo.

67

Brand History

trafił zegarek ze szwajcarskiego granitu – Tissot Rock Watch, w 1987 r. Tissot Pearl Watch z masy perłowej, a rok później drewniany Tissot Wood Watch. W 1999 r. Tissot zaprezentował światu pierwszy zegarek z funkcjami aktywowanymi dotykiem szkła – Tissot T-Touch. Do dziś marka Tissot jest jedynym producentem zegarków, w których za pomocą dotyku można sprawdzić ciśnienie, trend pogody, wysokość n.p.m., temperaturę otoczenia etc.

Aby można było sprostać wyzwaniom wciąż rosnącego zainteresowania zegarkami marki Tissot, w Le Locle w 2011 r. powstał nowoczesny magazyn, który swym kształtem przypomina olbrzymią kostkę Rubika w kolorach Tissot. Jego objętość to 7,5 tys. m3.

W przechowywaniu, segregowaniu i katalogowaniu 12 mln komponentów i zegarków pomaga pięć robotów. W futurystycznym wnętrzu roboty pracują bez wytchnienia, poruszając się w tempie do 5 m na sekundę.

Gwiazdorski blask i sportowy duch W 1900 r. podczas wystawy światowej w Paryżu słynnej

U góry: Tissot Pearl Watch z masy perłowej i Tissot Wood Watch z drewna. Obok: Tissot T-Touch z funkcjami aktywowanymi dotykiem szkła.

Top: Watches made from unusual materials: Tissot Pearl Watch from nacre and Tissot Wood Watch made from wood. Right: the Tissot T-Touch watch with many tactile functions.

66

aktorce Sarah Bernhardt wpadł w oko kieszonkowy zegarek Tissot z 18-karatowego złota. Kupiła go jeszcze tego samego dnia. Z zamiłowania do zegarków Tissot słynęli także Carmen Miranda, gwiazda Broadwayu przełomu lat 40. i 50., Elvis Presley, Grace Kelly oraz Nelson Mandela. Współcześni ambasadorzy marki wywodzą się głównie ze świata sportu. Są nimi takie gwiazdy jak Tony Parker (koszykarz) czy Danica Patrick (kierowca wyścigowy). W latach 70. ubiegłego stulecia marka Tissot była sponsorem wyścigów Formuły 1. Logo Tissot było obecne na największych stadionach świata, zdobywało najwyższe wierzchołki gór i pojawiło się w najbardziej niedostępnych zakątkach naszej planety. W tym roku marka pełni funkcję oficjalnego chronometrażysty i partnera Moto­GP, FIM Superbike, FIBA, AFL (Ligi Futbolu Australijskiego), Pucharu Sześciu Narodów w rugby oraz mistrzostw świata w kolarstwie, szermierce i w hokeju na lodzie.

to win medals and distinctions. At the turn of the 20 th century, watches made in Le Locle were winning awards in Paris, Antwerp and Geneva. Tissot recently secured first prize in the “Classic – Enterprise” category in the 2011 International Timing Competition. This is the highest recognition for precision and quality of worksmanship in the field of watchmaking.

Tissot has been always been known for making watched from unusual materials. They made the first mechanical all-plastic timepiece in the history of watchmaking in 1971. This later became the inspiration for the Swatch brand. Tissot used Swiss granite to create the Tissot Rock Watch in 1985. They followed this up by using nacre to create the Tissot Pearl Watch in 1987 and wood for the Tissot Wood Watch a year later. In 1999, Tissot launched the Tissot T-Touch, the world’s first watch with touch-activated functions. The brand remains the only watch producer which lets you check the pressure, weather, altitude, outside temperature, etc. at the touch of the dial.

To meet the challenge of the growing interest in Tissot watches, the company built a state-of-the-art logistic facility in Le Locle in 2011. The building resembles a mammoth Rubic’s cube in Tissot colours and covers 7,500 sq. m. Five robots help store, sort and catalogue 12 million components and watches. Relentless devices work non-stop in the futurist interiors at a speed of up to 5 metres per second.

Star glamour and the sporting spirit During the world expo in Paris in 1900, an 18-carat gold Tissot pocket watch caught the eye of the famous actress Sarah Bernhardt. She bought it the same day. Carmen Miranda, a bright Broadway star from the 1940s and 1950s, Elvis Presley, Grace Kelly and Nelson Mandela were also known for

Zegarek kieszonkowy przeznaczony na rynek amerykański (1858 r.).

A pocket watch produced for the US market (1858).

their partiality to Tissot watches.

Contemporary brand ambassadors are mainly athletes, including basketball player Tony Parker and driver Danica Patrick. Tissot committed itself to Formula 1 racing in the 1970s. The Tissot logo has also been present at the biggest sporting arenas, ascended the highest peaks and admired the most inaccessible landscapes on our planet. This year the brand is the official timekeeper and the partner of MotoGP, FIM Superbike, FIBA, AFL , Six Nations Championship in rugby and the World Championship in cycling, fencing and ice hockey.

Fabryka Tissot w Le Locle (lata 30.).

The Tissot factory in Le Locle (1930s).

© tissot

historia marki

160 krajów W 2012 r. na Polach Elizejskich w Paryżu został otwarty pierwszy europejski sklep flagowy marki Tissot. Dziś marka ta ma na całym świecie ponad 150 butików własnych i jest obecna w ponad 14 tys. punktów sprzedaży w 160 krajach świata. Jest też bardzo aktywna w mediach społecznościowych. Popularne interak­ tywne kanały komunikacji Tissot to: www.facebook.com/Tissot, www.youtube.com/tissot i www.twitter.com/tissot. ☐

160 countries In 2012, Tissot opened a boutique – its first European flagship store – in the Champs Élysées in Paris. It now has a global network of 150 Tissot boutiques and over 14,000 points of sale in 160 countries around the world. The brand is very active in social media. Tissot’s popular interactive communication channels include: www.facebook.com/Tissot, www.youtube.com/tissot and www.twitter.com/tissot. ☐

Materiał powstał we współpracy z The Swatch Group Polska Sp. z o.o.

The story was written in collaboration with The Swatch Group Polska Sp. z oo.

67

One on One

To, czy zdajemy sobie sprawę, na ile ktoś ingeruje w naszą prywatność i czy w ogóle o tym wiemy, jest często związane z pojawieniem się zupełnie nowych mediów – mówi dr Wojciech Rafał Wiewiórowski, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych. / “Whether we realise the extent to which someone is interfering with our privacy, and even whether we know about it at all, is often connected with the emergence of new media”, says Wojciech Rafał Wiewiórowski PhD, General Inspector for the Protection of Personal Data (GIODO). Śmierzchalska

Nasz

68

© adam iwański

Our virtual world

rozmawia/interviewed BY: Danuta

irtualny świa

w cztery oczy

Coraz więcej uwagi zwracamy na kwestie dotyczące ochrony prywatności czy ochrony danych osobowych. Czy to znaczy, że możemy czuć się pod tym względem bezpieczni?

Tak, ale pojawiają się nowe rozwiązania technologiczne i jesteśmy narażeni na nowe wyzwania, z których istnienia często nie zdajemy sobie sprawy. Jeszcze kilka lat temu telefon komórkowy służył do rozmów i wysyłania SMS-ów, ewentualnie MMS-ów, a dziś jest to tak naprawdę podręczny komputer. Umożliwia on nam kontaktowanie się na różny sposób ze światem, ale jednocześnie cały czas informuje świat, gdzie się znajdujemy i co robimy.

Co w tym złego?

W naszym kręgu kulturowym przyznajemy sobie prawo decydowania o nas samych, również prawo decydowania informacyjnego, a to znaczy, że to, co robię i gdzie jestem w moim prywatnym czasie, jest moją sprawą. To, na ile jesteśmy w stanie zaakceptować pewnego rodzaju ingerencję w naszą prywatność, tak naprawdę uświadamiamy sobie dopiero w momencie, kiedy coś złego nam się przydarzy. Kiedy zaczynamy się orientować, że jednak ktoś nas śledzi, że chce zdobyć informacje o nas, bo o nas wypytuje. Natomiast jeśli informacje o nas są zbierane automatycznie, traktujemy to jako coś oczywistego. Niedawno jedna z gazet sprawdziła, do kogo należy ponad 50 kamer, które znajdują się na rondzie Dmowskiego w centrum Warszawy. Okazało się, że po pierwsze, należą one do bardzo różnych podmiotów, a po drugie – nie udało się ustalić do kogo należy 9 z tych urządzeń i kto tak naprawdę obserwuje za ich pomocą ulicę.

W domu chyba jednak jesteśmy bezpieczni?

Licznik energii elektrycznej kiedyś służył do tego, żebyśmy raz na kilka miesięcy sprawdzili rzeczywiste zużycie, by rozliczyć się z tego, co przedpłaciliśmy, podczas gdy obecnie w ramach systemów smart grid wprowadzane są inteligentne liczniki, które teoretycznie są w stanie dokładnie śledzić nasze poczynania i przesyłać dane online do kogoś, kto będzie je na bieżąco monitorował.

Z jednej strony pozwala to sprawdzić, które urządzenie niepotrzebnie zużywa energię elektryczną, ale jako rzecznik ochrony danych osobowych muszę postawić pytanie, jaki zakres danych o nas jest zbierany i kto ma do nich dostęp. Oczywiście dzisiaj żadna z firm, które nazywamy operatorami systemu dystrybucyjnego, nie wprowadza tego rodzaju rozwiązań, bo tak obszerny zestaw danych nie jest jej potrzebny, jednak można sobie wyobrazić wiele sytuacji, w których tego typu dane mogłyby być przydatne i wykorzystane w niecnych celach. Informacja o tym, kiedy alarm w domu jest włączony, a kiedy nie, dla złodzieja to cenna wskazówka.

Mówimy tu o technologii, która jeszcze nie stała się powszechna, ale smartfony i tablety to urządzenia, bez których trudno dziś sobie wyobrazić nasze codzienne życie.

Podstawowym problemem związanym ze smartfonami jest to, że bardzo mało o nich wiemy – co dokładnie w nich się dzieje i jakiego rodzaju dane są przez nie zbierane. Smartfon kupujemy zazwyczaj z usługą od operatora telekomunikacyjnego. Czyli tak naprawdę

We tend to pay more attention to issues pertaining to privacy and personal data protection. Does this mean we can feel safe in this respect?

Yes, we can but new technologies are being developed all the time and we are faced with new challenges of whose existence we are often unaware. A few years ago, the mobile phone was only used for talking and texting, and perhaps for sending multimedia messages. Today, it is a portable computer. Cell phones keep us connected with the world in a number of ways, while at the same time communicating to the world where we are and what we are doing.

What is wrong with that?

In our culture we vest ourselves with the right to make decisions about ourselves, and to decide how much and what kind of information about us we reveal – we like to keep information on

Podstawowym problemem związanym ze smartfonami jest to, że nie wiemy, jakiego rodzaju dane są przez nie zbierane.

The core problem with smartphones is that we do not know what exactly is going on inside them and what kind of data they collect. where we are and what we are doing in our own time to ourselves. We only realise how much interference in our privacy we are prepared to accept when something bad happens to us.

Or when we realise that someone is spying on us and wants to get as much information about us as possible, and so keeps asking for it. However, we tend to view information collected automatically with equanimity. One of the dailies recently investigated the ownership of the 50 cameras installed around the Dmowski Roundabout in central Warsaw. It turned out that they are owned by a number of different entities, but the reporters were unable to establish the ownership of nine devices or the identities of those monitoring the street with them.

I suppose we are safer at home?

The energy meter used to check energy consumptions every few months to make sure we had not underpaid or overpaid our bills.

69

One on One

To, czy zdajemy sobie sprawę, na ile ktoś ingeruje w naszą prywatność i czy w ogóle o tym wiemy, jest często związane z pojawieniem się zupełnie nowych mediów – mówi dr Wojciech Rafał Wiewiórowski, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych. / “Whether we realise the extent to which someone is interfering with our privacy, and even whether we know about it at all, is often connected with the emergence of new media”, says Wojciech Rafał Wiewiórowski PhD, General Inspector for the Protection of Personal Data (GIODO). Śmierzchalska

Nasz

68

© adam iwański

Our virtual world

rozmawia/interviewed BY: Danuta

irtualny świa

w cztery oczy

Coraz więcej uwagi zwracamy na kwestie dotyczące ochrony prywatności czy ochrony danych osobowych. Czy to znaczy, że możemy czuć się pod tym względem bezpieczni?

Tak, ale pojawiają się nowe rozwiązania technologiczne i jesteśmy narażeni na nowe wyzwania, z których istnienia często nie zdajemy sobie sprawy. Jeszcze kilka lat temu telefon komórkowy służył do rozmów i wysyłania SMS-ów, ewentualnie MMS-ów, a dziś jest to tak naprawdę podręczny komputer. Umożliwia on nam kontaktowanie się na różny sposób ze światem, ale jednocześnie cały czas informuje świat, gdzie się znajdujemy i co robimy.

Co w tym złego?

W naszym kręgu kulturowym przyznajemy sobie prawo decydowania o nas samych, również prawo decydowania informacyjnego, a to znaczy, że to, co robię i gdzie jestem w moim prywatnym czasie, jest moją sprawą. To, na ile jesteśmy w stanie zaakceptować pewnego rodzaju ingerencję w naszą prywatność, tak naprawdę uświadamiamy sobie dopiero w momencie, kiedy coś złego nam się przydarzy. Kiedy zaczynamy się orientować, że jednak ktoś nas śledzi, że chce zdobyć informacje o nas, bo o nas wypytuje. Natomiast jeśli informacje o nas są zbierane automatycznie, traktujemy to jako coś oczywistego. Niedawno jedna z gazet sprawdziła, do kogo należy ponad 50 kamer, które znajdują się na rondzie Dmowskiego w centrum Warszawy. Okazało się, że po pierwsze, należą one do bardzo różnych podmiotów, a po drugie – nie udało się ustalić do kogo należy 9 z tych urządzeń i kto tak naprawdę obserwuje za ich pomocą ulicę.

W domu chyba jednak jesteśmy bezpieczni?

Licznik energii elektrycznej kiedyś służył do tego, żebyśmy raz na kilka miesięcy sprawdzili rzeczywiste zużycie, by rozliczyć się z tego, co przedpłaciliśmy, podczas gdy obecnie w ramach systemów smart grid wprowadzane są inteligentne liczniki, które teoretycznie są w stanie dokładnie śledzić nasze poczynania i przesyłać dane online do kogoś, kto będzie je na bieżąco monitorował.

Z jednej strony pozwala to sprawdzić, które urządzenie niepotrzebnie zużywa energię elektryczną, ale jako rzecznik ochrony danych osobowych muszę postawić pytanie, jaki zakres danych o nas jest zbierany i kto ma do nich dostęp. Oczywiście dzisiaj żadna z firm, które nazywamy operatorami systemu dystrybucyjnego, nie wprowadza tego rodzaju rozwiązań, bo tak obszerny zestaw danych nie jest jej potrzebny, jednak można sobie wyobrazić wiele sytuacji, w których tego typu dane mogłyby być przydatne i wykorzystane w niecnych celach. Informacja o tym, kiedy alarm w domu jest włączony, a kiedy nie, dla złodzieja to cenna wskazówka.

Mówimy tu o technologii, która jeszcze nie stała się powszechna, ale smartfony i tablety to urządzenia, bez których trudno dziś sobie wyobrazić nasze codzienne życie.

Podstawowym problemem związanym ze smartfonami jest to, że bardzo mało o nich wiemy – co dokładnie w nich się dzieje i jakiego rodzaju dane są przez nie zbierane. Smartfon kupujemy zazwyczaj z usługą od operatora telekomunikacyjnego. Czyli tak naprawdę

We tend to pay more attention to issues pertaining to privacy and personal data protection. Does this mean we can feel safe in this respect?

Yes, we can but new technologies are being developed all the time and we are faced with new challenges of whose existence we are often unaware. A few years ago, the mobile phone was only used for talking and texting, and perhaps for sending multimedia messages. Today, it is a portable computer. Cell phones keep us connected with the world in a number of ways, while at the same time communicating to the world where we are and what we are doing.

What is wrong with that?

In our culture we vest ourselves with the right to make decisions about ourselves, and to decide how much and what kind of information about us we reveal – we like to keep information on

Podstawowym problemem związanym ze smartfonami jest to, że nie wiemy, jakiego rodzaju dane są przez nie zbierane.

The core problem with smartphones is that we do not know what exactly is going on inside them and what kind of data they collect. where we are and what we are doing in our own time to ourselves. We only realise how much interference in our privacy we are prepared to accept when something bad happens to us.

Or when we realise that someone is spying on us and wants to get as much information about us as possible, and so keeps asking for it. However, we tend to view information collected automatically with equanimity. One of the dailies recently investigated the ownership of the 50 cameras installed around the Dmowski Roundabout in central Warsaw. It turned out that they are owned by a number of different entities, but the reporters were unable to establish the ownership of nine devices or the identities of those monitoring the street with them.

I suppose we are safer at home?

The energy meter used to check energy consumptions every few months to make sure we had not underpaid or overpaid our bills.

69

w cztery oczy

One on One

zawieramy z operatorem umowę o usługi telekomunikacyjne, a smartfon dostajemy za złotówkę czy 100 zł, jako dodatek do tej umowy. Czy operator wie, co nam sprzedaje, skoro od producenta dostał telefon, w którym już działają różne aplikacje i pewnego rodzaju dane są za ich pomocą gromadzone i wykorzystywane? Tak naprawdę nikt, nawet operator, nie wie, kto je zbiera i po co.

GIODO wziął swego czasu pod lupę mapy Google z funkcją Street View, które pozwalają nam wirtualnie podróżować po świecie.

Google dość późno wszedł do Polski z usługą Street View, wcześniej realizując ją w innych krajach, i to, co tam się zdarzyło, było zaskakujące dla rzeczników ochrony danych osobowych. Pojawiły się m.in. takie problemy, jak skanowanie niezabezpieczonych sieci wi-fi oraz zbieranie przesyłanych przez nie danych, co – jak stwierdził Google – było błędem technicznym. Na terenie Polski tego typu przypadki nie miały miejsca. Google skupił się tylko na gromadzeniu zdjęć i informacji do map, które przygotowywał. Przykład Google Street View w Polsce dowodzi, że jeśli odpowiednio

Today, smart meters are being installed as part of smart grid systems. In theory, these can follow and record all our actions and send the data online to someone monitoring them in real time.

On one hand, this allows us to check which devices are needlessly consuming energy, but as data protection commissioner, I have to ask what the scope of data collected on us is and who can access this information. Obviously, none of the distribution grid operators is implementing anything like this as they have no need for such an extensive array of data, but it is not hard to imagine situations where such information could be useful to someone and could be abused. Knowing when the house alarm is switched off is a valuable piece of information to burglars.

We are talking about a technology which has not yet become commonplace, but smartphones and tablets are devices we’d now find it hard to imagine living without.

The core problem with smartphones is that we know so little about them – what exactly is going on inside them and what kind of data they collect. We usually purchase smartphones with

To, na ile jesteśmy w stanie zaakceptować ingerencję w naszą prywatność, uświadamiamy sobie dopiero wtedy, gdy coś złego nam się przydarzy.

We only realise how much interference in our privacy we are prepared to accept when something bad happens to us. wcześnie przeprowadzi się konsultacje pomiędzy firmą, która wprowadza jakieś nowoczesne technologie, a rzecznikiem ochrony danych osobowych, można znaleźć rozwiązanie, które zadowoli obie strony.

We wrześniu Polska będzie gospodarzem 35. Międzynarodowej Konferencji Rzeczników Ochrony Danych i Prywatności. Czego należy oczekiwać po tym wydarzeniu?

Jest to spotkanie ponad podziałami prawnymi i kulturowymi. Przyjadą na nie rzecznicy ochrony danych z całego świata. Jego uczestnikami będą również przedstawiciele biznesu oraz świata nauki, którzy zajmują się kwestiami związanymi z bezpieczeństwem informacyjnym. Istnieją bowiem problemy lokalne, ale większość ma już charakter globalny. Coraz mniej różnią się od siebie technologie, z których korzystamy, choć są kraje, które mają zupełnie inną tradycję kulturową i tam inaczej podchodzi się do różnego rodzaju rozwiązań. Na przykład azjatyckie podejście do kwestii społecznych jest bardziej nastawione na wspólnotę, grupę osób, które próbujemy chronić, niż na jednostkę. W języku japońskim nie ma nawet słowa, które oddawałoby znaczenie pojęcia „prywatność” w europejskim rozumieniu. Wydaje nam się, że żyjemy w bardzo homogenicznym środowisku na świecie, ale są kraje w Europie, gdzie niewieszanie firanek w oknach oznacza: jesteśmy otwarci,

70

a plan from a telecom operator, which means we enter into an agreement for telecom services and the smartphone is sold as an add-on to the agreement for PLN 1 or PLN 100. Does the operator actually know what they are selling to us when they got the device from a producer with pre-installed applications which collect certain types of data for further use? In fact nobody, not even the telecom operator, is aware of who is collecting this information and for what reason.

GIODO has recently investigated the Google Street View service. This lets you travel virtually anywhere in the world.

Google entered the Polish market with its Street View service relatively late, having implemented the project in other countries earlier and what happened in those places came as a surprise to personal data protection commissioners. The problems that surfaced included scanning unsecured Wi-Fi networks and collecting the data transmitted via those networks, which, as Google claimed, was a technical error. None of this happened in Poland where Google focused solely on taking photographs and gathering information for the maps they are working on. The example of Google Street View in Poland shows that if talks with a new technology company are instituted early enough, an agreement acceptable to both parties can be reached.

Rafał Wiewiórowski – doktor nauk prawnych, generalny inspektor ochrony danych osobowych (GIODO) czwartej kadencji. Autor wielu opracowań, publikacji i wykładów z dziedziny ochrony danych osobowych, prawa nowych technologii, informatyzacji oraz informatyki prawniczej. Naukowo zajmuje się przede wszystkim polskim i europejskim prawem nowych technologii, przetwarzaniem i bezpieczeństwem informacji, rolą systemów informacji prawnej, informatyzacją administracji publicznej, podpisem elektronicznym oraz zastosowaniem sieci semantycznej i ontologii prawniczych w porządkowaniu informacji prawnej. / Holder of a PhD in law, the General Inspector for the Protection of Personal Data (GIODO). Author of many studies, articles and lectures on the protection of personal data, the law on new technologies, informatisation and legal information technologies. His academic interests include Polish and European law of new technologies, processing and security of information, the role of legal information systems, informatisation of the public administration, the electronic signature and the application of the semantic network and legal ontologies in classifying legal information.

możecie do nas zajrzeć, nic złego u nas się nie dzieje. W Polsce trudno spotkać kogoś, kto nie zasłania okien. To pokazuje różnice kulturowe, które występują nawet na obszarze Europy.

Czy jest szansa na ujednolicenie tych przepisów?

Mam taką nadzieję, chociaż nie uważam, żeby mogło to nastąpić w ciągu kilku lat. Nie sądzę też, żeby dotyczyło wszystkich dziedzin.

Przyjęcie ogólnoświatowej konwencji, która miałaby przełożenie praktyczne, nie jest proste. Prawo informacyjne tworzy się najpierw na zasadzie pewnych zwyczajów, które potem są w ten czy inny sposób kodyfikowane, w końcu trafiają do rozwiązań międzynarodowych. Pod tym względem przypomina ono prawo morskie.

Tyle że nawet w prawie morskim są cały czas tanie bandery, które są zawsze swego rodzaju wyjątkiem. Obawiam się, że również jeśli chodzi o prawo ochrony danych osobowych czy w ogóle prawo informacyjne, takie tanie bandery również będą się rodzić. ☐

Poland will be hosting the 35th International Conference of Data Protection and Privacy Commissioners in September.

What can we expect to come out of this?

This is a meeting that goes beyond legal and cultural barriers.

Data protection and privacy commissioners from all over the world will be attending, along with businesspeople and academics involved with information security issues. Some problems may be local but most are global. The technologies we use are becoming less different, despite our countries having completely different cultural traditions and approaching different solutions from different angles. For instance, the Asian approach to social relations is more community-oriented, and instead of protecting individuals some Asian countries tend to safeguard entire communities. Japanese has no word for “privacy” in the European sense. We might think we live in a homogenous world but there are countries in Europe where no curtains in the windows convey the message: we are open-minded, have nothing to hide and you can take a look inside. You would be hard pressed to find anyone without curtains in Poland. This just shows how much cultures can differ, even in Europe.

Is there any chance of standardising data protection policies?

I certainly hope so, although I don’t expect it to happen in a couple of years. Nor do I think it could apply to all areas. Adopting an international convention which would translate into practical solutions is not an easy feat. Information laws are created by taking certain customs, codifying them one way or another and eventually applying them internationally. In this respect, it resembles maritime law, only without the “flags of convenience” which are a sort of exception to the rule. But I’m afraid that personal data protection laws, and information laws in general, will spawn similar flags of convenience. ☐ REKLAMA

Innowacyjnie dla serca Wysokospecjalistyczne usługi leczenia chorób w zakresie kardiologii, kardiochirurgii i chirurgii naczyniowej Kompleksowy model leczenia – od diagnostyki, przez terapię, po rehabilitację kardiologiczną Wysokiej klasy specjaliści Nowoczesna aparatura medyczna Komfortowe warunki pobytu pacjenta

www.klinikiserca.pl Infolinia: 801 502 302

71

w cztery oczy

One on One

zawieramy z operatorem umowę o usługi telekomunikacyjne, a smartfon dostajemy za złotówkę czy 100 zł, jako dodatek do tej umowy. Czy operator wie, co nam sprzedaje, skoro od producenta dostał telefon, w którym już działają różne aplikacje i pewnego rodzaju dane są za ich pomocą gromadzone i wykorzystywane? Tak naprawdę nikt, nawet operator, nie wie, kto je zbiera i po co.

GIODO wziął swego czasu pod lupę mapy Google z funkcją Street View, które pozwalają nam wirtualnie podróżować po świecie.

Google dość późno wszedł do Polski z usługą Street View, wcześniej realizując ją w innych krajach, i to, co tam się zdarzyło, było zaskakujące dla rzeczników ochrony danych osobowych. Pojawiły się m.in. takie problemy, jak skanowanie niezabezpieczonych sieci wi-fi oraz zbieranie przesyłanych przez nie danych, co – jak stwierdził Google – było błędem technicznym. Na terenie Polski tego typu przypadki nie miały miejsca. Google skupił się tylko na gromadzeniu zdjęć i informacji do map, które przygotowywał. Przykład Google Street View w Polsce dowodzi, że jeśli odpowiednio

Today, smart meters are being installed as part of smart grid systems. In theory, these can follow and record all our actions and send the data online to someone monitoring them in real time.

On one hand, this allows us to check which devices are needlessly consuming energy, but as data protection commissioner, I have to ask what the scope of data collected on us is and who can access this information. Obviously, none of the distribution grid operators is implementing anything like this as they have no need for such an extensive array of data, but it is not hard to imagine situations where such information could be useful to someone and could be abused. Knowing when the house alarm is switched off is a valuable piece of information to burglars.

We are talking about a technology which has not yet become commonplace, but smartphones and tablets are devices we’d now find it hard to imagine living without.

The core problem with smartphones is that we know so little about them – what exactly is going on inside them and what kind of data they collect. We usually purchase smartphones with

To, na ile jesteśmy w stanie zaakceptować ingerencję w naszą prywatność, uświadamiamy sobie dopiero wtedy, gdy coś złego nam się przydarzy.

We only realise how much interference in our privacy we are prepared to accept when something bad happens to us. wcześnie przeprowadzi się konsultacje pomiędzy firmą, która wprowadza jakieś nowoczesne technologie, a rzecznikiem ochrony danych osobowych, można znaleźć rozwiązanie, które zadowoli obie strony.

We wrześniu Polska będzie gospodarzem 35. Międzynarodowej Konferencji Rzeczników Ochrony Danych i Prywatności. Czego należy oczekiwać po tym wydarzeniu?

Jest to spotkanie ponad podziałami prawnymi i kulturowymi. Przyjadą na nie rzecznicy ochrony danych z całego świata. Jego uczestnikami będą również przedstawiciele biznesu oraz świata nauki, którzy zajmują się kwestiami związanymi z bezpieczeństwem informacyjnym. Istnieją bowiem problemy lokalne, ale większość ma już charakter globalny. Coraz mniej różnią się od siebie technologie, z których korzystamy, choć są kraje, które mają zupełnie inną tradycję kulturową i tam inaczej podchodzi się do różnego rodzaju rozwiązań. Na przykład azjatyckie podejście do kwestii społecznych jest bardziej nastawione na wspólnotę, grupę osób, które próbujemy chronić, niż na jednostkę. W języku japońskim nie ma nawet słowa, które oddawałoby znaczenie pojęcia „prywatność” w europejskim rozumieniu. Wydaje nam się, że żyjemy w bardzo homogenicznym środowisku na świecie, ale są kraje w Europie, gdzie niewieszanie firanek w oknach oznacza: jesteśmy otwarci,

70

a plan from a telecom operator, which means we enter into an agreement for telecom services and the smartphone is sold as an add-on to the agreement for PLN 1 or PLN 100. Does the operator actually know what they are selling to us when they got the device from a producer with pre-installed applications which collect certain types of data for further use? In fact nobody, not even the telecom operator, is aware of who is collecting this information and for what reason.

GIODO has recently investigated the Google Street View service. This lets you travel virtually anywhere in the world.

Google entered the Polish market with its Street View service relatively late, having implemented the project in other countries earlier and what happened in those places came as a surprise to personal data protection commissioners. The problems that surfaced included scanning unsecured Wi-Fi networks and collecting the data transmitted via those networks, which, as Google claimed, was a technical error. None of this happened in Poland where Google focused solely on taking photographs and gathering information for the maps they are working on. The example of Google Street View in Poland shows that if talks with a new technology company are instituted early enough, an agreement acceptable to both parties can be reached.

Rafał Wiewiórowski – doktor nauk prawnych, generalny inspektor ochrony danych osobowych (GIODO) czwartej kadencji. Autor wielu opracowań, publikacji i wykładów z dziedziny ochrony danych osobowych, prawa nowych technologii, informatyzacji oraz informatyki prawniczej. Naukowo zajmuje się przede wszystkim polskim i europejskim prawem nowych technologii, przetwarzaniem i bezpieczeństwem informacji, rolą systemów informacji prawnej, informatyzacją administracji publicznej, podpisem elektronicznym oraz zastosowaniem sieci semantycznej i ontologii prawniczych w porządkowaniu informacji prawnej. / Holder of a PhD in law, the General Inspector for the Protection of Personal Data (GIODO). Author of many studies, articles and lectures on the protection of personal data, the law on new technologies, informatisation and legal information technologies. His academic interests include Polish and European law of new technologies, processing and security of information, the role of legal information systems, informatisation of the public administration, the electronic signature and the application of the semantic network and legal ontologies in classifying legal information.

możecie do nas zajrzeć, nic złego u nas się nie dzieje. W Polsce trudno spotkać kogoś, kto nie zasłania okien. To pokazuje różnice kulturowe, które występują nawet na obszarze Europy.

Czy jest szansa na ujednolicenie tych przepisów?

Mam taką nadzieję, chociaż nie uważam, żeby mogło to nastąpić w ciągu kilku lat. Nie sądzę też, żeby dotyczyło wszystkich dziedzin.

Przyjęcie ogólnoświatowej konwencji, która miałaby przełożenie praktyczne, nie jest proste. Prawo informacyjne tworzy się najpierw na zasadzie pewnych zwyczajów, które potem są w ten czy inny sposób kodyfikowane, w końcu trafiają do rozwiązań międzynarodowych. Pod tym względem przypomina ono prawo morskie.

Tyle że nawet w prawie morskim są cały czas tanie bandery, które są zawsze swego rodzaju wyjątkiem. Obawiam się, że również jeśli chodzi o prawo ochrony danych osobowych czy w ogóle prawo informacyjne, takie tanie bandery również będą się rodzić. ☐

Poland will be hosting the 35th International Conference of Data Protection and Privacy Commissioners in September.

What can we expect to come out of this?

This is a meeting that goes beyond legal and cultural barriers.

Data protection and privacy commissioners from all over the world will be attending, along with businesspeople and academics involved with information security issues. Some problems may be local but most are global. The technologies we use are becoming less different, despite our countries having completely different cultural traditions and approaching different solutions from different angles. For instance, the Asian approach to social relations is more community-oriented, and instead of protecting individuals some Asian countries tend to safeguard entire communities. Japanese has no word for “privacy” in the European sense. We might think we live in a homogenous world but there are countries in Europe where no curtains in the windows convey the message: we are open-minded, have nothing to hide and you can take a look inside. You would be hard pressed to find anyone without curtains in Poland. This just shows how much cultures can differ, even in Europe.

Is there any chance of standardising data protection policies?

I certainly hope so, although I don’t expect it to happen in a couple of years. Nor do I think it could apply to all areas. Adopting an international convention which would translate into practical solutions is not an easy feat. Information laws are created by taking certain customs, codifying them one way or another and eventually applying them internationally. In this respect, it resembles maritime law, only without the “flags of convenience” which are a sort of exception to the rule. But I’m afraid that personal data protection laws, and information laws in general, will spawn similar flags of convenience. ☐ REKLAMA

Innowacyjnie dla serca Wysokospecjalistyczne usługi leczenia chorób w zakresie kardiologii, kardiochirurgii i chirurgii naczyniowej Kompleksowy model leczenia – od diagnostyki, przez terapię, po rehabilitację kardiologiczną Wysokiej klasy specjaliści Nowoczesna aparatura medyczna Komfortowe warunki pobytu pacjenta

www.klinikiserca.pl Infolinia: 801 502 302

71

Ola Salwa

KINO / movies

Świat pod abają

Lem na ekranie Lem on the big screen

Przystań polskiego filmu

Polish Film Haven

Gdynia to symbol polskiego kina, co widać już w nazwie imprezy, która brzmi po prostu Gdynia – Festiwal Filmowy. W programie oczekiwana Papusza Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauzego, Ida Pawła Pawlikowskiego, Imagine Andrzeja Jakimowskiego, Drogówka Wojciecha Smarzowskiego i Dziewczyna z szafy Bodo Koxa. / Gdynia is the flag carrier of Polish cinema, as is apparent in the first word of the “Gdynia Film Festival”. What is on the programme this year? The much anticipated Papusza by Joanna Kos-Krauze and Krzysztof Krauze, Ida

by Paweł Pawlikowski, Imagine by Andrzej Jakimowski, Drogówka by Wojciech Smarzowski, and Dziewczyna z szafy by Bodo Kox. 38. Gdynia – Festiwal Filmowy, 9–14 września / 38 th Gdynia Film Festival, 9–14 September

Nominowany w 2008 r. do Oscara Walc z Baszirem Ariego Folmana był zjawiskiem.

Mieszając fikcję, dokument oraz animację, izraelski reżyser stworzył hipnotyzującą opowieść z czasów pierwszej wojny libańskiej. Teraz sięga w przyszłość – film jest luźno inspirowany Kongresem futurologicznym Stanisława Lema.

Aktorka Robin Wright (gra siebie) dostaje propozycję: za tłusty czek da się zeskanować i pozwoli, aby producenci decydowali, w czym jej wiecznie młody klon będzie grać. Ćwierć wieku później przyjeżdża na kongres studia filmowego, do którego należy jej ciało, i obserwuje świat pozbawiony smutków, niedoskonałości, nieskończenie wolny, ale… zobaczcie w kinach! / Waltz with Bashir, the 2008 Oscar nominee directed by Ari Folman, was a phenomenal film. By combining three plots and intermixing documentary style with animation, the Israeli director created a hypnotic story about the 1982 Lebanon War. Folman’s new production looks to the future and is loosely based on Stanisław Lem’s The Futurological Congress. Robin Wright (as herself) receives an offer to have herself scanned and digitised for a considerable fee. The producers have full control over what her clone does.

Twenty-five years later, Wright attends a congress at the film studio that owns her body to see what the experiment has ended in.

Kongres, reż. Ari Folman, premiera 13 września / The Congress, dir. Ari Folman, premieres 13 September

ksią żki / books

The world beneath the abaya

Kod Giorgionego The Giorgione Code

Wspomnienia wychowanej w Wielkiej Brytanii Pakistanki – lekarki, która jedzie pracować do Arabii Saudyjskiej. Już na lotnisku staje się zależna od mężczyzn i zwyczajów nakazujących kobietom zakrywanie ciała – nawet tym leżącym na sali operacyjnej. Jak leczyć i jak żyć? / A memoir of a US-raised Pakistani doctor who relocates to Saudi Arabia. As soon as she steps off the plane she becomes dependent on men and the traditions that require women to cover their bodies – this includes women on the operating table. How to live and treat?

Romans z dreszczykiem (emocji). Pracownica muzeum Prado za namową narzeczonego wyrusza na poszukiwanie zaginionego obrazu renesansowego malarza Giorgionego. Ostatnio płótna szukał Adolf Hitler, wierząc, że dzięki niemu zdobędzie władzę nad światem. / A romance with a thrill. An employee of the Prado museum sets out in search of a lost painting by Renaissance artist Giorgione at the instigation of her fiancé. The painting had once been sought by Hitler, who believed it would help him gain control over the world.

Qanta A. Ahmed W kraju niewidzialnych kobiet, Wielka Litera

Carla Montero Szmaragdowa tablica, Rebis

koncert / concert

Rod dla nas Rod sings for us

Nie ma chyba w Polsce osoby, która słucha radia i nie zna przebojów szkockiego piosenkarza, takich jak Downtown Train, Baby Jane czy Do Ya Think I’m Sexy. A i Rod Stewart trochę zna Polskę – wrześniowy koncert w Rybniku to jego trzeci występ w naszym kraju. / If you have ever listened to the radio, you must be familiar with all those big Rod Stewart hits, e.g.

“Downtown Train”, “Baby Jane”, or “Do Ya Think I’m Sexy”. This will be Stewart’s third performance in Poland © m.p.

kultura

Culture

Teksty/By:

Rod Stewart – Live the Life Tour, 14 września, stadion MOSiR w Rybniku / Rod Stewart – Live the Life Tour, 14 September, MOSiR Stadium in Rybnik

Jest dobrze!

Everything is fine

muz y ka

/ music

Co się kryje pod optymistycznym tytułem Wszystko gra? Pierwsza od lat studyjna płyta Urszuli Dudziak.

Jest pełna radości i energii, ale także muzycznych miksów – wokalistka miesza tu jazz z brzmieniami z różnych stron świata: choćby z Turcji i Bałkanów. / What is the story behind the optimistic title of Urszula Dudziak’s latest studio Wszystko gra (Everything is fine)? The record is bursting with joy and energy and goes genre hopping in all directions – Dudziak mixes jazz with world music, including melodies from Turkey and the Balkans.

Urszula Dudziak Wszystko gra, Kayax Music

REKLAMA

dvd / DVD

Kochaj z Morgensternem

Love with Morgenstern

Ulubionym tematem Janusza Morgensterna, ucznia Andrzeja Wajdy, była młodzieńcza miłość – kapryśna, gorąca, czasem niemożliwa. Na ekranie kochają Zbigniew Cybulski (Do widzenia, do jutra), Daniel Olbrychski (Jowita), Jadwiga Jankowska-Cieślak (Trzeba zabić tę miłość). / The favourite topic of Janusz Morgenstern, a student of Andrzej Wajda, was adolescent love – fickle, passionate, and sometimes impossible. His silver screen lovers include Zbigniew Cybulski (See You Tomorrow), Daniel Olbrychski (Yovita), and Jadwiga Jankowska-Cieślak (Kill That Love).

Janusz Morgenstern. Kolekcja, Wydawnictwo Kino Polska / Janusz Morgenstern. Kolekcja, Wydawnictwo Kino Polska

72

73

Ola Salwa

KINO / movies

Świat pod abają

Lem na ekranie Lem on the big screen

Przystań polskiego filmu

Polish Film Haven

Gdynia to symbol polskiego kina, co widać już w nazwie imprezy, która brzmi po prostu Gdynia – Festiwal Filmowy. W programie oczekiwana Papusza Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauzego, Ida Pawła Pawlikowskiego, Imagine Andrzeja Jakimowskiego, Drogówka Wojciecha Smarzowskiego i Dziewczyna z szafy Bodo Koxa. / Gdynia is the flag carrier of Polish cinema, as is apparent in the first word of the “Gdynia Film Festival”. What is on the programme this year? The much anticipated Papusza by Joanna Kos-Krauze and Krzysztof Krauze, Ida

by Paweł Pawlikowski, Imagine by Andrzej Jakimowski, Drogówka by Wojciech Smarzowski, and Dziewczyna z szafy by Bodo Kox. 38. Gdynia – Festiwal Filmowy, 9–14 września / 38 th Gdynia Film Festival, 9–14 September

Nominowany w 2008 r. do Oscara Walc z Baszirem Ariego Folmana był zjawiskiem.

Mieszając fikcję, dokument oraz animację, izraelski reżyser stworzył hipnotyzującą opowieść z czasów pierwszej wojny libańskiej. Teraz sięga w przyszłość – film jest luźno inspirowany Kongresem futurologicznym Stanisława Lema.

Aktorka Robin Wright (gra siebie) dostaje propozycję: za tłusty czek da się zeskanować i pozwoli, aby producenci decydowali, w czym jej wiecznie młody klon będzie grać. Ćwierć wieku później przyjeżdża na kongres studia filmowego, do którego należy jej ciało, i obserwuje świat pozbawiony smutków, niedoskonałości, nieskończenie wolny, ale… zobaczcie w kinach! / Waltz with Bashir, the 2008 Oscar nominee directed by Ari Folman, was a phenomenal film. By combining three plots and intermixing documentary style with animation, the Israeli director created a hypnotic story about the 1982 Lebanon War. Folman’s new production looks to the future and is loosely based on Stanisław Lem’s The Futurological Congress. Robin Wright (as herself) receives an offer to have herself scanned and digitised for a considerable fee. The producers have full control over what her clone does.

Twenty-five years later, Wright attends a congress at the film studio that owns her body to see what the experiment has ended in.

Kongres, reż. Ari Folman, premiera 13 września / The Congress, dir. Ari Folman, premieres 13 September

ksią żki / books

The world beneath the abaya

Kod Giorgionego The Giorgione Code

Wspomnienia wychowanej w Wielkiej Brytanii Pakistanki – lekarki, która jedzie pracować do Arabii Saudyjskiej. Już na lotnisku staje się zależna od mężczyzn i zwyczajów nakazujących kobietom zakrywanie ciała – nawet tym leżącym na sali operacyjnej. Jak leczyć i jak żyć? / A memoir of a US-raised Pakistani doctor who relocates to Saudi Arabia. As soon as she steps off the plane she becomes dependent on men and the traditions that require women to cover their bodies – this includes women on the operating table. How to live and treat?

Romans z dreszczykiem (emocji). Pracownica muzeum Prado za namową narzeczonego wyrusza na poszukiwanie zaginionego obrazu renesansowego malarza Giorgionego. Ostatnio płótna szukał Adolf Hitler, wierząc, że dzięki niemu zdobędzie władzę nad światem. / A romance with a thrill. An employee of the Prado museum sets out in search of a lost painting by Renaissance artist Giorgione at the instigation of her fiancé. The painting had once been sought by Hitler, who believed it would help him gain control over the world.

Qanta A. Ahmed W kraju niewidzialnych kobiet, Wielka Litera

Carla Montero Szmaragdowa tablica, Rebis

koncert / concert

Rod dla nas Rod sings for us

Nie ma chyba w Polsce osoby, która słucha radia i nie zna przebojów szkockiego piosenkarza, takich jak Downtown Train, Baby Jane czy Do Ya Think I’m Sexy. A i Rod Stewart trochę zna Polskę – wrześniowy koncert w Rybniku to jego trzeci występ w naszym kraju. / If you have ever listened to the radio, you must be familiar with all those big Rod Stewart hits, e.g.

“Downtown Train”, “Baby Jane”, or “Do Ya Think I’m Sexy”. This will be Stewart’s third performance in Poland © m.p.

kultura

Culture

Teksty/By:

Rod Stewart – Live the Life Tour, 14 września, stadion MOSiR w Rybniku / Rod Stewart – Live the Life Tour, 14 September, MOSiR Stadium in Rybnik

Jest dobrze!

Everything is fine

muz y ka

/ music

Co się kryje pod optymistycznym tytułem Wszystko gra? Pierwsza od lat studyjna płyta Urszuli Dudziak.

Jest pełna radości i energii, ale także muzycznych miksów – wokalistka miesza tu jazz z brzmieniami z różnych stron świata: choćby z Turcji i Bałkanów. / What is the story behind the optimistic title of Urszula Dudziak’s latest studio Wszystko gra (Everything is fine)? The record is bursting with joy and energy and goes genre hopping in all directions – Dudziak mixes jazz with world music, including melodies from Turkey and the Balkans.

Urszula Dudziak Wszystko gra, Kayax Music

REKLAMA

dvd / DVD

Kochaj z Morgensternem

Love with Morgenstern

Ulubionym tematem Janusza Morgensterna, ucznia Andrzeja Wajdy, była młodzieńcza miłość – kapryśna, gorąca, czasem niemożliwa. Na ekranie kochają Zbigniew Cybulski (Do widzenia, do jutra), Daniel Olbrychski (Jowita), Jadwiga Jankowska-Cieślak (Trzeba zabić tę miłość). / The favourite topic of Janusz Morgenstern, a student of Andrzej Wajda, was adolescent love – fickle, passionate, and sometimes impossible. His silver screen lovers include Zbigniew Cybulski (See You Tomorrow), Daniel Olbrychski (Yovita), and Jadwiga Jankowska-Cieślak (Kill That Love).

Janusz Morgenstern. Kolekcja, Wydawnictwo Kino Polska / Janusz Morgenstern. Kolekcja, Wydawnictwo Kino Polska

72

73

Your Style

Teksty/By:

Dorota Bielska

Ciepły drapieżnik c Warm predator

Ten czarno-biały, nieco drapieżny wzór jest chłodny tylko z pozoru. Utkana z wełny, jedwabiu i kaszmiru chusta Etro jest niezwykle przytulna. I lekka jak babie lato… mimo swoich sporych rozmiarów. / This black and white slightly wild animal print is not as chilly as it appears to be. Made of wool, silk and cashmere, this Etro scarf is exceptionally warm. And light as Indian summer … despite its impressive size. cena: oK. 1800 zł / Price: approx. PLN 1,800

W szlachetnej tonacji c

twój styl

Fine notes

Czystość formy, szlachetność i sztuka improwizacji – to główne cechy nowej kolekcji W.KRUK, której inspiracje i szkice stworzyła Anna Maria Jopek we współpracy z projektantką Anną Orską.

Kolekcja o melodyjnej nazwie VOCALISE została wykonana z trzech naturalnych elementów: srebra, onyksu i zielonego agatu. / Pure form, elegance and improvisation – are the main features of the new collection from W.KRUK created and sketched by Anna Maria Jopek in cooperation with designer Anna Orska. The collection with the melodious name VOCALISE features three natural elements: silver, onyx and green agate.

Cena: od 69 zł / Price: from PLN 69

Z rąk do rąk v

From hand to hand

Mały, elegancki kufer FLOS z jednokolorowym haftem, stanowiącym autorski wzór GOSHICO, wykonano z grubego ekologicznego filcu. Wnętrze wypełnia kolorowa podszewka. Jak wszystkie torebki tej firmy został uszyty ręcznie. / Small and smart FLOS purse with monochrome embroidery – GOSHICO’s original design – is made of thick organic felt. It comes with colourful lining and is hand-crafted just like the rest of the range. www.goshico.com

Barwy jesieni c

Autumn colours

Cena: 599 zł/ Price: PLN 599

74

© m.p.

Szykowne, a jednocześnie wygodne zamszowe szpilki z jesienno-zimowej kolekcji Wittchen, wykonane ręcznie z najlepszych włoskich skór, sprawią, że chętnie powitasz koniec lata. Ich głęboka czerwień ożywi jesienną szarugę. / Stylish and comfortable suede pumps from Wittchen autumn-winter collection are hand-made of the finest Italian leather. Slip them on to say farewell to summer. Their deep red tone will add colour to foul autumn weather.

75

Coraz więcej osób uważa, że proste i równe zęby stają się ważnym atutem zwiększającym naszą konkurencyjność w życiu osobistym i zawodowym.

O leczeniu ortodontycznym w różnym wieku oraz o jego możliwościach zapisano już wiele stron. Jednak dorośli obawiają się ośmieszenia bo taki „druciany uśmiech”przynalezy glownie mlodzieży. Względy estetyczne w 90% skłaniają pacjentów do leczenia ortodontycznego.

Czasem ładnym i zdrowym zębom towarzyszy figlarna przerwa miedzy jedynkami tzw. diastema. Zdania co do jej wplywu na urodę są podzielone. Jedni traktują to jak talizman, a inni chcą się szybko pozbyć. O gustach się nie dyskutuje, jednak jeśli widzimy, że ta przerwa się poszerza to należy powiedzieć o tym swojemu dentyście. Rozsuwanie się przednich zebów może być spowodowane ich przeciążeniem. Przy brakach bocznych zębów, albo obniżonych powierzchniach ich wzajemnego kontaktu, z większą siłą dolne przednie działają na górne. Takie samo przeciążenie może powodować zcieranie sie przednich zębów lub ich kruszenie się.

Po wyeliminowaniu przyczyny zsunąć zęby z powrotem można aparatem. Czasem gdy potrzebna jest niewielka korekta wystarczy 6 zamków noszonych przez 3–4



Dr Wojciech Ryncarz



miesiace. Bez ortodoncji, gdy zechcemy zamknąć przerwę miedzy jedynkami jedynie przez dodanie materialu kompozytowego możemy uzyskać efekt „nutrii” tzn. nienaturalnie szerokich dwóch zębów przednich.

Natomiast po lekkim dosunieciu do siebie „jedynek” można poszerzyć cztery przednie zęby zachowując prawidłowe proporcje.

Bardzo ciekawym efektem jaki możemy uzyskać dzięki fragmentom aparatu ortodontycznego jest ekstruzja zęba lub samego korzenia. Zabieg ten ma na celu wyciągnięcie korzenia z kości. Brzmi złowrogo, ale jest bezbolesny i niesie wiele korzyści ponieważ dzieki temu dodatkowo za korzeniem podążaja tkanki miękkie i kość. Pozwala nam to na przykład przesunąć półkola girlandy dziąseł i usyskać symetryczną oraz ładniejszą linię granicy dziąsła i korony. Możemy też uzyskać więcej własnej kości przed planowaną implantacją.

Kiedy złamał nam się ząb i musimy wykonać wkład do korzenia i koronkę to nie mając odpowiedniej ilości twardej tkanki objetej koroną możemy być pewni próchnicy, która szybko nam zniszczy całą pracę. Wysuniecie o 1–2mm korzenia daje nam solidną podstawę do pracy protetycznej. Wydłuża wprawdzie o 2–3 miesiące całe leczenie, ale przy niezachowaniu zasad biomechaniki wyrzucimy tylko pieniądze.

Czasem pacjenci stawiają zdecydowany warunek – ża-

Dr Katarzyna Kurtyka–Jękot

ul. Śniegockiej 8; 0 0 - 4 3 0 W a r s z a w a ;



dnego „ozdabiania” uśmiechu stalym aparatem ortodontycznym. Z drugiej jednak strony w pełni rozumieją potrzeby zdrowotne jakie może przynieść niewielka korekta zgryzu.

Drobne zbliżenie 2–3 zebow lub niewielkie ich obrócenie jest też pomocne dla uzyskania porządanej estetyki w pracy protetycznej. W takich przypadkach możemy zaproponować aparat ortodontyczny ClerAligner.

To foliowa, przezroczysta nakładka wytłoczona na modelu gipsowym z docelowym ustawieniem zębów.

Nosi się ją maksymalnie długo w ciagu doby, a rozmówcy tego nie widzą. Ważna jest zgoda pacjenta, aby przestrzenie po obu stronach obracanych zębów zostaly lekko rozluźniene – żeby możliwy był ich ruch.

Pamiętajmy, aby o prawidłowy zgryz dbać od pierwszych miesięcy i lat życia. Dla rozwijającego się dziecka ważne jest nie tylko to co je, ale i w jakiej postaci. Stopniowe wprowadzanie coraz twardszych pokarmów do diety stymuluje rozwój szczęk i mięśni odpowiedzialnych za żucie. Podawanie wyłącznie papek przyczynia się do powstawania zwężenia szczęk i stłoczeń zębów.

Należy również pamiętać, że wczesna utrata części zębów (np. ze względu na próchnicę) może zmusić dziecko do jednostronnego żucia jedzenia, co z kolei nie pozostanie bez wpływu na zgryz.

Dr Emil Kalinowski



Dr Karol Kalka



tel. +48 (22) 114 10 00; tel. +48 (22) 114 10 10

twój znak jakości

Gadgets

Czas na żarty v Time for jokes

Na każdy rozkaz (i bez niego) Victorinox Swiss Army pokaże nam dokładny czas, niezależnie od tego, czy biegniemy na spotkanie, czy lecimy na Arubę. To nie wszystko – zegarek ma poczucie humoru: wieczny kalendarz leżący poniżej środka tarczy ma kształt symbolu nieskończoności. / Whenever it is requested to do so (and even when it isn’t), the Victorinox Swiss Army will show us the exact time, regardless of whether we are on our way to our next appointment or flying to Aruba. But on top of that, the watch has a sense of humour. The eternal calendar just below the centre of the dial has the shape of the infinity symbol.

Cena: 3200 zł (na pasku), 3600 (na bransolecie) / Price: PLN 3,200 (strap), PLN 3,600 (bracelet)

Zen-zegarek c

gadżety

Zen Watch

Czas wciąż nas goni lub nam ucieka, ale firma Swatch znalazła sposób, jak bezkolizyjnie stanąć w trakcie tego wyścigu. Wystarczy spojrzeć na tarczę zegarka SUOW106 – zapisane na niej oraz na wskazówce minutowej hasła przypominają, jak ważne jest celebrowanie każdej chwili. Zatrzymanie jej.

Wyjątek: moment, w którym obsługa gate'u wywołuje nasze nazwisko. / We are constantly short of time but the manufacturer Swatch has found a way to take a break from the rat race. All it takes is to look at the dial of the SUOW106 watch – the slogans inscribed on the minute hand remind you of how important it is to celebrate every moment. Hold the moment. Except when you are being called over the loud speaker at the airport gate.

Cena: 210 zł / Price: PLN 210

Do setnej precyzji x

Utmost precision

Just one second!

Minuty i godziny upływają na zegarku Masterpiece Roue Carrée Seconde tradycyjnie – po kole. Punktualności pilnuje mechanizm manufakturowy ML 156.

Dlatego możemy skupić się na intrygującym obiekcie w dolnym kwadracie tarczy. Jaka jest jego funkcja? Podpowiemy, że figura zmienia położenie co sekundę. / The minutes and hours have traditionally been measured on a circle on the Masterpiece Roue Carrée Seconde watch from Maurice Lacroix. Accuracy is assured by the ML 156 mechanical movement. That is why we can focus on the intriguing object in the bottom part of the dial. What is its function? Let us just tell you that it changes position every second. www.mauricelacroix.com

76

Cena: 2490 zł / Price: PLN 2,490

© M.P.

Sekundę…! v

Czy zastanawialiście się kiedyś, co oznacza dziś hasło „być na czas”? W punkcie odprawy na lotnisku jest to przedział nawet kilkudziesięciu minut.

Firma Certina ma inne standardy: zegarek DS-2 Chronograph z mechanizmem ETA PRECIDRIVE mierzy czas z dokładnością do jednej setnej sekundy! / Have you ever thought of what it means to be on time? Maybe dozens of minutes checking in at an airport.

Certina adheres to different standards: the DS-2 Chronograph with the ETA PRECIDRIVE mechanism measures time to one hundredth of a second.

77

RO CZ NA

A AT ER G UM HIN EN AC PR CO ZŁ

48

W PRENUMERACIE 20% TANIEJ

JAK ZAMÓWIĆ?

infolinia: 22 360 37 77 e-mail: bok@guj.pl www.guj.pl: zakładka prenumerata listownie: Wydawnictwo G+J, BOK, ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa przelew: na numer rachunku Pekao SA 84 1240 6003 1111 0000 4939 9026, w tytule pełne dane adresowe

xxx_Kalej_0913_prenumerataCoach.indd 1

8/14/13 3:13 PM

Dobre miejsce

Good place

Smakowity Tom

Jubilat

Simply delicious

The jubilee

Warszawski Hotel Polonia Palace obchodzi w tym roku 100-lecie istnienia. Jako jedyny nie ucierpiał w trakcie II wojny światowej, dlatego był wybierany przez ambasadorów i dyplomatów.

Mieścił też liczne ambasady. Gościem hotelu był m.in. generał Eisenhower, który przybył z oficjalną wizytą w 1945 r. Z okazji jubileuszu uroczyście odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą placówkom dyplomatycznym rezydującym w hotelu w latach 1945–1951. Wydarzenie uświetniła obecność szefów misji. / Warsaw’s Polonia Palace Hotel is celebrating its centenary this year. As the only hotel to survive WWII unscathed, it was occupied by ambassadors and diplomats and housed a number of embassies for a few years afterwards. Guests included General Eisenhower, who came on an official visit in 1945. A memorial plaque commemorating the diplomatic posts that resided at the hotel from 1945 until 1951 was unveiled during the jubilee. The event was attended by heads of diplomatic missions.

Opasły Tom, bistro rodzeństwa restauratorów Agnieszki i Marcina Kręglickich, to najlepsza restauracja w Warszawie według rankingu serwisu Gastronauci.pl. Kameralne wnętrze zaaranżowano w byłej warszawskiej w księgarni PIW, gdzie w latach 60. mieściła się kultowa kawiarnia literacka. W kuchni rządzi Agata Wojda, muzykolog z wykształcenia, kucharz artysta z pasji i zawodu, która w Opasłym prezentuje swoje autorskie dania. Szefując francuskiej restauracji Kręglickich czterokrotnie zdobywała wyróżnienie prestiżowego przewodnika Michelin. Do Opasłego można wpaść na jedno wybrane danie lub zasiąść do cztero- lub sześciodaniowego menu degustacyjnego. Do każdej potrawy sommelier dobiera wino. / The Opasły Tom bistro run by Agnieszka and Marcin Kręglicki, the sister and brother restaurateur duo, is the best restaurant in Warsaw according to Gastronauci.pl website. This used to be the Państwowy Instytut Wydawniczy bookshop in Warsaw and housed a legendary literary café in the 1960s. Chef Agata Wojda, a musicologist by education and a cook by passion and occupation, serves her original dishes in these cosy interiors. Wojda has clocked up four Michelin distinctions while working here. There is a different menu every week. Feel free to pop in for a selected dish or pamper yourself with the six-course tasting menu. The sommelier will find a matching wine for all of them.

OD GO E DOBRCE S

MIEJ

P L AC E

www.kregliccy.pl

www.poloniapalace.com

Do wyboru, do koloru The Pedicure Place by OPI to nowoczesny salon świadczący usługi manicure i pedicure.

Jest tu aż 10 wygodnych foteli do pedicure, na których w każdej chwili można skorzystać z zabiegów bez konieczności wcześniejszego umawiania się. Specjalnie z myślą o panach salon przygotował ekspresowy zabieg „Business manicure”. Komplet: manicure i pedicure, wykonywany jest w zaledwie 60 min. W ofercie salonu jest już 300 kolorów lakierów OPI. Można tu również wykonać najtrwalszy manicure świata: Gelcolor. / The Pedicure Place by OPI is a modern nail salon offering manicures and pedicures. There are ten comfortable pedicure chairs so no prior appointment is necessary. The “business manicure” is a special service for male customers. The staff are well aware that the customer’s time is valuable and take just 60 minutes to complete a manicure and pedicure. The salon offers a range of 300 OPI colours. You can also try out the world’s most enduring manicure: Gelcolor. www.pedicure-place.pl

78

© shut terstock, M.P.

Colours at your fingertips

79

Ekspert radzi

Promienna i zregenerowana po wakacjach Rejuvenate your skin after the holidays Widoczna redukcja i wygładzenie zmarszczek uzyskane dzięki zastosowaniu Zaffiro. / Visible reduction and smoothing of wrinkles achieved thanks to the use of Zaffiro

PRZED BEFORE

PO AFTER Zaffiro – wynik wieloletnich badań i ścisłej współpracy z prestiżowym ośrodkiem naukowym – Medycznym Stowarzyszeniem Lekarzy Anti-aging A.M.I.A w Rzymie (Associazione Medici Italiani Anti-aging).

Główna nagroda w prestiżowym konkursie Perfect Line 2009 Spa Business jako Urządzenie Kosmetyczne Roku przeznaczone do zabiegów na twarz i ciało. / Zaffiro – an outcome of many years of research and tight-knit collaboration with the prestigious scientific centre – Italian Association of Anti-Ageing Medical Doctors in Rome (Associazione Medici Italiani Anti-aging).

Winner of the main prize in the prestigious contest Perfect Line 2009 Spa Business for the Cosmetic Device of the Year in the face and body category www.zaffiro.pl

PA R T N E R Z Y: / PA R T N E R S :

Lato, oprócz słonecznych wspomnień i bursztynowej opalenizny, często pozostawia „bagaż” w postaci przebarwień i dodatkowych, niedodających uroku zmarszczek. Zauważalny jest ogromny ubytek nawilżenia skóry, który powinien stać się dla nas pierwszym sygnałem ostrzegawczym – mówi Kalina Ben Sira, założycielka i prezes Kliniki La Perla. Dysponujemy w tej materii pełnym zakresem zabiegów i terapii z użyciem najnowocześniejszych produktów będących efektem długoletnich badań w dziedzinie regeneracji skóry.

Gama CytoCare 502/516/532 to ekskluzywne koktajle do mezoterapii dające efekty odmłodzenia i wygładzenia skóry. Wyjątkowa skuteczność tkwi w składzie, gdzie oprócz kwasu hialuronowego obecnych jest 55 aktywnych składników, w tym witaminy, sole nieorganiczne i aminokwasy. Dzięki CytoCare® biologiczny kapitał skóry jest zachowany, a efekty starzenia zatrzymane. Synergiczne działanie koktajlu przyspiesza regenerację komórkową, dodając skórze spektakularnego blasku, oraz wygładzenie drobnych zmarszczek. Dodatkowo zachodzi proces stymulacji do produkcji nowych komórek oraz pobudzenie fibroblastów w produkcji kolagenu. Zabieg polega na bezpośrednim wstrzyknięciu niewielkich dawek gotowego koktajlu kwasu hialuronowego, multiwitamin, aminokwasów i soli mineralnych. Wyjątkowość i spektakularny efekt wynika z połączenia trzech różnych stężeń kwasu hialuronowego, co umożliwia lekarzowi dobór koktailu dostosowanego do potrzeb, ze względu na wiek czy stopień zniszczenia skóry. Dzięki doskonałej formule CytoCare nie tylko skóra twarzy może nabrać świeżego, młodego wyglądu, produkt jest przeznaczony również do stosowania na szyję, dekolt, dłonie oraz linię biustu. Zabieg CytoCare Laboratorium RevitaCare® został wyróżniony w 2011 r. Perłą Dermatologii Estetycznej jako najskuteczniejszy zabieg mezoterapii igłowej.

Emerge™ to laser frakcyjny przeznaczony do resurfacingu (odmładzania skóry), usuwania i redukcji powierzchownych niedoskonałości. Emerge™ posiada certyfikat FDA potwierdzający redukcję zmarszczek wokół oczu, tzw. kurzych łapek. Laser stosuje energię w postaci mikrowiązek światła, które w kontrolowany sposób uszkadzają wybrane obszary naskórka i skóry właściwej. Naturalny proces gojenia się skóry prowokuje proces, w którym uszkodzone komórki skóry zastępowane są przez nową, zdrową tkankę. Efektem tego jest zdrowsza i młodsza skóra.

Perfectha Derm/Deep/SubSkin to naturalny i bezpieczny wypełniacz czystego kwasu hialuronowego, który dzięki swoim właściwościom likwiduje zmarszczki, poprawia witalność i nawilżenie skóry sprawiając, że wygląda ona świeżo i pięknie. Dzięki zastosowaniu technologii E-Brid™ wydłużony zostaje czas utrzymywania się efektu estetycznego, a wysoka zdolność do wiązania cząstek wody pozwala przez długi okres na utrzymanie odpowiedniego poziomu nawilżenia. W przypadku osób, które utraciły właściwy owal twarzy, jędrność skóry, wraz z ubytkiem tkanki tłuszczowej szczególnie zalecana jest Perfectha SubSkin.

Zaffiro to urządzenie emitujące promieniowanie podczerwone IR o specjalnie dobranej długości fali powodujące jednolite i stopniowe rozgrzanie głębokich warstw skóry właściwej (65°C) ze stałym, ochronnym chłodzeniem powierzchniowym.

Efekt termiczny, zachodzący w dolnych warstwach skóry, powoduje podgrzanie i podrażnienie włókien kolagenowych, co skutkuje ich gwałtownym skurczeniem się do pierwotnej długości. W efekcie skóra zostaje zagęszczona i ściągnięta, zwiększa się jej napięcie oraz elastyczność, zmianom ulega jej struktura, a zmarszczki zostają wygładzone, co widać już po paru chwilach od rozpoczęcia zabiegu. Drugim, długofalowym skutkiem jest pobudzenie i stymulowanie fibroblastów do produkcji kolagenu, zwiększając go do około 30 procent, co daje efekt poprawy gęstości i liftingu skóry. Proces tworzenia się kolagenu następuje stopniowo, stąd końcowy efekt odmłodzenia uzyskujemy 3–6 miesięcy po zabiegu. Zaffiro niweluje wszelkie obwisłości na twarzy i szyi, poprawia owal twarzy, podnosi opadające policzki, zwiększa napięcie i elastyczność, a także doskonale obkurcza skórę na brzuchu u kobiet po porodzie.

Klinika La Perla w swoich sześciu placówkach oferuje usługi w zakresie chirurgii plastycznej, medycyny estetycznej, oraz własne spa w ekskluzywnych hotelach. Oferta Turystyki Medycznej to nie tylko wysoka światowa jakość i niższe ceny zabiegów, ale również najnowsze procedury zabiegów odmładzających (lifting skóry bez skalpela, ulthera, thermage), odchudzających (liposonix, liposukcja z przeszczepem tłuszczu – body jet). Pacjenci mogą liczyć na pełne wsparcie Kliniki w zakresie organizacji pobytu. Po zabiegu w spa Kliniki La Perla, mogą odpocząć poddając się zabiegom relaksacyjnym i regenerującym.

Ośrodki Kliniki La Perla dysponują najnowocześniejszymi technologiami i wyspecjalizowaną anglojęzyczną kadrą medyczną. www.la-perla.pl Infolinia +48 22 353 55 53

“Save for summer memories and amber tan, summer often leaves unwanted marks on the skin – discoloration and extra unflattering lines. A steep decline in skin hydration is also noticeable – it should be the first warning signal for us”, says Kalina Ben Sira, the founder and the President of La Perla Clinic. “We offer a comprehensive range of treatments and therapies in this area driven by the latest products developed after many years of research on skin regeneration”.

CytoCare 502/516/532 range Features exclusive mesotherapy cocktails for younger-looking and smoother skin. The key to its unique efficacy are ingredients, including hyaluronic acid supplemented with 55 active substances such as vitamins, inorganic salts and amino acids. CytoCare® preserves the biological capital of the skin and stops the effects of ageing. Synergic effects of the cocktail accelerate cellular regeneration, add remarkable glow to the skin and smooth out fine lines. The treatment stimulates production of new cells and activates collagen production in fibroblasts. The treatment involves direct injection of tiny doses of cocktail featuring hyaluronic acid, multivitamins, amino acids and mineral salts. Its uniqueness and spectacular results are driven by a combination of three different concentrations of hyaluronic acids, what enables the medical professional to choose a cocktail to match individual needs, age or severity of skin damage. Thanks to its perfect formula, CytoCare may be used to promote a more youthful facial skin or rejuvenate the neck, neckline, hands and the bust line.

RevitaCare® Laboratory CytoCare treatment has been distinguished in 2011 with the Pearl of Aesthetic Dermatology as the most effective traditional mesotherapy treatment.

Emerge™ is a fractional laser used in resurfacing (skin rejuvenation), elimination and reduction of superficial skin imperfections. Emerge™ has FDA approval which confirms reduction of wrinkles around the eyes, the so-called crow’s feet. It uses laser energy microbeams to target selected fractions of the epidermis and the dermis in a controlled manner. During the natural skin healing process damaged skin cells are replaced by new healthy tissue, which results in healthier and younger-looking skin.

Perfectha Derm/Deep/SubSkin A natural and safe pure hyaluronic acid filler whose unique properties eliminate wrinkles, improve skin vitality and moisture level for fresh and beautiful-looking complexion. E-BridTM technology prolongs aesthetic effects, while its high capacity to bind water molecules maintains an adequate hydration level over a long period of time. Perfecta SubSkin is particularly recommended for patients with sagging face oval, compromised skin firmness and depleted fatty tissues.

Zaffiro The device emits IR infrared radiation with a specially selected wavelength to uniformly and gradually heat deep layers of the dermis (65°C) and provide them with constant, contact cooling.

The thermal effect that occurs in the deep layers of the skin heats and irritates collagen fibres to shrink them to their original length.

As a result, the skin becomes denser and firmer, its elasticity is improved, and wrinkles are smoothed out, what becomes evident shortly after the treatment begins. Another long-term effect is activation and stimulation of collagen production in fibroblasts. The production of collagen fibres is increased by approx. 30 per cent, which enhances skin density and lifts the skin. The process of neocollagenesis is gradual, and the final results of skin rejuvenation become visible 3-6 months after the treatment. Zaffiro eliminates face and neck skin sagging, improves the face oval, lifts sagging cheeks, improves firmness and elasticity and effectively tightens the skin on the abdomen after the childbirth.

In its six centres, La Perla Clinic offers aesthetic medicine, plastic surgery services and signature spas at luxury hotels. The main advantages of its Medical Tourism range include world class quality and lower treatment costs as well as the latest rejuvenation (ulthera non-surgical facial lifting, thermage) and slimming procedures (liposonix, body jet liposuction with fat transplant). After medical treatments, patients may relax at a spa and pamper themselves with a relaxation therapy. La Perla clinics benefit from the latest equipment and Englishspeaking medical professionals. www.la-perla.pl Hotline +48 22 353 55 53

KALINA BEN SIRA założycielka i prezes Kliniki La Perla / CEO of Klinika La Perla

Emerge™ to laser frakcyjny amerykańskiej firmy PALOMAR przeznaczony do odmładzania skóry, usuwania i redukcji powierzchownych niedoskonałości. / Emerge™ is a fractional laser made by US-based PALOMAR company used in skin rejuvenation, removal and reduction of epidermal imperfections www.emerge.com.pl

Ekskluzywna gama wypełniaczy kwasu hialuronowego Perfectha francuskiego Laboratorium ObvieLine. / An exclusive range of Perfectha hyaluronic acid fillers from the French Laboratoire ObvieLine

M AT E R I A Ł O P R A C O WA N Y W E W S P Ó Ł P R A C Y Z K L I N I K Ą L A P E R L A / A D V E R TO R I A L W R I T T E N I N C O O P E R AT I O N W I T H L A P E R L A C L I N I C

40

LaPerla_Kaleidoscope_0913.indd 1

8/16/13 12:16 PM

Dorota Bielska

Mocne uderzenie The ace event

Martyna Mierzwa, najlepsza polska golfistka, tuż po odebraniu pucharu za kolejne zwycięstwo w turnieju ogłosiła, że przechodzi na zawodowstwo. / Martyna Mierzwa, the best Polish golfer, announced after winning the tournament that she was moving on to pursue a professional career in golf.

Spośród imprez organizowanych wyłącznie dla pań Dr Irena Eris Ladies’ Golf Cup jest największym i najbardziej prestiżowym wydarzeniem w tej części Europy. W tegorocznej edycji turnieju wzięły udział golfistki z Polski, Czech, Litwy, Finlandii, Szwecji oraz Wielkiej Brytanii. Po dwóch dniach zmagań na polu Sand Valley G&CC zwyciężyła Martyna Mierzwa, najlepsza polska golfistka, dla której był to ostatni turniej w amatorskiej karierze. Martyna była bezkonkurencyjna. Zagrała pięć uderzeń poniżej par pola, ustanawiając tym samym nowy rekord pola Sand Valley. Podczas odbierania pucharu zaprojektowanego specjalnie przez firmę YES zapowiedziała, iż zamierza walczyć o to, by zakwalifikować się na igrzyska w Rio. / Dr Irena Eris Ladies’ Golf Cup is the biggest and most prestigious women’s event in this part of Europe. Competitors this year included golfers from Poland, the Czech Republic, Lithuania, Finland, Sweden and the UK. The winner of the two-day competition at Sand Valley G&CC course was Martyna Mierzwa whose victory marked the end of her non-pro career. Mierzwa’s performance was unrivalled. She finished five strokes under par to set a new Sand Valley course record. As she received the trophy, designed especially for the event by YES, she expressed her determination to qualify for the Olympic Games in Rio.

© m.p.

salon

Events

Teksty/By:

Bogna Sworowska

Bożena Walter.

80

© Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

REKLAMA

81

W R Z E S I E ˝

/

S E P T E M E R

2 0 1 3

MAGAZYN POKŁADOWY POLSKICH LINII LOTNICZYCH LOT

L infoT LOT POLISH AIRLINES IN˜FLIGHT MAGAZINE

SPIS TREŚCI Contents POŁ° CZENIA MI˛DZYNAR ODOWE

82

INTERNATIONAL FLIGHTS

NASZA FLOTA

84

OUR FLEET

MILES & MORE

86

MILES & MORE PROGRAMME

LOT NEWS

88

LOT NEWS

BAGA˝

95

YOUR LUGGAGE

DEKLARACJE CELNE DO KANADY DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE

96 98 102

MUSIC AND MOVIES ON BOARD

CALL CENTER: 801 703 703 ˜POLSKI, ANGIELSKI°;

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 81

+48 22 577 99 52 ˜WSZYSTKIE KRAJE°

13-08-14 14:56

POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE

International Flights

Helsinki St Petersburg

Stockholm

Tallinn Riga

Edinburgh

Dublin

Hamburg

Manchester Birmingham London

Amsterdam Brussels

Düsseldorf Frankfurt Luxemburg

Prague

Paris

Toulouse Barcelona

Gdańsk Szczecin Poznań Warszawa Bydgoszcz Wrocław Rzeszów Katowice Kraków

Stuttgart Munich Linz Salzburg Basel Innsbruck Zurich Klagenfurt Geneva Ljubljana Milan Venice Turin Bologna Marseille Nice

Lyon

Bilbao

Moscow

Copenhagen

Rome

Vilnius Minsk Lviv Kiev

Vienna Graz Budapest

Odessa Bucharest

Belgrade

Symferopol Tbilisi

Sofia Istanbul

Madrid Lisbon

Yerevan

Athens

Malta

Rodos

Larnaca Beirut Tel Aviv Kair

82

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 82

13-08-14 14:58

St Petersburg Boston Boston

Vancouver Seattle

– POŁĄCZENIA ROZKŁADOWE PLL LOT/SCHEDULED LOT/ LOT FLIGHTS – POŁĄCZENIA CODE SHARE/ SHARE/CODE SHARE FLIGHTS – POŁĄCZENIA CZARTEROWE/ CZARTEROWE/CHARTER FLIGHTS

Edmonton Winnipeg

Calgary

Montreal Toronto

Chicago Minneapolis Denver San Francisco

Las Vegas

Los Angeles San Diego

Detroit

Pittsburgh

New York Philadelphia Washington

Cincinnati Phoenix Houston

Ottawa Portland Boston

Atlanta Charlotte Tampa

Orlando Varadero

Cancun

La Romana Beijing

Porlamar

Bangkok

Colombo

Singapore Mombasa

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 83

83

13-08-14 14:59

NASZA FLOTA

Our Fleet SAMOLOTY DŁUGODYSTANSOWE LONG-DISTANCE AIRCRAFT

B OE I NG 7 8 7 dreamliner

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc BC/PEC/EC|capacity

5 56,72 m 60,13 m 875 km/h 12 000 km* 18/21/213

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE MEDIUM- AND SHORT-DISTANCE AIRCRAFT

EMBRA E R 195

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

B O E IN G 7 3 7 - 4 0 0

6 38,65 m 28,72 m 870 km/h 2600 km* 112

EMBRA E R 170

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km* 147 lub 162

E M B RAE R 1 7 5

10 29,90 m 26 m 870 km/h 2480 km* 70

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

12 31,68 m 26 m 870 km/h 2360 km* 82

B O M B AR D IE R D H C - 8 Q 4 0 0

ALE NI A ATR -72**

Next Gen. Max.**

i’

1 27,17 m 27,05 m 478 km/h 1200 km* 64

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

7 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km* 78

* dla kompletu pasażerów / * for a full planeload ** samoloty Eurolotu wykonujące rejsy krajowe i regionalne dla PLL LOT / ** Eurolot aircraft operating domestic and regional flights for PLL LOT.

84

RYS. MICHAŁ PETRYKOWSKI

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 84

13-08-14 15:01

Zmieniamy siĘ dla ciebie We are changing For you

Bartosz Czajka PraCuję nad unowoCześnianiem floty oraz siatki PołąCzeń. dla CieBie i’m workinG on modernisinG our fleet and destinations network. for you

lot.com

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 85

85

13-08-14 15:01

Czy wiesz, że…

Miles & More jest największym programem lojalnościowym w Europie skierowanym do często podróżujących pasażerów.

Obecnie liczy 25 milionów uczestników na całym świecie, w tym około 600 000 w Polsce. Program umożliwia gromadzenie i wykorzystywanie mil na wszystkich połączeniach linii zrzeszonych w programie i w Star Alliance oraz korzystanie z bogatej oferty partnerów nielotniczych.

Do you know…

Miles & More is Europe’s biggest programme for frequent flyers.

There are currently more than 25 million members over the world, including approximately 600 000 in Poland.

By participating in the programme, you can earn and redeem miles on all airline partners flights and Star Alliance and take advantage of numerous offers provided by our non-airline partners.

K

J n p m

K

Twoje korzyści

Jako uczestnik programu Miles & More możesz gromadzić mile premiowe zarówno podczas podróży, jak i na co dzień – korzystając z ponad 30 linii lotniczych oraz ponad 300 partnerów nielotniczych. Zgromadzone mile możesz przeznaczyć na liczne nagrody, m.in. przeloty, podwyższenie klasy podróży czy wynajem samochodu.

Przywileje wynikające ze statusu Podróżując liniami lotniczymi należącymi do programu Miles & More i sojuszu Star Alliance, gromadzisz również mile statusowe, dzięki którym możesz otrzymać kartę o wyższym statusie – Frequent Traveller, Senator lub HON Circle.

Karty zapewniają Ci liczne przywileje – wstęp do Saloników Biznes, możliwość zabrania bezpłatnie dodatkowej sztuki bagażu czy otrzymania 25% więcej mil.

Więcej informacji na miles-and-more.pl

Jak przystąpić do programu Miles & More

86

Miles & More pozwoli Ci korzystać z wielu przywilejów, dlatego dołącz do programu jeszcze dziś. Jak to zrobić?

Wystarczy, że wypełnisz formularz, który znajdziesz w samolocie, w biurze LOT-u, na lotnisku LOT lub Info na stronie miles-and-more.pl.

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 86

What you get

As a member of Miles & More programme, you can earn award miles both while travelling and on everyday purchases– taking advantage of the services of over 30 airlines and more than 300 non-airline partners.

Accrued miles can be redeemed for numerous rewards, including flight awards, upgrade awards or car rental.

Privileges related to status When travelling with Miles & More partner airlines and Star Alliance, you also earn status miles which allow you to obtain a card with a higher status – Frequent Traveller, Senator or HON Circle. These cards grant you numerous privileges – access to Business Lounges, the option to take an additional piece of luggage or earning 25% more miles.

For more information, please visit miles-and-more.pl

How do I join Miles & More programme?

Miles & More is a programme that offers a wide range of privileges. Join today by filling out the form that is available on board and can also be found at a LOT office, at the airport or on miles-and-more.pl.

13-08-14 15:02

U p w U p s w

K

P d w c re p a d ró k

K

P d H b d g p b n d

2x

Gromadź podwójne mile

Weź udział w promocji i gromadź podwójne mile na wybranych trasach! W tym miesiącu podwójne mile otrzymsz za przeloty do i z Aten, Belgradu, Kairu i Larnaki, oraz na trasach Katowice – Monachium i Poznań – Monachium.

Wymień mile na przeloty

Teraz możesz latać taniej po całej Europie.

Aby skorzystać z promocji, zamień 10 000 mil zgromadzonych na swoim koncie na bilety.

Wybór europejskiej trasy należy do Ciebie!

W tym miesiącu za 10 000 mil możesz polecieć do: Rygi, Tallina, Pragi, Rzymu, Budapesztu, Stuttgartu, Berlina, Brukseli i dodatkowo z Katowic do Monachium.

?

Karta podstawowa

Jest wysyłana pasażerowi po naliczeniu pierwszej mili na koncie. Karta pozwala gromadzić i wykorzystywać mile w programie Miles & More.

Karta srebrna / Frequent Traveller Uczestnik programu otrzymuje kartę po zgromadzeniu 35 000 mil statusowych w ciągu roku kalendarzowego.

Uprawnia ona m.in. do odprawy przy stanowisku biznes, dodatkowej sztuki bagażu, a także gwarantuje wysoki priorytet na liście oczekujących.

Basic card

The card is issued once, when a passenger earns the first air mile. The card can be used to earn miles and redeem them in Miles & More programme.

Silver card / Frequent Traveller

Gold card / Senator

Karta HON Circle

HON Circle card

Przysługuje pasażerowi, który w ciągu dwóch lat zgromadzi 600 000 mil HON Circle za przeloty w klasie biznes i premium. Wśród przywilejów dla posiadaczy karty są m.in. gwarancja rezerwacji do 24 godz. przed wylotem, większa dostępność biletów-nagród, najwyższy priorytet na liście oczekujących i karta Senator dla małżonka lub partnera.

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 87

The Gold card is issued to a member who earns 100,000 status miles in a calendar year. Gold card members benefit from guaranteed Business Class reservation up to 48h prior to departure, a mileage credit, 50% discount on award tickets for an accompanying passenger, and upgrade vouchers.

The card is offered to members who earn 600,000 HON Circle miles on Business Class and First Class flights in a period of two years. The card offers privileges such as guaranteed reservation up to 24h prior to departure, increased availability of award tickets, top priority on waiting list, and a Senator card for the spouse or partner.

Masz pytania?

Skontaktuj się z Polskim Centrum Obsługi Programu Miles & More pod nr. +48 22 5 777 222.

Tutaj m.in. zrobisz rezerwację, sprawdzisz stan konta, uzyskasz informację w języku polskim i angielskim.

Adres do korespondencji: PLL LOT, Program Miles & More, skrytka pocztowa 78, 00-972 Warszawa 119.

Earn double miles

Take advantage of our promotional offer and earn double miles on selected flights! This month you can earn double miles on LOT flights to: Athens, Belgrad, Cairo and Larnaca, as well as Poznan-Munich and Katowice-Munich.

Redeem your miles for flight awards

The card is issued to a member after earning 35,000 status miles in one calendar year. This card entitles its holder to privileges such as Business Class check-in and additional luggage allowance, as well as guarantees high priority status on the waiting list.

Karta złota / Senator

Pasażer otrzymuje kartę po zgromadzeniu 100 000 mil statusowych w roku kalendarzowym. Jej posiadacze mogą korzystać m.in. z gwarancji rezerwacji w klasie biznes do 48 godz. przed wylotem, kredytu milowego, a także z 50% zniżki na bilet-nagrodę dla osoby towarzyszącej czy voucherów umożliwiających podwyższenie klasy podróży.

2x

Dane kontaktowe

Now you can enjoy cheaper flights award across all Europe.

To take advantage of our promotional offer, redeem 10 000 miles accrued on your account. Choose your European flight! Promotional flights available this month: Riga, Tallinn, Prague, Rome, Budapest, Stuttgart, Berlin, Brussels, Katowice-Munich.

?

Contact information

Want to know more?

Please contact the Miles & More Customer Service Centre (Phone: +48 22 5 777 222). Here you can for example: make your reservation, check your account status, obtain information in Polish and English.

Address for correspondence: PLL LOT, Miles & More Programme, P.O. Box 78, 00-972 Warsaw 119

LOT Info

87

13-08-14 15:03

lot news

Lot News Prezes Sebastian Mikosz prezentuje nową ofertę PLL LOT. CEO Sebastian Mikosz presents the new offer of LOT Polish Airlines.

Tworzymy lepszy LOT dla Ciebie Od początku sierpnia proponujemy Państwu pakiet nowych, atrakcyjnych usług

From the beginning of August we are offering you a number of new and attractive services.

Zmiany w ofercie LOT-u zostały opracowane w oparciu o specjalnie zlecone badania przeprowadzone przez pracownię TNS Polska. Aż 78 proc. pasażerów w klasie ekonomicznej i 89 proc. w klasie biznes nie widzi potrzeby poprawy jakości obsługi pasażerów. Mimo tak dobrych wyników PLL LOT pracuje nad kolejnymi zmianami, które poprawią komfort podróży i wizerunek polskiego przewoźnika.

Istotną zmianą, która ma ułatwić pasażerom podróżowanie z nami, będzie dostęp do mobilnej wersji platformy rezerwacyjnej lot.com i do aplikacji na telefony i tablety (Android i iOS). Rezerwacji biletów oraz odpraw przed odlotem będzie można dokonywać z dowolnego miejsca i o dowolnym czasie – łatwo, szybko i bardzo intuicyjnie.

These new additions are based on the results of a special survey conducted by TNS Polska. As many as 78 per cent of Economy class passengers and 89 per cent of Business class passengers do not see any need for improvement in passenger service. Despite these excellent results, LOT Polish Airlines is working on more changes to improve the comfort of air travel and the image of the Polish carrier.

Two of the crucial changes that will make flying more convenient are a new mobile version of the lot.com booking platform and an application for smartphones and tablets (Android and iOS). You will soon be able to book and check in anywhere, any time – in an easy, fast and intuitive way.

88

© Przemysław Chudkiewicz

We are building a better LOT for you

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 88

13-08-14 15:05

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 89

89

13-08-14 15:06

Lot News

Zwiększyliśmy również różnorodność posiłków i przekąsek w pokładowym menu. Nowa oferta o nazwie „LOT Gourmet” zawiera nowe kanapki, sałatki, wrapy, pizze i różne napoje, w tym kawę Starbucks. Na wszystkich naszych rejsach dostępne są też alkohole. – Podczas pierwszych rejsów z nową formułą i ofertą płatnego cateringu „LOT Gourmet” (w klasie ekonomicznej na short-haul) odbiór tej propozycji przekroczył nasze oczekiwania. Nowe kanapki, sałatki, wrapy i napoje sprzedają się bardzo dobrze – przekazał prezes Sebastian Mikosz.

– Pasażerowie doceniają naszą nową propozycję. Ceny za posiłki zostały skalkulowane tak, by były dostępne dla każdego. Są znacznie niższe niż na lotniskach czy w innych liniach prowadzących sprzedaż pokładową. A oferta cateringowa w klasie ekonomicznej i klasie biznes na rejsach długodystansowych LOT-u oraz w klasie biznes na rejsach shourt-haul pozostaje bezpłatna.

Oprócz nowego serwisu pokładowego wprowadziliśmy dla Państwa kilka kolejnych udogodnień i usług. Taxi&Fly i Limo Service – podróż z LOT-em możesz zacząć już w progu swojego domu! Ta usługa pozwala podczas zakupu biletu na stronie internetowej lot.com lub za pośrednictwem całodobowego Call Center zarezerwować transport z domu na lotnisko i z powrotem po powrocie do Warszawy. Dla osób ceniących luksus oferujemy możliwość dowiezienia limuzyną do samolotu.

We have also expanded our variety of meals and snacks. Our new LOT Gourmet lets you choose from new sandwiches, salads, wraps, pizza and beverages, including Starbucks coffee. Alcoholic beverages will still be available on all flights. During the first few flights, the reaction to LOT Gourmet’s new purchasable selection (in economy class and on short-haul flights) has surpassed our expectations. “The new sandwiches, salads, wraps and drinks are selling very well”, says LOT CEO Sebastian Mikosz. “Passengers appreciate the new selection. The prices for the meals were determined with all passengers in mind regardless of budget. The meals are considerably cheaper than those that airports and other airlines offer on board. Catering in the Economy and Business classes on LOT longhaul flights and in Business class on short-haul flights remains free of charge.”

Apart from the new catering service, we have introduced a number of new services to make your travel experience more convenient.

Taxi&Fly and Limo Service lets you begin your LOT journey from your front door. As part of the service, you can book your transport to and from Warsaw airport when you book your ticket online or via our 24/7 call centre. If you prefer luxury, you will be happy to hear that we are now offering a limousine service as well.

Nowa, płatna oferta „LOT Gourmet” w klasie ekonomicznej na rejsach krajowych i europejskich.

The new purchasable “LOT Gourmet” catering offer in the Economy class available on European and domestic flights.

90

© M.p.

lot news

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 90

13-08-14 15:07

Jedyna taka kawa, jedyne takie miejsce.

The only coffee of its kind, the only place of its kind.

Starbucks to legenda. Zielone logo z syrenką widnieje dziś w 19 000 kawiarniach na całym świecie, które witają miliony gości. Przyciąga ich aromatyczny zapach świeżo parzonej kawy i niepowtarzalna atmosfera.

W

Kawiarnie Starbucks można odwiedzić w Warszawie, Wrocławiu, Krakowie, Katowicach, Poznaniu, Trójmieście i Szczecinie.

Starbucks coffee houses can be visited in Warsaw, Wroclaw, Cracow, Katowice, Poznań, Tricity, and Szczecin.

szystko zaczęło się od niewielkiego sklepu z kawą, herbatą i przyprawami na Pike Place Market w Seattle w 1971 roku. Dziś kawiarnie tej marki możemy spotkać w ponad 50 krajach na całym świecie.

W kawiarniach Starbucks znajdziecie ponad 30 rodzajów kaw i mieszanek kaw, wszystkie 100% arabica. Wysłannicy marki podróżują do Ameryki Łacińskiej, Afryki oraz Azji i Pacyfiku, gdzie odwiedzają plantacje i wybierają najwyższej jakości ziarna, które poddawane są unikalnemu procesowi palenia Starbucks Roast™. Klienci Starbucks mogą pić kawę na 100 000 różnych sposobów. Swój ulubiony napój mogą wzbogacić mlekiem czy syropami smakowymi lub skomponować go zupełnie od podstaw. Dodatkowo mogą także kupić najwyższej jakości kawę w ziarnach, dostępną w różnych stopniach palenia.

Starbucks wyróżnia najlepsza kawa i niepowtarzalna atmosfera, ale nie byłoby tego wszystkiego, gdyby nie ludzie – pełni pasji oraz optymizmu, zawsze uśmiechnięci i gotowi doradzać klientom przy tworzeniu ich unikalnej kawy.

Już od 1 sierpnia 2013 roku pasażerowie Polskich Linii Lotniczych LOT podróżujący na rejsach krótko i średnio dystansowych mogą korzystać z nowej, płatnej oferty „LOT Gourmet”, w której znajduje się najwyższej jakości kawa legendarnej marki Starbucks – VIA® Ready Brew, a także przekąski śniadaniowe Starbucks.

Starbucks is a legend. The green logo with a mermaid is present in 19,000 coffee shops all over the world which are visited by millions of guests. They are attracted by the aroma of fresh blended coffee and unique atmosphere.

Everything goes back to a small shop with coffee, tea and spices on the Pike Place Market in Seattle in 1971. Today Starbucks coffee shops are present in more than 50 countries all over the world.

More than 30 types of coffee and blends prepared of 100% Arabica beans can be found in Starbucks. Its delegates travel to South America, Africa and Asia, where they visit plantations and choose beans of the highest quality which then undergo the unique Starbucks Roast™ process. Customers can drink coffee prepared in more than 100,000 ways. Their favourite beverage can be customized by adding milk or syrups, or they can create their own beverage from the very beginning. Additionally they can also buy the highest quality coffee beans, available in different roasting stages.

What makes Starbucks stand out is the best coffee and unique atmosphere, but you wouldn’t enjoy it if it weren’t for its team – full of passion and optimistic, always smiling and ready to advise clients while preparing their unique coffee.

Starting from the 1st of August, a new offer of LOT Polish Airlines – „LOT Gourmet” is available for passengers travelling on short-haul flights in economy class. It includes legendary Starbucks coffee of the highest quality – VIA® Ready Brew and Starbucks breakfast snacks.

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 91

91

13-08-14 15:07

Lot News

Kolejna propozycja LOT-u to Meet&Greet, czyli dedykowana asysta na Lotnisku Chopina. Usługa jest skierowana do wszystkich pasażerów, którzy chcą uniknąć stresu podczas wizyty na lotnisku. Nasi pracownicy powitają pasażerów przy wejściu na teren portu i ułatwią wszelkie procedury przed odlotem – od odprawy bagażu po boarding.

Od września br. LOT uruchomi również usługę PlusGrade. Dzięki niej podczas rezerwacji biletu pasażer może licytować przeniesienie z klasy ekonomicznej do klasy Premium lub Biznes.

Specjalnie dla pasażerów klasy Biznes i Premium stworzyliśmy nowy, luksusowy magazyn pokładowy Inspire. Na łamach pisma czytelnicy znajdą artykuły z najciekawszych obszarów życia – od biznesu, inwestycji, przez luksusowe podróże po świecie, po sztukę, najnowsze trendy i kulturę.

Dla pasażerów, którzy chcą otrzymywać bieżące informacje na temat swojego rejsu, przygotowaliśmy usługę LOT Info SMS, czyli serwis informujący o statusie lotu. Do wyboru są dwie opcje usługi: standardowa, która obejmuje jednorazową informację o bieżącym statusie rejsu, oraz Premium, która dostarczy Państwu wszystkich informacji o danym rejsie.

Z myślą nie tylko o miłośnikach awiacji w serwisie lot.com powstał sklep internetowy – AirKiosk, który oferuje wiele gadżetów przydatnych zarówno w podróży, w domu, jak i w biurze. Ponadto w Airkiosku sympatycy lotnictwa znajdą modele samolotów, m.in. nowoczesny Boeing 787

Our next offering is our Meet&Greet service, our personalised assistance at Warsaw Chopin airport. This service is for those who want to avoid the stress associated with departures. LOT staff members will greet you at the door of the airport and handle all the departure procedures from baggage check-in to boarding.

LOT is launching PlusGrade in September. This will let you bid for an upgrade from Economy class to Premium or Business class.

We have created a new, luxurious in-flight magazine, Inspire, for Business and Premium passengers. The new periodical will feature stories from the most interesting areas of life – business, luxury travel, art, the latest trends, and culture.

If you would like to receive updated information about your flight, you will be happy to hear that we have introduced the new LOT Info SMS text messaging service to notify you about your flight status. There are two options: Standard service, which is a one-off message about the current flight status; and Premium service, which provides comprehensive flight information.

We have opened our online AirKiosk shop on the lot.com website especially with aviation aficionados in mind. The shop offers many gadgets that will come in handy whether you are travelling, at home and at the office. You can also purchase aircraft models such as the stateof-the-art Boeing 787 Dreamliner as well Nowy, luksusowy magazyn pokładowy dostępny na pokładach naszych samolotów w klasie biznes i premium.

The new, luxurious in-flight magazine available on board LOT aircrafts in the Business and Premium classes.

92

© M.P.

LOT NEWS

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 92

13-08-14 15:14

W PROGRAMIE MILES & MORE 1 MILA PREMIOWA ZA KAŻDE 5 ZŁ WYDANE NA ZAKUPY W APART. ZAPRASZAMY DO SALONÓW APART W CAŁEJ POLSCE I DO ESKLEPU. LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 93

93

13-08-14 15:09

lot news

Lot News

Dream­liner, i inne gadżety przydatne w podróży oraz w biurze.

I historyczna zmiana. Od 10 sierpnia na siatce połączeń długodystansowych do Nowego Jorku, Chicago, Toronto i Pekinu latać będą wyłącznie samoloty Boeing 787 Dreamliner. To symboliczny moment, porównywalny z wymianą samolotów Iljuszyn na samoloty Boeing 767 na przełomie lat 80. i 90. ubiegłego wieku ☐.

BEZPIECZEństwo

safety

NIE PALIMY Uprzejmie przypominamy, że w czasie trwania wszystkich rejsów PLL LOT obowiązuje bezwzględny zakaz palenia (dotyczy też papierosów elektronicznych) oraz picia alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w sklepie pokładowym Duty Free.

NIE telefonujemy Podczas całego lotu obowiązuje bezwzględny zakaz używania wszelkich przenośnych urządzeń elektronicznych emitujących sygnały radiowe. Mogą one zakłócać pracę komputerów pokładowych. Ich zasilanie – jeśli znajdują się w zasięgu pasażera lub w jego bagażu rejestrowanym i podręcznym – musi być bezwzględnie wyłączone przez cały czas przebywania na pokładzie. Pasażerowie mogą natomiast korzystać z urządzeń elektronicznych nieemitujących sygnałów radiowych, a więc: przenośnych komputerów, gier elektronicznych, odtwarzaczy i kamer wideo, ale tylko wtedy, gdy wyłączony jest napis „Zapiąć pasy”. Na pokładach samolotów można korzystać z telefonów komórkowych wyłącznie przed startem, do chwili zamknięcia drzwi samolotu, i w przypadkach dłuższego oczekiwania na start po każdorazowej decyzji kapitana ogłoszonej pasażerom. Po wylądowaniu wolno używać komórek dopiero po wyłączeniu silników. Natomiast w przypadku wydłużonego kołowania samolotu na stanowisko postojowe można telefonować wyłącznie po decyzji kapitana ogłoszonej każdorazowo pasażerom.

NO SMOKING We kindly remind you that smoking is strictly forbidden (including e-cigarettes) on all flights of the PolishAirlines LOT. You are also requested to refrain from drinking alcohol on our planes, either brought along on board or purchased in the duty free shop.

NO CALLING During the whole flight it is strictly forbidden to use any portable electronic devices emitting radio signals as they might interfere with the onboard computers.

If those electronic devices are within the reach of a passenger or in his registered and hand luggage – their power supply must be absolutely turned off during the whole flight. Passengers may use the electronic devices which do not emit radio signals, such as personal computers, electronic games, CD players and video cameras, but only when “fasten seatbelts” the signal is switched off. Passengers may use their mobile phones onboard only before take-off, until the plane door is closed, and in cases of prolonged waiting for take-off, each time the captain has announced his decision to passengers. After landing mobile phones may be used only after the engines have been switched off. In case of a prolonged journey to the parking lot, the using of mobile phones is permitted only after the captain has announced his decision to the passengers.

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM

LIQUIDS IN YOUR HAND LUGGAGE

Od 6 listopada 2006 r. w krajach Unii Europejskiej obowiązują przepisy dotyczące odprawy pasażerów podróżujących w dowolnym kierunku z lotnisk UE oraz Norwegii, Islandii i Szwajcarii. W związku z zagrożeniem płynnymi materiałami wybuchowymi ograniczają one ilości płynów, jakie podróżni mogą wnosić na pokład samolotu. W wyznaczonych punktach każdy pasażer i jego bagaż podręczny zostają poddani kontroli. Chodzi o sprawdzenie, czy podróżny nie wnosi na pokład samolotu niedozwolonych cieczy. Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com.

94

as lots of other merchandise.

And there is one historic change. As of 10 August, all long-haul flights to New York, Chicago, Toronto and Beijing will be operated

by Boeing 787 Dreamliner aircraft. This is a symbolic moment comparable with the replacement of our Ilyushin planes with the Boeing 767 in the late 1980s and early 1990s. ☐

Since 6 November 2006 in the European Union countries regulations have been in force regarding the check-in of passengers travelling in any direction from EU airports as well as from Norway, Iceland and Switzerland. In connection with the risk of liquid explosives, they limit the amount of liquid which can be taken on board of the aircraft. At set points, each passenger and his or her hand luggage, undergo control. It must be checked whether the traveler does not take prohibited fluids on board of the aircraft. Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 94

13-08-14 15:10

bagaż

Bagaż rejestrowany przewożony w luku bagażowym CHECKED LUGGAGE ALLOWANCES

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE SAMOLOTU Carry- on luggage allowances

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH LUGGAGE ALOWANCES FOR CHILDREN UP T0 2 YEARS OF AGE

Your Luggage

Dla biletów wystawionych przed 1 maja 2012 r. obowiązuje system wagowy, tzw. Weight Concept, który dotyczy rejsów operowanych przez PLL LOT na trasach europejskich oraz na Bliski Wschód: • klasa biznes – 30 kg bagażu, • klasa ekonomiczna – 20 kg bagażu.

Bagaże przekraczające powyższe limity podlegają dodatkowej opłacie. Aktualne opłaty za nadbagaż dostępne są na stronie internetowej lot.com Na trasach transatlantyckich obowiązuje system sztukowy, zgodnie z którym pasażerowie mogą przewieźć bezpłatnie w: • klasie biznes – 2 sztuki bagażu o wadze nie większej niż 32 kg każda, mierzące maksymalnie 158 cm, • w klasie ekonomicznej – 1 sztukę bagażu o wadze 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm.

Druga sztuka bagażu o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm podlega zryczałtowanej opłacie (stawki na stronie internetowej lot.com).

Dla biletów wystawionych po 1 maja 2012 r. obowiązuje system sztukowy, tzw. Piece Concept, który dotyczy wszystkich rejsów operowanych przez PLL LOT: • Elite Club/klasa biznes na trasach długodystansowych (USA, Kanada, Chiny) – 3 sztuki o wadze nie większej niż 32 kg każda, mierzące maksymalnie 158 cm, • klasa biznes na trasach krótkiego zasięgu (Polska, Europa, Bliski Wschód) – 2 sztuki, każda do 32 kg o wymiarze do 158 cm, • klasa ekonomiczna – 1 sztuka o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm.

Dodatkowo na trasach dalekodystansowych wprowadzona została klasa Premium Club, w której dopuszczalne są 2 sztuki bagażu rejestrowanego, każda do 23 kg o wymiarze 158 cm.

Tickets issued before 1 May 2012 are subject to the Weight Concept applicable to flights operated by LOT Polish Airlines on European routes and flights to the Middle East: • Business class – 30 kg of luggage, • Economy class – 20 kg of luggage.

Luggage exceeding the above allowances is subject to an extra fee. The current fees for excess luggage are available at the lot.com website.

The Piece Concept applies to transatlantic flights, i.e. passengers are entitled to take free of charge: • in Business class – 2 pieces of luggage each weighing up to 32 kg and having a maximum size of up to 158 cm, • in Economy class – 1 piece of luggage weighting up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

A second piece of luggage weighing up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm is subject to an extra fee (see rates at lot.com).

Tickets issued after 1 May 2012 are subject to the Piece Concept applicable to all flights operated by LOT Polish Airlines: • Elite Club/Business class on long-haul flights (US, Canada, China) – 3 pieces of luggage each weighing up to 32 kg each and having a maximum size of up to 158 cm.

• Business class on short flights (Poland, Europe, Middle East) – 2 pieces of luggage each weighing up to 32 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

• Economy class – 1 piece of luggage weighting up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

In Premium Club class introduced on long-haul flights: 2 pieces of checked luggage each weighing up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

Niezależnie od limitu bagażu rejestrowanego i terminu zakupu biletu pasażer jest uprawniony do bezpłatnego przewozu bagażu podręcznego: • Elite Club/klasa biznes – 2 sztuki o łącznej wadze do 18 kg (maksymalna waga jednej sztuki 9 kg), • klasa ekonomiczna – 1 szuka do 8 kg, • klasa Premium Club – 2 sztuki o łącznej wadze do 12 kg (maksymalna waga jednej sztuki 8 kg).

Suma wymiarów każdej sztuki bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm (55x40x23)* Dodatkowo, w ramach bagażu podręcznego mogą być przewożone: • mała torebka damska lub • laptop lub • mały aparat fotograficzny lub • mała kamera lub • para kul ortopedycznych lub • dla podróżujących z dziećmi – pokarm i składany wózek lub spacerówka dla dziecka.

Apart from the above limits regarding checked-in luggage and regardless of the date on which the ticket was purchased, passengers are entitled to take on board free of charge: • Elite Club/Business class – 2 pieces of luggage weighing up to 18 kg (maximum weight of one piece of luggage is 9 kg) • Economy class – 1 piece of luggage weighing up to 8 kg, • Premium Club – 2 pieces of luggage weighing up to 12 kg (maximum weight of one piece of luggage is 8 kg) The dimensions (total length, width and height) of each piece of carry-on luggage may not exceed 118 cm (55 + 40 + 23)* Passengers may additionally carry the following items as hand luggage: • a small woman’s handbag or • a laptop or • a small camera or • or small video camera or • a pair of crutches or • for passengers travelling with children • baby food and/or a fold up collapsible pusher (stroller)

Dzieci do lat 2 niezajmujące oddzielnego miejsca w kabinie mają prawo do bezpłatnego przewozu: 1 sztuki bagażu do 23 kg o maksymalnym wymiarze do 158 cm oraz składanego wózka dziecięcego lub torby-kosza do przewozu niemowląt lub fotelika samochodowego przewożonych w luku bagażowym** Children up to 2 years of age not occupying a separate seat are entitled to take on board free of charge: 1 piece of luggage weighting up to 23 kg with a maximum size of up to 158 cm, and a fold up collapsible pusher (stroller), or a baby basket or a car seat carried in the hold. **

* Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com / * The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com. ** Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. / ** Additional carry-on luggage restrictions may apply for certain flights operated by small aircraft. *** Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. / *** A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available. **** Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. / **** An extra charge applies to outbound flights from Poland.

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 95

95

13-08-14 15:10

LOT DO KANADY

Flights to Canada

Deklaracje celne do Kanady POUCZENIE DEKLARACJI Wszyscy podróżni muszą podać swoje dane w Deklaracji Agencji Kanadyjskiej Służby Granicznej (CBSA). Na jednej karcie można umieścić dane najwyżej czterech osób mieszkających pod tym samym adresem. Każdy podróżujący ponosi odpowiedzialność za swoją deklarację. Zgodnie z przepisami prawa niewskazanie w deklaracji towarów, waluty i/lub środków pieniężnych wwożonych na teren Kanady może spowodować ich konfiskatę, nałożenie kar pieniężnych i/lub podlegać ściganiu karnemu.

Informacje podane w deklaracji będą sprawdzane przez CBSA i mogą być udostępniane innym departamentom rządowym w celu egzekwowania prawa kanadyjskiego. Więcej informacji w bazie danych Info Source (nr ref.

TABELA ZWOLNIEŃ OD CŁA DOTYCZĄCA ALKOHOLU I TYTONIU

W czasie rejsu do Kanady otrzymają Państwo od stewardesy Deklarację celną.

Prosimy o jej czytelne (drukowanym pismem), dokładne i zgodne z prawdą wypełnienie.

Zgodność podanych informacji należy poświadczyć podpisem.

96

1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych, lub 24 puszki albo butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l). (Przysługuje tylko osobom, które są pełnoletnie w prowincji, do której towar jest wwożony). 200 papierosów, 200 skrętek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 g tytoniu przetworzonego (może obowiązywać specjalne cło).

CBSA PPU 018) w bibliotece publicznej lub na stronie infosource.gc.ca.

CZĘŚĆ B – OSOBY ODWIEDZAJĄCE KANADĘ Każda osoba odwiedzająca Kanadę może wwieźć bez opłat celnych: prezenty (z wyjątkiem alkoholu i tytoniu) o wartości nie większej niż 60 dol. kanad. każdy; 1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych, lub 24 puszki/ butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l); 200 papierosów, 200 skrętek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 g tytoniu przetworzonego.

CZĘŚĆ C – REZYDENCI KANADYJSCY Każdemu rezydentowi kanadyjskiemu powracającemu do Kanady przysługuje jedno z następujących zwolnień od cła, w zależności od długości czasu pobytu poza Kanadą (co obejmuje wszystkie towary i/lub prezenty zakupione lub otrzymane za granicą): 24 godziny: 50 dol. kanad. Zwolnieniu nie podlega towar, którego wartość przekracza 50 dol. Alkohol i tytoń podlegają ocleniu.

48 godzin: 400 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok) 7 dni: 750 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok)

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 96

13-08-14 15:18

The oldest

restaurant

in

Warsaw

Ta s t e the best Polish cuisine

Personal invitation from

U Fukiera, Warszawa, Rynek Starego Miasta 27, tel. 022 831 10 13, tel./fax 022 831 58 08 www.ufukiera.pl LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 97

97

13-08-14 15:17

LOT DO USA

Flights to the USA

Deklaracje celne i wizowe do USA WYJA°NIENIA DODATKOWE Wszystkie osoby mog˜ byˆ poddane przesłuchaniu i rewizji (tak°e ich mienie). Nielegalny przywóz substancji zastrze°onych (narkotyków, chemikaliów, leków dost˙p nych tylko na recept˙ , a bez doł˜cz onej recepty itd.), bez wzgl˙du na liczb˙ , stanowi pogwałcenie prawa Stanów Zjednoczonych.

PRODUKTY ROLNE I ZWIERZ˛CE Chc˜c zapobiec przenikaniu niebezpiecznych szkodników i zakazanych zwierz˜t, ogranicza si˙ przywóz nast˙puj˜c ych artykułów: owoców, warzyw, ro˝lin, produktów ro˝linnych, gleby, mi˙sa, przetworów mi˙ snych, ptaków, ˝limaków oraz innych ° ywych zwierz˜t lub produktów zwierz˙c ych. Podró°ny, który nie zgłosi wszystkich tego rodzaju artykułów celnikowi lub inspektorowi rolniczemu, podlega karze, a artykuły mog˜ ulec konÿ skacie.

WALUTA I °RODKI PIENI˛˜NE Przewóz waluty lub ˝rodków pieni˙°n ych jest legalny bez wzgl˙du na sum˙ . Jednak°e podró°ny, który wywozi ze Stanów Zjednoczonych lub wwozi tam wi˙cej ni° 10 tys. dol. (w walucie USA albo jej równowarto˝ˆ w walucie obcej, lub ł˜cznie) w postaci monet, banknotów, czeków podró°nych lub papierów warto˝ciowych na okaziciela, takich jak przekazy pieni˙°ne , czeki osobiste lub bankowe, akcje lub obligacje, jest prawnie zobowi˜zan y do zgłoszenia tej sumy na kwestionariuszu Słu°by Celnej USA nr 4790. Podró°ny musi wypełniˆ taki kwestionariusz nawet wtedy, gdy walut˙ lub ˝rodki pieni˙°ne przewozi dla niego inna osoba. Niewypełnienie wymaganego kwestionariusza lub podanie niepełnej sumy przewo°onych ˝rodków pieni˙°n ych mo°e spowodowaˆ konÿskat˙ całej waluty i wszystkich papierów warto˝ciowych oraz kary administracyjne i/lub dochodzenie kryminalne.

© ALAMY

WA˜NA ZMIANA W zwi˜zk u z wdro° eniami nowego programu elektronicznego na lotniskach docelowych PLL LOT w USA pasa° erowie nie s˜ ju° zobowi˜zani do wypełniania obecnie u° ywanego papierowego formularza I-94.

To rozwi˜zanie ułatwi pasa° erom przej˝cie przez punkt kontroli celnej i imigracyjnej w USA. Otrzyman˜ od stewardes deklaracj˙ celn˜ prosimy wypełniˆ czytelnie (pismem drukowanym) długopisem lub wiecznym piórem.

Zgodno˝ˆ podanych informacji z prawd˜ nale° y po˝wiadcz yˆ podpisem. Przed przyst˜pieniem do wypełnienia deklaracji prosimy o dokładne zapoznanie si˙ z instrukcj˜ zamieszczon˜ poni° ej. Wszelkich informacji i pomocy udzieli Paˇst wu personel pokładowy. Deklaracj˙ po wypełnieniu nale° y wraz z paszportem przedstawiˆ w trakcie kontroli paszportowej i celnej.

98

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 98

13-08-14 15:19

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 99

99

13-08-14 15:21

LOT DO USA

Flights to the USA

Otrzyman˜ od stewardesy Deklaracj° celn˜ prosimy wypełni˝ czytelnie (pismem drukowanym) długopisem lub wiecznym piórem.

Zgodno˙ ˝ podanych informacji z prawd˜ naleˆ y po˙ wiadczy˝ własnor° cznym podpisem.

100

TOWARY Podró˜ ni nieb° d˛ cy stałymi mieszka˙ cami USA musz˛ zgłosiˆ w punkcie 15. ł˛ czn˛ wartoˇˆ wszystkich przedmiotów przeznaczonych dla innych osób oraz wszystkich towarów przeznaczonych na sprzeda˜ lub pozostawienie w Stanach Zjednoczonych.

Przedmioty te obejmuj˛ wszystkie prezenty, towary handlowe lub próbki (wyj˛ tek: przedmioty u˜ ytku osobistego, takie jak ubranie, bi˜ uteria osobista, sprz° t fotograÿ czny, baga˜ i tp. nie podlegaj˛ o cleniu).

Stali mieszka˙ cy USA musz˛ zgłosiˆ w punkcie 15. ł˛ czn˛ wartoˇˆ wszystkich przedmiotów nabytych za granic˛ , wł˛ cznie z towarami handlowymi i próbkami (niezale˜ nie od tego, czy s˛ to towary nowe, czy u˜ ywane, obło˜one cłem lub nie, nabyte w drodze kupna, otrzymane w prezencie lub nabyte w inny sposób).

Dotyczy to równie˜ przedmiotów kupionych w sklepach wolnocłowych w USA i za granic˛ , które znajduj˛ si° w posiadaniu pasa˜ era w momencie wjazdu do Stanów Zjednoczonych.

Przedmioty nabyte w trakcie tej podró˜ y w drodze wysyłki z innych krajów (z wyj˛ tkiem przedmiotów nabytych na terytorium posiadłoˇci zamorskich Stanów Zjednoczonych i w krajach basenu Morza Karaibskiego) podlegaj˛ ocleniu w momencie ich wwozu do USA. Wysokoˇˆ opłaty celnej zostanie ustalona przez pracownika Słu˜ by Celnej. Stali mieszka˙ cy Stanów Zjednoczonych maj˛ zwykle prawo przywieźˆ bez cła towary o ł˛ cznej wartoˇci 800 dol., o ile wwo˜ ˛ je ze sob˛ . Osobom nieb° d˛ cym stałymi mieszka˙ cami USA przysługuje zwykle prawo wwozu bez cła towarów o ł˛ cznej wartoˇci 100 dol.

Opłata celna wynosi zwykle 10 proc. od pierwszego tysi˛ ca dolarów powy˜ ej wymienionych limitów. Jeˇli wartoˇˆ wszystkich przedmiotów zgłoszonych w punkcie 15. przekracza 1,4 tys. dol. na osob° , to nale˜ y wymieniˆ je w tabeli na drugiej stronie Deklaracji celnej, podaj˛ c ich ceny w dolarach USA (przy prezentach – ich prawdziw˛ wartoˇˆ r ówn˛ c enie detalicznej).

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA DEKLARACJI CELNEJ (RUBRYKI) 1. Nazwisko, imi˜, drugie imi˜ 2. Data urodzenia: dzie°/miesi˛c/r ok 3. Liczba członków rodziny podró˙uj˛cych z Tob˛ 4. (A) Adres w USA (nazwa hotelu, miejsce docelowe podró˙y), (B) Miejscowoˆˇ, (C) Stan 5. Paszport wydany przez (kraj) 6. Numer paszportu 7. Kraj stałego zamieszkania 8. Kraje odwiedzane w tej podró˙y bezpoˆrednio przed przybyciem do USA 9. Linie lotnicze/nr lotu lub nazwa statku 10. Zasadniczym celem tej podró˙y s˛ interesy: Tak/Nie 11. Przywo˙˜ (przywozimy) (A) owoce, roˆliny, ˙ywnoˆˇ, owady: Tak/Nie, (B) produkty mi˜sne, zwierz˜ta, produkty pochodzenia zwierz˜cego/dziczyzn˜: Tak/Nie, (C) czynniki chorobotwórcze, hodowle komórek, ˆlimaki: Tak/Nie, (D) próbki gruntu; (lub) Przebywałem (przebywaliˆmy) w gospodarstwie rolnym/na pastwisku: Tak/Nie 12. Byłem (byliˆmy) w bliskim kontakcie (dotykanie, obrz˛dzanie) ze zwierz˜tami hodowlanymi: Tak/Nie 13. Przywo˙˜ (przywozimy) walut˜ lub ˆrodki walutowe o wartoˆci 10 tys. dol. lub ekwiwalent w walucie obcej (deÿ nicja ˆrodków walutowych znajduje si˜ na odwrocie): Tak/Nie 14. Posiadam (posiadamy) artykuły handlowe (artykuły na sprzeda˙, próbki artykułów w celu uzyskania zamówie° lub artykuły nieuwa˙ane za osobiste): Tak/Nie 15. Stali mieszka°c y USA – całkowita wartoˆˇ wszystkich artykułów, w tym artykułów handlowych nabytych za granic˛ (w tym prezenty dla innych osób, lecz nie artykuły przesłane poczt˛ do USA) i przywiezionych do USA wynosi: kwota w dolarach. Osoby przyjezdne – całkowita wartoˆˇ wszystkich artykułów, które pozostan˛ docelowo w USA, w tym artykułów handlowych, wynosi: kwota w dolarach. Prosz˜ przeczytaˇ instrukcj˜ na odwrocie formularza. Przewidziano tam miejsce na wyszczególnienie wszystkich artykułów, które nale˙y zadeklarowaˇ.

Stwierdzam niniejszym, ˙e przeczytałem informacje na odwrocie tego formularza i ˙e moja deklaracja jest zgodna z prawd˛.

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 100

13-08-14 15:29

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 101

101

13-08-14 15:23

FILMY

Movies

Twentieth Century Fox

STA˜Y °CI / THE INTERNSHIP Calvin jest młodym pisarzem, który osi° gn° ł ogromny sukces na pocz° tku kariery, ale teraz ma trudno˛ ci i w pisaniu, i w ˝ yciu osobistym. Ostatecznie dokonuje przełomu i tworzy posta˙ R uby, która jest dla niego ˆ ródłem inspiracji. / Two salesmen whose careers have been torpedoed by the digital age, ÿ nd their way into a coveted internship at Google, where they must compete with a group of young, tech-savvy geniuses for a shot at employment.

Obsada / Cast: Rose Byrne, John Goodman, Vince Vaughn Re˝ yser / Director: Shawn Levy

Twentieth Century Fox

TAJEMNICA ZIELONEGO KRÓLESTWA / EPIC Pewna nastolatka traÿ a do le˛ nej głuszy, gdzie toczy si˘ walka mi˘ dzy siłami dobra i zła. Wraz z grup° p rzypadkowo poznanych osób walczy o ocalenie ich – i naszego – ˛ wiata. / A teenager ÿ nds herself transported to a deep forest setting where a battle between the forces of good and the forces of evil is taking place. She bands together with a rag-tag group characters in order to save their world – and ours.

Obsada / Cast: Colin Farrell, Josh Hutcherson, Beyoncé Knowles Re˝ yser / Director: Chris Wedge

Twentieth Century Fox

X˛MEN GENEZA: WOLVERINE / X˛MEN ORIGINS: WOLVERINE X-Men Geneza: w Wolverine, pierwszym rozdziale sagi o X-Men, Wolverine bierze wraz z innymi legendami ˛ wiata X-Men udział w wielkiej rewolucji, w ramach której mutanci walcz° z pot˘ ˝ nymi siłami d° ˝ ° cymi do ich eliminacji. / X-Men Origins: Wolverine, the ÿ rst chapter in the X-Men saga, unites Wolverine with several other legends of the X-Men universe, in an epic revolution that pits the mutants against powerful forces determined to eliminate them.

Obsada / Cast: Hugh Jackman, Liev Schreiber, Ryan Reynolds Re˝ yser / Director: Gavin Hood

IGOR I PODRÓ˜ ˜UR AWI / IGOR & THE CRANES’ JOURNEY Odk° d rodzice 11-letniego Igora si˘ r ozwiedli, chłopiec z niecierpliwo˛ ci° w yczekuje na coroczn° w izyt˘ u o jca, zapalonego ornitologa, który mieszka na rosyjskiej wsi, gdzie znajduje si˘ o˛ rodek obserwacji ˝ urawi. / Since his parents’ divorce, 11-year old Igor cherishes the yearly visits to his dad, a dedicated ornithologist, who lives in the Russian countryside at a crane observation centre.

Obsada / Cast: Clil Arbel, Avinoam Mor Chaim, Dorin Kaspi Re˝ yser / Director: Evgeny Ruman

YUMA / YUMA

Obsada / Cast: Jakub Gierszał, Krzysztof Skonieczny, Jakub Kamieński Re˝ yser / Director: Piotr Mularuk

102

© M.P.

Yuma to pasjonuj° cy ÿ lm obyczajowy opowiadaj° cy o wzlocie i upadku polskiego dwudziestolatka Zygi, który po upadku komunizmu chce wzi° ˙ ˝ ycie w swoje r˘ ce.

W czasach chaosu i moralnej anarchii wbrew swojej woli zostaje gangsterem. / Yuma is a gripping drama about the rise and fall of Zyga – a Polish kid in his early twenties, who wants to take charge of his life after the fall of communism, but in a time of chaos and moral anarchy, unwillingly becomes a gangster.

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 102

13-08-14 15:24

PROGRAMY TELEWIZYJNE

TV Shows

MIKE & MOLLY

THE NEW NORMAL

MODERN FAMILY

NEW GIRL

DON’T TRUST THE B ˜ IN APARTMENT 23

FRIENDS

THE CARRIE DIARIES

NEW HART OF DIXIE

ARROW

THE FOLLOWING

SMALLVILLE

THE VAMPIRE DIARIES

GLOBE TREKKER AROUND THE WORLD

MOBIL 1 THE GRID

THE GENIUS OF DESIGN

DLA DZIECI / FOR KIDS

THE GREEN LANTERN: ANIMATED SERIES

UNNATURAL HISTORY

THE LOONEY TUNES SHOW

LOT Info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 103

103

13-08-14 15:24

MYZYK A

Audio KONCERTY / CONCERTS

TAKE THE CROWN TOUR, LONDON 02 ARENA

ROBBIE WILLIAMS

ROCK FOR THE RISING SUN

IBIZA ROCKTRONIC 2012

AEROSMITH:

ALBUMY / RECORDS

POP:

COMFORT AND HAPPINESS

ALTER EGO

TO BE LOVED

RANDOM ACCESS MEMORIES

DAWID PODSIADŁO

PATRYCJA MARKOWSKA

MICHAEL BUBLÉ

DAFT PUNK

ROCK:

BLUES:

CLASSICAL:

JAZZ:

ELECTRONIC:

HEART’S DELIGHT ° THE SONGS OF RICHARD TAUBER

’ROUND MIDNIGHT

13

BLACK SABBATH

KOZMIC BLUES

NATALIA NATU PRZYBYSZ

PIOTR BECZAŁA

VARIOUS ARTISTS

IMMUNITY

JON HOPKINS

© M.P.

DEMI

DEMI LOVATO

Autorskie programy muzyczne, specjalnie na pokłady naszych samolotów, przygotowała ÿ rma Internet Media Services SA , lider i ekspert w bran˛ y nowych mediów w miejscu sprzeda˛ y w Polsce i Europie, obejmuj˝c ych audiomarketing, Digital Signage i aromamarketing.

On-board customised music programmes prepared specially by Internet Media Services SA , a leader and expert in new media at the point of sale in Poland and Europe, which include audiomarketing, Digital Signage and aromamarketing. www.ims.fm, 02-844 Warszawa ul. Puławska 465

104

LOT info

081_KA_09_LOTinfo_01-kor.indd 104

13-08-14 15:25

NOWOŚĆ

w Już w sprzedaży wyjątkona sezon la a G & a k a It u nk zy oc oferty wyp wych hoteli ko ąt yj w z en d je rz ie yb Zima 2013/2014. W ch przez gwiazdy rekomendowany gwiazdorskim stylu. je w i zaplanuj idealne wakac ! je c o m o r p e w o k t ją y w z a Nie czekaj! Tylko ter e

WEJDŹ

na www.itaka.gala.pl

I POBIERZ KATALOG Z NASZYMI OFERTAMI

xxx_KA0913_Itaka_7_2013.indd 3

ZADZWOŃ: NUMER INFOLINII 801 055 111

Ilość miejsc w ofercie ograniczona

8/13/13 12:00 PM

rozrywka

Puzzle Time MOZAIKA / MOSAIC

PRZYKŁADY / EXAMPLES

Do diagramu należy wpisać 9 wyrazów odszukanych w kolorowej mozaice. Są one ukryte tak, że można je odczytać, przechodząc przez kolejne, sąsiadujące ze sobą pola, przy czym kolory pól mozaiki są zgodne z kolorami kratek w diagramie. Obok krzyżówki zamieszczono przykład takiego ukrytego słowa – „Yesterday” (tytuł piosenki zespołu The Beatles) – oraz fragment diagramu pozwalający na jego odczytanie.

Po wypełnieniu diagramu należy przenieść do dodatkowych kratek 15 liter zgodnie z numeracją. Utworzą one jeszcze jeden tytuł piosenki zespołu The Beatles.

autor/author: Jerzy Buczek

Enter nine words from the coloured mosaic into the crossword diagram.

The words are hidden but can be read in the mosaic, following the tiles with the fields neighboring to them. Colours of the mosaic match those in the diagram. An example of such a hidden word – “Yesterday” (the title of a song by The Beatles) is shown next to the mosaic along with a section of the diagram which helped decipher the word.

After the crossword is filled with the nine words, copy 15 letters from the numbered boxes to the diagram below it. The answer will be the title of another song by The Beatles.

rozwiązaniA / answers

CORPORATE MEDIA POLAND

G+J Gru­ner+Jahr Pol­ska

ul. Marynarska 15

Tłumaczenia:

Dział New Business & CORPORATE MEDIA G+J:

02-674 Warszawa

Agnieszka Chrościcka

Joanna Chlebna Dyrektor Działu New

Sp. z o.o. & Co. Spół­ka ko­man­dy­to­wa ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa

tel. 22 360 39 60

Magdalena Szwedowska

Business & Corporate Media, 605 102 006

tel. 22 360 36 68, www.guj.pl

e-mail: kaleidoscope@guj.pl

STEPHEN CANTY red. wersji angielskiej

Aneta Nowakowska dyrektor Co-branding

Magdalena Malicka pre­zes

Martyna Wojciechowska redAKTOR naczelna

Dział graficzny:

i Corporate Media, 601 298 629

Agata Materkowska wydawca, Barbara

Agnieszka Franus z–ca redaktor naczelnej

Ewa Borowska projekt, grafik prowadząca

BIURO REKLAMY corporate media:

Topol dyrektor Biura Sprzedaży, edyta

Danuta Śmierzchalska redaktor prowadząca

Magdalena rudzka fotoedytorka

Jolanta kurek dyrektor biura reklamy

pudłowska dyrektor promocji i wydawniczy

TOMASZ CHOLAŚ korekta

Joanna Kopka kartograf

corporate media, 692 440 107

Anna Piszczadowska mar­k e­ting

Produkcja:

Krzysztof Stypułkowski DTP

Anna Dembska 695 321 353

Jerzy Janczak dys­try­bu­cja i obsługa klienta

Marek Szpunar dyrektor

Koordynator LOT:

ewa porycka 608 631 805

(dyr.), Tomasz Kostecki dyrektor pionu

MARIUSZ TELER

Karolina Gościniak

magdalena Wioska 692 440 129

finansowo-operacyjnego

106

Untitled-1.indd 1

09.08.2013 09:39

proDysk

BEZPIECZNY WIRTUALNY DYSK

ultrasmukły smartfon

proDysk

UJ WYPRÓB W FIRMMIEO! ZA DAR

Wypróbuj usługę, dzięki której firmowe pliki są przechowywane i automatycznie chronione na bezpiecznej przestrzeni dyskowej w chmurze.

Masz możliwość udostępniania plików innym i zarządzania danymi za pomocą specjalnej aplikacji.

Wybierz także ultrasmukły smartfon Huawei Ascend P6.

Szczegóły na www.t-mobile.pl/biznes

13018616 Kalejdoskop 190x249 Huawei.indd 1

14-08-2013 14:52