Kaleidoscope 1407

ZABIERZ MNIE / TAKE ME HOME

03/2014 KIERUNEK WARSZAWA| SPIJAMY ŚMIETANKĘ | KOBIETY W WOALACH MITÓW | KIEDY POLAK PRZYPIĄŁ NARTY | W CZTERY OCZY Z JANUSZEM GŁOWACKIM | GOLF – SPORT DOSKONAŁY

03/2014

egzemplarz bezpłatny / free copy magazyn pokładowy Polskich Linii Lotniczych LOT ISSN 0239-9032

Wiatr od Bałtyku Wiatr od Bałtyku

001_KA_07_OkladkaOK.indd 1

14-06-09 17:47

ul. Chocimska 7, Warsaw, tel. 22 848 12 25, tel./fax 22 848 15 90 www.restauracjarozana.com.pl

is an elegant, cosy and unpretentious restaurant whose delicate and light Polish cuisine will surprise you with new flavours and specialties every day.

There is nothing else like it in Warsaw‌

© MAREK WIŚNIEWSKI. OKŁADKA/COVER: SHUT TERSTOCK

EDYTORIAL

Szanowni Państwo, „Mały świat, wielka przyszłość” to hasło obchodzonej w tym roku setnej rocznicy pierwszego rejsu komercyjnego. Dzisiaj trudno sobie wyobrazić, że jeszcze sto lat temu wielki przemysł lotniczy w ogóle nie istniał. Jesteśmy szczęśliwcami, którzy nie tylko obserwują jego rozwój, ale przede wszystkim go tworzą. Wielka w tym zasługa Państwa – naszych Pasażerów.

Ten rynek nadal jest młody i ekscytujący, a przede wszystkim wciąż rozwojowy. Według szacunków IATA w tym roku samolotami będą podróżowały 3 mld ludzi! Prezes Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Powietrznych IATA, które skupia 230 przewoźników z całego świata, podczas najważniejszego spotkania szeroko rozumianej branży lotniczej w Ad-Dausze przyznał, że właśnie jesteśmy świadkami „złotego wieku” lotnictwa.

Warto wspomnieć, że głos LOT-u w światowej społeczności lotniczej jest coraz mocniejszy. Dla mnie osobiście szczególnie ważne i podkreślające prestiż LOT-u było powołanie od komitetu nominacyjnego, który zdecyduje o wyborze przyszłych władz Stowarzyszenia. Co za tym idzie, LOT będzie miał realny wpływ na przyszłość rynku.

Jesteśmy konkurencyjni, oferujemy liczne usługi. Naszym nowym pomysłem jest LOT Travel. Zorganizowanie wyjazdu jeszcze nigdy nie było takie proste! Spośród tysięcy propozycji sami komponujecie swój wyjazd, niezależnie od jego charakteru. Wybierzcie dogodny dla siebie rejs, klasę podróży, transfer, hotel oraz program zwiedzania. Nie musicie jednak przy tym zaglądać na dziesiątki stron internetowych. To wszystko znajdzie się w jednym miejscu, na lottravel.com.

Wystarczy wypełnić krótki formularz, a resztą zajmą się doświadczeni konsultanci. I już można ruszać w świat! ☐

DZIĘKI LOT TRAVEL ZORGANIZOWANIE WYJAZDU BĘDZIE ŁATWE JAK NIGDY DOTĄD. ORGANISING A TRIP HAS NEVER BEEN EASIER WITH OUR NEW LOT TRAVEL SERVICE.

Editorial

Dear Ladies and Gentlemen, “Small world, big future” is the tagline of the centennial of our first commercial flight this year. It is hard to believe that the gigantic aviation industry did not exist a hundred years ago.

We are the lucky ones who have not just been witnessing its development, but more importantly, making it happen. And you, our passengers, are making a major contribution. This market is young and exciting, and best of all, still developing.

The International Air Transport Association (IATA), which represents 230 of the world’s airlines, estimates that three billion people will be travelling by plane this year. The IATA President stated that we are witnessing a “golden age” of aviation at the Association’s AGM in Doha.

It should be stressed that LOT’s voice is growing stronger among the international aviation community. What I personally find extremely important – as it underlines the prestige of LOT – is our appointment to the Nominating Committee.

This approves the selection of the future management of the Association and gives us real influence on the future of this market.

We continue to remain competitive by offering a wide range of services. Our latest idea is LOT Travel. Organising a trip has never been easier. You get to create your own trip, regardless of its purpose, out of thousands of offers. You select the flight, travel class, transfers, hotels and sightseeing programme to suit yourself. And you don’t have to browse dozens of websites. You can find everything you need on lottravel.com.

Simply fill in a short questionnaire form, and leave the rest to our experienced consultants. Then you can set off to see the world. Just like that. ☐

Prezes PLL LOT / LOT POLISH AIRLINES CEO Sebastian Mikosz

3

www.apart.pl

ALBERT RIELE SOPOT MATCH RACE LIMITED EDITION

Jedyny w swoim rodzaju, limitowany do 250 numerowanych sztuk Albert Riele Sopot Match Race Limited Edition. Piękny, kolekcjonerski czasomierz, zwracający uwagę marynistycznymi odniesieniami.

Odwołuje się do najlepszych żeglarskich tradycji, by każdą odmierzoną sekundą oddać wspaniałość tego elitarnego i szlachetnego sportu, a także uhonorować sopockie zawody rangi mistrzostw świata, wprost nawiązując do nich swą nazwą.

Do zestawu dołączona jest okolicznościowa miniatura łodzi Albert Riele.

MODA NA HYBRYDY Samochody hybrydowe to symbol dobrej inwestycji.

Są luksusowe i wygodne, a przy tym przynoszą oszczędności liczone w tysiącach złotych.

Dlatego stają się coraz bardziej modne.

W całej Europie sprzedaż hybryd wzrosła w ciągu roku o 50%, w Polsce – trzykrotnie.

Na Starym Kontynencie co druga Toyota Auris ma silnik elektryczny oprócz benzynowego. Na świecie hybrydy zyskują sobie miliony wiernych fanów – kolejny milion przybywa co kilka miesięcy.

Hybrydy Toyoty zdobyły serca swoich właścicieli niezawodnością, wygodą prowadzenia, jakiej nie zapewni żaden inny napęd, oraz bogatym wyposażeniem w standardzie.

Wygoda Prowadzenie Toyoty z napędem hybrydowym jest tak komfortowe, że trudno porównać je z doświadczeniami za kierownicą zwykłego samochodu. Są ciche i elastyczne dzięki silnikowi elektrycznemu, który nie wydaje żadnych dźwięków, choć najciężej pracuje. Ponadto łatwe w obsłudze, gdyż większość zadań wykonuje przekładnia planetarna – urządzenie wyprzedzające o epokę stopniem zaawansowania i kulturą pracy automatyczne skrzynie biegów.

Niezawodność Toyota jest znana z niezawodności swoich samochodów, ale hybrydy wprowadzają pod tym względem zupełnie nowy standard. Udowodniły to Priusy, które bez większych napraw potraą przejechać nawet milion kilometrów. Dlatego co roku wygrywają rankingi bezawaryjności. Sekretem jest prosta, niewysilona konstrukcja oraz doskonała współpraca elementów układu hybrydowego, dzięki której każdy z nich przez cały czas działa w optymalnych warunkach.

Wyposażenie Premium Podstawowa wersja samochodów hybrydowych jest daleko bogatsza niż auta benzynowego lub diesla. Standard hybryd odpowiada wersji Premium z dodatkowymi pakietami. Ponadto wszystkie urządzenia elektroniczne są zasilane pracą silnika elektrycznego, co zwiększa ich użyteczność – mogą pracować nawet na długim postoju.

Oszczędność Hybrydy możemy dziś kupić w cenie zbliżonej do podobnie wyposażonego diesla. Wersje benzynowe dzieli od hybryd zaledwie kilka tysięcy złotych.

Niższe koszty eksploatacji zwrócą tę nadwyżkę już po około 2 latach użytkowania.

HOTELE MERCURE W HARMONII Z LUDŹMI I MIEJSCAMI MERCURE HOTELS IN HARMONY WITH PEOPLE AND PLACES Hotele Mercure gwarantują światową jakość oraz inspirowane lokalnym charakterem otoczenie, zawsze zapewniając swoim gościom komfort połączony z wyjątkową atmosferą wypoczynku.

The Mercure hotels offer world class services in surroundings inspired by the local character, always providing their guests with a comfortable rest in a truly unique atmosphere.

1.

2.

3.

Gości hotelu Mercure Gdańsk Stare Miasto wita instalacja inspirowana kształtem i ruchem morskich fal.

Guests at the Mercure Gdańsk Stare Miasto hotel are welcomed by an installation inspired by the shape and movement of the sea waves.

4.

HOTELE MERCURE: SPRAWDZONE ROZWIĄZANIA, ENTUZJAZM DLA RÓŻNORODNOŚCI MERCURE HOTELS: PROVEN SOLUTIONS, ENTHUSIASM FOR DIVERSITY Mercure to nowoczesne podejście do komfortu i dobrego smaku oraz zamiłowanie do różnorodności. Inspiracją dla każdego hotelu jest kulturalna atmosfera danego miejsca, odzwierciedlona w elementach wystroju i restauracyjnym menu.

Autentyczność, ciekawość oraz osobiste zaangażowanie to wartości wspólne dla wszystkich hoteli Mercure na całym świecie. Jako globalna marka, Mercure gwarantuje bezkonkurencyjną jakość oraz sprawdzone rozwiązania dla wypoczynku i biznesu. Wysokie standardy nie muszą jednak oznaczać rutyny – zarówno gdy idzie o wystrój wnętrz, jak i ofertę poszczególnych hoteli.

Mazury, wybrzeże lub Tatry, sielska prowincja, serce zabytkowego starego miasta lub tętniące życiem centrum nowoczesnej metropolii – polskie hotele Mercure to entuzjazm w dostarczaniu inspirowanych lokalnie usług hotelarskich na światowym poziomie połączony z pasją lokalnej gościnności. Mercure stanowi atrakcyjną alternatywę dla innych sieci oraz hoteli niezrzeszonych.

Mercure means a modern approach towards comfort and good taste as well as passion for diversity. Each hotel is inspired by cultural atmosphere of a specific location, reflected in decor elements and restaurant’s menu.

Authenticity, curiousness and personal involvement are values common to all Mercure hotels throughout the world. As a global brand, Mercure guarantees unrivalled quality and proven solutions for recreation and business. High standards do not have to mean routine – both when it comes to interior decoration and the offer of particular hotels.

Masuria, the Baltic sea side or the Tatra Mountains, idyllic back country, a heart of the historic Old Town, or a teeming with life centre of modern metropolis – Polish Mercure hotels enthusiastically provide you with locally inspired world class hotel services paired with the passion of local hospitality. Mercure is an attractive alternative for other networks and non-associated hotels.

1. Lewa strona Left, 2, 3. MERCURE RIGA CENTRE, Elizabetes 101, 1050 Riga | Łotwa 4. MERCURE POZNAŃ CENTRUM, ul. Roosevelta 20 | 60-829 Poznań więcej informacji o hotelach na More information about the hotels on mercure.com

OD NACZELNEJ

Note from the Editor

OBY WYTRWAĆ

850 mln ludzi na świecie głoduje, a prawie połowa z 7 mld żyje za mniej niż 2 dol. dziennie – egzystują na skraju ubóstwa.

I tak podczas gdy nadal są miejsca na świecie, gdzie ludzie tysiącami umierają z głodu, w bogatych krajach sztuka kulinarna osiąga wyżyny, a kucharze stają się gwiazdami mediów. Są miejsca, w których podnosi się z ziemi każde ziarenko ryżu, podczas gdy w skali globu marnujemy 1,3 mld ton żywności przez niewłaściwy transport, składowanie i nadmierny konsumpcjonizm. Można więc przyjąć, że w każdym roku 55 proc. wytwarzanego jedzenia trafia do kosza.

Dziś w świecie Zachodu brak równowagi – z jednej strony gubi nas nadmierny konsumpcjonizm, a z drugiej odchudzamy się na potęgę. I to od wieków, bo wbrew pozorom bycie na diecie to nie jest wymysł naszych czasów (polecam artykuł na str. 56). Do dziś wymyślono prawdopodobnie tysiące diet, niektóre o egzotycznie brzmiących nazwach – np. Dukana czy South Beach.

Jedne są skomplikowane, inne bardzo proste – jedz tylko jajka, pij tylko soki.

Niemal każda z nich po chwili jest skompromitowana przez kolejne badania naukowe. Za czasów człowieka pierwotnego jedliśmy wszystko, byle tylko napełnić żołądek. Z biegiem czasu ewoluujemy w kierunku zaspokojenia nie tyle głodu, ile zmysłów, a te potrafią nas wyprowadzić na manowce. I skłonić do przejadania się. A potem znów szukamy kolejnych „cudownych” sposobów na odchudzanie, przy których zwykle nie umiemy wytrwać. Sama byłam na diecie wiele razy i z pełną odpowiedzialnością mogę przyznać, że zdobycie Mount Everestu jest znacznie łatwiejsze, niż wytrwanie w postanowieniu, żeby schudnąć. Co widać na załączonym obrazku :-) ☐

CZŁOWIEK PIERWOTNY JADŁ WSZYSTKO, BYLE TYLKO NAPEŁNIĆ ŻOŁĄDEK. DZIŚ ZASPOKAJAMY NIE GŁÓD, A ZMYSŁY. THE PRIMITIVE MAN ATE ANYTHING JUST TO FILL THE STOMACH. TODAY, WE SATISFY BOTH OUR STOMACHS AND OUR SENSES. 10

850 million people worldwide are hungry and almost 50 per cent out of 7 million live on less than two dollars a day – on the verge of poverty. Although there still are places on Earth where thousands of people die of famine, in affluent countries the culinary art is widely celebrated and renowned chefs become television stars. There still are places where people pick up every grain of rice, whereas the world wastes 1.3 tons of food as a result of improper transport, storage and exuberant consumption. It is fair to say that each year we throw out 55 per cent of food we produce.

Today, there is no balance in the Western world – on one hand, we give in to overconsumption and on the other, we are obsessed by dietary regimes. We’ve been doing it for centuries because contrary to what it seems, diets are not a modern invention (article on page 56). Today, we probably have thousands of them – some with exotic sounding names, such as the Ducan diet or the South Beach diet. There are more complex and simple plans – eat just eggs or drink nothing but juices. Almost fifty per cent of them are quickly compromised by new scientific studies. The primitive man ate anything just to fill the stomach. In time, we have evolved not only to satisfy our hunger but also to pamper senses which often lead us astray.

And make us overeat. And then, we seek for new “miraculous” ways to shed weight which we easily give up. I’ve been on a diet many times before and I do have to admit that it’s easier to scale Mount Everest than stick to your resolution to lose weight. My picture is the best proof of that :-) ☐

REDAKTOR NACZELNA / EDITOR IN CHIEF Martyna Wojciechowska

© MARIUSZ MARTYNIAK/MATYS STUDIO

Not giving up

Pontos S Sportowy i nowoczesny zegarek z automatycznym mechanizmem.

Posiada funkcję chronografu, daty, opatentowany, wewnętrzny pierścień obrotowy oraz jest wodoszczelny do 200m.

SPIS TREŚCI Contents

NA DOBRY POCZĄTEK / OFF TO A GOOD START LIST PREZESA PLL LOT / Note from the LOT CEO 3 OD NACZELNEJ / Note from the Editor 10 FELIETON LECHA WAŁĘSY / Lech Wałęsa’s column 14 W CHMURACH / Up in the air 16

WYRUSZ W PODRÓŻ / SEE THE WORLD WYDARZENIA / What’s on 18 OBLICZA RUMUNII / Romania’s many faces 22 MODNY KIERUNEK: LONDYN / Trendy Destination: London 30

TERAZ POLSKA / TIME FOR POLAND WĘGORZ / The eel 34 FELIETON MAGDY GESSLER / Magda Gessler’s column 38 POLSKIE MORZE / Polish seaside 40 91–130

22

30 66

62

84

WIEDZIEĆ WIĘCEJ / DID YOU KNOW? EKSPERYMENTALNY LAS / Experimental forest 52 HISTORIA DIET / A history of diets 56 W CZTERY OCZY Z KAMILEM STOCHEM / Interview with Kamil Stoch 66 SEKUNDY CENNIEJSZE OD ZŁOTA / Seconds more precious than gold 72 ZWIERZĘTA TEŻ LUBIĄ LOT / Animals enjoy flying too 88

ROZMAITOŚCI / MISCELLANEA KULTURA / Culture 62 GADŻETY / Gadgets 82 DOBRY ADRES / Good address 84 MYŚL NA DROGĘ / A thought for the road 86

72 12

© SHUT TERSTOCK, GET TYIMAGES, BART POGODA/4F, ARCHIWUM PLL LOT, M.P.

PROMEDICA24 – MIĘDZYNARODOWY SUKCES / Promedica24 – International success 50

FELIETON

Column

WOLNOŚĆ TO ZADANIE

Freedom is a mission

TO, CO ZACZĘŁO SIĘ W POLSCE, OTWORZYŁO NOWY ROZDZIAŁ HISTORII ŚWIATA. THE SPARK FOR REVOLUTIONARY CHANGE LIT IN POLAND TRANSFORMED THIS PART OF EUROPE. towując zwycięstwo rewolucji Solidarności. Tak dokonywało się przejście z PRL do III RP. Iskra wolności i nadziei z Sierpnia ’80, utrzymana w nocy stanu wojennego i trudnych lat 80., rozbłysła z nową siłą w 1989 r., aby przynieść nam suwerenność, rozświetlając też drogę innym zniewolonym narodom bloku komunistycznego. To, co zaczęło się w Polsce, zmieniło tę część Europy i otworzyło nowy rozdział historii świata. Teraz zadbajmy o to, by ten nasz dom był jeszcze bezpieczniejszy i silniejszy we wspólnej Europie. To zadanie pokolenia Solidarności i pokolenia rówieśników naszej wolności… ☐ 14

1989 was a breakthrough which gradually brought freedom and democracy to Poland. The mission we fought for to nurture freedom and constantly improve democracy is as relevant now as it was then. The victorious Solidarity generation can also take the credit for this. Today, 25 years on, we can certainly pride ourselves on how far we’ve come, but we also need to look to the future. Our country is fully democratic.

Its economy is underpinned by free market principles and is doing well. Our voice is respected in Europe and we have every reason to be optimistic about the future of a Poland that has become more beautiful in all those years. By all means, let’s celebrate freedom but let’s not lose sight of how difficult it was to start down the road, because this is an important lesson in history, especially when we look at other countries still struggling to cross the threshold of freedom and democracy.

Our democracy was born in pain and grew step by step.

The Round Table Agreement, the partially free election of the 4th of June, Tadeusz Mazowiecki’s government, and finally, the first fully free general election, which ushered in my term as President and sealed the triumph of the Solidarity-driven revolution. Such was the transition from the Polish People’s Republic to the Third Republic. The spark of hope and freedom lit in August 1980 was not snuffed out by martial law and the challenging 1980s, but was relit in 1989 to give us full sovereignty and pave the way for the other enslaved countries of the Eastern Bloc. The spark of revolutionary change lit in Poland transformed this part of Europe and opened a new chapter in world history. We now need to take care to make our home even safer and stronger in a united Europe. This is the mission of the Solidarity generation and the generation of the contemporaries of our freedom. ☐

Lech Wałęsa Al. Jerozolimskie 11/19, 00-508 Warszawa, tel. +48 (22) 622 22 20, faks +48 (22) 625 14 14 Konto: BPH PBK SA 15 1060 0076 0000 3200 0084 6760 e-mail: biuro@walesa.org www.walesa.org

© AGENCJA GAZETA

Rok 1989 był przełomem, który etapami wypełniał Polskę wolnością i demokracją. Zadanie pielęgnowania wywalczonej wolności i ciągłe poprawianie demokracji jest nadal aktualne.

To także odpowiedzialność zwycięskiego pokolenia Solidarności. Dziś, po 25 latach, możemy być dumni z przebytej drogi, ale musimy myśleć o przyszłości. Nasz kraj jest w pełni demokratyczny, gospodarka zbudowana na wolnorynkowym fundamencie radzi sobie nieźle, polski głos jest uznawany w Europie, a my sami możemy z nadzieją spoglądać w przyszłość Rzeczypospolitej, która wypiękniała przez te lata. Cieszmy się więc wolnością, ale nie zapomnijmy, jakie ciężkie były początki naszej drogi do niej, bo to ważna historyczna lekcja, zwłaszcza kiedy patrzymy na inne kraje, nadal stojące u progu pełnej wolności i demokracji. A ta rodziła się w bólach i krok po kroku.

Okrągły Stół, częściowo wolne wybory 4 czerwca, rząd Tadeusza Mazowieckiego, aż w końcu pierwsze w pełni wolne wybory powszechne, które otworzyły moją prezydenturę, przypieczę-

W ramach Konta Premium oferujemy wiele atrakcyjnych i dogodnych rozwiązań.

0 zł za prowadzenie konta*, a w pakiecie: prestiżowa wypukła karta do konta z opcją zbliżeniową, bezpłatne wypłaty ze wszystkich bankomatów w Polsce i na całym świecie, nieoprocentowany (w określonych przedziałach) limit w koncie**, bezpłatne usługi Assistance & Concierge, atrakcyjnie oprocentowane konto oszczędnościowe z funkcją automatycznego lokowania bieżących nadwyżek, osobisty Doradca*, który służy pomocą w kompleksowym zarządzaniu finansami oraz przygotowuje Osobisty Plan Finansowy. * Osobisty Doradca przysługuje klientom ze średniomiesięcznymi wpływami min. 8 000 PLN lub min. 160 000 PLN środków zgromadzonych w banku, a bezpłatne konto odpowiednio: 10 000 PLN i 200 000 PLN. ** Rzeczywista roczna stopa oprocentowania limitu zadłużenia w koncie Premium, przy założeniu, że całkowita kwota tj. 10 300 PLN została wypłacona w całości w dniu zawarcia umowy i zostanie spłacona jednorazowo w całości po upływie 12 miesięcznego okresu umowy oraz że limit oprocentowany jest według najwyższej stopy oprocentowania przewidzianej dla udzielonej kwoty tj. 14,99% z uwzględnieniem prowizji za przyznanie limitu w wysokości 164,80 PLN wynosi 18,08%. Całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta wynosi 11 843,95 PLN. Informacje zostały podane na podstawie reprezentatywnego przykładu.

16

Krzysztof Moczulski

r W latach przedwojennych limit bagażu wynosił 15 kg i był ściśle przestrzegany. / Before the war, the baggage allowance was 15 kg and was strictly adhered to.

Czy wiesz, że... / Did you know? r Jeden z pierwszych samolotów we flocie LOT – Fokker F-VII/1m – w 1929 r. zabierał na pokład tylko ośmiu pasażerów i dość ograniczoną liczbę bagaży. Jego maksymalna masa startowa wynosiła 5200 kg. Dla porównania maksymalna masa startowa popularnego Embraera 175 to 37 500 kg. Łatwo sobie wyobrazić, o ile więcej bagażu można dziś zabrać do jednego samolotu. / In 1929, a Fokker F-VII/1m, one of the earliest LOT aircraft, only took eight passengers and a fairly limited amount of luggage. Its Maximum Take-off Weight (MTOW) was 5,200 kg. Compare that with the 37,500 kg MTOW of the popular Embraer 175. It’s easy to imagine how much more luggage you can take on a plane nowadays. r Do wyważenia samolotu waga pasażerów jest równie istotna jak waga bagaży. Dziś przyjmuje się, że w zależności od typu samolotu średnia waga pasażera to ok. 82 kg. / Passenger weight is just as important as luggage weight for aircraft stability. Depending on aircraft type, the average passenger weight is now assumed to be approx. 82 kg.

r Wracając z Azji, niech Państwo nie próbują przewozić owoców durianu – ze względu na specyficzny zapach spora część przewoźników zakazuje jego przewozu w bagażu podręcznym. / If you are travelling to Asia, don’t even think about putting durians in your carry-on bag.

Most carriers have banned them from hand luggage on account of their strong odour. r Na pokładzie samolotu możemy podróżować z naszymi czworonogami: małymi kotami i psami oraz fretkami. Ich przewóz jednak należy wcześniej zgłosić linii lotniczej. / You can bring your pets – small cats and dogs and ferrets – so long as you notify the airline in advance. r LOT-em mogą Państwo zabrać swój sprzęt do hokeja, golfa, kite- czy windsurfingu i wielu innych sportów. / LOT allows you to bring your equipment for hockey, golf, kitesurfing, windsurfing and many other sports. r Po przylocie do Warszawy nie muszą Państwo czekać na bagaż – dzięki usłudze Bag Delivery bagaże dojadą prosto do Państwa domu. / You don’t have to wait for your luggage if you are flying to Warsaw. If you sign up for the Bag Delivery service, your luggage will be delivered to your doorstep. r Wracając z wakacji, pamiętajmy, że wywożenie wyrobów z kości słoniowej, wykonanych ze skóry węży, krokodyli czy innych zwierząt objętych ochroną jest całkowicie zakazane, a zgodnie z Konwencją Waszyngtońską ich przywóz bez wymaganych zezwoleń jest przestępstwem. / If you are returning from holidays, remember that it is strictly forbidden to bring back any products made of ivory, snakeskin, crocodile skin or any other protected species. Importing such items without the required licences is considered a crime under the Washington Convention.

© ARCHIWUM PLL LOT, SHUT TERSTOCK (2)

W CHMURACH Up in the Air

TEKSTY/BY:

r naziemny koordynator lotów – nazwa pochodzi od charakterystycznej odblaskowej kamizelki./ Ayourself unable to sleep this way, cd to keep and find yourself unable to sleep this w r oznaczenie idealnej pogody do wykonywania operacji lotniczych (z angielskiego Ceilings and Visibility Ok.). / At yourself unable to sleep this wd to keep and find yourself unable to sleep this way, cyourself unable to sleep this way, c

3

r czyli odesłanie samolotu do wyznaczonej strefy, w której samoloty oczekują na możliwość 7 lądowania na lotnisku docelowym. / yourself unable to sleep thiourself unablyourd to ks way, cyourself unabd to keep and find yourself unable to sleep this wle to sleep this way, c r potoczne określenie minibusa dowożącego personel pokładowy i lotniczy na lotnisko. / At commandment hard to keep and find yourself unable to sleep this way, consult your physician and take melatonin. B

1 jest to określenie przedziału czasowego, w którym samolot może wystartować, wylądować, lub przelecieć nad daną przestrzenią powietrzną. / At commandment hardourself unablyourd to k to keep and find yourself unable to sleep this way, consult your physician and take melatonin. B 2 jest to potoczne określenie kołowania samolotu./ ind yourself unable to sleep this way, cons 2to niski przelot nad lotniskiem. Zwykle wykonywany przy okazji uroczystości związnej np. z przylotem nowego typu samolotu do floty przewoźnika. /ind yourself unablyourd to keep and find yourself unable to sleep this wself unable to sleep this way, ce to sleep thiourself unablyourd to ks way, cons

r dziecko podróżujące samotnie wymagające opieki personelu pokładowego (z ang.: Unaccompanied Minor) /ind yourself unablyourd to keep and find yourself unable to sleep this wself unable to sleep this way, ce to sleep this way, cons r dokument zawierający wszystkie niezbędne informacje odnośnie lotu m.in. wyważenia samolotu, liczby pasażerów, czy wagi bagaży. /yourself unable to sleep this way, cyod to keep and find yourself unable to sleep this wurself unable to sleep this way, c r jest to określenie kołowania do progu pasa przy użyciu drogi startowej, a nie jak to zwykle bywa dróg kołowania. / At yourself unable to sleep this wd to keep and find yourself unable to sleep this5way, cyourself unable to sleep this way, c

r szef(owa) pokładu,./ ind yourself unable r dokument zawierający wszystkie niezbędne informacje odnośnie lotu m.in. wyważenia samolotu, 4 czy wagi liczby pasażerów, bagaży. /yourself unable to slourself unablyourd to keep this way, cyod to keep and find yourself unable to sleep this wurself unable to sleep this way, c

2

8

1

17

WYDARZENIA

What's on

Na fali x River gigs

Festiwal tanecznej elektroniki nad Wisłą i na Starym Mieście zdążył sobie wyrobić markę i co rok pobija rekord liczby uczestników. Oprócz uczty dla uszu i bioder organizatorzy zapowiadają Targi Muzyczne i Modowe, a także kino prezentujące niezależne filmy. / This dance music festival, which is held on the banks of the Vistula and in the Old Town, has earned a prominent spot on the international music scene. Attendance records are broken every year. Performances are accompanied by a Music and Fashion Fair and independent film screenings.

25–27.07, www.audioriver.pl, AUDIORIVER FESTIVAL, Płock, Polska / AUDIORIVER FESTIVAL, Płock, Polska

Jazzowe „happy”?! z

Sztuka na prowincji

Jazz fest

Suburbia art

Najważniejszy jazzowy festiwal we Francji wbrew nazwie otwarty jest na rozmaite gatunki muzyki. W tym roku wystąpią Chris Rea, Pharrell Williams, Stevie Wonder, a także wybitni polscy artyści – pianista Leszek Możdżer i wokalista Wojciech Myrczek. / France’s most prominent jazz festival hosts other types of music as well.

This year’s performers include Chris Rea, Pharrell Williams and Stevie Wonder, as well as several renowned Polish musicians, including pianist Leszek Możdżer and vocalist Wojciech Myrczek.

Ruszcie szybką koleją 70 km na południe od Berlina, a zatopicie się w najnowocześniejszą sztukę – wielkie instalacje i psychodeliczna muzyka to znak rozpoznawczy festiwalu, którego nastrój zapamiętacie na długo.

Spróbujcie swoich sił w sztuce nowoczesnej na różnorodnych warsztatach. Dla waszych pociech też znajdzie się coś… psychodelicznego. / Take a fast train 70 km south of Berlin and you will find yourself surrounded by modern art – the festival is known for its large installations, unique objects and psychedelic music, and the atmosphere will stay with you for a long time. You can unleash the artist within by taking part in the various workshops on offer and there is something psychedelic to keep the little ones occupied.

03–08.07, 2014, www.freqsofnature.de, FESTIWAL SZTUKI EKSPERYMENTALNEJ, Niedergörsdorf, Niemcy / EXPERIMENTAL ART AND MUSIC FESTIVAL, Niedergörsdorf, Germany

04–19.07, www.montreuxjazz.com, FESTIWAL JAZZOWY, Montreux, Francja / MONTREUX JAZZ FESTIVAL, Montreux, France

Myśl kolorowo v

W aż 22 pomieszczeniach zgromadzą się twórcy i miłośnicy rysunków z dymkiem.

Będzie można również oglądać filmy anime na specjalnych nocnych pokazach, porozmawiać z gwiazdami gatunku, a także zaprezentować własne stroje na maskaradzie wieńczącej festiwal. / The Comic-con festival, which attracts comic strip fans and authors alike, is being held in 22 rooms. Festival highlights include Anime Night screenings, meetings with some of the biggest names in the business, and a masquerade to cap off the festival, where you can show off your own costume.

24–27.07, www.comic-con.org, FESTIWAL KOMIKSU COMIC-CON, San Diego, USA / COMIC-CON FESTIVAL, San Diego, USA

18

© EAST NEWS, M.P.

Think colours

ASUS zaleca system Windows 8.

Krok naprzód

Ultramobilny notebook z odłączanym 10-calowym tabletem ASUS Transformer Book T100 łączy w sobie cechy komputera mobilnego i tabletu. To stylowy, bardzo lekki notebook wyposażony w czterordzeniowy procesor Intel® Atom™ oraz pakiet Microsoft Office. W każdej chwili możesz odpiąć od klawiatury 10,1-calowy ekran IPS, dzięki czemu Transformer Book zmieni się w tablet pracujący na systemie Windows 8.1 – doskonałe narzędzie do pracy i rozrywki. Wytrzymała bateria sprawi, że staniesz się jeszcze bardziej mobilny aż przez 11 godzin. Odkryj piękno na www.t100.pl

19

WYDARZENIA

What's on

Perły nad Bałtykiem

Pearls on the Baltic

Specjalne open'erowe pociągi zawiozą fanów nad Bałtyk, gdzie jak co roku na czterech scenach czeka ich mnóstwo atrakcji muzycznych, wśród których największe emocje wzbudzi zapewne koncert legendarnej grupy Pearl Jam. / There are special Open’er trains to take music lovers to the coast, where there is plenty of great music waiting – just as there is every year.

The legendary group Pearl Jam are headlining.

02–05.07, www.opener.pl, FESTIWAL OPEN'ER, Gdynia, Polska / OPEN'ER FESTIVAL, Gdynia, Poland

Gorący folk v

Nie tylko Mozart x More than Mozart

Opera, koncert i teatr – pod tymi hasłami znajdziecie najlepsze wykonania dzieł nie tylko Mozarta, ale również takich kompozytorów jak Rossini czy Beethoven.

Hitem będzie przedstawienie Jedermann Hugona von Hofmannsthala. / “Opera, Drama & Concert” – the Salzburg festival features top performances of works by Mozart and other composers, such as Rossini and Beethoven.

Jedermann by Hugo von Hofmannsthal is bound to be a box office smash.

18.07–31.08, www.salzburgerfestspiele.at/summer, FESTIWAL W SALZBURGU, Austria / SALZBURG FESTIVAL, Austria

Folk is hot

Kultura bałkańska fascynuje wielu.

W tej edycji festiwalu królować będzie folklor okolic Međimurje. Kto chce spróbować swoich sił, może wziąć udział w warsztatach tańca ludowego, a miłośnicy mody podpatrzą bajeczne wzory chorwackich strojów tradycyjnych. / Balkan culture is enjoying immense popularity. This year’s festival focuses on the folklore of the Međimurje region.

Those interested in learning new dance steps are welcome to take part in the folk dance workshops, while fashion lovers can check out the incredible patterns of Croatian folk costumes.

16–20.07, www.msf.hr/Smotra/hr/index.html, FESTIWAL FOLKLORYSTYCZNY, Zagrzeb, Chorwacja / INTERNATIONAL FOLKLORE FESTIVAL, Zagreb, Croatia

Wiara w głębinach c Ten region Hiszpanii słynie z kultu maryjnego i artystów, którzy cały rok spędzają na tworzeniu efektownych, ozdobionych kwiatami figur Matki Boskiej. W lipcowy dzień odbywa się widowiskowa parada, podczas której płetwonurkowie umieszczają na dnie morza figurę swojej patronki. / This region of Spain is famous for its Marian devotions and artists who create ornamental figurines of the Virgin Mary all year round. A festive parade is held in July and culminates in placing a figure of the region’s Patron Saint at the bottom of the sea.

16.07, www.andalucia.com/festival/virgindelcarmen.htm, PARADA W ŚWIĘTO MARYJNE, Andaluzja, Hiszpania / VIRGEN DEL CARMEN PARADE, Andalusia, Spain

20

© SHUT TERSTOCK, M.P.

Faith underwater

BERNESE SEELAND (SZWAJCARIA), 1938

ZAKLINACZ KONI Mój dziadek był rolnikiem. Na życie zarabiał kopiąc i osuszając torf, a następnie sprzedając go jako paliwo. Do transportu wykorzystywał wóz zaprzęgnięty w konia – w latach 30. była to powszechna praktyka. Podczas jednej z takich wypraw wóz ugrzązł w mokradłach, a bezradne zwierzę nie było w stanie się poruszyć. W akcie desperacji dziadek sięgnął do kieszeni po scyzoryk Victorinox. Z jego pomocą przeciął uprząż i uwolnił zwierzę. Historię tę opowiada po dziś dzień za każdym razem, gdy sięga po swój scyzoryk - a dzieje się to bardzo często.

Rudolf Berger, czerwiec 2004 Produkty Victorinox to przyjaciele na całe życie. A jakie są Twoje doświadczenia?

Podziel się swoją historią na stronie Victorinox.com

SWISS ARMY KNIVES CUTLERY TIMEPIECES TRAVEL GEAR FASHION FRAGRANCES I WWW.VICTORINOX.COM

21

Średniowieczny zamek w Branie.

Medieval Bran Castle.

22 22

Broad Horizons

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

SZEROKIE HORYZONTY

DRAKULOWY

ZAWRÓT GŁOWY In the land of Dracula

23

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons

NIE MA SIŁY, NIEMAL KAŻDY, SŁYSZĄC O RUMUNII, NATYCHMIAST MA PRZED OCZAMI POSTAĆ MROCZNEGO DRAKULI. WIDMO ZNANEGO Z FILMÓW I KSIĄŻEK WAMPIRA UNOSI SIĘ NIEPOSTRZEŻENIE NAD TUTEJSZYMI ZAMKAMI, LECI WŚRÓD RUIN NA SZCZYTACH GÓR ALBO CZAI SIĘ W WĄSKICH ULICZKACH ZABYTKOWYCH MIASTECZEK. / THERE IS NO GETTING AWAY FROM IT. ROMANIA CANNOT HELP BUT CONJURE UP THE FEARSOME IMAGE OF DRACULA. THE SPIRIT OF THE VAMPIRE MADE FAMOUS BY MOVIES AND NOVELS HOVERS OVER CASTLES, GLIDES THROUGH RUINS, PERCHES ON MOUNTAIN TOPS AND LURKS IN THE NARROW STREETS OF HISTORICAL TOWNS. TEKST/BY:

Joanna Lamparska, Piotr Kałuża

Czy tego chcemy, czy nie, Drakula stał się ambasadorem Rumunii w masowej kulturze i ikoną wyobraźni, na której agencje turystyczne budują promocję regionu. Kochliwego wampira wymyślił irlandzki pisarz Bram Stoker zainspirowany postacią XV-wiecznego władcy z tych rejonów, słynnego Włada III Palownika. Że Wład, znany właśnie jako Dracul, bywał okrutny i traktował wrogów bez litości, to jedno, ale żeby zaraz wbijać im zęby w szyję? Nie, co to, to nie. Niemniej lubimy się troszeczkę bać, więc Rumunii Drakula tylko służy. Obowiązkowym punktem programu musi być więc Sighișoara w Transylwanii, jedno z najlepiej zachowanych średniowiecz-

Nadmorska promenada w Konstancy.

Waterfront promenade in Constanța.

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

POŁOŻONY NAD BRZEGIEM JEZIORA MICHIGAN PARK MILENIJNY TO DZIŚ JEDNA Z NAJWIĘKCJI CHICAGO. MILLENNIUM PARK ON THE BANK ON LAKE MICHIGAN IS ONE OF CHICAGO’S BIGGEST ATTRACTIONS.

Dracula has become an ambassador for Romania in popular culture and an icon embedded in the public imagination.

Tourist agencies have pressed him into service to promote the region. The amorous vampire we know was the invention of Irish writer Bram Stoker, who took his inspiration from the 15th century Wallachian ruler, the infamous Vlad III the Impaler.

Vlad, also known as Dracula, was certainly cruel and showed his enemies no mercy, but sinking his teeth into his victim’s necks? Seriously? But people like the thrill of being scared and Dracula certainly fits the bill. Sighișoara in Transylvania is one of the best preserved medieval cities in Central and Eastern Europe, which makes it a go-to destination. The building in which the Impaler was born is now a restaurant best known for its excellent beef goulash and bean soup in bread. The best place to try pálinka, traditional plum brandy, is located at the foot of Bran Castle, commonly known as “Dracula’s Castle”.

This medieval stronghold, with its sleek towers, shaded courtyards and hidden passages, looks like something out of a Disney cartoon. Dracula’s actual abode was Poenari Castle, more than 100 km away. Today, its ruins flank the famous Transfăgărășan Route, which cuts through the highest Carpathian mountain range in Romania. This is the highest road in Romania and the scenery is awesome. Horror is never far from beauty in Romania.

24

A

B

Du

I A

n

J. Snagov

aj

A u n aju

aD

R

Bukareszt

we

KR

e lt

Bran

aty Południo

ie

Karp

U

odn

Moldoveanu 2543

IN

sch

Sighişoara

Tr a n s y l w a n i a Braszów Sybin

D

Konstanca 100 km

M

B U Ł G A R I A

A

ZE

ĘG W

ty W

Timişoara

IA AW Prut

rpa

Tîrgu Mureş

ŁD

Săpănţa Suczawica Mołdawica Suczawa MARMAROSZ Klasztor Humor

CZ AR NE

N

R

I

O

A

Buk ow ina

R

O

R

K

M

Y

E

©EAST NEWS. POPRZEDNIE STRONY/PREVIOUS PAGES: SHUT TERSTOCK

U

S

PARYŻ WSCHODU Duch Drakuli unosi się również nad jeziorem Snagov, 40 km od Bukaresztu. Tu, na małej wyspie, mnisi mieli pochować średniowiecznego władcę, zaś niemal naprzeciwko swoją willę postawił Nicolae Ceaușescu, niesławny komunistyczny dyktator. Dzisiaj nad brzegi jeziora uciekają w weekendy mieszkańcy stolicy Rumunii, niegdyś nazywanej Paryżem Wschodu. W latach 30. XX w. Bukareszt zaczął się zdobić w hiszpańskie i włoskie detale, co wprowadziło jeszcze więk-

PARIS OF THE EAST Dracula’s presence is also palpable near Lake Snagov, 40 km north of Bucharest. Vlad was supposedly buried on a small island here by monks. Directly opposite is a villa built for the infamous Romanian dictator Nicolae Ceaușescu. The shores of the lake are now a favourite weekend recreation haunt for the residents of Bucharest, once known as Paris of the East. Spanish and Italian influences came to the city in the 1930s, which added to its architectural chaos. Bucharest is a city of con-

Ka

nych miast w środkowo-wschodniej Europie. W budynku, w którym urodził się Palownik, mieści się restauracja znana ze świetnego gulaszu wołowego i zupy fasolowej w chlebie. Palinki, czyli tradycyjnej wódki ze śliwek, trzeba natomiast spróbować u stóp zamku w Branie zwanego zamkiem Drakuli. Ta średniowieczna budowla, ze strzelistymi wieżami, pogrążonymi w cieniu dziedzińcami i sekretnymi przejściami, wygląda jak baśniowa twierdza z filmów Disneya.

Tymczasem prawdziwą siedzibą Drakuli był odległy o ponad 100 km zamek Poenari, którego ruiny stoją u wrót słynnej Drogi Transfogaraskiej przecinającej najwyższe pasmo rumuńskich Karpat. To również druga po Transalpinie najwyżej położona w Rumunii i niezwykle malownicza droga. Bo jakoś tak się dzieje, że w Rumunii straszne zawsze miesza się z pięknym.

REKLAMA

Bogactwem prowincji Alberta są złoża ropy naftowej w piaskach bitumicznych.

Crude oil deposits in bituminous sands are one of Alberta’s most valuable resources.

25

Broad Horizons

sze zamieszanie w i tak już chaotyczną wcześniejszą architekturę miasta. To metropolia kontrastów, połączenie secesyjnej zabudowy z blokowiskami socrealistycznych osiedli. Położona na trasie Orient Expressu, pomiędzy Paryżem a Stambułem, zachowała atmo­sferę beztroski i dekadencji, równocześnie strasząc obskurnymi zaułkami. Zwiedzając Bukareszt, można jednak znaleźć prawdziwe perły architektury. Wzorowany na francuskim Łuk Triumfalny jeszcze dziś dodaje miastu splendoru. Reprezentacyjne gmachy z końca XIX w., mimo że giną pomiędzy ciężkimi blokami, nadal przyciągają dostojeństwem i proporcją kształtów.

Na szczęście w centrum Bukaresztu nie brak parków i ogrodów, które łagodzą tę dziwną plątaninę stylów. W centrum miasta, na ogromnym placu Piața Unirii, stoi gigantyczna fontanna. Stamtąd szerokim prospektem bukareszteńskich Pól Elizejskich – Bulevardul Unirii – wiedzie droga do „Casa Poporului” – Domu Ludowego, siedziby parlamentu Rumunii, który jest drugą pod względem kubatury największą budowlą na świecie. Nie wolno ominąć również Calea Victoriei, najbardziej reprezentacyjnej ulicy. W secesyjnych budowlach mieszczą się tam dzisiaj eleganckie sklepy, drogie restauracje, kawiarnie oraz teatry i muzea. Muzeum Historii Naturalnej im. Grigore Antipy to jedna z najstarszych tego typu placówek na świecie.

POMALOWANY ŚWIAT Rumunia ma wiele obliczy i mnóstwo smaków. Jej prawdziwy klimat najbardziej czuć na północy, w Bukowinie i Marmaroszu. Dominują tu drewniane wiejskie domy, a zabudowa nie

RUMUNIA TO BOGATA HISTORIA I BUJNA PRZYRODA. KRAJ O WIELU OBLICZACH I Z MNÓSTWEM SMAKÓW. ROMANIA HAS A RICH PAST AND LUSH NATURE. IT IS A COUNTRY OF MANY FACES AND FLAVOURS. Droga Transfogaraska.

The Transfăgărășan.

26

trasts, a mixture of Art Nouveau buildings and Communistera blocks. As a stopover on the Orient Express located halfway between Paris and Istanbul, it has retained a carefree and decadent atmosphere, although its seedy backstreets can be a turn-off. The effect is inimitable and electrifying.

You can come across some real architectural gems walking around Bucharest. The Arch of Triumph is modelled on the French original and adds a touch of splendour. Stately buildings from the late 19th century continue to impress with their grandeur and proportion, despite being dwarfed by huge housing blocks. Fortunately, central Bucharest has plenty of parks and gardens to resolve the dissonance of this hotchpotch of styles. A huge fountain stands in the middle of the enomous Piața Unirii. A stroll down the broad Bulevardul Unirii, Bucharest’s answer to the Champs-Élysées, will take you to the “Casa Poporului”, the seat of the Romanian parliament and the second largest building in the world by surface area. And you must see Calea Victoriei, the grandest street in the city. Its Art Nouveau buildings now house exclusive stores, plush restaurants, cafe bars, theatres and museums.

Kolacja z wampirem w restauracji Drakula w Bukareszcie .

Dinner with a vampire at the Dracula restaurant in Bucharest.

©GET TYIMAGES (2), LAIF/CZARNY KOT, ENSTOCK/EAST NEWS

SZEROKIE HORYZONTY

Centrum Sighișoary to doskonale zachowany niewielki średniowieczny ufortyfikowany gród.

Sighișoara’s city centre is is a fine example of a small, fortified medieval town.

tylko współgra z otaczającą ją niemal dziewiczą przyrodą, ale ma niespotykany w innych krajach kontynentu malowniczy charakter. Niektóre budynki pokrywają imitujące rybią łuskę drewniane klepki, a kalenice zdobią misterne zdobienia. Nawet studnie z filigranem wyciętych w cynkowej blasze motywów przypominają miniaturowe buddyjskie świątynie. Wiele bukowińskich wiosek zamieszkują Polacy, którzy osiedlali się tam już od początku XVI w. Choć żyją skromnie, dbają o upiększanie swoich gospodarstw. Mają gdzie szukać wzorców. Bukowina znana jest z unikatowych, malowanych monastyrów wznoszonych od XIV w. Osiem z nich znajduje się na liście UNESCO, a ich wyjątkowość polega na tym, że są ozdobione nie tylko wewnątrz. Wystarczy powędrować do Mołdawicy, Suczawicy czy Humoru, żeby zobaczyć, że freskami pokryty jest również każdy centymetr elewacji. Święci, aniołowie i męczennicy zgodnie mieszkają na cerkiewnych ścianach, błogosławiąc odwiedzającym. Tę część Rumunii nie przez przypadek nazywa się krainą łagodności. W końcu tu właśnie znajduje się najweselszy cmentarz na świecie. Cimitirul Vesel w wiosce Săpânța to radosne miasteczko z koloro-

THE PAINTED WORLD Romania has multiple facets and many flavours. The best way to soak up its ambience is to visit Bukovina and Maramureș in the north. The landscape here is dominated by timber cottages whose architecture blends in seamlessly with the surrounding countryside, which is almost untouched and picturesque in a way that other European countries are not. Some houses are covered with wooden shingles that look like fish scales, and their ridges are embellished with ornate decorations. Wells with filigree motifs on tin sheets look for all the world like miniature Buddhist temples. Many of the villages in Bukovina are inhabited by Poles whose ancestors settled here in the early 16th century. They might live modestly, but they always decorate their homesteads. And they have some very impressive role models.

Bukovina is famous for its painted monasteries. These were erected from the 14th century. Eight of them are UNESCO World Heritage Monuments and are unique in that they are decorated inside and out. If you visit Moldovița, Sucevița or Humor, you will see that every inch of the facade is decorated with frescos. Saints, angels and martyrs adorn the church walls and bless visitors. It is no coincidence that this part of Romania is known as the Land of Calm. After all, it is home to the Merry Cemetery. Cimitirul Vesel (Merry Cemetery) in the village of Săpânța is dotted with colourful reliefs representing the lives of the dead and short rhymes about their virtues and vices. The Merry Cemetery is a UNESCO heritage site, as there is nothing like it anywhere.

Prawosławna katedra Trójcy Świętej w Sybinie.

The Holy Trinity Orthodox Cathedral in Sibiu.

27

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons

wymi płaskorzeźbami przedstawiającymi życie zmarłych i z krótkimi wierszykami o ich przywarach i zaletach. Wesoły Cmentarz trafił na listę światowego dziedzictwa UNESCO, a mieszkańcy wsi uważają, że jest on cudem architektury przewyższającym egipskie piramidy.

NA FALACH DUNAJU Nieustanną popularnością cieszy się słynny port czarnomorski – Konstanca, której monumentalne zabytki z epoki Bizancjum są jednymi z piękniejszych w tej części Europy. Miejscem przyprawiającym o szybsze bicie serca każdego

28

THE BLUE DANUBE The Black Sea port of Constanța has always been a popular resort and its monumental neo-Byzantine buildings are among the most beautiful in this part of Europe. As for, the Danube Delta National Park, it is one of the largest and best preserved wetlands in Europe and one of the best places on the continent to observe migrating birds. This is a habitat for 325 species of bird. It covers more than 4,000 sq. ha and the greater part of it is in Romania. The Park is a mosaic of lakes, bogs, reeds, sand dunes, forests, meadows and pastures, and is one of the least inhabited areas in Europe. If you like to

© CORBIS/FOTOCHANNELS, LAIF/CZARNY KOT (2)

Zbiory trzciny w delcie Dunaju. Poniżej Wesoły Cmentarz w Săpâncie i restauracja Locanta Jaristea w Bukareszcie.

Reed harvest in the Danube Delta. Below, the Merry Cemetery in Săpânța and the Locanta Jaristea restaurant in Bucharest.

miłośnika przyrody jest delta Dunaju. Rezerwat Biosfery Delty commune with nature, this is a place where you can comDunaju jest jednym z najważniejszych w Europie miejsc obpletely cut yourself off from the hubbub of civilisation. Romaserwacji migrujących ptaków. Na jego terenie ostoję znalazło nia is also an experience for your taste buds. If you are in the aż 325 gatunków ptaków, połowa z nich zakłada tu gniazda.

Delta, you should definitely try fish borsch. Another must is Liczący ponad 4 tys. km kw. obszar, którego znaczna część sarma. This is the national dish of Romania, although it was leży w Rumunii, pokrywają jeziora, bagna, zarośla trzcinowe, invented in Turkey. Sarma are small fillings of pork – or fish in wydmy oraz lasy, łąki i pastwiska. Szukający prawdziwego the Danube area – wrapped in sour cabbage leaves and kontaktu z naturą mogą spędzać tu czas w całkowitej izolacji served with thick cream. Don’t forget to sample the traditional od zgiełku i cywilizacji. homemade brews. These are guaranteed to improve your Podróż do Rumunii to również szlak smaków. W delcie Dunaju digestion and lift your mood. ☐ można zjeść barszcz rybny (ciekawostka: na wodzie z Dunaju) z mamałygą. Na drugie należy obowiązkowo spróbować goINFO O LOTACH / FLIGHT INFO łąbków. Mimo że pochodzą z Turcji, Rumuni uważają je za swoją narodową WAW–OTP 11.20–14.10 pon.–nd. / Mo.–Su. 14.40–17.30 pon.–nd. / Mo.–Su. potrawę. Sarma, bo tak się tu nazywają, są 22.30–01.20+1 pon. –pt., nd. / Mo.–Fri., Su. na ogół malutkie i owinięte w liście kiszoOTP–WAW 14.50–15.35 pon.–nd. / Mo.–Su. 05.55–06.40 pon. –pt., nd. / Mo.–Fri., Su. nej kapusty, podawane z gęstą śmietaną.

18.15–19.00 pon. –pt., nd. / Mo.–Fri., Su. Do farszu dodaje się wieprzowiny, choć Cena biletu do Bukaresztu kupionego na lot.com, w taryfie LOT Economy Simple na bezpośredni lot w obie w okolicach Dunaju można spotkać rówstrony, zawiera wszystkie podatki i opłaty i wynosi od 499 zł. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu oraz formy płatności. Rejs trwa 1 godz. 45 min. Godziny rejsów podane są w czasach nież gołąbki rybne. Nie należy również lokalnych. / A direct return ticket to Bucharest purchased at lot.com in the LOT Economy Simple fare nigdy omijać tradycyjnych, domowych including all fees and taxes available from PLN 499. The price may vary depending on the date the ticket is spirytualiów, które poprawiają trawienie purchased and the payment method. Flight duration: 1 h 45 min. Flight times given in local time. i dają jeszcze większą radość z podróży. ☐ REKLAMA

Kanu na jeziorze Joffre na północ od Pemberton.

A canoe on Joffre lake near Pemberton.

29

Trendy Destination

5

MODNY KIERUNEK

NAJ LONDON LONDYN TOP

OTO LETNI PROGRAM NA LONDYN: SZTUKA, NATURA, SPORT I ZAKUPY. NAJLEPIEJ NA ŚWIEŻYM POWIETRZU, W PLENERACH WIELKIEJ METROPOLII. / INTRODUCING THE LONDON SUMMER PROGRAMME: ART, NATURE, SPORT AND SHOPPING – PREFERABLY OUTDOORS – AGAINST THE BACKDROP OF A BIG CITY. TEKST/BY: Sławomir

Borkowski

1Sztuka w elektrowni Art in the power station

2 Kwiatowy oddech lata Flower power

Tamiza, nad nią parowiekowy królewski pałac, a w jego ogrodach – niezwykle bogata ekspozycja zieleni. Na Hampton Court Palace Flower Show swoimi dokonaniami chwalą się projektanci ogrodów, architekci krajobrazu, hodowcy roślin, producenci zdrowej żywności itd. A wszystko z rozmachem godnym jednej z finansowych stolic świata, która nawraca się na życie bliżej natury. / The gardens of this centuries-old royal castle towering over the Thames host an extravaganza of greenery. The Hampton Court Palace Flower Show is a meeting place for garden designers, landscape architects, horticulturists, and organic food producers. The event has the panache you would expect to find in a leading financial hub now rediscovering nature.

30

©CORBIS/FOTOCHANNELS, GET TYIMAGES, REUTERS/FORUM

Tate Modern to jedno z najciekawszych na świecie muzeów sztuki nowoczesnej, zorganizowane w zaadaptowanych budynkach dawnej elektrowni. Nie tylko dla wielbicieli współczesnej sztuki – również dla tych, którzy chcieliby się do niej przekonać, otworzyć na artystyczny przekaz. / The Tate Modern, one of the world’s most exciting modern art museums, is housed in a former power station. The museum is a treat for modern art aficionados, as well as those who would like to open themselves up to art – whether they care to admit it or not.

31

MODNY KIERUNEK

Trendy Destination

4

Festiwalowe granie

Festival tunes

3

Targ metropolitalny Metropolitan market

Doskonała próbka multietnicznego Londynu. Barwne targi w dzielnicy Camden Town są czymś w rodzaju małomiasteczkowego targu w rozmiarze i z asortymentem godnym światowej metropolii. Znajdziecie tam rękodzieło, pamiątki, ubrania, jedzenie z każdego zakątka globu, a obserwacja daje co najmniej równie wielką frajdę jak zakupy. / Savour the flavour of multicultural London. The vibrant Camden Town market is like a small town fair scaled up to fit a global metropolis. The stalls are packed with arts and crafts, souvenirs, clothes, and ethic food. And watching the crowd is as enjoyable as shopping.

Na przełomie czerwca i lipca charakter miasta zmienia się pod wpływem City of London Festival. Jest to kilkaset różnego rodzaju imprez – przede wszystkim koncertów organizowanych w rozmaitych wnętrzach, m.in. kościołów, ale też spektakli, pokazów, dyskusji. W ramach festiwalu można posłuchać i zobaczyć artystów młodych i tych uznanych. Część wydarzeń jest biletowana, ale blisko połowa wolna.

Impreza ma przybliżyć sztukę mieszkańcom miasta, a goście mogą (i powinni) skorzystać z okazji. / The British capital is transformed by the City of London Festival in late June and early July. This brings hundreds of different events, mainly concerts staged in places such as churches, theatre performances, shows, and discussions. The festival features established artists and rising stars. Some events are ticketed, but admission to many is free.

The festival is meant to bring art to Londoners, but visitors can (and should) seize this opportunity.

INFO O LOTACH / FLIGHT INFO WAW–LHR 07.50–09.35, 15.10–16.50, 20.00–21.45

pon.–nd. / Mo.–Su.

LHR–WAW 06.35–10.05, 10.25–13.55, 17.50–21.20

pon.–nd. / Mo.–Su.

5

Francuski tour, brytyjski start French tour, British start?

Trzy pierwsze etapy tegorocznego wydania najsłynniejszego kolarskiego wyścigu prowadzić będą po drogach Anglii. Metą trzeciego z nich, rozgrywanego 7 lipca, będzie stolica Zjednoczonego Królestwa. Rzadka okazja (dopiero czwarty raz w historii, ostatnio w 2007 r.), by poobserwować najsłynniejszych kolarzy finiszujących w wielkim tourze pod pałacem Buckingham. / The first three stages of this year’s edition of the world’s most famous cycling race are on English roads. The finish line of the third stretch, to be held on 7 July, brings the competitors to the British capital. This is a rare opportunity (only the fourth time in history – the last being in 2007) to see the world’s top cyclists racing past Buckingham Palace to the finish line.

32

© ALAMY/BEW, GET TYIMAGES, REX FEATURES/EAST NEWS

Cena biletu do Londynu zakupionego na lot.com, w taryfie LOT Economy Class na bezpośredni lot w obie strony, zawiera wszystkie podatki i opłaty i wynosi od 700 zł. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu oraz formy płatności. Rejs trwa 2 godz. 30 min. / Total price of a direct return ticket to London purchased at lot.com in the LOT Economy Class fare including all fees and taxes from PLN 700. The price may vary depending on the date the ticket is purchased and the payment method. Flight duration: 2 h 30 min.

mBank.pl

Jeśli cenisz spokój, wybierasz Private Banking mBanku Private Banking mBanku oferuje usługi kierowane do osób o wysokim statusie majątkowym, ceniących bezpieczeństwo, komfort, dyskrecję i obsługę najwyższej jakości.

Private Banking mBanku to: n jeden z pionierów bankowości prywatnej w Polsce n 9 mld zł aktywów w zarządzaniu n profesjonalni, dyskretni doradcy n najwyższa jakość potwierdzona nagrodami

Niniejszy materiał nie stanowi oferty w rozumieniu Kodeksu cywilnego i ma charakter wyłącznie informacyjny.

33

KUCHNIA

Cuisine

WĘGORZ Eels

JEDNA Z NAJBARDZIEJ SZLACHETNYCH RYB O TŁUSTYM, ZWARTYM MIĘSIE. OZDOBA SZLACHECKIEGO STOŁU, CENIONA NA RÓWNI Z KAWIOREM I DZICZYZNĄ. / THE EEL IS ONE OF THE MOST NOBLE OF FISH AND ITS MEAT IS RICH AND DENSE. EEL WAS ONCE A DELICACY THAT GRACED THE TABLES OF THE NOBILITY AND WAS VALUED ON A PAR WITH CAVIAR AND GAME. TEKST/BY:

34

Monika Kucia, www.sialababamak.pl

Węgorz ma długi, wężowaty tułów i ostre zęby. Występuje w jeziorach, rzekach i wodach przybrzeżnych Bałtyku. Ze względu na specyficzny wygląd wiążą się z nim liczne przesądy i bywa traktowany ze wstrętem jako podwodny wąż, kanibal i domniemany padlinożerca. Fakt, że nie ma niektórych płetw, sprawia, że jest zakazanym pokarmem w niektórych kulturach – kaszrut, czyli zasady diety w judaizmie, zakazuje jedzenia węgorzy. Węgorz jest zaś po prostu drapieżnikiem. Zjada larwy owadów, szczególnie jętek i chruścików, a także głowaczy i różanek. To szczególna ryba, posiada bowiem instynkt wędrówki pod prąd. Wędruje do trzech lat, po czym wybiera osiadły tryb życia.

Niestety niewiele węgorzy dociera z powrotem do Polski, są bowiem odławiane po drodze.

Krew węgorza jest toksyczna dla ludzi, chyba że ryba zostanie ugotowana bądź usmażona. Dlatego jada się ją wyłączne po przetworzeniu. Przed gotowaniem węgorza należy dokładnie oczyścić, dla usunięcia śluzu wyciera się go grubą solą.

Ryba ta świetnie nadaje się do wędzenia, marynowania, smażenia i na zupę, jada się nawet flaczki z węgorza. Państwo Michalscy, właściciele restauracji Toga w Poznaniu, polecają krążki pokrojonego węgorza smażone na klarowanym maśle. W słynnej książce kucharskiej 365 obiadów Lucyna Ćwierczakiewiczowa pisała: Węgorz bardzo sztucznie się oprawia, gdyż najpierw trzeba naciąć skórę około głowy, potem zawiesić węgorza głową na haku, a wtedy oderżnąwszy nożem skórę, ciągnąć, aż się cała do ogona ściągnie. Tak oprawionego opłukać, pokrajać, posolić, obgotować w smaku z cebuli i korzeni; umaczać w ubitym z wodą jajku, obsypać bułką wymieszaną z mąką i smażyć na klarowanym maśle. W ten sposób smażony jest zupełnie higieniczny. Do tego węgorza daje się rumiany sos kaparowy.

Jarosław Parol, właściciel Tradycyjnej Wędzarni Warmińskiej, wędzi w dymie z drewna olchy, buku i dębu. Szlachetnym starym złotem połyskuje węgorz wędzony w skórce – chluba wędzarni. Najpierw ściągana jest skóra. Po odpowiednim oprawieniu ryby, dodaniu do niej przypraw takich jak cząber, czosnek, koper, mięta czy majeranek – skóra jest ponownie naciągana i dopiero wtedy węgorz jest wędzony – najpierw w 60°C przez godzinę, potem kilka godzin w temperaturze 40–50°C. Wychodzi przepyszny.

Węgorz nadaje się także na rosół, szczególnie ceniony jest wywar z ryb młodych, choć w związku z tym, że przetrzebiono jego populację, nie jest to specjał, do którego spożywania należy podchodzić z nadmiernym entuzjazmem.

O dramatycznej sytuacji w polskich wodach mówi pan

The eel has a long, snake-like body and sharp teeth. It is found in lakes, rivers and the Baltic littoral zone. Its distinct appearance has given rise to persistent superstitions. The eel is at times regarded as a water snake, a cannibal and a scavenger.

Its lack of fins makes it a forbidden food in some cultures.

For instance, eel is prohibited by the kashrut (kosher), i.e. the dietary rules of Judaism. The eel is a predator and eats very small fish and insect larvae. Mayfly and caddisfly are its first choice but it will not say no to a helping of European bullheads or Amur bitterlings. Eels are special in that they have an instinct for swimming against the current. They migrate for as long as three years before eventually settling down somewhere. Unfortunately, not many eels make it back to Poland, as they are fished en route.

Eel blood is toxic unless the fish is cooked or fried. It can therefore only be eaten processed. Eels need to be thoroughly cleaned and rubbed in coarse salt to remove slime before cooking.

Eel can be steamed, marinated or fried. It makes a good soup and even eel tripe is edible. Mr and Mrs Michalski, who own the Toga restaurant in Poznań, recommend eel slices fried in clarified butter. In her famous book 365 obiadów [365 dinners], Lucyna Ćwierczakiewiczowa wrote that “An eel needs to be cleaned in a particular way. First, you have to make a cut in the skin around the head, then hang the eel by the head on a hook, cut the skin at the top and pull it all the way down to the tail until it all comes off. Rinse the skinned eel, slice, add salt, cook with onion and roots; dip in egg whipped with water, sprinkle with bread crumbs and flour and fry in clarified butter. It is perfectly hygienic when cooked this way. Serve with fried caper sauce.”

© AGE FOTOSTOCK, CORBIS/FOTOCHANNELS

WĘGORZ JEST NIEODŁĄCZNYM ELEMENTEM POLSKIEGO DZIEDZICTWA KULINARNEGO. THE EEL IS STILL AN ESSENTIAL ELEMENT OF POLAND’S CULINARY HERITAGE.

35

Cuisine

Edward, właściciel Przetwórni Ryb Kotwica z Kuźnicy: – Spółdzielnie rybackie przywoziły kiedyś małe węgorze tirami.

Zarybiano morze. Teraz nikt się tym nie zajmuje. Rynek na małe węgorze powstał na południu. Miejscem tarła tych ryb jest Morze Sargassowe, ale młode węgorze są odławiane, więc dorosłe osobniki nie mogą wejść z powrotem do Bałtyku. Węgorz na polskim rynku pochodzi z Danii i Holandii. Pojawia się też węgorz z Chin. Ponieważ zakazana jest jego sprzedaż w Unii, przybiera różne nazwy: filipiński, kanadyjski, nowozelandzki.

Węgorz znalazł się na czerwonej liście Greenpeace. W Polsce limit jego połowu został mocno ograniczony. Nie należy przesadzać ze zjadaniem tej ryby, a może nawet trzeba w ogóle zaprzestać jej kupowania. Węgorz jest jednak nieodłącznym elementem polskiego dziedzictwa kulinarnego i ważnym składnikiem myślenia o kuchniach regionalnych w kontekście historycznym. ☐

Jarosław Parol, who owns the Tradycyjna Wędzarnia Warmińska smokehouse in Warmia, smokes fish in alder, beech and oak smoke. Eels smoked in their skins have a distinctive golden sheen.

The eels are the pride of the place. Eels are skinned before being smoked. Once they have been thoroughly cleaned and spiced with summer savoury, garlic, dill, mint or marjoram, the skin is pulled off and they are smoked – first at 60 degrees for an hour, and then at 40-50 degrees for another few hours. The result is magnificent. Eels can also be used to make broths and stocks and young eels are highly prized for this. However, as the eel population has dwindled, too much enthusiasm for these specialities is not recommended.

Edward Konkel, who owns the Kotwica Fish Processing Company in Kuźnica, describes the bleak situation facing eels in Poland as follows: “The eel is practically extinct. Fishing cooperatives used to bring truckloads of little eels to the seaside to maintain the population, but nobody does that anymore.

The natural way was shut off. The demand for young eels originally came from the South. Eels spawn in the Sargasso Sea, but as young eels are fished, the adults cannot enter the Baltic any more. The eels you buy in Poland come from Denmark and the Netherlands. You can also come across eels from China, but with Chinese eels prohibited in the EU, they are often claimed to have come from the Philippines, Canada or New Zealand.” The eel is now on the Greenpeace Red List of endangered species. We should definitely not eat too much of it and it might even be an idea not to purchase it at all. However, the eel is still an essential element of Poland’s culinary heritage and a crucial ingredient of regional dishes that have a history behind them, but there is definitely a case for going easy on it in contemporary dishes. ☐

JAKO GATUNEK ZAGROŻONY WYGINIĘCIEM WĘGORZ JEST NA CZERWONEJ LIŚCIE GREENPEACE. THE EEL IS NOW ON THE GREENPEACE RED LIST OF ENDANGERED SPECIES. 36

© AGE FOTOSTOCK, PHOTOQUISINE/EAST NEWS

KUCHNIA

KUCHNIA

Cuisine

PYSZNY KRAKÓW

MAGDA GESSLER – restauratorka, autorka książek kucharskich, malarka. Prowadzi programy kulinarne w telewizji TVN. / Restaurateur, cook book writer, painter. She hosts culinary shows on TVN television station.

Królewski Kraków odkrywany jest każdego dnia na nowo przez rzesze turystów z całego świata. Niektórzy przyjeżdżają tu na chwilę, inni zatrzymują się na dłużej, chcąc jak najlepiej poznać wszystkie urokliwe zakarmarki. Znaleźć ich można co niemiara, ja piszę o trzech wyjątkowo smacznych.

W położonej tuż pod Wawelem restauracji Pod Baranem znajdziecie znane przed wiekami polskie smaki. Pan Jan Baran, właściciel tego miejsca, z wyjątkową swobodą odkrywa tajemnice starej polskiej kuchni, sięgając równie chętnie i umiejętnie po przepisy okresu międzywojennego, mieszając wszystko w charakterystycznym krakowskim tyglu smaków i aromatów.

Warto spróbować genialnie wędzonych ryb, wyrabianej na miejscu białej kiełbasy i słynnej pieczeni z barana od Barana.

Po drugiej stronie Wisły, tuż za kładką Ojca Bernatka, swoje kulinarne królestwo ma Rafał Targosz. Jego Zakładka to pomieszanie kuchni krakowskiej z… francuską, stąd w karcie takie zjawiska jak konfitowana nereczka cielęca w rozmarynie z marchewkowo-anyżowym kremem albo królik w czosnkowym maśle. Bardzo przyjemna podróż po smakach w bezpretensjonalnym wnętrzu.

Na koniec wrócimy pod Wawel, bo spośród wszystkich magicznych uliczek starej części Krakowa najbardziej upodo­ bałam sobie Kanoniczą. Pod numerem 22 znajdziecie moje marzenia o największych apartamentach w najmniejszym butikowym hotelu świata, zamknięte w wysokiej kamienicy

KRAKÓW TO TYGIEL SMAKÓW I AROMATÓW. I WIELE ZUPEŁNIE MAGICZNYCH WNĘTRZ. CRACOW IS A MELTING POT OF FLAVOURS, AROMAS AND TRULY MAGICAL INTERIORS. z XV w. Wspólnie z Wojtkiem Niwińskim i Kasią Miastkowską stworzyliśmy tu zupełnie magiczne wnętrza. Na parterze kamienicy wymyśliłam restaurację Pod Nosem, łączącą żydowską tradycję kulinarną ze współczesnym szacunkiem dla produktu. W karcie pyszny rosolnik z tortem z pasztetu i kiszony barszcz z pączkiem faszerowanym wątróbką, posypany cukrem pudrem i parmezanem. ☐ 38

More and more tourists from all over the world are discovering Royal Cracow every day. While some just breeze through, others like to stay a little longer and explore the many charming nooks and crannies of this old city. I would like to present three here, which just happen to be incredibly tasty.

The “Pod Baranem” restaurant at the foot of Wawel Hill celebrates Polish flavours from bygone centuries. The owner, Jan Baran, rediscovers the secrets of old Polish cuisine, happily and skilfully uses recipes from the inter-war period, and throws it all into the distinctive melting pot of Cracow flavours and aromas. Be sure to try his brilliant smoked fish, homemade white sausage and famous mutton roast. Across the Vistula, Rafał Targosz’s “Zakładka” is just a stone’s throw from Father Bernard’s Footbridge and blends Cracow’s gastronomic traditions with French cuisine. The menu features such brilliant dishes as veal kidney confit in rosemary with carrot and anise cream, and rabbit in garlic butter. This is a place you can take your taste buds for a pleasant journey in unpretentious interiors. And finally, let’s make our way back to the maze of magical streets of Old Cracow around Wawel Hill and walk down my favourite – Kanoniczna.

At number 22, you can find my dream of having the world’s biggest apartments in the world’s smallest boutique hotel in a tall 15th century townhouse. Wojtek Niwiński, Kasia Miastkowska and I have created interiors that are truly magical. I was the one who came up with the idea for the “Pod Nosem” restaurant on the ground floor. This combines Jewish culinary traditions with the modern respect for produce. The menu features scrumptious broth with pate pie and sour borsch with a liver-stuffed savoury doughnut sprinkled with powdered sugar and parmesan. ☐ © RAFAŁ LATOSZEK

Delicious Cracow

POLSKIE PRZEBOJE

Polish Hits

JEDNEGO LATA WYBIERAMY WYPOCZYNEK NAD MORZEM CZERWONYM, ŚRÓDZIEMNYM CZY EGEJSKIM, ALE JUŻ W NASTĘPNE WAKACJE WRACAMY Z NOSTALGIĄ NAD BAŁTYK. DLACZEGO? CO PRZYCIĄGA POLAKÓW NA WYBRZEŻE BAŁTYCKIE? BO NA PEWNO NIE SŁOŃCE. / AFTER SPENDING A SUMMER ON THE RED, MEDITERRANEAN OR AEGEAN SEASIDE, WE INEVITABLY MAKE OUR NOSTALGIC RETURN TO THE BALTIC THE NEXT YEAR. WHY? WHAT IS THAT DRAWS POLES TO THE BALTIC COAST? CERTAINLY NOT THE SUN. TEKST/BY:

Olga Dębicka

WIATR OD MORZA Call of the North

40

41

Polish Hits

Nad Bałtyk przyciągają szerokie i długie piaszczyste plaże z pasem trawiastych wydm i pachnących sosnowych lasów.

Wystarczy dostać w kość na twardych kamienistych plażach pośród skałek na Wybrzeżu Lazurowym, by zatęsknić za aksamitnym piaskiem Bałtyku. Dodajmy, że nawet te najbardziej wymarzone plaże świata: Ipanema i Copacabana w Rio, znajdują się przy ruchliwej ulicy, a polskie plaże są osadzone w przyrodzie. I może warto poświęcić drinka pod palmą dla zapachu sosny – bardzo zdrowego dla astmatyków.

Bo nigdzie indziej morze tak nie pachnie: to zapach glonów i ryb niesiony wiatrem od morza, często srogim i porywistym.

Grafitowo-granatowy kolor wody pewnie przegrywa z krystalicznym lazurem Morza Śródziemnego, ale jakże ten gra-

The main thing the Baltic has going for it are its long, wide sandy beaches with strips of grassy sand dunes and fragrant pine forests behind them. The discomfort of the hard stony beaches among the rocks of the Côte d’Azur will soon have you longing for the powdery sand of the Baltic coast. Here, we just might add that the world’s “dream beaches”, viz.

Ipanema and Copacabana in Rio, adjoin busy streets while Poland’s beaches are wild and surrounded by nature. So it happen to suffer from asthma.

No other sea has such an intense aroma of algae and fish.

The Baltic beaches draws people like a magnet, calling them to the North and its often strong and gusty sea winds. The somewhat gloomy navy blue of the water might pale beside the crystal-clear azure of the water of the Meditteranean, but at the same time, it is romantic, classical and ideal for sailing.

Kashubians are people of the sea and they have a saying that goes: “If you can’t pray, go to the sea.” There is something mystical about the Baltic, the same way that Norwegians have made a religion out of their nature and fjords.

The Baltic is dotted with bars and harbours, smokehouses, fish and chip shops that draw you in with an irresistible aroma of fried flounder, kiosks selling sweet waffles, and seaside towns oozing idyllic ambience. The Baltic is the place to be, even

Bałtycki bursztyn. U góry: Gdańsk, nabrzeże Motławy.

Baltic amber. Top: The Motlawa riverbank in Gdańsk.

42

© SIME/FREE, SHUT TERSTOCK. POPRZEDNIE STRONY/PREVIOUS PAGES:SHUT TERSTOCK

POLSKIE PRZEBOJE

nat Bałtyku jest romantyczny i żeglarski! I jak powiadają starzy Kaszubi, ludzie morza: „Jeśli nie umiesz się modlić, idź nad morze”. Bałtyk ma w sobie coś mistycznego, to tak jak dla Norwegów natura i ich fiordy.

Sielska jest także atmosfera miejscowości bałtyckich: barów i przystani rybnych, wędzarni i smażalni nęcących zapachem smażonej flądry, budek ze słodkimi goframi. I nawet jeśli pada deszcz, to warto nad Bałtyk! Dla marszruty w żółtym sztormiaku wzdłuż linii morza i wzburzonych białych grzyw fal, dla jodu i rześkiego powietrza, dla zbierania bursztynów ukrytych po sztormie w mokrym piasku. Dodajmy do tego takie atrakcje bałtyckich miejscowości jak: latarnie morskie, zatopione wraki, fokarium, małe porty i mariny, urwiste klify, wędrujące wydmy i ruchome piaski porośnięte mikołajkiem nadmorskim. Nie bez znaczenia jest i to, że wiele spośród bałtyckich miejscowości posiada certyfikaty Błękitnej Flagi będące gwarancją czystości wód i piasku oraz bezpieczeństwa.

REJS NA HEL Redaktorzy przewodnika Lonely Planet właśnie z takich powodów polecają Pomorze Wschodnie (Mierzeję Helską) na równi z wybrzeżem Walii, które ich zdaniem przewyższa naturalnym pięknem akwen Morza Śródziemnego. Z brytyjską Walią polskie wybrzeże łączy dość chłodne lato i możliwość

when it’s bucketing down and the sun is nowhere to be found. You can don a yellow oilskin jacket and walk along the shore, watch the foaming crests of churning waves, breathe in the iodine and the crisp air, which feels like a marine aerosol, and pick up chunks of amber buried in the wet sand after the storm. Baltic resorts offer no end of attractions – lighthouses, underwater wrecks, a seal aquarium, small harbours and marinas, and unspoiled nature – steep cliffs, marching dunes and quick sands overgrown by sea holly. It is important to note that many Baltic resorts have been awarded the Blue Flag certificate, which guarantees that the local sand and water are clean and safe.

A CRUISE TO HEL This is why Lonely Planet recommends the Hel Peninsula in Eastern Pomerania. They even put it on a par with the Welsh coast and say that it beats the Mediterranean for natural beauty. Other things the Welsh and Polish coastlines have in common include fairly cool summers and breathtaking clifftop walks with plenty of sights (especially small towns and castles) along the way. The unique Hel Peninsula is a 34-kilometre forested embankment with sand dunes, open sea beaches and the town of Hel at its tip. Strong winds make this a windsurfer’s and kitesurfer’s paradise, and there is a seal REKLAMA

Najwyższy czas na inwestycję w zdrowy sen Jedną trzecią życia spędzamy śpiąc. W Hästens prawdziwa wartość snu od pokoleń jest naszą pasją.

Każde łóżko tworzone jest ręcznie w Szwecji z naturalnych materiałów przez naszych utalentowanych rękodzielników. To więcej niż produkt; to trwała inwestycja w zdrowie i lepsze samopoczucie.

Przekonaj się, jak łóżko Hästens zmieni Twoje życie…

Tego lata łóżka Hästens dostępne są w wyjątkowych cenach. Szczegółowe informacje uzyskasz w Hästens Concept Store. hastens.com

HÄSTENS STORE GDAŃSK 80-339 Gdańsk, al. Grunwaldzka 569 gdansk@lozkahastens.pl, tel.: 58 342 47 35 HÄSTENS STORE WARSZAWA 03-286 Warszawa, ul. Malborska 41 (Domoteka) warszawa@lozkahastens.pl, tel.: 22 331 17 07 | lozkahastens.pl

Polish Hits

wielokilometrowych spacerów wzdłuż zapierających dech w piersiach klifów ze zwiedzaniem po drodze miasteczek i zameczków.

Unikatowy Półwysep Helski to 34-kilometrowy zalesiony wał z wydmami i plażami na otwartym morzu i miejscowością Hel na końcu cypla. Ze względu na bardzo silny wiatr półwysep to mekka dla wind- i kitesurferów. Wielką atrakcją jest fokarium ze skorymi do zabaw i cyrkowych sztuczek fokami.

SZLAKIEM LATARNI I MARSZ ŚLEDZIA Latarnie morskie nad Bałtykiem kiedyś wskazywały drogę statkom, dzisiaj są punktami wyznaczającymi malowniczą trasę wzdłuż polskiego wybrzeża. Jest ich w sumie 13. Na przykład czerwona, wysoka na 40 m latarnia w Helu albo latarnia w Stilo na szczycie wzgórza czy ta na przylądku Rozewie, na najbardziej wysuniętym krańcu Polski (tutaj też znajduje się Muzeum Latarnictwa). Za najpiękniejszą uznawana jest latarnia w Kołobrzegu: majestatyczna i militarna, położona w samym porcie. A najwyższa jest ta w Świnoujściu – ma prawie 65 m. Aby spojrzeć z góry, trzeba pokonać 308 schodów, ale warto: rozciąga się z niej widok na kawał wybrzeża polskiego i niemieckiego.

BAŁTYK TO ZAPACH SOSNY I GLONÓW I ZBIERANIE BURSZTYNÓW W MOKRYM PIASKU PO SZTORMIE. WE LOVE THE BALTIC SEA FOR ITS UNIQUE AROMA OF PINE TREES AND ALGAE AND CHUNKS OF AMBER STUCK IN THE WET SAND.

Półwysep Helski.

The Hel Penninsula.

44

aquarium whose residents are always ready to play and show their tricks. Hel also has plenty of bunkers and military reinforcements waiting to be explored, which makes it a genuine treasure trove for militaria enthusiasts.

THE LIGHTHOUSE ROUTE AND THE HERRING MARCH Baltic lighthouses used to guide ships, but are now defining landmarks along the picture perfect route that runs along the Polish coastline. There are thirteen lighthouses, including the 40-metre red lighthouse in Hel and the Stilo lighthouse on top of the hill. There is another one in Cape Rozewie. This is Poland’s most northerly point and has a Lighthouse Museum.

The most beautiful is the lighthouse in Kołobrzeg. This is majestic and military and stands right in the heart of the port.

The tallest (almost 65 m) is in Świnoujście. You have to climb 308 steps to the top, but the panoramic view of the Polish and German coastline is worth it. If you feel up to exploring the coast by water, then the Herring March across the Baltic Sea is a real experience. This is a pedestrian march across the shallows of the Baltic Sea. There is nothing like it anywhere in the world. It starts in the town of Kuźnica in the Hel Peninsula and ends in Rewa on the other side of Puck Bay. Last year, it

© BILDERBERG/CZARNY KOT

POLSKIE PRZEBOJE

Na tych, którzy nie obawiają się zwiedzać wybrzeża… wodą, czeka wyjątkowa atrakcja: Marsz Śledzia przez Bałtyk. To jedyny w Polsce i na świecie marsz pieszo przez morze po płyciznach Bałtyku z miejscowości Kuźnica na Półwyspie Helskim do Rewy po drugiej stronie Zatoki Puckiej. Trasa nie jest łatwa, bo Bałtyk jest zimnym morzem. Czasami ci, którzy już nie mają siły płynąć na głębokich odcinkach wody, czepiają się lin i ciągną ich łodzie motorowe. Po ukończeniu marszu uczestnicy wyglądają rzeczywiście jak wymoczone śledzie.

LISTA BAŁTYCKICH PRZEBOJÓW Pośród najlepszych polskich kurortów nad Bałtykiem wymieniane są w ścisłej czołówce: Świnoujście, Ustka, Kołobrzeg, Sopot, Gdańsk, Międzyzdroje i Jastarnia – jako te najpiękniejsze i najciekawsze. Każda z tych miejscowości przyciąga czym innym. Położone na 44 wyspach Świnoujście słynie z najszerszej plaży, przekraczającej nawet 200 m. Do Kołobrzegu – największego kurortu Pomorza Zachodniego – turyści przyjeżdżają po zdrowie, ze względu na występujące tu źródła solankowe i kopalnie borowiny. Ze względu na uzdrowiska i hotele spa miasto cieszy się powodzeniem wśród turystów także jesienią i zimą. Do Sopotu ludzie lgną jak do luksusu. Na Monciaku (głównym deptaku ulicy Monte Cassino) królują lans, moda i ekstrawagancja. To kurort aspirujący

attracted a record hundred participants. The course is not an easy one, because the Baltic is cold. It sometimes happens that people do not have the strength to swim the deep sections and have to be towed by motorboat. The participants look like soaked herrings after the march.

BALTIC ATTRACTIONS Lists of the best Baltic resorts in Poland compiled by various travel magazines and portals usually have Świnoujście, Ustka, Kołobrzeg, Sopot, Gdańsk, Międzyzdroje and Jastarnia at the top as being the most beautiful and exciting destinations.

Each of these resorts has something special going for it. Świnoujście is sprawled out over 44 islands and is famous for having the broadest beach in the country. The beach is more than 200 m wide in places. People flock to Kołobrzeg, the biggest resort in Western Pomerania, for health reasons.

The city is famous for its salt-water springs and therapeutic mud deposits. All those years of construction and renovation have paid off – the city is now witnessing a genuine revival and is packed with holidaymakers in autumn and winter thanks to its health resorts and spa hotels. Sopot draws people in with its pronounced air of luxury. The popular Monciak (the main Monte Cassino promenade) celebrates flaunting, fashion and extravagance. You can rub shoulders with famous REKLAMA

Ugaś pragnienie swojej skóry Enrich and moisturize your skin

Wraz z wiekiem skóra twarzy, szyi, dekoltu i dłoni odmawia posłuszeństwa, obserwujemy jak traci jędrność, staje się wiotka i mało elastyczna. Dziś dzięki rozwojowi medycyny estetycznej powstała całkiem nowa kategoria zabiegów, które bezinwazyjnie i skutecznie zwalczają efekty zwiotczenia skóry. Najlepsze rezultaty osiągamy stosując łączone techniki zabiegowe: wykorzystujące wysoką energię oraz odpowiednie preparaty nawilżające i rewitalizujące. Urządzeniami wykorzystujacymi wysoką energię są światło podczerwone oraz laser frakcyjny, które skracają włókna kolagenowe i pobudzają komórki skóry do produkcji elementów elastycznych. Doskonałym uzupełnieniem tych zabiegów jest mezoterapia igłowa , którą dobieramy w zależności od wskazania. Proponujemy skorzystanie z francuskich preparatów Cytocare Laboratorium Revitacare. Preparaty Cytocare oprócz kwasu hialuronowego, zawierają aż 55 substancji aktywnych takich jak aminokwasy i witaminy. Seria zabiegów zapewnia intensywne nawilżenie i rozświetlenie, zagęszczenie i regenerację skóry.

Zabiegi mezoterapii wspomagają również laseroterapię w walce z wiotkością skóry i rozstępami. Preparatem stosowanym w tym przypadku jest Stretchcare, dzięki któremu uzyskujemy efekt napięcia i wzmocnienia skóry oraz spłycenie rozstępu. Zawartość kwasu hialuronowego powoduje nawilżenie i regenerację. Skóra staje się gładka i elastyczna.

With time the skin of your face, neck and décolletage (or cleavage) gets older. You can see how the skin loses its firmness, becomes slack and not very flexible. Today aesthetic medicine has created a completely new category of treatment that is non-invasive and effective against the effects of skin laxity. The best results are achieved by applying combined treatment techniques. They use high energy as well as specific moisturizing and revitalizing substances. Namely, they involve using infrared light and fractional laser that shorten collagen fibers and stimulate skin cells to produce flexible elements. The above treatments are perfectly accompanied by needle mesotherapy. We highly recommend a wide range of the French preparations made by Cytocare Revitacare Laboratory. A series of treatments ensure intense hydration and illumination, density and regeneration of the skin. Mesotherapy laser therapy also helps in the fight against skin laxity and skin stretch marks.

The preparation used in this case is Stretchcare. It strengthens the skin, makes it more tense, and the stretch marks get less deep. The concentration of hyaluronic acid results in hydration and revitalization of the skin. That is why the skin is smooth and elastic again.

Carpe Diem Centrum Medycyny Estetycznej Al. KEN 98 lok U 17, 02-777 Warszawa • Tel. 608 888 888 • www.carpediem-klinika.pl

Na zdjęciu: dr Magdalena Opadczuk i Sylwia Gliwa.

Na hasło Kaleidoscope oferujemy 20% rabat na mezoterapię igłową Cytocare i zabiegi z użyciem kwasu hialuronowego. Rabat dotyczy cen regularnych i jest ważny do 31.07.2014 r.

Please quote Kaleidoscope to receive 20% discount on needle Cytocare mesotherapy and treatments with hialuronic acid. Offers applies only to regular prices and it is valid until 31.07.2014 r.

45

POLSKIE PRZEBOJE

Polish Hits

do rangi europejskiej – tu bawią się festiwalowe gwiazdy gdyńskiego Open'era i innych imprez festiwalowych, tenisowych, show-biznesowych. Koniecznie trzeba przejść się po najdłuższym w Europie drewnianym molo. Ale i w słynnym kurorcie można uciec przed tłumem, wystarczy wybrać się do górnego Sopotu na spacer pośród poniemieckich willi, ogrodów, werand. To uczta dla oczu i ducha: piękne odrzwia, stylowe okna i secesyjne balkony.

Doskonałą bazą wypadową do zwiedzania Trójmiasta, w tym ponad 1000-letniego hanzeatyckiego Gdańska – jest Gdynia.

Na skwerze Kościuszki czuje się zapach morza i swobodną atmosferę portowego miasta. Przy nabrzeżu cumują jachty, przybijają tu luksusowe wycieczkowce. Warto wybrać się do którejś z knajp na szanty, a dzieci zabrać na przypominający

actors and other celebrities hiding behind shades here. The resort has truly European aspirations – Sopot is the playground for the star performers of the Opener festival (held in Gdynia every year) and other music, tennis and show business events. You can’t miss taking a walk down Europe’s longest wooden pier. And if want to get away from the crowds for a while, venture into Upper Sopot and take a walk around its many German villas, gardens and verandas. This is a feast for eyes and soul.

Gdynia is the best base for exploring the Tri-City, including the 1,000-year-old Hanseatic port of Gdańsk. Take a walk down to Kościuszki Square to breathe in the sea fragrance and soak up the laid back ambience of this port city. Yachts wait moored at the wharf and luxury cruisers. Make sure you

małpi gaj plac zabaw na miejskiej plaży. A najpiękniejsza i najbardziej romantyczna gdyńska plaża to ta w Orłowie: urwisty klif, molo, przystań rybacka, tawerna, wiklinowe kosze do schronienia przed wiatrem. Ten nadmorski zakątek wykorzystywany był nieraz jako kadr w polskich filmach. Łeba to krajobrazy księżycowe albo jak z pustyni. To tony piasku i niesamowite wydmy, wysokie nawet na 40 m n.p.m.

46

pop into a local hangout to listen to a few sea shanties and take the children to the beach playground. This looks like a ropes course. Orłowo is Gdynia’s most picturesque and romantic beach – a precipitous cliff, a pier, a fishing harbour, a tavern, and wicker cots to offer shelter from the wind.

Dozens of Polish films have been shot on location here. Łeba resembles a lunar or desert landscape with its tonnes of

© JAN WŁODARCZYK/BEW

Plaże nad polskim Bałtykiem nie tracą uroku także poza sezonem.

The beaches on the Baltic coast are as charming as ever at any time of year.

Polish Hits

Nad nimi góruje zamek, nie z piasku, a prawdziwy – obecnie jest w nim hotel. Do odwiedzin latem Łeby zachęcają jeszcze inne atuty: sąsiedztwo Słowińskiego Parku Narodowego (ruchome wydmy, do zdobycia Rowokół – święta góra Słowińców) czy choćby wyprawy kutrami na wielką rybę.

Dębki to raj dla windsurferów i naturystów, a kto lubi gwar i tłum, może się wybrać do Międzyzdrojów. Ze względu na odbywający się w lipcu Festiwal Gwiazd nazywane są polskim Monte Carlo albo polskim Malibu. Ze 100-metrowej góry Gosań, najwyższego wzniesienia na Wybrzeżu, widać hektary Bałtyku. Z Międzyzdrojów można robić wypady na tajemnicze uroczyska Wolińskiego Parku Narodowego.

PIASEK TO ZASYPUJE, TO ODSYPUJE Nad polskim Bałtykiem nie brak nie do końca odkrytych przez turystów zakątków, takich jak Mierzeja Wiślana z Krynicą Morską. Można tu jeszcze znaleźć takie niewielkie osady jak Piaski, stara wieś rybacka, zaciszna i senna, leżąca zaledwie 4 km od granicy z Rosją. Wydmy wędrują, ruchomy piasek to zasypuje, to odsypuje Piaski (osada kilka razy zmieniała położenie), a mieszkańcy jak dawniej, całe dnie spędzają na morzu. Piaski są dla tych, którzy nad Bałtykiem szukają wyciszenia i odosobnienia. Bo niewiele jest na świecie podobnych miejsc, gdzie można jeszcze znaleźć spokój i wsłuchać się w siebie. ☐

sand and awe-inspiring dunes, some rising to 40 m. Looming over them is a castle – not a sand castle but a real one converted into a hotel. Łeba has much more to offer in summer – thanks to the proximity of the Słowiński National Park (mobile dunes and Rowokół, the sacred hill of the Slovincian people) and fishing cruises in cutters.

Dębki is a favourite among windsurfers and nudists. But if you prefer vibrant and crowded resorts, Międzyzdroje is definitely a better choice. Dubbed the Polish Monte Carlo or the Polish Malibu, the town hosts the Star Festival in July. The 100-metre Gosań Hil, the tallest rise on the coast offers a view over the expanse of the Baltic. Międzyzdroje is the perfect springboard for visiting the mysterious Wolin National Park.

ADVANCING AND RETREATING SAND There are plenty of places on Poland’s Baltic coast that tourists have not yet discovered. The Vistula Spit, with the popular resort of Krynica Morska, is one. The Vistula Spit still has tiny hamlets like Piaski, a quiet and languid old fishing village just 4 km from the Russian border. The dunes are on the march.

They advance on and then retreat from Piaski. The village has moved several times, but the locals spend their days on the sea – just as they always have. Piaski is the perfect destination if you are looking for calm and isolation. There are very few places like this in the world – places where you can find peace

© DAMIAN KRAMSKI/AGENCJA GAZETA

POLSKIE PRZEBOJE

NAD POLSKIM BAŁTYKIEM NIE BRAK ZAKĄTKÓW WCIĄŻ NIE DO KOŃCA ODKRYTYCH PRZEZ TURYSTÓW. THERE ARE PLENTY OF PLACES ON POLAND’S BALTIC COAST THAT TOURISTSHAVE NOT YET DISCOVERED. 48

© AKPA

Łeba, ruchome wydmy w Słowińskim Parku Narodowym.

Stawa Młyny – znak nawigacyjny w kształcie wiatraka The mobile dunes in the Słowiński National Park near Łeba. – jest jednym z symboli Świnoujścia.

Agnieszka and Mateusz Etynkowski are happy to see the highland attire appreciated and worn by people on the streets.

Geberit AquaClean Toaleta myjąca

Wyjątkowa czystość Poznajcie Państwo zupełnie nowe uczucie świeżości i czystości używając Geberit AquaClean. Toaleta z funkcją podmywania, którą można łatwo uruchomić naciskając przycisk. Ciepły strumień wody gwarantuje dobre samopoczucie i lepszą higienę na co dzień. → www.geberit-aquaclean.pl lub + 48/22/ 843 06 96

ROZMOWY O BIZNESIE

Business Talk

POŚWIĘCAJĄC SIĘ OPIECE

Devoted to provide care

JAK OPIEKĘ NAD OSOBAMI STARSZYMI PRZEKUĆ W MIĘDZYNARODOWY SUKCES, A JAK NA JEGO ROZWÓJ WPŁYWAJĄ ZMIANY SPOŁECZNE, WYJAŚNIA ŁUKASZ PUCIŁOWSKI, PREZES GRUPY KAPITAŁOWEJ PROMEDICA24. / ŁUKASZ PUCIŁOWSKI, CEO OF PROMEDICA24 CAPITAL GROUP, EXPLAINS HOW TO MAKE ELDERCARE AN INTERNATIONAL SUCCESS AND DISCUSSES THE IMPACT OF SOCIAL CHANGE ON ITS DEVELOPMENT. ROZMAWIA/INTERVIEW:

Piotr Gozdowski

Model biznesowy Promedica24 skonstruowany jest tak, że głównymi obszarami działalności są państwa Europy Zachodniej. Jesteście liderem rynku usług opieki nad oso-

50

bami starszymi w Niemczech, rozpoczynacie działalność w Wielkiej Brytanii i kolejnych krajach. Do czego firmie potrzebny jest rynek polski?

In line with Promedica24’s business model, your core market is Western Europe. You are the eldercare market leader in Germany and the company is now launching operations in the UK and other countries. Why do you need the Polish market?

Until recently, we were seen in Poland as a company that recruited care workers but did not actually provide care. But we are a company with Polish roots and we see profound changes in Poland’s approach to elderly care. Poland is a country with strong family bonds and it was unacceptable to have someone else, let alone an elderly care home, look

© MP

Rzeczywiście do tej pory w Polsce byliśmy kojarzeni jako spółka rekrutująca pracowników – opiekunki i opiekunów, a nie zajmująca się opieką. Niemniej jesteśmy firmą z polskimi korzeniami, a na polskim rynku obserwujemy głębokie zmiany w podejściu do kwestii opieki nad osobami starszymi. Polska jest krajem bardzo rodzinnym i jeszcze niedawno nie było mile widziane, by dzieci przekazywały opiekę nad rodzicami w obce ręce, a tym bardziej do domu opieki. Obecnie wynajęcie całodobowej opieki nie jest postrzegane jako coś złego, zwłaszcza jeśli taka opieka odbywa się w miejscu zamieszkania osoby starszej, a tak działa nasza firma. Dobrym sposobem na przełamanie oporów wobec takiej formy wsparcia może być oferta opieki wakacyjnej, którą właśnie wprowadziliśmy.

Do niedawna sposób działania firmy był bardzo przejrzysty – opiekunki i opiekunowie rekrutowani byli w jednym kraju, a pracowali w drugim. Obecnie współpracownicy pochodzą z czterech krajów, usługi świadczą w trzech, a ta liczba niedługo się powiększy. Do tego dochodzą relacje z zagranicznym właścicielem.

Trudno zarządza się firmą działającą w tak wielu państwach?

Sukces, jaki odnieśliśmy w Niemczech, pokazuje, że jednak nie aż tak trudno.

Nasz model biznesowy wymagał od kadry zarządzającej na każdym szczeblu odnajdywania się w odmiennych kulturach. Aby przezwyciężyć różnice kulturowe, opiekunki i opiekunów szkolimy w tych obszarach, które mają wpływ na ich adaptację i funkcjonowanie w danym kraju, o nauce właściwego języka nie wspominając. Każdy ze współpracujących z nami opiekunów jest przypisany do tzw. opiekuna kontraktu, który czuwa nad prawidłowym przebiegiem kontraktu i jest pomocny we wszelkich trudnych sytuacjach.

Co pańskim zdaniem umożliwiło spółce Promedica24 odnieść sukces na trudnym niemieckim rynku?

Bardzo ważnym aspektem naszych usług jest ich pełna legalność. Wedle szacunków, w Niemczech pracuje 200 tys. opiekunek z Polski, a tylko 15 tys. legalnie. Dużą rolę odgrywa też pogłębiona analiza potrzeb każdego klienta, podczas której staramy się wykluczyć możliwość złego dopasowania do niego opiekunki. Mocno postawiliśmy również na rozwój sieci sprzedaży i jakość obsługi. Zarządzamy naszymi kontraktami 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Posiadamy całodobowe centrum kontaktowe, które przejmuje ciężar obsługi i rozwiązywania problemów, kiedy opiekunowie kontraktów są poza biurem. Oczywiście obsługa jest dopasowana językowo do danego kraju. Reasumując, stosunek jakości do ceny jest w naszym przypadku mocno wyważony. ☐ Tekst powstał przy współpracy z firmą Promedica24.

WAŻNYM ASPEKTEM USŁUG PROMEDICA24 JEST ICH PEŁNA LEGALNOŚĆ I ANALIZA POTRZEB KLIENTA. OUR SERVICES ARE COMPLETELY LEGAL AND WE PERFORM AN IN-DEPTH ANALYSIS OF EVERY CLIENT’S NEEDS, WHICH IS AN IMPORTANT ASPECT OF OUR BUSINESS. after your parents not so long ago.

Today, there is nothing wrong with hiring a 24-hour care worker, especially in the person’s own home, and this is how we operate. Our new holiday care service is a good way to overcome resistance.

Until recently, the company was extremely transparent – care workers were recruited in one country and worked in another.

Right now, your caregivers come from four countries and provide services in three others. There will be more markets in the near future. And you have a foreign owner. Is it difficult to manage a company operating in so many countries?

Our success in Germany proves that it’s not all that hard. To overcome cultural differences, we train our care workers in those areas that will affect their adaptation and functioning in a given country and teach them the language if need be. All caregivers who work with us have their own contract supervisors who oversee contract performance and offer assistance in all sorts of difficult situations.

What, in your opinion, has contributed to Promedica24’s success on the challenging German market?

Our services have one major advantage – they are completely legal. Estimates indicate that there are 200,000 Polish caregivers working in Germany, but only 15,000 of them are legally employed. Equally important is the in-depth need analysis conducted for each and every customer. This helps us select the most suitable care worker.

We also focus on developing our sales network and service quality. We manage our contracts 24 hours a day, 7 days a week. We also have a 24 hour contact centre which is accountable for service provision and problem solving when contract supervisors are out of the office.

Our services are obviously available in local languages. To sum up, we have a well balanced price/quality ratio. ☐ The article was written in cooperation with Promedica24.

51

NAUKA

Science

OKABLOWANY LAS The Wired Forest

CIEPLEJSZE ZIMY SKUTKUJĄ PRZEMARZANIEM DRZEW, A KWAŚNE DESZCZE SZKODZĄ NAWET WTEDY, GDY JUŻ NIE PADAJĄ – DOWIODŁO PONAD 50 LAT DOŚWIADCZEŃ W EKSPERYMENTALNYM LESIE POTOKU HUBBARD. / WARMER WINTERS ALLOW FROST TO PENETRATE TREES, WHILE ACID RAIN CAN CAUSE DAMAGE, EVEN WHEN IT IS NOT RAINING – THESE ARE JUST SOME OF THE FINDINGS FROM THE MORE THAN 50 YEARS OF RESEARCH CARRIED OUT AT THE HUBBARD BROOK EXPERIMENTAL FOREST. Wojciech Mikołuszko

Znak „Teren badawczy.

Nie wchodzić”, który wisi na drzewie w środku lasu, nie przestrasza dr Pameli Templer. Mija go z uśmiechem, by dotrzeć do niewielkiego drewnianego domku. Gdy otwiera jego drzwi, odsłania plątaninę drutów, przycisków i bezpieczników.

Za ich pomocą, jak wyjaśnia, steruje się 4 km kabli zakopanych w leśnej glebie na głębokości 10 cm. Ich zadaniem jest ogrzewanie ziemi wokół drzew o równe 5 st. Celsjusza.

WAPNIEM W KWAŚNE DESZCZE Tak wygląda najnowsze spośród wielu nie mniej dziwnych doświadczeń, jakie przeprowadza się na ponad 3 tys. ha Eksperymentalnego Lasu Potoku Hubbard (Hubbard Brook Experimental Forest). Blisko 50 lat temu obszar ten, położony na stokach Appalachów w amerykańskim stanie New Hampshire, oddano całkowicie w ręce naukowców. Uczeni zaś ochoczo wykorzystali go dla swych najbardziej zwariowanych pomysłów. Zaczęli na przykład co roku liczyć wszystkie ptaki na wybranych powierzchniach. Tak obserwowali, jak przez lata zmienia się ich skład gatunkowy i liczebność. Mierzyli także chlor w pobliskim jeziorku, co pozwoliło odkryć, jak bardzo jego zawartość wzrosła po wybudowaniu pobliskiej autostrady. A wreszcie zimą 1965 r. w zlewni jednego ze strumieni do czysta wycięli las. Teren ten jeszcze przez trzy lata spryskiwali herbicydami, by zapobiec odrastaniu drzew.

Jednocześnie mierzyli, jakie substancje wypływają z lasu.

Jako pierwsze uciekły związki azotu, które decydują o żyzności gleby. To było jeszcze zrozumiałe, bo gleba bez roślinności

52

A tree in the middle of the forest bears a sign that reads “Research area. Do not enter”. This does nothing to deter Dr Pamela Templer, who walks past it with a smile to get to a tiny wooden cottage. She opens the door to reveal a tangle of cables, buttons and safety fuses. She explains that all this controls four kilometres of wiring buried 10 cm beneath the surface of the forest soil to raise the temperature around the trees by exactly 5 degrees Celsius.

LIME VS. ACID RAIN This is the latest of the many bizarre experiments conducted at the Hubbard Brook Experimental Forest. The forest, which covers more than 3,000 hectares along the slopes of the Appalachian Mountains in New Hampshire, was handed over to scientists almost 50 years ago, and they have been testing their wildest theories there ever since. For instance, they have been counting bird numbers in selected areas every year to observe changes in species composition and bird populations. They have also been measuring chlorine levels in the nearby lake. This has helped them track the increase in concentration caused by the construction of a motorway nearby.

And finally, in the winter of 1965, they cut down the stretch of forest in the catchment area of a local brook and treated the soil with herbicides for three years to prevent regrowth. At the same time, they measured the flux of some of the forest substances. Nitrogen compounds, which determine soil fertility, were the first to demonstrate a sharp decrease. This was perfectly understandable, as the soil could no longer retain them when deprived of plant cover. But calcium essential for the proper functioning of plants began to leak out from the deforested area soon afterwards. Without calcium, trees do not grow and are prone to infections. This left scien-

© GET TYIMAGES, VINCE PAT TON/HUBBARD BROOK EXPERIMENTAL FOREST

TEKST/BY:

53

Science

nie potrafi ich zatrzymać na miejscu. Ale wkrótce potem z miejsc wylesionych zaczął wypływać wapń – pierwiastek, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania roślin. Bez niego drzewa rosną gorzej i więcej chorują. „Dlaczego wapń zaczął wyciekać?” – głowili się naukowcy.

Szukając wyjaśnienia, przypomnieli sobie, że już wcześniej dochodziły słuchy o wyciekaniu stąd wapnia, choć nie na taką skalę. Otóż w pewnej odległości od tego terenu leżały fabryki, które dymiły siarką i azotem. Związki tych pierwiastków unosiły się w chmury i tam, reagując z kroplami wody, zamieniały się w kwasy: siarkowy i azotowy. Potem, gnane przez wiatr, opadały na las w postaci kwaśnych deszczów.

Wtedy zaś ujemne jony kwasów wymywały z gleby dodatnio naładowany wapń. Eksperyment z wycięciem lasów pokazał, że brak drzew dramatycznie zwiększa ucieczkę tego pierwiastka. To poważne ostrzeżenie dla leśników, którzy gospodarują na obszarach zanieczyszczonych. Nawet jeśli kwaśne deszcze już tam nie padają, to nadal wpływają na środowisko.

Wystarczy wyciąć drzewa, by to się ujawniło i gleba została katastrofalnie wyjałowiona.

KABLAMI W GLOBALNE OCIEPLENIE Kolejną niespodziankę sprawiły badaczom zmiany klimatyczne. Coroczne pomiary dowiodły bowiem, że w wyniku ocieplania się klimatu w Eksperymentalnym Lesie Potoku Hubbard od lat 50. XX w. zmniejsza się tam pokrywa śnieżna. A biała płachta na ziemi działa zimą jak kołderka. Naukowcy przypuszczali więc, że gdyby jej zabrakło, mróz dotarłby do żyjących pod ziemią zwierząt i wiele z nich by zginęło. Niska temperatura mogłaby także zniszczyć korzenie drzew. By się przekonać, czy rzeczywiście tak się dzieje, naukowcy zakopali w glebie małe kamery. Dzięki nim udało się zaobserwować, że zimą, przy braku śniegu, korzenie drzew naprawdę obumierają.

Teraz zaś dr Templer z Boston University wyznaczyła cztery powierzchnie badawcze. W dwóch z nich ogrzewa glebę o 5°C. Zimą na jednej z ocieplanych i na jednej z nieocieplanych pracowicie usuwa każdą płachtę śniegu. Jednocześnie sprawdza wzrost drzew oraz zawartość minerałów. Tak ma zamiar pracować przez co najmniej pięć lat. Wyniki jej eksperymentu, które mają pokazać wpływ ocieplenia klimatu bezśnieżnych zim na las, zapewne przyniosą parę niespodzianek. Może też zachęcą badaczy do kolejnych doświadczeń na rozpoczęte właśnie drugie pięćdziesięciolecie Eksperymentalnego Lasu Potoku Hubbard. W końcu nadal jest tu wiele fragmentów, w których nie prowadzi się eksperymentów. Czekają na dobre pomysły. ☐ 54

tists wondering why the calcium levels were plummeting.

While looking for the explanation, they remembered previous reports of local calcium flux on a much smaller scale. Emissions from factories situated a certain distance away contained sulphur and nitrogen. The compounds of these two elements soared into the clouds and reacted with droplets of water to form sulphuric and nitric acids before being driven on by the wind to descend onto the forest as acid rain. The negative ions washed the positively charged calcium out of the soil. The tree removal experiment proved that an absence of trees dramatically increases the flux of this element. This is a serious warning for foresters managing contaminated areas.

And acidic precipitation impacts the environment even after the acid rain has stopped. Tree felling is enough to trigger this reaction and dramatically leach the soil of its nutrients.

Another experiment was conducted in 1999 to see whether soil liming reinforces forest recovery. Aeroplanes spread more than half a tonne of lime over a selected stretch of forest.

The topsoil became less acidic and ferns began to flourish almost immediately. The foliage of the sugar maple, one of the key local species, contained increased levels of calcium.

Whether this intervention has any unforeseen side effects remains to be verified.

WIRES VS. GLOBAL WARMING Climate change has dealt researchers another surprise. Annual measurements have proved that the snow cover in Hubbard Brook Experimental Forest has been receding since the 1950s on account of global warming. This layer of snow acts as a protective blanket in winter. Researchers hypothesised that if it vanished altogether, the frost would reach animals underground and kill many of them. Low temperatures could also destroy tree roots. They buried tiny cameras in the soil to see whether these predictions would come true. Dr Templer of Boston University has delimited four new research areas. The soil temperature has been raised 5°C in two of them. Every patch of snow is meticulously removed from one heated and one unheated area in winter, and tree growth and mineral levels are monitored. Dr Templer plans to continue her experiment for at least five years in order to determine the impact of global warming and snowless winters on the forest. She is expecting the unexpected. Other scientists may be encouraged to launch new experiments on the eve of another fifty years of the Hubbard Brook Experimental Forest. After all, there are many areas of the forest that have never been experimented on and which are crying out for good ideas. ☐

© VINCE PAT TON/HUBBARD BROOK EXPERIMENTAL FOERST

NAUKA

Elle est

cosmopolitaine, ET VOUS?

Buy a furnished apartment.

MOVE in TOMORROW. COSMOPOLITAN TWARDA 2/4 – ready investment in the centre of Warsaw.

RSVP +48 535 10 10 10

www.cosmopolitan.waw.pl

HISTORIA

L

History

N E IC

A J C s

NA O D CH

UDZ

AN I E

s

s License to slim

TEKST/BY: Agata

56

Brandt

ILUSTRACJE/ILLUSTRATIONS Bogna

Sroka-Mucha

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

JUŻ HIPOKRATES PRZESTRZEGAŁ PRZED SKUTKAMI OTYŁOŚCI I ZALECAŁ OGRANICZENIE JEDZENIA ORAZ RUCH. DLA SZCZUPŁEJ SYLWETKI SIĘGANO PO OCET JABŁKOWY, A NAWET PO… TABLETKI Z JAJAMI TASIEMCA. HISTORIA DIET UCZY NAS, ŻE LUDZKOŚĆ, BY SCHUDNĄĆ, NIE ZAWAHA SIĘ PRZED NICZYM. / HIPPOCRATES WARNED US AGAINST THE CONCEQUENCES OF OBESITY AND RECOMMENDED EATING LESS AND DOING MORE EXERCISE. TO LOSE WEIGHT PEOPLE WOULD RESORT TO DRINKING APPLE CIDER VINEGAR AND SWALLOWING TABLETS WITH TAPEWORM EGGS. THE LONG HISTORY OF DIETS DEMONSTRATES THAT MANKIND WILL TRY ANYTHING TO SHED THOSE EXTRA KILOGRAMS.

Dietę odchudzającą przyniosła nam cywilizacja. Człowiek pierwotny cierpiał raczej na niedobór pożywienia, więc przez jakieś 70 tys. pokoleń pożeraliśmy wszystko, co mogliśmy znaleźć, zerwać bądź upolować.

Tyć zaczęliśmy, gdy nauczyliśmy się uprawiać zboża, przetwarzać i przechowywać żywność. Badający mumie naukowcy odkryli, że w tłuszczyk obrastali już starożytni Egipcjanie, którzy tylko na freskach wyglądają na wiotkich i gibkich. W rzeczywistości miewali nadwagę, cierpieli też na cukrzycę i miażdżycę. Zawdzięczali to bogatej w węglowodany diecie, której podstawą były chleb i piwo.

Usiłowali jednak się leczyć i odchudzać, stosowali diety oczyszczające i środki przeczyszczające i powodujące wymioty.

PIÓRKO FLAMINGA Rzymscy patrycjusze… Ci to potrafili zjeść i wypić! Cztery posiłki dziennie (w tym kolacja o północy), a w menu ulubione ptactwo, tłuste mięso wieprzowe, owoce morza, dziczyzna i ryby.

Uczty trwały godzinami, a piórka ze zjedzonych flamingów służyły do wywoływania wymiotów. Dzięki temu biesiadnicy mogli kontynuować ucztę i nie obawiać się, że utyją. Tę „metodę rzymską” poważano również w średniowieczu, uważając ją za leczniczą.

W wiekach średnich praktykowano ciężkie i długotrwałe posty, ale ich przyczyną była potrzeba religijnego umartwienia. Asceza była uważana za drogę do doskonałości, a jej apostołką stała się m.in. Katarzyna ze Sieny, która w wieku 33 lat zmarła z wyczerpania. Jest prawdopodobne, że zagłodziła się na śmierć. Na swój sposób pościł król Anglii Wilhelm Zdobywca, który pod koniec życia bardzo mocno utył.

Legenda głosi, że aby schudnąć, zastosował specyficzną dietę płynną – jedzenie zastępował alkoholem. Nie zdążyła podziałać, bo monarcha zmarł przed upływem roku w wyniku obrażeń po upadku z konia.

Civilisation brought us dieting. Prehistoric people were afflicted with chronic food shortages, so for some 70,000 generations, we gorged on anything we could find, pick or hunt. Our weight only began to balloon once we had learned to cultivate grains, and process and store food. Scientists studying mummies have discovered that, contrary to the many frescos depicting them as slim and slender, the ancient Egyptians actually struggled with weight problems. Not only were they only haunted by obesity, but they also suffered from diabetes and atherosclerosis, which were brought on them by a carbohydrate-rich diet based on bread and beer. Determined to become healthier and slimmer, they resorted to purifying diets, laxatives and emetics.

FLAMINGO’S FEATHER Roman patricians brought feasting to another dimension with four meals a day (including dinner at midnight) and a menu abundant in the nation’s favourite fowl plus fatty pork, seafood, game and fish. Parties continued unabated for hours and the feathers of the devoured flamingos were used to induce vomiting. Then the revellers were ready to feast again. The “Roman method” was attributed with healing properties and was also popular in the Middle Ages. Long and restrictive fasting was also practised at the time – not to lose weight but for religious self-mortifica-

„METODĘ RZYMSKĄ” STOSOWANO RÓWNIEŻ W ŚREDNIOWIECZU, UWAŻAJĄC JĄ ZA LECZNICZĄ.

THE “ROMAN METHOD” WAS ATTRIBUTED WITH HEALING PROPERTIES AND WAS ALSO POPULAR IN THE MIDDLE AGES. tion. Asceticism was believed to lead to excellence. One of its key advocates was Catherine of Siena, who starved herself to death aged 33. The English King William the Conqueror went on an interesting liquid diet to shed unwanted kilos – he consumed only wine and spirits for a certain period of time. We cannot say whether or not it worked because he died within a year in a fatal fall from a horse. Gluttony was revived during the Renaissance and Baroque (when the term Rubenesque was coined) periods. Women often had a glass of apple cider vinegar – regarded as an excellent weight loss potion – for breakfast in the 17th century.

It was the Romantic era that ushered in the craze for a slim figure and somehow associated it with elevated thoughts.

THE LORD OF POTATOES Lord Byron struggled with weight problems all his life. Byron restricted himself to rusks and soda water or potatoes drenched in apple cider vinegar. He also washed down all meals with water, wore thick woollen clothes to sweat out

57

HISTORIA

History

Obżarstwo wróciło do łask w renesansie i baroku (stąd „rubensowskie kształty”). W XVII w. kobiety piły na śniadanie szklankę octu jabłkowego uważanego za wyśmienity środek odchudzający. Smukła sylwetka obowiązywała w epoce romantyzmu, który utożsamiał ją z wysublimowaniem myśli.

fat and suppressed hunger by smoking cigars. Byron was the first celebrity to “infect” his fans with the fad for slimming down. He used to say that a woman should never be seen eating or drinking, unless it was lobster salad and Champagne. Empress Sissi, the wife of Franz Joseph I, was a perfect example of Byron’s idea since at 1.72 m tall she weighed barely 48 kilos. Her waistline was measured every morning by a hairdresser, and if he measured more than 49.5 cm, she would fast the whole day.

KARTOFLANY LORD Lord Byron przez całe życie zmagał się ze skłonnością do tycia. Żywił się herbatnikami i wodą sodową oraz kartoflami z octem jabłkowym. Wodę z nim pił też po każdym posiłku, do tego nosił grube wełniane ubranie, by jak najwięcej z siebie wypocić, a głód zagłuszał paleniem cygar. Byron był pierwszym światowym celebrytą, który „zainfekował” modą na odchudzanie swoich wielbicieli.

Mawiał, że kobieta nigdy nie powinna być widywana przy jedzeniu, chyba że na talerzu miałaby sałatkę z homara, a w kieliszku szampana. Ideałem pod tym względem była cesarzowa Sissi, która przy wzroście 1,72 m ważyła zaledwie 48 kg. Co rano fryzjer mierzył jej talię i jeśli naliczył więcej niż 49,5 cm, pościła przez cały dzień.

HAVE YOU EVER SEEN A CALORIE? In 1829, Sylvester Graham, an American Presbyterian minister and dietician dubbed “Doctor Sawdust”, began to promote a new type of wholegrain flour known as graham flour. His products were sold in a chain of pro-health hotels and he advised to his patients to go on a diet of raw vegetables and fruit, and ruled out coffee, tea, alcohol, meat and salt. Those looking for something a little less radical followed William Bating, an undertaker who had lost 30 kilos on a diet with no carbohydrates. And for those who did not want to give up

CZY KTOŚ WIDZIAŁ KALORIĘ?

W 1829 r. amerykański pastor prezbiteriański i dietetyk Sylvester Graham, zwany też Doktorem Trociną, zaczął propagować nową mąkę z całego ziarna, tzw. mąkę Grahama.

Pacjentom zalecał dietę z surowych warzyw i owoców, bez kawy, herbaty i alkoholu, mięsa i soli. Zwolennicy mniej drakońskich rozwiązań woleli ulec namowom Williama Bantinga, angielskiego przedsiębiorcy pogrzebowego, który w latach 60. XIX w. stracił 30 kg na diecie wykluczającej węglowodany.

Jeśli ktoś nie chciał z nich zrezygnować, mógł dołączyć do powstałego w 1898 r. ruchu na rzecz wolnego przeżuwania. Utworzył go amerykański biznesmen Horace Fletcher, po tym jak z powodu nadwagi odmówiono mu ubezpieczenia na życie. Zrzucił 20 kg, przeżuwając każdy kęs jedzenia aż do uzyskania płynnej konsystencji.

W 1918 r. zaczęło się liczenie kalorii. Tę modę zapoczątkowała amerykańska doktor Lulu Hunt Peters, jako pierwsza w książce Dieta i zdrowie podając wartości kaloryczne pro-

58

W EPOCE ROMANTYZMU DLA OSIĄGNIĘCIA SMUKŁEJ SYLWETKI STOSOWANO OCET WINNY. APPLE CIDER VINEGAR WAS A POPULAR SLIMMING TREATMENT IN THE ROMANTIC ERA.

duktów. Dzienny limit według niej wynosił zaledwie 1200 kalorii. Jeżeli któraś z pań nie miała tyle silnej woli, by liczyć niewidzialne kalorie, mogła poddać się modnej w latach 20. diecie… papierosowej. Stała za nią marka Lucky Strike, która okleiła Amerykę plakatami nawołującymi: „Sięgnij po papierosa zamiast po cukierka”.

STULECIE NA DIECIE Wallis Simpson, dla której w 1936 r. Edward VIII zrzekł się brytyjskiej korony, mawiała, że nigdy nie jest się zbyt bogatym ani zbyt szczupłym, i często za całodzienny posiłek uznawała jedno jajko. Jej słowa stały się mottem XX w., który myślał tylko o tym, jak zarobić i o ile się odchudzić. Kolejne pojawiające się diety coraz mniej miały wspólnego ze zdrowiem, a coraz więcej z biznesem.

W 1932 r. można było po raz pierwszy kupić proszek odchudzający Diet Aid doktora Stolla do stosowania zamiast posiłków. W latach 30. tryumfy święci dieta Hollywood, zwana grejpfrutową. W Stanach popularna była tak-

applon carbohydrates, there was the slow chewing movement. This was established in 1898 by businessman Horace Fletcher, who had an application for life insurance rejected because of his obesity. He lost 20 kilos, chewing each mouthful 32 times. The year 1918 saw the advent of a new fad that still has millions of followers – calorie counting. This was introduced by American doctor Lulu Hunt Peters whose book Diet and Health listed the calorific value of different food products. Peters also introduced a strict daily limit of 1,200 calories. If a gal had too little willpower to count invisible calories, there was always the cigarette diet, which became popular in the 1920s. This was the brainchild of Lucky Strike cigarettes. The company plastered the entire US with posters that read “Reach for a Lucky instead of a sweet”.

A CENTURY ON A DIET The American divorcee Wallis Simpson for whom King Edward VIII abdicated in 1936 used to say that “No woman can be too rich or too thin”. She often went a whole day on an egg. Her words have become the epigraph of the mad 20th century, which was obsessed with making money and losing weight.

New dietary regimens began to spring up. Most had little to do with health, but a lot with business. Dr. Stoll’s Diet Aid slimming powder, which was sold as an alternative to meals, hit the market in 1932. The 1930s saw the surging popularity of the Hollywood diet a.k.a. the grapefruit diet (Elizabeth Taylor and Marilyn Monroe were among those who tried it). One of the most dangerous diets ever devised, as it entails swallowing a tapeworm, was also popular in the US. Pills containing tapeworm eggs were marketed by travelling doctors REKLAMA

59

HISTORIA

History

że jedna z najgroźniejszych diet wszech czasów, polegająca na zarażeniu się tasiemcem.

Tabletki z jajami pasożyta sprzedawali wędrowni lekarze i komiwojażerzy, były też powszechnie reklamowane.

W latach 50. zapanowała za oceanem moda na dietę kapuścianą. Odchudzanie stało się nową religią, w 1963 r. powstała działająca dziś w 30 krajach organizacja Strażnicy Wagi założona przez Jean Nidetch, która mówiła o sobie: „otyła kura domowa z obsesją na punkcie ciastek”.

Lata 70. należą do kontrowersyjnej diety Roberta Atkinsona, zalecającego spożycie dużych ilości mięsa i tłuszczu, oraz do płynnej diety astronautów. W 1977 r. pojawia się szał na Slim Fast, system propagujący zastępowanie posiłków koktajlami z proszku. Przebojem lat 80. są krótkie diety o niskiej kaloryczności, a lata 90. to początek prawdziwej obsesji odchudzania, a także epidemii anoreksji i bulimii. W 2004 r. program The Biggest Loser debiutuje w amerykańskiej telewizji, robiąc z odchudzania show.

A dziś mamy do wyboru więcej diet niż dni w roku. Dieta zgodna z grupą krwi, odrzucająca gluten, dieta Beverly Hills (tylko owoce i warzywa), makrobiotyczna, Montignaca (posiłki o niskim indeksie glikemicznym) i najnowsza, 5/2, nakazująca przez dwa dni w tygodniu głodować. Według jej pomysłodawcy, dr. Mosleya, organizm ludzki ewolucyjnie przystosowany jest do głodówek, które były dla nas naturalne przez tysiące lat, gdy nie znaliśmy ognia i uprawy roślin. Czyli wracamy do epoki kamienia łupanego. A może, tak po prostu, przestać się obżerać? ☐ 60

and peddlers, and widely advertised. A new craze for a cabbage soup diet stepped into full gear in the US in the 1950s. Weight loss became a new religion. Operating in 30 countries worldwide, Weight Watchers, an organisation founded by Jean Nidetch, who described herself as an “overweight housewife obsessed with eating cookies”, was established in 1963. The 1970s brought Robert Atkins’s controversial meal plan. Atkins advocated a diet rich in meat and fats and the liquid diet devised for astronauts. Slim Fast – a plan to replace meals with powder shakes first appeared in 1977. The ’80s were known for their short-lived spicy low-calorie diets. The ’90s ushered in a full-blown weight loss obsession, along with anorexia and bulimia epidemics. Nowadays, there are more diet plans than there are days in the year. The blood type diet, the gluten-free diet, substituting fat with coconut oil, the Beverly Hills diet (only fruit and vegetables), the Macrobiotic diet, the Montignac diet (low glycemic index meals) and, most recently, the 5:2 diet, which limits eating to five days a week. The 5:2 diet was devised by Dr Michael Mosley, who believes that evolution has adapted the human body to short periods of fasting. This was natural for thousands of years before fire and agriculture were discovered.

So, we can go back to the stone age. Or we can simply stop overeating. ☐

Zespół Pałacowy Pacółtowo otwiera swoje podwoje i zaprasza

Zespół Pałacowo Parkowy w Pacółtowie to wyjątkowe miejsce pośród tysiąca hektarów bezkresnych mazurskich łąk i pastwisk, których horyzont sięga Pól Grunwaldzkich. Pałac i zespół budynków około pałacowych i folwarcznych został odrestaurowany z wielkim pietyzmem, a przyjazna obsługa zapewnia naszym gościom poczucie komfortu i swobody.

Pałac łączy w sobie luksus hotelu z kameralną atmosferą rezydencji. Znajdują się w nim 2 apartamenty i 12 pokoi. Parter zajmują salony, których subtelna elegancja zachęca do organizowania w nich nie tylko rodzinnych uroczystości, ale także spotkań o charakterze biznesowym i kulturalnym. Do dyspozycji naszych gości pozostaje także sala bilardowa, biblioteka oraz centrum SPA i Wellness (siłownia, łaźnia turecka, basen wewnętrzny). Cyklicznie oferujemy program odnowy biologicznej połączonej z usprawnieniem kondycji i redukcji masy ciała.

W skład całego kompleksu wchodzi także Hotel Oficyna. Znajduje się w niej 11 nowocześnie urządzonych pokoi oraz Restauracja, która serwuje kuchnię, bazującą na ekologicznych produktach z własnego folwarku, przede wszystkim na wspaniałej wołowinie

ras Charolaise i Limousine.

Latem zachęcamy do korzystania z basenu zewnętrznego (mały olimpijski size 25 m), kortu tenisowego oraz przejażdżek rowerami.

Zimą czekają na Państwa lodowisko 50 x 50 m, oraz profesjonalnie przygotowane trasy do narciarstwa biegowego o długości 20 km.

W skład kompleksu wchodzi także Ośrodek Jeździecki wyposażony w dwa place jeździeckie o wymiarach 22 m x 62 m i 30 m x 60 m, z profesjonalnym podłożem systemu „Ebbe und Flut”, plac jeździecki trawiasty z systemem drenażowym o wymiarach 90 m x 100 m, karuzela dla koni, kryty lonżownik, ujeżdżalnia kryta, 30 padoków 40 m x 40 m, jeden padok 5 h, oraz i przede wszystkim największy w Europie teren dla treningu jeździeckiego i swobodnego galopu koni - tysiąc hektarów pastwisk i łąk o pofałdowanym polodowcowym charakterze. Stylowe stajnie Ośrodka Jeździeckiego dysponują boksami pensjonatowymi o rozmiarach 4 m x 4,5 m, a do dyspozycji jeźdźców pozostaje klimatyczny Klub Jeździecki. Żadne jednak słowa nie oddadzą piękna tej ziemi i bezkresu przestrzeni wokół. Czekamy tutaj na Państwa cały rok.

Hotel Resort Ośrodek Jeździecki Tel. +48 89 642 29 84

Pacółtowo 2

Tel. +48 609 554 010

14-107 Gierzwałd

palac@palacpacoltowo.com

www.palacpacoltowo.com

KULTURA

Culture

TEKSTY/BY:

Gwiezdna wojna Star War

Mija 15 lat od premiery pierwszego Matrixa wyśnionego przez rodzeństwo Wachowskich. Ich nowy film zapowiada się na wielkie widowisko i znów o antyutopijnej wymowie.

W przyszłości bogate rody posiadają na własność planety, wyzyskując ich zasoby i usuwając rywali. Jednym z najpoważniejszych jest sprzątaczka Jupiter, prawowita dziedziczka Ziemi. O jej bezpieczeństwo ma zadbać galaktyczny wojownik Caine Wise. / This year, we celebrate the 15th anniversary of the Wachowski Brothers’ The Matrix.

Their latest production promises to be a great film with another anti-utopian message. In the not-so-distant-future, wealthy families who own planets exploit their resources and eliminate rivals. One of their key opponents is Jupiter, a janitor and the rightful heiress to Earth. Interplanetary warrior Caine Wise is sent to protect her.

Jupiter: Intronizacja, reż. Andy, Lana Wachowscy, premiera 25 lipca / Jupiter Ascending, dir. Andy, Lana Wachowski, opens 25 July

KINO / MOVIES

MUZYKA / MUSIC

Nuta poezji

Melodia miasta Melody of the city

Poetic notes

KINO / MOVIES

Stare piosenki, nowe aranżacje: Royal String Quartet razem z aktorką Stanisławą Celińską w roli wokalistki wykonuje najbardziej znane utwory o stolicy od Grzesiuka, przez Niemena, po T.Love. Rewelacyjny projekt zarejestrował kamerą Bartek Konopka. Oglądamy, słuchamy. / A new take on old tunes – the Royal String Quartet has teamed up with actress Stanisława Cielińska to reinterpret famous songs about Warsaw by Grzesiuk, Niemen and T. Love. A sensational project from director Bartek Konopka. Listen and watch.

Nowa Warszawa, reż. Bartek Konopka, www.ninateka.pl / Nowa Warszawa, dir. Bartek Konopka, www.ninateka.pl

Klasyka awangardy Classic avant-garde

Kino greckie, filmy Kena Russella, Jerzego Kuci plus najlepsze nowe filmy artystyczne z całego świata to program festiwalu T-Mobile Nowe Horyzonty. Kto nie może jechać, niech kupi boks z filmowymi laureatami poprzedniej edycji. / Greek cinema, movies from Ken Russell and Jerzy Kucia, and the latest in art cinema from all over the world make up this year’s T-Mobile New Horizons festival. If you can’t make it, get yourself a box set of the winning films from last year.

14. T-Mobile Nowe Horyzonty, 24 lipca–3 sierpnia, Wrocław / The 14th edition of T-Mobile New Horizons, 24 July–3 August, Wrocław

©M.P.

Najlepszą rekomendacją tej płyty są trzy nazwiska – pierwsze brzmi: Bolesław Leśmian. Wiersze poety wykonują tu – to nazwisko drugie i trzecie – Adam Strug i Stanisław Soyka. Melodyjna wrażliwość do sześcianu. / This album’s best endorsement are the credits: Bolesław Leśmian, whose poems are being performed by – Adam Strug and Stanisław Soyka. Melodious sensitivity to the power of three.

Adam Strug, Stanisław Soyka, Strug. Leśmian, Universal Music Group / Adam Strug, Stanisław Soyka Strug. Leśman, Universal Music Group

62

Ola Salwa

OR GANIZATOR

OFICJALNY APARAT 10. WIELKIEGO KONKURSU FOTOGRAFICZNEGO NATIONAL GEOGRAPHIC POLSKA

Na zdjęcia czekamy do 31 sierpnia 2014 Więcej informacji na www.wkf.national-geographic.pl PAT RON I M E D I A L N I

foto: www.gettyimages.com.pl

MECENAS KONKUR SU

KULTURA

Culture

TEKSTY/BY:

Ola Salwa

MUZEUM / MUSEUM

Miasto jak malowane Picture-perfect city

Sztuka z ulicy wchodzi do muzeum.

Tematem wystawy jest street art – pierwsze sygnały tej gałęzi twórczości pojawiły się już w latach 80. Kuratorzy badają tu tropy i znaczenia graffiti oraz wielkoformatowych murali, prezentują też najważniejsze osobowości tej dziedziny sztuki. / Street art is making inroads into museums. This exhibition puts the spotlight on street art, which goes back to the 1980s. The curators examine the traces and symbolism of graffiti and large murals and present the greatest personalities in this area.

FALE. Subiektywna historia polskiego strit artu, Muzeum Śląskie, Katowice, do 27 lipca / WAVES Subjective history of Polish street art, Silesian Museum, Katowice, open until 17 July

KSIĄŻKI / BOOKS

W sieci wiedzy

Kociołek kultury

Ciekawość to pierwszy krok do… kupienia tej książki! Pomysłowe zagadki i kapitalne ilustracje to przynajmniej dwa powody zachęcające do lektury. Trzeci? Możliwość spędzenia przyjemnych godzin z dzieckiem w pożyteczny sposób. / Curiosity is the first step to buying this book. Its ingenious riddles and impressive illustrations are just two reasons to read it. Need a third? You can spend a couple of hours with the family in an enjoyable and useful way. (In Polish only)

Literacko wykwintna podróż na Węgry. Autor opowiada tu trochę o kulturze, trochę o narodzie i trochę o kulinariach, przez które czyta te dwa pierwsze byty. Przysłowie, że apetyt rośnie w miarę jedzenia, idealnie sprawdza się tu w trakcie czytelniczej uczty. / A sophisticated literary journey through Hungary. Varga discu sses the nation and its culture through its cuisine. An excellent read that bears out the old proverb that appetite comes with eating. (In Polish only)

The knowledge web

Marcin Brykczyński, Daniel de Latour, Opowiem ci, mamo, co robią pająki, Nasza Księgarnia

The cultural melting pot

Krzysztof Varga, Czardasz z mangalicą, Czarne

Dzikie stwory

Wild things

Maurice Sendak , Tam, gdzie żyją dzikie stwory, Dwie Siostry / Maurice Sendak, Where the Wild Things Are, Dwie Siostry

64

© M.P.

Jedna z najbardziej znanych współczesnych bajek, napisana i przede wszystkim narysowana przez Maurice’a Sendaka w 1963 r., wreszcie debiutuje w Polsce.

Bohaterem historyjki jest Max, który przenosi się do krainy włochatych stworów, a tam… / One of the world’s best loved modern children’s stories, written and brilliantly illustrated by Maurice Sendak in 1963, has finally come to Poland. Our intrepid hero, Max, ventures into a land of hairy monsters where...

LOT dO GruZji TrWA TyLKO 3,5 godziny. ZArAZ PO WyLądOWANiu MOŻeSZ ZANurZyć Się W NiePOWTArZALNą ATMOSferę GruZji i POZNAć jej NiGdy Nie ZASyPiAjąCą STOLiCę. A POTeM BędZie jeSZCZe PrZyjeMNiej.

Starówka w stolicy Gruzji z górującą nad nią twierdzą Narikala

Nowoczesny most na rzece Mtkwari (Kura), prowadzący na stare miasto w Tbilisi

Bez wiz, bez paszportu, bez obowiązku meldunkowego. Gruzja to kraj tak przyjazny, jak tylko można to sobie wyobrazić. Bo tutejsi mieszkańcy w genach mają gościnność i korzystanie z uroków życia. Nawet jeśli wylądujesz w Tbilisi o 4 nad ranem, nie musisz czekać na wschód słońca, żeby zacząć poznawać kraj. Wystarczy dojechać taksówką na stare miasto, gdzie przez całą dobę otwarte są knajpki serwujące dania rodzimej kuchni.

Pożywne haszi (miejscowa odmiana flaków), czy chinkali (rodzaj pieroga z mięsem) postawią na nogi każdego. W końcu lokale te są przeznaczone nie tyle dla rozpoczynających dzień wcześnie, ile dla kończących zabawę nad ranem. Ci ostatni z pewnością podpowiedzą, gdzie najlepiej udać się wieczorem, żeby poczuć atmosferę nocnego życia stolicy.

Po śniadaniu warto wybrać się na spacer uliczkami starego miasta. Tbilisi to miejsce

www.georgia.travel

o bogatej historii i tygiel wielu kultur Wschodu i Zachodu, które pozostawiły w tym mieście swój ślad. Obok siebie żyją Gruzini, Azerowie, Ormianie, Żydzi, Turcy i wiele innych nacji, które od zarania tworzyły to miasto i walczyły o nie, czego dowodem są pozostałości potężnej twierdzy górującej nad starówką. Nie można także zapomnieć o odwiedzeniu słynnych łaźni w dzielnicy Abanotubani, najstarszej części miasta. Łaźnie łatwo rozpoznać dzięki charakterystycznym, murowanym kopułom. Swoją sławę zawdzięczają one gorącym siarkowym źródłom, w które obfituje okolica. Można z nich korzystać już od 8 rano.

leżąca nad Morzem Czarnym. Najbardziej znane są oczywiście plaże Batumi, największego kurortu Gruzji, ale czasem lepiej skorzystać z prywatnych kwater w mniejszych miejscowościach wzdłuż całego wybrzeża, zwłaszcza między Batumi a granicą z Turcją.

Morze jest tu równie wspaniałe, przyroda tak samo bujna, do klubów i restauracji Batumi niedaleko, a ceny poza miastem są znacznie niższe. O bogactwie miejscowej przyrody zaświadczać może oszałamiający Ogród Botaniczny 9 km na północ od Batumi, który odwiedzającym, nie bez racji, przypomina rajski ogród.

Ale Tbilisi to tylko przedsmak Gruzji − pierwszy haust górskiego powietrza, które sprawia, że mieszkańcy tego kraju u stóp Kaukazu słyną z długowieczności. Wschodnia, górzysta część kraju, w której leży stolica oferuje wiele atrakcji zwolennikom intensywnego życia.

Nie mniej interesująca jest część zachodnia,

Oczywiście nie da się w kilku zdaniach opisać całej Gruzji i wszystkich jej atrakcji. Warto jednak odwiedzić ten kraj po raz pierwszy, zachłysnąć się nim, a potem wracać jeszcze wielokrotnie i poznawać mikrokosmos Gruzji i chłonąć go wszystkimi zmysłami na wszystkie sposoby.

www.fb.com/georgiaAndTravel

Gruzja. Kraj Zycia

W CZTERY OCZY

One on One

WARTO MARZYĆ

It’s good to have dreams

66

OJCIEC ZAWSZE MI POWTARZAŁ, ŻE TRZEBA STO RAZY PRZEGRAĆ, BY RAZ WYGRAĆ. I TAK WŁAŚNIE BYŁO ZE MNĄ – MÓWI KAMIL STOCH. / “MY FATHER USED TO SAY THAT YOU HAVE TO LOSE A HUNDRED TIMES TO WIN ONCE. THIS IS EXACTLY MY STORY”, SAYS KAMIL STOCH.

How does it feel to win two gold medals at one Olympic Games and then win the Crystal Ball for the highest overall score at the Ski Jumping World Cup weeks later?

It’s hard to describe. In a way, it felt like a dream. What I’d been dreaming about all my life suddenly came true. Not surprisingly, you don’t want to wake up when this happens.

But you did eventually wake up?

Life goes on and it’s time for new assignments and challengROZMAWIA/INTERVIEWED BY: Janusz Pindera es. I think that as long as I enjoy ski jumping, I have everything ZDJĘCIA/PHOTOS: Bart Pogoda/4F before me. I still have my dreams, my desire to win is as strong as ever, and I know I can do even better.

Jakie to uczucie zdobyć na jednych igrzyskach dwa złote Has all this success changed you in any way or are you medale, a kilka tygodni później jeszcze Kryształową Kulę still the same Kamil Stoch you were before? za zwycięstwo w klasyfikacji generalnej Pucharu Świata?

I hope that I’m still my good old self but you’d have to ask Trudne do zdefiniowania. W pewnym sensie czułem się, jakothers. I have certainly matured. I needed time to achieve bym śnił. To, o czym marzyłem całe życie, stało się faktem. Nic what I’ve already achieved. My father used to say that you dziwnego, że w takiej sytuacji aż nie chce się człowiek budzić. have to lose a hundred times to win once. This is exactly my Ale już się pan obudził? story. I thought about what my father said last year, when Życie pędzi dalej, czas więc na nowe wyzwania. Myślę, że doI won the world tournament in the large hill and a team póki będę czerpał radość ze skakania, bronze medal. to wszystko jeszcze przede mną.

When you won the medal, TV Wciąż mam marzenia, apetyt na wystations broadcast archival KAMIL STOCH grywanie, wiem, że mogę być jeszfootage of a 12-year-old Kamil ur. 25 maja 1987 r. w Zakopanem. 173 cm wzrostu, 52 kg wagi. cze lepszy.

Stoch after a 128-metre jump Skoczek narciarski, zawodnik klubu WKS Zakopane, Czy te sukcesy zmieniły pana, czy from the Wielka Krokiew ski dwukrotny mistrz olimpijski z Soczi, indywidualny mistrz świata na dużej skoczni i brązowy medalista w konkursie dalej jest pan takim samym Kamijump in Zakopane saying that he drużynowym ubiegłorocznych MŚ w Val di Fiemme. W sezonie lem Stochem jak kiedyś ? would like to win a medal in the olimpijskim (2013/2014) zdobył Kryształową Kulę Na pewno dojrzałem. PotrzebowaOlympic Games and become przeznaczoną dla zwycięzcy Pucharu Świata. Sześciokrotny łem czasu, by osiągnąć to, co osiąg­ a world champion in a few years. mistrz Polski, trzykrotny olimpijczyk (Turyn – 2006, nąłem. Ojciec zawsze mi powtarzał, That’s true. I really believed it and Vancouver – 2010, Soczi – 2014). Dwukrotnie drugi w Letniej Grand Prix. W 1999 r. był mistrzem świata młodzików, później że trzeba sto razy przegrać, by raz I was not all that patient in waiting dwukrotnie zdobywał srebrne medale mistrzostw świata wygrać. I tak właśnie było ze mną. for those major victories. It took juniorów za konkursy drużynowe. W Plebiscycie Przeglądu W ubiegłym roku wygrałem mia little longer than I predicted, but it Sportowego na najlepszego sportowca Polski za rok 2013 zajął strzostwa świata na dużej skoczni, was worth it. drugie miejsce. Do niego i kolegi z reprezentacji, Piotra Żyły, zdobyłem brązowy medal z drużyną When did you first put on skis? należy rekord Polski w długości lotu (232,5 m). i przypomniałem sobie słowa ojca.

I don’t recall the exact date but Przy okazji pańskich sukcesów I could ski quite well when I was powtarzano nagraną wypowiedź 12-letniego Kamila Stoabout 3. My home village, Ząb, is the highest village in Poland cha, który na Wielkiej Krokwi w Zakopanem skoczył 128 m and everyone there can ski. We later practised jumping on i powiedział, że za kilka lat chce wygrać igrzyska i zostać tiny, hand-made ski-jumps and it was a lot of fun. I started mistrzem świata… training when I was eight. First I trained in the classic Tak było, naprawdę w to wierzyłem i czekałem na te wielkie combination, i.e. jumps and Nordic skiing. zwycięstwa nie zawsze cierpliwie, i wprawdzie trochę dłużej, You must have heard people say that you’re the next niż zapowiadałem, ale warto było.

Adam Małysz?

Kiedy pierwszy raz założył pan narty?

I have and I’ve always respond by saying that I am Kamil Nie pamiętam dokładnie, ale miałem chyba trzy lata, gdy już Stoch. Małysz was a great champion, but I’ve always wanted potrafiłem na nich szusować. Moja wieś, Ząb, jest najwyżej poto go my own way. One thing I’m really glad of is that I’ve łożnym miejscem w Polsce, tam każdy jeździ na nartach. Późnever had to put up with that “Małyszomania” he was subjectniej skakaliśmy na maleńkich, ręcznie usypanych skoczniach, ed to after winning. I don’t know how he could stand it. i to była świetna zabawa. Treningi zacząłem w wieku ośmiu lat.

I’ve met a lot of champions in various fields and I’ve Najpierw była kombinacja klasyczna, czyli skoki i biegi. heard that they were egoists. What’s more, they claimed

67

W CZTERY OCZY

One on One

Na pewno często pan słyszał, że jest drugim Małyszem?

I zawsze protestowałem, mówiąc, że jestem Kamilem Stochem. Małysz był wielkim mistrzem, ale ja chciałem iść swoją drogą. Cieszę się z jednego – z tego, że po moich sukcesach nie ma czegoś takiego, co on musiał przeżywać: małyszomanii. Nie wiem, jak on to zniósł.

Poznałem wielu mistrzów różnych dyscyplin i usłyszałem, że są egoistami. Co więcej, twierdzili, że wielki mistrz musi być egoistą. A pan podkreśla, że nim nie jest…

Nie jestem w tym sensie, że nie zamykam się na innych ludzi.

Nie wywyższam się, jestem częścią grupy, w której funkcjonuję. Ale gdy przychodzi do realizacji ważnych sportowych zadań, musisz być egoistą, bo liczy się tylko cel, który masz do wykonania. Wtedy faktycznie myślisz tylko o sobie.

Pan korzystał z pomocy psychologa i mówił otwarcie, że sporo na tym zyskał. Dziś już nie jest potrzebny?

Myślę, że na pewnym etapie sportowej kariery taka fachowa pomoc każdemu jest potrzebna, bez względu na to, jaką uprawia dyscyplinę. Ja bardzo przeżywałem swoje starty, czasami reagowałem histerycznie, nie potrafiąc radzić sobie z niepowodzeniami. Zżerała mnie ambicja. Długo z tym walczyłem i psycholog bardzo mi pomógł. Najważniejsze, by koncentrować się na zadaniu, a nie na celu. Jak myślisz tylko o wygrywaniu, to przegrasz. Ważne, by oddać dwa dobre sko-

that a great champion has to be an egoist. You’ve stressed in numerous interviews that you’re not.

I’m not an egoist in the sense of cutting myself off from other people. I’m not stuck up and I don’t consider myself to be better than others. I’m part of the group in which I operate.

But when it comes to crucial sporting challenges, you have to be egoistic, because winning is the only thing that counts.

You don’t think about anyone but yourself in those situations.

You sought psychological help and admitted to having benefited from the sessions. Do you still need them?

I think that every sportsperson needs professional help at a certain point in their careers – whatever the discipline.

A psychologist can help you understand the basics of psychology and the mechanisms that guide your behaviour.

I used to get very upset about losing. I would react hysterically sometimes. Ambition was eating me up. I really struggled with this for a long time and a psychologist helped me a great deal. The most important thing is to focus on the task and not the goal. If you only think about winning, you will lose. It is crucial to do two good jumps. After last year’s world championships in Val di Fiemme – which I won – both my psychologist Kamil Wódka and I realised that I could continue on my own as I had learnt to listen to myself and make the most of the guidelines he had given me.

You’ve also stressed that marrying Ewa Bilan was a turning point in your career.

It definitely was, because it made me look at everything, including my career, from a different perspective. I came to understand that my jumps were important, but not the be all and end all, and that I had to have fun to enjoy what I was doing. And the fact that I love someone and am loved in return, and have a home to go to after training or a not so

KAMIL STOCH Born: Zakopane, 25 May 1987. Height: 173 cm.

Weight: 52 kg. Ski jumper, WKS Zakopane Club member, double gold Olympic medallist in Sochi, individual large hill world champion and team bronze-medallist at the 2013 World Cup in Val di Fiemme. Crystal Ball winner, 2013/2014 Olympic season. Six-time Polish champion, three-time Olympic gold medallist (Torino 2006, Vancouver 2010, Sochi 2014), two-time Summer Grand Prix winner. World tournament for young ski jumpers in team competitions winner, 1999. Runner-up in Best Sportsperson competition conducted by Przegląd Sportowy.

Shares the national record for the longest ski jump (232.5 m) with Piotr Żyła.

68

69

W CZTERY OCZY

One on One

ki. Po ubiegłorocznych mistrzostwach świata w Val di Fiemme, które wygrałem, obaj z psychologiem Kamilem Wódką doszliśmy do wniosku, że dalej mogę iść sam, bo już wiem, jak słuchać siebie, jak korzystać ze wskazówek, które mi dał.

Podkreśla pan też, że momentem zwrotnym w pana karierze było małżeństwo z Ewą Bilan.

Zdecydowanie tak, bo pozwoliło mi spojrzeć na wszystko, a więc na karierę sportową również, z innej perspektywy. Zrozumiałem, że moje skoki są bardzo ważne, ale nie najważniejsze, że trzeba się nimi bawić w dobrym znaczeniu tego słowa.

A to, że kocham i jestem kochany, że mam gdzie wracać po treningu czy po nie zawsze udanych zawodach, bardzo mi pomaga.

O rodzicach też się pan wyraża bardzo ciepło…

Bardzo dużo im zawdzięczam, odegrali przecież szczególną rolę, choć w moim domu nie było sportowych tradycji. Docenili jednak moją pasję, nie mówili, bym zajął się czym innym, choć na pewno obawiali się o moje zdrowie. Skoki narciarskie to przecież sport ekstremalny.

Nie ukrywa pan swojej wiary, żegna się przed skokiem…

Większość z tych, którzy czynią znak krzyża, siadając na belce, robiła tak przez całe życie, dlaczego więc mieliby to zmieniać, gdy skierowane są na nich kamery? Jestem praktykującym chrześcijaninem i nie wstydzę się swojej wiary. Tak zostałem wychowany i tak postępuję. Od dziecka żegnałem się przed skokiem, każdy oferując Panu Bogu, tak robię i teraz.

Kiedyś zapytałem Adama Małysza, czy skakał ze spadochronem, a on, mistrz skoków, odpowiedział, że nigdy się na to nie odważy. A pan bałby się takiej próby ?

Nie, nie widzę problemu. Jak tylko nadarzy się okazja, to skoczę. Myślę też o lataniu szybowcem, to mnie pociąga.

Co tak pięknego jest w skakaniu? Gdy stawałem tam, na górze, przy progu skoczni, i widziałem, jak pędząc z szybkością 100 km na godzinę, skaczecie głową w dół, w białą przepaść, to dreszcz przechodził mi po plecach.

Największą radość odczuwam z tego, że lecę, że jestem w powietrzu sam, bez niczyjej pomocy. Dlatego długie loty na mamucich skoczniach dają tyle szczęścia, choć do łatwych i szczególnie bezpiecznych nie należą. Ale chyba jeszcze wspanialsze jest to, gdy dobrze skoczę u siebie, na Wielkiej Krokwi w Zakopanem, i widzę ten falujący, rozkrzyczany tłum ludzi pod skocznią, który gorąco bije mi brawa. Takich chwil się nie zapomina. ☐ 70

NAJWIĘKSZĄ RADOŚĆ ODCZUWAM Z TEGO, ŻE LECĘ, ŻE JESTEM SAM W POWIETRZU, BEZ NICZYJEJ POMOCY. I’M AT MY HAPPIEST WHEN I’M IN THE AIR, FLYING WITHOUT ANYONE’S HELP. successful tournament helps a lot.

You also speak very fondly of your parents.

I’m deeply indebted to them too. They played a crucial role in my career, although there is no history of sport in the family.

They respected my passion, never gave me a hard time, never interfered with my training, and never told me to take up something else, although they must have been worried about my health. Ski jumping is an extreme sport, after all.

You do not hide your faith and always bless yourself before a jump.

Most jumpers who bless themselves before jumping have been doing so all their lives, so why shouldn’t they do it when the cameras are pointed in their direction? I’m a practising Christian and I’m not ashamed of my religion. This is how I was raised and this is the way I live. I’ve been blessing myself and offering each jump to God since I was a child. And I still do.

I once asked Adam Małysz whether he had ever parachuted and he said he would never be able to muster the courage. A ski jumping champion. Would you be scared to?

No, I don’t see any problem.

If the opportunity arose, I’d do it.

I’ve also thought about gliding, it appeals to me.

What’s the most beautiful thing about jumping?

Watching you skiing down at 100 kmph and jumping into the white abyss, sends shivers down my spine.

I’m at my happiest when I’m in the air, flying without anyone’s help. That’s why long jumps on the giant ski jumps give me so much joy, although they are not easy or safe. But I suppose the best part is when I do a good jump on Wielka Krokiew in Zakopane and see the undulating, cheering crowd applauding down below. You never forget moments like that. ☐

71

SMAK LUKSUSU

Taste of Luxury

CZAS TO PIENIĄDZ Time is money

MOŻNA W NICH ZNALEŹĆ ZŁOTO, DIAMENTY, PLATYNĘ I GWIEZDNY PYŁ. I TYSIĄCE GODZIN RĘCZNEJ PRACY RZEMIEŚLNIKÓW O ŚWIATOWEJ SŁAWIE. NIC DZIWNEGO, ŻE NAJDROŻSZE, NAJBARDZIEJ LUKSUSOWE ZEGARKI ŚWIATA SĄ WARTE WIĘCEJ NIŻ KILKA FERRARI RAZEM WZIĘTYCH. / SOME WATCHES CONTAIN GOLD, DIAMONDS, PLATINUM AND STARDUST, AND THOUSANDS OF HOURS OF EXQUISITE WORKMANSHIP WENT INTO MAKING THEM. THIS IS WHY THE MOST LUXURIOUS CAN COST AS MUCH AS A FEW FERRARIS. THE WORLD’S PRICIEST WATCHES ARE GENUINE HOROLOGICAL GEMS.

Zależnie od punktu widzenia mogą być symbolem statusu, dziełem sztuki albo lokatą kapitału. Łączy je jedno – zdecydowana większość z nich nosi napis „Swiss made” oznaczający, że mechanizm zegarka został wykonany i zamontowany w Szwajcarii, czyli że cały zegarek to produkt szwajcarski (w tych, które mają napis „Swiss movement" lub „Mouvement suisse”, szwajcarskie są tylko mechanizmy). To zaś oznacza bardzo wysoką jakość. Wartościowo udział Szwajcarii w światowej produkcji zegarków przekracza 50 proc. Tylko 5 proc. z nich zostaje w kraju, reszta idzie

72

Agata Brandt

Depending on your perspective, they can be a status symbol, an object of art or a capital investment. Most bear the inscription “Swiss made”. This means that the internal mechanism (or “movement”) was made and installed in Switzerland, and the watch is therefore a Swiss made product (those bearing the inscription “Swiss Movement” or “Mouvement Suisse” are only equipped with Swiss movements). This is synonymous with top quality. Switzerland accounts for more than half the world’s watch production by value. Only 5% are sold on the domestic market with the rest going for export. This is inordinately profitable, as Swiss watches cost around 16 times more than those produced elsewhere.

You are not just paying for the materials that go into them, but the time as well.

A top-quality watch has at least 300 components and takes 150 hours on average to manufacture and assemble. A master watchmaker can take up to 2,000 hours to construct a top-of-the-range piece. That makes each second as precious as gold.

© M.P., SHUT TERSTOCK © WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

TEKST/BY:

© GET TYIMAGES,

Romain Jerome, Moon Dust-DNA – Roswell Tourbillon. Z lewej/ Left: Patek Philippe, Sky Moon Tourbillon.

Taste of Luxury

na eksport. Niezwykle opłacalny, bo cena szwajcarskich czasomierzy jest przeciętnie sześciokrotnie wyższa niż zegarków wyprodukowanych w innych krajach. Za co trzeba tyle zapłacić? Przede wszystkim za czas. Każdy markowy zegarek składa się z co najmniej 300 części. By je wykonać i złożyć, potrzeba średnio 150 godzin.

Zaś by wyprodukować te najbardziej luksusowe, najlepsi zegarmistrzowie muszą poświęcić nawet 2 tys. godzin pracy.

SZWAJCARSKA DOSKONAŁOŚĆ Najsłynniejszą na świecie szwajcarską firmę zegarmistrzowską założyli w 1839 r. imigranci z Polski – Antoni Patek (były powstaniec listopadowy) i zegarmistrz Franciszek Czapek. Nosiła nazwę „Patek, Czapek & Cie”, która po latach i dokoptowaniu francuskiego zegarmistrza Adriena Philippe'a została zmieniona na „Patek Philippe”. Pierwszy rekord firma ustanowiła już w 1933 r., konstruując dla amerykańskiego bankiera Henry'ego Gravesa najbardziej ówcześnie skomplikowany zegarek kieszonkowy na świecie. Tę złotą „cebulę” tworzono przez trzy lata i dano jej aż 24 funkcje, m.in. gwiezdny cyferblat pokazujący zmiany nocnego nieba nad Manhattanem oraz pozytywkę odgrywającą melodię,

Od lewej/Left to right: Hublot, Black Caviar Bang; Hublot, 5 Million Dollar Diamond Watch.

SWISS EXCELLENCE The world’s most famous Swiss watch brand was founded by Polish immigrants Antoni Patek (a November Insurrection veteran decorated with the Virtuti Militari medal) and watchmaker Franciszek Czapek. The company was founded in Geneva on 1 May 1839. The original name was “Patek, Czapek & Cie”, but after joining with French watchmaker Adrien Philippe, the company was renamed “Patek Philippe.”

In 1932, it was acquired by the Stern family, which still owns it. One thing that has not changed is that Patek Philippe watches have always been recognised as among the best and most expensive in the world. The company set its first record in 1933 when it sold what was then the world’s most complex pocket watch to US banker Henry Graves. It took three years to create this gold masterpiece, which came with 24 functions, including a chart of the night sky over Manhattan and a repeater with chimes that rang out the same melody played out by London’s Big Ben. The story began when Graves made a bet with James Packard, the founder of the luxury Packard Motor Car Company, that he would own the world’s most complicated timepiece. He won easily and his Henry Graves Supercomplication outlived him and has since increased in value many times over. It was sold at auction for USD 11 million in New York in 1999 and enjoyed the status of the most expensive watch in the world for several years. Other famous Patek Philippe pieces cost slightly less, e.g another pocket watch, the Patek Philippe Caliber 89 (priced at almost USD 6 million), is said to be the most complex watch in the world. It is made of various shades of platinum and gold, weighs 1.1 kg and has 1,728 components. It has 33 mechanisms and can display sunset and sunrise times, moon phases, star charts and temperature. The watch took 9 years to make – 5 years of research and 4 years of construction.

Patek Philippe seems partial to the night sky. The Sky Moon Tourbillon wristwatch, another iconic piece, also has a moon phase chart. The watch is double-faced and

Wart 55 mln dolarów Hallucination firmy Graff Diamonds to najdroższy zegarek na świecie.

At USD 55 million, the Hallucination by Graff Diamonds is the most valuable watch ever created.

© M.P.

SMAK LUKSUSU

10 sierpnia

24 sierpnia

Dzień

wen s

Dzień Zjednoczonych Emiratów Arabskich

Tor Służewiec Warszawa, ul. Puławska 266

5 października

WIELKA WARSZAWSKA www.torsluzewiec.pl

PROJEKT ODBUDOWY TORU SŁUŻEWIEC – WIZUALIZACJA

Przyjdź, poznaj, zakochaj się...

KWARCOWE ZEGARKI SĄ TAŃSZE I DOKŁADNIEJSZE, ALE KONESERZY CENIĄ MECHANICZNE DZIEŁA SZTUKI. QUARTZ WATCHES ARE CHEAPER AND MORE PRECISE BUT CONNAISSEURS VALUE MECHANICAL MASTERPIECES MUCH MORE.

BRYLANTOWE SEKUNDY Jeśli nie ma się manufaktury z mistrzowskim know-how, a chce się tworzyć spektakularne zegarki, zamiast na precyzję

76

comes with two dials – the additional one displays sidereal (or “star”) time as determined by the speed of celestial rotation. Both dials are ornately decorated.

The company describes its Sky Moon as “a sculpture for the wrist.” They only make two every year and the price is a hefty USD 1.2 million.

DIAMOND SECONDS If you want to make spectacular watches but do not own a factory with horological know-how, you will have to use jewels to make up for what you lack in precision and genius. This is certainly the approach taken by British jeweller Graff, which unveiled the most expensive watch of all time on the opening day of Baselworld 2014. The Hallucination, as it is called, is mainly made of extremely rare colourful diamonds weighing more than 110 ct. Want to see the price tag? USD 55 million. No, you are not hallucinating. The 201 ct. Chopard, also studded with diamonds, can be had for half the price. As the name suggests, it weighs 201 ct., although the diamonds bring the total to 163 ct. Another diamond marvel is the Hublot 5 Million Dollar Diamond Watch, which mainly displays – believe it or not – diamonds. USD 3 million will buy you another Hublot trinket, viz. the Black Caviar Bang, made of white gold and 544 precision cut black diamonds.

STARDUST The list of luxury watches has some really eccentric items targeting people for whom wearing thousands of dollars on their wrists is not enough. What this demographic is after is a mind-boggling price tag

Patek Philippe Caliber 89 wykonany w rocznicę 150-lecia powstania firmy.

Patek Philippe Caliber 89 produced to mark the company's 150th anniversary.

© M.P.

którą gra londyński Big Ben. A wszystko dlatego, że Graves założył się z Jamesem Packardem, twórcą samochodowej marki Packard, o to, kto posiądzie najbardziej skomplikowany zegarek świata. Wygrał w cuglach, a jego Henry Graves Supercomplication w 1999 r. został sprzedany na aukcji w Nowym Jorku za 11 mln dol.

Inne słynne zegarki Patek Philippe kosztują nieco mniej, jak na przykład Patek Caliber 89, którego wartość ocenia się na blisko 6 mln dol. Dla uczczenia 150 rocznicy powstania firmy wykonano cztery egzemplarze: jeden z platyny oraz białego, różowego i żółtego 18-karatowego złota.

Zegarek waży 1,1 kg i zawiera 1728 elementów. Dzięki 33 komplikacjom mechanizmu wskazuje m.in. wschody i zachody słońca, fazy księżyca, położenie gwiazd, a także temperaturę. Prace nad nim trwały 9 lat, 5 lat obmyślano koncepcję, 4 lata trwała produkcja.

Patek Phillippe ma najwyraźniej słabość do nocnego nieba, bo jego mapę z fazami księżyca umieścił także w zegarku Sky Moon Tourbillon. To cudo jest dwustronne i posiada dwie tarcze – dodatkowa wskazuje czas gwiazdowy, czyli wyznaczany tempem rotacji sfery niebieskiej.

Każdego roku powstają tylko dwa egzemplarze, a kupić je można już za… 1,2 mln dol.

SMAK LUKSUSU

Taste of Luxury ZEGAREK TO SYMBOL STATUSU. POKAZUJE NIE TYLKO GODZINĘ, ALE I TO, KIM SIĘ JEST. DLATEGO WARTO MIEĆ NAJLEPSZY. A WATCH IS A STATUS SYMBOL. IT SHOWS THE TIME BUT ALSO WHO YOU ARE. SOME DO NOT SETTLE FOR ANYTHING BUT THE BEST.

KOSMICZNY PYŁ Wśród luksusowych zegarków można znaleźć i takie, które wyróżniają się ekscentrycznością. To towar dla tych, którzy chcą, żeby zegarek, poza astronomiczną ceną, miał jeszcze to „coś”. Na pewno posiada je Moon Dust-DNA, czyli czasomierz dla fanów kosmosu.

Szwajcarska (oczywiście!) firma Romain

H1 marki HYT – pierwszy zegarek hydromechaniczny.

U góry: Richard Mille, RM 56-01.

HYT H1 – the first hydro mechanical watch.

Top: Richard Mille, RM 56-01.

78

and an extra indefinable something. One such watch is the Moon Dust-DNA, a timepiece for space fans from Swiss (obviously) company Romain Jerome.

The dial is made of stardust, and the case is made of metal from the Apollo 11 spaceship. The band contains fragments from astronauts’ space suits. The space collection is limited to 1,969 pieces. The number refers to the year of the first manned moon landing. Depending on the number of cosmic components, prices range from USD 17,000 to 500,000. Romain Jerome manufactures other unique watches, e.g. watches of fragments of cooled lava or metal from the Titanic.

The H1 from HYT Hydro Mechanical Horologists is another unique watch. This one must have been created with mechanical engineering enthusiasts in mind as the movement is its most visible component. The “dial” has been reduced to a narrow rim surrounded by symbols representing hours. The hands have been replaced with a fluorescent liquid in a circular tube. The movement powers bellows that pump the liquid around the face to indicate the time. This titanium

© M.P., WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM © SHUT TERSTOCK

i genialne rozwiązania techniczne stawia się na klejnoty. Tak zrobiła brytyjska firma jubilerska Graff, która podczas pierwszego dnia Baselworld 2014, największej wystawy biżuterii i zegarków na świecie, organizowanej w Szwajcarii, zaprezentowała najdroższy zegarek wszech czasów. Nosi nazwę Hallucination i składa się głównie z bardzo rzadkich, wielobarwnych brylantów o masie ponad 110 karatów. Cena?

Tak, to nie halucynacja – 55 mln dol. O połowę tańszy jest 201-carat Chopard. Jak nazwa wskazuje, waży on 201 karatów, a zdobią go 874 brylanty. Inne brylantowe cudo to zegarek firmy Hublot o wiele mówiącej nazwie 5 Million Dollar Diamond Watch. Widać na nim głównie… diamenty. Milion dolarów warta jest kolejna błyskotka Hublota – Black Caviar Bang, zegarek wykonany z białego złota i 544 czarnych diamentów.

SMAK LUKSUSU

Taste of Luxury

Opus Eleven marki Harry Winston to jedno z najbardziej misternych dzieł zegarmistrzowskiej sztuki.

The Harry Winston Opus Eleven is one of the most ingenious wristwatches ever made.

DZIŚ WYZWANIEM DLA ZEGARMISTRZÓW JEST ZMIEŚCIĆ JAK NAJWIĘCEJ FUNKCJI W ZEGARKU, KTÓRY BĘDZIE MOŻNA NOSIĆ.

NOWADAYS, WATCHMAKERS CHALLENGE THEMSELVES TO FIT AS MANY FUNCTIONS AS POSSIBLE INTO A SINGLE WRISTWATCH.

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

Jerome wykonała jego tarczę z kosmicznego pyłu, kopertę z metalu pozyskanego ze statku Apollo 11, a w pasek wplotła fragmenty kombinezonów astronautów.

Stworzono 1969 sztuk kosmicznych zegarków, co ma być nawiązaniem do roku pierwszego lądowania człowieka na Księżycu. W zależności od ilości komponentów z przestworzy, ceny wahają się od 17 do 500 tys. dol. Romain Jerome tworzy też inne wyjątkowe modele, wykonane m.in. z fragmentów zastygłej magmy czy metalu wydobytego z wraku Titanica.

Nietypowym czasomierzem jest też hydromechaniczny HYT H1 marki HYT. Z klasycznej tarczy została tylko wąska obwódka z symbolami godzin. Napędzane mechanizmem zegarka tłoki pompują fluorescencyjną ciecz tak, że w miarę upływu czasu wypełnia biegnący wokół tarczy kanalik i wskazuje godzinę. Najtańsza, tytanowa wersja zegarka kosztuje zaledwie 45 tys. dol, zapewnia za to zainteresowanie wszystkich, którzy dostrzegą

watch only costs USD 45,000 but is guaranteed to draw attention – especially from airport security personnel, as the shocking yellow liquid conjures up ominous associations with tiny handheld bombs.

You might be in for a search at the airport if you own a Harry Winston Opus Eleven too. Instead of the face, which usually contains the main dial, the bezel reveals an ultra-complex movement. The hour is displayed in the centre, while the minutes and seconds are indicated on two smaller dials in separate cases. But what makes this watch really special is that every 60 minutes, the hour numeral on the main dial “explodes into chaos” (this is how the maker describes it) and changes its location to display the next hour. This masterpiece of “horology and architecture” is yours for just USD 289,000. There are 111 pieces in the series, which is mass production compared to Richard Mille’s five RM 056 synthetic sapphire watches. Until recently, synthetic sapphire was only used to make scratch-resistant bezels. The RM 056 comes in a synthetic sapphire case and looks like a transparent ghost watch. Richard Mille went a step further and launched the RM 056-01 this year. Synthetic sapphire was used to craft the case and some of the movement components (e.g. the centre bridge and the base plate). The price is just under USD 2 million. The watch is water-resistant to 30 m and the band is made using nanotechnology to provide unparalleled transparency, flexibility and resistance.

80

HYT-a na naszym nadgarstku. Zwłaszcza ochrony na lotniskach, bo jego mechanizm z pełną wściekle żółtej cieczy rurką niebezpiecznie przypomina wyglądem małą, naręczną bombę…

Na dokładną kontrolę osobistą mogą liczyć także właściciele Opusa Eleven firmy Harry Winston. Pod szkłem głównej tarczy, tam gdzie zazwyczaj jest cyferblat, widać niezwykle skomplikowany mechanizm. Co 60 minut przez sekundę „wybucha on chaosem”, zmieniając położenie tak, by pokazać kolejną godzinę. Minuty i sekundy wskazują dwie pozostałe, mniejsze tarcze umieszczone w osobnych obudowach. Na czym polega tajemnica Opusa? To dzieło „sztuki zegarmistrzowskiej i architektury” można nabyć za 230 tys. dol. Limitowana edycja liczy 111 egzemplarzy, to wręcz produkcja masowa przy pięciu wyprodukowanych zegarkach RM 56. Mają one koperty z przezroczystego syntetycznego szafiru (dotąd używano go tylko do produkcji szkiełek zegarków, które dzięki temu były tak odporne na zarysowania). Rok temu twórcy tego modelu poszli o krok dalej i wypuścili na rynek zegarek RM 56-01, który z szafiru ma także niektóre części mechanizmu. Cena to blisko 2 mln dol. Można z nim nurkować do 30 m i ma pasek, do zrobienia którego zastosowano nanotechnologię, by uczynić go najbardziej przezroczystym, elastycznym i wytrzymałym. Twórcą tych zegarków jest firma Richard Mille należąca do Richarda Mille'a, francuskiego biznesmena. Nie przełamał on jednak monopolu Szwajcarów na najlepsze zegarki na świecie – jego firma mieści się w Les Breuleux w kantonie Jury. Czyli w Szwajcarii.

Zegarmistrze kolejnej szwajcarskiej manufaktury zegarkowej Louis Moinet mają szczególną słabość do gwiazd. Stworzyli dwa gwiezdne modele. Magistralis kryje w swoim wnętrzu kawałek meteorytu mającego ok. 2000 lat, którego autentyczność potwierdza certyfikat wystawiony przez naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego. Dostaniemy go po zapłaceniu 860 tys. dol. Meteoris również jest zrobiony z meteorytu, ale oprócz tego ma w sobie jeszcze cząstkę asteroidy i kawałeczek Księżyca. Kosztuje też odpowiednio więcej, bo ponad 4,5 mln dol.

A jeśli szukamy zegarka o największej liczbie ustawień, powinniśmy zainwestować w Aeternitas Mega 4 stworzony przez Francka Mullera. Dzieło tego szwajcarskiego zegarmistrza składa się z 1483 elementów, 205 podzespołów i ma 36 komplikacji, m.in. 999-letni kalendarz, który wymaga regulacji co 100 lat. Jedno z jego kół zębatych wykona pełny obrót dopiero za 1000 lat. Wszystkie funkcje zegarka obsługuje 7 pokręteł i przycisków. Ten najbardziej skomplikowany naręczny czasomierz świata kosztuje 1,2 mln dol. ☐

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

VALIDOL® tabletki abletki ki do ssa ssania MIESZANINA MENTOLU I IZOWALERIANIANU MENTYLU

1 tabletka do ssania zawiera 60 mg mieszaniny mentolu (Mentholum) i izowalerianianu mentylu (Menthyli valeras)

łagodzi uczucie niepokoju łagodzi stany napięcia nerwowego

Optymalny efekt działania występuje po 2-4 tygodniach stosowania, dlatego produkt nie powinien być stosowany doraźnie.

Jeżeli dolegliwości utrzymują się lub nasilają po 2 tygodniach stosowania produktu, należy zwrócić się do lekarza.

Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą.

REKLAMA

Richard Mille is owned by French businessman Richard Mille. His masterpiece has not yet broken Switzerland’s monopoly on the world’s best watches. The company is based in Les Breuleux, Canton of Jura, Switzerland.

Watchmakers of another Swiss company, Louis Monet, seem to have a thing about the stars and it has brought out two watches with stellar themes. The Magistralis has a shard from a meteorite approx. 2,000 years old. Its authenticity is confirmed by a certificate from scientists at the University of California. A steal at just USD 860,000.

The Meteoris is made from a meteorite, an asteroid and the Moon. The price is more than USD 4.5 million. The Aeternitas Mega 4, crafted by Franck Muller, is just the thing for those looking for a watch with as many functons as possible. This watch has 1,483 components, 205 sub-components and 36 complications, including a 999 year old calendar that needs to be adjusted every hundred years. One cog takes a thousand years to rotate. Every function of the watch is operated with 7 knobs and buttons. The world’s most complicated wristwatch is priced at USD 1.2 million. ☐

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Podmiot odpowiedzialny: Farmak Sp. z o.o., farmak@farmak.pl 81

Gadgets GADŻETY

1 3

2

4

1. A. Lange & Söhne zegarek Lange Zeitwerk Striking Time 145.032, 422 320 zł (dystr.

APART) / A. Lange & Söhne Lange Zeitwerk Striking Time 145.032 watch, approx.

EUR 102 611,95 (distributed by APART) 2. Wittchen portfele, 229–379 zł / Wittchen wallets, approx. EUR 56–92 3. Wittchen lekka walizka na kółkach, 499 zł / Wittchen, light wheeled suitcase, approx. EUR 116 4. Go Travel kłódki do bagażu, ok. 45 zł / Go Travel Dual Combi Key Luggage Lock , approx. EUR 11 5. Vostok Europe, zegarek Lunokhod 2 Limited Ed., 2 990 zł / Vostok Europe Lunokhod 2 Limited Ed. watch, approx. EUR 727 6. Cordito, organizer do kabli, ok. 121 zł / Cordito, cord organizer, EUR 10 6

© M.P.

5

82

83

DOBRY ADRES

Good Address

Eliksir młodości

Elixir of youth

Mieszkanie w chmurach Living among clouds

Wrocławski SKY TOWER to najwyższy w Polsce budynek mieszkalny, w którym można kupić apartament nawet na 48. piętrze. Symbolizuje prestiż, luksus i funkcjonalność. Każdy apartament wyposażony jest w inteligentny system zarządzania.

Mieszkańcy mogą robić zakupy na miejscu w galerii handlowej, uprawiać jogging na bieżni wysoko nad ziemią, relaksować się w spa, w klubie bowlingowym lub bilardowym. / The Wrocław SKY TOWER is the tallest residential building in Poland. You can purchase an apartment here on the 48th floor. Each apartment is furnished with an intelligent management system. Residents will be able to shop at a gallery in the building, jog on a platform high above the ground, relax in a spa, and go bowling and play billiards without leaving the building.

OD GO Y DOBRRES AD AD D R E S

S

Specjaliści z Kliniki Ambroziak Estederm dowodzą, że nadmiar tłuszczu może się okazać eliksirem młodości. Adivive™ to innowacyjna metoda autotransplantacji własnej tkanki tłuszczowej w celu przywrócenia młodego wyglądu skóry twarzy, dłoni oraz wolumetrii piersi czy pośladków. Do zabiegu wykorzystuje się jedynie tkankę bogatą w najmłodsze komórki tłuszczowe oraz komórki macierzyste. Zapewnia to naturalny efekt, bezpieczeństwo i skuteczność procedury. /

www.apartamentyskytower.pl

W dobrych rękach In good hands

Experts from the Estederm Klinika Ambroziak demonstrate that excess fat can turn out to be a true elixir of youth.

Adivive™ is an innovative method of autotransplanting your own fat tissue to rejuvenate the appearance of the skin of your face and hands, and restore the volume of your breasts and buttocks.

Only stem cells and tissue rich in young fat cells are used to transfer fat. This ensures a natural effect and makes the procedure safe and effective. www.klinikaambroziak.pl

W warszawskiej MD Clinic można uzyskać poradę doświadczonych lekarzy specjalistów, wykonać badania diagnostyczne, skorzystać z rehabilitacji medycznej, pomocy psychologa, kompleksowego leczenia otyłości i zabiegów medycyny estetycznej, a także chirurgii ogólnej, naczyniowej, chirurgii ręki, dermatologii oraz proktologii i urologii. / At Warsaw’s MD Clinic you can make an appointment with experienced specialists, undergo diagnostic tests and physical therapy, seek psychological assistance, and undergo comprehensive obesity therapy and aesthetic medicine procedures. The clinic also offers general surgical procedures, vascular surgery, hand surgery, and dermatological, proctological and urological treatment. www.mdclinic.pl

Łóżko jak ze snu W szwedzkiej firmie Hästens mówią, że ich misją jest zmienianie świata poprzez sen. Aby zapewnić najlepszy sen, stworzyli Najlepsze Łóżko. W warszawskim salonie Hästens można wypróbować każdy z produkowanych przez firmę modeli i poczuć komfort, jaki daje najdoskonalsze łóżko świata – Vividus. / At Hästens, our passion is sleep. Our mission is to change the world through sleep. We have guaranteed the best sleep by creating the Best Bed. And as Sweden’s oldest bed manufacturer, we’ve been perfecting it since 1852. www.lozkahastens.pl

84

© M.P.

Your dream bed

Skuteczne odmłodzenie Effective rejuvenation

JĘDRNA I GŁADKA SKÓRA NIE JEST JUŻ TYLKO DAREM OD LOSU – WYSTARCZY JEDEN ZABIEG, ŻEBY ZOBACZYĆ EFEKTY . / FIRM AND SMOOTH COMPLEXION IS NO LONGER A GIFT OF FORTUNE - RESULTS ARE VISIBLE AFTER JUST ONE TREATMENT.

Zaffiro to połączenie szybkości, skuteczności i bezpieczeństwa.

Doskonale sprawdza się nawet w przypadku luźnej skóry KALINA BEN SIRA i wyraźnych zmarszczek, a jego założycielka i prezes Kliniki La Perla zaawansowane chłodzenie gwa- /CEO of La Perla Clinic rantuje, że zabieg jest bezbolesny.

Zaffiro można teraz wypróbować w ramach programu „Testuj z nami” - to autorski program Kliniki La Perla dający możliwość testowania najnowszych i najskuteczniejszych zabiegów z zakresu Medycyny Estetycznej oraz zabiegów kosmetycznych Hi-Tech. Co miesiąc inny zabieg za promocyjną cenę tylko 100 zł.

Więcej informacji na www.la-perla.pl i pod numerem infolinii 22 353 55 53 Zaffiro combines speed, efficacy and safety. It effectively targets saggy skin and deep lines, while its advanced cooling system makes the treatment pain-free.

You may now test Zaffiro as part of La Perla Clinic’s signature programme „Test with us” which enables customers to test the latest and most effective aesthetic medicine and Hi-Tech cosmetic treatments. Every month, one treatment is available at the promotional price of only PLN 100.

For more information, visit www.la-perla.pl or call our hotline at 22 353 55 53

SZMINKA GWIAZD

SZAFIROWE ROZWIĄZANIE W WALCE Z CZASEM

Dream Skin jest wyłącznym dystrybutorem kosmetyków marki Senegence w Polsce.

Kultowe szminki LipSense pozostają na ustach do 12 godzin, są wodoodporne, dzięki zawartości masła shea nawilżają usta, nie ścierają się, nie rozmazują przy całowaniu, jedzeniu czy piciu.

Magazyn „Glamour” uznał je za „kosmetyczny debiut roku”. W szminkach LipSense zakochało się wiele gwiazd Hollywood. www.dreamskin.pl

Z wiekiem nasza skóra traci elastyczność, pojawiają się na niej zmarszczki i bruzdy. Proces ten można powstrzymać, a istniejące już niedoskonałości zlikwidować za pomocą termoliftingu Zaffiro, działającego na skórę właściwą światłem podczerwonym, które skraca włókna kolagenowe oraz stymuluje skórę do produkcji nowych, w efekcie zagęszcza i ujędrnia skórę, a także wygładza zmarszczki. Efekt widać już po pierwszym zabiegu. www.zaffiro.pl

SAPPHIRE SOLUTION TO DEFY PASSING TIME

LipSense to prawdziwa szminka do zadań specjalnych. Chroni przed promieniami UV, nawilża i nie ściera się przez cały dzień. / LipSense is a genuine heavy-duty lipstick. It protects the lips against UV rays, hydrates them and stays on all day long.

LIP COLOUR WORN

BY CELEBRITIES

PROMOCJA

Ekspert Kliniki La Perla radzi /La Perla Clinic expert’s advice

Dream Skin is the exclusive distributor of Senegence brand cosmetics in Poland.

The coveted LipSense lipstick stays on for up to 12 hours, is waterproof, contains Shea butter to hydrate the lips, does not smear off or rub off during kissing, eating or drinking. The Glamour magazine called it „the cosmetic debut of the year.”

LipSense lip colour is worn by Hollywood stars. www.dreamskin.pl

As we age, our skin becomes less flexible and elastic and lines and wrinkles begin to form. This process may be stopped while all imperfections may be eliminated during the Zaffiro thermolift procedure which targets the dermis with infrared (IR) radiation to shrink collagen fibres and stimulate the skin to produce new ones, leaving the skin denser and firmer with smoother lines.

Results are visible after the first treatment. www.zaffiro.pl Zaffiro emituje promieniowanie podczerwone IR, które powoduje jednolite i stopniowe rozgrzanie głębokich warstw skóry właściwej ze stałym chłodzeniem powierzchniowym. / Zaffiro emits infrared (IR) radiation which gradually and uniformly heats deep layers of the dermis to unified temperature with constant protective surface cooling.

Oferta zabiegów dostępna w sieci Klinik La Perla, www.la-perla.pl, infolinia +48 22 353 55 53 / The range of treatments available from La Perla Clinics, www.la-perla.pl, Hotline +48 22 353 55 53

www.la-perla.pl

www.itpesthetique.pl

MYŚL NA DROGĘ

A thought for the road

Dobry podróżnik nie ma sztywnych planów i nie skupia się na przybyciu.

A good traveler has no fixed plans, and is not intent on arriving.

– Laozi, chiński filozof / Lao-Tzu, Chinese Philosopher

Miasteczko Manarola we włoskiej Ligurii. / Manarola town in Liguruia, Italy.

86

WYDAWNICTWO: BURDA PUBLISHING POLSKA SP. Z O.O. SPÓŁKA KOMANDYTOWA UL. MARYNARSKA 15, 02-674 WARSZAWA, TEL. 22 360 38 00 www.guj.burdamedia.pl ZARZĄD REGIONAL DIRECTOR POLAND & CZECH REPUBLIC MARGARET ANN DOWLING PREZES/CEO MAGDALENA MALICKA

CORPORATE MEDIA DIRECTOR ANETA NOWAKOWSKA 601 298 629 DYREKTOR DYSTRYBUCJI I OBSŁUGI KLIENTA / DIRECTOR OF DISTRIBUTION AND SUBSCRIPTIONS JERZY JANCZAK

T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com

INTERNATIONAL AD SALES REPRESENTATIVES

T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

REKLAMA: BURDA PUBLISHING POLSKA SP. Z O.O. SPÓŁKA KOMANDYTOWA SEKRETARIAT BIURA REKLAMY / ADVERTISING SECRETARIAT Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@burdamedia.pl DYREKTOR BIURA REKLAMY CORPORATE MEDIA / HEAD OF ADVERTISING TEAM OF CORPORATE MEDIA JOLANTA KUREK HANDLOWCY / RETAILERS ANNA DEMBSKA,

FRANCE & LUXEMBOURG: MARION BADOLLE-FEICK

EWA PORYCKA, MONIKA MAKARCZYK

ITALY: MARIOLINA SICLARI, INTERNATIONAL ADVERTISING SALES DIRECTOR T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com

DYREKTOR PIONU FINANSOWO-OPERACYJNEGO / CEO TOMASZ DZIEKAN COMMERCIAL DIRECTOR OF ADVERTISING SALES, CORPORATE PUBLISHING & BUSINESS DEVELOPMENT BARBARA TOPOL NEW BUSINESS & CORPORATE MEDIA DIRECTOR JOANNA CHLEBNA 605 102 006

BURDA COMMUNITY NETWORK GERMANY: VANESSA NOETZEL T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com MICHAEL NEUWIRTH T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com AUSTRIA & SWITZERLAND: GORAN VUKOTA

UK & IRELAND: JEANNINE SOELDNER T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, CANADA & MEXICO: SALVATORE ZAMMUTO T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com

© SHUT TERSTOCK

TEL. 22 360 39 60, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl REDAKTOR NACZELNA MARTYNA WOJCIECHOWSKA Z–CA REDAKTOR NACZELNEJ AGNIESZKA FRANUS REDAKTOR PROWADZĄCA DANUTA ŚMIERZCHALSKA KOREKTA TOMASZ CHOLAŚ PRODUKCJA: DYREKTOR TOMASZ GAJDA, MARIUSZ TELER TŁUMACZENIA: AGNIESZKA CHROŚCICKA MAGDALENA SZWEDOWSKA RED. WERSJI ANGIELSKIEJ STEPHEN CANTY DZIAŁ GRAFICZNY: PROJEKT, GRAFIK PROWADZĄCA EWA BOROWSKA FOTOEDYTORKA MAGDALENA RUDZKA KARTOGRAF JOANNA KOPKA DTP KRZYSZTOF STYPUŁKOWSKI KOORDYNATOR LOT: TOMASZ ZAWADZKI

IX E DYC J A

I TA K A & G A L A

NOWOŚĆ

NARTY WE NOWOŚĆ WŁOSZECH

LUKSUSOWE WAKACJE MARZEŃ ZIMA 2014/2015

PODRÓŻUJ DREAMLINEREM: MEKSYK | KUBA | WENEZUELA | TAJLANDIA | DOMINIKANA | ZANZIBAR 001_Okladka_Itaka_ZIMA_2014_ok.indd 1

PROKTIS_KL_190x119_5.pdf

ZIMA

2014/2015

14-06-03 10:22

ZADZWOŃ: numer infolinii 801 055 111

Itaka_Gala_doKA0714_poziom_Image.indd 1

jbardziej Wyjątkowe kierunki, na selekcjonowane luksusowe, starannie wy kochały gwiazdy. hotele, miejsca które po Podaruj sobie magiczne stylu. wakacje w gwiazdorskim Itaka&Gala!

Najlepsze oferty tylko z

1

01.04.2012

WEJDŹ

na www.itaka.gala.pl

I POBIERZ KATALOG Z NASZYMI OFERTAMI

13:08 6/10/14 2:03 PM

LOT W PRZESZŁOŚĆ

Back in Time

I KUDŁATE, I ŁACIATE, All creatures great and small

PRZEZ 85 LAT HISTORII LOTU PRZEZ POKŁADY PRZEWINĘŁY SIĘ ICH TYSIĄCE. NIETYPOWI GOŚCIE, CZYLI ZWIERZĘTA NA (I POD) POKŁADEM. / OUR PLANES HAVE CARRIED THOUSANDS OF ANIMALS DURING OUR 85 YEARS. THEY ARE ANYTHING BUT TYPICAL PASSENGERS – WHETHER ON OR UNDER BOARD.

Patrząc na listę zwierząt, które transportował LOT, bez problemu zebrałoby się praktycznie całą obsadę filmu Madagaskar. Transport zwierząt na większą skalę zaczął się rozwijać pod koniec lat 50.

Wtedy to samolotem Ił-14 przywieziono do Polski z Pekinu transport małpek wykorzystywanych później do badań laboratoryjnych. W tamtych czasach, przy bardzo ograniczonym zasięgu samolotów, było to dość skomplikowane zadanie logistyczne – wymagało precy­zyjnego zaplanowania trasy lotu i międzylądowania, a także czasu pracy załogi. Mało kto pewnie dzisiaj pamięta,

88

Moczulski

The entire cast of Madagascar could be assembled from the roll call of animals carried by LOT. Transporting animals on a large scale began in the late 1950s. This is when a shipment of little monkeys destined for laboratory testing was transported from Beijing by an IL-14 aircraft. Given the limited range that aeroplanes had back in those days, this was a major logistics challenge which called for military precision in planning the flight, the stopovers and the working hours of the crews. Not too many people nowadays would remember the French

roots of the eels in the lakes of Masuria and Wielkopolska. Their forebears came from the mouth of the Garonne.

The fries were dispatched to Bordeaux and later shipped to Poland. Captain Sławomir Michalski wrote in his memoirs that “Contrary to common belief, fish fry is not transported in water but in large pallets filled with ice. We had to hurry to reach our destination before the ice melted, but we had to refuel en route.”

In the 1970s, the interior of one IL-18 was fitted with special boxes to carry hoofed animals on board. The plane

©©ARCHIWUM WOJCIECH FRANUS, PLL LOT CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

TEKST/BY: Krzysztof

PRĘGOWANE I SKRZYDLATE…

że węgorze pływające w mazurskich i wielkopolskich jeziorach są francuskiej proweniencji – pochodzą od swoich protoplastów z ujścia Garonny. Stamtąd narybek trafiał do Bordeaux, a następnie był transportowany do Polski. Kapitan Sławomir Michalski pisze w swoich wspomnieniach: „Wbrew mniemaniu narybek nie był przewożony w wodzie, a na dużych paletach wypełnionych lodem. Trzeba było się spieszyć, aby dolecieć do celu, zanim lód się rozpuści, a po drodze trzeba było jeszcze uzupełnić paliwo”.

W latach 70. wnętrze jednego z iłów 18 zostało przystosowane do przewozu zwierząt kopytnych, z regularnymi dla nich boksami. Transportowano nim głównie cielęta do Włoch – na pokładzie samolotu mieściło się ich nawet 200! Kapitan Jerzy Ziółkowski z kolei w swojej książce Na lotowskich szlakach

wspomina transporty kurcząt z Węgier do krajów arabskich: „Niewiele linii się tym zajmowało ze względu na surowe wymagania stawiane przewoźnikom. Te jednodniowe żółte puszki nie znosiły ani przegrzania, ani zbytniego ochłodzenia, ale za troskliwą opiekę płaciły załodze wesołym popiskiwaniem na całej trasie. Kiedyś Adaś Poznański chciał mi coś powiedzieć, ale maleństwa tak go zagłuszały, że krzyknął do mikrofonu: »Cicho tam!«. I nastąpiła cisza jak makiem zasiał. Dopiero po chwili rozległy się pierwsze nieśmiałe piski, a po nich znów wesoły świergot. Oto co znaczy choćby jednodniowe, ale dobre wychowanie”.

Dziś spora część floty wyposażona jest w ogrzewane bagażniki, dzięki czemu podczas lotów rejsowych zwierzęta mogą lecieć pod pokładem. Tak między innymi transportuje się nowe na-

was mainly used to transport calves to Italy – up to 200 could fit inside the plane. In his book On LOT’s routes, Captain Jerzy Ziółkowski recalls shipping Hungarian chickens to Arab countries: “Due to the stringent requirements involved, few airlines handled this sort of cargo. Day-old fluffy yellow chickens could not tolerate excessive heat or cold, but they could reward the crew for the loving care they were given by joyfully chirping all the way. Whenever Adaś Poznański wanted to tell me something, but had his voice drowned out, he would shout “Quiet!” into the microphone. Deathly silence ensued.

The first timid cheeping would be heard a few minutes later and soon the whole plane would be ringing to their merry chirping again. They might have been only one day old, but they

89

Back in Time

bytki dla ogrodów zoologicznych (były wśród nich pingwiny, lemury, czerwona panda) czy na przykład słynne janowskie araby podróżujące po auk­ cjach do swoich nowych właścicieli.

Zwierzęta są wyjątkowymi i wymagającymi gośćmi – mają własny „catering” i zwykle opiekuje się nimi weterynarz – wszak nie są przyzwyczajone do podniebnych wojaży. Również personel naziemny traktuje je z ogromną uwagą – absolutnym priorytetem jest zapewnienie tym nietypowym pasażerom jak najbardziej komfortowej podróży i zminimalizowanie stresu.

Ten uroczy tygrysek natychmiast podbił serca załogi samolotu.

The cute tiger cub instantly won the hearts of the entire crew.

90

were well-mannered.” A lot of modern planes have heated cargo holds, where pets are kept in flight. These are used to carry zoo purchases (and have carried penguins, lemurs and even a red panda) and to ship the famous Arab thoroughbreds from Janów to their new owners after auction. Animals are exceptional and demanding passengers. They have their own “catering” and are usually looked after by a vet – after all, they are not used to flying. They also get special service from the ground crew, who give top priority to providing these out-of-theordinary passengers with optimum comfort and minimum stress.

Many passengers could not imagine travelling without their pets and quadrupeds are therefore frequent travellers on our planes. LOT allows dogs and cats, and even polecats and ferrets to travel in the cabin. Travelling with pets is subject to numerous restrictions and it is best to visit lot. com well before your flight to check whether you are allowed to take your pet with you. ☐

POD POKŁADEM PODRÓŻUJĄ NIE TYLKO WALIZKI. LOT CZĘSTO TRANSPORTOWAŁ BARDZO NIETYPOWYCH PASAŻERÓW. NOT ONLY LUGGAGE TRAVELS IN THE CARGO HOLD. LOT OFTEN CARRIED NONSTANDARD PASSENGERS TOO. Wiele osób nie wyobraża sobie podróży bez swojego ulubieńca, dlatego częstymi gośćmi na pokładzie są czworonogi.

LOT dopuszcza przewóz psów, kotów i… tchórzofretek. Jednak transport zwierząt obwarowany jest wieloma ograniczeniami, dlatego przed lotem warto na stronie lot.com sprawdzić, co trzeba zrobić, aby bez problemu zabrać do samolotu swojego pupila. ☐

Msza w Krakowie na zakończenie wizyty w Polsce. U góry: dostojnego gościa w imieniu załogi wita kapitan Tomasz Smolicz.

A mass in Kraków ended the visit to Poland.

Top: Captain Tomasz Smolicz greeted the Pope on behalf of the cabin crew.

© ARCHIWUM PLL LOT

Zachęcić konie, żeby weszły na pokład samolotu – to dopiero wyzwanie!

What a challenge it must have been to convince horses to board the plane!

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

LOT W PRZESZŁOŚĆ

WIDOK KOBIETY W KOKPICIE DZIŚ JUŻ PRZESTAJE ZASKAKIWAĆ.

WOMEN IN THE COCKPIT ARE NO LONGER A RARITY.

SPIS TREŚCI CONTENTS 92 94 96

SIATKA POŁĄCZEŃ FLIGHT NETWORK FLOTA

FLEET

MAPY LOTNISK TERMINAL MAPS

100

MILES AND MORE MILES AND MORE

102

LOT NEWS LOT NEWS

104 106 107

INFORMACJE O BAGAŻU YOUR LUGGAGE ROZRYWKA ENTERTAINMENT LOT DLA FIRM LOT FOR BUSINESSES

109

LOT TRAVEL LOT TRAVEL

119

POZNAJ NOWE PRODUKTY DISCOVER NEW PRODUCTS

127

MENU LOT GOURMET LOT GOURMET MENU

91

FLIGHT NETWORK SIATKA POŁĄCZEŃ

SIATKA FLIGHT POŁĄCZEŃ NETWORK

Minneapolis Winnipeg

Dallas

Edmonton

Cleveland Charlotte

Calgary

Pittsburgh

Vancouver

Ottawa

Seattle

Montreal

Portland

Toronto

Denver

New York

San Francisco

Washington Chicago

Las Vegas

Atlanta

Los Angeles

Orlando

San Diego

Tampa

Phoenix Houston

NOWA OFERTA REJSÓW CZARTEROWYCH

Gdańsk

Katowice:

Szczecin

Poznań

Warszawa

Wrocław Łódź: Szczecin:

92

Warszawa:

Katowice Rzeszów Kraków Wrocław:

lot.com

Warna (Bułgaria) Dalaman (Turcja) Sharm El Sheikh (Egipt) Antalya (Turcja) Teneryfa (Hiszpania) Fuerteventura (Hiszpania) Korfu (Grecja) Burgas (Bułgaria) Taba (Egipt) Barcelona (Hiszpania) Monastyr (Tunezja) Bodrum (Turcja) Malaga (Hiszpania) Funchal (Portugalia) Dżerba (Tunezja) Hurgada (Egipt) Rodos (Grecja) Marsa Alam (Egipt) Chania (Grecja) Burgas (Bułgaria) Antalya (Turcja) Malaga (Hiszpania) Sharm El Sheikh (Egipt) Marsa Alam Monastyr Chania (Grecja) Burgas (Bułgaria) Hurgada (Egipt) Chania (Grecja)

Połączenia bezpośrednie LOT Destinations operated by LOT

New York Seattle

Połączenie code-share Code-share connection

Porlamar

Połączenia czarterowe Charter flights

Beijing

Singapore

St Petersburg Stockholm Edinburgh

Riga

Copenhagen

Vilnius

Manchester Dublin

Amsterdam

Birmingham London

Hamburg

Basel

Kiev

Prague

Frankfurt

Paris Luxembourg

Linz

Lviv Vienna

Munich

Salzburg Innsbruck Geneva Graz Klagenfurt Zurich Lyon Venice

Bilbao

Toulouse

Turin

Milan Nice

Marseille Madrid

Minsk

Warsaw

Dusseldorf Brussels

Moscow

Tallinn

Ljubljana

Budapest Bucharest

Odesa

Belgrade

Bologna Roma

Tbilisi

Sofia Istanbul

Barcelona

Yerevan

Lisbon

Athens Malta Larnaca Malaga Dżerba

Tel Aviv

93

Warna

Monastyr

Chania

Antalya

Funchal, Madeira

Burgas

Taba

Sharm El Sheikh

Korfu

Bodrum

Fuerteventura

Rodos

Hurgada

Teneryfa

Dalaman

Marsa Alam

OUR FLEET NASZA FLOTA

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE

LONG-HAUL AIRCRAFT

Boeing 787 Dreamliner

NEW

LOT Business Class Dla Twojego komfortu fotele rozkładają się do pełnej pozycji leżącej

LOT Premium Class Specjalnie dla Ciebie klasa ekonomiczna o podwyższonym standardzie

LOT Economy Class System rozrywki pokładowej z indywidualnymi monitorami – szczegóły repertuaru na stronie 94

– the seats fully recline to a flat position for ultimate comfort.

A premium standard economy class designed especially with you in mind.

An in-flight entertainment system with individual screens – for details go to page 94.

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE LOT Business Class Na krótkich i średnich dystansach miejsce obok Ciebie jest zarezerwowane specjalnie dla Twojego komfortu.

LOT Business Class On short- and medium-haul flights the seat next to you is reserved with your comfort in mind.

MEDIUM- AND SHORT-HAUL AIRCRAFT

LOT Economy Plus Korzystaj z podwyższonego komfortu podróży w przystępnej cenie.

LOT Economy Plus Enjoy higher travel comfort at an affordable price.

Boeing 737-400 Embraer 195 Embraer 175** Embraer 170

94 lot.com

6 56,72 m 60,13 m 875 km/h 14 700 km* 18/21/213

liczba / quantity długość / length rozpiętość / wing span pr. przelotowa / cruising speed zasięg / range liczba miejsc BC/PEC/EC / capacity

Bombardier DHC-8Q400***

LOT Economy Class DOMESTIC LOT Economy Class Wysoki standard podróży w najatrakcyjniejszej cenie.

LOT Economy Class The high standard of travel in the most attractive price.

liczba / quantity długość / length rozpiętość / wing span pr. przelotowa / cruising speed zasięg / range liczba miejsc / capacity

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3 500 km* 147 lub 162

liczba / quantity długość / length rozpiętość / wing span pr. przelotowa / cruising speed zasięg / range liczba miejsc / capacity

6 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km* 112

liczba / quantity długość / length rozpiętość / wing span pr. przelotowa / cruising speed zasięg / range liczba miejsc / capacity

14 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km* 82

liczba / quantity długość / length rozpiętość / wing span pr. przelotowa / cruising speed zasięg / range liczba miejsc / capacity

10 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km* 70

długość / length rozpiętość / wing span pr. przelotowa / cruising speed zasięg / range liczba miejsc / capacity

32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km* 78

* dla kompletu pasażerów / * with a full passenger load ** w tym dwa egzemplarze samolotów do dyspozycji rządu / ** including two aricraft at the disposal of the Polish government *** rejsy realizowane według potrzeb biznesowych / *** flights operated as per business needs

TERMINAL MAPS MAPY LOTNISK

MAPY LOTNISK

TERMINAL MAPS WARSZAWA – LOTNISKO CHOPINA, POLSKA

Terminal A Gates 13-16

Warsaw Chopin Airport, Poland Terminal A Gates 1-12

Terminal A Gates 17-26

Informacja lotniskowa Airport information +48 22 650 4220

3 1

1

LOT Transfer Center

2

Check-in LOT

3

Kasy LOT / LOT Ticket desk

2 3 Terminal A Gates 27-37

1 3

Terminal A Gates 38-45

Terminal 3 Gates A7-A20

To

tre cen ity c the

Terminal 3 Gates B14-B41

Terminal 3 Gates C30-C36

TORONTO LEASTER B. PEARSON INTL., CANADA

Terminal 1 Gates D20-F57

LOT Business Lounge

LOT Operates from Terminal 1 Concourse E Informacja lotniskowa Airport information +1-866-207-1690

Terminal 1 Gates F32-F99

Pass control

96

Security check

Bus lot.com

Terminal 1

Rail Terminal 1 Gates E68-E81

MAPY LOTNISK

TERMINAL MAPS NEW YORK JFK, USA

Terminal 7 Gates 1-12

LOT Operates from Terminal 1 Informacja lotniskowa Airport information +1 718-244-4444

Terminal 8 Gates 1-16 Terminal 5 Gates 1-27 Terminal 1 Gates 1-11

Terminal 4 Gates 2-4

Terminal 1

Terminal 2 Gates 19-70

MAPY LOTNISK TERMINAL MAPS

Terminal 8 Gates 31-47

Terminal 4 Gates 20-41 Terminal 3 Gates 1-18

CHICAGO O’HARE, USA

Terminal 1 Gates C1-C32

LOT Operates from International Terminal 5

Terminal 1 Gates B1-B22

Informacja lotniskowa Airport information +1 773-686-2200

Terminal 3 Gates L1-L10

Terminal 5 Gates M1-M5 Terminal 2 Gates E1-E15 Terminal 3 Gates K1-K19 Terminal 2 Gates F1-F14

Terminal 3 Gates G1-G21

Terminal 3 Gates H1-H18

Terminal 5 Gates M6-M13 Terminal 5

Terminal 5 Gates M14-M21

97 lot.com

TERMINAL MAPS MAPY LOTNISK

MAPY LOTNISK

TERMINAL MAPS Terminal 3E Gates E16-E23

PEKIN/BEIJING CAPITAL INTERNATIONAL AIRPORT, CHINA LOT Operates from Terminal 3 Informacja lotniskowa Airport information +86-10-96158

Terminal 3E Gates E24-E36 Terminal 1 Gates A1-A8

Terminal 2 Gates 24-49

Terminal 3E Gates E1-E15

Terminal 3

Gates A10-A18

Terminal 2 Gates 19-23

LOT Business Lounge Pass control Security check

Terminal 2 Gates 2-18

Terminal 3C Gates C19-C37

Terminal 3C Gates C1-C18

Rail Bus

BEZPIECZEŃSTWO Bezpieczeństwo

Safety

Płyny w bagażu podręcznym

Liquids in your hand luggage

NIE PALIMY Uprzejmie przypominamy, że w czasie trwania wszystkich rejsów PLL LOT obowiązuje bezwzględny zakaz palenia (dotyczy też papierosów elektronicznych) oraz picia alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w sklepie pokładowym Duty Free.

NIE TELEFONUJEMY Podczas całego lotu obowiązuje bezwzględny zakaz prowadzenia rozmów z telefonów komórkowych. Telefon może jednak pozostać włączony pod warunkiem przestawienia go w tryb samolotowy. Pasażerowie po włączeniu trybu offline mogą korzystać z większości funkcjonalności m.in. telefonów, tabletów, odtwarzaczy mp3 czy aparatów, jednak bez możliwości korzystania z sygnału sieci komórkowej lub bezprzewodowej transmisji danych (czyli np. wykonywania połączeń, wysyłania SMS-ów czy używania bluetootha).

Należy pamiętać, że w czasie startu i lądowania niedozwolone jest korzystanie ze słuchawek, a laptopy i inne większe urządzenia elektroniczne muszą być na ten czas zabezpieczone w bagażu podręcznym, kieszeni fotela lub na półce.

Korzystanie z urządzeń elektronicznych na pokładach samolotów LOT-u jest możliwe na mocy decyzji Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA), która zezwoliła liniom lotniczym na takie działanie. Zgodnie z opinią agencji korzystanie z elektroniki w samolotach nie ma wpływu na funkcjonowanie systemów pokładowych, pod warunkiem ustawienia ich właśnie w tryb samolotowy. Elektronika ustawiona w trybie samolotowym może być włączona przez cały czas trwania rejsu.

98 lot.com

SAFETY

Od 6 listopada 2006 r. w krajach Unii Europejskiej obowiązują przepisy dotyczące odprawy pasażerów podróżujących w dowolnym kierunku z lotnisk UE oraz Norwegii, Islandii i Szwajcarii. W związku z zagrożeniem płynnymi materiałami wybuchowymi ograniczają one ilości płynów, jakie podróżni mogą wnosić na pokład samolotu. W wyznaczonych punktach każdy pasażer i jego bagaż podręczny zostają poddani kontroli. Chodzi o sprawdzenie, czy podróżny nie wnosi na pokład samolotu niedozwolonych cieczy.

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com.

NO SMOKING We kindly remind you that smoking is strictly forbidden (including e-cigarettes) on all flights of the Polish Airlines LOT. You are also requested to refrain from drinking alcohol on our planes, whether brought along on board or purchased in the duty free shop.

NO CALLING During the whole flight it is strictly forbidden to make mobile phone calls. The phone can be left on provided it is switched to airplane mode. Passengers can use all the functionalities of mobile phones, tablets, mp3 players and cameras once the offline mode is switched on, i.e. without an active mobile phone signal or wireless data transmission (which would permit to e.g. make calls, send text messages or use the blutooth technology). Please note that durin both take-off and landing it is forbidden to use headphones, while laptops and larger electronic devices must be put away in hand luggage, in the front seat pocket or on the shelf above your seat. Passengers are allowed to use electronic devices on board LOT aircraft pursuant to the decision of the European Aviation Safety Agency (EASA) which authorised airlines to introduce the above rules. In line with the opinion of the agency, use of electronic devices on board does not interfere with the aircraft’s electronic system provided the flight mode is switched on in the device. Electronic devices switched to flight mode can be used during the whole flight.

On 6 November 2006 new regulations regarding the check-in of passengers travelling in any direction from European Union airports as well as from Norway, Iceland and Switzerland have been introduced in the European Union member states. In connection with the risk of liquid explosives, the regulations limit the amount of liquid which can be taken on board of the aircraft. At set points, each passenger and his or her hand luggage, undergo control. It must be checked whether the traveler does not take prohibited fluids on board of the aircraft. Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

101

102 lot.com

LOT NEWS

LOT TRAVEL LOT TRAVEL – PODRÓŻE SZYTE - BESPOKE NA MIARĘ TRAVEL Twoje osobiste biuro podróży, w którym to Ty decydujesz o każdej składowej swojego wyjazdu.

Your personal travel office which enables you to hand pick all elements of your journey.

Każdy może wybrać dogodny dla siebie rejs, klasę podróży, transfer, hotel oraz program zwiedzania, ale nie musi przy tym zaglądać na dziesiątki stron internetowych. To wszystko znajdzie w jednym miejscu, na lottravel.com. Wystarczy wypełnić krótki formularz, a resztą zajmą się doświadczeni konsultanci LOT Travel.

– Tak jest szybciej, łatwiej i taniej! Pracujący u nas konsultanci mają wiedzę i dostęp do wszystkich potrzebnych narzędzi rezerwacyjnych, dlatego nasi Klienci nie spędzą nawet minuty na przeglądaniu i porównywaniu ofert czy szukaniu specjalnych promocji – mówi David Garcia, Prezes Spółki LOT Travel. – Współpraca z Polskimi Liniami Lotniczymi LOT tylko umacnia naszą ofertę. Dzięki niej jesteśmy w stanie zagwarantować konkurencyjne ceny za przeloty i najlepszy serwis pokładowy niezależnie od klasy podróży, jaką wybiorą nasi Klienci – dodaje.

Wiemy, że podróże służbowe są kluczem do sukcesu.

Ich efektywność zależy jednak od tego, czy podróżujący biznesmeni otrzymają konieczną pomoc, by w trakcie wyjazdu mogli spędzić czas w optymalny sposób. Ci, którzy po stronie firmy za te podróże odpowiadają, powinni mieć stały dostęp do informacji i narzędzia do szybkiego reagowania na zmieniające się okoliczności i dynamikę podróży. LOT Travel posiada wszystko, co niezbędne, aby pomóc firmom lepiej wykorzystać budżet na wyjazdy służbowe i jednocześnie zagwarantować pełną opiekę podróżującym pracownikom.

You may select the flight, travel class, transfers, hotels and the sightseeing programme of your choice without browsing tens of websites because you’ll find everything you need on lottravel.com.

Simply fill in a short questionnaire and the rest will be handled by experienced LOT Travel consultants.

“This a faster, easier and more economic solution! Our consultants have expertise and access to all essential booking tools, while our Clients don’t have to waste a minute of their time, browsing and comparing deals or seeking for special promotions,” says David Garcia, the CEO of LOT Travel. “Cooperation with Polish Airlines LOT additionally reinforces our services. It enables us to offer competitive prices of tickets and the best inflight service, regardless of the class chosen by our clients,” he adds.

We know that business travel is the key to success.

Its effectiveness also depends on the essential assistance provided to travelling employees to let them best use their time. People accountable for business trips on behalf of the organisation should have permanent access to information and tools to swiftly react to changing circumstances and travel dynamics. LOT Travel has everything it needs to help organisations make the best of their travel budgets and provide back-to-back services to travelling employees.

FOT. TATIANA POPOVA/ GETTYIMAGES

LOT NEWS

WYDARZENIA

LUGGAGE BAGAŻ

BAGAŻ Bagaż rejestrowany przewożony w luku bagażowym Checked luggage allowances

LUGGAGE

Od 2012 roku obowiązuje system sztukowy, tzw. Piece Concept, który dotyczy bagaży rejestrowanych na wszystkich rejsach operowanych przez PLL LOT: • LOT Business Class na trasach długodystansowych (USA, Kanada, Chiny) – 3 sztuki o wadze nie większej niż 32 kg, • LOT Business Class na trasach średnio- i krótkodystansowych – 2 sztuki o wadze nie większej niż 32 kg, • LOT Premium Class na trasach długodystansowych – 2 sztuki, każda do 23 kg, • LOT Economy Plus na trasach średnio- i krótkodystansowych (Polska, Europa, Bliski Wschód) – 2 sztuki, każda do 23 kg, • LOT Economy Class – 1 sztuka o wadze do 23 kg.

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm.

From 2012 are subject to the Piece Concept applicable to registered baggage on all flights operated by LOT Polish Airlines: • LOT Business Class on long-haul flights (US, Canada, China) – 3 pieces of luggage up to 32 kg each • LOT Business Class on middle- and short haul flights (Poland, Europe, Middle East) – 2 pieces of luggage up to 32 kg each • LOT Premium Class on long haul flights – 2 piece of luggage up to 23 kg each • LOT Economy Plus on middle- and short haul flights (Poland, Europe, Middle East) – 2 pieces of luggage up to 23 kg each • LOT Economy Class – 1 piece up to 23 kg The sum of three dimensions should not exceed 158 cm

Bagaż podręczny przewożony na pokładzie Carry-on luggage allowances

Niezależnie od limitu bagażu rejestrowanego i terminu zakupu biletu pasażer jest uprawniony do bezpłatnego przewozu bagażu podręcznego: • LOT Business Class – 2 sztuki o łącznej wadze do 18 kg (max waga jednej sztuki 9 kg), • LOT Premium Class – 2 sztuki 12 kg łącznie (max waga jednej sztuki 8 kg), • LOT Economy Plus – 1 sztuka do 8 kg, • LOT Economy Class – 1 sztuka do 8 kg.

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm (55x40x23)* Dodatkowo, w ramach bagażu podręcznego mogą być przewożone: - mała torebka damska lub​ - laptop lub - mały aparat fotograficzny lub - mała kamera lub - para kul ortopedycznych lub - dla podróżujących z dziećmi – pokarm i składany wózek lub spacerówka dla dziecka.

Apart from the above limits regarding checked-in luggage and regardless of the date on which the ticket was purchased, passengers are entitled to take on board free of charge: • LOT Business Class – 2 pieces of luggage up to 18 kg (one piece max 9 kg) • LOT Premium Class – 2 pieces of luggage up to 12 kg (one piece max 8 kg) • LOT Economy Plus – 1 piece of luggage up to 8 kg • LOT Economy Class – 1 Piece of luggage up to 8 kg The sum of three dimensions ( length, width and height) must not exceed 118 cm (55 + 40 + 23)* Passengers may additionally carry the following items as hand luggage: - a small woman’s handbag or - a laptop or • a small camera or - or small video camera or - a pair of crutches or - for passengers travelling with children - baby food and/or a fold up collapsible pusher (stroller)

104 lot.com

Bagaż dla dzieci do lat dwóch

Dzieci do lat 2 niezajmujące oddzielnego miejsca w kabinie mają prawo do bezpłatnego przewozu: 1 sztuki bagażu do 23 kg o maksymalnym wymiarze do 158 cm oraz składanego wózka dziecięcego lub kosza do przewozu niemowląt, lub fotelika samochodowego przewożonych w luku bagażowym**

Luggage allowances for children up to 2 years of age

Children up to 2 years of age not occupying a separate seat are entitled to take on board free of charge: 1 piece of luggage weighting up to 23 kg with a maximum size of up to 158 cm, and a fold up collapsible pusher (stroller), or a baby basket or a car seat carried in the hold **

Deklaracje celne

Wzór wypełnienia deklaracji celnych znajdą Państwo w systemie rozrywki pokładowej (w rejsach dalekodystansowych).

Customs declarations

Sample of custom declaration form can be found in the inflight entertainment system (on long-haul flights)

* Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com / * The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com. ** N a niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. / ** A dditional carry-on luggage restrictions may apply for certain flights operated by small aircraft. *** T orba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. / *** A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available. **** Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. / **** A n extra charge applies to outbound flights from Poland.

SousVide

– podróż w głąb smaku Wyjątkowe smaki, niezwykłe aromaty, zaskakujące połączenia składników… Nie da się ukryć, że dania wychodzące spod skrzydeł profesjonalnych szefów kuchni są niepowtarzalne i zapadają w pamięci na długo. Dzieje się tak za sprawą tajemniczych składników, które zamieniają zwykłe danie w kulinarne dzieła sztuki. Mogą to być dodane przyprawy, specjalnie wyselekcjonowane produkty czy niecodziennie metody ich przyrządzania.

Electrolux, współpracując już prawie od 100 lat z szefami kuchni najlepszych restauracji na świecie, poznaje ich sekrety i tworzy innowacyjne sprzęty AGD, które pozwalają osiągać kulinarne wyżyny.

Z powodzeniem przenosi profesjonalne rozwiązania do urządzeń gospodarstw domowych, pozwalając miłośnikom gotowania na przyrządzanie potraw niczym z menu gwiazdkowej restauracji. Przykładem jest nowy piekarnik parowy CombiSteam SousVide, który w zestawieniu z szufladą do pakowania próżniowego, pozwala na gotowanie za pomocą metody SousVide, zarezerwowanej do tej pory tylko dla profesjonalistów. Dzięki programowi Miles & More, kupując piekarnik CombiSteam SousVide lub inne urządzenie Electrolux, zyskujesz mile. Zarejestruj swój zakup na stronie www.electrolux.pl/mile i wyrusz w podróż po niezwykłych smakach!

SousVide

– a journey into taste Unique flavours, unusual aromas, surprising combination of ingredients… There’s no denying that food prepared by professional chefs is unique and engraves on our memory. It happens because of secret ingredients, which change ordinary dishes into culinary piece of art. These can be spices, specially selected products or uncommon methods of their preparation.

Thanks to almost 100 years of cooperation with chefs from the world’s best restaurants, Electrolux discovers their secrets and successfully implements professional solutions to household appliances to enable food lovers to reach the heights of culinary achievement. A great example of such home appliance is CombiSteam SousVide oven, which in combination with a drawer for vacuum packaging, allows SousVide cooking in your home. Thanks to the frequent flyer programme of Miles & More, when buying CombiSteam SousVide oven or other Electrolux appliance you gain miles, so register your purchase on the www.electrolux.pl/mile and embark on a journey through a world of exceptional flavours!

IN-FLIGHT ENTERTAINMENT SYSTEM ROZRYWKA NA POKŁADZIE

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

FILMY MOVIES

TV TV

GRY GAMES

O NAS ABOUT US

lot.com

MUZYKA MUSIC

ZMIENIAMY SIĘ. DLA CIEBIE WE ARE CHANGING. FOR YOU

W lipcu w ramach oferty PLL LOT oferujemy Państwu 31 filmów (w tym 4 filmów chińskich), 16 odcinków seriali (w tym hitów HBO), trzech koncertów, wielu programów rozrywkowych oraz oferty audio, gier i prasy elektronicznej.

Szczególnie polecamy film „Marzyciel”, z którego pochodzi nasza aktualna muzyka boardingowa. Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółami wewnątrz systemu oraz z zakładkami „O nas” i kategorią „Zmieniamy się dla Ciebie” w sekcji „TV”, aby mogli Państwo się przekonać, co jeszcze postanowiliśmy zrobić, aby umilić Państwu podróż.

E-READER

In July, we would like to offer you 31 movies (including 4 Chinese movies), 16 TV series’ episodes (including HBO blockbusters), 3 concerts, a selection of entertaining shows and a collection of music albums, games and e-magazines. We especially recommend watching the movie Finding Neverland which became our inspiration for choosing the current boarding music. We encourage you to check it out yourself. Please take a look at the “About us” section and the “We’re changing for You” category in the TV section to see what else we have decided to do to make your travel experience even better.

NOWOŚCI FILMOWE W LIPCU NEW IN JULY:

GRAND BUDAPEST HOTEL THE GRAND BUDAPEST HOTEL

106

DLA DZIECI KIDS

MARZYCIEL FINDING NEVERLAND

ZIMOWA OPOWIEŚĆ WINTER’S TALE

SZCZĘŚCIARZ THE LUCKY ONE

PŁYNĄCE MIASTO FLOATING CITY / 浮 城

DZIEWCZYNA Z SZAFY THE GIRL FROM THE WARDROBE

107

Lot to dopiero poczatek The flight is only the beginning

lottravel.com

Smaki i skarby Miasta Miłości Weekend w Paryżu Pakiet zawiera:

Cena pakietu od:

2499 PLN za osobę

loty 3 razy dziennie

2

• Bezpośredni przelot Polskimi Liniami Lotniczymi LOT na trasie Warszawa – Paryż w obie strony • Prywatny transfer z lotniska do hotelu oraz z hotelu na lotnisko • 2 noclegi w 4-gwiazdkowym hotelu Citadines Prestige Les Halles w Paryżu w pokoju 2-osobowym • Pakiet Wieczór Wrażeń • Ubezpieczenie turystyczne

Na Wieczór Wrażeń składają się: Dzień

1

Rejs statkiem „Marina de Paris” po Sekwanie.

Statek „Marina de Paris” proponuje wyjątkowe spotkanie z francuską stolicą od strony rzeki, pozwalając zobaczyć miasto z tej niecodziennej perspektywy.

W trakcie wyśmienitego posiłku będą Państwo mogli podziwiać najbardziej znane i najpiękniejsze paryskie zabytki: Muzeum d’Orsay, Conciergerie, katedrę Notre Dame, Luwr, wieżę Eiffla oraz przepiękne i niesłychanie romantyczne paryskie mosty. Podczas rejsu będą mieli Państwo okazję skosztować przepysznych dań kuchni francuskiej. Menu przygotowane przez szefów kuchni obfituje w różnorodne przystawki, dania główne oraz desery.

Dzień

2

Zwiedzanie wieży Eiffla.

Zwiedzanie drugiego poziomu wieży Eiffla, z którego rozpościera się zapierający dech w piersiach panoramiczny widok na to przepiękne miasto.

Show „Feerie” w Moulin Rouge.

Jako kwintesencję tego upojnego wieczoru mamy dla Państwa przedstawienie w najbardziej znanym kabarecie na świecie Moulin Rouge. „Feerie” to prawdziwy francuski kankan, przedstawienie, cyrk i występy pięknych dziewcząt; to muzyka, taniec, niezwykłe kostiumy, boa i pióra, konie i gady, a także wiele, wiele więcej. W trakcie przedstawienia będą się mogli Państwo delektować wybornym francuskim szampanem.

Dzień

3

110 Kontakt

www.lottravel.com +48 22 577 66 77

Pakiet wieczorny zawiera: • Transport luksusowym klimatyzowanym autobusem • Rejs po Sekwanie z kolacją • Bilety wejściowe na drugie piętro wieży Eiffla • Show „Feerie” w Moulin Rouge (wliczona butelka szampana na dwie osoby) • Opiekę wielojęzycznego opiekuna/hostessy

Flavours and treasures of the City of Love Warsaw

Paris

Weekend in Paris Price includes: • • • • •

Direct LOT flight Warsaw – Paris – Warsaw Individual transfer airport - hotel – airport Accommodation at 4-stars Citadines Prestige les Halles hotel for 2 nights with breakfast Amazing evening experiance Travel insurance

2499 PLN per person

Amazing Evening includes: Dinner “Marina de Paris” Cruise on the Saine.

Embark the “Marina de Paris” restaurant-boat on a fabulous journey for an unforgettable visit of the city and fall for the charm of the Seine river in a warm and cozy atmosphere.

During your trip you will enjoy your dinner while admiring the most beautiful monuments of Paris: Orsay Museum, Conciergerie, Notre Dame de Paris Cathedral, Louvre Museum, Eiffel Tower and the romantic bridges!

A spectacular gastronomic experience awaits you, courtesy of the chef and crew. The menu consists of a variety of tasty starters, the choice of a main course, a variety of delicious desserts and a glass of wine.

Day

1

Day

2

Price from:

3 daily flights

3

Eiffel Tower visit.

Get to the 2nd floor of the Eiffel Tower to discover the breathtaking panoramic view over the city.

Moulin Rouge Show „Feerie”.

The highlight of your evening is the Moulin Rouge show with the numerous international attractions, the famous French Can Can with the Doriss Girls dancers and beautiful decors.

Half bottle of Champagne will be served during the show.

Day

3

Amazing Evening Services: • Transport in a luxury air-conditioned coach • Dinner cruise on the Seine (one drink included) • Entrance ticket to the second floor of the Eiffel Tower • Show at the Moulin Rouge (1/2 bottle of champagne included) • The services of a multilingual host

111 Contact

www.lottravel.com +48 22 577 66 77

Pekin Weekend w Pekinie Pakiet zawiera:

Cena pakietu od:

5499 PLN za osobę

• Bezpośredni lot na trasie Warszawa – Pekin – Warszawa samolotem Boeing 787 Dreamliner • Zakwaterowanie w 5-gwiazdkowym hotelu Crowne Plaza Beijing Wangfujing • Wyżywienie: bufet śniadaniowy, obiad i kolacja w lokalnej restauracji • Zwiedzanie wg programu wraz z biletami wstępu • Prywatne transfery z lotniska do hotelu i z hotelu na lotnisko oraz w czasie zwiedzania • Usługi wykwalifikowanego przewodnika anglojęzycznego • Bilety na spektakl „Kung fu show” • Ubezpieczenie turystyczne

Plan podróży: Piątek Przylot do Pekinu, przejazd do Letniego Pałacu Cesarskiego mieszczącego się w przepięknym ogrodzie. Obiad w jednym z pawilonów znajdujących się na terenie pałacu. Zwiedzanie obiektów olimpijskich. Wizyta na placu Tiananmen oraz przejście do gmachu Opery Narodowej. Kolacja w lokalnej restauracji.

Dzień

loty w wt., czw., nd.

4

1

Sobota Śniadanie. Przejazd do Świątyni Nieba i zwiedzanie Pawilonu Modlitw o Pomyślne Plony. Przejazd do Zakazanego Miasta – największego architektonicznego kompleksu na świecie, czyli Cesarskiego Pałacu Zimowego, przez prawie 5 wieków będącego rezydencją kolejnych władców z dwóch ostatnich dynastii cesarskich Ming i Qing. Obiad w lokalnej restauracji.

Przejażdżka rikszami po zabytkowych uliczkach miasta. Wieczorem udział w spektaklu „Kung fu show”.

Dzień

2

Niedziela Śniadanie. Zwiedzanie Świątyni Harmonii i Pokoju. Po obiedzie wyjazd poza miasto i zwiedzanie Wielkiego Muru Chińskiego. Wjazd kolejką linową i zdobywanie odcinka muru pochodzącego z okresu dynastii Ming. Trekking po Wielkim Murze. Powrót do miasta i kolacja pożegnalna.

Dzień

3

112 Kontakt

Dzień

www.lottravel.com +48 22 577 66 77

4

Poniedziałek Wczesne śniadanie, transfer na lotnisko, wylot do Polski.

Beijing

Warsaw

Weekend in Beijing Beijing

Price includes: • Direct flight Warsaw - Beijing - Warsaw on board of the Boeing 787 Dreamliner • Accommodation at 5-star Crowne Plaza Beijing Wangfujing hotel fot 3 nights with breakfast, lunch and dinner in a local restaurant • Sightseeing according to the program • Private transfer airport – hotel – airport • English-speaking guide • Tickets for a Kung Fu Show • Travel insurance

Price from:

5499 PLN

Itinerary:

per person

Friday Arrival to Beijing, transfer to the Summer Palace located in the largest emperor’s garden. Lunch in one of pavilions located in the Summer Palace garden and visit to the Olympic games facilities folowed by a visit to the Tiananmen Square and the building of the National Opera. Dinner in a local restaurant.

Day

1

flights on Tue, Thu, Sun

5

Saturday Breakfast. Transfer to the Temple of Heaven and the Pavilion of Prayers for Good Harvest. Visit of to the Forbidden City – the world’s largest, architectural complex and the Imperial Winter Palace, acting as the residence of numerous rulers of the last two imperial dynasties of Ming and Qing for nearly 5 centuries. Lunch in a local restaurant. A rickshaw ride in the oldest streets of the city. Evening – “Kung Fu Show”.

Day

2

Sunday Breakfast. Transfer to the Temple of Peace and Harmony. Lunch and visit of the Great Wall. Cable car ride to the highest parts of the Great Wall – the part that belonged to Ming dynasty (Mutyanyu section). Trekking over the Great Wall.

Return to the city and a farewell dinner.

Day

3

Day

4

113

Monday Early breakfast. Transfer to the airport, departure to Warsaw.

Contact

www.lottravel.com +48 22 577 66 77

Nowy Jork Weekend w mieście, które nigdy nie śpi Pakiet zawiera:

Cena pakietu od:

7199 PLN za osobę

loty codziennie

6 8

• Bezpośredni przelot Polskimi Liniami Lotniczymi LOT na trasie Warszawa – Nowy Jork w obie strony • Prywatny transfer z lotniska do hotelu oraz z hotelu na lotnisko • 4 noclegi w hotelu na Manhattanie • Indywidualne 4-godzinne zwiedzanie miasta samochodem (z osobistym przewodnikiem i kierowcą) • Ubezpieczenie turystyczne

Plan podróży: Dzień

Czwartek Przylot na lotnisko JFK o godz. 16:25. Prywatny transfer do hotelu na Manhattanie.

Wieczorem kolacja w wyśmienitej restauracji w pobliżu hotelu.

Dzień

Piątek Zwiedzanie miasta samochodem z przewodnikiem. Możliwość wyboru jednej z tras zwiedzania zgodnie z zainteresowaniami, np. ścisłe centrum Manhattanu, Górny Manhattan lub Brooklyn. Reszta dnia do własnej dyspozycji.

1

2

Weekend Dni wolne. Podczas weekendu i polecamy zwiedzanie serca miasta – zapierającego dech w piersiach Manhattanu oraz okolic Mostu Brooklińskiego.

Osobom pragnącym weekendowego wypoczynku polecamy spacer po Central Parku, a tam przejazd dorożką oraz wypożyczenie łódki. Wieczorem warto udać się do jednego z teatrów, które mieszczą się niedaleko sławnego Times Square.

Dzień

34

Dzień

5

114 Kontakt

www.lottravel.com +48 22 577 66 77

Poniedziałek Prywatny transfer na lotnisko JFK. Lot powrotny do Warszawy.

New York City Weekend at the city that never sleeps

Warsaw

New York

Price includes: • Direct LOT flight Warsaw – New York – Warsaw on board of Boening 787 Dreamliner • Private transfer airport – hotel – airport • Accommodation at a 4-star Hotel in Midtown Manhattan (e.g. The Roosevelt Hotel, The Lexington, The Dylan Hotel) for 4 nights • Private 4-hours tour of New York City • Travel insurance

Itinerary:

Price from:

7199 PLN per person

Thursday Arrival at JFK Airport. Transfer to the hotel. Check-in and dinner at a gourmet restaurant near the hotel.

Day

1

daily flights

7 9

Friday City tour with a private guide.

Possibility to choose among: Highlights of Downtown, Midtown or Uptown Manhattan or Brooklyn. Free time to explore the rest of the city.

Day

2

Day

3&4 Day

5

Weekend Free time to visit the New Your City and enjoy the stay.

Monday Transfer to the airport.

Return flight from JFK Airport.

115 Contact

www.lottravel.com +48 22 577 66 77

LOT Travel dla firm

– kompleksowa obsługa wyjazdów służbowych Kim jesteśmy?

LOT Travel zapewnia profesjonalne doradztwo oraz szeroki wachlarz usług na każdym etapie podroży.

Mamy wszystko czego potrzeba, aby zagwarantować udane spotkanie biznesowe.

Co oferujemy?

Pełen zakres usług · Bilety lotnicze na połączenia krajowe i międzynarodowe LOT i innych przewoźników z zastosowaniem najkorzystniejszych stawek · Rezerwacje hotelowe · Wynajem samochodów · Ubezpieczenia podróżne · Usługi dodatkowe (nadbagaż, miejsca specjalne, posiłki) · Automatyczne naliczanie punktów i mil w programach lojalnościowych · Wyjazdy typu "incentive" · Pakiety wakacyjne dla pracowników firmy · Niestandardowe rozwiązania Benefity/Korzyści · Kompleksowa obsługa na każdym etapie podróży · Jeden punkt kontaktu dla wszystkich spraw · Dedykowany numer telefonu i email · Serwis dostosowany do indywidualnych potrzeb i polityki firmy · Monitorowanie wydatków poniesionych na podróże służbowe na życzenie klienta · Priorytetowe podejście przy zmianach i anulacjach przelotów · Preferencyjne stawki opłat transakcyjnych · Dogodne formy rozliczeń

Kontakt Telefon: +48 22 606 66 33 / Email: lotb2b@lot.pl Godziny pracy: 08:00-18:00

116 lottravel.com

117

Z nami zawsze najprościej. Przed odlotem, w podróży, a teraz także przy wyborze najlepszej dla siebie oferty. Sprawdź, jak uprościliśmy nasz system wyboru klas biletów zarówno na krótkich, jak i na długich dystansach.

Na dwóch okręgach znajdziesz klasy podróży i przyporządkowane im usługi, które przygotowaliśmy dla Ciebie. Każda klasa to inne udogodnienia.

Teraz możesz szybko sprawdzić, co każda z nich zawiera.

POZNAJ NOWE PRODUKTY

POZNAJ NOWE PRODUKTY

Rozszerzyliśmy również ofertę rejsów krótkodystansowych o dwie nowe kategorie.

LOT Economy Simple to bilety w najniższych cenach dla tych, którzy chcą dotrzeć na miejsce, korzystając z naszych podstawowych udogodnień.

LOT Economy Plus to klasa dla osób bardziej wymagających, które doceniają wysoki komfort podróży w atrakcyjnej cenie.

Na okręgach przedstawiliśmy wszystkie usługi, dzięki czemu szybko sprawdzisz, czy udogodnienia, których potrzebujesz, znajdują się w wybranej przez Ciebie klasie.

DISCOVER OUR NEW PRODUCTS It is always simpler with us... Before take-off, during the flight and now also when selecting the best class for you. Check out our new simplified system for ticket class selection, both for short-haul and long-haul flights.

We have also introduced new travel classes offered on short- haul flights.

LOT Economy Simple is a class at the lowest price that addresses the needs of those who want to reach their destination using our basic conveniences.

LOT Economy Plus is a class for the more demanding traveller who appreciates the comfort of travel at an attractive price.

DISCOVER NEW PRODUCTS

On our newly designed circles, you can find a structured division into classes and the associated services you can enjoy.

Each class means different products and services. Now you can quickly check what is included.

119

The circle concept contains all main services to allow you realise at a glance whether the products you need are included in the class you selected. lot.com

PR IOR ITY

Szybkie przejście Fast track

Aplikacja mobilna Mobile application LOT.COM

Priorytetowy bagaż Priority luggage

Odprawa online Web check-in

Prasa Paper press

Mile Miles

Napój i przekąska Soft drink and snack

€

Salonik biznesowy Business lounge

€

€

€ PRIORITY

€

Priorytetowa odprawa i boarding Priority check-in and boarding

Posiłki i napoje Meals and soft drinks

1 x 23 kg 2 x 23 kg

€

2 x 32 kg

Miejsce z przodu samolotu Seat in the front cabin

Bagaż rejestrowany Registered luggage

Odprawa na lotnisku Airport check-in

Dedykowana linia Call Center Dedicated Call Center line

DISCOVER NEW PRODUCTS

Zniżka dla dziecka Kids’ discount

120 lot.com

1 2 3 4

Każdy okrąg to jedna z opisywanych klas.

1 2 3 4

Each circle represents one of the described classes.

Dookoła okręgów znajdują się ikony poszczególnych usług.

Moje ulubione miejsce My favourite seat

€

LOT Economy Simple

Jeśli usługa jest zaznaczona, wówczas występuje w danej klasie.

Symbol € oznacza, że usługa w tej klasie jest dodatkowo płatna.

The circles are surrounded by icons symbolising the different services.

LOT Economy Class 1 x 23 kg

LOT Economy Plus 2 x 23 kg

LOT Business Class

If a specific service is marked, then it is included in the class. € symbol means that the service is charged separately in the respective class.

2 x 32 kg

* Prezentowany schemat nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu prawa. PLL LOT S.A. zastrzegają sobie prawo do wprowadzania zmian. * The presented scheme does not represent an offer in the meaning of the law. PLL LOT S.A. reserves the right to make alterations without prior notice.

POZNAJ NOWE PRODUKTY

LOTY KRÓTKODYSTANSOWE SHORT-HAUL FLIGHTS

Masz ochotę na coś dobrego? Jest z czego wybierać!

Na pokładzie naszych samolotów zawsze czeka na Ciebie pyszny posiłek dostępny w przystępnej cenie również dla pasażerów klasy ekonomicznej.

Nasza oferta LOT Gourmet to rozkosz dla podniebienia!

ANNA CZABOWSKA UDOSKONALIŁAM NASZE POKŁADOWE MENU. DLA CIEBIE

POZNAJ NOWE PRODUKTY

POSIŁKI I NAPOJE

CATERING Do you feel like something tasty? There is plenty to choose from! Aboard our planes, there is always a great meal for you, also available for LOT Economy Class passengers at affordable prices.

Our LOT Gourmet offer is a delight for your palate!

ANNA CZABOWSKA I HAVE REFINED OUR ONBOARD MENU. FOR YOU

DEDYKOWANA LINIA CALL CENTER DOMINIK TOWAREK UDOSKONALIŁEM DZIAŁANIE CALL CENTER. DLA CIEBIE

DEDICATED CALL CENTER LINE We are at your disposal at any time of day or night.

Our consultants are fluent in seven languages and will gladly provide you any information you may need.

DISCOVER NEW PRODUCTS

Jesteśmy do Twojej dyspozycji o każdej porze dnia i nocy. Nasi konsultanci mówią w siedmiu językach i chętnie udzielają wszelkich informacji.

121

DOMINIK TOWAREK I HAVE PERFECTED OUR CALL CENTER. FOR YOU

lot.com

POZNAJ NOWE PRODUKTY

SZYBKIE PRZEJŚCIE W najwyższych klasach podróży korzystaj z priorytetowej odprawy oraz kontroli bezpieczeństwa.

Bez kolejek, oczekiwania i tracenia cennego czasu.

ANNA KOWALCZYK SPRAWIAM, ŻE JUŻ NA LOTNISKU TWOJA PODRÓŻ PRZEBIEGA SZYBKO I WYGODNIE. DLA CIEBIE

FAST TRACK In the highest classes of travel, you can take advantage of priority check-in and security gate passage. Without queuing, waiting and wasting valuable time.

ANNA KOWALCZYK I MAKE SURE THAT EVEN AT THE AIRPORT YOUR JOURNEY IS FAST AND COMFORTABLE. FOR YOU

LOT.COM

DISCOVER NEW PRODUCTS

ODPRAWA ONLINE

122

Odpraw się przez internet nawet na 24 godziny przed lotem. Szybko, bez kolejek, w dogodnej dla siebie chwili.

HANNA ZALEWSKA WSPÓLNIE Z ZESPOŁEM OPRACOWAŁAM NOWĄ STRONĘ LOT.COM. DLA CIEBIE

WEB CHECK-IN Check in online even 24 hours before take-off. Quickly, without queuing, at any convenient time.

HANNA ZALEWSKA TOGETHER WITH MY TEAM I HAVE CREATED THE NEW LOT.COM WEBSITE. FOR YOU

lot.com

Zniżka dla dziecka Kids’ discount

Prasa Paper press

PRIORITY

Priorytetowa odprawa i boarding Priority check-in and boarding

Koc i poduszka Blanket and pillow

Posiłki i napoje Meals and soft drinks

Dedykowana linia Call Center Call Center dedicated line

PR IOR ITY

Bagaż priorytetowy Priority luggage

Mile Miles

1 x 23 kg 2 x 23 kg

€

81 cm

€

€

3 x 32 kg

Full offer 93 cm

Bagaż rejestrowany Registered luggage

Salonik biznesowy Business lounge Full offer

LOT.COM

190 cm, flat bed

Full offer Odległość między fotelami Seat pitch

Odprawa online Web check-in

Alkohole Aloholic drinks Moje ulubione miejsce My favourite seat

1 2 3 4

Każdy okrąg to jedna z opisywanych klas.

1 2 3 4

Each circle represents one of the described classes.

System rozrywki pokładowej In-flight entertainment system

Dookoła okręgów znajdują się ikony poszczególnych usług.

Jeśli usługa jest zaznaczona, wówczas występuje w danej klasie.

Symbol € oznacza, że usługa w tej klasie jest dodatkowo płatna.

The circles are surrounded by icons symbolising the different services.

LOT Economy Class €

LOT Premium Class

LOT Business Class

If a specific service is marked, then it is included in the class.

DISCOVER NEW PRODUCTS

* Prezentowany schemat nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu prawa. PLL LOT S.A. zastrzegają sobie prawo do wprowadzania zmian. * The presented scheme does not represent an offer in the meaning of the law. PLL LOT S.A. reserves the right to make alterations without prior notice.

Aplikacja mobilna Mobile application

Szybkie przejście Fast Track

POZNAJ NOWE PRODUKTY

LOTY DŁUGODYSTANSOWE LONG-HAUL FLIGHTS

123

€ symbol means that the service is charged separately in the respective class.

Moje ulubione miejsce My favourite seat

lot.com

POZNAJ NOWE PRODUKTY

1 x 23 kg

2 x 23 kg

3 x 32 kg

BAGAŻ REJESTROWANY Nie martw się o wagę swojego bagażu. W zależności od klasy podróży możesz zabrać ze sobą nawet trzy walizki po 32 kg.

DOROTA KORNASZEWSKA ZAJMUJĘ SIĘ PODWYŻSZANIEM STANDARDÓW OBSŁUGI NAZIEMNEJ. DLA CIEBIE

REGISTERED LUGGAGE Do not worry about the weight of your luggage.

Depending on the travel class, you can take up to as many as three suitcases of 32 kg each with you.

DOROTA KORNASZEWSKA MY JOB IS TO IMPROVE THE STANDARD OF GROUND SERVICES. FOR YOU

DISCOVER NEW PRODUCTS

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

124 lot.com

Długi lot? Z nami nie będziesz się nudził. Podróż to najlepszy moment na dobrą lekturę, film czy prasę.

To wszystko jest do Twojej dyspozycji w naszym systemie rozrywki pokładowej.

KAROLINA GOŚCINIAK KOORDYNUJĘ OFERTĘ SYSTEMU ROZRYWKI POKŁADOWEJ. DLA CIEBIE

IN-FLIGHT ENTERTAINMENT Long flight? With us you cannot be bored. Travel is the best time for a good book, movie, or press. All that is at your disposal in our in-flight entertainment system.

KAROLINA GOŚCINIAK I COORDINATE THE IN-FLIGHT ENTERTAINMENT SYSTEM OFFER. FOR YOU.

MOJE ULUBIONE MIEJSCE Podróżuj jeszcze wygodniej! Odpocznij w LOT Business Class w fotelach rozkładanych do płaskiego łóżka. A jeśli lecisz LOT Economy Class, wybierz swoje ulubione miejsce w samolocie.

MAGALI OLIVE ROZSZERZAM PAKIET USŁUG DODATKOWYCH. DLA CIEBIE

POZNAJ NOWE PRODUKTY

€

MY FAVOURITE SEAT Travel even more comfortably. Relax in lie-flat folding seats in our LOT Business Class. Choose your favourite seat aboard in the LOT Economy Class.

MAGALI OLIVE EXTENDING OUR RANGE OF SERVICES. FOR YOU

POSIŁKI NA POKŁADZIE

ANNA NOWAK WPROWADZIŁAM USŁUGĘ MEAL UPGRADE. DLA CIEBIE

MEALS ON BOARD It is nice to enjoy something tasty during long-haul flying. Whatever class you travel in, we have prepared a meal for you, and a restaurant menu is waiting for you in our LOT Business Class.

ANNA NOWAK I HAVE INTRODUCED THE MEAL UPGRADE SERVICE. FOR YOU

DISCOVER NEW PRODUCTS

Miło jest zjeść coś pysznego podczas długodystansowego lotu. Niezależnie, jaką klasą podróżujesz, przygotowaliśmy dla Ciebie poczęstunek. A w LOT Business Class czeka na Ciebie restauracyjne menu!

125 lot.com

POZNAJ NOWE PRODUKTY

Nowy podział klas to efekt nieprzerwanych zmian, nad którymi każdego dnia pracuje cały mój zespół. Wspólnie dążymy do tego, aby poznać Państwa potrzeby i zaproponować dodatkowe rozwiązania. Właśnie dlatego wprowadzamy nowe produkty i usługi.

LOT Economy Simple to bilety w najniższych cenach dla tych, którzy chcą dotrzeć na miejsce, korzystając z naszych podstawowych udogodnień.

KURS JEST JEDEN: ZMIANY NA LEPSZE LOT Economy Plus to klasa dla osób bardziej SEBASTIAN MIKOSZ wymagających, które doceniają wysoki komfort DBAM, ABY LOT ZMIENIAŁ SIĘ NA LEPSZE. DLA CIEBIE podróży w atrakcyjnej cenie.

LOT Business Class to najwyższy standard podróży, zarówno na lotnisku, jak i w samolocie.

Staramy się, aby nowe klasy spełniały Państwa oczekiwania. Zadbaliśmy też o czytelny i przejrzysty sposób ich prezentacji.

THERE’S ONLY ONE ROUTE: CHANGE FOR THE BETTER SEBASTIAN MIKOSZ I CARE ABOUT CHANGING LOT FOR THE BETTER. FOR YOU

Mam nadzieję, że podział klas przedstawiony graficznie w postaci okręgów pomoże Państwu w łatwy sposób odnaleźć najatrakcyjniejszy produkt z usługami najlepiej dopasowanymi do Państwa potrzeb.

DISCOVER NEW PRODUCTS

Introduction of the new travel class structure is the effect of continuous changes my team is working on each day. Together, we are committed to recognise your needs and propose adequate solutions to meet your expectations. This is why we have introduced new products and services.

126 lot.com

LOT Economy Simple is a class at the lowest price that meets the needs of those who want to reach their destination using our basic conveniences.

LOT Economy Plus is an offering for the more demanding traveller who appreciates the comfort of travel at an attractive price.

LOT Business Class stands for the highest standard of travel, both aboard and at the airport.

Our aim is to ensure that these travel classes reflect your needs. The principal idea that guided us in the process of creating the new way of presenting our travel classes was to structure it in a legible and friendly way.

I hope that the presented solution, graphically represented in the form of circles, will help you easily find the most attractive product, one that will include the optimum mix of services for your needs.

323090_Wizytowka Kalejdoscope-50x70 v1.indd 05.06.2014 1

I

Z ES

PLN

3

L

W

ME A

zasz d ę z c Osz Save

CO BO

TAWIE T AN

PER I N

M

HE A /C EJ

127 DOBRY WYBÓR GOOD CHOICE

I

Z ES

PLN

5

L

W

ME A

sz dza ę z c Osz Save

CO BO

TAWIE T AN

PER I N

M

HE A /C J E

DOBRY WYBÓR GOOD CHOICE

The oldest

restaurant

in

Warsaw

Ta s t e the best Polish cuisine

Personal invitation from

U Fukiera, Warszawa, Rynek Starego Miasta 27, tel. 022 831 10 13, tel./fax 022 831 58 08 www.ufukiera.pl

wymiana walut online

Nie wymieniaj siana w polu.

Wybierz kantor internetowy liderwalut.pl

Wykorzystaj kod promocyjny: LOT2014 Kod promocyjny upowaĹźnia do promocyjnej wymiany EUR/GBP/CHF/USD do kwoty 5000,00 PLN lub ekwiwalentu w innej walucie.

infolinia 58 5000 108