Kaleidoscope 1409

ZABIERZ MNIE / TAKE ME HOME

09/2014

Pod słońcem Portugalii egzemplarz bezpłatny / free copy magazyn pokładowy Polskich Linii Lotniczych LOT ISSN 0239-9032

Under the Portuguese Sun

KIERUNEK RYGA | NA WEEKEND WIELKOPOLSKA | NA PRZEKĄSKĘ KABANOS | TAŃCZĄCE OBRAZY | LANZAROTE – RAJ DLA NURKÓW | POLSKA BIEGA! | W CZTERY OCZY ZE SŁAWOMIREM IDZIAKIEM

09/2014

ul. Chocimska 7, Warsaw, tel. 22 848 12 25, tel./fax 22 848 15 90 www.restauracjarozana.com.pl

is an elegant, cosy and unpretentious restaurant whose delicate and light Polish cuisine will surprise you with new flavours and specialties every day.

There is nothing else like it in Warsaw‌

© MAREK WIŚNIEWSKI. OKŁADKA/COVER: RICHARD TAYLOR/4CORNERS/FREE

EDYTORIAL

Szanowni Państwo, wielu z nas marzy o dalekich podróżach i fascynujących przeżyciach, które się z nimi wiążą. Jest to teraz łatwiejsze niż kiedykolwiek dzięki maszynie marzeń – B787 Dreamliner. Samoloty te wychodzą już z wieku niemowlęcego – w naszej flocie łącznie przebyły dystans równy prawie 1000 okrążeń Ziemi!

Teraz każdy może wypróbować Dreamlinera także na trasie europejskiej. Od połowy września do końca października te samoloty będą latać na trasie z Warszawy do Londynu.

W każdy czwartek i piątek popołudniowy rejs wykona właśnie Boeing 787. Jest to atrakcyjna propozycja szczególnie dla pasażerów przylatujących z Pekinu i przesiadających się w Warszawie. Zapewniamy najwygodniejszy lotniskowy transfer w zaledwie 35 minut! Londyn to jeden z najważniejszych kierunków biznesowych obsługiwanych przez LOT, wierzymy więc, że pasażerowie podróżujący z nami na tej trasie będą mieli okazję przekonać się o zaletach Dreamlinera.

Pozwólcie Państwo, że w tym miejscu podzielę się radością z faktu, że realizowany przez nas Plan Restrukturyzacji uzyskał pełną akceptację Komisji Europejskiej. Oznacza to, że przed nami otwiera się szansa szybszego rozwoju z jeszcze większą dbałością o jakość usług. W najbliższych miesiącach będziemy Państwa informować o naszych planach rozwojowych.

Dziękuję przede wszystkim Państwu, naszym Pasażerom, którzy doceniając nowe produkty i usługi, wierzą w zmiany, jakie wprowadzamy. Poprawiające się wyniki finansowe firmy są m.in. odzwierciedleniem Waszego uznania.

Przyjemnej podróży! ☐

O ZALETACH DREAMLINERA PRZEKONAJĄ SIĘ TERAZ PASAŻEROWIE PODRÓŻUJĄCY NA TRASIE EUROPEJSKIEJ. THOSE TRAVELLING WITH US IN EUROPE WILL SOON SEE THE ADVANTAGES OF THE DREAMLINER.

Editorial

Dear Ladies and Gentlemen, many of us dream of distant journeys and the fascinating experiences that go with them. All this is now easier than ever thanks to our dream machine – the Boeing B787 Dreamliner.

These are now mature aircraft that have so far covered a distance that corresponds to almost 1,000 laps around the Earth – in our colours.

You can now test the Dreamliner on European routes. These aeroplanes will be operated on our Warsaw to London service from mid-September until the end of October. Boeing 787s will be covering all afternoon flights on Thursdays and Fridays.

This is a very attractive offer, especially if you are arriving from Beijing and have a stopover in Warsaw. LOT guarantees the most comfortable airport transfer in just 35 minutes. London is one of the key business destinations operated by LOT and we have no doubt that everyone travelling with us on this route will soon see the advantages of the Dreamliner.

I’d like to take this opportunity to tell you how excited I am that LOT’s Restructuring Plan has been approved by the European Commission. This opens up prospects for faster development and greater focus on quality of service. We will be communicating our development plans in the coming months.

But first and foremost, I’d like to thank you, our Passengers, for your appreciation of our new products and services and for your confidence in the changes we are introducing. The improving financial performance of LOT Polish Airlines is a direct result of your recognition.

I wish you an enjoyable flight. ☐

Prezes PLL LOT / LOT POLISH AIRLINES CEO Sebastian Mikosz

3

OD NACZELNEJ

Note from the Editor

BIEGAĆ KAŻDY MOŻE

Running is for everyone

BAWIĄ MNIE CI, KTÓRZY ZACZYNAJĄ TRENING OD KUPNA MODNEGO BIDONU I TURBOODRZUTOWYCH BUTÓW. RUNNERS WHO BEGIN TRAINING BY PURCHASING TURBO-CHARGED FOOTWEAR AND TRENDY WATER BOTTLES AMUSE ME. 4

REDAKTOR NACZELNA / EDITOR IN CHIEF Martyna Wojciechowska

© MARIUSZ MARTYNIAK/MATYS STUDIO

W Addis Abebie, stolicy Etiopii, ludzie zaczynają biegać już od świtu. W bawełnianych wyciągniętych koszulkach, w gumowych klapkach albo i boso, bo nie stać ich na buty. A potem wygrywają maratony, jak wielki Abebe Bikila, który jako pierwszy w historii czarny Afrykanin stanął na najwyższym olimpijskim podium. W 1960 r., podczas igrzysk olimpijskich w Rzymie, stał się legendą sportu, szczególnie że linię mety minął na bosaka, bo buty, które miał, rozpadły się w połowie dystansu. Może dlatego tak bardzo bawi mnie widok polskich adeptów biegania, którzy przygodę z treningiem zaczynają od nabycia turboodrzutowych butów i kompletu superoddychającej bielizny, musi jeszcze być czapeczka, modny bidon na wodę i koniecznie słuchawki w uszach z dopingującą muzyką. A przecież większość z nich nie przygotowuje się do mistrzostw. Tymczasem żeby biegać, trzeba po prostu wyjść z domu i pobiec, nie ma w tym wielkiej filozofii. Cieszy mnie jednak fakt, że w ciągu ostatnich lat liczba Polaków trenujących bieganie potroiła się, że stało się ono niemal naszym sportem narodowym, a w ostatnim Maratonie Warszawskim wystartowało ponad 8 tys. osób (w Nowym Jorku pojawiło się aż 48 tys. startujących!). Kiedyś w niedzielny poranek w miejskim parku można było co najwyżej natknąć się na wracających z imprezy podchmielonych jegomości. Dziś widzi się biegające tłumy. Tak trzymać! ☐

People start running at dawn in the Ethiopian capital of Addis Ababa. They wear worn out T-shirts and those who don’t go barefoot wear rubber flip flops, as shoes are unaffordable here. These people actually go on to win marathons – people like the great Abebe Bikila, the first black African ever to win an Olympic gold medal. Bikila’s run at the 1960 Rome Olympics became the stuff of legend. He finished the race barefoot as his shoes had fallen apart. That might be what I find so amusing when I see people running in Poland. They begin by purchasing turbo-charged footwear, outfits made of super-breathable materials, caps, fashionable water bottles and the obligatory headphones to pump out energising music.

Few of them are in training for a competition. But all you need to start running is to go out and run. It’s not rocket science. I’m happy to see that the number of Poles bitten by the running bug has tripled during the past few years. Running has almost become our national sport – the most recent Warsaw Marathon attracted more than 8,000 contestants (compared with 48,000 in New York). There was a time when the only thing to be seen in a park on a Sunday morning were men returning home from a party in various states of intoxication.

Today, you will see groups of runners. Let’s keep it up. ☐

Nowa Klasa C. To, co najlepsze, nie zna alternatywy.

Mercedes-Benz przedstawia nową generację Klasy C. Jeszcze piękniejszą, bardziej drapieżną i nowocześniejszą, niż mógłbyś przypuszczać. Przekonaj się, jakie zrobi na Tobie wrażenie. www.mercedes-benz.pl

A Daimler Brand

już od 1599 PLN*

Klasa C 180 – zużycie paliwa (średnio) – 5,3 l/100 km, emisja CO2 (średnio) – 122 g/km. *Rata miesięczna netto dla Klasy C w ofercie leasingu dla przedsiębiorców z 10-procentową wpłatą własną, okres umowy: 48 miesięcy, przebieg całkowity: 80 000 km. Oferta Lease&Drive Basic Mercedes-Benz Leasing Polska Sp. z o.o.

SPIS TREŚCI Contents

NA DOBRY POCZĄTEK / OFF TO A GOOD START LIST PREZESA PLL LOT / Note from the LOT CEO 3 OD NACZELNEJ / Note from the Editor 4 FELIETON LECHA WAŁĘSY / Lech Wałęsa’s column 8 W CHMURACH / Up in the air 10

WYRUSZ W PODRÓŻ / SEE THE WORLD WYDARZENIA / What’s on 12 PORTUGALIA – NIE TYLKO PLAŻE / Portugal’s attractions 16 MODNY KIERUNEK: RYGA / Trendy Destination: Riga 30

TERAZ POLSKA / TIME FOR POLAND NA WEEKEND WIELKOPOLSKA / A weekend in Poland: Greater Poland 34 SMAK KABANOSA / Kabanos – Polish specialty 40 FELIETON MAGDY GESSLER / Magda Gessler’s column 44 99–130

56

16

56

76

46 84

WIEDZIEĆ WIĘCEJ / DID YOU KNOW? RELAKS NA LANZAROTE / Rest and relaxation in Lanzarote 56 POLACY BIEGAJĄ / Poles love running 64 W CZTERY OCZY ZE SŁAWOMIREM IDZIAKIEM / Interview with Sławomir Idziak 76 ASY PRZESTWORZY / Masters of the skies 94

ROZMAITOŚCI / MISCELLANEA KULTURA / Culture 72 TWÓJ STYL / Your style 84 GADŻETY / Gadgets 86 DOBRY ADRES / Good address 88

72 6

MYŚL NA DROGĘ / A thought for the road 92

© NAC, GET TYIMAGES (2), ART COLOR BALLET, AGENCJA GAZETA

ART COLOR BALLET – TAŃCZĄCE BARWY / Art Color Ballet – Dancing colours 46

FELIETON

Column

NIGDY WIĘCEJ

Never again

CYWILIZACJA POKOJU WYMAGA DETERMINACJI I SOLIDARNOŚCI. A CIVILISATION OF PEACE NEEDS SOLIDARITY AND DETERMINATION. stawiamy na szczycie wspólnych wartości, ale nie dość skutecznie reagujemy na jawne ich łamanie w imię partykularnych interesów. Nie może być na to zgody świata. Potrzeba nam więcej dialogu, więcej solidarności i determinacji w utrzymywaniu i szerzeniu cywilizacji pokoju. Nadal musi nas łączyć hasło „Nigdy więcej wojny”. We wrześniu w Polsce zawsze dobitnie brzmi, mimo że od 1 i 17 września 1939 r. minęło tyle lat. Niestety słowa te nie tracą na aktualności. Dziś nadal pokój i wolność to zadanie każdego człowieka, każdego narodu i świata. ☐ 8

September always makes us think about history. About a troubled past we never want to see repeated. The happiness and joy of having freedom and living in peace alternate with anxiety about the future. This is compounded by distressing recent developments and growing geopolitical problems. We should embrace history with respect and pay tribute to its heroes. Our principal objective today is to build wisely. For ourselves and for future generations. This is what we’ve been trying to do in Poland for the past 25 years. It’s a challenging but an enlightening way forward. Our successes have been interspersed with failures and confusion. The main thing, however, is that we were able to reach a supranational agreement on the strategic issues facing Poland. This is what we need to do today, not just on the local or national level.

Europe and the free, democratic world should seek a common vision of the answers to our greatest challenges and most pressing problems.

We failed to address the key issues in the wake of the profound political and civilisational changes that took place at the turn of the 21th century and now find ourselves all too often unable to solve fundamental problems. Peace and freedom are our principal, common values but we often do not react effectively enough when they are blatantly violated.

The world should never approve of such practices. We need more dialogue, more solidarity and determination to maintain and promote the civilisation of peace. We must stand united by the motto “No More War.” This always resonates in Poland in September, although many years have passed since that memorable 1 and 17 September 1939. Unfortunately, these words are no less relevant today. Every person, every nation and the entire world are still committed to promoting peace and freedom. ☐

Lech Wałęsa Al. Jerozolimskie 11/19, 00-508 Warszawa, tel. +48 (22) 622 22 20, faks +48 (22) 625 14 14 Konto: BPH PBK SA 15 1060 0076 0000 3200 0084 6760 e-mail: biuro@walesa.org www.walesa.org

© AGENCJA GAZETA

Wrzesień zawsze przenosi nas myślami do historii. Tej trudnej, której nie chcemy już nigdy więcej. I mieszają się na przemian uczucia radości i szczęścia, że żyjemy w wolności i pokoju, z obawami o przyszłość potęgowanymi przez niepokojące zdarzenia i narastające geopolityczne problemy.

Trzeba z szacunkiem pochylać się nad historią i oddawać hołd bohaterom. Oni ponosili najwyższe ofiary, abyśmy nie musieli z bronią w ręku walczyć o niepodległość. Dziś naszym zadaniem jest mądre budowanie. Dla nas i przyszłych pokoleń. Tak staramy się w Polsce czynić od 25 lat. To droga trudna, ale i pouczająca. Sukcesom towarzyszyły też błędy i nieporozumienia. Co jednak ważne, potrafiliśmy w strategicznych dla Polski sprawach osiągać ponadnarodową zgodę. Dziś to jeszcze bardziej potrzebne, nie tylko w wymiarze krajowym, ale i globalnym. Europa i demokratyczny wolny świat powinny szukać wspólnej odpowiedzi na najpoważniejsze wyzwania i palące problemy. Po głębokich przemianach politycznych i cywilizacyjnych na przełomie XX i XXI w. nie tylko nie odpowiedzieliśmy na najważniejsze pytania, ale stajemy często bezradni wobec bieżących podstawowych spraw. Pokój i wolność

W CHMURACH Up in the Air

TEKSTY/BY:

Krzysztof Moczulski

4

W samolocie szczególnie dobrze smakuje sok pomidorowy, który jest najczęściej wybierany przez pasażerów. / Tomato juice tastes exceptionally good onboard an aircraft.

Not surprisingly, it is the most popular in-flight beverage.

5

Również z powodu zaburzenia zmysłu smaku w samolotach nie serwuje się słodkich win – tracą one swoje walory. Dobrze za to sprawdzają się na przykład wyraziste, o owocowym aromacie wina z Nowego Świata. / Our dulled gustatory sensations onboard planes explain why sweet wines are not served during the flight – there is no way to fully appreciate their flavour. Sharp wines with fruity aromas from Australia and the Americas are a much better choice.

Czy wiesz, że... / Did you know?

1

Pierwszy posiłek w samolocie podano na pokładzie linii Handley Page Transport w 1919 r. / The first meal onboard an aircraft was served by Handley Page Transport airlines in 1919.

Na wysokości przelotowej nasze kubki smakowe i powonienie zupełnie inaczej reagują na potrawy. Jest to związane z mniejszą wilgotnością i zmianą ciśnienia w kabinie. / Our senses of taste and smell react to food differently at a regular cruising altitude than they do on the ground. This all has to do with lower humidity and the change in air pressure inside the plane.

3

Badania przeprowadzone przez niemiecki Instytut Fraunhofera dowodzą, że w samolocie cukier wydaje się do 20 proc. mniej słodki, a sól aż do 30 proc. mniej słona niż na ziemi. / Research conducted by Germany’s Fraunhofer Institute demonstrates that sugar seems to be 20% less sweet onboard a plane than on the ground and salt tastes 30% less salty.

6

Aby podnieść smak potraw, niekoniecznie trzeba je dosalać. Podniebni kucharze radzą sobie, dodając wyraziste przyprawy, takie jak rozmaryn, kolendra, anyż. / You do not need more salt to enhance the flavour of your meals. Airline chefs make their dishes tasty with a combination of spices including rosemary, coriander and anise.

7

Myślą Państwo, że wasza herbata została zalana wrzątkiem o temperaturze 100 stopni? Nic bardziej mylnego. Na pokładzie samolotu woda wrze w temperaturze 91 stopni. / Did you think that your tea was brewed in water boiled at 100 degrees? If so, you were mistaken. Water boils at 91 degrees Celsius up in the air.

8

Największa firma cateringowa, LSG Sky Chefs, produkuje rocznie ponad 460 mln posiłków. / The world’s largest catering company, LSG Sky Chefs, produces over 460 million meals annually.

© ARCHIWUM PLL LOT, SHUT TERSTOCK

2

1

Pierwszy posiłek w samolocie podano na pokładzie linii Handley Page Transport w 1919 roku. / SP-LRF is the sixth Dreamliner in the LOT fleet and the 161st manufactured aircraft of this type.

3

W samolocie szczególnie dobrze smakuje sok pomidorowy, który jest najczęściej wybierany przez pasażerów. / The distance from the Boeing factory in Everett, near Seattle to Poland, y LOT’s most recent addition over.

2

Na wysokości przelotowej nasze kubki smakowe i powonienie zupełnie inaczej reagują na potrawy. Jest to związane z mniejszą wilgotnością i zmianą ciśnienia w kabinie. / Dreamliners are operated by 18 airlines. They have made more than 91,000 commercial flox. 150 million km) and carried more than 17 million passengers between them.

7

Myślą Państwo, że wasza herbata została zalana wrzątkiem o temperaturze 100 stopni? Nic bardziej mylnego. Na pokładzie samolotu woda wrze w temperaturze 91 stopni. / “Franek” needed 62 tonnes more than 17 million passengers between theof fuel to make its feet (approx. 12more than 17 million passengers between the.5 km).

5

Badania przeprowadzone przez niemiecki Instytut Fraunhofera dowodzą, że w samolocie cukier wydaje się do 20% mniej słodki, a sól aż do 30% mniej słona niż na ziemi./ 5 Dreamliners were airborne while this etwe make its maiden flight en theof fuel to make its maiden flight at a cruising altitude of 41,000 feet (aparticle was being written.

8

Największa firma cateringowa, LSG Sky Chefs, produkuje rocznie ponad 460 milionów posiłków./ 5 Dreamliners were airborne while this n flight at a cruising altitude of 41,000 feet (aparticle was being written.

4

6

Aby podnieść smak potraw, niekoniecznie trzeba je dosalać.

Podniebni kucharze radzą sobie, dodając wyraziste przyprawy, takie jak rozmaryn, kolendra, anyż. / The dmillion passengers between theof fuel to make its fistance from the Boeing factory in Everett, near Seattle to Poland, y LOT’s most recent addition over.

Również z powodu zaburzenia zmysłu smaku w samolotach nie serwuje się słodkich win – tracą one swoje walory.

Dobrze za to sprawdzają się na przykład wyraziste, o owocowym aromacie wina z Nowego Świata. / “Franek” needed 62 tonnes more than 17 million passengers between theof fuel to make its maiden flight at a cruising altitude of 41,000 feet (approx. 12more than 17 million passengers

WYDARZENIA

What's on

W obiektywie c In the lens

Mieścina u stóp Pirenejów co roku zamienia się w wielką galerię fotografii prasowej. To festiwal dla profesjonalistów i amatorów, twórców i odbiorców. Ci ostatni mają okazję spotkać się ze znanymi fotografami, poznać warsztat i obejrzeć ich prace. / Perpignan, a small town at the foot of the Pyrenees, is transformed into a grand gallery of photojournalism every year. This is a festival for professionals and amateurs, artists and the public. This is an opportunity to rub shoulders with famous photographers, explore their techniques and study their work.

30.08–14.09, www.visapourlimage.com, VISA POUR L'IMAGE, Perpignan, Francja / VISA POUR L'IMAGE, Perpignan, France

Bowie w muzeum x

The Bowie archives

Multimedialna wystawa gościła już m.in. w Londynie i Berlinie.

Obrazy, zdjęcia, kostiumy, osobiste notatki artysty ogląda się z muzyką na uszach. Wszystko razem pozwala zrozumieć twórczość jednego z najważniejszych rockmanów XX w. / This multimedia exhibition about one of the most groundbreaking rock stars of the 20th century has already toured London and Berlin. There are plenty of paintings, photos, costumes and hand-written notes to look at while listening to Bowie’s music through headphones.

Od 23.09, www2.mcachicago.org/exhibition/david-bowie-is/, DAVID BOWIE IS, Chicago, USA / DAVID BOWIE IS, Chicago, USA

Złota Muszla idzie do… z

Podczas imprezy w Kraju Basków pokazywane jest wszystko co najważniejsze w kinematografii. W tym roku honorową nagrodę otrzyma Denzel Washington, a który film dostanie Złotą Muszlę, dowiemy się już wkrótce. / This international film festival in the heart of the Basque Country has everything and everyone there is to know in the industry. Denzel Washington receives the Lifetime Achievement Award this year, but we will just have to wait and see which movie picks up the Golden Shell.

19–27.09, www.sansebastianfestival.com, FESTIVAL DE SAN SEBASTIÁN, San Sebastián, Hiszpania / FESTIVAL DE SAN SEBASTIÁN, San Sebastián, Spain

Mistrzowie kierownicy v

Circuit champions

Choć w Formule 1 nie ma już Roberta Kubicy, fani motoryzacji znad Wisły tłumnie pielgrzymują w okolice Mediolanu. Wyścig na torze Monza to klasyk, a zarazem ostatnie europejskie Grand Prix w sezonie. / Robert Kubica no longer competes in Formula 1 racing, but Polish motorsport fans still flock to the small town of Monza, near Milan, for a classic F1 event and the final Grand Prix of the season.

5–7.09, www.monzanet.it/, FORMULA 1 GRAN PREMIO D'ITALIA, Monza, Włochy / FORMULA 1 GRAN PREMIO D'ITALIA, Monza, Italy

12

© EAST NEWS, M.P.

And the Golden Shell goes to...

MENSWEAR | WOMENSWEAR | SHOES | BAGS | ACCESSORIES

WYDARZENIA

What's on

Muzyczny tygiel v

Musical melting pot

Krakowska impreza łączy świętość z bluźnierstwem, muzykę klasyczną ze współczesnymi nurtami. Z powodzeniem, o czym świadczą tłumy gości i znane nazwiska prezentujące się na scenach festiwalu. W tym roku atrakcją będą koncerty Autechre oraz Kronos Quartet z Laurie Anderson, a także spotkanie z Philipem Glassem. / The festival in Kraków is a place where the sacred meets the profane and classical music forms a backdrop for contemporary music trends. This is a great combination, as is testified by the size of the crowds and the names of the performers. This year’s highlights include Autechre and the Kronos Quarter in collaboration with Laurie Anderson.

14–20.09, www.sacrumprofanum.com, SACRUM PROFANUM, Kraków, Polska / SACRUM PROFANUM, Kraków, Poland

Kufle w dłoń! c

Pints up!

Choć to z nazwy święto październikowe, od dawna odbywa się głównie we wrześniu. Początkowo powód był bardzo prozaiczny – chodziło o to, by wypić zapas starego trunku, zanim zacznie się warzyć świeży.

Dziś piwo leje się w 14 namiotach, a teren festiwalu odwiedzają miliony turystów. / Despite the name, Oktoberfest is usually held in September. The reason was simple enough at first – the whole idea was to drink up all the old stocks before the new brew was made. Beer is served in 14 tents and the event attracts millions of tourists.

20.09–5.10, www.oktoberfest.de, OKTOBERFEST, Monachium, Niemcy / OKTOBERFEST, Munich, Germany

Dźwięki świata v Sounds of the world

24–28.09, www.festival.warszawa.pl, SKRZYŻOWANIE KULTUR, Warszawa, Polska / CROSS CULTURE, Warsaw, Poland

Zostać odkrywcą Become a discoverer

Jesienią Centrum Nauki Kopernik udostępnia zupełnie nową przestrzeń. W Majsterni można samodzielnie podejmować wyzwania inżynieryjne, naukowe, logiczne, mając do dyspozycji przedmioty codziennego użytku – słomki, papier, spinacze, kulki, gumki. Bez sugestii, bez ocen, bez limitów czasowych. Każdy ma szansę na odkrycie. / There will be a new exhibition space at the Copernicus Science Centre in autumn. Here, you will be able to grapple with engineering, scientific and logical problems with the assistance of everyday objects, such as straws, paper, paper clips and rubber bands in DIY Corner. Everyone will have an opportunity to discover something.

Od 18 września, www.kopernik.org.pl, Warszawa, Polska / From 18 September, Warsaw, Poland

14

© M.P.

Już po raz 10. pod Pałacem Kultury i Nauki wystąpią artyści z najodleglejszych zakątków świata, prezentujący obce style muzyczne. Wśród nich Hugh Masekela, trębacz z RPA, którego muzyka w latach 80. towarzyszyła walce z apartheidem. / Artists from the most distant parts of the world are coming to Warsaw for the 10th Cultural Crossroads festival, a celebration of diversified world music. Performers include Hugh Masekela, the South African trumpeter whose music opposed apartheid in the 1980s.

YOUR TIME IS NOW. ZDOBĄDŹ TO, O CZYM MARZYSZ.

Broad Horizons

Strome uliczki Lizbony pokonują wagoniki funikularów.

One of the many funiculars offering public transport on the steep streets of Lisbon.

16 16

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

SZEROKIE HORYZONTY

Fale oceanu obmywają plaże miasteczka Nazaré.

The Yuyuan Garden in Shanghai’s Old Town is a national

ŚREDNIOWIECZNE ZAMKI I KLASZTORY, ZŁOCISTE PLAŻE, URZEKAJĄCE MIASTA I RYBACKIE WIOSKI. DO TEGO WYBORNA KUCHNIA, SŁYNNE WINA, ALE I STRAWA DUCHOWA, BO I TĘ MOŻNA TU ZNALEŹĆ.

W KOŃCU PORTUGALCZYCY MÓWIĄ, ŻE ICH KRAJ SYMBOLIZUJĄ 3 F: FADO, FUTBOL I FATIMA. / MEDIEVAL CASTLES AND MONASTERIES, GOLDEN BEACHES, PICTURESQUE TOWNS AND FISHING VILLAGES. ADD TO THAT DELICIOUS CUISINE, WORLD-FAMOUS WINES AND ABUNDANT FOOD FOR THE SOUL. THE PORTUGUESE ARGUE THAT THEIR COUNTRY IS SYMBOLISED BY 3 FS: FADO, FOOTBALL AND FÁTIMA. TEKST/BY: Danuta

Śmierzchalska

PORTUGALIA W 3 F

Fado, football and Fátima

17

Broad Horizons

Są tacy, którzy bez reszty zakochują się w Lizbonie i nie czują potrzeby poznawania pozostałej części kraju. Snują się po stromych zaułkach Alfamy, jej najstarszej dzielnicy, wsłuchani w fado płynące z maleńkich klubów i tawern. Wracają tu w każde wakacje. Są i tacy, których przyciąga wybrzeże Algarve.

Portugalia ma prawie 1800 km linii brzegowej, ale złoty piasek ogromnych plaż w pełnych jaskiń i grot klifowych zatokach oraz gwarantowane 300 dni słońca czynią z kurortów tego najdalej na południe wysuniętego regionu turystyczny raj, atrakcyjny przez cały rok. Algarve to sporty wodne, nocne kluby, pola golfowe, ale i zabytki pamiętające czasy panowania Maurów. Wybierzmy jednak drogę na północ kraju, w stronę kolebki Portugalii.

There are some who simply fall in love with Lisbon and feel no need to explore the rest of the country. They walk up and down the steep streets of the city’s oldest quarter, Alfama, and listen to the fado music that comes wafting out of tiny clubs and taverns. They come back here every summer.

Others are drawn to the Algarve Coast. Portugal has almost 1,800 km of coastline, but golden sands and giant beaches sheltered in bays framed by cliffs dotted with caves and grottos together with 300 days of guaranteed sunshine make Portugal’s most southerly region a tourist paradise all year round. Algarve attractions include water sports, night clubs, golf courses and many reminders of its Moorish heritage. But let’s head north and visit the cradle of Portuguese statehood.

RAJ SURFERÓW Półtorej godziny jazdy z lotniska w Lizbonie dzieli od rybackiego miasteczka Nazaré. Zjeżdżają tu surferzy z całego świata. W niewielkiej odległości od brzegu dno tworzy rodzaj kanionu głębokości 5 km i długości 230 km. Dzięki temu fale spiętrzają się, osiągając gigantyczne rozmiary.

W lutym na tutejszej Praia do Norte brytyjski surfer Andrew Cotton pokonał falę wysokości 24,3 m. W 2011 r. na tej samej plaży Amerykanin Garrett McNamara utrzymał się na fali wysokości 23,77 m, a dwa lata później pobił swój rekord, „ujeżdżając” falę 30-metrową, lecz nadal czeka na oficjalne potwierdze-

SURFING HEAVEN Nazaré is a ninety minute drive from Lisbon Airport. Surfers from all around the world descend on Nazaré. The ocean bottom forms a sort of canyon – 5 metres deep and 230 km long – near the shore and waves can reach mammoth sizes.

British surfer Andrew Cotton rode a 24.3-metre wave in Praia do Norte in February. In 2011, American Garret MacNamara rode a 23.77-metre wave on the same beach, and broke his own record on a 30-metre wave two years later, although this is still awaiting confirmation, as is the feat of Brazilian surfer Carlos Burle, who took on a wave of similar height

Lizbona rozłożona jest na siedmiu wzgórzach w pobliżu ujścia rzeki Tag do Oceanu Atlantyckiego.

Lisbon is located on seven hills near the estuary of the Tag to the Atlantic Ocean.

18

© SHUTTERSTOCK, SIME/FREE. POPRZEDNIE STRONY/PREVIOUS PAGES: BEW, GET TYIMAGES

SZEROKIE HORYZONTY

Park Narodów to dzielnica Lizbony o charakterze rekreacyjnym.

The Nations Park is a recreational district of Lisbon.

nie rekordu, podobnie jak Brazylijczyk Carlos Burle, który kilka miesięcy po nim pokonał falę podobnej wysokości.

Dziś Nazaré to przede wszystkim miejscowość turystyczna, ale ludzie nadal zajmują się tu rybołówstwem. Świeżo złowione i wybornie przyrządzone sardynki i dorsze podadzą nam w każdej restauracji, suszone sprzedają na plaży żony rybaków. Można tu wciąż jeszcze zobaczyć kobiety w tradycyjnych strojach – haftowanych fartuszkach zakładanych na siedem spódnic w różnych kolorach. Kiedyś czekały na brzegu na pojawienie się łodzi męża wracającego z połowu, codziennie dodając kolejną spódnicę. Wdowy nosiły wyłącznie czerń.

Charakterystycznym elementem męskiego stroju była czapka w kształcie długiej skarpety, służąca jednocześnie za kieszeń.

a few months later. Today, Nazaré is mainly a tourist resort but some of the locals are still engaged in fishing. You can order freshly caught sardines and cods in any restaurant or buy dried fish from the fishermen’s wives on the beach. Women still wear traditional costumes – embroidered aprons worn over seven layers of skirts in different colours. In the past, they would add a layer for each day they waited on the beach for their husband’s boats to return from their fishing trips. Widows only wore black. Men wore a distinctive cap shaped like a long stocking. This was also used to store personal items.

BEHIND MONASTERY WALLS Nazaré is located close to the town of Alcobaça, which has a Cistercian abbey founded by King Alfonso Henriques “the Conqueror”, the first king of Portugal. Alfonso regained control of the county of Portucale, previously a vassalage of the Kingdom of León. Alfonso defeated the Moors at the Battle of Santarém in 1152. To commemorate his victory, he founded the monastery in 1153, settled monks and endowed them with ample privileges. Over the centuries, the Cistercian monks, who adhere to St. Benedict’s motto Ora et labora or REKLAMA

19

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons

W KLASZTORNYCH MURACH Z Nazaré niedaleko do miejscowości Alcobaça. Jest tu opactwo Cystersów ufundowane w 1153 r. przez króla Alfonsa Henriquesa, nazywanego Zdobywcą – pierwszego króla Portugalii – na pamiątkę zwycięskiej bitwu z Maurami pod Santarém. Mnichom, których tam osadził, król nadał szerokie uprawnienia, a ci, kierując się dewizą św. Benedykta Ora et labora, czyli „módl się i pracuj”, przez wieki przyczynili się do gospodarczego rozkwitu regionu. Pod ich okiem kwitła nauka, a klasztorna biblioteka była jedną z najwspanialszych w kraju. Splądrowały i wywiozły ją dopiero wojska napoleońskie.

“Prayer and work”, have contributed to the economic flowering of the region. Science flourished under monastic patronage, while the local library boasted one of the best collections in the country before it was looted and pillaged by Napoleonic troops. The monks abandoned the monastery in 1834 when religious orders were dissolved by the Portuguese authorities. The restored raw Gothic interiors are now popular with visitors. The northern transept contains the stunning marble tombs of King Pedro I and his consort Inês de Castro.

The queen’s tomb is supported by three figures depicting her assassins. Inês was murdered on the orders of King Alfonso IV,

Mnisi opuścili klasztor w 1834 r., po ogłoszeniu przez portugalskie władze kasaty zakonów. Dziś odrestaurowane surowe gotyckie wnętrza robią ogromne wrażenie na zwiedzających.

W północnym transepcie wzrok przykuwają marmurowe grobowce, w których spoczywają król Pedro I i jego żona Inês de Castro. Grobowiec królowej podpierają trzy postacie jej zabójców. Inês została zamordowana na rozkaz teścia – króla Alfonsa IV, który obawiał się politycznego wpływu jej otoczenia na następcę tronu. Po objęciu tronu Pedro ekshumował zwłoki ukochanej i uroczyście pochował w Alcobaça. Legenda głosi, że

20

who feared the political influence of her friends and family over the heir to the throne. After his father’s death and his own coronation, King Pedro had the body of his beloved exhumed and buried during a lavish ceremony at Alcobaça.

One gruesome legend has it that he had Inês placed on the throne in royal robes and forced the entire court to swear allegiance to the corpse by kissing her hand.

If you appreciate Gothic architecture, then it is worth heading a little further north and visiting the Dominican convent at Batalha. This is the pearl of Portuguese Gothic architecture

© MARCIN KYDRYŃSKI

Pedro de Castro, André Ramos i Pedro Moutinho w legendarnym klubie fado Mesa de Frades w lizbońskiej dzielnicy Alfama.

Pedro de Castro, André Ramos and Pedro Moutinho at the legendary fado club Mesa de Frades in Lisbon’s Alfama district.

21

Broad Horizons

najpierw umieścił je na tronie w królewskich szatach, a dwór musiał oddawać im hołd przez pocałowanie dłoni.

Wielbiciele gotyku powinni wybrać się nieco dalej na północ, do miejscowości Batalha. Znajduje się tu klasztor Dominikanów, perła gotyku z elementami charakterystycznego dla Portugalii stylu zwanego manuelińskim. Ufundował go król João I po zwycięskiej bitwie z Hiszpanami w 1385 r. (Batalha znaczy bitwa).

NA TRASIE PIELGRZYMEK Spotkanie z portugalską sztuką sakralną może skłonić do odwiedzenia Fatimy, do której co roku pielgrzymuje ok. 6 mln ludzi z całego świata. W maju, w rocznicę fatimskich obja-

and is ornamented with elements of the Manueline style distinctive for this country. The convent was founded by King João I to commemorate his victory over Spain in 1385.

THE PILGRIMAGE TRAIL Encounters with Portuguese sacral art may take you to Fátima, which hosts some 6 million pilgrims from all over the world every year. The Square of Prayers fills with people on the anniversary of the apparitions in May. Fátima is packed with hotels and stores selling religious souvenirs, including votive candles and wax figurines, which can be lit for various intentions at the sanctuary. But before Fátima was made famous by three young shepherds to whom the Virgin Mary appeared

© WOJCIECH FRANUS (2)

SZEROKIE HORYZONTY

wień, plac Modlitwy w sanktuarium wypełniają nieprzebrane tłumy. Fatima pełna jest hoteli i sklepów, w których sprzedaje się dewocjonalia, w tym świece i figurki wotywne z wosku w rozmaitych intencjach palone w sanktuarium.

Zanim jednak Fatima zasłynęła za sprawą trojga pastuszków, którym w 1917 r. ukazała się Matka Boska, objawiając trzy tajemnice, pątnicy ciągnęli przede wszystkim do Santiago de Compostela. Wiodła tam m.in. droga portugalska, na której znajdowała się Braga. To starożytne miasto, za czasów rzymskich noszące nazwę Bracara Augusta, leżało na skrzyżowaniu szlaków handlowych. W XI w. zostało siedzibą arcybiskupa, który sprawował władzę nad większą częścią Półwyspu Iberyjskiego. W kolejnych wiekach Braga rozkwitała. Wznoszono tu rezyKlasztor w Batalha, arcydzieło sztuki kamieniarskiej, budowano niemal 150 lat.

The Batalha monastery, a masonry masterpiece, took nearly 150 years to build.

Pielgrzymi w sanktuarium w Fatimie.

Pilgrims at the Sanctuary of Fátima.

W PORTUGALII ROZWINIĘTA JEST TURYSTYKA RELIGIJNA. SAMĄ FATIMĘ ODWIEDZA CO ROKU KILKA MILIONÓW LUDZI. RELIGIOUS TOURISM IS A STRIVING INDUSTRY IN PORTUGAL. EACH YEAR A FEW MILLION PEOPLE VISIT FÁTIMA. REKLAMA

Striving for a top career?

Part-time MBAs in Vienna, Austria.

Global Executive MBA, Start: April Triple-crown accreditation. 3 international residencies (Asia, CEE, USA). Jointly offered with the University of Minnesota, USA. Ranked #46 worldwide by Financial Times.

Professional MBA, Start: October Double accredited. Specialization options e.g. in Finance, Energy Management, Marketing & Sales, Project Management, Controlling, Entrepreneurship & Innovation …

Vienna University of Economics and Business (WU) mba@wu.ac.at, +43-1-313 36-4816 hips Sc ho la rs ! executiveacademy.at avai la b le

23

Broad Horizons

dencje, place i kościoły tak liczne, że dziś miasto nazywane jest drugim Rzymem. Ale Braga to nie tylko świątynie. Mnóstwo tu kawiarenek, w których przesiadują mieszkańcy i turyści. Miasto tętni życiem podczas licznych festiwali. Najsłynniejszy z nich to coroczny Braga Romana, kiedy odtwarza się scenerię miasta sprzed 2 tys. lat. Po ulicach spacerują wtedy Rzymianie odziani w togi, legioniści, na placach walczą gladiatorzy. Sławy miastu przysparza również klub piłkarski założony w 1921 r. – SC Braga.

SZTUKA NIE TYLKO KULINARNA Portugalia to również raj dla samakoszy i łasuchów. Gdziekolwiek się zatrzymamy, kuchnia nas nie zawiedzie. A jaki przy tym wybór potraw! Samego bacalhau – dania, którego podstawą jest suszony i solony dorsz – można przyrządzać na setki sposobów. Trzeba też spróbować grillowanych sardynek, a także owoców morza i zupy rybnej caldeirada. Wszystkie potrawy zawierają przyprawy korzenne zadomowione w tutejszej kuchni od XVI w., kiedy to galeony pod portugalską banderą zwoziły ze Wschodu ogromne ich ilości. Żaden posiłek nie może obejść się bez wina, a region słynie z lekkiego vinho verde. W dosłownym tłumaczeniu to „zielone wino”, ale słowo „zielone” należy rozumieć jako „świeże i młode”.

Vinho verde bywa bowiem zarówno białe, jak i czerwone.

Mocno schłodzone wybornie smakuje podczas upału, zwłaszcza popijane na miejscu w którejś z niewielkich winnic.

Plaża Dona Ana w Lagos na wybrzeżu Algarve.

The Dona Ana beach in Lagos on the Algarve coast.

24

and revealed three secrets in 1917, most pilgrims headed for Santiago de Compostela. Their pilgrimage took them along a Portuguese route via Braga. This ancient city, known as Bracara Augusta in Roman times, was located at the crossroads of several trade routes. In the 11th century, it was made the seat of an archbishopric whose power extended over a large part of the Iberian Peninsula. The city flourished in later centuries. Braga has so many residences, squares and churches that it is often referred to as the second Rome. But Braga has much more than churches to offer. The streets are lined with charming cafés. Braga really comes alive during its many festivals, the most famous of which is the annual Braga Romana, which recreates the city as it was 2,000 years ago. You can see Romans in togas, legionaries patrolling the streets and gladiators fighting in public squares.

ART AND GASTRONOMY Portugal is a paradise for gourmets and foodies. Neither the cuisine nor the menu will ever leave you disappointed in Portugal. There are hundreds of bacalhau (dried and salted cod) recipes. Barbecued sardines, seafood and a fish soup known as caldeirada are also highly recommended. Pretty much everything is seasoned with spices whose appearance dates back to the 16th century when galleons sailing under the Portuguese flag brought bulk quantities of oriental condi-

© GETTYIMAGES

SZEROKIE HORYZONTY

25

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons

Opuśćmy jednak Bragę, z której niedaleko do miasteczka Travassos. Znajduje się tu Museu do Ouro – muzeum tradycyjnej portugalskiej sztuki złotniczej. W pobliskich miejscowościach wciąż działają warsztaty, gdzie można na własne oczy zobaczyć, jak powstają filigrany o charakterystycznych wzorach.

ments into the country. No meal would be complete without wine and this region is famous for its light vinho verde, which literally translates as “green wine” (“green” in the sense of “fresh and young”). Vinho verde may be white or red. But let’s leave Braga and visit the small town of Travassos. Here you can find the Museu do Ouro – the museum of traditional Portuguese goldsmithing. The surrounding towns still have goldsmithies where you can watch filigree ornaments with distinctive patterns being manufactured.

W KOLEBCE PORTUGALII Bogactwo zabytków i niepowtarzalny klimat średniowiecznego miasta znajdziemy w Guimarães, pierwszej stolicy Alfonsa Zdobywcy. Atrakcją jest tu zamek zbudowany w X w. do obrony przed najazdami Maurów i Normanów. Jego mury skruszył czas, a kamieniami mieszkańcy brukowali niegdyś ulice. Zamek odbudowano za czasów dyktatury Antónia Salazara. Ma znaczenie symboliczne, bowiem Guimarães nazywane jest kolebką Portugalii. I tak podróż na północ okazuje się wędrówką w głąb historii tego kraju, który zaledwie cztery wieki temu był kolonialną i gospodarczą potęgą, jego żeglarze odkrywali nowe lądy. Dziś licząca zaledwie 10 mln mieszkańców Portugalia powoli próbuje dźwigać się z gospodarczego kryzysu. ☐

IN THE CRADLE OF PORTUGAL’S HISTORY Guimarães, the first capital of Alfonso’ the Conqueror, has a number of well preserved medieval buildings and a charming old quarter. The main attraction is a castle erected in the 10th century to protect the area from Moorish and Norman invasions. The walls crumbled over time and the stones were used to pave the streets. Guimarães is regarded as the cradle of Portugal. This way, a trip to the north becomes a journey into the fascinating history of a country that was a colonial and economic power and had sailors discovering uncharted lands four centuries ago. Today, Portugal only has a population of 10 million and is struggling to recover from the global financial crisis. ☐

© WOJCIECH FRANUS, BEW

Portugalska sztuka filigranu. Poniżej: kościół Nossa Senhora da Oliveira w Guimarães.

The Portuguese art of filigree. Below: the Nossa Senhora da Oliveira church in Guimarães.

26

THE BRAND OF HIGHEST HANDMADE QUALITY Buy at Polish Airports and Złote Tarasy shopping mall or online at www.goshico.com.

Torebki dostępne na polskich lotniskach i w centrum handlowym Złote Tarasy oraz na www.goshico.com. www.facebook.com/goshicobags

27

wyższego statusu oraz więcej nagród. Dzięki dedykowanej stawce „Tylko dla wybranych” członkowie programu płacą o 20 zł lub 5 euro mniej za każdy nocleg. Natomiast użytkownicy Facebooka mogą zdobywać dodatkowe punkty w aplikacji „Places by Le Club Accorhotels”.

Odkrywaj nowe możliwości Członkostwo w programie Le Club Accorhotels to także ekskluzywne przywileje podczas podróży, m.in. bezpłatny dostęp do WiFi. Zakres przywilejów zależy od statusu karty: status „Silver” gwarantuje m.in. powitalnego drinka i późne wymeldowanie, status „Gold” np. wczesne zameldowanie i podniesienie standardu pokoju, a status „Platinum” dostęp do salonu VIP i upominek w pokoju. Punkty zebrane w programie nie tracą ważności, warunkiem jest spędzenie zaledwie jednej nocy w ciągu roku w hotelu uczestniczącym w programie. Od 1 lipca na każdego członka programu czeka aż 25% punktów więcej za każdą noc spędzoną w hotelu. Oznacza to szybszy dostęp do przywilejów

Orbis do K_0914_01.indd 3

Discover New Opportunities Membership in Le Club Accorhotels program also provides exclusive privileges during your travels, among others free access to WiFi. The scope of privileges depends on the status of the loyalty card: “Silver” status guarantees among other welcome drink and late check--out, “Gold” status for example early check-in and room upgrade and “Platinum” status access to VIP Lounge and VIP treatment. Points gathered in the program never expire, on the condition that the Member spends at least one night a year in a hotel participating in the program. From the 1st of July, each Member receives 25% points more for each night spent at the hotel. This means faster access to privileges of the higher status and more rewards. Thanks to dedicated “For Members Only” rate, Members of the program always pay 20 PLN or €5 less for each night. Facebook users have the opportunity to earn extra points with the “Places by Le Club Accorhotels” app.

Rezerwuj pokoje: www.accorhotels.com

Book a hotel: www.accorhotels.com

8/11/14 2:40 PM

Ekskluzywne przywileje z Le Club Accorhotels

Exclusive privileges with Le Club Accorhotels

Od 1 lipca br. podróżowanie z programem lojalnościowym Le Club Accorhotels jest jeszcze bardziej korzystne! Na członków programu czeka jeszcze więcej punktów za każdy pobyt i więcej możliwości ich wykorzystania w 2 700 hotelach w 92 krajach. Grupa Accor, partner strategiczny Grupy Hotelowej Orbis, zachęca w ten sposób do przystąpienia do programu, który w ciągu pięciu lat istnienia pozyskał ponad 15 milionów członków na całym świecie.

PROMOCJA

From the 1st of July, Le Club Accorhotels loyalty program offers you even more generous travel experience! Members of the program benefit from more points for each stay and have more opportunities to use their points in 2 700 hotels in 92 countries. This is how Accor Group, the strategic partner of Orbis Hotel Group, encourages travelers to join its loyalty program, which during five years of its functioning has attracted over 15 million Members around the world. Łatwy dostęp, wiele korzyści Członkiem bezpłatnego programu lojalnościowego Le Club Accorhotels może zostać każdy gość hoteli należących do Grupy Accor. Aby dołączyć do programu wystarczy wypełnić zgłoszenie w recepcji lub formularz na stronie www.accorhotels.com/leclub.

Korzyści z członkostwa jest wiele – od zniżek podczas rezerwacji, aż po kupony hotelowe czy kupony partnerów programu. Goście mają możliwość monitorowania online stanu swojego konta. Za jego pośrednictwem mogą także sprawdzać status rezerwacji, korzystać ze spersonalizowanych ofert w preferencyjnych cenach, przeglądać historię wykorzystania punktów oraz wybierać nagrody. W programie Le Club Accorhotels uczestniczą hotele następujących marek: Sofitel, Pullman, MGallery, Grand Mercure, The Sebel, Novotel, Suite Novotel, Mercure, Adagio, ibis, ibis Styles, Orbis Hotels, Adagio Access oraz Thalassa sea & Spa.

Orbis do K_0914_01.indd 2

Easy Access, Numerous Benefits Any guest of Accor hotels can become a member of Le Club Accorhotels free loyalty program. To join the program one should fill-in the application form at the hotel reception or at www. accorhotels.com/leclub website. There are numerous benefits from the membership, from discounts available during booking to hotel vouchers or vouchers of program’s partners. Guests can monitor the status of their account online. They can also check the status of their reservation, avail of customized offers at preferential prices, view history of how their points were burnt and choose rewards. In Le Club Accorhotels program participate the following hotel brands: Sofitel, Pullman, MGallery, Grand Mercure, The Sebel, Novotel, Suite Novotel, Mercure, Adagio, ibis, ibis Styles, Orbis Hotels, Adagio Access and Thalassa sea & Spa.

8/11/14 2:39 PM

5

MODNY KIERUNEK

TOP

1

Trendy Destination

RYGA

NAJ

OD HANZY, PRZEZ SECESJĘ, PO NOWOCZESNOŚĆ – MIĘDZY TAKIMI BIEGUNAMI PORUSZA SIĘ TURYSTA W STOLICY ŁOTWY. / THE HANSA, ART NOUVEAU AND MODERNITY ARE THE KEY REFERENCE POINTS FOR ANYONE VISITING THE CAPITAL OF LATVIA. TEKST/BY: Sławomir

Borkowski

Stolica secesyjnie zdominowana Where Art Nouveau reigns supreme

2 Naturalne smaki Natural flavours

Jaka jest łotewska kuchnia? Najprościej mówiąc – prosta, z chłopskim rodowodem.

Ten brak wyszukania w naszych czasach można odbierać jako atut. A zatem – mamy tu mnóstwo rodzajów chleba z grubej mąki i innych wypieków, sałatki z ziemniaków i warzyw (popularny jest tu groch) i oczywiście bałtyckie ryby w różnej postaci. / Latvian cuisine is pretty much simple peasant fare, but this lack of sophistication might actually be an advantage. There is a variety of breads made from whole grain flour and other bakes, potato and vegetable salads (peas are another local staple) and Baltic fish served in all sorts of ways.

30

©CORBIS/FOTOCHANNELS, FOTOLIA, GET TYIMAGES

Choć historia Rygi sięga czasów średniowiecza, w kwestii architektury miasto jest znane przede wszystkim z… secesji.

Jest to jedno z największych skupisk tego stylu w Europie. Mówi się, że blisko 1/3 budowli w centrum zdradza mniejsze lub większe związki z secesją. Zalecam więc obowiązkowy spacer po centrum (powyżej urocza klatka schodowa budynku przy ul. Alberta). / Riga was founded in the Middle Ages but the city is most famous for its Art Nouveau architecture.

Riga has one of the largest concentrations of this style in Europe. Nearly one building in three in the city centre has Art Nouveau features. Take a stroll through downtown Riga (above: a picturesque staircase in a building in Alberta Street).

The royal address for your business in warsaw plac zamkowy – Business with Heritage awaits you in Q1 2015.

contact for offices and retail

22 470 00 00 www.plac-zamkowy.com 31

MODNY KIERUNEK

3

Trendy Destination

Pięć wieków z książką

Reading across five centuries

Ryga w 2014 r. została wyróżniona tytułem Europejskiej Stolicy Kultury. Jednym z wydarzeń uświetniających ten czas jest zorganizowana w Łotewskiej Bibliotece Narodowej wystawa 1514. Książka. 2014. Dlaczego akurat początek w 1514 r., 60 lat po wynalazku Gutenberga?

A choćby dlatego, by pokazać, jak precyzyjnie książki pozwalają podróżować w czasie.

Wystawa prezentuje 80 tytułów z tego roku.

A potem mamy podróż przez kolejne kulturowe i cywilizacyjne przełomy w całej Europie – eksponaty pochodzą bowiem z 18 krajów. / Riga was designated the European Capital of Culture for 2014 and the “1514. The Book.

2014” exhibition at the National Library of Latvia, is one of the celebratory events. But why does the timeline start in 1514, sixty years after Gutenberg invented the printing press?

To demonstrate the precision with which books allow us to travel through time.

The exhibition presents 80 books published in 1514 and a journey through the following centuries – one that leads us through cultural and civilisational breakthroughs and lifestyle changes via exhibits from 18 different countries.

4

Ryga bawi się nocą Vibrant night life

Ryska starówka jest niewielka i prawdopodobnie dlatego stężenie rozmaitych gastronomiczno-rozrywkowych przybytków – klubów, barów, pubów, kawiarni – wydaje się tu szczególnie duże. Szlak wieczornej zabawy może więc być intensywny, można go pokonywać pieszo i w międzynarodowym towarzystwie, zwłaszcza latem. Brytyjczycy i Skandynawowie ochoczo testują tu bowiem siłę swoich walut, np. w lokalu La Rocca. / Riga has a small Old Town. This might explain why it seems to be packed with clubs, bars and cafés. The evening party route is extremely diversified. Anywhere within walking distance is sure to be teeming with multinational crowds. Britons and Scandinavians are only too happy to test the purchasing power of their national currencies at places like La Rocca.

INFO O LOTACH / FLIGHT INFO WAW–RIX 11.50–14.10 pon.–pt., nd. / Mo.–Fri., Su. 15.20–17.20 pon., czw., sob. / Mo., Thu., Sat. RIX–WAW 14.50–15.10 pon.–pt., nd. / Mo., –Fri., Su. 18.30–19.00 pon., czw., sob. / Mo., Thu., Sat.

5

Czarny balsam ryski Riga Black Balsam

Można powiedzieć, że to endemit – specyfik opracowany i produkowany na Łotwie. Czarny, bo taki ma kolor. Balsam, bo ponoć ma zalety panaceum. Mimo ponad 260 lat trzyma się krzepko. Jego receptura była wynikiem zielarskich eksperymentów pewnego farmaceuty. Ma swoją moc (45 proc. alkoholu), ale Łotysze wykorzystują go jako dodatek do rozmaitych słodyczy. / This is a genuinely endemic product – designed and manufactured in Latvia. Black, because it’s black. Balsam, because it’s considered to be a cure-all.

Although it’s 260 years old, it’s still in good shape. The recipe is the product of herbal experiments conducted by a pharmacist. The liqueur is fairly strong (45% proof), but Latvians add it to flavour sweets.

32

© GET TYIMAGES, KASPARS GARDA/RIGA2014, M.P.

Całkowita cena biletu kupionego na lot.com, w taryfie LOT Economy Simple na bezpośredni lot w obie strony, zawiera wszystkie podatki i opłaty i wynosi od 199 zł. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu oraz formy płatności. Godziny rejsów podane są w czasach lokalnych. / Total price of a direct return ticket purchased at lot.com in LOT Economy Simple fare including all fees and taxes from PLN 199. The price may vary depending on the date the ticket is purchased and the payment method. Flight times given in local time.

AIRACOBRA CHRONO V I N T A G E

F A M I L Y

Official distributor in Poland / Czech Republic / Austria Poljot Euro Tel.: 0048 22 879 97 93 (internal 105) Email: poljot@poljot.com.pl Atrium Promenada Mall Company Shop Poljot Euro Poland: Warsaw: Arkadia Mall Excelsior Shop; Centrum Handlowe Alfa Białystok, Krakowski Salon Jubilerski W. Strojny; Złote Tarasy Mall od Czasu do Czasu; Centrum Sprzedaży Internetowej www.e-zegarek.pl; Jubiler Shop Poznań: Plaza Mall Swiss Shop Kraków: Galeria Krakowska Mall W. Śliwiński Shop Czech Republic: Klenotnicvi-Hodinarstvi GAMMY CZ s.r.o. OC PALLADIUM Nam Republiky 1 11000 Praha 1, tel. 00425771247 info@gammy.cz www.gammy.cz Klenotnicvi-Hodinarstvi GAMMY CZ s.r.o. Na Porici 8 11000 Praha 1, tel. 00422322741 info@gammy.cz www.gammy.cz

WATCHES AVAILABLE ALSO IN DUTY FREE SHOPS International Airports <<Katowice Pyrzowice>> Katowice - Poland <<Lech Walesa>> Gdańsk – Poland <<Ławica>> Poznań – Poland <<Lviv>> Lviv - Ukraine

Austria: Paul Szczepan Vorgartenstr. 189/11 Wien 1020 tel. 004306644037514 stephan.paul@chello.at www.poljot.at Russia: Company Volmax Marksistskaya str. 34, building 8, 109147 Moscow Russia, tel. + 7(495)9113210 more informations: www.poljot.com.pl

www.aviatorwatch.ch

facebook.com/aviatorwatch

33

WEEKEND W POLSCE

weekend

A weekend in Poland

NA WYSOKI POŁYSK

Gleaming attractions

WIELKOPOLSKA TO KAWAŁ WIELKIEJ HISTORII, A ZARAZEM IDEALNE MIEJSCE NA CHWILĘ ZAPOMNIENIA. ZIELONA, Z JEZIORAMI I LASAMI, STWORZONA JEST DO LENIUCHOWANIA. / THE WIELKOPOLSKA (GREATER POLAND) REGION HAS A GREAT HISTORY BEHIND IT. IT’S ALSO THE PERFECT PLACE FOR A GETAWAY. THE REGION IS GREEN, WITH LAKES AND FORESTS. IT IS SIMPLY MADE TO BE ENJOYED. TEKST/BY:

Joanna Lamparska

W Wielkopolsce, dokładnie w Gnieźnie, wszystko się zaczęło. Miasto, tak jak Rzym wzniesione na siedmiu wzgórzach, było pierwszą stolicą Polski.

W tutejszej katedrze zostało ukoronowanych pięciu polskich władców. Jakoś tak zostało do dzisiaj, że co zabytek, to jakieś wielkie nazwisko.

W XVIII-wiecznym dworze w Witaszycach, w dawnej rezydencji Gorzeńskich, działa jedyne w Polsce Muzeum Wojen Napoleońskich. Tomasz Klauza, jego właściciel, od lat zbiera pamiątki z czasów Małego Cesarza. Udało mu się kupić nawet… włos Napoleona, którego autentyczność potwierdza

34

specjalny certyfikat. W podziemiach dworu mieści się kolejna kolekcja – Muzeum Gwiezdnych Wojen, zarówno dla dzieci, jak i dużych chłopców. W pałacu w Śmiełowie wieszcz Adam Mickiewicz oddawał się romansom z piękną siostrą właścicielki, raczył tu również zasadzić drzewo. Jest jeszcze zamek w Gołuchowie. Odbudowany w XIX w. w stylu francuskiego renesansu, otoczony jest największym w Wielkopolsce parkiem krajobrazowym w romantycznym, angielskim stylu.

W takich miejscach nie może zabraknąć duchów. W Kórniku, gdzie na 40 ha mieści się arboretum, straszy np. Teofi-

la Działyńska, właścicielka tutejszego zamku. Podobno nocą schodzi ze swojego portretu, na którym stoi w pięknej, kremowej sukni, i spotyka się z jeźdźcem czekającym na nią w parku.

Trudno się więc dziwić, że Wielkopolska zachęca do zwiedzania w starym stylu.

Na przykład w bryczce. W parku koło pałacu w Rogalinie rosną najsłynniejsze polskie dęby – Lech – 930 cm obwodu, Rus – 670 cm, i Czech – 810 cm. Nie trzeba do nich iść na własnych nogach, goście mogą wynająć konie i pańskim zwyczajem przejechać się po okolicznych dobrach. Warto! Wielkopolska to również ojczyzna konia rasy wielkopol-

© FORUM (3), BEW (2), SHUT TERSTOCK

Starówka w Poznaniu, stolicy Wielkopolski. Z lewej dęby rogalińskie: Lech, Czech i Rus. The Old Town of Poznań, the capital of Greater Poland.

Left: the Oaks of Rogalin: Lech, Czech i Rus.

The beginning of Polish history can be traced to Wielkopolska, or Gniezno, to be exact. This city, which sprawls over seven hills like Rome, was the first capital of Poland. Five Polish kings were crowned in Gniezno cathedral. Every historical monument here is associated with a great personage.

Witaszyce, the former residence of the Gorzeński family, is home to Poland’s only Museum of Napoleonic Wars. The owner, Tomasz Klauza, has been

garden in Wielkopolska. Places like these would not be complete without their resident ghosts. Kórnik Castle, with its 40 hectare arboretum, is haunted by former owner Teofila Działyńska. Every night, she is said to leave the portrait in which she stands in to go and meet a rider waiting for her in the park.

It is tempting to visit Wielkopolska in grand style, e.g. by carriage. The park around Rogalin Palace boasts Poland’s

Unieść się w chmury czy puścić galopem?

Oto jest pytanie…

Fancy taking a flight or horseriding? Greater Poland offers a host of attractions.

Pałac myśliwski książąt Radziwiłłów w Antoninie.

The Hunting Lodge of the Radziwiłł Princes in Antonin.

collecting memorabilia from the Napoleonic era for many years. One of his most uncanny acquisitions is a hair of Napoleon with a special certificate to confirm its authenticity. The cellars house another collection – the Star Wars Museum for children large and small. In the palace in Śmiełów, the Polish poet Adam Mickiewicz had an affair with the owner’s beautiful sister and graced the garden with a tree he planted. And then, there’s Gołuchów Castle. The building was reconstructed in the French Renaissance style in the 19th century and is surrounded by the biggest romantic English landscape

most famous oaks: Lech – 930 in circumference, Rus – 670 cm and Czech 810 cm. And you can hire a horse to ride around the estate like the lord of the manor. The experience is unforgettable. The Wielkopolski horse was bred in the region and horse riding is a popular sport and leisure activity here.

With more than 180 years of tradition in horse-breeding and the oldest stallion stud in Poland, Sieraków Stallion Stud is known all over Europe. Wielkopolski

horses are large, beautiful and have a gentle nature. They are highly soughtafter by horse lovers the world over.

They make great riding horses and Wielkopolska has lots of beautiful

Jedyne w Polsce Muzeum Wojen Napoleońskich w pałacu w Witaszycach.

The only Museum of Napoleonic Wars at the Palace of Witaszyce.

35

WEEKEND W POLSCE

A weekend in Poland

skiej, jeździectwo więc jest tutaj popularną dyscypliną sportową i formą rekreacji. Stado Ogierów Sieraków, stadnina o ponad 180-letniej tradycji w hodowli koni i najstarsze stado ogierów na ziemiach polskich, znane jest w całej Europie. Konie wielkopolskie, piękne, duże zwierzęta, słyną z łagodnego charakteru. Są świetne pod siodło, a w Wielkopolsce nie brak miejsc do jazdy wierzchem. Wiele szlaków konnych prowadzi przez malownicze tereny, jak choćby

Wiele ośrodków, jak chociażby słynny Racot czy Batorówko, położonych jest na dodatek przy zadbanych pałacach.

Entuzjaści lotnictwa również nie mogą w Wielkopolsce narzekać na brak atrakcji. Amatorzy niemal każdej dziedziny aeronautyki spotykają się w Aeroklubie Poznańskim im. Wandy Modlibowskiej, który oferuje nie tylko możliwości lotów samolotem, ale także szybowcem, balonem, paralotnią oraz skoki spadochronowe. Aeroklub Poznański jest naj-

Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej, kopia skradzionego w 1923 r. relikwiarza na głowę św. Wojciecha.

The Museum of Archdiocese of Gniezno, a copy of St Wojciech’s head reliquary stolen in 1923.

rozległe równiny Wielkiej Pętli Wielkopolski. Ten szlak wodny przebiegający przez cztery parki krajobrazowe opleciony jest przez świetnie utrzymane szlaki konne. Zarówno duże stadniny, jak i niewielkie gospodarstwa prowadzące naukę jazdy konnej lub oferujące weekendy w siodle w Wielkopolsce mają najwyższy europejski poziom.

places to see on the horseback. Many equestrian routes take you through picturesque areas, such as the rolling plains of the Great Wielkopolska Loop.

This waterway ambles through four landscape parks and features a number of well-kept horse riding routes. Both large studs and small farms offer horse riding classes and riding weekends, and adhere to the highest European Projekty historycznych kostiumów Izabeli Chełkowskiej w Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie.

Historical clothing from the collectiom of the Adam Mickiewicz Museum in Śmiełów, designed

by Izabela Chełkowska.

36

standards. And a number of equestrian centres, including the famous Racot and Batorówko, are located near well-groomed palaces.

Aviation enthusiasts will not feel left out either. Fans of all types of flying machines come together at the Wanda Modlibowska Poznań Aero Club to fly planes, gliders, balloons and paragliders, and go parachuting. Poznań Aero Club is the oldest in Poland. It was founded in 1919 by journalists from Poland’s first aviation magazine Polska Flota Napowietrzna, which was published in Poznań. And Leszno is home to Poland’s biggest gliding

© CORBIS (2), FORUM, EAST NEWS

Pałac Raczyńskich w Rogalinie.

Z lewej: katedra w Gnieźnie i arcydzieło sztuki romańskiej – Drzwi Gnieźnieńskie przedstawiające historię św. Wojciecha.

The Raczyński Palace of Rogalin.

Far left: the Cathedral of Gniezno and masterpiece of Romanesque Art – the Gniezno Doors depicting the history of St Wojciech.

Blisko Miasta. Blisko Natury. dwie ostatnie rezydencje 357 m2 w cenach od 2,1 mln zł tylko 11 km do Lotniska Okęcie • tylko 18 km do centrum Warszawy • szybszy dojazd do centrum już od 2015 r.

Club House dla mieszkańców • ochrona i monitoring 24h • własny park ze stawami kort tenisowy • sąsiedztwo Chojnowskiego Parku Krajobrazowego oraz Młyńskich Stawów Rezydencje od 250 m2 do 470 m2 • zapraszamy do Domu Pokazowego

Zapraszamy do biura sprzedaży: Walendów, ul. Słonecznej Polany 2 • +48 22 420 22 33 • info@ventana.pl • www.ventana.pl

37

A weekend in Poland

starszym aeroklubem w Polsce. Powstał w 1919 r. z inicjatywy członków redakcji ukazującego się w Poznaniu pierwszego polskiego czasopisma lotniczego Polska Flota Napowietrzna. W Lesznie działa natomiast największy ośrodek szybowcowy w Polsce. Co roku odbywają się tu Szybowcowe Mistrzostwa Świata. Na tych, co wolą mocno stąpać po ziemi, czeka w zabytkowej parowozowni w Wolsztynie jedyny w Europie parowóz, który rusza w trasę z pocią-

Ostrów Lednicki – wyspa na jeziorze Lednica, prawdopodobne miejsce chrztu Polski.

Ostrów Lednicki – an island on Lednica lake and most likely the historical site of Baptism of Poland.

system kanałów, tworząc spokojną, malowniczą trasę. Nazwa szlaku pochodzi od Wyspy Konwaliowej, rezerwatu rzadkich różowych konwalii, na Jeziorze Radomierskim.

Można również zwiedzać te tereny na rowerze – Wielkopolska ma jedną z naj-

Międzynarodowa Parada Parowozów w parowozowni w Wolsztynie.

The international Steam Engine Parade in Wolsztyn.

giem osobowym. Nigdzie indziej ciuchcie nie kursują już na regularnych trasach, są raczej atrakcją w muzeach czy skansenach albo podczas okolicznościowych przejazdów. Dumą parowozowni jest „Piękna Helena”, jedyny ocalały, z dwóch wyprodukowanych, parowóz pospieszny z 1937 r.

Choć zabytki, ruchome bądź nie, są w Wielkopolsce wszędzie, to czym by były bez otoczenia przyrody? Jezioro Powidzkie ma idealne warunki do żeglowania i windsurfingu. Jeden z najpiękniejszych szlaków kajakowych w Polsce przebiega przez Jeziora Przemęckie. Kilkanaście akwenów łączy

38

lepiej rozwiniętych sieci ścieżek rowerowych w Polsce. A zmęczonych czeka nagroda. Benedyktynka, nalewka z 21 ziół, powstaje w barokowych murach Opactwa Benedyktynów w Lubiniu. Ten przynoszący siły napój doskonale wypełnia główne przesłanie reguł zakonu benedyktynów, aby „we wszystkim Bóg był uwielbiony”. ☐ Benedyktynka, nalewka produkowana w opactwie w Lubiniu według XVI-wiecznej receptury.

Benedyktynka, produced by the monks in the monastery in Lubin, is the fruit of a centuries-long monastic tradition.

centre and hosts the World Gliding Championships every year.

If you prefer terra firma, then don’t miss the historical engine house in Wolsztyn, where you can see a steam engine pulling a passenger train. This is the only attraction of its kind in Europe.

The pride of the engine house is “Beautiful Helena”, the only one of the two fast steam locomotives from 1937 still in existence.

Although buildings, monuments, artefacts and other items of historical interest – both fixed and mobile – can be found all over Wielkopolska, it is their natural setting that really makes them stand out. Lake Powidzkie, the largest in Wielkopolska, offers perfect conditions for sailing and windsurfing, and canoeists are particularly fond of the lakes in the region. One of the most scenic canoe routes in Poland passes through the lakes in the Przemęt Landscape Park. More than a dozen lakes have been interconnected by a lattice of channels to form a placid and picturesque route. The name comes from Konwalia Island, a nature reserve for rare pink lily of the valley on Lake Radomierz. You can also visit the area by bike – Wielkopolska has the most extensive network of cycle routes in Poland. Your hard work will be rewarded. Benedyktynka, which is made from 21 herbal ingredients, is made in the Baroque Benedictine Abbey in Lubiń. This invigorating tipple bears out the motto of the Benedictine order “to glorify God in all things.” ☐

© FORUM, BEW, M.P.

WEEKEND W POLSCE

39

KUCHNIA

Cuisine

TRZASK!

I SMACZNEGO Cracking sausage

40

DOBREGO KABANOSA MOŻNA ROZPOZNAĆ PO CHARAKTERYSTYCZNYM, SŁYSZALNYM W CHWILI PRZEŁAMYWANIA GO TRZASKU, ZWANYM CZASEM „STRZAŁEM”. ŚWIADCZY ON O KRUCHOŚCI MIĘSA, A TAKŻE O ODPOWIEDNIM PROCESIE SUSZENIA I WĘDZENIA. / YOU CAN TELL A GOOD KABANOS BY THE DISTINCT CRACKING NOISE (“THE SHOT”) IT MAKES WHEN IT IS BROKEN IN TWO. THIS TESTIFIES TO THE TENDERNESS OF THE MEAT AND TO HOW WELL IT HAS BEEN CURED AND SMOKED.

© SHUT TERSTOCK, EAST NEWS

TEKST/BY:

Monika Kucia, www.sialababamak.pl

Ser, ryby, kiełbasa – w Polsce wędzi się różne wyroby.

Owiane dymem z paleniska nabierają charakterystycznego smaku i aromatu. Wędzenie polega na poddaniu surowego produktu działaniu dymu wędzarniczego, który wytwarzany jest przez powolne spalanie drewna drzew liściastych, głównie buku, dębu i olchy, a czasem drzew owocowych – gruszy i wiśni.

Tradycje wędzarnicze są w Polsce bardzo stare. To jeden z najstarszych sposobów konserwacji żywności, świetnie sprawdzający się w dawnej rzeczywistości bez lodówek.

Lokalne produkty do dziś poddaje się tradycyjnej obróbce, choć w przemyśle stosuje się dym wędzarniczy w płynie. O prawdziwy dym toczy się zresztą burzliwa awantura. Od 1 września br. obowiązują bardziej restrykcyjne unijne przepisy, według których najwyższy dopuszczalny poziom benzopirenów zawartych m.in. w kiełbasie zostanie zmniejszony z 5 do 2 mikrogramów na 1 kg wędlin.

Wytwórcy wędlin od początku protestują przeciwko tej normie, powołując się na fakt, że przy tradycyjnym i długotrwałym wędzeniu mięsa w dymie osiągnięcie takiego poziomu jest niemożliwe. Komisja Europejska na wniosek m.in. Polski opracowała projekt przepisów zezwalających na wytwarzanie tradycyjnie wędzonych wędlin i wędzonek przeznaczonych na rynek krajowy, które są na Liście Produktów Tradycyjnych.

Kabanosom nie grozi więc wyginięcie. Długie, odkręcone z jednej strony, cienkie i suche kiełbasy są niezwykle popularne w Polsce jako przekąska lub element ekwipunku na podróż czy piknik.

Nazwa wywodzi się od słowa „kaban”. Na terenach XIX-wiecznej Polski i Litwy nazywano tak specjalnie tuczo­ nego na mięso młodego wieprza. Jadał głównie ziemniaki.

Kabanosy mają suchą i równomiernie pomarszczoną powierzchnię. Cechą charakterystyczną jest wyraźnie wyczuwalny smak pieczonego, peklowanego wcześniej mięsa wieprzowego oraz lekki posmak kminku i pieprzu.

Specyficzny charakter kabanosów wynika z kruchości, soczystości i specyfiki mięsa, wyjątkowego smaku i zapachu oraz jednolitego, charakterystycznego kształtu.

W przekroju widoczne są ciemnoczerwone kawałki mięsa oraz jasne kawałki tłuszczu.

Cheese, fish, sausage – all sorts of things are smoked in Poland. They are shrouded in smoke from the hearth, which gives them a distinctive flavour and aroma. Smoking is the process of exposing a raw food product to the smoke produced by slow burning hardwood, mainly beech, oak and alder, or sometimes fruitwood from pear and cherry trees.

Poland has smoking traditions that go back centuries. This is one of the oldest methods of preserving food. It was a tried and tested method long before refrigeration was invented.

Traditional methods are still used, although liquid smoke is mainly deployed in mass production. Real smoke has triggered a heated debate. The EU has introduced more restrictive regulations that come into effect on 1 September.

These lower the maximum acceptable levels for benzopyrenes contained in sausages from 5 to 2 micrograms per kilo.

Cold cut manufacturers have been protesting against this standard from the beginning, claiming that it’s unachievable in the traditional and lengthy meat smoking process. On the motion of Poland, the European Commission has prepared draft regulations that allow traditional smoked cold cuts and any meat on the Traditional Product List to be produced for the domestic market. This will save kabanos from extinction.

Kabanos is a very popular Polish snack, travel or picnic food.

It is long, twisted to one side and dry. It was a Polish export speciality in the Communist era.

41

Cuisine

Cechami, które wyróżniają kabanosy spośród innych kiełbas, są przede wszystkim smak i zapach. Wynika to z zastosowania w procesie produkcji odpowiednio dobranych przypraw i ich proporcji: pieprzu naturalnego, gałki muszkatołowej, kminku i cukru.

20 października 2011 r. kabanosy zostały wpisane do unijnego rejestru jako polska Gwarantowana Tradycyjna Specjalność. To europejski znak jakości przyznawany produktom noszącym tradycyjną nazwę, odnoszącą się do jego specyficznego charakteru lub tradycyjnie stosowaną dla tego produktu.

Produkt z oznaczeniem GTS musi być wytwarzany z tradycyjnych surowców, według tradycyjnej, przekazywanej z pokolenia na pokolenie receptury lub tradycyjnymi metodami. Do tej pory oznaczeniem GTS poza kabanosem wyróżniono w Polsce osiem produktów: miody pitne: półtorak, dwójniak, trójniak, czwórniak, kiełbasę jałowcową, kiełbasę myśliwską, olej rydzowy oraz tatarski pierekaczewnik. Kabanosy mogą być produkowane we wszystkich krajach Wspólnoty, ale tylko Polska może umieszczać na opakowaniu unijne logo.

Kabanosy w małych kawałkach nadają się na koreczki w połączeniu w ogórkiem konserwowym i twardym serem. Mogą też być składnikiem sałatki makaronowej, zapiekanki warzywnej lub awangardowej pizzy. Najlepiej smakują samodzielnie, trzymane w dłoni, zagryzane kiszonym ogórkiem. Trzask! ☐

ORYGINALNY SMAK I ZAPACH KABANOSY ZAWDZIĘCZAJĄ PRZYPRAWOM. KABANOS OWES ITS UNIQUE FLAVOUR AND TO SEASONING WITH SELECTED SPICES.

42

SNAKI W SZEŚCIU SMAKACH / SNACKS IN SIX FLAVOURS Coś smacznego, do zjedzenia na szybko w każdym miejscu i o każdej porze dnia? Odpowiedź jest jedna, a nawet sześć, bo w tylu wersjach smakowych dostępne są odmienione Kabanoski od Henryka Kani, jednego z największych producentów wyrobów wędliniarskich w Polsce. Wśród tych propozycji znajdą coś dla siebie zarówno fani klasyki (kabanosy z wołowiną, drobiem, bekonowe, classic), jak i zwolennicy dodatków (kabanosy paprykowe i orzechowe). Cała linia została przygotowana zgodnie z tradycyjnymi recepturami.

Kabanoski to świetna przekąska między głównymi posiłkami. / A delicious snack you can eat anywhere and at any time of the day?

The answer (or six answers to be exact) is simple. Kabanoski from Henryk Kania, one of the Poland’s leading cold cut manufacturers, are available in six different flavours. The range features traditional (classic kabanos and kabanos with beef, chicken or bacon) and new flavours (paprika and nut-flavoured kabanos) made according to traditional recipes. Kabanoski is a perfect snack between meals.

The name derives from the word kaban, which denoted a specially fattened young pig reared for meat in 19 th century Poland and Lithuania. Pigs were mainly fed potatoes.

Kabanos has a dry and evenly wrinkled surface. Its distinctive feature is its strong taste of roast cured pork and slightly smoky aftertaste of caraway and pepper. The special character of kabanos is due to the tenderness, juiciness and specific qualities of the meat, its unique flavour and aroma, and its uniform and distinctive shape. A diagonal cross-section shows dark red pieces of meat and light pieces of fat.

But it is mainly the flavour and the aroma that distinguish kabanos from other sausages. Kabanos owes its unique features to seasoning with precise amounts of carefully selected spices – natural pepper, nutmeg, caraway and sugar.

The EU designated kabanos a Traditional Speciality Guaranteed (TSG) on 20 October 2011. TSG refers to products with traditional names that indicate their specific nature or which are traditionally used. TSG products have to be manufactured using traditional ingredients, recipes and methods.

Apart from kabanos, eight Polish products now have TSG designation: the meads półtorak, dwójniak, trójniak and czwórniak; juniper sausage; hunter’s sausage; camelina oil; and Tatar pierekaczewnik pie. Kabanos can be produced in any EU member state, but only Poland has the right to put the EU logo on the packaging.

Kabanos is an ideal cocktail stick when cut into small pieces and added to gherkin and hard cheese. It goes well with pasta salads, vegetable roasts and even pizzas. But it tastes best on its own, with a sour cucumber in the other hand.

Crack! ☐

© STOCKFOOD/FREE, SHUT TERSTOCK, M.P.

KUCHNIA

THE ONE & ONLY

Finished skyscraper with apartments ready to move in R.S.V.P. + 48 535 10 10 10 www.cosmopolitan.waw.pl

KUCHNIA

Cuisine

KULINARNA PODRÓŻ

MAGDA GESSLER – restauratorka, autorka książek kucharskich, malarka. Prowadzi programy kulinarne w telewizji TVN. / Restaurateur, cook book writer, painter. She hosts culinary shows on TVN television station.

Odrodzenie polskiej tradycji kulinarnej staje się faktem, a ja odczuwam niezwykłą satysfakcję z tego, że aktywnie w tym procesie uczestniczę. Jeżdżąc po Polsce, reperując popsute restauracje, odkrywam też po drodze takie, które mnie zachwycają, od których mogę się czegoś nauczyć. Za każdym razem urzeka mnie tam szacunek dla regionalnego produktu i umiejętność jego wykorzystania przy tworzeniu pysznych dań.

Wzruszają mnie restauracje, w których cała rodzina zgodnie i wytrwale pracuje na wspólny sukces. Lubię przebywać w miejscach, w których czuję się mile widzianym gościem. Restauracje takie jak Tłusta Kaczka w Gdyni, Carska w Białowieży, Buon Gusto w Bielsku-Białej, Stajnia w Pile czy Pod Baranem w Krakowie odwiedzam, gdy tylko jestem w okolicy. Wiem, że nie tylko skosztuję tam najpyszniejszej kuchni, opartej na regionalnym, sezonowym produkcie, ale i serdecznie porozmawiam z właścicielami, których poznałam, podróżując po Polsce i wstępując w gościnne progi ich restauracji.

Powodowana potrzebą podzielenia się z moimi widzami i czytelnikami wiedzą i doświadczeniem, które zdobyłam, przemierzając Polskę wzdłuż i wszerz, napisałam pierwszy w naszym kraju subiektywny przewodnik po najlepszych restauracjach i hotelach. Subiektywny, bo dotyczy wyłącznie miejsc, które sama odwiedziłam i poznałam z jak najlepszej strony. Subiektywny, bo z moim wyborem można się nie zgadzać – nie każ-

WZRUSZAJĄ MNIE RESTAURACJE, W KTÓRYCH CAŁA RODZINA PRACUJE NA WSPÓLNY SUKCES. I FIND IT TOUCHING WHEN THE WHOLE FAMILY WORKS TOGETHER TO MAKE A RESTAURANT A SUCCESS. demu wszak musi smakować świeżo złowiony pstrąg podawany w wiślańskiej Malinówce, nie każdy musi przepadać za wystrojem Absyntu w Nowym Targu, nie wszyscy wreszcie zachwycą się specyficznym hotelem Galery69 w Olsztynie.

Mam jednak nadzieję, że dzięki mojej pracy wasza kulinarna podróż po Polsce stanie się teraz nie tylko prostsza, ale i dużo smaczniejsza. ☐ 44

The rebirth of the Polish culinary tradition is becoming a reality and I personally feel immense satisfaction from being part of the process. As I travel around Poland to help failing restaurants, I also come across a few that I find enchanting and that can teach me a thing or two. Their respect for regional produce and the skill they apply in making wonderful dishes from it never cease to fascinate me.

I find it touching when the whole family works together to make a restaurant a success. I like to dine in places where I feel welcome. I visit restaurants such as “Tłusta Kaczka” in Gdynia, “Carska” in Białowieża, “Buon Gusto” in Bielsko-Biała, “Stajnia” in Piła and “Pod Baranem” in Kraków whenever I’m in town, as I know that I will not only be served superlative food made from seasonal produce but will also be able to chat with the owners, whom I’ve met previously during my many travels across Poland in search of culinary treasures.

I am driven by the need to share my expertise and the experience I have gained while travelling around Poland with my readers and television audiences. To this end, I have written a subjective guidebook about the best restaurants and hotels in Poland. It is subjective in that it only covers places that I have been to personally and have found to excel in every respect. It is also subjective in that you are free to disagree with my selection – not everyone enjoys a freshly caught trout at the “Malinówka” restaurant in Wisła, shares my love for the interior design of “Absynt” in Nowy Targ, or is fascinated by the special atmosphere of the “Galery69” hotel in Olsztyn. I would like to think, however, that your culinary peregrinations around Poland will be simpler and much tastier as a result of the work I’ve done. ☐ © RAFAŁ LATOSZEK

A Culinary Journey

ﾂｩ WACﾅ、W WANTUCH/ART COLOR BALLET (2)

POLSKIE PRZEBOJE

46

Polish Hits

TAŃCZĄCE BARWY

Dancing colours

OBRAZ NAMALOWANY NA TAŃCZĄCYM CIELE NIE UTRZYMA SIĘ DŁUGO. ALE JEGO NIETRWAŁOŚĆ TO WALOR – WIDZ MA ŚWIADOMOŚĆ, ŻE OGLĄDA SPEKTAKL NIEPOWTARZALNY. / A PAINTING PAINTED ON THE DANCING BODY WILL NOT LAST LONG. ITS TRANSITORY NATURE IS A MERIT – THE AUDIENCE ARE AWARE OF WATCHING A ONE-OF-A-KIND PERFORMANCE. TEKST/BY:

Danuta Śmierzchalska

Art Color Ballet, projekt Eksplozja supernowej do konkursu na World Bodypainting Festival, 2008. Body painting: Agnieszka Glińska, Anna Pogodzińska.

Art Color Ballet, project for the Explosion of a Super Nova competition, World Bodypainting Festival, 2008. Body painting: Agnieszka Glińska, Anna Pogodzińska.

47

Polish Hits

Ludzkie ciało od zawsze fascynowało sztukę – akt to jeden z najważniejszych tematów w malarstwie, rzeźbie i fotografii.

Współcześni artyści body artu wykorzystują siebie samych jako materiał i środek ekspresji, a ich twórcze eksperymenty przełamują tabu związane z cielesnością, nierzadko przy tym przekraczając granice tego, co gotowi jesteśmy uznać za dopuszczalne – moralnie i estetycznie. Na drugim biegunie estetyki jest sztuka, którą prezentuje Art Color Ballet. To pierwszy w Polsce zespół, który łączy w przedstawieniach malarstwo na ciele, muzykę oraz taniec. Założyła go w 1998 r. w Krakowie Agnieszka Glińska – tancerka, choreograf i artystka sztuki body painting. Od tego czasu Art Color Ballet pokazał na całym świecie setki spektakli i etiud choreograficznych. Zespół wielokrotnie organizował również warsztaty malarskie łączenia technik scenograficznych, body paintingu i tańca.

Tak jak czuł potrzebę wyrażania swoich emocji barwą i kształtem, od tysięcy lat człowiek czynił to również tańcem. Ciało

Art has always been fascinated with the human body – nude portraits are a staple theme in painting, sculpture and photography. Contemporary body artists are their own materials and means of expression. Their creative experiments break the taboo of carnality while frequently transgressing the boundaries of what we are prepared to regard as morally and aesthetically acceptable. The art of Art Color Ballet is at the opposite end of the spectrum. This is the first theatre company in Poland to combine body painting, music and dance.

Art Color Ballet was founded in Kraków by Agnieszka Glińska, a dancer, choreographer and body painting artist, in 1998.

Since then, Art Color Ballet has given hundreds of performances and choreographed études all over the world. The dance company members have organised art workshops teaching bodypainting techniques, set production and dance.

People have expressed themselves through dance for thousands of years, just as they have felt the need to express their

Art Color Ballet, obraz Drzewo, bodypainting: Agnieszka Glińska.

Art Color Ballet, The Tree painting; bodypainting: by Agnieszka Glińska.

48

© MARTIN URBAŃSKI/ART COLOR BALLET

POLSKIE PRZEBOJE

49

Polish Hits

w ruchu, które stało się jednocześnie blejtramem dla artysty body paintingu, potrafi przemówić do wrażliwości widza jeszcze silniej. Szczególny kostium, którym jest malarstwo na ich ciałach, pozwala tancerzom bardziej wczuć się w rolę odgrywanej postaci – twierdzi Agnieszka Glińska. Sztuka body painting sprawia, że uczestnicy tych żywych obrazów stają się tym, czym zechce choreograf – abstrakcyjnymi wzorami, zwierzętami, owadami… elementami natury. Art Color Ballet wykorzystuje różne style tańca: klasyczny, jazzowy, współczesny, a także czerpie inspirację z etnicznych elementów tańca z różnych regionów Polski i świata. Dramaturgię spektakli buduje kompozycja malarstwa, tańca, muzyki i światła. Czasem elementem spektaklu jest zastosowanie mimikry, gdy tancerz wtapia się w obraz, innym razem to klasyczny spektakl baletowy albo action painting – improwizacja z pogranicza performance’u. To widowisko taneczno-malarskie, na które składają się instynktowne, energiczne ruchy pędzla oraz przypadkowe efekty powstałe przez rozlewanie farby na ciele tancerza i na płótnie.

Najczęściej stosowaną techniką malowania ciała w Art Color Ballet jest gąbka–pędzel, a także eksperymenty z organicznymi pigmentami, jak glina, ziemia, mąka, ziarna, oraz techniki malarskie bardziej współczesne: airbrush – metoda natryskowa, w której farbę nakłada się aerografem. Artyści stosują też efekty specjalne – to pracochłonna technika charakteryzacji polegająca na tworzeniu odlewów z wyrzeźbionych wcześniej

emotions using colours and shapes. A body in motion, which is the canvas of the body artist, can speak to the sensitivity of the audience with much more force. “This intriguing costume, or ‘second skin’ that these paintings become on the bodies of the dancers, enables them to better empathise with the roles they perform”, says Glińska.

Body painting makes the participants of these live images become what the choreographer tells them to become, be it abstract patterns, animals, insects or natural elements.

Art Color Ballet combines various dance styles including classical dance, jazz, contemporary dance and flamenco and it draws its inspiration from ethnic dances from all parts of Poland and from abroad. The dramaturgy of the shows is built using a combination of painting, dance, music and lights.

Sometimes mimicry is used, e.g. when a dancer blends into a painting, while other shows resemble classic ballet or action painting – improvisation at the edge of the performance art.

It is a dancing and painting show composed of instinctive brush work and accidental effects achieved by pouring paint over the dancer's body and canvas.

The body art technique most often used by Art Color Ballet is the "sponge-brush" method. They also airbrush bodies, i.e. they apply paint with an aerograph. The dancers' bodies can also be transformed through the use of special effects or a time-consuming make up technique that entails sticking

Art Color Ballet, warsztat body paintingu – technika gąbka–pędzel. Na stronie obok: od góry rzeźba Ściana, projekt: Agnieszka Glińska, rzeźba: Beata Watrak. Poniżej spektakl Hulanki inspirowany polskim folklorem.

Art Color Ballet, bodypainting workshop – the "sponge-brush" method. Top right: The Wall, design by Agnieszka Glińska, a sculpture by Beata Watrak. Bottom right: the Hulanki show inspired by Polish folklore.

50

© WACŁAW WANTUCH, ANDRZEJ JANIKOWSKI/ART COLOR BALLET, WACŁAW WANTUCH/WYDAWNICTWO BOSZ

POLSKIE PRZEBOJE

51

POLSKIE PRZEBOJE

Polish Hits

form i doklejaniu ich specjalnym teatralnym klejem do ciała, które następnie pokrywa się farbą.

– Sesje filmowe i fotograficzne stanowią ciekawą podstawę tworzenia spektakli i pracy ze światłem, efektów multimedialnych lub samodzielnych etiud filmowych – mówi Agnieszka Glińska. – Tak na przykład powstał film Cykle do Orawy Wojciecha Kilara. Na Sound&Screen Festival 2013 film ten zajął II miejsce w konkursie. Seria prac fotograficznych znalazła się w albumie Art Color Ballet wydanym przez wydawnictwo BOSZ.

52

latex sponges on the body and then covering them with paint.

"The film and photo shoots we do sometimes give rise to developing new shows, new light work, new multimedia effects or standalone cinematic études", says Agnieszka Glińska. "This is how the Orawa with music by Wojciech Kilar film was born. It won second place in a competition held at the 2013 Sound&Screen Festival. A series of images from the show were featured in the Art Color Ballet album published by

© SYLWIA BORYCZKO/WYDAWNICTWO BOSZ

Art Color Ballet, Folk_pl_KurpiANKA, obraz: Małgorzata Bujak, body painting: Sylwia Boryczko, Agnieszka Glińska.

Art Color Ballet, The Folk_pl_KurpiANKA painting by Małgorzata Bujak. Bodypainting: Sylwia Boryczko, Agnieszka Glińska.

53

Polish Hits

Pomysły na spektakle Art Color Ballet to autorskie projekty Agnieszki Glińskiej, która zaprasza do współpracy malarzy, choreografów i kompozytorów. Ostatni spektakl zespołu – Preludium słowiańskie – powstał według opartego na kalendarzu słowiańskim autorskiego scenariusza do niezwykłej muzyki Marka „Smoka” Rajssa i zespołu pieśni tradycyjnych Strojone.

Art Color Ballet od 14 lat uczestniczy w World Bodypainting Festival w Austrii. Eksperymenty z wykorzystaniem światła UV, nietypowych rekwizytów scenograficznych oraz choreo­ grafii zapewniły artystom czterokrotne zdobycie I miejsca na tym festiwalu. ☐

BOSZ publishing house.

Art Color Ballet performances are based on Agnieszka Glińska's own original ideas. She collaborates with painters, choreographers and composers. The company's latest show – Slavic Prelude – was based on an original screenplay based on the Slavic calendar to the incredible music of Mark Smok Rajss and the Strokone traditional song group. Art Color Ballet has been taking part in the World Bodypainting Festival in Austria for 14 years now. Experiments with UV lights, nonstandard stage props and choreography have earned the company 1st place four times in the festival history. ☐

www.baletcolor.pl

www.baletcolor.pl

Agnieszka Glińska – kierownik artystyczny zespołu, tancerka, choreograf, malarka i autorka projektów plastycznych do spektakli Art Color Ballet, jedna z pionierek sztuki body painting na świecie.

Agnieszka Glińska – the Artistic Director of the danced company, dancer, choreographer, painter and author of art projects in the Art Color Ballet performances, one of the forerunners of bodypainting in the world.

54

© AGNIESZKA GLIŃSKA, GABRIEL KASPERCZYK/ART COLOR BALLET

POLSKIE PRZEBOJE

55

People and the World

Jezioro Charco de los Clicos powstało w kraterze wulkanu El Golfo.

The Charco de los Clicos lake was created in the crater of El Golfo volcano.

56

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

ŚWIAT I LUDZIE

ZACZĄĆ OD NOWA

Turning a new leaf

SUKCESY W PRĘŻNIE DZIAŁAJĄCYCH KORPORACJACH ZAMIENIŁY NA EKSPLOROWANIE MORSKICH GŁĘBIN. WYWRÓCIŁY SWOJE ŻYCIE DO GÓRY NOGAMI, WIERZĄC, ŻE POWINNO SIĘ ROBIĆ TO, CO DAJE RADOŚĆ. / THEY HAVE TRADED SUCCESS IN DYNAMIC ORGANISATIONS FOR EXPLORATION OF OCEAN DEPTHS. THEY TURNED THEIR LIVES UPSIDE DOWN BECAUSE THEY BELIEVE THAT WE SHOULD DO THINGS THAT MAKE US HAPPY. TEKST/BY:

Michał Głombiowski

57

People and the World

©

ŚWIAT I LUDZIE

Park Narodowy Timanfaya powstał na terenach wulkanicznych.

Na głębokości 10 m temperatura dochodzi tu do 600°C. U góry: restauracje w porcie rybackim Puerto del Carmen.

The Timanfaya National Park was established on volcanic terrain.

The temperatures can reach 600°C at 10 metres underground.

Top: restaurants at the fishing port in Puerto del Carmen.

58

Jest wczesny ranek, hiszpański świat budzi się dopiero do życia, a kuchnia niewielkiego domu wypełnia się zapachem ciepłego śniadania i kawy. Znamy się zaledwie od godziny, ale otulił mnie już miękki kokon nienachalnej opieki, jaką roztoczyły nade mną dwie Joanny. Przerzucając się żartami, jemy śniadanie, a do mnie dociera, że założona przez nie wraz ze wspólnikami polska baza nurkowa na Lanzarote – jednej z Wysp Kanaryjskich – jest czymś więcej niż tylko punktem, w którym korzystając z wiedzy polskojęzycznego instruktora, można nauczyć się nurkować. To miejsce, w którym pasja przeplata się z gościnnością, przyjaźń z nieco kąśliwymi żarcikami, a ciężka praca sprawia momentami wrażenie leniwego wypoczynku.

SCHOWAJ SZPILKI Powolny rytm Playa Blanca – mieściny niewiele większej od palca, ulokowanej na południowym krańcu wyspy – nie bardzo pasuje do tempa, w jakim działają właścicielki bazy Cool Dive. Miejsce, które wyczarowały, ma zaledwie trochę ponad rok.

Nie tylko już na siebie zarabia, ale stało się przez ten czas punktem, do którego chętnie się wraca. Każdego dnia pojawia się tu kilkunastu kursantów, regularnie goszczą osoby z pierwszych stron gazet, a dzięki współpracy z touroperatorami przewijające się tu towarzystwo ma iście międzynarodowy charakter.

Zanim dziewczyny odkryły uroki Lanzarote, mknęły ku kolejnym szczeblom kariery.

Joanna Kulikowska, pracując dla jednego z dużych koncernów medialnych, obracała się w towarzystwie gwiazd stąpających po czerwonych dywanach. Anna Pytasz spędzała czas w biurach międzynarodowej korporacji specjalizującej się w elektronice, Joanna Zielińska siedziała po uszy w finansach, zajmując kolejne stanowiska w firmie obracającej sumami, od których może się zakręcić w głowie. W wynajmowanym dziś przez obie Joanny prostym, pomalowanym na biało domu ślady tego pełnego blichtru świata trudno znaleźć. Eleganckie garsonki i szpilki zostały upchnięte na dno szafy. Zastąpiły je swobodne stroje, klapki na nogach i nurkowe pianki. Niemal w jednej chwili dziewczyny postanowiły odmienić swoje życie.

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

WULKANICZNA LANZAROTE ZACHWYCA TAKŻE TYCH, KTÓRZY NAD NURKOWANIE PRZEDKŁADAJĄ POZNAWANIE OKOLIC. WITH ITS DRAMATIC AND RAW VOLCANIC LANDSCAPE, LANZAROTE ALSO APPEALS TO VISITORS WHO PREFER CONVENTIONAL SIGHTSEEING OVER DIVING. It’s early morning, Spain is waking up, and the aroma of a hot breakfast and coffee is wafting in the kitchen of the small house. Poached eggs, spinach, and a rasher of bacon. We’ve only known each other for an hour, but I can sense that the two Joannas are unobtrusively pampering me. As we crack jokes over breakfast, I suddenly realise that this unaffected hospitality is a cornerstone of the company founded by my hosts and their partner. This, the first Polish dive centre in Lanzarote in the Canaries, is more than a place where you can learn to dive from a Polish-speaking instructor. It’s a place where passion is underpinned by hospitality, where a friendly attitude is spiced up with slightly barbed jokes, and hard work can feel like languid leisure.

VALIDOL® tabletki abletki ki do ssa ssania MIESZANINA MENTOLU I IZOWALERIANIANU MENTYLU

1 tabletka do ssania zawiera 60 mg mieszaniny mentolu (Mentholum) i izowalerianianu mentylu (Menthyli valeras)

łagodzi uczucie niepokoju łagodzi stany napięcia nerwowego

Optymalny efekt działania występuje po 2-4 tygodniach stosowania, dlatego produkt nie powinien być stosowany doraźnie.

Jeżeli dolegliwości utrzymują się lub nasilają po 2 tygodniach stosowania produktu, należy zwrócić się do lekarza.

Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą.

REKLAMA

© IMAGEBROKER/EAST NEWS, GET TYIMAGES. POPRZEDNIE STRONY/PREVIOUS PAGES: SIME/FREE

K

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Podmiot odpowiedzialny: Farmak Sp. z o.o., farmak@farmak.pl 59

People and the World

– To był bardziej impuls niż akt odwagi – uważa Joanna Kulikowska. – Przyczółki zdobyła Ania ze swoim mężem Pawłem, ja dołączyłam do tej grupy ostatnia. W swoje urodziny przeskoczyłam z Polski na Wyspy Kanaryjskie i definitywnie przestawiłam tory, po których pędziło moje życie.

Ania i Joanna, mając uprawnienia nurkowe, wzięły na siebie szkolenie adeptów. Asia Kulikowska odpowiada za przeprowadzanie firmy przez meandry marketingu i kontaktów z mediami. Mogły liczyć na Pawła oraz Krzyśka, brata Joanny Zielińskiej, którzy nie tylko zachęcali je do działania, ale służyli męską pomocą.

OMAR GRA W KARTY Lanzarote, jako jedno z nielicznych miejsc w Europie, pozwala nurkować przez cały rok.

Nawet zimą można tu bez obaw zanurzać się w oceanie ogrzewanym ciepłym prądem zatokowym. To jednak nie jedyny atut tego miejsca. Wyspa, ze swoim wulkanicznym surowym charakterem, potrafi zdobyć serca

Do nurkowania zachęca doskonała widoczność na głębokości kilkudziesięciu metrów i obfitość żywych organizmów.

Excellent visibility a few dozen metres below the surface and a multitude of living organisms are a treat for divers.

60

PUT AWAY YOUR HEELS The slow rhythm of Playa Blanca – a pocketsize town on the southern tip of the island – is way out of sync with the pace set by the owners of Cool Dive.

This place they have dreamed up has been operating for less than a year but is already generating a profit. It is a place you will want to return to time and again and stay forever. Every day, they have more than a dozen new starters.

Regulars include celebrities and their cooperation with Polish and foreign tour operators has brought a truly international crowd.

Before the girls discovered the allure of Lanzarote, they were climbing the ladder of success. Working for a big media corporation, Joanna Kulikowska was rubbing shoulders with stars walking red carpets. Anna Pytasz was spending time in offices of an international organisation specialising in electronics, while Joanna Zielińska was focusing on finance and embarking on different positions in a company dealing in amounts that would make you dizzy. Today, traces of this glamorous world are hard to find in the modest whitewashed house rented by both Joannas. They replaced smart suits and stilettos with casual clothes, flip flops and wetsuits. The girls decided to turn over a new leaf almost instantly.

“It was an impulse rather than an act of courage”, says Kulikowska. “Ania and her husband Paweł paved the way and I was the last to join the group. My friends bought me a one-way ticket to Lanzarote. I flew from Poland to the Canary Islands on my birthday to steer my life in a new direction.”

As licensed divers, Pytasz and Zielińska are responsible for the diving courses.

© COOL DIVE (2)

ŚWIAT I LUDZIE

także tych, którzy nad nurkowanie przedkładają spokojniejsze poznawanie okolic.

Salinas de Janubio swoje wdzięki najchętniej ukazuje przed zachodem słońca. Kwadratowe poletka zalane morską wodą, w których odkłada się sól zbierana przez pracowników tej wytwórni soli morskiej, mienią się kaskadą barw. Ciemny granat zmienia się w delikatny róż, by przybrać jasnoniebieski odcień i po chwili zadziwić śnieżną bielą. Z oddalenia miejsce przypomina wielobarwną szachownicę, na której zamiast figur są kopczyki soli.

Dalej na północ wybrzeże pnie się ostro w górę, wymalowując poszarpane klify Los Hervideros. Kilka wieków temu wypluta przez wulkany lawa, stygnąc, przybrała tu baśniowe kształty. Podziemne tunele, galerie i szyby tworzą plątaninę korytarzy zalewanych przez ocean. Woda, wdzierając się do nich z hukiem, znajduje ujście w naturalnych szczelinach, wybijając wysokim strumieniem w górę.

– Pod wodą można być tylko określoną ilość czasu – wyjaśnia Anna Pytasz. – Resztę dnia często spędzamy razem z kursantami. Bywa,

W wodach wokół Lanzarote można nurkować przez cały rok.

You can dive in the waters around Lanzarote all year round.

Kulikowska has the job of steering the company through the minefield of marketing and media relations. They could count on Paweł and Krzysiek, Joanna Zielińska’s brother, who encouraged them to act and offered handson assistance.

OMAR PLAYS CARDS Lanzarote is one of few places in Europe where you may dive all year round.

The Gulf Stream keeps ocean waters warm even in winter. But this is not the only advantage of the island. With its dramatic and raw volcanic landscape, Lanzarote also appeals to visitors who prefer conventional sightseeing over REKLAMA

61

People and the World

że jeździmy po wyspie, wynajdując kolejne miejsca, które potrafią zachwycić.

Jedną z nich jest LagOmar – dom Omara Sharifa w Nazarecie. Umieszczona w zagłębieniach wulkanicznej skały siedziba to okruch nieskrępowanej fantazji i sporej dozy architektonicznego szaleństwa. Białe schody plączące się we wszystkich kierunkach, kładki przeskakujące nad wodą, prowadzące donikąd zaułki, tunele pełne wody, w których trzeba skakać z kamienia na kamień, kameralne pieczary, wypełnione lazurową wodą baseny, pokoje z widokiem na wyspę… Istny Labirynt z 1001 Nocy.

Omar Sharif w 1973 r. kręcił na kanaryjskiej wyspie miniserial The Mysterious Island. Ponoć aktor ujrzał ten dom w przerwie w zdjęciach, kupił go i jeszcze tego samego dnia przegrał w karty. Żadne oficjalne źródła jednak tej wersji nie potwierdzają, aktor przypuszczalnie nigdy nie był właścicielem posesji, co nie przeszkadza jednak nazywać budynek „Domem Sharifa”.

Wioska Guatiza słynie z ogrodu kaktusów, który zaprojektował malarz César Manrique.

The Guatiza village is famous for cactae gardens designed by painter César Manrique.

diving. Salinas de Janubio looks most impressive just before sunset. The patchwork of fields filled with ocean water which hold salt extracted by local salt works are ablaze with colour. Navy blue turns into pale pink to transform into bluish hues and later dazzling white. From afar, salt works resemble a colourful chessboard with figures replaced by mounds of salt.

Further to the north, the coastline becomes steep and is framed by the rugged cliffs of Los Hervideros. Centuries ago, cooling volcanic lava formed a fairy tale landscape - a maze of underground tunnels, galleries and shafts endlessly flooded by the ocean. The sea water rushes in with a roar, crashes thought natural crevices and gushes out in a stream. “You can only spend so much time under water”, says Pytasz. “We spend the rest of the day together – the team and our learners. Sometimes we travel around the island, uncovering its hidden charms.” One of them is LagOmar – the house of Omar Sharif in Nazaret. Built into the curves of the volcanic rock face, the residence is an example of unlimited imagination and architectural quirkiness. Whitewashed staircases

© SHUT TERSTOCK (2), MICHAŁ GŁOMBIOWSKI

ŚWIAT I LUDZIE

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

Mirador del Río to punkt widokowy na północy Lanzarote, dawny wojskowy punkt obserwacyjny. Rozpościera się stąd widok na sąsiednią wyspę La Graciosa.

Mirador del Río is a vantage point in the northern part of Lanzarote and a former military observation site. It offers a view of the neighbouring island of La Graciosa.

62

PIERWSZY KROK Lanzarote, ze swym spokojnym rytmem, jest idealna dla podróżników i osób szukających wypoczynku. Czy równie dobrze się jednak tu mieszka? Właścicielki bazy nurkowej nie ukrywają, że chwilami brak warszawskiego pędu, pozostawionych w kraju znajomych. Doskwiera poczucie braku stabilizacji. – Nie spaliłyśmy za sobą mostów, wciąż kursujemy między Polską a Lanzarote. Ale nigdy nie żałowaliśmy swojej decyzji – mówi Asia Kulikowska.

Niezależnie od tego, jak dalej potoczą się losy założycielek Cool Dive i ich firmy, wygląda na to, że trzymają one w dłoniach skarb trudny do przecenienia – świadomość, że życie można kształtować zgodnie z własnymi pragnieniami. Trzeba tylko zrobić pierwszy krok. ☐

swooping in all possible directions, footbridges thrown across water, backstreets leading nowhere, tunnels filled with water which force you to refresh stone skipping skills, secluded caves, swimming pools with azure water, rooms overlooking the island... A genuine labyrinth from a Thousand and One Night.

In 1973, Omar Sharif was filming The Mysterious Island miniseries in Lanzarote.

Allegedly, the actor saw the house during a break on the set, bought it and then gambled it away in a game of cards the same day. This version is not confirmed by official sources, still the locals call the building “Sharif’s house”.

MAKING THE FIRST STEP With its placid rhythm, Lanzarote is a perfect island for explorers and travellers who seek leisure. But is it an equally great place to live? Owners of the dive centre openly admit that everything comes at a price, including their move to the Canary Islands. There are times when they miss Warsaw rush, friends they have left behind in Poland and the big city dynamics. Lack of stabilisation is also painful. “We all need time to chill out and unwind”, says Kulikowska.

“We did not burn our bridges. We still divide our lives between Poland and Lanzarote.” It is still too early to proclaim Cool Dive a success story, but there is no doubt that it is going to be. Whatever happens, these three women have something invaluable – they know that you can shape your life to make dreams come true. ☐

Właścicielki Cool Dive: Joanna Kulikowska, Joanna Zielińska i Anna Pytasz.

The owners of Cool Dive: Joanna Kulikowska, Joanna Zielińska and Anna Pytasz.

REKLAMA

PROMOCJA

Zatrzymaj chwile z aplikacją Envelo

Seize the moment with Envelo app ChCesz uChwyCić wsPOMnieniA z POdRóży?

MOżesz tO zRObić dzięki APlikACJi MObilneJ envelO. / wOuld yOu like tO CAPtuRe yOuR hOlidAy MeMORies? nOw yOu CAn dO it with envelO APP. umożliwia ona wysłanie ze smartfona czy tabletu tradycyjnej kartki pocztowej - tzw. neokartki. nadajesz ją online, a adresat otrzymuje kartkę w wersji papierowej. neokartkę można ozdobić autorskim zdjęciem i wysłać także z zagranicy, bez wizyty na poczcie czy kupowania znaczka. Fotografie cyfrowe można ułożyć w kolaż oraz edytować w mobilnym kreatorze, np. poprawić kontrast i jasność lub wykadrować. na awersie neokartki jest też miejsce na dedykację.

Aplikacja envelo to także tradycyjne usługi pocztowe. Można z niej zamówić kuriera Pocztex i śledzić przesyłkę. wyszukiwarka wskaże najbliższą skrzynkę na listy czy pocztę. Podpowie też kod pocztowy. the app enables you to send a traditional post card - the so-called neocard - from your smartphone or tablet. the card is sent online, but the addressee receives it in paper format. neocards may feature your own photos, and you can send them from abroad without visiting the post office or buying a stamp. digital photos may be arranged in a collage or edited in a mobile creator,

Aplikacja współpracuje z iOS, Androidem i Windows Phone. / The app is compatible with iOS, Android and Windows Phone.

e.g you can adjust contrast, brightness or frame. you can add your inscription on the obverse of the neocard. the envelo app also provides traditional postal services. you may use it to order a Pocztex courier or track your parcel.

A browser will indicate the nearest post box or post office. it will help you find the zip code too.

63 www.envelo.pl

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

ŚWIAT I LUDZIE

64

People and the World

ubi

dla poprawy wyników sportowych ę bie

gać

bo b

owu j

iega nie jest bo t mod o na ne jłatw bo ludzie z mojego otoczenia biegają ie j do inne stęp ny s bo to mnie odstresowuje p dla zdrowia/kondycji

e

ją

chcę schudnąć

bo bieganie jest modne

39,8%

bo to najłatwiej dostępny sport inne

ją ga

bo lubię biegać

Polki b ie

ort

DŁUGODYSTANSOWY SZAŁ Polacy b

ają ieg

60,2%

Long-distance madness

POLSKA OSZALAŁA. 3 MILIONY LUDZI REGULARNIE WKŁADAJĄ BUTY I WYCHODZĄ Z DOMU BEZ KONKRETNEGO CELU. TYLKO PO TO, ŻEBY BIEC. / POLAND HAS GONE MAD. THREE MILLION PEOPLE PUT THEIR SHOES ON AND GO OUTSIDE EVERY DAY FOR NO OTHER REASON THAN TO RUN. TEKST/BY:

Maciej Waszkiewicz

ILUSTRACJE/ILLUSTRATIONS:

Pierwszy Maraton Warszawski w 1979 r. przebiegło 1861 osób.

W 2013 było ich 8,5 tys.! Według danych firmy ARC Rynek i Opinie między 2009 a 2013 r. liczba biegaczy potroiła się.

Według szacunków magazynu dla biegaczy Runner’s World co roku w maratonach i półmaratonach w kraju startuje o 30 proc. więcej ludzi!

UCIEKALIŚMY PRZED LWEM Jak to się dzieje? Są tacy, którzy obserwują tę zmianę w ciągu 30 lat na własne oczy. Roman Toboła to człowiek, który z legendami polskiego maratonu rozkręcał modę na bieganie, ale też najpopularniejszy w kraju komentator imprez masowych.

Właściwie jedyny – od połowy lat 90. komentuje wszystkie najważniejsze imprezy. Komentuje i siłą rzeczy obserwuje.

– Ludzie wreszcie zorientowali się, że człowiekowi w stresie zawsze towarzyszył wysiłek. Gdy gonił go lew, to następował zastrzyk adrenaliny. Napięcie rozładowywała albo walka, albo udana ucieczka – mówi Roman Toboła. – Dziś stresujemy się coraz częściej, ale tego stresu nie rozładowujemy. Coraz wię-

Bogna Sroka-Mucha

A total of 1,861 people ran the First Warsaw Marathon in 1979. In 2013 the number was 8,500. There were three times as many runners in 2013 as there were in 2009, according to research conducted by ARC Rynek i Opinie. Annual estimates published in Runner’s World indicate that the number of people taking part in marathons and half marathons in Poland has been increasing by 30% p.a.

WE USED TO RUN FROM LIONS What has brought this about? Some have witnessed the transformation with their own eyes. Roman Toboła, along with several Polish marathon legends, has helped make running more fashionable, and is also Poland’s most popular mass run commentator. In fact, he is Poland’s only mass run commentator. Toboła has commentated every major running event since the mid 1990s. Being a commentator, he has no choice but to be an observer.

“People have finally realised that people under stress need to exert themselves. People would experience an adrenaline

65

ŚWIAT I LUDZIE

People and the World 100

DLACZEGO BIEGAMY 80

40

20

inne

bo to najłatwiej dostępny sport

bo bieganie jest modne

bo lubię biegać

bo to mnie odstresowuje

chcę schudnąć

bo ludzie z mojego otoczenia biegają

bo ludzie z mojego otoczenia biegają

dla poprawy wyników sportowych

dla zdrowia/kondycji

dla poprawy wyników sportowych

60

%

66

inne

bo to najłatwiej dostępny sport

bo bieganie jest modne

bo lubię biegać

bo to mnie odstresowuje

chcę schudnąć

dla zdrowia/kondycji

cej ludzi zdaje sobie z tego sprawę i zaczyna od tego, co najprostsze i najwspanialsze. Od biegu.

Roman Toboła pamięta początki, gdy ludzi biegających dla przyjemności po parkach i ulicach Polacy brali za złodziei i wzywali milicję. Pamięta, że buty dla biegaczy po zakupie trzeba było moczyć dwa dni w wodzie, żeby zmiękły, i że biegało się w bawełnianych koszulkach.

– Biegacze w całym kraju się znali. To było małe, zamknięte środowisko – wspomina Toboła. – A dziś? Dziś znam wielu biegaczy, ale nie jest to nawet drobny procent wszystkich.

Dziś polski rynek sprzętu biegowego jest wart już około 2 mld zł, a według ekspertów może dojść nawet do 3 mld.

O tym, że biega nas coraz więcej, dobrze też świadczy rosną-

rush when being chased by lions. The tension was released by fleeing or fighting”, says Toboła. “Today, we are under much more stress than ever before, but we don’t release the tension. More and more people are becoming aware of this paradox and are going back to the wonderful basics. To running”, he adds.

Toboła still remembers the early days when people took joggers running in parks and on the streets for thieves and called the police. He recalls that running shoes had to be softened by being soaked in water for two days and that people used to run in cotton t-shirts.

“All the runners in the country knew each another. It was a very close-knit community”, he says. “And today? I still know a lot of runners, but now this is only a small fraction of the total.” The Polish running gear market is now worth approx. PLN 2 billion and the experts are predicting it to reach PLN 3 billion. More and more celebrities have taken up running to keep fit and healthy, including Beata Sadowska, Przemysław Babiarz, Piotr Adamczyk, Wojciech Olejniczak, Adam “Nergal” Darski, Prime Minister Donald Tusk, Borys Szyc, Anna Dereszowska, Maciej Dowbor and Piotr Kraśko.

It will soon be easier to list non-runners, as there will be so few of them.

ULTRA, MEGA, SUPER And how they run! Finishing a marathon is no mean feat.

There are also twenty-four-hour runs where you have to run as far as possible. Some runners barely stop the whole time.

ca lista celebrytów, którzy bieganiem walczą o sprawność i sylwetkę. By wymienić tych najaktywniejszych: Beata Sadowska, Przemysław Babiarz, Piotr Adamczyk, Wojciech Olejniczak, Adam „Nergal” Darski, premier Donald Tusk, Borys Szyc, Anna Dereszowska, Maciej Dowbor, Piotr Kraśko i wielu, wielu innych. Niedługo łatwiej będzie wymieniać tych, którzy nie biegają, niż tych, którzy biegają.

ULTRA, MEGA, SUPER I to jak biegają! Dziś przebiec maraton to żadne osiągnięcie. Są na przykład biegi 24-godzinne, w których chodzi o to, by w tym czasie przebiec jak najdłuższy dystans. Wielu jest takich, którzy przez te 24 godziny prawie się nie zatrzymują! Są też ultramaratony – biegi po 80, 100, 150, 200 km.

Jest też Piotr Kuryło, który w 2007 r. ukończył 246-kilometrowy Spartathlon na drugim miejscu. I to po tym, jak na niego do Aten z Polski przybiegł.

Jest człowiek, który ultramaratony biega bez płuca (Piotr Pogon), są ludzie, którzy 42 maratony biegają w 42 dni. To wszystko amatorzy, ludzie bez sponsorów, teamów, a jedynie z wielkim sercem. Inspirują całą Polskę. Ale in-

Then there are ultramarathons – 80, 100, 150 and 200 kilometres. Take Poland’s Piotr Kuryło, who came second in the 246-kilometre Spartathlon in 2007 after running to the starting line in Athens from Poland. Or how about Piotr Pogon, the man who runs ultramarathons on one lung. Some people even run 42 marathons in 42 days. These people are all amateurs, with no sponsors or support teams behind them. What they do have, though, is a big heart. They are an inspiration for Poland. But ordinary people can be just as inspiring as heroes. Running has elevated some of them to the rank of role models.

Take Michał Sawicz, the “Northern Runner”. This amateur run hero used to be a normal 22-year-old except that he weighed 129 kg. After shedding the kilos he now maintains a blog and runs ultramarathons.

“I only realised how bad things were when I was looking for a chair to sit on while putting my shoes on to go out one day. It dawned on me that I was heading towards disability and that it was time to change my life”, Sawicz says.

“I began by losing weight and then added runREKLAMA

67

People and the World 100

WHY DO PEOPLE RUN 80

40

20 Other reasons

Because running is an accessible sport

Because running is trendy

Because I like running

To relieve stress

Because friends are runners

bo ludzie z mojego otoczenia biegają

To lose weight

To improve health/stamina

To improve athletic performance

60

%

NO PROBLEMS AFTER FIFTEEN Running can also translate into popularity. Karina Stadnicka went on her first training run last year. An older runner she passed gave her a wave. At first, she thought that he had mistaken her for one of her more mature neighbours, but then remembered that this is how runners greet one another.

When she got home, she organised a Facebook campaign entitled “Greet a runner”. She had 400 likes in 3 hours and thousands more came later. Stadnicka now gives talks on running culture and is an inspiration for hundreds of people.

“Running is an experience that can surprise us. It certainly surprised me”, laughs Stadnicka, who is regularly interviewed in the media.

Running is spontaneous and runners are like one big family.

They nearly all greet each other when running. Mass races

68

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

inne

bo to najłatwiej dostępny sport

bo bieganie jest modne

bo lubię biegać

bo to mnie odstresowuje

chcę schudnąć

ning. I thought I was going to die after the first 800 metres, but I was happy. That feeling of happiness has never left me”, he adds.

This is the number one reason and motivation of those Polish runners who have made running fashionable. It was not so much getting results as getting into shape that got Jerzy Bednarz into running. The 68-year-old is the leader of the 100+ list. This is a ranking of Polish runners in terms of the number of marathons and runs longer than 42 kilometres. Bednarz has done over 500 such runs and he adds dozens more every year. Bednarz’s response to those who recommend that people his age should run regularly but only moderate distances is: “I run marathons regularly and the distance is moderate for me”.

dla zdrowia/kondycji

55+ lat

45-54 lata

35-44 lata

25-34 lata

15-24 lata

7-14 lat

spirują też zwykli ludzie, nie herosi. Z takich też świat biegania zrobił sobie idoli.

Na przykład Michał Sawicz, znany w środowisku jako Biegacz z Północy. Kiedyś zwykły 22-latek ważący 129 kg, a dziś bohater wielu innych amatorów biegu. Bloger, który schudł 54 kg i biega ultramaratony.

– Jak bardzo jest źle, zdałem sobie sprawę, gdy pewnego popołudnia wyszedłem z domu i zacząłem się rozglądać za krzesłem, na którym mógłbym usiąść, żeby włożyć buty. Wtedy uzmysłowiłem sobie, że zmierzam do inwalidztwa i że czas to zmienić – opowiada. – Zacząłem od odchudzania, a potem dodałem bieganie. Po pierwszych 800 m myślałem, że umrę, ale byłem szczęśliwy. To szczęście zostało do dziś.

To jest najczęstsza motywacja polskich biegaczy, którzy tworzą modę na bieganie. Dla kondycji, nie dla wyczynu zaczęło się bieganie Jerzego Bednarza. Ten 68-latek jest liderem listy 100+, czyli klasyfikacji polskich biegaczy pod względem liczby przebiegniętych w życiu maratonów albo biegów dłuższych niż 42 km. Takich biegów ma na koncie grubo ponad 500. Rocznie dodaje ich kilkadziesiąt. Co odpowiada tym, którzy twierdzą, że szczególnie w jego wieku powinno się biegać regularnie, ale tylko umiarkowane dystanse.

dla poprawy wyników sportowych

ŚWIAT I LUDZIE

– Przecież biegam maratony regularnie. A i sam dystans jest dla mnie umiarkowany – żartuje senior polskiego biegania.

PO PIĘTNASTCE NIE MASZ PROBLEMÓW Przygoda z bieganiem może zmienić się też w popularność.

Karina Stadnicka, młodziutka warszawianka, wyszła w zeszłym roku na trening. Przebiegała naprzeciw jakiegoś starszego biegacza, a ten pozdrowił ją gestem dłoni. Karina najpierw pomyślała, że musiał pomylić ją z jedną z dojrzalszych sąsiadek, ale potem przypomniała sobie, że jest taki zwyczaj wśród biegaczy.

Przyszła do domu i zorganizowała na Facebooku akcję „Pozdrów biegacza”. W 3 godziny zebrała 400 lajków, a potem tysiące. Dziś organizuje wykłady z kultury biegania i inspiruje setki osób. – Bieganie jest przygodą, która może nas zaskoczyć. Mnie zaskoczyła na pewno – śmieje się dziewczyna, która regularnie udziela w mediach wywiadów.

Bo bieganie jest spontaniczne, a biegacze są jedną wielką rodziną. W trakcie biegu pozdrawiają się niemal wszyscy. Biegi masowe są festiwalami radości i pozytywnego nastawienia.

Nigdy nie towarzyszą im żadne awantury i zadymy. Są też biegi dziwne: wyścigi szczurów (w garniturach), biegi na obcasach, biegi za serem, biegi zakochanych. Mnóstwo ludzi biega też charytatywnie. Na przykład Michał Leśniewski, zało-

are festivals of joy and positive thinking. No conflicts or brawls ever break out. There are also peculiar races such as the rat race (in suits), races in heels, cheese races, lovers’ races, etc. Many runners run for charity. Michał Leśniewski, the founder of the Spartans for Children group, is one such person. He founded the group in 2011 and today it has

REKLAMA

Carpe Diem pozwól sobie na piękno!

Carpe Diem – let yourself be beautiful!

Wraz z wiekiem skóra twarzy, szyi i dłoni odmawia posłuszeństwa, obserwujemy, jak traci jędrność, staje się wiotka i mało elastyczna. Dziś dzięki rozwojowi medycyny estetycznej powstała całkiem nowa kategoria zabiegów, które bezinwazyjnie i skutecznie zwalczają efekty zwiotczenia skóry. Najlepsze rezultaty osiągamy, stosując łączone techniki zabiegowe: wykorzystujące wysoką energię oraz odpowiednie preparaty nawilżające i rewitalizujące. Urządzeniami wykorzystującymi wysoką energię są Zaffiro oraz laser frakcyjny Palomar 1540. Światło podczerwone działa w głębokich warstwach skóry właściwej i doprowadza do skrócenia włókien kolagenowych. W efekcie skóra staje się mniej wiotka, jest napięta i zagęszczona. W trakcie tej samej wizyty zastosować można laser frakcyjny, który pobudza nasze komórki do produkcji kolagenu, co doprowadza do wygładzenia skóry i spłycenia drobnych zmarszczek.

Doskonałym uzupełnieniem tych zabiegów są wypełniacze Neauvia ORGANIC przeznaczone do korekcji twarzy i ciała, pobudzania wytwarzania kolagenu oraz regeneracji skóry. Dodatkowa zawartość hydroksyapatytu wapnia pozytywnie wpływa na elastyczność i grubość skóry oraz zwiększa spektrum zastosowań.

With time the skin of your face, neck and hands gets older. You can see how the skin loses its firmness, becomes slack and not very flexible. Today aesthetic medicine has created a completely new category of treatment that is non-invasive and effective against the effects of skin laxity. The best results are achieved by applying combined treatment techniques: devices with high energy as well as specific moisturizing and revitalizing substances. Namely, they involve using Zaffiro and fractional laser Palomar 1540. Infrared light works in deep layers of the dermis and shortens collagen filaments. As a result, the skin becomes more tight and thickened. During the same appointment we can also use a fractional laser, which stimulates the cells to produce collagen. It smoothes the skin and takes the depth out of small wrinkles. The perfect complement to these treatments are Neauvia Organic fillers which remodel the shape of the face and body, stimulate the production of collagen and rejuvenate the skin. The additional ingredient calcium hydroxyapatite improves the elasticity and thickness of the skin.

Na zdjęciu: dr Magdalena Opadczuk i Sylwia Gliwa.

Twarz młoda Young face

Twarz starzejąca się Aging face

Na hasło Kaleidoscope oferujemy 20% rabatu na zabiegi z użyciem kwasu hialuronowego. Oferta dotyczy cen regularnych i jest ważna do 30.09.2014 r.

Please quote Kaleidoscope to receive the 20% discount on treatments with hialuronic acid. Offer applies only to regular prices and it is valid until 30.09.2014 r.

Carpe Diem Centrum Medycyny Estetycznej Al. KEN 98 lok U 17, 02-777 Warszawa • Tel. 608 888 888 • www.carpediem-klinika.pl

ITP S.A. 69 ul. Domaniewska 37, 02-672 Warszawa, Tel. +48 722 008 002, www.itpsa.pl

ŚWIAT I LUDZIE

People and the World

życiel grupy Spartanie Dzieciom. Zawiązał ją w 2011 r., a dziś należy do niej prawie 100 maratończyków. Na każdy bieg przebierają się za Spartan i tak zbierają pieniądze dla dzieci.

Pozostaje jeszcze tylko jedno pytanie. Skąd taka popularność biegania? Dlaczego ludzie tak się do niego garną? Prosta odpowiedź to taka, że jest proste i pozwala wydzielać endorfiny – hormony szczęścia. A bardziej złożona? Tę ma Roman Toboła, który zapewnia, że nawet ci najbardziej zaniedbani są w stanie w niedługim czasie przebiec 15 km. Dlaczego akurat tyle? Bo po 15 rozwiązują się w głowie wszystkie życiowe problemy. No i jest jeszcze wiele mówiące powiedzenie biegających Indian Tarahumara: „Człowiek nie przestaje biegać dlatego, że się starzeje, ale starzeje się, bo przestaje biegać”. ☐

nearly 100 members. They dress up as Spartans and race in full Spartan gear to raise money for children in need.

We are left with just one question. Why has running become so immensely popular? Why are people so keen on running?

The simple answer is that running is easy and produces endorphins – or happiness hormones. And the complex answer is provided by Roman Toboła who claims that even those most out of shape can run 15 kilometres in a relatively short period of time. Why this particular distance? Because 15 kilometres will fix all your life problems. The Tarahumara people have a saying that goes: “Man does not stop running because he grows old but grows old because he stops running”. ☐

BIEGAMY W KAŻDYM WIEKU / RUNNERS PER AGE GROUP 7-14

7-14 lat

15-24 15-24 lata 25-34 25-34 lata 35-44 35-44 lata 45-54 45-54 lata 55+ 55+ lat 0

70

5

10

15

20

25

30

35

40%

ODZYSKAJ ENERGIE I DOBRE SAMOPOCZUCIE! Z PROGRAMEM MĘSKIEJ ODNOWY HORMONALNEJ

CZY TO TAKŻE TWÓJ PROBLEM?       

Brakuje Ci energii?

Twój nastrój się pogorszył? „Złapałeś brzuszek” i mimo ćwiczeń nie możesz się go pozbyć?

Twoja koncentracja i wydajność w pracy obniżyły się?

Odczuwasz spadek libido i osłabienie erekcji?

Twoje ogólne zadowolenie z życia spadło?

Twoja siła i wydolność fizyczna zmniejszyły się?

Jeśli Twoja odpowiedź na którekolwiek z pytań jest twierdząca, to możesz mieć obniżony poziom testosteronu.

MAMY SKUTECZNE I SZYBKO DZIAŁAJĄCE ROZWIĄZANIE!

ZRÓB PIERWSZY KROK! www.promocja.medicover.pl/testosteron 500 900 900 71

Masoni to oni

Meet the freemasons

Pierwsza tak duża wystawa w Polsce poświęcona przede wszystkim idei wolnomularstwa – kuratorzy zastanawiają się nad wartościami i wizją świata rodzimej masonerii. Wiedza i refleksje zebrane są w książce, która jest doskonałym uzupełnieniem ekspozycji – portretów i przedmiotów używanych przez wolnomularzy. / Poland’s first large-scale exhibition dedicated to freemasonry takes a look at the values and worldview of Polish freemasons as seen through their own eyes. Their knowledge and reflections have been compiled in a book that perfectly supplements the portraits and objects on display.

Masoneria. Pro publico bono, Muzeum Narodowe w Warszawie, czynna od 11 września do 11 stycznia 2015 r. / Masonry. Pro publico bono bono, the National Museum in Warsaw, open from 11 until 11 January 2015

Samotni trzydziestoletni

Single thirtysomethings

Mistrzyni znowu nadaje korespondencję z Londynu.

Jej bohaterowie to czwórka londyńczyków, którzy razem chodzili do szkoły. Dziś łączy ich wspólny kod pocztowy NW i to, że przekroczona trzydziestka każe im zweryfikować dotychczasowe wybory lub przestać płynąć z głównym nurtem. Tylko czy jeszcze można? / Zadie Smith reports from London once more. The recently translated NW features four Londoners who went to school together. They are now in their fourth decade and share the NW postcode.

They find themselves having to revise the choices they’ve made or stop swimming with the tide. But is it still possible?

Zadie Smith, Londyn NW, Znak

Sztuka z Majdanu

Polski wzór The Polish pattern

Album o polskim nowoczesnym dizajnie to nie tylko świetnie zaprojektowany przedmiot, który będzie nam ozdabiał stoliki na kawę. To także kapitalny przewodnik po najciekawszych nazwiskach i zjawiskach w projektowaniu, uzupełniony rozmowami między innymi z Oskarem Ziętą czy Tomaszem Augustyniakiem. / This album of modern Polish design is not only a perfectly designed object that will adorn every coffee table. It is an excellent guide to the hottest names and trends in design, and is supplemented with interviews with Oskar Zięta and Tomasz Augustyniak.

Czesława Frejlich, Dominik Lisik, Zaprojektowane, 2+3D

Art from Maidan

MUZEUM / MUSEUM

Ukraińscy artyści błyskawicznie zareagowali na protesty, które rozpoczęły się w Kijowie w listopadzie 2013 r. Ich prace to sztuka sprzeciwu wobec opresyjnej władzy, ograniczaniu wolności. Artyści tropią też podobieństwa między aktualną sytuacją w kraju a wojną domową z lat 1918–1921. / Ukrainian artists instantly responded to the protests that broke out in Kiev in November 2013. Their work is a protest against oppressive power and restricted freedom, and traces the similarities between the current situation in Ukraine and the civil war fought between 1918 and 1921.

Jestem kroplą w morzu. Sztuka ukraińskiej rewolucji, Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, czynna do 19 października / I Am a Drop in the Ocean: The Art of the Ukrainian Revolution, Kraków Museum of Modern Art, opens 19 October.

72

© M.P.

MUZEUM / MUSEUM

Ola Salwa

MUZEUM / MUSEUM

KSIĄŻKI / BOOKS

KULTURA

Culture

TEKSTY/BY:

yc h

Ś w ię

w w yścigów ó k i n ś o ił k m onn to

Zap

rasz

5.10.2014

0 0 : 3 amy od godziny 1

TRADYCJA STOLICY POLSKI ODŻYWA PO RAZ KOLEJNY! SPORT, EMOCJE , ROZRYWKA, NA NAJWYŻSZYM POZIOMIE...

ZAPRASZA TOTALIZATOR SPORTOWY ORAZ TOR SŁUŻEWIEC.

PRZYJDŹ, POZNAJ, ZAKOCHAJ SIĘ... www.torsluzewiec.pl

TEKSTY/BY:

Morze filmów

Culture KULTURA

Ola Salwa

A sea of movies

Festiwal w Gdyni od kilku lat rozwija się i zmienia, tak samo jak polskie kino. W tym roku obejrzymy nowości zebrane w konkursie głównym, autorstwa między innymi Jerzego Stuhra, Magdaleny Piekorz czy Grzegorza Królikiewicza, dużo będzie też klasyki, bo święto polskiego kina to nie tylko spojrzenie na to, co jest, ale też hołd dla tego, co było. / The Gdynia Film Festival has been growing and changing over the years – just like Polish cinematography.

This year’s main competition features the latest productions from Jerzy Stuhr, Magdalena Piekorz, Grzegorz Królikiewicz and others. You can also expect a few classics, as this festival celebrates the past and present of Polish cinema.

39. Festiwal Filmowy w Gdyni, 15–20 września / 39 th Gdynia Film Festival, 15–20 September

KINO / MOVIES

Powstało miasto

City up in arms

Ten film namaścił sam Andrzej Wajda, autor Kanału. Dziś o Powstaniu Warszawskim opowiada Jan Komasa w epickim, nowoczesnym stylu.

Bohaterów jest troje: Stefan, Biedronka i Kama, w Warszawie wybija godzina „W”… / This drama has the endorsement of none other than Andrzej Wajda, the director of Canal. The story of the Warsaw Uprising and the young insurgents is retold by Jan Komasa in and modern style.

Miasto 44, reż. Jan Komasa, premiera 19 września / City 44, dir. Jan Komasa, opens 19 September

Wieczny romans The tempest continues

The sound of the knife

Kolekcjonerskie wydanie ścieżki dźwiękowej Noża w wodzie na płycie winylowej to nie tylko piękny gadżet, ale i kawał historii kina. Kompozytor Krzysztof Komeda współpracował z Romanem Polańskim przy Matni, Dziecku Rosemary i etiudzie Dwaj ludzie z szafą – ta muzyka jest zapisana na drugiej stronie płyty. / The collector’s vinyl edition of the Knife in the Water soundtrack is a slice of cinematic history as well as being a beautiful item.

Composer Krzysztof Komedia collaborated with Roman Polański on Cul-de-sac, Rosemary’s Baby and the short feature Two Men and a Wardrobe. All these other soundtracks are on the B-side.

Krzysztof Komeda Knife in The Water, Doxy Cinematic / Krzysztof Komeda Knife in the Water, Doxy Cinematic

74

Co jeszcze można dodać do genialnego dramatu Szekspira i baletu Prokofiewa? Całkiem sporo.

Krzysztof Pastor unowocześnia akcję Romea i Julii, wpisując tragiczną historię kochanków w niepokoje współczesności: terror i dyktaturę odbierającą obywatelską wolność. / What could you possibly add to Shakespeare’s brilliant drama and Prokofiev’s ballet? Quite a lot as it turns out. Krzysztof Pastor has set the tragic story of Romeo against a backdrop of contemporary upheavals – terror, dictatorship and the violation of civil liberties.

Romeo i Julia, choreografia Krzysztof Pastor, Teatr Wielki-Opera Narodowa, Warszawa, 20, 21, 24, 25 września / Romeo and Juliet, choreography by Krzysztof Pastor, Grand Theatre, National Opera, Warsaw, 20,21,24,25 September

© M.P.

Dźwięki noża

TEATR / THEATRE

MUZYKA / MUSIC

Edycja Limitowana 2014 Hästens Stockholm White Zainspirowana kultowym szwedzkim kolorem Stockholmsvit z lat pięćdziesiątych, Edycja Limitowana 2014 z dumą odwołuje się do tradycji Hästens. Stworzone z wyselekcjonowanych, naturalnych materiałów, z pasji i doświadczenia kilku pokoleń szwedzkich rękodzielników, by zapewnić Ci zdrowy, doskonały sen. To wyjątkowe łóżko dla kogoś wyjątkowego...

Szczegółowe informacje uzyskasz w Hästens Concept Store.

hastens.com

HÄSTENS STORE GDAŃSK 80-339 Gdańsk, al. Grunwaldzka 569 gdansk@lozkahastens.pl, tel.: 58 342 47 35 HÄSTENS STORE WARSZAWA 03-286 Warszawa, ul. Malborska 41 (Domoteka) warszawa@lozkahastens.pl, tel.: 22 331 17 07 | lozkahastens.pl

Limited_Gdansk_Kaleidoscope_190x120.indd 2 HastensJ9_K_8.08.indd 1

2014-08-05 13:25 8/8/14 12:01:37 PM

W CZTERY OCZY

76

One on One

PRZYSZŁOŚĆ

KINA

The future of cinema

WYBITNY POLSKI OPERATOR FILMOWY SŁAWOMIR IDZIAK OD LAT PRACUJE RÓWNIEŻ ZA GRANICĄ, UCZY TEŻ MŁODYCH ADEPTÓW ZAWODU, JAK RADZIĆ SOBIE W ZMIENIAJĄCYM SIĘ PEJZAŻU FILMOWYM. / CELEBRATED POLISH DIRECTOR OF PHOTOGRAPHY SŁAWOMIR IDZIAK HAS BEEN WORKING ABROAD FOR YEARS. HE ALSO TEACHES YOUNG FILMMAKERS HOW TO COPE WITH CHANGES ON THE MOVIE SCENE.

© FILIP KLIMASZEWSKI/AGENCJA GAZETA

ROZMAWIA/INTERVIEWED BY: Ola

Salwa

Zakończył pan niedawno zdjęcia do filmu reżyserowanego przez Natalie Portman, jest to adaptacja powieści Amosa Oza Opowieści o miłości i mroku. Jakie zrobiła na panu wrażenie hollywoodzka gwiazda?

To było bardzo miłe doświadczenie. Początkowo okropnie się bałem – znam parę sław, z którymi kontakt jest trudny, bo skupiają się przede wszystkim na pielęgnowaniu własnego gwiazdorstwa. Natalie okazała się uroczą, otwartą na współpracę osobą, nie żałowałem żadnego dnia na planie. Jako aktorka jest wielką gwiazdą, ale jako reżyserka znajduje się w takiej samej sytuacji jak każdy inny debiutant – jest w niej duża doza niepewności, pracuje pod niebywałą presją czasu.

Do tego grała w swoim filmie matkę Amosa Oza, więc miała bardzo dużo roboty. Zapr oponowałem jej system pracy na kilka kamer, dzięki temu nie musiała zrezygnować z niczego, co zaplanowała, a jednocześnie skończyliśmy film w terminie.

Czy pan jako debiutujący reżyser też czuł się niepewnie?

Oczywiście. Mój pierwszy film fabularny trwał cztery i pół godziny! Siedziałem w montażowni przez osiem miesięcy i nie mogłem go skrócić. Wydawało mi się wtedy, że im więcej będę miał materiału, tym lepiej. Szkolny błąd. Dziś pracując ze studentami, widzę, że mają problem przede wszystkim z kontrolą czasu. Młody twórca zapomina, że oprócz inspiracji ważne jest rzemiosło, inżynieria. Film musi trwać od półtorej do dwóch godzin, dłuższe mogą być wysokobudżetowe widowiska albo kino eksperymentalne. Ale to zrozumiałe. Trzeba pamiętać, że reżyser, który zdobył środki na realizację swojego filmu, jest bardzo zmęczony. Okres walki o pieniądze jest wyczerpujący, bo trzeba przekonać do swego mnóstwo lu-

You’ve recently completed work on a movie directed by Natalie Portman – an adaptation of the novel A Tale of Love and Darkness by Amos Oz. What are your impressions of her?

It was a very nice experience. Initially, I was a little apprehensive – I know a few stars that are difficult to work with, because they are mainly concerned about maintaining their star image. Natalie turned out to be a charming person and was open to personal interaction. I did not regret a single day on the set. She might be an A-list actress, but as a director, she’s just another rookie – there was a lot of uncertainty about her and she was working under enormous time pressure. She also played Amos Oz’s mother, so she was kept very busy. I suggested a multi-camera system. That way, she didn’t have to give up on anything she’d had planned and we finished the movie on time.

Did you feel any uncertainty when you were starting out as a director?

Of course. My first feature goes for four and a half hours. I just couldn’t shorten it, even after eight months in the cutting room. It seemed to me at the time that the more footage I had, the better. A classic mistake. When I work with students now, I can see that time control is their main problem. Young filmmakers tend to forget that there is more to it than inspiration – craftsmanship and engineering count too. The movie has to be one and a half to 2 hours long – only mega-budget and experimental productions can be longer.

But that’s understandable. You need to keep in mind that any director who’s just managed to raise the funds for a movie is

77

One on One

dzi, ciągle opowiadać swoją historię, przez co ona często zmienia się w sztancę. Reżyser zapomina wtedy o podstawowej sprężynie dramaturgicznej, bo wydaje mu się ona czymś oczywistym i nudnym, skupia się na pobocznych wątkach, które potem wycina w montażowni. Film nie jest już ich ukochaną i fascynującą narzeczoną, tylko starą żoną, z którą najchętniej by się rozwiedli.

SŁAWOMIR IDZIAK – operator, reżyser, scenarzysta filmowy. Autor zdjęć do ponad 50 filmów fabularnych, za które otrzymał liczne wyróżnienia. Jako operator współpracował z reżyserami takimi jak Krzysztof Kieślowski (nagroda za zdjęcia do filmu Trzy kolory: Niebieski na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji w 1993 r., nominacja do Cezara za zdjęcia w 1994 r.), Krzysztof Zanussi i Andrzej Wajda.

W latach 90. zaczął pracować w USA. W 2002 r. był nominowany do nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej za zdjęcia do filmu Ridleya Scotta Helikopter w ogniu. / – director of photography, director and screenwriter. His credits as cinematographer include 50 feature films, for which he has received a number of awards. As a director of photography, he has worked with Krzysztof Kieślowski (Best Cinematography for Three Colors: Blue at the 1993 Venice Film Festival, nominated for the César Award in 1994), Krzysztof Zanussi and Andrzej Wajda. He launched his US career in the 1990s. He was nominated for an Academy Award in 2002 for his cinematography in Ridley Scott’s Black Hawk Down.

78

completely worn out. Fighting for money is very tiring, because you need to get a lot of people to buy in and you keep telling your story so often that it starts to sound like a stock standard sales pitch. And then, the director tends to forget about the dramatic arch which seems so obvious and boring, and focuses on subplots which are later deleted in the cutting room. The movie goes from being a beloved and fascinating fiancée to an old wife he’d love to divorce.

I hope that Natalie Portman was not too overworked as a novice filmmaker. How did she contact you?

Through my US agent. We talked on Skype at first and then discussed the script, which is an adaptation of Amos Oz’s complex autobiographic novel A Tale of Love and Darkness. We exchanged a dozen long emails with notes and comments.

When I arrived at the shooting location in Israel, I knew exactly what she found intriguing about the novel and why she wanted to adapt it into a movie.

For many years now, you’ve been devoting your time to young people. You’ve even run Film Spring Open workshops for them.

© FILIP KLIMASZEWSKI/AGENCJA GAZETA

W CZTERY OCZY

79

One on One

Mam nadzieję, że Portman nie była taką przemęczoną debiutantką. Jak aktorka się z panem skontaktowała?

Przez moją amerykańską agentkę. Najpierw rozmawialiśmy ze sobą przez Skype’a, potem dyskutowaliśmy na temat scenariusza, który jest adaptacją trudnej powieści autobiograficznej Amosa Oza. Wysłaliśmy sobie kilkanaście bardzo długich maili z uwagami i komentarzami. Gdy przyjechałem na plan zdjęciowy do Izraela, dokładnie wiedziałem, co intryguje Portman w tekście, dlaczego chce go sfilmować.

Od lat poświęca pan dużo czasu młodym ludziom, dla nich zorganizował pan warsztaty Film Spring Open.

To są warsztaty nastawione na przyszłość branży. Uczymy przez pracę. Między innymi namawiam ich do tego, żeby kręcili filmy bez czekania latami na dotację. Proponuję, aby robili previs, czyli roboczą wersję filmu fabularnego. Można ją nakręcić z przyjaciółmi na telefonie komórkowym. Dzięki previsowi można sprawdzić, gdzie są słabe punkty projektu. W zeszłym roku na warsztatach Film Spring Open oglądaliśmy kilka takich roboczych wersji, a potem o nich dyskutowaliśmy. Dwie osoby porzuciły swoje projekty, inne dowiedziały się, co w nich należy poprawić.

Jak pan ocenia polskie kino po 1989 r.?

Trudno krótko odpowiedzieć na to pytanie. Polskie kino artystyczne straciło pozycję, jaką przez dekady miało na świecie.

Udało się stworzyć sprawny system realizacji filmów, których powstaje co roku kilkadziesiąt. Niestety nie udało się stworzyć systemu wiążącego publiczność z rodzimym kinem. Oczywiście są wyjątki, jak choćby Drogówka Wojciecha Smarzowskie-

These workshops are focused on the future of the film industry. We teach through work. I encourage students to make movies instead of sitting around waiting for subsidies for years. I tell them to make previses – working versions of a feature. You and your friends can shoot them using your mobile phone. A previs makes it easy to pinpoint the weak points of the project and improve them. During last year’s Film Spring Open workshops, we watched several such working versions and then discussed them. Two people abandoned their projects altogether, while others learnt what needed working on.

How would you assess Polish cinema after 1989?

It’s hard to give a short answer. Polish art cinema has lost the status it had enjoyed around the world for decades. We’ve managed to create an efficient film production system that generates dozens of titles a year. Unfortunately, we haven’t created a system that would tie Polish audiences to local productions. Obviously, there are exceptions, such as Wojciech Smarzowski’s Road Police, which had an audience of over 1 m. Nothing has really changed on the world movie scene for decades – all the major productions are made in Hollywood with British and French films behind them.

OPRÓCZ INSPIRACJI WAŻNE JEST RZEMIOSŁO. WARSZTATY FILM SPRING OPEN UCZĄ MŁODYCH TWÓRCÓW PRZEZ PRACĘ.

CRAFT IS AS IMPORTANT AS INSPIRATION. THE SPRING OPEN FILM WORKSHOPS TEACH YOUNG FILMMAKERS THROUGH WORK.

Harry Potter i Zakon Feniksa, Helikopter w ogniu, Król Artur, Podwójne życie Weroniki.

Autor zdjęć: Sławomir Idziak.

Harry Potter and the Order of the Phoenix, Black Hawk Down, King Arthur, The Double Life of Veronique. Cinematographer: Sławomir Idziak.

80

© M.P.

W CZTERY OCZY

81

One on One

go, którą obejrzało ponad milion widzów. W światowym kinie od dekad nic się nie zmieniło, najważniejsze produkcje powstają w Hollywood, za nimi są filmy z Wielkiej Brytanii i Francji.

Gdzie leży przyszłość kina? Przez ostatnie lata mówiło się, że w technice 3D. Akurat przeżywa ona zapaść, głównie z powodu kosztów produkcji. To jest droższa technologia, a ceny są pompowane przez producentów narzędzi, bo jeśli jakaś firma inwestuje w sprzęt, chce jak najszybciej amortyzować koszty. Niedoskonały jest też system dystrybucji filmów 3D, które wyświetlane są w prostokątnych salach z „głęboką” widownią, przez co publiczność siedząca w pierwszych rzędach ogląda inne 3D niż ta z ostatnich. Do projekcji takich filmów najlepsze są płytkie sale.

Jest jeszcze inny problem – kiniarze często oszczędzają żarówki podczas projekcji, dlatego obraz jest ciemny, a filmy nakręcone techniką 3D trzeba oglądać na maksymalnej jasności.

Polscy operatorzy w Hollywood nadal tworzą silną grupę zawodową?

W pewnym momencie byli największą grupą narodową po autorach zdjęć z krajów anglosaskich, ale nigdy nie tworzyli formalnego zespołu. Janusz Kamiński czy Dariusz Wolski liczą się w Holly­wood, to gwiazdy pierwszej wielkości. Trudno znaleźć wspólny mianownik dla polskich operatorów, na pewno nie jest to edukacja! Wolski po dwóch latach studiów w Szkole Filmowej wyemigrował, Kamiński uczył się w Chicago. Pamiętam, że kiedy pierwszy raz przyjechałem do Los Angeles, koledzy byli dla mnie przychylni. Janusz Kamiński, choć mnie nie znał, znalazł mnie i zaprosił na kolację. Gdy szukałem współpracowników do filmu, mogłem liczyć na ich pomoc i radę.

Czy do uznanych operatorów dołączają nowe nazwiska?

Nie wiem, nie żyję w Hollywood. Mieszkam w Polsce i w Afryce.

Gdzie dokładnie?

Na Wyspach Zielonego Przylądka, spędzam tam połowę roku. Kilka lat temu kupiłem tam mieszkanie przez internet jako inwestycję. Ale gdy tam przyjechałem, zrozumiałem, że wszystko sprzedam, ale nie to mieszkanie. Wyobrażamy sobie, że ta część Afryki jest zielona, a w rzeczywistości jest to wulkaniczna wyspa z pięknymi plażami. Przez cały czas jest tam taka sama pogoda – słoneczna i ciepła. Deszcz pada w sumie przez osiem godzin w roku, za to wieje mocny wiatr, co bardzo mi odpowiada, bo mogę pływać na desce. Na wyspie jest jak za czasów komunizmu – kupuję to, co jest, a nie to, co chcę. Przypomina mi się dzieciństwo. ☐ 82

What’s the future for cinema? For the past few years, we’ve been hearing that it’s 3D technology.

That’s in a decline at the moment, mainly due to production costs. It’s a more expensive technology, and prices are being pumped up by tool manufacturers, as they want to depreciate costs as fast as they can. The 3D distribution system is also imperfect. These movies are screened in rectangular projection rooms with “deep” auditoriums. The upshot of this is that the viewers in the front rows actually see a different 3D than those in the back rows. Small projection rooms are best for 3D. Another problem is that movie operators often skimp on bulbs while screening and this darkens the image. 3D productions should be viewed in maximum brightness. A commission was set up to take away the option of manipulating the lighting when projecting, as it kills this technology.

Are Polish directors of photography still a powerful professional group in Hollywood?

There was a time when Polish DOPs were the largest national contingent after those from English-speaking countries, but they never established a formal group. Janusz Kamiński and Dariusz Wolski are certainly big names there. They’re stars in their own right. It’s hard to find a common denominator for Polish directors of photography.

It’s certainly not education.

Wolski emigrated after two years of Film School, and Kamiński was educated in Chicago. I remember my colleagues being very friendly to me when I first arrived in LA. Janusz Kamiński, whom I didn’t know, looked me up and invited me to dinner. I was able to rely on their help and advice when I was looking for people to work with.

Are there any new names coming up through the ranks to join the list of famous DOPs? I don’t know. I divide my time between Poland and Africa.

Where exactly?

At Cape Verde, where I spend six months of the year. I bought an investment apartment there over the Internet a few years ago. Once I got there, I knew that whatever else I sold, it wouldn’t be this apartment. It’s a strange place. Everyone thinks that this part of Africa is green, but it’s actually a volcanic island with pristine beaches. It’s warm and sunny all the year round. It only rains about eight hours a year, but there are strong winds, which suits me because I can surf.

The island has a Communist era feel to it – I buy what I can get, not what I want. It reminds me of my childhood. ☐

© FILIP KLIMASZEWSKI/AGENCJA GAZETA

W CZTERY OCZY

PROMOCJA

Wypadanie włosów?

Hair loss?

Nowe tabletki mogą poprawić staN twoich włosów i dodać ci pewNości siebie. how a New pill caN boost your hair aNd self-coNfideNce.

Naukowcy z Uniwersytetu w Oksfordzie obiecują, że dzięki najnowszym badaniom twoje włosy będą grube i zdrowe. Preparat TRX2 opracowano, opierając się na najnowocześniejszych odkryciach, i wszechstronnie przebadano. Rezultaty jego działania są imponujące – średnia grubość włosa wzrosła o 22,5% po dziewięciu miesiącach stosowania preparatu i o 38,7% po 18 miesiącach kuracji.

TRX2 to obecnie najbardziej popularny suplement diety poprawiający kondycję włosów, dostępny już w 90 krajach. Może być stosowany przez mężczyzn i kobiety w każdym wieku. Koszt kuracji to około 49 EUR za fiolkę na miesiąc. Producent oferuje gwarancję zwrotu kosztów dla preparatów zakupionych przez oficjalną stronę internetową produktu TRX2.

Dostępna wysyłka za granicę.

Włosy stają się znacznie cięższe i grubsze.

Dzięki preparatowi włosy będą zdrowe.

Your hair becomes much heavier and thicker.

You maintain your healthy hair.

oxford biolabs ceo dr thomas whitfield

Scientists in Oxford promise that they can help keep your hair thick and healthy. Their pill, TRX2, is backed by cutting-edge science and has been thoroughly tested. According to a study, TRX2 works for 87% of men and women. The results can be impressive – the average hair thickness increases 22.5% after nine months and 38.7% after 18 months.

TRX2 is currently Europe’s most popular hair supplement and sold in over 90 countries.

It is suitable for men and women of all ages.

Costs are approximately €49 per bottle/ month. The manufacturer offers a money-back guarantee if ordered via TRX2’s official website, and ships worldwide.

SPecjaLna OferTa dLa PaSażeróW Zamawiając produkt przez stronę www.trx2.pl z kodem LOT, otrzymają Państwo 5% specjalnej zniżki. eXcLUSIVe Passenger deal

Order via www.trx2.com and use the coupon code LOT for an exclusive 5% discount www.trx2.com, contact@trx2.com, Oxford Biolabs Ltd, The Oxford Science Park, Oxford, Wielka Brytania 83

Your Style TWÓJ STYL

1

2

3

5

1. Anna Field, szalik komin, 39 zł / Anna Field, cowl scarf, approx. EUR 10 2. GLOV Hydro Demaquillage, rękawica do demakijażu, ok. 39 i 49 zł / GLOV Hydro Demaquillage, make-up removing glove, approx. EUR 10-12 3. Herschel, plecak, 309 zł / Herschel, backpack, approx. EUR 74 4. Colors of California, baleriny, 159 zł / Colors of California, ballet flats, approx. EUR 38 5. GOSHICO, torebka z kolekcji FLOWERBAG z linii „sote”, 300 zł / GOSHICO, shoulder coffer bag, FLOWERBAG, Sote line, EUR 98 6. Victoria Delef, szpilki, 269 zł / Victoria Delef, stilettos, approx. EUR 48 7. Wittchen, walizka, 239 zł / Wittchen, suitcase, approx. EUR 57 8. Vanzetti, pasek, 119 zł / Vanzetti, belt, approx. EUR 28 6

4

7

© M.P.

8

84

revolution has started...

NOWA ErA W MODELOWANIU SyLWEtKI I rEDUKCJI tKANKI tŁUSZCZOWEJ 2014

Zabiegi tylko w prestiżowych salonach medycyny estetycznej: KRAKÓW: VESUNA Klinika Medycyny Estetycznej i Laseroterapii, ul. Kamieńskiego 11, C.H. Bonarka, tel. 12 298 68 96 LUBLIN: CALZA-MED Klinika Urody, Gabinety Lekarskie, ul. Jutrzenki 10/12b, tel. 534 50 12 50 PIŁA: KLINIKA WASILEWSKI Medycyna Estetyczna i Laseroterapia, ul. O.M.Kolbe 20b, tel. 606 420 739 POZNAŃ: IUVEO Nowa Medycyna Estetyczna, ul. Haliny 14, tel. 730 331 228 SZCZECIN: EStEtIC dr n. med. Piotr Zawodny, ul. Kopernika 6, tel. 914 344 264 WARSZAWA: GOLD CLINIC Medycyna i Ginekologia Estetyczna, ul. Wielicka 43 lok. 2, tel. 22 863 19 23

LIDEr NA ryNKU LASEróW I UrZąDZEń DO MEDyCyNy EStEtyCZNEJ

85

BtL Polska Sp. z o.o., ul. Leonidasa 49, 02-239 Warszawa, tel. 22 667 02 76, btlnet@btlnet.pl, www.btlestetyka.pl, www.btlvanquish.pl

Gadgets GADŻETY

2 3

1 4

1. Camel Active, koszula męska, 280 zł / Camel Active, men's shirt, approx. EUR 67 2. Polo Ralph Lauren, czapka z daszkiem, 239 zł / Polo Ralph Lauren, cap, approx.

EUR 57 3. zegarek VICTORINOX I.N.O.X., 1950 zł / VICTORINOX I.N.O.X. watch, approx. EUR 464 4. zegarek VICTORINOX Swiss Army Chrono Classic 1/100, 3600 zł / VICTORINOX Swiss Army Chrono Classic 1/100 watch, approx. EUR 853 5. Zegarek Tissot T-Touch Expert Solar, 3420 zł / Tissot T-Touch Expert Solar watch, approx. EUR 815 6. 4F, kolekcja sportowa jesień/zima 2014 / 4F, Autumn/Winter 2014 sportswear collection 7. Maurice Lacroix, zegarek PONTOS S Extreme, 17 600 zł / Maurice Lacroix, PONTOS S Extreme watch, approx. EUR 4,190

6

5

© M.P.

7

86

87

DOBRY ADRES

Good Address

W świat bez przesiadki Fly without stopovers

Emigrant stories

www.rainbowtours.pl

Muzeum Emigracji w Gdyni to instytucja, która połączy miliony opowieści Polaków, zarówno zwykłych emigrantów, jak i wybitnych postaci świata polityki, sztuki, nauki i sportu. Do chwili otwarcia swojej siedziby w 2015 r. w zabytkowym Dworcu Morskim placówka działa w przestrzeni całego miasta, organizując liczne wydarzenia kulturalne i artystyczne dotyczące szeroko pojętego tematu migracji. / Emigration Museum in Gdynia tells the stories of millions of Poles, both ordinary emigrants and eminent political, artistic, scientific and sporting figures. Before moving to its new premises at the historical Maritime Port in 2015, the museum will be staging a number of cultural and artistic events around the broad theme of migration.

S

www.muzeumemigracji.pl

OD GO Y DOBRRES AD AD D R E S

Nowy i nowoczesny Small and modern

W Galerii Mokotów w Warszawie otwarto salon marki Wittchen w nowej odsłonie. Dla wygody klientów został zainstalowany tablet z możliwością obejrzenia całego asortymentu. Jeżeli jakiś przedmiot nie będzie w tym czasie dostępny w sklepie, można go zamówić online z dostawą do domu. / Wittchen recently opened a new store in Warsaw’s Galeria Mokotów shopping mall. You can now browse their entire range on a newly installed tablet. And if they do not have what you want in stock, they can order it online and deliver it to your home. www.wittchen.com

88

W stylu japońskim

Inspired by Japan

Anlaya Day Spa powstało z inspiracji kulturą japońską.

W wyjątkowy sposób połączono tu tradycję z luksusową nowoczesnością. To miejsce dla każdego, kto pragnie relaksu, ciszy oraz profesjonalnej pielęgnacji całego ciała.

Salon oferuje zabiegi modelowania sylwetki oraz masaże, m.in. leczniczy, ciepłą świecą i gorącymi kamieniami. Ponadto klienci mogą skorzystać m.in. z wizyty u dermatologa i specjalisty medycyny estetycznej. / Anlaya Day Spa was inspired by the special way in which Japanese culture combines the traditions of the past with the luxury of the present. This is the place for anyone who loves relaxation, silence and expert body care. Anlaya Day Spa offers body sculpting and massage, including therapeutic, hot candle and hot stone massage. You can also avail yourself of their dermatological and aesthetic medicine consultations. www.anlaya.pl

© SHUT TERSTOCK, M.P.

Historie emigrantów

Egzotyczny urlop warto zaplanować z pomocą biura Rainbow Tours, które ma w swojej ofercie największą na polskim rynku liczbę kierunków obsługiwanych Dreamlinerem PLL LOT. Bez przesiadek i międzylądowań turyści mogą polecieć do Tajlandii, Meksyku, na Sri Lankę, Kubę, a także do Wietnamu i RPA. / Rainbow Tours offers the biggest number of destinations operated by LOT Dreamliner aircraft. You can now travel to such exotic places as Thailand, Mexico, Sri Lanka, Cuba, South Africa and Vietnam without transfers or stopovers.

Skuteczna walka z przebarwieniami

ALMA HARMONY XL

Effective remedy for discoloured skin PRZEBARWIENIA POSŁONECZNE MOGĄ BYĆ PRZYKRĄ PAMIĄTKĄ PO RELAKSUJĄCYM URLOPIE SPĘDZONYM NA PLAŻY. JAK SIĘ Z NIMI UPORAĆ? RADZI KALINA BEN SIRA, PREZES KLINIKI LA PERLA. / SUN SPOTS MAY BECOME AN UNWANTED SOUVENIR AFTER HOLIDAYS ON THE BEACH. HOW TO TARGET THEM? KALINA BEN SIRA, THE CEO OF LA PERLA CLINIC RECOMMENDS CERTAIN TREATMENTS.

Działanie promieni UV przyczynia się do fotostarzenia się skóry, na której pojawiają się przebarwienia i piegi. Możemy je zlikwidować za pomocą zabiegu urządzeniem Harmony XL, w trakcie którego dochodzi do podgrzania komórek zawierających barwnik (melanocytów), co prowadzi do ich termicznego zniszczenia. Bezpośrednio po zabiegu zmiana barwnikowa ciemnieje, a następnie ulega stopniowemu wchłonięciu i zanikowi.

ALMA HARMONY XL Exposure to UV rays contributes to photoaging of the skin and the appearance of pigmented lesions and freckles. You may now get rid of them with treatments using the Harmony XL device which heats the pigment cells (melanocytes) to thermally damage them. Immediately after the treatment, pigmentation lesions turn darker and are later gradually absorbed and diminished.

Zabieg redukcji przebarwień urządzeniem Harmony XL zazwyczaj wystarczy wykonać raz.

Jest komfortowy i nie wymaga okresu rekonwalescencji. www.itpsa.pl / The sunspot removal procedure performed with the Harmony XL device usually does not have to be repeated. Treatments are comfortable and require no downtime. www.itpsa.pl.

LIP SENSE LipSense to prawdziwa szminka do zadań specjalnych. Jest stworzona dla kobiet, które przez cały dzień chcą wyglądać nienagannie. Pozostaje na ustach do 12 godzin, nie ściera się i nie pozostawia nieestetycznych śladów np. na białych filiżankach. Idealnie sprawdzi się na konferencjach, spotkaniach, naradach i w każdym biurze. Jest wodoodporna, a dzięki zawartości masła shea nawilża usta, nie ściera się, nie rozmazuje przy całowaniu, jedzeniu czy piciu. Chroni przed promieniami UV.

LIP SENSE

Ekspert Kliniki La Perla radzi /La Perla Clinic expert’s advice

PROMOCJA

KALINA BEN SIRA założycielka i prezes Kliniki La Perla /CEO of La Perla Clinic

Intensywne światło słoneczne nie jest sprzymierzeńcem naszej cery. Zwłaszcza, że może stać się przyczyną nieestetycznych zmian skórnych, których nie sposób pozbyć się bez profesjonalnej pomocy. Dlatego we wrześniu, w ramach programu „Testuj z nami”, walczymy z przebarwieniami. Jeśli dotknął Was ten problem, polecam zabieg Alma Harmony XL, który skutecznie i bezboleśnie przywraca skórze naturalny kolor.

Więcej informacji znajdziecie na naszej stronie internetowej: www.la-perla.pl.

Intensive sunlight is not our skin’s best friend, especially that it may trigger unaesthetic pigmented lesions that may be eliminated only by professional treatments. This September, La Perla Clinic’s “Test with Us” programme is targeting brown spots. To reduce sun spots, I recommend Alma Harmony XL treatment which effectively and painlessly restores the natural colour of your skin.

For more information, please visit our website: www.la-perla.pl

LipSense is a genuine heavy duty lipstick. It’s a lip colour for females who want to look perfect all the day long - it stays on for up to 12 hours, does not rub off or leave unalluring marks on white cups. LipSense is an ideal solution during conferences and meetings at every office. The lip colour is waterproof, hydrates lips thanks to shea butter content, does not smear off or rub off during kissing, eating or drinking and protects the lips against UV rays.

Dream Skin jest wyłącznym dystrybutorem kosmetyków marki Senegence w Polsce. Szukaj w najlepszych gabinetach kosmetycznych, medycyny estetycznej i SPA oraz na www.dreamskin.pl / Dream Skin is the exclusive distributor of Senegence brand cosmetics in Poland.

LipSense is available from leading beauty salons, beauty clinics, spas and www.neauvia.com

Oferta zabiegów dostępna w sieci Klinik La Perla, www.la-perla.pl, infolinia +48 22 353 55 53 / The range of treatments available from La Perla Clinics, www.la-perla.pl, Hotline +48 22 353 55 53

www.la-perla.pl

www.itpsa.pl

89

DOBRY ADRES

Good Address PROMOCJA

Digital One zdobywa Europę Digital One conquers Europe

Digital One – łódzka agencja reklamowa – stoi na czele nowego sektora gospodarki, jakim są polskie przemysły kreatywne. Łączy innowacyjne rozwiązania oraz pracę ponad 60 twórców szeroko pojętej sztuki, mediów i projektowania z biznesem. Od 15 lat nieustannie rozwija się i wychodzi naprzeciw oczekiwaniom swoich klientów, do których należą globalne marki. Dlatego właśnie rozszerzyła działalność o outsourcing procesów biznesowych jako interaktywny hub produkcyjny. Do jej ostatnich projektów należą działania z zakresu digitalowych koncepcji marketingowych, content marketingu oraz crossmediów, wychodzące poza standardowy obszar reklamy, realizowane m.in. dla międzynarodowego koncernu kosmetycznego na 15 rynkach Europy Zachodniej.

Nighty night

www.digitalone.pl/LOT, www.bpo.digitalone.pl/LOT

S

Na dobry sen

OD GO Y DOBRRES AD AD D R E S

Digital One, an advertising agency from Łódź, is at the forefront of a new sector of the economy – Polish creative industries. Digital One combines business, innovative solutions and the efforts of more than 60 art, media and design professionals. The agency has been steadily expanding and meeting the expectations of its clients – some of which are global brands – for 15 years.

As an interactive production hub, Digital One recently expanded its range of services with business process outsourcing. Recent projects have involved digital marketing concepts, content marketing and cross-media initiatives. These go way beyond standard advertising and are being implemented for an international cosmetic organisation that operates in fifteen West European countries as well as for other clients.

Wyjątkowe łóżka Hästens stworzone są z wyselekcjonowanych, naturalnych materiałów oraz z pasji i doświadczenia kilku pokoleń szwedzkich rękodzielników.

Zapewniają zdrowy, komfortowy sen. Edycja Limitowana 2014, zainspirowana kultowym szwedzkim kolorem Stockholmsvit z lat 50., odwołuje się do tradycji Hästens. / Hästens beds are made from carefully selected natural materials and the passion and experience of generations of Swedish artisans. A healthy and comfortable sleep is guaranteed. The Limited 2014 edition was inspired by the colour “Stockholmsvit” from Sweden in the 1950s and offers a whole new take on the Hästens tradition. www.lozkahastens.pl

Cofnąć zegar W organizmach mężczyzn z upływem lat również zachodzą zmiany wywoływane przez hormony. Kuracja w Medicover w ramach programu Męskiej Odnowy Hormonalnej przywraca odpowiedni poziom testosteronu w organizmie, co pozwala cofnąć biologiczny zegar nawet o 10 lat. Efekt: wyższa sprawność, witalność i lepsze samopoczucie. / Men’s bodies also experience hormonal changes with age. Medicover’s Male Hormonal Renewal therapy turns the biological clock back a decade by restoring the optimum testosterone level in the body. The result is greater fitness, more vitality and increased well-being. www.promocja.medicover.pl/testosteron

90

©SHUT TERSTOCK, M.P.

Turn back the clock

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

DOBRE MIEJSCE

Good place

91

MYŚL NA DROGĘ

A thought for the road

Piękno zawsze podróżuje w pojedynkę.

Beauty never travels in a group.

C

M

– Przysłowie arabskie / Arabic proverb

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Kobieta z afrykańskiego plemienia nomadów Wodaabe. / A woman from the African nomadic Wodaabe tribe.

92

WYDAWNICTWO: BURDA PUBLISHING POLSKA SP. Z O.O. SPÓŁKA KOMANDYTOWA UL. MARYNARSKA 15, 02-674 WARSZAWA, TEL. 22 360 38 00 www.guj.burdamedia.pl ZARZĄD REGIONAL DIRECTOR POLAND & CZECH REPUBLIC MARGARET ANN DOWLING PREZES/CEO MAGDALENA MALICKA

CORPORATE MEDIA DIRECTOR ANETA NOWAKOWSKA 601 298 629 DYREKTOR DYSTRYBUCJI I OBSŁUGI KLIENTA / DIRECTOR OF DISTRIBUTION AND SUBSCRIPTIONS JERZY JANCZAK

T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com

INTERNATIONAL AD SALES REPRESENTATIVES

T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

REKLAMA: BURDA PUBLISHING POLSKA SP. Z O.O. SPÓŁKA KOMANDYTOWA SEKRETARIAT BIURA REKLAMY / ADVERTISING SECRETARIAT Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@burdamedia.pl DYREKTOR BIURA REKLAMY CORPORATE MEDIA / HEAD OF ADVERTISING TEAM OF CORPORATE MEDIA JOLANTA KUREK ADVERTISING DEPARTMENT ANNA DEMBSKA,

FRANCE & LUXEMBOURG: MARION BADOLLE-FEICK

EWA PORYCKA, MONIKA MAKARCZYK

ITALY: MARIOLINA SICLARI, INTERNATIONAL ADVERTISING SALES DIRECTOR T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com

DYREKTOR PIONU FINANSOWO-OPERACYJNEGO / CEO TOMASZ DZIEKAN COMMERCIAL DIRECTOR OF ADVERTISING SALES, CORPORATE PUBLISHING & BUSINESS DEVELOPMENT BARBARA TOPOL NEW BUSINESS & CORPORATE MEDIA DIRECTOR JOANNA CHLEBNA 605 102 006

BURDA COMMUNITY NETWORK GERMANY: VANESSA NOETZEL T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com MICHAEL NEUWIRTH T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com AUSTRIA & SWITZERLAND: GORAN VUKOTA

UK & IRELAND: JEANNINE SOELDNER T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, CANADA & MEXICO: SALVATORE ZAMMUTO T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com

© TIMOTHY ALLEN/GET TYIMAGES

TEL. 22 360 39 60, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl REDAKTOR NACZELNA MARTYNA WOJCIECHOWSKA Z–CA REDAKTOR NACZELNEJ AGNIESZKA FRANUS REDAKTOR PROWADZĄCA DANUTA ŚMIERZCHALSKA KOREKTA TOMASZ CHOLAŚ PRODUKCJA: DYREKTOR TOMASZ GAJDA, MARIUSZ TELER TŁUMACZENIA: AGNIESZKA CHROŚCICKA MAGDALENA SZWEDOWSKA RED. WERSJI ANGIELSKIEJ STEPHEN CANTY DZIAŁ GRAFICZNY: PROJEKT, GRAFIK PROWADZĄCA EWA BOROWSKA FOTOEDYTORKA MAGDALENA RUDZKA KARTOGRAF JOANNA KOPKA DTP KRZYSZTOF STYPUŁKOWSKI KOORDYNATOR LOT: TOMASZ ZAWADZKI

Centrum Ortodoncji i Implantologii

Centrum Ortodoncji i Implantologii ODENT powstało w celu zapewnienia najwyższego poziomu usług stomatologicznych na mapie Warszawy. Gwarantujemy szeroki zakres godzin przyjęć oraz najnowocześniejsze technologie dentystyczne. Posiadamy dwa oddziały w dogodnych lokalizacjach: na Żoliborzu i Ursynowie.

Profesjonalizm i wysoki standard usług wykonywany przez naszych lekarzy, pozwala zapewnić kompleksowe i profesjonalne leczenie stomatologiczne dzieci i dorosłych.

Zakres usług: • Ortodoncja • Wybielanie zębów • Najnowocześniejsze rozwiązania protetyczne • Leczenie dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych - bruksizmu • Chirurgia stomatologiczna i szczękowa, implanty • Leczenie dzieci • Leczenie zachowawcze, kosmetyka stomatologiczna • Leczenie kanałowe zębów metodą tradycyjną i mikroskopową Pracownia RTG

Warszawa Żoliborz ul. Duchnicka 3 bud.4, wejście A • Warszawa Ursynów ul. Nowoursynowska 145 E (wejście od ul.93Rosoła) www.odent.pl, tel. 22 405 44 30

LOT W PRZESZŁOŚĆ

Back in Time

ASY

PRZESTWORZY

Międzynarodowe Zawody Samolotów Turystycznych Challenge 1930. Z prawej Stanisław Płonczyński.

Challenge 1930 International Tourist Plane Contest. Stanisław Płonczyński on the right.

94

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

Masters of the skies

OD SAMEGO POCZĄTKU FIRMY PILOCI LOT-U STANOWILI ŚWIATOWĄ LOTNICZĄ ELITĘ, USTANAWIAJĄC CORAZ TO NOWE REKORDY I ZDOBYWAJĄC NAJWAŻNIEJSZE TROFEA CZY TO W LOTNICTWIE SPORTOWYM, KOMUNIKACYJNYM, BALONOWYM, CZY SZYBOWCOWYM. / LOT PILOTS CONTINUE TO BREAK RECORDS AND WIN THE MOST PRESTIGIOUS CIVIL AVIATION, BALLOONING AND GLIDING AWARDS. THEY HAVE ALWAYS HELD THEIR PLACE AMONG THE WORLD’S FLYING ELITE.

TEKST/BY: Krzysztof

Moczulski

© NARODOWE ARCHIWUM CYFROWE (2)

Maksymalnie 27 lat, ukończona szkoła podchorążych lotnictwa i 150 wylatanych godzin – takie były minimalne warunki, aby zostać pilotem PLL LOT w latach 30 XX w. Następnie kandydaci musieli przejść bardzo trudne i rygorystyczne testy i szkolenia, aby móc w końcu usiąść za sterami samolotu pasażerskiego. Bycie pilotem komunikacyjnym to największy zaszczyt i przywilej, ale także poczucie przynależności do wyjątkowego grona. Potwierdzeniem tego było na przykład zajęcie II miejsca w międzynarodowych, najbardziej prestiżowych zawodach Challenge przez Stanisława Płonczyńskiego w 1934 r. (pierwsze miejsce notabene również zajęli Polacy). Z tej dekady pochodzi powiedzenie „Polnische Wetter” wymyślo-

The requirements to become a LOT Polish Airlines pilot in the 1930s were to be at least 27 years of age, to have completed aviation college and to have logged a minimum 150 hours flight time.

Candidates later had to pass extremely difficult examinations and complete rigorous training programmes before they could fly passenger aeroplanes.

Being a civil aviation pilot was an honour and a privilege that conferred a sense of being a member of a very select group. This is best illustrated by Stanisław Płonczyński’s second placing in the most prestigious international Chal-

ne przez lotników z Austrii, oznaczające tak złą pogodę, że tylko Polacy mogli w takich warunkach wylądować.

Kolejnym wyczynem było w 1938 r. sprowadzenie do Polski z Burbank, niedaleko Los Angeles, samolotu Lockheed L-14H Super Electra. W ten sposób ówczesny

dyrektor, a zarazem pułkownik, inżynier i lotnik Wacław Makowski chciał na własnej skórze sprawdzić możliwość uruchomienia połączeń atlantyckich. Trasa liczyła 24 850 km i w tamtych czasach pokonanie jej było nie lada wyczynem.

W dowód szczególnego uznania, pod-

Międzynarodowe Zawody Samolotów Turystycznych (Challenge 1934) w Warszawie.

Stanisław Płonczyński w samolocie RWD-9 podczas przelotu nad bramką.

Challenge 1930 International Tourist Plane Contest (Warsaw).

Stanisław Płonczyński in an RWD-9 during a manouver.

lenge 1934 competition (another Polish pilot came first). The term “Polnische Wetter”, coined by Austrian pilots during the same decade, denoted weather conditions so bad that only Polish pilots could land in them.

The year 1938 saw another feat – a Lockheed L-14H Super Electra was flown from

Burbank near Los Angeles to Poland.

LOT’s then director (and colonel, engineer and aviator) Wacław Makowski wanted to see for himself whether transAtlantic services were viable. The route he flew traversed 24,850 km and was a major achievement at the time. During LOT’s 10th anniversary celebrations, Ma95

LOT W PRZESZŁOŚĆ

A Look Back in Time

czas uroczystości X-lecia PLL LOT, dyrektor Makowski został uhonorowany najwyższym odznaczeniem – Złotym Krzyżem Zasługi.

Podczas II wojny światowej część lotników służyła w wojskach alianckich, wielu latało w angielskich liniach BOAC. Ci, którzy zostali w Polsce, zaangażowali się w działalność w ruchu oporu. Duża część z nich zapłaciła za to życiem – czy to wskutek dekonspiracji, wywózki do obozów koncentracyjnych, czy masowych egzekucji w podwarszawskich Palmirach.

Po wojnie, nie bacząc na sytuację polityczną, polscy piloci kontynuowali najlepsze tradycje spod znaku żurawia. Byli wśród nich słynni przedwojenni „milionerzy” (tak się określało pilotów, którzy wylatali ponad milion kilometrów): Klemens Długaszewski, Ludwik Tokarczyk, Stanisław Płonczyński i Mieczysław Witkowski. Mimo trudnych warunków przy96

wracali normalność na niebie. Podobnie jak przed wojną pokazywali, że na polskich lotnikach można polegać – uciekając przed burzą, często latali z widocz­ nością (loty nawigowane na punkty charakterystyczne po trasie bez użycia przyrządów), tuż nad ziemią, a niejeden z nich zebrał burę od szefa pilotów za kłoski zboża zaplątane w koła…

Pisząc o osiągnięciach lotników, nie sposób nie wspomnieć Edwarda Makuli, który mimo prymitywnego wyposażenia radzieckiego samolotu Ił-62 w latach 70. jako pierwszy przeleciał bardzo trudną nawigacyjnie trasą nad biegunem północnym. Po służbie na samolotach LOT-u przesiadał się na szybowce. Edward Makula to wielokrotny mistrz Polski, siedmiokrotny mistrz świata, siedemnastokrotny rekordzista Polski, zdobywca wielu odznaczeń, w tym złotej odznaki szybowcowej z trzema diamentami. Swoją pasją

zaraził bratanka, Jerzego Makulę, który zawodowo pilotuje dziś najnowocześniejsze samoloty Boeing 787 Dreamliner.

Podobnie jak stryj po opuszczeniu kokpitu przesiada się na szybowce, gdzie również osiąga ogromne sukcesy. Jerzy Makula to: siedmiokrotny indywidualny mistrz świata w akrobacji, czterokrotny srebrny medalista mistrzostw świata w akrobacji, ośmiokrotny mistrz świata w drużynie, trzykrotny indywidualny mistrz Europy.

Jak ogromną pasją jest latanie, może również świadczyć uznana lotnicza rodzina Wieczorków. Śp. Wacław to wielokrotny mistrz świata i Europy w lataniu precyzyjnym i rajdowym, trzykrotny mistrz Polski.

Marian: medalista mistrzostw świata i Europy. Wielokrotny zwycięzca zawodów krajowych, sędzia międzynarodowy.

Wreszcie Krzysztof: trzykrotny mistrz świata w lataniu precyzyjnym. Nie będzie

© NARODOWE ARCHIWUM CYFROWE M.P. (2) © WOJCIECH FRANUS, CORBIS, (3), BEW, M.P.,FORUM

Edward Makula – szybowcowy mistrz świata w klasie otwartej i wicemistrz świata w tej klasie na szybowcu Zefir 2. Wielokrotny rekordzista świata, mistrz i rekordzista Polski. Zdobywca medali: Tańskiego i Lilienthala, oraz złotej odznaki szybowcowej z trzema diamentami.

Edward Makula – the open class champion in gliding and world vice-champion in the same class in a Zefir 2. Many-time world record breaker, Polish champion and Polish record breaker. Winner of the Tański and Lilienthal medals and the diamond Gliding Commission Badge.

Powitanie na lotnisku dyrektora PLL LOT Wacława Makowskiego, który na samolocie Lockheed L-14 Super Electra przeleciał trasę atlantycką.

The welcoming ceremony of Wacław Makowski, Director of LOT Polish Airlines, who completed a transatlantic flight in the Lockheed L-14 Super Electra aircraft.

Klemens Długaszewski podczas uroczystości z okazji przelotu 1000 000 km, 1936 r.

Klemens Długaszewski during the celebrations of having flown 1,000,000 km, 1936.

Dyrektor PLL LOT Wacław Makowski podczas Międzynarodowych Zawodów Lotniczych w Bułgarii.

LOT Polish Airlines director Wacław Makowski at the International Aviation Championship in Bulgaria.

kowski was awarded the highest honour – the Golden Cross of Merit – in recognition of this achievement.

During World War II, Polish pilots served in allied uniforms and many flew for Britain’s BOAC airlines. Those who remained in Poland joined the resistance and many paid the supreme price – they were exposed and then sent to concentration camps or killed in mass executions at Palmiry near Warsaw.

After the war, Polish pilots ignored the political situation and continued to uphold the best traditions of the country’s flagship carrier. This group included the pre-war “millionaires” (a group of pilots who had logged more than a million flight hours), viz. Klemens Długaszewski, Ludwik Tokarczyk, Stanisław Płonczyński and Mieczysław Witkowski. They managed to restore normalcy to the skies, despite the harsh

conditions. And just as they did before the war, they demonstrated the reliability of Polish pilots – they often flew before storms at just above ground-level with minimum visibility. Many were reprimanded when their superiors spotted ears of grain behind plane wheels.

While on the subject of Polish pilots and their achievements, we should mention Edward Makula, who was the first to fly over the North Pole – a very challenging navigational feat back in the 1970s, especially given the spartan equipment in his Soviet Il-62. Makula later swapped planes for gliders and became a multiple Polish champion, seven-time world champion and seventeen-time Polish record holder who garnered numerous medals and awards, including the coveted Three Diamonds Badge. He passed on his passion to his nephew, Jerzy Makula, who flies Boeing’s most technologi-

cally advanced aircraft, the 787 Dreamliner. And just like his uncle, he is similarly successful in flying gliders. Jerzy Makula is a seven-time World Glider Solo Aerobatic Champion, four-time silver World Glider Aerobatic medallist, eight-time World Team Champion and three-time solo European Champion.

The famous Wieczorek family likewise demonstrate how great a passion flying can be. The late Wacław Wieczorek was

97

Back in Time

niespodzianką, jeśli napiszę, że syn Wacława Wieczorka jest również pilotem komunikacyjnym.

Kolejnym mistrzem spod znaku żurawia jest Janusz Centka, medalista mistrzostw Europy i świata, mistrz Polski odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i medalem Lilienthala. Jednym z pierwszych polskich pilotów, którzy usiedli za sterami Boeinga 767, jest Krzysztof Lenartowicz, dwudziestokrotny medalista mistrzostw świata i Europy oraz wielokrotny mistrz Polski.

Pośród mistrzów, których nie da się zapomnieć, mimo że nie ma ich już z nami, jest Wacław Nycz – wielokrotny indy­ widualny i drużynowy medalista mistrzostw świata i Europy w lataniu pre­ cyzyjnym i rajdowym.

W sercach pasjonatów lotnictwa jest też Marek Szufa, którego pamiętamy z widowiskowych akrobacji samolotowych. Był wicemistrzem świata w akrobacji szybow­ cowej, wieloletnim członkiem kadry narodowej, a także wicemistrzem Polski w akrobacji samolotowej.

A dziś? Na podium staje młode pokolenie – na przykład Joanna Biedermann, medalistka mistrzostw świata i Europy, a na co dzień pilot Dreamlinera. Wszyscy oni są najlepszym dowodem na to, że latanie to przede wszystkim ogromna pasja, a dopiero później zawód. ☐

Za sterami Dreamlinera: z lewej kpt. Krzysztof Lenartowicz.

Captain Krzysztof Lenartowicz (left) flying a Boeing 767.

a multiple world and European champion in precision and rally flying as well as a three-time Polish champion. Marian is a World and European Championship medallist, a multiple winner of domestic competitions, and an international judge. And finally, Krzysztof is a threetime world champion in Precision Flying.

That Wacław’s son is also a civil pilot should come as no surprise.

Another champion flying in LOT colours is Janusz Centka, a European and World Championship medallist, and Polish champion, who has been awarded the Officer’s Cross of the Order of Polonia Restituta and the Lilienthal Gliding Jerzy Makula w pokazie akrobatyki szybowcowej.

Jerzy Makula at a glider aerobatic show.

Medal. Krzysztof Lenartowicz, one of the first Polish pilots to have flown a Boeing 767, is a twenty-time world and European champion and a multiple Polish champion. Some of the unforgettable champions no longer with us include Wacław Nycz, a multiple solo and team World and European Champion in precision and rally flying. Aviation enthusiasts also cherish the memory of Marek Szufa and his spectacular aerobatic feats. Szufa was a world vicechampion in gliding aerobatics, a long term member of team Poland and Polish vice-champion in aeroplane aerobatics. Today, there is a new generation of flying aces stepping up to the podium, including Joanna Biedermann, a World and European Championship medallist who also flies Dreamliner aircraft. These people are the best evidence there is that flying is above all a consuming passion and not just a profession. ☐

Od lewej: Michał Wieczorek – syn Wacława, Wacław Wieczorek (ś.p.) – średni spośród trzech braci pilotów i Krzysztof Wieczorek – najmłodszy brat.

Left to right: Michał Wieczorek – the son of the late Wacław Wieczorek, the middle of the three pilot brothers and Krzysztof Wieczorek – the youngest brother.

98

© ARCHIWUM © WOJCIECH PLL LOT FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

LOT W PRZESZŁOŚĆ

SPIS TREŚCI CONTENTS 100 102 104 107 108 112 113 114 115 127

SIATKA POŁĄCZEŃ FLOTA MAPY LOTNISK MILES AND MORE LOT NEWS INFORMACJE O BAGAŻU LOT DLA FIRM ROZRYWKA LOT TRAVEL MENU LOT GOURMET

FLIGHT NETWORK FLEET TERMINAL MAPS MILES AND MORE LOT NEWS YOUR LUGGAGE LOT FOR BUSINESSES ENTERTAINMENT LOT TRAVEL LOT GOURMET MENU

FLIGHT NETWORK SIATKA POŁĄCZEŃ

SIATKA FLIGHT POŁĄCZEŃ NETWORK

Minneapolis Winnipeg

Dallas

Edmonton

Cleveland Charlotte

Calgary

Pittsburgh

Vancouver

Ottawa

Seattle

Montreal

Portland

Toronto

Denver

New York

San Francisco

Washington Chicago

Las Vegas

Atlanta

Los Angeles

Orlando

San Diego

Tampa

Phoenix Houston

NOWA OFERTA REJSÓW CZARTEROWYCH

Gdańsk

Katowice:

Szczecin

Poznań

Warszawa

Wrocław Łódź: Szczecin:

100

Warszawa:

Katowice Rzeszów Kraków Wrocław:

lot.com

Warna (Bułgaria) Dalaman (Turcja) Sharm El Sheikh (Egipt) Antalya (Turcja) Teneryfa (Hiszpania) Fuerteventura (Hiszpania) Korfu (Grecja) Burgas (Bułgaria) Taba (Egipt) Barcelona (Hiszpania) Monastyr (Tunezja) Bodrum (Turcja) Malaga (Hiszpania) Funchal (Portugalia) Dżerba (Tunezja) Hurgada (Egipt) Rodos (Grecja) Marsa Alam (Egipt) Chania (Grecja) Burgas (Bułgaria) Antalya (Turcja) Malaga (Hiszpania) Sharm El Sheikh (Egipt) Marsa Alam Monastyr Chania (Grecja) Burgas (Bułgaria) Hurgada (Egipt) Chania (Grecja)

Połączenia bezpośrednie LOT Destinations operated by LOT

New York Seattle

Połączenie code-share Code-share connection

Porlamar

Połączenia czarterowe Charter flights

Beijing

Singapore

St Petersburg Stockholm Edinburgh

Riga

Copenhagen

Vilnius

Manchester Dublin

Amsterdam

Birmingham London

Hamburg

Basel

Kiev

Prague

Frankfurt

Paris Luxembourg

Linz

Lviv Vienna

Munich

Salzburg Innsbruck Geneva Graz Klagenfurt Zurich Lyon Venice

Bilbao

Toulouse

Turin

Milan Nice

Marseille Madrid

Minsk

Warsaw

Dusseldorf Brussels

Moscow

Tallinn

Ljubljana

Budapest Bucharest

Odesa

Belgrade

Bologna Roma

Tbilisi

Sofia Istanbul

Barcelona

Yerevan

Lisbon

Athens Malta Larnaca Malaga Dżerba

Tel Aviv

101

Warna

Monastyr

Chania

Antalya

Funchal, Madeira

Burgas

Taba

Sharm El Sheikh

Korfu

Bodrum

Fuerteventura

Rodos

Hurgada

Teneryfa

Dalaman

Marsa Alam

OUR FLEET NASZA FLOTA

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE

LONG-HAUL AIRCRAFT

Boeing 787 Dreamliner

NEW

LOT Business Class Dla Twojego komfortu fotele rozkładają się do pełnej pozycji leżącej

LOT Premium Class Specjalnie dla Ciebie klasa ekonomiczna o podwyższonym standardzie

LOT Economy Class System rozrywki pokładowej z indywidualnymi monitorami – szczegóły repertuaru na stronie 94

– the seats fully recline to a flat position for ultimate comfort.

A premium standard economy class designed especially with you in mind.

An in-flight entertainment system with individual screens – for details go to page 94.

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE LOT Business Class Na krótkich i średnich dystansach miejsce obok Ciebie jest zarezerwowane specjalnie dla Twojego komfortu.

LOT Business Class On short- and medium-haul flights the seat next to you is reserved with your comfort in mind.

MEDIUM- AND SHORT-HAUL AIRCRAFT

LOT Economy Plus Korzystaj z podwyższonego komfortu podróży w przystępnej cenie.

LOT Economy Plus Enjoy higher travel comfort at an affordable price.

Boeing 737-400 Embraer 195 Embraer 175** Embraer 170

102 lot.com

6 56,72 m 60,13 m 875 km/h 14 700 km* 18/21/213

liczba / quantity długość / length rozpiętość / wing span pr. przelotowa / cruising speed zasięg / range liczba miejsc BC/PEC/EC / capacity

Bombardier DHC-8Q400***

LOT Economy Class DOMESTIC LOT Economy Class Wysoki standard podróży w najatrakcyjniejszej cenie.

LOT Economy Class The high standard of travel in the most attractive price.

liczba / quantity długość / length rozpiętość / wing span pr. przelotowa / cruising speed zasięg / range liczba miejsc / capacity

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3 500 km* 147 lub 162

liczba / quantity długość / length rozpiętość / wing span pr. przelotowa / cruising speed zasięg / range liczba miejsc / capacity

6 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km* 112

liczba / quantity długość / length rozpiętość / wing span pr. przelotowa / cruising speed zasięg / range liczba miejsc / capacity

14 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km* 82

liczba / quantity długość / length rozpiętość / wing span pr. przelotowa / cruising speed zasięg / range liczba miejsc / capacity

10 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km* 70

długość / length rozpiętość / wing span pr. przelotowa / cruising speed zasięg / range liczba miejsc / capacity

32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km* 78

* dla kompletu pasażerów / * with a full passenger load ** w tym dwa egzemplarze samolotów do dyspozycji rządu / ** including two aricraft at the disposal of the Polish government *** rejsy realizowane według potrzeb biznesowych / *** flights operated as per business needs

CELEBRUJ SZTUKĘ DOBREGO JEDZENIA

TERMINAL MAPS MAPY LOTNISK

MAPY LOTNISK

TERMINAL MAPS WARSZAWA â&#x20AC;&#x201C; LOTNISKO CHOPINA, POLSKA

Terminal A Gates 13-16

Warsaw Chopin Airport, Poland Terminal A Gates 1-12

Terminal A Gates 17-26

Informacja lotniskowa Airport information +48 22 650 4220

3 1

1

LOT Transfer Center

2

Check-in LOT

3

Kasy LOT / LOT Ticket desk

2 3 Terminal A Gates 27-37

1 3

Terminal A Gates 38-45

Terminal 3 Gates A7-A20

To

tre cen ity c the

Terminal 3 Gates B14-B41

Terminal 3 Gates C30-C36

TORONTO LEASTER B. PEARSON INTL., CANADA

Terminal 1 Gates D20-F57

LOT Business Lounge

LOT Operates from Terminal 1 Concourse E Informacja lotniskowa Airport information +1-866-207-1690

Terminal 1 Gates F32-F99

Pass control

104

Security check

Bus lot.com

Terminal 1

Rail Terminal 1 Gates E68-E81

MAPY LOTNISK

TERMINAL MAPS NEW YORK JFK, USA

Terminal 7 Gates 1-12

LOT Operates from Terminal 1 Informacja lotniskowa Airport information +1 718-244-4444

Terminal 8 Gates 1-16 Terminal 5 Gates 1-27 Terminal 1 Gates 1-11

Terminal 4 Gates 2-4

Terminal 1

Terminal 2 Gates 19-70

MAPY LOTNISK TERMINAL MAPS

Terminal 8 Gates 31-47

Terminal 4 Gates 20-41 Terminal 3 Gates 1-18

CHICAGO Oâ&#x20AC;&#x2122;HARE, USA

Terminal 1 Gates C1-C32

LOT Operates from International Terminal 5

Terminal 1 Gates B1-B22

Informacja lotniskowa Airport information +1 773-686-2200

Terminal 3 Gates L1-L10

Terminal 5 Gates M1-M5 Terminal 2 Gates E1-E15 Terminal 3 Gates K1-K19 Terminal 2 Gates F1-F14

Terminal 3 Gates G1-G21

Terminal 3 Gates H1-H18

Terminal 5 Gates M6-M13 Terminal 5

Terminal 5 Gates M14-M21

105 lot.com

TERMINAL MAPS MAPY LOTNISK

MAPY LOTNISK

TERMINAL MAPS Terminal 3E Gates E16-E23

PEKIN/BEIJING CAPITAL INTERNATIONAL AIRPORT, CHINA LOT Operates from Terminal 3 Informacja lotniskowa Airport information +86-10-96158

Terminal 3E Gates E24-E36 Terminal 1 Gates A1-A8

Terminal 2 Gates 24-49

Terminal 3E Gates E1-E15

Terminal 3

Gates A10-A18

Terminal 2 Gates 19-23

LOT Business Lounge Pass control Security check

Terminal 2 Gates 2-18

Terminal 3C Gates C19-C37

Terminal 3C Gates C1-C18

Rail Bus

BEZPIECZEŃSTWO Bezpieczeństwo

Safety

Płyny w bagażu podręcznym

Liquids in your hand luggage

NIE PALIMY Uprzejmie przypominamy, że w czasie trwania wszystkich rejsów PLL LOT obowiązuje bezwzględny zakaz palenia (dotyczy też papierosów elektronicznych) oraz picia alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w sklepie pokładowym Duty Free.

NIE TELEFONUJEMY Podczas całego lotu obowiązuje bezwzględny zakaz prowadzenia rozmów z telefonów komórkowych. Telefon może jednak pozostać włączony pod warunkiem przestawienia go w tryb samolotowy. Pasażerowie po włączeniu trybu offline mogą korzystać z większości funkcjonalności m.in. telefonów, tabletów, odtwarzaczy mp3 czy aparatów, jednak bez możliwości korzystania z sygnału sieci komórkowej lub bezprzewodowej transmisji danych (czyli np. wykonywania połączeń, wysyłania SMS-ów czy używania bluetootha).

Należy pamiętać, że w czasie startu i lądowania niedozwolone jest korzystanie ze słuchawek, a laptopy i inne większe urządzenia elektroniczne muszą być na ten czas zabezpieczone w bagażu podręcznym, kieszeni fotela lub na półce.

Korzystanie z urządzeń elektronicznych na pokładach samolotów LOT-u jest możliwe na mocy decyzji Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA), która zezwoliła liniom lotniczym na takie działanie. Zgodnie z opinią agencji korzystanie z elektroniki w samolotach nie ma wpływu na funkcjonowanie systemów pokładowych, pod warunkiem ustawienia ich właśnie w tryb samolotowy. Elektronika ustawiona w trybie samolotowym może być włączona przez cały czas trwania rejsu.

106 lot.com

SAFETY

Od 6 listopada 2006 r. w krajach Unii Europejskiej obowiązują przepisy dotyczące odprawy pasażerów podróżujących w dowolnym kierunku z lotnisk UE oraz Norwegii, Islandii i Szwajcarii. W związku z zagrożeniem płynnymi materiałami wybuchowymi ograniczają one ilości płynów, jakie podróżni mogą wnosić na pokład samolotu. W wyznaczonych punktach każdy pasażer i jego bagaż podręczny zostają poddani kontroli. Chodzi o sprawdzenie, czy podróżny nie wnosi na pokład samolotu niedozwolonych cieczy.

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com.

NO SMOKING We kindly remind you that smoking is strictly forbidden (including e-cigarettes) on all flights of the Polish Airlines LOT. You are also requested to refrain from drinking alcohol on our planes, whether brought along on board or purchased in the duty free shop.

NO CALLING During the whole flight it is strictly forbidden to make mobile phone calls. The phone can be left on provided it is switched to airplane mode. Passengers can use all the functionalities of mobile phones, tablets, mp3 players and cameras once the offline mode is switched on, i.e. without an active mobile phone signal or wireless data transmission (which would permit to e.g. make calls, send text messages or use the blutooth technology). Please note that durin both take-off and landing it is forbidden to use headphones, while laptops and larger electronic devices must be put away in hand luggage, in the front seat pocket or on the shelf above your seat. Passengers are allowed to use electronic devices on board LOT aircraft pursuant to the decision of the European Aviation Safety Agency (EASA) which authorised airlines to introduce the above rules. In line with the opinion of the agency, use of electronic devices on board does not interfere with the aircraft’s electronic system provided the flight mode is switched on in the device. Electronic devices switched to flight mode can be used during the whole flight.

On 6 November 2006 new regulations regarding the check-in of passengers travelling in any direction from European Union airports as well as from Norway, Iceland and Switzerland have been introduced in the European Union member states. In connection with the risk of liquid explosives, the regulations limit the amount of liquid which can be taken on board of the aircraft. At set points, each passenger and his or her hand luggage, undergo control. It must be checked whether the traveler does not take prohibited fluids on board of the aircraft. Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

LOT NEWS

LOT NEWS

WYDARZENIA

PEKAO SZCZECIN PEKAO SZCZECIN OPEN 2014. TURNIEJ OPEN 2014.

Z CHARAKTEREM A TOURNAMENT WITH AN EDGE

108 lot.com

Pekao Szczecin Open to challenger ATP z pulą nagród 106,500 euro. Większej imprezy w męskim zawodowym tenisie w Polsce nie ma. Na tych kortach zaczynali swoje kariery Jerzy Janowicz i Łukasz Kubot, trzykrotnie triumfowała eksportowa para deblowa Mariusz Fyrstenberg i Marcin Matkowski. Szczecin przyciąga także znakomitych tenisistów z zagranicy: gościli tu Nikołaj Dawydienko, David Ferrer, Richard Gasquet, Juan Carlos Ferrero, Gastón Gaudio i Àlex Corretja. Urokiem turnieju są ocienione korty i mecze dnia rozgrywane przy sztucznym świetle. Nie tylko tenis decyduje, że Pekao Szczecin Open ma wyjątkowy charakter. Kusi też innymi atrakcjami: koncertami i turniejami dla artystów i VIP-ów, a stałymi gośćmi są grający w tenisa artyści – Urszula Dudziak, Marcin Daniec czy Mezo. To właśnie dzięki takim klimatom organizatorzy dostali prestiżową Challenger Award, czyli nagrodę ATP i ITF dla najlepszego męskiego challengera na świecie! To chyba najlepsza rekomendacja do odwiedzenia kortów.

Miejsce: korty tenisowe przy al. Wojska Polskiego 127 w Szczecinie.

Termin: 8–14 września 2014 roku Więcej: www.pekaoszczecinopen.pl, www.facebook. com/pekaoszczecinopen

Szczecin is hosting Poland’s oldest and largest open tennis tournament for the 22nd year running.

The Pekao Szczecin Open is an ATP challenger with a prize pool of EUR 106,500. There is no bigger event in men’s professional tennis in Poland. Szczecin has witnessed the rise of Jerzy Janowicz and Łukasz Kubot as well as three victories of our winning doubles players – Mariusz Fyrstenberg and Marcin Matkowski. The event is a major draw for big-name foreign players with Nikolay Davydenko, David Ferrer, Richard Gasqueta, Juan Carlos Ferrero, Gaston Gaudio and Alex Corretja all having competed. And it is not just tennis that makes the Pekao Szczecin Open so special. There are many other attractions, including concerts and tournaments for artists and VIPs. “Matches of the day” are held under artificial lights and regular competitors include Urszula Dudziak, Marcin Daniec and Mezzo. This unique atmosphere won the organisers the prestigious Challenger Award, which is presented

by ATP and ITF for the best men’s challenger in the world.

This is probably the best recommendation there is to come along this year.

Venue: tennis courts in Al. Wojska Polskiego 127 in Szczecin.

Date: 8-14 September 2014.

FOT. MP

Już po raz 22. na szczecińskich kortach pojawią się tenisiści, by grać o zwycięstwo w największym i najstarszym polskim turnieju tenisowym.

LOT CARGO NAJLEPSZY NA POLSKIM RYNKU DZIĘKI DREAMLINEROM! Umacniamy pozycję lidera na polskim rynku przewozów towarów drogą lotniczą.

110 lot.com

Po pierwszych sześciu miesiącach tego roku LOT Cargo zanotował aż 17% wzrostu. Wynik ten potwierdzają badania World ACD – światowego eksperta w zakresie gromadzenia i przetwarzania danych z rynku ładunków lotniczych. Dane pochodzą z raportu, który opublikował World ACD – firma, która gromadzi i przetwarza dane przewozowe większości linii lotniczych na świecie. Takie wyniki na wciąż rosnącym rynku przewozu towarów drogą lotniczą plasują LOT Cargo na pozycji lidera w Polsce. Sukces ten zapewnił tzw. „efekt Dreamlinera”, czyli zwiększenie oferowania powierzchni ładunkowej możliwe w samolotach Boeing 787, których operatorem jest LOT. Zdecydowana większość transportu cargo na pokładach LOT-u jest przewożona właśnie Dreamlinerami. – Ponad 80% naszego transportu cargo przypada na Dreamlinery. Sześć maszyn, jakimi dysponuje LOT, w sezonie letnim oferuje łączną ładowność ponad 60 ton towarów możliwych do przewiezienia każdego dnia. Wykorzystujemy te możliwości na wszystkich trasach, w tym czarterowych, ale w szczególności na regularnych rejsach dalekiego zasięgu do USA, Kanady i Chin – mówi Mariusz Kuczek, Dyrektor Biura Cargo i Poczty LOT. – Rynek przewozów cargo i poczty w Polsce i Europie Centralnej systematycznie rośnie. Przewiezienie ponad 3 tysięcy ton ładunków cargo na pokładach samolotów LOT-u z Polski daje nam pozycję lidera, a naszym klientom zapewnia przewagę konkurencyjną – dodaje Mariusz Kuczek. Dzięki dynamicznemu wzrosto-

LOT NEWS

LOT CARGO IS THE BEST IN POLAND THANKS TO DREAMLINER AIRCRAFT We are consolidating our leading position on the Polish air freight market.

The market grew by an impressive 17% in the first half of the year. This result has been confirmed by World ACD, the world leader in gathering and processing data from the air cargo market.

World ACD gathers and processes the air cargo data of most international airlines. This performance on the constantly expanding air cargo market puts LOT Cargo into the leading position in Poland. We owe our success to the “Dreamliner effect”, i.e. the increase in available loading area on Boeing 787s operated by LOT. The bulk of the freight carried by LOT is transported by Dreamliner aeroplanes. “Dreamliners account for more than 80% of our cargo freight. Six machines from the LOT fleet can carry a combined payload of more than 60 tonnes of goods a day during the summer season. We are capitalising on this potential on all routes, including charter routes, and especially on regular long-haul flights to the US, Canada and China”, says Mariusz Kruczek, Director of the Cargo and Mail Office at LOT Polish Airlines. “The cargo and mail market is growing steadily in Poland and Eastern Europe. LOT planes have shipped more than 3,000 tonnes of cargo. This has secured us the leading position in Poland and given our clients a competitive advantage”, he adds. The Polish flag carrier has won more than 20% of the Polish cargo market after this dramatic increase.

FOT. ADAM ADAMKOWSKI

LOT NEWS

WYDARZENIA

PRIORITY

Priorytetowa odprawa i boarding Priority check-in and boarding

Dedykowana linia Call Center Call Center dedicated line

Miejsce z przodu samolotu Seat in the front cabin

Prasa Paper press

PosiĹ&#x201A;ki i napoje Meals and soft drinks

BagaĹź rejestrowany Registered luggage

Moje ulubione miejsce My favourite seat

Mile Miles

LUGGAGE BAGAŻ

BAGAŻ Bagaż rejestrowany przewożony w luku bagażowym Checked luggage allowances

LUGGAGE

Od 2012 roku obowiązuje system sztukowy, tzw. Piece Concept, który dotyczy bagaży rejestrowanych na wszystkich rejsach operowanych przez PLL LOT: • LOT Business Class na trasach długodystansowych (USA, Kanada, Chiny) – 3 sztuki o wadze nie większej niż 32 kg, • LOT Business Class na trasach średnio- i krótkodystansowych – 2 sztuki o wadze nie większej niż 32 kg, • LOT Premium Class na trasach długodystansowych – 2 sztuki, każda do 23 kg, • LOT Economy Plus na trasach średnio- i krótkodystansowych (Polska, Europa, Bliski Wschód) – 2 sztuki, każda do 23 kg, • LOT Economy Class – 1 sztuka o wadze do 23 kg.

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm.

From 2012 are subject to the Piece Concept applicable to registered baggage on all flights operated by LOT Polish Airlines: • LOT Business Class on long-haul flights (US, Canada, China) – 3 pieces of luggage up to 32 kg each • LOT Business Class on middle- and short haul flights (Poland, Europe, Middle East) – 2 pieces of luggage up to 32 kg each • LOT Premium Class on long haul flights – 2 piece of luggage up to 23 kg each • LOT Economy Plus on middle- and short haul flights (Poland, Europe, Middle East) – 2 pieces of luggage up to 23 kg each • LOT Economy Class – 1 piece up to 23 kg The sum of three dimensions should not exceed 158 cm

Bagaż podręczny przewożony na pokładzie Carry-on luggage allowances

Niezależnie od limitu bagażu rejestrowanego i terminu zakupu biletu pasażer jest uprawniony do bezpłatnego przewozu bagażu podręcznego: • LOT Business Class – 2 sztuki o łącznej wadze do 18 kg (max waga jednej sztuki 9 kg), • LOT Premium Class – 2 sztuki 12 kg łącznie (max waga jednej sztuki 8 kg), • LOT Economy Plus – 1 sztuka do 8 kg, • LOT Economy Class – 1 sztuka do 8 kg.

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm (55x40x23)* Dodatkowo, w ramach bagażu podręcznego mogą być przewożone: - mała torebka damska lub​ - laptop lub - mały aparat fotograficzny lub - mała kamera lub - para kul ortopedycznych lub - dla podróżujących z dziećmi – pokarm i składany wózek lub spacerówka dla dziecka.

Apart from the above limits regarding checked-in luggage and regardless of the date on which the ticket was purchased, passengers are entitled to take on board free of charge: • LOT Business Class – 2 pieces of luggage up to 18 kg (one piece max 9 kg) • LOT Premium Class – 2 pieces of luggage up to 12 kg (one piece max 8 kg) • LOT Economy Plus – 1 piece of luggage up to 8 kg • LOT Economy Class – 1 Piece of luggage up to 8 kg The sum of three dimensions ( length, width and height) must not exceed 118 cm (55 + 40 + 23)* Passengers may additionally carry the following items as hand luggage: - a small woman’s handbag or - a laptop or • a small camera or - or small video camera or - a pair of crutches or - for passengers travelling with children - baby food and/or a fold up collapsible pusher (stroller)

112 lot.com

Bagaż dla dzieci do lat dwóch

Dzieci do lat 2 niezajmujące oddzielnego miejsca w kabinie mają prawo do bezpłatnego przewozu: 1 sztuki bagażu do 23 kg o maksymalnym wymiarze do 158 cm oraz składanego wózka dziecięcego lub kosza do przewozu niemowląt, lub fotelika samochodowego przewożonych w luku bagażowym**

Luggage allowances for children up to 2 years of age

Children up to 2 years of age not occupying a separate seat are entitled to take on board free of charge: 1 piece of luggage weighting up to 23 kg with a maximum size of up to 158 cm, and a fold up collapsible pusher (stroller), or a baby basket or a car seat carried in the hold **

Deklaracje celne

Wzór wypełnienia deklaracji celnych znajdą Państwo w systemie rozrywki pokładowej (w rejsach dalekodystansowych).

Customs declarations

Sample of custom declaration form can be found in the inflight entertainment system (on long-haul flights)

* Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com / * The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com. ** N a niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. / ** A dditional carry-on luggage restrictions may apply for certain flights operated by small aircraft. *** T orba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. / *** A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available. **** Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. / **** A n extra charge applies to outbound flights from Poland.

IN-FLIGHT ENTERTAINMENT SYSTEM ROZRYWKA NA POKŁADZIE

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ IN-FLIGHT ENTERTAINMENT

FILMY MOVIES

TV TV

GRY GAMES

O NAS ABOUT US

lot.com

MUZYKA MUSIC

ZMIENIAMY SIĘ. DLA CIEBIE WE ARE CHANGING. FOR YOU

We wrześniu w ramach oferty PLL LOT oferujemy Państwu 31 filmów (w tym 4 filmy chińskie), 16 odcinków seriali (w tym hity HBO), trzy koncerty, wiele programów rozrywkowych oraz ofertę audio, gier i prasy elektronicznej.

Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółami wewnątrz systemu oraz z zakładkami „O nas” i kategorią „Zmieniamy się dla Ciebie” w sekcji „TV”, aby mogli Państwo się przekonać, co jeszcze postanowiliśmy zrobić, aby umilić Państwu podróż.

E-READER

In September we would like to offer you 31 movies (including 4 Chinese movies), 16 TV series’ episodes (including HBO blockbusters), 3 concerts, a selection of entertaining shows and a collection of music albums, games and e-magazines.

We encourage you to check it out yourself. Please take a look at the “About us” section and the “We’re changing for You” category in the TV section to see what else we have decided to do to make your travel experience even better.

NOWOŚCI FILMOWE WE WRZEŚNIU NEW IN SEPTEMBER

GWIAZD NASZYCH WINA THE FAULT IN OUR STARS

114

DLA DZIECI KIDS

ZAPROSZENIE NA ŚLUB A WEDDING INVITATION/分手合约

SZALONE SERCE CRAZY HEART

500 DNI MIŁOŚCI 500 DAYS OF SUMMER

WKRĘCENI SCREWED IN

BYĆ JAK KAZIMIERZ DEYNA BEING LIKE DEYNA

Lot to dopiero poczatek The flight is only the beginning

w tym numerze Toronto WiedeĹ&#x201E; Warszawa Londyn Turcja RPA

lottravel.com

in this issue Toronto Wien Warsaw London Turkey South Africa

Odwiedź kosmopolityczne centrum Kanady Toronto

Warsaw

Toronto

Pakiet zawiera:

Cena pakietu od: Price from:

7299 PLN za osobę per person

loty codziennie daily flights

• Bezpośredni przelot Polskimi Liniami Lotniczymi LOT na trasie Warszawa – Toronto w obie strony samolotem Boeing 787 Dreamliner • Prywatny transfer z lotniska do hotelu oraz z hotelu na lotnisko • 3 noclegi ze śniadaniami w 3-gwiazdkowym hotelu Eaton Chelsea • „Spacer po krawędzi” na CN Tower • Kolację na statku, rejs z wieczorną panoramą Toronto w tle • Wizytę nad wodospadem Niagara wraz ze zwiedzaniem okolicy i lunchem • Ubezpieczenie turystyczne

Plan pobytu: Dzień

Czwartek: Prywatny transfer z lotniska do hotelu. Po zameldowaniu się w hotelu wolny wieczór na zapoznanie się z kosmopolitycznym klimatem miasta.

Dzień

Piątek: wycieczka nad wodospad Niagara. Samochód zabierze Państwa na wyprawę w rejon wodospadów, gdzie będzie można zobaczyć m.in. Table Rock, Floral Clock, Upper Rapids czy Niagara Gorge. Trasa wiedzie urokliwą drogą Niagara Parkway i obejmuje stare miasto Niagara. W trakcie wycieczki przewidziany jest lunch w restauracji widokowej, z której można podziwiać wodospad.

1 2

Sobota: wycieczka z prywatnym przewodnikiem po wielokulturowym mieście.

Do zobaczenia St. Lawrence Market, plac Nathana Phillipsa, Nowy Ratusz oraz część podziemnego miasta PATH. Koloryt oraz bogactwo architektury i kultury najlepiej widoczne będą w centrum. Dodatkowo istnieje możliwość wstępu do licznych muzeów oraz galerii. Wieczorem zapraszamy na rejs po zatoce.

Podczas 3-godzinnego rejsu będą Państwo delektować się wyśmienitą kolacją z pięknym widokiem na panoramę rozświetlonej metropolii.

Dzień

3

Niedziela Miłośników mocnych wrażeń czeka spacer na krawędzi słynnej Canada’s National Tower. Spacer odbywa się ponad 350 m nad poziomem ziemi na specjalnej platformie bez barierek! Każdy jest przymocowany uprzężą do wieży dla bezpieczeństwa. Po południu prywatny transfer na lotnisko.

Dzień

4

Visit the multicultural centre of Canada Toronto

Price includes: • • • • • • •

Direct LOT flight Warsaw – Toronto – Warsaw on board of Boeing 787 Dreamliner Private transfer airport – hotel – airport Accommodation at 3-star Eaton Chelsea Hotel for 3 nights with breakfast Canada’s National Tower Edgewalk Dinner Cruise with Toronto panorama in the background Visit to Niagara Falls Travel insurance

Itinerary: Day

Thursday: private transfer to the hotel. Check-in and free time to relax and feel the multicultural atmosphere of the city.

Day

Friday: The Niagara Falls tour which includes a car ride to the main sights such as Table Rock, Floral Clock, Upper Rapids and Niagara Gorge. The tour will go via the historic and scenic Niagara Parkway to the beautiful old town. Lunch at a scenic point restaurant overlooking the Falls.

1

2

Saturday: multicultural Toronto tour with a private guide. St. Lawrence Market, Nathan Phillips Square the New City Hall and selected areas of the 27 km underground PATH city. Travelling around the downtown you will discover the lively streets of Toronto as you explore world-renowned museums and attractions, dynamic neighbourhoods, an incredible waterfront and magnificent architecture. The atmosphere of the city and its architectural richness can be found downtown. Additionally you will have a chance to visit numerous museums and galleries. Toronto Harbour Cruise in the evening. On the cruse you will be served a delicious dinner with a spectacular view of the illuminated city.

Day

3 Day

4 Kontakt Contact

www.lottravel.com +48 22 577 66 77

Sunday: The Edgewalk for all adrenaline lovers. The walk takes place over 350 m above the ground on a special platform with no protection. You will be attached to an overhead safety rail but the platform is handrail free. Afternoon – private transfer to the airport.

PB

Klasyczna kuchnia austriacka – weekend w Wiedniu

Warsaw

Pakiet zawiera: • Bezpośredni przelot Polskimi Liniami Lotniczymi LOT na trasie Warszawa – Wiedeń w obie strony • Prywatny transfer z lotniska do hotelu oraz z hotelu na lotnisko • 2 noclegi ze śniadaniami w 3-gwiazdkowym hotelu Lenas Donau w Wiedniu w pokoju 2-osobowym • Potrawy kuchni wiedeńskiej w sławnej tradycyjnej Café Central • Degustację win w wiedeńskiej Augustinerkeller • Ubezpieczenie turystyczne

Cena pakietu od: Price from:

Vienna

Plan pobytu:

1099 PLN 1 za osobę

Dzień

per person

Piątek Prywatny transfer z lotniska do hotelu.

Wieczór do własnej dyspozycji.

Sobota Lunch w Café Central – tradycyjna kuchnia wiedeńska w kulturalnoartystycznym otoczeniu. Café Central to słynna wiedeńska kawiarnia, która została otwarta w 1876 r. Na przełomie wieków przyciągała wielu czołowych artystów, pisarzy, naukowców i polityków tego okresu, takich jak Zygmunt Freud lub Lew Trocki. Przyjeżdżali tu, aby się spotkać, wymienić myśli, tworzyć. Utwory, które powstawały w kawiarniach, noszą dzisiaj nazwę literatury i poezji kawiarnianej, a jej twórcy są określani mianem kawiarnianych artystów. Unikalny wystrój wnętrza, przepyszna kawa oraz domowe słodkości i specjały kuchni wiedeńskiej mają wielu wielbicieli. Zapraszamy na lunch składający się z zupy couvert podanej z naleśnikami, sznycla wiedeńskiego ze smażonymi ziemniaczkami z pietruszką lub duszonej wołowiny Tafelspitz z plackami ziemniaczanymi oraz ciasta. Wieczorem degustacja 4 rodzajów wina (2 czerwone, 2 białe, przekąska) w przepięknej słynnej Augustinerkeller.

Dzień

2

loty 2 razy dziennie 2 daily flights

Dzień

3

Niedziela Prywatny transfer na lotnisko w Wiedniu.

Przelot do Warszawy.

Classic viennese cuisine and wine – weekend in Vienna Price includes: • Direct LOT flight Warsaw – Vienna – Warsaw • Individual transfer airport – hotel – airport • Accommodation at 3-star Lenas Donau hotel for 2 nights in a double room with breakfast • Typical Viennese cuisine lunch at a famous traditional Café Central • Wine tasting experience at Augustinerkeller • Travel insurance

Itinerary: Day

1

Friday Transfer from the Airport to the hotel.

Free time.

Saturday Lounch at a famous traditional Café Central to experience typical Viennese cuisine.

The Café Central is 130 years old, openning in 1876. At the turn of the 20th century it was a popular meeting point for leading lights in the world of art, literature, politics and science such as Arthur Schnitzler, Sigmund Freud, Peter Altenberg and Leo Trotzki.

Then, as today, this legendary literature café was a meeting point for all ages. Unique architecture combined with the best coffee specialties, classic Viennese cuisine and finest homemade pastries make every visit a special experience.

2-course menu including 1 small drink, couvert soup with pancake slices, Viennese Schnitzel (veal) with parsley potatoes or boiled beef (Tafelspitz) with vegetables/swish hash browns and a cake.

Wine tasting experience at Augustinerkeller. Sampling 4 types of wine (2 x red, 2 x white) at the wine bar incl. small snack.

Day

2

Day

Kontakt Contact

www.lottravel.com +48 22 577 66 77

3

Sunday Transfer from the hotel to the Airport.

Weekend w stolicy Polski Warszawa

Warsaw

Pakiet zawiera:

Cena pakietu od: Price from:

2199 PLN za osobę per person

• Bezpośredni przelot Polskimi Liniami Lotniczymi LOT na trasie do i z Warszawy w ramach całej siatki połączeń LOT-u • Prywatny transfer z lotniska do hotelu oraz z hotelu na lotnisko • 2 noclegi ze śniadaniami w 4-gwiazdkowym hotelu Polonia Palace w samym centrum stolicy Polski • 2 kolacje w lokalnych restauracjach • Zwiedzanie miasta na segwayu z przewodnikiem • Kartę Warsaw Pass uprawniającą do darmowego wstępu do licznych obiektów przez 72 godziny oraz do nieograniczonego korzystania z autobusów Hop-On, Hop-Off • Ubezpieczenie turystyczne

Plan pobytu: Dzień

Prywatny transfer z lotniska do hotelu Polonia Palace, gdzie będzie czekać na Państwa karta Warsaw Pass upoważniająca do darmowego wstępu bez kolejki do wielu atrakcyjnych miejsc w Warszawie.

Dzień

Zwiedzanie Starego Miasta i najważniejszych zabytków na segwayu z przewodnikiem. Po wycieczce czas wolny. Wieczorem kolacja w restauracji w okolicy hotelu.

Dzień

Czas wolny – możliwość skorzystania z karty Warsaw Pass na przejazdy autobusem Hop-On, Hop-Off oraz zwiedzenia wielu obiektów turystycznych.

Transfer z hotelu na lotnisko 2,5 godziny przed planowanym odlotem.

1

2

3

Weekend in the Capital of Poland Warsaw

Price includes: • Direct LOT flight to and from Warsaw within LOT’s network • Individual transfer airport – hotel – airport • Accommodation at 4-star Polonia Palace hotel in the center ot Warsaw for 2 nights with breakfast • 2 dinners in local restaurants • Sightseeing on a Segway with a tour guide • Warsaw Pass for free admission to various places for 72 hours and for unlimited use of Hop-On, Hop-Off buses • Travel insurance

Itinerary: Day

Private transfer form the airport to Polonia Palace hotel where you will receive the Warsaw Pass. The pass gives free admission to numerous attractive places in Warsaw.

Day

Visiting impressive monuments and the Old Town on a Segway with a tour guide.

Free time after the trip. Evening dinner in a restaurant near the hotel.

Day

Free time – opportunity to enjoy the Warsaw Pass and use the Hop-On, Hop-Off buses to visit various attractions. Transfer from the hotel to the airport 2.5 before scheduled departure.

1

2 3

118 Kontakt Contact

www.lottravel.com +48 22 577 66 77

PB

Szaleństwo zakupów w Londynie

London

Warsaw

Pakiet zawiera: • • • • • • •

Bezpośredni przelot Polskimi Liniami Lotniczymi LOT na trasie Warszawa – Londyn w obie strony Prywatny transfer z lotniska do hotelu oraz z hotelu na lotnisko 4 noclegi w 4-gwiazdkowym hotelu Rejs statkiem po Tamizie 48-godzinną kartę uprawniającą do bezpłatnego zwiedzania 20 londyńskich atrakcji Kartę zakupowo–restauracyjną (Shop & Diner) ważną dla 2 osób Ubezpieczenie turystyczne

Plan pobytu:

Cena pakietu od: Price from:

Dzień

1

1099 PLN za osobę

Dzień

2

per person

Transfer z lotniska London Heathrow do hotelu w centrum miasta.

Dzień pełen atrakcji. Londyn to jedna z czołowych stolic mody i dobrego smaku. Kusi wyjątkowymi atrakcjami kulturalnymi i turystycznymi oraz niepowtarzalnymi okazjami zakupowymi, których będą mieli Państwo okazję doświadczyć

Rejs statkiem po Tamizie – do wyboru 4 trasy zwiedzania i łącznie 90 przystanków w miejscach, z których najlepiej obserwować londyńskie atrakcje.

W rejs statkiem udadzą się Państwo z Waterloo Pier (przy London Eye) oraz z Westminster Pier (niedaleko Big Bena i Westminster Abbey). Nim statek przybije do Tower Pier, gdzie będzie można zwiedzić Tower of London oraz Tower Bridge, będą mogli Państwo podziwiać wspaniałe widoki Londynu.

Dzień

loty 3 razy dziennie 3 daily flights

3

Dzień

Zwiedzanie Londynu z kartą uprawniającą do bezpłatnego zwiedzania ponad 20 londyńskich atrakcji turystycznych, muzeów i galerii. Karta uprawnia do wejścia m.in. do British Library, British Museum, Imperial War Museum, Museum of London, National Gallery, National Portrait Gallery, Natural History Museum, Science Museum, Somerset House, Tate Britain, Tate Modern oraz Victoria & Albert Museum.

Dzień

Transfer na lotnisko London Heathrow.

Przelot do Warszawy.

4

5

Crazy shopping in London Price includes: • • • • • • •

Direct LOT flight Warsaw – London – Warsaw Indyvidual transfer airport – hotel – airport Accommodation at a 4-star hotel for 4 nights with breakfast River cruise 48 hrs sightseeing ticket Shop and Dine London Card valid for 2 persons Travel insurance

Itinerary: Day

1 2

Transfer from London Heathrow to the hotel in central London.

Shopping Day. During your visit, you will discover the unique shopping and dining found nowhere else in the world. Take advantage of London sales and its exceptional fashion and food. London offers a travel experience filled with international style from Bohemian boutiques to custom British tailoring, designer shops and international brandes and outlets. Take advantage of the Shop and Dine Privilege Car. The card gives you special offers from retailers and restaurants all around London.

Day

Full day London sightseeing tour & River Cruise. Hop-on, Hop-Off bus tour with live guided commentary in English and seven other languages. Four tour routes cover more than ninety stops showing the very best of London’s attractions.

The River Cruise departs from the Waterloo Pier (London Eye) and Westminster Pier (Big Ben & Westminster Abbey). View the sighs of London before arriving at Tower Pier where you can visit the Tower of London and Tower Bridge.

Day

3

Shop and Dine card with free entrance to over 20 top London attractions – enjoy London’s many museums, galleries and shops. Free entrance to over 20 top tourists attractions including: British Library, British Museum, Imperial War Museum, Museum of London, National Gallery, National Portrait Gallery, Natural History Museum, Science Museum, Somerset House, Tate Britain, Tate Modern and Victoria & Albert Museum.

Day

4 Day

5 Kontakt Contact

www.lottravel.com +48 22 577 66 77

Transfer to London Heathrow or London Gatwick Airport

119

Odkryj wyjątkowość kraju dwóch kontynentów – Turcja

Warsaw

Pakiet zawiera: • Bezpośredni przelot Polskimi Liniami Lotniczymi LOT na trasie Warszawa – Stambuł w obie strony • Prywatny transfer z lotniska do hotelu oraz z hotelu na lotnisko • 3 noclegi ze śniadaniami w 4-gwiazdkowym hotelu President • Trzy 1-dniowe wycieczki: Śladami Imperium Osmańskiego, Śladami Cesarstwa Bizantyjskiego, Kraj Dwóch Kontynentów (w cenę wycieczek wliczone są: transport, opieka przewodnika, bilety wejściowe, parking oraz trzeciego dnia lunch).

• Ubezpieczenie turystyczne

Cena pakietu od: Price from:

Plan pobytu: Dzień

Po przylocie do Stambułu prywatny transfer zabierze Państwa do hotelu. Po zakwaterowaniu wycieczka Śladami Imperium Osmańskiego: Błękitny Meczet, Muzeum Sztuki Tureckiej i Islamskiej, Pałac Topkapi, Kryty Bazar.

Dzień

Śladami Cesarstwa Bizantyjskiego: kościół św. Zbawiciela na Chorze, Hipodrom w Konstantynopolu, Hagia Sophia oraz rejs cieśniną Bosfor.

Dzień

Kraj Dwóch Kontynentów (Europa i Azja) – Pałac Beylerbeyi, wzgórze Camlica, pałac Dolmabahçe, Bazar Egipski. Lunch.

Dzień

Prywatny transfer na lotnisko w Stambule.

4599 PLN 1 za osobę per person

loty w wt., czw., pt., sob., nd. flights on Tue, Thu, Fri, Sat, Sun

Istanbul

2

3

4

Discover the uniqueness of the country of two continents – Turkey Price includes: • • • • •

Direct LOT flight Warsaw – Istanbul – Warsaw Private transfer Airport – hotel – airport Accommodation at a 4-star The President Hotel, for 3 nights with breakfast 3 one-day excursions: Ottoman Times, Byzantine Times, Two Continents Tours include transportation, guidance, entrance and parking fees and lunch on day 3 • Travel insurance

Itinerary: Day

After arrival in Istanbul private transfer will take you to your hotel in the city centre. Ottoman Times tour - Blue Mosque, Islamic Art Museum, Topkapi Palace, Grand Bazaar.

Day

Byzantine Times tour – Chora Museum, Hippodrome Square, St. Sophia and Bosphorus Cruise.

Day

3

Two Continents (Europe & Asia) – Beylerbeyi Palace, Camlica Hill, Dolmabahce Palace, Spice Market. Lunch.

Day

Private transfer to the airport.

1

2 4

Kontakt Contact

www.lottravel.com +48 22 577 66 77

RPA

Afrykański diament w 16 dni RPA jest niezwykle różnorodnym krajem. Z jednej strony bezkres parków narodowych zamieszkałych przez liczne zwierzęta, z drugiej – gwarne miasta. Na każdym kroku historia miesza się z nowoczesnością.

Główne punkty programu: Cena pakietu od: Price from:

6479 PLN za osobę per person

WIOSKA ZULUSÓW BOGACTWO PRZYRODY w Parku Wetland St Lucia HLUHLUWE – safari w najstarszym obszarze chronionym w Afryce KRÓLESTWO SUAZI SAFARI W PARKU KRUGERA „PANORAMA ROUTE” PRETORIA – stolica RPA LION PARK SOWETO JOHANNESBURG WYPOCZYNEK NAD OCEANEM INDYJSKIM

South Africa

African diamond in 16 days South Africa is an extremely diverse country. On one hand – the boundlessness of national parks full of animals and on the other hand – bustling cities. History mixed with modernity on every corner.

Main attractions: ZULU VILLAGE ABUNDANCE OF NATURE – in St Lucia Wetland Park HLUHLUWE – a safari in the oldest protected area in Africa SWAZILAND SAFARI IN THE KRUGER PARK “PANORAMA ROUTE” PRETORIA – the capital of South Africa LION PARK SOWETO JOHANNESBURG LEISURE ON THE COAST OF THE INDIAN OCEAN WILD COAST SUN esort & Casino****+, PORT EDWARD Duży, elegancki obiekt, położony nad Oceanem Indyjskim, przy przepięknej plaży. Bardzo dobra kuchnia oraz indywidualne podejście do klienta tworzą niepowtarzalną atmosferę.

A large, elegant facility, on the coast of the Indian Ocean, next to a beautiful beach. Good food and an individual approach to the client, create a unique atmosphere

SUNCOAST****, DURBAN Hotel położony tuż przy nadmorskiej promenadzie Golden Mile, ok. 40 km od lotniska w Durbanie. Od szerokiej, piaszczystej plaży Oceanu Indyjskiego oddziela go tylko deptak i pas zieleni.

The hotel is located near the Golden Mile coastal promenade, around 40 km away from the Durban airport. Only the promenade and a strip of greenery separates it from the sandy beach.

Cena pakietu od: Price from:

Cena pakietu od: Price from:

per person

per person

6799 PLN za osobę

Kontakt Contact

www.lottravel.com +48 22 577 66 77

6369 PLN za osobę

THE TRIP ORGANIZER IS RAINBOW TOURS TRAVEL AGENCY

Lataj za zakupy!

Płać kartą kredytową Miles & More, zbieraj mile premiowe i wymieniaj je na bilety lotnicze, dokądkolwiek sobie wymarzysz.

5442

4131

VALID THRU

MONTH/YEAR

0 VALID THRU

MONT H/YEA R

zł

Teraz za wydanie karty Wystarczy podać kod promocyjny 94P28LK, wnioskując o kartę.

Podane poniżej informacje stanowią reprezentatywny przykład dla karty kredytowej: – MasterCard Miles & More: kwota kredytu 18 578,86 zł, czas obowiązywania umowy 12 mies., roczne oprocentowanie nominalne 16%, opłata za wydanie karty 10 zł, rzeczywista roczna stopa oprocentowania 16,94%, całkowita kwota kredytu 18 578,86 zł, całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę 20 970,62 zł. Sporządzono w oparciu o informacje własne z dnia 1.07.2014 r.

– Visa Miles & More: kwota kredytu 21 546,07 zł, czas obowiązywania umowy 12 mies., roczne oprocentowanie nominalne 16%, opłata za wydanie karty 10 zł, rzeczywista roczna stopa oprocentowania 16,93%, całkowita kwota kredytu 21 546,07 zł, całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę 24 318,22 zł. Sporządzono w oparciu o informacje własne z dnia 1.07.2014 r.

Promocja „Brak opłaty za wydanie karty Miles & More mBanku” trwa od 14.01.2014 r. do 31.12.2014 r.

Niniejszy materiał nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu cywilnego i ma charakter wyłącznie informacyjny. Przyznanie kredytu uzależnione jest od pozytywnej oceny zdolności kredytowej potencjalnego kredytobiorcy przez mBank S.A. Szczegółowe warunki, prowizje i opłaty związane z kartami kredytowymi Miles & More są określone w Taryfie prowizji i opłat bankowych dla osób fizycznych w ramach bankowości detalicznej mBanku S.A., Tabelach stóp procentowych dla osób fizycznych w ramach bankowości detalicznej mBanku S.A., Regulaminie kart kredytowych dla osób fizycznych w ramach bankowości detalicznej mBanku S.A., Regulaminie Programu dla kart kredytowych Miles & More mBanku, Regulaminie promocji „Brak opłaty za wydanie karty Miles & More mBanku” dostępnych na stronie www.mBank.pl/indywidualny/karty/karty-kredytowe-miles-and-more/

mBank.pl | 801 300 800

THE WAY TO MAKE BETTER CONNECTIONS ACROSS INDIA Star Alliance welcomes Air India to our global network, which makes it easier to connect to over 60 destinations across India. staralliance.com

E

E

I

E

E

E

E

E

E

E

E

E

E

E

I

E

E

I

E

I

I

I

E

I

E

I

E

I

E

I

E

I

E

E

E

E

E

E

I

E

I

I

E

E

E

I

E

I

E

E

I

I

The oldest

restaurant

in

Warsaw

Ta s t e the best Polish cuisine

Personal invitation from

U Fukiera, Warszawa, Rynek Starego Miasta 27, tel. 022 831 10 13, tel./fax 022 831 58 08 www.ufukiera.pl