Kaleidoscope May 2015

take me home

/ zabierz mnie

lot.com

05/2015

milan

PODRÓŻ ŻYCIA – IZRAEL ❚ MEGAMIASTA PNĄ SIĘ W GÓRĘ ❚ TECHNOLOGIA ZMIENIA ŻYCIE ❚ METAMORFOZA ANGELINY JOLIE ❚ RATUJMY LEMURY! ❚ POLSKIE MUZEA MULTIMEDIALNE

MEDIOLAN

MAGAZYN POKŁADOWY PLL LOT S.A. EGZEMPLARZ BEZPŁATNY/FREE COPY ISSN 0239-9032

ul. Chocimska 7, Warsaw, tel. 22 848 12 25, tel./fax 22 848 15 90 www.restauracjarozana.com.pl

is an elegant, cosy and unpretentious restaurant whose delicate and light Polish cuisine will surprise you with new flavours and specialties every day.

There is nothing else like it in Warsaw‌

N OT E F RO M C EO

edytorial

S

© P L L LOT. O K Ł A D K A /C OV E R : S I M E / F R E E

zanowni Państwo, miło mi oddać w Państwa ręce nowy, odmieniony Kaleidoscope.

Magazyn, który jest na naszych pokładach od lat, również, podobnie jak LOT, przechodzi metamorfozę. Od tego numeru będziemy proponować naszym pasażerom – i czytelnikom – więcej nowości. Premierowy cykl Journey of the Lifetime będzie inspirował do odwiedzenia najpiękniejszych zakątków świata, do których chcemy Was zabrać. Jeżeli na pokładzie znajdują się pasjonaci lotnictwa, polecam szczególnie nową serię artykułów Behind the Scenes, w której uchylamy rąbka tajemnicy świata LOT-u. Ten numer poświęcamy naszym znakomitym pilo­tom najnowocześniejszego samolotu świata – Boeinga 787 Dreamliner.

W maju chciałbym serdecznie zaprosić Państwa do Mediolanu. To niezwykłe miasto nie tylko nosi miano światowej stolicy mody i kultury, ale jest także uznawane za jeden z czołowych europejskich ośrodków sportowych i przemysłowych. Jest również tegorocznym gospodarzem Wystawy Światowej EXPO, którą inauguruje pokaz dzieł wielkiego artysty, prekursora i miłośnika lotnictwa – Leonarda da Vinci.

Dla tych z Państwa, którzy wolą odkrywać na nowo polskie zakątki, przygotowaliśmy wiosenną promocję na loty krajowe. Jeszcze nigdy Polska nie była tak blisko – przekonajcie się na lot.com.

Wiosną zmieniamy się na lepsze i chcemy razem z Państwem świętować te zmiany.

Z życzeniami najlepszych lotów,

Dear Passangers, It gives me enormous pleasure to present our new, revamped Kaleidoscope. The magazine that has been available aboard our planes for years is getting a makeover – just like LOT. Beginning with this issue, we will be offering you, our passengers and readers, even more innovations and news stories. Our new series Journey of a Lifetime will inspire you to visit the most beautiful parts of the world. And we are

OPRÓCZ NAJPIĘKNIEJSZYCH ZAKĄTKÓW ŚWIATA W MAJU CZEKA NA PAŃSTWA MEDIOLAN, GOSPODARZ EXPO 2015.

IN MAY, WE WILL TAKE YOU TO SEE THE MOST BEAUTIFUL PARTS OF THE WORLD AND TO MILAN – THE HOST CITY OF THE EXPO 2015.

only too happy to take you there. And for the aviation enthusiasts among you, I would like to recommend Behind the Scenes – a new series of articles that will let you in on the secrets of the LOT universe.

This issue is dedicated to those outstanding LOT pilots who fly the world’s most advanced aircraft – the Boeing 787 Dreamliner.

I would like to invite you to come to Milan in May. This remarkable city is known as the world capital of fashion and culture, as well as one of Europe’s leading sporting and industrial centres. Milan is also hosting Expo 2015. This will feature the largest ever exhibition of works by Leonardo da Vinci, a precursor and lover of aviation as well as a great artist.

And for those of you who’d like to rediscover Poland, we have a special spring promotion for domestic flights. Poland has never been so close – as you can see at lot.com.

We are changing for the better this spring and we want to celebrate these changes with you.

Wishing you many great flights,

Prezes PLL LOT ❚ LOT Polish Airlines CEO Sebastian Mikosz

3

www.apart.pl

JUBILEUSZOWA KOLEKCJA UNIKATOWYCH, STYLIZOWANYCH ZEGARKÓW Z DODATKOWYMI FUNKCJAMI, UPAMIĘTNIAJĄCA POWSTANIE MARKI, OBCHODZĄCEJ W PRZYSZŁYM ROKU 135 URODZINY. KAŻDY Z MODE­ LI NA SWÓJ WYJĄTKOWY SPOSÓB UŚWIETNIA MARKĘ ALBERT RIELE – ZARÓWNO WYSUBLIMOWANYM WZORNICTWEM, JAK I TECHNI­ CZNĄ ELEGANCJĄ. SERCEM KAŻDEGO CZASOMIERZA FAMILY 1881 JEST SZWAJCARSKI MECHANIZM – AUTOMATYCZNY W MODELACH NA­ RĘCZNYCH, NAKRĘCANY RĘCZNIE W LIMITOWANYCH MODELACH KIESZONKOWYCH.

522GA14-SP33A-LN-K1, mechanizm automatyczny ETA 2892 DD 9000, 21 kamieni łożyskujących, 42-godzinna rezerwa chodu, wskazówkowy datownik, sekundnik, wskaźnik dnia tygodnia, wskaźnik miesiąca, wskaźnik faz Księżyca, koperta 42 mm ze stali 316L w kolorze złota, szkło szafirowe z powłoką antyrefleksyjną, transparentny dekiel, pasek skórzany, zapięcie motylkowe, wodoszczelność do 50 m. Dodatkowy pasek skórzany w komplecie.

WWW.ALBERTRIELE.CH

pREstiGE & moDERnitY

taKE Up REsiDEnCE, WHERE aRCHitECtURE BEComEs aRt anD EVERYDaY liFE tURns into EXCitinG EXpERiEnCE. Cosmopolitan Twarda 2/4 has been

created for those with a love of life, in the heart of the vibrancy and liveliness of this city.

The designs attention to detail is set to the standards of the most demanding client and is recognized as an achievement by one of the very best contemporary architects - Helmut Jahn, designer of the European Commission Headquarters in Brussels.

The residence at Twarda 4 is nestled in the trees and greenery of the city and the center of Warsaw.

Overlooking the beautiful parks of Saski and Mirowski and close to the fashionable areas of Grzybowski Square, this location offers a rich history and celebrated cultural events.

Cosmopolitan is a rare blend combining a coveted location with the benefits of modern design.

Created to feature clean and elegant lines, the building represents the very best of intelligent design, from their high ceilings and to the use of natural light, only the very best materials have been used - internationally recognizable quality.

Design excellence.

Fully glazed elevation allows to admire a stunning panoramic view of the city. Huge windows illuminate the interiors and provide access to fresh air.

Each apartment invites their owner to enjoy the quiet comfort of the interior space and the seasonal delight of the outdoors with a spacious sun terrace on 4th floor.

Twarda 4 is a highly desirable address in Warsaw, as well as Europe. It is an exceptional residence for people with sophisticated tastes and vision.

IN THE BEST FORM

zamieszkaj tam, gdzie architektura staje się sztuką, a codzienność ekscytującym przeżyciem. cosmopolitan Twarda 2/4 to miejsce dla entuzjastów życia w centrum zdarzeń

i w rytmie wielkich metropolii. To projekt dla najbardziej wymagających, dzieło jednego z najlepszych współczesnych architektów - Helmuta Jahna, projektanta m.in. siedziby Komisji Europejskiej w Brukseli i kompleksu Sony Center w Berlinie.

Apartamentowiec przy Twardej 4 usytuowany jest w samym sercu Warszawy.

W otoczeniu urokliwego parku Saskiego i Mirowskiego dumnie wznosi się przy Placu Grzybowskim, miejscu przesiąkniętym historią, które jest modnym punktem spotkań kulturalnych. Cosmopolitan to połączenie niezwykłej lokalizacji i nowoczesnego designu.

Minimalistyczna, elegancka bryła, najnowsze rozwiązania inteligentnych budynków, najlepszej jakości materiały, ponadstandardowa wysokość wnętrz oraz otwierane okna - to ukłon w stronę światowej klasy designu.

Całkowicie przeszklona elewacja pozwala podziwiać zachwycającą panoramę stolicy.

Ogromne, otwierane okna maksymalnie doświetlają wnętrza oraz zapewniają dostęp świeżego powietrza. Całe IV piętro tego niepowtarzalnego apartamentowca przeznaczono na przestrzeń rekreacyjną dla mieszkańców, oddając do ich dyspozycji imponujący taras i strefę wypoczynku.

Twarda 4 to unikalny punkt na mapie Warszawy i Europy. To wyjątkowe miejsce dla ludzi o wyrafinowanych oczekiwaniach i niezwykłej osobowości.

Visit us and see how many other advantages has to offer Cosmopolitan.

Odwiedź nas i przekonaj się jak wiele innych zalet ma Cosmopolitan.

+48 535 10 10 10 www.cosmopolitan.waw.pl

N OT E F RO M T H E E D I TO R

od naczelnej

N

o to lecimy, powiedziałam do mojego zespołu, gdy zaczęliśmy pracę nad Kaleidoscope. Koła samolotu oderwały się od płyty lotniska, a ja… poczułam odpowiedzialność spoczywającą też na mnie jako redaktor naczelnej magazynu reprezentującego naszego narodowego przewoźnika i 80 lat historii PLL LOT. Przez ostatnie 5 lat i 60 wydań magazynu przelecieliśmy razem przez wszystkie kontynenty, odbyliśmy niezapomniane podróże i spotkania z inspirującymi ludźmi. Naszą pracę nagrodzono w ogólnopolskich konkursach, ale dla mnie najważniejsze jest poczucie, że Wy, czyli nasi Czytelnicy, z ciekawością sięgacie po Kaleidoscope. Wiem to, bo sama często latam i widzę, jak na pokładzie LOT-u czytacie ten magazyn :-) A potem (legalnie!) zabieracie go do domu. Krystyna Janda, wybitna postać polskiego życia publicznego, napisała o nas w felietonie na FB: Zawsze w samolocie sięgam po wydawnictwo LOT-u, darmowe pismo Kaleidoscope, dwujęzyczne, luksusowo wydawane, na znakomitym papierze, z rewelacyjnymi zdjęciami, wyborem tego, co się aktualnie dzieje w Polsce.

Dziękuję za te miłe słowa! I zachęcam do lektury Kaleidoscope w nowym wydaniu. Teraz będziemy latać jeszcze piękniej, mądrzej i wyżej!

Let’s fly! Those were my words to the team the day we started work on Kaleidoscope. The plane took to the air and I started to feel the pressure of being Editor-in-Chief of a magazine that not only reflects on our national air carrier, but which also bears the weight of 80 years of LOT Polish Airlines history. We have travelled across every continent in our 60 issues over the past five years. We’ve made some unforgettable journeys and met some truly inspiring people. Our work has won us several awards in national competitions, but the most important thing for me is the feeling I get knowing that you, our readers, reach for Kaleidoscope with anticipation. How do I know that? Because I’m also a frequent flyer and I see you reading the magazine. And then I see you take it home (perfectly legally), so that you can read some of the articles again. Krystyna Janda, a prominent public figure in Poland, wrote this about us on her FB page: “I always reach for LOT’s free publication – KALEiDOSCOPE – when I’m on a plane. It’s bilingual, beautifully printed on quality paper, has exquisite photographs, and has a selection of what’s going on in Poland”. Thank you for that appraisal. And now I’d like to recommend our new Kaleidoscope. We are now going to fly prettier, smarter and higher than ever!

redaktor naczelna ❚ editor in chief Martyna Wojciechowska

10

© M A R I U SZ M A RT Y N I A K , A RC H I W U M

PRZEZ OSTATNIE 5 LAT I 60 WYDAŃ MAGAZYNU PRZELECIELIŚMY WSPÓLNIE PRZEZ WSZYSTKIE KONTYNENTY, ODBYLIŚMY WIELE NIEZAPOMNIANYCH PODRÓŻY I SPOTKAŃ Z INSPIRUJĄCYMI LUDŹMI. WE HAVE TRAVELLED ACROSS EVERY CONTINENT IN OUR 60 ISSUES OVER THE PAST FIVE YEARS. WE’VE MADE SOME UNFORGETTABLE JOURNEYS AND MET SOME TRULY INSPIRING PEOPLE.

JAK W K A L E J D O S KO P I E like in Kaleidoscope ZOBACZCIE, JAK SIĘ ZMIENIALIŚMY PRZEZ OSTATNIE PIĘĆ LAT, ABYŚCIE MOGLI CZYTAĆ CORAZ CIEKAWSZY I PIĘKNIEJSZY MAGAZYN. ❚ SEE HOW WE HAVE CHANGED OVER THE PAST FIVE YEARS TO MAKE KALEIDOSCOPE MORE ENJOYABLE AND VISUALLY EXCITING.

11

od naczelnej

N OT E F RO M T H E E D I TO R

LOT W PRZYSZŁOŚĆ A flight into the future

Oddajemy Państwu do rąk 61. numer „Kaleidoscope” przygotowywany przez naszą redakcję i wspominamy poprzednie wydania.

Okładka, na której zespół ABBA schodzi w Warszawie z pokładu samolotu PLL LOT, zrobiła furorę wśród fanów szwedzkiej grupy. Z LOT-em podróżowało wiele światowych gwiazd, o czym przypomnieliśmy w jubileuszowym roku 2014. O zaletach supernowoczesnych Boeingów 787 Dreamliner, które wzbogaciły flotę linii, można było się dowiedzieć oczywiście z Kaleidoscope. ❚ The cover depicting the ABBA band disembarking a Polish Airlines LOT aircraft was all the range with its Swedish fans.

LOT has carried hosts of world-class stars what we highlighted in 2014, the year of our jubilee. Kaleidoscope is the primary source of information about the advantages of the state of the art Boeing 787 Dreamliner aircrafts which were added to LOT’s fleet.

POWIEDZIELI NAM… We have interviewed...

JESTEM NIESPEŁNIONYM WIRTUOZEM. PISZĘ TRUDNĄ MUZYKĘ, ALE JEJ GRANIE TO PRZYJEMNOŚĆ – MÓWI PROF. KRZYSZTOF PENDERECKI. / “I’M AN UNFULFILLED VIRTUOSO. I WRITE DIFFICULT MUSIC, BUT IT IS AN ABSOLUTE PLEASURE TO PERFORM”, SAYS PROF. KRZYSZTOF PENDERECKI. Śmierzchalska

60

© MAREK LAPIS/FORUM

ROZMAWIA/INTERVIEWED BY: Danuta

One on One

Kompozytorem trzeba się urodzić?

Nie da się inaczej. Można się nauczyć techniki, można ją wygładzić, ale ja nie wierzę w to, że ktoś postanawia być kompozytorem, nie mając nic do powiedzenia. Kompozytorem zaczyna się być wtedy, kiedy się mówi innym niż wszyscy głosem.

Czy wszystko może być muzyką? Szmery, gwizdki policyjne, kawałki szkła i metalu pocierane pilnikiem…?

Wszystko, co możliwe. W takim utworze jak Tren ofiarom Hiroszimy nie ma różnicy między szmerem a muzyką. We Fluorescencjach zastosowałem maszynę do pisania i dyrektor administracyjny orkiestry też był zaangażowany jako muzyk do wykonania tego utworu. To było zabawne.

Używał pan instrumentów „niezgodnie z ich przeznaczeniem”, jak pisano w tym czasie.

W początkowych latach niektóre orkiestry się zbuntowały, nie chciały grać mojej muzyki, uważany byłem za wariata.

Jak pan to znosił?

Z podniesioną głową! Uważałem, że to oni są idiotami, a nie ja. Wiedziałem, że to, co robię, po prostu jest nowe, a to, co nowe, musi mieć swój czas.

Zawsze był pan pewien swoich wyborów?

Tak. Dotychczas tak.

Radykalna awangarda wymagała odwagi?

Myślę, że jak człowiek ma 20 lat, to jest odważny. I nawet chyba nie zdaje sobie z tego sprawy tak naprawdę.

Pytałam o odwagę, bo to były lata 50., tworzył pan za żelazną kurtyną…

I bardzo dobrze! To była sztuczna izolacja, ale czuliśmy potrzebę zrobienia czegoś na opak, przeciw estetyce żdanowskiej, która wówczas panowała w Polsce. Pierwszy festiwal Warszawska Jesień odbył się w ‘56 r. i muzyka – a właściwie coś, co było na pograniczu muzyki – stała się niezwykle popularna.

Bardzo wielu muzykologów i krytyków muzycznych zaczęło wtedy przyjeżdżać do Polski na warszawskie festiwale, bo słyszeli, że za tą żelazną kurtyną dzieje się coś ciekawego.

W 1966 r. odwrócił się pan od awangardy swoją Pasją według św. Łukasza.

Ja zawsze mówię, że to awangarda się odwróciła od muzyki.

Myślę, że w tym okresie ten idiom muzyczny w pewnym sensie już się wyczerpał. Do końca lat 60. napisałem około 20 utworów, w których zastosowałem właściwie wszystko, co było możliwe. Bardzo wcześnie zacząłem pisać instrumentalne koncerty, które były popularne w XVIII i XIX w., ale w naszych czasach wirtuozeria wyszła z mody. A ja nawiązałem do tej tradycji, tym bardziej że chciałem być skrzypkiem. Jestem niespełnionym wirtuozem. Dziś mogę powiedzieć, że miałem to szczęście, że moją muzykę grali najwięksi, bo i Anne-Sophie Mutter, Isaac Stern, Mścisław Rostropowicz. Ale ja piszę taką muzykę, że jej granie to jest przyjemność. Bardzo trudną, ale jest efekt.

Szczęście panu sprzyjało od początku kariery.

76

W CZTERY OCZY

61

w cztery oczy

KINA

WYBITNY POLSKI OPERATOR FILMOWY SŁAWOMIR IDZIAK OD LAT PRACUJE RÓWNIEŻ ZA GRANICĄ, UCZY TEŻ MŁODYCH ADEPTÓW ZAWODU, JAK RADZIĆ SOBIE W ZMIENIAJĄCYM SIĘ PEJZAŻU FILMOWYM. / CELEBRATED POLISH DIRECTOR OF PHOTOGRAPHY SŁAWOMIR IDZIAK HAS BEEN WORKING ABROAD FOR YEARS. HE ALSO TEACHES YOUNG FILMMAKERS HOW TO COPE WITH CHANGES ON THE MOVIE SCENE.

ROZMAWIA/INTERVIEWED BY: Ola

Salwa

Zakończył pan niedawno zdjęcia do filmu reżyserowanego przez Natalie Portman, jest to adaptacja powieści Amosa Oza Opowieści o miłości i mroku. Jakie zrobiła na panu wrażenie hollywoodzka gwiazda?

To było bardzo miłe doświadczenie. Początkowo okropnie się bałem – znam parę sław, z którymi kontakt jest trudny, bo skupiają się przede wszystkim na pielęgnowaniu własnego gwiazdorstwa. Natalie okazała się uroczą, otwartą na współpracę osobą, nie żałowałem żadnego dnia na planie. Jako aktorka jest wielką gwiazdą, ale jako reżyserka znajduje się w takiej samej sytuacji jak każdy inny debiutant – jest w niej duża doza niepewności, pracuje pod niebywałą presją czasu.

Do tego grała w swoim filmie matkę Amosa Oza, więc miała bardzo dużo roboty. Zapr oponowałem jej system pracy na kilka kamer, dzięki temu nie musiała zrezygnować z niczego, co zaplanowała, a jednocześnie skończyliśmy film w terminie.

Czy pan jako debiutujący reżyser też czuł się niepewnie?

Oczywiście. Mój pierwszy film fabularny trwał cztery i pół godziny! Siedziałem w montażowni przez osiem miesięcy i nie mogłem go skrócić. Wydawało mi się wtedy, że im więcej będę miał materiału, tym lepiej. Szkolny błąd. Dziś pracując ze studentami, widzę, że mają problem przede wszystkim z kontrolą czasu. Młody twórca zapomina, że oprócz inspiracji ważne jest rzemiosło, inżynieria. Film musi trwać od półtorej do dwóch godzin, dłuższe mogą być wysokobudżetowe widowiska albo kino eksperymentalne. Ale to zrozumiałe. Trzeba pamiętać, że reżyser, który zdobył środki na realizację swojego filmu, jest bardzo zmęczony. Okres walki o pieniądze jest wyczerpujący, bo trzeba przekonać do swego mnóstwo lu-

One on One

IM DŁUŻEJ ŻYJĘ I OGLĄDAM ŚWIAT, TYM ISTOTNIEJSZE WYDAJE MI SIĘ NIEZAPOMINANIE O NASZYCH KORZENIACH, O ŹRÓDŁACH NASZEJ KULTURY. DZISIAJ W POLSCE MYŚLĄCY CZŁOWIEK NIE MOŻE NIE ZADAĆ SOBIE PYTANIA O JEGO RELACJE Z PRZESZŁOŚCIĄ – MÓWI ANDRZEJ SEWERYN. / “THE LONGER I LIVE AND THE MORE I LOOK AT THE WORLD, THE MORE IMPORTANT IT SEEMS TO ME TO NOT LOSE SIGHT OF OUR ROOTS, THE FOUNDATIONS OF OUR CULTURE”, SAYS ANDRZEJ SEWERYN.

ROZMAWIA/INTERVIEWED BY: Danuta

The future of cinema

KRZYSZTOF PENDERECKI – kompozytor i dyrygent. Jeden z najsłynniejszych twórców muzyki współczesnej. Autor utworów orkiestrowych, kameralnych, instrumentalnych, wokalno-instrumentalnych, wokalnych, oper. Były rektor, do dziś profesor Akademii Muzycznej w Krakowie. Profesor Uniwersytetu w Yale w latach 1972–1979. Pierwszy publiczny występ Krzysztofa Pendereckiego na arenie międzynarodowej odbył się w 1959 r. na Festiwalu Warszawska Jesień, gdzie zostały wykonane Strofy. W tym samym roku powstał Tren ofiarom Hiroszimy, jedna z najbardziej znanych i najczęściej wykonywanych kompozycji, za którą otrzymał nagrodę UNESCO. Tren zapoczątkował pasmo sukcesów Pendereckiego. W 1966 r. powstała Pasja według św. Łukasza, utwór napisany na zamówienie Westdeutscher Rundfunk w Kolonii dla uczczenia 700-lecia katedry w Münster. Jego wykonanie stanowi punkt zwrotny w karierze kompozytora. W 1972 r. Penderecki rozpoczął karierę dyrygencką.

Od tego czasu dyryguje największymi orkiestrami świata. Laureat wielu polskich i międzynarodowych nagród, doktor honoris causa ponad 30 uczelni na całym świecie. Mieszka w Krakowie, a od 1976 r. również w odrestaurowanym dworze w Lusławicach. Założył tu Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego, otwarte w maju 2013 r.

One on One

PRZYSZŁOŚĆ

Do you need to be born a composer?

Yes, you have to be a natural. You can learn the technique and then hone it, but I don’t believe that anyone with nothing to say can become a composer. You don’t become a composer until you speak in a different voice from everyone else.

Can anything be music? Rustling, a police whistle, the sound of a file rubbed against shards of glass and metal?

Anything you can imagine. In compositions like Threnody for the Victims of Hiroshima, there is no distinction between rustling and music. I used a typewriter in Fluorescences and the orchestra’s administrative director was also put to work as a musician to perform it. That was funny.

At the time, people said you were “misusing” instruments.

Some orchestras were initially opposed to it. They refused to play my music. I was considered a lunatic.

How did you take that?

I kept my head up. I was convinced that they were the idiots, not me. I realised that I was simply doing something groundbreaking, and anything groundbreaking needs the right timing.

Have you always been confident about your choices?

So far, yes.

Did the radical avant-garde take courage?

I think we’re all courageous when we’re 20. We just don’t realise it.

The reason I asked about courage was because you were composing behind the Iron Curtain in the 1950s.

It was perfect. We lived in artificial isolation, but felt the urge to do something different that went against the grain of the Soviet cultural doctrine that held sway in Poland at the time.

The first edition of the Warsaw Autumn Festival was held in

You’ve recently completed work on a movie directed by Natalie Portman – an adaptation of the novel A Tale of Love and Darkness by Amos Oz. What are your impressions of her?

It was a very nice experience. Initially, I was a little apprehensive – I know a few stars that are difficult to work with, because they are mainly concerned about maintaining their star image. Natalie turned out to be a charming person and was open to personal interaction. I did not regret a single day on the set. She might be an A-list actress, but as a director, she’s just another rookie – there was a lot of uncertainty about her and she was working under enormous time pressure. She also played Amos Oz’s mother, so she was kept very busy. I suggested a multi-camera system. That way, she didn’t have to give up on anything she’d had planned and we finished the movie on time.

Did you feel any uncertainty when you were starting out as a director?

Of course. My first feature goes for four and a half hours. I just couldn’t shorten it, even after eight months in the cutting room. It seemed to me at the time that the more footage I had, the better. A classic mistake. When I work with students now, I can see that time control is their main problem. Young filmmakers tend to forget that there is more to it than inspiration – craftsmanship and engineering count too. The movie has to be one and a half to 2 hours long – only mega-budget and experimental productions can be longer.

But that’s understandable. You need to keep in mind that any director who’s just managed to raise the funds for a movie is

MÓJ TEATR POLSKI

My Theatre 84

Śmierzchalska

ZDJĘCIA/PHOTOS: Piotr

Dwadzieścia lat w Comédie Française, jednym z najbardziej prestiżowych zespołów teatralnych na świecie, występy z legendarnym zespołem Petera Brooka. Nie brakowało głosów, że szkoda pańskiego talentu na kierowanie Teatrem Polskim?

Bardzo miło mi, że byli, czy są tacy, którzy uważają, że szkoda moich możliwości aktorskich na prowadzenie teatru. Tylko że te osoby zapominają, że w Teatrze Polskim gram Hamma w Końcówce Becketta, Rejenta w Zemście, Prospera w Burzy, gram monodram Szekspir Forever!, gram Arnolfa w Szkole żon, Aktora w Bolesławie Śmiałym oraz Leara w Królu Learze. Natomiast, krótko mówiąc, na nic innego nie mam czasu. No właśnie – widzę, że nie zdążyłem przewrócić kartek w kalendarzu, bo już dawno nie mamy lutego.

Czy po tych latach może pan powiedzieć, że czuje satysfakcję?

Oczywiście ktoś, kto jest w pełni usatysfakcjonowany, jest albo głupi, albo jego plany były skromniutkie. Ja tych podsumowań dokonuję wiele, cały czas. Dotyczą moich niedoskonałości, innej pozycji teatru w świecie kultury. Dzisiaj nie jest on w centrum sztuki, jak był kiedyś, kiedy telewizja jeszcze raczkowała, nie było internetu, najróżniejszych inicjatyw artystycznych, możliwości podróżowania itd. i nie było wolności.

To wymaga od nas sprecyzowania tego, co mamy robić i czym jest teatr.

I kim są dziś aktorzy.

Teatr przestał być dla części z nas świątynią, w której odbywają się najważniejsze akty artystyczne, duchowe, moralne, społeczne, polityczne itd. Wielu artystów znajduje takie miejsca poza teatrem. Zmienił się pogląd na temat sensu istnienia zespołów, są bardzo poważni artyści, którzy twierdzą, że należy pracować w różnych grupach teatralnych.

Troje pańskich dzieci zaraziło się bakcylem teatru. Maria jest aktorką i zarządza Och-Teatrem, aktorem jest też Maximilien. Yann z kolei chce być operatorem filmowym. Udziela im pan wskazówek?

Staram się tego unikać.

Co dla pana znaczy „dobry aktor”?

Powinien mieć opanowany warsztat, a więc słowo, ciało, głos.

I powinien umieć pracować. To warunek dobrego wypełnia-

PoMnik, który gaDa

A talking statue

Kubic

PROSTy CZłOWIeK NAgLe ZNALAZł SIę NA OKłADKACh WSZySTKICh śWIATOWyCh MAgAZyNóW… – MóWI JANUSZ głOWACKI. / A SIMPLe MAN SUDDeNLy fOUND hIMSeLf ON The COVeRS Of ALL The WORLD’S PReSS… – SAyS JANUSZ głOWACKI.

Twenty years with La Comédie Française, one of the world’s leading theatre companies, and stints with Peter Brook’s legendary troupe. There have been dark mutterings about managing Polski Theatre being a waste of your talent.

I’m flattered to hear that people think that running a theatre is a waste of my acting skills. They seem to forget that I play Hamm in Beckett’s Endgame, the notary in Revenge and Prospero in The Tempest at Polski Theatre. I also perform the monodrama Szekspir Forever!, play Arnolphe in The School for Wives, the Actor in Bolesław Śmiały and Lear in King Lear there.

I don’t have time for anything else. Talking about time, I’ve just noticed that I haven’t had time to turn the page on my calendar – it’s not February anymore.

ROZMAWIA/INTeRVIeWeD By: Danuta

NIE ZGADZAJĄC SIĘ Z PEWNYMI WIZJAMI TEATRU REALIZOWANYMI W POLSCE, NIE ODRZUCAM ICH. PO PROSTU ROBIĘ COŚ INNEGO. I DO NOT AGREE WITH SOME OF THE THEATRICAL VISIONS BEING REALISED IN POLAND, BUT I DO NOT REJECT THEM. I SIMPLY DO SOMETHING ELSE. Do you still get a sense of satisfaction after all these years?

Obviously, anyone who’s fully satisfied is either stupid or has modest ambitions. I’m always re-examining my career. I work on my weaknesses and keep abreast of the changing role of the theatre in the world. It’s no longer the artistic focal point it was when television was still in its infancy, and there was no Internet, precious little diversity in artistic initiatives, no prospects for travelling and no freedom. This means we have to redefine the theatre and what we need to do.

Śmierzchalska

ZDJęCIA/PhOTOS: Albert

nie żałuje pan, że podjął się napisania scenariusza do filmu o Lechu wałęsie? Pracował pan nad nim trzy lata, tyle pomysłów pozostało niezrealizowanych, z tylu scen zrezygnował reżyser…

Nie żałuję. Wałęsa to fascynująca postać. Taki trybun ludowy pojawia się raz na sto lat. Kiedy na festiwalu w Wenecji po projekcji filmu Wajdy ogłoszono, że Lech Wałęsa jest na sali, cała publiczność wstała i zaczęła się dziesięciominutowa standing ovation. czy łatwo narodził się pomysł na wizerunek tak skomplikowanej postaci?

Byłem pewien, że nie można zrobić z Wałęsy „człowieka z żelaza”, bo on się do tego nie za bardzo nadaje. Chciałem połączyć groteskę i śmieszność z dramatem i tragizmem. Tak żyjemy i tacy jesteśmy – śmieszność wymieszana z patosem, wielkość z małością. Kiedyś delegaci Solidarności na zebraniu u Jacka Kuronia zasugerowali, żeby rozwiązać ZSRR. Na co Kuroń powiedział: „Może troszkę przesadzacie”. A oni na to: „No dobrze, to CRZZ” [Centralna Rada Związków Zawodowych – red]. To, że w tym filmie ludzie się śmieją od czasu do czasu, uważam za swoją zasługę i, oczywiście, grającego Wałęsę Roberta Więckiewicza.

Mogą też przeczytać książkę Przyszłem i dowiedzieć się, jak pan sobie wyobrażał film o wałęsie. Pewnie niełatwo pisać o żyjących bohaterach?

Na szczęście były prezydent nie mieszał się do scenariusza – można powiedzieć, że mieszał się zdumiewająco mało. Kiedy chciałem z nim porozmawiać, zmieniał temat. Poza tym to jest pomnik, który nie przestaje gadać i nigdy nie wiadomo, co powie. Na przykład: „Dobrze się stało, że źle się stało” albo „Dokonałem zwrotu o 360 stopni”. Były prezydent jest postacią niesłychanie skomplikowaną. Prosty elektryk w tydzień

© Wojciech Franus, corbis, beW, M.P.,ForuM

W CZTERY OCZY

Garden symphony

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

One on One

OGRÓD JAK SYMFONIA

© FILIP KLIMASZEWSKI/AGENCJA GAZETA

W CZTERY OCZY

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

„Kaleidoscope” został dwukrotnie nagrodzony w konkursie biuletynów firmowych organizowanych przez agencję Agape. Ostatnio w 2014 roku.

Wiele znakomitych osób pojawiło się na łamach Kaleidoscope. Wywiadów udzielili nam m.in. wybitni artyści: Krzysztof Penderecki, Andrzej Seweryn, Janusz Olejniczak, Urszula Dudziak, Mariusz Treliński, Janusz Głowacki. A felietony pisał dla nas sam prezydent Lech Wałęsa. ❚ Kaleidoscope has presented interviews with a number of celebrated personages. We have talked to eminent artists – Krzysztof Penderecki, Andrzej Seweryn, Janusz Olejniczak, Urszula Dudziak, Mariusz Treliński, Janusz Głowacki, while President Lech Wałęsa was our columnist.

Zawada/Agencja Gazeta

Do you regret agreeing to write the script for the film on Lech wałęsa? it took you three years to write but a lot of ideas never made it and the director cut a lot of scenes.

Not at all. Wałęsa is a fascinating person. Such a champion of the people only comes along once in a hundred years. When it was announced at the end of a screening at the Venice film festival that Wałęsa was present, the entire audience stood up gave him a ten-minute standing ovation. was it easy to come up with ideas on how to depict such a complex personality?

I knew that Wałęsa could not be portrayed as a “man of iron”.

My intention was to combine the grotesque and the ridiculous with drama and tragedy. This is how we live and who we are – our history is full of absurdities and pathos, grandiosity and smallness. Once, at a meeting at Jacek Kuroń’s place, Solidarity delegates suggested that the USSR be disolved. Kuroń responded by saying: “I think you might be going a little too far”. To this they said: “All right then, let’s dissolve the CWUC” [Central Workers’ Union Council]”. I consider it an achievement that people occasionally laugh during the film. Robert Więckiewicz, who plays Wałęsa, also gets the credit for the laughs. in Przyszłem you write about your vision of a film about wałęsa. it must be hard to write about living heroes.

Janusz głowacki warszawiak i nowojorczyk, prozaik (m.in.: Raport Piłata, Moc truchleje, Ostatni cieć, Z głowy, Good night, Dżerzi), dramaturg (m. in.: Kopciuch, Fortynbras się upił, Polowanie na karaluchy, Antygona w Nowym Jorku, Czwarta siostra).

Współautor scenariuszy filmów: Rejs i Psychodrama (reż. Marek Piwowski), autor scenariuszy: Trzeba zabić tę miłość (reż. Janusz Morgenstern) oraz Polowanie na muchy i Wałęsa. Człowiek z nadziei Andrzeja Wajdy. Nagrodzony m.in.: American Theatre Critics Association Award, Tony Cox Award, John S. Guggenheim Award, National Endowment for the Arts, Hollywood Drama-Logue Critics Award, Nagrodą Fundacji Jurzykowskiego.

85

58

59

77 058_KA_03_W 4 oczy123456.indd 58

14-02-12 19:06

058_KA_03_W 4 oczy123456.indd 59

14-02-12 17:19

EGZOTYKA I POLSKIE PRZEBOJE Exotic and Polish hits NAUKA EXTREME ■ EXTREME SCIENCE

Przybliżamy naszym czytelnikom świat. Autorzy reportaży w rubryce Szerokie horyzonty opisywali najdalsze miejsca, krajobrazy i obyczaje. Chwaliliśmy się też tym, co mamy najlepszego w Polsce. W cyklu Polskie przeboje pisaliśmy m.in. o Gdańskim Teatrze Szekspirowskim, polskich winach i grach wideo, ceramice z Bolesławca i wybitnych polskich sportowcach. ❚ We have expanded the world for our readers. Authors of features from the Broad horizons column reported on the most exotic destinations, landscape and customs. We have also been proudly writing about the best Poland has to offer. In the Polish hits series we wrote about the Gdańsk Shakespeare Theatre, Polish wines and video games and Bolesławiec pottery.

wierzęta nas karmią, ubierają i bronią. Ale mogą też stanowić ważny element terapii i bynajmniej nie chodzi tu o babciny rosół z kury. Wykorzystanie zwierząt w medycynie zaczęło się tysiące lat temu i rozwija się do dziś. Wciąż dokonuje się w tej dziedzinie nowych odkryć, ale nierzadko wraca się do pomysłów zarzuconych na fali fascynacji chirurgią i lekami.

Tekst: Piotr Kossobudzki, rysunki: Grażyna Rigall

CZTERY ŁAPY KONTRA RAK

Hipoterapia, jad żmii – niektóre zwierzęta w służbie medycyny wykorzystywane są nie od dziś. Ale psy, które diagnozują nowotwory albo ryby dermatolodzy? Przyznajcie, o to naszych braci mniejszych nie podejrzewaliście!

Hippotherapy, adder venom – some animals have been used in medicine for centuries. Have you heard of dogs able to diagnose cancer or fish-dermatologists? I bet you’ve never suspected our “lesser” brothers to be so adroit!

NAUKA EXTREME ■ EXTREME SCIENCE

Z

Zwierzęta, które leczą Therapy animals

Jednym z pierwszych przykładów, jaki przychodzi na myśl, jest terapia z użyciem psów.

Impulsem do jej rozwoju była historia kaprala z czasów II wojny światowej. Williamowi Wynne pozwolono na przyjmowanie wizyt jego ukochanego yorkshire teriera podczas pobytu w szpitalu w lipcu 1944 r. Okazało się, że pies był ogromną atrakcją nie tylko dla samego kaprala, ale i innych rannych żołnierzy. Tak zaczęła się jego 12-letnia kariera pierwszego psa terapeutycznego niosącego pacjentom ulgę i uśmiech.

Z czasem terapia z udziałem psa stała się uznaną metodą wspomagającą leczenie. Doczekała się porządnej metodologii, standardów doboru i szkolenia psów oraz certyfikacji samych dogoterapeutów. Co mogą lecznicze psy? W odróżnieniu od koni (pomagających przy zaburzeniach neurologicznych i ruchowych) swe największe sukcesy osiągają w rehabilitacji problemów ze sfery psychiki. Najczęściej pomagają dzieciom i osobom starszym; chorym na autyzm, porażenie mózgowe, cierpiącym na dolegliwości centralnego układu nerwowego, zaburzenia rozwoju i choroby przewlekłe. Głaskanie i przytulanie zwierzęcia, wydawanie mu komend i wspólne ćwiczenia w zdumiewający sposób otwierają pacjentów. Nawiązują oni dużo lepszy, bardziej aktywny kontakt z otoczeniem, więcej mówią i szybciej uczą się nowych słów, mają też mniej problemów z koncentracją. Znikają lęk i agresja, poprawia się pamięć i rośnie motywacja do udziału w pozostałych elementach terapii. Ba, chorzy stają się bardziej aktywni fizycznie i obniża się u nich ciśnienie krwi.

Psy potrafią jednak dużo więcej. Zdumiewające badania przeprowadzili naukowcy z Pine Street Foundation w Kalifornii we współpracy z prof. Tadeuszem Jezierskim z Instytutu Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN w Jastrzębcu. Udało im się tak wytresować psy, że w próbkach powietrza wydychanego przez pacjentów potrafiły diagnozować… raka! Zaledwie po kilkutygodniowym treningu zwierzęta nie myliły się niemal nigdy. Na do-

A

nimals feed, dress and defend us. They might also become a vital element of therapy and we are not talking about folk remedies here. Animals were first employed in medicine thousands of years ago and they are only getting better today. This field is witnessing many new advances and concepts relinquished as a result of our fascination with surgery and pharmacology are frequently being revisited.

FOUR LEGS AGAINST CANCER

Dog therapy is one of the most obvious examples. This gained momentum when one Corporal William Wynne, hospitalised during World War II, was allowed to see his beloved Yorkshire terrier in July 1944. The dog was not just a major diversion for the corporal, but for other ill and injured soldiers as well. This was how the 12-year career of the first therapy dog began. The animal brought relief and cheered patients up. As time went by, dog therapy grew to become a recognised method of reinforcing medical treatment with its own solid methodology, dog selection and training standards, and dog therapist certification.

What can therapy dogs do? Unlike horses, which assist in the treatment of neurological and motor disorders, dogs are at their best in rehabilitating mental conditions.

They usually assist children, elderly people, and patients suffering from autism, cerebral palsy, central nervous system disorders, and chronic diseases. Stroking and hugging, giving commands and doing exercises together opens up patients in an amazing way. They begin to initiate much better and active interactions with the environment, speak more, learn new words more quickly, and concentrate better. Anxiety and fear disappear, memory improves, and there is more motivation to participate in 53

W prestiżowym konkursie organizowanym przez Polskie Stowarzyszenie Dziennikarzy Naukowych Naukowi.pl nagrodzony został m.in. Kaleidoscope za najlepszy tekst o tematyce medycznej. Autorem artykułu Zwierzęta, które leczą jest Piotr Kossobudzki. Autor opisuje metody stosowane w medycynie od wielu tysięcy lat – do dziś dokonuje się w niej wiele nowych odkryć. ❚ A Kaleidoscope article garnered an award for the best medical feature in the prestigious competition of the Polish Association of Science Writers. pl. The author of Animals which heal was Piotr Kossobudzki who described thousands-year-old procedures used in medicine which continues to see groundbreaking discoveries.

12

©ARCHIWUM

POSZERZAMY WIEDZĘ We are broadening horizons

D I D YO U K N O W

1979

1998

Pierwszy, liczący 38 stron, bogato ilustrowany numer Kaleidoscope ukazał się na 50-lecie LOT-u, w marcu 1979 r. Choć było to w głębokim PRL-u, hitem była rozmowa Wojciecha Żukrowskiego z Janem Pawłem II, tuż po jego wizycie w Polsce.

kaleidoscope

2000

2007

2008

2014

I POLACY NIE GĘSI in the own voice Początkowo Kaleidoscope wydawany był wyłącznie w wersji angielskiej, jako kwartalnik. Dwujęzycznym miesięcznikiem stał się dopiero w 1992 r. ❚ At first Kaleidoscope had only an English version and was issued quarterly. His career as a bilingual monthly has started only in 1992.

ŚWIAT W SIECI (POŁĄCZEŃ) wordly network (of flights) Pierwsza mapka połączeń drukowana w Kalei­ doscope obejmowała m.in. Bengazi, Damaszek i Bangkok. Po dekadzie były na niej już i Irkuck, i Montevideo przez Dakar. Dziś siatka lotów nadal inspiruje do podróży w egzotyczne zakątki :) ❚ The first map of LOT connections printed in Kaleidoscope encompassed such destinations as Benghazi, Damascus and Bangkok. After a decade there appeared also Irkutsk and Montevideo via Dakar. Today the network of flights still inspires passengers to seek new, exotic destinations.

JAK W LUSTRZE mirror image

DOCENIANY I NAGRADZANY appreciated and awarded

Ciekawostką był pomysł (z 2008 r.), aby wydawać magazyn w układzie lustrzanym. „Od przodu” czytało się go w wersji polskiej, a „od tyłu” po angielsku. ❚ An interesting idea of 2008 was to print Kaleidoscope in two mirror versions. „Normally” one would read the Polish one.

When turned over – the back cover „opened” the English pages.

W październiku 2009 roku Kaleidoscope został jednym z laureatów IX edycji prestiżowego Konkursu Biuletynów Firmowych w kategorii: biuletyn zewnętrzny. Ten sukces powtórzyliśmy w 2014 roku. ❚ In October 2009 Kaleidoscope became one of the laureates of the 9th edition of a prestigious Company Bulletin Competition, in the „external bulletin” category. We’ve repeated that success in 2014.

M A G A Z Y N

W E W N Ę T R Z N Y

P L L

L O T

S.

A.

NUMER 8 (706) Wydanie Specjalne Podwójne ISSN 1233-2348

TEMAT NUMERU

PÓŁ MILIONA PASAŻERÓW DREAMLINERA

Oprócz Kaleidoscope LOT wydaje też wewnętrzny magazyn dla pracowników – Żurawie, a od sierpnia 2013 r. swoją karierę rozpoczął kierowany do pasażerów klasy biznes i premium dwumiesięcznik INSPIRE. ❚ Apart from Kaleidoscope LOT has also its internal magazine Żurawie (The Cranes) and in August 2013 it launched a new bimonthly, called INSPIRE, dedicated to business and premium class passengers.

14

POZNAJ SEKRETY KUCHARZY MASTERCHEF POŻEGNANIE NASZEJ KOLEŻANKI

©ARCHIWUM

BRACIA I SIOSTRY birds of a feather

spis treści

CONTENTS

66

92

3 NOTE FROM THE CEO

26

52

38 J OURNEY OF THE LIFETIME

84 MAKE A WISH

14 DID YOU KNOW...?

50 G OOD LIFE

88 MUST HAVE

18 WHAT’S ON

52 L IFE STORY

92 POLISH HITS

22 THE BEST OF

58 P EOPLE AND THE WORLD

98 CULTURE

26 INSPIRATIONS

66 C ELEBRATING LIFE

102 GOOD ADDRESS

32 WHY MILAN

76 W ITH TASTE

104 GOOD JOB

36 EXPO 2015

78 T AKE A LOOK

112 BEHIND THE SCENES

10 NOTE FROM THE EDITOR Kaleidoscope Kaleidoscope

wydarzenia, festiwale festivals, events biżuteria marzeń dream jewellery największe miasta świata the world’s biggest cities

warto odwiedzić Mediolan Milan is the place to be historia wystaw światowych the history of world exhibitions

Izrael – podróż życia Israel – journey of a lifetime

technologia zmienia nasz świat technology changed our lives

Angelina Jolie Angelina Jolie

torebki na wiosnę spring handbags

kamery cameras

nowoczesne muzea modern museums

lemury – nasi bracia lemurs – our brethren

w 80 drinków dookoła świata around the world in 80 drinks

felieton Piotra Adamczewskiego Piotr Adamczewski’s column nowy grunge grunge revisted

film, teatr, książka, muzyka, sztuka films, theatre, books, music, art

strefa komfortu comfort zone

nieruchomości komercyjne commercial real estate

dzień z życia pilota a day in the life of a pilot

tel. 22 360 39 60, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl redaktor naczelna Martyna Wojciechowska z–ca redaktor naczelnej Agnieszka Franus redaktor prowadząca Danuta Śmierzchalska korekta Tomasz Cholaś Produkcja: dyrektor Tomasz Gajda, Mariusz Teler Tłumaczenia: Agnieszka Chrościcka Magdalena Szwedowska red. wersji angielskiej Stephen Canty Dział graficzny: projekt, grafik prowadząca Ewa Borowska fotoedytorka Magdalena Rudzka DTP Krzysztof Stypułkowski Koordynator LOT: Katarzyna Szablowska

16

New business & Corporate Media director Joanna Chlebna 605 102 006 project manager Olga Sztąberska 502 369 430 Dyrektor Dystrybucji i Obsługi Klienta / Director of Distribution and Subscriptions Jerzy Janczak Wydawnictwo: Burda Publishing Polska sp. z o.o. spółka komandytowa ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00 www.burdamedia.pl

T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com UK & Ireland: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, Canada & Mexico: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com

International Ad Sales Representatives Italy: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com

burda community network ZARZĄD Regional Director Poland & Czech Republic Margaret Ann Dowling Dyrektor Pionu Finansowo-Operacyjnego / CEO Tomasz Dziekan Commercial Director of Advertising Sales, Corporate Publishing & Business Development Barbara Topol

France & Luxembourg: Marion Badolle-Feick

Germany: Vanessa Noetzel T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com Austria & Switzerland: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

Reklama: Burda Publishing Polska sp. z o.o. spółka komandytowa Sekretariat Biura Reklamy / Advertising Secretariat Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@www. burdamedia.pl Dyrektor Biura Reklamy Corporate Media / Head of Advertising Team of Corporate Media Jolanta Kurek advertising department Anna Dembska, Ewa Porycka, Katarzyna Paśnicka

© A G E N C J A G A Z E TA , S H U T T E R S T O C K , C O R B I S / P R O F I M E D I A

22

kulturalny maj

W H AT ’ S O N

CZAS STARYCH FOTOGRAFII The allure of old photographs

EVENTS Alexander McQueen był mistrzem formy o nieprzeciętnej wyobraźni.

Pokazy jego kolekcji były niczym teatralne spektakle.

DZIKIE PIĘKNO Savage beauty Alexander McQueen mówił, że trzeba znać zasady, by je łamać, a on to czyni po to, by zachować tradycję. Jego prowokacyjne kolekcje, pełne odniesień do historii, pokazuje retrospektywna wystawa w Victoria and Albert Museum w Londynie. ❚ Alexander McQueen used to say that you had to know the rules to break them and he did so to keep the tradition. A retrospective of his provocative collections is now open at the Victoria and Albert Museum in London. do | until 2.08, vam.ac.uk/content/exhibitions/ exhibition-alexander-mcqueen-savage-beauty/

Dziś gromadzimy je w formie cyfrowej i już nie pamiętamy, jaką rewolucją było przejście od dagerotypów do kopii na papierze fotograficznym, który wynalazł William Fox Talbot. Pierwsze takie zdjęcia pokazuje wystawa w Tate Gallery w Londynie. ❚ In this digital age, it is easy to forget that the transition from the daguerreotype to photographic paper print, invented by William Fox Talbot, was a groundbreaking revolution. These early photographs take centre stage at this exhibition at the Tate Gallery. do | until 7.06, tate.org.uk/whats-on/tate-britain/exhibition/salt-and-silver-early-photography-1840-1860

LONDYN LONDYN

MEDIOLAN

SMAKI ŚWIATA Flavours of the world

Misją EXPO 2015 w Mediolanie jest budowanie naszej świadomości o zasobach Ziemi i o tym, czym się żywimy. Poprzez podróże tematyczne dookoła świata goście wystawy mogą zapoznać się z bogactwem smaków i zwyczajów kulinarnych różnych narodowości. ❚ The mission of EXPO 2015 is to raise awareness of the Earth’s resources and the food we eat. By taking thematic journeys around the world, visitors can explore the richness of the flavours and culinary customs.

1.05–31.10, expo2015.org

CANNES

Participants run, walk or dance their way through an illuminated route of electric-themed landscapes.

Kilkanaście tysięcy biegaczy ze światełkami w rękach pokona wieczorem 5-kilometrową trasę w Londynie, tworząc pulsujący barwami iluminowany szlak. Na mecie czekają didżeje i zabawa do białego rana. ❚ More than 10,000 runners clutching glowing lights in their hands will be running 5 km in London to form an illuminated throng pulsating with colours. DJs will be waiting for them at the finish line to party into the early hours.

Festiwal w Cannes świętuje w tym roku 120-lecie narodzin kinematografu, wynalazku braci Lumière. Po raz pierwszy w hitorii tej imprezy na czele jury również staną filmowi bracia – amerykańscy reżyserzy Joel i Ethan Coenowie. Czy Złotą Palmę tym razem dostaną dwa filmy? ❚ This year’s Cannes Festival celebrates the 120th anniversary of the invention of the Lumière cinematograph. And for the first time ever, the jury will he headed by another cinematic duo – American directors Joel and Ethan Cohen. They might even award the Palme d’Or to two films.

2.05, timeout.com/london/things-to-do/electric-run

13–24.05, festival-cannes.com

ŚWIETLISTY BIEG A light run

18

LONDYN

© M . P.

W DUECIE Dynamic duo

W H AT ’ S O N

kulturalny maj

OPERA DLA WSZYSTKICH Opera for all

MODA W STYLU MERCEDES-BENZ Mercedes-Benz Warsaw Fashion Weekend W połowie maja Warszawa będzie żyła modą. Goście pierwszego w kraju wydarzenia modowego pod znakiem srebrnej gwiazdy będą podziwiać kolekcje polskich i zagranicznych projektantów. Organizatorzy zaprosili też do współpracy najmodniejsze warszawskie butiki. ❚ Warsaw is going to be living and breathing fashion in mid-May. Poland’s premiere fashion event, sponsored by Mercedes, will feature the collections of Polish and foreign designers.

15–17.05, fashionweekend.pl

WARSZAWA

Wielbiciele muzyki operowej najwyższej próby nie muszą teraz starać się o bilet.

Od maja do czerwca i we wrześniu publiczność Opery Wiedeńskiej może oglądać przedstawienia pod gołym niebem na ekranie LED o pow. 50 m².

Jakość obrazu i dźwięku – śpiewająca. ❚ Opera lovers no longer have to scramble for tickets to top performances. The Vienna State Opera will be screening its performances live on a 50 m² LED video screen outside the building from May until September. maj-czerwiec, wrzesień | May–June, September, wien.info/en/music-stage-shows/opera-operetta/open-air-opera

Flawless technique and brilliant interpretation have made this pianist a worldwide star.

LANG LANG NA ŻYWO Lang Lang live Naukę gry na fortepianie rozpoczął, mając trzy lata, a już dwa lata później wygrał swój pierwszy konkurs. Dziś 32-letni chiński wirtuoz koncertuje na całym świecie, a na jego recitale trzeba rezerwować bilety z dużym wyprzedzeniem. ❚ He started playing the piano when he was three and won his first competition two years later. This 23-year old Chinese virtuoso now tours the world and his recitals are booked out months in advance.

WIEDEŃ

langlang.com/en/live

CHIŃSKIE INSPIRACJE Chinese inspirations To, jak Chiny inspirowały wielkich zachodnich projektantów mody – od Paula Poireta do Yves’a Saint Laurenta – pokazuje wystawa w nowojorskim Metropolitan Museum of Art. ❚ China has inspired great Western fashion designers – from Paul Poiret to Yves Saint Laurent – as can be seen in this exhibition at the Metropolitan Museum of Art in New York.

7.05–16.08, metmuseum.org/exhibitions/listings/2015/china-through-the-looking-glass

ARTYŚCI KRÓLOWEJ WIKTORII Queen Victoria’s artists Kunszt rzeźbiarzy epoki wiktoriańskiej, złotego okresu dla tej dziedziny sztuki, można podziwiać na wystawie w galerii Tate. w Londynie. W pracach artystów imperium, w którym słońce nigdy nie zachodziło, widać wpływy odległych kultur. ❚ Visit the Tate Gallery and see the craftsmanship of the sculptors of the Victorian age, the golden era of this discipline. These works, by artists of the British empire, bear the influences of many exotic cultures. do | until 25.05, tate.org.uk/whats-on/tate-britain/exhibition/sculpture-victorious

NOWY JORK

20

LONDYN

© M . P.

Rewolucja przemys∏owa da∏a artystom do r´ki nowe materia∏y i techniki.

Na zdj´ciu: Thomas Longmore and John Hénk, Elephant, 1889.

11

THE BEST OF

kamienie

P R EC J OZ A M A R Z E Ń precious beyond dreams NAJDROŻSZE, NAJRZADSZE, NAJBARDZIEJ ZACHWYCAJĄCE… TE KAMIENIE MOGĄ ZAWRÓCIĆ W GŁOWIE. ZWŁASZCZA W POŁĄCZENIU Z UNIKALNĄ OPRAWĄ. ❚ MOST EXPENSIVE, RAREST, EXQUISITE... THESE STONES CAN REALLY MAKE YOUR HEART BEAT HARD. ESPECIALLY WHEN SO BEAUTIFULLY ENCHASED tekst | by małgorzata t. załoga

BŁĘKIT I BIEL Blue&White Klejnot składa się z dwóch ok. 10-karatowych brylantów w dwóch kolorach. Obrączka wysadzana jest mniejszymi diamentami w szlifie bagiet. ❚ This piece contains two triangular, roughly 10 ct diamonds. The ring itself is paved in smaller baguette-cut stones Bulgari – $15 762 500

4

52,73 ct waży żółty diament oprawiony w pierścień z wianuszkiem brylantów. Cena do negocjacji. ❚ 52.73 ct is the weight of a yellow diamond enchased in a ring paved in smaller, white ones.

Price? Negotiable.

22

2

Bransoleta wysadzana diamentami i onyksami.

Oczy pantery błyszczą blaskiem szmaragdów. ❚ A bracelet paved in single-cut diamonds and calibré-cut onyx. Cat’s eyes glare with green emeralds.

Cartier, £4 521 250

3

Naszyjnik z żółtym, 407-karatowym brylantem bez skazy. ❚ A necklace with a 407 ct yellow, flawless diamond.

Mouawad, $55 m

5

GOŁĘBIA KREW Pigeon’s Blood

Owalny, prawie 30-karatowy rubin z Birmy (nazywane są gołębią krwią) okazał się najdroższym czerwonym kamieniem, jaki do tej pory sprzedano na aukcji. ❚ An oval, nearly 30 ct Burmese ruby (also known as Pigeon’s Blood Ruby) turned out to be the most expensive red gemstone ever sold at an auction.

Cartier, $7 338 462

©CREDITS

1

PANTERA WALLIS SIMPSON Wallis’s panther

THE BEST OF

6

kamienie

Z TYCH NAJRZADSZYCH Rare breed

7

171-karatowy szafir otaczają 103 brylanty w platynie. Sprzedany za 2,2 mln dol. ❚ A 171 ct Ceylon sapphire surrounded by 103 diamonds in platinum.

Sold for $2,200,000.

Ma ledwie 5 karatów, ale jest bez skazy i należy do najrzadszych różowych diamentów typu IIa. Oprawiony w towarzystwie dwóch białych diamentów. ❚ Weighing only 5 ct but flawless and type IIa, meaning this pink beauty belongs to rarest diamonds on Earth.

It’s shielded by two white diamonds.

Graff, $10 830 719

.

HEART OF THE OCEAN, CZYLI SERCE OCEANU, TO NASZYJNIK Z CYRKONIAMI WYKONANY DLA KATE WINSLET DO FILMU TITANIC. JEGO SZLACHETNE KOPIE KOSZTUJĄ NAWET 20 MLN DOL. THE ORIGINAL HEART OF THE OCEAN WAS A ZIRCONIA-IN-WHITEGOLD NECKLACE WORN BY KATE WINSLET IN TITANIC. MADE FOR JUST $10,000. IT’S REAL GEMSTONE COPIES MAY COST EVEN $20 M. DUMNY PAW Proud as Peacock Choć mierzy zaledwie 10 cm, to jedno najdroższych arcydzieł sztuki złotniczej. Brzuszek pawia tworzy 20-karatowy błękitny brylant, otoczony białymi diamentami o łącznej masie ponad 100 karatów. ❚ This little (just 10 cm) bird is one of the most expensive jewellery pieces in the world.

Peacock’s belly is a 20 ct blue diamond surrounded by white ones weighing together over 100 ct.

8

TIARA KSIĘŻNEJ VON DONNERSMARCK Princess von Donnersmarck’s tiara

Jedenaście największych szmaragdów waży w sumie ok. 500 karatów. Dziewięć z nich ma na szczycie różowe brylanty. ❚ The total weight of eleven largest smaragds is about 500 ct. Nine of them are additionally adorned with pink diamonds. $12 736 927

9

Graff, $ 100 000 000

WIELKA GWIAZDA AFRYKI The Great Star of Africa

Tak nazwano Cullinana, największy kiedykolwiek wydobyty diament świata (ponad 620 g). Uzyskano z niego 9 ogromnych brylantów i 96 mniejszych. Największy zdobi berło korony brytyjskiej. ❚ Cullinan, the largest ever diamond found, weighed over 620 g. It was cut into 9 very large and 96 smaller gemstones. The most precious (106 g) is now adorning the Sceptre of the British Crown.

24

11 Doubly Fortunate (podwójny szczęściarz) z 27 korali z jadeitu cesarskiego. ❚ Doubly Fortunate necklace made of 27 flawless imperial jade beads. $9 390 922

©CREDITS

10

megamiasta

SZANGHAJ o zmierzchu. Futurystyczne wieżowce dzielnicy finansowej nad rzeką Huangpu. ❚ SHANGHAI at dusk. Futuristic skyscrapers of the financial district along the Huangpu river.

26

©CREDITS

I N S P I R AT I O N S

METROPOLIE impressive skylines MEGAMIASTA PNĄ SIĘ W GÓRĘ W ZAWROTNYM TEMPIE. POZNAJCIE TE, KTÓRE WYGRYWAJĄ W ŚWIATOWYCH RANKINGACH NA NAJPIĘKNIEJ ZABUDOWANY HORYZONT. ❚ MEGACITIES RACE FOR THE SKY. MEET THE ONES THAT RANK BEST IN THE CONTEST FOR THE HIGHEST, MOST BEAUTIFUL SKYLINE.

©CREDITS

tekst | by małgorzata t. załoga

27

I N S P I R AT I O N S

megamiasta

© G E T T Y I M A G E S ( 2 ) , S H U T T E R S T O C K , C O R B I S / P R O F I M E D I A . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : S H U T T E R S T O C K

HONGKONG (powyżej) Z racji małej powierzchni wysokościowce pną się tu w górę na ponad 400 m. SINGAPUR już dziś wygląda jak miasto jutra dzięki takim budynkom jak Marina Bay Sands (po lewej) ze 150-metrowym basenem i parkiem na wysokości 191 m. ❚ HONG KONG (above) As the land is scarce everything goes up and up to over 400 m. SINGAPORE features such beauties as the three-tower Marina Bay Sands with a 150 m swimming pool.

28

TOKIO (powyżej) jest domem dla ok. 38 mln ludzi. Największa miejska gospodarka świata przynosi 2 bln dol. rocznie. DUBAJ – tu stoi Burdż Chalifa, najwyższy (828 m) budynek na ziemi. Można podziwiać chmury z góry. ❚ TOKYO (above) is home to 38 m people. The largest metropolitan economy is worth $ 2 trillion yearly. DUBAI has the tallest (828 m) man-made structure on Earth i.e. the Burj Khalifa. At its top you can watch the clouds from above.

29

I N S P I R AT I O N S

megamiasta

©CORBIS/PROFIMEDIA, SHUT TERSTOCK(3)

LONDYN (powyżej) Smukła, piramidalna sylwetka The Shard to symbol rewitalizacji podupadłych dzielnic. NOWY JORK – przez długie lata najwyższy był 102-piętrowy Empire State Building. Zdetronizowała go nowa wieża World Trade Center (541 m). ❚ LONDON (above) – a slender, pyramidal silhouette of The Shard is a symbol of revitalised languished districts. NEW YORK – now the tallest building in the city is the new World Trade Center (541 m).

30

STAMBUŁ (powyżej) to mieszanka historii i nowoczesności. Drapacze chmur przeplatają się z iglicami meczetów. BANGKOK – jest tu wiele wieżowców, ale nie tworzą one spójnej zabudowy. Chaos panuje też w komunikacji. Wszędzie korki i smog. ❚ ISTANBUL (above) – a mixture of old and new. Here skyscrapers stand alongside mosques. BANGKOK has many skyscrapers but no well-thought skyline. Architectural chaos causes traffic jams and smog.

31

WHY

mediolan

Mediolan

MEDIOLAN why milan

SZTUKA, ARCHITEKTURA, KUCHNIA, MODA. A TERAZ JESZCZE EXPO 2015. W MAJU MEDIOLAN TO MIEJSCE OBOWIĄZKOWE. ❚ ART, ARCHITECTURE, CUISINE, FASHION AND NOW EXPO 2015.

MILAN IS THE PLACE TO BE IN THIS MAY. tekst | by joanna smuła

PLAC PEŁEN SKARBÓW A piazza of treasures

32

Museo del Novecento przy Piazza del Duomo poświęcone jest sztuce XX w. ❚ The Museo del Novecento in Piazza del Duomo is dedicated to 20th century art.

DLA ZAKUPOHOLIKÓW For shopaholics

Na szybki lunch warto wpaść do Nobile Bistro de Milan przy Corso Venezia 45. ❚ At lunchtime, visit Nobile Bistro de Milan at Corso Venezia 45, for a quick nosh.

Do Mediolanu jeździmy na pokazy mody, zakupy i dwa razy w roku na wyprzedaże. Popularne są także multibrandowe Concept Stores, w tym najsłynniejszy Corso Como 10. ❚ Milan is also the world’s premiere destination for fashion shows, shopping and sales.

Additional attractions include multi-brand concept stores, the most famous being Corso Como 10.

© S I M E / F R E E ( 3 ) , L A I F/C Z A R N Y KOT ( 2 ) , S H U T T E RSTO C K ( 6 )

Przy Piazza del Duomo znajdują się zarówno perły architektury, m.in. marmurowa katedra Narodzin św. Marii, jak i prestiżowa galeria handlowa Galleria Vittorio Emanuele II. Zaś w Palazzo Reale trwa największa w historii wystawa poświęcona Leonardowi da Vinci. ❚ The Piazza del Duomo is full of architectural gems, such as the marble St Mary of the Nativity Cathedral and the glamorous shopping emporium Galleria Vittorio Emanuele II. The Palazzo Reale is currently presenting the world’s largest ever Leonardo da Vinci exhibition.

Pyszną kuchnia toskańską oferuje restauracja Rembrandt (Via Rembrandt 27). Pastę warto zjeść w Pasta Eat (Viale Premuda 44), a dania rybne w Ristorante Al Mozzo (Via Marghera 22).

Niech Twoje pieniądze pracują tak ciężko jak Ty! Przynieś swój kapitał do Deutsche Bank i odbierz do 20 000 zł1.

W ramach szerokiej oferty ponad 700 renomowanych funduszy inwestycyjnych Twoje pieniądze zaczną pracować – bez opłat wstępnych i z wypłatą premii już w kolejnym miesiącu po zakończeniu promocji.

Wyślij pieniądze do pracy na www.deutschebank.pl Maksymalna kwota Premii przed uwzględnieniem podatku dochodowego, jaką może uzyskać Uczestnik na warunkach Promocji. Premia stanowi 1% sumy zainwestowanych nowych środków w Fundusze Promocyjne, przy czym minimalna Premia wypłacana na warunkach Promocji wynosi 50 zł, maksymalna kwota Premii wynosi 20 000 zł. Jednocześnie Uczestnik jest zwolniony z opłaty manipulacyjnej. Szczegółowe warunki Promocji, w tym lista Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych biorących udział w Promocji, określone są w Regulaminie Promocji, dostępnym na stronie internetowej www.deutschebank.pl. Dodatkowym warunkiem wypłaty Premii jest posiadanie przez Uczestnika karty debetowej MasterCard®. Warunkiem bezzwrotnego jej zachowania jest utrzymanie odpowiedniego poziomu aktywów na funduszach inwestycyjnych otwartych, biorących udział w Promocji przez Okres Karencji wskazany w Regulaminie Promocji. Promocja dotyczy jednostek uczestnictwa w Funduszach Promocyjnych, nabytych jedynie za nowe aktywa w stosunku do salda aktywów na funduszach inwestycyjnych otwartych, dystrybuowanych przez Deutsche Bank Polska S.A., produkcie KBC Portfel VIP oraz na lokatach terminowych, a także kontach oszczędnościowych w Deutsche Bank Polska S.A., według stanu na dzień 31.03.2015 r.

Informacje zawarte w niniejszym materiale reklamowym mają charakter promocyjny i nie należy ich traktować jako porady lub rekomendacji dotyczącej instrumentu finansowego, w tym w zakresie inwestowania określonej części środków Klienta w poszczególne instrumenty finansowe. Informacje przedstawione w materiale reklamowym nie stanowią doradztwa inwestycyjnego.

Materiał nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu cywilnego i nie zawiera propozycji nabycia instrumentu finansowego. Ostateczna decyzja zawarcia transakcji należy wyłącznie do Klienta.

Inwestowanie w Fundusze wiąże się z ryzykiem poniesienia straty. Fundusze nie gwarantują osiągnięcia celu inwestycyjnego ani określonego wyniku inwestycyjnego. Wyniki historyczne nie stanowią gwarancji osiągnięcia podobnych zysków w przyszłości. Klient powinien wziąć pod uwagę fakt, że Deutsche Bank Polska S.A. jest dystrybutorem produktów inwestycyjnych i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie.

Deutsche Bank Polska S.A., al. Armii Ludowej 26, 00-609 Warszawa 1

WHY

mediolan

MODA KRÓLUJE WSZĘDZIE! Fashion in the air Obrazy na jezdni, które pokrywają włazy kanalizacyjne, zaprojektowali najwięksi włoscy projektanci mody. To elementy wystawy Sopra il Sotto (Na górze i pod spodem) przygotowanej z okazji EXPO 2015. ❚ Paintings on manhole covers, murals and roadways, all designed by some of the biggest names in Italian fashion, are part of the Sopra il Sotto (Over and Under) exhibition being held to celebrate EXPO 2015.

LOT POLECA ❚ RECOMMENDS Aleksandra Szczucka, stewardesa: Palazzo Reale gości wystawę Sztuka Lombardii od rodu Viscontich do Sforzów. ❚ Palazzo Reale is hosting an exhibition entitled Lombard Art from Visconti to Sforza.

Na modowe okazje polujmy w outletach: Salvagente (Via Fratelli Bronzetti 16), Zap Milano (Via Quintiliano 33), Etro (Via Spartaco 3).

Kanał Naviglio Grande łączący Mediolan z rzeką Ticino służył niegdyś do transportu. ❚ The Naviglio Grande canal connecting Milan with the Ticino river used to serve as a transport route.

Wystawa Sopra il Sotto to inicjatywa firmy Metroweb – producenta światłowodów. ❚ The Sopra il Sotto exhibition is an initiative of fibre optic manufacturer Metroweb.

LOT INFO WAW–MXP pon.–nd. ❚ Mo.–Su. 07.50–10.00, 16.30–18.40, 19.45–21.55 MXP–WAW pon.–nd. ❚ Mo.–Su. 07.40–09.45, 10.50–12.55, 19.30–21.35

Miło przejechać się ferrari, ale Mediolan lepiej zwiedzać pieszo lub rowerem. ❚ It’s great to drive a Ferrari, but Milan is best seen by bike or on foot.

34

Czas przelotu ❚ Flight duration 2:10

Najlepsze oferty zawsze na ❚ Best price guarantee on lot.com

© S I PA / E A ST N E W S , S H U T T E R STO C K ( 6 ) , M . P.

W Galerii Vittorio Emanuele II robi się luksusowe zakupy i spotyka ze znajomymi. Jest tu jedna z najstarszych mediolańskich restauracji – Biffi, która działa w tym miejscu już od blisko 150 lat! Fanów mody zapraszam na zakupy i spacer po Via Monte Napoleone. ❚ The Galleria Vittorio Emanuele II is the ultimate destination for upscale shopping and meeting up with friends.

Biffi, one of the oldest restaurants in Milan, has been operating continuously on these premises for nearly 150 years.

Fashionistas love to shop here and stroll down Via Monte Napoleone.

PROMOCJA

Przyszłość jest

chmurze?

Does the future rest in the cloud? w

Rozmowa z Ronaldem Binkofskim, Dyrektorem Generalnym oddziału Microsoft w Polsce Interview with Ronald Binkofski, General Manager of Microsoft Poland

DLACZEGO WŁAŚNIE CHMURA? Myślę, że przewagi wynikające z cloud computingu są już dziś oczywiste dla większości firm. Większa elastyczność, skalowalność, skrócony czas wdrożenia, gwarancja najnowszych wersji aplikacji i obniżenie kosztów – to wszystko przekonuje klientów do chmury. Pytania pojawiają się raczej w odniesieniu do konkretnych zastosowań, wyzwań regulacyjnych. Przejście do chmury ma charakter ewolucyjny, nie rewolucyjny. Niezaprzeczalne jest jednak to, że usługi chmurowe otwierają nowe możliwości, choćby mobilność w pełnym wymiarze, czyli bezpieczny dostęp do firmowych aplikacji i danych z urządzeń mobilnych. To już wystarczający argument dla większości firm.

WHY THE CLOUD? I believe the advantages that result from cloud computing are already obvious to most companies. Greater flexibility, scalability, reduced deployment time, assurance about the latest versions applications and reduced costs – all of these convince customers to use the cloud.

Questions may arise, however, about specific implementations or regulatory challenges. The transition to cloud computing is evolutionary, not revolutionary. Still there is no doubt that cloud services open a door to new opportunities, for instance the full-scale mobility, that is, accessing the company’s applications and data safely from mobile devices. This argument is already sufficient for most companies.

JAK WYGLĄDA KWESTIA BEZPIECZEŃSTWA I PRYWATNOŚCI DANYCH? Usługi chmurowe zapewniane przez globalnego dostawcę jak Microsoft to gwarancja zabezpieczeń najwyższej jakości na wielu poziomach, jakich często sam klient nie jest w stanie sobie zapewnić. Klienci mają wybór pomiędzy wariantem publicznym, prywatnym lub hybrydowym, który pozwala im dostosować architekturę systemów IT do otoczenia prawnego i regulacyjnego. Nawet w tak rygorystycznych branżach jak finansowa można czerpać z możliwości tej technologii – przykładem może być tu chmura prywatna zbudowana przez ING Services do świadczenia usług IT innym podmiotom Grupy. Ponadto Microsoft jako pierwszy duży dostawca wdrożył pierwszą na świecie międzynarodową normę poufności danych w chmurze – standard ISO 27018. Dla klientów to gwarancja, że dane są przechowywane zgodnie z ich instrukcjami, nie mają do nich dostępu niepowołane osoby, nie są wykorzystywane w celach reklamowych, a o dostępie do nich ze strony organów państwowych są informowani. Co ważne, klienci decydują także o tym, czy ich dane mają być przechowywane na terenie Unii Europejskiej.

WHAT IS THE SITUATION AS FAR AS SECURITY AND PRIVACY OF DATA ARE CONCERNED? Cloud services that are provided by such a global supplier as Microsoft guarantee security of the highest quality on multiple levels, which the client is often not able to secure on its own. Clients have a choice between the public, private or hybrid variants, which allows them to adapt the architecture of their IT systems to the legal and regulatory environment.

Even in rigorous industries, like finance, one can take advantage of the opportunities of this technology – an example can be the private cloud built by ING Services to provide IT services to other entities of the Group. In addition, Microsoft, as the first large-scale provider, has deployed the world’s first international standard for data confidentiality in the cloud – the ISO 27018 standard. For clients, this is a guarantee that the data is stored in accordance with their instructions, it cannot be accessed without authorization, it is not used for advertising purposes and they will be notified if state authorities have requested access to the data. Equally as important, the clients also decide on whether their data is to be stored on servers located in the European Union.

KTO W TAKIM RAZIE KORZYSTA JUŻ DZIŚ Z CLOUD COMPUTINGU I W JAKICH ZASTOSOWANIACH? Z rozwiązań w chmurze korzystają dzisiaj zarówno mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, jak i duże firmy, czy międzynarodowe korporacje. Jak wynika z badania Ipsos MORI przeprowadzonego w 2014 r. na zlecenie Microsoft, 52 proc. polskich MŚP korzysta co najmniej z jednej usługi chmurowej. Analizy rynkowe wskazują wprawdzie, że poziom adopcji tych rozwiązań wśród polskich dużych firm postępuje wolniej, jednak w ujęciu globalnym fakt, że już 80 procent firm z listy Fortune 500 korzysta z rozwiązań chmurowych Microsoft wyraźnie potwierdza korzyści płynące z tego modelu.

WHO, IN THAT CASE, USES CLOUD COMPUTING TODAY AND IN WHAT APPLICATIONS? Cloud solutions are now used both by micro-, small- and medium-sized businesses, as well as by large companies and international corporations. A survey commissioned by Microsoft and carried out by Ipsos MORI in 2014 says that 52% of Polish SMEs use at least one cloud service. Although market analyses indicate that the adoption of such solutions among Polish big business is progressing less quickly than among others, from a global perspective as much as 80% of Fortune 500 companies use Microsoft cloud solutions. This fact clearly proves the benefits of this model.

Obok usług wspierających produktywność i komunikację w firmach, główne zastosowania rozwiązań chmurowych Microsoft to zapewnienie usług analityki biznesowej i infrastruktury serwerowej. Ciekawe przykłady wdrożeń to Legimi, pierwsza w Polsce cyfrowa wypożyczalnia ebooków w modelu abonamentowym, czy Aviva, która w Wielkiej Brytanii wprowadziła aplikację obliczającą składkę OC na podstawie analizy stylu jazdy kierowcy – projekt wymagał ogromnych mocy obliczeniowych, które szybko zapewnił Microsoft Azure. Przyszłość jest w chmurze!

Aside from the services that support productivity and communications in businesses, the main applications of cloud solutions from Microsoft focus on providing business intelligence services and server infrastructure. Interesting case studies include Legimi, which is the first company in Poland to offer digital ebook rental as a subscription service, or Aviva, which has introduced an application in the UK that calculates MTPL (Motor Third Party Liability) premiums by analyzing a driver’s driving style. This project required a huge amount of computing power, which was quickly provided by Microsoft Azure. The future rests in the cloud!

PEOPLE AND THE WORLD

expo

LOT W PRZESZŁOŚĆ back in time WYSTAWA ŚWIATOWA EXPO JEST JAK MISTRZOSTWA ŚWIATA W PIŁCE NOŻNEJ, TYLKO BEZ PIŁKI NOŻNEJ. ❚ THE EXPO WORLD FAIR IS LIKE A FOOTBALL CHAMPIONSHIP WITHOUT THE FOOTBALL. tekst | by adam robiński

LONDYN 1851

36

PARYŻ 1889

EXPO 2015 in Milan kicked off on 1 May and will run until 31 October. The core theme is “Feeding the Planet, Energy for Life.” All very lofty and environmentallyfriendly, but don’t get your hopes up. There won’t be any “green” coalitions or documents calling for a reduction of carbon dioxide emissions. EXPO is like a catwalk on which everyone wants to shine, preferably in the reflected glory of the latest trends. The participants – or national delegations – will be promoting their achievements in technology, architecture, design and industrial output. Everything is going to be topnotch, including the setting, as countries are not just judged on their achievements, but also on their pavilions. Organisation and quality of EXPO is supervised by the Bureau of International Expositions (BIE), a body

©CORBIS/PROFIMEDIA (2)

1. Londyn, 1851. Wielka Wystawa odbyła się we wzniesionym dla niej w Hyde Parku Pałacu Kryształowym. 2. Paryż.

Na wystawę światową w 1889 r. zbudowano wieżę Eiffla. Na zdjęciu – konstrukcja jeszcze przed ukończeniem. ❚ 1. London, Great Exhibition, 1851.

Engraving of the South Transept of the Crystal Palace 2. 1887–1889.

Under construction for the Paris Exhibition of 1889, the partially built Eiffel Tower awaits its crowning tower shaft.

W

Mediolanie rozpoczęło się EXPO 2015.

Potrwa do 31 października. Hasło tej edycji to „Żywienie planety, energia dla życia”. I choć brzmi bardzo szlachetnie i ekologicznie, nie dajmy się zwieść. Nie powstaną tam żadne „zielone” koalicje ani dokumenty wzywające do ograniczenia emisji dwutlenku węgla. EXPO jest jak modowy wybieg – chodzi o to, by zabłysnąć, a jeśli uda się to zrobić w otoczce aktualnych trendów, tym lepiej.

Uczestnicy, a są nimi delegacje narodowe, chwalić się więc będą swoimi osiągnięciami z dziedzin techniki, architektury, designu i produkcji przemysłowej. Wszystko ma być „naj”, włącznie z opakowaniem – liczy się nawet pawilon, w którym jest prezentowany dorobek danego kraju. O organizację i jakość EXPO dba Międzynarodowe Biuro Wystaw Światowych (BIE), założone jeszcze w 1928 r. w efekcie umowy międzynarodowej.

Pierwsza wystawa światowa odbyła się o wiele wcześniej. W 1751 r. delegacje zjechały do Londynu. Po niej miały miejsce dwie kolejne edycje, obie w Paryżu – w 1798 i 1802 r. Jednak za pierwszą naprawdę świato-

NOWY JORK 1964

wą wystawę uznaje się tę londyńską z 1851 r., nazwaną potem Wielką Wystawą. Odbyła się w specjalnie w tym celu zaprojektowanym Pałacu Kryształowym zbudowanym ze stali i szkła, dziś już nieistniejącym. Budynek był sensacją. Do jego budowy zużyto m.in. 4,5 tys. ton żelaza i prawie 300 tys. tafli szkła. Odwiedzający wystawę mogli jako pierwsi korzystać z publicznych szaletów.

Od tego momentu zaczęła się rywalizacja między państwami organizującymi imprezę. Każde chciało zaprezentować się lepiej, nowocześniej, bardziej światowo od poprzednika. Najlepszym tego dowodem jest paryska wieża Eiffla, wybudowana na potrzeby wystawy w 1889 r., dziś wizytówka francuskiej stolicy. Ten miastotwórczy zamęt towarzyszy też współczesnym wystawom. Na 1998 rok Lizbona wybudowała właściwie całą nową dzielnicę z dworcem kolejowym, linią metra i słynnym mostem Vasco da Gama.

Swoje miejsce w historii wystaw ma też Polska. Pierwszy raz zaprezentowaliśmy się na niej w 1933 r. Z kolei w 1944 r. EXPO miało gościć w Warszawie – przygotowano plany zagospodarowania terenów na prawym brzegu Wisły. Na cześć wystawy międzynarodowe nazwy nadano ulicom kiełkującej wówczas zabudowie Saskiej Kępy. Te plany przekreśliła jednak wojna.

Teraz mamy Mediolan, w 2017 r. na EXPO zaprosi Kazachstan, a w 2020 r. prawdziwa światowa stolica technologicznego rozbuchania i bogactwa – Dubaj. ■

established under an international agreement in 1928.

The first world fair was held in 1751, when national delegations convened in London. The next two fairs were held in Paris in 1798 and 1802, but the first real world fair was the Great Exhibition held in London in 1851.

This was held at a specially designed building known as the Crystal Palace, which was made of steel and glass, but which has sadly not survived. The building aroused a great deal of interest. 4,500 tonnes of steel and almost 300,000 glass plates went into its construction. It also boasted the first major installation of public toilets.

After London, the countries that stage the expo began to compete with each other – every city wanted to appear grander, more modern, and more global than the previous host. This is best illustrated by the Eiffel Tower in Paris, which was erected as the entrance to the 1889 World’s Fair and which has since become an icon of the city. This city-shaping mania is also in evidence at modern expos. Lisbon built a whole new district complete with a railway station, a new metro line and the famous Vasco da Gama Bridge in preparation for the 1998 EXPO. Poland also has its place in the history of world fairs. Our flag was first raised at the 1933 World’s Fair and Warsaw was due to host the event in 1944. It was to be held on the right bank of the Vistula, where the National Stadium now stands. All these plans were cancelled by the war.

This year it is being held in Milan, in 2017 it will be held in Kazakhstan, and in 2020 it will be held in the world capital of technological flamboyance and wealth – Dubai. ■

Nowy Jork, 1964/1965.

Wystawę pod hasłem „Pokój poprzez zrozumienie” zadedykowano „osiągnięciom człowieka na malejącym globie i w poszerzającym się wszechświecie”.

Jej symbolem był stalowy model Ziemi – Unisphere. ❚ New York, 1964/1965. The fair’s theme was “Peace Through Understanding”, dedicated to “Man’s Achievement on a Shrinking Globe in an Expanding Universe”. The theme was symbolized by a stainless-steel model of the earth called the Unisphere.

Na EXPO w 1937 r. polski pawilon został jednym z trzech najwyżej ocenianych. Wystawa w Hanowerze (2000 r.) była triumfem projektu Wojciecha Obtułowicza, łączącego przestrzeń i zieleń z surowością stali i betonu.W Szanghaju zachwycała ażurowa konstrukcja łowickiej wycinanki.

POLSKA NA EXPO

©CORBIS/PROFIMEDIA, 2PM

Poland at the EXPO

Pawilon na EXPO 2015 został zaprojektowany przez zespół 2pm Piotr Musiałowski. Projekt nawiązuje do jednego z najsławniejszych produktów polskiego rolnictwa – jabłka. Pawilon będzie miał ażurową konstrukcję z drewnianych modułów powtarzających motyw skrzynki na jabłka. ❚ The pavilion for the EXPO 2015 was designed by the 2pm Piotr Musiałowski team. The design responds to the motto of the fair and is a reference to one of the most well-known Polish food products, namely the apple. The pavilion will have a lace structure made of wooden modules resembling apple crates.

37

izrael

©CREDITS

JOURNEY OF THE LIFETIME

IZRAEL NA LITERĘ Z

©CREDITS

the three “S’s” of israel PO CO ODWIEDZIĆ IZRAEL? POWODÓW JEST TYLE, ILE LITER W ALFABECIE, CO ZNACZY, ŻE IZRAEL ODWIEDZA SIĘ, BY TAK RZEC, PO WSZYSTKO. LITERA „Z” JEST JEDNĄ Z LEPSZYCH, BO BARDZO POJEMNYCH. ODWIEDŹ IZRAEL, ŻEBY: ZWIEDZIĆ, ZJEŚĆ, ZABAWIĆ SIĘ. ❚ WHAT MAKES ISRAEL WORTH VISITING? THERE ARE AS MANY REASONS AS THERE ARE LETTERS IN THE ALPHABET, I.E. THERE IS LITERALLY EVERYTHING TO SEE IN ISRAEL. THE LETTER “S” WILL SERVE US BEST AS IT IS SOMETHING OF A CATCH- ALL. COME TO ISRAEL FOR SIGHTSEEING, SAVOURING FOOD AND SWINGING PARTIES. tekst | by paweł smoleński

39

Jerozolima. Jeden z bazarów na Starym Mieście. Obok: Sanktuarium Księgi w Muzeum Narodowym Izraela.

Tu są przechowywane odnalezione w Qumran zwoje znad Morza Martwego. Na poprzedniej stronie: Ściana Płaczu, pozostałość drugiej świątyni jerozolimskiej, podzielona jest na część dla mężczyzn i dla kobiet. ❚ Jerusalem. One of the many street markets in the Old Town. Far top right: The Shrine of the Book at the National Museum of Israel. It houses the Dead Sea Scrolls.

The previous page: The Wailing Wall, the remains of the Second Temple Mount, is divided into two separate parts, for women and men.

40

ZWIEDZIĆ Z tym jest największy kłopot, gdyż w Izraelu właściwie nie ma miejsc nieinteresujących. A więc Jerozolima w obrębie murów, z bramami Starego Miasta i plątaniną wąskich uliczek zamienionych w arabskie targowisko, ze Ścianą Płaczu, z ogrodami meczetów Al-Aksa i Kopułą na Skale, z Bazyliką Grobu i kościołami niemal wszystkich chrześcijańskich wyznań. Lecz za murami jest przecież Wzgórze Oliwne z ogrodem Getsemani, Wieczernikiem, pierwszym w Jerozolimie miejscem spotkań gminy chrześcijańskiej, pod którym znajduje się grób króla Dawida, zdobywcy miasta. A i w kolonialnej Jerozolimie też jest wiele do zobaczenia, np. hotel King David lub budynek YMCA. Oraz – rzecz jasna – Jad Waszem, instytut-muzeum poświęcony ofia­rom Holocaustu z ogrodem, gdzie rosną drzewka upamiętniające Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Na północy Izraela trzeba pojechać do Akko, gdzie jest twierdza krzyżowców z imponującymi podziemiami.

W czasie brytyjskiego mandatu służyły za więzienie – trzymano w nim Żydów walczących o niepodległość.

W Tel Awiwie jest starożytna Jafa, z pięknie odrestaurowaną starówką, urokliwym portem rybackim i kościołem postawionym w miejscu, gdzie św. Piotr miał widzenie zezwalające chrześcijanom na jedzenie wieprzowiny. Trzeba pospacerować telawiwskimi bulwarami, największym na świecie skupiskiem architektury w stylu Bauhaus. Zajrzeć do Muzeum Diaspory. A kiedy znudzi się historia i architektura, wybrać się na pustynię Ne-

izrael

SIGHTSEEING You are going to find yourself spoilt for choice, as there are simply no uninteresting places in Israel. There is the walled city of Jerusalem with the Old City gates, an Arab souk comprising a dense warren of narrow lanes, the Western Wall, the Al Aqsa and Dome of the Rock mosques and nearby gardens, the Church of the Holy Sepulchre, and churches of almost every Christian denomination. Beyond the gates are the Mount of Olives and the Garden of Gethsemane, and the Cenacle, the first meeting place of the Christian community in Jerusalem, beneath which is buried King David. There are also plenty of things to see in colonial Jerusalem – the King David Hotel and the YMCA building being just two. Another thing you shouldn’t miss is Yad Vashem, the Holocaust museum and memorial. The trees in the garden were planted in honour of the Righteous Among the Nations.

Acre, with its imposing Crusader fortress, is a must-see in northern Israel. Jews fighting for independence were detained in the impressive subterranean corridors in the days of the British Mandate. Not far from Tel Aviv is the ancient city of Jaffa with its meticulously restored old town and picturesque fishing port.

A church stands on the site where Saint Peter had a vision that told him that it was permissible for Christians to eat pork. Take a stroll down the boulevards of Tel Aviv, which boasts the largest collection of Bauhaus buildings in the world, and drop in to

© C O R B I S / P R O F I M E D I A ( 2 ) , G E T T Y I M A G E S , S H U T T E R S T O C K . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : A G E F O T O S T O C K / B E W

JOURNEY OF THE LIFETIME

W IZRAELU WARTO POJECHAĆ W KAŻDY NIEMAL ZAKĄTEK. DOCENIMY WÓWCZAS SKROMNE ROZMIARY TEGO KRAJU. OKAŻE SIĘ, ŻE WSZĘDZIE JEST STOSUNKOWO BLISKO. ALMOST EVERY PART OF ISRAEL IS WORTH VISITING. AND YOU CAN BE THANKFUL THAT THIS IS A SMALL COUNTRY, SO THAT EVERYTHING IS RELATIVELY CLOSE.

gew, miejsce z naprawdę dziką przyrodą, i odwiedzić jeden ze znajdujących się tam kibuców, żeby zobaczyć, jak można zamienić suchy piasek w kwitnące ogrody.

Pojechać nad Morze Martwe i wykąpać się w słonej wodzie. Albo pospacerować nad Jeziorem Galilejskim.

Słowem – w Izraelu warto zwiedzić każdy niemal zakątek. Docenimy wówczas skromne rozmiary tego kraju.

Okaże się, że wszędzie jest stosunkowo blisko.

ZJEŚĆ Jeśli ktoś ma nadzieję, że w Izraelu rozsmakuje się w tradycyjnych potrawach kuchni wschodnioeuropejskich, może się rozczarować. Wprawdzie państwo zostało stworzone przez emigrantów z naszej części świata, lecz w pojedynku na pomysły kulinarne Żydzi z Polski, Ukrainy lub Rosji przegrali przez nokaut z Żydami z Maroka, Iraku lub Jemenu oraz z kuchnia arabską. I generalnie dobrze się stało, gdyż dzięki temu starciu kuchnia izraelska należy bezapelacyjnie do najlepszych na świecie. Nie ma sensu rozstrzygać, czy falafel albo humus jest bardziej arabski, czy izraelski. To samo zresztą

the Jewish Diaspora Museum. Once you have had your fill of history and architecture, you can always venture into the Negev Desert to explore the wildlife or visit a kibbutz and see how an arid desert can be transformed into blooming greenery. Take a drive to the Dead Sea and dive into its salty waters, or take a walk around the Sea of Galilee. In summary, almost every part of Israel is worth visiting. And you can be thankful that this is a small country, so that everything is relatively close.

Kopuła na Skale, jedno z najważniejszych muzułmańskich sanktuariów, położone na Wzgórzu Świątynnym.

Obok: Bar micwa. ❚ The Dome of the Rock – one of the most importsnt Muslim churches located on the Temple Mount.

To the right: A Bar Mitzva celebration.

SAVOURING FOOD If you are expecting to find traditional Eastern European dishes in Israel, you might be in for a disappointment. This country might have been founded

by Jewish immigrants from Poland, Ukraine and Russia, but their coreligionists from Morocco, Iraq and Yemen, together with the local Arabs, have definitely put them in the shade when it comes to cooking.

This has turned out for the best, as this cultural collision has made Israeli cuisine one of the most highly

41

KIEDY ZNUDZĄ SIĘ HISTORIA I ARCHITEKTURA, WARTO WYBRAĆ SIĘ NA PUSTYNIĘ NEGEW Z DZIKĄ PRZYRODĄ.

ONCE YOU HAVE HAD YOUR FILL OF HISTORY AND ARCHITECTURE, YOU CAN ALWAYS VENTURE INTO THE NEGEV DESERT TO EXPLORE THE WILDLIFE.

Masada – zbudowana przez Heroda Wielkiego na szczycie płaskowyżu na skraju Pustyni Judejskiej twierdza, w której w 73 r.

960 żydowskich zelotów broniło się przed Rzymianami. ❚ Masada – fortifications erected

by Herod the Great on the top of an isolated rock plateu in the Judean Desert where in 73 AD, 960 Jewisz zealots defended themselves against the Romans.

42

dotyczy szakszuki, czyli jaj sadzonych razem z pomidorami, albo babaganusz, pasty z sezamu i bakłażana.

Wszystko to jest po prostu pyszne. A jeśli podróż rzuci nas nad Jezioro Galilejskie, koniecznie spróbujmy ryby św. Piotra, gatunku słodkowodnej flądry, która występuje tylko tam.

Przestroga brzmi: jeśli chcemy coś zjeść, unikajmy jak ognia miejsc takich jak jerozolimskie Stare Miasto lub starówka w Akko. Knajp i knajpeczek znajdziemy tam setki, naganiacze będą nam proponować szczególnie atrakcyjne dania oraz zachęcać niską ceną, zaś efekt będzie zazwyczaj mizerny: jedzenie takie sobie za astronomiczne pieniądze. Już lepiej znaleźć uliczną dziuplę z falafelami lub humusem, zaś np. w Jafie wyjść poza uliczki oblegane przez turystów, przysiąść w dowolnej arabskiej restauracyjce, zapytać kelnera, co akurat dzisiaj poleca, lub rozejrzeć się wokół i zobaczyć, co jedzą

izrael

regarded in the world.

There is no point to all those endless disputes as to whether falafel and hummus are Arab or Israeli inventions. Ditto for shakshouka, a dish made from eggs poached in a tomato sauce, and baba ghanoush, a sesame and eggplant dip. Everything here is delicious.

And if the Sea of Galilee is on your itinerary, be sure to try St Peter’s fish, a freshwater flounder variety that is only found only there.

Caution: if you really want to eat well, steer clear of places like the Jerusalem Old Town and Acre. There might be hundreds of eateries, you might be offered incredibly attractive dishes at low prices by insistent barkers, but the results are likely to be miserable. The food will be fair to middling and the price tag will be exorbitant. It’s much better to find a hole-in-the-wall serving falafel or hummus.

If you are in Jaffa, leave the narrow streets and their hordes of tourists, sit down in any Arab restaurant, and either ask the waiter for a recommendation or look around and see what everyone else is eating.

In Jerusalem, gourmet tourists head for the Mahane Yehuda Market on Jaffa Road to combine sightseeing and dining. The market is a veritable hodgepodge of aromas and colours and is always crowded with tourists and locals doing their daily shopping.

©CORBIS/PROFIMEDIA

JOURNEY OF THE LIFETIME

Nie chowaj się przed

światłem

Okularowe soczewki fotochromowe HOYA Sensity.

Wrażliwe na światło. Czułe dla oczu.

Przebywanie w jasnym świetle jeszcze nigdy nie było tak komfortowe. Niezależnie od pory roku, światłoczułe soczewki okularowe HOYA Sensity błyskawicznie przyciemniają się, gdy przebywasz na zewnątrz i równie szybko rozjaśniają się, uzyskując całkowitą przejrzystość wewnątrz pomieszczeń, dodatkowo w pełni chroniąc oczy przed szkodliwym promieniowaniem UV.

W trosce o Twoje oczy www.sensitylenses.eu

Elektryzujące odcienie Bronze Brown i Silver Grey wpisują się w trendy kolorystyczne okularów przeciwsłonecznych, podkreślając styl osoby, która je nosi. Czy potrzebujesz czegoś więcej?

Soczewki okularowe HOYA Sensity dostępne są w salonach optycznych.

miejscowi. Prawdziwa orgia smaków gwarantowana.

Zaś w Jerozolimie miejscem pielgrzymek łasuchów jest targ Mahane Yehuda przy ulicy Jafskiej w centrum miasta, gdzie znakomicie można połączyć zwiedzanie z zajadaniem się. Zawsze tłoczny, pełen zapachów i barw; turystów tam prawie tylu, ilu klientów, którzy przyszli po zakupy. Jednak tamtejsi kucharze w dziesiątkach małych barków nie zapomnieli, jak się gotuje. A i objeść się samymi przystawkami można po same uszy.

Nocne życie na plaży Tsfoni w Tel Awiwie.

Obok: Tradycyjna izraelska ceramika na pamiątkę z podróży.

Na sąsiedniej stronie: Wschód słońca nad Tel Awiwem. ❚ Top right: Nightlife on Tsfoni beach in Tel Aviv.

Top: Traditional Israeli pottery is a perfect souvenir. The opposite page: Sunrise over Tel Aviv.

44

ZABAWIĆ SIĘ Izraelski dzień przeznaczmy na zwiedzanie, pamiętając, że tutejsze słońce zwali z nóg najbardziej zawziętego turystę. Albo – na byczenie się na plażach. Trudno wskazać jakąś szczególną, gdyż wszystkie – od Akko na północy po Aszkelon przy granicy ze Strefą Gazy – wydają się jednako kuszące: czyste, szerokie.

Lecz noc zostawmy na pląsy, zwłaszcza w Tel Awiwie, izraelskiej, a może wszechświatowej stolicy klubów, gdyż lokali na metr kwadratowy jest tam więcej niż w Nowym Jorku lub Paryżu. Tango zaczniemy w Newe Tzedek (osiedle powstałe, zanim zbudowano Tel Awiw; teraz to dzielnica w centrum miasta). Domy ledwie dwupiętrowe, uliczki wąskie, galerii i knajp w bród. Nad knajpami mieszkają artyści, postrzeleńcy, ludzie zupełnie zwyczajni i oryginałowie. Jeden z nich ma muzeum plażowej kometki i własny róg na jednej z ulic, gdzie sprzedaje sklejkowe rakietki i lotki. Jego ulubiony kot (kotów ma ponoć z tuzin) miał swój balkon, gdzie innym kotom został wstęp wzbroniony. Nazywano go Królem Kotem.

Wysiadywał ponad ulicą i lustrował zaułki dzielnicy.

Nad Newe Tzedek wiszą wysokościowce telawiwskiego Manhattanu, ale sama dzielnica to zabytek, więc właści-

izrael

SWINGING PARTIES IIsrael is best left for sightseeing during the day. But remember to apply sun screen and wear a hat. The sun here is more than a match for even the most determined tourist. One alternative is to laze on the beach. It’s hard to recommend one as they are all – from Acre in the north to Ashkelon near the Gaza border – wide, pristine and temping.

The nighttime is the right time for dancing , especially in Tel Aviv, the club capital of Israel, if not the world.

This city has more clubs per square metre than New York or Paris.

Let’s start in Neve Tzedek (a neighbourhood that was built before Tel Aviv and now lies in the heart of the city). Houses – few of which are more than two storeys – and narrow streets packed with galleries and hangouts. The apartments upstairs house a motley of artists and straight, eccentric and downright crazy people. One runs a makeshift beach badminton museum on a street corner where he sells plywood rackets and shuttlecocks. His favourite cat (he has a dozen) had a balcony all to itself. He called the animal the Cat King. He sat above the street and kept watch over all the nooks and crannies of the neighbourhood.

Neve Tzedek stands in the shadow of skyscrapers, but the district itself is historical and owners spend a fortune on maintenance. People say that they are lucky.

If you had bought a shack for a hundred thousand

©SHUT TERSTOCK , CORBIS/PROFIMEDIA, GET TYIMAGES

JOURNEY OF THE LIFETIME

WSZYSTKIE IZRAELSKIE PLAŻE, OD AKKO NA PÓŁNOCY PO ASZKELON PRZY GRANICY ZE STREFĄ GAZY, WYDAJĄ SIĘ JEDNAKO KUSZĄCE: CZYSTE I SZEROKIE. PAMIĘTAJMY JEDNAK, ŻE SŁOŃCE ZWALA TU Z NÓG. ALL ISRAELI BEACHES, FROM ACRE IN THE NORTH TO ASHKELON NEAR THE GAZA BORDER, ARE EQUALLY TEMPTING. BUT REMEMBER TO WEAR SUNSCREEN.

REKLAMA

©CREDITS

ENE POREM ACCUM EXPERFERAT LA NAM NITEM FACIT PARUM QUO EA VOLORES A A NE LAUT EXPLIQU ATINCTEMQ EXPERFERAT LA NAM NITEM UAM NECUSCI PIENIMINT, SEQUI IPSAPI ET LACCAT A ALIGEE VOLESTO IN RES DIT ASIN NEM SIM DIGENDIT EPEL EXCERUPTUR AUT QUAM ILIS NOSSINVERUM VENDIC TEM IUR, IUNT UT REM ID UT ET EXPLIBEAT EUM INTIOSSIME CORATEM SENIMPORPOST EUM

45

JOURNEY OF THE LIFETIME

Plaża w Ein Bokek, nad południowo-zachodnim brzegiem Morza Martwego. ❚ The beach in Ein Bokek on the south-western shore of the Dead Sea.

Za zbiór reportaży Izrael już nie frunie Paweł Smoleński otrzymał Nagrodę im. Beaty Pawlak.

46

ciele wydają fortunę na utrzymanie domów. Mówi się, że i tak mają dobrze, bo jeśli ktoś ze 20 lat temu kupił tu barak za sto tysięcy, dzisiaj sprzeda go za kilka milionów i jeszcze pocałują go w rękę. W jednej z kamieniczek jest restauracja Nana. Przychodzi się tam po romantyczną atmosferę cichej kolacji, na dobre jedzenie (na ścianach wiszą dziesiątki dyplomów) oraz… z powodu toalet.

Nie są to zwyczajne kibelki, lecz połączenie pokojów wypoczynkowych z nieźle zaopatrzoną biblioteką, a wszędzie mruczy relaksacyjna muzyka.

Noc można spędzić w np. w klubie Ashmoret, gwarnym i ciasnym, z ostrą muzyką, który reklamuje się, że jest „hetero friendly”. W Nanuszce, znakomitej na dziewczyńskie party. W La Terrasse, dla obcych szczególnie ciekawym, jako że jest to klub koszerny, respektujący wszystkie reguły, tak dotyczące kuchni, jak i obyczaju.

Wszędzie nastawmy się na znakomitą zabawę, póki nie dopadnie nas żal, że izraelska noc trwa tak długo jak polska, czyli zdecydowanie za krótko. ■

PAWEŁ SMOLEŃSKI

izrael

twenty years ago, you could now sell it for a few million and the buyer would still be getting a good deal.

Nan’s restaurant is ensconced in one of these houses.

This is a perfect place for a quiet romantic dinner.

The food is exquisite (as the dozens of diplomas lining the walls will tell you) and the restrooms are something else. These are no ordinary toilets. They have a well-stocked library and mellow relaxation music plays in the background.

You can party all night at the Ashmoret – a loud and crowded venue that plays fierce music and bills itself as “hetero friendly” – or the Nanuchka, which is the place to go for all-girl parties. La Terrasse is of particular interest to foreigners, as it is kosher, i.e. all the Jewish dietary and customary laws are observed.

Brace yourself for a fun time. You are going to regret the fact that nighttime in Israeli is just as long as in is in Poland, i.e. it is way too short. ■

Reporter, publicysta, dziennikarz Gazety Wyborczej, wcześniej współpracownik pism drugiego obiegu. Kilkanaście jego reportaży opublikowała paryska Kultura. Laureat wielu reporterskich nagród. ❚ Reporter, Gazeta Wyborcza journalist. Has won numerous awards, including the Beata Pawlak Award for a collection of reportage entitled Izrael już nie frunie.

I truly believe that Israel is the energy center of the world. If we can all live together in harmony in this place, then we can live in peace all over the world.

Madonna

2 1 3

Nigdzie indziej nie ma tylu atrakcyjnych rozrywek, galerii, koncertów i restauracji, co w Tel Awiwie!

Nowhere else will you find as many entertainment opportunities, art galleries and restaurants as in Tel Aviv!

Aleksandra Szczucka, stewardesa PLL LOT, poleca w Tel Awiwie: ❚ Aleksandra Szczucka, a LOT Polish Airlines flight attendans recommends these sites in Tel Aviv:

CO ZWIEDZIĆ What to see 1 HACARMEL MARKET ■

Największy bazar z żywnością. ❚ The largest food market in the city.

Allenby, King George, Sheinkin streets, Tel Aviv

2 TEL AVIV MUSEUM OF ART ■

Muzeum posiada bogatą kolekcję sztuki klasycznej i współczesnej, zwłaszcza izraelskiej. ❚ The museum boasts a large collection of classic and contemporary art including local art exhibits.

Sderot Sha’ul HaMelech 27, Tel Aviv-Yafo, 61332012

3 RAMAT GAN SAFARI PARK ■

© C O R B I S / P RO F I M E D I A ( 2 ) , S H U T T E R STO C K ( 4 ) , M . P.

Największa na Bliskim Wschodzie kolekcja dzikich zwierząt w ludzkiej pieczy. ❚ The largest collection of wildlife in human care in the Middle East.

Bernstein Street, Ramat Gan, Tel Aviv

GDZIE NOCOWAĆ Where to sleep ■ RENAISSANCE TEL AVIV HOTEL

Z niesamowitym widokiem na Morze Śródziemne. ❚ This hotel has the most fantastic view of the Mediterranean Sea. 121 Hayarkon Street, Tel Aviv 63453

■ ISROTEL TOWER HOTEL

W doskonałym punkcie w centrum miasta.

Idealny na wyjazd biznesowy. ❚ Excellent central location makes it the perfect hotel for a business trip.

78 Hayarkon St., Tel Aviv 63432

GDZIE ZJEŚĆ Where to eat ■ MIZLALA

Kuchnia regionalna i najlepsze owoce morza. ❚ Regional cuisine, best seafood in the city.

Nahalat Binyamin 57, Tel Aviv

■ PORT SAID

Najlepsze bliskowschodnie smaki. ❚ Best Middle-Eastern flavours.

Har Sinai 5, Tel Aviv

■ SHENKIN HOTEL

Na romantyczny wypad dla par. ❚ Ideal for a romantic weekend for two.

21 Brener Street, Tel Aviv 63826

■ GALILEO MINI HOTEL

Dla osób, które chcą poczuć klimat miasta. ❚ For those who like to stay at the heart of a city.

8 Hilel Hazaken Street, Tel Aviv 63309

■ PRIMA CITY HOTEL TEL AVIV Na wyjazd większą grupą. ❚ For a group stay.

9 Mapu St, Tel Aviv 63577

■ ALEXANDER TEL AVIV HOTEL

Luksusowy dizajnerski hotel przy plaży w widokiem na Morze Śródziemne. ❚ A luxury designed hotel located on the beach overlooking the beautiful Mediterranean sea.

Havakuk HaNavi Street 3, Tel Aviv-Jafa

LOT INFO WAW–TLV pon., wt., czw., sob., nd. ❚ Mo., Tue., Thu., Sat., Su. 22.55–03.50 (+1) TLV–WAW pon., wt., czw., sob., nd. ❚ Mo., Tue., Thu., Sat., Su. 06.00–08.55, Czas przelotu ❚ Flight duration 3:55

Najlepsze oferty zawsze na ❚ Best price guarantee on lot.com

47

GOOD LIFE

technologia

NOWE JEST DOBRE new means good

48

ŚWIAT JUŻ NIE DZIELI SIĘ NA REALNY I WIRTUALNY – JEDEN WYNIKA Z DRUGIEGO, A WRĘCZ SĄ JUŻ NIEMOŻLIWE BEZ SIEBIE. NIEMOŻLIWE DLA WSPÓŁCZEŚNIE ŻYJĄCEGO, PRACUJĄCEGO LUB UCZĄCEGO SIĘ CZŁOWIEKA. ❚ WE NO LONGER DIVIDE THE WORLD INTO THE REAL AND THE VIRTUAL. THE TWO DOMAINS ARE MERGING AND PERVADING EACH OTHER. IT MAY EVEN BE THAT ONE CANNOT LIVE WITHOUT THE OTHER – AT LEAST NOT FOR ANY CONTEMPORARY WORKING OR LEARNING PERSON. tekst | by renata mazurowska rysunki | illustrations ksenia berezowska

P

odobno nasi dziadkowie spotykali w ciągu całego życia tylu ludzi, ilu my teraz w ciągu tygodnia. To bardzo możliwe – dla nich wielkim światem była często najbliższa większa wioska, nie mówiąc już o powiatowym czy wojewódzkim mieście. Dla przyjemności mało kto podróżował, życie toczyło się w małych społecznościach i było dużo prostsze, choć wcale nie lżejsze od dzisiejszego. Rytm dnia i nocy wyznaczały wschody i zachody słońca, do pracy wzywał kogut, zmienność w dość przewidywalnym świecie wyznaczały pory roku. ŚWIAT PĘDZI NAPRZÓD To, co od zawsze mnie zachwyca w internecie, to dostęp do wiedzy – czuję się jak w ogromnej bibliotece z tysiącami półek, milionami książek, bilionami tekstów. W domu moich dziadków takim oknem na świat było kiedyś radio – pierwsze i długo jedyne w wiosce.

Głos i obraz przekazywany w czasie rzeczywistym na wszystkie strony świata – kto by pomyślał 100 lat temu, że to w ogóle możliwe?! Dziś nikt się nad tym nie zastanawia. Technologie, konstruowane dla wojska i służb specjalnych, są szeroko stosowanym narzędziem.

Nie mniej niż dostępność podoba mi się demokracja internetu – każdy może zamieszczać w sieci co chce; ma to dobre i złe skutki, ale sama idea, przyznają państwo, jest szlachetna. Nie brak miejsca dla fascynatów starych mebli i dla zbieraczy bawarskich kufli, dla modowych blogerek i hodowców jamników. Ukojenie i zrozumienie znajdą bliscy chorych osób, a i sami chorzy otrzymają informacje i wsparcie. W internecie skrzykną się aktywiści, ale i zapracowane matki.

Cudowne jest i to, że zanim wyjadę na wakacje, mogę podróż zacząć już dziś, tu, na kanapie. Po prostu klik – i jestem w Paryżu. Bukuję bilet na samolot i miejsce w hotelu, planuję wizyty w muzeach i rejs po Sekwanie. Już tam jestem, nie ruszając się z miejsca.

AKTYWNI DO SETKI Średnia wieku wciąż się wydłuża i dziś nie powinni dziwić aktywni internetowo osiem-

We are said to meet as many people in a week as our grandparents did in their entire lifetimes. This is very plausible. Their world only extended as far as the nearest big village – forget about the capital of the county or the province. Travelling for pleasure was a rarity as life was lived in close-knit communities. Things were much simpler – but by no means easier – than now.

The rhythm of life was governed by sunrise and sunset, and the rooster summoned people to work. The only variations in this predictable world were seasonal ones.

THE WORLD IS RACING FORWARD One thing that never ceases to amaze me about the Internet is the access it provides to knowledge. I feel as if I am in a gigantic library with thousands of shelves, millions of books and billions of texts. The window to the world in my grandparents’ house was the radio – the first and for a long time the only radio in the village.

Sounds and images are broadcast to the most distant parts of the world in real time. Who would have thought that possible a hundred years ago? Technologies designed for the military and special services have become general tools for the general public.

I like the democracy of the Internet as much as I do its availability. Anyone can post anything online. This obviously has its pluses and minuses, but there is no denying that the idea itself is a noble one. The Internet is a meeting place lovers of old furniture, collectors of Bavarian steins, fashion bloggers and dachshund breeders.

Friends and relatives of seriously ill people can find solace and understanding, while the patients themselves can get information and support. The Internet is also a place where campaigners, activists and overworked mothers can band together.

Another amazing thing is that I can start my holidays on my sofa, before I actually go anywhere. One click and I’m in Paris. I can book my plane tickets and my hotel room, and then schedule a few museum visits and a Seine cruise.

49

GOOD LIFE

technologia

dziesięciolatkowie. Ludzie dojrzali mają wiele kapitałów do podzielenia – wiedzę i wolny czas. Jakość życia na emeryturze, dzięki nowym technologiom, znacznie się poprawia. Korzystając z nich, seniorzy mogą być w kontakcie z bliskimi, ale i z całym światem. Mój teść, 87-latek, ma konto na Facebooku, pisze maile, rozmawia przez Skype’a z rodziną w Rosji i w Anglii. W internecie przegląda najnowsze wydania tygodników, ale także śledzi postępy wnuków w jeździe na nartach, gdy ci spędzają ferie w Alpach. Na 85. urodziny dostał tablet!

Autorzy kampanii „Aktywni do setki” doceniają potencjał seniorów i chcą wykorzystać nie tylko ich wolny

ACTIVE CENTENARIANS Average life expectancy is increasing, so it should come as no surprise that there are octogenarian Internet users. Elderly people have a wealth of capital to share in terms of knowledge and time. New technologies have greatly improved quality of life for retirees. By tapping into new technologies, senior citizens can stave off depression and keep in touch with their nearest and dearest as well as the world at large. My 87-year-old father-in-law has his own Facebook account. He writes and reads emails and chats to his relatives in Russia and England on Skype. Television is not his only window to the world – he surfs the Internet to browse the latest editions of various magazines, and to monitor the skiing progress of his grandsons, who are spending their winter break in the Alps.

The initiators of the “Active Centenarians” campaign are only too aware of the potential of senior citizens, and are keen to make use of their free time and their need to be useful. To this end they came up with the idea of “competence volunteering”, i.e. pensioners utilise and share their longstanding professional experience on a voluntary basis using new technologies and special tablets.

THE INTERNET OF THINGS Whenever your tablet or smartphone is searching for the nearest active wi-fi network, you are participating in yet another stage of the global evolution – the Internet of Things.

This relatively new concept implies interconnectivity of various objects to enable data exchange. It offers access to all sorts of data from any given device. You can switch any piece of home equipment on or off while at work, and set the temperature in various rooms. This technology will enable us to remotely control the condition of patients connected to medical devices, troubleshoot production lines from anywhere in the world, and get the fridge to tell the grocery store which products are running low. We will not only be able to communicate with each other, but with the things we own as well. Ikea has introduced furniture with integrated wireless charging pads and wireless charging technology for mobile devices. This will obviously come in handy in offices where tangles of cables not only look unsightly but pose a logistical obstacle to interior design.

THE WORLD AT YOUR FINGERTIPS You might well complain that we are addicted to devices – that we do not initiate eye contact on the underground, in queues or on planes – but new technologies

50

czas, ale i potrzebę bycia użytecznymi. Dlatego powstał pomysł „wolontariatu kompetencyjnego” – osoby na emeryturze mogą wykorzystać swoje doświadczenia zawodowe i dzielić się nimi przy użyciu nowych technologii i przeznaczonych do tej akcji tabletów.

INTERNET RZECZY Gdy twój tablet lub smartfon wyszukuje aktywnej w pobliżu sieci wi-fi, to uczestniczysz w kolejnym już etapie globalnej ewolucji, czyli „internecie rzeczy” (inter­net of things). Ta stosunkowa nowa idea polega m.in. na tym, by łączyć urządzenia i wymieniać dane między nimi. Pozwala to na przykład włączyć lub wyłączyć jakieś urządzenia w domu, gdy jesteśmy w pracy, regulować temperaturę w pomieszczeniach, ale w przyszłości technika ta pozwoli także monitorować na odległość np. stan chorych podłączonych do aparatur, rozwiązywać z dowolnego miejsca problemy techniczne na liniach produkcyjnych w fabrykach – albo lodówka będzie informować sklep o tym, które produkty się kończą. Zatem nie tylko my będziemy mogli się komunikować między sobą, ale i przedmioty, które posiadamy. W Polsce są już dostępne meble Ikea zintegrowane z technologią bezprzewodowego ładowania urządzeń mobilnych oraz bezprzewodowe ładowarki. Wystarczy, że smartfon lub laptop położysz na odpowiednim

a tymczasem cieszę się, że w jednym urządzeniu mam i aparat telefoniczny, i fotograficzny, kamerę, dyktafon, notes, pliki dźwiękowe, aplikacje do nauki języków, pliki wideo, kalkulator, przelicznik przebytych kilometrów, mapy miejsc, w których jestem albo do których zmierzam, książki zaplanowane do czytania, pliki tekstowe do edytowania itd. Świat w zasięgu ręki – ale to wciąż moja decyzja, kiedy i po co do niego sięgam. ■ Autorka jest trenerem umiejętności osobistych i społecznych

and the possibilities they offer are simply invaluable.

Just like any other tool, they can be used in good or bad faith. I prefer to see their brighter side. I’m more than happy to use them, but I need to be able to lie on a deserted beach or take a walk in the forest sometimes too. I really look forward to the e-registry where I will be able to do whatever I need to online, but for now I am happy to have a single device that can function as a phone, camera, video camera, recorder and notebook, and that has audio files, language learning apps, video files, a calculator, maps, books, text files, etc. The world is within reach, but I decide what to reach for – and when. ■ The author is a personal and social skills coach.

RÓWNIE MIŁO JEST DOSTAĆ WIRTUALNEGO SMS-A ZE ZDJĘCIEM Z DALEKIEGO KRAJU, CO PAPIEROWĄ WIDOKÓWKĘ. LICZĄ SIĘ INTENCJA, PAMIĘĆ, A TA JEST JAK NAJBARDZIEJ… REALNA. IT IS JUST AS NICE TO RECEIVE A TEXT MESSAGE WITH A PHOTO FROM A FAR AWAY COUNTRY AS A POSTCARD. IT IS THE THOUGHT AND THE MEMORY THAT MATTER. AND THE MEMORY IS AS REAL AS CAN BE.

stoliku czy szafce, by naładował się bez tradycyjnej ładowarki. To rozwiązanie z pewnością przyda się w biurach, gdzie plątanina kabli jest nie tylko estetyczną, ale i logistyczną przeszkodą do aranżowania przestrzeni. ŚWIAT W ZASIĘGU Można utyskiwać, że uzależniamy się od urządzeń, że nie nawiązujemy kontaktu wzrokowego w metrze czy samolocie, ale nie da się nie docenić możliwości wynikających z technologii. Nowych technologii, jak każdego narzędzia, można użyć w złej lub dobrej wierze. Ja wolę szukać dobrych stron i chętnie z nich korzystam, co nie przeszkadza mi, jeśli tego potrzebuję, zaszyć się na pustej plaży lub na spacerze w lesie. Równie miło jest dostać SMS-a ze zdjęciem z dalekiego kraju, co widokówkę. Liczą się intencja, pamięć, a ta jest jak najbardziej… realna. Nie mogę się doczekać, kiedy przez internet będę mogła załatwić wszystkie sprawy w e-urzędzie,

51

52

©CREDITS

L I F E STO RY

angelina jolie

W I M I Ę S Ł A B S Z YC H in the name of the weak ANGELINA JOLIE CZĘŚCIEJ BYWA NA POLITYCZNYCH KONFERENCJACH NIŻ NA CZERWONYCH DYWANACH. AKTORKA WIE, JAK UŻYĆ SWOJEJ SŁAWY, ABY ZWRÓCIĆ UWAGĘ NA PROBLEMY TYCH, O KTÓRYCH WIELU CHCIAŁOBY ZAPOMNIEĆ. ❚ ANGELINA JOLIE ATTENDS MORE POLITICAL CONFERENCES THAN RED CARPET EVENTS THESE DAYS. AND SHE KNOWS HOW TO USE HER PROFILE TO DRAW ATTENTION TO THE PROBLEMS OF THOSE WHOM MANY OF US WOULD SOONER FORGET.

©CREDITS

tekst | by zuzanna o’brien

53

angelina jolie

Angelina – gwiazda filmowa, reżyserka, aktywistka, dama. A konkretnie – Dama Imperium Brytyjskiego, której królowa Elżbieta II nadała honorowy tytuł szlachecki za zasługi na polu działalności charytatywnej.

Nie musiała stać w szpalerze wyróżnionych: monarchini przyjęła ją na prywatnej audiencji, a później spotkała się z szóstką jej dzieci i mężem Bradem Pittem. Z jakiej racji te specjalne przywileje? Czy dlatego, że aktorka przybyła na organizowany w Londynie światowy szczyt w sprawie zakończenia przemocy seksualnej w strefach konfliktów wojennych? A może dlatego, że dla Jolie nie ma takiego pojęcia jak „zamknięte drzwi”? Jest przecież nie tylko stałym gościem corocznego szczytu ekonomicznego w Davos, ale regularnie spotyka się z władzami najwyższego szczebla w wielu krajach i lobbuje na rzecz uchodźców w Waszyngtonie. Nic dziwnego, że w badaniach brytyjskiej firmy YouGov 39-letnia Jolie znalazła się na pierwszym miejscu listy gwiazd, które mają największy wpływ na światową politykę.

Zjawiskowa uroda Angeliny, uznawanej za jedną z najpiękniejszych kobiet świata, nie wymaga wyszukanej oprawy. Aktorka wybiera kreacje proste, często czarne, i na czerwonym dywanie to ona jest ikoną stylu. ❚ Angelina Jolie is considered one of the most beautiful women in the world yet glamour is not her style of choice. She prefers simple, usually black gowns andcontinues to be a trendsetter on the red carpet.

54

LEKCJA DORASTANIA Wizyta w Kambodży, podczas zdjęć do filmu Tomb Raider, miała być przygodą. Stała się drogowskazem na resztę życia. 26-letnia wtedy Angelina odwiedziła regiony kraju zdewastowane wojną domową. Po powrocie skontaktowała się z ONZ, prosząc o informacje na temat sytuacji w obozach dla uchodźców. W tym samym roku pojechała do rozdartego wojną Sierra Leone. „Zanim tam się znalazłam, wydawało mi się, że mam jakieś problemy. Ja, dobrze zarabiająca aktorka z Kalifornii! To była najszybsza lekcja dorastania”, opowiadała w wywiadzie dla Vanity Fair. Jolie, zdobywczyni Oscara i dwóch Złotych Globów, miała reputację kontrowersyjnej skandalistki. Kolorowe magazyny zużyły kilometry papieru, pisząc o jej kolekcji noży, samookaleczaniu się, tatuażach, rzekomym biseksualizmie i zamiłowaniu do oryginalnych ozdób, takich jak wisiorek z fiolki z krwią narzeczonego. Opisywano jej kolejne małżeń-

Film star, director, activist and dame. Honorary Dame of the British Empire to be precise. This order of chivalry was conferred upon Jolie by Queen Elizabeth II in recognition of her charity work. Jolie was not made to wait in line with other distinguished people – she was granted a private audience with the British monarch, who later met her six children and husband Brad Pitt. What entitled Jolie to these special privileges? Was it because she attended the Global Summit to End Sexual Violence in Conflict held in London? Or was it because she does not understand the concept of “closed doors”? Jolie is not only a regular at the annual World Economic Forum in Davos, but often meets the highest authorities of many countries, and lobbies on behalf of refugees in Washington. No surprise then that the 39-year-old Jolie has been ranked the most influential star in global politics by YouGov, a British market research firm.

A LESSON IN GROWING UP Going to Cambodia to shoot Tomb Raider was meant to be nothing more than an exotic adventure, but turned out to be the lodestar of her life. The 26-year-old Jolie visited regions devastated by civil war. When she got back to the US, she contacted the UN, asking for information about conditions in refugee camps. The same year she flew to war-torn Sierra Leone. “I thought I had problems before I went there. Me! A well-paid actress from California! That was a real crash course in growing up”, she said in a Vanity Fair interview. Jolie is an Academy Award and two-time Golden Globe winner who once had a reputation for controversy and scandal.

Glossy magazines wrote countless articles about her knife collection, self-harming, tattoos, alleged bisexuality and penchant for bizarre accessories (e.g. a vial with her fiancé’s blood worn around her neck). They reported on her marriages to Jonny Lee Miller and Billy Bob Thornton, and her adoption of a Cambodian boy named Maddox. The gossip magazines then accused

© CO R B I S / P RO F I M E D I A . P O R Z E D N I A ST RO N A / P R E V I O U S PAG E : CO R B I S / P RO F I M E D I A

A

L I F E STO RY

©CREDITS

W BADANIACH BRYTYJSKIEJ FIRMY YOUGOV 39-LETNIA ANGELINA JOLIE ZNALAZŁA SIĘ NA PIERWSZYM MIEJSCU LISTY GWIAZD, KTÓRE MAJĄ NAJWIĘKSZY WPŁYW NA ŚWIATOWĄ POLITYKĘ.

IN A SURVEY CONDUCTED BY BRITISH COMPANY YOUGOV, THE 39-YEAR-OLD JOLIE RANKED FIRST AMONG CELEBRITIES WITH THE GREATEST INFLUENCE OVER WORLD POLITICS.

55

L I F E STO RY

angelina jolie

ANGELINA MIAŁA REPUTACJĘ SKANDALISTKI. TRUDNO SIĘ DZIWIĆ, ŻE JEJ ZAINTERESOWANIE PRACĄ DLA ONZ POCZĄTKOWO UZNANO ZA KAPRYS LUB ZRĘCZNIE PROWADZONĄ KAMPANIĘ WIZERUNKOWĄ.

ANGELINA JOLIE’S REPUTATION WAS THAT OF A SCANDALIST. NOT SURPRISINGLY, HER INTEREST IN WORKING FOR THE UN WAS INITIALLY SEEN AS A WHIM OR A SKILFUL PR CAMPAIGN.

stwa – z Jonnym Lee Millerem i Billym Bobem Thorntonem – i pierwszą adopcję: kambodżańskiego chłopca Maddoxa. Później plotkarskie magazyny oskarżyły ją o rozbicie małżeństwa Brada Pitta i Jennifer Aniston.

Trudno się dziwić, że jej zainteresowanie pracą dla ONZ początkowo uznano za kaprys lub zręcznie prowadzoną kampanię wizerunkową. Inwestycję ponad 2 mln dol. we wsparcie lokalnych społeczności w Kambodży i ochronę parku narodowego trudno jednak uznać za fanaberię. Podobnie jak przekazanie miliona dolarów z własnej kieszeni na rzecz uchodźców w Darfurze. Założona przez nią i Brada Pitta fundacja wspiera działalność na rzecz konserwacji przyrody w Namibii, zbudowała darmową szkołę i przychodnię. Kiedy prasa zajęta była przyklejaniem jej etykietki złodziejki mężów, Jolie lobbowała w amerykańskim senacie o ustanowienie prawa chroniącego nieletnich imigrantów. Kilka lat później przewodniczyła koalicji firm prawniczych, które zadeklarowały im bezpłatną pomoc. Do współpracy przy tym projekcie, nazwanym KIND – Kids In Need Of Defense, namówiła Microsoft.

W ŚWIETLE GWIAZDY Angelina zna mechanizmy rządzące popularnością. Karierę filmową zaczynała jako dziecko, u boku ojca – Jona Voighta. Wie, że konferencje dotyczące praw dzieci, ko-

56

her of breaking up Brad Pitt and Jennifer Aniston’s marriage. Not surprisingly, her interest in working for the UN was initially seen as a whim or a skilful PR campaign. But an investment of more than USD 2 million to support local communities in Cambodia and protect a national park could not be so lightly dismissed. Nor could her one million dollar donation to Darfur refugees. A foundation set up by Jolie and Pitt supports wildlife conservation in Namibia and has built a public school and a clinic. While the press was painting her as a husband snatcher, Jolie was vehemently lobbying the U.S. Senate to pass laws to protect underage immigrants. Several years later, she led a coalition of legal firms who offered them pro bono assistance. She persuaded Microsoft to contribute to the project, which is known as KIND (Kids in Need of Defense).

IN THE SPOTLIGHT Jolie knows how popularity works like nobody else.

She made her film debut alongside her father John Voight. She is well aware that conferences addressing the rights of children, women or victims of war are rarely front-page news or TV news flashes. She also knows that wherever she turns up, the press and the paparazzi will follow. Jolie’s fans are mostly fascinated by her beauty, talent and lifestyle. Magazines are only too happy to write about her six children and speculate as to whether she’s contemplating a fourth adoption and, if so, from which country. They try to unravel the secret of her successful relationship with Pitt – the news about their wedding last year was a global media event. Jolie is also a dab hand at triggering serious discussions. Her decision to undergo a prophylactic mastectomy sparked commentary – even from medical authorities – on every continent. The fact that she is the highest paid actress in America has once more highlighted the issue of earnings in Hollywood, where women earn much less than men.

Jolie prefers to stand behind the camera these days.

©EAST NEWS(2), FORUM

biet lub ofiar wojny rzadko trafiają na czołówki gazet i telewizyjnych wiadomości. Wie też, że jej pojawienie się na nich przyciągnie tłumy paparazzich i reporterów. Fanów Angeliny wciąż przecież fascynuje jej uroda i styl życia. Trudno też przecenić talent Jolie do wywoływania poważnych dyskusji: jej decyzję o prewencyjnej mastektomii i usunięciu jajników komentowano na wszystkich kontynentach, z udziałem autorytetów medycznych. Fakt, że jest najlepiej opłacaną amerykańską aktorką, znów skierował światło na problem wynagrodzeń w Hollywood, gdzie kobiety zarabiają o wiele mniej od mężczyzn.

Angelina woli jednak ostatnio stawać po drugiej stronie kamery: kilka lat temu dołączyła do elitarnego klubu kobiet reżyserów, które przez wielu wciąż są traktowane jako wyjątek od reguły. Jej debiut, Kraina miodu i krwi, romans na tle konfliktu w byłej Jugosławii, spotkał się z uznaniem krytyków. Do jej najnowszego filmu: dramatu wojennego Niezłomny, scenariusz napisali bracia Coenowie.

Coraz trudniej zatem zobaczyć Jolie na czerwonych dywanach branżowych imprez filmowego światka. Wykorzystuje swoją popularność w inny sposób: skierowaną na siebie uwagę mediów odbija w kierunku nagłośnienia projektów, które naprawdę tej uwagi potrzebują: od pomocy dzieciom na Haiti, przez promocję edukacji dziewcząt w Afganistanie, po otwarcie w lutym tego roku Centrum do spraw Kobiet, Pokoju i Bezpieczeństwa przy London School of Economics (LSE).

Biorąc pod uwagę jej wieloletnie doświadczenie, kontakty i wpływy, można się dziwić, że aktorka nie zdecydowała się jeszcze na polityczną karierę. Indagowana, nie kryła obaw, że jej sukcesy w show-biznesie, jakkolwiek przydatne w promowaniu działalności na rzecz potrzebujących, mogłyby negatywnie zaważyć na jej wizerunku jako polityka. „Nie jestem przekonana, czy traktowano by mnie serio i czy byłabym przez to skuteczna”, mówiła w wywiadzie dla Good Morning America. Wygląda jednak na to, że powoli zmienia zdanie.

W zeszłorocznym wywiadzie dla Vanity Fair ponownie pytana o ewentualne plany startu w wyborach, po raz pierwszy nie wykluczyła zdecydowanie takiej opcji.

A jeśli dojdzie do wniosku, że dzięki temu osiągnie ważne dla siebie cele, jej przeciwnicy powinni już zacząć pakować walizki. ■

A few years ago, she joined the elite club of women directors – still considered something of an oddity. Her directorial debut In the Land of Blood and Honey, a love story set during the Yugoslav Wars, met with critical acclaim. The Cohen brothers wrote the script for her latest mega-budget production – the drama Unbroken.

Jolie is now a rare sight on the red carpet, having been replaced by more fame-hungry stars. She uses her popularity for other purposes, viz. to redirect the media spotlight to projects that really need the public’s attention, e.g. relief for Haitian children, promoting girls’ education in Afghanistan, and publicising the Centre for Women, Peace and Security at the London School of Economics (LSE) which opened in February. Given her longstanding experience, contacts and influence, it is somewhat surprising that Jolie has not made her first foray into politics yet. When asked about this, she openly admitted that she was worried that her show business success, while extremely useful in promoting her charitable work, could cast a shadow on her political image. “... I’m not sure if I’d ever be taken seriously in that way and be able to be effective”, she said in an interview for Good Morning America. But she might be gradually warming to the idea. In her Vanity Fair interview last year, she was asked once again whether she would ever consider running for office, and once again she did not rule out the possibility. And should she ever decide that public office would help her achieve important goals, her opponents would be well advised to start packing immediately. ■

Od lewej: Jako ambasadorka dobrej woli UNHCR w dotkniętej trzęsieniem ziemi wiosce w pakistańskim Kaszmirze. Na planie filmu Niezłomny opowiadającego o losach Louisa Zamperiniego, który przetrwał piekło japońskiego obozu jenieckiego. ❚ Left to right: Jolie as UNHCR goodwill ambassador in the earthquake-struck village in Kashmir in Pakistan. On the set of Unbroken which tells the story of Louis Zamperini who survived in a Japanese prinsoner camp.

57

lemury

©CREDITS

PEOPLE AND THE WORLD

58

N A S I B R AC I A L E M U RY our brothers lemurs NIEWIELE TRZEBA, BY KAŻDY Z NAS POMÓGŁ W URATOWANIU LEMURÓW PRZED WYGINIĘCIEM. WYSTARCZY WYBRAĆ SIĘ NA WYCIECZKĘ NA MADAGASKAR. ❚ IT DOESN’T TAKE MUCH TO HELP SAVE LEMURS FROM EXTINCTION. A TRIP TO MADAGASCAR WILL SUFFICE.

©GET TYIMAGES (2)

tekst | by wojciech mikołuszko

Podobna do ludzkiej dłoń pozwala samicy tego lemura na sprawne zrywanie owoców, kwiatów i pyłku. Lemur katta stał się bohaterem popularnych filmów. ❚ This lemur’s humanoid hands let her dexterously pluck fruit, flowers and pollen. The ring-tailed lemur became a popular cartoon character.

59

Angelina voloreic tem experna temquia spidias ut explit ea non nonsequo enit rerisim comnimus qui consequae as re nullaut odit reperunt millorum re, cullent evendent volorio. Equid excearu mquiate ceatet laborum anditas experovitis apidunt int, eumque voluptatem dolores ditiore hendiciis di vendi dem eosto eliquia quo esed eos doloreperum reruptas dunt volum et is aut aut aut eliqui dellaccum si aut ipsusciumet et ratur, officati dolore labores sinvent. Hendicto et acias eost, vollaborit mincid quaestias doluptatiume volor rescips andenes incto beatur? Axim reribere, core que idipsusci ium sanderc iaspidebis aceatur? Menissi minvele niatquosam, tectiae plibusam sam es quamus, iliquo blab iuntore ritisquo ium aut rehent maiorum es aut harchicitat. Imillupta voluptate ea voluptatus aut ipientem numquae opti necus aut landit eos seque nobit ut officid untiost, sed utet mo ilia parum quameni molest quiatur, ut hictaqui volute nissum audit optae nobis doluptas re quis reperum qui am is ne maximi, sit ea sam vollatempos inveri conesto tatisquame plandi que por magnihil mo modit optio omnis aliquos torerum facea qui iuntiur autatur?

60

lemury We believe there is still hope”, wrote a group of 19 scientists led by Dr. Christoph Schwitzer of the Bristol Zoological Society in the Science magazine. Their appeal combines concern for the future of lemurs with a fascination with these animals. Lemurs are primates – distant cousins of humans, monkeys and apes. They entered the evolution scene in Africa over 60 million years ago, but could not compete with the more intelligent monkeys and apes that came later. They were only saved from extinction when some of them moved to a nearby island, Madagascar, which is separated from the continent by a wide channel. Lemurs developed into an astonishingly diversified number of species in isolation. Madagascar is their sole habitat. Recent genetic tests have revealed the richness of their diversity. Handbooks used to enumerate 43 species, but we know now that there are 101.

Take the fat-tailed dwarf lemur (Cheirogaleus medius).

This is the only primate in the world that sleeps for six months. If Madagascar had a moderate climate, we would call this hibernation, but the temperature during the cool season there can exceed 30°C. So

©CORBIS/PROFIMEDIA, MINDEN PICTURES/FPM

PEOPLE AND THE WORLD

Sifaka biała woli przebywać wśród drzew, gdzie zajada się owocami i liśćmi. Na ziemi przemieszcza się skokami na dwóch nogach.

Na sąsiedniej stronie: lemury katta – przeciwnie do innych gatunków lemurów – chętnie schodzą na ziemię, by szukać ziół, traw i owoców tamaryndowca. ❚ The white sifaka prefers to romp between trees where it feeds on fruit and leaves. It hops on its two hind legs when on the ground. The opposite page: unlike other species, the ring-tailed lemur likes to forage for herbs, grass and tamarind fruit on the ground.

©CREDITS

REKLAMA

61

62

©CREDITS

1 2

3 4

W

AGNIT VENT OFFICIAM ierzymy, że wciąż jest nadzieja – napisała w magazynie Science grupa 19 naukowców kierowana przez dra Christopha Schwitzera z Bristol Zoological Society.

W ich tekście troska o los lemurów miesza się z fascynacją tymi zwierzakami. Lemury to nasi krewni, należący wraz z ludźmi i małpami do ssaków naczelnych. Na scenę ewolucji wkroczyły ponad 60 mln lat temu w Afryce.

Nie wytrzymały jednak konkurencji ze strony później powstałych, lecz bardziej inteligentnych małp. Przed wymarciem uratowało je to, że część z nich przeniosła się na oddzielony sporym kanałem od kontynentu Madagaskar. Tam, odizolowane od małp, rozwinęły się w zaskakująco różnorodny zestaw gatunków. Dziś Madagaskar jest jedynym miejscem na świecie, gdzie żyją.

Pełnię ich rozmaitości ujawniły niedawno badania genetyczne. Okazało się, że lemury dzielą się nie na 43 gatunki, jak wcześniej podawały podręczniki, lecz na 101!

Wśród nich jest lemur maczi (Cheirogaleus medius), który jako jedyny ssak naczelny na świecie przesypia pół

Na Madagaskarze żyje 101 gatunków lemurów, które różnią się od siebie wyglądem, wielkością i trybem życia. ❚ Madagascar is home to 101 lemur species of varied appearance, size and lifestyle.

REKLAMA

©GET TYIMAGES (3)

frost is not a problem, but a lack of water and food certainly can be. Fat-tailed dwarf lemurs hibernate in hollows. The black lemur (Eulemur macaco) is particularly known for the loud ghostly cries it makes as the group assembles for their evening foraging. They deftly leap between trees and silently climb branches in the darkness. The indri (Indri indri) is a rare mammal in that it practises long-term monogamy. It only seeks a new partner when its mate dies. The indri are famous for their loud songs, which are reminiscent of those of whales. Every group sings a little differently.

The ring-tailed lemur (Lemur catta) is easily the most recognisable member of the group with its unmistakable black and white striped tail. This might be what landed them prominent roles in movies like Madagascar and Fierce Creatures.

Unfortunately, the worldwide popularity of lemurs has not translated into conservation efforts. The lemur population began to dwindle when the first humans arrived in Madagascar 2,000 years ago. Currently, 94 per cent of lemur species are threatened with extinction. Their situation is aggravated by the unstable political situation in Madagascar.

63

PEOPLE AND THE WORLD

lemury

Lemury katta żyją w grupach liczących średnio 15 osobników. Samice pozostają w miejscu urodzenia, samce przemieszczają się między społecznościami. ❚ Ring-tailed lemurs live in groups of approx. 15. Females remain in their birth group throughout their lives, while males move between various troops.

WOJCIECH MIKOŁUSZKO

64

The scientists who published the appeal in Science magazine argue that there is still a chance to save these loveable animals from extinction. They see hope in Madagascar’s local communities. What the Malagasy people need is specialist training and academic assistance, but most of all, more tourists, or ecotourists to be precise. Those who come to Madagascar to see the local nature, including lemurs, are already generating handsome revenue for local communities. And if their income goes up, the Malagasy will be even more eager to commit themselves to wildlife conservation.

So, if you love lemurs, you simply must visit Madagascar. Get going! ■

Dziennikarz, popularyzator nauki, autor książek dla dzieci i młodzieży. Z wykształcenia przyrodniki i paleontolog. Rok spędził w USA jako stypendysta Massachusetts Institute of Technology. ❚ Journalist, promoter of science, and author of books for children and teenagers.

A naturalist and palaeontologist by education. Spent a year at MIT on a scholarship.

©MINDEN PICTURES/FPM

roku. W klimacie umiarkowanym nazwano by to snem zimowym, ale na Madagaskarze nawet w chłodnej porze roku temperatura może przekraczać 30°C. To więc nie mrozy, lecz brak wody i pożywienia doskwiera wtedy zwierzętom. Maczi chowają się w dziuplach i zapadają w hibernację. Lemury mokok (Eulemur macaco) słyną z tego, że przed wieczorną wyprawą po jedzenie zwołują się przeraźliwymi krzykami. W ciemności przeskakują z drzewa na drzewo i bezszelestnie wspinają się po gałęziach. Indrisy (Indri indri) zaś to jedne z nielicznych ssaków, które tworzą trwałe, monogamiczne pary. Nowego partnera poszukują jedynie wówczas, gdy ich towarzysz życia odejdzie z tego świata. Zyskały sławę tak-

C E L E B R AT I N G L I F E

drinki

NOWA ODSŁONA MAGAZYNU KALEIDOSCOPE TO OKAZJA, BY WZNIEŚĆ TOAST I DOBRZE SIĘ BAWIĆ. NA TYCH STRONACH SERWUJEMY PAŃSTWU DRINKI Z CAŁEGO ŚWIATA O WYSOKIEJ, A TAKŻE ZEROWEJ LICZBIE PROCENTÓW. NA ZDROWIE! ❚ THE NEW KALEIDOSCOPE LAYOUT AND FEATURES ARE A REASON TO RAISE A TOAST AND HAVE SOME FUN. ON THIS AND THE FOLLOWING PAGES WE ARE SERVING YOU ALCOHOLIC AND NON-ALCOHOLIC DRINKS FROM ALL OVER THE WORLD. CHEERS! tekst | by dorota bielska

W 8 0 D R I N KÓ W D O O KO Ł A Ś W I ATA around the world in 80 drinks

1

3 Latin America, Caribbean

sól

ciemny i biały rum, morelowa brandy, sok ananasowy, sok z cytryny i pomarańczowy, kostki lodu

4

COCONUT MILK Asia

2

kruszony lód

CUBA LIBRE

Latin America, Caribbean

tequila

biały rum, sok z limonki, coca-cola, plasterek limonki, kruszony lód

5

6

JAPANESE SLIPPER

BLOODY MARY

likier midori, likier cointreau, sok z cytryny

wódka, sok pomidorowy, sos worcestershire, tabasco, biały pieprz, sól selerowa, kostki lodu

Australia

66

triple sec

sok z limonki

North America

©SHUT TERSTOCK

ZOMBIE

Latin America, Caribbean

plasterek limonki

8

7

Q MARTINI

SANGRIA

Europe

Spain

wódka, likier blue curaçao, sok z limonki

wino czerwone lub białe, likier curaçao, brandy, sok z pomarańczy i cytryny, cukier puder, owoce południowe

10

ŻUBRÓWKA Poland

11 WHISKEY

9

plasterek pomarańczy

England

cherry brandy Z wywarem z turówki wonnej, trawy zwanej żubrówką. ❚ The rye distillate is flavored with a tincture of bison grass.

woda sodowa sok z cytryny

kostki lodu syrop cukrowy

whiskey bourbon

12

13

PINEAPPLE BOMBER

BASTILLE BOMB

likier amaretto, ciemny rum, likier southern comfort i sok ananasowy, kostki lodu

grenadyna, likier blue curaçao, likier cointreau

Latin America, Caribbean

Europe

Irlandia

17

WHITE RUSSIAN

MAI TAI

North America

Asia

North America

wódka, likier kawowy, śmietanka, kostki lodu

likier curaçao, morelowa brandy, rum, sok i skórka z limonki, syrop cukrowy, kawałek ananasa, wisienka maraschino, kostki lodu

likier sambuca, likier baileys, grenadyna, absynt

HIROSHIMA

18 BEER

Japan

cząstka lightpomarańczy sirup

kostki lodu mint leafs wódka

16

15

14

Ireland, Czech Republic

19 PIÑA COLADA Caribbean

sok pomarańczowy

biały rum, słodka śmietanka kokosowa, sok ananasowy, kruszony lód

67

drinki

C E L E B R AT I N G L I F E

21

20

MANGO LASSI

BLUE ARROW

India

North America

jogurt, woda, mango, przyprawy

gin, likier cointreau, syrop z limonki, likier blue curaçao, kruszony lód

23

MANHATTAN

W barwach narodowej drużyny rugby. ❚ In the colours of the national rugby squad

Europe

DAIQUIRI STRAWBERRY

whiskey blend, wermut, wisienka maraschino, kruszony lód

biały rum, pulpa truskawkowa, sok z limonki, cukier, kruszony lód

27

ADVOCAAT

BRANDY

Likier z brandy, cukru, żółtek jaj, śmietany i wanilii. ❚ A blend of egg yolks, sugar, brandy, vanilla and cream.

Alkohol destylowany z wina. Pity z pękatego kieliszka zwanego snifterem. ❚ A spirit produced by distilling wine. Drunk from a snifter.

France

28

South Africa

25

Latin America, The Caribbean

Netherlands

GREEN AND GOLD

24

North America

26

22

29

cząstka cytryny

listek mięty mrożona herbata

kostki lodu wódka

29

CAIPIRINHA Japan

BAILEYS Ireland

likier kawowy

MIDORI MINT Japan

likier midori, likier miętowy, sprite, listki mięty, kruszony lód

32 North America

likier pomarańczowy

likier baileys likier kawowy

68

SAKE Japan

Mexico

Wódka wytwarzana ze sfermentowanego soku niebieskiej agawy. ❚ Distilled beverage made from the blue agave plant.

33 Napój alkoholowy ze sfermentowanego ryżu.

Podawany na ciepło lub na zimno. ❚ Alcoholic beverage made from fermented rice.

Served chilled or heated. ©CREDITS

31

TEQUILA

cachaça, sok z limonki, brązowy cukier, kruszony lód

C E L E B R AT I N G L I F E

cząstka limonki

North America

36

35

CHAMPAGNE France

PRICKLY PRIDE Africa

wódka

likier triple sec

sok z limonki

37

PIRATES OF THE CARIBBEAN Latin America, The Caribbean

złoty rum, ciemny rum, sok żurawinowy, sok z limonki, cukier puder, piana z białka jajka

wódka trzcinowa, syrop z opuncji, woda sodowa, skórka cytryny

38

39 Japan

GIN AND TONIC Asia, England

sok z limonki

Tonik łagodzi cierpki smak jałowcówki. ❚ Tonic masks bitter flavour of quinine.

sól

40

41

Africa

Europe

WINE

kostki lodu

brandy, piana z białka jajka, mleczko kokosowe, miód, banan, kruszony lód

Pierwsze wina pito już 8 tys. lat temu w Transkaukazji, na terenie dzisiejszej Gruzji. ❚ The earliest wines were drunk in Transcaucasia, in Georgia (8,000 years ago).

wódka

BANANA BOUNCER

42

sok grejpfrutowy

43

ABSINTHE Switzerland

SEX ON THE BEACH

Otrzymywany z ziół, przede wszystkim z kwiatów i liści piołunu oraz anyżu. ❚ Derived from botanicals, including the flowers and leaves of grand wormwood and green anise.

44 MULLED WINE Europe

podgrzane czerwone wino, przyprawy korzenne i inne

70

Wino musujące z winnic Szampanii. ❚ Sparkling wine produced from grapes grown in the Champagne region.

Europe

wódka, sok pomarańczowy, sok żurawinowy, schnapps brzoskwiniowy, kruszony lód

45

MILK SHAKE North America

mleko, lody, syrop czekoladowy

©SHUT TERSTOCK

34

drinki

46

BLUE CURAÇAO Asia

Likier o niebieskiej barwie z odmiany gorzkich pomarańczy. ❚ Liqueur flavored with the dried peel of the laraha citrus fruit.

70

C E L E B R AT I N G L I F E

GREEN MELON BALL MARTINI

HAWAIIAN Hawaii

North America

biały i ciemny rum, sok ananasowy, pomarańczowe curaçao, orszada, sok z cytryny

wódka, jasny rum, gin, tequila, blue curaçao, sok z cytryny, lemoniada, wisienka maraschino

50

liście mięty

51

CADIZ sherry fino, jeżynowa brandy, likier tripple sec, świeża śmietanka, kostki lodu

France

wytrawny szampan, likier z czarnych porzeczek

52

53

LIMONCELLO

55-62

syrop cukrowy

biały rum, likier blue curaçao, likier malibu, sok ananasowy

z lodem

z kardamonem

TEA

South America, Middle East, England, Asia, Morocco, Japan, China

czarna

63 Europe

kostki lodu baileys

z mlekiem

woda sodowa

Asia

gin, tequila rum, likier triple sec, sok cytrynowy, coca-cola

likier kawowy

cząstki cytryny

BLUE HAWAIIAN

North America

yerba mate

truskawka

jasny rum

54

LONG ISLAND ICED TEA

Italy

matcha

Latin America, The Caribbean

kostki lodu

Spain

KIR ROYALE

amaretto

49

48

z miętą

kwitnąca

64 CHOCOLATE MOUSSE Europe

gorzka czekolada, masło, woda, jajka, cukier puder, śmietanka, sól

©SHUT TERSTOCK

47

drinki

drinki

C E L E B R AT I N G L I F E

66

65

COKE ON THE ROCKS

69-73

North America

Africa, Europe, Asia, South America

po turecku

cappuccino

mokka

75

74

76

MOJITO

North America

CAMPARI

Latin America, Caribbean

Italy

sok z limonki, biały cukier, gałązki mięty, biały rum, woda sodowa, kruszony lód

liść mięty cząstki cytryny

likier campari, sok grejpfrutowy, kruszony lód

77

sok z cytryny

szampan

mrożona

z lodem

COFFEE

gin, malibu, likier z czarnych porzeczek, sok owocowy

tequila

wódka, sok ananasowy, śmietana, malibu, likier blue curaçao, kruszony lód

Greece

68

˛ curacao

North America

OUZO

North America

JUNGLE JUICE

67

SWIMMING POOL

kostki lodu

MARTINI

North America

gin, wermut, oliwki

79

GIN FIZZ

Europe

North America

likier kawowy, espresso, wódka waniliowa, śmietanka, syrop czekoladowy, syrop cukrowy, białko jajka

gin, sok z cytryny, syrop cukrowy, woda sodowa, cząstka cytryny, kostki lodu

74

India

herbata, cukier, sok z cytryny, rum, owoce, przyprawy korzenne ©CREDITS

78

TIRAMISU MARTINI

80

PUNCH

The oldest

restaurant

in

Warsaw

Ta s t e the best Polish cuisine

Personal invitation from

U Fukiera, Warszawa, Rynek Starego Miasta 27, tel. 022 831 10 13, tel./fax 022 831 58 08 www.ufukiera.pl

piotr adamczewski

SZYNKA Z RENIFERA reindeer ham Do Norwegii ciągnęła mnie perspektywa zjedzenia łap niedźwiedzia, szynki z renifera czy pieczeni z łosia. Zwierzęta te w tym kraju nie są pod ochroną, barierę natomiast stanowią ceny, bo Norwegia jest krajem bardzo drogim. Mimo to udało mi się spróbować i renifera, i łosia. Szynka z renifera wędzona na surowo i niegotowana jest rarytasem. Podawana w cieniutkich plasterkach zachwyca smakiem, aromatem dymu i… kolorem. Mięso rena jest bowiem fioletowe.

W kraju morskim oraz obfitującym w czyste rzeki i strumienie jada się przede wszystkim ryby. Do czasu zakazu połowów wielorybów ich mięso królowało na stołach.

Podobno przypominało wołowinę. Dziś najczęstszymi daniami rybnymi są potrawy ze śledzi, dorszy, łososi i pstrągów. Moje zdumienie wzbudziły marynowane pstrągi – rakorret. Tłuste i okazałe pstrągi łowione w środku lata, w sierpniu, układane są warstwami w beczkach i przesypywane solą.

Tak leżakują co najmniej kwartał.

Częstym widokiem nad fiordami są dziwne ażurowe szałasy przykryte nieszczelnymi wydawałoby się dachówkami. Z bliska widać, że to nie szałasy, lecz rusztowania, a pseudodachówki stanowią rozpłatane, wypatroszone i pozbawione głów powieszone dorsze. Po wysuszeniu sztokfisze, jak nazywają się suszone dorsze, mogą podróżować w najdalsze zakątki świata lub leżeć w spiżarniach czy ładowniach statków przez wiele miesięcy. Później, nim trafią na stół, są długo moczone w wodzie z ługiem z popiołu brzozowego lub w mleku.

Do dań rybnych można zamówić aquavit, tutejszy specjał alkoholowy. Podczas podróży statkami dookoła świata ta wódka leżakuje w beczkach po hiszpańskim sherry i kołysząc się na falach, nabiera łagodności mimo znacznej mocy, bursztynowego koloru, smaku, aromatu i… wartości. ■

I was drawn to Norway by the prospect of savouring bear paws, reindeer ham and moose roast. These animals are not protected in this Nordic country. The hefty prices create a sufficient barrier because Norway is a very expensive country, especially for foreigners. But I managed to try

76

reindeer and moose. Smoked raw and uncooked, reindeer ham is a true delicacy.

When it is cut into paper thin slices, it will bewitch you with its flavour, smoky aroma and colour – reindeer meat is purple.

Obviously, fish are the staple diet in this maritime country, which additionally abounds in crystal clear rivers and streams. Whale meat was a regular fixture on Norwegian menus until whaling was banned. It is said to resemble beef. Most popular fish dishes feature herring, cod, salmon and trout. I really liked rakorret – fermented trout. These impressive fat trout are caught in August, arranged in layers in barrels, sprinkled with salt and put aside for at least three months.

Bizarre openwork shelters covered with what appear to be haphazardly arranged roof tiles are a frequent sight around fjords. As you approach them, you realise that they are not shelters but racks, and what at first appear to be roof tiles are split, gutted and headless cods. Once the cods are dried, they can be dispatched to the most distant parts of the world or stored for months in pantries or cargo holds. But before being served, they need to be soaked in water mixed with birch ash lye or milk for a long time.

To wash down fish dishes order the local specialty spirit, known as aquavit. It travels by sea around the world, maturing in Spanish sherry casks and swaying rhythmically on the waves. Despite its considerable strength, the journey imparts a smooth flavour, amber colour, taste, aroma... and high value. ■

Piotr Adamczewski jest dziennikarzem Polityki, krytykiem kulinarnym i autorem książek: Wielki świat od kuchni, Smakosz wędrowny, Męskie gotowanie, Krwawa historia smaków, Rok na stole. ❚ Piotr Adamczewski is a contributor to Polityka magazine, a culinary critic and the author of several books: Wielki świat od kuchni, Smakosz wędrowny, Męskie gotowanie, Krwawa historia smaków, Rok na stole.

© STO C K F O O D/ F R E E ,C O R B I S / P RO F I M E D I A , S H U T T E R STO C K , L E S Z E K Z YC H

W I T H TA S T E

Fascynujące tradycje Zatańczyć na festynie ludowym, podziwiać ręcznie wykonane arcydzieła, czy też rozkoszować się smakiem regionalnej kuchni: w Niemczech, przekazywane z pokolenia na pokolenie tradycje nie straciły przez wieki ani swojego uroku, ani magii. Udaj się w odkrywczą podróż po Niemczech dzięki stronie www.germany.travel/tradition i korzystaj z: #JoinGermanTradition

TA K E A L O O K

wiosna

NOWY GRUNGE grunge revisited STYL GRUNGE ZADOMOWIŁ SIĘ W MODZIE NA DOBRE. WYDARTE DŻINSY, FLANELOWE KOSZULE W KRATĘ, SWETRY OVERSIZE TO WYGODA I WYSTYLIZOWANA...

NIEDBAŁOŚĆ. TEJ WIOSNY ZE SZCZYPTĄ GLAMOURU. ❚ THE GRUNGE STYLE IS HERE TO STAY. DISTRESSED JEANS, FLANNEL CHECKED SHIRTS, OVERSIZE SWEATERS ARE A COMFORTABLE AND CAREFREE TREND. THIS SPRING GRUNGE RETURNS WITH A HINT OF GLAMOUR. zdjęcia |photos jan rickers/east news koszula w kratę KIABI, top z cekinami ZADIG &

VOLTAIRE, spodnie TRUSSARDI JEANS, czapka RADÀ, buty MARNI, bransoletki POLLY T. ❚ checked shirt KIABI, sequin top ZADIG & VOLTAIRE, trousers TRUSSARDI JEANS, hat RADÀ, shoes MARNI, bracelets POLLY T.

78

79

©CREDITS

TA K E A L O O K

wiosna

sweter z lureksu REDEMPTION CHOPPERS, spodnie skórzane P.A.R.O.S.H., sweter z aplikacjami OVS, buty RENÈ CAOVILLA ❚ Lurex top REDEMPTION CHOPPERS, leather trousers P.A.R.O.S.H., sweater with applique OVS, shoes RENÈ CAOVILLAA

©CREDITS

koszula MANGO, T-shirt z nadrukiem CURRENT/ ELLIOTT, sukienka tye&dye ENZA COSTA, buty ASH, bransoletki WORD IT, pierścionki TOUSCÈ ❚ shirt MANGO, T-shirt with a print CURRENT/ELLIOTT, tye&dye dress ENZA COSTA, shoes ASH, bracelets WORD IT, rings TOUSCÈ

80

81

TA K E A L O O K

82

wiosna

bawełniana bluza SILVIAN HEACH, dżinsy z aplikacjami MONOCROM, parka MAX&CO, kapelusz PANIZZA, buty MOU ❚ cotton jumper SILVIAN HEACH, jeans with applique MONOCROM, parka MAX&CO, hat PANIZZA, shoes MOU

©CREDITS

sweter UNITED COLORS OF BENETTON, podkoszulek z lureksu GENTRYPORTOFINO, okulary przeciwsłoneczne KYME, wełniana czapka ZADIG & VOLTAIRE, naszyjnik z pantofelkami SALVATORE FERRAGAMO JEWELS ❚ sweater UNITED COLORS OF BENETTON, Lurex top GENTRYPORTOFINO, sunglasses KYME, woolen hat ZADIG & VOLTAIRE, necklace with shoe pendants SALVATORE FERRAGAMO JEWELS

83

torebki

MAKE A WISH

Paski zebry, wężowa skóra, etniczne wzory, kwitnąca łąka. Wielki powrót estetyki lat 70.

Zebra stripes, snake and ethnic prints, and crisp floral patterns. The great comeback of the 1970s look.

2 3

1

W STYLU HIPPIE so hippie

4

5

6

5

8

1. FENDI Z cekinami i wnętrzem z szydełkowej dzianiny. €1,900 2. KENZO Ta niebieska z pewnością przyciągnie spojrzenia. €535 3. JIMMY CHOO Nie bierz jej na safari! €1,650 4. DOLCE & GABBANA Ma wzór inspirowany sycylijskimi motywami. €995 5. MARNI Noś ją z dżinsami i pastelowym płaszczem, myśląc o egzotycznej podróży. €220 6. PAULA CADEMARTORI Etniczne wzory idealne także na wieczór. €1,774.53 7. FENDI Trzymana pod ręką jak paryska bagietka to kultowa torebka baguette tej marki. €3,150 8. FENDI Wężowy wzór – jeden z przebojów tego sezonu. €2,950 ❚ 1.FENDI With sequins and crochet-knit interior. € 1,900 2.KENZO A head-turning blue tote. €535 3. JIMMY CHOO YORK Don’t take it to a safari. €1,650 4. DOLCE & GABBANA A small bag to fit everything you need. Its pattern has been inspired by Sicilian motifs. €995 5. MARNI Coordinate it with jeans and a pastel coat to dream of exotic journeys. €220 6.PAULA CADEMARTORI Ethnic prints make a bold statement in the evening. €1,774.53 7. FENDI Carried under the arm like a French loaf is Fendi’s iconic Baguette. €3,150 8.FENDI Snake print – one of this season’s hottest trends. €2,950

84

© M . P.

7

torebki

MAKE A WISH

3

2 1

4

N I E T Y L KO NA BAL not strictly ballroom

8

9

5

7

1. CHARLOTTE OLYMPIA Glamour z meksykańską pikanterią z kolekcji Down Mexico Way. €1,085 2. KAZAR Z metalowymi wstawkami. 899 PLN 3. SONIA RYKIEL Paski to jej znak firmowy. €1,990 4. BALENCIAGA Płótno i skóra. Luksusowy minimalizm. €545 5. MARY KATRANTZOU Z boku ma kształt litery A. €2,075 6. WITTCHEN Ozdobi każdą kreację. Wzór 7. EDDIE PARKER Kopertówka! €1,416 8. NANCY GONZALEZ Wachlarz z krokodylej skóry. €2,293.45 9. CHRISTIAN LOUBOUTIN W modnym okrągłym kształcie. €2,195 10. CHARLOTTE OLYMPIA W hołdzie Fridzie Kahlo. €1,165 ❚ 1.CHARLOTTE OLYMPIA Glamour meets Mexican extravaganza – from Down Mexico Way collection. €1,085 2.KAZAR with metal ornaments PLN 899 3. SONIA RYKIEL Stripes are her signature pattern. €1,990 4.BALENCIAGA Canvass and leather. A minimalistic take on luxury. €545 6.WITTCHEN The perfect accessory to any outfit. Sample 7.EDDIE PARKER The unmistakable clutch. €1,416 8.NANCY GONZALEZ Crocodile fan clutch bag €2,293.45 9. CHRISTIAN LOUBOUTIN Round evening ball clutch €2,195 10. CHARLOTTE OLYMPIA Homage to Frida Kahlo. €1,165.

86

© M . P.

6

Klasyczna elegancja, biżuteryjne cacko, a może coś z przymrużeniem oka?Liczy się efekt! Na szczęście wyobraźnia projektantów nie ma teraz granic.

10

Szyjemy: • garnitury, koszule, kostiumy i bluzki • marynarki, spodnie, spódnice i kamizelki • smokingi, fraki, surduty oraz buty męskie Zapewniamy: • najwyższą jakość szycia • nienaganne dopasowanie do sylwetki • doskonałe tkaniny włoskie i brytyjskie • piękne dodatki Mercer Warszawa, ul. Nowogrodzka 42 warszawa@mercer-fashion.pl mob: 604 40 90 66 Mercer Poznań, ul. Kantaka 1 poznan@mercer-fashion.pl mob: 664 34 36 06 www.mercer-fashion.pl REKLAMA

Mercer do Kaleidoscope_0515.indd 1

4/13/15 1:33 PM

M U S T H AV E

kamery

4K means 4 thousand pixels.

This is the width of an Ultra HD image This is more than most cinema projectors are capable of screening. This will soon change.

3 1 2

P OTĘGA 4K the mighty 4K

4

6 5

1. JVC HM-200 Kompaktowa i lekka. Może nagrywać jednocześnie w dwóch rozdzielczościach. €2530 2. SONY ALPHA A7S Jedna z pierwszych lustrzanek umożliwiających nagrywanie w rozdzielczości 4K. €2350 3. ATOMOS SHOGUN Rekorder dyskowy do Sony A7s umożliwia pełne wykorzystanie jej możliwości. €1880 4. BLACKMAGIC CINEMA CAMERA Mieści się w dłoni. Pasują do niej obiektywy z bagnetami EF, PL lub MFT. €2800 5. GOPRO HERO 4 BLACK EDITION Kinowa rozdzielczość w maleńkim ciele. €470 6. PANASONIC HC-X1000 Potrafi nagrać film w pełnej rozdzielczości z prędkością 60 klatek na sekundę. €2960 ❚ 1. JVC HM-200 Compact and light. It can record in two resolutions at the same time. €2,530 2. SONY ALPHA A7S One of the first SLR cameras to enable resording in 4K resolution. €2,350 3. ATOMOS SHOGUN A recorder for the Sony A7s permitting taking the most advantage of the equipment. €1,880 4. BLACKMAGIC CINEMA CAMERA Fits in the palm.

Works with EF, PL lor MFT lenses. €2,800 5. GOPRO HERO 4 BLACK EDITION Big screen resolution in a tiny body. €470 6. PANASONIC HC-X1000 Records film in full resolution at the speed of 60 frames per second. €2,960

88

© M . P.

4K to 4 tysiące pikseli. Taką szerokość ma obraz w rozdzielczości Ultra HD. To więcej, niż jest w stanie wyświetlić większość projektorów kinowych. Ale to się wkrótce zmieni.

M U S T H AV E

kamery

7

Cameras recording films in Ultra HD resolution are entering the market.

This is the dawn of an era of incredibly detailed images available to all. The term “home cinema” will be redefined.

3

8

Kamery rejestrujace filmy w rozdzielczości Ultra HD wkraczają na rynek. Czeka nas epoka niezwykłej szczegółowości obrazu, dostępnej dla każdego. Pojęcie „kino domowe” nabiera nowego znaczenia.

9

11

7. SONY FDR-AX100 Ultralekka, niemal kieszonkowa. Dla chcących rozpocząć przygodę z 4K. €1600 8. RED EPIC-X Profesjonalny hollywoodzki kombajn, którym nakręcono m.in. Hobbita: Pustkowie Smauga. Od 21 000 USD 9. PANASONIC LUMIX DMC-GH4 Ten bezlusterkowiec w systemie mikro cztery trzecie w razie czego nakręci film na wielki ekran. €1410 10. BLACKMAGIC URSA Pierwsza kamera z wymiennym sensorem oraz dwoma rekorderami. Od €4700 11. CANON CINEMA EOS C500 Tytan szybkości – zapis z prędkością aż 120 klatek na sekundę umożliwia kręcenie filmów slow-motion. €15 000 ❚ 7. SONY FDR-AX1000 Ultralight, fits in the pocket. Perfect for those starting to film with 4K resolution. €1,600 8. RED EPIC-X Professional Hollywood all-in-one used to film The Hobbit: The Desolation of Smaug. From $21,000 9. PANASONIC LUMIX DMC-GH4 The micro three fourths non-reflex camera is capable of recording a film of cinematic quality. €1,410 10. BLACKMAGIC URSA The first camera with a replaceable sensor and two recorders. €4,700 11. CANON CINEMA EOS C500 The titan of speed – recording at the speed of ap to 120 frames per second allows recoding slow-motion films. €15,000

90

© M . P.

10

EUROPE 2015 CERTIFIED EXCELLENCE IN EMPLOYEE CONDITIONS

POLSKA 2015 CERTIFIED EXCELLENCE IN EMPLOYEE CONDITIONS

POLISH HITS

nowoczesne muzea

K A P S U ŁY C Z A S U

©CREDITS

time capsules

92

NOWOCZESNE MUZEA W POLSCE, Z EKRANAMI DOTYKOWYMI, EFEKTAMI WIRTUALNYMI, OKULARAMI 3D, SYMULATORAMI, SĄ JAK KAPSUŁY CZASU RODEM Z FILMU SCIENCE FICTION, KTÓRE PRZENOSZĄ NAS W PRZESZŁOŚĆ, POMAGAJĄC POZNAWAĆ JĄ WSZYSTKIMI ZMYSŁAMI. ❚ MODERN POLISH MUSEUMS, WITH THEIR TOUCH SCREENS, VISUAL EFFECTS AND 3D GLASSES, ARE GREAT SIMULATORS – VIRTUAL TIME CAPSULES FROM THE REALM OF SCIENCE-FICTION. YOU CAN TAKE A JOURNEY BACK IN TIME AND EXPLORE HISTORY WITH ALL YOUR SENSES. tekst | by olga dębicka

MUZEUM POLIN POLIN Museum Prosta bryła Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN przecięta jest szczeliną. To dynamiczne rozdarcie symbolizuje Zagładę – przerwę w 1000-letniej historii tej społeczności w Polsce. Instalacje scenograficzne i interaktywne, rekonstrukcje, projekcje wideo odtwarzają jej życie codzienne i kulturę.

Skarbem galerii jest rekonstrukcja dachu i sklepienia synagogi z Gwoźdźca na dzisiejszej Ukrainie. ❚ The POLIN Museum of the History of Polish Jews is a simple block rent by a crack. This stark rift symbolises the Holocaust – a break in the thousand–year-old history of the Jewish community in Poland.

Everyday life and culture are recreated by scenography and interactive installations, reconstructions and video projections. The reconstructed roof and ceiling of the Gwoździec synagogue.

©CREDITS

WARSZAWA

93

POLISH HITS

nowoczesne muzea

WARSZAWA

Multimedialne muzeum w warszawskim pałacu Ostrogskich jest uznawane za najnowocześniejsze muzeum biograficzne – zgromadzono tu największą na świecie ilość chopinianów. Kluczem do tego skarbca są magnetyczne karty, które pozwalają poznawać świat kompozytora wszystkimi zmysłami, m.in. wysłuchać dowolnie wybranych utworów. ❚ This multimedia museum, housed in the Ostrogski Palace in Warsaw, has been hailed as the world’s most modern biographical museum. It certainly boasts the world’s richest collection of Chopin memorabilia. The key to this treasure trove are the magnetic cards that open up the composer’s world to all your senses. You can also listen to any Chopin piece(s) you choose.

KRAKÓW

PODZIEMIA RYNKU Rynek Underground Spacerując po krakowskim Rynku Głównym, trudno uwierzyć, że 8 m pod ziemią znajduje się… średniowieczne miasto. Inter­ aktywna wystawa Podziemia Rynku powstała dzięki badaniom archeologicznym prowadzonym w tej części miasta. Bogactwo zgromadzonych zabytkowych przedmiotów pozwala wyobrazić sobie, jak przed wiekami wyglądało tu życie codzienne. ❚ Strolling down Kraków’s Main Market Square, it’s hard to believe that there is a medieval city 8 metres beneath your feet.

The interactive Rynek Underground exhibition is a product of painstaking archaeological research. The wealth of historical objects on display make it easy to visualise how life was here centuries ago.

94

© F O R U M ( 2 ) , A G E N C J A G A Z E T A , L A I F / C Z A R N Y K O T , A D A M B R Z O Z A . P O P R Z E D N I E S T R O N Y/ P R E V I O U S P A G E S : A G E N C J A G A Z E T A ( 2 ) , M . P .

MUZEUM FRYDERYKA CHOPINA Chopin Museum

WARSZAWA

CENTRUM NAUKI KOPERNIK Copernicus Science Centre Tutaj każdy może być dzieckiem i eksperymentować. Oderwać się od ziemi, a nawet przeżyć teleportację! Dzięki projekcjom na sferycznym ekranie i multimedialnym technologiom zajrzeć w najodleglejsze zakątki kosmosu, w głąb oceanu lub do wnętrza wulkanu. Dzieci mogą eksperymentować, angażując wszystkie zmysły, bo w tym muzeum trzeba dotykać, wąchać, sprawdzać, burzyć i układać. ❚ You can really celebrate you inner child and give vent to your experimental streak here. You can rise into the air and even experience teleportation. Spherical screen projections and multimedia technology can take you to the most distant parts of the universe, the depths of the ocean and right inside a volcano. Children can experiment using all their senses.

©CREDITS

REKLAMA

95

POLISH HITS

nowoczesne muzea

CENTRUM NAUKI EXPERYMENT Experyment Science Centre

GDYNIA

KOPALNIA SOLI W WIELICZCE Wieliczka Salt Mine

Nauczanie przez zabawę to cel gdyńskiej interaktywnej wystawy. Możesz zobaczyć, jak będzie wyglądało twoje ciało za 30 lat. Poczujesz trzęsienie ziemi, przekonasz się, jak widzi mucha, albo dowiesz się, jak jedną ręką podnieść auto. A na bieżni możesz porównać swój wynik z panterą. ❚ Play and learn is the whole idea of this interactive exhibition in Gdynia. You can find out what your body will look like in 30 years, experience an earthquake and see the world through the eyes of a fly. You might even want to compare your treadmill performance with that of a leopard.

WIELICZKA

Wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO kopalnia soli w Wieliczce to 3-kilometrowy labirynt podziemnych korytarzy z jeziorami i niezwykłymi solnymi rzeźbami. Można ją zwiedzać na różne sposoby: wybrać trasę turystyczną, górniczą albo szlak pielgrzymkowy. Z kolei tężnia solankowa to uzdrowisko dla chorych z problemami płucnymi. A w baśniowej krainie Solilandii czeka na dzieci duch Skarbnika. ❚ This 3-km labyrinth of subterranean corridors dotted with lakes and amazing sculptures carved in rock salt is a UNESCO World Heritage Site. You can follow the tourist trail or the mining trail, or you can take the pilgrimage route. The salt graduation tower is an underground spa for people with lung diseases. The spirit of Kobolt is waiting to greet children in the fairytale land of Solilandia.

BRAMA POZNANIA Porta Posnania To interaktywne muzeum o początkach polskiej państwowości znajduje się na wyspie Ostrów Tumski w Poznaniu, tuż przy katedrze, w której spoczywają pierwsi władcy Polski. Stojąc w wirtualnej Złotej Kaplicy, możemy tu obejrzeć np. inscenizację chrztu Mieszka I. ❚ This museum charts the early days of the Polish state. It is located on the island of Ostrów Tumski in Poznań, next to the cathedral, the burial place of the first Polish kings. You can watch a re-enactment of Mieszko I’s baptism.

96

© PA P ( 2 ) , E A ST N E W S , F O RU M , M . P.

POZNAŃ

Projekt realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.

Przypomnij sobie smaki i zapachy dzieciństwa Bring back the memory of that taste and smell of childhood Odwiedź unikalne miejsca Visit unique places

Przeżyj niezapomnianą przygodę Experience an unforgettable adventure

www.wioskitematyczne.pl Realizatorzy projektu:

C U LT U R E

Jedyna zła wiadomość jest taka, że bohaterem tej książki nie jest Harry Hole. A kto zatem?

Tajemniczy płatny zabójca, który wplątuje się w skomplikowaną intrygę.

Całość, jak to u Nesbo, wyśmienicie napisana i wciągająca.

STRZAŁ W DZIESIĄTKĘ Bullseye W niewielkiej miejscowości ginie lokalny aktywista i wraca… w postaci ducha, aby kontrolować swoją społeczność. Trafny wybór to dowcipny serial HBO i BBC na podstawie prozy J.K. Rowling, autorki Harry’ego Pottera. ❚ A small-town activist dies and comes back as a ghost to keep tabs on the community. A hilarious TV series based on a book by J.K. Rowling, author of the Harry Potter series. „Trafny wybór”, HBO, od 2 maja o 22.00 | Casual vacancy, HBO, from 2 May at 22:00

nasze rekomendacje

ALITATEM REHENIM laccat a aligent ut re Kto nie słyszał (o) Arii? Hotel położony kilka kroków praską panoramę oraz barokowy ogród. O scenografię Ar oraz barokowy ogród. O scenografię Arii zadbali architekci projektujący wce. ustępuje miejscaowitalny drink ii zadbali architekci projektujący wce. ustępuje miejscaowitalny drink oraz prezentacja hotelu. ❚ Who hasn’t heard of the Aria? The hotel is housed in a former theatre building a short wlike an opera house. rooms are ded genre of music. The backing cowlike an opera house. rooms are derooms are ded genre of music. d genre of music. The backing coumour gives way to Czech hospitaliuest is given drink and a short presentation of the hotel.

BOOKS MUSIC FILM THEATRE

MAD MAX POWRACA Mad Max returns

Wprawdzie w roli Mad Maxa nie występuje Mel Gibson, a Tom Hardy, ale Mad Max: Na drodze gniewu jest równie, jeśli nie bardziej widowiskowy. W jałowym świecie przyszłości rządzi prawo silniejszego. Max Rockatansky, milczek o skomplikowanej przeszłości, poznaje równie tajemniczą Imperatorkę Furiosę (Charlize Theron). Okaże się, że aby przetrwać, muszą sobie pomóc w walce z gangiem Immortana Joe i na piekielnej drodze przez pustynię. ❚ This one stars Tom Hardy, not Mel Gibson, but is no less spectacular for that. An arid future world is ruled by violence, scheming and the Empress Furiosa (Charlize Theron). Max runs head-on into a past he is trying to escape.

Mad Max: Na drodze gniewu, premiera 22 maja | Mad Max: Fury Road, opens 22 May

MADONNA RAZY TRZYNAŚCIE 13 x Madonna Królowa (czy może już bogini) popu nie obniża poziomu.

Na jej 13. albumie znajdziemy świetnie zaaranżowane piosenki, które publiczność pokochała jeszcze przed oficjalną premierą. ❚ The queen of pop has just raised the bar again. Her 13th album is jam-packed with beautifully arranged songs. The record buying public fell in love with this one even before it was released.

Madonna, Rebel Heart, Universal Music Group ❚ Madonna Rebel Heart, Universal Music Group

Krzysztof Pastor zaklął w taniec wspomnienia słyn­nego uwodziciela Giacoma Casanovy opisane w jego nie mniej słynnych pamiętnikach. Zobaczymy, jak amant podbijał serca i bawił się w stolicy za czasów ostatniego króla Polski. ❚ Krzysztof Pastor tells the story of the famous seducer Giacomo Casanova, as described in his famous memoirs, through dance. See how the legendary ladykiller broke hearts and lived it up in Warsaw during the reign of the last Polish king.

98

„Casanova w Warszawie”, Opera Narodowa, Warszawa, od 28 maja © M . P.

POLSKIE ROMANSE Polish romance

SKORZYSTAJ Z FACHOWEJ REKOMENDACJI!

Czas wypoczynku jest cenny. Warto mieć pewność, że wybieramy naprawdę dobre miejsca, że będzie ciekawie, wygodnie, zgodnie z oczekiwaniami. Dlatego przy wyborze, dobrze jest korzystać z rekomendacji. Internetowe strony poświęcone relacjom z podróży cieszą się ogromnym zainteresowaniem, notując miliony odwiedzin miesięcznie! Nic dziwnego.

W końcu nikt nie chce stracić czasu i pieniędzy, z takim trudem wygospodarowanych na wypoczynek, na pobyt w miejscu, które nie spełni naszych oczekiwań.

Dlatego warto oprzeć się na rekomendacjach fachowców. Certyfikaty Polskiej Organizacji Turystycznej, które nagradzają laureatów corocznych konkursów na „Najlepszy Produkt Turystyczny” od ponad 10 lat, dają gwarancję udanego, zgodnego z oczekiwaniami wypoczynku. Produktem w rozumieniu konkursu może być obiekt, trasa turystyczna, atrakcja, miejsce, impreza, przedsięwzięcie, jednym słowem wszystko, co może sprawić, że turysta będzie dobrze się czuł, bawił i znakomicie odpoczywał. Warunek – musi to być pomysł nowatorski i najwyższej jakości.

E-book z opisem wszystkich certyfikowanych produktów można pobrać ze strony www.polska.travel/pl/certyfikowane a także pod adresem ukrytym w QR kodzie.

NAJLEPSZE PRODUKTY TURYSTYCZNE NAGRODZONE CERTYFIKATEM POLSKIEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ W 2014 ROKU

PARK NAUKI I ROZRYWKI KRASIEJÓW www.juraparkkrasiejow.pl • BELLA SKYWAY FESTIVAL www.bellaskyway.pl • BRAMA POZNANIA ICHOT www.bramapoznania.pl • CENTRUM NAUKI EXPERYMENT W GDYNI www.experyment.gdynia.pl • HUTA JULIA W PIECHOWICACH www.hutajulia.com • MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO www.1944.pl • MUZEUM WSI LUBELSKIEJ W LUBLINIE www.skansen.com.pl • OPERA I FILHARMONIA PODLASKA www.oifp.eu • SE-MA-FOR MUZEUM ANIMACJI (SMA ) www.muzeum.se-ma-for.com• ZABYTKOWA KOPALNIA SREBRA www.kopalniasrebra.pl • ZACHODNIOPOMORSKI SZLAK ŻEGLARSKI www.marinas.pl

WYRÓŻNIENIA

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY W KOSZĘCINIE, WIELKA PĘTLA WIELKOPOLSKI, OGRODY TEMATYCZNE HORTULUS I OGRODY HORTULUS SPECTABILIS

nasze rekomendacje

C U LT U R E

1 4

EXHIBITIONS

Nocne zwiedzanie muzeów za darmo stało się już nie tylko europejską tradycją.

W tym roku hołdujące jej muzea otwierają podwoje po zmroku od 14 do 16 maja. Warto wtedy wybrać się w podróż, by zaspokoić apetyt na sztukę.

2

1. SONIA DELAUNAY Tate Modern, London

2.JEAN-MICHEL BASQUIAT Art Gallery of Ontario

Paryska awangardzistka i jedna z najciekawszych osobowości sztuki abstrakcyjnej Sonia Delaunay próbowała opisać na swoich płótnach zmieniający się świat. Robiła to na różne sposoby – oprócz obrazów na wystawie obejrzymy też zaprojektowane przez nią tkaniny oraz ubrania. ❚ Sonia Delaunay, the Parisian queen of the avant-garde and one of the world’s most intriguing abstract artists, attempted to portray an ever-changing world on canvas.

And she went about it in many different ways. This exhibition showcases her paintings alongside the fabrics and clothes she designed.

Prace słynnego buntownika z Nowego Jorku, którego sztuka przekraczała estetykę i często flirtowała z polityką, do dziś zachwycają gwałtowną ekspresją. Na kanadyjskiej wystawie zyskują one niezwykły rozmach – można obejrzeć około 80 obrazów i rysunków sprowadzonych z całego świata. ❚ The works of this famous New York rebel often went beyond established aesthetics and flirted with politics. And they continue to captivate through the sheer force of their expression. This Canadian exhibition is on a truly grand scale – there are approx.

80 paintings and drawings from all over the world.

do | until 9.08

do | until 10.05

100

3. IMPRESSIONISTS National Gallery, London

4. REMBRANDT VAN RIJN Rijksmuseum, Amsterdam

Co łączy prace Renoira, Moneta, Degasa czy Pissarra? Poza stylem jest to też osoba Paula Duranda-Ruela, który, jak byśmy dziś powiedzieli, wylansował modę na impresjonizm. To on i jego skarby są bohaterami tej wystawy. ❚ What is the connection between the works of Renoir, Monet, Degas and Pissaro exhibited here?

Apart from a common style, the answer is Paul Durand-Ruel, the man who made impressionism trendy. Durand-Ruel and his treasures take pride of place in this exhibition.

Wydawałoby się, że o tym malarzu wiemy dużo.

Na tej wystawie będziemy mogli obejrzeć późne, nieco mniej znane prace mistrza Rembrandta. ❚ We might think we know all there is to know about this Dutch painter, yet there are lesser known periods in his artistic life. This exhibition features some of Rembrandt’s later, lesser known works.

do | until 31.05

5. DIEGO VELÁZQUEZ Grand Palais, Paris 5

do | until 17.05

Kto i w jaki sposób inspirował jego genialne obrazy, dowiemy się, zwiedzając niesamowitą wystawę prac Velázqueza w Paryżu. ❚ Come to this amazing exhibition in Paris and see who inspired Velasquez’s brilliant paintings. do | until 13.07

© M . P.

3

Młod(sz)e spojrzenie!

Young(er) look!

Okolica oczu i powiek stanowi ważny element estetyczny twarzy. Prawidłowe napięcie skóry i brak zmarszczek nadaje jej młody, zdrowy i wypoczęty wygląd.

The eye zone and eyelids are an important esthetic element of the face. Proper skin tension, lack o wrinkles give the entire face a young, healthy, and fresh look.

Wiotkość, zmarszczki powiek i nadmierne wybrzuszenia (worki) sugerują zmęczenie lub zły stan zdrowia, również postarzają twarz. Stąd też ta okolica dość często poddawana jest zabiegom estetycznym. W zależności od zaawansowania zmian można zastosować terapie, które poprawiają napięcie skóry powiek i w pewnym stopniu mogą zredukować jej nadmiar, np. mezoterapia, wypełniacze lub zabiegi laserowe. Popularne są również zabiegi chirurgiczne (blepharoplastyka) faktycznie usuwające nadmiar skóry, przywracające prawidłowe jej napięcie i umożliwiające usunięcie wybrzuszonego tłuszczyku okołogałkowego – mówi dr Marek Murawski, chirurg plastyk z Elite Centrum Laseroterapii. Nowością w chirurgicznej korekcji powiek jest zastosowanie lasera CO2 SmartXide2, dające mniejsze zasinienie i obrzęk po zbiegu, umożliwiając tym samym bardzo wczesny powrót do aktywności zawodowej i społecznej.

Skin limpness, excessive bumps (bags), eyelid wrinkles suggest fatigue or bad health condition, make the skin look older. Therefore, this zone is frequently subject to esthetic surgery procedures, and there is a lot of different procedures improving the look of this zone. Depending on the advancement of changes, mesotherapy, fillers or laser therapy may be used, that improve eyelid skin tension and in a way reduce its excess, and also surgical procedures may be used (blepharoplasty), that actually remove the excess of skin, bringing back its correct tension and enabling the removal of the fatty bumps around the eyeball – says dr Marek Murawski plastic chirurg from Elite Laserotherapy Center.

A novelty in the surgical correction of upper eyelids is the use of CO2 SmartXide2 laser which guarantees lesser bruising and swelling of upper eyelids after the procedure, thus enabling a very early return to professional and social activity.

Jak działa?

Wiązka lasera wykonuje cięcie, koagulując naczynia krwionośne i zmniejszając konieczność mechanicznego oddziaływania na tkanki operowanej okolicy. Termiczna ablacja jest mniej inwazyjna od tradycyjnego cięcia skalpelem.

W Elite Centrum Laseroterapii nasi eksperci wybiorą dla Ciebie najbardziej optymalne rozwiązanie i zdecydują, która z metod będzie najefektywniejsza.

How does it works?

When cutting, the laser beam coagulates blood vessels and thus reduces the mechanical impact on tissues of the operated zone. Thermal ablation is less invasive than cutting with a scalpel. Highly trained experts from Elite Laser Therapy Center will give you a a comprehensive consult and select the most optimal solution which can be the most efficient for you.

Elite Centrum Laseroterapii/Elite Laser Therapy Centre: ul. Złota 61, tel. 22 400 36 55; ul. Wąwozowa 8, tel.: 22 894 83 84, www.elite.waw.pl Wyłączny dystrybutor/Exclusive distributor: ITP S.A., ul. Domaniewska 37, Warszawa, tel. +48 722 008 002, www.itpsa.pl

Na hasło Kaleidoscope bezpłatna konsultacja.

Free consultation with Kaleidoscope.

REKLAMA

Elite_Kaleidoscope_0515.indd 1

4/16/15 12:03 PM

Doskonały sen stał się jeszcze lepszy

HÄSTENS STORE WARSZAWA UL. MALBORSKA 41 (DOMOTEKA) WARSZAWA@LOZKAHASTENS.PL TEL. 22 331 17 07 HÄSTENS STORE GDAŃSK AL. GRUNWALDZKA 569 GDANSK@LOZKAHASTENS PL TEL. 58 342 47 35 WKRÓTCE OTWARCIE SALONU W NOWEJ LOKALIZACJI 81-861 SOPOT, AL. NIEPODLEGŁOŚCI 940 lozkahastens.pl

GOOD ADDRESS

1

nasze rekomendacje

COMFORT ZONE

2

A good night’s sleep improves quality of life.

You will wake up fresh and bursting with energy in a Hästens bed.

3 4

1. PO KRÓLEWSKU Eat like royalty

2. DLA URODY Beauty works

3. NA DOBRY SEN Get a good night’s sleep

4. MORSKIE SMAKI Marine flavours

Restauracja Belvedere Łazienki Królewskie w Warszawie podnosi rangę każdego spotkania. Łączy w sobie wykwintną kuchnię polską i niepowtarzalny wystrój wnętrz wyremontowanych niedawno według koncepcji scenografa Borisa Kudliczki i biura architektonicznego WWAA. Ósmy rok z rzędu znalazła się na liście wyróżnionych restauracji w przewodniku Michelin Main Cities of Europe 2015. ❚ The Belvedere Restaurant Royal Łazienki Park can raise the tone of any gathering. It serves exquisite Polish cuisine in very special interiors, recently revamped by set designer Boris Kudlička and WWAA architectural studio. The restaurant is highlighted in the Michelin Guide Main Cities of Europe 2015.

This is the eighth consecutive year that the restaurant has made it into the world’s most famous restaurant guide.

TLC Clinic w Ostrołęce to polski oddział brytyjskiej kliniki laseroterapii, medycyny estetycznej oraz dermatochirurgii. Specjalizuje się w metodach odmładzania skóry i mało inwazyjnych technikach jej rewitalizacji. Klinika stosuje laser aleksandrytowy umożliwiający trwałe usuwanie owłosienia, zmarszczek, zmian barwnikowych i naczyniowych. ❚ TLC Clinic is a subsidiary of a British laser therapy, aesthetic medicine and dermatosurgery clinic which specialises in skin rejuvenation methods and non-invasive skin revitalisation techniques. The clinic has an alexandrite laser that permanently removes hair, lines, pigmented lesions and veins.

Hästens to szwedzka marka luksusowych łóżek. Od 1852 r. w fabryce w Köping powstają łóżka, które mają zapewnić najbardziej komfortowy sen.

Doświadczenia pokoleń rzemieślników, ręczna praca i użycie tylko najlepszych naturalnych materiałów sprawiły, że z małej rodzinnej firmy Hästens stał się globalnym producentem i sprzedawcą luksusowych łóżek. ❚ Hästens is a luxury Swedish bedmaker that has been making beds that guarantee a good night’s sleep in its Köping factory since 1852. Generations of craftsmen building beds by hand using only the finest natural materials have made Hästens grow from a small family business into a global maker and seller of luxury beds.

Restauracja Morska w Sopocie jest idealnym miejscem zarówno na rodzinny obiad, jak i spotkanie z przyjaciółmi. Goście cenią tu sobie gościnność, interesujący wystrój wnętrza i zdrowe, doskonale skomponowane dania pięknie podawane zgodnie z najnowszymi trendami kulinarnymi. ❚ The Morska restaurant in Sopot is the perfect spot for a family lunch or meeting up with friends.

The Morska is known for its hospitality, intriguing interior design and healthy, wellbalanced dishes – all beautifully presented as dictated by the latest culinary trends.

102

lozkahastens.pl

© M . P.

belvedere.com.pl

tlc-clinic.com.pl

morska.com.pl

PROMOCJA

Wiosenna odnowa ciała

Rejuvenate your body this spring DZIĘKI NOWOCZESNYM TECHNOLOGIOM JUŻ PO MIESIĄCU, PO KILKU ZABIEGACH MOŻESZ OLŚNIEWAĆ URODĄ I PIĘKNIE WYMODELOWANYM JĘDRNYM CIAŁEM! EKSPERCI PROGRAMU „PRZEPIS NA URODĘ” POLECAJĄ NAJSKUTECZNIEJSZE SPRAWDZONE METODY I TECHNOLOGIE – PRZETESTOWANE NA WŁASNEJ SKÓRZE. / LOOK GREAT AND GET A PERFECTLY SCULPTED BODY IN A MONTH – AFTER JUST SEVERAL TREATMENTS THAT HARNESS MODERN TECHNOLOGIES! EXPERTS OF THE „BEAUTY FORMULA” PROGRAMME RECOMMEND THE MOST EFFICIENT, PROVEN TREATMENTS AND TECHNIQUES TRIED AND TESTED ON THEIR OWN SKIN.

Accent Ultra V Shape jest bezbolesny, w trakcie zabiegu odczuwalne jest jedynie ciepło. Zabieg polecany jest na całą twarz i ciało, szczególnie na brzuch, uda, pośladki i okolice kolan. / Accent Ultra V Shape procedure is painless and the sensation resembles a warm massage. It may be used on all parts of the face and body, and especially the abdomen, thighs, buttocks and knee areas.

PRZEPIS NA URODĘ Z ACCENT ULTRA V SHAPE

Zanim zdecyduję się na wprowadzenie nowego zabiegu do sieci naszych klinik, zawsze go testuję i sprawdzam badania naukowe i certyfikaty. Dzięki temu mam pewność co do skuteczności zabiegu. To ważne, bo wiele nowości Klinika La Perla oferuje jako pierwsze na rynku. Tak też jest z hitem tego sezonu – Accent Ultra V Shape, który dzięki innowacyjnej technologii, wykorzystującej ultradźwięki i unipolarną falę radiową, ładnie modeluje twarz i ciało. Pozwala wyszczuplać i liftingować twarz oraz strategiczne partie ciała. Idealny„przepis na urodę”to połączenie tego typu zabiegów z ćwiczeniami i dietą. Warto też wiedzieć, że Accent Ultra V Shape pozwala trwale pozbyć się problemu nadpotliwości – dzięki tej wszechstronności jest naprawdę świetnym zabiegiem przed latem. Polecam! www.klinikalaperla.pl DAZZLING LOOKS WITH ACCENT ULTRA V SHAPE

Before I introduce a new treatment to my clinic chain, I always test it myself and examine the scientific research certificates which reassure me about the efficacy. It’s vital as many innovations are first offered by La Perla Clinic.

The same goes for this season’s best-selling treatment - Accent Ultra V Shape which uses the innovative ultrasound and UniPolar radio frequency technology to sculpt the face and body. It slims and tightens the face and strategic parts of the body. The perfect „beauty formula” is a combination of these treatments with workout and a healthy diet. You should also know that Accent Ultra V Shape effectively eliminates excessive sweating - such versatility makes it the perfect treatment to get summer ready. I strongly recommend it! www.klinikalaperla.pl

Poznaj najskuteczniejsze metody modelowania twarzy i ciała! Na hasło„Kaleidoscope – przepis na urodę ”w Klinikach La Perla otrzymasz 15% zniżki na zabieg Accent Ultra V Shape, Smooth Shapes oraz maski CelMat opisane w tym wydaniu. Oferta ważna od 1.05 do 31.05.2015 roku. Szczegóły na www.klinikalaperla.pl Discover effective face and body sculpting treatments! The “Kaleidoscope - beauty formula”promo code will give Readers a 15% discount for the Accent Ultra V Shape, Smooth Shapes and CelMat face masks presented in this issue. This offer is valid from 1 May until 31 May 2015. For more details, visit: www.klinikalaperla.pl

www.itpsa.pl

LOOK YOUNGER THIS SPRING What your skin now needs is intense hydration and brightening!

We recommend the innovative CelMat Face H face mask with hyaluronic acid which revitalises the skin and erases fine lines to leave your face glowing. CelMat Face masks are made from patented Polish bio-nanoncellulose which effectively and quickly soothes irritation, reduces redness, swelling and accelerates skin healing. It is paraben- and preservative-free and recommended after aesthetic medicine treatments, sun bathing and long flights. www.bowil.pl

SMOOTH SHAPES NA CELLULIT

Ekspert Kliniki La Perla radzi/Expert of La Perla Clinic advises:

KALINA BEN SIRA prezes Kliniki La Perla, ekspert ds. urody /CEO of La Perla Clinic Beauty Expert

WIOSENNA REWITALIZACJA Teraz Twoja skóra potrzebuje intensywnego nawilżania i rozświetlania! Polecamy innowacyjną maskę CelMat Face H z kwasem hialuronowym, która rewitalizuje skórę, wygładza drobne zmarszczki i nadaje twarzy promienny wygląd.

Maski CelMat Face wykonane są z opatentowanej polskiej bionanocelulozy, która skutecznie i szybko łagodzi podrażnienia i zaczerwienienia, redukuje obrzęki oraz przyspiesza gojenie się skóry.

Nie zawierają parabenów ani konserwantów. Są też polecane po zabiegach medycyny estetycznej, po opalaniu oraz po długim locie samolotem. www.bowil.pl

www.la-perla.pl

Rewolucyjna metoda walki ze skórką pomarańczową! Innowacyjne połączenie lasera, masażu rolkami i zasysania próżniowego już po 3 zabiegach widocznie redukuje cellulit i pozwala pozbyć się miejscowo nagromadzonego tłuszczu. Metoda lubiana także dlatego, że pozwala zminimalizować towarzyszące cellulitowi obrzęki i skłonność do zatrzymywania wody. Zabieg jest przyjemny, odczuwalny jako głęboki masaż z towarzyszeniem ciepła. Efekty są długotrwałe. www.klinikalaperla.pl

SMOOTH SHAPES TO TARGET CELLULITE A revolutionary technique to target orange peel reduction! After just three treatments, this innovative combination of laser, skin rolling and vacuum suction visibly reduces cellulite and helps reduce localised fat pockets. This method is also popular as it helps minimise swelling and water retention associated with cellulite. The treatment is pleasant and offers long-lasting results. Sensations resemble a deep warm massage. www.klinikalaperla.pl

Sprawdź wiosenną ofertę specjalną w Klinikach La Perla: Marzysz o pełnych i nawilżonych ustach?

25% na zabieg powiększana ust.

Szczegóły w Klinikach La Perla, www.klinikalaperla.pl infolinia 784 066 278 / Check out the special spring promotion at La Perla Clinics: Dreaming of full and hydrated lips? 25% off lip enhancement For more details, please contact La Perla Clinics, www.klinikalaperla.pl, hotline 784 066 278

GOOD JOB

nieruchomości komercyjne

NIERUCHOMOŚCI DA J Ą Z A R O B I Ć there is money in real estate JUŻ NIE TYLKO BIURA I MAGAZYNY, ALE RÓWNIEŻ PORTY I LOTNISKA. POLSKI RYNEK NIERUCHOMOŚCI KOMERCYJNYCH ROZWIJA SIĘ W CORAZ SZYBSZYM TEMPIE, A W MARCU PRZESUNĄŁ SIĘ DO PIERWSZEJ DZIESIĄTKI W EUROPIE. ❚ COMMERCIAL REAL ESTATE IS NO LONGER LIMITED TO OFFICES AND WAREHOUSES. IT NOW INCLUDES SEAPORTS AND AIRPORTS. THE POLISH COMMERCIAL PROPERTY MARKET IS PICKING UP SPEED. IT HAS EVEN MADE THE EUROPEAN TOP 10. tekst | by piotr gozdowski

P

104

WARSZAWA

Real estate consulting company CBRE released a report that ranked Poland 10th in Europe at the recent MIPIM Real Estate Exhibition in Cannes in March. And a 2015 Cushman & Wakefield study states that Poland is now one of the 20 most desirable realty investment destinations in the world, just behind the recent “Celtic Tiger”, Ireland.

And what is “commercial real estate” exac-

tly? It is not clearly defined in Polish legislation. The term is used to denote any real estate used for business purposes, as opposed to residential premises. Commercial real estate includes office space, warehouses, car parks, airports, ports and movie theatres, as well as commercial areas in buildings in which only some of the space is designated for such purposes.

Office and warehouse space account for

©SHUT TERSTOCK

odczas niedawnych, szanowanych w branży targach nieruchomości MIPIM, które odbyły się w marcu w Cannes, firma doradcza CBRE ogłosiła raport, w którym polski rynek uplasował się na 10. miejscu w Europie.

Z kolei Cushman & Wakefield w opracowaniu na 2015 r. podaje, że w rankingu miejsc najbardziej pożądanych pod kątem inwestycyjnym w segmencie nieruchomości komercyjnych Polska awansowała do globalnego Top 20, zaraz za niedawnym „celtyckim tygrysem” – Irlandią.

Czym tak naprawdę są „nieruchomości komercyjne” ? W polskim prawie nie znajdziemy ścisłej definicji. Przyjęło się nazywać tak nieruchomości, które są wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej, w opozycji do lokali mieszkalnych. Za nieruchomości komercyjne uważa się: budynki biurowe, hale magazynowe, centra handlowe, hotele, parkingi, lotniska, porty i kina, a także tzw. części komercyjne budynków, których tylko procent powierzchni przeznaczony jest do tego typu celów.

W odniesieniu do Polski numerem jeden pozostają biura i magazyny. Te pierwsze to 54 proc. polskiego rynku, te drugie dotyczą co czwartej nieruchomości z omawianej grupy. Komercyjne wykorzystanie lot-

nisk rozkręca się powoli, portów morskich i ich otoczenia – dopiero raczkuje, a raczej ogranicza się, jak na razie, do fazy projektów, jak np. realizacja Portu Rybackiego w Gdyni będąca zabudową mola. Kolejne są centra handlowe, razem z kinami, jednak tutaj zapotrzebowanie jest głównie w dużych i średnich miastach, przekraczających 100 tys. mieszkańców. Wśród miast polskich palmę pierwszeństwa dzierży niezmiennie Warszawa, która nawet we wspomnianym rankingu CBRE wskoczyła do „dwunastki” miast, w których warto inwestować w Europie, zostawiając daleko w polu takie dotychczasowe tuzy jak Barcelona czy Frankfurt.

EUROPA NADAL PERŁĄ Mimo że ceny nieruchomości, po kilku latach zastoju, od kilkunastu miesięcy zdecydowanie rosną, to Europa nadal jest postrzegana jako wielce atrakcyjne miejsce do inwestowania. Richard Barkham, główny ekonomista CBRE, firmy doradczej z obszaru nieruchomości, zwraca uwagę, że wpływ na to mają bardzo niskie stopy procentowe wyznaczane przez europejskie banki centralne. – W porównaniu do innych regionów i biorąc pod uwagę rozdźwięk pomiędzy wysokością kapitalizacji inwestycji a oprocentowaniem obligacji, Europa wciąż pozostaje miejscem oferującym najlepsze warunki do inwestowania – mówi Richard Barkham.

Potencjał inwestycyjny polskiego rynku nieruchomości rośnie już piąty rok z rzędu, a w 2014 r. jego wartość była wyceniana na 3,13 mld euro. W regionie Europy Środkowo-Wschodniej jesteśmy najwięksi – mamy 43-procentowy udział, następne są: Czechy z 26 procentami i Rumunia, gdzie trafia 15 inwestycji na 100. Przekraczające miliard złotych transakcje nie są już w Polsce niczym wyjątkowym; tylko w zeszłym roku trzy nieruchomości zmieniły właściciela za podobną lub większą sumę – Rondo 1 i Plac Unii w Warszawie oraz Poznań City Center. Eksperci szacują, że 2015 r. będzie kolejnym, w którym zainteresowanie inwestorów polskim rynkiem nieruchomości komercyjnych będzie rosło.

Paradoksalnie zwiększone zainteresowanie Polską wywołuje przedłużający się konflikt na Wschodzie. Na krótką metę jest to czynnik demotywujący zagranicznych

inwestorów, jednak długofalowo, w związku z brakiem stabilizacji i niepewnymi prognozami dotyczącymi rozwoju sytuacji, spowoduje przepływ kapitału z Europy Wschodniej do Środkowej. Jednak to, jaki kawałek tortu przypadnie Polsce, zależeć będzie od atrakcyjności ofert pojawiających się na rynku i ich wielkości.

NIERUCHOMOŚCI BIUROWE Tradycyjnie w tym sektorze zanotowano największą aktywność. W zeszłym roku wolumen transakcji wzrósł o blisko połowę. Liderem są nadal nieruchomości warszawskie, przy czym wartość transakcji w centrum stolicy do tych zlokalizowanych poza nim utrzymuje się w stosunku 10:1.

Najwyższy skok można odnotować w dużych miastach poza Warszawą, pełniących funkcję regionalnych centrów, gdzie wartość wzrosła dwukrotnie i osiągnęła 406 mln euro. Szczególnym zainteresowaniem cieszył się rynek krakowski, gdzie sprzedaż pięciu nieruchomości osiągnęła łączną wartość blisko 0,25 mln euro. Na drugim w zestawieniu rynku wrocławskim właściciela zmieniły trzy nieruchomości o łącznej wartości ok. 80 mln.

the leading city in Poland. According to the CBRE rankings, Warsaw is one of the 12 most popular cities in Europe for real estate investors. It even comes in ahead of such popular destinations as Barcelona and Frankfurt.

EUROPE IS STILL THE PEARL Although real estate prices have been rising for twelve months or more after being in a slump for several years, Europe is still seen as a very attractive investment destination. Richard Barkham, Global Chief Economist at CBRE notes that the low interest rates set by European central banks significantly contribute to that. “Compared to other regions and given the large spread between capitalisation rates and bond yields, Europe will continue to offer the best investment conditions”, he says.

The investment potential of the Polish real estate market has been growing for five consecutive years and its value was estimated at EUR 3.13 billion in 2014. With a 43 per cent share, Poland is the largest market in Central and Eastern Europe. Next come the Czech Republic with 26 per cent and Romania with 15 per cent. Deals worth

POLSKA, JAKO NAJWIĘKSZY KRAJ REGIONU, UZNAWANA JEST ZA MIEJSCE Z PERSPEKTYWAMI SZEROKIEGO ROZWOJU CAŁEJ BRANŻY NIERUCHOMOŚCI KOMERCYJNYCH. AS THE LARGEST COUNTRY IN THE REGION, POLAND IS SEEN AS OFFERING BROAD DEVELOPMENT PROSPECTS FOR EVERY TYPE OF COMMERCIAL PROPERTY.

most commercial realty in Poland. The former accounts for 54 per cent of the Polish market, and the latter 25 per cent. Airports are slowly being exploited commercially, but seaports and their environs are only just starting to attract investment and this is still pretty much limited to the project phase, e.g. the Fishing Harbour scheme in Gdynia, which involves developing the pier. Shopping malls and cinemas come next, although demand for these sorts of facilities mainly comes from cities with a population of over 100,000. Warsaw is

more than a billion zlotys are no longer anything special in Poland. Three properties changed hands for that amount or even more last year, viz. Rondo 1 and Plac Unii in Warsaw and Poznań City Centre.

The experts are predicting that interest in the Polish commercial property market will continue to increase this year. Paradoxically, except for political stability and the economic indices that set Poland apart from the rest of the EU, the ongoing conflict in Ukraine has actually increased interest in Poland. It is a demotivating factor

105

GOOD JOB

BUSINESS GARDEN – ZIELONA PRZESTRZEŃ PRACY Business Garden – green workspace Miejsce, które będzie gościnne dla pracowników, postanowiła stworzyć firma Vastint.

Siedem biurowców, zbudowanych w nowoczesnym stylu, otoczonych jest parkiem, a pracownicy zachęcani są do spędzania przerw w otoczeniu zieleni i spożywania „śniadań na trawie”. Budynki są energooszczędne, posiadają certyfikaty LEED, a przestrzeń pomiędzy jest zaprojektowana z myślą o ruchu pieszym i rowerowym. Realizacje odnajdziemy w Warszawie, Wrocławiu i Poznaniu. ❚ Vastint decided to design a welcoming place for its staff. There are seven modern office buildings surrounded by a park and people are encouraged to spend their breaks in green areas and have breakfast outdoors.

The buildings are energy-efficient and LEED certified, and the space between them has been designed to facilitate pedestrian and bicycle traffic. These projects can be found in Warsaw, Wrocław and Poznań.

w Poznaniu – blisko 13 proc. i Katowicach – ponad 11 proc.

NIERUCHOMOŚCI MAGAZYNOWE Ubiegły rok to dla rynku magazynowego w Polsce niezwykle dynamiczny okres, czego symbolem była szeroko dyskutowana WARSZAWA, RONDO 1

WARSZAWA JEST WŚRÓD DZIESIĘCIU NAJBARDZIEJ POPULARNYCH EUROPEJSKICH RYNKÓW, NA KTÓRYCH WCIĄŻ POSZUKUJE SIĘ NOWYCH MOŻLIWOŚCI INWESTYCYJNYCH. WARSAW IS ONE OF THE TEN MOST POPULAR EUROPEAN MARKETS WHERE NEW INVESTMENT OPPORTUNITIES ARE SOUGHT.

106

for foreign investors in the short term, but over the longer term, it brings in an influx of capital from Eastern to Central Europe.

This is caused by instability and uncertainty as to how the situation will unfold. Poland’s share of the pie will depend on the size and appeal of what it has to offer.

OFFICE SPACE This sector has traditionally been a hive of activity. The health of the office reality sector is measured by its turnover and the volume of transactions was up nearly 50 per cent last year. Warsaw is still in the lead, with transactions in the city centre worth ten times more than those in other locations. Large regional centres, excluding Warsaw, experienced the greatest increase, doubling to EUR 406 million.

Kraków, where five properties were sold for a total of approx. a quarter of million euro, aroused a lot of interest. Next came Wrocław, where three properties worth a total of approx. 80 million changed hands.

Warsaw. Three of Warsaw’s most distinctive office buildings changed hands in 2014.

Metropolitan in Piłduski Sq. was sold to Deutsche Asset & Wealth Management for nearly EUR 190 million.

The same purchaser acquired the Rondo 1 office tower for less than 300 million, and Invesco Real Estate purchased Plac Unii for EUR 226 million. Last year was a boon for commercial tenants, mainly because of the large supply of office vacancies. The number of transactions rebounded last year and this upward trend is expected to continue until 2018. The imbalance between supply and demand has also brought about

©BEW

Warszawa. W 2014 r. sprzedano trzy spośród najbardziej rozpoznawalnych budynków biurowych stolicy. Metropolitan przy pl. Piłsudskiego został kupiony za prawie 190 mln euro przez Deutsche Asset & Wealth Management, ten sam inwestor przejął biurowiec Rondo 1 za niecałe 300 mln, a Plac Unii został przejęty za 226 mln euro przez Invesco Real Estate. Ubiegły rok był bardzo udany dla najemców nieruchomości komercyjnych – głównie poprzez dużą podaż lokali. Było jednak już widać ożywienie pod kątem liczby zawieranych transakcji, a trend wzrostowy powinien się utrzymać, wedle ekspertów, do 2018 r.

Nierównowaga między popytem a podażą wywołała jeszcze jedno zjawisko – znaczny wzrost ilości wolnej, czyli niewykorzystanej, powierzchni. Na koniec 2014 r. wskaźnik pustostanów wyniósł ponad 13 proc. przy niespełna 12 proc. rok wcześniej, co oznacza, że niewynajęte jest blisko 600 tys. m2 przestrzeni. W ścisłym centrum odsetek pustostanów wynosi 16,5 proc.

Rynki regionalne. W zeszłym roku na głównych pozawarszawskich rynkach, w sześciu największych ośrodkach miejskich – Krakowie, Łodzi, Wrocławiu, Poznaniu, Katowicach i Trójmieście – oddano ponad 320 tys. m2 powierzchni biur, czyli blisko jedną czwartą więcej niż rok wcześniej. Numerem dwa, po Warszawie, pozostaje Kraków, w którym znajdziemy niecałe ćwierć miliona m2 nieruchomości biurowych.

Kolejny jest Wrocław, którego zasoby oceniane są na blisko 600 tys. Jednakże całość powierzchni biurowej wszystkich miast regionalnych to nadal tylko dwie trzecie tego typu nieruchomości w Warszawie.

Jeśli chodzi o odsetek pustostanów, to przeciętnie liczył ponad 9 proc., o 1 punkt procentowy mniej niż rok wcześniej. Najmniej pustostanów znajdziemy w Krakowie – niewiele ponad 5 proc., a najwięcej

nieruchomości komercyjne

GOOD JOB

NIERUCHOMOŚCI HANDLOWE Podaż lokali handlowych w 2014 r. nie osłabiła się – oddano do użytku niespełna pół mln m2 powierzchni handlowej, a w kontekście całego kraju zasób tych nieruchomości przekroczył 10 mln m2. Powstało 11 nowych centrów handlowych, 12 nowych parków handlowych oraz jedno nowe centrum outletowe, co stanowiło ponad 80 proc. wszystkich lokali handlowych oddanych w Polsce w ubiegłym roku. Pojawił się także stosunkowo młody trend, zwany „redevelopment”, wiążący się z przebudową istniejących już lokalizacji w celu przede wszystkim zmiany formatu handlowego. To wiąże się z tym, że istotnie wydłużył się czas komercjalizacji nowo otwieranych obiektów – centra wynajęte w 100 proc. w dniu otwarcia należą do rzadkości, a tuż po otwarciu wolny jest co dziesiąty albo co piętnasty lokal. Wedle raportu firmy Cushman & Wakefield na koniec 2014 r. współczynnik pustostanów był najwyższy w Bydgoszczy (5,3 proc.), Kielcach i Częstochowie (po 4,6 proc.), najniższy zaś w Warszawie (1,6 proc.) i Trójmieście (1,8 proc.). Średnia stopa pustostanów w największych aglomeracjach wynosiła 2,6 proc.

Pozostałe segmenty rynku, jeśli chodzi o znaczące liczby, ograniczają się prak-

108

saw. The average vacancy rate exceeded 9 per cent, one percentage point more than the year before. Kraków has the lowest vacancy rate – slightly over 5 per cent versus nearly 13 per cent for Poznań and over 11 per cent for Katowice.

WROCŁAW, GREEN TOWERS

a significant increase in the amount of unoccupied space. At the end of 2014, the vacancy rate was over 13 percent, compared with less than 12 per cent the year before. This means that almost 600,000 sq. m. were unoccupied. The vacancy rate in the city centre is even higher at 16.5 per cent.

Regional markets. More than 320,000 sq. m. of office space was delivered in Kraków, Wrocław, Poznań, Katowice and the Tricity. This was an increase of almost a quarter over the previous year. With almost a quarter of a million sq. m. of office space, Kraków ranks second after Warsaw. Further down is Wrocław whose stock has been estimated at almost 600,000 sq. m. Total office space in all regional cities only amounts to two-thirds of such properties in War-

WAREHOUSE SPACE Last year saw the Polish warehouse market grow rapidly. This is best illustrated by Amazon’s investment in Greater Poland, which has been much discussed in the media. There were more than one million sq. m. of delivered office space, or three times as much year over year, to approach what it was before the 2008 crisis. Take-up was high and the vacancy rate was down by more than a third. The projects under construction will not be unoccupied as most have been pre-leased. Last year also saw significant ownership changes.

Logicor, a fund managed by Blackstone Real Estate, became the third largest player in terms of warehouse space. The company acquired the real estate portfolio of Standard Life Investments for EUR 118 million and then purchased properties in Poland and the Czech Republic from Panattoni and Pramerica. The largest transaction last year was the acquisition of Panattoni’s portfolio of four properties by PZU Fundusz Zamknięty Sektora Nieruchomości 2 for EUR 140 million.

COMMERCIAL PROPERTY The supply of commercial premises remained brisk in 2014. Nearly 0.5 million sq. m. came online and the supply of commercial real estate in Poland exceeded

W ATMOSFERZE BIUROWEJ WOLNOŚCI The ambience of office freedom Firma Skanska postanowiła stworzyć w swoim biurze taką przestrzeń, w której nikt nie jest przywiązany do jednego biurka. Miejsca do spędzania wspólnego czasu to kuchnia i sale konferencyjne, poza tym pracownik sam decyduje, gdzie i jak chce pracować.

W osobnym gabinecie, w niewielkim open spasie, kabinie do rozmów, przy stolikach czy na pufach przy oknie, z pejzażem miejskim w tle. Są też piłkarzyki, konsola do gier i sala fitness, służące do rozładowywania stresu. ❚ Skanska decided to design its office space so that no one was confined to a single desk. The kitchen and conference room are places to spend free time. Apart from that, people are free to decide where and how they want to work. They can opt for a separate office, an open space, an interview cabin, tables, or pouffes by the window, which looks out over the city. To relieve stress, there is table football, a video game console and a gym to choose from.

© M . P.

w mediach wielkopolska inwestycja Amazona. Ilość powierzchni oddanej do użytku przekroczyła milion m2, czyli była trzy razy większa rok do roku, i zbliża się do poziomu sprzed kryzysu w 2008 r. Popyt był wysoki, wskaźnik pustostanów spadł o ponad jedną trzecią. Także realizowane obecnie inwestycje nie będą stały puste, ponieważ lwia ich część jest już objęta umowami przednajmu.

Zeszły rok to także istotne zmiany po stronie właścicielskiej – Logicor, fundusz zarządzany przez Blackstone Real Estate, stał się trzecim pod względem ilości posiadanej powierzchni magazynowej graczem na rynku. Najpierw kupił portfel nieruchomości Standard Life Investments za 118 mln euro, a w dalszej kolejności nieruchomości należące do Panattoni i Pramerica w Polsce i Czechach. Największą transakcją ubiegłego roku był zakup portfela czterech nieruchomości Panattoni przez PZU Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Sektora Nieruchomości 2 za 140 mln euro.

nieruchomości komercyjne

nieruchomości komercyjne

RYNEK NIERUCHOMOŚCI HOTELOWYCH W POLSCE ROZWIJA SIĘ BARDZO DYNAMICZNIE, O CZYM ŚWIADCZĄ KOLEJNE INWESTYCJE DEWELOPERSKIE. THE HOTEL REAL ESTATE MARKET IN POLAND IS EXPERIENCING A DYNAMIC GROWTH, WHICH IS EVIDENCED BY NEW INVESTMENTS IN THE SECTOR.

tycznie do nieruchomości hotelowych.

Rosnącemu powoli od dekady segmentowi przestrzeni postindustrialnych daleko jeszcze do zdobycia zauważalnego choćby udziału w rynku. Tak jak portom, lokalizacjom o wielkim potencjale komercyjnym, na zachodzie Europy już intensywnie wykorzystywanym, z przykładem hamburskiego HafenCity. Trochę lepiej jest w przypadku lotnisk, gdzie bo boomie inwestycyjnym przy okazji Euro 2012 powstało dużo nowych inwestycji, który są z coraz lepszym skutkiem komercjalizowane. Za to rynek nieruchomości hotelowych w Polsce rozwija się bardzo dynamicznie, o czym świadczą kolejne inwestycje deweloperskie oraz duże zainteresowanie inwestorów tym segmentem krajowego rynku.

Polska, jako największy kraj regionu, uznawana jest za miejsce z perspektywami szerokiego rozwoju całej branży nieruchomości komercyjnych. Okoliczności rynkowe w poszczególnych sektorach branży zmieniają się, ale widać potencjał wzrostowy praktycznie w każdym z nich.

Niekwestionowanym liderem pozostaje Warszawa i jej okolice, ale coraz bardziej znaczący odsetek zajmują inne duże miasta, a często nieruchomości o odpowiednim standardzie pojawiają się w miastach o średniej wielkości. Symbolem dużego wzrostu jest wzrastająca liczba transakcji o kilkusetmilionowych kwotach, co oznacza, że rynek dojrzewa i zaczyna być stawiany obok innych rozwiniętych rynków państw Unii Europejskiej. ■

PIOTR GOZDOWSKI

110

10 million sq. m. 11 new shopping malls, 12 new commercial parks and one new factory outlet were completed last year.

This accounted for more than 80 per cent of total commercial property released in Poland in 2014. Also evident was the relatively recent trend of “redeveloping” existing locations, mainly to commercialise them.

This was spurred by newly-built facilities having considerably longer commercialisation lead times. Centres that open fully occupied are at a premium – one in 10-15 premises is vacant on opening. According to the Cushman & Wakefield report, vacancy rates were highest in Bydgoszcz (5.3%), Kielce and Częstochowa (4.6% each), and lowest in Warsaw (1.6%) and the Tri-City (1.8%) at the end of 2014. The average vacancy rate in the largest urban agglomerations was 2.6 per cent.

The rest of the market is pretty much limited to hotels. The post-industrial space segment has been growing slowly for a decade but has not managed to gain a considerable market share. Ditto for ports. These have enormous commercial potential and are intensively exploited in Western Europe, e.g. HafenCity in Hamburg.

Airports have fared a little better.

A lot of new construction projects have begun in the wake of the investment boom that followed the EURO 2012, and they are being more and more successfully commercialised. The Polish hotel property market is growing dynamically, as witnessed by the number of new developments

springing up and the keen interest shown by investors.

As the largest country in the region, Poland is seen as offering broad development prospects for every type of commercial property. The market conditions in individual sectors might be changing, but they nearly all offer growth potential. Warsaw and environs remain the unrivalled leader, but other large cities are accounting for an increasingly significant share.

Properties of a suitable standard can often be found in medium-sized cities. One indication of how rapidly the market is growing is the growing number of transactions worth hundreds of millions.

This is a sign that the market is maturing and perceived as being on a par with other developed EU markets. ■

WARSZAWA, CHMIELNA 25

Dziennikarz biznesowy związany z tytułami Puls Biznesu, Harvard Business Review, Wall Street Journal.

Doktorant w Kolegium Ekonomiczno-Społecznym Szkoły Głównej Handlowej. Rugbysta AZS AWF Warszawa. ❚ Business writer who contributes to Puls Biznesu, Harvard Business Review and The Wall Street Journal. Postgraduate of the Collegium of Socio-Economic Policy at the Warsaw School of Economics. Plays rugby for AZS AWF club.

© A G E N C J A G A Z E TA

GOOD JOB

BEHIND THE SCENES

za sterami

D Z I E Ń Z Ż YC I A P I L O TA a day in the life of a pilot GDY WCHODZĄ PAŃSTWO DO SAMOLOTU, ZAŁOGA JEST JUŻ NA MIEJSCU. ALE PRACA LOTNIKÓW ZACZYNA SIĘ DUŻO WCZEŚNIEJ. JAK WYGLĄDA TYPOWY DZIEŃ PILOTA, OPOWIADA KAPITAN STANISŁAW RADZIO, KTÓRY W LOT ZASIADA ZA STERAMI BOEINGÓW 787 DREAMLINER. ❚ THE PILOTS ARE AT WORK A LONG TIME BEFORE THE FLIGHT TAKES OFF. CAPTAIN STANISŁAW RADZIO, WHO FLIES LOT BOEING 787 DREAMLINERS, DESCRIBES A TYPICAL DAY IN THE LIFE OF A PILOT. 10:00

Jeszcze w domu sprawdzam pogodę w porcie docelowym i na trasie przelotu. Staram się przewidzieć, czy muszę się szykować na jakieś meteorologiczne niespodzianki. ❚ I’m still at home.

I check the weather at the destination airport and along the flight route. I try to gauge whether the flight is going to be smooth or whether I’ll have to brace myself for a few meteorological surprises.

14:00

15:15

Całą załogą wyjeżdżamy do portu lotniczego. ❚ The crew heads for the airport.

15:40

Jesteśmy już w samolocie.

Witamy się z koordynatorem rejsu, który przekazuje aktualne informacje dotyczące lotu.

Koordynator, zwany od koloru odblaskowej kamizelki „neonem”, musi dopilnować, aby wszystkie informacje odnośnie załadunku itp. zgadzały się z rzeczywistością. ❚ We are on board. We greet the flight coordinator, who gives us the latest flight info.

Coordinators, nicknamed “neons” for their fluorescent vests, have a very responsible job. They have to ensure that all the information about loading etc. is accurate and timely.

Przyjeżdżam do biurowca. Spotykam się z resztą załogi – kapitanem Jerzym Zarembą i pierwszym oficerem Romanem Grochulskim. W centrum operacyjnym pobieramy dokumentację. To kilkadziesiąt stron informacji: liczba pasażerów, masa frachtu, planowana trasa przelotu, lotniska zapasowe i pogoda na nich – to ważne podczas przelotów nad Atlantykiem.

Polecimy na wys. 34 tys. stóp, ale już nad Grenlandią będziemy na pułapie 40 tys. stóp, czyli ponad 12 tys. m. ❚ I arrive at the office where I meet the other crew members – Captain Jerzy Zaremba and First Officer Roman Grochulski. We pick up our briefing materials from the operations centre. These have dozens of pages of information: the number of passengers, cargo weight, scheduled flight route, alternate airports and local weather. This is particularly important on trans-Atlantic flights. We will initially fly at 34,000 feet and then climb to 40,000 feet, or more than 12,000 metres, over Greenland.

Wykorzystując czas, kiedy stewardesy i stewardzi przygotowują pokład na przyjęcie pasażerów, udaję się na obchód samolotu. To obowiązkowa czynność przed każdym lotem. Wtedy zwołuję cały personel na briefing, podczas którego przekazuję wszystkie najważniejsze informacje na temat lotu do Chicago. ❚ While the flight attendants are getting the cabin ready for the passengers, I make a round of the aircraft. This is an obligatory inspection performed before every flight. I look out for any leakage and damage to the covering, and inspect the tyres. If everything is satisfactory, I get back on board and assemble the crew for a briefing, so that everyone is up to speed on our flight to Chicago.

112

©KRZYSZTOF MOCZULSKI

15:50

REKLAMA

Hilton Garden inn KraKów airport Just opened

©CREDITS

reservation: Hgi.com res@krkairport.pl telephone: + 48 12 340 00 00

Get your best rate here

• Five minutes walk from Kraków-Balice Interational Airport • Easy access to the A4 highway • 155 modern guest rooms • Complimentary Wi-Fi

• 9 Conference Rooms up to 368 delegates and Boardroom • 24-hour Business Center • Complimentary Fitness Center • 24-hour Pavilion Pantry

BEHIND THE SCENES 16.00

za sterami 16:40

Cały catering jest załadowany, pokład jest sprawdzony i przygotowany na przyjęcie pasażerów, pod samolotem kończy się załadunek bagaży i frachtu. Możemy rozpoczynać boarding. ❚ The catering has been delivered, the passenger cabin has been inspected and is ready to receive passengers, and the cargo and freight loading is almost completed. Time to start boarding.

Szefowa pokładu melduje, że boarding się zakończył. Koordynator rejsu przynosi dokumenty. Wszystko się zgadza, więc możemy zamknąć drzwi i poprosić wieżę o zgodę na kołowanie. ❚ The senior flight attendant reports that boarding is complete. The flight coordinator brings in the documents. Everything is in order, so we can close the doors and ask traffic control for permission to taxi to the runway.

16:50

Słyszymy w słuchawkach głos kontrolera: „LO3 cleared for takeoff”. Po chwili samolot odrywa się od ziemi. Podczas startu i wznoszenia w kokpicie panuje cisza przerywana jedynie korespondencją z wieżą oraz „checklistami”. W tej fazie lotu monitorujemy wskazania systemów pokładowych aż do poziomu 10 000 stóp, kiedy to wyłączona zostaje sygnalizacja „zapiąć pasy”. ❚ Checklists done. We approach the runway threshold and hear the controller’s voice through the headphones: “LO3 cleared for takeoff”. We rise into the air a few seconds later. Before we take-off and as we climb, the silence in the cockpit is only broken by conversations with the control tower and checklists. During this phase of the flight, we monitor the read-outs of the on-board instruments. This continues until we get to 10,000 feet, when the “fasten seatbelts” lights are switched off.

19:50

Wylatując znad Norwegii i patrząc na malownicze krajobrazy, przypominamy sobie występujące w tej części świata spektakularne zorze polarne. Lot jest długi, więc jeden z kapitanów idzie odpocząć i zostajemy z pierwszym oficerem w kokpicie. ❚ Flying over Norway and looking out at its picturesque landscapes calls to mind the spectacular northern lights seen in this part of the world.

This is a long flight. One of the pilots has a rest.

I remain in the cockpit with the first officer.

23:00

Wracam do kokpitu. Wkrótce wlatujemy nad pokryte śniegiem wybrzeża północnej Kanady.

Ogromne przestrzenie robią wrażenie. Taki krajobraz towarzyszy nam aż do Wielkich Jezior. ❚ I return to the cockpit. We are soon flying over the snow-clad north Canadian coast. The boundless space looks impressive. This landscape continues until we reach the Great Lakes.

Moja kolej na wypoczynek. Nasze pomieszczenie wypoczynkowe znajduje się nad kabiną pasażerską. Mamy do dyspozycji fotel i stolik do pracy oraz dwie wygodne leżanki. ❚ It’s my turn to rest. The rest area is located above the passenger compartment. It has an armchair, a desk and two comfortable couches. It’s dark and very quiet. You can really rest on a Dreamliner flight.

21:30

Wlatujemy nad jezioro Michigan. Bardzo szybkie polecenia kontrolerów wymagają olbrzymiego skupienia, bo w tak obciążonej przestrzeni powietrznej nie ma miejsca na pomyłkę. Niestety niska podstawa chmur nie pozwala podziwiać panoramy Chicago – z chmur wychodzimy na krótką chwilę przed przyziemieniem. ❚ We are flying over Lake Michigan. As we descend, the air traffic gets dense.

The rapid instructions of the flight controllers require enormous concentration. There is no room for error in such crowded airspace. Unfortunately, the low cloud base prevents us from seeing the Chicago skyline. We only come out of the clouds just before touch-down.

01:50

Przyziemienie, dobieg, podjazd pod rękaw i kolejny rejs jest za nami. Teraz tylko krótki debriefing i można jechać do hotelu. A jutro? Jutro po krótkim odpoczynku rejs powrotny do Warszawy. I mimo że trasa jest doskonale znana, to każdy lotnik zawsze powie, że nie ma dwóch jednakowych lotów. ❚ Touch-down, landing run, we approach the jet bridge and another flight is over. Only a short debriefing and we can go to the hotel. And tomorrow?

After short rest, we fly back to Warsaw. We might know the route really well, but any pilot can tell you that no flight is ever the same.

114

© P L L L O T, G E T T Y I M A G E S ( 2 )

01:00

SPIS TREŚCI CONTENTS

CONTENTS

SPIS TREŚCI

SIATKA POŁĄCZEŃ

116

ROUTE MAP

FLOTA

118

FLEET

MAPY LOTNISK

120

AIRPORT MAPS

MILES & MORE

123

MILES & MORE

PRZYDATNE INFORMACJE

126

USEFUL INFORMATION

ROZRYWKA POKŁADOWA

128

IN-FLIGHT ENTERTAINMENT

ULUBIONE MIEJSCE

129

FAVOURITE SEAT

MENU LOT GOURMET

135

LOT GOURMET MENU

LOT DLA FIRM

138

LOT DLA FIRM

115 lot.com

SIATKA POŁĄCZEŃ ROUTE MAP

ROUTE MAP

SIATKA POŁĄCZEŃ

Edmonton Vancouver Seattle

Calgary

Winnipeg

Ottawa

Montreal Detroit Toronto Minneapolis Chicago New York San Francisco Denver Cleveland Pittsburgh Cincinnati Las Vegas Atlanta Los Angeles Phoenix Orlando San Diego Tampa Houston Portland

Gdańsk

Szczecin

Warszawa Poznań

Wrocław

Katowice Rzeszów Kraków

lot.com

116

Połączenia bezpośrednie LOT Destinations operated by LOT

New York

Połączenie code-share Code-share connection

Seattle Warsaw

Beijing

Singapore

Helsinki St Petersburg Stockholm Edinburgh

Riga

Copenhagen

Vilnius

Manchester Dublin

Amsterdam

Birmingham London

Hamburg Dusseldorf

Brussels Paris Luxembourg

Kiev Lviv Vienna

Stuttgart Linz

Munich

Chisinau

Salzburg Innsbruck Geneva Budapest Graz Klagenfurt Zurich Lyon Venice

Bilbao

Toulouse

Turin

Marseille Madrid

Milan Nice

Minsk

Warsaw Prague

Frankfurt Basel

Moscow

Tallinn

Odessa

Zagreb

Ljubljana

Belgrade Bologna Rome Dubrownik

Barcelona

Bucharest Tbilisi

Sofia Istanbul Ankara

Yerevan

Lisbon Malta Larnaca Tel Aviv

Amman

Cairo

117

FLOTA FLEET

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE

LONG-HAUL AIRCRAFT

Boeing 787 Dreamliner

liczba ❚ number in fleet długość ❚ length rozpiętość ❚ wing span pr. przelotowa ❚ cruising speed zasięg ❚ range liczba miejsc BC/PEC/EC ❚ capacity

LOT Business Class Dla Twojego komfortu fotele rozkładają się do pełnej pozycji leżącej

LOT Premium Economy Specjalnie dla Ciebie klasa ekonomiczna o podwyższonym standardzie

LOT Economy Class System rozrywki pokładowej z indywidualnymi monitorami

❚ The seats fully recline to a flat position for ultimate comfort.

❚ A premium economy class designed especially with you in mind.

❚ An in-flight entertainment system with individual screens

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE LOT Business Class Na krótkich i średnich dystansach miejsce obok Ciebie jest zarezerwowane specjalnie dla Twojego komfortu.

LOT Business Class ❚ On short- and medium-haul flights the seat next to you is reserved with your comfort in mind.

MEDIUM- AND SHORT-HAUL AIRCRAFT LOT Premium Economy Korzystaj z podwyższonego komfortu podróży w przystępnej cenie.

LOT Premium Economy ❚ Enjoy higher travel comfort at an affordable price.

Boeing 737-400 Embraer 195 Embraer 175** Embraer 170 Bombardier DHC-8Q400

LOT Economy Class DOMESTIC LOT Economy Class Wysoki standard podróżyw najatrakcyjniejszej cenie.

LOT Economy Class ❚ The high standard of travel in the most attractive price.

liczba ❚ number in fleet długość ❚ length rozpiętość ❚ wing span pr. przelotowa ❚ cruising speed zasięg ❚ range liczba miejsc ❚ capacity

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3 500 km* 147 lub 162

liczba ❚ number in fleet długość ❚ length rozpiętość ❚ wing span pr. przelotowa ❚ cruising speed zasięg ❚ range liczba miejsc ❚ capacity

6 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km* 112

liczba ❚ number in fleet długość ❚ length rozpiętość ❚ wing span pr. przelotowa ❚ cruising speed zasięg ❚ range liczba miejsc ❚ capacity

14 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km* 82

liczba ❚ number in fleet długość ❚ length rozpiętość ❚ wing span pr. przelotowa ❚ cruising speed zasięg ❚ range liczba miejsc ❚ capacity

6 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km* 70

liczba ❚ number in fleet długość ❚ length rozpiętość ❚ wing span pr. przelotowa ❚ cruising speed zasięg ❚ range liczba miejsc ❚ capacity

10 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km* 78

* dla kompletu pasażerów ❚ * with a full passenger load ** w tym dwa egzemplarze samolotów do dyspozycji rządu ❚ ** including two aricraft at the disposal of the Polish government

lot.com

118

6 56,72 m 60,13 m 875 km/h 14 700 km* 18/21/213

Brakuje Ci tylko inspiracji?

Wejdź do świata podróży innych niż wszystkie. Poznaj nową odsłonę lot.com/inspiracje i znajdź pomysł na naprawdę niezapomniane wyjazdy!

Still missing inspiration?

Enter the world of travelling like no other. Discover lot.com/inspirations to find truly unforgettable holiday ideas!

lot.com/inspirations

MAPY LOTNISK AIRPORT MAPS

MAPY LOTNISK

AIRPORT MAPS

WARSZAWA – LOTNISKO CHOPINA, POLSKA

Terminal A Gates 13-16

Warsaw Chopin Airport, Poland

Terminal A Gates 1-12

Terminal A Gates 17-26

Informacja lotniskowa Airport information +48 22 650 4220

3 1

1

LOT Transfer Center

2

Check-in LOT

3

Kasy LOT / LOT Ticket desk

2 3 Terminal A Gates 27-37

1 3

Terminal A Gates 38-45

Terminal 3 Gates A7-A20

To

tre cen ity c the

Terminal 3 Gates B14-B41

Terminal 3 Gates C30-C36

TORONTO LEASTER B. PEARSON INTL., CANADA

Terminal 1 Gates D20-F57

LOT Business Lounge

Połączenia LOT z Terminala 1 Skrzydło E LOT Operates from Terminal 1 Concourse E

Terminal 1 Gates F32-F99

Informacja lotniskowa Airport information +1-866-207-1690

Pass control Security check Terminal 1

Rail Bus

lot.com

120

Terminal 1 Gates E68-E81

MAPY LOTNISK AIRPORT MAPS

Terminal 8 Gates 31-47

NEW YORK JFK, USA

Terminal 7 Gates 1-12

Połączenia LOT z Terminala 1 LOT Operates from Terminal 1 Informacja lotniskowa Airport information +1 718-244-4444

Terminal 8 Gates 1-16

Terminal 5 Gates 1-27 Terminal 1 Gates 1-11

Terminal 4 Gates 2-4

Terminal 1

Terminal 2 Gates 19-70

Terminal 4 Gates 20-41 Terminal 3 Gates 1-18

CHICAGO O’HARE, USA

Terminal 1 Gates C1-C32

Połączenia LOT z Terminala 5 LOT Operates from International Terminal 5

Terminal 1 Gates B1-B22

Informacja lotniskowa Airport information +1 773-686-2200

Terminal 3 Gates L1-L10

Terminal 5 Gates M1-M5 Terminal 2 Gates E1-E15 Terminal 3 Gates K1-K19 Terminal 2 Gates F1-F14

Terminal 3 Gates G1-G21

Terminal 3 Gates H1-H18

Terminal 5 Gates M6-M13

Terminal 5 Gates M14-M21

Terminal 5

121

lot.com

MAPY LOTNISK AIRPORT MAPS

MAPY LOTNISK

AIRPORT MAPS Terminal 3E Gates E16-E23

PEKIN/BEIJING CAPITAL INTERNATIONAL AIRPORT, CHINA Połączenia LOT z Terminala 3 LOT Operates from Terminal 3 Informacja lotniskowa Airport information +86-10-96158

Terminal 3E Gates E24-E36

Terminal 3E Gates E1-E15

Terminal 2 Gates 24-49

Terminal 1 Gates A1-A8

Terminal 3

Gates A10-A18

Terminal 2 Gates 19-23

LOT Business Lounge Pass control Terminal 2 Gates 2-18

Security check

Terminal 3C Gates C19-C37

Terminal 3C Gates C1-C18

Rail Bus

BEZPIECZEŃSTWO

SAFETY

Bezpieczeństwo na pokładzie samolotów LOT Safety on board LOT aircraft

zakaz palenia (również papierosów elektronicznych) ❚ no smoking (including e-cigarettes)

lot.com

122

nie pijemy alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w Duty Free ❚ do not drink alcohol brought on board or purchased in Duty Free

podczas lotu ❚ during the flight

podczas startu i lądowania ❚ during take-off and landing

laptop musi być umieszczony w kieszeni fotela lub na półce. ❚ laptop must be placed in seat pocket, or the locker above. bez możliwości połączeń, wysyłania SMS-ów czy używania bluetootha. ❚ without the possibility of calls, send SMS or use the bluetooth

Deklaracje celne

Wzór wypełnienia deklaracji celnych znajdą Państwo w systemie rozrywki pokładowej (w rejsach dalekodystansowych).

Customs declarations

❚ Sample of custom declaration form can be found in the inflight entertainment system (on long-haul flights)

123

124

W PROGRAMIE MILES & MORE 1 MILA PREMIOWA ZA KAŻDE 5 ZŁ PRZEZNACZONE NA ZAKUPY W APART. ZAPRASZAMY DO SALONÓW APART W CAŁEJ POLSCE I DO ESKLEPU.

Przesiądź się na kartę kredytową Miles & More mBanku Zachowaj mile i zbieraj kolejne 5000 mil na start 0 zł opłaty za wydanie karty oprocentowanie 9,90% przez 12 miesięcy (nominalne w skali roku) Aby skorzystać z warunków promocji, podaj kod F72K91KW na wniosku o kartę.

Zamów kartę pod adresem www.mbank.pl/mile, przez mLinie: 801 300 800 lub w placówce mBanku.

Reprezentatywny przykład dla karty kredytowej mBanku MasterCard Miles & More wydanej w ramach Promocji „Odlotowa promocja II”: kwota kredytu 17 500 zł, czas obowiązywania umowy 12 m-cy, roczne oprocentowanie nominalne 9,90%, opłata za wydanie karty 0 zł, rzeczywista roczna stopa oprocentowania 10,39%, całkowita kwota kredytu 17 500 zł, całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę 18 857 zł.

Sporządzono w oparciu o informacje własne z dnia 25.03.2015 r. Promocja „Odlotowa promocja II”: trwa od 01.05 do 31.05.2015 r. Mile powitalne naliczane są tylko raz, bez względu na liczbę posiadanych kart i nie są naliczane ponownie w przypadku wydania kolejnej karty, nowej w miejsce zastrzeżonej, duplikatu czy wznowienia karty. Uczestnik Promocji otrzyma za pierwsza transakcje bezgotówkowa dokonana w okresie trzech miesięcy kalendarzowych liczonych od dnia wydania Karty i po rozliczeniu tej transakcji na Rachunku Karty zwiększoną liczbę mil powitalnych – 5000 mil za pierwsza transakcje bezgotówkowa dokonana karta Miles& More. Niniejszy materiał nie stanowi oferty w rozumieniu kodeksu cywilnego i ma charakter wyłącznie informacyjny. Przyznanie kredytu uzależnione jest od pozytywnej oceny zdolnościkredytowej potencjalnego kredytobiorcy przez mBank S.A. Szczegółowe warunki, prowizje i opłaty związane z kartami kredytowymi Miles & More są określone w Taryfie prowizji i opłat bankowych w mBanku w Polsce dla osób fizycznych, Regulaminie kart kredytowych mBanku, Regulaminie Programu dla kart kredytowych Miles & More mBanku, Regulaminie promocji „Odlotowa promocja II”, dostępnych na stronie www.mBank.pl/indywidualny/karty/karty-kredytowe-miles-and-more/

125

PRZYDATNE INFORMACJE USEFUL INFORMATION

CHECKED BAGGAGE

BAGAŻ REJESTROWANY Bagaż rejestrowany przewożony w luku bagażowym Checked luggage allowances

32 kg max

+

+

+

23 kg max

32 kg max

23 kg max

LOT BUSINESS CLASS na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

LOT ECONOMY CLASS na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

23 kg max

BAGAŻ PODRĘCZNY Bagaż podręczny przewożony na pokładzie

8 kg max

9 kg

Animals on board

+

= 12 kg

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm ❚ The sum of three dimensions ( length, width and height) should not exceed 118 cm

55

Ze względów bezpieczeństwa podróżujące na pokładzie samolotu zwierzęta muszą pozostać w trakcie całej podróży w przeznaczonej do tego celu torbie lub klatce.

>>

❚ For safety reasons, animals travelling on board the aircraft must remain in a dedicated bag or cage during the entire trip.

22

20

Liquids in your hand luggage

126

LOT ECONOMY CLASS na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

8 kg max

8 kg max

Płyny w bagażu podręcznym

lot.com

23 kg

CARRY-ON BAGGAGE

LOT PREMIUM ECONOMY na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

= 18 kg

Zwierzęta na pokładzie

+

fotelik samochodowy max ❚ car seat o maksymalnym wymiarze do 158 cm ❚ a maximum of up to 158 cm

(max waga jednej sztuki: 8kg ❚ max unit weight: 8kg)

LOT BUSINESS CLASS na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

+

23 kg max

LOT PREMIUM ECONOMY na długie dystanse ❚ on long haul flights

Carry-on luggage allowances

9 kg max

+

LUB OR

wózek składany ❚ folding buggy

Luggage allowances for children up to 2 years of age

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm. ❚ The sum of three dimensions should not exceed 158 cm

LOT PREMIUM ECONOMY na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

Bagaż dla dzieci do lat dwóch

23 kg max

23

+

32 kg max

LOT PREMIUM ECONOMY na długie dystanse ❚ on long haul flights

40

LOT BUSINESS CLASS na długie dystanse ❚ on long haul flights

100 ml MAX

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com. ❚ Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com ❚ The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com.

Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. ❚ Additional carry-on luggage restrictions may apply for certain flights operated by small aircraft.

Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. ❚ A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available.

Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. ❚ An extra charge applies to outbound flights from Poland.

Lataj po Polsce Domestic flights

Całkowita cena biletu kupionego na lot.com, na bezpośredni lot w jedną stronę w klasie ekonomicznej zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu.

Ticket price includes tariffs, taxes, airport fees and any surcharge. Price may vary depending on departure date.

Detailed terms and conditions available on www.lot.com

już od/prices from

60 PLN

Szybka i tania podróż po Polsce?

Szanujemy Twój czas i Twoje pieniądze. Dlatego stworzyliśmy ofertę lotów po Polsce w taryfie LOT Economy Simple. Do wybranego polskiego miasta z bagażem podręcznym polecisz już od 60 PLN. Sprawdź szczegóły na lot.com.

Affordable and fast way to travel in Poland?

We respect your time and money. So we created a range of flights around Poland in Economy Simple tariff. Travel with hand baggage to a Polish city of your choice available from 60 PLN. Check the details at lot.com.

lot.com

127

lot.com

FILMY MOVIES

TV TV

DLA DZIECI KIDS

AUDIO AUDIO

GRY GAMES

O NAS ABOUT US

ZMIENIAMY SIĘ. DLA CIEBIE WE ARE CHANGING. FOR YOU

E-READER

W maju w ramach oferty PLL LOT oferujemy Państwu 43 filmy (w tym 4 filmy chińskie i 4 filmy rosyjskie), 32 odcinki seriali (w tym hity HBO), trzy koncerty, wiele programów rozrywkowych, nowych gier i prasy elektronicznej. Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółami wewnątrz systemu oraz z zakładkami „O nas” i kategorią „Zmieniamy się dla Ciebie” w sekcji „TV”, aby mogli Państwo przekonać się, co jeszcze postanowiliśmy zrobić, aby umilić Państwu podróż.

NOWOŚCI FILMOWE

128

IN-FLIGHT ENTERTAINMENT

❚ In May we would like to offer you 43 movies (including 4 Chinese movies and 4 Russian movies), 32 TV series’ episodes (including HBO blockbusters), 3 concerts, a selection of entertaining shows and a collection of new games and e-magazines. We encourage you to check it out yourself. Please take a look at the “About us” section and the “We’re changing for You” category in the TV section to see what else we have decided to do to make your travel experience even better.

NEW IN MAY

IDA

TAJNE SŁUŻBY KINGSMAN

JUPITER: INTRONIZACJA JUPITER ASCENDING

SNAJPER AMERICAN SNIPER

PINGWINY Z MADAGASKARU THE PENGUINS OF MADAGASCAR

ATLANTYDA ATLANTIS: THE LOST EMPIRE

© 2015 TWENTIETH CENTURY FOX FILM CORPORATION. ALL RIGHTS RESERVED, © 2014 DREAMWORKS ANIMATION, L.L.C. ALL RIGHTS RESERVED.

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

IN-FLIGHT ENTERTAINMENT SYSTEM

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

Kaleidoscope_AMEX_205x265+5_new.ai

1

23.03.2015

13:29

Karta Korporacyjna American Express® Karta Korporacyjna American Express® Rozszerzyliśmy pakiet ubezpieczeń podróżnych !

Karta Korporacyjna American Express®

Rozszerzyliśmy pakiet ubezpieczeń podróżnych !

Rozszerzyliśmy pakiet ubezpieczeń podróżnych !

Posiadacz Karty Korporacyjnej American Express jest objęty unikalnym, bezpłatnym ubezpieczeniem w podróży: Posiadacz Karty Korporacyjnej American Express Ubezpieczenie Medyczne – do 120 000 EUR Karty Korporacyjnej American Express jestPosiadacz objęty unikalnym, bezpłatnym ubezpieczeniem w podróży: jest objęty unikalnym, NNW – do 800 000 PLN bezpłatnym ubezpieczeniem w podróży: Ubezpieczenie Medyczne – do 120 000 EUR Ubezpieczenie od Niedogodności w Podróży Ubezpieczenie – do 120 000 EUR NNW – do 800 000Medyczne PLN Usługa Global Assist NNW – do 800 000 PLN Ubezpieczenie od Niedogodności w Podróży Ubezpieczenie od Niedogodności w Podróży Usługa Global Assist Usługa Global Assist

American Express Global Corporate Payments Tel. +48 22 581 5212 American Express Global Corporate Payments American Express Tel. +48 22 581 5212 Global Corporate Payments Tel. +48 22 581 5212

130

Amsterdam

Amsterdam

Warsaw

i okolice na weekend Cena zawiera: • Bezpośredni przelot na pokładzie PLL LOT na trasie Warszawa - Amsterdam - Warszawa • Prywatny transfer z/do portu lotniczego Schiphol do hotelu • 3 noce w 4-gwiazdkowym hotelu w Amsterdamie ze śniadaniami • Zwiedzanie Amsterdamu autobusem typu hop-on, hop-off z możliwością wielokrotnego wsiadania i wysiadania i z audioprzewodnikiem GPS • Wycieczka po Volendam, Marken i Windmills z audioprzewodnikiem GPS • Ubezpieczenie turystyczne KL NW i bagaż

Cena pakietu od: Price from:

2719 PLN za osobę per person

loty dziennie daily flights

Plan podróży: Dzień

1

Przelot. Prywatny transfer z portu lotniczego Schiphol do hotelu w Amsterdamie.

Zakwaterowanie w hotelu i czas wolny.

Dzień

Zwiedzanie Amsterdamu autobusem z możliwością wielokrotnego wsiadania i wysiadania i oglądania atrakcji. Można wykorzystać bilet na trasie pozwalającej wysiąść w 12 interesujących miejscach w mieście. Skorzystaj z 48-godzinnego zniżkowego biletu i zaplanuj wyprawę za pomocą pobieranej mapy. Wieczorem proponujemy spacer po urokliwych uliczkach miasta.

Dzień

Poranna wycieczka do Volendam, Marken i skansenu wiatraków. Wybierz się także na wycieczkę z przewodnikiem do słynnego skansenu Zaanse. Będzie też możliwość zanurzenia się w tradycyjnej atmosferze Holandii w otoczeniu staroświeckich domów, sklepów i magazynów. Audioprzewodnik GPS.

2 3

Dzień

4

Transfer z hotelu na lotnisko Schiphol, powrót do Polski.

Amsterdam

and the surrounding area for the weekend The price includes: • • • • • •

Direct LOT flight on the Warsaw - Amsterdam - Warsaw route Private transfer to/from the Schiphol Airport to the hotel 3 nights at a 4- star hotel in Amsterdam, breakfasts included Amsterdam sightseeing by a hop-on hop-off bus with a GPS audioguide Tour of Volendam, Marken and Windmills with a GPS audioguide Medical expenses and personal accident tourist insurance and luggage

Kontakt Contact

www.lottravel.com +48 22 577 66 77

Itinerary: Day

Flight. Private transfer from the Schiphol Airport to the hotel in Amsterdam.

Accommodation in the hotel and free time.

Day

Amsterdam sightseeing tour by a hop-on hop-off bus. You can use the ticket on the route on which it is allowed to hop-off in 12 interesting places in the city. Use the 48-hour discount ticket and plan a trip using the downloaded map. In the evening, we suggest taking a stroll along the charming streets of the city.

Day

Morning excursion to Volendam, Marken and the windmills open-air museum.

Take a guided tour to the famous open-air ethnographic museum Zaanse.

You will also have an opportunity to immerse yourself in the traditional atmosphere of the Netherlands. GPS audioguide.

Day

Transfer from the hotel to the Schiphol Airport and return to Poland.

1 2 3 4

131

THE WAY TO UPGRADE YOUR TRAVEL EXPERIENCE With Star Alliance Upgrade Awards you can now use your miles or points to upgrade your entire journey across all 27 member airlines.

Giving you more choice than any other alliance. staralliance.com

133

E

Rejsy europejskie i na Bliski Wschód European and Middle East flights

Kawa VIA Colombia VIA Colombia coffee

8 PLN E

I

Rozkładowe rejsy międzykontynentalne Scheduled intercontinental flights

Perfect Ceylon Tea Elegant Earl Grey Ceylon Green Tea Arabian Mint Tea with Honey Lively Lime and Orange Fusion

8 PLN E

Owsianka jabłko z cynamonem Apple and cinnamon oatmeal

8 PLN E Oferta świeżych posiłków dostępna we wszystkich rejsach krótkiego zasięgu, z wyjątkiem BUD i PRG Fresh meals offer available on all short haul flights except BUD and PRG

KANAPKI | SANDWICHES Kanapka z pieczonym kurczakiem, sałatą, ogórkiem konserwowym, serkiem śmietankowym oraz koperkiem Sandwich with chicken, iceberg lettuce, pickled cucumber and cream cheese with dill

NEWR OFFE

12 PLN E

Kanapka z wędzonym serem, suszonymi pomidorami, oliwkami oraz serkiem śmietankowym Sandwich with smoked cheese, dried tomatoes, olives and cream cheese

12 PLN

SAŁATKI | SALADS

NEWR OFFE

Sałatka z kurczakiem, makaronem, oliwkami oraz suszonymi pomidorami Salad with chicken, pasta, olives and dried tomatoes

E

12 PLN E

DANIA CIEPŁE | HOT DISHES Menu serwowane podczas większości rejsów trwających powyżej 2 godzin Menu available on selected flights over 2 hours

Wrap z kurczakiem, grillowaną cukinią oraz sosem pomidorowym Chicken wrap with grilled zucchini and tomato sauce

NEWR OFFE

15 PLN E

135

lot.com

E

Rejsy europejskie i na Bliski Wschód European and Middle East flights

I

Rejsy międzykontynentalne Intercontinental flights

ZESTAWY | SETS SAVEN 3 PL

SAVEN 2 PL

Dowolna kanapka + kawa/herbata Sandwich + coffee/tea

17 PLN

Dowolna kanapka + piwo Sandwich + beer

18 PLN

20 PLN

Zestaw dla dzieci Set for kids

20 PLN

E

E

SAVEN 5 PL

Danie ciepłe + wino Hot meal + wine

E

PRZEKĄSKI | SNACKS Baton zbożowy Ba! Cereal bar Ba!

Snickers x 2

4 PLN

5 PLN

E

I

E

136

5 PLN

I

E

E

8 PLN

I

E

Mieszanka studencka Mix of nuts, raisins and almonds E

8 PLN

I

E

I

NEWR OFFE

Puree ziemniaczane z boczkiem Mashed potatoes with bacon

Zupa pomidorowa Tomato soup

Pringles

8 PLN

8 PLN

10 PLN

E

Orzeszki Crispers Paprika Peanuts Crispers Paprika

5 PLN

I

Haribo

NEWR OFFE

lot.com

NEWR OFFE

Twix Xtra

7 Days

6 PLN

E

Zestaw dostępny podczas wybranych rejsów / Set available during selected flights

E

M&M’s E

I

10 PLN

E

I

E

Rejsy europejskie i na Bliski Wschód European and Middle East flights

I

Rejsy międzykontynentalne Intercontinental flights

NAPOJE | BEVERAGES Sok Tymbark

pomarańczowy, pomidorowy, jabłkowy

7UP

Tymbark juice

Pepsi, Pepsi Max

orange, tomato, apple

5 PLN

5 PLN

E

E

5 PLN

E

Tymbark Kubuś Mus Tymbark Kubuś Mousse

Lipton Ice Tea Lemon

BLACK Napój energetyczny BLACK Energy drink

4 PLN

5 PLN

5 PLN

E

E

ALKOHOLE | ALCOHOLIC BEVERAGES*

E

BEST ER

SELL Cydr Lubelski Lubelski cider

Wino wytrawne czerwone Red dry wine

Wino wytrawne białe White dry wine

Wino musujące Sparkling wine

8 PLN

10 PLN

10 PLN

15 PLN

E

I

Grant’s Whisky

10 PLN

E

I

E

I

E

I

E

Wyborowa Wódka | Vodka

Żywiec Piwo | Beer

10 PLN

8 PLN

E

I

E

I

I

*Przepraszamy za ewentualne zmiany w ofercie *Please accept our apologies for product changes

Oferta dostępna w rejsach rozkładowych wykonywanych samolotami LOT. The offer is available on LOT operated scheduled flights.

Płatność można zrealizować gotówką w złotych polskich oraz (z wyłączeniem bilonu) w euro, dolarach amerykańskich i dolarach kanadyjskich lub za pomocą kart kredytowych.

Maksymalna wartość jednorazowych zakupów dla kart: Visa, MasterCard, Diners Club, JCB International, American Express i PolCard jest ograniczona do 1000 PLN. Payment can be made ​​by cash in Polish Zloty (PLN) and Euro (EUR), American dollars (USD) and Canadian Dollars (CAD) (except coins) or by credit cards. The maximum value of one-off purchases for the cards: VISA, MasterCard, Diners Club, JCB International, American Express and Polcard is limited to 1000 PLN. Prosimy o przygotowanie odliczonej kwoty przy płaceniu za posiłek. Dziękujemy!

Please, make sure you have the exact amount of money available. Thank you!

Alkohol sprzedajemy pasażerom powyżej 18. roku życia. Spożywanie własnego alkoholu jest zabronione.

Alcoholic beverages are only sold to passengers aged 18 or over. Consumption of own alcohol on board is not permitted.

PLL LOT S.A. zastrzegają sobie możliwość zmiany cen bez wcześniejszego uprzedzenia. Z góry przepraszamy za ewentualne utrudnienia.

All information is correct at the time of writing. However, we reserve the right to make price alterations without prior notice. Please accept our apologies for any inconvenience.

Zdjęcia posiłków mają charakter poglądowy, rzeczywisty wygląd produktów może różnić się od prezentowanego na zdjęciach.

Pictures of meals are for illustration only, actual product appearance may differ from the one presented in the pictures.

137

lot.com