Kaleidoscope April 2016

/ take me home zabierz mnie

lot.com

04/2016

nice

DLACZEGO WARTO ODWIEDZIĆ wyspy brytyjskie ❚ jak geny wpływają na motywację ❚ Rafał sonik – pierwszy Polak, który wygrał rajd Dakar ❚ najdroższe jedzenie świata

nicea

magazyn pokładowy PLL LOT S.A. egzemplarz bezpłatny/free copy ISSN 0239-9032

ul. Chocimska 7, Warsaw, tel. 22 848 12 25, tel./fax 22 848 15 90 www.restauracjarozana.com.pl

is an elegant, cosy and unpretentious restaurant whose delicate and light Polish cuisine will surprise you with new flavours and specialties every day.

There is nothing else like it in Warsaw‌

© p ll lot . o k ł ad k a / co v er : s h u tter s toc k

n ot e f ro m c eo Dear Passengers, Welcome on board one of the 230 flights that LOT Polish Airlines operates every day, so that you can travel safely and comfortably to dozens of cities in Poland, other European countries, and the rest of the world.

Our aviation operations are managed 24/7 by a team of experts and professionals. I’m referring here to our outstanding pilots, our on-board crew, and those of our staff members that serve our passengers and aircraft on the ground.

You will have an excellent opportunity to get to know us better in April and May. A documentary series entitled Operation: LOT will give you a behind-the-scenes look at our daily work. The series premieres on the Discovery Channel on 7 April. You will get to see people, places, and events that you would not otherwise have access to. These are the things that ensure our reliability, our premium quality of service, and the safety of our flights.

It is guaranteed to be exciting.

Speaking of exciting, I would sincerely like to thank you for choosing LOT Polish Airlines more and more often.

In January, we carried 17 per cent, and February 24 per cent more passengers than in the same months of the previous year. This is the most objective indicator of whether we have met your needs by adding new destinations to our grid, among other things.

We owe our success to you.

More destinations will be added to our flight grid in late April and early May. This time, we have a vacation proposal for you. Flights from Warsaw to Zadar will be launched on 30 April and from Warsaw to Split on 1 May. A direct flight of under two hours is the most convenient way of reaching the Adriatic coast in Croatia.

See you on board the next flight.

Yours faithfully,

Prezes PLL LOT ❚ LOT Polish Airlines CEO Rafał Milczarski

edytorial

S

zanowni Państwo, witam na pokładzie jednego z 230 rejsów LOT-u, które wykonujemy każdego dnia, by komfortowo i bezpiecznie mogli Państwo dotrzeć do kilkudziesięciu miejsc w Polsce, Europie i na świecie. Nad naszymi operacjami lotniczymi 24 godziny na dobę czuwa sztab fachowców i ekspertów – mam na myśli zarówno naszych wybitnych pilotów, personel pokładowy, jak i tych, którzy obsługują naszych pasażerów i samoloty na ziemi.

W kwietniu i maju będziecie mieli Państwo doskonałą okazję, by poznać nas bliżej. Już 7 kwietnia na kanale Discovery Channel będzie miała miejsce premiera dokumentalnej serii pt. Operacja: LOT ukazującej kulisy naszej codziennej pracy. Odsłonimy przed Państwem miejsca, osoby czy wydarzenia, z którymi na co dzień pasażer nie ma styczności, a które decydują o naszej niezawodności, wysokiej jakości naszego produktu oraz bezpieczeństwie naszych lotów. Emocje gwarantowane!

już od 30 kwietnia LOT będzie wykonywał połączenia z Warszawy do Zadaru, a od 1 maja także do Splitu.

LOt polish airlines will launch flights from warsaw to zadar on 30 April and from warsaw to split, on 1 may.

Skoro o emocjach mowa, chciałbym z całego serca podziękować za to, że coraz chętniej i częściej wybierają Państwo LOT. Tylko w styczniu przewieźliśmy o 17%, a w lutym aż o 24% więcej pasażerów niż w analogicznych miesiącach rok temu. Jest to najbardziej obiektywny wskaźnik, który szybko zweryfikował, czy odpowiednio trafiliśmy w potrzeby naszych klientów, między innymi otwierając nowe połączenia. Dzięki Państwu okazały się one sukcesem!

Na przełomie kwietnia i maja również nie zabraknie nowości. Tym razem mamy propozycję na wakacje – już od 30 kwietnia LOT będzie wykonywał połączenia z Warszawy do Zadaru, a od 1 maja Splitu. Bezpośredni, niespełna dwugodzinny rejs to najwygodniejszy sposób, by dostać się nad chorwackie wybrzeże Adriatyku.

Do zobaczenia na pokładzie kolejnego lotu!

Z wyrazami szacunku

3

n ote f ro m t h e editor

od naczelnej

S

pakowałam torbę z najpotrzebniejszymi, jak wtedy sądziłam, rzeczami, zaczekałam na odpowiedni moment i wyszłam z domu, kiedy nikt mnie nie widział. Postanowiłam dotrzeć na pobliską stację benzynową, bo wydawało mi się, że to centrum wszechświata – tyle się tam działo! Zawsze było dużo ludzi i samochodów, nawet takich z zagranicy, pachniało benzyną i przygodą.

Wyzwanie polegało na tym, że do pokonania miałam spory odcinek drogi, torba była bardzo ciężka, a ja miałam tylko 3 lata... Moja próba została udaremniona przez mamę, która szczęśliwie złapała mnie w chwili, gdy próbowałam przejść na drugą stronę ruchliwej trasy. Byłam bardzo rozczarowana.

Wtedy jednak zrozumiałam, że warto spełniać swoje marzenia, tylko że trzeba się do tego lepiej przygotować. Dlaczego niektórzy ludzie mają siłę mierzyć się z przeciwnościami losu, stawiać sobie kolejne cele, podczas gdy wielu nie chce wyjść poza strefę komfortu i tkwią w miejscu? To wypadkowa naszych genów i wychowania, ale wierzę, że odwagi można się też w życiu nauczyć. Po prostu czasem trzeba zdecydować się tylko na jeden krok, a potem na kolejny i kolejny. Podzielić wielki plan na małe etapy w myśl zasady, że „nawet najdłuższa podróż zaczyna się od jednego kroku”. Może właśnie dziś jest dobry dzień, żeby go zrobić? :-) Więcej o przepisie na odwagę przeczytacie na stronie 62 tego wydania Kaleidoscope.

odwagi można się też w życiu nauczyć. Po prostu czasem trzeba się tylko zdecydować na jeden krok, a potem na kolejny i kolejny. you can learn to be courageous in life. Sometimes, all you have to do is take a single step, then another single step, and so on.

redaktor naczelna ❚ editor in chief Martyna Wojciechowska

6

© olga m a j row s k a

I only packed what I thought were necessities. I waited for the right moment and left the house unobserved. I decided to go to the nearest petrol station because I considered it to be the centre of the universe. So much used to happen there. There were always a lot of people and cars, even foreign ones. The place smelled of petrol and adventure. The challenge lay in the fact that it was quite a long way from my house, my bag was heavy, and I was only 3 years old. My adventure was cut short by my mother, who found me (luckily), just as I was about to cross a very busy road. Needless to say, I was very disappointed.

That was then I realised that dreams are worth fulfilling – you just have to make sure you are adequately prepared. That is why some people have the strength in them to take life by the horns and set themselves new goals, while others fear leaving their comfort zone and never move so much as an inch. Our approach to life is the product of our genes and upbringing, but I truly believe that you can learn to be courageous in life. Sometimes, all you have to do is take a single step, then another single step, and so on. It’s best to divide a big plan into stages and keep in mind that “even the longest journey begins with the first step”. Perhaps today is the day to take this first step? :-) You can read more about the recipe for courage on page 62 of this issue of Kaleidoscope.

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

Exclusively at Andy&Mag Salon Optyczny

Plac DÄ…browskiego 2/4, Warszawa, tel.(22) 423 01 86 C.H. Atrium Promenada, ul. Ostrobramska 75c lok. 0.54, Warszawa, tel. (22) 611 77 68 ul. Mokotowska 51-53, Warszawa - JUST OPENED ! salon@andyandmag.pl | www.andyandmag.pl

ANDY & MAG

SA LO N O P T YCZN Y

co n te n t s

spis treści

26

86

40

3 Note from the ceo

62 good

life

112 make a wish

10 what’s on

70 p eople and the world

114 must have

14 did you know...?

78 p OLISH HITS

116 good address

geny a motywacja genes vs motivation

6 Note from the editor wydarzenia, festiwale festivals, concerts

kanony piękna canons of beauty

panda pandas

Andrzej Wróblewski

film, teatr, książka, muzyka, sztuka films, theatre, books, music, art

miasta przyszłości cities of the future

96 good

food

najdroższe dania świata the world’s most expensive dishes

36 why

warto odwiedzić Niceę visit Nice

tel. 22 360 39 60, e-mail: kaleidoscope@burdamedia.pl redaktor naczelna Martyna Wojciechowska z–ca redaktor naczelnej Agnieszka Franus redaktor prowadząca Agnieszka Michalak korekta Tomasz Cholaś Produkcja: dyrektor Tomasz Gajda, Stanisław Siemiński Tłumaczenia: Agnieszka Chrościcka Magdalena Szwedowska red. wersji angielskiej Stephen Canty Dział graficzny: projekt, dyrektor artystyczna Ewa Borowska fotoedytorka Magdalena Rudzka DTP Krzysztof Stypułkowski Koordynator LOT: Katarzyna Szablowska

8

122 vienna house 124 microsoft 130 behind the scenes

102 b rownie

40 journey of the lifetime

Julie Delpy

payu

94 c ulture

26 inspirations

52 interview

120 good job

Rafał Sonik

samochody cars

dom modny fashionable home

strefa prestiżu prestige zone

86 L IFE STORY

16 the best of

Wyspy Brytyjskie British Iles

pielęgnacja skin care

kontrola jakości quality control

brownie

104 ta ke a look biżuteria jewellery

110 b eauty

medycyna estetyczna aesthetic medicine

16

New business & Corporate Media director Małgorzata Nocuń-Zygmuntowicz 692 440 088 project manager Monika Siwiec 504 807 193 Dyrektor Dystrybucji i Obsługi Klienta / Director of Distribution and Subscriptions Jerzy Janczak

France & Luxembourg: Marion Badolle-Feick T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com UK & Ireland: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com USA, Canada & Mexico: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com

Wydawnictwo: Burda Publishing Polska sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa, tel. 22 360 38 00 www.burdamedia.pl

International Ad Sales Representatives Italy: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com

burda community network Germany: Vanessa Noetzel

ZARZĄD Regional Director Poland & Czech Republic Margaret Ann Dowling Dyrektor Pionu Finansowo-Operacyjnego / CEO Tomasz Dziekan Commercial Director of Advertising Sales, Corporate

T. +49 (89) 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com Austria & Switzerland: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com

Reklama: Burda Publishing Polska sp. z o.o.

Sekretariat Biura Reklamy / Advertising Secretariat Tel. 022 360 36 03, fax. 22 360 39 80, e-mail: reklama@ burdamedia.pl Dyrektor Biura Reklamy Corporate Media / Head of Advertising Team of Corporate Media Jolanta Kurek advertising department Anna Dembska, Katarzyna Paśnicka, Ewa Porycka, Katarzyna Emerla

© cor b i s - o u tli n e / p ro f i m edia , lig h t m ediatio n , m c h p h oto , s h u tter s toc k , m . p .

52

w h at ’ s o n

nasze rekomendacje

Muzyka spod igły

vinyl revival

Płyty winylowe znowu stają się coraz popularniejsze i coraz trudniej upolować rarytas sprzed lat. Jeśli jeszcze nie macie swoich ulubionych albumów w czarnej wersji, wybierzcie się do Berlina na święto sklepów z singlami i longplayami. ❚ Vinyl albums are hip again and rare period gems are increasingly hard to get. If you don’t have your favourite albums on vinyl, head to Berlin for this festival of stores that stock singles and LPs. Dzień płyty winylowej | Record Store Day, 16.04, Berlin, recordstoredaygermany.de berlin

amsterdam

Nie tylko wiatraki

tulips from amsterdam

Myślisz tulipany, mówisz – Holandia. W tym roku na ulicach Amsterdamu pojawi się tyle kwiatów, ile miasto liczy mieszkańców. Nie ma chyba nikogo, kto nie chciałby zobaczyć 800 tys. pięknych pąków. ❚ Think tulips and Holland naturally springs to mind. This year, the streets of Amsterdam will be adorned with as many flowers as there are people. Who wouldn’t like to see 800,000 beautiful buds?

Tulip Festival, 01–30.04, Amsterdam, tulpfestival.com

Czarno na białym in black and white

EDYNBURG

Wszystko płonie!

Gimnastykujący szare komórki sport nie należy może do najbardziej widowiskowych, ale ma tysiące pasjonatów. W szachowe szranki stanąć może każdy, bo organizatorzy podzielili zawody na kategorie dla amatorów i seniorów. ❚ This particularly sporting discipline, which puts our grey cells to the test, may not be the most spectacular, but it has thousands of enthusiasts.

Anyone can enter this chess tournament, as there are amateur and senior categories.

great balls of fire

Artystów wszelkiej maści: od klaunów, przez bębniarzy i akrobatów, po połykaczy ognia, będzie można spotkać na rytualnym powitaniu lata. Wielka procesja z pochodniami przejdzie tuż po zmierzchu wzgórzem Calton, tworząc spektakularne widowisko. ❚ A variety of artists, covering from clowns to drummers, acrobats and fire-eaters, will be performing a ritual greeting of spring. A massive pageant will parade to Calton Hill after dusk and stage a spectacular show.

Turniej Szachowy | Chess Tournament, 18–28.04, Chalcidice/Greece chess2016.org

Beltane Fire Festival, 30.04, Edinburgh beltane.org

Ziarnko do ziarnka know your beans

10

London Coffee Festival, 07–10.04, London, londoncoffefestival.com GRECJA

londyn © m . p . , s h u tter s toc k

Wszystkie rozgrywki podczas Turnieju Szachowego odbędą się w centrum konferencyjnym Anthemus Sea Resort na półwyspie Sithonia. Na nagrody przeznaczono 16 tys. euro.

Najlepsi bariści z Europy i najlepsze rodzaje kawy to wizytówka święta małej czarnej w stolicy W. Brytanii. A że nie samą kawą żyje człowiek, będzie można też coś przekąsić i posłuchać muzyki na żywo. ❚ Europe’s best baristas and premium coffee varieties are going on show at the London Coffee Festival. And because you cannot live on coffee alone, there are snacks and live music in the evening.

w h at ’ s o n

nasze rekomendacje

Paluszki (krabowe) lizać (crab) finger-licking good!

Można ich nie lubić, ale trzeba się z nimi liczyć.

Wszystko, co najnowsze i najmodniejsze, a związane z owocami morza (na surowo i kunsztownie przyrządzanymi), pokażą dystrybutorzy i sprzedawcy z całego świata. ❚ You may not like them, but you cannot ignore them. Distributors and suppliers from all over the world will be presenting all that is new and fashionable in the seafood department (some products are served raw while others require meticulous preparation).

Seafood Expo, 26–28.04, Brussels, seafoodexpo.com

nowy Jork

Filmowa Tribeca cinematic tribeca Konkurs filmów wysoko- i niskobudżetowych startuje po raz 15. Powstał z inicjatywy Roberta De Niro jako sprzeciw wobec wydarzeń z 11 września 2001 r. oraz wyraz chęci łączenia przez kinematografię różnych kultur. Tegoroczne święto kina uświetnią też goście, m.in.: Tom Hanks i Tina Fey. ❚ The Tribeca Film Festival, which celebrates mega and relatively low-budget productions, is the brainchild of Robert de Niro. Now in its 15th year, the festival was founded in response to the September 11, 2001 attacks.

The idea was to bring different cultures together through film. This year’s edition will be graced by such luminaries as Tom Hanks and Tina Fey. Tribeca Film Festival, 13–24.04, New York, tribecafilm.com

EVENTS

Petersburg

Tokio

Premiera rzadko wystawianego Jeźdźca miedzianego, ale również Giselle i Jezioro łabędzie uświetnią festiwal baletowy w petersburskim Teatrze Maryjskim. Miejsca na kończącą roztańczony tydzień galę kosztują ok. 100 euro. ❚ Giselle, Swan Lake, and a premiere of the seldom performed The Bronze Horseman will soon be gracing the stage at the Mariinsky Theatre in Saint Petersburg. Tickets for the week-long celebration of ballet start at approx. EUR 100.

Międzynarodowy Festiwal Baletowy Mariinsky | International Ballet Festival Mariinsky until 10.04, Saint Petersburg, mariinsky.ru

kraków

Ave Mariah!

ave mariah

Obdarzona niezwykłą skalą głosu (5 oktaw) amerykańska wokalistka zaśpiewa pod Wawelem. Bilety już do nabycia, te najdroższe Meet & Greet Package pozwolą na osobiste spotkanie z gwiazdą przed koncertem. ❚ Mariah Carey, who boasts an 5-octave vocal range, will perform in Kraków. Tickets have already gone on sale. The priciest Meet & Greet Package will buy you a meeting with the star before the concert.

Mariah Carey concert, 11.04, Kraków, livenation.pl

12

Nie masz co na siebie włożyć? nothing to wear?

Pokazy najnowszych trendów mody męskiej, damskiej i dziecięcej, ale również wyrobów jubilerskich możecie podziwiać na wystawie Expo w stolicy Japonii. Będzie w czym wybierać – na targach zapowiedziało się 700 wystawców. ❚ The Tokyo Fashion Show showcases the latest trends in men’s, women’s and children’s fashion, as well as jewellery. And with 700 exhibitors, there is a lot to choose from.

Pokaz mody Tokyo Vogue | Tokyo Vogue Fashion Show, 06.04, Tokyo, vogue.com © m . p.

Jeździec i łabędzie the horseman and the swan

did y o u k n ow

panda

Nie – dźwiedź care bear Nieśmiały samotnik, który został ikoną światowego ruchu ochrony zwierząt.

Roślinożerca nieprzystosowany do trawienia zieleniny. Mało które zwierzę ma w sobie tyle sprzeczności. Poznajcie pandę wielką. ❚ A shy loner that became an icon of the international animal conservation movement.

A vegetarian ill-adapted for digesting greens. Hardly any other animal has so many inherent contradictions. Please meet the Great Panda. tekst | by małgorzata t. załoga

niestrawny wybór

a choice not well chewed on

Ewolucyjnie pandom najbliżej do niedźwiedzi, ale ich drogi rozeszły się jakieś 7 mln lat temu, gdy biało-czarne zwierzaki przeszły na wegetarianizm. Z konsekwencjami wyboru męczą się do dziś.

Choć liście i pędy bambusa stanowią ponad 90% pandziej diety, misie nie wykształciły enzymów wspomagających trawienie węglowodanów. Dlatego na jedzeniu zieleniny (ok. 40 kg) spędzają po 14 h dziennie. ❚ Evolutionarily, pandas’ closest relatives are bears, but the paths of their ancestors split some 7 m years ago, when the former decided to stick to veggies. They still have to live with the consequences. Although the diet of modern pandas consists almost exclusively of bamboo leaves and shoots, they still haven’t developed enzymes that would help them digest carbohydrates.

Samiczki pand są płodne tylko raz w roku, przez 2–3 doby. Ciąża trwa od 97 do nawet 163 dni, bo matka decyduje, kiedy pozwoli maluchowi się rozwijać, a to zależy od ilości dostępnego pożywienia. W naturze małe rodzą się zwykle w sierpniu lub wrześniu. Są ślepe, bezzębne, całkiem białe i ważą ledwie 1/900 tego co rodzic. Rozmiary ludzkiego noworodka osiągają po 2 miesiącach. ❚ Female pandas are only fertile for 2 or 3 days a year. The pregnancy can last from 97 to 163 days. That’s because the mother “decides” when to allow her young to develop. Panda cubs are usually born in August or September. At first, they’re blind, toothless, pure white, and weigh only 1/900th of their parents. It takes them 2 months to reach the size of a human newborn.

14

© gett y i m age s ( 2 ) , s h u tter s toc k ( 5 )

Białe z natury white by birth

Program zachowawczy conservation programme

bogaty język

language of plenty

Dorosła panda waży 90–135 kg, ma ok. 1,5 m długości i mierzy ok. 0,9 m w kłębie. Samce są 10% większe od samic. Zwierzaki żyją średnio 25 lat. Co ciekawe, pandy wielkie to jedne z nielicznych zwierząt, które nigdy nie były wykorzystywane w tradycyjnej medycynie chińskiej, choć ich futro miało podobno chronić przed złymi duchami. Język pand zawiera co najmniej 11 różnych zawołań. Cztery służą wyłącznie do poszukiwania partnera. ❚ An adult panda is about 1.5 m long, 0.9 m high at the withers, and weighs 90-135 kg (males are about 10% larger than females). They live for 25 years on average. Interestingly, pandas are one of the few animals that have never been hunted for body parts to be used in traditional Chinese medicine, although their fur allegedly offers protection from evil spirits. Pandas have a fairly extensive vocabulary of at least 11 different calls, 4 of which are used exclusively in searching for a mate.

Na wolności żyje zaledwie 1600 pand, a w niewoli ok. 250.

Wszystkie są częścią programu zachowania gatunku. Dla ratowania pandy wielkiej na terenie Chin utworzono 12 rezerwatów (największym jest Wolong). ❚ There are only about 1,600 pandas in the wild and about 250 in captivity. They’re all part of a species conservation programme. The Chinese authorities have created special reserves dedicated to preserving the country’s animal icon. The largest of these 40-odd reserves is Wolong.

jeden do pomocy

thumbs up!

Pandy mają u przednich łap nie po 5, ale po 6 palców. Przeciwstawny pseudokciuk, który wyewoluował z przerośniętej trzeszczki nadgarstka, pozwala im chwytać i obrabiać bambusowe pędy. By je jeść bez przeszkód, pandy mają specjalnie przystosowany przewód pokarmowy wyścielony grubą warstwą śluzu chroniącą go przed drzazgami. Każdy miś ma 42 zęby. ❚ The panda’s front paws have six fingers. The opposite “pseudothumb”, which evolved out of an enlarged carpal bone, helps the animal to grasp and handle bamboo shoots. 42 strong teeth allow it to effectively crush hard stems, and its alimentary tract is covered with a thick layer of mucus that protects the delicate mucosa from bamboo splinters.

©credits

za dużo szczęścia naraz

seks bez miłości

two many

sex with love...

Gdy panda urodzi bliźniaki, wychowuje tylko jedno. Pracownicy rezerwatów co jakiś czas muszą podmieniać potomstwo, by to „niechciane” nie umierało. ❚ A panda can give birth to one or two cubs at a time, but will only raise one in the wild. Caretakers at panda reserves have learnt to periodically swap babies, so as to allow each a portion of maternal care and bottle feeding.

...nie daje pandziątek – wykazali naukowcy. Gdy partnerzy podobali się sobie, stosunek kończył się sukcesem w 70% przypadków. Gdy nie mieli wyboru (np. w zoo) – tylko w 30%. Lubiany ojciec dawał 90% szans na potomka; nielubiany – tylko 40%. Potomstwo „z miłości” było wychowywane przez matki w 100%, to mniej chciane – tylko w 70–80%. ❚ ... begets more bears, scientists have discovered. When potential mates like each other, 70% of their attempts to produce offspring are successful. When they are given no choice (as in a zoo), this drops to 30%. A mate that the female likes gives her a 90% chance of conceiving. This drops to 40% with one she doesn’t like. Moreover, “children of love” are raised by their mothers 100% of the time, and “children of duty” only 70-80% of the time.

15

7 the best of

samochody

liga mistrzów champions league

tekst | by tomasz kondr

Jeden jedyny

one and only

Ma już 10 lat, a nadal pozostaje najdroższym samochodem świata. Może poruszać się po zwykłych drogach, mimo że jest autem koncepcyjnym. Raczej nie dla większej rodziny – na przejażdżkę nim wybiorą się tylko dwie osoby.

Za kierownicą tego unikatu obecnie zasiada amerykański raper Birdman. ❚ Despite being 10 years old, it remains the world’s priciest car. And although it is a concept car, it can be driven on ordinary roads. Not as a family car though – only two people can get inside it. US rapper Birdman is currently behind the wheel.

Maybach Exelero – 8 mln dol.

Z północy na południe

from North to South

To skandynawskie cacko wyprodukowano z całkowicie wyjątkowych, bo białych włókien węglowych. Czym je połączono? Diamentami. Auto jeździ ponoć w RPA i prawdopodobnie w którymś z krajów arabskich. ❚ This supercar – outrageously expensive and beautiful – was made in Sweden from a very special material – white carbon fibre. How was it combined? With diamonds. This Scandinavian beauty is purportedly driven in South Africa and probably in one of the Arab countries.

Koenigsegg CCXR Trevita – 4,8 mln dol.

3

dla rajdowców

for racing drivers

Obok tego eleganta nie da się przejść obojętnie – poza dizajnem jego zaletą jest osiągana prędkość (355 km/h). Trudno jednak poruszać się nim poza torem wyścigowym, zatem auto przeznaczone jest dla rajdowców lub kolekcjonerów. ❚ A real head-turner. Its biggest advantage, apart from its design, is its performance (355 km/h). It is hard to imagine it being driven outside a race track, so it is geared towards collectors and racing drivers.

Lamborghini Veneno – 4 mln dol.

16

2

© m . p.

1

Zapierają dech w piersiach przyspieszeniem, dizajnem i ceną. Wyjątkowe cztery kółka – dla miłośników sportów ekstremalnych, kolekcjonerów czy... służb specjalnych. ❚ the performance, The designs and prices take our breath away. We’re talking very special cars here – for extreme sports enthusiasts, collectors ... and the secret service.

the best of

4

samochody

Postrach złodziejów

thief buster

Tym samochodem porusza się po Abu Dhabi, stolicy Zjednoczonych Emiratów Arabskich... policja. To pierwszy z supersamochodów produkowanych na Bliskim Wschodzie. W reflektorach zamontowano 420 diamencików, a fotele przeszyto złotą nicią. Auto zdążyło również zostać gwiazdą filmową – uświetniło film Szybcy i wściekli 7. ❚ In Abu Dhabi, the capital of the United Arab Emirates, this car is driven by the local police. It’s the first supercar produced in the Middle East. The headlights are encrusted with 420 diamonds, and the seats come with gold stitching. This car was also featured in the Furious 7 franchise.

Lykan HyperSport – 3,4 mln dol.

Samochód z zegarkiem a car to watch

5

To czarne połyskujące cudo waży nieco ponad tonę, pokryte jest tytanowo-węglową karoserią, a jego wnętrze skrywa silnik Mercedesa o mocy 800 KM. Najwyższą jakość zapewnia część ręcznie wykonanych elementów. W komplecie jest zegarek na rękę – pozłacany, wysadzany szafirami. ❚ This glossy black beauty weighs more than a tonne and sports a carbon-titanium body that encases an 800 hp Mercedes engine. Handcrafted components guarantee the highest quality.

The car comes with a gold-plated wristwatch encrusted with sapphires.

Pagani Zonda Revolucion – 3 mln dol.

W 2015 r. produkcja Veyrona została zakończona po stworzeniu 450 sztuk coupé i 150 sztuk roadstera. ❚ In 2015, the production of the Veyron ended after 450 coupé versions and 150 roadsters were made.

6

Kabriolet – błyskawica

the superfast convertible

Jeżeli lubisz poczuć wiatr we włosach, to mamy dla ciebie jeden z najszybszych samochodów z otwartym nadwoziem. Kiedy rozpędzi się na dobre, jego licznik pokazuje 408,84 km/h. Do setki rozpędza się w 2,5 sekundy. Idealny dla chcących pobijać rekordy i dla spóźnialskich. ❚ If you like to feel the wind in your hair, cast your eyes on one of the world’s fastest open-top cars. This one has a top speed of 408.84 km and can accelerate to 100 kph in just 2.5 seconds. This is the perfect car for record breakers and habitual latecomers.

Bugatti Veyron 16.4 Grand Sport Vitesse – 2,5 mln dol.

Ten wyprodukowany w 77 egzemplarzach samochód nie tylko imponuje prędkością (355 km/h), ale również ceną. Jeżeli nie stać cię na prawdziwy model, możesz nim pojeździć w niejednej grze komputerowej. W Dubaju takimi wozami jeździ policja. ❚ This car, which had a limited run of 77, demonstrates mind-boggling performance (355 kph) and comes with an equally impressive price tag. You can enjoy it in a computer game. It is also a police car in Dubai.

Aston Martin One-77 – 1,85 mln dol.

18

7

© m . p.

Zostań policjantem become a police officer

Silnik Astona Martina One-77 do setki rozpędza się w 3,5 sek. ❚ The Aston Martin One-77 goes from 0 to 100 kph in 3.5 seconds.

Wyjątkowe nieruchomości w Polsce i na świecie poland-sothebysrealty.pl 22 294 35 35 Każdy oddział Sothebys International Realty działa niezależnie.

the best of

samochody

a oto dzieła sztuki idealne dla ceniących nie tylko oryginalność, ale też nowinki techniczne. here are works of art perfect for motorists with a penchant for originality and new technology.

Batman na szosie

batman on the road

Jakby żywcem wyjęty z komiksów Marvela – tak okazale prezentuje się pojazd przyszłości. Może zmieniać kształt, bo drzwi i progi wykonane są z rozciągliwego tworzywa. W pełni posłuszny kierowcy. ❚ This impressive vision of the car of the future might have come straight out of a Marvel comic. The doors and thresholds are made of stretchable fabric, so it can change shape, depending on what’s happening on the road. It ultimately obeys the driver.

BMW GINA Light Visionary Model, 2008

Drogi nestor

revered veteran

Temu ferrari za rok stuknie sześćdziesiątka. Urodziny będzie świętował z 21 braćmi, bo tylko tyle egzemplarzy wyprodukowano. Przed dwoma laty samochód pobił rekord na licytacji – został najdrożej sprzedanym autem w Wielkiej Brytanii – za 39 mln dol. ❚ This Ferrari classic turns 60 next year, and will be celebrating with 21 of its brothers from the limited series. In 2014, this racer broke an auction record to become the most valuable car sold in the UK at USD 39 million.

Ferrari 250 Testa Rossa, 1957

klasyczny elegant

a masterpiece on four wheels Wyprodukowany pod koniec lat 30. ubiegłego stulecia antyk w stylu art déco kilka lat temu sprzedano podobno za 40 mln dol. Jest jednym z najpiękniejszych samochodów, jakie stworzono. ❚ Produced in the late 1930s, this vintage Art Deco antique was allegedly sold a few years ago for USD 40 million. It’s one of the most beautiful and stylish cars ever made – and only three of them were ever made.

Wyprodukowano tylko trzy egzemplarze Bugatti 57S Atlantic . ❚ Only three Bugattis 57S Atlantic were ever made.

Rękodzieło Normana Timbsa handcrafted by Norman Timbs To ręcznie wykonane auto stanowiłoby ozdobę każdego muzeum motoryzacji. Ale poszczycić się nim może tylko jedno – Muzeum Sztuki w Indianapolis. Samochód obudowany jest dwoma opływowymi płatami aluminiowymi. Auto nie ma drzwi. By do niego wskoczyć, trzeba mieć niezłą kondycję. ❚ This hand crafted car would be a welcome centrepiece of any automobile museum. But it’s an exhibit at just one institution, the Indianapolis Museum of Art. The body of this car features two lights, flowing aluminium side panels, but no doors. You need to be very fit to climb in behind its wheel.

Norman Timbs Special, 1947

Samochód bez klamek

handle-free car

Chrysler Thunderbolt, 1941

20

© m . p.

Kto nie chciałby się przejechać się pojazdem tak dostojnym i historycznym? Pierwsze egzemplarze sprzedano za bajońską wówczas sumę 8 tys. dol. Wykonany z aluminium miał całkowicie zakryte nadwozie. Aby dostać się do wyścielonego skórą wnętrza, trzeba było otworzyć drzwi specjalnym guzikiem. ❚ Is there anyone who wouldn’t fancy a ride in this historical vehicle? The first models were sold for an exorbitant USD 8,000.

The body was made of aluminium and fully enclosed. To get inside the leathertrimmed cabin, you had to open the door by pushing a special button.

i n s p iratio n s

miasta przyszłości

przyszłość j e st w wo dz i e Architekci prześcigają się w pomysłach na projekty pływających miast, wodnolądowych laboratoriów, ogrodów czy wielopoziomowych obserwatoriów. czy te obiekty kiedykolwiek powstaną? czy nadejdzie nowa era w badaniach mórz i oceanów? ❚ architects are constantly coming up with new designs of floating cities, sea- and land-based laboratories, gardens or multi-level observatories. will these sites ever come to life? will there come a new age of marine and ocean explorarion? zdjęcia | photos lightmediation

26

©credits

water is our future

©credits

meriens to pływające miasto w kształcie płaszczki zaprojektowane przez francuskiego architekta Jacques’a Rougeriego. Obiekt może pomieścić ponad 7 tys. ludzi i ma prawie kilometr długości. W przyszłości (ma powstać w 2050 r.) ma pełnić funkcję uniwersytetu i centrum badawczego. ❚

mariens is a floating ray-shaped city designed by French architect Jacques Rougerie. The site can accommodate up to 7,000 persons and is nearly 1 kilometre long. In the future (it is scheduled for development in 2050) it will house a university and a research centre.

27

i n s p i r at i o n s

miasta przyszłości

sea space to z kolei projekt całkowicie autonomicznego podwodnego laboratorium i obserwatorium do szkolenia akwanautów i astronautów. Także stworzony przez Jacques’a Rougeriego. City in the Ocean – koncepcję tego miasta Rougerie stworzył dla Abu Zabi w 2006 r. (zdj. poniżej i na str. obok). ❚ sea space is a fully autonomic underwater laboratory and observatory for the training of aquanauts and astronaurs. It is also the brainchild of Jacques Rougerie. city in the ocean – Rougerie designed this city on a commission from Abu Dhabi in 2006. (image below and opposite page)

28

29

miasta przyszłości

©credits

i n s p iratio n s

30

©credits

Lilypad – inspiracją do stworzenia pływających ekowysp i ekomiast dla belgijskiego architekta Vincenta Callebauta były lilie wodne. Ponoć Callebaut przerażony wizją ekologicznej zagłady stworzył je jako swoiste arki Noego. Wewnątrz znajdowałyby się mieszkania, miejsca pracy i rozrywki. Z pięter minusowych możliwe byłoby podglądanie życia sztucznie wytworzonych lagun. ❚ lilypad – Belgian architect Vincent Callebaut was inspired by water lillies when he designed these floating ecoislands and ecocities. Apparently, fearing an ecological disaster, Callebaut designed them to serve as contemporary Noah’s Arcs. The structures would house apartments, workplaces and entertainment facilities. In the underwater floors residents could observe the life of artificially created lagunas.

31

i n s p i r at i o n s

32

miasta przyszłości

Sea Orbiter to także koncepcja Rougeriego. Jego boja badawcza będzie miała wysokość 51 m, z czego 31 m znajdzie się pod wodą.

Physalia – pokryta roślinami meduza – ma pływać po rzekach, oczyszczając je. Wewnątrz znajdą się ogrody oraz sale wykładowe. Projekt: Vincent Callebaut. Sting Ray Hotel – kompleks turystyczny na wybrzeżu Morza Kaspijskiego w Turkmenistanie. Projekt: Jacques Rougerie. ❚ sea orbiter is another of Rougerie’s designs. His research buoy will be 51 m tall of which 31 m will be submerged. physalia – a jellyfish covered with plants – will float down rivers cleaning them at the same time. Inside, there will be gardens and lecture halls. Designed by Vincent Callebaut. sting ray hotel – a tourist resort on the Caspian Sea in Turkmenistan. Designed by Jacques Rougerie.

33

PODWODNY BALON Co to jest batyskaf i dlaczego pomógł on w odkryciu tajemnic głębin oceanu? Tego wszystkiego można się dowiedzieć na wystawie we wrocławskim centrum Hydropolis.

Pod koniec lat 30. XX wieku szwajcarski profesor fizyki Auguste Piccard rozpoczął prace nad „swobodnie opadającym balonem podwodnym” do badania oceanicznych głębin. Pomysł zrodził się w jego głowie wcześniej, bo w 1904 r., podczas pierwszego roku studiów na Politechnice Federalnej w Zurychu. Wrócił do niego, kiedy był już pilotem balonów w Armii Szwajcarskiej. Piccard nazwał swój wynalazek batyskafem, co było zbitką greckich słów bathos – głębokość, i skaphos – statek.

JAK ON DZIAŁA?

Zasady „pływania” batyskafu są proste. „Balon”, czyli pływak, stanowi cienka metalowa skorupa wypełniona lżejszą od wody benzyną. Ma on zbiorniki balastowe zapewniające dodatnią pływalność, kiedy batyskaf znajduje się na wodzie.

Po ich otworzeniu odpowietrzające się zbiorniki wypełnia woda morska, a nieco cięższy batyskaf zaczyna się zanurzać.

Schodzenie w dół spowalniane jest lub zatrzymywane poprzez zrzucanie obciążenia. W tym celu do pływaka przymocowano zbiorniki z kilkoma tonami drobnych ziaren stalowych zwanych śrutem. Otwór na dnie zasobnika otacza elektromagnes. Kiedy jest on włączony, namagnesowany śrut pozostaje na miejscu.

Wystarczy jednak wyłączyć zasilanie, a śrut zacznie swobodnie opadać.

W sytuacji awaryjnej można odczepić całe zasobniki.

W kapsule batyskafu Trieste, który w 1960 r. zszedł na dno Rowu Mariańskiego, zmieściło się dwóch mężczyzn (Jacques Piccard i Don Walsh) i cała aparatura potrzebna do kontroli jednostki.

Było w niej również małe okienko, przez które śmiałkowie mogli oglądać głębiny oceanu, a w nich np. biofluorescencyjne ryby.

REPLIKA BATYSKAFU W HYDROPOLIS

W industrialnych przestrzeniach centrum Hydropolis we Wrocławiu można zobaczyć bardzo dokładną replikę batyskafu Trieste II w skali 1:1. I nawet wejść do jego środka, by poczuć się jak pierwsi odkrywcy Głębi Challengera. Oprócz batyskafu w XIX-wiecznym podziemnym zbiorniku wody można obejrzeć interaktywną wystawę o wodzie podzieloną na 8 stref tematycznych. Zaprojektowana jest tak, by skorzystać z niej mogli wszyscy, niezależnie od wieku, i świetnie się przy tym bawić. www.hydropolis.pl

promocja

Budowanie repliki batyskafu wymagało wielu konsultacji. Zarówno w muzeum Naval Undersea w Waszyngtonie, gdzie znajduje się obecnie oryginał, jak i z Donem Walshem, który pracował na Trieste II i zszedł w nim do Rowu Mariańskiego. „Precyzyjna robota” – rzucił z uznaniem Walsh, gdy zobaczył replikę.

SPL /EAST NEWS, MATERIAŁY PRASOWE HYDROPOLIS (2), MACIEJ MOSAK)

why

nicea

Nicea nice

Nicea

Dobrze wygląda, jest kulturalna i potrafi się bawić. Dlatego to miasto pokochali nie tylko artyści. ❚ Nice looks good, is culture-savvy, and knows how to party. That’s why everybody loves this city – not just artists.

Zatoka aniołów

Instalacje przed Muzeum Sztuki Współczesnej, poniżej obraz Chagalla. ❚ Installations outside the Museum of Modern and Contemporary Art, below a painting by Chagall.

sztuka na wysokości

elevated art

Wakacje w Nicei spędzała nie tylko królowa Wiktoria i car Mikołaj II, ale było to też ukochane miasto wielu artystów. Miłośnicy sztuki powinni odwiedzić Muzeum Matisse’a, gdzie zgromadzono 68 jego obrazów, czy Marca Chagalla, które szczyci się kolekcją jego dzieł inspirowanych religią. ❚ Nice was a popular holiday destination for Queen Victoria and Tsar Nicholas II. It was also the favourite city of many artists. Art lovers should definitely visit the Matisse Museum and the Marc Chagall Museum.

36

Karnawał w Nicei nie ustępuje rozmachem i atmosferą brazylijskiemu, a obchodzony jest od średniowiecza.

angel bay

Wzdłuż niej ciągnie się sławna Promenada Anglików, czyli 7-kilometrowy deptak – spacerując nim, z jednej strony mamy lazurowe morze i plaże, a z drugiej ścianę eleganckich kamienic i hoteli, z których najbardziej znany jest hotel Negresco. Tu nocowali Coco Chanel, Ernest Hemingway, Marlena Dietrich, Françoise Sagan. ❚ The 7-km Promenade of the English runs along the beach here. On one side there is the azure sea and the beaches, and on the other a wall of elegant houses and hotels, of which the Negresco is the best known.

This was the accommodation of choice for Coco Chanel and Ernest Hemingway.

© gett y i m age s ( 2 ) , lai f / czar n y k ot , cor b i s / p ro f i m edia , s i m e / f ree , s h u tter s toc k ( 2 ) , m . p .

tekst | by agnieszka franus

why

nicea

życie na riwierze

life on the riviera

Cannes najpiękniej lśni w maju blaskiem gwiazd filmu. Polecam spacer z Pałacu Festiwalowego Bulwarem Croisette do hotelu Carlton na filiżankę espresso (może z George’em Clooneyem?). Z Cannes blisko już do Nicei, gdzie polecam rano wizytę na targu kwiatowo-warzywnym, który wieczorem zamienia się w podniebną restaurację.

Smacznego! ❚ Cannes shines with the glitter of film stars in May. I recommend taking a stroll from the Festival Palace, down along the Croisette Boulevard, to the Carlton Hotel for an espresso (you might even meet George Clooney there). Cannes is a stone’s throw from Nice, where I strongly recommend a visit to the flower and vegetable market in the morning. Come nightfall, the same spot turns into an open-air restaurant.

Socca nie potrzebuje noża, rwiemy ją, pieprzymy i zjadamy. ❚ You don’t need a knife to eat socca, just tear out a piece, put some pepper on and eat it.

nicejskie rarytasy

the street of artists

Socca to najpopularniejszy nicejski fast food.

Najlepsze chrupiące naleśniki z cieciorki o średnicy nawet metra dostaniemy w Chez Pipo; chezpipo.fr. Z kolei wyborowe owoce morza serwuje np. restauracja Christian Plumail; christian-plumail.com. ❚ Socca is the most popular street food in Nice. For the best crunchy chickpea pancakes (up to one metre wide), go to Chez Pipo, chezpipo. fr. The best seafood is served at the Christian Plumail restaurant, christian-plumail.com.

“I only I were in Nice, I would recover”, said Queen Victoria on her deathbed. Brad Pitt and Angelina Jolie, and Johnny Depp all have residences in Nice.

Stare miasto

the old town

Wciąga nas w labirynt wąskich uliczek z kolorowymi kamienicami, między którymi znajduje się Cours Saleya, targowisko pulsujące życiem od rana do wieczora. ❚ This lures you into a labyrinth of narrow streets lined with colourful tenement houses. In the middle of it all is the Cours Saleya, a market that buzzes with life from dawn to dusk.

Zbudowana przez cara Mikołaja II cerkiew jest najpiękniejszą tego typu świątynią poza Rosją. ❚ The Russian Orthodox church erected by Tsar Nicholas II is the most beautiful outside Russia.

lot info WAW–nce pon., śr.– pt.,

ndz. ❚ Mo., Wed.–Fri., Su. LO341 10.50–13.25

Czas przelotu ❚ Flight duration 2:35

nce–WAW pon., śr.– pt., ndz. ❚ Mo., Wed.–Fri., Su. LO342 14.05–16.25

Czas przelotu ❚ Flight duration 2:20

Najlepsze oferty zawsze na ❚ Best price guarantee on lot.com

38

© h e m i s / ea s t n ew s , awl / b ew ( 2 ) , s h u tter s toc k ( 3 )

LOT poleca ❚ Recommends Katarzyna Wójcik, starsza stewardesa/Senior Flight Attendant

Nicea to jeden z najatrakcyjniejszych kurortów Riwiery Francuskiej. Na ulicy Francuskiej są najlepsze butiki, przy marinie cumują najdroższe jachty światowych gwiazd, a w klubach można bawić się do świtu, który przywitamy z aperitifem na plaży. ❚ Nice is one of the most attractive resorts on the French Riviera. French Street boasts the best boutiques. The world’s most expensive yachts are moored in the marina, and the clubs are open until the wee hours, so you can greet the dawn with a drink.

Want to boost your business?

Have the right CRM strategy.

More than 20 market awards

120+ successful CRM projects

Fasten your sales.

90+ clients worldwide

Jakub Skałbania

Enhance your customer care.

Lead Consultant, Founding Partner

Monetize your marketing efforts.

jakub.skalbania@netwise.pl +48 (22) 379 71 73

But first... choose the right technology partner.

+48 515 60 29 60 www.netwise.pl

Partner Roku 2014 Microsoft Dynamics CRM

2013

INNER CIRCLE

for Microsoft Dynamics

Partner Roku 2013 Microsoft Dynamics CRM

2013 Microsoft Dynamics

Reseller of the year Central and Eastern Europe

2013

PRESIDENT’S CLUB

Focus on business. We’ll do the rest.

for Microsoft Dynamics

Partner Roku 2012 Microsoft Dynamics CRM

2011 Microsoft Dynamics

Reseller of the year Central and Eastern Europe

W zamku Dunluce w hrabstwie Antrim C.S. Lewis odnalazł pierwowzór twierdzy Ker Paravel z Opowieści z Narnii. ❚ Dunluce Castle in County Antrim, Northern Ireland, was the inspiration for Ker-Paravel in C. S. Lewis’ The Chronicles of Narnia.

40

wyspy brytyjskie

©credits

journey of the lifetime

W KRAINIE F O R T E C I WA R O W N I in the land of fortresses and strongholds Londyńskie City, Liverpool Beatlesów, Edynburg artystów? Sherlock Holmes, Robin Hood, a może Rob Roy? Oczywiście to wszystko symbole Wielkiej Brytanii.

Ale przeciętny wyspiarz zapytany o to, co warto zobaczyć w jego ojczyźnie, odruchowo odpowiedziałby jednym słowem: zamki. ❚ The City of London? Liverpool of Fab Four fame? Arty Edinburgh? Sherlock Holmes? Robin Hood? Rob Roy? These are all symbols of the United Kingdom. But ask the average Briton what there is to see in the country, and he will answer unblinkingly – castles.

©credits

tekst | by mariusz janik

41

journey of the lifetime

Zamek Windsor jest największym zamieszkiwanym zamkiem na świecie, ma 800 m długości i 19 baszt. ❚ Windsor Castle is the largest inhabited castle in the world. It is 800 m long and has 19 fortified towers.

42

C

iężka mgła nad kanałem. Kontynent odcięty – poinformował 22 października 1957 r. dziennik London Times. Trudno o lepszą metaforę historii Wysp Brytyjskich – ich mieszkańcy od tysiącleci pielęgnowali wojowniczość oraz poczucie niezależności. Przodkowie współczesnych obywateli Zjednoczonego Królestwa wychowywali się w przeświadczeniu, że kontynent czyha na ich piękne wrzosowiska, skalne klify i krystalicznie czyste rzeki.

Nic dziwnego, że wielowiekowa historia Imperium Brytyjskiego inspirowała artystów takich jak J.R.R. Tolkien czy George R.R. Martin, autor sagi Gra o tron. Wa-

wyspy brytyjskie

“Heavy fog in the Channel. Continent cut off”, wrote The London Times on 22 October 1957. There’s hardly a more fitting metaphor of the British Islands, whose inhabitants have been nurturing their warrior spirit and sense of independence for thousands of years.

The ancestors of modern Britons were raised in the belief that the Continent was waiting for an opportunity to seize their beautiful heaths, rocky cliffs, and crystal clear rivers.

It’s not surprising that the centuries-long history of the British Empire has provided inspiration to writers like J. R. R. Tolkien, and George R. R. Martin, author of the Game of Thrones saga. The stronghold of the House of Stark? The towering fortresses of the sovereigns who ruled the Iron Islands? The capital fortress King’s Landing? These and many more landmarks that set the scene for the saga and the TV show can be easily linked to the numerous fortresses scattered around the British Isles.

Even the Wall separating the Seven Kingdoms from the ice-bound half-barbaric and half-magical world of the Savages and the White Walkers is based on Hadrian’s Wall, which runs right across the north of England.

And the civil war that devastated these lands in the first instalments of the saga is an allusion to the 30-year War of the Roses that ravaged England in the 15th century.

© e a s t n e w s , s h u t t e r s t o c k ( 2 ) . p o p r z e d n i e s t r o n y/ p r e v i o u s p a g e s : s h u t t e r s t o c k

rownia rodu Stark? Wspinające się ku niebu fortece władców Żelaznych Wysp? Stołeczna twierdza King’s Landing? Wszystkie te charakterystyczne lokalizacje, w których rozgrywa się akcja powieści i filmów, z powodzeniem można by przypisać fortecom rozsianym na Wyspach. Ba, nawet Mur odcinający Siedem Królestw od na poły barbarzyńskiego, na poły magicznego, skutego lodem świata Dzikich i Białych Wędrowców to nawiązanie do Muru Hadriana przecinającego niegdyś Wyspy. A wojna domowa, która przetoczyła się w pierwszych częściach sagi przez te krainy, to bezpośrednia kalka 30-letniej Wojny Dwóch Róż, jaka spustoszyła królestwo w XV w.

Oko w oko z Koh-i-Noorem – Brać go do Wieży! – krzyczą wzburzeni bohaterowie angielskich filmów i książek, odkrywszy spisek. Nie bez kozery: Tower of London, zwalista średniowieczna twierdza w sercu Londynu, przez wiele lat była nie tylko królewską siedzibą, ale też miejscem, do którego trafiali najgroźniejsi adwersarze monarchów. Dziś bramy fortecy przekracza 2 mln osób rocznie.

Już z daleka The Tower zapiera dech w piersiach: oto średniowieczny lotniskowiec, który zacumował w centrum City, tuż nad brzegami Tamizy. Fortyfikacje wyrastają u wylotu ulic, ciasno zabudowanych siedzibami globalnych banków i korporacji. Zamkowe

Face to face with the Koh-I-Noor “Put him in the Tower!” cry the characters of English novels and films, whenever a conspiracy is revealed.

And not without reason. For many years, the Tower of London, a squat medieval fortress in the heart of London, was not so much a royal residence as a place of confinement for the most feared adversaries of the reigning sovereign. Two million visitors now passes through its gates every year.

The Tower looks incredibly impressive from a distance – like a medieval aircraft carrier parked on the banks of the Thames in the heart of the City. The fortifications loom over city streets crammed with the head offices of global banks and corporations. The Tower’s walls have witnessed the darkest moments in British history. This is where medieval kings had pretenders to the throne imprisoned, and rebels and traitors decapitated. Anne Boleyn and Catherine Howard, two of the six wives of Henry VIII, the most notorious of the Tudors, lost their heads here.

Happily, the Tower of London has much more to offer than violent remnants of the Middle Ages. In more recent times, the fortress was converted into an arsenal, an observatory and later a mint. But its main attraction, apart from its medieval relics, are the Crown Jewels, including the world’s most coveted diamond – the Koh-I-Noor. You can also see a very special

43

journey of the lifetime

a właściwie pałac, Hampton Court. To najpiękniejsza rezydencja z czasów Tudorów, imponujące brązowe gmaszysko, niegdysiejszy konkurent Wersalu: po samym kompleksie zabudowań wiedzie sześć rozmaitych tras tematycznych, po których oprowadzają przewodnicy w strojach z epoki, co wprawia w zachwyt zwłaszcza najmłodszych gości. Zobaczymy tu zarówno komnaty, w których królowie decydowali o losach kraju i się bawili, pójdziemy tropami zaplecza dworu – np. kuchennego, możemy wreszcie skupić się na zgromadzonej w Hampton Court sztuce.

Zwłaszcza kolekcja malarstwa zaspokoi najbardziej wybredne gusta: w pałacu odkryjemy dzieła Tycjana, Pietera Bruegla Starszego, Cranacha czy Tintoretta.

Osobny bilet trzeba będzie kupić do rozległego kompleksu ogrodowych labiryntów, po których można się błąkać godzinami, podziwiając starannie przycięte żywopłoty czy klomby zadbanych żonkili i narcyzów.

Ale warto, choćby po to, by zobaczyć – a nawet skosztować – owoców winorośli Great Vine zasadzonej w 1768 r. i rodzącej dziś… 300 kg owoców rocznie.

Dalej niż Hampton Court, bo kilkadziesiąt kilometrów za Londynem, znajdziemy współczesne wydanie królewskiego splendoru. Zamek Windsorów liczy sobie dziewięć stuleci, ale w niczym nie przypomina Tower czy innych średniowiecznych zamczysk: kompleks pięknych pałacowych budynków otoczony jest ogrodami, a co ważniejsze – do dziś pomieszkuje w nim rodzina królewska, głównie w weekendy lub przy okazji wizyt szacownych zagranicznych gości, np. prezydentów USA. Hamlet hamletyzuje w Dover Pamiętacie Rycerza króla Artura? To już 20 lat, odkąd Sean Connery, Richard Gere i Julia Ormond zagrali w hollywoodzkiej wariacji na temat legendy o Arturze. A prolog tej historii pisany był w zagubionym na krańcach Korn­walii zamku Tintagel. To najstarszy z zamków, jaki trzeba zobaczyć. Dziś właściwie są to stalowo-szare kamienie malowniczo rozrzucone na zboczach klifów szturmowanych przez wściekłe fale Morza Celtyckiego. Romantyki ujmuje nieco przemysł turystyczny, który rozgościł się w Tintagel, odkąd archeologowie zaczęli wykopywać w tym miejscu zabytki wczesnośredniowiecznej kultury. Mimo to Tintagel pozostaje miejscem wyjątkowym: to tu w VI–VII w. istniał prężny ośrodek handlu ze światem śródziem-

44

©corbis/profimedia

Hampton Court to najpiękniejsza rezydencja z czasów Tudorów. Liczne ścieżki tematyczne można tu przejść na jednym bilecie kosztującym kilkanaście funtów. ❚ Hampton Court is the most picturesque Tudor residence in London. One ticket buys you access to a variety of thematic tours. And like most castle museum tickets in the Isles it costs over ten pounds.

mury były świadkami najmroczniejszych wydarzeń w brytyjskiej historii: tu średniowieczni władcy więzili pretendentów do tronu, tu spadały głowy buntowników i zdrajców, a na polecenie najsłynniejszego z Tudorów – Henryka VIII – spadły też głowy dwóch z sześciu jego małżonek, Anny Boleyn i Catherine Howard.

Na szczęście Tower of London to nie tylko brutalne pamiątki po średniowieczu. W bliższych nam czasach forteca pełniła funkcję arsenału, obserwatorium, mennicy. Jej największą atrakcją – oprócz zbiorów średniowiecznych zabytków – pozostaje kolekcja klejnotów koronnych, z najsłynniejszym chyba brylantem świata: Koh-i-noor. Ponadto zobaczymy tu przedmiot wyjątkowy: łyżkę do namaszczania królów, a po kilkugodzinnym spacerze (przy założeniu, że będzie on stosunkowo pospieszny) w obrębie murów możemy zjeść obiad i pozwolić dzieciom wyszaleć się przy kolekcji dawnych armat.

Chcąc pójść tropem królewskich twierdz, będziemy musieli wypuścić się na obrzeża Londynu. Na tych bliższych rogatkach wznosi się inny zabytek, na którym swoje piętno odcisnął Henryk VIII – zamek,

wyspy brytyjskie

object here – the Anointing Spoon – and after walking a couple of hours, you can have lunch within the premises of the Tower and let your children play next to the collection of old cannons.

The trail of royal strongholds leads to the outskirts of London. There is another historical residence connected with Henry VIII just outside the city – the palace known as Hampton Court. This is the most beautiful Tudor residence in England – a grand edifice that once rivalled Versailles. You can choose one of six thematic sightseeing tours conducted by guides decked out in period costume. This never fails to delight children. You can see the rooms where kings made decisions that shaped the future of their country or simply had fun. Other tours take you to the backrooms (e.g. the kitchens) or focus on the art collection.

You will need to buy a separate ticket to enter the garden mazes, where you can wander around for hours, admiring manicured hedges and picture-perfect beds of daffodils and narcissuses. This is a place really worth seeing – if only to sample the fruit from e.g. the Great Vine grape vine, which was planted in 1768 and still yields 300 kilos of fruit a year.

Further on from Hampton Court, about 40 km from London, is a more contemporary version of royal

splendour. Windsor Castle is nine centuries old, but does not resemble the Tower or other medieval castles at all. This quaint palace complex is surrounded by gardens. More importantly, the royal family still use it, mainly on weekends or when important foreign visitors, e.g. US presidents, visit.

Hamlet is hamletizing in Dover Do you remember First Knight? It’s now 20 years since Sean Connery, Richard Gere and Julia Ormond starREKLAMA

Podaruj 1% i nadzieję na kolejne urodziny

Maja, lat 11 rak kości

KRS

86210

Fundacja „Na Ratunek Dzieciom z Chorobą Nowotworową” 45

journey of the lifetime

wyspy brytyjskie

Carrickfergus Castle został wzniesiony pod koniec XII w. z polecenia Johna de Courcy.

W swojej historii zamek przechodził wielokrotnie z rąk do rąk. Władali nim m.in. Szkoci, Francuzi i Anglicy. ❚ Carrickfergus Castle was erected in the late 12th century at the behest of John de Courcy. The castle has changed hands many times in the course of its turbulent history, and has been ruled by the Scots, the French, and the British.

46

nomorskim. Tutaj znajdziemy dobrze zachowany XI-wieczny kościół św. Materiany i XIV-wieczną Pocztę usytuowaną w tzw. długim kornwalijskim domu, architektonicznym cudzie z kamienia.

Jeśli Tintagel to zbiór legend, w Dover znajdziemy kroniki. Gdyby chcieć opowiedzieć historię tego zamczyska, wybudowanego nad brzegami kanału La Manche, trzeba by sięgnąć do VIII w. p.n.e. Wówczas to Rzymianie zaczęli stawiać tu pierwszą osadę, której zwieńczeniem była dobudowana latarnia morska. Zamek przechodził z rąk do rąk, szturmowali go Normanowie, królowie z kontynentu, rywale w walce o tron królestwa, tu Anglicy szykowali się na najazd armii napoleońskiej, tu spadł deszcz bomb w okresie II wojny światowej. Dover to nie tylko potężny kompleks zamkowy, ale i labirynt wykutych w skałach tuneli – najpierw miał być zapleczem na wypadek inwazji Napoleona, potem był jednym z centrów do-

red in this Hollywood version of the legend of King Arthur. The prologue was written in Tintagel Castle, in the remote region of Cornwall. This is the oldest of the must-see castles in Britain. Actually, all that’s left of it are a few piles of charcoal-grey stones scattered picturesquely around the slopes of cliffs battered by the violent waves of the Celtic Sea. The romantic vibe is somewhat offset by the tourist industry, which has been encroaching on Tintagel ever since archaeologists began to unearth the early medieval monuments here. But despite that, Tintagel, a thriving trading centre with the Mediterranean world in the 6th and the 7th centuries, remains a very special place.

There is the well preserved 11th-century Saint Materiana Church, and the 14th century Old Post Office, which is tucked into a delightful Cornish longhouse, an architectural gem made of stone.

If Tintagel is the place for legends, then Dover is the

©east news

dziś w murach średniowiecznego zamku Carrickfergus utworzono muzeum, dla zwiedzających jest też udostępniona w pełni odrestaurowana warownia.

Today, the medieval Carrickfergus Castle houses a museum. a fully renovated stronghold was made available to visitors as well.

Do dziś zarządcy twierdzy Tower utrzymują stadko ośmiu kruków. Ptaki mają podcięte skrzydła, a zgodnie z legendą, jeśli pewnego dnia mimo wszystko by odleciały, na królestwo spadłaby plaga klęsk. ❚ Even today, the administrators of the Tower keep a small flock of eight ravens. The birds have their wings clipped because legend has it that disaster will strike the Kingdom if they ever fly away.

48

wodzenia operacji aliantów, a za czasów zimnej wojny – tuż po kryzysie rakietowym – stał się schronem przeciwatomowym dla rządu w Londynie.

Po każdej takiej „misji” w zamkowych podziemiach pozostały pamiątki, które można dziś oglądać. Poza tym zamczysko wcale nie przeszło na emeryturę, zmieniło jedynie branżę: dziś grywa w filmach – m.in. tu Mel Gibson w 1990 r. zagrał filmową wersję Hamleta, Rowan Atkinson parodiował Bonda w pastiszu Johnny English, a ostatnio spotykali się superbohaterowie cyklu Avengers.

Na Kamieniu o drabinie Na poły stolica, na poły – prowincjonalne miasteczko. Całe to miasto wiedzie podwójne życie, wpada w długie fazy jednego i przebłyski drugiego. Niczym władca Czarnych Wysp jest na poły żywe, a na poły zaklęte w monumentalny marmur – marudził Robert Louis Stevenson, autor Wyspy skarbów. Pisał w ten sposób o zbudowanym na stokach wygasłego wulkanu szkockim Edynburgu, który sto lat temu wydawał się mieć najlepsze

wyspy brytyjskie

place for chronicles. The history of this imposing castle, built on the shores of the English Channel, goes back to the 8th century BC, when the Romans built their first British settlement, along with a lighthouse, here. The castle has since changed hands frequently. It has been besieged by the Normans, kings from the Continent, and pretenders to the throne.

This is where Britain prepared for Napoleon’s invasion.

The area was also heavily bombed during World War II. But there is much more to Dover than its mighty castle. There is a warren of underground networks hewn into its white rocks. These were originally meant as backup in case of a Napoleonic invasion. They later served as the command centre for allied operations during WWII. During the Cold War (just after the Cuban missile crisis), they were converted into a nuclear bunker for the government. Each of these “missions” has left traces of the past that can still be seen in these underground castle tunnels. But the castle has not been put out to pasture either. It has simply taken on a new role – as a movie star. This is where Mel Gibson starred in the 1990 silver screen adaptation of Hamlet, in Johnny English and The Avengers.

©ons, get tyimages

journey of the lifetime

czasy za sobą: władcy królestwa rezydowali w Londynie, a miasto cieszyło się dwuznaczną sławą miejsca, w którym spalono najwięcej czarownic w całym kraju.

O ironio, dzisiaj Edynburg (w sierpniu) jest sceną największego festiwalu kulturalnego na świecie, goszczącego co roku milion wielbicieli muzyki poważnej, literatury i teatru. Scenerią dla festiwalowych wydarzeń jest jedyna marmurowa pozostałość po dawnych czasach – edynburski zamek. Niczym nie ustępuje on siedzibom władców Anglii: i tu znajdziemy kolekcję klejnotów koronnych, splendor królewskich komnat, kolekcję sztuki i wyposażenia z wszystkich epok, a u jego stóp rozpościera się kompleks parkowy z przebogato zdobioną Złotą Fontanną.

Ale tylko w Edynburgu można zobaczyć Kamień Przeznaczenia. Z pozoru głaz, jakich wiele, poorany kamiennymi zmarszczkami. Według legendy jednak jest to kamień, na którym złożył głowę biblijny patriarcha Jakub, śniąc o drabinie. Na Wyspy przywieźli go Irlandczycy, potem kamień przechwycili Szkoci, którzy uznali, że przepowiada on, kto będzie kolejnym władcą ich ojczyzny. W 1296 r. usiadł na nim angielski król Edward I… i postanowił już z niego nie schodzić: głaz został wbudowany w tron, na którym zasiadali kolejni królowie Imperium podczas korona-

The Stone and the ladder “Half a capital and half a country town, the whole city leads a double existence; it has long trances of the one and flashes of the other; like the king of the Black Isles, it is half alive and half a monumental marble”, grouched the author Robert Louis Stevenson. This is how he saw the Scottish capital of Edinburgh, which is built on the slopes of an extinct volcano. The city seemed to be well past its glory days a hundred years ago. The British sovereigns resided in London, while Edinburgh’s main claim to fame was that it had burnt more witches than anywhere else in the country.

Ironically, Edinburgh now hosts the world’s largest cultural festival in August every year. This draws a million lovers of classical music, literature and theatre. The sole marble remnant of the bad old days – Edinburgh Castle – makes a breathtaking backdrop.

The castle has its own collection of crown jewels, imposing royal chambers, an impressive art collection, and furniture from various periods. It is in no way the inferior of any other royal residence in Britain. There is also an extensive park at the foot of the hill with a lavishly embellished Golden Fountain.

Edinburgh is the only place where you can see the Stone of Destiny. It looks like any other coarse-graREKLAMA

LATO 2016

WYSPY BRYTYJSKIE

©credits

od Tea Time po Happy Hour

cena od

1499 zł

49

journey of the lifetime Zamek w Edynburgu znajduje się na szczycie monumentalnego skalistego wzniesienia (120 m n.p.m.) w samym centrum miasta. ❚ Edinburgh Castle is located on top of a monumental, rocky hill (120 m a.s.l.) towering over the city centre.

cji. Szkoci odzyskali swój artefakt dopiero w… 1996 r.

Zwieńczeniem podróży po wyspiarskich fortecach może być Irlandia Północna. Nie przypadkiem to w tym regionie twórcy telewizyjnej wersji Gry o tron szukają planów zdjęciowych. Najchętniej turyści zaglądają tu do zlokalizowanego pod Belfastem zamku Carrickfergus, XIII-wiecznego bastionu armii króla Jana. Ale jeśli nie historia i wygoda dojazdu są dla nas najważniejsze, najlepiej wypuścić się w interior, na atlantyckie wybrzeże – do zamku Dunluce wieńczącego malowniczy klif nad falami oceanu.

Zamki na Wyspach nie są wyłącznie dekoracją dla aktorskich popisów nowych i starych gwiazd Hollywood. Wielu aktorów (m.in. Nicolas Cage czy Gerard Butler) zakochało się w tej scenerii na tyle, by kupić sobie własne zamki. I trudno się temu dziwić. ■

ined stone, but according to legend, this is the stone on which the biblical patriarch Jacob laid his head as he dreamt of his ladder. The stone was brought to the British Isles by the Irish, and was later captured by the Scots, who concluded that it would be able to indicate who would be their next king. In 1296, Edward I of England sat on the stone – and decided to stay on it. The stone was fitted into the throne, and used by subsequent English, and then British, monarchs during their coronation. The Scots did not get their artefact until 1996.

You may finish your British fortresses tour in Northern Ireland. It’s no coincidence that the makers of the television adaptation of Game of Thrones went scouting for locations in this particular region. Most tourists visit the 13th-century Carrickfergus Castle, the base of King John’s army, just outside Belfast. But if history and convenient access are not your main priorities, we recommend venturing westward to the Atlantic coastline to see Dunluce Castle, which is perched atop a picturesque cliff overlooking the ocean.

Castles in the British Isles are more than just film locations for Hollywood's old and young stars. Many actors (including Nicolas Cage and Gerald Butler) have become enamoured ith the scenery and bought their own castles. Lucky them. ■

© s i m e / f r e e ( 2 ) , a l a m y/ b e w , m . p . ( 2 )

W Irlandii północnej twórcy telewizyjnej wersji „gry o tron” chętnie szukają planów zdjęciowych. the makers of the television adaptation of Game of Thrones scout for locations in northern ireland.

wyspy brytyjskie

50

good to know

Średniowieczny Caernarfon należy do zespołu zamków i obwarowań miejskich w Gwynedd, które w 1986 r. zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

1

W Londynie warto odwiedzić studio filmowe Warner Bros Studio, w którym realizowane były zdjęcia do wszystkich części Harry'ego Pottera. i highly recommend taking the warner bros studio tour to see the sets where all the harry potter films were shot.

2

gdzie nocować Where to sleep ■ Edinburgh Central Youth Hostel

Niskie ceny, zaledwie 15 min od centrum, od 200 zł za noc. ❚ Low prices, only a 15-minute commute to the centre, from EUR 46 per night.

9 Haddington Place, Edynburg EH7 4AL, Szkocja

■1 The Royal Park Hotel

Prawdziwie królewski wypoczynek niedaleko Hyde Parku, od 720 zł za noc. ❚ A truly royal rest close to Hyde Park, from EUR 165 per night.

83 Westbourne Terrace, Londyn W2 3UL, Anglia

■ Jurys Inn Brighton

Z widokiem na Morze Północne, od 420 zł za noc. ❚ Rooms with a view of the North Sea, from EUR 100.

King's Road, Brighton BN1 2GS, Anglia

Katarzyna Szabłowska, specjalista Działu Dodatkowych Przychodów/Specialist, Ancillary Revenue Department PLL LOT

gdzie zjeść Where to eat ■ Baileys Fish and Chips

Wbrew nazwie do tradycyjnej brytyjskiej ryby z frytkami nie serwuje się tu słynnego likieru.

Warto odwiedzić po meczu FC Fulham. ❚ Contrary to the name, fish is not served with Baileys here. Great spot for after a FC Fulham game.

115 Dawes Rd, Londyn, Anglia

■ Little Fish Market

W nadmorskim Brighton to dobre miejsce, by spróbować ryby w nowej formie. Przełamie się nawet największy oponent owoców morza. ❚ The seaside Brighton is the place to try a new fish dish. Even for those who do not fancy seafood.

10 Upper Market Street, Hove, Anglia

2 The Last Drop ■

Podobno lokal nawiedza duch średniowiecznej dziewczyny, ale prawdziwym „dziwadłem” wydaje się specjalność lokalu – haggis. ❚ Allegedly the place is haunted by a Medieval girl but the real "cusiosity" you might come across here is the house specialty, the haggis.

74-78 Grassmarket, Edynburg, Szkocja

■ Ognisko Polskie

W sąsiedztwie Hyde Parku oraz Royal Albert Hall znajdują się polski klub i restauracja, która od czasu wojny skupiała polską emigrację. ❚ Polish club and restaurant, a popular meeting place of the Poles since the war, is located close to Hyde Park and the Royal Albert Hall.

55 Princes Gate, Londyn

■ The Pot Cafe

Śniadania z całego świata dla śpiochów – serwowane nawet do godz. 14. ❚ Breakfast meals from all over the world served until 2 pm.

138 Crwys Road, Cardiff, CF24 4NR

lot info WAW–LHR pon.–nd. ❚ Mo.–Su. LO281 07.30–09.25, LO279 15.10–17.00; pon.–pt., ndz. ❚ Mo.–Fri., Su. LO285 20.00–21.45 Czas przelotu ❚ Flight duration LO281 2:55, LO279 2:50, LO285 2:45

LHR–WAW pon.–sb. ❚ Mo.–Sat.

LO286 06.30–10.00; pon.–nd. ❚ Mo.–Su. LO282 10.15–13.45, LO280 17.50–21.20 Czas przelotu ❚ Flight duration 2:30

Najlepsze oferty zawsze na ❚ Best price guarantee on lot.com

51

julie delpy

Šcredits

i n t e rv i e w

52

trudna i upierdliwa

©credits

tough and bad-tempered Nie skończyła szkoły aktorskiej, ale uczyła się od najlepszych – Godarda, Saury, Schlöndorffa, Holland i Kieślowskiego. Dziś Julie Delpy sama realizuje filmy autorskie, jej najnowszy Lolo wkrótce na ekranach polskich kin. ❚ She might not have graduated from drama school, but she still managed to learn from the best – Godard, Saura, Schlöendorf, Holland and Kieślowski.

Today, Julie Delpy is a helmer herself, and her latest film Lolo is opening in cinemas. tekst | by mariola wiktor zdjęcia | photos naomi kaltman/corbis owwutline/profimedia

53

S

i n t e rv i e w

Skomplikowane relacje damsko-męskie są obecne we wszystkich Twoich filmach, także w najnowszym Lolo. Czujesz się specjalistką od trudnych związków 40-latków? (śmiech) Gdybym była, to nie robiłabym o tym filmów, tylko udzielała porad terapeutycznych. W Lolo spotykają się Violette, kobieta z przeszłością, i Jean -René grany przez Dany’ego Boona, mężczyzna po przejściach. Początkowo wydaje się, że różnice pochodzenia – on z prowincji, ona z Paryża – i zainteresowań (on pracownik IT, ona organizatorka pokazów mody) staną się przeszkodami nie do pokonania.

Tymczasem najważniejszym problemem tej pary jest Lolo, nastoletni syn Violette, który nie toleruje w domu przyjaciela matki. Chwilami chłopak o twarzy aniołka przeobraża się w demona. Nie chciałam jednak robić horroru, tylko komedię na temat kompleksu Edypa we współczesnych czasach.

Ale przecież Violette też nie jest bez winy…

Owszem, jej relacja z synem jest toksyczna. Niestety coraz więcej zapracowanych kobiet samotnie wychowujących chłopców poprzez brak asertywności i przyzwalanie na wszystko hoduje egoistów i narcyzów. Często wynika to z poczucia winy, z tego, że te matki niemające z kim dzielić obowiązków wychowawczych, przez totalną tolerancję dla dziecka próbują nadrobić niedobór czasu, który mu poświęcają.

Z drugiej strony ubezwłasnowolniają swoje dzieci.

Nie dopuszczają do siebie myśli, że ich słodki synek, który kończy 18 lat, to już dorosły facet, który powi-

54

julie delpy All your films portray troublesome male-female relationships, and the latest, Lolo, is no exception.

Do you feel like an expert in the difficult relationships of fortysomethings? (laughs) If I was, I wouldn’t be making films about them. I’d be counselling couples instead. Lolo charts the encounter of Violette and Jean-René played by Dany Boon. Initially, it seems that their different backgrounds – he comes from the sticks and she’s a Parisienne – and interests (he’s an IT engineer, while she organises fashion shows) will become an insuperable obstacle for them. The biggest challenge they face, however, is Violette’s teenage son Lolo, who simply cannot abide having his mother’s boyfriend at home.

There are times when the cherub-faced boy turns into a demon. But I wasn’t trying to make a horror film, just a comedy about the Oedipus complex in modern times.

But Violette is not without fault either.

Yes, she’s in a toxic relationship with her son. Unfortunately, many hardworking women, who raise their sons on their own are breeding egocentric narcissists as a result of their lack of assertiveness and failure to set boundaries. This often arises from a sense of guilt, and from having no one to share their parenting obligations with. Their all-encompassing tolerance is meant to compensate for spending so little time with their children. The upshot is that they bring them up to be helpless. They can’t accept the fact that their 18-year-old is not a boy, but an adult man who should be made to move out and have his own life. Apart from that, these women have a right to be happy too.

You’re the hardworking mother of 6-year old Leo. Aren’t you afraid of the same scenario?

No. Leo is not a sociopath – at least not yet. He’s a very calm, empathetic and well-behaved child. I also share my parental responsibilities with his father, so I’m not a single mother. Leo has the two of us, which makes him emotionally balanced. Naturally, I know there’ll come a day when Leo moves out. I dread that, just like any other mother, but I can see that it’ll be good for him and me. You can’t have someone all to yourself. Especially when you love that person.

The topics you tackle – like difficult relationships between mature people – are not easy, but you manage to joke about them in your movies.

Sometimes laughter masks grief and disappointment that a previous relationship didn’t work out, that we didn’t do everything we possibly could have done to save it, and that we lacked courage, maturity, and wisdom. Laughter kills the pain and sorrow that come from opportunities lost.

Why is it so difficult to build a lasting relationship? After all, we have so many opportunities and we’re free.

Każdego dnia, kiedy budzę się rano, czuję się szczęśliwy. Nieustannie powtarzam sobie samemu i swoim znajomym, że chciałbym, aby moje życie zawsze było proste.

Every day when I wake up i feel happy. I keep telling myself and my friends that i would like to keep my life simple for as long as i can.

55

i n t e rv i e w nien wyprowadzić się z domu i rozpocząć własne życie. Zresztą one same też mają prawo do szczęścia.

Ty też jesteś zapracowaną matką 6-letniego Leo. Nie obawiasz się, że grozi Ci podobny scenariusz?

Nie. Leo nie jest socjopatą. Przynajmniej na razie.

Poza tym dzielę się obowiązkami wychowawczymi z jego ojcem, a więc nie jestem matką samotną. Leo ma nas oboje, jest zatem emocjonalnie zrównoważony. Wiem, że przyjdzie moment, kiedy Leo odejdzie z domu, a ja nie będę mogła go zatrzymać. Jak każda matka boję się tego, ale rozumiem, że to dla jego i mojego dobra. Nie można nikogo zawłaszczać.

Szczególnie wtedy, gdy kogoś kochamy.

Tematy, które poruszasz, nie są łatwe. Podobnie jak problemy w relacjach ludzi dojrzałych, a jednak w swoich filmach potrafisz z nich żartować. Śmiech ukrywa czasem żal i rozczarowanie z tego, że nasze poprzednie związki nam nie wyszły, że nie zrobiliśmy wszystkiego, by je uratować, że zabrakło nam odwagi, dojrzałości i mądrości.

Dlaczego tak trudno jest zbudować dziś trwały związek? Przecież mamy więcej możliwości i przede wszystkim jesteśmy wolni.

julie delpy nia przyzwolili na to, bym stała się samodzielna już w wieku 16 lat. Zagrałam wtedy w Detektywie u samego Godarda. To był mój debiut. Potem były role u Caraxa, Taverniera, Saury, Schlöndorffa, Agnieszki Holland, a więc w kinie ambitnym, autorskim. Nie skończyłam żadnej szkoły aktorskiej, ale te doświadczenia były fantastyczne. Stałam się aktorką intuicyjną, która może zagrać niemal wszystko.

A jak to było z Kieślowskim? Podobno najpierw się na Ciebie obraził, a potem dał rolę w Trzech kolorach. Białym.

Szukał aktorki do Podwójnego życia Weroniki. Chciał, żebym wykonała przed kamerą jakiś erotyczny gest.

Pamiętam, że okropnie mnie to zirytowało. Miałam wówczas niewiele ponad 20 lat i byłam dość drażliwa na punkcie własnej seksualności. I włożyłam sobie… palec do ucha. Myślę, że Krzysztof wyczuł we mnie duży temperament i chciał mnie sprowokować.

Spotkaliśmy się po kilku latach. Zmieniłam się trochę.

Dowiedziałam się później, że Kieślowski dał mi rolę Dominique w Białym właśnie dlatego, że zapamiętał mnie jako trudną i upierdliwą aktorkę, a takiej potrzebował. Mimo niefortunnego pierwszego spotkania

Krzysztof Kieślowski dał mi dużo wolności na planie i był pierwszym reżyserem, który poważnie potraktował moje reżyserskie zamiary.

Krzysztof KIEŚLOWSKI GAVE MI A LOT OF FREEDOM on THE set AND HE WAS the first director who took my plans to become a director seriouslY.

Lolo, czyli najnowszy film Julie Delpy (w którym zagrała też jedną z głównych ról i współtworzyła scenariusz) wkrótce w polskich kinach. ❚ Lolo is Julie Delpy’s latest film (she played the female lead and co-wrote the script) is opening in cinemas.

56

Co z tego, kiedy ta wolność nie przynosi szczęścia? Żyjemy w społeczeństwach konsumpcyjnych. To oznacza, że łatwo wymieniamy dobra i towary. Jak się coś popsuje lub znudzi, to kupujemy nową rzecz.

To samo dotyczy ludzi. Jeśli u faceta znajdziemy wady, to zamiast wspólnie przepracować problem, to wystawiamy jego walizkę za drzwi. A ja jestem niepoprawną romantyczką i wierzę, że każdy człowiek jest osobny, niepowtarzalny. W czasach młodości moich rodziców, którzy przeżyli razem ponad 40 lat, nie było takiej zastępowalności. Często się kłócili, miewali kryzysy, ale żyć bez siebie nie mogli.

Oboje byli aktorami i hipisami. Żyli sztuką, mieli swoje pasje, ale dawali sobie wolność. Także mnie. I do dziś jestem im za to wdzięczna. Kiedy byłam dzieckiem, tata zaraził mnie kinem, a mama teatrem awangardowym. Jak wymalowałam na ścianie jadalni jakiś bohomaz, nie karcili mnie.

Przeciwnie, szanowali moją ekspresję. Zachęcali, bym nie bała się mówić, co czuję i myślę. Bez waha-

z czasem nasze stosunki bardzo się poprawiły. Wiele nauczyłam się od Krzysztofa, ale jednocześnie udało mi się go przekonać, by dał mi trochę więcej wolności na planie. Poza tym to był pierwszy reżyser, który poważnie potraktował moje reżyserskie plany.

Odnoszę wrażenie, że jesteś aktorką i reżyserką, która dojrzewa razem ze swoimi filmami.

Inaczej sobie siebie nie wyobrażam. Kiedy 20 lat temu zaczynaliśmy z Ethanem Hawkiem Przed wschodem słońca, byliśmy oboje bardzo młodymi ludźmi. Grałam zbuntowaną, pewną siebie, dominującą nad filmowym Jessem dziewczynę. I trochę taka byłam też w życiu. Potem, już jako 30-latka, w Przed zachodem słońca straciłam pewność siebie wyzwolonej kobiety i pozwoliłam, by role w naszej relacji się zmieniły, zaś w ostatniej części trylogii Przed północą moja Celine jest już 40-letnią kobietą, która pozbyła się złudzeń, ale i bardzo dojrzała. Nie straciła jednak poczucia humoru. I myślę sobie czasem, że nic innego nam nie zostaje… ■

HANDMADE BAGS BUY AT POLISH AIRPORTS WWW.GOSHICO.COM

i n t e rv i e w So what if freedom doesn’t make us happy? We live in a consumer society. We can easily replace goods and commodities. If something breaks down, or we get bored with it, we buy something new. Likewise with people. If we detect faults in a guy, we end the relationship instead of working through the issue. I’m an incorrigible romantic and I believe that each one of us is a unique individual. Replacement wasn’t practised when my parents were young – and they were together more than 40 years.

They were both actors and hippies.

They lived for art. They had their passions, but they gave each other freedom. They also had me and I’ve always been grateful for that. When I was a child, my father instilled a passion for the cinema in me, and my mother introduced me to avant-garde theatre. They encouraged me not to be afraid to say what I think and feel. They let me become independent at the age of 16. I landed a role in Détective, directed by none other than Godard. That was my debut. I continued to work with Carax, Tarvernier, Saura, Schlöendorf, and Agnieszka Holland, I never graduated from drama school, but this experience was fantastic. I became an intuitive actress who could play nearly anything.

And what was the story with Kieślowski? I’ve heard that he was offended by you at first, but later offered you the role in Three Colours: White.

58

julie delpy

Julie Delpy (rocznik 1969) – francuska aktorka, reżyserka, scenarzystka i kompozytorka. Popularność przyniosły jej kreacje u boku Ethana Hawke’a w tryptyku Przed wschodem słońca, Przed zachodem słońca i Przed północą w reż. Richarda Linklatera.

Doceniono także jejrolę w Trzech kolorach. Białym w reż. Krzysztofa Kieślowskiego. W 2003 r. wydała anglojęzyczny autorski album zatytułowany Julie Delpy. W 2007 r. kasowym sukcesem okazała się komedia romantyczna Dwa dni w Paryżu – Delpy napisała scenariusz, wyreżyserowała i zmontowała film oraz zagrała w nim główną rolę. ❚ (born in 1969) – French actress, director, screenwriter and composer. Her popularity climbed when she co-starred with Ethan Hawke in the triptych Before Sunrise, Before Sunset and Before Midnight, directed by Richard Linklater. Her role in Krzysztof Kieślowski’s Three Colours: White was another career highlight. In 2003, she released the Englishlanguage album Julie Delpy. The romcom 2 Days in Paris was a box-office success in 2007. Delpy played the female lead, wrote the script, directed and edited the film.

He was looking for a female lead for The Double Life of Véronique. He wanted me to make an erotic gesture in front of the camera. I remember going ballistic over that. I was barely 20 at the time and was a bit touchy about my sexuality. I was going to say something unpleasant but, I bit my tongue. I put a finger in my ear instead. I think Krzysztof had sensed my hot-blooded nature and wanted to provoke me. We met again a few years later. I’d changed a bit. I only found out later that Kieślowski offered me the part of Dominique in White because he remembered me as a tough, bad tempered actress, and that’s just what he was looking for. Despite our unfortunate first meeting, our relationship has improved a lot over time.

I’ve learnt a lot from Krzysztof and I’ve even managed to persuade him go give me more freedom on set.

Apart from that, he was the first director who took my plans to become a director seriously.

I get the impression that as an actress and director, you mature with your movies.

I couldn’t imagine it any other way. When Ethan Hawk and I starred in Before Sunrise 20 years ago, we were both very young. I played a rebellious, self-confident character who had Jesse under her thumb. This is more or less who I was in my own life. Later, as a 30year old in Before Sunset, I lost the self-confidence of the liberated woman and swapped roles in our relationship. In the final instalment of the trilogy, Before Midnight, my Céline is a 40-year old woman who no longer has any illusions. She has matured. But she hasn’t lost her sense of humour. I sometimes think – what else are we left with? ■

Discover Poland with Campanile Odkrywaj Polskę z Campanile

Visit us at campanile.com Bydgoszcz • Katowice • Kraków • Lublin • Łódź Poznań • Szczecin • Warszawa • Wrocław

CAMPANILE, MEMBER OF

Change the way you stay

geny a motywacja

Šcredits

good life

62

Pr z e p i s na o d wa g ę a recipe for courage Dlaczego jedni – dosłownie lub w przenośni – zdobywają Himalaje, a innych trudno wyciągnąć nawet na spacer Doliną Strążyską? ❚ Why is it that some people, literally and metaphorically, can conquer the Himalayas, while others will baulk at taking a walk in a valley? tekst | by mirosław konkel rysunki | illustrations agata zarzycka

A

dam jest redaktorem w znanym wydawnictwie. Od zawsze chciał zajmować się literaturą, ale nie miał ochoty zostać pisarzem. Próbował tego na studiach, lecz koleżanka z polonistyki na jego pierwszym zbiorze opowiadań nie zostawiła suchej nitki. Wtedy przyznał rację mamie, która powtarzała mu od kołyski: „Jeśli nie potrafisz, nie pchaj się na afisz”. I postanowił, że odtąd będzie poprawiał i ulepszał cudze książki, nie własne.

Lęk – przed nowymi rzeczami, kompromitacją, krytyką – rządził także życiem prywatnym Adama.

Wspólnie z kolegami z wydawnictwa lubił jeździć w góry. Gdy jednak ci śmigali na nartach ze świstem przypominającym dźwięk nadciągającego F-16, jego wyczyny sprowadzały się do zaliczania kolejnych pubów. Co odróżnia ludzi odważnych i charakternych od tych, którzy nigdy nie biorą się z życiem za bary?

Więcej niż geny Udział uwarunkowań dziedzicznych w osobowości ocenia się na 40 proc. A w przypadku niektórych cech wpływ genów jest dużo większy – za skłonność do ryzyka odpowiadają one nawet w 65 proc. Czynniki środowiskowe wyjaśniają pozostałe 35 proc. naszych zachowań – twierdzą badacze.

– Do tych statystyk trzeba jednak podchodzić z głową. Odnoszą się bowiem do danej populacji, a nie do poszczególnych jednostek – uświadamia dr Wiesław Baryła, psycholog społeczny z Uniwersytetu SWPS w Sopocie, i dodaje: – Otwartość na doświadczenia, wyzwania w przypadku niektórych osób może

Adam is an editor at a publishing house. He had wanted to work with literature all his life, but had no intention of becoming a writer. He had tried writing in college, but a friend who majored in Polish Studies severely criticised his first book of short stories. That was when he realised his mother was right when she used to say, ever since he was a baby: “Don’t talk the talk, unless you can walk the walk”. And so, he decided that from then on, he would edit and improve other people’s books, instead of his own.

Fear of new things, disgrace and criticism ruled over Adam’s personal life as well. He liked to go to the mountains with his workmates. But while they would tear down the slopes at breakneck speed, his greatest feat was a bar crawl. In what ways do courageous and feisty people differ from those who never take life by the horns ?

More than genetic The share of genetic conditioning in a personality is estimated at 40 per cent. The proportion is much higher for some traits, e.g. the tendency to take risks can be as much as 65 per cent genetic. Environmental factors account for the remaining 35 per cent of our behaviour, according to researchers.

“The statistics have to be treated with caution. They concern a given population and not individual people”, says Dr Wiesław Baryła, social psychologist from the SWPS University in Sopot and adds: “Being open to new experiences and challenges can, for some, be triggered by genes in 70 per cent, and by other factors in only 30 per cent, but sometimes by

63

geny a motywacja

wynikać w 70 proc. z genów, w przypadku innych – w 30 proc., a czasami tylko w 10 proc. Zdaniem Susan Cain, popularyzatorki psychologii zza oceanu, zastanawianie się nad tym, co jest ważniejsze – geny czy wychowanie, przypomina szukanie odpowiedzi na pytanie: co wywoła lawinę – zmiana temperatury czy większa wilgotność powietrza? Cain uważa, że nasza osobowość, temperament, postawy i zachowania są wypadkową tego, jak niezwykle skomplikowane czynniki genetyczne, społeczne i nasza wola oddziałują na siebie nawzajem. Przywołuje też teorię, według której ludzie dążą do doznań odpowiadających możliwościom zapisanym w ich genach.

Na przykład ekstrawertyczne dzieci lubią przeskakiwać płoty i wchodzić na dachy, dzięki czemu, gdy dorosną, nie mrugną nawet okiem w obliczu poważnego zagrożenia. Potwierdza to historia Chucka Yeagera, pilota, który pierwszy przekroczył barierę dźwięku. Jak zauważył amerykański psycholog David Lykken, potrafił on bez większego problemu przesiąść się z bombowca do samolotu z napędem atomowym i ustanowić rekord prędkości lotu nie dlatego, że już w momencie narodzin miał takie predyspozycje, lecz dlatego, że przez poprzednie 30 lat temperament skłaniał go do wykonywania ryzykownych i ekscytujących zadań.

Jesteś tym, co wyćwiczysz Do jakiego stopnia temperament jest naszym przeznaczeniem? Dr Baryła uważa, że o naszym losie decydują nie tyle geny i środowisko, ile to, jaki wyznaczyliśmy sobie cel. Jasny, ambitny cel – wskazuje – może przekształcić leniwca w pracusia, a osobę powściągliwą i nieśmiałą – w bohatera. – Jak dany człowiek zachowa się jutro, pojutrze, za rok? Aby się tego dowiedzieć, zamiast analizować jego DNA i relacje z rodzicami, lepiej zapytać, czego chce od życia, co dla niego jest ważne, na czym mu naprawdę zależy – tłumaczy przedstawiciel SWPS. Kto wie, czego chce, dopnie swego. Choćby nie miał na to zadatków. Jak ten chłopiec, którego nie chciano w rezerwach Legii. Zawsze był najmniejszy na boisku, przez co wszyscy wołali na niego „Bobek”. Zaczynał grać na kartoflisku w Warszawie. A dziś jest gwiazdą światowej piłki. Nazywa się Robert Lewandowski.

Już Arystoteles pisał, że żadna cnota nie jest wrodzona, ale można ją wykształcić. Doskonałość bierze się z powtarzania. Kto wystarczająco długo ćwiczy to, co właściwe, prawdopodobnie zachowa się jak należy w godzinie próby. Dość wspomnieć o żołnierzach, którym każe się po tysiąc razy rozbierać i składać karabin, by zrobili to odruchowo pośród świszczących kul. Ale wojsko to wojsko. Normalne życie rządzi się innymi prawami. Czy można sobie wyobrazić, że ktoś z własnej i nieprzymuszonej woli będzie powtarzał

64

genes in only 10 per cent.” According to US psychologist, Susan Cain, wondering whether nature or nurture is more important is like trying to say whether a change in temperature or an increase in humidity is more likely to cause an avalanche. Cain believes that our personality, temperament, attitudes and behaviours are the result of interactions between complex genetic and social factors, as well as our volition. She also cites a theory that claims that people seek experiences that correspond to the capacity programmed in their genes. For instance, extroverted children, who enjoy jumping fences and climbing roofs, will not back down when they encounter a serious threat as adults. This is confirmed by the story of Chuck Yeager, the first pilot to break the sound barrier. As was observed by US psychologist David Lykken, Yeager had no difficulty in switching from a bomber to a nuclear propelled aircraft to set a new flight speed record – not because he was predisposed to do so at birth, but because his personality had induced him to undertake exciting but risky assignments during the 30 years that preceded this feat.

You are what you practise To what extent is disposition destiny? Dr Baryła believes that it is not only our genes and environment that

©credits

good life

WWW.SHOP.PRETTYONE.PL

WWW.PRETTYONE.PL

Collection

NASZE SALONY: Białystok, Bielsko Biała, Bydgoszcz, Częstochowa, Gdańsk, Gdynia, Józefów, Katowice, Kraków, Nadarzyn, Nowy Sącz, Opole, Poznań, Radom, Rzeszów, Szczecin, Warszawa, Wrocław.

good life

geny a motywacja

bez końca to, czego nie lubi? Jeśli z jakiejś aktywności nie czerpiemy bodaj odrobiny satysfakcji, zarzucimy ją wcześniej lub później. Sęk w tym, że na nasze gusty i preferencje wpływają także geny i wychowanie.

Potwierdza to Jan Sokolik, entuzjasta heliskiingu, czyli zjazdów z wysokich szczytów, na które narciarze transportowani są helikopterami. – Miłość do sportu wyniosłem z rodzinnego domu – mówi. – Mój ojciec zawsze uprawiał tenis i narciarstwo. Ma 70 lat, a wygląda na nie więcej niż 55. Kondycji i sylwetki może mu pozazdrościć niejeden licealista.

Sokolik nie wyobraża sobie życia bez adrenaliny, którą daje mu pasja. Na co dzień jest menedżerem w agencji reklamowej. Heliskiing – po pierwsze – uwalnia od zawodowej rutyny. Po drugie – wprowa-

dza jego mózg na wyższe obroty. Po trzecie – sprawia, że ma większą motywację do pracy (sporty ekstremalne nie należą do tanich). – Upodobanie do mocnych wrażeń nie może jednak zagłuszać instynktu samozachowawczego i głosu rozsądku – podkreśla Jan Sokolik. – Jeśli decyduję się na coś niebezpiecznego, trudnego, to zawsze po długich przygotowaniach, w asyście licencjonowanego przewodnika i wśród wypróbowanych przyjaciół.

Z perspektywy kurnika Czy wszyscy poszukiwacze dreszczyku emocji zachowują się równie odpowiedzialnie? Bynajmniej.

Ryzykanci mają kopie genów, które odpowiadają za większą liczbę receptorów dopaminy w mózgu.

A dopamina, nazywana hormonem szczęścia, pobudza obszar w naszej głowie określany jako układ nagrody. Jego rozregulowanie może oznaczać pod-

©credits

Ekstrawertyczne dzieci lubią przeskakiwać płoty i wchodzić na dachy, dzięki czemu, kiedy dorosną, nie mrugną nawet okiem w obliczu poważnego zagrożenia. extroverted children, who enjoy jumping fences and climbing roofs, will not back down when they encounter a serious threat as adults.

66

decide our fate, but also the goals, if any, we set ourselves. A clear, ambitious goal, he says, can transform a lazy person into a hardworking one, and a reserved and shy person into a hero. “How will a given person behave today, tomorrow, in a year? To find out, instead of analysing his DNA and his relationship with his parents, it is much better to ask what he wants from life, what’s important to him, and what he really cares about”, he explains.

He who knows what he wants, will achieve his goal, even if he has not been programmed to do so genetically. Think about the boy who was rejected from the Legia soccer club back bench. He was always the shortest one on the pitch, which earned him the moniker “Bobek” [droppings – ed.]. He began playing soccer in a potato field in Warsaw. Today, he is an international soccer star. His name? Robert Lewandowski.

Aristotle said that virtues were not innate but could be nurtured. Practice makes perfect, as they say. Whoever practices getting something right will probably do what needs to be done when the time comes. Soldiers who are made to disassemble and reassemble a gun will do it automatically in combat with bullets whizzing around. But the army is the army. Different rules apply in everyday life. Can you imagine repeating a hated activity ad nauseam willingly? If we don’t derive any joy or satisfaction from something, we’ll stop doing it sooner or later. The problem is that our likes and preferences are influenced by our genes and our upbringing. This is confirmed by Jan Sokolik, an aficionado of heli-skiing, or off-road, downhill skiing from high mountaintops to which skiers have

REKLAMA

wyższoną podatność na różne uzależnienia i nałogi.

Nic dziwnego, że wśród najbardziej agresywnych rajdowców samochodowych czy bokserów nie brakuje takich, którzy mają problem z narkotykami, alkoholem, seksem czy hazardem.

Geny to jednak nie wyrok, o czym przypomina opowieść o sufim, któremu wypłakuje się w rękaw załamany ojciec: „Mistrzu, mój syn całe dnie spędza w kasynie!”. Na co duchowny: „To wspaniale, jest w nim żarliwość. Jeśli z taką samą żarliwością zacznie się modlić, na pewno zostanie zbawiony”.

Wróćmy jednak do Adama, którego życie zmieniło się o 180 stopni. Dzięki innej opowiastce – o orle, który wyrósł ze stadem kurcząt w zagrodzie i żył w przekonaniu, że jest tylko kogutem. Gdy się zestarzał, pewnego dnia zobaczył na niebie wspaniałego ptaka, który majestatycznie unosił się wśród prądów powietrznych, ledwo poruszając skrzydłami. – Co to jest? – zapytał stojącą obok kurę. – To jest orzeł, król ptaków – odpowiedziała. – Ale nie myśl o tym. Ty i ja jesteśmy inni niż on. Adamowi przestało wystarczać,

ul. Tadeusza Kościuszki 94 34-530 Bukowina Tatrzańska tel.: 608 13 15 17 e-mail: kontakt@schroniskosmakow.pl

67

good life

geny a motywacja

że ma udział w wypuszczaniu na rynek przepięknych albumów, powieści i esejów. Chce być pisarzem. Tak samo modnym i dobrze opłacanym jak ci, którzy zdobywają literackie nagrody. Uważa, że nie jest inny niż oni. Chyba że lepszy. Już się nie zastanawia, czy jego życie determinuje wychowanie, czy geny. Ma ambicję, cel. To jest najważniejsze. Wkrótce wychodzi jego pierwsza powieść. ■

Jeśli z jakiejś aktywności nie czerpiemy odrobiny satysfakcji, zarzucimy ją wcześniej lub później. na nasze gusty wpływają także geny i wychowanie.

If we don’t derive any satisfaction from something, we’ll stop doing it sooner or later. our preferences are influenced by our genes and our upbringing.

68

to be transported by helicopter. “My love of sport is something I learned at home. My father always played tennis and skied. He’s 70 but doesn’t look a day over 55. A lot of teenagers would envy the shape he’s in”, Sokolik says. Sokolik couldn’t imagine a life without the adrenaline that his passion fuels. He is a manager in an advertising agency. Heli-skiing helps him escape the rut of daily work. That’s one reason why he does it. Another is that the sport makes his brain work faster. Finally, it boosts his motivation to work (extreme sports are a costly pastime). “My liking for strong sensations cannot deaden the instinct of self-preservation and reason”, Sokolik stresses.

“I’ll only decide to do something hard and dangerous after a lot of preparation, with the assistance of a licensed guide, and among trusted friends.

The view from the henhouse Are all thrill seekers as responsible as Sokolik? Far from it. Risk seekers have expressions of the genes responsible for a higher number of dopamine receptors in the brain. Dopamine, the “happiness hormone”, stimulates an area of the brain known as the reward system. When disrupted, a person can be more inclined to become addicted or develop bad habits. It is no coincidence that there is no shortage of people with drug, alcohol, sex and gambling problems among the most aggressive racing drivers and boxers. Genes, however, are not a life sentence. This is confirmed by the story about a Sufi who is approached by a devastated man. The man is in tears and says: “Master, my son spends all day at the casino!”.

The Sufi replies: “That’s wonderful. He has fervour in him. If he starts praying with equal fervour, he will surely be redeemed”.

Let us return to Adam, as his life has recently taken a 180-degree turn. This change came about thanks to yet another story – about an eagle who grew up in a flock of chicks and lived his life believing that he was a chicken. One day, as an old eagle, he saw a glorious bird flying majestically among the air currents, barely moving its wings. “What’s that?”, he asked a hen standing next to him. “That’s an eagle, the king of all the birds”, she replied. “But don’t think about him. You and I are not like an eagle”, she added. It is now no longer enough for Adam to be involved in producing beautiful books, novels and non-fiction. He wants to become a writer. As popular and as well-remunerated as those winning literary prizes and receiving invitations to major cultural events. He sees himself as just as good as them. Perhaps even better. He’s stopped wondering whether his life is influenced by his genes or his upbringing. He has ambitions and has set himself goals. His first novel is coming to a bookstore near you very soon. ■

Wszystkie odcienie życia

Soczewki okularowe dostosowujące się do warunków oświetlenia.

NOWOŚĆ

W trosce o Twoje oczy

www.sensitylenses.eu

Wrażliwe na światło. Czułe dla oczu.

Okularowe soczewki Sensity reagują na światło zmieniając swój kolor, w zależności od jego natężenia: na zewnątrz przyciemniają się, by pełnić funkcję okularów przeciwsłonecznych. Wewnątrz pomieszczeń ponownie się rozjaśniają, stając się całkowicie przejrzyste. Dlatego niezależnie od tego jak wygląda Twój dzień, zawsze jesteś przygotowana/y na jego wyzwania. Do modnych odcieni brązu i szarości dołączył właśnie kolor zielony. Czy potrzebujesz czegoś więcej?

Soczewki okularowe HOYA Sensity dostępne są w salonach optycznych.

kanony piękna

Šcredits

people and the world

70

K a ż d e j e s t p i ę kne everything is beautiful Rubensowskie Gracje, Mona Liza, Angelina Jolie, a może kobiety z regionu Czin z wytatuowanymi twarzami? Podejście do fizyczności zmienia się i z szerokością geograficzną, i z upływem czasu. Przyjrzyjmy się gustom i spróbujmy o nich… podyskutować. ❚ The Three Graces (Rubens), the Mona Lisa, Angelina Jolie, or perhaps the Chin women in Burma with their tattooed faces? the approach to physical beauty changes over space and time.

So let’s scrutinise and discuss our tastes. tekst | by tomasz kondr

J

©credits

aka jest kobieta idealna? – zapytałem znajomą 30-latkę. Jest niezależna – odpowiedziała – ale daje pole do popisu mężczyźnie. – Umie skręcić szafkę, ale pozostawia to jemu – dodała. Ideał natychmiast skojarzył się jej z cechami charakteru, nie z urodą. Kiedy jednak dodałem, że chodzi o wygląd, znajoma zaczęła się zastanawiać. Zapytana o to samo 18-latka od razu wymieniła Marilyn Monroe. Wie, że to ideał, ale nie chciałaby wyglądać jak ona. Wolałaby przypominać inną hollywoodzką gwiazdę – Angelinę Jolie. I nie jest w tym odosobniona. Ale filmowa Lara Croft, mimo że jest właścicielką idealnego ciała, przyozdobiła je dodatkowo rozlicznymi tatuażami. I wciąż pozostaje najseksowniejszą oraz najbardziej pożądaną kobietą świata.

Brak reguł?

Prześledzenie ideału kobiecego piękna możliwe jest na przykładzie dzieł sztuki. Wenus z Willendorfu (z epoki paleolitu) uchodziłaby dziś za cierpiącą na poważną nadwagę. W starożytnym Egipcie zaś kanon był niezwykle surowy. Nefretete ma rysy bardzo współczesne, ale rzeźbiarz poprawiający rzeczywiste mankamenty zostawił księżniczce delikatne zmarszczki pod oczami. Ludziom epoki renesansu z pewnością bardziej podobała się pulchna Mona Liza niż – wówczas uznawana za nieco wychudzoną – Cecylia Gallerani z gronostajem. Także w obfitych kształ-

71

people and the world

kanony piękna

“What’s the perfect woman?,” I asked a female friend in her 30s. “She’s independent”, she responded without hesitation, “but she lets her man have the floor.

She knows how to assemble a cabinet, but leaves it to him.” Thinking about the ideal, she instantly thought of personality traits, not beauty. When I asked an 18-year old the same thing, she named Marilyn Monroe. She knew that Monroe was the ideal, but wouldn’t look like her. She would definitely prefer to look like Angelina Jolie. And she’s not alone. Jolie, the owner of the perfect body, has decided to embellish it with numerous tattoos. And even after her mastectomy, no one has ever dared question her status as the world’s sexiest and most desirable woman.

tach gustował flamandzki artysta Peter Paul Rubens, który wielokrotnie portretował młodszą o 37 lat żonę Helenę Fourment (m.in. Trzy Gracje), dając światu przekaz – dorodna znaczy płodna. W latach 60. modne były natomiast raczej filigranowa Audrey Hepburn czy Twiggy, choć supermodelki z lat 90. nosiły już nieco większe rozmiary.

Uwolnić hormony szczęścia W ostatnim stuleciu kultura zachodnia anektowała, co się da. Nie inaczej było z modą czy kosmetyką. Może współczesne kobiety w Europie nie krępują stóp jak

Audrey Hepburn była przeciwieństwem ubóstwianych w latach 60.

Marilyn Monroe czy Elizabeth Taylor. I to był klucz do jej sukcesu. audrey hepburn was the opposite of the 1960s stars, like marylin monroe or elizabeth taylor, and her look was the key to her success.

gejsze, by były małe. Może metoda przyozdabiania kobiet z plemienia Padaung przez nakładanie mosiężnych obręczy na szyje wydaje się nazbyt niebezpieczna, ale zarówno tatuaże czy ostatnio piercing (przekuwanie) oraz skaryfikacja zyskują coraz większą popularność i nikogo nie przerażają. Ta ostatnia metoda polega na wypalaniu lub nacinaniu skóry w taki sposób, by pozostawały na niej pożądane desenie.

Etiopskie czy kongijskie elegantki stosują to od dawna, bo doszły do wniosku, że blizny widać na ciemnej skórze znacznie lepiej niż tatuaże. Ponoć przy zabiegu

72

©©ccroerdbi itss/ p r o f i m e d i a , e a s t n e w s . p o p r z e d n i e s t r o n y/ p r e v i o u s p a g e s : o n s , e a s t n e w s , f o r u m ( 2 ) w , s h u t t e r s t o c k

Lesley Hornby znana jako Twiggy była pierwszą modelką, która zrobiła międzynarodową karierę. ❚ Lesley Hornby, more widely known as Twiggy was the first model to have an international career in modelling.

No rules?

The evolution of the paragon of feminine beauty is best charted by works of art. Nowadays, the Venus of Willendorf would be seen as morbidly obese. Beauty standards in ancient Egypt were extremely strict.

Nefertiti’s facial features look strikingly modern, but the sculptor, who touched up her flaws, still left the fine wrinkles under her eyes. Renaissance people were certainly more partial to the podgy Mona Lisa than Cecilia Gallerani, the Lady with the Ermine, who was perceived as somewhat gaunt. The Flemish painter Peter Paul Rubens must have had a liking for curvaceous bodies, as he painted many portraits of

REKLAMA

people and the world Pierwszy pierścień, który zakłada się dziewczynkom z plemienia Padaung, gdy te skończą 5 lat, ma ok. 1,5 cm i waży ok. 1 kg.

Co roku dokłada się następne. ❚ The first ring is placed around the neck of a girl from the Padaung tribe when she turns 5. The ring is approx. 1.5 cm thick and weighs approx.

1 kg. New rings are added each year.

kanony piękna

uwalniają się hormony szczęścia. Także w Etiopii (w dolinie Omo) kobiety z plemienia Mursi chcące uchodzić za piękne wypełniają usta glinianymi lub drewnianymi krążkami. Robią to stopniowo przez ponad rok.

A co z pięknym uśmiechem? Świat pełen jest paradoksów. Europejki pożądają śnieżnobiałych zębów, a tymczasem w zamieszkującym Tajlandię plemieniu Akha kobiety robią wszystko, by ich uśmiech był czarny.

Aby to uzyskać, żują liście betelu – krzewu uznawanego za używkę porównywaną z tytoniem i kofeiną.

Przez długi czas do poprawiania urody używane były głównie metody naturalne, ale XX w. przyniósł operacje plastyczne, złote nici czy botoks, które już przestały być domeną gwiazd czy milionerek.

Ideały piękna można zestawiać i porównywać. Dzieje się tak corocznie na wyborach Miss Świata. Opinia międzynarodowego jury i widzów wydaje się najbardziej obiektywna. Spójrzmy na statystyki: najwięcej, bo aż sześciokrotnie, koronę otrzymały w ciągu ostatnich 65 lat Wenezuelki. Po pięknych piętach depczą im Hinduski. Wenezuelski ideał piękna odbiega jednak od

W Etiopii kobiety z plemienia mursi chcące uchodzić za piękne wypełniają usta glinianymi krążkami.

In Ethiopia, women from the Mursi tribe who want to be beautiful, insert clay plates into their lips.

74

Release the happiness hormones In the past century, all areas of life, including fashion and cosmetics, were under the profound influence of Western culture. Admittedly, modern European women do not bond their feet like geishas to keep them small. Perhaps the beautifying rituals of the women of the Padaung tribe, who wear brass neck rings, look too risky for anyone to want to follow suit, but both tattoos, and more recently, piercing or scarification, are surging in popularity. Ethiopian and Congolese fashionistas have been practicing scarification for a long time, as they realised that scars are much more visible on dark skin than tattoos. In Ethiopia’s Omo Valley, women from the Mursi tribe who want to be beautiful, insert clay or wooden plates into their lips.

And what about a beautiful smile? The world abounds in paradox. European women prize dazzling white teeth, whereas women from the Akha tribe in Thailand do their best to have a black smile. To this end, they chew betel leaves. Natural, not to say organic, methods were used to enhance beauty for centuries until the 20th C brought instant and radical solutions. Plastic surgery, gold threads and botox are no longer the preserve of movie stars and millionaires.

Paragons of beauty can be placed side by side and compared. This is exactly what happens at the Miss World contest every year. The view taken by the international jury and the audience seems to be the most objective one. But let’s take a look at the stats.

© s t e v e m c c u r r y/ m a g n u m p h o t o s / f o r u m , s i m e / f r e e ( 2 ) , o n s , a d r e e s l a t i f / f o r u m

his wife, Helena Fourment. This sent a clear message – buxom means fertile. The “It” girls of the 1960s resembled the petite Audrey Hepburn or the stick-thin Twiggy, but 1990s models came in bigger sizes.

ul.Mokotowska 45, 00-551 Warszawa, t: 22 622 49 34, www.slodkislony.pl

people and the world wizerunku współczesnych top modelek. Niedawno brytyjski portal Superdrug Online Doctors przeprowadził interesujący eksperyment.

Do kilkunastu graficzek z różnych zakątków świata wysłano jedno zdjęcie kobiety i poproszono je o graficzne zmodyfikowanie go tak, by kobieta, która się na nim znajduje, odpowiadała jak najbliżej ideałowi w ich kraju. Włosi i Chińczycy radykalnie odchudzili postać, Amerykanie wysmuklili talię i rozbudowali biodra, tak jak Latynosi, którzy dodatkowo powiększyli biust.

I znów się okazało, że ile krajów, tyle ideałów.

Nowe wcielenia lalek Barbie reprezentują 7 kolorów skóry, a oczy mają w 22 barwach. ❚ The new Barbies come in 7 skin tones and their eyes in 22 colours.

Realistyczna wizja kobiety Blisko 60-letnia lalka Barbie od zawsze uchodziła za ideał tyle niedościgły, co nienaturalny. W styczniu tego roku firma Mattel zapowiedziała jednak radykalną zmianę. Jej dizajnerzy postanowili wyjść naprzeciw bardziej realistycznej wizji kobiety. Nowa Barbie ma się objawić w dodatkowych wcieleniach: petite, czyli niskiej i drobnej, oraz zaokrąglonej. Wydaje się, że decyzja firmy była strzałem w dziesiątkę, bo Barbie trafiła od razu na okładkę miesięcznika Time. Obok zdjęcia nieco zaokrąglonej lalki widniało zadziorne pytanie: „Czy możemy teraz przestać mówić o moim ciele?”.

Mówić raczej nie przestaniemy, ale to dobry znak, że już nikogo nie dziwią okrągłe kobiety prezentujące modę czy występujące w reklamach. Dziś śmiało można powiedzieć: każde jest piękne. ■

kanony piękna

O pięknie ❚ on beauty Malowanie ust znane było już 5 tys. lat temu wśród Sumerów. Jednak pierwsza masowo wytwarzana szminka pojawiła się w 1884 r. Paryscy kosmetolodzy wyrabiali ją z łoju, oleju rycynowego i wosku pszczelego. Za najdroższą szminkę firmy Guerlain trzeba zapłacić 62 tys. dol. Opakowanie z 18-karatowego złota ozdobiono dwustoma diamencikami. ❚ Lip colouring was popular among Sumerian men and women 5,000 years ago. The first mass-produced lipstick was launched in 1884.

It was made by Parisian cosmetologists from tallow, castor oil, and beeswax. Guerlain’s most expensive lipstick costs USD 62,000. Its 18-carat gold casing is encrusted with 200 diamonds.

Lustro to jeden z najważniejszych wynalazków.

U zarania dziejów przeglądano się w szlifowanych kamieniach, w starożytności pojawiły się lustra metalowe, a szklane pod koniec średniowiecza.

W epoce oświecenia duże zwierciadło kosztowało ok. 3 tys. lirów (chirurg w paryskim szpitalu zarabiał 200 lirów rocznie). Masowa produkcja wielkich luster ruszyła dopiero w połowie XIX w. ❚ The looking glass ranks among our key inventions.

From the dawn of time, we have been examining our faces in cut stones. The first metal mirrors were made in antiquity, and glass vanity mirrors became available in the late Middle Ages. In the Englightenment, a large mirror cost approx. 3,000 lira (a surgeon earned 200 lira per year). Mass production of mirrors began in mid 19th century.

Venezuelans have so far claimed the most victories, winning the crown six times during the past 65 years.

And they have Miss India hot on their beautiful heels.

The Venezuelan ideal of beauty does not match the image of modern models. Recently, the British portal Superdrug Online Doctors conducted an interesting experiment. It asked more than a dozen female graphic designers from around the world to photoshop a photo of a woman to make it fit the local perception of beauty as closely as possible. The Ita-

76

A realistic vision of woman Barbie, the world’s most iconic doll, will soon turn 60.

She has always been perceived as an unattainable and unnatural ideal of beauty. In January this year, Mattel announced radical changes to keep up with the times. A more realistic vision of woman is being embraced. The new Barbie will be available in three versions: the classic one, with unnaturally long legs and a slender body; a petite or short one with a small frame; and a curvy one. The company seems to have made the right decision since the new Barbie made the cover of Time magazine. Barbie’s new curves are placed next to the cheeky headline, “Now can we stop talking about my body?” Obviously, this is largely a rhetorical question, as we will probably not stop.

Yet, it is a good sign that no one raises eyebrows when curvy models sashay down the catwalk or feature in commercials. Today, it’s fair to say that everything is beautiful. ■

© m . p.

lians and the Chinese slimmed down the figure, the North Americans added more body to the hips, while the Latin Americans made the breasts larger and the hips curvier. This proves once again that there are as many notions of beauty as there are countries.

Szyjemy doskonałe sny hast ens.com

Wk otw arci rótce e Sal onu Nowe w P Häst go e ozn aniu ns

ul. Malborska 41, 03-286 WARSZAWA zDOMOTEKA@, warszawa@lozkahastens.pl tel. 22 331 17 07

REKLAMA

K04_Hastens_4.03.indd 1

Ekspresem do superfigury!

04/03/16 14:21

Fast to a super figure!

Marzysz o idealnej figurze, ale mimo diet i ćwiczeń nie udaje ci się jej osiągnąć?

Pozbądź się niechcianej tkanki tłuszczowej w błyskawicznym tempie!

You keep dreaming of an ideal figure but despite diets and exercises you are not successful? Get rid of the unwanted fat tissue in no time!

Teraz jest skuteczna, bardziej komfortowa metoda – Palomar SlimLipo 3D. Unikalność metody polega na rozpuszczaniu tłuszczu przy użyciu sondy laserowej, która nakierowuje strumień lasera bezpośrednio na tkankę tłuszczową – mówi dr n.med. Konrad Januszek, chirurg plastyk, szkoleniowiec metody SlimLipo w Polsce. Laser jednocześnie rozpuszcza tłuszcz i obkurcza włókna kolagenowe (tzw. termolifting 3D), co zapobiega powstawaniu efektu „obwisłej skóry”. Wymaga jedynie miejscowego znieczulenia. SlimLipo może odchudzić brzuch, uda, ramiona, ale także podbródek. Nareszcie spełniło się marzenie o przeniesieniu tkanki tłuszczowej z miejsc, gdzie mamy ją w nadmiarze, do okolic, w których jej brakuje. Lipofiling Adivive™ to wypełnianie własną tkanką tłuszczową. Stosowany do wypełniania zmarszczek, ale też do modelowania piersi i pośladków.

Now an effective, more comfortable method exists - Palomar SlimLipo 3D. The unique nature of the method is that it dissolves fat with a laser probe which directs the laser beam directly to the fat tissue” says dr Konrad Januszek, plastic surgeon, trainer of the SlimLipo in Poland. The laser dissolves fat and constricts collagen fibres (3D thermolifting) which prevents the effects of „saggy skin”. It requires only local anesthesia. SlimLipo can help you slim your belly, thighs, arms end even the chin.

The dream of moving excess fat to the areas where there’s to little of it has finally come true. Lipofiling Adivive™ is innovative metod of shaping your face and body with autologic fatty tissue.

Na hasło Kaleidoscope bezpłatna konsultacja.

Klinika Elite Centrum Laseroterapii/ Clinic Elite Laser Therapy Centre: ul. Złota 61, tel. 22 400 36 55; ul. Wąwozowa 8, tel.: 22 894 83 84, www.elite.waw.pl Wyłączny dystrybutor/Exclusive distributor: ITP S.A., ul. Domaniewska 37, Warszawa, tel. +48 722 008 002, www.itpsa.pl

Free consultation with Kaleidoscope.

polish hits

andrzej wróblewski

Dr u g ie ż ycie b u ntownika a rebel’s second life Jego obrazy pokazuje jedno z najważniejszych europejskich muzeów Reina Sofia w Madrycie. Andrzej Wajda, zdobywca Oscara, właśnie nakręcił o nim film. Andrzej Wróblewski przestaje być malarzem znanym tylko w Polsce. ❚ His paintings are exhibited at the Reina Sofía in Madrid. Academy Award winner Andrzej Wajda has just made a movie about him. Andrzej Wróblewski’s fame is spreading beyond Poland. tekst | by jacek tomczuk

Andrzej wróblewski

©credits

(1927–1957), jeden z najwybitniejszych polskich malarzy powojennych.

Za życia doczekał się tylko dwóch indywidualnych wystaw w Warszawie (w Związku Literatów Polskich zorganizowanej przez Andrzeja Wajdę oraz w Salonie „Po Prostu” w foyer Teatru Żydowskiego). ❚ (1927-1957), one of the most outstanding postwar painters. Wróblewski only had two exhibitions in Warsaw during his lifetime (at the head office of the Union of Polish Writers, organised by Wajda, and at the “Po Prostu” Salon in the foyer of the Jewish Theatre).

78

©credits

Wystawa prac Andrzeja Wróblewskiego w Madrycie Wróblewski. Recto/Verso 1948–1949, 1956–1957. ❚ The Wróblewski. Rectro / Verso 1948–1949, 1956–1957 exhibition of the works of Andrzej Wróblewski in Madrid.

79

K

polish hits

andrzej wróblewski

rólewskie Retiro. Latem spacerują tutaj tłumy turystów. Zimą, kiedy w Madrycie pada deszcz, a alejki zamieniają się w podmokłe szlaki, park pustoszeje. A jednak w Palacio de Velázquez w centrum Retiro tłok. Miłośnicy sztuki przyszli zobaczyć obrazy Andrzeja Wróblewskiego, jednego z najwybitniejszych polskich malarzy XX w.

Prace artysty na aukcjach należą do najdroższych.

Obraz Uwaga, nadchodzi! został wylicytowany za 490 tys. zł. Za 470 tys. zł sprzedano Matkę z zabitym dzieckiem. – Jest już chyba ostatnią z gwiazd naszej sztuki powojennej, która pozostaje nieznana poza Polską – mówi Joanna Mytkowska, dyrektor Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Dlatego przyszedł czas na podbój Europy.

Idol Wajdy Największe objawienie roku. Dr Jekyll/Mr Hyde malarstwa XX w. – donosił El Español. Malarz, który śmiał się w twarz Stalinowi – pisano kilkanaście tygodni temu w El País. W recenzjach twórczości Polaka najczęściej zaś padało określenie „incómodo” (niewygodny). Wystawę Wróblewski. Recto/Verso, której trzonem były obrazy malowane przez artystę po obu stronach płótna, obejrzało w Madrycie ponad 100 tys. ludzi.

Odbija się w nich zarówno trauma wojny, jak i estetyka socrealizmu, zaś w ostatnich pracach z pogranicza abstrakcji i figuracji – motywy rodziny.

– Był dla mnie autorytetem. Kiedy zobaczyłem jego obrazy, zrozumiałem, że nie mam czego szukać na

Był dla mnie autorytetem. Kiedy zobaczyłem jego obrazy, zrozumiałem, że nie mam czego szukać w malarstwie, przeniosłem się na reżyserię filmową – wspomina Andrzej Wajda.

“He was an authority figure to me. When I saw his paintings, I understood that the academy held out no hope for me in painting, so I took up film directing”, recalls Andrzej Wajda.

akademii, w ogóle w malarstwie, przeniosłem się na reżyserię filmową – wspomina Andrzej Wajda. To właśnie on zorganizował przyjacielowi pierwszą wystawę w 1956 r. Ich ścieżki przecięły się zaraz po wojnie, kiedy obaj studiowali w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. – Wszyscy malowaliśmy kwiaty, martwe natury. Salaterka z wiśniami była nieodzownym rekwizytem pracowni, a Andrzej malował wiadro z węglem i piec. To była manifestacja przeciwko akademii – mówi Wajda, który właśnie nakręcił dokument o swym idolu. W filmie Wróblewski według Wajdy reżyser wspomina przyjaciela jako malarza, ale też geniusza, który musiał długo czekać na uznanie, a który sam nie do końca rozpoznawał własną wielkość.

80

Despite the bleak weather and the muddy trails, the Palacio de Velázquez, which stands in the heart of Retiro park, is teeming with visitors. Art lovers have gathered to see paintings by Andrzej Wróblewski, one of the greatest and most influential Polish painters of the 20th century. Wróblewski’s works continue to break records at art auctions. His work Attention! It’s coming! was last sold for PLN 490,000, and Mother with a killed child was recently auctioned for PLN 470,000. “He’s probably one of the last Polish major figures of post-war art who remains little known outside our country”, says Joanna Mytkowska, Director of the Museum of Modern Art in Warsaw. But the time has come to take Europe.

2 3

1. Niebo nad górami, Niebo, 1948.

2. Poczekalnia I, Kolejka trwa, 1956. 3. (Wóda w Polsce), niedatowany.

4. (Abstrakcja geometryczna szara), 1948. 5. (Kobiety i krowa), niedatowany. ❚ 1. The sky over the moutains, The Sky, 1948.

2. Waiting room I, The queue continues, 1956. 3. (Vodka in Poland), undated.

4. (Grey geometric abstraction), 1948.

5. (Women and cows), undated.

1

4

5

81

polish hits

andrzej wróblewski

Skłócony ze wszystkimi Andrzej Wróblewski wychował się w inteligencko -artystycznej rodzinie w Wilnie. Jako 14-latek był świadkiem rewizji w domu przeprowadzonej przez hitlerowców. Podczas przeszukania ojciec, profesor prawa i rektor Uniwersytetu Wileńskiego, umiera na atak serca. Po wojnie rodzina przenosi się do Krakowa, gdzie Andrzej rozpoczyna studia na dwóch kierunkach: historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz malarstwie na Akademii Sztuk Pięknych.

„Chcę malować obrazy, które pomogą widzowi odróżnić dobro od zła” – pisał Andrzej wróblewski. to istota postawy malarza. “i want to create paintings that help people tell right from wrong“ – wrote Andrzej wróblewski. this is the essence of his approach.

Rozstrzelanie surrealistyczne (Rozstrzelanie VIII), olej na płótnie, 1949. ❚ Surreal execution (Execution VIII), oil on canvas, 1949.

82

– Utrzymywała go matka, wykładowczyni rysunku na Politechnice Krakowskiej. Mieli dom na Salwatorze, a Andrzej swój pokój, w którym malował – wspomina Wajda. – To była sytuacja wyjątkowa, większość z nas nie miała nawet gdzie wstawić sztalug. Ja miałem wynajęte łóżko u szewca.

Inteligentny, błyskotliwy – w Krakowie miał opinię anarchisty, radykała, działacza. Zbuntował się w Akademii przeciw swoim profesorom, kolorystom. Oni uczyli malować według kanonów piękna, on chciał oddać trwogę wojny. Jako 22-latek namalował cykl ośmiu płócien pod nazwą Rozstrzelania. Znalazł swój

Wajda’s idol “The biggest revelation of the year. The Jekyll and Hyde of 20th century painting” reported, El Español.

El País had written “A painter who laughed in Stalin’s face”, a few weeks earlier. The Madrid exhibition “Wróblewski: Recto/Verso 1948-49, 1956-57”, whose centrepieces included works painted on both sides of the canvas, had a footfall of more than 100,000.

His paintings capture the trauma of war and reflect the aesthetics of Socialist Realism. Family is the main theme of his final works, which straddle the boundary between abstractionism and figuratism.

“He was an authority figure to me. When I saw his paintings, I understood that the academy held out no hope for me in painting, so I took up film directing”, recalls Andrzej Wajda. Their paths first crossed after the war, when they were both students at the Academy of Fine Arts in Kraków. “We were all painting flowers or still life but Andrzej would turn his back, and paint a bucket of coal and a stove.

It was his manifesto against the academy”, says Wajda who has recently made a documentary about the artist. In Wróblewski by Wajda, the director recalls his friend not only as a painter, but as a genius who had to wait a long time for recognition, and who could not fully embrace his own greatness.

At odds with the world Andrzej Wróblewski (1927-1957) was born into an intelligentsia and artistic family in Wilno. As a 14-year old, he saw the Nazis search his home.As the search continued, his father, a law professor and the vice-chancellor of Vilnius University, died of heart attack. After the war, his family moved to Kraków, where Andrzej enrolled in two courses at the same time – Art History at Jagiellonian University and Painting at the Academy of Fine Arts. “He was supported by his mother, who taught drawing at the Kraków University of Technology. They had a house in the Salwator district and Andrzej had a room where he painted”, recalls Wajda. “It was a very special situation, as most of us had nowhere to put up an easel. I was renting a bed at a shoemaker’s.”

Intelligent and brilliant, he also earned a reputation as an anarchist, radical and activist in Kraków. While at the Academy, he rebelled against his colourist professors. They taught painting according to established standards, while he wanted to capture the horrors of war. He painted a series of eight works entitled Executions when he was 22. And defined his signature style. It was absolutely unique: simplified lines, deformities, a certain primitivism of form and brutally

styl. Absolutnie unikatowy: uproszczony rysunek, deformacje, prymitywizm formy i brutalnie malowane twarze. Chciał stworzyć coś, co wstrząśnie ludźmi, da świadectwo okrucieństwa wojny. Pisał, że chce malować obrazy „przykre jak zapach trupa”.

Szybko jednak zarzucił swe rozliczeniowe, odważne malarstwo. Chciał lepszego świata, wierzył, że może zbudować go z komunistami. Ceną była współpraca z władzą. Zaczyna malować realistyczne obrazy o tematyce społecznej – Poczekalnia – biedni i bogaci, Dworzec na ziemiach odzyskanych. Tyle że partii nie podobają się te obrazy. – Żaden z jego obrazów nie może być nazwany socrealizmem w wydaniu sowieckim: panegiryczny, teatralizowany, patetyczny – mówi Andrzej Strumiłło, malarz i przyjaciel artysty. – Andrzej szukał sposobu, jak uczciwie oddać zaangażowanie w budowę nowej Polski. Nie dysponował oportunistycznym warsztatem, żeby zadowolić partyjnych działaczy. Popadł w niełaskę władz, odrzuciło go też krakowskie środowisko. Zaczyna zatem malować coraz więcej abstrakcji, scen rodzinnych, pejzaży górskich. W marcu 1957 r. wyjechał do Zakopanego. Idąc do Morskiego Oka, zboczył ze szlaku. Wtedy nastąpił atak epilepsji (od lat na nią chorował), po którym stracił przytomność w lesie. Zamarzł.

O tym, że Wróblewski jest chory na epilepsję, wiedzieli najbliżsi.

– Ta choroba go goniła, miał 30 lat i zostawił za sobą kilkaset prac.

To znaczy, że ścigał się ze śmiercią – mówi Andrzej Wajda. ❚ Only those nearest to him knew that he had epilepsy. “The condition pursued him.

He was only 30, but he left hundreds of works.

That means that he was racing against death.”, says Wajda.

etched faces. He wanted to create works that would shock people, and bear testimony to the atrocities of war. He wrote that he wanted to paint canvases as “vile as the odour of a dead body.”

But Wróblewski soon abandoned his bold traumatic style. He wanted a better world and believed that he could build it together with the communists.

The price was having to work with the authorities.

He began to paint realistic paintings inspired by social themes. But the party did not appreciate these REKLAMA

zaprasza codziennie od 12:00 / open daily from 12:00

sezonowa karta, uzupełniana codziennie nowymi propozycjami szefa kuchni Adama Głowińskiego bogata oferta win, najlepsze alkohole z całego świata klasyczne oraz autorskie koktajle alkoholowe i bezalkoholowe seasonal menu, replenished daily by new proposals

by Chef Adam Głowiński wide range of wines, the best spirits from around the world classic and original alcoholic and non-alcoholic cocktails

Morska 9, SOPOT

tel. 58 351 35 55, morska.com.pl facebook.com/morskasopot

Sprawdź co o nas piszą na

polish hits

andrzej wróblewski

Andrzej Wróblewski Recto/Verso, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. ❚ Andrzej Wróblewski Recto/Verso exhibition at the Museum of Modern Art in Warsaw.

Największym leksykonem wiedzy o artyście jest publikacja Unikanie stanów pośrednich wydana m.in. przez Fundację Andrzeja Wróblewskiego. ❚ Avoiding Intermediary States: Andrzej Wróblewski published by the Andrzej Wróblewski Foundation is the largest lexicon of information about the artist.

84

Czas na Europę Właśnie trwa operacja, której stawką jest wypracowanie dla malarza właściwego miejsca w światowym obiegu. Za operacją stoi Instytut Adama Mickiewicza, Muzeum Sztuki Nowoczesnej oraz Fundacja Andrzeja Wróblewskiego. Zaczęło się kilka lat temu od zainteresowania pracami malarza Érica de Chasseya, jednego z najważniejszych europejskich kuratorów, który pracował nad wystawą poświęconą sztuce tużpowojennej w Musee des Beaux-Arts w Lyonie.

– Przeznaczyłem tam jedno pomieszczenie na prace Wróblewskiego, zaraz obok pokoju z obrazami Jacksona Pollocka i Marka Rothki. Wielu mówiło: Chcemy go więcej – wspomina de Chassey. Kolejnym krokiem było wydanie monografii: Unikanie stanów pośrednich. Andrzej Wróblewski (1927–1957). Ukoronowaniem starań była zaś wystawa w Reina Sofia.

Dotychczas badacze uznawali, że malowanie przez Wróblewskiego po obu stronach płótna było spowodowane niedostatkiem papieru i materiału. – To było jednak działanie głęboko przemyślane i świadczy o jego wielkości. Zestawia ze sobą choćby dworzec na Ziemiach Odzyskanych z pejzażem kosmicznym, portret z abstrakcją – twierdzi de Chassey.

Dziś Wróblewski jest aktualny, bo łączył malarstwo z zaangażowaniem społecznym. Chcę malować obrazy, które pomogą widzowi odróżnić dobro od zła – pisał.

Działa też mit artysty wyklętego. Za cenę wierności sztuce skłócił się z: kolegami, profesorami, władzą.

W akcie desperacji (miał już żonę i dzieci) przyjął posadę asystenta w znienawidzonej Akademii. Ale cóż lepiej się sprzedaje niż mit buntownika? ■

Time for Europe There are now efforts afoot to give the Polish painter the status he deserves in Poland and the rest of the world. These efforts are being coordinated by the Adam Mickiewicz Institute and the Museum of Modern Art. It all began a few years back, when Éric de Chassey, one of the most influential curators in Europe, took an interest in the work of the Polish painter. He was working on an exhibition dedicated to art created just after the war for the Musée des Beaux-Arts in Lyon. “I had set aside a whole room for Wróblewski’s paintings. It was next to a room with works by Jackson Pollock and Mark Rothko. A lot of people asked me: What is this supposed to mean? We’d like to see more of him”, recalls de Chassey. The next step involved producing a 900-page bilingual monograph Avoiding Intermediary States: Andrzej Wróblewski (1927–1957). All these efforts culminated in the exhibition at Reina Sofía.

Until recently, scholars believed that Wróblewski painted on both sides of the canvas because paper and painting supplies were scarce. “Wróblewski thought this through very deeply, and it testifies to his greatness. This is how he juxtaposed the train station in the Recovered Territories with an outlandish landscape and a portrait with an abstract form”, argues De Chassey.

Today, his paintings remain relevant because he combined painting with social commitment. “I want to create paintings that will help viewers tell right from wrong”, he wrote and this is the essence of his approach. There is also the myth of the socially outcast artist. Staying true to his art meant being at loggerheads with everyone. In an act of desperation (he was already married with children), he accepted a position of assistant professor at the Academy he so passionately hated. But is there anything that sells better than the myth of the rebel? ■

© z d j ę c i a / p h o t o s : d z i ę k i u p r z e j m o ś c i f u n d a c j i a n d r z e j a w r ó b l e w s k i e g o , w w w. a n d r z e j w r o b l e w s k i . p l

works. Luckily, he was not flexible or opportunistic enough to please the party. He fell into disgrace with the artistic community in Kraków.

He began to paint abstractions, scenes of family life, and mountain landscapes. Wróblewski went to Zakopane in March 1957. Hiking to Lake Morskie Oko, he veered off the trail, where he had a seizure that left him unconscious in the forest.

He froze to death.

L i f e Sto ry

rafał sonik

O ne way ticket one way ticket

tekst | by grzegorz kapla

86

©credits

Kolekcjonuje smsy od fanów, w portfelu trzyma miniaturowe przedmioty na szczęście i nie odpuszcza nigdy. rafał sonik jest pierwszym polskim kierowcą, który wygrał Rajd Dakar, Żeby tego dokonać poświęcił 7 lat życia. ❚ He collects texts from fans, keeps tiny objects in his wallet as lucky charms, and never gives up. Rafał Sonik, the first Polish driver to win the Dakar Rally, devoted seven years of his life to achieve this goal.

Šcredits

.

87

Rajd Dakar nie zna litości. To prawie 10 tys. km.

Bezkresne pustynie, wysokogórskie drogi Andów, nieznośne upały, nagłe gradobicia, burze piaskowe, susze, powodzie – wszystko, czego nie chcesz przeżyć. Odcinki specjalne potrafią mieć po 650 km, a dojazdówki drugie tyle. Pokonanie ich stoi w jednym szeregu ze wspinaczką na Everest, wędrówką na biegun, czy samotnym rejsem dookoła świata.

Jest operacją na terytorium wroga. Tam, gdzie rządzą wysokość, ekstremalne temperatury, samotność, długotrwały brak snu, obce środowisko i zwykły pech.

Dakar jest wielkim medialnym show, więc organizatorzy nie pokazują spalonych pojazdów, połamanych kończyn, czy śmierci. Owszem, pokazują krew, pot i łzy tylko wtedy, gdy historia ma dobre zakończenie.

Dla Rafała Sonika miała w styczniu 2015 roku, kiedy wygrał Rajd Dakar w kategorii quadów, stanął na podium jako pierwszy Polak w historii. – Dakar to dla mnie walka słabszego człowieka z obcym sys-

1. Rajd Brazylii w 2014 r.

Rafał Sonik ukończył na II miejscu. 2. W 2015 r.

Sonik zwyciężył Dakar, bo na trasie liczącej 9295 km niemal nie popełnił błędów. ❚ 1. The Rally in Brazil in 2014. Rafał Sonik came second.

2. In 2015, Rafał Sonik won the Dakar Rally because he made nearly no mistakes on the 9,295 km route.

88

temem. Tak samo rozumiem patriotyzm – mówi.

Dlatego miał przygotowane czyste, biało-czerwone rękawice, żeby na mecie przypomnieć znak Victorii.

– To najbardziej polski ze wszystkich gestów – mówi i dodaje: – Rękawice muszą być czyste, żeby było widać, że są biało-czerwone. To na znak, że jestem Polakiem, który się nie poddał…

Poznać wielką górę Kiedy wjeżdżał na metę jako zwycięzca, miał 48 lat i uchodził za weterana. Droga na podium była jednak wyboista. Wychował się w skromnym mieszkaniu w Nowej Hucie. Mama – nauczycielka i poetka, ojciec – inżynier. Ale to właśnie on zaszczepił w Rafale miłość do sportu. Wierzył, że w rozwoju człowieka aktywność fizyczna jest tak samo ważna jak wykształcenie. Kiedy Rafał miał pięć lat i potrafił już jeździć na nartach, ojciec zabrał go do Zakopanego. Odstali

rafał sonik The Dakar Rally knows no pity. It is nearly 10,000 km.

Endless deserts, roads in the high mountains, unbearable heat, sudden hailstorms, sandstorms, draught, floods – you name it. The special sections can be up to 650 km long each, and it takes nearly as much to get there. Completion of the rally is on par with climbing Mount Everest, reaching a pole, or a lone cruise around the world. It is an operation on the enemy territory. It is where heights, extreme temperatures, loneliness, sleep deprivation, a hostile environment and bad luck always gain the upper hand. The Dakar Rally is presented as a show, so the organisers rarely disclose information on and images of burnt vehicles, broken limbs and deaths. They only show blood, sweat and tears when there is a happy ending.

The ending was a happy one for Rafał Sonik when he won the Dakar Rally in the quad category in 2015 as the first Pole in history. “For me, Dakar is all about the weaker man taking on an alien system. Patriotism represents the same battle.” That is why he always keeps a spare pair of clean white-and-red gloves to make the V sign at the finish line. “It’s the most Polish of all gestures”, he says. “The gloves have to be clean so that everyone can see that they’re white-and-red.

It’s a sign that I’m a Pole who has not given up...

See the big mountain When he crossed the finish line as the winner, he was a 48-year-old veteran. His road to the podium had been a bumpy one. Sonik grew up in a modest flat in Nowa Huta with his teacher mother and engineer father. It was his father who instilled a passion for sport in him. By the time Sonik was five, he had learnt how to ski, so his father took him to Zakopane. They waited in line to take the cable car up to Mount Kasprowy. “It’s time you saw the big mountain”, he told his son. So off they went. Mount Kasprowy was the highest mountain in the world available to children during the communist period.

That was the day that Rafał Sonik embarked on his life-long adventure with sport and business. Ten years later, he was a member of the Polish Ski Team.

The government provided contestants with a couple of pairs of much-coveted, foreign, branded skis. The skiers discovered that unused skis could be resold for a handsome profit. The only thing was that everyone was too scared to do so. Except Sonik. He went to an auction as a middle man. And that’s how it all began. “Being is more important than having in life”, his first girlfriend told him. She was disappointed that Sonik was devoting more time to work than to her.

She must have struck a nerve, as he has said ever since that in order to be, you have to have a little. Five years later, Sonik knew everything there was to know about trade between the Eastern Bloc and West Ber-

© m c h p h o t o / a r c h i w u m r a f a ł a s o n i k a . p o p r z e d n i e s t r o n y/ p r e v i o u s p a g e s : m c h p h o t o / a r c h i w u m r a f a ł a s o n i k a

L i f e Sto ry

Rajd Brazylii w 2014 r. Rafał Sonik ukończył na II miejscu. ❚ The Rally in Brazil in 2014.

Rafał Sonik came second.

1 2

W 2015 r. Sonik zwyciężył Dakar, bo na trasie liczącej 9295 km niemal nie popełnił błędów. ❚ In 2015, Rafał Sonik won the Dakar Rally because he made nearly no mistakes on the 9,295 km route.

89

Kibice są dla Rafała Sonika bardzo ważni.

Kolekcjonuje od nich SMS-y. ❚ Fans are very important to Rafał Sonik. He keeps the text messages they send him.

90

swoje w kolejce i wjechali na Kasprowy. – Czas, żebyś poznał wielką górę – powiedział do syna. I pojechali.

Kasprowy był wtedy największą górą świata dostępną dla dzieciaków z PRLu. Tego dnia rozpoczęły się i sportowa, i zawodowa droga Rafała Sonika. Dziesięć lat później będzie już w kadrze narciarskiej. Ówczesna władza zapewniała zawodnikom kilka zestawów bardzo pożądanych, zagranicznych, markowych nart. Zawodnicy odkryli, że jeśli ich nie zużyją, ale sprzedadzą, mogą nieźle zarobić. Tyle, że bali się nimi handlować. Rafał się nie bał.

Pojechał na giełdę jako pośrednik. I tak się zaczęło.

– W życiu trzeba być, a nie tylko mieć – powiedziała mu pierwsza dziewczyna, zniechęcona tym, że poświęca pracy więcej czasu niż jej. Musiał to przeżyć, bo do dziś stale powtarza, że żeby być, trzeba mieć chociaż trochę. Pięć lat później wiedział już wszystko o handlu między blokiem wschodnim a Zachodnim Niemcami. W 1991 r. wspólnie z Jerzym Starakiem sprowadzili do Polski markę McDonald’s, ryzykując po 2 mln dol. I weszli do biznesowej ekstraklasy. Potem Sonik budował laboratoria farmaceutyczne, handlował książkami, a dziś jego spółka Gemini Holding, zajmuje się m.in. nieruchomościami komercyjnych.

rafał sonik

lin. In 1991, he staked USD 2 million to bring fast food giant McDonald’s to Poland. The gamble paid off and Sonik entered the premier league. He has since built pharmaceutical laboratories, and traded in books, and his company, Gemini Holding, handles commercial real estate.

Do you believe? Never give up To compete in the Dakar Rally, you need a team, equipment, cars, training and money for the transport fees to Latin America. Sonik had to put aside for this cause at least EUR 1 million in one year (the entry fee alone costs EUR 14,800). He had to earn this money.

Sonik entered his first Dakar Rally in 2009 to fulfil a dream. He had no team, just a mechanic, Lenny Duncan. Every day, Duncan would stand by the Dakar bivouac gate – in the desert or 3,500 metres or more a.s.l. in the Andes – waiting for Sonik to arrive. He ate nothing and didn’t sleep.

“I knew he’d be standing there, and his belief that I would make it rubbed off on me”, recalls Sonik. “I’ve learnt how important the hope of fans is.” Sonik now collects text messages from fans. He also takes tiny objects as lucky charms. These include miniature

© a r c h i w u m ra fa ł a s o n i k a , a p/ e a s t n e w s

L i f e Sto ry

Wierzysz? Nie odpuszczaj Żeby jeździć w Dakarze, zawodnik potrzebuje drużyny, sprzętu, samochodów, treningów czy opłacenia kosztów transportu do Ameryki Płd. Sonik musiał zatem na to wszystko wyłożyć rok w rok przynajmniej milion euro (sama opłata startowa to koszt 14 800 euro). I musiał na to zarobić.

Na pierwszy Dakar w 2009 r. pojechał, żeby spełnić marzenie. Nie miał drużyny, jedynie mechanika – Lenny’ego Duncana, który stał przy bramach kolejnych dakarowych biwaków, czy to na pustyni, czy w Andach ponad 3,5 tys. m n.p.m., i czekał, aż Rafał dojedzie. Nie jadł i nie spał. – Wiedziałem, że tam stoi, i niosła mnie jego wiara, że dam radę – wspomina Rafał – Nauczyłem się, ile znaczą nadzieje kibiców.

Do dziś Sonik kolekcjonuje SMS-y od fanów. I wiezie ze sobą drobne przedmioty na szczęście. Są tam bransoletka od ukochanej Karoliny, i różaniec od przyjaciela, pisarza Tomka Krzyżanowskiego, i kilkanaście innych przedmiotów, które sprawiają kłopot służbom ochrony na lotniskach, bo trzeba im za każdym razem wyjaśniać, dlaczego w portfelu zamiast pieniędzy trzyma się tę dziwną kolekcję.

Wtedy, w 2009 r., dojechał trzeci i uwierzył, że może zwyciężyć. Rok później miał już drużynę i plan. A za sobą serię wyczerpujących treningów i pewność, że rok 2010 będzie należał do niego. Ukończył rajd na piątym miejscu. Nauczył się, że nigdy nie wolno się poddawać.

W 2011 r. znów jechał po zwycięstwo, ale 14 km przed metą pierwszego odcinka miał tak poważny wypadek, że światowe agencje pokazywały go pośród dziesięciu najgroźniejszych wypadków roku w motosporcie. Przegrał wszystko: autorytet, wiarę w siebie, ogromne pieniądze i sponsorski kontrakt, z którego po wypadku honorowo się wycofał.

Pozbierał się i w 2012 r. znów stanął do walki.

Ale sędziowie zdyskwalifikowali go i trzech innych zawodników spoza Ameryki Płd. za rzekomo nieregulaminowe przeróbki quadów, mimo że zawodnicy mieli europejskie homologacje. Ta decyzja otworzyła drogę do zwycięstwa Argentyńczykom. Rafał wystartował jednak poza klasyfikacją i dojechał na metę czwarty. Proces arbitrażowy trwał długo i skończył się przed sądem, ale oddano mu medal i czwarte miejsce. Ta sytuacja przyniosła kolejną ważną lekcję – jeśli wierzysz w słuszność sprawy, nie odpuszczaj.

shoes from Karolina, a rosary from a writer friend and more than a dozen other objects. These cause headaches for airport security personnel, who want to know why he has this bizarre collection in his wallet.

Sonik finished third in 2009 and realised that a win was within reach. A year later, he had a team and a plan. He went through a series of excruciating training sessions and was sure that 2010 was going to be his year. He came fifth in the general classification and learnt that nobody should ever give up. He was after victory again in 2011, but had a serious accident 14 km from the Stage 1 finish line. This was widely reported as one of the 10 most dangerous motorsport accidents. Sonik lost everything: prestige, selfconfidence, a lot of money, and the sponsorship deal he honourably withdrew from. But he picked up the pieces, and was ready to do battle again in 2012. But then he and three other non-Latin American contestants were disqualified by the judges for allegedly non-compliant quad conversions, despite the fact that all of them had European approvals. Sonik de-

nie jadę się z nikim ścigać, tylko ze sobą. Najważniejsze, czy ja i moja drużyna zrobiliśmy wszystko, co jest do zrobienia, najlepiej, jak to możliwe – mówi Rafał sonik.

“I don’t race against anybody but myself. The main thing is that my team and I can do whatever needs to be done the best way possible”, says Rafał Sonik.

Wyścig ze sobą W 2016 r. na piątym, maratońskim etapie w jego quadzie wybuchł silnik i Sonik nie ukończył rywalizacji. A jednak powrócił do kraju jako zwycięzca. Nigdy jeszcze nie jechał tak dobrze. – Nie jadę się ścigać z nikim, tylko ze sobą – tłumaczył. – Liczy się, czy ja i moja drużyna popełniliśmy mniej błędów niż poprzednio.

91

L i f e Sto ry Rajd nie układał się dobrze od początku, po prologu Sonik był 14, ale w chwili awarii odrobił straty i znalazł się na trzecim miejscu. Jechał po zwycięstwo.

That’s competition W 2014 roku największy rywal Sonika w Pucharze Świata, Muhammad Abuissa w czasie rajdu Kataru stracił gogle. Rafał oddał mu własne, zapasowe.

Regulamin mówi, że zawodnik nie może bez nich kontynuować jazdy. Abuissa wtedy wygrał. – Mogłem wygrać ja, sędziowie widzieli, że mój rywal nie ma gogli. Ale nie byłoby to uczciwe – powie Rafał – nie czułbym się zwycięzcą. Rok później na Sardynii Sonik oczekiwał pomocy w wypchnięciu quada z przepaści. Abuissa zatrzymał się obok na moment.

That’s competition - powiedział i odjechał.

W ciągu roku po wygranym Dakarze Sonik trzeci raz z rzędu wygrał Puchar Świata Cross – Country, udzielił kilkuset wywiadów i stał się osobą publiczną. Mówił o sporcie i o biznesie zupełnie nowym językiem, znanym raczej z wystąpień mówców motywacyjnych niż sportowców. Stała za tym historia mało znanego sportowca z dalekiego kraju, który bez pomocy sponsorów wdarł się do grona elitarnej grupy zwycięzców Dakaru.

Rękawice na mecie muszą być czyste, żeby było widać, że są biało-czerwone. To na znak, że jestem Polakiem , który się nie poddał – mówi Rafał Sonik. “my gloves have to be clean at the finish line so that it’s clear that they’re white-and-red. It’s a sign of my being a Pole who has not given up”, says rafał sonik.

Tymczasem dokładnie w czwartek 18 lutego w Tychach ruszyły prace na największej w Polsce prywatnej inwestycji. Rafał Sonik wykłada na tę budowę 500 mln zł. – To niezwykły moment w życiu przedsiębiorcy. Z jednej strony dreszcz ryzyka, bo nie ma pewności, czy się uda. To przecież: One way ticket – mówi i dodaje: – Z drugiej radość, bo właśnie rozumiesz, że masz przywilej, aby zmieniać świat.

Kiedy w styczniu 2016 Sonikowi wybuchł silnik quada, zawodnik stał pięć godzin na górskiej drodze 4,5 tys. m n.p.m. z liną w rękach i czekał, czy ktoś weźmie go na hol. Dakarowe braterstwo jest legendą.

Ale tej nocy, w gradowej burzy nikt się nie zatrzymał.

Następnego dnia Rafał rozdzielił drużynie zadania.

Każdy dostał do rozpoznania jakiś fragment rajdowej rzeczywistości. Zaczął przygotowania do Dakaru 2017. Znów Rafał Sonik wystartuje, żeby wygrać. ■

92

rafał sonik cided to compete outside the classification and came fourth. The arbitration procedure was a lengthy one and ended up in court. But his medal and his fourth placing were restored. This provided him with another important lesson – if you believe that you are in the right, never give up. racing against yourself In 2016, during the fifth marathon stage, the engine of his quad exploded and Sonik did not finish the rally. But he still returned home victorious. He was driving better than ever. “I don’t go there to race against anybody else. I just race against myself”, he explains.

“It’s about making fewer mistakes than last time”.

The Rally was going well from the start, Sonik was 14th after the prologue, but quickly caught up and at the time of the quad failure he was in third position.

That’s competition In 2014, Sonik’s main competitor Muhammad Abuissa lost his goggles during the World Cup. Sonik gave him his spare pair. The regulations state that contestants cannot continue the rally without them. Abuissa won. “I could have been the winner.

The judges saw that my rival had no goggles. But that wouldn’t have been fair”, commented Sonik.

“I wouldn’t have felt like the winner.” A year later in Sardinia, Sonik will be waiting for help to push his quad away from a precipice and Abuissa will stop by for a second to say “that’s competition.” The year after his Dakar win, Sonik once more walked up to the podium of the Cross-Country Rally World Cup – Country Quads. He gave hundreds of interviews and has become a public figure. He talked about sport and business, using a whole new language, used not by athletes but motivational speakers. It was a story of a not well-known sportsman from a far country who became a Dakar winner without any sponsorship.

Meanwhile, on Thursday, 18 February, construction of Poland’s largest private investment kicked off in Tychy. Rafał Sonik has ploughed PLN 50 million into the project. “This is a very special moment in the life of a businessman. On the one hand, there’s the excitement triggered by risk, because there’s no guarantee that you’ll succeed. It’s a one-way ticket”, he says and adds “Plus there’s the joy of knowing that you have the privilege of changing the world.”

When Sonik’s engine expoded in January 2016, he had to wait for five hours on a mountain road, 4,500 m a.s.l. with a rope in hand until someone towed him.

The Dakar brotherhood is legendary, yet nobody stopped that night. Next morning, Sonik gave everyone on his team the task of analysing another section of the rally. He bagan preparing for the 2017 Dakar Rally. Rafał Sonik will compete to win. ■

c u lt u r e

film

nasze rekomendacje

Podróż do przeszłości

a journey back in time

Najcudowniejsza z wypraw dla kinomana, w którą zaprasza sam Martin Scorsese. Odnowione cyfrowo, wydane na płytach Blu-ray arcydzieła polskiego kina to wspólny polsko-amerykański projekt. Autor Taksówkarza poleca 24 tytuły podzielone na trzy boksy. Pierwszy, już dostępny na rynku, zawiera m.in.

Ziemię obiecaną i Człowieka z żelaza Andrzeja Wajdy, Constans Krzysztofa Zanussiego, Salto Tadeusza Konwickiego, Sanatorium pod Klepsydrą Wojciecha Jerzego Hasa oraz Aktorów prowincjonalnych Agnieszki Holland. ❚ This is an amazing journey for any film buff, and the driver is none other than Martin Scorsese.

These digitally remastered masterpieces of Polish cinema, released in Blu-ray technology, are a joint Polish-American project. Scorsese recommends 24 titles split into three boxes. The first is now available and presents Andrzej Wajda’s The Promised Land and Man of Iron, Krzysztof Zanussi’s The Constant Factor, Tadeusz Konwicki’s Jump, Wojciech Jerzy Has’ The Hourglass Sanatorium and Agnieszka Holland’s Provincial Actors.

Martin Scorsese Presents: Masterpieces of Polish Cinema, DI Factory

Po drugiej stronie kamery

on the other side of the camera

Oto pełnometrażowy reżyserski debiut Natalie Portman, czyli ambitna adaptacja Opowieści o miłości i mroku, autobiograficznej powieści Amosa Oza. Urodzona w Izraelu artystka zagrała też jedną z głównych ról – matki głównego bohatera, Fani. Portman opowiada tu nie tylko historię rodzinną, ale także pokazuje okres, w którym powstawało i raczkowało państwo Izrael. Jest i polski akcent – zdjęcia do filmu zrobił Sławomir Idziak. ❚ This ambitious feature-length adaptation of Amos Oz’s A Tale of Love and Darkness marks the directing debut of Natalie Portman. The Israeli-born actress also appears as the mother of the main character, Fani. Portman presents a story of childhood set during the period when Israel was remerging as a young state. There is also a Polish connection – Sławomir Idziak is the Director of Photography.

b

94

Ścieżki pożądania

paths of desire

Liczne są odczytania mitu o Fedrze, królowej, która bezskutecznie próbowała uwieść swojego pasierba Hipolita. Jedni widzą w niej ofiarę własnej niemoralności, inni – ofiarę fatum. Polski reżyser Krzysztof Warlikowski przyjrzy się wcieleniom bohaterki, sięgając po teksty m.in. Sarah Kane i J.M. Coetzeego. W roli Fedry jedna z najwybitniejszych francuskich aktorek – Isabelle Huppert.

Na scenie też Andrzej Chyra i Agata Buzek. ❚ There are plenty of interpretations of Phaedra, the mythical queen who tried in vain to seduce her nephew Hippolytus. Some see her as a victim of her own immorality, others a victim of fate. Polish director Krzysztof Warlikowski revisits various incarnations of the ancient heroine, drawing on the writings of Sarah Kane, J.M. Coetzee. Phaedra is played by one of France’s greatest actresses, Isabelle Huppert.

The cast also includes Andrzej Chyra and Agata Buzek.

Phaedra(s), dir. Krzysztof Warlikowski, Odéon – Théâtre de l’Europe, Paris, until 13.05

© m . p.

heatre

Opowieści o miłości i mroku, reż. Natalie Portman, premiera 1.04 | A Tale of Love and Darkness, dir. Natalie Portman, opens 1.04

exhibitions Tam i z powrotem

there and back

L’Atelier en plein air – les Impressionnistes en Normandie, Musee Jacquemart Andre, Paryż, do 25.07 | L’Atelier en plein air – les Impressionnistes en Normandie, Musée Jacquemart André, Paris, open until 25.07

Plenerowa wycieczka

an open air excursion

Impresjonizm to nie tylko technika malarska, to też rodzaj wrażliwości.

A stoi za nim francuska Normandia, uwielbiana przez prekursorów oraz najwybitniejszych przedstawicieli tego ruchu. Na paryskiej wystawie można obejrzeć m.in. pejzaże, które wyszły spod pędzla Claude’a Moneta, Paula Signaca, Auguste’a Renoira czy Berthe Morisot. ❚ Impressionism is more than just a painting technique; it’s a special kind of sensitivity. It was inspired by Normandy, a region beloved of the precursors and most eminent exponents of the movement. This Paris exhibition presents landscapes by Claude Monet, Paul Signac, August Renoir, and Berthe Morisot.

books Dotrzeć do gruntu wrzeczy what is the essence of things?

Dlaczego pieniądze szeleszczą? Jak wyglądałby film o plastiku? Dlaczego czekolada rozpływa się w ustach? Jaki materiał nic nie waży? Na te wszystkie pytania ze znawstwem i poczuciem humoru odpowiada autor. Po lekturze nigdy nie spojrzycie w ten sam sposób na żaden przedmiot. ❚ Why does money make a rustling sound? What would a film about plastic look like? Why does chocolate melt in the mouth? Which material weighs next to nothing? Demonstrating genuine expertise and a fantastic sense of humour, the author provides the answers to all these questions.

You will never look at any object the same way again once you have read this book.

Mark Miodownik, W rzeczy samej, Karakter

Kulisy sławy

Niesamowita wystawa malarstwa Bogdana Korczowskiego to, jak mówi sam artysta, „rodzaj zmagania się z pamięcią”. Obrazy powstały pod wpływem podróży artysty przez Maroko, Tunezję i Egipt, a konkretnie na rozlewającą się na kilka państw Saharę. Warto przebyć z autorem tę podróż. ❚ This awesome exhibition of Bogdan Korczowski’s paintings marks, as the artist admits himself, “a struggle with memory.” The paintings were inspired by his journeys to Morocco, Tunisia and Egypt, or specifically, to the Sahara, which straddles several international borders.

Don’t miss this opportunity to revisit the region with the painter.

Bogdan Korczowski Traversée du désert, Galeria Floriańska 22, Kraków, do 16.04 | Bogdan Korczowski Traversée du désert, Galeria Floriańska 22, Kraków, open until 16.04

piąta strona świata

celebrities behind the scenes

the fifth cardinal direction

Ich na pozór bajkowe życie nie miało nic wspólnego z rzeczywistością. A korony z brylantów raniły je bardziej niż ciernie.

Cristina Morató opisuje kulisy oficjalnego wizerunku sześciu legendarnych władczyń Europy m.in.: Krystyny, królowej Szwecji, Marii Antoniny, Sissi. ❚ Their seemingly fairy-tale lives were anything but glamorous behind the scenes. Their diamond tiaras inflicted deeper wounds than thorns. Christina Morató presents the inside story behind the official images of six female sovereigns of Europe including Queen Christina of Sweden, Marie Antoinette, Sissi.

Ta książka jest jak jej autor – zaskakująca, pełna pozytywnej energii i zapału do poznawania świata – mówi Martyna Wojciechowska. Trudno o lepszą rekomendację. Dzięki autorowi dowiemy się m.in., gdzie zjeść najlepszą jagnięcinę w Tiranie, jak targować się w Maroku czy na której z australijskich plaż spotkamy kangury. Miłej podróży! ❚ “The book is just like its author – surprising and full of positive energy to discover the world”, is what Martyna Wojciechowska thinks of it. You’d be hard pressed to find a better recommendation. Read it to find out where to go for the best lamb in Tirana or how to haggle in Morroco.

Cristina Morató Królowe przeklęte, Świat Książki | Unfortunate Queens, Świat Książki, Cristina Morató

Michał Cessanis Cessanis na walizkach.

Opowieści z pięciu stron świata, Burda

95

C e l e b r at i n g L i f e

najdroższe jedzenie świata

Omlet, za który moglibyśmy pojechać na dwutygodniowe wczasy, pitna czekolada, za którą opłacilibyśmy pół roku studiów na Harvardzie, i butelka wina warta tyle, ile samochód. Czy w tym szaleństwie jest metoda? ❚ An omelette for the price of a two-week vacation, a cup of chocolate that costs as much as six months’ tuition at Harvard University, and a bottle of wine that could buy a car. Is there a method to this madness? tekst | by katarzyna boni

Z ł o ta p o s y p k a golden topping

1

Co wychodzi z połączenia ekskluzywnej włoskiej czekolady Amedei Porcelana, nasion wanilii z Ugandy, organicznego masła z Wielkiej Brytanii i organicznych truskawek?

Najdroższa czekoladowa babeczka świata.

Zwłaszcza że obtoczona jest jadalnymi płatkami 23-karatowego złota i posypana złotym pyłem. ❚ What do you get when you combine exclusive Italian Amedei Porcelana chocolate, vanilla seeds from Uganda, organic British butter, and organic strawberries? The world’s most expensive cupcake. To top it all, it is covered in 23-carat gold flakes, and topped with golden powder.

96

2

Melon Yubari ❚ yubari melon 20 000 USD (per pair) Te słodkie melony z Hokkaido w sklepie kosztują trochę ponad 100 dol. Astronomiczne ceny osiągają na aukcjach otwierających sezon – uważa się, że wygranie aukcji przynosi szczęście. ❚ These sweet Hokkaido melons cost a little over 100 dollars in stores.

They can fetch astronomical prices at the auctions that open the season – winning an auction is considered to bring good luck.

© s h u t t e r sto c k , m . p.

Golden Phoenix Cupcake 1000 USD, Dubai

3

Wino z romanée-Conti ❚ Romanée-Conti wine approx. 13 000 USD/bottle, Burgundy Osiemsetletnia winnica doczekała się literackich opisów. W XVIII w. arcybiskup Paryża mówił o aksamicie i satynie zamkniętych w butelce.

A pisarz Roald Dahl picie burgunda porównywał do orgazmu. Co roku produkuje się koło 5 tys. butelek. Na aukcjach ich ceny dochodzą do 40 tys. dol. ❚ This eight-hundred-old vineyard has earned a place in literature.

In the 18th century, the Archbishop of Paris wrote about velvet and satin encapsulated in a bottle. Writer Roald Dahl compared drinking this burgundy wine to an orgasm – both palatal and oral. Approximately 5,000 bottles are produced each year. Auction prices go as high as USD 40,000.

4

The Frrrozen Haute Chocolate 25 000 USD, New York City

5

Pitna czekolada, której cenę winduje pięć gramów 24-karatowego złota zmieszanych z mlekiem i 28 odmianami kakao. A także czekoladowa trufla przywieziona prosto od cukiernika z Paryża. Taki deser musi mieć odpowiednią oprawę – podaje się go w złotej czarze zdobionej diamentami. A je się oczywiście złotą łyżką, którą później można zabrać do domu na pamiątkę słodkiego szaleństwa. ❚ Drinking chocolate whose price is dictated by the 5 grams of 24-carat gold mixed in with the milk and the 28 varieties of cocoa.

All this plus a chocolate truffle straight from a Paris confectioner. A dessert like this calls for (and gets) a special setting – a golden bowl encrusted with diamonds. Needless to say, it is eaten with a golden spoon which can be taken home as a keepsake of this sweet madness.

Kopi Luwak 82 USD/100 g, Indonesia

6

The Zillion Dollar Lobster Frittata 1000 USD, New York City Śniadanie w wielkim stylu. Omlet podawany z całym homarem i kawiorem z jesiotra wartym 650 dol.

Przygotowano też wersję za 100 dol. z 10-krotnie mniejszą ilością kawioru. ❚ A stylish breakfast. An omelette served with lobster and sturgeon caviar worth 650 dollars. The stingy can avail themselves of the cheaper version – for USD 100 you only get a tenth of the caviar in your meal.

Słynna kawa z owoców przetrawionych przez cywetę. Z odchodów futrzaka wybiera się ziarna, które uległy lekkiej fermentacji.

Choć całość brzmi odrzucająco, smakosze zachwycają się łagodnym smakiem pozbawionym goryczy. Stała się tak popularna, że w Indonezji zaczęto hodować te dzikie zwierzęta. Ale cyweta wybiera najsmaczniejsze i najlepsze owoce kawy tylko wtedy, kiedy chodzi swobodnie po lesie. Różnicę widać w cenie. ❚ This famous coffee is made from beans digested by a civet. The (slightly fermented) beans are fished out of the animal’s faeces. Although some might find this a little off-putting, connoisseurs cannot praise the mild flavour of this bitterness-free coffee highly enough. In fact, the coffee has become so popular that civets are now bred in Indonesia. But the civet only picks the tastiest and best coffee beans when allowed to roam freely in the forest. The difference is reflected in the price.

7

Pędy chmielu ❚ Hop shoots 1100 USD/kg, Belgium Najdroższe warzywo świata nie wygląda spektakularnie, przypomina raczej jakieś zielsko. Młode pędy trudno znaleźć, w dodatku szybko zmieniają się w twarde łodygi, ale zebrane w odpowiednim momencie smakują niebiańsko – zapewniają Belgowie, którzy gotowi są wydać na nie fortunę. ❚ The world’s most expensive vegetable looks anything but spectacular. It could be a weed for all anybody would know. The young shoots are hard to find and they soon turn into hard stems, but if picked at the right time they taste divine – at least that is what the Belgians say, and they are willing to put their money where their mouths are.

97

najdroższe jedzenie świata

C e l e b r at i n g L i f e

Kawior Almas ❚ Almas caviar 25 000 USD/kg, Iran Biała i duża ikra bieługi (im starsza ryba, tym lepsza ikra, a bieługi mogą żyć nawet sto lat) to najdroższe jedzenie świata – zwłaszcza że sprzedaje się ją w 24-karatowym złotym opakowaniu. Legenda głosi, że dla szacha Iranu kawior pozyskiwano z bieług. ❚ The large white roe of the Beluga (the older the fish, the better the roe, and belugas can live as long as a hundred years) is the most expensive food in the world – the more so as it is sold in a 24-carat gold tin. Legend has it that the caviar for the tsar was harvested from belugas.

8

9

Percebes ❚ Goose barnacles 340 USD/kg, Portugal

Ramen dostępny jest w Japonii na każdym rogu za jedyne 6 dol. Ale w restauracji Fujimaki Gekijo nawet najtańsza miska tej zupy kosztuje trzy razy tyle. A specjalnie szykowany przez trzy dni na wywarze z głów krewetek emperor ramen sprzedawany jest za ponad 110 dol.

Miłośnicy tej długo gotowanej zupy, idealnej na deszczowe dni, zapewniają, że warta jest każdego centa. ❚ You can get ramen on every corner of every street in Japan for six dollars a portion. But at the Fujimaki Gekijo restaurant, you will pay three times that for a bowl of this soup. The Emperor ramen, cooked on broth made from shrimp heads for three days, sells for over 110 dollars. Lovers of this long-simmering soup – a perfect comfort food on a rainy day – claim it is worth every cent.

13

11

Burger 666 USD, New York City Sól himalajska, sos na bazie kopi luwak, ser gruyère z szampanem: – Nieważne, jak to smakuje, ważne, że jest drogie – mówi właściciel, który $ 666 Burger traktuje jako dowcip. I komentarz do mody na drogie jedzenie. ❚ Himalayan salt, kopi luwak sauce, gruyere cheese, and champagne. “The taste doesn’t matter, it’s the price that counts”, says the owner, to whom the $ 666 Burger is a joke. This is probably the most apt commentary on expensive food.

12

Białe trufle z Alby ❚ White truffles from Alba 2500/4500 USD/kg, Italy Rozkoszowali się nimi Casanova, Markiz de Sade i Aleksander Dumas. Miłośnicy tych grzybów zbierają się jesienią na specjalnej charytatywnej aukcji. Najdroższa trufla w historii? Sprzedana za 417 tys. dol. ❚ Casanova, the Marquis de Sade and Alexander Dumas were all partial to them. Every autumn, truffle aficionados meet at a special auction, the proceeds of which are donated to charity.

How much did the most expensive truffle in history cost? It sold for 417,000 dollars.

Coffin Bay Oysters 100 USD/oyster, Australia Jedna ostryga z zatoki przy wiosce Coffin Bay rośnie nawet 7 lat. Osiąga 18 cm długości i waży nawet kilogram! Je się je klasycznie – na surowo z odrobiną cytryny.

Pachnie oceanem, ma delikatną, ale zwartą konsystencję i pyszny słony posmak.

Nikomu jeszcze nie udało się przełknąć ją na raz. ❚ Oysters from near the small town of Coffin Bay can take up to seven years to mature. They reach a size of 18 cm and can weigh as much as a kilogram. They are eaten the usual way – fresh with a hint of lemon.

These oysters smell of the ocean, have a delicate but consistent texture, and a delicious salty aftertaste. Nobody has ever managed to eat one in one gulp.

© sto c k f o o d/ f r e e , s h u t t e r sto c k , m . p.

10

Ramen 110 USD/bowl, Tokyo

W ciągu roku podczas zbiorów na skalistym atlantyckim wybrzeżu (nie bez powodu nazywanym Wybrzeżem Śmierci) ginie pięć osób. Za kilogram tej odmiany pąkli o soczystym i sprężystym mięsie i intensywnym smaku płaci się nawet 340 dol. ❚ Five people die harvesting this delicacy on the rocky Atlantic coast (which is not known as the Death Coast for nothing) every year. One kilogram of these barnacles, which are particularly juicy and have springy meat and an intensive flavour, can set you back as much as 340 dollars.

C e l e b r at i n g L i f e

14

najdroższe jedzenie świata

15

Arbuz Densuke ❚ Densuke Watermelon 250 USD/7 kg, Japan Skórka czarna jak noc i krwistoczerwony słodki miąższ. Co roku na wyspie Hokkaido zbiera się tylko 10 tys. sztuk tych bardzo słodkich arbuzów. Najdroższy został sprzedany na aukcji w 2008 r. za 6100 dol. ❚ A rind as black as night and a blood-red inside. Only 10,000 of these incredibly sweet watermelons are grown on the island of Hokkaido every year. The most expensive ever was sold at auction for USD 6,100 in 2008.

Bajgiel ze złotem ❚ Gold bagel 1000 USD, New York City

16

Złoty bajgiel mógł powstać tylko w Nowym Jorku, mieście, gdzie okrągłe bułeczki z dziurką można kupić na każdym rogu.

Od tych ulicznych wyróżnia go kremowy serek z truflami, galaretka z rieslingiem i jagodami goji, no i złota posypka. ❚ The gold bagel could only have been created in New York City, where the bagel is an institution. The gold bagel differs from the popular street versions in that it has cream cheese with truffles, Riesling jelly, goji berries, and needless to say, a gold topping.

Wołowina Kobe ❚ Kobe Beef 700 USD/kg, Japan Wbrew opinii krowy na wołowinę kobe nie piją piwa i nie są masowane. To specjalna odmiana krów rasy wagyu, hodowana w prowincji Hyogo, której stolicą jest Kobe. Stado nie jest liczne, 90% mięsa trafia na japoński rynek, a reszta do ośmiu państw – w Polsce nie do dostania. Cieniutkie plastry mają marmurkową strukturę, w której przeplata się delikatne mięso z soczystym tłuszczem. ❚ Contrary to common belief, cows bred for Kobe beef do not drink beer and are not massaged. They are a special breed of Wagyu cow bred in Hyōgo Prefecture (capital: Kobe).

The herd is not large, 90% of the meat is sold in Japan, and the remainder is only exported to eight countries. The extra thin slices have a marble texture where the delicate meat is intertwined with juicy fat.

17

Jamón ibérico de bellota 220 USD/kg, Spain Ilość regulacji dotyczącej prawdziwej jamón ibérico może się równać tylko z regulacjami przy produkcji wina. Najdroższa – de bellota – pochodzi z czarnej odmiany świń iberico karmionych tylko żołędziami. Szynka kruszeje przez 3 lata. ❚ The number of regulations that govern the production of genuine jamón ibérico (Iberian ham) seems endless. The most expensive variety of this ham – de bellota – is made from the black variety of Iberico pigs. The pigs are fed on nothing but acorns. The ham has to mature for three years.

18

Samundari Khazana 3000 USD, London

Szafran ❚ Saffron 30/40 USD/kg

19

Żeby uzbierać kilogram szafranu, potrzeba pręcików ze 150 tys. krokusów. Nic dziwnego, że to najdroższa przyprawa na świecie – ale jeśli użyjecie jej za dużo, nada potrawie nieprzyjemny gorzki smak. Przez trzy tysiąclecia stosowano go też jako afrodyzjak, lekarstwo na czarną ospę i bardzo drogi barwnik mnisich szat. ❚ The stamens of 150,000 crocuses have to be picked to obtain a kilogram of saffron. No wonder it is the most expensive spice in the world – and too much of it will make the dish unpleasantly bitter. For three thousand years, saffron has been used as an aphrodisiac, a smallpox cure, and a very expensive dye for monks’ robes.

100

© sto c k f o o d/ f r e e , s h u t t e r sto c k , m . p.

Skarb z owoców morza – to dosłownie znaczy nazwa tego curry serwowanego w londyńskich restauracjach. Białe trufle, kawior z bieługi, przepiórcze jaja, morskie ślimaki abalone, krab z Devon i szkocki homar – w dodatku cały oklejony złotem. Smak? Zapewne jak curry z owocami morza. ❚ The name of the curry served in this London restaurant literally translates as “seafood treasure”. White truffles, beluga caviar, quail eggs, abalone sea snails, Devon crab and Scottish lobster – all glazed in gold. What does the dish taste like? Most likely like a sea food curry.

good food

brownie

nieprzyzwoicie pyszne delicious beyond reason Czekoladowe Brownie to kultowy amerykański deser, od którego nie sposób się oderwać. ❚ Chocolate brownie is the classic American dessert than you will not be able to resist. tekst | by agnieszka franus

wariacje na temat

brownie variations

Ma miliony fanów i tyle samo opinii na swój temat. Ale prawdziwe brownie musi być ciężkie, wilgotne, mocno czekoladowe i ciągliwe w środku, za to chrupkie na zewnątrz. Jedni wolą je na ciepło, inni na zimno. Idealnie pasują do niego lody, a jeszcze bardziej kawa. ❚ The cake has millions of fans and there are as many opinions about it. A true brownie must be heavy, moist, chocolate-rich, chewy on the inside but the edges should be crusty. Some eat it hot and others cold. It pairs well with ice cream, and even better with coffee.

zakalec doskonały

perfect failure

Bez względu na to, komu przypisze się pierwszeństwo – czy gospodyni domowej z Bangor, w Maine, której zabrakło proszku do pieczenia, a że właśnie miała gości, zdecydowała się zaserwować im niewyrośnięte ciasto, czy szefowi kuchni Palmer House Hotel, który przygotował czekoladowe ciasteczka na Światową Wystawę w Chicago w 1893 r.

– brownie to zakalec, który podbił serca i podniebienia Amerykanów. ❚ Regardless of who is credited for the invention of the brownie – a housewife of Bangor, Maine who ran out of baking powder and decided to serve her guests an unrisen cake or the chef of Palmer House Hotel who made chocolate cookies for the Chicago World Fair in 1893, brownie is a slack-baked cake that has won over American hearts and palates.

prosty przepis

102

©credits

Brownie składa się z masła, cukru, czekolady, jajek i mąki – tej ostatniej im mniej, tym lepiej. Nie dodaje się też proszku do pieczenia. Najbardziej krytyczny moment to wyłączenie piekarnika w odpowiednim momencie – gdy zrobimy to za późno, brownie stanie się zwykłym ciastem czekoladowym. ❚ Brownie ingredients are butter, sugar, chocolate, eggs and flour. The less of the latter, the better. Baking powder is not added. The critical moment is when to turn off the oven – if you do it too late, your brownie will be just a plain chocolate cake.

©shut terstock

simple recipe

promocja

NADBAŁTYCKI SPLENDOR BALTIC SPLENDOR

Sofitel Grand Sopot to synonim prestiżu i elegancji, który od ponad 90 lat zdobi wybrzeże Bałtyku, zachwycając przyjezdnych niezależnie od pory roku.

Sofitel Grand Sopot stands for prestige and elegance. For more than 90 years it has adorned the shores of Baltic. It is delightful to visit at any season.

Hotel powstał w latach 20. minionego stulecia i szybko stał się wizytówką miasta. Licznie zjeżdżali tu przedstawiciele europejskich elit, a sławne osobistości na stałe wpisały się w tutejszy krajobraz. Hotel odwiedziły takie postaci jak Greta Garbo, Charles Aznavour, czy Marlena Dietrich.

Goście do dziś mogą natknąć się na pamiątki ich obecności, nocując chociażby w słynnym apartamencie prezydenckim generała de Gaulle’a.

Wraz z przejściem w 2006 roku pod skrzydła francuskiej marki Sofitel rozpoczął się najnowszy rozdział w historii sopockiego Granda. Jako jeden z czołowych hoteli luksusowych w Polsce, Sofitel Grand Sopot niezmiennie zadaje szyku, imponując wyglądem oraz usługami najwyższej klasy.

Hotel oferuje pokoje i apartamenty z łóżkami w luksusowym standardzie Sofitel MyBedTM, szeroki wachlarz usług wypoczynkowych, a także komfortowe sale konferencyjne. Restauracja Art Deco zaprasza na menu pełne polsko-francuskich inspiracji, zaś Le Bar na wieczory z muzyką na żywo oraz bogaty wybór autorskich koktajli.

Centrum wellness z basenem, sauną i łaźnią turecką oraz siłownia SoFIT zachęcają do aktywnego spędzania czasu, a hotelowa plaża oraz zabiegi i rytuały w Grand SPA pozwalają korzystać z chwil błogiego relaksu.

W Sopocie przez cały rok można cieszyć się nadmorskim wypoczynkiem, odkrywając uroki okolicy podczas spacerów po słynnym „Monciaku” czy sopockim molo.

The hotel opened for business in 1920s and it did not take long for it to become a famous landmark. Throughout the years it has attracted the attention of the crème de la crème of Europe’s society. The long list of its famous guests includes Greta Garbo, Charles Aznavour and Marlena Dietrich. Souvenirs of many prominent visitors can still be found in the hotel, for example in the presidential suite of general de Gaulle.

A new chapter of its history began in 2006, when the hotel became a part of the French chain Sofitel. With its impressive architecture and high-class services, Sofitel Grand Sopot is a true trendsetter in the luxury segment of the hospitality industry.

Sofitel Grand Sopot offers rooms and suites equipped with the luxurious Sofitel MyBedTM bedding standard, a wide range of leisure services, and a comfortable set of conference rooms. The Art Deco restaurant provides a delicious menu inspired by French and Polish cuisine, while Le Bar charms with live music and a rich choice of signature cocktails. The wellness center, including a swimming pool, a sauna and a Turkish bath, along with the SoFIT gym encourage active leisure, while the hotel’s sandy beach and the Grand SPA are perfect to enjoy blissful relaxation.

All year round Sopot is a great choice for a seaside vacation. Visitors can discover the local charms while strolling through the famous “Monciak” promenade or the Sopot pier.

sofitel.com | accorhotels.com

ta k e a l o o k

biżuteria

gra zmysłów senses at play Jaki jest najprostszy sposób, by ożywić stylizację i dodać jej szyku?

Szlachetna biżuteria. Bywa, że to właśnie ona gra główną rolę, przysłaniając kreację. Pozwólmy jej na to. ❚ what is the easiest way to brighten up a look and make it more chic? precious jewellery is the key to success. Sometimes, the jewellery takes the lead and leaves the outfit behind. let it. zdjęcia | photos pierre mandereau/madame figaro/east news

104

©credits

pierścionek z białego kwarcu i czarnych diamentów na białym złocie Grisogono, kolczyki z różowych diamentów na białym złocie chopard ❚ white gold, white quartz and black diamond ring by GRISOGONO, white gold and pink diamond earrings by CHOPARD naszyjnik z diamentów na białym złocie i platynie graff ❚ diamond, white gold and platinum necklace by

graff

105

ta k e a l o o k

biżuteria

naszyjnik z turkusów, pereł białych, diamentów, niebieskich i fioletowych szafirów na białym złocie VAN CLEEF & ARPELS ❚ necklace made with turquoise beads, white pearls, diamonds, blue and purple sapphires and white gold by van

cleef & arpels

©credits

bransoletka ze szmaragdów, szafirów niebieskich, diamentów i piór bażanta na białym złocie piaget ❚ emerald, blue sapphires, diamond and pheasant feathers bracelet by PIAGET

106

107

ta k e a l o o k

108

biĹźuteria

pierścionki z wieczorowej kolekcji

Josephine, dwa diamenty w kształcie gruszek osadzone na platynie Chaumet, naszyjnik „Ty i ja” wykładany diamentami na białym złocie

Messika ❚ rings from the evening collection by jOSEPHINE, two pear-shaped diamonds encrusted in platinum by CHAUMET, “You and me” white gold and diamond necklace by

messika

©credits

brelok, pierścień i kolczyki z kolekcji Masterpieces z czarnego onyksu i diamentów na platynie Tiffany & CO. ❚ black onyx and diamond key chain, ring and earrings from the Masterpieces collection by tiffany & co.

109

b e au t y

uroda

czas i n dy w i d u a l i s t ó w time for individualists Medycyna estetyczna nowej generacji to medycyna dedykowana. Zabiegi są opracowywane dla każdego pacjenta, a do ich wykonywania często wykorzystuje się najbardziej „osobiste” z dostępnych preparatów – komórki macierzyste, własny tłuszcz i osocze krwi. ❚ New generation aesthetic medicine is targeted medicine. Treatment is tailored to the individual patient and often uses the most “personal” preparations available, e.g. stem cells, plasma, and the patient’s own fat. tekst | by joanna winiarska

Z

abiegi medycyny estetycznej coraz częściej są też elementem naszego pomysłu na siebie. Projektem przeprowadzanym na ciele, dzięki któremu czujemy się atrakcyjniejsi, zatem pewniejsi siebie. Zbyt wąskie usta? Przecież zmiana ich kształtu potrwa 20 minut. Nadmierna

Trend selfie the selfie trend Ma wyraźny wpływ na popularność medycyny estetycznej. Lekarze odnotowują aż o 50 proc. większe zainteresowanie zabiegami powiększania ust oraz mezoterapii poprawiającej kondycję skóry szyi. Kobiety (one częściej) pytają o zabiegi unoszenia owalu twarzy (drugi podbródek na zdjęciach nie wygląda sexy). Coraz więcej emocji budzą też zabiegi powiększania pośladków. Zasługa sióstr Kardashian? ❚ This has a significant impact on aesthetic medicine popularity. Doctors have recorded a 50 per cent increase in the interest of lip enhancement and mesotherapy to improve the condition of the skin of the neck. Women (most often it is women) are more bold in inquiring into oval enhancement treatments (a double chin never looks sexy). Buttocks enhancement procedures generate even more excitement. Do we owe all this to the Kardashians?

110

Aesthetic medicine is also personal in terms of emotional impact. These treatments are part of the idea we have about ourselves. They are a project undertaken on our bodies and can make us feel more attractive and more self-confident. Are our lips too narrow? It only takes 20 minutes to have them altered. Excessive perspiration? You can get rid of this problem with a single visit. “Patients who come to doctors often see the procedures as a part of therapy – looking more attractive can trigger changes in life”, claims Dr Robert Chmielewski of RClinic. Chmielewski believes that in the skilled hands of an expert, we not only age slower, but also more beautifully.

At the same time, he warns against thoughtless bodily improvements and procedures just because they are available and trendy. It is easy to fall into this trap when the selfie craze is so powerful and stressful.

Cult of the body First the good news. The procedures available today are what women have been dreaming of for

potliwość? Pozbędziesz się jej w trakcie jednej wizyty w gabinecie. – Często pacjenci zgłaszający się do lekarza traktują zabiegi jako część terapii, bo atrakcyjniejszy wygląd rozpoczyna zmianę w ich życiu – tłumaczy dr Robert Chmielewski z RClinic, który ponadto uważa, że w rękach fachowca starzejemy się nie tylko wolniej, ale i ładniej. Jednocześnie przestrzega przed pułapką bezrefleksyjnego poprawiania urody i korzystania z zabiegów tylko dlatego, że są łatwo dostępne i są trendy. Nietrudno w nią wpaść w czasach, gdy moda na selfie potęguje i tak mocno stresujący…

©credits

...Kult ciała Tu mamy dobrą wiadomość, więc zaczniemy od niej – dostępne dziś zabiegi są tym, o czym kobiety marzyły od dekad. Nowe typy laserów (jak chociażby Soprano Ice, czyli jedyny laser z końcówką in-motion dającą niesamowity komfort zabiegu) gwarantują prawie bezbolesną i trwałą depilację. Jeszcze bardziej ekscytująco brzmi hasło: autoprzeszczepy tłuszczu. Wreszcie usunięcie nadmiaru tkanki tłuszczowej z bioder czy brzucha i powiększenie nim piersi stało się możliwe. Co więcej, efekt jest w pewnym sensie dany… na zawsze! – Ok. 80 proc. tłuszczu doskonale adaptuje się do nowego obszaru i zachowuje jak otaczająca go tkanka tłuszczowa – tłumaczy dr Krzysztof Miracki z kliniki Miracki wykonujący te zabiegi. Jest też druga wiadomość, ta gorsza. Wydaje się, że nowoczesne systemy do lipolizy i maszyny wyszczuplające wykonają za nas całą pracę. No właśnie, wydaje się.

Nic nie zastąpi jednak codziennej pielęgnacji ciała – to jego regularne złuszczanie, nawilżanie i natłuszczanie (oraz poprawiający ukrwienie masaż) sprawiają, że ciało wygląda atrakcyjnie. Bez tego nawet najefektywniejsze zabieg to tylko część sukcesu.

Kondycja skóry Lekarz jest w stanie zaproponować nam korektę kształtów, wypełnienie zmarszczek, zagęszczenie skóry, czyli pakiet obejmujący wszystko, „co pod spodem”. O kolor, promienność i gładkość skóry warto dbać samemu. Można to porównać z reklamą banku – im więcej włożysz do tej skarbonki, tym więcej zaprocentuje po czasie.

Ponadto dobrze utrzymana skóra nie tylko młodziej wygląda, ale też sprawnie i skutecznie broni nas np. przed alergiami (szczelny płaszcz lipidowy utrudnia przenikanie alergenów). Tylko jak to zrobić? Aby ją zabezpieczać, warto wybierać kosmetyki, w których składzie jest niewiele składników, a te składniki, które są, powinny mieć jak najlepszą renomę (np. witaminę C, peptydy, retinol, hydroksykwasy, algi, nanometale). ■

„Zaufane” kosmetyki 5 sposobów jak je znaleźć decades. New laser types (such as the Soprano Ice, the only laser with the in-motion nib that ensures extraordinary comfort during the procedure) guarantee that hair is removed permanently and virtually painlessly. The term “fat autotransplantation” sounds even more exciting. It is finally possible to use fat tissue from the thighs or stomach to enlarge breasts. Moreover, the effect is, in a certain sense, permanent. “Approximately 80 per cent of the fat adapts to the new body area and behaves like the original tissue that surrounds it”, explains Dr Krzysztof Miracki from the Miracki Clinic, which performs these treatments.

Now for the bad news. It might look as if those modern lipolysis machines and slimming devices are going to do all the hard work for us. Sadly, that is not the case. There is no substitute for daily body care treatments – it is regular exfoliation, moisturising, and oiling (and massaging to improve circulation) that make the body look attractive. Without them, even the most effective procedures will only be partly successful.

“Trusted” cosmetics – How to find them in 5 steps

1. Jeśli ufasz swojemu lekarzowi, możesz ufać też markom, które znajdziesz w jego gabinecie. ❚ If you trust your doctor, you can trust the products you see in his/her office.

2. Jeśli nie wiesz, co kupić – idź do apteki. ❚ If you are lost at what to buy – visit a pharmacy.

3. Szukaj marek stworzonych przez dermatologów – często wykorzystują „ambitne” składniki, np. faktor wzoru, ciekawe kombinacje kwasów. ❚ Opt for brands created by dermatologists – they often use “ambitious” ingredients such as the growth factor interesting acid combinations.

4. Kosmetyki nie muszą być najdroższe – krem do twarzy i pod oczy warto mieć z górnej dermatologicznej półki, reszta – wystarczy z klasy ekonomicznej. ❚ The best cosmetics are not necessarily the most expensive – you should probably not economise on face and eye cream, but other cosmetics can be mid-range in terms of price 5. Kolagen, retinol, kwasy wprowadzaj ostrożnie – jeden składnik na jedną aplikację. ❚ Collagen, retinol and acids should be applied cautiously – do not use more then two of them at a time.

Skin condition A physician can offer us a procedure to contour our body, fill in the wrinkles, densify the skin, or a package that will take care of what “within”. However, you should personally take care of the colour, brightness and smoothness of your skin. It’s a bit like those bank commercials – the more you put in your piggy bank, the more you gain over time. Besides, a well-kept skin not only looks younger, but also provides effective protection from allergies (e.g. a tight hydrolipid film makes it harder for allergens to pass through the skin). It is best to choose cosmetics that have few, but highly reputable, ingredients (e.g. vitamin C, peptides, retinol, hydracids, algae, and nanometals) in order to protect your skin. ■

111

make a wish

pielęgnacja

Działa intensywniej niż krem, bo ma większe stężenie substancji aktywnych. Można je stosować na dzień, na noc, codziennie lub tylko jako czasową kurację. Jedno jest pewne – ten kosmetyk powinien na stałe zagościć w każdej łazience.

2

serum s t r e fa serum zone

1

It works more intesively than cream because it has a higher concentration of active substances.

Serums can be used during the day, at night, on a daily basis or as temporary treatments.

The facial and eye serums should earn a permanent spot on your vanity table.

7

3

4

5

1. Avene nawilżające serum Hydrance Optimale, 101 zł 2. Yonelle maska nanodyskowa, 13,90 zł 3. LPG regenerujące serum przeciwstarzeniowe, 350 zł 4. obagi Elastiderm Eye Serum – serum pod oczy, 272 zł 5. Clarena Beauty Drink z hydrolizowanym kolagenem morskim, 60 zł/8 szt.

6. sesderma Factor G Renew Serum – serum do twarzy, 199,55 zł 7. la prairie fluid Cellular Radiance Perfecting Fluide Pure Gold, 2064 zł ❚ 1. Avene Hydrance Optimale moisturising serum, PLN 101 2. Yonelle Nanodisk mask, PLN 13.90 3. LPG Anti-aging renewal serum, PLN 350 4. obagi Elastiderm Eye Serum, PLN 272 5. Clarena Beauty Drink with hydolyzed sea collagen, PLN 60/8 pcs. 6. sesderma Factor G Renew Serum for the face, PLN 199.55 7. la prairie Cellular Radiance Perfecting Fluide Pure Gold, PLN 2,064

112

© m . p.

6

m u s t h av e

wnętrza

3

The Perfect House interior cosmetics were created to make cleaning a more pleasant chore. Not only for the perfect housewives.

1

2

dom modny

10

a fashionable home 4

5 9

8

7 6

1. Bloomingville komplet drewnianych półek „Nature”, 788 zł 2. Moth Gradient XL lampa w stylu origami, 678 zł 3. Perfect House, Barwa perfumowane kosmetyki do wnętrz, od 6,45 zł 4. kartell półka na książki, 2737 zł/luisaviaroma.com 5. Marcus Vagnby Nuance obciążniki do obrusa, 122 zł 6. stadler form wentylator Otto w stylu retro, 699 zł 7. Farid Chenoune Dior: From Christian Dior To Raf Simons, wyd. Assouline, €225 8. Alexander’s Seven Stones ręcznie wykonane klocki, 80 zł 9. Hästens łóżko New Auroria, od 32 500 zł 10. Joseph Joseph zestaw misek i miarek kuchennych Nest 9 Plus, 252 zł ❚ 1. Bloomingville a set of wooden shelves called “Nature”, PLN 788 2. Moth Gradient XL origami-style lamp, PLN 678 3. Perfect House, Barwa scented home interior cosmetics, from PLN 6.45 4. kartell book shelf, PLN 2,737/luisaviaroma.com 5. Marcus Vagnby Nuance table cloth weights, PLN 122 6. stadler form Otto retro style ventillator, PLN 699 7. Farid Chenoune Dior: From Christian Dior To Raf Simons, ed. Assouline, €225 8. Alexander’s Seven Stones hand made building blocks, PLN 80 9. Hästens New Auroria bed, from PLN 32,500 10. Joseph Joseph a set of Nest 9 Plus bowls and measuring spoons, PLN 252

114

© m . p.

Dobry sen to ponoć recepta na zdrowie. A co sprawia, że śpimy dobrze?

Przede wszystkim wygodne łóżko, które dopasowuje się do kształtów ciała.

Takie znajdziemy w kontynentalnej linii Auroria marki Hästens.

promocja

Nasza Polska PiękNa! Hotel Manor House SPA to doskonały cel podróży, który kusi niewymuszonym luksusem i pięknem inspirowanym arystokratycznymi tradycjami.

Warto zatrzymać się tu chociaż na kilka dni, by odprężyć się w najlepszym holistycznym SPA w Polsce i naładować dobrą energią natury.

Mazowiecki Manor House SPA przenosi swoich gości w nowy wymiar relaksu, jest bowiem hotelem bez dzieci, przyjaznym weganom i alergikom. Dziś dawna szlachecka posiadłość z historią sięgającą XII wieku to klimatyczny 5* Pałac Odrowążów oraz 4* Stajnia Platera i Termy Zamkowe z holistycznym Studiem Odnowy. Urokliwy kompleks hotelowy położony jest w sercu zabytkowego parku, kryjącego niezwykłe pomniki przyrody, Witalną Wioskę® SPA ze słowiańskimi rytuałami zdrowia oraz Ogród Medytacji z miejscami mocy koncentrującymi dobą energię natury.

W Manor House SPA głębokie odprężenie przychodzi wraz z relaksującymi seansami w płótnach w Łaźniach Rzymskich, kąpielami w japońskim stylu w beczkach ofuro i w bezchlorowym basenie z ożywioną wodą Grandera. Można tu oddać się kojącej zmysły muzy-

koterapii podczas koncertów na gongi i misy tybetańskie, sprawdzić się podczas spaceru po rozżarzonych węglach, pograć w golfa wodnego czy skorzystać z bogatej oferty stadniny koni.

Pielęgnowanie holistycznego podejścia do człowieka zaowocowało powstaniem unikatowej Akademii Holistycznej „Alchemia Zdrowia” z innowacyjnym programem odmładzającym. Naturalne terapie przynoszą efekty porównywalne do inwazyjnych metod poprawiających wygląd i zdrowie, ale są całkowicie bezpieczne. Opierają się bowiem wyłącznie na naturalnych terapiach, które skutecznie oczyszczają i odblokowują przepływ energii w organizmie. Autorski program Akademii Manor House SPA skutecznie pobudza naturalne procesy samouzdrawiania z powodzeniem wykorzystując niezwykłą siłę regeneracji organizmu.

www.manorhouse.pl

W tej enklawie spokoju powstaje także prestiżowy Klub Biznesowy Manor House, którego członkowie cieszą się wyjątkowymi przywilejami. To dobre miejsce zarówno na spotkania biznesowe, jak i delektowanie się chwilami tylko dla siebie. Czas spędzony w tym nastrojowym Manor House SPA to prawdziwy wypoczynek na łonie natury, głęboki relaks i zmysłowe doznania, które potęgują serwowane w hotelowej restauracji wyśmienite dania kuchni polskiej i wegańskiej. Można zaznać tu błogiej uczty zarówno dla ciała, jak i umysłu.

Zapraszamy do odwiedzenia polskiej „Arkadii Prawdziwej”.

good address

nasze rekomendacje

prestige zone

1

2

W sopockiej Restauracji Morska nie tylko amatorzy ryb i owoców morza, ale też miłośnicy mięsnych dań znajdą bogatą i różnorodną ofertę.

3

2. zapach morza the scent of the sea

Kameralna, unikatowa, prestiżowa – taka jest inwestycja Potoki Residence w zielonej i zacisznej części parku Pod Skocznią na warszawskim Mokotowie. Wybudowana po to, by spełnić oczekiwania osób poszukujących luksusowej lokalizacji sprzyjającej kultywowaniu życia rodzinnego.

Dizajn willi nawiązuje do modernistycznej architektury Mokotowa. ❚ Cosy, unique and prestigious best describes the Potoki Residence development, which lies in a quiet and verdant part of Pod Skocznią Park in Warsaw’s Mokotów district. It’s been built to meet the expectations of clients looking for a high-end location conducive to family life. The design takes its cue from the modernist architecture of Mokotów.

Restauracja Morska to jedna z najpopularniejszych restauracji w Sopocie. Nic dziwnego, bo zarówno miłośnicy ryb i owoców morza, jak i amatorzy mięs znajdą tu różnorodne propozycje. Restauracja oferuje też bogatą kartę win. Wizytę przy Morskiej 9 koniecznie należy zwieńczyć deserem.

Nowoczesne wnętrze oraz przyjazna załoga sprawiają, że z przyjemnością tu wrócicie. ❚ The Morska Restaurant is one of the most popular hangouts in Sopot. This is not surprising, as the establishment serves a wide range of fish and seafood, as well as a variety of meat dishes.

The wine list is as extensive. And make sure you order dessert when you visit ul. Morska 9.

The modern interiors and friendly staff are sure to lure you back soon.

www.potokiresidence.pl

www.morska.com.pl

116

3. włoski smak przede wszystkim the flavour of Italy above all

4. naturalnie juice extravaganza

Chianti – włoska trattoria przy Foksal w Warszawie prowadzona przez restauratorów Agnieszkę i Marcina Kręglickich – została wyróżniona przez Accademia Italiana della Cucina za kuchnię wierną włoskiemu smakowi.

Chianti wyróżnił też przewodnik Gault&Millau 2016. Restauracja słynie m.in. ze świeżej pasty i ravioli z szałwią. ❚ Chianti, an Italian trattoria in Foksal St., Warsaw, and the brainchild of siblings Agnieszka and Marcin Kręglicki, has been distinguished

by Accademia Italiana della Cucina for remaining faithful to the flavours of Italy. Chianti has been also recognised and recommended by the prestigious guide Gault&Millau 2016. Chianti is famous for its fresh pasta and sage ravioli.

Dbasz o to, aby zdrowo się odżywiać i dbać o siebie?

Bistro Think Love Juices przy Francuskiej 14 w Warszawie jest dla Ciebie! Znajdziecie tu dania kuchni wegańskiej oraz świeżo wyciskane soki i przepyszne koktajle będące witaminowymi bombami. Wypijecie tu aromatyczną kawę z mlekiem roślinnym, zjecie i śniadanie, i lunch oraz kolację, a wszystko przygotowane z naturalnych produktów. ❚ Do you like to eat healthy and look after yourself?

Bistro Think Love Juices at ul.

Francuska 14 in Warsaw is the place to go. They serve vegan dishes, freshly squeezed juices and scrumptious cocktails for a mega-vitamin boost. You can also opt for aromatic coffee with plant milk or have breakfast, lunch and dinner – all made from all-natural products.

www.kregliccy.pl

www.thinklove.pl

© m . p.

1. strefa ciszy the quiet zone

4

good address

nasze rekomendacje

prestige zone

1

2

W Klinice Estetica Nova można poddać się zabiegowi liftingującemu skórę twarzy.

3 4

Górskie krajobrazy, a wśród nich ekskluzywny apartament spa i gabinet chirurgii plastycznej – sieć La Perla rozbudowała właśnie swoją Klinikę w Hotelu Nosalowy Dwór w Zakopanem. Spa Prestige Room i wzbogacenie oferty o zabiegi chirurgiczne to pomysł dopasowany do światowych trendów. ❚ A high-end spa and plastic surgery with mountain landscapes in the backdrop – La Perla has recently added this signature Clinic at the Hotel Nosalowy Dwór in Zakopane to its chain. The Spa Prestige Room and its extensive range of plastic surgical services is a concept that reflects world trends. www.klinikalaperla.pl

2. pod parasolkami under the umbrellas Jak na tort bezowy, to tylko do kawiarni F30 w sercu warszawskiej Saskiej Kępy.

Serwują tam też wyjątkową kawę. Drip, aeropress, chemex – to tylko niektóre sposoby, jakimi parzy się w F30 ten napój. A siedząc wieczorem pod parasolkami przy kieliszku wina, można tu posłuchać koncertu lub obejrzeć spektakl. ❚ The F30 cafe bar, in the heart of the Saska Kępa district in Warsaw, serves the best meringues in town.

And the coffee is of a quality to match. Drip, aeropress and chemex are just some of the methods used to prepare it. In the evening, you can listen to a concert, or watch a play, while sipping a glass of wine under an umbrella. www.facebook.com/francuska. trzydziesci

118

3. podnieś komfort życia make your life more comfortable

4. salon piękna

an eye for beauty

...dzięki skutecznym zabiegom medycyny estetycznej, które znajdziemy w ofercie warszawskiej Kliniki Estetica Nova. Wykonują je w niej doskonale wykształceni specjaliści. Szczególnie polecany jest zabieg Scarlet RF liftingujący skórę twarzy. A dzięki pierwszemu w Polsce laserowi Mediostar NeXT Pro bezboleśnie wydepilujemy wrażliwe miejsca i zamkniemy naczynka. ❚ ...with the efficient aesthetic medicine treatments performed by the highly skilled experts at the Estetica Nova Clinic in Warsaw. Scarlet RF face lift is the clinic’s most highly recommended treatment, while Poland’s first laser, Mediostar NeXT Pro, can be used for painless depilation of sensitive places and dilated vessel treatment.

Salon Optyczny Andrzeja Ciszaka w Poznaniu już od 1945 r. oferuje najwyższej jakości produkty służące ochronie wzroku i poprawie jakości widzenia. Wśród szerokiej gamy opraw korekcyjnych i słonecznych dostępne są te najbardziej luksusowe, m.in. Cartier, Golden Wood, Chanel, Bulgari, Fred.

Komfortowe widzenie i świetny wygląd – gwarantowane! ❚ Since 1945, Andrzej Ciszak’s Optician Salon in Poznań has been offering top quality products to protect your eyesight and improve its quality.

There is a wide selection of corrective lenses and sun glasses, including such luxury brands as Cartier, Golden Wood, Chanel, Bulgari, and Fred. You will see and look perfect – guaranteed.

www.esteticanova.com.pl

www.ciszak.com

© m . p.

1. w górskiej scenerii in mountain scenery

K04_ItakaPopr_7.04 REKLAMA

Już w sprzedaży wyjątkowe oferty wypoczynku na sezon LATO 2016. Luksusowe, starannie wyselekcjonowane hotele, miejsca, które pokochały gwiazdy.

Najlepsze oferty tylko z Itaka&Gala!

NOWOŚĆ!

LATO 2016

WEJDŹ

na www.itaka.gala.pl

I POBIERZ KATALOG Z NASZYMI OFERTAMI

ZADZWOŃ: NUMER INFOLINII 801 055 111

Ilość miejsc w ofercie ograniczona

good job

payu

Z a ku py ? j e d n o k l i k n i ę c i e shopping ? all it takes is a single click nasi klienci bardzo szybko przekonali się do nowoczesnych płatności elektronicznych, które zapewniają im i wygodę, i bezpieczeństwo – mówi Sylwia Bilska, członek zarządu, Commercial Director PayU na Polskę i Europę Środkową. ❚ “our clients have learned to appreciate modern electronic payments that are both secure and convenient very quickly”, says Sylwia Bilska, Management Board Member and Commercial Director, of PayU for Poland and Central Europe.

Kiedy ostatni raz płaciła pani gotówką?

Dawno tego nie robiłam. Jestem mamą pracującą w biznesie, dlatego staram się rozsądnie zarządzać czasem, a pomaga mi w tym internet. W ten sposób robię większość zakupów. A płatności przez PayU czy kartę kredytową są najbardziej bezpieczne. Jeśli ktoś ukradnie nam gotówkę, już jej nie odzyskamy, a transakcje elektroniczne są zabezpieczone dodat-

120

kowymi gwarancjami, np. certyfikatami bezpieczeństwa i protokołami szyfrującymi dane. Ponadto płacąc środkami z karty lub rachunku bankowego zapisanego w PayU, klienci są objęci naszym autorskim Programem Ochrony Kupujących.

A jednak wciąż nie wszyscy są przekonani do internetowych płatności.

To się zmieni. Nowe pokolenie nie jest już przywiązane do gotówki. Płatności non-

When did you last use cash?

I haven’t done that for quite a while.

I’m a businesswoman and a mother, so I try to manage my time and this is where the Internet comes in handy. I do most of my shopping online. Apart from that, PayU or credit card payments are the safest. If your cash gets stolen, you will never get the money back, whereas online transactions are secured with

© m . p.

rozmawia | interviewed by dorota bielskai

-cash stale powiększają udział w rynku, zwłaszcza w e-commerce. Na tle reszty świata Polska wypada pod tym kątem bardzo dobrze, handel internetowy rośnie u nas ok. 9–10 razy szybciej niż sprzedaż detaliczna. Udział e-commerce w PKB wynosi 6 proc., jest więc jeszcze ogromne pole do rozwoju. A płatności mobilne rosną trzy razy szybciej niż e-commerce.

I do zrobienia zakupów wystarczy smartfon? Wszystko załatwimy kliknięciem?

Im więcej kroków w procesie zakupowym, tym więcej osób czuje znużenie i rezygnuje z zakupów. Np. wpisywanie numerów kont trwa i może powodować błędy. Staramy się wspomagać biznes i szukamy rozwiązań najwygodniejszych dla konsumenta, a tym są płatności one click, jednym kliknięciem – w wersji mobilnej na smartfony one touch.

Po wprowadzeniu mobilnych rozwiązań u naszych klientów widzimy, że bardzo szybko staje się to preferowanym systemem płatności.

A jakie rozwiązania wybiera świat?

Non-cash i mobile. Dobrym przykładem jest dzień singla w Chinach, gdzie serwis Alibaba co roku bije rekordy wielkości obrotów – pomysł polega na tym, aby każdy mieszkaniec Chin, który nie jest w stałym związku, zrobił sobie samemu prezent. Ostatnio 70 proc. obrotów z tego dnia wykonano na urządzeniach mobilnych. W wielu krajach internet staje się napędem rozwoju m.in. nowych modeli biznesowych.

Podczas II PayU Lab Forum, które odbędzie się w tym miesiącu, keynote speakerem będzie Linnar Viik, pomysłodawca wizerunku „e-Estonii” – w pełni zinformatyzowanego kraju.

W Estonii dzięki digitalizacji nastąpił ogromny rozwój biznesu. Warto czerpać z ich doświadczeń. Otwartość na digitalizację i przeniesienie płatności w świat elektroniczny (e-payments) widzimy u polskich samorządów, administracji publicznej. Dowodem tego jest ogłoszony przez rząd program rozwoju dla Polski, w którym jednym z elementów jest budowa e-państwa – cyfrowej gospodarki – oraz digitalizacja sądownictwa, podatków i kontaktu z obywatelem. ■ Tekst powstał we współpracy z PayU.

PayU Lab Forum 2016 21 kwietnia 2016 r. w Warszawie odbędzie się debata na temat trendów i rozwiązań, które mają największy wpływ na rynek e-commerce w Polsce i na świecie – PayU Lab Forum 2016.

Podczas wydarzenia po raz pierwszy zostaną wręczone nagrody PayU Lab Awards. ❚ On 21 April 2016, Warsaw will host the PayU Lab Forum 2016, a debate on the trends and solutions that have the greatest impact on the e-commerce market in Poland and abroad. Special PayU Lab Awards will be handed out for the first time this year.

additional safety guarantees., e.g. security certificates and data coding protocols. Moreover, clients paying with credit cards or with funds deposited in a bank account registered in the PayU system are covered with our very own, dedicated Buyers Protection Programme.

red and discourages them from making a purchase. For example, it takes time to enter your bank account number, and you can easily make a typo. Our goal is to support businesses, and we are looking for solutions that maximise convenience to the consumer. That is precisely what one-click, or for smartphones, one-touch, payments are all about. Once we implement mobile solutions for our clients, we notice that this becomes their preferred method of payment method.

What are the international trends?

Definitely non-cash and mobile. Singles Day, which is celebrated in China, is a case in point. The Alibaba site sets new turnover records every year. The idea behind this is that every single Chinese resident gives him or herself a present.

Recently, 70 per cent of the turnover that day was generated via mobile devices.

In many countries, the Internet is becoming a trigger for the development of new business models.

Do zrobienia zakupów i przelewów wystarczy dziś smartfon. płatności gotówkowe na świecie to już przeszłość.

A smartphone is all you need to shop and transfer funds.

Cash payments have become largely obsolete abroad.

There are still many people who are not convinced about online payments.

This will change. The new generation is not attached to cash. Non-cash payments are continuing to expand their market share, especially in the e-commerce sector. As compared to the rest of Europe, and the rest of the world, Poland ranks quite high in this respect and e-commerce is growing 9-10 times as fast as retail sales. The share of e-commerce in GDP amounts to 6 per cent, so there is still room for growth. In addition, mobile payments are growing at double or triple the pace of e-commerce.

Is a smartphone all we need to do the shopping? Is is really just a single click?

The more steps you have to make in the purchasing process, the more obstacles there are. This makes some people bo-

Linnar Viik will be the keynote speaker at the 2nd PayU Lab Forum this month.

Viik is the person behind the idea of “e-Estonia” – a fully digital country.

Estonia has made tremendous business progress thanks to digitalisation.

It’s worth drawing on this experience.

We’ve observed a much more open approach to digitalisation and e-payments in Polish local government authorities and public administration bodies.

The recently announced governmental development program for Poland is a good example of this trend, one of its key planks is the creation of an e-state, i.e. a digital economy, and the digitalisation of contact between state and citizen and the judicial and taxation systems. ■ The article was written in cooperation with PayU.

121

good job

vienna house

n a j b a r dz i e j f i n e z y j n a j e s t p r o s t o ta there is nothing more refined than simplicity Przyjazna atmosfera to to, na czym nam najbardziej zależy. Goście mogą czuć się w naszych hotelach jak u siebie w domu – mówi Rupert Simoner, CEO Vienna House. ❚ ”The most important thing for us is that our hotels have a warm and friendly atmosphere.

Our guests should feel at home in our hotels”, says Rupert Simoner, CEO of Vienna House.

Założona w 1989 r. grupa hotelowa Vienna International Hotelmanagement AG zarządza ponad 30 hotelami i kurortami pierwszej klasy. I właśnie zmienia tożsamość na Vienna House.

Skąd decyzja o zredefiniowaniu marki na rynku?

Decyzja nie była łatwa, bo pracujemy na nasz sukces od ponad 26 lat. Jednak rynek hotelarski się zmienia. Dzisiejsi goście są bardziej globalni, lokalni i mobilni jednocześnie i mają znakomity dostęp do aktualnych informacji. Tradycyjne wartości, takie jak luksus, są stopniowo zamieniane na osobiste i wyjątkowe doświadczenia. To utwierdziło nas o słuszności naszego planu opracowania nowej tożsamości marki.

122

Jakie zmiany stoją za tą decyzją?

Nasze motto to: „Nie ma nic bardziej finezyjnego niż prostota”. Chcemy być prawdziwym gospodarzem. Co to znaczy dla gości? Mobilne zameldowanie i wymeldowanie, nowa koncepcja śniadań z wieloma regionalnymi i zdrowymi produktami, strefa relaksu i pracy w lobby, szybki darmowy internet – to tylko kilka przykładów. Przyjazna atmosfera w hotelach to to, na czym nam najbardziej zależy.

Goście mogą czuć się w naszych hotelach jak u siebie w domu.

Czy to właśnie dlatego zdecydował się Pan na nazwę „Vienna House”, chociaż nie macie hotelu w Wiedniu…

Wiedeń to miejsce pochodzenia naszej firmy, będące synonimem jakości życia

Vienna International Hotelmanagement AG was founded in 1989, and has managed over 30 hotels and first class resorts. The company has now changed its name to Vienna House.

What made you decide to redefine your brand?

It wasn’t an easy decision, as we’d been working on building a successful business for more than 26 years. But the hotel market is in a state of flux. Today’s guests are more global, local and mobile at the same time, and they have instant access to the latest information. Traditional values such as luxury are being replaced by personal and exceptional experiences. This convinced us that our plan to establish a new brand identity was the right move.

© m . p.

tekst | by marianna kucharska

i energii miasta. Słynna wiedeńska gościnność oraz europejskie korzenie tworzą wyrafinowany klimat naszych hoteli. Dlatego zdecydowałem się na pozostawienie „Vienna” w nazwie firmy. „House” (dom) to zaś miejsce, z którym jesteśmy mocno związani, w którym możemy być sobą, gdzie gościmy naszych przyjaciół i rodzinę. Nasze hotele też są takim miejscem.

Jakie cele sobie Pan stawia?

Nowa marka została wprowadzona, aby wzmocnić pozycję firmy i w konsekwencji przyczynić się do jej sukcesu na rynku. Do 2020 r. chcemy być siecią 50–55 hoteli i koncentrujemy działania na kluczowych rynkach, do których należy Polska.

Dziś jesteśmy w Krakowie (andel’s i Vienna House Easy Chopin), Łodzi (andel’s), Katowicach (angelo) oraz Międzyzdrojach (Vienna House Amber Baltic).

Wspominał Pan o wprowadzeniu nowych technologii. Co dokładnie miał Pan na myśli?

Nowoczesne technologie są wprowadzane tam, gdzie to ma sens z punktu widzenia gościa. Punkty ładowania na stolikach, porty USB w pokojach, usługi concierge w oparciu o sieć internetową, mobilne zameldowanie – to niektóre z wprowadzanych udogodnień. Z kolei wypożyczalnie rowerów, punkty ładowania samochodów elektrycznych i wypożyczalnie samochodów zapewnią gościom mobilność.

Marka andel’s to Wasza marka flagowa. Co ją wyróżnia? andel’s by Vienna House to dizajnerska linia – styl i nowoczesność zawsze będą miały tu główne znaczenie. W tym momencie zarządzamy czterema takimi obiektami – w Krakowie, Łodzi, Pradze i Berlinie. Wnętrza stworzone przez brytyjskich projektantów przyciągają uwagę miłośników wzornictwa oraz gości biznesowych. Poza marką andel’s, Vienna House to też trzy inne linie hoteli: Vienna House jest synonimem eleganckich hoteli miejskich i turystycznych, w których również można swobodnie wypocząć.

Vienna House Easy szczyci się lokalną gościnnością i nowoczesną prostotą. Z kolei angelo to kolorowa i żywa linia hoteli biznesowo-konferencyjnych. ■ Tekst powstał we współpracy z Vienna House.

What changes have led this decision?

Our motto is: “There is nothing more refined than simplicity.” We want to be a genuine host. What does that mean for our guests? Mobile check-in/check-out, a new breakfast concept with lots of regional and healthy products, a lounge and work area in the lobby, and free high-speed internet are just a few examples. The most important thing for us is that our hotels have a warm and friendly atmosphere. Our guests should feel at home in our hotels.

Is that why you decided to name the company “Vienna House”? Even though you don’t have a hotel in Vienna?

Vienna is the origin of the company, which is synonymous with the life and energy of the city. Vienna’s legendary hospitality, together with our European roots, create the refined atmosphere of all our hotels. That’s why I decided to leave “Vienna” in the company name. And “house” is a place that brings people together, where you can be „yourself”, where you host your friends. And every one of our hotels is this sort of place.

What are your goals for the future?

The new brand was implemented to consolidate the position of the company, and consequently contribute to its future growth and economic success. We want to focus on our key markets, including Poland, and want to have 50–55 hotels by 2020. We are currently present in 4 Polish cities: Kraków (andel’s and Vien-

Vienna House Największa grupa hotelowa zarządza hotelami miejskimi i resortami w kurortach. Aktualnie zatrudnia ponad 2200 pracowników w 9 krajach – od Francji po Rosję, od Polski po Austrię. Obecna jest w takich miastach jak Berlin, Bratysława, Bukareszt, Coburg, Carlsbad, Kraków, Katowice, Łódź, Monachium, Neckarsulm, Trier czy Praga. ❚ Austria’s largest hotel group owns and manages city and resort hotels.

The company currently employs 2,200 people in nine countries, from France to Russia, from Poland to Austria, and in cities like Berlin, Bratislava, Bucharest, Coburg, Carlsbad, Kraków, Katowice, Łódź, Munich, Neckarsulm, Trier and Prague. www.viennahouse.com

na House Easy Chopin), Łódź (andel’s), Katowice (angelo) and Międzyzdroje (Vienna House Amber Baltic).

You’re planning to introduce new technologies. What do you have in mind?

Digital technologies are implemented wherever it makes sense to do so from the guest’s perspective. This includes, for example, charging points on all tables, USB ports in all rooms, web-based concierge services, and mobile check-in/ check-out. Bike rental stations, e-vehicle stations and car sharing stations will let our guests commute easier.

Your flagship brand is andel’s. What makes andel’s different? andel’s by Vienna House is our designer brand – style and modernity will always be a priority. We manage four andel’s hotels at the moment – in Kraków, Łódź, Berlin and Prague. The interiors of andel’s hotels were designed by British architects and attract design lovers and business guests. The facilities are generous and the service is excellent. But we operate three other brands: Vienna House stands for chic but relaxed city and resort hotels. Vienna House Easy stands for local hospitality, simple but top-quality products, and cordial attention. angelo by Vienna House is the colourful and vibrant business concept brand. ■ The article was written in cooperation with Vienna House.

123

good job

cyfrowa firma

szanuj swój czas! respect your time Cyfryzacja biznesu i mobilna praca prowadzą do tego, że pracujemy mądrzej i wydajniej, a nie więcej – mówi Agnieszka Rynkowska, Dyrektor Działu Marketing & Operations w Microsoft. ❚ “Thanks to the digitalisation of business and mobility we work more wisely and more effectively, and not longer”, says Agnieszka Rynkowska, Marketing & Operations Department Director at Microsoft.

Kiedy była Pani ostatnio na spotkaniu biznesowym?

Przed chwilą. Nieprzerwanie jestem na spotkaniach.

Myślałam, że w dobie telekonferencji spotkania odchodzą do lamusa?

Jestem daleka od radykalnych rozwiązań. Między pełną cyfryzacją a światem bez technologii jest jeszcze cała gama możliwości. Bezpośredni kontakt będzie nadal ważnym elementem pracy każdego z nas, ale dzisiaj możemy odbyć spotkanie w formie telekonferencji albo wideo­ konferencji, z taką samą skutecznością.

Wraz z moim zespołem blisko współpracujemy z firmą, która ma siedzibę w Krakowie. Nie przeszkadza nam to w realizacji zadań na czas, wymianie spostrzeżeń oraz wzajemnej inspiracji, a także transferze wiedzy między nami. Podobnie jest z moim coachem, który mieszka w Stanach – dzielą nas tysiące kilometrów, ale w równym stopniu korzystam z jego doświadczeń podczas rozmów przez Skype’a oraz wizyty w USA. Niejednokrotnie także startupy tworzą ludzie, którzy twarzą w twarz widują się raz na kwartał albo rzadziej, a jednak dzięki wykorzystaniu technologii cyfrowych efektywnie współpracują ze sobą i tworzą coś wspólnie.

Wygląda na to, że sprawna praca zdalna jest już dziś możliwa, a co ze stereotypem pracy od przysłowiowej 9 do 17, jak technologie cyfrowe zmieniają tę rzeczywistość?

124

© m . p.

tekst | by agnieszka michalak

Przede wszystkim cyfryzacja biznesu i mobilna praca mają prowadzić do tego, żeby pracować mądrzej i wydajniej, a nie więcej. Nowe technologie pozwalają nam oszczędzać mnóstwo czasu.

Oczywiście należy pamiętać, że minęło tylko 27 lat od transformacji ustrojowej i technologicznej w Polsce. Większość ludzi w wieku produkcyjnym korzysta z nowoczesnych urządzeń i aplikacji, bo nauczyła się je sprawnie obsługiwać, ale jednocześnie trzeba nieustannie prezentować korzyści, jakie wynikają z cyfryzacji pracy. W ten sposób możemy kształtować nawyki i wyznaczać kierunki rozwoju firm w oparciu o ich cyfrową transformację.

Dzisiejsi 40-latkowie są ostatnim analogowym pokoleniem. Kolejna generacja, która dorastała w nowej cyfrowej erze intuicyjnych urządzeń, już bez kompleksów korzysta z wszelkich narzędzi mobilnych i usług dostępnych na rynku.

Nie jesteśmy zatem jako społeczeństwo jeszcze w pełni gotowi na możliwości, które oferuje cyfrowa rewolucja?

Polska ma wysoką dynamikę wzrostu cyfrowego, ale startujemy z niskiego poziomu. Owszem, dziś mamy już dostęp do infrastruktury i urządzeń. Powinniśmy jednak pracować nad kształtowaniem umiejętności cyfrowych. Dlatego tak ważna jest edukacja – nie bez przyczyny w ubiegłym roku zainwestowaliśmy równowartość blisko 300 mln zł w cyfryzację edukacji w Polsce. Spójrzmy na uczniów, którzy dziś bez problemów, podobnie jak ich koledzy ze Stanów czy Europy Zachodniej, potrafią przygotować własną prezentację multimedialną. O to chodzi – nie musimy uczyć ich odwagi w myśleniu i wykorzystania nowych technologii, bo to część ich stylu życia, ich kultury.

Ale co ze starszym pokoleniem? Od czego zacząć tę edukację, skoro często nasi szefowie mają obawy przed pracą zdalną czy chmurą obliczeniową?

Trzeba pokazywać, jak urządzenia mobilne i usługi chmurowe pomagają firmom działać sprawniej. Dobrym przykładem są historie transformacji mikro- i małych przedsiębiorstw, które zmieniły model swojego biznesu dzięki wykorzystaniu technologii cyfrowych. W oparciu

When was the last time you went to a business meeting?

I’ve just been to one. I am constantly attending meetings.

I thought that in the age of videoconferences meetings are obsolete?

I am not after radical solutions. I’m not one for completely overhauling anything. There’s a whole range of options between full digitalisation and a technology-free world.

One to one contacts will continue to be an important element of our work, but today we can take conference calls or arrange videoconferences and achieve the same results. My team and I work with a company based in Kraków. This does not prevent us from delivering our assignments on time, from inspiring ourselves and exchanging knowledge.

The same goes for my coach, who lives in the United States. Even though we live thousands of kilometres apart, I can take advantage of his experience, both via Skype and by visiting the USA. Start-ups are often set up by people who see each other once a quarter if that, but they still manage to work together efficiently by using digital technologies.

It seems that efficient telecommuting is possible today, but what about the

the same time we have to constantly present the benefits that the digitalisation of work can bring. That way, we can shape habits and set the development direction for companies based on their digital transformation. Today’s 40-year-olds are the last analogue generation. The next generation, who grew up in the new digital era of intuitive devices, uses mobile devices and services without any anxiety.

As a society, we’re not completely ready to embrace the opportunities that the digital revolution has to offer, are we?

Poland is experiencing rapid digital growth, but we are coming off a very low base. Obviously, we now have access to the infrastructure and the right equipment, but we need to work on our digital skills. That’s why education is so important. We didn’t spend nearly PLN 300 million on digitalising education in Poland without a reason. Let’s look at schoolchidren who, just like their peers from the United States or Western Europe, can make multimedia presentations on their own without any difficulty. That’s precisely what we’re after. We don’t have to convince them to use digital devices. This mindset has become an innate part of their lives and their culture.

technologie pomagają w zwiększeniu produktywności biznesu, poszukiwaniu zarówno nowych strumieni przychodów, jak i sposobów na zdobywanie nowych rynków.

TECHNOLOGIES HELP INCREASE THE PRODUCTIVITY OF THE BUSINESS, ACQUIRE NEW INCOME SOURCES AND FIND NEW WAYS TO PENETRATE NEW MARKETS.

stereotypical 9 to 5 job, how do digital technologies change this reality?

Above all, the digitalisation of business are meant to make us work more wisely and more effectively – not longer. New technologies let us save a lot of time. Bear in mind that only 26 years have passed since the regime transformation in Poland. Most working age people use modern devices, because they’ve learnt how to use them but at

What about the older generation?

Where can we begin this education?

Our bosses are often wary of telecommuting and cloud computing.

We must show them how mobile devices and cloud services can help companies operate more efficiently. This is best illustrated by those micro and small businesses that made their business models more digital thanks to the use of digital technologies. Mobile devices and cloud

125

o urządzenia mobilne, a także rozwiązania z chmury zaczęli odkrywać korzyści płynące z elastycznego podejścia do pracy, zwiększania produktywności swojego biznesu, poszukiwania nowych strumieni przychodów, sposobów na zdobywanie nowych rynków. Ponadto okazuje się, że małe przedsiębiorstwa, które korzystają z nowych technologii, mają długofalowe cele; są przede wszystkim nastawione na rozwój i konkurują jakością, podczas gdy firmy, które nie korzystają z cyfrowych technologii, konkurują głównie ceną, a ich celem jest przetrwanie na rynku.

To wyraźny sygnał, że cyfryzacja biznesu stymuluje jego konkurencyjność.

Kierunek wydaje się jasny, a jak wygląda bezpieczeństwo chmury, które jest fundamentem dla cyfryzacji?

Badania pokazały ciekawy paradoks związany z bezpieczeństwem. Firmy, które nie korzystały z rozwiązań w chmurze, miały obawy związane z bezpieczeństwem, a te, które działały w środowisku cloud, podkreślały, że to właśnie wysoki poziom bezpieczeństwa chmury był głównym argumentem dla takiej decyzji.

To wyraźnie pokazuje, że są to po prostu obawy przed czymś nowym, nieznanym, jak przed każdą zmianą. Obok certyfikatów potwierdzających zgodność z wymogami przepisów prawnych i regulacji to zaufanie, jakim darzą nas klienci, wybierając dla realizacji swoich celów biznesowych rozwiązania Microsoft w chmurze, jest najlepszym potwierdzeniem ich bezpieczeństwa.

Od kilku lat obserwuje Pani rezultaty cyfrowej ewolucji. Z czego jest Pani najbardziej dumna?

Jestem szczerze dumna z otwartości naszego społeczeństwa na nową cyfrową erę; z małych i średnich przedsiębiorstw, w tym również startupów, które doganiają, a czasem i prześcigają technologicznie firmy z innych krajów; z kreatywności polskich studentów, chociażby tych, którzy odnoszą sukcesy w konkursie Imagine Cup i udowadniają, jak technologie mogą stymulować rozwój telemedycyny, biotechnologii czy edukacji. Jestem też dumna z polskich miast, które coraz śmielej wykorzystują nowe technologie do tego, by ich mieszkańcom żyło się lepiej, na przykład by światło zapalało się wtedy,

126

cyfrowa firma

kiedy jest potrzebne. Dla mnie, nowoczesnego obywatela, to ważne, by czerpać z możliwości cyfrowych rozwiązań jak najwięcej. Tak widzę rolę nowych technologii i transformacji, jaka dzięki nim się dokonuje. ■ Tekst powstał we współpracy z d*fusion communication.

and the unknown. Apart from the certificates certifying compliance with legal provisions and regulations, the trust our clients have placed in us, by choosing Microsoft clous solutions in their business operations is the best evidence there is that these services are secure.

You have been observing the results

solutions let them discover the benefits of a flexible approach to work, of increasing productivity and their business and of looking for new income sources and finding new ways to penetrate new markets. Moreover, it turns out that small businesses using new technologies have long-term goals. They are focused on growth and they compete on quality, whereas companies that do not use digital technologies compete on price and their goal is mere survival. This means that digitalising a business boosts its competitiveness.

The direction seems clear, but what is the situation of security of cloud services that are of crucial importance to the digitilisation process?

An interesting paradox regarding the issue of safety was revealed in research.

Companies that did not use cloud services had reservations as to data security, while those that did use these services stressed that security was what convinced them to make this decision. This clearly shows that the fears regarding cloud security are really fears of the new

of the digital evolution for a few years now. What makes you most proud?

I am sincerely proud of the openness of our society to the new digital age; of small- and medium-sized businesses, including start-up companies, who have caught up, and sometimes even outdistanced technologically-wise companies from other countries; I am also proud of the creativity of Polish students, including those who are successful at winning the Imagine Cup competition and who prove that technologies can stimulate the development of telemedicine, biotechnology or education. I am also proud of Polish cities that are using new technologies more and more boldly to make their citizens’ lives easier, for instance, by having the lights turned on when necessary.

To me, a modern citizen, it is very important to take advantage of the opportunities offered by digital solutions as much as we can. This is the role of new technologies and the ensuing transformation as I see it. ■ The article was written in cooperation with d*fusion communication.

© m . p.

good job

34-331 Przyłęków k/Żywca ul. Kępka 3, 7km od Rynku Żywieckiego

www.hotel-zywiecki.pl

leczyMy: Zespoły bólowe oraz dysfunkcje kręgosłupa ● Przewlekłe stany bólowe mięśni, ścięgien, stawów i więzadeł ● Chorobę zwyrodnieniową stawów i kręgosłupa ● Reumatoidalne zapalenie stawów ● Osteoporozę ● Zaniki oraz osłabienie mięśni ● Stany po złamaniach, zwichnięciach, urazach sportowych ● Zespół bolesnego karku, łokieć tenisisty, ostrogi piętowe ● Stany po urazach oraz ich następstwa ● Stany po artroskopii oraz endoprotezoplastyce ● Wady postawy oraz wiele innych ●

HOTEL ŻYWIECKI MEDICAL SPA&SPORT**** to nowoczesny, czterogwiazdkowy obiekt położony w Beskidzie Żywieckim u stóp Góry Jastrzębicy w Przyłękowie w gminie Świnna, około 9 km od Żywca i 25 km od przejścia granicznego na Słowację.

Usytuowany u podnóża stoku narciarskiego, pośród zieleni lasów świerkowych, oferuje bezpretensjonalny luksus i możliwość wypoczynku z dala od wielkomiejskiego zgiełku.

Do Państwa dyspozycji oddajemy komfortowe wnętrza z wysokiej klasy wyposażeniem, utrzymane w ciepłej kolorystyce, zaprojektowane przez najlepszych fachowców.

Hotel Żywiecki**** to również wykwintna kuchnia, która zadowoli gusta najbardziej wymagających smakoszy.

Hotel posiada jedyny w Polsce basen wykorzystujący technologię bezchlorową, gdzie woda uzdatniana jest jonami srebra i miedzi.

Hotel Żywiecki Medical spa

posiadaMy: System Levitas ● Falę uderzeniową ● Elektrodiagnostykę i Fizykoterapię ● Hydroterapię i Balneoterapię ● Kinesiotaping ● Liporadiologie VINCI ● Krioterapię ● Basen ze źródlaną wodą i wydzieloną częścią masaży ● Zewnętrzne, całoroczne medyczne jacuzzi ● Aromatyczną saunę parową ● Panoramiczną saunę suchą ●

Hotel ŻYWIECKI MEDICAL SPA & SPORT****, ul. Kępka 3, 34-311 Świnna Przyłęków, Tel.: 33/506-50-80, +48 662 071 471, E-mail: recepcja@hotel-zywiecki.pl, www.hotel-zywiecki.pl

ChCemy być numerem jeden We Want to be number one Rozmowa z Konradem Kąkolewskim, Prezesem Zarządu GetBack S.A. A conversation with Konrad Kąkolewski CEO of GetBack S.A. GetBack na polskim rynku windykacyjnym istnieje zaledwie cztery lata, a już zdążył dać się we znaki konkurencji. Skąd bierze się wasza przewaga?

Przede wszystkim mamy innowacyjny proces obsługi wierzytelności. Polega on na szybkim pozywaniu wszystkich wierzytelności, które kupujemy.

U nas nie ma typowego podziału na działania polubowne i sądowe – robimy to jednocześnie, dzięki czemu mamy lepsze wyniki finansowe. Naszą przewagą jest zespół. Gdy przyglądamy się innym firmom windykacyjnym, a z wieloma współpracujemy, bo mamy wspólne fundusze w obsłudze, widać, że u nas tempo działania i szybkość podejmowania decyzji są większe. To się przekłada na znakomite wyniki finansowe. Opublikowane przez nas w marcu roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe pokazuje, że wypracowaliśmy w 2015 roku zysk netto w wysokości 120,3 mln złotych, co stanowi 272% wyniku z poprzedniego roku.

Wasz biznes opiera się na trzech filarach: windykowanie wierzytelności nabytych od podmiotów trzecich, windykacja portfeli wierzytelności w ramach umów zlecenia zarządzania portfelami funduszy sekurytyzacyjnych oraz pozyskiwanie inwestorów zainteresowanych inwestycją w sekurytyzowane wierzytelności zarządzane przez GetBack. Co w obrębie tych trzech obszarów planujecie na najbliższy rok?

Jeśli chodzi o serwisowanie, to nie jest core business, na tym się nie zarabia, ale planujemy w takie

działania wchodzić. Dzięki temu można zebrać wiedzę na temat portfeli, procedur bankowych.

Chcemy się skupić na zarządzaniu portfelami dla innych funduszy i własnymi funduszami. Będziemy także budować własne portfele w zależności od tego, jakie będziemy mieli limity zadłużenia.

Zarządzanie na rzecz podmiotów zewnętrznych będzie uzależnione od tego, z kim będziemy mogli współpracować.

Działacie nie tylko w Polsce, ale także na rynku rumuńskim.

Rumunia to drugi po Polsce rynek w centralnej Europie co do wielkości i potencjału. Polskę i Rumunię nazywa się w branży tygrysami regionu. Rynek rumuński jest o tyle atrakcyjny, że nie ma tam lokalnych graczy. Wynika to z faktu, że nie ma rynku obligacji korporacyjnych, więc firmy nie mają czym się finansować.

Jakie są prognozy odnośnie rynku windykacyjnego w Polsce i Rumunii?

Rynek będzie rósł za sprawą makroekonomii, sytuacji w sektorze bankowym i z powodu nowych rozwiązań, które będziemy proponować. Presja na banki będzie powodowała, że będą wystawiane coraz większe portfele. Banki będą musiały ciąć koszty, jakimi są działy windykacji. Dajemy im narzędzia, które pozwolą im sprzedawać świeższe wierzytelności. Chodzi na przykład o kwestię rezerw – GetBack wprowadził je jako pierwszy.

To wynika z faktu, że cały czas pracujemy nad nowymi rozwiązaniami.

Jakich inwestorów potrzebujecie do współpracy?

Jesteśmy zainteresowani współpracą z każdym, kto chce inwestować w portfele wierzytelności, zarówno niezabezpieczone, jak: pożyczki, kredyty niezabezpieczone, być może nawet samochodowe oraz zabezpieczone, jak: kredyty hipoteczne i korporacyjne. Mamy dobre relacje z bankami i jesteśmy w stanie zorganizować konkretny portfel wierzytelności, którym inwestor jest zainteresowany. Możemy także zaproponować dwóch serwiserów, którzy niezależnie wycenią portfel. To bardzo istotne dla zewnętrznych inwestorów. Największe ryzyko dla zagranicznego funduszu, który chce zarobić pieniądze, jest związane z realizacją wyceny rynkowej portfeli wierzytelności. Dlatego działamy dwutorowo wobec zagranicznych partnerów: po pierwsze koinwestycja jako uwiarygodnienie, a druga rzecz, która bardziej niż koinwestycja potrafi przekonać inwestora, to drugi niezależny serwiser. Wyceniamy portfel po połowie - cena jest tego wypadkową. Na tej podstawie inwestor zewnętrzny widzi, że jest konkurencja, jest porównywalność - ci są lepsi, ci są gorsi.

Jak przekonać potencjalnych inwestorów, że warto inwestować w Polsce i współpracować z GetBack?

Polska to cywilizowany rynek. GetBack może zaproponować partnerom dostęp do dwóch rynków o największym potencjale. Mowa o Polsce i Rumunii. Obecnie sektor bankowy jest pod presją, dlatego będzie można kupić bardzo atrakcyjne portfele.

PROMOCJA

w liczbach in figures

1,1 mln OVER 1,1 million PONAD

spraw w obsłudze cases handled

14 mld PLN

nominał obsługiwanych portfeli

14 billion PLN the value of the portfolios handled

1600

wycenionych portfeli the number of evaluated portfolios Budujemy też konsorcja serwisowe, także inwestor będzie miał dwóch, a nawet trzech serwiserów w przypadku dużego portfela. Zapewniamy inwestorom komfort, że pieniądze, które muszą wyłożyć są ceną rynkową, a nie przeszacowaną.

Jakie GetBack ma plany i ambicje na przyszłość?

Chcemy być numerem jeden w Polsce. Doceniając naszą konkurencję, będziemy dążyć do osiągniecia przewagi konkurencyjnej dzięki już wdrożonym i planowanym nowatorskim rozwiązaniom i jesteśmy przekonani, że nam to się uda.

GetBack has only been operating on the Polish debt collection market for four years, but is already giving the competition a headache.

What’s your competitive edge?

It’s mostly our innovative system of handling receivables. This depends on acting quickly on all the debts we purchase. We don’t have the usual categories of amicable settlements and litigated actions – we do everything at the same time. That way, we generate better financial results. Our team is our advantage. When we observe other debt collection companies – and we work with quite a few of them, as we service the same funds – we can see that, with us, the pace of operation and the speed at which decisions are made are faster. This translates into excellent financial results. Our annual consolidated financial statements published in

March demonstrate that in 2015 we marked a net profit of PLN 120.3 million, which constitutes 272 per cent of what we earned in the preceding year.

Your business is built on three pillars: collecting debts purchased from third parties; collecting debt portfolios under agreements to manage securitized portfolios; and canvassing investors interested in investing in securitized receivables managed by GetBack. What are you planning for these three business areas over the next twelve months?

Servicing is not our core business. This is not something we make money on, but we’re planning to get involved in these sorts of projects. This is a great opportunity to learn about portfolios and bank procedures. We want to focus on managing portfolios on behalf of other funds as well as our own. We will also be creating our own portfolios, depending on what our indebtedness limits are.

Management services in favour of other thirdparty entities will depend on who we work with.

GetBack operates in Romania, as well as Poland.

Romania is the second largest market in Central Europe after Poland. Poland and Romania are dubbed the tigers of the region. The Romanian market is also attractive in that there are no local market players. This stems from the fact that there is no corporate bonds market there, so companies have no sources of self-financing.

What are the forecasts with respect to debt collection in Poland and Romania?

The market will continue to grow, thanks to the macroeconomic conditions, the situation of the banking sector, and because of the new solutions we’ll be introducing. The pressure on the banks will result in the exposure of larger and larger portfolios. The banks will have to cut costs and outsource their debt collection. We have the tools that will allow them to sell newer receivables. This concerns reserves, for instance – GetBack was the first to offer them. This results from the fact that we are constantly working on developing new solutions.

What investors would you like to work with?

We’re interested in working with anyone who wants to invest in debt portfolios, both unsecured and secured. These include loans, unsecured credits, perhaps even car loans and secured debt such as mortgage loans and corporate loans. We’ve established good relations with the banks and are capable of organising a specific debt portfolio that an investor might be interested in. We can also offer two debt servicing companies that will valuate the portfolio independently. This is crucial for external investors. For a foreign fund that wants to make money, the greatest risks they face are those connected with the market valuations of debt portfolios. For that reason, we’ve adopted a two-way approach to foreign partners. First, we invest jointly, so as to establish our credibility. The second thing, which is even more convincing, is a second debt collection servicing company. We evaluate half the portfolio each, and the final price is the resultant of the two quotes. That way an external investor can see that there is competition, and that some are better than others.

How can you convince potential investors that it’s worth investing in Poland and working with GetBack?

Poland is an advanced market. GetBack can offer business partners access to two markets with the greatest potential. I’m referring to Poland and Romania. The banking sector is currently under pressure, and that is why very attractive portfolios will be available for purchase. We’re also establishing debt service consortia, so an investor will have not just one but two debt collection companies servicing a large portfolio. Thanks to us, investors have the comfort of knowing that the money they are required to pay out reflects the market price and not an inflated one.

What are your plans and ambitions for the immediate future?

We want to be number one in Poland. We hold the competition in high esteem, and we’ll be fighting hard to gain the competitive edge through innovative solutions – both those we’ve already implemented and those still in the pipeline – and we are certain that we will succeed.

behind the scenes

kontrola jakości

o c z y l o t- u the eyes of LOT Jakość to obok m.in. bezpieczeństwa jedno z elementarnych lotniczych pojęć. Za weryfikację spełnienia standardów jakości obsługi pasażerów odpowiada Mobilny Zespół Kontroli Jakości. ❚ Quality, like safety, is a basic concept in aviation.

LOT polish airlines ensures the comfort of its passengers as soon as they enter the airport.

The Mobile Quality Control Team is responsible for verifying whether these standards are met. tekst | by katarzyna szabłowska

Zadaniem zespołu jest weryfikacja standardów, które wpływają na komfort i jakość obsługi Pasażera. Począwszy od pracy agentów handlingowych przy stanowiskach odprawy biletowo-bagażowej (odprawa bagażu, czy poprawność przekazywanych informacji), przez czystość i weryfikację tzw. ruchomych elementów wyposażenia (np. zagłówki, prasa pokładowa), po odbiory samolotów po „deep cleaningu”, czyli kompleksowym czyszczeniu wnętrza samolotu. ❚ The main objective of the team is to verify “soft standards”. These affect comfort and the quality of passenger service and encompass everything from the handling agents at the ticket and baggage check-in counters (baggage check-in, accuracy of information provided) to cleanness and verification of the “movable” equipment components (e.g. head rests, and in-flight press) to “deep cleaning”, i.e. thorough cleaning of the aircraft interior.

ok. 850 godzin spędzonych na inspekcjach odprawy biletowo-bagażowej ❚ approx. 850 hours inspecting ticket and baggage check-in ok. 7500 skontrolowanych rejsów w gate’ach ❚ approx. 7,500 flights monitored at gates prawie 1000 skontrolowanych sprzątań w rotacji samolotu w WAW ❚ nearly 1,000 checked cleaning services for aircraft rotated at WAW

310 odebranych sprzątań „deep cleaning” ❚ 310 approved “deep cleaning” services

– Sprawdzamy, ale również szkolimy – mówi Monika Kozakowska, lider zespołu – prowadzimy wykłady oraz warsztaty na temat standardów obsługi pasażera.

Od października 2015 r. zespół przeprowadził blisko 80 sesji szkoleniowych dla agentów obsługi naziemnej, pracowników naszego Contact Centre oraz kasjerów i agentów sprzedających bilety na połączenia LOT-u. ❚ “We check and train”, says team leader Monika Kozakowska. “We give lectures and run workshops on passenger service standards.” The team has run nearly 80 training sessions for ground-handling agents, Contact Centre staff, and booking clerks and agents selling LOT tickets, since October 2015.

Więcej informacji zza kulis w nowym programie „Operacja LOT”. Premiera w każdy czwartek, od 7 kwietnia, o godz. 22.00 na Discovery Channel. ❚ For more behind the scenes information watch the new Operation: LOT television programme. Watch a new episode on the Discovery Channel every Thursday at 10 pm starting on 7 April.

130

LOT Warsaw Hub, czyli Okęcie, to nie jedyne miejsce, w którym pracuje zespół. Regularnie bierze udział w inspekcjach wyjazdowych, podczas których prowadzi kontrolę standardów obsługi pasażerów zarówno w trakcie lotu, jak i po jego zakończeniu. ❚ LOT Warsaw Hub, or Okęcie airport is not the only place where the team operates. It regularly works away from the hub to check the quality of passenger service standards during the flight and after its completion. © M o n i k a Koz a kows k a , A n n a Ra j s k a , To m a sz Koz a kows k i

Zespół powstał blisko 2 lata temu, a obecnie pracuje w nim siedem osób, które każdego dnia sprawdzają, jak podróżują pasażerowie LOT-u. Członków zespołu można spotkać głównie na warszawskim lotnisku im. Fryderyka Chopina, czyli hubie LOT-u. ❚ The team was set up nearly two years ago and currently has seven members.

Every single day, they check the standard of travel enjoyed by LOT passengers. They can most often be seen at Warsaw Chopin Airport (WAW), which is the LOT hub.

Zespół nie wyróżnia się, działając na zasadzie „tajemniczego klienta”. To „oczy LOT-u”, które trzymają rękę na pulsie. ❚ The team remains inconspicuous and acts as a “Mystery Shopper”. They are the “eyes and ears of LOT”.

content

SPIS TRE˝CI

132

Route map

134

Warsaw Chopin Airport

MILES & MORE

135

Miles & More

OPERACJA: LOT

136

Operation: Flight

ROZRYWKA POKŁADOWA

140

In-flight entertainment

LOT DLA FIRM

143

LOT dla firm

PRZYDATNE INFORMACJE

144

Useful information

FLOTA

148

Fleet

MENU LOT GOURMET

150

LOT gourmet menu

SIATKA POŁ°CZE˛ WARSZAWA LOTNISKO CHOPINA

131

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 131

10.03.2016 10:45

Fort McMurray Edmonton Saskatoon Vancouver

route map

Seattle

Ottawa

Las Vegas Dallas

Los Angeles

New York JFK

Pittsburgh Charlotte

Houston

San Diego

Detroit

Cleveland

Cincinnati

Halifax

Toronto

Chicago

Denver

San Francisco

Québec Montreal

Minneapolis

Portland

SIATKA POŁ°CZE ˛

Winnipeg

Calgary

Atlanta

Phoenix

Orlando

Tampa Santa Clara

Varadero Cancun

La Romana

Holguin

EUROPA ❚ EUROPE BLISKI WSCHÓD ❚ MIDDLE EAST

Helsinki

Oslo

St Petersburg Stockholm Edinburgh

Palanga

Copenhagen Amsterdam

Minsk

Hamburg

Warsaw

Birmingham London

Dusseldorf Frankfurt

Paris Luxembourg

Linz

Toulouse

Milan Nice

Marseille

Graz

Salzburg Klagenfurt

Venice Ljubljana

Kosice

Bologna

Cluj-Napoca

Split

Odessa

Bucharest

Belgrade

Zadar

Rome

Chisinau

Budapest Zagreb

Kharkiv

Lviv

Munich

Innsbruck

Turin

Bilbao

Vienna

Basel Zurich

Lyon

Kiev

Prague

Brussels

Geneva

Madrid

Riga Vilnius

Manchester Dublin

Moscow

Tallinn

Tbilisi

Sofia Istanbul

Barcelona

Yerevan Ankara

Lisbon

Ateny

lot.com

Malta

Larnaca Beirut Tel Aviv

132

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 132

Amman

Cairo

09.03.2016 16:14

Yekaterinburg

WARSAW

Kazan Samara

SIAT KA POŁ °CZE˛

Krasnodar

Beijing Seul

Tokyo

route map

Bangkok Ho Chi Minh Krabi

Colombo

Singapore

Zanzibar

POLSKA ❚ POLAND

Gdańsk

Szczecin Prague

erated by

s op LOT ❚ ˝ ight nia własne

LOT

Poł°cze

Bilbao Poł°czenia

code-share

Poznań

Warsaw

s -share ˝ ight

❚ code

Seul

a˛y go w sprzed sale 16 – niedłu LOT od 20 from 2016 – soon on a ni ze ł°c Po LOT erated by ❚ ˝ ights op eda˛y – ju˛ w sprz w on sale T od 2016 no LO – a 16 ni ze 20 Poł°c LOT from erated by ❚ ˝ ights op zpo˙rednie

be Poł°czenie

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 133

Rzeszów

Katowice Kraków

hts

❚ direct ˝ ig

133 133

lot.com

Split

Wrocław

09.03.2016 16:15

WARSZAWA LOTNISKO CHOPINA

Warsaw Chopin Airport WARSZAWA – LOTNISKO CHOPINA, POLSKA

Terminal A Gates 13-16

WARSAW CHOPIN AIRPORT, POLAND

Terminal A Gates 1-12

Terminal A Gates 17-26

Informacja lotniskowa ❚ Airport information +48 22 650 4220

3

Airport Maps

1 1

LOT Transfer Center

2

Check-in LOT

3

Kasy LOT ❚ LOT Ticket desk

2 3

MAPY LOTNISK

Terminal A Gates 27-37

1 3

LOT Business Lounge Pass control Security check

Terminal A Gates 38-45

Rail

To

th

it ec

yc

ent

re

Bus

BEZPIECZEŃSTWO

safety

BEZPIECZE˜STWO NA POKŁADZIE SAMOLOTÓW LOT ❚ SAFETY ON BOARD LOT AIRCRAFT

zakaz palenia (również papierosów elektronicznych) ❚ no smoking (including e-cigarettes)

nie pijemy alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w Duty Free ❚ do not drink alcohol brought on board or purchased in Duty Free

lot.com

DEKLARACJE CELNE ❚ CUSTOMS DECLARATIONS Wzór wypełnienia deklaracji celnych znajdą Państwo w systemie rozrywki pokładowej (w rejsach dalekodystansowych). ❚ Sample of custom declaration form can be found in the inflight entertainment system (on long-haul flights)

podczas lotu ❚ during the flight

podczas startu i lądowania ❚ during take-off and landing laptop musi być umieszczony w kieszeni fotela lub na półce ❚ laptop must be placed in seat pocket, or the locker above

bez możliwości połączeń, wysyłania SMS-ów czy używania bluetootha ❚ without the possibility of calls, send SMS or use the bluetooth

FILMOWANIE/FOTOGRAFOWANIE PERSONELU LOTNICZEGO I POKŁADOWEGO ❚ FILMING/PHOTOGRAPHING OUR FLIGHT AND CABIN CREW Uprzejmie prosimy o uszanowanie prywatności naszych pracowników podczas nagrywania filmów i robienia zdjęć na pokładach samolotów PLL LOT. ❚ Please respect personal privacy of our staff when filming and photographing on board PLL LOT aircraft.

134

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 134

09.03.2016 16:16

135

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 135

09.03.2016 17:07

OPERACJA: LOT Operation: flight

lot.com

OPERACJA: LOT

Operation: Flight

W JAKI SPOSÓB KIERUJE SI˜ RUCHEM LOTNICZYM? CO DZIEJE SI˜ Z BAGA°AMI PO ODPRAWIE? ❚ HOW IS AIR TRAFFIC CONTROLLED? WHAT HAPPENS TO YOUR LUGGAGE AFTER CHECK-IN?

J

˜°˛˝˜ | ˙ˆ

D˛˝˙ˆˇ˘.. N˘..ˆ..˝

ˇ˘.°... | ...˜.˝

ak wygl˜da naprawa najnowocze°niejszych samolotów pasa˛erskich °wiata? Discovery Channel przygotowało dla swoich widzów intryguj˜c˜, prawdziwie odlotow˜ niespodziank˙. Seria OPERACJA: LOT to pierwszy, zrealizowany w Polsce program, z bliska pokazuj˜cy kulisy funkcjonowania Polskich Linii Lotniczych LOT oraz Lotniska Chopina. To tak˛e przygotowana z najwi˙kszym rozmachem produkcja Discovery Channel w Polsce.

Wyj˜tkowa, sze°cioodcinkowa seria OPERACJA: LOT pozwoli przenie°ˆ si˙ widzom Discovery w miejsca, do których do tej pory dost˙p mieli jedynie nieliczni. Przekonaj˜ si˙ jak wygl˜da praca osób odpowiedzialnych za bezpieczeˇstwo i komfort latania. Obsługa techniczna Dreamlinera w kilka minut przed planowanym odlotem, nauka opanowania po˛aru podczas ˆwiczeˇ na pokładzie samolotu, wykrycie przemytników – to tylko niektóre ze stresuj˜cych sytuacji, na jakie bohaterowie tej produkcji musz˜ byˆ przygotowani ka˛dego dnia.

Ogl˜daj˜c program OPERACJA: LOT widzowie przekoDiscovery pokaże, jak kieruje się naj˜ si˙ tak˛e, jak wygl˜da praca kierownika zmiany ruchem lotniczym hubu, na jakie ryzyko nara˛aj˜ si˙ kontrolerzy ruchu na lotnisku lotniczego. B˙d˜ °wiadkami szkolenia stewardów i stew Warszawie. ❚ Discovery is going to wardes oraz dowiedz˜ si˙, jak˜ rol˙ pełni sokolnik na show how lotnisku. Poznaj˜ wiele ciekawostek dotycz˜cych funkto manage the air traffi c at Warsaw cjonowania linii lotniczej, lotniska oraz bran˛y lotniczej Chopin Airport w Polsce i na °wiecie.

D˛˝˙ˆˇ˘.. N˘..ˆ..˝

W pierwszym odcinku OPERACJI: LOT zobaczymy, jak załoga Dreamlinera przygotowuje si˙ do historycznego, pierwszego lotu z Warszawy do Tokio. W ostatniej chwili przed startem pojawiaj˜ si˙ komplikacje. Czy załoga PLL LOT wygra z uciekaj˜cym czasem?

To wszystko i wiele wi˙cej w serii OPERACJA: LOT. ❚ What do repairs of the world’s most advanced passenger jets look like? Discovery Channel will take its viewers to the skies with its new, intriguing show. The OPERATION: FLIGHT series is the ÿ rst programme produced in Poland to give a behind-the-scenes glimpse of LOT Polish Airlines and Warsaw Chopin Airport operations. This is also the most spectacular production by Discovery Channel in Poland.

The unique 6-episode series OPERATION: FLIGHT will take Discovery Channel viewers to places only few have had access to before, giving them an insight into the work of people responsible for . ight safety and comfort.

Dreamliner maintenance minutes before the scheduled departure, learning how to contain ÿ re in training on board an aircraft or detecting smugglers – these are just a few of stressful situations for which heroes of this series have to be prepared every day.

By watching OPERATION: FLIGHT, viewers will also see a hub shift manager in action and ÿ nd out what kind of risk air tra. c controllers are exposed to. They will witness cabin crew training and discover the role of a falconer at the airport. They will also learn a lot of fun facts about the airline, the airport and the aviation industry in Poland and across the world.

The ÿ rst episode of OPERATION: FLIGHT features the Boeing 787 Dreamliner crew preparing for the historic ÿ rst . ight from Warsaw to Tokyo. Just before the takeo. , some complications arise. Will the LOT crew make it in time? Watch all this and more on OPERATION: FLIGHT. ■

Premiera w każdy czwartek, od 7 kwietnia, o godz.

22.00 na Discovery Channel. ❚ New episodes coming every Thursday, starting April 7 at 10 pm on Discovery Channel.

136

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 136

10.03.2016 10:46

137

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 137

09.03.2016 17:07

LOT news WYDARZE NIA

LUBLANA I LUKSEMBURG NA WYCI˜GNI°CIE R°KI Ljubljana and Luxembourg at your fingertips OD 1 MARCA LOT WYKONUJE BEZPO˜REDNIE REJSY DO LUBLANY I LUKSEMBURGA. TO KOLEJNE MIASTA, KTÓRE POJAWIŁY SI˛ NA MAPIE POŁ˝CZE˙ LOT-U W TYM ROKU. ❚ AS OF 1 MARCH, LOT POLISH AIRLINES WILL BE OPERATING DIRECT FLIGHTS TOLJUBLJANA AND LUXEMBOURG. THESE ARE TWO MORE CITIES BEING ADDED TO LOT FLIGHT NETWORK THIS YEAR. ˜°˛˝˜ | ˙ˆ

Bˆˇ˘. P˘..... PLL LOT

ˇ˘.°... | ...˜.˝

lot.com

S

łowenia to kraj, którego gospodarka rozwija si° w du˛ym tempie, a przepi°kna architektura Lublany oraz malownicze poło˛enie u podnó˛a Alp czyni miasto wyj˝tkowym miejscem na wakacje czy krótki weekendowy wypoczynek. Z kolei Luksemburg jest jednym z najwa˛niejszych o˙rodków biznesowych w Europie.

Do tej pory ani Lublana, ani Luksemburg nie miały dobrego poł˝czenia z Polsk˝ i ˆrodkowo-Wschodni˝ cz°˙ci˝ Europy.

Teraz LOT oferuje najkrótsz˝ i najwygodniejsz˝ podró˛ do tych miejscowo˙ci dla tysi°cy pasa˛erów, którzy do tej pory musieli podró˛owaˇ przez wielkie i zatłoczone huby w Zachodniej Europie. ❚

.˘..ˆ.. .. A.˘..˘. L.ˇ. ....

WARSAW

Luxembourg

Lublana

Slovenia is a country with a rapidly developing economy, and the beautiful architecture of Ljubljana, picturesquely located at the foot of the Alps, makes it the perfect place for a weekend getaway or an extended vacation. For its part, Luxembourg is one of the most important business hubs in Europe.

Ljubljana and Luxembourg have never been well connected with Poland, nor Central and Eastern Europe. Now, LOT Polish Airlines o˘ ers a short and convenient way to get to these two cities for thousands of passengers who until now had to travel via large and overcrowded hubs in Western Europe. ■

Na górze: Lotnisko w Lublanie. ❚ At the top: Airport in Lublana.

138

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 138

09.03.2016 16:20

139

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 139

09.03.2016 16:21

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ in-flight entertainment system

FILMY ❚ MOVIES

GRY ❚ GAMES

TV ❚ TV

AUDIO ❚ AUDIO

DLA DZIECI ❚ KIDS

O NAS ❚ ABOUT US

E-READER

W kwietniu w ramach oferty PLL LOT proponujemy Pa˜stwu ponad 70 ÿ lmów (w tym ÿ lmy chi˜skie, rosyjskie i japo˜skie), box-sety seriali (w tym hity HBO), koncerty, wiele programów rozrywkowych, nowych gier i prasy elektronicznej. Zach˛camy do zapoznania si˛ ze szczegółami wewn˙trz systemu oraz z zakładkami „O nas” i kategori˙ „Zmieniamy si˛ dla Ciebie” w sekcji „TV”, aby mogli Pa˜stwo przekonaˆ si˛, co jeszcze postanowiliˇmy zrobiˆ, aby umiliˆ Pa˜stwu podró˘. ❚ In April we would like to o. er you over 70 movies (including Chinese, Russian and Japanese movies), TV series’ box-sets (including HBO blockbusters), concerts, a selection of entertaining shows and a collection of new games and e-magazines. We encourage you to check it out yourself. Please take a look at the “About us” section and the “We’re changing for You” category in the TV section to see what else we have decided to do to make your travel experience even better.

NOWOŚCI FILMOWE

JOY (2015)

lot.com

in-fl ight entertainment

ALWIN I WIEWIÓRKI: WIELKA WYPRAWA❚ ALVIN AND THE CHIPMUNKS: THE ROAD CHIP (2015)

New in April

ZJAWA ❚ THE REVENANT (2015)

W SAMYM SERCU MORZA ❚ IN THE HEART OF THE SEA (2015)

WSTRZ˜S ❚ CONCUSSION (2015)

INTERSTELLAR (2014)

© DISNEY ENTERPRISES, INC.; © 2015 TWENTIETH CENTURY FOX FILM CORPORATION. ALL RIGHTS RESERVED; © 2015 TWENTIETH CENTURY FOX FILM CORPORATION. ALL RIGHTS RESERVED; © 2016 COLUMBIA PICTURES INDUSTRIES, INC. ALL RIGHTS RESERVED. © 2015 TWENTIETH CENTURY FOX FILM CORPORATION. ALL RIGHTS RESERVED. ALVIN AND THE CHIPMUNKS, THE CHIPETTES AND CHARACTERS TM & © 2015 BAGDASARIAN PRODUCTIONS, LLC. ALL RIGHTS RESERVED.

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ

140

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 140

10.03.2016 10:46

pro Ductions, llc . a ll rights reserve D.

tm & © 2015 bag Dasarian

Podróże samolotem to Twoja codzienność? Na lotnisku bywasz tak często, że znasz je jak własne mieszkanie? Nic dziwnego, że chciałbyś również czuć się na nim jak w domu. Karta Diners Club LOT to prosty sposób by zapewnić najwyższy komfort podroży dla siebie i bliskich, a jednocześnie czerpać wymierne korzyści z każdej przebytej mili.

Karty Diners Club to coś więcej niż zwykłe narzędzie płatności.

Zostały zaprojektowane z myślą o komforcie, bezpieczeństwie i ekonomice Twojej podróży.

KARTA, KTÓRA WIE, ŻE CZAS TO PIENIĄDZ Z kartą Diners Club LOT drzwi VIP-owskich saloników lotniskowych staną przed Tobą otworem. Dzięki temu będziesz mógł odpocząć w trakcie podróży i poczekać na rejs w komfortowych warunkach.

W standardzie karty otrzymasz także odprawę business class, niezależnie od tego, którą klasą podróżujesz, dzięki czemu unikniesz czekania w długich kolejkach. Wyjątkowe oznaczenie bagażu zapewni natomiast elegancka, spersonalizowana zawieszka. Dzięki temu nie sposób będzie go pomylić.

BEZPIECZEŃSTWO W NAJDALSZYCH ZAKĄTKACH ŚWIATA

Polisa obejmuje ubezpieczenie OC do 1 mln zł., koszty leczenia, assistance, NNW, zakupu lekarstw i transportu do kraju, a nawet koszty związane z odwołaniem, przerwaniem lub opóźnieniem podróży już powyżej 4 godzin.

MILE ZAMIENIANE NA BILETY Karta Diners Club LOT to pierwsza niezależna od banku karta płatnicza (i jedna z dwóch kart na rynku w ogóle) dająca możliwość szybkiego zbierania mil Miles & More. Stan konta milowego powiększa każda transakcja dokonana kartą. Zebrane mile można zamienić na bilety lotnicze lub inne prezenty. Na dobry start pierwsze 2 tys. mil dostaniesz w prezencie.

Termin spłaty karty Diners Club jest odroczony aż do 59 dni. Do tego czasu możesz korzystać z przyznanego limitu bez żadnych odsetek. Umożliwia to poprawę płynności fi nansowej i np. opłacenie wszystkich wydatków związanych z podróżą nawet po powrocie bez dodatkowych kosztów.

Jeśli jeszcze nie korzystasz z karty Diners Club LOT – pora to zmienić. Potwierdzili to biznesmeni i czytelnicy polskiej edycji „Business Traveller”, przyznając karcie Diners Club LOT drugie miejsce w kategorii Najlepsza karta w podróży biznesowej w plebiscycie tego magazynu.

Bogaty pakiet ubezpieczeniowy zawarty w standardzie karty ochroni Cię przed niespodziewanymi kosztami podróży zagranicznej.

© 2015 t wentieth c entury Fox Film c orporation.

a ll rights reserve D. a lvin an D the c hipmunks, the c hipettes an D c haracters

KARTA, Z KTÓRĄ PODRÓŻ BĘDZIE WYJĄTKOWA

Sprawdź co zyskasz już dziś,

ZADZWOŃ DO NAS!

Więcej informacji na stronie: www.dinersclub.pl

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 141

09.03.2016 16:22

FILMY ZAGRANICZNE

DZIKIE MIASTO ❚ 迷城 ❚ WILD CITY (2015)

OJCZYZNA ❚ PO..ˇ˘

バクマン。❚ BAKUMAN (JAPANESE)

FILMY POLSKIE

BIEGN˙CY CZŁOWIEK ❚ 奔 吧！兄弟 ❚ RUNNING MAN (2015)

図書館戦争 ❚ LIBRARY WARS (2015)

Polish movies

OBYWATEL❚ THE CITIZEN (2014)

SŁU˝BY SPECJALNE ❚ SPECIAL FORCES (2014)

WSZYSTKO CO KOCHAM❚ ALL THAT I LOVE (2009)

BOGOWIE ❚ GODS (2014)

IMAGINE (2012)

CARTE BLANCHE (2015)

GRY

lot.com

❚ MOTHERLAND (2015)

Games

ASTEROIDS

BATTLESHIP

BEJEWELED

BUBBHA’S PEANUT FRENZY

DISNEY MICKEY MOUSE HOUSE PARTY

IN-FLIGHT PACMAN

IN-FLIGHT TETRIS

LEAF

PONG

SOLITAIRE

SONIC

VIRTUA FIGHTER 2

ZDJ.CIE KANAŁU CARTOON NETWORK

SYSTEM ROZRYWKI POKŁADOWEJ in-flight entertainment system

SZCZ°˛LIWY HOROSKOP ❚ ˜°˛°˝˙°ˆ ˇ˘ ..˘.. ❚ HOROSCOPE FOR GOOD LUCK (2015)

Foreign movies

142

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 142

09.03.2016 16:23

Każda podróż przyniesie korzyści Twojej firmie Every journey brings benefits to your company

LOT Dla Firm to program lojalno˙ciowy przeznaczony dla małych i ˙rednich przedsi˛biorstw. Za kaˆdym razem, gdy Ty lub Twój pracownik podróˆujecie słuˆbowo Polskimi Liniami Lotniczymi LOT, na koncie ÿ rmowym s. zbierane Punkty, które nast˛pnie moˆna wymieni˝ na bilety-nagrody oraz inne cenne beneÿ ty.

LOT Dla Firm is a loyalty programme designed for small and medium enterprises. Each time you or your employees travel on business with LOT Polish Airlines, Points will be added to your company’s account and can be later spend for . ights awards or other valued beneÿ ts.

Co zyskujesz?

What do you get?

- za kaˆdy lot Twoja ÿ rma gromadzi Punkty, które moˆna wymieni˝ na nagrody - oszcz˛dzasz dzi˛ki niˆszym wydatkom na podróˆe słuˆbowe - im wi˛cej latasz, tym wi˛cej masz przywilejów

- for each . ight, the company will earn Points that can be spend for awards - reduction in business trip costs - the more you . y, the more privileges you get

Na co mo˜esz wymieni° Punkty?

What can the Points be spend for?

- bilety-nagrody oraz podatki lotnicze - hotele i pakiety weekendowe - usługi podwyˆszaj.ce standard podróˆy, np. dodatkowy bagaˆ, upgrade czy meal upgrade

- . ights awards or used as payment for airline taxes - hotel stays and weekend packages - services that enhance your travel such as extra baggage, cabin upgrades or meal upgrades.

Co musisz wiedzie° o rejestracji?

How to register?

- do programu moˆna si˛ zapisa˝ na stronie www.lotdlafi rm.com - rejestracja jest bezpłatna - kaˆda nowo zarejestrowana ÿ rma otrzymuje 2000 powitalnych Punktów Premiowych

- sign up to the programme at www.lotdlafi rm.com - registration is free of charge - each newly registered company will receive 2 000 Welcome Premium

Centrum Obsługi Programu LOT Dla Firm:

LOT Dla Firm Customer Service:

e–mail: lotdlaÿ rm@lot.pl, tel. 22 577 77 33

e–mail: lotdlaÿ rm@lot.pl, ph.: 22 577 77 33

lotdlaÿ rm.com 131_KA_04_LOTINFO_01.indd 143

lot.com

We understand how challenging it is to organise business meetings with your clients wherever they want. With you in mind, we have developed the LOT Dla Firm programme to help you and your company optimize your business trip budget.

L OT DL A F IRM

Zdajemy sobie spraw˛, jak trudno zorganizowa˝ spotkania biznesowe. Dlatego stworzyli˙my program LOT Dla Firm, który pomoˆe Tobie oraz Twojej ÿ rmie w jak najlepszy sposób wykorzysta˝ budˆet na podróˆe słuˆbowe.

09.03.2016 16:23

BAGAŻ REJESTROWANY checked baggage BAGA˜ REJESTROWANY PRZEWO˜ONY W LUKU BAGA˜OWYM ❚ CHECKED LUGGAGE ALLOWANCES LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na długie dystanse ❚ on long haul flights

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

+

23 kg max

+

32 kg max

+

32 kg max

32 kg max

23 kg max

PRZYDATNE INFORMACJE useful information

LOT BUSINESS CLASS

+

+

23 kg max

23 kg max

fotelik samochodowy ❚ car seat

LUB OR

wózek składany ❚ folding buggy

+

23 kg max o maksymalnym wymiarze do 158 cm ❚ a maximum of up to 158 cm

BAGAŻ PODRĘCZNY carry-on baggage

9 kg max

+

9 kg

8 kg max

+

= 12 kg

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

8 kg max

Dodatkowo do kabiny można zabrać albo torbę z latopem, albo torebkę damską o maksymalnych wymiarach 40 x 30 x 8 cm oraz o maksymalnej wadze 2 kg. Ze względów bezpieczeństwa, cały bagaż kabinowy musi zmieścić się w szafkach nad głowami lub pod fotelem przed pasażerem.

Wszystkie bagaże przekraczające dozwolone wymiary, będą musiały być przepakowane lub zostaną nadane jako bagaż rejestrowany i będzie pobrana opłata według cennika. ❚

ZWIERZ°TA NA POKŁADZIE ❚ ANIMALS ON BOARD

144

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

(max waga jednej sztuki: 8kg ❚ max unit weight: 8kg)

= 18 kg

Suma trzech wymiarów bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm ❚ The sum of three dimensions ( length, width and height) should not exceed 118 cm

8 kg max 55

In addition one of the following items (max. 40 cm x 30 cm x 8 cm; 2 kg) may be taken into the cabin free of charge: a laptop case or a lady’s handbag, a lady’s purse or a gentlemen’s handbag.

Hand luggage must fit in the overhead shelf on board or under the preceding front passenger’s seat. All luggage exceeding the permitted size, will have to be packaged or to be given as checked baggage and will be charged according to the price list.

Ze względów bezpieczeństwa podróżujące na pokładzie samolotu zwierzęta muszą pozostać w trakcie całej podróży w przeznaczonej do tego celu torbie lub klatce. ❚ For safety reasons, animals travelling on board the aircraft must remain in a dedicated bag or cage during the entire trip.

>> 22

20

PŁYNY W BAGA˜U PODR°CZNYM ❚ LIQUIDS IN YOUR HAND LUGGAGE

LOT ECONOMY CLASS

23

LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

na długie dystanse ❚ on long haul flights

40

BAGA˜ PODR°CZNY PRZEWO˜ONY NA POKŁADZIE ❚ CARRY-ON LUGGAGE ALLOWANCES

na krótkie i długie dystanse ❚ on short and long haul flights

lot.com

Suma trzech wymiarów bagażu rejestrowanego nie powinna przekraczać 158 cm. ❚ The sum of three dimensions should not exceed 158 cm

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

BAGA˜ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH ❚ LUGGAGE ALLOWANCES FOR CHILDREN UP TO 2 YEARS OF AGE

23 kg max

LOT PREMIUM ECONOMY

na krótkie dystanse ❚ on short haul flights

32 kg max

LOT ECONOMY CLASS

100 ml MAX

Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com. ❚ Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

Informacje zamieszczone w magazynie s˜ aktualne na dzie° oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysoko˛˝ opłat za przewóz dodatkowego bagaˆu dostˇpne s˜ w biurach sprzedaˆy, Call Center b˜d˘ na stronie internetowej lot.com ❚ The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial o. er within the meaning of the Civil Code. In order to conÿ rm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales o. ces, contact the Call Centre or visit the website: lot.com.

Na niektórych poł˜czeniach obsługiwanych małymi samolotami mog˜ obowi˜zywa˝ dodatkowe restrykcje odno˛nie wielko˛ci bagaˆu podrˇcznego. ❚ Additional carry-on luggage restrictions may apply for certain . ights operated by small aircraft.

Torba-kosz do przewozu niemowl˜t lub fotelik samochodowy mog˜ by˝ zabierane na pokład w miarˇ wolnego miejsca. . A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available.

Z rynku polskiego obowi˜zuje dodatkowa opłata serwisowa. ❚ An extra charge applies to outbound . ights from Poland.

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 144

09.03.2016 16:23

1

2 3

a lot of … London

SEKRETY LONDYNU The secrets of London STOLICA ANGLII NIEZMIENNE GÓRUJE NA LIŚCIE NAJCHĘTNIEJ ODWIEDZANYCH MIAST ŚWIATA. TYLKO W ZESZŁYM ROKU LONDYN PRZYJĄŁ REKORDOWĄ LICZBĘ 19-STU MLN TURYSTÓW. ❚ LONDON CONTINUES TO BE ONE OF THE MOST OFTEN VISITED CITIES IN THE WORLD. THE UK CAPITAL WELCOMED A RECORD-BREAKING 19 MILLION TOURISTS LAST YEAR.

L

 |   –  |  ,   London offers a host of attractions, including such staples as the changing of the guard at Buckingham Palace, the city panorama as viewed from the London Eye, and the crown jewels in the Tower of London. The city might seem familiar territory to all and sundry, but London still has quite a few secrets up its sleeve. I asked the Polish artist, Piotr Krzymowski, who has been living and working in London for seven years, about the best ways to rediscover the city.

“I love the streets of East London, where I live. Every Saturday, Broadway Market is transformed into a colourful market offering food from all over the world. On Sundays, I pay a visit to the nearby flower fair, where legendary merchants sell the most peculiar plant species. When I want some peace and quiet, I go to the Serpentine Gallery in the heart of Hyde Park. When the pubs close and the last call is announced, I go to Trisha’s bar in Soho. This must be the most secret bar anywhere. Its inconspicuous blue door has been guarding the entrance to a place that has been hiding a host of secrets from outsiders for 40 years now.”

– recommends Piotr.

Do Londynu z LOT-em polecieć można codziennie, aż w trzech dogodnych porach. ❚

LOT operates daily flights to London. These are scheduled at three convenient times of the day. ■

1. Polski artysta, Piotr Krzymowski 2. Most Westminsterski.

3. Straż królowska maszerująca w szyku . ❚ 1. Polish artist, Piotr Krzymowski 2. Westminster Bridge.

3. Queen’s foot guards marching in formation.

Piotr Krzymowski, absolwent prestiżowej Central Saint Martins.

Na co dzień współpracuje z magazynami światowej sławy Vogue, Elle czy Narcisse. ❚ Piotr Krzymowski, a graduate of the prestigious Central Saint Martins.

The artist collaborates with Vogue, Elle and Narcisse.

145

145_KA_04_LOTINFO_01.indd 145 1 131_KA_04_LOTINFO_01.indd

lot.com

ondyn oferuje wiele atrakcji, w tym gwoździe programu takie jak zmiana warty w Pałacu Buckingham, panorama widziana z London Eye, czy kosztowności królowej w Tower of London.

Chociaż wydawać się może wszystkim dobrze znany, Londyn ma w sobie wiele tajemnic. O to, jak najlepiej na nowo odkryć to niezwykłe miasto zapytałam tworzącego od 7 lat w Londynie, polskiego artystę, Piotra Krzymowskiego. „Uwielbiam ulice wschodniego Londynu, gdzie mieszkam.

Broadway Market w każdą sobotę zamienia się w kolorowy jarmark z żywnością z całego świata. Z kolei co niedzielę wybieram się na sąsiadujący z nim targ kwiatowy, gdzie legendarni handlarze sprzedają najróżniejsze gatunki roślin.

Natomiast po chwilę wytchnienia udaję się do Serpentine Gallery w samym sercu Hyde Parku. A kiedy zamykane są puby i czas wypić ostatniego drinka, wybieram się do baru Trisha’s w Soho. To chyba najbardziej sekretna knajpa, która nieprzerwanie od 1940 roku za niebieskimi, zupełnie niepozornymi drzwiami skrywa przed nieznajomymi mnóstwo tajemnic” – rekomenduje Piotr.

10.03.2016 10:47 14:41 10.03.2016

LOT WYGRYWA PO RAZ KOLEJNY LOT wins again

lot.com

WYDARZE NIA

LOT news

CZYTELNICY POLSKIEJ EDYCJI MIESI˜CZNIKA BUSINESS TRAVELLER ZDECYDOWALI: LOT NAJLEPSZ° LINI° LOTNICZ° W REJSACH KRÓTKIEGO ZASI˜GU, A LOT BUSINESS LOUNGE POLONEZ NAJLEPSZYM SALONIKIEM BIZNESOWYM W POLSCE. ❚ READERS OF THE POLISH EDITION OF BUSINESS TRAVELLER MAGAZINE VOTED LOT POLISH AIRLINES THE BEST AIRLINE IN THE SHORT-HAUL FLIGHT CATEGORY. THE LOT BUSINESS LOUNGE POLONEZ WAS VOTED THE BEST BUSINESS LOUNGE IN POLAND. ˜°˛˝˜ | ˙ˆ

LOT przej˜ł zarz˜dzanie salonikiem w połowie minionego roku. Od tej pory pomieszczenia przeszły modernizacj˛, wzbogacona została oferta rozrywki m.in. o konsole do gier i ekran prezentuj˜cy geograficzne poło˝enie samolotów przewo˙nika, zmienione zostało menu i oferta napojów, a posiłki na miejscu przygotowuj˜ i serwuj˜ prawdziwi kucharze. Tylko w styczniu 2016 roku liczba pasa˝erów korzystaj˜ca z saloniku wzrosła o 30% w porównaniu do analogicznego okresu w roku ubiegłym.

Nagrodzone poł˜czenia krótkiego dystansu LOT-u to podró˝e szyte na miar˛.

Podró˝ w klasie LOT Economy Premium daje wiele przywilejów do tej pory przysługuj˜cych klasie biznes, m.in.: dedykowane stanowiska check-in, priorytet wejˆcia na pokład, czy posiłek z dedykowanego menu. LOT Economy Class, poza podró˝ami w komfortowych kabinach samolotów typu Embraer i Bombardier, daje równie˝ mo˝liwoˆˇ skorzystania z taryfy Economy Simple (podró˝ tylko z baga˝em podr˛cznym – taniej nawet o 30%), jak równie˝ z jednej ze standardowych taryf ekonomicznych, w których główny baga˝ jest wliczony w cen˛ biletu. Najbardziej wymagaj˜cym pasa˝erom LOT oferuje klas˛ LOT Business, która zapewnia wysoki komfort podró˝owania na długo przed startem, dzi˛ki specjalnym rozwi˜zaniom w warszawskim hubie LOT – ponad dwa razy wi˛cej

B˛˝˙ˆ P˙ˇ˘ˆ.. PLL LOT

stanowisk odprawy biletowo-baga˝owej, nowe stanowiska bag drop, rozbudowana strefa dla pasa˝erów LOT Business i Premium Economy Class, jeden z najszybszych w Europie fast tracków czy rozwi˜zania dedykowane rodzinom z dzieˇmi.

LOT ka˝dego roku otrzymuje wiele presti˝owych, polskich i mi˛dzynarodowych nagród. W poprzednich latach linia została wybrana Najlepsz˜ Lini˜ Lotnicz˜ w rejonie Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki przez magazyn Frequent Business Traveller. LOT otrzymał tak˝e nagrod˛ brytyjskiej edycji magazynu Business Traveller dla Najlepszej Linii w Europie ˘rodkowo-Wschodniej oraz w samej kategorii nagrod˛ GT Tested Award. ❚ LOT Polish Airlines took over the management of the lounge in mid 2015.

Since then, the premises have been upgraded, the range of entertainment has been expanded to include game consoles and a screen displaying the geographical location of the carrier’s aircraft, the menu and the drinks list have been changed, and the meals are now cooked by professional chefs. The number of passengers who visited the lounge in January was 30 per cent higher than the same period last year.

The short-haul . ights for which LOT won the award are tailor-made journeys. A LOT Economy Premium ticket

gives you access to a number of privileges that have so far been restricted to business class. These include dedicated check-in counters, boarding priority, or a meal from a dedicated menu. Apart from travelling in comfortable cabins on Embraer and Bombardier aircraft, LOT Economy Class also lets you take advantage of our Economy Simple tari. (a 30% discount for travelling with carry-on luggage only), as well as one of our standard economy tari. s, where checked luggage is included in the ticket price. For our most discerning passengers, we have LOT Business Class . ights. Here your travelling comfort begins long before you board the aircraft, thanks to special amenities available at the Warsaw Chopin Airport – over twice as many ticket and luggage check-in counters, new bag drop stations, an expanded zone for LOT Business and Premium Economy Class passengers, one of the fastest fast tracks in Europe, and special services and amenities for families with children.

LOT Polish Airlines receives many prestigious awards in Poland and abroad every ear. Last year, LOT was voted the Best Airline in Europe, the Middle East and Africa by Frequent Business Traveller magazine. LOT also received an award from the British edition of Business Traveller for the Best Central and Eastern European Airline and the GT Tested Award in the same category. ■

146

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 146

10.03.2016 10:48

147

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 147

09.03.2016 16:26

SAMOLOTY DALEKODYSTANSOWE

Long-haul aircraft

FLOTA

fleet

Boeing 787 Dreamliner

LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

LOT ECONOMY CLASS

Dla Twojego komfortu fotele rozkładają się do pełnej pozycji leżącej.

Specjalnie dla Ciebie klasa ekonomiczna o podwyższonym standardzie. ❚ A premium economy class designed especially with you in mind.

System rozrywki pokładowej z indywidualnymi monitorami

❚ The seats fully recline to a flat position for ultimate comfort.

lot.com

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

148

6 56,72 m 60,13 m 875 km/h 14 700 km* 18/21/213

liczba ❚ number in fleet długość ❚ length rozpiętość ❚ wing span pr. przelotowa ❚ cruising speed zasięg ❚ range liczba miejsc BC/PEC/EC ❚ capacity

❚ An in-flight entertainment system with individual screens

Medium- and short-haul aircraft

LOT BUSINESS CLASS

LOT PREMIUM ECONOMY

Na krótkich i średnich dystansach miejsce obok Ciebie jest zarezerwowane specjalnie dla Twojego komfortu. ❚ On short- and medium-haul flights the seat next to you is reserved with your comfort in mind.

Korzystaj z podwyższonego komfortu podróży w przystępnej cenie. ❚ Enjoy higher travel comfort at an affordable price.

LOT ECONOMY CLASS DOMESTIC LOT ECONOMY CLASS Wysoki standard podróży w najatrakcyjniejszej cenie. ❚ The high standard of travel in the most attractive price.

Boeing 737-400

liczba ❚ number in fleet długość ❚ length rozpiętość ❚ wing span pr. przelotowa ❚ cruising speed zasięg ❚ range liczba miejsc ❚ capacity

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3 500 km* 162

Embraer 195

liczba ❚ number in fleet długość ❚ length rozpiętość ❚ wing span pr. przelotowa ❚ cruising speed zasięg ❚ range liczba miejsc ❚ capacity

6 38,65 m 28,72 m 870 km/h 3990 km* 112

Embraer 175**

liczba ❚ number in fleet długość ❚ length rozpiętość ❚ wing span pr. przelotowa ❚ cruising speed zasięg ❚ range liczba miejsc ❚ capacity

14 31,68 m 26,00 m 870 km/h 3300 km* 82

Embraer 170

liczba ❚ number in fleet długość ❚ length rozpiętość ❚ wing span pr. przelotowa ❚ cruising speed zasięg ❚ range liczba miejsc ❚ capacity

6 29,90 m 26,00 m 870 km/h 3700 km* 70

Bombardier DHC-8Q400

liczba ❚ number in fleet długość ❚ length rozpiętość ❚ wing span pr. przelotowa ❚ cruising speed zasięg ❚ range liczba miejsc ❚ capacity

10 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km* 78

* dla kompletu pasażerów ❚ * with a full passenger load ** w tym dwa egzemplarze samolotów do dyspozycji rządu ❚ ** including two aricraft at the disposal of the Polish government

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 148

09.03.2016 16:27

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 149

09.03.2016 16:28

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 150

09.03.2016 16:29

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 151

09.03.2016 16:29

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 152

09.03.2016 16:32

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 153

09.03.2016 16:33

Zapraszamy do udziału w projekcie edukacyjnym PLL LOT, skierowanym do dzieci i młodzieży.

To doskonała okazja, by dowiedzieć się jak przygotować się do podróży lotniczej.

Program obejmuje także m.in. zwiedzanie hangaru lotniczego oraz Lotniska Chopina.

Zapisy: lotkids@lot.pl

131_KA_04_LOTINFO_01.indd 154

10.03.2016 10:57

Nowy rozdział w historii Baltony ZAPRASZAMY DO NASZYCH SKLEPÓW NA LOTNISKACH.

Już w maju pokażemy kolekcję limitowanych produktów z kultowym znakiem Baltony www.baltona.pl

• GDAŃSK • POZNAŃ • KATOWICE • BYDGOSZCZ • KRAKÓW • RZESZÓW • MODLIN • WŁOCHY (ALGHERO) • FRANCJA (MONTPELLIER) • UKRAINA (LVIV)