Kaleidoscope

ZABIERZ MNIE / TAKE ME HOME

05/2013 KIERUNEK PETERSBURG | ZAKOCHAĆ SIĘ W TAJLANDII | USA – RENESANS GOSPODARKI | SZLACHETNE SMARDZE | WŁOSKA POLKA | KOSMOS W DOMU | CZARNE PERŁY

05/2013

egzemplarz bezpłatny / free copy magazyn pokładowy Polskich Linii Lotniczych LOT ISSN 0239-9032

001_KA_05_Okladka1234.indd 1

Saint

Petersburg

13-04-17 13:29

ul. Chocimska 7, Warsaw, tel. 22 848 12 25, tel./fax 22 848 15 90 www.restauracjarozana.com.pl

is an elegant, cosy and unpretentious restaurant whose delicate and light Polish cuisine will surprise you with new flavours and specialties every day.

There is nothing else like it in Warsaw‌

XXX_KA_1206_Rozana.indd 1

5/9/12 10:54 AM

© TOMASZ ZAWADZKI, OKŁADKA/COVER: GET TY IMAGES/FPM

S

zanowni Państwo, w ostatnim czasie udało się dokonać ważnych przemian dotyczących LOT-u, które otwierają nam drogę do prywatyzacji. Na początku kwietnia rząd polski przyjął projekt ustawy umożliwiającej sprzedaż większościowego pakietu akcji naszej spółki (ponad 51 proc.), co do tej pory nie było prawnie możliwe.

Zmiana ustawy umożliwia nam zainteresowanie prywatyzacją LOT-u stabilnego i silnego inwestora, a jest to jednym z elementów przebudowy naszej spółki.

Na tym oczywiście nie poprzestajemy. Dla tych z Państwa, którzy chcą przeżyć rzymskie wakacje z LOT-em albo zakochać się, nie tylko w Rzymie, mam dobrą wiadomość. Kto nie wchodził jeszcze po Schodach Hiszpańskich albo nie wspinał się na Akropol, będzie miał ku temu okazję. I my Wam w tym pomożemy. Wraz ze zbliżającym się sezonem wakacyjnym do naszego rozkładu lotów zawitały po zimowej przerwie połączenia z Warszawy do Rzymu i Aten. Częściej polecicie też Państwo do Chicago i Nowego Jorku. Liczbę połączeń do tych miast w okresie wakacyjnym zwiększyliśmy do 11 tygodniowo. Wierzę, że z każdą zmianą jesteśmy bliżej Państwa potrzeb. Śmiało też podejmujemy i odpowiadamy na wszystkie wyzwania, które stawia przed nami konkurencja. Oprócz cieszącej się Państwa uznaniem Szalonej Środy i New First Minute nasz zespół stale przygotowuje dla Państwa nowe ciekawe oferty. Po promocji wiosennej i specjalnej ofercie dla pasażerów klasy biznes umożliwiającej kupno biletu dla współpasażera za pół ceny przyszedł czas na stałą, atrakcyjną taryfę dla osób, które swoje podróże planują z wyprzedzeniem. Od maja będą Państwo mogli skorzystać ze stałych niskich cen, które oferujemy na wszystkich naszych połączeniach. Zależy nam, aby żaden pasażer nie był pominięty i każdy z podróżujących znalazł odpowiednią dla siebie ofertę.

Dlatego serdecznie zapraszam na stronę lot.com, gdzie nie tylko kupią Państwo bilet w wymarzoną podróż, ale znajdą też wszystkie informacje na temat aktualnych promocji. ☐

Od maja mogą Państwo korzystać ze stałych niskich cen na wszystkich naszych połączeniach.

As of May, you will be able to purchase low-priced tickets on all LOT connections.

EDYTORIAL

Editorial

Ladies and Gentlemen, over the past few months we have managed to achieve a number of significant transformations at LOT Polish Airlines, which will pave the way for privatizing the company. In early April, the Polish government approved draft legislation permitting the sale of its majority stake in the company (over 51%).

This had not previously been possible. This amendment to the law will allow us to seek a stable and strong investor willing to privatize LOT, which is one of the elements of its restructuring plan.

We do not intend to stop there, though. I have some good news for those of you who would like to go on a Roman vacation.

If you have never walked down the famous Spanish Steps or visited the Acropolis, you will soon have an opportunity to do so.

In anticipation of the upcoming summer season, we are resuming flights to Rome and Athens from Warsaw after winter. There will also be more flights to Chicago and New York. We have increased the number of summer connections to 11 per week. We trust that every change we introduce brings us closer to meeting your expectations. We boldly take up and respond to all the challenges the competition throws down. Apart from the Crazy Wednesday promotion, which has already won your appreciation, and the First Minute Rate, our team is constantly coming up with something new and interesting to offer. After our spring promotion and a special offer for business class passengers that lets them purchase a half-price ticket for an accompanying passenger, the time has come for a fixed new rate for passengers planning their trips well in advance. As of May, you will be able to purchase low-priced tickets on all LOT connections. It is important for us that every passenger feels that his or her needs are being catered for and that there is a good selection to choose from. That is why we would like to encourage you to visit the lot.com site, where you can purchase tickets for your dream getaway, find information about our current promotions, and much more. ☐

Prezes PLL LOT / LOT POLISH AIRLINES CEO Sebastian Mikosz

3

003_KA_05_EdytorialLOT12345.indd 3

13-04-16 17:40

od naczelnej

Note from the Editor

Za co kocham Polskę What I love about Poland

Kiedy stanęłam na mecie Rajdu Dakar, rozwinęłam biało-czerwoną flagę. Odtąd ta sama flaga towarzyszy mi wszędzie.

When I reached the finish line of the Dakar Rally, I unfurled thr Polish flag.

I always take it along when I travel.

“I fell in love and stayed here for good”, Mersha Woldu told me. Woldu came to Poland from Ethiopia and became a local councillor. “I discover little pleasures here every day”, says Tessa Capponi-Borawska, an Italian who has been living in Poland for 30 years now. By Choice. In a series of stories “Pole by choice” we will be presenting foreigners who have chosen Poland as their home. They will be telling us what it is they love about our country. Why can’t we appreciate Poland until a foreigner tells us how great it is? When I reached the finish line of the Paris Dakar rally in 2002, I unfurled our white and red flag and felt proud to be promoting Poland abroad. Ever since then, a Polish flag has always accompanied me on my journeys. What do I love about Poland? I love it because this is where I was born and because it has offered me immense opportunities. I love it for its world-famous hospitality. I love it for the Battle of Grunwald of 1410 and for the Solidarity movement that put and end to communism.

I love it for the cult film Sexmission and for my all-time favourite 1970s cartoon Bolek and Lolek.

I love Poland for giving us Nobel prize winning poet Wisława Szymborska, for the “ż” and “rz” homophones and the generally complex Polish language. And needless to say, for our Himalayan climbers – the only ones who conquer the world’s highest peaks in winter. I love it for its classic pork chops and my mother’s pickled cucumbers, for oscypek cheese, and fried potato pies at the mountain hostel on Skrzyczne mountain. I love it for the light at dawn in Podlesice and the sunset on a beach in Jurata, for the view from the terrace of my apartment in Warsaw’s Żoliborz district… The only thing I don’t like is the weather, but as spring has just arrived, I can put that off for six months or so. ☐

redaktor naczelna / Editor in Chief Martyna Wojciechowska

© MAREK BAFIA

„Zakochałem się i zostałem na zawsze” – usłyszałam od Mershy Woldu, który z Etiopii przeprowadził się do Polski i nawet został radnym. „Tutaj codziennie odkrywam małe drobiazgi” – mówi Tessa Capponi-Borawska, Włoszka, która od 30 lat mieszka w naszym kraju. Z wyboru. W cyklu „Polak z wyboru” obcokrajowcy, którzy wybrali Polskę na swoje miejsce do życia, opowiadają, za co kochają nasz kraj. Jak to jest, że inni muszą nam przypomnieć, co w Polsce i w nas samych jest najlepszego? Kiedy w 2002 r. stanęłam na mecie Rajdu Dakar, rozwinęłam biało-czerwoną flagę i poczułam się dumna, że promuję Polskę za granicą. Od tamtej pory ta sama flaga towarzyszy mi wszędzie – na szczycie Mount Everestu, na każdym krańcu świata. Za co kocham Polskę? Za to, że tu się urodziłam, za ogromne możliwości, jakie dał mi ten kraj.

Za gościnność, która pozwala wpaść bez uprzedzenia i zostać do rana na nocne Polaków rozmowy. Za bitwę pod Grunwaldem w 1410 r., za ułańską fantazję moich rodaków, za Solidarność, która obaliła komunizm, choć niewiele już z niej zostało.

Za Seksmisję, za Bolka i Lolka, za Sebastiana Karpiela-Bułeckę i jego góralski seksapil.

Za wiersze Szymborskiej, za „ż” i „rz” i ogólne skomplikowanie języka polskiego. Za himalaistów, którzy zdobywają najwyższe szczyty zimą jako jedyni na świecie. Ale też za schabowego i kiszone ogórki u mojej Mamy, za oscypka, za placki ziemniaczane w schronisku PTTK na Skrzycznem. Za światło o wschodzie słońca w Podlesicach i zachód na plaży w Juracie, za widok z mojego tarasu na warszawskim Żoliborzu…

Jedyne, czego nie lubię, to pogoda, ale ponieważ właśnie nadeszła wiosna, to pomyślę o tym za jakieś pół roku. ☐

4

004_KA_05_EdytorialMartyna1234.indd 4

13-04-16 15:55

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Contents spis treści

na doBRy początek / off to a good start list prezesa pll lot / Note from the LOT CEO 3 Od naczelnej / Note from the Editor 4 Felieton lecha wałęsy / Lech Wałęsa’s column 8

Info 73–96

Wyrusz w podróż / SEE THE WORLD Rezerwacje / Mark your calendar 10 PETERSBURG: 5 naj / St Petersburg’s Top 5 14 zakochać się w Tajlandii / Fall in love with Thailand 18 biznes made in america / Business Made in America 28

POLSKIE PRZEBOJE / POLISH HITS felieton magdy gessler / Magda Gessler’s column 38 smardze / Morels 40

28

18

50

44

Wiedzieć więcej / did you know?

Polka z wyboru / Pole by choice 44

skarby atolu / Atoll wonders 58 warto mieć teatr / A theatre of one’s own 62

Rozmaitości / MISCELLANEA kultura / Culture 66 Twój styl / Your style 68 gadżety / Health 70 zdrowie / Events 72 Rozrywka / Puzzle time 98

70

© fpm, east news, agencja gazeta, BRUNO BONY/MAYA-PRESS, m.p.

patent na pakowanie / Tips for smarter packing 48 kosmiczne wynalazki / Spinoffs from space 50

6

006_KA_05_Spis tresci12345.indd 6

13-04-16 16:25

PEU3C1034-02 Kaleidoscope 190x249.pdf

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

1

09.04.2013

16:27

felieton

Column

Nasz piękny świat Our beautiful world

To co piękne w świecie, to jego różnorodność i fakt, że wciąż pozwala nam dostrzec w nim coś nowego. Patrzymy na naszą planetę i na ludzi w określony sposób, a tu okazuje się, że zarówno w nich, jak i w ziemi są niespodzianki i wartości, których nie znaliśmy wcześniej.

Wiele razy zafascynowało mnie to, co czytałem w Kalejdoskopie. Podróżowanie daje nam chwile wytchnienia i oczekiwania, a dzięki temu miesięcznikowi możemy spojrzeć na różne sprawy z innej perspektywy, potrafimy w codzienności odnaleźć nasze małe zachwyty. Patrząc w niebo, nie widzimy satelitów i oplatających nas sieci fal, które przenoszą informacje, dźwięki i obrazy. Patrząc na nasze ziemie, nie spo-

Odkrywamy w naszej ziemi nowe bogactwa i tworzymy dla ich pozyskania nowe technologie.

We discover new riches beneath the surface of the earth and develop technologies that enable their excavation. dziewamy się, jakie zasoby kryją się pod powierzchnią. I w Ameryce, i w Polsce odkrywamy teraz gaz łupkowy, który pozwala nam myśleć o przyszłości naszej gospodarki i wykorzystaniu naturalnych źródeł energii. To fascynujące, że dziś tak często odkrywamy nowe bogactwa tkwiące w naszej ziemi i tworzymy dla ich pozyskania nowe technologie, które pozwalają ludzkości twórczo się rozwijać.

Największym jednak bogactwem i wartością są ludzie. Każdy z nas może brać aktywny udział w rozwoju społeczeństwa. O to walczyliśmy w Polsce w czasie Solidarności i to stanowi naszą siłę w dzisiejszych czasach. Polska rozwija się dzięki kapitałowi ludzkiemu, który tworzą wszyscy obywatele, i dzięki naszej ziemi, która tak często pozytywnie nas zaskakuje. ☐

The most beautiful thing about this world is its diversity and the fact that there is always something new just waiting to be discovered. We have a set way of looking at our planet and at people, and then it turns out that they can harbour surprises and values that we have never known before.

I have often been fascinated by what I read in Kaleidoscope. We avoid politics, but nevertheless address serious issues. Travelling offers a little breathing space and expectation. Kaleidoscope lets us see all sorts of things from different perspectives and helps us find something extraordinary in the commonplace.

We never notice all the satellites and networks of waves carrying information, sounds and images when we look up at the sky. Nor do we ever imagine the resources hidden beneath the surface of the earth when we look down. Right now, the US and Poland are discovering shale gas. This encourages us to think about the future of our economy and making the most of natural energy sources. It’s fascinating that we so frequently discover new riches and develop technologies that enable the creative development of humankind to continue.

But people are the greatest assets and values of all. Each and every one of us can play an active role in the development of the society. This is what we were fighting for in Poland in the “Solidarity” days and it is our major strength today. Poland’s development is driven by the human capital of its citizenry and by our planet, which is so often full of pleasant surprises! ☐

Lech Wałęsa Al. Jerozolimskie 11/19, 00-508 Warszawa, tel. +48 (22) 622 22 20, faks +48 (22) 625 14 14 Konto: BPH PBK SA 15 1060 0076 0000 3200 0084 6760 e-mail: biuro@walesa.org www.walesa.org

© agencja gazeta

8

008_KA_05_FelietonWalesa12345.indd 8

13-04-16 15:01

REZERWACJE

Mark your Calendar

Festiwal kłamczuszka v

Pinocchio’s birthday

To może być świetna rozgrzewka przed Dniem Dziecka. Najmłodsi mogą świętować urodziny znanego drewnianego pajacyka w malowniczej scenerii Parku Pinokia w toskańskim miasteczku Collodi, od nazwy którego autor Pinokia przyjął pseudonim.

Jedną z największych atrakcji może okazać się parkowy wieloryb. Uwaga na długie nosy! / This might be just the ticket to get ready for Children’s Day. Children can celebrate the birthday of the world’s most notorious wooden puppet in the picturesque scenery of Pinocchio Park in the Tuscan town of Collodi, which lent its name to the doll. One of the highlights is a whale sitting in the park. Watch your nose.

25.05, www.pinocchio.it, URODZINY PINOKIA, Collodi, Włochy / PINOCCHIO’S BIRTHDAY, Collodi, Italy

Głośne Ursynalia c Ursynalia

Tegoroczne święto studentów będzie głośne nie tylko z powodu decybeli, ale przede wszystkim rangi, jaką nadadzą mu koncerty takich legendarnych zespołów jak Motörhead i ZZ Top. Po skończonej imprezie przyjdzie pora na przygotowanie się do letniej sesji – tym razem polecamy ciszę. / This year’s edition of the student festival is going to crank up the decibel levels with legendary bands like Motörhead and ZZ Top. You can swot for your summer exams when the party’s over – preferably in silence.

31.05–02.06, www.ursynalia.pl, URSYNALIA 2013, Warszawa, Polska / URSYNALIA 2013, Warsaw, Poland

Droga do sławy x Laureaci Konkursu Moniuszkowskiego są dziś oklaskiwani w najsłynniejszych teatrach operowych świata. Czyj talent zabłyśnie tym razem w Operze Narodowej i zostanie nagrodzony przez znakomite międzynarodowe jury? / Previous Moniuszko Festival winners are now winning plaudits at the world’s most celebrated opera houses. Who’s going to impress the elite international jury at the National Opera this year?

11–17.05, www.teatrwielki.pl, www.facebook.com/moniuszkocompetition, 8. MIĘDZYNARODOWY KONKURS WOKALNY IM. STANISŁAWA MONIUSZKI, Warszawa, Polska / 8TH INTERNATIONAL STANISŁAW MONIUSZKO VOCAL COMPETITION, Warsaw, Poland

Dla łasuchów c

A gourmet’s treat

21–23.05, www.sweetsandsnacks.com, TARGI SŁODYCZY, Chicago, USA / SWEETS & SNACKS EXPO, Chicago, US

Aleksandra Kurzak Prezydent Konkursu Aleksandra Kurzak Prezydent Konkursu

11-14 maja I i II etap 11-14 maja i II etap 16 maja, godz.I 18.00 Finały 16 maja, godz. 18.00 17 maja, godz.Finały 19.00 Koncert Laureatów 17 maja, godz. 19.00 Koncert Laureatów

10

© 2012 Bogusław Lustyk & Beta Design

Bilety: kasy Teatru oraz www.teatrwielki.pl

Sponsor konkursu

Bilety: kasy Teatru oraz www.teatrwielki.pl

© 2012 Bogusław Lustyk & Beta Design

Dentyści może nas przed tym przestrzegają, ale nikt się tym nie przejmuje: w grę wchodzą najsłodsze targi na świecie, na których 550 wystawców będzie kusić smakołykami. Producenci podzielą się wiedzą fachową i innowacjami – w przerwie słodki poczęstunek. / Dentists are always warning us, but no one ever takes any notice: the world’s sweetest expo presents 550 exhibitors showcasing their tempting treats. Producers will be sharing their professional know-how and innovations – expect sweet refreshments during breaks.

Partnerzy Teatru Wielkiego - Opery Narodowej Sponsor konkursu

010_KA_05_Rezerwacje12345.indd 10

e e od o Mł M łt y dt y n e taltalen

© FPM, ARCHIWUM TEATRU WIELKIEGO - OPERY NARODOWEJ, SHUT TERSTOCK, M.P.

Road to fame

Patroni medialni

Partnerzy Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

Patroni medialni

13-04-16 17:42

REZERWACJE

Mark your Calendar

Przeciągnij strunę x

Strike the right chord

Odkurz swoją gitarę i staw się na wrocławskim rynku, aby wziąć udział w największym gitarowym koncercie dla wszystkich, a zarazem aby pobić kolejny rekord Guinnessa. Na stronie organizatora znajdziesz listę utworów i niezbędne gitarowe chwyty. / Dust off your guitar and bring it to the Wrocław market square, where you can take part in the largest open guitar concert and break another Guinness world record. Visit the organiser's website to review the list of tunes and essential fingerstyles.

01.05 , www.heyjoe.pl, GITAROWY REKORD GUINNESSA, Wrocław, Polska / GUITAR GUINNESS WORLD RECORD, Wrocław, Poland

Czechy, czyli piwo z The beer mecca

O tym, że czeskie piwo należy do najlepszych, nikogo nie trzeba przekonywać. Kto się chce w tym utwierdzić, ma szansę spróbować złocistego trunku z tamtejszych 70 browarów. Na uczestników czeka 10 tys. miejsc na tradycyjnych drewnianych ławach – wstęp wolny. / You know that Czech beer is among the best in the world, so come along to the Czech Beer Festival and relish the amber tipple from 70 local breweries. There are 10,000 places on traditional wooden benches waiting and admission is free.

16.05–01.06, www.ceskypivnifestival.cz, FESTIWAL CZESKIEGO PIWA, Praga, Czechy / THE CZECH BEER FESTIVAL, Prague, Czech Republic

And the winner is… c And the winner is…

W tych dniach Cannes będzie na ustach wszystkich – mniej z powodu plaż, bardziej z powodu najsłynniejszego festiwalu filmowego na świecie. Równie ważna jak to, komu tym razem jury pod przewodnictwem Stevena Spielberga przyzna Złotą Palmę, wydaje się kwestia, kto zostanie królową czerwonego dywanu… / The word on everyone’s lips right now is Cannes – not so much because of its beaches, but mainly because the world’s most famous film festival is held there. So who’s going to receive the Palme d’Or from the jury chaired by Steven Spielberg, who’s going to be the next red carpet queen…

15–26.05, MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL FILMOWY, Cannes, Francja / INTERNATIONAL FILM FESTIVAL, Cannes, France

Jazzowe Drezno c Nie trzeba jechać aż do Nowego Orleanu, by nasycić się muzyką dixielandowa. Radosny jazz zawładnie stolicą Saksonii na niemal tydzień. W programie imprezy familijne, parady i koncerty oraz przejażdżki po mieście muzycznym tramwajem. / You don’t have to go to New Orleans to revel in Dixieland music.

Exuberant jazz will reign in the capital of Saxony for almost a week. The programme features family events, pageants, concerts and rides around the city in a music tram.

13–19.05, www.dixieland.de, MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL DIXIELANDOWY, Drezno, Niemcy / INTERNATIONAL DIXIELAND FESTIVAL, Dresden, Germany

010_KA_05_Rezerwacje12345.indd 12

© SHUT TERSTOCK, BEW, FORUM, M.P.

Jazz Dresden

13-04-16 17:42

Bez nazwy-2 1

01.03.2013 21:45

NASZ KIERUNEK

5

Our Destination

NAJ

ST PETERSBURG PETERSBURG

TOP

MIASTO, KTÓRE MIAŁO SYMBOLIZOWAĆ SPRAWCZĄ SIŁĘ WŁADZY, JEST DZIŚ WIELKIM MAGNESEM DLA KONESERÓW KULTURY. / A CITY THAT WAS ORIGINALLY MEANT TO SYMBOLIZE THE POWER OF THE AUTHORITIES IS NOW A MAGNET FOR CULTURE LOVERS. TEKST/BY: Sławomir

Borkowski

1Stolica w bagiennej delcie Building a capital on a boggy delta

Dla cara Piotra I idea była ważniejsza niż koszty, dlatego stolicę mającą symbolizować potęgę jego imperium postanowił wznieść w podmokłej delcie rzeki Newy. Miasto funkcjonuje więc bardzo blisko wody – wyspy, kanały, mosty (blisko 400), w tym wiele zwodzonych, to elementy przesądzające o jego niepowtarzalnym charakterze. / For Tsar Peter I, the importance of the concept outweighed the costs when he set about building a mighty new capital on the marshy delta of the Neva River. And so, islands, canals, bridges (400 of them!), including draw-bridges, are the most distinctive features of this inimitable city.

Art in winter palaces

Zbiory sztuki Ermitażu zlokalizowane w pięciu pałacach nad brzegiem Newy, w tym w słynnym Pałacu Zimowym (ponad tysiąc sal!), należą do największych na świecie. Wystarczy powiedzieć, że Rembrandtów mają tam 26, zaś Picassów – 31. Prócz tego nieprzebrane tysiące dzieł innych wybitnych artystów. Ale czy może być inaczej, skoro podstawę galerii (ufundowała ją caryca Katarzyna) dały zakupy nieliczących się z groszem carów, a także przejęte przez państwo po rewolucji największe kolekcje rosyjskich wielmożów? / The collection housed at the five palaces of the Hermitage including the famous Winter Palace (with over 1,000 rooms), is one of the largest in the world. It boasts no fewer than 26 Rembrandts and 31 Picassos, as well as thousands of works by other outstanding artists. How could it fail to be the greatest art collection ever? After all, the core of the gallery (funded by Catherine the Great) consists of purchases made by affluent tsars and collections of the Russian nobility?

© BEW, CORBIS

2

Sztuka z zimowych pałaców

14

014_KA_05_5powodow12345.indd 14

13-04-16 17:42

NASZ KIERUNEK

3

Our Destination

Białe noce White nights

Białe noce to znak firmowy Petersburga, rekompensata od Natury za srogość tutejszej zimy. Na szerokości geograficznej, na jakiej leży miasto, późną wiosną nie ściemnia się wcale – zmierzch trwa aż do poranka, a mieszkańcy i turyści wylegają na ulice. Spacerują, obserwując np. podnoszenie mostów na Newie przepuszczających statki. / Saint Petersburg is known for its white nights. This is nature’s way of compensating for the severity of Russian winters.

The city sits at a latitude where it never gets dark in late spring – dusks lasts until morning and the streets are full of locals and tourists strolling around the city and watching the draw-bridges on the Neva being raised to let ships through.

INFO O LOTACH | FLIGHT INFO WAW–LED 10.50–14.40 pon.–nd.

LED–WAW 15.25–15.35 pon.–nd.

Cena w obie strony – 1095 zł. Całkowita cena biletu zakupionego na lot.com, na bezpośredni lot w obie strony, zawiera wszystkie podatki i opłaty. Cena może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu. Lot z Warszawy do Petersburga trwa 1 godz. 50 min, z Petersburga do Warszawy 2 godz. 10 min.

Russian ballet

Rosja od blisko trzech wieków zakochana jest w balecie – sztuce długo i hojnie finansowanej przez carski dwór. Teatr Maryjski w Petersburgu zaś to jedna z dwóch – oprócz moskiewskiego Teatru Bolszoj – najważniejszych scen baletowych tego kraju. Dysponuje ogromnym zespołem, więc spektakle na jego deskach imponują imperialnym rozmachem. Jeśli ktoś chce zachwycić się baletem klasycznym – nie będzie miał lepszej okazji. / Russia has had a love affair with ballet – generously financed by the Tsars – for nearly three centuries now. The Mariinsky Theatre in Saint Petersburg is one of the two – the other being the Bolshoi Theatre – most important ballet scenes in the country. The theatre has an enormous company of dancers so the shows are spectacular. If you are into classical ballet, be sure to plan a theatre night while there.

Return ticket – PLN 1,095. The total price of a return ticket for a direct flight purchased at lot.com includes all fees and taxes. The price may vary depending on the date the ticket is purchased. Flight duration from Warsaw to Saint Petersburg – 1 h 50 min, from Saint Petersburg to Warsaw – 2 h 10 min.

5

Pomnik na krwi imperatora Church of the Saviour on Blood

Spas na Krowi – Cerkiew na Krwi – wzniesiono na miejscu, gdzie zastrzelono cara Aleksandra II, stąd nazwa. Stylistycznie skrajnie różna od klasycystycznej zabudowy miasta. Jej dekoracyjne rozwibrowanie oszałamia – barwnymi kamieniami użytymi do budowy, szkliwieniami, złoceniami, a przede wszystkim setkami metrów kwadratowych mozaik we wnętrzu. / The Church of the Saviour on Blood was erected on the site where Tsar Alexander II was assassinated, hence the name. The building is stylistically different from the classicist style of the buildings that dominate the city. The vibrant ornamentation is overwhelming – coloured stones, glazing, gold plating, and hundreds of square kilometres of mosaic tiles inside.

© BEW, EAST NEWS (2)

4

Rosyjski balet

WAW–LED 10.50–14.40 Mo.–Su. LED–WAW 15.25–15.35 Mo.–Su.

16

014_KA_05_5powodow12345.indd 16

13-04-16 15:10

LEKKIE LODY JOGURTOWE

Grycan5_K_17.04.indd 1

4/17/13 12:16:17 PM

SZEROKIE HORYZONTY

Broad Horizons

Do zakochania jeden krok The country you will instantly fall in love with

Posąg Buddy w świątyni Indrawihan Wat w Bangkoku.

The giant Buddha of the Indrawihan Wat temple in Bangkok.

18

018_KA_05_Szerokie horyzonty12345.indd 18

13-04-16 17:23

Posąg Buddy w świątyni Indrawihan Wat w Bangkoku.

The giant Buddha of the Indrawihan Wat temple in Bangkok.

19

018_KA_05_Szerokie horyzonty12345.indd 19

13-04-16 16:07

szerokie horyzonty

Broad Horizons Jeden urlop to za mało, by poznać ten kraj, ale wystarczająco dużo, by się w nim zakochać. / A single trip is not enough to get to know this country, but it is enough to fall in love with it.

Tekst/by:

Agnieszka Rodowicz

Wielkie złote miasto Jadąc z lotniska do centrum, mijam kilometry aglomeracji Bangkoku. Ile dokładnie osób w nim mieszka, nikt nie wie. Szacuje się, że ponad 8 mln. Liczba ta zmienia się podobno z minuty na minutę. Tak ogromne miasto jest w Tajlandii tylko jedno. Bangkok jest więc swoistym państwem w państwie. Stolicą ekonomiczną, finansową, polityczną, administracyjną i kulturalną kraju.

Jego kariera rozpoczęła się w II połowie XVIII w., kiedy stał się stolicą Tajlandii zwanej wtedy Syjamem. Od tego momentu Bangkok rozrasta się coraz bardziej w zakolach rzeki Chao Phraya i jej licznych odnóg. Początkowo po mieście poruszano się łodziami.

Nazywano je wtedy Wenecją Wschodu. Dopiero w końcu XIX w. powstały w Bangkoku mosty i drogi. Dzisiaj po Chao Phraya i kanałach przecinających miasto wciąż pływają promy i szybkie łodzie motorowe, wspomagając miejski transport. Charakterystyczne dawniej dla Bangkoku długie łodzie z podniesionymi dziobami są już głównie atrakcją dla turystów. Podobnie jak stare miasto z wąskimi ulicami, zabudową najwyżej kilkupiętrową i drewnianymi domami na palach wbitych w dno rzeki. Domy te są tyleż malownicze, co mało komfortowe. Nic więc dziwnego, że znikają z pejzażu metropolii.

U góry: posąg Buddy w świątyni Wat Si Chum w parku historycznym Sukhothai. Obok: łodzie wspomagają miejski transport.

Top: the statue of Buddha at the Wat Si Chum temple in the Sukhothai historical park. Right: boats serving as a means of city transport.

The Great Golden City The drive to the city centre takes me through several kilometres of Bangkok suburbia. No one can say just how many people live here.

One estimate puts it at over 8 million – a rubbery figure that changes by the minute. No other city in Thailand comes close to the sheer enormity of Bangkok. The rest of the country’s urban agglomerations range between 100,000 and 300,000 people. The financial, political, administrative and cultural capital of Thailand is something of a country within a country.

It all began in the 2nd half of the 18th century, when Bangkok became the capital of what was then known as Siam. The city has since cast its spores into the bends of the Chao Phraya River and its many tributaries. There was a time when people travelled

@ BEW, FPM, poprzednia strona/previous page: CZARNY KOT

Widok pól ryżowych i turkusowego morza. Przejażdżka na słoniu, uścisk z tygrysem i masaż wykonywany przez buddyjskiego mnicha. Do tego piekielnie smaczna, jedna z najlepszych na świecie kuchnia, ociekające złotem świątynie i nowoczesna, wibrująca energią stolica. A to dopiero początek. Tajlandia to nieskończona ilość kolorów, wrażeń, smaków, emocji.

© EAST NEWS, FPM, POPRZEDNIE STRONY/PREVIOUS PAGES: MIKEL BILBAO

Imagine verdant rice fields, a turquoise ocean, an elephant ride, a tiger hug, and a massage performed by a Buddhist monk. Add to that a delectable, world-famous cuisine, temples dripping gold, and a modern, technologically advanced, and vibrant capital. And that’s just for starters. Thailand is a whirlwind roller coaster of colours, experiences, tastes and emotions.

20

018_KA_05_Szerokie horyzonty12345.indd 20

13-04-16 16:08

L

Zb. Sirikit

O

Ni

Mun

S

DA

N

am Men

N E A

A

RZ

zin

n

J

MO

aM e

o ek M

nam

u

A

M

ŃSK

M

MA

A

IE

Pł

w.

M

@ BEW, FPM, POPRZEDNIA STRONA/PREVIOUS PAGE: CZARNY KOT

al

© EAST NEWS, FPM, POPRZEDNIE STRONY/PREVIOUS PAGES: MIKEL BILBAO

A Z JA

W starej części Bangkoku znajduje się większość świąaround the city – then known as the Venice of TAJLANDIA tyń, które są jedną z atrakcji stolicy Tajlandii (w sumie the East – by boat. There were no bridges or OCEAN INDYJSKI 2576 Chiang Nan Mai jest ich ponad 400). Dwie najbardziej znane: Wat roads until the end of the 19th century. Ferries Doi Inthanon 150 km Arunratchawararam – Świątynia Zmierzchu, i Wat and motorboats still ply the Chao Phraya and Sukhothai R ó w n i n a Pho – świątynia leżącego Buddy – leżą niemal naits network of canals as a means of urban Khon Kaen g przeciwko siebie, po przeciwległych stronach transport. Bangkok’s distinctive long K o r a t Ubon Nakhon Chao Phraya. Wat Arun niezwykle wygląda wieboats with their high bows are merely a Ratchathani Ratchasima czorem, kiedy rzęsiście oświetlona rzuca blask tourist attraction nowadays, as is the old n g r a k o Ayutthaya D DŻA w mrok nocy i nurt rzeki. W Wat Pho, zbudowanej town with its narrow streets, low-rise BO M BANGKOK A K w 1781 r., znajduje się jeden z największych w kraju buildings, and wooden houses whose posągów Buddy. Mierzy 43 m długości, 15 m wysofoundations are simply wooden poles rammed into Zatoka kości i cały pokryty jest złotem. Niesamowite wrażethe river bed. They might be easy on the eye but are Ta j l a n d z ka nie robi też 91 stup rozsianych po kompleksie. Pokryte completely bereft of creature comforts, and not są ceramicznymi kwiatami oraz kaflami ułożonymi surprisingly, are vanishing from the cityscape.

MORZE POŁUDNIOWOw geometryczne wzory przypominającymi arabeski.

Most of Bangkok’s more than 400 temples are in the CHIŃSKIE Nakhon Si Thammarat Wat Pho jest też znanym centrum tajskiego masażu. old part of the city and are one of its greatest aj sk Nowoczesny Bangkok to wielopasmowe arterie attractions. The two most famous temples – Wat i Hat Yai Park Morski Tarutao Pak Bara i pnące się w górę wieżowce. Na wysokich estakadach Arunratchawararam (The Temple of Dawn) and Wat Koh Lipe poprowadzone są autostrady i linie szybkiej naziemnej Pho (The Temple of the Reclining Buddha) – face each MALEZJA kolejki. Pod ulicami metro przewozi miliony pasażerów. Tu nie other across the Chao Phraya. The abundantly lit Wat błyszczy już złoto świątyń, ale szkło i metal, z których konstruArun is stunning at night, when it is reflected in the river and illuminates the surrounding area. Wat Pho, built in 1781, has owane są ogromne centra handlowe, siedziby banków i innych one of the largest Buddha statues in the world – 43 m long, 15 m instytucji. Między sklepami najlepszych światowych marek i eletall and completely covered in gold. No less impressive are the ganckimi restauracjami przemieszczają się tłumy modnie ubranej temple’s 91 stupas, which are covered with ceramic flowers and młodzieży, biznesmenów w garniturach, perfekcyjnie umalowatiles geometrically aligned in patterns resembling arabesques. nych kobiet. Ale nawet tu między nowoczesnymi budynkami rozWat Pho is also famous for its Thai massage. Modern Bangkok is a kładają się obnośni sprzedawcy wszelkich towarów. Przede city of wide thoroughfares, gleaming skyscrapers, high overhead wszystkim jedzenia. Bo jedzenie jest jedną z wielkich namiętności motorways and railways, and a subway that carries millions of mieszkańców Tajlandii.

21

018_KA_05_Szerokie horyzonty12345.indd 21

13-04-17 13:36

Broad Horizons

Taj lubi jeść W Tajlandii je się od rana do wieczora, i to publicznie. Rano rozstawiają się na ulicach sprzedawcy śniadań. Ludzie spieszący do pracy kupują jedzenie na wynos. Może to być mleko sojowe na ciepło z kluseczkami ze skrobi ryżowej, kawałki bananów, duriana lub ryby smażonej w cieście, ciastko z kokosa, grube naleśniki ze świeżym mango. I obowiązkowo tajska herbata: słodka, z dużą ilością mleka. W południe i wieczorami na stoiskach pojawiają się ostre i kwaśne zupy, sałatki z pieczonym mięsem i jajkiem na twardo, mięsa, ryby i owoce morza. Są grillowane, pieczone, duszone, smażone, prażone. Kucharze błyskawicznie siekają składniki potraw, a sprzedawcy sprawnie pakują je w zgrabne zawiniątka.

Sztandarowym daniem jest tom yam kung – ostro-kwaśna zupa z mlekiem kokosowym podawana z dużymi krewetkami.

Ryż to jeden z podstawowych produktów tajskiej kuchni, baza wielu dań i nieodłączny towarzysz innych. To także kulturalna i gospodarcza podstawa społeczeństwa tajskiego. Od wieków Tajowie uprawiają wysokiej jakości ryż przeznaczony na lokalny rynek jak i na eksport do wielu państw na całym świecie. Najbardziej znany jest aromatyczny ryż jaśminowy, ale wystarczy pójść na targ, żeby zobaczyć dziesiątki odmian o różnym kształcie, kolorze, jakości i smaku. Specjalnej z nich używa się do tzw. sticky rice – gotowanego do kleistej postaci lekko słodkiego ryżu, zawiniętego w świeże liście bananowca albo wypełniającego wnętrze bambusowej łodygi.

O każdej porze dnia i nocy można też kupić grillowane plantany, banany w karmelu, a także… prażone owady. Życia by nie starczyło, by poznać dogłębnie tajską kuchnię. W ciągu dnia je się szybko, ale kiedy tylko jest czas, Tajowie lubią celebrować wspólne posiłki, dzielić się nimi i cieszyć. Widok osoby siedzącej samotnie przy stoliku należy do rzadkości.

Koh znaczy wyspa Pociąg zatrzymuje się na stacji Hat Yai. Tu muszę złapać autobus do Pak Bara, a stamtąd popłynąć promem. W końcu, po trwa­ jącej prawie 20 godzin podróży, staję na pływającym pontonie, który pełni funkcję dworca wodnego wyspy Lipe. Stąd na ląd zabiera mnie łódź o długim dziobie. Stawiam stopy na bielutkim piasku i marzenie o wakacjach na bezludnej wyspie pryska jak bańka mydlana. Południe kraju przypomina kształtem długi i wąski półwysep, wzdłuż którego rozsypały się koraliki wysp. Większość z nich jest już podbita i skolonizowana przez turystów. Trudno znaleźć miejsca dzikie, niewykorzystane przez przemysł turystyczny, który jest jedną z ważniejszych części tajskiej gospodarki. Położona na Morzu Andamańskim Koh Lipe, mimo że turystyka rozwija się na niej od 30 lat, zachowała jeszcze oryginalny

passengers daily. What shines here are the glass and steel from which the many massive super malls, banks and other institutions are made. Between boutiques bearing the names of the world’s leading brands and elegant restaurants, you can see fashionably dressed young people, suited businessmen, and perfectly made up women. But even here you can find all sorts of street hawkers selling anything and everything, but especially food – one of Thailand’s consuming passions.

Thais Like to Eat In Thailand, people eat all day long and they do so publically.

Breakfast sellers open up on the streets of cities, towns, and villages at sunrise. People in a rush eat on the run – warm soy milk with light, rice starch noodles, durian, fried fish in batter, coconut, or thick crepes with mango. From noon to sunset, the stands begin offering spicy and sour soups, salads with baked meat and hardboiled eggs, meat, fish and seafood. These are fried, grilled, braised or roasted, and are served as soups, stews, salads or kebabs. The standard dish is tom yang kung – spicy-sour soup with coconut milk and large prawns. Rice is not only the staple food of Thai people but also the foundation of Thai society, culturally as well as economically.

For many centuries, Thai farmers have been continuously planting high-quality rice, both for domestic consumption and for export to different countries around the world. The most well known Thai rice is the fragrant jasmine rice, but you only need go to the local market or any similar establishment to see dozens of different varieties, tastes, colours, shapes, qualities and textures. Special rice is used to make “sticky rice” – rice boiled until it becomes sticky and slightly sweet, wrapped in fresh banana leaves or used as filling for a bamboo stem. You can buy fresh plantains, bananas in caramel, fresh sliced fruit, fruit juices and deep-fried bugs, whatever the time of day. Life is too short to learn all there is to know about Thai cuisine. During the day most eat fast.

Time permitting, Thais like to celebrate, share, and enjoy their meals with others. It’s rare to see anyone sitting alone at a table.

Koh Means Island The train stops at Hat Yai station. From here I take the bus to Pak Bara, where I board the ferry. Finally, after a journey lasting nearly

Świątynia Wat Phrathat Doi Suthep z XIV w. Według legendy miejsce na nią znalazł biały słoń niosący relikwie Buddy.

The 14th-century Wat Phrathat Dol Suthep temple. According to legend, its location was picked by a white elephant carrying the relics of Buddha.

© PETER STUCKINGS, EAST NEWS

szerokie horyzonty

22

018_KA_05_Szerokie horyzonty12345.indd 22

13-04-16 16:08

© PETER STUCKINGS, EAST NEWS

23

018_KA_05_Szerokie horyzonty12345.indd 23

13-04-16 16:08

Broad Horizons

charakter. Jest tu kilka wiosek ludu Chao Le. Mimo naporu turystów Chao Le próbują żyć tak jak dawniej: mieszkają w drewnianych chatkach na palach, łowią ryby i owoce morza, wdrapują się na wysokie palmy po kokosy. Ponieważ ryb jest coraz mniej, muszą się częściowo przystosować. Wożą więc turystów w swoich długodziobych łodziach, łowią dla nich i smażą wielkie krewetki.

Na szczęście na malutkiej Koh Lipe (3 km długości, 1,5 km szerokości) stanęły na razie wyłącznie bungalowy: drewniane, bambusowe, kryte liśćmi palmowymi domki na palach przyciągające głównie turystów z plecakami i rodziny. Dzięki temu jest tu wciąż cicho i spokojnie. Wyspa leży w granicach Parku Morskiego Tarutao zwanego Malediwami Tajlandii. W tutejszych wodach żyje 25 proc.

Prowincje Tajlandii są zróżnicowane geograficznie, etnicznie, kulturowo i obyczajowo.

The provinces of Thailand vary geographically, ethnically, culturally and traditionally.

Leczniczy masaż tybetańskimi kamieniami w spa w Bangkoku.

A Tibetian hot stone massage at a spa in Bangkok.

20 hours, I disembark on the floating pontoon that serves as the water station of Koh Lipe (Lipe Island). From here, a long-bow boat takes me to shore. No sooner do my feet touch the white sand, when the dream of a vacation on a desert island bursts like a bubble. The South of the country is a long and narrow peninsula along which islands are scattered like crumbs. It is difficult to find anywhere untouched by the tourism industry, as this is a vital part of the Thai economy. Koh Lipe lies on the Andaman Sea and has maintained its original character, despite having been a tourist haven for over 30 years. Several Chao Le villages are located here.

The Chao Le are trying to maintain their traditional lifestyle in the face of the tourist onslaught: they live in wooden huts on wooden poles, catch fish and seafood, and climb tall palm trees to get coconuts. Because tourist numbers are increasing, and fish numbers diminishing, they need to at least partially adapt. They are therefore employed carrying tourists on their long-bow boats, and catching and frying large prawns for them. Fortunately, only more or less exclusive bungalows have been built on tiny Koh Lipe (3 km long, 1.5 km wide). These are wooden, bamboo, palm leaf-covered houses on wooden poles that mostly attract

© MIKEL BILBAO, BEW, CORBIS

szerokie horyzonty

Charakterystyczne długie łodzie z podniesionym dziobem są dziś atrakcją dla turystów w Bangkoku.

Bangkok’s distinctive long boats with their high bows are merely a tourist attraction nowadays.

24

018_KA_05_Szerokie horyzonty12345.indd 24

13-04-16 17:27

spotykanych na świecie gatunków ryb tropikalnych, dlatego otaczające Koh Lipe turkusowe wody i falbanki rafy koralowej to jedno z najlepszych w Tajlandii miejsc do nurkowania. Można wybrać się na pobliskie mniejsze i większe wyspy należące do archipelagów Adang-Rawi i Tarutao. Niektóre są skaliste, inne porośnięte tropikalną dżunglą, w której królują wrzaskliwe małpy, kolorowe ptaki i latające jaszczurki. W otaczających wyspy wodach mieszkają cztery gatunki żółwi, zdarza się widzieć delfiny i wieloryby.

backpacking tourists and families. Koh Lipe is located inside the Tarutao National Marine Park where you can find 25% of the world’s tropical fish species. Not far from Koh Lipe are larger and smaller islands belonging to the Adang-Rawi and Turatao archipelagos. Some are rocky, while others are covered with thick, tropical jungle, where screaming monkeys, colourful birds and flying lizards rule. You can find 4 species of turtle in the surrounding sea, and whales and dolphins can be seen occasionally.

Uścisk tygrysa Części Tajlandii różnią się geograficznie, etnicznie, kulturowo i obyczajowo. Grupy etniczne mówią różnymi językami – jest ich w sumie 80! Każdy z 7 regionów i każda z 76 prowincji Tajlandii jest inna.

Tiger’s Hug Thailand varies geographically, ethnically, culturally and traditionally from one region to another. Different ethnic groups speak different languages and dialects – some 80 in total. Every one of

© MARO KOURI/EAST NEWS, HEMIS/EAST NEWS

REKLAMA

25

018_KA_05_Szerokie horyzonty12345.indd 25

13-04-16 17:27

szerokie horyzonty

Broad Horizons

Południe to królestwo turkusowego morza, rafy koralowej, rajskich wysp i idyllicznych plaż. Jedzie się tam, by rozkosznie nic nie robić. Gdyby ktoś jednak chciał czegoś więcej niż plażowanie, może nurkować, łowić ryby i poddawać się relaksującym seansom w tajskich spa. Na północy w krajobrazie dominują góry. Tu cieszą oczy widoki zielonych tarasów pól ryżowych. W okolicach Chiang Mai – stolicy górzystej prowincji graniczącej z Birmą i Laosem – warto ruszyć w trekking na słoniach, spłynąć tratwami górską rzeką i przytulić się do tygrysa w jednym z ośrodków opiekujących się tymi zwierzętami. Okolice Chiang Mai to także kolebka współczesnej Tajlandii. Tu powstały pierwsze tajskie królestwa, które pozostawiły po sobie imponujące ruiny starożytnych świątyń i pałaców.

Północ to fascynujące spotkania z górskimi plemionami, które do dziś zachowały dawne obyczaje. Przy granicy z Birmą żyją ludzie z grupy Padaung. Kobiety z tego plemienia noszą na szyjach metalowe obręcze, które mogą ważyć nawet 5 kg! Zgniatają im one obojczyki, a w efekcie powstaje wrażenie nienaturalnie długiej szyi. Do ich wiosek przyjeżdża rocznie prawie 400 tys. turystów.

Północno-wschodnią część kraju, rzadko przez nich odwiedzaną, zamieszkuje niezwykle przyjazny i gościnny lud Isaan. Żyją tu także plemiona utrzymujące się z upraw maku i produkcji opium.

Widok starszej kobiety palącej opiumową fajkę nie należy tu do rzadkości. Trzeba uważać, by nie dać się odurzyć. W Tajlandii łatwo się zakochać i potem trudno się z nią rozstać. ☐

Thailand’s 7 regions and 76 provinces is different. The South is domain of turquoise waters, coral reefs, paradisiacal islands and idyllic beaches. You go south to enjoy doing absolutely nothing. If you’d like to do more than lie on the beach, however, you can go scuba diving and fishing, and luxuriate in the spa. The North is mountainous. Here you can stand on your balcony and feast your eyes on lush green rice fields. The countryside in Chiang Mai Province is especially pretty. Chiang Mai City is the capital of the North and the province borders Burma and Laos. Here you can ride an elephant, go rafting, and hug a tiger in one of the institutes that nurtures these majestic creatures. Chiang Mai Province is the birthplace of modern Thailand. The first Thai kingdoms were formed here and have left some impressive temple and palace ruins. The North also offers fascinating opportunities to meet mountain tribes which have maintained their traditional lifestyles.

The Padaung people live near the Burmese border. The women wear metal rings around their necks, which can weigh up to 5 kilograms. This crushes their collar bones and ribs, which makes the neck to seem unnaturally long. Their villages are visited by 400,000 tourists every year. The northeastern part of the country, seldom visited by tourists, is inhabited by a very friendly and hospitable Isaan tribe. These people earn their living from opium production. An old woman smoking an opium pipe is a common sight around here. You have to be cautious not to catch the smoke.

It is easy to fall in love with Thailand, but leaving is much harder. ☐

© CZARNY KOT

Tajlandia to nieskończona ilość wrażeń, emocji i smaków. Życia by nie starczyło, by dogłębnie poznać tajską kuchnię.

Thailand is a whirlwind roller coaster of colours,

experiences, tastes and emotions. Life is too short to learn all there is to know about Thai cuisine.

26

018_KA_05_Szerokie horyzonty12345.indd 26

13-04-16 16:08

O TAJLANDII OPOWIEMY CI Z POLOTEM Bo czym by były najlepsze programy zwiedzania, bez najlepszych pilotów z pasją?

Sprawdź Tajlandię oraz inne kierunki świata dostępne w szerokiej ofercie Rainbow Tours.

• wycieczka objazdowa 16 dni od 4499 PLN • wczasy Phuket 2 tyg. od 4999 PLN • wczasy Pattaya 1 tydz. od 3999 PLN Oferty z katalogu EGZOTYKA 2013/2014 już od 30 kwietnia w całej sieci sprzedaży.

A ZNI˚K

% do 25IPCA L DO 19

CALL CENTER 801 310 801 Z KOMÓRKI 42 680 38 51

reklama Kalejdoscope_Layout 1 15.04.2013 21:32 Page 1

stomatologia estetyczna

protetyka dr dr dr dr

Wojciech Ryncarz Katarzyna Kurtyka Emil K alinowski Karol Kalka

to zespół, który realizował pierwsze w Polsce „Metamorfozy” dla miesięcznika Claudia i TVN Style ul. Śniegockiej 8; 0 0 - 4 3 0 W a r s z a w a ;

tel. +48 (22) 114 10 00; tel. +48 (22) 114 10 10

twój znak jakości 027_KA_1305_Reklama_01.indd 41

13-04-17 12:03

PODRÓŻE INWESTYCYJNE

Investment trips

a c i r e m A m ade in p o n o w n ie again

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

made in A m e rica

28

028_KA_05_Podroze inwestnew12345.indd 28

13-04-17 13:49

Š Wojciech Franus, Corbis, Bew, M.P.,Forum

29

028_KA_05_Podroze inwestnew12345.indd 29

13-04-16 17:30

Investment trips

Stany Zjednoczone nadają ton globalnym wydarzeniom. Warto śledzić sytuację w największej gospodarce świata, bowiem to zachodzące w niej zmiany determinują trendy na rynkach finansowych. / The US sets the scene for global events. You need to keep your finger on what’s going on in the world’s largest economy because that’s where financial market trends are set.

Tekst/by: Aleksander

Jawień

Niewiele jest państw, które oferują turystom tak bogate możliwości i atrakcje jak Stany Zjednoczone. Wystarczy wspomnieć o Nowym Jorku uważanym za kulturalną stolicę świata, Los Angeles – stolicy filmu, czy Las Vegas – stolicy hazardu. To metropolie, a przecież są tam i cuda przyrody, jak Wielki Kanion Kolorado w Arizonie – największy przełom rzeki na świecie. Poza tym USA to państwo, które nadaje ton globalnym wydarzeniom. W związku z tym warto przy okazji zwiedzania zasięgnąć informacji o amerykańskiej gospodarce, bowiem to zmiany, które w niej zachodzą, determinują trendy na rynkach finansowych świata.

Ostatnio wśród amerykańskich konsumentów panują optymistyczne nastroje. Fakt ten może dziwić, przecież tyle się mówi o procesie oddłużania, podwyżce podatków (która w okrojonej wersji weszła w życie pod koniec ubiegłego roku) czy o przepro-

There are not so many countries which offer tourists such immense opportunities as the US to name but Los Angeles, the capital of the cinema or Las Vegas, the capital of gambling. There are the many large cities but the US abounds also in natural wonders such as the Grand Canyon in Arizona. Besides, it is the country which sets the scene for global events. While sightseeing, you could keep your finger on what’s going on in the American economy as the changes it is undergoing determine the financial market trends.

The sentiment among US consumers has been quite upbeat recently. This may come as something of a surprise, given the much discussed debt adjustment process, tax increases (the abridged version of the bill came into force at the end of 2012), and recent budget sequestration.

@ CORBIS, BEW, SHUTTERSTOCK, NA POPRZEDNICH STRONACH/PREVIOUS PAGES: BRUNO BONY /MAYA-PRESS

podróże inwestycyjne

30

028_KA_05_Podroze inwestnew12345.indd 30

13-04-16 17:31

Carp

@ CORBIS, BEW, SHUTTERSTOCK, NA POPRZEDNICH STRONACH/PREVIOUS PAGES: BRUNO BONY /MAYA-PRESS

All the gloom and doom in the news is being offset by the slow recovery of the US economy. The Obama administration is gradually introducing reforms to reduce the budget deficit, the unemployment rate is steadily coming down (now at 7.7%), and real estate prices are on the increase.

US businesses can only describe the outlook as positive. They have healthy bank balances and huge financial reserves to draw on. The only dark cloud is the lack of investment – companies are opting to pay dividends to their shareholders and committing themselves to mergers and acquisitions.

This strategy is being driven by political uncertainty and long-simmering fiscal wadzanych w ostatnim czasie cięciach syn. ka policy debates. To recap: positive factors are wydatków rządowych. z o lk ty e ynie ni Las Vegas słwiera tu małżeństwo i more than making up for symbolic tax Te wszystkie negatywne informacje są Co roku za . Mają do wyboru setkwiele increases and government spending cuts. jednak rekompensowane powolną popraób e os ni w s. ró ty 90 w hotelach, i We should mention the “shale revolution” wą sytuacji w amerykańskiej gospodarce. kaplic, takżeremonii. rodzajów ceis famous not only for itst while we’re on the subject of US trends.

Administracja prezydenta Obamy stopnioLas Vegas ety thousand couples ge The US mining industry is going through wo przeprowadza reformy redukujące defiin n N ca s. y no he T casi t e each year. a period of change and natural gas cyt budżetowy, coraz więcej Amerykanów married therhundreds of chapels to ,ge choose from , many located in hotels s production is expanding dynamically znajduje pracę (stopa bezrobocia to 7,7 proc.), married in d an equal host of type (the US is self-sufficient in this area), as is a ceny na rynku nieruchomości pną się w górę. s. an ie on m re ce of marriage the extraction of shale oil, and states like Również amerykańskie spółki cieszą się dobrą North Dakota and Texas are experienckondycją. Firmy mają zdrowe bilanse i ogromne ing an economic boom. As a result, rezerwy środków finansowych na rachunkach.

REKLAMA

Trądzik jest najpowrzechniejszym i najczęstszym problemem skóry dotyczącym nie tylko nastolatków, ale coraz częściej również osób dorosłych.

This condition often leads to low self-esteem and many complexes.

Rewolucyjny laser do walki z trądzikiem!

Revolutionary laser to fight acne!

Dolegliwości te bardzo często są przyczyną kompleksów i niskiej samooceny. Występuje kilka rodzajów trądziku a czynnikami, które go nasilają są bakterie P.acnes nadprodukcja sebum, wahania poziomu hormonów oraz zanieczyszczenie porów skóry. W przypadku takich problemów proponujemy naszym pacjentom rewolucyjne rozwiązanie, zabieg wykonywany przy wykorzystaniu lasera Acleara™ produkcji firmy Palomar, w którym wykorzystano dwa mechanizmy: zasysanie i światło pulsacyjne. To połączenie powoduje oczyszczenie gruczołów, zniszczenie bakterii, zmniejszenie wydzielania sebum. Zabieg zalecany jest również w przypadku trądziku niereagującego na leki. Acleara posiada nowoczesny i skuteczny system chłodzenia co sprawia, że zabieg jest szybki i niebolesny. Bardzo często przykrą pamiątką po trądziku są blizny, które w naszej klinice redu-

kujemy stosując serię zabiegów z użyciem lasera frakcyjnego Lux 1540™ marki Palomar.

There are a few types of acne, which are caused by such factors as: P.acnes bacteria, overproduction of sebum, hormone level fluctuations, and contamination of skin pores. In such cases we offer our patients a revolutionary solutioin the field of laser therapy – Acleara™ treatment produced by Palomar, in which there are two mechanisms: sucking and pulse light. This combination results in the cleansing of the sebaceous glands, killing bacteria and reducing sebum production. It is also recommended when drug therapy does not work. Acleara has an innovative and effective cooling system, which makes the treatment fast and painless.

If after acne scars still remain, we can reduce them by a series of treatments with a fractional laser Lux 1540™ by Palomar.

Carpe Diem Centrum Medycyny Estetycznej Al. KEN 98 lok U 17, 02-777 Warszawa • Tel. 608 888 888 • www.carpediem-klinika.pl

028_KA_05_Podroze inwestnew12345.indd 31 CarpeDiem_Kaleidoscope_0513.indd 1

Na zdjęciu: dr Magdalena Opadczuk i Marcelina Zawadzka.

Na hasło Kalejdoskop oferujemy 20% rabatu na zabiegi z zakresu medycyny estetycznej.

Oferta ważna do 31.05.2013r.

Please quote Kaleidoskope to receive 20% discount on esthetic treatments.

Offer is valid until 31.05.2013r.

Wyłączny dystrybutor: ITP S.A. 31 ul. Joliot-Curie 26/19, 02-646 Warszawa, tel. (22) 828 55 78 www.itpesthetique.pl

13-04-163:59 17:31 4/12/13 PM

Investment trips

energy demand is being increasingly met by local sources. This is Jedynym mankamentem jest brak inwestycji. Zamiast tego wygradually weaning the economy off imported fuel. płacane są dywidendy oraz przeprowadza się fuzje i przejęcia.

The US economy saw another major change in 2012 – natural gas Summa summarum pozytywne czynniki przeważają, a tegoroczprices began to rise for the first time in three years. After hitting ne perspektywy gospodarcze określa się jako dobre. Jeśli nawet rock bottom in April 2012, gas prices increased by over 108% (the nie jako bardzo dobre. current price stands at almost USD 4).

Wspominając o trendach w USA, nie można zapomnieć o trwająThe rise had a very positive impact on businesses operating in the cej tam „łupkowej rewolucji”. Przemysł wydobywczy przekształca sector. They had made major mining infrastructure investments się, dynamicznie rośnie produkcja gazu naturalnego i ropy naftobut were unable to fully utilise their production capacities – with wej z łupków, a stany takie jak Dakota Północna i Teksas przeżyplummeting gas prices, mining was simply unprofitable. wają boom gospodarczy. W konsekwencji popyt na energię jest Companies were willing to suffer temporary losses in order to w coraz większym stopniu zaspokajany ze źródeł lokalnych, a gosecure a stable market position. spodarka stopniowo uniezależnia się od importu surowców enerGiven current natural gas prices, compagetycznych. nies are gradually becoming profitable, W roku 2012 nastąpiła jedna bardzo ważna h n z naturalnycach de which should attract the attention of je zmiana na tym rynku – cena gazu naturalto n io an Wielki K . Wyż łobi ła go w skał investors. Naturally, further gas price nego, po raz pierwszy od trzech lat, zaczęła cudów świata o. To najwię kszy prze łom rzeka Koloradcie. Ma ponad 400 km increases is a necessary precondition for wzrastać. Od dołka cenowego zanotowanerzeki na świe go gł ębokoś ć dochodzi do maintaining this trend over the long go w kwietniu 2012 r. wzrost ceny gazu wyje a , tu ok. długości ku przyjeżdża term. Most companies will hit their niósł ponad 108 proc. (do blisko 4 dol.).

1,6 km. Co roów.

5 mln turyst anyon is one of the world’s break-even point when natural gas Sytuacja ta ma bardzo pozytywny wpływ na The Grand C rs. Carved in rock by the prices are somewhere between USD 4 spółki działające w tej branży. Do tej pory pode on on w cany natural it is the largest and USD 5. nosiły one bowiem wysokie nakłady na budoColorado rive.r It is over 400 km long in the world up to 1.1 km deep.

Massive supply and historically low gas wę infrastruktury wydobywczej i jednocześnie and visited by prices also have less obvious consenie korzystały w pełni ze swoich zdolności proEach year it is n io ill m

5 approximately ists. tour

© SHUT TERSTOCK, FPM

podróże inwestycyjne

32

028_KA_05_Podroze inwestnew12345.indd 32

13-04-16 17:31

dukcyjnych – cena gazu była tak niska, że jego wydobycie było quences as they contribute to the revival of US production, mainly nieopłacalne. Przedsiębiorstwa zgadzały się na przejściowe straty, thanks to having reduced energy costs – which may account for as po to by wywalczyć sobie solidną pozycję na rynku. much as 25% of total industry costs.

Przy obecnych cenach gazu naturalnego spółki powoli stają się Given its flexibility, high productivity and absence of payroll rentowne, co powinno przyciągnąć uwagę inwestorów. Oczywipressure, the US labour market is becoming an attractive ście warunkiem koniecznym dla utrzymania tej tendencji jest daldestination for new investment. At the same time, the appeal of szy wzrost ceny gazu. Większość przedsięChina as a “global factory” is gradually waning. biorstw zacznie przynosić zyski, jeśli cena This is partly due to increasing payroll costs. gazu naturalnego będzie się wahać w przeChina has experienced a steady annual dziale od 4 do 5 dol. average increase in monthly wages of 15–20% Duża podaż i historycznie niskie ceny gazu since 2000. This has slowly whittled away its mają również mniej oczywiste konsekwencost advantage over other countries. cje, bowiem przyczyniają się do renesansu No less important are transport costs, customs Szacuje się, że przenoszenie fabryk do Chin amerykańskiej produkcji, m.in. dzięki temu, charges, supply chain operational issues, spowodowało utratę ponad 6 mln miejsc pracy że obniżają koszty energii, które mogą staproduct quality maintenance and the sensitive w USA. / It has been estimated that re-shoring of manufacturing facilities to China is responsible for nowić nawet 25 proc. kosztów całkowitych question of intellectual property theft. Once all the loss of over 6 million jobs in the US. przemysłu. these factors are taken into consideration, the Amerykański rynek pracy, cechujący się US becomes a very attractive place to build a elastycznością i wysoką produktywnością, new factory. Obviously, this is not to say that staje się coraz atrakcyjniejszym miejscem dla lokowania nowych China is losing its status, and companies are relocating their inwestycji. Z drugiej strony atrakcyjność Chin jako „globalnej faproduction centres en masse. Facilities based in China can be bryki” powoli zaczyna spadać. Przyczyniają się do tego m.in. roexpected to shift their focus to the local market in order to satisfy snące płace lokalnych robotników. Od 2000 r. miesięczna płaca the surging demand of local consumers. On the other hand, goods

?

czy wiesz, że...

Did you know...

© SHUT TERSTOCK, FPM

REKLAMA

33

028_KA_05_Podroze inwestnew12345.indd 33

13-04-16 17:31

Investment trips

w Chinach systematycznie rosła o 15–20 proc. średniorocznie, zmniejszając przewagę kosztową nad pozostałymi krajami. Nie bez znaczenia są również takie kwestie jak koszty transportu, cła, kwestie operacyjne związane z łańcuchem dostaw oraz utrzymanie jakości produktów i wrażliwy aspekt kradzieży własności intelektualnej. Biorąc wszystkie te czynniki pod uwagę, okazuje się, że wybudowanie nowej fabryki w USA wcale nie jest takim złym pomysłem. Oczywiście nie oznacza to, że Chiny stracą swój status,

nym sco jest jed a San Francinością najczę ściej n w te a G Golden iejszych, a z pew w. Od początku z najpię kntografowanych mostó y kolor, aby by ł świecie fo go na pomarańczow malowano idoczny we mgle. n Francisco is one bardziej w Gate bridge in Sa nitely most often The Goldent beautiful, and defi orld. Since its of the mos hed bridges in the w ange to make photograp has been painted or t. erection it e visible in the mis it mor

*ALEKSANDER JAWIEŃ – jest prezesem Investment Fund Managers SA, www.ifmpl.com, firmy inwestycyjnej opiekującej się majątkiem osób prywatnych przy założeniu globalnego podejścia. Powyższy materiał powstał w wyniku podróży inwestycyjnej do centrum inwestycyjnego w Kalifornii w marcu br. Jeśli chcesz śledzić kolejne podróże inwestycyjne IFM, zeskanuj smartfonem kod CR. / The author is the CEO of Investment Fund Managers S.A., www.ifmpl.com, an investment company that takes a global approach to managing the assets of its private clients. This article was written after a visit to an investment centre in California in March this year. If you would like to follow new IFM’s investment tours, scan the CR code with your smartphone.

© ARCHIWUM PRYWATNE, FPM, SHUT TERSTOCK

PODRÓŻE INWESTYCYJNE

34

028_KA_05_Podroze inwestnew12345.indd 34

13-04-16 17:31

© ARCHIWUM PRYWATNE, FPM, shutterstock

a firmy zaczną masowo przenosić swoje ośrodki produkcyjne.

Można się spodziewać, że fabryki w Państwie Środka raczej będą skupiały się na produkcji na rynek lokalny, tak by zaspokoić rosnący popyt chińskich konsumentów. Jednak dobra o zautomatyzowanym procesie produkcyjnym (części samochodowe, sprzęt budowlany), których docelowym miejscem zbytu będzie Ameryka Północna, mogą być wytwarzane w Stanach Zjednoczonych. Przykłady potwierdzające tę tendencję można zaobserwować już dzisiaj. Honda przenosi produkcję hybrydowego Civica do Indiany, General Electric będzie produkował duży sprzęt AGD w Kentucky, a Procter & Gamble po raz pierwszy od 40 lat buduje fabrykę w Utah.

Oczywiście lista spółek budujących lub rozwijających swoje fabryki w USA jest znacznie dłuższa.

Pozytywnym trendom gospodarczym towarzyszy więc swoista rewolucja energetyczna związana z przejściem na gaz naturalny. Jeśli sytuacja ta się utrzyma, to za kilka lat możemy być świadkami renesansu amerykańskiego przemysłu. ☐

USA w liczbach US in figures – Wzrost PKB -2,2% r/r (2012) / GDP growth – 2.2% y/y (2012) – Podstawowa stopa procentowa 0,00% – 0,25% (03.2013) / Prime interest rate 0.00%-0.25% March 2013 – Inflacja (CPI) 2,0% (02.2013) / Inflation (CPI) 2.0% February 2013 – Stopa bezrobocia 7,7% (02.2013) / Unemployment rate 7.7% February 2013 – Liczba spółek giełdowych na giełdzie w Nowym Jorku 2819 (03.2013) / Number of listed companies 2,819 on the New York Stock Exchange March 2013 – Waluta dolar amerykański (1 USD = 3,21 PLN) 2013 / Currency US dollar (USD 1 = PLN 3.21) 2013 – Populacja 315 mln (2013) / Population 315 million 2013 – Wartość rezerw (ze złotem) 150 mld USD (01.2013) / Reserve value (inc. gold) USD 150 billion January 2013 – Mediana wieku 36,9 (2012) / Median age 36.9 2012 – PKB na mieszkańca (PPP): USA – 48 320 USD, Polska – 20 100 USD (2011)/ GDP per capita (PPP) US – USD 48,320, Poland – USD 20,100 2011

with a lower share of labour costs in their total cost structure, manufactured in medium volumes and marketed in North America may be produced in the US. There are plenty of recent cases to illustrate this trend. Honda is re-shoring production of the hybrid version of the Civic to Indiana, General Electric intends to manufacture major appliances in Kentucky, and Procter & Gamble is building a factory in Utah for the first time in 40 years. The list of organisations building or expanding their US production facilities is obviously much longer than this. This trend is still embryonic but is expected to pick up over time. We may well witness a “renaissance” of US industry over the next few years. ☐

35

028_KA_05_Podroze inwestnew12345.indd 35

13-04-16 17:31

Blisko, bliżej, Telewizja Polska to lider na rynku telewizyjnym, oferujący widzom bogate portfolio kanałów dostępnych także w internecie, odbieranych za pośrednictwem urządzeń mobilnych.

Wraz z rozwojem nowoczesnych technologii zmieniają się możliwości odbioru programów telewizyjnych. TVP, wyznaczając nowe trendy, jako pierwsza w Polsce wprowadziła zaawansowaną usługę HbbTV – telewizję hybrydową, która integruje w jednym urządzeniu usługi dostępne przez internet z tradycyjną telewizją. W szerokiej ofercie TVP dostępne są również użyteczne aplikacje na urządzenia mobilne, a wśród nich wyróżniona i nagrodzona TVP Stream, która umożliwia oglądanie na żywo programów na tabletach i smartfonach.

Telewizja Polska is the television market leader offering viewers an extensive portfolio of channels available also on the Internet via mobile devices.

With the development of modern technologies the options of receiving television channels are changing. TVP sets the new market trends and was the first television in Poland to introduce advanced HbbTV, or hybrid television, integrating Internet-based services with traditional television in a single device. The rich TVP offer includes useful applications for mobile devices, among them the distinguished and awarded TVP Stream which permits live streaming of programs on tablets and smartphones.

TVP do Kaleidoscope_0513ms-kor.indd 2

Podróżując, warto pamiętać, że programy Telewizji Polskiej są dostępne także poza granicami kraju. Poniżej krótki przewodnik, gdzie i jak można odbierać kanały TVP. TVP POLONIA NIE TYLKO TAM GDZIE POLONIA TVP Polonia, tworzona z myślą o Polonii i Polakach przebywających poza granicami kraju, a także dla obcokrajowców zainteresowanych Polską, jej kulturą i tym, co się u nas dzieje, jest dostępna w wielu krajach świata.

Sygnał TVP Polonia, za pośrednictwem specjalnych urządzeń, jest automatycznie odbierany, modulowany oraz wzmacniany, a następnie przesyłany w różne części świata. Sygnał przekazywany jest za pomocą stacji satelitarnych: do Europy (Astra 1KR oraz Eutelsat Hot Bird 13C), Australii i Nowej Zelandii (Optus D2), Ameryki Północnej (Galaxy 19). Z uwagi na specyfikę kontynentu północnoamerykańskiego sygnał jest tu także reemitowany w ponad 150 sieciach kablowych.

Nieco inny sygnał odbioru TVP Polonia ma Litwa, gdzie nadawany jest on w ramach naziemnej telewizji cyfrowej i obejmuje swym zasięgiem ponad 70 proc. populacji. W Kazachstanie i na Ukrainie natomiast TVP Polonia nadawana jest jako naziemna telewizja analogowa.

TELEWIZJA HYBRYDOWA HBBTV W czerwcu 2012 r. TVP jako pierwsza w Polsce uruchomiła usługę telewizji hybrydowej, która jest połączeniem telewizji cyfrowej i internetu. Możliwość taką daje przejście z nadawania analogowego na cyfrowe. Korzystanie z HbbTV jest bardzo proste, wręcz intuicyjne. Tą usługą nadawca publiczny zadebiutował przy okazji Euro 2012, następnie przy olimpiadzie w Londynie, a obecnie jest ona dostępna w coraz większej liczbie programów i audycji (Pytanie na śniadanie, Teatr Telewizji, audycje sportowe, serwis pogodowy, serwisy informacyjne – Wiadomości, Panorama, serwis informacji regionalnych).

4/16/13 5:56 PM

PROMOCJA

REGIONY W KOMÓRCE Osoby często podróżujące mogą odbierać programy TVP za pomocą urządzeń mobilnych (tabletów, smartfonów etc.). Umożliwia to nowa aplikacja TVP Stream dostępna bezpłatnie na platformach iOS oraz Android.

Poza dostępem do wszystkich 16 programów regionalnych oraz TVP INFO aplikacja TVP Stream pozwala oglądać na żywo, transmitowane przez TVP Parlament, obrady Sejmu oraz Senatu. Duże ułatwienie stanowi elektroniczny przewodnik po programach (EPG – Electronic Program Guide), który w przejrzystej i komunikatywnej formie przedstawia plan emisji na cały dzień. Aplikacja uruchomiona została w marcu br. i bardzo szybko została zauważona przez użytkowników, których liczba przekroczyła w ciągu kilku tygodni 70 tys. Aplikacja TVP Stream spotkała się także z pozytywną oceną specjalistów, którzy przyznali jej podczas targów Poznań Media Expo 2013 Złoty Medal Międzynarodowych Targów Poznańskich.

NIE TYLKO ODBIORCY INDYWIDUALNI Poza ofertą kierowaną do klientów indywidualnych Telewizja Polska dysponuje również rozwiązaniami technicznymi wprowadzonymi specjalnie z myślą o operatorach kablowych. Umożliwiają one dostarczanie oferty programowej do operatorów sieci kablowych i platform satelitarnych.

Operatorzy mogą korzystać z dosyłu satelitarnego za pośrednictwem naziemnej sieci cyfrowej lub z nowo uruchomionej usługi Multicast, w ramach której pakiet wszystkich programów w najwyższej jakości obrazu i dźwięku jest dostarczany za pośrednictwem sieci światłowodowej do 18 punktów dystrybucyjnych w całym kraju.

TVP do Kaleidoscope_0513ms-kor.indd 3

HBBTV HYBRID TELEVISION In June 2012, TVP was the first television in Poland to launch the hybrid television service which is a combination of digital television and the Internet. This was made possible thanks to the transition from analogue to digital broadcasting. The HbbTV is easy and intuitive in use. TVP’s hybrid television service marked its debut during the EURO 2012 football championship and later on at the London Olympic Games, while currently it is available for a growing number of channels and shows (Pytanie na Śniadanie morning show, Teatr Telewizji television theatre, sports shows, the weather forecast, Wiadomości news service and Panorama, the regional news service).

“REGIONS” IN MOBILE PHONES Frequent travellers can watch TVP programs on their mobile devices (tablets, smartphones, etc.). This is possible thanks to the new TVP Stream application available free of charge from iOS and Android platforms.

Apart from access to all 16 regional programs and the TVP INFO channel, the TVP Stream application lets users watch live Sejm and Senat parliamentary sessions broadcast by TVP Parlament. The Electronic Program Guide presenting the broadcast plan for the entire day in a clear and communicative way is a great aid. The application was launched in March and quickly gained recognition among the 70,000 users which have downloaded it to date. The TVP Stream application received positive feedback from experts who awarded it the Golden Medal of the Poznań International Fair at the Poznań Media Expo 2013 fair.

4/16/13 5:56 PM

Cuisine

Kolory wiosny Colours of spring

Magda Gessler – restauratorka, autorka książek kucharskich, malarka. Prowadzi programy kulinarne w telewizji TVN. / Restaurateur, cook book writer, painter. She hosts culinary shows on TVN television station.

W tym roku czekaliśmy w Polsce na wiosnę wyjątkowo długo.

Nie tylko na wyższe temperatury czy suche drogi i chodniki – tak naprawdę co roku czekamy na wiosenne kolory. Tej zimy ich brak szczególnie dał się nam we znaki, dlatego pierwsze promienie słońca tak cudownie rozświetlają świat prawdziwym festiwalem barw. Koniec zimy to również ciężki czas dla sałat i warzyw. Mamy ogromny apetyt na coś zielonego, chrupiącego, świeżego i lekkiego. Ziemniaki, buraki, rzepa, jabłka dostarczają nam mnóstwa witamin i składników mineralnych.

Gdy jednak zechcemy poczuć trochę ciepłego powietrza na policzkach, rozejrzyjmy się za bardziej egzotycznymi składnikami. Indyjskie, tajskie czy wietnamskie sklepy pełne są świeżych ziół i przypraw, których trudno szukać gdzie indziej. Do diety warto włączyć granaty, pomarańcze, ananasy czy awokado. To świetne źródło witamin, gdy nasze rzodkiewki, szczypiorek czy cebulki tkwią jeszcze głęboko w ziemi.

Najpiękniejsze kolory wiosny na talerzu cudownie podkreślane są przez biel i żółć wiosennych jajek. Nic nie stoi na przeszko-

Gdy nowalijki tkwią jeszcze korzonkami w ziemi, sięgnijmy po egzotyczne źródła witamin.

Until fresh spring vegetables are available we should resort to more exotic sources of vitamins. dzie, żebyśmy korzystali z nich również poza świętami Wielkanocy. Cudowny sposób podawania jaj poznałam na Kubie. Jajka smażone są jak w tempurze, na głębokim tłuszczu, najczęściej oliwie z oliwek, oczywiście nie z pierwszego tłoczenia. Smażymy mocno, aż wywijają się na zewnątrz i mają purchle jak faworki. Ściągamy je łyżką cedzakową na biały papier, żeby odetchnęły z tłuszczu, i podajemy z najlepszym na świecie sosem ze świeżych pomidorów i… smażonymi bananami. Tak, forma niecodzienna, ale nad wyraz pyszna i cudownie kolorowa. Wiosna to przede wszystkim kolory – żyjmy kolorowo! ☐

Spring has kept us waiting an inordinately long time this year – and not just for warmer temperatures and dry, snow-free roads and pavements. What we want more than anything at this time of year are spring colours. Their absence has been painfully felt during this extended winter and the first rays of sunlight are now illuminating a world which seems to be ablaze with colour.

The end of winter is a time when fresh lettuce and vegetables are hard to come by. People are just dying to eat something green, crunchy, fresh and light, and go for all the produce that has made it through winter. Potatoes, beets, turnips, and apples are rich in vitamins and minerals and we should be making the most of them. But if you’d really like to feel a breeze of warm air on your cheeks, I recommend more exotic ingredients. Indian, Thai and Vietnamese shops sell fresh herbs, and their shelves are often packed with spices unavailable elsewhere. Add a few pomegranates, pineapples, oranges and avocados to your diet.

They are an excellent source of vitamins when our radishes, chives and onions still lie buried deep in the soil.

The most beautiful colours of spring on the plate are best highlighted by the white and yellow shades of spring eggs. Use them in your cooking after Easter and combine them with exotic flavours. I learnt a great way to serve eggs when I was in Cuba. The egg is deep-fried in tempura, usually in virgin olive oil. Fry the egg until the edges fold down and little puffs appear on the surface. Scoop it out with a skimmer, place it on white paper to drain the fat, and serve with the best sauce in the world made of fresh tomatoes and … fried bananas. Yes, it’s an unorthodox recipe, but an exceptionally delicious and a delightfully colourful one. Spring is all about colours – so let’s add some colour to our lives. ☐

© M.p.

kuchnia

38

038_KA_05_FelietonGessler12345.indd 38

13-04-16 14:43

YOU WILL SEE MORE THAN YOU EXPECT Cosmopolitan is not only an ideal point of view.

It’s 252 apartments finished with the highest quality of materials and equipment, ready for handing over at the start of 2014.

Every storey is top-level. Come and find out.

Sales office: +48 535 10 10 10

COSMOPOLITAN_Kaleidoscope_190x249 OK.indd 1

www.cosmopolitan.waw.pl

14.03.2013 16:19

kuchnia

Cuisine

Wiosenny kapelusz Spring caps

040_KA_05_Kuchniab12345.indd 40

13-04-16 15:03

SMARDZE TO SZLACHETNE GRZYBY, KTÓRE ZASADNICZO PODNOSZĄ SMAK DAŃ. MOŻE NIE SĄ AŻ TAK LUKSUSOWE JAK TRUFLE, ALE MAJĄ SWOJĄ KLASĘ. / MORELS ARE SOPHISTICATED MUSHROOMS WHICH WILL ENRICH ANY DISH. THEY MIGHT PLAY SECOND BANANA TO THEIR SOPHISTICATED COUSIN, THE TRUFFLE, BUT THEY ARE CLASSY NONETHELESS. TEKST/BY:

Monika Kucia, www.monikakucia.pl

Smardz jest grzybem piekielnie nieekonomicznym, co wynika wprost z jego anatomii – ciało jego to wypełniona powietrzem skorupka osadzona na pustej rurce. Czapka smardza – brązowa, w kształcie odwróconego serca, pofałdowana na powierzchni jak ludzki rozum, w środku pusta jak dzwon, pisał nieżyjący już dziennikarz Wojciech Brózda, korespondent paryski, autor m.in. cotygodniowych felietonów Francuski notes, w których opisywał ze znawstwem i smakiem francuskie obyczaje kulinarne.

Jego opis znakomicie oddaje istotę smardzowego bytu. Stożkowaty, ciemnobrązowy kapelusz ma strukturę plastra miodu. Wiąże się to z koniecznością dokładnego oczyszczania przed użyciem kapeluszy z piasku i ewentualnych robaczków.

Istnieje kilka gatunków i odmian smardzów. Wszystkie są jadalne i uważane za kulinarny rarytas. Podobno Ludwik XIII osobiście je zbierał, sam nawlekał na nitki i rozwieszał w swojej sypialni.

Grzyby te występują w strefie klimatu umiarkowanego całej półkuli północnej, poza tym można je spotkać w Australii.

Pojawiają się wczesną wiosną w lasach i terenach zakrzewionych, nad brzegami potoków – często w starych parkach i opuszczonych ogrodach. Warto ich zwłaszcza szukać tam, gdzie jest wilgotno – w podmokłych miejscach, na brzegach strumieni.

Zbierają je znawcy, bo pojawiają się w czasie, który powszechnie rzadko kojarzy się z grzybobraniem.

W Polsce wszystkie gatunki smardzów i smardzówek objęte są całkowitą ochroną i znajdują się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski, opisane jako gatunek: rzadki, potencjalnie zagrożony, występujący na małych obszarach oraz w dużym rozproszeniu. Ich nadmierna popularność doprowadziła do niemal całkowitego wytępienia.

Przed II wojną światową były w menu prawie każdej polskiej restauracji. Dziś grzybiarze jeżdżą na smardzobranie na Słowację, do Czech, na Białoruś, Litwę i Ukrainę. Zbierając te grzyby, trzeba uważać. Można je łatwo pomylić z rosnącą o tej samej porze roku trującą piestrzenicą kasztanowatą.

Przyrządza się z nich różne potrawy – smardze w śmietanie czy duszone na maśle są wyśmienitą przekąską. Dodane do sosu do-

“Morels are devilishly uneconomical mushrooms and this is a direct result of their anatomy – their body consists of a shell full of air that sits on a hollow stem. The cap of the morel – brown, shaped like an upturned heart, furrowed like a human brain, and hollow as a bell”, is how the late journalist and Parisian correspondent Wojciech Brózda described the mushroom. Brózda wrote a weekly column French Notebook in which he expounded on French culinary traditions. His description of the morel captures its essence beautifully. The conical, dark brown cap has a texture like honeycomb. This means the cap has to be cleaned thoroughly for sand and worms.

There are several species and varieties of morels. All are edible and considered a delicacy. King Louis XIII is said to have personally picked morels, strung them out and hung them up to dry in his bedroom.

Morels can be found in the moderate climate of the Northern hemisphere and in Australia. They grow in forests, bushy areas, on the banks of streams, and often in old parks and deserted gardens, in early spring.

Look out for morels wherever there is high humidity, i.e. in wetlands and near water.

Morels are picked by connoisseurs as they grow at a time which is not typical for other species of mushroom.

In Poland, every variety of morel and false morel is protected and listed on the “Red List of Plants and Fungi in Poland” with the description: a rare species, potentially threatened with extinction, found in small areas and in high dispersion. Their excessive popularity has almost brought them to extinction. Before World War II, they were on the menu of nearly every Polish restaurant. Mushroom lovers now travel to Slovakia, the Czech Republic, Belarus, Lithuania and Ukraine to pick morel.

You need to be careful as morel can easily be mistaken for the poisonous Gyromitra esculenta, aka false morel, which grows in the same season.

Morels can be used in all sorts of dishes. You can braise them in cream or butter for a delicious starter, you can add them to a sauce, you can fill omelettes with braised morels and you can

© CORBIS

Król Ludwik XIII zbierał je osobiście, sam nawlekał na nitki i rozwieszał w swojej sypialni.

King Louis XIII personally picked morels, strung them out and hung them up to dry in his bedroom.

41

040_KA_05_Kuchniab12345.indd 41

13-04-16 15:03

KUCHNIA

Cuisine

Smardze rzadko jada się same – zwykle są częścią dań, uszlachetniając ich smak.

Morels are rarely eaten on their own and often accompany other dishes, making their taste more sophisticated.

Przed wojną smardze były w menu prawie każdej polskiej restauracji.

Before WWII morels were served in nearly all Polish restaurants. add them to risottos and soups. White asparagus with stewed morels is a classic morel dish. Morels can also be used in more sophisticated meals – with veal gullet or lobster. Paweł Oszczyk, the chef of La Rotisserie at Le Regina hotel in Warsaw, has been known to serve baked grayling filet with a salad prepared from fresh sorrel salad and morel essence. Another famous dish is broth with foie gras with morels coated in French puff pastry (although Paul Bocuse, the “chef of the century” has served the soup with truffles).

Morels have to be rinsed well, preferably in salted water (a good way to get rid of the sand), and then drained before cooking.

You can also rinse them under running water, but make sure the stream is high pressure so that all the dirt is removed. Scald the mushrooms on a sieve or put into a pot of boiling water for a few seconds. Smaller morels can be diced and added to scrambled eggs, omelettes and minced veal filling (the delicate flavour brings out the distinctive taste of mushroom). The filling can be used to fill cleaned morel caps which can then be cooked in boiling broth.

Morels often accompany other produce, are parts of dishes and are rarely eaten on their own. The price has something to do with that – 100 grams of dried morels will cost you approximately PLN 200. But don’t let that put you off tasting them for yourself. ☐

Kapelusz smardza ma strukturę plastra miodu.

The cap of a morel has a honey comb-like structure.

© SIME/FREE, EAST NEWS, CORBIS

bitnie uszlachetniają jego smak. Uduszonymi smardzami można nadziewać omlet, można dodawać je do zupy lub risotta. Klasycznym daniem są białe szparagi z duszonymi smardzami. Grzyb pojawia się w jeszcze bardziej wykwintnych połączeniach – z grasicą cielęcą lub homarem. Paweł Oszczyk, szef kuchni restauracji La Rotisserie w hotelu Le Regina w Warszawie, serwował pieczony filet z lipienia z sałatką ze świeżego szczawiu i esencją smardzową.

Słynnym daniem jest rosół z foie gras ze smardzami pod kołdrą ciasta francuskiego (choć Paul Bocuse, francuski „kucharz stulecia”, serwował to danie z truflami).

Aby dobrze przyrządzić te grzyby, należy je wypłukać, najlepiej w osolonej wodzie (podobno wtedy szybciej opada piasek), i odsączyć. Można też opłukać je pod silnym strumieniem wody, aby z zagłębień wydobyć drobne zanieczyszczenia. Grzyby należy sparzyć wrzątkiem na sicie lub wrzucić na kilka sekund do garnka z wrzącą wodą. Mniejsze smardze najlepiej drobno pokroić i użyć na przykład do jajecznicy, omletu albo farszu z mielonej cielęciny (jej delikatny smak świetnie uzupełniają wyraziste grzybowe nuty). Nadzieniem faszeruje się puste, oczyszczone kapelusze i wkłada do gotującego bulionu.

Smardze najczęściej towarzyszą innym produktom, są częścią dań, rzadko jada się je same. Wpływ na to ma także cena – za 100 g suszonych grzybów trzeba zapłacić około 200 zł. Mimo to naprawdę warto wiedzieć, jak smakują. ☐

42

040_KA_05_Kuchniab12345.indd 42

13-04-16 15:04

Czy można nauczyć się pić piwo?

Can you learn how to taste beer?

DZIĘKI ZMYSŁOM KIPERZY ODKRYWAJĄ BOGACTWO SMAKÓW I AROMATÓW W WINIE. NIE WSZYSCY JEDNAK WIEDZĄ, ŻE PIWO TAKŻE MOŻNA DEGUSTOWAĆ.

JAK POZNAĆ ŚWIAT PIWNEJ SENSORYKI, KTÓRY DOTYCHCZAS WYDAWAŁ SIĘ BYĆ TYLKO DLA WYBRANYCH – PODPOWIADA CZYTELNIKOM MARKA TYSKIE.

THANKS TO THEIR SENSES, TASTERS DISCOVER THE RICHNESS OF FLAVOURS AND AROMAS IN WINE. NOT ALL KNOW, HOWEVER, THAT BEER CAN BE TASTED TOO. TO FIND OUT HOW TO APPROACH THE WORLD OF BEER SENSORICS, WHICH MANY MAY THINK IS AVAILABLE TO THE CHOSEN FEW, READ THESE TIPS FROM THE TYSKIE BRAND.

TRZY TECHNIKI DEGUSTACJI SMAK ★ Zatkaj nos ★ Weź piwo do ust, przepłucz po języku i przełknij Pijąc Tyskie Gronie, wyczujesz wyraźną goryczkę i nuty słodowo-zbożowe. W Tyskim Klasycznym poczujesz subtelną goryczkę i nuty słodowo-karmelowe.

WĘCH ★ Zamieszaj szklanką ★ Przysuń szklankę i wciągnij

powietrze nosem Wąchając Tyskie Gronie, poczujesz subtelny chmielowy aromat i lekkie nuty jabłkowo-bananowe.

W Tyskim Klasycznym poczujesz subtelną goryczkę i nuty słodowo-karmelowe.

Oglądając Tyskie Gronie, zobaczysz piwo jasnozłote, idealnie klarowne i świetliste. W szklance z Tyskim Klasycznym zobaczysz piwo jasnobursztynowe zwieńczone

gęstą pianą.

Tyskie do Kaleidoscope_0513ms-kor.indd 1

THREE TASTING TECHNIQUES TASTE ★ Hold your nose. ★ Take a small sip, let it rest on your tongue and swallow.

Drinking Tyskie Gronie you will feel a clear bitterness and a malt-grain tone. In Tyskie Klasyczne you will sense subtle bitterness and malt-caramel tones.

SMELL ★ Stir the glass. ★ Bring the glass closer and inhale the air through your

nose.

Smelling Tyskie Gronie you will sense a subtle, hop aroma and light apple-banana tones. In Tyskie Klasyczne you can sense subtle bitterness and malt-caramel tones.

SIGHT ★ Hold the glass to the light. ★ Examine the colour.

Looking at the Tyskie Gronie you will see: light-gold beer, perfectly clear and bright. In a glass of Tyskie Klasyczne you will see pale amber-colored beer, with a thick foam on top.

MATERIAŁY: TYSKIE

WZROK ★ Przyjrzyj się szklance pod światło ★ Oceń kolor

Polacy lubią piwo i coraz częściej szukają w nim głębi smaków, zapachów, zwracają uwagę na jego barwę i gęstość piany. Bowiem piwo można degustować, tak samo jak robią to kiperzy w branży winiarskiej.

Umożliwia to analiza sensoryczna piwa. Pozwala ona na zgłębienie jego smaku i zapachu za pomocą zmysłów.

– W piwie można wyczuć m.in. zapach palonej kawy czy aromat cytrusów – mówi Maja Drab, sensoryczka Kompanii Piwowarskiej. – Próbując dwóch wariantów piwa Tyskie, przekonamy się, że różnią się od siebie, mimo że prezentują ten sam piwny styl – lager.

Warto na ich przykładzie uczyć się sztuki degustacji – dodaje.

Piwnym degustatorem może zostać niemal każdy, opanowując kilka prostych sensorycznych metod.

Wykorzystując je, może delektować się piwem i świadomie wybrać taki rodzaj, który nam najbardziej odpowiada i który pasuje do wybranych okazji czy potraw.

Poles like beer and they began to increasingly search for richness of flavours and aromas, and to pay attention to the colour of the beer and the density of the foam that makes the beer head. Few may know that beer can be tasted just like wine is. It can be done by sensory analysis. This lets tasters explore the beer’s taste and aroma with their senses.

“In beer you can sense, for instance, the smell of roasted coffee or the aroma of citrus fruit”, comments Maja Drab, the taster of Kompania Piwowarska. “Tasting two kinds of Tyskie beer, we can see that they differ, even though they represent the same kind of beer – the lager. Lager is the perfect beer to learn the art of beer tasting”, she adds.

Nearly anyone can become a beer taster, by learning a few, easy tasting techniques. With the use of this methodology you will be able to really taste beer and choose the right kind of beer to suit your individual taste, particular dishes and special occasions.

4/16/13 3:48 PM

POLAK Z WYBORU

Poles by choice

Włoska Polka

An Italian woman in Poland TESSA CAPPONI-BORAWSKA UCZY POLAKÓW, JAK ŻYĆ PO WŁOSKU. ALE TO O POLSCE MÓWI „MÓJ KRAJ”. / TESSA CAPPONIBORAWSKA INTRODUCES POLES TO THE ITALIAN LIFESTYLE. BUT SHE REFERS TO POLAND AS “MY COUNTRY”.

Pociąg był pusty i ciemny. Bała się. Młoda Włoszka z arystokratycznego rodu jechała za żelazną kurtynę i nie miała pojęcia, czego się spodziewać. Gdy wysiadła w Warszawie na Dworcu Gdańskim, myślała, że to jakaś pomyłka. Na szczęście na peronie czekał ukochany Kuba. Był koniec września 1983 r.

Potem wielokrotnie przyszło jej odpowiadać na pytania, co właściwie robi w Polsce, skoro Włochy są takie piękne. – Ja się zakochałam w człowieku, to była miłość. Być może towarzyszył temu brak odpowiedzialności, ale pokażcie mi kogoś, kto się zakochał i zastanawia się, z jakiego kraju pochodzi ukochany i czy będzie mu się tam wygodnie żyło – mówi Tessa Capponi-Borawska.

Warszawa lat 80. nie mogła spodobać się młodej arystokratce z Florencji. Było brzydko, szaro, ponuro, a jeszcze trudy codzienności – puste półki w sklepach, kartki na mięso, kolejki. Gdy tu zamieszkała, przez pół roku musiała wymieniać dolary, by kupować prawo pobytu. – Żeby dostać je bez płacenia, ubiegałam się o pracę w szkole muzycznej, gdzie potrzebowali lektora języka włoskie-

Beata Mirska

The train was dark and empty. She was afraid. The young Italian aristocrat was travelling behind the Iron Curtain and had no idea what to expect on the other side. Disembarking at Gdański Railway Station in Warsaw, she thought there must have been some mistake. Luckily, her Kuba was waiting for her on the platform. This was late September 1983.

Tessa Capponi-Borawska soon found herself having to answer endless questions about what she was doing in Poland when Italy was so beautiful. “I fell in love. It was love. Perhaps there was a lack of responsibility too, but show me anyone who has ever fallen in love that wonders about the country her loved one comes from and whether life is going to be comfortable there”, she says.

Warsaw held very little appeal for a young Florentine aristocrat in the ’80s. The city was ugly, bleak and gloomy, and everyday life was a hard grind of empty stores, meat coupons, and queues.

When she moved to Poland, Capponi-Borawska had to exchange dollars every six months to pay for her residence permit. “I applied for a job with a music school that was looking for an Italian teacher, so I could get my residence permit free of charge. This would have been in January or February 1984. The principal offered me coffee. I was given a glass filled with dark liquid. It even looked nice – it had foam on top. But I thought I was going to die when I took a sip. It tasted bizarre, it was boiling hot, and those dregs”, she winces.

Her parents tried to be supportive when she left Italy. Her father advised her to spend a whole winter in Poland before moving, but

© ANNA BEDYŃSKA/AGENCJA GAZETA, SHUTTERSTOCK

TEKST/BY:

44

044_KA_05_PolakzwyborutessaNEW12345.indd 44

13-04-16 17:34

© ANNA BEDYŃSKA/AGENCJA GAZETA, SHUTTERSTOCK

45

044_KA_05_PolakzwyborutessaNEW12345.indd 45

13-04-16 15:13

Poles by choice

go. To było w styczniu czy w lutym 1984 r. Dyrektor zaproponował mi kawę. Dostałam szklankę z ciemnym płynem, nawet przyjemnie to wyglądało – z pianką na wierzchu. Gdy to wypiłam, myślałam, że umrę. Dziwny smak, ukrop i te fusy! – krzywi się.

Gdy wyjeżdżała z Włoch, rodzice starali się ją wspierać. Ojciec co prawda doradzał, żeby – zanim zamieszka w Polsce na stałe – spędziła tutaj zimę. Mama powiedziała tylko: „Miłej podróży. Bóg z tobą”. – Przyjechali po dwóch latach, na Boże Narodzenie 1985 r., kiedy byłam w ciąży z Cosimą. Byli zachwyceni. Wrócili na wiosnę 1987 r., gdy znów byłam w ciąży, tym razem z Zygmuntem. Po drodze odwiedzili Budapeszt. Gdy wylądowali tutaj, tata powiedział: „Gdy wszedłem do samolotu LOT-u, byłem szczęśliwy. Na Węgrzech – posępnie, ponuro, wszyscy nieuprzejmi, a tutaj uśmiech, od razu miło”. Nie mogłam uwierzyć.

Dziś Tessa Capponi-Borawska jest w Polsce specjalistką od Włoch, szczególnie włoskiej kuchni. Wykłada, pisze felietony kulinarne, wydaje książki. Lubi Polskę. A nawet polską kuchnię. – Najdłużej przyzwyczajałam się do przygotowywania mięs, bo nie jestem mięsożerna. Zielonej sałaty ze śmietaną nigdy nie zaakceptowałam, choć polubiłam mizerię. Uwielbiam śledzie i ciasta – przyznaje.

– Mieszkam tu 30 lat, więc tutaj jest mój dom. Ale wciąż patrzę na ten kraj i jego kulturę oczami nastolatki, która się uczy – mówi.

tessa Capponi-Borawska – włoska arystokratka pochodząca z rodu Capponich, który niegdyś rywalizował o wpływy z potężną rodziną Medyceuszy. Od 30 lat mieszka w Warszawie, wykłada historię i kulturę Włoch na Uniwersytecie Warszawskim, pisze o włoskiej kuchni. Autorka książek Moja kuchnia pachnąca bazylią i Dziennik toskański. / An Italian aristocrat born into the Capponi family, which once rivalled the mighty Medicis. She has been living in Warsaw for 30 years and lectures on Italian history and culture at Warsaw University, and writes features about Italian cuisine. Her books include My Basil-scented Kitchen and Tuscan Diaries.

her mother just said “Have a good trip. God bless you”. “They came to visit me two years later. This was Christmas 1985, when I was pregnant with Cosima. They were delighted. They returned in spring 1987 to find me pregnant again. This time with Zygmunt.

They visited Budapest en route. And when they arrived in Warsaw, my father said ‘I was happy to get on board a LOT airplane. Hungary was bleak and gloomy, and everyone was unpleasant, whereas here, people smile. I felt good straight away’”. I couldn’t believe my ears.”

Tessa Capponi-Borawska is now Poland’s resident expert on Italy, and specialises in Italian cuisine. She is a lecturer, columnist, and writer. She likes Poland and has even taken to Polish cuisine. “Getting used to cooking meat took longest, because I’m not a great meat-eater”, she says.

“I’ve been living in Poland for 30 years, so it’s my home. But I still look at the country and its culture through the eyes of a teenager who’s learning”, she says.

She began to travel extensively around Poland a few years ago. “And I come across awesome places here. I read a lot in Polish, so I’m always finding something interesting”, she adds.

There are obviously times when she finds Poland annoying too.

She was fuming when her children went to school and the school blamed her for their broken Polish. As she was when she was first hit with that peculiar mixture of Polish superiority and inferiority complexes. Capponi-Borawska cannot stand envy.

There were times when she felt like packing up and going back to Italy. That was in the early days, but even today, she feels like it sometimes: “The reason is simple – the lack of sun, light and warmth. It just bothers me.” That may be why she brings what she can of the Italian climate to Poland. The interior decoration of her Mokotów apartment was inspired by the colours of her home town Calcinaia. And the cuisine. Capponi-Borawska only cooks Italian for her friends, and although everything seems to be available in Poland, some flavours just cannot be imitated.

She brings black cabbage from Italy in winter and Tuscan bread all the time. “Pane senza sale contains no salt, because it’s meant to be served with strongly flavoured cold cuts, cheese, and

© ANNA BEDYŃSKA/AGENCJA GAZETA, SHUT TERSTOCK

polak z wyboru

46

044_KA_05_PolakzwyborutessaNEW12345.indd 46

13-04-16 17:35

© ANNA BEDYŃSKA/AGENCJA GAZETA, SHUT TERSTOCK

Choć oczywiście bywa, że Polska ją denerwuje. Tupała ze złości, gdy dzieci poszły do szkoły i dawano jej do zrozumienia, że z jej winy kaleczą polski język. Albo gdy poznawała polskie poczucie wyższości przemieszane z kompleksami. Nie znosi zawiści. Zdarzało się, że chciała się pakować i wracać do Włoch. Na początku, gdy musiała się mierzyć z wychowaniem małych dzieci i trudną sytuacją w Polsce. Ale dziś też od czasu do czasu ma na to ochotę: – Powód jest prozaiczny – brak słońca, światła, ciepła. Dokucza mi to – zdradza.

Dlatego, o ile to możliwe, sprowadza do Polski włoski klimat. Swoje mokotowskie mieszkanie urządziła w kolorach przywodzących na myśl Calcinai – miejscowość, z której pochodzi jej rodzina. Terakota w różnych tonacjach beżu, nasycone błękity mają przypominać słoneczną krainę Chianti. No i kuchnia. Dla przyjaciół gotuje tylko po włosku. I choć wydaje się, że teraz wszystko już można kupić w Polsce, niektóre smaki są jednak niepowtarzalne. W zimie przywozi z Włoch czarną kapustę, zawsze – toskański chleb.

– Pane senza sale – mówi. – On jest celowo niesłony, bo jada się go z wyrazistymi w smaku wędlinami, serami, intensywną oliwą z oliwek. Do niektórych potraw – pappa pomodoro w lecie czy ribollity, jesienno-zimowej zupy z warzyw, nie można używać innego chleba. Wypróbowałam wszystko – podkreśla. Z Włoch przywozi też karczochy, a gdy leci przez Rzym, na lotnisku Fiumicino zagląda do restauracji Obika, gdzie można próbować i kupować różne rodzaje mozzarelli. To działa zresztą w obie strony. Lecąc do Włoch zabiera kabanosy – dla braci, torcik wedlowski i śliwki w czekoladzie – za nimi przepadają jej rodzice, i jeszcze dżem, który robi w domu: grejpfrutowo-cytrynowy.

Zapytana, czy oswajanie z Polską jest procesem zamkniętym, odpowiada, że raczej nie: – Życie nie jest procesem zamkniętym, codziennie przecież odkrywa się coś nowego. Negatywne strony przyswoiłam i staram się radzić sobie z nimi. Jak każdy obywatel tego kraju. Natomiast codziennie odkrywam miłe drobiazgi.

Cieszy się na przykład, że młodzi ludzie, inaczej niż ich rodzice, umawiają się na jedzenie na mieście. – Poprzedni system zabił to kompletnie. Miejscem, gdzie się dobrze jadło, był dom. Dobrze, że to się zmienia – mówi.

Gdy chwali się styl jej felietonów o włoskiej kuchni, odpowiada z dumą, że jej pierwszym redaktorem jest mąż. I zaraz dodaje: – Nie tylko tekstów, życia też.

Przed laty w Kuchni pachnącej bazylią napisała, że może kiedyś zostanie autorką książki o Polsce. Czy już nabrała do tego odwagi?

– Jeśli będę pisała o Polsce, to będzie po włosku, dla Włochów, o moich doświadczeniach tutaj. Nadal, mimo że minęło tyle lat, Włosi ciągle niewiele wiedzą o naszym kraju. ☐

aromatic olive oil. Other types of bread don’t go with certain dishes. I’ve tried everything”, she stresses. She also brings artichokes from Italy and mozarella whenever she flies via Rome.

By the way, it works both ways. Whenever she goes to Italy, she packs kabanos sausage for her brothers, Wedel wafer cakes and prunes in chocolate that her parents love, and home-made grapefruit and lemon jam. When I ask her whether she’s used to Poland now, she replies in the negative. “Life is not a closed-end process as you discover something new every day. I’ve got used to the negative aspects and I try to cope with them. Just like any other citizen of this country. But I discover little pleasant surprises every day.”

For instance, she’s happy to see that unlike their parents, young people dine out. “The former system killed going out completely. Good food was only available at home. It’s good to see that changing”, she says. And when she’s praised for the style of her articles about Italian cuisine, she proudly claims that her husband is their first editor.

Many years ago, she wrote in her Basil-scented Kitchen that perhaps one day she would write a book about Poland. Has she mustered the courage to do so yet? “If I ever write about Poland, it will be in Italian, for Italians, and will be about my experiences in this country. Because despite the fact that many years have gone by, Italians still know very little about our country.” ☐ REKLAMA

47

044_KA_05_PolakzwyborutessaNEW12345.indd 47

13-04-16 17:35

W CHMURACH

Up in the Air

Pakuj się, kto może Let’s pack it up

DLA WIELU PAKOWANIE SIĘ TO WALKA Z WIATRAKAMI. MOŻNA JĄ WYGRAĆ, STOSUJĄC KILKA PROSTYCH ZASAD. / MANY OF US SEE PACKING AS A BATTLE THAT IS LOST BEFORE IT HAS BEGUN. BUT YOU CAN STILL COME OUT ON TOP, PROVIDED YOU FOLLOW A FEW SIMPLE RULES. Mariusz Chudy

Złożyć T-shirt w 2 sekundy? Wydaje się niemożliwe. A jednak można! Filmik na YouTubie pokazujący, jak to zrobić, bije rekordy popularności. Miał już 6,5 mln wyświetleń. T-shirt jest złożony perfekcyjnie, bez zagięć i symetrycznie. Jednym słowem, wyższa szkoła jazdy. Ale szybkiego składania i pakowania rzeczy można się nauczyć. – Potrzebna jest praktyka. Z czasem nabiera się wprawy – śmieje się Małgorzata Szczęsna-Kapa, stewardesa LOT-u z wieloletnim doświadczeniem. Ona sama wykonuje średnio 15 lotów

Fold up a t-shirt in two seconds flat? Sounds impossible but it can be done. With 6.5 m views and still counting, an instruction video on YouTube is breaking all popularity records. The t-shirt is folded neatly, symmetrically, straight, and without any creases. It’s a genuine tour de force. You too can learn how to pack quickly and efficiently. “All you need is practice. It takes time, but it does become easy eventually”, laughs Małgorzata Szczęsna-Kapa, a LOT air hostess with many years of experience.

© BEW (2), SHUT TERSTOCK

TEKST/ BY:

48

048_KA_05_W chmurach12345.indd 48

13-04-16 15:52

© BEW (2), SHUT TERSTOCK

w miesiącu, a to oznacza, że musi się pakować co drugi dzień. Dziś już potrafi to zrobić dosłownie z zamkniętymi oczami.

Plecak czy walizka? Niektóre rzeczy zabierać ze sobą czy kupić na miejscu? Wziąć więcej czy mniej? Ilu podróżujących, tyle sposobów na przygotowanie bagażu. Co zatem zrobić, żeby dobrze się spakować?

Najważniejsza jest lista. Trzy dni przed wyjazdem zaczynamy notować na kartce, co chcemy zabrać. Jeśli o czymś sobie przypomnimy, dopisujemy to. Dzień przed wyjazdem weryfikujemy listę i wykreślamy z niej rzeczy zbędne, a resztę pakujemy. Ważna uwaga: do walizki dorzucamy, a nie wyciągamy z niej rzeczy, które są nam do czegoś potrzebne w domu, bo na pewno zapomnimy umieścić je w niej z powrotem. Dobrze zabrać coś na wieczór. Dla pań prosta czarna sukienka, dla panów – marynarka. Rzeczy po wypraniu od razu prasujemy, jednak przed schowaniem do szafy nie składamy ich w kostkę, tylko wieszamy na wieszaku. Dzięki temu nie będą miały zagnieceń. Podobnie w torbie układamy ubrania lekkie na górze i składamy tylko delikatnie zgięte na pół.

Dzięki temu mamy gwarancję, że po wyciągnięciu z walizki będą gotowe do użycia bez długiego prasowania. Pamiętajmy o przypięciu ubrań w walizce pasami. Podczas podróży nasz bagaż lubi zmieniać położenie, więc rzeczy mogą się pognieść.

Kosmetyki warto umieścić w mniejszych opakowaniach, aby zapobiec ich przemieszczaniu się po całej walizce. Jeśli nie korzystamy z komputera podczas lotu, wkładamy go między ubrania. Między spodniami i bluzkami będzie bezpieczny.

Przed ostatecznym zamknięciem torby rzucamy tylko okiem, czy dzieci czegoś do niej nie podrzuciły. Tak dla zabawy albo żeby dać znać, że o nas pamiętają. Zdarzało się, że osoby często podróżujące znajdowały w swoim bagażu piłki tenisowe czy maskotki swoich dzieci.

A co, jeśli czegoś zapomnimy? Zawsze może nas poratować załoga LOT-u. Na pokładzie naszego przewoźnika możemy nabyć lub otrzymać za darmo całkiem sporo rzeczy. Od standardowych papierosów, perfum, alkoholu, po okulary słoneczne czy kremy do opalania w sezonie letnim. Gdy nie zdążyliśmy zrobić prezentów swoim bliskim, to na pokładach lotowskich samolotów będziemy mogli wybierać między dobrym zegarkiem, klockami Lego a biżuterią od Swarovskiego. Dla dzieci są kolorowanki, książeczki, kredki czy śliniaczki dla niemowlaków w barwach LOT-u. Zapominalscy na pewno coś dla siebie znajdą.

Pakowanie wcale nie musi być najmniej przyjemną częścią podróży. Wystarczy tylko stosować się do złotej rady wszystkich doświadczonych podróżników: kiedy już wszystko spakujesz, spróbuj przypomnieć sobie, czego zapomniałeś, i włóż to do walizki. ☐

Backpack or suitcase? Should we take certain things with us, or buy them on arrival? Is it better to take more or less? There are as many schools of packing as there are passengers. Małgorzata Szczęsna-Kapa flies fifteen times per month on average. This means that she has to pack every second day. She says that she has become proficient over the years and can now literally pack with her eyes closed. How to pack well? First of all, make a list.

Start writing down all the things you need to take three days before you depart. Simply add whatever comes to mind. Go through your checklist the day before you depart. Strike off the anything you don’t need and put the rest in the suitcase. And remember – you can add stuff to your bag, but never take out anything you’re going to need at home. Because you’re guaranteed to forget to put them back in. Remember to take some evening wear.

A simple black dress for women and a jacket for men is a safe bet.

Iron your washed clothes and don’t fold them before you tuck them into your wardrobe, but put them on a hanger to keep them from creasing. Place light clothing on top and delicately fold fine garments in two. Remember to strap your garments in place. Your luggage will be changing position during the journey and this can crease your clothes. It’s best to pack cosmetics in small containers to prevent them from moving around everywhere in your suitcase. And make sure your children haven’t thrown anything inside the suitcase before you lock it. This is the sort of thing children do to let you know they haven’t forgotten you. Travellers frequently find tennis balls and cuddly toys in their luggage. And what if we forget something? You can always count on the LOT crew. Our carrier has all sorts of things to give away and sell aboard its aircraft. You can purchase standard cigarettes, perfume, alcohol, sun glasses and sun creams. And if you didn’t have time to buy souvenirs, you can always get a good watch, Lego building blocks and Svarowski jewellery aboard a LOT plane. There are also colouring books, story books, crayons and LOT bibs for children.

The absent minded are bound to find something. Packing does not have to be the most unpleasant part of your journey. Simply follow this tip from all seasoned travellers: once you’ve packed everything, try to remember what you’ve forgotten and add it into your suitcase. ☐

49

048_KA_05_W chmurach12345.indd 49

13-04-16 15:52

ŚWIAT I LUDZIE

People and the World

Kosmiczn e wy S p i n o f fs

f ro m

nalaz k

s pa c

e

i

„ALE KOSMOS!” – TAK KIEDYŚ OKREŚLANO COŚ NIESAMOWITEGO, NIEZIEMSKIEGO. KOSMICZNE TECHNOLOGIE, CHOĆ WYMYŚLANE DLA LOTÓW DO ODLEGŁYCH GALAKTYK, DZIŚ ZNALEŹĆ MOŻNA BARDZO BLISKO. / “COSMIC!” USED TO BE A STOCK STANDARD WAY OF DESCRIBING ANYTHING EXTRAORDINARY OR OUT OF THIS WORLD. SPACE TECHNOLOGIES DESIGNED TO FACILITATE FLIGHTS TO DISTANT GALAXIES ARE NOW WITHIN OUR REACH. Małgorzata T. Załoga

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

TEKST/BY:

50

050_KA_05_Swiat i ludziec12345.indd 50

13-04-16 16:03

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

51

050_KA_05_Swiat i ludziec12345.indd 51

13-04-16 16:04

People and the World

Ich protoplasta, radziecki Sputnik 1, okrążał Ziemię zaledwie trzy miesiące. Dziś nasz glob otacza prawdziwy gąszcz satelitów. Dzięki nim można nie tylko prognozować pogodę na danym obszarze przynajmniej na dwa–trzy dni czy porozmawiać z Warszawy ze znajomym w Hongkongu, ale i określić dokładne położenie każdego obiektu na powierzchni Ziemi. Dość powiedzieć, że GPS-u używano już do oceny… zaburzeń chodu u pojedynczych osób w warunkach – dosłownie – terenowych. Wyższej klasy odbiorniki GPS, podając pozycję co do centymetra, pozwalają określać szybkość chodu, długość kroku, a nawet liczbę kroków w jednostce czasu.

Kroczenie też stało się łatwiejsze dzięki kosmicznym badaniom. Zawdzięczamy im buty amortyzujące nacisk na podłoże. To w takich butach Neil Armstrong mówił o „wielkim skoku dla ludzkości”. Firmy obuwnicze wykorzystały m.in. trójwymiarową gąbkę, która dzięki sprężynującym włóknom pochłania energię w trakcie zetknięcia stopy (i buta) z ziemią i niejako „zwraca” ją, ułatwiając kolejny krok, oraz specjalne komory absorbujące wstrząsy przy bieganiu i również „zwracające” energię przy kolejnych krokach.

A jeśli ktoś przemieszcza się dalej niż do parku? Ci, co latają samolotami, mogą być wdzięczni inżynierom z NASA. Opracowane w 1976 r. uniesienie koniuszków skrzydeł pozwala samolotom latać dalej albo przewozić cięższe ładunki, a przy tym sprawia, że są one… cichsze (o jakieś 6,5 proc.). Tylko w 2010 r. cywilne linie lotnicze zaoszczędziły na tym wynalazku ok. 7 mld litrów paliwa, a 21,5 mln ton dwutlenku węgla nie wydostało się do atmosfery i nie powiększyło efektu cieplarnianego.

Bezpieczna droga Kosmos ma swój wkład również w technologie poprawiające podróżowanie lądem. Chodzi o zwany rowkowaniem sposób odprowadzania wody z betonowych jezdni, wypróbowany najpierw w Langley Research Center na pasach startowych dla samolotów.

Po przeniesieniu innowacji na cywilny, nomen omen, grunt okaza-

W takim jak ten skafandrze Charles „Pete” Conrad chodził po Księżycu podczas misji Apollo 12 w 1969 r.

This is the space suit that Charles “Pete” Conrad wore on the Moon during the Apollo 12 mission in 1969.

Their progenitor, the Russian Sputnik-1, only spent three months orbiting the Earth. We now have a veritable cloud of satellites circling the globe, making it possible to compile extremely accurate weather forecasts for any area for at least two or three days, talk to a friend in Hong Kong from Warsaw and locate any given object on the planet with terrifying precision. Suffice it to say that GPS has already been applied to analyse gait disorders in individuals in – literally – field conditions. More advanced GPS receivers with a location accuracy range of one centimetre can identify walking pace, step length and even the number of steps per time unit.

Naturally, striding has become much easier thanks to space research, which can take the credit for shoes with spring soles that guarantee proper ventilation. This is the sort of footwear Neil Armstrong had on when he spoke of “a great leap for mankind”. Shoe manufacturers began to include a 3D sponge whose springy fibres absorb the energy when the foot (and the shoe) touch the ground and “return” the energy to facilitate the next step.

They also come with special compression chambers to absorb shock during running.

And if you venture out beyond the park? Those of us who travel by plane can be thankful to NASA engineers. In 1976, they designed ingeniously simple wings with turned-up tips that enabled aeroplanes to fly longer distances and carry more cargo while reducing noise levels by around 6.5%. This invention saved passenger airlines some 7 billion litres of fuel in 2010 alone. It also prevented the emission of 21.5 million tonnes of carbon dioxide which would otherwise have contributed to the glasshouse effect.

SAFE ROADS Space programmes have also led to the development of technologies that have improved land travel. Advances in this area that can be attributed to aerospace research include “grooving”. This is a system for draining water from concrete surfaces, first tested on runways at Langley Research Centre. Once the innovation was widely adopted, it was found that simply carving grooves at right angles to the centreline of the road reduced the number of accidents caused by wet motorway surfaces by as much as 85%. Today, grooved surfaces are not only found on roads, but also at

© BEW,na poprzednich stronach/previous pagES: FPM, SHUTTERSTOCK, BEW, corbis

Świat i ludzie

52

050_KA_05_Swiat i ludziec12345.indd 52

13-04-16 16:04

ło się, że tak proste usprawnienie jak żłobienie w betonie rowków prostopadle do osi jezdni aż o 85 proc. zmniejszyło liczbę wywołanych mokrą nawierzchnią wypadków na autostradach. Dziś rowkowane nawierzchnie można spotkać nie tylko na drogach, ale również na basenach czy w podłogach boksów dla zwierząt.

Po długiej podróży nie ma jak zdrowy sen. Lotom w kosmos zawdzięczamy miękkie, elastyczne materace z tzw. memory foam, czyli gąbki z pamięcią kształtu. Jej unikalną właściwością jest równomierny rozkład masy i ciśnienia, a pierwszym zastosowaniem było wypełnienie foteli astronautów. Wynaleziona w 1966 r. miała zmniejszać wstrząs związany z lądowaniem statku kosmicznego.

Poza materacami używana jest dziś np. w siedzeniach samolotów i motocykli, kaskach ochronnych czy protezach kończyn.

Dla ucha i dla oka Jeśli już jesteśmy przy protezach, warto wspomnieć, że to właśnie pracując w NASA, inżynier Adam Kissiah opracował implant ślimakowy, który wychwytuje dźwięki mowy, przetwarza je na elektryczne impulsy, a te kieruje bezpośrednio do wewnętrznego ucha pacjenta. I choć praca Kissiaha miała więcej wspólnego z jego osobistymi kłopotami ze słuchem niż z programami kosmicznych lotów, to dzięki wsparciu NASA można dziś przywracać słuch osobom z nieodwracalnymi uszkodzeniami ucha środkowego.

swimming pools and on the floors of animal sheds.

And what could be more comforting than a good night’s sleep after a long journey? This is yet another area indebted to space travel, which spurred the development of soft, flexible mattresses made of memory foam that returns to its original shape. With its unique properties, including even distribution of weight and pressure, temper foam was first used in the cushions of astronauts’ seats. This advance, which dates back to 1966, was meant to reduce the shock induced by touchdown. Memory foam springs back to its original shape even if you compress it to just 10% of its volume. In addition to mattresses, it is now used in aeroplane and motorcycle seats, protective helmets and prosthetic limbs.

FOR THE EAR AND THE EYE And talking about prosthetics, you should keep in mind that it was a NASA engineer, Adam Kissiah, who designed the cochlear implant which captures speech sounds, converts them into electric impulses, and sends them directly to the inner ear. While Kissiah’s invention admittedly had more to do with his own hearing problems than aerospace research, this NASA advance has nevertheless restored hearing in people with irreparable inner ear damage.

The world’s most popular prostheses, viz. glasses, make use of technologies specially designed for astronauts, although NASA

© BEW,na poprzednich stronach/previous pagES: FPM, SHUT TERSTOCK, BEW, corbis

REKLAMA

53

Bez nazwy-2 1 i ludziec12345.indd 53 050_KA_05_Swiat

2013-02-12 13-04-1611:17:06 17:44

ŚWIAT I LUDZIE

People and the World

NASA jest właścicielem ponad 6300 patentów związanych ze swoją kosmiczną działalnością.

NASA has to date filed more than 6,000 patents – all spinoffs of its space programmes.

Za to kolejna, najpowszechniejsza chyba w świecie proteza, czyli okulary, korzysta z technologii opracowanych specjalnie dla astronautów, chociaż tu NASA było tylko „odbiorcą” wynalazku. To w kosmosie po raz pierwszy korzystano z lekkich a wytrzymałych wizjerów podczas spacerów w kosmicznej pustce. Ten sam wynalazek chroni dziś nasze okulary przed zarysowaniem. Z wizjerów przeniesiono do okularów także powłokę chroniącą przed promieniowaniem UV, które w kosmosie jest o wiele bardziej niszczące dla oczu, oraz powłoki zapobiegające parowaniu.

Kosmiczne wojskowe technologie mają swój wkład i w rozwój stomatologii. Estetyczne aparaty na zęby nie powstałyby, gdyby nie rakiety naprowadzane czujnikami na podczerwień. Używana do ich pokrycia ceramiczna masa (polikrystaliczny tlenek glinu) okazała się równie wytrzymała jak metal. Teraz nazębne „bransoletki” mogą być niemal niewidoczne.

DLA WYGODY I DLA ZDROWIA „Niemal niewidoczność” to dziś cecha wielu urządzeń. Postępująca mikrominiaturyzacja miała swoje źródło właśnie w programach kosmicznych. Obniżanie masy i zmniejszanie rozmiarów urządzeń było początkowo przykrą koniecznością – wymiary i „udźwig” rakiet nie mogły być zwiększane bez końca, a jakoś trzeba było tę całą aparaturę w środku upchnąć i zostawić jeszcze miejsce dla

was merely the “beneficiary” of the invention. Lightweight and extremely durable visors were first used during spacewalks. The same spinoff now keeps our glasses scratch-free. Other features borrowed from visors include a special coating that shields our eyes from UV radiation and anti-fog coating.

Military aerospace technologies have contributed to development of dentistry. We would not have flexible dental braces without heat-seeking missile trackers. The ceramic applied in their coating (polycrystalline aluminium oxide) has proved to be as durable as metal. Contemporary dental “bracelets” are almost invisible.

FOR CONVENIENCE AND FOR HEALTH “Near-invisibility” is a popular feature of many devices (not only surveillance devices) which has little to do with colour or material.

Progressive miniaturisation has its origins in space programmes.

Downsizing and minimising weight was originally an unpleasant necessity. It was not possible to keep increasing the size and pay-

HMS, czyli Home Management System, to zaawansowany system zarządzania mieszkaniem, w który wyposażone zostały wszystkie lokale w wieżowcu Cosmopolitan Twarda 2/4 w Warszawie. Pozwoli mieszkańcom sterować klimatyzacją, oświetleniem, roletami i telewizją za pomocą keypadów oraz urządzeń mobilnych – smartfonów i tabletów. System umożliwia również tworzenie tzw. scenariuszy indywidualnych, które łączą kilka funkcji i aktywizują je o wybranej porze, np. opcja „poranek” przed planowaną pobudką podnosi temperaturę w mieszkaniu, uruchamia ogrzewanie podłogowe w łazience i budzi ulubionym utworem. / HMS (Home Management System) is an advanced system fitted in all the apartments in the high-rise Cosmopolitan Twarda 2/4 project in Warsaw.

The system helps control air conditioning, lighting, sun blinds, and TV sets via keypads and mobile devices, such as smartphones and tablets. HMS additionally supports the development of “customised” scenarios. These combine several functionalities and are activated at a pre-set time of day. For instance, if the system is in “morning” mode, then the room temperature will be raised before scheduled wake-up time, the floor heating in the bathrooms will be activated, and your favourite tune will function as your alarm signal.

© EAST NEWS, NASA, M.P.

INTELIGENTNY DOM / INTELLIGENT HOME

54

050_KA_05_Swiat i ludziec12345.indd 54

13-04-16 16:04

pilota. Dziś mamy dzięki temu komputery wielkości telefonu, telefony chowane w uchu i kamery chowane w okularach. Warto przypomnieć, że pierwszy pokładowy komputer na statku kosmicznym ważył ponad 26 kg, a jego 159 744-bitowa pamięć rdzeniowa była wielkości małego bochenka chleba.

Kosmosowi zawdzięczamy też zdrową wodę. Jej magazynowanie pozostaje bowiem problemem podczas długich, załogowych wypraw. Wody nie da się ścisnąć ani odwodnić. Jest też stosunkowo ciężka. Pozostaje recykling. Wciąż udoskonalane są też instalacje do odzyskiwania wody z powietrza (konkretnie tego, które astronauci wypacają i wydychają) czy… moczu. Powszechne dziś filtry uzdatniające z aktywowanym węglem i jonami srebra, usuwające bakterie i toksyny, sprawdzano właśnie w kosmicznych misjach. myśląca lodówka Aparat w telefonie to już standard, a komputer w lodówce? Być może zamiast niego wystarczy mikroprocesor odbierający sygnał z internetu. NASA opracowała taki system, by zmniejszyć masę satelitów, a móc nimi efektywnie sterować. W oparciu o tę samą zasadę Kowalski w drodze do domu może sprawdzić, czy w lodówce nie brakuje mleka, albo włączyć „inteligentny” piekarnik, by obiad podgrzał się sam i czekał na jego powrót. ☐

load of space rockets, which were jam-packed with equipment as well as having to carry a pilot. It’s worth noting that the first onboard computer in a spacecraft weighed more than 26 kilos and its 159744-bit core memory was the size of a small loaf of bread.

Another space age spinoff is healthy water. Water, or rather storing water, during long manned journeys is a major challenge. Water cannot be compressed or dehydrated, and it is relatively heavy.

The only way forward is recycling. Current research is focused on building installations to capture water from the air (or, to be precise, from what astronauts sweat out and exhale) and from urine.

Today’s popular carbon and silver ion filters that purify water and remove bacteria and toxins were originally tested in space.

INTELLIGENT FRIDGE Phone cameras have become standard, but what would you say to a computeri in your fridge? A microchip that can receives Internet signals will do the trick. NASA has designed a system which reduces the weight of satellites so that they can be controlled more efficiently. We will some day be able to check whether there is any milk left in the fridge on the way home or activate a “smart” oven to have dinner heated up the moment we come in. ☐

© EAST NEWS, NASA, M.P.

Inżynierowie z NASA porównują trzy pokolenia łazików skonstruowanych do badania próbek na powierzchni Marsa.

NASA engineers comparing three generations of rovers designed for the purposes of testing samples on Mars.

55

050_KA_05_Swiat i ludziec12345.indd 55

13-04-16 16:04

Apart Kaleidoscope_05 Anja Pearl-B [2013-04] 01.indd 1

4/10/2013 11:34:11 AM

Apart Kaleidoscope_05 Anja Pearl-B [2013-04] 01.indd 2

4/10/2013 11:47:07 AM

smak luksusu

Taste of Luxury

Piękność barwy nocy

Beauties bearing the colours of the night

Ceny tych najdroższych idą w tysiące dolarów, A najcenniejsze są te najrzadsze. Czarne perły. / the most expensive pearls sell for thousands of dollars. But the most precious of all are the rarest. Black pearls.

Tekst/BY:

Agata Brandt

58

058_KA_05_Smak luxusu12345.indd 58

13-04-17 11:37

Chińczycy uznawali je za symbol mądrości i sądzili, że powstają w głowach smoków. Według Persów rodziło je burzowe niebo, a Grecy i Rzymianie byli przekonani, że tworzą się, gdy kropla deszczu spadnie na skorupę małża. Najbliżsi prawdy byli ci ostatni, bo czarne perły, tak jak ich białe, kremowe czy różowe siostry,

The Chinese considered pearls to be a symbol of wisdom and believed they were formed inside dragons’ heads. The Persians were convinced they were borne by stormy skies, while the Greeks and Romans believed they were created when rain drops fell on molluscs’ shells.

These last were closest to the truth: black pearls, just like their white, cream and pink sisters, are formed when a pearl-bearing oyster tries to remove an irritating foreign body. The Persians, though, most accurately described their allure. The colour resembles that of swollen rain clouds. Traditionally known as black pearls, they can be as black as pitch, but can also be grey, brown, dark blue, teal, and green with a charcoal lustre. The colour of the pearl

59

058_KA_05_Smak luxusu12345.indd 59

13-04-17 11:37

SMAK LUKSUSU

Taste of Luxury

Człowiek poławia perły od tysiącleci. Dziś potrafimy je także hodować.

Man has been hunting pearls for thousands of years. Today we can cultivate them.

powstają, gdy mięczak perłorodny usiłuje pozbyć się uwierającego go ciała obcego.

Jeśli chodzi o oddanie ich uroku, najlepiej spisali się Persowie. Rzeczywiście przypominają barwą ciężkie, nabrzmiałe deszczem chmury. Zwane czarnymi mają kolor smoły, ale też mogą być szare, brunatne, ciemnoniebieskie, niebieskozielone, zielone i mieć grafitowy połysk. Kolor perły zależy m.in. od zawartości chemicznych pierwiastków w wodzie morskiej, a także od głębokości, na jakiej żyje małż – jeśli bytuje poniżej 10 m, perła będzie przypominała barwą bardziej popiół niż węgiel. Ale i tak będzie należała do najcenniejszych, zwłaszcza gdy nie powstała w sztucznej hodowli, lecz została odkryta w ciele „dzikiego” małża.

Choć takich jest już coraz mniej.

CENNY JAK PERŁA Nasi dalecy przodkowie uważali je za cud natury i używali ich tylko przy świętych obrzędach. Z czasem nabrały znaczenia magicznego i leczniczego (wierzono m. in. w uzdrawiającą choroby psychiczne moc pereł rozpuszczonych w soku z cytryny), a do wyrobu biżuterii stosowano je ok. 3 tys. lat p.n.e.

W modzie perły przewijały się przez wszystkie stulecia jako elementy biżuterii

depends on the contents of chemical compounds in the sea water as well as the depth of the oyster bed – if the shell grows below 10 metres, the pearl will resemble ash rather than coal. The nacreous bead is a precious gem in any case, especially if it not cultivated on an artificial oyster farm but discovered in the shell of a “wild” mollusc. But these pearls are fast becoming far and far between.

PRECIOUS AS A PEARL Our ancestors believed they were wonders of nature and used them exclusively in sacred rituals. Over time, pearls were ascribed magical and healing properties (it was believed that pearls dissolved in lemon juice could cure mental illnesses), and have been used in jewellery since approx. 3,000 BC. Pearls have remained fashionable down the centuries – they have been worn as jewellery, and used in embroidery and trimmings and they should be also credited for the fortune of the Cartier jewellery dynasty, which was built on the pearl trade. Given such massive demand, it’s not surprising that oysters have failed to deliver – divers need to remove approx. 1,000 oysters from a reef to obtain a single pearl. By the end of the 19th century, oyster beds had become depleted and molluscs were facing extinction. The Japanese saved the day when they developed pearl cultivation based on the discoveries of biologist William Saville-Kent at the turn of the 20th century. Today, cultured pearls account for more than 95% of the market and their share is increasing. Black pearls, especially Tahitian ones, are among the most valuable.

SUBTELNE I WYTWORNE / SUBTLE AND SOPHISTICATED Perły – ponadczasowo piękne, nieustająco eleganckie, pełne subtelnego blasku. Nigdy nie wychodzą z mody. Od trzydziestu lat doskonałość pereł eksponuje w swoich kolekcjach Apart.

Rok 2013 jest rokiem pereł w Apart – w nawiązaniu do jubileuszu 30-lecia, a także z zachwytu nad perłami i ich olśniewającą urodą. Z okazji perłowego jubileuszu przygotowana została niepowtarzalna kampania z udziałem top modelki Anji Rubik, ambasadorki Apart. / Pearls – timeless beauty and elegance, ablaze with soft iridescence. Always fashionable. The perfection of pearls has been highlighted by Apart collections for thirty years. Celebrating the 30 th anniversary of the company as well as our admiration for pearls and their stunning beauty, 2013 is the year of pearls at Apart. The pearl jubilee presents a unique campaign featuring top model Anja Rubik starring as the face of Apart. www.apart.pl

60

058_KA_05_Smak luxusu12345.indd 60

13-04-17 11:37

© APART, MARCIN TYSZKA DLA APART, PATRICK AVENTURIER/LIGHTMEDIATION, NA POPRZEDNICH STRONACH/PREVIOUS PAGES: TIM MCKENNA/LIGHTMEDIATION, EAST NEWS

bądź fragmenty haftów i obszyć ubiorów, swój majątek zawdzięcza im też dynastia jubilerska Cartierów, która zbudowała fortunę właśnie na handlu perłami.

Przy takim zapotrzebowaniu biedne mięczaki przestały nadążać z produkcją – by zdobyć jedną perłę, poławiacze musieli odciąć od rafy około tysiąca małży.

Ich kolonie zaczęły wymierać i pod koniec XIX w. były zagrożone wyginięciem.

W sukurs wielbicielom lśniących kulek przyszli Japończycy, którzy na przełomie XIX i XX w. opracowali metodę hodowli pereł, wykorzystując odkrycia angielskiego biologa Williama Saville-Kenta. Dziś udział pereł hodowanych w rynku stanowi ponad 95 proc. i ciągle wzrasta.

A czarne, zwłaszcza te z Tahiti, cieszą się wielką estymą.

TREASURES OF THE ATOLL Pearls grow in the warm waters of Tahitian atolls and lagoons, and shimmer with shades of charcoal, aubergine, and silver when brought ashore. The are impressive in size too – ranging from 8 mm to 21 mm (ordinary pearls are around 12 mm in diameter and specimens over 14 mm are considered exceptional). Pearl harvesting lasts from July until December, because every pearl takes time – it has to grow inside the oyster for at least 18 months.

Once they’ve been extracted and selected, black pearls are handed over to jewellers who set them in gold or platinum, and then auction them or display them in their shop windows.

Black pearls are considered more extravagant than classic white pearls and fetch exorbitant prices. The world’s most expensive black pearl necklace had 151 natural pearls measuring from 12 to 15 mm in diameter. This fine piece was auctioned at Christie’s in Geneva in 1989 and fetched a hefty 1.27 million Swiss francs. Luckily, not all black gems are that expensive, although they are all considered to be dazzlingly beautiful and mysterious. Astrologers believe they attract unusual events, so if you’re in the mood for a taste of adventure, why not lash out on a pair of black pearl earrings or a necklace? ☐ REKLAMA

SKARBY ATOLU Rosną w gorących wodach tahitańskich atoli i lagun, a wydobyte na brzeg opalizują odcieniami grafitu, purpury i srebra.

Zachwycają wielkością, bo mierzą od 8 do nawet 21 mm (zwykle perły mają do 12 mm, okazy powyżej 14 mm uważane są za wyjątkowe). Perłowe zbiory trwają od lipca do grudnia, a na każdą perełkę trzeba się naczekać – rośnie ona w ciele małża co najmniej 18 miesięcy. Po przejściu przez ręce jubilera czarne perły w godnej oprawie złota czy platyny trafiają do witryn jubilerów albo na aukcje.

Uważane za bardziej ekstrawaganckie niż klasyczne białe, potrafią osiągać niebotyczne ceny. Najdroższy na świecie naszyjnik z czarnych pereł liczył ich aż 151, a każda była naturalna i miała od 12 do 15 mm średnicy. To cudo zostało sprzedane na aukcji domu Christie’s w Genewie w 1989 r. za 1,27 mln franków szwajcarskich. Na szczęście nie wszystkie czarne piękności są tak drogie, za to wszystkie uznawane są za piękne i tajemnicze. Według astrologów przyciągają także niezwykłe wydarzenia, jeśli więc mamy ochotę na odrobinę przygody, może warto zainwestować w kolczyki czy naszyjnik z czarnymi perłami? ☐

61

058_KA_05_Smak luxusu12345.indd 61

13-04-17 13:41

W CZTERY OCZY

One on One

Młodzi są retro

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

The Retro Young

62

062_KA_05_W 4 oczy12345.indd 62

13-04-16 15:07

ROZMAWIA/INTERVIEWED BY:

© MACIEJ ZIENKIEWICZ/AGENCJA GAZETA, SHUT TERSTOCK

© WOJCIECH FRANUS, CORBIS, BEW, M.P.,FORUM

W TRUDNYCH DLA KULTURY CZASACH TOMASZ KAROLAK DOKONAŁ POZORNIE NIEMOŻLIWEGO – ZAŁOŻYŁ TEATR I POTRAFI ZDOBYĆ DLA NIEGO NIE TYLKO WIDZÓW, ALE I PIENIĄDZE. / IN THESE HARD TIMES FOR CULTURE, TOMASZ KAROLAK SEEMS TO HAVE ACHIEVED THE IMPOSSIBLE – HE HAS OPENED A THEATRE AND NOT ONLY MANAGED TO ATTRACT AN AUDIENCE, BUT MONEY AS WELL. Aneta Kyzioł, Polityka

Rzucić etatową pracę i założyć knajpkę albo pub – tak się dzisiaj objawia kryzys wieku średniego. Pan świeżo po czterdziestce otworzył teatr...

Pamiętam, jak w dzieciństwie poszedłem z matką na plażę – była pusta. Wystarczy, że powącham trawę, i ten obraz staje mi przed oczami. I wiem, że już więcej czegoś takiego nie przeżyję, nie tylko dlatego, że coraz trudniej o puste plaże. Tak jak nigdy nie przeżyję wyprawy na Rysy, podczas której spotkaliśmy po drodze ze trzy osoby… Czyli chyba jednak mam ten kryzys czterdziestki. Założyłem teatr i tak się jakoś stało, że pracują w nim głównie aktorzy i reżyserzy z mojej generacji. Egoistycznie i hedonistycznie analizujemy siebie, swoich przyjaciół i bliskich, i tym sposobem Imka staje się teatrem pokoleniowym. Młodsi też u nas grają, ale nie widzę w nich chęci opowiadania o swoim świecie. To zabawne, ale wydają się tacy bardzo retro – zafascynowani przeszłością, także naszą.

Dają nam swoją energię dwudziestolatków, ale jeszcze nie treść.

Dotąd był pan znany raczej z lekkich seriali, filmów typu Kac Wawa i reklam. Niełatwo było uwierzyć, że Karolak z telewizora i Karolak z teatru to ten sam człowiek.

Fakt, o zaufanie było z początku trudno. Zwłaszcza dziennikarze nie wierzyli, że mogę zrobić coś innego niż czystą komercję. Pierwsze kilka lat kariery spędziłem w teatrze. Debiutowałem w Obywatelu Pekosiu Tadeusza Słobodzianka w reż. Mikołaja Grabowskiego, na deskach Teatru Słowackiego w Krakowie. Energia i emocje dobrego, ważnego, politycznego przedstawienia były tak mocne, że na premierze aktorzy i widzowie płakali. Wtedy sobie powiedziałem: O, taki teatr chcę robić! Ale nie uważam, że zawsze musi być albo bardzo poważny teatr przez wielkie T, albo chałtura. Nigdy jednak nie schodzimy do poziomu farsy czy sitcomu na żywo.

Jak się zakłada prywatny teatr?

Imka powstała przez przypadek. Zaczęło się od prób do spektaklu Nasza klasa Tadeusza Słobodzianka w warszawskim Laboratorium Dramatu. Sztuka przedstawia splątane losy polskich i żydowskich kolegów i koleżanek z jednej klasy szkoły podstawowej w Jedwabnem od lat 20. XX w., przez pogrom w 1942 r., aż po czasy współczesne. Próbowaliśmy nocami i weekendami, wszyscy za tym szliśmy

Quitting a job to open a coffee shop or a pub is the most common symptom of a midlife crisis. You bucked the trend by opening a theatre when you turned forty.

I remember when I was a child, my mother would take me to the beach – it was empty. It only takes the smell of grass to bring that picture back before my eyes. And I know I will never experience what I experienced there again – and not just because it’s getting harder all the time to find an empty beach. I guess I’m going through a midlife crisis. I’ve opened up a theatre and it just so happens that actors and directors from my generation work there.

Hedonistically and egoistically, we analyse ourselves, our friends and our families, and this is how Imka became a generational theatre. Younger actors perform with us too, but I don’t see the same willingness to talk about their world. It’s strange, but they strike me as being very retro – they have a fascination with the past, ours included. The twentysomethings are giving us their energy but nothing of their substance as yet.

You’re so far mostly known from TV shows, comedy films and commercials. At first, it wasn’t easy to believe that the TV Karolak and the theatre Karolak are the same person.

Well, at first it was hard to win people’s confidence. Journalists especially were sceptical about me being able to do anything outside the purely commercial. I spent the first few years of my career in the theatre. I debuted in the play Obywatel Pekoś by Tadeusz Słobodzianek, directed by Mikołaj Grabowski at the Słowacki Theatre in Kraków. The energy and the emotions of this major political piece were so strong that both actors and audience cried at the premiere. I told myself at the time that this was the sort of theatre I wanted to be involved in. But I don’t think it has to be one or the other – either serious theatre by great writers or hackwork.

How do you set up a private theatre?

Imka was created by accident. It all began during the rehearsals for Nasza klasa by Tadeusz Słobodzianek at Warsaw’s Laboratorium Dramatu. Słobodzianek’s play traces the interconnected lives of Polish and Jewish classmates from their schooldays in Jedwabne

63

062_KA_05_W 4 oczy12345.indd 63

13-04-16 15:07

W CZTERY OCZY

One on One

jak w dym! Jednak Słobodziankowi się nie podobało. Gdy zawiesił próby, pomyślałem, że ta nasza energia nie może się tak po prostu zmarnować. Pomyśleliśmy, że zrobimy razem trzecią część Opisu obyczajów według pamiętników Jędrzeja Kitowicza. Zacząłem więc szukać miejsca, gdzie można by nowy spektakl grać. Gmach basenu dawnej warszawskiej YMCA – Young Men’s Christian Association – od razu nas urzekł. I jesteśmy tam już dwa i pół roku.

Krystyna Janda, która od kilku lat prowadzi Teatr Polonia, nie przestaje narzekać, że własny teatr to bardzo trudny kawałek chleba: brak wsparcia ze strony miasta i państwa, sponsorów, brak widzów…

Ja miałem na początek 200 tys. zł, a na roczne utrzymanie i produkcję potrzeba ok. 2 mln. Raz na kwartał biorę więc czapkę i chodzę po firmach, uważając, że powinny wspierać także takie niekomercyjne przedsięwzięcia jak teatr.

I mimo kryzysu udaje się, prędzej czy później, wszystko finansowo dopiąć. Od ponad dwóch lat prowadzę działalność gospodarczą, zatrudniam rocznie 295 artystów, odprowadzam kilkaset tysięcy złotych podatków, zacząłem więc ostatnio myśleć, że skoro reprezentuję na festiwalach Warszawę, to jeśli miasto lub państwo pomogłoby mi choćby na wymiar tych podatków, które płacę, to byłoby super. Ale mam poczucie, że dzisiaj kultura obchodzi tylko artystów i widzów, do których zbyt wielu przedstawicieli władzy się nie zalicza.

Namówienie prezesa klubu żużlowego z Zielonej Góry, by zasponsorował warszawski teatr, było trudne?

Bez przesady. Zaczęło się od tego, że w serialu 39 i pół grałem chłopaka z Zielonej Góry, fana żużlowego klubu Stelmet Falubaz Zielona Góra. Prezes Robert Dowhan zadzwonił i grzecznie zasugerował, że skoro już mówię o tym żużlu w telewizji, to może bym tak wpadł na mecz i na własne oczy zobaczył, o co w tym chodzi. Pojechałem, sport okazał się świetny, całe rodziny na trybunach, zacząłem więc tam bywać częściej. A kiedy otwierałem Imkę, Robert mi po przyjacielsku pomógł. Zapytał tylko, czy przyjedziemy do Zielonej Góry pokazać przedstawienia. Byliśmy z dwoma. ☐

TOMASZ KAROLAK – aktor teatralny, filmowy i serialowy, celebryta, właściciel warszawskiego Teatru Imka w jednej osobie. Tegoroczny laureat nagrody Kamienie Milowe Forbesa w kategorii: kultura. / Stage and television actor, celebrity, owner of Warsaw’s Teatr IMKA all in one. The winner of this year’s Forbes Milestones Awards for culture.

in the 1920s through the pogrom of 1942 to contemporary times.

We rehearsed at night and on weekends and really poured our hearts into the project. But Słobodzianek didn’t like it. When he suspended the rehearsals I didn’t want all this energy to go to waste. The idea to stage Opis obyczajów, based on the diaries of Jędrzej Kitowicz, was born and I started looking for a place to stage it. The building of the former YMCA swimming pool was perfect for us. We’ve been there for two and a half years now.

Krystyna Janda, who has been running the Polonia Theatre for several years, never ceases to complain that a private theatre is hard work – no support from the city authorities or the state, few sponsors, small audiences…

I started out with PLN 200,000 and the annual rent and production costs come to PLN 2 million. Once a quarter, I do the rounds of the boardrooms cap in hand, convinced that companies ought to be financing non-commercial ventures like private theatre as well.

I’ve been a sole proprietor for two years, I employ 295 artists annually, and I fork out thousands in taxes every year, so I recently got to thinking that as I represent Warsaw at festivals, it’d be great if the city or state could at least help me with all the taxes I pay.

I can find the money for everything else. But I get the feeling that only artists and audiences care about culture these days.

Was it hard talking the president of a motorcycle speedway club from Zielona Góra into sponsoring a Warsaw theatre?

That all began with the TV show 39 i pół, where I played a man from Zielona Góra who was really into the Stelmet Falubaz Zielona Góra motorcycle speedway club. The president, Robert Dowhan, called me and politely suggested that as I was talking about motorcycle speedway on television, I might as well come along and see what it was all about. So I did. The sport was incredible, entire families were cheering in the stands, and I soon became a regular. And when I opened my Imka theatre, Robert helped me out as a friend. He only asked if we could go to Zielona Góra to perform our plays. We’ve done two performances there. ☐

© SHUT TERSTOCK, TEATRPRAGA.PL

Scena ze spektaklu Elling na podstawie scenariusza Axela Hellsteniusa, w reż. Michała Siegoczyńskiego.

Scene from the play Elling based on a screenplay by Axel Hellstenius, directed by Michał Siegoczyński.

64

062_KA_05_W 4 oczy12345.indd 64

13-04-16 15:07

SilverLine do Kaleidoscope_08.indd 1

7/11/12 4:47 PM

SZTUKA DEKORACJI STOŁU ZAPRASZAMY

DO SPECJALISTYCZNYCH SALONÓW OFERUJĄCYCH SZKŁO, PORCELANĘ SZTUĆCE, OBRUSY ART. DEKORACYJNE I...

www.witeks.pl

Nasze salony firmowe

Brwinów, Chełm, Gdańsk, Jarosław, Katowice, Kielce, Łomianki, Łódź, Nowy Sącz, Nowy Targ-Szaflary, Ostrów Wielkopolski, Poznań-Komorniki, Szczecin, Warszawa, Włocławek, Wrocław, Zabrze, Modlniczka k/Krakowa (centrala), tel. 12 623 39 38, 12 623 39 22, e-mail: kontakt@witeks.pl

065_KA_1305_Reklama_01.indd 41

13-04-17 13:38

KULTURA

Culture

TEKSTY/BY:

Ola Salwa

Glamour w 3D Glamour in 3D

Autor musicalu Moulin Rouge tym razem wziął na warsztat jedną z najbardziej znanych amerykańskich powieści XX w., czyli Wielki Gatsby F. Scotta Fitzgeralda. Bohaterem jest młody makler giełdowy Nick Carraway, który po przeprowadzce do Nowego Jorku poznaje bogatego Jaya Gatsby’ego (Leonardo DiCaprio) i jego szampański styl życia. Film otworzy tegoroczny festiwal filmowy w Cannes. / This time, the maker of Moulin Rouge has turned his attention to one of the literary masterpieces of the 20 th century – F. Scott Fitzgerald’s The Great Gatsby. The main protagonist, a young bond salesman named Nick Carraway, moves to New York where he meets the wealthy Jay Gatsby (Leonardo diCaprio) and is introduced to his lavish lifestyle. The film opens this year’s Cannes Film Festival.

Wielki Gatsby 3D, reż. Baz Luhrmann, premiera 17 maja / The Great Gatsby 3D, dir. Baz Luhrmann, opens 17 May

KINO / MOVIES

Życie w chmurach

Life in the clouds

Miejscem akcji najnowszego filmu Pedra Almodóvara jest pokład samolotu lecącego z Madrytu do Meksyku. Hiszpański reżyser, opowiadając o codziennym życiu pasażerów lotu i obsługi, tworzy tu typową dla siebie mieszankę komedii, opery i dramatu. W rolach głównych występują odkryci przez Almodóvara: Penélope Cruz i Antonio Banderas. / The setting for Pedro Almodóvar’s latest production is a flight from Madrid to Mexico. The Spanish director offers a glimpse into the day-to-day lives of the passengers and crew and concocts the usual hodgepodge of comedy, opera and drama we’ve come to expect from him. The film stars Penélope Cruz and Antonio Banderas – both of whom were discovered by Almodóvar.

MUZYKA / MUSIC

Przelotni kochankowie, reż. Pedro Almodóvar, premiera 10 maja / I’m So Excited, dir. Pedro Almodóvar, opens 10 May

A rose in bloom

Emitowany przez TVP od lutego serial Anna German przypomniał zapomnianą dziś, a popularną w latach 60. i 70. piosenkarkę. Jej największe hity – Bal u Posejdona, Tańczące Eurydyki, Zakwitnę różą czy Jesteś moją miłością, znajdziecie na krążku z serii Złota Kolekcja. / The Anna German TV series, which has been aired on TVP since February, recalls this now forgotten singer, who was popular in the 1960s and ’70s. You can find all her greatest hits, including “Bal u Posejdona”, “Tańczące Eurydyki”, “Zakwitnę różą” and “Jesteś moją miłością” in the Golden Collection series.

Anna German, Złota Kolekcja – Bal u Posejdona, EMI Music Polska / Anna German Golden Collection – Bal u Posejdona, EMI Music Polska

© M.P., DR, MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE

Zakwitła różą

66

066_KA_05_KulturaNEW12345.indd 66

13-04-16 16:11

W SIECI / ON THE NET

Modna Polska

KSIĄŻKI / BOOKS

Trendy Poland

Oto pierwszy przewodnik po współczesnym polskim stylu i stroju. W świetnie skrojonym kompedium znalazły się sylwetki najważniejszych projektantów. Całość uzupełniają rozmowy z teoretykami mody. / The first guide to contemporary Polish style and fashion. This tailor-made compendium features bios of the designers who set the trends in the country – whether they be avant-garde or street fashion – and is supplemented by interviews with fashion theorists.

Marcin Różyc, Nowa moda polska, 40 000 malarzy

Wokół globu Cycling the globe

Ile czasu potrzeba, aby objechać świat na rowerze? Ile przeżyć awarii, ile razy chcieć zrezygnować i wrócić samolotem do domu? Odpowiedź znajdziecie w książce Marka Beaumonta, który ma na koncie tę niesamowitą podróż. / How much time would you need to cycle around the world? How many mechanical problems would you have to endure? The answers can be found in this book by Mark Beaumont, who has made this incredible journey himself.

Mark Beaumont, Człowiek, który objechał świat na rowerze, Pascal

W Y DA R Z E

Obłędne płótna

N IE / E V EN

T

Awesome canvass

W kwietniu malarz Edward Dwurnik skończył 70 lat. Z tej okazji Muzeum Narodowe w Krakowie zorganizowało wystawę jego prac. Wybór nie był łatwy, bo artysta stworzył około 5 tys. obrazów, 4 tys. prac na papierze i niemal 3,5 tys. grafik. – Moja twórczość polega na obłędzie – mówi Dwurnik, tłumacząc tytuł wystawy. / Painter Edward Dwurnik turned 70 this April. The National Museum in Kraków is celebrating his birthday with an exhibition of his work. The selection was not easy – the artist has produced approx. 5,000 canvasses, 4,000 works on paper and almost 3,500 drawings.

Edward Dwurnik. Obłęd!, Muzeum Narodowe w Krakowie, wystawa czynna do 9 czerwca / Edward Dwurnik. Madness!, The National Museum in Kraków, the exhibition is open until 9 June

REKLAMA

PROMOCJA

© M.P., DR, MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE

Piękna Bistro i NU Jazz Zone to warszawskie restauracje, które od lat słyną z wieczorów z muzyką jazzową na żywo, jazz stał się już integralną częścią tych miejsc.

Wśród wykonawców są wschodzące gwiazdy sceny jazzowej. Wielu z tych muzyków wydaje płyty i koncertuje na wielkich scenach, znani są również z popularnych programów i konkursów muzycznych.

Piękna Bistro zaprasza na Live Music w środowe i sobotnie wieczory, a NU NU NU w czwartki i piątki.

Piękna Bistro, ul. Piękna 20, 00-549 Warszawa, tel. 22 627 41 51, piekna@jazzone.pl

JazzBistro do Kaleidoscope_0513.indd671 066_KA_05_KulturaNEW12345.indd

NU Jazz Zone, ul. Żurawia 6/12, 00-503 Warszawa, tel. 22 621 89 89, nu@jazzone.pl

67

4/11/13 PM 13-04-165:44 17:14

TWÓJ STYL

Your Style

TEKSTY/BY:

Ola Salwa

Kapiąca galanteria c Travel with style

Barwnej i bezpiecznej podróży – symbolizowanej przez skórzaną zawieszkę na bagaż – kibicują aż dwie marki: Krink, modny producent tuszów, markerów i flamastrów, którego motywem flagowym jest kapiący atrament, oraz Coach, firma galanteryjna. No to w drogę! / Two brands now wish you a safe and colourful journey through their distinctive leather luggage tags. The first is Krink, the fashionable producer of ink, markers and pens bearing the unmistakable dripping ink logo. The other is Coach, an American leather goods company. Bon voyage.

CENA: OK. 320 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 320

Pierwszy krok v

Best foot forward

Od czego najlepiej zacząć marsz w nieznane lub nową drogę życia? Od kupienia porządnych butów. Świetnie się sprawdzą te skórzane firmy Road Wolf, które mają wesołą, pomarańczową podeszwę. / What do you need before embarking on a journey into the unknown or starting a new life? A good pair of shoes. And these Road Wolf leather boots, with their cheerful orange soles, are the perfect choice.

WZÓR / SAMPLE

Szara eminencja v Eminence grise

Oto propozycja nie tylko dla elegantów, ale także dla tych mężczyzn, którzy cenią sobie dobrą jakość i wiedzą, że nie muszą się wyróżniać z tłumu krzykliwym kolorem stroju. Szarość proponowana przez Josepha Abbouda to demonstracja spokojnej siły, wiedzy i optymizmu. / A genuine treat for enthusiasts of fine style and for men who appreciate high quality yet don’t need vivid colours to stand out from the crowd. The grey hues in the Joseph Abboud collection are a demonstration of peaceful power, knowledge and optimism.

WZÓR / SAMPLE

Nie zatoniesz c

Unsinkable

CENA: 15,5 TYS. ZŁ / PRICE: PLN 15,500

068_KA_05_Twojstyl12345.indd 68

© M.P.

Jak wygląda świat sportu zamknięty w jednym zegarku? Tak jak Pontos S z manufaktury Maurice Lacroix, wodoszczelny nawet do 200 m, z optymalnym rozmiarem koperty i dynamicznym paskiem. / Can you image the whole world of sport locked in a watch? If you can, it would resemble the Pontos S from Maurice Lacroix.

This chronograph watch is waterproof up to 200 m, and has an optimum-sized case and a dynamic strap.

13-04-17 11:42

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

TEKSTY / BY:

Mieć w uszach c

Gadgets GADŻETY

Ola Salwa

The ears have it

Mocny, potężny, głęboki i bardzo, ale to bardzo wyraźny. Taki będzie dźwięk twojej ulubionej piosenki, kompozycji albo głos twojego rozmówcy, jeśli przejdzie przez słuchawki Magicsound NS-3.

Uniwersalna wtyczka pasuje do większości odtwarzaczy oraz modeli telefonów komórkowych. / Powerful, sharp and very, very clear. The sound of your favourite tune or the voice of the person you’re talking to delivered through Magicsound NS-3 headphones. The universal plug is compatible with most players and mobile phones.

CENA: OK. 50 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 50

Zawsze na czas c Always on time

Bombowy pomysł x

An explosive concept

Jeśli z rana brakuje ci emocji, zainwestuj w podnoszący ciśnienie budzik Defusable Clock. Za każdym razem, gdy zadzwoni, musisz zdecydować, który z czterech kabelków pociągnąć, aby zamilkł. Jeden budzik wyłącza, dwa nie robią nic, czwarty to „detonator” – musisz zacząć grę od początku. / If you need to get fired up in the morning, why not invest in the adrenaline-boosting Defusable Clock. Every time it rings, you have to decide which of its four wires to pull to turn it off. One wire silences the clock, two have no effect, and the fourth acts like a “detonator”, forcing you to start all over again.

Punktualność ma się we krwi albo… trzeba mieć gadżety, które pomogą tę cechę wyrobić. Przy treningu najlepiej polegać na fachowcach, takich jak szwajcarska Certina i jej chronometr DS Eagle o budzącej zaufanie sportowej linii. / Either you have punctuality in your blood or you need a device to help you acquire it. And you should always take your cue from the best like Swiss watchmaker Certina and its DS Eagle chronograph with a sporty design that inspires trust.

CENA: OD 4140 ZŁ / PRICE: FROM PLN 4,140

CENA: OK. 140 ZŁ / PRICE: APPROX. PLN 140

Bezpieczny telefon v Safe phone

CENA: OD 1990 ZŁ / PRICE: FROM PLN 1,990

© M.P.

Czy zawsze czuliście się nieswojo, rozmawiając przez telefon w deszczu? Albo w pobliżu zbiornika z wodą, nawet tego sztucznego jak wanna czy zlew? Nic dziwnego – krótka kąpiel przenosi aparat do telefonicznego nieba. Zasada ta nie dotyczy wodoodpornego Xperia V, najbardziej odpornego na zmoknięcie ze wszystkich smartfonów. / Have you ever felt uneasy talking on your phone in the rain or near a water reservoir? This is perfectly natural. After all, a little rinse is all it takes to send a mobile to telecom heaven. This, however, does not apply to the waterproof Xperia V, the most water-resistant smartphone available.

70

070_KA_05_GadzetyNewNew12345.indd 70

13-04-17 11:43

pure advert 190x249mm.indd 1 PureSky5_K_16.04.indd 1

16/04/2013 04:55 4/16/13 11:56:42 AM

Health

Laser zamiast liposukcji v Trade liposuction for a laser

Dla wszystkich, którzy marzą o szczupłej, wymodelowanej sylwetce, a nie chcą poddać się inwazyjnym zabiegom, rozwiązaniem jest i-Lipo. To innowacyjna technologia laserowa do redukcji nadmiernie nagromadzonej tkanki tłuszczowej.

Końcówka masująca Ultra przeznaczona jest do redukcji cellulitu oraz ujędrniania skóry ciała. / If you’re after a lean and well-toned body but don’t like invasive treatment, then i-Lipo is for you. This innovative laser technology targets excessive pockets of fatty tissue and the Ultra massaging tip eliminates cellulite and firms the body.

zdrowie

www.carpediem-klinika.pl

Arganowy połysk v

Z myślą o sercu x

Argan lustre

Healthy, naturally

Nawilżające serum Argan Oil BioElixire przeznaczone jest do szybkiej i intensywnej regeneracji włosów. Nadaje im połysk i miękkość, chroni je, zapobiega rozdwajaniu się, a także działa przeciwstarzeniowo. Wyjątkową skuteczność zawdzięcza właściwościom oleju arganowego o unikalnym składzie. / Moisturising argan oil serum BioElixire guarantees fast and effective hair regeneration. Argan oil leaves your hair shiny and soft, while protecting it and preventing the ends from splitting. It also has potent anti-ageing properties. The unique power of the serum lies in the properties of the unique composition of argan oil.

Cena: ok. 9,90 zł (20 ml), ok. 29,90 zł (50 ml) / Price: approx. PLN 9.90 (20 ml), approx. 29.90 (50 ml).

Ujędrnianie bez skalpela c

Uzdrowisko Nałęczów to połączenie tradycyjnego sanatorium kardiologicznego z nowoczesnym ośrodkiem SPA&Wellness. Kąpiele i zabiegi przyrodolecznicze przynoszą ulgę w dolegliwościach, a nałęczowski leczniczy mikroklimat samoistnie obniża ciśnienie tętnicze krwi. Bogata w magnez woda uzupełnia gospodarkę mineralną organizmu osób narażonych na stres. / The Nałęczów Health Resort is a cross between a traditional cardiological sanatorium and a modern spa & wellness centre.

The resort’s baths and natural therapies alleviate the symptoms of various conditions, while the unique local climate helps bring down blood pressure. The magnesium-rich water replenishes the mineral deficiencies in people suffering from stress. www.zlun.pl

Scalpel-free firming

www.drBeataDethloff.pl

© m.p.

Termolifting skóry laserem Palomar Icon Max Deep IR na długo poprawia jej jędrność i elastyczność. To zabieg z serii lunchowych – wprost z gabinetu można iść na spotkanie biznesowe. Jest bezbolesny, nie wymaga rekonwalescencji i posiada liczne certyfikaty FDA, co oznacza, że jest metodą skuteczną i bardzo bezpieczną. / Thermal lifting using the Palomar Icon Max Deep IR improves the firmness and elasticity of the skin for a long time. This is a lunchtime beauty treatment that can be applied before attending business meetings. The method is painless and requires no convalescence. It holds numerous FDA certificates confirming its safety and efficacy.

72

072_KA_05_Zdrowie12345.indd 72

13-04-17 14:38

M A J

/

M A Y

2 0 1 3

MAGAZYN POKŁADOWY POLSKICH LINII LOTNICZYCH LOT

L infoT LOT POLISH AIRLINES IN-FLIGHT MAGAZINE

SPIS TREŚCI Contents POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE

74

INTERNATIONAL FLIGHTS

NASZA FLOTA

76

OUR FLEET

LOT DLA FIRM

78

LOT FOR BUSINESS

LOT NEWS

80

LOT NEWS

BAGAŻ

86

YOUR LUGGAGE

DEKLARACJE CELNE DO KANADY DEKLARACJE CELNE I WIZOWE DO USA MILES & MORE

88 90 93

MILES & MORE PROGRAMME

MUZYKA I FILMY NA POKŁADZIE

94

MUSIC AND MOVIES ON BOARD

CALL CENTER: 801 703 703 (POLSKI, ANGIELSKI);

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 73

+48 22 577 99 52 (WSZYSTKIE KRAJE)

13-04-16 12:36

POŁĄCZENIA MIĘDZYNARODOWE

International Flights

Helsinki St Petersburg

Stockholm

Tallinn Riga

Edinburgh

Dublin

Hamburg

Manchester Birmingham London

Amsterdam Brussels

Düsseldorf Frankfurt Luxemburg

Gdańsk Szczecin Poznań Warszawa Bydgoszcz Wrocław Berlin Rzeszów Katowice Kraków Prague

Paris

Stuttgart Munich Linz Salzburg Basel Innsbruck Zurich Klagenfurt Geneva Ljubljana Milan Venice Turin Bologna Marseille Nice

Lyon

Bilbao

Moscow

Copenhagen

Toulouse Barcelona

Rome

Vilnius Minsk Lviv Kiev

Vienna Graz Budapest

Odessa Bucharest

Belgrade

Tbilisi Sofia Istanbul

Madrid Lisbon

Athens

Malta

Larnaca Beirut Tel Aviv

74

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 74

13-04-16 10:50

St Petersburg Boston

– POŁĄCZENIA ROZKŁADOWE PLL LOT/SCHEDULED LOT FLIGHTS – POŁĄCZENIA CODE SHARE/CODE SHARE FLIGHTS

Edmonton Calgary Winnipeg

Vancouver Seattle

Montreal Minneapolis

San Francisco

Denver

Cincinnati

Las Vegas Los Angeles San Diego

Phoenix Houston

Toronto

Ottawa Chicago Portland Detroit Boston Pittsburgh New York Philadelphia Washington Atlanta Charlotte Tampa

Orlando

Beijing

Singapore

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 75

75

13-04-16 10:50

NASZA FLOTA

Our Fleet SAMOLOTY DŁUGODYSTANSOWE

BOE IN G 787

B O E IN G 7 6 7 - 3 0 0 *

dreamliner

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc BC/PEC/EC|capacity

2 56,72 m 60,13 m 875 km/h 12000 km** 18/21/213

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc BC/EC|capacity

3 54,94 m 47,57 m 870 km/h 9200 km** 18/229|18/219 12/246

SAMOLOTY ŚREDNIO- I KRÓTKODYSTANSOWE

EMBRA E R 195

6 38,65 m 28,72 m 870 km/h 2600 km** 112

EMBRA E R 170

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

3 36,40 m 28,90 m 795 km/h 3500 km** 147 lub 162

E M B RAE R 1 7 5

10 29,90 m 26 m 870 km/h 2480 km** 70

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

12 31,68 m 26 m 870 km/h 2360 km** 82

ALE NI A ATR -72***

B O M B AR D IE R D H C - 8 Q 4 0 0

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

1 27,17 m 27,05 m 478 km/h 1200 km** 64

Next Gen. Max.***

7 32,83 m 28,42 m 666 km/h 2500 km** 78

* w tym egzemplarz samolotu certyfikowany przez ULC do wykonywania rejsów w konfiguracji medycznej – MEDEVAC / * including the aircraft certified by the CAO to serve as a MEDEVAC plane ** dla kompletu pasażerów / ** for the full of passengers ***samoloty Eurolotu wykonujące rejsy krajowe i regionalne dla PLL LOT / ***Eurolot aircraft operating domestic and regional flights for PLL LOT.

76

RYS. MICHAŁ PETRYKOWSKI

liczba sztuk|number długość|length rozpiętość|wing span pr. przelotowa|cruising speed zasięg|range liczba miejsc|capacity

B O E IN G 7 3 7 - 4 0 0

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 76

13-04-16 10:51

w obie strony/round trip

od/from

610 PLN

Zakochaj się w Rzymie Fall in love with Rome Warszawa – Rzym 4 razy w tygodniu Warsaw – Rome 4 times a week

Całkowita cena biletu kupionego na lot.com na bezpośredni lot w obie strony zawiera wszystkie podatki i opłaty oraz może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu.

The total price of the ticket purchased at lot.com for a direct return flight, includes all taxes and fees, which may vary subject to the date of purchase of the ticket.

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 77

lot.com 77 LOT Info

13-04-16 10:51

78

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 78

13-04-16 10:51

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 79

79

13-04-16 10:51

LOT NEWS

Lot News

C

Poleć na majówkę z LOT-em

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Nadeszły majowe weekendy, które mają Państwo okazję spędzić z nami w jednym z pięknych europejskich miast.

Specjalnie z myślą o pasażerach, którzy jeszcze nie mają planów na tegoroczne, nie tylko te długie, majowe weekendy, LOT przygotował specjalną wiosenną ofertę.

Zapraszamy do Amsterdamu, gdzie wiosenny spacer między kanałami i licznymi kawiarenkami ma w sobie wiele uroku. Polecamy też Budapeszt i relaks na Wyspie Małgorzaty. Centrum Europy – Bruksela – kusi podróżnych sławną czekoladą i koronkami. Frankfurt natomiast jest nazywany Mainhattanem ze względu na niezwykłą panoramę niczym w Nowym Jorku, której nie można pominąć.

Do Monachium zapraszamy na piwo, które w maju smakuje równie dobrze jak w październiku, a do Wiednia na kawę po wiedeńsku i kandyzowane fiołki, które podobno uwielbiała cesarzowa Sisi.

Zachęcamy do śledzenia naszej strony internetowej lot.com i profilu na Facebooku – tam poznają Państwo mnóstwo powodów, dla których w maju warto polecieć z nami w te miejsca. ☐ 80

May weekends are the perfect time to go on a city break to one of the nicest cities of Europe.

Purposefully designed for passengers who do not have plans for this years May weekends, neither for the long ones nor the regular ones, LOT has created a special spring offer.

We invite you to Amsterdam where the spring stroll between the river canals and multiple cafes has a charm of its own. We also recommend Budapest and relaxation on Margaret Island. The center of Europe, Brussels, baits travelers with chocolates and lace. Frankfurt is nicknamed Manhattan due to its panorama which resembles the one in New York, and simply cannot be missed.

To Munich we invite you for a beer, which is equally good in May as it is in October, and to Vienna for a coffee Vienna style and candied violets, apparently loved by the empress Sisi.

We encourage you to follow our website lot.com and our Facebook profile page. You can find many reasons there why it is worth to go to these places with us. ☐

© CORBIS

Go on a city break onboard a LOT aircraft

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 80

13-04-16 17:41

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 81

81

13-04-16 10:52

LOT NEWS

Lot News

Airbusem 330 za Atlantyk Airbus 330 to operate trans-Atlantic flights

Wyleasingowany Airbus 330 zgodnie z planem będzie operował na rejsach do Chicago i Nowego Jorku do końca maja 2013 br.

This leased Airbus 330 is planned to be operated on Chicago and New York flights until the end of May 2013.

82

LOT has temporarily leased two aircraft to ensure passengers a comfortable journey and high standards of in-flight service while the Dreamliners cannot be operated on transAtlantic flights.

An Airbus 330 will operate on selected LOT long-haul flights from mid-April. LOT has also leased another aircraft – a Boeing 767 – to be flown on trans-Atlantic routes. Both machines will ensure the continuity of its overseas operations until the Dreamliners are back flying for LOT. The Airbus 330 has the registration number CS-TFZ and 18 business class and 288 economy class seats. It was decided to operate flights on both routes using wet-leased aircraft serviced in part by a LOT cabin crew. The standards of passenger care and in-flight service will match those offered by the Polish carrier on other flights. The jet has been leased from Portuguese airline Hi Fly. According to plan, it will be flown on the Chicago and New York routes until the end of May 2013.

In addition to the Airbus 330, LOT has temporarily leased a Boeing 767 (registration number CS-TLO) from Euroatlantic to provide services on trans-Atlantic flights. The aircraft has 16 business class and 234 economy class seats. The plane will be wet-leased with a LOT cabin crew to ensure the same passenger care and in-flight service standards as those offered aboard LOT planes. The plane will be flown to Toronto and New York until the end of May 2013.

It should be also stressed that LOT passengers will benefit from a wider choice of flights to Chicago and New York this summer with the number of connections to both cities being increased to 11 per week. ☐ Wyleasingowany Boeing 767 o numerach rejestracyjnych CS-TLO ma 16 miejsc w klasie biznes oraz 234 w klasie ekonomicznej. We flocie LOT-u będzie latał do końca maja br. na trasach do Toronto i Nowego Jorku.

The leased Boeing 767 with registration number CS-TLO has 16 seats in Business Class and 234 in Economy Class. As part of the LOT fleet it will operate the flights to Toronto and New York until the end of May.

© JACEK BONCZEK/ PLL LOT S.A. , © MATERIAŁY PRASOWE EUROATLANTIC

LOT tymczasowo wyleasingował do obsługi tras transatlantyckich dwa samoloty, aby zapewnić swoim pasażerom komfortowe warunki podróży i wysoki standard produktu pokładowego na okres, gdy Dreamlinery nie mogą operować na rejsach atlantyckich.

Część rejsów dalekodystansowych polskiego przewoźnika jest od połowy kwietnia wykonywana samolotem Airbus 330. LOT wyleasingował także drugi samolot do obsługi tras transatlantyckich – Boeinga 767. Obie maszyny zapewnią płynność operacji LOT-u na trasach za ocean do momentu powrotu Dreamlinerów na siatkę polskiego przewoźnika. Airbus 330 o numerach rejestracyjnych CS-TFZ ma 18 miejsc w klasie biznes oraz 288 w klasie ekonomicznej. Zgodnie z założeniami rejsy LOT-u tym samolotem będą obsługiwane na zasadzie „wet lease” z częściowym zaangażowaniem personelu pokładowego PLL LOT. Standard obsługi oraz serwis pokładowy będą identyczne jak na pokładach samolotów należących do polskiego przewoźnika. Samolot został wyleasingowany od portugalskiego operatora Hi Fly. Zgodnie z planem będzie operował na rejsach do Chicago i Nowego Jorku do końca maja 2013 br.

Drugim samolotem po Airbusie 330, który LOT tymczasowo wyleasingował do obsługi tras transatlantyckich, jest wynajęty od firmy Euroatlantic Boeing 767 o numerach rejestracyjnych CS-TLO. Samolot ten ma 16 miejsc w klasie biznes oraz 234 w klasie ekonomicznej. Wynajem samolotu odbędzie się na zasadzie „wet lease”, a na pokładzie będzie obecny personel pokładowy LOT-u. Standard obsługi oraz serwis pokładowy będą identyczne jak na pokładach samolotów należących do polskiego przewoźnika. Zgodnie z planem samolot będzie wykonywał rejsy do końca maja br. na trasach do Toronto i Nowego Jorku.

Warto wspomnieć, że pasażerowie LOT-u będą mieli latem większy wybór rejsów do Chicago i Nowego Jorku. LOT zwiększył liczbę połączeń do tych miast w okresie wakacyjnym do 11 tygodniowo. ☐

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 82

13-04-16 17:40

w obie strony/round trip

od/from

459 PLN

Kupuj wcześniej, lataj taniej!

Wypróbuj taryfę Nowe First Minute.

Book earlier, fly for less!

Try the New First Minute fare.

Całkowita cena biletu kupionego na lot.com w taryfie Nowe First Minute na bezpośredni lot w obie strony zawiera wszystkie podatki i opłaty oraz może się zmienić w zależności od terminu zakupu biletu.

The total price of the ticket purchased at lot.com, in the new First Minute fare for a direct return flight, includes all taxes and fees, which may vary subject to the date of purchase of the ticket.

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 83

LOT Info

83

13-04-16 10:53

lot news

Lot News

Rząd przyjął projekt ustawy o PLL LOT S.A. The government adopts draft bill on LOT Polish Airlines Polski rząd przyjął 2 kwietnia projekt ustawy, która uchyla dotychczasowe przepisy o PLL LOT. Projekt ustawy przyjętej przez rząd umożliwia sprzedaż większościowego pakietu akcji spółki (ponad 51 proc.), co do tej pory nie było prawnie możliwe.

Jednocześnie, rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy nie przesądzają o automatycznej utracie kontroli przez Skarb Państwa nad PLL LOT czy zmianie narodowego charakteru polskiego przewoźnika. Zmiana ustawy daje natomiast szansę na zainteresowanie prywatyzacją LOT-u stabilnego i silnego inwestora branżowego lub finansowego.

Zmiany w ustawie są drogą do prywatyzacji LOT-u, co z kolei jest jednym z elementów trwającej przebudowy spółki. ☐

BEZPIECZEństwo

safety

NIE PALIMY Uprzejmie przypominamy, że w czasie trwania wszystkich rejsów PLL LOT obowiązuje bezwzględny zakaz palenia (dotyczy też papierosów elektronicznych) oraz picia alkoholu wniesionego na pokład lub kupionego w sklepie pokładowym Duty Free.

NIE telefonujemy Podczas całego lotu obowiązuje bezwzględny zakaz używania wszelkich przenośnych urządzeń elektronicznych emitujących sygnały radiowe. Mogą one zakłócać pracę komputerów pokładowych. Ich zasilanie – jeśli znajdują się w zasięgu pasażera lub w jego bagażu rejestrowanym i podręcznym – musi być bezwzględnie wyłączone przez cały czas przebywania na pokładzie. Pasażerowie mogą natomiast korzystać z urządzeń elektronicznych nieemitujących sygnałów radiowych, a więc: przenośnych komputerów, gier elektronicznych, odtwarzaczy i kamer wideo, ale tylko wtedy, gdy wyłączony jest napis „Zapiąć pasy”. Na pokładach samolotów można korzystać z telefonów komórkowych wyłącznie przed startem, do chwili zamknięcia drzwi samolotu, i w przypadkach dłuższego oczekiwania na start po każdorazowej decyzji kapitana ogłoszonej pasażerom. Po wylądowaniu wolno używać komórek dopiero po wyłączeniu silników. Natomiast w przypadku wydłużonego kołowania samolotu na stanowisko postojowe można telefonować wyłącznie po decyzji kapitana ogłoszonej każdorazowo pasażerom.

NO SMOKING We kindly remind you that smoking is strictly forbidden (including e-cigarettes) on all flights of the PolishAirlines LOT. You are also requested to refrain from drinking alcohol on our planes, either brought along on board or purchased in the duty free shop.

NO CALLING During the whole flight it is strictly forbidden to use any portable electronic devices emitting radio signals as they might interfere with the onboard computers.

If those electronic devices are within the reach of a passenger or in his registered and hand luggage – their power supply must be absolutely turned off during the whole flight. Passengers may use the electronic devices which do not emit radio signals, such as personal computers, electronic games, CD players and video cameras, but only when “fasten seatbelts” the signal is switched off. Passengers may use their mobile phones onboard only before take-off, until the plane door is closed, and in cases of prolonged waiting for take-off, each time the captain has announced his decision to passengers. After landing mobile phones may be used only after the engines have been switched off. In case of a prolonged journey to the parking lot, the using of mobile phones is permitted only after the captain has announced his decision to the passengers.

PŁYNY W BAGAŻU PODRĘCZNYM

LIQUIDS IN YOUR HAND LUGGAGE

Od 6 listopada 2006 r. w krajach Unii Europejskiej obowiązują nowe przepisy dotyczące odprawy pasażerów podróżujących w dowolnym kierunku z lotnisk UE oraz Norwegii, Islandii i Szwajcarii. W związku z zagrożeniem płynnymi materiałami wybuchowymi ograniczają one ilości płynów, jakie podróżni mogą wnosić na pokład samolotu. W wyznaczonych punktach każdy pasażer i jego bagaż podręczny zostają poddani kontroli. Chodzi o sprawdzenie, czy podróżny nie wnosi na pokład samolotu niedozwolonych cieczy. Szczegółowe informacje na temat wymienionych ograniczeń na stronie www.lot.com.

84

On 2 April, the Polish government adopted a draft bill which repeals the current regulations on LOT Polish Airlines.

The draft bill adopted by the government enables it to dispose of its majority stake in the company (currently over 51%). This had not previously been possible.

The draft bill recommendations do not imply that the State Treasury will automatically lose control over LOT Polish Airlines or that the Polish flag carrier will change its profile. It is rather intended to attract a stable and strong industry or financial investor so that LOT can be privatised.

Amendments to the act pave the way for the privatisation of LOT. This is part of the carrier’s ongoing restructuring process. ☐

Since 6 November 2006 in the European Union countries new regulations have been in force regarding the check-in of passengers travelling in any direction from EU airports as well as from Norway, Iceland and Switzerland. In connection with the risk of liquid explosives, they limit the amount of liquid which can be taken on board of the aircraft. At set points, each passenger and his or her hand luggage, undergo control. It must be checked whether the traveler does not take prohibited fluids on board of the aircraft. Detailed Information regarding the abovementioned limitations is available at www.lot.com

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 84

13-04-16 17:40

The oldest

restaurant

in

Warsaw

Ta s t e the best Polish cuisine

Personal invitation from

U Fukiera, Warszawa, Rynek Starego Miasta 27, tel. 022 831 10 13, tel./fax 022 831 58 08 www.ufukiera.pl

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 85

85

13-04-16 10:53

bagaż

Your Luggage

Bagaż rejestrowany przewożony w luku bagażowym CHECKED LUGGAGE ALLOWANCES

BAGAŻ PODRĘCZNY PRZEWOŻONY NA POKŁADZIE SAMOLOTU Carry- on luggage allowances

BAGAŻ DLA DZIECI DO LAT DWÓCH LUGGAGE ALOWANCES FOR CHILDREN UP T0 2 YEARS OF AGE

Dla biletów wystawionych przed 1 maja 2012 r. obowiązuje system wagowy, tzw. Weight Concept, który dotyczy rejsów operowanych przez PLL LOT na trasach europejskich oraz na Bliski Wschód: • klasa biznes – 30 kg bagażu, • klasa ekonomiczna – 20 kg bagażu.

Bagaże przekraczające powyższe limity podlegają dodatkowej opłacie. Aktualne opłaty za nadbagaż dostępne są na stronie internetowej lot.com Na trasach transatlantyckich obowiązuje system sztukowy, zgodnie z którym pasażerowie mogą przewieźć bezpłatnie w: • klasie biznes – 2 sztuki bagażu o wadze nie większej niż 32 kg każda, mierzące maksymalnie 158 cm, • w klasie ekonomicznej – 1 sztukę bagażu o wadze 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm.

Druga sztuka bagażu o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm podlega zryczałtowanej opłacie (stawki na stronie internetowej lot.com).

Dla biletów wystawionych po 1 maja 2012 r. obowiązuje system sztukowy, tzw. Piece Concept, który dotyczy wszystkich rejsów operowanych przez PLL LOT: • Elite Club/klasa biznes na trasach długodystansowych (USA, Kanada, Chiny) – 3 sztuki o wadze nie większej niż 32 kg każda, mierzące maksymalnie 158 cm, • klasa biznes na trasach krótkiego zasięgu (Polska, Europa, Bliski Wschód) – 2 sztuki, każda do 32 kg o wymiarze do 158 cm, • klasa ekonomiczna – 1 sztuka o wadze do 23 kg i maksymalnym wymiarze 158 cm.

Dodatkowo na trasach dalekodystansowych wprowadzona została klasa Premium Club, w której dopuszczalne są 2 sztuki bagażu rejestrowanego, każda do 23 kg o wymiarze 158 cm.

Tickets issued before 1 May 2012 are subject to the Weight Concept applicable to flights operated by LOT Polish Airlines on European routes and flights to the Middle East: • Business class – 30 kg of luggage, • Economy class – 20 kg of luggage.

Luggage exceeding the above allowances is subject to an extra fee. The current fees for excess luggage are available at the lot.com website.

The Piece Concept applies to transatlantic flights, i.e. passengers are entitled to take free of charge: • in Business class – 2 pieces of luggage each weighing up to 32 kg and having a maximum size of up to 158 cm, • in Economy class – 1 piece of luggage weighting up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

A second piece of luggage weighing up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm is subject to an extra fee (see rates at lot.com).

Tickets issued after 1 May 2012 are subject to the Piece Concept applicable to all flights operated by LOT Polish Airlines: • Elite Club/Business class on long-haul flights (US, Canada, China) – 3 pieces of luggage each weighing up to 32 kg each and having a maximum size of up to 158 cm.

• Business class on short flights (Poland, Europe, Middle East) – 2 pieces of luggage each weighing up to 32 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

• Economy class – 1 piece of luggage weighting up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

In Premium Club class introduced on long-haul flights: 2 pieces of checked luggage each weighing up to 23 kg and having a maximum size of up to 158 cm.

Niezależnie od limitu bagażu rejestrowanego i terminu zakupu biletu pasażer jest uprawniony do bezpłatnego przewozu bagażu podręcznego: • Elite Club/klasa biznes – 2 sztuki o łącznej wadze do 18 kg (maksymalna waga jednej sztuki 9 kg), • klasa ekonomiczna – 1 szuka do 8 kg, • klasa Premium Club – 2 sztuki o łącznej wadze do 12 kg (maksymalna waga jednej sztuki 8 kg).

Suma wymiarów każdej sztuki bagażu podręcznego (długości, szerokości i wysokości) nie może przekraczać 118 cm (55x40x23)* Dodatkowo, w ramach bagażu podręcznego mogą być przewożone: • mała torebka damska lub • laptop lub • mały aparat fotograficzny lub • mała kamera lub • para kul ortopedycznych lub • dla podróżujących z dziećmi – pokarm i składany wózek lub spacerówka dla dziecka.

Apart from the above limits regarding checked-in luggage and regardless of the date on which the ticket was purchased, passengers are entitled to take on board free of charge: • Elite Club/Business class – 2 pieces of luggage weighing up to 18 kg (maximum weight of one piece of luggage is 9 kg) • Economy class – 1 piece of luggage weighing up to 8 kg, • Premium Club – 2 pieces of luggage weighing up to 12 kg (maximum weight of one piece of luggage is 8 kg) The dimensions (total length, width and height) of each piece of carry-on luggage may not exceed 118 cm (55 + 40 + 23)* Passengers may additionally carry the following items as hand luggage: • a small woman’s handbag or • a laptop or • a small camera or • or small video camera or • a pair of crutches or • for passengers travelling with children • baby food and/or a fold up collapsible pusher (stroller)

Dzieci do lat 2 niezajmujące oddzielnego miejsca w kabinie mają prawo do bezpłatnego przewozu: 1 sztuki bagażu do 23 kg o maksymalnym wymiarze do 158 cm oraz składanego wózka dziecięcego lub torby-kosza do przewozu niemowląt lub fotelika samochodowego przewożonych w luku bagażowym** Children up to 2 years of age not occupying a separate seat are entitled to take on board free of charge: 1 piece of luggage weighting up to 23 kg with a maximum size of up to 158 cm, and a fold up collapsible pusher (stroller), or a baby basket or a car seat carried in the hold. **

* Informacje zamieszczone w magazynie są aktualne na dzień oddania magazynu do druku. Aktualna oferta i wysokość opłat za przewóz dodatkowego bagażu dostępne są w biurach sprzedaży, Call Center bądź na stronie internetowej lot.com / * The information published in the magazine is valid as at the date the magazine goes to print and it does not constitute a commercial offer within the meaning of the Civil Code. In order to confirm the validity of this information please consult LOT Polish Airlines sales assistants at sales offices, contact the Call Centre or visit the website: lot.com. ** Na niektórych połączeniach obsługiwanych małymi samolotami mogą obowiązywać dodatkowe restrykcje odnośnie wielkości bagażu podręcznego. / ** Additional carry-on luggage restrictions may apply for certain flights operated by small aircraft. *** Torba-kosz do przewozu niemowląt lub fotelik samochodowy mogą być zabierane na pokład w miarę wolnego miejsca. / *** A baby basket or a car seat can be taken on board, if space is available. **** Z rynku polskiego obowiązuje dodatkowa opłata serwisowa. / **** An extra charge applies to outbound flights from Poland.

86

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 86

13-04-16 17:39

OrganizatOrzy

Partner

sPOrtOwy

Partnerzy

Partnerzy

medialni

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 87

87

13-04-17 14:30

LOT DO KANADY

Flights to Canada

Deklaracje celne do Kanady POUCZENIE DEKLARACJI Wszyscy podróżni muszą podać swoje dane w Deklaracji Agencji Kanadyjskiej Służby Granicznej (CBSA). Na jednej karcie można umieścić dane najwyżej czterech osób mieszkających pod tym samym adresem. Każdy podróżujący ponosi odpowiedzialność za swoją deklarację. Zgodnie z przepisami prawa niewskazanie w deklaracji towarów, waluty i/lub środków pieniężnych wwożonych na teren Kanady może spowodować ich konfiskatę, nałożenie kar pieniężnych i/lub podlegać ściganiu karnemu.

Informacje podane w deklaracji będą sprawdzane przez CBSA i mogą być udostępniane innym departamentom rządowym w celu egzekwowania prawa kanadyjskiego. Więcej informacji w bazie danych Info Source (nr ref.

TABELA ZWOLNIEŃ OD CŁA DOTYCZĄCA ALKOHOLU I TYTONIU

W czasie rejsu do Kanady otrzymają Państwo od stewardesy Deklarację celną.

Prosimy o jej czytelne (drukowanym pismem), dokładne i zgodne z prawdą wypełnienie.

Zgodność podanych informacji należy poświadczyć podpisem.

88

1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych, lub 24 puszki albo butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l). (Przysługuje tylko osobom, które są pełnoletnie w prowincji, do której towar jest wwożony). 200 papierosów, 200 skrętek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 g tytoniu przetworzonego (może obowiązywać specjalne cło).

CBSA PPU 018) w bibliotece publicznej lub na stronie http://infosource.gc.ca.

CZĘŚĆ B – OSOBY ODWIEDZAJĄCE KANADĘ Każda osoba odwiedzająca Kanadę może wwieźć bez opłat celnych: prezenty (z wyjątkiem alkoholu i tytoniu) o wartości nie większej niż 60 dol. kanad. każdy; 1,5 l wina lub 1,14 l wyrobów spirytusowych, lub 24 puszki/ butelki piwa o pojemności 355 ml (razem 8,5 l); 200 papierosów, 200 skrętek tytoniowych, 50 cygar lub cygaretek oraz 200 g tytoniu przetworzonego.

CZĘŚĆ C – REZYDENCI KANADYJSCY Każdemu rezydentowi kanadyjskiemu powracającemu do Kanady przysługuje jedno z następujących zwolnień od cła, w zależności od długości czasu pobytu poza Kanadą (co obejmuje wszystkie towary i/lub prezenty zakupione lub otrzymane za granicą): 24 godziny: 50 dol. kanad. Zwolnieniu nie podlega towar, którego wartość przekracza 50 dol. Alkohol i tytoń podlegają ocleniu.

48 godzin: 400 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok) 7 dni: 750 dol. kanad. Obejmuje alkohol i tytoń. (patrz tabela obok)

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 88

13-04-16 10:54

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 89

89

13-04-16 10:54

LOT DO USA

Flights to the USA

Deklaracje celne i wizowe do USA OPRÓCZ DEKLARACJI CELNEJ DOSTANĄ PAŃSTWO RÓWNIEŻ DEKLARACJĘ WIZOWĄ I-94.

Prosimy o dokładne i zgodne z prawdą jej wypełnienie. Każdy pasażer niebędący obywatelem USA zobowiązany jest do wypełnienia pierwszej strony tej deklaracji. Nie wypełniają jej jedynie osoby na stałe mieszkające w USA, legitymujące się paszportem kraju objętego ruchem bezwizowym z USA, posiadające zieloną kartę lub wizę imigracyjną. Przed przystąpieniem do wypełniania deklaracji prosimy o dokładne zapoznanie się z instrukcją zamieszczoną poniżej. Wszelkich informacji i pomocy udzieli Państwu personel pokładowy. Po wypełnieniu obydwie deklaracje wraz z paszportem należy przedstawić w trakcie kontroli paszportowej i celnej.

WYJAŚNIENIA DODATKOWE Wszystkie osoby mogą być poddane przesłuchaniu i rewizji (także ich mienie). Nielegalny przywóz substancji zastrzeżonych (narkotyków, chemikaliów, leków dostępnych tylko na receptę, a bez dołączonej recepty itd.), bez względu na liczbę, stanowi pogwałcenie prawa Stanów Zjednoczonych.

Z wszelkimi pytaniami dotyczącymi przedmiotów podlegających zgłoszeniu lub ocleniu należy zwracać się do pracowników Służby Celnej.

90

PRODUKTY ROLNE I ZWIERZĘCE Chcąc zapobiec przenikaniu niebezpiecznych szkodników i zakazanych zwierząt, ogranicza się przywóz następujących artykułów: owoców, warzyw, roślin, produktów roślinnych, gleby, mięsa, przetworów mięsnych, ptaków, ślimaków oraz innych żywych zwierząt lub produktów zwierzęcych.

Podróżny, który nie zgłosi wszystkich tego rodzaju artykułów celnikowi lub inspektorowi rolniczemu, podlega karze, a artykuły mogą ulec konfiskacie.

WALUTA I ŚRODKI PIENIĘŻNE Przewóz waluty lub środków pieniężnych jest legalny bez względu na sumę.

Jednakże podróżny, który wywozi ze Stanów Zjednoczonych lub wwozi tam więcej niż 10 tys. dol. (w walucie USA albo jej równowartość w walucie obcej, lub łącznie) w postaci monet, banknotów, czeków podróżnych lub papierów wartościowych na okaziciela, takich jak przekazy pieniężne, czeki osobiste lub bankowe, akcje lub obligacje, jest prawnie zobowiązany do zgłoszenia tej sumy na

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA FORMULARZA WIZOWEGO (RUBRYKI)

1. Nazwisko 2. Imię 3. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 4. Kraj obywatelstwa 5. Płeć (męska – M, żeńska – F) 6. Data wydania paszportu: dzień/miesiąc/rok 7. Data ważności paszportu: dzień/miesiąc/rok 8. Seria i numer paszportu 9. Numer lotu 10. Kraj zamieszkania 11. Miejsce rozpoczęcia międzynarodowej podróży lotniczej (np. Kraków, Warszawa) 12. Miejsce wydania wizy, np. Kraków 13. Data wydania wizy: dzień/miesiąc/rok 14. Adres w USA: numer domu, ulica 15. Adres w USA: miejscowość i stan 16. Numer telefonu w USA, pod którym można Pana/Panią zastać 17. Adres e-mail 18. Nazwisko 19. Imię 20. Data urodzenia: dzień /miesiąc/rok 21. Kraj obywatelstwa (np. Polska)

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 90

13-04-16 10:54

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 91

91

13-04-16 10:54

LOT DO USA

Flights to the USA

Otrzymaną od stewardesy Deklarację celną prosimy wypełnić czytelnie (pismem drukowanym) długopisem lub wiecznym piórem.

Zgodność podanych informacji z prawdą należy poświadczyć własnoręcznym podpisem.

kwestionariuszu Służby Celnej USA nr 4790.

Podróżny musi wypełnić taki kwestionariusz nawet wtedy, gdy walutę lub środki pieniężne przewozi dla niego inna osoba. Niewypełnienie wymaganego kwestionariusza lub podanie niepełnej sumy przewożonych środków pieniężnych może spowodować konfiskatę całej waluty i wszystkich papierów wartościowych oraz kary administracyjne i/lub dochodzenie kryminalne.

92

TOWARY Podróżni niebędący stałymi mieszkańcami USA muszą zgłosić w punkcie 15. łączną wartość wszystkich przedmiotów przeznaczonych dla innych osób oraz wszystkich towarów przeznaczonych na sprzedaż lub pozostawienie w Stanach Zjednoczonych.

Przedmioty te obejmują wszystkie prezenty, towary handlowe lub próbki (wyjątek: przedmioty użytku osobistego, takie jak ubranie, biżuteria osobista, sprzęt fotograficzny, bagaż itp. nie podlegają ocleniu).

Stali mieszkańcy USA muszą zgłosić w punkcie 15. łączną wartość wszystkich przedmiotów nabytych za granicą, włącznie z towarami handlowymi i próbkami (niezależnie od tego, czy są to towary nowe, czy używane, obłożone cłem lub nie, nabyte w drodze kupna, otrzymane w prezencie lub nabyte w inny sposób). Dotyczy to również przedmiotów kupionych w sklepach wolnocłowych w USA i za granicą, które znajdują się w posiadaniu pasażera w momencie wjazdu do Stanów Zjednoczonych.

Przedmioty nabyte w trakcie tej podróży w drodze wysyłki z innych krajów (z wyjątkiem przedmiotów nabytych na terytorium posiadłości zamorskich Stanów Zjednoczonych i w krajach basenu Morza Karaibskiego) podlegają ocleniu w momencie ich wwozu do USA. Wysokość opłaty celnej zostanie ustalona przez pracownika Służby Celnej. Stali mieszkańcy Stanów Zjednoczonych mają zwykle prawo przywieźć bez cła towary o łącznej wartości 800 dol., o ile wwożą je ze sobą. Osobom niebędącym stałymi mieszkańcami USA przysługuje zwykle prawo wwozu bez cła towarów o łącznej wartości 100 dol. Opłata celna wynosi zwykle 10 proc. od pierwszego tysiąca dolarów powyżej wymienionych limitów.

Jeśli wartość wszystkich przedmiotów zgłoszonych w punkcie 15. przekracza 1,4 tys. dol. na osobę, to należy wymienić je w tabeli na drugiej stronie Deklaracji celnej, podając ich ceny w dolarach USA (przy prezentach – ich prawdziwą wartość równą cenie detalicznej).

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA DEKLARACJI CELNEJ (RUBRYKI) 1. Nazwisko, imię, drugie imię 2. Data urodzenia: dzień/miesiąc/rok 3. Liczba członków rodziny podróżujących z Tobą 4. (A) Adres w USA (nazwa hotelu, miejsce docelowe podróży), (B) Miejscowość, (C) Stan 5. Paszport wydany przez (kraj) 6. Numer paszportu 7. Kraj stałego zamieszkania 8. Kraje odwiedzane w tej podróży bezpośrednio przed przybyciem do USA 9. Linie lotnicze/nr lotu lub nazwa statku 10. Zasadniczym celem tej podróży są interesy: Tak/Nie 11. Przywożę (przywozimy) (A) owoce, rośliny, żywność, owady: Tak/Nie, (B) produkty mięsne, zwierzęta, produkty pochodzenia zwierzęcego/dziczyznę: Tak/Nie, (C) czynniki chorobotwórcze, hodowle komórek, ślimaki: Tak/Nie, (D) próbki gruntu; (lub) Przebywałem (przebywaliśmy) w gospodarstwie rolnym/na pastwisku: Tak/Nie 12. Byłem (byliśmy) w bliskim kontakcie (dotykanie, obrządzanie) ze zwierzętami hodowlanymi: Tak/Nie 13. Przywożę (przywozimy) walutę lub środki walutowe o wartości 10 tys. dol. lub ekwiwalent w walucie obcej (definicja środków walutowych znajduje się na odwrocie): Tak/Nie 14. Posiadam (posiadamy) artykuły handlowe (artykuły na sprzedaż, próbki artykułów w celu uzyskania zamówień lub artykuły nieuważane za osobiste): Tak/Nie 15. Stali mieszkańcy USA – całkowita wartość wszystkich artykułów, w tym artykułów handlowych nabytych za granicą (w tym prezenty dla innych osób, lecz nie artykuły przesłane pocztą do USA) i przywiezionych do USA wynosi: kwota w dolarach. Osoby przyjezdne – całkowita wartość wszystkich artykułów, które pozostaną docelowo w USA, w tym artykułów handlowych, wynosi: kwota w dolarach. Proszę przeczytać instrukcję na odwrocie formularza. Przewidziano tam miejsce na wyszczególnienie wszystkich artykułów, które należy zadeklarować.

Stwierdzam niniejszym, że przeczytałem informacje na odwrocie tego formularza i że moja deklaracja jest zgodna z prawdą.

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 92

13-04-16 10:55

3170

Zyskuj z programem Miles & More Zbieraj mile w powietrzu i na ziemi Już teraz dołącz do programu Miles & More. Sprawdź, jakie korzyści czekają na Ciebie.

Zbieraj mile nie tylko w podróży, ale i na co dzień. Nie musisz wcale dużo latać, aby z nami zyskiwać.

Zbieraj mile również kupując, wynajmując samochód itp.

Dowiedz się więcej na www.miles-and-more.pl

10 000 mil = europejski bilet Maj

Jeśli już jesteś uczestnikiem programu, możesz zbierać podwójne mile lub wymieniać mile na bilety korzystając z licznych promocji.

Podwójne mile za zakup biletu do

Mediolanu, Sztokholmu, Madrytu, Amsterdamu, Zurychu, Berlina, Wiednia, Budapesztu oraz na trasach Katowice – Monachium, Wrocław – Frankfurt

Od

10 000 mil polecisz do

Amsterdamu, Sztokholmu, Budapesztu, Mediolanu, Rygi, Tallina, Pragi, Belgradu, Berlina, Stuttgartu, Kopenhagi

www.miles-and-more.pl Partnerzy marketingowi na rynku polskim:

93 LOT Info miles-and-more.pl

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 93 317013-Ogl-M&M_Kalejdo-190x249-Maj.indd 1

13-04-16 10:55 13-03-26 15:28

Business Class

WSPÓLNA CHATA / PARENTAL GUIDANCE Artie i Diane zgadzają się zaopiekować trojgiem wnucząt, których nadopiekuńczy rodzice muszą wyjechać z miasta w związku z pracą. Problemy pojawiają się, gdy nowoczesny sposób bycia wnucząt koliduje z tradycyjnymi metodami wychowawczymi dziadków. / Artie and Diane agree to look after their three grandkids when their type-A helicopter parents need to leave town for work.

Problems arise when the kids’ 21st-century behaviours collide with Artie and Diane’s old-school methods.

HOBBIT: NIEZWYKŁA PODRÓŻ / THE HOBBIT: AN UNEXPECTED JOURNEY Młodszy i bardziej oporny hobbit Bilbo Baggins wyrusza z grupą energicznych krasnali w niezwykłą podróż na Samotną Górę z zamiarem odebrania jej smokowi Smaugowi, który przepędził z niej lud krasnali. / A younger and more reluctant Hobbit, Bilbo Baggins, sets out on a “unexpected journey” to the Lonely Mountain with a spirited group of Dwarves to reclaim their stolen mountain home from a dragon named Smaug.

Twentieth Century Fox

Warner Bros

Twentieth Century Fox

Warner Bros

Twentieth Century Fox

FILMY / MOVIES

MARLEY I JA / MARLEY & ME

OCH, ŻYCIE / LIFE AS WE KNOW IT

SZKLANA PUŁAPKA 4.0 / LIVE FREE OR DIE HARD

Uroczy, ale nieznośny i neurotyczny pies uczy rodzinę tego, co w życiu ważne. / A family learns important life lessons from their adorable, but naughty and neurotic dog.

Holly Berenson to świetnie zapowiadająca się restauratorka, a Eric Messer jest dobrze rokującym szefem działu sportowego w TV. Po fatalnej pierwszej randce łączy ich jedynie wzajemna antypatia i miłość do wspólnej chrześniaczki Sophie. Kiedy okazuje się, że Sophie ma na świecie tylko ich oboje, Holly i Messer muszą zapomnieć o dzielących ich różnicach. / Holly Berenson is an up-and-coming caterer and Eric Messer is a promising network sports director.

After a disastrous first date, the only thing they have in common is their dislike for each other and their love for their goddaughter, Sophie. But when they suddenly become all Sophie has in the world, Holly and Messer are forced to put their differences aside.

W Święto Niepodległości (4 lipca) dochodzi do zmasowanego ataku na infrastrukturę Stanów Zjednoczonych. Za atakiem stoi tajemniczy napastnik, który przewidział wszelkie nowoczesne zagrożenia, ale nie wziął pod uwagę bardziej tradycyjnego przeciwnika. Bruce Willis jako John McClane. Bez maski. Bez peleryny. Bez problemu. / On the 4th of July, an attack on the vulnerable United States infrastructure begins to shut down the entire nation. The mysterious figure behind the scheme has figured out every modern angle - but never figured on an old-school “analog” fly in the “digital” ointment.

Bruce Wills is John McClane. No mask.

No cape. No problem.

GLEE

94

POLITICAL ANIMALS – PILOT

???????

TEORIA WIELKIEGO WYBUCHU / THE BIG BANG THEORY

???????

DALLAS

Twentieth Century Fox

PĘPEK ŚWIATA / THE MIDDLE

Warner Bros

Warner Bros

Warner Bros

SERIAL TV / TV SHOW

MENTALISTA / THE MENTALIST

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 94

13-04-16 11:00

Audio

03 RELAX ZRELAKSUJ SIĘ GHOSTS

04

POLSKIE AKTUALNE POLISH CURRENTS W SPODNIACH CZY W SUKIENCE

BREAK REFORM

ANIA DĄBROWSKA

KID COCONUTZ

EWELINA FLINTA

JILL SCOTT

RAFAŁ BRZOZOWSKI

SAOTOME

KIM NOVAK/IZABELA SKRYBANT-DZIEWIĄTKOWSKA

TAKE ON ME

THE FACT IS (I NEED YOU) ESTATE

SLOWLY

MAX SEDGLEY

ŻAŁUJĘ

05

06

SYMPHONY NO. 5 IN E-MINOR, OP. 64. 3.VALSE.ALLEGRO MODERATO

THE AMPLIFETES

BRENDA BOYKIN

YOUNGBLOOD HAWKE

MO CA

AEROSMITH

MOP MOP

GREEN DAY

THE FASHINATIONS

POST WAR YEARS

SARAH VAUGHAN

MUZYKA KLASYCZNA I FILMOWA classical and film music

SIMON BOLIVAR SYMPHONY ORCHESTRA OF VENEZUELA

NIE MAM NIC

3. ROMANCES OP. 94, 1. – NICHT SCHNELL

PROSTO W OGIEŃ

CANZONA SERENATA FROM FORGOTTEN MELODIES OP. 38

MIAŁEś BYć

ALBRECHT MAYER

KONRAD SKOLARSKI

SYMPHONY NO. 3 IN A MINOR, OP. 56 „SCOTTISH”, 2. VIVACE NON TROPPO

LOSE & WIN

NAPRAW

RICHARD CLAYDERMAN

FRATELLI D’ITALIA

ANIA WYSZKONI

W CAŁOŚĆ UŁOŻYSZ MNIE

EUROPA GALANTE

KOOP ISLAND BLUES

KASIA KOWALSKA

EUROPA GALANTE

SUNSET

PATRYCJA KOSIARKIEWICZ

LIBERTANGO

KOMBI

POKOLENIE

ROYAL PHILHARMONIC ORCHESTRA /DAVID GARRETT

SANTA MARIA (DEL BUEN AYRE)

WILKI

MIŁOŚCI KWIAT NIEŚMIAŁY

RICHARD CLAYDERMAN

MAYBE SOMEDAY

ANDRZEJ PIASECZNY

JOHNNY MARR

STRANGE TRANSMISSIONS

JULA

PARAMORE

MOODS

PATRYCJA MARKOWSKA

WALK THE MOON

MELA KOTELUK

PULP

BEADY BELLE

HARLEY & MUSCLE KOOP

NITIN SAWHNEY DANIEL RODRIGUEZ PERASSI GOTAN PROJECT MALOU

THE PETER MALICK GROUP JOJO EFFECT

08

POLSKIE KLASYKI POLISH CLASSICS HEJ, MAN!

KWIATY WE WŁOSACH ZA DARMO NIC

SPRING. ALLEGRO

SPRING. DANZA PASTORALE

CONCERTO FOR VIOLIN AND ORCHESTRA IN D, OP. 61 ADAGIO FROM SPARTACUS

TO CO DOBRE, TO CO LEPSZE SZKOŁA MARZEŃ ALTER EGO

KLASYKA MUZYKI POP POP CLASSICS I DO, I DO, I DO

LOVER MAN

MY SONGS KNOW WHAT YOU DID IN THE DARK

FALL OUT BOY

CHARLESTON BUTTERFLY

NAT KING COLE

TURNAROUD

IT STARTS AND ENDS WITH YOU

DARIO ROSCIGLIONE

IN A MOMENT

PAROV STELAR

FANCY DRESS

MO HORIZONS

MIRACLE

TAPE FIVE

SUPREMACY

PAOLO FEDREGHINI

CUT ME SOME SLACK

VELVET 99

UPSTARTS

PONCHO SANCHEZ

NOW

ANITA O’DAY

SUEDE

STEREOPHONICS DON BROCO HURTS MUSE

SOUND CITY

BLIND ALLEY

AI MI MORENA ON THE RUN...

ORIENTAL SMILE

THESE BOOTS ARE MADE FOR WALKI WATERMELON MAN SING, SING, SING

TIGHTROPE

DZIAŁAĆ BEZ DZIAŁANIA

09

FASCINATED GROOVE (LA PARESSE)

ALL EYES

LEMON

SCHINDLER’S LIST

I WISH I WAS IN HELL

X-KID

KRZYSZTOF KIJLAŃSki/KAYAH

LOS HOMBRES CALIENTES

POST IT

CAN’T STOP LOVIN’ YOU

EL BARRIO

WIENER PHILHARMONIKER/GUSTAVO DUDAMEL

HARD SWING TRAVELLIN’ MAN

WE COME RUNNING

MONIKA BRODKA

PRÓCZ CIEBIE NIC

JAZZ/SWING JAZZ/SWING

YOU/ME/EVOLUTION

DON’T STOP

DOLPHIN BOY

07

ROCKOWE SMACZKI LET’S ROCK

AFTER YOU

10

Hity z Chin Hits from China

FAN QIANG

11

lista przebojów contemporary hit list

WHEN I WAS YOUR MAN

12

moda i relaks fashion & relaxation

WORLD LOOKING IN

ANNA JURKSZTOWICZ

ABBA

ROBYNN & KENDY

BRUNO MARS

MORCHEEBA

EWA BEM

JOHNNY HATES JAZZ

EASON CHAN

EROS RAMAZZOTTI

WHAT TIME CAN’T HEAL

LADY PANK

QUEEN

EXO-M

JUSTIN TIMBERLAKE/JAY Z

MY WAYS

MAANAM

FINE YOUNG CANNIBALS

FIONA SIT

MACKLEMORE/RYAN LEWIS

MORNING FLOW

KULT

BEVERLEY CRAVEN

JANICE VIDAL

KELLY CLARKSON

THE MOON TOLD ME SO

WILKI

GEORGE MICHAEL

JOLIN TSAI

HURTS

DRIVE / DRIVEN YELLO

PAPA DANCE

SADE

TERENCE SIUFAY

DAVID GUETTA/TAPED RAI

BLUE IN GREEN

WOJCIECH GĄSOWSKI

GLEN CAMPBELL

KARY NG

PINK/NATE RUESS

EUPHONIC 7

KRZYSZTOF KRAWCZYK

MADONNA

LEO KU

RIHANNA/MIKKY EKKO

MARCUS KOCH

DE MONO

OMD

ALEX TO, EMIL WAKIN CHAU, LESLIE CHEUNG

DRAKE

RADIO CITIZEN

PUDELSI

ROD STEWART

SALLY YEH

JUSTIN BIEBER/NICKY MINAJ

GREYBOY W

NO LIMITS

ERASURE

SHIGA LIN & DEAR JANE

PITBULL/CHRISTINA AGUILERA

80S CASUAL

KAYAH

VAYA CON DIOS

SUPPER MOMENT

RIHANNA

AIO

FRANEK KIMONO

LONDONBEAT

KARY NG

AVICII/NICKY ROMERO

LIVING THEATER

BUDKA SUFLERA

BILLY JOEL

YOU HUI LEI

LINKIN PARK

HALINA BENEDYK

ACE

IMAGINE DRAGONS

IRENA SANTOR

STING

DIDO

ANNA MARIA JOPEK

LENNY KRAVITZ

I CO Z TEGO DZIś MASZ NA CO KOMU DZIś CYKADY NA CYKLADACH NIE MA DZIECI N’AVOIE NAJ STORY GDZIE SIę PODZIAłY TAMTE PRYWATKI PAMIęTAM CIEBIE Z TAMTYCH LAT KOCHAć INACZEJ

NOś DOBRE CIUCHY ROBIN

ANIOł WIEDZIAł KING BRUCE LEE KARATE MISTRZ BAL WSZYSTKICH śWIęTYCH MAMY PO 20 LAT TYCH LAT NIE ODDA NIKT JOSZKO BRODA

HEART OF GOLD

BODY LANGUAGE GOOD THING

PROMISE ME

FATHER FIGURE PARADISE

RHINESTONE COWBOY THE POWER OF GOODB ENOLA GAY SOME GUYS HAVE ALL THE LUCK SOMETIMES

NAH NEH NAH I’VE BEEN THINKING ABOUT YOU UPTOWN GIRL HOW LONG BRAND NEW DAY STAND BY MY WOMAN

BITTER GOURD MAMA

GOOFY

LOVE YOU MORE THAN I IMAGINED LET’S BREAK UPF SHORE

WO SHA NU HAO REN

BECAUSE I LOVE YOU ZHI YIN YOU AI

LOVE OUT LOUD LONG TIME

JUE DAI SHUANG JIAO ZHONG SHENG XUE XI

UN ANGELO DISTESO AL SOLE SUIT & TIE

THRIFT SHOP

CATCH MY BREATH MIRACLE

JUST ONE LAST TIME

JUST GIVE ME A REASON STAY

STARTED FROM THE BOTTOM BEAUTY AND A BEAT FEEL THIS MOMENT POUR IT UP

I COULD BE THE ONE CASTLE OF GLASS

NATURAL SELF

SATIN JACKETS

THE CONCRETES MALIK ALARY

FAMILY FODDER

LUNGOMARE DI LEVANTE TODAY MUSIC SMOOTH

SUMMER DAYS GOT TO BE LOVE MERMAID

BASSMENT GROOVE LILY’S LOUNGE

IT’S TIME

NO FREEDOM

Autorskie programy muzyczne, specjalnie na pokłady naszych samolotów, przygotowała firma Internet Media Services SA , lider i ekspert w branży nowych mediów w miejscu sprzedaży w Polsce i Europie, obejmujących audiomarketing, Digital Signage i aromamarketing.

On-board customised music programmes prepared specially by Internet Media Services SA , a leader and expert in new media at the point of sale in Poland and Europe, which include audiomarketing, Digital Signage and aromamarketing. www.ims.fm, 02-844 Warszawa ul. Puławska 465

LOT Info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 95

95

13-04-16 11:00

Economy Class

W święto 4 lipca terroryści chcą doprowadzić do zamachu, który sparaliżuje całą Amerykę.

Za spiskiem stoi tajemniczy mężczyzna, którego misterny plan ma tylko jeden słaby punkt. Jest nim policjant John McClane (Bruce Willis), który może zniweczyć jego zamiary. / On the 4th of July, an attack on the vulnerable United States infrastructure begins to shut down the entire nation. The mysterious figure behind the scheme has figured out every modern angle - but never figured on an old-school “analog” fly in the “digital” ointment. Bruce Wills is John McClane. No mask. No cape.

No problem.

ACE VENTURA: PSI DETEKTYW / ACE VENTURA: PET DETECTIVE

Twentieth Century Fox

Warner Bros

SERIAL TV / TV SHOW

TEORIA WIELKIEGO WYBUCHU / THE BING BANG THEORY

GLEE

Warner Bros

Para młodych ludzi pobiera ważne życiowe lekcje od wspaniałego, ale też niesfornego i neurotycznego psa. / A family learns important life lessons from their adorable, but naughty and neurotic dog.

SZKLANA PUŁAPKA 4.0 / LIVE FREE AND DIE HARD

Warner Bros

MARLEY I JA / MARLEY & ME

Twentieth Century Fox

Twentieth Century Fox

FILMY / MOVIES

REJSY DO POLSKI/FLIGHTS TO POLAND

TOM & JERRY

96

OCH, ŻYCIE / LIFE AS WE KNOW IT

Holly jest świetnie zapowiadającą się restauratorką, a Eric szefem działu sportowego w stacji telewizyjnej. Jedyna rzecz, która ich łączy po nieudanej pierwszej randce, to obopólna niechęć i miłość do wspólnej córki chrzestnej Sophie. Kiedy dziewczynka traci rodziców, Holly i Messer muszą zapomnieć o wzajemnych animozjach i znaleźć wspólny język. / Holly is an up-and-coming caterer and Eric is a promising network sports director.

After a disastrous first date, the only thing they have in common is their dislike for each other and their love for their goddaughter, Sophie. But when they suddenly become all Sophie has in the world, Holly and Messer are forced to put their differences aside.

ACE VENTURA: PSI DETEKTYW / ACE VENTURA: PET DETECTIVE

Warner Bros

SERIAL TV / TV SHOW

Warner Bros

PĘPEK ŚWIATA / THE MIDDLE

DALLAS

Warner Bros

Artie i Diane opiekują się wnukami, których nadopiekuńczy rodzice przeprowadzają się do innego miasta w poszukiwaniu pracy. Wkrótce pojawiają się problemy, bo przywiązanym do tradycyjnych metod wychowawczych dziadkom trudno zaakceptować nowoczesne zachowanie dzieci. / Artie and Diane agree to look after their three grandkids when their type-A helicopter parents need to leave town for work. Problems arise when the kids’ 21st-century behaviour collide with Artie and Diane’s old-school methods.

Warner Bros

WSPÓLNA CHATA / PARENTAL GUIDANCE

Warner Bros

Twentieth Century Fox

FILMY / MOVIES

REJSY Z POLSKI/FLIGHTS FROM POLAND

TOM & JERRY

LOT info

073_KA_05_LOTinfo_01kor.indd 96

13-04-16 11:02

POMOC DLA SUCHEGO NOSA „Gorąco polecam stosowanie NasoGel w przypadku problemów z oddychaniem przez nos u pacjentów z wysuszoną śluzówką na skutek klimatyzacji: w samolocie, biurze; po pracy w nawiewach, kurzu i pyle; w ostrych i przewlekłych stanach zapalnych śluzówki nosa i zatok, alergii; po zabiegach i operacjach nosa i zatok oraz u osób z bezdechem i chrapaniem.”

Dr n.med. Dorota Kapiszewska-Dzedzej Otolaryngolog specjalizuje się w leczeniu zaburzeń drożności nosa, chrapania, bezdechów, zapalenia zatok www.kapiszewska.pl

10%

RABAT do końca sierpnia br. na hasło LOT, przy zakupie przez telefon lub stronę internetową:

IMPORTER:

PRODUCENT:

NeilMed Pharmaceuticals Inc. Wyprodukowano w USA

Elektro-Oxigen Polska Sp. z o.o. ul. Łowicka 40/2, 02-551 Warszawa tel.: 22 353 01 11; fa x: 22 849 20 16

®

www.nosizatoki.pl Wyrób medyczny posiada znak dostępny bez recepty

„Dune” Translation Agency offers proffesional translations and interpretations of practically every language. Portfolio of our clients includes the largest multinational companies, but individual clients are also encouraged to use our services.

Contact us directly or visit our website: www.diuna.biz Biuro Tłumaczeń „Diuna” oferuje profesjonalne tłumaczenia pisemne oraz ustne w dowolnej konfiguracji językowej. Wśród naszych klientów znajdują się największe międzynarodowe firmy, zapraszamy również osoby indywidualne.

Skontaktuj się z nami bezpośrednio lub odwiedź naszą stronę: www.diuna.biz

Diuna_Kaleidoscope_0512.indd 097_KA_1305_Reklama_01.indd 1 41

BIURO TŁUMACZEŃ DIUNA S.C. ul. Raszyńska 15/8 02-026 Warszawa tel: +48 22 662-17-68 lub: +48 504-415-764 e-mail: biuro@diuna.biz

4/8/13 2:13 PM 13-04-17 13:40

rozrywka

Puzzle Time krzyżówka polsko-angielska / Polish-english crossword

Nazwiska bohaterów popularnych kryminałów można odgadnąć na podstawie opisów, można je też wyszukać w kolorowej mozaice, przechodząc przez kolejne, sąsiadujące ze sobą pola. Siedem z nich należy wpisać do diagramu krzyżówki (kolory pól z mozaiki odpowiadają tym w diagramie). Cztery kolejne to „fałszywe tropy”.

Ostatnie trzy – uwzględnione w opisach, lecz niedające się wyszukać w mozaice – powstaną po przeniesieniu ponumerowanych liter z krzyżówki do kratownicy pod diagramem.

First guess the names of the protagonists of popular detective stories based on the given clues. They can also be identified in the coloured mosaic by reading the neighbouring boxes. Seven of the names are supposed to be written in the diagram of the crossword (colours of the mosaic match those in the diagram). The following four are “false tracks”. The last three – although included in the clues, cannot be found in the mosaic – will appear after entering the numbered letters from the crossword to the grid below the diagram.

W kolejności alfabetycznej: • ojciec… – ksiądz i detektyw amator z opowiadań G.K. Chestertona • Guido, wenecki komisarz policji, bohater kryminałów Donny Leon • Richard, serialowy pisarz towarzyszący det. Kate Beckett w śledztwach • komisarz Corrado z serialu Ośmiornica • porucznik wydziału zabójstw policji Los Angeles (w tej roli Peter Falk) • Frank, główny bohater serialu Detektyw w sutannie • Erast, detektyw z książek Borisa Akunina • Maura, jedna z dwóch głównych bohaterek serialu Partnerki • Jules, komisarz, bohater powieści i opowiadań Georges’a Simenona • Philip, prywatny detektyw z książek Raymonda Chandlera • Adrian, bohater serialu, cierpiący na fobie konsultant policji San Francisco • Salvo, komisarz z książek Andrei Camilleriego • Herkules, belgijski detektyw z książek Agathy Christie • Kurt, policjant śledczy z Ystad, bohater powieści Henninga Mankella

autor/author: Jerzy Buczek

In alphabetical order: • Catholic priest, amateur detective, created by G. K. Chesterton • Guido, commissario from Venice, created by Donna Leon • Richard, writer, title character in the ABC crime series • Corrado, police commissioner in the TV series La Piovra • homicide detective with the Los Angeles, portrayed by Peter Falk • Frank, Catholic priest who continually stumbles over high crimes in Chicago, assisted by sister Steve Oskowski (Father … Mysteries) • Erast, 19th-century Russian detective, hero of the novels by Boris Akunin • Maura, forensic expert working at the Boston Police Department, Jane Rizzoli’s best friend (from novels by Tess Gerritsen) • Jules, detective created by Georges Simenon • Philip, private investigator created by Raymond Chandler • Adrian, former homicide detective, suffered from multiple phobias • Salvo, inspector created by Andrea Camilleri in a series of novels • Hercule, Belgian detective, created by Agatha Christie • Kurt, Swedish policeman from Ystad, created by Henning Mankell Rozwiązanie / Answers: Brown, Brunetti, Castle, Cattani, Columbo, Dowling, Fandorin, Isles, Maigret, Marlowe, Monk, Montalbano, Poirot, Wallander.

CORPORATE MEDIA POLAND

Wydawnictwo Gru­ner+Jahr Pol­ska Sp. z o.o. & Co. Spół­k a ko­man­dy­to­wa

ul. Marynarska 15

Tłumaczenia:

02-674 Warszawa

Agnieszka Chrościcka, DAWID GOŚCIK

Dział New Business & CORPORATE MEDIA G+J:

ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa

tel. 22 360 39 60

Magdalena Szwedowska

Joanna Chlebna Dyrektor Działu New

tel. 22 360 36 68, www.guj.pl

e-mail: kaleidoscope@guj.pl

STEPHEN CANTY red. wersji angielskiej

Business & Corporate Media 605 102 006,

Magdalena Malicka pre­zes

Martyna Wojciechowska redAKTOR naczelna

Dział graficzny:

Aneta Nowakowska Szef Projektów

Agata Materkowska wydawca, Barbara

Agnieszka Franus z–ca redaktor naczelnej

Ewa Borowska projekt, grafik prowadząca

Co-branding i Corporate Media 601 298 629,

Topol dyrektor Biura Sprzedaży, edyta

Danuta Śmierzchalska redaktor prowadząca

sylwia zaczkiewicz fotoedytorka

Olga Sztąberska Project Manager 502 369 430

pudłowska dyrektor promocji i wydawniczy

TOMASZ CHOLAŚ korekta

Joanna Kopka kartograf

BIURO REKLAMY NB & CM G+J:

Anna Piszczadowska mar­k e­ting,

Produkcja:

Krzysztof Stypułkowski DTP

JUSTYNA BADOWSKA 502 089 847,

Jerzy Janczak dys­try­bu­cja i obsługa klienta

Marek Szpunar dyrektor

Koordynator LOT:

Anna Dembska 695 321 353,

(dyr.), Tomasz Kostecki dyrektor pionu

MARIUSZ TELER

Karolina Gościniak

Ewa Budzynowska 662 202 300

finansowo-operacyjnego

98

098_KA_05_Krzyzufka12345.indd 98

13-04-16 15:06

SUPER ELEGENCKI HTC ONE - ZDOBYWCA NAGRODY „THE BEST NEW HANDSET” NA MOBILE WORLD CONGRESS 2013 W BARCELONIE POWSTAŁ Z MYŚLĄ O INDYWIDUALISTACH, CENIĄCYCH SOBIE DESIGN, PROSTOTĘ ORAZ INTUICYJNOŚĆ OBSŁUGI. NIEDAWNO UROCZYŚCIE POWITALIŚMY GO W POLSCE.

THE BEST NEW HANDSET

PROMOCJA

21 marca 2013 r. w Klubie Basen odbyła się polska premiera najnowszego modelu telefonu HTC ONE. Była to jednocześnie premiera audiobooka na podstawie opowiadania Stanisława Lema „Niezwyciężony”, który będzie dodany do każdego egzemplarza HTC One w Polsce.

Przełomowe rozwiązania tego telefonu, takie jak HTC BlinkFeed™, HTC Zoe™ i HTC BoomSound™ wyznaczają zupełnie nowe standardy w świecie smartfonów.

Sercem nowego HTC One jest HTC BlinkFeed.

To innowacyjne rozwiązanie, które zbiera w jednym miejscu najistotniejsze dla użytkownika informacje bez potrzeby używania wielu aplikacji i przeglądania stron internetowych.

Aby można było robić doskonałej jakości zdjęcia, firma HTC stworzyła specjalny aparat HTC UltraPixel. Wyposażony jest w najlepszy w swojej klasie obiektyw o jasności f/2.0 i przełomowy sensor, który wychwytuje 300% więcej światła niż tradycyjne czujniki w aparatach smartfonów i umożliwia osiąganie doskonałych rezultatów nawet przy słabym oświetleniu. Druga super-szerokokątna kamera skierowana do przodu pozwala łatwo wykonywać autoportrety i nagrywać wideo w rozdzielczości 1080p. Wieloosiowa optyczna stabilizacja obrazu w przednim i tylnym aparacie pozwala nagrywać stabilne filmy nawet w ruchu. HTC UltraPixel dysponuje też wieloma innymi funkcjami i efektami, takimi jak ulepszona panorama 360’, zdjęcia sekwencyjne i funkcja usuwania obiektów z pola widzenia.

HTC do K_0513.indd 1

Projektanci BOHOBOCO Michał Gilbert Lach i Kamil Owczarek byli pod ogromnym wrażeniem designu i możliwości HTC One.

Wieczór poprowadzili Agata Cichowicz i Mariusz Gąsiorek –Tatarski z HTC

Spektakl „Niezwyciężony” z udziałem m.in.

Krystyny Czubówny specjalnie na ten wieczór wyreżyserował Grzegorz Pawlak.

Premiera HTC One przyciągnęła ludzi ze świata mody, obecny był m.in. Łukasz Jemioł

Obudowa HTC One została wykonana z jednego kawałka anodowanego aluminium a unikalne wzornictwo, które powstaje w amerykańskim Studio Projektowym One& Co prezentuje spójny i atrakcyjny dla oka minimalizm. Najwyższa jakość wykonania, połączona z wyjątkową dbałością o detale powodują, że obok najnowszego produktu marki HTC, nie da się przejść obojętnie.

4/15/13 5:16 PM

WYBIERZ T-MobileCloud – ROZWIĄZANIA W CHMURZE

NAJLEPSZA OFERTA DLA FIRM Z USŁUGĄ proDysk T-MobileCloud to bezpieczne i innowacyjne rozwiązania w chmurze. Wybierz jedno z nich – proDysk, dzięki któremu pliki są przechowywane i chronione na bezpiecznym wirtualnym dysku w chmurze. Masz do nich dostęp z dowolnego urządzenia, nawet gdy nie masz pod ręką swojego komputera.

Skorzystaj z najlepszej, nielimitowanej oferty dla firm i wybierz: proDysk z bezpłatnym transferem danych nielimitowane rozmowy w sieci T-Mobile w kraju nielimitowane darmowe połączenia przychodzące w roamingu ekskluzywny smartfon Xperia™ Z, owoc precyzji Sony – za 1 zł

■

■

■

■

Zeskanuj i dowiedz się więcej!

Więcej szczegółów na www.t-mobile.pl/biznes

Bezpłatny transfer danych w ramach usługi proDysk dotyczy abonentów T-Mobile.

13017732 kalejdoscope 190x249.indd 1

12.04.2013 16:44