Gaëlle Spaas / artistiek onderzoek

1

2

3

“I will love t for it show way, yet I w the darkne shows me - Og Mandino

4

the light ws me the will endure ess for it the stars.�

5

6

In dit onderzoek tracht ik met behulp van enkele denkers en hun theorieĂŤn kritisch te reflecteren over mijn eigen fotografisch werk en antwoorden te vormen op waarom duisternis en schoonheid mij zo sterk fascineren en ook in zulke grote mate aanwezig zijn in mijn werk. Daarnaast licht ik toe welk doel ik wil bereiken met mijn beelden.

Na het verwerven van een dieper inzicht rond schoonheid, duisternis en hun symbolische vertaling in de praktijk, onderzoek ik op welke nieuwe manieren ik hetzelfde gevoel tot uiting kan brengen in een situatie waar je van de volledige controle wordt ontnomen.

7

Voor de meerderheid onder ons wordt duisternis gezien als een negatief element waar als zeker geen schoonheid in terug te vinden is.

8

PROBLEEMSTELLING

Voor een lange tijd heb ik geworsteld met het definiëren van mijn eigen stijl en te verklaren waarom schoonheid en duisternis mij zozeer fascineren. Voor de meerderheid onder ons wordt duisternis gezien als een negatief element waar al zeker geen schoonheid in terug te vinden is.

Ik tracht in dit onderzoek antwoorden te formuleren op wat mijn interpretatie van schoonheid is en hoe ik deze in mijn werk weergeef. Verder wordt er ook onderzocht waarom duisternis mij zo sterk fascineert en op welke manier ook deze tot uiting komt in mijn werk.

Ook het vrouwelijk lichaam is een element dat altijd terugkomt in mijn werk. Ik zal dan ook proberen te achterhalen welke rol deze heeft in mijn werk en wat ik hiermee beoog te vertellen of teweeg te brengen.

Tijdens het kritisch analyseren van mijn werk onstaat er een nieuwe wending in het onderzoek door de ontwikkeling van de coronacrisis. Deze crisis bemoeilijkt de realisatie van het onderzoek in de praktijk.

Zo spelen de aanwezigheid van controle en fysiek contact een belangrijke rol in mijn werk en vallen deze momenteel volledig weg door de heersende lockdown maatregelen die ons verbieden het huis te verlaten voor niet-essentiële doeleinden en wordt fysiek contact ook ten zeerste afgeraden.

In de nieuwe onderzoeksvraag die deze crisis met zich meebrengt, probeer ik dan ook uit te vinden hoe ik in nieuw werk, van thuis uit, zonder team en alle andere “controle” waar ik normaal over heers, toch werk kan maken waarin ik mijn interpretatie en fascinatie van schoonheid en duisternis vastleg.

9

EEN EERSTE ANALYSE

Tijdens het vormen van een ondernemingsplan (2019), waarin ik onderzocht wat er nodig was om de stap te zetten van een gepassioneerd fotograaf tot ondernemer, was het nodig om in de eerste plaats aan zelfreflectie te doen en na te gaan wat mijn eigen doelen, verwachtingen en kwaliteiten zijn. Zo haal ik bijvoorbeeld aan dat fotografie voor mij veel meer betekent dan het eenvoudigweg nemen van foto’s voor de kost. Als fotograaf wil ik namelijk meer zijn dan een ‘huis, tuin- en keukenfotograaf’, ik wil een kunstenaar zijn die de alledaagsheid overstijgt.

Ik vind het belangrijk dat mijn werk verandering teweegbrengt en impact creëert. Niet enkel ten aanzien van de toeschouwer, die ik met mijn werk wil inspireren, choqueren, verwonderen, aan het denken zetten, maar ook ten aanzien van de wereld van de fotografie. Deze staat naar mijn mening al veel te lang stil en wordt nog te vaak bekritiseerd als kunstvorm.

Mijn recente visie op mijn eigen stijl (2020) is de ‘fusie tussen kunst en mode’. Beide concepten probeer ik consequent te combineren. Daarnaast zie ik mijn eigen stijl als ‘modefotografie met een vleugje surrealisme en etherische schoonheid’ waarbij mijn werk als het ware bestaat uit verschillende lagen van emoties en fictieve verhalen, die elk een fascinatie belichamen binnen hun denkbeeldige werelden. Opvallend is dat de termen schoonheid en fascinatie altijd terugkomen binnen de omschrijving van mijn eigen werk. Volgens mij gaat het vaak om een onbewust verlangen, dat ik in een later stadium met behulp van enkele theorieën, verder tracht te verklaren. Tot slot, en niet onbelangrijk in de benadering van mijn werk, laten mijn denkbeeldige werelden zich meestal kenmerken door een donkere, bevreemde sfeer die toch een zekere schoonheid in zich draagt.

Ik focus op de modefotografie, hetgeen mij al sinds jonge leeftijd fascineert. Mijn doel binnen de modefotografie is om de eigenlijke mode te overstijgen door in mijn beelden een verhaal te brengen dat al dan niet aanwezig is in de kledingcollectie. Kledingcollecties dragen vaak een onderliggend verhaal, echter ontbreekt deze vaak in de beelden van commerciële modefotografie. Het is dan ook mijn doel om samen, in dialoog met deze kledingcollecties, verhalen vast te leggen in mijn werk.

Deze verhalen zijn meestal gelaagd met emoties en fictie, waarin mijn denkbeeldige wereld en fascinaties centraal staan.

10

In ieder werk is er een absolute aanwezigheid van een etherische schoonheid, maar ook een duistere en vervreemdende sfeer is in zekere mate aanwezig. Schoonheid als concept heeft mij altijd gefascineerd, in het bijzonder de controverse die hierrond heerst. Het verhaal wordt visueel versterkt door een focus te leggen op de art direction, dit zijn alle elementen die in het beeld aanwezig zijn buiten het model.

Met mijn werk probeer ik de toeschouwer te betrekken, al dan niet door hun te inspireren, choqueren en verwonderen, waarbij ik ze probeer aan te zetten om hun eigen geest of gedachtegang te verbreden en zo een zekere maatschappelijke impact te creĂŤren.

11

12

- Christophe van Eecke

“Where language fails, man will look for other means of expression”

FEELING AND FORM

Een theorie die bij mij een grote interesse opwekt, en daardoor ook interessant kan zijn om toe te passen op mijn eigen praktijk, is die van Susanne K. Langers over Feeling and Form (1953). Zij stelt dat kunstwerken abstracties of concepten zijn van menselijke gevoelens en het gevoel van leven. Het woord ‘gevoel’ moet volgens Langer in de breedste zin van het woord begrepen worden, namelijk als alles

wat men kan voelen, van fysieke gewaarwording, pijn en troost, opwinding en rust, tot de meest complexe emoties, intellectuele spanningen of de gestage gevoelstonen van een bewust menselijk leven. Een belangrijke opmerking hierbij is dat de kunstenaar zijn gevoelens niet direct uitdrukt in zijn of haar werk, maar eerder weergeeft aan de hand van een passende analogie, een symbool.

Het gevoel in een kunstwerk is iets wat de kunstenaar bedacht heeft toen hij de symbolische vorm creëerde om het te presenteren. Hierdoor wordt het gevoel van iets dat hij ervaart, getransformeerd in iets dat wordt verbeeld (Van Eecke, 2010). Langer meent hierdoor dat kunst een expressieve vorm is.

De kunstenaar heeft een vorm gecreëerd die de gevoelens op een symbolische wijze weergeeft.

Om uit te leggen hoe een kunstwerk tot stand komt, introduceert Langer het begrip ‘commandig form’, vertaald wordt dit de bevelende vorm, wat kan begrepen worden als het fundamentele gevoel dat verkend en uitgebeeld moet worden (Van Eecke, 2010). Deze bevelende vorm, vormt het kunstwerk in het hoofd van de kunstenaar.

Nog voor de kunstenaar aan zijn werk begint, is het al impliciet aanwezig. Enkel het definitieve karakter, desbetreffende de compositie, moet nog bepaald worden omdat deze vele mogelijkheden bevat. De bevelende vorm zal dit proces altijd als een blauwdruk begeleiden en helpen bepalen wat werkt en niet werkt.

Belangrijk om aan te halen is dat Langer (1953) een kunstwerk binnen de beeldende kunsten altijd als een werk van fictie beschouwt omdat kunst gaat over het creëren van een illusie, een virtuele ruimte die een symbolische weergave vormt van de ervaren wereld.

13

Met de inzichten van La theorie, start ik met een reflectie op mijn eigen w Op welke manier vind ik ‘commanding form’ van terug? Hoe geef ik deze van schoonheid die ik er werk weer? En valt mijn onder ‘fictie’? Verder ga oorsprong of inspiratie i fascinatie voor schoonh 14

anger’s n eerste werk. k de n Langer e gevoelens rvaar in mijn n werk ook a ik na wat de is voor mijn heid.

De bevelende vorm van Langer, vind ik in mijn praktijk terug in de constante drang om het gevoel van schoonheid wat mij zozeer raakt en fascineert, weer te geven. Deze kan verkregen worden door de diverse en oneindige input van andere kunstwerken in de hedendaagse beeldcultuur, die een bevredigend gevoel stimuleren of voortkomen uit eigen imaginaire werelden die meestal ontstaan tijdens het dromen.

Daarnaast speelt het eigen beeldvermogen een belangrijke rol bij het ontstaan van deze bevelende vorm.

Net als Langer suggereert, zal de ruimte in mijn werken ook altijd fictief zijn en symbolisch bijdragen aan de persoonlijke ervaring van schoonheid in het leven.

Herinner dat mijn fotografisch werk gedefinieerd kan worden als ‘modefotografie met een vleugje surrealisme en etherische schoonheid’, waarbij ik de eigenlijke mode probeer te overstijgen door het vertellen van een verhaal achter de beelden. In ieder werk streef ik naar een etherische schoonheid, maar ook een duistere en vervreemdende sfeer.

15

NICK KNIGHT

Mijn zoektocht naar en beleving van deze schoonheid wordt hoofdzakelijk getriggerd door het zien van andere kunstwerken. Een artiest die mij erg inspireert, is de baanbrekende mode-imagist en directeur van SHOWstudio, Nick Knight. In zijn werk daagt Knight voortdurend conventionele schoonheidsidealen uit (Craven, 2008). Hij is van oordeel dat onze perceptie van schoonheid niet verruimt maar juist verengt omwille van het overwegend money driven karakter van de mode-industrie. Zijn doel is dan ook om deze grenzen te verleggen over wat wel en niet ‘mooi’ is.

Hierdoor zijn Knight’s modellen, waar alle focus op ligt, meestal geïdealiseerd, of minstens gezien in hun meest inspirerende vorm (Frankel, 2009).

Het is exact die grensverleggende schoonheid in Knight’s beelden, die mij zo zeer aantrekt. Het werk van Knight dat mij tot op het heden het sterkst heeft gefascineerd, is zijn project “McQueen: The London Years”. Dit project brengt een eerbetoon aan Alexander McQueen’s eerste mode-ontwerpen die tussen 1994 en 2001 zijn ontstaan en toont tegelijkertijd zijn duistere, mooie visie, maar ook zijn esthetische obsessies, interesses en achtergrond (SHOWstudio, 2015).

Je zou kunnen stellen dat het werk van Knight en mijn werk uitgaat van dezelfde ambitie, het willen verheffen van mode tot kunst en het verleggen van de grenzen van schoonheid.

16

p

“What I do doesn’t comply to the forms of photography anymore” - Nick Knight 17

In zekere zin dient mijn werk als expressieve vorm om het gevoel van schoonheid gestalte te geven. De schoonheid creëer ik door gebruik te maken van modellen, props, licht,… Elk onderdeel draagt op een zekere manier bij om dat innerlijke gevoel, dat haast niet uit te drukken is in woorden, weer te geven op beeld. Knight gaat nog een stap verder en beschouwt zichzelf niet als fotograaf, maar als een beeldvormer – “What I do doesn’t comply to the forms of photography anymore (…) when you change an image like it’s wet paint, is that still photography? I don’t think so” (Kaplan, 2015). Knight’s SHOWstudio is een vooruitstrevende mode-website die is opgericht vanuit de overtuiging dat het laten zien van het hele creatieve proces van een project, van concept tot de voltooiing ervan, gunstig is voor de kunstenaar en het publiek (BoF, 2020). Zijn kenmerkende stijl bestaat erin foto’s te manipuleren om op deze manier zijn verlangens te volgen en ons dingen te laten zien en voelen die we eerder niet voelden (Robertson, 2017). Door het gebruik van digitale manipulatie in combinatie met het ensceneren van zijn beelden en door een zorgvuldige keuze van licht, standpunt en kleding van het model, overstijgt Knight’s werk de ‘algemene modefotografie’ en ontstaat een kunstvorm.

Om beter inzicht te krijgen op welke manier Knight’s werken invloed hebben gehad op mijn eigen werkwijze, zal ik zijn werk Stella Lucia Deopito wearing Alexander McQueen (2015) analyseren volgens het semiotisch model van Roland Barthes (1967). Voordat ik associaties kan leggen is het nodig om de denotatie te onderzoeken, datgene wat zichtbaar is in beeld. In het beeld zien we het model Stella dat een top draagt van de Voss S/S 01 collectie, zilveren Afrikaanse hoepel oorbellen en een slagtand mondstuk die gemaakt zijn door Shaune Leane voor McQueen’s Eshu A/W 00 collectie. Stella staat voor een grijze achtergrond. de huidskleur heeft een blauwe tint en het top heeft een goudkleurig borduursel op een zwarte/ donkerblauwe onderstof. Deze kleuren komen terug in Stella’s kapsel dat door de wind in de vorm van leeuwenmanen geblazen wordt. Stella’s ogen zijn fel blauw.

Met behulp van deze denotatie, leg ik associaties, deze benoemt Barthes als de connotatie. De juwelen van de Eshu collectie bevatten tribale elementen van oude Afrikaanse stammen, zo verwijst ook de titel “Eshu” naar de god van de Yoruba religie (Vogue, z.d.). Het topje van de “Voss” collectie bevat dan weer eerder elementen van de Oosterse cultuur. De mix van meerdere culturen kan verwijzen naar hoe schoonheid en gender bepalend en verschillend is in iedere cultuur. Dit kan een kritiek vormen op deze op de conventionele schoonheidsidealen in onze Westerse cultuur.

18

Het mondstuk met slagtanden en het kapsel dat lijkt op de leeuwenmanen kunnen symbool staan voor het zien van de vrouw als een krachtig en machtig wezen.

De blauw getinte huidskleur geeft een vervreemdend buitenaards gevoel en kan ook verwijzen naar kritiek op de conventionele schoonheid. Daarnaast trekken de fel blauwe ogen, die samen met de huid complementair zijn aan de geel/goude kleuren in de foto, de grootste aandacht.

Deze ogen stralen een zekere vorm van kracht uit maar vormen tegelijk door de somber blauwe kleur een associatie met kwetsbaarheid.

“Stella Lucia Deopito wearing Alexander McQueen, 2015� - Nick Knight

19

BAKENEKO

Ik merk op dat een van mijn reeksen veel gelijkenissen toont met Knight’s bovengenoemde serie, toch is dit onbewust tot stand gekomen. In de reeks ‘Bakeneko’ maak ik bijvoorbeeld ook gebruik van mondstukken, een blauwe tint die aanwezig is over de hele reeks en vrouwelijke modellen die centraal staan in beeld. Daarnaast zijn er nog enkele bijkomende factoren zoals de aanwezigheid van latex kleding, vreemde make-up en TL-lampen. Tot slot is de huid van beide modellen gedesatureerd tot een meer grijzige tint.

Een mogelijke connotatie zou kunnen zijn dat, net zoals in Knight’s werk, de mondstukken een symbolische benadering zijn voor het weergeven van een versterkte vrouwelijkheid. Ook kunnen ze tegelijk kritiek uiten op de hedendaagse schoonheidscultuur door in vraag te stellen wat schoon en wat lelijk is. De latex refereert naar het sadomasochisme en belicht hierbij complexe en tegenstrijdige verlangens, waarbij ook op deze manier de grenzen tussen aantrekkingsskracht en afkeer worden opgezocht.

De foto’s presenteren de modellen als een sculptuur, bevroren in een esthetische, vervreemdende pose die de fetisjering van het lichaam mogelijk maakt.

20

21

De modellen kij in de meerderh van de beelden door de lens na toeschouwer w ze in een macht komen te staan 22

jken heid n recht aar de waardoor tspositie n.

Door de toevoeging van de TL-lampen onstaat er het gevoel dat de toeschouwer door het venster van een bordeel naar de beelden kijkt, maar de beelden laten geen voyeurisme toe. De modellen kijken in de meerderheid van de beelden recht door de lens naar de toeschouwer waardoor ze in een machtspositie komen te staan.

Deze connectie, waarbij het vrouwelijk lichaam als seksueel object wordt weergegeven, maar zelf de macht over haar eigen lichaam opneemt, vormt een zekere kritiek over de nog steeds heersende gender discriminatie waarbij de vrouw als minderwaardig of onderdaan gezien wordt.

Vanuit een andere benadering zouden de mondstukken, in combinatie met de gedesatureerde, bijna porseleinen huid en de TL-lampen die een futuristisch karakter bevatten, kunnen verwijzen naar een nieuwe kunstmatige, surrealistische of buitenaardse schoonheid. Net zoals in Knight’s werken kan deze surrealistische schoonheid gezien worden als een poging om de grenzen te verleggen van wat wel en niet ‘mooi’ is.

23

Er wordt een nieuwe, fictieve identiteit gecreëerd in het beeld om een buitenaardse vorm van schoonheid tot stand te doen brengen, met als doel de toeschouwer aan te zetten tot nadenken en hun geest te vebreden buiten de conventionele normen van onze hedendaagse schoonheid. Het project kan ook in zekere zin door het weergeven van een nieuwe identiteit gebaseerd op de fetisj cultuur onze aannames rond stereotypes, schoonheid, gender, seksuele en culturele identiteit in vraag stellen.

Terugkomend op Langer’s theorie, zou de levenservaring van schoonheid in deze reeks gelinkt kunnen worden aan de bewondering van schoonheid die ik ervaar bij het bekijken van Knight’s werk. Kortom, Knight’s werk beantwoordt aan eenzelfde levensgevoel dat ik in mijn werken probeer uit te drukken. Net zoals hij de werkelijkheid manipuleert en vervormt, geef ook ik op deze manier vorm aan datzelfde levensgevoel in mijn beelden. Door de toeschouwer continu in mijn werken bloot te stellen aan een surrealistische vorm van schoonheid, hoop ik dit levensgevoel te kunnen delen – waardoor uiteindelijk de grenzen rond conventionele schoonheid verlegd zouden kunnen worden.

24

Door de toeschouwer continu in mijn werken bloot te stellen aan een surrealistische vorm van schoonheid, hoop ik dit levensgevoel te kunnen delen.

25

Bakhtin beschrijft het groteske lichaam als open, grensoverschrijdend, met buitenmaats uitpuilende lichaamsdelen en ontbinding.

26

GROTESK LICHAAM

Een andere mogelijke benadering in mijn werk zou het groteske lichaam van Bakhtin (1984) kunnen zijn. Bakhtin beschrijft het groteske lichaam als open, grensoverschrijdend, met buitenmaats uitpuilende lichaamsdelen en ontbinding. Volgens hem zijn leven en dood complementair in het groteske. Een interessant gegeven is dat het groteske ingaat tegen conventionele normen en tegelijkertijd vervreemdend werkt van de werkelijkheid (DBNL, 2012). Dit zijn onmiskenbaar twee termen die terug te vinden zijn in mijn werken. Hoewel Bakhtin (1984) het materiële lichaam ziet als ‘feestelijk’ en ‘utopisch’, spreekt hij ook over het groteske als ‘postromantisch’ waarin deze eerder vermelde vervreemding zich uit. In de moderne betekenis hiervan houdt het zich met andere woorden bezig met kwesties van afwijzing en afkeer.

Howard (1964) suggereert dat het menselijk oog en de verbeelding van de mens altijd gefascineerd zijn geweest door het bizarre en het ongewone. Dit is ook wat ik in mijn werken probeer te realiseren. Een soort utopisch, doch bizar en ongewoon lichaam dat op verschillende manieren ingaat tegen de hedendaagse normen, met de hoofdzakelijke focus op schoonheid. De vorm en het onderwerp lijken deel uit te maken van, maar gaan tegelijk in tegen de natuurlijke, sociale of persoonlijke werelden waarvan wij deel uit maken (Kayser, 1963).

Net zoals Geoffrey Haphram (1982) Francis Bacon’s schilderijen beschrijft, als werken die tegelijkertijd mysterieus en suggestief zijn, die zowel nieuwsgierigheid als verbijstering, aantrekkingskracht en afstoting opwekken, is dit exact wat ik probeer op te wekken in mijn Bakeneko reeks, alsook in mijn andere werken. Zo zou het lichaam in deze reeks een zekere utopie uitstralen omdat het een zeker gevoel van schoonheid uitdrukt. Toch kan het werk in zijn geheel door de toeschouwer ook als grensoverschrijdend en bizar ervaren worden. Onder andere de zichtbare tanden op een onnatuurlijke, bevreemdende manier, de macabere houding van het model en de artificiële, overheersende sfeer. De reeks is bedoeld om tegelijk aantrekkingskracht en afstoting op te wekken. Ik sprak hier al over bij de symbolische benadering van de latex kleding. Deze tegenstrijdigheid zou de toeschouwer moeten doen afwegen over wat al dan niet ‘mooi’ is en waarom deze normen rond schoonheid zo nauwsluitend en limitatief zijn.

27

FUTURE FICTION

Een andere reeks die aansluit op deze theorieën is mijn meest recente project Future Fiction. Deze reeks toont een speculatieve toekomstvisie met een sterke basis in het cyberfeminisme. Door het gebruik van de steeds sneller ontwikkelende technologie en de invloed ervan op het lichaam, geest en identiteit ontstaat er een vervaging tussen genders (Heywood, 2006). Het ontstaan van supermensen door genetische modificatie (Harari, 2017) wordt in deze reeks getracht te visualiseren, alsook wordt het idee van schoonheid en onze perceptie ervan in de heden-

daagse beeldcultuur in vraag gesteld.

Het groteske lichaam komt in de beelden tot uiting via de vervormde weerspiegelingen van de modellen. Bepaalde lichaamselementen zoals de neus en armen, nemen een onnatuurlijke vorm aan en worden buiten proportie vergroot en gedeformeerd.

De supermensen zijn een fictief utopische weergave van een nieuwe identiteit waarin geen onderscheid meer gemaakt kan worden tussen aantrekking en afkeer wegens de progressieve genetische modificaties. Dit vormt gelijktijdig een kritiek op de westerse schoonheidsidealen. Steeds meer mensen kiezen vandaag de dag voor plastische chirurgie om tot de kleine minderheid te kunnen behoren die voldoen aan deze normen. Zodra genetische modificatie zijn hoogtepunt bereikt, zal plastische chirurgie overbodig worden omdat iedereen voor geboorte ‘perfect’ geconstrueerd wordt. Er zal een vervaging tussen diversiteit ontstaan terwijl deze juist omarmd en geprezen zou moeten worden.

Er heerst over het algemeen een duistere sfeer over de beelden, dewelke versterkt wordt door de primaire aanwezigheid van de kleuren rood, groen en zwart.

De kleur rood zou kunnen worden geassocieerd met het lichaam en de vrouwelijkheid.

Enerzijds straalt deze kleur warmte uit en zou het kunnen staan voor de levensdrift en vitaliteit van de vrouw. Rood geeft kracht aan de vrouwelijkheid. Anderzijds kan het ook verwijzen naar de aanwezigheid van gevaar en geweld. Kortom zou de symbolische betekenis hiervan kunnen verwijzen naar de nog steeds heersende genderdiscriminatie en het ‘gevecht’ dat de vrouwen moeten aangaan om hun geslacht te verdedigen en kracht te geven. Ook kan het rood een meer negatief gevoel geven omtrent genetische modificatie en supermensen.

28

29

30

Groen versterkt daarentegen het melancholische gevoel en creëert een ziekelijke, bizarre sfeer over de reeks. Desalniettemin kan groen ook enkele positieve associaties in deze reeks leggen. Het kan in tegenstelling tot rood een zekere rust en harmonie uitstralen en daarbij ook een belangrijke rol spelen in het vorm geven aan mijn levensgevoel. Beide besproken kleuren geven ook een futuristisch accent dat bijdraagt aan het verhaal achter de reeks. Zo geven ze het gevoel van de aanwezigheid van neonverlichting, een element dat vaak met futurisme geassocieerd wordt.

Aan de andere kant zou de neonverlichting, net zoals bij de TL lampen in de Bakeneko reeks, ook terug kunnen verwijzen naar het bordeel waarin deze modellen, door rechtstreeks doorheen de lens naar de toeschouwer te kijken, volledige macht over hun lichaam opeisen en op hun beurt kritiek uiten op gender discriminatie.

Uiteindelijk is er nog de aanwezigheid van zwart. Deze kleur wekt een zekere duisternis op en is mogelijk te associëren met mysterie – het onbekende van de toekomst – en de dood. Toch hoeft deze kleur niet als negatief ervaren te worden, iets mysterieus draagt een zekere schoonheid in zich. Daarnaast kent zwart ook een absolute vorm van kracht en elegantie. Deze laatste drie aspecten verklaren mede waarom ik persoonlijk zo aangetrokken word tot de duisternis.

31

Naast de kleuren die een grote rol spelen in het vorm geven aan mijn gevoelens, dragen ook alle andere elementen hieraan bij.

Het glanzende oppervlak van de spiegels en plastieken materialen wekken op hun beurt, net zoals de ‘neonverlichting’, een futuristisch gevoel op. Denk maar aan cyborgs die bestaan uit metalen elementen en zilver-lijkende gebouwen.

Ook in de hedendaagse architectuur vinden we dit terug. Dichtbij huis is het nieuwe stadhuis van Hasselt een mooi voorbeeld van deze glanzende futuristische architectuur die in opmars is.

Over het algemeen straalt deze reeks, en eigenlijk de meerderheid van mijn werk, integraal mysterie, futurisme, duisternis en schoonheid uit met een dieper verborgen betekenis rond identiteit en gender.

Zowel het groteske lichaam van Bakhtin, als het levensgevoel volgens Langer’s theorie zijn duidelijk aanwezig.

Mijn fascina manipuleren en om op levensgevo Deze vormgevin aanwezige mise-e gelegd op aspe futurisme. He lichaam, staat een verhaal, z als een sculptu ‘performen’ die ik en identiteit conventionele s

32

aties zouden kunnen liggen in het n vervormen van de werkelijkheid p hun beurt vorm te geven aan het oel dat ik ervaar rond schoonheid. ng bestaat zowel digitaal als in de en-scène waarbij de nadruk wordt ecten zoals duisternis, mysterie en et vrouwelijk, al dan niet ‘groteske’ altijd centraal in het vertellen van ze worden benaderd en afgebeeld uur terwijl ze een nieuwe identiteit k gecreëerd heb. Met iedere reeks wordt er getracht de grenzen van schoonheidsidealen te verleggen.

33

De volledige controle waar ik normaal altijd over heers valt opeens geheel weg.

34

CONTROLE

Het is duidelijk dat in het vorm geven aan het levensgevoel van schoonheid en het groteske lichaam, controle altijd een belangrijke rol heeft gespeeld in mijn praktijk. Zo wordt er tijdens de preproductie grondig onderzoek verricht naar de mise-en-scene en de desbetreffende nodigde elementen. Ook bij het samenstellen van het team wordt er nauwkeurig afgewogen welke talenten en kenmerken van ieder persoon een meerwaarde zouden kunnen bieden aan het project. In de uiteindelijke postproductie heerst een vaste structuur die aangehouden wordt en is er ook een volledige controle over de kleur- en huidcorrectie die beide op een eigen manier bijdragen aan het vervormen van de werkelijkheid.

In de afgelopen maanden is er een virologische crisis ontstaan die een lockdown over de hele wereld heeft veroorzaakt. Door de opgelegde beperkingen werd het onmogelijk om een volledig project op te richten en uit te voeren zoals deze in normale omstandigheden zou hebben plaatsgevonden. De volledige controle waar ik normaal altijd over heers valt opeens geheel weg. Een nieuwe focus tijdens deze crisis zou kunnen liggen op hoe ik mijn levensgevoel van schoonheid, het groteske lichaam en de dieper verborgen betekenis rond gender en identiteit, kan weergeven in mijn werk met volledige afwezigheid van controle en de onmogelijkheid om het project met fysiek contact uit te werken.

Er wordt afstand genomen van de comfortzone en er zal geëxperimenteerd worden met de verschillende mogelijkheden om mijn kenmerkende stijl – van mysterie en duisternis – toch door te kunnen trekken in deze nieuwe manieren van werken. Naast deze zoektocht hoop ik ook met deze experimenten nieuwe methodes te ontwikkelen die ik mee zou kunnen nemen in mijn toekomstig werk.

35

ZELFPORTRET

Een eerste experiment bestaat uit het nemen van zelfportretten.

Met het materiaal dat ik persoonlijk ter beschikking heb, probeer ik op deze manier zo dicht mogelijk tegen mijn eerder werk aan te leunen zonder al te veel verlies van controle.

Voor het creĂŤeren van een nieuwe, groteske, identiteit vervorm ik mijn gezicht gedeeltelijk met maquillage door het wegwerken van de wenkbrauwen. Ook de duistere sfeer probeer ik na te streven met behulp van een gekleurde blauw/groene belichting. Deze versterkt ook het melancholische gevoel van isolatie in de huidige periode.

Na enkele testen blijkt al snel dat deze beelden niet weergeven wat mijn oorspronkelijke intentie was. De bevelende vorm die al reeds aanwezig is in mijn hoofd raakt niet gestimuleerd. Ook door het gebrek aan controle over de compositie van het beeld, omdat er werkelijk blindelings wordt gefotografeerd, is deze nieuwe methode niet de juiste vorm om mijn levensgevoel volledig in te kunnen doortrekken.

36

37

38

Een andere manier zoeken, waarbij het beheersen van de compositie toch nog enigszins mogelijk is, wordt noodzakelijk.

VIDEOCALL

Het probleem bij de zelfportretten ligt voornamelijk in de onmogelijkheid om gecombineerd model te staan en de compositie van het beeld te beheersen. De ruimte die ter beschikking is, is veel te klein voor een zekere artistieke vrijheid en de wil om te beschikken over volledige controle is nog veel te sterk aanwezig in deze situatie.

Een andere manier zoeken, waarbij het beheersen van de compositie toch nog enigszins mogelijk is, wordt noodzakelijk.

Al vrij snel na de aankondiging van de lockdown verschenen er verschillende beelden wereldwijd van diverse fotografen die het medium op een nieuwe manier benaderden. Zo werd er via Skype of FaceTime op grote afstanden verscheidene fotosessies georganiseerd, waarbij het model uit haar eigen omgeving via de webcam poseerde.

Fotograferen via Skype zou niet enkel de beheersing van het beeld en haar compositie mogelijk maken, maar creĂŤert ook de gelegenheid om terug met modellen te werken.

39

Een eerste fotograaf die vrij snel op mijn feed verscheen met FaceTime shoots, is Alessio Albi.

Albi fotografeert op deze manier verschillende modellen over de wereld terwijl hij toch zijn kenmerkende stijl met interessante natuurlijke belichting weet vast te leggen (Instagram, 2020). Dit komt vermoedelijk omdat hij via FaceTime toch nog de mogelijkheid heeft om het model instructies te geven over de pose, belichting en hoek van waaruit de foto wordt genomen.

40

Ook Smith de Westelinck (z.d.), die zich momenteel bezighoudt met een reeks over “happy kids�, weet dit project verder te zetten via facetime. Jonge meisjes poseren op de door hem gegeven instructies voor de webcam.

41

Als laatste vo Kat Irlin aan. Ook tijdens de lockdow haar huis en fotogr kende modellen zo en Bella Thorne (In

42

oorbeeld haal ik zij zet haar werk wn verder vanuit rafeert enkele beoals Alton Mason nstagram, 2020).

43

Het interessante aan online fotosessies is dat ik toch enige instructies kan geven maar nooit volledige controle over de beelden heb. De belichting hangt af van wat het model in bezit heeft of hoe het daglicht op een specifiek moment tijdens de sessie valt. Door de modellen vanuit hun eigen leefomgeving te fotograferen, wordt de identiteit vanuit een andere hoek benaderd. Niet alleen de kleding of make-up vertellen een verhaal, maar ook de ruimte draagt bij aan de identiteit van de gefotografeerde persoon. Er komt een dichtere benadering tot de private leefomgeving van de persoon in kwestie.

Hoewel dit een zeer boeiende benadering is, vervult dit nog niet volledig mijn verlangen naar het weergeven van mijn levenservaring en wordt het werk ook minder persoonlijk doordat de nadruk wordt gelegd op de gefotografeerde in plaats van de fotograaf zelf. Er is nood aan een verdere uitwerking in het vervormen van deze werkelijkheid en een manier te vinden om schoonheid, duisternis en mysterie terug een plaats te geven in mijn beelden.

44

Door de modellen vanuit hun eigen leefomgeving te fotograferen, wordt de identiteit vanuit een andere hoek benaderd.

45

46

47

en duisternis plaats te geven.

DIGITALE schoonheid Raphaël Vicenzi, een Belgische beeldenmaker, heeft mij bij de vertaling van COLLAGE mijn werk naar digitale collages geïnspi-

Om het werk toch terug meer eigen te maken en de mogelijkheid te hebben om elementen toe te voegen die dit levensgevoel van schoonheid zouden kunnen representeren, roep ik het concept van de digitale collage in het leven. Door in de beelden, die geproduceerd zijn via Skype, verschillende beeldelementen toe te voegen die elk drager zijn van een eigen betekenis en op hun beurt bijdragen aan de gehele compositie, is het mogelijk om de werkelijkheid van deze beelden te vervormen en het levensgevoel van

reerd. Zijn inspiratiebronnen komen uit een breed scala aan popreferenties, van mode tot straatkunst en alternatieve muziek. Om al deze verschillende invloeden op hun plaats te zetten, leek de enige schijnbare oplossing de knip-en-plak-collage te zijn (Albarin, 2017). Vicenzi ziet zijn werk als een reflectie van zijn eigen innerlijke landschappen waarin de stedelijke en provocerende vibe van graffiti en street art wordt gecombineerd met mode.

Als we terug kijken naar de beschrijving van mijn werk, spreek ook ik over de aanwezigheid van imaginaire werelden die in zekere mate centraal staan in mijn werk. Later in mijn onderzoek wordt duidelijk dat uit deze werelden de bevelende vorm van Langer’s theorie, om het gevoel van schoonheid weer te geven, voortkomt. Vicenzi’s combinatie van street art en mode wekken voor mij een bevrediging van het levensgevoel op. De rauwe kant van street art, in tegenstelling tot de verfijnde modebeelden, vertaalt zich net als mijn werk tot beelden die zowel nieuwsgierigheid als verbijstering triggeren en zowel aantrekkingskracht als afstoting zouden kunnen opwekken.

Doordat Vicenzi de gezichten van modellen gedeeltelijk verbergt door er met andere, rauwere media over te werken, zou hij ook mogelijks kunnen spelen met de conventionele ideeën rond schoonheid en dieper, de identiteit die verborgen wordt door het dragen van maskers in de open wereld.

Deze nieuwe vorm van schoonheid die hij creëert, is wat mij inspireert en aangeeft hoe mijn ideeën in een collage vertaald zouden kunnen worden.

48

49

50

Ook Louise Mertens haar werk dient als een inspiratiebron bij het maken van digitale collages. Zo combineert haar visuele wereld de bewondering voor menselijke vormen en futurisme met zuiverheid, verfijning en het onbegrijpelijke (Mertens, z.d.).

Waar in Vicenzi’s werk het duistere terug te vinden was, bevat Mertens’ werk eerder een verfijnde uitwerking van schoonheid en het surrealistische. Het menselijk lichaam blijft van belang in het werk, maar wordt op een nieuwe manier benaderd; het lichaam wordt geabstraheerd.

Er zou bij de digitale collage ook een mogelijke connectie met het kubisme gemaakt kunnen worden, waarin de vormen die weergegeven worden niet de werkelijkheid verbeelden, maar een eigen werkelijkheid vormen. Deze nieuwe werkelijkheid zou je kunnen zien als de manipulatie en het vervormen van de werkelijkheid waar ik mij eerder in mijn eigen werk al mee bezig hield.

51

EINDRESU

52

ULTATEN

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

CONCLUSIE

Mijn werk definieer ik als een ‘modefotografie met een vleugje surrealisme en etherische schoonheid’, waarbij ik de eigenlijke mode tracht te overstijgen door een verhaal te vertellen achter de beelden.

In ieder werk streef ik naar het levensgevoel van schoonheid mee te delen en tracht ik gelijk de grenzen van de conventionele schoonheid te verleggen. Nick Knight heeft ongetwijfeld een grote invloed gehad op mij aangezien deze ambitie en thematiek ook in zijn werk terug te vinden is.

In mijn interpretatie van schoonheid, zoek ik grenzen en tegenstrijdigheden op ten einde een diepere betekenis aan mijn werk te geven. Dit vertaalt zich in beelden die mysterieus en suggestief zijn, die zowel nieuwsgierigheid als verbijstering triggeren, zowel aantrekkingskracht als afstoting opwekken. Zeer typerend voor mijn stijl is dat ik concepten, die traditioneel niet onder de noemer van schoonheid worden geplaatst, juist aanwend om een andere, nieuwe vorm van schoonheid te realiseren en te capteren. Zo verwerk ik bewust elementen als ‘pijn’ en ‘duisternis’ in mijn beelden. Hiermee tracht ik de toeschouwer, die onbekend is met deze niet-conventionele blik schoonheid, te bewegen of zelfs te choqueren.

De vrouw vervult een prominente rol in mijn werk.

Door te werken met belichting en kledingcollecties, die vaak futuristisch elementen in zich dragen, wijken de modellen dikwijls af van het traditionele beeld van de vrouw, afhankelijk van de interpretatie. Zo getuigen de beelden uit uit Bakeneko, die ver verwijderd liggen van de traditionele beeltenis van de vrouw. De vrouw kan in mijn werk tegelijkertijd geïnterpreteerd worden als het ‘voorwerp’ als het ‘onderwerp’ van het beeld. Enerzijds ondergaat zij op het eerste gezicht negatieve elementen als kwelling en duisternis, waar juist ook nieuwe schoonheid in schuilt, anderzijds daagt zij met haar centrale houding de toeschouwer uit. In deze laatste zienswijze vormen mijn beelden een kritiek op de nog steeds actuele ondergeschikte positie van de vrouw.

68

In volledige afwezigheid van controle en fysiek contact gedurende de coronacrisis kan ik mijn levensgevoel van schoonheid en het groteske lichaam het beste weergeven met behulp van eventuele skype fotosessies en belangrijker, via digitale collages.

De digitale collage geeft absolute vrijheid tot het personaliseren van ieder beeld, wat vooraf in de skype fotosessies gedeeltelijk ontbrak doordat de focus meer op het model en haar eigen identiteit lag.

Door verschillende soorten media te mixen en beeldelementen toe te voegen, ontstaat er een nieuwe visuele wereld waarin het lichaam wordt geabstraheerd en op deze manier andere benadering van schoonheid tot stand komt.

Er vindt een corresponderende communicatie plaats via een nieuwe experimentele vorm waarin elementen als ‘schoonheid’, duisternis’ en ‘surrealisme’ nog steeds een eigen plaats krijgen.

69

LITERATUURLIJST Albarin, I.L. (2017, 22 augustus). Raphaël Vicenzi, Collaging Fashion and Graffiti. Geraadpleegd van https://metalmagazine.eu/en/post/interview/ raphael-vicenzi-collaging-fashion-and-graffiti Bakhtin, M. (1984). Rabelais and his World. Bloomington, Indiana: Indiana University Press.

Barthes, R. (1967). Elements of Semiology. Londen, Verenigd Koninkrijk: Jonathan Cape.

BoF. (2020). Nick Knight. Biography. Geraadpleegd van https://www. businessoffashion.com/community/people/nick-knight Craven, J. (2008, 21 april). Nick Knight. Geraadpleegd van https://www. vogue.co.uk/article/nick-knight-biography DBNL. (2012). Algemeen letterkundig lexicon: groteske. Geraadpleegd van https://www.dbnl.org/tekst/dela012alge01_01/dela012alge01_01_02249. php De Westelinck Photography. (z.d.). Info. Geraadpleegd van https://www. dewestelinckphotography.com/info Frankel, S. (2009). The Fabulous World of Nick Knight. Geraadpleegd van https://www.nickknight.com/press/the-fabulous-world-of-nick-knight Haphram, G. (1982). On the Grotesque, Strategies of Contradiction in Art and Literature. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.

Harari, Y.N. (2017). Homo Deus: A Brief History of Tomorrow. Londen, Verenigd Koninkrijk: Vintage.

Heywood, L. (2006). The Women’s Movement Today. Volume 1: An Encyclopedia of Third-wave Feminism. Westport, Connecticut: Greenwood Press.

Howard, D. (1964). Devils, Monsters and Nightmares. Londen, Verenigd Koninkrijk: Alebard-Schuman.

Instagram. (2020). Alessio Albi. Geraadpleegd van https://www.instagram. com/alessioalbi/

70

Kaplan, M. (2015, 1 januari). The Influencers: Nick Knight. Geraadpleegd van https://www.popphoto.com/american-photo/influencers-nick-knight/ Kayser, W. (1963). The Grotesque in Art and Literature. Bloomington, Indiana: Indiana University Press.

Langer, S.K. (1953). Feeling and Form. A Theory of Art Developed From ‘Philosophy in a New Key’. New York, New York: Scribner.

Mertens, L. (z.d.). Info – Louise Mertens. Geraadpleegd van http:// louisemertens.com/info Robertson, E. (2017, 26 juli). Nick Knight: “I commit with my heart and soul”.

Geraadpleegd van https://the-talks.com/interview/nick-knight/ SHOWstudio. (2015, 19 februari). McQueen: The London Years.

Geraadpleegd van https://www.showstudio.com/projects/mcqueen_the_ london_years Spaas, G. (2020). About. Geraadpleegd van https://www.gaellespaas.com/ about Spaas, G. (2019). Creatief Ondernemen: Leerrapport. Genk, België: LUCA School of Arts.

Van Eecke, C. (2010). Only Connect. Five exercises in aesthetics. Breda, Nederland: Lokaal 01.

Vogue. (z.d.). Fall 2000 ready-to-wear: Alexander McQueen. Geraadpleegd van https://www.vogue.com/fashion-shows/fall-2000-ready-to-wear/ alexander-mcqueen#coverage

71

AFBEELDINGEN Albi, A. (2020, 9 april). @charleenweiss1 shot on webcam [Foto].

Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/B-wmr5tFmi3/ Albi, A. (2020, 24 april). @ansleygulielmi shot on FaceTime [Foto].

Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/B_XMRfdlCnn/ Albi, A. (2020, 30 april). Super @jenagoldsack shot on FaceTime [Foto].

Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/B_mq6SeFY2c/ Albi, A. (2020, 13 mei). @inkawilliams shot on FaceTime [Foto].

Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/CAIe-lCFEAr/ Albi, A. (2020, 22 mei). Super @laurenjdg shot on FaceTime [Foto].

Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/CAfULQIlDQO/ De Westelinck, S. (2020, 7 april). Summer Rose [Foto]. Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/B-ri8bPnNKK/ De Westelinck, S. (2020, 9 april). Luna [Foto]. Geraadpleegd van https:// www.instagram.com/p/B-xY4gSHs8w/ De Westelinck, S. (2020, 13 april). Zoë [Foto]. Geraadpleegd van https:// www.instagram.com/p/B-7QJRDHOJu/ De Westelinck, S. (2020, 18 april). Mila [Foto]. Geraadpleegd van https:// www.instagram.com/p/B_HfDp2HxwB/ De Westelinck, S. (2020, 23 april). Facetime shoot with Esme [Foto].

Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/B_U-Be8nr8A/ De Westelinck, S. (2020, 26 april). Facetime shoot with Morgan [Foto].

Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/B_cSX2lHkWA/ De Westelinck, S. (2020, 23 mei). Facetime shoot with Llords [Foto].

Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/CAhu2cBnaXU/ Irlin, K. (2020, 18 april). Alton via facetime [Foto]. Geraadpleegd van https:// www.instagram.com/p/B_I08ppJQvV/

72

Irlin, K. (2020, 18 april). Bella [Foto]. Geraadpleegd van https://www. instagram.com/p/CAGsYkYptjR/ Irlin, K. (2020, 25 april). Simona via facetime [Foto]. Geraadpleegd van https://www.instagram.com/p/B_aFw6wJYKR/ Mertens, L. (z.d.). Aphid London [Foto]. Geraadpleegd van http:// louisemertens.com/project/aphidlondon Mertens, L. (z.d.). Demijlpaal 36 [Foto]. Geraadpleegd van http:// louisemertens.com Mertens, L. (z.d.). Hold Hires [Foto]. Geraadpleegd van http:// louisemertens.com Mertens, L. (z.d.). I see myself [Foto]. Geraadpleegd van http:// louisemertens.com/project/unsaidlibrary Mertens, L. (z.d.). KendallxKylie [Foto]. Geraadpleegd van http:// louisemertens.com/project/kendallkylie Mertens, L. (z.d.). Pause [Foto]. Geraadpleegd van http://louisemertens. com/project/unsaidlibrary Vicenzi, R. (z.d.). Exorcism makes the heart grow fonder Foto].

Geraadpleegd van http://mydeadpony.com/gallery-iv2.html Vicenzi, R. (z.d.). Funeral Mask I [Foto]. Geraadpleegd van http:// mydeadpony.com/gallery-iv2.html Vicenzi, R. (z.d.). Funeral Mask II [Foto]. Geraadpleegd van http:// mydeadpony.com/gallery-iv2.html Vicenzi, R. (z.d.). Rien d’autre [Foto]. Geraadpleegd van http:// mydeadpony.com/gallery-v1.html Vicenzi, R. (z.d.). Silence is Noise [Foto]. Geraadpleegd van http:// mydeadpony.com/gallery-vi.html Vicenzi, R. (z.d.). Temple [Foto]. Geraadpleegd van http://mydeadpony. com/gallery-vi.html

73

74