Berlijnreis KVRI 20-24 april 2015
Berlijnreis 6 ASO
KVRI
"In een stad kun je zijn als in de natuur, met al je zintuigen. Voel de trilling in de tegels wanneer de metro ondergronds passeert. Laat je 's avonds verwarmen door het in stenen opgeslagen zonlicht. Je hoort iets, je ruikt iets, er ontgaat je iets ... De duif in de goot van het gebouw op de hoek van de FriedrichstraĂ&#x;e, de wolk spreeuwen boven de koepel van de Rijksdag, de man die in metrostation Hallesches Tor fluit, de bruinkoollucht op de KurfĂźrstendamm."
Donald Niedekker
Berlijnreis 6 ASO
1
KVRI
Berlijnreis 6 ASO
2
KVRI
Beste medereiziger, Het
is
niet
onze
bedoeling
in
dit
boekje
de
geschiedenis
en
de
bezienswaardigheden van Berlijn uitgebreid te beschrijven, daarvoor bestaan immers tal van toeristische gidsen. We verwijzen je ook naar de speciaal voor deze reis aangemaakte cursus ‘Berlijn’ op Smartschool, waar je alle nodige informatie kan terugvinden. Via de Facebookgroep “Berlijnreis KVRI 2015” heb je toegang tot een heleboel video’s en weblinks. De bundel die je nu in handen hebt, is geschikt als eerste kennismaking met de stad. We hopen dat je de moeite doet alles eens rustig door te lezen en nemen aan dat je toch wel een beetje – en liefst heel veel – interesse hebt voor hoe Berlijn eruitziet en wat er zich ooit heeft afgespeeld. Daarom vind je in dit gidsje een korte beschrijving van de recentste historische ontwikkelingen
in
Berlijn
en
Duitsland
en
beknopte informatie over
de
belangrijkste bezienswaardigheden van de stad. Als je voor het vertrek deze bladzijden al eens hebt doorgenomen, zal je je in Berlijn niet meer op onbekend terrein voelen en zal je ook meer hebben aan de rondleidingen ter plaatse. Toch zal er nog heel wat te ontdekken vallen in deze boeiende stad.
We wensen je een prettige en leerrijke reis!
Berlijnreis 6 ASO
3
KVRI
Berlijnreis 6 ASO
4
KVRI
1 De geschiedenis van Berlijn Berlijn kan je maar ten volle begrijpen en waarderen als je iets van zijn geschiedenis weet. Zet je dus schrap voor een portie ‘Geschichte’. Berlijn is één van de jongere Europese hoofdsteden: een eerste verwijzing naar de stad dateert van 1237. In de 13de eeuw geraakten de nederzettingen Berlin en Cölln op de oevers van de rivier Spree tot bloei. De beide plaatsen verenigden zich vervolgens in 1307 tot Berlin-Cölln, wat werd gevierd met de bouw van een gemeenschappelijk stadhuis. In 1415 werd Friedrich I keurvorst van Brandenburg. Hiermee begon de 500jarige heerschappij van het Huis Hohenzollern. Na een periode van grote branden, pest en oorlog kende Berlijn vanaf 1640, met de komst van Friedrich Wilhelm, een periode van ongekende groei. De stad werd ook gemoderniseerd: de Lustgarten werd aangelegd, evenals de prachtige boulevard “Unter den Linden”. Ook de economische macht van Berlijn groeide. Vanaf 1685 kwamen grote aantallen Franse Hugenoten zich in Berlijn vestigen nadat Lodewijk XIV hen met vervolging had bedreigd. Van 1688 tot 1713 regeerde Friedrich III, die zich tot koning Friedrich I liet kronen nadat hij het Koninkrijk Pruisen had gesticht. Hij gold als beschermer van de kunsten en liet ten westen van de stad voor zijn echtgenote het Schloss Charlottenburg bouwen. Zijn opvolger, Friedrich Wilhelm I, kreeg de bijnaam ‘Soldatenkoning’ omdat zijn aandacht vooral uitging naar de uitbreiding van het leger. De volgende koning was Friedrich der Große. Hij was een liefhebber van kunst, die de stad veranderde in een hoogstaand cultureel centrum, het “Athene aan de Spree”. Ook de wetenschappen kenden een bloeiperiode.
Berlijnreis 6 ASO
5
KVRI
Op het einde van de 18de eeuw naderde het tijdperk van absolute heerschappij zijn eind en stortte
de
Pruisen
militaire
volledig
en
politieke
ineen.
De
macht
Franse
van
keizer
Napoleon bezette Berlijn in 1806. Zijn leger zou pas
drie
jaar
later
weer
vertrekken.
De
Quadriga (strijdwagen met vierspan) op de Brandenburger
Tor
werd
door
de
Fransen
meegevoerd naar Parijs. Na de Franse nederlaag werd het beeld triomfantelijk teruggebracht. Een jaar
later
zou
Napoleon
definitief
verslagen
worden bij Waterloo. Onder de heerschappij van Friedrich Wilhelm III kwam er een nieuwe bloeitijd. In de stad werd weer druk en imposant gebouwd en Berlijn kreeg een nieuw aanzien door de bouwwerken van de beroemde architect Karl Friedrich Schinkel (afbeelding links) en de tuinen en parken van landschapsarchitect LennĂŠ. Met het begin van de industrialisering werd Berlijn een belangrijk economisch centrum in Europa. In 1838 reed de eerste trein van Berlijn naar Potsdam.
In 1861 moest de waanzinnig geworden Friedrich Wilhelm IV de troon aan zijn broer Wilhelm I overgeven. Een jaar later benoemde deze Otto von Bismarck tot minister-president. Pruisen begon verschillende oorlogen en kon zo zijn grondgebied uitbreiden. Op 18 januari 1871 riep Bismarck het Duitse Rijk uit, met Berlijn als hoofdstad en Wilhelm I als keizer. Berlijn beleefde een periode van industriĂŤle groei en kende een ware bevolkingsexplosie. In 1877 telde Berlijn een miljoen inwoners, in 1905 waren het er al 2 miljoen.
Berlijnreis 6 ASO
6
KVRI
Op wetenschappelijk en cultureel gebied werd in deze “Gründerzeit” aan het einde van de 19de eeuw enorm veel bereikt: een nieuw rioleringsstelsel werd aangelegd, waardoor de volksgezondheid enorm verbeterde. De elektrische straatverlichting en de eerste telefoons deden hun intrede. In 1879 reed de eerste elektrische tram ter wereld in Berlijn, in 1902 werd de eerste metrolijn geopend en in 1905 reed de eerste bus door de straten van de stad. De politieke ontwikkelingen in Europa leidden tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914. Deze had aanvankelijk weinig effect op het leven in Berlijn, maar de daaropvolgende hongersnood, de stakingen en de totale Duitse nederlaag leidden tot de Novemberrevolutie van 1918 en het aftreden van keizer Wilhelm II. Dan begint de periode van de Republiek van Weimar. Op 9 november 1918 riep de socialist Philipp Scheidemann vanuit een venster van de Rijksdag de menigte toe: “De keizer is afgedankt (…) Leve de republiek!”. Bijna tegelijkertijd riep Karl Liebknecht, de grondlegger van de latere communistische partij, de Duitse Socialistische Republiek uit vanop het balkon van het Stadtschloss. Tussen de twee groepen ontstond een rivaliteit, die Liebknecht het leven kostte. In 1920 werd Berlijn een echte metropool doordat de omringende gemeentes werden samengevoegd met de stadskern. Door deze herindeling telde Berlijn bijna vier miljoen inwoners en was na Londen de grootste stad van Europa. Het tijdperk van de ‘Goldenen Zwanziger’ brak aan.
In Babelsberg bij Berlijn ontstonden de gerenommeerde UFA-filmstudio’s, waar baanbrekende films als “Metropolis” werden gemaakt. De film “Der Blaue Engel” maakte van Marlene Dietrich een internationale superster.
Berlijnreis 6 ASO
7
KVRI
Net als de rest van Duitsland kreeg Berlijn te kampen met een stijgende werkloosheid en een ongekende inflatie – in 1923 kostte een brood één miljard mark. De Beurscrash van 1929 en de daaropvolgende depressie zetten de breekbare Duitse democratie onder zware druk, wat de weg vrij maakte voor extremistische politici. Op 30 januari 1933 werd Adolf Hitler benoemd tot kanselier. De Rijksdagbrand van februari werd gebruikt als voorwendsel om progressieve tegenstanders te arresteren en vanaf maart 1933 heerste Hitlers Nationaal-Socialistische Arbeiderspartij in de Rijksdag. Het Derde Rijk (19331945) was een feit. ‘On-Duitse’ boeken werden verbrand en ‘ontaarde kunst’ werd weggestopt. De Olympische Spelen van 1936 in Berlijn waren bedoeld als bewijs van de arische superioriteit en werden gebruikt voor propaganda.
Vooral
Joden
en
intellectuelen
merkten
al
gauw
de
gevolgen van het nazi-regime. Velen van hen ontvluchtten het land en emigreerden naar veiliger oorden. In de nacht van 9 op 10 november 1938, die bekend staat als de Kristallnacht, werden in heel Duitsland joodse woningen, winkels en synagogen in brand gestoken en geplunderd. Berlijnreis 6 ASO
8
KVRI
De inval van Hitler in Polen op 1 september 1939 betekende het begin van de Tweede Wereldoorlog. Dit had voor de Berlijners tot gevolg dat ze in augustus 1940 werden bestookt door Britse luchtaanvallen. In 1940 begon de massale deportatie van Joden naar concentratiekampen. In januari 1942 werd op een conferentie aan de Wannsee besloten tot de uitroeiing van alle Europese Joden (de zgn. ‘Endlösung’).
Na jaren van hevige strijd begon het tij zich te keren tegen de Duitsers. In april 1945 vielen meer dan 1,5 miljoen Sovjetsoldaten Berlijn binnen. De Russische vlag werd boven op de Reichstag geplaatst. Op 30 april pleegde Hitler zelfmoord en gaf Duitsland zich gewonnen. De
Conferentie
1945
van
verdeelde
Potsdam
Berlijn
in
van vier
sectoren: in het oosten de Russische sector,
in
Amerikaanse,
het een
westen Britse
een
en
een
Franse. Zo werd de verwoeste stad het
middelpunt
van
de
Koude
Oorlog.
Berlijnreis 6 ASO
9
KVRI
Op
24
juni
autoriteiten sectoren
1948 de
in
blokkeerden
de
toegang
tot
de
poging
de
hele
een
Sovjet-
westelijke stad
te
annexeren. De geallieerden reageerden met de instelling
van
een
luchtbrug
die
de
Sovjetplannen dwarsboomde. Pas op 12 mei 1949 werd de blokkade weer opgeheven. In hetzelfde jaar werden de Bondsrepubliek Duitsland (BRD), met Bonn als hoofdstad, en de Duitse Democratische Republiek (DDR), met Oost-Berlijn als hoofdstad, gesticht. West-Berlijn was nu een enclave. In
een
enorme
ultieme
poging
om
vluchtelingenstroom
de van
oost naar west tegen te houden, besloten
de
autoriteiten omgeven
Oost-Duitse
West-Berlijn met
een
muur
te en
iedereen neer te schieten die een vluchtpoging waagde. In de nacht van 12 op 13 augustus 1961 werd de Berlijnse Muur gebouwd, die de stad 28 jaar lang zou verdelen.
Berlijnreis 6 ASO
10
KVRI
Op 26 juni 1963 bracht de populaire Amerikaanse president John F. Kennedy een bezoek aan Berlijn. In een ware triomftocht werd hij in een open Ford Lincoln door het westelijk deel van de stad gereden aan de zijde van burgemeester Willy Brandt en bondskanselier Adenauer. Voor meer dan 300.000 toeschouwers hield hij een redevoering, die hij afsloot met de historische woorden “Ich bin ein Berliner�. Vijf maanden later werd Kennedy in Dallas het slachtoffer van een aanslag.
De politieke veranderingen die overal in Oost-Europa plaatsvonden in 1989 leidden uiteindelijk tot de val van de Berlijnse Muur. Het Duitse volk was
euforisch.
Nadat ook de grens tussen BRD en DDR geopend werd, duurde het niet meer lang voor
op
3
oktober
1990
Duitsland
officieel herenigd werd met Berlijn als hoofdstad.
Tussen 1990 en 2000 kende de stad een enorme bouwwoede. Overal verschenen reusachtige kranen en werden immense bouwprojecten gerealiseerd. Het voormalige grensgebied bood Duitse en internationale architecten en stadsontwikkelaars ongekende perspectieven.
Berlijnreis 6 ASO
11
KVRI
Potsdamer Platz in 1990 en nu.
Vandaag is Berlijn een dynamische stad die zich volop naar de toekomst richt. De gebouwen aan de Potsdamer Platz en in het Regierungsviertel illustreren de architectonische durf.
Nochtans kun je niet naast de gevolgen van Berlijns meest recente geschiedenis kijken: hier en daar stoot je nog op restanten van de Muur,
op verschillende
plaatsen vind je monumenten die aan de vermoorde Joden herinneren, in sommige gebouwen zie je nog de kogelinslagen ‌ Kortom: Berlijn is een stad met diepe wonden.
Berlijnreis 6 ASO
12
KVRI
2 Even praktisch Berlijn ligt in het oostelijk deel van Duitsland. De afstand tot Vorselaar bedraagt iets meer dan 700 km.
De stad heeft een oppervlakte van 891 km² en meer dan 3 miljoen inwoners. Berlijn is, evenals Hamburg en Bremen, een deelstaat (Bundesland) op zichzelf. De burgemeester zetelt in het Rotes Rathaus aan de Alexanderplatz. Tevens is Berlijn de hoofdstad van de Bondsrepubliek Duitsland. Berlijn is onderverdeeld in 12 stadsdelen (Bezirke). De meeste tijd brengen we in ‘Mitte’ door.
Berlijnreis 6 ASO
13
KVRI
3 De beren van Berlijn Berlijn is de stad van de beren. Overal kom je ze tegen, in alle maten en soorten. Op de Berlinale, het jaarlijkse filmfestival van Berlijn, worden ze als prijs uitgereikt en je vindt dit dier ook terug op heel wat souvenirs en postkaarten.
Reeds op een stadszegel van 1280 was een beer te zien, hoewel nog steeds geen verklaring gevonden is voor zijn oorsprong. Op het stadswapen van Berlijn mag de beer natuurlijk ook niet ontbreken. Enkele jaren geleden kon je in heel de stad tientallen meer dan levensgrote kleurrijke berenbeelden aantreffen (de zgn. ‘buddy bears’). Hier en daar zie je nog wel een achtergebleven exemplaar. De anderen zijn op wereldreis. Tot midden april 2015 zijn ze te bewonderen in Cuba, daarna gaan ze naar Chili. Om meer te weten te komen over deze kleurrijke ambassadeurs van Berlijn en Duitsland in de wereld kan je een kijkje nemen op deze website : www.buddy-bear.com .
Berlijnreis 6 ASO
14
KVRI
4 Berliner Luft Om de drukte van de grootstad te vermijden of ze even te ontvluchten, heb je in Berlijn mogelijkheden te over. De groene long en tegelijk het hart van het stadscentrum is ongetwijfeld de Tiergarten. Nee, dit is niet de zoo, maar wel een uitgestrekt stadspark. Met zijn oppervlakte van 210 hectare is het ĂŠĂŠn van de grootste ter wereld! Op zwoele zomerdagen ruik je al van ver de vele barbecues. Op het grondgebied van hun stad kunnen de Berlijners op zonnige dagen varen, zwemmen en relaxen aan uitgestrekte meren als de Wannsee, Tegeler See of de Muggelsee. Anderen zoeken verpozing in het lommerrijke Grunewald, waar naar hartelust gewandeld en gejogd kan worden. Toeristen genieten van een rondvaart op de rivieren Havel en Spree om vanaf het water de stad uit een ander perspectief te bekijken. Door al dit groen gaan de inwoners van Berlijn er prat op dat de lucht in hun stad gezonder is dan in gelijk welke andere stad. Het zou wel eens kunnen dat ze daarin gelijk hebben en dat je samen met hen het beroemde liedje loopt te fluiten.
Das ist die Berliner Luft Luft Luft, so mit ihrem holden Duft Duft Duft, wo nur selten was verpufft pufft pufft, in dem Duft Duft Duft dieser Luft Luft Luft
Berlijnreis 6 ASO
15
KVRI
5 Museumsinsel Op een eiland in de rivier de Spree bevinden zich, behalve de Berliner Dom, vijf belangrijke musea. Al jaren is men bezig met een ingrijpende restauratie van het complex. Sinds 1999 staat het Museumsinsel op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.
Het Pergamonmuseum is een must als je in Berlijn bent. Het herbergt één van de beroemdste collecties kunst uit Oost-Europa en Azië. Het dankt zijn naam aan het beroemde Pergamonaltaar dat in de gigantische hal staat. Ook de Ishtar-poort uit Babylon (foto rechtsboven)
is een van de hoogtepunten in dit museum.
Na een grondige renovatie van het Neues Museum werd de collectie Egyptische kunst in 2009 hier ondergebracht. Dé trekpleister is
ongetwijfeld de
beroemde buste van koningin Nefertete. In het Altes Museum wordt oude Griekse en Romeinse kunst tentoongesteld. In het Bodemuseum kan je terecht voor een collectie munten, medailles en Byzantijnse kunst. De Alte Nationalgalerie tenslotte toont kunst uit de 18de en 19de eeuw.
Berlijnreis 6 ASO
16
KVRI
6 Shopping in Berlijn De Kurfürstendamm (Ku’damm) blijft één van de elegantste straten van Berlijn. De brede avenue is rond 1880 aangelegd. Al snel stonden er imposante gebouwen en chique hotels. Het
KaDeWe
Westens)
is
grootste
en
warenhuis
(Kaufhaus
zonder
twijfel
meest
van
des het
luxueuze
Berlijn.
Alleen
producten van de beste kwaliteit worden hier verkocht. Op de zesde verdieping
vormt
de
delicatessenafdeling
uitgebreide
een
beziens-
waardigheid op zich.
www.kadewe.com
Na de hereniging in 1990 raakte het voormalige
West-Berlijn
wat
in
vergetelheid. Sinds enkele jaren zijn in
de
buurt
rond
de
Ku’damm
opnieuw een aantal grote projecten gerealiseerd. Eén daarvan is Bikini Berlin, een zgn. ‘concept mall’. Hier vind je een verzameling pop-up stores,
cafeetjes,
restaurants,
tentoonstellingen en een dakterras met uitzicht over de zoo.
Berlijnreis 6 ASO
www.bikiniberlin.de
17
KVRI
De Galeries Lafayette aan de Friedrichstraße is een authentiek stukje Parijs midden in Berlijn.
Centraal
in
de
winkel
rijst
een
bijzondere glazen kegel op, die de winkel weerspiegelt. Hier vind je vooral de luxe artikelen en grote merknamen. Aansluitend aan de Galeries Lafayette bevindt zich “The Q”,
een winkelcentrum met een
opvallende
architectuur.
ondergrondse
passage
in
Vooral
de
art-deco-stijl is
uniek.
Het
winkelcentrum
Potsdamer
Platz
Arkaden werd geopend in oktober 1998 en
is
zeer
populair
bij
toeristen
en
Berlijners.
Trendy winkels en gezellige restaurantjes vind je in de gerestaureerde Hackesche Höfe in de Oranienburger Straße. Op een van de binnenhofjes tref je een ‘Ampelmann’-shop
aan,
een
souvenirwinkel
allemaal
met
de
beeltenis
spulletjes
van
met het
sympathieke Oost-Duitse verkeerslichtmannetje. www.ampelmann.de
Berlijnreis 6 ASO
18
KVRI
7 Bezienswaardigheden Mitte De wijk ‘Mitte’ lag vroeger in Oost-Berlijn. Ze is tegenwoordig het kloppende hart van de stad. Of je nu een shopping addict bent, iedere avond wil neerploffen in weer een ander trendy restaurant, verzot bent op cocktailbars of uit je dak gaat van musea, geschiedenis en cultuur: in dit deel van de stad vind je het allemaal. Je kan Mitte in twee delen verdelen: het stuk boven de rivier de Spree (MitteNoord) en het stuk eronder (Mitte-Zuid). Mitte-Noord Het Scheunenviertel is de wijk waarin het culturele leven enorm aan het opbloeien is. Deze opleving is verantwoordelijk voor het huidige beeld van Berlijn als een van de jongste en meest trendy steden van Europa. Vroeger was dit gebied het centrum van de joodse gemeenschap van Berlijn. De Neue Synagoge aan de Oranienburger Straße is het meest zichtbare teken van de vroegere pracht en praal. Na de val van de Muur werden de leegstaande huizen in deze buurt gekraakt. Al gauw ontstonden er nieuwe galeries en culturele centra. Vandaag de dag kent MitteNoord een groot aantal bars, theaters en restaurants. ‘Mitte’ betekent trouwens midden. Het ligt dan ook echt in het centrum van de stad. De Hackesche Höfe was vroeger een handelsplaats en is nu zowel bij toeristen als Berlijners populair. In een decor van gerestaureerde Jugendstilgebouwen bieden deze binnenhoven hippe bars, trendy winkels, een bioscoop, theaters en nachtclubs.
Berlijnreis 6 ASO
19
KVRI
Het Museumsinsel werd tijdens de Tweede Wereldoorlog praktisch volledig verwoest, maar is nu bijna helemaal gerestaureerd. Je vindt er een aantal van de beste historische musea van Berlijn. De Berliner Dom dateert uit 1894-1905 en is in barokke stijl opgetrokken. De centrale koperen koepel is 98 m hoog. Op je weg naar buiten kom je door de crypte van de Hohenzollern,
een
van
de
grootste
familiegraven van Europa.
Het Nikolaiviertel is een wijk die reeds in het DDR-tijdperk werd gerestaureerd en een beetje kitscherig aandoet. Op deze plek werd ooit de stad Berlijn gesticht. Het is er leuk kuieren in de smalle straatjes.
Van bijna overal in de stad kan je de Fernsehturm zien. Dit bouwwerk aan de Alexanderplatz is met zijn 207 meter het hoogste gebouw van Berlijn. Vanuit het draaiend restaurant boven in de toren heb je een prachtig uitzicht over de stad.
Berlijnreis 6 ASO
20
KVRI
Tegenover de Berliner Dom bevindt zich sinds enkele jaren een reusachtige bouwwerf. Hier moet het voormalige Stadtschloss herrijzen, dat in 1950 door de DDRregering werd opgeblazen. Enkel de façade zal worden nagebouwd, binnenin krijgt het gebouw een modern uitzicht. Het project zorgde jarenlang voor verhitte discussies tussen voor- en tegenstanders, niet in het minst om de bouwkosten, die geraamd worden op een half miljard euro.
Computeranimatie van het herbouwde Stadtschloss
Mitte-Zuid De imposante, statige gebouwen rondom de Gendarmenmarkt en in de nabijgelegen FriedrichstraĂ&#x;e geven je in deze buurt soms het gevoel dat je door Parijs wandelt. Alternatieve
winkeltjes
zul
je
hier
niet
vinden, maar dure designer-stores, gehaaste zakenmensen en stijlvolle restaurants des te meer.
Berlijnreis 6 ASO
21
KVRI
Het “Haus am Checkpoint Charlie” in de Friedrichstraße huisvest een museum over de geschiedenis van de Berlijnse Muur. Je vindt er ook de originele voorwerpen die gebruikt zijn bij een aantal succesvolle vluchtpogingen. De Brandenburger Tor stond ten tijde van de Koude Oorlog tussen de twee delen van de Berlijnse Muur. Nu is het een van de grote toeristenmagneten en hét symbool bij uitstek van de herenigde stad.
Tussen
de
Potsdamer
Brandenburger Platz
ligt
het
Tor
en
de
“Holocaust
Mahnmal” ter nagedachtenis aan de Joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.
De Reichstag is sinds 1999 opnieuw de thuisbasis van de Duitse regering. De door de Britse architect Norman Foster toegevoegde glazen koepel is sindsdien een toeristische trekpleister van formaat.
Berlijnreis 6 ASO
22
KVRI
De Potsdamer Platz was in de jaren 1920 het drukste plein van Berlijn. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het volledig verwoest, waarna het een lege vlakte werd in een soort niemandsland tussen Oost- en West-Berlijn. Na de val van de Muur, toen Berlijn met een grootschalige reconstructie begon, werd het de grootste bouwput van Europa.
Gerenommeerde architecten uit de hele wereld werden naar Berlijn gehaald om deze nieuwe stadswijk vorm te geven. Nu vind je hier kantoren, luxehotels, bioscopen, theaters,
restaurants en een modern
winkelcentrum. Vooral het Sony Center met zijn karakteristieke tentvormige dak is een bezoek waard.
De Tiergarten is een van de grootste stadsparken ter wereld. Het ligt precies tussen het oostelijke en westelijke deel van de stad. In deze oase van groen ben je de drukte van de stad direct weer vergeten.
Bovenop de Siegess채ule zie je pas hoe groot dit park is.
Berlijnreis 6 ASO
23
KVRI
Charlottenburg-Wilmersdorf In de jaren 1970 - 1980 vormden deze wijken het hart van het toenmalige WestBerlijn. Toeristen kwamen met de trein aan bij het station Bahnhof Zoo, logeerden in de hotels aan de Kurfürstendamm en gingen hier ook winkelen. ’s Avonds bezochten zowel Berlijners als toeristen de vele theaters en bioscopen in dit gebied. De beroemde Berlijnse zoo is nog steeds populair. De wijk herbergt verder nog het Olympisch Stadion uit 1936. Ook al is dit niet meer het kloppend hart van de stad, toch is dit stadsdeel een bezoek zeker waard. KaDeWe betekent Kaufhaus des Westens. Toen de Berlijnse Muur er nog stond, was
dit
warenhuis
hét
symbool
van
het
Westerse
kapitalisme
en
de
consumptiecultuur. Wat Harrods is voor Londen is het KaDeWe voor Berlijn. Gedächtniskirche Van deze kerk stond na de oorlog enkel nog slechts één toren overeind. Men heeft de ruïne laten staan als waarschuwing voor toekomstige generaties en er een nieuwe, moderne kerk en klokkentoren naast gebouwd.
Schloss Charlottenburg is een van de weinige nog overgebleven kastelen in Berlijn. De vele kamers zijn overdadig versierd en je staat er in bewondering voor de Hohenzollern-architectuur. Ook de parktuin in Franse barokstijl is zeker een bezoek waard.
Berlijnreis 6 ASO
24
KVRI
Kreuzberg en Friedrichshain Ten tijde van de Koude Oorlog lag het stadsdeel Kreuzberg in een uithoek van West-Berlijn tegen de Muur aan. Voor mensen met geld was dit deel van de stad niet interessant. De wijk werd vooral bevolkt door linkse jongeren, krakers, punkers en Turkse immigranten. Vandaag de dag zijn de krakers weg en begint het arme imago stilaan te verdwijnen. Veel kunstenaars en muzikanten hebben zich hier gevestigd. De laatste jaren zijn er in dit multiculturele stadsdeel veel clubs, cafés en alternatieve winkeltjes geopend en maken straten zoals de Oranienstraße een echte opleving door. Opvallend in het straatbeeld zijn ook de graffiti en de vaak huizenhoge street art.
In de Gedenkstätte Hohenschönhausen verneem je meer over de praktijken van de Stasi in de vroegere DDR. In deze gevangenis werden
politieke
gevangenen lichamelijk en psychisch gefolterd. De wijk Friedrichshain hoort sinds 2001 officieel bij Kreuzberg. De sfeer die hier hangt is erg gemoedelijk en creatief. Er wonen ook veel jonge families met kinderen. Oude fabrieken werden de voorbije jaren omgebouwd tot culturele complexen. Berlijnreis 6 ASO
25
KVRI
Over een afstand van 1,3 kilometer staat hier het langste nog overgebleven stuk van de Berlijnse Muur, de ‘East Side Gallery’, dat in 1990 door meer dan 100 internationale kunstenaars werd beschilderd.
Aan het einde van de East Side Gallery staat de fraaie Oberbaumbrücke. Met haar sierlijke torens en haar twee verdiepingen is ze een van de mooiste bruggen van Berlijn. De brug vormt de verbinding tussen de wijken Kreuzberg (west) en Friedrichshain (oost). Verderop ligt de statige Karl-MarxAllee. Deze brede boulevard werd in de jaren 1950 ontworpen in Sovjetstijl. Nog steeds is het niet moeilijk om je hier in Rusland te wanen.
Berlijnreis 6 ASO
26
KVRI
Buiten Berlijn Potsdam,
zo’n
30
km
ten
westen van Berlijn, wordt vooral bezocht
omwille
van
de
prachtige kastelen en tuinen die de Pruisische koningen hier lieten aanleggen. Schloss Sanssouci is het meest bekend.
Je merkt het: er valt heel wat te beleven in deze hippe metropool. Berlijn is een groene, prettige stad die je in menig opzicht zal verrassen. Je zal je vastgeroeste
ideeĂŤn
over
Duitsland
na
deze
reis
grondig
moeten
bijschaven.
Nog
een
laatste
belangrijke
tip:
trek
vooral
gemakkelijke schoenen aan, want Berlijn is
groot !
Berlijnreis 6 ASO
27
KVRI
Do !
Don’t !
In de bus
In de bus
Doe je afval in de daartoe voorziene zakjes.
Laat geen afval rondslingeren.
Breng eventueel een kussentje mee, zo lig je comfortabel.
De chauffeur / leerkracht is geen DJ!
In het hotel
In het hotel
Respecteer de andere gasten : rustig op de gangen en in de kamers.
Geen geroep en geloop op de gangen ! Na middernacht gaat iedereen naar zijn/haar eigen kamer en is het volledig stil op de gang en op de kamers !
Check bij aankomst of alles in de kamer in orde is. Is er iets stuk, meld dit dan aan de begeleiders !
Jongens en meisjes elkaar op de kamer !
Laat geen waardevolle zaken in je kamer rondslingeren.
zitten
niet
bij
In de stad
In de stad
Respecteer de gemaakte afspraken ! Zorg dat je weet waar en wanneer er met de groep is afgesproken.
Ga niet nog naar je kamer als de groep al klaar staat om te vertrekken ! Hou je niet afzijdig wanneer er uitleg gegeven wordt. Stoor de anderen niet met luid gepraat of gelach.
Luister naar de uitleg die de begeleiders of gidsen geven tijdens de wandelingen. GSM, iPod en dergelijke zijn dan uitgeschakeld.
Zorg dat je bij stadswandelingen niet steeds aan het staartje bengelt. Als de bezienswaardigheden die we bezoeken je niet zo interesseren, laat dat dan niet overduidelijk merken. Aan een zuur gezicht of constant gezeur heeft niemand wat.
Zorg dat je je geld en documenten steeds goed hebt opgeborgen. Pas op voor zakkenrollers, vooral in de metro !
Maak van de gelegenheid gebruik om ook eens te praten met klasgenoten die je minder goed kent of met leerlingen van andere klassen.
Vermijd kliekjesvorming en sluit niemand uit.
Laat in de metro eerst iedereen uitstappen voor je zelf instapt. Sta je plaats af aan ouderen.
Stoor in de metro de mensen niet met luid gepraat en lach niemand uit, ook al denk je dat ze je toch niet verstaan.
Berlijnreis 6 ASO
28
KVRI
Eten en drinken
Eten en drinken
In het buitenland eet men andere zaken dan bij ons. Proef ook eens van gerechten die je niet kent.
Zien de gerechten die worden opgediend er niet uit zoals je gewend bent, laat dan je afkeer niet luidkeels blijken.
Vrije tijd
Vrije tijd
Gebruik je vrije tijd om te shoppen en/of om de stad verder te verkennen.
Zeur de leerkrachten niet de oren van het hoofd om (nog) meer vrije tijd. We zijn tenslotte gekomen om Berlijn te zien en niet om te winkelen en op café te zitten.
Blijf steeds in groep, nooit alleen !
Als we ’s avonds naar het hotel terugkeren, is het niet de bedoeling om nog door te zakken. Iedereen moet er ’s morgens vroeg uit en heeft voldoende nachtrust nodig.
Zorg dat je het telefoonnummer van een leerkracht en van het hotel bij je hebt. Respecteer ook in de vrije - en de late uurtjes de gemaakte afspraken.
Als je enkel gekomen bent om te winkelen en uit te gaan, was je beter thuis gebleven!
Kledij
Kledij
Zorg voor stevige, goed zittende en reeds ingelopen schoenen!! Er wordt immers heel wat afgestapt.
Dit is niet het moment om je pas gekochte schoenen uit te proberen of om de hele dag op naaldhakken te balanceren.
Alcohol / Roken / Drugs
Alcohol / Roken / Drugs
Een glaasje bier of wijn kan af en toe. Zorg dat je je grenzen kent en weet dat je ook zonder drank plezier kan maken.
Zorg dat je je niet te buiten gaat aan drank. Je bewijst er echt niet mee hoe "stoer" je wel bent, integendeel ! Op de hotelkamer wordt niet gerookt en ook geen alcohol gebruikt. Tijdens de begeleide wandelingen is het niet de bedoeling dat je een sigaret opsteekt. Het roken van joints of het gebruik en/of bezit van andere drugs is absoluut verboden! Hierop volgen zware sancties.
Berlijnreis 6 ASO
29
KVRI
Slotwoord De organisatoren en begeleiders van deze studiereis hebben veel tijd en energie gestoken in de voorbereiding ervan. Ook onderweg en ter plaatse zullen zij ervoor zorgen dat dit bezoek aan Berlijn ĂŠĂŠn van de hoogtepunten wordt van je laatste jaar, misschien wel van je hele humaniora. Het zijn echter niet alleen de leerkrachten die verantwoordelijk zijn voor het welslagen van deze reis. Of je later aan deze week in Berlijn vele mooie herinneringen zal overhouden, hangt in grote mate van jezelf af. We durven hopen dat iedereen zijn gezond verstand gebruikt en weet wat kan en niet kan. De leerkrachten weten graag waar je uithangt en wat je daar doet, niet zozeer om je overal en altijd te controleren maar wel omdat zij de niet geringe verantwoordelijkheid hebben je heelhuids weer terug thuis te brengen. Als je weet hebt van dingen die in de groep gebeuren en die niet door de beugel kunnen, meld het ons dan. Voor ontoelaatbaar gedrag zullen de begeleidende leerkrachten ter plaatse of na de reis de nodige sancties opleggen aan de betrokken leerlingen. Bij een groepsreis als deze is het naleven van afspraken en regels een vorm van wederzijds respect, die de sfeer in de groep en het goede verloop van de reis alleen maar ten goede kan komen. Aan iedereen een prettige reis gewenst!
Berlijnreis 6 ASO
30
KVRI