AIDIACHTAÍ Like their English language equivalents aidiachtaí have a comparative and superlative form. There are some irregular forms ( mór - níos mó/ maith / níos fearr ) but the majority are of regular formation. Note - There are two ways to express comparison 1) “Ta Seán níos airde na mé” 2) “Is airde Seán ná mé”. Adjectives can also be intensified by adding sach / ró / an- etc ..
27
Aidiachtaí - Adjectives Nouns with adjectives Adjectives usually follow the noun in Gaeilge Adjectives following masculine nouns remain unchanged A séimhiú is added to adjectives following feminine nouns
Masculine noun + adjective
Feminine noun + adjective
an fear cliste
the clever man
an bhean chliste
the clever woman
an doras mór
the big door
an fhuinneog mhór
the big window
an cóta dearg
the red coat
an bhróg dhearg
the red shoe
an t-athair maith
the good father
an mháthair mhaith the good mother
“Níos” and “Is” are used to compare two nouns
Somtimes a different form of the djective is used after níos and is
Adjective
Comparative
Superlative
Adjective
Comparative
Superlative
láidir
níos láidre
is láidre
mór
níos mó
is mó
sciobtha
níos sciobtha is sciobtha
beag
níos lú
is lú
ard
níos airde
is airde
te
níos teo
is teo
fuar
níos fuaire
is fuaire
maith
níos fearr
is fearr
daor
níos daoire
is daoire
dona
níos measa
is measa
There are two constructions to express the comparative. Tá Seán níos airde ná Pádraic
Is airde Seán ná Pádraic
Tá tusa níos sine ná mise
Is sine tusa ná mise
Tá Meiriceá níos mó ná Sasana
Is mó Meiriceá ná Sasana
Tá traein níos sciobtha ná bus
Is sciobtha traein ná bus.
18
Samhail The construction “chomh ...... le ......” is used to express “as ..... as a .......” Chomh salach le cró muice
As dirty as a pigsty
Chomh glan le huisce
As clean as water
Chomh mór le teach
As big as a house
Chomh beag le fríd
As small as a mite
Chomh sciobtha leis an ngaoth Mhárta As fast as the March winds Chomh mall le seilmide
As slow as a snail
Chomh te le tine
As hot as fire
Chomh fuar le sioc
As cold as frost
Chomh sabhair le Rí
As rich as a king
Chomh bocht le bacach sráide
As poor as a street beggar
These opposite pairs of adjectives ard / íseal, mór / beag, trom / éadrom, te / fuar, glan / salach, láidir / lag, sciobtha / mall, óg / sean, sabhair / bocht are presented online using the following format.
Cé chomh hard is atá sé?
Tá sé chomh hard leis an mballa
How tall is he / it?
He / it is as tall as the wall
Tá sioráf níos airde ná asal A giraffe is taller than a donkey
Cé acu is airde, sioráf nó asal? Which is taller, a giraffe or a donkey?
Is airde an sioráf The giraffe is tallest
19
Treisiú Aidiachtaí - Emphasising adjectives Sách enough
an very
ró too
sách casta complicated enough sách díreach straight enough sách íseal low enough sách trom heavy enough
an-chasta very complicated an-díreach very straight an-íseal very low an-trom very heavy
róchasta too complicated ródhíreach too straight ró-íseal too low róthrom too heavy.
Mór
sách mór
an-mhór
rómhór
mór míllteach
Beag
sách beag
an-bheag
róbheag
beag bídeach
Maith
sách maith
an-mhaith
rómhaith
sármhaith
Te
sách te
an-te
róthe
te teolaí
Fuar
sách fuar
an-fhuar
rófhuar
Préachta fuar
Easca
sách éasca
an-éasca
ró-éasca
Éasca péasca
Sciobtha
sách sciobtha
an-sciobtha
rósciobtha
fíor-sciobtha
Mall
sách mall
an-mhall
rómhall
fíor-mhall
Gearr
sách gearr
an-ghearr
róghearr
gearr gonta
Fliuch
sách fliuch
an-fhliuch
rófhliuch
fliuch báite
Tuirseach
sách tuirseach
an-tuirseach
róthuirseach
fíor-thuirseach
Bocht
sách bocht
an-bhocht
róbhocht
beo bocht
Dáiríre
sách dáiríre
an-dáiríre
ródháiríre
dáiríre píre
Láidir
sách láidir
an-láidir
róláidir
fíor-láidir
Lag
sách lag
an-lag
rólag
fíor-lag
20
21
Aidiachtaí - Céimeanna Comparáide
Íoslódáil an Aip
Ard Cé acu is Is Tá
níos
airde
airde sioráf
an níos
Go deas Cé acu is Is Tá
níos
liom níos
Mór Is Tá
níos
Is
níos
Tá
Go maith Cé acu is Is Tá
fearr saoire
Trom Cé acu is Is Tá
níos
troime aer
Fuar
asal
Tá
is
deise
Te
mó volvo mó
brocailí
Tá
is
mó
Beag
sciobtha
an níos
níos
fearr liom níos
níos
troime an níos
ná
is
Cé acu is
Tá
sciobtha
Mall Cé acu is
giorria sciobtha fearr
Is ná
is
toirtís
Tá
fearr
Go dona Cé acu is
leat scoil nó saoire ?
saoire fearr troime
Is ná
is
Tá
troime
Láidir Cé acu is
uisce nó aer ?
t-aer troime
Is ná
uisce
Tá
16
láidre tarbh
níos
leac oighir fuaire
ná
teo
is
uisce teo
Ghréig teo lú
ná
Éire
is
lú
luch nó cat? an níos
níos
moille an níos
níos
measa
measa báisteach
scoil
an
lú
moille seilmide
fuaire
An Ghréig nó Éire ?
níos
lú luch
mini
toirtís nó giorria ?
níos
is
leac oighir nó uisce ?
teo
teo an Ghréig
ná
Is
an
níos
Cé acu is Is
fuaire
fuaire
fuaire leac oighir
ná
leat pizza nó brocaií ?
pizza deise
níos
Cé acu is Is
deise
sciobtha
sciobtha giorria
airde
volvo nó mini ? an
Sciobtha Cé acu is
sioráf airde
mó
mó volvo
is
sioráf nó asal ?
deise
deise pizza
Cé acu is
airde
liom níos
níos
láidre an níos
luch lú moille
ná
is
cat moille
seilmide nó beach ?
seilmide moille measa
ná
is
beach measa
leat báisteach nó sioc ?
báisteach measa láidre
ná
is
sioc láidre
tarbh nó bó?
tarbh láidre
ná
bó
Aidiachtaí - Samhlacha
Íoslódáil an Aip
1
2
Chomh lag le héinín gé
5
3 Chomh salach le cró muice
Chomh hard leis an mballa
6
Chomh te le tine
9
7
Chomh mór le teach
Chomh cam le corrán
10
Chomh glan le huisce
13
Chomh hóg le naíonán
4
11 Chomh bocht le bacach sráide
Chomh beag le fríd
14
15
Chomh sciobtha le gaoth Mhárt
Chomh híseal leis an talamh
17
Chomh díreach le dorú
8 Chomh héadrom le cleite
12
Chomh láidir le stail
16
Chomh saibhir le rí
níos
is
sioráf nó asal ?
Cé acu is Is
an
Tá
níos
ná
níos
is
volvo nó mini ?
Cé acu is Is
an
Tá
níos
ná
níos
is
lá nó oíche ?
Cé acu is Is
an
Tá
níos
ná
níos
is
bicycle nó traein ?
Cé acu is Is
an
Tá
níos
ná
níos
is
Bono nó an Pápa ?
Cé acu is Is
an
Tá
níos
ná
níos
is
uisce nó aer ?
Cé acu is Is
an
Tá
níos
ná
níos
is
capall nó luch ?
Cé acu is Is
an
Tá
níos
ná
níos
is
selimide nó beach?
Cé acu is Is
an
Tá
níos
ná
níos
is
an Astráil nó an Íoslainn ?
Cé acu is Is
an
Tá
níos
ná
níos
is
mac léinn nó múinteoir ?
Cé acu is Is
an
Tá
níos
ná
níos
is
sceach nó crann ?
Cé acu is Is
an
Tá
níos
ná
níos
is
cat nó muc ?
Cé acu is Is
an
Tá
níos
ná
Aidiachtaí - ABAIRLEAT!
Anim:
Rang:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
• Chomh hard leis an
• Chomh láidir le stail.
• Chomh lag le héinín gé.
• Chomh salach le cró muice.
• Chomh díreach le dorú. • Chomh bocht le
mballa.
• Chomh beag le fríd.
• Chomh hóg le naíonán.
• Chomh héadrom le cleite.
• Chomh híseal leis an talamh.
• Chomh sciobtha leis an ngaoth Mhárta.
• Chomh mór le teach.
bacach sráide.
• Chomh te le tine.
• Chomh cam le corrán
• Chomh glan le huisce. • Chomh sabhair le Rí.