GLUAISEACHT going to / coming from Going translates as ag dul. In Conamara the verb “gabh” is used instead of the verb “téigh” and is pronounced as “a ghoil’” (ag gabháil) Coming translates as ag teacht When a person or object is stationary its location is described as – thuas / thíos / thall / thoir / thiar etc.. As the main road in Cois Fharraige runs east-west, the most common travelling description is a ghoil’ (ag dul) siar / soir - ag teacht aniar / anoir.
21
Ag Gluaiseacht - going to / coming from Going translates as ag dul. In Conamara the verb “gabh” is used instead of the verb “téigh” and is pronounced as “a ghoil’” (ag gabháil) Coming translates as ag teacht When a person or object is stationary its location is described as – thuas / thíos / thall / thoir / thiar etc.. As the main road in Cois Fharraige runs east-west, the most common travelling description is a ghoil’ (ag dul) siar / soir - ag teacht aniar / anoir.
Ag Gluaiseacht ag dul (a ghoil’)* suas
thuas
ag teacht anuas
ag dul (a ghoil’)* síos
thíos
ag teacht aníos
ag dul (a ghoil’)* amach
amuigh
ag teacht isteach
ag dul (a ghoil’)* sall
thall
ag teacht anall
ag dul (a ghoil’)* soir
thoir
ag teacht anoir
ag dul (a ghoil’)* siar
thiar
ag teacht aniar
ag dul (a ghoil’)* ó thuaidh
ó thuaidh
ag teacht aduaidh
ag dul (a ghoil’)* ó dheas
ó dheas
ag teacht aneas
ag dul (a ghoil’)* ann
ann
ag teacht as
ag dul (a ghoil’)* go Gaillimh
i nGaillimh
ag teacht as Gaillimh
Ag tabhairt treoracha Cas ar dheis
Cas ar chlé
Cas thart
Gabh (téigh) ar aghaidh díreach
Cas ar an solas
Cas dhó an solas
Gabh (téigh) siar / soir
Tar aniar / anoir
Gabh (téigh) ó thuaidh / ó dheas
Tar aduaidh / aneas
Gabh (téigh) suas / síos
Tar anuas / aníos
Gabh (téigh) amach / isteach
Tar isteach / amach
Gabh (téigh) sall / anonn
Tar anall
* Spoken Gaeilge in Conamara differs in some instances from the standard form. Abair leat highlights the most frequently used discrepancies.
12
Ag Gluaseacht - going to / coming from Gabh (téigh) suas – Gabh (téigh) síos / Tar anuas - Tar aníos Is tusa Bróna
Is tusa Seán
Cá bhfuil (cá ‘il)* tú?
Cá bhfuil (cá ‘il)* tú?
Cá bhfuil (cá ‘il)* Seán?
Cá bhfuil (cá ‘il)* Seán?
Céard atá (céar’ ‘tá) á dhéanamh ag Reics ?
Céard atá (céar’ ‘tá) á dhéanamh ag Reics ?
Céard atá (céar’ ‘tá) á dhéanamh ag Tibi ?
Céard atá (céar’ ‘tá) á dhéanamh ag Tibi ?
Gabh (téigh) isteach – Gabh (téigh) amach / Tar isteach - Tar amach Is tusa Bróna
Is tusa Seán
Céard atá (céar’ ‘tá) á dhéanamh agat (a’d) ? Cá bhfuil (cá ‘il)* Seán?
Cá bhfuil (cá ‘il)* tú? Cá bhfuil (cá ‘il)* Reics? Céard atá (céar’ ‘tá) á dhéanamh ag Bróna ?
Céard atá (céar’ ‘tá) á dhéanamh ag Tibi ?
Céard atá (céar’ ‘tá) á dhéanamh ag Tibi ?
Cá bhfuil (cá ‘il)* Reics?
Gabh (téigh) suas – Gabh (téigh) síos / Tar anuas - Tar aníos Is tusa Bróna
Is tusa Seán
Cá bhfuil (cá ‘il)* tú?
Cá bhfuil (cá ‘il)* tú?
Cá bhfuil (cá ‘il)* Seán?
Cá bhfuil (cá ‘il)* Seán?
Céard atá (céar’ ‘tá) ar bun ag an mbus?
Céard atá (céar’ ‘tá) ar bun ag an mbus?
Céard atá (céar’ ‘tá) ar bun ag an rothaí?
Céard atá (céar’ ‘tá) ar bun ag an rothaí?
13
Ag Gluiseacht
Íoslódáil an Aip
1
2
3
4
Tá sí ag dul isteach
5
Tá sí ag dul síos
6
7
Tá sí ag teacht anuas
9
13
Tá sí thuas
11
Tá sí ag dul amach
15
Tá sí thíos
Tá sí ag teacht amach
19
Tá sí istigh
12
Tá sí ag dul suas
14
Tá sí ag dul sall
8
Tá sí thall
10
Tá sí amuigh
Tá sí ag teacht anall
Tá sí ag teacht isteach
16
Tá sí ag teacht aníos
Leathnú Foclóra- ABAIRLEAT!
Anim:
Rang:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
• Tá sí ag dul (a ghoil’) suas • Tá sí thíos
• Tá sí ag teacht anall
• Tá sí ag dul (a ghoil’) sall
• Tá sí thall
• Tá siad ag teacht amach
• Tá sí thuas
• Tá sí ag teacht aníos
• Tá sí thíos
• Tá siad ag teacht isteach
• Tá sí istigh
• Tá sí ag dul (a ghoil’) amach • Tá sí amuigh
• Tá sí ag dul (a ghoil’) isteach • Tá sí ag teacht anuas • Tá sí ag dul (a ghoil’) síos