Profielkeuzegids 2016-2017 voor leerlingen
Tijd om een belangrijke keuze te maken! Welk profiel ga jij kiezen?
www.luzac.nl
Bijna naar de bovenbouw Nog even en dan ga je naar de bovenbouw. Maar wat houdt dat eigenlijk in? Gaat er veel veranderen en zo ja, wat dan precies? Misschien zijn dit soort vragen al eens door je hoofd geschoten, maar het kan ook zijn dat je er nog niet echt mee bezig bent geweest. Toch is dit het moment om hierover na te gaan denken, want aan het einde van dit schooljaar ga je je profielkeuze maken. Met je profielkeuze geef je richting aan je toekomst. Een profiel kies je immers met het oog op de vervolgstudies die jou het meest aanspreken. Om een goede keuze te kunnen maken, is het dus belangrijk om vooruit te denken. Wat zijn jouw doelen, waar liggen jouw talenten en welke vervolgstudie(s) lijken jou het leukst? Dat klinkt allemaal best spannend, want hoe weet je nu wat je wilt met je toekomst? Geen zorgen, want TIM, jouw leerlingbegeleider, jouw docenten en natuurlijk jouw ouder(s)/verzorger(s) helpen jou hierbij. Deze gids biedt jou alle benodigde informatie over de bovenbouw en de verschillende profielen en schoolvakken. Ook staat erin uitgelegd hoe TIM jou kan helpen en krijg je tips over hoe jij nรณg beter een bewuste profielkeuze kunt maken. Veel succes met je voorbereidingen op de bovenbouw! Hartelijk groet,
Tim
3
Inhoudsopgave
4
1 De profielkeuze
5
1.1 Wat is een profielkeuze?
5
1.2 Waarom moet ik een profiel kiezen?
5
1.3 Hoe maak ik een profielkeuze?
6
2 De profielen
8
2.1 Profielen vmbo-tl
8
2.2 Profielen havo/vwo
13
3 Vrije deel in de bovenbouw
18
4 Hoe helpt Luzac jou?
19
5 Wat kun je verwachten in de bovenbouw?
20
6 Tips bij het maken van keuzes
21
7 Tips van leerlingen uit de bovenbouw
22
8 Overzicht van het vakkenpakket
24
1. De profielkeuze 1.1 Wat is een profielkeuze? Een profielkeuze maken betekent dat je een vakkenpakket kiest waarin je straks eindexamen gaat doen. Zo’n vakkenpakket noem je een profiel. Een profiel is samengesteld uit drie onderdelen.
Profiel
Toelichting
Gemeenschappelijk deel
Het gemeenschappelijke deel bestaat uit algemene vakken die voor iedereen hetzelfde en verplicht zijn.
Profieldeel
Het profieldeel bestaat uit één of meerdere vakken die kenmerkend zijn voor het profiel. Je hebt verplichte profielvakken en daarnaast maak je een keuze uit één of meerdere extra profielvakken.
Vrij deel
Het vrije deel bestaat uit vakken die je zelf mag kiezen. Deze vrije keuze biedt je de ruimte om je vakkenpakket te verbreden zodat je de weg naar meerdere studierichtingen open houdt. Je kunt ook kiezen voor een vak dat je leuk en interessant vindt, zonder dat het per se bij jouw profiel past.
1.2 Waarom moet ik een profiel kiezen? Elke leerling heeft weer andere doelen, talenten en ambities. Het is dus maar goed dat niet iedereen hetzelfde vakkenpakket hoeft te volgen. Misschien ben jij wel heel goed in talen, terwijl een klasgenoot er niets mee kan. Of andersom. Met een profiel ga je de schoolvakken kiezen waar je interesse in hebt, waar je goed in bent én die passen bij je toekomstdromen. Een schoolvak leren waar je geen aandacht voor kunt vasthouden is niet erg motiverend. Bovendien is de kans groot dat je er later niets mee gaat doen. Je hebt nu dus de kans om deze vakken te laten vallen. Een passend profiel is ook belangrijk voor je vervolgstudie. De basiskennis van je profielvakken heb je nodig voor een MBO-, HBO- of WO-opleiding. Er zijn zelfs studierichtingen die een specifiek profiel of vak verplicht stellen, omdat je anders de benodigde kennis mist. Zonder dat profiel of vak mag je dus niet starten aan de betreffende opleiding.
5
1.3 Hoe maak ik een profielkeuze? Bij een profielkeuze draait het niet alleen om het kiezen van schoolvakken waar je goed in bent en interessant vindt. Je denkt ook alvast na over je toekomst en welke beroepen bij jou passen. Het is dus handig om te weten wat je kunt met een bepaald profiel en wat je leert van de vakken. Het is verstandig om hier op tijd mee te beginnen, zodat je voldoende tijd hebt om de juiste keuze te maken. De volgende stappen geven inzicht in wat je kunt verwachten dit schooljaar rondom het maken van jouw profielkeuze en wanneer jij in actie moeten komen.
1. informatie profielkeuze Het begint natuurlijk met informatie. Je moet eerst weten wat een profielkeuze is en uit welke profielen je kunt kiezen. Op verschillende manieren informeren we je hierover, maar het is belangrijk dat je zelf ook een actieve houding aanneemt. Het is immers joúw toekomst. Waar kun je informatie vinden? • Bij je leerlingbegeleider • Bij je docenten • Bij ‘alle info op één plek’ op het TIM-platform • Op internet (zie pagina 20) Begin zo vroeg mogelijk met informatie opvragen en opzoeken.
6
2. ORIËntatie profielkeuze Oriënteren betekent onderzoeken. Je gaat actief aan de slag. De volgende actiepunten zijn belangrijk: • Ga aan de slag met het TIM-platform. Kom erachter waar je goed in bent en waar je blij van wordt • Volg proeflessen (informeer hiernaar bij je leerlingbegeleider) • Vraag advies aan je docenten • Knoop eens een gesprek aan met een bovenbouwleerling. Wat is er leuk aan een bepaald profiel? • Praat met je ouder(s)/verzorger(s). Welke kwaliteiten zien zij in jou? • Op internet zijn ook profielkeuzetesten te vinden (zie pagina 20) Een oriëntatiefase is leerzaam en leuk. Je ontdekt wat jouw opties zijn.
4. ADVIES 3. Voorlopige profielkeuze profielkeuze Een voorlopige profielkeuze betekent dat jij
In deze fase hoef jij even niets te doen.
bijna zeker weet dat dit profiel bij je past.
Tenzij je nog erg twijfelt over je profielkeuze.
Je keuze geef je door aan je leerlingbegeleider. Je vult hiervoor een formulier in en levert deze in.
Dan is het handig om je verder te verdiepen. • Jouw docenten en leerlingbegeleider
Voor de zekerheid check je nog even de onderstaande punten: • Passen jouw doelen, ambities, kwaliteiten
gaan nu met elkaar in gesprek en komen tot een persoonlijk advies • Samen met je ouders/verzorgers kom
en motieven bij je profiel?
je naar het leerlingbegeleidersgesprek
• Sluit het vakkenpakket aan op de
waarin de voorlopige profielkeuze en
vervolgstudie(s) die je voor ogen hebt?
het advies besproken worden
Twijfel je nog? Geen paniek, het is een voorlopige
Met het advies op zak heb je gelukkig nog
keuze. Er is dus nog tijd om je te bedenken.
even de tijd om te beslissen of jouw
Let op! Het formulier moet vóór de meivakantie
voorlopige profielkeuze goed blijft voelen.
ingeleverd worden bij je leerlingbegeleider.
5. definitieve profielkeuze Tot slot maak je een definitieve profielkeuze. Dit betekent dat je leerlingbegeleider, docenten, ouders of verzorgers en (natuurlijk vooral) jijzelf allemaal positief zijn gebleven over je profielkeuze! De onderstaande stappen zijn belangrijk: • Je vult jouw definitieve profielkeuze in op het daarvoor bestemde formulier en laat deze ondertekenen door jouw ouder(s)/verzorger(s) • Het formulier moet worden ingeleverd in de maand juni bij je leerlingbegeleider De laatste stap is het afronden van je portfolio op het TIM-platform, mocht je dat nog niet hebben gedaan.
Nu ben jij klaar voor de bovenbouw! 7
2. De profielen Je hebt de keuze uit vier profielen. Met een profiel kies je een richting voor een vervolgstudie en beroepssector. Zo’n richting wordt gekenmerkt door vaardigheden en kwaliteiten. Om succesvol te zijn is het dan ook handig om uit te zoeken of jij deze in de basis bezit. Hoe beter jij weet waar je goed in bent en wat je leuk vindt, hoe makkelijker het is om een keuze te maken. Vanaf hier lees je over de de profielen, vaardigheden en beroepssectoren en ga op zoek naar het profiel dat bij je past!
2.1
Profielen VMBO-TL
(voorheen werden
profielen bij vmbo-tl sectoren genoemd)
Vmbo-tl bereidt je in principe voor op MBO, het middelbaar beroepsonderwijs. Bij Luzac doe je op vmbo-tl in 7 vakken examen. Hierdoor kun je eventueel makkelijker doorstromen naar de havo. Ben jij van plan om door te stromen? Dan is het verstandig om wiskunde te kiezen, omdat op de havo bijna in alle profielen wiskunde zit. Wil jij op de havo een taal kiezen? Dan is het heel verstandig om een taal in je vmbo-tl pakket te hebben.
8
vmbo-tl economie
Sectoren Vervolgstudies • Administratie • Financiën • Bank- en
wat is je kwaliteit
verzekeringswezen • Toerisme en recreatie • Commerciële dienstverlening
• Je bent goed in rekenen en verhaalsommen
• Evenementen
• Je kunt goed luisteren en anderen overtuigen
• Mode en kleding
• Je bent goed in precies werken en je let op details • Je bent creatief in het oplossen van problemen
Profiel
Economie Waar word je blij van • Het lijkt je leuk om een succesvol bedrijf op te starten • Het lijkt je leuk om mee te werken aan de verkoop van een product of dienst • Het lijkt je leuk om vakanties, feestjes en festivals te bedenken • Je vindt het leuk om anderen te assisteren en om te organiseren • Je bent op de hoogte van de nieuwste modetrends en het lijkt je leuk om zelf kleding te maken
• Bedrijfskundige berekeningen maken
WAT GA JE leren
• Balansen opmaken over verlies en winst • Economisch handelen tussen mensen, bedrijven en overheden • Internationale communicatie • Verbanden leggen
9
vmbo-tl Landbouw • Je hebt ruimtelijk inzicht en bent
Wat is je kwaliteit
goed in verhaalsommen • Je bent een logisch denker • Je bent op zoek naar verklaringen • Je stelt veel ‘hoe werkt het’ vragen • Je let op details
Wat GA je leren • Maken en aflezen van tabellen, grafieken en formules • Hoe het menselijk lichaam werkt, voortplanting en bedreigingen • De werking van onzichtbare deeltjes die zorgen dat er leven op aarde is • Hoe natuurlijke stoffen en processen werken
Profiel
landbouw Sectoren Vervolgstudies • Agrarisch • Landbouw • Milieu • Levensmiddelentechnologie
Waar word je blij van • Je vindt het belangrijk om mee te werken aan een schoner en duurzaam milieu • Het lijkt je leuk om onderzoeken en experimenten uit te voeren en regels op te stellen waar mensen zich aan moeten houden • Je wordt blij van alles dat groeit en je helpt de natuur dan ook graag een handje mee • Je vindt het leuk om naar een planetarium of sterrenwacht te gaan • Het lijkt je leuk om in een laboratorium te werken met medische apparatuur zoals een microscoop
10
vmbo-tl Techniek • Je hebt ruimtelijk inzicht
wat is je kwaliteit
• Je bent goed in formules bedenken en oplossen • Je bent goed in berekeningen maken en je zegt vaak ‘dat is toch logisch’ • Je bent goed in verbanden leggen en oplossingen bedenken • Je bent goed in dingen maken en je bent handig
• Het lijkt je leuk om grote machines en schepen te bouwen • Je stelt jezelf vaak de vraag ‘hoe werkt het?’ • Je vindt het leuk om elektrische apparatuur uit elkaar te halen en weer in elkaar te zetten • Je vindt het leuk om computerproblemen op te lossen
Waar word je blij van
• Je vindt het leuk om naar Nemo Science Museum en Space Expo te gaan
Profiel
TECHNIEK Sectoren Vervolgstudies • Scheepvaart • Grafisch • Bouw/Metaal/Electro/Installatie • Voertuigen/Automotive • ICT • Transport en logistiek • Defensie/Marine
WAT GA JE leren • Maken en aflezen van tabellen en grafieken • Afmetingen meten, schatten en berekenen • Problemen oplossen met logische verklaringen • Formules gebruiken en berekeningen maken • De natuurlijke werking van materialen
11
vmbo-tl zorg & welzijn
Wat is je kwaliteit
Wat GA je leren
• Je bent goed in begrijpend lezen en je
• Hoe het menselijk lichaam werkt,
kunt makkelijk de belangrijkste zaken
voortplanting en bedreigingen • De cyclus van het leven bij mens, dier
uit een tekst halen • Je kunt goed verwoorden en
en natuur • Het voedselproces, van boer tot supermarkt
beschrijven hoe je aan een antwoord
• Conflicten en oplossingen op wereldniveau
bent gekomen • Je kunt je inleven in anderen
(oorlog en vrede)
• Je kunt goed luisteren naar anderen
• Maatschappelijke vraagstukken zoals de multiculturele samenleving, criminaliteit
• Je bent verzorgend naar anderen en zet je graag in voor anderen
en massamedia
Profiel
zorg & welzijn Sectoren Vervolgstudies • Verpleging/Verzorging • Laboratorium • Uiterlijke verzorging • Toerisme en recreatie • Welzijnswerk • Horeca • Facilitaire dienstverlening • Defensie
12
Waar word je blij van • Je bent geïnteresseerd in de wereld om je heen • Het lijkt je leuk om later met kinderen of jongeren te werken • Jouw vrienden kloppen bij jou aan wanneer ze ergens mee zitten en willen praten • Jij wilt graag iets voor anderen betekenen, dat kan op een verzorgende manier of op een praktische manier
vmbo-tl
2.2
Profielen havo/vwo Havo bereidt je in principe voor op HBO, het hoger beroepsonderwijs. Vwo bereidt je in principe voor op wetenschappelijk onderwijs, de universiteit. Op havo doe je in 7 vakken examen en op vwo doe je in 8 vakken examen. Kies je voor het gymnasium, dan kies je tenminste voor ĂŠĂŠn klassieke taal: Grieks of Latijn. Mocht je overwegen door te stromen van havo naar vwo, dan is het verstandig dat nu al te bespreken met je leerlingbegeleider. Hij/zij kan je adviseren waar je rekening mee moet houden in de keuze van je vakkenpakket. Een tweede moderne taal is in een aantal gevallen bijvoorbeeld nodig.
13
HAVO/VWO economie & maatschappij
Wat is je kwaliteit • Je bent behoorlijk goed in rekenen en hebt wiskundig inzicht • Je hebt inlevingsvermogen en kunt kritisch nadenken • Je bent goed in organiseren en overzicht houden • Je bent goed in samenvattingen maken • Je hebt goede luistervaardigheden en kunt snel verbanden leggen • Je bent goed in organiseren, overzicht houden en werkt nauwkeurig
Sectoren Vervolgstudies • Economisch/Bedrijfskundig/ Bestuurskundig
• Toerisme • Overheid/Politiek
• Financieel/banken
• Criminologie
• Management
• Psychologie
• Media, taal en communicatie
• Recht/Juridisch
• Communicatie
• Onderwijs
Profiel
Economie & Maatschappij
Wat GA je leren • Wereldbevolkingen en economieën. Over welvaart, groei en schaarste • Oorzaak – gevolgrelaties, wereldconflicten en verbanden leggen • Formules, percentages en grafieken of wiskundige vraagstukken oplossen • Grafieken en statistieken en financiële administratie • Analyseren en op waarde schatten van het nieuws en de actualiteiten • Diversiteit en culturen en de voetafdruk van de mens op aarde • Natuurverschijnselen en rampen en de consequenties op economieën
14
Waar word je blij van • Jij wilt later een bedrijf starten of leiden • Het lijkt je leuk om later met geld en cijfers bezig te zijn, door bijvoorbeeld de hele financiële administratie van een bedrijf te doen • Je vindt het leuk om na te denken over hoe een product of dienst het beste verkocht kan worden • Het lijkt je leuk om later in het (internationale) zakenleven te gaan werken • Jij vindt het leuk om andere te adviseren en om informatie over te brengen op anderen • Jij vindt het leuk om te organiseren en regelen
HAVO/VWO cultuur & maatschappij
Waar word je blij van • Je wordt blij wanneer je iets voor anderen kunt betekenen • Het lijkt je leuk om anderen te
wat is je kwaliteit • Je bent creatief
inspireren en kennis door te geven • Je vindt het leuk om zelf muziek te maken, te schrijven of kunstzinnig bezig te zijn
• Je kunt je goed inleven in anderen en kunt goed luisteren
• Je vindt het belangrijk om naar de gevoelens en emoties van jezelf en
• Je bent een kritische denker
anderen te luisteren
• Je bent goed in jouw mening of gedachten met een argument onderbouwen
• Je bent nieuwsgierig naar het gedrag van mensen en dieren
• Je bent behulpzaam naar mensen en dieren • Je hebt gevoel voor taal en bent goed in samenvatten
• Je leest graag over andere culturen en landen en wilt daar mee van weten • Je wilt je graag inzetten voor de maatschappij en voor anderen
Profiel
cultuur & maatschappij WAT GA JE leren • Belangrijke historische momenten en wat zie je daar nu nog van terug in de wereld • Creatieve verdieping van kunstvakken • Onbevooroordeeld kijken, luisteren en beleven • Onderzoeken doen en verslagen maken
Sectoren Vervolgstudies
• Internationale cultuur en communicatie. Cultuurverschillen, vergelijkingen en verbanden zien • Vanuit verschillende kanten naar informatie
• Onderwijs
en nieuws kijken en een mening vormen.
• Kunst en cultuur
Kritisch denken en bevragen
• Media en communicatie
• Kunstgeschiedenis en belangrijke historische
• Hulpverlening
figuren die belangrijk zijn geweest in culturele
• Gezondheidszorg
beschouwingen
15
HAVO/VWO natuur & Gezondheid
Wat GA je leren • Grafieken en statistieken opmaken en aflezen • Formules, percentages en grafieken.
Sectoren Vervolgstudies
Meetkunde en statistieken • Basisformules om bijvoorbeeld massa en
• Voedingsmiddelen/Technologie
snelheid te meten
• Gezondheidszorg
• Beschrijvingen, vergelijkingen en berekeningen
• Landbouw
maken van complexe rekensommen
• Medisch onderzoek
• Hoe stoffen reageren op elkaar, wat zijn de
• Milieu
bouwstenen van stoffen • Over energie, milieu en voeding • Onderzoeken en experimenten uitvoeren
en resultaten analyseren • Natuurverschijnselen en rampen
Profiel
natuur & gezondheid Wat is je kwaliteit
• Jij stelt jezelf vaak de vraag ‘hoe kan dat’?
• Je bent goed in wiskundige
• Je bent nieuwsgierig en vind het leuk om dingen
rekensommen, zoals procentuele veranderingen
uit te zoeken tot in de kleinste details • Het lijkt je leuk om je in te kunnen zetten
• Je bent goed in hoofdzaken
voor een schoner en duurzamer milieu en klimaat
van bijzaken scheiden en
• Het lijkt je leuk om later mensen of dieren te helpen
hebt snel overzicht • Je bent een logische denker en vindt het leuk om te verklaren, verbanden te leggen en te berekenen • Je werkt nauwkeurig en het oog voor detail • Je bent goed in analyseren
16
Waar word je blij van
met het verbeteren van hun gezondheid • Het lijkt je leuk om later in een ziekenhuis te werken of in een laboratorium • Je vindt het leuk om onderzoeken te doen en resultaten tot in de kleinste details uit te zoeken • Het lijkt je leuk om later een bijdrage te kunnen leveren aan het oplossen van ziektes middels onderzoeken
HAVO/VWO natuur & techniek
WAT GA JE leren
Sectoren Vervolgstudies
• Basisformules om bijvoorbeeld massa en snelheid te meten • Kansberekening maken, oppervlaktes berekenen, meetkunde en statistiek • Formules om zwaartekracht en hoogte energie te berekenen • Bouwstenen van verschillende materialen en hoe stoffen op elkaar werken • Onderzoek doen en analyses maken • Beschrijvingen, vergelijkingen en berekeningen
• Techniek • Landbouw • ICT • Voedingstechnologie • Scheepvaart • Defensie/Marine • Gezondheidszorg/Laboratorium/ Onderzoek • Architectuur/Design • Milieu
maken van complexe rekensommen • Natuurkundige wetten bestuderen en berekenen
Profiel
natuur & techniek Waar word je blij van • Het lijkt je fantastisch om grote machines, gebouwen of schepen te ontwerpen en/of bouwen • Jij wordt blij van spullen maken, repareren, beter maken • Je wilt graag meedenken over een schoon en duurzaam milieu • Je stelt jezelf vaak de vraag ‘hoe werkt het?’ • Je vindt het leuk om elektrische apparatuur uit elkaar te halen en weer in elkaar te zetten • Het lijkt je leuk om apps, software of hardware te ontwikkelen
wat is je kwaliteit • Je hebt ruimtelijk inzicht en vindt wiskunde echt een leuk vak • Je bent goed in rekenen, berekeningen en formules oplossen • Je bent handig met software en hardware • Je bent een logische denker en ziet snel verbanden • Je werkt precies en nauwkeurig
17
3. Vrije deel in de bovenbouw In het vrije deel kan je kiezen uit alle vakken die op Luzac geboden worden. Dat kunnen ook vakken zijn die pas vanaf de bovenbouw gevolgd kunnen worden. Door de informatie hieronder krijg je een eerste indruk van enkele ‘nieuwe’ vakken. Leg in overleg met je leerlingbegeleider contact met de vakdocenten als je meer informatie wilt over dit vak.
Maatsc happij kunde / -weten schapp en
filo sof ie
Bij maatschappijkunde en maatschappij wetenschappen verdiep je je in onderwerpen die in de samenleving spelen. Je leert verklaringen te geven voor structuren en processen in een maatschappij. Onderwerpen die aan bod komen zijn massamedia, multiculturele samenleving, criminaliteit, politieke besluitvorming en werk en mens.
Bij filosofie verdiep je je in denkvaardig heden. Je leert bijvoorbeeld beredeneren en argumenteren en past dit toe op maatschappelijke vraagstukken. Het gaat dus minder om kennis opdoen en meer om je denkvermogen te ontwikkelen. Onderwerpen die aan bod komen zijn antropologie, ethiek, politiek en wetenschap.
Informatica Bij informatica ga je veel met de computer werken. De helft van het vak gaat over programmeren. Je leert bijvoorbeeld websites ontwikkelen met verschillende programmeertalen. De andere helft is theoretisch. Je leert hoe een computer in elkaar steekt en de invloed van de computer op de wereld.
M&O vs Eco nom ie Bij M&O verdiep je je in bedrijfseconomie. Je leert over boekhouding, kostprijscalculatie en voorraadwaardering. Met M&O ga je veel rekenen en het tempo waarin de stof aangeboden wordt, ligt behoorlijk hoog. Voor dit vak is het van belang dat je goed kunt rekenen. Met economie leer je over economisch handelen tussen mensen, bedrijven en overheden. Je leert hier dus minder over de financiën binnen een bedrijf.
wiskunde D Wiskunde D kun je alleen kiezen wanneer je ook wiskunde B in je pakket hebt zitten. Wiskunde D is een verdieping op wiskunde B. Je leert kansberekening maken, meetkunde en statistiek. Het is een pittig vak waar veel werk in gaat zitten. Wil je echter een technische vervolgstudie gaan volgen op een hogeschool of universiteit, dan is Wiskunde D een hele goede voorbereiding op de technische vakken die je daar zult gaan volgen.
18
4. Hoe helpt Luzac jou? Het is inmiddels duidelijk: een profielkeuze maken is belangrijk. Misschien vind je het ook best spannend. Of je denkt ‘Waarom nu al? Er kan nog zoveel veranderen tot mijn eindexamen!’. Dat klopt, maar richting geven aan je toekomst is een proces en dat proces begint nu. Je staat er niet alleen voor, Luzac helpt jou graag. Dit doen we onder andere met behulp van TIM, This Is Me. Daarnaast is het verstandig om er thuis over te praten met je ouders/verzorgers, familie en vrienden. Mensen die veel met je omgaan en om jou geven kunnen goed inschatten wat bij je past en denken graag met je mee.
g e sp r e k k e n Een profielkeuze maak je niet in een paar dagen. Zelfs niet in een paar weken. Gedurende het proces om tot jouw keuze te komen heb je er regelmatig gesprekken over met je leerlingbegeleider. Net zo lang totdat jij een passende keuze kunt maken. Ondertussen biedt TIM verschillende activiteiten en opdrachten die jou helpen bij het nadenken over je keuze.
ze lfb ee ld / t o e k om st b e e l d Als je weet waar je goed in bent en blij van wordt, heb je een realistisch zelfbeeld. Van daaruit kun je een voor jou realistisch toekomstbeeld creëren. Maar hoe creëer je die beelden? Je hebt informatie nodig van anderen om te bepalen of iets echt bij je past. TIM vraagt je dan ook om de mensen in jouw omgeving actief te benaderen en ze toe te voegen aan jouw netwerk op het TIM-platform.
P o rt f o l io Ook werk je samen met TIM aan je eigen portfolio. Dit doe je aan de hand van een handige to-do lijst. Hierop staat aangegeven welke ontdekkingen je nog over jezelf moet gaan doen. Dit zijn bijvoorbeeld kwaliteiten en motieven maar ook favoriete schoolvakken en interessante beroepen. Al jouw ontdekkingen worden opgeslagen in je portfolio. Je kunt je portfolio te allen tijde downloaden en printen voor een overzicht en aan je ouders/verzorgers laten zien.
in fo rm at ie Alle informatie over de verschillende profielen, studies en beroepen kun je terugvinden op het TIM-platform onder ‘alle info op één plek’. Je kunt op TIM ook challenges en missies spelen om ideeën op te doen. Dit alles helpt jou tijdens je oriëntatiefase.
Jouw leerlingbegeleider zal regelmatig met jou in gesprek gaan over jouw portfolio en welke ontdekkingen jij hebt gedaan over de verschillende profielen. Samen bespreek je de mogelijkheden en welke acties je nog kunt doen om tot de bewuste keuze te komen.
19
5. Wat kun je verwachten in de bovenbouw? Ve rd iep in g sc ho olva kk en
H et pr o fi elw er k st uk
In de onderbouw werk je aan een brede basis, je doet
Alle leerlingen in het middelbaar onderwijs moeten in
algemene kennis op. Je hebt veel verschillende vakken
de bovenbouw een profielwerkstuk maken.
en over ieder vak leer je een beetje. In de bovenbouw heb
Een profielwerkstuk is een uitgebreid werkstuk/onder-
je wat minder vakken, maar ga je er wel dieper op in.
zoek over een onderwerp dat iets te maken heeft met het profiel dat je hebt gekozen. Er zijn eisen verbonden
Zo duik je echt in het profiel dat je hebt gekozen en
aan het profielwerkstuk zoals het aantal uur dat eraan
word je stap voor stap voorbereid op hetgeen je voor
besteed moet worden. Het profielwerkstuk telt mee
een vervolgstudie moet kennen en kunnen.
voor je eindexamen.
• Vmbo-tl bereidt je voor op het MBO. Dit staat voor middelbaar beroepsonderwijs en leidt op tot
OP EN DAGEN
ambacht elijke en/of ondersteunende beroepen. • Havo bereidt je voor op het HBO. Dit staat voor hoger beroepsonderwijs en leidt op tot praktisch-
Met jouw profielkeuze heb je een eerste stap gezet om
en/of leidinggevende beroepen.
richting te geven aan je toekomst. In je voorexamen-
• Vwo bereidt je voor op het WO. Dit staat voor
jaar ga je open dagen bezoeken om te onderzoeken en
wetenschappelijk onderwijs en leidt op tot beroepen
te ervaren welke opleidingen bij je passen.
waarvoor je onderzoeken uitvoert.
Mocht je voor de studie/het beroep van je dromen een diploma nodig hebben op hoger niveau, dan is het verstandig om hier alvast over te praten met je leerlingbegeleider. Samen kijk je welke volgende stap er gezet moet worden en wat voor jou de slimste route is. Het TIM-platform helpt jou straks met het selecteren van studies en instellingen die bij jou passen en voorziet jou van alle data van open dagen. Ook helpt TIM je met een vragenlijst die je kunt meenemen naar zo’n open dag, zodat je naar huis gaat met alle antwoorden die je nodig hebt.
Ha nd ig e we bs it es www.studiekeuze123.nl Hier vind je informatie over de verschillende profielen. Deze informatie kun je ook vinden bij ‘alle info op één plek’ op het TIM-platform.
www.profieltest.nl Doe in 4 minuten een persoonlijkheidstest en doe hiermee ideeën op over welke profielen passen bij jouw persoonlijkheid.
20
6. Tips bij het maken van keuzes
Een ‘verkeerde’ keuze bestaat niet. Er zijn altijd een paar goede opties, allemaal goede keuzes dus.
Kies eerst uit interesse en bekijk daarna pas of je ergens aanleg voor hebt. Twijfel je over je aanleg, bespreek dit dan met je docenten en je leerlingbegeleider.
Wiskunde is een goede basis Het is belangrijk dat je de tijd neemt voor het keuzeproces. Start dus op
voor alle profielen, vervolgstudies en beroepen.
tijd met oriënteren en praat er ook over met mensen uit je omgeving.
Kiezen is best moeilijk, maar kiezen kun je leren.
Vraag al eerder in het schooljaar zelf een advies aan bij je docenten:
#durftevragen
21
7. Tips van leerlingen uit de bovenbouw “ Ik heb gekozen voor het profiel economie met Frans en Duits omdat ik later iets wil doen met reizen en toerisme.”
Weet je nog niet of havo voor jou haalbaar is, oriënteer je dan voor de zekerheid ook tijdig op de profielen van het vmbo-tl.
“Door een proefles te volgen van scheikunde wist ik zeker dat ik de stof interessant genoeg vond en heb ik het profiel landbouw gekozen.”
VMBO - T L “ Ik wilde geen economie in mijn pakket en kreeg toen het advies om dan wel wiskunde te kiezen. Hiermee kan ik straks heel veel kanten op, waaronder naar de havo.”
“ Ik wil graag professioneel muzikant worden. Je hebt hier
“Ik wil later in een ziekenhuis werken als verpleegkundige. Je moet dan het profiel zorg en welzijn hebben om toegelaten te worden voor de studie.”
22
geen profiel voor. Ik moet dan namelijk audities doen. Ik kies nu voor economie omdat ik goed ben in rekenen en dat ook wel leuk vindt.”
“ Bram uit 5vwo heeft mij
“Ik twijfelde of ik voor het profiel natuur en techniek moest kiezen. Ik volg nu als extra vak M&O, zodat ik later ook nog een economische kant op kan gaan.”
verteld welke onderwerpen er behandeld worden bij biologie en wat hij moet doen voor zijn huiswerk. Ik denk nu na over het profiel natuur en gezondheid.”
H av o / v w o “ Als je twijfelt tussen profielen, kies dan een extra vak uit een ander profiel. Je kunt dan later meer kanten op.”
“ Bij het profiel cultuur en maatschappij op de havo
“Ik heb wiskunde A en B gekozen maar vind wiskunde B wel moelijker dan wiskunde A.”
hoef je geen wiskunde in je vakkenpakket te kiezen.”
23
Vakkenpakket profielen mavo (vmbo-tl) Economie
Zorg en Welzijn
Landbouw
Techniek Nederl
Gemeenschappelijk deel
Verplicht:
Profieldeel
Nederlands
Nederlands
Nederlands
Nederlands
Engels
Engels
Engels
Engels
Maatschappijleer
Maatschappijleer
Maatschappijleer
Maatschappijleer
Lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding
Kunstvakken 1
Kunstvakken 1
Kunstvakken 1
Kunstvakken 1
Profielwerkstuk
Profielwerkstuk
Profielwerkstuk
Profielwerkstuk
Rekentoets
Rekentoets
Rekentoets
Rekentoets
Economie
Biologie
Wiskunde
Wiskunde NaSk1
Verplicht:
Profielkeuzevakken EĂŠn vak uit:
Wiskunde
Wiskunde
Biologie
Duits
Aardrijkskunde
NaSk1
Frans
Geschiedenis Maatschappijkunde
Vrij deel
In klas 3 vier vakken uit: In klas 4 drie vakken uit:
Verplicht:
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Biologie
Biologie
Biologie
Biologie
Duits
Duits
Duits
Duits
Economie
Economie
Economie
Economie
Frans
Frans
Frans
Frans
Geschiedenis
Geschiedenis
Geschiedenis
Geschiedenis
Maatschappijkunde
Maatschappijkunde
Maatschappijkunde
Maatschappijkunde
NaSk1
NaSk1
NaSk1
NaSk1
NaSk2
NaSk2
NaSk2
NaSk2
Spaans
Spaans
Spaans
Spaans
Tekenen
Tekenen
Tekenen
Tekenen
Wiskunde
Wiskunde
Wiskunde
Wiskunde
Levenskunde (3M)
Levenskunde (3M)
Levenskunde (3M)
Levenskunde (3M)
TIM
TIM
TIM
TIM
Vakkenpakket profielen havo
Gemeenschappelijk deel
Verplicht:
Profieldeel Verplicht:
Profielkeuzevakken Eén vak uit:
Cultuur en Maatschappij
Economie en Maatschappij
Nederlands
Nederlands
Natuur en Gezondheid Nederlands
Nederlands
Engels
Engels
Engels
Engels
Maatschappijleer
Maatschappijleer
Maatschappijleer
Maatschappijleer
CKV
CKV
CKV
CKV
Lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding
Profielwerkstuk
Profielwerkstuk
Profielwerkstuk
Profielwerkstuk
Rekentoets
Rekentoets
Rekentoets
Rekentoets
Duits, Frans of Spaans
Wiskunde A of Wiskunde B
Wiskunde A of Wiskunde B
Wiskunde B
Geschiedenis
Economie
Biologie
Natuurkunde
Geschiedenis
Scheikunde
Scheikunde
M&O
NLT*
NLT*
Economie
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Wiskunde D
Maatschappijwetensch.
Duits, Frans of Spaans
Natuurkunde
Biologie
Aardrijkskunde
Maatschappijwetensch.
Informatica
Duits, Frans of Spaans Eén vak uit:
Natuur en Techniek
*Niet aangeboden door Luzac
Filosofie Tekenen
Vrij deel
Eén vak uit:
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Biologie
Biologie
Biologie
Biologie
BSM
BSM
BSM
BSM
Duits
Duits
Duits
Duits
Economie
Economie
Economie
Economie
Filosofie
Filosofie
Filosofie
Filosofie
Frans
Frans
Frans
Frans
Geschiedenis
Geschiedenis
Geschiedenis
Geschiedenis
Informatica
Informatica
Informatica
Informatica
Tekenen
Tekenen
Tekenen
Tekenen
Maatschappijwetensch.
Maatschappijwetensch.
Maatschappijwetensch.
Maatschappijwetensch.
M&O
M&O
M&O
M&O
Natuurkunde
Natuurkunde
Natuurkunde
Natuurkunde
Scheikunde
Scheikunde
Scheikunde
Scheikunde
Spaans
Spaans
Spaans
Spaans
Spaans elementair
Spaans elementair
Spaans elementair
Spaans elementair
Wiskunde A of Wiskunde B
Wiskunde D**
Wiskunde D**
Wiskunde D** **Alleen i.c.m. Wiskunde B
Verplicht:
Levenskunde (4H)
Levenskunde (4H)
Levenskunde (4H)
Levenskunde (4H)
TIM
TIM
TIM
TIM
Vakkenpakket profielen vwo (gymnasium)
Gemeenschappelijk deel
Verplicht:
Profieldeel Verplicht:
Profielkeuzevakken Eén vak uit:
Cultuur en Maatschappij
Economie en Maatschappij
Natuur en Gezondheid
Natuur en Techniek
Nederlands
Nederlands
Nederlands
Nederlands
Engels
Engels
Engels
Engels
Latijn of Grieks
Latijn of Grieks
Latijn of Grieks
Latijn of Grieks
Maatschappijleer
Maatschappijleer
Maatschappijleer
Maatschappijleer
Lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding
Profielwerkstuk
Profielwerkstuk
Profielwerkstuk
Profielwerkstuk
Rekentoets
Rekentoets
Rekentoets
Rekentoets
Wiskunde A, B of C
Wiskunde A of Wiskunde B
Wiskunde A of Wiskunde B
Wiskunde B
Geschiedenis
Economie
Biologie
Natuurkunde
Geschiedenis
Scheikunde
Scheikunde
M&O
NLT*
NLT*
Economie
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Wiskunde D
Maatschappijwetensch
Maatschappijwetensch.
Natuurkunde
Biologie
Aardrijkskunde
Duits, Frans of Spaans
Informatica
Duits, Frans of Spaans Eén vak uit:
*Niet aangeboden door Luzac
Filosofie Tekenen Latijn of Grieks
Vrij deel
Eén vak uit:
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Biologie
Biologie
Biologie
Biologie
BSM
BSM
BSM
BSM
Duits
Duits
Duits
Duits
Economie
Economie
Economie
Economie
Filosofie
Filosofie
Filosofie
Filosofie
Frans
Frans
Frans
Frans
Geschiedenis
Geschiedenis
Geschiedenis
Geschiedenis
Grieks
Grieks
Grieks
Grieks
Informatica
Informatica
Informatica
Informatica
Tekenen
Tekenen
Tekenen
Tekenen
Latijn
Latijn
Latijn
Latijn
Maatschappijwetensch.
Maatschappijwetensch.
Maatschappijwetensch.
Maatschappijwetensch.
M&O
M&O
M&O
M&O
Natuurkunde
Natuurkunde
Natuurkunde
Natuurkunde
Spaans
Spaans
Spaans
Spaans
Scheikunde
Scheikunde
Scheikunde
Scheikunde
Spaans elementair
Spaans elementair
Spaans elementair
Spaans elementair
Wiskunde D**
Wiskunde D**
Wiskunde D**
Wiskunde D** **Alleen i.c.m. Wiskunde B
Verplicht:
Levenskunde (4V en 5V)
Levenskunde (4V en 5V)
Levenskunde (4V en 5V)
Levenskunde (4V en 5V)
TIM
TIM
TIM
TIM
Vakkenpakket profielen vwo (atheneum)
Gemeenschappelijk deel
Verplicht:
Profieldeel Verplicht:
Profielkeuzevakken Eén vak uit:
Cultuur en Maatschappij
Economie en Maatschappij
Natuur en Gezondheid
Natuur en Techniek
Nederlands
Nederlands
Nederlands
Nederlands
Engels
Engels
Engels
Engels
Frans, Duits of Spaans
Frans, Duits of Spaans
Frans, Duits of Spaans
Frans, Duits of Spaans
Maatschappijleer
Maatschappijleer
Maatschappijleer
Maatschappijleer
CKV
CKV
CKV
CKV
Lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding
Profielwerkstuk
Profielwerkstuk
Profielwerkstuk
Profielwerkstuk
Rekentoets
Rekentoets
Rekentoets
Rekentoets
Wiskunde A, B of C
Wiskunde A of Wiskunde B
Wiskunde A of Wiskunde B
Wiskunde B
Geschiedenis
Economie
Biologie
Natuurkunde
Geschiedenis
Scheikunde
Scheikunde
Aardrijkskunde
NLT*
NLT*
Economie
Duits, Frans of Spaans.
Aardrijkskunde
Wiskunde D
Maatschappijwetensch
Maatschappijwetensch.
Natuurkunde
Biologie
Aardrijkskunde
M&O
Informatica
Duits, Frans of Spaans. Eén vak uit:
*Niet aangeboden door Luzac
Filosofie Tekenen Latijn of Grieks
Vrij deel
Eén vak uit:
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Aardrijkskunde
Biologie
Biologie
Biologie
Biologie
BSM
BSM
BSM
BSM
Duits
Duits
Duits
Duits
Economie
Economie
Economie
Economie
Filosofie
Filosofie
Filosofie
Filosofie
Frans
Frans
Frans
Frans
Geschiedenis
Geschiedenis
Geschiedenis
Geschiedenis
Grieks
Grieks
Grieks
Grieks
Informatica
Informatica
Informatica
Informatica
Tekenen
Tekenen
Tekenen
Tekenen
Latijn
Latijn
Latijn
Latijn
Maatschappijwetensch.
Maatschappijwetensch.
Maatschappijwetensch.
Maatschappijwetensch.
M&O
M&O
M&O
M&O
Natuurkunde
Natuurkunde
Natuurkunde
Natuurkunde
Scheikunde
Scheikunde
Scheikunde
Scheikunde
Spaans
Spaans
Spaans
Spaans
Spaans elementair
Spaans elementair
Spaans elementair
Spaans elementair
Wiskunde D**
Wiskunde D**
Wiskunde D**
Wiskunde D** **Alleen i.c.m. Wiskunde B
Verplicht:
Levenskunde (4V en 5V)
Levenskunde (4V en 5V)
Levenskunde (4V en 5V)
Levenskunde (4V en 5V)
TIM
TIM
TIM
TIM