A GAIVOTA
Nﾂｺ 54
ENDL
IES MONTE CARRASCO - CANGAS
XUﾃ前 2010
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
CRÉDITOS
IES MONTE CARRASCO
ÍNDICE DE CONTIDOS
A elaboración do presente número de A Gaivota foi posible grazas á colaboración dunha parte importante do noso alumnado e tamén, do profesorado. As alumnas e alumnos que participaron son: - Lorena Giráldez - Ana Fernández - Ana Vidal Antepazo - Carlos González Poses - Rubén Cruz Magdaleno - Alfonso Fernández Paz - Abrán Santos Piñeiro - Aldara Martínez Guardado - Iria Pin - Alba Mariño - Miguel Malvido - Carmela Carrillo - Anxo Piñeiro Barcia - Sara García Santos - Dina Pela - Brais Durán - Lidia Rodríguez Fernández - Saúl López Soliño Por parte do profesorado, colaboraron neste número: - Pilar Alonso Leivas - Carlos Camaño Rial - Miguel Cameselle Teijeiro - Álex Cortés Ayaso - Luz E. Jares Fernández - Begoña Otero Riobó - Xaquín Pastoriza Cerviño - Maruxa Barrio - Carme Lorenzo - Rocío Alonso - José Antonio Otero - María Rey - Sandra Ruibal - Belén Vázquez - Rosa Varela Ademais damos as grazas a todas as persoas que, dun xeito ou outro, nos axudaron a que isto saíra adiante.
2009-2010
Que pasedes un feliz verán. Vémonos en setembro!
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
EDITORIAL Xa pasou un ano! E outra vez A Gaivota anda sobrevoando por riba da miña cabeza para que lle escriba unha letras. E que dicir… Este foi o curso no que tivemos que saír á rúa (folga incluída) para volver a proclamar que o galego é a nosa lingua, que queremos ensinar en galego, que se temos dúas linguas oficiais e unha se fala menos, teremos que traballar máis con aquela na que o alumnado é menos competente. Porque para ser libre de escoller en que lingua queremos falar temos que coñecer e ser competentes nas dúas. Para o curso que vén porase en marcha o chamado Decreto do Plurilingüismo, veremos o que dá de si; igual non facía falla tanto ataque á lingua, tal rebumbio na comunidade educativa; o que necesitamos é que todos vós e todos nós falemos galego para que as xeracións vindeiras poidan seguir falándoo, e que o galego siga a ser unha lingua viva, unha lingua apegada a nós. Con estas andainas e con outras pasamos o ano. Un ano no que Rosa e Xaquín nos sumerxiron no proxecto da conserva en Cangas. Cantas cousas estamos a aprender! Cantas palabras que forman parte xa do Escunchadeirodalingua, ese blog onde se están a recoller e a difundir os traballos que se van facendo. E aínda non rematou o curso e queda por ver a exposición de fotografías que están a preparar co alumnado de 1º; o documental coas aportacións das que foron traballadoras nas conserveiras: avoas, nais dos alumnos e alumnas do centro. E coñecemos a rapaces e rapazas de Xinzo de Limia, aos que lles mostramos o mellor da nosa vila; aqueles rapaces que falan en galego, non só na clase de galego. E logo, fomos nós coñecer a vila das patacas, da Lagoa de Antela... Cantos amigos e amigas fixemos. E as múltiples actividades do centro, do Equipo de Dinamización e Normalización Lingüística: o grupo de teatro, o recital de poesía, as tonadas+, as mensaxes de amor,...E estamos a esperar pola estrea da nova película que gravará Miguel co alumnado de audiovisuais, o festival de final de curso... Non podemos deixar de reseñar que unha das profesoras que está no centro desde que este abriu no ano 1987, Maruxa, cando finalice o curso, collerá un merecido descanso e iniciará outra etapa da súa vida, na que poderá adicarse a si mesma e aos seus; tamén pode vir facernos unha visitiña de cando en vez. Estou segura de que todos desexamos chegar á xubilación con esa forza coa que chega ela, poñéndose ao día nas innovacións do ensino, sendo unha das profesoras que máis utilizan as novas tecnoloxías no centro. Mil primaveras máis para Maruxa! "O idioma somos nós, pobo común, vencello que nos xungue e ten en pé, herencia secular de cada un, fogar no que arde acesa a nosa fe." Manuel María Bego Otero, DIRECTORA Páxina 1
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009 - 2010
Como todos os principios de curso no IES Monte Carrasco xuntámonos un grupo de xente no ENDL para emprender unhas tarefas xuntos e seguir co que fixeramos o curso anterior. Aínda recordo a primeira reunión na que todos lanzamos e apuntamos ideas. Estabamos ilusionados e tamén un pouco desbordados pensando en todo o traballo que tiñamos por diante. Pero como di o refrán fomos “con pés de la” a modiño e sen facer ruído conseguimos unas experiencias moi interesantes para toda a comunidade educativa. Antes de nada, quero darlles as grazas a todos os compoñentes do equipo de normalización por todo o que fixemos xuntos. A cada un de vós: a Pilar por estar sempre receptiva a todas as propostas e pendente dos artigos da revista, a Xaquín e Rosa por estar en practicamente todas as actividades, dende o obradoiro de teatro ao intercambio con Xinzo pasando polo proxecto de innovación que puxemos en marcha con todos os departamentos, a Sandra por vir e axudar en todas as actividades, e non podo esquecer a Carlos, o noso deseñador gráfico que este ano fixo auténticas marabillas. E por último mencionar o equipo directivo que nos axudou en todo o que puido, e nunca nos puxo ningún impedimento para realizar calquera actividade. Comezamos o curso perfilando os nosos grupos de traballo co alumnado, seguimos tendo o grupo de relacións exteriores, o da revista, o do blog e a gran novidade produciuse co grupo de teatro co que iniciamos un obradoiro. E despois de perfilar as distintas actividades: Empezamos celebrando a Festa de Outono co Samaín e as súas tradicionais cabazas e o Magosto, onde ademais de comer castañas, que nos asaron con moita amabilidade os membros da ANPA, saltamos á corda, xogamos cos zancos e cos aros, amenizado todo co grupo de música tradicional de 4ºESO. Co Departamento de Ciencias Sociais convocamos o concurso: “Na procura da personaxe misteriosa” no que non tivemos moita participación. Consistía en resolver unha serie de
preguntas e chegar a descubrir a figura de Maruja Mallo. Ao mesmo tempo había unha exposición na Fundación Barrié de la Maza en Vigo sobre a pintora e Leopoldo Novoa á que levamos o alumnado e onde fixeron máscaras e pintaron grandes murais. Páxina 2
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
O 25 de novembro celebrámolo en colaboración co Departamento de actividades complementarias e extraescolares facendo unha performance, e buscando información sobre quen foran as irmás Mirabal. Para o Nadal lanzamos un concurso de postais en todo o centro e fomos visitar os anciáns do centro SANIDÍA de Cangas, cos que realizamos un traballo de investigación sobre as panxoliñas que se cantaban antigamente en Cangas. Eliximos unha delas e puxémola na postal para felicitar a toda a comunidade educativa. Logo no mesmo centro SANIDÍA celebramos un concerto de panxoliñas e agasallamos os anciáns cunha postal. Resultou unha experiencia moi gratificante para todos nós. No segundo trimestre tampouco paramos. Na primeira avaliación empezaramos a organizar o intercambio co IES Lagoa de Antela. O alumnado de Cangas empezou escribindo unhas cartas, cun guión preestablecido onde se indicaba que tiñan que presentarse, dicir as cousas que lles gustaban, as particularidades da zona onde vivían, comidas, lendas, festas, etc. En xaneiro, do día 11 ao 22, colgamos unha exposición: “Ser lingua non é fácil” do STEG. E xa chegamos a febreiro, o mes de San Valentín, polo que lanzamos a campaña “K m dis, corazón?” na cal os rapaces tiñan que escribir unha mensaxe de móbil de amor.
Neste mes tamén celebramos, en colaboración co Departamento de actividades complementarias e extraescolares, o Entroido. O tema deste curso foi o cine. Vimos desfilar polo Monte Carrasco os super heroes, os indios e vaqueiros, os Picapedra, os piratas e zombis, princesas etc. O 3 de marzo recibimos os do IES LAGOA DE ANTELA de Xinzo. Levámolos ao Museo Massó, a Hío para visitar seu famoso Cruceiro, á Costa da Vela, comemos no instituto, porque non tivemos moi bo tempo e, pola tarde, visitaron Cangas guiados polo noso alumnado, e volveron en barco para Vigo onde os esperaba o seu autobús. Devolvémoslles a visita o 26 de abril. Estivemos en CDR (Centro de Desenvolvemento Rural) O Viso de Lodoselo, onde fixemos pan nun forno de leña, xogamos aos xogos populares, participamos nunha xincana grazas á cal coñecemos unha fraga (algúns foron rabuñados polos malignos axentes naturais e outros deshidratáronse, Páxina 3
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
pobres!), logo visitamos a vila de Xinzo e, por último, o Museo da Lagoa de Antela en Sandiás. Foi un día cheo de boas experiencias e que gardamos con moi bo recordo no corazón. Moitas grazas a Tomás García e Carmen Gómez por todo o que organizaron. Esa mesma semana celebramos o “2º Recital de poesía” dedicado á Paisaxe onde descubrimos as poesías de poetas galegos (Uxío Novoneyra, Marta Dacosta, Manuel María etc), franceses (Rimbaud, Verlaine, Victor Hugo), de poetas brasileiras (Florbela Espanca, Sophia de Mello Breyner Andresen) e ingleses (Robert Graves, Emily Dickinson, Thomas Moore) nas voces do alumnado de teatro. O Día do Libro, en colaboración coa Bliblioteca, o alumnado de 2º e 4º ESO participou nun obradoiro literario co escritor Vázquez Pintor. Ademais presentounos o seu último libro A folla seca que ten uns preciosos debuxos de María Sánchez Lires. Durante o último trimestre seguimos co obradoiro de teatro, quedamos todas as tardes dos mércores a comer e despois ensaiamos a obra de teatro “O león que non sabía escribir”. Tivemos que facer un casting para os distintos papeis e o máis difícil foi decidir o papel protagonista, o do León, pois foi moi disputado, dada a calidade dos aspirantes. Todo isto comunicámosllo ao CEIP de San Roque a través dos blogs. Na semana das Letras Galegas, que este ano estaba dedicada a Uxío Novoneyra, tivemos tamén unha serie de actividades moi interesantes: • Unha exposición sobre o poeta. • Elaboramos un díptico sobre a figura do poeta que puxemos a disposición de todo o alumnado. • Unha exposición cunha escolma de poesías do poeta. • “O roteiro do libro” no que quedamos un día pola tarde, fóra de horario escolar. Escondemos uns libros polo instituto e nos arredores. Cada rapaz/a tivo que coller un sobre na entrada do centro onde tiña unha serie de pistas que o levaron aos libros. • A “2ª edición de Tonadas +”: este curso, como temos televisor na entrada do centro, proxectamos unha selección de vídeos musicais galegos toda a semana durante os recreos e o alumnado tiña que votar a canción que máis lle gustaba. O vídeo musical gañador foi "Deitado frente ao mar" de Dios ke te crew (poema de Celso Emilio Ferreiro). A día de hoxe no que estou escribindo este artigo aínda non fixemos a representación da obra de teatro no CEIP de San Roque, que terá lugar o 17 de xuño. Esperamos que sexa todo un éxito e que o alumnado do colexio goce con ela. E así rematamos as actividades do ENDL deste curso 2009-2010. De novo debemos agradecer a todo o profesorado do IES Monte Carrasco a súa colaboración. E por suposto non me esquezo dos/das alumnos/as que colaboraron con nós, e espero que grazas a todas estas actividades puideran coñecer experiencias e mundos distintos. LUZ E. JARES, COORDINADORA
Páxina 4
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
Dende a cheminea Amenceu de seguido e a actividade
Pouseime no cumio da cheminea da antiga fábrica de conserva, noutrora a
imparable
máis grande de Europa, e mirei cara ás
marchando ó tempo que quedaban baleiros,
Cíes, onde o sol xogaba a esconderse tras
rumbo a outro peirao onde os homes que os
da liña que separa o mar do ceo. Ía ser
tripulaban
unha longa noite de primavera, pensei para
descanso. Xa non voaba unha restra de
min, pero ó cabo dun tempo sacoume do
gaivotas tras deles, o que significaba que
meu soño un longo asubío que recoñecín ó
non levaban peixe. Aquelas moreas de
instante.
chegaban
sardiña estaban agora dentro do edificio,
embarcacións pequenas ateigadas de homes
sendo manipuladas, non sei como, para
rexos
nas
acabar nuns diminutos sartegos metálicos
carretas caixas e caixas de sardiñas recén
onde non era posible cravar o pico. Xa o
pescadas; algunhas delas aínda chegaban
tiña intentado algunha vez, mais era
vivas. Ducias de gaivotas coma min
imposible. Lástima de sardiñas enlatadas...
Ó
que
pé
do
apuraban
peirao a
descargar
continuaba.
Os
atoparían
un
barcos
ían
merecido
tentaban facerse con algún anaco daquel
Novos latexos movían a vila co
botín doado, semellaba un apocalipse final
nacer do día, e no contorno do Salgueirón
tras a loita enfurecida de aves e humanos.
milleiros de seres estaban a facer algo no
Decidín non participar naquel arriscado
que lles ía a vida. Movíanse os carros,
combate e ollei cara ó lonxe onde descubrín
carretas, camións, peóns, mariñeiros, nenos
diminutas figuras que se achegaban por
curiosos, mesmo un señor todo arregladiño
tódolos camiños en dirección a aquel festín
e
improvisado. Era coma unha marea branca
inusitado
de centos de persoas que xurdían de non sei
Gaspar, baixou amodo dun coche negro,
onde cun único destino, o edificio onde eu
mirou cara a min e sorriu...
peiteado
a
quen
respecto
todos e
amosaban
chamaban
Don
pousaba. Baixo os pés sentín a calor do
Un novo estrondo sacoume do meu
bafo que buscaba o ceo, e tiven que
cavilar. Abrín os ollos e voltaba a estar
abandonar a atalaia para non perder a
enriba da cheminea, noite escura onde
vida. Alcei o voo e deixeime levar pola
destacaban os reflexos do alumeado de
corrente cálida daquel vapor saído da
Vigo sobre a ría. Un tramo do tellado da
cheminea, e acadei a ver tras dos cristais
vella
un rebumbio de persoas, máquinas e ruídos
mesturándose na súa caída os poucos
que amosaban unha intrépida actividade
cristais que aínda quedaban enteiros, os
humana. En poucos minutos aquela nave
anacos de ladrillo e ferro e unha nube de po
estaba ateigada de xente en movemento
que deixou soterrado naquel recuncho o
rítmico
meu último soño: a vella fábrica volvía a
compasado.
“Que
estarían
a
facer?”, pensei eu, e non fun capaz de
fábrica
acababa
de
derrubarse
traballar...
atopar respostas. Páxina 5
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
Reflexións sobre o ensino que facer á máquina os clichés de textos e á man os de debuxos, cun punzón. O material audiovisual que se utilizaba eran fundamentalmente láminas, diapositivas e transparencias. Está claro que actualmente os medios que se poden usar axúdanlle ó alumnado a comprender mellor, de maneira máis fácil e amena, as diferentes materias aínda que ningún medio poderá nunca estudar por el. Coa perspectiva que dan os moitos anos (máis de trinta) adicados ó ensino, penso que coñezo ben os elementos que foron cambiando ó longo de todo este tempo. Foron moitos: os medios materiais, a relación das familias coa escola, a evolución do fracaso escolar, a valoración do estudo, etc. Comparemos, para comezar, os medios materiais cos que se contaba hai moito tempo e os que se utilizan actualmente. Neste momento é moito máis doado preparar o material para impartir as clases, xa que contamos con numerosos instrumentos impensables ó principio dos anos setenta: Internet, fotocopiadoras, ordenadores, canóns de vídeo, etc. Cando eu empecei a traballar no ensino o material era moi escaso. Pouco máis había que algunha máquina de escribir, multicopistas antediluvianas para as que tiñamos Páxina 6
En canto á relación que se establecía entre as familias e o profesorado (polo menos na miña experiencia) era moito máis fluída. En xeral, os pais e as nais colaboraban co profesorado e procurábase ter unha actitude común diante dun alumno ou alumna que presentase problemas de estudo ou de comportamento. Tamén, en xeral as familias non adoitaban cuestionar o traballo do profesorado. Esta actitude era moi importante á hora de correxir e enfocar ós nenos e nenas e repercutía moi favorablemente no seu desenvolvemento e na súa educación. Hai que subliñar tamén que as APAS (como se denominaban daquela) estaban bastante implicadas nos centros e o seu labor reivindicativo influíu moito para conseguir infraestruturas nos centros, para lograr material ou para acadar unha dotación axeitada de profesorado. Creo que no momento actual
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
deberíase recuperar aquel espírito. Na actualidade, a pesares de que os centros contan con moitas medidas de atención á diversidade, no ensino estase a dar un índice elevado de fracaso escolar. As súas
causas son moitas e resulta difícil dar unha solución a este problema. Dende o meu punto de vista, deberíase reflexionar sobre valores que non se transmiten ou se transmiten equivocadamente, xa que a sociedade na que vivimos ou non os valora ou valóraos pouco. En primeiro lugar hai que entender que non hai formación e aprendizaxe sen esforzo. Neste sentido é moi nociva a propaganda que nos medios de comunicación “vende” slogans do tipo Hable inglés en pocos días y sin esfuerzo. Estas mensaxes van calando e asimílase con normalidade a súa enganosa filosofía. O alumnado ten que entender que non hai aprendizaxe sen esforzo. En segundo lugar, desprezouse moito a memoria (seguramente como reacción lóxica á aprendizaxe puramente memorística que sufrimos moitos de nós). O alumnado ten que entender que non existe aprendizaxe sen memoria, e que esta é unha cualidade que é necesario exercitar constantemente. En terceiro lugar, valórase moi pouco o coñecemento. Ós rapaces e rapazas transmíteselles a idea de que o recoñecemento social vén dado polo éxito económico. O triunfo fácil que
2009-2010
vende a televisión, a insolidariedade ante os problemas dos outros e pseudorrealidade dos programas-lixo actúan as vintecatro horas do día fornecendo uns modelos sociais moi contrarios ós que deben ser aqueles que perseguen a formación integral do alumnado como persoas. Non quixera deixar a impresión nestas rápidas liñas de que as décadas inmediatamente pasadas -as que, por así dicilo, protagonizou a xeración de profesores da que eu formo parte- foi a mellor e que agora case todo vai mal. Como é sabido, antes de nós outras xeracións de profesores deron exemplo de capacidade e entrega en condicións moito máis precarias. A cuestión central non é a disposición ou non de suficientes medios materiais (que, naturalmente, ten a súa importancia), senón a boa sintonía nun proceso que se basea en tres piares fundamentais: un profesorado que estea motivado e identificado co seu labor pedagóxico, un alumnado que comprenda que a súa formación e capacitación para a vida futura pasa polo traballo e o aproveitamento da oportunidade que se lle ofrece, e mais unhas familias que se sintan implicadas e participen activamente na formación dos seus fillos estimulándoos e cooperando cos formadores. Isto, naturalmente, esixe tamén un apoio e valoración do conxunto da sociedade a través das súas institucións e dos medios que inciden na opinión pública. Da correcta conxunción destes factores depende e dependerá sempre a Educación. Páxina 7
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
O mércores sete de abril fomos de excursión facer unha etapa do camiño de Santiago dende Caldas de Reis ata Padrón, que son 19.2 Km. Fixemos o recorrido pola mañá con dous centros de ensino de Vilagarcía. Saímos ás 10.15 e fixéronnos parar na metade de camiño porque había moita distancia entre os primeiros e os últimos, aínda que nada máis comezar de novo volvémonos distanciar deles..
A maioría do traxecto foi por camiños polos que no se podía ir en coche porque eran moi estreitos, eran os típicos camiños que van en paralelo ás autovías, polo medio do monte. Cando rematabamos un tramo e tiñamos que cruzar a estrada, había uns guías que nos indicaban onde empezaba o seguinte tramo; isto repetiuse un par de veces durante todo o percorrido. O que se podía ver durante este era bastante monótono; o único que viamos era ou árbores ou coches. Fomos así ata Padrón, onde nos colleron os buses, e nos levaron a Pontevedra a comer. De primeiro comemos macarróns con atún e de segundo carne con patacas. Despois de comer, deixáronnos sobre media hora libre para facer o que Páxina 8
2009-2010
quixeramos, relacionarnos cos alumnos dos outros institutos, xogar entre nós, descansar un pouco, en xeral, folgazanear. Despois deste rato fomos ó castelo de Soutomaior, pero houbo un contratempo: non nos abriron o castelo. Debeu haber una confusión na Deputación, pero un bo señor que había por alí e tiña a chave da porta que dá ao interior da muralla abriunos a porta quince minutiños e puidemos pasear e sacar fotos. A maioría da xente estaba moi cansa, polo que soamente deu unha voltiña pequena para ve-las murallas e despois buscar un bo sitio para descansar. Despois puidemos pasear polos xardíns dos arredores do castelo. Logo baixamos coller os bocadillos ós autobuses, e alí merendamos os tres institutos xuntos, facendo amigos. Foi una xornada moi cansa, pero o día foi moi divertido e coñecemos moita xente. Aínda queda unha xornada cos mesmos rapaces cos que fixemos a etapa, pero esta vez por Santiago, e despois, ir a unha misa e despois unha voltiña cos amigos de Vilagarcía. RUBÉN CRUZ MAGDALENO - 4º A
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
O mércores 7 de abril, os alumnos e alumnas de 3º e 4º camiñamos os 20 km que hai entre Caldas de Reis e Padrón. fixémolo coa intención de acudir en xuño a unha misa na propia catedral de Santiago de Compostela. Ese día pola mañá todos estabamos moi ilusionados pola viaxe que nos esperaba, e cos nosos risos de emoción causabamos a envexa de todo vago que decidira non ir á excursión. Ao subir ao autobús unhas viseiras (que, a propósito, ninguén puxo), unhas cunchas e un mapa para parecer uns auténticos peregrinos. Cando chegamos, mentres
2009-2010
fantástico día, visitamos os xardíns do castelo de Soutomaior, xa que tivemos a desgraza de non poder velo por dentro porque estaba pechado. A continuación, unha pequena entrevista a un alumno que participou na excursión:
Reporteira: Dime, Anxo, que che pareceu a experiencia? Alumno: Bastante boa, aprendín o que é facer o camiño e as penas e alegrías que pasan os peregrinos. Reporteira: Gustáronche as cousas que viches? Alumno: Moito, dende a paisaxe ata as divertidas conversas no camiño. Reporteira: Pero, que foi o que máis che gustou? Alumno: Quizais a convivencia co outro instituto, algúns rapaces eran moi riquiños e fixen varios amigos. Reporteira: Que tal a comida? Alumno: Foi o mellor, pensaba que nos ían dar un bocata e xa está, pero a verdade é que se portaron. Reporteira: E por último, despois de camiñar este tramo, non che dan esperabamos polos guías, moita xente aproveitou ganas de facelo enteiro? para ir ao baño. Pero dixéronnos que nos Alumno: O camiño enteiro?! Que va, creo que é confundiramos de lugar, e tivemos que volver ao demasiado para min. (Risos) bus para emprender, por fin a viaxe na dirección correcta. Acompañounos outro instituto (de cuxo LORENA GIRÁLDEZ E ANA FERNÁNDEZ - 3ºB nome non queremos acordarnos) que o único que fixo foi intentar ligar con cada persoa do Monte Carrasco que se lle puxese diante. No camiño, conseguimos guiarnos grazas a unhas cunchas de vieira que aparecían pintadas onde menos o esperabamos: no chan, nas rochas, nalgunha que outra parede, etc. Aínda que cansados, as paisaxes eran preciosas e chegamos moi contentos ao restaurante. Comemos macarróns, carne con patacas e, de postre, torta de San Brais. Para finalizar este Páxina 9
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
TESTAMENTO DOS QUE SE VAN...
Bos días. Hoxe, día 12 de febreiro de 2010, os rapaces de 4º da ESO queremos lervos este testamento de parte da nosa amiga Ana María Enriqueta de tódolos Santos Miranda. Era una boa amiga a que todos queriamos, non é que fora moi guapa pero tiña o seu encanto. Ana María, que en paz descansa, deixa as súas pertenzas ó persoal do centro, para os alumnos deixou una pequena cousa pero os bens materiais son para todos menos para nós.
Empezamos co reparto dos seus queridos bens: Para Miguel, profesor de música, deixa un tambor para que poida desestresarse sen facer tanto ruído nin rompe-lo tambor da aula de música. Páxina 10
Para Antonio deixa varias cousas, para que sigas coa túa gran vida sexual, déixache esas esposas que tanto utilizastes ti e mais ela, tamén che deixa un tanga de elefante e unha caixa de condóns, para que logo non che aparezan os fillos por aquí. Para Sonia, pois una pequena flor que bota auga, para que logo non veña Dani e che pregunte no medio dunha explicación se esa flor que tes na chaqueta colgada bota auga. A José Antonio, felicidades antes de nada, e aquí tes o anel de compromiso do que tanto lle falaches a Ana María, que antes de morrer decidiu comprarcho. A Álex como ós teus titorandos fanlles falta cartos para excursión, este cartel de “Se vende” telo que poñer nas costas cando fagamos o rastro, a ver se alguén te compra e podemos paga-la excursión. A Luís, como ela sempre dixo que eras un home perigoso, este cartel de “Can perigoso” debe de ser para ti. A Rocío, a de sociais, xa non che fará falla levar a Dani de bastón xa que aquí che deixa este bastón para que vaiades á discoteca ti e máis el. A Rocío, a de inglés non lle deixou nada xa que non lle deu tempo a mercarlle nada pero nós como bos alumnos que somos, decidimos mercar unha flor grande que, aínda que sexa máis grande ca ti, non é máis grande có cariño que che collemos nós. A Pilar pois déixalle un espertador atrasado 5 minutos para que chegue un minuto despois de que pite porque aínda non pitou e xa está na clase. A José Ramón déixalle unhas chancletas xa que non se sabe se antes de vir a clase vai ós croques ou é que lle gusta andar por riba dos charcos xa que parece que leva auga nos zapatos. A Elena déixalle un chupete que é un recordo moi valioso xa que vén de cinco xeracións atrás na familia de Ana María. A Carmen Lorenzo déixalle pois un peito
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
dos seus para que o poida examinar na súa clase. A Chus déixalle un Chupa para que chupe Chus. A Carlos como é moi observador e gústalle vixiar, para que algún día poida probar que a xente está facendo algo malo ou nun lugar O curso pasado, o alumnado de audiovisuais que non debe, déixalle unha cámara de fotos presentou con grande éxito a súa ópera para que poida ter probas dos delictos. prima: “ A última clase ”. Por motivos de A Begoña, a de relixión, déixalle unha calendario non puidemos incluír na revista A cruz. Gaivota a noticia da estrea, nin unha pequena A Begoña, a directora, déixalle un pito xa reportaxe sobre o proceso de elaboración e que como o 25% dos días non hai luz así poderá filmación da mesma. A estas alturas xa están marca-los cambios de clase cando non haxa luz. a montar a que vai ser a segunda obra, que coidamos que aínda superará os niveis de A Rosa, como está tan emocionada co taquilla da primeira. Adiantámosvos que o tema das baleas e iso, pois déixalle unha balea. seu título será “ O Imperio contra Paca”, e A Xulio déixalle unha máquina de afeitar profundiza nas rarezas humanas dun grupo xa que o Nadal rematou e non fai falla que siga de “frikis” entusiastas do mundo das bibliotecas e o ensino, onde se mestura disfrazado de Papá Noel. tamén o corazón. Chegarán a Esteban ou a A Maruxa déixalle unha foto do seu María Patiño a estudar no noso instituto?... marido cando tiña uns cantos anos menos. Non estaría ben adiantar nada máis para que A Sandra déixalle un cubo de rubick para poidades gozar da sorpresa do seu argumento que se rompa un pouco a cabeza no seu tempo e, sobre todo, da grande valía artística dos libre que parece que é moito xa que hai poucos actores protagonistas, guionistas, axudantes, extras, etc. tolos no insti. Agoiramos os mellores éxitos para este A María déixalle uns sudokus para que se colectivo de voluntariosos e voluntariosas que divirta un pouco e sorría un pouco. de seguro nos farán pasar un divertido tempo A Carmen déixalle outro pito xa que co de lecer mergullados nas impropias tema da gripe A é a encargada, o día que haxa revelacións da sétima arte. Dende A Gaivota, un infectado de verdade, que pegue unha pitada os nosos mellores desexos para o mundo audiovisual do Monte Carrasco... para que se lle vaia xa que no Carrasco non é benvida. A Mari Carmen déixalle un peite para que se peitee un pouco que ten un pelaso. A Conchi, unha luz para que cando haxa una avaría coa luz poida mirar por onde anda sen tropezar con ninguén. A César déixalle tamén un peite para que poida peitear a súa longa melena. A Xaquín déixalle algo que lle fai moita falla, e eso é o carné de conducir. A nós déixanos unha cousa, esa é que por sorte temos os mellores profesores do mundo, aínda que ás veces sexan un pouco pesados, pero son os mellores.
LUCES..., CÁMARA..., ACCIÓN!!
Aquí remata este testamento. Esperamos que teñades un bo Entroido, rapaces e rapazas.
Páxina 11
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
Verbas dunha vida Hoxe temos unha cita coa profesora de Naturais do instituto. Farémoslle unha entrevista, xa que este é o seu último ano como profesora. Con ela queremos mostrarvos como cambiou o ensino dende o primeiro día que comezou a dar clase. Como levas os teus últimos meses como profesora? Lévoos ben aínda que a proximidade da xubilación sempre te pon algo nerviosa polo cambio que supón na túa actividade diaria. Tes unha carreira moi longa, non? Cantos anos levas dando clases? Si, traballei no ensino moitos anos. Corenta. Á parte de Ciencias da Natureza, impartiches algunha materia máis? Si, Matemáticas, Galego e Tecnoloxía. A Maruxa que empezou o primeiro día era moi diferente á de agora, non? Si, xa que tiña unha falta total de experiencia pero hai que dicir que a compensaba co entusiasmo que ten toda persoa que comeza a traballar. Que pensas que foi no que máis cambiaches dende que empezaches? Ao longo destes anos fun modificando moitas cousas. Antes era moitísimo máis impaciente pero era máis tranquila en canto á seguridade dos alumnos e alumnas. Agora, e debe ser porque cos anos vas perdendo axilidade, pensas de maneira inconsciente que iso lle sucede a todo o mundo e preocúpame moito que os nenos e nenas se poidan mancar. Ponme moi nerviosa ver que se poñen en situacións que, para min, conlevan un certo risco. Iso antes non me pasaba. Seguro que houbo moitos cambios no ensino dende o primeiro día que empezaches a dar clase ata hoxe. Si, moitos. A primeira vez que me enfrontei Páxina 12
cun grupo de
alumnos as únicas ferramentas coas que contaba eran un encerado e pouco máis. Hoxe os medios materiais son moi superiores, tanto na súa cantidade como na súa calidade. Antes había outros métodos de dar clase? Fundamentalmente os métodos, como tales, non son tan distintos na actualidade.O que si son moi diferentes son os medios materiais que se utilizan, a actitude cara ó estudo do alumnado ou as relacións que se dan entre o alumnado e o profesorado. Seguro que non erades tan “pasotas” como agora, como algún que outro que só vai a clase a pasa-lo tempo, e seguro que non había tantas posibilidades como as que se dan agora. Podes dicir que se facía con esa xente? Cando eu estudaba algún “pasota” había, pero eran moi poucos. Os nosos pais non nolo consintían e inculcábannos a idea de que estudar era moi importante para mellorar o noso futuro. Cando suspendías algunha materia, á parte da bronca que che caía, pasabas o verán traballando para superala no mes de setembro. Esta actitude dos pais facía que nos esforzásemos para podermos gozar do verán. Os rapaces que perdían o tempo e non facían nada deixaban o instituto e ían traballar xa que se permitía facelo con pouca idade. Levas moito tempo no instituto, verdade? Cal pensas que foi o mellor ano?
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
Neste centro levo case 24 anos. Traballei nel como profesora dende que comezou a funcionar, no curso 86-87. Houbo moitos anos bos e non podo dicir que un fose mellor que outro. Tiveches algunha vez a posibilidade de ser directora ou xefa de estudos? Si, pasei por varios cargos directivos. Exercín como directora, como xefa de estudos e como secretaria. Que notas que falla agora no sistema educativo? Que farías para arranxalo e melloralo? Creo que hoxe o coñecemento e o esforzo non se valoran, ou valóranse moi pouco. O propio sistema non axuda, cando permite que un alumno ou alumna promocione tendo moitas materias sen superar. Isto supón que as lagoas sexan cada vez maiores e impide que se avance ben no coñecemento. Por outra banda véndese, dende a propaganda por exemplo, que se pode aprender case sen esforzo. Non hai máis que ver unha campaña publicitaria dunha academia de inglés que di. “aprenda inglés casi sin esfuerzo” Estas mensaxes van introducíndose e acaban por falsear a realidade. Tedes que ter ben claro que non se aprende nada sen esforzo. Suponse que co tempo as cousas melloran. Pódesnos contar como mellorou o sistema educativo ó longo da túa carreira? Melloraron moitos aspectos: as instalacións, os materiais audiovisuais, o número de alumnos por aula (baixou bastante), o número de profesores e profesoras cos que contan os centros, a atención ó alumnado con dificultades (cando eu empecei a traballar non existía) e a ampliación da escolarización. Tes algunha anécdota que chame moito a atención ó longo da túa carreira? Algunha teño. Ao principio da miña carreira, como era moi miúda e bastante nova confundíanme en moitas ocasións cunha alumna. Teño que dicir que naquel momento iso fastidiábame moito. Agora non me molestaría nada. Algunha vez pensaches en deixar de ser profesora?
2009-2010
Non. Adiqueime ao ensino porque iso era o que quería facer dende que era moi pequena. Niso influíu moito unha tía miña que era mestra nunha vila de Galicia. Que consello lles darías ós rapaces que queren ser profesores no futuro? Que se preparen ben. Que pensen que eles van formar a unha xeración que é a que terá que soster o país, e un país no que os cidadáns non están ben educados vai dereito ó desastre. Se tiveses a oportunidade de seguir máis tempo, que dirías? Pois non diría nada porque me xubilo voluntariamente. Penso que hai que deixar paso ás novas xeracións que, por idade, están máis próximos aos intereses e á forma de ver o mundo do alumnado. Es unha boa conselleira e tes capacidade de motivar aos rapaces: cres que esas son as túas mellores virtudes? Virtudes non sei se terei algunha, pero teño que dicir que sempre procurei traballar o mellor posible porque estou convencida de que a educación é fundamental para mellorar a vida das persoas e do noso país. Queda nada para rematar. Xa tes plans para o futuro ou será un “vivir a vida”? Teño moitos plans. Agora, que vou contar con máis tempo libre, traballarei en proxectos literarios adicados ao ensino e tamén vou viaxar polo noso país, pois quero coñecelo ben. Cales foron as túas primeiras palabras como mestra? Cales serán as últimas? Pois das primeiras non me acordo. As últimas irán adicadas a dicirvos que vos preparedes ben xa que se o facedes teredes un mellor futuro e melloraredes o de Galicia. Nas vosas mans está.
No noso nome e no do alumnado do Carrasco queremosche agradecer estas verbas e a túa fructífera laboura entre nós. De seguro que hai centos de cangueses que fomos alumnos teus que lembraremos con orgullo as horas investidas na nosa formación e o teu xeneroso esforzo cotián. Seguiremos de preto o teu camiño. Páxina 13
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
O faladoiro versión 2.0 de Xaquín Pastoriza
ao trasladarse coa súa familia ao noso país, a O segundo ano de vida do club de
Vigo, onde vive o seu pai. O contraste entre
lectura do Monte Carrasco presentábase como
África e Galicia non pode ser maior: clima,
un reto complicado. Por unha banda, manter
vexetación, estilo de vida, comidas, carácter
os rapaces que o curso pasado colaboraran
das xentes. Emocionounos a nostalxia de
connosco; pola outra, conseguir implicar a
Khoedi polo seu país, unha morriña que
novos membros na nosa adicción compartida:
levamos no sangue, unidos ao destino de
a lectura. O segundo conseguiuse. O primeiro,
centos
non. Por diversas razóns, o club de lectura
marcharon á emigración coa súa maleta. Ao
renovouse por completo. A savia nova chegou
igual que Koedhi, mirando ao ceo nas noites
procedente de 1º da ESO, nenos que entraron
de
con forza e gañas de botarlle o dente aos libros.
acompañara dende a súa terra. África e
Ao longo do curso, producíronse novas
Galicia, tan lonxe no atlas, pero tan preto na
incorporacións, e o rennganche dalgún vello
soidade, o desconsolo e a solidariedade.
de
verán
No
integrante do club. Foi un ano cheo de aventuras, de viaxes
milleiros
eles
de
antepasados
sentirían
terceiro
que
trimestre,
a
a
lúa
que
os
literaura
ofreceunos a posibilidade de viaxar a outros
e
planetas sen movernos do noso. A viaxe máis
amuletos, baixo a mirada da lúa en Dakar. No
extraña do curso comenza nos montes de A
primeiro trimestre, a biblioteca do Carrasco
Guarda, tras un incendio. Animais fantásticos
convertiuse no refuxio dunha gavela de
de orixe descoñecidas van ser perseguidos por
ladróns á caza dun tesouro: as páxinas de
un misterioso home, mestura de anxo e
imaxinadas,
de
tesouros,
bandoleiros
Morning Star, de Xosé Miranda. A imaxinación
cabaleiro andante: O Home do traxe blanco. A
voou dende as praias do Morrazo ata os
obra
cumios da serras do Suído, dende as prazas de
introdúcenos
Compostela ata as tabernas de Pontevedra,
paralelo, a través das letras e, sobre todo, dos
perseguidos polos pirata de Benito Soto e
debuxos do propio autor. Centos de criatruras
protexidos
extraterrestres, xurdidas da súa imaxinación,
por
un
vello
cego.
Mentres
de
Herikberto nun
Muela
Quesada
fascinante
universo
e
pero tamén da aplicación das leis científicas da
arrepiantes asaltos se sucedían sen respiro,
evolución a planetas moi alonxados do noso.
agromaba un amor primeirizo, enfrontado coa
Ciencia e ficción en estado puro: unha mestura
violencia dunha Galicia brava e fera.
entre “Alien” e “Men in Black”.
profundos
segredos
se
desvelaban
O
espírito de John Hawkins e “Long” John Silver
E así remata a nosa viaxe por este
percorría o libro, como tivemos ocasión de
curso. Pero non podemos esquecernos do noso
comprobar ao visionar o clásico de Disney
compás todo este tempo, o blog de “O
sobre A Illa do Tesouro.
Faladoiro”,
que
despegou
definitivamente
A seguinte viaxe transportounos a
para acompañarnos nas nosas lecturas. Quen
través dos ventos alisios até as praias de
sabe que países descoñecidos visitaremos no
Senegal, país onde nos agarda Khoedi, a
futuro, pequenos nómadas, que misterios nos
protagonista de Lúa do Senegal, de Agustín
agardan á volta do camiño, a que fabulosos
Fernández Paz. Sentimos o desgarro que vive
destinos nos conducirá a Rosa dos ventos.
Páxina 14
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
II TONADAS+ 2010
D IO S QU E T E C R E W : D E IT A D O F R E N T E A O M A R
non falo pra os finchados, non falo pra os baleiros,
Lingoa proletaria do meu pobo,
non falo pra os estúpidos,
eu fáloa porque si, porque quero, porque me gosta,
non falo pra os soberbios,
porque me peta e dame a gaña;
non falo pra os ruís e poderosos,
porque me sai de dentro, alá do fondo
non falo pra os finchados,
dunha tristura aceda que me abrangue
non falo pra os baleiros,
ao ver tantos patufos desleigados,
non falo pra os estúpidos,
pequenos mequetrefes sen raíces
que falo pra os que agoantan rexamente
que ao pór a garabata xa non saben
mentiras e inxusticias de cotío;
afirmarse no amor dos devanceiros,
pra os que súan e choran
falar a fala nai,
un pranto cotidián de volvoretas,
a fala dos avós que temos mortos,
de lume e vento sobre os ollos núos.
e ser, co rostro erguido, mariñeiros, labregos do lingoaxe,
Como é?
remo i arado, proa e rella sempre. Eu non quero arredar as miñas verbas Eu fáloa porque si, porque me gosta,
de tódolos que sofren neste mundo.
e quero estar cos meus, coa xente miña,
E ti vives no mundo,
perto dos homes bos que sofren longo
Galicia, dóce mágoa das Españas,
unha historia contada noutra lingoa.
deitada rente ao mar, ise camiño... deitada rente ao mar, como é?
Non falo pra os soberbios,
É Celso Emilio Ferreiro
non falo pra os ruís e poderosos,
e Garcia MC Páxina 15
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
A LIMIA CHEGOU Ó CARRASCO O día 3 de marzo houbo unha actividade de
mirador do Piñeiral do Rei para que os que
relacións exteriores co alumnado do IES
non
Lagoa de Antela, de Xinzo de Limia, co que
extensión, as longas praias, etc. Alí no alto,
pasamos case todo o día.
organizáronse os grupos para a visita
Primeiro, varios profesores acompañaron
guiada por Cangas.
aos visitantes ao Museo Massó de Bueu,
Esta comezou coa baixada en autobús ata
onde lles explicaron cousas sobre a pesca,
a praia de Rodeira, onde comezaría o
as conserveiras, etc..
percorrido guiado polos compañeiros do
A continuación, viñeron buscarnos aos
IES Monte Carrasco, que lles explicaron as
alumnos do IES Monte Carrasco para ir ao
funcións do reloxo de Cangas, a paisaxe, as
cruceiro
rúas, a historia da igrexa, etc.
de
Hío,
onde
fixemos
coñecían
Cangas,
viran
a
súa
conxuntamente uns xogos de presentación.
Unha vez rematada a visita guiada pola
De seguido, fomos a Cabo Home; alí todos
vila, os alumnos do IES Lagoa de Antela
tiñamos vergoña e, cando fixeron as fotos
subiron ao barco de pasaxe Cangas-Vigo
en parellas, todos estabamos separados e
para cruzar a ría, pois moitos deles nunca
non había confianza.
montaran nun barco. Antes despedíronse
Despois disto, estaba previsto que foramos
moi afectuosamente de todos nós: á
comer ao Balcón do Piñeiral do Rei, pero
chegada tiñamos vergoña e agora non nos
debido á chuvia que caera nos últimos días
queriamos separar uns dos outros.
e que facía que todo estivese moi mollado, acabamos comendo no ximnasio do noso instituto;
ao
rematar,
xogamos
un
“minipartido” de fútbol entre os dous centros. Tras a comida e un pequeno descanso, os profesores leváronnos a todos ao
Páxina 16
ANA VIDAL ANTEPAZO
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
O CARRASCO CHEGOU Á LIMIA O luns 26 de abril, os alumnos e alumnas do apartado de relacións exteriores do ENDL fomos de visita a Xinzo de Limia. Saímos de Cangas ás oito e media da mañá e, tras dúas horas de viaxe, chegamos ao IES Lagoa de Antela, onde xa nos esperaban os seus alumnos. Xa con todos no autobús, fomos ata Lodoselo, que é unha aldea, hoxe en día case deshabitada, que se usa para actividades culturais e de relacións co medio ambiente.
lanzamento de boina, o arrastre de tartaruga... e algúns máis. Tamén fixemos un xogo de supervivencia cun compás e algunhas instrucións. Despois collemos o bus e fomos a Xinzo, onde nos ensinaron a vila, aínda que tan só estivemos media hora. Comemos en Lodoselo, e logo diso fomos ao museo da ex Lagoa de Antela, desecada para cultivo nos anos sesenta. Conseguiron recuperar unha parte, aínda que tan só un atisbo do que antes fora, é dicir, unhas das lagoas máis importantes de toda Europa. Despois da visita ao museo da lagoa, onde nos explicaron a historia da lagoa e o que se facía alí na actualidade, despedímonos e levamos aos de Xinzo ao seu instituto. E logo volvemos a Cangas, a onde chegamos ás sete e media da tarde. CARLOS GONZÁLEZ POSES
Chegamos a Lodoselo e alí recibíronnos catro persoas, entre as que se encontraba unha voluntaria polaca. Leváronnos ata un antigo forno da aldea, onde estaban Moderación e outra señora esperándonos. Botaron fariña, auga e sal nun enorme recipiente de madeira e ensináronnos a amasar. Engadimos lévedo e seguimos amasando. Mentres a masa espelía, fomos a outra zona. Alí ensináronnos uns antigos xogos populares. Un era a porca, un divertido xogo que consiste en meter unha bóla nun burato. Se perdías, había que meter a cabeza no burato, de aí vén o nome de “a porca”. Outros eran o Páxina 17
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
un máximo, no interior da ría, de 20 m a partir da Punta Corveira. Non hai ríos de importancia que desemboquen na Ría de Aldán, o único que merece mención é o Orxás, cuxo aporte de auga doce é insignificante. A PESCA DE BAIXURA Na pesca de baixura, dada a proximidade dos caladoiros, a autonomía das embarcacións é moi limitada, dous días como máximo, e as capturas comercialízanse como fresco do día. Principalmente, hai que dividir esta Introdución A pesca é o conxunto de técnicas e actividades para capturar peixes, moluscos, crustáceos e outros animais que se encontran no mar ou en augas doces: antigamente a pesca realizábase preto da costa a pouca profundidade. Hai dous tipos de pesca: de altura, que se realiza en augas afastadas das costas, e de baixura, que se realiza en pequenas embarcacións preto da costa. A situación de Cangas dentro da Península do Morrazo, orientada cara ás dúas rías e ó mar aberto, determina a súa vocación mariñeira. As costas de Cangas son propicias para as actividades pesqueiras, xa que predominan as zonas baixas e areosas, sendo a única excepción a acantilada Costa da Vela, bañada directamente polo Atlántico. A Ría de Vigo é a máis meridional das rías galegas, cunha superficie de 170 kilómetros cadrados, unha lonxitude dende as Cíes ata Arcade de 33 km, e unha abertura máxima de 15 km, entre Cabo Home e Cabo Silleiro. A ría de Aldán ten unha anchura máxima de 2.700 m entre a punta Couso e Udra e un fondo de 25 m. A profundidade acada Páxina 18
actividade en dous grandes grupos: un é o da pesca que se practica en augas continentais (ríos, lagos, etc.), e outro, o da actividade que se desenvolve na masa de auga oceánica. Esta distinción adoita realizarse tamén a nivel lexislativo, xa que esta actividade está regulada polos diferentes estados do mundo. Este tipo de pesca divídese en pesca da costa e pesca dende a embarcación. Actualmente, a pesca dende a embarcación quedou maioritariamente como pesca comercial, xa que debido ó seu investimento, equipamento e custe, non é accesible para a maioría de persoas que desexen practicala como afección. Non obstante, existe gran número de afeccionados a esta
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
modalidade. Polo contrario, a pesca dende a costa ou a praia, debido ó seu menor número de capturas, deixa de ser comercial, polo que esta modalidade pasa a ser practicada como ocio ou deporte. O sector pesqueiro engloba tódalas actividades relacionadas coa pesca extractiva, o marisqueo e a acuicultura e continúa sendo un dos primeiros axentes da economía galega. En 2000, achegou máis de 883.000 euros ó PIB de Galicia. Pero ademais da facturación directa, esta actividade estimula o funcionamento doutros moitos axentes económicos. Polo tanto, a actividade pesqueira depende non só dos máis de 36.000 pescadores e acuicultores senón tamén doutras actividades como a industria conserveira, os estaleiros ou o comercio, xa que se estima que por cada emprego no mar créanse en torno a catro empregos máis en terra. O perfil medio do pescador galego é o dun home entre 25 e 54 anos adicado á pesca extractiva. Polo contrario, son as mulleres, nun número próximo a 6.500, as que forman o 95 % de mariscadores. ACUICULTURA A acuicultura defínese como a crianza de peixes, moluscos, crustáceos e vexetación acuática, en ambientes físicos controlados, co fin de substituír ou mellorar as condicións que estes organismos encontran en ambientes normais. Actualmente, esta actividade está industrializada totalmente, e serve para responder á demanda alimenticia mundial e para preservar especies que cada vez se ven máis afectados pola pesca industrial. Sistemas de Produción Acuícola Como en calquera sistema de produción agropecuaria, existen diferentes tipos de cultivos segundo a intensidade e tecnificación do cultivo.
2009-2010
Acuicultura extensiva Son sistemas de cultivo de baixa intensidade e tecnoloxía, nos que se aproveitan condicións naturais favorables. Os cultivos extensivos máis coñecidos son os de organismos filtradores mariños, como ostras, ameixas e mexillóns, e de microalgas mariñas, que se realizan directamente sobre fondos areosos de áreas intermareales; ou sobre estruturas apoiadas no fondo, como estacas e mesas de cultivo; ou flotantes, como bateas e liñas. Neles procédese á sementeira e o proceso de alimentación e engorde é natural. A pesar de ser sistemas extensivos, poden alcanzar uns niveis de produtividade moi elevados. É o caso do cultivo de mexillóns nas rías galegas, onde a gran riqueza das aguas e as beneficiosas condicións ambientais disparan as taxas de crecemento e calidade do produto. Os sistemas extensivos son bastante utilizados na produción de fitoplancto e zooplancto en climas cálidos, con grandes doses de radiación solar. Acuicultura semiintensiva e intensiva Utiliza sistemas de cultivo máis controlados e de maior rendemento, nos que o grao de tecnoloxía e intervención é moito maior aos extensivos. O cultivo de peixes en gaiolas flotantes Páxina 19
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
directamente no mar ou en lagos son sistemas semiintensivos. A agua é a do medio natural, sen ningún sistema de bombeo, pero apórtanse alimentos e realízase un mínimo control do cultivo.
o tipo de instalación dependerá das condicións locais. É frecuente que nas piscifactorías mariñas se leve a cabo a produción de máis dunha especie diferente.
PISCIFACTORIA Unha piscifactoría é unha instalación dedicada á cría industrial de peixes. En función de se se dedican ó cultivo de peixes de agua doce ou mariña diferénciase entre piscifactorías continentais e mariñas.
TÉCNICAS DE PESCA
PISCIFACTORÍAS CONTINENTAIS Hai basicamente dous tipos: as de estanques, que aproveitan os ríos para alimentarse de agua; e as de gaiolas flotantes, que se instalan en lagos e embalses, renovándose a agua pola acción das propias correntes existentes na masa de agua. A piscifactoría típica consta dunha sección de reprodutores, salas de incubación, piletas de alevinaxe, estanques de preengorde, engorde e laboratorio, aínda que non en todas as instalacións se realiza o ciclo completo. PISCIFACTORÍAS MARIÑAS As instalacións dedicadas á piscicultura mariña constan basicamente das mesmas seccións que unha piscifactoría continental, aínda que acostuman incorporar unha sección dedicada á produción de alimento vivo para os peixes (normalmente fitoplancto, zooplancto), adecuado a cada estadio de desenvolvemento. Normalmente, as fases de cría e preengorde lévanse a cabo, como na cría de especies continentais, en tanques en terra, sendo a fase de engorde a que acostuma realizarse en gaiolas flotantes. Non obstante, hai especies, como o rodaballo, nas que o engorde se realiza invariablemente en terra. Noutros casos, Páxina 20
A PESCA CON NASA Utilízase para a captura de polbo ou mariscos como nécoras, lagosta, etc ,... Lárganse en tandas dunhas trinta nasas cada unha, unidas entre si por un cabo. A nasa é unha rede de pesca pasiva, consistente nunha forma de cilindro que se vai estreitando (forma de embude invertido), de xeito que cando a presa entra na rede, cae nun depósito do que é imposible saír. Úsase cun cebo que incite aos peixes ou mariscos a introducirse. Trátase dunha das artes de pesca máis antigas e tradicionais. PELÁXICO Usado principalmente na pesca do atún e
peixe espada, a liña principal está atada a boias en cada estremo. ARTE DE CERCO As redes de cerco utilízanse para a captura de peixes cuxo costume é nadar formando densos cardumes ou bancos de peixes, xa sexa na superficie ou a media
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
auga, é dicir, peláxicas, como as sardiñas, os atúns, o bonito, a cabala e o xurel. AS ARTES DE ENMALLE (REDES) Son artes de enmalle aquelas que están armadas de tal xeito que capturan as especies mariñas ó quedaren estas embolsadas ou atrapadas nas mallas das redes rectangulares que as constitúen. As redes cálanse en posición vertical, dispoñendo a tralla superior de flotadores e estando a inferior convenientemente lastrada, apoiadas ou non no fondo segundo a especie que se vaia capturar. Poden utilizarse como artes fixas, cando ambos estremos quedan fixos ó fondo, ou artes de deriva, cando, polo menos, un deles queda libre a mercé das correntes. Autorízanse as partes de enmalle seguintes: rascos, volantas, betas, trasmallos e miños, entre as fixas. ARTES E APARELLOS CON ANZOL Enténdese por aparellos de anzol aqueles sistemas de pesca compostos basicamente por cabos de fibra de anzois, dos que se autorizan tres modalidades tradicionais: a liña, o palangre e palangrillo. A
PESCA
C ON
PALANGRE
2009-2010
A pesca con palangre está considerada como a pesca máis selectiva que existe, xa que dependendo do cebo e o tamaño do anzol utilizados, conséguese un tipo de pesca ou outro, ó igual que un tamaño da captura ou outro.
E M B A R C A C I Ó NS A pesca nesta zona leva emprego de diversos embarcacións características rías. As máis habituais son as
consigo o tipos de das nosas seguintes:
As gamelas Son pequenas embarcacións feitas de madeira de pino. É unha embarcación de Baiona e da ría de Vigo, usada para pesca do cordel e nasas. A de Cangas é máis esvelta ca anterior e máis fácil de manexar e varar (proa e popa rectas). A gamela de proa cadrada úsase como auxiliar doutros barcos e para o marisqueo. A gamela de proa con popa cadrada, é útil e a máis económica (serve para múltiples usos por exemplo para pescar e como auxiliar doutros barcos). Os costados son de dúas pezas en tingladillo. No fondo, as táboas en vez de
Páxina 21
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
ser de proa a popa son de babor a estribor e non anchas. Teñen varadeiros: unha ó bordo de cada costado, de 100 mm de ancho. Algunhas destas gamelas son usadas por pescadores modestos e que faenan en solitario. Úsanse tamén para o marisqueo. Polbeiros Dentro da mesma liña que a das lanchas, construíronse estes barcos máis pequenos. Teñen unha peculiaridade, que é a súa gran manga con relación á súa eslora. Usaron sempre a vela latina e cambiaron nos últimos anos para a vela mística; unha gran vela para estes barcos. A traíña: Apareceu nestas costas a finais do século XIX para a pesca de sardiña. Dela derivaron outras máis pequenas para a pesca de boliche, rapetas, incluso xeito. A dorna: É de calime, e é unha evolución do barco do Miño. Pónselle o temón a partir dos séculos XIII – XIV. Hoxe navegan polas rías de Arousa e Pontevedra. Trincado ou galeón: É tamén de calime, de 16 a 18 m, 3,5 e 4 de manga e de 1,5 a 2 m de puntal. Ten a popa cadrada e proa non moi lanzada. Era movido por vinte e un homes contando co que manexa o peltre -remo que fai de temón-. Para a práctica do cerco era auxiliada normalmente por dez embarcacións menores (para o cerco precisábanse cento vinte homes). Co tempo foise adaptando ademais a outros usos: en 1543 na defensa de Muros contra os franceses, ó diminuí-lo número de aparellos vanse adicando ó contrabando e ó corso (no ano 1800 armaron unha en Beluso con oito canóns e polos seus éxitos chamáronna “Vencedor”. Na Guerra da Independencia fíxose unha armada no Morrazo para loitar contra os franceses); a partir do XVIII sufrirá algúns cambios para adaptalos ó transporte. Por último, para o cultivo do mexillón é imprescindible a utilización do balandro, que realiza as funcións de transporte do persoal que traballa nas bateas, levanta cordas grazas ó guindastre de que dispón a bordo, realízase a clasificación e embolsado do produto e, por último, o seu transporte ó peirao.
Páxina 22
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
Charla - Coloquio con Ana María Soto Landeira, a primeira Asistenta Social de Galicia
A
na María traballou de mestra de escola durante vinte anos. Comezou os seus
os problemas que tiñan, tanto dentro como fóra da fábrica.
C
rearon a gardería de Massó para que as traballadoras puideran deixar os seus
fillos ben coidados e que, por suposto, era gratuíta.
A
na María viviu moitas desgrazas no tempo en que traballou de asistenta
social en Massó. Por exemplo, ela contounos que un rapaz que traballaba na fábrica subiu ó estudos en Santiago. Como ben se sabe, foi a primeira asistenta social de Galicia e traballou como
tal
durante
trinta
e
tres
anos.
Aproximadamente gañaba mil pesetas.
F
ixo un test de racionalidade no traballo e o primeiro que fixo ó chegar a traballar á
fábrica foi ir á casa das traballadoras para arranxar
tellado, e que ó mirar por unha bufarda do teito caeu embaixo. E desafortunadamente, caeu na mesa onde estaba traballando a súa nai e morreu diante dos seus ollos.
A
s traballadoras da fábrica entraban
ás
8.00 da mañá, pero ela non tiña horario
fixo. A empresa estaba moi alta e non lle deixou a deber nin un céntimo. Inda que ela díxonos que a culpa de que a fábrica pechara foi das
traballadoras,
porque
cando
pasou malos momentos e non lles podían
P
pagar,
elas
protestaron
seguido e a fábrica acabou na creba. ero ó final, Massó tivo o bo detalle
de
ingresar
nas
nóminas das traballadoras todo o que lles debía. Abrán Santos Piñeiro. 1º B. Páxina 23
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
O obxectivo da excursión foi a visita á Estación Marítima de Vigo a unha exposición do corpo humano de “Érase una vez... la vida”. Había expostos cen órganos humanos auténticos e doce corpos completos sometidos a un proceso de plastificación.
Un corazón san, pulmóns enfermos, comparacións cos órganos dos animais, o recorrido do sangue no noso corpo, ilustracións de intervencións cirúrxicas en películas e paneis...; co apoio do audio guía ao largo da exposición poderanse advertir as transformacións que afectan ao corpo cando está prexudicado pola enfermidade ou como consecuencia do paso dos anos. A exposición estaba repartida en catro salas: A primeira sala contiña Páxina 24
2009-2010
frascos en formol do proceso do embarazo. O primeiro frasco contiña un óvulo fecundado despois de dous meses, outro frasco contiña un feto con catro meses, o seguinte frasco tiña un feto con seis, así ata chegar aos nove meses. O lado unha vitrina un esqueleto dun neno de dous anos. Na segunda sala toda a ramificación das arterias do corpo, nunha vitrina contiña un corazón humano e outro de cabalo, o seu tamaño era o triplo do corazón humano. Na terceira sala un home cortado en vinte e catro partes en horizontal, mostrando todos os órganos. Tamén noutras vitrinas mostrábanse máis órganos humanos. Na 4º sala outro home pero cortado en vinte e catro partes en vertical. Con variadas explicacións en texto escrito. Á gran maioría da xente pareceulle noxento, pero moitas veces a ignorancia fala soa. A verdade por moi desagradable que fora, isto antes non o imaxinarían nin os mellores biólogos. Foi un avance moi positivo para a anatomía humana.
Anxo Piñeiro Barcia - 3ºB
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
outra cara de África
2009-2010
A
O luns 1 de marzo, as clases de 1º B e 1º A do
alí ninguén chama aos bombeiros, a Policía ou
instituto Monte Carrasco fomos ver ao
a Garda Civil porque se meta unha serpe
Auditorio Municipal de Cangas a exposición “A
dentro da casa, que simplemente se lle marca o
outra cara de África”.
camiño para que saia, e listo.
Saímos do instituto ás 10:00 e chegamos alí ás 10:15. Alí recibiunos un guía mauritano chamado Ibrahima, que ía vestido coas roupas tradicionais de Mauritania. Ibrahima, como soubemos máis tarde, é presidente da Asociación de Inmigrantes de Vigo, ademais de dar cursos na universidade de Vigo de wólof, o idioma falado en Mauritania, Gambia, Guinea e Mali. Explicounos tamén a relixión que alí había, o A visita comezou explicándonos a vida da
Islam na súa maior parte, aínda que tamén nos
sociedade africana en xeral, contándonos a vida
dixo que algunhas persoas en África crían no
que alí se levaba, cousas relativas aos seus
animismo, e por iso non se mata as serpes,
gobernos e as antigas colonias europeas que alí
porque ao matar unha serpe podes estar
había. Tamén nos describiu a situación
matando ao teu avó, ao teu tío ou á túa nai.
xeográfica de África. Despois desta interesante visita, que rematou á Contou que en África todos son como irmáns,
unha menos cuarto, chegamos ao instituto a
se quedas sen casa, acóllente enseguida; se
tempo para asistir á última clase.
morre un amigo teu, todos choran, e se gañas algo, todos se alegran; é unha sociedade da que
Na miña opinión, foi unha visita moi
a solidariedade, o amor e a amizade son a súa
interesante e entretida, que podería ser
base.
repetida nos anos vindeiros.
Explicou tamén que na sociedade africana os
Carlos González Poses, 1º B.
animais e as plantas son moi importantes, que nunca xamais se mata a unha serpe ou se corta unha árbore sen motivo. Ibrahima contaba que Páxina 25
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
O día 12 de novembro no noso centro
2009-2010
Estivemos xogando a xogos tradicionais
celebramos as festas de outono.
como:
Como tiñamos pouco tempo tivemos que xuntar
-As buxainas, con Carlos.
o samaín e o magosto. Tivemos clase normal
-Os zancos, que te poñías enriba deles e moita
durante as tres primeiras horas, ata había xente
xente, se era capaz de andar neles, facía
con exames; despois fomos ó recreo e cando
carreiras cos seus compañeiros.
saímos ó patio había mamás e as encargadas da
-A roda, que é un xogo tradicional que consiste
A.N.P.A. pelando as castañas para logo
en ter a roda sempre firme cun pau. Moitos non
comelas. Fixemos un recreo normal de 25
sabían xogar e caíalles a roda ó chan e
minutos e tocou o timbre, pero os profesores
escachabamos a rir.
dixéronnos que quedaramos no patio, que
-A corda, a xente quería saltar e dar á corda,
íamos empezar a comer as castañas e a repartir
sempre contaban e íanse facendo novas marcas.
os premios.
Os profesores tamén saltaban cos nenos e nenas. -A chave, que estaba por detrás do ximnasio e non había moita xente porque estaba moi lonxe. Pero á xente que estaba xogando dábanlle case sempre nos cachos de metal. Un neno de 4º (Samuel) estivo tocando a gaita, e os seus compañeiros e compañeiras cantaron ó son da música; outros sacaban fotos, outros simplemente rían e comían castañas. Veu xente que abandonara o instituto o ano pasado ou hai máis e apuntáronse a comer castañas e falaron connosco. Cando terminamos de comer castañas, os alumnos tiramos da corda por grupos: 1ºA vs 1ºB, 2ºA vs 2ºB, ... Máis tarde os rapaces e rapazas de 4º competiron contra os profesores xogando ó fútbol. Os gañadores foron os rapaces e rapazas de 4º. E así estivemos ó resto da mañá xogando, rindo e divertíndonos no magosto 2009 no Monte Carrasco.
As castañas xa estaban asadas e repartíronnos periódicos para facer o cucurucho. Mentres comiamos as castañas, empezaron a nomear os gañadores dos premios. Non houbo moitos participantes xa que estabamos en época de exames. Páxina 26
Aldara Martínez Guardado 1º A
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
A GR IP E A N O N É P A R A T A N T O Un estudo estatatístico, realizado por Alba Mariño e Iria Pin (4ºA) en decembro de 2009, deixa claro que a maioría da poboación canguesa, tanto homes como mulleres, pensa que a Gripe A non é tan grave como din. P r e g u n t a: P e n s as q u e a g r i p e A é t an g r av e c o m o di n ? Variable estatística cualitativa. Poboación: xente de Cangas a partir dos 12 anos. Mostra: 50 persoas a partir dos 12 anos.
Agora xa sabemos de certo que esta impresión era acertada, pero quedaranos a dúbida de se as decisións e medidas tiñan base fundada ou foron tomadas por intereses ocultos.
Respostas posibles: Si, Non, Non sei.
Páxina 27
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
E S TAT Í S T I C A 2 : Te m o s t e l e s d e m á i s ? CANTAS TELES TES NA CASA? Un estudo estatístico, realizado por Samuel González e Sheila Martínez (4ºA) en decembro de 2009, amosa que a maioría dos fogares cangueses contan con 4 ou máis televisores. Pregunta: Cantas televisións hai na túa casa? Variable estatística cuantitativa discreta. Poboación: fogares de Cangas. Mostra: 60 fogares cangueses. Respostas posibles: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ou máis. NÚMERO DE TELEVISORES NO FOGAR A media é de 3,6 teles por fogar cunha desviación típica do 1,4. Claramente a Páxina 28
moda é ter 4 televisións en cada fogar. Máis do 60% dos fogares teñen 4 ou máis teles.
Estes datos deixan no aire novas preguntas. Afecta a crise ao sector dos fabricantes de televisións? E máis inquedante aínda, onde pon a xente tantas televisións? Haberá a quen lle gusta ver a tele no baño?
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
DESCUBRINDO BARCELONA
Pรกxina 29
REVISTA " A GAIVOTA "
Pรกxina 30
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
O noso reporteiro máis novo, Saúl, ten a sorte de ser alumno de Belén Asensio, campiona mundial de Taekwondo, a quen lle fixo unha pequena entrevista que reproducimos a continuación. Agardamos que sexa do voso interese, e que sirva de exemplo para os deportistas do Carrasco, que no futuro han de encher as vitrinas do instituto de copas, medallas e fama. A loitar !! Revista A Gaivota - A qué idade te iniciaches en Taekwondo? Belén Asensio - Aos dez anos. RG-Hai moita variedade de campionatos? BA - Hai campionatos de técnica e pumse (combinacións de movementos), campionatos de exhibición pero os olímpicos son os de combate. RG -Cando foi a túa primeira medalla? Aos 13 anos. BA - En que campionato? No campionato cadete de Madrid, foi prata. RG -Por que decidiches practicar Taekwondo e non outro deporte? BA - Porque me gustaba a súa disciplina. RG -É fácil atopar onde practicar Taekwondo en Galicia? BA - Si, o Taekwondo en Galicia está a moi alto nivel. RG - E onde ensinalo? BA - Tamén. RG -Hai moita xente que practique Taekwondo? BA - Si, Galicia é unha das comunidades onde máis xente o practica. RG -Cales son as regras dos campionatos? BA - Depende do campionato: -Técnica – Facer pumses sen erros. -Combate – Golpear : – Casco – 3 puntos – Xiro – 2 puntos – Abdome – 1 punto -Exhibición – Facer técnicas con música nun determinado tempo, sen erros á vez que se parten táboas. RG - Moitas grazas, Belén, por achegarte ao alumnado do Carrasco a través da súa revista. Desexámosche o mellor dende aquí e agardamos seguir sabendo de ti polos éxitos que no futuro continúes acadando. Páxina 31
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
A velocidade con que a informática se desenvolveu nos últimos anos cambiou tamén a forma de escoitar música na meirande parte da poboación. Hoxe en día case toda a mocidade escoita música en formato de descarga, os famosos mp3. No fai tanto tempo que o formato preferido para escoitar música era o vinilo, moitos dos vosos pais seguro que teñen moitos na casa, probablemente no faiado ou gardados nun armario, pois o compact disc foi o seguinte formato preferido ata que o mp3 nos invadiu a todos. A meirande parte de vós estades encantados coa música en mp3 en parte porque podédela escoitar en calquera lugar, ademais é moi doado conseguir arquivos mp3 (moitas veces de forma ilegal). Só fai falla unha conexión a Internet para descargar calquera canción, por rara que esta sexa. Todos sabemos das bondades do mp3 pero non todo son cousas positivas. Non me vou a referir aquí ás descargas ilegais e ós dereitos de autor, senón ás cousas negativas que penso está a traer a invasión do mp3. Non fai tantos anos, os rapaces tiñan que comprar os discos, e non eran baratos, así que cando te decidías por un facíalo cunha reflexión previa e non comprando música ás cegas, aínda que ás veces non acertabas. Fai non tanto tempo, os discos de vinilo eran como un tesouro para moitos rapaces, e escoitalos convertíase nun ritual. Un estaba esperando que o seu grupo preferido gravase un disco, comprábao e ía para a casa a escoitalo de principio a fin, coma quen colle un libro e queda atrapado nel. Non había mandos a distancia para os vinilos, así que se querías cambiar de canción tiñas que levantarte do sofá para cambia-la agulla do suco. Os discos tiñan dúas caras de vinte minutos aproximadamente cada unha. Foi daquela cando foron xurdindo os Hippies, os Mods, os Rockers, os Heavies, os Punks, etc. Cada un buscaba o mellor dentro do seu estilo e adicaba 45 minutos a escoitar un disco de principio a fin. Cos mp3, ademais do empobrecemento da calidade de son que gañaramos cos CD, estamos a perder a capacidade de sentarnos a “escoitar” música. Como é doado ter calquera canción cun simple golpe de rato no ordenador, moitos de nós estamos a perder a capacidade de gozar da música e consumímola a todas horas mentres realizamos calquera actividade cotiá. Hoxe en día, os médicos están avisando da cantidade de mozos e mozas que teñen problemas de capacidade auditiva por culpa do abuso dos auriculares. A todas as horas cos “cascos” nas orellas, os tímpanos non descansan e terminan seriamente danados. Por outra parte, o exceso de música fai que se converta nun consumo e non nun pracer. É como se de repente regalasen centolas da ría e por ese motivo estiverades todo o día comendo centola, creo que o estómago terminaría fartándose e aborrecendo as centolas. De todos os xeitos, debo dicir que o mp3 nunca sería unha centola da ría, se acaso unha centola francesa porque fáltalle un algo que se perde na compresión de datos. O vinilo ou os CD teñen unha calidade de son que xa lle gustaría ao mp3. Agora que chegan as vacacións invítovos a que quitedes os cascos das orellas, gocedes de escoitar o mundo que vos rodea, os paxaros, as ondas na praia, o riso da xente, e logo busquedes un recunchiño da vosa casa e escoitade un disco ou un CD que valla a pena, intentade aprezar o traballo dos músicos e autores. Hai discos que non teñen cancións de recheo, que non teñen cancións para usar e tirar, se os descobres por ti mesmo e es capaz de gozar deles entón descubriches un tesouro. Queres pistas? Seguro que estes nomes che soan: Beatles, Rolling Stones, Deep Purple, Nirvana,… pero, lémbraste de como se chamaba o que cantaba “opá, voy a hacer un corral?” Eu non. Se descobres por que eses nomes perduran na historia da música terás un motivo máis para gozar da vida, asegúrocho. E se queres deberes… porque non empezas co disco “Sergeant Pepper’s Lonely Hearts Club Band” dos Beatles? Foi o disco que revolucionou o rock. Traduce as letras, goza da súa variedade musical e terás un verán de Paz e Amor. Páxina 32
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
O peche dunha editorial histórica
A crise fundiu esta editorial. O Grupo Zeta botará o peche deste selo editorial a finais deste ano ou principios do 2011, cando xa remate a publicación das obras contratadas, segundo explicou o director de Edicións B, Ricardo Artola. Para este home, os principais sinais de identidade de Bruguera eran a súa calidade literaria e a variedade de rexistros que publicaba, como poesía, ficción, ensaio ou novela. Este selo viu nacer a Mortadelo y Filemón, uns detectives da T.I.A, que tiñan que cumprir misións relacionadas con atracos, asasinatos
; El botones Sacarino, que só
buscaba problemas e se entremetía en todo canto se lle antollaba; Zipi e Zape, dous irmáns moi rebuldeiros e bulebules
Todos
estes personaxes e moitos máis entretiveron a moitas persoas e xeracións desde os anos 60 ata o futuro peche desta editorial. Sempre se terán no recordo as súas aventuras
Carmela Carrillo, 3º A Páxina 33
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
GALINGLISH
2009-2010
por Belén Vázquez
Galinglish: Linguaxe dos galegos de Norte-América. ¿Cal é a palabra correspondente en inglés? Escríbeas na columna da dereita.
GALINGLISH
GALEGO
ENGLISH
1. ¿Imos no bos ou no sogüei?
1. ¿Imos no autobús ou no metro?
1.
2. Non me deu chanza
2. Non me deu ocasión
2.
3. Xur que nos emborrachamos
3. Seguro que nos emborrachamos
3.
4. Vou á grosería
4. Vou á tenda
4.
5. Vou ó estor
5. Vou ó comercio
5.
6. ¿Cando temos o mitin?
6. ¿Cando nos xuntamos?
6.
7. Esa rapaza está nais
7. Esa rapaza é bonita
7.
8. Imos no meu carro
8. Imos no meu auto
8.
9. Estiven nunha farma e falei
9.Estiven nunha granxa e falei
9.
co farmeiro
co granxeiro
10. Aquí non deixan parquear
10. Aquí non deixan parar o auto
10.
11. Hai que chequear esa conta
11.Hai que revisar esa conta
11.
12. ¡Comán! ¡Comán!
12.!¡Apúrate! ¡Anda!
12.
13. Antón está na barra
13. Antón está no bar
13.
14. Frisouse o río
14. Xeouse o río
14.
15. Dous bloques máis alá
15. Dúas mazás de casas máis alá
15.
16. Estou de draive
16. Estou de chófer
16.
17. Boteille un espiche
17. Boteille un discurso
17.
18. O guachimán da fábrica
18. O garda da fábrica
18.
19. Non tiña diñeiro; pero
19. Non tiña diñeiro; pero
19.
baqueoume Ramón
avaloume Ramón
20. Mandeino á merda. ¡Enijau!
20. Mandeino á merda e xa está!
20.
21. Acaba dunha vez; ¡Jariope!
21. Acaba dunha vez ¡Apúrate!
21.
22. Subiu ó rufo
22. Subiu ó tellado
22.
23. Olrai, oquei
23. ¡Iso é! ¡Xa está!, etc.
23.
24. Fixen un reporte
24. Fixen un traballo.
24.
Páxina 34
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
Bioacumulación Por Alba Mariño Vidal
Bioacumulación: 1. Que é isto? Este termo nace entre os anos 1950 e 1960 acuñado por un grupo de naturalistas estadounidenses que atoparon altas concentracións de DDT no organismo dalgunhas especies de aves. A bioconcentración ou bioacumulación é o proceso de acumulación de substancias químicas en organismos vivos de forma que alcanzan concentracións crecentes a medida que se avanza no nivel trófico e na cadea alimenticia. Esta acumulación pode producirse a partir de fuentes abióticas (solo, aire, auga), ou bióticas (outros organismos vivos). As principais vías de introdución dunha substancia química nun organismo vivo son a respiratoria, a dixestiva e o tegumento.
anos en disolverse, e poden causar serios riscos para a saúde. Así, por exemplo, no caso do DDT (pesticida), os efectos a longo prazo son: Impide a fixación do calcio en ósos, cunchas e ovos. Relaciónase co cancro de fígado, pulmón e mamas. Causa trastornos do sistema inmunitario e do sistema endocrino. Provoca perda de fertilidade.
3. De onde substancias? 2. E por que se acumulan nos organismos? A particularidade destas substancias é que teñen estruturas moi estables e tardan anos en descompoñerse en formas menos tóxicas. Ademais, son poucos solubles en auga e así acaban sendo almacenadas nos tecidos graxos. Por iso, o ser humano, que se alimenta doutros seres vivos que están por debaixo del na cadea alimentaria e que acumularon nos seus corpos esas substancias, absorbe grandes concentracións de produtos que tardan
proceden
estas
Desde hai máis de medio século, o ser humano vén producindo unha serie de produtos químicos para moitas aplicacións, ata chegar a convertirse en moitos casos en produtos imprescindibles para a vida cotiá. Desgraciadamente, algunhas destas substancias teñen efectos
contraproducentes para o medio ambiente e a saúde. Un claro exemplo disto son os pesticidas, coñecidos tamén como praguicidas, insecticidas ou biocidas, unhas substancias que reportaron enormes beneficios na Páxina 35
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
agricultura ou na loita contra enfermidades transmitidas por insectos, como o paludismo, a febre amarela ou o dengue. De feito, encontráronse importantes cantidades de insecticida na graxa de animais como o oso polar ou o pingüín, os cales habitan en lugares tan distantes e extremos como o Ártico e a Antártida, respectivamente.
masivamente ata os anos 70 como illantes para equipos eléctricos como transformadores, interruptores e termostatos. Actualmente, o seu uso está prohibido en case todo o mundo. - Os compostos organofosforados poden usarse nas industrias de vernices, illantes térmicos, impermeabilizantes..., e tamén forman parte de insecticidas para cascudas e formigas.
Outras substancias como metais pesados (mercurio, chumbo, cinz, cadmio...) e hidrocarburos acaban tamén sendo acumulados polos organismos acuáticos. Por iso, poden ser atopadas altas concentracións destes elementos químicos nos seres vivos mariños. Así, as mareas negras deixan secuelas que poden durar anos. No caso do "Prestige", hai alto potencial de bioacumulación polo aceite derramado.
4. Alternativas á bioacumulación. - Prohibición do consumo de peixes ou mariscos en áreas con altas concentracións de metais pesados ou pesticidas. - Monitoreo constante do nivel destes compostos en zonas afectadas por efluentes industriais ou polo uso de agroquímicos. 5. A enfermidade de Minamata.
Outras substancias potencialmente bioacumulables son: - A ALDRINA, O CAPTAFOL, O DICOFOL, O ENDRÍN..., usados como insecticidas durante anos e actualmente prohibidos moitos deles pola súa toxicidade. - O PCB está considerado polo programa das Nacións Unidas para o Medio Ambiente (PNUMA) como un dos contaminantes máis nocivos. Usáronse Páxina 36
A enfermidade de Minamata é un síndrome neurolóxico grave e permanente causado por un envenenamento por mercurio. Os síntomas inclúen ataxia, alteración sensorial en mans e pés, deterioro dos sentidos da vista e o oído, debilidade e, en casos extremos, parálise e morte.
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
A enfermidade de Minamata denomínase así porque a cidade de Minamata, Xapón, foi o centro dun brote de envenenamento por metilmercurio na década dos anos 50. En 1956, o ano no que se detectou o brote, morreron corenta e seis personas. As mascotas e os paxaros do lugar mostraban
síntomas parecidos. Entre 1953 e 1965 contabilizáronse 111 vítimas e máis de 400 casos con problemas neurolóxicos. Nais que non presentaban ningún síntoma deron a luz nenos gravemente afectados. En 1968, o goberno xaponés anunciou oficialmente que a causa da enfermidade era a inxestión de peixe e de marisco contaminado de mercurio provocado polas verteduras da empresa petroquímica Chisso. Calcúlase que entre 1932 e 1968, vertéronse á baía 81 toneladas de mercurio.
2009-2010
plásticos e 20.000 de neumáticos. De levarse a cabo o proxecto, a superficie afectada polas miles de toneladas de dióxido de carbono, óxidos de nitróxeno, dioxinas e furanos, sumamente nocivos para o medio ambiente e a saúde das persoas, tería un radio de 30 quilómetros dende o lugar de incineración. A organización ecoloxista WWF/Adena constatou a presenza de substancias químicas tóxicas na poboación española tras as análises de sangue realizadas a cinco altos cargos do Ministerio de Medio Ambiente que se someteron voluntariamente á analítica. Das cento tres substancias tóxicas pertencentes a sete familias químicas analizadas, cincuenta e dúas estaban presentes no sangue destes altos cargos. Trátase de substancias que están presentes en alimentos, pesticidas, auga de mala calidade, produtos de limpeza ou plásticos. Segundo a ministra de Medio Ambiente, Cristina Narbona, este é un problema que nos concerne a todos, xa que estas substancias tóxicas "son a cara oculta do progreso".
6. A cara oculta do progreso. Continuamente temos coñecemento de novas relacionadas relacionadas cos efectos que o progreso ten sobre o medio ambiente en xeral e sobre a nosa saúde en particular. Algunhas empresas cementeiras presentaron proxectos para a incineración de residuos de cemento en substitución de coque de petróleo, "para aforrar". Por exemplo, a cementeira de Yepes pretende substituír o combustible tradicional pola incineración de 25.000 toneladas de Páxina 37
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
R e c u nc ho l i t e r a r i o
A bóla de cristal Era un día coma outro calquera, cando eu tiña tan só once anos e fun dar unha volta con Paula, a miña mellor amiga. Fomos a un monte que había preto da miña casa, iamos buscar castañas para o magosto. Cando chegamos a un lugar onde había moitos castiñeiros, paramos a gardar as castañas en bolsas. De súpeto, miramos un camiño estreito que nunca viramos... Fomos tan curiosas que nos metemos por aquel camiño de terra. Parecía interminable, pero cando por fin, se acabou, había como unha tenda de obxectos máxicos. Empurramos a porta que estaba medio aberta e, ao fondo, vin unha anciá; parecía que estaba tola, tiña unha bóla máxica na mesa e uns pelos horrorosos e espeluxados. A miña amiga quedou asustada na entrada da tenda ao ver que a vella tiña un ollo de cristal: daba noxo! Eu mirei a bóla máxica, era fermosa, gustoume tanto que lle preguntei se a podía tocar, e ela fíxome un aceno co dedo indicando que fora xunto dela. Fíxenlle caso e cando estaba a un só paso dela, deume a bóla nas mans e dixo que a mirara. Mireina atentamente e non pasaba nada, pero ao pouco... apareceu a sombra da miña amiga Paula, que morría atropelada. Co susto, soltei a bóla e ao caer ao chan, rompeu. A vella miroume furiosa e nese intre a miña mirada nubrouse, ata que pechei os ollos. Cando quixen darme conta, estaba xunto aos castiñeiros e Paula estaba ao meu carón intentando espertarme, e Páxina 38
contoume que me desmaiara ao chegar. Ao volver á miña casa estaba moi asustada por aquel suposto soño que tivera. Ao cruzar a rúa, a miña amiga estivo a punto de morrer atropelada por un coche que ía, polo menos, a cento vinte quilómetros por hora. Cada vez estaba máis asustada, o que pasara non fora un soño, a miña amiga ía morrer atropelada. Ao chegar á casa, conteille todo a miña nai, pero díxome que só fora unha coincidencia. Acouguei un pouco e, cansada, fun durmir. Ao día seguinte cando me levantei, a miña nai non estaba na casa. Nese intre, o teléfono comezou a soar; cando o collín, era a voz da miña nai, escoitábanse as sirenas dunha ambulancia, e díxome que Paula fora atropelada. Estiven unha semana con depresión, chorando na miña habitación. Cada vez que ía ao baño, os cristais embazábanse e neles poñía: “ti tamén morrerás”. Iso facía que non saíra da miña casa por medo a morrer. Miña nai pensou que estaba tola, ata chamou ao psiquiatra. Pero nin el nin ninguén farán que deixe de ver cousas estrañas. Era xa demasiado tarde, pasou o tempo e seguía mirando sombras e frases ameazantes. Un día uns homes obrigáronme a entrar nunha furgoneta, e ao arrancar, mirei a miña nai despedirse mentres choraba. Ao chegar, decateime de que estaba nun manicomio, e metéronme nunha habitación de cor branca; as paredes eran brancas e só había unha
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
cama. Nunca me imaxinei metida nun manicomio, cada noite choraba e nas paredes escribíase a palabra “morte” miles de veces. Neses momentos pensei en suicidarme... para que vivir así? Pero cando se deron conta de que quería matarme, puxéronme unha camisa de forza, de xeito que non podía dar golpes nin mover os brazos. O día das visitas non imaxinaba que ninguén viñera verme, pero alí estaba a nai de Paula... O estraño era que viña con Paula. Era unha ilusión? Sentamos. As dúas miráronme con cara triste, e a nai contoume que Paula nunca fora atropelada, que todo fora cousa da miña imaxinación. Quedei realmente sorprendida. Paula puxo un sorriso e deume unha boliña de cristal que dicía que ía darme sorte. O corazón encolléuseme ao ver que era igual có ollo de cristal que tiña a vella. Faltoume o aire e deixei de respirar. Intentei berrar, pero non era capaz... o último que puiden ver foi como a boliña caía das miñas mans mentres morría afogada.
2009-2010
NICI A
SARA GARCÍA SANTOS. 2º A
Páxina 39
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
R e c u nc ho l i t e r a r i o
V e rs o s C o ns e nt i d o s Estes poemas son propostas dunha actividade de aula de Lingua e literatura Galega. De palabras singulares e sinxelas tamén saen obras fermosas.
E VAMOS AO COLEXIO E vamos ao colexio. E temos que madrugar e estudar. E vemos os nosos compañeiros E temos que estar en silencio. E vamos ao colexio. E aburrímonos de tanto estudar, pero é a nosa Responsabilidade. E é tamén obligación. E divertímonos nos descansos e recreos, pero vamos ao colexio. E temos que ir ao colexio. E vamos ao colexio. Carmela Carrillo – 3º A
A VENDIMA E vendiman todos eles na viña, recollen as uvas, e bótanas con xeito, todas xuntas, no tinón. Comen todos dos froitos da viña, cantan, pásano ben, rin… e fano todos eles na viña. Caída a noite recollen as uvas, Cantando con alegría para facer o viño. Dina Pela 3º A Páxina 40
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
NOITES DE TREBOADA Chegando vén o outono traendo todo en soños cubrindo todo o ceo dun gris belo. Que o outono vai chegar! Friaxe ata calarse polas mañás ó espertar. E o resío, que será? O outono vai chegar! As nubes tan negras que parece que trona. Os ourizos polo chan ten coidado con pisar. O outono xa chegou! Brais Durán 1ºA
FUCHES A PRIMEIRA RISA Fuches a primeira risa, fuches o primeiro sufrir fuches o primeiro amigo ti fixéchesme feliz. Es o meu amencer es o meu solpor es todo o que teño e non preciso máis amor. Serás a miña rosa branca serás o meu caravel añil serás quen eu máis queira e por sempre serás ti. Lidia Rodríguez Fernández. 1ºB
Páxina 41
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
A PRINCESIÑA ESQUECIDA
ANCIÁ
Alí enriba, no monte, no castelo había unha nena subida na torre do torrepenelo, estaba profundamente durmida.
Levanta. Esperta, na súa cama, sempre e sempre; sempre, a mesma.
Polo seu príncipe azul agardaba e o seu príncipe azul non chegaba. O tempo pasaba mentres agardaba, e ó non vir ninguén, choraba.
Un, dous, nunca tres. Baixa cada chanzo. Vai ó mesmo café coma sempre, un bo exprés.
Co paso do tempo o torrepenelo caeu e a pobre princesiña morreu, o seu príncipe por ela volveu e ó non atopala, axiña a esqueceu. Miguel Malvido Núñez. 1º B A MIÑA MENTE A miña mente voa, voa, polo gran ceo; recordo momentos, persoas amigas, cadelos negros, xogos antigos. Recordo mensaxes, grandes prados, verdes vivos, doces segredos polo tempo esquecidos ou revelados ós amigos. Tempos calorosos, grandes toxos, nubes no firmamento. Vellos momentos, fermosos ó mesmo tempo. Recordo eses momentos co medo do olvido. Ana Vidal Antepazo. 1º B
Páxina 42
Encende a caixa, caixa boba a, ou mirar, ou quedar tola. Un, dous, nunca tres. Na súa vida, as mesmas rutinas, grandes fazañas (iso di alguén) cada día que pasa. Carlos González Poses. 1º B
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
Hai xa un ano que Clara decidira que tiña que perder un par de quiliños. Ata ese momento fora unha nena bastante delgadiña pero en moi pouco tempo o seu corpo cambiou, todo o mundo lle dicía que se estaba a converter nunha muller; pero ela non aceptaba aquel cambio, víase bastante deforme e pensaba constantemente en que desexaría ser como esas modelos e actrices de Hollywood que a cotío observaba na tele, nas revistas, nas fotos do twitter…, así que un día decidiu que para ser fisicamente perfecta tiña que perder cinco quiliños. Clara foi sempre boa estudante, constante, traballadora, disciplinada e perfeccionista. De igual maneira que habitualmente non tiña problema para conseguir os obxectivos que se propoñía para mellorar nos seus estudos, pensou que por que non mellorar tamén fisicamente e poder parecerse cada vez máis a unha desas actrices e modelos que tanto admiraba. Comezou a súa particular dieta deixando de comer bocadillos, pan, patacas, xeados… O plan funcionaba, pouco a pouco Clara ía perdendo peso e achegándose cada vez máis ao seu obxectivo. En poucas semanas o seu desexo fíxose realidade. Todo o mundo lle dicía
2009-2010
que estaba moi guapa pero ela continuaba mirándose igual, así que decidiu endurecer o seu plan, foi entón cando decidiu deixar de cear. Ás veces lograba convencer á súa familia xustificando a súa falta de apetito con que lle doía o estómago e marchaba para cama con pouco máis que unha infusión, outras veces conseguía arranxarse escondendo os bocadiños da cea sen que os seus pais se decataran para logo tiralos polo retrete. Unha noite, chea de remordementos porque non lle quedara máis remedio que tomar toda a cea (parecía que seus pais estaban atentos a todo o que inxería), xa no baño, ocorréuselle que por que non intentaba baleirar o seu estómago, así que meteu os dedos na gorxa e as arcadas fixeron que botara toda a cea. A pesar do esgotamento físico, da dor de estómago e cabeza que lle provocaba e das feridas nos dedos da man dereita, continuou repetindo
Páxina 43
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
esa mesma conduta todas as noites. Tamén deixou de almorzar e reduciu considerablemente a súa inxesta de
alimentos no momento do xantar. Clara seguiu perdendo peso, pero ao mesmo tempo tamén perdía vitalidade, sempre estaba triste, choraba a cada momento e de súpeto deixou de relacionarse coas súas amigas, incluso ás veces desexaba morrer. As discusións cos seus pais, empeñados en levala ao médico eran constantes. Un día, na clase de Educación Física, Clara notou un forte zunido nos seus oídos. Os ollos enchéronselle de chispiñas e xa non lembra nada máis. Espertou nunha habitación do hospital cun goteiro enganchado ao seu brazo dereito. Foi entón cando por primeira vez, despois de todo aquel tempo, decatouse de que algo ía mal. Nese momento, Clara dirixiu o seu ollar aos seus pais quen estaban aos pés da cama. As súas caras denotaban Páxina 44
2009-2010
tristura, preocupación,…, entón o corazón da nena encolleuse e as bágoas comezaron a esvarar polas súas meixelas. Naquel momento decatouse de que estaba ferindo aos seus seres queridos e o peor de todo, feríndose a ela mesma. Pouco despois a doutora entrou na habitación e explicoulles a Clara e aos seus pais os resultados das probas que lle fixeran: forte baixada de potasio, rupturas vasculares na cara e baixo os ollos, irritación estomacal, perda de masa muscular, considerable perda de peso... Clara mirouse ao espello e por primeira vez en todo este tempo reaccionou e puido recoñecer a súa imaxe real. Estaba extremadamente delgada, tiña a pel da cara e do corpo escamada e unhas fondas marcas baixo os ollos de cor morada. Por primeira vez en todo aquel tempo, foi consciente de que estaba enferma e decidiu aceptar axuda. Desexaba estar sa, volver a sorrir, desexaba voltar á vida. Xa pasaron varios anos dende aquel día. Clara é toda unha muller, ten a súa familia, o seu traballo, os seus amigos, aprendeu a coñecer a súa beleza e sobre todo, a non perder nunca o sorriso.
S AN D R A R U I B AL S AN T I AG O
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
COMO SAE ADI ANTE UN PROXECTO TRABALLANDO NAS FACTORÍAS BALEEIRA E CONSERVEIRA DE CANGAS: UNHA VISIÓN ÉPICA... nace como un proxecto de dinamización e normalización lingüística e cun obxectivo claro á fronte: fomentar o uso oral da lingua galega , aprender galego e en galego, proporcionándolle ao alumnado ámbitos, actividades e espazos de uso en que puidesen utilizar activamente a lingua galega. Isto que enriba se escribe é a letra oficial, “megaformal”. Mais expresarémolo doutro xeito máis directo e de todos. Cando se escolle como tema de investigación para a materia de PRIN de 1º ESO o traballo nas factorías conserveiras e baleeira de Cangas, pénsase que pode dar moito de si dado que a maior parte das rapazas/ces do centro teñen avoas, avós, familiares que traballaron en dita industria. Por que non implicar a toda a comunidade educativa? Non sería interesante que grupos de distintos niveis e desde distintas asignaturas tamén participasen no traballo? E nese momento xa a liamos... Nace unha balea que vai medrando grazas á participación de moitos. A uns dálles por buscar información sobre os cetáceos (antecesores das baleas, alimentación, tipos, especies en perigo de extinción...) e estudar a anatomía da balea. Outros déixanse seducir polas TIC e crean o blog www.escunchadeirodalingua.blogspot.com (con actividades e información actualizadas sobre o tema das conserveiras e a baleeira), tan interesante que ata na tele van saír alumnas/os do Monte Carrasco, no Ben falado!. Tamén hai uns teimudos que se obstinaron en pór en marcha unha exposición con paneis e obxectos que recordasen e valorasen o patrimonio industrial de Cangas. Logo veñen uns frikis aos que lles dá por levar aos de 1º ESO a facer o “Roteiro da conserva” pola ribeira da vila e a visitar o Museo Massó. E en Mates, non conformes cos problemas habituais, invéntanse uns que van de “Proporcionalidade con enunciados referidos á conserveira”. En Relixión seica quixeron saber máis sobre os cultos e crenzas relacionados coa caza da balea. E a pinga que rebordou ou vaso... os de “Obradoiro de iniciación ao audiovisual” emperrénchanse con que queren gravar un documental... E péchanse no instituto a facer folga á xaponesa. E sempre co incondicional apoio do ENDL e do equipo da Biblioteca, cos que compartimos a celebración do Día da muller traballadora, invitando a Ana Mª Soto Landeira, primeira traballadora social de Galicia e asistenta social de Massó. Vaia coa balea!!! Pois si que é certo que o seu corazón é tan grande coma un coche! E claro, as orientadoras ao axexo, sobrevivirá a balea? Extinguirase? Hai que guiala ben ghiadiña. E todo isto EN GALEGO! O GALEGO,UN CORAZÓN DE BALEA ! E agora a balea segue a súa navegación. Que fará cando o próximo curso visite de novo a costa do Monte Carrasco? Moitas grazas a todos os “krill” que fixeron posible que a balea medrase. Páxina 43 45
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
Letras Galegas 2010 Este ano, cando se cumpre o décimo primeiro aniversario da súa morte, adicóuselle o Día das Letras Galegas a Uxío Novoneyra, probablemente o maior e mellor representante da literatura paisaxística galega. Dende os altos cumes do Courel, chéganos a súa poesía cargada de todas as emocións que pode espertar a natureza no ser humano.
Nacido en 1930, literariamente pertence á terceira xeración de posguerra: autores nados nesta década, que non viven de forma consciente a guerra nin os primeiros anos da máis dura posguerra, pero que se forman nos presupostos ideolóxicos e morais do réxime franquista. Aínda así, na década dos 60 comeza a producirse unha leve apertura que lles permite acceder ó coñecemento dos movementos sociais, políticos e culturais que se están a desenvolver no estranxeiro. É a chamada por Méndez Ferrín Xeración das Festas Minervais, por teren participado case todos os seus membros nestes concursos poéticos organizados pola Universidade de Santiago dende 1963. Tras cursar o bacharelato en Lugo, Novoneyra desprazouse a Madrid, onde asistiu como oínte ás clases de Filosofía e Letras na Universidade. Esta época correspóndese co seu máis intenso período de formación cultural, en gran parte, autodidáctica. A volta a Galicia para facer o servizo militar supón o espertar dunha nova conciencia galega ó tomar contacto con importantes figuras do galeguismo. Durante un longo período (1953-1962) de convalecencia no Courel, nace o ciclo poético courelán, que se inicia coa obra Os eidos. Tras este tempo de repouso volta a Madrid, onde pasa varios anos traballando na radio e na televisión, sempre en programas relacionados coa poesía, ó tempo que se relaciona con outros artistas galegos, entre eles, os poetas Bernardino Graña ou Méndez Ferrín. En 1966 retorna ó Courel, onde reside ata 1983, cando se instala definitivamente en Compostela Páxina 46
Uxío Novoneyra
para exercer a presidencia da Asociación de Escritores en Lingua Galega (AELG). Ó longo desta década dos 80 fai varias recompilacións das obras anteriores, que quedan agrupadas, grosso modo, en varios bloques temáticos: en Muller pra lonxe recolle a poesía erótica e amorosa; en Do Courel a Compostela, a poesía política e social, e en Os eidos. Libro do Courel reúne a poesía do ciclo courelán. Aínda que é pouco permeable ós cambios acaecidos na literatura galega a través do tempo, presenta pegadas dalgúns movementos ó longo da súa traxectoria: o neotrobadorismo e a temática existencial, na primeira época; a preocupación político-social, entre 1960 e 1975; as novas tendencias, especialmente a corrente erótica a partir de 1976. Isto marca a tripla perspectiva que adquire a súa obra: a paisaxística, a intimista e a política. A obra de Novoneyra caracterízase por ser pouco abundante, breve e concentrada, obxecto de continuas revisións en busca do resultado máis preciso (e precioso), dunha mensaxe sintética e esencial. En moitas ocasións, é suficiente un par de versos para transmitir unha mensaxe de gran profundidade. Tamén axuda a este sincretismo o uso de determinados recursos estilísticos como as aliteracións ou a distribución do poema no espazo (caligramas, espazos en branco para marcar os silencios...), moi especialmente nos poemas do ciclo courelán. A poesía de Novoneyra ten unha sonoridade e unha forza lírica tales que podemos saborear cada un dos seus versos; a pouco que deixemos voar a imaxinación, podemos ver os altos cumes, o lobo, os caborcos, os fiaños da néboa, o paxariño no bico do brelo... Pero tamén a reivindicación de Galicia, a denuncia das inxustizas que sufriu e sofre, o amor, a soidade do ser humano na inmensidade do Universo... Todo isto convérteo nunha voz imprescindible dentro da nosa literatura. "COUREL dos tesos cumes que ollan de lonxe! Eiquí síntese ben o pouco que é un home..." Os eidos. 1952
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
Escolma poética
Uxío Novoneyra LETANÍA DE GALICIA GALICIA digo eu ún di GALICIA decimos todos hastr’aos que calan din e saben sabemos
GALICIA GALICIA GALICIA
GALICIA da door GALICIA da tristura GALICIA do silencio GALICIA da fame GALICIA vendada GALICIA tapeada GALICIA atrelada
chora á forza triste á forza calada á forza emigrante á forza cega á forza xorda á forza queda á forza
libre pra servir libre pra non ser libre pra morrer libre pra fuxir
libre pra servir libre pra non ser libre pra morrer libre pra fuxir
GALICIA labrega GALICIA mariñeira GALICIA obreira
GALICIA nosa GALICIA nosa GALICIA nosa
GALICIA irmandiña GALICIA viva inda recóllote da TERRA estás mui fonda recóllote do PUEBLO estás n’il toda recóllote da HISTORIA estás borrosa recóllote i érgote no verbo enteiro no verbo verdadeiro que fala o pueblo recóllote pros novos que vein con forza pros que inda non marcou a malla d’argola pros que saben que ti podes ser outra cousa pros que saben que o home pode ser outra cousa sabemos que ti podes ser outra cousa sabemos que o home pode ser outra cousa ______________________________________________________ Panos brancos
esfiañados
ouveando polos vales en busca dun caborco
da nebra
polos soutos i as devesas marelas ou dunha valiña outa
i os faga acougar! Fiañas da nebra
rubindo
polas serras érmedas
e baixando
que os acolla
á gaiola do aire
e polos soutos despidos
do Nadal! Os eidos. Páxina 47
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
BANDA DESEÑADA
de Anxo Piñeiro
Páxina 48
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
Pรกxina 49
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
A B L OG OS F E R A do Ca r r a s co Queridos lectores: este ano tamén temos novidades en canto ós BLOGS pensados para toda a comunidade escolar. Aquí van os enderezos electrónicos de todos aqueles que están relacionados co noso instituto: www.aghaivota.blogspot.com Como xa sabedes este é o Pai Blog do Equipo de Normalización Lingüística, aínda que serve de base para todas as actividades do centro. www.ofaladoiro.wordpress.com A Biblioteca e o seu grupo de lectura póñense á vosa disposición neste recuncho. www.carrascoschool.wordpress.com Como o seu nome indica este é o espazo do departamento de inglés para que practiquedes cunha WebQuest. www.mateclase.wordpress.com moitas cousas máis. www.filispines.wordpress.com Lingua e Literatura Galega.
Para vos axudaren coas matemáticas e
Cheo de propostas do Departamento de
www.carrumeiro.wordpress.com Unha páxina do grupo de 2º da ESO para todos nós, coa intención de aportar información da materia de Lingua Galega de 2º. www.apoiosenrede.wikispaces.com Unha wiki chea de recursos educativos como buscadores, conxugadores, dicionarios, correctores; tamén actividades para as distintas materias do ensino secundario, ferramentas para a web 2.0, xogos educativos e webs de recursos... Non a debedes perder!! Poñédea nos favoritos.. www.lobeiro.wordpress.com Un novo sitio para adentrarse na extensa información que xenera o instituto. www.escunchadeirodalingua.wordpress.com Neste espazo tedes moitísima información sobre o traballo que se está a desenvolver no canto da industria conserveira e baleeira e a relación coa conservación da lingua. E, como sempre, o noso consello: non deixedes de curiosear... A aldea global está chea de sorpresas...!!!
Páxina 50
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
SUDOKIﾃ前S
Pﾃ｡xina 51
REVISTA " A GAIVOTA "
ENDL
IES MONTE CARRASCO
2009-2010
EnReDa CoAs M a Te M á T i C a S por María Rey A SEDE DOS VIAXEIROS. Un grupo de camiñantes, composto por 20 persoas entre homes, mulleres e nenos, descobre unha laranxeira cando a sede xa os tiña esgotados. A árbore ten 37 laranxas, que se reparten así: cada home come 6 laranxas, cada muller unha e cada neno, media. Á parte da consideración da desigualdade no reparto, cantos homes, mulleres e nenos había no grupo? CARTAS EN FILA. Tres cartas dunha baralla española están en fila. O tres está á esquerda do as e a copa á esquerda dos ouros. O 6 está á dereita dos bastos e do as. A copa está á dereita dos bastos e á esquerda do 6. Que cartas son? A CLAVE. A un detective mandáronlle unha mensaxe coa clave para abrir a caixa forte onde se gardan uns documentos segredos. A mensaxe di así: “ A clave é o menor número que se pode dividir exactamente por todos os números do 1 ao 9, ambos incluídos.” Fai ti de detective e atopa a clave segreda. -
9 PUNTOS E 4 LIÑAS.
. . . . . . . . .
Une os 9 puntos da figura con catro liñas rectas sen levantar o lapis do papel. -
NÚMEROS EN INGLÉS.
Di os números en inglés do 1 ao 100. Cal é o primeiro que ten a letra “a”? -
CURIOSOS E PREGUNTÓNS.
Como todo o mundo sabe, en Cuestionlandia só hai dúas clases de persoas: os preguntóns, que só fan preguntas das cales xa saben a reposta e os curiosos, que só fan preguntas das cales non saben a resposta. Tres persoas xúntanse nunha cola. Non se coñecen de antes pero saben que son desta curiosa rexión. Escóitase a seguinte conversa: - Entre nós os tres, hai algún preguntón?, di o primeiro. - É vostede preguntón?, di o segundo dirixíndose ao terceiro. - Entre nós os tres hai algún curioso?, pregunta o terceiro. Poderías dicir de que clase é cada un deles? Páxina 52
4ยบ A
4ยบ B
I I I C O N C U R S O D E F O TO G R A F Í A M AT E M Á T I C A IES MONTE CARRASCO
PRIMEIRO PREMIO: Ponte Inés Costas Villar (2ºA)
SEGUNDO PREMIO: Pentagrama en perspectiva cónica con paralelas e perpendiculares Aldara Martínez Guardado (1º A)
PREMIO DO PÚBLICO: Secantes no ceo Anxo Piñeiro Barcia (3º B)