Wat is nu een handige kolombreedte?
Leer trefzeker schetsen!
Bladspiegel Zetspiegel Zetbreedte Basisstramien Zetwijze Uitvullen Centreren
Grafisch Illustratief Ontwerpen
Lay-out betekent: een bepaalde ordening aanbrengen. Dit ordenen gebeurt in het 2-dimensionale gebied binnen een bepaald vlak. Er wordt binnen de beschikbare ruimte een bewuste ordening aangebracht in de onderdelen die verwerkt moeten worden. Die onderdelen kunnen zijn: kopregels, tekst, foto’s etc. Bij het maken van een lay-out hebben we te maken met een aantal basisgegevens zoals:
Wat is een eyecatcher?
Lay-out Linkslijnend Rechtslijnend Vormzetten Balans Symmetrie A-symmetrie MozaĂŻek Overwicht Lijnen Groeperen Evenwicht Spanning
bladspiegel zetspiegel zetbreedte basisstramien
Advertentie campagne van de AH met vaste opmaak & lay-out
De bladspiegel geeft het formaat van het papier aan waarop een bepaald drukwerk wordt gemaakt. De naam bladspiegel wordt gebruikt bij drukwerk waarin met pagina’s wordt gewerkt. Bijvoorbeeld folders, boeken, catalogi, tijdschriften en kranten. Dus niet bij affiches, stickers etc. Voor een folder in A4 formaat is de bladspiegel dus 21 x 29,7 cm. Zetspiegel De zetspiegel geeft de maat aan van het bedrukte gedeelte van het papier. De zetspiegel is kleiner dan de bladspiegel, zodat er een witmarge rondom de pagina overblijft. In de meeste gevallen zullen alle teksten en foto’s binnen deze zetspiegel geplaatst worden. Wanneer teksten of foto’s over de volle breedte of hoogte (bladspiegel) van de pagina geplaatst worden, spreekt men van een aflopende pagina. Het beeld loopt als het ware van de pagina af (= afsnijding) bv bij een poster.
Het oranje (grijze) gedeelte is de bladspiegel.
Het groene (grijze) gedeelte is de zetspiegel.
Zetbreedte Meestal wordt de tekst in drukwerk in kolommen gezet. De breedte van die kolommen is de zetbreedte.
De lengte van de oranje pijl is de zetbreedte.
Basisstramien Als hulpmiddel om een goede lay-out op te zetten wordt vaak gebruik gemaakt van een indeling in kolommen. Dit noemen we ook wel een stramien.
De dunne horizontale hulplijnen en verticale kolommen in de achtergrond vormen samen het basisstramien
Grafisch Illustratief Ontwerpen
vel ing ero eugait
at wisi bla
faccum vulluptat, cor si blam
quatetu msandre vel elit
nullutpat, sequamconse te facil irit conulputpat wis non velit wisl er aut tat.
Vercili
wisit la alit ad del ut prat.
Erate
vel estismUrer sequatue velestrud eugue
sismod diamet accumsandre modionsent lamet autpate faccum non vulla
feum ad te do odolorpero consed magnit ad eugue do od non vulla feum ad te do odolorpero cons agnit ad eugue do odLore feugueril utat aliquam iure mod tem alit ver ipit laore min velit vent nostrud tem am do odolent prat ipis dolor autpat.
Agna
conse te do od te commy nullamcor senibh exerati onsequamet, volor alis euisl do esequat.
Ut
dolor summodit dolore magniam consequatio dignis dolor
sit nullum vulla am, ver adio et wisl utetum ex etum volutpat.
Ut
luptat lan eum iustrud dolorperos ex et ing eugiam iustisc iduisit wismodo et la faciduissim nis nos alit iustis aut illa augue elessisi et, vel dolor sum veliqui psuscil iquisit aci tet, consequis nonsed minisis iscipsu scillan vulputem amet ad dolorem nis nulla feuipisim ip eugait euguerit praesectet lorem am in hent iriliquatie modluptat lan eum iustrud
Zetwijze Hier gaat het om de vorm waarin een tekst is gezet. De kracht van tekst wordt mede bepaald door de vorm waarin de tekst is gezet*. Er zijn verschillende vormen waarin je een tekst kunt zetten:
do ex et ing eugiams ei
Uitvullen/blokvorm Alle regels voor en achter lijnend; de regels hebben dus dezelfde lengte waarbij het overblijvend wit automatisch over de woordspaties wordt verdeeld. Die worden iets groter of juist iets kleiner zoals bij deze tekst. Door het zetten in blokvorm ontstaan er mooie strakke kolommen die een rustig beeld geven. Wanneer er op een pagina met veel kolommen gewerkt wordt, zoals in een krant, wordt deze manier van zetten vaak toegepast. Een nadeel van deze manier van zetten is dat er dikwijls vrij grote gaten vallen in de regels. Gecentreerd Alle regels worden op de middenas geplaatst ofwel de regels staan precies in het midden van de zetbreedte. Omdat bij deze manier van zetten een vaste manier van spatiëren wordt gebruikt worden de regels niet even lang. Het centreren wordt vaak toegepast wanneer het gaat om korte teksten. Bijvoorbeeld bij familiedrukwerk. Denk aan trouwkaarten of geboortekaartjes die er stijlvol uit moeten zien. Deze zetwijze doet wat klassiek aan. Linkslijnend (vrije regelval) Alle regels staan links of voor op één lijn. Ook hier wordt een vaste spatiëring gebruikt, zodat de regels niet allemaal even lang zullen worden. Hiervandaan komt de naam vrije regelval. Het linkslijnend plaatsen van een tekst wordt in de reclamedrukwerk het meest toegepast. In folders en advertenties zul je zien dat teksten vaak linkslijnend zijn gezet. De spatiëring van de tekst is heel regelmatig, er vallen geen gaten.
*Denk b.v. aan Valentijnstekst in hartvorm.
De lengte van deze pijl is de zetbreedte.
Onze eerste kus was in de schuur, je miste mijn mond en kuste de muur.
Gek geboren, gek gebleven, gek op jou, mijn hele leven. Als ik jou zie, zie ik de zon. Als ik de zon zie, zie ik de zee. Als ik de zee zie, wordt ik ...
Grafisch Illustratief Ontwerpen
Rechtslijnende tekst wordt eigenlijk heel zelden toegepast. Alleen in speciale gevallen wanneer men een goed effect kan bereiken, zal deze moeilijk leesbare manier van zetten worden toegepast.
Rechtslijnend (vrije regelval) Alle regels staan rechts of achter lijnend. De regels zijn links ongelijk van lengte. Vormzetten Regels worden gezet volgens een aangegeven lay-out, bijvoorbeeld om een vrijstaande foto, illustratie of om een pakkende kop, zie het voorbeeld hieronder.
Rechtslijnend Schetsen In schetsen geef je deze verschillende manieren aan door middel van lijnen in je schets. Met variatie in dikte van de lijnen kun je aangeven of een tekst bv regular of is. De afstand tussen de lijnen geeft de interlinie aan. Font / Corps / Letter- en woordspatie / Interlinie / Marge Deze onderdelen zijn heel belangrijk voor de hoeveelheid ruimte die een tekst gaat innemen.
Uitgevuld
Gecentreerd
Linkslijnend
Van smalle fonts kunnen bijvoorbeeld meer lettertekens op een regel dan van brede fonts.
Een groot corps neemt meer ruimte in dan een klein corps.
Less is more
E x t r a s p a t i e of interlinie vraagt ook meer ruimte. De gekozen marge om de pagina heeft ook duidelijk zijn invloed op de lay-out.
Grafisch Illustratief Ontwerpen
Voorkom visuele verwarring, met andere woorden: hoe eenvoudiger de lay-out hoe duidelijker en krachtiger. Denk aan het functioneel wit!
Balans Voor het indelen van de elementen wordt een bepaalde balans gekozen om gevoelswaarden uit te drukken. Er zijn drie vormen van balans: 1. Symmetrie 2. A-symmetrie 3. Moza誰ek
1. Symmetrie Dit type wordt vaak gebruikt om de indruk te wekken van waardigheid of betrouwbaarheid (banken, verzekeringen, gemeentelijke instellingen). 2. A-symmetrie Hierbij worden elementen gebruikt van verschillende afmetingen, vormen en zwaarte, op verschillende afstanden van het midden van de pagina. Het trekt daardoor de aandacht en wekt een zekere spanning op. 3. Moza誰ek Zoals de naam al zegt bestaat deze soort layout uit vele kleine elementen die samen een patroon vormen. De moza誰ek balans wordt vaak toegepast als er erg veel informatie zoals tekst en illustratie in de lay-out verwerkt moet worden. De asymmetrische en moza誰ek balans worden het meest gebruikt omdat ze moderner van vorm zijn en de aandacht van de lezer beter trekken. De symmetrische balans wordt echter nog veel gebruikt in formele presentaties, huwelijksaankondigingen of overlijdensberichten in de krant.
Grafisch Illustratief Ontwerpen
Eyecatcher Laat één element overheersen door vorm, kleur of structuur, dat trekt je aandacht!
Overwicht Een bepaald onderdeel van de boodschap die overgebracht moet worden, moet vaak meer benadrukt worden dan de rest. Om dit te bereiken moet je een eyecatcher kiezen om de aandacht te trekken. Dit kun je doen door een element groter te maken of te laten overheersen door vorm, kleur of structuur. Welk element dit nu is maakt niet zoveel uit. Het kan de kopregel zijn, maar ook de foto of illustratie. Bovendien kan dit uitspringende element helpen om de lezer makkelijker door de stof te voeren. Elementen met elkaar lijnen Een belangrijke manier om eenheid in een lay-out te krijgen is kopregels, tekstblokken en illustraties of andere elementen met elkaar te laten lijnen. Lijnen wil zeggen dat de elementen met elkaar op één lijn staan. Dit kan horizontaal en verticaal gebeuren. Zie als voorbeeld de opmaak van deze reader. Door hiervan gebruik te maken ontstaat er een bepaalde rust in de lay-out. Het is echter ook goed om soms hiervan af te wijken, omdat de lay-out anders te saai kan worden. Groeperen Aparte elementen die los van elkaar staan binnen een en dezelfde lay-out moeten toch op een of andere manier een binding met elkaar krijgen. Zonder zo’n binding valt een lay-out uit elkaar ofwel het ‘rammelt’. Om dit te voorkomen moet je de elementen groeperen, naast elkaar plaatsen of overlappen. Ook een manier is om grote vlakken wit te gebruiken om de elementen heen, in plaats van tussen de elementen.
Grafisch Illustratief Ontwerpen
Linksboven: Voorlichtingscampagne voor diabetes. Boven: advertentie campagne Heineken Links: pagina opmaak Reformatorisch Dagblad
Evenwicht en... Evenwicht De lay-out die je maakt moet in evenwicht zijn. Een lay-out waar bovenin een grote zware vorm staat en onderin allen een regeltjes tekst, zal de indruk geven dat ie om zal kiepen. Er is dus geen evenwicht. De verschillende onderdelen in de lay-out moeten zo geplaatst zijn dat ze elkaar in evenwicht houden. Zorg er over het algemeen voor dat het ‘zwaartepunt’ onderin staat.
Spanning Duidelijke verschillen in formaat van bepaalde elementen kan spanning brengen in een layout. Een lay-out helemaal ‘volbouwen’ zal vaak een saai en/of onrustig beeld opleveren. Juist het werken met een flinke hoeveelheid wit (functioneel wit) kan spanning (of juist rust) brengen en dus de lay-out interessanter maken. Vooral illustraties of foto’s kun je ‘afsnijden’ (deel weg laten vallen buiten de zetspiegel) zodat er een bepaalde spanning ontstaat. Foto’s of illustraties kun je ook vrijstaand gebruiken. Hierbij heeft het product of het figuur geen achtergrond en staat dus vrij. Zo’n vrijstaande vorm kan een geheel van allerlei hoekige vormen doorbreken.
Spanning
Studie
Vaktermen Welkom in het 2e semester. Je zult nog heel wat vaktermen tegenkomen. Maak je deze nieuwe woorden eigen, zodat je jouw ontwerpen met meer professionaliteit kunt presenteren. Succes!
Grafisch element
Sub-kop
Kopregel
Body-tekst
Visual
Logo
Pack-shot
Pay-off
Grafisch Illustratief Ontwerpen