I is for Imagination –
Nie ma celu próbować – powiedziała Alicja. – Nikt nie może uwierzyć w rzeczy niemożliwe.
–
Wydaje mi się, że niewiele masz wprawy – powiedziała Królowa. – Gdy byłam w twoim wieku, wprawiałam się co dnia przez pół godziny. Ach, czasem udawało mi się uwierzyć w sześć niemożliwych rzeczy już przed śniadaniem. Lewis Carroll, ‘Alicja po drugiej stronie lustra’
Ilustracja John Tenniel
Prawdopodobnie nikt z nas nie skorzysta z pomysłu Białej Królowej, by poświęcić pół godziny dziennie na ćwiczenie wyobraźni, nie wyznaczamy też dzieciom pracy domowej w postaci uwierzenia w sześć niemożliwych rzeczy przed śniadaniem. Jeżeli jednak zignorujemy znaczenie rozwijania u dzieci wyobraźni – i jeżeli nie będziemy nauczać w sposób ją pobudzający, co jest drugą stroną tego samego medalu – prawdopodobnie będziemy osiągać o wiele niższą skuteczność w nauczaniu dzieci, niezależnie od ich wieku. Wyobraźnia wiąże się z umiejętnością konceptualizacji i wizualizacji „oczami umysłu”. Polega na myśleniu nieszablonowym i wierze, że rzeczy, które pozornie nie są realne lub możliwe, istnieją lub mogą istnieć. Używanie wyobraźni przynosi powiew świeżości i pozwala nam na tworzenie nowych pomysłów. Dzięki uczeniu w sposób uwzględniający, wykorzystujący i rozwijający wyobraźnię, dzieci uczą się: ●
zadawać „właściwe” pytania,
●
myśleć kreatywnie,
●
rozwiązywać problemy,
●
rozumieć pojęcia z dziedzin wykraczających poza program nauczania,
●
spoglądać z innej perspektywy,
●
wykazywać empatię względem innych,
●
oceniać pomysły własne i innych,
●
myśleć obrazowo,
●
pamiętać i zapamiętywać,
●
wyznaczać sobie cele,
●
łączyć to, czego się uczą, z rzeczami, które już znają,
●
wyrażać i przekazywać pomysły (za pomocą słów, obrazów – rysunku lub ruchu – stosując pantomimę i odgrywając role).
Materiały pochodzą z bloga metodycznego Carol Read: www.carolread.wordpress.com © Carol Read 2014
I is for Imagination Jeżeli poszukamy możliwości wykorzystania naturalnych zdolności dzieci do wyobrażania sobie rzeczy w nauczaniu języka, okaże się, że istnieją też inne istotne korzyści: ●
Dzieci są bardziej zaangażowane w uczenie się.
●
Czują większą odpowiedzialność za własną naukę.
●
Ich poziom motywacji i uczestnictwa jest wyższy.
●
Dzieci czują, że ich pomysły są doceniane.
●
Rozwijają większą pewność siebie i poczucie własnej wartości.
●
Bardziej szanują innych i chętniej ich słuchają.
●
Zajęcia są przyjemniejsze i weselsze.
●
Wydłuża się okres koncentracji uczniów.
●
Dzieci są grzeczniejsze.
Istnieje wiele różnych zadań powiązanych z nauką języka obcego, dzięki którym możemy rozwijać wyobraźnię u dzieci. Oto kilka typowych przykładów: proste ćwiczenie z wykorzystaniem pantomimy dla bardzo małych dzieci („Wyobraź sobie, że jesteś bardzo groźnym i głodnym lwem”); wymyślenie, zaprojektowanie, narysowanie i zaprezentowanie nowego urządzenia lub gadżetu na konkurs klasowy; stworzenie alternatywnego końca historii na podstawie wcześniej przeczytanej opowieści obrazkowej; praca w grupie nad stworzeniem tańca wykonywanego podczas śpiewania ulubionej piosenki w wersji karaoke; odegranie stworzonej przez siebie historyjki (np. następne spotkanie Czerwonego Kapturka i wilka w lesie). Pretekstem do ćwiczeń pobudzających wyobraźnię mogą być też pytania (np. „Kim wolałbyś być? Słońcem czy Księżycem?”) lub obrazy (np. zinterpretowanie, co działo się przed scenką przedstawioną na zdjęciu lub po niej; nadanie tytułu obrazkowi; wyobrażenie sobie tego, czego nie widać na zdjęciu). Realizując ćwiczenia rozwijające wyobraźnię u dzieci, należy pamiętać o trzech rzeczach: 1.
Dzieciom (i innym osobom też) bardzo trudno wymyśleć coś „na zawołanie”, bez rozgrzewki, dlatego zawsze należy zadbać o pewien bodziec, zachętę lub inspirację, która emocjonalnie i poznawczo przygotuje dzieci na ćwiczenie stymulujące wyobraźnię.
2.
Dla dzieci może być niezmiernie frustrujące, jeżeli produkty ich wyobraźni daleko wykraczają poza ich umiejętności językowe. W związku z tym należy zastanowić się, jak zapewnić uczniom podstawy językowe niezbędne do wykonania ćwiczenia, a w jego trakcie – reagować na różne potrzeby językowe uczniów.
3.
Nauczanie stymulujące wyobraźnię nie oznacza koniecznie całkowitej reformy sposobu prowadzenia zajęć. Jeżeli będziemy pamiętać o możliwościach oferowanych przez zaimki pytające (kto? co? gdzie? dlaczego? kiedy?) i wykorzystywać je do pobudzania myślenia, nie do uzyskiwania z góry określonych odpowiedzi, będziemy mogli naprawdę wiele zdziałać w codziennej pracy z dziećmi, aby pomóc im rozwijać wyobraźnię i robić postępy w nauce języka. Na przykład podczas opowiadania historii proste pytania takie jak „Co się za chwilę zdarzy? Jak według ciebie zakończy się ta historia? Którą postacią najbardziej byś chciał być? Dlaczego?” zachęcają dzieci do myślenia i angażowania wyobraźni w pracy z tekstem.
Materiały pochodzą z bloga metodycznego Carol Read: www.carolread.wordpress.com © Carol Read 2014