MARIHUANA I ROZWÓJ MÓZGU

MARIHUANA I ROZWÓJ MÓZGU

Wpływ marihuany na rozwój mózgu jest ciągle przedmiotem badań naukowców.

Rozwój i dojrzewanie układu nerwowego, a więc i mózgu, trwa praktycznie od pierwszych tygodni życia płodowego i kończy się gdzieś w okolicach 20 roku życia. Dlatego też używanie substancji psychoaktywnych w okresie adolescencji i ich wpływ na kształtowanie się układu nerwowego jest tematem który zajmuje naukowców i klinicystów. Badania wykazują, że u osób intensywnie używających marihuany zachodzą nieodwracalne zmiany w strukturze mózgu (np. zmiana objętości tzw. hipokampa, którego funkcja jest związana głównie z pamięcią).

Kannabinoidy zawarte w marihuanie występują też naturalnie w organizmie człowieka, a komórki nerwowe zawierają receptory za pośrednictwem których te substancje oddziałują na organizm. Układ ten, zwany układem endokannabinoidowym, prawdopodobnie pełni niezwykle ważną rolę w procesie tworzenia komórek nerwowych, ich migracji (docierania w odpowiednie miejsca w układzie nerwowym) oraz tworzenia prawidłowych połączeń synaptycznych (połączeń pomiędzy komórkami nerwowymi). Dostarczenie do mózgu „dodatkowych” kannabinoidów zaburza tzw. równowagę neurochemiczną, co może doprowadzić do zaburzeń plastyczności układu nerwowego (czyli z możliwością podejmowania nowych funkcji przez różne obszary mózgu) i aktywności komórek nerwowych. Może to prowadzić do zwiększonego ryzyka rozwoju chorób psychicznych i innych trudności w dalszym życiu.

Ponieważ układ endokannabinoidowy odznacza się wzmożoną aktywnością w okresie pokwitania ryzyko związane z używaniem marihuany przez adolescentów jest większe niż w późniejszym wieku. Im wcześniej młody człowiek zacznie jej używać, tym większe jest prawdopodobieństwo wystąpienia u niego schorzeń neuropsychiatrycznych (np. schizofrenii) – w szczególności u osób z podatnością genetyczną czy środowiskową do ich wystąpienia. O związkach chorób psychicznych i marihuany piszemy w innej części tej publikacji.

Warto w tym miejscu wspomnieć o wpływie marihuany na funkcje poznawcze. W uproszczeniu, są to takie obszary funkcjonowania psychicznego człowieka, które pozwalają na obserwowanie, przetwarzanie i zapamiętywanie oraz odtwarzanie informacji o otaczającym świecie oraz interakcję z nim. Należeć będzie do nich m.in. pamięć krótkotrwała (przechowywanie informacji przez krótki czas), pamięć operacyjna (pamięć krótkotrwała potrzebna do wykonania aktualnego zadania), pamięć długotrwała (w której przechowujemy informacje nawet w nieograniczonym czasie), pamięć epizodyczna (o tym, co się wydarzyło w przeszłości), pamięć

semantyczna (informacje o otaczającym świecie), pamięć proceduralna (zawierająca informacje o sposobie wykonywania określonych czynności), uwaga (czyli zdolność do skupienia się na konkretnej czynności/ obiekcie przez pewien czas), funkcje wykonawcze (zdolność do wykonania zadania), hamowanie (zdolność do przerwania czynności), czy myślenie abstrakcyjne (zdolność do rozumienia symboli, np. rozumienia przysłów) i abstrahowanie (znajdowanie cech wspólnych obserwowanych rzeczy).

Bezpośrednie pozostawanie pod wpływem marihuany zaburza szereg funkcji poznawczych – przede wszystkim pamięć, funkcje wykonawcze i uwagę. Długotrwałe jej używanie sprawia, że zaburzenia te się utrzymują. W zasadzie wszystkie obszary funkcji poznawczych, może oprócz pamięci długotrwałej i już ugruntowanej pamięci semantycznej, mogą zostać zaburzone przez wpływ marihuany. Badania sugerują, że po okresie miesięcznej lub dłuższej abstynencji zaczynają one wracać do normy, jednak im młodszy wiek osoby rozpoczynającej używanie i im dłuższa ekspozycja, tym ten okres się wydłuża. Prawdopodobnie najdłużej trwa odzyskiwanie możliwości skupienia uwagi (nawet do dwóch lat). Część badań sugeruje jednak, że młode osoby używające marihuany są znacznie bardziej narażone na tzw. rezydualne zaburzenia funkcji poznawczych, czyli takie które nie mijają mimo utrzymywania abstynencji.

Podsumowując, można stwierdzić, że marihuana stosowana przez osoby dojrzałe może powodować przejściowe zaburzenia funkcji poznawczych, jednak stosowana przez osoby młode, w szczególności w okresie dojrzewania, może istotnie zaburzać dojrzewanie układu nerwowego i nieść ryzyko długotrwałych zmian w zakresie funkcjonowania poznawczego.

Marihuana jako narkotyk rekreacyjny cieszy się wśród nastolatków ogromną popularnością. Budowanie skutecznych metod profilaktycznychnakierowanych na unikanie przez młodzież kontaktu z marihuaną jest bardzo istotne, ale też – z czego powinniśmy zdawać sobie sprawę i o co pokazują badania – jest niezmiernie trudne i nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Biorąc pod