Zielona Gmina (2) listopad 2019

LISTOPAD 2019

ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W TWOJEJ GMINIE

ŚLĄSK PO JASNEJ STRONIE MOCY fot. Shutterstock

Nowelizacja ustawy o OZE Ustawa odległościowa do kosza?

ZAMÓW PRENUMERATĘ

NA CAŁY ROK!

• Najświeższe informacje z branży • Profesjonalne analizy • Przydatne case studies • Wywiady, ciekawe opinie i komentarze

/ energia wiatrowa / energia słoneczna / hydroenergia / / energia z biomasy / energia z biogazu / / elektromobilność / efektywność energetyczna /

Prenumerata Zielonej Gminy za 189 zł netto/na rok Kontakt z działem prenumeraty:

Zadzwoń: +48 731 522 600 e-mail: marcin.fajerski@zielonagmina.pl

Szanowni Państwo

Z

egar unijnych wymogów dotyczących „zielonych inwestycji” wciąż tyka nieubłaganie, a Polsce pozostało niewiele

czasu na dostosowanie się do nich. Stąd m.in. zaktualizowany i rozszerzony projekt dokumentu „Polityka energetyczna Polski do 2040 r. – strategia rozwoju sektora paliwowo-energetycznego”. Założenia PEP 2040 przewidują nawet do 60% udziału

PIECE, KOMINKI

węgla w energii elektrycznej i do 23% udziału źródeł odnawialnych w finalnym zużyciu energii brutto w 2030 r. Narzędziem do realizacji tych celów ma stać się ostatnia nowelizacja ustawy o OZE. O tym, jakie zmiany może przynieść w rodzimej energe-

I NAGRZEWNICE PELLETOWE

tyce, piszemy w raporcie. Osobną uwagę poświęcamy budzącej kontrowersje ustawie odległościowej i jej liberalizacji. W listopadowym wydaniu odnajdą Państwo również ciekawe informacje o rozwoju elektromobilności w polskich gminach oraz pożarach

Marcin Fajerski redaktor prowadzący

instalacji fotowoltaicznych. Polecam też Państwa uwadze artykuły o działaniach Związku Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego oraz klastra energetycznego w Michałowe. Życzę

WYBIERZ EKO-LOGICZNIE: OSZCZĘDZAJ I „Zielonej DBAJ Gminy”.

O ŚRODOWISKO przyjemnej i owocnej lektury

spis treści

4 AKTUALNOŚCI

8

WYWIAD: Polska może być trendsetterem zielonych technologii – Jadwiga Emilewicz

12

FOTOWOLTAIKA: Śląsk po jasnej stronie mocy

14

FINANSE: Rząd i samorządy kierują strumień pieniędzy na fotowoltaikę

16

POMPY CIEPŁA: Pompy ciepła pomogą w walce ze smogiem

20

ENERGIA WIATROWA: Ustawa odległościowa do kosza?

Pomożemy Ci 24 ELEKTROMOBILNOŚĆ: Czy temat elektromobilnej floty odpali? dofinansować 28 zakup!

KOTŁY: Wymiana kotła węglowego na pelletowy w budynkach gminnych

30

Ekologiczna kotłownia w ekologicznym przedsiębiorstwie

32

RAPORT: Nowelizacja ustawy o OZE

38

TRENDY: Klaster energii Michałowo

41

W PRAKTYCE: Palący problem – pożary instalacji fotowoltaicznych

Dział finansowy: Marta Kosińska marta.kosinska@magazynbiomasa.pl OFERUJEMY: +48 512 321 956 Wydawca: Redaktor prowadzący: Marcin Fajerski • kotły i nagrzewnice pelletowe renomowanych polskich marcin.fajerski@zielonagmina.pl producentów, Redakcja: Jolanta Kamińska jolanta.kaminska@magazynbiomasa.pl Prezes Zarządu: Maciej Roik • kotły biomasowe, maciej.roik@magazynbiomasa.pl Rafał Wąsowicz Członek Zarządu: Maciej Kosiński • certyfikowany pellet drzewny, rafal.wasowicz@magazynbiomasa.pl maciej.kosinski@magazynbiomasa.pl Dział sprzedaży reklam: • doradztwo zakresie wymianyAgnieszka starych kotłów na Biuro Zarządu: Monikaw Michalska Kęczkowska biuro@magazynbiomasa.pl agnieszka.keczkowska@magazynbiomasa.pl urządzenia pelletowe, tel:ekologiczne +48 791 44 33 22 +48 730 291 100 Wydawca: Łukasz Kaźmierczak • pomoc w uzyskaniu finansowania.

Biomass Media Group Sp. z o. o. ul. Polna 7, 62-006 Kobylnica NIP: 777 326 38 86 REGON: 3644 9792 6, KRS: 0000626900 tel: +48 791 44 33 22, biuro@magazynbiomasa.pl magazynbiomasa.pl

lukasz.kazmierczak@zielonagmina.pl +48 535 100 204 Dział prenumeraty: prenumerata@magazynbiomasa.pl +48 791 44 33 22

Najlepsze ceny + bezpłatne doradztwo

Dofinansowanie aż do 90%

Korekta: Pracownia Ad Iustum Skład: Studio DoDo Adres redakcji: Zielona Gmina ul. Polna 7, 62-006 Kobylnica k. Poznania redakcja@magazynbiomasa.pl zielonagmina.pl fb.com/zielonagmina Nakład: 2700 egzemplarzy Druk: Betmor

Ul. Polna 7 62-006 Kobylnica

Redakcja nie bierze odpowiedzialności za treści Tel. +48 530 245 751 reklam i nie zwraca tekstów niezamówionych.

Zastrzegamy sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów, biuro@cop360.pl zmiany ich tytułów i doboru zdjęć.

www.cop360.pl

AKTUALNOŚCI fot. Canvas

4

w Jaktorowie (woj. mazowieckie) oraz Radzyniu Podla-

OZE rośnie w siłę

skim (woj. lubelskie). Pierwsza z gmin ma wybudować

Za 5 lat moce produkcyjne z OZE będą niemal

budynkach użyteczności publicznej, obiektach usługo-

o połowę wyższe niż obecnie według szacunków

wych oraz wydzielenie miejsc postojowych dla samo-

Międzynarodowej Agencji Energii. Łączne zdolności

chodów z napędem elektrycznym. Władze Radzynia

produkcyjne energii z OZE do 2024 r. mają wzro-

Podlaskiego natomiast wymienią całą dotychczasową

snąć o 1,2 TW. W ub.r. wynosiły natomiast 2,5 TW.

flotę na pojazdy elektryczne. Co więcej strategia

Największy udział – sięgający 60% – w zwiększeniu

gminy przewiduje budowę stacji ładowania w pobliżu

mocy OZE osiągną instalacje fotowoltaiczne wg tego-

budynków użyteczności publicznej. Równolegle po-

rocznych prognoz Międzynarodowej Agencji Ener-

wstawać mają stacje paliw gazowych CNG i LNG.

m.in. stację ładowania pojazdów elektrycznych przy

gii. – Odnawialne źródła energii to już drugie źródło elektryczności na świecie, ale ich wykorzystanie musi być nadal zwiększane, jeśli chcemy osiągnąć długoterminowe cele dotyczące klimatu, jakości powietrza oraz dostępu do energii – przekonuje szef MAE Fatih Birol. Energetyka na świecie staje się coraz bardziej ekologiczna. Wskazują na to m.in. badania BloombergNEF. Wynika z nich, że łączna wartość inwestycji w OZE od 2010 r. do końca 2019 r. wyniesie blisko 2,6 bln dolarów. MAE szacuje, że elektrownie wiatrowe, słoneczne i hydroelektryczne będą pochłaniały ok. 322 mld dolarów rocznie do 2025 r.

Pieniądze na budowę małych oczyszczalni poza miastami Są pieniądze na budowę oczyszczalni. Aż 590 mln zł ma zamiar przeznaczyć resort środowiska na poprawę stanu gospodarki wodno-ściekowej poza granicami aglomeracji. O wsparcie starać się mogą gminy inwestujące w np. biologiczne oczyszczalnie ścieków, podłączenia kanalizacyjne, budowę sieci wodociągowych oraz tworzenie ujęć wody czy stacji uzdatniania wody. Program realizowany będzie przez

Elektromobilność w polskich gminach z dofinansowaniem

NFOŚiGW. W jego ramach będzie można otrzymać pożyczki m.in. na budowę lokalnych oczyszczalni ścieków dla budynków, osiedli mieszkaniowych oraz małych miejscowości. – Wsparcie finansowe będzie

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospo-

można również przeznaczyć na przydomowe biolo-

darki Wodnej podpisał pierwsze umowy na dofinan-

giczne oczyszczalnie ścieków, podłączenia kanaliza-

sowanie prac związanych z przygotowaniem lokal-

cyjne, budowę sieci wodociągowych oraz tworzenie

nych strategii rozwoju elektromobilności. Udzielone

ujęć wody czy stacji uzdatniania wody – powiedział

wsparcie pokryje 100% kosztów kwalifikowanych

minister środowiska Henryk Kowalczyk.

Listopad 2019 zielona Gmina

fot. Marcin Fajerski

AKTUALNOŚCI

Wrocławska Elektrownia Słoneczna to czysty zysk!

Nowatorska na skalę kraju Wrocławska Elektrownia Słoneczna – inwestycja Spółdzielni Mieszkaniowej Wrocław-Południe – dała jej członkom niższe rachunki za energię elektryczną. A miastu czystsze powietrze. W kwietniu minął pierwszy rok jej funkcjonowania. W tym okresie instalacja wyprodu-

z powodzeniem udało się zrealizować inwestycje

kowała o 10% energii więcej niż zakładały progno-

tworzące lokalny rynek odnawialnej energii elektrycz-

zy. Spółdzielnia Mieszkaniowa Wrocław Południe

nej i cieplnej w oparciu o regionalne zasoby paliw

ma w swym zasobie 88 budynków (blisko 11 000

oraz odpadów energetycznych. Z pewnością gmina

mieszkań). Większość z nich pochodzi z lat 60. i 70.

stanie się wzorem dla innych miejscowości w Polsce,

ub. w. Na dachach 35 wieżowców zlokalizowanych

zainteresowanych „zielonymi rozwiązaniami”. Klaster

w centrum miasta zamontowano 2 771 sztuk paneli

oprócz Michałowa obejmuje też Gródek, Tykocin

fotowoltaicznych. Od niemal 20 lat spółdzielnia

i Zabłudów. Najbliższe plany energyREGIONU za-

w różny sposób modernizowała swój zasób, by utrzy-

kładają m.in.: budowę drugiej biogazowni, wdrożenie

mać koszty funkcjonowania na realnym poziomie,

koncepcji wirtualnej elektrowni oraz rozwój elektro-

a jednocześnie poprawiać warunki mieszkaniowe

mobliności. Lokalne władze zrealizują też budowę

jej członków. Priorytetem było m.in. poszukiwanie

przedszkola w technologii pasywnej.

rozwiązań racjonalizujących zużycie energii. Przeprowadzono docieplenia budynków, modernizację systemów grzewczych i elektrycznych.

EnergyREGION Michałowo promuje samowystarczalność

Kongres Energetyki Słonecznej W dniach 15-16 października w Warszawie odbył się I Kongres Energetyki Słonecznej, zorganizowany przez Polskie Stowarzyszenie Fotowoltaiki. Tematyka sesji oraz wystąpień dotyczyła m.in.: potencjału

EnergyREGION Michałowo przekonuje powiat

energetyki słonecznej w naszym kraju, aukcji OZE

opoczyński do założenia podobnego klastra zielonej

oraz umów typu PPA. Wydarzeniu towarzyszyły też

energii. Burmistrz Michałowa i Grupa IEN – koor-

liczne warsztaty, spotkania B2B oraz targi, w których

dynująca klaster – zorganizowali dla wójtów i samo-

udział wzięły takie firmy, jak Energy5, Corab, Vortex

rządowców z opoczyńskich gmin wizytę studyjną

Energy, ZNShineSolar czy PGE. Przyszłoroczny kon-

prezentującą funkcjonowanie energyREGIONU.

gres odbędzie się w dniach 22-23 kwietnia. fot. Marcin Fajerski

EnergyREGION Michałowo staje się wzorem dla innych polskich gmin. Budową takiego klastra zainteresowani są m.in. samorządowcy z regionu łódzkiego. – Przedstawiciele powiatu opoczyńskiego chcieli zobaczyć, jak może działać klaster w samorządzie.

Michałowo stanowi modelowy przykład w tym aspekcie – mówi Daniel Raczkiewicz z Grupy IEN. – Wizyta jest też dla nas zwieńczeniem naszej trzyletniej działalności doradczej w energetyce i możliwością podzielenia się własnym doświadczeniem. W Michałowie Listopad 2019 zielona Gmina

5

AKTUALNOŚCI fot. Marcin Fajerski

6

efektywnej i bezpiecznej gospodarce odpadowej oraz przyjaznych klimatowi metodach walki ze smogiem. Zaproszeni eksperci i paneliści mówili też o zmianach klimatu, bioinnowacjach dla małych i średnich przedsiębiorstw, własności intelektualnej w biogospodarce, regionalnym systemie informacji przestrzennej. Sesje dotyczyły ponadto medycyny starzeniowej, edukacji ekologicznej i możliwości jej finansowania oraz potencjału rozwojowego tzw. srebrnej gospodarki. Spotkanie stało się też okazją do networkingu, a także do wymiany opinii i doświadczeń związanych z OZE oraz innymi „zielonymi inwestycjami”. W tegorocznym kongresie udział wzięli m.in.: Tomasz Calikowski z Komisji Euro-

Pol-Eco System – systemowo o ochronie środowiska

pejskiej, Waldemar Buda z Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, Nina Dobrzyńska z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz prof. dr hab. Maciej Zalewski z Polskiej Akademii Nauk.

AM

Oferta tegorocznych targów Pol-Eco System w Poznaniu obejmowała szeroki wachlarz wystawców związanych z OZE, „zielonymi inwestycjami”, efektywną gospodarką odpadową, wodno-kanalizacyjną, techniką komunalną oraz elektromobilnością.

Odbywającemu się w dniach 8-10 października

Skawina walczy o czyste powietrze. Stawia na OZE

wydarzeniu towarzyszył również bogaty program

Solary, pompy ciepła, fotowoltaika i kotły na bioma-

konferencji i forów dyskusyjnych. Prelegenci oraz

sę. Ponad 500 takich urządzeń pojawi się na terenie

paneliści mówili m.in.: o idei smart city w polskich

Skawiny. Zmniejszą one zużycie węgla i prądu w do-

miastach, rozwoju energetyki obywatelskiej oraz

mach. Dzięki temu poprawi się jakość powietrza.

koncepcji gospodarki obiegu zamkniętego. Kolejna

Gmina Skawina przystąpiła do programu „Czysta

edycja Pol-Eco System odbędzie się w dniach

Energia Blisko Krakowa”. Za jego pomocą chce za-

20-22 października 2020 r. na terenie Międzynaro-

chęcić mieszkańców do skorzystania z odnawialnych

dowych Targów Poznańskich.

źródeł energii, a konkretnie: solarów, fotowoltaiki, pomp ciepła oraz kotłów na biomasę. Dlaczego?

Bo odnawialna energia jest ekologiczna i darmowa.

VII Kongres Biogospodarki

Dzięki dofinansowaniu w ciągu kilku lat mieszkańcy

Potencjał zielonych inwestycji, ekohydrologia,

kach za prąd lub ciepłą wodę. Bez wsparcia finanso-

zrównoważone rolnictwo – to najważniejsze tematy

wego ten zysk nastąpiłby znacznie później.

omawiane podczas VII Międzynarodowego Kongresu

Dofinansowanie wynosi około 50% kosztu zakupu

Gospodarki, który odbył się w Łodzi 7 października

i zainstalowania urządzenia. Każdy mieszkaniec

2019 r. Łódzki Kongres Biogospodarki z roku na

może otrzymać wsparcie finansowe, decyduje jedynie

rok się powiększa i obejmuje coraz szersze spek-

kolejność zgłoszeń, kryterium dochodowe lub wiel-

trum aktualnych zagadnień związanych z gospo-

kość rodziny nie mają tutaj znaczenia. Zakup i in-

darką o obiegu zamkniętym. Podczas licznych sesji

stalacja odnawialnych źródeł energii będą leżały po

uczestnicy wydarzenia mogli dowiedzieć się m.in.

stronie wykonawcy, który umówi się z mieszkańcem

o potencjale energii geotermalnej w Polsce, możli-

na spotkanie w dogodnym dla niego terminie, spraw-

wościach realizacji zielonych inwestycji w Europie,

dzi, czy dom jest gotowy na instalację, a następnie

Listopad 2019 zielona Gmina

mogą wyjść na plus z tytułu oszczędności na rachun-

fot. Marcin Fajerski

AKTUALNOŚCI

po dokonaniu reszty formalności, szybko i sprawnie

ceny energii elektrycznej w przyszłości. Dlatego

zamontuje urządzenie. Odnawialne źródła energii

Eneria poszerza portfolio rozwiązań energetycz-

będą objęte gwarancją przez 5 lat. Oznacza to, że

nych OZE dla każdego biznesu potrzebującego nie-

przez ten czas gmina weźmie na siebie ciężar napra-

zawodnego zasilania, które tworzone są w oparciu

wy i serwisowania urządzeń.

o wysokiej klasy panele fotowoltaiczne w technologii cienkowarstwowej CAT® – światowego lidera w dziedzinie produkcji systemów energetycznych.

O efektywności energetycznej w Bydgoszczy Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités wraz z miastem Bydgoszcz oraz Porozumieniem Burmistrzów na Rzecz Klimatu i Energii zorganizowało w dniach 29-30 października konferencję „Efektywność Energetyczna Kluczowym Elementem Transfor-

Eneria dostarcza inteligentne systemy elektroenergetyczne powszechnie znane jako „smart grid”, a także modułowe magazyny energii CAT®. Co więcej, na każdym etapie inwestycji firma gwarantuje obecnie profesjonalne wsparcie obejmujące: analizę opłacalności budowy instalacji fotowoltaicznej, doradztwo techniczne oraz projekt i kompleksową realizację instalacji fotowoltaicznych.

macji Energetycznej Gmin”. Uczestnicy wydarzenia mogli pogłębić swoją wiedzę w tematach ograniczania śladu węglowego, termomodernizacji, wykorzystania OZE, PPP, nowych programów NFOŚiGW oraz dotacji i wsparcia dla transportu niskoemisyjnego. Spotkaniu towarzyszyły też wizyty studyjne, m.in. w bydgoskim Zakładzie Termicznego Przekształcania Odpadów Pro Natura oraz Centrum Demonstracyjnym OZE.

Fabryka Tesli powstanie pod Berlinem. Zatrudni 10 tys. osób!

Fabryka Tesli powstanie w Europie! Elon Musk zapowiedział, że wybuduje europejską fabrykę Tesli na południowy-wschód od Berlina. Swoją decyzję

Eneria wkracza na rynek

ogłosił podczas wtorkowego wręczenia mu Złotej

Nieustanny wzrost cen energii elektrycznej, zbyt

zyn „Auto Bild”. – Wszyscy wiedzą, że niemiecka

niska efektywność jej wytwarzania oraz wzrost

inżynieria jest wyjątkowa i jest to jeden z powodów,

znaczenia OZE w polskim miksie energetycznym

dla których lokalizujemy naszą Gigafactory Europe

sprawiają, że inwestycje w instalacje fotowoltaiczne

w Niemczech – powiedział.

zyskują na popularności i stanowią zabezpieczenie

Kierownicy – nagrody przyznawanej przez maga-

oprac. Marcin Fajerski Listopad 2019 zielona Gmina

7

8

wywiad numeru

Polska może być trendsetterem zielonych technologii Z minister przedsiębiorczości i technologii Jadwigą Emilewicz rozmawia Beata Klimczak Dlaczego Ministerstwo Przedsiębiorczości i Tech-

upadku. Zdajemy sobie sprawę, że do 2030 r. koszt

nologii zajęło się tematyką energii i energetyki

energii wytwarzanej ze źródeł konwencjonalnych

rozproszonej?

nie będzie malał. Wiąże się to z tzw. podatkiem

Koszty energii są jednymi z najistotniejszych kosz-

węglowym, czyli kosztami zakupu uprawnień do

tów prowadzenia działalności gospodarczej zarówno

emisji CO2. Musimy zatem podjąć starania, aby być

przez małych, jak i dużych przedsiębiorców, w tym

w stanie utrzymać konkurencyjność polskich małych

takich, dla których przygotowaliśmy pakiet rekom-

i średnich firm, aby zapewnić im tanią i czystą ener-

pensat – przemysłów energochłonnych. Przypomnij-

gię elektryczną. Oczywiście chcemy, by taką energię

my, że to jest 300 podmiotów w Polsce, które kon-

miał także każdy Polak w swoim domu. Ten sektor

sumują ok. 25% całkowitej wyprodukowanej energii.

jest w miarę bezpieczny, ponieważ taryfa dla Gru-

Jednocześnie

py G jest regulowana. Na początku

są odpowie-

stycznia, po kryzysie cenowym w koń-

dzialne za zatrudnienie ok. 8,3% aktywnych zawodowo Polaków.

Biogazownia jest bardzo ważnym ogniwem w domknięciu cyklu: zaprojektuj, wyprodukuj, skorzystaj i zaprojektuj – wprowadź do obrotu po raz drugi

cówce ub.r. i znaczącym wzroście cen energii elektrycznej, ogłosiłam program Energia Plus, którego celem było legislacyjne i finansowe wsparcie prosumenckiej energetyki rozproszonej.

Tego typu

Myślę, że minione kilka miesięcy było

mechanizmy

rewolucją w tym zakresie. Od począt-

ochronne funkcjonują w innych państwach człon-

ku roku mamy ponad 11 tysięcy nowych instalacji

kowskich. W Polsce ich brakowało, mimo że zabie-

fotowoltaicznych!

rano się za ich wprowadzenie 11 lat, robiąc w sumie

Ale celem, który postawiłam sobie w styczniu, jest

trzy podejścia. Dopiero nam udało się sfinalizować

doprowadzenie do tego, by jeden 200-megawatowy

ten projekt. Z drugiej strony mamy małe i średnie

blok energetyczny, a jest takich kilkadziesiąt, zastą-

przedsiębiorstwa, dla których rosnące koszty ener-

pić elektrowniami słonecznymi funkcjonującymi

gii mogą być barierą rozwoju, a nawet przyczyną

na dachach domów, tak aby zainstalowana w nich

Listopad 2019 zielona Gmina

wywiad numeru

moc była w stanie wygenerować ilość energii zbli-

będziemy ten gaz mieć w opłacalnych, przewidy-

żoną do bloku węglowego, przy praktycznie zerowej

walnych cenach – tańszy niż obecnie na rynku. Po

emisji podczas jej produkcji. Jedną taką instalację

drugie biogazownie to także źródło taniej i czystej

już mamy. Wydaje się, że do końca roku powstaną

energii elektrycznej oraz cieplnej. To rzecz nieba-

jeszcze trzy takie „dwusetki”.

gatelna. Obecnie w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa zarejestrowanych jest 91 producentów

Rewolucja prosumencka, o której Pani mówi, i pro-

(posiadających łącznie 101 instalacji) biogazu rolni-

gram Energia Plus skierowane są do małych i śred-

czego. Potencjał szacowany przez krajowych i zagra-

nich przedsiębiorstw. Gdzie w tym systemie jest

nicznych producentów jest zdecydowanie większy

wsparcie dla rolników prowadzących działalność

(nawet na 3 GW mocy zainstalowanej). Spróbujmy

gospodarczą?

O nich także nie zapomnieliśmy. Przypomnę, że w znowelizowanej ustawie o odnawialnych źródłach energii, która weszła w życie pod

porównać się z Niemcami, gdzie takich biogazowni jest ponad 11 tys. Biorąc pod uwagę wielkości na-

koniec sierpnia, mamy zapisy dotyczące

szego i tego sąsied-

energetycznych spółdzielni rolniczych.

niego kraju, z całą

Dzięki tym zapisom rolnicy mogą ko-

pewnością może-

rzystać z ulg podatkowych na tworzenie

my wielokrotnie

małych lokalnych spółdzielni. W pierwszej

zwiększyć liczbę

kolejności fotowoltaicznych. Przypomnę, że

takich producen-

znieśliśmy bariery, które wiązały się z tym, że

tów dzisiaj w Polsce.

rolnik mógł korzystać z preferencyjnej 8-pro-

I wreszcie po trzecie –

centowej stawki VAT, jeśli zamontował instalację na dachu domu, ale już na tę, którą ulokował na

traktując bardzo odpowiedzialnie środowisko

oborze, stodole czy po prostu na polu podatek VAT wynosił 23%. Wprowadziliśmy także ułatwienia związane z przyłączeniem do sieci dystrybucyjnej oraz procesem koncesjonowania, które umożliwiają funkcjonowanie wielu wytwórców energii elektrycznej w ramach jednej spółdzielni. Te zasady są korzystne dla rolników czy biogazowni.

Właśnie, biogazownie i biogaz to również coraz ważniejsze instrumenty w kilku gałęziach gospodarki kraju.

Jeśli mówimy o biogazowni, to mówimy o niej z trzech powodów.

Po pierwsze dlatego, że jednym z celów strategicznych, horyzontalnych, jest uniezależnienie się czy dywersyfikacja w dostawach gazu. Im więcej sami będziemy w stanie produkować gazu, tym będziemy bardziej suwerenni, bardziej bezpieczni, a wreszcie Listopad 2019 zielona Gmina

9

wywiad numeru fot. Janusz Świdurski – Fotorealizacje

10

i emisję gazów cieplarnianych, mamy świadomość,

drogowa transformacji w kierunku gospodarki

że to metan pochodzący z produkcji rolnej i zwierzę-

o obiegu zamkniętym”.

cej, a nie przemysł jest obecnie globalnym źródłem

„Mapa drogowa transformacji w kierunku gospodar-

problemów, wskazywanym przez ekspertów na całym

ki o obiegu zamkniętym” przygotowana z wieloma

świecie. Redukcja emisji metanu oraz wprowadzenie

ekspertami, branżami, międzyresortowo, to ponad

odpowiednich mechanizmów zachęty dla podmio-

dwa lata pracy, dokument o charakterze strategicz-

tów są rów-

nym, który ma przekierować tory

nież ważne

polskiej gospodarki. Ta w wielu

z uwagi na czekające nas zmiany w polityce energetyczno-klima-

Warto inwestować, warto inspirować, aby Polska rzeczywiście była awangardą na polu czystej energii, w tym także biogazu

obszarach działa dzisiaj na zasadach: zaprojektuj, skonstruuj, wykorzystaj, wyrzuć. My jednak dążymy do tego, aby działać wg zasady: zaprojektuj, wyprodukuj,

tycznej UE

skorzystaj i zaprojektuj – wpro-

(non-ETS).

wadź do obrotu po raz drugi.

W innym wypadku przedsiębiorcy, a tym samym pol-

Biogazownia jest więc bardzo ważnym ogniwem

ska gospodarka, mogą dotkliwie odczuć konsekwen-

w domknięciu tego cyklu. Mówimy o wykorzystaniu

cje konieczności dostosowania się do obowiązku re-

czegoś, co dzisiaj jest odpadem, np. bioodpadem,

dukcji emisji gazów cieplarnianych w tych sektorach.

który możemy nadal przetwarzać. Warto podkre-

I to ostatni powód, dla którego tą tematyką zajął się

ślić, że polskie podmioty rozwijają również rodzime

minister odpowiedzialny za gospodarkę.

technologie wytwarzania i wykorzystania biogazu.

Ponieważ biogaz to sektor wzrostowy na świecie,

Biogazownie to także ważne ogniwo w zagospoda-

warto postawić na rozwój polskich rozwiązań tech-

rowaniu odpadów, wskazane w dokumencie „Mapa

nologicznych w tej sferze.

Listopad 2019 zielona Gmina

wywiad numeru

Przedstawiciele sektora biogazu potrzebują wspar-

kotły w standardzie Ecodesign, czyli tym, który

cia, bo ich inwestycje jeszcze do niedawna były

jest wymagany programami wsparcia. Listą pro-

„niebankowalne” – jak to sami określali, a ryzyka

duktów, w większości polskich, dysponuje Naro-

wysokie.

dowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki

Zachęcamy do inwestowania, do rozmowy, do

Wodnej. Z przedstawicielami kotlarzy i Narodo-

inspirowania nas – administracji, które jeszcze

wym Centrum Badań i Rozwoju dopracowaliśmy

elementy wymagają zmiany legislacyjnej, choć

program transformacji tej branży ogłoszony

myślę, że część z nich już konkretnie i konse-

niedawno przez wicepremiera Jarosława Gowina.

kwentnie zaprojektowaliśmy. Przed nami regula-

Zauważamy bowiem, że z całą pewnością obsza-

cje dotyczące magazynowania energii. Dziś, gdy

rem inwestycyjnie wzrastającym są pompy ciepła.

mówimy o energetyce przyszłości, podstawowym

Mamy już kilku lokalnych producentów tych

wyzwaniem staje się magazynowanie energii – to

urządzeń. Myślę, że w tym segmencie możemy

„święty Graal” współczesnego świata, który daje

mieć wiele do powiedzenia. Mamy nadzieję, że to

możliwość zgromadzenia energii, np. w magazynie

będzie impuls modernizacyjny, który przestawi

biogazu i wytworzenie z niego energii elektrycz-

branżę z kotłów na paliwo stałe na energetykę

nej, gdy odnawialne źródła energii nie pracują

odnawialną z głębi ziemi.

lub gdy dostarczają jej mniej. Warto inwestować, warto inspirować, aby Polska rzeczywiście była

Jaką widzi pani Polskę za 5 lat?

awangardą na polu czystej energii, w tym także

Z całą pewnością widzę Polskę z silnie rozwija-

biogazu.

jącą się gospodarką. Trend, który mamy dzisiaj, a który budzi podziw, zostanie utrzymany na

Programy „Czysta energia” i „Czyste powietrze”

tym samym poziomie przez najbliższe dekady.

to walka z tzw. „kopciuchami”. Długo opierała się

Robimy też wszystko, by zdjąć łatkę, którą nam

ona na restrykcjach wobec producentów i dys-

przyczepiono, a która jest nieprawdziwa – truci-

trybutorów urządzeń grzewczych. Jak obecnie

ciela środowiska. Chcemy przejść transformację,

ocenia Pani sytuację tego sektora?

ale na warunkach do udźwignięcia społecznie

Polska ma bardzo dobrze rozwiniętą branżę

i gospodarczo. Nie naszym wyborem było zbu-

kotlarską, która te tzw. „kopciuchy” produkowa-

dowanie polskiego systemu energetycznego

ła. Droga, jaką przeszły warsztaty produkcyjne

w oparciu o węgiel, ale dziś robimy w tym zakre-

w ciągu ostatnich 10 lat, jest imponująca, bo są

sie ogromny skok. Dlatego marzy mi się Polska

to obecnie bardzo nowoczesne firmy. Legisla-

będąca trendsetterem technologii, w tym przede

cyjny impuls zamknięcia rynku „kopciuchów”

wszystkim niskoemisyjnych technologii optymal-

odbywał się naprawdę w stałym dialogu z branżą.

nie wykorzystujących potencjał surowcowy, nie

I w tym dialogu dopracowaliśmy wszystkie aspek-

tylko na Europę, ale może także na dynamiczne

ty. Po pierwsze branża jest w stanie produkować

rynki wschodnie. • REKLAMA

ul. Poznańska 78, Skórzewo oferty@grambet.pl tel. 61 814 37 70

FOTOWOLTAIKA REKUPERACJA POMPY CIEPŁA

Profesjonalne doradztwo, korzystne ceny Listopad 2019 zielona Gmina

11

12

FOTOWOLTAIKA

Śląsk po jasnej stronie mocy Coraz więcej śląskich samorządów jednoczy siły w walce o czyste środowisko oraz zdrowie swoich mieszkańców.

W nadchodzących latach aż 38 mln zł unijnego dofinansowania trafi na 32 inwestycje w OZE w miastach oraz gminach Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego

Z

wiązek Gmin i Powiatów Subregionu Centralne-

związanych z rynkiem pracy, włączeniem społecz-

go Województwa Śląskiego zrzesza obecnie aż

nym czy wzmocnieniem potencjału edukacyjnego.

81 jednostek samorządu terytorialnego. Poza pełnieniem roli Instytucji Pośredniczącej we wdrażaniu

Terytorialne cele

Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w ramach

Biorąc pod uwagę cele ukierunkowanej terytorial-

Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa

nie polityki rozwoju w Polsce, ZIT są realizowane

Śląskiego na lata 2014-2020, Związek został również

na terenie miast wojewódzkich i obszarów powią-

powołany do wsparcia idei samorządności lokalnej,

zanych z nimi funkcjonalnie. Obszar realizacji ZIT

ochrony wspólnych interesów, wymiany doświad-

Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego

czeń, promocji osiągnięć oraz realizacji wspólnych

został wyznaczony na podstawie istniejących

przedsięwzięć i inwestycji.

powiązań funkcjonalnych, gospodarczych i społecznych. Tworzy go miasto wojewódzkie Katowice

Razem można więcej

oraz jego obszar funkcjonalny. – Uczestnictwo

Jednym z celów statutowych Związku jest podejmo-

w tym wyjątkowym partnerstwie pozwoliło na

wanie działań mających na celu wykorzystanie OZE.

wymianę dobrych praktyk i korzystanie z doświad-

– W ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorial-

czeń innych obszarów miejskich, szczególnie przez

nych zarządzamy kwotą 793 mln euro, przeznaczoną

mniejsze samorządy, które dzięki wsparciu więk-

na realizację projektów ze środków Regionalnego

szych partnerów miejskich i ekspertów zewnętrz-

Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego

nych w ramach wsparcia kompetencyjnego, mogą

– mówi Karolina Jaszczyk, dyrektor biura Związku.

w pełni wykorzystywać swój potencjał rozwojo-

– Przewyższa ona niektóre RPO innych województw,

wy – wyjaśnia Karolina Jaszczyk. Warto zwrócić

a sam Związek ZIT jest największy w Polsce. In-

uwagę na fakt, że to właśnie najmniejsze miasta

terwencje, które są podejmowane w ramach ZIT,

są w czołówce wartości pozyskanego dofinanso-

dotyczą niemal każdej dziedziny życia miast i sku-

wania w przeliczeniu na mieszkańca. Do tej pory

piają się m.in.: na efektywności energetycznej, OZE,

w ramach ZIT podpisano 753 umowy o dofinanso-

gospodarce niskoemisyjnej, gospodarce odpadami,

wanie projektów na łączną kwotę dofinansowania

gospodarce wodno-ściekowej, a także na kwestiach

2,295 mld zł.

Listopad 2019 zielona Gmina

fot. Shutterstock

FOTOWOLTAIKA

OZE na celowniku

projektów ma efekt ekologiczny w zakresie redukcji

Wymienione wcześniej 32 projekty Związku to tylko

CO2 i PM10. Jeśli weźmiemy pod uwagę wszystkie

te, które wybrano w ostatnim naborze. Wcześniej

projekty wzmacniające wykorzystanie OZE, które są

odbyły się jeszcze 2 konkursy, w których wyłoniono

realizowane na obszarze Subregionu Centralnego Wo-

63 projekty o wartości dofinansowania 60 mln zł.

jewództwa Śląskiego, to przekonamy się, jak duży krok

Łącznie daje to 95 projektów wspartych unijnymi

został zrobiony, by poprawić jakość powietrza.

dotacjami w wysokości 99 mln zł. – Ważny jest dla nas każdy projekt, który przyczynia się do zwiększe-

Krok w stronę przyszłości

nia udziału OZE w prowadzeniu zrównoważonego

W miarę dostępności środków w 2020 r. planowany

rozwoju miast – podkreśla Karolina Jaszczyk. – Wy-

jest kolejny nabór wniosków o dofinansowanie w za-

korzystanie paneli fotowoltaicznych umożliwi nam

kresie odnawialnych źródeł energii. – Każdy kon-

nie tylko samodzielną produkcję energii elektrycznej,

kurs pokazuje, że chętnych na pozyskiwanie energii

ale również pozwoli na odciążenie budżetu, ponie-

z odnawialnych zasobów jest więcej niż pieniędzy,

waż zmniejszy się wielkość i koszty zakupu energii.

które można na ten cel przeznaczyć – zauważa Karolina Jaszczyk. – To tylko pozytywnie świadczy

Energia słoneczna

o tym, jak dobrą pracę wykonał Związek w promocji

Zdecydowana większość realizowanych projektów

działań zwiększających wykorzystywanie OZE przez

opiera się na wykorzystaniu energii słonecznej. To bo-

samorząd lokalny. Ponadto rozpoczęliśmy prace nad

wiem najbardziej dostępne odnawialne źródło energii,

przygotowaniem do kolejnej perspektywy finansowej

a sama budowa instalacji fotowoltaicznych możliwa

Unii Europejskiej na lata 2021-2027. Projekty rozpo-

jest niemal wszędzie. – Miasta bardzo często decydują

rządzeń Komisji Europejskiej wskazują na zwięk-

się na realizację projektów adresowanych bezpośred-

szenie promowania energii odnawialnej w sektorze

nio do mieszkańców w formule tzw. słonecznej gminy

ogrzewania i chłodzenia. Mając na uwadze doświad-

– wyjaśnia Karolina Jaszczyk. – Oznacza to, że gmina

czenia mijającego okresu programowania, przystą-

montuje na posesji lub nieruchomości mieszkańca

piliśmy do planowania projektów m.in. z obszaru

będącego uczestnikiem projektu kolektory słoneczne,

OZE. Im szybciej określimy potrzeby gmin i powia-

panele fotowoltaiczne lub pompy ciepła, które do

tów w tym zakresie, tym lepiej przygotujemy się do

czasu zakończenia tzw. trwałości projektu są własno-

kolejnej perspektywy i opracujemy jeszcze lepsze

ścią gminy, a po tym czasie przechodzą na własność

projekty – wyjaśnia. •

uczestnika. Duże znaczenie przy realizacji tego typu

Alicja Kraśnik Listopad 2019 zielona Gmina

13

14

Finanse

Rząd i samorządy kierują strumień pieniędzy na fotowoltaikę W ciągu najbliższych lat w Polsce powstać mają ogromne moce zainstalowane w fotowoltaice. Rząd i samorządy chcą osiągnąć ten cel poprzez szerokie programy dotacji i istotne ułatwienia prawne. Interesującą ofertę dla energetyki solarnej przygotowały także banki, na czym mogą skorzystać polscy przedsiębiorcy dniu 30 sierpnia br. wystartował nabór wnio-

W

Fotowoltaika na wzroście

sków do programu „Mój Prąd”. Inicjatywa

Rozwój energetyki słonecznej wpisuje się w zarys

resortów energii i środowiska umożliwi pozyskanie

transformacji opracowanej przez Ministerstwo Ener-

dofinansowania na moduły fotowoltaiczne w maksy-

gii w ramach Polityki Energetycznej Polski do 2040 r.

malnej wysokości 5 tys. zł. „Mój Prąd” to jednak nie je-

Wg projektu PEP2040 właśnie moc fotowoltaiki ma

dyne źródło pieniędzy dla osób chcących zainwestować

wzrosnąć najdynamiczniej w ciągu nadchodzących

w fotowoltaikę. Środki na ten cel można pozyskać także

20 lat, co nie tylko unowocześni polską energetykę,

z programu Czyste Powietrze. W tym przypadku można

ale także podniesie poziom bezpieczeństwa. To m.in.

ubiegać się o dotacje oraz preferencyjne pożyczki.

niskie nasycenie instalacjami solarnymi powoduje bowiem zagrożenie stabilności systemu w sezonie

Energia+

letnim.

Atrakcyjnym wsparciem dla branży słonecznej jest też program Energia+, zainicjowany przez minister

Sprzyjający klimat

przedsiębiorczości i technologii Jadwigę Emilewicz.

Impuls ze strony rządu bezbłędnie odczytały sa-

Pozwala on m.in. odliczyć od dochodu koszty zakupu

morządy, które przedstawiły swoją ofertę wsparcia

instalacji – to tzw. ulga termomodernizacyjna. Pakiet

fotowoltaiki. Na tym tle wyróżnia się Warszawa, która

poszerza również definicję prosumenta oraz uprasz-

zapewnia pokrycie nawet 30% kosztów paneli, pod

cza procedurę budowy mikroinstalacji. Jadwiga Emi-

warunkiem, że całość dotacji nie przekracza 15 tys. zł.

lewicz zadbała o przetarcie inwestycyjnych szlaków

Stolica widzi bowiem w tych instalacjach pomoc

w bardziej widoczny sposób. Szefowa resortu ogło-

w walce ze smogiem. Samorządy agregują też środki

siła, że na dachu swojego ministerstwa zainstaluje

na fotowoltaikę z NFOŚiGW w ramach programu

panele fotowoltaiczne.

Prosument oraz funduszy unijnych.

Listopad 2019 zielona Gmina

Rynkowy boom Rynek szybko dostrzegł przychylność władz centralnych i lokalnych dla energii ze słońca. Jak podaje

fot. Eneria (2)

Finanse

Forsal.pl, tylko w I kw. 2019 r. do sieci podłączono aż 11 tys. instalacji fotowoltaicznych o łącznej mocy 72 MW. Tak dynamiczny rozwój sektora stał się możliwy także dzięki reakcji banków, które starają się zawrzeć w ofertach preferencyjne linie kredytowe, pozwalające sfinansować inwestycje w fotowoltaikę.

Z takimi propozycjami wyszły m.in. PKO BP i BOŚ Bank. Z kolei Bank Gospodarstwa Krajowego udostępnił gwarancje kredytowe do 2,5 mln zł, skierowane do firm zainteresowanych energią słoneczną.

Energochłonne firmy mogą najwięcej skorzystać na „słonecznym boomie”. Dzięki opłacalności instalacji fotowoltaicznych przedsiębiorstwa zużywające sporo prądu będą mogły podreperować budżety. W szcze-

// Instalacja fotowoltaiczna Eneria CAT na dachu budynku użytkowego

gólności dotyczy to zakładów produkcyjnych i przetwórczych o istotnych potrzebach energetycznych i z odpowiednią powierzchnią dachową do montażu.

Kategorię można rozciągnąć na galerie handlowe, hotele czy całe spółdzielnie mieszkaniowe.

Ekonomicznie i efektywnie Warto więc przyjrzeć się dostawcom ogniw fotowoltaicznych. Firma Eneria oferuje np. wysokiej jakości instalacje w technologii cienkowarstwowej, dysponujące większą gęstością mocy. Urządzenia te pozwalają wytwarzać znacznie więcej energii elektrycznej niż panele monokrystaliczne. Eneria dysponuje także

// Magazyny energii CAT

szeroką paletą magazynów energii dla przedsiębiorców. Instalacje słoneczne Enerii pozwolą nie tylko

elektroenergetycznego czy pomóc walczyć z zanie-

wyposażyć dom w dodatkowe źródło prądu oraz

czyszczeniem powietrza. Panele fotowoltaiczne to

oszczędności, ale również umożliwią budowę syste-

dobra recepta na podwyżki cen prądu, które mogą

mu zasilania awaryjnego – tak ważnego dla zakładów,

nastąpić w 2020 r. Z końcem grudnia przestanie

gdzie gwarantem zysku jest nieprzerwana praca.

bowiem obowiązywać ustawa, która „zamroziła” wysokość rachunków za energię elektryczną. Warto, aby

Niezbędne wsparcie

aspekt ten wzięły pod uwagę zarówno gospodarstwa

Dzięki technikom i inżynierom Eneria zapewnia

domowe, jak i przedsiębiorcy.

swoim odbiorcom kompleksowe wsparcie obej-

Chętni do inwestycji w fotowoltaikę mogą liczyć na

mujące projektowanie, montaż i serwis urządzeń

istotne wsparcie w realizacji swych zamiarów. Mo-

fotowoltaicznych. Firma posiada też użyteczne

ment realizacji takich przedsięwzięć jest ze wszech

narzędzia doboru produktów, m.in. kalkulatory war-

miar korzystny. Przed złożeniem wniosku należy

tości dofinansowania czy porównania cen modułów

jednak dokładnie rozważyć, jakie środki oferują po-

fotowoltaicznych.

szczególne programy. Nie zawsze można je bowiem

Trzeba podkreślić, że energia ze słońca może nie

łączyć. Niemniej w szerokiej gamie możliwości łatwo

tylko poprawić bezpieczeństwo polskiego systemu

dobrać opcję skrojoną na miarę potrzeb. • Listopad 2019 zielona Gmina

15

16

POMPY CIEPŁA

Pompy ciepła pomogą w walce ze smogiem Od kilku lat w okresie jesienno-zimowym jak bumerang powraca temat smogu. Kilkukrotnie przekroczone normy stężenia pyłów PM10 i PM2,5 sprawiają, że zwiększa się zainteresowanie oczyszczaczami powietrza, które tymczasowo poprawiają jakość oddychania

Listopad 2019 zielona Gmina

fot. Shutterstock

POMPY CIEPŁA

N

ależy jednak podkreślić, że są to jedynie działania doraźne, które nie rozwiązują problemu smogu

w naszym kraju. Skutecznym sposobem na walkę z zanieczyszczeniem powietrza może okazać się energia odnawialna, pozyskiwana m.in. z pomp ciepła Od dziesięcioleci fundamentem rodzimego przemysłu oraz sektora energetycznego jest węgiel. Mimo rosnących kosztów wydobycia tego paliwa stałego oraz wysokiego zanieczyszczenia środowiska, wciąż aż 80% energii w naszym kraju wytwarza się właśnie z tego surowca. Co więcej, rocznie na krajowy rynek trafia 200-250 tys. kotłów na paliwa stałe.

Gospodarstwa domowe oraz małe przedsiębiorstwa odpowiadają już za połowę całkowitego wydzielania pyłów PM10 i PM2,5 oraz blisko 85% rakotwórczego benzopirenu.

Programy: Czyste Powietrze i StopSmog Do walki o czyste powietrze włączył się rząd z programami: Czyste Powietrze oraz StopSmog, które mają za zadanie stworzenie systemu norm dla kotłów na paliwa stałe. Przede wszystkim jednak programy te staną się wsparciem dla gmin w wymianie starych „kopciuchów” na systemy niskoemisyjne wraz z podłączeniem ich do sieci ciepłowniczej lub gazowej.

Program StopSmog opracowano z myślą o obywatelach, których nie stać na likwidację lub wymianę wysokoemisyjnych źródeł ciepła na te niskoemisyjne, termomodernizację jednorodzinnych budynków mieszkalnych lub podłączenie do sieci ciepłowniczej czy gazowej.

Miasta kopcą najwięcej Należy podkreślić, że problem tzw. „kopciuchów” dotyczy przede wszystkich największych aglomeracji miejskich i większych ośrodków. Dlatego też Kraków oraz Warszawa w pierwszej kolejności zabrały się za walkę ze smogiem i poprawę jakości powietrza dla mieszkańców. – Usunięcie z Warszawy tzw. „kopciuchów” to główny element walki ze smogiem – zapowiedział niedawno Rafał Trzaskowski, prezydent stolicy. – By zmobilizować mieszkańców, proponujemy znacząco wyższe dotacje do likwidacji starych kotłów na ekologiczne źródła ciepła. Ułatwiliśmy też proces składania wniosków. Na zmianach skorzystamy wszyscy, bo wszyscy odczujemy poprawę jakości powietrza.

Listopad 2019 zielona Gmina

17

POMPY CIEPŁA fot. Shutterstock

18

Pompy ciepła orężem walki o lepsze powietrze

Pompy ciepła – inwestycja na lata

Sposobów walki ze smogiem jest wiele. Jednym

popularnością. Obecnie rynek ten rośnie w średnio-

z rozwiązań, jakie mogą zastosować mieszkań-

rocznym tempie 30%. Największym odbiorcą pomp

cy budynków jednorodzinnych, jest zamiana

w kraju pozostają gminy. Generują one 90% udzia-

„kopciuchów” na pompy ciepła, które powinny

łów w sprzedaży tych urządzeń.

stać się głównym źródłem energii cieplnej.

O rosnącej popularności pomp decyduje przede

W Warszawie stanowią one najlepiej dofinanso-

wszystkim długowieczność systemu oraz prostota

wane rozwiązanie, ponieważ właściciele go-

użytkowania. Możliwość odpowiedniego ustawienia

spodarstw domowych mogą liczyć na subsydia

i dostosowania urządzeń do potrzeb użytkownika

o wartości do 50 tys. zł z programu StopSmog.

jest bardzo ceniona przez włodarzy. Ten system

To zdecydowanie największe wsparcie, jakie

ogrzewania zapewnia ponadto wysoką jakość pracy

mogą otrzymać gospodarstwa jednorodzinne

oraz niezawodność przez dziesięciolecia, co stanowi

w Polsce. Drugą opcję stanowi podłączenie do

bardzo istotną kwestię dla partycypujących w kosz-

sieci ciepłowniczej, na które przewidziano do

tach zakupów gmin i samorządów. To rozwiązanie na

40 tys. zł oraz sieci gazowej – ze wsparciem do

lata, które może zagwarantować sukces w długofalo-

10 tys. zł.

wym planie zmiany urządzeń wysokoemisyjnych na

Warto dodać, że w Warszawie blisko 13,5 tys. budyn-

niskoemisyjne i zasilane energią odnawialną.

Pompy ciepła cieszą się w Polsce coraz większą

ków nie ma podłączenia do sieci ciepłowniczej ani gazowej. W zasobie komunalnym na początku 2019

Bezpieczna opcja

r. było ok. 1,9 tys. „kopciuchów”. Dlatego stolica na

Dużym atutem pomp ciepła jest wysoka oszczęd-

program walki ze smogiem tylko w przyszłym roku

ność energii. Połączenie ich z fotowoltaiką pozwa-

przeznaczy 55,3 mln zł. Budżet ten łącznie z kolej-

la na zapewnienie w pełni samowystarczalnego

nym rokiem wyniesie 210 mln zł.

systemu. Aż 2/3 kosztów użytkowania budynków

Listopad 2019 zielona Gmina

związanych jest z ogrzewaniem oraz zapewnieniem ciepłej wody. Przy montażu pompy cieplnej zwrot z inwestycji następuje często już po okresie 5 lat.

Energia cieplna z pomp oraz inne niskoemisyjne źródła mogą stać się kluczowym rozwiązaniem w walce ze smogiem. Polskie gminy mają jednak niewiele czasu. Już w 2018 r. zanieczyszczenie powietrza w naszym kraju było przyczyną zgonu aż 45 tys. osób. To aż 12% wszystkich zgonów w Polsce. Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem skutkuje innymi poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, takimi jak: choroby układu sercowo-naczyniowego, oddechowego, różne rodzaje nowotworów, alergie, problemy z płodnością, choroba Alzheimera, a nawet depresja. Szacuje się, że dla kraju jest to koszt 12-30 mld euro. Skala zaniedbań i stawianie zysku ekonomicznego ponad ochronę zdrowia obywateli i ochronę środowiska naturalnego doprowadziły do obecnej sytuacji w kraju i na świecie. Polska staje przed ogromnym wyzwaniem, ale i szansą na to, by działania samorządów realnie przyczyniły się do ochrony zdrowia obywatela. • Michał Nowak

Wciąż niewielkie zainteresowanie Andrzej Jasiłek burmistrz miasta Okonek W naszej gminie zaledwie kilka nieruchomości korzysta z pomp ciepła.

Można zatem stwierdzić, że zainteresowanie tego typu rozwiązaniem jest niewielkie. Władze oraz mieszkańcy mają świadomość konieczności zmian w sposobie ogrzewania dla ochrony środowiska.

Jesteśmy gminą otoczoną lasami z niewielkim przemysłem i nie możemy mówić o problemie smogowym. Mimo to prewencyjnie wprowadziliśmy dopłatę do wymiany kotłów. Można było uzyskać 50% ceny kotła, ale nie więcej niż 5 tys. zł. Zainteresowani skorzystali z tej możliwości, wymieniając stare piece na ekokotły: gazowe lub na pellet. Wobec małego zainteresowania mieszkańców pompami ciepła nie widzę potrzeby ubiegania się o dofinansowanie w tym przedmiocie.

20

ENERGIA WIATROWA

Ustawa odległościowa do kosza?

Wprowadzenie tzw. ustawy odległościowej w 2016 r. rozwiało szanse Polski na dynamiczny rozwój energetyki wiatrowej.

Nowelizacja przepisów dotyczących OZE daje nadzieję na to, że zainteresowanie gmin pozyskiwaniem energii z wiatru po latach zastoju zacznie wzrastać

Listopad 2019 zielona Gmina

fot. Pexels

ENERGIA WIATROWA

S

egment energetyki wiatrowej w naszym kraju zaczął się rozwijać od początku lat 90. XX w. Jeszcze w 2013 r. Polska pod względem mocy

zainstalowanej w energetyce wiatrowej zajmowała 9. miejsce wśród krajów wspólnoty unijnej. Od 2016 r. rozwój farm wiatrowych stracił impet za sprawą wprowadzonego kryterium 10H i ustawy odległościowej. O ile obecnie fotowoltaika przeżywa prawdziwy rozkwit, o tyle wiatr dopiero wychodzi ze stanu permanentnego uśpienia – wynika z danych Instytutu Energetyki Odnawialnej. Jeszcze do 2016 r. przyrost mocy zainstalowanej w elektrowniach wykazywał stabilność i wynosił blisko 35% rocznie. Tymczasem po 2016 r. nie przekroczył nawet 1%.

Europa łapie wiatr w żagle Z analiz europejskiego stowarzyszenia WindEurope wynika, że w ub.r. na Starym Kontynencie powstały elektrownie wiatrowe o łącznej mocy 16,8 GW, z czego 15,68 GW zainstalowano na obszarze Unii Europejskiej.

Już w 2017 r. segment wiatrowy odpowiadał za 55% wszystkich nowych mocy w europejskim sektorze energetycznym, a moc farm wiatrowych zbliżyła się do elektrowni gazowych – będących największym źródłem energii elektrycznej. W ub.r. europejskie wiatraki wygenerowały 336 TWh, które pokryły 11,6% kontynentalnego zapotrzebowania na energię elektryczną.

Niemcy na topie Nasi zachodni sąsiedzi nadal pozostają niedoścignionym liderem w energetyce wiatrowej. W samym 2017 r. Niemcy uruchomili wiatraki o mocy 6,6 GW. Kolejna pod tym względem była Wielka Brytania z 4,3 GW, Francja – 1,7 GW, Finlandia – 577 GW oraz Belgia – 476 GW. Zainstalowany potencjał wiatraków w Niemczech wynosi aktualnie 56 GW, w Hiszpanii przekracza on 23 GW, a w Wielkiej Brytanii sięga 19 GW. Warto dodać, że o ile Niemcy mogą poszczycić się największym zainstalowanym potencjałem wiatraków, o tyle najwyższy udział energii wiatrowej w krajowym miksie energetycznym obserwuje się w Danii. Farmy wiatrowe pokrywają tam łącznie ok. 44% zapotrzebowania energetycznego.

Ostudzony zapał Z danych WindEurope wynika, że zainstalowany potencjał wiatrowy w Polsce wynosi 6,397 GW, co pozwala zaliczyć nasz kraj do europejskiej czołówki, zaraz za Turcją i Szwecją. Niestety udział energetyki wiatrowej w polskim miksie energetycznym utrzymuje się na poziomie 8,5%. To o ponad 3 pkt. proc. gorszy wynik od średniej unijnej. W kwestii przyłączonych mocy – wynoszących w 2017 r. zaledwie 41 MW – plasujemy się na jednym z ostatnich miejsc w Europie. Nie ma wątpliwości, że inwestycje wiatrowe w Polsce zatrzymała ustawa odległościowa.

Jedno kryterium – szereg problemów Wprowadzenie nowego kryterium odległościowego w energetyce wiatrowej sprawiło, że większość projektów bez pozwolenia na budowę zarzucono lub przesunięto. Nadzieję na wielki powrót wiatraków daje ostatnia nowelizacja Listopad 2019 zielona Gmina

21

ENERGIA WIATROWA fot. Shutterstock

22

ustawy o OZE, modyfikująca i rozluźniająca ustawę

wieży łącznie z łopatami. Mając na uwadze realia

odległościową. Projekty, które uzyskały pozwolenia

polskiej rozproszonej zabudowy siedliskowej,

na budowę przed wejściem w życie ustawy z 2016 r.,

spełnienie określonego w tej ustawie warunku jest

mogą więc zostać zrealizowane. Z szacunków IEO

niezwykle trudne i w znaczącej większości przy-

wynika, że jest ich blisko 2,48 GW i mogą one mieć

padków wyklucza możliwość realizacji projektów

szansę na udział w tegorocznej aukcji OZE.

wiatrowych.

Co istotne, obowiązujące przepisy spowodują

Daleka droga do sukcesu

powstanie wieloletniej luki inwestycyjnej w ramach

Zasada 10 H znacząco utrudnia znalezienie na tery-

tego sektora. Mając świadomość, że cykl rozwoju

torium kraju atrakcyjnej lokalizacji na elektrownie

projektu wiatrowego zajmuje w przybliżeniu 5-6 lat,

wiatrowe. Istnieją jednak tereny, gdzie farmy wiatro-

to właśnie ten okres należy wskazać jako potencjal-

we mogłyby powstać, np. rekultywowane po kopal-

ny przestój, który powstanie w przypadku rozdyspo-

niach obszary we wschodniej części Wielkopolski.

nowania istniejących projektów w ramach nadcho-

Zniesienie kryterium odległościowego dla energetyki

dzących aukcji.

wiatrowej ma kluczowe znaczenie dla rozwoju i mo-

Jednocześnie należy mieć na uwadze, że kryterium

dernizacji elektrowni zasilanych wiatrem. •

10 H ma negatywne przełożenie także na funkcjo-

Robert Czarnecki

nowanie samych gmin, m.in. poprzez ograniczanie możliwości realizacji zabudowy mieszkaniowej

Ustawa do zmiany

w pobliżu farm wiatrowych. Zahamowanie rozwoju energetyki wiatrowej oznacza również redukcję wpływów do gmin z tytułu podatku od nierucho-

Sebastian Kwapuliński wiceprezes zarządu Stowarzyszenie Energii Odnawialnej

mości, opłat za przebieg linii kablowych czy innych

Tak zwana ustawa odległościowa wprowadziła

lokalny. Co więcej, są gminy, które ponosząc koszty

kryterium, zgodnie z którym minimalna odległość

już poczyniły inwestycje infrastrukturalne, licząc na

pomiędzy wieżą elektrowni, a najbliższymi za-

przychody z tytułu realizacji tego typu inwestycji

budowaniami jest równa 10-krotności wysokości

i niespodziewanie zostało im to uniemożliwione.

Listopad 2019 zielona Gmina

danin publicznych związanych z obecnością inwestora, a także z tytułu dzierżawy gruntów pod realizację inwestycji bezpośrednio od mieszkańców czy dobrowolnego zaangażowania inwestora w rozwój

ENERGIA WIATROWA

Na podstawie analiz wykonanych przez Stowarzy-

przeprowadzonych w 2018 r. i 2019 r.) zostaną

szenie Energii Odnawialnej stwierdzić możemy

zasilone kwotą 5,6 mld zł z podatków (zarówno

z całą pewnością, że kryterium odległościowe 10 H

tych od nieruchomości, jak i pozostałych) w ciągu

faworyzuje stare technologie z niskimi, głośniejszymi

25-letniego „życia” tych elektrowni. Z kolei

turbinami, jednocześnie blokując możliwość realiza-

dzierżawcy gruntów mają w tym okresie szanse na

cji nowoczesnych, wydajnych projektów wiatrowych

zgromadzenie kapitału rzędu 2,6 mld zł. Dzięki

charakteryzujących się mniejszą uciążliwością dla

przeprowadzonym przy wykorzystaniu tych środków

środowiska.

inwestycjom gminy mają szansę stać się bardziej

Stoimy na stanowisku, że optymalne rozwiązanie

zielonymi i przyjaznymi do życia miejscami.

zakłada umożliwienie podjęcia decyzji o wyłą-

Zniesienie zasady minimalnej odległości przyniesie

czeniu stosowania kryterium 10 H przez władze

też korzyści makroekonomiczne. Da bowiem szansę

gminy, w ramach posiadanego przez nie władztwa

na wykorzystywanie nowocześniejszych i bardziej

planistycznego.

efektywnych turbin – w miejsce obecnie działających kilkunastu będzie można postawić kilka wiatraków

Sprzyjające wiatry Janusz Gajowiecki prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej Liberalizacja ustawy odległościowej na pewno przyspieszyłaby rozwój energetyki wiatrowej w Polsce.

Zapowiadane przesunięcie kompetencji o lokowaniu farm na poziom lokalny należy uznać za dobry kierunek. To właśnie ludzie mieszkający w sąsiedztwie wiatraków przez kolejne 25-30 lat ich eksploatacji powinni podejmować takie decyzje. Bo to oni będą głównymi beneficjentami takich inwestycji.

Stworzony w ramach PSEW Kodeks Dobrych Praktyk ma wspomóc decydentów w gminach i społeczności lokalne w dążeniu do zwiększania udziału bezemisyjnej i - dzięki temu - taniej energii z wiatru.

Z jednej strony dokument pokazuje, jak powinien wyglądać wzorcowo przeprowadzony proces inwestycyjny, którego istotnym elementem są konsultacje, a z drugiej zapewnia porządną dawkę wiedzy na temat korzyści z wykorzystania energii wiatrowej i mitów narosłych wokół farm. Świadomość samorządów dotycząca energetyki wiatrowej wyraźnie rośnie. Włodarze gmin już posiadających wiatraki chcieliby więcej podobnych inwestycji na swoim terenie. Bo to oznacza większe wpływy z podatków. Budżety gmin, na terenie których w ciągu najbliższych trzech lat stanie 3,5 GW mocy z farm wiatrowych (po aukcjach

o większej mocy jednostkowej, uzyskując więcej prądu przy niższym koszcie jego produkcji.

Gminy wstrzymały oddech Leszek Kuliński przewodniczący zarządu Stowarzyszenia Gmin Przyjaznych Energii Odnawialnej Ustawa tzw. odległościowa, uchwalona przez Sejm w 2016 r., stanowi poważną barierę rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce i przez to w znaczący sposób uniemożliwia wykonanie celów związanych z OZE w naszym kraju. Przepisy te, oprócz zatrzymania inwestycji budowy elektrowni wiatrowych, spowodowały przede wszystkim ogromne zamieszanie w planach zagospodarowania przestrzennego gmin, ustawa zablokowała w sposób chyba nie do końca zamierzony tereny inwestycyjne przeznaczone pod budownictwo mieszkaniowe. Przyjęto ją bez uwzględnienia konsekwencji ekonomicznych oraz społecznych.

Już na etapie prac nad tą ustawą jako Stowarzyszenie Gmin Przyjaznych Energii Odnawialnej zgłaszaliśmy do niej wiele zastrzeżeń. W krajowej strategii rozwijania energetyki, w tym energetyki ze źródeł odnawialnych, wciąż brakuje spójności, ale jej nowelizacja i nowe instrumenty wsparcia dają nadzieję na wzrost zainteresowania samorządów pozyskiwaniem energii z OZE. Listopad 2019 zielona Gmina

23

24

ELEKTROMOBILNOŚĆ

Listopad 2019 zielona Gmina

ELEKTROMOBILNOŚĆ

Czy temat elektromobilnej floty odpali?

Mogłoby się wydawać, że Polsce nie po drodze z rozwojem elektromobilnych flot. Do 2020 r. nie udało się bowiem spełnić postulatu 10-proc. udziału samochodów elektrycznych w samorządach. Dlatego termin na realizację tego celu przedłużono o 2 lata

D

o początku 2022 r. udział pojazdów elektrycz-

Inwestycje na start

nych użytkowanych przez naczelne lub cen-

Samorządy mogą stać się motorem rozwoju elek-

tralne organy administracji państwowej oraz jed-

tromobilności w Polsce, na co wyraźnie wskazują

nostki samorządu terytorialnego ma osiągnąć próg

badania PSPA. Aż 40% badanych przez stowarzysze-

10% wg nowej ustawy o elektromobilności. Czy

nie samorządów zapowiada budowę elektrycznej floty

rodzimym samorządom uda się ten cel osiągnąć,

w perspektywie roku, a 47% w ciągu nadchodzących

gdy dotychczas Polsce daleko było do europejskich

3 lat. Zaledwie 13% samorządowców przyznało, że jak

liderów elektromobilności i ekologicznego trans-

na razie nie planuje inwestycji w elektromobilną flotę.

portu? Wiele wskazuje na to, że tak. Okazuje się

W rozwoju przyjaznych środowisku flot przoduje

bowiem, że w ciągu najbliższych 3 lat prawie

obecnie Kraków. Do miejskich spółek Krakowskiego

90% ankietowanych samorządów planuje zakupy

Holdingu Komunalnego ma trafić 47 sztuk elek-

samochodów elektrycznych – wynika z aktualnych

trycznych hyundaiów: 17 aut już przekazano, a reszta

danych Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alterna-

będzie dostarczona do końca br. W ramach infra-

tywnych.

struktury powstanie ponadto 39 stacji ładowania.

Listopad 2019 zielona Gmina

25

ELEKTROMOBILNOŚĆ fot. Shutterstock

26

Gminy nadrabiają dystans

pojazdów elektrycznych przy budynkach

Niebawem do wrocławskiego magistratu ma

użyteczności publicznej, obiektach usługo-

trafić 8 zeroemisyjnych Nissanów Leaf. Ekolo-

wych oraz wydzielenie miejsc postojowych dla

giczną flotę powiększa też katowicki magistrat

samochodów z napędem elektrycznym. Władze

o 2 nowe pojazdy. W innych dużych miastach

Radzynia Podlaskiego natomiast wymienią całą

w Polsce również można zaobserwować za-

dotychczasową flotę na pojazdy elektryczne.

interesowanie „elektrykami”. Z 8 Nissanów

Co więcej strategia gminy przewiduje budowę

Leaf korzysta magistrat w Szczecinie. Należy

stacji ładowania w pobliżu budynków użytecz-

podkreślić, że elektromobilny renesans dotyczy

ności publicznej. Równolegle powstawać mają

tylko największych ośrodków miejskich.

stacje paliw gazowych CNG i LNG.

Ostatnio Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej podpisał pierwsze

Bez entuzjazmu

umowy na dofinansowanie prac związanych

O ile w samorządach liczba aut zasilanych prą-

z przygotowaniem lokalnych strategii rozwoju

dem zauważalnie się zwiększa, o tyle w admini-

elektromobilności. Udzielone wsparcie pokryje

stracji publicznej trudno dostrzec zainteresowa-

100% kosztów kwalifikowanych w Jaktorowie

nie tematem elektromobilności. W Polsce wciąż

w województwie mazowieckim oraz Radzyniu

brakuje narzędzi wspierających elektryfikację

Podlaskim w województwie lubelskim. Pierwsza

administracji centralnej i lokalnej. Zapowiedzia-

z gmin ma wybudować m.in.: stację ładowania

ny 1 mln samochodów elektrycznych do 2025 r.

Listopad 2019 zielona Gmina

ELEKTROMOBILNOŚĆ

bez odpowiedniego zaplecza finansowego, ener-

ładowania pojazdów elektrycznych. W 2018 r.

getycznego i infrastrukturalnego można uznać za

rozpoczęliśmy współpracę z PGE Dystrybu-

mrzonkę. Samorządy zaczynają jednak podejmo-

cja S.A. przy tworzeniu metodyki wyznaczania

wać walkę o przyjazną środowisku flotę. •

lokalizacji punktów ładowania, a od ub.r. trwa

Marcin Fajerski

współpraca z PGE Nowa Energia Sp. z o.o. przy realizacji programu budowy stacji ładowania

Coraz większe zainteresowanie

w naszym mieście.

Elektromobilność to także naturalna konsekwencja realizacji obszarów rozwojowych „Otwartości”

Robert Soszyński wiceprezydent m.st.

Warszawy

i „Przyjazności” przyjętej przez miasto strategii

Już dziś 50% pasażerów w Warszawie

rok 2030. Podpisana deklaracja to wyjście naprzeciw

jeździ środkami transportu publicznego, które

oczekiwaniom i jasny sygnał związany z tym, jak

nie emitują zanieczyszczeń – tramwajami, me-

dużą wagę przykładamy do nowoczesnych sposobów

trem, SKM czy autobusami elektrycznymi. Do

sprawnego, bezpiecznego i nowoczesnego porusza-

2022 r. ten wskaźnik chcemy podnieść do 60%.

nia się po mieście.

Należy również wspomnieć o naszym zaangażo-

Lublin od wielu lat stawia na elektromobilność,

waniu w rozwój dyskursu o elektromobilności.

w szczególności w transporcie publicznym.

rozwoju do 2020 r. Kwestie mobilności miejskiej będą także ważnym elementem tworzonej, przy współudziale mieszkańców, strategii dla Lublina na

Od kilku lat inicjujemy i organizujemy „Kongres pojazdów elektrycznych i infrastruktury do ich ładowania”, który zachęca do dyskusji nad przy-

Z optymizmem w przyszłość

szłością i wyzwaniami, jakie stoją przed polską elektromobilnością. Odbywające się w Warszawie spotkania rokrocznie gromadzą ludzi świata biznesu, nauki, ekspertów branżowych, przedsta-

Adam Wieczorek wiceprezydent Łodzi

wicieli władz centralnych, a także samorządow-

Łódź jest wskazywana jako wzór

ców.

dla wdrażania elektromobilności.

Nasze miejskie wodociągi przymierzają się do

Ważny element strategii rozwoju

wymiany floty aut i do 2025 r. chcą, aby ponad 30% ich pojazdów była zero- lub niskoemisyjna. Dziś testują pierwszy w zasobie miejskich

Krzysztof Żuk prezydent Lublina

spółek samochód elektryczny. Już teraz pra-

Zielone miasto, już dziś przyjazne

korki i mogą być na miejscu awarii szybciej. Do

mieszkańcom, przyciąga inwestorów

końca 2020 r. zaś w Łodzi powstanie ponad 200

i turystów, a jako ośrodek służący całemu regio-

punktów ładowania aut elektrycznych. Będzie to

nowi stawia na rozwój zrównoważonego trans-

jeden z kluczowych elementów rozwoju elek-

portu. Do modernizowanej sieci dróg ekspreso-

tromobilności – nie tylko w Łodzi, ale i w skali

wych, linii kolejowych i lotniska powinna więc

kraju. Planowany jest też zakup elektrycznych

dołączyć infrastruktura dla pojazdów elektrycz-

autobusów dla Miejskiego Przedsiębiorstwa

nych. W naszej ocenie świadomi wyzwań klima-

Komunikacji. Rynek samochodów elektrycznych

tycznych mieszkańcy będą oraz częściej wybierać

sukcesywnie się rozwija, największe koncerny

tę formę transportu. Dlatego zdecydowaliśmy się

wprowadzają do sprzedaży samochody ładowa-

na rozbudowę ogólnodostępnej infrastruktury

ne z gniazdka.

cownicy spółki zauważają, że dzięki możliwości korzystania z buspasów omijają miejskie

Listopad 2019 zielona Gmina

27

28

kotły

Wymiana kotła węglowego na pelletowy w budynkach gminnych Odejście od trujących kotłowni węglowych w budynkach gminnych jest niezbędne, aby zapewnić czyste powietrze w okolicy. To także najlepszy przykład dla mieszkańców gminy, aby zainicjować wymianę kotłów w domach, rozpocząć docieplanie domów i świadomie dbać o powietrze w sąsiedztwie.

Jednak to nie wszystkie korzyści. Jest ich o wiele więcej

O

grzewanie na pellet to oszczędności w ogrze-

85%, z Regionalnych Programów Operacyjnych. Bez

waniu. Koszty ogrzewania nim są od 25 do

takiego wsparcia mało który samorząd może pozwo-

40% niższe od innych dostępnych źródeł ciepła:

lić sobie na wydatki związane z termomodernizacją

gazu propanu, gazu ziemnego i oleju opałowego,

często wielu obiektów w gminie. Dlatego samorząd

a cena pelletu jest porównywalna z ceną węgla. Co

planujący inwestycje w termomodernizację lub wy-

istotne, kotłownia na pellet to automatyczne źródło

mianę kotłów węglowych na pelletowe musi zadbać

ciepła, które samodzielnie się rozpala i wygasza,

o sprawne pozyskiwanie zewnętrznego finansowania

a także dozuje paliwo. Kotłownia taka nie wymaga

(więcej na temat dostępnych źródeł finansowania

stałej obsługi palacza i może być zarządzana zdalnie

w kolejnych nr magazynu „Zielona Gmina”).

przez Internet. Nieocenione są korzyści dla zdrowia i czystego powietrza, gdyż kotłownia na pellet nie

Wsparcie dla szkół

truje. Pellet drzewny to odnawialne paliwo z czystych

Bardzo ciekawa jest zapowiedź Piotra Woźnego, peł-

trocin drzewnych w formie granulatu. Wygodne do

nomocnika premiera ds. programu Czyste Powietrze

transportu, przechowywania, a co najważniejsze –

i prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowi-

ekologiczne (biomasa należy do OZE).

ska i Gospodarki Wodnej, o włączeniu szkół do programu Czyste Powietrze. Choć na ten moment nie są zna-

Dofinansowanie

ne szczegóły, wskazuje się na konieczność zapewnienia

Wymiana kotłów węglowych w budynkach gmin-

dzieciom w szkołach i ich okolicach czystego powietrza.

nych urzędów, remiz, świetlic, szkół, przedszkoli itd.

Praktyka pokazuje, że bardzo dużo szkół posiada

odbywa się często przy okazji termomodernizacji, co

więcej niż jeden kocioł na węgiel w kotłowni. Na-

pozwala uzyskać wysokie dofinansowania, nawet do

tychmiastową poprawą sytuacji może być wymiana

Listopad 2019 zielona Gmina

kotły

choćby jednego kotła węglowego (najczęściej

Doświadczenie pokazuje, że zamawiający po-

przewymiarowanego) na kocioł pelletowy. Cieplejsze

pełniają najczęściej dwa błędy w całym procesie

zimy pozwolą na jego pełne wykorzystanie przez

przygotowania do inwestycji, które przyczyniają się

większą część sezonu – bez używania dodatkowego

do braku rozstrzygnięć w przetargach lub ich unie-

kotła rezerwowo-szczytowego.

ważnienia. Pierwszym jest niedoszacowanie kosztów

Inwestycja w termomodernizację jest bardzo

inwestycji i niewzięcie pod uwagę aktualnej sytuacji

istotna, ale nie każdy samorząd może w budżecie

na rynku remontowo-budowlanym, gdzie koszty ro-

zaplanować ponad 5 razy większy koszt inwesty-

bocizny są znaczenie wyższe niż w latach ubiegłych.

cji w kompleksową termomodernizację niż zakup

Drugim jest niewłaściwy dobór urządzeń grzewczych

jednego nowego kotła na pellet. NFOŚiGW mógłby

w projekcie, które nie spełniają obowiązujących

wspierać finansowo wymianę kotłów w szkołach,

wymagań stawianych dla kotłów na paliwo stałe (Dy-

które zapewne w przyszłości przejdą gruntowną

rektywa 125/2009/WE „Ecodesign”). Od 1 stycznia

termomodernizację. Takie wsparcie może polegać

2020 r. każdy kocioł wprowadzony do obrotu musi

na niskooprocentowanej pożyczce na 50% wartości

spełniać wymagania wspomnianej dyrektywy i należy

inwestycji, gdzie kolejne 50% podlegałoby umorzeniu

bezwzględnie wymagać tego w projekcie kotłowni.

przy wykonaniu przez samorząd w danej szkole

Wykonawca ma obowiązek okazać się podczas skła-

kompleksowej termomodernizacji w ciągu 5 lat.

dania oferty potwierdzeniem na spełnienie wymagań

Element zachęty może przyczynić się do podjęcia

dyrektywy wystawione przez akredytowaną jednost-

szybkich decyzji przez samorządy. Szkoły wymieniają

kę badawczą, a zamawiający nie dopuścić do zatwier-

kotły w wakacje i warto, aby zrobiły to już podczas

dzenia urządzeń posiadających jedynie oświadczenie

najbliższych.

producenta o spełnieniu wymogów prawa. Stawką jest czyste powietrze i uniknięcie ryzyka zwrotu

Proces przygotowania inwestycji w obiektach gminnych Proces przygotowania inwestycji termomodernizacji i wymiany źródła ciepła do czasu jej zrealizowania to nawet 3 lata, dlatego należy czym prędzej rozpocząć działania. Warto zacząć od inwentaryzacji posia-

dofinansowania. • Tomasz Nowak

Pellet – polskie ekologiczne paliwo o wysokiej jakości

danych źródeł ciepła, kominów i stanu instalacji grzewczej oraz przesyłowej z kotłowni do budynków od niej oddalonych. Pozwoli to na przygotowanie wstępnej koncepcji inwestycji i oszacowanie jej kosztów. Niezbędne mogą się okazać szkolenia i warsz-

Rafał Węcek dyrektor ds. sprzedaży biopaliw Barlinek S.A.

taty praktyczne, aby władze samorządowe doceniły

Pellet drzewny to ekologiczne paliwo

korzyści wynikające z ograniczenia emisji trujących

produkowane w Polsce. Ma pozytywny wpływ na

związków do atmosfery i jednogłośnie opowiedziały

środowisko naturalne i gwarantuje natychmiastową

się za inwestycją w termomodernizację. Kolejnym

redukcję CO2. Warunkiem jest jednak, aby produ-

niezbędnym krokiem jest współpraca z audytorem

kowano go z czystych trocin drzewnych, bez żad-

energetycznym oraz projektantem instalacji sani-

nych chemicznych dodatków. Cechuje go wysoka

tarnych, którzy zapewnią merytoryczne wsparcie we

jakość i ścisła kontrola na każdym etapie produkcji.

wniosku o dofinansowanie. W zależności od moż-

Jedynie pellet drzewny z certyfikatem EN PLUS

liwości, gmina może zdecydować o samodzielnym

w klasie A1 pozwala na czyste spalanie, brak szkodli-

ubieganiu się o dofinansowanie lub zlecić to zada-

wych substancji lotnych i długą żywotność kotłów

nie podmiotowi komercyjnemu. Po rozstrzygnięciu

grzewczych. Właśnie taki pellet produkowany jest

konkursu, gdy gmina otrzyma decyzję o dofinanso-

w naszych zakładach i zachęcamy do stosowania go

waniu, może rozpocząć przeprowadzenie postępo-

w kotłowniach gminnych i indywidualnych użytkow-

wania przetargowego w celu wyłonienia wykonawcy.

ników.

Listopad 2019 zielona Gmina

29

30

Artykuł sponsorowany

Ekologiczna kotłownia w ekologicznym przedsiębiorstwie W 2018 r. w nowoczesnej siedzibie i zakładzie produkcyjnym firmy KONSBUD uruchomiono ekologiczną kotłownię na pellet drzewny. Źródłem ciepła jest kocioł polskiego producenta PPH KOSTRZEWA sp.j. model KOSTRZEWA EEI PELLETS 100 KW

F

irma KONSBUD uzyskała wsparcie finansowe dla inwestycji z Regionalnego Programu Operacyjne-

go Województwa Zachodniopomorskiego. Na długo przed wejściem w życie w dniu 1 stycznia 2010 r.

Dyrektywy 2009/125/WE „Ecodesign” inwestor zdecydował się na instalację kotła KOSTRZEWA EEI PELLETS, spełniającego najbardziej restrykcyjne wymagania emisyjne, dbając w ten sposób o czyste powietrze w gminie Kołbaskowo, w miejscowości Stobno.

Kotłownia ogrzewa część biurową siedziby firmy oraz zakład produkcyjny. Firma KONSBUD jest uznanym producentem konstrukcji z drewna klejonego, domów z drewna, drewnianych przegród ogniowych oraz posiada park maszynowy do obróbki CNC drewna. W toku własnej produkcji KONSBUD pozyskuje czystą trocinę drzewną, z której samodzielnie produkuje pellet drzewny na potrzeby kotłowni. W ten sposób nawet najmniejszy skrawek drewna się nie marnuje i dostarcza cenną, czystą energię do ogrzewania obiektu.

Fakt, że KONSBUD pozyskuje drewno do produkcji w ramach zrównoważonego zarządzania lasami, czyni przedsiębiorstwo wzorem poszanowania naturalnego i odnawialnego surowca. Budynki drewniane, wznoszone nawet do 7 kondygnacji, pozytywnie oddziałują na środowisko i są energooszczędne. Do ich produkcji jest wymagana określona temperatura otoczenia, Listopad 2019 zielona Gmina

a to zapewnia ekologiczna kotłownia na pellet. Firma KONSBUD wzorcowo przygotowała się do inwestycji, zlecając wykonanie projektu kotłowni i instalacji grzewczej oraz zgłaszając wniosek o dofinansowanie w urzędzie marszałkowskim z odpowiednim kotłem na pellet KOSTRZEWA EEI PELLETS, spełniającym wymagania stawiane przez Unię Europejską.

Obecnie firma, dzięki ogrzewaniu na pellet, wspólnie z innymi użytkownikami takich kotłów tworzy czyste powietrze, a w dodatku dostarcza wyroby, które mogą być obecne w każdej ekologicznej gminie w Polsce jako domy, wyroby z drewna czy konstrukcje z drewna klejonego dla obiektów użyteczności publicznej.

Czy w kotłowni na pellet musi być zatrudniony palacz?

W kotłowni o mocy 50 kW na paliwo stałe może pracować i przebywać wyłącznie osoba z potwierdzonymi kwalifikacjami. Nawet jeżeli jedynie dogląda codziennie prawidłowej pracy kotła, urządzeń w kotłowni i instalacji (Dz. U. nr 89, poz. 828z późn. zm).

W automatycznych kotłownia na pellet obsługa jest odpowiedzialna za uzupełnianie opału, oczyszczanie kotła z popiołu, konserwację i zmianę nastaw w automatyce sterującej. Takie czynności to jedynie kilka godzin w miesiącu.

fot. Kostrzewa

Artykuł sponsorowany

Dlaczego warto dla większych budynków mieszkalnych oraz obiektów użyteczności publicznej wybierać kotły KOSTRZEWA EEI PELLETS? KOSTRZEWA EEI PELLETS to kotły pozwalające połączyć efekt ekologiczny, tj. obniżenie emisji

Ile jest popiołu z pelletu i czy to jest odpad niebezpieczny?

Z 1 tony jest ok. 3 kg popiołu, co daje 0,3%. Popiół to organiczny nawóz, który można zastosować w celu pielęgnacji zieleni.

CO2, pyłów i NOx oraz ekonomiczny. Uzyskanie jak najtaniej 1 GJ ciepła przyczynia się do szybkiego zwrotu inwestycji oraz nie generuje dodatkowych kosztów podczas eksploatacji. Występują w typoszeregu: 50 kW, 75 kW, 100 kW, 150 kW, 200 kW, 285 kW

Ile pelletu spala kocioł w sezonie zimowym?

Do obliczeń można przyjąć zasadę: Moc kotła = ilość kg/dobę Np. 100kW = 100 kg/dobę

oraz 300 kW. Można je łączyć w kaskady kotłów, a także z innymi źródłami ciepła, tj. kotły gazowe,

magazynu zlokalizowanego w oddzielnym pomiesz-

olejowe, pompy ciepła do c.o.

czeniu. Pojemność magazynu może wynosić od

Kotły EEI PELLETS posiadają innowacyjny palnik,

1 t do 25 t. Istnieje możliwość instalacji również

produkowany również przez firmę KOSTRZEWA

zewnętrznego silosu na pellet. Dostawy do magazynu

PLATINUM BIO SPIN, który poprzez obrotowy

bądź silosu odbywają się pojazdami ciężarowymi,

ruszt daje możliwość spalania pelletu o jakości A1

autocysternami.

(najwyższa) oraz A2 i B. Takie rozwiązanie pozwala

Dla zapewnienia jeszcze większego komfortu użytko-

na znaczne ograniczenie obsługi kotła.

wania i ograniczenia czynności eksploatacyjno-kon-

Każdy kocioł może posiadać dowolny zbiornik na

serwacyjnych kocioł KOSTRZEWA EEI PELLETS

pellet od pojemności 220 do 1000 kg. Takie zasobni-

może występować w wersji nie tylko z automatycz-

ki zasypuje obsługa ręcznie z worków 15 kg. Jednak

nym czyszczenie palnika, ale również czyszczeniem

uzupełnianie paliwa może odbywać się automatycz-

pneumatycznym wymiennika kotła oraz automatycz-

nie. Wówczas do kotła instalacją pneumatyczną PEL-

nym wybieraniem popiołu z komory popielnikowej

LETS VACUUM jest dostarczane paliwo z większego

na zewnątrz kotła. • Listopad 2019 zielona Gmina

31

32

raport

Fot. Canvas

Listopad 2019 zielona Gmina

raport

Nowelizacja ustawy o OZE Program „Mój Prąd”, pakiet rozwiązań dla spółdzielni energetycznych, rozszerzenie definicji prosumenta, zmiana parametru wielkości mikroinstalacji OZE, modyfikacja ustawy odległościowej… Czy nowe przepisy dotyczące polityki energetycznej w Polsce umożliwią rozwój energii odnawialnej i osiągnięcie celów wyznaczonych przez Unię Europejską?

O

publikowany przez Najwyższą Izbę Kontroli

bezpieczeństwo energetyczne oraz gwarantując

raport „Rozwój sektora odnawialnych źródeł

utrzymanie relatywnie niskich cen prądu. Nowela

energii” przyniósł druzgocące wnioski dotyczące

ustawy stanowi przede wszystkim podstawę do

OZE w naszym kraju. Okazało się, że Polska staje

ustalenia zasad oraz terminów dla tegorocznych

przed widmem niezrealizowania do 2020 r. mini-

aukcji OZE przez Urząd Regulacji Energetyki.

malnego 15-proc. udziału energii pochodzącej z OZE

Określa zatem maksymalną ilość i wartość energii

w całkowitym zużyciu energii brutto. W praktyce

elektrycznej, która ma zostać zakupiona w au-

oznaczałoby to konieczność dokonania transferu

kcjach, a także ich termin. Przygotowane przepisy

energii z OZE z innych państw wspólnoty europej-

mają sprzyjać nowym inwestycjom. Wydłużają

skiej dysponujących nadwyżkami energii odnawial-

one termin sprzedaży pierwszej energii od dnia

nej. Wg NIK koszty takiego transferu mogły sięgnąć

zamknięcia sesji: do 24 mies. aukcji dla fotowol-

nawet 8 mld zł.

taiki, 33 mies. – dla energii z wiatru na lądzie. Wg szacunków Ministerstwa Energii łączny przyrost

Presja czasu i kosztów

energii wyprodukowanej z OZE z tegorocznych au-

Wprowadzona nowelizacja ustawy o OZE ma

kcji może osiągnąć ok. 10 TWh. Łącznie z aukcja-

dynamicznie stymulować wzrost udziału ener-

mi z ub.r. produkcja energii elektrycznej z aukcji

gii ze źródeł odnawialnych, zapewniając Polsce

OZE ma wynieść blisko 35 TWh.

Listopad 2019 zielona Gmina

33

34

raport

Skrócony dystans do wiatraków

ścieków oraz zakładowych oczyszczalni ścieków.

W ramach nowelizacji modyfikacji uległa tzw. usta-

Warto dodać, że przepisy te wchodzą w życie dopie-

wa odległościowa dla elektrowni wiatrowych. W ten

ro od 1 stycznia 2020 r. Druga definicja obejmuje

sposób energia z wiatru może wspomóc uzyskanie

hydroenergię, a więc energię, której źródłem jest

odpowiedniego udziału OZE w energetyce. Wyda-

ruch wody. W przepisach określono ją jako „energię

ne już pozwolenia na budowę farm wiatrowych

mechaniczną wód” w ogóle, a nie jak było dotych-

zachowują swoją ważność do 16 lipca 2021 r. Nowy

czas „energię spadku śródlądowych wód powierzch-

termin upływa po 5 latach od wejścia w życie zno-

niowych”. W nowych regulacjach określono poza

welizowanych przepisów, a więc w połowie 2024 r.

tym, że cena energii elektrycznej z aukcji zawsze musi być podawana bez wartości podatku VAT.

Wszyscy jesteśmy prosumentami?

Ważne regulacje dotyczą tzw. pakietu prosumenc-

Dogonić Unię

kiego skierowanego do małych i średnich przed-

Znowelizowana ustawa o OZE z pewnością będzie

siębiorstw. W świetle nowych przepisów firmy,

miała korzystny wpływ na rozwój „zielonych inwe-

które zainwestowały w energię odnawialną, zostają

stycji” w Polsce. Niestety to już niemal pewne, że

prosumentami, co dotychczas było opcją dostępną

nasz kraj nie zdoła osiągnąć obowiązkowego 15-proc.

jedynie dla gospodarstw domowych. To sprawia,

udziału OZE w rodzimym miksie energetycznym.

że firmy mogą sprzedawać energię do sieci na

W zasadzie Polska znajduje się na przeciwnym bie-

ustalonych warunkach, a w przypadku pobierania

gunie dążeń unijnych. Komisji Europejskiej zależy

jej z sieci – korzystać z systemu opustów. Warto za-

bowiem, aby do 2050 r. aż 80% energii elektrycz-

znaczyć, że wytwarzanie energii elektrycznej przez

nej pochodziło ze źródeł odnawialnych. W Polsce

przedsiębiorców nie może stanowić przedmiotu ich

dokładnie taki udział w sektorze energetycznym ma

przeważającej działalności gospodarczej. Ustawa

aktualnie węgiel. Należy podkreślić, że to paliwo

ma usuwać wszelkie wątpliwości prawne w tym

stałe od dziesięcioleci stanowi fundament pozyski-

obszarze.

wania energii w naszym kraju. Zwiększenie udziału OZE w sektorze energetycznym wymaga więc dale-

Razem można więcej

kowzroczności oraz długoletnich i konsekwentnych

W znowelizowanych przepisach dotyczących OZE

działań, szeroko konsultowanych z instytutami,

określono zasady powoływania oraz funkcjono-

stowarzyszeniami oraz samorządami. •

wania spółdzielni energetycznych. Na zapisy te

Marcin Fajerski

w szczególności liczyły włodarze i mieszkańcy wsi oraz mniejszych gminy. Ustawa otwiera bowiem drogę do tworzenia się regionalnych grup współ-

Przeciąganie liny

pracujących ze sobą w zakresie realizacji inwestycji związanych z OZE i ochroną środowiska, produkcji energii oraz wymiany doświadczeń. Zrzeszone gminy mogą więc realizować koncepcję lokalnego rynku energii oraz gospodarki obiegu zamkniętego i taka współpraca będzie promowana przez rząd.

Leszek Kuliński przewodniczący zarządu Stowarzyszenia Gmin Przyjaznych Energii Odnawialnej

Definicja ma znaczenie

Ostatnia nowelizacja ustawy o OZE powinna zostać

W noweli ustawy o OZE poprawiono ponadto defi-

dokładniej przedyskutowana oraz lepiej przemy-

nicję dwóch odnawialnych źródeł energii. Pierwsza

ślana z uwzględnieniem zapotrzebowania na ener-

z nich dotyczy biogazu rolniczego. Ustawodawca

gię odnawialną, kosztami jej wytwarzania, a także

dodał, że biogaz rolniczy nie może powstawać

naszymi możliwościami. W dyskusjach na temat

z żadnych substratów pochodzących z oczyszczalni

przyszłości energetyki praktycznie nie bierze się pod

Listopad 2019 zielona Gmina

Nowatermia – wyłączNy dystrybutor pomp ciepła marki thermia w polsce! szwedzka jakość i eNergooszczędNe rozwiązaNia od 1923 roku.

Firma Nowatermia reprezentuje markę Thermia na Polskim rynku, jest wyłącznym dystrybutorem, zapewnia wsparcie projektowe, serwisowe, obsługę gwarancyjną i pogwarancyjną pomp ciepła.

Mając blisko 10 lat doświadczeń w pompach ciepła i energii odnawialnej współpracujemy z kilkudziesięcioma partnerami na terenie całego kraju.

Dysponujemy wiedzą, doświadczeniem, sprawdzoną logistyką oraz odpowiednią powierzchnią magazynową. Najpopularniejsze produkty są dostępne „od ręki”. Specjalizujemy się w pompach ciepła, jesteśmy w stanie obsłużyć małe inwestycje jak również duże, skomplikowane obiekty wymagające projektu, dofinansowania, uruchomienia i obsługi posprzedażowej. Nowatermia jest oficjalnym członkiem wspierającym Stowarzyszenia Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC).

Jesteśmy przekonani, iż nasze doświadczenie z zakresu energii odnawialnej, przy projektach Unijnych czy inwestycjach publicznych może być wykorzystane z korzyścią dla gmin, lokalnych społeczności i środowiska.

polaNd.thermia.com Zaufał nam Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, oddział w Koszalinie.

Film referencyjny obiektu można zobaczyć na naszym kanale na Youtube: ThermiaTube.

Nowatermia Nowak Sp. k., ul. Duninowska 4, 87–800 Włocławek, tel. 882 054 012, bok@nowatermia.pl

36

raport

uwagę stanu technicznego polskich sieci przesyło-

w innych krajach na Zachodzie do magazynów energii

wych, zwłaszcza średniego i niskiego napięcia, które

się dopłaca. Pojawia się tam kolejny komponent na

wymagają modernizacji. Obecnie można zaobserwo-

rynku energii. W Polsce nikt nie inwestuje na razie

wać proces przeciągania liny zwolenników energii

w magazyny energii, a szkoda.

konwencjonalnej i odnawialnej, mimo iż sytuacja

Z punktu widzenia całego systemu energetycznego

wyraźnie zmusza nas do zmniejszania udziału węgla

w Polsce już powinny się one pojawiać. Zwłaszcza

w sektorze energetycznym. Powinniśmy zwiększyć

jeśli chcemy budować kompetencje techniczno-

dynamikę rozwoju OZE w Polsce i sądzę, że dyspo-

-przemysłowe w tym zakresie, a rząd deklaruje to

nujemy w tym zakresie niewykorzystanym i obiecu-

od dawna. Na razie nie ma jednak wsparcia w tym

jącym potencjałem. Nasze możliwości wytwarzania

kierunku.

energii np. z energii słonecznej nie są wcale znaczą-

Jeśli chodzi o spółdzielnie energetyczne, mamy

co mniejsze od Niemców. Póki co to my kupujemy

dość korzystne rozwiązania. Wciąż jednak nie ma

energię pozyskiwaną ze słońca od nich, powinniśmy

zmiany na tyle istotnej, by pozwalała na zakładanie

dążyć do zmiany tej sytuacji.

tego typu spółdzielni w miastach. W tej chwili muszą to być gminy miejsko-wiejskie albo wiejskie.

Wiele do zrobienia

Kontynuując temat spółdzielni, rozliczenia są dla nich mniej korzystane. Oddając energię do sieci i pobierając ją z powrotem, spółdzielnia otrzymuje

Bartłomiej Derski redaktor portalu wysokienapiecie.pl

tylko 60% z wolumenu tej wysłanej. Koszty to aż

Jeżeli chodzi o turbiny wiatrowe, to

– biogazownie rolnicze, ogniwa paliwowe na wodór

wprowadzono przepisy umożliwiające budowę tych,

itd. Z moich rozmów z przedsiębiorcami, którzy

które wcześniej już uzyskały pozwolenie na budowę,

rozwijają tego typu inicjatywy, wynika, że te prze-

czyli przed wejściem w życie bardzo rygorystycznych

pisy są dla nich dość atrakcyjne, więc przewiduję

norm nazywanych w skrócie 10 H. Te pozwolenia

rozwój takich inwestycji.

40%. Jak rozumiem, ma to zachęcać te spółdzielnie, by inwestowały w źródła i technologie, które są w stanie pracować wtedy, kiedy nie ma wiatru

wygasałyby już w najbliższym czasie, ponieważ nowo wprowadzone normy w zasadzie uniemożliwiają budowę jakichkolwiek kolejnych tego typu inwestycji

Nie najlepsze decyzje

wiatrowych na lądzie w Polsce. Nowa ustawa ułatwia ich budowę. W związku z planowanymi dość sporymi wolumenami do zakontraktowania na aukcjach OZE dla farm wiatrowych na lądzie, jest szansa na powstanie jeszcze dodatkowo od 1,5 do 2 GW w lądowej energetyce wiatrowej. Jeśli zaś chodzi o przepisy

Grzegorz Wiśniewski prezes zarządu EC BREC Instytut Energetyki Odnawialnej

prosumenckie, to wprowadzono m.in. zasady rozli-

W moim przekonaniu nowelizacja ustawy o OZE to

czania biznesu na zasadach prosumenckich. To dość

poprawianie nie najlepiej przemyślanej koncepcji.

dobry kierunek, bo zasady są w miarę proste. Prosu-

Okazuje się, że ostatnie 4 lata upłynęły pod znakiem

menci ponoszą od 20 do 30% kosztów, jeżeli wysyłają

dyskusji dotyczącej kierunków rozwoju energetyki

nadwyżki energii elektrycznej, której nie są w stanie

odnawialnej w Polsce i nie udało się z niej wyciągnąć

użyć, od razu do sieci. Następnie pobierają energię

konstruktywnych wniosków. Dołożenie programu

w momencie, kiedy produkcja z paneli słonecznych

Mój Prąd oraz rozszerzenie definicji prosumenta nie

jest zbyt mała, by pokryć ich zapotrzebowanie. Te

rozwiązuje problemów rodzimego sektora energe-

30% kosztów to wciąż mniej niż np. zainstalowanie

tycznego. Zmiany w systemie aukcyjnym przyczynia-

magazynów energii w takim zakładzie produkcyjnym,

ją się natomiast do jeszcze większej biurokratyzacji

więc z punktu widzenia biznesu to się opłaca, choć

inwestycji w OZE.

Listopad 2019 zielona Gmina

Trendy

Klaster energii Michałowo EnergyREGION Michałowo to modelowy klaster energii na mapie naszego kraju, realizujący koncepcję lokalnego rynku energii odnawialnej. Utworzyły go 12 czerwca 2017 r. Zielona Energia Michałowo oraz IEN Energy. Od tamtego czasu współpraca Michałowa oraz pobliskich gmin dynamicznie się rozwinęła, a wspólne działania z ich koordynatorem IEN nabrały tempa fot. Marcin Fajerski

38

J

uż na przełomie 2018 i 2019 r. do michałowskie-

Daniel Raczkiewicz z IEN Energy, koordynatora kla-

go energyREGIONU dołączyły gminy: Zabłudów,

stra. – Warto jednak podkreślić, że swoim zasięgiem

Michałowo, Gródek i Tykocin, GOK w Michałowie

obejmuje on inne niż Michałowo gminy, które reali-

oraz zarządzany przez powiat białostocki Dom Po-

zują szereg klastrowych celów i projektów. Dotyczą

mocy Społecznej „Jawor”. – Klaster zawiązał się wo-

one m.in. zapewnienia bezpieczeństwa energetycz-

kół kogeneracyjnego źródła wytwórczego, jakim jest

nego w regionie, likwidacji ubóstwa energetycznego,

biogazownia rolnicza Zielonej Energii Michałowo

stworzenia korzystnych warunków do zrównowa-

i posadowiona obok farma fotowoltaiczna – wyjaśnia

żonego rozwoju lokalnej przedsiębiorczości czy

Listopad 2019 zielona Gmina

fot. Marcin Fajerski

Trendy

poprawy jakości powietrza i zwiększenia atrakcyjno-

częściowej wymianie oświetlenia. Tykocin przeszedł

ści walorów turystycznych regionu – dodaje.

za to audyt energetyczny, który pokazał, że wymiana lamp przyniesie oszczędności w zużyciu energii na

Cały wachlarz projektów

poziomie 60%. A w przypadku Tykocina oznacza to

Wśród projektów energetycznych realizowanych

ponad 123 tony mniej CO2 w atmosferze rocznie.

obecnie przez członków klastra warto wymienić

Gmina Michałowo realizuje poza tym program lokal-

modernizację oświetlenia ulicznego, budowę sieci

nych odnawialnych źródeł energii w formule „Prosu-

cieplnej oraz instalację systemu pomiaru zanieczysz-

ment”. Projekt obejmuje uruchomienie programu pa-

czeń na terenie Michałowa. W zeszłym miesiącu wy-

rasolowego montażu instalacji PV oraz pomp ciepła

łoniono wykonawców wszystkich trzech zadań i lada

w obiektach użyteczności publicznej i mieszkalnych.

chwila powinny rozpocząć się prace. Spośród wymie-

Pozostałe gminy z klastra też prowadzą ambitne

nionych zadań najważniejszym pozostaje rozbudowa

działania w kwestii instalacji PV. Warto tu wymie-

sieci ciepłowniczej w Michałowie z ok. 1100 m do ok.

nić chociażby Tykocin, który wybrał już obiekty, na

4000 m i podłączenie do niej większości budynków

których dachach można posadowić panele o łącz-

użyteczności publicznej w mieście. Pierwsze dostawy

nej mocy ponad 260 kWp. W gminie rezerwuje się

ciepła tą siecią powinny nastąpić już w przyszłym

tereny pod większe – gruntowe instalacje, stworzono

sezonie grzewczym.

też listę mieszkańców zainteresowanych domowymi

Zielona Energia Michałowo buduje też drugą bioga-

elektrowniami PV.

zownię rolniczą, która będzie miała taką samą moc jak pierwsza: 600 kW. Pozwoli to na podwojenie

Konsekwentnie do przodu

możliwości wytwórczych kompleksu biogazowni.

Co więcej, gmina Gródek planuje montaż kotłowni na

Podwojenie mocy biogazowych OZE będzie wiązało

paliwo stałe, która zapewni ogrzewanie i ciepłą wodę

się ze wzrostem popytu na lokalny substrat. Dzięki

w budynkach zespołu szkół i przedszkola. Do zasila-

temu zwiększą się więc przychody lokalnych dostaw-

nia przewiduje się wykorzystanie pelletu. Łączna moc

ców i powstaną nowe miejsca pracy.

jednostek wytwórczych niezbędnych do pokrycia

Nie tylko Michałowo intensywnie modernizuje

zapotrzebowania wynosi 440 kW i 101 kW. Działanie

swoją infrastrukturę. Gmina Zabłudów jest już po

to przyniesie redukcję emisji CO2 o 100%, zużycia Listopad 2019 zielona Gmina

39

40

Trendy

energii pierwotnej – o ponad 8082 GJ/rok, tj. prawie 95% i uniknięcie emisji niemal 729 mg CO2/rok.

Gmina Michałowo ma w planach natomiast budowę pasywnego energetycznie obiektu z przeznaczeniem na ultranowoczesne przedszkole dla 175 dzieci, w którym będą realizowane działania edukacyjne dotyczące ochrony środowiska.

W obszarze klastra energii będą też realizowane zaawansowane projekty termomodernizacyjne.

Gmina Zabłudów uzyskała np. dofinansowanie na głęboką termomodernizację 4 budynków użyteczności. Tykocin zidentyfikował potrzeby termomodernizacyjne na swoim terenie w czasie sporządzania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Z kolei

że przy biogazowniach w Michałowie ma powstać w przyszłości magazyn biogazu rolniczego, dzięki któremu możliwe będzie wyprodukowanie energii elektrycznej w ilości 600 kWh. Taki magazyn mógłby równoważyć szczytowe pobory prądu w klastrze i poprawiać jego bilansowanie. Planowane są też duże projekty PV dla wyrównania wytwarzania i konsumpcji energii elektrycznej w klastrze.

– Docelowy plan dla klastra to stworzenie zbilansowanego energetycznie obszaru. To dość odległa, ale według nas realna perspektywa – podsumowuje Daniel Raczkiewicz. • Marcin Fajerski

Michałowo wprowadziło własny program dofinansowania projektów termomodernizacyjnych, w którym wysokość dotacji powiązano z decyzją

Korzyści dla środowiska i gminy

co do skorzystania z księgi wizualizacji „Modelowe Domy Michałowa”.

Ambitne założenia

Marek Nazarko burmistrz Michałowa

Uczestnicy klastra energyRegion Michałowo nie

Jeśli chodzi o największe wyzwania

zamierzają spocząć na laurach i opracowują wiele

związane z powstaniem klastra, to

nowych projektów. Warto tu wspomnieć m.in.

kluczowe było tutaj chyba przekonanie mieszkańców

koncepcję stworzenia strefy przemysłowej w bezpo-

gminy, że powinniśmy iść w tym kierunku, że po-

średnim sąsiedztwie biogazowni. Tanie i atrakcyjne

trzebujemy postawić na OZE, bo to może przynieść

dla inwestorów tereny przylegające do istniejącej

korzyści nie tylko samemu środowisku, ale również

i planowanej biogazowni oraz elektrowni PV o po-

samej gminie Michałowo.

wierzchni 5 ha mają zostać przekształcone w strefę

Sukces klastra wynika przede wszystkim z dobrze

przemysłową po zapewnieniu dostępu do energii

opracowanej koncepcji działania. Wszystkie elemen-

z pobliskich źródeł. Strefa ma przyciągnąć zaintere-

ty zostały odpowiednio przygotowane i teraz może-

sowanych uproszczoną procedurą, niższymi koszta-

my powiedzieć, że jesteśmy modelowym przykładem

mi dystrybucji energii elektrycznej oraz ciepła.

takiego klastra. Cieszymy się również, że docenia się

W obrębie klastra planuje się ponadto budowę

nas w Polsce. Regularnie odwiedzają nas delegacje

Centrum Technologii Energetycznych przy Cen-

samorządów z innych części kraju, by przekonać się,

trum Aktywności Lokalnej w Michałowie – dla

że warto iść w tym kierunku.

celów edukacyjnych. W ten sposób Michałowo

Klaster to szansa na podniesienie jakości życia

mogłoby stać się miejscem, gdzie samorządowcy

mieszkańców. To możliwość dostarczania im tań-

mogliby w czasie wyjazdów studyjnych poznać

szego prądu i ciepła oraz przyczynienia się do

wdrożenie idei klastra energetycznego. Centrum

zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza. Dzięki

przysłuży się też mieszkańcom Michałowa i współ-

inwestycjom mogą powstać też nowe miejsca pracy

pracujących gmin nie tylko w sferze edukacji,

i dodatkowe źródła dochodu dla rolników. Ponadto

ale również stymulowania lokalnego potencjału.

oczywiście dzięki temu, że mamy klaster, otrzymu-

Pozwoli ono też włączyć mieszkańców w działania

jemy dodatkowe punkty podczas naboru wniosków

klastra.

w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego

Wiadomo już, że gminy z klastra mają ambitne

Województwa Podlaskiego, co przekłada się na pozy-

plany w sferze programów elektromobilności oraz

skane fundusze.

Listopad 2019 zielona Gmina

w praktyce

Palący problem – pożary instalacji fotowoltaicznych Liczba inwestycji fotowoltaicznych w polskich gminach rośnie.

Można szacować, że w ciągu nadchodzących lat ta tendencja się nasili w związku z realizowanymi projektami i rosnącym zapotrzebowaniem na OZE. Równolegle jednak coraz częściej słyszy się o pożarach paneli solarnych

P

o wniesieniu przez amerykańskie markety Wal-

Choć udział energii słonecznej w polskim sektorze

mart pozwu przeciwko Tesli kontrowersyjny

energetycznym dynamicznie się zwiększa, farmy

temat pożarów instalacji fotowoltaicznych powraca

fotowoltaiczne stanowią wciąż nieczęsty widok

na wokandę. Jaka jest skala problemu? Wg ostatnich

w rodzimych gminach. Pewne jest natomiast, że ich

danych grupy badawczej Fraunhofer ISE w ciągu

pożary się zdarzają.

ostatnich 20 lat w Niemczech odnotowano 350 poża-

Ryzyko ich wystąpienia może zostać zmniejszone

rów systemów solarnych. To zaledwie 0,006% tego ro-

już na wczesnych etapach projektowania, a następ-

dzaju zniszczeń na 1,4 mln instalacji zasilanych słoń-

nie montażu systemów PV. Przy wyborze produk-

cem w kraju naszych zachodnich sąsiadów. Z drugiej

tów oraz usługodawców nie warto więc kierować

strony w samym 2012 r. we Włoszech wystąpiło dość

się wyłącznie kryterium atrakcyjnej ceny. Lepiej

sporo, bo ponad 700 pożarów instalacji słonecznych.

przeznaczyć większą pulę środków na odpowiednie

Należy też wziąć pod uwagę, że udział „słońca” w eu-

konstrukcje, wysokojakościowe moduły o odpowied-

ropejskim i polskim miksie energetycznym zaczyna

niej klasie ogniowej, falowniki i inne ważne kompo-

się zauważalnie zwiększać. Wg szacunków Stowarzy-

nenty, takie jak materiały izolacyjne oraz dachowe,

szenia Energetyki Odnawialnej w ciągu najbliższych

które znajdują się w pobliżu aktywnych elementów

10 lat wartość rynku fotowoltaicznego w Polsce może

fotowoltaicznych. Na bezpieczeństwo instalacji

sięgnąć aż 80 mld zł. Po pożarach farm fotowoltaicz-

istotny wpływ ma również dobór wykwalifikowanych

nych w Wadowicach, Wiślinie oraz Raciborzu pojawia

instalatorów. Ich doświadczenie ma kluczowe zna-

się jednak coraz więcej pytań o to, czy instalacje tego

czenie dla bezproblemowego pozyskiwania energii

typu są bezpieczne, jak duże jest prawdopodobień-

ze słońca.

stwo wystąpienia pożaru i z czego ono wynika.

Wiedza gwarantem bezpieczeństwa Po nitce do kłębka

Ostatnio przyczyny pożarów instalacji fotowolta-

Na temat częstotliwości pożarów modułów foto-

icznych postanowił sprawdzić holenderski urząd

woltaicznych w Polsce jak dotąd niewiele wiadomo.

techniczny TNO. Choć precyzyjne wskazanie powodu Listopad 2019 zielona Gmina

41

w praktyce

ZAMÓW PRENUMERATĘ

pożarów było trudne do określenia, to najczęstszą

fot. ARC

42

NA CAŁY ROK!

przyczyną mogło być nieprawidłowe łączenie przewodów oraz wykorzystywanie złączy pochodzących od różnych producentów. Ten czynnik mógł doprowa-

dzić do nawet 70% pożarów odnotowanych w 2018 r. w Holandii. Co znamienne, analizy TNO wykazały większą liczbę pożarów odnotowanych w przypadku instalacji realizowanych jako BIPV – nieposadowionych na dachówkach izolujących system od pozostałych części dachu. Aż 1/3 przeanalizowanych przez TNO pożarów dotyczyło BIPV, które mają marginalny udział w segmencie energetyki słonecznej.

Zabezpieczona przyszłość

• Najświeższe informacje z branży systemów solarnych. Jak zabezpieczyć •funkcjonowania Profesjonalne analizy budynek przed ryzykiem pożaru spowodowanym łu-

kiem elektrycznym w układzie DC? Trudno prześwie• Przydatne case studies tlać rentgenem co roku wszystkie połączenia. Dlatego

opracować obowiązujące standardy w zakresie

• Wywiady, ciekawe przerywaczem obwodu łuku elektrycznego AFCI i komentarze w celuopinie proaktywnego ograniczenia ryzyka i au-

dobierania złączy. Co więcej, po przeprowadzonych

tomatycznym wyłączaniem w 2 sek., zgodnie ze

analizach TNO rekomenduje utworzenie krajowego

standardem US UL1699B;

Wg zaleceń holenderskiego urzędu, instalatorzy

sposobem na wyeliminowanie ryzyka pożaru jest:

powinni być informowani na temat jakości kom-

– instalacja falowników z zarządzanym przez AI

ponentów systemów PV. Warto byłoby ponadto

ośrodka badań poszczególnych elementów instalacji

– zastosowanie min. odległości modułów od podłoża

fotowoltaicznych w celu ustania zagrożeń i wyelimi-

wynoszącej 15 cm, co zapewni lepsze chłodzenie

aktualnie najlepszy okres w historii: w samym ub.r.

montować tylko moduły double glass, które nie

powstały bowiem systemy PV o łącznej mocy wy-

przenoszą ognia z kabla i konektora na tylną

noszącej 1,33 GW. Warto zaznaczyć, że to aż o 46%

ścianę modułów i w konsekwencji ogień zostaje

więcej niż w 2017 r.

rozproszony na następne panele.

ich we współpracy ze służbami. Działania modułów, a większa produkcja energii zrekompen/nowania energia wiatrowa / energia słoneczna / hydroenergia / te mogą stać się koniecznością również w innych suje wyższy koszt podniesienia konstrukcji. / energia z biomasy z biogazu / wyłącznie do krajach Europy, gdzie rynek systemów solarnych / energia – montaż przewodów i konektorów dynamicznie się rozwija. Ten holenderski notuje ramy modułów. Na obiektach o dużej wartości / elektromobilność / efektywność energetyczna /

Prenumerata Zielonej Gminy

– w tak zainstalowanej elektrowni nie ma możliwości

Deska ratunku

Należy zaznaczyć, że obecnie każda instalacja

zapalenia się budynku, a każde powstanie usterki powoduje tylko potrzebę wymiany jednego modułu.

fotowoltaiczna powinna mieć zabezpieczenia

pozwalające na odłączenie inwertera od modułów

Innowacje w kolejce

oraz sieci energetycznej. Nadal jednak w wielu

Co interesujące, w Australii dostępne są środki

falownikach nie ma możliwości wyłączenia wy-

gaśnicze dedykowane modułom fotowoltaicznym.

sokiego napięcia na dachach budynków. Warto

Gaśnice te zawierają płyn, który tworzy na modułach

dodać, że na rynku istnieją już rozwiązania, które

nieprzepuszczalną dla promieni warstwę. Rozprowa-

automatycznie wyłączają przewody w przypadku

dzenie substancji gasi więc instalację, równocześnie

zagrożenia pożarowego.

odcinając dostęp napięcia. Warstwa preparatu po

Jeżeli pożar już wystąpi, instalację fotowoltaiczną gasi

krótkim czasie zastyga i łatwo można ją odkleić. Jak

się na ogół wodą, w taki sam sposób, jak inne urzą-

na razie tego rodzaju rozwiązania nie pojawiają się

za 189 zł netto/na rok

Kontakt prenumeraty: dzenia elektryczne zasilane napięciem z do działem 400 V. Tę w naszym kraju. Pozostaje też pytanie, jak sprawdzi-

łyby się one w przypadku instalacji o dużych poZadzwoń: +48 731 522 600 Oczywiście podczas gaszenia strażacy muszą przewierzchniach. • e-mail: strzegać dodatkowych zasadmarcin.fajerski@zielonagmina.pl dotyczących specyfiki Marcin Fajerski procedurę stosuje się w większości krajów unijnych.

Listopad 2019 zielona Gmina

PIECE, KOMINKI

I NAGRZEWNICE PELLETOWE

WYBIERZ EKO-LOGICZNIE: OSZCZĘDZAJ I DBAJ O ŚRODOWISKO

Pomożemy Ci dofinansować zakup!

OFERUJEMY: • kotły i nagrzewnice pelletowe renomowanych polskich producentów, • kotły biomasowe, • certyfikowany pellet drzewny, • doradztwo w zakresie wymiany starych kotłów na ekologiczne urządzenia pelletowe, • pomoc w uzyskaniu finansowania.

Najlepsze ceny + bezpłatne doradztwo

Dofinansowanie aż do 90%

Ul. Polna 7 62-006 Kobylnica Tel. +48 530 245 751 biuro@cop360.pl www.cop360.pl