«ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ»
2015
«ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ» ΒΑΣΙΛΑΚΑΚΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ ΚΟΛΟΚΟΥΡΑ ΣΟΦΙΑ
«ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ»
Οι Απόκριες έθιμο δημοφιλές, στα μικρά και όχι μόνο παιδιά, μας δίνει την ευκαιρία να εξετάσουμε τη σχέση της εξωτερικής εμφάνισης και της πραγματικής συναισθηματικής κατάστασης. Θα εργαστούμε με βάση τη μέθοδο «Μετασχηματίζουσα Μάθηση μέσα από την Αισθητική Εμπειρία», όπου γίνεται «η αξιοποίηση των τεχνών για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Ενώ μελετάται ένα μαθησιακό αντικείμενο, παρεμβάλλεται η ανάλυση έργων τέχνης το περιεχόμενο των οποίων σχετίζεται με το θέμα. Τα νοήματα των έργων γίνονται εναύσματα για να πραγματοποιείται εμπλουτισμένη και ανοικτή σε ερμηνείες προσέγγιση του θέματος. Έτσι ενεργοποιούνται η κριτική σκέψη, τα συναισθήματα και η φαντασία.»1 Το παράδειγμα που ακολουθεί σχετίζεται με τη διδακτική ενότητα Ανθρωπογενές περιβάλλον,2 Ανθρώπινες σχέσεις ανθρώπινες ανάγκες -Καλλιέργεια της συναισθηματικής τους και της αισθητικής τους ευαισθησίας3 Η επεξεργασία του θέματος έγινε από δύο τμήματα νηπιαγωγείου : •
5ο ολοήμερο Νηπιαγωγείο Δάφνης (12 νήπια)
•
13ο Νηπιαγωγείο Αργυρούπολης (21 νήπια)
Επιλογή θέματος για επεξεργασία με τη χρήση των 6 σταδίων Στερεοτυπικές αντιλήψεις «Αρλεκίνος και Παλιάτσος» Στάδια της μεθόδου: Στάδιο 1: Προσδιορισμός της ανάγκης για κριτική διερεύνηση ενός θέματος Στάδιο 2: Έκφραση των απόψεων των νηπίων Στάδιο 3: Προσδιορισμός των υποθεμάτων και των κριτικών ερωτημάτων Στάδιο 4: επιλογή έργων τέχνης και συσχέτιση τους με τα κριτικά ερωτήματα Στάδιο 5: επεξεργασία έργων τέχνης και συσχέτιση τους με τα κριτικά ερωτήματα Στάδιο 6 : κριτικός αναστοχασμός
1
Κόκκος Αλέξης, http://alexiskokkos.gr/texni.html Οδηγός Νηπιαγωγού, ΟΕΔΒ Αθήνα, σελίδα 223 3 Οδηγός Νηπιαγωγού, ΟΕΔΒ Αθήνα, σελίδα 89 2
Στάδιο 1: Προσδιορισμός της ανάγκης για κριτική διερεύνηση ενός θέματος
Εντοπίζουμε τις στερεοτυπικές αντιλήψεις των νηπίων σχετικά με το θέμα της «εικόνας» σε αναλογία με τη συναισθηματική κατάσταση Το εντάσσουμε στη θεματική ενότητα της «αποκριάς» Εκπαιδευτικές τεχνικές για την υλοποίηση του 1ου σταδίου •
Καταιγισμός ιδεών
Τα νήπια καταθέτουν τις απόψεις τους σε σχέση με τη συναισθηματική κατάσταση των μασκαράδων και ειδικότερα παλιάτσων και αρλεκίνων Ενδεικτικές απόψεις: Οι μασκαράδες είναι χαρούμενοι γιατί πάνε σε party οι παλιάτσοι είναι πάντα γελαστοί είμαι χαρούμενος όταν φοράω τη στολή του super ήρωα Οι παλιάτσοι κάνουν αστεία για να γελάμε Οι παλιάτσοι δεν κλαίνε ποτέ ,είναι πάντα χαμογελαστοί
Στάδιο 2: Έκφραση των απόψεων των νηπίων
Εκπαιδευτικές τεχνικές για την υλοποίηση του 2ου σταδίου •
Ζωγραφική αποτύπωση της άποψης των νηπίων
Στάδιο 3: Προσδιορισμός των υποθεμάτων και των κριτικών ερωτημάτων
Εντοπίζουμε σε συνεργασία με τα νήπια τα βασικά θέματα που προκύπτουν από την ζωγραφική απεικόνιση. Μέσα από διάλογο θέτουμε το κριτικό ερώτημα που προκύπτει Υποθέματα:….η διάθεση των αρλεκίνων και παλιάτσων. ……η διάθεση μας όταν μασκαρευόμαστε. Κριτικά ερωτήματα:… έχουν πάντα εύθυμη διάθεση οι αρλεκίνοι; …..όταν μασκαρευόμαστε είμαστε πάντα χαρούμενοι;
Στάδιο 4: επιλογή έργων τέχνης και συσχέτιση τους με τα κριτικά ερωτήματα
Title: “Paul en Arlequin” Artist: Pablo Picasso Completion Date: 1924 Style: Neoclassicism Period: Neoclassicist & Surrealist Period Genre: portrait Technique: oil Material: canvas Title: Le Petit Pierrot aux Fleurs Artist: Pablo Picasso Completion Date: 1923/24, Technique: oil Material: canvas Gallery: The Nahmad Collection
Title: Harlequin with Glass Artist: Pablo Picasso Completion Date: 1905 Style: Post-Impressionism Technique: oil Material: canvas Gallery: Metropolitan Museum of Art, New York City Title: Arlequin et Pierrot Artist: André DERAIN Completion Date: 1924 Technique: oil Material: canvas Gallery: Musée de l'Orangerie Τίτλος: ο Παλιάτσος Στίχοι: Μέλπω Ζαροκώστα, Μουσική: Νότης Μαυρουδής, Ερμηνεία: Παιδική χορωδία Δημήτρη Τυπάλδου http://youtu.be/A86wOqWGp0I
Έργα τέχνης
έχουν πάντα
όταν
εύθυμη διάθεση οι
μασκαρευόμαστε
αρλεκίνοι;
ήμαστε πάντα χαρούμενοι ;
Paul en Arlequin
√
Le Petit Pierrot aux Fleurs
√
Harlequin with Glass
√
“Arlequin et Pierrot”
√
Παλιάτσος
√
√
Στάδιο 5: επεξεργασία έργων τέχνης και συσχέτιση τους με τα κριτικά ερωτήματα
1. Επεξεργασία επιλεγμένων έργων με βάση την τεχνική Visible thinking. Λόγω της μικρής ηλικίας των παιδιών θα επεξεργαστούμε μόνο δύο έργα τέχνης. «Paul en Arlequin» του Pablo Picasso & «Ο Παλιάτσος» των Μαυρουδή Ζαροκώστα Ενδεικτικές ερωτήσεις Τι βλέπεις…; τι συμβαίνει…; Τι παρατηρείς που σε κάνει να το λες αυτό…; Πώς θα ήταν διαφορετική αν ...; Ας υποθέσουμε ότι ...; Τι θα συμβεί αν ...; Ποιος είναι ο σκοπός του ...; Τι θα άλλαζε αν ...; Ενδεικτικές απαντήσεις στα ερωτήματα: βλέπω ένα παιδάκι που φοράει μια περίεργη στολή βλέπω μια καρέκλα Δε φοράει παπούτσια Βλέπω ότι φοράει ένα περίεργο καπέλο Είναι λυπημένος...γιατί έχασε τη μαμά του Είναι στεναχωρημένος...επειδή δε του πήραν καινούρια στολή Ο παλιάτσος κλαίει γιατί δε του αρέσει που είναι παλιάτσος Είναι βαμμένος χαρούμενος...οι παλιάτσοι είναι κανονικοί άνθρωποι αλλά έχουν βάλει στολές
2. Επεξεργασία κριτικών ερωτημάτων μέσα από την παρατήρηση των έργων τέχνης Αξιοποιώντας τις ιδέες που προέκυψαν από την επεξεργασία των έργων τέχνης συζητάμε τα κριτικά ερωτήματα: Ενδεικτικές απαντήσεις Α΄ κριτικό ερώτημα: έχουν πάντα εύθυμη διάθεση οι αρλεκίνοι; Οι παλιάτσοι κάνουν αστεία για να γελάμε εμείς, αλλά αυτοί μπορεί να είναι στεναχωρημένοι Οι παλιάτσοι δεν είναι πάντα χαρούμενοι Μπορεί να είναι στεναχωρημένοι αν και η στολή τους είναι αστεία Αν τους στενεύει η στολή δεν είναι χαρούμενοι Αν δε τους αρέσει η στολή είναι στεναχωρημένοι Μπορεί να μάλωσαν με τους φίλους τους Β΄ κριτικό ερώτημα: όταν μασκαρευόμαστε ήμαστε πάντα χαρούμενοι; Καμμιά φορά είμαι στεναχωρημένος γιατί με μαλώνει η μαμά Εγώ δεν θέλω να ντυθώ παλιάτσος, αν ντυθώ θα είμαι στεναχωρημένος Άμα η μαμά είναι άρρωστη δεν μπορώ να είμαι χαρούμενη
Στάδιο 6 : κριτικός αναστοχασμός
Γίνεται ζωγραφική καταγραφή των απόψεων και συγκρίνονται με εκείνες του δευτέρου σταδίου
ο
13 Νηπιαγωγείο Αργυρούπολης
Τέλος