Vakhandel van de maand

The Read Shop + DA 'Onze ervaring in combiwinkels is goud waard'

Een vakboekhandel, een drogisterij en vaak ook nog een supermarkt: dat gaat prima samen in het concept dat Audax opzette met drogisterijorganisatie NDS. Hoe kijken beide organisaties tegen de combiwinkel aan, en wat betekent het voor de toekomst?

Het idee van een combi van vakboekhandel en drogisterij ontstond in 2012, toen Jos Boot, destijds algemeen directeur van Retail Development Company (RDC), tijdens een franchisebijeenkomst in contact kwam met Jos Jongstra, toenmalig directeur van drogisterijorganisatie FACO. Een pilot in Nijverdal opende in 2014, waarna nog zeven winkels volgden. In 2015 breidden zij de samenwerking uit met Coop, in Meijel en Musselkanaal. Ze kregen daar in 2015 een innovatieprijs voor van de Nederlandse Franchise Vereniging (NFV). Maar ook de combinatie van D.I.O en The Read Shop, dus zonder Coop, werd verder uitgebreid. RDC werd in 2019 overgenomen door Audax, en FACO ging op in Nederlandse Drogisterij Service (NDS). Maar het project ging door: anno 2021 zijn er ruim dertig combinatiewinkels, vaak onderdak bij een supermarkt. Marc Pontier, manager franchise Audax, wijst op twee ontwikkelingen die een combi niet alleen aantrekkelijk, maar zelfs noodzakelijk maken: "In de kleine kernen willen mensen vooral lokaal kopen. Dat past bij ons, want wij stellen de lokale ondernemer centraal. Zowel bij ons als in de drogisterijbranche neemt het aantal ondernemers af. Sommigen kunnen het hoofd nauwelijks boven water houden. In een combi-winkel werk je met één ondernemer voor twee winkels. Daarbij stijgen de kosten niet lineair met de inkomsten mee, wat zorgt voor een beter rendement. Daarnaast zien we dat met name in kleine kernen mensen vooral lokaal willen kopen. Dat past bij ons, want wij duwen niet hard duwen op landelijke bekendheid, maar stellen de lokale ondernemer centraal." "Problemen als sluiting en opvolging, financiering, de betalingstermijn leveranciers en personeel gelden voor zowel The Read Shop als DA", zegt Tom Wildenburg, manager new business bij DA. "Daarnaast zien we in allebei onze markten de traffic afnemen, en neemt de rol van online toe. Met name corona heeft dat laatste een extra impuls gegeven. Het was voor iedereen een teken om te innoveren."

Wildenburg wijst erop dat retail andere uitgangspunten moet hanteren. "Vroeger wilde je alles kunnen leveren en was alles productie- en distributiegericht. Nu draait het om toegevoegde waarde, in advies bij het aanbod en vooral: winkelbeleving. Daar is ook ons concept op afgestemd." Volgens Pontier is dat met name belangrijk is voor combinaties met supermarkten. "Daar loopt de consument rond in een wereld van efficiency. Bij ons is er sprake van persoonlijke aandacht en tijd om te snuffelen en te kijken. En dan neemt de koopbereidheid van de consument toe." "Ik vergelijk het met Schiphol Plaza; met verschillende belevingswerelden maar dan voor brood, vers, sushi en cosmetica", zegt Wildenburg. "Want wc-papier en cola bestel ik wel online, maar mijn broodje moet vers worden klaargemaakt en drogmetica schreeuwt om advies en beleving!"

Succes in kleine kernen

Vakboekhandel en drogisterij bijten elkaar niet: er is vrijwel geen overlap in assortiment. Maar het zijn wèl verschillende werelden. Is dat iets waar ondernemers moeite mee hebben? "The Read Shop kent een snelheid, dynamiek en efficiency die bij een drogisterij veel minder is. Andersom zie je dat de drogist een echte vak-

specialist is, en dat dat om meer draait dan alleen verkopen", zegt Wildenburg. "Wil een combiwinkel succesvol kunnen zijn, dan moet de ondernemer in het hele traject voor beide formules kiezen, ook al komt hij uit de ene of de andere stal. Die mindset ontzettend is belangrijk", aldus Pontier. "We helpen ondernemers met een traject training en opleiding, daarnaast moet er soms een drogistendiploma komen voor de vereiste kennis en kunde voor het drogisterijgedeelte." Wanneer is zo'n combiwinkel echt succesvol? "In kleinere kernen", zegt Pontier, "met een lokale ondernemer als gezicht." Wildenburg: "De binnenstad is voor ons onbetaalbaar, maar in de dorpen en wijken valt weer meer te verdienen. Je winkelbeleving sluit meer aan bij de sociale rol van de lokale ondernemer en merken krijgen zo ook meer aandacht."

Banden aanhalen

Momenteel zijn er 32 combiwinkels met DA, The Read Shop en vaak een Coop of Plus. Maar er zijn geen exclusieve afspraken gemaakt, dus soms gaan de formules ook met andere partijen in zee. Pontier wijst erop dat er geen harde groeitargets zijn vastgesteld. "Het gaat organisch: bij een verhuizing, opvolging of verbouwing komt de vraag op: hoe gaan we verder? Op dat moment is een combi met DA een reële optie." "Het aantal per jaar als target is minder belangrijk", zegt Wildenburg, "maar het zullen wel 20-30 winkels zijn. Dat is ook afhankelijk van externe componenten waar we te weinig invloed op hebben. Zo werken de banken helemaal niet mee, en kijken we naar alternatieve financieringsvormen." Werken jullie toe naar één gemeenschappelijke formule? "Nee", zegt Pontier. "Het concept blijft in de kern hetzelfde, al blijft elke formule zichzelf ontwikkelen. We houden elkaar daar wel van op de hoogte. Op andere vlakken hebben we de banden echt aangehaald. Zo zijn we zijn hard bezig om samen de ICT-processen te optimaliseren." "We verzilveren samen kansen, we hebben beide een toekomst", aldus Wildenburg. "The Read Shop-ondernemers weten nu wat ze aan DA hebben en vice versa, en we zien hoe de twee formules goed bij elkaar passen." "DA staat voor gezondheid van het lichaam, The Read Shop voor gezondheid van de geest", lacht Pontier. "Die combinatie is niet makkelijk te kopiëren, terwijl wij er samen al acht jaar ervaring mee hebben. Dat is goud waard." John Adema startte in 2000 een DA-drogisterij in Heerenveen, breidde uit naar zes winkels maar besloot uiteindelijk om zich te focussen op één winkel in Meppel. Sinds 2018 heeft hij een combiwinkel met The Read Shop.

"The Read Shop tegenover ons stopte, en de account manager vroeg of we die wilden overnemen. Omdat ik mijn winkel moest renoveren, besloot ik voor een combiwinkel te gaan. The Read Shop vult onze DA fantastisch aan in assortiment, en in acties. Zo zie je dat waar The Read Shop hoog scoort voor vaderdag, de DA het weer beter doet tijdens moederdag." Er zijn ook wel uitdagingen, erkent hij. "Ten eerste: het boeken- en tijdschriftenassortiment is behoorlijk bewerkelijk, we moeten elke week nieuwe magazines omruilen. Dat vind ik een hele rompslomp. Aan de andere kant is er een goede retourregeling. De drogist is verder meer actiegericht, en hij heeft een grotere invloed op de aankopen van de klant. De omzet is meegegroeid met het formaat van de winkel. Ik zie geen groei in de drogisterijomzet, maar het is wel een stuk drukker in de winkel. En reuring in de winkel is voor elke productgroep interessant!"a