Opinie Viola Robbemondt

Hallo,

kan het misschien wat minder?

In een wereld waarin álles te koop lijkt, prijkte opeens klimaatactiviste Greta Thunberg op de cover van de Scandinavische editie van modemagazine Vogue. De tegenstelling kon niet groter zijn: consumeren versus consuminderen. Het illustreert de tweesprong waarop we als mensheid staan. Hoe halen we meer uit het leven en minder uit winkels?

Ken je dat? Dat je achter in je uitpuilende kledingkast tasjes terugvindt met ongedragen kleding – labels er nog aan? Helemaal vergeten! Ken je dat? Dat je logeerkamer allang niet meer dienstdoet als slaapplaats voor een gast, maar dat er dozen, rekjes en kastjes in bivakkeren? Rekken vol met jassen, jurkjes en van sieraden uitpuilende laatjes en kastjes? Dozen met snoertjes, kabels en verouderde apparatuur: toetsenborden, telefoons, printers? Ken je dat? Dat je stofzuiger aanstoot tegen iets stoffigs onder het bed: oh ja, het zijn die broodbakmachine, juicer en design ventilator. Twee keer gebruikt… Ken je dat? Dat je badkamerkastje zo vol zit dat je niets meer kunt vinden. En dat je daarom nóg maar een paar flessen shampoo, wegwerpscheermesjes en tandenborstels koopt? Nog meer potjes vitaminepillen en antirimpelcrèmes? Ken je dat? Dat er in je voorraadkast potjes pastasaus uit 2015 staan, want je koopt toch wekelijks nieuwe?

Natuurlijk vinden we dat we al die spullen nodig hebben. We willen er tenslotte mooi en verzorgd uitzien. We willen lekker genieten van eten en evengoed gezond zijn - en blijven. We willen bijblijven op technologisch gebied. We willen vermaak en leuk bezig zijn. Méér, méér, méér… In het Engels hebben ze een woord voor wat ooit een zeldzame, zielige figuur was: hoarder. Een eenzame gast die zoveel spullen om zich heen verzamelt dat je – zelfs al zou je er op bezoek willen – zijn of haar drempel niet eens meer over komt. Wees eerlijk: tegenwoordig hebben velen van ons er trekjes van. En dat worden er steeds meer in deze tijd waarin koopjesknallers als de Action en de Wibra goede zaken doen met goedkope prullen. En waarin via internet bestellen de gewoonste zaak van de wereld is. Waardoor je niet eens meer voor al die spullen op jacht hoeft.

Meer is meer, volgens ons brein

Helemaal afkomen van onze koopdrang hoeft natuurlijk niet. Vooral als je bewust winkelt en dat bij voorkeur ‘live’ doet en niet via een paar muisklikken is het héérlijk om juist dat ene, felbegeerde item te ‘scoren’. Vergeet ook niet dat er een hardnekkig stukje verzameldrang verankerd zit in ons DNA. Onze hersens produceren tijdens het kopen allerlei stofjes die ons een tevreden en een beloond gevoel geven, zoals dopamine. Ons oerbrein vertelt ons namelijk nog steeds dat véél eten hebben, véél kleding en véél spullen onze overlevingskansen vergroten. Niks less is more, more is more, zo roept ons brein! Ook het verzamelen van mensen om je heen heeft dat effect. Een groep creëert tenslotte veiligheid. Stond je daar in het grottentijdperk los van, dan had je een probleem. Als je werd buitengesloten, was je minder beschermd tegen kou, wilde dieren en het gevaar van uitgehongerd raken. Vandaar dat de meesten van ons nog steeds graag ergens bij willen horen. Die mooie buitenkant en die rijke uitstraling staan ondertussen dus óók voor de zekerheid om sneller opgenomen en geaccepteerd te worden in de groep. Shoppen is dus in veel gevallen niet erg en gewoon menselijk. Het wordt pas een probleem, als je óók je pasje trekt als je bankrekening al roodgloeiend staat. Als je ervoor moet lenen omdat er meer geld uit gaat dan binnen komt. Of als >

je het gewoon niet kunt láten. Omdat je dat nare gevoel en goed genoeg zijn – tenzij we iets kopen. Als vrouw kom – eenzaamheid, verdriet, woede – wel weg moet kopen. je zeker niet aan de man zonder nepwimpers en nagels, je Kijken naar wat je drijfveren zijn om iets aan te schaffen, bent niet sexy zonder bralette, slipdress en catsuit en niet is dus handig. Weet jij onzinaankopen van iets dat je echt rein ‘daar beneden’ zonder speciaal wasje. Als man moet nodig hebt te onderscheiden? En weet jij welke behoefte je je om kans te maken bij de dames natuurlijk in die BMW of bevredigt als je niet twee, maar tien nieuwe handdoeken bij Audi rijden, de juiste boxershort dragen en naar bergamot de Action koopt? Of dat prullerige – made in China – speel- en kaneel geuren. We wéten allemaal wel dat de marketing goedje dat al uit elkaar valt voordat je kinderen het maar gigantisch overdrijft. Toch leiden haar verleidelijke uitsprahebben aangeraakt? Welk gevoel probeer je met shoppen ken je vlotjes naar allerlei kassa’s. te stoppen? Wil je een goede moeder of echtgenote zijn en lukt het voor jouw gevoel maar niet? Zit er een schuldge- Focus op iets anders voel onder? ‘Ken jezelf’ is dus ook in dit geval het mooiste Het lastige is dat we materialisme met de paplepel krijgen motto. Volgens Carien Karsten, psychotherapeut en ge- ingegoten. Kinderen die opgroeien in een jungle van reclame specialiseerd in shopverslavingen, is eenzaamheid ook een en mediabeïnvloeding worden kleine, zeurderige miniconbelangrijke drijfveer om aan het kopen te slaan. Ze schreef sumenten. Kleine Rupsjes Nooitgenoeg die opgroeien tot het boek ‘Shoppen. De lust, het lijden en de lol’. Het feit grote Rupsjes Nooitgenoeg. Mensen die denken dat alles dat religie uit de samenleving verdwijnt, noemt zij daarin als te koop is. Als blijkt dat zaken van waarde, zoals vrijheid, een van de belangrijkste oorzaken van shopverslavingen. relaties en liefde, niet te koop zijn – of als er simpelweg niet ‘Mensen gaan op zoek naar een instituut en vinden dat bij genoeg geld is om in al die nepbehoeftes te voorzien – is allerlei merken en winkels. Deze het hoofdstuk depressie snel aangemerken brengen mensen zo in een koop-extase dat het heel lastig is ‘In Nederland lijdt broken. De oplossing? Therapie is voor milom hier weerstand aan te bieden’, ongeveer een half de shopaholics uiteraard een brug aldus Karsten. miljoen mensen aan te ver. Bewustwording is wel een ding en dat word je sneller als je Je bent niet goed genoeg, een serieuze de zogenaamde focusseringsillusie tenzij je koopt Uiteindelijk wegen de voordelen shopverslaving.’ doorprikt. Deze illusie houdt in dat niets in het leven zo belangrijk is als van tegen de klippen op shoppen je denkt, op het moment dat je erover natuurlijk niet op tegen de nadelen. Onze planeet kreunt nadenkt. (Ja, lees die zin nog maar een keer). Oftewel: hoe inmiddels onder onze koopwoede. Misschien denk je, als je vaker jij aan die kleine rode Mini denkt, hoe meer waarde je Greta Thunberg op de cover van Vogue ziet staan wel: ‘Ach, hecht aan het willen hebben van zo’n auto. Bij verkeerslichhet milieu, het zal mijn tijd wel duren’. Denk dan nog maar ten. Bij de buren. Op de snelweg. In je dromen. Zit je in de een keer terwijl je weer eens voor je uitpuilende kast staat illusie gevangen, dan zie je opeens overal Mini’s om je heen. en van louter overdaad niet weet wat je aan moet trekken. Iedereen lijkt er een te hebben. Behalve jij. En dus ga je er Want volgens cijfers van de Verenigde Naties is de mode-in- nóg meer op focussen. Geholpen door meneer en mevrouw dustrie de op één na vervuilendste industrie ter wereld (de Marketing maak je jezelf vervolgens wijs dat je alleen gelukolie-industrie is de grootste vervuiler, red.) Op sociale media kig zult zijn als je in zo’n bolide rijdt. Heb je ‘m uiteindelijk zegt Greta Thunberg: ‘De mode-industrie is een gigantische afgetikt, dan blijkt dat je ook daarmee in de file staat. En dat factor in de klimatologische en ecologische noodsituatie. die man waarop je indruk wilde maken met je coole kar, een Dan hebben we het nog niet over de impact op de talloze vintage Kever veel leuker vindt. Je wint het nooit! werknemers en gemeenschappen die wereldwijd uitgebuit Vraag je dus bij alles wat je supergraag wilt hebben eens worden zodat sommigen kunnen genieten van fast fashion.’ af: is dat morgen nog zo? En volgende maand? En volgend En, vind je het al ongezellig, dit artikel? We kunnen het ons jaar? Focus vervolgens op iets anders. Richt je op alles wat voorstellen. Wijzen we dan naar de marketing als De Grote écht is. Alles wat hier en nu is. Herwaardeer vriendschap. Boosdoener? Ja en nee. Door de toenemende welvaart Geef elkaar aandacht. Ga samen de natuur in. Speel met kwam dit fenomeen sterk op in de jaren 80. Wat begon als je hond. En leer beter met elkaar communiceren. The best het op ludieke manier aanprijzen van artikelen, kreeg een things in life are free. Of, in de woorden van Coco Chanel: steeds dwingendere boodschap. Marketing maakt ons ‘The best things in life are free. The second best are very namelijk al jaren heel sneaky wijs dat we niet mooi, leuk expensive’. <