Τεύχος 539

ολα για την αθηνα! free press δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

16.11.2017

O ZΩΓΡΑΦΟΣ ΜΑΚΗΣ ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΠΟΥΛΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Η ζωή μού έμαθε το εξής: αλίμονο αν δεν έχεις ανθρώπους να μοιραστείς τη χαρά σου. Γιατί στους πόνους λουφάζεις κάτω από το κρεβάτι, δεν θέλεις άλλους. Όταν, όμως, είσαι καλά και δεν έχεις κάποιον να το μοιραστείς, εκεί νιώθεις άσχημα.

4 lifo – 16.11.17

Oι αντιδράσεις που δημιούργησαν τα άρθρα και τα posts μας την περασμένη εβδομάδα. ☛ Για το «Generation Mall: Πέρασα τρεις ώρες με έξι δεκαπεντάχρονα και μου έκαψαν τον εγκέφαλο» του Αλέξανδρου Διακοσάββα: «Οι γονείς των παιδιών δουλεύουν, όπως αυτά λένε, όλη μέρα για να γυρνάτε εσείς σε malls, να είστε σε ιδιωτικά σχολεία, να έχετε συνδρομές σε Νetflix/Spotify και να αγοράζετε αυτά τα κολιέ γιατί είναι κουλ. Πάντως, πόσο χαίρομαι που δεν μεγάλωσα σαν αυτά τα παιδιά. Χαίρομαι που μεγάλωσα σε χωριό, παίζοντας σε αλάνες, αυλές, και δεν με ένοιαζε αν θα λάσπωνε η φόρμα μου ή αν τη γέμιζε μπαλώματα η μάνα μου. Που η χειρότερη τιμωρία μου ήταν να μην πάω βόλτα με τους φίλους μου και όχι το κινητό (το οποίο απέκτησα στα 15 μου και ουδεμία σχέση με τα σημερινά είχε). Και είμαι παιδί των ’90s» έγραψε ο Lumidy. Όμως η irenicus777 διαφώνησε: «Όμως όλες οι γενιές σε πόλεις περνάνε από το στάδιο του mall/εμπορικού κέντρου/αγοράς ούτως ή άλλως. Ο αρθρογράφος και πολλοί συνομήλικοί του μάλλον δεν θυμούνται τι έκανε η δική μας γενιά στην αντίστοιχη ηλικία, είτε στην Αθήνα είτε σε επαρχιακές πόλεις. Και μη δω σχόλια του τύπου “εμείς παίζαμε στις αλάνες” κ.λπ., γιατί θα είναι ψέματα. Οι γεννημένοι την περίοδο 1987-1990, όπως ο αρθρογράφος και όπως εγώ, στα 15-18 μας (την περίοδο 2002-2004) δεν τρέχαμε σε αλάνες όλη την ώρα. Είτε βρισκόμασταν στο φροντιστήριο για να κάνουμε αυτά που δεν κάναμε στο σχολείο, είτε βολτάραμε με τις ώρες στην αγορά, είτε λιώναμε μπροστά από ένα PlayStation (ένα ή δύο, ανάλογα με τα λεφτά του καθενός)/Nintendo 64/DreamCast/PC. Μπάλα στην αλάνα με τις ώρες έπαιζαν μόνο όσοι ήταν κολλημένοι με την μπάλα». ☛ Για το «Από τον Παπανδρέου στον Τσίπρα: 15 ψέματα που άλλαξαν την ελληνική πολιτική ιστορία» του Γιάννη Πανταζόπουλου: «Συγχαρητήρια για την ιστορική πληρότητα στο πλαίσιο ενός δημοσιογραφικού άρθρου. Για να μαθαίνουν οι νέοι κυρίως και να γίνονται πιο αυστηροί από τους παλαιότερους πριν ψηφίσουν» έγραψε ο ΕΛΠΟ, ενώ ο Διογένης ο Κυνικός πρόσθεσε: «Το πρόβλημα δεν είναι το ψέμα των πολιτικών μας αλλά το γεγονός ότι το εκλογικό σώμα αναζητά το ψέμα».

feedback538

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΩΝ MALLS, Ο ΛΑΝΘΙΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΙΤ

α π ό τ ον α ρη δ η μ οκ ιδ η

POSTS ΓΡAΜΜΑΤΑ E-MAILS

*Στείλτε μας Feedback: feedback@lifo.gr

☛ Για το «Ο δικός μου, ιδιωτικός Λάνθιμος» του Δημήτρη Πολιτάκη: «Ο Λάνθιμος είναι μη εμπορικά εμπορικός. Υπάρχει και αυτή η αγορά, η οποία είναι παρεξηγήσιμη. Ο Μπρόντι ήθελε απλώς να ξεκαθαρίσει την κατηγορία στην οποία ανήκει ο Λάνθιμος. Δεν νομίζω πως συγκίνησαν ποτέ οι ταινίες του τους πραγματικούς σινεφίλ. Προσωπικά, δεν με προβληματίζουν καθόλου οι ταινίες του, αφού τις δω δεν μου μένει κάτι. Η κουβέντα είναι πάντα για το αν είναι ή δεν είναι καλές, σπάνια για το περιεχόμενό τους. Τα περί διχασμού του κοινού που αναφέρει ο Πολιτάκης δυστυχώς καθόρισαν την ταυτότητα του Λάνθιμου. Ξεφουσκώνει αυτή η ίντριγκα όμως (μαζί με τα εισιτήρια σε σύγκριση με τον Κυνόδοντα και τον Αστακό) και χωρίς αυτή δεν υπάρχει κάτι άλλο να συζητήσεις/σκεφτείς για το έργο του δυστυχώς». (Σχόλιο της Μανιάτισσας) ☛ Για το «Ο παράδεισος των τυφλών ελίτ» του Νικόλα Σεβαστάκη: «Δεν νομίζετε ότι η συστηματική φοροαποφυγή των ελίτ δημιουργεί πιο σοβαρά προβλήματα από την ενίσχυση των “λαϊκιστών”; Για παράδειγμα, την αφαίμαξη των δημόσιων υπηρεσιών που αντικειμενικά συμβαίνει στο μεγαλύτερο μέρος της Δύσης; Δεν είναι βιαστική η ταύτιση της κριτικής των πρακτικών αυτών με έναν στερεοτυπικό “αντι-δυτικισμό”, σαν να μην προέρχεται και από αλλού η κριτική; Με αυτό τον τρόπο δεν ταυτίζετε την ουσιώδη κριτική της φοροαποφυγής με τον λαϊκισμό; Φταίει η “σύνθετη νομική εμπειρογνωμοσύνη” γι’ αυτές τις πρακτικές ή η απουσία διεθνούς νομικού πλαισίου για τη δράση των φορολογικών παραδείσων; (Στα πρότυπα του ΔOE, του UNCLOS και του Συμβουλίου Ασφαλείας που ρυθμίζουν το εμπόριο, τη ναυσιπλοΐα, τον πόλεμο). Νομίζω ότι το άρθρο σας είναι λίγο ενστικτώδες και δείχνει να αναφέρεται περισσότερο στην εγχώρια πολιτική παρά στο ίδιο το πρόβλημα». (Σχόλιο του/της Πάγκρεας) ☛ Για τη συνέντευξη της δρος Εγκληματολογίας Αναστασίας Χαλκιά στον Γιάννη Πανταζόπουλο σχετικά με τη βία σήμερα: «Διαβάζουμε: “... Υπονοώντας κυρίως τη νόμιμη βία που ασκείται υπό το πρίσμα της κυριαρχίας του κράτους, με τη σειρά μου θα παραθέσω τον Γκάντι που υποστήριζε, μέσω της γνωστής ρήσης του, ότι η μεγαλύτερη μορφή βίας είναι η φτώχεια”. Εγώ λέω ότι βία είναι να παίρνουν τους φόρους μου και τον ΦΠΑ από άνεργους και φτωχούς για να χρηματοδοτούν παιδαριώδεις ιδεοληπτικές αφηγήσεις του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος και το παντεσπάνι της προέδρου. Το ελληνικό κράτος και όλοι μας, αντί να χρηματοδοτούμε βασικές ανάγκες στην υγεία, στην παιδεία και στην ασφάλεια, έχουμε φτάσει να χρηματοδοτούμε τον κάθε ιδεοληπτικό θύλακα και την κάθε Μπέτυ που αποφάσισε να διοριστεί καθηγήτρια με φωτογραφικούς νόμους. Αυτό είναι βία, λέω εγώ». (Σχόλιο του atman)

free press Eβδομαδιαίος οδηγός της Αθήνας. Κυκλοφορεί κάθε Πέμπτη.

16.11.17 – lifo

5

Index 539

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

εκδότης Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικοσ διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ διευθυντής εκδοσησ M. Hulot εμπορική διεύθυνση Δήμητρα Πασομένου head of digital Βίκυ Καλαντζή art director Χρήστος Τζοβάρας συμβουλοσ σχεδιασμου Γιάννης Καρλόπουλος –––––– αρχισυντακτeσ lifo.gr Άρης Δημοκίδης Θανάσης Χαραμής προγραμματισμός lifo.gr Αγγελική Βαξάλη Σπύρος Γκατζούνας Άγγελος Παπαστεργίου ––––––

ANONYMOUS

FOR THE VOICELESS σελiδα

συντακτική ομάδα Columnists: Νικόλας Σεβαστάκης Θοδωρής Αντωνόπουλος Δημήτρης Πολιτάκης Δημήτρης Κυριαζής Βιβλίο: Τίνα Μανδηλαρά Κινηματογράφος: Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος Τάσος Μελεμενίδης Θέατρο: Λουίζα Αρκουμανέα Γεύση: Νίκη Μηταρέα

20

StarFax: Μαριβίκυ Καλλέργη Σύνταξη: Αλέξανδρος Διακοσάββας Μερόπη Κοκκίνη Βασίλης Καψάσκης Νινέττα Γιακιντζή Φιλιώ Ράγκου Χριστίνα Γαλανοπούλου Πάνος Μιχαήλ Γιάννης Πανταζόπουλος Χρήστος Παρίδης Μαρία Παππά Λένα Φουτσιτζή Θεόφιλος Δουμάνης φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης Πάρις Ταβιτιάν Freddie F. assistant art director Rinétta Κοσκινίδου

117΄ ΜΕ ΤΗ ΛΈΝΑ ΜΑΝΤΆ σελiδα 15

διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου γραμματεία σύνταξης Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– senior direct market manager Κώστας Μαντάς ρroject μanagerdirect market Αριέττα Μελισσινού

ΑΘΗΝΑΊΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΆΔΑΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΥΓΕΙΑ σελiδeσ

25—30

ΜΑΚΗΣ ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΠΟΥΛΟΣ

Εικαστικός. Γεννήθηκε στο Μεταξουργείο, ζει στο Καλαμάκι.

σελiδα 6 lifo – 16.11.17

22

direct market managers Γιώργος Λυκουργιώτης Ισιδώρα Γενούζου υποδοχή διαφήμισης Ξένια Στασινοπούλου συντονισμοσ διαφήμισης Μάγδα Τζακώστα οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης Άλκηστις Γκούμα εξωτερικες εργασιες Άκης Ιωάννου κωδικος εντυπου 7639

16.11.17 – lifo

7

ΞΑΝΑ ΠΡΩΤΗ Η

free press

ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΣΤΟ ΧΑΡΤΙ & ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ LIFO 135.300 ΑTHENS VOICE 121.200

LIFO 806.000 ΑTHENS VOICE 452.900

Πηγή: Focus BARI, Έρευνα «BARI S.M.A.R.T., ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΤΥΠΟΣ» Ιανουάριος–Ιούνιος 2017 Κοινό: Άντρες–Γυναίκες 13-74 ετών Σύνολο Ελλάδας: 6.862

Επισκεψιμότητα του website από οποιαδήποτε συσκευή (PC, laptop, mobile, tablet) στο διάστημα κυκλοφορίας του εντύπου. Στοιχεία Focus BARI.

8 lifo – 16.11.17

TalkoftheTown

εικονογραφηση: design9

16-22 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017

TheBuzz απο τη μαρια παππα

Οι δύο πιο ιστορικοί συναυλιακοί χώροι της πόλης έχουν γενέθλια και τα γιορτάζουν με ένα μεγάλο τετραήμερο event από την Πέμπτη 23 μέχρι την Κυριακή 26 Νοεμβρίου με άφθονη μουσική και σπουδαία ροκ ονόματα που έχουν εμφανιστεί εκεί όλα αυτά τα χρόνια. Οι υπεύθυνες του AN club και του Gagarin205 Εύα Κολόμβου και Μαρίνα Δανέζη αντίστοιχα επιλέγουν τις στιγμές που σημάδεψαν τους δύο χώρους από την αρχή της λειτουργίας τους. Το ΑΝ club πρωτοάνοιξε τις πόρτες του στη Σολωμού, στα Εξάρχεια, το 1987 και το Gagarin205 στη Λιοσίων το 2002.

G A G A R I N

A N C L U B

Οι δύο πιο ιστορικοί συναυλιακοί χώροι της πόλης γιορτάζουν. Αυτές είναι οι σημαντικότερες στιγμές τους.

î

16.11.17 – lifo

9

TalkoftheTown

15

TheBuzz

ΧΡΌΝΙΑ

G A G A R I N 2 0 5

Σημαντικό υστερόγραφο για Gagarin205 Τα στιγμιότυπα είναι ενδεικτικά, καθώς έχουν παραγματοποιηθεί πάνω από 1.000 συναυλίες στον χώρο. Ιστορικά live είναι και αυτά των Morrissey, Madrugada, Mark Lanegan, Machine Head, Marc Almond, Nick Waterhouse, Sharon Jones, Barry Adamson, Flaming Lips. Το μότο του Gagarin205 είναι «όσο περισσότερα θυμάσαι από τις συναυλίες, τόσο λιγότερο τις έζησες» – για τον λόγο αυτό κάπου οι μνήμες είναι θολές. Φωτογραφίες: Χρήστος Σαρρής.

10 lifo – 16.11.17

ΜΆΙΟΣ 2007 NIKOLAS & GEORGE B Στη φωτογραφία ο Νίκος Τριανταφυλλίδης με τον Γιώργο Καρανικόλα (The Last Drive). Οι Last Drive, μετά τη διάλυσή τους το 1995, τον Φλεβάρη του 2007 ανακοίνωσαν την επανασύνδεσή τους και πραγματοποίησαν τρεις sold-out συναυλίες τον Μάιο του ίδιου χρόνου, οι οποίες θεωρούνται πια ιστορικές.

ΚΆΘΕ ΣΥΝΑΥΛΊΑ ΤΩΝ FUZZTONES

ΚΆΘΕ ΣΥΝΑΥΛΊΑ ΤΟΥ BLAINE REININGER

Στη φωτογραφία ο αμετανόητος Rudi Protrudi των Fuzztones. Οι Fuzztones, μία από τις αγαπημένες μπάντες του αείμνηστου Νίκου Τριανταφυλλίδη, έχουν επισκεφτεί το Gagarin205 δέκα φόρες στα 15 χρόνια λειτουργίας του χώρου – αριθμός ρεκόρ! Τα shows τους πάντα είναι οργιώδη.

Ο Blaine Reininger των Tuxedomoon στη σκηνή του Gagarin. Ο Νίκος Τριανταφυλλίδης και ο Blaine υπήρξαν αδερφικοί φίλοι από τις αρχές της δεκαετίας του ’90. Το τετραήμερο φεστιβάλ θα ανοίξει με το σάουντρακ της ταινίας Ράδιο Μόσχα.

ΦΕΒΡΟΥΆΡΙΟΣ 2012 THE FALL Ο Mark E Smith, η ψυχή των Fall, σε στιγμιότυπο από την τελευταία του συναυλία τον Φεβρουάριο του 2012. Ο απρόβλεπτος και εκκεντρικός frontman των Fall εξαφανίστηκε από τη σκηνή 20 λεπτά μετά την έναρξη της συναυλίας, ξεσηκώνοντας το κοινό. Όπως χαρακτηριστικά έγραψαν οι φαν: «Μόνο σε μια μέτρια συναυλία ο Mark μένει μέχρι τέλους».

ΔΕΚΈΜΒΡΙΟΣ 2014 VODKA JUNIORS Στιγμιότυπο από το διήμερο sold-out των Vodka Juniors τον Δεκέμβριο του 2014. Το Gagarin υπήρξε πάντα φιλόξενο με τους καλλιτέχνες της εγχώριας σκηνής, έχοντας φιλοξενήσει πολυάριθμα live με μπάντες της νέας γενιάς, όπως οι Planet of Zeus, Ρόδες United, 1000 mods, Monika, Λεωνίδας Μπαλάφας, Social Waste κ.ά.

ΜΆΡΤΙΟΣ 1990 ΠΑΎΛΟΣ ΣΙΔΗΡΌΠΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΡΟΣΆΡΜΟΣΤΟΙ

MΆΡΤΙΟΣ 2000 ΤΡΎΠΕΣ

Στιγμιότυπο από την τελευταία συναυλία του Παύλου Σιδηρόπουλου και των Απροσάρμοστων στο ΑN, η οποία και ηχογραφήθηκε!

Η τριήμερη συναυλία από τις Τρύπες! Είναι πολύ σημαντική για δύο λόγους: ήταν από τις τελευταίες τους εμφανίσεις λίγο πριν διαλυθούν και το πρώτο booking που έκλεισε η Εύα Κολόμβου με το που ανέλαβε την καλλιτεχνική επιμέλεια του ΑN.

30

ΧΡΌΝΙΑ

A N C L U B

18 ΜΑΐΟΥ 2001 DEAD MOON Οι Dead Moon συνέβαλαν σε μεγάλο ποσοστό στην ιστορικότητα του An και είναι μία από τις αγαπημένες του μπάντες, που έχουν τιμήσει τη σκηνή του πολλές φορές! Οι ξέφρενοι ρυθμοί τους έχουν ποτίσει κάθε σπιθαμή του χώρου. Αναμμένα κεριά πάνω σε μπουκάλια Jack Daniels και τύμπανα στημένα μπροστά. Κάθε τους συναυλία ήταν ένα πάρτι και ένα μάθημα γνήσιου και καθαρόαιμου rock‘n’roll. Δεν θα ξεχαστούν ποτέ.

INFO

ΚΆΘΕ ΣΥΝΑΥΛΊΑ ΤΩΝ SAVAGE REPUBLIC

17 ΜΑΡΤΊΟΥ 2006 SENSER

Οι Savage Republic έχουν παίξει πάνω από 4 φορές στον χώρο τα τελευταία χρόνια. Κάθε φορά εκπλήσσουν. Στις πιο πρόσφατες εμφανίσεις τους κάλεσαν την Εύα Κολόμβου πάνω στη σκηνή για να τζαμάρει μαζί τους. «Με το συγκρότημα αυτό με συνδέουν πολλές αναμνήσεις και υπέροχες στιγμές. Θα μου μείνει αξέχαστη η αφιέρωση που έκαναν στον πατέρα μου, όταν τους είπα πως έφυγε από τη ζωή» μας λέει.

Στιγμιότυπο και ένα από τα μοναδικά live τους το 2006. Οι Senser είναι ίσως το συγκρότημα που εκπροσωπεί 100% τη φιλοσοφία του ΑN!

Οι εορταστικές συναυλίες θα διαρκέσουν από τις 23 μέχρι και τις 26/11 και θα πραγματοποιούνται καθημερινά στη σκηνή του Gagarin205 (Λιοσίων 205) και του ΑΝ club (Σολωμού 13-15, Εξάρχεια). Ανάμεσα στα ονόματα του line up: Nightstalker, Closer, Διάφανα Κρίνα, The Last Drive, Φοίβος Δεληβοριάς, Therapy? κ.ά. Ώρα έναρξης: 21:00, εισ.: 10 ευρώ/ημέρα

16.11.17 – lifo

11

TalkoftheTown

ΜΉΠΩΣ ΕΊΝΑΙ ΚΑΤΆ ΒΆΘΟΣ ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ Ο MORRISSEY;

ΠΟΛΙΤΙΚΌΣ ΚΛΑΣΙΚΙΣΜΌΣ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΟΑΡΙΣΤΕΡΆ

Ή απλώς άλλη μια περιπτωσιολογική μελέτη διασημότητας που έλκεται, όσο περνούν τα χρόνια, από αντιδραστικές τάσεις και ποικίλες μανίες καταδιώξεως;

α π ό τ ο ν ν ι κ όλ α σεβαστάκ η

ΔεύτερεςΣκέψεις 12 lifo – 16.11.17

α π ό τ ον δ ημήτ ρ η π ολιτά κη

Πόσες φορές δεν ειπώθηκε αυτές τις μέρες ότι η κοινωνία δεν είναι οι εσωτερικοί μικρόκοσμοι των social media! Οι κοσμοπολίτικες ευαισθησίες, τα μοντερνίστικα γούστα, οι μοριακές ιδεολογικές δυσφορίες, όλα αυτά υπάρχουν και διακινούνται, αλλά ελάχιστα επηρεάζουν την κίνηση της πραγματικής πολιτικής. Τα αισθητικά κριτήρια και οι ιδεολογικές αποστάξεις απασχολούν βεβαίως τον χρόνο και τις συζητήσεις κάποιων χιλιάδων ανθρώπων. Και αυτοί, κατά τεκμήριο, είναι ώριμοι μεσήλικες που έζησαν τις τελευταίες τρεις δεκαετίες του 20ού αιώνα, περνώντας από διάφορες πολιτικές στρατεύσεις. Τα εσωτερικά δράματα της πολιτικής είναι μέρος της αυτοβιογραφίας τους. Δίπλα όμως σε αυτούς ψηφίζουν και καθορίζουν την πορεία των πραγμάτων πολλοί περισσότεροι άνδρες και γυναίκες –προχωρημένης ηλικίας και αυτοί– που έχουν ακούσει πολλά για τον Μακρόν στις ειδήσεις, αλλά δεν έχουν ασχοληθεί με τον μακρονισμό, ούτε έφαγαν βράδια για να βρουν τη σχέση φιλελευθερισμού, αριστεράς και δικαιωμάτων. Ας το πάρουμε απόφαση: αυτός ο κόσμος είναι ο ρυθμιστής της κοινωνικής πραγματικότητας. Δεν είναι ότι υπάρχουν κάποιες «ελίτ» και κάπου πιο πέρα ένας γενικός, συμβατικός «λαός». Βρίσκονται μαζί και χωριστά, δίπλα-δίπλα αλλά και σε απόσταση. Συχνά μπορεί και να συμπίπτουν στις επιλογές τους, μόνο που ο καθένας θα έχει διαφορετικούς λόγους. Κάποτε, μάλιστα, ο μεσοαστός που θεωρεί φωτισμένο τον εαυτό του επιδιώκει να αποδείξει τη βαθύτερη λαϊκότητά του και καμώνεται τον μαχητικό αντιελιτιστή. Από την άλλη, όλοι γνωρίζουμε λαϊκούς ανθρώπους χωρίς ιδιαίτερη μόρφωση που συντηρούν έναν θαυμασμό για τους «ξεχωριστούς» και τις ελίτ. Δεν είναι τυχαίο που σε απλούς ανθρώπους η ιδέα της αριστείας είναι πιο σεβαστή απ’ όσο σε «εξεγερμένους» μεσοαστούς. Δεν είναι, λοιπόν, όλα στερεοτυπικά και προβλέψιμα στη ζωντανή μεθόριο της πολιτικής και των λαϊκών επιθυμιών. Έχουμε άλλωστε να κάνουμε με ένα πολιτικό κοινό που αποτελείται, κατά κανόνα, από τις γενιές της εφημερίδας και της καφετέριας, τις γενιές που ξέρουν τι έγινε με τους μισθούς τους το 1982 και κάποιοι από αυτούς (λιγότεροι όμως) καταλαβαίνουν όταν ακούν για το Χημείο το 1979 ή για το «Αχ Μαρία» το ’83. Οι άνθρωποι, αντιθέτως, που γεννήθηκαν το 1994 ή το 1997 βρίσκονται σε απόσταση από αυτές τις πολιτικές κοινωνίες και τα κοινά τους. Κάποιοι νέοι βλέπουν το «κέντρο» ως έναν ένοχο και διεφθαρμένο συστημικό χώρο. Οι περισσότεροι όμως απλώς αγνοούν και προσπερνούν. Δεν είναι ότι τους αφήνει ασυγκίνητο ένα συγκεκριμένο παραδοσιακό πολιτικό παιχνίδι. Μπορεί να δει κανείς ότι τίποτα δεν τους συγκινεί, ούτε η εκσυγχρονιστική και καινοτομική ρητορεία ούτε οι συναισθηματισμοί από τις κομματικές ενδοχώρες. Επιστρέφω όμως στο μεγάλο κάδρο με αφορμή, πάντα, τις εκλογές για τον αρχηγό στον νέο φορέα της κεντροαριστεράς. Είναι προφανές πως το κύριο ρεύμα φοβάται τη ρευστοποίηση, τις αιφνίδιες στροφές και τους πειραματισμούς ταυτότητας. Δεν είναι απλώς θέμα κάποιου πασοκικού αναβιωτισμού. Ούτε κάποια γεροντική συσπείρωση στα γνώριμα πράγματα. Διότι η τάση για αναδίπλωση, για συγκράτηση και σταθεροποίηση είναι το γενικό σήμα αυτής της ιστορικής συγκυρίας. Όπως το 2010-11 οι τριαντάρηδες κινήθηκαν στην ισοπεδωτική λογική της αγανάκτησης και της ανατροπής. Από διάφορες πλευρές επιστρέφει η επιθυμία για σίγουρα βήματα. Για τα αναγνωρίσιμα πρόσωπα και τις ανακουφιστικές χειρονομίες. Σε αντίθεση με το σενάριο που εδώ και δεκαετίες βλέπει την επέλαση του «νεοφιλελευθερισμού», ο τόνος των ημερών είναι ένας ήπιος συντηρητισμός. Όχι η γοργόφτερη καινοτομία, αλλά η βαθμιαία και προσεκτική συρραφή των καινούργιων χρωμάτων στο κλασικό ύφασμα. Ίσως επειδή η μεσοαστική ενδοχώρα παραμένει μουδιασμένη και χωρίς αυτοπεποίθηση, παρά το ότι κάποιο τμήμα της έχει αρχίσει να αντιδρά και να ψάχνει απαντήσεις. Οι απαντήσεις βεβαίως μπορεί και να φαντάζουν δίχως έμπνευση ή μέτριες – για την κλίμακα των ιδιωτικών μας πολιτικών ουτοπιών. Καμιά κοινωνία όμως δεν μπαίνει σε κίνηση με βάση τα αισθητικά και ιδεολογικά κριτήρια των ανήσυχων σχολιαστών της. Καμιά πολιτική κουλτούρα δεν μεταρρυθμίζεται μόνο από τις «ευχές» των ελίτ. Οι παραδοσιακές ταυτότητες επιβιώνουν και μεταμορφώνονται με το δικό τους tempo. Με δυσκολία επιλέγουν τις τομές και τους εξωτικούς μετασχηματισμούς, ειδικά όταν η περίμετρος είναι γεμάτη κινδύνους και ανασφάλειες. Σε αυτές τις καταστάσεις, όμως, υπάρχει ένας κίνδυνος: η υποτίμηση του χρόνου. Όταν κάτι πρέπει να αλλάξει και να μην καθηλωθεί στα όσα έχει επιτύχει, η αναβολή των αλλαγών ενδέχεται να είναι μοιραία. Αλλά ο ρυθμός και ο τρόπος με τον οποίο ένας πολιτικός χώρος αλλάζει είναι πάντα υπόθεση των ανθρώπων που επωμίζονται την ευθύνη του: αυτών που τον «τρέχουν» πρακτικά και όχι όσων προβάλλουν τις επιθυμίες πάνω του.

ShortCut

Δεν είναι, λοιπόν, όλα στερεοτυπικά και προβλέψιμα στη ζωντανή μεθόριο της πολιτικής και των λαϊκών επιθυμιών.

Από διάφορες πλευρές επιστρέφει η επιθυμία για σίγουρα βήματα. Για τα αναγνωρίσιμα πρόσωπα και τις ανακουφιστικές χειρονομίες. Σε αντίθεση με το σενάριο που εδώ και δεκαετίες βλέπει την επέλαση του «νεοφιλελευθερισμού», ο τόνος των ημερών είναι ένας ήπιος συντηρητισμός.

Όσο και να μην έχει κανείς χρόνο και διάθεση να ασχοληθεί με τις εκάστοτε προβοκατόρικες εφορμήσεις του Morrissey στην επικαιρότητα, είναι δύσκολο να τον αγνοήσεις, ειδικά όταν βγάζει και καινούργιο άλμπουμ, όπως τώρα. Το πολυπληθές και φανατικό εκκλησίασμά του, που δεν σηκώνει κουβέντα, καιροφυλακτεί πάντα άλλωστε, συντηρώντας τη λατρεία και τον μύθο, οπότε θα τον βρεις μπροστά σου θες δεν θες. Όπως είχε απειλητικά τονίσει και ο ίδιος σε γνωστό του άσμα –από αυτά όπου το σλόγκαν/διάγγελμα του τίτλου σέρνει καρτερικά ολόκληρο τραγούδι–, «the more you ignore me, the closer I get» (όσο περισσότερο με αγνοείς, τόσο περισσότερο πλησιάζω). Για μελαγχολικός και μονήρης εστέτ πάντως, δεν αρκείται ούτε ο ίδιος στα γλυκά τίποτα υψηλού πνεύματος και χαλαρής αποστασιοποίησης αλλά κάθε τόσο ανακατεύεται με τα πίτουρα και μετά αγανακτεί που πέφτουν να τον φάνε οι κότες. Ενδεχομένως θεωρεί ότι βρίσκεται στην κατάλληλη ηλικία πλέον (58) για να εμπλέκεται με τα φλέγοντα πολιτικοκοινωνικά ζητήματα της εποχής, με τον δικό του ιδιοσυγκρασιακό, επιμελώς αμφιλεγόμενο τρόπο, πατινάροντας αγέρωχος και ξινός πάνω σε ολισθηρές αντιφάσεις. Και φανατικός αντι-μοναρχικός και φιλικά προσκείμενος στο Ukip και στο Brexit. Και Αγγλάρας παλαιάς κοπής, και Ιρλανδός (εκ καταγωγής), και κατά συρροήν ανέστιος εμιγκρές (Ρώμη, Λος Άντζελες, Τελ-Αβίβ). Και με τη ρομαντική ελευθεριότητα του rock & roll και με την παλιομοδίτικη χρυσόσκονη της κλασικής showbiz. Δεν ζαλίζεται; Πέρσι είχε χαρακτηρίσει την ψήφο υπέρ του Brexit «υπέροχη», ενώ πριν από έναν μήνα δήλωσε σε συνέντευξή του ότι η εκλογή νέας ηγεσίας στο Ukip ήταν στημένη για να μην εκλεγεί η φανατικά ισλαμοφοβική υποψήφια Αν Μέρι Γουότερς. Λίγες μέρες πιο πριν είχε πει ότι το BBC απεχθάνεται τους πραγματικούς «φιλελεύθερους εκπαιδευτές του λαού»(!) όπως ο Τζορτζ Γκάλογουεϊ και ο Νάιτζελ Φάρατζ, επειδή εκείνοι σέβονται πραγματικά την ισότητα και την ελευθερία. Κατόπιν, επέστρεψε στο comfort zone του Λος Άντζελες, όπου ονόματα όπως τα παραπάνω είναι εντελώς άγνωστα και όπου λατρεύεται κυριολεκτικά ως Μεσσίας. Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο έδωσε δύο θριαμβευτικές συναυλίες στο Hollywood Bowl, ενώ ο δήμος ανακήρυξε επίσημα τη 10η Νοεμβρίου «Ημέρα Morrissey», μία πενταετία περίπου μετά την παράδοση των κλειδιών της πόλης από τον Δήμο του Τελ-Αβίβ. Πλήθος οι «προβοκάτσιες» –σε μια εποχή πόλωσης και άγριων πολιτικών ταυτότητας όπου τα πάντα κάνουν τζιζ αν τα ακουμπήσεις– και στο νέο άλμπουμ που φέρει τον τίτλο «Low in High School», με αποκορύφωμα το τελευταίο κομμάτι που λέγεται «Israel» και αποτελεί ύμνο και δήλωση αμέριστης συμπαράστασης στον λαό αλλά και στο κράτος του Ισραήλ, ειδικά στο πλαίσιο της αντιπαράθεσης γνωστών καλλιτεχνών που έχει ξεσπάσει τελευταία υπέρ ή κατά του πολιτιστικού μποϊκοτάζ ως μοχλού πίεσης για τη λήξη του απαρτχάιντ στα κατεχόμενα: «Αυτοί που σε υβρίζουν και σε κακοποιούν/ σε ζηλεύουν επίσης/ Αγάπα τον εαυτό σου όπως οφείλεις, Ισραήλ». Τι είναι, τελικά, ο Morrissey, αν επιχειρήσουμε να τον κατατάξουμε χρησιμοποιώντας μια τρέχουσα, αγοραία, πολιτική ορολογία; Είναι ριζοσπάστης; Λαϊκιστής; ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ; Φιλοσιωνιστής; Κρυφοσυντηρητικός; Ή απλώς άλλη μια περιπτωσιολογική μελέτη διασημότητας που έλκεται, όσο περνούν τα χρόνια, από αντιδραστικές τάσεις και μανίες καταδιώξεως; Έχει σημασία τελικά; Ενδεχομένως δεν θα είχε αν τα τραγούδια δεν ήταν τόσο βασανιστικά μέτρια. Αχ και να ’χε πεθάνει νέος (εκεί στα μέσα των ’80s ας πούμε), βωμό σαν του Ίαν Κέρτις θα του είχαμε στήσει τώρα – και δεν θα σπίλωνε κάθε τόσο τις μνήμες μας από τους Smiths με τις επιδεικτικά αμφιλεγόμενες δηλώσεις του (κακόγουστο και κακόβουλο, το ξέρω, ο ίδιος θα το εκτιμούσε όμως, νομίζω). Ας κρατήσουμε ένα γλυκό απόσπασμα που μας αφορά ως ελληνικό κοινό, από την (όχι τόσο περιβόητη όσο θα επιθυμούσε ο ίδιος) Αυτοβιογραφία του που κυκλοφόρησε πριν από τέσσερα χρόνια από τη σειρά Penguin Classics (φυσικά): «… Το Σάββατο 25 Νοεμβρίου [2006] στην Αθήνα το κοινό είναι ένα διαφορετικό είδος ονειρικού δολώματος που λαχταρά να το γευτείς με το κουτάλι. Ο ένας αγέλαστος Άδωνις μετά τον άλλο καταφθάνουν και γεμίζουν τον χώρο, φρεσκοφτιαγμένοι και αφοσιωμένοι στα τραγούδια. Δύο μέρες μετά, στη Θεσσαλονίκη, το λαμπερά καλοντυμένο κοινό μοιάζει αποκλειστικά αντρικό. Ο εκκωφαντικός βρυχηθμός του κόσμου σβήνει κι εγώ επιστρέφω στο κελί μου. Το επόμενο πρωί μια νεαρή γυναίκα στέκεται στο λόμπι του ξενοδοχείου σαν την Arletty σε φάση κλονισμού, με νεύρα τόσο τεντωμένα, που επιτρέπουν μόνο μια χαμηλόφωνη και κομματιασμένη εκφορά λέξεων. Μου μιλά σαν να είμαι ιερέας. Ακουμπά το χέρι μου με αφύσικη λεπτότητα, σαν να αγγίζει αλάβαστρο. Το αφήνω να περάσει. Δεν θα το άντεχα αν μου έκλεβαν ξαφνικά την καρδιά…». [Η Arletty (1898-1992) ήταν Γαλλίδα ηθοποιός, τραγουδίστρια και μοντέλο, γνωστή στους περισσότερους από την εμφάνισή της στο «κατοχικό» κινηματογραφικό αριστούργημα του 1944 «Τα παιδιά του Παραδείσου» του Μαρσέλ Καρνέ. ]

16.11.17 – lifo

13

TalkoftheTown

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΎΠΟΛΗ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΊΟΥ: 90 ΧΡΌΝΙΑ ΙΣΤΟΡΊΑΣ Έρχεται στο Μουσείο Μπενάκη μια έκθεση για την ανάδειξη της μοναδικότητας της πανεπιστημιούπολης του ΑΠΘ, καθώς και για την επιρροή που άσκησε στο αστικό τοπίο της Θεσσαλονίκης.

Επάνω: Το κτίριο της Οθωμανικής Σχολής Διοίκησης στην αρχική μορφή του, Β. Ποζέλι, 1888 (Συλλογή Γ. Μέγα). Αριστερά: Η ένταξη του Μετεωροσκοπείου μέσα στον κεντρικό χώρο πρασίνου (©Ν. Καλογήρου). Μουσείο Μπενάκη-Κτίριο οδού Πειραιώς από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και το Ελληνικό Ινστιτούτο

UrbanLife

απ ό το ν γι άν ν η π α νταζ ό π ουλο

Αρχιτεκτονικής (30/11/2017-21/1/2018).

14 lifo – 16.11.17

«90 χρόνια Πανεπιστημιού-ΠΟΛΗ ΑΠΘ. Ένα πεδίο αστικού και αρχιτεκτονικού εκσυγχρονισμού» τιτλοφορείται η έκθεση (από τον Μάρτιο έως τον Αύγουστο φιλοξενούνταν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης) που θα παρουσιαστεί στο τέλος του μήνα στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς και εστιάζει στην ανάδειξη της μοναδικότητας της πανεπιστημιούπολης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ως νησίδας μοντέρνας αστικής και αρχιτεκτονικής σύνθεσης. «Συμπληρώνοντας έναν αιώνα από το πρώτο πολεοδομικό σχέδιο του 1917-21, η πανεπιστημιούπολη του ΑΠΘ σηματοδότησε με τη συνολική της σύνθεση αλλά και με χαρακτηριστικά κτίρια-τοπόσημα την αστική ταυτότητα της σύγχρονης Θεσσαλονίκης. Ένα πολεοδομικό συγκρότημα στην καρδιά της συμπρωτεύουσας που λειτούργησε διαχρονικά ως καταλύτης τις περιόδους εκσυγχρονισμού της πόλης και της κοινωνίας» μου λέει ο γενικός επιμελητής της έκθεσης Νίκος Καλογήρου, καθηγητής και πρόεδρος στο τμήμα Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ αλλά και συγγραφέας του τόμου Η Πανεπιστημιούπολη του ΑΠΘ (εκδόσεις University Studio Press). Η έκθεση έχει ως κεντρική ιδέα την ανάδειξη της μοναδικότητας της πανεπιστημιούπολης του ΑΠΘ καθώς και την επιρροή που άσκησε στο αστικό τοπίο της Θεσσαλονίκης. «Η παρουσίαση της ιστορίας, της τυπολογίας και της μορφής των διατάξεων και των κτιρίων έχει ως αφετηρία την παραδοχή ότι τα κτιριακά κελύφη λειτουργούν ως καταλύτες και συνιστώσες της παιδείας. Με αυτή την αφετηρία, η παρουσίαση απομακρύνεται από την προφανή γραμμική χρονολογική παρουσίαση της αμιγώς ιστορικής προσέγγισης και επιδιώκει την ευρύτερη οπτική που αναφέρεται στην εκπαιδευτική και πολεοδομική πολιτική, στην ιστορία της πόλης και στις διασυνδέσεις του τοπίου της πανεπιστημιούπολης» επισημαίνει ο κ. Καλογήρου. Οι πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις της Θεσσαλονίκης αποτέλεσαν προνομιακό τόπο ως προς την εφαρμογή νεωτερικού αρχιτεκτονικού και πολεοδομικού σχεδιασμού. Για την εποχή του, η ίδρυση αλλά και η επιτυχής επιλογή της χωροθέτησης στο κέντρο της διευρυμένης πόλης ήταν ένα φιλόδοξο εγχείρημα. Επίσης, ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για μια τοποθεσία η οποία ήταν ιδεολογικά και ιστορικά φορτισμένη λόγω των εβραϊκών νεκροταφείων και των εκτεταμένων εγκαταστάσεων προσφύγων. «Η κρίσιμη αρχική επιλογή εντασσόταν στους ευρύτερους μετασχηματισμούς του βορειοελλαδικού χώρου και αποτέλεσε μια σημαντική πτυχή της γεωγραφίας του εκσυγχρονισμού της πόλης και της μακεδονικής ενδοχώρας, δημιουργώντας ένα πεδίο πολιτισμικού και εκπαιδευτικού εποικισμού για την ολοκλήρωση του νεοελληνικού κράτους» προσθέτει ο κ. Καλογήρου. Η πανεπιστημιούπολη του ΑΠΘ κινήθηκε σε μια αστική κλίμακα βασισμένη στο πλαίσιο των συμβατικών νεοελληνικών πόλεων. Εξού και επικρατούν πολεοδομικά πρότυπα συγγενέστερα με αυτά των ευρωπαϊκών

πόλεων του 19ου αιώνα, με την κυριαρχία των δρόμων, τα συμβατικά οικοδομικά τετράγωνα και τις εν σειρά οικοδομές. Όπως μου εξηγεί ο κ. Καλογήρου: «Στη φάση εισαγωγής του μοντερνισμού στην πανεπιστημιούπολη τα αρχιτεκτονικά στοιχεία παρέμειναν λιτά, με ορθολογικές διατάξεις και ελαχιστοποιημένες μορφολογικές επεξεργασίες. Η αρχιτεκτονική γλώσσα που πρωτοδιαμορφώθηκε στον Μεσοπόλεμο είχε σχέση με τον επονομαζόμενο “μοντερνισμό της ύφεσης” (depression modern). Μια αντίστοιχη προσέγγιση συνεχίστηκε και κυριάρχησε τη γόνιμη περίοδο του μεταπολεμικού “ψυχροπολεμικού” μοντερνισμού, όταν η εντατική ανοικοδόμηση της χώρας υλοποιήθηκε με περιορισμένα τεχνικά μέσα και τυποποιημένες αρχιτεκτονικές διατάξεις. Στην ώριμη φάση του μπρουταλισμού, όταν επικρατούσε η αδρή και επεξεργασμένη διαμόρφωση των επιφανειών των κτιρίων με κυρίαρχο υλικό το εμφανές σκυρόδεμα, οι κατασκευές παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό χειροποίητες, ανταποκρινόμενες στο ενδιάμεσο τεχνολογικό επίπεδο της χώρας, που εκφράστηκε κυρίως με την αισθητική του μπετόν αρμέ. Οι δυνάμει περισσότερο επικίνδυνες αρχιτεκτονικές ασκήσεις της μετανεωτερικής φάσης στο ΑΠΘ χαρακτηρίστηκαν από πιο ελευθεριακές προσεγγίσεις, αναζητώντας με κάθε κόστος την πρωτοτυπία». Πάντως, πέρα από το πρωτότυπο περιεχόμενο, η έκθεση παρουσιάζει και ειδικό ενδιαφέρον λόγω του ιδιαίτερου σχεδιασμού της. Σύγχρονες και ιστορικές φωτογραφίες, σχέδια, σύντομα κριτικά επεξηγηματικά κείμενα και το ογκομετρικό πρόπλασμα του συνόλου συναποτελούν τον βασικό της άξονα. Συγκεκριμένα, στην πρώτη ενότητα μια σύνθετη αφήγηση, ταυτόχρονα ιστορική, πολεοδομική και αρχιτεκτονική, αναλύει χρονολογικά τις διαδικασίες του σχεδιασμού της πανεπιστημιούπολης με αναφορές στο ευρύτερο πολιτικό και πολιτισμικό πλαίσιο. Στη δεύτερη ενότητα δεκαπέντε επιλεγμένες αρχιτεκτονικές υλοποιήσεις εξετάζονται συγχρονικά, ως χαρακτηριστικές μελέτες περιπτώσεων, με αναλυτικές αναφορές στις τυπολογικές και αισθητικές τους διαστάσεις. «Κάθε υποενότητα αναπτύσσεται σε ανεξάρτητα ξύλινα πλαίσια που πρακτικά αιωρούνται αναρτημένα με “αόρατα” νήματα από την ψευδοροφή, περιλαμβάνοντας απεικονίσεις αλλά και κενά σε σημαντικό ποσοστό. Έτσι εξασφαλίζεται σχετική διαφάνεια και διαπερατότητα στον χώρο που πλαισιώνει και οριοθετεί την κίνηση των επισκεπτών. Στο τέλος της διαδρομής οι αρχιτεκτονικές μονογραφίες συνθέτουν μικρά “ανεξάρτητα” περίπτερα μέσα στον χώρο και παρουσιάζονται τα συμπεράσματα. Η επιλογή αυτής της πρωτότυπης δομής στην έκθεση αλλά και στο βιβλίο που τη συνοδεύει επιχειρεί μια εγκάρσια τομή στον ιστορικό χώρο της κεντρικής πανεπιστημιούπολης της Θεσσαλονίκης. Είναι ένας δημιουργικός τρόπος να αποκαλυφθούν στο ευρύτερο και στο ειδικό κοινό τα δεδομένα της πολυσχιδούς ταυτότητας του χώρου, οι επάλληλες εγγραφές των αρχιτεκτονικών διατάξεων, οι εναλλαγές των στυλιστικών εκφράσεων, οι νεωτερικές και οι πιο συμβατικές οπτικές» καταλήγει ο κ. Καλογήρου.

H πανεπιστημιούπολη του ΑΠΘ σηματοδότησε με τη συνολική της σύνθεση αλλά και με χαρακτηριστικά κτίρια-τοπόσημα την αστική ταυτότητα της σύγχρονης Θεσσαλονίκης. Ένα πολεοδομικό συγκρότημα στην καρδιά της συμπρωτεύουσας που λειτούργησε διαχρονικά ως καταλύτης τις περιόδους εκσυγχρονισμού της πόλης και της κοινωνίας.

κε ιμε ν ο : αλ εξ ανδροσ δι ακοσαβ βασ, φωτ ο γ ραφι α: π αρι ς ταβ ι τ ι α ν

117΄ με τη Λένα Μαντά Ένα δείπνο με τη συγγραφέα-χρυσωρυχείο της ελληνικής λογοτεχνίας.

Ένα πράγμα που μου κλοτσάει στον γραπτό λόγο, από τα δημοσιογραφικά κείμενα μέχρι την πεζογραφία, είναι η υπερβολική χρήση των σημείων στίξης. Αποσιωπητικά, θαυμαστικά, με αποσυντονίζουν, τα θεωρώ ένα διαρκές «κλείσιμο ματιού» από τον γράφοντα προς τον αναγνώστη – προτιμώ τα συναισθήματα να μου δημιουργούνται μέσα από την ίδια τη δύναμη των λέξεων και όχι να χειραγωγούνται. Δεν μπορώ όμως να μη σεβαστώ την επιλογή της Λένας Μαντά να χρησιμοποιεί χωρίς φειδώ τη στίξη στα γραπτά της, αφού, όταν τη ρωτώ γιατί το επιλέγει, μου λέει με παιδιάστικη ειλικρίνεια «πόσο της αρέσει, πόσο τρελαίνεται, ειδικά για τα αποσιωπητικά που δίνουν έμφαση». Δεν μπορώ να μη

σεβαστώ γενικώς το μεγαλύτερο εκδοτικό φαινόμενο του 21ου αιώνα για την Ελλάδα. Η Λένα Μαντά επιμένει να γράφει «με το ένστικτο» ό,τι θα άρεσε και στην ίδια να διαβάσει και αρνείται πεισματικά να απομακρυνθεί από αυτό το μοτίβο. Διαβάζει ελληνική λογοτεχνία, ιστορικά, αστυνομικά, και δεν θεωρεί ρομαντικά τα δικά της μυθιστορήματα, αλλά ότι εκπροσωπεί το κοινωνικό είδος. Το γεγονός πως ό,τι της αρέσει τυχαίνει να το απολαμβάνουν και εκατομμύρια Έλληνες αναγνώστες, άνθρωποι που την ακολουθούν πιστά για πάνω από μία δεκαετία σε κάθε νέο της πόνημα, δεν ξέρω αν τελικά λέει κάτι για τον «μέσο όρο» ή για τη δική της ικανότητα να εντοπίζει και να γραπώνει τον 16.11.17 – lifo

15

117΄ με τη Λένα Μαντά

TalkoftheTown

παλμό και τις ανάγκες του κοινού. Όταν ρώτησα, για παράδειγμα, τη μητέρα μου, το πιο κοντινό μου παράδειγμα φανατικής της αναγνώστριας, «γιατί τη διαβάζει», μου απάντησε «γιατί τα βιβλία της με ξεκουράζουν, διαβάζονται παντού, η γλώσσα είναι εύκολη και τα νοήματα κατανοητά, δεν χρειάζεται να είμαι απόλυτα συγκεντρωμένη και να υπάρχει σιωπή, δεν μου δημιουργούν άγχος ώστε να χάνω τον ύπνο μου». Όταν η Λένα Μαντά φτάνει στο ραντεβού μας, συνοδευόμενη από τον σύζυγό της και τη διευθύντρια δημοσίων σχέσεων των εκδόσεων Ψυχογιός, είναι κάπως «τσιτωμένη». Ευτυχώς ο χώρος επιτρέπει τη χρήση του αγαπημένου της ηλεκτρονικού τσιγάρου – ειδάλλως αντιλαμβάνομαι ότι θα είχαμε πρόβλημα. Έχει μόλις ενημερωθεί ότι σε δύο μέρες πρέπει να αναχωρήσουν για Τίρανα, με αφορμή την κυκλοφορία του τέταρτου βιβλίου της στα αλβανικά, για ένα γεμάτο διήμερο που θα περιλαμβάνει παρουσιάσεις και ομιλία στο πανεπιστήμιο, μία εβδομάδα μόλις μετά την επίσκεψή της στην Κύπρο. Δεν αντέχει το ξεβόλεμα, μου εξηγεί, παρόλο που επί μία δεκαετία έχει οργώσει πάμπολλες φορές την Ελλάδα σε περιοδείες, στοιχείο που διαπιστώνω ότι σίγουρα έχει συντελέσει στη σαρωτική εμπορική της επιτυχία, μια και το ευρύ κοινό έχει εικόνα για τον άνθρωπο πίσω από τις γραμμές. «Κάποτε, για να με ξεκουνήσει, ο άντρας μου μόνο λαμπάδα στον Άγιο δεν έταζε. Είμαι αυτοδιασκεδαζόμενο άτομο, δεν

πλήττω ποτέ στο σπίτι, έχω πάρα πολλά πράγματα να κάνω. Από το να διαβάσω, που πάντα έχω μια ντάνα βιβλία να με περιμένει, και να γράψω, μέχρι να κεντήσω, να πλέξω, να σκαλίσω τα ντουλάπια μου και να χαθώ σε αναμνήσεις». Και αυτός ο άνθρωπος είναι συμπαθής, αλέγρος, γεμάτος όρεξη να μιλήσει, με περιγραφές που δημιουργούν γλαφυρές εικόνες και με εκφραστικότητα κάποιες φορές πομπώδη, σε πλήρη αναλογία με τα πολυσέλιδα βιβλία της – και με μεγάλη αυτογνωσία, παρά τον αέρα της σταρ, καταπώς φαίνεται. Μου αναφέρει σε κάποια φάση της κουβέντας μας πόσο δεν της αρέσει το Twitter – πώς να περιοριστεί σε λιγοστούς χαρακτήρες; «Είσαι με τα καλά σου;» θα μου απαντήσει στην ερώτηση αν έχει επιχειρήσει ποτέ να γράψει ποίηση. «Αλλά θαυμάζω απεριόριστα τους ποιητές, που μπορούν να πουν τόσο πολλά σε μία φράση. Όταν διαβάζω ένα ποίημα και θέλω πέντε λεπτά για να ξεκολλήσω μία-μία τις κρυμμένες λέξεις, ε, αυτό είναι ταλέντο, είναι χάρισμα από τον Θεό. Εγώ δεν μπορώ, εμένα δώσ’ μου σελίδες». Παραγγέλνει ένα ποτήρι λευκό κρασί χωρίς να δίνει ιδιαίτερη σημασία στις ετικέτες που της προτείνονται. Από το πλατό τυριών που έρχεται ως συνοδευτικό σχεδόν δεν αγγίζει μπουκιά – έχει μπει ήδη σε διάθεση συζήτησης και χαίρομαι ιδιαίτερα γι’ αυτό. Μόνο στο τέλος, κι αφού έχουμε σχεδόν ολοκληρώσει, θα δοκιμάσει τα γλυκά που μας έχουν σερβίρει – παραδέχεται ότι δεν μπορεί να αντισταθεί σε αυτά και δείχνει ενδιαφέρον στις περιγραφές του μετρ. Πάντως, αν κάτι τη χαρακτηρίζει αδιαμφισβήτητα, είναι η στρατιωτική συνέπεια. Το

16 lifo – 16.11.17

τελευταίο βιβλίο της, Γράμμα από Χρυσό, εκδόθηκε τον Μάιο, η ίδια έχει εδώ και καιρό παραδώσει το επόμενο που προορίζεται για τον Μάιο του ’18 και βρίσκεται ήδη στον σχεδιασμό του μεθεπόμενου. «Χωρίς πρόγραμμα αισθάνομαι ότι τρέμει η γη. Κανονικά, θα έπρεπε να είχα ξεκινήσει ήδη το γράψιμο». Ζητώ να μου εξηγήσει αυτό το «κανονικά», γιατί υποχρεώνει τον εαυτό της σε σχεδόν «βιομηχανική» παραγωγή της επόμενης επιτυχίας, σαν να γράφει στον αυτόματο, σκεπτόμενος ότι κάτι τέτοιο ενδεχομένως να επηρεάζει την ποιότητα των γραπτών της. Για εκείνην όμως το ετήσιο ραντεβού με τους αναγνώστες της είναι κάτι δεδομένο: «Όταν ξεκίνησα με τον Ψυχογιό, το ’05, έγραφα ήδη συνέχεια, ασχέτως του αν ο προηγούμενος εκδότης μου μού τα απέρριπτε. Εκ των πραγμάτων, είμαι πάντα μπροστά κατά ένα βιβλίο. Δεν το κάνω επίτηδες, δεν πιέζομαι σε κάτι. Τώρα, ας πούμε, πάλι είναι η περίοδος που με τρώνε τα χέρια μου να ξεκινήσω». Καθώς μου μιλά, παρατηρώ μια πολύ ιδιαίτερη λεπτομέρεια στη φίνα μαύρη πουκαμίσα που φορά: μια μικρή αγκράφα με θηλιά στην αριστερή πλευρά, κοντά στον ώμο, απ’ όπου έχει κρεμασμένα τα γυαλιά της. Από πάνω έχει ριγμένο ένα μπορντό δερμάτινο τζάκετ, με το οποίο «παίζει» καθ’ όλη τη διάρκεια της συνάντησής μας, τη μια το στηρίζει στον έναν ώμο, την άλλη και στους δύο, προς το τέλος το πετάει εντελώς – έχει ζεσταθεί και βγάζει μια βεντάλια. «Μα, γιατί δεν καθίσαμε έξω!». Μια γυναίκα όλο νεύρο, αεικίνητη, από εκείνες που δεν θες και πολύ να τους πας κόντρα. Η ρουτίνα της είναι επίσης στρατιωτική. Ξυπνά στις 6 το πρωί και δεν θέλει κουβέντες μέχρι να πιει καφέ, καπουτσίνο. «Η “καλημέρα” είναι μια εκνευριστική κουβέντα για μένα. Μη βιάζεσαι, άσε να πάει μεσημέρι, να δείξει αν θα είναι καλή η μέρα. Καφές, τσιγάρα, δύο μπισκότα και ανεβαίνω στο γραφείο. Δουλεύω ακατάπαυστα μέχρι το μεσημέρι, ως τις 3 τουλάχιστον. Όταν γράφω συγκεντρώνομαι απόλυτα, μόνο αν γίνει πόλεμος και χάνουμε θα μου αποσπαστεί η προσοχή». Όπως είχε επισημάνει η Τίνα Μανδηλαρά σε πρόσφατο άρθρο της για τη LiFO, «στα περισσότερα βιβλία της Λένας Μαντά κυριαρχεί η οικογενειακή αφήγηση, η λαϊκή ιστορία, το μυστικό που περνάει από γενιά σε γενιά και ορίζει τη δράση των επιγόνων. […] Η Ιστορία παίζει επίσης κυρίαρχο ρόλο, με τη μορφή της Λωξάντρας να παραμένει στο χρονοντούλαπο των λαϊκών εξιστορήσεων και αναφορών». Εξάλλου και η ίδια η μορφή της Λένας Μαντά, η πληθωρικότητα και το μπρίο της, όπως και οι ρίζες της, παραπέμπουν στην Πολίτισσα ηρωίδα της Μαρίας Ιορδανίδου. Τη ρωτώ αν θεωρεί ότι οι δικές της ηρωίδες είναι χειραφετημένες, σύμφωνα με τις διεθνείς τάσεις των τελευταίων ετών στη γυναικεία εμπορική λογοτεχνία, και φυσικά μου απαντά «όχι όλες». Γιατί όμως; «Γιατί υπάρχει και αυτή η πλευρά! Νομίζω ότι απ’ όλα έχει ο μπαξές». Όσο για τα ασυνήθιστα ονόματα που επιλέγει να χρησιμοποιεί, μου περιγράφει ένα ενδιαφέρον παιχνίδι: « Έχω αποκλείσει όλα τα ονόματα του οικογενειακού μου περιβάλλοντος – Ελένη, Γιώργος, Μαρία, Αλέξανδρος. Έχω γκουγκλάρει σπάνια γυναικεία, σπάνια ανδρικά, έχω τυπώσει καταλόγους και όταν γράφω ένα νέο βιβλίο κάπου θα πέσει το μάτι μου». Όταν τολμώ να θίξω το αν θα επιχειρήσει ποτέ να κάνει κάτι εντελώς έξω από τα νερά της, για δοκιμή ή για να αποδείξει κάτι –στον εαυτό της ή στους επικριτές της–, μου λέει με στόμφο: «Σαν τι δηλαδή; Να γράψω κάτι πορνογραφικό; Όχι. Δεν μου αρέσει να χυδαιολογώ. Ενώ είμαι τρομερά αθυρόστομη στη ζωή μου, δεν μου αρέσει καθόλου να διαβάζω τέτοια κείμενα». Και οι κριτικές, που κατά καιρούς την έχουν «σφαγιάσει»; «Επιτέλους, οι “ειδικοί” με άφησαν ήσυχη! Με πελεκήσανε. Και τις χειρότερες επιθέσεις, τις πιο πρόστυχες, τις έχω δεχτεί από ανθρώπους που υποτίθεται ότι υπηρετούν την τέχνη, την κουλτούρα, την υψηλή διανόηση. Όταν ο απλός κόσμος μού γράφει ότι δεν του άρεσε ένα βιβλίο μου, θα τους απαντήσω ότι ενδεχομένως να μην είναι αυτό το είδος που τους αρέσει. Κάποτε, σε μια παρουσίαση, με ρώτησε κάποιος “εγώ διαβάζω Καζαντζάκη, υπάρχει έστω και ένας λόγος να διαβάσω Μαντά;”. Του χαμογέλασα και του απάντησα “ούτε ένας, να μείνετε εκεί που είστε, είστε σε τόσο καλά χέρια!». Τα βιβλία της Λένας Μαντά κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Ευχαριστούμε θερμά το bar-restaurant Artisanal (Ζηρίνη 2, Κηφισιά) για τη φιλοξενία.

«Επιτέλους, οι “ειδικοί” με άφησαν ήσυχη! Με πελεκήσανε. Και τις χειρότερες επιθέσεις, τις πιο πρόστυχες, τις έχω δεχτεί από ανθρώπους που υποτίθεται ότι υπηρετούν την τέχνη, την κουλτούρα, την υψηλή διανόηση».

16.11.17 – lifo

17

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΠΡΏΤΗ ΦΟΡΆ ΣΤΗΝ ΑΘΉΝΑ ΟΡΓΑΝΏΝΕΤΑΙ ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΚΉ ΈΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΠΟΥΔΑΊΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΎ ΚΑΛΛΙΤΈΧΝΗ. ΑΠΌ ΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΊΔΗ

Ο

Σούπερμαν είναι ο πρώτος υπερήρωας που γεννήθηκε και αγαπήθηκε από τα κόμικς. Καταγόταν από τον εξωπλανήτη Κρύπτον, ο οποίος θα καταστρεφόταν και γι’ αυτό, όταν ο Σούπερμαν ήταν μωρό, ο πατέρας του τον φυγάδευσε στη Γη. Ωστόσο, ο μύθος καταλήγει στο ότι η Καντόρ, η γενέτειρα του Σούπερμαν στον Κρύπτον, δεν αφανίστηκε τελικά, παρά υπέστη δραματική σμίκρυνση και στη συνέχεια εμφιάλωση από έναν κακό. Έτσι, ο Σούπερμαν κατάφερε να την περισώσει και να τη συντηρεί μέσα σε γυάλινο κώδωνα, που ήταν το Κάστρο της Μοναξιάς. Έκτοτε, αυτό αποτελούσε σύμβολο του χαμένου παρελθόντος του και του συναισθήματος ψυχικής αποσύνδεσής του από τον πλανήτη Γη που τον υιοθέτησε. Ο Σούπερμαν μπορεί να είναι ευσυνείδητος και απολύτως λειτουργικός, εντούτοις έχει μεγάλο πρόβλημα, γιατί νιώθει τη μνήμη και τη λήθη να του στήνουν τραυματικές παγίδες και γιατί αισθάνεται ότι η ψυχή του είναι άστεγη και πως η επιστροφή της στον μυθικό οίκο της ιδανικής ευτυχίας θα είναι μονίμως ανέφικτη. Ο Mike Kelley, με τα έργα του από λούτρινα ζωάκια και τις πάνινες κούκλες του που στέκονται όλα τους στον χώρο ως εάν να αποκτούσαν υλική υπόσταση οι χαμένες αναμνήσεις της αγνότητάς μας, καθώς και με τις γλυπτικές αναπαραστάσεις της μυθικής Καντόρ και του Κάστρου της Μοναξιάς, επανερχόταν πάντα στον πόνο που προκαλεί η αίσθηση της ψυχικής απατρίας. Σήμερα η δουλειά του φαντάζει ακόμα πιο καίρια και συγκινητική, επειδή η αίσθηση αυτή έχει γενικευτεί και δεν αφορά μόνο όσους βιώνουν πραγματικό και ζοφερό εκπατρισμό αλλά και όσους –πολύ περισσότερους– νιώθουν να έχουν απολέσει τη σύνδεση με ό,τι αναγνώριζαν ως οικείο. Ο Mike Kelley (1954-2012) γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ντιτρόιτ. Το 1978 αποφοίτησε από την περίφημη σχολή καλών τεχνών CalArts στην Καλιφόρνια. Μαζί με τους Paul McCarthy και Raymond Pettibon, μεταξύ άλλων, ανήκει στους δημιουργούς του καλλιτεχνικού σπινθήρα που καθόρισε την ταυτότητα της εικαστικής σκηνής του Λος Άντζελες τη δεκαετία του ’80. Την έκθεσή του στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης έχει επιμεληθεί ο Douglas Fogle και είναι μια παραγωγή του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ, σε συνεργασία με την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα.

18 lifo – 16.11.17

Ο MIKE KELLEY ΚΑΙ ΤΟ «ΚΆΣΤΡΟ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΆΣ» ΤΟΥ

mike kelley, kandor #5, 2007. βίντεο μεταφερμένο σε dvd, ξύλο, γυαλί, καουτσούκ, μέταλλο, πλαστικό, ρητίνη. 300 x 310 x 270 εκ. έκδοση ½. συλλογή ringier, ελβετία. installation view ©panoskokkinias

ΙNFO Mike Kelley: Fortress of Solitude Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Μέγαρο Σταθάτου, Βασ. Σοφίας & Ηροδότου 1, Αθήνα Διάρκεια: 16 Νοεμβρίου 2017 – 25 Φεβρουαρίου 2018 Εγκαίνια: 16 Νοεμβρίου 2017, 19:00 Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα–Τετάρτη– Παρασκευή–Σάββατο: 10:00–17:00 Πέμπτη: 10:00–20:00 Κυριακή: 11:00–17:00 Τρίτη: κλειστά

16.11.17 – lifo

19

Ε

ANONYMOUS

ίναι μεσημέρι Κυριακής, στο κέντρο της Αθήνας. Μια ομάδα μαυροφορεμένων νεαρών με τη μάσκα του Guy Fawkes (που έχει συνδεθεί πλέον με τη δράση των Anonymous σε ολόκληρο τον κόσμο) και με λάπτοπ στα χέρια παίρνει θέση ανάμεσα σε τουρίστες και περαστικούς, δείχνοντάς τους εικόνες φρίκης, κυρίως από σφαγεία και φάρμες κάθε είδους, όπου τα ζώα ζουν σε άθλιες συνθήκες. Οι άνθρωποι που πλησιάζουν, παρακολουθούν τα βίντεο και φεύγουν με εκφράσεις που δείχνουν σοκ και έκπληξη ζωγραφισμένα στα πρόσωπά τους. Κάποιοι αντιδρούν λες και βλέπουν τέτοιες εικόνες για πρώτη φορά. Η συγκεκριμένη δράση είναι η πρώτη εμφάνιση των Anonymous for the Voiceless στους δρόμους της Αθήνας και, απ’ ό,τι φαίνεται, είναι απόλυτα επιτυχημένη. Λίγη ώρα μετά μιλάμε με την Ντέμι και την Τζεντάι, ακτιβίστριες και μέλη της οργάνωσης, για την «αρρώστια του κρέατος», τη χορτοφαγία και τον στόχο τους, που είναι η κατάργηση κάθε είδους εκμετάλλευσης των ζώων. Αφού ξεκαθαρίσουν ότι δεν έχουν καμία σχέση με τον Αντισπισιστικό Πυρήνα Σφυροφόρων Καταδρομέων, το Μέτωπο Απελευθέρωσης Ζώων που σπάει τα κρεοπωλεία, εξηγούν τι στο καλό είναι οι Anonymous for the Voiceless, η οργάνωση που μέσα σε έναν χρόνο κατάφερε να συσπειρώσει εκατομμύρια ανθρώπους από κάθε γωνιά της γης, κυριολεκτικά. Αυτήν τη στιγμή είναι η πιο ταχέως αναπτυσσόμενη οργάνωση στον κόσμο. «Οι Anonymous for the Voiceless είναι μια οργάνωση για τα δικαιώματα των ζώων που ειδικεύεται στον ακτιβισμό του δρόμου» λέει η Ντέμι. «Ιδρύθηκε στην Αυστραλία τον Απρίλιο του 2016 από τον Πολ Μπασίρ και την Ασάλ Αλαμντάρι και εξαπλώθηκε ραγδαία μέσα σε έναν μόνο χρόνο. Ήδη μετράμε συμμετοχές σε 200 χώρες παγκοσμίως. Ο στόχος μας είναι πολύ αποτελεσματικές ειρηνικές δημόσιες δράσεις με προβολή βίντεο, χρησιμοποιώντας παγκόσμια εικονογραφημένα πρακτικά πρότυπα για το τι βιώνουν τα ζώα “φάρμας” κάθε δευτερόλεπτο, κάθε μέρα. Εξοπλίζουμε πλήρως το κοινό με όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται για τη μετάβαση σε έναν ολικό φυτοφαγικό τρόπο ζωής. Ο λόγος που το ξεκινήσαμε είναι γιατί στοχεύουμε στην κατάργηση κάθε είδους εκμετάλλευσης των ζώων».

— Έχετε νούμερα σχετικά με το πόσα ζώα

20 lifo – 16.11.17

σφάζονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα; Πόσα γουρούνια, πόσες αγελάδες, μοσχάρια, αρνιά, κατσίκια, κοτόπουλα; Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί αυτός ο αριθμός, μια και μόνο οι κατσίκες που εκτρέφονται, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του υπουργείου Γεωργίας, είναι περίπου 5,5 εκατομμύρια. Και τα πουλερικά που σφάζονται στη χώρα μας είναι περισσότερα από 4 εκατομμύρια τον χρόνο. Ακόμα και τα ζώα που προορίζονται για εκμετάλλευση μόνο για τα παράγωγά τους, αυγά και γάλα, όταν σταματήσουν να παράγουν, σφαγιάζονται κι αυτά. Όπως καταλαβαίνετε, για την ώρα είναι αδύνατο να εκτιμηθεί ο συνολικός αριθμός των ζώων που σφάζονται, αν υπολογίσεις και τις πολλές τοπικές κτηνοτροφικές μονάδες που υπάρχουν ανά περιφέρεια. Επίσης, τα ζώα που καταναλώνουν οι Έλληνες δεν είναι μόνο ελληνικής προέλευσης αλλά και εισαγωγής. Τα μοσχάρια που υπάρχουν στα ελληνικά εδάφη καλύπτουν περίπου το 20% της κατανάλωσης. Το υπόλοιπο 80% εισάγεται.

— Για ποιον άλλο λόγο θανατώνονται τα ζώα; Για λόγους που μόνο μεσαιωνικές εποχές μάς θυμίζουν. Για «χόμπι» μέσα απ’ το κυνήγι, για να περιοριστεί ο πληθυσμός τους, που κατά τη γνώμη κάποιων αποτελεί «απειλή», μια και ο άνθρωπος έχει καταφέρει άπειρες φορές στην ιστορία της Γης να διαταράξει το οικοσύστημα. Όσον αφορά τα παραγωγικά ζώα, όταν έρθει η στιγμή που σταματούν να παράγουν απλώς είναι «άχρηστα» και αποτελούν ζημία για τον παραγωγό. Θανατώνονται ή θάβονται ζωντανά σε ομαδικούς τάφους, τις περισσότερες φορές χωρίς υγειονομικούς ελέγχους, ειδικά εάν τα χτυπήσει ασθένεια. Οι συνθήκες υπό τις οποίες ζουν τα ζώα είναι άθλιες. Αυτά που βρίσκονται στις κρεατοβιομηχανίες είναι φυλακισμένα σε μικροσκοπικά κλουβιά ή ασφυκτιούν μέσα σε δωμάτια, ζώντας μέσα στα περιττώματά τους, ενώ τα περισσότερα δεν βλέπουν ποτέ το φως του ήλιου. Τα πόδια τους τραυματίζονται από τον συνωστισμό ή ακρωτηριάζονται από επιθέσεις των υπόλοιπων ζώων. Ο υπερπληθυσμός σε μικρούς χώρους έχει παρατηρηθεί ότι οδηγεί σε κανιβαλισμό μεταξύ τους. Οι παραγωγοί, για να αποφεύγουν τους τραυματισμούς, πράγμα που καθιστά το ζώο ευάλωτο στις λοιμώξεις, προβαίνουν σε ακρωτηριασμούς, όταν τα ζώα είναι μικρά. Τους κόβουν, λοιπόν, τα αυτιά, τις ουρές, τα ράμφη, τους βγάζουν τα δόντια και τους όρχεις, κι όλα αυτά χωρίς

τη χρήση αναισθητικού. Στη βιομηχανία αυγών, τα αρσενικά κοτόπουλα αλέθονται ζωντανά, μια και είναι άχρηστα, αφού δεν παράγουν αυγά. Αυτή είναι νομοθετημένη τακτική και όχι αυθαίρετη αντιμετώπιση των βιομηχανιών. Υπάρχουν άπειρα βίντεο στο Διαδίκτυο που δείχνουν αυτές τις τακτικές. Τα περισσότερα γεννιούνται και πεθαίνουν έχοντας ζήσει όλη τους τη ζωή εκεί μέσα –κι όταν λέμε «ολόκληρη ζωή» εννοούμε λίγες μέρες ή μήνα– και θανατώνονται πολλές φορές μπροστά στα μάτια των έντρομων υπόλοιπων πλασμάτων που βρίσκονται εκεί. Οι μητέρες, μόλις γεννήσουν τα μωρά τους, δεν προλαβαίνουν ούτε να τα καθαρίσουν, γιατί τους τα παίρνουν – βλέπε μοσχαράκι γάλακτος ή αρνάκι γάλακτος. Ο λόγος είναι ένας και μοναδικός: το γάλα αυτών των μανάδων, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των καταναλωτών, δεν θα πρέπει να καταναλωθεί από τα μωρά τους, για τα οποία ούτως ή άλλως προοριζόταν, αλλά από τους ανθρώπους, οι οποίοι, για έναν περίεργο λόγο, δεν απογαλακτίζονται ποτέ.

— Τι είδους αντιδράσεις έχετε από ανθρώπους που τρώνε κρέας; Πολλοί στέκονται αποσβολωμένοι μπροστά στην αλήθεια που τους παρουσιάζεται. Άλλοι κλαίνε, ενώ κάποιοι άλλοι απομακρύνονται αδιάφοροι. Οι περισσότεροι προσπαθούν να δικαιολογήσουν την επιλογή τους να τρώνε ζώα με επιχειρήματα. Είναι σε άμυνα και αυτό είναι κατανοητό. Όμως, μετά από συζητήσεις, οι περισσότεροι προβληματίζονται και το βλέπεις στα μάτια τους. Δεν είναι εύκολο να σε φέρνουν αντιμέτωπο με τις πράξεις σου, ακόμα κι αν αυτές κρύβονται καλά πίσω από αιματοβαμμένους τοίχους.

— Τι έχετε να πείτε σε αυτούς που θεωρούν υπερβολικές τις αντιδράσεις υπέρ των ζώων, όταν πεθαίνουν ακόμα άνθρωποι από την πείνα; Το να μάχεσαι για τα ζώα δεν σε εμποδίζει να υποστηρίζεις τους ανθρώπους. Άλλωστε, όλοι στο ίδιο βασίλειο ανήκουμε. Από την άλλη, η κατανάλωση ζώων ενισχύει την πτώχευση των ανθρώπων. Τα σιτηρά από τις χώρες του τρίτου κόσμου γίνονται όλα τροφή για τα ζώα, με τα οποία τρέφεται ο δυτικός κόσμος. Το γεγονός ότι θεωρούμε τα ζώα ιδιοκτησία μας θέτει τις βάσεις ώστε να αντιμετωπίζουμε τους πιο αδύναμους ανθρώπους ως αντικείμενα και να συμβάλλουμε στην εξαθλίωσή τους. Εάν ελευθερωθούν τα ζώα, αυτόματα θα ανέβει σκαλί και η εκτίμηση της ανθρώπινης ζωής γενικότερα, σε ηθικό επίπεδο.

FOR THE

— Πώς συνδέεται η πείνα στον κόσμο με τη βιομηχανία του κρέατος; Θα σου μιλήσω με νούμερα. Για να τραφεί ένας άνθρωπος που καταναλώνει ζώα και ζωικά παράγωγα απαιτείται 18 φορές περισσότερη έκταση γης από αυτήν που χρειάζεται ένας χορτοφάγος. Η καλλιέργεια 1,5 εκταρίου γης αποφέρει 16.783 κιλά φυτικής τροφής, τη στιγμή που η ίδια έκταση, αν χρησιμοποιηθεί για την κτηνοτροφία, παράγει μόνο 170 κιλά κρέας. Τουλάχιστον το 50% των καλλιεργούμενων σιτηρών παγκοσμίως προορίζεται για κατανάλωση στις κτηνοτροφικές μονάδες. Το 82% των υποσιτισμένων παιδιών κατοικεί σε χώρες των οποίων οι καλλιέργειες χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ζωοτροφών. Εάν όλος ο πληθυσμός της γης ακολουθούσε φυτοφαγική διατροφή, οι καλλιέργειες θα επαρκούσαν για τη σίτιση 10 δισεκατομμυρίων ανθρώπων.

— Πώς σχολιάζετε τις βίαιες επιθέσεις εναντίον κρεοπωλείων, αυτοκινήτων που μεταφέρουν κρέας κ.λπ.; Είναι η βία λύση; Σίγουρα δεν είμαστε υπέρ όλων αυτών των τρόπων αλλαγής της κατάστασης. Η βία δεν είναι λύση. Ο κόσμος εξελίσσεται με ενημέρωση και συνειδητές αλλαγές επιλογών. Γι’ αυτό, λοιπόν, προτιμάμε να «σπάμε» μυαλά μέσα από επιχειρήματα και όχι βιτρίνες με λοστούς.

— Πόσο κακό έκαναν αυτές οι ενέργειες στο vegan κίνημα; Δεν στρέφουν την κοινή γνώμη εναντίον του; Τη δική μας δράση δεν την πλησίασε κανένας με διάθεση να πάρει εκδίκηση για όσα έχουν συμβεί. Σ’ εμάς ξεχωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο προσπαθούμε να λειτουργούμε, που δεν είναι άλλος από την ειρηνική προβολή της αλήθειας και την ενημέρωση όσων το επιθυμούν. Οι εκφράσεις βίας σίγουρα δεν βοηθούν να αλλάξει η κατάσταση, μια και πολύς κόσμος θυμώνει, και με τον θυμό καρφωμένο στα μυαλά του δεν μπορείς να κάνεις ποιοτική συζήτηση.

— Ποιο θα ήταν ένα ιδανικό μέλλον για σας; Ντέμι: Το μέλλον που βλέπουμε να έρχεται και κάθε λογικός άνθρωπος επιθυμεί: να ζούμε αρμονικά όλα τα πλάσματα σε αυτό τον πλανήτη, χωρίς βία, πόνο και δολοφονίες, με ειρήνη, ελευθερία και σεβασμό προς όλες τις μορφές ζωής. Μην ξεχνάμε ότι μοιραζόμαστε όλοι τον ίδιο πλανήτη και κανένας μας δεν είναι αποκομμένος από τους υπόλοιπους. Οι πράξεις όλων μάς επηρεάζουν. Τζεντάι: Κανένα ζώο σε κλουβί, κανένα ζώο για εκμετάλλευση από τον άνθρωπο. Είμαστε όλοι γήινοι¶

VOICELESS

michael afanasiev

Η ΠΙΟ ΤΑΧΈΩΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΌΜΕΝΗ ΟΡΓΆΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΌΣΜΟΥ ΈΧΕΙ ΣΚΟΠΌ ΝΑ ΚΑΤΑΡΓΉΣΕΙ ΚΆΘΕ ΕΊΔΟΥΣ ΕΚΜΕΤΆΛΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΖΏΩΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΆΝΘΡΩΠΟ. ΚΑΙ ΒΓΑΊΝΕΙ ΣΤΟΥΣ ΔΡΌΜΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΠΕΤΎΧΕΙ. ΑΠΌ ΤΟΝ M. HULOT

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

16.11.17 – lifo

21

q Στη συνέχεια φύγαμε από το Μεταξουργείο και πήγαμε στον Χολαργό. Όλο μου το σόι από τη μεριά της μάνας μου, οκτώ αδέρφια, ήταν αριστεροί και αντάρτες και με έμαθαν να μισώ καθετί που κινείται και φοράει στολή: μπάτσους, πυροσβέστες, παπάδες. Με έμαθαν επίσης ότι ο θείος Στάλιν θα ήταν ο καλός μας προστάτης. Μεγαλώνοντας, κατάλαβα ότι έπρεπε να ψάξω την πραγματικότητα με διαφορετικό τρόπο, παρ’ όλα αυτά η αντιπάθειά μου για ένα μέρος των ένστολων εκδηλώθηκε και πολύ αργότερα, όταν έφτασα να είμαι στον στρατό επί χούντας.

απο τον m. hulot. φωτογραφιεσ: παρις ταβιτιαν.

ΟΙAΘΗΝΑΊΟΙ

q Έπασχα πάντα –και πάσχω ακόμα– από μια μορφή επιθετικότητας. Δηλαδή, ως χαρακτήρας είμαι πάρα πολύ επιθετικός, μέχρι και σήμερα, αλλά επειδή έχω συνείδηση αυτής της τρομερής μου επιθετικότητας, προσπάθησα να βγάλω ένα μεγάλο μέρος της στη ζωγραφική, να το μετατρέψω από κακό σε καλό. Βαράω, καταστρέφω και τα ξαναφτιάχω όλα από την αρχή με την ίδια λύσσα, του δίνω και καταλαβαίνει. Στα έργα μου βγάζω όλη μου την τσαντίλα. Όπως είχε πει και ο Πικάσο: «Μπορεί να είσαι θυμωμένος και να έχεις δίκιο· άμα είσαι καλλιτέχνης, προσπάθησε να το κάνεις ζωγραφική». Ένα μέρος αυτής της ακραίας παρορμητικότητας και της ακραίας επιθετικότητας μπόρεσα να το μετατρέψω σε κάτι θετικό, αλλά υπάρχει κι ένα άλλο κομμάτι που δεν μπόρεσα να το ελέγξω, με αποτέλεσμα να κοντέψω να σκοτώσω άνθρωπο.

q Όταν ήμουν στο Παρίσι, μέσα στη χούντα, παραλίγο να σκοτώσω τον Χριστοδούλου, τον ποιητή του «Βράχο, βράχο τον καημό μου». Αυτός ήταν δύο μέτρα, ένας γίγας, κι ήταν ένας γίγας σαδιστής. Όταν ερχόταν μια καινούργια κοπέλα τη ρώταγε: «Εσύ, τώρα, τι ήρθες να κάνεις στο Παρίσι; Δεν θα βρεις δουλειά, τίποτα, ούτε πουτάνα δεν μπορείς να γίνεις, επειδή είσαι άσχημη». Άκουγα εγώ αυτά που έλεγε και ήθελα να τον σκοτώσω. Καθόταν σε ένα τραπέζι γεμάτο φαγητά και περίμενε ένα θύμα για να βγάλει τα απωθημένα του. Δεν τον χώνευα και το άφηνα να φαίνεται. Κάποια στιγμή, εκεί που ήμουν στο φλιπεράκι, μου κάνει ένα σχόλιο περιπαικτικό. Του λέω «σταμάτα», κι ας ήμουν 65 κιλά κι αυτός τριπλάσιος από μένα. Μου λέει γελώντας «γιατί, θα με δείρεις;». Πηγαίνω κοντά και του λέω «άκουσε να δεις, να σε δείρω δεν μπορώ, αλλά μπορεί να σε σκοτώσω». Φαίνεται ότι τόσο πολύ έπαιζε το μάτι μου, που αυτός λιγάκι κώλωσε. Κάτι πήγε να πει κι εκεί μου βγήκε η κακιά επιθετικότητα. Παίρνω το τραπέζι όπως ήταν, με τα μάρμαρα, τις ομελέτες και τους ζεματιστούς καφέδες, και του το πετάω στο κεφάλι. Στη συνέχεια τον έπιασα από τον λαιμό και του χτύπαγα το κεφάλι στον τοίχο. Κι αυτός, αντί να σηκώσει τη χερούκλα του και να μου χώσει μια, ήταν τόσο σκατάς, που άρχισε να φωνάζει χωρίς να με πιάνει καθόλου: «Police, police, με σκοτώνει, βοήθεια!». Έρχονται τα γκαρσόνια, με αρπάζουν, έρχεται η αστυνομία, μου βάζουν χειροπέδες, με φορτώνουν και με ρίχνουν στη φυλακή. Ο Γάλλος που είχε το μαγαζί, παρόλο που ήταν καλός του πελάτης, είχε καταλάβει τι τσόγλανος ήταν, έτσι τηλεφώνησε στην αστυνομία και με δικαιολόγησε. Είπε: «Θα μου πληρώσει αυτά που έσπασε και θα τον αφήσετε ελεύθερο, δεν θέλω να του κάνω μήνυση». Μετά από αυτό ο Χριστοδούλου έβαλε μυαλό, κατάλαβε ότι δεν μπορείς να τα βάλεις με έναν κοντό αν τρελαθεί.

q Ευτυχώς, έχω συνείδηση, καταλαβαίνω το λάθος μου και αναγκάζομαι να ταπεινώνομαι μετά, να ζητήσω πάρα πολλές φορές συγγνώμη, επειδή τα βάζω με αθώους ανθρώπους. Αυτό πάντοτε με χαρακτήριζε, αλλά υπάρχει ένας σοβαρός λόγος που συμβαίνει. Με κακομεταχειρίστηκαν συναισθηματικά από μικρή ηλικία. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ψυχολόγος για να το καταλάβει. Ένα σκυλί, αν θες να το κάνεις επιθετικό, βάρεσέ το, αμέσως μετά μπορεί να σε φάει. Εμένα δεν με έδερνε κανείς, έδερνε όμως ο πατέρας μου τη μάνα μου – εμένα ποτέ δεν με άγγιξε. Και αυτό γινόταν πολύ συχνά, με αποτέλεσμα να κουβαλάω διάφορες δυσκολίες στον χαρακτήρα μου από αυτή την άτυχη οικογενειακή εμπειρία.

q Από την Ελλάδα έφυγα πανηγυρικά. Κι αυτό είναι τύχη, μεγάλη τύχη. Όταν ήμουν ακόμα στη σχολή είχα συμμετάσχει σε έναν διαγωνισμό νέων, που μάλιστα τον διοργάνωνε ένας αριστερός οργανισμός, και μου έδωσαν πρώτο βραβείο, παρόλο που δεν ήμουν δηλωμένος στο κόμμα τους. Ο Σαββίδης των «Νέων», φιλόλογος, είχε γράψει ένα αρνητικό άρθρο για το βραβείο που μου έδωσαν, το οποίο είχε και κάποια λεφτά. Για κάποιους λόγους που δεν ξέρω ο ίδιος άνθρωπος ενθουσιάστηκε από μια έκθεση που έγινε αμέσως μετά σε μια γκαλερί που ήταν στην Καραγεώργη Σερβίας. Έγραψε ένα δισέλιδο άρθρο στον «Ταχυδρόμο», το οποίο το διαβάσαμε με τα υπόλοιπα παιδιά στη σχολή, με πολύ επαινετικά λόγια για τα έργα μου. Κι αυτό ήταν μεγάλη τύχη, γιατί τα έργα δεν ήταν και τόσο καλά. Αφού τελείωσαν αυτά, έμεινα στο σπίτι, ταπί και ψύχραιμος. Κι ενώ ήθελα να το ρίξω στην ύλη και λαχταρούσα να πάρω ένα σπορ αμάξι με μια γκόμενα δίπλα μου, αυτό ήθελε η ψυχή μου, το έριξα αναγκαστικά στο πνεύμα: άκουγα όλη μέρα Τρίτο Πρόγραμμα. Εκείνες τις μέρες, λοιπόν, είχα κρεμάσει ένα έργο στην γκαλερί της Λιακοπούλου που ήταν στο Χίλτον, το οποίο είδε μια κυρία που έμπαινε στο ξενοδοχείο και το αγόρασε. Μου τηλεφώνησε η Μαριλένα Λιακοπούλου και μου είπε πως η Ελβετίδα που το πήρε ήθελε να έρθει στο σπίτι μου και να αγοράσει ό,τι είχα! Μέσα στην απενταρία μου ήταν σαν να κέρδισα το ΠΡΟΠΟ και άρχισα να κάνω κωλοτούμπες από τη χαρά μου. Αυτή ήταν Αμερικανοεβραία που ήρθε όντως στο σπίτι μου, τα αγόρασε όλα και μου είπε να πάω μαζί της στην Ελβετία, σε διάφορες γκαλερί στη Γενεύη και στο Γκσταντ.

q Μετά από λίγο καιρό πήρα το τρένο, χωρίς να ξέρω λέξη αγγλικά ή γαλλικά. Βρήκα στον σταθμό της Λοζάνης κάποιους Έλληνες και τους είπα να την πάρουν τηλέφωνο να της πουν ότι ήρθα. Έτσι βρέθηκα σε ένα χωριό, από εκεί-

22 lifo – 16.11.17

ΕΙΚΑΣΤΙΚΌΣ. ΓΕΝΝΉΘΗΚΕ ΣΤΟ ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΊΟ, ΖΕΙ ΣΤΟ ΚΑΛΑΜΆΚΙ.

πόλεμο, τους βομβαρδισμούς, την Κατοχή και τον Εμφύλιο που ακολούθησε. Ο πατέρας μου είχε μια βιοτεχνία παπουτσιών στην οδό Λεωνίδου, σε ένα υπόγειο, και τον έβλεπα πολύ συχνά να πηγαίνει σε έναν άλλο, μικρό χώρο απέναντι, μόνος του, αφού σχόλαγαν οι εργάτες, προσπαθώντας όλη τη νύχτα να σχεδιάσει ένα καινούργιο μοντέλο. Εκείνο τον καιρό ήταν της μόδας τα πασούμια, τα οποία ήταν με έντονα χρώματα και είχαν και μια φούντα στη μέση, έτσι λοιπόν ο στόχος του ήταν να σχεδιάσει ένα πασούμι που να είναι διαφορετικό. Κάποια στιγμή μού παρουσίασε τον καρπό αυτής της προσπάθειάς του, δηλαδή ένα σχέδιο που είχε γίνει το τέλειο πασούμι. Αυτό το πασούμι ήταν το πρώτο ερέθισμα για να ασχοληθώ με αυτό που λέμε «Καλές Τέχνες». Μέσα στην ακαταστασία και την γκριζάδα των πεταμένων στρατσόχαρτων με τα σχέδια που γέμιζαν το πάτωμα, είδα αυτό το πολύχρωμο πασούμι, με τα χρώματα να λάμπουν έντονα, σαν τροπικό πτηνό, σαν κάτι ζωντανό, και τον πατέρα μου με καμάρι να του φυσάει τη φούντα. Είναι μια εικόνα που έχει χαραχτεί στη μνήμη μου, και τη ρούφηξα σαν σφουγγάρι γιατί την είχα ανάγκη. Δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Ο πατέρας μου είχε την ανάγκη να εκφραστεί καλλιτεχνικά με τον τρόπο του, οι καιροί όμως δεν βοηθούσαν για κάτι τέτοιο. Ήταν αμέσως μετά τον πόλεμο και ένας άλλος βιοτέχνης θα προσπαθούσε να κάνει ένα παπούτσι φτηνό και γερό, αυτό που ήθελε ο κόσμος, για να το πουλήσει και να ζήσει καλύτερα. Η καλλιτεχνική φλέβα, όμως, τον εμπόδισε να κάτσει να κάνει κάτι πρακτικό και στο τέλος, όπως ήταν φυσικό, με τέτοια τρέλα η επιχείρηση μπατίρισε. Αναγκάστηκε να πάει στην επιχείρηση του θείου μου που ήταν ένα γνωστό όνομα στην υποδηματοποιία –Σεβαστάκης λεγόταν– και να γίνει εργάτης του.

ΜΆΚΗΣ ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΌΠΟΥΛΟΣ

q Γεννήθηκα το 1939 στο Μεταξουργείο, στην οδό Σαλαμίνος, και έζησα εκεί μέχρι τα 11, με πολλές εικόνες από τον

16.11.17 – lifo

23

να όπου οι άνθρωποι μάζευαν αβέρτα λεφτά και μετά βαριόντουσαν και πήγαιναν για σαφάρι. Κι όταν πήγα στο σπίτι της έπαθα πλάκα: ήταν γεμάτο με διαμάντια στους τοίχους, κοσμήματα, και με δίσκους με φαγητά που κουβαλούσαν καλοντυμένοι υπάλληλοι. Πράγματα παραμυθένια δηλαδή. Αυτή, αφού με ρώτησε γιατί άργησα να πάω, με πήρε απ’ το χέρι και μου λέει «έλα να σου δείξω τα έργα σου». Ανοίγει έναν χώρο σαν θησαυροφυλάκιο και βλέπω τα έργα μου να είναι δίπλα σε φοβερά ονόματα. Ήξερε προσωπικά τους μεγαλύτερους Αμερικανούς ζωγράφους, είχε όλο τον Yves Klein, και δεν μπορούσα να πιστέψω πως ήταν κολοσσός. Έβλεπε τον Bacon λες και ήταν φιλαράκια. Αυτή, λοιπόν, ήταν διάολος. Έδωσε μια περιουσία για να μου αγοράσει υλικά, τους πιο ακριβούς μουσαμάδες και χρώματα, κι έβγαλα το άχτι μου, επειδή πάντα μέτραγα τα λεφτά για να αγοράσω μπογιές. Μου εξασφάλισε χώρο να μείνω και να δουλεύω, φαγητό και μου βρήκε και γκόμενα, μία τρομερή Γαλλίδα, την Danielle, μοντέλο, ο κώλος της οποίας είχε γίνει αφίσα για να διαφημίσουν διαμάντια. Μου την έστειλε με πρόσχημα να μου μάθει γαλλικά και έπαθα σοκ όταν ανακάλυψα ότι ήταν 25 χρονών και παρθένα! Από τη Γενεύη έφυγα μετά από τέσσερις μήνες γιατί δεν της άρεσαν της Ελβετίδας αυτά που έφτιαχνα. Αναζητούσα κάτι διαφορετικό και είχα αρχίσει να αλλάζω στυλ, αλλά αυτή φρίκαρε και ήθελε να ξανακάνω αυτό που ήξερα. Εμένα όμως δεν μου άρεσαν πια και της είπα πως «δεν πήρες έναν υπάλληλο να ζωγραφίζει αλλά έναν ζωγράφο». Με έδιωξε χωρίς να μου δώσει μία. Τα άφησα όλα πίσω κι έφυγα, γιατί πρώτα απ’ όλα είναι η ελευθερία και μετά όλα τ’ άλλα. Αυτή δεν την πούλαγα. Η κυρία ήθελε να με πουλήσει σαν τροπικό πουλί, έτσι ήταν η οπτική της. Τέλος πάντων, πήγα με 50 φράγκα στη Λυών, σε ένα καζίνο, κι έτσι ξεκίνησα τα πάρε-δώσε με τον τζόγο. Εκεί με πιάνει μια ρέντα του κερατά, έπαιζα το 8 συνεχώς και διπλασίαζα κάθε φορά το ποσό κι έφυγα με τόσο πολλά λεφτά, που έκανα κατάθεση σε τράπεζα. Αγόρασα ρούχα, έγινα άνθρωπος.

ΟΙAΘΗΝΑΊΟΙ

ΜΆΚΗΣ ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΌΠΟΥΛΟΣ

q Μετά την Ελβετία, αρχίζει η μεγάλη περιπέτεια. Γνώρισα την Τζούλια όταν ήταν 17 χρονών, ακόμα στο ιταλικό σχολείο, κι ήταν μεγάλη τύχη για μένα. Μου άνοιγε παράθυρα, ήταν τόσο μεγάλο ταλέντο, τόσο ευφυής, τόσο τολμηρή, που αντί να της μαθαίνω εγώ, που ήμουν ο μεγάλος, μου μάθαινε εκείνη. Ήταν μετά τον Γαλλικό Μάη, γύρω στο 1970, που πήγαμε στο Παρίσι. Μείναμε σε μια σοφίτα που την πλήρωνε η Τζούλια, κάνοντας μαθήματα στο παιδί της ιδιοκτήτριας, και ζούσαμε κλέβοντας τα φαγητά μας από τα σούπερ-μάρκετ, όπως έκαναν όλοι εκείνη την εποχή. Μετά τον Μάη υπήρχε η νοοτροπία να είσαι κόντρα στο κατεστημένο, «πάμε και κλέβουμε ό,τι θέλουμε», και υπήρχε μια ανοχή. Ήταν μια ιδεολογική επανάσταση του κώλου, ένα επικάλυμμα γι’ αυτούς που ήθελαν να κλέψουν. Μείναμε στο Παρίσι για δύο χρόνια και μέσα σε αυτό το δωματιάκι είχα τρελό κέφι για ζωγραφική. Ζωγράφιζα πάνω στον νιπτήρα που ήταν μέσα στο υπνοδωμάτιο. Το θέμα είναι πως όταν γύρισα, εξέθεσα αυτά τα έργα και άρεσαν τόσο πολύ στους τεχνοκριτικούς, που με πρότειναν για υποτροφία στη Ford. Αυτός ο οργανισμός δεν απευθυνόταν σε φοιτητές αλλά χρηματοδοτούσε π.χ. τον Κουν, δηλαδή ανθρώπους που τους είχαν υποδείξει ότι αυτό που κάνουν έχει ενδιαφέρον. Χρηματοδοτούσαν, ας πούμε, συγγραφείς για να πάνε στην Αλάσκα να γράψουν γιατί τους ενέπνεε το μέρος. Έτσι, λοιπόν, όταν τους είπα ότι ήθελα να πάω στην Αμερική, μου εξασφάλισαν πολλά λεφτά μηνιαίως.

q Στη Νέα Υόρκη ζήσαμε δύο χρόνια με την Τζούλια, αλλά εκεί δεν ζωγράφισα καθόλου. Με αναστάτωσε πάρα πολύ η Αμερική, γιατί είδα πολύ προχωρημένα πράγματα. Όταν πας μεγάλος εκεί, όπως εγώ, είναι πολύ δύσκολο να προσαρμοστείς, γιατί ταράζεται το νευρικό σου σύστημα, καθώς ζεις σε έναν κόσμο που δεν τον προλαβαίνεις. Παίζονταν δέκα όπερες και δέκα θεατρικά ταυτόχρονα. Αισθάνεσαι ότι η ζωή μικραίνει και δεν σου φτάνει. Αν πας μικρός, μπορείς να το συνηθίσεις, αλλά όταν πας μεγάλος, είναι σοκ. Ήθελα συνέχεια να βγαίνω έξω, να πηγαίνω σε μουσεία, έκανα το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στέκι μου. Πήγαινα κάθε μέρα κι έβλεπα αριστουργήματα. Εκεί είχαν την Γκουέρνικα τότε, πριν τη μεταφέρουν στη Μαδρίτη, και ξαφνικά στο βάθος έβλεπα έναν Mondrian, να στέκεται ισοδύναμα, και δεν καταλάβαινα γιατί. Κάποια στιγμή το είδα μόνος μου: αυτές οι οριζόντιες και οι κάθετες γραμμές δημιουργούσαν έναν συμπαντικό χώρο και δεν «πάθαιναν» τίποτα δίπλα σε μνημειώδη έργα. Εκεί συνειδητοποίησα ότι υπάρχουν δύο μορφές πάθους ενός καλλιτέχνη: η μία μπορεί να είναι θερμή και εξωστρεφής και να βγάζει το έργο με τσεκουριές και η άλλη να βγαίνει με το νυστέρι. Άλλο ταμπεραμέντο και ίδιο πάθος, αλλά άλλη έκφραση. Από κει και πέρα έβαλα νερό στο κρασί μου και άρχισα να προσέχω και έργα που δεν έχουν καμία σχέση με τα δικά μου, τη ζωγραφική που γίνεται πολύ διαφορετικά.

q Ένας φίλος πραγματικός είναι εκείνος που μπορεί να χαρεί με τη χαρά σου και να στενοχωρηθεί με τη στενοχώρια σου. Αυτού του είδους η φιλία δεν συμβαίνει κάθε μέρα, να φτάσει κανείς να μη σε ζηλεύει, και να σέβεται τη χαρά και την επιτυχία σου, γιατί είναι κι αυτός χορτάτος άνθρωπος. Είχα την τύχη να έχω μια τέτοια φιλία με τον Χρόνη Μπότσογλου, παρόλο που είμαστε εντελώς διαφορετικοί άνθρωποι και δεν ζήσαμε πολλά μαζί, του χρωστάω πολλά. Υπό την έννοια ότι ο άνθρωπος αυτός ήταν μεγάλος ζωγράφος και δεν φοβόταν να πει πράγματα που σπάνια λέγονται. Για μένα έπαιξε μεγάλο ρόλο στη σχέση μου με τη ζωγραφική και στη σχέση μου με την καριέρα.

q Τα περισσότερα πράγματα που κάνουμε είναι αποτέλεσμα της στάσης μας απέναντι στον θάνατο. Είτε το ξέρεις είτε όχι, αυτό είναι: πώς επεξεργάζεται και πώς διαχειρίζεται ο εγκέφαλος του καθενός την έννοια του θανάτου και τον φόβο μπροστά σε αυτόν. Υπάρχουν, βέβαια, και χειρότερα πράγματα από τον θάνατο. Να έχεις πεθάνει και να είσαι ζωντανός, να χτυπάει ακόμη η καρδιά σου. Μιλάω για ανίατες αρρώστιες που σε κρατάνε πεθαμένο και ζωντανό ταυτόχρονα, και ο πραγματικός θάνατος έρχεται ως κάθαρση. Υπάρχουν άνθρωποι που πονάνε κάθε μέρα και θέλουν να βάλουν τέλος στη ζωή τους, αλλά δεν τους αφήνουν να πεθάνουν, είναι τρέλα αυτό. Μιλάμε για ασήκωτους πόνους, σαν να έχεις έναν τρομερό πονόδοντο και να μη σε αφήνουν να βγάλεις το δόντι, το καλώδιο το ρημάδι. Και είναι εκ του πονηρού αυτά, γιατί σκέφτονται «αν πεθάνουν αυτοί, πώς θα ζήσουμε εμείς;». Πιο κωλοφάρα από τους γιατρούς δεν υπάρχει, είναι οι πιο διεφθαρμένοι απ’ όλους, τους σιχαίνομαι. Έχω προσωπική εμπειρία μαζί τους, με έχει στείλει κάποιος στον θάνατο. Με είχαν στείλει να κάνω κάποιες εξετάσεις για να δουν αν έχω ανοχή σε κάποια φάρμακα. Αυτοί που μου έκαναν τις εξετάσεις μου έλεγαν «όχι, μην τα πάρεις» και αυτός έλεγε «δεν πειράζει, θα το ξεπεράσεις».

q Οι εχθροί του λαού βρίσκονται ανάμεσά μας. Κυκλοφορούν άνθρωποι που λερώνουν τη ζωή μας με τον δικό τους τρόπο. Δεν έχω καλή γνώμη για τον σημερινό Έλληνα, ίσως κάποτε να ήταν αλλιώς. Σήμερα, δυστυχώς, έχω κακή γνώμη, αλλά έχω πολύ καλή γνώμη για τους νέους, επειδή έχει τύχει να τους ζήσω από κοντά. Βλέπω καλές φάτσες νέων παιδιών που δεν πειράζουν κανέναν, απολαμβάνουν τη συντροφιά τους, πίνουν τα ποτά τους, καλοβαλμένοι άνθρωποι, χαρά Θεού. Είναι η ελπίδα, το καλό κομμάτι της κοινωνίας. Και τα αγαπάω αυτά τα παιδιά, μου αρέσει να περνάω και να ακουμπιόμαστε, γιατί είναι πολιτισμένα. Αυτός ο κόσμος μού αρέσει πολύ και νιώθω την ανάγκη να βρίσκομαι τριγύρω του. Μεταδίδουν μια ωραία ενέργεια και υπό αυτή την έννοια είναι το καλύτερο.

q Η ζωή μού έμαθε το εξής: αλίμονο αν δεν έχεις ανθρώπους να μοιραστείς τη χαρά σου. Γιατί στους πόνους λουφάζεις κάτω από το κρεβάτι, δεν θέλεις άλλους. Όταν, όμως, είσαι καλά και δεν έχεις κάποιον να το μοιραστείς, εκεί νιώθεις άσχημα. Και να σου πω κάτι; Καλύτερα σε ένα fast food με παρέα παρά στο καλύτερο εστιατόριο μόνος σου.

24 lifo – 16.11.17

Aλίμονο αν δεν έχεις ανθρώπους να μοιραστείς τη χαρά σου. Γιατί στους πόνους λουφάζεις κάτω από το κρεβάτι, δεν θέλεις άλλους. Όταν, όμως, είσαι καλά και δεν έχεις κάποιον να το μοιραστείς, εκεί νιώθεις άσχημα. Και να σου πω κάτι; Καλύτερα σε ένα fast food με παρέα παρά στο καλύτερο εστιατόριο μόνος σου.

ΙNFO

Νέα έργα μικρών διαστάσεων, από 7/11 έως 17/12, ΦΩΤΑΓΩΓΟΣ, Κολοκοτρώνη 59Β (εντός στοάς Κουρτάκη), Αθήνα, 210 3839355, 210 3221700. Δευτέρα-Παρασκευή: 11:00-20:00, Σάββατο & Κυριακή: 12:00-18:00.

AΦΙΕΡΩΜΑ ΥΓΕΙΑ NOEMBΡIOΣ 2017

‰

‰

‰

‰

ΤΟ ΣΤΡΕΣ ΚΡYΒΕΤΑΙ ΣΥΧΝA ΠΊΣΩ ΑΠO ΤΟΝ ΜΕΤΕΩΡΙΣΜO

OΣΑ ΠΡEΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡIΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΑ ΕΜΒOΛΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΣΗΜΑΣIΑ ΤΟΥΣ

ΤΡOΦΙΜΑ-«ΒOΜΒΕΣ» ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ «ΑΣΠΙΔΑ» ΣΤΟ ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑ ΚΑΙ ΤΗ ΓΡΙΠΗ

SUPERFOODS ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΔΙΠΛΑΝΗΣ ΠΟΡΤΑΣ

AΦΙΕΡΩΜΑΥΓΕΊΑ

ΤΟ ΣΤΡΕΣ E ΚΡΎΒΕΤΑΙ ΣΥΧΝΆ ΠΊΣΩ ΑΠΌ ΤΟΝ ΜΕΤΕΩΡΙΣΜΌ

ίναι πολύ πιθανό να υποφέρετε από μετεωρισμό, μια αρκετά συνηθισμένη διαταραχή του γαστρεντερικού, η οποία συχνά επηρεάζει έντονα τόσο την ψυχολογία όσο και την κοινωνική ζωή του πάσχοντα.

O λόγος που δημιουργείται αυτό το φούσκωμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον τρόπο ζωής που ακολουθούμε. Η πλούσια σε κορεσμένα λίπη διατροφή, η κατανάλωση τροφών που δεν πέπτονται εύκολα, οι πολλές φυτικές ίνες, οι τροφές που περιέχουν λακτόζη, η δυσκοιλιότητα, ο αέρας που καταπίνουμε όταν τρώμε αλλά και το άγχος ή η έλλειψη άσκησης είναι κάποια από τα αίτια που οδηγούν στην εκδήλωση αυτής της διαταραχής. Ειδικά το στρες είναι συχνά η πρωταρχική αιτία πίσω από αυτά τα συμπτώματα.

ΥΠΆΡΧΕΙ ΌΜΩΣ ΛΎΣΗ;

Το πρωί, λίγα λεπτά μετά το πρωινό σας, η κοιλιά σας πολλές φορές πονάει και είναι πρησμένη. Τις δύο τελευταίες ημέρες οτιδήποτε πιείτε ή φάτε σάς δημιουργεί έντονο φούσκωμα και ενοχλητικά συμπτώματα, όπως στομαχικές κράμπες, καούρες, πόνο. Tι σας συμβαίνει;

26 lifo – 16.11.17

Το πεπτικό μας σύστημα διαθέτει περίπου 10-100 τρισεκατομμύρια μικροβιακά κύτταρα, γνωστά ως «μικροβίωμα» του εντέρου μας. Αυτά τα μικρόβια βοηθούν σε όλα, από την πέψη της τροφής μέχρι τη διαμόρφωση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Η διατήρηση της ισορροπίας της εντερικής χλωρίδας είναι, λοιπόν, σημαντική. Το άγχος, το κάπνισμα, η έλλειψη άσκησης και η πλούσια σε κορεσμένα λίπη διατροφή μπορεί να διαταράξουν την ισορροπία του μικροβιώματος στο έντερό μας.

Yπάρχουν όμως τρόποι για να παραμείνει το μικροβίωμά μας σε ισορροπία και να ενισχύσουμε τη γενικότερη καλή μας κατάσταση: Ü ΑΘΛΗΘΕΊΤΕ: Η τακτική άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση του ενοχλητικού φουσκώματος. Ü ΑΚΟΛΟΥΘΉΣΤΕ ΈΝΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΈΝΟ ΠΡΌΓΡΑΜ-

ΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΉΣ: Καταναλώστε ελαφριές τροφές, φροντίστε να μασάτε αργά, μειώστε τα ανθρακούχα ποτά και αναψυκτικά ειδικά κατά το γεύμα, μειώστε τα γαλακτοκομικά προϊόντα αν έχετε δυσανεξία σε αυτές τις τροφές, ώστε να απομακρύνετε τον κίνδυνο να αυξηθούν τα εντερικά αέρια από την κατανάλωσή τους, αποφύγετε τα όσπρια. Τo φαγητό είναι συνήθως μια ιεροτελεστία για τους περισσότερους. Προσπαθήστε όμως να αποφεύγετε τις τροφές που σας προκαλούν φούσκωμα. Όσο και αν σας αρέσουν κάποιες γεύσεις, θα πρέπει να τις βγάλετε από τη διατροφική σας ρουτίνα ή τουλάχιστον να τις απολαμβάνετε λιγότερο συχνά! Ü ΑΠΟΦΎΓΕΤΕ ΤΟ ΚΆΠΝΙΣΜΑ: Αυτή η συνήθεια βλάπτει τη γενικότερη υγεία και ισορροπία του οργανισμού μας. Ü ΧΑΛΑΡΏΣΤΕ: Η υιοθέτηση τεχνικών χαλάρωσης γιόγκα ή διαλογισμού μπορεί να βοηθήσει στη γενικότερη ευεξία. Ü ΕΠΙΛΈΞΤΕ ΣΥΜΒΙΟΤΙΚΆ: Βοηθήστε τον οργανισμό σας να βρει τη χαμένη του ισορροπία παίρνοντας συμβιοτικά, τα οποία συμβάλλουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση πεπτικών διαταραχών, όπως η διάρροια που προκαλείται από τις ανεπιθύμητες ενέργειες των αντιβιοτικών, η οξεία διάρροια, το φούσκωμα, ο μετεωρισμός και η δυσκοιλιότητα.

Tα συμβιοτικά είναι σκευάσματα όπου τα προβιοτικά και τα πρεβιοτικά χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό και έχουν συνεργιστικές δράσεις. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα συμβιοτικά προάγουν την ανάπτυξη των bifidobacteria, με αποτέλεσμα να βοηθούν στην ισορροπία της εντερικής μικροχλωρίδας. Υιοθετώντας, λοιπόν, κάποιες μικρές συνήθειες στον τρόπο ζωής σας θα μπορέσετε να απολαύσετε ακόμη περισσότερο την καθημερινότητά σας!

16.11.17 – lifo

27

AΦΙΕΡΩΜΑΥΓΕΊΑ απο την aλεξία σβώλου

ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ Ο εμβολιασμός για την πρόληψη της γρίπης, της πνευμονίας και του έρπητα ζωστήρα είναι σημαντικός για τους ενήλικες, καθώς πολλοί πάσχουν από χρόνια νοσήματα που καθιστούν τον οργανισμό τους πιο ευάλωτο στις λοιμώξεις.

Τ

α εμβόλια δεν είναι μόνο για τα παιδιά. Ο εμβολιασμός ενάντια σε μολυσματικές και απειλητικές για τη ζωή ασθένειες αφορά όλες τις ηλικίες και είναι εξίσου απαραίτητος για βρέφη, νήπια, εφήβους, ενήλικες και ηλικιωμένους. Άλλωστε το πρόσφατο παράδειγμα της επιδημικής έξαρσης της ιλαράς που καταγράφηκε στις βαλκανικές χώρες, μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα, φανερώνει πως ακόμα και οι «ξεχασμένες» ασθένειες μπορούν να επανεμφανιστούν, αν μειωθεί η εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού, κάτι που μπορεί να συμβεί σε δύο περιπτώσεις: αφενός αν δεν εμβολιαστούν όλα τα παιδιά και αφετέρου αν δεν πραγματοποιηθούν οι αναμνηστικές δόσεις των εμβολίων σε μεγαλύτερες ηλικίες, ώστε να εξασφαλιστεί ανοσία μακράς διαρκείας από τους παθογόνους μικρο-οργανισμούς. Είναι, συνεπώς, πολύ σημαντικό να διαδοθεί το μήνυμα στο ευρύ κοινό πως ο κύκλος της προστασίας που παρέχει κάθε εμβόλιο δεν κλείνει αν δεν χορηγηθούν οι απαραίτητες δόσεις στην κατάλληλη ηλικία, όπως αυτές καθορίζονται από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών. Αυτό ωστόσο δεν τηρείται πάντοτε κατά γράμμα, καθώς όλοι οι άνθρωποι τείνουμε να γινόμαστε αμελείς όσον αφορά το ζήτημα του εμβολιασμού όταν τα παιδιά μας μεγαλώνουν, θεωρώντας πως δεν είναι πια τόσο ευάλωτα. Ξεχνάμε ωστόσο πως όσο περνούν τα χρόνια και γερνάμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα αρχίζει να εξασθενεί και αφήνει τον οργανισμό μας ανοχύρωτο, όπως συμβαίνει με τα βρέφη. Στο ζήτημα των εμβολιασμών, σημαντικός είναι ο ρόλος των επαγγελματιών υγείας, δηλαδή των γιατρών, των νοσηλευτών και των φαρμακοποιών, που οφείλουν

να δίνουν πρώτοι το καλό παράδειγμα στους πολίτες, κάνοντας όλα τα εμβόλια που προορίζονται για τους ενήλικες. Ωστόσο, στην πατρίδα μας το ποσοστό των επαγγελματιών υγείας που εμβολιάζονται για την εποχική γρίπη ήταν μέχρι πρόσφατα μονοψήφιο νούμερο! Από πέρσι διαφάνηκε μια αυξητική τάση και το ίδιο ισχύει και για τον εμβολιασμό των ενηλίκων για την πνευμονιοκοκκική πνευμονία, τη βασική ασθένεια-«δολοφόνο» των μεσηλίκων, αλλά έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να κάνουμε για να βρεθούμε σε ικανοποιητικό επίπεδο.

ΕΜΒΌΛΙΑ ΓΙΑ ΆΤΟΜΑ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗΣ ΗΛΙΚΊΑΣ Πέρα από τις αναμνηστικές δόσεις των εμβολίων, οι ενήλικες οφείλουν να κάνουν κάθε Νοέμβριο, εποχή έναρξης του κύματος της γρίπης, εκείνα τα εμβόλια που προορίζονται αποκλειστικά για τους μεγάλους και περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της πατρίδας μας, το οποίο θεωρείται από τα καλύτερα και πληρέστερα στον κόσμο. Οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας είναι ιδιαίτερα ευπαθείς στις λοιμώξεις, καθώς με την πάροδο των ετών το ανοσοποιητικό τους σύστημα αποδυναμώνεται. Παράλληλα, ενδέχεται να πάσχουν από ένα ή περισσότερα χρόνια νοσήματα που καταβάλλουν ακόμα περισσότερο τους αμυντικούς μηχανισμούς του οργανισμού τους και τους καθιστούν απροστάτευτους απέναντι στις λοιμώξεις. Από έρευνες προκύπτει ότι το 90% των ατόμων άνω των 60 ετών πάσχει από τουλάχιστον ένα ή και περισσότερα χρόνια νοσήματα, όπως καρδιοπάθειες, υπέρταση, άσθμα, διαβήτη, κατάθλιψη, χρόνια νεφρική βλάβη κ.λπ., γε-

γονός που τους καθιστά ιδεώδεις στόχους μιας λοίμωξης. Τα βασικότερα εμβόλια που πρέπει να κάνουν οι ενήλικες και που αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ (χορηγούνται δηλαδή δωρεάν) είναι της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου. Το τελευταίο προστατεύει κυρίως από την πνευμονιοκοκκική πνευμονία, τη βασική επιπλοκή της γρίπης. Και μπορεί η γρίπη να είναι εξαιρετικά συχνή και να μη μας τρομάζει, αλλά παραμένει παγκοσμίως πρώτη στη λίστα των ασθενειών-«μαζικών δολοφόνων» στον ανεπτυγμένο κόσμο. Στις αναπτυσσόμενες χώρες τα σκήπτρα κρατά η ελονοσία. Επίσης, οι έφηβοι και οι νέοι ενήλικες που πρόκειται να πάνε στρατό ή να σπουδάσουν και να μείνουν σε φοιτητικούς κοιτώνες οφείλουν να κάνουν τα εμβόλια της μηνιγγίτιδας, που είναι απαραίτητα και για τα παιδιά. Πρόσφατα η φαρέτρα για τα εμβόλια των μεγάλων ενισχύθηκε με μια νέα άφιξη: πρόκειται για το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα που προφυλάσσει από τη νόσο, μια εξαιρετικά επώδυνη ασθένεια, η οποία, αν και δεν απειλεί τη ζωή, καταστρέφει την ποιότητά της. Ο έρπης ζωστήρας εκδηλώνεται με ένα χαρακτηριστικό δερματικό εξάνθημα που συνοδεύεται από έντονους έως αφόρητους πόνους. Το 42% των ασθενών χαρακτηρίζει τους πόνους πιο ανυπόφορους από αυτούς της χρόνιας κεφαλαλγίας. Εξαιτίας του πόνου, ο έρπης ζωστήρας μπορεί να κάνει βάσανο την καθημερινότητα των ασθενών, αφού ούτε να ντυθούν μπορούν – ακόμα και το άγγιγμα του πιο απαλού ρούχου πάνω στο σώμα τους τους προκαλεί διαπεραστικούς καυστικούς πόνους, σαν να τους χτυπά ηλεκτρικό ρεύμα. Σήμερα, περισσότερες από 30 μολυσματικές ασθένειες, οι οποίες δεν αφορούν μόνο

INFO Τα εμβόλια που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών χορηγούνται δωρεάν για τις ενδεικνυόμενες ηλικίες.

28 lifo – 16.11.17

την παιδική ηλικία, μπορούν να προληφθούν ή να περιοριστούν μέσω του εμβολιασμού. Ο στόχος των Εθνικών Προγραμμάτων Εμβολιασμού είναι η θωράκιση του πληθυσμού, κάτι που επιτυγχάνεται με τη διατήρηση της εμβολιαστικής κάλυψης σε πολύ υψηλό επίπεδο (95% και άνω), ώστε να δημιουργηθεί μια «ασπίδα» γύρω από την κοινωνία. Όσοι δεν τηρούν τα Εθνικά Προγράμματα Εμβολιασμών θέτουν σε κίνδυνο τον εαυτό τους, την οικογένειά τους και όλη την κοινωνία, γιατί αφήνουν να διαρραγεί το τείχος της ανοσίας. Ο εμβολιασμός συμβάλλει στη βιωσιμότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης μέσω της μειωμένης και αποτελεσματικότερης χρήσης των διαθέσιμων πόρων. Οι οικονομοτεχνικές μελέτες δείχνουν ότι αν επενδύσουμε 1 ευρώ σε εμβολιασμό, επιτυγχάνουμε εξοικονόμηση 12-13 ευρώ, δηλαδή ο εμβολιασμός είναι από τις παρεμβάσεις υγείας που αξίζουν τα χρήματά τους. Αυτή την εποχή στην πατρίδα μας υλοποιούνται δύο εκστρατείες για τη διάδοση του μηνύματος πως ο εμβολιασμός σώζει ζωές, η μία με τίτλο «Εμβολιάζομαι - Θωρακίζομαι» και η άλλη με τίτλο «Μεγαλώνω με υγεία». Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα εμβόλια διεθνώς σώζουν ετησίως 3 εκατομμύρια ζωές και προλαμβάνουν αναπηρίες σε 750.000 παιδιά, ενώ, αν περιοριστεί διεθνώς το αντιεμβολιαστικό κίνημα και αυξηθεί η εμβολιαστική κάλυψη, θα σωθούν άλλες 1,5-2 εκατομμύρια ζωές. Οι ειδικοί της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας προειδοποιούν πως οι επόμενες επιδημίες που ενδέχεται να ξεσπάσουν στην Ευρώπη, αν χαλαρώσουμε την επαγρύπνησή μας, είναι αυτές της παρωτίτιδας και του κοκίτη.

AΦΙΕΡΩΜΑΥΓΕΊΑ απο την aλεξία σβώλου

Κ

οιμάστε λίγο, δουλεύετε πολύ, τρώτε στο «πόδι» κι αυτή η «συνταγή» κινδυνεύει να σας ρίξει στο κρεβάτι με γρίπη ή κρυολόγημα, καθώς το καταβεβλημένο ανοσοποιητικό σύστημα είναι εύκολη λεία για ιούς και μικρόβια. Ωστόσο, μπορείτε να προλάβετε την εμφάνιση του κρυολογήματος και των άλλων ιώσεων ή ακόμα και να βοηθήσετε στην καταπολέμησή τους κάνοντας έξυπνες επιλογές στη διατροφή σας. Μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε φρούτα, λαχανικά, και δημητριακά ολικής αλέσεως και χαμηλής περιεκτικότητας σε απλά σάκχαρα και «κακά» λιπαρά βοηθά στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Όπως εξηγεί ο κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Ευμένης Καραφυλίδης, πρόσφατες έρευνες φανερώνουν ότι τα απλά σάκχαρα που περιέχονται στα μπισκότα, στα αναψυκτικά και σε πολλές επεξεργασμένες τροφές και έτοιμα σνακ επηρεάζουν αρνητικά τους αμυντικούς μηχανισμούς των λευκών αιμοσφαιρίων και μειώνουν τη θωράκιση του οργανισμού ενάντια στους ξένους εισβολείς. Για να μη σας λείψει η ζάχαρη, καταναλώστε φρούτα εποχής (3-4 μερίδες/ημέρα) που θα συμβάλουν στην ενίσχυση της άμυνας του σώματος αλλά και στην ικανοποίηση της έμφυτης ανθρώπινης ανάγκης για γλυκιά γεύση. Ακολούθως, ο ειδικός εξηγεί ποιες βιταμίνες είναι πιο πολύτιμες κατά τους χειμερινούς μήνες για την υγεία μας. Η βιταμίνη C είναι αναντικατάστατη στην προστασία του ανοσοποιητικού συστήματος. Τρώτε περισσότερα εσπεριδοειδή, πράσινα λαχανικά και χυμούς για να εξασφαλίσετε επαρκή πρόσληψη βιταμίνης C και αντιοξειδωτικών βιοφλαβονοειδών. Εξασφαλίστε, επίσης, επαρκή πρόσληψη βιταμίνης D, καταναλώνοντας σολομό, τόνο σε κονσέρβα, σαρδέλες και κρόκους αυγών. Σε περίπτωση έλλειψης εξετάστε με τον γιατρό σας το ενδεχόμενο λήψης συμπληρώματος βιταμίνης D. Το σύμπλεγμα των βιταμινών B είναι επίσης πολύτιμο για τον χειμώνα. Οι βιταμίνες Β είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, τη σωστή δι-

ΤΡOΦΙΜΑ-«ΒOΜΒΕΣ» ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ «ΑΣΠΙΔΑ» ΣΤΟ ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑ ΚΑΙ ΤΗ ΓΡΙΠΗ

αχείριση του άγχους από τον οργανισμό και τον μεταβολισμό των τροφών σε ενέργεια. Η βιταμίνη B3 συντίθεται στο έντερο από την εντερική χλωρίδα, ενώ οι βιταμίνες Β1, Β2, Β5, Β6, Β8, Β9 υπάρχουν σε πληθώρα τροφίμων. Η Β12 υπάρχει μόνο στα ζωικά τρόφιμα και αν ακολουθείτε χορτοφαγικό μενού, θα παρουσιάσετε έλλειψη, οπότε πρέπει να τη λάβετε μέσα από διατροφικό συμπλήρωμα. Εκτός από βιταμίνες, χρειάζεστε και ιχνοστοιχεία για την ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως ο ψευδάργυρος, που περιέχεται στο σπανάκι, στα φασόλια, τους σπόρους κολοκύθας και στις σαρδέλες. Επίσης, αυξήστε την πρόσληψη τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε σελήνιο, όπως τα δημητριακά ολικής αλέσεως και τα φιστίκια αραχίδες. Βάλτε στη μαγειρική σας το σκόρδο και το κρεμμύδι. Μελέτη έδειξε ότι τα ανοσιακά κύτταρα υγιών ανθρώπων που έλαβαν συμπλήρωμα σκόρδου για τρεις μήνες σε κρύο και σε περιόδους γρίπης έγιναν πιο ενεργά από εκείνων που πήραν ένα εικονικό φάρμακο. Ξεκινήστε τη μέρα σας με ένα ωφέλιμο αφέψημα, όπως το τσάι του βουνού με μέλι, λεμόνι και κουρκουμά, ο οποίος έχει αντιφλεγμονώδεις και αντιβακτηριδιακές ιδιότητες που συμβάλλουν στην αύξηση των αντισωμάτων. Για να καταπολεμήσετε τον πονόλαιμο πιείτε ζεστά ροφήματα με μέλι, ενώ για ταχύτερη ανακούφιση από την μπουκωμένη μύτη και το βράσιμο στο στήθος προτιμήστε χλιαρή κοτόσουπα με μανέστρα που διαθέτει ήπιες αντιβιοτικές και αποσυμφορητικές ιδιότητες. Εξασφαλίστε επαρκείς ποσότητες προβιοτικών. Πολλές μελέτες διερευνούν τη σχέση μεταξύ του ανοσοποιητικού συστήματος και του μικροβιώματος, δηλαδή των τρισεκατομμυρίων βακτηριδίων που ζουν στο έντερο και τα ευρήματα δείχνουν ότι η κατανάλωση προβιοτικών (σε γιαούρτι, κεφίρ κ.λπ.) αυξάνει την παραγωγή των ανοσοκυττάρων. Τέλος, αποφύγετε το αλκοόλ, καθώς διογκώνει τους βρογχικούς σωλήνες και εντείνει την αναπνευστική δυσφορία.

16.11.17 – lifo

29

AΦΙΕΡΩΜΑΥΓΕΊΑ απο την aλεξία σβώλου

SUPERFOODS ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΔΙΠΛΑΝΗΣ ΠΟΡΤΑΣ Μπορεί οι υπερτροφές να έγιναν της μόδας τα τελευταία χρόνια, αλλά η ιστορία τους χάνεται στα βάθη των αιώνων. Πολλές από τις διάσημες υπερτροφές, μάλιστα, που σήμερα γίνονται ανάρπαστες διεθνώς από τους «ήρωες» της διπλανής πόρτας, γεννήθηκαν στον τόπο μας. Μία από αυτές είναι το ιπποφαές που θεωρείται πανίσχυρο δυναμωτικό και το οποίο, πριν από εμάς, το είχαν ανακαλύψει ο Μέγας Αλέξανδρος, οι στρατιώτες του και το αγαπημένο του άλογο, ο Βουκεφάλας. Φανταστείτε, αν το ιπποφαές ήταν το μυστικό του μεγάλου στρατηλάτη στα πεδία των μαχών, τι μπορεί να κάνει σήμερα για εμάς, στη σκληρή μάχη της καθημερινότητας…

Η ανάγκη για νέες θεραπείες με φιλικό τρόπο χορήγησης, υψηλότερη αποτελεσματικότητα και μακροπρόθεσμη ασφάλεια είναι το ζητούμενο στη θεραπευτική της πολλαπλής σκλήρυνσης. Οι νεότερες θεραπείες που έχουν εγκριθεί παρακολούθησης σε αυτούς τους ασθενείς τα τελευταία χρόνια προσφέρουν πολλά σε διατηρείται μακροχρόνια. Σε αυτούς τους αυτή την κατεύθυνση, ενώ τα πρόσφατα νεοδιαγνωσθέντες ασθενείς, οκτώ έτη μετά δεδομένα που έρχονται στο φως υπογραμ- την έναρξη της αγωγής με φουμαρικό διμεμίζουν την αξία τους και τα οφέλη που προθυλεστέρα ο ετήσιος ρυθμός υποτροπών σφέρουν στους ασθενείς. διατηρείται εξαιρετικά χαμηλός. Επίσης φάΜια τέτοια θεραπεία για την πολλαπλή νηκε ότι ένα πολύ υψηλό ποσοστό αυτών σκλήρυνση είναι ο φουμαρικός διμεθυλε- των ασθενών, το 84%, δεν εμφάνισε καμία στέρας που έχει έναν καινοτόμο τρόπο δρά- εξέλιξη στην αναπηρία τους. σης. Με τη χορήγησή της και τη σύνδεσή Στο ίδιο συνέδριο, πέρα από τα μακροτης με μια πρωτεΐνη εντός των κυττάρων χρόνια δεδομένα των πιλοτικών μελετών, οδηγεί στην απελευθέρωση του παράγο- ανακοινώθηκαν και αρκετά δεδομένα από ντα Nrf2 και επάγει τους αντιοξειδωτικούς την καθημερινή κλινική πρακτική με τον κυτταρικούς μηχανισμούς με τελικό απο- φουμαρικό διμεθυλεστέρα, τα οποία δείτέλεσμα τη μείωση της φλεγμονής και την χνουν την κλινική του υπεροχή σε σχέση με προστασία των νευρικών κυττάρων από το άλλες ανοσοτροποποιητικές αγωγές. οξειδωτικό στρες. Επιπρόσθετα, έχει ένα καλά Αυτός ο «έξυπνος» μηχαμελετημένο προφίλ ασφάνισμός δράσης φαίνεται από λειας με κατά κανόνα ήπιες τις κλινικές μελέτες που έχουν και διαχειρίσιμες ανεπιθύμηγίνει, βάσει των οποίων είναι τες ενέργειες, ενώ με σωστή πολύ αποτελεσματικός στους εφαρμογή του προγράμματος ασθενείς με υποτροπιάζουσα παρακολούθησης των ασθεπολλαπλή σκλήρυνση, κανών είναι σε μεγάλο βαθμό θώς μειώνει εντυπωσιακά τις προβλέψιμες. Μαλτέζου Μαρία υποτροπές, ενώ καθυστερεί Τέλος, αξίζει να αναφερθεί Νευρολόγος, σημαντικά και την εξέλιξη της ότι πρόκειται για μια θεραπεία Διευθύντρια αναπηρίας, στόχος σημαντικός με τη μορφή χαπιού, γεγονός Νευρολογικού στη θεραπεία της νόσου. που συμβάλλει σημαντικά στην Τμήματος Στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό καλή ποιότητα ζωής των ασθεΝοσοκομείου Αγίων Αναργύρων Συνέδριο για την Πολλαπλή νών με πολλαπλή σκλήρυνση. Σκλήρυνση (ECTRIMS) που Ήδη υπάρχει μεγάλη παγκόέγινε στο Παρίσι στο τέλος σμια κλινική εμπειρία με τον Οκτωβρίου ανακοινώθηκαν νεότερα δε- φουμαρικό διμεθυλεστέρα, καθώς, όπως δομένα για τον φουμαρικό διμεθυλεστέρα ανακοινώθηκε στο παραπάνω συνέδριο, από τη μακροχρόνια παρακολούθηση των περισσότεροι από 271.000 ασθενείς έχουν ασθενών στις κλινικές μελέτες. Πιο συγκελάβει αυτήν τη θεραπεία παγκοσμίως. Έτσι, κριμένα, ανακοινώθηκε η ανάλυση των δε- ο φουμαρικός διμεθυλεστέρας είναι η πλέον δομένων παρακολούθησης των ασθενών ευρέως συνταγογραφούμενη από του στόπου έλαβαν φουμαρικό διμεθυλεστέρα ως ματος φαρμακευτική αγωγή για την υποτροπρώτη αγωγή μετά τη διάγνωση της νόσου, πιάζουσα διαλείπουσα πολλαπλή σκλήρυνπου φτάνει πλέον τα οκτώ έτη. Σε αυτή την ση, κάτι που καταδεικνύει τη σημασία της ανάλυση φάνηκε ότι το σημαντικό όφελος και τη δεσπόζουσα θέση που καταλαμβάνει που είχε καταδειχτεί στα δύο πρώτα έτη πια στον θεραπευτικό αλγόριθμο.

30 lifo – 16.11.17

Η πιο cult κινηματογραφική υπερτροφή, για όσους έβλεπαν μικροί τον Ποπάι στην τηλεόραση ή το σινεμά, είναι αναμφισβήτητα το σπανάκι. Όλοι θυμόμαστε το αδύνατο ναυτάκι να φουσκώνει και να γίνεται υπερήρωας μετά από μία κονσέρβα σπανάκι και να κάνει «σκόνη» τον Μαύρο Πιτ, πάντα για τα μάτια της αγαπημένης του Όλιβ. Σαν το σπανάκι (μία από τις πιο πλούσιες πηγές βιταμίνης Α, βιταμίνης C και σιδήρου), έτσι και οι άλλες υπερτροφές που σήμερα μπορούμε να βρούμε ως τρόφιμα, ξηρούς καρπούς και σπόρους, σε συσκευασμένα σακουλάκια, και ως συμπληρώματα διατροφής είναι τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ένα ή περισσότερα θρεπτικά συστατικά. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, κάποια τρόφιμα υπερέχουν έναντι άλλων και αποδεικνύονται ιδιαίτερα ευεργετικά γιατί έχουν ασυνήθιστα υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά συστατικά, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και μέταλλα και συμβάλλουν στην καλύτερη σωματική και ψυχική υγεία. Ξεφυλλίζοντας ένα λεξικό θα βρείτε δίπλα στο λήμμα «supefoods» τον ορισμό τους: πρόκειται για μια πλούσια σε θρεπτικά συστατικά τροφή που θεωρείται ιδιαίτερα ευεργετική για την υγεία και μπορεί ακόμα και να βοηθήσει στην αντιμετώπιση κάποιων παθολογικών καταστάσεων, όπως είναι η κόπωση, το έντονο στρες, ο προδιαβήτης κ.λπ. Επειδή όμως το καταναλωτικό κοινό είναι εύπιστο και ο όρος superfoods «φορέθηκε» πολύ προς άγραν εύπιστων καταναλωτών, από το 2007 η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγορεύει την εμπορία των προϊόντων ως «superfoods», αν δεν συνοδεύονται από ειδικές διατροφικές επισημάνσεις βασισμένες σε τεκμηριωμένη επιστημονική έρευνα. Πάμε, λοιπόν, να γνωρίσουμε μερικά από τα πιο δημοφιλή superfoods. Πρώτο και καλύτερο το ιπποφαές, η τροφή των λόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά και των αλόγων των Μακεδόνων στρατιωτών, συμπεριλαμβανομένου του θρυλικού Βουκεφάλα. Το ιπποφαές είναι δυναμωτικό, χαρίζει δύναμη και πνευματική διαύγεια, ενώ εξίσου δημοφιλής είναι η σπιρουλίνα που θεωρείται το αγαπημένο superfood των αστροναυτών της NASA. Ψηλά στις προτιμήσεις των «ψαγμένων» στα διατροφικά ζητήματα ανδρών και γυναικών είναι η κινόα, η διάσημη «ξαδέλφη του πιο ταπεινού πλιγουριού που διαφέρει από το πλιγούρι και το κουσκούς ως προς το ότι είναι πιο πλούσια σε πρωτεΐνη. Γι’ αυτό θεωρείται τροφή που ενεργοποιεί τον μεταβολισμό και προσδίδει ενέργεια χωρίς περιττές θερμίδες, με συνέπεια να αποτελεί must επιλογή για τις φαν της υγιεινής διατροφής και της δίαιτας. Άλλα δημοφιλή superfoods περιλαμβάνουν τον πλούσιο σε ω3 λιπαρά οξέα λιναρόσπορο ( που βοηθά στην καύση του περιττού λίπους), τα φιστίκια αραχίδες που αποτελούν καλή πηγή αντιοξειδωτικού σεληνίου και τα αμύγδαλα, που είναι γεμάτα με ασβέστιο. Επίσης, σε αυτή την κατηγορία βρίσκουμε τον πικάντικο και έξτρα αντιοξειδωτικό κουρκουμά με την πολύτιμη κουρκουμίνη του, το μαύρο πιπέρι, τις καυτερές κόκκινες τσίλι πιπεριές με τη διάσημη καψαϊκίνη τους (αντιοξειδωτική και αναλγητική ταυτόχρονα) αλλά και την κανέλα που μειώνει το σάκχαρο στο αίμα και βοηθά στην πρόληψη του διαβήτη.

παρισ ταβιτιαν

539 H

Α Ρ Ο Γ Α τησ δασ α εβδομ

ΤheGOODLIFO

ΓΕΥΣΗ

Τώρα είναι η καλύτερη εποχή για τα άγρια μανιτάρια Τα άγρια μανιτάρια εμφανίστηκαν ξαφνικά, όπως κάνουν κάθε χρόνο, μετά τις πρώτες φθινοπωρινές βροχές. Βρίσκονται παντού στα δάση μας, σε πολύ μεγάλη ποικιλία, ακόμα και στα κοντινά στην Αττική βουνά, όπως η Πάρνηθα. Αν και η ενασχόληση με τα άγρια μανιτάρια μέχρι πρότινος αφορούσε έναν περιορισμένο κύκλο ανθρώπων, φαίνεται πως ολοένα κερδίζουν έδαφος, εφόσον, εκτός από την εκπληκτική νοστιμιά τους, αποτελούν μια καλή αφορμή για εκδρομή και παρατήρηση της φύσης. Ένας από τους σημαντικότερους ανθρώπους που συνέβαλε στη διάδοσή τους είναι ο Νεκτάριος Φιλιππόπουλος, ένας έμπειρος μανιταροσυλλέκτης που κατάφερε να μετατρέψει τα άγρια ελληνικά μανιτάρια από «επικίνδυνα» και «τοξικά» σε «προσιτή γκουρμεδιά». Mέσα από την εταιρεία του Fungi Hellas συνεργάζεται με περίπου 100 ανθρώπους σε όλη την Ελλάδα που συλλέγουν μανιτάρια, τα οποία στη συνέχεια πουλάει σε μαγαζιά, εστιατόρια και ιδιώτες με αποστολή μέσω κούριερ. Στη σελίδα που ακολουθεί διαβάστε για τις σημαντικότερες ποικιλίες μανιταριών που μπορείτε να βρείτε αυτή την περίοδο. Μπείτε το lifo.gr για να διαβάσετε ολόκληρη την ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαμε μαζί του.

16.11.17 – lifo

31

Τώρα είναι η καλύτερη εποχή για τα άγρια μανιτάρια

Cool Soap

NAL O S R E P ER SHOPP

Επτά σαπούνια, ένα για κάθε μέρα, για κάθε διάθεση, φτιαγμένα με ελαιόλαδο, λάδι καρύδας και αρωματισμένα με αιθέρια έλαια. www.coolgreeksoap.com

ö

Ο Νεκτάριος Φιλιππόπουλος, o πιο γνωστός και έμπειρος κυνηγός μανιταριών της χώρας μας, μας μιλά για τα μανιτάρια και μας φέρνει τα φθινοπωρινά από την Πάρνηθα.

Μορχέλα (Μorchella) ñ

Paul Smith Αμάνικο πουλόβερ με σχέδια σε έντονους χρωματισμούς.

ΤΟΜS Γυναικείες παντόφλες από τσόχα, με γούνινη επένδυση και όμορφες, πολύχρωμες λεπτομέρειες.

Πρόκειται για ένα μανιτάρι τόσο διαφορετικό στην όψη από τα υπόλοιπα! Ξεχωρίζει για τη γεύση, το άρωμά του αλλά και για την τσουχτερή τιμή του. (σ.σ. ο Νεκτάριος το θεωρεί ένα από τα κορυφαία επίγεια άγρια μανιτάρια). Απαιτεί καλό μαγείρεμα ή τσιγάρισμα, αλλά είναι ωραίο και γεμιστό στο φούρνο με τυρί.

Φρέσκο Πορτσίνι (Boletus) Έχει γεμάτη, γήινη μυρωδιά και ντελικάτη γεύση. Χωρίς να είναι σπάνιο, είναι το πιο περιζήτητο μανιτάρι παγκοσμίως. Ο πιο απλός και ενδεδειγμένος τρόπος μαγειρέματος για τα φρέσκα πορτσίνι είναι στη σχάρα ή στο τηγάνι.

ö

Αγαρικό (Agaricus) Είναι ένα διαδεδομένο είδος μανιταριού που καρποφορεί σε μικρές ομάδες, καλοκαίρι και φθινόπωρο, σε δάση κωνοφόρων και πλατύφυλλων. Είναι εξαιρετικά νόστιμο και ένας από τους καλύτερους τρόπους για να το γευτούμε είναι ψητό στα κάρβουνα.

Χρυσή Τρομπέτα (Craterellus lutescens) Την αγαπούν πολύ οι σεφ διότι, εκτός από γεύση, δίνει και χρώμα στο πιάτο. Έχει πυκνή γεύση ξηρών καρπών και αφήνει γήινη επίγευση. Ιδανική για ριζότο, κριθαρότο και μακαρόνια.

ñ

Taschen

ΤheGOODLIFO

Το νέο βιβλίο του φωτογράφου David LaChapelle μόλις κυκλοφόρησε. www.taschen.com

Μουσείο Μπενάκη Σκουλαρίκια-μάτια από κλωστή και μαργαριτάρια του γλυκού νερού, δημιουργία της ομάδας B612 εμπνευσμένη από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη. www.benakishop.gr

Κανθαρέλα (Cantharellus cibarius) Θεωρείται γκουρμέ. Έχει πλούσια γεύση και ευχάριστο, φρουτώδες άρωμα. Όταν αποξηραίνεται, η γεύση της γίνεται ακόμα καλύτερη. Εκτός από σοταρισμένη, κάνει επίσης καταπληκτικό γλυκό κουταλιού ή και τουρσί.

Ι. Αν θέλετε τα άγρια μανιτάρια των ελληνικών βουνών να έρθουν στην πόρτα σας, δεν έχετε παρά να καλέσετε στο 6944 505931 και να τα παραγγείλετε. Μη φοβηθείτε ότι θα κάνουν μια περιουσία. Οι τιμές είναι πολύ λογικές. Για να ενημερωθείτε μπείτε στο www.fungihellas.gr.

ö

TOP 32 lifo – 16.11.17

5

kειμενο μεροπη κοκκινη

φωτογραφια παρισ ταβιτιαν

ΆΝΝΑ ΝΤΊΚΑ

Σπουδάστρια fashion design στο Fashion workshop

EXEIΣ ΓΟΥΣΤΟ

Άννα, υπάρχει κάτι που αγοράζεις ξανά και ξανά; Μου αρέσει συνεχώς να δοκιμάζω καινούργια πράγματα, επομένως θα έλεγα πως όχι. Πες μου τρεις λογαριασμούς στο Instagram που ακολουθείς μανιωδώς. Το @ fuuuckingyoung, ένα περιοδικό μόδας που επικεντρώνεται κυρίως στη νεανική αισθητική, αναδεικνύοντας πολλούς νέους ντιζάινερ. Δεν με έχει απογοητεύσει ποτέ. Το @ francismallmann, το απόλυτο food porn. Και το @agvstin, διότι μου θυμίζει πολύ τον αγαπημένο μου Ren Hang. Τι άρωμα φοράς; Το Βlack Οpium YSL. Υπάρχει κάποιος σχεδιαστής που να σου αρέσει πολύ; Έχω ξεχωρίσει την Iris van Ηerpen, γιατί εστιάζει σε τεχνικές που περιλαμβάνουν υψηλό επίπεδο χειροτεχνίας, χρησιμοποιεί πολλά καινοτόμα υλικά και πολλές 3D κατασκευές. Τα ρούχα της είναι περίπλοκα όσον αφορά το σχήμα και τη δομή. Κάποια κομμάτια της θα μπορούσαν κάλλιστα να θεωρηθούν έργα τέχνης, όπως έχει συμβεί άλλωστε. Θαυμάζω πολύ το μυαλό και τη δημιουργικότητά της. Έχεις κάτι δικό της; Όχι, δυστυχώς είμαι ακόμα πολύ μικρή και φτωχή. Ποιο είναι το πιο παλιό ρούχο στην ντουλάπα σου; Κοίτα, θα μπορούσα με ευκολία να σου πω πως είναι ένα πουά cocktail dress της γιαγιάς μου, το οποίο πέρασε στα χέρια της μητέρας μου κι έπειτα στα δικά μου. Όμως, έχοντας ξετινάξει ό,τι second hand υπάρχει και δεν υπάρχει σε Ελλάδα και εξωτερικό, θα έλεγα πως δεν είμαι σίγουρη ποιο είναι τελικά το παλιότερο. Και η πιο πρόσφατη αγορά; Ένα μπλε μακρύ κιμονό με έναν δράκο στο πίσω μέρος, τον οποίο και ερωτεύτηκα. Πώς θα προσδιόριζες το στυλ σου; Μερικές φορές εκκεντρικό, άλλες λίγο ’80s casual, ενώ τις περισσότερες πολύ μαξιμαλιστικό, με αρκετά μεταλιζέ στοιχεία και πολλά αξεσουάρ. Τι φοράς σήμερα και πόσο κοστίζει; Vintage ’90s Umbro Jacket (25 ευρώ), skinny high wasted jean H&M (29,99 ευρώ), πλεκτό top ZARA (17 ευρώ), Dr. Martens leather ankle boots (50 ευρώ) και Paul Sarz Morocco bracelet (60 ευρώ).

Η Άννα Ντίκα σε λίγο καιρό θα ξεκινήσει τα κάνει τα δικά της vintage μπαζάρ. Για περισσότερες πληροφορίες: @cut_hands.

16.11.17 – lifo

33

KET H MARA RC RESE

η γέννηση του καφέ νespresso μέσα από την ταινία «οrigem»

Σημαντική προσφορά του ΟΠΑΠ για τα παιδιά με αφορμή τον 35ο Μαραθώνιο της Αθήνας Εντυπωσιακή ήταν η ανταπόκριση των πολιτών στο κάλεσμα του ΟΠΑΠ να συμμετάσχουν στη δράση και στην ειδική εφαρμογή Ομάδα Προσφοράς ΟΠΑΠ στο πλαίσιο του 35ου Αυθεντικού Μαραθωνίου της Αθήνας, του οποίου Μέγας Χορηγός είναι η εταιρεία. Συνολικά, 201.756 υποστηρικτές της πρωτοβουλίας του ΟΠΑΠ χρησιμοποίησαν την ανανεωμένη εφαρμογή Ομάδα Προσφοράς και είχαν τη δυνατότητα να ενισχύσουν για τέταρτο συνεχόμενο έτος το έργο της ανακαίνισης των δύο μεγαλύτερων παιδιατρικών νοσοκομείων της χώρας «Η Αγία Σοφία» και «Παναγιώτη & Αγλαΐας Κυριακού». Από το σύνολο των φετινών δράσεων συγκεντρώθηκαν 3.642.845 ευρώ εικονικής προσφοράς, τα οποία ο ΟΠΑΠ μετέτρεψε αυτόματα σε οικονομική ενίσχυση. Αυτή αποτελεί μέρος της συνολικής επένδυσης της εταιρείας για την ανακαίνιση των δύο νοσοκομείων που υλοποιείται από το 2014 στο πλαίσιο του προγράμματος Εταιρικής Υπευθυνότητας του ΟΠΑΠ.

ΤheGOODLIFO

world class fine drinking στη θεσσαλονίκη Στις 15, 16 και 18 Νοεμβρίου θα συμβεί μια δημιουργική ανάμειξη υλικών και αισθήσεων. Το World Class Fine Drinking Thessaloniki, ένας θεσμός-αυθεντία σε ό,τι αφορά τη φιλοσοφία και την κουλτούρα του ποιοτικού ποτού, καλεί στο Βελλίδειο 24 σημαντικά μπαρ της Θεσσαλονίκης, καταξιωμένους bartenders και συναρπαστικά signature serves για να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να προσφέρουν γνώση, γεύσεις, έμπνευση και απολαυστικές εμπειρίες μέσα από perfect serves που θα σερβιριστούν με τρεις μοναδικούς τρόπους: straight, mixed ή cocktail.

Νέα ευεργετικά ροφήματα με πρωταγωνιστή τον κρόκο Κοζάνης από την εταιρεία ΚΟΡΡΕΣ Ο ανανάς «συνεργεί» με το τριαντάφυλλο, τα ροδοπέταλα, το μήλο και τη γλυκόρριζα, ενώ το βερίκοκο και το μάνγκο συναντούν το πορτοκάλι και τον ιβίσκο στα νέα αναζωογονητικά ροφήματα με πρωταγωνιστή τον ανώτερης ποιότητας ευεργετικό κρόκο Κοζάνης. Ένας καινοτόμος συνδυασμός ιδιαίτερης γευστικής εμπειρίας και 24ωρης αντιοξειδωτικής προστασίας του οργανισμού. Η συλλογή ροφημάτων με κρόκο Κοζάνης, αποτέλεσμα της συνεργασίας του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών Κοζάνης και της ΚΟΡΡΕΣ, μετέτρεψε για πρώτη φορά το «χρυσάφι της ελληνικής γης» σε καθημερινή συνήθεια μέσα από συνολικά εννέα προτάσεις γεύσης, τόνωσης και ευεξίας.

Μετά την κατάκτηση της 1ης θέσης στον ελληνικό διαγωνισμό Nespresso Coffee Expert, ο νικητής είχε την ευκαιρία να ζήσει μια μοναδική εμπειρία, να ταξιδέψει στις φυτείες καφέ στο Carmo de Minas της Βραζιλίας και να βιώσει τη γέννηση του καφέ Nespresso. Προκειμένου να αποτυπώσει την εμπειρία του Coffee Expert, η Nespresso, με τη σκηνοθετική ματιά του βραβευμένου Μιχάλη Μπέκου, δημιούργησε την ταινία μικρού μήκους Origem. Η ταινία προβάλλεται online (www.youtube.com/ watch?v=v9p5fWdk0Bg και στη μεγάλη οθόνη πριν από επιλεγμένες προβολές).

Peaky Blinders: Ο 4ος κύκλος της σειράς έρχεται αποκλειστικά στην COSMOTE TV Η πολυαναμενόμενη πρεμιέρα του 4ου κύκλου της πολυβραβευμένης σειράς «Peaky Blinders» έρχεται σε πρώτη προβολή στην COSMΟΤΕ TV την Παρασκευή 17 Νοεμβρίου στις 23:00, 48 ώρες μετά την παγκόσμια πρεμιέρα της στη Μεγάλη Βρετανία (COSMOTE CINEMA 4HD). Το αστυνομικό δράμα του BBC έχει ως πυρήνα μια οικογένεια γκάνγκστερ, τους Peaky Blinders, των οποίων η εγκληματική δράση ξεκινά το 1919 σε μια παραγκούπολη του Μπέρμιγχαμ, εκεί όπου ο νόμος δεν έχει καμία ισχύ.

Oι μοναδικές ηλεκτρικές σκούπες Dyson στον Κωτσόβολο Καθαρίστε ελεύθερα και δίχως περιορισμούς με τις νέες σκούπες stick Dyson που προσφέρουν ευελιξία στο καθάρισμα. Χωρίς καλώδια, αλλά με την ίδια ισχυρή απορροφητικότητα χάρη στην τεχνολογία 2 Tier Radial και με ψηφιακό, συμπαγές μοτέρ που αποδίδει στο μέγιστο. Η αυτονομία τους μπορεί να αγγίξει τα 40 λεπτά. Επιπλέον, ο Κωτσόβολος διαθέτει και τις νέες κυλινδρικές σκούπες Dyson που απορροφούν και παγιδεύουν αποτελεσματικά ακόμα και το πιο μικρό ίχνος σκόνης, χωρίς καμία απώλεια ή διαρροή. Προσαρμόζονται αυτόματα σε κάθε δάπεδο, ενώ δεν διαθέτουν σακούλα συλλογής σκόνης, γεγονός που μας απαλλάσσει από επιπλέον έξοδα.

ΤheWeek

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ Τι καινούργιο ξεκινάει αυτή την εβδομάδα. σελιδα

ΣΙΝΕΜΑ

ΒΙΒΛΙΟ

ΘΕΑΤΡΟ

Όλες οι ταινίες της εβδομάδας.

Η Σαρίτα Χαΐμ μιλάει για το νέο της βιβλίο Placebo.

Η Λουίζα Αρκουμανέα γράφει για το Στέλλα κοιμήσου.

σελιδα

38

σελιδα

42

36

σελιδα

43

ΒΙΒΛΙΟ Αύγουστος: Ποιος είναι ο πρώτος αυτοκράτορας της Ρώμης Αλλάζοντας για πάντα τα δεδομένα στο ιστορικό μυθιστόρημα, ο Αμερικανός συγγραφέας Τζον Γουίλιαμς γράφει ένα σπουδαίο βιβλίο για τον αυτοκράτορα Αύγουστο που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τον Gutenberg. Από την Τίνα Μανδηλαρά

σελιδα

40

ΣΙΝΕΜΑ Justice League

Χάρη στην ανιδιοτελή θυσία του Σούπερμαν, που αποκαθιστά την πίστη του στην ανθρωπότητα, ο Μπρους Γουέιν ζητά τη βοήθεια της νέας του συμμάχου Νταϊάνα Πρινς για να αντιμετωπίσουν έναν επικίνδυνο εχθρό. Μαζί ο Batman και η Wonder Woman δρουν γρήγορα για να βρουν και να στρατολογήσουν μια ομάδα μετα-ανθρώπων που θα αντισταθούν στην καινούργια απειλή. Αλλά, παρά τη δημιουργία αυτής της χωρίς προηγούμενο λεγεώνας ηρώων (Batman, Wonder Woman, Aquaman, The Flash και Cyborg), μπορεί να είναι ήδη πολύ αργά για να σωθεί ο πλανήτης από μια επίθεση καταστροφικών διαστάσεων. ä Κριτική από τον Θ. Κουτσογιαννόπουλο στη σελ. 39 16.11.17 – lifo

35

Nicolas Grenier, Going For It (II) (2016)

Danniel Selfmade/ Mehmet Ozbek/ Mikee/ Dio Jr

1. ΘΕΑΤΡΟ Ο γάμος της Μαρία Μπράουν

Η συγκλονιστική ταινία του Ράινερ-Βέρνερ Φασμπίντερ σε διασκευή και σκηνοθεσία Γιώργου Σκεύα. Ένας αδιέξοδος έρωτας, η προδοσία και η συντριβή του στα χρόνια της μετάβασης από τη χιτλερική στη μεταπολεμική Γερμανία. Προδοσία και κοινωνική αναρρίχηση την εποχή της ανάπτυξης και του «οικονομικού θαύματος», το προβληματικό του παρόν και το οριστικό του αδιέξοδο, όπως το διέβλεπε ο Φασμπίντερ. ä Από 18/11, Θέατρο Οδού Κυκλάδων, Κυκλάδων 11 & Κεφαλληνίας, Κυψέλη, Τετ. 20:00, Πέμ.-Παρ.

20:30, Σάβ. 21:00, Κυρ. 19:00, εισ.: 12-16 ευρώ

σε ιδιαίτερη αίσθηση με το «Quarantine» που κυκλοφόρησε στη Hyperdub και έλαβε τον τίτλο του καλύτερου άλμπουμ της χρονιάς απ’ το «Wire». Η φετινή της δουλειά με τίτλο «Dust» δανείζεται στοιχεία από τη λάτιν και την τζαζ, περιπλέκοντάς τα με techno και ambient beats. ä 18/11, Αγγλικανική Εκκλησία Αγίου Παύλου, Φιλελλήνων 27 & Σιμωνίδου, 21:00, εισ.: 16 ευρώ

4. ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Anton Vidokle - «Immortality for all: A film trilogy on russian cosmism»

2. ΠΑΡΤΙ Athens Ghetto w/ Nadia Rose Με καταγωγή από το Croydon της Βρετανίας, η 23χρονη Nadia έκανε την εμφάνισή της στη μουσική σκηνή το 2016 και αποτελεί μία από τις πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις female rappers των τελευταίων ετών. Η καλλιτέχνις έχει παίξει σε φεστιβάλ όπως το Reading, το Wireless και το Glastonbury και σε πάρτι του Dazed & Confused, της Adidas και του NME. Στο Studio24 θα μοιράζεται τα decks με τους: Grandboiz (DJ March/ Bugzy Beats/ Tenzo Black) και Demar X Hardpan. ä 17/11, Studio 24, Δεκελέων 26, 23:45, εισ.: 15 ευρώ (με ποτό)

3. ΜΟΥΣΙΚΗ Laurel Halo

16-22

ΝΟΕΜ.

36 lifo – 16.11.17

Μία από τις πιο φρέσκες παρουσίες της σύγχρονης ηλεκτρονικής μουσικής επιστρέφει στην Αθήνα, καλεσμένη των Saint Paul’s Sessions, για ένα live στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Με καταγωγή από το Μίσιγκαν των ΗΠΑ, η Halo πρωτοεμφανίστηκε το 2010, ενώ το 2012 προκάλε-

O ανερχόμενος Ισπανός DJ, παραγωγός και δημιουργός των Infamous Recordings και Rats Lab επιστρέφει, καλεσμένος της Deep Phase.

17/11, Steam Athens, Ευρυμέδοντος 3, 23:00, εισ.: 10 ευρώ

Adriatique/ Manolaco/ Nick Jojo To ελβετικό δίδυμο των Adriatique παίζει στο Steam ένα κράμα της σχολής του Σικάγου με εκείνη του Ντιτρόιτ.

18/11, Steam Athens, Ευρυμέδοντος 3, Αθήνα, 00:00

ANFS/ Dead Gum/ ΔreamCcore H Darkness filled my ears διοργανώνει στο Boiler live από τους ANFS και Dead Gum. Ακολουθεί DJ set από τον ΔreamCcore.

18/11, Boiler, Βλαχάβα 9, 22:00, είσοδος ελεύθερη

BMSK/ Rena

Την πρώτη ατομική έκθεση του Anton Vidokle στην Ελλάδα με τίτλο «Αθανασία για όλους: Μια τριλογία ταινιών για τον ρωσικό κοσμισμό» παρουσιάζει ο νέος χώρος της γκαλερί State of Concept, State Affairs. Η περιφερόμενη κάμερα του καλλιτέχνη ψάχνει τα απομεινάρια της τέχνης, της αρχιτεκτονικής και της μηχανικής της σοβιετικής εποχής, από τις στέπες του Καζακστάν μέχρι τα μουσεία της Μόσχας. Η έκθεση έρχεται στην Αθήνα μετά την παρουσίασή της στο Haus der Kulturen der Welt (HKW) του Βερολίνου τον Σεπτέμβριο του 2017 και στην Tate Modern τον Οκτώβριο του 2017.ä 16/11-20/1, State Affairs, Τούσα Μπότσαρη 19, Τετ.-Παρ. 16:30- 20:30, Σάβ. 12:00-17:00

To side project της Analogue #athenstechnο επιστρέφει, αυτήν τη φορά με καλεσμένους τους BMSK (Astron bar) & Rena (Cannibal Radio). Μαζί τους στα decks οι Jerm, a.metz & Mr.M. 17/11, six d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι, 00:00, εισ.: 5 ευρώ

Αντωνάκης Zωγράφος. Ασχολείται με την τηλεοπτική αισθητική της δεκαετίας του ’80. Αν δεν έκανε αυτήν τη δουλειά, θα ήθελε να γράφει στο «Entertainment Weekly».

PHOTO: ΓΙΩΡΓΟΣ ΗΛΙAΚΗΣ

απο τη γεωργια παπασταμου

SmallTalk

ΓΙ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

EVENTS

Top

7

DANCE

THE FACE

Θέλεις να μου πεις μερικά πράγματα για σένα; Single white male. Γεννήθηκα στην Αθήνα το 1978, αλλά μεγάλωσα στην Κρήτη. Ήθελα από 6 ετών περίπου να γίνω ζωγράφος, χωρίς να γνωρίζω όμως τι μπορεί να σημαίνει αυτό ακριβώς. Έμαθα στην πορεία. Πώς προέκυψε ο τίτλος «Release Τhe Kraken»; Τι ήθελες να πετύχεις με αυτόν; Έως και έναν μήνα πριν σκόπευα να χρησιμοποιήσω έναν άλλο τίτλο που είχα στο μυαλό μου για καιρό, όμως δεν ήμουν απόλυτα σίγουρος πως ήταν αυτό που ήθελα. Σε ένα post μου στο Instagram, κάποιος έγραψε από κάτω ως σχόλιο «Release Τhe Kraken». Μόλις το είδα, αμέσως κατάλαβα πως αυτός ήταν ο τίτλος που έψαχνα για μήνες. Πρόκειται για τη δημοφιλή ατάκα του Δία στην ταινία Clash of the Titans (όταν σε μια σκηνή ζητάει από το Ποσειδώνα να απελευθερώσει ένα θαλάσσιο τέρας ονόματι Kraken), από την οποία προέκυψε σειρά αμέτρητων macro images αστείων στο Διαδίκτυο. Αυτή η χιουμοριστική προσέγγιση της φράσης την καθιστά, κατά τη γνώμη μου, ό,τι πιο ακριβές θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω για να χαρακτηρίσω την ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρισκόμουν όλο το διάστημα που δούλευα πάνω στα συγκεκριμένα έργα, πάντα με διάθεση αυτοσαρκασμού βέβαια. Τι θα δούμε στην έκθεση; Μια σειρά ζωγραφικών έργων (λάδι σε λινό καμβά), σπουδές σκηνικών από αγαπημένες σειρές και ταινίες που έβλεπα μικρός. Περίγραψέ μου δυο-τρεις εικόνες που σου έδωσαν έμπνευση... Αν πρέπει να μιλήσω για έμπνευση, θα αναφερθώ στη μουσική που ακούω όταν ζωγραφίζω – γι’ αυτή την έκθεση, Weeknd, Lana και μια ανθολογία από psychedelic rock, funk και folk κομμάτια από το 1968 μέχρι σήμερα, επιλεγμένα από τον σχεδιαστή Christophe Lemaire με τίτλο «Where are you from?». Πώς είναι η σχέση σου με την τηλεόραση; Εξαιρετική. Παρακολουθώ όσο πιο πολύ μπορώ. Πρόκειται για ένα από τα βασικά εργαλεία στη δουλειά μου αλλά και για ένα από τα μέσα που διαθέτω για να ξεχνάω τα προβλήματά μου. Αν δεν έκανα τη δουλειά που κάνω, θα ήθελα να έχω τη δική μου στήλη στο «Entertainment Weekly». Ποια ήταν η τελευταία σειρά που είδες μανιωδώς; Τον πρώτο κύκλο ενός αριστουργήματος που λέγεται «The Deuce» σε ένα βράδυ. Τα εγκαίνια της έκθεσης του Αντωνάκη «Release The Kraken» στην Eleftheria Tseliou Gallery (Ηρακλείτου 3, Κολωνάκι) είναι την Πέμπτη 16 Νοεμβρίου, 20:00-22:30. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι και τις 16 Δεκεμβρίου.

16.11.17 – lifo

37

H ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο

Δεν είμαι ο νέγρος σου

p

Κακό

Σκηνοθεσία: Ραούλ Πεκ Αφήγηση: Σάμιουελ Τζάκσον

38 lifo – 16.11.17

ΑΣΤΥ - ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ

Κινηματογράφος

απο τον θοδωρη κουτσογιαννοπουλο, συνοψεις ταινιών: τασοσ μελεμενιδησ

Με τα λόγια του συγγραφέα Τζέιμς Μπόλντουιν, από προσωπικές του εμφανίσεις και το κείμενο του τελευταίου του βιβλίου «Remember this house», που έμεινε ημιτελές, το ντοκιμαντέρ αυτό «μιλάει» για τους τραγικούς θανάτους των ηγετών του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα Μάλκολμ Χ, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και Μέντγκαρ Έβερς.

τα πρότυπα των Αφροαμερικανών με το σινεμά και τα αναγνώσματα που σημάδεψαν τη νιότη του, από τον Τζον Γουέιν που ξεπάστρευε τους Ινδιάνους και την Καλύβα του Μπαρμπα-Θωμά μέχρι την Τζόαν Κρόφορντ από τα ’30s, σε μια εμπνευσμένη μετατόπιση χρώματος, καθώς δεν υπήρχε διαθέσιμη κινηματογραφική φαντασίωση μαύρου δέρματος στην οθόνη εκείνη την εποχή. Ο Μπόλντουιν μάταια έψαχνε στο πανί την πιθανή ταύτιση με τους ήρωες. Δεν διέκρινε καν τους δικούς του ανθρώπους στους μαύρους χαρακτήρες που εμφανίζονταν φευγαλέα, ανώδυνα ή υποτιμητικά ως κομπάρσοι ή φανταστικά πρόσωπα στο αμερικανικό σινεμά. «Για τους μαύρους, οι λευκοί ήταν άνθρωποι που θέλαμε να φύγουν από τον δρόμο μας, και για τους λευκούς, αντιπροσωπεύαμε τον τρόμο» λέει κάποια στιγμή και ο Πεκ επιμένει σε συγκρουσιακές αντιπαραθέσεις ρατσιστικής βίας (μαύροι κρεμασμένοι, ξυλοκοπημένοι, δολοφονημένοι) με την πλαστή διαιώνιση της λευκής ευτυχίας, από τα διαφημιστικά για το τέλειο σπιτικό ως τα πολυτελή, καλοντυμένα διλήμματα της εμβληματικά πάλλευκης σταρ Ντόρις Ντέι. Το έργο, και του Πεκ και του Μπόλντουιν, θα μπορούσε άνετα να υποπέσει στο ολίσθημα της ισοπεδωμένης ιδεολογίας, δηλαδή του μίσους. Ο ίδιος ο συγγραφέας, όμως, παραδέχεται πως δεν γίνεται να είναι πεσιμιστής, σε πείσμα των γεγονότων και της Ιστορίας. Καλεί, όσο πιο ευγενικά μπορεί, ως άνθρωπος βαθιά πληγωμένος, σε έναν συνεχή αγώνα, μια πνευματική και ηθική επαγρύπνηση, κριτικάροντας τα ψέματα που ακούγονται από παντού, παίρνοντας απόσταση από τους εξουσιαστές (ακόμη και από τον φίλα προσκείμενο Ρόμπερτ Κένεντι, όταν εκείνος προέβλεψε με συγκατάβαση έναν μαύρο Πρόεδρο των ΗΠΑ τον 21ο αιώνα) και τους ομόφυλούς του, τις θρησκευτικές σκοπιμότητες και τον ελιτισμό. Δηλαδή, οτιδήποτε απλούστευε πονηρά τα χρώματα για να συντηρήσει μια επικίνδυνη ισορροπία που κρατούσε από παλιά, με τον αφέντη να τρέμει τον δούλο και τον μαύρο να θέλει να εκδικηθεί άτσαλα. Το Δεν είμαι ο νέγρος σου δεν κατάφερε να αποσπάσει το Όσκαρ του καλύτερου ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους πέρσι, διότι το τιτάνιο O.J. Made in America διέθετε, εκτός από τον 8άωρο όγκο του, ένα μεγάλο ατού, εκτός από το θέμα του ρατσισμού στην Αμερική: τη διασημότητα που γοητεύει και γαργαλάει πιο αβανταδόρικα το μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας και, φυσικά, το ίδιο το Χόλιγουντ.

Σκηνοθεσία: Μίκαελ Χάνεκε Πρωταγωνιστούν: Ζαν Λουί Τρεντινιάν, Ιζαμπέλ Ιπέρ Μια εύπορη οικογένεια είναι ιδιοκτήτρια μιας εντυπωσιακής έπαυλης στο Καλαί της Βόρειας Γαλλίας, όχι πολύ μακριά από τους προσφυγικούς καταυλισμούς. Καθώς οι αλήθειες για τα μέλη της αποκαλύπτονται, ξεσκεπάζεται ένα υπόγειο δίκτυο απόγνωσης και αλλοτρίωσης που απλώνεται από τη μια γενιά στην άλλη.

I am not your negro

O Τζέιμς Μπόλντουιν δεν άντεξε πολύ στο Παρίσι, όπου κατέφυγε αμέσως μετά τον πόλεμο. Δεν είχε καμιά δουλειά να ονειρεύεται μπροστά στη γραφομηχανή του ή να συζητά με Γάλλους διανοούμενους για το γαλλο-αλγερινό ζήτημα, όταν την ίδια εποχή στις ΗΠΑ έβραζε επιτακτικά εντονότερα το φυλετικό πρόβλημα. Χρειαζόταν τη στράτευση για να προχωρήσει. Δούλεψε ως σεναριογράφος και θεατρικός συγγραφέας, αλλά κυρίως συνέθεσε τα δοκίμια και τα περίφημα μυθιστορήματά του. Πάνω απ’ όλα μίλησε, πολύ και δημόσια, εξισώνοντας τον χαρακτηρισμό του νέγρου με τη σκλαβιά σε μια επείγουσα παρακίνηση προς τους Αμερικανούς να δουν τι έχουν κάνει μέχρι τώρα και πώς μπορούν να το διορθώσουν για να αποδοθεί δικαιοσύνη, αν και γνώριζε πως ο δρόμος θα ήταν μακρύς και αιματηρός. Το ντοκιμαντέρ του Αϊτινού Ραούλ Πεκ, ντελικάτη βιογραφία και ταυτόχρονα συναρπαστικό επιμελημένο χρονικό, βασίζεται στο ημιτελές χειρόγραφο του Μπόλντουιν, το Remember this house, και το αφηγείται συγκλονιστικά ο Σάμιουελ Τζάκσον στην καλύτερη, τολμώ να πω, ερμηνεία του από το Pulp Fiction. Ενώ η φωνή του ηθοποιού δεν μοιάζει με εκείνη του συγγραφέα, το ηχόχρωμά του μεταδίδει μια εύθραυστη, αλλά απαρασάλευτη υπερηφάνεια, την κομψότητα της έκφρασης, τη δύναμη της σύνταξης και την άρθρωση ενός πολιτικού λόγου που αναγόταν πάντα στην προσωπική παρατήρηση, στο συναίσθημα και στο τραυματικό βίωμα του συγγραφέα. Μέσα από τις εμφανίσεις του σε πανεπιστήμια, τηλεοπτικά πλατό και συνεντεύξεις Τύπου, ο Μπόλντουιν δεν έπαψε ποτέ να διαβιβάζει την ειλικρινή του λύπη, την έκκλησή του για συλλογική ευθύνη καθώς και την πίστη του στο πάθος ως εκ των ων ουκ άνευ συστατικό για την ανατροπή. Το πένθος του για τις βίαιες δολοφονίες των ηγετών της δεκαετίας του ’60, του Μάλκολμ Χ, του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και νωρίτερα του Μέντγκαρ Έβερς, διακόπτει προσωρινά τον ακτιβιστικό του οίστρο σε τρεις, αντίστοιχα, ελεγειακές στάσεις που σηματοδότησαν τη ματαίωση της κατάκτησης των πολυπόθητων civil rights. Ο Μπόλντουιν μοιάζει να σκύβει συντετριμμένος, να αναλογίζεται τις συνέπειες και να μετατρέπει την πρόζα του, αυτό το μείγμα ποιητικής rap με τους κλαυθμούς των μπλουζ, την ίδια στιγμή που ακούγεται ο Buddy Guy, σε μια ενωτική ρητορική με καυτή ουσία και τρυφερή, οικουμενική καρδιά. Ωστόσο, ο Πεκ δεν χρησιμεύει ως μοντέρ του κειμένου του Μπόλντουιν και δεν ντύνει μόνο με εικόνες τις περιγραφές. Στην αναδρομή του συσχετίζει

HAPPY END

Αν στο Amour άφησε ένα παράθυρο αξιοπρέπειας μπροστά στον πόνο, στο Happy End ο στυγερός Μίκαελ Χάνεκε κλείνει με δύναμη όλες τις πόρτες της ανθρωπιάς στην περίπτωση της δυναστείας των Λοράν, μιας τυπικής μεγαλοαστικής οικογένειας. Οι δύο άκρες του νήματος (ποιο νήμα; μιλάμε για ατσάλινο σύρμα) είναι ο 84χρονος αρχηγός (Ζαν Λουί Τρεντινιάν) που πάσχει από Αλτσχάιμερ και δεν θέλει πλέον να ζήσει μετά τον θάνατο της συζύγου του και η 12χρονη εγγονή του, η οποία χάνει τη μητέρα της από υπερβολική δόση αντικαταθλιπτικών και μένει πλέον στο μεγάλο πατρικό με τον πατέρα της (Ματιέ Κασοβίτς), τη δεύτερη γυναίκα του και το μωρό τους, και τη θεία (Ιζαμπέλ Ιπέρ), η οποία διευθύνει τις επιχειρήσεις μαζί με τον ηττοπαθή, προβληματικό γιο της. Αναπτύσσοντας την πλοκή ελλειπτικά, έτσι ώστε να γνωριστεί ο θεατής αποσπασματικά και σταδιακά με τα μέλη της «φυλής» Λοράν, τις συνήθειες και τις αδυναμίες τους, ο Χάνεκε δεν κρίνει απαραίτητο να εμβαθύνει στην εγγενή αμαρτία της υψηλής μπουρζουαζίας: τη θεωρεί δεδομένη, τερατώδη μέσα στην αδράνειά της, εγκληματική στις επαγγελματικές συναλλαγές και στις προσωπικές ανταλλαγές. Όταν γίνεται ένα ατύχημα και ο δικηγόρος της οικογένειας εξηγεί την εξωδικαστική διαδικασία στους συγγενείς του θύματος, δεν υπάρχει αντίδραση, σαν να γνωρίζουν και οι δυο μεριές πως η λύση γέρνει επικίνδυνα και αναπόφευκτα προς τους έχοντες, είναι θέσφατο. Όταν, επίσης, στην καλύτερη σκηνή της ταινίας, ο γηραιός Τομά Λοράν παίρνει τους δρόμους με αναπηρικό αμαξίδιο και ζητά από φιλήσυχους μαύρους προφανώς να τον σκοτώσουν με αντάλλαγμα το χρυσό του ρολόι, δεν ακούγεται κουβέντα, μέχρι και το σημείο που το deal πέφτει στο κενό και ο άπραγος επιχειρηματίας ξαναβάζει το Cartier στον καρπό του και παίρνει τον δρόμο της επιστροφής, σαν να μην έχει συμβεί και τίποτα σπουδαίο (αντίστοιχα, βουβές σεκάνς στον Κρυμμένο περιείχαν μεγαλύτερη, πιο έκδηλη βία στην ανέλιξή τους). Στην προσπάθειά του να συμπορευτεί με το πνεύμα της εποχής και να διαγνώσει τις νέες μεθόδους συγκαλυμμένου ψέματος και ανοιχτής εξαπάτησης, ο δις βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα σκηνοθέτης καταφεύγει και πάλι στο βιντεοσκοπημένο υλικό που αποτελούσε τη ραχοκοκαλιά του Benny's Video με σύντομα insta videos της εγγονής, η οποία καταγράφει στο κινητό της ημερολόγιο μακάβριες επισημάνσεις, εκδηλώνοντας ταυτόχρονα τραυματισμένο ψυχισμό και επικίνδυνες προθέσεις. Η μικρή Εβ είναι πιθανώς ένα από τα παιδιά της Λευκής Κορδέλας, γεννημένη στο απέθαντο βασίλειο των προνομίων, αυτόματα ένοχη για τη διαιώνιση του μεγάλου, άδηλου Κακού. Ο Χάνεκε δεν μας λέει τίποτε καινούργιο, απλώς προσθέτει αδιόρατη σάτιρα στον άφθονο κυνισμό του. Από τον τίτλο (κανείς δεν πιστεύει στα σοβαρά πως κάποιος από αυτήν τη φάρα θα έχει ευτυχές τέλος) μέχρι

την αναπότρεπτη κατάρα της καταναγκαστικής παραμονής στον σκουριασμένο πύργο της αριστοκρατίας, ο Αυστριακός δεν δείχνει κανένα έλεος, παρά μόνο την ψυχρή του περιφρόνηση για μια τάξη δεινοσαύρων που δεν λέει να εξαφανιστεί όσο κι αν έχει ξεθωριάσει, που ίσως φαίνεται λίγο να κρατάει τους τύπους και να νοιάζεται για τον Μαροκινό υπηρέτη και το χτυπημένο παιδάκι του ή, το χειρότερο, μοιάζει αρκετά με εμάς, τους υπόλοιπους, δηλαδή τους δυνητικούς υπάλληλους τους. Η αποστολή του Χάνεκε είναι να τους καταδώσει στα μάτια μας, να μας κάνει να διακρίνουμε τις ανεπαίσθητες διαφορές που χωρίζουν τα ευγενικά τέρατα από τους ανύποπτους που μπορεί και να τους ζηλεύουν. Οι ιστορίες που επιλέγει πλέον φαντάζουν καλοδουλεμένες προφάσεις με σκοπό την εφαρμογή της αυταπόδεικτης θεωρίας του. Και η ατυχία του είναι πως, συγκριτικά, οι προηγούμενες τρεις ταινίες του ήταν αριστουργήματα. ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS 2 - ΑΙΓΛΗ 2 - ΑΤΛΑΝΤΙΣ 1 - ΑΤΤΑΛΟΣ - ΙΝΤΕΑΛ - ΚΗΦΙΣΙΑ CLASS - ΝΙΡΒΑΝΑ

ΜΕ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Stronger Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Γκόρντον Γκριν Πρωταγωνιστούν: Τζέικ Τζίλενχαλ, Τατιάνα Μασλάνι, Μιράντα Ρίτσαρντσον Η αληθινή ιστορία του Τζεφ Μπάουμαν που έχασε τα πόδια του στη βομβιστική επίθεση κατά τη διάρκεια του Μαραθωνίου της Βοστώνης.

Η αληθινή ιστορία του νεαρού που έχασε τα δυο του πόδια στη βομβιστική επίθεση που έγινε στον Μαραθώνιο της Βοστώνης το 2013 γίνεται ταινία και ευκαιρία για τον Τζέικ Τζίλενχαλ να αναμετρηθεί με το υποκριτικό του εύρος, καταφέρνοντας σε συγκεκριμένες σκηνές να αποδώσει συναισθήματα που δύσκολα μεταφέρονται στην οθόνη. Ο Ντέιβιντ Γκόρντον Γκριν που σκηνοθετεί προσέχει ευλαβικά, στον λίγο φιλμικό χρόνο πριν από την επίθεση, να μας συστήσει τον ήρωα ως το καλό παιδί της διπλανής πόρτας, ώστε το χτύπημα προς αυτόν να γίνεται αυτόματα χτύπημα προς τον αθώο, άκακο και τελικά δυνατό άνθρωπο, μοντέλο πάνω στο οποίο χτίστηκε και το σύνθημα «Boston Strong» που αυτός αντιπροσωπεύει. Ισορροπημένη ανάμεσα στις πρακτικές δυσκολίες της κινητικής αδυναμίας και στην εικόνα μιας Αμερικής «που αντιστέκεται στον εχθρό», όπως χαρακτηριστικά ακούγεται, η ταινία ακολουθεί το προσωπικό ταξίδι του Μπάουμαν από την απορία των ζητωκραυγών προς το πρόσωπό του στην αποδοχή του ηρωικού ρόλου του.

φρύνει, περιορίζοντας το ρίσκο. Η (εμπορική) λογική και οι περιστάσεις επέβαλαν το δεύτερο: όταν, λίγο πριν από την αυτοκτονία της κόρης του σκηνοθέτη της ταινίας Ζακ Σνάιντερ, είχε προσληφθεί ο Τζος Γουέντον, δημιουργός των δύο πρώτων Εκδικητών, για λογαριασμό του αντίπαλου στρατοπέδου, προκειμένου να ξαναγράψει μερικές σκηνές, το πρώτο βήμα προς το σύμπαν της Marvel, τουλάχιστον τονικά, είχε γίνει με αποφασιστικότητα. Ο Γουέντον ανέλαβε reshoots και μόνταρε σημαντικά το Justice League, σε βαθμό που να βλέπεις ταινία του Σνάιντερ στις συγκρούσεις και, όταν παύει η κλαγγή, να ακούς διαλόγους από τους Εκδικητές. Αυτό το υβρίδιο μπορεί να αποδειχτεί κερδοφόρο μακροπρόθεσμα, αλλά μπερδεύει τα νήματα δύο κόμικ κόσμων που είναι φτιαγμένοι από κάπως διαφορετικά υφάσματα, ή, τουλάχιστον, έτσι θέλουν να πρεσβεύουν. Ωστόσο, στο κάτωκάτω της φανταστικής γραφής, για υπερήρωες μιλάμε, αυτούς τους θεανθρώπους που υποκαθιστούν την Εκκλησία και παλεύουν με τους διαβόλους και, στην προκείμενη περίπτωση, με τον Steppenwolf, ο οποίος ήρθε να κλέψει τρία μαγικά κουτιά για να (χασμουρητό) στείλει την ανθρωπότητα στον Μεσαίωνα. Ο κερασφόρος ψηφιακός κακός είναι αξιολησμόνητος, ο Σούπερμαν ξενέρωτος, ο Μπάτμαν λίγο μεθυσμένος, η Wonder Woman αξιοπρεπής, ο Aquaman του Τζέισον Μόμοα χορταστικά τσαντισμένος και ο Flash του Έζρα Μίλερ γρήγορος και αστείος, όταν δεν το παρακάνει. Δηλαδή, οι πρωταγωνιστές δίνουν χώρο στους καινούργιους και ο Γουέντον, απ’ ό,τι φαίνεται (διότι ο Σνάιντερ ποτέ δεν είχε κλίση στον λόγο), φρόντισε τη ροή και τη δραματική λογική ενός πολυπρόσωπου έργου. Παρά τα κωλύματα στην ανάπτυξη κάποιων προσώπων, όπως ο Cyborg, ή η αμήχανη εμφάνιση άλλων, όπως η Λόις Λέιν, η αφήγηση λειτουργεί, όπως και το χιούμορ. Το dark πνεύμα πλήρωσε τη νύφη.

VILLAGE RENTI 1,4,7,8,9,10 - VILLAGE MALL 2,4,5,7,8,10,11,14 - VILLAGE PAGRATI 4,5 - VILLAGE FALIRO 6,7,9 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 1,2,3,5 - ODEON MAROUSI 2 - ODEON ESCAPE 1,5,6 - ODEON STARCITY 1,2,4,6,9 - ΑΕΛΛΩ 1,3,4 - ΑΘΗΝΑΙΟΝ 1 - ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS 1 - ΑΙΓΛΗ 1 - ΑΝΟΙΞΗ 1 - WEST CITY 1,4 - ΚΗΦΙΣΙΑ 1 - ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 1 - ΝΑΝΑ 2,4,5,6

LINES Σκηνοθεσία: Βασίλης Μαζωμένος Πρωταγωνιστούν: Θεμιστοκλής Πάνου, Άννα Καλαϊτζίδου Επτά διαφορετικοί άνθρωποι που φτάνουν στα όριά τους και καταρρέουν στην Ελλάδα του σήμερα. Όλους τούς ενώνει η ίδια πράξη, ένα τηλεφώνημα σε ένα κέντρο ψυχολογικής υποστήριξης, στη Γραμμή Ζωής.

* Κριτική από τον Τάσο Μελεμενίδη ODEON MAROUSI 1 - ODEON ESCAPE 7 - ODEON OPERA 1 - ODEON STARCITY 4 - ΑΒΑΝΑ - ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS 4 - ΑΤΛΑΝΤΙΣ 2 - ΓΑΛΑΞΙΑΣ 2 - WEST CITY 3 ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ - ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2

JUSTICE LEAGUE Σκηνοθεσία: Ζακ Σνάιντερ Πρωταγωνιστούν: Χένρι Κάβιλ, Μπεν Άφλεκ, Γκαλ Γκαντό, Τζέισον Μόμοα, Έζρα Μίλερ Χάρη στην ανιδιοτελή θυσία του Σούπερμαν που αποκαθιστά την πίστη του στην ανθρωπότητα, ο Μπρους Γουέιν ζητά τη βοήθεια της νέας του συμμάχου Νταϊάνα Πρινς για να αντιμετωπίσουν έναν επικίνδυνο εχθρό.

Δύο πιθανές κατευθύνσεις είχε το Justice League: ή να ακολουθήσει τη σκοτεινιά του Batman vs Superman και κυρίως του Suicide Squad ή να ελα-

Επτά ιστορίες που αγγίζουν όλο το ταξικό φάσμα παρουσιάζονται με φόντο την κραυγή αγωνίας των ηρώων τους προς τη Γραμμή Ζωής, όταν πλέον έχουν φτάσει στο αδιέξοδο. Αν και οι ανάγκες τους είναι κυρίως οικονομικές, η κλήση σε μια απρόσωπη υπηρεσία που προσφέρει ψυχολογική υποστήριξη φανερώνει τη θέλησή τους για ένα φιλικό άγγιγμα που θα τους δώσει κουράγιο αν θελήσουν να συνεχίσουν, ρόλο που φαίνεται να θέλει να παίξει η ταινία προς τα θύματα της κρίσης την τελευταία δεκαετία. Παρά τους πομπώδεις διαλόγους και το σκοτεινό περιβάλλον μιας πόλης όπου βασιλεύει η νύχτα, επιλογές που περισσότερο εκβιάζουν συναισθήματα και λειτουργούν διδακτικά, μια σειρά από διάσπαρτες ποιητικές εικόνες που συνοδεύουν τις περισσότερες ιστορίες μαρτυρεί την πηγαία ανησυχία πίσω από αυτό το εγχείρημα, ως ένα ίχνος ελπίδας σε μια δυσάρεστη κατάσταση που θα συνεχίζεται άγνωστο μέχρι πότε. * Κριτική από τον Τάσο Μελεμενίδη ΤΡΙΑΝΟΝ

16.11.17 – lifo

39

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

Αύγουστος: Ποιος είναι ο πρώτος αυτοκράτορας της Ρώμης Αλλάζοντας για πάντα τα δεδομένα στο ιστορικό μυθιστόρημα, ο Αμερικανός συγγραφέας Τζον Γουίλιαμς γράφει ένα σπουδαίο βιβλίο για τον αυτοκράτορα Αύγουστο που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τον Gutenberg.

από την τίνα μανδηλαρά

Βιβλίο

Η

40 lifo – 16.11.17

σκοτεινή έπαρση που μπορεί να κάνει έναν συγγραφέα να αναμετρηθεί με έναν αυτοκράτορα ξεκινάει από κάτι θεμελιώδες: από το ότι αυτός και μόνο αυτός διαθέτει το θάρρος και την ικανότητα να δει τον βασιλιά γυμνό. Γράφοντας τον 600 σχεδόν σελίδων Αύγουστο, που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες στα ελληνικά σε πολύ όμορφη απόδοση από τη Μαρία Αγγελίδου στη σειρά Aldina των εκδόσεων Gutenberg, ο Αμερικανός συγγραφέας Τζον Γουίλιαμς κατάφερε να βγει νικητής στην αναμέτρησή του με τον πρώτο, ουσιαστικά, αυτοκράτορα της Ρώμης, ακολουθώντας τον σε όλη του τη διαδρομή, από τις άγουρες πρώτες μέρες της πορείας του προς τη Ρώμη έως τις ύστερες, λίγο πριν από το τέλος (63 π.Χ.14 μ.Χ.). Προκειμένου να φωτίσει ολόπλευρα την εικόνα του Αύγουστου, κατέφυγε στην επιστολική μορφή –γράμματα, φανταστικά απομνημονεύματα ή ημερολογιακές καταχωρίσεις– και στις αφηγήσεις των άλλων. Ο λόγος στον ίδιο τον αυτοκράτορα δίνεται μόνο στο τέλος, ενώ μέχρι τότε αναφαίνονται οι περιγραφές των

ανθρώπων που τον συναναστράφηκαν, από τους πιο στενούς του φίλους, όπως ο Μαικήνας και ο Αγρίππας, την κόρη του Ιουλία, τους δασκάλους του και θεωρητικούς Αθηνόδωρο, Νικόλαο Δαμασκηνό, Στράβωνα και Βιργίλιο, μέχρι τους αντιπάλους του, τον Κικέρωνα, τον Βρούτο, τον Κάσιο και τον Μάρκο Αντώνιο. Με τον Αύγουστο ο Τζον Γουίλιαμς όχι μόνο έφερε εις πέρας το στοίχημα με τον πιο βαθύ συγγραφικό του εαυτό, λαμβάνοντας τελικά το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας πολλά χρόνια μετά τη συγγραφή του, το 1973, αλλά άλλαξε για πάντα τα δεδομένα στη συγγραφή του ιστορικού μυθιστορήματος. Για όλους όσοι επιμένουν ότι το ιστορικό μυθιστόρημα, όπως αυτά που είναι της μόδας σήμερα και αναμειγνύουν τα γεγονότα με αναρίθμητα κλισέ, είναι μια ενδιάμεση περίπτωση στη λογοτεχνία, η περίπτωση του Αύγουστου μάλλον ξεπερνά τα όποια δεδομένα, αναδεικνύοντας τον συγγραφέα του σε δεινό μάστορα της τέχνης. Ως μυθιστοριογράφος, ο Γουίλιαμς δεν αφορμάται απλώς από την ισχύ των γεγονότων αλλά και από την ανθρώπινη αντίδραση απέναντι σε αυτά – γιατί είναι

john williams Αύγουστος

Μτφρ.: Μαρία Αγγελίδου Εκδόσεις Gutenberg Σελ.: 527

μέσα από τις αντιφάσεις, τις αγωνίες και τις συγκρούσεις που γίνεται αντιληπτός ο κρυφός παλμός της ίδιας της ζωής. Επομένως, στην ερώτηση γιατί καταγράφεται ο βίος του αυτοκράτορα Αύγουστου, όπως και στην περίπτωση του Αδριανού της Γιουρσενάρ, με τον οποίο υπόγεια επικοινωνεί, η απάντηση έρχεται από την ανάγκη επισκόπησης του μεγαλείου ή της πτώσης του ανθρώπου. Αν ο Χάιντεγκερ ανακάλυπτε στα λασπωμένα παπούτσια του Βαν Γκογκ το μυστήριο της τέχνης, ο Γουίλιαμς εντόπιζε σε όλες αυτές τις μικροπρέπειες και τις ασήμαντες λεπτομέρειες που αποκαλύπτουν τα γράμματα το μυστήριο του ανθρώπινου χαρακτήρα και του κόσμου. Κανείς δεν ξέρει επομένως αν κάτι θα κριθεί σπουδαίο ή ανυπολόγιστο, αν θα τεθεί για πάντα στο προσκήνιο ή στο μουσείο των αιώνιων δεινών, παρά μόνο όταν αναμετρηθεί με τη στιγμή. Ο ίδιος ο συγγραφέας άλλωστε δεν εμπνεύστηκε από καμία νίκη ή ήττα του Αύγουστου αλλά από το γεγονός ότι ο αυτοκράτορας έφτασε να φυλακίσει την κόρη του Ιουλία γιατί έτσι πρόσταζε ο νόμος περί μοιχείας που ο ίδιος είχε θεσπίσει! Αυτή η αντιφατική πράξη ενός ανθρώπου που όχι μόνο είχε αδυναμία στη μονάκριβη θυγατέρα, τη μόνη που αναγνώριζε ως ισάξιά του, αλλά και που είχε φροντίσει, αν και γυναίκα, να την εξοπλίσει με γνώση, είναι που κατευθύνει και την εξιστόρηση του Γουίλιαμς. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν λαμβάνει υπόψη την ανεπάρκεια ή τα πάθη που στιγμάτισαν τη ζωή του ισχυρού άνδρα: ο πόνος, η τάση του για την υπερβολή ή και τον τζόγο, το ανικανοποίητο του έρωτα είναι ο μακρύς κατάλογος της μεταμόρφωσης του Γάιου Οκτάβιου σε Αύγουστο. Αυτό που εν προκειμένω απασχολεί τον συγγραφέα, καθώς παρακολουθεί τον βασιλιά του, δεν είναι η ανέλιξη στην εξουσία αλλά η δυνατότητα συνειδητοποίησης του εσωτερικού του κλέους, αν υπάρχει. Αντιστρέφοντας τους όρους του αμερικανικού ονείρου, ο Γουίλιαμς δεν ξεχνάει την ποταπή καταγωγή του Οκτάβιου και επιμένει πως σημασία δεν έχει η επιτυχία αλλά η γνώση του εαυτού: όχι τόσο το να γίνει κανείς βασιλιάς αλλά το να βρει την άκρη στον δύσβατο δρόμο της αυτογνωσίας. Εσκεμμένα, λοιπόν, το μυθιστόρημα είναι χωρισμένο σε τρία μέρη: στο πρώτο περιγράφεται η αρχή του δημόσιου βίου και το πώς κατάφερε ο νεαρός να κατακτήσει τη Ρώμη, στο δεύτερο δίνεται βάρος στον ιδιωτικό του βίο και στη σύγκρουση τόσο με την κόρη του όσο και με τις γυναίκες της ζωής του και στο τρίτο αποκαλύπτεται ο πραγματικός, εσώτερος εαυτός. Σε αντίθεση, λοιπόν, με τους υπόλοιπους πρωταγωνιστές, οι οποίοι απλώς αποκαλύπτουν τα γεγονότα, τον φίλο του και τελικό σύζυγο της κόρης Αγρίππα, τον ικανό ρήτορα και άνθρωπο της τέχνης Μαικήνα, τον εχθρό του Αντώνιο, οι μόνοι που δείχνουν να αναστοχάζονται ουσιαστικά πάνω στα δεδομένα του βίου είναι ο ίδιος και η κόρη του Ιουλία. Ενδεχομένως, αν και με άλλον τρόπο, ο Αθηνόδωρος και ο Στράβωνας, αλλά και ο ποιητής Βιργίλιος σε μερικές από τις πιο όμορφες σελίδες του βιβλίου. Οι υπόλοιποι απλώς επαναφέρουν τη δική τους οπτική, τις δικές τους προσδοκίες ή αναμνήσεις. Κακώς, λοιπόν, αναρωτιούνται όλοι πώς ο Γουίλιαμς μετατοπίζεται τόσο εύκολα ως προς τη θεματική του, γράφοντας δύο εντελώς διαφορετικά μυθιστορήματα, όπως ο Αύγουστος και ο Στόουνερ: αυτό που κάνει είναι ουσιαστικά να εμμένει στη δυναμική της ανθρώπινης αντίδρασης στον κόσμο της εξουσίας.

Και εδώ υπεισέρχεται το μεταφυσικό: όταν αναπαρίστανται σοβαρά, όταν υποβάλλονται σε έλεγχο οι εικασίες για την πηγή του ανθρώπινου πόνου, αναφέρονται σε μια μοίρα που μας υπερβαίνει, σε κάτι που δεν αφορά μόνο τη δική μας απόφαση αλλά και την τύχη. Εν προκειμένω, ο Αύγουστος, σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή, όταν μαθαίνει τον θάνατο του θείου του Ιούλιου Καίσαρα, καλείται να αποφασίσει αν θα αναμετρηθεί με τη βασιλική του μοίρα, φέρνοντας στον νου έναν άλλο άρχοντα, τον Οιδίποδα, και ανάλογα ερωτηματικά για το τι συνιστά δυστυχή ή όλβιο βίο. Παρότι φαινομενικά έζησε καλά και είχε με το μέρος του την τύχη, κάνοντας τη Ρώμη μεγάλη αλλά και ξεπαστρεύοντας συγκλητικούς, δολοφονώντας εχθρούς, όπως ο Λούκιος Καίσαρας ή ο Κικέρωνας, και αναγκάζοντας τελικά τον Αντώνιο στην αυτοκτονία, στερήθηκε για χάρη της πόλης την αγαπημένη του κόρη, φέρνοντας στον νου εύλογα όσα τραγικά λέει ο Χορός στην Αντιγόνη ή εκείνον τον συγκλονιστικό μονόλογο για το μάταιο της ανθρώπινης φύσης στον σαιξπηρικό Μακμπέθ. Αν, λοιπόν, η Αντιγόνη είναι μια ουσιαστικά τραγική ηρωίδα, τη θέση της στον κόσμο του Γουίλιαμς καταλαμβάνει η κόρη του Αύγουστου, η Ιουλία. Ενδεικτικός είναι ο άπλετος χώρος που δίνει στη δική της εξιστόρηση: μόνο η Ιουλία δείχνει ουσιαστικά να ξεπερνά αυτό που την ορίζει ως άνω θρώσκουσα, καταφέρνοντας να γίνει κάτι άλλο από αυτό που ορίζουν γι’ αυτήν οι περιστάσεις. Είναι σχεδόν αποκαλυπτικό το γεγονός ότι οι πραγματικές ηρωίδες του Αύγουστου στην πλειονότητά τους είναι γυναίκες που πραγματοποιούν την υπέρβαση του κοινωνικού τους ρόλου. Ακόμα και η Κλεοπάτρα αποδεικνύεται ηρωίδα αντί για τον παράφορο Αντώνιο. Υπάρχει όμως και μια κρυμμένη συμβολική δύναμη στην εξιστόρηση του Γουίλιαμς: όχι τυχαία μέσα από τις περιγραφές ο Μάρκος Αντώνιος εκλαμβάνεται ως ο άνθρωπος της Ανατολής, εκστατικός και εκστασιασμένος, παράφορος και άνθρωπος του Διονύσου, σε αντίθεση με τους φίλους του Αύγουστου, που είναι πάντα κοντά στην εκδυτικισμένη, πρακτική διάσταση. Τον ενδιάμεσο πόλο, αυτόν της ιωνικής ενόρασης και της αρχαίας φιλοσοφίας που τίμησαν οι Ρωμαίοι, καταλαμβάνουν μόνο οι πραγματικά φιλοσοφικές φωνές, όπως αυτή του Αθηνόδωρου και της μαθήτριάς του, κόρης του Αύγουστου. Η Ιουλία δεν λατρεύεται τυχαία ως θεά Αφροδίτη στην Ελλάδα και ειδικά στη γη της Ιωνίας, στην οποία επιστρέφει αφηγηματικά μέσα από τις επιστολές ο Γουίλιαμς, αφού εκεί είναι που το ανθρώπινο εμπλέκεται αρμονικά με το θείο. Αντιλαμβανόμενη σε βάθος και τις δύο πτυχές ως πραγματικά φιλοσοφημένη, η Ιουλία αποφασίζει να κουβαλήσει μόνη της τη δική της ειμαρμένη, όπως η Άρτεμις στα μάτια του Ευριπίδη, που αποσύρεται από φόβο μήπως ο ανθρώπινος πόνος μολύνει τη θεϊκή της υπόσταση. Πρέπει, άλλωστε, πρώτα και κύρια να στοχαστεί και να αναλογιστεί τι έχει συμβεί πραγματικά με τη ζωή της. Η vita contemplativa που εμπνεύστηκε για τον ήρωά της κάποτε η Γιουρσενάρ φαίνεται αντίστοιχα να χαρίζεται από τον Γουίλιαμς στην κόρη αλλά και στον ουσιαστικό του ήρωα στο τέλος, μετατρέποντας τελικά ακόμα και την ίδια τη Ρώμη από μια πόλη αλλοτινών συγκρούσεων σε ένα κέντρο που τίμησε τη στωική φιλοσοφία, την εσωτερική ενατένιση και τον στοχασμό. Αυτό είναι που διέκρινε ο Γουίλιαμς στον κόσμο του Αύγουστου, αυτό το μήνυμα θέλει να περάσει σε ένα βιβλίο που θα μείνει στους αιώνες: να κοιτάς ψηλά, να σκέφτεσαι, να μπορείς τα πάντα, να είσαι περήφανος σαν αετός ή αινιγματικός σαν τη σφραγίδα με τη Σφίγγα που εκπροσωπούσε τον αυτοκράτορα και να διψάς για γνώση, γιατί τι ζωή, όπως θα έλεγε ο ποιητής, χωρίς αυτά θα κάμεις;

ΚΑΥΤΟ ΜΕΛΑΝΙ

από τη μαρια δρουκοπουλου

3 βιβλία που μόλις κυκλοφόρησαν

reinhard kleist Nick Cave – Mercy on me Mτφρ.: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης Εκδόσεις Οξύ Σελ.: 336 Το ευρηματικό πορτρέτο ενός μοναδικού, ιδιοφυούς και συναρπαστικού καλλιτέχνη, με οδηγό τους ήρωες και τους στίχους των τραγουδιών του. To νέο graphic novel από την πένα του διάσημου Γερμανού κομίστα Reinhard Kleist με τη βιογραφία του μεγάλου μουσικού, στιχουργού και συγγραφέα Nick Cave (Νικ Κέιβ) και ήρωες εμπνευσμένους από τους στίχους των τραγουδιών του.

CURZIO MALAPARTE Το Δέρμα Μτφρ.: Παναγιώτης Σκόνδρας Εκδόσεις Μεταίχμιο Σελ.: 448 Γραµµένο αµέσως µετά τον Β’ Παγκόσµιο, έγινε το εµβληµατικό αριστούργηµα που καθιέρωσε τον Κούρτσιο Μαλαπάρτε ως έναν από τους σύγχρονους κλασικούς συγγραφείς που ασκεί δριµεία κριτική σε υψηλούς κοινωνικούς και πολιτικούς παράγοντες και συνοψίζει τα δεινά των συρράξεων και του φασισµού, την απώλεια της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ίδιας της ανθρώπινης ιδιότητας. Σε επανέκδοση.

γιωργος κ. ψαλτης Εσένα Εκδόσεις Ίκαρος Σελ.: 84 Μα αυτό είναι το θέμα μ’ εσένα/ σε έχω διαλέξει εξαντλητικά/ απέναντι σ’ όλες./ Τις κέρδισες./ Δεν ξέρω αν έχασαν/ είμαι εδώ./ Εσύ όμως λείπεις/ εσύ μόλις έφυγες./ Στο τέρμα της ανηφόρας/ μπες στο φεγγάρι και πέτα.

16.11.17 – lifo

41

ΦΩΤΟ: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

«Στην εποχή μας, το να είσαι νέος μοιάζει ασυγχώρητο» Η Σαρίτα Χαΐμ μιλάει στη LifΟ για το νέο της βιβλίο Placebo, στο οποίο διερευνά την παθογένεια της ελληνικής οικογένειας.

Βιβλίο

από τoν γιαννη πανταζοπουλο

Δ

42 lifo – 16.11.17

ιανύουμε μια περίοδο κατά την οποία οι απαιτήσεις και τα όνειρα φαντάζουν πολυτέλεια» λέει η συγγραφέας Σαρίτα Χαΐμ. Τη συναντώ ένα φθινοπωρινό και αρκετά βροχερό πρωινό στο σπίτι της στη Φιλοθέη με αφορμή την έκδοση του δεύτερου βιβλίου της Placebo. Πρόκειται για ένα πολυπρόσωπο μυθιστόρημα που αποτυπώνει πλήρως τα προβλήματα και την παθογένεια της ελληνικής οικογένειας. Τα λάθη των γονιών, οι συγκρούσεις, τα εμπόδια της κρίσης, μικρές ή μεγάλες αποφάσεις, ανεκπλήρωτες επιθυμίες και μια νέα γενιά που καλείται βίαια να ενηλικιωθεί. Διαβάζοντας το βιβλίο αναρωτιέσαι, ταυτίζεσαι και, προπάντων, προβληματίζεσαι για το μοντέλο της σύγχρονης οικογένειας, τη νέα πραγματικότητα, την απουσία ευκαιριών και το ομιχλώδες μέλλον. Στο Placebo είναι βέβαιο ότι ο αναγνώστης θα διακρίνει τον εαυτό του.

—Σε τι περιβάλλον μεγαλώσατε; Τι θυμάστε πιο έντονα από τα παιδικά σας χρόνια; Μεγάλωσα ως μοναχοπαίδι σε μια τυπική μεσοαστική οικογένεια, με γονείς εργαζόμενους και μια υπέροχη γιαγιά που ανέλαβε σε μεγάλο βαθμό την ανατροφή μου. Τα πολλά ξαδέλφια, τα κυριακάτικα τραπέζια, αλλά και οι κατ’ ανάγκην μοναχικές ώρες κατά τις οποίες η φαντασία μου οργίαζε είναι αυτά που ανακαλώ από την παιδική μου ηλικία.

— Ποιος ήταν ο βασικός λόγος που αποφασίσατε να γράψετε το «Placebo»; Την περίοδο της «εκκόλαψης» έχω συνήθως στο μυαλό μου την ιστορία. Τις περισσότερες φορές τη σκέφτομαι με μορφή κινηματογραφική. Όταν οι χαρακτήρες αποκτήσουν ξεκάθαρη φωνή, τότε ξέρω πως είμαι στον σωστό δρόμο. Στην περίπτωση του Placebo, ο Μπίλι είχε στεντόρεια φωνή που με δελέασε να τον ακολουθήσω στο σπίτι του –ένα σύγχρονο ελληνικό σπίτι– και να εστιάσω σε όλα αυτά που επιμελώς θέλουν να κρύψουν

κάτω από το χαλί οι άνθρωποι που το κατοικούν. Κυρίως ήθελα να φωτίσω τις επιπτώσεις των λαθών που κάνουν οι μεγαλύτεροι εις βάρος των νεότερων. Επίσης, με ενδιέφερε πολύ να προβάλω τις διαφορετικές αντιδράσεις που προκαλεί το ίδιο ερέθισμα.

— Πώς ανακαλύπτει κανείς τι είναι αυτό που θέλει στη ζωή; Αν και το ερώτημα είναι καθαρά φιλοσοφικό, η προσωπική μου εκτίμηση είναι πως η λεγόμενη «αυτοπραγμάτωση» ισχύει όσο και ένα ταξίδι στη Neverland. Όσο περισσότερο την αναζητάς, τόσο εκείνη επιμένει να σε στήνει στο ραντεβού. Πάντα κάτι αποδεικνύεται λιγότερο, πάντα κάτι περισσεύει. Οι ελάχιστες εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα αποτελούν απλώς εικασίες που δημιουργούν νευρώσεις σε μια πλειονότητα που ψάχνει διακαώς να βρει τον στόχο της σε αυτήν τη ζωή. Η πληρότητα συνήθως κράτα όσο και η χώνεψη. Αμέσως μετά σκεφτόμαστε το επόμενο γεύμα.

— Ποια είναι η παθογένεια της ελληνικής οικογένειας; Η ελληνική οικογένεια αγαπά τις εξαρτήσεις. Μέσα από αυτήν τη συνθήκη αισθάνεται χρήσιμη. Ορθώνοντας αδιαπραγμάτευτες προθέσεις προστασίας και φροντίδας, συχνά κρατά τα μέλη της σε μια κατάσταση άτυπης ομηρίας. Όταν τον πρώτο λόγο έχουν ανώριμοι γονείς, το βέβαιο είναι πως το κύτταρο που θα αναπαραχθεί θα μεταφέρει στο DNA του ελλείψεις.

— Πιστεύετε ότι οι νέοι σήμερα διεκδικούν ή αρέσκονται στην ασφάλεια των γονιών τους; Οι νέοι φέρνουν πάντα μαζί τους κάτι ρηξικέλευθο. Έρχονται να αντικαταστήσουν το παλιό, το ξεπερασμένο. Διαθέτουν τα «γκάζια» και την καύσιμη ύλη που απαιτείται για να προχωρήσουν. Το άκρως επικίνδυνο στην προκειμένη περίπτωση είναι να αποδυναμωθούν τα απαραίτητα αντανακλαστικά, να καλυφθούν από ανάγκες τρίτων, να χαθεί πολύτιμος χρόνος στο όνομα μιας ουτοπικής κατάστασης.

— Γιατί θεωρείτε ότι το να είσαι νέος στη σύγχρο-

σαριτα χαΐμ Placebo

Εκδόσεις Μίνωας Σελ.: 520 Τα Public και οι εκδόσεις Μίνωας σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου της Σαρίτα Χαΐμ Placebo στη Θεσσαλονίκη, στο Public Τσιμισκή στις 16 Νοέμβρη και ώρα 19:00.

νη Ελλάδα μοιάζει ασυγχώρητο; Για να ενηλικιωθούν ομαλά και να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο στο οποίο ανήκουν, οι νέοι άνθρωποι χρειάζονται σωστή παιδεία, όραμα και ευκαιρίες να δράσουν στον τομέα που επέλεξαν βάσει των δεξιοτήτων και των ταλέντων τους. Σήμερα στην Ελλάδα πάσχουμε και στους τρεις τομείς. Θα έλεγε κανείς πως τιμωρούνται για τις παράλογες απαιτήσεις τους, ενώ μιλάμε για πράγματα που οφείλουμε να παρέχουμε ως δεδομένα.

— Τι είναι για σας η συγγραφή; Γράφουμε κυρίως για εμάς ή έχοντας στη σκέψη μας τους αναγνώστες; Η συγγραφή για μένα είναι μια ευχάριστη αλλά και εξαντλητική πολλές φορές εργασία, με καλές μέρες που τις διαδέχονται εκείνες με το επίπονο αίσθημα της ανεπάρκειας. Γράφω ιστορίες που με αφορούν και τις οποίες νιώθω πως μπορώ να αποδώσω με τον τρόπο που θέλω, με την ελπίδα πάντα να βρουν το αναγνωστικό κοινό που θα τις εκτιμήσει.

— Μέσα από το γράψιμο ανακαλύψατε πράγματα που δεν γνωρίζατε για τον εαυτό σας; Αυτό που με σιγουριά μπορώ να πω πως ανακάλυψα μέσα από το γράψιμο είναι η ματιά μου πάνω στους ανθρώπους. Αναλύοντας τους χαρακτήρες των βιβλίων μου έμαθα να στέκομαι απέναντί τους αμέτοχη, αφήνοντάς τους να μιλήσουν τη γλώσσα τους, να αρθρώσουν τις αγωνίες τους, να προβάλουν σε κοινή θέα τις αδυναμίες τους.

— Τι κρατάτε πιο πολύ από τότε που ζούσατε σε πόλεις του εξωτερικού και τι σας αρέσει στην Ελλάδα; Έζησα σε δύο εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους χώρες. Η βαλκανική Ρουμανία απείχε έτη φωτός από τον Καναδά. Το μόνο κοινό τους ήταν το χιόνι που κάλυπτε τα πάντα. Αυτό που κρατώ είναι η αίσθηση του να ζεις μακριά από τη χώρα σου, η αντίληψη του εαυτού σου ως ξένου. Είναι αλήθεια πως από μακριά την ερωτεύεσαι την Ελλάδα, σου λείπει. Είναι σαν τον αστροναύτη που κοιτά τη Γη από το Διάστημα. Του φαίνεται τόσο όμορφη, μικρή και φιλική. Όταν επιστρέφεις, βέβαια, προσγειώνεσαι απότομα. Στην Ελλάδα μου αρέσει το φως, είναι καθαρό, λαμπερό. Ξεπλένει τα πάντα.

— Τι έχει σημασία στη ζωή; Να μην πάει χαμένη.

— Ποια είναι η πιο σημαντική συμβουλή που σας έχουν δώσει; Οι συμβουλές είναι μάλλον μια αστεία ανθρώπινη επινόηση. Δίνουν ικανοποίηση σε αυτόν που τις προσφέρει και σύγχυση σε αυτόν που τις αποδέχεται. Είναι πράγματι απίθανο πώς γινόμαστε ευκολόπιστοι συλλέκτες συμβουλών που στη συνέχεια επιδεικτικά αγνοούμε για να πέσουμε με το κεφάλι στο πρώτο λάθος που θα βρεθεί στον δρόμο μας. Κι όμως, δεν είναι παράλογο, αν σκεφτούμε πως ο άνθρωπος μαθαίνει μέσω της εμπειρίας του και όχι μέσω των συμβουλών. Αν έπρεπε να διαλέξω μία, μάλλον θα ήταν το «μην παίρνεις τον εαυτό σου πολύ στα σοβαρά. Κανείς δεν το κάνει για σένα».

— Γεννούν τα λάθη αμφιβολίες και γιατί μας στιγματίζουν περισσότερο; Το θέμα δεν είναι ποτέ τα λάθη. Είναι ένα βαθύτερο τραύμα, ένας κριτής που μας κατηγορεί για υπαιτιότητα. Δεν έχει κανένα νόημα να κλαίμε πάνω από το χυμένο γάλα. Στην επόμενη γωνία μάς περιμένει μια άλλη καρδάρα να την γκρεμοτσακίσουμε.

— Γιατί πολλοί άνθρωποι δεν καταφέρνουν να αφήσουν το αποτύπωμά τους στη ζωή; Ίσως είναι θέμα ιδιοσυγκρασίας, ευφυΐας, βιωμάτων, εμπειριών. Από την άλλη, μπορεί να μην έχουν καμία διάθεση να το κάνουν. Μπορεί να νιώθουν πιο ασφαλείς μένοντας αμέτοχοι. Κάθε άνθρωπος έχει να διηγηθεί τη δική του ιστορία.

ΣΤΈΛΛΑ ΚΟΙΜΉΣΟΥ

Το σκίσιμο των πέπλων Το σκληρό έργο του Γιάννη Οικονομίδη επιστρέφει για δεύτερη χρονιά στο Εθνικό. Τι μένει όμως πέρα από τις συγκλονιστικές ερμηνείες των ηθοποιών;

απο τη λουίζα αρκουμανέα

Θέατρο

Φ

τάνει πια με την ψυχαγωγία των αστών: το θέατρο, σύμφωνα με τις επαναστατικές απόψεις του Εμίλ Ζολά στα τέλη του 19ου αιώνα, έπρεπε να υιοθετήσει επιστημονικό πνεύμα, να στραφεί στην παρατήρηση του κόσμου και της φύσης, ν’ αρχίσει να παρουσιάζει εικόνες της κοινωνίας όπως είναι στην πραγματικότητα – με όλη την ασχήμια, όλα τα ψεγάδια, κάθε πτυχή της ανθρώπινης ύπαρξης που θεωρούνταν ως τότε ανάξια παρουσίασης στο αστικό κοινό.

O Ζολά αντιδρούσε όχι μόνο ενάντια στο ξέπνοο τότε ρομαντικό δράμα –«στολισμένοι με ψεύτικες μύτες χορεύουν το δραματικό κανκαν» έγραφε για τους ήρωες του είδους– αλλά και στο θεατρικό κατεστημένο που πότιζε τους θεατές συναισθηματισμό, γέλιο και γκλίτερ. Οι υποτιθέμενοι καλύτεροι ηθοποιοί της Γαλλίας, σημείωνε, έπαιζαν προς το κοινό, μιλούσαν επιτηδευμένα, δεν επικοινωνούσαν μεταξύ τους, ενώ οι είσοδοι και οι έξοδοί τους έμοιαζαν υπολογισμένες με χάρακα. Αντιθέτως, ο ιταλικός θίασος του Τομάσο Σαλβίνι που επισκέφτηκε το Παρίσι εκείνη την εποχή έκανε στον Ζολά τεράστια εντύπωση: «Το κοινό έμοιαζε να μην τους απασχολεί καθόλου... Δεν δίσταζαν να γυρίσουν την πλάτη τους στους θεατές· έμπαιναν, έλεγαν αυτό που ήθελαν να πουν και αποχωρούσαν με φυσικότητα, χωρίς την παραμικρή προσπάθεια να τραβήξουν επάνω τους την προσοχή». Ο νεαρός Αντρέ Αντουάν αποφάσισε να υπηρετήσει αυτή την καινούργια τάση, ιδρύοντας το Théâtre Libre το 1887 στο Παρίσι. Μαζί με τα αληθινά έπιπλα, που έγιναν σήμα κατατεθέν του νατουραλιστικού θεάτρου, ήρθε και ο διαβόητος «τέταρτος τοίχος»: ο συγγραφέας Ζαν Ζουλιέν παρότρυνε τους ηθοποιούς να παίζουν «σαν να βρίσκονται στο σπίτι τους, αγνοώντας τις αντιδράσεις του κοινού». Το άνοιγμα του προσκηνίου έπρεπε να αντιμετωπίζεται, σύμφωνα πάντα με τον Ζουλιέν που επινόησε τον όρο, ως «τέταρτος τοίχος, διαφανής για τους θεατές, αλλά συμπαγής για τους ηθοποιούς». Το κοινό έπρεπε να νιώθει πως κρυφακούει συζητήσεις και διαπληκτισμούς που πραγματοποιούνται στο σπίτι κανονικών ανθρώπων – ανδρών και γυναικών

που τρώνε, πίνουν, γελούν, ξεψυχούν κ.ο.κ. Η ανατρεπτική ματιά των νατουραλιστών άλλαξε τα δεδομένα του σύγχρονου θεάτρου, γεννώντας καινοτομίες που σήμερα θεωρούνται αυτονόητες πρακτικές. Οι συμβολιστές, φυσικά, έβρισκαν εντελώς μπανάλ όλη εκείνη την προσκόλληση στο υλικό περιβάλλον και τη «φυσικότητα», ενώ οι ντανταϊστές και οι σουρεαλιστές την απαρνήθηκαν εντελώς, βουτώντας στο παράλογο και στα όνειρα για να βρουν την ουσία του ανθρώπου. Ακόμα και ο Στανισλάφσκι διακήρυττε πως ξεπέρασε τα στενά όριά του: «Όσοι νομίζανε ότι επιδιώκαμε τον νατουραλισμό πάνω στη σκηνή έκαναν λάθος... Ψάχναμε πάντοτε για την εσωτερική αλήθεια, για την αλήθεια του συναισθήματος και της εμπειρίας, αλλά επειδή οι νέες τεχνικές μας ήταν ακόμη σε εμβρυακό στάδιο... υποκύπταμε πότε πότε στον εξωστρεφή και τραχύ νατουραλισμό». Το θέατρο ως αυθεντικό «κομμάτι ζωής» βγαλμένο από την πραγματικότητα και σερβιρισμένο επί σκηνής αμφισβήτησαν με τη σειρά τους ο Απιά, ο Κρεγκ, ο Μπρεχτ, ο Μέγερχολντ, ο Αρτό, ο Γκροτόφσκι, όλοι οι μεγάλοι ανανεωτές του 20ού αιώνα. Εν έτει 2017, ο Γιάννης Οικονομίδης επιδίδεται με νέα ορμή στο κυνήγι της αληθοφάνειας. Τα πάντα στην παράσταση που σκηνοθέτησε –οι είσοδοι και οι έξοδοι των ηθοποιών, η εκφορά του λόγου, η τοποθέτηση των σωμάτων, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα– συνηγορούν στη δημιουργία μιας κυρίαρχης εντύπωσης: ότι όλα όσα βλέπουμε διαδραματίζονται αυτήν τη στιγμή μπροστά μας. «Εδώ και τώρα είναι που όλα συμβαίνουν και υπάρχουν!» σχολιάζει η Καλλιρρόη Μυριαγκού (Eλένη Γερακάρη) στο πρόγραμμα, ενώ η Ιωάννα Κολλιοπούλου (Στέλλα Γερακάρη) προσθέτει: «Ο θεατής παρακολουθεί από την κλειδαρότρυπα σε πραγματικό χρόνο τη συγκεκριμένη μέρα». Εδώ, τώρα, πράγματι... Οι ήρωες παρουσιάζονται ατημέλητοι, με σαγιονάρες και βρεγμένα μαλλιά, ενώ συμπεριφέρονται εξαρχής λες και βρίσκονται κυριολεκτικά στο σπίτι τους: μπαίνοντας στην αίθουσα, βρίσκουμε τον νεαρό γιο Γιώργο Γερακάρη (Γιάννης Νιάρρος) ήδη καθισμένο σε μια πολυθρόνα να παίζει με το laptop

Στέλλα κοιμήσου Συγγραφή - Σκηνοθεσία: Γιάννης Οικονομίδης Επιμέλεια κειμένου: Βαγγέλης Μουρίκης Σχεδιασμός φωτισμών: Bασίλης Κλωτσοτήρας Βοηθός σκηνοθέτη/ επιμέλεια κίνησης: Αντώνης Ιορδάνου Σκηνογραφία: Ioυλία Σταυρίδου Ενδυματολόγος: Γιούλα Ζωιοπούλου Μουσική: Μπάμπης Παπαδόπουλος Παίζουν: Αντώνης Ιορδάνου, Ιωάννα Κολλιοπούλου, Μάγια Κώνστα, Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, Καλλιρρόη Μυριαγκού, Γιάννης Νιάρρος, Στάθης Σταμουλακάτος, Έλλη Τρίγγου

Εθνικό Θέατρο - Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» Αγίου Κωνσταντίνου 2224, 210 5288170-171, 210 7234567 Τετ.-Σάβ. 21:00 Κυρ. 19:30 €15, €10 (φοιτητικό), κάτοχοι κάρτας ΟΑΕΔ €5, Τετ. & Πέμ. €13

του παράγοντας –για ένα διάστημα που μοιάζει αιωνιότητα– ενοχλητικούς ήχους. Υπ’ αυτή την έννοια, δεν υπάρχει «έναρξη» της παράστασης: απλώς οι Γερακάρηδες ζούνε τη ζωή τους κι εμείς «εισβάλλουμε» σιωπηρά στον χώρο τους για να τους παρακολουθήσουμε καθισμένοι πίσω από τον τέταρτο τοίχο, ενώ εκείνοι, αρραγείς στη σοβαρότητά τους, υποκρίνονται πως δεν μας βλέπουν. «Σήμερα οι νατουραλιστές καταφθάνουν και δηλώνουν ότι το αληθινό δεν έχει ανάγκη από πέπλα· πρέπει να προχωρεί μέσα στη γυμνότητά του» έγραφε ο Ζολά. Κι εδώ, στο Στέλλα κοιμήσου, πράγματι επιτυγχάνεται η περιφρόνηση των στολιδιών, το σκίσιμο των πέπλων, η αίσθηση ότι ακόμη και τα κοστούμια δεν είναι κοστούμια αλλά κανονικά ρούχα κανονικών ανθρώπων. Ως εκ τούτου, η Στέλλα Γερακάρη εμφανίζεται άλουστη και αμακιγιάριστη, με αθλητική φόρμα, επιθυμώντας ακριβώς να μας πείσει ότι ήρθε από το υπνοδωμάτιό της και όχι από το καμαρίνι του Εθνικού. Είναι λίγο αφελή και προφανή και σοβαροφανή όλα αυτά, ο Μπρεχτ τα έλυσε μια και καλή, τώρα όμως αναγκαζόμαστε να τα υπομείνουμε εκ νέου. Τι κι αν έκανε το θέατρο τόσο κόπο να απαλλαγεί από τη λογική της «κλειδαρότρυπας», του «τέταρτου τοίχου», των αληθινών επίπλων κ.ο.κ.! Εμείς θα τα επαναφέρουμε δυναμικά. Εμείς θα τα παρουσιάσουμε σαν να είναι πρώτη φορά. Σαν να μην πέρασε μια μέρα. Η ιστορία του έργου, βγαλμένη από το στερεοτυπικό σύμπαν της σαπουνόπερας, αντιμετωπίζεται εδώ ως άγριο οικογενειακό δράμα: αυτή η μεταγραφή συνιστά ίσως το πιο ενδιαφέρον και σίγουρα το μόνο τολμηρό στοιχείο της παράστασης. Η κόρη του Αντώνη Γερακάρη, ισχυρού επιχειρηματία και παράγοντα του υποκόσμου, ανακοινώνει έντρομη πως δεν θα παντρευτεί τον γιο της πλουσιότερης οικογένειας στην Ελλάδα, όπως ήταν προγραμματισμένο, αλλά τον τηλεστάρ Μάριο Αγγελή που ερωτεύτηκε τυχαία πριν από μερικούς μήνες. Πάνω σε αυτό το γελοίο φαινομενικά υπόβαθρο η νοσηρότητα της αστικής οικογένειας ξεχύνεται στην επιφάνεια. «Είστε όλοι εξαρτώμενα μέλη!» ουρλιάζει ο πατέρας-τύραννος σε μία από τις λιγοστές αξιομνημόνευτες φράσεις του κειμένου: το χρήμα και η απληστία δεν καθορίζουν μόνο τις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές σχέσεις αλλά και τους δεσμούς αίματος. Η εξουσία, όπως λέει ο Φουκό, βρίσκεται παντού: παράγεται κάθε στιγμή, σε κάθε συνδιαλλαγή, σε κάθε δωμάτιο. Δεν της ξεφεύγουμε ποτέ. Βγαίνοντας από το θέατρο, δεν μας έχει κερδίσει ούτε το κείμενο με τους «κανονικούς» διαλόγους ούτε η διάθεση «σοκ και δέος» με τις εφετζίδικες σκηνές βίας. Αυτό που μας μένει είναι οι ερμηνείες των ηθοποιών. Είναι όλοι τους τόσο δοσμένοι, τόσο συνεπείς ως προς το σύνολο και ως προς το ζητούμενο, που μας εντυπωσιάζουν. Εξαιρετική η Έλλη Τρίγγου (Ανθή Γερακάρη), εκπέμπει μια ατσάλινη αυστηρότητα και ομορφιά. Ανατριχιαστική η Μάγια Κώνστα (θεία Βάσω), η προσωποποίηση του «κακού» μεταμφιεσμένου σε ανάπηρη κυρία με καρέ κόμμωση. Σαν να εκτοξεύτηκε από κάποιο μακρινό ηφαίστειο, ο Στάθης Σταμουλακάτος σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά του ως πατέρας. Η εικόνα αυτού του ηθοποιού, ημίγυμνου, λουσμένου στον ιδρώτα, με την κοιλιά να κρέμεται και το πρόσωπο να συσπάται από λύσσα, είναι ίσως αυτή που εντυπώνεται περισσότερο στο μυαλό του θεατή: το «ανθρώπινο κτήνος» του Ζολά βρίσκει εδώ εκ νέου την ενσάρκωσή του, αποκαλύπτοντας τη χειρότερη και πιο διαχρονική εκδοχή μας.

16.11.17 – lifo

43

TASTE OF THE WEEK

ληθεί ο Αλέξανδρος Κουνινιώτης και δημιουργεί ο Πάνος Κούγιας, όπως το Jack Sparrow με παλαιωμένο ρούμι και passion fruit. ☛ Επήρεια, Κτηρίου 2, πλατεία Προσκόπων, Παγκράτι, 210 7254594

Φθινοπωρινές γεύσεις ☛ Επήρεια ☛ Oozora ☛ Pausa

άσπρα χαράκια

aπο τη νικη μηταρεα

Βγεςέξωεπιτέλους

Το Οινοποιείο Στραταριδάκη στο Αρκαλοχώρι Ηρακλείου έφτιαξε ένα καινούργιο λευκό κρασί με την ονομασία «Άσπρα Χαράκια» από την ντελικάτη γηγενή ποικιλία Βιδιανό, μία από τις κορυφαίες της Κρήτης. Στη μύτη αποκαλύπτει τον πολύπλοκο αρωματικό χαρακτήρα του από λευκόσαρκα φρούτα, νεράντζι και νότες λεμονανθών και χαμομηλιού. Με την πρώτη γουλιά ανακαλύπτεις τη δροσιστική οξύτητα, ενώ η μακρά επίγευση αφήνει διακριτική την αίσθηση του νεραντζιού. Συνοδεύει λευκά τυριά και πιάτα με θαλασσινά.

44 lifo – 16.11.17

cyrus one 2015

r Μερικές φορές οι all day χώροι ενδέχεται να υποφέρουν από έλλειψη συγκεκριμένης ταυτότητας σε ό,τι αφορά την αίσθηση που αποπνέουν, το φαγητό που προσφέρουν να είναι χωρίς ενδιαφέρον ή να είναι αρκετά διεκπεραιωτικοί στο σέρβις. Όλα, βέβαια, έχουν να κάνουν με τη φροντίδα που τους αποδίδει κανείς ή με τους στόχους που θέτει. Ο φρέσκος, μοντέρνος, all day χώρος με την ονομασία «Επήρεια» που έκανε πριν από πέντε μήνες το ντεμπούτο του στην κλασική πλατεία Προσκόπων δείχνει να έχει υπερβεί τα πιθανά προβλήματα, καθώς νέοι άνθρωποι με κέφι, εμπειρία και όνειρα τον τρέχουν και σίγουρα η φιλοξενία τους είναι από τα πρώτα θετικά μηνύματα που εισπράττεις. Η οικογένεια Μπακογιαννάκη που διατηρεί το ξενοδοχείο «Art Mainalon» στη Βυτίνα έκανε το επόμενο βήμα με τη νέα γενιά της στο τιμόνι, τον Γιώργο Μπακογιαννάκη, και φροντίζοντας να δοθεί προσοχή σε κάθε λειτουργική και διακοσμητική λεπτομέρεια. Ζεστή υποδοχή, λοιπόν, και ένα ποτήρι με Kir Royal ενισχυμένο με μήλο, κανέλα και γαρίφαλο για το ξεκίνημα είναι ό,τι πρέπει. Στην κουΕΠΉΡΕΙΑ ζίνα δημιουργούν οι σεφ Θάνος Γεωργίου και Αλέξανδρος Χρυσανθακόπουλος, έχοντας στήσει μια κάρτα που ξεχειλίζει φρεσκάδα, με πιάτα ωραία τόσο στην εκτέλεση όσο και στην παρουσίαση. Τιμήσαμε δεόντως την τραγανή σαλάτα με τα δροσερά λαχανικά, ψητό μανούρι, ρόδι, ηλιόσπορο και καβουρντισμένο σουσάμι που συνδυάζεται με σος μπαλσάμικου φτιαγμένη με μουστάρδα αγγλικού τύπου και μέλι (€7). Για τη συνέχεια, κάτι εκλεπτυσμένο που ισορροπεί μεταξύ καλού γούστου και γεύσης: μαριναρισμένο σε πανδαισία μπαχαρικών φιλέτο κοτόπουλο που συνοδεύεται από αρωματικό κουσκούς, τσιπς καρότου και κολοκυθιού και από δίπλα σος γιαουρτιού και μια φέτα μοσχολέμονο (€10). Ένα πιάτο ανάλαφρο, με το κοτόπουλο μια ιδέα περισσότερο ψημένο όμως. Αφήσαμε τις χειροποίητες πίτσες για επόμενη επίσκεψή μας και δοκιμάσαμε ένα cheeseburger με αφράτο ψωμί μπριός, μοσχαρίσιο κιμά, έμενταλ, iceberg, ντομάτα και mayo σος (€7), σερβιρισμένο σε ξύλινο πλατό που συνοδευόταν από φρεσκοτηγανισμένες τραγανές πατάτες με τη ΕΠΉΡΕΙΑ φλούδα τους και σος κοκτέιλ. Απολαυστικό, ισορροπημένο, με έντονη τη γεύση του κρέατος. Για τον επίλογο, ταιριαστή είναι η διακριτική γλύκα του cheesecake με χειροποίητη καραμέλα που σερβίρεται σε ποτήρι (€5). Στο Επήρεια μπορείς να απολαύσεις από τις 11 το πρωί μέχρι τις 15:00 ελκυστικές προτάσεις από το brunch menu. Η μπάρα σερβίρει ενδιαφέροντα κοκτέιλ που έχει επιμε-

To Cyrus One 2015 του La Tour Melas εντυπωσιάζει στο ποτήρι με τη ρουμπινί λάμψη του. Το blend των ποικιλιών Merlot, Cabernet Franc και Αγιωργίτικο αναδίδει αρώματα μούρων και μύρτιλων που πλαισιώνονται από νότες δρυός. Στόμα στρογγυλό, ευχάριστο, που τυλίγουν βελούδινες τανίνες, και επίγευση μεγάλης διάρκειας. Ιδανικός συνοδός σε κόκκινα κρέατα ψητά αλλά και μαγειρευτά.

r Με τον νέο σεφ που ανέλαβε τα ηνία της κουζίνας του, το Oozora the House στο Κεφαλάρι επιβεβαιώνει και αυτήν τη σεζόν τη θέση του μεταξύ των κορυφαίων εστιατορίων ασιατικής κουζίνας της Αθήνας. Η έμφαση που έχει δώσει το κομψό εστιατόριο στις γευστικές αρχές της ασιατικής διατροφής οδηγεί κάθε χρόνο την κουζίνα του σε νέα επίπεδα ωριμότητας, καθώς φαίνεται να ενσωματώνει νέες τεχνικές και να αφομοιώνει περισσότερο τις λεπτές αποχρώσεις του είδους που υπηρετεί. Μετά την επιτυχημένη διετή αναζήτηση στα ερεθίσματα της fusion ασιατικήςνοτιοαμερικάνικης κουζίνας, φέτος το ενδιαφέρον εστιάζεται στην ιαπωνική κουζίνα και στην εξαιρετική πρώτη ύλη που είναι απαραίτητη για να στηρίξει τη συγκεκριμένη μαγειρική προσέγγιση. Τη στροφή αυτή ανέλαβε να υλοποιήσει ο νέος executive chef του Oozora, o Andy Lay, ο οποίος έχει πλούσια εμπειρία ως sushi chef στο Nobu Matsuhisa της Μυκόνου και της Αθήνας, στο Nammos της Μυκόνου και σε πολλά εστιατόρια του Λονδίνου. Τα πιάτα που έχει σχεδιάσει ο Andy για το Oozora αποκαλύπτουν τη βαθιά γνώση του σεφ γύρω από τις αρχές και τις εκλεπτυσμένες τεχνικές κοπής και σύνθεσης των sushi rolls, maki, nigiri και sashimi.

OOZORA Ο Andy Lay μαζί με την ομάδα του δημιουργούν μέσα στη μεγάλη, κομψή σάλα του Oozora, στα δύο sushi bars που διαθέτει πλέον το εστιατόριο. Εντυπωσιακό τόσο σε παρουσίαση όσο και σε γεύση είναι το New style φιλέτο μπαρμπούνι (€17) με τσίλι σος. Καλοφτιαγμένο έρχεται και το λαυράκι σασίμι που ενισχύεται με πινελιές από τριμμένο τραγανό κρεμμύδι που δημιουργεί ωραίες υφές (€6). Στο πιάτο με το ταρτάρ τόνου εντυπωσιάζει το κόψιμό του που γίνεται με μαχαίρια και εκφράζει την καλή τεχνική του σεφ, ο οποίος το συνδυάζει με αβοκάντο, φρέσκο κρεμμυδάκι και φύτρες. Η ευγενική γεύση του τόνου χαρίζει απολαυστικές μπουκιές με τα τσοπ-στικ. Το κοκτέιλ με πίσκο, χειροποίητο σιρόπι από τσίλι, ελαιοζάχαρα από τσάι κόκκινων φρούτων και γαρνιρισμένο με φύλλα κενταύρου αποδεικνύεται ιδανικός παρτενέρ των πιάτων. Τη λίστα με τα κοκτέιλ δημιούργησε ο executive bartender Marek Petrik, επιτυγχάνοντας εξαιρετικό συνδυασμό με τα πιάτα του σεφ. Από τα σασίμι σίγουρα εντυπωσιάζει η γεύση από τις φρέσκες μινιόν ροζ γαριδούλες όλο γλύκα που έρχονται από τα νερά της Ιαπωνίας. Οι προτάσεις από τα Uramaki είναι ελκυστικές. Δοκιμάσαμε το kataifi roll με τόνο, ρύζι, αβοκάντο, καβούρι, τσίλι σος και OOZORA ponzou. Στην κορυφή τη διαφορά κάνει μια φουντίτσα από τραγανό κανταΐφι (€18). Γεύση μαγική, με το τσίλι να χαρίζει πικάντικα πυροτεχνήματα. Θαλασσινή γεύση έχει το αφράτο bao bun με γέμιση αστακού, λαχανικά και του πάει η sweet chili mayo (€7 το bao). Η κουζίνα παρουσιάζει και ένα ρεπερτόριο με ζεστά πιάτα της ασιατικής κουζίνας, όπως είναι η πάπια ψητή ή μαγειρεμένη με λαχανικά. Τα επιδόρπια είναι δημιουργίες του executive pastry chef Σπύρου Αρτελάρη. ☛ Oozora the House, Δηλιγιάννη 54, Κεφαλάρι, 210 8018515 r Tο εστιατόριο Pausa στην Κηφισιά θέλει να προσφέρει μια fusion προσέγγιση του κρέατος. Γι’ αυτό βάζει κυριολεκτικά «φωτιά στα κάρβουνά του» κάθε Κυριακή σε έναν μαραθώνιο κρεοφαγίας με τεχνικές και τρόπους ψησίματος που ξεκινούν από τα αμερικανικά smokers και περνώντας από τις περιστρεφόμενες σούβλες φτάνουν ως τις κρητικές αντικριστιέρες. Επικεφαλής αυτού του pop-up grill event ανέλαβε η Μυρσίνη Λαμπράκη, επιλέγοντας, σε συνεργασία με το κρεοτεχνείο Γεωργιάδης, κρέατα από διάφορες ράτσες ελληνικών και ξένων μοσχαριών, προβάτων και χοιρινών. Ο προγραμματισμός αφορά τις τέσσερις Κυριακές του Νοεμβρίου και περιλαμβάνει όλα τα ισχυρά όπλα του κρεατοφαγικού ρεπερτορίου σε προσεγγίσεις που δεν τις περιμένεις. Μπορεί να πάρεις μια ιδέα: ωμοπλάτη μαύρου χοίρου σε άλμη από παλαιωμένο vinsanto Σαντορίνης, μπουτάκια PAUSA κοτόπουλου με πικάντικη bloody mary sauce, καπνιστό χοιρινό με επικάλυψη παστράμι με αρωματικό ελαιόλαδο από κόλιανδρο και θρούμπι, προβατίνα στα κάρβουνα με μαρινάδα, καπνιστή χοιρινή πανσέτα με καφέ espresso, σουβλιστό μοσχαράκι γάλακτος με γιαπωνέζικη σάλτσα ponzu, καλαματιανή γουρουνοπούλα, ιταλική γεμιστή πορκέτα ψημένη στη σούβλα, αργοψημένα spare ribs από Black Angus, κεμπάπ από την Ούρφα. ☛ Pausa, Αγ. Κωνσταντίνου 46 & Ηφαίστου 3, Μαρούσι, 210 6180533

StarFax

λήσουν μέσα στις επόμενες μέρες, κυρίως όμως οι φιλοδοξίες σας θα είναι το βασικό σας μέλημα. Η Νέα Σελήνη του Σαββάτου στον Σκορπιό ενδυναμώνει την ανάγκη σας για μια καινούργια επαγγελματική δραστηριότητα και προβλέπεται έντονη δράση, που μπορεί σε κάποιες φάσεις να σας εξαντλήσει. Ταξίδια και νέες εμπειρίες σάς βγάζουν από τη ρουτίνα της καθημερινότητας και φέρνουν νέες ευκαιρίες για επέκταση, ενώ την Τετάρτη η είσοδος του Ήλιου στον Τοξότη φέρνει την ολοκλήρωση ενός θέματος που σας απασχολεί. Πολύ καλή εποχή όσον αφορά τα ερωτικά σας και αν καταφέρετε να αφήσετε πίσω μια ιστορία που σας έχει πληγώσει, θα κάνετε μια γνωριμία που θα κερδίσει την εμπιστοσύνη σας και θα σας βγάλει από το συναισθηματικό τέλμα. Ιδανική εποχή για ξεκίνημα μια σχέσης, γάμο ή συγκατοίκηση. Η δημιουργία οικογένειας δεν είναι στα άμεσα σχέδιά σας.

ΤΑΥΡΟΣ Οι Ταύροι θα ασχοληθείτε με προτάσεις που συζητιούνται εδώ και αρκετό καιρό και είναι ιδανική στιγμή για να κλείσετε μια καινούργια συμφωνία, καθώς η Νέα Σελήνη του Σαββάτου στον Σκορπιό επηρεάζει θετικά τον τομέα των συνεταιρισμών/συνεργασιών και του γάμου. Τα οικονομικά σας ενισχύονται κι εσείς που ασχολείστε με τις πωλήσεις θα έχετε θεαματικά αποτελέσματα των προσπαθειών σας, ενώ εσείς που έχετε σχέση με τις τέχνες θα δείτε μια ιδέα σας να υλοποιείται. Η είσοδος του Ήλιου στον Τοξότη την Τετάρτη σάς καλεί να αποφασίσετε σχετικά με την εξέλιξη της σχέσης σας και να αναλάβετε την ευθύνη που σας αναλογεί. Οι ελεύθεροι θα νιώσετε την ανάγκη για δημιουργία μιας σταθερής σχέσης και δεν σας ενθουσιάζει η σκέψη εφήμερων σχέσεων, με αποτέλεσμα να στρέψετε την προσοχή στους φίλους σας.

ΔΙΔΥΜΟΣ Αυξημένες θα είναι οι υποχρεώσεις σας τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο και θα σας απασχολήσουν κυρίως θέματα και ανάγκες που θα έχουν σχέση με το σπίτι. Ωστόσο προβλέπονται κάποιες θετικές εξελίξεις στον επαγγελματικό τομέα, καθώς αρχίζουν να αποδίδουν παλιότερες προσπάθειές σας και κάπως θα εξισορροπήσει η κατάσταση με τα έξοδα. Η Νέα Σελήνη του Σαββάτου στον Σκορπιό ευνοεί τα νέα ξεκινήματα και είναι κατάλληλη στιγμή για όσους αποφασίσουν να αλλάξουν επαγγελματική κατεύθυνση. Μην αμελείτε θέματα Δημοσίου. Σχέσεις που έχουν περάσει μέσα από πολλές φουρτούνες μπορούν να αποκτήσουν νέα, γερά θεμέλια, αρκεί να μη χάνετε την εμπιστοσύνη προς τον άνθρωπό σας. Ενδεχομένως να υπάρχουν επιρροές από τρίτα πρόσωπα που έχουν προσωπικές βλέψεις, όμως θα πρέπει να βάλετε σε προτεραιότητα τη σχέση σας, όντες αποστασιοποιημένοι απ’ όσους προσπαθούν να επηρεάσουν καταστάσεις. Οι ελεύθεροι διεκδικήστε με σιγουριά αυτόν που σας ενδιαφέρει.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ Οι απαιτήσεις της εποχής σάς προκαλούν προβληματισμό και αναζητάτε εναλλακτικές λύσεις για να ενισχύσετε το εισόδημά σας, αλλά χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια και αλλαγή κατεύθυνσης, εφόσον δεν είστε ικανοποιημένοι από τις οικονομικές σας απολαβές. Η Νέα Σελήνη του Σαββάτου στον Σκορπιό σάς δίνει το έναυσμα να σπάσετε τα δεσμά που σας κρατούν στάσιμους και να δοκιμάσετε την τύχη σας με περισσότερο θάρρος σε τομείς που ενδεχομένως δεν έχετε ξαναδουλέψει, έτσι όμως έχετε την ευκαιρία να πειραματιστείτε και να βρείτε αυτό που σας ταιριάζει. Αναζητήστε εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης για ένα νέο εγχείρημα και αποφύγετε τα περιττά έξοδα. Με την Αφροδίτη να εντείνει την ανάγκη σας για απολαύσεις, είστε αρκετά δραστήριοι όσον αφορά τα ερωτικά σας και εσείς που είστε σε μια μακροχρόνια σχέση μπορεί να ενδώσετε σε ένα καινούργιο πρόσωπο που σας πολιορκεί, καθώς θα σας κάνει να νιώσετε επιθυμητοί και ερωτεύσιμοι.

α πό τη μ αρι βίκυ κα λλέρ γη (starf a x@lif o.g r)

ΚΡΙΟΣ Πολλά τα θέματα που θα σας απασχο-

ΛΕΩΝ Αυτή την εποχή θα ασχοληθείτε κυρίως με θέματα σπιτιού και είναι ιδανική στιγμή για εσάς που σκέφτεστε να αγοράσετε το δικό σας σπίτι. Οι ευκαιρίες διαδέχονται η μία την άλλη όσον αφορά τα επαγγελματικά σας, ενώ τα οικονομικά σας είναι σε καλό δρόμο και μπορείτε να προγραμματίσετε το μέλλον με περισσή σιγουριά. Ανακαινίσεις, μετακομίσεις, γάμος, συγκατοίκηση, όλα αυτά ευνοούνται, καθώς το Σάββατο η Νέα Σελήνη στον Σκορπιό σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας εποχής για τους Λέοντες. Αν υπάρχουν διαφορές με συνεργάτες, είναι μια καλή στιγμή για να επιλυθούν, ώστε να δουλεύετε σε αρμονικό περιβάλλον. Η είσοδος του Ήλιου την Τετάρτη στον Τοξότη σας κάνει πιο εξωστρεφείς και αναζητάτε έντονα την ψυχαγωγία και τις απολαύσεις. Οι γονείς θα ασχοληθείτε περισσότερο με τα παιδιά και οι καλλιτέχνες με τα ταλέντα σας. Έμπνευση και δημιουργικότητα θα συμβάλουν στην ψυχική σας ανάταση.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ Επαφές με το εξωτερικό, ταξίδια και επενδύσεις ευνοούνται πολύ το προσεχές διάστημα και αν προσέξετε λίγο ορισμένα θέματα που έχουν να κάνουν με τις εργασιακές σας σχέσεις θα δείτε σημαντικές εξελίξεις στον επαγγελματικό τομέα. Η Νέα Σελήνη του Σαββάτου προκαλεί πρόσφορο έδαφος για να ξεκινήσετε μια καινούργια δραστηριότητα, ενώ η είσοδος του Ήλιου την Τετάρτη στον Τοξότη θα στρέψει το ενδιαφέρον σας σε θέματα σπιτιού, προκαλώντας σας έντονη εσωστρέφεια και έλλειψη διάθεσης για κοινωνικές επαφές. Είναι ένα διάστημα που βγαίνει στην επιφάνεια η συσσωρευμένη κούραση και αναζητάτε περισσότερο τη θαλπωρή του σπιτιού. Όσον αφορά τα ερωτικά σας, οι υποσχέσεις που δίνετε είναι αμφίβολο αν θα τηρηθούν, μια και είστε έντονα επηρεασμένοι από το περιβάλλον σας και οι αποφάσεις που παίρνετε δεν είναι αποτέλεσμα ώριμης σκέψης. Η δημιουργία οικογένειας σας απασχολεί συνεχώς.

ΖΥΓΟΣ Τα οικονομικά σας είναι κάτι που σας απασχολεί πολύ έντονα και ενώ υπάρχει μια σταθερή ροή εσόδων, αυξάνονται συνεχώς οι ανάγκες, με αποτέλεσμα να υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για παράλληλη εργασία. Ωστόσο, προβλέπονται κάποιες θετικές εξελίξεις στο επαγγελματικό τομέα και θα καταφέρετε να βγείτε από το αδιέξοδο, αρκεί να είστε ευέλικτοι και πρόθυμοι να πειραματιστείτε. Η Νέα Σελήνη του Σαββάτου στον Σκορπιό σας καλεί να επανεξετάσετε τους στόχους σας και να βάλετε μια συγκεκριμένη σειρά στις μελλοντικές σας ενέργειες, ενώ είναι ιδανική εποχή για να προγραμματίσετε ένα ταξίδι, ξεκινώντας την εξοικονόμηση χρημάτων. Τέλος, ένα περιουσιακό ή κληρονομικό θέμα μπορεί να φέρει αναστάτωση στις σχέσεις με συγγενικά σας πρόσωπα (αδέρφια κ.λπ.), ενδεχομένως όμως να συνεννοηθείτε, αν είστε κι εσείς πιο διαλλακτικοί. Η επίλυση σημαντικών θεμάτων ευνοείται και είναι στο χέρι σας να κρατήσετε τις ισορροπίες με οικεία πρόσωπα.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ Οι Σκορπιοί είστε οι πρωταγωνιστές αυτή την εβδομάδα, καθώς επικρατεί πλανητικός συνωστισμός στο ζώδιό σας, και επειδή γίνονται πολύ καλές όψεις, η επιτυχία είναι δεδομένη. Η Νέα Σελήνη του Σαββάτου στο ζώδιό σας ευνοεί τα καινούργια ξεκινήματα, τις υπογραφές συμβολαίων και τις αγοραπωλησίες, οπότε να περιμένετε σημαντική αύξηση των εσόδων σας, κάτι που θα σας δώσει την ευκαιρία να υλοποιήσετε μια επιχειρηματική προσπάθεια. Ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να μην επαναλάβετε λάθη του παρελθόντος που σας κόστισαν ακριβά. Η σχέση σας έρχεται σε προτεραιότητα και μπορείτε να αναζωπυρώσετε τη φλόγα του έρωτα μέσα από ένα ταξίδι, ενώ οι ελεύθεροι είστε πιο κατασταλαγμένοι και ψάχνετε πλέον συγκεκριμένα πράγματα στις σχέσεις, όπως να υπάρχει σεβασμός και αλληλοκατανόηση, δίχως να αισθάνεστε καταπιεσμένοι. Θέματα παιδιών μπορεί να σας προκαλέσουν ανησυχία, αλλά θα είναι παροδικά, ωστόσο καλό είναι να προσέχετε αυτή την εποχή.

ΤΟΞΟΤΗΣ Είναι τόσο πολλές οι εξελίξεις στον επαγγελματικό τομέα που είναι πιθανό σε κάποιες φάσεις να χάσετε την επαφή με τα αγαπημένα σας πρόσωπα. Ωστόσο είναι απαραίτητο να ρίξετε το βάρος της προσοχής στα επαγγελματικά σας, καθώς υπάρχουν πολύ καλές προοπτικές για αύξηση των εσόδων σας και όσο περισσότερο προσπαθήσετε, θα είναι προς όφελός σας. Φόροι, δάνεια και θέματα Δημοσίου τακτοποιήστε τα εγκαίρως και επανεξετάστε τον προϋπολογισμό σας, αν σκοπεύετε να κάνετε μια σημαντική αγορά ή επένδυση. Ιδανική εποχή για να ασχοληθείτε με ένα θέμα υγείας και με τη βελτίωση της εμφάνισής σας. Η Νέα Σελήνη του Σαββάτου ευνοεί νέα ξεκινήματα στις σχέσεις: μπορείτε να επιλύσετε τυχόν παρεξηγήσεις με αγαπημένα πρόσωπα και να δώσετε έμφαση στην κοινωνική σας ζωή. Η είσοδος του Ήλιου στο ζώδιό σας την Τετάρτη σάς δίνει λάμψη και σας κάνει πιο ελκυστικούς.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ Έχετε την αίσθηση πως η ζωή σάς προσπερνά δίχως να απολαμβάνετε τίποτα και οι συνεχείς υποχρεώσεις δεν σας αφήνουν να πάρετε ανάσα, με αποτέλεσμα να κλείνεστε ολοένα και περισσότερο στον εαυτό σας. Τις επόμενες μέρες σάς δίνεται η ευκαιρία να επιλύσετε ένα σημαντικό θέμα που σας απασχολεί τους τελευταίους μήνες, ενώ μπορεί να προκύψουν και κάποιες δελεαστικές προτάσεις συνεργασίας που θα πρέπει να εξετάσετε διεξοδικά. Η Νέα Σελήνη του Σαββάτου φέρνει μια αισιόδοξη διάθεση και σας καλεί να ενισχύσετε την κοινωνική σας ζωή, κάτι που θα συμβάλει και στη βελτίωση των ερωτικών σας μέσα από μια καινούργια γνωριμία που θα προσελκύσει το ενδιαφέρον σας. Οι γονείς δώστε περισσότερη έμφαση στην επικοινωνία με τα παιδιά και αποφύγετε τις κόντρες με το ταίρι σας, ώστε να μη διαταράσσονται οι ισορροπίες του σπιτιού. Μην αμελείτε την προσωπική σας φροντίδα, είναι σημαντικό να αισθάνεστε θελκτικοί.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ Νέα Σελήνη στον δέκατο οίκο της καριέρας και των φιλοδοξιών το Σάββατο και προβλέπονται θετικές εξελίξεις στα εργασιακά σας, ενώ μπορεί να προκύψει και μια συνεργασία με το εξωτερικό που θα ενισχύσει την οικονομική σας κατάσταση. Σημαντικό είναι να έχετε κατασταλάξει εσείς που σκοπεύετε να αλλάξετε επαγγελματική κατεύθυνση, ώστε να μην κάνετε πειραματισμούς που θα σας πάνε πίσω. Αναζητήστε εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης για την υλοποίηση μιας επιχειρηματικής ιδέας και βάλτε σε προτεραιότητα ένα νομικό ζήτημα που έχετε αμελήσει. Ο τομέα της επικοινωνίας ενισχύεται και μπορείτε να προωθήσετε με επιτυχία τις υπηρεσίες σας. Η ερωτική σας ζωή μπορεί να περνά σκαμπανεβάσματα, σε γενικές γραμμές όμως είστε ικανοποιημένοι. Οι ελεύθεροι ενδεχομένως να το ρίξετε στο φαγητό λόγω ανίας και έλλειψης ενδιαφέροντος. Κάντε κάτι εγκαίρως, διαφορετικά θα σας πάρει από κάτω και θα πέφτετε ολοένα και περισσότερο σε τέλμα. Ξεκινήστε διατροφή και άσκηση και μην μεμψιμοιρείτε.

ΙΧΘΥΣ Επιτυχίες προβλέπονται σε επενδύσεις και πωλήσεις και μπορείτε να βελτιώσετε την οικονομική σας κατάσταση πολύ σύντομα. Θέματα που σας έχουν απασχολήσει στο παρελθόν κάνουν την εμφάνισή τους, μπορούν όμως να επιλυθούν, καθώς έχετε πλέον τα εφόδια για να αντιμετωπίσετε τις όποιες προκλήσεις, και προβλέπεται ένα πολύ δημιουργικό διάστημα για εσάς που έχετε στα σκαριά μια καινούργια ιδέα. Η Νέα Σελήνη του Σαββάτου σας καλεί να επανεξετάσετε σχέσεις και συνεργασίες που δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντά σας, ενώ η είσοδος του Ήλιου την Τετάρτη στον Σκορπιό σας γεμίζει ζωτικότητα. Όσον αφορά τις σχέσεις με συγγενικά σας πρόσωπα, εκεί μπορεί να υπάρξουν διαφωνίες σχετικά με τις προσωπικές σας επιλογές και θα νιώσετε έντονα την ανάγκη να αποστασιοποιηθείτε. Η κοινωνική σας ζωή δεν θα σας απασχολήσει καθώς έχουν προτεραιότητα θέματα παιδιών, μπορείτε όμως να κάνετε κάτι για τον εαυτό σας.

SUDOKU No 531 4

6 9 8 3 5 7 6 2 8 9 4

5 3 2

8

4 2

8 1

2

5

1

8

Η λύση του προηγούμενου 2 7 6 8 4 9

9 5 3 1 7 2

1 4 8 5 3 6

8 1 5 6 2 3

4 9 2 7 8 5

3 6 7 9 1 4

7 8 9 4 5 1

5 2 1 3 6 7

6 3 4 2 9 8

3 6 9 4 1 5 2 8 7 1 4 2 7 3 8 6 9 5 5 8 7 9 6 2 3 4 1

16.11.17 – lifo

45

16—22.11.2017

TheLiFOTeamPicks

aπό ό σα ζήσα μ ε την προηγ ο ύμεν η ε βδομάδ α

!

46 lifo – 16.11.17

Είμαστε τρελοί κι ευτυχισμένοι: μια εξαιρετική έκδοσηντοκουμέντο για την άγρια πλευρά της δεκαετίας του ’80. Τα ερεθίσματα, οι μουσικές σκηνές, τα κινήματα αμφισβήτησης, τα Εξάρχεια, οι καταλήψεις, οι νεανικές υποκουλτούρες, οι μορφές, το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, τα γεγονόταορόσημα της εποχής κ.λπ. μέσα από τον ασπρόμαυρο φακό του Γιώργου Νικολαΐδη, διανθισμένα με κείμενα ανθρώπων που ζούσαν την ιστορία του αθηναϊκού underground καθώς διαμορφωνόταν (εκδόσεις Στο Περιθώριο).

Το Κολωνάκι ανήκει στις πιο ζωντανές και όμορφες περιοχές του κέντρου της Αθήνας. Στα χρόνια της οικονομικής κρίσης η πιο ευρωπαϊκή συνοικία της πόλης μεταλλάχθηκε ραγδαία. Αστικά καφέ, καταστήματα που έκλεισαν οριστικά, ακριβές βιτρίνες που γνώρισαν μεγάλες δόξες ανήκουν στο παρελθόν κι έχουν αντικατασταθεί με άλλα είδη μαγαζιών, με νέα γούστα και συνήθειες. Όπως στην οδό Τσακάλωφ, έναν δρόμο που έχει εξελιχθεί σε νέο «Μπουρνάζι». Σουβλατζίδικα, κρεπερί, μπουζουκλερί της κακιάς ώρας και κόσμος που δεν έχει καμία σχέση με τη λαμπερή γειτονιά. Ένα απόλυτο συνονθύλευμα νεόπλουτης τσίκνας και καγκούρικης ηχορρύπανσης.

Να μερικά φιλμ που μου έμειναν απ' το φετινό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης: Το ντοκιμαντέρ Dolphin Man του Λευτέρη Χαρίτου για τη ζωή του δύτη Ζακ Μαγιόλ (και η έκπληξη με την παρουσία στην αίθουσα του Ζαν Μαρκ Μπαρ που είχε υποδυθεί τον Μαγιόλ στο Απέραντο Γαλάζιο), το Bloodless της Gina Kim που ήταν η καλύτερη από τις 10 ταινίες εικονικής πραγματικότητας που είδαμε, η Επιφάνεια των πραγμάτων της Νάνσυς Μπινιαδάκη, βασισμένη στη νουβέλα της Άντζελας Δημητρακάκη, και η φρέσκια, low budget πολυβραβευμένη κωμωδία Too much info clouding over my head του Βασίλη Χριστοφιλάκη.

Την Κυριακή βρέθηκα σε ένα γιορτινό τραπέζι με ανθρώπους που συναντώ περιοδικά εδώ και τριάντα χρόνια. Το καταπληκτικό είναι ότι έπιασα τον εαυτό μου να συνεχίζει συζητήσεις που εκκρεμούσαν ακόμα και μια δεκαπενταετία, σαν να μην είχε περάσει ούτε μια μέρα. Τελικά ο χρόνος είναι σχετικός κι ας μην εννοούσε ακριβώς αυτό ο Αϊνστάιν.

Βρέχει, έχει συννεφιά και μοιάζει σαν να είναι 6 το απόγευμα έξω. Κανονικά είναι 11 το πρωί. Σε άλλα νέα, το Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων εξελίσσεται σε έναν από τους πιο ζεστούς και φιλόξενους χώρους για εναλλακτικές και πειραματικές συναυλίες στην Αθήνα, κάτι που έλειπε από την πόλη εδώ και καιρό. Και βρίσκεται σε μία από τις πιο όμορφες γειτονιές της Κυψέλης. Ελπίζω να δούμε κι άλλα events σαν το MultEECE σύντομα.

33.293 άνθρωποι. Ενώ η Ευρώπη κοιμόταν.

Η πιο αποκαλυπτική στιγμή του ντοκιμαντέρ The center will not hold του Netflix: καθώς η Joan Didion αφηγείται πώς έζησε την περίφημη σκηνή του Slouching Towards Bethlehem, τη συνάντησή της με το 5χρονο κοριτσάκι στο οποίο οι γονείς του είχαν δώσει LCD, ερωτάται για την πρώτη σκέψη που πέρασε απ’ το μυαλό της όταν την είδε. Μετά από μια σύντομη παύση έρχεται η απάντησή της: «Let me tell you, it was gold», «Γι' αυτές τις στιγμές ζεις όταν γράφεις ένα κομμάτι. Καλές ή κακές».

Κορίνα Φαρμακόρη

Μαρία Παππά

Μερόπη Κοκκίνη

Γεωργία Παπαστάμου

Γιάννης Πανταζόπουλος

Νικόλας Σεβαστάκης

Γιάννης Παπαϊωάννου Κάθε φορά που βλέπω τα παιδιά των φίλων μου με ένα τάμπλετ στο χέρι να χαζεύουν βίντεο στο YouTube Kids αναρωτιέμαι αν έχουμε πραγματική επίγνωση του τι μπορεί να συμβαίνει ανάμεσα σε ένα γιγαντιαίο κανάλι πληροφορίας που διαφημίζει τον εαυτό του με το μότο «Βυθιστείτε σε έναν κόσμο εξερεύνησης, μάθησης και διασκέδασης» και στο μυαλό ενός παιδιού 4 ετών. Δυστυχώς, έχουμε οικοδομήσει έναν κόσμο που λειτουργεί σε κλίμακα, όπου η ανθρώπινη εποπτεία είναι απλώς αδύνατη και κανένας τρόπος επίβλεψης δεν μπορεί να εμποδίσει ένα παιδάκι να πέσει πάνω σε ένα βίντεο όπου, για παράδειγμα, οι ήρωες ακρωτηριάζουν ο ένας τον άλλον με πιο ευφάνταστους τρόπους απ’ ό,τι σε μια νέα ταινία τρόμου.

Αλέξανδρος Διακοσάββας

Χρήστος Παρίδης

Καλά: Η ειδική μνεία στον αγαπημένο Χάρι Ντιν Στάντον για το τελευταίο του χαμόγελο στην ταινία Lucky του Τζον Κάρολ Λιντς (στη λήξη του 58ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου). Η βραδιά που οργάνωσαν το βιβλιοπωλείο Μυθιστορία και η Τζίνα Άρχοντα για τον Κωνσταντίνο Πίττα και το φωτογραφικό λεύκωμα Αθήνα, Πόλη των Γυναικών. Η φωτογραφία ως αφηγηματικό τεκμήριο που για τον Κωνσταντίνο στάθηκε και πηγή προσωπικού νοήματος. «Μακάρι να θελήσουν τώρα να ψάξουν μέσα τους, να παραδοθούν στη λογική, να πάψουν να κλείνουν τα μάτια...». Διαβάζοντας τη μαρτυρία του Τόμας Μαν για τη μεγάλη καταστροφή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στο μικρό (αλλά γεμάτο σοφία) κείμενο Αυτός ο πόλεμος (Πόλις). Κακά: Η σαουδαραβική αναταραχή και η μοίρα μιας ολόκληρης περιοχής ανάμεσα στον δεσποτισμό και στον πόλεμο.

Μαρία Δρουκοπούλου

Γιάννης Κωνσταντινίδης

Χριστίνα Γαλανοπούλου

Ο Μαραθώνιος της Αθήνας είναι αναμφισβήτητα ένα γεγονός με σημάνσεις που πάνε πολύ πέρα από το αυτονόητο και οπωσδήποτε το σημαντικότερο απ’ όλα είναι η προσπάθεια να τερματίσεις, με όποιον χρόνο, η θέληση να τα καταφέρεις, προσπερνώντας τα όποια εμπόδια, ακόμα και όσα φαίνονται αξεπέραστα. Παρ’ όλα αυτά, στις φωτογραφίες της φετινής διοργάνωσης διέκρινα κάτι που για μένα είχε τη δική του, ιδιαίτερη και σαφώς υποκειμενική σημασία: μια δρομέα που πάνω από τη λίκρα φόρμα φορούσε μια τούλινη φούστα tutu – γιατί το θέμα είναι ό,τι κάνεις να το κάνεις με στυλ, παντού και πάντα!

Το πέπλο ενός κυρίαρχου πλην κάλυψε τις εντυπώσεις εβδομάδας μόλις είδα αγαπημένο μου ιδιοκτήτη μίνι-μάρκετ να τραγουδάει δυνατά παλιά επιτυχία του Μητσιά, μέρα μεσημέρι, στο σούπερ-μάρκετ, γεμίζοντας μηχανικά σακούλες με προς μεταπώληση ψώνια και φορώντας σατανικού τύπου γυαλιά ηλίου, ενώ δεν είχε ήλιο. Η φάση κατρακύλησε κι άλλο, όταν η διευθύντρια του υπερ-μάρκετ, αντί να καλέσει γιατρό, εγκωμίασε τον φλιπαρισμένο με ένα: «Καλέ, εσείς έπρεπε να γίνετε τραγουδιστής!». Οπότε, δικαίως εκείνος απάντησε ότι έχασε καριέρα ζωής εξαιτίας συζύγου που τον μάντρωνε. Όλο αυτό επανέφερε σε πρώτο πλάνο το συχνό δυσάρεστο φαινόμενο της αυτοδιάλυσης δημοσίως και χωρίς ορατό αίτιο. Το οποίο θεωρώ αδικαιολόγητο, καθότι, όταν η βόμβα του εαυτού σου σκάει στα χέρια σου, ακόμα και τότε, προλαβαίνεις να πας σπίτι σου και να περιμαζέψεις εκεί τα κομματάκια σου, αντί να το κάνεις επιτόπου και ενώπιον όλων.

«Είσαι η βασίλισσα του Instagram; Ο Γιώργος Λιάγκας ψάχνει γυναίκα». Ναι, ξέρω, έχει αλλάξει ο τρόπος αναζήτησης τηλεοπτικών ταλέντων. Έχουν αλλάξει –ουουου, από καιρό– τα κριτήρια με τα οποία κάποιος επιλέγεται για να σταθεί μπροστά από την κάμερα. Έχουν αλλάξει η γλώσσα και το data. Η αίσθηση, όμως, που αφήνει κάτι γλοιώδες (ειδικά όταν βλέπεις δύο πανέμορφα νεαρά κορίτσια να κομπιάζουν για να συντάξουν μία πρόταση με την οποία να λένε ότι θέλουν να είναι μέλη της τάδε τηλεοπτικής παρέας) δεν αλλάζει. Και θα ευθύνεται πάντα για τη ρηχότητα, την επιφάνεια και τον κυνισμό που πλέον ξεφυτρώνει από παντού. Όχι μόνο από τους δέκτες μας.

Θοδωρής Αντωνόπουλος

Ομολογώ ότι, έχοντας δει μόνο αποσπασματικά στιγμιότυπα, σνόμπαρα αρκετά το κόλλημα που έχουν πολλοί με το «RuPaul’s Drag Race», κυρίως επειδή μου φαινόταν αδιανόητο να μπω στη διαδικασία να παρακολουθήσω συστηματικά κάποιο ξένο reality. Όταν έβαλα Netflix, έκατσα να χαζέψω από περιέργεια το πρώτο επεισόδιο του ένατου κύκλου με την guest εμφάνιση της Lady Gaga. Εννοείται πως κόλλησα. Μιλάμε (και πάλι) για τηλεόραση άλλου επιπέδου (που ούτε σε 100 χρόνια δεν θα δούμε στην Ελλάδα) – ακτιβιστική, έξυπνη, διασκεδαστική, γρήγορη, με έναν/μια RuPaul ευφυέστατo/-η, γλυκιά και σκύλα παράλληλα, που προφανώς δικαιώνει τη θέση θρύλου που κατέχει τόσα χρόνια στη διεθνή LGBT κοινότητα.

Δεν λέω ότι δεν είδα γεμάτες αίθουσες ή ότι δεν είχαν κληθεί σημαντικές διεθνείς προσωπικότητες του κινηματογράφου, αλλά ούτε το νταβαντούρι παλιότερων εποχών, ούτε ενθουσιασμό, ούτε παλμό είδα στο φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Παρευρέθηκα μόνο τις 5 πρώτες μέρες, οπότε δεν δικαιούμαι να έχω πλήρη άποψη, αλλά όσο ήμουν εκεί είδα κυρίως μέτριες και βαρετές ταινίες και, απ’ ό,τι κατάλαβα, υπήρχε μια καλλιτεχνική ανάγκη να γεμίσουμε όπωςόπως ένα μακροσκελές πρόγραμμα με ό,τι βρέθηκε πρόχειρο. Αρκετό ενδιαφέρον είχε η παράλληλη έκθεση «Το ρίζωμα» (τίτλος από βιβλίο της Γαλλίδας φιλοσόφου Σιμόν Βέιλ), στο πλαίσιο της οποίας εικαστικοί εμπνεύστηκαν και δημιούργησαν έργα από ελληνικές και ξένες ταινίες, που συμπλήρωνε θαυμάσια την έκθεση «Φαντασιακές Εστίες» του Κρατικού Μουσείου παραδίπλα, σε άλλον χώρο, στο λιμάνι, ως μέρος της 6ης Μπιενάλε της Θεσσαλονίκης. Ελπίζω μέχρι τα 60ά γενέθλιά του να ξαναβρεί το φεστιβάλ τη δυναμική του.

Άρης Δημοκίδης

16.11.17 – lifo

47