Τεύχος 576

ολα για την αθηνα! free press δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

04102018

ΠΟΡΤΡΈΤΟ ΤΟΥ ΑΠΌΣΤΟΛΟΥ ΔΟΞΙΆΔΗ ΩΣ ΕΡΑΣΙΤΈΧΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΆΤΗ

Νο 1 ΣΤΟ

Ο ΧΑΡΤΙ ΥΣΤΟ ΔΙΑΔΊΚΤ Βάσει στοιχείων Bari-Focus

4 lifo – 4.10.18

ΤΟ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΌ, ΤΑ ΠΙΟ ΝΌΣΤΙΜΑ ΚΡΟΥΑΣΆΝ ΤΗΣ ΑΘΉΝΑΣ ΚΑΙ Ο ΓΚΑΣΠΆΡ ΝΟΈ

POSTS ΓΡAΜΜΑΤΑ E-MAILS

*Στείλτε μας Feedback: feedback@lifo.gr

☛ «Προτιμώ να με αποκαλούν θαρραλέο παρά προβοκάτορα» δήλωσε ο Αργεντινός σκηνοθέτης Γκασπάρ Νοέ στον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο με αφορμή την κυκλοφορία της νέας του ταινίας «Climax» στις ελληνικές αίθουσες. Ο Βασίλης Βασιλειάδης σχολιάζει: «Ο Γκασπάρ Νοέ είναι ένα είδος από μόνος του. Έτσι πρέπει να συνεχίσει. Εξάλλου, θεωρώ πως οι ταινίες του ανήκουν στο είδος του τρόμου, του πραγματικού τρόμου, αυτού που δεν χρειάζεται jumpscares για να τρομάξει. Το Enter the void, λόγου χάρη, θα έπρεπε ήδη να θεωρείται ισάξιο του Eyes wide shut και το Μη Αναστρέψιμος classic, όπως το Ψυχώ. Αλλά για να γίνει αυτό θα έπρεπε πρώτα κοινό και κριτικοί να είναι περισσότερο επιεικείς και ανοιχτόμυαλοι και λιγότερο συμπλεγματικοί (γι’ αυτό και του κόλλησαν την άδικη και αστεία ταμπέλα “προβοκάτορας”) και να του αναγνωρίσουν πως είναι ένας ολοκληρωμένος καλλιτέχνης που έχει όλο το πακέτο, “καλός σεναριογράφος και εξαιρετικός σκηνοθέτης με πρωτοφανή αίσθηση του ρυθμού”, κατέχει, δηλαδή, και το θεωρητικό και το πρακτικό κομμάτι το ίδιο καλά, σε αντίθεση με την πλειονότητα των “σπουδαίων”. Έχει χαρακτηριστικά που είναι ολoδικά του, με κυριότερο τις περίφημες κινήσεις της κάμερας, οι οποίες είναι πραγματικά για σεμινάριο: ατέρμονη κίνηση μέσα στη δράση, χωρίς να κουράζεται το μάτι και να διαλύεται ο εγκέφαλος». ☛ Η Μερόπη Κοκκίνη μπήκε στην κουζίνα του κορυφαίου Γάλλου αρτοποιού Kamel Saci και μας μετέφερε, μέσα σε 65 λεπτά, στη διαδικασία παρασκευής των καλύτερων κρουασάν της Αθήνας. Η Kyriaki Economou δίνει ένα ενδιαφέρον ιστορικό στοιχείο: «Στην Αυστρία όπου ζω το κρουασάν λέγεται Kipferl. Υποστηρίζουν ότι είναι αυστριακή εφεύρεση. Όταν έδιωξαν τους Οθωμανούς, που είχαν φτάσει σχεδόν έξω από τη Βιέννη, οι αρτοποιοί έφτιαξαν ψωμάκια στο σχήμα του μισοφέγγαρου και τα έτρωγαν πανηγυρικά! Το οθωμανικό μισοφέγγαρο με βούτυρο ή σοκολάτα: κλασικός αυστριακός σαρκασμός.

Croissant, crescent...». ☛ «Ο ηλικιακός ρατσισμός» ήταν ο τίτλος του άρθρου που έγραψε για τη LiFO, με αφορμή τις πρόσφατες δηλώσεις του Ευκλείδη Τσακαλώτου για τους συνταξιούχους, ο guest editor του προηγούμενου τεύχους, ο επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας στο ΑΠΘ Βασίλης Βαμβακάς. Ο Harlan έκανε κάποιες παρατηρήσεις. «Ο ηλικιακός ρατσισμός είναι καταδικαστέο γεγονός. Οι μοντέρνες κοινωνίες (όχι μόνο στην Ελλάδα) δίνουν στις νέες γενιές μεγαλύτερη σημασία. Αυτή η αντιμετώπιση των ηλικιωμένων είναι άδικη και οι προκαταλήψεις περί

συντηρητισμού αναληθείς. Ξέρω 60άρηδες πολύ πιο επαναστάτες από 20άρηδες. Και μην ξεχνάμε ότι είναι οι 20άρηδες που “στουμπώνουν” σε απελπιστικά ποσοστά κάθε χρόνο τις σχολές των στρατιωτικών και των αστυφυλάκων, προκειμένου να γίνουν δημόσιοι υπάλληλοι για την υπόλοιπη ζωή τους. […] Το να πεις σε έναν σημερινό 70άρη ότι στατιστικά τού μένουν 7 χρόνια ζωής είναι μεν άκομψο και αγενές αλλά δεν αποτελεί θράσος. Αποτελεί (λυπηρό) στατιστικό γεγονός. Το θράσος αφορά τους αυριανούς συνταξιούχους. Η φράση “όσοι παίρνουν σύνταξη σήμερα, θα φύγουν με βιολογικό τρόπο” κρύβει μια πολύ χειρότερη συνέχεια: οι σημερινοί θα φύγουν για βιολογικούς λόγους και δεν θα έρθουν άλλοι. Αλλιώς, πώς πιστεύετε ότι θα λυθεί το πρόβλημα του συνταξιοδοτικού; Ναι, σαφώς και πεθαίνουν οι άνθρωποι. Δεν είναι ευγενικό να τους το υπενθυμίζεις αλλά αποτελεί αναπόφευκτο γεγονός. Αλλά ποτέ κανένα ασφαλιστικό/συνταξιοδοτικό πρόβλημα δεν λύθηκε με το να πεθάνουν κάποιοι, επειδή στη θέση τους έρχονται οι επόμενοι. Εκτός αν επόμενοι δεν υπάρξουν... Τότε όντως έχει λυθεί το συνταξιοδοτικό». Ο Μαύρος Γάτος αντιτείνει: «Harlan, οι δηλώσεις του υπουργού αφορούσαν τους νυν συνταξιούχους, οι οποίοι, χάρη στην προσωπική διαφορά, λαμβάνουν αισθητά υψηλότερες συντάξεις από εκείνες τις συμβολικές που θα παίρνουν στην καλύτερη περίπτωση όσοι συνταξιοδοτούνται σήμερα και στο μέλλον. Το νόημα ήταν το εξής: “η αυξημένη επιβάρυνση του συστήματος θα διαρκέσει όσο και οι γέροι που λαμβάνουν μεγαλύτερες συντάξεις. Μετά, με τις συντάξεις-ψίχουλα που θα παίρνουν όλοι οι επόμενοι, το σύστημα θα είναι βιώσιμο” (δεν ξέρουμε, βέβαια, πόσο “βιώσιμο” θα είναι τότε το να είσαι συνταξιούχος, αλλά αυτό είναι μια άλλη υπόθεση)». Ο another world συνοψίζει: «Το θράσος της κυβέρνησης είναι λιγότερο θράσος προς τους σημερινούς συνταξιούχους και αφορά πολύ περισσότερο τους μελλοντικούς εκπροσώπους της τρίτης ηλικίας (δεν τολμώ καν να γράψω τους “μελλοντικούς συνταξιούχους”, γιατί δεν ξέρω αν αυτοί θα υφίστανται), που θα πρέπει να τα βγάλουν πέρα με μια σύνταξη των 300 ευρώ, αν τα πάρουν κι αυτά και όποτε τα πάρουν, στα 67, στα 70 ή και ποτέ. Στο μεταξύ πληρώνουν εισφορές και για ασφάλιση (που ελάχιστα τους καλύπτει) και για σύνταξη (που ποτέ δεν θα γίνει ανταποδοτική των κρατήσεών τους, όπως δείχνουν τα πράγματα)».

free press Eβδομαδιαίος οδηγός της Αθήνας. Κυκλοφορεί κάθε Πέμπτη.

Μάθιου Λέντον / Vanishing Point

ΤΟ ΚΑΤΕΣΤΡΑΜΜΈΝΟ ΔΩΜΆΤΙΟ THE DESTROYED ROOM (2016)

1 0-14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

ΩΡΑ: 21.00

α π ό τ η lif o t ea m

feedback575

Oι αντιδράσεις που δημιούργησαν τα άρθρα και τα posts μας την περασμένη εβδομάδα.

ΘΕΑΤΡΟ ΣΦΕΝΔΟΝΗ ΜΑΚΡΉ 4, ΜΑΚΡΥΓΙΆΝΝΗ - ΑΚΡΌΠΟΛΗ ΤΗΛ: 215 5158968

ΕΙΣΙΤΉΡΙΑ 15 ΕΥΡΏ ΚΑΙ 10 ΕΥΡΏ ΦΟΙΤΗΤΙΚΌ. ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΈΣ ΠΑΡΑΓΓΕΛΊΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΊΩΝ: 210 7234567 Μετάφραση: Δημήτρης Κιούσης. Σκηνοθεσία και αισθητική της παράστασης: Μιχάλης Βιρβιδάκης. Σύνθεση ήχων και εικόνων: Δημήτρης Ιατρόπουλος. Παραγωγή εικόνας, live straming, μονταζ: Πάρης Χαμουρίκος. Φωτισμοί, διαχείριση ήχου και εικόνας: Γαλάτεια Σαραντάκου. Βοηθός σκηνοθέτη: Εμμανουήλ Στεφανουδάκης Παίζουν οι ηθοποιοί: Μιχάλης Βιρβιδάκης, Στελλίνα Ιωαννίδου, Ντία Κοσκινά Χειριστές τηλεοπτικής κάμερας: Εμμανουήλ Στεφανουδάκης, Πάρης Χαμουρίκος

4.10.18 – lifo

5

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ εμπορική διεύθυνση εντυπησ εκδοσησ Δήμητρα Πασομένου εμπορική διεύθυνση ψηφιακησ εκδοσησ Πηνελόπη Μουλά διευθυντής lifo.gr Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος

aπ ο τ ον σταθ η τ σ α γ κ α ρ ουσ ια νο

Editorial

ΜΕ ΑΦΈΛΕΙΑ ΚΑΙ ΧΆΡΙ Τα κεραμεικά της Κατέ Λεμπέση, αφημένα ατάκτως στο πάτωμα του εργαστηρίου της, διατίθενται απλώς προς πώληση. Δεν προσποιούνται τα καλλιτεχνήματα.

αrt director Χρήστος Τζοβάρας –––––– ε μπο ρικο τμημα διευθυντής ελευθερησ αγορασ Κώστας Μαντάς (kmantas@lifo.gr) digital advertising manager Χριστίνα Γιαννοπούλου yπεύθυνoi διαφήμισης direct market Γιώργος Λυκουργιώτης (likourgiotis@lifo.gr), Ισιδώρα Γενούζου (isidora@lifo.gr), Κωνσταντίνα Τριανταφύλλου (ktriantafyllou@lifo.gr) senior digital campaign manager Ελένη Γκοβάτσου

Είναι. Σε τραβάει αμέσως η θεία αφέλειά τους. Πώς είναι έτσι αυτά τα πουλάκια – με τεράστια κεφάλια, μια γραμμή για σώμα και μικροσκοπικά φτερά; Και πώς, παρ’ όλα αυτά, δίνουνε τέλεια την αίσθηση ότι πετούν ανάμεσα στα φύλλα ενός ασφαλούς, αδιατάρακτου παραδείσου; Και τα χρώματα; Πώς μέσα στην ακραία οικονομία τους (τα περισσότερα έχουν μόνο έναν ή δύο τόνους) δίνουν τέτοια πλούσια αίσθηση, σαν να είναι προϊόν της πιο πειθαρχημένης δεξιοτεχνίας; Ο Σίλερ, στο εκπληκτικό ρομαντικό δοκίμιό του Περί αφελούς και συναισθηματικής ποιήσεως (εκδ. Στιγμή), δίνει την απάντηση: «Ο ποιητής ή είναι φύση ή την ζητά. Στην πρώτη περίπτωση είναι αφελής, στη δεύτερη συναισθηματικός». Η γιαγιά Λεμπέση είναι φύση. Δεν ξέρει καν γιατί και πώς βάζει εδώ ένα σμήνος παχιές μέλισσες κι εκεί ένα κίτρινο ψάρι με πράσινα λέπια που καταπίνει ένα άλλο, επίσης πράσινο. Γιατί σε ένα κλαδί δάφνης που υψώνεται γεωμετρικά με ανοιχτά κλαδιά, ένα κλαδί (μόνο ένα) ξαφνικά λυγίζει, δίνοντας με μετρημένη ένταση την αίσθηση του αέρα. Αυτή η δεξιοτεχνία δεν είναι κατακτημένη μέσω του στοχασμού αλλά μέσω του αισθήματος – η γιαγιά Κατέ ζωγραφίζει έτσι τα πράγματα, γιατί απλώς δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Είναι η ίδια τα πουλιά κι η δάφνη. Τα ψάρια είναι μέσα της. Μπαίνοντας στην ημιυπόγεια κάμαρά της (στην Αγία Άννα – όχι στο νέο υποκατάστημα του γιου της στην Απολλωνία), το διαπιστώνεις. Ζει μέσα σε όσα ζωγράφισε ότι ζει! Έβγαλε από μέσα της τον μοναδικό της κόσμο και μετά ξαναμπήκε μέσα του και ζει. Πάνω απ’ τον νεροχύτη της ρόδια, πουλιά και μαργαρίτες· πάνω απ’ τον νιπτήρα της πλακάκια ζωγραφισμένα με φωσφορικά ψάρια και υπερφυσικά πτερύγια. Κοιμάται σε ένα μονό κρεβάτι κάτω από εικονίσματα και την «ταπισερί» μιας Σπανιόλας που χορεύει φλαμένκο, χτυπώντας καστανιέτες. Γύρω της υπάρχουν μόνο τα χρειώδη. Δεν της λείπει τίποτα. Τα φτιάχνει, αν χρειαστεί, με μια αυθόρμητη μονοκοντυλιά. Υπάρχουν κι άλλα ενδιαφέροντα εργαστήρια αγγειοπλαστικής στη Σίφνο και άλλα νησιά του Αιγαίου. Πολλά έχουν στυλ. Όμως τα (παλιά και δυσεύρετα πλέον) έργα αυτής της ενενηντάχρονης γυναίκας στον Αρτεμώνα έχουν ποίηση.

digital campaign manager Γιάννης Παπαϊωάννου yποδοχή διαφήμισης & συντονισμός Ξένια Στασινοπούλου (xenia@lifo.gr) –––––– ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr Αγγελική Βαξάλη, Άγγελος Παπαστεργίου, Σπύρος Γκατζούνας –––––– συν ταξη αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα, Αναστασία Γαλάνη, Δημήτρης Καβατζικλής, Ευθύμης Κάλφας, Άγγελος Κλειτσίκας, Μερόπη Κοκκίνη, Κατερίνα Κοντίνη, Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, Δημήτρης Κυριαζής, Γιάννης Κωνσταντινίδης, Ανδρέας Λουκάκος, Τάσος Μελεμενίδης, Τίνα Μανδηλαρά, Νίκη Μηταρέα, Πάνος Μιχαήλ, Γλυκερία Μπασδέκη, Γιάννης Παπαϊωάννου, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Γεωργία Παπαστάμου, Μαρία Παππά, Χρήστος Παρίδης, Μαρίνα Πετρίδου, Δημήτρης Πολιτάκης, Φιλιώ Ράγκου, Πάνος Σάκκας, Ειρήνη Σαρλή-Θεοφυλακτοπούλου, Νικόλας Σεβαστάκης, Βασιλική Σιούτη, Κορίνα Φαρμακόρη, Λένα Φουτσιτζή υπεύθυνη social media Χριστίνα Γαλανοπούλου –––––– φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie f., Αναστασία Βουτυροπούλου, Γιώργος Αδάμος ατελιέ αssistant Art Director Rinétta Koskinidou διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μπέτυ Σπανοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Άλκηστις Γκούμα, Βασίλης Κοτρωνάκης διανομή Άκης Ιωάννου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

φωτογραφία εξωφύλλου

Το έργο «Victory» της Indie 184.

6 lifo – 4.10.18

www.facebook.com/stathis.tsagar

παρακαλουμε

ανακυκλωστε

4.10.18 – lifo

7

TalkoftheTown

α π ο τ h βασ ι λ ικ η σ ι ουτ η

Πολιτικό7ήμερο

eurokinissi/στελιος μισινας

4-10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2018

8 lifo – 4.10.18

Συγκέντρωση υποστηρικτών του «όχι» στο δημοψήφισμα για τη Συμφωνία των Πρεσπών στα Σκόπια την Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου 2018.

ΔΗΜΟΨΉΦΙΣΜΑ ΑΛΆ ΒΑΛΚΑΝΙΚΆ Προκαταλήψεις, άγνοια και ευσεβείς πόθοι.

Το θέμα της επίσημης ονομασίας του κράτους της ΠΓΔΜ είναι ένα πρόβλημα που απασχολεί τα Σκόπια και την Αθήνα εδώ και πάρα πολλά χρόνια, από την εποχή της ανεξαρτησίας της μικρής αυτής χώρας που ανήκε κάποτε στην ενιαία Γιουγκοσλαβία. Η διένεξη αυτή ήταν πάντα μια ενοχλητική υπόθεση για την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, που επιθυμούσαν να κλείσει, για λόγους χρησιμότητας της ΠΓΔΜ κυρίως, χωρίς να μπαίνουν ποτέ στην ουσία της υπόθεσης. Το εάν η Ελλάδα είχε ή όχι δίκιο στους ισχυρισμούς της ήταν κάτι που δεν ενδιέφερε κανέναν πολιτικό στη Δύση. Το ίδιο και η Ιστορία της Μακεδονίας. Τα επιστημονικά ιστορικά στοιχεία, βεβαίως, είναι αντικειμενικά και αδιάψευστα. Από την άλλη, οι κάτοικοι της ΠΓΔΜ αποκαλούνταν πάντα Μακεδόνες κι έτσι, όσοι βρίσκουν αρκετά πολύπλοκη την ουσία του μακεδονικού ζητήματος θεωρούσαν και θεωρούν παράλογη την απαίτηση της Ελλάδας να μην αποκαλούνται με αυτό το όνομα. Στην Ελλάδα, παρά τα χρόνια που έχουν περάσει, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ένα ζήτημα που πολλοί θεωρούσαν ξεχασμένο συγκινεί τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών, η οποία αντιτίθεται στη χρήση του ονόματος της Μακεδονίας από την ΠΓΔΜ. Την ίδια στιγμή, στη γειτονική χώρα επίσης η συντριπτική πλειοψηφία των Σλαβομακεδόνων (το 70% περίπου των κατοίκων είναι Σλαβομακεδόνες και το 25%-30% Αλβανοί) δεν επιθυμεί τον παραμικρό συμβιβασμό στο θέμα του ονόματος. Ο Ζόραν Ζάεφ είναι ο πρώτος πρωθυπουργός που δέχεται να κάνει έναν αμοιβαίο συμβιβασμό με την Ελλάδα, πηγαίνοντας κόντρα στη βούληση των πολλών στο θέμα αυτό και με προσωπικό ρίσκο. Συμφώνησε να υποχωρήσει στο όνομα και η χώρα του να λέγεται επισήμως «Βόρεια Μακεδονία» και ο Αλέξης Τσίπρας συμφώνησε να υποχωρήσει η Ελλάδα στην υπηκοότητα και στη γλώσσα, που θα τις αποκαλούν «μακεδονικές». Γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ λέει συχνά τελευταία ότι εκείνοι θα συνεχίσουν να είναι πάντα οι Μακεδόνες για όλο τον κόσμο. Το πρόβλημα είναι ότι οι δύο λαοί δεν φαίνεται να αποδέχονται τον συμβιβασμό αυτό (που διατυπώνεται μεταξύ πολλών άλλων στη Συμφωνία των Πρεσπών). Και οι δύο πλευρές –όσον αφορά τους πολίτες– επιθυμούν να υποχωρήσει μόνο η άλλη πλευρά.

4.10.18 – lifo

9

Πολιτικό7ήμερο

TalkoftheTown

10 lifo – 4.10.18

Το θέμα λίμναζε για πολύ καιρό, αλλά ξαναήρθε τους τελευταίους μήνες στην επικαιρότητα για πολλούς λόγους: α) πρωθυπουργοί και στις δύο χώρες είναι πολιτικοί που δεν θεωρούνται ανυποχώρητοι σε παρόμοια εθνικά θέματα, β) Ζάεφ και Τσίπρας είναι αμφότεροι συνεργάσιμοι για ΗΠΑ και Ε.Ε., γ) οι ΗΠΑ θέλουν άμεση ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ για διάφορους λόγους αλλά και για να μειώσουν τη ρωσική επιρροή, δ) για λόγους συμβολισμού και γοήτρου των ΗΠΑ μετά την κόντρα με τη Ρωσία για την επιρροή στα Βαλκάνια και ε) για τα επιχειρηματικά σχέδια με αγωγούς, ενέργεια και κατασκευαστικά που πρέπει να προχωρήσουν και αποτελούν επίσης μέρος της συμφωνίας. Στα σχέδια αυτά θα πάρουν μέρος μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα της Ελλάδας που στηρίζουν με κάθε τρόπο τη Συμφωνία των Πρεσπών, η οποία τα συμπεριλαμβάνει (παρότι σχεδόν κανείς δεν μιλάει γι’ αυτό). Τα είπε, πάντως, με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο πριν από λίγο καιρό ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Γουές Μίτσελ, ο οποίος εξήγησε το πλαίσιο και τόνισε τον ρόλο που είχαν οι ΗΠΑ στην επίτευξη της συμφωνίας: «Δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση στην ενίσχυση των χωρών στην πρώτη γραμμή της Ευρώπης που είναι περισσότερο ευάλωτες στη ρωσική γεωπολιτική πίεση. Στην Ουκρανία και στη Γεωργία καταφέραμε να άρουμε περιορισμούς προηγούμενων κυβερνήσεων στην απόκτηση αμυντικών όπλων για την αντίσταση στη ρωσική εδαφική επιθετικότητα. Στα Βαλκάνια, η αμερικανική διπλωματία διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στην επίλυση της διαφοράς Ελλάδας - Μακεδονίας για το ονοματολογικό και ενεργοποιείται για να προωθήσει τον υπό την Ε.Ε. διάλογο ανάμεσα στη Σερβία και στο Κόσοβο». Στο δημοψήφισμα της περασμένης Κυριακής στην ΠΓΔΜ, για να είναι έγκυρο και δεσμευτικό, έπρεπε να συμμετάσχει παραπάνω από το 50% των εγγεγραμμένων, που είναι 1.784.416. Ο Ζόραν Ζάεφ, λαμβάνοντας τα μηνύματα όσο πλησίαζε η ώρα της κάλπης, είχε σπεύσει να δηλώσει ότι το δημοψήφισμα θα είχε συμβουλευτικό χαρακτήρα και ότι σημασία θα είχε το αποτέλεσμα. Οι άνθρωποί του έλεγαν ότι και λίγο κάτω από το 50% να ήταν η συμμετοχή δεν θα είχε σημασία. Τελικά, η συμμετοχή ήταν 36,9% και οι πολίτες που ψήφισαν 666.734, με το 91,46% από αυτούς να ψηφίζει «ναι». Το ερώτημα από την κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ τέθηκε ως εξής: «Είστε υπέρ της ένταξης της χώρας στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ, αποδεχόμενοι τη συμφωνία μεταξύ της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και της Ελλάδας;» Πολλοί ενοχλήθηκαν από τον τρόπο που διατυπώθηκε το ερώτημα και θεώρησαν ότι το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. ήταν το «τυράκι στη φάκα» για την αλλαγή του ονόματος, που ήταν το ουσιαστικό διακύβευμα. Και είναι γεγονός ότι σχεδόν όλοι στην ΠΓΔΜ επιθυμούν την ένταξη της χώρας τους στην Ε.Ε., αλλά δύσκολα βρίσκει κανείς Σλαβομακεδόνες που δέχονται να αποκαλούνται «Βορειομακεδόνες». «Όλος ο κόσμος μας αποκαλεί “Μακεδόνες”. Γιατί να αλλάξουμε; Επειδή έτσι θέλουν οι Έλληνες;» είναι η πιο συνηθισμένη απάντησή τους, συχνά και με επιθετικό τόνο από κάποιους, ειδικά αν πρόκειται για οπαδούς του εθνικιστικού κόμματος VΜRO, που, παρότι βρίσκεται στην αντιπολίτευση, είναι το κόμμα που ήρθε πρώτο (και) στις τελευταίες εκλογές. (Ήταν το αλβανικό κόμμα του Αλί Αχμέτι που συμμάχησε αυτήν τη φορά με τον Ζάεφ, προσφέροντάς του την απαιτούμενη πλειοψηφία και αφήνοντας στην αντιπολίτευση το VMRO.) Η αντιπολίτευση προέκρινε την αποχή αντί του «όχι», καθώς το VMRO συμφωνεί και υπερθεματίζει με την ένταξη σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε., αλλά διαφωνεί κάθετα με τη Συμφωνία των Πρεσπών, που το δημοψήφισμα ζητούσε από τους πολίτες να εγκρίνουν με αυτό τον τρόπο. Δεν ήταν όλοι όσοι απείχαν, όμως, ψηφοφόροι του VMRO. Αδιαμφισβήτητα «νικητής» ήταν η αποχή και ήταν αυτή που έστειλε το μήνυμα που βγήκε από τις κάλπες, το οποίο δεν ήταν άλλο από το προφανές: η πλειοψηφία των πολιτών της ΠΓΔΜ αγνόησε το δημοψήφισμα, με το οποίο ο Ζόραν Ζάεφ ζητούσε τη λαϊκή νομιμοποίηση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η αποχή, ωστόσο, είχε πολλές αιτίες: η σημαντικότερη ήταν ότι η πλειοψηφία των Σλαβομακεδόνων δεν επιθυμεί κανέναν συμβιβασμό με την Ελλάδα στο θέμα του ονόματος και δεν τους ενδιαφέρει καθόλου αν κάνει υποχωρήσεις και η ελληνική κυβέρνηση. Υπήρχαν όμως και αυτοί που θεώρησαν «στημένο» το δημοψήφισμα και πίστευαν πως ό,τι και να ψήφιζαν, οι πολιτικοί της χώρας είχαν προαποφασίσει τη συνέχεια.

Πολλοί στη γειτονική χώρα πιστεύουν ότι η ψήφος τους δεν έχει καμία αξία και ότι, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, δεν θα άλλαζε τίποτα. Κι αυτό γιατί στην ΠΓΔΜ υπάρχει μεγάλη απογοήτευση για το πολιτικό προσωπικό της χώρας. Για πολλούς η αποχή ήταν μια μορφή διαμαρτυρίας και για άλλους αδιαφορίας λόγω της εκτίμησης ότι η ψήφος τους δεν θα αλλάξει τίποτα. Οι Αλβανοί της ΠΓΔΜ ήταν η μεγαλύτερη έκπληξη. Η συμμετοχή τους αναμενόταν γύρω στο 80%, αφού επιθυμούν διακαώς την ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε., αλλά τους είναι αδιάφορο το θέμα του ονόματος. Εκείνοι αισθάνονται εθνικά Αλβανοί και όχι Μακεδόνες, γι’ αυτό και στις συζητήσεις τους, όταν μιλάνε για «Μακεδόνες», εννοούν τους Σλαβομακεδόνες. Η συμμετοχή και του αλβανικού πληθυσμού όμως ήταν χαμηλή, παρότι υψηλότερη από αυτήν του σλαβικού πληθυσμού. Όπως εξηγούσαν πολλοί από αυτούς, το θέμα της ονομασίας τούς ήταν αδιάφορο και δεν αποτέλεσε κίνητρο για να προσέλθουν στις κάλπες. Όσο για το θέμα της ένταξης στο ΝΑΤΟ, το θεωρούν δεδομένο ότι θα γίνει έτσι κι αλλιώς. Για κάποιους άλλους, αρνητικό ρόλο έπαιξε ότι της καμπάνιας του «ναι» στους αλβανόφωνους ηγήθηκε ο Αλί Αχμέτι (κυβερνητικός εταίρος του Ζόραν Ζάεφ), που θεωρείται διεφθαρμένος. Η αποχή ήταν και μία μορφή διαμαρτυρίας απέναντί του, καθώς το «ναι» μπορεί να εκλαμβανόταν και ως επιδοκιμασία εκείνου, όπως ανέφεραν κάποιοι Αλβανοί αναλυτές. Ο Ζόραν Ζάεφ επιχείρησε να αγνοήσει την αποχή και πλέον παίζει τα ρέστα του, ταυτίζοντας το πολιτικό του μέλλον με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Δεν είναι λίγοι αυτοί που τον κατηγορούν ότι προδίδει τη χώρα του και είναι βέβαιο ότι, ανεξάρτητα από το αν θα του βγει ή όχι στο τέλος, για την ώρα εισπράττει πολιτικό κόστος. Είναι επίσης γεγονός ότι πιο μετριοπαθής πολιτικός ηγέτης από τον Ζάεφ, σε σχέση με την ελληνική διένεξη, δεν υπάρχει στους Σλαβομακεδόνες. Και είναι μάλλον απίθανο να υπάρξει και στο μέλλον. Αυτός είναι ο πιο διαλλακτικός. Το ας πούμε επιχείρημα που διατυπώνεται από ορισμένους και λέει ότι «αν η συμφωνία ήταν κακή για τους Έλληνες, γιατί δεν τη θέλουν οι Σλαβομακεδόνες;» υποδηλώνει άγνοια (άσχετα με το τι πιστεύει ο καθένας για το ποιος έχει δίκιο). Κι αυτό γιατί οι Σλαβομακεδόνες απορρίπτουν τη συμφωνία επειδή δεν επιθυμούν κανέναν συμβιβασμό, όσες υποχωρήσεις και αν κάνει η Ελλάδα. Οι δικαιολογίες πολιτικών που ακούστηκαν για την αποχή ήταν πολλές, όπως ότι λείπουν πολλοί στο εξωτερικό και ότι οι εκλογικοί κατάλογοι της ΠΓΔΜ δεν έχουν εκκαθαριστεί. Τις επικαλέστηκε μάλιστα και ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς. Οι δικαιολογίες αυτές, ωστόσο, αν και έχουν κάποια βάση, δεν ισχύουν. Πράγματι, λείπουν πολλοί εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι της ΠΓΔΜ στη Γερμανία και αλλού, αλλά οι πολίτες της γειτονικής χώρας, σε αντίθεση με τους Έλληνες, έχουν τη δυνατότητα να ψηφίζουν στις χώρες όπου ζουν. Ο Ζόραν Ζάεφ έκανε μεγάλη εκστρατεία στη Γερμανία και στις χώρες όπου ζουν συμπολίτες του για τον λόγο αυτό. Άρα, αυτή η δικαιολογία δεν ευσταθεί. Όσο για την εκκαθάριση, όντως δεν έχει γίνει, αλλά οι αριθμοί που επικαλούνται διάφοροι εδώ για τον πραγματικό αριθμό των ψηφοφόρων είναι αβάσιμοι. Στις εκλογές που έγιναν πριν από σχεδόν δύο χρόνια στην ΠΓΔΜ προσήλθαν στις κάλπες, παρά την αποχή, 1.191.832 ψηφοφόροι και αυτό μπορεί να είναι ένα μέτρο. Στο δημοψήφισμα της περασμένης Κυριακής προσήλθαν 666.743. Οι αριθμοί και τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους αντί άλλης αποδείξεως. Τέλος, όποιος έκανε μια βόλτα στα καφέ των μεγάλων πόλεων της ΠΓΔΜ την Κυριακή του δημοψηφίσματος θα έβλεπε ότι ήταν γεμάτα από νέους που δεν πήγαν να ψηφίσουν. Στην Ελλάδα, όπως και στις περισσότερες βαλκανικές χώρες, μετά από κάθε διαδικασία που περιλαμβάνει κάλπες, ακολουθεί διένεξη για το «ποιος νίκησε». Οι πολιτικοί των χωρών αυτών, της δικής μας συμπεριλαμβανομένης, ερμηνεύουν τα όποια αποτελέσματα με βάση τα στερεότυπα, τις προκαταλήψεις και τους ευσεβείς τους πόθους. Όπως κάνουν και τώρα με το δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ. Αν η πραγματικότητα δεν συμφωνεί μαζί τους, δεν είναι κάτι που τους απασχολεί. Αρκεί να μη χαλάσει η προκατασκευασμένη αφήγηση.

Αδιαμφισβήτητα «νικητής» ήταν η αποχή και ήταν αυτή που έστειλε το μήνυμα που βγήκε από τις κάλπες, το οποίο δεν ήταν άλλο από το προφανές: η πλειοψηφία των πολιτών της ΠΓΔΜ αγνόησε το δημοψήφισμα, με το οποίο ο Ζόραν Ζάεφ ζητούσε τη λαϊκή νομιμοποίηση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

4.10.18 – lifo

11

ΝΑΙ, ΑΛΛΆ ΤΙ ΘΑ ΈΚΑΝΕΣ ΑΝ ΈΜΠΑΙΝΑΝ ΣΤΟ ΣΠΊΤΙ ΣΟΥ;

TalkoftheTown

ΦωνήΛαού

Η πρόθεση εκείνου που ρωτάει δεν είναι καθόλου άσχετη.

α π ό τ ο ν κ ωσ τ ή π απ αϊ ώαν ν ου

GuestEditor

Τ

12 lifo – 4.10.18

ο αφοπλιστικό επιχείρημα: Ναι, αλλά τι θα έκανες αν έμπαιναν στο σπίτι σου; Καλή η θεωρία, αλλά να σε δω στην πράξη. Αν μια νύχτα έμπαινε κάποιος με όπλο στο σπίτι σου και απειλούσε τα παιδιά σου, τότε να δω τι θα έκανες. Μη μου μιλάς για ανθρώπινα δικαιώματα, για καταδίκη της αυτοδικίας, μη μου λες για ασύμμετρη βία και στάθμιση αγαθών. Μην τα βάζεις με την αστυνομία όταν ρίχνει καμιά κλοτσιά παραπάνω. Αυτά είναι φτηνές κι ανέξοδες ρητορείες από τον καναπέ σου. Λοιπόν, να η απάντηση, ειλικρινής και εξαιρετικά απλή: δεν ξέρω τι θα έκανα μπροστά στην απειλή. Μπορεί τα πάντα, μπορεί και τίποτα. Μπορεί το ένστικτο να με έκανε θηρίο, να έβρισκα μέσα μου δυνάμεις και κουράγιο που κοιμούνται μακαρίως. Μπορεί –το πιθανότερο– να πάγωνα από τον τρόμο. Μπορεί να έφτανα στη βία, μπορεί και να ικέτευα γονατιστός. Στ’ αλήθεια δεν ξέρω. Δεν οφείλω να ξέρω. Και ελπίζω ποτέ να μη μάθω. Όμως το ζήτημα δεν είναι τι κάνει κάποιος απέναντι στον ακραίο κίνδυνο. Εκ του πονηρού μετατίθεται η συζήτηση εκεί. Το θέμα είναι τι κάνει σε όποιον κείτεται ανήμπορος μπροστά στα πόδια του. Αποφασίζει να του λιώσει το κεφάλι ή όχι; Αυτό είναι το ερώτημα. Μπαίνει το κλεφτρόνι στο σπίτι και τη στιγμή που δρασκελίζει το μπαλκόνι με το λάπτοπ και τη φωτογραφική στα χέρια του χάνει την ισορροπία του και βρίσκεται σοβαρά τραυματισμένος δύο ορόφους κάτω. Αντιστρέφω το αρχικό ερώτημα. Τι θα έκανες; Θα τον κλότσαγες στο κεφάλι; Κι αφού τον κλότσαγες εσύ, θα έρχονταν οι αστυνομικοί να του ρίξουν κι αυτοί μερικές; Και οι γείτονες στα μπαλκόνια τους με τα κινητά στο χέρι θα κοίταγαν χωρίς να πούνε λέξη; Μετά τον θάνατο του Ζακ Κωστόπουλου πολλοί μάς κουνάνε το δάχτυλο επειδή μιλήσαμε για λιντσάρισμα. Μιλάτε από την ασφάλεια του σπιτιού σας, μας λένε, και αδιαφορείτε για όσους υποφέρουν στο κέντρο της πόλης. Και μετά το ερώτημα: τι θα έκανες όμως αν κάποιος κ.λπ. κ.λπ.; Λοιπόν, πρώτον κι αυτοί από την ασφάλεια του σπιτιού τους τα λένε. Δεν τους είδα μπαρουτοκαπνισμένους από τη μάχη με τη «βαριά εγκληματικότητα». Μπροστά στο πληκτρολόγιό τους κάθονται. Απλώς, όποτε μπορούν, επιλέγουν να υποστηρίξουν τη βία στο πεσμένο σώμα. Αυτή είναι εκ φύσεως η πρώτη τους αντίδραση. Το «καλά του κάνανε» τους βγαίνει αυθόρμητα. Ενστικτωδώς επικροτούν τη βία από θέση απόλυτης ασφάλειας. Χωρίς ενδοιασμούς, αμφιθυμίες, δεύτερες σκέψεις.

Δ

εύτερον, το ερώτημά τους είναι κραυγαλέα αποπροσανατολιστικό. Ποια απειλούμενα αγαθά υπερασπίζονταν οι δυο στη Γλάδστωνος; Κυρίως, ποια απειλή ένιωσαν; Και τι μέσα χρησιμοποίησαν; Βλέπει κανείς αναλογικότητα ανάμεσα στα δύο; Η εισβολή του (ακόμα ασαφές πώς και γιατί μπήκε) ήταν μόνο η αφορμή για να εκραγεί πάνω του ένα συσσωρευμένο φορτίο ακραίας βίας. Και μετά μαθαίνουμε ότι ο ένας από τους δύο αναρτούσε στα social media φωτογραφίες με το πεσμένο σώμα του Μπουτάρη και πανηγύριζε για το λιντσάρισμα των «μακεδονομάχων». Και όλα δένουν γλυκά. Θέλει ο ακροδεξιός να κρυφτεί και η χαρά δεν τον αφήνει. Γιατί ο άνθρωπος αυτός, σαν έτοιμος από καιρό, βρήκε ένα μεσημέρι παγιδευμένο στη βιτρίνα της Γλάδστωνος το ιδανικό σώμα. Ένα ξένο σώμα, ένα άρρωστο σώμα, ένα παρασιτικό χαμένο κορμί. Ένα κορμί που –νόμισε– δεν θα το κλάψει κανείς. Οι δύο θύτες της Γλάδστωνος δεν αγανάκτησαν, δεν θόλωσαν. Άσκησαν εφαρμοσμένη βιοπολιτική. Τι είπαν με τον τρόπο τους; Το δικό μας σώμα, το υγιές, το καθαρό σώμα, μπορεί να περπατάει σε αυτά τα πεζοδρόμια. Το δικό σου, το «άλλο» σώμα, το σακάτικο και άρρωστο, δεν χωράει εδώ. Και έτσι στην ουσία το σώμα εξορίστηκε διά της ακραίας βίας σε έναν «oυ τόπο», σε μια no man’s land. Οι δύο συνοριοφύλακες στα σύνορα της Γλάδστωνος αποφάσισαν ποια ζωή αξίζει να βιωθεί και ποια όχι. Και η αστυνομία ήρθε να επισφραγίσει την προσβολή του ζώντος ή τεθνεώτος σώματος με τη δική της «νόμιμη» βία. Ρωτάνε λοιπόν: ναι, αλλά τι θα έκανες αν κάποιος έμπαινε στο σπίτι σου; Το ίδιο ακριβώς ρωτάνε και οι ομογάλακτοί τους στις ΗΠΑ όποιον εναντιωθεί στο πανίσχυρο λόμπι των όπλων. Εσείς οι liberals (εκεί ο χαρακτηρισμός σημαίνει αριστερόστροφη απλοϊκότητα, ελιτισμό και έλλειψη πατριωτισμού) τι θα κάνατε αν κάποιος σας απειλούσε με όπλο κι εσείς ήσασταν άοπλοι; Η ερώτηση συνήθως στοχεύει στον εντυπωσιασμό και μπορεί να είναι άσχετη με το θέμα που συζητιέται. Η πρόθεση εκείνου που ρωτάει δεν είναι όμως καθόλου άσχετη.

ΔΗΜHΤΡΗΣ ΚΟΚΚΙΝAΚΗΣ & ΣOΦΗ ΛAΜΠΡΟΥ

Οι δύο θύτες της Γλάδστωνος δεν αγανάκτησαν, δεν θόλωσαν. Άσκησαν εφαρμοσμένη βιοπολιτική. Τι είπαν με τον τρόπο τους; Το δικό μας σώμα, το υγιές, το καθαρό σώμα, μπορεί να περπατάει σε αυτά τα πεζοδρόμια. Το δικό σου, το «άλλο» σώμα, το σακάτικο και άρρωστο, δεν χωράει εδώ.

Οι άνθρωποι πίσω από τη νέα εποχή της Δημοτικής Αγοράς της Κυψέλης μάς μιλούν για το όραμά τους λίγο πριν από τα επίσημα εγκαίνια του φιλόδοξου πρότζεκτ. α π ό τ ο ν δ η μ ή τ ρ η κ υρ ι α ζ ή

Ποιο είναι το όραμά σας για τη Δημοτική Αγορά του 2018; Για εμάς, η Δημοτική Αγορά Κυψέλης δεν είναι μόνο ένα εμβληματικό κτίριο που αφηγείται την ιστορία της γειτονιάς και της πόλης μας αλλά και μια πλατφόρμα που θα μας δώσει τη δυνατότητα να αποδείξουμε ότι οι συμμετοχικές διαδικασίες, η συνδημιουργία, η συνεργασία και η καινοτομία μπορούν να δώσουν τη θετική ώθηση που χρειάζεται το περιβάλλον αστικό τοπίο και, κυρίως, οι άνθρωποι που το κατοικούν και το επισκέπτονται. Όραμά μας, λοιπόν, είναι να αποτελέσει ξανά ένα σημείο αναφοράς για το αθηναϊκό κοινό αλλά και να υπογραμμίσει την εξέλιξη και τον αντίκτυπο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και στη χώρα μας, φιλοξενώντας βιώσιμες επιχειρήσεις. Βασικός στόχος είναι να γίνει ένας μοχλός επανεκκίνησης της τοπικής οικονομίας που θα μπορέσει να προσελκύσει ένα νέο αγοραστικό κοινό και να προσδώσει ανανεωμένο ενδιαφέρον, προϊόντα και υπηρεσίες σε πολίτες και επιχειρηματίες της περιοχής, προσφέροντάς τους παράλληλα καινούργιες εμπειρίες. Τι θα δούμε στο άμεσο μέλλον στην Αγορά; Τη σταθερή λειτουργία των καταστημάτων που στεγάζονται πλέον στην Αγορά, σε συνδυασμό με το εκπαιδευτικό και πολιτιστικό περιεχόμενο το οποίο παρέχεται από μόνιμους φορείς αλλά και φιλοξενούμενους οργανισμούς που προσφέρουν διαφορετικό εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Κάθε Δευτέρα και Τετάρτη, δράσεις από φορείς της γειτονιάς ανοιχτές για όλους. Νέες συνεργασίες με φορείς από την Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως έγιναν φέτος με το Harvard Business School και τώρα με το πολιτιστικό κέντρο ZK/U που εδρεύει σε έναν μεγάλο, παλιό σιδηροδρομικό σταθμό στο Βερολίνο. Αγορέςφρέσκα προϊόντα από μικρούς παραγωγούς, brunch με προϊόντα από φορείς κοινοτήτων της περιοχής (φέτος έγιναν δράσεις με τη γεωργιανή, την ουκρανική, τη νιγηριανή, την αιθιοπική κοινότητα κ.ά.). Εκδηλώσεις που διεγείρουν τη σκέψη, αναμοχλεύουν τις απόψεις, δημιουργούν δεσμούς και ευκαιρίες για γνωριμία αλλά και συντονισμένη δράση σε σημαντικά θέματα που μας απασχολούν. Σας περιμένουμε κάθε μέρα στην Αγορά για προτάσεις, ψώνια, πολιτιστικές δράσεις, κοινωνικές συζητήσεις, debates, μαθήματα, ανάπτυξη δεξιοτήτων, παρέα και νέες γνωριμίες με άτομα από κάθε μεριά του κόσμου. Ραντεβού στη Φωκίωνος!

4.10.18 – lifo

13

ΣΑΡΛ ΑΖΝΑΒΟΎΡ: «ΞΑΠΛΩΜΈΝΟΙ, ΌΛΟΙ ΤΟ ΊΔΙΟ ΎΨΟΣ ΈΧΟΥΜΕ»

TalkoftheTown

Αποχαιρετισμός στον Γάλλο «Φρανκ Σινάτρα».

απ ό το ν δη μ ή τ ρη π ολ ι τάκ η

ShortCut

«Ζ

14 lifo – 4.10.18

Η φωνή του υπήρξε εντυπωσιακή στο εύρος των δυνατοτήτων της, όμως αυτό που τον ξεχώριζε ανάμεσα σε όλους τους μεγάλους τραγουδιστές ήταν η αφοσιωμένη και βαθιά εκφραστική ερμηνεία του, που ενσάρκωνε μέσω της αφήγησης και της μελωδίας τα πιο σύνθετα ενήλικα συναισθήματα. Υπ’ αυτή την έννοια, δεν ήταν καθόλου άστοχος ο προσδιορισμός «Γάλλος Φρανκ Σινάτρα».

ούμε πολύ καιρό εμείς οι Αρμένιοι» είχε δηλώσει πριν από χρόνια ο Σαρλ Αζναβούρ. «Υπολογίζω να φτάσω τα εκατό και να συνεχίσω να δουλεύω ως τα ενενήντα». Ο πρώτος στόχος δεν επετεύχθη τελικά (αν και έφτασε αρκετά κοντά, καθώς υποκλίθηκε στο μοιραίο μόλις χθες, στα 94 του), ο δεύτερος όμως ξεπεράστηκε πανηγυρικά, αφού ο κορυφαίος ίσως τραγουδιστής μιας ευρύτατης γκάμας «ελαφρού» ρεπερτορίου (με απόλυτη ειδικότητα, βεβαίως, στο αφηγηματικό «chanson realiste») μέχρι και πριν από λίγους μήνες ταξίδευε ανά τον πλανήτη, δίνοντας συναυλίες ενώπιον εκστατικού κοινού που συνέρρεε για να δει και να ακούσει από κοντά ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα ιερά τέρατα του 20ού αιώνα. Η φωνή του υπήρξε εντυπωσιακή στο εύρος των δυνατοτήτων της, όμως αυτό που τον ξεχώριζε ανάμεσα σε όλους τους μεγάλους τραγουδιστές ήταν η αφοσιωμένη και βαθιά εκφραστική ερμηνεία του, που ενσάρκωνε μέσω της αφήγησης και της μελωδίας τα πιο σύνθετα ενήλικα συναισθήματα. Υπ’ αυτή την έννοια, δεν ήταν καθόλου άστοχος ο προσδιορισμός «Γάλλος Φρανκ Σινάτρα» που του είχε αποδοθεί από τα πρώτα βήματα μιας καριέρας η οποία διάνυσε σχεδόν οκτώ δεκαετίες και σίγουρα πιο ακριβής από τον αντίστοιχο «Έλβις της Γαλλίας» που συνόδευε τον πρόσφατα χαμένο Τζόνι Χάλιντεϊ. Μπορεί να μη γέμιζε ενδεχομένως το μάτι (ήταν 1,60 με το ζόρι), όμως το ανάστημά του, όταν τραγουδούσε στη σκηνή, έμοιαζε θηριώδες. Όπως άλλωστε είχε πει ο ίδιος, «ξαπλωμένοι, όλοι το ίδιο ύψος έχουμε». Ο Σαρλ Αζναβούρ ήταν πολύγλωσσος, κοσμοπολίτης, δημοφιλής στην Αμερική, Αρμένιος στην καταγωγή (υπήρξε άλλωστε ο πιο διάσημος εκπρόσωπος του έθνους των Αρμενίων και διεθνής πρεσβευτής της κληρονομιάς της χώρας από την ανεξαρτητοποίησή της και μετά), πολιτισμικά όμως οπωσδήποτε Γάλλος, κάτι που σύμφωνα με τις αφηγήσεις του ίδιου συνέβη σχεδόν τυχαία: «Ο πατέρας μου Μίσκα Αζναβουριάν, η μητέρα μου Κναρ Μπαγντασαριάν και η αδελφή μου Άιντα, που είχε γεννηθεί στην Ελλάδα κατά το ταξίδι της φυγής μας από την Αρμενία, είχαν βρεθεί προσωρινά στη Γαλλία, περιμένοντας να πάρουν βίζα για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ακόμα δεν είχαν συνειδητοποιήσει ότι θα μέναμε εδώ για πάντα. Στο μεταξύ, όμως, γεννήθηκα εγώ, στις 22 Μαΐου του 1924 στο Παρίσι. Το μαιευτήριο βρισκόταν στο 5ο Διαμέρισμα. Ο πατέρας μου ήταν ένας υπέροχος άνθρωπος που δούλευε σκληρά, αλλά το χάρισμά του ήταν μάλλον η μουσική παρά η διεύθυνση μιας επιχείρησης. Στο Caucase, το εστιατόριο που είχε ανοίξει, προσκαλούσε ορχήστρες από την Ουγγαρία για να παίξουν και πρόσφερε δωρεάν γεύματα σε όσους φίλους, γνωστούς αλλά και αγνώστους δεν είχαν χρήματα. Φυσικά, αυτό δεν μπορούσε να κρατήσει για πολύ, από τη στιγμή που η επιχείρηση δεν παρουσίαζε κέρδη. Η μητέρα μου, που είχε πτυχίο Φιλολογίας, ήταν αναγκασμένη να δουλεύει περιστασιακά ως μοδίστρα. Το αληθινό πάθος των γονιών μου ήταν οι παραστάσεις που έστηναν μαζί με τους μετανάστες φίλους τους για το κοινό της διασποράς. Μεγάλωσα με τόσο λίγα μέσα, αλλά και με τόσο πολλή αγάπη…» Είχε βγει από μικρός στο σανίδι, αλλά η επιτυχία του ως ερμηνευτή (έγραφε ήδη τραγούδια για άλλους) άργησε να έρθει, αφού προηγουμένως είχε συνδεθεί και συγκατοικήσει για καιρό με την Εντίθ Πιαφ που τον είχε ξεχωρίσει, παρακολουθώντας τον στα ντουέτα του με τον Πιερ Ρος στο πιάνο. «Η σχέση μου μαζί της ήταν πλατωνική» έσπευδε πάντα και μέχρι

τα τελευταία του να διευκρινίσει. «Αυτό έσωσε τη συνεργασία μας». Η Πιαφ υπήρξε κρίσιμος μέντορας για τη μετέπειτα πορεία του αλλά και το ένα μέλος της επιφανούς τριάδας που ο ίδιος δήλωνε ότι τον ενέπνευσε όσο κανείς άλλος: «Ο Σαρλ Τρενέ για το γράψιμό του, η Πιαφ για το πάθος της και ο Μορίς Σεβαλιέ για τον επαγγελματισμό του – και οι τρεις μαζί για την επιβλητική παρουσία τους στη σκηνή». Η χρονιά-σταθμός για τη μετεωρική του άνοδο στο ερμηνευτικό στερέωμα ήταν το 1956, όταν αποθεώθηκε κατά τη διάρκεια ενός ρεσιτάλ στην Καζαμπλάνκα και ακολούθως κλήθηκε να τραγουδήσει στο Ολυμπιά του Παρισιού, όπου για την περίσταση έγραψε και ερμήνευσε την πρώτη του μεγάλη προσωπική επιτυχία, το «Sur ma vie». Θα ακολουθούσαν εκατοντάδες άλλες, σε διάφορες γλώσσες, κάποιες εκ των οποίων διεκδικούν δάφνες όχι μόνο για την ερμηνευτική ισχύ αλλά και για το πρωτοποριακό στιχουργικό περιεχόμενό τους. Όπως το «Comme ils disent» (που στα αγγλικά έγινε «What makes a man»), το οποίο φέρει τον τίτλο τιμής του «πρώτου διάσημου τραγουδιού για τους νταλκάδες και τα ζόρια μιας ομοφυλοφιλικής σχέσης».

Α

ν δεν ήταν ένας μέγιστος τραγουδιστής, και πάλι θα ήταν αναγνωρίσιμος στο ευρύ κοινό ο Αζναβούρ μόνο από την επίσης μεγάλη, μακρόχρονη και ιδιοσυγκρασιακή φιλμογραφία του. Συχνά εμφανιζόταν ως καρατερίστας ή προέκταση της δημόσιας εικόνας του ως αστεριού του πάλκου, ούτε όμως ο Ιβ Μοντάν ή ο Σινάτρα δεν έπαιξαν σε τόσο διαφορετικές μεταξύ τους και «περίεργες» ταινίες, παρότι εκείνοι εξασφάλιζαν σαφώς πιο πρωταγωνιστικούς ρόλους στη μεγάλη οθόνη, προφανώς λόγω πιο συμβατικά «σαγηνευτικής» εμφάνισης. Ο Αζναβούρ έπαιξε σε φιλμ του Ζορζ Φρανζί, του Ζαν Κοκτό, του Κλοντ Σαμπρόλ, του Κλοντ Λελούς, στο Ταμπούρλο του Σλέντορφ, σε γαλλικά νουάρ και σε ό,τι cult μπορεί να φανταστεί κανείς, με προεξάρχον το θεότρελο και ψυχεδελικό Candy του 1968 με τον Μάρλον Μπράντο. Και, βέβαια, κουβάλησε μόνος του τον κεντρικό ρόλο στο Πυροβολήστε τον πιανίστα του Φρανσουά Τριφό, ταινία που είναι συγχρόνως πιο ελευθέρια, πιο ελαφριά αλλά και πιο μελαγχολική ίσως από το μοιρολατρικό νουάρ μυθιστόρημα Down There του Αμερικανού συγγραφέα Ντέιβιντ Γκούντις, στο οποίο βασίστηκε. Όπως και στην περίπτωση του Σινάτρα όμως, τα κινηματογραφικά επιτεύγματα επισκιάζονται αυτομάτως από τη Φωνή και από το Τραγούδι. «Το ραδιόφωνο στο πάτωμα έχει χαλάσει και παίζει παράφωνα Αζναβούρ» λέει ένας στίχος από το τραγούδι «Sister Europe» του αγαπημένου new wave γκρουπ Psychedelic Furs που άκουγα μετά μανίας στα ’80s. Πού καιρός για Αζναβούρ τότε… Έτσι πάει όμως, τα «κλασικά», τα «παλιομοδίτικα» και τα ενήλικα ακούσματα σε πιάνουν όταν ξεφύγεις από τον εναγκαλισμό τoυ νεανικού ναρκισσισμού. Έγραφε ο επιφανής κριτικός των «New York Times» Stephen Holden τον Απρίλιο του 2009, αφότου είχε παρακολουθήσει μία από τις πρώτες «αποχαιρετιστήριες» συναυλίες του μεγάλου τραγουδιστή: «Για έναν Αμερικανό κριτικό, η ελευθερία της αυτο-έκφρασης του κ. Αζναβούρ, τόσο ως τραγουδοποιού όσο και ως ερμηνευτή, προκαλεί δυσφορία για τον βαθμό που η δική μας δημοφιλής κουλτούρα έχει ως επίκεντρο σχεδόν αποκλειστικά τη νεότητα. Είναι τόσο σημαντικό να υπάρχουν τραγούδια που βλέπουν μακριά, εξερευνούν τον έρωτα και την απώλεια σε κάθε στάδιο της ζωής και συνδέουν διαφορετικές γενιές».

ΣΎΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΎΣΤΗΜΑ

ΟΙ ΑΝΤΡΙΚΈΣ ΦΊΛΙΕΣ Κολλητοί μέχρι την άκρη του κόσμου.

α π ό τ ο ν α νδρ έ α λου κ άκ ο

SweetNothing

Εδώ, μια μικρή παρένθεση, για να μιλήσουμε για τις αντρικές φιλίες, οι οποίες είναι διαφορετικές από τις γυναικείες και αυτό το λέει ένας άνθρωπος που δεν έχει ιδέα για τις γυναικείες φιλίες, καθώς δεν είναι γυναίκα. Τέλος πάντων, αν για κάτι νιώθω τυχερός είναι που έχω μερικούς φίλους που η σχέση μας παραμένει πολύ δεμένη μετά από τριάντα ή είκοσι χρόνια και άλλους, πιο καινούργιους, που έχω την αίσθηση ότι θα γράψουν επίσης πολλά χιλιόμετρα. Αν με ρωτούσε κάποιος ποιο είναι το μυστικό της μακροχρόνιας φιλίας θα έλεγα πρώτα «ευχαριστώ πολύ που μου κάνετε αυτή την ερώτηση», στη συνέχεια θα απαντούσα μονολεκτικά, λέγοντας η «απλότητα», και μετά θα άφηνα ένα μεγάλο κενό για να φανεί ακόμα πιο ψαγμένη η απάντηση. Οι αντρικές φιλίες στηρίζονται πολλές φορές σε κάτι πολύ απλό και μέσα από αυτό οι δύο φίλοι ανοίγονται και δένονται. Με τον Νίκο παίζουμε PlayStation από τότε που σπουδάζαμε στην Αγγλία. Κάνουμε παρέα 22 χρόνια, έχουμε συγκατοικήσει τρομερά επιτυχημένα, αφού τσακωθήκαμε μόνο μία φορά που του είχα φάει το τελευταίο γλυκό που περίμενε με χαρά να φάει μετά την επιστροφή του από το πανεπιστήμιο, γεγονός το οποίο έχει ξεπεραστεί ή ίσως και όχι, αν κρίνω από κάποια βλέμματα μίσους που μου ρίχνει όποτε αναφέρω αυτή την τραγική ιστορία. Με τον Νίκο, λοιπόν, βρισκόμαστε περίπου μία φορά την εβδομάδα και παίζουμε Pro (ποδοσφαιράκι στο PlayStation) μέχρι τελικής αποβλάκωσης και, όσο χαζό κι αν ακούγεται αυτό, η δραστηριότητα αυτή είναι το βασικό μας bonding element, αυτό δηλαδή που μας δένει. Και κάπου εκεί, στα ημίχρονα, λέμε τα νέα μας, «πώς πάει με το κορίτσι;», «τι νέα στη δουλειά;» και ξέρω και ξέρει πως ό,τι κι αν χρειαστεί ο ένας, ο άλλος θα είναι πάντα εκεί. Με τον Φοίβο πηγαίναμε μαζί στο σχολείο, αλλά δεν κάναμε ποτέ παρέα. Αρχίσαμε να ξαναβλεπόμαστε όταν μετακόμισα στο Παγκράτι και ξεκίνησα να βγαίνω σε ένα μπαρ στη γειτονιά που δεν θα πω το όνομά του για να μην κάνω διαφήμιση, αλλά έχει το ίδιο όνομα με ξενοδοχείο στη Νέα Υόρκη και με ποδοσφαιρική ομάδα του Λονδίνου και όποιος το βρει κερδίζει πλούσια δώρα. Με τον Φοίβο μας έδεσε η μπάρα και αυτό ακούγεται πολύ γελοίο, αλλά, εντάξει, δεν είπε κανείς ότι δεν είμαστε κι εμείς οι ίδιοι γελοίοι. Αρχίσαμε να κάνουμε παρέα πίνοντας ποτά και οι κουβέντες ήταν όλο και πιο ωραίες, ώσπου ξαφνικά γίναμε κολλητοί φίλοι και πλέον είναι ένας από τους λίγους πραγματικά πολύ κοντινούς μου ανθρώπους. Την Κυριακή το βράδυ, λοιπόν, αφού κοιμήθηκαν τα παιδιά κι έφυγαν όλοι οι άλλοι μείναμε οι τρεις μας, καθίσαμε στο τραπέζι της κουζίνας, βάλαμε μπιράκια και είπαμε τα νέα μας. Είχαμε καιρό να βρεθούμε οι τρεις μας και ξαφνικά ο Φοίβος λέει «ρε μαλάκες, ξέρετε πόσο μου είχε λείψει αυτό;». Με τον Ηλία είμαστε φίλοι από την Α’ Δημοτικού και όποτε καταρρέει ο ένας ή ο άλλος λόγω κάποιας ερωτικής τραγωδίας, ξέρει ποιον να πάρει τηλέφωνο. Με τον Γιώργο είμαστε μαζί μια ζωή και μιλάμε μετά από κάθε μεγάλο ματς της ομάδας, αλλά βρισκόμαστε επίσης πολλές φορές πάνω από μια πράσινη τσόχα. Με τον Λάμπρο μιλάμε για τη ζωή και τις γυναίκες με έναν τρόπο που είναι ο δικός μας. Με τον Νορεντίν μας δένουν μερικά από τα πιο διασκεδαστικά βράδια της ζωής μας. Με κάθε πολύ καλό μου φίλο έχουμε συγκεκριμένα πράγματα που μας έχουν φέρει κοντά. Δεν ταιριάζουμε στα πάντα, αλλά έχουμε τουλάχιστον έναν κοινό κώδικα, έναν κοινό τόπο και πάμε σε αυτό το μέρος όποτε έχουμε ανάγκη και οι δυο να βρεθούμε εκεί. Οι αντρικές φιλίες μοιάζουν λίγο με τις φιλίες που κάναμε όταν ήμασταν μικροί, είναι πολλές φορές απλές και ακατέργαστες, αλλά παράλληλα βαθιά ουσιαστικές. Είναι βασικά αυτή η αίσθηση ότι υπάρχουν δυο-τρεις άνθρωποι πέρα από την οικογένειά σου που, αν τους πάρεις και τους πεις «είμαι στην άκρη του κόσμου και πρέπει να σε δω», θα πάρουν ένα αεροπλάνο και θα έρθουν χωρίς καν να ρωτήσουν τι έχει συμβεί.

α π ό τ ον ν ι κόλα σ εβα σ τά κη

Την Κυριακή που μας πέρασε μαζευτήκαμε σπίτι διάφοροι φίλοι για κυριακάτικο ολοήμερο άραγμα. Είναι από αυτές τις Κυριακές που ξυπνάνε πρώτα τα παιδιά, μετά ξυπνάει ο ηρωικός τους πατέρας, μετά ξεκινούν τα τηλέφωνα και ξαφνικά αρχίζει να έρχεται ο ένας μετά τον άλλο, απρογραμμάτιστα και αβάδιστα που λένε, στον χώρο μας. Κάπως έτσι μαζευτήκαμε δύο παιδιά, ένας σκύλος, που, παρότι μεσήλικας, είχε εντελώς παιδική συμπεριφορά, και επτά ενήλικες επίσης με εντελώς παιδική συμπεριφορά. Είπαμε τα νέα μας, παίξαμε μπάλα στο σαλόνι, γιατί έξω έβρεχε, έβρεχε μονότονα, ήπιαμε κρασιά και μπίρες και κόκα-κόλες, φάγαμε πακοτίνια, γαριδάκια και διάφορα άλλα τέτοια superfoods, είδαμε λίγη ταινία, τραγουδήσαμε λίγο καραόκε, κατά τη διάρκεια του οποίου λάβαμε συγχαρητήρια μηνύματα από τον κύριο Βασίλη, διαχειριστή της καρδιάς μας και κάτοικο του 4ου ορόφου, και είδαμε και τον αγώνα, κατά τη διάρκεια του οποίου ο μικρός μου γιος κοιμήθηκε στον καναπέ και ο μεγάλος έμαθε τι πάει να πει ποδοσφαιρική αδικία, γνώση που θα του είναι χρήσιμη και στην υπόλοιπη ζωή του, η οποία, όπως ξέρουμε εμείς οι μεγαλύτεροι, είναι γενικότερα γεμάτη αδικίες. Μετά τον αγώνα τα παιδιά πήγανε για ύπνο και έφυγε ο περισσότερος κόσμος, καθώς μερικοί άνθρωποι δεν αντέχουν πολλές ώρες σε έναν καναπέ, δεν είναι όλοι τόσο σκληραγωγημένοι. Στο σπίτι έμειναν δύο κολλητοί φίλοι, ο Νίκος και ο Φοίβος, με τους οποίους κάναμε μαζί φέτος διακοπές, αλλά στις διακοπές ο Φοίβος περνούσε ένα αυχενικό δράμα που τον έκανε να υποφέρει και τον ανάγκασε σε άτακτη υποχώρηση, οπότε ας θεωρήσουμε ότι με τον Φοίβο δεν κάναμε διακοπές.

Η ανάλυση έχει δώσει τη θέση της στο προφητικό παραλήρημα, στη θεωρία συνωμοσίας και στον στείρο καταγγελτικό οίστρο.

ΔεύτερεςΣκέψεις

TalkoftheTown

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι κατηγορούν το σύστημα όχι γιατί είναι τέτοιο (σύστημα) αλλά γιατί, κατά τη γνώμη τους, έχει γίνει σκορποχώρι και «σουρωτήρι» και μπάχαλο.

Είναι μία από τις λέξεις-φετίχ της τελευταίας δεκαπενταετίας. Μία από τις λέξεις που επιστρατεύονται για να περιγράψουν οποιαδήποτε κοινωνική ή πολιτική τάση εμφανίζεται αιρετική, «ακάθαρτη», λοξή. Η δημοσιογραφία τούς αγαπάει αυτούς τους όρους-πολυεργαλεία. Το καθημερινό σχόλιο τους αποθεώνει. Έτσι, αυτές οι λέξεις έχουν αποκτήσει με τον καιρό πιστοποιητικά καταλληλότητας, διεισδύοντας στις συμβατικές κοινωνικές περιγραφές της εποχής. Πριν από κάποιες δεκαετίες, όμως, ο αντισυστημικός λεγόταν αλλιώς: λεγόταν αντικαθεστωτικός. Υπήρχαν αυτοί που ισχυρίζονταν πως ανήκουν στην αντικαθεστωτική αριστερά. Μόνο σε αυτήν όμως. Δεν υπήρχε, αντίστοιχα, κάποια αντικαθεστωτική «δεξιά», ενώ σήμερα ο όρος αντισυστημικός μοιράζεται απλόχερα δεξιά και αριστερά σαν να περιγράφει και τους μεν και τους δε. Αφορά, μάλιστα, κατεξοχήν τους λεγόμενους «αντισυστημικούς» της δεξιάς, τους ριζοσπαστικούς εθνικιστές, τους μετα-φασίστες, τους οπαδούς μιας νέας συντηρητικής επανάστασης, τους εχθρούς των «πολιτισμικών γενοκτονιών». Νομίζω όμως ότι οι δυο συγγενείς όροι δεν έχουν την ίδια εγκυρότητα. Το κοινωνικό καθεστώς είναι κάτι που μπορεί να περιγραφεί, να αναλυθεί, να κατονομαστεί. Είναι μια συγκεκριμένη οντότητα. Εδώ είναι όλη η διαφορά του από το «σύστημα». Το σύστημα, παρότι η λέξη δηλώνει κάτι με συνοχή και συγκεκριμένη δομή, έχει γίνει από καιρό ένα απροσδιόριστο και φασματικό αντικείμενο. Για το σύστημα μπορεί να μιλάει με μεγάλη ευκολία ένας οπαδός του αντιεμβολιαστικού κινήματος, ένας σπουδαιοφανής τραγουδιστής του έντεχνου, ένας ακροδεξιός οπαδός του Προέδρου Πούτιν ή ένας από τους φριχτούς σχολιαστές του «αθλητικού ραδιοφώνου της Θεσσαλονίκης», που κι αυτοί αισθάνονται «εκτός συστήματος». Εναντίον του συστήματος μπορεί να είναι οι πιο διαφορετικοί ρόλοι της ελληνικής δημοσιότητας, τα πιο φαιδρά και ανυπόληπτα πρόσωπά της. Θα πει κανείς πως το σύστημα είναι και αυτό προσδιορισμένο, είναι, για παράδειγμα, ο καπιταλισμός ή η νεοφιλελεύθερη εκδοχή του. Ναι, με τη διαφορά πως στον γαλαξία των αντισυστημικών του καιρού μας η κλασική αντικαπιταλιστική ευαισθησία έχει υποχωρήσει ή έχει επενδυθεί με γραφικά και επικίνδυνα υλικά: η ανάλυση έχει δώσει τη θέση της στο προφητικό παραλήρημα, στη θεωρία συνωμοσίας, στον στείρο καταγγελτικό οίστρο. Από την άλλη, ένας ολόκληρος αντισυστημικός χώρος έχει συρρικνώσει την κριτική του καπιταλισμού σε μια μελοδραματική ρητορεία κατά του χρήματος και των υλιστικών αξιών, ανατρέχοντας μάλλον σε θρησκευτικά μοτίβα που έχουν ελάχιστη σχέση με μια ορθολογική κριτική στα μεγάλα ελαττώματα των κυρίαρχων οικονομικών μοντέλων. Το αντισυστημικό μοιάζει έτσι με τη λαϊκίστικη και φαντασμαγορική μετεξέλιξη παλαιότερων μορφών κριτικής και ιδεολογικής αντιπολίτευσης. Σαν να πήραν την εξουσία οι αοριστολογίες, τα παραληρήματα των ιεροκηρύκων ή κάποιων ριζοσπαστών του πληκτρολογίου. Σαν να έχει επιστρέψει το ύφος της αντικουλτούρας, αλλά χωρίς τη χάρη, τις αιχμές και το πειραματικό πάθος που είχε η αντικουλτούρα του ’60 και του ’70. Σε αυτό τον αβαθή αντισυστημισμό έρχεται όμως να απαντήσει μια άλλη τάση, που τη βλέπω να αποκτά όλο και περισσότερους οπαδούς. Είναι μια τάση που ανακαλύπτει, αντιθέτως, τη γοητεία της τάξης, της ρουτίνας, της προσαρμογής. Μια τάση προς την αποκατάσταση των βαριά κλονισμένων προτύπων μαζί με μια αόριστη (στους νέους) νοσταλγία για «καθοδηγητικές» αξίες και πρότυπα. Ένας κόσμος χαίρεται να νιώθει αντι-σύστημα. Και ένας άλλος κόσμος θέλει να φαντάζεται τον εαυτό του μέσα σε ρόλους με σαφείς ιεραρχίες, με ασφαλή σύνορα, με καλή ρυμοτομία που προστατεύει από τους άγριους καιρούς. Ένα τμήμα της σύγχρονης κουλτούρας τρέφεται από εικόνες εξέγερσης, ανυπακοής και άγριας αποσύνδεσης από τον ιστό της κανονικότητας. Ένα άλλο τμήμα όμως, και μάλλον το ισχυρότερο, επιζητεί ασμένως την αποκατάσταση της διασαλευμένης τάξης, τη ζεστή κοιτίδα μιας Μητέρας Πατρίδας, την τέλεια αστυνόμευση της ρημαγμένης του ζωής. Όχι, δεν πρόκειται για πόλωση ανάμεσα στην «αναρχία» και τον «φασισμό», όπου από τη μια είναι το αντισύστημα και από την άλλη το σύστημα. Αντίθετα, η δυσκολία αυτής της εποχής είναι ότι σύστημα και αντισύστημα ανήκουν το ένα στο άλλο, κλείνουν το μάτι το ένα στο άλλο και συχνά παρασιτούν το ένα στο άλλο. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι κατηγορούν το σύστημα όχι γιατί είναι τέτοιο (σύστημα) αλλά γιατί, κατά τη γνώμη τους, έχει γίνει σκορποχώρι και «σουρωτήρι» και μπάχαλο. Του προσάπτουν το γεγονός πως δεν τους προφυλάσσει από τις απειλές της εποχής, από τις φυσικές καταστροφές, την ανασφάλεια, το έγκλημα, τους ιούς και πάει λέγοντας. Όλη η διαφορά των παλιών αντικαθεστωτικών λόγων από την αντισυστημική πλημμυρίδα του σήμερα είναι ότι κάποτε πίστευε κανείς πως υπήρχε ένα καθεστώς, ενώ τώρα οι περισσότεροι υποψιάζονται πως κυβερνάει το χάος. Γι’ αυτό εξάλλου το 90% των αντισυστημικών υποσχέσεων του καιρού μας είναι υποσχέσεις ρύθμισης και τακτοποίησης. Σαν τις υποσχέσεις για οριστική ρύθμιση των χρεών σε έναν κόσμο υπερχρεωμένων ανήμπορων.

4.10.18 – lifo

15

TalkoftheTown

ΠΛΗΓΕΣ ΤΗΣΑΘΗΝΑΣ

Όλα όσα μας ενοχλούν και πρέπει να αλλάξουν στην Αθήνα.

© απε μπε ορεστης παναγιωτου

από th lifo team

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος

UrbanLife

α π ό τ ο ν γ ιά ν ν η π αν τα ζό π ουλο

Τι δήλωσε στη LiFO o Κώστας Γεωργουσόπουλος.

16 lifo – 4.10.18

Στο υπόγειο του Πνευματικού Κέντρου της Αθήνας στην οδό Ακαδημίας 50 διατηρείται ακόμα ο πλούτος του Θεατρικού Μουσείου, που περιλαμβάνει τα καμαρίνια σπουδαίων ηθοποιών, φωτογραφίες, προσωπικά τους αντικείμενα, αφίσες παραστάσεων, προγράμματα θεάτρων, τις οπερέτες του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, ακόμη και μία επιστολή του Νικηταρά στον Ιωάννη Καποδίστρια. Όμως η εικόνα που συναντήσαμε στο άλλοτε κραταιό Θεατρικό Μουσείο ήταν απελπιστική. Ένας χώρος αφημένος στην τύχη του, κλειστός εδώ και αρκετά χρόνια, εξαρτώμενος πια από το φιλότιμο των ελάχιστων πλέον εργαζόμενων. Μια μικρογραφία της αθάνατης ελληνικής πραγματικότητας. Κάποτε αυτές οι αίθουσες γέμιζαν με τους ήχους χιλιάδων παιδιών απ’ όλα τα σχολεία της Ελλάδας. Τώρα; Στασιμότητα, αδιαφορία, εμπαιγμός και ατελείωτη ταλαιπωρία είναι οι λέξεις που μπορούν να περιγράψουν την κατάσταση που επικρατεί στο Θεατρικό Μουσείο. Περιλαμβάνεται ακόμη στους τουριστικούς οδηγούς της πόλης και πολλοί τουρίστες το αναζητούν ματαίως. Ιδρύθηκε το 1938 από την Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων και το 1976 μετατράπηκε σε αυτοτελές ίδρυμα ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου. Τη σημερινή επίσημη ονομασία του, «Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου - Θεατρικό Μουσείο», την έλαβε κατόπιν ομόφωνης απόφασης των μελών του το 1996. Αξίζει να θυμίσουμε ότι στην τελευταία της συνέντευξη ως υπουργού Πολιτισμού, η Λυδία Κονιόρδου, σε ερώτηση σχετικά με το πού βρίσκεται το θέμα του Θεατρικού Μουσείου, είχε απαντήσει στη LiFO: «Το συγκεκριμένο θέμα είναι πολύ σημαντικό για μένα, διότι έχω συμμετάσχει και η ίδια σε παλαιότερες διαμαρτυρίες. Αναφερόμαστε σε ένα ιδιωτικό μουσείο. Ο μόνος τρόπος να επιβιώσει, λοιπόν, ήταν να περάσει στην κατοχή του Δημοσίου. Πρόκειται για μια κιβωτό του νεοελληνικού πολιτισμού. Το ποσό έχει εξασφαλιστεί από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Επίσης, έχουμε εξασφαλίσει τα 450.000 ευρώ για τις άμεσες ανάγκες του μουσείου (σφράγισμα χώρου, απολύμανση, αποφυγή κλοπών) και αναμένουμε να τακτοποιηθούν κάποιες εκκρεμότητες, όπως οι αποφάσεις των Δ.Σ. των δύο φορέων, της Εταιρείας Συγγραφέων και του Θεατρικού Μουσείου, βάσει των οποίων θα αποδέχονται τη μεταβίβαση του ελέγχου του μουσείου στο Δημόσιο. Σίγουρα έπρεπε να είχαμε παρέμβει πιο έγκαιρα, αλλά ευτυχώς επιτύχαμε να βρεθεί ο κατάλληλος χώρος στο νεοκλασικό της οδού Σταδίου (κληροδότημα του Αλέξανδρου Σούτσου), σε ένα κομβικό σημείο, ώστε να δοθεί νέα πνοή στην περιοχή και να την αναζωογονήσει». Όμως η πραγματικότητα που καλείται να αντιμετωπίσει το Δ.Σ. του μουσείου έχει μόνο υπέρογκα χρέη προς το Δημόσιο. Ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Θεατρικού Μουσείου Κώστας

Γεωργουσόπουλος, με οργισμένο ύφος και εμφανώς κουρασμένος από τις μέχρι τώρα περιπέτειες, λέει στη LiFO: «Καλώς ή κακώς, το Θεατρικό Μουσείο έχει μια στέγη, με αποτέλεσμα τα χρέη να “τρέχουν” καθημερινά. Για να αντιληφθείτε πλήρως την κατάσταση που επικρατεί, τα χρέη από ενοίκια και οφειλές προς το Δημόσιο αγγίζουν τα 1.400.000 ευρώ. Ποιος θα τα πληρώσει όλα αυτά; Όπως γνωρίζετε, το μουσείο είχε δύο έδρες. Η μία αφορά το Πνευματικό Κέντρο και η άλλη τη βιβλιοθήκη. Μάλιστα, σχετικά με τη βιβλιοθήκη, το κτίριο που μας είχε παραχωρηθεί στη οδό Καραμανλάκη στα Πατήσια το έχουμε αδειάσει, αφού ο ιδιοκτήτης, στον οποίο χρωστούσαμε ενοίκια, το ζήτησε πίσω. Απόρροια όλων αυτών είναι η βιβλιοθήκη να στεγάζεται σε μια αποθήκη στα Γλυκά Νερά που μας παραχώρησε η ΕΡΤ». Στη συνέχεια ρωτώ τον κ. Γεωργουσόπουλο αν έχει κινηθεί η διαδικασία ούτως ώστε το Θεατρικό Μουσείο από Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου να περάσει στο Δημόσιο, και αν έχει δει πρόοδο στις εργασίες στο νέο κτίριο. Επισημαίνει: «Δεν έχει γίνει καμία μετακόμιση αλλά και καμία ενέργεια κατασκευής ή διαμόρφωσης στο νέο κτίριο που παραχωρήθηκε στην οδό Σταδίου. Δυστυχώς, ζούμε σε μια χώρα όπου όλα μετατίθενται για αύριο. Τελικά, δεν γίνεται τίποτα. Επίσης, ακούω την παρούσα κυβέρνηση δικαίως να παραπονιέται για τις συνεχείς ιδιωτικοποιήσεις. Να, λοιπόν, μια ευκαιρία ώστε μια μη κερδοσκοπική εταιρεία, όπως το Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου - Θεατρικό Μουσείο, να μετατραπεί σε κρατική. Αξίζει να τονίσω, δε, ότι δεν υπάρχει κανένα άλλο ανάλογο μουσείο στην Ευρώπη». Μία από τις τελευταίες αποφάσεις όριζε ως προσωρινό ενδιάμεσο διαχειριστικό φορέα το Εθνικό Θέατρο, στο οποίο έχουν αποδοθεί 450.000 ευρώ προκειμένου να καλυφθούν οι άμεσες ανάγκες του Θεατρικού Μουσείου. Ο κ. Γεωργουσόπουλος διευκρινίζει: «Μαθαίνω ότι η συγκεκριμένη απόφαση μιλούσε για μέρος των χρημάτων αυτών, τα οποία θα πήγαιναν στο μουσείο. Το μόνο που γνωρίζω είναι ότι ένα ποσό δόθηκε για τον καθαρισμό και την απολύμανση των χώρων του μουσείου στην Ακαδημίας». Κλείνοντας τη συζήτησή μας, συμπληρώνει: «Είμαι έξαλλος, διότι αρχικά δικάστηκα για χρέη του μουσείου στο ΙΚΑ, αλλά στην πορεία προέκυψε ότι είχα δικαστεί ερήμην μου για χρέος 80.000 ευρώ του μουσείου προς την εφορία. Ζω με 500 ευρώ τον μήνα. Μου έχουν μπλοκάρει όλους τους λογαριασμούς και λαμβάνω μόνο 1.100 ευρώ, που είναι ακατάσχετα, εκ των οποίων τα 600 πηγαίνουν σε δάνειο που είχα πάρει επειδή η σύζυγός μου νοσηλευόταν για επτά έτη λόγω επώδυνης ασθένειας. Προφανώς, λοιπόν, και έχω μετανιώσει που μπλέχτηκα σε όλη αυτή την ιστορία. Και το έκανα επειδή ήμουν μαθητής του Σιδέρη και το Θεατρικό Μουσείο το γνωρίζω δεκαετίες. Νομίζω, όμως, ότι όλο αυτό δεν μου αξίζει από την πατρίδα».

ται ότι οι κίτρινες ριγωτές πλάκες στα πεζοδρόμια είναι για να κατευθύνουν τους ανθρώπους με προβλήματα όρασης. Μέχρι να πιάσει βροχή, γιατί κατά τη διάρκεια της βροχής γίνονται πίστες για πατινάζ (γλίστρησα στην Ασκληπιού και βρέθηκα, κουτρουβαλώντας, στην Ιπποκράτους).

2

h πλατεία mεσολογγίου Δύο καφενε-

δάκια στέκονται δίπλα-δίπλα στην πλατεία Μεσολογγίου στο Παγκράτι και δεν μπορείς να ξεχωρίσεις πού βρίσκονται κάθε φορά οι πιο ενοχλητικοί. Χώροι συγκέντρωσης όλων των παππούδων που μαζεύονται για να κράξουν ο ένας τον άλλον, τη σερβιτόρα, τους πελάτες, εσένα που περνάς με το σκυλί σου, τον Τσίπρα, τις τράπεζες, τους Γερμανούς, τη γυναίκα τους – υπό τους μελωδικούς ήχους ζαριών, κομπολογιού και ΣΚΑΪ στη διαπασών. Περνάνε εκεί όλη τη μέρα.

© παρισ ταβιτιαν

ΤΑ ΧΡΈΗ, Η ΕΓΚΑΤΆΛΕΙΨΗ ΚΑΙ Η ΑΔΙΑΦΟΡΊΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΌ ΜΟΥΣΕΊΟ

1

oι πλάκες για τους τυφλούς Υποτίθε-

3

h παράλογη αγένεια Πάνω από το Καλλιμάρμαρο, η περίμετρος του σταδίου και ο λόφος του Αρδηττού είναι ιδιαίτερα δημοφιλή σημεία για τρέξιμο και γυμναστική τις απογευματινές ώρες. Όμως τις βροχερές μέρες δημιουργούνται λιμνούλες στο έδαφος. Πας να τις αποφύγεις, κόβοντας ταχύτητα, ο ασκούμενος από την αντίθετη κατεύθυνση πέφτει πάνω σου με φόρα κι αντί να ζητήσει συγγνώμη, ζητάει τα ρέστα επειδή δεν παραμέρισες να περάσει, αποκαλώντας σε τελικά «ζώο». Ποτέ οι Αθηναίοι δεν ήταν πιο αγενείς.

Στείλτε μας τις δικές σας ιστορίες στο loveathens@lifo.gr

Υψώνει κάπως την κασετίνα του με τα Καρέλια φίλτρο. Από

δόν ανέγγιχτη φύση. Από μικρός ζωγράφιζε. «Πήγαινα στο χωράφι να ποτίσω

μόνη της αυτή φαντάζει ξαφνικά τόσο ρετρό όσο πραγ-

και κουβαλούσα χρώματα. Μαζευόμουν στην καλύβα, στο τσαρδάκι, που είχε

ματικά είναι. Αλλά μαγεύει το βλέμμα και ως φόρο τιμής

ίσκιο, και σχεδίαζα με στιλό και μπλοκάκι. Έπαιρνα ένα στάχυ και το ζωγράφιζα.

στην αντοχή της στον χρόνο τού ζητά να αφαιρέσει νοερά από πάνω της τη θα-

Ζωγραφική εκ του φυσικού. Ένα φύλλο από κληματαριά. Ήμουνα 15 χρονών». Η

νατόφιλη αντικαπνιστική σήμανση. Στο μεταξύ, εκείνος ανοίγει την κασετίνα και

οικογένειά του δεν εκδήλωνε θαυμασμό γι’ αυτή του την ικανότητα, τουναντίον.

βγάζει από μέσα τη λεπτή, κομψή καρτούλα με τη φίρμα του πακέτου, η οποία

Ο πατέρας του δεν συμβιβαζόταν με την ιδέα ότι ο γιος του ήταν καλλιτέχνης.

δεν μοιάζει να έχει άλλη χρησιμότητα από το να υπογραμμίζει την ψευδαίσθηση

Το θεωρούσε «ντροπής πράματα».

Vocals, Aetopoulos Athens, Περικλέους 24 (εντός στοάς), Σύνταγμα 28 Σεπτεμβρίου-27 Οκτωβρίου Παρ. 14:00-20:00, Σάβ. 12:00-18:00

Ωστόσο, στα 16 του ο Τότσικας ήρθε στην Αθήνα και με ελάχιστες μέρες φροντιστήριο πέρασε στο προκαταρκτικό τμήμα της ΑΣΚΤ. Ήταν το έτος 1967.

Ο Θανάσης Τότσικας κρατά τώρα με το χέρι του τη λεπτή σαν τσιγαρόχαρτο

Μετά το προκαταρκτικό έδωσε εξετάσεις για τα εργαστήρια, αλλά δεν πέρασε.

καρτούλα. Μετά σκύβει και σηκώνει ένα από τα πολλά μεταλλικά μαχαίρια που

Παρέμεινε όμως στην Αθήνα. Κάπως έτσι εξελίχθηκε και η ακαδημαϊκή του

συμμετέχουν στην εικαστική σύνθεσή του, η οποία εκτίθεται στο δάπεδο του

πορεία αργότερα στο Παρίσι. Γράφτηκε στην École des Beaux-Arts, αλλά δεν

εκθεσιακού χώρου. Και επιδεικνύει πώς αυτό σχίζει απαλά το τσιγαρόχαρτο.

ενδιαφέρθηκε να την τελειώσει. Είναι ένας ατάραχος γνήσιος αυτοδίδακτος.

Χωρίς να το βαραίνει, χωρίς να το καταπονεί. Χωρίς η καρτούλα να αντιστέκεται

«Εμένα μ’ ενδιέφερε το Παρίσι, που είναι πιο μεγάλη σχολή: τα μουσεία, τα

ή να παράγει κάποιον, έστω και ανεπαίσθητο, παραπονιάρικο ήχο. Μα, πρόκειται

μαγαζιά, το Μουσείο του Ανθρώπου με όλα εκείνα τα προϊστορικά εκθέματα.

γι’ αξιοθαύμαστη λεπίδα! Θα τη ζήλευε ακόμα και Ιάπωνας μετρ της μεταλ-

Στο Παρίσι, λοιπόν, έμαθα το Παρίσι, όπου εκείνη την εποχή, στις αρχές του

λουργίας. «Με τον Ιάπωνα μιλάμε πια επί ίσοις όροις» λέει ο Θανάσης Τότσικας,

’80, φυσούσε ακόμα η αύρα του Πικάσο και διατηρούσε σπουδαίο γόητρο

ο οποίος δεν μπορεί να θυμηθεί πόσα είναι τελικά αυτά τα παράξενα μαχαίρια

στις εικαστικές τέχνες». Ποιο είναι σήμερα όμως το καλλιτεχνικό όφελος όταν

που μοιάζουν περισσότερο με τσεκούρια και που τα κατασκευάζει σταθερά

κατοικείς σε ένα απομονωμένο μέρος μέσα στη φύση; «Το ότι επικεντρώνε-

τα τελευταία τρία χρόνια. «Μπορεί να ήταν 200 μόνο εκείνα που έφτιαξα για

σαι στη δουλειά σου. Δεν πρόκειται για απομόνωση» λέει ο ίδιος. Προκύπτουν

το έργο μου στην έκθεση “Ύπνος” της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση το 2016».

όμως και ερεθίσματα: «Μου αρέσουν οι πασχαλιές και έχω βάλει στο σπίτι πάρα

Ωστόσο, τον Θανάση Τότσικα οι περισσότεροι τον συνδέουν με μία από τις

πολλές. Βλέπεις μια πασχαλιά την άνοιξη και στήνεις το βίντεο και την τραβάς.

πιο χοντροκομμένες παρεξηγήσεις σύγχρονου εικαστικού έργου στην ιστορία

Αρχίζει να φυσά ένα αεράκι και την παρασύρει κι έτσι έχεις έναν λυρισμό που

της χώρας. Εκείνη που ξεκίνησε από μία μάλλον νέα γυναίκα, η οποία το 2003

είναι άλλο πράμα». Ο μηχανισμός δημιουργίας ενός έργου του Θανάση Τότσικα

ξήλωσε και έσκισε τμήμα φωτογραφίας που αποτελούσε μέρος μίας μεγα-

φαίνεται να ενεργοποιείται κάθε φορά από μια «ειδυλλιακού χαρακτήρα» σκηνή

λύτερης άτιτλης σύνθεσης από περισσότερα φωτογραφικά πανέλα που είχε

του φυσικού περιβάλλοντος της Θεσσαλίας. Αυτή κεντρίζει την πίστη του στο

φιλοτεχνήσει ο Τότσικας και παρουσιαζόταν στην περίφημη μεγάλη, «με-αφορ-

αρχέγονο στοιχείο, το οποίο θα έπρεπε μάλλον να το αντιλαμβανόμαστε ως

μή-την-Αθήνα-2004» έκθεση «Outlook». Αιτία του βανδαλισμού ήταν ότι εκείνο

μια ακαθόριστη μεν δύναμη ζωής, που οδηγεί όμως πάντα τον άνθρωπο σε

το τμήμα του έργου απεικόνιζε τον καλλιτέχνη γυμνό να συνουσιάζεται με ένα

στιγμές ευδαιμονίας.

καρπούζι. «Ο κόσμος έλεγε διάφορα, κυρίως όμως άσχετα. Για παράδειγμα,

Η πίστη στο αρχέγονο γίνεται, λοιπόν, καταλύτης για τον σχηματισμό φαντα-

ότι επρόκειτο για “βιασμό της φύσης”» ανακαλεί σήμερα ο Τότσικας. Και πράγ-

σιώσεων. Κι αυτές κατασκευάζονται με συστατικά απλά που διατίθενται άμεσα,

ματι, ήταν πολλά τα αψυχολόγητα που ακούστηκαν και γράφτηκαν. Όπως, για

από βιώματα μάλλον τετριμμένα και καθημερινά ή από εκείνα που χαρίζει η

παράδειγμα, ότι επρόκειτο μάλλον για σοδομισμό του καρπουζιού ή, ακόμα,

ενασχόληση με τη μαστορική των πραγμάτων. Η μαστορική με τη σειρά της

ότι ο καλλιτέχνης θα είχε δημιουργήσει ένα απείρως καλύτερο έργο εάν είχε

περιγράφεται από τον ίδιο ως κάτι το συναρπαστικό που αποτελεί πλουσιο-

χρησιμοποιήσει πεπόνι στη σύνθεσή του. Άλλος πάλι υπερασπιζόταν το έργο,

πάροχη πηγή έμπνευσης μορφών. «Η γοητεία της βρίσκεται στη νταβιντσική

αλλά ίσως αυτός να ήταν ο χειρότερος, επειδή παραδεχόταν με συγκατάβαση:

κατάσταση στην οποία σε βάζει». Παρέχει ανέλπιστα βιώματα, επειδή για να

«Ε, θα είχες τον λόγο σου για να το κάνεις αυτό!».

προχωρήσει κανείς μπροστά σ’ αυτήν τολμά να αφεθεί στη διαίσθησή του. Ο

Για τον Τότσικα «το πιο σκληρό απ’ όλα ήταν ότι κανείς απ’ όσους μίλησαν

στόχος είναι πάντα ένας: η κατάκτηση ή απλώς η ανάδειξη ενός τόπου, ο οποίος

για τη σκηνή με το καρπούζι δεν αναφέρθηκε στο σύνολο εκείνου του έργου.

δεν είναι υποχρεωτικό να αναπαρίσταται από ένα τοπίο, αν και υπάρχουν πολλές

Ίσως μάλιστα και να μην το είδε ποτέ, ενώ ήταν ένα έργο σαν αναγεννησιακή

περιπτώσεις που αυτό συμβαίνει. Είναι ένας τόπος, με τη μαθηματική έννοια της

τοιχογραφία ή σαν μια σύνθεση του Φρα Αντζέλικο. Αυτή την αίσθηση μου

λέξης (που θα μπορούσε να περιλαμβάνει και ιδεατά πεδία, όπως μια ουτοπία

έβγαζε και αυτή με ενδιέφερε. Όμως προβλήθηκε μόνο μια αποσπασματική

ή μια δυστοπία). Κι αυτός ο τόπος κάθε φορά αποτελεί ένα μαγευτικό «εκεί»,

εικόνα από το έργο κι αν γινόταν να ζουμάρουν κι άλλο στο επίμαχο θέμα θα το έκαναν. Όσο για τον κόσμο, μπροστά σε τέτοια φαινόμε-

το οποίο δραπετεύει από την αρπάγη της δυσφορίας που γεννά ο πολιτισμός. Συχνά στα έργα του Τότσικα ανιχνεύεται και μια παιγνιώδης πρόθεση,

να στέκεται μάλλον αδιάφορος, σίγουρα αμέτοχος. Δεν θέλω να

η οποία κουβαλά, ως χρυσή εφεδρεία, τα απαραίτητα εφόδια για να με-

προσβάλω κανέναν βέβαια, αλλά τον ανόητο δεν μπορείς να τον

ταμορφωθεί σε αυτοσαρκασμό. Λόγω αυτής της ενίοτε καλοκρυμμέ-

αντιμετωπίσεις. Θα σε σκοτώσει με την ανοησία του. Ενώ εγώ το

νης παιγνιώδους προδιάθεσης είναι πιθανό να διακρίνει κάποιος στα

μόνο που ήθελα να δείξω ήταν ένα φοβερό μέρος που βρήκα στο

έργα του και μερικά αχνά πειστήρια ειρωνείας. Πρόκειται όμως για

βουνό: πλατάνια και πηγές στο πουθενά! Αμαζόνιος σαν να λέμε!

ειρωνεία που δεν απολαμβάνει τη δηκτική της δύναμη αλλά για μια

Αυτό ήθελα να ερμηνεύσω. Αν φωτογράφιζα σκέτο το τοπίο δεν θα

μελαγχολική διάθεση που ίσως προέρχεται από κάποια αφανή μοι-

έβγαινε νόημα. Ένιωθα, λοιπόν, ότι έπρεπε να κάνω κι εγώ κάτι… Να καταγράψω την παρουσία μου, να μπει εκεί ένας ισχυ-

ραία ματαίωση. Κατά τα άλλα, πώς κυλά η καθημερινότητα; Υπάρχει, άραγε, κάποιου είδους σταθερό πρόγραμμα

ρός όγκος, όχι μόνη της η ομορφιά της φύσης, που

σε μια τέτοια καλλιτεχνική ζωή; «Ναι, ναι! Φυσικά!

ήταν βέβαια τρομερή, με τα πλατάνια κ.λπ., αλλά και

Πρώτα πρέπει να ξυπνήσω! Να δω μπροστά μου

η ομορφιά της ύπαρξης. Η καταπραϋντική αρμονία σε

την παράσταση του κα-

όλα. Το ότι το μέσα και το έξω σου μπορούν ταυτόχρονα

θημερινού βίου. Μετά

να συναντούν το ιδανικό».

από αυτό, παίρνεις πια

Ο Θανάσης Τότσικας είναι από τη Λάρισα, όπου ζει και εργάζεται, αποτραβηγμένος σε ένα σημείο μέσα στη σχε-

Ο εικαστικός που κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει, χωρίς όμως να είναι βέβαιο ότι τον έχει γνωρίσει αρκετά, βρέθηκε στην Αθήνα για μία και μοναδική περφόρμανς.

κάποια θέση απέναντι στα πράγματα».

72

ΘΑΝΑΣΗ ΤΟΤΣΙΚΑ

τη βραδύτητα μιας σεκάνς από ταινία του Άκι Καουρισμάκι.

με τον

μιας υπερπολυτέλειας παλαιού τύπου. Όλα συμβαίνουν με τη βεβαιότητα και

κε ιμε ν ο : γ ι άν ν ησ κων σταν τ ι ν ί δησ, φωτ ο γ ραφι εσ: π αρι ς τα β ι τ ι α ν

4.10.18 – lifo

17

ΈΧΕΙΣ ΚΑΤΟΙΚΊΔΙΟ;

PETS

18 lifo – 4.10.18

ΙNFO Το βιβλίο της Κάλλιας Παπαδάκη «Δενδρίτες» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις.

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦHΣΗ: CHARLEY HARPER

ΕΙΔΙΚΟΙ ΜΑΣ ΛΥΝΟΥΝ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΠΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ. ΑΠΌ ΤΟΝ ΑΚΗ ΚΑΤΣΟΥΔΑ

4.10.18 – lifo

19

Τ

ΈΧΕΙΣ ΚΑΤΟΙΚΊΔΙΟ;

α πιο πολλά κατοικίδια ζώα στην Ελλάδα είναι σκύλοι και γάτες. Το 14% των ελληνικών νοικοκυριών έχει σκύλο και το 13% γάτα. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την έκθεση του FEDIAF, ο αριθμός των κατοικίδιων σκύλων είναι 660.000 και των γατών 590.000. Ακολουθούν τα πουλιά (καναρίνια, παπαγάλοι), τα μικρά θηλαστικά (κουνέλια, χάμστερ και ινδικά χοιρίδια) και, τέλος, τα ερπετά.

Πόσα χρήματα πρέπει να ξοδεύει κανείς για το κατοικίδιό του στην Ελλάδα; Τα μηνιαία έξοδα για μια γάτα κυμαίνονται περίπου στα 45 ευρώ. Για έναν σκύλο είναι λίγο περισσότερο (χωρίς τα εμβόλια και την επίσκεψη στον κτηνίατρο). Αντίστοιχα, για ένα καναρίνι μπορεί να μην υπερβαίνουν τα 4 ευρώ. Τι ηλικίας είναι οι περισσότεροι ιδιοκτήτες κατοικίδιων ζώων στην Ελλάδα; Ο μέσος όρος των ιδιοκτητών κατοικιδίων είναι τα 50. Οι νέοι είναι αυτοί, όμως, που αναζητούν πληροφορίες και ψάχνονται περισσότερο γύρω από τις τροφές των ζώων. Υπάρχουν, βέβαια, αρκετοί υπερήλικες που υιοθετούν ζώα για να αντιμετωπίσουν τη μοναξιά. Υπάρχουν κατοικίδια ζώα που είναι ανεμβολίαστα; Δυστυχώς, υπάρχουν ακόμη ανεμβολίαστα κατοικίδια ζώα που δεν είναι αδέσποτα. Στην περίπτωση των δεύτερων, υπεύθυνος για τον εμβολιασμό είναι ο εκάστοτε δήμος. Τα σκυλιά πρέπει μία φορά τον χρόνο να κάνουν το πολλαπλό εμβόλιο, που περιλαμβάνει και το αντιλυσσικό. Πώς μπορούμε να καταλάβουμε ότι το κατοικίδιό μας έχει αρρωστήσει; Το ζώο χωρίς διάθεση είναι το σημαντικότερο σημάδι για να αντιληφθεί ο ιδιοκτήτης πως το κατοικίδιό του αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Η άρνηση για φαγητό που διαρκεί περισσότερες από μία ημέρες είναι πολύ σημαντική ένδειξη πως κάτι δεν πάει καλά με το κατοικίδιό σας. Σε υποψίες θα πρέπει, επίσης, να μπει ο ιδιοκτήτης όταν ο σκύλος ή η γάτα παρουσιάσει επιθετική συμπεριφορά. Κάτι τέτοιο υποδηλώνει πως το ζώο πονά και προσπαθεί να βρει τρόπο να το δείξει. Από κει και πέρα, ύποπτα σημάδια είναι ο υπερβολικός ύπνος, ο οποίος μπορεί να φανερώνει προβλήματα στον θυρεοειδή αδένα ή διαβήτη, η συχνή ούρηση και η εκτεταμένη τριχόπτωση. Ποιο είναι το πιο συχνό λάθος που κάνουν οι ιδιοκτήτες ζώων; Αρκετοί υποτιμούν την αναγκαιότητα της καθημερινής βόλτας του σκύλου. Το ζώο πρέπει να περπατάει κάθε μέρα, στην περίπτωση των πιο μεγαλόσωμων ζώων δε αυτό είναι υποχρεωτικό, καθώς δεν μπορούν να γυμναστούν επαρκώς στους τέσ-

σερις τοίχους ενός σπιτιού. Πόσα χρόνια ζουν κατά μέσο όρο οι σκύλοι και πόσα οι γάτες; Το προσδόκιμο ζωής για έναν σκύλο είναι μεταξύ 10 και 17 ετών. Για μια γάτα, από 12 μέχρι 20. Ανάλογα με τη ράτσα. Είναι απαραίτητη η στείρωση; Η στείρωση έμμεσα αυξάνει το προσδόκιμο ζωής ενός ζώου. Οι ορμόνες εξουδετερώνονται, με αποτέλεσμα τα κατοικίδια να είναι πιο ήπια και ήρεμα. Δεν μπλέκουν σε καβγάδες, δεν τραυματίζονται. Ένα σκυλί που θα μπορούσε να ζήσει περισσότερο από 10 χρόνια μπορεί να πεθάνει σε πολύ νεαρή ηλικία, ακόμη και λίγο μετά τον πρώτο χρόνο της ζωής του, εξαιτίας του καρκίνου του προστάτη, που θα μπορούσε να αποφευχθεί με τη στείρωση. Μέχρι πριν από κάποια χρόνια η στείρωση ήταν ταμπού ακόμη και για τους κτηνιάτρους. Οι ιδιοκτήτες των ζώων δίσταζαν και αναρωτιούνταν «για ποιον λόγο το δικό μου ζώο να μην τεκνοποιήσει;». Ποια είναι τα συχνότερα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν οι σκύλοι; Όταν τα σκυλιά μεγαλώσουν σε ηλικία, αντιμετωπίζουν πολύ συχνά προβλήματα στην καρδιά και στα νεφρά. Η άσκηση και η σωστή διατροφή είναι η καλύτερη πρόληψη. Οι καρκίνοι στα ζώα έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ζώων τον εμφανίζει στους μαστούς και είναι συχνός τόσο στα σκυλιά όσο και στις γάτες. Ο προληπτικός έλεγχος είναι υποχρεωτικός μία φορά τον χρόνο, γιατί υπάρχουν νόσοι που δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτές μόνο από τα συμπτώματα. Και οι γάτες και οι σκύλοι μπορεί να έχουν πρόβλημα ακόμα και με τα δόντια τους. Δυστυχώς, υπάρχουν ιδιοκτήτες που παρατούν τα κατοικίδιά τους όταν αυτά αρρωστήσουν. Τι συμβαίνει με τα εγκαταλελειμμένα ζώα στην Ελλάδα; Η Ελλάδα είναι μία από τις λίγες χώρες στον κόσμο όπου απαγορεύεται διά νόμου η ευθανασία ζώου, κάτι που δεν συμβαίνει στη Μεγάλη Βρετανία. Υπάρχει, ωστόσο, ακόμα η λογική πως το ζώο είναι εργαλείο και «αν δεν μας κάνει, το αφήνουμε». Ο μοναδικός τρόπος για να μειωθούν τα περιστατικά εγκατάλειψης είναι να εδραιωθεί το τσιπ. Ο ιδιοκτήτης είναι υποχρεωμένος να «τσιπάρει» το κατοικίδιό του διά νόμου, προκειμένου να είναι γνωστή η ιδιοκτησία. Δυστυχώς, όμως, ο νόμος δεν τηρείται, με αποτέλεσμα να κυκλοφορούν αρκετά ζώα που δεν έχουν τσιπαριστεί. Υπεύθυνοι για τους ελέγχους είναι οι κρατικοί φορείς. Το καλοκαίρι που πέρασε, μάλιστα, παρουσιάστηκε το φαινόμενο αστυνομικοί με ειδικό scanner στα πλοία να ελέγχουν αν τα σκυλιά έχουν τσιπ. Υπάρχουν και σκυλιά ράτσας, τα

οποία αφήνονται αδέσποτα. Έχει βρεθεί ζευγάρι που επέστρεψε σκύλο μετά από 4 χρόνια στο Φιλοζωικό Σωματείο Νίκαιας - Κερατσινίου, επειδή χώρισε. Τι ποινές μπορεί να υποστεί ιδιοκτήτης ζώου αν εγκαταλείψει το κατοικίδιό του; Επιβάλλεται πρόστιμο σε όποιον κακοποιεί ή αφήνει αδέσποτο ένα ζώο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όμως, είναι δύσκολος ο εντοπισμός τους, εξαιτίας της έλλειψης τσιπ. Τα πρόστιμα έχουν ως εξής: εκτροφή, αναπαραγωγή, πώληση ζώων συντροφιάς χωρίς άδεια: 3.000 ευρώ. Χρησιμοποίηση ζώου σε οποιαδήποτε μάχη ή κυνομαχία: 10.000 ευρώ. Κακοποίηση, βασανισμός, κακή και βάναυση μεταχείριση ζώου, ακρωτηριασμός και λοιπά: 30.000 ευρώ. Τι συμβαίνει το καλοκαίρι, όταν οι ιδιοκτήτες πηγαίνουν διακοπές; Φέτος το καλοκαίρι σημειώθηκε μεγάλη αύξηση στα αδέσποτα ζώα. Πολλοί τα παρατούν, καθώς δεν έχουν πού να τα αφήσουν. Στην Ελλάδα έχουν αρχίσει να δημιουργούνται τα πρώτα ξενοδοχεία στα οποία μπορεί να μείνει κανείς με το κατοικίδιό του, ωστόσο είναι ακόμα πολύ λίγα. Υιοθετούν οι Έλληνες κατοικίδια; Η υιοθεσία ζώων έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και λόγω της οικονομικής ύφεσης, καθώς οι ιδιοκτήτες πλέον δεν μπορούν να δαπανήσουν χρήματα για να πληρώσουν την αγορά ενός ζώου. Για να πραγματοποιηθεί η υιοθεσία ακολουθείται μια συγκεκριμένη διαδικασία: ο ιδιοκτήτης υπογράφει συμβόλαιο και με το φιλοζωικό σωματείο και με τον εκάστοτε δήμο. Σύμφωνα με τους κανονισμούς, ο ιδιοκτήτης ενός υιοθετημένου ζώου δεν μπορεί να είναι κάτω από 18 ετών. Ακόμη και στην περίπτωση που είναι 18 ή 19 και μένει με τους γονείς του, πρέπει πρώτα να υπάρξει έγκριση από εκείνους για να προχωρήσει η διαδικασία. Το θετικό της όλης υπόθεσης είναι πως το τελευταίο διάστημα εντείνεται το φαινόμενο οικογένειες να παίρνουν για πρώτη φορά κατοικίδιο ζώο ακόμα και γέρικο. Σε ποιες περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν τα περισσότερα κατοικίδια; Η πλειονότητα των ιδιοκτητών κατοικιδίων μένει στην Αθήνα, σε ποσοστό 65%, ακολουθεί η Θεσσαλονίκη με 17% και τα υπόλοιπα κατοικίδια μοιράζονται στην υπόλοιπη ελληνική επικράτεια. Πόσα ξοδεύει κατά μέσο όρο κάθε οικογένεια για το ζώο της; Το 64% δηλώνει ότι ξοδεύει έως 50 ευρώ τον μήνα, ενώ υπάρχουν και άνθρωποι που ξοδεύουν έως 80 ευρώ τον μήνα για τον σκύλο ή τη γάτα τους (το 20%). Στα έξοδα προστίθενται τελευταία και η φιλοξενία τους καλοκαιρινούς μήνες, που φεύγουν όλοι για διακοπές. Οι 7 στους 10 αφήνουν το κατοικίδιο στο σπίτι.

Στις ερωτήσεις μας απάντησαν ο Τάσος Κανούρης, κτηνίατρος της Ελληνικής Φιλοζωικής Εταιρείας, το Φιλοζωικό Σωματείο Νίκαιας - Κερατσινίου και ο Νικόλαος Πετρόπουλος, ιδιοκτήτης pet shop.

20 lifo – 4.10.18

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: CHARLEY HARPER

PETS

4.10.18 – lifo

21

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΠΟΡΤΡΈΤΟ ΤΟΥ ΑΠΌΣΤΟΛΟΥ ΔΟΞΙΆΔΗ ΩΣ ΕΡΑΣΙΤΈΧΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΆΤΗ

Απόστολος Δοξιάδης γεννήθηκε το 1953 στο Μπρισμπέιν της Αυστραλίας. Σε ηλικία μόλις 15 ετών τον δέχτηκαν στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Στη συνέχεια σπούδασε Εφαρμοσμένα Μαθηματικά στην École Pratique des Hautes Études στο Παρίσι, κατασκευάζοντας μαθηματικά μοντέλα για το νευρικό σύστημα. Διακεκριμένος συγγραφέας τεσσάρων μυθιστορημάτων, έχει λάβει πολυάριθμες τιμητικές διακρίσεις και βραβεύσεις, ενώ έχει ασχοληθεί με τη συγγραφή σεναρίων και τη σκηνοθεσία ταινιών. Πρόσφατα ολοκλήρωσε το τελευταίο του βιβλίο, που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ίκαρος με τον τίτλο Ερασιτέχνης Επαναστάτης - Προσωπική Μυθιστορία. Ο ίδιος το χαρακτηρίζει «μυθιστόρημα ενηλικίωσης». Πρόκειται για μια εσωτερική διαδρομή σε βασικούς σταθμούς αναμνήσεων, στην οποία ιχνηλατεί έναν σημαντικό κύκλο ζωής ως μια ιστορία εσωτερικής αναζήτησης. Συναντηθήκαμε ένα βροχερό μεσημέρι σε ένα ήσυχο καφέ στην Πλάκα. Μπροστά μου έχω έναν αναγνωρισμένο συγγραφέα που δεν διστάζει να γκρεμίσει στερεότυπα, να ενοχλήσει ή και να απομυθοποιήσει. Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας διακρίνω μια πολυσύνθετη και ευφυέστατη προσωπικότητα. Είναι ευδιάθετος, προσηνής και με ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ. Επηρεασμένος από τον μαθηματικό τρόπο σκέψης, χρησιμοποιεί την επαγωγική μέθοδο ανάλυσης και διατυπώνει ιδέες και προβληματισμούς, απόψεις και αντιλήψεις πέρα από το επιτηδευμένο πλαίσιο της πολιτικής ορθότητας. Στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλά ανοιχτά για την περίοδο της δικτατορίας, τη γενιά του Πολυτεχνείου, την κομματοκρατία, την υπόθεση των οκτώ Τούρκων, τα προβλήματα της παιδείας, αλλά και για τον πατέρα του Κωνσταντίνο Δοξιάδη.

— Το βιβλίο σας τιτλοφορείται «Ερασιτέχνης Επαναστάτης». Γιατί; Ο τίτλος είναι ένα μικρό παιχνίδι

με τις λέξεις, πιο κατανοητό σε όσους έχουν περάσει από την αριστερά, όπως κι εγώ στα χρόνια της δικτατορίας. Διαβάζαμε τότε τους κλασικούς του κομμουνισμού, Ένγκελς, Μαρξ ή Λένιν. Ο τελευταίος, στο πιο διάσημο κείμενό του, το «Τι πρέπει να κάνουμε;», εκθέτει τις ιδέες του για το πώς χτίζεται ένα κομμουνιστικό κόμμα ώστε να μπορεί να καταλάβει την εξουσία. Εκεί, λοιπόν, αναφέρει ότι σημαντική προϋπόθεση είναι να αποτελείται από «επαγγελματίες επαναστάτες».

— Γιατί γράψατε το βιβλίο τώρα, θα πει κάποιος; Όσοι με ρωτούν νομίζουν ότι θα τους απαντήσω «επειδή αυτή την περίοδο κυβερνά η αριστερά». Δεν είναι όμως αυτός ο λόγος, εξού και δεν υπάρχει καμία αναφορά στο βιβλίο στη σημερινή εποχή. Ίσως να το έγραψα τώρα γιατί μεγάλωσα αρκετά, ώστε να κοιτάξω πιο νηφάλια τα παλιά. Το βιβλίο ξεκινά με τη γέννησή μου και ολοκληρώνεται με το τέλος της δικτατορίας, και είναι κατά βάση αυτοβιογραφικό. Του έδωσα τον υπότιτλο «προσωπική μυθιστορία», διότι ένας σοβαρός άνθρωπος οφείλει να γνωρίζει ότι είναι εντελώς αδύνατο να αναπλάσεις το παρελθόν σου απόλυτα σωστά και αντικειμενικά. Εγώ χρησιμοποίησα τα εργαλεία του μυθιστοριογράφου, όχι για να εφεύρω ή για να αλλοιώσω το παρελθόν αλλά για να το αναστήσω. Από κει και πέρα, όσο μπορώ κοιτάζω τα παλιά, προσπαθώντας να μην αδικώ κανέναν. Πάντως, αν και στο επίκεντρο του βιβλίου είναι η πολιτική, δεν χρησιμοποιώ τον όρο «πολιτική αυτοβιογραφία». Πέραν του ότι μου φαίνεται αστείος, μιλώντας για έναν νέο άνθρωπο, δημιουργεί σε κάποιους καλοθελητές την εντύπωση ότι έχω σκοπό να μπω στην πολιτική. Δεν έχω, το διαψεύδω κατηγορηματικά. Το Ερασιτέχνης Επαναστάτης είναι, πάνω απ’ όλα, ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης. Ουσιαστικά, προσπαθώ με τα εργαλεία της γραφής να καταλάβω τι ακριβώς συνέβη εκείνα τα χρόνια, χρησιμοποιώντας την πολιτική ως κεντρομόλο δύναμη για τη διαμόρφωση του βιβλίου. Εύχομαι κάποιοι άνθρωποι να αντιληφθούν λίγο καλύτερα εκείνη την εποχή, της δικτατορίας. Δεν είναι μυστικό, άλλωστε, ότι σήμερα είναι μυθοποιημένη.

— Γιατί είναι μυθοποιημένο το Πολυτεχνείο κατά τη γνώμη σας; Το Πολυτεχνείο στο βιβλίο το απομυθοποιώ, χωρίς διόλου να το ευτελίζω. Το φέρνω απλώς στα ανθρώπινα μέτρα που είχε. Έχει σημασία να καταλάβουμε, άλλωστε, ότι η μυθοποίηση της αντίστασης στη χούντα συντελέστηκε μεταδικτατορικά. Όσο για τον όρο «γενιά του Πολυτεχνείου», που επίσης ήρθε εκ των υστέρων, αρχικά ήταν μελοδραματικός, μετά απλώς περιγραφικός και, τέλος, ειρωνικός. Και τα τρία είναι άστοχα. Δεν υπήρξε τέτοια «γενιά». Ελάχιστοι άνθρωποι έδρασαν ενεργά κατά της χούντας. Σε μια ομιλία στην Οξφόρδη, μαζί με τον Σταύρο Τσακυράκη, τους είχαμε υπολογίσει σε 1.000, δηλαδή έναν στους 10.000 Έλληνες. Στατιστικά, το ίδιο ποσοστό ανθρώπων μπορεί να πάθει ένα σοβαρό ατύχημα χρησιμοποιώντας την τουαλέτα. Μεγάλο ποσοστό αυτών των χιλίων ήταν νέοι, αλλά πώς ορίζουμε ως «γενιά» κάποιες εκατοντάδες ανθρώπων; Και, βέβαια, δεν ήταν μόνο νέοι. Κάποιοι που βασανίστηκαν και υπέφεραν περισσότερο, όπως ο Μουστακλής, ο Μήνης ή ο Παναγούλης, ήταν μεγαλύτεροι. Η «γενιά του Πολυτεχνείου» είναι μια κατασκευή, ένας μύθος που δημιουργήθηκε απ’ αυτούς που τους βόλευε να τον εκμεταλλευτούν πολιτικά. Κατά τα άλλα, σχεδόν οι μισοί Έλληνες, μετά τη δικτατορία, αυτοαναγορεύθηκαν αντιστασιακοί. Αστειευόμασταν τότε μεταξύ μας: «Μα, καλά, τρία εκατομμύρια άνθρωποι πώς χώρεσαν στο Πολυτεχνείο;». Φυσικά, δεν εννοώ σε καμία περίπτωση ότι το Πολυτεχνείο ήταν μύθος με την έννοια ότι δεν υπήρχαν νεκροί, όπως λένε κάποιοι. Φυσικά υπήρχαν, δεκάδες νεκροί, όχι στον χώρο του Πολυτεχνείου αλλά ως συνέπεια της καταστολής της εξέγερσης. Ο μύθος όμως σήμερα είναι πιο ισχυρός από την πραγματικότητα. Με είχε εντυπωσιάσει στην αρχή της κρίσης που είχα ακούσει το σύνθημα που έλεγε «1, 2, 3, η χούντα δεν τελείωσε το 1973». Ήθελα να παρέμβω λέγοντας «πολύ σωστά, η χούντα τελείωσε το 1974». Το 1973, μετά το Πολυτεχνείο, ήρθε η χούντα του Ιωαννίδη, σκληρότερη από την προηγούμενη. Ίσως κάποιους θα τους σοκάρουν κάποια πράγματα που θα δουν στο βιβλίο για το Πολυτεχνείο, αλλά όχι όσους

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟ, Ο ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ, ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΑΝ ΑΠ’ ΟΣΟΥΣ ΘΕΛΗΣΑΝ ΝΑ ΤΗΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΟΥΝ, ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΩΝ ΟΚΤΩ ΤΟΥΡΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΜΜΑΤΟΚΡΑΤΙΑ. ΑΠΌ ΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΑΝΤΑΖΌΠΟΥΛΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ 22 lifo –

4.10.18

4.10.18 – lifo

23

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ελάχιστοι άνθρωποι έδρασαν ενεργά κατά της χούντας. Σε μια ομιλία στην Οξφόρδη, μαζί με τον Σταύρο Τσακυράκη, τους είχαμε υπολογίσει σε 1.000, δηλαδή έναν στους 10.000 Έλληνες.

ΙNFO Το βιβλίο του Απόστολου Δοξιάδη «Ερασιτέχνης Επαναστάτης - Προσωπική Μυθιστορία» θα κυκλοφορήσει τον Νοέμβριο από τις εκδόσεις Ίκαρος.

24 lifo –

4.10.18

έζησαν εκείνα τα χρόνια, έχουν καλή μνήμη και δεν διαστρεβλώνουν το παρελθόν με τις τωρινές τους πεποιθήσεις.

— Δεν γίνεται, δηλαδή, καμία αναφορά, έστω υπαινιγμός, στο βιβλίο για τη σημερινή κυβέρνηση; Όχι. Θεωρώ ότι είναι ιστορική αδικία, απέναντι στο παρελθόν, όταν μιλάς για μια άλλη εποχή, να την ανάγεις στο σήμερα.

— Εσείς βρήκατε απαντήσεις για το τι σας συνέβη τότε, γράφοντας το βιβλίο; Ανήκω στους ανθρώπους που πιστεύουν πάρα πολύ στην επιστημονική γνώση και στην επιστημονική αλήθεια. Όμως η ιστορία μιας αφήγησης δεν μπορεί να αναχθεί σε επιστημονική αλήθεια. Στα ανθρώπινα, η ίδια η αφήγηση είναι το ανώτατο εργαλείο κατανόησης, αφηγείσαι για να καταλάβεις. Το βιβλίο μου δεν είναι επιστημονική έρευνα. Απαντήσεις περιέχει, αλλά είναι σύνθετες. Απλές απαντήσεις δεν έχω. Πάντως, για να καταλάβει ο αναγνώστης τις δικές μου απαντήσεις, πρέπει να καταλάβει αφηγηματικά πώς βίωναν τότε οι άνθρωποι όσα συνέβαιναν. Αλλά δεν γενικεύω. Ως συγγραφέας, στο βιβλίο μιλώ με βάση τον εαυτό μου, τη δική μου ιστορία, άρα και τη δική μου αλήθεια. Μακάρι να βρουν κι άλλοι κάτι ενδιαφέρον σε αυτήν.

— Σήμερα τι είναι επαναστατικό; Ένας πολιτικός επιστήμονας μπορεί να ορίσει με συγκεκριμένα κριτήρια το τι είναι επανάσταση σε μια κοινωνία. Από κει και πέρα, δεν με ενδιαφέρουν οι περισσότερες σύγχρονες χρήσεις της λέξης, που είναι κατά βάση προπαγανδιστικές.

— Σε ένα κείμενό του που σχολιάστηκε αρκετά ο φιλόσοφος Κώστας Αξελός είχε πει ότι «οι Νεοέλληνες συλλογίζονται μεν, αλλά δεν σκέπτονται». Πιστεύετε ότι παράγεται σκέψη στη χώρα μας; Συνήθως, σε παρόμοιες δηλώσεις, υπονοείται ότι λαμπρή εξαίρεση από τη γενίκευση αποτελεί το πρόσωπο που την κάνει. Θέλω να πω, και ο Αξελός Έλληνας δεν ήταν; Γενικότερα, πάντως, τους αφορισμούς περί κοινών εθνολογικών χαρακτηριστικών τούς βλέπω με καχυποψία. Δυστυχώς, έζησα όλη τη χρονιά μέχρι το δημοψήφισμα του Brexit στην Αγγλία. Αυτό με έκανε να απορρίψω όλες τις γενικεύσεις που πίστευα ως τότε για τους Άγγλους, ψύχραιμοι, νηφάλιοι, ορθολογιστές κ.λπ. Είδα έναν λαό στη δίνη της λαϊκίστικης τρέλας, τελείως αντίστοιχης με την ελληνική, με τις ίδιες εξάρσεις, τα ίδια πάθη, τις οξύνσεις ή τον παραλογισμό.

— Ύστερα από οκτώ χρόνια οικονομικής κρίσης πιστεύετε ότι είμαστε ακόμη όμηροι της κομματοκρατίας; Στις σύγχρονες δημοκρατίες η ύπαρξη των κομμάτων είναι αναγκαία, όπως και των επαγγελματιών πολιτικών. Το μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα είναι η διείσδυση των κομματικών μηχανισμών στο κράτος, και όχι μόνο. Όλα εξαρτώνται από το κόμμα. Είμαστε μια χώρα όπου η κομματοκρατία διαχέεται σε όλη την κοινωνία. Όπως συμβαίνει με τα πανεπιστήμια, τα οποία εξαρτώνται πλήρως από τις κομματικές νεολαίες, τους κομματικούς συνδικαλιστές, τους πρυτάνεις που εκλέγονται με κομματικές συναλλαγές. Θεωρώ ότι σήμερα αυτό έχει γίνει χειρότερο παρά ποτέ. Πάντα υπήρχε στην Ελλάδα ως τάση, αλλά η μεγάλη επιδείνωση έγινε το 1981 με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Τότε πήρε το πάνω χέρι το νέο πολιτικό υπόδειγμα, με βάση τη λεγόμενη «αλλαγή», που κυρίως

σήμαινε «Φύγετε εσείς, να έρθουμε εμείς». Για πρώτη φορά μπήκε με τόση ένταση, τόση μανία θα έλεγα, το κυβερνών κόμμα στον κρατικό μηχανισμό. Φυσικό είναι, κατόπιν, στον βαθμό που ο ΣΥΡΙΖΑ είναι συνέχεια του ΠΑΣΟΚ, ως προς την κομματική βάση, η κομματοκρατία να συνεχίζεται απτόητη. Και, βέβαια, προσαυξήμενη από τη μόνιμη πληγή της ελληνικής πολιτικής, τους ανεξέλεγκτους διορισμούς των ημετέρων στο Δημόσιο. Στην πλάτη των κορόιδων πάντα, δηλαδή των υπολοίπων, του ιδιωτικού τομέα.

— Γιατί αποφασίσατε να εμπλακείτε στην υπόθεση με τους οκτώ Τούρκους; Ξεκίνησα όταν άκουσα δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών που έλεγαν ότι οι οκτώ Τούρκοι ικέτες έπρεπε να εκδοθούν, να παραδοθούν στον Ερντογάν. Θεώρησα ότι αυτό ήταν μια ανεπίτρεπτη παρέμβαση, μια ασέβεια στους δημοκρατικούς θεσμούς. Σύμφωνα με τη διάκριση των εξουσιών, τέτοιες αποφάσεις τις παίρνει μόνο η Δικαιοσύνη. Ο Ερντογάν έγινε έξαλλος επειδή αυτοί οι άνθρωποι διάλεξαν για προστασία τους την Ελλάδα. Αυτό τον έθιξε, αλλά είναι δικό του πρόβλημα. Εμείς έπρεπε να προστατεύσουμε τη δημοκρατία μας. Ίσως, λοιπόν, και επειδή μία από τις αδελφές μου βασανίστηκε άγρια κατά τη διάρκεια της δικτατορίας πήρα την υπόθεση των οκτώ σαν δική μου. Αποφάσισα να κάνω ό,τι περνά από το χέρι μου για τη σωτηρία τους, ενεργοποιώντας την κοινή γνώμη. Σε αυτό ίσως να λειτούργησα ως ένας σπινθήρας, αλλά το σημαντικό είναι ότι πήρε μέρος η Κοινωνία των Πολιτών, ώστε το θέμα να αποκτήσει τις σωστές του διαστάσεις. Το αποτέλεσμα μας δικαίωσε πλήρως. Οι θεσμοί λειτούργησαν, οι μεγάλες μάχες στα δικαστήρια κερδήθηκαν και είχαμε θρίαμβο του κράτους δικαίου. Και κάτι προσωπικό να σας πω εδώ: με παραξενεύει τρομερά το γεγονός ότι γράφτηκε από κάποιους πως όσα έκανα για τους οκτώ ήταν γιατί σκοπεύω να μπω στην πολιτική! Με στενοχωρεί που υπάρχουν άνθρωποι ανίκανοι να αντιληφθούν τι σημαίνει κάποιος να πράττει ανιδιοτελώς. Γιατί πρέπει σώνει και καλά να κρύβεται στο παρασκήνιο μια προσωπική επιδίωξη; Δεν ξέρω, ίσως αυτοί που λένε τέτοια κρίνουν εξ ιδίων τα αλλότρια...

— Τι σημαίνει για ένα αγόρι 14 ετών να έρχεται αντιμέτωπο με το δικτατορικό καθεστώς; Αρχικά, νιώθεις ότι έρχεσαι σε επαφή με το άγνωστο. Δεν σας κρύβω ότι όταν ξεκίνησε η δικτατορία εγώ ένιωσα την αίσθηση της περιπέτειας. Είπα: «Επιτέλους, γίνεται κάτι διαφορετικό». Φταίει και το γεγονός ότι εκείνα τα χρόνια είχα διάφορα προσωπικά θέματα, μπορεί να γύρευα διεξόδους. Μου πήρε αρκετό καιρό να καταλάβω τι είχε συμβεί και όταν το συνειδητοποίησα είδα ότι ήταν κάτι βαθύτατα αποπνικτικό. Βέβαια, μία από τις πικρότατες αλήθειες για τη χούντα, που πρέπει να την παραδεχτούμε ευθέως, αλλιώς δεν προχωράμε ως κοινωνία, είναι ότι ήταν σε πάρα πολλούς αποδεκτή, έως και αρεστή. Ένας από τους λόγους είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις, εκτός αν ήσουν αριστερός, επαγγελματίας πολιτικός ή ανήκες σε κάποιες ακόμα κατηγορίες πολιτών, η δικτατορία, αν δεν την πείραζες, δεν σε πείραζε. Δεν ήταν σαν την Κατοχή θέλω να πω, που υπέφεραν όλοι. Αυτός ήταν ο λόγος που έκανε την πλειονότητα των Ελλήνων να μην ανακατεύεται, εκτός λαμπρών

εξαιρέσεων γενναίων ανθρώπων, φυσικά. Προφανώς και δεν επαινώ τη χούντα. Τη μίσησα και την πολέμησα άλλωστε. Αλλά, δυστυχώς, την ανέχθηκαν πολλοί, πάρα πολλοί, επειδή δεν τους ενοχλούσε.

— Έχετε πει ότι τα social media είναι «η εκχώρηση της φαντασίας μας στους άλλους». Θα ήθελα να μου το σχολιάσετε. Τα social media είναι ένα μέσο επέκτασης της αντίληψής μας. Με αυτό το περί φαντασίας εννοώ ότι κάποτε γίνονται και ένα μέσο διείσδυσης των άλλων στην αντίληψή μας. Εξού και χρησιμοποιούνται ως μέσο επιρροής. Αυτό δεν γίνεται πάντα για κακό. Για παράδειγμα, στην υπόθεση των οκτώ Τούρκων τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαδραμάτισαν έναν πολύ καθοριστικό ρόλο. Κατά τα άλλα, δεν ανήκω σε αυτούς που λένε ότι η προηγούμενη γενιά είναι πάντα καλύτερη από την επόμενη. Και έχοντας αυτό υπ’ όψιν, δεν κάνω αφορισμούς, του τύπου ότι τα social media καταστρέφουν το μυαλό των νέων κ.λπ. Εμείς μάθαμε αλλιώς και κρίνουμε αλλιώς. Για να μετρήσεις το πώς επιδρούν στους νέους πρέπει να είσαι νέος, να έχεις μεγαλώσει με αυτό το μέσο.

— Συμφωνείτε με την άποψη ότι οι νέοι βγαίνουν αγράμματοι από το σχολείο, όπως έχει δηλώσει ο Χρήστος Γιανναράς; Δεν ισχύει μόνο για την Ελλάδα αυτή η διαπίστωση αλλά και για πολλές άλλες χώρες, ανάμεσά τους η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ, όπου πολλοί νέοι δεν μπορούν να συντάξουν μια σωστή ανάπτυξη ιδεών. Αναμφίβολα, σήμερα τα παιδιά στην Ελλάδα διδάσκονται κυρίως με παπαγαλία. Κι εμείς την είχαμε, αλλά, για παράδειγμα, στα μαθηματικά μαθαίναμε τις αποδείξεις του Ευκλείδη και αυτός ήταν ένας τρόπος για να οργανώσουμε τις σκέψεις μας. Σήμερα τα μαθηματικά διδάσκονται με φόρμουλες. Πάντως, παρόλο που το «αγράμματοι» του Γιανναρά ίσως είναι μια υπερβολή, ισχύει σε κάποιον βαθμό. Σωστά έχει γράψει ο Στάθης Καλύβας: « Ένα εκπαιδευτικό σύστημα δεν κρίνεται από τις εξαιρέσεις αλλά από τον μέσο όρο». Και αυτός είναι σίγουρα απογοητευτικός σήμερα.

— Τι θυμάστε από τα παιδικά σας χρόνια; Έπεφτε βαριά η σκιά του πατέρα σας στη δική σας πορεία; Ναι, χωρίς αμφιβολία. Δεν έπαψα ποτέ να τον αγαπώ, η μεταξύ μας σχέση δεν διαταράχθηκε ποτέ, τον σεβόμουν και τον εκτιμούσα. Αλλά σίγουρα η φήμη του με βάραινε υπερβολικά μεγαλώνοντας. Με μια έννοια, η αρχή της ζωής μου ορίστηκε από την προσπάθεια να ξεφύγω από αυτό το βάρος, να αυτοπροσδιοριστώ.

— Προς το τέλος της ζωής του ταλαιπωρήθηκε από μια πολύ σπάνια ασθένεια, για της οποίας την πρόοδο κρατούσε σημειώσεις. Τις έχετε φυλαγμένες; Πώς ήταν οι τελευταίες στιγμές; Ήταν σίγουρα πολύ οδυνηρά χρόνια. Και για μένα ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι του βιβλίου για το οποίο μιλάμε, καθότι περιλαμβάνει και τα χρόνια της αρρώστιας του πατέρα μου, από το φθινόπωρο του 1971, οπότε μάθαμε γι’ αυτήν. Τις σημειώσεις που έχει κρατήσει για την αρρώστια του τις έχουμε, αλλά πρόκειται για κάτι πολύ ιδιωτικό. Είναι πολύ οδυνηρό για μένα να τις διαβάζω, διότι δεν είναι κλινικές περιγραφές, περιέχουν πολύ συναίσθημα.

— Τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή; Αν εννοείτε ως προσωπική αρετή, το σωκρατικό γνώθι σ’ αυτόν.

Σκουφά 23, Κολωνάκι, 210 3645319 Οία, Σαντορίνη, 22860 71621 FΒ: Kalderimi

Ρούχα για όσους ψάχνουν ένα μοναδικό στυλ! Αν ψάχνεις για ρούχα που θα σου χαρίσουν ένα μοναδικό στυλ, τότε πρέπει οπωσδήποτε

ράδοση των χειροποίητων ενδυμάτων στον αργαλειό. Τα ρούχα τους φτιάχνονται αποκλειστικά

να κάνεις μια βόλτα από το Κολωνάκι και να επισκεφτείς το Kalderimi boutique στη Σκουφά

στο Positano της Ιταλίας και έχουν υπέροχο και εκλεπτυσμένο στυλ. Χρησιμοποιώντας λινό

23. Εκεί θα βρεις εκλεπτυσμένα σχέδια φτιαγμένα από φυσικά υφάσματα, όπως απαλό μετάξι,

βαμβάκι, μαλλί και μετάξι, οι δημιουργίες τους θα σου χαρίσουν ένα ξεχωριστό και κομψό look.

μαλλί, μπαμπού και λινό. Βέβαια, πέρα από τα φίνα υφάσματα, το Kalderimi ξεχωρίζει γιατί κάθε

Στο Kalderimi όμως θα βρεις και ρούχα της εταιρείας GRIZAS, άλλης μιας οικογενειακής επιχεί-

ρούχο του είναι ιδιαίτερο, φτιαγμένο με προσοχή στη λεπτομέρεια, και είναι σίγουρο πως θα

ρησης που δίνει προσοχή στη λεπτομέρεια και δημιουργεί ρούχα με ιδιαίτερο και διαφορετικό

αναδείξει την προσωπικότητά σου και θα σε βοηθήσει να δημιουργήσεις το δικό σου διαφο-

στυλ από φυσικά υφάσματα και κυρίως απαλό μετάξι. Φυσικά, μια ολοκληρωμένη εμφάνιση

ρετικό και καθόλου συνηθισμένο στυλ. Μία από τις βασικές εταιρείες με τις οποίες

θέλει και τα αντίστοιχα αξεσουάρ. Γι’ αυτό και στο Kalderimi θα βρεις υπέροχα χειροποίητα

συνεργάζεται το κατάστημα είναι το La bodega di Brunella.

κοσμήματα, παπούτσια και φουλάρια που θα αναδείξουν όποιο ρούχο κι αν επιλέξεις. Αν, λοι-

Πρόκειται για μια οικογενειακή επιχείρηση

πόν, σου αρέσει να ντύνεσαι με τρόπο που ξεχωρίζει και αναδεικνύει την προσωπικότητά σου,

που συνεχίζει την πα-

αλλά δεν έχει τύχει ως τώρα να επισκεφτείς το Kalderimi, τότε πρόκειται για μεγάλη παράλειψή σου. Είναι σίγουρο πως εκεί θα βρεις όλα όσα ζητάς για να κάνεις εμφανίσεις που κλέβουν τις εντυπώσεις. Γι’ αυτό, την επόμενη φορά που θα σε βγάλει ο δρόμος από το Κολωνάκι, πέρνα μια βόλτα από το κατάστημα και βάζω στοίχημα πως θα γίνει το αγαπημένο σου μαγαζί!

4.10.18 – lifo

25

STREET ART

Σ

ΙNFO Η έκθεση «Walls & Streets» θα κάνει εγκαίνια στην Alibi Gallery (Σαρρή 12, Ψυρρή) την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου.

26 lifo – 4.10.18

το «Walls & Streets», τη νέα έκθεση που θα φιλοξενήσει η γκαλερί Alibi στη Σαρρή 12 στου Ψυρρή, o επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να δει από κοντά έργα από τους πιο σημαντικούς street artists της Νέας Υόρκης, του Λος Άντζελες και της Αθήνας. Τρανταχτά ονόματα του χώρου, όπως αυτά της Swoon, της Indie 184, του Shepard Fairey και του Obey, ανάμεσα σε δικούς μας αναγνωρισμένους γκραφιτάδες, όπως ο Cacao Rocks, o Fikos, o Woozy και ο STMS. Την έκθεση επιμελείται η Αμερικανίδα Melissa McCaig Welles που βρίσκεται πίσω από τις πιο γνωστές και πρωτοποριακές γκαλερί του Μπρούκλιν. Η γκαλερί McCaig Welles ιδρύθηκε το 2000 στο Williamsburg πριν χτυπήσει το gentrification, όταν εκεί δεν υπήρχε τίποτε άλλο από μία μικρή γκαλερί και δύο εστιατόρια, όπως μας λέει η Melissa, και είχε γίνει κάτι σαν καλλιτεχνικό στέκι της γειτονιάς. Κάποια στιγμή πήρε την απόφαση να επικεντρωθεί αποκλειστικά σε έργα street art. «Ήθελα να δείξω κάτι παραπάνω από άσπρους τοίχους και ένα αποστειρωμένο σνομπ περιβάλλον. Μου άρεσε η street art επειδή είναι μια μορφή τέχνης που μιλάει σε όλους και σε κάνει να αισθάνεσαι ευπρόσδεκτος σε έναν χώρο, π.χ. μια γκαλερί». Με το «Walls & Streets» θέλει να ξεκινήσει έναν διάλογο ανάμεσα σε δύο διαφορετικές και μοναδικές κουλτούρες που να αγγίζει μια σειρά από ιδιαίτερα στυλ, σχολές και φιλοσοφίες. «Η έκθεση εξετάζει τη street art ως μια διεθνή γλώσσα που δεν έχει σύνορα, μόνο τα διαφορετικά χαρακτηριστικά και τη μοναδικότητα της κάθε κουλτούρας. Mεταφέροντας μηνύματα γεμάτα όνειρα, φόβους, ελπίδα και ευχές, η street art ανοίγει τον δρόμο για αυθεντική δημόσια διπλωματία και έκφραση, καθώς αποκτά μαζική επιρροή και γίνεται ένα μέσο για να αλλάξει ο κόσμος» αναφέρει. Πώς της ήρθε η ιδέα για το συγκεκριμένο πρότζεκτ; «Πριν από έναν χρόνο μιλούσα στον Cacao Rocks στο messenger και συζητούσαμε για τη σκηνή της Αθήνας. Του ανέφερα ότι ήταν ένα από τα όνειρά μου να κάνω την επιμέλεια μιας έκθεσης στην Αθήνα. Εκείνη την εποχή συνεργαζόταν με την Ιουλιάννα Γεωργιάδου της γκαλερί Alibi και μας έφερε σε επαφή. Μετά από μερικά facetime τηλεφωνήματα σχεδιάσαμε κάτι για τον Οκτώβριο του 2018. Η Αθήνα είναι η αγαπημένη μου πόλη και έχει μια κουλτούρα πολύ κοντινή σε αυτήν με την οποία μεγάλωσα. Η μητέρα μου είναι από την Αρμενία και μεγάλωσα μέσα σε μια μεγάλη αρμένικη οικογένεια. Όταν ξεκίνησα να βλέπω τι συμβαίνει στην Αθήνα, την ενέργεια της πόλης να εμβαθύνει στη street art, την έκφραση και την ανάγκη να ξεκινήσει ένας διάλογος, συγκινήθηκα αρκετά. Είμαι πολύ ενθουσιασμένη και αισθάνομαι τυχερή που θα κάνω κάτι εδώ. Η σκηνή εδώ είναι εντυπωσιακή, ωμή και φρέσκια. Eίναι καταπληκτικό να βλέπεις τόσο ταλέντο. Η σκηνή στη Νέα Υόρκη είναι παρόμοια με αυτήν της Αθήνας, με την έννοια ότι η street art κυριαρχεί και την βλέπεις πάντου στους δρόμους. Διαλέξαμε τους Νεοϋορκέζους και τους Αθηναίους καλλιτέχνες λόγω αυτών των παραλληλισμών, του έντονου πάθους και της ανάγκης για έκφραση που έχουν. Είναι το τέλειο πάντρεμα: η Νέα Υόρκη, η γενέτειρα του γκραφίτι τη δεκαετία του ’70, και η Αθήνα, η ευρωπαϊκή πρωτεύουσα της street art, όπως τη χαρακτηρίζουν συχνά. Αισθάνεσαι μια συγγένεια με πολλούς τρόπους».

Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΊΔΑ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ MELISSA McCAIGWELLES ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΕ ΤΑ ΈΡΓΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΏΝ STREET ARTISTS ΤΗΣ ΝΈΑΣ ΥΌΡΚΗΣ, ΤΟΥ ΛΟΣ ΆΝΤΖΕΛΕΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΘΉΝΑΣ ΣΕ ΜΊΑ ΈΚΘΕΣΗ ΣΤΟΥ ΨΥΡΡΉ. ΑΠΌ ΤΗ ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ

logan hicks, textures in the city

noise and lies, shepard fairey

indie 184

swoon, george aqua 4.10.18 – lifo

27

28 lifo – 4.10.18

q Από την πλευρά της μάνας μου είμαι Λημνιός από τον παππού μου, Μικρασιάτης από τη γιαγιά μου, ενώ το σόι του πατέρα μου είναι από το Αγρίνιο. Οι γονείς μου χώρισαν όταν ήμουν μικρός και έχω μεγαλώσει με τη μάνα μου. Λόγω της δουλειάς της –είναι δασκάλα και ψυχολόγος– ταξιδεύαμε πάρα πολύ. Κάποια στιγμή διορίστηκε σε ελληνοαμερικανικό σχολείο, έτσι στην Α’ Δημοτικού βρέθηκα στο Μαϊάμι, στη Φλόριντα, όπου και μεγάλωσα. Όταν ήμουν στο γυμνάσιο, γυρίσαμε στην Ελλάδα, στη Χρυσούπολη Καβάλας. Εκεί ήταν η γιαγιά και ο παππούς και, όσο ήμασταν στην Αμερική, χτίζαμε το δικό μας σπίτι, στην ίδια αυλή. Δηλώνω Χρυσουπολιώτης, εκεί είναι οι φίλοι μου, οι συγγενείς μου, ο κόσμος μου. Το αστείο είναι ότι στην Αμερική ήμουν «το ελληνάκι» και στην Ελλάδα «το αμερικανάκι».

q Στην Αμερική ήρθα σε επαφή με όλη την εκεί κουλτούρα, με τον ήχο του αμερικανικού χιπ-χοπ, αλλά έχω ακούσει και πολύ ελληνικό, από το low bap των Active Member μέχρι FFC και TXC. Ήμουν geek με το ραπ, μεγάλος φαν πριν ακόμα γίνω ράπερ. Παρακολουθούσα το κινέζικο, το ισπανικό, το γιαπωνέζικο, και ακόμα αυτό κάνω. Είναι το χόμπι μου να τα ψάχνω. Δεν μου αρέσει που οι πιτσιρικάδες τη σημερινή εποχή ξεκινάνε από εμάς. μεγάλωσα και δεν με πείραζαν τόσο πολύ. Είχα γίνει ντόπιος. Η Χρυσούπολη είναι δίπλα στον Νέστο και γίνεται αρκετή διακίνηση χόρτου. Έχω ζήσει σκηνικά με την αστυνομία να μας σταματάει και να μας ψάχνει – ήταν γνωστό ότι «έπινα», γιατί το έκανα δημοσίως. Στο χωριό με κοιτούσαν παράξενα, γιατί ήμουν διαφορετικός. Όταν ήμουν στο γυμνάσιο, είχα ένα BMX ποδήλατο, όπου είχα σκίσει αριστερά και δεξιά το τσαντάκι πίσω απ’ τη σέλα και είχα βάλει ηχεία και, την ώρα που έκανα ποδήλατο, έπαιζα από το κινητό χιπ-χοπ και «βαρούσαν» τα γούφερ. Είχα παραγγείλει και ένα chain επίχρυσο με ένα μεγάλο σήμα δολαρίου, τότε που ήταν επιβλητικά τα chains – το φορούσα και καμάρωνα. Προσπαθούσα να το ζήσω έτσι στο χωριό, μέσα στο μυαλό μου. Μαζευόμασταν με τους πιτσιρικάδες, φορούσαμε μπαντάνες στο κεφάλι και κόβαμε βόλτες με τα BMX. «Βαράγαμε» 50 Cent, Eminem, Xzibit, Snoop Dog, γυρνούσαμε και πετούσαμε κροτίδες στο χωριό.

q Το ραπ είναι η δουλειά μου πια, δεν είναι χόμπι, βγάζω από αυτό τα λεφτά και ζω. Μου δίνει έτσι τη δυνατότητα να

q Στο κομμάτι «Ξέρω, μάνα» αναφέρομαι στη μάνα μου, γιατί έχει υποφέρει πολύ μαζί μου. Από πιτσιρίκος ήμουν ατίθασο πνεύμα. Στην Α’ Λυκείου η παρέα μου κι εγώ κάναμε την κατάληψη της Γ’ Λυκείου. Γενικότερα, στο σχολείο, αντί για Τζιμάνη, που είναι το επίθετό μου, με έλεγαν «ντουμάνι», είχα πάρε-δώσε με αυτό το «κύμα». Όταν ήμουν 16 χρονών είχε «σκάσει» περιπολικό στο σπίτι μου και η μάνα μου δεν ήξερε καν ότι κάπνιζα. Έχει περάσει πολλά η μάνα μου. Τη γούσταρα πολύ την παρανομία, την κουλτούρα της και τους παράνομους ανθρώπους. Από πιτσιρίκι άραζα με τους χειρότερους στο χωριό. Έχω φάει μπουνιές, έχω δει όπλα, έχω φάει απαγωγές, έχω δει «κιλά», έχω γνωρίσει φυλακόβιους, κόσμο. Κι όταν ήρθα στην Αθήνα, άρχισα να μπαίνω στην αληθινή εγκληματικότητα. Άρχισα να εντάσσομαι σε αυτό γιατί πάνω-κάτω η ραπ κοινότητα είχε σχέση με όλο αυτό και, γυρνώντας με πολύ μπλεγμένο κόσμο από δω κι από κει, άρχισα κι εγώ να κάνω ναρκωτικά, ένας πανικός. Πάντα ξέμενα από λεφτά, πεινούσα, είχα μείνει δύο μέρες σερί με κλειστό το φως στο δωμάτιο. Προτιμούσα να κοιμάμαι για να μη σκέφτομαι το στομάχι μου που πονούσε. Παρ’ όλα αυτά, η μάνα μου με έστειλε εδώ πέρα για να σπουδάσω ηχοληψία, γιατί της έλεγα «θέλω να γίνω ράπερ» και μου έλεγε «να γίνεις ράπερ, αλλά πρέπει να έχεις κι ένα πτυχίο» – ως δασκάλα μάνα, η οποία μέχρι σήμερα συνεχίζει να σπουδάζει και να παίρνει διδακτορικά. Παρόλο που ήξερε ότι είχα αυτό το υπόβαθρο, με στήριζε σε όλα. Ήρθα για να σπουδάσω και κατέληξα να χωθώ σε μαλακίες, μάλωνα μαζί της, γύριζα τα ξημερώματα «πίτα» στο σπίτι μου, ζούσα πράγματα που με είχαν τρομάξει. Και μια μέρα λέω: «Βλάκα, γιατί ήρθες εδώ πέρα; Για τη μουσική». Και τότε γνώρισα τον Slogan και κατέληξα να μπω στην Offbeat. Έτσι άρχισα να αλλάζω. Τώρα αποτελώ μεγάλο μέλος της εταιρείας, θεωρητικά είμαι το «αυτί» της. Και από κει άρχισα να ασχολούμαι σοβαρά με τη μουσική, δηλαδή, αντί να βγω στον δρόμο και να πάω στην πλατεία με τα αλάνια, ξεκίνησα να πηγαίνω στο στούντιο, να παίρνω τα αλάνια και να τους λέω «μάγκες, δεν το έχω σήμερα». Έτσι έφτιαξε η ζωή μου.

απο τον m. hulot. φωτογραφιεσ: freddie f.

αφοσιωθώ σε αυτό και να δώσω όσο πιο πολλά μπορώ, το φουλ των δυνατοτήτων μου, και αυτό πραγματικά είναι ευλογία. Εδώ και λίγο καιρό όσοι ράπερ ξέρουμε ότι είμαστε main ονόματα δεν έχουμε στ’ αλήθεια κόντρες, γιατί όλοι έχουμε ξεκινήσει να βγάζουμε λεφτά και δεν μπαίνουμε ο ένας στα χωράφια του άλλου. Ο καθένας κάνει την τέχνη του. Πλέον, ακόμα και στο φιλικό κομμάτι, όλοι έχουν γίνει επιχειρηματίες. Αυτό που κατάφερε η ραπ σκηνή είναι πολύ σημαντικό, γιατί άλλαξε και αλλάζει πολλά πράγματα. Με το trap, που είναι υβρίδιο, μπορώ να πάω να παίξω σε κλαμπ, να «χτυπήσω» τις τιμές και να βγάζω τα λεφτά μου, αλλά μπορώ να κάνω και ένα μεγάλο happening όταν βγάλω δίσκο, να ανέβω στο stage και να κόψω εισιτήριο. Μπορείς, δηλαδή, να έχεις έναν δίσκο στον οποίο να μιλάς για τον εαυτό σου και να είσαι εσύ, αλλά μπορείς να έχεις και τα party tracks που παίζεις στα πάρτι. Το trap αφήνει ανοιχτές τέτοιες επιλογές. Και η ραπ τις άφηνε, αλλά στην Ελλάδα δεν είχε μπει στα κλαμπ όσο θα έπρεπε. Νομίζω ότι τώρα ξεκινάει η χρυσή εποχή γι’ αυτήν τη σκηνή.

ΟΙAΘΗΝΑΊΟΙ

SASKE

RAPPER, ΜΟΥΣΙΚΌΣ. ΓΕΝΝΉΘΗΚΕ ΣΤΗ ΜΥΤΙΛΉΝΗ, ΖΕΙ ΣΤΟ ΘΗΣΕΊΟ.

q Στην αρχή, ήταν ζόρικα τα πράγματα στη Χρυσούπολη, αλλά όσο περνούσε ο καιρός έφτιαχναν, γιατί σιγά-σιγά

q Παντα, όμως, είχα στο μυαλό μου την απογοήτευση. Παρόλο που η μάνα μου είναι πολύ περήφανη για μένα, πάντα στο μυαλό μου με καίει ότι ίσως θα ήθελε να με δει αλλού. Ξέρω όμως ότι στην πραγματικότητα η μάνα μου θέλει απλώς να με δει ευτυχισμένο. Αυτό ουσιαστικά εννοώ λέγοντας «ξέρω μάνα, τα έκανα πουτάνα». Έκοψα εγκαίρως τις μαλακίες και στρώθηκα στη δουλειά, αλλά δεν ξεχνάω ότι τις έκανα, γιατί άμα γουστάρεις τη ραπ πρέπει να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου και το κοινό σου και πρέπει να επιλέξεις τι ράπερ θα είσαι. Θες να τραγουδάς για έρωτες; Bro, πρέπει να έχεις ερωτευτεί, θες να τραγουδάς για εγκλήματα και τέτοια; Bro, πρέπει να τα έχεις ζήσει. Δεν το έκανα με αυτό το σκεπτικό, για να έχω να πω τώρα, αλλά πρέπει να ζήσεις το struggle για να μιλήσεις για το struggle. Αλλιώς, δεν σέβεσαι αυτούς που το ζήσανε. Πρέπει να είσαι αληθινός.

q Ο στόχος μου ήταν πάντα ο ίδιος, να γίνω ράπερ, κι ας τον έχασα για λίγο. Όχι ο καλύτερος, γιατί αυτό στη μουσική είναι υποκειμενικό και η μουσική δεν είναι αγώνας. Οk, στους αριθμούς μπορείς να το δεις, αλλά η τέχνη δεν βγάζει έναν και το κοινό μπορεί να γουστάρει 500. Κανείς δεν μπαίνει στα χωράφια κανενός. Αυτό θα ήθελα να το καταλάβει ο κόσμος. Πολλές φορές με βλέπουν που κάνω shout-out σε έναν ράπερ, που ανεβάζω δουλειά του και μου στέλνουν μηνύματα ότι είμαι γλείφτης. Σκέφτομαι: «Είστε βλάκες, ρε; Τι ανάγκη έχω εγώ τον άλλο για να πετύχω και τι ανάγκη έχει εκείνος εμένα; Όλα είναι βασισμένα πάνω σου». Εξαρτάται από τον χαρακτήρα σου και τη μόρφωσή σου, δεν είμαι αυτό το «αού» της ραπ που είναι τέρμα ανταγωνιστές χωρίς λόγο, είναι τέχνη. Δεν είναι γλείψιμο το να σέβομαι έναν καλλιτέχνη, είναι παιδεία. Δεν θα έπρεπε να υπάρχει ανταγωνισμός, όλοι έχουμε το ίδιο κοινό, τη νεολαία, την οποία προσπαθούμε να βοηθήσουμε να εκφράζεται μέσα από τα κομμάτια μας, να ταυτίζεται και να ηρεμεί. Όταν σε ακούει το νέο παιδί, ξέρει ότι

4.10.18 – lifo

29

δεν είναι μόνο, βλέπει ότι υπάρχει και κάποιος άλλος που έχει ζήσει όσα περνάει. Θέλω να του πω: «Ξέρεις κάτι; Όλα θα πάνε καλά». Θέλω να προβάλω την αντιδραστικότητα, το πείσμα και την παραβατικότητα του νέου μέσα από τα κομμάτια μου, όχι για να κάνει κάποιος τα ίδια αλλά να τα ζήσει μέσα από τα κομμάτια μου και να εκτονωθεί. Ή, αν είναι να τα κάνει, ας ακούσει και τη δική μου ιστορία. Ο σκοπός είναι να είμαι αληθινός με τον εαυτό μου όταν βγάζω ένα κομμάτι. Κι αν κάνει μόνο 50.000 views, πάλι ο Saske θα είμαι. Δεν γράφω hits για τα hits, θέλω ο κόσμος να τα κάνει hits, να του αρέσουν.

q Σύντομα το trap θα μπει σε όλα τα mainstream μέσα στην Ελλάδα, όπως έχει μπει και στην Αμερική και παντού, αλλά εδώ δεν λένε να το αποδεχτούν ακόμα, δεν δέχονται ότι ο συγκεκριμένος ήχος αυτήν τη στιγμή είναι πιο mainstream από τα πιο πολλά πράγματα που παίζουν στο ραδιόφωνο. Έχω ζήσει τις εποχές που το trap άρχισε να μπαίνει πάνω από το boom bap, όταν ερχόταν η αλλαγή – το λέω γιατί πολλοί φαν μου δεν την έχουν ζήσει και οι κάγκουρες της trap ξέρουν το είδος από τα είδωλά τους στην Ελλάδα. Τώρα η νέα γενιά ψάχνεται και, παρόλο που ακόμα υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν ότι το trap κομμάτι δεν είναι κάτι σημαντικό, ο πιτσιρικάς πάει Νο 1 τον Kanye West και τον Lil Pump στις τάσεις και έχει από κάτω τον 6ix9ine, τον Drake, τους Migos και τον Travis Scott, ακόμα και τα ψαγμένα άτομα. Ο Travis Scott είναι από τα είδωλά μου, το μεγαλύτερο ίσως. Μου αρέσει πολύ και ο Playboi Carti.

q Kάποτε ξυπνούσα, έπαιρνα την παρέα μου και μέχρι να νυχτώσει έπρεπε να σκαρώσουμε πέντε τρόπους να βγάλουμε λεφτά για πιώμα και για γλέντι και την επόμενη μέρα το πρωί το ίδιο, repeat. Όσα λεφτά και να είχαμε, χρειαζόμασταν έξτρα. Σήμερα ξυπνάω, πηγαίνω στο στούντιο, μπορεί να έχω μια φωτογράφιση, να γυρίσω βιντεοκλίπ ή απλώς να συζητήσω τα επόμενα σχέδιά μου με την εταιρεία. Ή βλέπω την κοπέλα μου. Δεν το παίζω πολυάσχολος, είναι η στιγμή που κάνω pop up και όλος μου ο χρόνος πάει στη δημιουργία. Το lifestyle μου δεν είναι ενός 20χρονου. Πηγαίνω συχνά σε πάρτι ή σε live φίλων, ζω τη ζωή μου όπως φανταζόμουν ότι θα τη ζούσε ένας ράπερ. Ζω το όνειρο του ροκ-σταρ. Στην Ελλάδα δεν μπορούν να το πιστέψουν και το κράζουν, «έλα, ρε μαλάκα, που ζεις έτσι». Κι εγώ έτσι έλεγα όταν ήμουν στη θέση τους, αλλά όντως έτσι το ζω. Ροκ-σταρ στο πλαίσιο της Ελλάδας.

q Οι πιο πολλοί στη σκηνή της Ελλάδας έχουν υπάρξει «καταχρησάκηδες», κυρίως λόγω της ραπ κουλτούρας, αλλά τώρα έχουν αρχίσει και παίρνουν στα σοβαρά αυτό που κάνουν: «Επειδή, μάγκες, πάμε να το κάνουμε μπίζνα, καλό είναι να κόψουμε σιγά-σιγά τις καταχρήσεις ή να τις μειώσουμε, γιατί πρέπει να έχεις ανάσες στο stage για να είσαι εκεί» – οπότε αρχίζουμε όλοι σιγά-σιγά να βγαίνουμε απ’ τους τεκέδες και πηγαίνουμε στα γυμναστήρια. Στη σκηνή πρέπει να έχεις ανάσα, να δώσεις ενέργεια, και προσπαθώ σταδιακά να το δω και σαν αθλητής, ότι πρέπει να πηγαίνω εκεί και να έχω και μια φυσική κατάσταση, γιατί, όταν πας στον αγώνα, πρέπει να «χτυπηθείς».

Θέλω να προβάλω την αντιδραστικότητα, το πείσμα και την παραβατικότητα του νέου μέσα από τα κομμάτια μου, όχι για να κάνει κάποιος τα ίδια αλλά να τα ζήσει μέσα από τα κομμάτια μου και να εκτονωθεί. Ή, αν είναι να τα κάνει, ας ακούσει και τη δική μου ιστορία.

SASKE

ΟΙAΘΗΝΑΊΟΙ

q Θα ήθελα να φτάσω να τραγουδάω στο top level, σε league, απλώς πρέπει να μπορούμε να υποστηρίξουμε τη φάση μας. Πίνω καφέ στο Θησείο και όχι στο Μιλάνο, πρέπει να γράφεις γι’ αυτά που ζεις και πρέπει να διατηρείς και την ταυτότητά σου − καμία σχέση με εθνικισμό ή κάτι τέτοιο. Βασικά, στη μουσική σου πρέπει να δίνεις «αέρα» από τον τόπο σου. Κάνω ελληνικό trap –και υπάρχει trap ελληνικό–, δεν είμαστε αντιγραφή της Αμερικής. Σίγουρα εμπνεόμαστε από την Αμερική, αλλά είμαι ο Saske, φίλε, δεν είμαι η αντιγραφή κανενός. Ξυπνάω το πρωί και κοιτάω τον καθρέφτη, δεν κοιτάω στο Instagran πώς ντύθηκε ο άλλος.

q Με εκνευρίζει όταν με αμφισβητούν. Έχω πει κι εγώ πολλά ψέματα στη ζωή μου, αλλά όταν με αμφισβητούν, είτε έχω δίκιο είτε έχω άδικο, νευριάζω. Θα μπορούσες να μου δώσεις την ευκαιρία να σου εξηγήσω. Η αμφισβήτηση είναι το «νεύρο μου», κυρίως επειδή την έχω φάει στη μούρη, οπότε, όταν μου πεις «δεν μπορείς», θα σου πω «θα δεις, μπορώ». Πάντα είμαι ευγενικός, αλλά, αν δεν θέλω, απλώς γίνομαι απότομος.

q Στ’ αλήθεια, θεωρώ ότι δεν αξίζει να ψηφίσεις κανέναν. Αν ψηφίζαμε αύριο το πρωί, μάλλον θα ψήφιζα όπως κάθε Έλληνας, κάτι που θα με συνέφερε. Γιατί το παιχνίδι είναι κλειδωμένο, δεν είναι ότι θα ψηφίσω κάποιον και θα αλλάξει κάτι. Βλέπω τον Τσίπρα στις ειδήσεις κουμπωμένο, έτσι όπως σκάει, και σκέφτομαι ότι ναι μεν μας κατέστρεψε, αλλά βάζω στοίχημα ότι στην αρχή ήθελε να κάνει καλό και τον στρίμωξαν. Εν τέλει, τα έκανε σκατά, αλλά επειδή τον μάγκωσαν οι μεγάλες δυνάμεις και αναγκάστηκε. Όλα είναι σκατά, δυστυχώς, και όταν έχεις να επιλέξεις από αυτά, επιλέγεις τα λιγότερο σκατά, κι επειδή είναι μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα δεν ξέρω τι θα ψήφιζα. Αν, όμως, έβγαινε κάποιος όντως καινούργιος, ο οποίος έχει παραδειγματιστεί από το στρίμωγμα που έφαγε ο άλλος, και έλεγε «εμένα δεν θα με στριμώξουν» θα τον ψήφιζα. Ένα νέο πρόσωπο, που θα ήταν ίσως μια νέα ευκαιρία, θα το δοκίμαζα.

q Κατά τ’ άλλα, είμαι κλεισμένος στον μικρόκοσμό μου. Βλέπω την πείνα γύρω μου, βλέπω και τον πλούτο, καταλαβαίνω τις διαφορές, σε τι κατάσταση ζει η κάθε κοινωνική τάξη, αλλά δεν ξέρω τι μπορώ να κάνω για να το αλλάξω αυτό. Δεν έχω τηλεόραση στο σπίτι μου, μόνο Netflix, γιατί δεν θέλω να γεμίζω με αρνητική ενέργεια, κι ας προέρχομαι από μια οικογένεια που έβλεπε συνεχώς ειδήσεις και συζητούσε. Η πολιτική, για μένα, έχει καταντήσει σαν τη μουσική, ό,τι είναι να γίνει θα γίνει. Από την άλλη, όταν ο κόσμος είναι σε μια κατάσταση που στην καθημερινότητα και στη ρουτίνα του θέλει ένα «χάδι» από κάπου για να συνεχίσει, η τηλεόραση είναι οk. Παρατηρώ ότι όλοι βγάζουν τα νεύρα τους πάνω στον καθέναν στο γυαλί, τον βρίζουν για να νιώσουν καλύτερα, γιατί κάποιον θέλουν να βρίσουν.

q Aυτούς που δεν θέλω στη ζωή μου δεν τους κάνω follow στο Instagram, δεν τους ακολουθώ και δεν βλέπω τα στόρι τους, η κάθε μπούρδα που θα πει ο καθένας δεν είναι μέσα στην καθημερινότητά μου. Φίλε, δεν θέλω να σε έχω, δεν με ενδιαφέρουν αυτά που λες, δεν θέλω να με επηρεάσεις. Αν ρυθμίσεις το Insta σου ώστε να βλέπεις αυτά που θες, κατευθύνεις εσύ τη ζωή σου, ενώ η τηλεόραση την κατευθύνει αυτήν τη στιγμή, θέλοντας και μη. Η τηλεόραση κατευθύνει τη χώρα.

q Το πιο μεγάλο μου όφελος από αυτό που κάνω είναι ότι ζω το όνειρό μου, γάμα και τα λεφτά, γάμα και τις ημίγυμνες και γυμνές φωτό που λαβαίνω στο Instagram και στο Facebook, γάμα τη δημοσιότητα, τα ρούχα, είμαι εδώ και ζω αυτό που πάντα ήθελα να ζήσω. Είμαι χαρούμενος στ’ αλήθεια. Μέσα σε όλο αυτό που υπάρχει γύρω μας εγώ είμαι ευτυχισμένος. Ανέβηκα στο Νο 1 στις τάσεις του YouTube με το «Ξέρω, μάνα» πριν κλείσω καν έναν χρόνο καριέρας. Με το «Σαφάρι» κέρδισα τα μάτια, με το «Ποιος» κέρδισα το respect απ’ τον κόσμο τον underground γιατί τους τα έχωσα underground, με το «Παρενέργεια» «πήρα μάτια» από τα mainstream industries, με το «Νυχτερινό Κολύμπι» κατάλαβαν ότι μπορώ να κάνω κι άλλα πράγματα και κέρδισα κόσμο από αλλού, με το «Μάνα» έδειξα ότι δεν είμαι μούφα, έχω ζήσει πράγματα κι έχω συναίσθημα. Δεν είναι όλα τόσο πλαστικά όσο τα παρουσιάζουν πολλοί.

q Η ζωή με έμαθε ότι ή πρέπει να έχεις καλές άμυνες ή καλά δόντια.

30 lifo – 4.10.18

ΙNFO

Instagram: @saskepticism YouTube: @offbeatrecords Instagram: @offbeatrecordsgr Facebook: OffBeat-Records

576

INTERIOR

Μαρτίνος: ένα παλαιοπωλείο σαν γκαλερί τέχνης Η κυρία Ελένη Μαρτίνου μας ξεναγεί στην ιστορική γκαλερί του 1894 στο Μοναστηράκι και στον νεότερο χώρο στο Κολωνάκι.

ΤheGOODLIFO

κειμενο: μεροπη κοκκινη φωτογραφιεσ: παρισ ταβιτιαν

4.10.18 – lifo

31

Β

ΤheGOODLIFO

αδίζω στην Πανδρόσου, σε αυτό το μικρό και εντελώς τουριστικό δρομάκι που ενώνει την πλατεία Μητροπόλεως με το τζαμί Τζισταράκη στην πλατεία Μοναστηρακίου. Σε αυτό το στενό υπάρχει ένα μαγαζί, από τα λίγα παλιά της Αθήνας που δεν άλλαξε στο πέρασμα του χρόνου, το θρυλικό παλαιοπωλείο «Μαρτίνος» που είναι εκεί από το 1894. Μόνο το 1926 έκανε μια μικρή μετακόμιση, μεταφέρθηκε στο απέναντι πεζοδρόμιο, σε αυτό το προπολεμικό τριώροφο κτίριο, στο νούμερο 50, που μένω να χαζεύω καθώς η πρόσοψή του, που την επιμελήθηκε ο διάσημος αρχιτέκτονας Τάκης Ζενέτος στις αρχές της δεκαετίας του ’60, ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα μαγαζιά με τα σουβενίρ και τα δερμάτινα που βρίσκονται τριγύρω. Η λέξη «παλαιοπωλείο» μάλλον το αδικεί, μια και στο μυαλό μας είναι συνώνυμη του παλιατζίδικου, κάτι που για κανέναν λόγο δεν ισχύει γι’ αυτό το μέρος το οποίο συγκεντρώνει ένα σωρό συλλεκτικά ανθρώπινα δημιουργήματα που κόσμησαν στην εποχή τους κατοικίες και διάφορους χώρους, αντικείμενα που θαυμάστηκαν, λατρεύτηκαν και τέλος ξεχάστηκαν, όταν έπαψαν να υπάρχουν οι κάτοχοί τους, ακόμα και διάσημα έργα τέχνης γνωστών καλλιτεχνών. Αν μπεις μέσα, δυσκολεύεσαι να κρατήσεις το βλέμμα σου σε ένα σημείο. Αρχικά, το μάτι μου πέφτει στους βαριούς ιταλικούς πολυελαίους που κρέμονται από την οροφή. Δεξιά και αριστερά βλέπω όμορφες ξύλινες κασέλες με περίτεχνα ξυλόγλυπτα σχέδια, έπιπλα-βιτρίνες γεμάτα με κάθε λογής αντικείμενα: ασημένιες πόρπες, ρωσικά κουτάλια, ιβουάρ χαρτοκόπτες, σφοντύλια, αναπτήρες, αυστριακές πίπες, φιλντισένια κουτάκια, δερματόδετους τόμους από γαλλικά ταξιδιωτικά βιβλία και λογοτεχνία, παραδοσιακά σκουλαρίκια και

ξυλόγλυπτες κουτάλες από το Άγιον Όρος. Λίγο πιο πέρα, designer ’50s καθίσματα πάνω σε ένα υπέροχο ανατολίτικο κιλίμι και παραδοσιακά ελληνικά κεντήματα ακουμπισμένα επιμελώς σε διάφορα σημεία. Πιο μέσα, ένα κομμάτι τοίχου είναι γεμάτο με επιστολές από την εποχή της Επανάστασης του ’21, ενώ οι υπόλοιποι είναι γεμάτοι με έργα ζωγραφικής. Αναγνωρίζω ένα ασπρόμαυρο σχέδιο του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα και έναν πίνακα του Γιώργου Γουναρόπουλου. Η «οικοδέσποινα» Ελένη Μαρτίνου είναι μια όμορφη και πολύ σικάτη γυναίκα. Ψηλή και λεπτή, με κοντά, γκρίζα μαλλιά και υπέροχα μπλε μάτια, ντυμένη με γούστο. « Έχω μεγαλώσει σε αυτό το μαγαζί» μου λέει, καθώς με οδηγεί στους επάνω ορόφους από την ξύλινη σκάλα, ενώ χαζεύω τα κάδρα με τους παλιούς χάρτες και τις λιθογραφίες από το γνωστό λεύκωμα του Λουί Ντιπρέ, του γνωστού Γάλλου ταξιδιώτη και ζωγράφου. Οι πρώτοι δύο όροφοι του παλαιοπωλείου έχουν αλλάξει μορφή αυτές τις μέρες, μια και στα δωμάτιά τους φιλοξενείται μια έκθεση σύγχρονης τέχνης με σχέδια του Αμερικανού καλλιτέχνη από το Σικάγο Karl Wirsum. Την έκθεση διοργανώνει ο γιος της Ανδρέας Μελάς, που πριν από κάποια χρόνια λειτουργούσε την γκαλερί AMP πίσω από την πλατεία Κουμουνδούρου. Σε αντίθεση με τον γεμάτο αντικείμενα χώρο του ισογείου, οι πάνω όροφοι είναι άδειοι και φωτεινοί, άλλοι με ωραία ξύλινα πατώματα κι άλλοι με μωσαϊκά. «Κοίτα, δεν είναι υπέροχη η θέα από δω;» μου λέει, καθώς κατευθύνεται προς τις τζαμένιες πόρτες που οδηγούν στο μπαλκόνι. Μένουμε για λίγο να χαζεύουμε την Ακρόπολη και τις κεραμιδένιες σκεπές των καταστημάτων του δρόμου. « Έλα, θα δεις πώς αλλάζει εντελώς το τοπίο όταν βλέπεις τα πράγματα από το ψηλότερο επίπεδο» λέει

Τα καταστήματα «Μαρτίνος» μπορείς να τα βρεις στην Πανδρόσου 50, στο Μοναστηράκι, και στην Πινδάρου 24, στο Κολωνάκι.

όταν έχουμε ανέβει πια στον τρίτο όροφο του κτιρίου. «Ως παιδάκι έχω μείνει σε αυτό τον τελευταίο όροφο. Ήταν το σπίτι μας εδώ μέχρι να μεταφερθούμε σε μια μόνιμη κατοικία και πάντα στις διακοπές του σχολείου ερχόμουν να βοηθήσω τον πάτερα μου. Πολλές φορές, βέβαια, θυμάμαι που με έβαζε να γυαλίζω τα ασημικά. Τη σιχαινόμουν αυτήν τη δουλειά». Η θέα από δω είναι όντως διαφορετική, διότι βλέπεις την Πλάκα από πιο ψηλά. Ακριβώς απέναντι είναι η βιβλιοθήκη του Αδριανού, λίγο πιο πίσω η Ρωμαϊκή Αγορά και το Μουσείο Κανελλόπουλου. Όμως μετά από λίγο κλείνει τα παντζούρια βιαστικά. «Ο ήλιος είναι ό,τι χειρότερο για τα παλιά αντικείμενα» δικαιολογείται και αμέσως μετά μου προτείνει να

καθίσω σε έναν όμορφο και καθόλου τυχαίο καναπέ, μια και είναι ένα εξαίσιο έπιπλο από τη Ρωσία του 19ου αιώνα. Κάθομαι προσεκτικά και αφήνομαι στην αφήγησή της. «Η καταγωγή του παππού μου, του Θανάση Μαρτίνου, ήταν από τη Στεμνίτσα της Αρκαδίας. Εκείνα τα χρόνια η Στεμνίτσα ήταν από τα πλουσιότερα χωριά της περιοχής και είχε παράδοση στην αργυροχρυσοχοΐα. Ο παππούς μου, λοιπόν, επεξεργαζόταν κι αυτός πολύτιμα μέταλλα και έπειτα τα πουλούσε στα γύρω χωριά. Ήταν, κατά κάποιον τρόπο, ένας γυρολόγος της εποχής. Κάποια στιγμή αποφάσισε να πάρει την οικογένειά του και να εγκατασταθούν στην Αθήνα. Έμειναν στην οδό Βασίλης, στο Θησείο, σε ένα σπίτι που υπάρχει ακόμα και σήμερα, το 4.10.18 – lifo

33

ΤheGOODLIFO

οποίο λειτουργούσε και ως μαγαζί. Η γιαγιά μου έραβε φορεσιές και ο παππούς πουλούσε κοσμήματα, ασήμια και μπακίρια. Είχε ένα έμφυτο γούστο και το μάτι του συλλέκτη, μια και επέλεγε πάντα τα καλύτερα. Λέγανε ότι είχε την όγδοη αίσθηση. Γνώριζε τα χαλιά όσο κανείς, τα ελληνικά ασήμια, την ισλαμική τέχνη, τις εικόνες, τα κοσμήματα, τα κεντήματα του Αιγαίου και της Ηπείρου. Οι πελάτες του τον εκτιμούσαν και τον εμπιστεύονταν. Τότε, μετά τον πόλεμο, η Πανδρόσου ζούσε τη χρυσή εποχή της, ήταν προορισμός. Οι ξένοι τουρίστες, μετά την Ακρόπολη, ήθελαν να την επισκεφθούν. Περνούσαν μεγάλες προσωπικότητες από το μαγαζί. Ο Νουρέγιεφ ερχόταν συχνά και φωτογραφιζόταν τυλιγμένος με παλιά χαλιά, ο Άντονι Κουίν, η Τζάκι Ωνάση. Το 1972, όταν αρρώστησε ο πατέρας μου, το ανέλαβα εγώ, η τρίτη γενιά. Από τότε είμαι εδώ, σε αυτό το μαγαζί, σχεδόν πενήντα χρόνια. Είμαι από τους τελευταίους παλαιοπώλες της Αθήνας» μου λέει με περηφάνια. Όντως, πρόκειται για ένα μοναδικό παλαιοπωλείο και στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Μάλιστα, το 2001 η Ελένη Μαρτίνου άνοιξε ακόμα ένα κατάστημα στο Κολωνάκι, στην οδό Πινδάρου. «Στην αρχή απασχολήθηκε και η κόρη μου εκεί, αλλά μετά πήγε προς άλλη κατεύθυνση. Πρόκειται για μαγαζιά εντελώς διαφορετικού ύφους. Αυτό στο Κολωνάκι έχει και πιο σύγχρονα αντικείμενα και πολλά design έπιπλα και έργα τέχνης». Το κατάστημα της Πανδρόσου, από την άλλη, δεν έχει κάποια συγκεκριμένη ειδίκευση, αν και θα μπορούσε κανείς να πει ότι έχει μια μεγάλη συλλογή από αντικείμενα του 18ου και 19ου αιώνα, κυρίως παραδοσιακά ελληνικά. « Έχουμε, για παράδειγμα, μια ωραία συλλογή από ελληνικά κεντήματα. Αυτό είναι ένα κομμάτι από ένα ολόκληρο νυφικό κρεβάτι από τη Ρόδο και χρονολογείται στον 18ο αιώνα» λέει καθώς μου δείχνει ένα ύφασμα με περίτεχνο κεντητό σχέδιο και όμορφα χρώματα. «Τα κεντήματα είναι από τα πιο όμορφα πράγματα που παράχθηκαν στη χώρα μας, τα οποία υπάρχουν στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου. Μία από τις μεγαλύτερες συλλογές ελληνικών κεντημάτων βρίσκεται στο Μουσείο του Σικάγου αλλά και στο Victoria & Albert του Λονδίνου». Σε μια μεριά παρατηρώ μια μοναδική συλλογή από κασέλες απ’ όλη την Ελλάδα και τα Βαλκάνια. «Αυτές εδώ είναι από τη Χίο, το Άστρος, τα Γιάννενα, τη Μυτιλήνη και την Κέρκυρα. Μία από τις ωραιότερες κασέλες την έχω αγοράσει από έναν πλειστηριασμό στο Λονδίνο. Την είχαν μαρκαρισμένη ως ελβετικό έπιπλο και ήταν η ωραιότερη ελληνική κασέλα από την Ήπειρο που έχω δει». «Μια εποχή με είχε πιάσει μανία και μάζευα καμήλες» λέει δείχνοντάς μου ξύλινες σκαλιστές καμήλες όλων των μεγεθών και στυλ. «Όταν κάνεις αυτήν τη δουλειά συχνά παθαίνεις μονομανίες. Οι καμήλες αρέσουν μόνο σ’ εμένα βέβαια» λέει γελώντας. «Πώς τα βρίσκετε όλα αυτά;» τη ρωτώ. «Οι πηγές είναι άπειρες. Οικογένειες που πουλάνε τα πράγματά τους, κληρονόμοι που επιλέγουν, αντί να τα μοιραστούν μεταξύ τους, να τα πουλήσουν, άνθρωποι που είναι σε ανάγκη, συλλέκτες που αλλάζουν ενδιαφέροντα αλλά και από το εξωτερικό, σε πλειστηριασμούς». Τη ρωτάω γιατί αγαπάμε τα αντικείμενα που έχουν «παρελθόν». Είναι οι ιστορίες που κουβαλούν αυτό που δίνει αξία στα πράγματα; Και τι είναι αυτό που πρέπει να διαθέτει ένας παλαιοπώλης, μάτι, διαίσθηση, γνώσεις; «Πιστεύω ότι μέσα από αυτήν τη δουλειά δίνουμε μια δεύτερη ζωή στα αντικείμενα. Τα αντικείμενα θέλουν αγάπη για να τα καταλάβεις. Ως παλαιοπώλης είμαι και συλλέκτης και για να αγοράσω κάτι πρέπει να το αγαπήσω κι

Ο παππούς μου είχε ένα έμφυτο γούστο και το μάτι του συλλέκτη, μια και επέλεγε πάντα τα καλύτερα. Λέγανε ότι είχε την όγδοη αίσθηση.

εγώ. Και μετά από μένα πάντα θα βρεθεί κάποιος να το αγαπήσει και να το αγοράσει. Όταν πιάνω στα χέρια μου ένα αντικείμενο ξέρω αν αξίζει ή όχι. Συχνά όμως συμβαίνει να μη γνωρίζω περί τίνος πρόκειται. Δεν είμαστε και παντογνώστες κι έτσι πρέπει να κάνουμε έρευνα. Καμιά φορά είναι άγνωστη η ιστορία των αντικειμένων. Αρχικά προσπαθούμε να μάθουμε πληροφορίες από τον πωλητή, αλλά όταν δεν έχει να μας δώσει, τότε απευθυνόμαστε αλλού. Επιπλέον, οι συλλέκτες θέλουν να έχουν κι ένα σωστό documentation, δεν έρχονται να αγοράσουν κάτι και να φύγουν. Έχω μια ομάδα που με βοηθά σε αυτό. Υπάρχει και η βοήθεια των μουσείων όταν ψάχνουμε να βρούμε πληροφορίες για κάτι. Πολλές φορές μάς παίρνει πολύ χρόνο να βρούμε στοιχεία για το καθετί. Φυσικά, αυτό που μετράει, πάνω απ’ όλα, είναι η εμπειρία. Χαίρομαι ειλικρινά όταν κάτι που αγαπώ το παίρνει κάποιος που ξέρει να το εκτιμήσει. Σπάνια, όταν ένα αντικείμενο που αγαπώ μένει πολύ καιρό στο μαγαζί, αποφασίζω να το πάρω σπίτι μου. Όμως δεν το κάνω συχνά διότι αγαπώ πιο πολύ το μαγαζί από το σπίτι μου» λέει χαμογελώντας. «Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι στη δουλειά μας είναι αυτό το κυνήγι του θησαυρού. Την ώρα που βρίσκεις το ωραίο αντικείμενο, η απόκτησή του είναι ένα τρομερό συναίσθημα. Η μισή χαρά είναι να αποκτάς τα αντικείμενα». Φαντάζομαι ότι πρέπει να ανεβαίνει η αδρεναλίνη εκείνη τη στιγμή. Το επιβεβαιώνει και τα μάτια της λάμπουν. «Όμως πρέπει να δείχνεις ψυχραιμία όταν βρίσκεις κάτι καλό, για να μην ανέβει η τιμή. Βέβαια, ο κόσμος σήμερα είναι πολύ πληροφορημένος και οι χρυσές ευκαιρίες δεν υπάρχουν πλέον». Της ζητάω να θυμηθεί κάποια στιγμή που χτυποκάρδισε με την ανακάλυψη κάποιου «θησαυρού». «Είχα πάει στη Γαλλία, στον περίφημο Οίκο Ντρουό, έναν από τους γνωστότερους οίκους πλειστηριασμών στον κόσμο. Τα παλιά χρόνια το Ντρουό ήταν θησαυροφυλάκιο, διότι οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν μεγάλο πλούτο αντικειμένων. Το Ντρουό είναι τρία πατώματα γεμάτα αίθουσες, όπου κάθε μέρα γίνονται δεκάδες πλειστηριασμοί. Μπαίνω, λοιπόν, σε μία από αυτές, όπου μόλις είχε αρχίσει ένας πλειστηριασμός κεραμικών πιάτων – αυτά που λέγαμε παλιά ροδίτικα ή αλλιώς Ιζνίκ. Στον πλειστηριασμό, λοιπόν, έβλεπα ότι το κοινό δεν ήταν πολύ πληροφορημένο αλλά ούτε και η περιγραφή βοηθούσε. Θυμάμαι, έλεγε στον κατάλογο: “Πιάτα κεραμικά με ζωηρά χρώματα. Χώρα προέλευσης: Πιθανόν Τουρκία”. Η αίθουσα, δε, δεν είχε μαζέψει πολύ κόσμο. Έτσι κατάφερα να αγοράσω δέκα εκπληκτικά πιάτα, την αξία των οποίων δεν είχε αντιληφθεί κανείς εκείνη τη στιγμή. Αυτή είναι μια καλή στιγμή για έναν αντικέρ. Μια άλλη φορά, θυμάμαι, είχα πάει σε ένα παλιό σπίτι εδώ στην Πλάκα. Στην αρχή σκέφτηκα “χαμένος κόπος”, διότι όλα τα αντικεί-

μενα ήταν σε πολύ κακή κατάσταση. Είχε και κάτι στοίβες με εφημερίδες και θυμάμαι να τις σηκώνω και να βλέπω από κάτω πάλι ένα πιάτο Ιζνίκ, από τα ωραιότερα που έχω δει στη ζωή μου. Σπασμένο, βέβαια, αλλά είχε ένα ωραίο μπλε φόντο, ένα σπάνιο χρώμα, αυτό που λένε lavender blue. Εκτιμώ πως πρέπει να ήταν του 1560. Του λέω “πόσο το δίνεις αυτό;” και μου λέει “ε, πάρ’ το”. Του έδωσα, λοιπόν, ένα μικρό αντίτιμο και το πήρα». Φυσικά, η απόλαυση του παλαιοπώλη είναι να πηγαίνει και στα παζάρια. «Είναι πολύ διασκεδαστικό το ότι μπορεί να βρεις ένα κουτάκι, ένα κουτάλι, ένα μελαδονοχείο ελληνικό. Είναι αυτή η αίσθηση της έκπληξης, που είναι μοναδική. Εγώ πάντα ψάχνω τα παλιά ελληνικά αντικείμενα». Κατεβαίνοντας και πάλι στον χώρο του ισογείου, μου δείχνει μια μεγάλη συλλογή από ιταλικά λαήνια, φτιαγμένα τον 18 αι. στο Πέζαρο της Ιταλίας. «Αυτά φτιάχνονταν για την ελληνική αγορά και κυρίως για τα πλούσια νησιά μας. Τα περισσότερα τα βρήκαμε στη Σκύρο και στη Ρόδο. Το πιο διασκεδαστικό είναι ότι πάνω τους είναι γραμμένα στιχάκια στα ελληνικά που αναφέρονται στην οινοποσία, επειδή όμως φτιάχνονταν στην Ιταλία έχουν ένα σωρό ορθογραφικά λάθη. Είναι πάρα πολύ χαριτωμένα!». Την παρακολουθώ καθώς κινείται στον χώρο και σχεδόν χαϊδεύει τα αντικείμενα με τα δάχτυλά της. «Τα πολύ καλά πράγματα έχουν πάντα αξία. Ποτέ δεν τη χάνουν. Υπάρχουν μόδες βέβαια. Τα εγγλέζικα έπιπλα του 19ου αιώνα δεν είναι στη μόδα αυτήν τη στιγμή. Οι ελληνική τέχνη, για παράδειγμα, είχε ζήσει μεγάλες δόξες. Κάποια έργα είχαν φτάσει να πουλιούνται κοντά στο εκατομμύριο, ένας Βολανάκης ή ένας Γύζης. Αυτά με την κρίση άλλαξαν. Όμως ένα πάρα πολύ καλό κομμάτι δεν πέφτει. Εκείνο το ένα, το μοναδικό, θα έχει πάντα αξία». Λίγο πριν φύγω με πλησιάζει και μου δίνει ένα τυπωμένο χαρτί. «Είναι ένα κείμενο του Καζαντζάκη που με αντιπροσωπεύει απολύτως. Καμιά φορά έρχονται στο µαγαζί, µε ρωτάνε “αυτό σε τι χρησιµεύει;” και εκεί µου κόβονται τα πόδια και λέω “σε τίποτα”. Πάντα έλεγα ότι εμείς εδώ πουλάμε το περιττό, όμως αυτό το περιττό είναι που κάνει όλη τη διαφορά». Μόλις φεύγω διαβάζω στο χαρτί: «Ας είναι βλογημένη η πολυτέλεια, αυτό που λέμε λούσο, περίσσευμα, φτερό! Πολιτισμός θα πει: να νιώσεις την πολυτέλεια σαν ανάγκη, να ξεπεράσεις το ζώο, μην μπορώντας πια να χωρέσεις στο φαΐ, στο πιοτό, στον ύπνο, στη γυναίκα. Τη στιγμή που αρχινάει το “άφτερο δίποδο” να λαχταρίζει σαν ψωμί το περιττό, από τότε αρχίζει να γίνεται άνθρωπος. Ό,τι καλό έχει ο κόσμος αυτός, ό,τι σώθηκε από τις ανθρωπομερμηγκιές, είναι η πολυτέλεια: μια ζωγραφιά, ένα σκαλισμένο λουλούδι, ένα τραγούδι, μια πέρα από τον κοινό νου ιδέα. Η πολυτέλεια είναι η μεγαλύτερη ανάγκη του ανώτερου ανθρώπου. Το περίσσευμα της καρδιάς, να η αληθινή καρδιά του». ¶

4.10.18 – lifo

35

KET H MARA RC RESE

CERAVE: Η ΝΟ 1 ΠΡΌΤΑΣΗ ΤΩΝ ΔΕΡΜΑΤΟΛΌΓΩΝ

Στην «καρδιά της τεχνολογίας» το νέο κατάστημα ΓΕΡΜΑΝΟΣ στη Γλυφάδα

ΤheGOODLIFO

Άνοιξε και επίσημα τις πόρτες του το νέο βιωματικό κατάστημα ΓΕΡΜΑΝΟΣ στη Γλυφάδα, προσφέροντας στους επισκέπτες του μια νέα εμπειρία τεχνολογίας με μοναδικές δράσεις και δώρα. Όσοι βρέθηκαν στο κατάστημα συμμετείχαν σε συναρπαστικές τεχνολογικές δράσεις, όπως το Volcano Bungee Jumping για «βουτιές μέσα σε ηφαίστειο» μέσω της τεχνολογίας VR και το Smart Escape Room, και χρησιμοποίησαν smart συσκευές για να αποδράσουν. Στο Ride the Waves Spot οι επισκέπτες «σέρφαραν» πάνω σε υδραυλικό surf stand, ενώ στην ειδικά διαμορφωμένη πίστα με εμπόδια The Robot Challenge δοκίμασαν τις ικανότητές τους στον χειρισμό ρομπότ. Ακολούθησε live concert με τους Stavento. Το νέο τριώροφο flagship κατάστημα ΓΕΡΜΑΝΟΣ στη Γλυφάδα έχει σχεδιαστεί με digital αισθητική και έμφαση στην εμπειρία του επισκέπτη. Διαθέτει ξεχωριστές προϊοντικές ζώνες, όπου οι καταναλωτές μπορούν να βρουν δημοφιλή προϊόντα τεχνολογίας, όπως smartphones, tablets, laptops, αξεσουάρ και τηλεοράσεις, να δοκιμάσουν hi tech προϊόντα ήχου, smart gadgets και STEM αλλά και να απολαύσουν τις βιωματικές γωνιές του smart home και του gaming. Επίσης, στο κατάστημα λειτουργεί πιστοποιημένο service point της ΓΕΡΜΑΝΟΣ για εξουσιοδοτημένο σέρβις και επισκευές σε smartphones, tablets, laptops, wearables και drone συσκευές.

Έρευνες της CeraVe δείχνουν ότι η τοπική εφαρμογή των προϊόντων CeraVe συμβάλλει στον περιορισμό πολλαπλών δερματολογικών συμπτωμάτων και συμπληρώνει τη δράση τοπικών θεραπευτικών αγωγών. Η απώλεια των ceramides συνδέεται με πολυάριθμες δερματικές παθήσεις. Γι’ αυτό, η CeraVe προσφέρει λύσεις για την αντιμετώπιση διαφόρων δερματικών προβλημάτων, από την ξηρότητα μέχρι το έκζεμα και την ακμή. Επιλέξτε ανάμεσα σε προϊόντα καθαρισμού, κρέμες, λοσιόν και ενυδατικές προσώπου. Η εφαρμογή των ενυδατικών προϊόντων CeraVe συνιστάται σε συστηματική βάση, είτε ως μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση χρόνιων δερματικών παθήσεων που προκαλούν ξηρότητα.

Πρεμιέρα για τις νέες σειρές «Manifest», «Press», «In the long run», «Charmed & The Rookie’ τον Οκτώβριο στην COSMOTE TV Πολυαναμενόμενες νέες σειρές, όπως το «Manifest» του Ρόμπερτ Ζεμέκις, το «Press» με τη Σαρλότ Ρίλεϊ, η νέα σειρά του Ίντρις Έλμπα «In the long run», το reboot της εμβληματικής σειράς των ’90s «Charmed», αλλά και νέοι κύκλοι δημοφιλών σειρών, όπως το πολιτικό θρίλερ «Madam Secretary» με την Τέα Λεόνι και το κατασκοπικό «Deutschland ’86», συνέχεια της σειράς «Deutschland ’83», κάνουν πρεμιέρα τον Οκτώβριο στην COSMOTE TV μέσα από το κανάλι COSMOTE CINEMA 4HD αλλά και την υπηρεσία COSMOTE TV PLUS. Το κινηματογραφικό πρόγραμμα της COSMOTE TV είναι διαθέσιμο και σε κινητό, tablet και laptop χωρίς δεσμεύσεις ή περιορισμούς δικτύου.

www.cerave.com

Επιστροφή στα αθλητικά «θρανία» με τις αθλητικές ακαδημίες ΟΠΑΠ Με πλήθος παιδικά χαμόγελα και ενθουσιασμό αρχίζει ακόμα μία αγωνιστική περίοδος για τις αθλητικές ακαδημίες ΟΠΑΠ. Σε όλη την Ελλάδα, στις ερασιτεχνικές ακαδημίες ποδοσφαίρου που υποστηρίζονται από το πρόγραμμα Εταιρικής Υπευθυνότητας του ΟΠΑΠ πραγματοποιούνται αυτές τις ημέρες οι εγγραφές για τη νέα σεζόν. Οι αθλητικές ακαδημίες ΟΠΑΠ είναι ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα στήριξης 128 ερασιτεχνικών ακαδημιών ποδοσφαίρου σε 49 νομούς της Ελλάδας που απευθύνεται σε παιδιά έως 13 ετών. Στόχος του είναι να προβάλει τις βασικές αξίες του αθλητισμού (ευ αγωνίζεσθαι, ομαδικότητα, σεβασμό και αφοσίωση) και να συμβάλει στη μετατροπή των σημερινών νεαρών αθλητών σε πραγματικούς αυριανούς φιλάθλους. Συνολικά έχουν διοργανωθεί 378 εκπαιδευτικές δράσεις για παιδιά και 28 μεγάλα φεστιβάλ αθλητισμού. Επιπλέον, στις συμμετέχουσες ακαδημίες έχουν διανεμηθεί 20.000 μπάλες ποδοσφαίρου, επικαλαμίδες, διακριτικά και σετ προπόνησης.

Στη φθινοπωρινή συλλογή 2018 της Gap πρωταγωνιστεί το casual denim style Σε μια εντυπωσιακή εκδήλωση στον πολυχώρο Αθηναΐς η Gap παρουσίασε τις προτάσεις της για τη φθινοπωρινή σεζόν 2018 με πρωταγωνιστή το denim και κεντρικό μήνυμα το σύνθημα «Good Creates Good». Η φθινοπωρινή συλλογή αποπνέει τον γνωστό casual & cool χαρακτήρα της Gap που για περισσότερα από 45 χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο και για 10 χρόνια στην Ελλάδα έχει συνδεθεί με την ελευθερία έκφρασης του προσωπικού στυλ μέσα από άνετες και κομψές επιλογές denim, ρούχων και αξεσουάρ για τον άνδρα, τη γυναίκα και τα παιδιά.

ΤheWeek

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ Τι καινούργιο ξεκινάει αυτή την εβδομάδα. σελιδα

ΒΙΒΛΙΟ

STARFAX

LIFO PICKS

Η Τίνα Μανδηλαρά γράφει για το Μπαρόκ της Αμάντας Μιχαλοπούλου.

Τι λένε οι νέες αστρολογικές προβλέψεις.

Όσα έζησαν οι συντάκτες της LiFO.

38

σελιδα

42

σελιδα

45

σελιδα

46

ΘΕΑΤΡΟ Το Σώσε + πάρτι

Οι ηθοποιοί ξεχνούν τα λόγια τους, ο σκηνοθέτης ωρύεται, τα κοστούμια ξηλώνονται, οι πάντες και τα πάντα βρίσκονται στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή. Η νέα θεατρική σεζόν ξεκινά στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση με το Σώσε του Μάικλ Φρέιν, σε σκηνοθεσία Έκτορα Λυγίζου. Η φάρσα εκτυλίσσεται παράλληλα με μια μετα-φάρσα που τη σχολιάζει. Και όλα αυτά με έναν ρυθμό σχεδόν μουσικό. ä 10-21/10, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, λεωφ. Συγγρού 107-109, Αθήνα, 20:30, εισ.: 7-22 ευρώ

Την Πέμπτη 4/10, από τις 19:00, στους δρόμους γύρω από τη Στέγη θα γίνει ΤΟ ΣΩΣΕ, η σεζόν ξεκινάει με ένα street πάρτι μαζί με το six d.o.g.s που θα ξεσηκώσει την Αθήνα. Ο Santoner (aka Yiorgos Garavellos) και ο NTEΪBINT επιλέγουν μουσική μέχρι τις 21:00 που θα εμφανιστούν live η Marina Satti & οι Fonés και η βραδιά θα κλείσει με το DJ set της Matina Sous Peau. Με ελεύθερη είσοδο.

ΣΙΝΕΜΑ Ένα αστέρι γεννιέται Η Lady Gaga και ο Μπράντλεϊ Κούπερ στο κλασικό ρομάντσο σε σύγχρονη εκδοχή. Κριτική από τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο

σελιδα

40

4.10.18 – lifo

37

απο τη γεωργια παπασταμου

SmallTalk

Ben Fuog Ο βραβευμένος Αυστραλός καλλιτέχνης, πλέον μόνιμος κάτοικος Αθήνας, καταγράφει με χιούμορ, οξυδέρκεια και συναίσθημα την καθημερινότητα της πόλης.

EVENTS

ΓΙ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

THE FACE

Top

7

Πες μας μερικά πράγματα για σένα. Έχω γεννηθεί στην Αυστραλία και, όπως πολλοί συμπατριώτες μου, έχω ρίζες και αλλού. Απ’ ό,τι ξέρω, έχω καταγωγή από την Ελβετία, τη Γαλλία και την Ουαλία. Είμαι «σαλάτα». Γεννήθηκα στη Μελβούρνη και πλέον ζω μεταξύ Μελβούρνης και Εξαρχείων. Έχω σπουδάσει γραφιστική, εικονογράφηση και ζωγραφική. Από την πρώτη μου επίσκεψη στην Ελλάδα, το 2009, μέχρι τώρα εξερευνώ την ελληνική κουλτούρα και πολλές από τις εκθέσεις μου έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τις εδώ εμπειρίες μου.

1. ΜΟΥΣΙΚΗ Kovacs

Η τέταρτη σεζόν των Church Sessions που διοργανώνει ο Pepper 96.6 στην Αγγλικανική Εκκλησία του Αγ. Παύλου ξεκινά με ένα απόλυτα ταιριαστό στην ιδιαιτερότητα του χώρου live. Η αγαπημένη του ελληνικού κοινού Kovacs επιστρέφει στην Αθήνα, τέσσερα χρόνια μετά το ντεμπούτο mega hit της «My Love» και λίγο μόλις καιρό μετά την κυκλοφορία του δεύτερου studio album της με τίτλο «Cheap Smell». Η χαρακτηριστική βραχνή φωνή της με το jazz soul ηχόχρωμα και η ξεχωριστή σκηνική της περσόνα υπόσχονται μια ολοκληρωμένη φθινοπωρινή μουσική πρόταση. ä Δευτέρα 8/10, 20:30, Αγγλικανική Εκκλησία του Αγίου Παύλου (Φιλελλήνων 27), είσοδος ελεύθερη, μόνο με προσκλήσεις. Η LiFO κληρώνει 10 μονές προσκλήσεις για τους αναγνώστες της, σε συνεργασία με τον Pepper 96.6. Για να λάβετε μέρος στον διαγωνισμό στείλτε mail στο info@lifo.gr με τίτλο «Kovacs» μέχρι την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου στις 15:00. Στο κείμενο του mail γράψτε το ονοματεπώνυμο και το κινητό σας.

2. ΘΕΑΤΡΟ Η Κουζίνα

04-10 OKT.

38 lifo – 4.10.18

Η εκμετάλλευση στον εργασιακό χώρο, η καταπίεση, ο κοινωνικός ρατσισμός, οι μετανάστες αλλά και η αγάπη και τα όνειρα που τείνουν να εκλείψουν απ’ τη ζωή μας είναι τα θέματα που ανακύπτουν καθημερινά στη γεμάτη ένταση Κουζίνα του Arnold Wesker. Το έργο του σημαντικού Άγγλου συγγραφέα παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε σκηνοθεσία και απόδο-

ση του Γιώργου Νανούρη και με έναν θίασο από πρωτοεμφανιζόμενους ηθοποιούς. ä 3-28/10, Αποθήκη, Σαρρή 40, Τετ. 20:00, Πέμ.-Παρ. 21:00, Σάβ.

18:00 & 21:00, Κυρ. 20:00, εισ.: 15 ευρώ

3. ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Νίκος Ναυρίδης, When you sing

Mε τη μέθοδο Kintsugi οι Ιάπωνες επισκευάζουν από τον 15ο αιώνα τα σπασμένα κεραμικά κομμάτια, καλύπτοντας με λεπτή σκόνη χρυσού την επιφάνεια της κόλλας, τονίζoντας τη ζημιά αντί να τη καλύπτουν, αναδεικνύοντας το τραύμα και την ομορφιά της ατέλειας. Επηρεασμένος από αυτή την τεχνική, ο Ναυρίδης επιλέγει φράσεις από το έργο του Samuel Beckett σαν χαϊκού ή σπαράγματα-χαϊκού, προβάλλοντάς τες σε μεγάλες, επιχρυσωμένες επιφάνειες. ä 11/10-22/11, Bernier/Eliades, Επταχάλκου 11, Θησείο, Τρ.-Παρ. 10:30-18:30, Σάβ. 12:00-16:00, είσοδος ελεύθερη

4. ΜΟΥΣΙΚΗ Ida Nielsen & The Funkbots Την γνωρίσαμε ως Bass Ida, ως Bassida ή ως Ida Funkhouser, αλλά κυρίως τη μάθαμε ως την τελευταία μπασίστρια του θρυλικού Prince και μία από τις μούσες του. Η μουσικός, συνθέτρια και τραγουδίστρια

STOEP TH S PR ES The Boy Ο The Boy ανεβαίνει στη σκηνή του 6 d.o.g.s την Πέμπτη 4 Οκτωβρίου και την Πέμπτη 11 Οκτωβρίου για μια μουσική παράσταση σε δύο μέρη, εμπνεόμενος από μια δυστοπική Αθήνα του κοντινού μέλλοντος.

4 & 11/10, 6 d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι, 21:00, εισ.: 5-7ευρώ

Τι σε έφερε στην Ελλάδα; Η Ελληνοαυστραλή κοπέλα μου, με την οποία είμαστε πλέον παντρεμένοι. Όταν γνωριστήκαμε, πριν από 10 χρόνια, εκείνη ετοιμαζόταν να επιστρέψει στην Ελλάδα κι εγώ αποφάσισα να έρθω μαζί της. Από τότε πηγαινοέρχομαι και πλέον έχω αποφασίσει να μείνω μόνιμα εδώ. Από την πρώτη στιγμή ένιωσα μια σύνδεση με τη χώρα, αισθάνθηκα σαν στο σπίτι μου. Τους τελευταίους 14 μήνες έχουμε μείνει εδώ χωρίς διακοπή. Γι’ αυτό και ονόμασα την έκθεση «Soneto». Τι σου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση όταν πρωτοήρθες στην Αθήνα; Η ένταση. Η πυκνότητα της πόλης. Όλοι ζουν ο ένας πάνω στον άλλον. Θα μπορούσε να επικρατεί απόλυτο χάος, αλλά με έναν τρόπο αυτό αποφεύγεται. Ποια ήταν η έμπνευση για τους πίνακες που παρουσιάζονται στην έκθεση «Soneto»; Οι Έλληνες και η χώρα στην οποία ζούμε. Η έκθεση είναι μια μικρή συλλογή από παρατηρήσεις και ιδέες σχετικά με την Ελλάδα, ένα ποίημα για την Αθήνα. Πού συχνάζεις στην πόλη; Μένω στα Εξάρχεια και μου αρέσει πολύ να παίζω μπάσκετ στον λόφο του Στρέφη, έναν λόφο στο κέντρο της πόλης όπου μαζεύονται άνθρωποι απ’ το Ιράν, το Αφγανιστάν, τη Συρία και τη Νιγηρία μαζί με τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο. Μου αρέσει να τρώω στον Σαλίγκαρο, στο Άμα Λάχει και στη Ροζαλία. Τα Εξάρχεια είναι φανταστική γειτονιά. Ειλικρινά, εκπλήσσομαι με τους ταξιτζήδες που δυσανασχετούν όταν τους λέω τον προορισμό μου. Η έκθεση «Soneto» θα παρουσιάζεται μέχρι τις 6 Οκτωβρίου στον Τεχνοχώρο (Λεμπέση 4 & Μακρυγιάννη). Πέμ., Παρ. 11:00-14:30 & 17:3020:30, Τετ., Σάβ. 11:00-16:00, είσοδος ελεύθερη

Ida Nielsen έρχεται για πρώτη φορά στην Αθήνα, με funk διαθέσεις. ä 5-8/10, Half Note Jazz Club, Τριβωνιανού 17, Μετς, Παρ.-Σάβ. 22:30, Κυρ.-Δευτ.

21:30, εισ.: 20-30 ευρώ

5. ΘΕΑΤΡΟ To σπήλαιο

Ν

έα έργα (ακρυλικά χρώματα σε καμβά) θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά στην προσωπική έκθεση του ζωγράφου με τίτλο «Ανάμεσα». Ο Γιάννης Βαλυράκης, μέσα από την προσωπική του έκθεση «Ανάμεσα», ασχολείται με το αγαπημένο του θέμα, τα πορτρέτα. Mε μια λεπτότητα ευθεία και λακωνική, ο Γ. Βαλυράκης «μιλά» μέσα από τους πίνακές του για αποχωρισμό, μοναξιά και συντροφικότητα, για την ανάγκη του μαζί και του χώρια. Μέσα από τα έργα του μας συστήνει ανθρώπους που νομίζουν πως είναι μόνοι, ενώ στην πραγματικότητα εμείς, ως θεατές, παρακολουθούμε από την κλειδαρότρυπα, παραβιάζοντας την ιδιωτικότητά τους. Στη νέα του δουλειά ο καλλιτέχνης εστιάζει κυρίως στη σχέση που δημιουργείται μεταξύ της φόρμας και του χρώματος, αφήνοντας θολή την ιστορία και το νόημα γύρω από αυτά, δίνοντας έτσι το πλεονέκτημα στον θεατή να δημιουργήσει ένα δικό του αφήγημα ανάμεσα στην πραγματικότητα και στη φαντασία. Ένα αφήγημα, επηρεασμένο από την ωμότητα και την αλήθεια του γυμνού, την αποκαλυπτική σε συναίσθημα πόζα και έκφραση και από μια ροή ανεπηρέαστη από ακαδημαϊκές συμβάσεις, που σαν τη μουσική, δημιουργεί μια άμεση μορφή ανθρώπινης έκφρασης.

DANCE Ben Sims O Ben Sims έρχεται στην Αθήνα για ένα set που καλύπτει όλο το φάσμα της σύγχρονης techno. Μαζί του εμφανίζονται οι ιδιοκτήτες της Analogue Records, Mr.M, A.Metz και Jerm.

5/10, 6 d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι, 00:00, εισ.: 15 ευρώ

Τραγουδιστές, εικαστικοί, περφόρμερ, ανάμεσά τους και ο Blaine L. Reininger, μέλος των Tuxedomoon, συμπράττουν σε μια σύγχρονη ανατρεπτική όπερα-περφόρμανς με κυβερνο-πανκ αισθητική, η οποία εμπνέεται από το Σπήλαιο, το αλληγορικό κείμενο του Πλάτωνα. Πρόκειται για μια νέα όπερα για 4 φωνές, σαντούρι, πιάνο και live electronics σε σύλληψη, λιμπρέτο, σκηνοθεσία Έλλης Παπακωνσταντίνου και μουσική σύνθεση-ενορχήστρωση Τηλέμαχου Μούσα.ä 9-10/10, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, 21:00, εισ.: 7-15 ευρώ

6. ΜΟΥΣΙΚΗ Princess Chelsea

Purple Night Tα Purple Nights καταλαμβάνουν το Ρομάντσο και το μετατρέπουν σε ένα sexy playroom. Στις μουσικές επιλογές οι The Dreamer, Wrapped in Plastic και Denis D’ or.

6/10, Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3-5, Αθήνα, 23:30

Andreas Palmer Ο Andreas Palmer παίζει από funk μέχρι acid και jungle στο Latraac.

4/10, Latraac, Λεωνίδου 63-65, 21:00, είσοδος ελεύθερη

Fo & Christos Aggelopoulos & Melorman - One Night Stand Δύο φίλοι με χρόνια εμπειρίας στον χώρο του clubbing ενώνουν τις δυνάμεις τους και καλούν στην πρώτη τους βραδιά τον Melorman, που φέρνει μαζί του rare disco, electronica, electro tech και techno μουσικές.

Εγκαίνια: Πέμπτη 18 Οκτωβρίου Ωρα: 19.30 «Εικαστικός Κύκλος Sianti» Βασ. Αλεξάνδρου 2 & Μιχαλακοπούλου, Αθήνα (πίσω από την Εθνική Πινακοθήκη)

210 7245432 www.ikastikos-kiklos.com Επιμέλεια έκθεσης: Βασιλική Σιαντή Διάρκεια έκθεσης: 18/10-10/11

ΠΑΡΤΙ Street party στη Στέγη «Θέλω να ξεγελάσω τον ακροατή. Να τον κάνω να πιστέψει πως είμαι αυτός ο κοριτσίστικος χαρακτήρας με την αθώα μουσική και να τον χτυπήσω με έναν σκοτεινό στίχο». Έτσι περιγράφει τη μουσική της περσόνα η καλλιτέχνις από τη Νέα Ζηλανδία με τις ρομαντικές synth pop μελωδίες και τους κυνικούς στίχους που έρχεται για πρώτη φορά στην Αθήνα. Τη συναυλία θα ανοίξουν οι Le Page.ä 5/10, Fuzz Club, Πατριάρχου Ιωακείμ 1, Ταύρος (Πειραιώς & Χαμοστέρνας), 20:00, εισ.: 17-23 ευρώ

7. ΘΕΑΤΡΟ

Η Στέγη, σε συνεργασία με το 6 d.o.g.s, κάνει street party για την έναρξη της σεζόν στη γειτονιά του Νέου Κόσμου. Η βραδιά θα έχει μουσική από γνωστούς DJs, συναυλία από τη Μαρίνα Σάττι, δωρεάν μπίρες, δωρεάν κουλούρια από τον φούρνο της γειτονιάς και street food από το Feyrouz.

4/10, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, λεωφ. Συγγρού 107-109, Αθήνα, 19:00

Η νύχτα των δολοφόνων

5/10, Wave, Ηρακλειδών 61, Αθήνα, 00:00, είσοδος ελεύθερη

Κλεισμένα στο υπόγειο του σπιτιού τους, τρία αδέλφια, στην προσπάθειά τους να υπερνικήσουν την πατρική εξουσία, σχεδιάζουν τη δολοφονία των γονιών τους και επιδίδονται σε ένα ενστικτώδες παιχνίδι ενηλικίωσης. Ένα κουβανέζικο έργο που τα γεγονότα του Μάη του ’68 ανέδειξαν σε κατεξοχήν έργο σύγκρουσης των γενεών. ä5/10- 6/1, Θέατρο του Νέου Κόσμου (Κάτω Χώρος), Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Φιξ, Τετ.-Σάβ. 21:15, Κυρ. 19:00, εισ.: 10-15 ευρώ 4.10.18 – lifo

39

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο p

Κακό

H ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ Ένα αστέρι γεννιέται A star is born

Σκηνοθεσία: Μπράντλεϊ Κούπερ Πρωταγωνιστούν: Lady Gaga, Μπράντλεϊ Κούπερ

απο τον θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Κινηματογράφος

Ένας γνωστός μουσικός ανακαλύπτει μια νεαρή τραγουδίστρια και ενώ η καριέρα της παίρνει την ανιούσα, η προσωπική πλευρά της σχέσης τους καταρρέει, καθώς αυτός βρίσκεται σε συνεχή μάχη με τους δικούς του εσωτερικούς δαίμονες.

40 lifo – 4.10.18

Από τα τρία προηγούμενα A star is born, του 1937 με την Τζάνετ Γκέινορ, του 1954 με την Τζούντι Γκάρλαντ στον ρόλο που όλοι πίστεψαν, μαζί και η ίδια, πως θα της χαρίσει το Όσκαρ, και εκείνου του υπερεπιτυχημένου από το 1976, με τη Μπάρμπαρα Στράιζαντ και τον Κρις Κριστόφερσον, το φετινό, σε σκηνοθεσία Μπράντλεϊ Κούπερ, με τον ίδιο και τη Lady Gaga, μοιάζει με το τελευταίο. Εντελώς! Τόσο πολύ, που ακόμα και η μουσική ακούγεται σαν παραλλαγή στο ίδιο θέμα, με παρόμοια υφή, ένα throwback στα ’70s, ευτυχώς χωρίς τη μάστιγα του autotune που ισοπεδώνει όλες τις χροιές και διέλυσε τα εύηκοα ώτα όσων είδαν το Greatest Showman, με τον Κούπερ να αναλαμβάνει τον ρόλο του Τζάκσον Μέιν (από τον Τομ Κρουζ και τον Γουίλ Σμιθ μέχρι τον Τζόνι Ντεπ και τον Λιονάρντο ντι Κάπριο, το μισό Χόλιγουντ είχε φλερτάρει με τον εμβληματικό χαρακτήρα) ως τραγουδιστής της country rock μιας άλλης εποχής, με τη βοήθεια του γιου του Γουίλι Νέλσον στη σύνθεση των τραγουδιών που ερμηνεύει και την Gaga ως Άλι, μια σερβιτόρα, καλό κορίτσι της εργατικής τάξης, με μπαμπά που τη μεγάλωσε μόνος (ο Άντριου Ντάις Κλέι, αν τον θυμάστε από τα ’90s) και φυσικά νοιάζεται πολύ, και κρυφό ταλέντο στο τραγούδι, που φαντάζει μακρινό όνειρο, λόγω της έλλειψης ευκαιριών, συγκυρίας, και όμορφης εμφάνισης. Όπως και στην περίπτωση της Στράιζαντ, η μουσική που συνθέτει ή εκτελεί η Άλι της Gaga είναι generic, ένα κράμα δυναμικής μπαλάντας και ρυθμικής, απροσδιόριστης ποπ για «όλα τα κοινά», κατάλληλης να εντυπωσιάσει τους μεσήλικες κριτές ενός μουσικού talent show. Η διαφορά είναι πως οι δύο μουσικές (όχι η πρώτη των ’30s, που αφορούσε μόνο σταρ του σινεμά) εκδοχές της κλασικής χολιγουντιανής ιστορίας ασύμμετρου ασανσέρ της φήμης ήταν όντως popular/ποπ με αντίκρισμα: το country rock ιδίωμα του Κριστόφερσον ήταν τρέχον στα μέσα της δεκαετίας του ’70 και

η κομψή, υπερτονισμένη από τα θεϊκά φωνητικά σμαλτζ της Στράιζαντ χτυπούσε πρωτιές στους καταλόγους επιτυχιών της εποχής εκείνης, όπως ακριβώς και η αντίστοιχη της δεκαετίας του ’50 με την άλλη απίστευτη φωνή, της Τζούντι Γκάρλαντ. Είναι πολύ απίθανο το soundtrack του A star is born του 2018 να απογειωθεί στο Billboard, αλλά το ζήτημα που ανακύπτει δεν βρίσκεται μόνο στην επιλογή της μουσικής. Ο Κούπερ, στην πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα, έχοντας αναλάβει μάλιστα ένα πρότζεκτ που επί πολλά χρόνια ενδιέφερε τον Κλιντ Ίστγουντ (και ποιος ξέρει τι δυναμική θα είχε η Άλι της Μπιγιόνσε ή της Εσπεράντζα Σπόλντινγκ), κάνει καλή δουλειά σε ένα στόρι που βαδίζει, και συχνά ρέει ευχάριστα, με συγκεκριμένες, δοκιμασμένες οδηγίες από εγχειρίδιο, που όμως θέλει προσοχή στις ισορροπίες του, καθώς κινδυνεύει από στιγμή σε στιγμή να μετατραπεί από έντιμο μελόδραμα σε cheesy δακρυγόνο. Ο Αμερικανός ηθοποιός δεν προδίδει την κεντρική ιδέα του ταλαντούχου, με έρεισμα λαϊκού καλλιτέχνη, με τα ψυχολογικά προβλήματα, που πίνει για να σταθεί στα πόδια του, κρύβει μια τρυφερή ψυχή πίσω από τη βιτρίνα του χαϊδεμένου rocker με τις υπερβολές και την περιττή πολυτέλεια και λαχταρά έναν ξαφνικό έρωτα, ώσπου τον βρίσκει στο πρόσωπο ενός κοριτσιού που να μπορεί να τον καταλάβει (άρα να σκαμπάζει από μουσική και ευαισθησία) και να είναι το αντίθετο της αναλώσιμης γκρούπι που δεν θέλει μέντορα αλλά επιβήτορα της μιας νύχτας. Μιλώντας, λοιπόν, για πρόσωπο, ερχόμαστε στην Gaga, που εδώ και μία δεκαετία έχει κάνει τα πάντα για να τονίσει την έλλειψή του, με μπριζόλες, πολυελαίους, εξωφρενικά κοστούμια, εμφανίσεις που προκαλούν τον ίδιο τους τον εαυτό – γενικά, ένα παιχνίδι άποψης στη θέαση και στην προβολή που της χάρισε δημοσιότητα, πάντα μαζί με τη μουσική που έδωσε στο κοινό ως πραγματική συνθέτις

και τραγουδίστρια και όχι ένα απλό πυροτέχνημα. Εδώ και λίγα χρόνια αποφάσισε να μας δείχνει πώς φαίνεται, να ασχολείται με το σινεμά, να χάσει στο τσακ ένα Όσκαρ Τραγουδιού και να κάνει τα πρώτα της βήματα στην υποκριτική στο American Horror Story. Όπως, όμως, και το άσπονδο πρότυπό της, η Μαντόνα, δεν μπορεί, τουλάχιστον ακόμη, να καταπολεμήσει την αμηχανία της μπροστά στον φακό, όσο και αν ο Κούπερ, με τη φυσικότητα μπροστά στην κάμερα και δίπλα της, και τη φροντίδα και την οξυδέρκειά του πίσω από αυτήν, κάνει τα πάντα για να την προστατεύσει και να την αναδείξει στις πολλές καπιτάλε σκηνές της. Αντίθετα από τη Στράιζαντ, η οποία είχε αφομοιώσει με αποδεδειγμένες, βραβευμένες προσπάθειες την «ασχημοσύνη» της ή, αν προτιμάτε, την κόντρα στα κλασικά πρότυπα καλλονής όψη της, μετατρέποντάς τη σε σπαρταριστά σκετς μέσα στις ταινίες της, πολύ πριν γίνει η Έστερ Χόφμαν Χάουαρντ του δικού της A star is born, η Gaga μιλάει ως Άλι για τη μεγάλη της μύτη στην ταινία, αλλά μάλλον ακούγεται σαν ένα καλόκαρδο κορίτσι που ψαρεύει κομπλιμέντα. Αυτή η γνώμη θα μπορούσε να είναι αυθαίρετη, αλλά όταν μια νέα γυναίκα, όπως η Gaga, στα 32 της χρόνια έχει ήδη πειράξει αισθητικά το πρόσωπό της, ακυρώνοντας πολλές εκφραστικές αποχρώσεις, απολύτως απαραίτητες γι’ αυτόν το ρόλο, οι αντιδράσεις της αμβλύνονται αποκαρδιωτικά, ειδικά μπροστά στο δράμα του άνδρα που αγαπά και ο οποίος καλείται να καταρρέει συνεχώς, πείθοντας ωστόσο στις συναισθηματικές αυξομειώσεις. Η Άλι της ταινίας είναι ουσιαστικά η Gaga λίγο άβαφη και στη συνέχεια, κατά προσέγγιση προσαρμοσμένη στην περσόνα της. Ο συγκεκριμένος ρόλος είναι σχηματικός, ένα αρχέτυπο που έχουμε δει πολλές φορές (και στο Artist, παρεμπιπτόντως), αλλά έχει ανάγκη από πάθος ανάγλυφο και όχι από μια έτοιμη σταρ που δεν μπορεί να αλλάξει γιατί, απλώς, δεν γίνεται να τσαλακωθεί. Η καλύτερη στιγμή της Gaga, αλλά και του έργου, είναι ίσως η αρχική μεγάλη σεκάνς, όπου ο μεθυσμένος Τζάκσον μπαίνει σε ένα τυχαίο μπαρ για να συνεχίσει και ανακαλύπτει πως πρόκειται για καμπαρέ για drag show. Χωρίς να γνωρίζει αν είναι άνδρας ή γυναίκα, βλέπει την παράσταση της Άλι, που έχει την τύχη να έχει γίνει δεκτή από την κοινότητα των drag performers και την αφήνουν να ερμηνεύσει με βαρύ μακιγιάζ το «La vie en rose», και τον συνεπαίρνει η φλόγα της. Το πρώτο ημίωρο βγάζει τρυφερότητα και αλήθεια, όση βέβαια μπορεί να εκλύει ένα ρομάντσο με συγκεκριμένη συνταγή. Από κει και πέρα, το «έργο» είναι γνωστό, ο Κούπερ βασανίζεται με αξιοπρέπεια και διακριτικότητα και η Gaga βρίσκει τον «ανθρώπινο» στόχο μερικές φορές, αλλά τις περισσότερες, άθελά της, μας προσκαλεί στην προσωπική, μεταβατική της φάση από pop idol σε movie siren, χωρίς πειστικά ενδιάμεσα στάδια. Το Ένα αστέρι γεννιέται βρίσκεται στα σκαριά και αλλάζει χέρια εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία, αλλά το timing της εξόδου του συμπίπτει ιδανικά με το #metoo: μιλάει για μια γυναίκα, στριμωγμένη στα σχοινιά πολλαπλών προκαταλήψεων και χαμένων ευκαιριών, που βρίσκει έναν άνδρα που την ερωτεύεται, την προστατεύει, ουσιαστικά την ανακαλύπτει, την καθοδηγεί, την αναδεικνύει και δεν την εκμεταλλεύεται ποτέ, ενώ κάλλιστα θα μπορούσε.

VILLAGE RENTI 4,5,6,13,20 - VILLAGE MALL 3,4,5,14 - VILLAGE PAGRATI 2,3,4 - VILLAGE FALIRO 5,6,9 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 2,4,5 - ODEON GLYFADA 1 - ODEON MAROUSI 2 - ODEON ESCAPE 4,5 - ODEON STARCITY 2,6,10 - ΑΕΛΛΩ ΘΕΡΙΝΟ,3,4 - ΑΘΗΝΑΙΟΝ 1 - ΑΙΓΛΗ 1,4 - ΑΝΟΙΞΗ 1 - ΑΡΙΑΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΒΑΡΚΙΖΑ 1,2 - CINERAMA - WEST CITY 1,2 - ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΘΗΣΕΙΟΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΙΝΤΕΑΛ - ΚΗΦΙΣΙΑ 1 - ΚΗΦΙΣΙΑ CLASS - ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 1,2 - ΛΑΟΥΡΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΝΑΝΑ 4,5 - ΟΣΚΑΡ - ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ - ΣΠΟΡΤΙΓΚ 1,2 ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 1 - ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΣΕΛΗΝΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕΑΚ

ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΣΥΝΕΊΔΗΣΗΣ No date, no signature Σκηνοθεσία: Βαχίντ Ζαλιλβάντ Πρωταγωνιστούν: Αμίρ Αγκαΐ, Ζακιέ Μπεχμπακανί, Σαΐντ Νταχ Ένας ευυπόληπτος ιατροδικαστής εμπλέκεται σε ένα τροχαίο, στο οποίο τραυματίζεται ένα οκτάχρονο αγοράκι. Ο άνδρας προτίθεται να πληρώσει αποζημίωση στον πατέρα του παιδιού και να το μεταφέρει στο νοσοκομείο, αλλά το επόμενο πρωί βρίσκει στο νοσοκομείο το πτώμα του αγοριού.

Στο συγκρουσιακό πνεύμα του ταξικού πολέμου που συντελείται στο Ιράν, όπως αυτό παρατηρείται εύκολα στις πρώτες ταινίες του Ασγκάρ Φαρχαντί (και ειδικά στον Χωρισμό), η ταινία του Βαχίντ Ζαλιλβάντ καταφέρνει να διατηρεί τον δικό της ισχυρό χαρακτήρα ώστε να μη μοιάζει με κακό αντίγραφο των αναφορών της. Ένα σύμπλεγμα μικρών παραλείψεων οδηγεί σε μια τραγωδία την οποία προσπαθούν να ξεδιαλύνουν ένας ιατροδικαστής και οι γονείς του μικρού παιδιού που βρέθηκε νεκρό, σε μια ιστορία που δεν ενδιαφέρεται να λειτουργήσει αποκλειστικά ως μεταφορά, αλλά διατηρεί έντονα τα στοιχεία του σασπένς, λειτουργώντας έξοχα στο πρώτο επίπεδό της. Σε αυτό βοηθούν οι πρωταγωνιστές και κυρίως η στιβαρή παρουσία του Αμίρ Αγκαΐ στον ρόλο του γιατρού, του ανθρώπου που δεν προσπαθεί να τη σκαπουλάρει λόγω της κοινωνικής του θέσης αλλά, σκεπτόμενος την ευθύνη του ρόλου του και όντας βουτηγμένος μέσα σε ανομολόγητες τύψεις, σχεδόν αναζητά την ενοχή του.

ειδικά προς το στρογγυλεμένο φινάλε. Ωστόσο, ως φινάλε ενός θρύλου στο σινεμά είναι μια χαμηλόφωνη, έξοχη διαδρομή χαρακτήρων, απολύτως ταιριαστή με εκείνη του Ρέντφορντ στην 50χρονη και πλέον καριέρα του – με μια υπερβατική διόραση, ο Λόουρι κατανοεί αναδρομικά τον Ρέντφορντ και τις χειρονομίες του στην ασημένια οθόνη, με ένα story παλιομοδίτικο, αλλά όχι γέρικο. Ο Κέισι Άφλεκ, σταθερά και εκούσια σε χαμηλές στροφές, προσφέρει τον ιδανικό αντίποδα του ισορροπημένου άνδρα στον τυχοδιώκτη, ασταθή Τάκερ. Και η Σπέισεκ είναι πάντα μια αξιόπιστη ήρεμη δύναμη, που κακώς είχαμε καιρό να δούμε, μια υπερήφανη και απροσποίητη γυναίκα, ικανή για πολλά πρόσωπα και ειλικρινές συναίσθημα. Εκτός από την αβίαστη χημεία τους στην ταινία, τη συνδέει κάτι ακόμη με τον Ρέντφορντ: η δράση της ταινίας εκτυλίσσεται βασικά το 1981, τη χρονιά που συμπτωματικά αμφότεροι κέρδισαν τα Όσκαρ τους, εκείνος για τη σκηνοθεσία των Συνηθισμένων Ανθρώπων κι εκείνη για το πορτρέτο της Λορέτα Λιν στην Κόρη του Ανθρακωρύχου.

VILLAGE MALL 12 - VILLAGE RENTI 19 - ODEON GLYFADA 2 ODEON MAROUSI 3 - ODEON ESCAPE 6 - ODEON STARCITY 3,9 - ΑΒΑΝΑ - ΑΕΛΛΩ 2,3 - ΓΑΛΑΞΙΑΣ 1 - WEST CITY 2,3 ΕΜΠΑΣΣΥ - NANA 2 - ΣΙΝΕ ΠΑΡΙ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΨΥΧΙΚΟ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΠΟΡΤΙΓΚ 1,2 - ΖΕΑ

ΑΣΤΥ - ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ

Ο ΚΥΡΙΟΣ & ΤΟ ΟΠΛΟ The old man & the gun Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Λόουρι Πρωταγωνιστούν: Ρ. Ρέντφορντ, Σ. Σπέισεκ, Κ. Άφλεκ, Τ. Γουέιτς Ένας ηλικιωμένος ληστής που έχει ξεφύγει πάνω από 12 φορές, προτού «αποσυρθεί», φλερτάρει με μία ακόμη ληστεία.

Η ταινία αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς έχει αναγγελθεί ως η τελευταία συμμετοχή του Ρέντφορντ στον κινηματογράφο μετά από μια ανεπανάληπτη καριέρα. Βασίζεται, περίπου, σε αληθινά γεγονότα και παρακολουθεί έναν γηραιό ληστή τραπεζών, τον Φόρεστ Τάκερ, καλοστεκούμενο, gentleman και πάντα χαμογελαστό, να δρα μαζί με δύο συνομήλικους συνεργάτες και στο μεταξύ να ερωτεύεται μια εύπιστη, καλόκαρδη γυναίκα που γνώρισε τυχαία στον δρόμο. Ο Τάκερ χτυπάει με στυλ και, όπως εκμυστηρεύεται στην αγαπημένη του κυρία, πάντα συμβουλεύεται τον 10χρονο εαυτό του για τις κινήσεις του. Πιστεύει πως η ευγένεια και η προσεγμένη εμφάνιση θα του ανοίξουν τον δρόμο – και όποτε κλείνεται πίσω από τις μπάρες της φυλακής βρίσκει τον τρόπο να διαφύγει και να επανέλθει δριμύτερος στο αγαπημένο του επάγγελμα. Πολλαπλά, και με χάρη, η ταινία είναι μια μεταφορά για το επάγγελμα του ηθοποιού και την περσόνα του Ρέντφορντ: ένας ευγενικός υποκριτής ζει στο περιθώριο της κανονικά εργαζόμενης κοινωνίας και αντλεί ενέργεια από τη μνήμη της άτακτης νεότητας, υπακούοντας στο παρορμητικό πνεύμα του και υιοθετώντας τους τρόπους ενός ευυπόληπτου κυρίου, για να μη δίνει στόχο. Με τις τζαζ σεκάνς, υπογεγραμμένες από τον εκλεκτό, μόνιμο συνεργάτη του στη μουσική επένδυση όλων των ταινιών του Ντάνιελ Χαρτ, ο Λόουρι υπογραμμίζει με πραγματική αγάπη και αξιοσημείωτη συγκέντρωση τις παρενθέσεις αυτοκριτικής ενός ήρωα που μοιάζει να κινείται μηχανικά και να ενδιαφέρεται βασικά για την ωρολογιακή τελειότητα των ληστειών του. Ως περιπέτεια heist, ο Κύριος & το όπλο δεν είναι ακριβώς συναρπαστική,

VILLAGE RENTI 3,4,7,8,10,11,13 - VILLAGE MALL 2,4,7,8,10,12,13 - VILLAGE PAGRATI 1,5 - VILLAGE FALIRO 1,4,7,8 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 1,2,4 - ODEON ESCAPE 1,2,3 - ODEON STARCITY 1,5,7 - ΑΕΛΛΩ ΘΕΡΙΝΟ 1,3 - ΑΘΗΝΑΙΟΝ 2 - ΑΝΟΙΞΗ 2 - WEST CITY 3 - ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 1,2 - ΝΑΝΑ 1,5,6 - ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 2 - ΑΛΕΞ ΘΕΡΙΝΟ - ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΝΑ-ΟΝΑΡ - ΣΙΝΕ ΠΑΛΛΗΝΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΖΕΑ

Ο ΕΞΑΦΑΝΙΣΜΕΝΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ Fleuve Noir Σκηνοθεσία: Ερίκ Ζονκά Πρωταγωνιστούν: Β. Κασέλ, Σ. Κιμπερλέν, Ρ. Ντιρίς

ΑΝΥΠΑΚΟΗ Disobedience Σκηνοθεσία: Σεμπάστιαν Λέλιο Πρωταγωνιστούν: Ρ. Βάις, Ρ. Μακάνταμς Μια γυναίκα επιστρέφει στην oρθόδοξη εβραϊκή πατρίδα της μετά τον θάνατο του πατέρα της και ταράζει τα νερά της κοινωνίας με το ενδιαφέρον που δείχνει για μια φίλη της.

* Κριτική από τον Τάσο Μελεμενίδη

άνθρωπο, προτείνοντας την αμήχανη, δύστροπη, απρόβλεπτη συμβίωση με διπλασιασμό χαρακτήρων στην τιμή του ενός, σαν μοντέρνο δαιμονισμό. Ο Χάρντι καλείται να αιωρηθεί ανάμεσα στον ιεραπόστολο loser και ένα φοβερό τέρας, χωρίς να δώσει το στίγμα της τελικής κλίσης του (για πόσο ακόμη θα παραμείνει εντός ελέγχου, μέχρι να καρυδώσει τον πρώτο τυχόντα που θα αισθανθεί πως παραβιάζει τις αξίες του;). Η δράση είναι λίγο μηχανική, η ερμηνεία του Χάρντι ενδιαφέρουσα μετέωρη και τα κερασάκια των τίτλων, δύο: το πρώτο φανερώνει τον επόμενο (κοκκινομάλλη) εχθρό, ενώ το δεύτερο διαφημίζει την καινούργια περιπέτεια του Ανθρώπου Αράχνη σε πειραγμένο animation, που θα προβληθεί μέσα στους επόμενους μήνες στις αίθουσες.

Στο αγγλόφωνο ντεμπούτο του, έναν μόλις χρόνο μετά το ξενόγλωσσο Όσκαρ του για τη Φανταστική Γυναίκα, συνδυάζει και τις δύο θεματικές με την ιστορία της όμορφης, ανεξάρτητης Ρόνιτ (Ρέιτσελ Βάις) που μαθαίνει πως ο σεβάσμιος ραβίνος πατέρας της απεβίωσε. Η επίσκεψή της στη θρησκευτική κοινότητα, την οποία και εγκατέλειψε ως μαύρο πρόβατο, υπενθυμίζει για ποιους λόγους θεωρήθηκε μίασμα και αναγκάστηκε να αυτοεξοριστεί. Ο Λέλιο δεν καταφεύγει σε κραυγαλέο αντικληρικό κήρυγμα: αντ’ αυτού, επικεντρώνεται σε σπουδή χαρακτήρων και μετατοπίζει το κέντρο βάρους στο πραγματικό πρόβλημα μιας φίλης της ηρωίδας, υπάκουης συζύγου, χαμηλοβλεπούσας και τρυφερής (Ρέιτσελ Μακάνταμς, στην καλύτερη ερμηνεία της), με τον ερωτισμό ως καταλύτη για μια μάλλον προβλέψιμη δήλωση περί ατομικής ελευθερίας και αυτοδιάθεσης.

Ένας αστυνομικός και ένας καθηγητής αναλαμβάνουν να διαλευκάνουν την υπόθεση εξαφάνισης ενός εφήβου.

Ο Εξαφανισμένος Φάκελος του εδώ και μία δεκαετία εξαφανισμένου σκηνοθέτη της Ονειρεμένης ζωής των αγγέλων, Ερίκ Ζονκά, δεν είναι απλώς ένα, όνομα και πράγμα, νουάρ με θέμα την εξαφάνιση ενός εφήβου αλλά το πορτρέτο ενός ασυμβίβαστου μέθυσου, κυριολεκτικά άπλυτου αστυνομικού, του Φρανσουά Βισκοντί, ο οποίος έρχεται αντιμέτωπος με τη δική του ανεπάρκεια ως γονιού

(ο γιος του είναι βαποράκι) στην προσπάθειά του να λύσει το μυστήριο. Η μητέρα του Ντανί, εμφανώς στενοχωρημένη, απασχολημένη με τη φροντίδα μιας κόρης με σύνδρομο Down, ο απών σύζυγός της κι ένας γείτονας, καθηγητής του νέου που αγνοείται, με φιλοδοξίες υπαρξιακού συγγραφέα και αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά, θολώνουν περισσότερο την κρίση του. Το αστυνομικό δράμα του Ζονκά διασταυρώνει πολλά στοιχεία που αλληλοαναιρούνται, ποντάρει στην ανατροπή, ειδικά προς το τέλος, και συχνά υπερβάλλει, μέσα σε ένα ρεαλιστικό, σκληρό κοινωνικό πλαίσιο.

VILLAGE RENTI 16 - ΑΕΛΛΩ 2,4 - ΑΙΓΛΗ 4 - ΔΑΝΑΟΣ 1 - ΕΛΛΗ ΚΗΦΙΣΙΑ 1,2 - ΝΑΝΑ 3

CLIMAX Σκηνοθεσία: Γκασπάρ Νοέ Πρωταγωνιστούν: Σ. Μπουτέλα, Ρ. Γκιγιερμίκ Ένα γκρουπ χορευτών μαζεύεται σε ένα κτίριο για πρόβα, όμως η γιορτή τους μετατρέπεται σε εφιάλτη όταν ανακαλύπτουν πως η σανγκρία έχει LSD.

Αντίθετα με το Enter the void, όπου η ψυχεδελική διαδρομή απεικονίστηκε εκ των έσω, στο Climax η κάμερα του Νοέ συνεχίζει να παρακολουθεί, πάντα από κοντά, αλλά ηδονοβλεπτικά, σαν ένα μονοπλάνο ρεπορτάζ, που διακόπτεται από ακαταλαβίστικους, πομπώδεις, αποφθεγματικούς μεσότιτλους και φυσικά εκρήξεις βίας, στις οποίες μας έχει συνηθίσει, χωρίς προφανές point. Ξεκινώντας την ταινία με τους τίτλους τέλους, δημιούργησε τουλάχιστον την υποψία πως θα μπορούσε ή θα τολμούσε να αφηγηθεί την ιστορία του ξεφοδραρισμένη, ανάποδα. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη ποτέ – σαν να εγκατέλειψε την ιδέα με το που τη συνέλαβε… ΑΝΔΟΡΑ - ΑΣΤΟΡ - ΑΤΛΑΝΤΙΣ 2 - ΙΛΙΟΝ

VILLAGE MALL 1 - ΑΙΓΛΗ 2 - ΑΤΛΑΝΤΙΣ 1 - ΔΑΝΑΟΣ 2 - ΕΛΛΗ ΚΗΦΙΣΙΑ 2 - ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ

VENOM Σκηνοθεσία: Ρούμπεν Φλάισερ Πρωταγωνιστούν: Τομ Χάρντι, Μισέλ Γουίλιαμς Όταν ένας άνδρας αποκτά υπερφυσικές δυνάμεις, θα πρέπει να απελευθερώσει το alter ego του για να σώσει τη ζωή του.

Στην ταινία ο Τομ Χάρντι είναι ρεπόρτερ που χάνει τη δουλειά του, τη μνηστή του (Μισέλ Γουίλιαμς) και τον μπούσουλα επειδή δεν εννοεί να καταλάβει πως αν ξεσκεπάσει έναν νέο, ήδη φτασμένο επιχειρηματία αστρικού περιβάλλοντος, που θεραπεύει ακόμη και τον καρκίνο, παίζει αφελώς με πολλά συμφέροντα. Όταν κάπως συνέρχεται και ψαχουλεύει μια σειρά από παράνομα πειράματα σε άπορους εθελοντές, κατοικείται βίαια από ένα εξωγήινο, πολύμορφο τέρας και παλεύει να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει στο σώμα και στο μυαλό του – ακούει συνεχώς οδηγίες και προσπαθεί ν’ αντισταθεί. Το reboot του Venom πραγματεύεται την παραλλαγή του κλασικού κομίστικου διχασμού φαντασιακής προσωπικότητας με πραγματικό

Αυθεντικές βότκες με χαρακτήρα και προέλευση που υμνούν την αξία του terroir. Με 600 χρόνια παράδοσης και γνώσης η Βelvedere Vodka έχει γίνει συνώνυμη της πρωτότυπης και αληθινής έκφρασης μιας super premium βότκας. Σήμερα η Βelvedere μας παρουσιάζει την καινούργια της καινοτομία, τη σειρά Belvedere Single Estate Rye, η οποία περιλαμβάνει δύο ξεχωριστές βότκες, τη Smogóry Forest και τη Lake Bartężek, που έχουν πάρει τις ονομασίες τους από τις περιοχές προέλευσής τους και ο χαρακτήρας τους αντικατοπτρίζει το ιδιαίτερο terroir αυτών των περιοχών. Πρόκειται για δύο βότκες με εντυπωσιακά χαρακτηριστικά, φτιαγμένες από τη σπάνια σίκαλη Diamond Dankowskie, ένα σιτηρό με πολύ ξεχωριστή προσωπικότητα που καλλιεργείται αποκλειστικά στα μεμονωμένα κτήματα συγκεκριμένων περιοχών της Πολωνίας, χάρη στο οποίο καταφέρνουν να έχουν μια ξεχωριστή γεύση που θα μας χαρίσει μοναδικές στιγμές απόλαυσης.

Ακολουθήστε την Belvedere στο Instagram @belvederevodka ή επισκεφθείτε την ιστοσελίδα στο www.belvederevodka.com.

4.10.18 – lifo

41

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Η μπαρόκ εκδοχή της Αμάντας Μιχαλοπούλου Το άκρως πρωτότυπο και ευρηματικό «Μπαρόκ» της Αμάντας Μιχαλοπούλου από τις εκδόσεις Καστανιώτη φωτίζει έναν άλλο τρόπο προσέγγισης της αυτοβιογραφίας και της ανίχνευσης του εαυτού.

από την τίνα μανδηλαρά

Βιβλίο

Π

42 lifo – 4.10.18

άντα έρχεται η στιγμή στη ζωή κάθε λογοτέχνη που ο αληθινός εαυτός αποσπάται από τον υποθετικό και προσπαθεί να βρει τον δρόμο προς την ενσάρκωση. Η στιγμή που διεκδικεί δυναμικά το δικό του μερτικό στις προδιαγραφές της επινόησης σε σχέση με τους υπόλοιπους ήρωες, θέλοντας κι αυτός να υπάρξει. Ποιος όμως είναι ο πραγματικός εαυτός και ποιος ο επινοημένος; Από το Μίλησε Μνήμη του Ναμπόκοφ έως τα λοξά αυτοβιογραφικά κείμενα της Βιρτζίνια Γουλφ αλλά και τα αντίστοιχα της Κλαρίσε Λισπέκτορ, το παιχνίδι της επινόησης του εαυτού εμμένει σε ένα αποσπασματικό Είναι που συντίθεται σαν ένα εσωτερικό παζλ. Ο μελλοντικός χρόνος απουσιάζει από την αφήγηση, καθώς η εξιστόρηση επικεντρώνεται στην αποτίμηση και όχι στην προσδοκία, ενώ ο αόριστος σημαίνει κάτι οριστικό και αμετάκλητο που δεν συνάδει με την ανοιχτή ιδιότητα του συγγραφέα. Εξού και η χρονική καταγραφή σε αυτές τις περιπτώσεις αναφέρεται απαραιτήτως στο παρόν, περιλαμβάνοντας δυνάμει τόσο τον Υπερθετικό όσο και τον Υπερσυντέλικο, ακριβώς σαν το ελιοτικό παιχνίδι, όπου ο χρόνος συνοψίζεται στη στιγμή και ο πιο τολμηρός

εαυτός ακυρώνει διαρκώς ή χλευάζει τον φοβικό άλλο. Η ζωή ως πρωθύστερη επινόηση, που θα έλεγε με μια φράση η Αμάντα Μιχαλοπούλου που καταθέτει το δικό της, άκρως ευρηματικό αυτοβιογραφικό έργο το οποίο ονομάζει με συμβολική ακρίβεια Μπαρόκ (από τις εκδόσεις Καστανιώτη). Το βιβλίο εκτείνεται, όσον αφορά την κατασκευή, σε πενήντα κεφάλαια αντίστοιχα της ηλικίας της συγγραφέως και ξεκινάει από τη μητρική της ταυτότητα για να καταλήξει, διανύοντας αντίστροφη διαδρομή στην κοιλιά της δικής της μητέρας, συμπαρασύροντας τρεις γενιές γυναικών. Στυλιστικά η τριτοπρόσωπη αφήγηση εναλλάσσεται με το δεύτερο και το πρώτο πρόσωπο, ενώ τα διαφορετικά είδη με τα οποία στήνεται το αυτοβιογραφικό παζλ περιλαμβάνουν από ημερολόγια έως επιστολές, εξιστορήσεις, ακόμα και διηγήματα, τα οποία συνολικά φαντάζουν ως ένα τεράστιο υπερκείμενο, ένα μπαρόκ κατασκεύασμα που ενέχει ως μήτρα όλες τις πτυχές του κειμένου. Αν ο Ντελέζ εντόπιζε στην πτύχωση την πλεονεκτική θέση του μπαρόκ έργου σε σχέση με αυτό της Αναγέννησης, στην περίπτωση της Μιχαλοπούλου είναι προφανές ότι μετράει

αμάντα μιχαλοπούλου Μπαρόκ

Εκδόσεις Καστανιώτη Σελ.: 352

κάθε εκδίπλωση του κειμένου, κάθε απλή λεπτομέρεια που επαναλαμβάνεται εσκεμμένα: ένα τραγούδι που επανεμφανίζεται ξαφνικά σε μια άλλη συνθήκη, μια τυχαία συνάντηση που σημαίνει πολλά για μια μεθεπόμενη δράση. Σημαντική είναι, αντίστοιχα, η αδρή περιγραφή έργων ή αντικειμένων –πόσο πολλά μπορεί, αλήθεια, να πει για τη ζωή σου ένα παγωτό ρόκετ ή γιατί εμφανίζεται διαρκώς «ο πίνακας με τον Απόλλωνα και τη Δάφνη, που τα δάχτυλά της μετατρέπονται σε δαφνόφυλλα»– αλλά και εντόμων, καθώς μια μύγα μπορεί να σημαίνει πολλά σε σχέση με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Όλα αποκτούν τη θέση τους στην αφήγηση που τελικά συντίθεται ως ένα καλοδουλεμένο σύνολο, σαν ένας πίνακας του οποίου οι αδρές λεπτομέρειες στο φόντο διεκδικούν ισομερή αξιολογική θέση στη συνολική αποτίμηση του έργου ή του βίου. «Αν δεις το σπίτι σαν ένα μεγάλο γλυπτό που επιτελεί έργο, θα πάψεις να σκέφτεσαι το μέλλον, επειδή το σπίτι είναι» γράφει η Μιχαλοπούλου σε ένα σημείο-κλειδί για την προσέγγιση του βιβλίου, το οποίο εξηγεί αυτήν ακριβώς την ισόποση αντιστοιχία του σημαντικού και του ασήμαντου μέσα από την πλεονεκτική θέση του συγγραφέα στο παρόν. Αυτό, άλλωστε, είναι το μπαρόκ, ένα basso continuo, μια μελωδία που υπεισέρχεται σε κάθε φάση της ύπαρξης μέσα από τις επαναλαμβανόμενες εικόνες από αγαπημένα πρόσωπα, πίνακες που ξεδιπλώνουν εσωτερικές αλήθειες ή βιβλία που έρχονται να εξηγήσουν τη μόνιμη μεταφορική μετατόπιση σε αυτό που λέγεται πραγματική ζωή. Ενδεχομένως, μάλιστα, η μεταφορική διάσταση να είναι αυτή που προσδιορίζει με ακρίβεια τον πολυδιάστατο εαυτό της δημοσιογράφου, συγγραφέως, ερωμένης, μητέρας, πιστής φίλης ή κόρης Αμάντας Μιχαλοπούλου, όπως ακριβώς αυτό το διήγημα που υπάρχει στη μέση του βιβλίου, με τους αγαπημένους συγγραφείς να επιχειρούν, ως ιδανικοί γιατροί, μια ανοιχτή επέμβαση στο στήθος. Ο Τόμας Μαν είναι, σε κάθε περίπτωση, πιο αληθινός από τα φευγαλέα πρόσωπα που προσδιόρισαν καθοριστικές στιγμές του βίου και ο πνευματώδης Εβραίος Νάφτα από το Μαγικό Βουνό μοιάζει να συνομιλεί ισομερώς και ισάξια με τον διευθυντή της εκάστοτε εφημερίδας όπου είχε εργαστεί στην πραγματικότητα η ίδια ως δημοσιογράφος. «Λίγο σανατόριο Τσίμσεν. Λίγη αρρώστια, λίγη καταστροφή» επιμένει η συγγραφέας, ανιχνεύοντας τη δυναμική διάσταση του βίου της μέσα από την οπτική ενός φανταστικού σανατορίου όπου θα μπορεί να ξαναβάλει τα οικεία της πρόσωπα για να τα θεραπεύσει: να καταπραΰνει τον πόνο από την απώλεια του πατέρα της, ο οποίος έφυγε από τη ζωή τη μέρα που πήγαινε να υπογράψει την απόλυσή της από εφημερίδα, να τιθασεύσει την αγωνία για τη δική της κόρη, να μιλήσει σε πιο ευθύ και δεύτερο πρόσωπο με την αγαπημένη, και λιγότερο ίσως ηρωοποιημένη μητέρα, να απευθυνθεί σε λατρεμένους απόντες, όπως ο ξάδελφός της, τον οποίο μπορεί πια να συναντήσει στη φανταστική, μυθοπλαστική ζωή. Σε κάποια σημεία η αφήγηση είναι σπαρακτική στην απλότητά της και στον τρόπο που προσπαθεί να αποφύγει τη συγκίνηση, σε άλλα σε κερδίζει με την αχαλίνωτη και απενοχοποιημένη διάθεση φαντασιοκοπίας, καθώς αυτή είναι τελικά η κατεξοχήν, αποκλειστική, αληθινή υπεροχή του συγγραφέα. Στη συγγραφική ιδιότητα επιτρέπονται φαντασιοκοπίες αλλά όχι προσποιήσεις, γι’ αυτό και η ίδια δεν φο-

ΚΑΥΤΟ ΜΕΛΑΝΙ

από τη μαρια δρουκοπουλου βάται να μιλήσει για τις πλέον οδυνηρές ερωτικές απογοητεύσεις και διαψεύσεις, τις ανασφάλειες ή τις φοβίες, ή και να αποκαλύψει ακόμα τους εσωτερικούς τριγμούς του σπιτιού όπου μεγάλωσε. Κάθε πετυχημένο σχήμα αποκαλύπτεται πάντα στην τρωτότητά του, όπως και κάθε ουσιαστική εξιστόρηση οφείλει να λύνει τους αντιπερισπασμούς με τα δικά της τέρατα. Το ξεγύμνωμα πρέπει να είναι πραγματικό ή να μην υπάρχει. Αντίστοιχα, πάλι, στην αληθινή ζωή η Αμάντα Μιχαλοπούλου μπορεί να έχει πει αδιανόητα ψέματα, να απεχθάνεται το ψάρι ή το κρέας, να έχει αγωνία για την κόρη της ή να αναθυμάται παλιούς έρωτες και να εντοπίζει την πρώτη της ερωτική αυτοϊκανοποίηση τη στιγμή του σεισμού του ’81 – όπως και να ’χει, ο εαυτός δεν παύει να ανιχνεύεται διαρκώς μέσα από τις αντιφάσεις του. Τα λάθη μπαίνουν σε πρώτο πλάνο, όπως και τα απρόσμενα σημεία όπου ο εαυτός της αντιβαίνει ακόμα και στις αρχές του (σαν το κρέας που καταναλώνει τη στιγμή που διατρανώνει τη χορτοφαγία της). «Ποτέ μη λες ποτέ» είναι η φράση που ακούγεται σε κάποια γωνιά της αφήγησης και έχεις την αίσθηση ότι η αρχή του βίου είναι η μόνιμη διάψευση των όποιων βεβαιοτήτων. Ενδεχομένως, όπως υποστηρίζει και η ίδια η Μιχαλοπούλου, «μόνο ένας τέτοιος μη εαυτός μπορεί να επιλύσει την αγωνία του εαυτού μέσω της αναπαράστασης», καθώς «η αυτοβιογραφία είναι το πρόσχημα. Εγώ – μα δεν θα είμαι εγώ. Ή, μάλλον, θα είμαι ακόμα περισσότερο εγώ, επειδή θα έχω απαλλαγεί από τον εαυτό μου». Αυτό που παραμένει σε κάθε περίπτωση απτό και δεδομένο είναι «ένας κόσμος όπου όλα τα καινούργια και τα ωραία μπορούν να φυτρώσουν, σαν τα δέντρα με βιβλία που ονειρευόταν η Μέλπω Αξιώτη – τινάζεις τα κλαδιά και πέφτουν οι τόμοι και τα βιβλία δεν τελειώνουν ποτέ», όπως γράφει χαρακτηριστικά. Το θέμα είναι να κρατάς το βλέμμα ζωντανό και τις αισθήσεις σε εγρήγορση, γιατί η ζωή μπορεί να είναι πολύ πιο αληθινή ακριβώς όταν είναι επινοημένη.

2 βιβλία που μόλις κυκλοφόρησαν

Αυτό, άλλωστε, είναι το μπαρόκ, ένα basso continuo, μια μελωδία που υπεισέρχεται σε κάθε φάση της ύπαρξης μέσα από τις επαναλαμβανόμενες εικόνες από αγαπημένα πρόσωπα, πίνακες που ξεδιπλώνουν εσωτερικές αλήθειες ή βιβλία που έρχονται να εξηγήσουν τη μόνιμη μεταφορική μετατόπιση σε αυτό που λέγεται πραγματική ζωή.

μολιέρος

εντουάρ λουί

Ο Μισάνθρωπος

Να τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ

Μτφρ.: Χρύσα Προκοπάκη Εκδόσεις ΜΙΕΤ Σελ.: 111 Το κορυφαίο, κατά πολλούς, επίτευγμα του μεγάλου Γάλλου δραματουργού είναι συνάμα ένα κομβικής σημασίας έργο του γαλλικού κλασικισμού και της παγκόσμιας λογοτεχνίας γενικότερα. Κεντρικός χαρακτήρας ο Αλσέστ, μία από τις πλέον εμβληματικές και διαχρονικές μορφές της μολιερικής πινακοθήκης: ο ανυποχώρητος ιδεαλιστής και ηθικολόγος, που αξιώνει μια κοινωνική ζωή χωρίς υποκρισία και κατά συνθήκη ψεύδη.

Μτφρ.: Μιχάλης Αρβανίτης Εκδόσεις Αντίποδες Σελ.: 191 Ο Εντύ Μπελγκέλ μεγαλώνει σε ένα χωριό της βόρειας Γαλλίας στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Ο κόσμος του είναι ένας κόσμος βίας, εκφοβισμού και αποκλεισμού. Ο συγραφέας κατορθώνει, με μια φορτισμένη και βίαιη αφήγηση, που αμφισβητεί τα όρια αυτοβιογραφίας και ρεαλισμού, να αναμετρηθεί με το περιβάλλον που τον διέπλασε, με το παρελθόν που τον στιγμάτισε.

4.10.18 – lifo

43

Βγες ένα «Βήμα Μπροστά»

από την αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα και μετά την ηλικία των είκοσι ετών, ενώ εμφανίζει κληρονομικό υπόβαθρο, με συνέπεια τα μέλη της οικογένειας των ασθενών να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν. Η επίδραση της νόσου στην ποιότητα ζωής των νεαρών ασθενών είναι καταλυτική, καθώς προκαλεί πόνο και δυσκαμψία στη σπονδυλική στήλη και τις αρθρώσεις. Αν δεν αντιμετωπιστεί καταλλήλως, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια της κινητικότητας, ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να παρατηρηθεί αγκύλωση της σπονδυλικής στήλης. Ο προοδευτικός περιορισμός της κινητικότητας της σπονδυλικής στήλης και της σωματικής λειτουργίας εντείνει το άγχος των ασθενών και τους οδηγεί στην κοινωνική απομόνωση, στην κατάθλιψη και στη μειωμένη ικανότητα εργασίας. Καθώς η νόσος είναι χρόνια και προοδευτικά εξελισσόμενη, απαιτείται ακτινογραφία και σπανιότερα μαγνητική απεικόνιση (MRI) της σπονδυλικής στήλης ή/και των ιερολαγόνιων αρθρώσεων για την παρακολούθηση της αγκυλοποιητικής σπονδυλαρθρίτιδας και της αποτελεσματικότητας της θεραπείας. Τα δυσδιάκριτα συμπτώματα, που δεν διαχωρίζουν τη νόσο από άλλα μυοσκελετικά προβλήματα, οδηγούν πολλούς ασθενείς σε καθυστερημένη διάγνωση, με συνέπεια να έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος και να έχει προχωρήσει η ασθένεια.

Επειδή η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα πλήττει κυρίως νέους ανθρώπους, η έναρξη της ενημερωτικής εκστρατείας για την πρόληψη της νόσου θα πραγματοποιηθεί στο Spetses Mini Marathon, μια αθλητική διοργάνωση-θεσμό με μεγάλη απήχηση στα νιάτα.

απο την

αλεξία σβώλου

44 lifo – 4.10.18

Η

ζωή σου είναι γεμάτη αγώνες. Σε κάθε αγώνα στέκεσαι στην αφετηρία και με το παράγγελμα του αφέτη κάνεις το δικό σου «Βήμα Μπροστά». Ήρθε η ώρα να πάρεις μέρος σε έναν διαφορετικό αγώνα που σε καλεί να συμμετάσχεις, κάνοντας ένα «Βήμα Μπροστά» από την άγνοια και τον φόβο. Να βγεις ένα «Βήμα Μπροστά» στην ενημέρωση για την αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα, την επώδυνη ρευματοπάθεια που δεν έρχεται με τα χρόνια, όπως οι άλλες, αλλά χτυπά απρόσμενα νωρίς, κοντά στην ηλικία των 20 ετών. Τότε που θα ’πρεπε να νιώθεις άτρωτος. Ενημερώσου. Δώσε το «παρών» στην έναρξη της εκστρατείας, με τη σημαία να πέφτει στην αφετηρία του Spetses Mini Marathon. Νίκησε τον πόνο και τη δυσκαμψία. Κόψε το νήμα, βγες νικητής στον αγώνα. Στη ζωή! Στον φετινό φθινοπωρινό Spetses Mini Marathon, στο νησί της Μπουμπουλίνας, στις 5-7 Οκτωβρίου η σημαία του αφέτη δεν θα κηρύξει μόνο την έναρξη του αγώνα αλλά θα εγκαινιάσει το καινοτόμο πρόγραμμα ενημέρωσης για την αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα «Βήμα Μπροστά» που υλοποιείται από τη Novartis Hellas υπό την αιγίδα της Επιστημονικής Εταιρείας για τη Μυοσκελετική Υγεία (ΕΠΕΜΥ). Πρόκειται για μια κοινωνική πρωτοβουλία, η οποία στοχεύει στο μεγαλύτερο κεφάλαιο της χώρας μας, τα νιάτα, κι ανοίγει τον δρόμο της γνώσης και της έγκαιρης διάγνωσης μιας επώδυνης ρευματοπάθειας που εμφανίζεται στα πιο παραγωγικά χρόνια, προκαλώντας χρόνια φλεγμονή στις αρθρώσεις της λεκάνης και προοδευτική αγκύλωση της σπονδυλικής στήλης. Η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα ανήκει στην οικογένεια των χρόνιων φλεγμονωδών νόσων που περιλαμβάνει και την ψωριασική αρθρίτιδα. Σε αντίθεση με τις περισσότερες ρευματοπάθειες, που έχουν αδυναμία στο γυναικείο φύλο, η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα προσβάλλει κυρίως άνδρες κατά τη διάρκεια της εφηβείας

Σχολιάζοντας την κοινωνική πρωτοβουλία «Βήμα Μπροστά», ο ρευματολόγος Παναγιώτης Τρόντζας, πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας για τη Μυοσκελετική Υγεία (ΕΠΕΜΥ), τόνισε πως η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα είναι ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, ιδιαίτερα γιατί προσβάλλει νέους ανθρώπους. Εφόσον όμως η διάγνωση γίνει έγκαιρα και παρασχεθεί η σωστή θεραπεία στον ασθενή από τον ειδικό γιατρό το συντομότερο δυνατό, αντιμετωπίζεται με εξαιρετικά αποτελέσματα. Από τη μεριά της, η επικεφαλής επικοινωνίας του ομίλου Novartis, Φωτεινή Μπαμπανάρα, επισήμανε ότι η εκστρατεία «Βήμα Μπροστά» αποτελεί ένα βήμα προς την πρόληψη και έγκαιρη ενημέρωση του κοινού για ένα σημαντικό και υποδιαγιγνωσκόμενο νόσημα, όπως η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα.

θα μας βρείτε Η εκστρατεία «Βήμα Μπροστά» θα βρίσκεται στην πλατεία Ποσειδωνίου

Ο ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ Στην αθλητική διοργάνωση-θεσμό, το Spetses Mini Μarathon, η εκστρατεία «Βήμα Μπροστά» συμμετέχει ως επίσημος υποστηρικτής, γεγονός που έχει συμβολική σημασία. Κι αυτό γιατί η νόσος εμφανίζεται σε άτομα νεαρής ηλικίας και αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά θέματα κινητικότητας, στερώντας από τους ασθενείς τη δυνατότητα να τρέξουν και να τερματίσουν σε αγώνες δρόμου αλλά και στον καθημερινό αγώνα της ζωής. Στο πλαίσιο της διοργάνωσης, λοιπόν, η εκστρατεία θα συμμετάσχει με ειδικά διαμορφωμένο περίπτερο και θα ενημερώνει το κοινό μέσω ειδικού ενημερωτικού εντύπου για τη νόσο.

το Σάββατο 6 Οκτωβρίου, από τις 9:00 μέχρι τις 14:00 και από τις 17:00 έως τις 21:00, καθώς και την Κυριακή 7 Οκτωβρίου, από τις 9:00 έως τις 14:00.

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Ο κυβερνήτης σας

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Η ερωτική σας ζωή

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12] Το παρελθόν θα

Αφροδίτη επιστρέφει σε ανάδρομη πορεία την Παρασκευή και μέχρι τις 31/10, που θα διανύει τον τομέα των οικονομικών σας, θα επανεξετάσετε τον τρόπο διαχείρισης των πόρων σας, ενώ δεν αποκλείεται να αναζητήσετε νέες πηγές εσόδων προκειμένου να ενισχύσετε το εισόδημά σας. Μπορεί να μην ικανοποιηθούν οι προσδοκίες σας, θα μπορέσετε όμως να βρείτε εναλλακτικές λύσεις, αρκεί να είστε ευέλικτοι και να μην είναι οι απαιτήσεις σας εκτός τόπου και χρόνου. Η Νέα Σελήνη της Τρίτης στο ζώδιό σας θα ενισχύσει την ανάγκη σας για νέα ξεκινήματα σε προσωπικό επίπεδο και θα είναι ιδανική στιγμή για να ασχοληθείτε με τη βελτίωση της εικόνας και του επαγγελματικού σας προφίλ. Ανανεώστε τη διαδικτυακή σας παρουσία, διαφημίστε την επιχείρησή σας και βάλτε σε προτεραιότητα τη βελτίωση των διαπροσωπικών σας σχέσεων. Η ερωτική σας ζωή, με τον Άρη σύμμαχό σας, θα έχει αρκετό ενδιαφέρον.

και οι σχέσεις σας με τα παιδιά θα σας απασχολήσουν μέχρι τις 31/10, καθώς την Παρασκευή γυρίζει η Αφροδίτη στον Σκορπιό σε ανάδρομη φορά και θα επανεξετάσετε τον τρόπο που σας φέρονται οι άλλοι, ωστόσο θα πρέπει να δείτε και τη δική σας συμπεριφορά. Θα είναι ένα διάστημα που θα αναρωτηθείτε αρκετές φορές κατά πόσο είστε ευτυχισμένοι μέσα από τις δημιουργικές σας ενασχολήσεις και την ψυχαγωγία, ενώ μπορεί να στραφείτε σε νέες δραστηριότητες και να ανακαλύψετε πιο εναλλακτικούς τρόπους διασκέδασης. Η Νέα Σελήνη της Τρίτης στον Ζυγό θα εντείνει την ανάγκη σας να βρείτε τις ισορροπίες στις σχέσεις σας με τα μέλη της οικογένειας και θα είναι μια καλή στιγμή για να κάνετε αυτοκριτική. Ενδεχομένως να διαπιστώσετε πως η ομαλή συμβίωση σας βοηθά είστε πιο ήρεμοι, επομένως είστε πρόθυμοι να προσπαθήσετε να φέρετε την αρμονία στις σχέσεις σας.

σας απασχολήσει πολύ έντονα και κυρίως οι σχέσεις που σας οδήγησαν εδώ που έχετε φτάσει, καθώς την Παρασκευή γυρίζει η Αφροδίτη σε ανάδρομη πορεία και καλό θα είναι να ανατρέξετε σε γεγονότα που έγιναν πριν από 8 χρόνια, ώστε να μην επαναλάβετε τα ίδια λάθη. Το κακό μ’ εσάς είναι ότι εμπιστεύεστε εύκολα τους άλλους, ωστόσο τα μαθήματα που έχετε πάρει τα έχετε πληρώσει πολύ ακριβά και θα πρέπει να τα έχετε ως γνώμονα στις αποφάσεις σας. Επειδή θα έχετε και μια τάση να ακυρώνετε τους πάντες, φροντίστε να μην τα ισοπεδώνετε όλα και να κρατάτε μια αποστασιοποιημένη στάση από τα γεγονότα, ώστε να είναι ξεκάθαρη η κρίση σας. Την Τρίτη η Νέα Σελήνη στον Ζυγό θα ευνοήσει καινούργια ξεκινήματα σε σχέσεις με φιλικά σας πρόσωπα και θα είναι μια καλή ευκαιρία για να επιλύσετε παρεξηγήσεις που σας προκαλούσαν ένταση.

ΛΕΩΝ [23.7/23.8] Η οικογένεια και κυρίως

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1] Αυτή την εποχή είστε προσηλωμένοι στις υποχρεώσεις σας και αναζητάτε νέες πηγές εσόδων, ωστόσο από την Παρασκευή που γυρίζει η Αφροδίτη στον Σκορπιό σε ανάδρομη φορά θα επανεξετάσετε τις σχέσεις σας με φιλικά σας πρόσωπα και θα σας απασχολήσει πολύ το κατά πόσο είστε ικανοποιημένοι από τους στόχους σας. Ενδεχομένως σε κάποιες φάσεις να μη σας ικανοποιούν οι παρέες σας, η δουλειά ή τα χόμπι σας και θα αναζητάτε νέες διεξόδους, ενώ μπορεί να απογοητευτείτε από τη συμπεριφορά των άλλων και θα θέλετε να αποστασιοποιηθείτε. Η Νέα Σελήνη στον Ζυγό την Τρίτη θα ευνοήσει νέα ξεκινήματα σε θέματα καριέρας και θα είναι ιδανική στιγμή για να πάρετε σημαντικές αποφάσεις σχετικά με τις φιλοδοξίες σας. Ρίξτε λίγο τον πήχη μια και όταν δεν πετυχαίνετε κάτι σας παίρνει από κάτω και δύσκολα επανέρχεται η αποφασιστικότητά σας. Η ερωτική σας ζωή περνάει σκαμπανεβάσματα.

οι σχέσεις σας με τα υπόλοιπα μέλη θα είναι το βασικό σας μέλημα το προσεχές διάστημα, ενώ θα πραγματοποιηθούν οι επιθυμίες σας όσον αφορά την αρμονία στο σπίτι. Την Τρίτη γυρίζει η Αφροδίτη στον Σκορπιό σε ανάδρομη φορά και μέχρι τις 31/10 θα έχετε όλο τον χρόνο στη διάθεσή σας για να εντοπίσετε το σημαντικό στη συγκεκριμένη φάση της ζωής σας. Ιδανική εποχή για να ασχοληθείτε με θέματα σπιτιού και να ανανεώσετε τη διακόσμηση του χώρου σας με κάποια ρετρό αντικείμενα σε παλ χρώματα, τώρα που είναι και τάση. Την Τρίτη η Νέα Σελήνη στον Σκορπιό πραγματοποιείται στον τομέα της επικοινωνίας και της εκπαίδευσης και θα είναι μια καλή στιγμή για να επιλύσετε τις διαφορές σας με οικεία πρόσωπα (αδέλφια, συγγενείς κ.λπ.) καθώς και για να ξεκινήσετε ένα σεμινάριο. Η ερωτική σας ζωή θα είναι ασταθής.

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Την Παρασκευή η Αφροδίτη στον Σκορπιό γυρίζει σε ανάδρομη φορά και θα σας απασχολήσουν πολύ οι σχέσεις σας με άτομα που διαχειρίζονται τους πόρους σας (σύζυγος, συνεργάτες, τράπεζες κ.λπ.). Ενδεχομένως να διαπιστώσετε πως δεν ωφελείστε από μια συνεργασία και να στραφείτε στην αναζήτηση νέων κατευθύνσεων ή να κρίνετε πως δεν σας συμφέρει να έχετε τα χρήματά σας σε μια συγκεκριμένη τράπεζα. Όπως και να έχει, μέχρι τις 31/10 θα είναι μια περίοδος έντονης σκέψης και αναθεώρησης των καταστάσεων. Την Τρίτη η Νέα Σελήνη στον Ζυγό πραγματοποιείται στον τομέα των σχέσεων και των συνεργασιών και θα ευνοηθούν τα καινούργια ξεκινήματα, με την προϋπόθεση πως θα απεμπλακείτε απ' ό,τι δεν σας εξυπηρετεί ή σας μπλοκάρει. Το τετράγωνο του Πλούτωνα με Ήλιο και Σελήνη θα επιβάλει το τέλος, εκτός κι αν επιλυθούν σημαντικά ζητήματα στις συνεργασίες, τη σχέση ή τον γάμο σας.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9] Με την επιστροφή της Αφροδίτης σε ανάδρομη φορά την Παρασκευή, και μέχρι τις 31/10, θα σας δοθεί η ευκαιρία να αναλάβετε την ευθύνη των πράξεών σας και να αναθεωρήσετε τις σχέσεις με αδέλφια και οικεία πρόσωπα, ενώ θα είναι μια καλή εποχή να αφήσετε πίσω σας τις κακές στιγμές που δεν σας αφήνουν να προχωρήσετε. Ενδεχομένως να γνωρίσετε νέα πρόσωπα που δεν θα ικανοποιήσουν τις προσδοκίες σας και θα αναζητάτε συνεχώς νέα πεδία στον τομέα της εκπαίδευσης. Την Τρίτη η Νέα Σελήνη θα πραγματοποιηθεί στον 2ο οίκο των χρημάτων, που σημαίνει πως θα ευνοηθούν οι επενδύσεις και οι οικονομικές διαπραγματεύσεις, θα πρέπει όμως να επανεξετάσετε τον τρόπο διαχείρισης των πόρων σας για να πιάσετε τους στόχους σας. Αρκετοί από εσάς θα κρατήσετε αμυντική στάση με τα χρήματά σας και θα ελαττώσετε τα έξοδα για απολαύσεις, κυρίως όσοι κάνατε υπερβολές το προηγούμενο διάστημα.

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6] Με την επαναφορά της Αφροδίτης σε ανάδρομη πορεία θα σας απασχολήσουν οι σχέσεις με άτομα από τον χώρο της δουλειάς σας (συναδέλφους, υφισταμένους κ.λπ.) και θα ξεκαθαρίσουν κάποια θέματα ή ακόμα και απορίες που μπορεί να έχετε. Ωστόσο, μέχρι τις 31/10 δεν θα είναι κατάλληλη εποχή για σημαντικές επεμβάσεις στο σώμα σας για λόγους αισθητικής, ενώ και ορισμένες μικρές αλλαγές (π.χ. ένα κούρεμα) μπορεί να μη σας ικανοποιήσουν. Την Τρίτη η Νέα Σελήνη στον Ζυγό θα πραγματοποιηθεί στον τομέα της δημιουργικότητας και του έρωτα και θα είναι μια καλή στιγμή για να ξεκινήσετε ένα νέο εγχείρημα ή μια ερωτική σχέση, αρκεί να ξεκαθαρίσετε τη θέση σας με μια παλιά ιστορία, ώστε να μη σας προκαλέσει προβλήματα. Τώρα που η διάθεσή σας για απολαύσεις θα είναι έντονη και ο ερωτισμός σας στα ύψη θα είναι ιδανική ευκαιρία για δημιουργία οικογένειας.

StarFax

διαπροσωπικές σας σχέσεις θα περάσουν από κόσκινο το επόμενο διάστημα, καθώς την Παρασκευή γυρίζει σε ανάδρομη φορά η Αφροδίτη στον Σκορπιό και μπορεί να βλέπετε κάπως διογκωμένα τα γεγονότα. Ενδεχομένως να εντοπίζετε μόνο τα μελανά σημεία μιας συνεργασίας, όμως προτού αποφασίσετε να αποχωρήσετε θα πρέπει να επανεξετάσετε τα υπέρ και τα κατά, ώστε να μην κάνετε κάποιο μοιραίο λάθος. Επίσης, η σχέση σας μπορεί να σας φαίνεται ανούσια και να νιώθετε πως δεν ικανοποιείται η ανάγκη σας για τρυφερότητα, ωστόσο θα πρέπει να επανεξετάσετε και τη δική σας στάση, δίχως να τα φορτώνετε όλα στο ταίρι σας. Η Νέα Σελήνη της Τρίτης στον Ζυγό θα πραγματοποιηθεί στον 6ο οίκο της εργασίας/υγείας και θα είναι μια καλή στιγμή για να ξεκινήσετε ένα νέο εγχείρημα και να αλλάξετε τη διατροφική σας ρουτίνα. Κόψτε επιβλαβείς για την υγεία σας συνήθειες και γυμναστείτε.

α πό τη μ αρι βίκυ κα λλέρ γη (starf a x@lif o.g r)

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5] Οι επαγγελματικές και

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Από την Παρασκευή που γυρίζει η Αφροδίτη στο ζώδιό σας σε ανάδρομη φορά ξεκινάει ένα διάστημα κατά το οποίο θα σας απασχολήσουν κυρίως οι προσωπικές σας σχέσεις και είναι πολύ πιθανό να αλλάξετε τη στάση σας όχι μόνο απέναντι σε οικεία σας πρόσωπα αλλά και σε νέα που θα γνωρίσετε. Οι επιθυμίες σας έρχονται σε πρώτο πλάνο, κάτι που θα πρέπει να προσέξετε, ώστε να μη δημιουργήσετε κόντρες με πρόσωπα του περιβάλλοντός σας, ενώ δεν αποκλείεται να κάνει την επανεμφάνισή του ένας πρώην έρωτας που θα προκαλέσει αναστάτωση στη ζωή σας. Εσείς που είστε σε σχέση θα ανασκαλέψετε παρελθοντικές ιστορίες που θα θέλετε να επιλύσετε άμεσα, ωστόσο η κτητικότητα και ο εγωισμός σας θα σταθούν εμπόδιο. Πολύ καλή εποχή για τους ελεύθερους που αναζητάτε μια μόνιμη σχέση, καθώς προβλέπεται μια γνωριμία που θα σας κάνει να νιώσετε πρωτόγνωρα συναισθήματα.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2] Τα μελλοντικά σας σχέδια και οι φιλοδοξίες σας θα σας απασχολήσουν από την Παρασκευή που γυρίζει η Αφροδίτη στον Σκορπιό σε ανάδρομη φορά και θα επαναξετάσετε τους στόχους σας, δεν αποκλείεται όμως να σας πιάσει αναποφασιστικότητα. Σχέσεις με πρόσωπα εξουσίας και τους γονείς θα μπορέσουν να βελτιωθούν, αρκεί να είστε πρόθυμοι να κάνετε ορισμένες υποχωρήσεις, δίχως αυτό να σημαίνει πως θα πρέπει να ανέχεστε καταστάσεις που σας καταπιέζουν. Αν ανατρέξετε σε γεγονότα που έγιναν πριν από 8 χρόνια, θα εντοπίσετε τα λάθη σας και θα μπορέσετε να αποφύγετε την επανάληψή τους, μια και αυτή η ανάδρομη πορεία της Αφροδίτης μπορεί να είναι η συνέχεια ενός κύκλου παρόμοιων περιστατικών. Την Τρίτη η Νέα Σελήνη στον Ζυγό θα ευνοήσει νέα ξεκινήματα σε θέματα σπουδών, ενώ θα είναι ιδανική εποχή για να πραγματοποιήσετε ένα ταξίδι που θα διευρύνει τους ορίζοντές σας.

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3] Η συναισθηματική σας φόρτιση αυτή την εποχή είναι έντονη και από την Παρασκευή που γυρίζει η Αφροδίτη σε ανάδρομη πορεία θα αναθεωρήσετε τις σχέσεις σας με πρόσωπα από τον χώρο των σπουδών (καθηγητές, συμφοιτητές κ.λπ.), ενώ θα σας απασχολήσουν και οι γονείς του συντρόφου σας. Αν είστε δυσαρεστημένοι από τη στάση τους, θα υπάρξουν επιπτώσεις στην προσωπική σας ζωή, αν όμως είστε ευέλικτοι, θα αποφύγετε τη δημιουργία δυσάρεστων καταστάσεων. Πρόσωπα από το παρελθόν θα κάνουν την επανεμφάνισή τους και θα πρέπει να είστε προσεχτικοί πώς θα διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας. Την Τρίτη η Νέα Σελήνη στον Ζυγό θα σημάνει την έναρξη ενός νέου κύκλου για τα οικονομικά σας, με την προϋπόθεση όμως πως θα είστε προνοητικοί και δεν θα κάνετε υπερβολές με τα χρήματά σας. Ιδανική εποχή για να βρείτε τον έρωτα, αρκεί να ξεπεράσετε τις ανασφάλειές σας και να γίνετε πιο δυναμικοί.

Sudoku No 567 7

2 9 3 5 1

9

2 4

1 2 5 1 9 8 1 9 4

5 9 6 7 4

2 3

Η λύση του προηγούμενου 6 4 9 3 5 1

1 7 8 2 6 4

3 2 5 7 9 8

8 9 7 5 3 6

2 6 4 1 8 9

5 1 3 4 2 7

7 8 2 9 4 3

9 5 1 6 7 2

4 3 6 8 1 5

2 5 6 4 7 8 1 3 9 8 3 1 2 5 9 6 4 7 7 9 4 1 3 6 5 8 2

4.10.18 – lifo

45

04—10.10.2018

TheLiFOTeamPicks

aπό ό σα ζήσα μ ε την προηγ ο ύμεν η ε βδομάδ α

!

46 lifo – 4.10.18

Tο ΑΠΕ ιδρύει, λέει, σχολή δημοσιογραφίας, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιά, για αποφοίτους σχολών δημοσιογραφίας(!). Και γιατί, αναρωτιέται κανείς, οι απόφοιτοι σχολής δημοσιογραφίας να ξαναπάνε στη σχολή δημοσιογραφίας του ΑΠΕ; Μα, για να τους βοηθήσει το ΑΠΕ να καταλάβουν τι σημαίνει στην πράξη να είσαι δημοσιογράφος, ενώ ο ΟΑΕΔ θα καλύψει όλο το κόστος. Μάλιστα! Εκτός του ότι γέλασα, κάτι μου βρομάει κιόλας. Για να μην αναφερθώ στη «ρομποτική δημοσιογραφία» στην οποία εστίασε ο κ. Ψύλος, πρόεδρος του ΑΠΕ.

Σκέφτομαι τι με απασχολεί τις τελευταίες εβδομάδες και διαπιστώνω ότι λίγο-πολύ όλα έχουν να κάνουν με την πάσης φύσεως βία που κυριαρχεί στην ελληνική κοινωνία. Έχω κουραστεί τόσο από αυτήν τη κατάσταση που το μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι ότι ανυπομονώ να κιτρινίσουν τα λεμόνια στη λεμονιά. Αυτό.

Θα παραθέσω την είδηση, όπως τη διάβασα, γιατί δεν νομίζω πως χρειάζεται κάποιο σχόλιο: «Δύσκολη εβδομάδα για τον 22χρονο ράπερ του SoundCloud, Lil Xan. Μετά τον χωρισμό του από την εδώ και δύο μήνες κοπέλα του ο καλλιτέχνης εισήλθε στο νοσοκομείο επειδή έφαγε πολλά Ηot Cheetos». Όπως ανακοίνωσε ο ίδιος σε βίντεο που ανέβασε στο Instagram, αναγκάστηκε να επισκεφθεί το νοσοκομείο, καθώς άρχισε να ξερνάει αίμα όταν το παράκανε με τα καυτερά γαριδάκια.

Μερόπη Κοκκίνη

Κορίνα Φαρμακόρη

Γεωργία Παπαστάμου

Αλέξανδρος Διακοσάββας

Χρήστος Παρίδης

Άγγελος Κλειτσίκας

«Τα δέκα αυτά τραγούδια γράφτηκαν μ’ έναν συγκερασμό απελπισίας και αναμνήσεων. Το θέμα είναι μια γυναίκα έρημη μες στη μεγάλη πόλη. Το κάθε τραγούδι είναι κι ένας μονόλογός της κι όλα μαζί συνθέτουν την ιστορία της» λέει ο Χατζιδάκις για το «Χαμόγελο της Τζοκόντας». Η πρώτη δυνατή βροχή και ο μεσογειακός τυφώνας «Ζορμπάς» μας οδήγησε στο Νιάρχος και στη Λυρική για να ακούσουμε Χατζιδάκι. Κι αυτή η βραδιά, που ήταν αντάξια ενός ρεσιτάλ όπερας, πόσο θα τον ευχαριστούσε και τον ίδιο! Θυμήθηκα αυτό που έλεγα κάποτε, στην πρώτη μου νιότη, ότι αρκεί ένα τυχαίο τραγούδι του, μια μελωδία του που θα ακούσεις από το ραδιόφωνο, για να σε κρατήσουν στην Ελλάδα. Να γίνει η μελαγχολία όνειρο, ελπίδα, βάλσαμο.

Από τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε ως κοινωνία γεγονότα όπως η κακοκαιρία των πρόφατων ημερών καταλαβαίνει ο έστω και λίγο νοήμων άνθρωπος πως δεν υπάρχει καμία ελπίδα για τους ανθρώπους αυτής της χώρας. Από τις συζητήσεις σε καφέ, από τα σχόλια στα social media, από τη στιγμιαία αλληλεπίδραση με τον έξω κόσμο, σε πιάνει απογοήτευση και συνειδητοποιείς πως η μόνη λύση για να μην οδηγηθείς στην παράνοια είναι η απόσυρση στην ιδιωτική ζωή. Το μόνο που έχει σημασία είναι οι άνθρωποι που έχουμε επιλέξει να βρίσκονται στη ζωή μας, οι λατρεμένες συνήθειες της καθημερινότητάς μας, η ιερότητα όλων αυτών των στοιχείων που συνθέτουν την ζωή μας. Από κει και πέρα, το ανεξέλεγκτο χάος, το οποίο γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνο.

Τεσσερισήμισι ώρες πέρασαν σαν νερό στο διά χειρός Ίβο βαν Χόβε θεατρικό ανέβασμα του Λίγη Ζωή της Χάνια Γιαναγκιχάρα που παρακολούθησα στο Stadsschouwburg του Άμστερνταμ. Δεν θα μπορούσε, νομίζω, να διασκευαστεί θεατρικά με καλύτερο τρόπο ένα τόσο υπέροχο (και αμφιλεγόμενο) μυθιστόρημα, με τέτοιες απαγορευτικές θεματικές, όπως η παιδική σεξουαλική κακοποίηση και η αυτοτιμωρία, και μετά από τόσο μεγάλη διάρκεια να μη θες να τελειώσει.

«Αν πήγατε προς νερού σας και χάσατε την κάρτα με τις υποψήφιες…». «Οι οτ κουτούρ (sic) δημιουργίες του (τάδε) σχεδιαστή». Αυτά και άλλα δροσερά κελαηδούσε ακούραστη η ναζιάρα παρουσιάστρια των καλλιστείων. Και εκεί ανακαλύπτεις τις ευεργετικές ιδιότητες του γάργαρου, αβίαστου, σχεδόν θεραπευτικού χαχανητού και εξηγείς τον λόγο ύπαρξης αυτού του διαγωνισμού-λείψανου του ελληνικού τηλεοπτικού κιτς. Πώς ζούσαμε τόσα χρόνια χωρίς καλλιστεία; Πού γίνονται και δεν μας ενημερώνουν; Γιατί δεν έγινε εγκαίρως μια καμπάνια να μάθουμε ότι υπάρχει ακόμη αυτός ο διαγωνισμός; Καμία οργάνωση πουθενά και κρίμα, πολύ κρίμα.

Υπάρχουν και όμορφα νέα. Επικοινώνησα με τη Βίκυ και τον Τάσο, το ζευγάρι που πριν από πολλά χρόνια είχε γνωριστεί μέσω των Αναζητήσεων του LIFO.gr και το 2015 είχε παντρευτεί και μας είχε καλέσει στον γάμο. Ήθελα να αναδημοσιεύσω την ιστορία τους και ενώ φοβόμουν ότι μπορεί να μου έλεγαν πως χώρισαν, αυτοί όχι μόνο είναι μαζί και συνεχίζουν τα ταξίδια σε όλο τον κόσμο αλλά πλέον είναι τέσσερις: έχουν ένα κοριτσάκι κι ένα αγοράκι!

Ένα από τα χειρότερα ντοκιμαντέρ που έχω δει ποτέ είναι το Manchester keeps on dancing στις Νύχτες Πρεμιέρας. Λες και το γύρισε ο ΕΟΤ της Αγγλίας για να μας πείσει ότι υπάρχει ακόμα ενδιαφέρουσα φρέσκια χορευτική σκηνή στην ιστορική μουσική πόλη επειδή ένα μάτσο θρυλικοί DJs του Ντιτρόιτ μένουν εκεί. Προβλημάτισε καθόλου το ότι όσοι μιλούσαν στο ντοκιμαντέρ ήταν πάνω από 50 χρόνων; To φάντασμα της Hacienda καλά κρατεί, πάντως. Κατά τα άλλα, πλήξη και απογοήτευση.

Άρης Δημοκίδης

Μαρία Παππά

Θοδωρής Αντωνόπουλος

Γιάννης Κωνσταντινίδης

Νικόλας Σεβαστάκης

Πολλά τα κακά του προαστιακού, ενός μέσου που ξεκίνησε να λειτουργεί υποδειγματικά επί Ολυμπιάδας του ’04 για να πέσει σταδιακά θύμα της κρίσης, της γνωστής ελληνικής παθογένειας και της διαρκούς απαξίωσης που προφανώς στόχευε στην πλήρη ιδιωτικοποίηση. Παρότι έφτασε μέχρι ΧαλκίδαΚιάτο, παρότι τόσο κόσμο εξυπηρετεί, οι προβληματικές υποδομές, οι συχνές καθυστερήσεις και ελλείψεις στα δρομολόγια, οι βλάβες, οι ατελείωτες εργασίες, το λιγοστό προσωπικό, οι φθορές που δεν αποκαθίστανται κ.λπ. είναι μια σχεδόν μονιμοποιημένη κατάσταση και είναι κρίμα. Μήπως τουλάχιστον να διορθώνονταν κάποια βασικά, π.χ. το τελευταίο δρομολόγιο για Αεροδρόμιο από Σταθμό Λαρίσης να μην είναι στις 9 μ.μ.(!) και να πυκνώσουν οι ανταποκρίσεις, έστω, τις ώρες αιχμής;

Σχεδόν απαρατήρητη, στη σκιά χειρότερων φρικαλεοτήτων, προσπεράστηκε η δολοφονία της 22χρονης Τάρα Φάρες, της πιο διάσημης fashionista του Ιράκ και εκλεγμένης, μέσω Facebook, «Μις Βαγδάτη 2015». Η μπριόζα καλλονή με τους 87.000 συνδρομητές στο YouTube και περίπου 2,6 εκατομμύρια ακολούθους στο Instagram πυροβολήθηκε από άτομα της σιιτικής πολιτοφυλακής, ενώ οδηγούσε την καμπριολέ Porsche της. Εκτελέστηκε στο όνομα μιας «ηθικής τάξης». Εκείνη πίστευε πως χάρη στη σάχλα θα διαφύγει από τη μοίρα της, αλλά, τελικά, εξαιτίας της τής επιβλήθηκε θανατική ποινή. Πρόκειται για την τρίτη τέτοια δολοφονία μέσα στο 2018, στο Ιράκ. Και επιβεβαιώνει έναν γενικό κανόνα που ισχύει παντού: το αυτονομημένο υποκείμενο δεν θα διατηρήσει για πολύ την ηρωική θέση του, επειδή εξιτάρει την όρεξη των πολλών για απόλαυση της βαρβαρότητας.

Το Ilse weber project με τους Gada Quartet την Κυριακή το βράδυ στη Ροτόντα. Υποβλητική παράσταση πάνω στη μουσική και στην ποίηση της Ίλσε Βέμπερ που μαρτύρησε στο Άουσβιτς./ Η «Στέπα», το περιοδικό για τη ρωσική κουλτούρα και λογοτεχνία του ακάματου Δημήτρη Τριανταφυλλίδη./ Η ευχάριστη στιγμή που αρχίζουν τα μαθήματα του εξαμήνου (ναι, για μένα είναι λόγος χαράς)./ Τα ενημερωμένα και λεπτά κείμενα πολιτικής ανατομίας του παρόντος του Ρωμανού Γεροδήμου.

Χριστίνα Γαλανοπούλου

Διαλυμένα πεζοδρόμια τα οποία σχηματίζουν άπειρες λιμνούλες που δυσκολεύουν το περπάτημα, δρόμοι που μετατρέπονται σε ποτάμια και, φυσικά, η ασυνειδησία των οδηγών, που το τελευταίο που σκέφτονται είναι οι πεζοί, στους οποίους προσφέρουν ένα «ωραιότατο μπάνιο». Ο μεσογειακός κυκλώνας ήταν η αφορμή για να ξεδιπλώσουν κάποιοι το τριτοκοσμικό τους χιούμορ, όπως συνέβη στην παραλία της Στούπας στη Μεσσηνία, όταν περίπου οκτώ άτομα, κατά τη διάρκεια του κυκλώνα, χόρευαν συρτάκι υπό τους ήχους του «Ζορμπά», ως άλλοι, νέοι ζορμπάδες. Κάτι τέτοιες στιγμές αναρωτιέμαι πώς μπορούμε να σωθούμε από την κακόγουστη ελληναρία και όλες τις πτυχές της. Γιάννης Πανταζόπουλος

Γιάννης Παπαϊωάννου To τεράστιο χακάρισμα 50 εκατομμυρίων λογαριασμών του Facebook είναι η πρώτη μεγάλη μάχη της online ιδιωτικότητας στην Ευρώπη και η πρώτη σημαντική δοκιμή του GDPR, γιατί, σύμφωνα με τον κανονισμό, το ζήτημα της ευθύνης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αν η εταιρεία έδειξε αμέλεια, αγνοώντας βασικές πρακτικές που θα μπορούσαν να έχουν αποτρέψει την παραβίαση. Η συνέχεια στις οθόνες μας…

4.10.18 – lifo

47