Τεύχος 603 by Dyo Deka S.A.

25.4.2019

Χ Α ΡΤΙ

Τ1ΥΟ ο Ν ΙΑΔΊΚ Βάσει στοιχείων Bari-Focus

free press

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

ΣΤΟ

www.lifo.gr Στοιχεία s Google Analytic

ΜΕ ΤON ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΤΟΥ ΜΙΤ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ

ΔΙΑΛΈΞΑΜΕ

ΣΟΚΟΛΑΤΈΝΙΑ ΑΥΓΆ ΑΠΌ ΤΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΊΑ ΤΗΣ ΑΘΉΝΑΣ

2 lifo – 25.4.19

☛ Η Μαρία (Cyber) Κατσικαδάκου ήταν η Αθηναία της προηγούμενης εβδομάδας στη μεγάλη αυτοβιογραφική συνέντευξη που έδωσε στον M. Hulot. Ο Rizi Basmati θυμάται: «Αρχές 2000… Μαθητής Γυμνασίου εγώ τότε, οκλαδόν στο πάτωμα του δωματίου μου έκανα “zapping” στο ραδιόφωνο ένα βράδυ Πέμπτης. Ξαφνικά, ανάμεσα σε παράσιτα και τραγούδια, πιάνει το αυτί μου μία φράση. Gay and lesbian radio show... Σοκ! Κλείνω γρήγορα το ράδιο, βγάζω το ραδιοκασετόφωνο από την πρίζα και κάθομαι αποσβολωμένος να συνειδητοποιήσω τι άκουσα. Επόμενη κίνηση νομίζω ότι ήταν να κοιτάξω το ταβάνι, σκεπτόμενος μήπως κάποιος δορυφόρος έστελνε σήμα ποιο σπίτι συντονίστηκε με τον σταθμό αυτόν. Στα πλέον κρυφά και ενοχικά μου εγώ τότε. Ξαναπατώ με συστολή το οn στο ράδιο και με σβηστά φώτα και ακουστικά, λες και ζούσα στην Κατοχή και άκουγα παράνομα ΒΒC, άρχισα να ακούω την εκπομπή που παρουσίαζε τότε η Μαρία Cyber στον δημοτικό ραδιοφωνικό σταθμό του Δήμου Ηρακλείου Αττικής. Την πρώτη ραδιοφωνική εκπομπή για gays και λεσβίες στην Ελλάδα. Τραγουδάρες, νέα της κοινότητας, διαγωνισμοί για προσκλήσεις στο Mr. Gay Greece, γνωριμίες με άτομα που άφηναν το τηλέφωνο στο κοντρόλ. Mαρία Cyber, είσαι η εφηβεία μου προσωποποιημένη! Να είσαι καλά και να προσέχεις τον εαυτό σου! Σου χρωστάω πολλά». ☛ «Μπορεί ο Ιλισός να βγει ξανά στο φως;» ονομαζόταν το άρθρο του Γιάννη Πανταζόπουλου σχετικά με την πρόταση για την «αποκάλυψη» του ιστορικού ποταμού. Ο Anonymous Guest διαπιστώνει: « Ήμουν θετικός στην αποκάλυψη του ποταμού, αλλά τώρα, απ’ ό,τι βλέπω, δεν θα ’ναι κάτι παραπάνω από ένα ξερικό ημιτεχνητό κανάλι απορροής υδάτων, κοινώς ένα ρέμα. Γεμάτο νερά του δρόμου και σαπουνάδες. Άντε, πες τα λύματα θα τα επεξεργάζονται, και λοιπόν; Θα προκύπτει τόσο πολύ νερό να ρέει σαν ποτάμι; Σε όλες τις παλιές φωτογραφίες ρέει ελάχιστο νερό. Δεν το λες και ωραία εικόνα. Αρκετό νερό πιθανόν μόνο τον χειμώνα θα έχει. Ένα ρέμα εμείς πάμε να το κάνουμε ποτάμι, και λογικά γι’ αυτό κάποτε θα το παρατήσουν το έργο. Αναρωτιέμαι, στην αρχαιότητα πόσο νερό υπήρχε και θεωρούνταν ποταμός, πού εξαφανίστηκε όλο αυτό, καθώς ούτε στις παλιές εικόνες δεν υπάρχει. Άρα, ήδη πολύ πριν από την τσιμεντοποίηση της Αττικής, είχε εξαφανιστεί…». Ο Γράφων απαντά: «Ο Ηριδανός, παραπόταμος του Ιλισού, κυλάει ακόμα. Τόσο ελεύθερος μέσα στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού όσο και εγκιβωτισμένος, όπως ήταν από την αρχαιότητα για την αποφυγή πλημμυρών, στην πλατεία Μοναστηρακίου. Εκεί μπορείς να έχεις ιδίοις όμμασι μια εικόνα για την έννοια του “ποταμού”. Η έννοια της αποκάλυψης του Ιλισού εμπεριέχει τόσο τον έλεγχο της ποιότητας των υδάτων του όσο και τη δημιουργία πάρκου. Το αν είναι οικονομικά ή πολεοδομικά εφικτό δεν μπορώ να το γνωρίζω. Θέλω ένα πάρκο. Θέλω καθαρά νερά (όταν υπάρχουν, όσα κι αν είναι αυτά). Δεν έχω καμία αξίωση να δω έναν πλωτό ποταμό στους στύλους του Ολυμπίου Διός. Υπάρχει ο Ποδονίφτης, τμήμα του οποίου είναι ορατό στα Πατήσια. Υπάρχει το ρέμα της Φιλοθέης και του Χαλανδρίου. Όλα είναι καλύτερα από έναν ασφάλτινο δρόμο». ☛ Ο Άκης Κατσούδας έγραψε για τον καθαρισμό της Αθήνας από τα παράνομα γκράφιτι και τις μουτζούρες. Ο/η Ioan123 σχολιάζει: «Κατά την άποψή μου, αυτό από το οποίο πάσχει η Αθήνα είναι όχι τόσο το γκράφιτι καθαυτό (π.χ. ένας παλιός, βρόμικος, άβαφτος τοίχος ενδεχομένως να είναι κάπως ωραιότερος ακόμα και με ταγκιές) όσο η αίσθηση πως, ό,τι και να γίνει, δεν πρόκειται να επιδιορθωθεί ποτέ. Ο καθαρισμός από τα γκράφιτι θα έπρεπε να είναι μηνιαία διαδικασία, έτσι ώστε να καταλάβουν όσοι το κάνουν ότι δεν έχει νόημα να το συνεχίσουν. Το ίδιο ισχύει για τις σπασμένες στάσεις λεωφορείων, τις πινακίδες με αυτοκόλλητα (σας προκαλώ να βρείτε μία πινακίδα ΚΟΚ στην Αθήνα χωρίς αυτοκόλλητο) κ.λπ. Ακόμη, θεωρώ απαράδεκτο να υπάρχουν γκράφιτι μέσα και έξω από τα βαγόνια του ΗΣΑΠ και του ΟΣΕ. Το αισθητικό αποτέλεσμα είναι ένα θέμα (δείτε βίντεο π.χ. από trainspotters στο εξωτερικό και συγκρίνετέ τα με ελληνικά – αποκρουστικά και κακάσχημα τρένα), αλλά η αίσθηση ότι ένα-δυο άτομα μπήκαν και έγραψαν ό,τι ήθελαν (και προφανώς θα μπορούσαν να κάνουν και ό,τι άλλο ήθελαν) και κανένας δεν νοιάζεται είναι ένα άλλο, πιο σημαντικό θέμα. Τέλος, η ευθύνη μάς βαρύνει όλους. Πρέπει να βομβαρδίζουμε καθημερινά τον δήμο με τηλέφωνα, mails, και να αναφέρουμε ζημιές κ.λπ. Γιατί, αλλιώς, σε τέσσερα χρόνια πάλι».

α π ό τ η lif o t ea m

Oι αντιδράσεις που δημιούργησαν τα άρθρα και τα posts μας την περασμένη εβδομάδα.

feedback602

Η ΑΠΟΚΆΛΥΨΗ ΤΟΥ ΙΛΙΣΟΎ, Ο ΚΑΘΑΡΙΣΜΌΣ ΤΩΝ ΠΑΡΆΝΟΜΩΝ ΓΚΡΆΦΙΤΙ ΚΑΙ Η ΜΑΡΊΑ CYBER

POSTS ΓΡAΜΜΑΤΑ E-MAILS

*Στείλτε μας Feedback: feedback@lifo.gr

free press Eβδομαδιαίος οδηγός της Αθήνας. Κυκλοφορεί κάθε Πέμπτη. 25.4.19 – lifo

Index #603 ΣΤΗΛΕΣ

Η παραπολιτική δίκη απο τον βασιλη βαμβακα

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

Κάνοντας τίποτα το Πάσχα: Ένα αναστάσιμο μήνυμα

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος

Ευτυχία, η υπερτιμημένη

commercial director Πηνελόπη Μουλά

από τον δημήτρη πολιτάκη

από τον νικολα σεβαστακη

εκδοτης

γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ

διευθυντής lifo.gr Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης

ΘΕΜΑΤΑ

διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος

150 ΛΕΠΤΑ ΜΕ ΤΟΝ

αrt director Χρήστος Τζοβάρας υπεύθυνη social media Χριστίνα Γαλανοπούλου –––––– ε μπο ρικο τμημα advertising director Γιώτα Αθανασοπούλου

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ

digital advertising director Χριστίνα Γιαννοπούλου direct sales director Κώστας Μαντάς direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Ισιδώρα Γενούζου, Κωνσταντίνα Τριανταφύλλου senior digital campaign manager Ελένη Γκοβάτσου digital campaign manager Γιάννης Παπαϊωάννου

DEMOCRACY

IS COMING

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ

ΑΥΓΑ

TΟ ΕΤΗΣΙΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΗΣ LIFO ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

client service coordinator Ξένια Στασινοπούλου (xenia@lifo.gr) –––––– ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr Αγγελική Βαξάλη, Άγγελος Παπαστεργίου, Σπύρος Γκατζούνας –––––– συν ταξη αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα (Θέατρο), Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος (Σινεμά), Τάσος Μελεμενίδης (Σινεμά), Γιάννης Κωνσταντινίδης (Εικαστικά), Τίνα Μανδηλαρά (Βιβλίο), Νίκη Μηταρέα (Γεύση), Μερόπη Κοκκίνη, Αναστασία Γαλάνη, Άκης Κατσούδας, Κατερίνα Κοντίνη, Δημήτρης Κυριαζής, Πάνος Μιχαήλ, Γλυκερία Μπασδέκη, Γιάννης Παπαϊωάννου, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Γεωργία Παπαστάμου, Μαρία Παππά, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Φιλιώ Ράγκου, Πάνος Σάκκας, Νικόλας Σεβαστάκης, Βασιλική Σιούτη, Κορίνα Φαρμακόρη, Λένα Φουτσιτζή –––––– φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie f., Αναστασία Βουτυροπούλου, Γιώργος Αδάμος ατελιέ αssistant art director Βανέσσα Φερλέ διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μπέτυ Σπανοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Άλκηστις Γκούμα, Βασίλης Κοτρωνάκης διανομή Άκης Ιωάννου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

19-46 4 lifo – 25.4.19

παρακαλουμε

ανακυκλωστε

25.4.19 – lifo

iLoveAthens 6 lifo – 25.4.19

ΕΚΘΕΣΗ

«ελάτε μαζί μας μια βόλτα» Έκθεση του ανέκδοτου αρχείου του Νικόλα Άσιμου BIOS-Ρομάντσο Τριάντα ένα χρόνια μετά τον θάνατο του Νικόλα Άσιμου, για πρώτη φορά αποκαλύπτεται στο κοινό το αρχείο του. Χειρόγραφα, σημειώσεις σχετικά με τη δημιουργία γνωστών τραγουδιών, στίχοι, ανέκδοτα τραγούδια, σκέψεις του πάνω σε διάφορα θέματα, καταγγελίες, αφίσες συναυλιών, πλούσιο φωτογραφικό υλικό, τα τελευταία του σημειώματα και πολλά ακόμα θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε σε αυτή την πολύτιμη έκθεση. Με αφορμή το αρχείο, 15 εικαστικοί θα δημιουργήσουν έργα τα οποία θα πραγματεύονται προβληματισμούς του τότε που σχετίζονται με το σήμερα, συνδέοντας την εποχή του με τη δική μας. Την έκθεση θα πλαισιώσουν τρεις συναυλίες στην αρχή και στο τέλος της διοργάνωσης. Διοργάνωσηεπιμέλεια: Φώτης Καραγεωργίου.

φωτο: παρισ ταβιτιαν

3-15/5, Bios-Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3, 216 7003325

25.4.19 – lifo

No 1 ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ

Πρώτη στην κατηγορία των free press με μεγάλη διαφορά από το επόμενο

Το μοναδικό free press που συμπεριλαμβάνεται στα 15 πιο επιδραστικά ενημερωτικά media της Ελλάδας, σύμφωνα με τη διεθνή μέτρηση του Reuters, ισοβαθμίζοντας με την «Καθημερινή» και το «Πρώτο Θέμα» Το τέταρτο ισχυρότερο media brand μεταξύ όλων των κατηγοριών 4.150.000 unique visitors 40.000.000 page views To lifo.gr συνεχίζει τον καλπασμό του με διπλάσια επισκεψιμότητα από τους ανταγωνιστές του Η official page της LiFO είναι η πιο ισχυρή και μοιρασμένη σελίδα των ελληνικών media με 724.000 followers

Η μεγάλη ψηφιακή επιτυχία

ΟΛΗ Η ΕΛΛΑΔΑ διαβάζει LiFO

4.150.000 UNIQUE VISITORS ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΜΑΡΤΙΟΣ 2019

ΠΟΙΟΤΗΤΑ. ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ. ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ 8 lifo – 25.4.19

talk of the town

Η παραπολιτική δίκη Πώς η επίσκεψη της γυναίκας του πρωθυπουργού στη δίκη της Χ.Α. δεν είναι κάτι περισσότερο από πολιτική εργαλειοποίηση μιας πολύ σοβαρής ιστορίας.

απ ο τον βασίλ η βαμβακα

25 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 8 ΜΑΪΟΥ 2019

T. 603

βασι λ ησ βαμ βακ ασ — δημ η τ ρ η σ π ολι τα κ η σ — ν ι κ ολα σ σ ε βα σ τα κ η σ

• Η Μπέτυ στη δίκη της Χρυσής Αυγής • Η «ψηφιακή» νηστεία απαιτεί θέληση και θυσίες • Γιατί μιλάμε συνεχώς για «ευτυχία»;

H πολιτική ήταν και είναι μια υπόθεση διαχείρισης συμβόλων. Ήταν και είναι ένα στρατήγημα επικοινωνίας. Το μόνο που αλλάζει στην πάροδο των ετών είναι τα μέσα και οι φορείς που την ασκούν. Κάποιες απόψεις που θεωρούν ότι η επικοινωνία έχει υπερκεράσει την πολιτική λόγω της μεγάλης σπουδαιότητας των νέων και παλιών μέσων επικοινωνίας είναι και αφελείς και ανιστόρητες. Εκεί, όμως, όπου πραγματικά το παιχνίδι φεύγει εκτός δημοκρατικού ελέγχου, εκεί όπου η πολιτική τελικά μπαίνει σε δεύτερη μοίρα με ανεξερεύνητες συνέπειες, είναι όταν ο πληθωρισμός της παραπολιτικής επικοινωνίας περιθωριοποιεί την πολιτική επικοινωνία. Όταν η tabloid ηθική (με αριστερό ή δεξιό πρόσημο) διαπερνά τα πάντα. Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα σημειώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα με την επίσκεψη της γυναίκας του πρωθυπουργού στη δίκη της Χρυσής Αυγής. Μια δίκη που σπάνια βλέπει το φως της δημοσιότητας, μια δίκη που σπάνια απασχολεί την κοινή γνώμη, μια δίκη που έχει χρονίσει σε βαθμό ανεξήγητο (ακόμη και αν συνυπολογίσουμε τις εγχώριες δικονομικές αδυναμίες), ήρ25.4.19 – lifo

GUEST EDITOR

Η παρουσία πολιτικών σε μια τέτοια δίκη δεν είναι απαραίτητη (εφόσον δεν έχουν άμεση εμπλοκή στην υπόθεση), γιατί μπορεί να εκληφθεί ως μια αδικαιολόγητη μορφή πίεσης στο έργο της Δικαιοσύνης.

10 lifo – 25.4.19

θε ξαφνικά στην επικαιρότητα επειδή η κ. Μπέτυ Μπαζιάνα δήλωσε παρούσα στον χώρο όπου διενεργείται και εκδήλωσε τη συμπαράστασή της στην τραγική μητέρα του Παύλου Φύσσα. Η επίσκεψη αυτή έρχεται σε προεκλογικό χρόνο να συμβολίσει την ευαισθησία της κυβέρνησης –και ιδίως του στενού πρωθυπουργικού περιβάλλοντος– απέναντι στο πρόβλημα της ακροδεξιάς, το οποίο και καταγγέλλει διαρκώς, είτε αφορά τις εθνικιστικές διαμαρτυρίες για τη Συμφωνία των Πρεσπών, είτε τον νεοφιλελευθερισμό της ΝΔ, είτε τη λαϊκιστική έξαρση σε ευρωπαϊκές χώρες, με την οποία πια δεν αισθάνεται καμία συγγένεια. Το να καθιστά κανείς σύμβολο προεκλογικής εκμετάλλευσης το πληγωμένο πρόσωπο μιας τραγικής μητέρας θα μπορούσε και να δικαιολογηθεί υπό ορισμένες συνθήκες. Το να ασχολείσαι, έστω και όψιμα, με τον ακροδεξιό εξτρεμισμό, με τον οποίο δεν είχες κανένα πρόβλημα στις πλατείες της αγανάκτησης και όταν συμφωνούσε μαζί σου στη δημοκρατική εκτράχυνση του 2015 βροντοφωνάζοντας ΟΧΙ, θα μπορούσε και να παραβλεφθεί. Το να συμβαίνει, όμως, αυτό με τέτοιον τρόπο που να σηματοδοτεί την ανάγκη της εκτελεστικής εξουσίας να δηλώσει την ενεργητική παρέμβασή της (διά της συζυγικής ιδιότητας) στις διεργασίες της όλης δικαστικής διαδικασίας αποτελεί τεράστιο θεσμικό ζήτημα. Η συγκεκριμένη επικοινωνιακή κίνηση, άλλωστε, έρχεται σε συμφωνία με ένα επίσης ανεξήγητο κάλεσμα που διατυπώνεται πρόσφατα από «ειδικούς» γύρω από ζητήματα της Χρυσής Αυγής να παρευρεθούν πολίτες ως επισκέπτες στη δίκη για να πάρουν «μαθήματα Ιστορίας».

ξι χρόνια μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, τέσσερα μετά την έναρξη της δίκης της δολοφονικής εξτρεμιστικής οργάνωσης, το θέμα που προτάσσεται δεν είναι να μάθουμε τι πραγματικά συμβαίνει στη δικαστική διαδικασία, ποια είναι τα τεκμήρια που θα οδηγήσουν τους υπαίτιους στη φυλακή, γιατί οι κατηγορούμενοι όχι μόνο βρίσκονται εκτός φυλακής αλλά και εκτός της ίδιας της δικαστικής αίθουσας, πότε τελικά θα ολοκληρωθεί αυτή η υπόθεση. Το ζητούμενο, ξαφνικά, γίνεται μια επικοινωνιακή διαχείριση της δίκης, καθώς και η μουσειακή επίσκεψη πολιτών στη δικαστική αίθουσα των γυναικείων φυλακών Κορυδαλλού, στην οποία διενεργείται. Οι πολίτες μιας ευνομούμενης πολιτείας δεν χρειάζεται να πηγαίνουν να παρακολουθούν τις δικαστικές διαδικασίες από κοντά, ακριβώς γιατί εμπιστεύονται το δικαστικό τους σύστημα και ξέρουν ότι θα αποδώσει ευθύνες εκεί που πρέπει με τον καλύτερο τρόπο. Αν θέλουν να μάθουν, μπορούν να το κάνουν μέσα από τις δημοσιογραφικές πληροφορίες που προσφέρει ο πλουραλισμός των μέσων ενημέρωσης. Ακόμη περισσότερο, η παρουσία πολιτικών σε μια τέτοια δίκη δεν είναι απαραίτητη (εφόσον δεν έχουν άμεση εμπλοκή στην υπόθεση), γιατί μπορεί να εκληφθεί ως μια αδικαιολόγητη μορφή πίεσης στο έργο της Δικαιοσύνης. Αν η δίκη της Χρυσής Αυγής γίνει μια πασαρέλα αντιφασιστικών κινημάτων και «προοδευτικών» προσωπικοτήτων, το αποτέλεσμα θα είναι να ιδεολογικοποιήσει μια διαδικασία που ακριβώς πρέπει να μείνει μακριά από κάθε τέτοια συνύφανση. Το να πάρει δημοσιότητα η δίκη μέσα από υπερσυμβολικές και μόνο παρεμβάσεις ίσως δώσει πάτημα στην ακροδεξιά συμμορία ότι δεν δικάζεται για τις πράξεις αλλά για τις ιδέες της. Η αιτία που ο δημοσιογραφικός κόσμος δεν ασχολείται και πολύ με το τι συμβαίνει στη δίκη βρίσκεται στο ότι αυτή έχει γίνει ένα μακρόσυρτο σίριαλ για ολίγους. Αντί να επισπευστεί με κάθε νόμιμο μέσο η όλη διαδικασία, ξαφνικά επιλέγεται να γίνει το πεδίο επίδειξης μιας παραπολιτικής ευαισθησίας, αφορμή για αντιφασιστική προπαγάνδα. Η Μάγδα Φύσσα ζήτησε από τη γυναίκα του πρωθυπουργού να βοηθήσει να αντιμετωπιστεί η κατάσταση στις τουαλέτες στον χώρο όπου γίνεται η δίκη. Η σύγχρονη αυτή ηρωίδα, εγκαταλελειμμένη, αφημένη σχεδόν μόνη στο δράμα της, ζήτησε εύλογα να μην πνιγεί στα περιττώματα μέχρι το τέλος αυτής της διαδικασίας, που δεν φαίνεται να έρχεται και πολύ σύντομα. Στο αίτημά της, όμως, αποκαλύπτεται με τον πιο αφοπλιστικό τρόπο η φαιδρότητα της παραπολιτικής επικοινωνίας που επιλέχθηκε. Η βασίλισσα, στην προκειμένη περίπτωση, δεν είναι μόνο γυμνή αλλά καλείται να κάνει και τη «βρόμικη» δουλειά ως άλλη Κλερ Άντεργουντ. Η αναίσχυντη πολιτική εργαλειοποίηση της πονεμένης μάνας άλλη μια ντροπή που δύσκολα θα ξεπεραστεί.

25.4.19 – lifo

SHORTCUT

ΔΕΥΤΕΡΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ

Κάνοντας τίποτα το Πάσχα: Ένα αναστάσιμο μήνυμα

Ευτυχία, η υπερτιμημένη Σκέψεις πάνω στα λόγια του Ζίζεκ.

το πρόσφατο, πολυδιαφημισμένο debate του Σλαβόι Ζίζεκ με τον διάσημο ψυχολόγο και μαστιγωτή της «πολιτικής ορθότητας» Γιόρνταν Πέτερσον, ο Σλοβένος είπε κάτι σημαντικό. Είπε ότι η ευτυχία ως άμεσος στόχος είναι προβληματικός και έχει σκοτεινές πλευρές. Η ευτυχία μεταφράζεται συχνά σε ένα συμβόλαιο κομφορμισμού και αδιαφορίας, έτσι ώστε και η εξουσία να κάνει τη δουλειά της και η κοινωνία να απολαμβάνει ένα μερτικό ασφάλειας και προστασίας. Η ευτυχία, με άλλα λόγια, μπορεί να είναι σύνθημα μιας δημοκρατίας (έστω η «επιδίωξη της ευτυχίας») και κυρίαρχη ιδέα μιας αυταρχικής κυβέρνησης που εξαγοράζει, με κουπόνια φτηνών διακοπών ή εξωτικά κοκτέιλ, την ευδιαθεσία των υπηκόων της. Σκέφτηκα πόσο καλά ταιριάζει αυτή η ιδέα με τη δική μας εμπειρία της επτάχρονης δικτατορίας. Εκείνη την περίοδο της ελληνικής ιστορίας εμφανίστηκε στην πιο καθαρή της μορφή η απόσταση που χωρίζει την ατομική ευτυχία από τη δημόσια ελευθερία και την πολιτική αξιοπρέπεια. Χιλιάδες άνθρωποι, άντρες και γυναίκες, γνώρισαν ευτυχισμένες στιγμές και όμορφες εμπειρίες στα πεντακόσια μέτρα από κει όπου βασανίζονταν συμπολίτες τους, συχνά και γνωστοί τους. Η κοινωνία κάτω από τη δικτατορική κυβέρνηση ήταν ένας συνδυασμός πολιτικής-ιδεολογικής καταπίεσης και νέων ανέσεων, βαρύτητας και ελαφρότητας, κραυγαλέου εθνικιστικού κιτς και οικογενειακών απολαύσεων που έσμιγαν με μια αστική πραγματικότητα που άλλαζε. Έχουμε έτσι μια διφορούμενη ευτυχία που μπορεί να τα «βρίσκει» με την ανελευθερία. Έχουμε, την ίδια στιγμή, και μια πορεία με υλικές, τεχνολογικές και οικονομικές βελτιώσεις που συνυπάρχουν με την κρατική βία και το αναχρονιστικό ιδεολογικό οπλοστάσιο. Δημόσια έργα, πάστες σεράνο, καινούργια ρούχα – η ζωή που τρέχει και δεν κοιτάζει τη μελαγχολία των άλλων και ιδίως την πολιτική λύπη των εκτοπισμένων και των οικογενειών τους.

Η μαύρη αλήθεια είναι ότι στην εποχή μας «τίποτα δεν είναι πιο δύσκολο από το να μην κάνεις τίποτα» και η «ψηφιακή» νηστεία απαιτεί θέληση και θυσίες.

πως πάντα, όταν πλησιάζει κάποια μεγάλη, τρόπος του λέγειν, αργία, ρωτάμε ο ένας τον άλλον μηχανικά, νωχελικά, καταναγκαστικά σχεδόν, «τι θα κάνει» (το Πάσχα, εν προκειμένω). Και πολλές φορές, η εξίσου κουρασμένη απάντηση είναι «τίποτα, ελπίζω», αφήνοντας να εννοηθεί ότι η ανάγκη είναι κυρίως περί αποτοξίνωσης από τη μόνιμη εμπλοκή με την (έμμονη) ιδέα μάλλον παρά με την ουσία μιας διαρκούς παραγωγικότητας, αλλά και από την καταπιεστική σχέση με την ενημέρωση, την επικαιρότητα, την επικοινωνία στις οθόνες μας. Η μαύρη αλήθεια είναι όμως ότι στην εποχή μας «τίποτα δεν είναι πιο δύσκολο από το να μην κάνεις τίποτα», όπως γράφει η εικαστικός και συγγραφέας Jenny Odell στο νέο βιβλίο-μανιφέστο της με τίτλο How to do nothing: Resisting the attention economy (Πώς να μην κάνεις τίποτα: Τρόποι αντίστασης στην οικονομία της διαρκούς προσοχής). Το βιβλίο, που μόλις κυκλοφόρησε, αναφέρθηκε σε πρόσφατο άρθρο του περιοδικού «New Yorker» με θέμα τις απόπειρες της συντάκτριάς του Jia Tolentino να «ποδηγετήσει» την εξάρτησή της από τη διαρκή ροή πληροφοριών, τους ταχείς κύκλους επικαιρότητας και το διεγερτικό και συγχρόνως παραλυτικό νταραβέρι στα social media. Όπως παραδέχεται και η ίδια η δημοσιογράφος στο άρθρο της, τα «βιωματικά» άρθρα συναδέλφων που διακηρύσσουν την ηρωική έξοδό τους από τα social media έχουν γίνει κλισέ σε βαθμό αυτοπαρωδίας. Τον περασμένο μήνα, μάλιστα, ο αρθρογράφος της «Wall Street Journal» ξεκίνησε την εβδομαδιαία στήλη του στην εφημερίδα σατιρίζοντας ακριβώς αυτή την τάση: «Εδώ και δεκαπέντε λεπτά έχω σταματήσει να χρησιμοποιώ το Facebook, το Instagram και το Twitter. Αμέσως σχεδόν διαπίστωσα ότι ήμουν πιο ευτυχισμένος, πιο ήρεμος, πιο ισορροπημένος, πιο στοχαστικός, πιο καλοσυνάτος με τους συνανθρώπους μου, αλλά και με τα κατοικίδια…». Πέρα από την πλάκα, όμως, είναι πολύ πιθανό, μετά από χρόνιο εθισμό στα πίξελ και στη διαχείριση της πληροφορίας που καλπάζει ασθμαίνοντας στην οθόνη, το απότομο «κόψιμο μαχαίρι» να σε κάνει να νιώσεις ξαφνικά υπερβατικός γκουρού που πλέει χαλαρά και ανέμελα «στο παν και στο τίποτα» μιας αναλογικής νιρβάνας.

Δεν είναι η ανεξέλεγκτη τεχνολογία το πρόβλημα, αλλά το οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο που την κατευθύνει, επιβάλλοντας στον πολίτη-«χρήστη» την ιδέα ότι αν δεν εκφράζεται τακτικά online, ουσιαστικά παύει να υφίσταται ως οντότητα.

α πό τον δ η μ ήτρη π ολ ι τάκη

12 lifo – 25.4.19

Το βιβλίο της Odell, πάντως, μοιάζει σοβαρό και πολιτικά καίριο και σίγουρα δεν έχει σχέση με το πλήθος οδηγών αυτοβοήθειας και απεμπλοκής από την ψηφιακή εξάρτηση και τη σύγχρονη εμμονή περί διαρκούς παραγωγικότητας. Λέει απλά ότι το εσωτερικό χάος που βιώνουμε είναι σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα ενός αλύπητου επιχειρηματικού μοντέλου που έχει επικρατήσει και καταδικάζει χωρίς αναστολές οποιαδήποτε δραστηριότητα δεν εμπίπτει στο υπόδειγμα της «παραγωγικότητας» αλλά και της συνεχούς τροφοδοσίας των εταιρειών κοινωνικής δικτύωσης. Λέει, επίσης, ότι δεν είναι η ανεξέλεγκτη τεχνολογία το πρόβλημα, αλλά το οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο που την κατευθύνει, επιβάλλοντας στον πολίτη-«χρήστη» την ιδέα ότι αν δεν εκφράζεται τακτικά online, ουσιαστικά παύει να υφίσταται ως οντότητα. Η αρθρογράφος του «New Yorker», πάντως, μοιάζει να δρέπει ήδη τους καρπούς της «ψηφιακής» νηστείας που ξεκίνησε πριν από λίγο καιρό και την έχει οδηγήσει, όπως δηλώνει γλαφυρά, σε μια «ευχάριστη κενότητα»: «Ένα απόγευμα, πρόσφατα, βούλιαξα στον καναπέ και ένιωσα να με πλημμυρίζει μια διανοητική σιωπή, συγχρόνως ανησυχητική και απολαυστική. Ήταν σαν να μην είχα άμεσο σχέδιο και στόχο –συναίσθημα που είχα συνδέσει στην ενήλική μου ζωή με τον φόβο της οικονομικής επισφάλειας–, αλλά ένιωθα εντάξει μ’ αυτό». Ιδού ένα αναστάσιμο μήνυμα ίσως για τις προσεχείς μέρες.

Οι γλώσσες της ευτυχίας είναι όλοι οι ανθρώπινοι κόσμοι ανάκατα και δίχως τάξη: το ποταπό και το γενναιόδωρο, το φτηνό και το ακριβό, το εφήμερο κι αυτό που μπορεί να εμπνεύσει διάρκεια.

Ο Ζίζεκ έχει δίκιο, λοιπόν. Ανακαλύπτει, με τον τρόπο του, μια παράδοση σκέψης που λέει ότι ο στόχος της πολιτικής μπορεί να είναι η δικαιοσύνη και η ελευθερία, όχι όμως η ευτυχία (happiness). Ακόμα και αν κάποιοι φιλόσοφοι προσπαθούν να δώσουν στην ευτυχία ποιοτικά χαρακτηριστικά και να τη συνδέσουν με τον άξιο βίο, το θέμα είναι ότι μπορούμε να νιώθουμε ευτυχείς και να περνάμε καλά και με τον ανάξιο βίο: κάνοντας εκδουλεύσεις, σιωπώντας, γλείφοντας, κλείνοντας τα μάτια, αφήνοντας τα δύσκολα σε άλλους. Αυτό είναι το κοινό μυστικό πολλών και διαφορετικών καθεστώτων και της βαθύτερης συνενοχής τους. Με άλλα λόγια, είμαστε όντα ικανά για μεγαλείο και χαμέρπεια, για στιγμές αυθυπέρβασης και πράξεις ταπεινωτικής μικρότητας. Και το ένα και το άλλο, σε ένα χαρμάνι που απελπίζει πάντα τους μεγάλους θρησκευτικούς αναμορφωτές, τους πολιτικούς ριζοσπάστες και όσους, εν τέλει, ονειρεύονται μια μόνιμη και ανθεκτική ποιότητα χαρακτήρων. Φυσικά, το κοινωνικό πλαίσιο ενθαρρύνει κάποια είδη ευτυχίας, σπρώχνοντας άλλα στο περιθώριο. Τίποτα δεν αποκλείεται στον ιστορικό χρόνο και στα γυρίσματα της πολιτικής ζωής των κοινωνιών. Στον δικό μας χρόνο και τόπο, όμως, πρέπει να παραδεχτούμε πως η ευτυχία είναι υπερτιμημένη αξία. Από τη μια τη μοσχοπουλούν σε συμβουλές και tips, μετατρέποντάς τη σε κάτι σαν θερμιδομετρητή. Από την άλλη, όταν χώνεται στη ρητορική της πολιτικής υπόσχεσης, μπορεί να λειτουργεί σαν παιχνίδι του κάθε δημαγωγικά προσανατολισμένου αυταρχισμού. Μια εξουσία που προσφέρει λοταρίες και πληρωμένα πακέτα διακοπών, είτε εξουσία κρατική είτε κάποια καλοκάγαθη επιχειρηματική πρωτοβουλία, δεν είναι θέμα ανώδυνο και αθώο. Γι’ αυτό και οι αντιφρονούντες στις αυταρχικές χώρες δεν είχαν και δεν έχουν να αντιπαλέψουν μόνο τους κατασταλτικούς μηχανισμούς. Αυτό που τους πλήγωνε και τους έκανε συχνά να αισθάνονται πως είναι μόνοι και αβοήθητοι ήταν το γεγονός πως μεγάλα τμήματα του πληθυσμού οχυρώνονταν στην ευτυχία τους ή, έστω, στην ησυχία τους. Μια τάφρος ανοιγόταν ανάμεσα στη μέριμνα για την ελευθερία και σε μια ευτυχία τυφλή για οτιδήποτε έξω από την αυλή της. Ανάμεσα στον μεγάλο ορίζοντα και στα άπειρα μικροπαράθυρα των οικογενειών και των ατόμων.

απ ο τ ο ν ν ι κολ α σεβαστακη

Ωστόσο, όλα όσα γράφω σήμερα διόλου δεν σημαίνουν πως η ευτυχία δεν μετράει. Ούτε πως πρέπει να στεκόμαστε απέναντί της όπως κάποιοι οπαδοί του «πολιτικού ηρωισμού» και άλλοι μαχητικοί ιδεολόγοι απέναντι στα πάθη και τις ηδονές της καθημερινότητας. Το αντίθετο. Επειδή ακριβώς η ευτυχία προκύπτει (αν προκύπτει) πέρα από την πολιτική αρετή και τα δικά της κριτήρια, δεν μπορεί να γίνεται κριτήριο για τις πολιτικές καταστάσεις. Οι γλώσσες της ευτυχίας είναι όλοι οι ανθρώπινοι κόσμοι ανάκατα και δίχως τάξη: το ποταπό και το γενναιόδωρο, το φτηνό και το ακριβό, το εφήμερο κι αυτό που μπορεί να εμπνεύσει διάρκεια. Μοιάζουν με την οικονομία της απόλαυσης που χωράει ένα θρίλερ του James Patterson και τον Στόουνερ του John Williams, φέρνοντας, συχνά, σε δύσκολη θέση τους τιμητές των επιλογών μας. Ας πούμε, λοιπόν, πως η ευτυχία είναι υπερτιμημένη όταν πάει να γίνει το κεντρικό πάθος και η ιδέα του πολιτισμού μας. Όταν γίνεται κριτήριο του πόσο «καλά ήμασταν» με αυτόν ή τον άλλον κυβερνήτη. Όταν στοιχειώνει τις ανοησίες των σελίδων αυτοβοήθειας και τις επιχειρηματικές ιδέες των διασημοτήτων. Όταν τη διαφημίζουν χαμογελαστοί γκουρού θεραπευτικών θρησκειών ή σχεδιαστές της «αθανασίας» στις εποχές της τεχνητής νοημοσύνης. Αν, όμως, φέρνει μαζί της τα αγαθά της ιδιωτικότητας, της φιλίας και των μυστικών μας, αν η ευτυχία είναι ένα παράπλευρο αίσθημα ικανοποίησης από κάτι που μας γεμίζει, δεν χρειάζεται θεοποίηση. Αρκεί που υπάρχει ή που, κάποιες φορές, μας επισκέπτεται και μας κάνει τη χάρη ανάμεσα σε χιλιάδες αναπόφευκτα, γκρίζα και άχαρα που γεμίζουν μια ζωή.

PUBLI

α σώματα που χορεύουν παράγουν τους

για τον οποίο δημιουργήθηκε; Μετρώντας δέκα

δικούς τους ήχους μέσα από διαφορετι-

διοργανώσεις και έχοντας μπει ήδη στη δεύ-

κά γλωσσικά ιδιώματα όπου κυριαρχούν

τερη δεκαετία του ARC FOR DANCE FESTIVAL,

το σώμα, η κίνηση και η έκφραση στην πιο

μπορώ να πω ότι, ναι, είμαστε σε καλό δρόμο.

πηγαία της μορφή. Το Διεθνές Φεστιβάλ Σύγ-

Από το 2008 καταβάλλεται συνεχής προσπά-

χρονου Χορού ARC FOR DANCE FESTIVAL που

θεια να πρωτοστατεί το φεστιβάλ στην ανάδει-

υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού

ξη νέων τάσεων και δημιουργών. Και έχει πα-

Προγράμματος «ΑΤΤΙΚΗ 2014-2020» και συγ-

ρακολουθήσει την πορεία καλλιτεχνών και τη

χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση

ζύμωσή τους με τις τάσεις αλλά και με τον εαυ-

(Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυ-

τό τους μέσα σε ένα δεδομένο κοινωνικό, πολι-

ξης) και από εθνικούς πόρους, στην 11η διορ-

τικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Συνεχίζουμε

γάνωσή του δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις διαφο-

να αναδεικνύουμε νεοφυείς δημιουργικές κα-

ρετικές φωνές που παράγουν τα σώματα αλλά

τευθύνσεις και ουσιαστικό πειραματισμό πάνω

και στον τρόπο που τελικά οι φωνές αυτές

στη γλώσσα του χορού, τόσο από πρωτοεμφανιζόμενους καλλιτέχνες όσο και

φτάνουν στα αυτιά των θεατών. Περνώντας στη δεύτερη δεκαετία πα-

από ώριμους χορογράφους. Όμως

ρουσίας του, φιλοξενεί οκτώ πα-

πάντα υπάρχουν κάποιες περιο-

ραστάσεις έργων σύγχρονου χο-

χές που θέλουν βελτίωση, όπως

ρού, πέντε από τις οποίες παρου-

το να έχουμε ως φεστιβάλ παρου-

σιάζονται σε παγκόσμια πρεμιέρα,

σία όλο τον χρόνο, παρέχοντας και

αναδεικνύοντας τους ουσιαστικούς

στους καλλιτέχνες ευκαιρίες για

πειραματισμούς πάνω στη γλώσσα του χορού από πρωτοεμφανιζόμενους αλ-

την ανάπτυξή τους αλλά και στο κοινό τη δυνατότητα να εμπλακεί

λά και ώριμους χορογράφους. Η καλλιτεχνική

και να συμμετάσχει σε αυτήν τη

διευθύντρια Φρόσω Τρούσσα μας μιλάει για το

διαδικασία ακόμα πιο ουσιαστι-

ARC FOR DANCE FESTIVAL και μας μεταφέρει

κά.

την ατμόσφαιρα που δημιουργεί η ανοιχτή δυναμική του χορού.

— Τι σας συγκινεί περισσότερο, η δουλειά των πρωτοεμφανιζόμενων καλλιτεχνών ή η συμμετοχή αναγνωρισμένων

— Κυρία Τρούσσα, πώς ξεκίνησε η ιδέα του

χορογράφων που πλέον παρουσιάζουν το έργο

φεστιβάλ; Το ARC FOR DANCE FESTIVAL προέ-

τους στο ARC FOR DANCE FESTIVAL; Καταρ-

κυψε από μια δική μου ανάγκη να συνδεθώ με

χάς, η συνύπαρξη των πρωτοεμφανιζόμενων

τη διαδικασία που παράγει ένα άρτιο καλλιτε-

καλλιτεχνών με τους αναγνωρισμένους και

χνικό έργο ή δημιουργεί αυτό που λέμε «έναν

ώριμους χορογράφους είναι αναπόσπαστο

φτασμένο καλλιτέχνη». Θυμάμαι ότι από πολύ

κομμάτι της φιλοσοφίας και του οράματός μας

νεαρή ηλικία κιόλας, όταν παρακολουθούσα

ως φεστιβάλ. Προσωπικά, με συγκινεί ό,τι κά-

παραστάσεις χορού, έβλεπα μια ολοκληρωμέ-

νει την καρδιά μου να χτυπά δυνατά. Αν αυτό το

νη παράσταση από έναν καταξιωμένο καλλιτέ-

καταφέρει, μάλιστα, ένας πρωτοεμφανιζόμε-

χνη π.χ. Αυτό που δεν έβλεπα, όμως, ήταν η πο-

νος καλλιτέχνης, τότε ίσως να είναι πιο έντονη

ρεία που είχε ακολουθήσει ο καλλιτέχνης για

η χαρά. Αλλά, όπως ανέφερα και νωρίτερα, η

να επινοήσει ή να διαμορφώσει την κινητική

διαδικασία καθαυτή είναι που με συγκινεί.

του γραφή και να παρουσιάσει ένα άρτιο, ολο-

— Συμφωνείτε με την άποψη ότι είμαστε όλοι

κληρωμένο έργο. Αυτό μου έλειπε, λοιπόν, το

δυνάμει χορογράφοι; Ναι, συμφωνώ. Με την

ενδιάμεσο σκαλοπάτι. Μέσα από τη διοργάνω-

έννοια ότι όλοι στην καθημερινότητά μας συν-

ση ενός φεστιβάλ χορού θα μπορούσα να έρθω

θέτουμε συνεχώς πράγματα χωρίς να το κατα-

σε επαφή με όλη τη διαδρομή του καλλιτέχνη,

λαβαίνουμε. Χρησιμοποιούμε το σώμα μας ως

από το ξεκίνημα ως την ολοκλήρωση, την κο-

μέσο έκφρασης, για να επικοινωνήσουμε. Ο

ρυφή. Αυτό, άλλωστε, έχει σημασία, η διαδικα-

λόγος βγαίνει από το σώμα – για να κάνω και τη

σία, η πορεία. Και αυτό ήταν το έναυσμα.

σύνδεση με τη φετινή θεματική του 11ου ARC

— Σήμερα νιώθετε ότι έχετε πετύχει τον στόχο

Το ARC FOR DANCE FESTIVAL διοργανώνεται 4-26/5 από την καλλιτεχνική αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία DAN.C.CE Unitiva. Παραστάσεις: 23/5/19 «Evil Unicorns» - Κωνσταντίνα Ευθυμιάδου «Afterwords»Σοφία Μαυραγάνη 24/5/19 «JunkDance» - Ξένια Κογχυλάκη «NASS» Company Massala 25/5/19 «Τhe Playground» - Στέφανος Μπίζας «Τάματα» - Φώτης Νικολάου 26/5/19 «It’s better in the Bahamas» - Ιωάννα Αντωνάρου - Νατάσα Σαραντοπούλου «Muyte Maker» - Company Flora Detraz

FOR DANCE FESTIVAL.

25.4.19 – lifo

HOPEgenesis και Stoiximan

rchive.gr

Η Stoiximan, μέσα από το πρόγραμμα «Μικροί Ήρωες» που έχει ξεκινήσει από το 2017, υποστηρίζει την ελληνική οικογένεια και κυρίως εκείνη την οικογένεια που ζει σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου οι συνθήκες είναι εξαιρετικά δύσκολες για τη γέννηση ενός παιδιού.

rchive.gr

Στηρίζοντας τους ήρωες του αύριο

1. Πέρα από την κάλυψη των εξόδων εγκυμοσύνης, ένα συμβολικό δώρο από τους ανθρώπους της Stoiximan. 2. Η αποστολή της Stoiximan φτάνει στο λιμάνι της Ηρακλειάς. 3. Μερικές από τις μητέρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, μαζί με την κ. Άντζελα Δεμεντή, από την ομάδα ΕΚΕ της Stoiximan.

14 lifo – 25.4.19

rchive.gr

ν υπάρχει σ’ αυτήν τη ζωή κάτι που πραγματικά αξίζει, αυτό είναι… η ίδια η ζωή. Η γέννηση ενός παιδιού, εκείνη η μαγική στιγμή του πρώτου κλάματος και η αυθόρμητη ευχή «καλωσήρθες» είναι ό,τι πιο σημαντικό για τον κόσμο μας. Γιατί όσα προβλήματα κι αν προκύπτουν, ο άνθρωπος θα βρίσκει πάντα μια λύση έτσι ώστε να συνεχίσει να υπάρχει. Αλλά για να συνεχίσει να υπάρχει χρειάζεται γεννήσεις, μωρά και ανθρώπους που θα κατοικήσουν αυτήν τη γη και θα την κάνουν καλύτερη. Η Stoiximan, μέσα από το πρόγραμμα «Μικροί Ήρωες» που έχει ξεκινήσει από το 2017, υποστηρίζει την ελληνική οικογένεια και κυρίως εκείνη την οικογένεια που ζει σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου οι συνθήκες είναι εξαιρετικά δύσκολες για τη γέννηση ενός παιδιού. Ενισχύοντας το έργο της HOPEgenesis για την καταπολέμηση της υπογεννητικότητας, στηρίζει τους ήρωες του αύριο που μπορεί να γεννηθούν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Η HOPEgenesis είναι μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που ιδρύθηκε το 2015 και παρέχει ολοκληρωμένη ιατρική περίθαλψη και φροντίδα σε γυναίκες που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές από τη στιγμή που μένουν έγκυες έως την ημέρα του τοκετού, αναλαμβάνοντας όλα τα έξοδα των εξετάσεων, των μετακινήσεων, της διαμονής αλλά και της γέννας. Ο δημιουργός αυτής της πρωτοβουλίας, ο δρ. Στέφανος Χανδακάς, MD, MBA,PhD, μαιευτήρας-γυναικολόγος, ενδοσκοπικός χειρουργός, ταξίδευε για χρόνια στις απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας με την εθελοντική οργάνωση ΟΜΑΔΑ ΑΙΓΑΙΟΥ, όταν άρχισε να παρατηρεί πως μετά την οικονομική κρίση οι γεννήσεις στη χώρα μειώθηκαν ραγδαία, κυρίως στα ακριτικά σημεία της χώρας. Με αφορμή την περίπτωση των Φούρνων, όπου δεν σημειώθηκε καμία γέννηση για δύο χρόνια, ήρθε σε επαφή με τις γυναίκες του νησιού και συνειδητοποίησε το μέγεθος του προβλήματος. «Δεν μιλάμε για γυναίκες που δεν μπορούν να κάνουν παιδιά αλλά για νέες κοπέλες οι οποίες και μπορούσαν και ήθελαν μωρό, αλλά ένιωθαν μεγάλη ανασφάλεια λόγω της ανεπαρκούς ιατρικής βοήθειας αλλά και της οικονομικής επιβάρυνσης μιας εγκυμοσύνης. Φανταστείτε ότι για μια απλή εξέταση με κόστος €50 οι γυναίκες αυτές έπρεπε να ταξιδέψουν στη Ρόδο, να πάρουν άδεια από την εργασία τους και να μείνουν εκεί για μια εβδομάδα, αφού δεν υπάρχει σύνδεση με πλοίο νωρίτερα, που σημαίνει έναν υπερπολλαπλασιασμό του κόστους». Όντας μυημένος στη φιλοσοφία του εθελοντισμού, ο δρ. Χανδακάς κάλεσε σε αυτή την προσπάθεια γιατρούς απ’ όλη την Ελλάδα οι οποίοι ανταποκρίθηκαν, με αποτέλεσμα αυτήν τη στιγμή να εντάσσονται στη HOPEgenesis περισσότεροι από 50 γιατροί, 16 νοσοκομεία και πάνω από 60 εθελοντές σε διοικητικές θέσεις. Η οργάνωση έρχεται σε επαφή με τις τοπικές κοινότητες, γνωστοποιώντας τη βοήθεια που προσφέρει, και δίνει ουσιαστικό κίνητρο στους κατοίκους ώστε να κάνουν τη δική τους οικογένεια. «Έχο-

ντας στα χέρια μας στοιχεία από την ΕΛ.ΣΤΑΤ., η HOPEgenesis προσεγγίζει εκείνες τις περιοχές όπου σημειώνονται μηδενικές γεννήσεις, ενώ ταυτόχρονα έχουν δυσκολία πρόσβασης σε δομές ιατρικής περίθαλψης» εξηγεί ο δρ. Χανδακάς. Σήμερα, συνολικά 354 περιοχές σε όλη την Ελλάδα εντάσσονται στο πρόγραμμα της HOPEgenesis, μεταξύ των οποίων 37 ακριτικά νησιά. Η Stoiximan υπήρξε από τις πρώτες εταιρείες που ανέλαβαν τη χρηματοδότηση του προγράμματος, υιοθετώντας 10 ακριτικά νησιά: Αστυπάλαια, Αρκιοί, Ελαφόνησος, Αγαθονήσι, Κάλαμος, Κάσος, Σχοινούσα, Θύμαινα, Φούρνοι, Ψέριμος. Όσο για τα αποτελέσματα; Τον τελευταίο χρόνο έχουν γεννηθεί στα νησιά αυτά οκτώ μωρά και αναμένονται άλλα δώδεκα! Οι γυναίκες που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα είναι εκείνες που περιγράφουν με τον καλύτερο τρόπο τις δυσκολίες μιας εγκυμοσύνης σε ένα τέτοιο μέρος. Δυσκολίες που όλοι εμείς στα μεγάλα αστικά κέντρα είναι αδύνατον να αντιληφθούμε. «Στη Σχοινούσα υπάρχει μόνο μία νοσηλεύτρια και ένας αγροτικός γιατρός που έρχεται από τη Νάξο και μένει 15 μέρες. Όσο ήμουν έγκυος, πήγαινα κάθε μήνα στον μαιευτήρα μου στη Νάξο και για κάθε εξειδικευμένη εξέταση έπρεπε να ταξιδέψω στην Αθήνα» λέει η Νικολέττα Σίμου, η οποία γέννησε το πρώτο της παιδί εκτός προγράμματος HOPEgenesis. «Στη δεύτερη εγκυμοσύνη μου εντάχθηκα στο πρόγραμμα από την πρώτη στιγμή και η διαφορά ήταν τεράστια, όχι μόνο στο οικονομικό κομμάτι αλλά και στην ψυχολογική ασφάλεια που ένιωθα ότι μπορούσα να σηκώσω το τηλέφωνο και κάποιος θα φρόντιζε για οτιδήποτε χρειαζόμουν. Η υπεύθυνη του προγράμματος, η Μαρία η Γκανούρη, ήταν εκεί για να κλείσει οποιαδήποτε εξέταση αλλά και να με διαβεβαιώσει πως ό,τι και να συνέβαινε θα έστελνε ελικόπτερο να με πάρει». Στη Σχοινούσα φοιτούν στο Δημοτικό οκτώ παιδιά και στο νηπιαγωγείο άλλα τέσσερα… Χάρη στο HOPEgenesis οι γυναίκες που θέλουν μωρό νιώθουν ότι μπορούν να το κάνουν με ασφάλεια και οικονομική υποστήριξη, έτσι ώστε να μην εξαφανιστεί ο πληθυσμός του νησιού. Ίδια είναι και η εμπειρία της Ιωάννας Οικονομίδου. «Το πρόγραμμα είναι σαφέστατα ένα ισχυρό κίνητρο για να κάνουμε παιδιά, γιατί δεν φοβόμαστε πλέον. Όλοι οι άνθρωποι είναι τόσο συνεργάσιμοι και ευγενικοί, μας φέρθηκαν τόσο καλά που πλέον τους θεωρώ οικογένεια». Και πώς να μη θεωρείς οικογένεια εκείνους τους ανθρώπους που φρόντισαν να κάνεις τη δική σου οικογένεια; Το HOPEgenesis είναι μια πρωτοβουλία που έχει να κάνει με την ίδια τη ζωή και οι αριθμοί είναι εδώ (με την πεζή τους υπόσταση) για να το αποδείξουν. Από το 2015 που το πρόγραμμα ξεκίνησε πιλοτικά στους Φούρνους μέχρι σήμερα, οι γεννήσεις έχουν φτάσει τις 11 τον χρόνο! Αν αυτό δεν είναι ένα μικρό θαύμα, τότε τι είναι;

rchive.gr

Η HOPEgenesis φτάνει στα πιο απομακρυσμένα μέρη της Ελλάδας για να δώσει την ελπίδα της γέννησης και η Stoiximan ταξιδεύει μαζί της.

Ο ιδρυτής της HOPEgenesis, δρ. Στέφανος Χανδακάς

25.4.19 – lifo

Οι ομιλίες του γεμίζουν ολόκληρα αμφιθέατρα, οι απόψεις του απασχολούν τα πρωτοσέλιδα, όλοι θέλουν να φωτογραφηθούν μαζί του και οι διαλέξεις του είναι περιζήτητες. Μιλάμε για τον Κωνσταντίνο Δασκαλάκη, ένα από τα πιο λαμπρά μυαλά της παγκόσμιας ακαδημαϊκής κοινότητας. Συναντηθήκαμε ένα συννεφιασμένο πρωινό στο καφέ του Μουσείου Μπενάκη. Ευγενής, οικείος, εκφραστικός, ευδιάθετος, μια προσωπικότητα στην οποία δεν διακρίνεις κανένα ίχνος εγωισμού ή έπαρσης. Από τη συζήτηση μαζί του αντιλαμβάνεσαι ότι μπροστά σου κάθεται ένας ξεχωριστός και χαρισματικός συνομιλητής, που έχει το προνόμιο της άμεσης πρόσβασης στα τεχνολογικά επιτεύγματα και είναι παρών στις διαδικασίες εξερεύνησης νέων γνωστικών πεδίων. Σήμερα ζει στη Βοστώνη και είναι καθηγητής στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Επιστήμης των Υπολογιστών του ΜΙΤ. — Τι σημαίνει για έναν άνθρωπο να έρχεται σε επαφή με τη γνώση που επηρεάζει σημαντικά τον κόσμο πολύ πιο γρήγορα από τους υπόλοιπους; Είναι συναρπαστικό. Μιλώντας μεταφορικά, ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον σαν αυτό του ΜΙΤ σου δίνει τη δυνατότητα να βλέπεις πριν από τους άλλους την ανατολή του ηλίου, καθώς και την κατεύθυνση προς την οποία διαχέονται οι ακτίνες του. Ουσιαστικά, είσαι παρών στη γέννηση των αλλαγών πριν αυτές διηθηθούν στον κόσμο. — Από πού ξεκινά η επανάσταση σε μια χώρα; Η επανάσταση ξεκινά από τα σχολεία και τα πανεπιστήμια. Σους χώρους τους διαμορφώνονται και εξελίσσονται οι πολίτες και

150

με τον ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ Ένα πρωινό στο Κολωνάκι με τον διακεκριμένο καθηγητή και μια συζήτηση για τον κόσμο της τεχνητής νοημοσύνης, τα προβλήματα της ελληνικής παιδείας, τα πλεονεκτήματα και τους κινδύνους της τεχνολογίας, την απειλή κατά της ιδιωτικότητας και την οικονομική κρίση.

κε ιμε νο : γ ι αν ν ησ π αν ταζ ο π ουλοσ, φωτ ο γ ραφι εσ: π αρι ς ταβ ι τ ι α ν

16 lifo – 25.4.19

25.4.19 – lifo

150

με τον ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ

TalkoftheTown

Οι προστατευτισμοί του παρελθόντος μάς τελείωσαν. Πρέπει να επενδύσουμε σε ανάπτυξη και να θέσουμε εθνικούς στόχους. Η Ελλάδα δεν μπορεί να χάσει το τρένο της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, γιατί μπορεί να είναι το τελευταίο.

18 lifo – 25.4.19

δημιουργοί του μέλλοντος. Οποιαδήποτε θετική αλλαγή στην παιδεία

ποιήσει για να μου αυξήσει τα ασφάλιστρα ή να μου αρνηθεί κάλυψη.

αποτελεί επένδυση για το μέλλον μιας χώρας. Γι’ αυτό χρειάζεται σοβα-

Το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο από το γεγονός ότι πολλές από

ρός σχεδιασμός. Στην Ελλάδα δεν πρόκειται να δούμε ανάπτυξη αν δεν

τις πλατφόρμες που χρησιμοποιούμε ευρέως δεν έχουν ανοιχτό κώδικα,

φτιάξουμε τα σχολεία και τα πανεπιστήμια.

επομένως, και να θέλαμε, δεν θα μπορούσαμε να αναλύσουμε αυτόν τον

— Γιατί χάθηκε τόσος χρόνος σε αλλεπάλληλες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις,

κώδικα και να αποφανθούμε σε τι βαθμό απειλεί την ιδιωτικότητά μας.

οι οποίες τελικά δεν οδήγησαν σε κάποιο θετικό αποτέλεσμα; Αν δεν προω-

— Τι μας επιφυλάσσει η τεχνητή νοημοσύνη; Πολλά, αλλά δεν έχουμε ακόμα

θήσουμε την αριστεία, την ευρυθμία και την αξιοκρατία και στις τρεις

ξεκάθαρη εικόνα για το πότε θα προκύψουν. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει

εκπαιδευτικές βαθμίδες, το παιχνίδι είναι χαμένο. Ο ισχυρισμός ότι αυτή

αλματώδης πρόοδος σε συγκεκριμένους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης.

η άποψη είναι ελιτίστικη είναι ιδεοληψία, χαζομάρα, λαϊκισμός ή, πολύ

Συγκεκριμένα, έχει πραγματοποιηθεί εκπληκτική πρόοδος στην αναγνώ-

απλά, κοροϊδία. Οι άνθρωποι είναι πολυδιάστατες υπάρξεις. Δεν συγκρί-

ριση φωνής και εικόνας, εξού και οι πάμπολλες πρόσφατες εφαρμογές

νονται και δεν κατατάσσονται από το καλύτερο στο χειρότερο. Δεν μιλάμε

αυτής της τεχνολογίας, όπως η φωνητική αναζήτηση στο κινητό και στον

γι’ αυτό. Μπορούμε όλοι να είμαστε άριστοι σε κάτι. Το εκπαιδευτικό

υπολογιστή μας, οι κάμερες που αναγνωρίζουν αν π.χ. μπήκε κάποιος στο

σύστημα οφείλει να σου δίνει τη δυνατότητα να ανακαλύψεις αυτό που

σπίτι μας και τα αυτο-οδηγούμενα αυτοκίνητα που χάρη στην αναγνώριση

σε έλκει και να το καλλιεργήσεις. Για παράδειγμα, ο νόμος Διαμαντο-

εικόνας είναι πλέον σε θέση να κατανοούν τις συνθήκες του δρόμου και το

πούλου του 2012 ήταν μια πολύ θετική αλλαγή στην παιδεία. Επτά χρόνια

περιβάλλον τους. Επίσης, η τεχνητή νοημοσύνη έχει κάνει άλματα στην

μετά, θα μπορούσε να έχει ήδη αποδώσει καρπούς. Κρίμα και ντροπή

κατασκευή αλγορίθμων που κερδίζουν τον άνθρωπο σε περίπλοκα παι-

που ξηλώθηκε.

χνίδια, όπως το σκάκι, το Go, το πόκερ και πολύ πρόσφατα το Starcraft.

— Ποια ήταν η δική σας εμπειρία από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα; Είχα

Από την άλλη, η τεχνητή νοημοσύνη έχει δώσει μέτρια αποτελέσματα

την ευκαιρία να πάω σε ένα καλό δημόσιο σχολείο, το Βαρβάκειο. Ακόμα

στην κατανόηση και σύνθεση κειμένου και στα διαλογικά συστήματα.

κι εκεί όμως δεν υπήρχαν ευκαιρίες να καλλιεργήσω περαιτέρω τα ενδι-

Και φαίνεται να είμαστε ακόμη μακριά από τη λεγόμενη «γενική τεχνητή

αφέροντά μου. Στο Μετσόβιο, ως φοιτητής στους Ηλεκτρολόγους, ήρθα

νοημοσύνη», δηλαδή τη δημιουργία μηχανών που θα έχουν την ικανότητα

αντιμέτωπος με όλα τα κακώς κείμενα του ελληνικού πανεπιστημίου, τις

να μεταφέρουν γνώση από γνωστικές ικανότητες που έχουν αποκτήσει

καταλήψεις, τα ξεπερασμένα ακαδημαϊκά εγχειρίδια, την αναντιστοιχία

σε γνωστικές προκλήσεις που συναντούν για πρώτη φορά. Θεωρώ ότι

υποδομών και αριθμού φοιτητών, καθώς και τη χυδαία διασύνδεση ανά-

χρειαζόμαστε ακόμη πολλά χρόνια και σημαντική επιστημονική πρόοδο

μεσα στις φοιτητικές παρατάξεις, το διδακτικό προσωπικό και τα πολιτικά

για να φτάσουμε στη γενική τεχνητή νοημοσύνη. Ωστόσο, θα δούμε να

κόμματα. Μιλάμε για μια αισχρή κατάσταση που εξυπηρετεί το συμφέρον

αλλάζουν σημαντικά τον κόσμο γύρω μας ακόμη και οι εφαρμογές «ειδι-

μιας μικρής ομάδας και καταστρέφει το μέλλον των υπολοίπων

κής τεχνητής νοημοσύνης», αντικαθιστώντας ή συμπληρώνοντας

και κατ’ επέκταση μιας ολόκληρης χώρας.

τον άνθρωπο σε κάποια επαγγέλματα.

— Σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, πώς μια χώρα

— Τα παραδοσιακά μοντέλα εργασίας θα καταργηθούν;

μπορεί να ανταγωνιστεί αυτούς που προπορεύονται;

Ασφαλώς. Όπως συνέβη και στις άλλες βιομηχανι-

Για να επιβιώσουμε, πρέπει να παίξουμε παιχνί-

κές επαναστάσεις, θα υπάρξει ένας σημαντικός

δι παγκοσμίου επιπέδου. Οι προστατευτισμοί

μετασχηματισμός στην αγορά εργασίας. Μια

του παρελθόντος μάς τελείωσαν. Πρέπει να

γεύση μόνο για τον βαθμό και την ταχύτητα

βελτιώσουμε τις παραγωγικές μας διαδικα-

που οι καινούργιες τεχνολογίες μπορούν να

σίες, να εκμεταλλευτούμε τα ανταγωνιστι-

φέρουν αλλαγές δίνουν τα πρόσφατα πα-

κά μας πλεονεκτήματα και να εξαγάγουμε.

ραδείγματα εφαρμογών όπως οι Uber, Lyft

Πρέπει να επενδύσουμε σε ανάπτυξη και

και Taxibeat, που έχουν αλλάξει εντελώς

να θέσουμε εθνικούς στόχους. Η Ελλάδα

τον τομέα των μεταφορών, και του Airbnb, που έχει αλλάξει την ενοικίαση ακινήτων και

δεν μπορεί να χάσει το τρένο της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, γιατί μπορεί να

τον τουρισμό. Στο μέλλον, οι εξελίξεις θα εί-

είναι το τελευταίο.

ναι πιο ραγδαίες. Ελπίζουμε ότι ο άνθρωπος θα

— Θεωρείτε ότι ζούμε σε μια περίοδο που η τεχνολογία

αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από μηχανές στις

μάς ενώνει ή μας αποξενώνει; Προφανώς ισχύουν και τα

λιγότερο δημιουργικές εργασίες και θα αποδεσμευτεί

δύο. Από τη μια, η τεχνολογία έχει μετατρέψει τον πλανήτη σε ένα διασυνδεδεμένο ψηφιακό χωριό. Είναι πλέον τετριμμένο

έτσι προς δημιουργικότερες εργασίες που οι μηχανές δεν μπορούν να κάνουν. Η μετατόπιση του εργατικού δυναμικού που θα

να κάνουμε βιντεοκλήση με κάποιον φίλο ή συγγενή στην άλλη άκρη

προκύψει θα επιβάλει προσαρμοστικότητα. Οφείλουμε να φροντίσουμε

του κόσμου. Μπορούμε άμεσα να καταναλώσουμε περιεχόμενο που

για την επανεκπαίδευση και την προστασία αυτών που θα χάσουν τη

ανέβηκε από οποιονδήποτε στο Ίντερνετ. Μπορούμε να ανακαλύψουμε

δουλειά τους. Τα οφέλη που θα προκύψουν από τη χρήση νέων τεχνολο-

ανθρώπους με τα ίδια «κουφά» ενδιαφέροντα που έχουμε κι εμείς και να

γιών πρέπει να μοιραστούν δίκαια και ορθολογικά, αντί να ωφεληθούν

καταλάβουμε ότι δεν είμαστε μόνοι σε αυτόν τον κόσμο. Ενώ παλιότερα

μόνο τα τεχνολογικά μονοπώλια. Χρειαζόμαστε ένα καινούργιο κοινωνικό

στηριζόμασταν στον κοινωνικό μας κύκλο για να βρούμε σύντροφο, μπο-

συμβόλαιο.

ρούμε πλέον να βρούμε καλύτερα «ταιριάσματα» εκτός του κοινωνικού

— Τι πιστεύετε για την οικονομική κρίση; Ποιος έφταιξε; Αν και προδιαγε-

μας κύκλου μέσω εφαρμογών online dating, και πάει λέγοντας. Από την

γραμμένη στο DNA της ελληνικής οικονομίας, η κρίση ήταν σίγουρα ένα

άλλη, είμαστε κολλημένοι σε μια οθόνη και μας τραβούν την προσοχή

μεγάλο σοκ για όλους. Σε κάποιους έφερε κρίση συνείδησης. Σκέφτη-

συνεχώς οι ήχοι από ένα καινούργιο μήνυμα, συνήθως λίγων χαρακτήρων,

καν «γιατί φτάσαμε εδώ;». Άλλοι έψαξαν ευθύνες αλλού και αποτέλεσαν

δηλαδή μια «απόσπαση νοήματος». Είμαστε ακόμη στα πρώτα βήματα

πρόσφορο έδαφος για πάσης φύσεως λαϊκισμό. Η αλήθεια, όμως, είναι η

χρήσης των καινούργιων τεχνολογιών επικοινωνίας και κάνουμε κάπως

εξής: και να μας χάριζαν όλο το χρέος αύριο, η χώρα δεν θα σωζόταν. Έχει

άγαρμπα τη μετάβαση από το ψηφιακό στο φυσικό και αντιστρόφως. Θα

σοβαρά δομικά προβλήματα. Πρέπει να βελτιώσει τις παραγωγικές της

προσαρμοστούμε.

διαδικασίες και το κράτος δικαίου και να γίνει ανταγωνιστική. Διαφορε-

— Κινδυνεύει η ιδιωτικότητά μας; Ναι, γιατί όλοι μας αφήνουμε μεγάλο ψη-

τικά, πάλι δανεικά θα χρειαστούν. Εύχομαι, επιτέλους, να φυσήξει ένας

φιακό αποτύπωμα από την καθημερινή χρήση του Ίντερνετ και δεν έχουμε

άνεμος αλλαγής και απόρριψης του ανώμαλου τρόπου που τα πράγματα

τη δυνατότητα να ελέγξουμε πού αποθηκεύεται και πώς χρησιμοποιείται.

γίνονται στην Ελλάδα.

Ξέρουμε ότι οι τεχνολογικοί κολοσσοί, όπως οι Google και Facebook,

— Υπήρξε κάτι που μάθαμε ως κοινωνία στα χρόνια της οικονομικής κρίσης; Θα

χρησιμοποιούν δεδομένα από τη χρήση που κάνουμε στις πλατφόρμες

δείξει. Σίγουρα πολλοί μύθοι κατέρρευσαν και πολλά προσωπεία έπεσαν.

τους. Ξέρουμε, επίσης, ότι πολλές άλλες εταιρείες συλλέγουν δεδομένα

Περιμένω να δω τι πορεία θα χαράξουμε τα επόμενα λίγα χρόνια και θα

για μας και κάνουν ανταλλαγή αυτών των δεδομένων. Αυτό που είναι

σου πω. Σίγουρα υπάρχει ένα υγιές κομμάτι του κόσμου που έχει πάρει

βαθύτατα προβληματικό είναι ότι δεν ξέρουμε ποιος έχει και τι κομμάτι

την κατάσταση στα χέρια του – σ’ αυτούς ελπίζω.

από τα δεδομένα μας, αλλά και πώς μπορεί να το χρησιμοποιήσει. Αν

Τα περιθώρια στενεύουν και αν τα επόμενα λίγα

επισκεφθώ έναν ιστότοπο που αναφέρεται σε μια σπάνια ασθένεια, δεν

χρόνια δεν επιδείξουμε τη δέουσα σοβαρότητα, το

θα ήθελα η ασφαλιστική μου εταιρεία να το γνωρίζει και να το χρησιμο-

«παιχνίδι» θα χαθεί.

ΤΕYXOΣ

603

THE BOOK LOVERS ISSUE ΤΟ ΕΤΗΣΙΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΗΣ LIFO ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

Τα βιβλία που περιμένουμε 5 νέες εκδόσεις που θα συζητηθούν αυτή την άνοιξη. από την τίνα μανδηλαρά

Πολ Μπόουλς

Ντον Ντελίλο

Μισέλ Ουελμπέκ

Ο πολυτάλαντος, ανένταχτος συγγραφέας, συνθέτης και μεταφραστής Πoλ Μπόουλς δεν ενέπνευσε τυχαία μια σειρά από κινηματογραφικές ταινίες με την παραστατικότητα των περιγραφών του και την ικανότητά του να διεισδύει στις ανθρώπινες ψυχές. Σχεδόν αυτοβιογραφικά, τα μυθιστορήματά του αφορμώνται από τα έργα και τις ημέρες του περιπλανώμενου αυτού δανδή, ο οποίος άφησε για πάντα την καλή ζωή στη Νέα Υόρκη για να εγκατασταθεί στην αγαπημένη του Ταγγέρη. Τα εσωτερικά και εξωτερικά ταξίδια του και, κυρίως, το χρονικό της κρίσης του με την τότε σύζυγό του αποτυπώνονται στο θρυλικό Τσάι στη Σαχάρα που μεταφέρθηκε με επιτυχία στον κινηματογράφο και αναμένεται να κυκλοφορήσει στα ελληνικά σε νέα μετάφραση από τον Νίκο Μάντη και τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Ο μέγας Ντον, ο «ποιητής της εντροπίας» κατά Μπάνβιλ, ο μάστορας της μεγάλης και της μικρής φόρμας, επιστρέφει ίσως με το καλύτερο, σύμφωνα με τους ξένους κριτικούς, βιβλίο του, το Zero K. Αναφέρεται πάντα στην εμμονική ενασχόληση του Ντελίλο με τον θάνατο και επανέρχεται με ένα σενάριο για τη ζωή: τι θα συνέβαινε, αλήθεια, αν καταψύχαμε τα κύτταρά μας και επανερχόμασταν κάποια άλλη στιγμή, σε βελτιωμένη βερσιόν; Ο κατεξοχήν ανατόμος της τρέλας της εποχής ξέρει να ισορροπεί ιδανικά ανάμεσα στα σενάρια ζωής και θανάτου, λογοτεχνίας και τεχνοεπιστήμης, επιστημονικής φαντασίας και ακραίας μυθοπλαστικής μετα-πραγματικότητας. Ο μέγας Ντον θα είναι (ξανά) σε λίγες μέρες μαζί μας με το Zero K από τις εκδόσεις της Εστίας, σε μετάφραση της Λαμπρινής Κουζέλη. Και όπως λέει σε κάποιο απόσπασμα και ο ήρωάς του: «Θα έρθει η στιγμή που θα υπάρχουν τρόποι να αντιστρέψουμε τις συνθήκες που οδηγούν στο τέλος. Το μυαλό και το σώμα αποκαθίστανται και επαναφέρονται στη ζωή».

Λίγες μέρες έμειναν για να «χτυπήσουμε» μια ένεση σεροτονίνης κατασκευής Μισέλ Ουελμπέκ. Αυτός είναι ο ειρωνικός τίτλος που περιγράφει το νέο βιβλίο του δαιμόνιου Γάλλου, ο οποίος στη Σεροτονίνη περιγράφει τη ζωή ενός 45άρη που βλέπει τη ζωή του να διαλύεται και καταφεύγει στη λύση της χημείας. Τα αντικαταθλιπτικά που παίρνει ο Φλοράν έχουν ως βάση τη σεροτονίνη, μια ειρωνική υπόμνηση της μεγάλης απόγνωσης στην οποία βρίσκεται όχι μόνο ο μέσος άνθρωπος στη δυτική Ευρώπη, και δη στη Γαλλία, αλλά ολόκληρη η χώρα. Είναι, μάλιστα, ανατριχιαστικό το πώς ο Γάλλος συγγραφέας αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά προφητικός, όπως και με το προηγούμενο βιβλίο του, την Υποταγή, καθώς μιλάει για την οργή που ξεσπάσει σε όλη τη χώρα, ενώ σε κάποια αποσπάσματα οι διαμαρτυρόμενοι στη Νορμανδία φοράνε μπουφάν που φωσφορίζουν – κι όλα αυτά πολύ πριν από τα «Κίτρινα γιλέκα». Τη μετάφραση στα ελληνικά της Σεροτονίνης, που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις της Εστίας, υπογράφει ο Γιώργος Καράμπελας.

Ίαν Ράνκιν Ακόμα κι αν έχει κανείς αμφιβολία για τον Ίαν Ράνκιν, δεν μπορεί παρά να είναι σίγουρος για τον επιθεωρητή Ρέμπους, έναν από τους πλέον αγαπημένους πρωταγωνιστές στην ιστορία της νουάρ λογοτεχνίας. Ο Βρετανός συγγραφέας αποφάσισε να τοποθετήσει τον ήρωά του, τον οποίο δημιούργησε το 1987, στο πανέμορφο Εδιμβούργο και επί είκοσι χρόνια τον αναγκάζει σε κάθε είδους περιπέτεια, πάντα όμως έξω από τις συμβατικότητες και τα παιχνίδια εξουσίας. Η πόλη είναι, άλλωστε, που διαμόρφωσε τις συνήθειες του Σκωτσέζου αντικομφορμιστή αστυνομικού που δεν έχει πάψει να γοητεύει το κοινό και επιστρέφει, οσονούπω, με νέα περιπέτεια υπό τον τίτλο Στον οίκο των ψεμάτων, σε μετάφραση της Νάντης Σακκά. Πάντα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, απ’ όπου κυκλοφορούν και τα υπόλοιπα βιβλία του Ράνκιν.

Τζο Νέσμπο Οι αμέτρητοι φαν του Νορβηγού συγγραφέα είναι ήσυχοι ότι θα περάσουν το καλοκαίρι τους παρέα με τον αγαπημένο τους Χάρι Χόλε: η δωδέκατη περιπέτεια του θρυλικού ήρωα είναι έτοιμη και έχει τον αιχμηρό τίτλο Μαχαίρι, σε μετάφραση της Κρυστάλλης Γλυναδάκη, πάντα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Ο διάσημος επιθεωρητής μπορεί να πέρασε από χιλιάδες κύματα, να νεκραναστήθηκε, να περιθωριοποιήθηκε από τους ίδιους του τους συναδέλφους, αλλά, με τη γνωστή ψυχραιμία που χαρακτηρίζει και τον συγγραφέα που τον εμπνεύστηκε, τα κατάφερε. Ο Χάρι Χόλε μπορεί να είναι κατά βάθος μοναχικός, με τεράστια αποθέματα συμπόνιας, αλλά, όποτε θέλει, η ευφυΐα του δεν κάνει χάρες και δεν παρασύρεται από συναισθηματικά κίνητρα: είναι τόσο ψυχρός και συγκεντρωμένος, όσο και ο ίδιος ο Νέσμπο όταν σκαρφαλώνει στα άγρια υψώματα της Καλύμνου.

20 lifo – 25.4.19

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

Κ Λ Α Σ Ι Κ Η Λ ΟΓ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α

Με ένα κλασικό ξεχνιέμαι Οι ελληνικοί εκδοτικοί οίκοι επενδύουν (δικαίως) σε προσεγμένες σειρές αφιερωμένες στους μεγάλους συγγραφείς.

τα κλασικα Εκδόσεις Ψυχογιός

από την τίνα μανδηλαρά orbis literae Εκδόσεις Gutenberg

2 sub rosa Εκδόσεις Πατάκη

22 lifo – 25.4.19

σο παράξενο κι αν φαίνεται, οι κλασικές σειρές κορυφαίων εκδοτικών οίκων ξεχωρίζουν ως το πιο μοντέρνο και αδιάσειστο κομμάτι της βιβλιοπαραγωγής: εμβληματικοί τίτλοι που έχουν γράψει ιστορία έρχονται στο προσκήνιο όχι ως κάτι άτεγκτο και απρόσιτο αλλά ως κάτι προσφιλές σε όλο το φάσμα των αναγνωστών. Για παράδειγμα, η σειρά χαρτόδετων κλασικών των εκδόσεων Μίνωας, που φέρνουν εύλογα στον νου την αντίστοιχη του Penguin, με τα όμορφα εξώφυλλα και τους εμβληματικούς τίτλους, αριθμεί ήδη αρκετούς τίτλους και έχει δώσει το στίγμα της στα ελληνικά γράμματα. Από τους πρόσφατους τίτλους ξεχωρίζει η Δίκη του Φραντς Κάφκα σε μετάφραση Γιώτας Λαγουδάκου, που, σημειωτέον, περιλαμβάνει τα ανολοκλήρωτα αλλά και λογοκριμένα κεφάλαια από το αρχικό χειρόγραφο του συγγραφέα, όπως και η Μεταμόρφωση και άλλες ιστορίες που κυκλοφορεί από την ίδια σειρά σε απόδοση Απόστολου Στραγαλινού. Εμβληματικό, επίσης, βιβλίο είναι το Βορράς και Νότος της Ελίζαμπεθ Γκάσκελ, το οποίο μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά, από τη Βασιλική Κοκκίνου, ενώ άπειροι είναι οι τίτλοι που συνιστούν την ταυτότητα της σειράς. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουμε τον Λύκο της Στέπας στην ιστορική μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα, το Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπο του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ σε μετάφραση Γεωργίας Δεληγιάννη-Αναστασιάδη, καθώς και το Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι σε απόδοση Βασιλικής Κοκκίνου. Πολλά έχουν γραφτεί για την Orbis Literae, την εμβληματική σειρά των εκδόσεων Gutenberg, συνώνυμη πλέον των σπουδαίων μυθιστορημάτων, τα περισσότερα από τα οποία αποτέλεσαν μέρος του μεγάλου κανόνα του Μπλουμ. Η Orbis συνιστά την κεντρική πρόταση των εκδόσεων που, μεταξύ άλλων, πρόσφεραν μεγάλα βιβλία όπως το Μόμπι Ντικ στην αξεπέραστη μετάφραση του Α.Κ. Χριστοδούλου ή το επικό τετράτομο έργο Ο Ιωσήφ και οι αδελφοί αυτού του Τόμας Μαν σε μετάφραση Λευτέρη Αναγνώστου. Ποιος να ξεχάσει, επίσης, το Γουάιτ Τζάκετ του ίδιου σε απόδοση της αείμνηστης Έφης Καλλιφατίδη, η οποία υπέγραψε και τη μετάφραση του Μαστρο-Ντον Τζεζουάλντο του Τζιοβάνι Βέργκα αλλά και τον δίτομο Ζοφερό Οίκο του Κάρολου Ντίκενς σε μετάφραση Κλαίρης Παπαμιχαήλ; Τελευταία κυκλοφορία, τα Όνειρα της κόκκινης κάμαρας του Τσάο Χσούε-τσιν, το αριστούργημα της κλασικής λογοτεχνίας που αποδόθηκε στα ελληνικά από τη φιλόσοφο

Έλλη Λαμπρίδη. Το όραμα του Δημήτρη Αρμάου, ο οποίος προΐστατο της σειράς, ανέλαβε να συνεχίσει μετά τον πρόωρο θάνατό του η φιλόλογος και επιμελήτρια Ζωή Μπέλλα. Αξιέπαινη και η σειρά κλασικών των εκδόσεων Μεταίχμιο με τον τίτλο «Μεγάλες Αφηγήσεις» και υπεύθυνο τον Δημήτρη Στεφανάκη, ο οποίος μετέφρασε το Μοναστήρι της Πάρμας του Σταντάλ που κυκλοφορεί από την ίδια σειρά. Είχε προηγηθεί το Μαγικό Βουνό του Τόμας Μαν σε μετάφραση Θόδωρου Παρασκευόπουλου αλλά και το Δωμάτιο με θέα του Ε.Μ. Φόρστερ σε μετάφραση Ιωάννας Καρατζαφέρη και πρόλογο της Κατερίνας Σχινά. Εξαίρεση δεν μπορούσε να αποτελέσει η ολική επαναφορά του Εραστή της Μαργκερίτ Ντιράς σε μετάφραση Έφης Κορομηλά και πρόλογο Χριστίνας Ντουνιά. Τελευταία κυκλοφορία, το απολαυστικό Βαμμένο Πέπλο του Σόμερσετ Μομ, μεταφρασμένο από την Τρισεύγενη Παπαϊωάννου και με πρόλογο του Σταύρου Ζουμπουλάκη. Μια νέα λογοτεχνική σειρά από τις εκδόσεις Πατάκη και υπεύθυνη την Ελένη Κεχαγιόγλου έρχεται να κάνει τη διαφορά, η Sub Rosa, που σκοπό έχει να ξανασυστήσει στο ελληνικό κοινό έργα σπουδαίων συγγραφέων του 19ου και του 20ού αιώνα, τα οποία είτε δεν έχουν μεταφραστεί μέχρι σήμερα στα ελληνικά είτε είχαν μεταφραστεί στο παρελθόν και ήταν για καιρό εξαντλημένα. Πρώτη πανηγυρική εμφάνιση της σειράς έγινε με δύο αξεπέραστους τίτλους που είχαν όμορφα, λιτά εξώφυλλα: τους Αρταμάνοφ του Μαξίμ Γκόρκι σε μετάφραση Άρη Αλεξάνδρου –άγνωστη στο ευρύ κοινό– και επίμετρο του Γιώργου Τσακνιά και τον Αμερικανό Κόμη του Μαρκ Τουέιν σε μετάφραση Μαργαρίτας Ζαχαριάδου, με επίμετρο της Ελένης Κεχαγιόγλου. Εξαιρετικά ευχάριστη έκπληξη αποτελεί η σειρά των «Κλασικών» των εκδόσεων Ψυχογιός με όμορφα εξώφυλλα και άκρως μοντέρνα εμφάνιση, απόδειξη πως τα αριστουργήματα της λογοτεχνίας μπορεί να είναι άκρως ελκυστικά, αφού δεν είναι μουσειακό είδος αλλά μια «ζωντανή, ρέουσα ύλη, πνευματική βιταμίνη, ελιξίριο ζωής», όπως εύστοχα επισημαίνει ο διευθυντής της σειράς Ηλίας Μαγκλίνης. Τα «Κλασικά» μάς συστήνονται με πέντε τίτλους διαφορετικής κατεύθυνσης και λογικής: τον Φρανκενστάιν της Μέρι Σέλεϊ με νέα μετάφραση από την Κατερίνα Σχινά και επίμετρο από την Τζόις Κάρολ Όουτς, το Διηγήματα και Νουβέλες του μετρ της μικρής φόρμας Άντον Τσέχοφ, που αποδίδει στα ελληνικά η Αλεξάνδρα Ιωαννίδου –η έκδοση συνοδεύεται από το διάσημο δοκίμιο του Τόμας Μαν για τον κορυφαίο Ρώσο διηγηματογράφο–, τον Πόλεμο των δύο κόσμων του Χ.Τζ. Ουέλς, που αποδίδει στα ελληνικά η Μαργαρίτα Ζαχαριάδου και συνο-

δεύεται, εκτός από τη δική της εισαγωγή, από επίμετρο του σερ Άρθουρ Τ. Κλαρκ, αλλά και την Ηδονή του Γκαμπριέλε Ντ’ Ανούντσιο με εισαγωγικό κείμενο του διευθυντή της σειράς Ηλία Μαγκλίνη, προλογικό σημείωμα της μεταφράστριας Δήμητρας Δότση και αποσπάσματα ενός δοκιμίου πάνω στο έργο του Ντ’ Ανούντσιο από τον κορυφαίο κλασικό συγγραφέα Χένρι Τζέιμς. Τέλος, η πρώτη παρουσίαση της σειράς στο αναγνωστικό κοινό ολοκληρώνεται με το περίφημο Στρίψιμο της βίδας του Χένρι Τζέιμς, με προλογικό σημείωμα της μεταφράστριας Τόνιας Κοβαλένκο και ένα δοκίμιο του σημαντικού σύγχρονου Ιρλανδού συγγραφέα και μελετητή του Τζέιμς, Κολμ Τομπίν.

Εκδόσεις Μίνωας

μεγάλες αφηγήσεις Εκδόσεις Μεταίχμιο

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

Ποιο βιβλίο θα ήθελες να μεταφράσεις; Οκτώ Έλληνες μεταφραστές επιλέγουν τα βιβλία, παλιά ή νέα, ήδη μεταφρασμένα ή ακυκλοφόρητα, που θα ήθελαν να αναλάβουν. επιμέλεια: αλέξανδρος διακοσάββας

Αργυρώ Μαντόγλου

Έφη Τσιρώνη

Σε αυτή την ερώτηση το πρώτο βιβλίο που έρχεται στον νου μου είναι το Night at the Circus της μεγαλοφυούς Angela Carter, που έφυγε νωρίς, αλλά άφησε πίσω της έργο ικανό να επηρεάσει και να τροφοδοτήσει γενιές μυθιστοριογράφων. Η Carter παραμένει άγνωστη στη χώρα μας και η μετάφραση του συγκεκριμένου έργου θα ήταν πρόκληση για μένα. Χρόνια πριν μετέφρασα το Ματωμένη Κάμαρα (Χατζηνικολή, 2001), τώρα ίσως να αποτολμούσα τη μετάφραση του θρυλικού αυτού μυθιστορήματος που ανανέωσε το είδος, όπου ο μαγικός ρεαλισμός συνυπάρχει με το γκροτέσκο, τους μύθους και την παράδοση και όπου το εμπρηστικό χιούμορ της Carter κορυφώνεται σε μια ατμόσφαιρα καρναβαλικής έκρηξης, αποθεώνοντας το μεγαλείο της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ένα σημαντικό μυθιστόρημα που εγγράφεται στη μνήμη και λειτουργεί ασυνείδητα. Σε αυτό καταφεύγω όταν χρειάζομαι έμπνευση και μια δυνατή δόση αριστοτεχνικής γραφής. Η δε ηρωίδα της, η σχοινοβάτισσα Σόφι Φίβερς, μισή άνθρωπος μισή κύκνος, είναι η αξεπέραστη μεταφορά για τον γολγοθά των γυναικών να μεταμορφώνονται προκειμένου να επιζήσουν.

Oλα τα «μεγάλα» βιβλία της αγγλόφωνης λογοτεχνίας, από τον Σαίξπηρ, τον Ντεφόε, τον Χόθορν, τον Πόε, τον Έμερσον και εντεύθεν. Όλα τα βιβλία που για διάφορους λόγους δεν δέχτηκα, όλα εκείνα που για διάφορους λόγους δεν μου προτάθηκαν, όλα εκείνα που για διάφορους λόγους και με διάφορους τρόπους έχασα κυριολεκτικά μέσα από τα χέρια μου. Όλα εκείνα, επίσης, που έχουν μεταφράσει αριστοτεχνικά άξιοι συνάδελφοι, όχι για να τους ανταγωνιστώ, αλλά για να συμμετάσχω στο υπέροχο και άκρως διδακτικό μεταφραστικό πείραμα της «διαφορετικής προσέγγισης». Δέκα ζωές δεν θα μου έφταναν για να τα μεταφράσω όλα. Θα το ήθελα όμως. Γιατί κάθε «ξένο» βιβλίο είναι και μια πύλη σε έναν «ξένο» πολιτισμό που συχνά, και εκπληκτικά, αποδεικνύεται καθρέφτης του δικού μας.

Βασίλης Κιμούλης Θα ήθελα να μεταφράζω cummings. Έχω στο μυαλό μου ωραίες μεταφράσεις του Χάρη Βλαβιανού, του Βασίλη Αμανατίδη, του Γιάννη Λειβαδά. Θέλω να μεταφράσω cummings γιατί με ξαφνιάζει και με δονεί. Γιατί αναρωτιέμαι τι θέλει να πει, αυτό ή το άλλο – και αυτό και το άλλο και το αντίθετό τους, μαζί, ταυτόχρονα. Γιατί γράφει σωματικά, ακόμη κι όταν δεν γράφει ερωτικά. Γιατί γράφει εικαστικά – ένας γλωσσικός περφόρμερ. Γιατί τεντώνει τη γλώσσα, λιγότερο φιγουρατζίδικα από τον Τζόις, εξίσου φλεγόμενος. Γιατί έζησε με θάρρος ποιητικά. Έχω μεταφράσει δυο-τρία ποιήματά του ερωτικά για έναν έρωτα. Ο έρωτας έφυγε, ο cummings θα μείνει.

Μαρία Αγγελίδου Δεν ήξερα ότι ήθελα να μεταφράσω τον Γαλατά της Άνα Μπερνς. Όταν μου το πρότεινε ο εκδότης, είπα όχι. Μα, για να πω το όχι μετά λόγου γνώσεως, διάβασα το βιβλίο. Και αποφάσισα να κάνω το πρόγραμμα ενός ολόκληρου χρόνου χάλια, για να το μεταφράσω. Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Gutenberg. Καημούς έχω μαζέψει πολλούς με τα χρόνια. Θα ξεχωρίσω δύο: έναν παλιό, τον Σιμπλίκιο Σιμπλικίσιμο του Γκριμελσχάουζεν, γερμανικό ρομάν πικαρέσκ του 17ου αιώνα, γεμάτο δράση και γέλιο, που θα μπορούσε να αγγίζει τα όρια του fantasy. Ο Σιμπλίκιος είναι φίλος μου. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εξάντας. Κι ο καημός ο πιο νέος: η Δηλητηριώδης Βίβλος της Μπάρμπαρα Κινγκσόλβερ, ένα βιβλίο σπαρακτικό και αστείο, διαρκώς και για πάντα αναπάντεχο, που παίζει και γελάει και κλαίει με τις λέξεις. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μελάνι. Τα μετέφρασαν άλλοι, τυχεροί.

24 lifo – 25.4.19

Μαργαρίτα Ζαχαριάδου Δεν είμαι η μόνη σε αυτήν τη δουλειά, νομίζω, που πάσχει από «μεταφραστική βουλιμία». Το σύνδρομο αυτό σημαίνει, χονδρικά, ότι εμείς οι μεταφραστές θέλουμε να μεταφράσουμε πολύ περισσότερα βιβλία απ’ όσα χωράνε σε μια ζωή. Οι ρίζες της, πάντως, βρίσκονται σε μια βαθύτερη αναγνωστική επιθυμία: να έχουμε, δηλαδή, το προνόμιο της ανάγνωσης του μεταφραστή (κατά προτίμηση με το αζημίωτο). Καταρτίζω και καταργώ διαρκώς λίστες με βιβλία που θα ήθελα να μεταφράσω. Στην πιο πρόσφατη, πρώτος βρίσκεται ο εξαίρετος –και δυσανάλογα άγνωστος, σε σχέση με το συγγραφικό του μέγεθος– Evelyn Waugh. Ακολουθούν τα μικρά, αστραφτερά κειμενάκια της Lydia Davis (η μικρή φόρμα στα καλύτερά της). Και, τέλος, κάτι πήρε το μάτι μου για άγνωστα κείμενα του Kάφκα, που ενδέχεται να βγουν σύντομα στο φως. Ε, ναι, αν είναι να κάνουμε μεταφραστικά όνειρα, ας είναι κάτι τόσο μεγάλο!

Δήμητρα Δότση Προκειμένου να ασχοληθώ αποκλειστικά με τη μετάφραση, αναγκάστηκα να εγκαταλείψω το διδακτορικό μου στη σύγχρονη ιταλική λογοτεχνία με θέμα έναν σπουδαίο συγγραφέα, τον Κάρλο Εμίλιο Γκάντα, τον Τζέιμς Τζόις της Ιταλίας, όπως έχει χαρακτηριστεί. Δύο είναι τα πιο αγαπημένα μου βιβλία του με την εξής σειρά: Η γνώση του πόνου (Άγρα, 2001) και Ο φρικτός κυκεώνας στην οδό Μερουλάνα (Φόρμα, 1991), εξαιρετικά μεταφρασμένα και τα δύο από τη Χαρά Σαρλικιώτη και τον Κώστα Κουντούρη αντίστοιχα. Για χάρη του Γκάντα έχω κάνει άπειρες μελέτες στις ιταλικές βιβλιοθήκες, έχω σπαταλήσει μια περιουσία για να αγοράσω όποιο βιβλίο κυκλοφορεί με θέμα τη ζωή και το έργο του, έχω εξερευνήσει σπιθαμή προς σπιθαμή τη γενέτειρά του, οπουδήποτε τέλος πάντων είχε σταθεί κι είχε βρεθεί και περιγράφει στη Γνώση του πόνου. Επειδή, όμως, το απωθημένο φυγείν αδύνατον, με κάποιον τρόπο εμφανίζεται συχνά πυκνά μπροστά μου μέσα από τα βιβλία που μεταφράζω και ευελπιστώ πως μια

μέρα κάποιο από τα δύο έργα του θα βρεθεί στον μεταφραστικό μου δρόμο.

Χίλντα Παπαδημητρίου Μετά από 25 χρόνια ενασχόλησης με τη μετάφραση, έχω πλέον μία βεβαιότητα: η λαχτάρα μου να μεταφράσω ένα βιβλίο είναι αντιστρόφως ανάλογη της πιθανότητας να συμβεί αυτό. Για χρόνια, πρότεινα σε εκδότες το Possessing the Secret of Joy της Alice Walker, ένα συγκλονιστικό βιβλίο που θίγει το έγκλημα της κλειτοριδεκτομής και την παράνοια που βιώνουν πολλές γυναίκες του Τρίτου Κόσμου, στην προσπάθεια προσαρμογής τους στον δυτικό πολιτισμό. Πρόκειται για μυθιστόρημα γνήσια φεμινιστικό, με ψυχαναλυτικά στοιχεία, δύσκολο και σκοτεινό. Η δεύτερη εμμονή μου είναι η Laura της Vera Caspary. Αναζήτησα το βιβλίο αφού είδα την έξοχη μεταφορά του στο σινεμά από τον Ότο Πρέμινγκερ. Πρόκειται για ένα ατμοσφαιρικό νουάρ, το οποίο έγραψε η Caspary στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά θα μπορούσε να έχει γραφτεί σήμερα. Η ηρωίδα, η Λόρα, είναι μια νεαρή γυναίκα, ανεξάρτητη οικονομικά και σεξουαλικά, η οποία στο μισό βιβλίο θεωρείται νεκρή. Στο δεύτερο μισό εμφανίζεται και κατηγορείται για έναν φόνο. Αντίθετα από τις ηρωίδες των κλασικών αστυνομικών μυθιστορημάτων, δεν περιμένει έναν άντρα να τη σώσει. Αποδεικνύει την αθωότητά της χάρη στο θάρρος και στην ευφυΐα της, εισάγοντας στα νουάρ το πρότυπο της σύγχρονης γυναίκας. Η Caspary υπήρξε από τα πιο σπουδαία ονόματα της νουάρ μυθοπλασίας, αλλά την ξέχασε η «ιστορία» λόγω φύλου.

Μυρσίνη Γκανά Υποθέτω πως κάθε μεταφραστής έχει ένα βιβλίο-φετίχ, ένα βιβλίο που τον έκανε να αγαπήσει λίγο παραπάνω τη γλώσσα από την οποία μεταφράζει, ένα βιβλίο στο οποίο επιστρέφει συχνά. Για μένα, αυτό το βιβλίο είναι το Φράνυ και Ζούι του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ. Θυμάμαι ακόμα την πρώτη φορά που το διάβασα, αλλά και πολλές από τις φορές που το ξαναδιάβασα, ολόκληρο ή αποσπασματικά, είναι το αντικαταθλιπτικό μου, και πλέον αρκεί η ανάγνωση δύο σειρών ή μιας συγκεκριμένης σκηνής και όλα είναι λίγο καλύτερα. Ο Σάλιντζερ έχει έναν συγκεκριμένο τόνο, μια λεπτή ειρωνεία, μια ασύλληπτη αίσθηση σωστού τάιμινγκ, διάσπαρτες μικρές, αλλά αποκαλυπτικές παρατηρήσεις γύρω από την ανθρώπινη φύση. Πιθανότατα δεν είναι από τα πιο δύσκολα βιβλία που μπορεί να μεταφράσει κανείς από άποψη γλώσσας, η απόδοση του ύφους του, όμως, αποτελεί πρόκληση. Θα ήθελα να το μεταφράσω για να το κάνω ακόμα πιο δικό μου, και δεν θα το τολμούσα ποτέ γιατί γνωρίζω εκ των προτέρων πως δεν θα ήμουν ποτέ ικανοποιημένη.

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

ΚΌΜΙΚΣ

Η αναγέννηση των graphic novels Kαι η άνοιξη των ελληνικών κόμικς.

από τη mαρία παππά

26 lifo – 25.4.19

άθε χρόνο, όπως έχει καθιερωθεί τελευταία, κατά τη διάρκεια του Comicdom Con οι εκδοτικοί οίκοι παρουσιάζουν την καινούργια τους σοδειά. Το 2019 ήταν γενναιόδωρο για τους φαν του ελληνικού κόμικ, με 18 επίσημες νέες κυκλοφορίες και άπειρες μη καταγεγραμμένες αυτοεκδόσεις. Μπορεί να ξεχωρίσει κανείς από πιο σοβαρές ιστορικές δουλειές, συνέχειες σειρών ή φανταστικές ιστορίες με φόντο την Αθήνα μέχρι πιο κωμικές απόπειρες. Για αρχή, η Jemma Press παρουσίασε έναν κατάλογο-υπερπαραγωγή με δέκα νέους τίτλους, ανάμεσά τους και πολυαναμενόμενες συνέχειες. Πρώτο και καλύτερο το Ψηφιδωτό των Τάσου Ζαφειριάδη και Πέτρου Χριστούλια με το εντυπωσιακό χρυσό εξώφυλο και μια θεματική που δανείζεται στοιχεία από fantasy για να αφηγηθεί την ιστορία ενός χωριού σε μια ακαθόριστη εποχή. Ο Θανάσης Λώλος έχει καινούργια δουλειά με τίτλο Αθήνα που περιέχει ιστορίες της πόλης από τη δεκαετία του ’90, αυτοβιογραφικές και κωμικές, πάντα στο ξεχωριστό στυλ του που δανείζεται στοιχεία από manga. O Θανάσης Πετρόπουλος παρουσιάζει τα Mυστήρια Πράγματα και πώς θα ήταν η Αθήνα στοιχειωμένη, με κατοίκους της ξωτικά, νεράιδες, καλικάντζαρους κ.ά. Η Αλεξία Οθωναίου γράφει και εικονογραφεί τις εμπνευσμένες Μικρές Ιστορίες που κρύβονται σε προφανή μέρη, ένα «σαβουάρ σουρβίβρ» για το τέλος του κόσμου, όπου τα καθημερινά αντικείμενα αποκτούν άλλη σημασία. Η Τερατολογία είναι ένα μικρό βιβλίο της Αυγής Κανάκη που δείχνει την αγάπη της για τα τέρατα και τα αλλόκοτα πλάσματα. Κυκλοφoρεί επίσης ο δεύτερος τόμος του 1800 με θέμα τα γεγονότα πριν από την Ελληνική Επανάσταση του ’21. Ο δημιουργός του Θανάσης Καραμπάλιος κέρδισε το φετινό βραβείο καλύτερου πρωτοεμφανιζόμενου καλλιτέχνη με μια δουλειά διεθνών προδιαγραφών. Ακόμα, ο τρίτος τόμος από τις Νύφες του Δράκουλα των Αβραάμ Κάουα και Γιάννη Ρουμπούλια, ο τρίτος τόμος του Η Μητρόπολη του Χρυσού, του fantasy graphic novel της Αγγελικής Σαμαλίκη, και ένα omnibus με όλα τα Κουραφέλκυθρα του Αντώνη Βαρβαγιάννη που δημοσιεύτηκαν στο socomic.gr από το

2014 μέχρι το 2018 με πρόλογο του Φοίβου Δεληβοριά. Οι φαν του είδους διαβάζουν ήδη τις νέες περιπέτειες του Μάρκου που μετακομίζει στην Αθήνα από τον «σκληρό βράχο» της Σύρου στο Hard Rock του Τάσου Μαραγκού (Tasmar). Οι εκδόσεις Χαραμάδα μεταφέρουν στα ελληνικά το κόμικ του Rick Geary Οι ζωές των Σάκο και Βαντσέτι που αφορά μια πολύκροτη και άδικη δίκη δύο αναρχικών στις αρχές του 20ού αιώνα. Για όσους απόλαυσαν το περσινό Shark Nation (το φετινό βραβείο καλύτερου κόμικ) του Σπύρου Δερβενιώτη η Χαραμάδα ετοίμασε ένα συνοδευτικό τεύχος που προλογίζει τον δεύτερο τόμο, που θα βγει τους επόμενους μήνες με τίτλο Hasta la vista, baby. Από την Comicdom Press έχουμε τον δεύτερο τόμο του Ανώνυμου Αθηναίου με υπότιτλο Στη σκιά της Ακρόπολης, μια δουλειά του Κωνσταντίνου Σκλαβενίτη, το πρώτο τεύχος του Astropia του Παναγιώτη Βλάμη για μια φανταστική πόλη με υπερασπιστές μια οικογένεια με υπερδυνάμεις και τo Αλλόκοσμα που παραλλάσσει γνωστά παραμύθια με έξτρα horror και sci-fi στοιχεία σε σχέδιο της Ευγενίας Κουμάκη και σενάριο της Βασιλείας Βαξεβάνη. Στο ίδιο πνεύμα του horror κυκλοφορεί και το δεύτερο και ολοκαίνουριο τεύχος του Σκοτεινά μυστικά από την παλιά Αθήνα με την υπογραφή του Δημήτρη Κοσκινά. Από τις εκδόσεις Ένατη Διάσταση, που έχουν έδρα στη Θεσσαλονίκη, έκαναν ντεμπούτο τα κόμικς Ο Κήπος, η πρώτη μεγάλη δουλειά του Γιώργου Καμπαδάη, ένα fantasy παραμύθι με ηρωίδα ένα νεαρό κορίτσι, το αυστηρώς ακατάλληλο και αρκετά παιχνιδιάρικο Το μεγάλο μπανιστήρι του Σταύρου Κιουτσιούκη, καθώς και μια πρωτότυπη κυκλοφορία του ίδιου καλλιτέχνη για καλό σκοπό. Στο Χορτάστε με την ψυχή σας ενώνει τις δυνάμεις του με 16 σεφ (ανάμεσά τους ο Ηλίας Μαμαλάκης και ο Στέλιος Παρλιάρος), εικονογραφεί ισάριθμες συνταγές τους και αφιερώνει το βιβλίο στα παιδιά όλου του κόσμου με σκοπό τη στήριξη των Παιδικών Χωριών SOS. Τέλος, ίσως η πιο εντυπωσιακή έκδοση που παρουσιάστηκε στο φετινό Comicdom είναι το Γιαννούλης Χαλεπάς από τις εκδόσεις Πατάκη, που εξιστορεί με μοναδικό τρόπο την ταραγμένη ζωή και το έργο του σπουδαιότερου ίσως Νεοέλληνα γλύπτη από την Τήνο. Μια ακόμη εξαιρετική δουλειά από τους Δημήτρη Βανέλλη και Θανάση Πέτρου μετά το Παραρλάμα που αφορούσε το έργο του Δημοσθένη Βουτυρά.

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

ν όλα βρίσκονται στο μυαλό, αν η σκέψη ενίοτε εμφανίζεται ως δυστύχημα του νου «που το κάνει κάτι τέτοιο», όπως επέμενε ο Σαίξπηρ, αντίστοιχα μπορεί και η θεραπεία νου και ψυχής να αλλάξει όχι μόνο εμάς αλλά και τον τρόπο του βλέπουμε τον κόσμο. Κάπως έτσι έχουν τα πράγματα με τις θεραπευτικές παρεμβάσεις του Επίκουρου, με την αναζήτηση της ευδαιμονίας του Αριστοτέλη, με την επιδίωξη της κοινής αρετής από τον Πλάτωνα, με την αλλαγή της πορείας της σκέψης και την επιστροφή στην προστοχαστική της βάση κατά Χάιντεγγερ. Όπως και να ’χει, η φιλοσοφία φαίνεται να βοηθάει στην (μετ) αλλαγή του τρόπου ζωής και της θέσης μας στον κόσμο και αυτό το αποδεικνύει η Υπόθεση της Ευτυχίας του Τζόναθαν Χάιντ από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης σε μετάφραση Ιωάννη Παπαδόγγονα. Θέλοντας να αντιστρέψει την αρνητική εικόνα που επιμένει να βλέπει παντού απειλές και να μαστίζεται από παράλογες ανησυχίες, ο Χάιντ, παρ’ ότι κοινωνικός ψυχολόγος, καταφεύγει στις ρίζες της φιλοσοφικής σκέψης και τις επαναφέρει με σκοπό το καλό όλων: από τους Ουπανισάδες στη μακρινή Ινδία, τα αποφθέγματα της Μπάγκαβατ Γκίτα και του Βούδα και τα Ανάλεκτα του Κομφούκιου έως τους Ρωμαίους φιλοσόφους αλλά και τους εκφραστές της Παλαιάς Διαθήκης, ο συγγραφέας επιμένει πως αρκεί να ανατρέξουμε στις αρχές του στοχασμού για να βρούμε την ουσία και την ευτυχία της δικής μας ζωής, που πάντοτε έρχεται σε συνάρτηση με το κοινό καλό. Από μια τέτοια διαδικασία δεν θα μπορούσαν να εξαιρεθούν τα ταξίδια αυτογνωσίας του πλατωνικού Σωκράτη, ο οποίος ήξερε πως «ανεξέταστος βίος ου βιωτός εστί» και ότι ο βίος είναι ανεκτός μόνο όσο μπορεί κανείς και επιστρατεύει τις αρχές της φιλοσοφίας. Μέσα από ογδόντα αρχές που βοηθούν τον καθέναν να αντιμετωπίσει τις κρίσιμες στιγμές στην εργασία και στην προσωπική του ζωή, ο Άλλαν Πέρσυ, που έχει γράψει αντίστοιχο βιβλίο εμπνευσμένο από τον Νίτσε, μας χαρίζει το Πλάτωνας: 80 μαθήματα φιλοσοφίας για τη ζωή (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, Πατάκη). Είναι γνωστό πως ο ίδιος εκδοτικός οίκος έκανε γνωστό στο ελληνικό κοινό τον Αλαίν ντε Μποτόν, τον πρώτο θιασώτη της εκλαϊκευτικής φιλοσοφίας, της θεωρητικής σκέψης που μπορεί να αποτελέσει τον κατεξοχήν οδηγό προς ναυτιλλομένους. Ωστόσο, αν κάποιος ασχολήθηκε κατεξοχήν με την έννοια της ευτυχίας ως απόλυτης έκφρασης της ευδαιμονίας, την οποία ταυτίζει με το αγαθό και τη διαχωρίζει από την ευκαιριακή κατάσταση της απόλαυσης, αυτός είναι ο Αριστοτέλης. Η Έντιθ Χολ φέρνει τον

Αριστοτέλη στα μέτρα μας, υποστηρίζοντας πως ο Σταγειρίτης μπορεί να μας βοηθήσει να πάρουμε σημαντικές αποφάσεις στη ζωή μας, ακόμα και να οργανώσουμε ένα δείπνο! Στο βιβλίο της Αριστοτέλης: Αρχαία σοφία στη σύγχρονη ζωή (μτφρ. Βιολέττα Ζεύκη, Διόπτρα) η γνωστή καθηγήτρια των Κλασικών Σπουδών ανατέμνει το φαινόμενο της ευτυχίας ως το αντίθετο της στάσης που χαρακτήριζε τον Ιβάν Ίλιτς στο μυθιστόρημα του Τολστόι Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς, φτάνοντας έως τις σύγχρονες τηλεοπτικές σειρές και τα σύγχρονα τραγούδια. Με άξονα τη φιλοσοφία του Αριστοτέλη παραθέτει τους πολλαπλούς τρόπους επίτευξης της ευδαιμονίας, προτάσσει τους τρόπους επανεύρεσης των εσωτερικών μας δυνατοτήτων –βλέπε εντελέχεια– ή εξηγεί σταδιακά πώς ακριβώς επιτυγχάνεται το ευ βουλεύεσθαι. Τέλος, θυμίζει πως τίποτα δεν είναι εφικτό αν, εκτός από την προσωπική ευδαιμονία, δεν ληφθεί υπόψη ο λειτουργικός ρόλος της κοινότητας. Είναι, επομένως, σαφές ότι ακόμα και αυ-

τά τα αναγνώσματα στόχο έχουν να μας μάθουν να θέτουμε εκ νέου τα ερωτήματα, όπως ακριβώς έκαναν οι αρχαίοι φιλόσοφοι, παρά να αναζητούμε γρήγορες συνταγές ευτυχίας. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των στωικών και των επικούρειων, δηλαδή των φιλοσόφων που υποστήριζαν τη δυναμική της αυτενέργειας, ισχυριζόμενοι πως «όποιος θέλει να είναι ελεύθερος, δεν πρέπει να επιθυμεί ή να αποφεύγει κάτι που εξαρτάται από τους άλλους, αλλά να περιοριστεί μόνο σε εκείνο στο οποίο έχει τον απόλυτο έλεγχο». Με άλλα λόγια, το αυτεξούσιο πρώτα τέθηκε με σαφήνεια από τον Επίκτητο, ο οποίος προέταξε την ανάληψη της προσωπικής ευθύνης κατά την αποτίμηση της κακοτυχίας. Αυτά τονίζει το βιβλίο Επίκτητος: Ο δρόμος προς την ελευθερία του Άντονι Λονγκ (μτφρ. Βιολέττα Ζεύκη, Διόπτρα). Σε μια εποχή όπου όλοι καλούμαστε να βρούμε την ψευδαίσθηση ενός απατηλού ευ ζην μέσα από την εικόνα, ο συγγραφέας επιμένει στην ανάγκη επιστροφής στον εαυτό όχι ως εσωστρέφεια αλλά ως ανάληψη προσωπικής ευθύνης και αυτογνωσία. «Να είσαι ο εαυτός σου σύμφωνα με τον Χάιντεγγερ» υποστηρίζει το βιβλίο της Σελίν Μπελόκ (μτφρ. Μάρω Τριανταφύλλου, Μελάνι), η οποία επιχειρεί το τολμηρό εγχείρημα του οδηγού προς την αυτογνωσία μέσω ενός φιλοσόφου που ήταν ανέκαθεν καχύποπτος με τον όρο «ευτυχία». Όσο παράδοξη και αν φαντάζει, όμως, η σύνδεση του Χάιντεγγερ με μια λογική θεραπείας του βίου, άλλο τόσο έγκυρη μπορεί να είναι η αφορμή της σκέψης του για μια ενδελεχή επανεξέταση της στάσης μας όχι μόνο απέναντι στη ζωή αλλά και στον θάνατο. Η αγωνία, άλλωστε, κατά τον Χάιντεγγερ, δεν είναι παρά μια έκκληση να γίνει κανείς αυτό που ήταν πάντα, μια αδιαμφισβήτητη χαϊντεγγεριανή αρχή που επικαλείται η συγγραφέας, όπως και η δυναμική του ερωτήματος «ποιος είμαι;». Ωστόσο, δεν είναι μόνο ο φιλοσοφικός στοχασμός που μπορεί να ενισχύσει την τεχνική του βίου αλλά και η απλή αλλαγή ρυθμού και τρόπου που ζούμε. Για παράδειγμα, οι Δανοί, αντιστρέφοντας τη λογική της παρανοϊκής έντασης που βιώνουμε όλοι στην καθημερινότητά μας, έχουν καταφέρει να χαράξουν άλλη γραμμή και να εμφανίζονται ως ο ευτυχέστερος λαός στην Ευρώπη. Το μυστικό τους, υποστηρίζει ο συγγραφέας Μάικ Βάικινγκ στο πανέμορφο Βιβλίο του Hygge (μτφρ. Ελένη Τουλούπη, Μίνωας), βρίσκεται στη «hygge» (προφέρεται Χου-Γκα), μια νορβηγική λέξη που έχει αφομοιωθεί εδώ και αιώνες από τα δανέζικα και σημαίνει «ευημερία». Τα πάντα παίζουν εδώ κυρίαρχο ρόλο, από ένα μικροαντικείμενο μέχρι την απειροελάχιστη στιγμή ευτυχίας που ταυτίζεται απλώς με την ανακάλυψη του προσωπικού μας χώρου, κάτι απλό, αλλά τόσο βασικό για να είμαστε ή να προσπαθούμε να γίνουμε ευτυχισμένοι.

ΙΔΕΕΣ

Ο φιλόσοφος της διπλανής πόρτας Δεν είναι μόνο η επιδίωξη της ευτυχίας αλλά και η αλλαγή του τρόπου ζωής και της σκέψης μας που κάνουν τα βιβλία εκλαϊκευτικής φιλοσοφίας τόσο δημοφιλή. από την τίνα μανδηλαρά

28 lifo – 25.4.19

Jonathan Haidt Η υπόθεση της ευτυχίας, μτφρ. Ιωάννης Παπαδόγγονας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης Άλλαν Πέρσυ Πλάτωνας: 80 μαθήματα φιλοσοφίας για τη ζωή, μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, Πατάκη Edith Hall Αριστοτέλης: Αρχαία σοφία στη σύγχρονη ζωή, μτφρ. Βιολέττα Ζεύκη, Διόπτρα

Άντονι Λονγκ Επίκτητος: Ο δρόμος προς την ελευθερία, μτφρ. Βιολέττα Ζεύκη, Διόπτρα Σελίν Μπελόκ Να είσαι ο εαυτός σου σύμφωνα με τον Χάιντεγγερ, μτφρ. Μάρω Τριανταφύλλου, Μελάνι Μάικ Βάικινγκ Βιβλίο του Hygge - Ο δανέζικος τρόπος να ζεις καλά, μτφρ. Ελένη Τουλούπη, Μίνωας

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

Κ Ο Ι Ν ΩΝ Ι Ο Λ Ο Γ Ί Α

Δημοκρατίες σε κρίση 5 βιβλία που επαναφέρουν το ζήτημα της επανεξέτασης της λειτουργίας της δημοκρατίας. από την τίνα μανδηλαρά

6 siegfried kracauer

Η μάζα ως διάκοσμος και άλλα δοκίμια Μτφρ.: Γιώργος Σαγκριώτης Εκδόσεις Πλέθρον

30 lifo – 25.4.19

terry eagleton Ιδεολογία - Μια Εισαγωγή Μτφρ.: Μελέτης Λάμπρου Εκδόσεις Πεδίο

συζήτηση για τη δημοκρατία αναθερμαίνεται όλο και περισσότερο, καθώς τα προτάγματα που η ίδια έθεσε φαίνονται να έχουν φτάσει εν πολλοίς σε αδιέξοδο, ενώ η ακροδεξιά προελαύνει με ανησυχητικούς ρυθμούς στις πεφωτισμένες δημοκρατίες της Δύσης. Ως εκ τούτου, πολλά είναι τα βιβλία που επαναφέρουν το κρίσιμο ζήτημα περί επανεξέτασης της λειτουργίας της δημοκρατίας. Για τη δημοκρατία που υπονομεύεται όχι με έναν κρότο αλλά με έναν λυγμό, δηλαδή όχι πια με πραξικοπήματα και έξωθεν επεμβάσεις αλλά με αυτοϋπονόμευση, κάνουν λόγο οι δύο πολιτικοί επιστήμονες και καθηγητές στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, ο Στίβεν Λεβίτσκι και ο Ντάνιελ Ζίμπλατ, με το βιβλίο τους Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες από τις εκδόσεις Μεταίχμιο (μτφρ. Ανδρέας Παππάς). Στο ήδη πολυσυζητημένο βιβλίο τους οι συγγραφείς αντλούν παραδείγματα τόσο από την Ιστορία όσο και από τις σύγχρονες περιπτώσεις της Ουγγαρίας, της Τουρκίας και του αμερικανικού Νότου για να μιλήσουν για τον αργό θάνατο της δημοκρατίας μέσω της αποδυνάμωσης των θεσμών. Το παράδοξο είναι ότι στις περιπτώσεις αυτές δεν έχει προηγηθεί κάποια εξέγερση ή πραξικόπημα αλλά εθνικές εκλογές – απτό είναι το παράδειγμα πολλών κρατών της Ευρώπης. Ωστόσο, κανείς δεν πρόκειται να κατανοήσει την αποδυνάμωση ή την ευτέλεια των δημοκρατικών θεσμών αν δεν κατανοήσει σε βάθος την ανάγκη της απόλυτης και συνεπούς κατίσχυσής τους, τον τρόπο που έχουν εκφραστεί μέσα από διεκδικήσεις και αγώνες. Αυτό καθιστά σαφές το συλλογικό έργο Επαναστάσεις των εκδόσεων Διόπτρα σε μετάφραση Ιωάννη Καυκιά. Ο τίτλος μπορεί μεν να αναφέρεται στην ιστορία των επαναστάσεων, αλλά στόχος του τόμου είναι να επαναφέρει και να εξηγήσει τι ακριβώς σημαίνει πολιτικός αγώνας και αλλαγή δεδομένων, ακόμα και μέσα από κινήματα που πολλοί δεν έχουν χαρακτηρίσει ακριβώς επαναστατικά. Απέναντι στα λαϊκιστικά δεδομένα ενός άκριτου λόγου οι συγγραφείς-πανεπιστημιακοί εξετάζουν ο καθένας το πεδίο του και αντιτάσσουν την ανάγκη επανεφεύρεσης των όρων «πολιτική» ή «δημοκρατία», καταλήγοντας στις σύγχρονες αμεσοδημοκρατικές θεωρίες του Κορνήλιου Καστοριάδη, ο οποίος πρώτος διέκρινε φιλοσοφικά και πολιτικά τα αδιέξοδα της σύγχρονης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας όταν οι θεσμοί δεν λειτουργούν με τον νόμιμο τρόπο. Άλλωστε, πρώτα στην Αθήνα των κλασικών

χρόνων αναφάνηκε ο στενός, ζωτικός δεσμός πολίτη και πόλεως, όπως επιβεβαιώνει και το άκρως ενδιαφέρον βιβλίο του καθηγητή Μάθιου Κράιστ Ο κακός πολίτης στην κλασική Αθήνα σε μετάφραση Μαργαρίτας Μηλιώρη από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, αν και πολλές φορές φανέρωνε τη σύγκρουση ατομικών συμφερόντων και κοινού καλού. Γιατί μπορεί η δημοκρατική κοινωνία να βασιζόταν στις ηθικές αρχές της υστεροφημίας ή του χρέους, αλλά υπήρχε πάντα, ακόμα κι εκεί, ο ακραίος εγωισμός που κατήγγελλαν οι τραγικοί ποιητές και ήταν επικίνδυνος για τη δημοκρατία, καθώς και η παράβαση των αρχών και των όρων της πολιτειακής συμπεριφοράς. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον Κράιστ, το θέμα της διασάλευσης της δημοκρατικής τάξης ξεπερνά το θέμα της ιδεολογίας. Για τον διαβρωτικό τρόπο της λειτουργίας των ιδεολογιών κάνει λόγο και ο Τέρι Ίγκλετον στο βιβλίο του Ιδεολογία - Μια Εισαγωγή, το οποίο ήταν ενδεχομένως ένα από τα κεντρικότερα στη μελέτη των ιδεολογιών σήμερα και επανεκδίδεται σε μετάφραση Μελέτη Λάμπρου από τις εκδόσεις Πεδίο. Τη στιγμή που η πολιτική θεωρία πίστευε ότι έχει ξεμπερδέψει με τη διάκριση ιδεολογίας και πολιτικής πραγματικότητας, το σύγχρονο πλαίσιο επαναφέρει την ανάγκη επανεξέτασής τους: η κυρίαρχη ιδεολογία είναι αυτή που έφερε στην εξουσία τον Τραμπ στην Αμερική και διαμόρφωσε τη Βρετανία των ευρωσκεπτικιστών. Ενδεχομένως, όμως, στην εποχή μας να έχουμε πάλι ανάγκη από τον «περίεργο ρεαλισμό» του Ζίγκφριντ Κρακάουερ, όπως χαρακτηριστικά τον περιέγραφε ο Αντόρνο, γνωρίζοντας ότι αυτό το μείγμα καντιανισμού και ανοιχτής κριτικής σκέψης είχε δει τη στροφή των μεσαίων στρωμάτων προς τον εθνοσοσιαλισμό. Ήταν εκείνος που τα δύσκολα χρόνια του Μεσοπολέμου υποστήριζε τη σύμπραξη και την κινητοποίηση απέναντι στο φαινόμενο του εθνοσοσιαλισμού και τη μετατροπή του σε μάζα. Μαζί με άλλους στοχαστές της Σχολής της Φρανκφούρτης, με τους οποίους ωστόσο είχε φιλοσοφικές διαφορές, αλλά κυρίως με κορυφαίους κοινωνιολόγους όπως ο Εμίλ Λέντερερ ή ο Χανς Σπάιερ, είχε μελετήσει σε βάθος τα λουμπενοποιημένα υπαλληλικά στρώματα. Αυτές οι εμβριθείς παρατηρήσεις ενός ανθρώπου που συνέδεε την κοινωνιολογία με τη φιλοσοφία και τον ριζοσπαστισμό με το συντηρητικό πνεύμα κατέληξαν στη σημαντικότατη μελέτη Η μάζα ως διάκοσμος και άλλα δοκίμια που μεταφράστηκε υποδειγματικά στα ελληνικά από τον Γιώργο Σαγκριώτη και τις εκδόσεις Πλέθρον. Ένα βιβλίο που σήμερα, σε καιρούς κρίσης των δημοκρατικών αξιών, μοιάζει απαραίτητο περισσότερο από ποτέ.

steven levitsky, daniel ζίblatτ, Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες Μτφρ.: Ανδρέας Παππάς Εκδόσεις Μεταίχμιο

félix chartreux, maud chirio, mathilde larrère, vincent lemire, eugénia palieraki Επαναστάσεις Μτφρ.: Ιωάννης Καυκιάς Εκδόσεις Διόπτρα

μatthew christ

Ο κακός πολίτης στην κλασική Αθήνα Μτφρ.: Μαργαρίτα Μηλιώρη Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

Ι Σ Τ ΟΡ Ι Α

Όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος μετέφραζε Θουκυδίδη Η ιστορία πίσω από την επεισοδιακή μετάφραση.

από τον γιάννη πανταζόπουλο

32 lifo – 25.4.19

πό τις Μουρνιές Χανίων στο όραμα της Μεγάλης Ελλάδας των «δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Ο Ελευθέριος Βενιζέλος αποτελεί για τη χώρα μας τη μεγαλύτερη προσωπικότητα που σφράγισε τον περασμένο αιώνα. Μεθοδικός, ευφυής, ρεαλιστής και με διεθνές κύρος, κυριάρχησε από το 1910 έως το 1936 και η πολιτική του δράση δημιούργησε φανατικούς οπαδούς και ορκισμένους εχθρούς. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, πέρα από τα τεράστια επιτεύγματα στην πολιτική, έχει να παρουσιάσει άλλο ένα σημαντικότατο κατόρθωμα, στο πεδίο της πνευματικής ζωής αυτήν τη φορά: τη μετάφραση της Ιστορίας του Θουκυδίδη, που θα κυκλοφορήσει σε νέα έκδοση στα τέλη Μαΐου από το Μεταίχμιο. Ο Θουκυδίδης κέρδισε παγκόσμια φήμη γράφοντας την ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου ανάμεσα στην Αθήνα και στη Σπάρτη. Το συγκεκριμένο έργο έχει ασκήσει μεγάλη επιρροή σε ιστορικούς και μελετάται ακόμη και σήμερα από πολιτικούς επιστήμονες, καθώς ο Θουκυδίδης θεωρείται ο εισηγητής του πολιτικού ρεαλισμού στην προσέγγιση των διεθνών σχέσεων.

Νοέμβριος του 1920. Ο Βενιζέλος, μετά την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών αλλά και την εναντίον του απόπειρα δολοφονίας στο Παρίσι από δύο απότακτους φιλοβασιλικούς αξιωματικούς, έχασε τις εκλογές – μάλιστα, δεν εκλέχθηκε καν βουλευτής. Εκείνη την περίοδο στην Ελλάδα επικρατούσε αναβρασμός ανάμεσα στα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα, τους οπαδούς του βασιλιά Κωνσταντίνου και εκείνους του Βενιζέλου. Οι μισοί επευφημούσαν τον οραματιστή της Μεγάλης Ελλάδας και του διπλωματικού θριάμβου, ενώ οι υπόλοιποι τον αποδοκίμαζαν ως «Βελζεβούλη». Ο σπουδαίος πολιτικός, βαθύτατα απογοητευμένος, αποφάσισε να φύγει από την Αθήνα, ανακοινώνοντας ταυτόχρονα ότι εγκαταλείπει την πολιτική. Τα χρόνια της αυτοεξορίας του στο Παρίσι κατέφυγε στο κείμενο του Θουκυδίδη. Ήταν μια περίοδος μοναξιάς και πολιτικής απραξίας, αλλά και μια ευκαιρία για να ασχοληθεί με τα ευρύτερα ενδιαφέροντά του, ολοκληρώνοντας τη μετάφραση του μεγάλου ιστορικού. Αυτή η κορυφαία πολιτική φυσιογνωμία αντιμετώπιζε πάντοτε την Ιστορία ως «σχολείο της πολιτικής» και στα κείμενα του Θουκυδίδη αναζητούσε απαντήσεις σε θεμελιώδη ζητήματα ηγεσίας και στρατηγικής. Ας μην ξεχνάμε ότι οι δύο προσωπικότητες, ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Θουκυδίδης, είχαν ένα κοινό σημείο: βρέθηκαν και οι δύο εξόριστοι. Κατά τη διάρκεια της πολυετούς ενασχόλησής του με τη μετάφραση του αρχαίου συγγράμματος, ο Κρητικός πολιτικός, πέραν της επικαιρότητας που εντόπιζε, αντλούσε έμπνευση και, κυρίως, εστίαζε στα κοινά σημεία μεταξύ των δύο εποχών, όπως τα μεγάλα επιτεύγματα, τα έντονα πάθη, οι εμφύλιες διαμάχες, οι πολιτικές συγκρούσεις αλλά και οι μοιραίες αποφάσεις. Όσοι γνώρισαν από κοντά τον Ελευθέριο Βενιζέλο πιστοποιούν ότι τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο που διέθετε λόγω της πολυσχιδούς πολιτικής του δραστηριότητας τον αφιέρωνε στο διάβασμα. Μάλιστα, στο γραφείο του, όπως και στην κρεβατοκάμαρά του, βρίσκονταν μονίμως σκορπισμένα λογοτεχνικά, ιστορικά και φιλοσοφικά βιβλία, ελληνικά και ξένα, αλλά και δοκίμια πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού περιεχομένου. Εν τω μεταξύ, όπως έχει γράψει ο ιδιαίτερος γραμματέας του Ανδρέας Μιχαλόπουλος, όταν είχε κέφι, απήγγελλε στίχους, αγαπούσε, δε, ιδιαιτέρως τα χορικά της Αντιγόνης του Σοφοκλή. Ο κορυφαίος πολιτικός έδειχνε ιδιαίτερη προτίμηση στα κείμενα του Θουκυδίδη, ο οποίος επηρέασε καταλυτικά τον τρόπο σκέψης του. Στις ομιλίες του συνήθιζε να μνημονεύει αποσπάσματα του Θουκυδίδη, ενώ ο Επιτάφιος του Περικλή αποτελούσε το αγαπημένο του ανάγνωσμα. Θεωρούσε ότι αντιπροσώπευε πλήρως

τα δημοκρατικά του ιδεώδη και πίστευε πως ο επιφανής πολιτικός της αθηναϊκής δημοκρατίας του 5ου αιώνα συνέθετε το πρότυπο του ηγέτη που και ο ίδιος επιθυμούσε να ενσαρκώσει. Από το 1921 ξεκίνησε την επιστημονική μετάφραση του Θουκυδίδη. Όπως περιγράφει ο Ανδρέας Μιχαλόπουλος, για τέσσερις συνεχόμενους μήνες θυμάται τον Έλληνα πολιτικό να κάθεται στο γραφείο του από τις 7 το πρωί ως τις 12:30 και να εργάζεται προκειμένου να ολοκληρώσει τον μεταφραστικό του άθλο. Ολόκληρο το κείμενο της μετάφρασης γράφτηκε ιδιοχείρως από τον Βενιζέλο και η γλώσσα της μετάφρασης είναι η απλή καθαρεύουσα. Στην πρώτη της μορφή η μετάφραση ολοκληρώθηκε το 1926 και δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα «Ελεύθερο Βήμα». Μετά τον θάνατο του Βενιζέλου το 1936, το χειρόγραφο με όλες τις διορθώσεις, που ήταν στην Κρήτη, έπεσε στα χέρια της δικτατορίας του Μεταξά. Αργότερα παραδόθηκε στη χήρα του Έλενα Σκυλίτση-Βενιζέλου, η οποία ανέλαβε να το δημοσιεύσει σε επιμέλεια του Δημητρίου Κακλαμάνου, μέλους της ελληνικής αντιπροσωπείας με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο στις διαπραγματεύσεις της Λωζάννης. Εκδόθηκε σε δύο τόμους από την Oxford University Press το 1940 και κυκλοφόρησε σε λίγα αντίτυπα, γι’ αυτό θεωρείται εξαιρετικά σπάνιο. Για τον Ελευθέριο Βενιζέλο η μετάφραση του Θουκυδίδη ήταν ένα μεγάλο στοίχημα που επιθυμούσε διακαώς να κερδίσει. Η εξαντλητική του μελέτη αποδεικνύεται και από τα πολυάριθμα σχόλια που κατέγραψε ο ίδιος και περιλαμβάνονται στους 17 φακέλους που σώζονται σήμερα στο Αρχείο Ελευθερίου Βενιζέλου της Λέσχης Φιλελευθέρων στην Αθήνα. Κάθε φάκελος περιλαμβάνει 80-100 φύλλα γραμμένα ιδιοχείρως. Σε αυτά έχουν σημειωθεί ερμηνευτικές εκδοχές ξένων φιλολόγων, όπως και η οριστική εκδοχή που ο ίδιος ακολουθεί στο κείμενό του. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος πίστευε ότι η Ιστορία του Θουκυδίδη δίνει όλες τις απαντήσεις στα προβλήματα που παρουσιάζονται στους πρωταγωνιστές της πολιτικής ζωής, παρά το γεγονός ότι έχουν μεσολαβήσει αξιοσημείωτες μεταβολές στην τεχνική, στα πολεμικά μέσα, στον χώρο και στον όγκο των αντίπαλων κάθε φορά δυνάμεων. Γι’ αυτό και η νέα έκδοση από το Μεταίχμιο επαναφέρει στο προσκήνιο το κλασικό ιστορικό έργο του Θουκυδίδη μεταφρασμένο από τον Έλληνα πολιτικό ως ένα απαραίτητο γνωστικό εργαλείο κάθε βιβλιοθήκης. Και, φυσικά, μας θυμίζει ότι κάποτε οι πολιτικοί στην Ελλάδα ήταν και διανοούμενοι. Το βιβλίο Θουκυδίδης – Ιστορία / Μετάφραση: Ελευθέριος Βενιζέλος κυκλοφορεί στις 30/5 από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

Λ Ο Γ ΟΤ Ε Χ Ν Ί Α

Η επιστροφή των (σπουδαίων) γυναικών Ξένες κλασικές και σύγχρονες συγγραφείς βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της πρόσφατης εκδοτικής σοδειάς που δείχνει να επανεκτιμά τη δυναμική φωνή των γυναικών. από την τίνα μανδηλαρά

βιρτζίνια γουλφ Ένα δικό σου δωμάτιο

μτφρ. Βάσια Τζανακάρη, Μεταίχμιο

8 τζέϊν όστεν Λογική και Ευαισθησία,

μτφρ.: Αργυρώ Μαντόγλου, Μίνωας

μάργκαρετ άτγουντ Η άλλη Γκρέις, μτφρ. Αύγουστος Κορτώ, Ψυχογιός

hannah kent Οι Καλοί, μτφρ. Μαρία

Αγγελίδου, Ίκαρος

34 lifo – 25.4.19

ν η γραφή της Γουλφ είναι μια ατελείωτη κραυγή ή μια ποίηση που απλώνεται στο βασίλειο των κρυμμένων γυναικών, άλλο τόσο το Ένα δικό σου δωμάτιο προβάλλεται ως παντοτινό μανιφέστο της γυναικείας χειραφέτησης και βούλησης. Ανάμεσα στα ευχάριστα γεγονότα της επιστροφής των σπουδαίων ξένων συγγραφέων συγκαταλέγεται, επομένως, και η νέα, μοντέρνα μετάφραση του θρυλικού βιβλίου της Βιρτζίνια Γουλφ από τη Βάσια Τζανακάρη (Μεταίχμιο), το οποίο διαβάζεται με την ίδια έκπληξη, αγωνία και εσωτερική έξαρση που δημιουργεί το επαναστατικό του εύρος. Mονάχα η Γουλφ, άλλωστε, τόλμησε να επινοήσει την αδελφή του Σαίξπηρ, τη φανταστική πρωταγωνίστρια των δοκιμίων της, η οποία ενδεχομένως να είχε την ίδια αλλά και παραπάνω αναγνώριση από τον όμαιμό της ποιητή και συγγραφέα, αν διέθετε ένα δικό της δωμάτιο. Αν, με άλλα λόγια, είχε ανάλογα κοινωνικά δικαιώματα και ευκαιρίες και την ίδια συγγραφική δύναμη, αυτήν που με τόσο εσωτερικό και εξωτερικό αγώνα διεκδίκησε η Γουλφ, η οποία για πρώτη φορά εδώ μιλάει με τόσο σθένος για τις ομότεχνές της: από την Άφρα Μπεν έως τις αδελφές Μπροντέ, την Τζορτζ Έλιοτ και την Τζέιν Όστεν. Είναι αυτή η τελευταία που επανεκδίδεται, γίνεται έμπνευση για ταινίες και επανέρχεται με κάθε τρόπο, π.χ. με την πρόσφατη επανακυκλοφορία του δημοφιλέστερου έργου της Λογική και Ευαισθησία σε μετάφραση Αργυρώς Μαντόγλου (Μίνωας). Η Μάριαν Ντάσγουντ στο διάσημο βιβλίο της Όστεν είναι το ακριβώς αντίθετο από την εσωστρεφή και μάλλον ντροπαλή αδελφή της Έλινορ, η οποία προσπαθεί να κρύψει τη δική της ερωτική απογοήτευση και τους χιλιάδες λόγους που το κοινωνικό περιβάλλον την έμαθε να σκοτώνει πάντα αυτά που αγαπά, ακόμα και τον μεγάλο έρωτα της ζωής της. Η Όστεν, ακολουθώντας τη λογική της κωμωδίας των παρεξηγήσεων που δέσποζε στη βρετανική παράδοση, μιλάει ταυτόχρονα για την κενότητα των κοινωνικών συμβάσεων και τον φαρισαϊσμό των συντηρητικών ηθών της εποχής. Στη γραμμή κοινωνικής αντίστασης ή μάλλον συμβολικής χειραφέτησης την οποία οικειοποιήθηκε η Μάργκαρετ Άτγουντ συγκαταλέγεται και η τρομερή Άλλη Γκρέις, δηλαδή η νέα πρωταγωνίστρια της σπουδαίας Καναδής συγγραφέως που ενέπνευσε την ομώνυμη σειρά του Netflix (το βιβλίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τον Ψυχογιό, σε μετάφραση Αύγουστου Κορτώ). Η Άτγουντ

συνηθίζει να συνομιλεί ιδανικά με γυναίκες απ’ όλο το φάσμα των συμβολικών και πραγματικών αναφορών –μάγισσες, γυναίκες των μύθων, φόνισσες των εξωφύλλων–, τις οποίες επανασυστήνει στο πλαίσιο ενός δικού της, αλλότριου, φανταστικού κόσμου. Εν προκειμένω, η νεαρή υπηρέτρια Γκρέις Μαρξ που καταδικάζεται για φόνο υποστηρίζει πως υποφέρει από αμνησία και όλοι μένουν να παρακολουθούν το ταξίδι προς το παρελθόν με τη βοήθεια ενός γιατρού που αναλαμβάνει να φέρει στο φως την αλήθεια. Το παιχνίδι της μνήμης δείχνει να απασχολεί και μια άλλη ιδανική συνομιλήτρια της Άτγουντ, την Αυστραλή Χάνα Κεντ, η οποία κάνει λόγο για άλλους είδους φόνισσες, μάγισσες, γυναίκες που ακροβατούν ανάμεσα στην επανάσταση και στην παρανομία: με το βιβλίο Οι Καλοί (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Ίκαρος), η Χάνα Κεντ επανέρχεται με ένα μυθιστόρημα βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα και συμβολισμούς, βγαλμένο από τα νοτισμένα από την υγρασία τοπία της Ιρλανδίας του 19ου αιώνα, παρουσιάζοντας την ιστορία τριών γυναικών που ένωσαν τις δυνάμεις τους για να σώσουν ένα παιδί, κόντρα σε μια κοινωνία γεμάτη φανατισμό και προκαταλήψεις. Πρόκειται για ένα περιβάλλον αντίστοιχο της σκληρής, γεμάτης προκαταλήψεις κοινωνίας όπου δρούσε η σπουδαία ποιήτρια Μαρίνα Τσβετάγιεβα, η οποία τελικά εξοστρακίστηκε από το καθεστώς και κατέκτησε το Παρίσι. Από κει έγραψε τον Δικό μου Πούσκιν που κυκλοφορεί από τον Ίκαρο σε μετάφραση Φώτου Λαμπρινού. Ένα έργο αναφοράς για την αλλοτινή Ρωσία που προσπάθησαν να διαγράψουν από το φαντασιακό της συγγραφέως οι σκληροί εκφραστές του σοβιετικού ρεαλισμού. Διαβάζοντας τον Πούσκιν κρυφά «μέσα στην ντουλάπα», όπως έγραφε η ίδια, αντιλήφθηκε από πολύ νωρίς ότι είναι η μοίρα του ποιητή και του συγγραφέα να διαχωρίζεται από τον όχλο και τη μάζα, κάτι που ένιωθε κι εκείνη βαθιά μέχρι την τραγική της αυτοχειρία. Η ανάγνωση του Πούσκιν θα την οδηγήσει στον κόσμο της μεταφοράς και της ποίησης, αυτήν που την έκανε να πλάθει αριστοτεχνικούς στίχους και να ατενίζει αλλιώς τη θάλασσα από τις ακτές του ιταλικού Νέρβι – με τη μεγαλειώδη ρωσική ψυχή της να αφήνεται στην αλμυρή μεσογειακή αύρα. Σαν εκείνες τις ακτές που αντίκρισε ο Κιτς μια άλλη εποχή, τον οποίο παρακολουθεί, ανάμεσα σε άλλους, η Άλι Σμιθ στο δικό της Φθινόπωρο - Κουαρτέτο των εποχών (μτφρ. Μιλτιάδης Αργυρόπουλος, Καστανιώτης), καθώς πηγαινοέρχεται με άνεση μέσα στους αιώνες και τις περιοχές της αναπόλησης και της μνήμης. Μέσα από ένα μοναδικό stream

of consciousness, η Σκωτζέζα συγγραφέας ξεδιπλώνει πληθώρα αναφορών για έναν κόσμο που χάνεται με το πέρας του καλοκαιριού και περιμένει να ξαναγεννηθεί σαν μια άνοιξη που δεν έχει έρθει ακόμα. Αν όμως οι εποχές συμπαρασύρουν τόσες δραστηριότητες και έννοιες, τι ακριβώς συμβαίνει με τις συμβολικές εποχές του σήμερα; Ένα συμβολικό μυθιστόρημα πάνω στο προσφιλές στη Σμιθ θέμα της ταυτότητας, που τώρα, στη Βρετανία του Brexit, προτάσσεται ως επιτακτικότερο από ποτέ. Αν οι Σκωτζέζοι και οι Αγγλοσάξονες μαγεύονται από τις περιπαιχτικές τακτικές της Άλι Σμιθ, αντίστοιχα εκστασιάζονται από το ρεαλιστικό σθένος της Ρέιτσελ Κασκ, η οποία συντάραξε κοινό και κριτικούς με τη σχεδόν αυτοβιογραφική τριλογία της που τώρα εκδίδεται, επιτέλους, από τον Gutenberg και τη σειρά «Aldina». Ήδη κυκλοφόρησε ο πρώτος τόμος, το Περίγραμμα, σε μετάφραση Αθηνάς Δημητριάδου, ενώ θα ακολουθήσουν η Μετάβαση και το Κύδος. Τα περισσότερα έντυπα έχουν αφιερώσει αμέτρητες σελίδες στο φαινόμενο Κασκ, ενώ η βρετανική «Guardian» υποδέχτηκε το έργο ως «εμβληματικό έργο της αγγλικής λογοτεχνίας». Το περίφημο autofiction δείχνει εν προκειμένω να αυτοϋπονομεύεται, καθώς η Φέι, το alter ego της Κασκ, έρχεται στην Ελλάδα να διδάξει σε ένα σεμινάριο δημιουργικής γραφής, όπου συναντά, μεταξύ άλλων, ομοτέχνους της (κάπου αναφέρεται και η μορφή της δικής μας Αμάντας Μιχαλοπούλου) και ουσιαστικά προσπαθεί να βρει τη δική της φωνή στα διάσπαρτα αφηγήματα των άλλων: «Και απ’ αυτούς τους δύο τρόπους ζωής –να ζεις στον παρόντα χρόνο και να ζεις έξω από αυτόν– ποιος ήταν ο πιο αληθινός;» ρωτάει με γνήσια απορία και περίσσιο αυτοσαρκασμό η συγγραφέας. Πέρα για πέρα αληθινός, πάντως, ακόμα και μέσα στη μυθοπλαστική του δεινότητα, είναι ο συγκλονιστικός Γαλατάς της Άνα Μπερνς, (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Aldina/Gutenberg) που δίνει τον τόνο της γυναικείας έκφρασης σε μια σειρά που επιχειρεί δυναμικό άνοιγμα στις νέες φωνές. Η βραβευμένη με Μπούκερ Ιρλανδή συγγραφέας μιλάει ουσιαστικά για τη χώρα της και συγκεκριμένα για την πόλη της, το Μπέλφαστ, την πολυτάραχη δεκαετία του ’70, χωρίς ωστόσο να τα κατονομάζει, χρησιμοποιώντας τη συμβολική δύναμη που έχει η λογοτεχνία. Όχι τυχαία, ο Στερν και ο Μπέκετ, που αμφότεροι φαίνονται να την εμπνέουν, βρέθηκαν να συνιστούν το μέτρο σύγκρισης για ένα βιβλίο που επαινέθηκε όσο λίγα. Όμορφη η μεταγραφή του στα ελληνικά σε μια υποδειγματική έκδοση, της οποίας το εξώφυλλο κοσμεί το έργο «The Reader» του ζωγράφου Γιάννη Βαλυράκη.

μαρίνα τσβετάγιεβα Ο δικός μου Πούσκιν, μτφρ.

Φώτος Λαμπρινός, Ίκαρος

άλι σμιθ Φθινόπωρο, μτφρ.

Μιλτιάδης Αργυρόπουλος, Καστανιώτης

rachel cusk Περίγραμμα, μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου, Aldina/ Gutenberg

anna burns Ο Γαλατάς, μτφρ. Μαρία

Αγγελίδου, Aldina/ Gutenberg

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

40 βιβλία που μόλις κυκλοφόρησαν

επιμελεια: μαρια δρουκοπουλου

→ 01

Jane Harper

Η ξηρασία

Μτφρ.: Χίλντα Παπαδημητρίου Εκδόσεις Μεταίχμιο Σελ.: 424 Ο αστυνομικός Άρον Φαλκ επιστρέφει στη γενέτειρά του για την κηδεία του καλύτερου φίλου των παιδικών του χρόνων και, παρά τη θέλησή του, αναγκάζεται να συμμετάσχει στην έρευνα σχετικά με τις συνθήκες του θανάτου του. Καθώς τα ερωτήματα πολλαπλασιάζονται και η καχυποψία απλώνεται στην πόλη, υποχρεώνεται να έρθει αντιμέτωπος με μυστικά από το δικό του παρελθόν που αποκαλύπτονται όταν αμφισβητεί την αλήθεια για τον βίο και την πολιτεία του φίλου του.

→ 02

Niklas Natt och Dag

1793

Μτφρ.: Γρηγόρης Κονδύλης Εκδόσεις Μεταίχμιο Σελ.: 560

36 lifo – 25.4.19

Σουηδία, 1793. Έχει περάσει παραπάνω από ένας χρόνος από τον θάνατο του βασιλιά Γουσταύου Γ’. H εμπιστοσύνη πλέον σπανίζει, ενώ η παράνοια και οι συνωμοσίες ευδοκιμούν σε κάθε σκοτεινή γωνιά. Ένα ακρωτηριασμένο πτώμα που ανακαλύπτεται στα βρομερά νερά μιας λίμνης στο νησί Σέντερμαλμ είναι τόσο φρικτά παραμορφωμένο, που είναι αδύνατο να αναγνωριστεί. Τη ζοφερή αυτή υπόθεση αναλαμβάνει ο φθισικός αστυνόμος Σέσιλ Βίνγκε που δεν θα αργήσει να βυθιστεί σ’ έναν λαβύρινθο σκοτεινών μυστικών και ανείπωτου φόβου.

→ 03

Ντίνο Μπουτζάτι

Η έρημος των Ταρτάρων Μτφρ.: Μαρία Οικονομίδου Εκδόσεις Μεταίχμιο Σελ.: 296 Το αριστούργημα του Ντίνο Μπουτζάτι αφηγείται την ιστορία του υπολοχαγού Τζοβάνι Ντρόγκο, ο οποίος περνάει τη ζωή του στο Οχυρό Μπαστιάνι. Με φόντο την απέραντη, ομοιόμορφη έρημο, ο Μπουτζάτι αφηγείται την αναμονή της μεγάλης ευκαιρίας για τον αξιωματικό, που θα του αλλάξει τη ζωή. Μόνο που η μεγάλη ευκαιρία τελικά δεν παρουσιάζεται ποτέ και ο αξιωματικός, τριάντα ολόκληρα χρόνια μετά, έρχεται αντιμέτωπος µε το κορυφαίο γεγονός: τον θάνατο.

→ 04

Tobias George Smollett

Οι περιπέτειες του Ρόντερικ Ράντομ Μτφρ.: Ρένα Χατχούτ Εκδόσεις Gutenberg Σελ.: 759 Γιος Σκωτσέζου ευγενούς, αλλά άφραγκος, εριστικός, αλλά τρυφερός, ο Ρόντερικ Ράντομ περιπλανιέται σε στεριά και θάλασσα, ζώντας κάθε είδους περιπέτειες. Αποκηρυγμένος από την πλούσια οικογένεια του πατέρα του, λόγω της ταπεινής οικογένειας της μητέρας του, μπλέκει με απατεώνες, πόρνες, μαστροπούς, κυρίες του «καλού κόσμου». Αντιμετωπίζει δυναμικά όλες τις κακουχίες και μέσα σε όλα αυτά συναντά και τον έρωτα. Ξεκαρδιστικές περιπέτειες από τον μυθιστοριογράφο που επηρέασε τον Ντίκενς, την Τζορτζ Έλιοτ, τον Θάκερεϊ.

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

→ 05

Anna Burns

Ο Γαλατάς

Μτφρ.: Μαρία Αγγελίδου Εκδόσεις Gutenberg Σελ.: 553 Ένα μυθιστόρημα «μοναδικό» και «καθηλωτικό», όπως το χαρακτήρισε η επιτροπή που το επέλεξε πρόσφατα για το επίζηλο βραβείο Booker. Η ενηλικίωση ενός κοριτσιού σε μια συντηρητική κοινωνία και σε μια εποχή βίαιων πολιτικών ταραχών. Μια ιστορία πολιτικής βίας και άγριας ενηλικίωσης σε μια κοινωνία όπου το κουτσομπολιό είναι καθημερινή πρακτική. Μια ιστορία που «δονείται με τις αγωνίες της εποχής μας», όπου «η λάθος πίστη ή ακόμα κι ένα ηλιοβασίλεμα μπορούν να αποδειχθούν κάτι ανατρεπτικό». (από τη «Washington Post»)

→ 06

Madeline Miller

Κίρκη

Μτφρ.: Μαρία-Κλειώ Παπαμιχαήλ Εκδόσεις Διόπτρα Σελ.: 544 Η Κίρκη είναι μία από τις ελάχιστες γυναίκες της αρχαιότητας που επιτρέπεται να έχει δύναμη και δεν τιμωρείται γι’ αυτό στο τέλος της ιστορίας. Δεν είναι ούτε μοχθηρή ούτε αθώα αλλά πολυσύνθετη. Αντιπροσωπεύει τη γυναικεία δύναμη και αυτό προκαλεί και τρομάζει. Η Miller, με ιδιαίτερο λυρισμό και μαεστρία, υφαίνει τον χαρακτήρα της μεταφέροντας τα μυθικά τέρατα και τις περιπέτειές της στο σήμερα και αποδεικνύοντας πόσο επίκαιρη παραμένει η ιστορία της.

Μτφρ.: Μαρία-Κλειώ Παπαμιχαήλ Εκδόσεις Διόπτρα Σελ.: 416 Η ζωή της Αλίσια Μπέρενσον είναι φαινομενικά τέλεια. Όταν ένα βράδυ ο σύζυγός της θα γυρίσει αργά από μία φωτογράφιση, η Αλίσια τον πυροβολεί και βυθίζεται στη σιωπή. Η άρνησή της να δώσει οποιαδήποτε εξήγηση θα μετατρέψει μια οικογενειακή τραγωδία σ’ ένα μυστήριο. Ο Θίο Φέιμπερ είναι ένας εγκληματολόγος-ψυχοθεραπευτής που περίμενε πολύ καιρό την ευκαιρία να δουλέψει με την Αλίσια. Η επαφή τους τον οδηγεί στα βαθύτερα αίτια της σιωπής της…

→ 10

Cara Hunter

Μτφρ.: Νοέλα Ελιασά Εκδόσεις Διόπτρα Σελ.: 368 Η οκτάχρονη Ντέιζι Μέισον εξαφανίστηκε από το καλοκαιρινό πάρτι μασκέ που οργάνωσαν οι γονείς της. Κανείς δεν είδε τίποτα στο ήσυχο προάστιο – ή, τουλάχιστον, έτσι λένε όλοι. Όμως ο επιθεωρητής Άνταμ Φόλεϊ, που ανέλαβε την υπόθεση, ξέρει ότι εννιά στις δέκα φορές ο δράστης είναι κάποιος γνωστός της οικογένειας. Ο χρόνος του λιγοστεύει, μαζί και οι ελπίδες για να βρεθεί ζωντανή. Πώς μπορεί να εξαφανιστεί ένα παιδί, χωρίς να αφήσει κανένα απολύτως ίχνος;

Σονέτα

Ο κλέφτης των τατουάζ

Άλισον Μπέλσαμ

Μτφρ.: Αιμιλία Εμμανουήλ Εκδόσεις Gutenberg Σελ.: 225

Μτφρ.: Αύγουστος Κορτώ Εκδόσεις Ψυχογιός Σελ.: 424

«Ιδανική βιογραφία της ψυχής του», όπως τη χαρακτήρισαν μελετητές της, η ποίηση του Μιχαήλ Άγγελου θα μπορούσε να παρομοιαστεί με αυτοπροσωπογραφία φτιαγμένη με λέξεις, η οποία μας αποκαλύπτει πτυχές της προσωπικότητάς του, τα ενδιαφέροντά του, τον φιλοσοφικό στοχασμό του, τις μεταφυσικές και καλλιτεχνικές του αλήθειες, την αισθητική του, αυτά που αγαπούσε, που αντιμαχόταν, που ονειρευόταν, τις εσωτερικές του συγκρούσεις, την ευαισθησία του, τα πάθη του.

Όταν η Μάρνι Μάλινς, καλλιτέχνις τατουάζ, ανακαλύπτει ένα παραμορφωμένο πτώμα, ο ντετέκτιβ Φράνσις Σάλιβαν θα χρειαστεί τη βοήθειά της. Εκεί έξω τριγυρίζει ένας σίριαλ κίλερ που αφαιρεί τα τατουάζ από το σώμα των θυμάτων του όσο είναι ακόμη ζωντανά. Η Μάρνι γνωρίζει πολύ καλά τον κόσμο των τατουάζ, αλλά έχει τους δικούς της λόγους να μην εμπιστεύεται την αστυνομία. Έτσι, όταν ανακαλύπτει τον επόμενο στόχο του δολοφόνου, αντιμετωπίζει και το δίλημμα: θα το πει στον Σάλιβαν ή θα κυνηγήσει μόνη της τον Κλέφτη των Τατουάζ;

Μτφρ.: Χριστιάννα Σακελλαροπούλου Εκδόσεις Διόπτρα Σελ.: 408 Ένα ηλιόλουστο ανοιξιάτικο πρωινό η Νταϊάνα Κάουπερ, πλούσια μητέρα διάσημου ηθοποιού, μπαίνει σε ένα γραφείο τελετών. Βρίσκεται εκεί για να οργανώσει μια κηδεία, τη δική της. Έξι ώρες αργότερα θα βρεθεί νεκρή στο σπίτι της, στραγγαλισμένη με ένα κορδόνι κουρτίνας. Γνώριζε πως επρόκειτο να πεθάνει; Αναγνώρισε τον δολοφόνο της; Σχετίζονται τα δύο γεγονότα; Κανείς δεν οργανώνει την κηδεία του και να δολοφονείται την ίδια μέρα. Ή μήπως όχι;

Μπροστά στα μάτια τους

Μιχαήλ Άγγελος

Η λέξη είναι φόνος

38 lifo – 25.4.19

Η σιωπηλή ασθενής

→ 11

Anthony Horowitz

Alex Michaelides

→ 07

→ 08

→ 09

→ 12

Σοφία Βόικου

Το κορίτσι της ντροπής Εκδόσεις Ψυχογιός Σελ.: 440 Ο πόλεμος έχει τελειώσει και οι Έλληνες προσπαθούν να ξεχάσουν τη γερμανική Κατοχή. Η Λένη, όμως, παιδί αγνώστου πατρός, προσβάλλει με την ύπαρξή της τα χρηστά ήθη της εποχής. Γι’ αυτό θα αναζητήσει ένα καλύτερο μέλλον στο Μόναχο. Εκεί θα γνωρίσει τον Γιόχαν, που προσπαθεί να αποτινάξει το στίγμα που του κληροδότησε ο πατέρας του. Η Λένη θέλει να βρει τις ρίζες της, ο Γιόχαν θέλει να κάψει τις δικές του.

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

→ 13

→ 17

Πίστεψέ με

Σύντομες απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα

Τζ.Π. Ντιλέινι Μτφρ.: Πηνελόπη Τριάδα Εκδόσεις Ψυχογιός Σελ.: 432 Η Κλερ, Βρετανίδα ηθοποιός στη Νέα Υόρκη χωρίς πράσινη κάρτα, χρειάζεται δουλειά και λεφτά για να επιβιώσει. Συμφωνεί να χρησιμεύσει ως δόλωμα για λογαριασμό μιας εταιρείας δικηγόρων που αναλαμβάνει διαζύγια. Πρέπει να παγιδεύει συζύγους που απατούν τις γυναίκες τους. Όταν η γυναίκα ενός από τους στόχους δολοφονείται άγρια, η αστυνομία είναι σίγουρη ότι ο σύζυγος είναι ο θύτης και για να τον πιάσει αναθέτει στην Κλερ να τον κάνει να ομολογήσει. Πόσο δύσκολο είναι να τον παγιδεύσει;

→ 14

Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες

Οι δύστυχες πουτάνες της ζωής μου Μτφρ.: Μαρία Παλαιολόγου Εκδόσεις Ψυχογιός Σελ.: 128

Ένας ηλικιωμένος δημοσιογράφος, όταν γίνεται ενενήντα χρονών, αποφασίζει να κάνει ένα ξεχωριστό δώρο στον εαυτό του: μια νύχτα με μια έφηβη παρθένα. Η πιο φημισμένη πατρόνα της πόλης τού βρίσκει αυτό που ζητάει. Αλλά, αντί για μια μικρούλα πόρνη που θα τον αναζωογονήσει, ο ήρωάς μας συναντά μια Ωραία Κοιμωμένη που θα του πάρει το μυαλό. Και συνειδητοποιεί ότι μπορεί κανείς να πεθάνει στ’ αλήθεια από βαθύ, βασανιστικό, παράφορο έρωτα, σαν αυτόν που νιώθει τώρα ο ίδιος για πρώτη φορά στη ζωή του…

→ 15

Γιώργος Χειμωνάς

Άπαντα τα πεζά Εκδόσεις Πατάκη Σελ.: 592

Όλα τα πεζογραφικά έργα του Γιώργου Χειμωνά, του συγγραφέα που –«σημαδεμένος εξαρχής με τη σφραγίδα της ιδιοφυΐας», σύμφωνα με τη διατύπωση του Δ.Ν. Μαρωνίτη– «βρίσκεται ανάμεσα στον μύθο και στην ιστορία, στην τελετουργία και στο τετελεσμένο γεγονός, στην πεζογραφία και στην ποίηση» και «έχει κάτι το αγγελικό αλλά και το δαιμονικό συνάμα. Είναι ένας εξερευνητής της αβύσσου», όπως έχει σημειώσει ο Παναγιώτης Μουλλάς.

→ 16

Αλεσσάντρο Πιπέρνο

Εκεί που τελειώνει η ιστορία Μτφρ.: Άννα Παπασταύρου Εκδόσεις Πατάκη Σελ.: 336 Ο Ματέο, που στα πενήντα έξι του χρόνια μπορεί να θεωρείται μάλλον ελεύθερος από υποχρεώσεις, βρίσκεται στην πτήση που από το Λος Άντζελες τον φέρνει πίσω στην Ιταλία, απ’ όπου αναγκάστηκε να το σκάσει πολλά χρόνια πριν λόγω χρεών, εγκαταλείποντας από τη μια μέρα στην άλλη την οικογένειά του. Η επιστροφή του επικρέμαται σαν θεομηνία, χειρότερη και από εκείνες που ακολούθησαν την ξαφνική φυγή του.

40 lifo – 25.4.19

Stephen Hawking

Μτφρ.: Ανδρέας Μιχαηλίδης Εκδόσεις Πατάκη Σελ.: 312 Στο βιβλίο αυτό, το τελευταίο του, ο µεγάλος αστροφυσικός και συγγραφέας του Χρονικού του Χρόνου µοιράζεται µαζί µας τις τελευταίες του σκέψεις πάνω στα µεγαλύτερα ερωτήµατα µε τα οποία είναι αντιµέτωπη η ανθρωπότητα. Θα επιβιώσει η ανθρωπότητα; Έχει νόηµα να αποικίσουµε το Διάστηµα; Υπάρχει Θεός; Αυτές είναι µερικές µόνο από τις ερωτήσεις µε τις οποίες καταπιάνεται σ’ αυτό το ευρύ, παθιασµένο έργο μία από τις σπουδαιότερες διάνοιες στην Ιστορία.

→ 18

Saint-John Perse

Ακτοσημεία (Amers) Μτφρ.: : Ελένη Κόλλια Εκδόσεις Ίκαρος Σελ.: 232 Το κορυφαίο έργο του νομπελίστα ποιητή Saint-John Perse, Ακτοσημεία, κυκλοφορεί στα ελληνικά για πρώτη φορά ολοκληρωμένο. Στην έκδοση περιλαμβάνεται και η συλλογή Πουλιά, μια σειρά δεκατριών ποιημάτων που αρχικά είχαν γραφτεί για να συνοδεύσουν έργα του ζωγράφου Georges Braque. Ακόμη, περιέχεται η ομιλία του για την αποδοχή του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας.

→ 19

Γιώργος Σεφέρης

Μέρες Θ΄

Εκδόσεις Ίκαρος Σελ.: 352 Οι Μέρες Θ’ εκτείνονται από τον Φεβρουάριο του 1964 ως και τον Μάιο του 1971, διάστημα που περιλαμβάνει και την επιβολή της χούντας στην Ελλάδα. Στον τόμο αυτό εμπεριέχονται αμιγώς ημερολογιακές εγγραφές, σημειώσεις για τα βιβλία που μελετούσε ο Γιώργος Σεφέρης, αποκόμματα εφημερίδων, σχέδια επιστολών, ακόμη και διευθύνσεις. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο «εργαλείο δουλειάς» του νομπελίστα ποιητή που διαμορφώνει μέσα από τις σελίδες του μια ιδιαίτερη τοιχογραφία της εποχής και αποτελεί αδιαμφισβήτητο σημείο αναφοράς για τις σεφερικές σπουδές.

→ 20

Sara Mesa

Πίσω από τους θάμνους Μτφρ.: Μαρία Παλαιολόγου Εκδόσεις Ίκαρος Σελ.: 144 Η Κάσι είναι μια έφηβη κι αυτός, ο Γέρος, είναι πολύ μεγαλύτερος. Η πρώτη τους τυχαία συνάντηση θα πραγματοποιηθεί σ’ ένα πάρκο. Θα ιδωθούν ξανά αρκετές φορές. Η Κάσι δραπετεύει από την πίεση του σχολείου και τη δυσκολία της να αλληλεπιδρά με τον κόσμο της και σ’ εκείνον αρέσει να παρατηρεί τα πουλιά και ν’ ακούει Νίνα Σιμόν. Μια παράξενα γοητευτική ιστορία για τη δυσκολία προσαρμογής στις κοινωνικές συμβάσεις. Η μοίρα δύο ιδιαίτερων ανθρώπων διασταυρώνεται σ’ ένα πάρκο και η φιλόδοξη λογοτεχνία της Sara Mesa προχωρά πολλά βήματα μπροστά.

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

→ 21

Χρυσούλα Μπεκιάρη – Κωνσταντίνος Ξενάκης

Η μεταφυσική του καμβά Εκδόσεις Δίαυλος Σελ.: 132

→ 26

Ο Ουσάρος

Lumen

Μπεν Πάστορ

Μτφρ.: Τιτίνα Σπερελάκη Εκδόσεις Πατάκη Σελ.: 232

Μτφρ.: Χρήστος Καψάλης Εκόσεις Μίνωας Σελ.: 464

Ο Ουσάρος, το πρώτο βιβλίο του Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε, γράφτηκε το 1983, «ανάμεσα σε δύο πολεμικά ρεπορτάζ», όπως λέει ο ίδιος. Ο Ρεβέρτε αφηγείται την ιστορία ενός νεαρότατου ουσάρου, του ανθυπίλαρχου του ναπολεόντειου στρατού Φρεντερίκ Γκλιντς. Σύμφωνα με τον Santos Sanz Villanueva, πρόκειται για ένα «ρωμαλέο και αριστοτεχνικό αφήγημα, που κατατάσσεται σήμερα ανάμεσα στα καλύτερα του συνολικού έργου του. (…) Η ιστορία του έχει ως θέμα την εξέλιξη κάποιων μαχών, αλλά αναφέρεται στο νόημα της ζωής και την ανθρώπινη συμπεριφορά μπροστά σε συνθήκες οριακές».

Κρακοβία, 1939. Την ώρα που ξεσπούν τα πρώτα βίαια επεισόδια του μαζικού εκτοπισμού και της εξόντωσης των Πολωνών Εβραίων, ο Γερμανός λοχαγός Μάρτιν Μπόρα καλείται να διαλευκάνει τη δολοφονία της ηγουμένης Καζιμιέρτζα. Η μοναχή, η οποία περιβάλλεται από μια αχλή αγιοσύνης και πιστεύεται πως είχε προβλέψει και το ξέσπασμα του πολέμου, βρίσκεται νεκρή από σφαίρα στο προαύλιο της μονής. Mια ιστορία που συνδυάζει το σασπένς και τις ανατροπές ενός αστυνομικού μυθιστορήματος με την ενδελεχή ιστορική έρευνα.

Οι Αλεξανδρινές Εκόσεις Μίνωας Σελ.: 648

→ 27

Σπύρος Πετρουλάκης

Σασμός

Εκόσεις Μίνωας Σελ.: 504

Μετά τη μεγάλη επιτυχία της «Σμαρώς», που έφτασε τα 7.000 αντίτυπα, η Δέσποινα Χατζή επιστρέφει με ένα μυθιστόρημα ανάμεσα σε δύο διαδοχικούς παγκόσμιους πολέμους που σκιαγραφεί τη ζωή των Ελλήνων στη χώρα του Νείλου και στην εμβληματική Αλεξάνδρεια, την πόλη της μπελ επόκ, των αντιθέσεων, των εστέτ, των μποέμ, των εμπόρων, των διανοουμένων, της φτώχειας και των χαμαιτυπείων.

Το έκτο μυθιστόρημα του επιτυχημένου Σπύρου Πετρουλάκη, που καταφέρνει να κεντρίσει τους αναγνώστες από την πρώτη κιόλας σελίδα των βιβλίων του, μας μεταφέρει στην Κρήτη, την πατρίδα του συγγραφέα. Οι βεντέτες εκεί ανοιγοκλείνουν ακόμα και σήμερα, ολόκληρες γενιές ποτίζονται με μίσος, δημιουργώντας έναν ατέρμονο κύκλο αντεκδίκησης, με θύματα ανθρώπους των οποίων το σφάλμα δεν είναι άλλο από το επώνυμό τους.

→ 24

→ 28

15 ιστορίες για την απώλεια

Άγιοι Τίποτα

Κέλλυ Κουναλάκη

42 lifo – 25.4.19

Μτφρ.: Νικηφόρος Σταματάκης Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης Σελ.: 488

→ 22

Δέσποινα Χατζή

Η εποχή της φιλοδοξίας

Καταγραφή και ανάλυση των βιωματικών εμπειριών του Κωνσταντίνου Ξενάκη που έχουν επηρεάσει το έργο του. Οι εμπειρίες αυτές με έναν μυστηριακό και σχεδόν μεταφυσικό τρόπο οδηγούν σε μια διαδικασία νοητικής προσέγγισης μιας σειράς μαθηματικών και φυσικών εννοιών. Ένα εξαιρετικό ανάγνωσμα που μας οδηγεί στην πιστοποίηση της μεγάλης αλήθειας: «Τα μαθηματικά δεν είναι μόνο η λογική σκέψη του σύμπαντος αλλά και η ευαισθησία της καρδιάς του».

→ 23

Έβαν Όσνος

Μέσα από τις ιστορίες του αποστάτη λοχαγού Λιν, του φανατικού τζογαδόρου Πινγκ, της δυναμικής αρχισυντάκτριας Χου Σουλί, του νομπελίστα Λιου Σιάομπο, της διαδικτυακής προξενήτρας Κονγκ Χαϊνάν, του τυφλού ακτιβιστή Τσεν, του διάσημου εικαστικού Άι Γουέι Γουέι και πολλών άλλων, ο συγγραφέας πιάνει τον σφυγμό και να δώσει μια σύνθετη ακτινογραφία της κινεζικής καθημερινότητας, της κινεζικής πολιτικής και κοινωνικής ζωής, αλλά και της ασυμμετρίας ανάμεσα στις προσδοκίες, τις πεποιθήσεις και τις υλικές ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου.

Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε

→ 25

Κωνσταντίνος Κέλλης

Εκδόσεις βακχικόν Σελ.: 100

Εκδόσεις Bell Σελ.: 440

Είναι τόσο πολλά αυτά που μπορεί να χάσει κάποιος καθημερινά. Το μυαλό του, στιγμές, αντικείμενα, αναμνήσεις, ανθρώπους από τη ζωή του, ακόμα και την ίδια τη ζωή του όπως την ξέρει, όλα είναι κομμάτια απωλειών που μένουν αμετάκλητες. Και όταν χαθούν όλα αυτά, τελικά πού πάνε; Δυστυχώς, αυτό το βιβλίο δεν έχει την απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Έχει όμως τη διάθεση να μιλήσει για την απώλεια ως μέρος της ζωής μας μέσα από δεκαπέντε σύντομες και ευφάνταστες ιστορίες.

Καλώς ήρθες στους Αγίους Τίποτα. Το νέο βιβλίο του Κωνσταντίνου Κέλλη είναι ένα τρομακτικό αλλά και βαθιά συγκινητικό μυθιστόρημα. Είναι μια αινιγματική ιστορία φαντασίας, ένα συναρπαστικό ταξίδι σ’ έναν κόσμο δυσοίωνο και τρομακτικό, αλλά, πάνω απ’ όλα, είναι μια εξερεύνηση της απώλειας και του τρόπου με την οποία τη διαχειριζόμαστε. Με όπλα την ασυναγώνιστη φαντασία του, τους ρεαλιστικούς χαρακτήρες και τη μοναδική του γραφή, ο Κέλλης πηγαίνει την ελληνική λογοτεχνία του τρόμου και του φανταστικού ένα βήμα μπροστά.

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

→ 29

→ 33

H Μέρα του Ατυχήματος

Η διαφάνεια του κακού

Nuala Ellwood

Jean Baudrillard

Μτφρ.: Βεατρίκη Κάντζολα-Σαμπατάκου Εκδόσεις Bell Σελ.: 376

Μτφρ.: Bασίλης Πατσογιάννης Eκδόσεις Πλέθρον Σελ.: 173

Εξήντα δευτερόλεπτα αφότου η Μάγκι ξυπνάει από το κώμα στο οποίο ήταν βυθισμένη, όλος ο κόσμος της καταρρέει. Η αστυνομία την ενημερώνει ότι η κόρη της, η Έλσπεθ, είναι νεκρή. Πνίγηκε όταν το αυτοκίνητο που οδηγούσε η Μάγκι έπεσε στο ποτάμι. Όμως η Μάγκι δεν θυμάται απολύτως τίποτα. Όταν ζητάει να δει τον σύζυγό της, τον Σον, μαθαίνει ότι έχει εξαφανιστεί. Η τελευταία φορά που θεάθηκε ήταν τη μέρα της κηδείας της κόρης τους. Τι συνέβη στην πραγματικότητα εκείνη τη μέρα στο ποτάμι;

Όλα προσπαθούν να εξουδετερώσουν την ετερότητα µέσα από τη διάχυση της επικοινωνίας και από την ψευδαίσθηση της συναλλαγής και της επαφής. Η επικοινωνία αναγκάζει την κοινωνία να γίνει αλλεργική απέναντι στον εαυτό της. Η διαφάνεια απέναντι στο πληροφορικό και κυβερνητικό είναι του σώµατος το κάνει αλλεργικό απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό. Εξοβελίζουµε την ετερότητα, αλλά το φάντασµά της επιστρέφει ως αυτοκαταστροφή. Στη γλώσσα του Ζαν Μποντριγιάρ αυτό είναι η διαφάνεια του Κακού.

→ 30

Elizabeth Jane Howard

Τα χρόνια του πολέμου

Μτφρ.: Αγορίτσα Μπακοδήμου Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα Σελ.: 640 Πρόκειται για ένα πραγματικά υπέροχο μυθιστόρημα, στο οποίο η Χάουαρντ διατηρεί για άλλη μια φορά ζωντανό το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Περιγράφει δυναμικά τις βαθιές ανακατατάξεις της δημόσιας και της οικογενειακής ζωής της Βρετανίας κατά τις δεκαετίες του 1930 και του 1940. Αποτυπώνει με γλαφυρό και συναρπαστικό τρόπο τους ήρωές της, καθώς εγκαταλείπουν απρόθυμα τον γνώριμο και ασφαλή κόσμο τους με τις άκαμπτες συμπεριφορές, τις τακτοποιημένες περιουσίες και το απάγκιο λιμάνι της ειδυλλιακής εξοχικής κατοικίας στο Σάσεξ.

→ 34

Rafel Nadal

Η κατάρα των Παλμιζάνο Μτφρ.: Βασιλική Κνήτου Εκδόσεις Κλειδάριθμος Σελ.: 400 Σε ένα χωριό στον Νότο της Ιταλίας η μοίρα δύο οικογενειών, των Παλμιζάνο και των Κονβερτίνι, ενώνεται για πάντα όταν η Ντονάτα και η Φραντσέσκα, δύο νεαρές χήρες που οι άντρες τους σκοτώθηκαν στον πόλεμο, συνωμοτούν ενάντια στην κατάρα που βαραίνει τους άντρες της οικογένειας Παλμιζάνο. Τα παιδιά τους, ο Βιταντόνιο και η Τζοβάνα, θα μεγαλώσουν αγνοώντας το μεγάλο οικογενειακό μυστικό που τα ενώνει και θα περάσουν μια ευτυχισμένη παιδική ηλικία με φόντο τα αμπέλια και τους ελαιώνες της Απουλίας.

→ 35

Daniel Speck

→ 31

Κωνσταντίνα Μόσχου

Σταχτόνερο Εκδόσεις Bell Σελ.: 336

Στο μικρό απομονωμένο χωριό της Ηπείρου, πίσω από τα δαντελωτά κουρτινάκια των κλειστών παραθύρων, κάποιοι παραμονεύουν όμοια με ακρίδες, έτοιμες να χιμήξουν. Η δημοσιογράφος Ξένια Μαρίνη είναι εκείνη που θα χαλάσει τη σιωπηλή συμφωνία τους. Γιατί οι ένοχοι πρέπει να πληρώσουν. Δεν αρκεί όμως να μάθει ποιος είναι ο φονιάς. Πρέπει να μάθει γιατί το έκανε. Έτσι μόνο θα σταματήσει το μίσος. Η Ξένια είναι αποφασισμένη να κάνει τα πάντα για να φτάσει στην κάθαρση, ακόμα και με κίνδυνο της ίδιας της ζωής της.

Μπέλα Γερμάνια Μτφρ.: Γιάννης Καλιφατίδης Εκδόσεις Κλειδάριθμος Σελ.: 736 Κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας Μόδας στο Μιλάνο, ένας ηλικιωμένος άντρας πλησιάζει τη Γιούλια, της συστήνεται ως ο Γερμανός παππούς της και της ζητά να παραδώσει μια επιστολή στον πατέρα της. Ο κόσμος της Γιούλια καταρρέει –από μικρή πίστευε ότι ο πατέρας της έχει πεθάνει– και, καθώς αναζητά την αλήθεια, ανακαλύπτει το ημερολόγιο της γιαγιάς της. Μέσα από τις σελίδες αυτού του ημερολογίου θα αναδυθούν οι ιστορίες τριών γενεών, τα μυστικά, τα πάθη, οι προκαταλήψεις, οι θυσίες και τα όνειρα για μια καλύτερη ζωή.

→ 36

Rosella Postorino

→ 32

Michel Foucault

Iστορία της σεξουαλικότητας, τ. 4 Μτφρ.: Θανάσης Λάγιος Eκδόσεις Πλέθρον Σελ.: 547 Ο παρών τόµος συµπληρώνει το αρχικό σχέδιο µιας ιστορίας της σεξουαλικότητας ως εµπειρίας, «αν µε τον όρο εµπειρία εννοούµε τη συσχέτιση που υπάρχει στο πλαίσιο ενός πολιτισµού µεταξύ τοµέων γνώσης, τύπων κανονιστικότητας και µορφών υποκειµενικότητας». Με αυτόν τον τρόπο ο Φουκό συνενώνει τη φιλοσοφική και ιστορική θεώρηση µε την ποιητικότητα της κριτικής.

31 32

44 lifo – 25.4.19

Στο τραπέζι του λύκου Μτφρ.: Στέλλα Πεκιαρίδη Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα Σελ.: 382 Το συγκλονιστικό αυτό μυθιστόρημα είναι εμπνευσμένο από την πραγματική ιστορία της Margot Wölk, δοκιμάστριας της τροφής του Χίτλερ στο στρατόπεδο του Κράουζεντορφ. Η γυναίκα αυτή έλυσε τη σιωπή της πριν από λίγα χρόνια, σε ηλικία 96 ετών, και μίλησε για την τρομακτική ιστορία που έζησε. Από τις δοκιμάστριες του Χίτλερ ήταν η μοναδική που επέζησε. Στις σελίδες του μυθιστορήματος αποκαλύπτεται η συνταρακτική ιστορία μιας γυναίκας που ισορρόπησε στο χείλος του γκρεμού, ανάμεσα στην ανήκουστη σύμπραξη με το Κακό και στην ατσάλινη θέληση για επιβίωση.

25.4.19 – lifo

THE BOOK LOVERS ISSUE

→ 37

Στο νότιο προπύργιο του Ράιχ: Ο απολογιστικός φάκελος του γερμανικού οικονομικού επιτελείου για την Ελλάδα της Κατοχής

37 39

Η Έλλη και οι Άλλοι Κάτη Τομπρογιάννη και Κατερίνα Σκαλιώρα

ιώνοντας την καθημερινότητα είναι δύσκολο να αντιληφθείς τις τεράστιες αλλαγές στις οποίες γίνεσαι μάρτυρας. Το βιβλίο Η Έλλη και οι Άλλοι καταγράφει το πέρασμα στον 21ο αιώνα και τις μεταστροφές του πολιτισμένου κόσμου, όπου οι ρυθμοί γίνονται ιλιγγιώδεις και όλοι τρέχουν να προλάβουν. Αλλά τελικά θυμούνται γιατί; Με ήρωες τους επιζώντες των δύο παγκοσμίων πολέμων και της Μικρασιατικής Καταστροφής, το μυθιστόρημα αυτό βασίζεται σε διηγήσεις γερόντων, συγγενών και φίλων, σε μνήμες χαράς και λύπης, για να εξιστορήσει την ιδιόμορφη αστικοποίηση του ελληνικού πληθυσμού μέσα από λογιών χαρακτήρες: αστούς, αγρότες, εργολάβους, επιστήμονες, εργάτες, αντιστασιακούς και δωσίλογους. Η Κάτη Τομπρογιάννη και η Κατερίνα Σκαλιώρα χρειάστηκαν πολλά χρόνια, πολλά τετράδια και μολύβια για να ολοκληρώσουν το Η Έλλη και οι Άλλοι, δημιουργώντας μια παρακαταθήκη για όσα αξίζει να μην ξεχαστούν, κρατώντας ζωντανή τη μνήμη των ανθρώπων μιας ολόκληρης εποχής.

Eκδόσεις Οδός Πανός

46 lifo – 25.4.19

Μτφρ.: Μυρτώ Χρονάκη Επιμέλεια.: Βασίλης Μανουσάκης Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης Σελ.: 376 Στο βιβλίο ο αναγνώστης θα βρει πληθώρα στοιχείων για το δάνειο που αναγκάστηκε να χορηγήσει η Ελλάδα στις δυνάμεις κατοχής και τους υπολογισμούς των Γερμανών αξιωματούχων ως προς το συνεπαγόμενο χρέος της χώρας τους, για τη νομισματική πολιτική που εφαρμόστηκε κατά την Κατοχή και ιδιαίτερα για την προσπάθεια συγκράτησης του πληθωρισμού μέσω των πωλήσεων χρυσού από τους Γερμανούς, καθώς και για τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκαν οι γερμανικές αρχές τη μεγάλη έλλειψη τροφίμων και αντιμετώπισαν τον λιμό που έπληξε τον πληθυσμό της κατεχόμενης Ελλάδας.

→ 38

Matthew Walker

Τα μυστικά του ύπνου Μτφρ.: Νέλλα Γιατράκου Εκδόσεις Πεδίο Σελ.: 413 Ο ύπνος υπήρξε ανέκαθεν ένας από τους πιο σημαντικούς αλλά και λιγότερο κατανοητούς παράγοντες της ζωής, της ευζωίας και της μακροζωίας μας. Τελευταία έχουν πραγματοποιηθεί πολλές σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις που ρίχνουν φως στο θέμα του ύπνου και των ονείρων. Χάρη σε αυτές έγινε κατανοητό ότι ο ύπνος ωφελεί και λειτουργεί σαν φάρμακο. Όπως τονίζει ο συγγραφέας: «Είμαστε αναγκασμένοι να αναρωτηθούμε αν υπάρχει κάποια βιολογική λειτουργία που να μην ενισχύεται από έναν καλό νυχτερινό ύπνο. Μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα χιλιάδων ερευνών δείχνουν ότι δεν υπάρχει».

→ 39

Σβάντε Παΐμπο

Ο άνθρωπος του Νεάντερταλ Μτφρ.: Ασπασία Δασκαλοπούλου Μαριλένα Παπαϊωάννου Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης Σελ.: 456 Το βιβλίο αυτό του κορυφαίου γενετιστή Σβάντε Παΐμπο είναι το χρονικό ενός προσωπικού στοιχήματος: να καταφέρει ν’ αλληλουχήσει το γονιδίωμα του ανθρώπου του Νεάντερταλ, ενός από τους εξελικτικά πλησιέστερους συγγενείς μας. Ξεκινώντας με τη μελέτη του DNA σε αιγυπτιακές μούμιες στις αρχές της δεκαετίας του 1980, περιγράφει όλη την αλυσίδα από ευχάριστες και δυσάρεστες εκπλήξεις, συνεργασίες, ίντριγκες, αποτυχίες και ερευνητικά επιτεύγματα που οδήγησαν στη δημοσίευση ολόκληρου του νεαντερτάλιου γονιδιώματος το 2010. Το βιβλίο περιγράφει έναν επιστημονικό αγώνα δρόμου, από κάθε άποψη συναρπαστικό!

→ 40

Martha Hall Kelly

Πασχαλιές στο συρματόπλεγμα Μτφρ.: Έφη Τσιρώνη Εκδόσεις Κλειδάριθμος Σελ.: 688 Η ζωή της Νεοϋορκέζας Κάρολαϊν Φέριντεϊ αλλάζει για πάντα όταν ο στρατός του Χίτλερ εισβάλλει στην Πολωνία το 1939. Έναν ωκεανό μακρύτερα, η Κάσια Κούζμεριτσκ, μια Πολωνή έφηβη, βυθίζεται όλο και περισσότερο στον ρόλο της ως αγγελιαφόρου στην πολωνική Αντίσταση. Στη Γερμανία, η νεαρή γιατρός Χέρτα Ομπερχόιζερ ξεκινά την καριέρα της γεμάτη φιλοδοξίες, αλλά σύντομα βρίσκεται παγιδευμένη στο ανδροκρατούμενο ναζιστικό καθεστώς. Οι ζωές των τριών γυναικών διασταυρώνονται όταν η Κάσια οδηγείται στο Ράβενσμπρικ, το διαβόητο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης αποκλειστικά για γυναίκες.

ΠΑΣΧΑ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

LIFO CAR VOLKSWAGEN T-CROSS

The good LiFO õ Το «ανθρωπόμορφο» αυγό του Pavlov είναι φτιαγμένο από βελούδινη σοκολάτα γάλακτος, «επιχρωματισμένο» με γκρι σοκολάτα. Πατριάρχου Γρηγορίου Ε 15, Νέα Ερυθραία, 211 0124691

ΓΕΥΣΗ

Πασχαλινά αυγά

φωτό: παρισ ταβιτιαν

Διαλέξαμε 9 σοκολατένια αυγά από τα ζαχαροπλαστεία της Αθήνας. Κλασικά, μοντέρνα, λιτά και αφαιρετικά ή με πολύχρωμα ζαχαρένια και σοκολατένια στολίδια, τα πασχαλινά αυγά είναι ο θρίαμβος της σοκολάτας. Η πασχαλινή παράδοση συναντάει τη δημιουργία και τη φαντασία των ζαχαροπλαστών σε σοκολατένια αυγά όπως αυτά που επιλέξαμε από τα εργαστήρια της Αθήνας.

25.4.19 – lifo

Αυγό-πασχαλίτσα από μαύρη σοκολάτα είναι η γιορτινή πρόταση του νέου κεντρικού γλυκοπωλείου.

The good LiFO

Things in Jars, Πετράκη 30, 210 3249945

õ Φτιαγμένο από μαύρη σοκολάτα, κλασικό, με ανάγλυφους σχηματισμούς, διακοσμημένο με ζαχαρένιες «λεβάντες» και μια έκπληξη από μικρά σοκολατένια αυγά στο εσωτερικό του, από ένα από τα πιο ιστορικά ζαχαροπλαστεία του κέντρου, το Αριστοκρατικόν.

Personal

Shopper

Αριστοκρατικόν, Βουλής 7, Σύνταγμα, 210 3330546

48 lifo – 25.4.19

õ Η πασχαλινή δημιουργία του pastry chef Ευγένιου Βαρδακαστάνη είναι ένα λιτό πολυεδρικό αυγό με τέσσερα είδη σοκολάτας: μαύρη, γάλακτος, λευκή και καραμελωμένη λευκή. Ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία», Σύνταγμα, 210 3330000

Ένα ροζ φούξια αυγό που μοιάζει με γλυπτό σύγχρονης τέχνης προτείνει το Durée du Goût της Σοφίας Σαντζαρίδου και του Γιάννη Τσίχλη. Εντυπωσιακό, με πολλαπλές στρώσεις σοκολάτας και ροζ λουλούδια (κι αυτά από ροζ σοκολάτα). Durée du Goût, Ηρακλείτου 38, Χαλάνδρι, 210 6081000

Αυγό με σοκολατένια χαρακτηριστικά κουνελιού, ξεκάθαρα πασχαλινό, από σοκολάτα γάλακτος και λεπτομέρειες από διάφορα είδη σοκολάτας. Αφοι Ασημακόπουλοι, Χαριλάου Τρικούπη 82, 210 3610092

ô Ένα ματ σοκολατένιο αυγό, διακοσμημένο με πολύχρωμους ζαχαρένιους ανεμόμυλους, είναι η φετινή πασχαλινή πρόταση του Στέλιου Παρλιάρου. Αφαιρετικό, αλλά με πλούσια γεύση σοκολάτας. Sweet Alchemy by Stelios Parliaros, Ηροδότου 24, Κολωνάκι, 210 7240205

õ Η πασχαλινή πρόταση του Αριστοτέλη Παναγιώταρου είναι ένα αυγό μοντέρνας αισθητικής, δίχρωμο, μισό κόκκινο, μισό καφέ, με διαφορετικά είδη σοκολάτας. The Dark Side of chocolate, Σόλωνος 49, 210 3392348

õ Πολύχρωμα κλωσόπουλα και λουλούδια από ζαχαρωτό σε ένα κλασικό σοκολατένιο αυγό που θυμίζει έντονα την παιδική σου ηλικία, από ένα ζαχαροπλαστείο με ιστορία 60 χρόνων, το Désiré. Désiré, Δημοκρίτου 6, Κολωνάκι, 210 3632333

ΓΕΥΣΗ ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΑΥΓΑ

25.4.19 – lifo

The good LiFO

Βραχιόλι - Φοίνικας Δημιουργία της Νεφέλης Καρυοφύλλη, εμπνευσμένη από ένα κυλινδρικό αγγείο χλωρίτη με εγχάρακτο μοτίβο φοίνικα. Τέλη 3ης χιλιετίας π.Χ. Εθνικό Μουσείο, Ριάντ. Δημιουργία για την έκθεση «Δρόμοι της Αραβίας. Αρχαιολογικοί θησαυροί από τη Σαουδική Αραβία». Διαθέσιμο στο Πωλητήριο της Πειραιώς 138.

Μενταγιόν Δημιουργία της Σοφίας Παπαλεξίου. Ορείχαλκος και σμάλτο. Διαθέσιμο σε όλα τα Πωλητήρια.

Πορσελάνινα αυγά

ΠΑΣΧΑ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Διακοσμητικά πορσελάνινα αυγά της Θωμαής Κόντου με μοτίβα από εκθέματα των συλλογών του Μουσείου Μπενάκη. Διαθέσιμα σε όλα τα Πωλητήρια.

Λαμπάδα Χειροποίητη δημιουργία της Σοφίας Δαϊσπύρου. Κερί και ξύλο ζωγραφισμένο στο χέρι. Διαθέσιμη στο Πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη Παιχνιδιών και της Πινακοθήκης Γκίκα.

Personal

Shopper

Μεταξοτυπία - Στέφανος Ρόκος, «Darker with the day»

50 lifo – 25.4.19

H μεταξοτυπία «Darker with the day, 2017» δημιουργήθηκε στο εργαστήριο Tind του Χρύσανθου και του Μανώλη Αγγελάκη με φωτομεταφορά από διαφάνειες σχεδιασμένες στο χέρι από τον Στέφανο Ρόκο. Έκδοση περιορισμένη σε 200 αριθμημένα αντίτυπα, υπογεγραμμένα από τον καλλιτέχνη, με αφορμή την έκθεση «Stefanos Rokos: Nick Cave & The Bad Seeds - No more shall we part» στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138.

Mousepad – Καμήλα Δερμάτινο mousepad του Alexquisite για την έκθεση «Δρόμοι της Αραβίας. Αρχαιολογικοί Θησαυροί από την Σαουδική Αραβία». Δέρμα. Τιμή: €45. Διαθέσιμο στο Πωλητήριο της Πειραιώς 138 και του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού.

Διακοσμητικό - Κόκορας Χειροποίητη δημιουργία της Σοφίας Μαύρου. Ξύλο και μέταλλο. Διαθέσιμο σε όλα τα Πωλητήρια.

Πορσελάνινο κασπό Δημιουργία της Θωμαής Κόντου, εμπνευσμένη από ένα κυλινδρικό αγγείο χλωρίτη με εγχάρακτο μοτίβο φοίνικα. Τέλη 3ης χιλιετίας π.Χ. Εθνικό Μουσείο, Ριάντ. Δημιουργία για την έκθεση «Δρόμοι της Αραβίας. Αρχαιολογικοί θησαυροί από την Σαουδική Αραβία». Διαθέσιμο στο Πωλητήριο της Πειραιώς 138.

Διευθύνσεις: Κουμπάρη 1 & Βασ. Σοφίας (Κεντρικό Κτίριο) / Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου (Μπενάκη - Πειραιώς) / Κριεζώτου 3 (Πινακοθήκη Χατζηκυριάκου Γκίκα) / Λεωφ. Ποσειδώνος 14, Παλαιό Φάληρο (Μουσείο Μπενάκη Παιχνιδιών) / Διπύλου 12 & Ασωμάτων (Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης)

EXEIΣ ΓΟΥΣΤΟ Φαίδωνας Γαλογαύρος Φοιτητής δημοσιογραφίας και graphic design

Ποιος είσαι; Είμαι ο Φαίδωνας και είμαι 19 ετών. Σπουδάζω graphic design και παράλληλα δημοσιογραφία, ενώ παρακολουθώ και σεμινάρια για fashion styling. Ποιο είναι το όνειρό σου; Να διαπρέψω ως graphic designer και ταυτόχρονα να υλοποιήσω τις βλέψεις μου όσον αφορά το styling στον χώρο του editorial. Η φωτογραφία είναι κάτι που επίσης μου αρέσει, αλλά έτσι ανοίγομαι πολύ και αυτό με αγχώνει. Πώς θα χαρακτήριζες το στυλ σου; Σίγουρα δεν θα το χαρακτήριζα μονότονο. Μέσα από το προσωπικό μου στυλ προσπαθώ να αναδείξω την αισθητική μου και να παίξω με υφές, χρώματα και prints. Θα έλεγα πως κάποιες μέρες είναι πιο trash και άλλες μέρες πιο elegant, ανάλογα με τη διάθεση. Τι δεν θα φόραγες με τίποτα; Κάθε άτομο έχει κομμάτια που σίγουρα δεν αναδεικνύουν τον σωματότυπο και τη σιλουέτα του. Για μένα, ένα από αυτά τα «καταραμένα» κομμάτια είναι τα skinny pants, τα οποία μόνο κακό προξενούν σε όσους δεν θεωρούνται skinny legends. Πες μου κάτι που σου αρέσει στην Αθήνα αυτήν τη στιγμή. Ότι έχει γίνει ιδιαίτερα ενεργή στον χώρο της τέχνης. Γίνονται άπειρες εκθέσεις και αυτό μου αρέσει πολύ.

kειμενο μεροπη κοκκινη

φωτογραφια παρισ ταβιτιαν

Πες μου κάτι που δεν ξέρω. Θαυμάζω πολύ τους χορτοφάγους και εύχομαι να καταφέρω να αποκτήσω την αντοχή να ενταχθώ κι εγώ στην «κοινότητα» των vegan. Γράφω ποίηση και δημιουργώ μονοκοντυλιές για προσωπική χρήση. Τι φοράς σήμερα και πόσο κοστίζει; Φοράω ένα από τα αγαπημένα μου πουκάμισα με ένα όχι τόσο αγαπημένο χρώμα, το παρεξηγημένο μπορντό, με tribal σχέδια, αγορασμένο από το Kilo Shop (€4). Από κάτω φοράω μια επίσης αγαπημένη, τύπου nylon φόρμα, με λευκή ρίγα, που θυμίζει την όμορφη δεκαετία του ’80, από το NewSkin Vintage Clothing (€15). Το look συμπληρώνεται με σανδάλια με scratch και χοντρή σόλα από το Zara (€40). Πού πηγαίνεις τώρα; Στα Εξάρχεια, στη Μεσολογγίου, να πιω επειγόντως έναν freddo espresso σκέτο και να απολαύσω την υποτιθέμενη άνοιξη. @fedon_nom

25.4.19 – lifo

The good LiFO VOLKSWAGEN T-CROSS Το νέο μικρό SUV για την πόλη! ΤΟ ΠΙΟ ΝΕΑΝΙΚΌ ΜΟΝΤΈΛΟ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΉΣ ΦΊΡΜΑΣ ΕΊΝΑΙ ΠΛΈΟΝ ΔΙΑΘΈΣΙΜΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΑΓΟΡΆ ΜΕ ΤΙΜΉ ΑΠΌ 17.400 ΕΥΡΏ.

Car

απο τον δημητρη γρατσο

52 lifo – 25.4.19

να μοντέλο στο οποίο ποντάρει πολλά η Volkswagen έφτασε πλέον στη χώρα μας, έχοντας στις αποσκευές του μια σειρά από πλεονεκτήματα, τα οποία τονίζουν τον πολύπλευρο χαρακτήρα του, σε τομείς όπως η ασφάλεια, η πρακτικότητα και η γενικότερη αισθητική. Στο πλαίσιο της επίσημης παρουσίασής του επί ελληνικού εδάφους από την ελληνική αντιπροσωπεία της VW, είχαμε την ευκαιρία να οδηγήσουμε το νέο T-Cross μέχρι τη Στενή Ευβοίας και οι πρώτες εντυπώσεις μας ήταν κάτι παραπάνω από θετικές. Τι εστί όμως VW T-Cross; Το νέο συμπαγές SUV της γερμανικής φίρμας διαθέτει σύγχρονη σχεδίαση, νεανικό χαρακτήρα, με την ίδια εικόνα να επικρατεί και στα ενδότερα, όπου η κομψότητα συνδυάζεται με την πρακτικότητα και τις τεχνολογίες αιχμής. Ο χώρος αποσκευών του νέου T-Cross αποτελεί τον κορυφαίο στην κατηγορία του, προσφέροντας χωρητικότητα 347 λίτρων και πλήρη προσαρμοστικότητα στις εκάστοτε ανάγκες, με την πίσω σειρά καθισμάτων να μετακινείται κατά μήκος, προσφέροντας σημαντική ευελιξία κινήσεων. Σε ό,τι αφορά τα μηχανικά σύνολα με τα οποία είναι διαθέσιμο, συναντάμε τον τρικύλινδρο κινητήρα βενζίνης 1.0 TSI απόδοσης 95 ή 115 ίππων, καθώς και τον 1.6 TDI diesel κινητήρα με ισχύ 95 ίππους. Σε όλες τις περιπτώσεις τα παραπάνω μοτέρ συνδυάζονται, ανάλογα με την έκδοση, είτε με μηχανικό κιβώτιο ταχυτήτων είτε με το αυτόματο κιβώτιο διπλού συμπλέκτη DSG, με την κίνηση να μεταφέρεται αποκλειστικά στους εμπρόσθι-

ους τροχούς, ενώ οι υποψήφιοι αγοραστές έχουν τη δυνατότητα επιλογής μεταξύ δύο πακέτων εξοπλισμού (Life και Style). Όπως διαπιστώσαμε και στην πράξη κατά τη σύντομη συμβίωσή μας με το νέο T-Cross, πρόκειται για ένα από τα πιο ασφαλή και άνετα μοντέλα στην κατηγορία του, με υψηλά επίπεδα παθητικής ασφάλειας και εξελιγμένα συστήματα υποβοήθησης οδηγού. Η γκάμα των προηγμένων συστημάτων ενεργητικής και παθητικής ασφάλειας του νέου T-Cross περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το Lane Assist σε συνδυασμό με το Front Assist για επιτήρηση της εμπρός περιοχής και με δυνατότητα αυτόνομης πέδησης σε επείγουσες καταστάσεις με το City Emergency Braking System (Σύστημα Φρεναρίσματος Έκτακτης Ανάγκης), καθώς και το Pedestrian Monitoring (Λειτουργία Αναγνώρισης Πεζών) και αναγνώριση ποδηλάτων, τα οποία ανήκουν στον βασικό εξοπλισμό του νέου SUV της Volkswagen. Παράλληλα, διαθέσιμα είναι και τα συστήματα Blind Spot Sensor και Rear Traffic Alert, καθώς και το Adaptive Cruise Control, ενώ στην περίπτωση πιθανού ατυχήματος το σύστημα πρόληψης και προστασίας των επιβατών κλείνει αυτόματα τα παράθυρα και την οροφή, συσφίγγοντας ταυτόχρονα τις ζώνες ασφαλείας και αυξάνοντας τη δύναμη των φρένων. Τέλος, σε ό,τι αφορά τις τιμές, ξεκινούν από τα 17.400 ευρώ για τη βασική έκδοση 1.0 TSI Life των 95 ίππων και από τα 18.850 ευρώ για την έκδοση των 115 ίππων, ενώ για τις diesel εκδοχές οι τιμές εκκίνησης έχουν ως βάση τα 20.250 ευρώ.

Σαγηνευτική η νέα Mercedes-Benz GLC Coupé Το εντυπωσιακό SUV με τον κουπέ χαρακτήρα δέχτηκε το απαραίτητο φρεσκάρισμα, ενισχύοντας τη γοητεία του. Η Mercedes-Benz προχώρησε σε ανανέωση της GLC Coupé με στόχο να φρεσκάρει την εικόνα του επιβλητικού SUV μοντέλου της με τη σπορ εμφάνιση. Οι διαφορές εντοπίζονται κυρίως στην ανασχεδιασμένη μάσκα, στα νέα φωτιστικά σώματα τεχνολογίας LED εμπρός και πίσω, στην προσθήκη επιπλέον χρωμίου στο αμάξωμα, καθώς και στον νέο διαχύτη με τις μεγαλύτερες απολήξεις της εξάτμισης. Αντίστοιχες είναι οι επεμβάσεις στο εσωτερικό της, το οποίο είναι ακόμα πιο ποιοτικό, ενώ διαθέτει νέες επενδύσεις και νέο τιμόνι πολλαπλών χρήσεων. Την παράσταση κλέβει ο ψηφιακός πίνακας οργάνων των 12,3 ιντσών, σε συνδυασμό με την οθόνη της κεντρικής κονσόλας των 10,25 ιντσών, μέσω της οποίας πραγματοποιείται ο χειρισμός του αναβαθμισμένου συστήματος MBUX, το οποίο διαθέτει λειτουργία τεχνητής νοημοσύνης. Τέλος, σε ό,τι αφορά τα μηχανικά σύνολα με τα οποία διατίθεται η ανανεωμένη GLC Coupé, συναντάμε έναν δίλιτρο κινητήρα βενζίνης με απόδοση από 197 έως 258 ίππους και έναν επίσης 2 λίτρων diesel με ισχύ από 163 έως 245 ίππους, ικανούς να μεταφέρουν με άνεση και ασφάλεια τους επιβάτες του σπορ πολυτελούς SUV της γερμανικής φίρμας.

week 54

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ

ONASSIS FESTIVAL 2019 Democracy is coming Ανταπόκριση του Θανάση Χαραμή από το Onassis Festival 2019 στη Νέα Υόρκη.

Τι καινούργιο ξεκινάει αυτή την εβδομάδα

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Το νέο πιλοτικό διεθνές πρότζεκτ Onassis Artists in Residence του Ιδρύματος Ωνάση

ΓΕΥΣΗ Η Νίκη Μηταρέα γράφει για το «Θα σε κάνω βασίλισσα» και τον Βασίλαινα

ΣΙΝΕΜΑ

Εκδικητές: Η τελευταία πράξη Μετά από 21 ταινίες και 3 φάσεις, το αναπόφευκτα γιγαντιαίο blockbuster αυτής της δεκαετίας συνοψίζεται σε ένα, κομβικό για την ύπαρξή του, οριστικό φιλμ που σε όλη τη διάρκειά του δείχνει να κατανοεί τον ρόλο που έχει όχι μόνο στην αφηγηματική συνέχεια των ταινιών αλλά και τη σημασία που του αποδίδεται από εξωκινηματογραφικούς παράγοντες. Στον απόηχο της εξαφάνισης σχεδόν όλης της ζωής του σύμπαντος από τον Thanos, οι εναπομείναντες Εκδικητές πρέπει να βρουν τον τρόπο να υπερνικήσουν τις δυνάμεις του. ä Κριτική από τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο στη σελ. 56

topevents

5 ΘΕΑΤΡΟ Το Βουνό

9 week

25 απρ ιλιου - 08 μ αϊου 20 1 9

Αφηγηματική παράσταση τριών ηθοποιών αφιερωμένη στη γενιά τους, που υποκύπτει όλο και περισσότερο στον φόβο, στην κατάθλιψη και στο ενδεχόμενο του αδιεξόδου, στον βαθμό που επαληθεύει μόνη της τον θάνατό της, χωρίς να έχει προλάβει να ζήσει πραγματικά ποτέ. Που φοβάται να αγγίξει αλλά και να αγγιχτεί. Μια προσευχή για τα περίεργα αυτιά και μάτια. Σε κείμενο-σκηνοθεσία του Γιώργου Κατσή (ή Τζούλιο). 2-26/5, Βios, Πειραιώς 84, Πέμ.-Κυρ. 21:00

6 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Love is a dog from hell

1 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Γιώργος Λάππας - Αφροδίτη Λίτη: Παράλληλες Οπτικές

3 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Κυριάκος Κατζουράκης, Αναφορά στην Γκουέρνικα

Συνοδοιπόροι στη ζωή, καλλιτέχνες και ακαδημαϊκοί, ο Γιώργος Λάππας και η Αφροδίτη Λίτη «συναντιούνται» ξανά, τρία χρόνια μετά την απώλεια του κορυφαίου Έλληνα δημιουργού. Στην έκθεση θα παρουσιαστούν έργα των δύο καλλιτεχνών, ένας διάλογος Ανθρωπο-γνωσίας (Λάππας) και Φυσιο-γνωσίας (Λίτη). 6/5-16/5, Ελληνογερμανική Αγωγή, Δημητρίου Παναγέα, Δευτ.-Παρ. 10:00-20:00, Σάβ.-Κυρ. 10:00-14:00

2 ΘΕΑΤΡΟ H τραγική ιστορία του Άμλετ, ενός πρίγκιπα της Δανίας

STOEP TH PR ES S ΠΑΡΤΙ Trashformers

Η έκθεση είναι αποτέλεσμα πολυετούς έρευνας του καλλιτέχνη γύρω από το εμβληματικό έργο. Πενήντα έργα τοποθετημένα σε ενότητες βάσει αισθητικής θεώρησης και όχι χρονολογικά και η προβολή της ταινίας USSAK που πραγματεύεται αντίστοιχα θέματα σχετικά με το «τοπίο της ψυχής μας τα τελευταία χρόνια», όπως δηλώνει ο ίδιος ο Κατζουράκης. 7/5-27/7, Μέγαρο Εϋνάρδου, Αγ. Κωνσταντίνου 20 & Μενάνδρου, Τρ.-Παρ. 12:00-18:00, Σάβ. 11:00-17:00, είσοδος ελεύθερη

Οι Trashformers, original δημιουργοί των Trash Parties και αυθεντικοί εκπρόσωποι της ’90s σκηνής, διακτινίζονται για άλλη μια φορά μέχρι το six d.o.g.s για μια βραδιά που θα φέρει τα πάνω κάτω. Τη Μεγάλη Πέμπτη το six d.o.g.s μεταμορφώνεται σε καυτό dance-floor και παρουσιάζει τη γνήσια, ακομπλεξάριστη συνταγή διασκέδασης των Trashformers! 25/4, 6 d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι, 23:00, εισ.: 5 ευρώ

Τριάντα οκτώ Έλληνες και Ευρωπαίοι καλλιτέχνες που πραγματεύονται το θέμα του γυναικείου ερωτικού γυμνού, ο καθένας με τον δικό του μοναδικό τρόπο, συμμετέχουν σε αυτή την έκθεση που αντλεί από τις συλλογές του μουσείου. Από τον ρεαλισμό έως την αφαίρεση και από τις πιο σύγχρονες εκφάνσεις μέχρι τις πιο προσωπικές μαρτυρίες, τα έργα της έκθεσης σκιαγραφούν με μοναδικό τρόπο το ενδιαφέρον θέμα. 2/5-31/12. Μουσείο Φρυσίρα, Μονής Αστερίου 3 & 7, Πλάκα. Τετ.-Παρ. 11:00-18:00, Σάβ-Κυρ. 11:00-17:00

7 ΜΟΥΣΙΚΗ Open Strings Project Ο Αλέκος Βρέτος και ο Χάρης Χαραλάμπους σε ένα νέο μουσικό πρότζεκτ. Εδώ και χρόνια διαγράφουν παράλληλες πορείες στο στερέωμα της ελληνικής τζαζ και τώρα ήρθε η στιγμή να αυτοσχεδιάσουν μαζί και να συνομιλήσουν επί σκηνής. Μπάσο και ούτι, πετάλια και πένες, θα γίνουν ένα με ήχους από τους μουσικούς κόσμους των δύο καλλιτεχνών. 6/5, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, 21:00, εισ.: 7-18 ευρώ

8 ΘΕΑΤΡΟ Βάτραχοι

4 ΘΕΑΤΡΟ Θα πάντα εκεί... Πεθαίνω σαν χώρα Ο Έκτορας Λυγίζος και η ομάδα Ομάδα Grasshopper καταπιάνονται με το κορυφαίο έργο της παγκόσμιας δραματουργίας. Η Δήμητρα Βλαγκοπούλου, ο Κωνσταντίνος Ζωγράφος, ο Έκτορας Λυγίζος, ο Άρης Μπαλής, η Ηρώ Μπέζου και ο Αινείας Τσαμάτης θα πρωταγωνιστούν στη διασκευή του αριστουργήματος του Σαίξπηρ, ένα έργο εκδίκησης, προδοσίας και πικρής δικαίωσης. 3/52/6, Θέατρο του Νέου Κόσμου, Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Φιξ, Τετ. 18:00, Πέμ. 21:00, Παρ. 21:00, Σάβ. 18:00, Κυρ. 21:00, εισ.: 12-18 ευρώ

54 lifo – 25.4.19

Η παράσταση, με έναυσμα την πρώτη σκηνική παρουσίαση του Πεθαίνω σαν χώρα και αξιοποιώντας μεταγενέστερα κείμενα του Δημήτρη Δημητριάδη, αποτελεί ένα σχόλιο για τη διαμόρφωση της ταυτότητας του Έλληνα τα τελευταία 30 χρόνια. Συμμετέχουν ο Χρήστος Σαπουντζής, που έλαβε μέρος σε εκείνη την πρώτη παρουσίαση που του άλλαξε τη ζωή και τον οδήγησε στην υποκριτική, και η Μπέττυ Βακαλίδου, πρωταγωνίστρια των έμφυλων ταυτοτήτων, που μετουσίωσε την εμπειρία της αυτή σε τέχνη. 24-25/4, Σταθμός, Βίκτωρος Ουγκό 55, πλατεία Καραϊσκάκη. 21:00, εισ.: 10-15 ευρώ

Οι εκκεντρικοί Opera Chaotique με την ιδιαίτερη αισθητική και η αναγνωρισμένη ομάδα κουκλοθεάτρου Merlin, που εδρεύει και δημιουργεί στο Βερολίνο, ενώνουν τις δυνάμεις τους, μεταφέρουν τους Βατράχους στη σημερινή εποχή και παρουσιάζουν μια συναρπαστική ιστορία με μουσικές αλχημείες, σκοτεινές μπαλάντες, σουρεαλιστική φαντασία, γερές δόσεις μαύρου χιούμορ, εντυπωσιακές κούκλες και μάσκες. 3-4/5, Εθνική Λυρική Σκηνή - Εναλλακτική Σκηνή, λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 364, 20:30, εισ.: 8-15 ευρώ

9 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Λάμπρος Λιάβας, Υεμένη-Πρόσωπα

ΜΟΥΣΙΚΗ

DANCE

Coretheband / Ciggy Kiss Οι Coretheband είναι ένα alt-pop σχήμα από τα Χανιά και μαζί με τους Ciggy Kiss κάνουν μια κοινή εμφάνιση αμέσως μετά το Πάσχα, υποσχόμενοι ένα εκρηκτικό βράδυ με ψυχεδέλεια και hip hop. 4/5, 6 d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι, 20:30, εισ.: 5 ευρώ

γλετzair: 6 years anniversary

Η έκθεση περιλαμβάνει 150 φωτογραφίες του Λάμπρου Λιάβα από διάφορες περιοχές της Υεμένης. Μια περιήγηση από τα ψαροχώρια της Ερυθράς Θάλασσας μέχρι τις ορεινές «αετοφωλιές» και τις μεσαιωνικές καστροπολιτείες και από κει στην έρημο, στα ερείπια του παλατιού της βασίλισσας του Σαβά και στην πόλη Σιμπάμ με τους χωμάτινους ουρανοξύστες. Στόχος της έκθεσης είναι η ευαισθητοποίηση για την κατάσταση στην Υεμένη σήμερα, όπου μαίνεται η χειρότερη ανθρωπιστική κρίση των τελευταίων δεκαετιών. 8/5-19/5, Trii Art Hub, πεζόδρομος Δράκου 9, Κουκάκι - Μετρό Φιξ, καθημερινά 14:00-22:00

H γλετzair είναι μια ομάδα διαδραστικών mobile parties με έδρα την Αθήνα. Κάθε πάρτι της είναι ένα ταξίδι με διαφορετικό προορισμό και το ανάλογο dress code. Φέτος γιορτάζει τα έξι της χρόνια με καλεσμένους τους nikolas gale, Kostas Georgoudis, DJ Tim και Fragk&Gi. 4/5, Spinster, Ικτίνου 3, 23:00, είσοδος ελεύθερη

25.4.19 – lifo

σινεμά week

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο p

Κακό

α πο τον θ οδ ω ρ η κο υτ σογ ιαν νοπου λο

H ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Εκδικητές: Η τελευταία πράξη Avengers: Endgame

Σκηνοθεσία: Τζο Ρούσο, Άντονι Ρούσο Πρωταγωνιστούν: Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, Κρις Έβανς, Κρις Χέμσγουορθ, Σκάρλετ Γιοχάνσον

ετά από 21 ταινίες και 3 φάσεις, το αναπόφευκτα γιγαντιαίο blockbuster αυτής της δεκαετίας συνοψίζεται σε ένα, κομβικό για την ύπαρξή του, οριστικό φιλμ που σε όλη τη διάρκειά του δείχνει να κατανοεί τον ρόλο που έχει όχι μόνο στην αφηγηματική συνέχεια των ταινιών αλλά και στη σημασία που του αποδίδεται από εξωκινηματογραφικούς παράγοντες. Το Endgame, γυρισμένο σε ένα χρονικό σημείο κατά το οποίο η Ντίσνεϊ κυριαρχεί, αλλά ετοιμάζει βαρύ πυροβολικό για τον πόλεμο του μέλλοντος που λέγεται streaming, αναλαμβάνει το βαρύ φορτίο μιας ιστορικής επανένωσης ενός κόσμου που βλέπαμε μόνο στη μεγάλη οθόνη, λίγο προτού οι ήρωες και οι διάδοχοί τους ακολουθήσουν νέα μονοπάτια και διακλαδιστούν σε περισσότερες προσωπικές ιστορίες ενός multi-platform σύμπαντος. Οι Άντονι και Τζο Ρούσο, που ξεκίνησαν ως διεκπεραιωτές ενός μέρους αυτού του πρότζεκτ και κατέληξαν να βρίσκονται ανάμεσα στους καθοδηγητές του, μοιάζουν στο Endgame απαλλαγμένοι από το άγχος να ενώσουν ανόμοιες ταινίες. Αυτό έκαναν πέρσι στο Infinity War, όπου γήινοι, εξωγήινοι, φύλακες του Διαστήματος, αφεντικά του Χρόνου, Ασγκαρντινοί, Γουακαντινοί, νάνοι και γίγαντες μάχονταν όχι για το καλό ή το κακό του πλανήτη μας αλλά για να έχουν ισότιμο χρόνο σε μια ιδέα που σε καμία περίπτωση δεν τους χωρούσε όλους και μάλλον τους στρίμωχνε. Το φινάλε, σπάνιο ακόμη και για ταινία που ξέρουμε ότι έχει συνέχεια, εξαφάνισε, πέρα από τον μισό πλανήτη, και πολύ από τον κόσμο που μετέτρεπε την αφηγηματική δομή του Infinity War σε σπαζοκεφαλιά, δίνοντας την ευκαιρία στους δύο σκηνοθέτες να παίξουν πλέον με άλλους κανόνες. Η ανάσα αυτή, σε συνδυασμό με τη θέση της ταινίας στον κόσμο που υπηρετεί, γέννησε κάτι που, αν θυμάμαι σωστά, βλέπουμε για πρώτη φορά στο Marvel Cinematic Universe και πιθανόν θα ευθύνεται αν το Endgame παραμείνει η δυνατότερη ανάμνηση όσων στο μέλλον μνημονεύουν όλο το σύμπαν της Marvel. Είναι η ταινία που αφήνει πίσω Στον απόηχο της της την πάγια τακτική των προηγούμενων να λειεξαφάνισης σχετουργούν πρωταρχικά ως preview της επόμενης, δόν όλης της ζωής κάτι που ξεκίνησε ως παιχνίδι με τις post-credits του σύμπαντος σκηνές και κατέληξε, ειδικά στην τρίτη φάση, να από τον Thanos, καταπλακώνει την αυτοτελή φύση κάθε ταινίας, οι εναπομείναντες μετατρέποντάς τη σε αναπόφευκτο επεισόδιο που έχει λόγο ύπαρξης μέχρι την ημέρα που κάνει πρεΕκδικητές πρέπει μιέρα το επόμενο. Εξαιτίας αυτής της λογικής, είνα βρουν τον τρόδαμε ταινίες με μετριότατα σενάρια –τρανό παράπο να υπερνικήδειγμα η πολύ πρόσφατη Captain Marvel– να σπάνε σουν τις δυνάμεις ταμεία, εκμεταλλευόμενες το buzz και τον πανικό του. των φανατικών για τη συνέχεια του αγαπημένου τους παραμυθιού. Το Endgame, λοιπόν, μετατοπίζει το ενδιαφέρον της Marvel στο παρελθόν και στο παρόν – το μέλλον απλώς το χαιρετίζει, γιατί μπορεί να περιμένει. Λειτουργεί συναισθηματικά και ρεβιζιονιστικά, αναπολώντας την ιστορία του σύμπαντος, με μια παράλληλη ανάγκη να την απομυθοποιήσει (κάτι που υποστηρίζουν εξαιρετικά οι ηθοποιοί, ειδικά όσοι παίζουν για τελευταία φορά τον ήρωά τους), και έχει μια ξεκάθαρη αποστολή κατά τη διάρκειά του, την οποία θέλει να φέρει εις πέρας τώρα και όχι σε μερικούς μήνες, κάτι που θα αντιληφθεί κάποιος και με το «αστειάκι» μετά τα τελικά credits. Και όσο το κάνει, καταφέρνει να διώξει μικρότερες παθογένειες που για χρόνια συμβάδιζαν με το MCU. Το χιούμορ διατηρείται, όχι όμως ατάκτως ερριμμένο σε στιγμές που γίνεται πανικός στην οθόνη, αλλά περισσότερο ως εργαλείο αποφόρτισης από ένα βαρύ κλίμα που δικαιολογημένα αιωρείται με βάση όσα συμβαίνουν μέσα στην ταινία, ενώ οι μάχες (ή μάλλον η Μάχη) προσφέρουν αξιομνημόνευτες σκηνές και δεν σχετίζονται με το πανηγύρι θορύβου που ουκ ολίγες φορές είχε επιστρατευτεί. Το τελικό αποτέλεσμα μοιάζει με έναν συγκινητικό αποχαιρετισμό στα όσα έγιναν, ένα διακριτικό καλωσόρισμα στο αύριο και μια ταινία στη μέση που «επιτέλους ξεκουράζεται και απολαμβάνει τον ήλιο να ανατέλλει σε ένα υπέροχο σύμπαν». Η ατάκα του Thanos από το Infinity War είναι ίσως η ιδανικότερη για να περιγράψει αυτό το κλείσιμο για ένα κινηματογραφικό σύμπαν-σίριαλ που δεν ήταν πάντα υπέροχο, υπήρξε αγχωμένο και κουραστικό, όμως στο φινάλε του (όπως οφείλει να κάνει ένα καλό σίριαλ) κάνει σκόνη τις κακές αναμνήσεις.

VILLAGE RENTI 1,2,3,4,5,7,8,10,11,13,15,17,19,20-VILLAGE MALL 2,4,5,7,10,11,12,13,14VILLAGE PAGRATI 1,4,5-VILLAGE FALIRO 1,3,4,6,7,8-VILLAGE AG.DIMITRIOS 1,2,3,5-ODEON MAROUSI 1,2,3-ODEON ESCAPE 1,2,3,4,5,6,7-ODEON STARCITY 1,2,5,6,7,9,10-ΑΕΛΛΩ 1,2,3,4-ΑΘΗΝΑΙΟΝ 1,2-ΑΙΓΛΗ 1-ΑΝΟΙΞΗ 1,2-ΒΑΡΚΙΖΑ 1-CINERAMA-WEST CITY 1,2,4-ΕΛΛΗ-ΚΗΦΙΣΙΑ 1-ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 1,2-ΝΑΝΑ 1,2,3,4,5,6-ΟΣΚΑΡ-ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ-ΣΠΟΡΤΙΓΚ 1-TOWN CINEMAS 1,2,4-ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 1,2-ΤΡΙΑΝΟΝ -ΑΡΤΕΜΙΣ-ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΝΑ-ΟΝΑΡ -ΖΕΑ-ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ 1-ΣΙΝΕ ΣΕΛΗΝΗ

56 lifo – 25.4.19

fiction

απο τον θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Τζένη, κοιμήσου (ήσυχη) Μια σύγκριση διαφορετικών παραστάσεων στο ίδιο θέατρο. Ίσα-ίσα που πρόλαβα να δω την, κατά πολλούς, παράσταση της δεκαετίας. Το Στέλλα Κοιμήσου έχει μεταφερθεί πλέον από το Εθνικό στο Θέατρο Τζένη Καρέζη και φέτος έκανε την τρίτη και τελευταία του σεζόν. Είχα πολλά χρόνια να ανέβω τα σκαλιά της θρυλικής αίθουσας της οδού Ακαδημίας και με το που κάθισα το βλέμμα μου ασυναίσθητα έπεσε πάνω σε ένα στοιχείο του σκηνικού της Ιουλίας Σταυρίδου: ένα επιπλάκι με ποτά, ακροβολισμένο δεξιά στη σκηνή, με ταξίδεψε αστραπιαία 35 χρόνια πίσω, σε μια ιστορική παράσταση, το Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ σε σκηνοθεσία Ζιλ Ντασέν, μετάφραση Φασουλή και Καρέζη, και πρωταγωνιστές την ίδια και τον Κώστα Καζάκο, με διανομή στους δεύτερους ρόλους τον Γρηγόρη Βαλτινό και την Όλια Λαζαρίδου. Επιστροφή και μαζί στροφή της Ελληνίδας ηθοποιού σε ρόλο υψηλών αξιώσεων, το talk of the town των θεατρικών ’80s, πασπαλισμένο με σούσουρο στην κολωνακιώτικη θεατρόφιλη κοινότητα: η Καρέζη του Δεσποινίς Διευθυντής μεθάει και βρίζει! Ζευγάρι στη ζωή, εχθροί στη σκηνή. Μήπως το εννοούν; «Ο Τζορτζ και η Μάρθα, κρίμα, κρίμα, κρίμα…» ήταν η ατάκα που μου έμεινε από ένα έργο που, φυσικά, είχα δει στην κινηματογραφική του μεταφορά από τον Μάικ Νίκολς με την Ελίζαμπεθ Τέιλορ και τον Ρίτσαρντ Μπέρτον. Στο κατάμεστο κάθε βράδυ θέατρο, Καζάκος και Καρέζη έσκιζαν ο ένας τα σωθικά του άλλου στους ρόλους του πανεπιστημιακού καθηγητή και της συζύγου, κόρης μεγαλοσχήμονα ακαδημαϊκού, με δόλωμα-ταμπού ένα παιδί που δεν μαθαίνουμε αν είχαν ποτέ ή τελικά έχασαν, θύματα δύο νεότερους προσκεκλημένους που καταλήγουν άναυδοι και ταπεινωμένοι, και καταλύτη το άφθονο αλκοόλ. Από το μπαρ του διαμερίσματός τους, χαρακτηριστικό αξεσουάρ της αμερικανικής νοοτροπίας, όπως το έχουμε δει μυριάδες φορές στις ταινίες περασμένων δεκαετιών, γέμιζαν συνεχώς τα ποτήρια τους με σκληρό οινόπνευμα και πότιζαν συστηματικά και εξαντλητικά το άψητο ζευγαράκι που έντεχνα δελέασαν στην έδρα τους μετά από ένα άσκοπο πάρτι. Ώσπου έγιναν λιάδα, αλλά, μέσα στο σπάραγμά τους, προλάβαιναν να αλληλοακυρωθούν, με ψήγματα χαδιών και απανωτά λεκτικά χαστούκια, σε μια ψυχική αποσύνθεση, ερμηνεύοντας έξοχα το κλασικό κείμενο του Έντουαρντ Άλμπι. Έβριζαν, αλλά μη φανταστείτε… Οι μισοί από τους θεατές πήγαιναν να δουν την παράσταση για τους λάθος λόγους, δηλαδή για να αποδομήσουν ένα στερεωμένο είδωλο των παιδικών τους χρόνων σε έναν διαφορετικό δραματικό ρόλο, εκεί όπου η «αντίπαλος» Βουγιουκλάκη δεν είχε τολμήσει να διαβεί – ξεμύτιζε, τσέκαρε τις αντιδράσεις και πάραυτα επέστρεφε στο καβούκι της ξανθιάς γάτας. Και έφευγαν με μια εσωτερική διαδρομή σε τραγική κωμωδία, κατεξοχήν αστική. Το Στέλλα Κοιμήσου,

με τον τρόπο του, ήταν μια τραγική κωμωδία επίσης. Ψευδοαστική, ωστόσο. Και με αγοραίο λεξιλόγιο, χειμαρρώδες με το «καλημέρα», αρμόζον και ενωμένο με την ανατροφή και ίσως το DNA των ηρώων. Στο ντεμπούτο του στο θέατρο, ο Γιάννης Οικονομίδης του Σπιρτόκουτου και του Η ψυχή στο στόμα ακτινογράφησε μια νεοελληνική οικογένεια που μοιάζει λούμπεν, αλλά διατηρεί ατόφια τη δυναμική και την παθογένεια του ελληνικού 21ου αιώνα. Ένας επικείμενος γάμος που κινδυνεύει να δυναμιτίσει έναν χρήσιμο αρραβώνα γίνεται ο πόλος γύρω από τον οποίο εκτροχιάζεται μια επταμελής οικογένεια, αν υπολογίσουμε και δύο στενούς συγγενείς μαζί με τα τρία παιδιά, τη χαμένη στον κόσμο της μάνα και τον πάτερ-φαμίλια (δεν έχω λόγια για τον Στάθη Σταμουλακάτο). Το πρώτο μέρος, πολύ αστείο μέσα στη σοβαρότητα των καταστάσεων που προετοιμάζει. Το δεύτερο, ανατρεπτικό και ουσιαστικά αιχμηρό. Γνώριζα πως το φινάλε αλλάζει σε κάθε παράσταση. Δεν είδα καμία προσπάθεια συντονισμού, τόσο φυσικό και φυσιολογικό μου φάνηκε το συλλογικό αποτέλεσμα που προήλθε μετά από ομαδικές ταπεινώσεις με τη (δραματική, βεβαίως) βοήθεια ουσιών και ποτών, πάντα από το μπαρ στη δεξιά γωνία. Ενθουσιάστηκα, όπως και τότε, με τη Βιρτζίνια Γουλφ. Και θυμήθηκα πως αν το θεατρικό βγει πραγματικά καλό και σε συλλάβει την κατάλληλη στιγμή, γίνεται αξέχαστη εμπειρία. Η ιδιαίτερη ειρωνεία στη σύγκριση των δύο έργων είναι πως η Βιρτζίνια Γουλφ είναι ένα καθαρόαιμα αστικό δράμα από έναν Αμερικανό εκπρόσωπο της γενιάς των δραματουργών που έγραφαν ψυχολογικά, αλλά ζήλευαν δραματουργικά την αρχαιοελληνική τραγωδία και τη λοξοκοιτούσαν συνεχώς, ενώ το Στέλλα Κοιμήσου μιλά για τη λαϊκή τάξη που ονειρεύεται να χωρέσει σε μια αστική κοινωνία που στη χώρα μας, για να είμαστε ιστορικά ειλικρινείς, δεν υπήρξε ποτέ και οδηγείται, σχεδόν αταβιστικά, σε μια αναπόφευκτη, σοφόκλεια τιμωρία. Την Καρέζη την ξαναείδα ως Έντα Γκάμπλερ, όπου περισσότερο μόχθησε φιλότιμα παρά αφομοίωσε οργανικά, και για τελευταία φορά στο Διαμάντια και Μπλουζ της Λούλας Αναγνωστάκη, όπου ήταν συγκλονιστική, ίσως καλύτερη και από τη Μάρθα που είχε κάνει εντελώς δική της μερικά χρόνια νωρίτερα. Για τα νέα παιδιά του Στέλλα Κοιμήσου, την Κολλιοπούλου, τον Νιάρρο και την Τρίγγου, το ωραίο, μακρύ ταξίδι τώρα ξεκινάει. Και μπορεί τα βραβεία τους να έχουν δοθεί στη μνήμη άλλων σπουδαίων Ελλήνων ηθοποιών, του Χορν και της Μελίνας, αλλά η παρουσία τους στο συγκεκριμένο θέατρο τιμά την προσπάθεια της Τζένης Καρέζη να ρισκάρει την όποια εικόνα είχε αποκτήσει, εν μέρει σε πείσμα των ονείρων της, και να προσπεράσει τα σίγουρα εργάκια για να σώσει την ψυχή της, χάνοντάς τη μέσα σε σαρκοφάγους, ψυχοφθόρους ρόλους.

φωτό: laurent laughlin

μεγάλη πρόκληση», αναφέρει η Νεφέλη, «επειδή θα το τρέξουμε μόνο δύο άτομα». Ο Ash, όμως, τονίζει ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο DNA στο ύφος του προγράμματος. «Από την αρχή έχουμε υιοθετήσει το μότο “no masters, no gurus”. Ενθαρρύνουμε τους συμμετέχοντες να παίρνουν πρωτοβουλίες και τους παρέχουμε χρηματοδότηση, χώρο, εξοπλισμό και χώρο για να πραγματοποιήσουν αυτό που έχουν στο μυαλό τους, και μάλιστα σε συνεργασία με τους άλλους. Είμαστε μια ομάδα, οπότε χρησιμοποίησε αυτά τα μέσα για να έχει όφελος όλη η ομάδα». Ο λόγος που βρίσκονται στην Ύδρα είναι για να οργανώσουν μία από τις πρώτες συνεργασίες του προγράμματος, με τη Σχολή Καλών Τεχνών, που θα διαρκέσει τρία χρόνια. « Έχουμε φτιάξει ένα πρόγραμμα αρκετά ανοιχτό, ώστε να ενσωματωθούν σε αυτό διαφορετικοί θεσμοί και πρότζεκτ που θα έχουν την ευελιξία να προσαρμόζονται ανάλογα με την κάθε περίσταση και τις ανάγκες των συμμετεχόντων» λέει ο Ash.

Μια νέα πλατφόρμα για καλλιτέχνες Στην Ύδρα ολοκληρώθηκε το προηγούμενο Σάββατο το πρώτο πιλοτικό πρόγραμμα του Onassis AiR (Artists in Residence), ενός νέου διεθνoύς πρότζεκτ που εγκαινιάζεται φέτος από το Ίδρυμα Ωνάση.

ρόκειται για ένα ετήσιο πρόγραμμα καλλιτεχνικής φιλοξενίας, συνεργασίας και έρευνας που ξεκινάει επίσημα αυτόν τον Σεπτέμβριο στο κέντρο της

Αθήνας. Χωρίζεται σε 4 ενότητες: το (Inter)national Residency Program, το Critical Practices Program, τα Exchange Residencies και, τέλος, τα Emergency Fellowships. Περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτές μπορεί κανείς να μάθει από το site τoυ προγράμματος. Συνοπτικά, οι ενότητές του αφορούν περισσότερο την καλλιτεχνική πρακτική, την τεχνική και την ερευνητική διαδικασία, παρά την παραγωγή καθαυτή. Οι συμμετέχοντες μπορούν να αλληλεπιδρούν ισότιμα, ανεξαρτήτως ηλικίας ή καταξίωσης. Βασικότερος στόχος του είναι η δημιουργία μιας κοινότητας, ενός δικτύου καλλιτεχνών που θα συνεργάζονται συλλογικά. Απευθύνεται σε όλους τους καλλιτέχνες, από όλα τα πεδία των τεχνών. Είτε δρουν στα εικαστικά, είτε στο θέατρο, είτε στον χορό, είτε στον χώρο της συγγραφής, είναι ανοιχτό σε όσους έχουν μια ιδέα που προσπαθούν να υλοποιήσουν. Η διαδικασία επιλογής των συμμετεχόντων γίνεται με απόλυτη διαφάνεια από μια διεθνή επιτροπή που κάθε χρόνο αλλάζει. Είναι κάτι πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα και η φήμη του έχει ξεπεράσει σε μικρό χρονικό διάστημα τα σύνορα της χώρας. Για τη σεζόν 2019-2020, και πριν ακόμη ανακοινωθεί λεπτομερώς το πρόγραμμα, η επιτροπή έπρεπε να επιλέξει ανάμεσα σε 1.084 ανώνυμες αιτήσεις από 68 χώρες του κόσμου τις πιο ενδιαφέρουσες ιδέες και τους καταλληλότε-

ρους υποψηφίους για τις δράσεις του. Αρκετά γνωστά ονόματα του χώρου δεν κατάφεραν να περάσουν, γεγονός που έκανε τη διαδικασία ακόμα πιο αξιοκρατική. Οι εμπνευστές του, ο Ash Bulayev (διευθυντής του προγράμματος) και η Νεφέλη Μυρωδιά (δημιουργική παραγωγός και δραματουργός), δεν μπορούσαν να κρύψουν την έκπληξή τους. Αν και προέρχονται από διαφορετικούς χώρους, ο Ash από τον χώρο του θεάτρου και του χορού και η Νεφέλη από τον χώρο της παραγωγής και των φεστιβάλ, γνωρίζουν από πρώτο χέρι την παθογένεια που αναγκαστικά αντιμετωπίζει ένας καλλιτέχνης στην Ελλάδα σήμερα. Αυτό ήταν το έναυσμα για τη δημιουργία του συγκεκριμένου πρότζεκτ. « Ένας καλλιτέχνης δεν έχει ποτέ χρόνο να σκεφτεί τι έκανε, πού βρίσκεται, πώς θέλει να συνεχίσει, τι θέλει να αλλάξει στην πρακτική του» μου εξηγεί η Νεφέλη. «Στον χώρο του θεάτρου, π.χ., έχουμε δεκάδες περιπτώσεις ανθρώπων που κάνουν συνεχώς την ίδια παράσταση επειδή είναι πετυχημένη και δεν έχουν τον τρόπο ή τον χρόνο να σταματήσουν και να δουν τι άλλο μπορούν να κάνουν. Γι’ αυτό αποφασίσαμε να πάμε εντελώς αντίστροφα. Αυτό που θέλουμε κυρίως είναι να δώσουμε τον χρόνο και τα μέσα στους καλλιτέχνες να κάνουν έρευνα πάνω στο συγκεκριμένο θέμα που μας έχουν στείλει». Ο Ash και η Νεφέλη δεν είναι καθόλου οι τυπικοί αυστηροί ιθύνοντες που ελέγχουν τα πάντα και δίνουν εντολές από το γραφείο τους. Αντίθετα, είναι αρκετά προσιτοί, φιλικοί και παρόντες σε κάθε στάδιο του προγράμματος, σαν να παίρνουν οι ίδιοι μέρος. «Είναι πολύ

www.onassis.org

αζί τους είναι ο Νίκος Αρβανίτης, εικαστικός και επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Εικαστικών Τεχνών της ΑΣΚΤ, και ο Λιβανέζος designer και εικαστικός Hatem Imam, o πρώτος καλεσμένος καλλιτεχνικός επιμελητής, που σχεδίασε και το συγκεκριμένο workshop. Η ομάδα των φοιτητών είναι μεικτή και προέρχεται απ’ όλα τα τμήματα της σχολής, ακόμα και από το θεωρητικό και το ιστορικό, που συχνά παραγκωνίζονται όταν μιλάμε για τέχνη. «Είναι σημαντικό να μη γίνεται αυτό» αναφέρει ο Νίκος Αρβανίτης. «Στις μέρες μας είναι κάπως αφελές να πιστεύει κανείς ότι οι καλλιτέχνες πρέπει να ξεκινούν μόνοι τους, χωρίς να συνεργάζονται με θεωρητικούς ή ιστορικούς της τέχνης. Για τους φοιτητές που βρίσκονται σε αυτό το ημι-προστατευμένο περιβάλλον του πανεπιστημίου είναι μεγάλη η ευκαιρία που τους δίνεται να συνεργαστούν και να χτίσουν όχι μόνο φιλίες αλλά και συνεργασίες που θα μπορέσουν να τους βοηθήσουν κατά τη διάρκεια της καριέρας τους». Οι συμμετέχοντες προετοιμάζονται σε διάφορα σημεία του νησιού για την απογευματινή και τελευταία δράση τους, μια περφόρμανς που έχει τίτλο «What time is it?» λόγω ενός χαλασμένου ρολογιού στο μεγάλο καμπαναριό του λιμανιού. Την προηγούμενη μέρα είχαν κατέβει με ένα πανό και προσκαλούσαν τουρίστες και περαστικούς να απαντήσουν γραπτώς στην ερώτηση «τι ώρα είναι;». Όταν ήμασταν εκεί, οι συμμετέχοντες ήταν διασκορπισμένοι κυκλικά στο λιμάνι και έκαναν διάλογο φωνάζοντας τις απαντήσεις των κατοίκων και των επισκεπτών του νησιού. Αν και το θέμα του workshop ήταν τα όρια του publishing και περιλάμβανε δράσεις όπως η δημιουργία ψεύτικων σελίδων στα social media (π.χ. μια σελίδα στο Airbnb που νοίκιαζε το ΕΜΣΤ ως χώρο εκδηλώσεων που η ίδια η πλατφόρμα κατέβασε όχι επειδή είναι παράνομο αλλά επειδή αφορά ενοικίαση κατοικίας όχι χώρων εκδηλώσεων), κατέληξε σε κάτι εντελώς διαφορετικό, που αφορά τη δημόσια σφαίρα και την καθημερινότητα. «Ο αυτοσχεδιασμός είναι η λέξη-κλειδί όλου του προγράμματος» λέει κάποια στιγμή η Νεφέλη για να χαρακτηρίσει αυτό που συμβαίνει εκείνη τη στιγμή. «Κι εμείς βάσει αυτού ξεκινάμε. Βλέπουμε τι λειτουργεί και τι όχι και προσαρμοζόμαστε ανάλογα». Πάντως, αν τα πράγματα πάνε όπως τα οραματίζονται, το Onassis AiR θα φέρει κυρίως έναν αέρα ανανέωσης στην καλλιτεχνική ζωή της πόλης.

εικαστικά

ΟNASSIS AIR

week

α πό τη ma ρια πα ππα

25.4.19 – lifo

there

ONASSIS FESTIVAL 2019

week

Democracy is coming Στη Νέα Υόρκη για το Onassis Festival 2019 με «Σωκράτη», Λένα Κιτσοπούλου, φόρουμ και τη θρυλική Πάτι Σμιθ να τραγουδά για τη δημοκρατία.

α πό τον θ αν αση χ αρ αμ η

58 lifo – 25.4.19

ε μια Νέα Υόρκη που ζει, όπως όλη η Αμερική, στον ρυθμό του Τραμπ, και λίγα μέτρα πριν από τον περίφημο πύργο του στην 5η Λεωφόρο, μια στάση λεωφορείων διαφημίζει το «Democracy is coming». Η λέξη «democracy» θα ακουστεί εκατοντάδες φορές τις επόμενες μέρες, καθώς στη μητρόπολη των ΗΠΑ, στο πλαίσιο του Onassis Festival 2019, έρχεται στο προσκήνιο το ζήτημα της δημοκρατίας σήμερα, αναζητώντας το παρελθόν της και τη θέση της στο μέλλον. Το µεγάλο φεστιβάλ «Democracy is coming» µε την υπογραφή του Ιδρύµατος Ωνάση συνεργάζεται με το Public Theater και για 19 ηµέρες (10-28 Απριλίου) προσεγγίζει με ημερίδες, θέατρο, παραστάσεις, δρώμενα, πολλούς καλλιτέχνες και δημιουργούς την οικουμενικότητα της δημοκρατίας. Το φεστιβάλ περιλαμβάνει πραγματικά τα πάντα: από στοχασμούς του Σωκράτη και γλυπτό σε μια κεντρική πλατεία του NoHo μέχρι ρεμπέτικα με τη Λένα Κιτσοπούλου και τον ζωντανό θρύλο Πάτι Σμιθ. Ο συνδυασμός μοιάζει αναπάντεχος και ίσως αταίριαστος, αν κάποιος διαβάσει απλώς το πρόγραμμα. Αν ζήσει όμως από κοντά έστω και μέρος του «Democracy is coming», θα κατανοήσει πόσο αριστοτεχνικά συμπληρώνεται το παζλ, πόσο αγωνιώδης και περίπλοκη είναι η αναζήτηση για την έννοια της δημοκρατίας και πως το φεστιβάλ αυτό δεν επιδιώκει απαραίτητα να δώσει απαντήσεις αλλά κυρίως να θέσει τις ερωτήσεις, να εκκινήσει ξανά τον διάλογο. «Το φεστιβάλ είναι περιπέτεια. Δεν ξέρω το τέλος του. Το κοινό θα μας δείξει πώς πήγε» λέει ο επιμελητής του Μαρκ Ράσελ. To Public Theater έχει φροντίσει φέτος να υποδεχτεί αυτό το κοινό, συμμετέχοντας για πρώτη φορά με όλους τους χώρους και τα τμήματά του. Εκτός από τους Έλληνες της αποστολής μας, κάθε μέρα πλημμυρίζει από Νεοϋορκέζους κάθε ηλικίας που δείχνουν τρομερά εξοικειωμένοι

με τον χώρο αυτόν που λειτουργεί από το 1967 ποικιλοτρόπως, ως φόρουμ ιδεών ή θέατρο, ένα καλλιτεχνικό καταφύγιο για τους «ανήσυχους» του Μεγάλου Μήλου. «Αυτό το φεστιβάλ έχει πάρει το όνομά του από το τραγούδι του Λέοναρντ Κοέν “Democracy is coming to the USA”» σχολιάζει ο Μαρκ Ράσελ. «Όπως το τραγούδι του Κοέν είναι μια πρόκληση, το ίδιο ισχύει και για το φεστιβάλ. Ποια είναι η κατάσταση της δημοκρατίας σήμερα, την οποία βλέπουμε να υπονομεύεται διαρκώς; Οι αρχαίοι Έλληνες δημιούργησαν αυτήν τη μορφή διακυβέρνησης, οι πατέρες μας την αναβίωσαν και την επανεφηύραν για την εποχή τους. Εμείς πώς την επανεφευρίσκουμε για τη δική μας εποχή; Μέσω της μουσικής, της αφήγησης και της συζήτησης, το “Democracy is coming” είναι μια πρόσκληση προς όλους τους Νεοϋορκέζους να αναλογιστούν πού βρισκόμασταν, πού είμαστε και πού πηγαίνουμε». Το ίδιο το φεστιβάλ μοιάζει να έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο μέσα στην όμορφη αυτή γειτονιά της αχανούς πόλης, καθώς, εκτός από το Public Theater, στεγάζει δράσεις του και στο La MaMa, ενώ η εικαστική εγκατάσταση «Life without tragedy» («Ζωή χωρίς τραγωδία») του Κωστή Βελώνη στην Astor Place South Plaza, σε διάδραση με το τοπίο και τους ανθρώπους, συμπληρώνει την παρουσία του φεστιβάλ στον δημόσιο χώρο. Το έργο απαρτίζεται από τρία γλυπτά κατασκευασμένα από ξύλο, απομιμήσεις αρχαιοελληνικού αμφιθεάτρου. Ο Κωστής Βελώνης ταυτίζει την έννοια της δημοκρατίας με την αρχαιοελληνική τραγωδία μέσω ενός αμφιθεάτρου που είναι χώρος προαγωγής των πολιτικών συζητήσεων. Ο «σταρ» του «Democracy is coming» είναι όμως και πάλι μια διεθνής προσωπικότητα από την αρχαία Ελλάδα, ο Σωκράτης. Η φετινή διοργάνωση του Ιδρύματος Ωνάση στις ΗΠΑ ξεκίνησε με την παγκόσµια πρεµιέρα του Socrates

του Tim Blake Nelson (O Brother, Where Art Thou?, Holes), σε σκηνοθεσία του βραβευμένου με Tony, Doug Hughes (Doubt, Junk). Ο Μάικλ Στούλμπαργκ (Να με φωνάζεις με τ’ όνομά σου, Η μορφή του νερού) συναρπάζει το αμερικανικό κοινό ως Σωκράτης στο έργο που μέσα από τη διδασκαλία του φιλοσόφου αφηγείται το άδοξο τέλος που του επιφύλαξε η Αθήνα, κατηγορώντας τον πως αμφισβητεί τη δημοκρατία. H κριτική των «New York Times» μετά την πρεμιέρα κάνει λόγο για ένα ευφυές αφιέρωμα στον αιχμηρό προβοκάτορα. Καθώς το έργο περιγράφει τη ζωή του Σωκράτη και πώς έφτασε το τέλος της, δείχνει πώς μια δημοκρατία αποκρίνεται με «θνητή» δύναμη σε κάποιον που τολμά να την αμφισβητήσει. Στις σημαντικές στιγμές του φεστιβάλ συγκαταλέγεται η ανατρεπτική Αντιγόνη - Lonely Planet της Λένας Κιτσοπούλου που παρουσιάστηκε στην πρώτη της εκδοχή στην Αμερική, στο Onassis Festival 2016: Antigone now, και τώρα θα ανέβει στη νέα, πλήρη εκδοχή της (όπως παρουσιάστηκε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση τον Δεκέμβριο του 2017). Επίσης, σημαντική ήταν και η μοναδική βραδιά που η ίδια τραγούδησε ρεμπέτικα στο Joe’s Pub, στο Public Theater, σε μια αίθουσα που απόλαυσε την ελληνική εκδοχή των αμερικανικών μπλουζ. «Για εμάς, αυτό που έχει σημασία είναι να μιλάμε όχι μόνο για τον πολιτισμό αλλά και για πολλά κοινωνικά ζητήματα, όπως η δημοκρατία. Η τέχνη είναι ένα όχημα για να μιλήσει κανείς με ελευθεροστομία για τη δημοκρατία. Μας τρομάζει το ότι η λέξη “δημοκρατία” χρησιμοποιείται από πολιτεύματα που δεν είναι δημοκρατικά. Έχει μεγάλη αξία το ότι μπορούμε να κάνουμε αυτό το φεστιβάλ με ανθρώπους που μας ταιριάζουν, καθώς και η συνεργασία μας με το Public Theater, με το οποίο μοιραζόμαστε κοινές ανησυχίες» λέει η διευθύντρια Πολιτισµού του Ιδρύµατος Ωνάση, Αφροδίτη Παναγιωτάκου.

7 «Όταν συζητάς για τη δημοκρατία, η ουσία είναι το να πυροδοτείς τη συζήτηση και όχι να την προσδιορίζεις. Ως Ίδρυμα Ωνάση θέλουμε να παίρνουμε θέση για τα πράγματα. Το αν υπάρχει δημοκρατία είναι το κυρίαρχο ερώτημα. Γνωρίζετε πως έχουμε ξεκάθαρες θέσεις ακόμη και όταν δεν συμφωνούμε. Ουδέτεροι δεν είμαστε. Νομίζω πως όλοι ξέρουν τη θέση μας για ζητήματα όπως ο φασισμός και τα δικαιώματα φύλου. Εμείς θέλουμε να έχουμε και παρεμβατικό ρόλο». Η κ. Παναγιωτάκου μιλά με θερμά λόγια για το πόσο κοινό ήταν το όραμά τους με του Μαρκ Ράσελ, ο οποίος με τη σειρά του δηλώνει εντυπωσιασμένος από την Αθήνα, την οποία γνώρισε μέσα από την «πλούσια και ολοζώντανη» καλλιτεχνική της σκηνή αλλά και την καθημερινότητά της, μένοντας στην ελληνική πρωτεύουσα την περασμένη χρονιά. Η ιδέα και η διαδικασία πραγματοποίησης του φεστιβάλ ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια, λέει ο Ράσελ. «Σήμερα τίθενται πολλά ζητήματα σε σχέση με τη δημοκρατία» λέει και εξηγεί πως και ο ίδιος έκπληκτος διαπίστωσε πόσο εύθραυστη είναι η δημοκρατία όταν πριν από δύο χρόνια οι Αμερικανοί ψήφισαν για Πρόεδρο με κριτήριο το ποιον ήθελαν να βλέπουν στην τηλεόραση. Αναπόφευκτα η συζήτηση στράφηκε στον Τραμπ και στην πολιτική. Όμως το φεστιβάλ δεν προβληματίζεται μόνο σε σχέση με όσα συμβαίνουν στις ΗΠΑ. Το μήνυμά του και οι αναζητήσεις του δεν γνωρίζουν γεωγραφικούς περιορισμούς. «Όταν καθένας από εμάς εμπλέκεται στη δημόσια ζωή, όχι μόνο μέσα από την πολιτική, η οποία γίνεται ολοένα και πιο διχαστική, αλλά και μέσω του πολιτισμού και της εκπαίδευσης που οικοδομούν κοινότητες και μας ενώνουν, ασκούμε στην πράξη τη δημοκρατία» λέει ο Αντώνης Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση. «Στο Ίδρυμα Ωνάση θεωρούμε ηθική ευθύνη το να είμαστε ενεργοί πολίτες. Συµµετέχουµε

6 ενεργά στη res publica, δηλαδή στις δημόσιες υποθέσεις. Οι δράσεις μας στοχεύουν στην προώθηση δημοκρατικών ιδανικών, στη διαμόρφωση ενεργών πολιτών και στην ενθάρρυνση των ανθρώπων να δημιουργήσουν καλύτερες κοινωνίες, ειδικά σε περιόδους κατά τις οποίες η ενότητα μπορεί να αμφισβητηθεί» υπογράμμισε ο κ. Παπαδηµητρίου. Αυτό το μήνυμα της ενότητας μέσα από τη δημοκρατία εκφράζεται με μια συγκινητική, βιωματική παράσταση στο La MaΜa, το Fever, που ξεκινά ως μονόλογος και καταλήγει να ανεβάζει όλους τους θεατές στη σκηνή. Η συμπαραγωγή του La MaMa με το Onassis USA δοκιμάζει τα όρια της ατομικής και συλλογικής ευθύνης, της προθυμίας μας να σταθούμε στον διπλανό μας. Μετά το Fever έρχεται η εμπειρία του Relic του Ευριπίδη Λασκαρίδη. Η σόλο περφόρμανς του είναι καθηλωτική οπτικά και ερμηνευτικά. Σκοτεινή και ταυτόχρονα χιουμοριστική, η ερμηνεία, και μαζί η μεταμόρφωσή του, είναι υπερβατική, γεμάτη αναφορές και συμβολισμούς που δοκιμάζουν τα όρια της ανοχής μας όσον αφορά πράγματα «παράταιρα» και ανοίκεια. Ο Ράσελ παραδέχτηκε πως είχαν καιρό να φιλοξενήσουν ανάλογη οπτική εμπειρία στο Public Theater. Λίγες μέρες αργότερα, τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο «Democracy is coming» ανέλαβε η Λένα Κιτσοπούλου και η «αναρχική» της Αντιγόνη - Lonely Planet. Αυτή είναι η νέα εκδοχή της ανορθόδοξης παράστασης-διάλεξης της Λένας Κιτσοπούλου, όπου πέντε άνθρωποι των βουνών και του χιονιού μιλούν για ένα θέμα με το οποίο, φαινομενικά, ουδεμία σχέση έχουν, την Αντιγόνη. Η παράσταση παρουσιάστηκε στη Μικρή Σκηνή της Στέγης τον Δεκέμβριο του 2017 και τώρα οι σκιέρ της Κιτσοπούλου εμφανίστηκαν στη Νέα Υόρκη, στο Public Theater. Ο καθηγητής Φιλοσοφίας και μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Ωνάση, Σάιμον Κρίτσλεϊ, έφερε με τη σειρά του την αρχαία τραγωδία στο σήμερα

«Οι άνθρωποι έχουν τη δύναµη» τραγουδούσαμε όλοι μετά από λίγο. Τα χέρια υψώνονταν κάθε φορά που η Πάτι Σμιθ έδινε το σύνθημα. Πριν ξεκινήσει το τραγούδι, ζήτησε απ’ όλους να αφήσουν τα κινητά και να αφεθούν στη δύναμη του τραγουδιού. To συναίσθημα ήταν απελευθερωτικό.

στη συζήτηση για το νέο του βιβλίο Η τραγωδία, οι Έλληνες και εμείς (Tragedy, the Greeks and us). Στην αίθουσα Library του Public Theater συνάντησε τον κορυφαίο δημοσιογράφο Πολ Χολντενγκρέμπερ και έκαναν μια συναρπαστική συζήτηση σχετικά με τα μαθήματα που μας διδάσκει η αρχαιοελληνική τραγωδία και το πώς μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τη σχέση μας με τον κόσμο και τον εαυτό μας. Ο συγγραφέας και ηθοποιός Μάικλ Ιμπεριόλι («The Sopranos», Goodfellas, «Law & Order») ήταν εκεί και διάβασε με μοναδικό τρόπο αποσπάσματα από το βιβλίο. Η συνάντηση μετατράπηκε σε ζωηρό φόρουμ. Το καλύτερο ήρθε στο τέλος, η έκπληξη του φεστιβάλ: ένας ζωντανός μύθος κι ένα τραγούδι-σύμβολο της δημοκρατίας. Επισήμως το πρόγραμμα δεν ανέφερε πως όταν θα καλούμασταν στο λόμπι του Public για την περφόρµανς µε τίτλο Choir! Choir! Choir θα τραγουδούσαμε μαζί με την Πάτι Σμιθ. Όταν άρχισε να ψιθυρίζεται πως η ροκ βασίλισσα της Νέας Υόρκης θα ήταν σε λίγη ώρα εκεί για να δώσει ρυθμό με το «People have the power» ο κόσμος ενθουσιάστηκε. Όταν η φήμη επιβεβαιώθηκε, όλο το θέατρο άρχισε να τραγουδά και να χορεύει. Οι σκηνοθέτες Nobu Adilman και Daveed Goldman καθοδήγησαν το κοινό, το οποίο επρόκειτο να γίνει η τεράστια χορωδία της Πάτι Σμιθ. «Οι άνθρωποι έχουν τη δύναµη» τραγουδούσαμε όλοι μετά από λίγο. Τα χέρια υψώνονταν κάθε φορά που η Πάτι Σμιθ έδινε το σύνθημα. Πριν ξεκινήσει το τραγούδι, ζήτησε απ’ όλους να αφήσουν τα κινητά και να αφεθούν στη δύναμη του τραγουδιού. To συναίσθημα ήταν απελευθερωτικό. Ο κόσμος που ήταν εκεί, μέσα από τη μουσική και το τραγούδι, έμοιαζε να νιώθει πως «έχει τη δύναμη», το ισχυρότερο χαρακτηριστικό της δημοκρατίας.

1. Η Πάτι Σμιθ στο Public Theater τραγουδά «People have the power» για το Onassis Festival 2019. © Christos Sarris 2. Ο καθηγητής Φιλοσοφίας και μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Ωνάση, Σάιμον Κρίτσλεϊ. © Christos Sarris 3. Η διευθύντρια Πολιτισµού του Ιδρύµατος Ωνάση, Αφροδίτη Παναγιωτάκου, με τον Μαρκ Ράσελ, curator του «Democracy is coming», και τον Κωστή Βελώνη. 4. Ο Ευριπίδης Λασκαρίδης σε σκηνή από την περφόρμανς Τhe Relic. © Beowulf Sheehan 5. Η Λένα Κιτσοπούλου και ο Ευριπίδης Λασκαρίδης. © Christos Sarris 6. Socrates – Ο Μάικλ Στούλμπαργκ ερμηνεύει τον Σωκράτη στο Public Theater. © Joan Marcus 7. Ο συγγραφέας και ηθοποιός Μάικλ Ιμπεριόλι διαβάζει αποσπάσματα από το βιβλίο του Σάιμον Κρίτσλεϊ. © Christos Sarris

25.4.19 – lifo

βγες έξω

ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ

week

«Θα σε κάνω βασίλισσα»

Σ Ο θρίαμβος της ελληνικής κουζίνας Στον Βασίλαινα.

α πό τη ν ίκη μηταρ έ α

60 lifo – 25.4.19

ο να προσπαθείς να βαδίσεις στα χνάρια μιας επιτυχημένης παράδοσης που κρατά έναν αιώνα είναι ένα δύσκολο «άθλημα». Το εστιατόριο Βασίλαινας έχει πολλούς λόγους να καμαρώνει για τις δάφνες του παρελθόντος, όμως επιμένει να κρατά με μαεστρία το νήμα που δένει την παράδοση με την εξέλιξη. Ο Θανάσης Βασίλαινας, ο εγγονός του ιδρυτή του ιστορικού εστιατορίου, κρατάει με πάθος τα ηνία στα χέρια του και εστιάζεται στη δημιουργικότητα της σύγχρονης ελληνικής κουζίνας. Τη ζωντανή αυτή κληρονομιά αλλά και τις ξεκάθαρες προθέσεις της κουζίνας, που σέβεται την καλή και φρέσκια πρώτη ύλη, αντιλαμβάνεσαι μόλις διαβάσεις το μενού. Τα πάντα υπόσχονται φρεσκάδα, πιάτα κατανοητά, που θέλεις να τα δοκιμάσεις όλα. Στον Βασίλαινα θέλω πάντα να ξεκινώ το δείπνο μου με την απίθανη ιστορική ταραμοσαλάτα που συνοδεύεται με ψητές αραβικές πίτες (€8). Ποτέ ΒΑΣΊΛΑΙΝΑΣ δεν τη χορταίνω. Βελούδινη και ισορροπημένη είναι η ψαρόσουπα που φτιάχνεται από κεφάλι σφυρίδας με άφθονα λαχανικά και σαφράν (€8). Ακολουθεί το ταρτάρ τόνου: μικρές μπουκιές φρέσκου τόνου σε παράταξη μαζί με ελαφριά καπνιστή μαγιονέζα, πίκλες σέλερι και μαραθόριζα, των οποίων η οξύτητα ανεβάζει τις γευστικές εντάσεις (€16). Πολύ ωραία η μαγειρική άποψη της κουζίνας που συνδυάζει το καλαμάρι σχάρας με σαλάτα μαυρομάτικα, μους καπνιστής τσακώνικης μελιτζάνας και μια πινελιά μαρμελάδα ντομάτα με λουκάνικο Δράμας (€15). Γεύσεις ξεκάθαρες. Στην κουζίνα μαγειρεύει με γνώση, τεχνική και πάθος ο σεφ Μάνος Γαρνέλης, σερβίροντας πιάτα που αναδεικνύουν την καλή και γευστική εκδοχή της σύγχρονης ελληνικής κουζίνας. Ένα πιάτο που μιλάει κατευθείαν στην ψυχή σου είναι το μελωμένο ποσέ αυγό που πανάρεται, έχει χρυσαφί χρώμα και έρχεται πάνω σε πυκνό αφρό πατάτας, τριμμένη φρέσκια τρούφα και απάκι Κρήτης (€10). Το παιχνίδι των υφών, των αρωμάτων, των χρωμάτων και της πλούσιας γεύσης είναι ασύγκριτο. Δύσκολο να αντισταθείς στη θαυμάσια παραδοσιακή πίτα με το εξαίσιο χειροποίητο φύλλο που γεμίζεται με μελωμένο κατσικάκι από τη Βόνιτσα, καυκαλήθρες, τσουκνίδες, φρέσκα αρωματικά και συνοδεύεται από τη δροσιά της κρέμας γιαουρτιού (€11). Ένα πιάτο που υμνεί την ελληνική παράδοση και αποδίδεται με σύγχρονη μαγειρική ΒΑΣΊΛΑΙΝΑΣ οπτική, χωρίς όμως να χάνεται η συνέχειά της. Η γεύση του καταγράφεται στη μνήμη. Ο κατάλογος με τα κυρίως πιάτα έχει προτάσεις με άρωμα θαλασσινό αλλά και προτάσεις για τους κρεατολάγνους. Θαυμάσιο ήρθε το λαβράκι που ψήθηκε ιδανικά στη σχάρα και ταίριαξε γευστικά με τον πουρέ κουνουπιδιού, τα «ζωντανά» λεπτοκομμένα κολοκυθάκια και τα τραγανά φασολάκια με βινεγκρέτ μοσχολέμονο με κύμινο (€22). Και εδώ η εξαιρετική πρώτη ύλη και η σωστή υλοποίηση έχουν τον πρώτο λόγο. Η walking κάβα σε πρώτο πλάνο κάνει αισθητή την παρουσία της στην κομψή σάλα με την εντυπωσιακή οροφή που διακοσμεί δάσος από φιάλες κρασιού με οπτικές ίνες που χαρίζουν έναν θερμό φωτισμό. Το κρασί παίζει δυνατά, προσφέρει εξαιρετικές επιλογές από τον ελληνικό αμπελώνα και πλαισιώνεται και με κρασιά από τον διεθνή. Αξίζει να εμπιστευτείς τον οινοχόο για την επιλογή του κρασιού που θα συνοδεύσει το γεύμα σου. Κρατήστε χώρο για τον γλυκό επίλογο. Η chef patisserie Μαρία Καπερώνη έχει ταλέντο και αυτό φαίνεται στο βαθύ πιάτο με γυαλιστερές μπάλες bitter σοκολάτας, φοντάν, κόκκινα φρούτα και υπέροχο σορμπέ φραμπουάζ (€11). Αν θελήσεις να πάρεις μια καλή γεύση από την κουζίνα του Βασίλαινα, τότε μπορείς να τιμήσεις το μενού γευσιγνωσίας επτά πιάτων με 45 ευρώ το άτομο. Το εστιατόριο ΒαΒΑΣΊΛΑΙΝΑΣ σίλαινας είναι γαστρονομικός προορισμός και θέλεις πάντα να επιστρέφεις. Βασίλαινας, Βρασίδα 13, Αθήνα, 210 7210501

το νούμερο 13 της οδού Βέροιας στον Βοτανικό βρίσκεται το wine & whisky bar restaurant «Θα σε κάνω βασίλισσα». Μου αρέσει αυτός ο ασυνήθιστος χώρος, είναι διαφορετικός: το 1920 χρησίμευε για να συναρμολογούν λεωφορεία και τη δεκαετία του ’60 ήταν το πρώτο συνεργείο της Volkswagen. Ο χώρος με την ξύλινη στέγη διατηρεί τη γοητεία του και οι διακοσμητικές παρεμβάσεις του Kirios Criton είναι ελάχιστες. Ο Δημήτρης Λίτινας, ο ιδιοκτήτης, αγαπά το καλό κρασί και αναζητά με πάθος εκλεκτά τυριά και αλλαντικά που έχουν πάρει θέση στο καινούργιο ham & cheese bar. Είναι εντυπωσιακή η οινική λίστα με περίπου 600 ετικέτες, πολλές από αυτές σπάνιες, από τον ελληνικό και τον παγκόσμιο αμπελώνα, που έχει φτιάξει με αγάπη και γνώση ο Δημήτρης Λίτινας από την προσωπική συλλογή του. Το μενού υπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο το κρασί αλλά και τα περίπου 250 premium whiskies, brandies, rums και sherries. Θα ξεκινήσεις με δροσερή ωραιότατη καβουρόψιχα ενισχυμένη με σχοινόπρασο, καρότο, καλαμπόκι, φρέσκο ΘΑ ΣΕ ΚΆΝΩ ΒΑΣΊΛΙΣΣΑ κρεμμυδάκι και τσάτνεϊ μήλο (€14). Τη σκυτάλη παίρνει το τρυφερό καλαμάρι που είναι ανάλαφρα σοταρισμένο και συνοδεύεται με καλοφτιαγμένη σάλτσα Pernod και δίπλα σαλάτα μαραθόριζας (€12). Γουστόζικα είναι τα λευκά, χειροποίητα πιάτα της Χριστίνας Μόραλη. Υπάρχει άποψη. Στη συνέχεια προσγειώνονται στο τραπέζι σε σαγανάκι τρία είδη λουκάνικου, μοσχαρίσιο καπνιστό, χοιρινό με μπόλικη ρίγανη και πρόβειο με πράσο, που συνδυάζονται με ψιλοκομμένο σέλερι και ωραία δεμένη σάλτσα ντομάτας (€12). ΘΑ ΣΕ ΚΆΝΩ ΒΑΣΊΛΙΣΣΑ Πληθωρικές μπουκιές που ξεχειλίζουν νοστιμιά. Ο σεφ Σπύρος Κοντός μαγειρεύει με άποψη και κέφι και τα νόστιμα πιάτα του ταιριάζουν στο πνεύμα της παρέας. Ο σομελιέ Κωνσταντίνος Σιγανάκης σερβίρει στα ποτήρια το λαμπερό ερυθρό κρασί από την ποικιλία Ξινόμαυρο Gold Selection Chrisohoou. Το εντυπωσιακό κόκκινο tagine έρχεται στο κέντρο του τραπεζιού και η μυρωδιά των μπαχαρικών σε τραβάει από τη μύτη. Βγαίνει το καπάκι και αμέσως αποκαλύπτεται μοσχάρι σιγομαγειρεμένο και αρωματισμένο σε cajoun και garam masala με κουσκούς ρας ελ χανούτ και αραβικές πιτούλες (26 ευρώ/2 άτομα). Μελωμένο κρέας και ταιριαστό το απολαυστικό και πικάντικο κουσκούς. Για το τέλος fondue σοκολάτας (€15) που θα ταιριάξει με κάποιο παλαιωμένο ρούμι. «Θα σε κάνω βασίλισσα», Βέροιας 13 & Ιερά Οδός 64, Βοτανικός, 210 3459299

Sudoku No 594 5

9 2 8

7 6 4 5

1 6

1 7

4 3

4 1

7 2 8 3

6 1 9

Η λύση του προηγούμενου 9 8 7 4 6 5

2 1 6 9 3 8

5 3 4 2 1 7

6 7 3 1 5 4

4 2 9 8 7 3

1 5 8 6 9 2

8 9 5 7 4 6

3 4 2 5 8 1

7 6 1 3 2 9

3 5 9 8 1 7 2 6 4 2 4 8 9 6 3 1 7 5 1 7 6 2 5 4 3 9 8

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9] Αυτή την εποχή

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1] Οι μέρες των γιορ-

θα δώσετε έμφαση στις σχέσεις σας και θα ασχοληθείτε με τη φροντίδα αγαπημένων σας προσώπων, θα έχετε όμως τον απαραίτητο χρόνο για να ικανοποιήσετε τις ανάγκες και τις επιθυμίες σας. Αφήστε τον εαυτό σας να χαλαρώσει και μην είστε αυστηροί με τους άλλους, καθώς θα υπάρχει και μια προδιάθεση για δημιουργία εντάσεων λόγω συσσωρευμένης κούρασης. Τα οικονομικά σας χρήζουν προσοχής. Μπορεί μεν να αυξάνονται τα κέρδη σας, ταυτόχρονα όμως και τα έξοδα είναι πολλά, γι’ αυτό πολύ εύκολα μπορεί να ξεφύγετε. Για εσάς που εργάζεστε τις ημέρες του Πάσχα τα αποτελέσματα θα είναι πολύ ικανοποιητικά κι έτσι θα αξίζουν οι ώρες μακριά από την οικογένεια. Ταξίδια, κοινωνική ζωή και ψυχαγωγία θα ανανεώσουν τη διάθεσή σας και τον γάμο σας. Οι ελεύθεροι μπορεί να μη μείνετε και πολύ ικανοποιημένοι με μια καινούργια γνωριμία, ωστόσο θα περάσετε ευχάριστα. ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Αυτές τις μέρες θα είστε σε συνεχή κίνηση κι έτσι θα έχετε πολλαπλά οφέλη σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο, καθώς προβλέπονται νέες γνωριμίες με άτομα με τα οποία θα μπορούσατε να ξεκινήσετε μια καλή συνεργασία. Εμπορικές συναλλαγές και συμφωνίες θα ευνοηθούν, καθώς και ό,τι αφορά δημόσιες σχέσεις και προώθηση προϊόντων. Ο τομέας της ψυχαγωγίας ενεργοποιείται και θα αυξηθούν τα έσοδά σας μέσω της καλλιτεχνικής έκφρασης. Ιδανική εποχή για να ξεκινήσετε μια νέα ερωτική σχέση οι ελεύθεροι τώρα που οι συνθήκες είναι με το μέρος σας, αλλά κι εσείς που είστε σε μακροχρόνια σχέση. Αφροδίτη και Ερμής φέρνουν ισορροπία στον γάμο σας, καθώς υπάρχει καλύτερη μεταξύ σας επικοινωνία. Ιδιαίτερη προσοχή σε θέματα οδήγησης τις ημέρες του Πάσχα. Οι δυσαρμονικές όψεις Άρη - Κρόνου δείχνουν κάποιον κίνδυνο. Οι γονείς αφιερώστε χρόνο στα παιδιά και απολαύστε τις στιγμές. ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Η κοινωνική σας ζωή θα προσελκύσει το ενδιαφέρον σας το προσεχές διάστημα και, απ’ ό,τι φαίνεται, οι τελευταίες μέρες του Απριλίου θα είναι πολύ ευχάριστες. Τα οικονομικά σας βελτιώνονται μέσω της εργασίας και μέσω κοινών πόρων, που σημαίνει πως θα έχετε διπλό όφελος και θα είστε άνετοι. Η δημιουργική σας διάθεση θα είναι στα ύψη, ενώ θα αφιερώσετε αρκετό χρόνο στη βελτίωση της εμφάνισής σας. Ορισμένες αλλαγές θα ανανεώσουν το look και τη διάθεσή σας και επιβάλλεται μια συνολική μεταμόρφωση μέρες που είναι. Οι γονείς, οι θείοι και οι νονοί που έχετε μια τάση για υπερβολές με το ξόδεμα χρημάτων για τα παιδιά μπορεί να βγείτε εκτός προϋπολογισμού πολύ εύκολα, οπότε βάλτε κάποια όρια στον εαυτό σας. Η ερωτική σας ζωή είναι αρκετά καλή, γιατί είναι και η διάθεσή σας θετική, εφόσον διανύετε μια φάση κατά τη διάρκεια της οποίας βασικό σας μέλημα είναι πώς θα περάσετε όμορφα τις ημέρες του Πάσχα. ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12] Πολύ επικοινωνιακή η διάθεσή σας αυτή την εποχή και γιατί όχι! Τα επαγγελματικά σας βαίνουν καλώς, τα οικονομικά σας είναι σε τέτοιο σημείο που σας επιτρέπουν να ικανοποιήσετε τις επιθυμίες σας, είναι και οι μέρες που εντείνουν την ανάγκη σας για προσωπική επαφή με συνεργάτες και αγαπημένα πρόσωπα, οπότε εκεί θα διοχετεύσετε την περισσότερη ενέργειά σας. Οι αγορές για το σπίτι και για αγαπημένα πρόσωπα πρέπει να γίνουν χωρίς υπερβολές, ώστε να μη χάσετε την ευκαιρία για εκδρομές και εξορμήσεις, αν εξαντλήσετε τον προϋπολογισμό σας. Τις ημέρες του Πάσχα θα ευνοηθεί η ερωτική σας ζωή, οι σχέσεις με τα παιδιά και η ψυχαγωγία, ωστόσο οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο πρέπει να είστε προσεχτικοί στις μετακινήσεις και στον τρόπο έκφρασής σας. Οι δυσαρμονικές όψεις Άρη - Κρόνου μπορεί να προκαλέσουν πίεση λόγω κοινωνικών υποχρεώσεων. Φροντίστε να περάσετε όμορφα ό,τι κι αν κάνετε.

τών θα αποτελέσουν πηγή άγχους για εσάς που θέλετε να τα έχετε όλα υπό έλεγχο, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τις προσωπικές σας ανάγκες, και αν δεν αλλάξετε τακτική, δεν θα καταφέρετε να απολαύσετε τις στιγμές λόγω κούρασης. Τα οικονομικά σας βελτιώνονται μέσω της εργασίας και δεν έχετε καμία δικαιολογία για να μην αφιερώσετε χρόνο για μια εκδρομή ή ένα ταξίδι με αγαπημένα σας πρόσωπα. Για τους ελεύθερους, είναι ένα διάστημα που δεν λείπουν οι επιτυχίες στο φλερτ και καθώς είστε σε συνεχή κίνηση για λόγους ψυχαγωγίας, οι επιλογές είναι πολλές και αρκετά ενδιαφέρουσες. Την Κυριακή του Πάσχα προσέξτε πιθανή ένταση με πρόσωπο από τον χώρο της δουλειάς σας, καθώς μπορεί να αγανακτήσετε από τις απαιτήσεις των άλλων. Επίσης, αποφύγετε τις υπερβολές με το φαγητό και το αλκοόλ, μια και υπάρχει έντονη προδιάθεση για πεπτικές διαταραχές. ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2] Με τον Άρη να διατηρεί τα επίπεδα της ενέργειάς σας ισχυρά, μπορείτε να αναλάβετε ρίσκα που θα έχουν επιτυχή εξέλιξη, αρκεί να είστε σίγουροι για τις ενέργειες και τις αποφάσεις σας. Ιδανική εποχή για να ανοίξετε τη δική σας επιχείρηση, να ξεκινήσετε μια νέα ερωτική σχέση και να δώσετε έμφαση στα παιδιά, εφόσον έχετε περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Οικογένεια και σπίτι θα είναι το βασικό σας μέλημα και θα μπορέσετε να βελτιώσετε τις σχέσεις με αγαπημένα σας πρόσωπα, καθώς προβλέπονται πολλές συναντήσεις και επαφές τις ημέρες του Πάσχα. Εσείς που είστε σε μια καινούργια σχέση θα προτιμήσετε πιο ιδιωτικές στιγμές με τον ερωτικό σας σύντροφο, οι γονείς όμως μπορείτε να εξοικονομήσετε χρόνο για απολαύσεις και ψυχαγωγία, κάτι που θα ανανεώσει τη διάθεσή σας και τη σχέση ή τον γάμο σας. Ιδιαίτερη προσοχή με το ξόδεμα χρημάτων, σε θέματα οδήγησης και στην έκφραση των επιθυμιών σας.

starfax

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5] Μπορεί να είστε λίγο αγχωμένοι με τα οικονομικά σας, από την Παρασκευή όμως αρχίζουν να βελτιώνονται κι έτσι θα μπορέσετε να διευθετήσετε τις υποχρεώσεις σας και να ικανοποιήσετε τις προσωπικές σας επιθυμίες, που μπορεί να αφορούν ένα ταξίδι ή αγορές για τον εαυτό σας και για αγαπημένα σας πρόσωπα. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο, που επηρεάζεστε από το τετράγωνο Άρη - Ποσειδώνα, αποφύγετε τις μέρες του Πάσχα κοινούς λογαριασμούς με φίλους, καθώς μπορεί να προκληθούν εντάσεις, αν νιώσετε πως εξαπατηθήκατε. Η ερωτική σας ζωή ευνοείται με τον Δία σύμμαχό σας και κάτι καλό θα προκύψει μέσα από ένα ταξίδι. Την Τρίτη γυρίζει ανάδρομος ο Κρόνος στον Αιγόκερω και το διάστημα μέχρι τις 12/9 θα είναι σημαντικό για την επαγγελματική σας καταξίωση, καθώς θα σας δοθεί η ευκαιρία για να έχετε επιτυχή αποτελέσματα σε θέματα σπουδών και σε ό,τι αφορά τη σταδιοδρομία σας. ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6] Οι τελευταίες μέρες του Απριλίου θα είναι αρκετά καλές για τα οικονομικά σας, για τις σχέσεις σας και την κοινωνική σας ζωή. Ενδεχομένως να αυξηθούν οι υποχρεώσεις σας, αλλά θα είναι αρκετά αποδοτικές οι προσπάθειές σας. Ταξίδια και επαφές με το εξωτερικό μπορεί να ανοίξουν νέες πόρτες για εσάς που έχετε κάποιες πρωτοποριακές ιδέες – το σίγουρο είναι πως θα διευρύνετε τους ορίζοντές σας και το δίκτυο των συνεργατών σας. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο προσέξτε τις ημέρες του Πάσχα πιθανή ένταση με τον ερωτικό σας σύντροφο – μπορεί να νιώσετε πιεσμένοι με τις κοινωνικές υποχρεώσεις και να χαλάσετε τις καρδιές σας. Την Τρίτη γυρίζει ο Κρόνος στον Αιγόκερω ανάδρομος και μέχρι τις 12/9 θα σας δοθούν ευκαιρίες για να επανεξετάσετε τους στόχους σας και ενδεχομένως να προκύψουν νέες πηγές εσόδων, είτε μέσω μιας παράλληλης απασχόλησης είτε μέσω ενός συνεταιρισμού. Η ερωτική σας ζωή είναι περιπετειώδης. ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Οι τελευταίες μέρες του Απριλίου θα κυλήσουν ευχάριστα, καθώς προβλέπονται ευχάριστες εξελίξεις στα επαγγελματικά σας. Το κλίμα που θα επικρατεί θα είναι αρκετά θετικό, ωστόσο οι απαιτήσεις στη δουλειά θα είναι αυξημένες και εκεί μπορεί να σας πιάσει ένα άγχος, αλλά θα είναι παραγωγικό. Εκδρομές, ταξίδια, επαφές με συγγενείς και φιλικά σας πρόσωπα θα σας δώσουν την ευκαιρία να αλλάξετε παραστάσεις και δεν αποκλείεται να προκύψει ένας έρωτας με πρόσωπο από το εξωτερικό, που σημαίνει πως αυτό το Πάσχα θα σας μείνει αξέχαστο. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο, που επηρεάζεστε από τις δυσαρμονικές όψεις Άρη - Κρόνου, μπορεί να διαφωνήσετε έντονα με κάποιον συνεργάτη, κάτι που δεν θα είναι ό,τι καλύτερο στην προκειμένη φάση, που ανοίγουν οι δουλειές σας. Την Τρίτη γυρίζει ο Κρόνος ανάδρομος στον Αιγόκερω και μέχρι τις 12/9, που θα διανύει τον τομέα των συνεργασιών, θα επαναξιολογήσετε τις δεσμεύσεις σας. ΛΕΩΝ [23.7/23.8] Είναι μια εποχή που ευνοούνται εκπαιδευτικές, ταξιδιωτικές, επικοινωνιακές και δικτυακές δραστηριότητες, η δημιουργικότητα, τα χόμπι και η ψυχαγωγία, αλλά θα πρέπει να ρίξετε λίγο τους ρυθμούς σας, προκειμένου να απολαύσετε τους καρπούς των προσπαθειών σας. Οι τελευταίες μέρες του μήνα μπορεί να είναι πολύ σημαντικές για τη φήμη και την καριέρα σας, ωστόσο στην ερωτική σας ζωή επικρατεί ένα χάος και δεν είστε διατεθειμένοι να βάλετε καμία τάξη. Απολαμβάνετε τον έρωτα, αλλά ούτε που σκέφτεστε τη δέσμευση. Οι γεννημένοι το 3ο δεκαήμερο προσπαθήστε να εξοικονομήσετε χρόνο για την κοινωνική σας ζωή. Τις ημέρες του Πάσχα προσέξτε θέματα υγείας και αποφύγετε τις συγκρούσεις με συναδέλφους όσοι εργάζεστε. Ένα σύντομο ταξίδι με το ταίρι σας, τους φίλους ή την οικογένεια φροντίστε να το απολαύσετε μακριά από αρνητικούς ανθρώπους και καταστάσεις.

week

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3] Οι επόμενες μέρες θα είναι αφιερωμένες στην οικογένεια και θα αναπληρώσετε τον χαμένο χρόνο προηγούμενων ημερών. Με τη σύνοδο Αφροδίτης και Ερμή ενισχύονται τα οικονομικά σας και είναι ιδανική εποχή για να διαπραγματευτείτε μια καινούργια συνεργασία, κυρίως όμως θα πρέπει να δώσετε έμφαση στις προσωπικές σας επιθυμίες, καθώς τώρα πλέον μπορείτε να τις ικανοποιήσετε, και δεν πρέπει να χάσετε την ευκαιρία για ταξίδια και απολαύσεις. Επίσης, είναι μια πολύ καλή στιγμή να αφιερώσετε χρόνο στους ηλικιωμένους και να βελτιώσετε τις σχέσεις σας. Όπως και να έχει, δεν είναι ώρα για να κρατάτε μούτρα και κακίες. Προχωρήστε μπροστά αφήνοντας πίσω κάποιες ατυχείς στιγμές και εκτιμήστε το γεγονός ότι μπορείτε να περάσετε όμορφες στιγμές με τα αγαπημένα σας πρόσωπα. Την Τρίτη γυρίζει ο Κρόνος στον Αιγόκερω ανάδρομος και μέχρι τις 12/9 μπορεί να αναθεωρήσετε σχέσεις με φιλικά σας πρόσωπα και μακροπρόθεσμους στόχους.

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Πολλές οι υποχρεώσεις σας αυτή την εποχή: προσπαθείτε να διευθετήσετε τα εργασιακά σας θέματα ταυτόχρονα με αυτά της προσωπικής σας ζωής και το άγχος είναι αναπόφευκτο. Η οργάνωση ενός ταξιδιού τις ημέρες των γιορτών μπορεί να αποτελέσει πηγή έντασης αν ψυχαναγκαστείτε να τα έχετε όλα υπό έλεγχο. Ωστόσο, μέσα στο Πάσχα προβλέπονται όμορφες στιγμές με αγαπημένα πρόσωπα, έντονη κοινωνική ζωή, κι έτσι θα σας δοθεί η ευκαιρία να γεμίσετε τις μπαταρίες σας ευχάριστα. Δείξτε τις προθέσεις σας στο πρόσωπο που σας ενδιαφέρει και ιδιαίτερη προσοχή σε θέματα οδήγησης, καθώς ο Άρης κάνει δυσαρμονικές όψεις με τον Δία και μπορεί να σας πιάσει βιασύνη. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο προσέξτε την Κυριακή του Πάσχα πιθανή ένταση με ηλικιωμένο μέλος της οικογένειας. Οι δυσαρμονικές όψεις Άρη - Κρόνου δείχνουν πως μπορεί να δημιουργηθεί κάποια κρίση στις σχέσεις μεταξύ ανδρών.

α πό τη μα ριβίκυ κα λλέργ η (sta rfa x@ lifo .gr)

25.4.19 – lifo

α΄ πρόσωπο week

Άννα Κόκορη: Ολίγον καθυστερημένα (θα μπορούσα να βάλω τελεία εδώ), ας παραθέσω την άποψή μου κι εγώ για το γριφώδες, εθιστικό για τους γιαλαντζί μαδαφάκες, χιπχοπάδες μέγα δημιούργημα «Mama» του χρυσοδόντη Sin Boy. «Γίναμε φορείς και κομιστές χαμηλής νοημοσύνης. Πήραμε στον λαιμό μας ακροατές, δίχως το αίσθημα της ευθύνης. Είπαμε λόγια που κάναν μόδα τα ναρκωτικά και τα όπλα. Φέραμε τη διαφθορά απ’ την πίσω πόρτα. Έι, ραψωδοί, πού ‘ν’ οι πένες σας; Ποιος πολιτισμός ζωντανεύει μέσα στα έργα σας; Έι, ραψωδοί, πού ‘ν’ οι πένες σας; Άσκοπα κυλάν οι ρίμες, άσκοπα κι οι μέρες σας». Ευθύμη, γύρνα και βάλε σκούπα!

Γιάννης Πανταζόπουλος: Έχεις προσέξει ποτέ τα χέρια της ταμία στο σούπερ μάρκετ όπου ψωνίζεις; Ξέρεις το όνομα του ντελιβερά που σου φέρνει την παραγγελία σου; Είναι ερωτευμένη η κυρία στα διόδια; Πώς αντέχει την μπόχα η οδοκαθαρίστρια; Τι σκέφτεται μια τηλεφωνήτρια όταν τελειώνει η βάρδια; Βαριέται μια ταξιθέτρια βλέποντας την ίδια παράσταση κάθε βράδυ; Ποιος έχει πιο πολύ στρες, ο παρκαδόρος στο πλοίο ή ένας τραυματιοφορέας; Πόσα μαθαίνει ένας θυρωρός μεγάλου κτιρίου; Τι νιώθει ένας δικαστικός κλητήρας την ώρα της έξωσης; Απαρατήρητοι: Ιστορίες ανθρώπων που δεν τους έχεις προσέξει, ένα εξαιρετικό βιβλίο της Αγγελικής Σπανού από τις εκδόσεις Πόλις.

Χριστίνα Γαλανοπούλου: Ένας απέραντος κήπος με αμένσιοτα… Όσο πιο «έξυπνα» γίνονται τα social media, σε όλο το χαοτικό φάσμα τους, τόσο μεγαλύτερη η κατάντια των χρηστών τους, τόσο πιο κούφια, προειδοποιητικά, σπαραξικάρδια, χειριστικά τα posts. Και όχι μόνο παραμονές εκλογών. Από το 2015 και μετά –μετά το μοιραίο δημοψήφισμα, δηλαδή–, το εθνικό IQ κατεβαίνει, ενίοτε βυθισμένο στην κουλτούρα, προς δήθεν. Κι όμως, είναι εργαλείο τα social, κι ας τα χρησιμοποιούμε ακόμη σαν το προσωπικό μας ημερολόγιο, άνευ κλειδαριάς. Μακάρι το Instagram να κόψει –όπως απείλησε (και γελάω)– τα likes. Θα είναι μια ευκαιρία να ξαναμετρηθούμε, γενικώς.

Χρήστος Παρίδης: Το τελευταίο Σαββατοκύριακο, αλλά και την Παρασκευή, σε όποιο θέατρο βρέθηκα, από τη Λυρική μέχρι το Τέχνης και από την οδό Αμερικής (παραδοσιακά η Κυριακή των Βαΐων σηματοδοτεί το τέλος της χειμερινής σεζόν των εμπορικών θιάσων) έως το Μεταξουργείο και το Θησείο, δεν έπεφτε καρφίτσα. Άσε τα τηλεφωνήματα που έκανα για να δω παραστάσεις την τελευταία στιγμή και δεν υπήρχε μια θεσούλα. Και όπως ξέρουμε, η σεζόν επανεκκινεί, ξεκινάει αυτή η «μέση» σεζόν πριν από το καλοκαίρι και το Φεστιβάλ Αθηνών. Παράλληλα, άκουσα ότι τα εισιτήρια στους κινηματογράφους έχουν πέσει. Συμπέρασμα: όλο αυτό με τα θέατρα, δηλαδή η έκρηξη και η υπερβολή, που καταρχάς το αποδώσαμε στην κρίση, αποδεικνύει ότι το αθηναϊκό κοινό είναι αυθεντικά θεατρικό, συνεχίζοντας μια μακραίωνη παράδοση!

μικρές εξομολογήσεισ από τους συντάκτες της lifo

62 lifo – 25.4.19

Γιάννης Κωνσταντινίδης: Το ποσό που συγκεντρώθηκε από τις δωρεές των πλουσιότερων οικογενειών της Γαλλίας για την ανακατασκευή της Παναγίας των Παρισίων μετά τη φωτιά ανέρχεται μέχρι στιγμής στο 1 δισ. ευρώ. Όμως, ακόμα και με τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις, το κόστος των εργασιών μάλλον δεν θα ξεπερνά το ήμισυ των δωρηθέντων. Το παχυλό πλεόνασμα που προκύπτει αναφέρεται συχνά στον Τύπο ως «μάννα», εκ του περίφημου «μάννα εξ ουρανού» των εβραϊκών γραφών. Έτσι, το επείγον ερώτημα πλέον είναι πώς αυτό θα αξιοποιηθεί σωστότερα. Αρχικά θεωρήθηκε λογικό να διοχετευτεί σε έργα αναστήλωσης άλλων μνημείων. Όμως, πλέον, συζητιέται περισσότερο το ενδεχόμενο επένδυσής του στην εκπαίδευση τεχνικών επαγγελματιών, συντηρητών κ.λπ. Γιατί στα πολιτισμένα κράτη η παιδεία είναι σαφώς πιο ασφαλής και σοφή επένδυση απ’ ό,τι η βαλσάμωση του αρχαίου κλέους.

ρώτα την απο τη λενα φουτσιτζη

Αγαπητή «Α,μπα»: Γιατί ο ρόλος της πρώτης κυρίας είναι τόσο διακοσμητικός; Περνάνε όλη τους τη ζωή προσπαθώντας να είναι τέλειες σύζυγοι. Θα μου πεις, κάνουν πραγματάκια, πηγαίνουν σε κάποιες συγκεντρώσεις μόνες τους (για να προωθήσουν τα συμφέροντα του άντρα τους) ή μπορεί να έχουν και δικούς τους στόχους και σκοπούς που υποστηρίζουν με θέρμη (παράδειγμα η αγαπημένη Μισέλ), αλλά ουσιαστικά βρίσκονται πάντα στη σκιά του άντρα τους και δεν μπορούν ούτε να την ξεπεράσουν ούτε να διαφοροποιηθούν. Επίσης, δεν μπορούν να χωρίσουν –γιατί, τι θα πει ο κόσμος;– και γιατί ο κόσμος δεν θα ψηφίσει έναν άνθρωπο που είναι χωρισμένος επειδή και καλά «δεν μπορεί να κουμαντάρει το σπίτι του, πώς θα κουμαντάρει τη χώρα;». Με εκνευρίζει πολύ όλο αυτό, είναι σαν να υπερτονίζεται ότι σημασία έχει το φαίνεσθαι και όχι το είναι, αλλά και το ότι οι γυναίκες πρέπει πάντα να μένουν ένα βήμα πίσω. Και, όχι, δεν ξεχνάω ότι η Χίλαρι παραλίγο να κερδίσει τις εκλογές και ότι κάπως άνοιξε (ακόμα και αν δεν τη συμπαθείς) τον δρόμο για την επόμενη γενιά γυναικών στην πολιτική (στην εποχή της, παρά τις σπουδές, θα μπορούσε να χρησιμεύσει μόνο ως διακοσμητικό στοιχείο για έναν πολιτικό). Και πάλι, όμως, μου φαίνεται σαν οι πρώτες κυρίες (και ίσως και κύριοι στο μέλλον, ποιος ξέρει;) να περνάνε όλη τους τη ζωή προσπαθώντας να είναι τέλειες σύζυγοι, μητέρες, Αμερικανίδες κ.λπ. και να παραμελούν τη δική τους καριέρα για να στηρίξουν και να ενισχύσουν την εικόνα του άντρα τους. Υπάρχει κάτι που δεν βλέπω; Θα ήθελα πολύ να ακούσω την άποψή σου. απαντηση α,μπα

Για μένα, ο σύντροφος οποιουδήποτε εκλεγμένου ηγέτη θα έπρεπε να είναι κάτι λιγότερο από διακοσμητικός, θα έπρεπε να είναι ανύπαρκτος. Ποιος ξέρει τι κάνει ο άντρας της Μέρκελ; Πού βρίσκεται αυτός όταν εκείνη πάει ταξίδια; Κανείς, όπως θα έπρεπε. Αυτοί (αυτές, ως επί το πλείστον) δεν έχουν καμία θέση στη δημόσια σφαίρα. Δεν τους/τις ψήφισε κανείς. Οπότε, κατά τη γνώμη μου, κακώς έχουν έστω και αυτόν τον ρόλο οι πρώτες κυρίες, κακώς θεωρείται ότι πρέπει να είναι κάποιο είδος προτύπου, κακώς μιλάνε για θέματα πολιτικής, κακώς έχουν δικά τους πρότζεκτ και δικό τους μπάτζετ. Ο λόγος που τα έχουν όλα αυτά είναι ότι είναι γυναίκες, άρα ακίνδυνες, μέχρι να εμφανιστεί μια Χίλαρι που (ως πρώτη κυρία) έχει όντως γνώμη και την ασκεί. Ένας από τους λόγους που είναι τώρα αντιπαθής είναι ότι ως πρώτη κυρία δεν καθόταν στ’ αυγά της να ψωνίζει ταπετσαρίες και σετ τσαγιού για τον Λευκό Οίκο. Ταυτόχρονα, όμως, πιστεύω ότι ορθά ασκήθηκε κριτική στο ζευγάρι για κατάχρηση εξουσίας, γιατί, όντως, δεν ψήφισαν αυτήν, τον άντρα της ψήφισαν. Οπότε, για να είναι ξεκάθαρα τα πράγματα, πρέπει οι σύντροφοι να μην ανακατεύονται ποτέ και πουθενά κι έτσι δεν θα έχουμε ποτέ τέτοια προβλήματα.

Αγαπητή «Α,μπα»: Γιατί νιώθω ενοχές που δεν δουλεύω και μεγαλώνω τα παιδιά; Οι γυναίκες που κάθονται σπίτι τρέχουν και δεν φτάνουν. Αγαπητή Αμπούλα, βρέθηκα στα 35 να μεγαλώνω παιδιά. Ο άντρας μου βγάζει καλά λεφτά, οπότε δεν έχω ανάγκη να εργαστώ. Το κομμάτι της δημιουργικότητας έχει τελειώσει στον κλάδο μου εδώ και καιρό. Θέλω να πω πως δεν κάνω καριέρα, δεν βγάζω λεφτά, δεν είμαι στο Δημόσιο, γιατί να γυρίσω στην παροχή υπηρεσιών για 800 ευρώ και για όσο χρόνο ο άλλος με χρειάζεται; Ευχαριστώ, δεν θα πάρω. Δεν θα ξαναγίνουν 3 και 4 χρονών τα παιδάκια μου, καλύτερα να είμαι μαζί τους. Το μέλλον δεν το βλέπω να μένει στάσιμο. Την ανεργία μου την καταευχαριστιέμαι. Γιατί νιώθω ενοχές όμως, μου λες; ΥΓ.: Πάντα έλεγα «μα, καλά, τι κάνουν οι γυναίκες που μένουν σπίτι;». Ε, λοιπόν, τρέχουν και δεν φτάνουν, σας πληροφορώ. -μαμά στο σπίτι απαντηση α,μπα

Έλα τώρα που ρωτάς γιατί νιώθεις ενοχές. Γιατί, ό,τι και να κάνει μια γυναίκα, είτε μεγαλώνει παιδιά χωρίς να δουλεύει είτε μεγαλώνει παιδιά δουλεύοντας, πάντα ενοχές έχει. Γιατί έτσι είναι φτιαγμένο το σύστημα. Και δεν ξεφεύγει καμία, ό,τι κι αν κάνεις, με όποιον συνδυασμό κι αν το κάνεις, φταις που είσαι συνέχεια εκεί, φταις αν δεν είσαι συνέχεια εκεί. Κάνε ό,τι θέλεις, αυτά είναι αποφάσεις για σένα και τον άντρα σου. Δεν μπορώ να σε κάνω να μην έχεις ενοχές, αν μπορούσα θα το έκανα σε όλες τις γυναίκες, θα γκρέμιζα την πατριαρχία και μετά θα το κλείναμε το Α,μπα. Πάνω στις ενοχές μας στηρίζεται το οικοδόμημα και πάνω στην κριτική που ασκεί η μία στην άλλη, όπως έκανες εσύ αφελώς με το «μα, τι κάνουν όλη μέρα σπίτι;». Μπορώ μόνο να σου πω να το επεξεργάζεσαι κάθε μέρα, όσο μπορείς, και για τη δική σου τη ζωή, και για τη ζωή των άλλων γυναικών. Αν εσένα σου αρέσει αυτό, μπράβο, αλλά ποτέ μην καταδικάσεις μια γυναίκα που επιλέγει να δουλέψει την επόμενη εβδομάδα με βαρύ ωράριο, προσλαμβάνοντας δύο νταντάδες. Δεν είναι επιχείρημα το «δεν θα ξαναγίνουν 3 και 4 τα παιδάκια». Ούτε 14, 15 θα γίνουν ξανά. Αν είναι έτσι, τότε καμία δεν θα έπρεπε να δουλεύει ποτέ. Δεν είναι επιχείρημα η δημιουργικότητα του κλάδου ή όχι. Άλλη μπορεί να θέλει να παίρνει 800 ευρώ (λίγα τα θεωρείς;) γιατί δεν μπορεί να κάνει αλλιώς και τα χρειάζεται ή επειδή δεν τα χρειάζεται καθόλου, αλλά θέλει να βγαίνει από το σπίτι, αλλιώς θα τρελαθεί. Οπότε, δεν χρειάζεται να δικαιολογήσεις την απόφασή σου και, κυρίως, δεν χρειάζεται να το κάνεις βγάζοντας λάθος τις αποφάσεις άλλων γυναικών. Προσπάθησε να το θυμάσαι αυτό, γιατί σου βγαίνει πολύ αυθόρμητα, παρόλο που βρέθηκες στην άλλη πλευρά. Κρίνεις χωρίς να συνειδητοποιείς καν ότι κρίνεις. στειλτε τισ δικεσ σας ερωτησεις και διαβαστε περισσοτερεσ απαντησεισ στο ampa.lifo.gr

25.4.19 – lifo