Τεύχος 612

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

612

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΥΓΕΙΑ

ΣΤΟ

Χ Α ΡΤΙ

Τ1ΥΟ ο Ν ΙΑΔΊΚ Βάσει στοιχείων Bari-Focus

ΣΤΟ

Δ

www.lifo.gr Στοιχεία s Google Analytic

Κ

Λ

Ο

Γ

Ε

Σ

AΛΈΞΗΣ ΤΣΊΠΡΑΣ

ΚΥΡΙΆΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΆΚΗΣ

4.7.2019

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ:

ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΎΜΠΑΣ

free press

Ε

2

0

1

9

2 lifo – 4.7.19

Ο ΕΦΙΆΛΤΗΣ ΤΩΝ ΠΕΖΏΝ ΣΤΗΝ ΑΘΉΝΑ ΚΑΙ ΤΑ MAD VIDEO MUSIC AWARDS

POSTS ΓΡAΜΜΑΤΑ E-MAILS

feedback611

α π ό τ η lif o t ea m

Oι αντιδράσεις που δημιούργησαν τα άρθρα και τα posts μας την περασμένη εβδομάδα.

*Στείλτε μας Feedback: feedback@lifo.gr

☛ «Απροσπέλαστα πεζοδρόμια, “βομβαρδισμένοι” δρόμοι, εξαφανισμένες διαβάσεις - Η εφιαλτική ζωή ενός πεζού στην Αθήνα» ήταν ο τίτλος του άρθρου του Άκη Κατσούδα που σχολιάστηκε πολύ στο LIFO.gr το προηγούμενο Σαββατοκύριακο. Ο Μαύρος Γάτος μοιράζεται μια προσωπική του εμπειρία: «Θυμάμαι πως, πριν από πολλά χρόνια, ελλείψει χώρων στάθμευσης για τα δίκυκλα, είχα παρκάρει, καταβάλλοντας αρκετή προσπάθεια, τη μοτοσικλέτα μου στην Πανεπιστημίου, κολλητά στα κάγκελα και ανάμεσα σε δύο εμπόδια για τους πεζούς (αν θυμάμαι καλά, ανάμεσα σε πλάτη τηλεφωνικού θαλάμου και κουτί του ΟΤΕ ή κολόνα). Με αυτόν τον τρόπο δεν ενοχλούσα καθόλου τους πεζούς που κινούνταν στο φαρδύ πεζοδρόμιο της λεωφόρου. Σε λίγο, ένας συμπαθέστατος τροχαίος μού ζήτησε να πάρω τη μοτοσικλέτα από κει γιατί είχαν διαταγή να γράψουν όλα τα μηχανάκια που χαλούσαν την εικόνα της λεωφόρου. Μου πρότεινε να την παρκάρω σε μικρότερους γύρω δρόμους, για παράδειγμα στην Μπενάκη. Του εξήγησα ότι εκεί το πεζοδρόμιο είναι σχεδόν ένα μέτρο και θα μπλόκαρα την κίνηση των πεζών, ενώ εκεί όπου είχα παρκάρει ήδη δεν ενοχλούσα κανέναν. Η απάντησή του ήταν ότι οι ανώτεροι νοιάζονται μόνο για τη φιγούρα και ότι είχα να διαλέξω ανάμεσα σε κλήση ή στον σεβασμό των πεζών. Δεδομένου ότι οι απειροελάχιστες –και μονίμως πιασμένες– νόμιμες θέσεις παρκαρίσματος μοτοσικλετών βρίσκονταν στην Ιπποκράτους και στη Βουλής, δεν είναι δύσκολο να φανταστείτε τι υπερίσχυσε...». Ο Takis Pappas απαντά σχετικά με τη φύτευση δέντρων στα πεζοδρόμια: «Η Αθήνα έχει τεράστιους ελεύθερους χώρους για πάρκα, απλώς είναι χαβούζες για τις οποίες δεν ενδιαφέρεται κανείς. Καμία άλλη χώρα στην Ευρώπη δεν έχει δέντρα εκεί όπου πρέπει να περπατάνε οι πεζοί. Μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα, καθώς στα στενά πεζοδρόμια θα βρεις δέντρο ή κολόνα μπροστά σου (στην Ευρώπη σχεδόν δεν υπάρχουν πια κολόνες ηλεκτρισμού, έχουν υπογειοποιηθεί). Πολλές φορές δεν είναι λύση η διαπλάτυνση των πεζοδρομίων, καθώς το δέντρο και πάλι θα ’ναι στη μέση. Ελλάδα σημαίνει γλίτσα παντού, χώματα, σκουπίδια, και το καλοκαίρι ξερόχορτα στις “διακοσμητικές” νησίδες... Προχθές έβλεπα τουρίστες να σέρνουν βαλίτσες σε πεζοδρόμια με χαλίκι και χώματα, μπροστά από άχτιστα οικόπεδα, πάνω στην Ποσειδώνος στη Γλυφάδα, όπου υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία. Κανείς δήμαρχος, κανείς περιφερειάρχης δεν έστρωσε ποτέ αυτά τα πεζοδρόμια εδώ και 50 χρόνια». Ο/Η mecom καταλήγει: «Αναφέρεστε σε νόμο που προβλέπει ότι τα πεζοδρόμια πρέπει

να έχουν ελάχιστο πλάτος 1,5 μ. Πρόκειται για την ΥΑ 52907/2009. Δυστυχώς, η συγκεκριμένη ΥΑ είναι εξαιρετικά κακότεχνη, άστοχη και ατελής. Για παράδειγμα, αναφέρει ότι “επιβάλλεται... απαραίτητο ελάχιστο πλάτος 1,5μ.”, αλλά ταυτόχρονα αναφέρει και ότι “πλάτη μικρότερη από 0,70 μ. αποφεύγεται”. Τι σημαίνουν αυτά; Είναι αντιφατικά, δεν καθιστούν σαφείς τις υποχρεώσεις των δήμων, δεν προσφέρουν ασφάλεια δικαίου στους αρμόδιους υπαλλήλους και στερούν από τους πολίτες το απαραίτητο νομικό “πάτημα” να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Αν η τότε υπουργός έκρινε ότι το 1,5 μ. είναι μη ρεαλιστικό ή μη πρακτικό, έπρεπε να προδιαγράψει σε ποιες περιπτώσεις θα έχουμε τουλάχιστον 0,70 μ. και σε ποιες 1,5. Θα έπρεπε, επίσης, να προδιαγράφει τα πλάτη του οδοστρώματος (πλάτος λωρίδων κυκλοφορίας οχημάτων και πλάτος λωρίδων στάθμευσης). Θα έπρεπε να θέτει πιο συγκεκριμένες προδιαγραφές, χρονοδιάγραμμα αλλά και πρόστιμα. Ένα ακόμα σχετικό πρόβλημα που προσωπικά αντιμετωπίζω: στον δρόμο όπου μένω τα πεζοδρόμια έχουν πλάτος 0,70 μ. και το οδόστρωμα είναι εξαιρετικά στενό. Συνεπώς, τα οχήματα διαρκώς σταθμεύουν πάνω στα πεζοδρόμια. Απευθύνθηκα στον Δήμο Αθηναίων, ώστε να τοποθετηθούν κιγκλιδώματα. Μου απάντησαν ότι αυτό απαγορεύεται από τη συγκεκριμένη ΥΑ, διότι το πλάτος είναι μικρότερο από 1,5 μ., έτσι, αντί να έχουμε τουλάχιστον 0,70 μ., δεν έχουμε καθόλου». ☛ Ο M. Hulot βρέθηκε για πρώτη φορά στα MAD Video Music Awards και περιέγραψε την εμπειρία του στο άρθρο με τίτλο «Μια βραδιά στα βραβεία Mad με φαντασμαγορικά σόου και κακή μουσική». Ο Νοών... νοείτω σημειώνει: «Το ευτύχημα είναι ότι δεν τα παρακολουθούν όλοι οι έφηβοι, ούτε τηλεοπτικά και σίγουρα ούτε από κοντά. Υπάρχουν οι έφηβοι των μουσικών σχολείων, των ωδείων, των ιδιαίτερων μαθημάτων μουσικής, κλασικής, παραδοσιακής, έθνικ. Οι υποψήφιοι έφηβοι των εγχώριων ανώτατων μουσικών σχολών (Ιόνιο Πανεπιστήμιο - Τμήμα Μουσικών Σπουδών στην Κέρκυρα) ή ανώτερων μουσικών σχολών του εξωτερικού, με ή χωρίς υποτροφίες. Και οι έφηβοι αυτοί είναι πάρα πολλοί, σπουδαίοι σε ό,τι κάνουν, με άποψη και πολιτισμική κουλτούρα από τότε που οι γονείς τους, ως μωρά ακόμη, τους έβαζαν να ακούνε σπουδαίες και σημαντικές μουσικές, πριν αρχίσουν να λένε καν τις πρώτες τους λεξούλες. Οπότε, έχω κάθε λόγο να ελπίζω στο καλύτερο και στο ποιοτικό που σίγουρα υπάρχει».

free press Eβδομαδιαίος οδηγός της Αθήνας. Κυκλοφορεί κάθε Πέμπτη.

4.7.19 – lifo

3

4 lifo – 4.7.19

4.7.19 – lifo

5

ΕΔΑ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

6 lifo – 4.7.19

Ο ενεργειακός χάρτης της Αττικής θα αλλάξει για πάντα μέσα στην επόμενη 5ετία, με την επέκταση του δικτύου χαμηλής πίεσης της Εταιρείας Διανομής Αερίου Αττικής (ΕΔΑ Αττικής) κατά 577 χιλιόμετρα.

A

υτό ισοδυναμεί χιλιομετρικά με ένα ταξίδι από την Αθήνα έως τα Γιάννενα ή από την Αθήνα μέχρι τις Σέρρες, με σημαντικό οικονομικό όφελος για τα νοικοκυριά που θα συνδεθούν και μεγάλο περιβαλλοντικό όφελος για όλους. Το φυσικό αέριο είναι η καθαρότερη και πιο φιλική πηγή ενέργειας μετά τις ανανεώσιμες και φέρνει μια μικρή «περιβαλλοντική επανάσταση» στην Αττική των 4,5 εκατομμυρίων κατοίκων, μία από τις πολλές που χρειαζόμαστε, ώστε η ανάπτυξη να συνοδευτεί από το μικρότερο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα στις πόλεις, στις χώρες, στον πλανήτη μας. Το Πενταετές (2019-2023) Πρόγραμμα Ανάπτυξης της ΕΔΑ έχει τεθεί από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας σε δημόσια διαβούλευση προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους, με καταληκτική ημερομηνία τις 19 Ιουλίου 2019. Η επέκταση προβλέπει τη σύνδεση νέων περιοχών, όπου το φυσικό αέριο δεν έχει φτάσει ακόμη, και την «πύκνωση» του υπάρχοντος δικτύου για να εξυπηρετηθούν περισσότεροι κάτοικοι. Αυτό θα γίνει με όσο το δυνατόν λιγότερη φασαρία και ταλαιπωρία κατά τη διαδικασία των απαραίτητων εκσκαφών και εργασιών υποδομών, καθώς η ΕΔΑ Αττικής διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία. Φυσικά, αντίστοιχη είναι η ευαισθησία και η τεχνογνωσία της εταιρείας και για το άλλο κρίσιμο ζήτημα που απασχολεί τον κόσμο, την ασφάλεια. Σε όσους αναρωτιούνται πόσο ασφαλείς είναι οι υποδομές φυσικού αερίου,

η ΕΔΑ απαντά με έναν αριθμό: μηδέν. Μηδέν περιστατικά για το 2018, με τελικό φιλόδοξο στόχο «μηδέν περιστατικά - μηδέν διαρροές». Άλλωστε, η γενικότερη φιλοσοφία και εταιρική κουλτούρα αποτελεί τη μεγαλύτερη εγγύηση για την ασφάλεια και δεν είναι τυχαίο ότι η ΕΔΑ Αττικής έχει τιμηθεί επανειλημμένα σε αυτό το κομμάτι, εμπνέοντας την απόλυτη εμπιστοσύνη σε όλα τα επίπεδα: από την ασφάλεια των εργαζομένων ως την ασφάλεια των υποδομών και από κοινές δράσεις με άλλες εταιρείες και φορείς για την ασφάλεια ως την υιοθέτηση καινοτόμων εφαρμογών ασφαλείας. Τα βραβεία μιλούν από μόνα τους: ► Χρυσό βραβείο στην κατηγορία «Κουλτούρα Υγείας & Ασφάλειας» ► Χρυσό βραβείο στην κατηγορία «Αποτελεσματική Συμμετοχή Εργαζομένων» ► Ασημένιο βραβείο στην κατηγορία «Εκπαίδευση & Ευαισθητοποίηση Προσωπικού» ► Ασημένιο βραβείο στην κατηγορία «Καινοτομία στα θέματα Υγείας & Ασφάλειας» σε συνεργασία με τη Vodafone ► Βραβείο Winner στην Ενότητα «Εταιρείες, Φορείς & Οργανισμοί» στην κατηγορία «Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας», για το σύνολο των ενεργειών και δράσεων που εφαρμόζονται με τίτλο: «Ασφαλώς, Νοιαζόμαστε!»

Στις 20 Ιουνίου 2019 πραγματοποιήθηκε για έκτη συνεχόμενη φορά η Ημέρα Ασφάλειας της ΕΔΑ και, όπως είπε στη LifΟ ο διευθύνων σύμβουλος Δημήτρης Παπακώστας: «Δεν είναι μόνο τα προβλεπόμενα μέτρα ασφαλείας που για εμάς είναι must. H ασφάλεια είναι κουλτούρα για μια εταιρεία, πόσο μάλλον για μια εταιρεία κοινής ωφέλειας, όπως εμείς. Εργαζόμενοι, συνεργάτες, τρίτα εμπλεκόμενα μέρη, όλοι πρέπει να υιοθετήσουμε τη λογική που αποτυπώνεται στο μότο “Ασφαλώς, νοιαζόμαστε!”. Για τον λόγο αυτόν, επιπλέον των απαραίτητων μέτρων ασφαλείας που λαμβάνονται, πραγματοποιούνται δράσεις ενίσχυσης της κουλτούρας ασφάλειας που είναι τρόπος σκέψης, υπεύθυνη στάση μέσα και έξω από τον εργασιακό χώρο. Και χρειάζονται συνέργειες, πρωτοβουλίες, κοινή αντίληψη. Για παράδειγμα, προ ημερών κάναμε, σε συνεργασία με την Πυροσβεστική, άσκηση ετοιμότητας στη λεωφόρο Κύμης, στον Δήμο Αχαρνών, σε ένα υποθετικό σενάριο κρίσης. Σιγά σιγά, δημιουργείται ένα δίκτυο συνειδητοποιημένων ανθρώπων που δεν χτυπάνε ξύλο μη συμβεί κάτι αλλά προλαμβάνουν αυτό το κάτι».

4.7.19 – lifo

7

Index #612

www.lifo.gr

ΣΤΗΛΕΣ

Οι εκλογές της 7ης Ιουλίου

11

Το αδιέξοδο

12

από τη βασιλικη σιουτη

από τον δημήτρη πολιτάκη

Η ανεπιθύμητη συγγνώμη

13

Μεταπολεμική δημοκρατία

13

από τον νικολα σεβαστακη

από τον βασιλη βαμβακα

ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ commercial director Πηνελόπη Μουλά διευθυντής lifo.gr Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος αrt director Χρήστος Τζοβάρας –––––– ε μπο ρικο τμημα advertising director Γιώτα Αθανασοπούλου digital advertising director Χριστίνα Γιαννοπούλου direct sales director Κώστας Μαντάς direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Ισιδώρα Γενούζου, Κωνσταντίνα Τριανταφύλλου senior digital campaign manager Ελένη Γκοβάτσου

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

digital campaign manager Αγγελική Λάζου

Υγεία

client service coordinator Ξένια Στασινοπούλου (xenia@lifo.gr) ––––––

31

ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου, Σπύρος Γκατζούνας –––––– συν ταξη αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας

«WEIGHTLESS»: ΜΙΑ ΠΡΩΤΌΤΥΠΗ ΕΜΠΕΙΡΊΑ ΣΎΓΧΡΟΝΟΥ ΧΟΡΟΎ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΙΚΉΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑΣ 51 ΔΆΦΝΙΣ + ΧΛΌΗ: ΤΟ ΠΟΙΜΕΝΙΚΌ ΡΟΜΆΝΤΖΟ ΤΟΥ 3ου αι. ΣΤΗ ΜΙΚΡΉ ΕΠΊΔΑΥΡΟ

–––––– φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie f., Αναστασία Βουτυροπούλου, Γιώργος Αδάμος

52

ΣΆΛΛΥ ΡΟΎΝΕΫ: ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ Η ΑΠΌΛΥΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΈΑΣ ΤΩΝ MILLENNIALS 53 ΤΟ ΚΩΜΙΚΌ ΓΚΈΙ ΔΡΆΜΑ ΤΟΥ ΆΝΤΡΙΟΥ ΣΩΝ ΓΚΡΊΕΡ

συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα (Θέατρο), Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος (Σινεμά), Τάσος Μελεμενίδης (Σινεμά), Γιάννης Κωνσταντινίδης (Εικαστικά), Τίνα Μανδηλαρά (Βιβλίο), Νίκη Μηταρέα (Γεύση), Μερόπη Κοκκίνη, Αναστασία Γαλάνη, Άκης Κατσούδας, Κατερίνα Κοντίνη, Δημήτρης Κυριαζής, Γλυκερία Μπασδέκη, Γιάννης Παπαϊωάννου, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Γεωργία Παπαστάμου, Μαρία Παππά, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Φιλιώ Ράγκου, Πάνος Σάκκας, Νικόλας Σεβαστάκης, Κορίνα Φαρμακόρη, Λένα Φουτσιτζή

54

ατελιέ αssistant art director Βανέσσα Φερλέ διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μπέτυ Σπανοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Άλκηστις Γκούμα, Βασίλης Κοτρωνάκης διανομή Άκης Ιωάννου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

Στο εξώφυλλο αφίσα του Roy Lichtenstein

8 lifo – 4.7.19

παρακαλουμε

ανακυκλωστε

4.7.19 – lifo

9

No 1 ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ

Πρώτη στην κατηγορία των free press με μεγάλη διαφορά από το επόμενο

Το μοναδικό free press που συμπεριλαμβάνεται στα 15 πιο επιδραστικά ενημερωτικά media της Ελλάδας, σύμφωνα με τη διεθνή μέτρηση του Reuters Το τέταρτο ισχυρότερο media brand μεταξύ όλων των κατηγοριών 5.113.000 unique visitors 43.000.000 page views To lifo.gr συνεχίζει τον καλπασμό του με διπλάσια επισκεψιμότητα από τους ανταγωνιστές του Η official page της LiFO είναι η πιο ισχυρή και μοιρασμένη σελίδα των ελληνικών media με 734.000 followers

Η μεγάλη ψηφιακή επιτυχία

ΟΛΗ Η ΕΛΛΑΔΑ διαβάζει LiFO

5.113.000 UNIQUE VISITORS ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΙΟΥΝΙΟΣ 2019

ΠΟΙΟΤΗΤΑ. ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ. ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ 10 lifo – 4.7.19

talk of the town

Οι εκλογές της 7ης Ιουλίου και τα σενάρια για την επόμενη μέρα.

απ ό τh βασιλ ικη σιουτη

4-10 IOYΛIOY 2019

T. 612

βασι λ ι κ η σι ου τ η — δημ ητ ρ η σ π ολι τα κ η σ — ν ι κ ολα σ σ ε βα σ τα κ η σ — βασι λ ησ βαμ βακασ

• Tι φέρνουν οι εκλογές • Αναποφάσιστοι στην κάλπη

Στις εκλογές της 7ης Ιουλίου, παρά την αντίθετη εντύπωση που υπάρχει σε πολλούς, τίποτα δεν είναι προδιαγεγραμμένο, καθώς για λόγους αντικειμενικούς υπάρχει αρκετή αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα. Και σε αυτό συμφωνούν και ο Αλέξης Τσίπρας και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Εκλογές στην καρδιά του καλοκαιριού έχουν να γίνουν εδώ και σχεδόν έναν αιώνα. Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει με σιγουριά πώς θα επηρεάσει ο παράγοντας αυτός την αποχή, το μέγεθος της οποίας θα παίξει καθοριστικό ρόλο στο αποτέλεσμα. Από την άλλη, μπορεί η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ να θεωρείται βέβαιη, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, και να προεξοφλείται η νίκη της ΝΔ, αλλά αυτό από μόνο του δεν αρκεί για να ξέρουμε ποια κυβέρνηση θα έχουμε την επόμενη μέρα. Αν η ΝΔ δεν εξασφαλίσει αυτοδυναμία, για την οποία κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος αυτήν τη στιγμή, όλα είναι ανοιχτά. Ο ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζει ότι θα χάσει, γι’ αυτό ο σκοπός του σε αυτές τις εκλογές είναι να περιορίσει την έκταση της νίκης της ΝΔ, ώστε να μην πετύχει αυτοδυναμία. Σε αυτή την περίπτωση ο Αλέξης Τσίπρας θα έβλεπε θετικά μια κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού με τη ΝΔ – ενδεχομένως και με άλλα κόμματα, αλλά με πρωθυπουργό κοινής αποδοχής και οπωσδήποτε όχι τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Το σενάριο αυτό το επεξεργάζονταν εδώ και δύο χρόνια στο επιτελείο 4.7.19 – lifo

11

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ του Αλέξη Τσίπρα ως plan B για την περίπτωση που θα έχαναν τις εκλογές, όταν αυτές θα γίνονταν. Για τον λόγο αυτό διατηρούσαν διαύλους με κάποια στελέχη της ΝΔ, που είτε ήταν πικραμένα από την επικράτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στο κόμμα είτε είχαν μεγάλες φιλοδοξίες για τον εαυτό τους. Στα στελέχη αυτά μεταφερόταν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα έβλεπε αρνητικά την ανάδειξή τους σε πρωταγωνιστικούς ρόλους σε μια κυβέρνηση συνεργασίας, αν το κόμμα τους δεν πετύχαινε αυτοδυναμία στις εκλογές. Σύμφωνα με όσα ισχυρίζονται κυβερνητικές πηγές, τα στελέχη αυτά είχαν ανταποκριθεί θετικά και μάλιστα ήταν έτοιμα να δώσουν στίγμα, ασκώντας έντονη κριτική στον Μητσοτάκη στην περίπτωση που η διαφορά στις ευρωεκλογές ήταν μικρή. Η συντριπτική νίκη της ΝΔ, όμως, δεν άφησε τελικά τέτοια περιθώρια και οι φωνές αυτές για την ώρα έχουν σιγήσει, ειδικά μπροστά στην προοπτική της νέας νίκης της και της ανάληψης της εξουσίας. Την κυβέρνηση συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, αν δεν πετύχει αυτοδυναμία η ΝΔ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης την έχει απορρίψει δημοσίως και έχει πει ότι σε αυτή την περίπτωση η χώρα θα προσφύγει ξανά σε εκλογές. Αν γίνει όμως αυτό, τα πράγματα θα είναι ακόμα πιο περίπλοκα, αφού οι δεύτερες εκλογές θα γίνουν με το σύστημα της απλής αναλογικής που έφερε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και το ενδεχόμενο αυτοδύναμης κυβέρνησης θα απομακρυνθεί ακόμα περισσότερο. ια τον λόγο αυτό η ΝΔ πλασάρει ως κυρίαρχο δίλημμα των εκλογών της ερχόμενης Κυριακής το «αυτοδυναμία ή ακυβερνησία και χάος», ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να το υποβαθμίσει και να στρέψει τη συζήτηση αλλού. Είναι, πάντως, γεγονός ότι στον ΣΥΡΙΖΑ επικρατεί μεγάλη ηττοπάθεια, ενώ ο κομματικός μηχανισμός λειτουργεί σχεδόν διεκπεραιωτικά. Τα περισσότερα στελέχη αδιαφορούν για την κεντρική στρατηγική του κόμματος και εργάζονται σχεδόν αποκλειστικά για την εκλογή τους σε ένα κλίμα «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Γνωρίζουν ότι η κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ θα αποδεκατιστεί και την επομένη των εκλογών θα διασωθεί ένας πολύ μικρότερος αριθμός βουλευτών. Μετά τις ευρωεκλογές υπάρχει μεγάλη γκρίνια, καθώς κάθε στέλεχος έχει τη δική του άποψη για το τι έφταιξε και διαμαρτύρεται ότι δεν εισακούστηκε. Παρ’ ότι δεν υπάρχει θέμα αμφισβήτησης της αρχηγίας του Αλέξη Τσίπρα, υπάρχει έντονη αμφισβήτηση της στρατηγικής του. Οι περισσότεροι τον κατηγορούν ότι κοίμισε το κόμμα στις ευρωεκλογές εξαιτίας των λανθασμένων εισηγήσεων και προτάσεων του Χριστόφορου Βερναρδάκη, με αποτέλεσμα να συντριβούν και ότι τώρα οδεύουν προς δεύτερη και οριστική συντριβή, με την ίδια λάθος συνταγή και το ίδιο επιτελείο. Στη ΝΔ είχαν αποφασίσει εδώ και καιρό να βαδίσουν προς τις εθνικές εκλογές παίζοντας κατενάτσιο. Πρόκειται για μια ποδοσφαιρική τακτική που χρησιμοποιείται και στην πολιτική και προέρχεται από την ιταλική λέξη που σημαίνει «αμπαρωμένη πόρτα». Ξέρουν ότι κερδίζουν, δεν τους ενδιαφέρει να βάλουν γκολ, αλλά δεν θέλουν να δώσουν ευκαιρία στον αντίπαλο να τους βάλει εκείνος. Την Κυριακή θα φανεί αν η τακτική που επέλεξε ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα αποδώσει τα προσδοκώμενα γι’ αυτούς ή όχι, καθώς στη ΝΔ δεν αρκεί απλώς να κερδίσει. Ο αρχηγός της ΝΔ έχει πάρει κι εκείνος τα ρίσκα του και θα κριθεί την Κυριακή. Η γραμμή του, ωστόσο, ήταν πολύ σαφής εδώ και καιρό και είχε φτάσει σε κάθε στέλεχος του κόμματος: χαμηλοί τόνοι και όχι σκάνδαλα. Προς απογοήτευση, μάλιστα, πολλών στελεχών, που όλο το προηγούμενο διάστημα έφταναν στην Πειραιώς με φακέλους για ατασθαλίες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, τους οποίους η ηγεσία της ΝΔ αρνήθηκε –προεκλογικά τουλάχιστον– να αξιοποιήσει, επιμένοντας στους χαμηλούς τόνους. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πειστεί εδώ και καιρό ότι οι ψηφοφόροι που χρειάζεται να προσελκύσει θέλουν να ακούνε θετικό λόγο και όχι καταγγελίες και σκάνδαλα. Επαναλαμβάνει συχνά, ωστόσο, ότι η ισχυρή εντολή την οποία διεκδικεί δεν είναι δεδομένη, καθώς η αυτοδυναμία μπορεί να κριθεί για λίγες ψήφους και γι’ αυτό δεν πρέπει κανείς να προεξοφλεί το εκλογικό αποτέλεσμα. Σε αυτό συμφωνεί μαζί του και ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος εκτιμά ότι ακόμα και αν χάσει τις εκλογές, σε περίπτωση που η ΝΔ δεν πάρει την αυτοδυναμία, θα έχει την ευκαιρία να παραμείνει στην εξουσία μέσα από μια κυβέρνηση συνεργασίας. «Δεν χάθηκε ο πόλεμος ακόμα» έλεγε πριν από λίγες μέρες ένας συνεργάτης του από εκείνους που βλέπουν θετικά την κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού και την παραμονή τους στην εξουσία μέσα από ένα τέτοιο σχήμα. Για να υπάρξει αυτοδύναμη κυβέρνηση, πάντως, στις 8 Ιουλίου, θα πρέπει το πρώτο κόμμα να λάβει 40,4%. Για κάθε 1%, όμως, από κάθε κόμμα που θα μείνει εκτός Βουλής θα κατεβαίνει ο πήχης της αυτοδυναμίας κατά 0,4%. Αν, για παράδειγμα, τα κόμματα που θα μείνουν εκτός Βουλής συγκεντρώσουν 10%, τότε το ποσοστό της αυτοδυναμίας του πρώτου κόμματος θα κατέβει από 40,4% σε 36,4% και θα κερδίσει 151 έδρες. Σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο που θα ισχύσει (μόνο) στις εκλογές της ερχόμενης Κυριακής, το ποσοστό των κομμάτων που δεν θα μπουν στη Βουλή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο για την αυτοδυναμία.

12 lifo – 4.7.19

SHORTCUT

Το αδιέξοδο Σκέψεις ενός ψηφοφόρου που έχει φτάσει σε κοινοβουλευτικά σημεία τήξης.

Ν Την κυβέρνηση συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, αν δεν πετύχει αυτοδυναμία η ΝΔ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης την έχει απορρίψει δημοσίως και έχει πει ότι σε αυτή την περίπτωση η χώρα θα προσφύγει ξανά σε εκλογές.

απ ό τ ο ν δημ ήτ ρη π ολ ι τάκ η

αι μεν η ψήφος δεν συνιστά απαραίτητα ιδεολογική ταυτότητα, αλλά το βάρος της απόφασης πρέπει να είσαι και λίγο αναίσθητος για να μην το κουβαλάς μετά. Με μοναδική εξαίρεση το αισχρό δημοψήφισμα του 2015, όπου έριξα υβριστικό άκυρο, πάντα ψήφιζα κάτι – συνήθως «μικρό», «προοδευτικό» και συχνά εντελώς ατυχές, εκ των υστέρων. Πάει πλέον κι αυτό το κοινοβουλευτικό ένστικτο, και ευτυχώς δηλαδή, διότι οι ψευδαισθήσεις είναι πιο επιζήμιες από το να κλείνεις τα μάτια και να ρίχνεις την ψήφο σε κάτι σχετικά και αόριστα «οικείο» μόνο και μόνο για να επιτελέσεις το (θλιβερό) δημοκρατικό καθήκον που σου αναλογεί κάθε τετραετία περίπου. Λυπάμαι, αλλά ειλικρινά δεν μπορώ να επιλέξω ούτε καν κάτι το «μη χείρον», τραβηγμένο από τα μαλλιά έστω και με πλήρη συνείδηση του ρίσκου παταγώδους απογοήτευσης, διότι απλώς δεν μπορώ να το δω (το μη χείρον, εννοώ, εκ των δύο που συνιστούν το δίλημμα της Κυριακής). ΚΙΝ.ΑΛ. ίσως; με ρωτάς. Παρακαλώ, ας κρατήσουμε ένα επίπεδο σοβαρότητας και αυτοσεβασμού μέσα σε όλην αυτή την αβάσταχτη ματαιότητα που μας κατακλύζει. Ενδεχομένως, μετά τους Κουβέληδες και τα Ποτάμια να αποτελούσε το σχήμα του ανανήψαντα Βαρουφάκη μια κάποια λύση (απελπισίας), αν ίσως κατέβαινε για πρώτη φορά ως ουρανοκατέβατος εκπρόσωπος της «διαρροής εγκεφάλων» στο εξωτερικό και αν δεν είχαμε φρίξει ήδη με την πολιτεία και την αλήστου μνήμης εν γένει συμπεριφορά του την προηγούμενη φορά που ανέλαβε να μας σώσει. Έχω βρεθεί στο πολιτικό σημείο τήξης. Σε λίγο θα είμαι αλοιφή, χυλός, νερό για πότισμα που γίνεται λάσπη και την πατάνε «νοικοκυραίοι», «λαμόγια», «μπάχαλα», «εθνίκια», «άπλυτοι» και millennial τεχνοκράτες και επιτήδειοι πάσης κομματικής απόχρωσης. Λένε ξανά κάποιοι (καρεκλοκένταυροι της αιώνιας Μεταπολίτευσης κυρίως), εν όψει και των εκλογών της Κυριακής, ότι με τέτοιες νοοτροπίες «οδηγούμεθα προς τον μηδενισμόν». Μακάρι να το μηδενίζαμε το κοντέρ και να ξαναπιάναμε από την αρχή, αλλά αυτό το πλοίο σάλπαρε προ πολλού. Ναι μεν η ψήφος δεν συνιστά απαραίτητα ιδεολογική ταυτότητα, αλλά το βάρος της απόφασης πρέπει να είσαι και λίγο αναίσθητος για να μην το κουβαλάς μετά. Ούτε και πιστεύω ότι η μειωμένη συμμετοχή στις κάλπες σε σχέση με τα ολοκληρωτικά ποσοστά μέχρι και τα τέλη του περασμένου αιώνα αποτελεί φαινόμενο απάθειας ή ακόμα και ροπής προς φασίζουσες τελικές λύσεις. Αντιθέτως, μάλλον υγιείς μου φαίνονται αυτοί οι δείκτες και σίγουρα αντίστοιχοι κατά μέσο όρο με της υπόλοιπης Ευρώπης – «πολιτισμένης» και μη. Ο ψηφοφόρος που δεν έχει να περιμένει τίποτα (προσωπικά ή συλλογικά) από το αποτέλεσμα, ούτε λιγότερο πατριώτης είναι, ούτε χαβαλές, ούτε τελεί υπό πολιτική παραίτηση. Σε παράλυση βρίσκεται, διότι πλέον τα έχει δοκιμάσει κυριολεκτικά όλα. Δεν τον ψήφισα ποτέ, αλλά δεδομένων των συνθηκών έμοιαζε νομοτελειακή η επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ. Άντε, λέγαμε, να βγούνε κι αυτοί να τελειώνουμε και με την εμφυλιοπολεμική τους μίρλα. Κούνια που μας κούναγε. Τα διχαστικά ένστικτα αναζωπυρώθηκαν και τώρα πήρε νέο θάρρος και η νέα/παλιά δεξιά και κάνει το ίδιο. Θα κλάψουν μανούλες. Και δεν θα μάθουμε ποτέ ποιος έφταιγε για το χρέος, το χάλι και την εξαθλίωση στην οποία έχουμε βρεθεί εδώ και τόσα χρόνια πλέον. Τι παραδοσιακό καθεστώς που επιστρέφει (σοφότερο, θα ήλπιζε κάποιος, αν η ελπίδα ως έννοια δεν είχε καταντήσει ανέκδοτο); Η «Ευρώπη»; Η «μετά τον φόνο» διαχείριση του ΣΥΡΙΖΑ; Ή, τελικά, μόνο ο Κωστάκης ο Καραμανλής; (Βούδας ή Δαίμων; Αποφασίστε, ρε παιδιά). Όσο για τη λογική «ας ψηφίσουμε, έστω, κάποια άξια πρόσωπα, ασχέτως κόμματος», άντε βρες τα, ο καθένας στον εκλογικό του «τομέα». Όπως έλεγε κι ο Σαββόπουλος, «τα καλύτερα παιδιά κουράστηκαν και γύρισαν στο σπίτι».

ΔΕΥΤΕΡΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ

GUEST EDITOR

Η ανεπιθύμητη συγγνώμη

Μεταπολεμική δημοκρατία Η προεκλογική περίοδος των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών δεν θα αφήσει σχεδόν τίποτα στη συλλογική μνήμη.

Σε αυτή την κοινωνία των αφόρητων πολιτικών εγωισμών και της οπαδικής στρεψοδικίας η ίδια η συγγνώμη έχει γίνει τόσο δύσκολο και ανεπιθύμητο πράγμα.

Χ

ωρίς προεκλογικές συγκεντρώσεις, χωρίς debate, χωρίς σποτάκια με κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον, η προεκλογική περίοδος των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών δεν θα αφήσει σχεδόν τίποτα στη συλλογική μνήμη. Οι αλλεπάλληλες εκλογές του 2015, ιδίως το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου του 2015, φαντάζει πολύ μακρινή εμπειρία. Οι λίγες προσπάθειες επαναφοράς της εμφύλιας πόλωσης που επικράτησε πριν από τέσσερα χρόνια φαίνονται καταδικασμένες να πέσουν στο κενό. Τα περισσότερα πολιτικά κόμματα δεν επενδύουν, πια, σε αυτή. Το εκλογικό ακροατήριο φαντάζει εντελώς αδιάφορο (αν όχι αρνητικό) σε ακραίες ρητορικές ασκήσεις. Όλοι ξανα-ανακάλυψαν το κέντρο. Τα fake news που επιχειρούν να παραστήσουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη ως έναν νέο πολιτικό δράκουλα (όπως ο μπαμπάς του), που οι πολιτικές του «μυρίζουν αίμα» (όπως περιέγραψε ο πρωθυπουργός), αποκαλύπτονται το ένα μετά το άλλο, αφοπλίζοντας την όποια προσπάθεια για αρνητική προπαγάνδα. Οι αναγνώστες της «Athens Voice» ξεσηκώνονται εύλογα από ένα άστοχο χιουμοριστικό σχόλιο που πολιτικοποιεί το δράμα της αυτοχειρίας, όπως επί σειρά ετών συνέβαινε με τις αυτοκτονίες που αποδίδονταν στο μνημόνιο. Η κυρίαρχη πολιτική δύναμη σε αυτήν τη συγκυρία, η ΝΔ, έχει επιλέξει να αγνοήσει τον πολιτικό της αντίπαλο και να λανσάρει έναν συμφιλιωτικό λόγο που δύσκολα θα μπορούσε να διατυπωθεί με επιτυχία λίγα χρόνια πριν. Αυτές οι εκλογές, οι οποίες γίνονται κάτω από το πολύ ιδιόρρυθμο ακυρωτικό γεγονός της επανάληψης και επιβεβαίωσης των πρόσφατων ευρωεκλογών, είναι εντελώς αδιάφορες, παρ’ ότι θα οδηγήσουν, όπως όλα δείχνουν, σε μια αλλαγή πλεύσης μέσα από τη βαρυσήμαντη ήττα του «πρώτη φορά αριστερά». Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα των εκλογών της 7ης Ιουλίου (και το εύρος της επερχόμενης ήττας του ΣΥΡΙΖΑ), το μοναδικό ενδιαφέρον που μπορεί να βρει κανείς σε αυτές επικοινωνιακά είναι ότι σηματοδοτούν μια «ήρεμη επανάσταση» της ελληνικής κοινωνίας. Μια επιστροφή σε ένα κλίμα πολιτικής επικοινωνίας που θυμίζει περιόδους πριν από την οικονομική κρίση, ίσως ακόμα και στην πιο ειρηνεμένη πολιτικά δεκαετία, αυτή του 1990. Μεγαλύτερη απόδειξη αυτής της μεταπολεμικής ατμόσφαιρας που οσφραίνεται κανείς στο προεκλογικό παιχνίδι είναι το γεγονός ότι τα μόνα πολιτικά συμβάντα που έχουν προκαλέσει κάπως πιο έντονα το ενδιαφέρον των δημοσιογράφων και της κοινής γνώμης είναι μάλλον ψυχαγωγικής και light τάξης. Αναφέρομαι στην έντεχνα σκηνοθετημένη αποκάλυψη της κ. Αχτσιόγλου για την ερωτική (πολιτική) σχέση της με τον κ. Τζανακόπουλο αλλά και στη συνέντευξη του κ. Μητσοτάκη στην εκπομπή του Γρηγόρη Αρναούτογλου, στην οποία όχι μόνο μιλάει για ζητήματα της προσωπικής του ζωής αλλά δείχνει και την κάπως άγνωστη στο ευρύ κοινό εξοικείωσή του με την ποπ κουλτούρα (αθλητισμός, μουσική, lifestyle κ.ά.).

Μ

ια συνηθισμένη δικαιολογία όσων δεν μπορούν να πουν απλώς «συγγνώμη» είναι πως πρόκειται για μηχανισμό συγκάλυψης ή για υποκριτική στιγμή αυτοκριτικής. Η συγγνώμη τούς φαίνεται λίγη, ύποπτη ή ψεύτικη. Προτιμούν, λοιπόν, να επιμείνουν σε μια άλλη εκδοχή, για παράδειγμα στο ότι «δεν εννοούσαν» αυτό που κατάλαβαν (όλοι σχεδόν) οι άλλοι. Οι εχθροί μας ερμήνευσαν λάθος την άποψή μας και επομένως δεν μπορούμε να απολογούμαστε στους καχύποπτους ή στους κακοήθεις. Με άλλα λόγια, δεν ζητάμε συγγνώμη γι’ αυτό που είπαμε και σπεύδουμε στις κακές ερμηνείες και στη διαστρέβλωση των απόψεών μας. Δεν αναφέρομαι μόνο στο πολυσυζητημένο θέμα των ημερών με το σχόλιο στην «Athens Voice». Μιλώ για το πώς σε αυτή την κοινωνία των αφόρητων πολιτικών εγωισμών και της οπαδικής στρεψοδικίας η ίδια η συγγνώμη έχει γίνει τόσο δύσκολο και ανεπιθύμητο πράγμα. Ενώ, από μια άποψη, θα έπρεπε να αποτελεί κομμάτι της δημοκρατικής μας αυτοσυνείδησης, όπως και του στοιχειώδους επαγγελματισμού, είναι βαθιά ανεπιθύμητη. Και στη δημοσιογραφία αλλά και στη γενικότερη πολιτική και πνευματική ζωή. Σχεδόν άγνωστο είδος η συγγνώμη που δεν ψάχνει δικαιολογίες, δηλαδή αυτή που έχει μέσα της κάτι από λύπη και αιδώ. Η γνήσια συγγνώμη. Γιατί άραγε; Ίσως επειδή σκεφτόμαστε πάντα πως δείχνει υποχώρηση σε κάποια πίεση, σε κάποιο κύμα επικρίσεων που μας ασκείται από έξω, από τους αντιπάλους μας. Η συγγνώμη της αυτοκριτικής, όμως, η μοναδική δηλαδή που έχει σημασία, είναι λιτή. Δεν μπορεί να συνοδεύεται από ουρές, δεύτερες αφηγήσεις, αμυντικο-επιθετικά συστήματα που την αναιρούν. Είναι το αντίθετο της εξυπνακίστικης αποψούλας και της ψευδο-ασέβειας που περιέχουν τα εμφανώς στρατευμένα σχόλια. Η πραγματική ελευθερία, εν τέλει, βρίσκεται στη συγγνώμη: όχι στο να επιμένει κανείς πάντα και με κάθε ευκαιρία στην άποψή του αλλά στο να αναγνωρίζει το λάθος και να αναλαμβάνει την ευθύνη του, ακόμα και αν ξέρει πως μέσα στον «πόλεμο» και στη διάθεση για εξόφληση διαφόρων λογαριασμών οι άλλοι θέλουν, φυσικά, να τον κατασπαράξουν.

Η πραγματική ελευθερία, εν τέλει, βρίσκεται στη συγγνώμη: όχι στο να επιμένει κανείς πάντα και με κάθε ευκαιρία στην άποψή του αλλά στο να αναγνωρίζει το λάθος και να αναλαμβάνει την ευθύνη του, ακόμα και αν ξέρει πως μέσα στον «πόλεμο» και στη διάθεση για εξόφληση διαφόρων λογαριασμών οι άλλοι θέλουν, φυσικά, να τον κατασπαράξουν.

α π ο τον ν ι κ ολα σ εβα σ τα κη

Η αλήθεια είναι ότι αυτό το είδος συγγνώμης δεν βρίσκεται συχνά ούτε στις πάντα άμεμπτες αριστερές καρδιές ούτε σε κάτι εξυπνάκηδες φιλελεύθερους που νομίζουν πως φιλελεύθερο είναι απλώς να χτυπάς τον ΣΥΡΙΖΑ. Η κουλτούρα της αυτοκριτικής είναι ένα σπάνιο πτηνό που δεν εμφανίζεται στη χώρα, παρά μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις. Έχω την εντύπωση, μάλιστα, πως αυτή η έλλειψη δεν είναι θέμα ατομικής αδυναμίας και «εθνικού χαρακτήρα»: έχει να κάνει περισσότερο με την ανασφάλεια και την ανάγκη οχύρωσης σε στρατόπεδα γνώμης που σε αυτούς τους καιρούς των αναστατώσεων πιστεύει κανείς πως μπορεί να τον προστατέψουν και να τον περιθάλψουν. Σε περιόδους έντονης πόλωσης η ομολογία του σοβαρού λάθους «κοστίζει». Όταν όλη η δημόσια σφαίρα βράζει από εκδηλωμένες ή βουβές επιθέσεις, οι συγγνώμες φαντάζουν παράκαιρες και αυτοϋπονομευτικές. Έχουμε, λοιπόν, πολλά ζητήματα να λύσουμε όταν κατακαθίσει ο κουρνιαχτός και αρχίσει η νέα πολιτική φάση. Εκτός από το τι σημαίνει πρόοδος και συντήρηση και όλα τα άλλα μεγαλειώδη της πολιτικής, πρέπει να ξαναδούμε τον εξυπνακισμό, τη συναισθηματική αφασία, τους πολιτικούς πρωτογονισμούς (που θάλλουν σε όλες τις οικογένειες της πολιτικής) ή το σύνδρομο του δικαιωμένου-από-τις εξελίξεις κ.λπ. Να ξαναδούμε αυτοκριτικά όσα αναπαράγουν τη βαναυσότητα, την επιπολαιότητα και την καθαρή βλακεία στη δημόσια σφαίρα. Να μειώσουμε το βάρος της ανοησίας, ελέγχοντας δύο φορές αυτό που εκστομίζουμε, πιστεύοντας συχνά πως όλα λέγονται και όλα επιτρέπονται στον αχταρμά. Μέχρι τότε, ας συνηθίσουμε απλώς στην ιδέα πως, όταν ζητάς συγγνώμη, δεν σπεύδεις να περάσεις αμέσως σε αντεπίθεση ή να υπερασπιστείς το δίκιο σου. Ή είχες δίκιο και σε παρεξήγησαν ή ήσουν απαράδεκτος και το αναγνωρίζεις με ευθύτητα. Τα υπόλοιπα είναι ανώφελες υπεκφυγές, αμηχανία ή κακή πολιτική.

Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα των εκλογών της 7ης Ιουλίου (και το εύρος της επερχόμενης ήττας του ΣΥΡΙΖΑ), το μοναδικό ενδιαφέρον που μπορεί να βρει κανείς σε αυτές επικοινωνιακά είναι ότι σηματοδοτούν μια «ήρεμη επανάσταση» της ελληνικής κοινωνίας.

*Επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας και Επικοινωνίας στο ΑΠΘ

απ ο τ ο ν βασί λ η βαμ βακ α

Είναι αυτή η σημαίνουσα επιστροφή του πολιτικού λόγου στην ιδιωτική σφαίρα ή στον κόσμο της ψυχαγωγίας που προδίδει με τον καλύτερο τρόπο ότι έχουμε περάσει σε μια μετεμφυλιακή εποχή. Είναι αυτός ο ήπιος λόγος που στην ύστερη Μεταπολίτευση εξέφραζε σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές ταυτότητες που σχεδόν κανείς πολιτικός δεν τολμούσε να μετέλθει στο κλίμα της γενικευμένης σοβαροφάνειας και εχθροπάθειας που επικράτησε από το 2010 και ύστερα. Είναι η επιστροφή αυτού του λόγου που ανάγκασε τον άρχοντα της πρόσφατης διχαστικής ρητορικής Αλέξη Τσίπρα να δημοσιοποιήσει στα κοινωνικά δίκτυα την αμήχανη κάπως φωτογραφία του όπου χαϊδεύει ένα σκυλάκι (αλλά και να δώσει συνέντευξη στον «εχθρικό» ΣΚΑΪ, από τον οποίο αποκλείει τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ). Φαίνεται ότι την 7η Ιουλίου κλείνει ήρεμα και απλά ένας πολύ οδυνηρός πολιτικός κύκλος. Χωρίς φανφάρες, χωρίς ψευδαισθήσεις, χωρίς ιδιαίτερη ρεβανσιστική μισαλλοδοξία ολοκληρώνεται η εκτύλιξη της πολιτικής κρίσης που γεννήθηκε μέσα στην οικονομική δυσπραγία. Η διαφαινόμενη καθίζηση της Χρυσής Αυγής, παρά το γεγονός ότι η δίκη της σέρνεται, αποδεικνύει ότι αυτή δεν ανδρώθηκε τόσο μέσα στο κύμα του εθνικισμού ή της ξενοφοβίας που οι σημερινές συνθήκες ευνοούν ακόμα περισσότερο (Συμφωνία Πρεσπών, μεταναστευτικό) αλλά από την καθολική απαξίωση του παλιού πολιτικού συστήματος και το γενικευμένο παραμύθι ότι για όλα φταίνε οι ξένες και εγχώριες ελίτ. Σήμερα ο αντιμνημονιακός φαρισαϊσμός και το αδελφάκι του, ο πολιτικός φασισμός, υποχωρούν χέρι-χέρι. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μένουν ανοιχτά τραύματα από την οικονομική κρίση και την εκτράχυνση που σημειώθηκε από κυβερνητικές συμπεριφορές απέναντι στους δημοκρατικούς θεσμούς, τα ΜΜΕ ή την κανονικοποίηση της πολιτικής βίας κατά την τελευταία τετραετία. Δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν υπεύθυνοι για την κατάδυση στο πολιτικό ναδίρ και για τον τραγικό θάνατο συμπολιτών μας στη μεγάλη καταστροφή στο Μάτι. Δεν σημαίνει ότι ο πολιτικός κυνισμός, η εξαπάτηση και η ρητορική του μίσους θα ξεχαστούν εύκολα. Φαίνεται, όμως, ότι η ελληνική κοινωνία είναι διατεθειμένη να κάνει μια επανέναρξη, να συντηρήσει ό,τι περισώθηκε και να αρχίσει να χτίζει πάνω στα συντρίμμια το άγνωστο μέλλον της. Όχι με αισιοδοξία και μεγάλες προσδοκίες αλλά με τη βεβαιότητα ότι «νικητές και ηττημένοι, όλοι χάσαμε μαζί», όπως τραγουδούσε ο Νίκος Πορτοκάλογλου πριν από λίγα χρόνια, δεχόμενος απίστευτες επιθέσεις. Το «ώρα να αλλάξουμε σελίδα» φαίνεται πως είναι σήμερα κάτι παραπάνω από ένα σύνθημα. Είναι η γενικευμένη αίσθηση ότι η όποια πρόοδος δεν θα προκύψει από την εμμονή στο παρελθόν.

4.7.19 – lifo

13

ΕΚΛΟΓΕΣ 2019

Δεν μετανιώνω για το ότι δεν συμβιβαστήκαμε με την αδράνεια 14 lifo – 4.7.19

ΑΛΕΞΗΣ ΤΣΙΠΡΑΣ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΑΝΤΑΖΌΠΟΥΛΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ 4.7.19 – lifo

15

ΕΚΛΟΓΕΣ 2019

Ο

δός Ηρώδου Αττικού. Το Μέγαρο Μαξίμου, που στεγάζει τα γραφεία του εκάστοτε πρωθυπουργού της Ελλάδας, είναι ένα εμβληματικό κτίριο και αποτελεί δείγμα του αθηναϊκού νεοκλασικισμού. Αφού περπατήσεις στο μεγάλο, στρωμένο με μάρμαρο κεντρικό χολ με το ορθογώνιο γυάλινο άνοιγμα στην οροφή, σε στυλ art nouveau, που το διαπερνά το αττικό φως, συναντάς την ξύλινη πόρτα που οδηγεί στο γραφείο του πρωθυπουργού. Ο Αλέξης Τσίπρας μας υποδέχεται στον διακριτικά φωτισμένο χώρο ντυμένος casual. Φοράει ένα Τ-shirt polo ελληνικής φίρμας και δεν το αφήνει ασχολίαστο, τονίζοντας πως πολλοί είναι εκείνοι που του λένε ότι επιλέγει φθηνά μπλουζάκια. Κατά τη διάρκεια της παραμονής μας στο Μαξίμου ο πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ είναι ευδιάθετος, φιλικός, χαλαρός και με χιουμοριστική διάθεση. Στο γραφείο του κυριαρχεί το «σώμα» του ελληνικού Τύπου και πίσω του οι πολυάριθμοι ιστορικοί τόμοι της βιβλιοθήκης, όπως και ο πίνακας «Εντολές ΗΗΒ» του Κωνσταντίνου Ξενάκη. Βρίσκεται στο Μαξίμου από τον Ιανουάριο του 2015, οπότε και έγινε ο νεότερος πρωθυπουργός στην ελληνική ιστορία, σε ηλικία 40 ετών. Την ερχόμενη Κυριακή έχει σκοπό να ανατρέψει τις προβλέψεις και να κερδίσει τις εκλογές. «Δεν σκέφτομαι ότι θα χάσω, σκέφτομαι πως θα κερδίσω τις εκλογές. Αν ο στρατιώτης πάει στη μάχη για να χάσει, καλύτερα να μην πάει. Έτσι είναι η ζωή. Στη ζωή πρέπει να πολεμάς» τονίζει. Η πολιτική σταδιοδρομία του Αλέξη Τσίπρα υπήρξε ιλιγγιώδης τα τελευταία χρόνια. Το 2006, με το σλόγκαν «Μπαίνουμε στο παιχνίδι», κατέβηκε στις εκλογές ως υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων και μετά από εννέα χρόνια κατάφερε να γίνει πρωθυπουργός. Ο ίδιος εξακολουθεί να λέει: «Δεν γεννήθηκα πολιτικός. Σε μια γειτονιά της Αθήνας μεγάλωσα. Εκεί έμαθα ότι μεγαλύτερη αξία έχουν οι άνθρωποι, όχι οι αριθμοί». Όταν του επισημαίνω ότι είμαστε στην τελική ευθεία, απαντά: «Ο λαός δεν ξεχνά, έχει επίγνωση ποιοι ήταν αυτοί που μας οδήγησαν στην κρίση και ποιοι ήταν αυτοί που με εντιμότητα και θάρρος οδήγησαν τη χώρα στο ξέφωτο και σε δρόμους προοπτικής. Είναι οι ίδιοι που θέλουν να ξαναγυρίσουν για να κάνουν ακριβώς τα ίδια. Εκείνα για τα οποία ο λαός τούς σταμάτησε τον Γενάρη του ’15». Ο Αλέξης Τσίπρας γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1974 και ανέπτυξε πολιτική δράση από τα μαθητικά και τα φοιτητικά του χρόνια, συμμετέχοντας σε συνδικαλιστικές ενώσεις και αριστερές κομματικές Νεολαίες. Με τη σύντροφό του Περιστέρα Μπαζιάνα έχουν

Οι πολίτες έχουν κουραστεί από τα μνημόνια και όχι από τα δίπολα. Για τη διχαστική ρητορική συμφωνώ απόλυτα. Αλλά διχαστικό δεν είναι να ζητάς την προστασία των αδύναμων. Διχαστικό είναι να χωρίζεις τους Έλληνες σε εθνικόφρονες και προδότες. Σε πολίτες πρώτης και δεύτερης κατηγορίας.

16 lifo – 4.7.19

υπογράψει Σύμφωνο Συμβίωσης, έχουν δύο παιδιά, τον Φοίβο-Παύλο, εννέα ετών, και τον Ορφέα-Ερνέστο, επτά ετών, και μένουν σε ένα διαμέρισμα μιας επταώροφης πολυκατοικίας στην Κυψέλη. Στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη που παραχώρησε στη LiFO ο πρωθυπουργός και πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας μιλά για τις εκλογές της 7ης Ιουλίου, τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τη συγκυβέρνηση με τους ΑΝ.ΕΛ., τον Γιάνη Βαρουφάκη, τον Στέλιο Κυμπουρόπουλο, το Μάτι και τους νέους και εξομολογείται άγνωστες πτυχές της προσωπικής του ζωής.

—Τι διακυβεύεται στις εκλογές της 7ης Ιουλίου; Το αν η χώρα θα πάει μπροστά και με ασφάλεια στη μεταμνημονιακή εποχή ή αν θα επιστρέψει σε αυτούς που τη χρεοκόπησαν. Το αν θα έχουμε ανάπτυξη προς όφελος όλων και με σεβασμό στο περιβάλλον, ακόμα περισσότερες δουλειές, με καλύτερους μισθούς και συνθήκες εργασίας, ελάφρυνση της φορολογίας για τα μεσαία στρώματα που σήκωσαν πολλά βάρη τα χρόνια της κρίσης και ένα κράτος σύγχρονο και λειτουργικό, όπως αρμόζει σε μια ευρωπαϊκή χώρα του 21ου αιώνα, ή αν θα επιστρέψουμε στην Ελλάδα της απόγνωσης, των λουκέτων, της ακραίας λιτότητας και της οπισθοδρόμησης.

—Είπατε για τη μεγάλη διαφορά των ευρωεκλογών: «Πέσαμε έξω, δεν περιμέναμε τέτοια διαφορά». Κάποιοι υποστήριξαν ότι υποτιμήσατε τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Πώς το σχολιάζετε; Οι δυνατότητες του κ. Μητσοτάκη είναι αυτές που είναι και είναι γνωστές. Ούτε υποτιμήθηκαν από εμένα ούτε υπερτιμήθηκαν από τους πολίτες. Αυτό που ίσως εμείς υποτιμήσαμε είναι η κόπωση ενός λαού που πέρασε αρκετά δύσκολα χρόνια μέχρι να βγούμε από τα μνημόνια. Και προφανώς η κόπωση αυτή, συνήθως στις ευρωεκλογές, εκφράζεται απέναντι σε εκείνον που κυβερνά.

—Υπάρχει ΣΥΡΙΖΑ μετά τα μνημόνια; Ποιος θα είναι ο πυρήνας του μετεκλογικού σας αφηγήματος; Υπάρχει Ελλάδα μετά τα μνημόνια. Και αυτός ακριβώς είναι ο πυρήνας του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Είμαστε μια παράταξη που θέλει να υλοποιήσει το όραμα για μια σύγχρονη, δημοκρατική, κοινωνικά δίκαιη Ελλάδα, γι’ αυτό και τώρα είναι η στιγμή να κάνουμε το μεγάλο βήμα. Περάσαμε πολλά χρόνια σε μια διαρκή μάχη με τη λιτότητα, τις συνέπειες των μνημονίων και την ύφεση. Φτάνει όμως! Τώρα είναι η ώρα να γίνει η Ελλάδα μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα.

—Κύριε πρόεδρε, δεν πιστεύετε ότι οι πολίτες έχουν κουραστεί με τα δίπολα «μνημόνιο - αντιμνημόνιο», «πολλοί - λίγοι», καθώς και με όλη αυτήν τη διχαστική ρητορική; Οι πολίτες έχουν κουραστεί από τα μνημόνια και όχι από τα δίπολα. Για τη διχαστική ρητορική συμφωνώ απόλυτα. Αλλά διχαστικό δεν είναι να ζητάς την προστασία των αδύναμων. Διχαστικό είναι να χωρίζεις τους Έλληνες σε εθνικόφρονες και προδότες. Σε πολίτες πρώτης και δεύτερης κατηγορίας. Σε ανθρώπους που πρέπει να έχουν δικαιώματα και άλλους που δεν πρέπει να έχουν λόγω της καταγωγής, του φύλου ή του σεξουαλικού τους προσανατολισμού. Η ανισότητα και η έλλειψη δικαιοσύνης είναι όχι απλώς κουραστικές αλλά απολύτως εξαντλητικές για κάθε άνθρωπο που θέλει απλώς να ζήσει καλύτερα.

—Επίσης, υπάρχει μια έντονη κριτική ότι διαψεύσα-

τε τις αριστερές προσδοκίες. Τι απαντάτε; Αριστερά σημαίνει αγώνας και αξίες. Τον αγώνα τον δώσαμε από την πρώτη μέρα για να τελειώνουμε με τα μνημόνια. Έγιναν πολλά στην πορεία αυτή. Χάσαμε μάχες, αλλά, τελικά, τον αγώνα τον κερδίσαμε. Τις αξίες μας τις βάλαμε μπροστά, ακόμα και όταν το πολιτικό κόστος ήταν προφανές. Είτε με τη Συμφωνία των Πρεσπών, που αποτέλεσε την πιο μεγάλη σύγκρουση με τον εθνικισμό, την πατριδοκαπηλία και την ακροδεξιά, είτε με τη στάση μας στο προσφυγικό, όπου σώσαμε την τιμή μιας Ευρώπης που ύψωνε φράχτες στους κυνηγημένους του πολέμου και της τρομοκρατίας, είτε με τις μεγάλες προοδευτικές τομές στο θέμα της ιθαγένειας, του Συμφώνου Συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια και της νομικής κατοχύρωσης της ταυτότητας φύλου.

—Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που δεν διακρίνεται για τις ευρύτατες συνεργασίες και την πολιτική της συναίνεσης, δεν θεωρείτε ότι η απλή αναλογική θα δημιουργήσει προβλήματα ή και μια πιθανή, καταστροφική ακυβερνησία; Δημοκρατία σημαίνει αυθεντική εκπροσώπηση της βούλησης του λαού και προγραμματικές συνεργασίες. Αν ξεκινάμε απ’ αυτή την αφετηρία, η απλή αναλογική δεν είναι πρόβλημα αλλά προϋπόθεση για να συνεχίσουμε.

—Η κυβερνητική συνεργασία με τους ΑΝ.ΕΛ. ξεκίνησε πανηγυρικά και κατέληξε άδοξα. Όμως, αρκετά στελέχη των ΑΝ.ΕΛ. είναι υποψήφια με τον ΣΥΡΙΖΑ. Με ποια κριτήρια έγιναν δεκτά στα ψηφοδέλτιά σας, αφού δεν υπάρχει ιδεολογική συγγένεια; Αρκετά στελέχη των ΑΝ.ΕΛ., όπως άλλωστε και χιλιάδες απλοί ψηφοφόροι της δεξιάς, σε αυτήν τη διαδρομή άλλαξαν στάση όσον αφορά αυτά που πρεσβεύει η αριστερά. Μπορεί να μη συμφωνούμε σε όλα, αλλά όταν η βάση μιας συνεργασίας είναι η εντιμότητα, τότε μπορούμε να χτίσουμε πάνω σε αυτήν. Με κάποιους αυτό κατέστη δυνατό. Με τους ΑΝ.ΕΛ. εν συνόλω και ιδιαίτερα με τον Πάνο Καμμένο φάνηκε το όριο της συμπόρευσής μας στην υπόθεση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

—Ο κ. Βαρουφάκης, από σύμμαχος, βρέθηκε απέναντί σας, ενώ ταυτόχρονα δήλωσε ότι «μια ψήφος στον ΣΥΡΙΖΑ είναι μια χαμένη ψήφος». Θα ήθελα ένα σχόλιό σας επ’ αυτού. Εγώ θεωρώ ότι καμία ψήφος δεν είναι χαμένη. Θεωρώ, όμως, ότι είναι πολύ πιο χρήσιμη μια ψήφος υπέρ της διακυβέρνησης της χώρας με ένα προοδευτικό πρόγραμμα τα επόμενα χρόνια παρά μια ψήφος στην αλαζονεία και στον ναρκισσισμό.

—Υπήρχαν πολλοί, μεταξύ αυτών και αρκετά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, που αντέδρασαν στο ύφος Πολάκη. Αντιθέτως, εσείς του προσφέρατε στήριξη. Το γεγονός ότι ο Στέλιος Κυμπουρόπουλος εξελέγη στις ευρωεκλογές πρώτος σε σταυρούς, σπάζοντας μάλιστα το ρεκόρ ψήφων του Μανώλη Γλέζου από το 2014, τι σηματοδοτεί; Αν θεωρείτε ότι ο κ. Κυμπουρόπουλος πήρε τόσες ψήφους λόγω του Πολάκη, τότε νομίζω ότι τον αδικείτε κατάφωρα. Είναι θετικό γεγονός, παρ’ ότι ανήκει στην αντίπαλη παράταξη, ότι ένας άνθρωπος με τη δική του διαδρομή κατάφερε αυτό το επίτευγμα. Αν με ρωτάτε, σας λέω ότι θα ήμουν πολύ πιο ευτυχής να αντιπαρατίθεμαι με μια ΝΔ που έχει στην πρώτη γραμμή Κυμπουρόπουλους παρά Βορίδηδες. Αλλά βλέπετε ότι, δυστυχώς, ο κ. Κυμπουρόπουλος είναι απλώς η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα μιας μη αναστρέψιμης ακροδεξιάς στροφής της συντηρητικής

παράταξης της χώρας.

—Συμπληρώνεται ένας χρόνος από την τραγωδία στο Μάτι. Αν γυρίζατε τον χρόνο πίσω θα κάνατε κάτι διαφορετικό; Πιστεύετε ότι η επικοινωνιακή διαχείριση επηρέασε κατά πολύ την εικόνα της κυβέρνησης; Αν μπορούσα με έναν μαγικό τρόπο να διορθώσω μέσα σε δύο χρόνια τα εγκληματικά λάθη 40 ετών στη χωροταξία, στη δόμηση εκτός σχεδίου και στην πολιτική προστασία, τότε, ναι, θα έκανα κάτι διαφορετικό. Δεν νομίζω, πάντως, ότι σε τέτοια θέματα αξίζει να μιλάμε για επικοινωνία. Μια τέτοια εθνική τραγωδία δεν μετριάζεται με κανέναν τρόπο. Δεν με ενδιαφέρει αν πληγώθηκε η εικόνα της κυβέρνησης, με ενδιαφέρει ότι χάθηκαν τόσοι άνθρωποι άδικα.

—Τέσσερα χρόνια μετά την ιστορική νύχτα του δημοψηφίσματος και έχουν ειπωθεί και γραφτεί πάρα πολλά πλέον. Τι είναι αυτό που κρατάτε πιο πολύ από εκείνο το βράδυ; Το ρίγος χαράς και συγκίνησης στο άκουσμα των πρώτων αποτελεσμάτων. Το ξέσπασμα της αξιοπρέπειας ενός λαού απέναντι στους εκβιασμούς των ισχυρών. Και αμέσως μετά το αίσθημα της βαριάς ευθύνης να βρεθεί μια δίκαιη και βιώσιμη λύση για να μη γίνει το ξέσπασμα της αξιοπρέπειας τιμωρία και καταστροφή και να μπορέσουν η χώρα και η κοινωνία να βγουν από το αδιέξοδο σπιράλ της ύφεσης και της λιτότητας.

—Πείτε μου κάτι που θα λέγατε στους χιλιάδες νέους που έφυγαν ή σκέφτονται να φύγουν στο εξωτερικό. Να κρατούν πάντα την πόρτα ανοιχτή πίσω τους. Να μη ρίχνουν μαύρη πέτρα! Εγώ δεν συμφωνώ με την άποψη που λέει ότι δεν πρέπει να φεύγει κανένας στο εξωτερικό. Φυσικά και είναι πολύ σπουδαίο να μπορεί κάποιος νέος να ζήσει και να εργαστεί στο εξωτερικό, να διευρύνει τους ορίζοντές του, να αποκτήσει περισσότερες γνώσεις και εμπειρίες. Ένας Έλληνας ερευνητής που εργάζεται στο CERN ή μια Ελληνίδα καθηγήτρια που διδάσκει στο Stanford προφανώς και έχουν χαράξει μια σπουδαία διαδρομή. Όμως θέλουμε τα επόμενα χρόνια να μπορούν αυτοί οι άνθρωποι που διαπρέπουν έξω να έχουν ευκαιρίες και δυνατότητα να εργαστούν και εδώ στο ίδιο αντικείμενο, να διδάξουν σε ένα δημόσιο πανεπιστήμιο, χωρίς να περιμένουν πέντε χρόνια για να προκηρυχθεί η θέση, να αναλάβουν ερευνητικά προγράμματα, να στήσουν μια επιχείρηση. Το δικό μου όραμα δεν είναι μόνο να γυρίσουν οι νέοι που είναι στο εξωτερικό αλλά και όσοι μείνουν να μπορούν να προσφέρουν στην πατρίδα με τη γνώση και τις δυνατότητές τους.

—Αν είχατε μπροστά σας έναν 18χρονο φοιτητή, πώς θα τον πείθατε ότι οι εκλογές τον αφορούν; Θα του έλεγα ότι όταν αυτός ήταν στο Δημοτικό η χώρα του, η οικογένειά του, οι οικογένειες των φίλων του, μπήκαν σε μια μεγάλη περιπέτεια. Αυτή η περιπέτεια τελείωσε πριν από έναν χρόνο. Τώρα αυτός και η γενιά του έχουν τη δυνατότητα να αποφασίσουν για το αν θα ζήσουν καλύτερα από τους γονείς τους. Για το αν θα ζήσει από δω και πέρα μια ζωή καλύτερη από αυτήν που έζησε από τη στιγμή που άρχισε να αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει γύρω του.

—Σας ενόχλησε όλη αυτή η ιστορία με την εμπλοκή του ονόματος του πατέρα σας και τις αναφορές στη δικτατορία;

Με ενόχλησε αυτή η αθλιότητα, είναι αλήθεια. Ο πατέρας μου ήταν ένας βαθιά δημοκράτης άνθρωπος, με συνεπή αντιδικτατορική δράση. Έζησε όλη του τη ζωή με αρχές, αξίες και με το κεφάλι ψηλά. Έπεσε πάρα πολύ χαμηλά ο κ. Μητσοτάκης, αναπαράγοντας στη Βουλή τα fake news ακροδεξιών εντύπων. Και νομίζω ότι αυτό το ατόπημα είναι από αυτά που έναν πολιτικό αρχηγό τον συνοδεύουν για χρόνια, ακόμη και αν το έχει μετανιώσει.

—Είστε πρωθυπουργός τεσσεράμισι χρόνια. Ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή της θητείας σας; Δεν ήταν μία, ήταν πολλές. Χρειάστηκε να πάρω αρκετές κρίσιμες αποφάσεις, πολλές φορές υπό το βάρος της ίδιας της Ιστορίας, όπως εκείνη την ημέρα της 12ης Ιουλίου στις Βρυξέλλες. Τεσσεράμισι χρόνια στη διάρκεια των οποίων ο πολιτικός χρόνος συμπυκνώθηκε και ζήσαμε πάρα πολλά. Δεν ησυχάσαμε και ποτέ. Από μάχη σε μάχη πηγαίναμε, για κάθε

κοιμούνται. Αλλά κάθε πρωί σηκώνομαι στις 7 και τους ξυπνάω. Παίζουμε, συζητάμε, ντυνόμαστε, τους φτιάχνω το πρωινό, πολλές φορές τους πηγαίνω στο σχολείο και μετά πηγαίνω στο γραφείο μου. Είναι οι πιο όμορφες στιγμές μέσα στη διάρκεια της μέρας μου. Σας βεβαιώ ότι η ευθύνη να είσαι καλός πατέρας είναι το ίδιο βαριά και δύσκολη με την ευθύνη να είσαι καλός πρωθυπουργός.

—Προχθές σας είδαμε στο Ιnstagram με μια νέα σας φίλη. Αποκτήσατε κατοικίδιο; Ναι, ήταν το δώρο που μας ζητούσαν επίμονα εδώ και καιρό τα παιδιά μας. Αποφασίσαμε να τους κάνουμε έκπληξη και να τους πάρουμε ένα σκυλάκι. Την ονόμασαν Κάρμεν. Είναι πολύ γλυκιά. Και επιτέλους έχουμε και ένα κορίτσι στο σπίτι (γέλια).

—Ποιο ήταν το τελευταίο βιβλίο που διαβάσατε; Έχετε προλάβει να δείτε κάποια τηλεοπτική σειρά; Κάτσε να θυμηθώ. Το τελευταίο ήταν στις

κεφάλαιο που έκλεινε άνοιγε ένα άλλο. Δεν μετανιώνω όμως για το ότι δεν συμβιβαστήκαμε με την αδράνεια.

—Τι είναι αυτό που θυμάστε πιο έντονα από τα παιδικά σας χρόνια; Μεγάλωσα σε ένα οικογενειακό περιβάλλον με πολλή αγάπη. Ήμουν το τρίτο παιδί που ήρθε αργά, ως ένα απρόσμενο δώρο στην οικογένεια. Έχω διαφορά από την αδελφή μου δεκατρία χρόνια και από τον αδελφό μου εννέα. Θυμάμαι, λοιπόν, ότι από μικρό, τα καλοκαίρια, τα αδέλφια μου με έπαιρναν μαζί τους στις παρέες τους, στις συναυλίες και στα καλοκαιρινά κλαμπ. Κι εγώ τότε προσπαθούσα να φέρομαι σαν μεγάλος. Είχα άποψη για τα πράγματα. Επίσης, θυμάμαι πολύ έντονα τις μέρες που επέστρεφε ο πατέρας μου στο σπίτι από τη δουλειά, γιατί δούλευε ως μηχανικός στη περιφέρεια και έλειπε συχνά πολλές μέρες. Όταν ερχόταν, όμως, μου έκανε όλα τα χατίρια. Ήταν οι πιο ωραίες στιγμές.

—Όταν επιστρέφετε το βράδυ στο σπίτι τι σας λένε η σύντροφος αλλά και τα παιδιά σας, τα οποία φαντάζομαι ακούν διαρκώς για εσάς, χωρίς όμως να σας βλέπουν αρκετά. Δυστυχώς, όταν επιστρέφω το βράδυ δεν βλέπω ούτε τον Φοίβο ούτε τον Ορφέα. Επιστρέφω συνήθως μετά τις 11 και τα παιδιά

διακοπές του Πάσχα, ένα βιβλίο που διαβάζεται σχεδόν μονορούφι και αφορά την περίοδο των ναζί στη Γερμανία. Λέγεται Ημερήσια Διάταξη και, όπως διαπίστωσα, είναι ενός αξιόλογου συγγραφέα, του Éric Vuillard. Τηλεοπτικές σειρές, ας είναι καλά το Netflix και το iΡad. Είδα όλο το «Casa de Papel» στο αεροπλάνο και τα βράδια στο κρεβάτι, πριν κοιμηθώ. Έχω δει και μέρος από την ιταλική σειρά «Suburra». Μετά ήρθε η προεκλογική περίοδος (γέλια).

—Ποιος είναι ο μεγαλύτερός σας φόβος; Δεν νομίζω ότι έχω φοβίες. Και, γενικά, όταν έχω τις ξεπερνάω εύκολα. Παλιότερα δεν αισθανόμουν τόσο άνετα στο αεροπλάνο. Τώρα είναι μια ρουτίνα, ακόμα και όταν οι καιρικές συνθήκες είναι δύσκολες παραμένω πολύ χαλαρός. Μικρός φοβόμουν πολύ τα φίδια. Τώρα τα απεχθάνομαι, αλλά δεν με τρομάζουν. Τρομάζω, όμως, στον σεισμό. Αυτό δεν το έχω ξεπεράσει. Ίσως γιατί, ευτυχώς, συμβαίνει σπάνια και δεν έχω εξοικειωθεί μαζί του.

—Τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή; Τις αξίες που κουβαλάς μέσα σου. Και την αγάπη στους ανθρώπους. Την αγάπη που παίρνεις και κυρίως την αγάπη που δίνεις στους ανθρώπους. Γιατί σε αυτήν τη ζωή, ό,τι δίνεις, παίρνεις.

4.7.19 – lifo

17

ΕΚΛΟΓΕΣ 2019

Θέλουμε ισχυρή ανάπτυξη ή ανακύκλωση της μιζέριας;

18 lifo – 4.7.19

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΑΝΤΑΖΌΠΟΥΛΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ 4.7.19 – lifo

19

ΕΚΛΟΓΕΣ 2019

20 lifo – 4.7.19

Π

ειραιώς 62, Μοσχάτο. Στα κεντρικά γραφεία της ΝΔ επικρατεί εκλογικός αναβρασμός. Όλοι εργάζονται πυρετωδώς, ενώ στον τρίτο όροφο, όπου βρίσκεται το γραφείο του προέδρου του κόμματος και αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκου Μητσοτάκη, οι συσκέψεις είναι αλλεπάλληλες. Γεννήθηκε το 1968 στην Αθήνα. Αποφοίτησε ως αριστούχος από το Κολέγιο Αθηνών, συνέχισε τις σπουδές του στην Αμερική και είναι κάτοχος πτυχίων κορυφαίων αμερικανικών πανεπιστημίων, όπως το Στάνφορντ και το Χάρβαρντ. Πριν ασχοληθεί με την πολιτική, εργάστηκε για αρκετά χρόνια στον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Μεγάλωσε στους κόλπους μιας κατεξοχήν πολιτικής οικογένειας, αλλά πολύ γρήγορα επιδίωξε να ξεχωρίσει, δίνοντας το δικό του στίγμα. Είναι παντρεμένος με τη Μαρέβα Γκραμπόφσκι κι έχουν αποκτήσει τρία παιδιά, τον Κωνσταντίνο, τη Σοφία και τη Δάφνη. Όταν ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για την αρχηγία της ΝΔ, δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «η ΝΔ έχει βαθύ πολιτικό πρόβλημα, καθώς έχει πάρει διαζύγιο από τα παραγωγικά στρώματα της κοινωνίας και τους νέους». Τελικά, στις 10 Ιανουαρίου 2016 εξελέγη πρόεδρος του κόμματος και η νίκη του θεωρήθηκε έκπληξη. Τα επόμενα χρόνια, δημιουργώντας ένα μεταρρυθμιστικό προφίλ, υπερπήδησε πολλά εμπόδια και πριν από λίγες μέρες, στις ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου, κατέγραψε μια σημαντική νίκη. Τον τελευταίο μήνα εξακολουθεί να κινείται με ταχείς ρυθμούς, προκειμένου να βγει νικητής και στη μεγάλη μάχη της ερχόμενης Κυριακής. Το γραφείο του είναι φωτεινό και διαθέτει απεριόριστη θέα στην Αθήνα. Πρόσχαρος, χαμογελαστός, δηλώνει πανέτοιμος για την επόμενη μέρα των εκλογών. Πολλά βιβλία, εκκλησιαστικές εικόνες, φωτογραφίες και προσωπικά αντικείμενα διακοσμούν τον χώρο του. Καθόμαστε στον κατάλευκο καναπέ και συζητάμε για τις τελευταίες προεκλογικές επισκέψεις του. Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι «αυτές οι εκλογές είναι κρίσιμες, γι’ αυτό δεν πρέπει στις 7 Ιουλίου να αφήσετε κάποιους άλλους να αποφασίσουν για εσάς». Στη συνέντευξη που δίνει στη LiFO ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλά για όλους και για όλα, αναφέρεται στο πρόγραμμα που θέλει να εφαρμόσει, στον Αλέξη Τσίπρα, στους νέους, στο αν η κρίση μάς ωρίμασε ως κοινωνία, ποιον πολιτικό έχει ως πρότυπο, εκμυστηρεύεται τι κρατά από τους γονείς του αλλά και τι θεωρεί σημαντικό στη ζωή.

—Ποιο είναι το δίλημμα αυτών των εκλογών; Αν θα προχωρήσουμε μπροστά, με πολιτική σταθερότητα, για μια Ελλάδα με ισχυρή ανάπτυξη για όλους τους Έλληνες ή αν θα μείνουμε καθηλωμένοι στη σημερινή πραγματικότητα. Αν θα δώσουμε ένα οριστικό τέλος στην κρίση ή αν θα συνεχίσουμε με τη στασιμότητα, την υπερφορολόγηση, την ανασφάλεια και τη διχαστική λογική των τελευταίων ετών. Αυτό που ζητώ από τις Ελληνίδες και τους Έλληνες είναι να μας στηρίξουν και να μας δώσουν μια ισχυρή εντολή για να προχωρήσουμε μπροστά, ενωμένοι, εφαρμόζοντας το σχέδιό μας για λιγότερους φόρους, νέες και καλύτερες δουλειές και ασφάλεια για όλους, αφήνοντας οριστικά πίσω μας μια ταραγμένη εποχή.

—Πέρα από τη μεσαία τάξη, που έχει βρεθεί στο επίκεντρο της εκλογικής αναμέτρησης, οι υπόλοιπες κοινωνικές τάξεις τι έχουν να περιμένουν από τη ΝΔ; Η μεσαία τάξη είναι αυτή που χτυπήθηκε περισσότερο όλα αυτά τα χρόνια από την απερχόμενη κυβέρνηση. Το ομολόγησαν, μά-

λιστα, μόνοι τους ότι αυτό ήταν μια συνειδητή πολιτική. Αφαίμαξαν την πλειονότητα των Ελλήνων μέσα από την υπερφορολόγηση, για να κάνουν πελατειακή πολιτική. Η δική μας φιλοσοφία είναι εντελώς διαφορετική. Για να κάνεις αποτελεσματική κοινωνική πολιτική πρέπει να έχεις πόρους. Και τους πόρους μπορεί να τους διασφαλίσει μόνο η ισχυρή ανάπτυξη, από την οποία προκύπτουν οφέλη για όλους τους πολίτες. Αλλιώς, κάνεις αναδιανομή της φτώχειας. Γι’ αυτό και επαναλαμβάνω διαρκώς ότι η πιο φιλεργατική πολιτική είναι οι νέες και καλύτερες δουλειές. Είναι οι ευκαιρίες επιλογών που προσφέρει η ισχυρή ανάπτυξη. Αυτό είναι το επίκεντρο της πολιτικής μας.

—Υπάρχουν σήμερα δεξιές και αριστερές πολιτικές; Δεν πιστεύετε, κ. πρόεδρε, ότι οι ιδεολογίες, ειδικά μετά τα μνημόνια, έχουν κάνει τον κύκλο τους; Οι παλαιότερες ιδεολογικές διαφορές έχουν όντως ξεθωριάσει. Όμως πολιτική χωρίς ιδεολογίες δεν υπάρχει. Αυτό που αλλάζει είναι το ιστορικό πλαίσιο και οι πολιτικές προτεραιότητες. Κάποτε η αντιπαράθεση δεξιάς-αριστεράς αφορούσε το πολιτικό μας σύστημα και τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της χώρας. Η Ιστορία, όμως, δίνει τις απαντήσεις της, η κοινωνία εξελίσσεται, νέα διακυβεύματα παραμερίζουν τις διαιρέσεις που δημιούργησαν τα παλαιότερα. Στη σημερινή Ελλάδα, για παράδειγμα,

τη μικρή οικογενειακή επιχείρηση που θα προσλάβει έναν επιπλέον εργαζόμενο μέχρι τις μεγάλες επενδύσεις που έχουμε ανάγκη ως χώρα. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Νέες δουλειές χωρίς νέες επενδύσεις δεν υπάρχουν, μην προσπαθούμε να τετραγωνίσουμε τον κύκλο. Για να είναι μια χώρα φιλική στις επενδύσεις υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται: πολιτική σταθερότητα, ασφάλεια δικαίου, μειωμένη γραφειοκρατία, φορολογική σταθερότητα, υγιές τραπεζικό σύστημα. Και χρειάζεται και πολιτική βούληση. Όταν αντιμετωπίζεις με εχθρότητα κάθε ιδιώτη που θέλει να επενδύσει, είναι λογικό να στέλνεις λάθος μηνύματα. Δείτε, για παράδειγμα, την απερχόμενη κυβέρνηση. Επί χρόνια πολεμούσε την επένδυση στο Ελληνικό. Πολεμούσε την επένδυση της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά. Πολεμούσε τα περιφερειακά αεροδρόμια. Οι μόνες επενδύσεις που έγιναν είναι αυτές που της επιβλήθηκαν. Και όσες δεν της επιβλήθηκαν έμειναν βαλτωμένες. Γι’ αυτό έχουμε πατώσει στις επενδύσεις. Το δικό μας σχέδιο είναι ξεκάθαρο. Μειώνουμε τη γραφειοκρατία, επιταχύνοντας τη διαδικασία αδειοδοτήσεων. Μειώνουμε τη φορολογία και το μη μισθολογικό κόστος των επιχειρήσεων, ώστε να μπορούν να προσλάβουν ευκολότερα επιπλέον εργαζομένους. Στηρίζουμε τη ρευστότητα των επιχειρήσεων, αξιοποιώντας όλα

δεν μπορούμε να προσδιοριζόμαστε ακόμα με βάση τις διαιρέσεις του Εμφυλίου. Αυτές, ναι, έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο τους. Σήμερα, η αντιπαράθεση αφορά το πώς πρέπει να προχωρήσει μπροστά η χώρα. Θα είναι εξωστρεφής ή φοβική; Θα εμπιστευτεί τις δυνάμεις των ανθρώπων της; Θα επιδιώξει ισχυρή ανάπτυξη ή ανακύκλωση της μιζέριας; Όλα αυτά είναι και ιδεολογικά ζητήματα. H ελευθερία ως πρόταγμα, όμως, υπάρχει πάντα στον πυρήνα της φιλελεύθερης ιδεολογίας. Η πίστη στην αξία του ατόμου, στην ιδιωτική πρωτοβουλία, η έννοια της αλληλεγγύης, ο υγιής πατριωτισμός, όλα αυτά είναι αξίες που καθορίζουν την πολιτική και διαμορφώνουν το δικό μας ιδεολογικό πλαίσιο.

—Επισημαίνετε διαρκώς: «δουλειές - δουλειές - δουλειές». Με τι τρόπο μπορούν να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και με ποιο θεσμικό πλαίσιο; Με ιδιωτικές επενδύσεις κάθε μεγέθους. Από

τα χρηματοδοτικά εργαλεία και ρυθμίζοντας τα χρέη τους, ώστε να μπορέσουν να λειτουργήσουν και να αναπτυχθούν. Με τον τρόπο αυτό εκτιμούμε ότι θα πετύχουμε σύντομα ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης, οι οποίοι θα δημιουργούν δεκάδες χιλιάδες καλές νέες θέσεις εργασίας τον χρόνο. Κι όλα αυτά με απόλυτο σεβασμό στα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων. Πρακτικές υποασφάλισης ή ανασφάλιστης εργασίας και εκμετάλλευσης των πιο αδύναμων συμπολιτών μας δεν θα είναι ανεκτές. Διότι σήμερα ένας νέος άνθρωπος δεν έχει μεγάλη διαπραγματευτική ισχύ απέναντι σε έναν επιχειρηματία. Σ’ αυτά θα δείξουμε μηδενική ανοχή. Σας θυμίζω, άλλωστε, ότι η κυβέρνηση της ΝΔ ήταν αυτή που επέβαλε το πρόστιμο των 10.500 ευρώ στις επιχειρήσεις για ανασφάλιστη εργασία και έκανε πολύ καλά.

—Στην εποχή της τεχνολογικής επανάστασης θα θέλατε να μου αναφέρετε μια σημαντική μεταρρύθμιση

που θα βελτίωνε την καθημερινότητα μας; Θα σας δώσω δύο παραδείγματα. Το πρώτο είναι η μεταφορά όλων των πληροφοριών του κράτους σε μία ιστοσελίδα από την οποία θα μπορείς να μάθεις και να βρεις τα πάντα: από το πώς θα βγάλεις δίπλωμα οδήγησης μέχρι το πώς θα γραφτείς στη σχολή σου ή πώς θα διεκπεραιώσεις μια υπόθεση. Αυτό θα γίνει στα πρότυπα του βρετανικού gov.uk, μέσω του οποίου έχεις πρόσβαση σε κάθε πληροφορία που σχετίζεται με το βρετανικό Δημόσιο. Το δεύτερο είναι η διασύνδεση των μητρώων. Και επειδή προφανώς αυτό δεν λέει τίποτα ως όρος, επιτρέψτε μου να σας εξηγήσω τι είναι. Ο πολίτης θα πάψει να είναι διακινητής εγγράφων του Δημοσίου από τη μία υπηρεσία στην άλλη. Κεντρικός στόχος μας είναι να διασυνδέσουμε όλα τα μητρώα μεταξύ τους και οι πληροφορίες να ανταλλάσσονται αυτόματα, χωρίς να ταλαιπωρείται ο πολίτης. Για παράδειγμα, αν για να εγγραφείς κάπου χρειάζεσαι χαρτί ληξιαρχείου ή οικογενειακής μερίδας ή κάτι άλλο σχετικό, πλέον δεν θα χρειάζεται να μαζεύεις και να διακινείς τα χαρτιά, καθώς τα σχετικά μητρώα θα παρέχουν τα απαιτούμενα πιστοποιητικά που θα μεταφέρονται αυτομάτως από τη μία υπηρεσία στην άλλη. Με τον τρόπο αυτό η καθημερινότητα των πολιτών θα βελτιωθεί και παράλληλα το κράτος θα έχει πολλαπλά οφέλη σε όλα τα επίπεδα.

—Εδώ και πολλά χρόνια πραγματοποιούνται αλλεπάλληλες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, χωρίς κανένα αντίκρισμα. Τι θα θέλατε να αλλάξει στον χώρο της εκπαίδευσης προκειμένου να μη χάσουμε το τρένο της Βιομηχανικής Επανάστασης; Θα πρέπει να αλλάξουμε πολλά, για να μη χάσουμε όχι μόνο το τρένο αλλά και τον πιο αποτελεσματικό μηχανισμό κοινωνικής κινητικότητας, που είναι η δημόσια εκπαίδευση. Οι ευκαιρίες ξεκινούν από τα σχολεία και καμία κοινωνία δεν πάει μπροστά χωρίς καλά δημόσια σχολεία. Οι λέξεις-κλειδιά είναι αυτονομία, αξιολόγηση, εξωστρέφεια. Στα σχολεία θα ενισχύσουμε τον ρόλο των εκπαιδευτικών, τους οποίους περιβάλλουμε με απόλυτη εμπιστοσύνη. Και γι’ αυτό θέλουμε να έχουν μεγαλύτερη ελευθερία στο πώς θα κάνουν τη δουλειά τους και να αξιολογούνται γι’ αυτό. Παράλληλα, έχουμε δεσμευτεί για ένα πρότυπο σχολείο σε κάθε περιφέρεια, ώστε να έχουν ακόμα περισσότερα εφόδια τα παιδιά από πιο αδύναμες οικονομικά οικογένειες. Στα πανεπιστήμια θα στηρίξουμε την αυτονομία τους και τη διασύνδεσή τους με τον κόσμο της παραγωγής και τους κοινωνικούς φορείς, ώστε να γίνουν πιο εξωστρεφή και να μπορούν να προσελκύουν ξένους φοιτητές, αντί, όπως συμβαίνει σήμερα, να στέλνουμε εμείς, ως χώρα, φοιτητές στο εξωτερικό. Στόχος μας είναι, επίσης, να αναβαθμίσουμε την Επαγγελματική Εκπαίδευση, ώστε από λύση ανάγκης για λίγους να γίνει συνειδητή επιλογή για πολλούς, όπως ήδη συμβαίνει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Επίσης, έχουμε δεσμευτεί ότι δεν θα μείνει κανένα παιδί εκτός βρεφονηπιακών σταθμών. Θέλω να σας πω, όμως, κάτι ακόμα. Στις εκλογές αυτές απολύτως συνειδητά ασχολούμαι ελάχιστα με το τι έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ και μιλάω κυρίως για το τι θα κάνουμε εμείς. Όμως, ειδικά στην παιδεία, όσα έγιναν αυτά τα 4,5 χρόνια, ήταν πραγματικά τραγικά. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έβγαλε όλες τις ιδεοληπτικές εμμονές της πάνω στην εκπαίδευση και τη γύρισε πολλά χρόνια πίσω.

—Θέλω να σας μεταφέρω ένα ερώτημα που μας θέτουν πολλοί: όλοι υποστηρίζουν ότι η δική σας κυβέρνηση θα είναι πιο εύκολο να βρεθεί αντιμέτωπη με κοινωνικές αντιδράσεις ή διαδηλώσεις, όπως έχουμε δει και στο παρελθόν. Δηλώσατε ότι θα καταργήσετε το άσυλο. Τι άλλο σκοπεύετε να κάνετε; Το άσυλο θα καταργηθεί αμέσως, ώστε τα

πανεπιστήμια να γίνουν χώροι ελευθερίας για φοιτητές, καθηγητές και εργαζομένους και να μην αποτελούν άντρο μπαχαλάκηδων και συμμοριών, όπως συμβαίνει σήμερα. Αυτό είναι ειλημμένη απόφαση και θα ψηφιστεί στο πρώτο μας νομοσχέδιο. Η ασφάλεια του πολίτη είναι προϋπόθεση δημοκρατίας και γι’ αυτό τα ζητήματα ασφάλειας είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα μας. Ως προς το γενικότερο ερώτημα που θέσατε, είμαι βέβαιος ότι η κυβέρνησή μας δεν θα βρεθεί αντιμέτωπη με κοινωνικές αντιδράσεις, διότι η πολιτική που θα ακολουθήσει θα είναι προς όφελος της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων. Και θεωρώ αδύνατον ο ΣΥΡΙΖΑ να υποκινήσει αντιδράσεις με τον τρόπο που το έκανε στο παρελθόν. Όχι μόνο γιατί δεν θα έχει πλέον τη δύναμη να το πράξει αλλά γιατί οι πολίτες δεν μπορούν πλέον να εξαπατηθούν με τον ίδιο τρόπο.

—Παθογένειες πολλών ετών δεν έχουν καταφέρει να λυθούν στη χώρα μας. Με ποιους τρόπους θα επιτύχετε να λειτουργήσετε ως οδοστρωτήρας της γραφειοκρατίας; Και τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Κ. Πανταζόπουλε, δεν χρειάζεται να ανακαλύπτουμε κάθε φορά τον τροχό. Γιατί δεν υπάρχει τόση γραφειοκρατία σε άλλες χώρες του εξωτερικού; Γιατί μπορείς να ανοίξεις επιχείρηση σε μία ημέρα; Γιατί διεκπεραιώνεις τις υποθέσεις σου ηλεκτρονικά; Με απλά λόγια, γιατί δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε τις ίδιες καλές πρακτικές και εδώ; Ο λόγος που δεν το κάναμε είναι γιατί δεν το θελήσαμε. Το κράτος για χρόνια αντιμετώπιζε τον πολίτη με καχυποψία και αυτόν που θέλει να επενδύσει με εχθρότητα. Το δε πολιτικό σύστημα συχνά χρησιμοποιούσε αυτά τα ζητήματα, ώστε να υπάρχει ένα αντικείμενο διευθετήσεων και δημιουργίας πελατειακών σχέσεων. Αυτή είναι η Ελλάδα που πρέπει να αφήσουμε πίσω μας και είμαι αποφασισμένος να το κάνω. Σας ανέφερα πριν κάποια παραδείγματα για το πώς θα μειώσουμε τη γραφειοκρατία προς όφελος του πολίτη. Το ίδιο θα γίνει και με τις επενδύσεις. Με διαδικασίες fast track. Μειώνοντας τις διαδικασίες αδειοδότησης και λέγοντας στον υποψήφιο επενδυτή «αυτές είναι οι υποχρεώσεις σου, ξεκίνα να τις υλοποιείς και ο έλεγχος θα γίνει στην πορεία». Αν δεν έχει τηρήσει όσα προβλέπονται, οι ποινές θα είναι πολύ αυστηρές. Εν τω μεταξύ, όμως, ο ίδιος θα μπορεί να έχει προχωρήσει στην υλοποίηση της επένδυσής του, χωρίς να πρέπει να περιμένει την εκ των προτέρων έγκριση για όλα, όπως συμβαίνει σήμερα.

—Τι θα λέγατε σε έναν νέο ψηφοφόρο που επιλέγει την αποχή, για να τον πείσετε να πάει να ψηφίσει; Καταρχάς, ότι η Ιστορία αλλάζει από τους παρόντες και ποτέ από τους απόντες. Μετά θα του απαριθμούσα τους λόγους που αξίζει να μας εμπιστευτεί. Θα του εξηγούσα πώς θα φέρουμε νέες και καλύτερες δουλειές, λιγότερους φόρους, περισσότερη ασφάλεια, καλύτερη δημόσια εκπαίδευση. Και στο τέλος θα τον ρωτούσα αν αξίζω μια πρώτη ευκαιρία εγώ ή μια τρίτη ευκαιρία ο Τσίπρας. Και αν δεν πειθόταν ούτε τότε, θα εξακολουθούσα να τον βομβαρδίζω επίμονα με επιχειρήματα μέχρι να παραδοθεί! (γέλια) —Τι απαντάτε στην κριτική ότι η πολιτική σήμερα είναι ένα παιχνίδι εντυπώσεων; Η οικονομική κρίση μάς ωρίμασε ως κοινωνία; Ναι, νομίζω ότι μας ωρίμασε. Σήμερα πολύ λιγότεροι συμπολίτες μας θα πίστευαν τα τερατώδη ψέματα του ΣΥΡΙΖΑ. Πλέον, όλοι ξέρουμε τι μπορεί να γίνει και οι περισσότεροι πολίτες ξέρουν και τι πρέπει να γίνει. Οι απόψεις υπέρ της οικονομικής ελευθερίας, για παράδειγμα, είναι πλέον ξεκάθαρα πλειοψηφικές. Αυτό το θεωρώ βήμα μπροστά για τη χώρα μας. Με την άποψη ότι η «πολιτική είναι παιχνίδι εντυπώ-

σεων» δεν συμφωνώ. Οι εντυπώσεις είναι εφήμερες. Αυτό που, τελικά, μένει στην πολιτική είναι το τι αφήνεις πίσω σου. Ποιους πολιτικούς θυμόμαστε και μνημονεύουμε σήμερα; Αυτούς που κάποια στιγμή κέρδισαν εκλογές, χωρίς να αφήσουν κάτι πίσω τους; Όχι, βέβαια. Συζητάμε γι’ αυτούς που για κάτι αγωνίστηκαν, κάποιες αλήθειες είπαν, έκαναν κάποιες καθοριστικές επιλογές και τελικά κάτι άφησαν πίσω τους. Σε βάθος χρόνου είναι η ουσία της πολιτικής που μετράει.

—Ποιον πολιτικό έχετε ως πρότυπο; Διαβάζω αρκετά Ιστορία και βιογραφίες. Περισσότερο απ’ όλους θαυμάζω τον Αβραάμ Λίνκολν. Ήταν σπουδαία προσωπικότητα που καθόρισε την πορεία της χώρας του. Την κράτησε ενωμένη, έθεσε τέλος στη δουλεία, σφράγισε την εποχή του. Είχε, επίσης, πολύ ενδιαφέρουσα προσωπική διαδρομή, με σκαμπανεβάσματα και αποτυχίες που δεν τον κατέβαλαν μέχρι να φτάσει στην κορυφή. Η Αμερική δεν θα ήταν αυτό που είναι σήμερα χωρίς τον Λίνκολν.

—Ένα γεγονός ή κάποια στιγμή που σας έχει αποτυπωθεί πολύ έντονα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου; Είναι πάρα πολλές. Γυρίζω όλη την Ελλάδα εδώ και πολλούς μήνες και έχω ζήσει πολύ όμορφες στιγμές. Ειδικά σε πιο απομονωμένα μέρη, σε ορεινά χωριά ή σε μικρά νησιά. Αλλά, αν έπρεπε να ξεχωρίσω μία, θα έλεγα ότι ήταν η επίσκεψή μου στο νυχτερινό σχολείο του Αιγάλεω πριν από μερικούς μήνες. Εκεί πραγματικά θαύμασα τους μαθητές για τη σπουδαία καθημερινή προσπάθειά τους και εκτίμησα την αφοσίωση και τον επαγγελματισμό των καθηγητών τους. Ήταν από τις πιο συγκινητικές στιγμές που έχω ζήσει τα 15 χρόνια που είμαι στην πολιτική.

—Τι πιστεύετε ότι είναι επαναστατικό σήμερα; Να κάνεις τα αυτονόητα. Και να σχεδιάζεις για την επόμενη μέρα. Να λύνεις τα προβλήματα του σήμερα και να σκέφτεσαι ποιες θα είναι οι προκλήσεις της χώρας σε 10 χρόνια, ώστε να προετοιμαστείς γι’ αυτές.

—Υπάρχει κάτι που να φοβάστε; Φοβάμαι μην πάθει κάτι κάποιο μέλος της οικογένειάς μου. Νομίζω ότι κάθε σύζυγος ή γονιός τον ίδιο φόβο έχει.

—Μια φράση, εικόνα ή συμβουλή που κρατάτε στη μνήμη σας από τον πατέρα σας και τη μητέρα σας; Από τον πατέρα μου κρατάω τη γενναιότητά του. Την έδειξε σε πολλές στιγμές της ζωής του. Από τα χρόνια της εθνικής αντίστασης στην Κρήτη, όταν ήταν ο ίδιος πολύ νέος, μέχρι την πρωθυπουργία, όταν είπε αλήθειες, πληρώνοντας το κόστος γι’ αυτό. Ήταν, γενικά, ένας πολύ δυνατός και αισιόδοξος άνθρωπος που δεν έχανε την ψυχραιμία του ούτε στις πιο δύσκολες στιγμές. Η μητέρα μου ήταν μια πολύ ισχυρή προσωπικότητα, πιο εκρηκτικός χαρακτήρας, αλλά ταυτόχρονα και ένας πολύ ευαίσθητος και δοτικός άνθρωπος, ο οποίος προσπαθούσε να κάνει πάντα το καλό για τους γύρω της. Αυτά τα στοιχεία προσπαθώ να κρατώ και από τους δύο.

—Τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή; Σίγουρα την οικογένεια. Και με τις εμπειρίες που και ο ίδιος έχω μπορώ να πω ότι αξίζει κάθε προσπάθεια για να κρατάς την οικογένειά σου ενωμένη και δυνατή. Και την ελευθερία. Ελευθερία επιλογών, ελευθερία να μάθεις, να δημιουργήσεις, να ζήσεις όπως θες. Όσο καλύτερα πηγαίνει η πατρίδα μας, τόσο περισσότερες ευκαιρίες και επιλογές θα έχουν οι Έλληνες. Κι αυτό είναι κάτι για το οποίο αξίζει να παλέψουμε.

Η πίστη στην αξία του ατόμου, στην ιδιωτική πρωτοβουλία, η έννοια της αλληλεγγύης, ο υγιής πατριωτισμός, όλα αυτά είναι αξίες που καθορίζουν την πολιτική και διαμορφώνουν το δικό μας ιδεολογικό πλαίσιο

4.7.19 – lifo

21

ΕΚΛΟΓΕΣ 2019

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΚΚΕ

Για τον ΣYΡΙΖΑ είναι αργά για «αντ 22 lifo – 4.7.19

Π

ρωινό Σαββάτου και στα γραφεία του Κομμουνιστικού Κόμματος στον Περισσό όλα κινούνται σε προεκλογικούς ρυθμούς. Ο γενικός γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας μας περιμένει στο γραφείο του, κάνοντας ένα διάλειμμα από τις δεκάδες ομιλίες του σε όλη την Ελλάδα. Δηλώνει πανέτοιμος για την εκλογική αναμέτρηση της Κυριακής και ευελπιστεί ότι το ΚΚΕ θα βγει ισχυρότερο και με δυνατή φωνή από τις κάλπες της 7ης Ιουλίου. «Στις εκλογές της 7ης του Ιουλίου κρίνεται πόσο ισχυρό θα είναι το ΚΚΕ. Γιατί το ΚΚΕ θα βρεθεί απέναντι στην επόμενη κυβέρνηση, όπως ήταν σταθερά απέναντι σε όλες τις κυβερνήσεις των μονοπωλίων» υποστηρίζει. Στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλά για το δίλημμα των εκλογών, τα δύο μεγάλα κόμματα, τις επενδύσεις, την ακροδεξιά, τη συντηρητικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας, τις διαδηλώσεις αλλά και το τι θεωρεί σημαντικό σε έναν πολιτικό.

τιδεξιά» δάκρυα ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΑΝΤΑΖΌΠΟΥΛΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ

—Ποιο είναι το δίλημμα των εκλογών της 7ης Ιουλίου; Το δίλημμα για τον λαό σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να είναι πού θα κάτσει η διαφορά ανάμεσα στη ΝΔ, που ετοιμάζεται να παραλάβει τη σκυτάλη της αντιλαϊκής διαχείρισης, και στον ΣΥΡΙΖΑ, που την κρατάει σήμερα, ούτε αν το ΚΙΝ.ΑΛ.-ΠΑΣΟΚ θα είναι το συμπλήρωμα της επόμενης κυβέρνησης – αυτό με βάση και τις δηλώσεις της κ. Γεννηματά έχει λήξει. Για τον λαό το πραγματικό δίλημμα είναι πόσο πιο δυνατό θα είναι το ΚΚΕ. Γιατί απέναντι στην επόμενη κυβέρνηση, της οποίας οι προγραμματικές δηλώσεις περιλαμβάνουν τις δεσμεύσεις της δήθεν μεταμνημονιακής εποχής, τα ματωμένα πλεονάσματα, τα νέα αντιλαϊκά μέτρα που θα επιβάλει η εποπτεία της Ε.Ε. αλλά και ό,τι απαιτούν οι μεγαλοεπιχειρηματίες για τα κέρδη τους, χρειάζεται μια δύναμη αντίστασης, αντεπίθεσης, ελπίδας και προοπτικής. Και αυτή η δύναμη είναι το ΚΚΕ.

— Γιατί σήμερα ένας ψηφοφόρος να επιλέξει το ΚΚΕ; Γιατί το ΚΚΕ την ψήφο του λαού θα την επενδύσει στους χώρους δουλειάς, στις γειτονιές, στα σχολεία και στις σχολές, για να πάρει ανάσες, να διεκδικήσει σύγχρονες ανάγκες και δικαιώματα. Το ΚΚΕ θα φέρει στη Βουλή τις διεκδικήσεις των εργαζομένων, των ανέργων, των φτωχών αγροτών και αυτοαπασχολουμένων, της νεολαίας, όπως έκανε και την τελευταία τετραετία, με δεκάδες τροπολογίες και προτάσεις νόμου, τις οποίες απέρριπταν χέρι-χέρι ΣΥΡΙΖΑ - ΝΔ και ΚΙΝ.ΑΛ., την ώρα που ψήφιζαν το ένα μετά το άλλο τα «δωράκια» στους καπιταλιστές. Το ΚΚΕ παλεύει για να απεμπλακεί η χώρα μας, ο λαός μας, από τους επικίνδυνους σχεδιασμούς των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ που βάζουν τον λαό μας, τη νεολαία μας, σε νέες περιπέτειες. Το ΚΚΕ κρατάει ζωντανή την ελπίδα του λαού ότι μπορεί να ζήσει καλύτερα αυτός και τα παιδιά του, γιατί προβάλλει τον μόνο ρεαλιστικό δρόμο για τον λαό, αυτόν της ρήξης και της σύγκρουσης με το σύστημα της εκμετάλλευσης, για να ικανοποιήσει τις σύγχρονες ανάγκες του.

—Προεκλογικό spot του ΚΚΕ έλεγε ότι «σημασία δεν έχει ποιος θα διαχειριστεί τα σκοτάδια αλλά πώς θα τα διαλύσουμε». Με ποιους τρόπους θα συμβεί αυτό; Μπορούμε να «διαλύσουμε τα σκοτάδια» και όχι να επιλέγουμε κάθε φορά στις εκλογές ποιος θα τα διαχειριστεί, μπορούμε να κατακτήσουμε ένα πιο «φωτεινό» μέλλον με απόφαση, οργάνωση και σχέδιο. Το ΚΚΕ έχει το σχέδιο. Αυτό που ακόμα λείπει είναι η λαϊκή απόφαση να προωθήσει και να επιβάλει το δίκιο του για να ζήσει όπως του αξίζει. Μπορεί να φωτίσει τη

ζωή του και τα δικαιώματά του αν βγάλει από τη μέση το βασικό εμπόδιο, τα παράσιτα που δεν προσφέρουν τίποτα και πλουτίζουν από τη δουλειά των πολλών. Με κοινωνική ιδιοκτησία, κεντρικό επιστημονικό σχεδιασμό, συμμετοχή στα όργανα διεύθυνσης και εξουσίας και αποδέσμευση από τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες μπορεί να βάλει στο επίκεντρο τις δικές του σύγχρονες ανάγκες.

—Στην εποχή μας πώς μπορεί να παραχθεί πλούτος αν αντιδρούμε στις επενδύσεις; Υπάρχει διαφορετικός δρόμος; Μα, στην εποχή μας παράγεται περισσότερος πλούτος, από περισσότερους εργαζόμενους, ο οποίος, όμως, συσσωρεύεται σε όλο και λιγότερα χέρια. Παράλληλα, αντί να βελτιώνονται οι όροι ζωής και δουλειάς, γυρίζουμε πίσω σε προηγούμενες δεκαετίες, για να μην πω αιώνες. Σήμερα αποτελεί ζητούμενο το σταθερό ωράριο, το 5ημερο, η ασφάλιση, οι αξιοπρεπείς μισθοί, το απεργιακό δικαίωμα, οι διακοπές και η αναψυχή. Σκεφτείτε ότι μετά από 10 χρόνια επέλασης των μνημονίων ο κατώτερος μισθός δεν έχει επανέλθει ακόμα στα 751 ευρώ, στα επίπεδα του 2009, όπως διεκδικούν τα εργατικά συνδικάτα. Όσο για τις επενδύσεις και όλη τη συζήτηση περί νέων θέσεων εργασίας, ο επενδυτής, δηλαδή ο καπιταλιστής, για να επενδύσει τα κεφάλαιά του θέλει εγγυήσεις για εξασφαλισμένη κερδοφορία, δηλαδή ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων με τις εργασιακές συνθήκες ζούγκλας και νέα προνόμια, όπως μείωση της φορολογίας κ.ά. Αυτές τις εγγυήσεις εξασφάλισε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, το ίδιο θα κάνει και μια πιθανή κυβέρνηση της ΝΔ αύριο. Το ΚΚΕ έχει σχέδιο και πρόγραμμα για να αξιοποιηθούν όλες οι παραγωγικές δυνατότητες της χώρας, ακόμα και αυτές που σήμερα μένουν αναξιοποίητες λόγω του κριτηρίου του κέρδους, και αυτό να γίνει προς όφελος των πολλών.

—Κάποτε είχατε πει ότι ο «ΣΥΡΙΖΑ είναι το παιδί για όλες τις δουλειές». Σήμερα ποια είναι η γνώμη σας, ύστερα από τεσσεράμισι έτη κυβερνητικής θητείας; Θα διόρθωνα τη φράση ως εξής: «Ο ΣΥΡΙΖΑ αποδείχτηκε το παιδί για όλες, μα για όλες τις δουλειές». Ψήφισε ένα μνημόνιο μαζί με τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ και εφάρμοσε τρία. Βάθυνε την εμπλοκή της Ελλάδας στα επικίνδυνα σχέδια των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - Ε.Ε., παραχωρώντας νέες βάσεις στους φονιάδες του ΝΑΤΟ, «στρατολογώντας» άλλη μία χώρα, τη Βόρεια Μακεδονία, στη δολοφονική στρατιωτική μηχανή του ΝΑΤΟ. Η μεγάλη προσφορά του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι έστειλε στον καναπέ –αν όχι στη ΝΔ– έναν κόσμο που πάλεψε ενάντια στη σημερινή βαρβαρότητα. Βάφτισε αριστερή τη δεξιά πολιτική που εφάρμοσε, έστρωσε το έδαφος για να ενισχυθεί το TINA («there is no alternative»), μια λογική επιζήμια για τους λαούς και ταυτόχρονα βολική για τους εξουσιαστές. Βέβαια, δεν τους έβαλε όλους στο χέρι. Ένα σημαντικό τμήμα του λαού μας δεν έχει καταθέσει τις αξίες και τα ιδανικά του, όπως έκανε η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, συμπορεύεται με το ΚΚΕ, αναγνωρίζοντας ότι μόνο στον δρόμο της πάλης υπάρχει ελπίδα, προοπτική και διέξοδος υπέρ των πολλών.

—Σε ομιλία σας στη Βουλή έχετε δηλώσει: «Είστε οι σκαφάτοι του κεφαλαίου». Ήταν λάθος του πρωθυπουργού οι διακοπές στο κότερο και ποια είναι η άποψή σας για τον Αλέξη Τσίπρα; Οι διακοπές στο εφοπλιστικό κότερο ήταν η φυσική συνέπεια της πολιτικής που ακολούθησε ο ΣΥΡΙΖΑ, η οποία ήταν η πολιτική εξυπηρέτησης των «λίγων», δηλαδή και των εφοπλιστών. Γιατί όταν δίνεις στους εφοπλιστές «δωράκια», όπως η συνέχιση της εθελοντικής φορολόγησης, την οποία θέσπισε η κυβέρνηση Σαμαρά, και μάλιστα με ακόμα μικρότερο ποσό, λογικό είναι κι αυτοί να σε νιώθουν «άνθρωπό» τους και να σου κανονίζουν τις διακοπές σου. Έτσι έκαναν και με τους προηγούμενους.

4.4.19 – lifo

23

ΕΚΛΟΓΕΣ 2019

Ο Αλέξης Τσίπρας αποδείχτηκε ικανότατος στη δουλειά που ανέλαβε να φέρει σε πέρας για λογαριασμό του μεγάλου κεφαλαίου. Σήμερα προφανώς βρίσκεται σε σύγχυση γιατί δεν υπολόγισε ότι έφτασε η ημερομηνία λήξης. Βέβαια, το σύστημα έχει κι άλλες εναλλακτικές. Θα έπρεπε να το ξέρει από την ίδια του την πείρα πλέον, γιατί κι αυτός έτσι έγινε πρωθυπουργός.

—Τι εξήγηση δίνετε για την ευρεία νίκη της ΝΔ στις ευρωεκλογές; Υποτιμήθηκε ως πολιτική προσωπικότητα ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Ο Μητσοτάκης και η ΝΔ πρέπει να ευχαριστήσουν τον Τσίπρα και την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Άλλωστε, με βάση τα στοιχεία, εκατοντάδες χιλιάδες ψηφοφόροι του πήγαν «πακέτο» στη ΝΔ κι αυτό έχει εξήγηση. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκλέχτηκε λέγοντας ότι θα ακολουθήσει έναν διαφορετικό δρόμο και τελικά υλοποίησε την ίδια συντηρητική πολιτική που υλοποιούσε η ΝΔ. Έδωσε το δικαίωμα στη ΝΔ και στο ΠΑΣΟΚ να κουνάνε σήμερα το δάχτυλο. Ο Μητσοτάκης αξιοποίη-

Ποτέ η πρόοδος δεν γεννήθηκε με συμβιβασμό με το σύστημα και τα μεγάλα συμφέροντα. Ποτέ η ανατροπή δεν ήρθε πουλώντας ψεύτικες ελπίδες. Αν κάτι έχει δείξει η Ιστορία, είναι ότι οι λαμπρές της σελίδες γράφονται όταν στο ερώτημα «υποταγή ή σύγκρουση» ο λαός απαντάει «σύγκρουση».

σε το έδαφος που του έστρωσε ο Τσίπρας. Τι εννοούμε; Πώς αλλιώς θα μπορούσε κυνικά να μιλάει για 7ημερη εργασία, αν δεν είχε προηγηθεί η κατάργηση της κυριακάτικης αργίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, η καθιέρωση του 7ημερου, ακόμα και του 11ημερου χωρίς ρεπό για μια σειρά από κλάδους με υπογραφή του ΣΥΡΙΖΑ; Όμως η αντιλαϊκή πολιτική, η Ε.Ε., το ΝΑΤΟ, δεν δικαιώθηκαν επειδή τα προσκύνησε ο ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχει άλλος δρόμος, υπάρχει ελπίδα με δυνατό ΚΚΕ και δυνατούς αγώνες.

—Όταν ακούτε τον πρόεδρο της Ελληνικής Λύσης Κυριάκο Βελόπουλο να λέει «τα πολύ ναζιστικά με βρίσκουν αντίθετο», πώς το σχολιάζετε; Πρέπει να μας εξηγήσει ποια είναι τα «λίγο ναζιστικά». Υπάρχουν «λίγο» στρατόπεδα συγκέντρωσης, «λίγο» ολοκαύτωμα, «λίγο» δολοφονίες; Ξέρει, βέβαια, ότι το σύστημα τον προορίζει για τον ρόλο μιας πιο «σοβαρής» Χρυσής Αυγής, γι’ αυτό τα λέει αυτά, μαζί βέβαια με γελοιότητες που προσβάλλουν, πρώτα

24 lifo – 4.7.19

απ’ όλα, τους πιστούς, όπως ότι συνομιλεί με τον Ιησού Χριστό. Ας αναλογιστούν τη στάση που θα κρατήσουν όσοι τον ψήφισαν αλλά και όσοι απείχαν και άφησαν να ακουστεί η ψήφος των ακροδεξιών. Στις 7 Ιουλίου είναι ευκαιρία να φάει μεγαλύτερο φούντο η ναζιστική-εγκληματική Χρυσή Αυγή, να μείνουν εκτός Βουλής και οι ναζιστές και οι «λίγο» ναζιστές. Κι αυτό μπορούμε να το κάνουμε με ψήφο στο ΚΚΕ.

—Διακρίνετε συντηρητικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας; Δεν το διακρίνουμε μόνο εμείς. Η συντηρητικοποίηση αυτή είναι «ευγενική χορηγία» του ΣΥΡΙΖΑ στο σύστημα. Και λέμε ότι έχει τη βασική ευθύνη γιατί ξέπλυνε και υπηρέτησε όλα αυτά τα οποία αντιπάλεψε ο ελληνικός λαός τα προηγούμενα χρόνια. Ποια είναι αυτά; Τα μνημόνια και τα ματωμένα πλεονάσματα, την εμπλοκή της Ελλάδας στα σφαγεία του ΝΑΤΟ. Συγκυβέρνησε με τους ακροδεξιούς ΑΝ.ΕΛ., ακόμα και τις τακτικές των «φωτογραφικών» διορισμών αντέγραψε, και όλα αυτά στο όνομα της αριστεράς. Τον δικό της ρόλο έπαιξε και η ΝΔ που, παρακολουθώντας τον ΣΥΡΙΖΑ να εφαρμόζει την πολιτική της, του απέδιδε «κομμουνιστικά» χαρακτηριστικά. Για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι αργά για αντιδεξιά δάκρυα. Ήταν αναμενόμενη αυτή η πορεία. Ποτέ η πρόοδος δεν γεννήθηκε με συμβιβασμό με το σύστημα και τα μεγάλα συμφέροντα. Ποτέ η ανατροπή δεν ήρθε πουλώντας ψεύτικες ελπίδες. Αν κάτι έχει δείξει η Ιστορία, είναι ότι οι λαμπρές της σελίδες γράφονται όταν στο ερώτημα «υποταγή ή σύγκρουση» ο λαός απαντάει «σύγκρουση» και οι οδηγητές μιλάνε την «ξύλινη» γλώσσα

της αλήθειας.

—Τι θεωρείτε επαναστατικό σήμερα; Να πηγαίνεις κόντρα στο ρεύμα της υποταγής με τη σημαία του δίκιου των πολλών, της ελπίδας και της ανατροπής. Να τιμάς με πράξεις τις ρίζες σου, την ιστορία του εργατικού λαϊκού κινήματος στη χώρα μας, με το βλέμμα στραμμένο στον αγώνα για ένα καλύτερο αύριο, χωρίς φτώχεια, ανασφάλεια, πολέμους. Επαναστατικό είναι σήμερα να απαιτείς να αξιοποιηθούν οι μεγάλες δυνατότητες της εποχής μας για να ευημερούν οι εργαζόμενοι και όχι τα κέρδη μιας κοινωνικής μειοψηφίας. Επαναστατικό και σύγχρονο είναι σήμερα το πρόγραμμα του ΚΚΕ για τη νέα, τη σοσιαλιστική κοινωνία, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, που έχει τον ίδιο τον εργαζόμενο λαό στο τιμόνι της διακυβέρνησης της χώρας.

—Πιστεύετε ότι οι πολίτες ενδιαφέρονται ακόμα για τις ιδεολογίες και τα προγράμματα των κομμάτων; Η μια πλευρά είναι η απογοήτευση που

υπάρχει σε μεγάλο μέρος του κόσμου από την αντιλαϊκή πολιτική και τη συνεχή διάψευση των ψεύτικων ελπίδων. Η άλλη πλευρά είναι ότι στις περιοδείες και στις συγκεντρώσεις μας, στην καθημερινή επαφή μας με χιλιάδες εργαζόμενους και νέους συναντάμε μεγάλο ενδιαφέρον για τις θέσεις και το πρόγραμμα του ΚΚΕ, εκτίμηση για τη συνεπή του στάση. Θέλουν το ΚΚΕ να πάει καλά στις εκλογές και είναι στο χέρι τους.

—Γιατί στις αυτοδιοικητικές εκλογές το ΚΚΕ κατάφερε να εκλέξει μόνο έναν δήμαρχο, τον Κώστα Πελετίδη στην Πάτρα; Δεν είναι και λίγο να εκλέγεις δήμαρχο στην τρίτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, και μάλιστα με 70%. Ούτε είναι λίγο ότι οι υπόλοιποι κομμουνιστές δήμαρχοι βρέθηκαν μόνοι τους απέναντι σε όλους, συμπεριλαμβανομένων ισχυρών επιχειρηματικών συμφερόντων, και πήραν μέχρι και 49%, π.χ. στην Πετρούπολη. Ας απαντήσουν επιτέλους και από τον ΣΥΡΙΖΑ γιατί στήριξαν τους αντιπάλους των υποψηφίων του ΚΚΕ που πέρασαν στον δεύτερο γύρο, κάνοντας ό,τι ακριβώς έκαναν οι δυνάμεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, με τους οποίους ήταν, δήθεν, στα μαχαίρια.

—Έχουν νόημα σήμερα οι διαδηλώσεις; Δεν υπάρχει άλλος αποτελεσματικός τρόπος άσκησης πίεσης και διεκδίκησης του δίκιου πέρα από τον συνεχή αγώνα. Μακάρι να είχαν σταματήσει η φτώχεια, οι πόλεμοι, η ανεργία και να μη χρειάζονταν οι διαδηλώσεις, οι απεργίες, οι συγκεντρώσεις. Καταλαβαίνετε ότι απέχουμε αρκετά από κάτι τέτοιο. Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι άλλο: έχει νόημα να εναποθέτουμε τις ελπίδες μας στους διάφορους σωτήρες και εργολάβους λύσεων; Έχει νόημα να συνεχίζουμε να στηρίζουμε τον δρόμο της Ε.Ε., του συστήματος που μας έφερε ως εδώ; Έχει νόημα να συνεχίσουμε να ποντάρουμε σε κάποιο «μικρότερο κακό» αντί να ποντάρουμε στη δική μας δύναμη, στη δύναμη της οργάνωσης, της αλληλεγγύης και της διεκδίκησης της ζωής που έχουμε ανάγκη; Αυτό που έχει νόημα είναι η οργάνωση στα συνδικάτα, τους φοιτητικούς συλλόγους, τους συλλόγους των αυτοαπασχολούμενων κ.λπ. Η συμμαχία όλων αυτών που δεν «την βγάζουν» στο σημερινό σύστημα, για να αποσπάσουμε ό,τι περισσότερο μπορούμε σήμερα και να το ανατρέψουμε αύριο. Νόημα έχει η συμπόρευση με το ΚΚΕ στις εκλογές και στο λαϊκό κίνημα. Ό,τι θετικό κέρδισε ο ελληνικός λαός το κέρδισε με σκληρούς αγώνες, απεργίες, συγκρούσεις και με το ΚΚΕ μπροστά. Αυτός είναι ο μόνος ελπιδοφόρος δρόμος.

—Τι είναι αυτό που σας ενοχλεί στην ελληνική Βουλή; Πρώτον, η προκλητική και προσβλητική για τον λαό μας παρουσία της ναζιστικής-εγκληματικής Χρυσής Αυγής, αυτού του μορφώματος που ευθύνεται για δολοφονίες και επιθέσεις σε συνανθρώπους. Ελπίζουμε σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση να τεθούν εκτός Βουλής και να ενισχυθεί αυτό που ενοχλεί πιο πολύ τους φασίστες: το ΚΚΕ. Δεύτερον, μας ενοχλεί το ότι η καθημερινότητα του λαού μας, η ανεργία, η φτώχεια, η ανασφάλεια, οι όροι δουλειάς και σπουδών κ.λπ. δεν γίνονται αντικείμενο ουσιαστικής συζήτησης και πολιτικής αντιπαράθεσης. Αντ’ αυτών, βλέπουμε μια κούρσα ατάκας, σόου και θεατρινισμών, όλων αυτών που δημιουργούν –και σωστά– αποστροφή στους εργαζόμενους που μπαίνουν στον κόπο να παρακολουθήσουν τι γίνεται στη Βουλή…

—Τι θεωρείτε σημαντικό σε έναν πολιτικό; Να λέει την αλήθεια στον λαό, να έχει θέσεις που υπηρετούν τους ανθρώπους της δουλειάς. Να υπάρχει ταύτιση λόγων και έργων. Τέτοιοι άνθρωποι βρίσκονται στα ψηφοδέλτια του ΚΚΕ και όχι γυρολόγοι, κυνηγοί θέσεων και βολεμένοι με το σύστημα.

4.7.19 – lifo

25

ΕΚΛΟΓΕΣ 2019

Ο

Δημήτρης Τζανακόπουλος γεννήθηκε το 1982 στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος της Νομικής Σχολής Αθηνών και από το 2005 έως το 2010 διετέλεσε γραμματέας της Νεολαίας Συνασπισμού. Το 2012 βρέθηκε στη θέση του διευθυντή του πολιτικού γραφείου του προέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αλέξη Τσίπρα, ενώ κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε υπουργικά καθήκοντα, όπως και τη θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου. Το γραφείο του στο Μέγαρο Μαξίμου διακοσμείται με δύο εξαιρετικούς πίνακες ζωγραφικής, του Γιάννη Τσαρούχη και του Γιάννη Μόραλη, που ανήκουν στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης. Σε διάφορα σημεία είναι τοποθετημένα πολυάριθμα βιβλία, κυρίως πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου. Όταν το βλέμμα μου στέκεται στο δίτομο θεωρητικό έργο των Γάλλων συγγραφέων Gilles Deleuze και Félix Guattari Καπιταλισμός και Σχιζοφρένεια, ο υπουργός Επικρατείας μου θυμίζει ότι είναι κάτοχος μεταπτυχιακού στη Φιλοσοφία του Δικαίου. Την ίδια στιγμή κάποιες άλυτες γραβάτες οι οποίες είναι κρεμασμένες γίνονται αφορμή για ποικίλους χιουμοριστικούς σχολιασμούς. Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο υπουργός Επικρατείας και υποψήφιος με τον ΣΥΡΙΖΑ στην Α’ Αθήνας, Δημήτρης Τζανακόπουλος, αναφέρεται στην επόμενη μέρα των εκλογών, απαντά για τα λάθη και τις αστοχίες του ΣΥΡΙΖΑ, το «ύφος Πολάκη», τη νύχτα του δημοψηφίσματος, τη συνεργασία με τους ΑΝ.ΕΛ., τους νέους, αλλά και για το τι κρατά από τον Αλέξη Τσίπρα.

—Ο αρνητικός συσχετισμός των ευρωεκλογών πού οφείλεται; Πιστεύετε ότι μπορεί να ανατραπεί; Καταρχάς, είναι λογικό μια κυβέρνηση που τα τρία πρώτα χρόνια εφάρμοζε πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής να έχει έντονη φθορά. Η κόπωση των πολιτών ήταν τεράστια από την παρατεταμένη κρίση, όπως και οι προσδοκίες από αυτή την κυβέρνηση. Ο πήχης είχε μπει πολύ ψηλά. Σε άλλες περιπτώσεις, λοιπόν, αυτό ήταν εύλογο, σε άλλες όχι, με την έννοια ότι οι κατεστημένες νοοτροπίες και πρακτικές τεσσάρων δεκαετιών δεν αλλάζουν από τη μια μέρα στην άλλη. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι η λειτουργία του ελληνικού Δημοσίου ή τα θέματα ασφάλειας, που είναι ένα διαχρονικό πρόβλημα και δεν αντιμετωπίζεται με μαγικό ραβδί. Όμως νομίζω ότι και τα ΜΜΕ και η στάση τους έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του νέου συσχετισμού. Διαστρεβλώσεις, ψευδείς ειδήσεις, υπερβολές, δολοφονίες χαρακτήρων, έδιναν κι έπαιρναν κατά τη διάρκεια της τετραετίας και νομίζω ότι αυτό το κλίμα επηρέασε βαθιά. Ίσως, βεβαίως, κι εμείς να υποτιμήσαμε την τεράστια επικοινωνιακή ισχύ των αντιπάλων μας. Τώρα, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Δεν έχουμε μπροστά μας ευρωεκλογές αλλά εθνικές εκλογές. Η ψήφος έχει διαφορετική βαρύτητα και διαφορετικές συνέπειες. Επομένως, ναι, πιστεύω ότι το αποτέλεσμα μπορεί να ανατραπεί.

—Δηλώσατε πρόσφατα ότι «στο πρώτο ημίχρονο ο αντίπαλος αξιοποίησε δικά μας λάθη και αστοχίες». Αν σας ζητούσα να μου επισημάνετε αυτά τα λάθη και τις αστοχίες, τι θα μου λέγατε; Νομίζω ότι δεν επιμείναμε αρκετά στην ανάδειξη των θετικών μας παρεμβάσεων. Επίσης, πολλές φορές αντιμετωπίσαμε ενοχικά τον συμβιβασμό του Ιουλίου-Αυγούστου του 2015. Δεν εξηγήσαμε επαρκώς τι συνέβη εκείνη την περίοδο στην Ευρώπη και θεωρήσαμε ότι το αποτέλεσμα του Σεπτεμβρίου του 2015 είχε απαντήσει στις ενστάσεις, στην απορία και

26 lifo – 4.7.19

ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΤΖΑΝΑΚΌΠΟΥΛΟΣ ΥΠΟΨΉΦΙΟΣ ΒΟΥΛΕΤΗΣ ΜΕ ΤΟΝ ΣΥΡΙΖΑ ΣΤΗΝ Α’ ΑΘΉΝΑΣ

Σύγχρονο δημοκρατικό κράτος συλλογικής ευημερίας ή έρμαιο νεοφιλελεύθερων πειραματισμών

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΑΝΤΑΖΌΠΟΥΛΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ

στην αμηχανία του κόσμου. Την ίδια στιγμή, πολλές φορές αντιδρούσαμε σπασμωδικά στις επιθέσεις που δεχόμασταν, διότι έπρεπε να επιλύσουμε και τα προβλήματα της διακυβέρνησης, που δεν ήταν ούτε λίγα ούτε αμελητέα. Τέλος, δεν δώσαμε την απαραίτητη προσοχή στο κόμμα και στην οργανική του σχέση με την κοινωνία και αυτό έπαιξε ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα.

—Τι απαντάτε στις κατηγορίες της αντιπολίτευσης ότι ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς μνημόνιο δεν έχει λόγο ύπαρξης; Η θέση αυτή είναι ολοκληρωτική και αναδεικνύει μια απίστευτη αλαζονεία από τη μεριά της αντιπολίτευσης. Σε τελευταία ανάλυση, τον λόγο ύπαρξης μιας πολιτικής δύναμης τον κρίνουν οι πολίτες και όχι οι πολιτικοί αντίπαλοι. Ο ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, έχει λόγο ύπαρξης όσο εξακολουθούν να αναπαράγονται ανισότητες, όσο υπάρχουν κοινωνικές δυνάμεις που θέλουν ένα κράτος δημοκρατικό και αποτελεσματικό, μια κοινωνία ανεκτική και αλληλέγγυα. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει λόγο ύπαρξης όσο υπάρχουν πολίτες που δεν θεωρούν ότι η ανάπτυξη αφορά μόνο την κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας, ότι η υγεία και η εκπαίδευση είναι δικαίωμα όλων και όχι προνόμιο των λίγων, ότι δεν πρέπει να συμβιβαζόμαστε με την απλήρωτη εργασία, τη φοροδιαφυγή, τη διαφθορά, τον ρατσισμό, τον κοινωνικό αποκλεισμό και τον εθνικισμό.

—Πάντως, σε συνέντευξή του ο κ. Βενιζέλος δήλωσε

ότι «ο Τσίπρας συμπεριφέρεται σαν σουλτάνος». Θα ήθελα το σχόλιό σας. Κοιτάξτε, ο κ. Βενιζέλος στην αναζήτηση της αδύνατης ιστορικής του δικαίωσης έχει αποτελέσει πολύ συχνά την αιχμή του δόρατος στις επιθέσεις εναντίον του πρωθυπουργού. Όμως, ξέρετε, σημασία δεν έχει μόνο τι λέγεται αλλά και από ποιον λέγεται. Σε κάθε περίπτωση, ένας πρωθυπουργός που, σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τον κ. Σαμαρά, τον οποίο τόσο θαυμάζει ο κ. Βενιζέλος και ο οποίος προτιμούσε την ασφάλεια των μονολόγων –να σας θυμίσω ότι δεν πάτησε ποτέ στην Ώρα του Πρωθυπουργού, απαξιώνοντας τις ίδιες τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες–, ένας πρωθυπουργός, λοιπόν, που επιδίωξε την πολιτική αντιπαράθεση εντός και εκτός Κοινοβουλίου, που παρά τις διαφωνίες, ιδεολογικές και πολιτικές, πήρε πρωτοβουλίες διαλόγου για μεγάλα θέματα, το ασφαλιστικό, τη Συμφωνία των Πρεσπών, τη Δικαιοσύνη, νομίζω ότι το τελευταίο για το οποίο θα μπορούσε να κατηγορηθεί είναι ότι συμπεριφέρθηκε σαν «σουλτάνος». Εγώ θα πω το εξής: μακάρι να υπήρχαν κι άλλοι πρωθυπουργοί στη χώρα με τη βαθιά δημοκρατική κουλτούρα του Αλέξη Τσίπρα.

—Γιατί δεν απέδωσε το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ στον προοδευτικό χώρο; Δεν νομίζω ότι έχετε δίκιο σε αυτό. Εκτιμώ ότι είναι χιλιάδες οι προοδευτικοί πολίτες που ανταποκρίνονται σε αυτό το άνοιγμα, αναγνωρίζοντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σήμερα η πρωταγωνιστική δύναμη στον προοδευτικό χώρο. Και νομίζω ότι αυτό έχει να κάνει, μεταξύ άλλων, και με την επιλογή του ΚΙΝ.ΑΛ. τα τελευταία αρκετά χρόνια να ταυτιστεί απολύτως με τη ΝΔ σε όλα τα κρίσιμα ζητήματα. Από τα ζητήματα των εργασιακών δικαιωμάτων μέχρι την εξωτερική πολιτική και τα δικαιώματα, δυσκολεύεται κανείς να ξεχωρίσει το ΚΙΝ.ΑΛ. από τη ΝΔ. Πάρτε, για παράδειγμα, τη στάση τους στην εμβληματική πολιτική σύγκρουση για τη Συμφωνία των Πρεσπών. Δεν μπορούσες να τους ξεχωρίσεις από τον κ. Γεωργιάδη και τον κ. Βορίδη.

—Πρόσφατα, πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ σημείωσε ότι «θα πρέπει να συμφιλιωθείτε με τον ήπιο λόγο». Συμφωνείτε με αυτή την άποψη; Δεν θεωρώ ότι ένας λόγος αιχμηρός, όταν κρίνονται σοβαρά θέματα, είναι αναγκαία και υβριστικός ή προσβλητικός. Το θέμα είναι να σέβεσαι τον πολιτικό αντίπαλο και τον συνομιλητή σου.

—Ακόμα και στις τάξεις του ΣΥΡΙΖΑ σχολιάστηκε αρνητικά το «ύφος Πολάκη», όπως και κάποια στοιχεία αλαζονείας. Εσείς, ως κυβερνητικός εκπρόσωπος, χρειάστηκε να εκφράσετε την κεντρική γραμμή της κυβέρνησης... Ακούστε. Σας είπα και πριν ότι ο αιχμηρός λόγος δεν είναι κατ’ ανάγκην προσβλητικός και υβριστικός. Και, για να είμαστε δίκαιοι, υπάρχουν φορές που όταν δέχεσαι κατ’ εξακολούθηση επιθέσεις από συστήματα εξουσίας που εξυπηρετούν σκοπιμότητες και άνομα συμφέροντα, η οργή είναι δικαιολογημένη. Όσον αφορά την αλαζονεία, ακούω διαρκώς αυτό το κλισέ, αλλά αν δεν μιλήσουμε με συγκεκριμένα παραδείγματα, δεν νομίζω ότι θα γίνουμε σοφότεροι. Το σίγουρο είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν υπήρξε ποτέ αλαζονικός απέναντι στον λαό, τις διεκδικήσεις, τις προσδοκίες και τις αγωνίες του.

—Η συγκυβέρνηση με τους ΑΝ.ΕΛ. ήταν λάθος ή αναγκαίο κακό; Μεγάλη συζήτηση αυτή. Οι ΑΝ.ΕΛ. είναι ένα κόμμα της δεξιάς με εντελώς διαφορετικές καταβολές και ιστορική διαδρομή από τις αντίστοιχες του ΣΥΡΙΖΑ. Με τον συσχετισμό, όμως, που είχε διαμορφωθεί στο Κοινοβούλιο το 2015, δεν νομίζω ότι υπήρχε άλλη λύση. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μπορούσε να συνεργαστεί με τα κόμματα που είχαν οδηγήσει τη χώρα στη

χρεοκοπία και με δυνάμεις και πρόσωπα που θεωρούσαν τα μνημόνια ευλογία. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η συνεργασία δεν εμπόδισε τον ΣΥΡΙΖΑ να προχωρήσει σε μεγάλες, ιστορικές θα έλεγε κανείς, δημοκρατικές τομές: σύμφωνο συμβίωσης, ιθαγένεια, Συμφωνία των Πρεσπών. Επομένως, τον ρυθμό του κυβερνητικού έργου τον έδιναν πάντοτε οι προοδευτικές θέσεις και απόψεις, οι οποίες στο τέλος κέρδισαν και μεταξύ πολιτικών στελεχών των ΑΝ.ΕΛ.

—Αν σας ζητούσα να μου αναφέρετε ποια ήταν η χειρότερη κατάσταση που κληθήκατε να αντιμετωπίσετε, τι θα μου απαντούσατε και γιατί; Αναμφισβήτητα και μονολεκτικά, το «Μάτι».

—Συμπληρώνονται τέσσερα χρόνια από την ιστορική νύχτα του δημοψηφίσματος. Έχουν γραφτεί πάρα πολλά για εκείνη τη βραδιά. Εσάς τι σας έχει αποτυπωθεί περισσότερο; Τα περισσότερα που έχουν γραφτεί για εκείνη την νύχτα είναι ανακριβή, είτε από σκοπιμότητα είτε από άγνοια. Πολλοί, εξάλλου, θέλησαν να περιγράψουν τις στιγμές με τρόπο αυτοδικαιωτικό και άρα τις διαστρέβλωσαν. Το θέμα, όμως, δεν είναι τα συναισθήματα εκείνης της βραδιάς. Το κύριο για μένα είναι ότι χωρίς το δημοψήφισμα θα είχαμε οδηγηθεί ως χώρα σε μια συμφωνία παράτασης της δεύτερης δανειακής σύμβασης, χωρίς χρηματοδότηση, με πολύ πιο σκληρά μέτρα και χωρίς δέσμευση για τη ρύθμιση του χρέους. Και έξι μήνες μετά θα έπρεπε να εκκινήσει νέα διαδικασία διαπραγμάτευσης από την αρχή. Αυτή, όμως, είναι μια όψη της κατάστασης που ελάχιστα έχει συζητηθεί, ακριβέστερα σχεδόν καθόλου. Αντίθετα, υπάρχει μια απίστευτα επιφανειακή, συνθηματολογική θα έλεγε κανείς, αποτίμηση των γεγονότων.

—Έχετε δει παθογένειες στη λειτουργία του κράτους που σας έχουν ενοχλήσει; Αν ναι, ποιες; Φυσικά και υπάρχουν παθογένειες στη λειτουργία του κράτους. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι το ελληνικό Δημόσιο έχασε την προηγούμενη δεκαετία το ψηφιακό τρένο και δεν κατάφερε να αξιοποιήσει τα δισεκατομμύρια που εισέρρευσαν από την Ε.Ε. για την ψηφιακή του αναβάθμιση. Και η σημερινή κυβέρνηση αναγκάστηκε να δίνει αγώνα δρόμου καθημερινά, και μάλιστα σε ένα καφκικό σύμπαν, για να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος. Αυτό, όμως, είναι μόνο ένα παράδειγμα. Το ελληνικό Δημόσιο, ενώ θα μπορούσε να αποτελεί την αιχμή του δόρατος στη μάχη για τη δίκαιη ανάπτυξη, είναι εξαιρετικά βραδυκίνητο και γραφειοκρατικό, δεν έχει σαφείς διαδικασίες, ενώ την ίδια στιγμή στο εσωτερικό του λειτουργούν πολιτικά υποκινούμενα δίκτυα εξυπηρετήσεων. Η εύκολη λύση ήταν φυσικά το πολιτικό και μιντιακό σύστημα να στοχοποιήσει τους δημοσίους υπαλλήλους, απαξιώνοντας έτσι τον σημαντικό ρόλο που καλείται να παίξει το Δημόσιο στην κοινωνική προστασία, στην ανάπτυξη, στην ευημερία των πολιτών. Καλλιεργείται έτσι το έδαφος για την παραχώρηση δημόσιων υπηρεσιών σε ιδιώτες εργολάβους, για την επαναφορά της ρήτρας της μίας πρόσληψης για πέντε αποχωρήσεις κ.λπ. Αυτό όχι απλώς δεν είναι λύση αλλά είναι συνταγή πλήρους αποτυχίας. Το ζητούμενο είναι ένας ισχυρός δημόσιος τομέας που να παρέχει υψηλών προδιαγραφών υπηρεσίες, ένα ποιοτικό κοινωνικό κράτος και μια αποτελεσματική και δημοκρατική δημόσια διοίκηση που θα σέβεται τον πολίτη. Και η μόνη πολιτική δύναμη που μπορεί να το εγγυηθεί αυτό είναι ο ΣΥΡΙΖΑ.

—Πείτε μου μια φράση του Αλέξη Τσίπρα που διατηρείτε στη μνήμη σας. «Κανείς δεν μας χρώσταγε να μας κάνει υπουργούς και βουλευτές». Μια διαρκής υπενθύμιση ότι στην πολιτική βρίσκεσαι εκεί που βρίσκεσαι επειδή το θέλησε ο λαός. Και ο λαός δεν είναι ποτέ δεδομένος. Ευτυχώς.

4.7.19 – lifo

27

ΕΚΛΟΓΕΣ 2019

ΝΙΚΗ ΚΕΡΑΜΕΩΣ

ΥΠΟΨΉΦΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΜΕ ΤΗ ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΤΟΜΕΑ B’ ΑΘΗΝΩΝ

Το πανεπιστημιακό άσυλο έχει μετουσιωθεί σε άσυλο ανομίας και παραβατικότητας

28 lifo – 4.7.19

Ο

ι δημόσιες αρχές θα πρέπει να είναι σε θέση να επεμβαίνουν στον χώρο του πανεπιστημίου για κάθε αξιόποινη πράξη» τονίζει στη LiFO η βουλευτής Επικρατείας και υπεύθυνη του τομέα Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων της ΝΔ Νίκη Κεραμέως, ενώ, όσον αφορά τη χρόνια παθογένεια στον χώρο της εκπαίδευσης, επισημαίνει ότι: «Το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν εμπιστεύεται, κατά βάση, τον εκπαιδευτικό και δεν επενδύει σε αυτόν». Στη συνέντευξη που ακολουθεί η υποψήφια βουλευτής Βόρειου Τομέα Β’ Αθηνών, μεταξύ άλλων, μιλά για τις επερχόμενες εκλογές, την αντιμετώπιση της παραπαιδείας, την αναστροφή του brain drain αλλά και τι σημαίνει να είσαι σήμερα γυναίκα πολιτικός.

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΑΝΤΑΖΌΠΟΥΛΟ

—Γιατί κάποιος να επιλέξει στις εκλογές της 7ης Ιουλίου τη ΝΔ; Γιατί οι προγραμματικές μας θέσεις μπορούν να απελευθερώσουν τις παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας μας και γιατί ο Κυριάκος Μητσοτάκης, εφόσον τον επιλέξουν οι συμπολίτες μας, θα έχει ως πρωθυπουργός την ισχυρή βούληση, συνέπεια και πίστη να τις υλοποιήσει. Στους βασικούς άξονες του προγράμματος της ΝΔ, που έχουν παρουσιαστεί από καιρό, προτάσσονται η μείωση φόρων και εισφορών, η δημιουργία πολλών και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας με την ουσιαστική βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την προσέλκυση επενδύσεων, αναγκαίες θεσμικές τομές, η αποκατάσταση του αισθήματος ασφάλειας για όλους κ.ά. Πρόκειται για ένα συνεκτικό πρόγραμμα, κοστολογημένο και εφαρμόσιμο. Ταυτόχρονα, κάποιος θα επιλέξει τη ΝΔ για τη διαφορά στο ύφος της εξουσίας, για να ξεφύγουμε από τον λαϊκισμό και τον διχαστικό λόγο της απερχόμενης κυβέρνησης που δηλητηρίασε την καθημερινότητά μας.

—Έχετε σκοπό να προχωρήσετε σε σύσταση εξεταστικής επιτροπής σχετικά με το πρώτο εξάμηνο του 2015; Η ΝΔ έχει δεσμευτεί ότι θα συγκροτήσει εξεταστική επιτροπή που θα διερευνήσει τα δραματικά γεγονότα του 2015. Θα είναι σημαντικό, και συνάμα διδακτικό για το μέλλον, να μάθουμε αν η απερχόμενη κυβέρνηση έπαιζε τη χώρα στα ζάρια και προκαλούσε εν γνώσει της τεράστια ζημιά στην ελληνική οικονομία, υποθηκεύοντας για χρόνια την πορεία της χώρας.

—Σε μια εποχή που η πολιτική έχει απαξιωθεί, ποιο είναι το κίνητρο που σας οδήγησε να είστε υποψήφια; Αυτή ακριβώς η απαξίωση με πείσμωσε. Είναι ιδιαίτερα εύκολο να ασκεί κανείς κριτική από μακριά. Αποφάσισα να ασχοληθώ με τα κοινά γιατί πιστεύω, πρωτίστως, στη δύναμη της συμμετοχής και στην αξία της προσφοράς − και γιατί η χώρα μας έχει πολλές δυνατότητες. Θεωρώ ότι οι προγραμματικές θέσεις, καθώς και η ισχυρή πολιτική βούληση της κυβέρνησης της ΝΔ, αποτελούν μοναδική ευκαιρία αλλά και εγγύηση ότι η Ελλάδα θα γυρίσει πραγματικά σελίδα. Με σταθερότητα, αποτελεσματικότητα, προοπτική.

—Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι αιτίες της χρόνιας παθογένειας στον χώρο της εκπαίδευσης; Το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν εμπιστεύεται, κατά βάση, τον εκπαιδευτικό και δεν επενδύει σε αυτόν. Δεν αξιοποιούνται οι δυνατότητες ούτε και η υψηλή ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού, δηλαδή των λειτουργών της εκπαίδευσης που με αυταπάρνηση φέρνουν εις πέρας το δύσκολο έργο τους υπό αντίξοες συνθήκες. Σε διοικητικό επίπεδο, θα εντόπιζα την παθογένεια στον ασφυκτικό έλεγχο από το υπουργείο Παιδείας και στις

υδροκέφαλες, συγκεντρωτικές δομές, με άλλα λόγια στον χαμηλό βαθμό ελευθερίας και αυτονομίας των σχολικών μονάδων, που συνακόλουθα εντείνει την εσωστρέφεια του συστήματος εν συνόλω. Παράλληλα, χρόνια προβλήματα που απαντούν και σε άλλους τομείς της δημόσιας διοίκησης, όπως η υποχρηματοδότηση, η υποστελέχωση, κυρίως σε βοηθητικό προσωπικό, αλλά και η ανορθολογική κατανομή του προσωπικού και η έλλειψη υποδομών, συνιστούν σοβαρή τροχοπέδη για την ανάπτυξη του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

—Με ποιους τρόπους μπορεί να περιοριστεί η παραπαιδεία; Με την ενίσχυση του παιδαγωγικού ρόλου του δημόσιου σχολείου. Το πρόγραμμα της ΝΔ εισάγει μια συνολική και σε βάθος μεταρρύθμιση, με θαρραλέες αλλαγές σε όλες τις βαθμίδες. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα σύγχρονο δημόσιο σχολείο, το οποίο θα συνιστά δημιουργική κυψέλη γνώσης και καινοτομίας με έμφαση στην καλλιέργεια ήπιων δεξιοτήτων (soft skills), όπως η ομαδική δουλειά, η συνθετική ικανότητα και η κριτική σκέψη, και ψηφιακών δεξιοτήτων (digital skills), συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας πιστοποίησης γνώσεων πληροφορικής και ξένων γλωσσών εντός του σχολείου. Ενός σχολείου που απελευθερώνεται από τον σφιχτό εναγκαλισμό με το υπουργείο Παιδείας σε επίπεδο οργανωτικό και διοικητικό και εν μέρει παιδαγωγικό. Έτσι, πιστεύουμε ότι το σχολείο θα μπορεί να προσφέρει στους μαθητές τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται ώστε να ανταποκριθούν επιτυχώς στις προκλήσεις του διαρκώς μεταβαλλόμενου και ανταγωνιστικού περιβάλλοντος, συμβάλλοντας παράλληλα σε υψηλότερους δείκτες κοινωνικού κεφαλαίου για τη χώρα μας.

—Ως τομεάρχης Παιδείας, έχετε σκοπό να καταργήσετε το άσυλο σε μια πιθανή κυβέρνηση της ΝΔ; Ναι. Έχουμε διακηρυγμένη θέση ως προς αυτό. Το πανεπιστημιακό άσυλο έχει μετουσιωθεί σε άσυλο ανομίας και παραβατικότητας. Η εμπέδωση κλίματος ασφάλειας, η προστασία της δημόσιας περιουσίας και η τήρηση της νομιμότητας στα ανώτατα ιδρύματα αποτελούν αυτονόητες προϋποθέσεις ακαδημαϊκής ελευθερίας και έκφρασης και ταυτόχρονα θωρακίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία. Οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να είναι σε θέση να επεμβαίνουν στον χώρο του πανεπιστημίου για κάθε αξιόποινη πράξη.

—Με ποιους τρόπους θα καταφέρετε να αναστρέψετε το brain drain; Η ουσιαστική ανάσχεση του φαινομένου προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης των πολιτών και των μακροπρόθεσμων προοπτικών της ελληνικής οικονομίας, κάτι που σημαίνει ότι δεν μπορούν να γίνουν θαύματα από τη μία ημέρα στην άλλη. Ωστόσο, οι προγραμματικές θέσεις της ΝΔ αποτελούν τη μόνη ευκαιρία και εγγύηση ότι η χώρα θα βαδίσει με συνέπεια προς την κατεύθυνση αυτή. Η ΝΔ έχει παρουσιάσει ένα συνεκτικό πρόγραμμα που αποσκοπεί στη δημιουργία νέου πλούτου, με στοχευμένες δράσεις για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, τη μείωση της γραφειοκρατίας και των ρυθμιστικών εμποδίων στην επιχειρηματικότητα, καθώς και τη μείωση της φορολογίας, στοιχεία που θα επιτρέψουν σταδιακά την προσέλκυση επενδύσεων. Η αναπτυξιακή προοπτική της χώρας θα βελτιώνεται διαρκώς και ο στόχος θα παραμένει διττός: αφενός να επαναπατριστούν οι νέοι που έφυγαν, αφετέρου να εξασφαλιστούν οι κατάλληλες συνθήκες ώστε να μη φύγουν άλλοι. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει, ενδεικτικά,

τη στήριξη στις νεοφυείς και καινοτόμες επιχειρήσεις με γενναία φορολογικά κίνητρα που θα δημιουργήσουν ποιοτικές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, τη δημιουργία ειδικών θέσεων στα ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα για διακεκριμένους νέους Έλληνες επιστήμονες που έφυγαν στο εξωτερικό αλλά και για εκείνους που παραμένουν στη χώρα και την ουσιαστική σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, ώστε όλοι οι νέοι να έχουν καλύτερες προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης.

—Αν είχατε απέναντί σας έναν νέο 17 ετών, τι θα του λέγατε προκειμένου να πάει να ψηφίσει στις ερχόμενες εκλογές; Ότι η συμμετοχή είναι η δύναμή του και ότι πρέπει να συμμετέχει στην κορυφαία αυτή δημοκρατική διαδικασία για να έχει ακολούθως και μεγαλύτερη νομιμοποίηση να ασκεί κριτική και να ελέγχει ως πολίτης τα πεπραγμένα κάθε κυβέρνησης, στοιχεία κρίσιμα για την ποιότητα της δημοκρατίας μας.

—Πείτε μου μια προοδευτική μεταρρύθμιση στην οποία θα προχωρούσατε την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση είναι πλέον το παρόν μας. Επιτεύγματα όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική και η εικονική πραγματικότητα έχουν πλέον ευρύτατες εφαρμογές στην καθημερινότητά μας και στην πραγματική οικονομία. Οι πληροφορίες αναπαράγονται ταχύτατα και γίνονται πιο άμεσα προσβάσιμες. Η έμφαση μετατοπίζεται έτσι στην αποτελεσματικότερη επεξεργασία, ανάλυση και διαχείριση των μαζικών δεδομένων, με άλλα λόγια στην καλύτερη αξιοποίηση της γνώσης. Αυτό που είναι πλέον πιο σημαντικό είναι οι κατάλληλες δεξιότητες, τα εφόδια εκείνα που θα επιτρέψουν στους νέους να διαχειρίζονται τη διαθέσιμη γνώση με τον καλύτερο και αποτελεσματικότερο τρόπο. Με αυτά τα δεδομένα, θα έλεγα ότι προοδευτική μεταρρύθμιση είναι η καλλιέργεια ήπιων και ψηφιακών δεξιοτήτων στο σχολείο. Ήπιες δεξιότητες, όπως η δημιουργικότητα και η διερευνητική σκέψη, η ομαδο-συνεργατική δουλειά και η ικανότητα επικοινωνίας, η συνθετική ικανότητα και η ικανότητα διαχείρισης ερεθισμάτων και πληροφοριών, η προσαρμοστικότητα σε πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα, η χρήση συλλογισμών κατά τη διατύπωση επιχειρημάτων. Περαιτέρω, σε ένα τέτοιο περιβάλλον είναι πολύ σημαντικό τα εκπαιδευτικά συστήματα να καλλιεργούν και τις ψηφιακές δεξιότητες, όπως η ψηφιακή συναισθηματική νοημοσύνη, η ψηφιακή χρήση, η ψηφιακή ασφάλεια και η ψηφιακή προστασία, τα ψηφιακά δικαιώματα, η ψηφιακή επικοινωνία και η ψηφιακή ταυτότητα.

—Τι σημαίνει σήμερα να είσαι γυναίκα πολιτικός; Μια γυναίκα πολιτικός, όπως και ένας άνδρας πολιτικός, οφείλει να αποδεικνύει με τη δουλειά της ότι εκπροσωπεί επάξια τους πολίτες που την εμπιστεύτηκαν με την ψήφο τους. Στην πράξη, όμως, μια γυναίκα πολιτικός έχει να αποδείξει περισσότερα, καθώς τα στερεότυπα με βάση το φύλο συνεχίζουν να υφίστανται. Για παράδειγμα, υπάρχει η πεποίθηση ότι η γυναίκα πολιτικός δεν μπορεί να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις λόγω της γυναικείας ευαισθησίας της και ότι είναι καλή μόνο για κοινωνικά χαρτοφυλάκια ή ότι προωθείται χάρη σε ιδιαίτερες σχέσεις που μπορεί να διατηρεί. Επομένως, οι γυναίκες πολιτικοί πρέπει να υπερκεράσουμε, επιπλέον, ορισμένες στρεβλές και παγιωμένες αντιλήψεις ως προς τη γνώση και την ικανότητά τους να αναλάβουν θέσεις ευθύνης.

4.7.19 – lifo

29

30 lifo – 4.7.19

LIFO Yγεία

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2019 ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΈΣ ΔΙΑΚΟΠΈΣ ΜΕ ΥΓΕΊΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΊΑ

Ένας πλήρης οδηγός υγείας για διακοπές όλο υγεία και ευεξία.

Μάθε τα πάντα για τους κινδύνους από τον ήλιο και πώς να προστατευτείς από τα εγκαύματα, τον καρκίνο του δέρματος και όλα τα δερματολογικά προβλήματα του καλοκαιριού, τι να κάνεις σε περίπτωση τσιμπήματος ή ακόμα και ουρολοίμωξης, ποια εμβόλια πρέπει να κάνουν τα παιδιά πριν φύγουν για κατασκήνωση, πώς δεν θα πέσεις στην παγίδα των τροφικών δηλητηριάσεων και πώς θα ταξιδέψεις στον αγαπημένο σου προορισμό χωρίς ζαλάδες.

Μάθε, επίσης, πώς θα κάψεις περισσότερες θερμίδες με τα

high-adrenaline σπορ της θάλασσας που βοηθούν στην έκκριση σεροτονίνης και ποιες κοινωνικές πρωτοβουλίες συνεχίζονται μέσα στο κατακαλόκαιρο, προσφέροντας ισότιμη πρόσβαση στην υγεία σε όλους.

Τελικά, να ποια είναι η χρυσή συνταγή για το καλοκαίρι:

ατέλειωτες ώρες στη θάλασσα με ένα ξυλάκι παγωτό να λιώνει στο χέρι και να ανασύρει μνήμες από την παιδική σου ηλικία, με καλή παρέα για ένα set ρακέτες στην αμμουδιά!

ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ ΑΦΙΕΡΏΜΑΤΟΣ: ΑΛΕΞΊΑ ΣΒΏΛΟΥ

4.7.19 – lifo

31

LiFO

ΥΓΕΊΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ

ΙΣΤΟΡΊΕΣ ΓΙΑ ΦΑΝΕΡΟΎΣ ΚΑΙ ΑΦΑΝΕΊΣ ΉΡΩΕΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΊΑ

της αλεξίας σβώλου

ΌΤΑΝ Η ΚΟΙΝΩΝΊΑ ΔΟΚΙΜΆΖΕΤΑΙ, ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΒΆΖΟΥΝ «ΠΛΆΤΗ» ΚΑΙ ΣΤΗΡΊΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΠΟΛΊΤΕΣ, ΕΙΔΙΚΆ ΑΥΤΟΎΣ ΠΟΥ ΈΧΟΥΝ ΑΝΆΓΚΗ, ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΊΕΣ ΟΙ ΟΠΟΊΕΣ ΑΜΒΛΎΝΟΥΝ ΤΙΣ ΑΝΙΣΌΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΊΑ.

32 lifo – 4.7.19

Τ

ο CSR στα ελληνικά σημαίνει «εταιρική κοινωνική υπευθυνότητα» και αντιπροσωπεύει το ανθρώπινο πρόσωπο των επιχειρήσεων. Κι εδώ, μια μεγάλη παρέα, το ανθρώπινο δυναμικό των ελληνικών και των πολυεθνικών εταιρειών μαζί με τους εθελοντές που στελεχώνουν τα μη κερδοσκοπικά σωματεία και τις οργανώσεις γράφουν μια ένδοξη ιστορία, βελτιώνοντας με τις δράσεις τους την καθημερινότητα εκατοντάδων χιλιάδων συμπολιτών μας που έχουν πληγεί βαριά από την οικονομική κρίση και αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες της υγείας και της διαβίωσης γενικότερα. Με την υγεία να αποτελεί το πιο ανεκτίμητο αγαθό αλλά και το πιο ευάλωτο στην οικονομική δυσπραγία, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτόν οδηγούν το άρμα της εταιρικής υπευθυνότητας, βάζοντας με κάθε τους δράση τον πήχη ψηλότερα και στέλνοντας το μήνυμα πως οι κοινωνικές πρωτοβουλίες δεν κοιμούνται ποτέ, δεν εφησυχάζουν ποτέ και δεν σταματούν ούτε το καλοκαίρι. Στον χώρο της υγείας η εταιρική υπευθυνότητα γίνεται πράξη από φαρμακευτικές εταιρείες, ιδιωτικά θεραπευτήρια, διαγνωστικά κέντρα, ασφαλιστικές εταιρείες, ιδρύματα, συλλόγους ασθενών, μονογονεϊκών οικογενειών και παιδιών, καθώς και από οργανώσεις που παίρνουν υπό την προστασία τους ηλικιωμένους, χρόνιους πάσχοντες, παιδιά με σοβαρά προβλήματα υγείας ή θύματα κακοποίησης και ευπαθείς ομάδες πληθυσμού που κινδυνεύουν από περιθωριοποίηση, όπως οι φτωχοί, οι άνεργοι, οι χρήστες ναρκωτικών ουσιών, οι αλκοολικοί, άτομα που έχουν προσβληθεί από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (οροθετικοί και ασθενείς με ηπατίτιδες). Επίσης, στο πεδίο της δράσης τους περιλαμβάνονται και οι τοπικές κοινωνίες σε απομακρυσμένα ή δυσπρόσιτα μέρη, τα οποία βρίσκονται πολύ μακριά από

τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Έτσι, μαζί με τις ελληνικές και τις θυγατρικές των πολυεθνικών, τις φαρμακοβιομηχανίες και τους ομίλους των νοσοκομείων και των διαγνωστικών κέντρων, σε αυτόν τον χώρο μεγαλουργούν το Ίδρυμα Ωνάση, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, το Ινστιτούτο Prolepsis, η Ομάδα Αιγαίου και άλλες ομάδες που δραστηριοποιούνται στη θάλασσα (Σύμπλευση, Action Hellas), οι Γιατροί του Κόσμου, οι Γιατροί χωρίς Σύνορα, η Αποστολή του ΙΣΑ και της Αρχιεπισκοπής, σύλλογοι σαν το ΚΕΦΙ, το Άλμα Ζωής, την Αγκαλιά, το Αγκαλιάζω, την Πεταλούδα, τον Προμηθέα, την ΠΟΑΜΣΚΠ, την ΕΛΕΑΝΑ, το ΡΕΥΜΑΖΗΝ, το Χαμόγελο του Παιδιού, και η Κιβωτός του Κόσμου.

ΣΕ ΤΈΣΣΕΡΙΣ ΠΥΛΏΝΕΣ ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΊΑ Οι πρωτοβουλίες που υλοποιούνται απ’ όλους αυτούς τους φορείς κατατάσσονται σε τέσσερις βασικές κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει ενημερωτικές εκστρατείες για χρόνια νοσήματα με υψηλή συχνότητα εμφάνισης, που συνήθως συνοδεύονται από δωρεάν προληπτικές εξετάσεις και αποστολές παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, εκεί όπου δεν υπάρχουν οι απαιτούμενες δομές. Αυτά τα προγράμματα κοινωνικής ευθύνης στηρίζουν και τα άτομα με αναπηρία (εκ γενετής, ως απόρροια κάποιας πάθησης ή μετά από ατύχημα), κάνοντας τη φωνή τους να ακουστεί και δίνοντάς τους μια δεύτερη ευκαιρία για ισότιμη ένταξη στην κοινωνία, η οποία συνήθως τα αντιμετωπίζει με επιφυλακτικότητα ή σαν παρίες (ειδικά οι μικρές κοινωνίες). Η δεύτερη κατηγορία κοινωνικών πρωτοβουλιών περιλαμβάνει δράσεις σίτισης, ένδυσης και προσφοράς σχολικού εξοπλισμού σε παιδιά, καθώς και

προγράμματα ψυχαγωγίας και επιμόρφωσης σε πληθυσμούς με παιδιά σε ανάγκη. Τα παιδιά είναι το μέλλον και ταυτόχρονα είναι πολύ ευάλωτα στην αλλαγή του οικονομικού οικογενειακού status, με συνέπεια να αποτελούν τα πιο αθώα θύματα της κρίσης. Συχνά, ανάμεσά τους βρίσκονται παιδιά που πρέπει να απομακρυνθούν από το φυσικό οικογενειακό τους περιβάλλον γιατί κινδυνεύουν είτε από κακοποίηση είτε από παραμέληση, ενώ υπάρχουν και εγκαταλελειμμένα παιδιά που έμειναν στα αζήτητα, «παρκαρισμένα» σε νοσοκομεία παίδων. Σε αυτόν τον πυλώνα περιλαμβάνονται οι δράσεις για την καταπολέμηση της υπογεννητικότητας που υλοποιούνται κυρίως από την ΑΜΚΕ HOPEgenesis, σε συνεργασία με την Ομάδα Αιγαίου και άλλους φορείς, καθώς και οι δράσεις που προστατεύουν το αγέννητο παιδί. Η τρίτη κατηγορία κοινωνικών πρωτοβουλιών αφορά τους ηλικιωμένους και στηρίζει τη διαβίωση στο σπίτι ή σε ξενώνες φιλοξενίας, αντιμετωπίζοντας τα χρόνια νοσήματα και τη μοναξιά, η οποία είναι συχνός σύντροφος των ηλικιωμένων, οδηγώντας τους στο περιθώριο της κοινωνίας. Οι ηλικιωμένοι έχουν την ιδιαιτερότητα ότι δεν μπορούν να μετακινηθούν εύκολα και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να υλοποιούνται δράσεις προληπτικών εξετάσεων, προσφερόμενες ακόμα και κατ’ οίκον, σαν τις κατ’ οίκον επισκέψεις που πραγματοποιούν στους οικισμούς των μικρών και απομακρυσμένων νησιών οι εθελοντές γιατροί της Ομάδας Αιγαίου. Τέλος, η τέταρτη κατηγορία δίνει μέλλον και προοπτική στα νιάτα, χρηματοδοτώντας start up επιχειρήσεις, δίνοντας υποτροφίες για σπουδές, στρέφοντας τους φοιτητές στην έξυπνη εξειδίκευση, ώστε να μη χρειαστεί να φύγουν στο εξωτερικό. Μέσα από αυτές τις πρωτοβουλίες επιχειρείται η αντιστροφή του φαινομένου του drain brain και η μετατροπή του σε brain gain για τη χώρα.

4.7.19 – lifo

33

LiFO

ΥΓΕΊΑ

ΠΡΟΣΤΑΤΈΨΤΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΦΉΒΟΥΣ ΠΟΥ ΘΑ ΠΆΝΕ ΚΑΤΑΣΚΉΝΩΣΗ ΜΕ ΤΟ ΕΜΒΌΛΙΟ ΚΑΤΆ ΤΗΣ ΜΗΝΙΓΓΊΤΙΔΑΣ, ΓΙΑΤΊ Η ΜΗΝΙΓΓΊΤΙΔΑ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΓΡΊΠΗ, ΝΑ ΕΜΦΑΝΊΖΕΤΑΙ ΜΌΝΟ ΤΟΝ ΧΕΙΜΏΝΑ! ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ - ΕΜΒΟΛΙΑ - ΦΛΕΓΜΟΝΕΣ (ΜΑΤΙΑ) ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΩΝ

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΊ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΊ ΓΙΑ ΞΈΓΝΟΙΑΣΤΟ SUMMER CAMP της αλεξίας σβώλου

34 lifo – 4.7.19

Ο

ι καλοκαιρινές διακοπές είναι πρωτίστως για τα παιδιά. Καθώς όμως οι γονείς είναι αδύνατο να εγκαταλείψουν το κλεινόν άστυ μέχρι να πάρουν άδεια, η κατασκήνωση αποτελεί ιδανική λύση, ειδικά αν δεν υπάρχει η δυνατότητα να στείλουν τα πιτσιρίκια στο πατρικό εξοχικό στο χωριό με τον παππού και τη γιαγιά. Οι σχολικές και αθλητικές κατασκηνώσεις ψυχαγωγούν και απασχολούν δημιουργικά τα πιτσιρίκια και τους εφήβους και οι γονείς έχουν το κεφάλι τους ήσυχο, αρκεί να έχουν λάβει τα κατάλληλα μέτρα για να προστατέψουν τα βλαστάρια τους. Στον οδηγό του καλού κατασκηνωτή ειδική θέση κατέχει ο προληπτικός εμβολιασμός για ασθένειες οι οποίες, σε αντίθεση με τη γρίπη και το κρυολόγημα, δεν πάνε…. διακοπές το καλοκαίρι. Η πιο επικίνδυνη λοίμωξη που εξακολουθεί να κάνει αισθητή την παρουσία της την άνοιξη και το καλοκαίρι είναι η μηνιγγίτιδα Β, η οποία μεταδίδεται εύκολα σε χώρους συγχρωτισμού, ενώ επίσης μπορεί να μεταδοθεί με το φιλί στους εφήβους. Εξελίσσεται, δε, ραγδαία και μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο ή ισόβιες αναπηρίες ακόμα κι αν διαγνωστεί εγκαίρως και ο μικρός ασθενής μεταφερθεί στο νοσοκομείο για νοσηλεία. Το ευχάριστο είναι πως η μηνιγγίτιδα Β μπορεί να προληφθεί, καθώς υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια στη χώρα μας για τα βρέφη, τα παιδιά, τους εφήβους και τους ενήλικες. Ο προληπτικός εμβολιασμός προστατεύει όχι μόνο τα δικά μας παιδιά αλλά και ολόκληρη την κοινωνία μέσω της ανοσίας αγέλης, καθώς δεν επιτρέπει τη μεταφορά του μικροβίου, αρκεί να γίνουν σωστά όλες οι δόσεις και να μην αμελήσουμε τις αναμνηστικές, όπως εξηγεί ο καθηγητής Παιδιατρικής Ανδρέας Κωνσταντόπουλος. Πέρα από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι καλοκαιρινές βουτιές κρύβουν τον κίνδυνο της ωτίτιδας, ενώ τα πιτσιρίκια απειλούν και οι γαστρεντερίτιδες, οι οποίες κολλάνε σαν το συνάχι. Στις κατασκηνώσεις όπου υπάρχει και πισίνα τα μαζικά περιστατικά γαστρεντερίτιδας είναι συχνά και σε αυτή την περίπτωση οι μικροί ασθενείς πρέπει να

γυρίσουν σπίτι. Η συνταγή της ανάρρωσης, πάντα με τη συμβουλή γιατρού, περιλαμβάνει αντιπυρετικά για τον πυρετό και το κοιλιακό άλγος, υγρά για την πρόληψη της αφυδάτωσης (ούτε γάλα ούτε χυμοί), ελαφρά στερεά τρόφιμα, όπως παξιμάδια και ρύζι (όχι ωμά λαχανικά, φρούτα και ψάρι), μέχρι να συνέλθει το παιδί. Σε ό,τι αφορά τις ωτίτιδες, καμιά φορά δεν προκαλούν έντονο πόνο ούτε υψηλό πυρετό και πρέπει να είμαστε υποψιασμένοι αν δούμε σημάδια πως το παιδί δεν ακούει καλά, για παράδειγμα μιλώντας πολύ δυνατά.

ΦΑΡΜΑΚΕΊΟ ΤΩΝ ΔΙΑΚΟΠΏΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΆΤΙΑ ΣΑΣ, ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΌΝΟ Για κάθε πρόβλημα η φύση και τα φαρμακεία έχουν τη λύση. Στις διακοπές, απαραίτητο συστατικό των αποσκευών, μαζί με τα ρούχα, τα αξεσουάρ, ένα καλό βιβλίο και ανεβασμένη διάθεση, είναι το φορητό φαρμακείο που θα πάρουμε για να αντιμετωπίσουμε κάθε λογής απρόοπτα. Αξιοποιώντας τους πολύτιμους θησαυρούς της φύσης, καλό είναι να έχουμε μαζί μας φακελάκια χαμομηλιού για γαστρικά προβλήματα ή σε κομπρέσα για δερματικούς ερεθισμούς, δενδρολίβανο για να ξεπλένουμε με το αφέψημα τα μαλλιά, μετά τη θάλασσα, καθώς τους χαρίζει δύναμη, φακελάκια τσαγιού για αντιοξειδωτική κομπρέσα σε πρόσωπο και σώμα μετά την ηλιοθεραπεία (βοηθά και στη διατήρηση του μαυρίσματος), πολυβιταμίνες για έξτρα τόνωση και αντιοξειδωτική προστασία, προστατευτικό lip balm για τα χείλη που σκάνε εύκολα, βρεφικό λάδι για τα χέρια και τη σκασμένη επιδερμίδα στις φτέρνες, ένα ταλκ για τους ερεθισμούς, ένα αντιπυρετικό, ένα σιρόπι για τον πονόλαιμο, ένα εντομοαπωθητικό σε κρέμα ή λοσιόν, μια αντιισταμινική κρέμα (ή στικ με αμμωνία) για τα τσιμπήματα από τσούχτρες και τα έντομα. Μετά τα έντομα και τις τσούχτρες και τα τσιμπήματά τους, πιο συχνές είναι οι φλεγμονές των ματιών, όπως οι επιπεφυκίτιδες και οι κερατίτιδες, οι οποίες παραμονεύουν όταν δεν φροντίζουμε τα μάτια μας ή αν είμαστε επιρρεπείς σε αλλεργίες. Οι οφθαλμίατροι προειδοποιούν ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε αλόγιστα κολλύρια με κορτιζόνη, καθώς μακροπρόθεσμα προκαλούν πρώιμο γλαύκωμα σε νεαρή ηλικία. Ιδιαίτερα πρέπει να φροντίζουν τα μάτια τους όσοι φορούν φακούς επαφής. Σύμφωνα με την Αλεξάνδρα Αποστολίδου, πρόεδρο του Συνδέσμου Οπτικών & Οπτομετρών Βορείου Ελλάδος, οι κανόνες υγιεινής για τη σωστή χρήση των φακών επαφής προϋποθέτουν να τους πιάνουμε με καθαρά και στεγνά χέρια, να τους φοράμε πριν από το μακιγιάζ και να τους βγάζουμε πριν από το ντεμακιγιάζ (οι γυναίκες), να τους τοποθετούμε για φύλαξη μόνο στο υγρό καθαρισμού τους και όχι σε νερό, φυσιολογικό ορό ή στο στόμα (δεν διατηρούνται στο σάλιο), να μη βάζουμε τη συσκευασία στο ψυγείο και να μην κοιμόμαστε χωρίς να τους έχουμε βγάλει, γιατί κινδυνεύουμε από μολύνσεις. Επίσης, αν κολυμπάμε με τους φακούς επαφής, πρέπει να φοράμε ειδικά γυαλιά θάλασσας. Για την προστασία της οφθαλμικής υγείας, η Πανελλήνια Ένωση Οπτικών & Οπτομετρών πραγματοποιεί εκστρατεία ενημέρωσης με τίτλο «Φοράω Φακούς, Ενημερώνομαι Υπεύθυνα», στην οποία θα βρείτε πολύτιμες συμβουλές.

4.7.19 – lifo

35

LiFO

ΥΓΕΊΑ

ΗΛΙΟΣ - ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ

ΦΌΡΕΣΕ ΤΟ ΑΝΤΗΛΙΑΚΌ ΣΟΥ ΚΙ ΆΣΕ ΤΟΝ ΉΛΙΟ ΝΑ ΚΑΊΕΙ…. της αλεξίας σβώλου

«ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΎΜΕ ΑΝΤΗΛΙΑΚΌ ΜΕ SPF ΤΟΥΛΆΧΙΣΤΟΝ 30 ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΑΝΕΏΝΟΥΜΕ ΚΆΘΕ ΔΎΟ ΏΡΕΣ»

36 lifo – 4.7.19

Κ

αλοκαίρι ίσον παραλία, ξαπλώστρα στην άμμο, μυρωδιά αντηλιακού και απόλυτη χαλάρωση, με τον ήχο της θάλασσας να δημιουργεί το ιδανικό «μουσικό χαλί» ώστε το μυαλό να φεύγει σε μέρη μακρινά, πατώντας delete στην κούραση και το άγχος. Στην αμμουδιά, κάτω από την ομπρέλα, μέσα στη θάλασσα, την ώρα της κολύμβησης, της βόλτας, των θαλάσσιων σπορ, ο ήλιος είναι πάντα εκεί να μας ζεστάνει, να μας φτιάξει τη διάθεση αλλά και να μας τσουρουφλίσει, αν δεν προσέξουμε. Το επίμονο φλερτ μαζί του, χωρίς αντηλιακή προστασία, καπέλο και γυαλιά ηλίου, έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία, που ξεκινούν από το κοκκίνισμα του δέρματος και την ηλίαση, περιλαμβάνουν την πρόωρη γήρανση της επιδερμίδας και καταλήγουν στους δερματικούς καρκίνους, με το μελάνωμα να αποτελεί την πιο επικίνδυνη μορφή τους. Για την ενημέρωση του κόσμου σχετικά με τη σωστή αντηλιακή προστασία, η Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία (ΕΔΑΕ) υλοποίησε φέτος την εκστρατεία SUN FILOS, στέλνοντας το μήνυμα πως δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε τη UV ακτινοβολία, καθώς είναι απαραίτητη και έχει πολλές ευεργετικές ιδιότητες, αλλά να την αντιμετωπίζουμε ως «άσπονδη» φίλη. Συμπυκνωμένες, οι συμβουλές των καθηγητών Δερματολογίας Δημήτρη Ρηγόπουλου και Αλέξανδρου Κατούλη για ξέγνοιαστες διακοπές, χωρίς βλαβερό αντίκτυπο την υγεία, έχουν ως εξής: «Χρησιμοποιούμε αντηλιακό με SPF τουλάχιστον 30 και το ανανεώνουμε κάθε δύο ώρες, στην παραλία και στη βόλτα στην πόλη. Δυστυχώς, πρόσφατη έρευνα της ΕΔΑΕ δείχνει ότι το 20% των Ελλήνων δεν έχει βάλει ποτέ του αντηλιακό, παρ’ ότι η συστηματική χρήση του μειώνει κατά 40% τον κίνδυνο μελανώματος. Προστατεύουμε τα παιδιά με αντηλιακό, μπλουζάκι, καπέλο και γυαλιά ηλίου και αποφυγή έκθεσής τους στον ήλιο, ακόμα περισσότερο εφόσον τα ηλιακά εγκαύματα της παιδικής ηλικίας διπλασιάζουν τον κίνδυνο μελανώματος στην ενήλικη ζωή. Αποφεύγουμε το σολάριουμ, για-

τί είναι εξίσου καρκινογόνο με το κάπνισμα και οκταπλασιάζει τον κίνδυνο μελανώματος μετά την ηλικία των 40 ετών». Όπως εξηγούν οι ειδικοί, το μελάνωμα είναι η πιο επιθετική μορφή του δερματικού καρκίνου και κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 220 νέα περιστατικά στην Ελλάδα. Στην έγκαιρη διάγνωσή του βοηθά ο έλεγχος των σπίλων (δηλαδή των δερματικών ελιών) που γίνεται από τον δερματολόγο με δερματοσκόπιο. Πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, σαν την ψηφιακή χαρτογράφηση σπίλων, για την οποία γίνεται πολύς ντόρος τα τελευταία χρόνια, συστήνονται μόνο σε περίπτωση ύποπτων ευρημάτων και δεν χρησιμοποιούνται για προ-ασυμπτωματικό έλεγχο του πληθυσμού, όπως η ψηφιακή μαστογραφία! Τα μελανώματα που διαγιγνώσκονται έγκαιρα έχουν 90% πιθανότητα ίασης με τη χειρουργική αφαίρεσή τους, ενώ επανάσταση έφεραν στα δύσκολα περιστατικά οι ανοσοθεραπείες που αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια και οι οποίες, μέσα από κλινικές μελέτες, έχουν αποδειχτεί αποτελεσματικές σε μια πληθώρα μορφών καρκίνου. Σε ό,τι αφορά την ωφέλιμη πλευρά της ηλιακής ακτινοβολίας, ο καθηγητής Δερματολογίας του ΑΠΘ Δημήτρης Ιωαννίδης τονίζει πως οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του ήλιου βοηθούν να υποχωρήσουν τα φλεγμονώδη δερματικά νοσήματα, σαν την ψωρίαση, την ψωριασική αρθρίτιδα, τη χρόνια κνίδωση και το έκζεμα, εφόσον οι ασθενείς ακολουθούν τις συμβουλές του γιατρού και λαμβάνουν την αγωγή τους.

ΜΎΚΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΕΡΜΑΤΊΤΙΔΕΣ ΕΠΊ… ΠΟΔΌΣ ΠΟΛΈΜΟΥ! Φοράμε πάντα σαγιονάρες σε αποδυτήρια και γύρω από πισίνες, όχι μόνο για να μη γλιστρήσουμε αλλά και για να προστατευτούμε από μυκητιάσεις. Τα ηλιακά εγκαύματα δεν είναι ο μόνος «πονοκέφαλος» του καλοκαιριού. Κατά τους θερινούς μήνες παρουσιάζουν έξαρση οι αλλεργικές δερματίτιδες (φωτο-δερματίτιδες) που

εκδηλώνονται κυρίως στο σώμα (πλάτη, μπράτσα, πόδια, κοιλιά) και οι μυκητιάσεις που κάνουν πάρτι στα πόδια μας, καθώς οι μύκητες βρίσκονται παντού, στην άμμο, στις ξαπλώστρες, στα δάπεδα (ειδικά σε κολυμβητήρια και γυμναστήρια) και στα ιδρωμένα παπούτσια. Για την πρόληψη των μυκητιάσεων απαιτείται τήρηση των κανόνων υγιεινής, όπως το να βάζουμε στεγνή και καθαρή πετσέτα στην άμμο και στην ξαπλώστρα, να αλλάζουμε το βρεγμένο μαγιό μετά το μπάνιο, να αερίζουμε τα παπούτσια και να μη φοράμε κάθε μέρα τα ίδια, και να μην περπατάμε ξυπόλυτοι σε κοινόχρηστους χώρους, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του Ελληνικού Συλλόγου Ποδιάτρων και Ποδολόγων Μάνος Αρβανιτάκης. Αντίθετα, το ξυπόλυτο περπάτημα στην άκρη της αμμουδιάς και στα ρηχά ενδείκνυται γιατί αποτελεί «δωρεάν» συνεδρία ρεφλεξολογίας για τις πατούσες. Όμως ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι οι ασθενείς με διαβήτη, καθώς, λόγω της ασθένειάς τους, είναι επιρρεπείς σε πληγές (έλκη) που δεν κλείνουν εύκολα και μπορεί να μολυνθούν. Οι μυκητιάσεις προλαμβάνονται και αντιμετωπίζονται με προϊόντα τοπικής χρήσης (κρέμες, ειδικά σαπούνια, ταλκ), αλλά, αν επιμείνουν, απαιτούν ειδική αγωγή με φάρμακα από το στόμα. Οι φωτοδερματίτιδες αντιμετωπίζονται με γαληνικά παρασκευάσματα που φτιάχνει ο φαρμακοποιός και περιέχουν κορτιζόνη, γι’ αυτό, όσο διαρκεί η θεραπεία, πρέπει να αποφεύγουμε τελείως τον ήλιο.

4.7.19 – lifo

37

LiFO

ΥΓΕΊΑ

ΜΗΝ ΑΓΝΟΕΊΣ ΤΑ ΜΗΝΎΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΤΈΛΝΕΙ ΤΟ ΣΏΜΑ ΣΟΥ της αλεξίας σβώλου

38 lifo – 4.7.19

Κ

αθημερινά γινόμαστε αποδέκτες πολλών μηνυμάτων. Όμως, καμιά φορά κλείνουμε τα αυτιά μας στα πιο σημαντικά, στα μηνύματα που μας στέλνει το ίδιο μας το σώμα, σε εκείνο το εσωτερικό σινιάλο πως κάτι δεν πάει καλά. Για να μην υποτιμούμε αυτόν τον εσωτερικό συναγερμό, και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Πολλαπλή Σκλήρυνση, η Roche Hellas στέλνει ένα διαφορετικό μήνυμα προς κάθε αποδέκτη με την ενημερωτική εκστρατεία «Το σώμα σου στέλνει μηνύματα. Mην τα αγνοείς!» και σύνθημα στα social media #akoutaminimata. Μέσα από αυτή την πρωτοβουλία η Roche Hellas ενημερώνει το κοινό για τα συμπτώματα της πολλαπλής σκλήρυνσης και αναδεικνύει τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης της νόσου. Η εκστρατεία «Το σώμα σου στέλνει μηνύματα. Mην τα αγνοείς!» βρίσκεται υπό την αιγίδα της Ελληνικής Ακαδημίας Νευροανοσολογίας και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ατόμων με Σκλήρυνση κατά Πλάκας. Στόχος της εκστρατείας είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, η αναγνώριση των πρώιμων συμπτωμάτων και η ενθάρρυνση για την έγκαιρη αναζήτηση της διάγνωσης και της κατάλληλης θεραπείας. Στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας η Roche Hellas ξεκίνησε την ενημέρωση των πολιτών, των ανθρώπων της διπλανής πόρτας, μέσα από βιωματικές δράσεις ευαισθητοποίησης που υλοποιήθηκαν σε ειδικά διαμορφωμένα περίπτερα έξω από τέσσερα πολυσύχναστα καταστήματα Σκλαβενίτης. Σε αυτές τις δράσεις συμμετείχαν η ολυμπιονίκης Πηγή Δεβετζή, η δημοσιογράφος Χριστίνα Βραχάλη και ο ηθοποιός Δημήτρης Μακαλιάς που αγκάλιασαν την καμπάνια, μεταφέροντας το δικό τους μήνυμα! Οι βιωματικές αυτές δράσεις ήταν μόνο η αρχή, καθώς τους επόμενους μήνες η ενημερωτική εκστρατεία θα μεταφερθεί και σε άλλες εταιρείες εκτός

φαρμακευτικού κλάδου, όπου οι ίδιοι οι εργαζόμενοι της Roche Hellas, ενώνοντας τις φωνές τους, θα ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο για τη νόσο, τονίζοντας πως «Το σώμα σου στέλνει μηνύματα. Mην τα αγνοείς!».

ΕΚΤΙΜΆΤΑΙ ΌΤΙ 13.000 ΆΝΘΡΩΠΟΙ ΝΟΣΟΎΝ ΑΠΌ ΠΟΛΛΑΠΛΉ ΣΚΛΉΡΥΝΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ Παγκοσμίως εκτιμάται ότι νοσούν από πολλαπλή σκλήρυνση περισσότερα από 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι, ενώ στην Ελλάδα περίπου 13.000-14.000 άτομα πάσχουν από τη χρόνια αυτοάνοση ασθένεια, η οποία μέχρι στιγμής παραμένει άγνωστης αιτιολογίας. Η πολλαπλή σκλήρυνση χαρακτηρίζεται από φλεγμονή και εκφύλιση του κεντρικού νευρικού συστήματος και προσβάλλει τον εγκέφαλο, τον νωτιαίο μυελό και τα οπτικά νεύρα. Τα συμπτώματα και η πορεία της διαφέρουν από άτομο σε άτομο, σε τέτοιο βαθμό που η πολλαπλή σκλήρυνση αποκαλείται «νόσος με τα χίλια πρόσωπα» και ασθένεια η οποία προσομοιάζει στο δακτυλικό αποτύπωμα. Μέχρι στιγμής, η πολλαπλή σκλήρυνση δεν είναι ιάσιμη, αλλά οι θεραπείες που ακολουθούνται τα τελευταία χρόνια επιβραδύνουν την εξέλιξή της. Όλες οι έρευνες συνηγορούν στο ότι οι θεραπείες είναι περισσότερο αποτελεσματικές όταν ξεκινούν να χορηγούνται νωρίς, γι’ αυτό η έγκαιρη διάγνωση και ιατρική παρέμβαση διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην έκβαση κάθε περιστατικού. Επειδή η πολλαπλή σκλήρυνση «χτυπά» τους ανθρώπους στην πιο παραγωγική ηλικία, ανάμεσα στα 20 και στα 40 έτη, δείχνοντας σαφή «προτίμηση» στο γυναικείο φύλο (όπως συμβαίνει με τα περισσότερα αυτοάνοσα νοσήματα), συνοδεύεται από βαρύ ψυχολογικό, κοινωνικό και οικονομικό φορτίο, οπότε είναι ακόμα πιο σημαντική η έγκαιρη διάγνωσή της προκειμένου να διατηρήσουν τη λειτουργικότητά τους οι ασθενείς. Δίχως καμία θεραπευτική παρέμβαση, εκτιμάται ότι οι περισσότεροι πάσχοντες, σε 15 χρόνια από την έναρξη της νόσου, θα είναι καθηλωμένοι σε αναπηρικό αμαξίδιο ή θα χρειάζονται βοήθεια/υποστήριξη για να βαδίσουν. Η πολλαπλή σκλήρυνση δεν προκαλεί μόνο κινητικές δυσκολίες αλλά και άλλα προβλήματα, όπως η νοητική έκπτωση και γνωσιακή δυσλειτουργία, οι διαταραχές της ουροδόχου κύστης και του ύπνου, η κατάθλιψη, η διπλωπία, ο πόνος και η καθημερινή αδικαιολόγητη κούραση που εκδηλώνεται σε απλές δραστηριότητες, οι οποίες θα ’πρεπε να γίνονται αβίαστα. Αν, λοιπόν, αντιληφθείτε ότι υπάρχουν τέτοιου είδους «σιωπηλά» συμπτώματα που υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής σας, συμβουλευτείτε έναν νευρολόγο, τον ειδικό γιατρό για την πολλαπλή σκλήρυνση.

AΦΙΕΡΩΜΑ

ΥΓΕΊΑ

Ο ΕΡΓΑΛΕΊΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΊΑ ΤΗΣ ΔΗΜΌΣΙΑΣ ΥΓΕΊΑΣ ΤΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΆ ΤΣΙΓΆΡΑ Η ΟΛΟΚΛΉΡΩΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΏΝ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΎΣ ΣΥΝΕΔΡΊΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΆ ΚΑΠΝΙΚΆ ΠΡΟΪΌΝΤΑ ΕΠΙΣΦΡΑΓΊΣΤΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΉ ΤΗΣ ΔΙΑΚΉΡΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΚΟΠΉ ΤΟΥ ΚΑΠΝΊΣΜΑΤΟΣ, ΣΤΗΝ ΟΠΟΊΑ ΤΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΆ ΤΣΙΓΆΡΑ ΣΥΜΠΕΡΙΕΛΉΦΘΗΣΑΝ ΩΣ «ΕΡΓΑΛΕΊΟ» ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΜΕΤΑΝΌΗΤΟΥΣ ΘΕΡΙΑΚΛΉΔΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΎΝ Ή ΔΕΝ ΘΈΛΟΥΝ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΉΣΟΥΝ ΤΟ ΚΆΠΝΙΣΜΑ.

λοκληρώθηκε το 2ο Συνέδριο για τα Εναλλακτικά Προϊόντα Καπνού που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα πρόσφατα με τη συμμετοχή διεθνών και Eλλήνων ομιλητών με εξειδίκευση στον έλεγχο και στη διακοπή του καπνίσματος, στη μελέτη των επιπτώσεων της νικοτίνης και των εθισμών, αλλά και στη δημόσια υγεία και στις πολιτικές υγείας. Η οργανωτική επιτροπή του 2nd Scientific Summit on Tobacco Harm Reduction: Novel products, Research & Policy» που αποτελείται από τους Δημήτριο Κουρέτα, Κωνσταντίνο Πουλά, Αναστασία Μπαρμπούνη και Ιγνάτιο Οικονομίδη, υπέγραψε με τη λήξη του συνεδρίου διακήρυξη με τίτλο «Η διακοπή του καπνίσματος είναι ένα από τα αποτελεσματικότερα μέτρα δημόσιας υγείας και η μείωση του κινδύνου από το κάπνισμα μπορεί να αποτελέσει συμπληρωματική λύση στον έλεγχο του καπνίσματος». Η διακήρυξη, που έλαβε υπ’ όψιν όσα ειπώθηκαν στο συνέδριο, έχει υποβληθεί σε διαβούλευση στους ομιλητές, από τους οποίους ήδη κάποιοι την προσυπογράφουν.

Αναλυτικά, στο κείμενο της διακήρυξης υπογραμμίζονται τα εξής: αρ’ ότι οι αρνητικές επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία είναι γνωστές εδώ και δεκαετίες, 1 δισεκατομμύριο άτομα παγκοσμίως είναι ακόμα καπνιστές και 7 εκατομμύρια ετησίως βρίσκουν πρόωρο θάνατο από σχετιζόμενες με το κάπνισμα νόσους. Στη σύγχρονη εποχή, της ολοένα ταχύτερης τεχνολογικής εξέλιξης και καινοτομίας, η διακοπή του καπνίσματος παραμένει μία από τις ιατρικές παρεμβάσεις με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο και τη μεγαλύτερη οικονομική αποδοτικότητα. Είναι απαραίτητο οι επαγγελματίες της υγείας και οι υπεύθυνοι για τη δημόσια υγεία να ευαισθητοποιούν συνεχώς τους καπνιστές και το σύνολο του πληθυσμού σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις του καπνίσματος και να παρέχουν πολλαπλά και αποτελεσματικά εργαλεία στους καπνιστές για να έχουν τα εφόδια να διακόψουν το κάπνισμα το συντομότερο δυνατό. α τελευταία χρόνια, η μείωση του κινδύνου από το κάπνισμα συνιστά μία από τις πιο επίκαιρες συζητήσεις με έντονη αντιπαράθεση στο πεδίο της δημόσιας υγείας. Ένας προβληματισμός που τίθεται είναι η ενεργός συμμετοχή της καπνοβιομηχανίας στην προώθηση αυτών των προϊόντων, καθώς και ανησυχίες σχετικά με τη συνεχόμενη χρήση και εξάρτηση από τη νικοτίνη και τη δυνητική υιοθέτηση της χρήσης των εναλλακτικών προϊόντων καπνού

από νέους και μη καπνιστές. Η προσέγγιση της μείωσης του κινδύνου έχει υιοθετηθεί σε πολλές περιπτώσεις στην ιατρική, στη δημόσια υγεία αλλά και στην καθημερινή ζωή. Τα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των προϊόντων μείωσης του κινδύνου, όπως ο σουηδικός καπνός snus (υγρός καπνός για εισπνοή/ μάσηση) και το ηλεκτρονικό τσιγάρο, διαρκώς αυξάνονται. Επιπρόσθετα, αναπτύσσονται συνεχώς καινοτόμα προϊόντα καπνού χωρίς καύση, τα οποία μπορεί να είναι ελκυστικά σε περισσότερους καπνιστές και να τους βοηθήσουν να αντικαταστήσουν με αυτά το τσιγάρο, ενώ τα δεδομένα που υποστηρίζουν τον δυνητικά μειωμένο κίνδυνο των προϊόντων αυτών αυξάνονται. Παρ’ ότι η διακοπή του καπνίσματος χωρίς τη χρήση οποιουδήποτε εναλλακτικού προϊόντος ή με τη βοήθεια εγκεκριμένων φαρμάκων και ψυχολογικής υποστήριξης παραμένει κύρια επιλογή, αναγνωρίζουμε ότι οι μέθοδοι αυτές δεν είναι δημοφιλείς και αποδεικνύονται αναποτελεσματικές για πολλούς καπνιστές. Αν και συχνά (αλλά όχι πάντα) η χρήση προϊόντων μείωσης του κινδύνου από το κάπνισμα καταλήγει στη συνέχιση της χρήσης νικοτίνης, οι επιπτώσεις τους είναι ελάχιστες συγκριτικά με τη συνέχιση του καπνίσματος τσιγάρου. αμβάνοντας υπ’ όψιν τις καταστρεπτικές επιπτώσεις στην υγεία και στην κοινωνία από το κάπνισμα και αναγνωρίζοντας ότι είναι απαραίτητη η διεξαγωγή μακροχρόνιων επιδημιολογικών μελετών με σκοπό την ποσοτικοποίηση του σχετικού κινδύνου από τη χρήση των νεότερων καπνικών προϊόντων, θεωρούμε ότι τα προϊόντα μείωσης του κινδύνου από το κάπνισμα θα μπορούσαν να αποτελέσουν επιλογή για τους καπνιστές εκείνους που δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να διακόψουν το κάπνισμα με άλλες μεθόδους. Ένα κανονιστικό πλαίσιο, το οποίο θα υιοθετήσει μια προσέγγιση σταθμισμένου κινδύνου, παρέχοντας στον πληθυσμό αφενός ισορροπημένη πληροφόρηση και εκπαίδευση και αφετέρου μια διαφοροποίηση και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στα προϊόντα μείωσης του κινδύνου από το κάπνισμα έναντι του τσιγάρου, θα μπορούσε να μεγιστοποιήσει τα οφέλη και να ελαχιστοποιήσει τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία. Σε κάθε περίπτωση, η συνέχιση του καπνίσματος αποτελεί τη χειρότερη δυνατή επιλογή για έναν καπνιστή. Η μείωση του κινδύνου από το κάπνισμα μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε όλα τα υπόλοιπα μέτρα ελέγχου του καπνίσματος, ως επιπρόσθετο εργαλείο για τη μείωση της συχνότητας του καπνίσματος στον πληθυσμό.

4.7.19 – lifo

39

LiFO

ΥΓΕΊΑ Ο ΠΌΝΟΣ ΟΡΊΖΕΤΑΙ ΩΣ ΜΙΑ ΔΥΣΆΡΕΣΤΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΉ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΉ ΕΜΠΕΙΡΊΑ ΠΟΥ ΣΥΝΔΈΕΤΑΙ ΜΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΉ Ή ΠΙΘΑΝΉ ΒΛΆΒΗ ΙΣΤΏΝ (ΟΡΙΣΜΌΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΎΣ ΈΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΈΤΗ ΤΟΥ ΠΌΝΟΥ).

Τ

α άτομα με αιμορροφιλία έχουν έρθει σε επαφή, από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, με την εμπειρία του οξέος σωματικού πόνου. Από την πρώτη αιμορραγία έχουν αισθανθεί «τι σημαίνει να πονάς», «τι σημαίνει να κατακλύζεσαι από μια ενέργεια που σε αιφνιδιάζει και σε κάνει να χάνεις κάθε ισορροπία». Η συνηθέστερη εκδήλωση της αιμορροφιλίας είναι τα αίμαρθρα (αιμορραγία μέσα στην αρθρική κοιλότητα), τα οποία αποτελούν το 90% των αιμορραγικών επεισοδίων. Φυσιολογικά, η άρθρωση περιβάλλεται από τον αρθρικό υμένα, μια μεμβράνη με αγγεία και νευρικές απολήξεις, που δημιουργεί την αρθρική κοιλότητα μέσα στην οποία υπάρχει το αρθρικό υγρό σε ρόλο «λιπαντικού» για τις αρθρικές επιφάνειες και τους χόνδρους. Στο αίμαρθρο προκαλείται διάταση του αρθρικού υμένα και υπέρμετρη διέγερση των νευρικών απολήξεων. Το παιδί αισθάνεται σαν να το πλημμυρίζει ένας σίφουνας και να χάνει την αίσθηση του σώματός του, σαν να κατακλύζεται από μια «ενέργεια» που απειλεί να το συντρίψει. Μεγαλύτερα παιδιά, που έχουν την εμπειρία επαναλαμβανόμενων αιμορραγιών, περιγράφουν ένα αίσθημα θερμότητας ή και μουδιάσματος στην άρθρωση, κάτι σαν αύρα, προάγγελο επικείμενης αιμορραγίας. Κλινικά διαπιστώνεται διόγκωση της άρθρωσης, περιορισμός κινητικότητας και θερμότητα. Η δεύτερη σε συχνότητα αιμορραγική εκδήλωση (10%) είναι τα αιματώματα (αιμορραγία εντός των μυών). Το αιμάτωμα προκαλεί έντονο πόνο στην περιοχή του προσβεβλημένου μυός, ενώ μπορεί επίσης να προκαλέσει επιπλοκές από πίεση αγγείων (ισχαιμία-γάγγραινα) ή νεύρων (πάρεση), αλλά και εικόνα συμβατή με μεθαιμορραγικό σοκ ή οξεία κοιλία, ανάλογα με την εντόπιση. Εάν ο πόνος δεν αντιμετωπιστεί γρήγορα και αποτελεσματικά, μπορεί να έχει μακροχρόνια φυσικά και ψυχολογικά επακόλουθα, όπως άγχος κατά τις μελλοντικές διαδικασίες, μείωση του ορίου (ουδός) του πόνου με ευαισθητοποίηση σε μελλοντικό πόνο, μειωμένη

αποτελεσματικότητα των αναλγητικών και αυξημένες απαιτήσεις σε αυτά. Στα άτομα με αιμορροφιλία σημαντική ανακούφιση προσφέρει η έγκαιρη θεραπεία της αιμορραγίας, που γίνεται ενδοφλεβίως με τα κατάλληλα συμπυκνώματα παραγόντων VIII ή IX. Στην οξεία φάση του πόνου, συμπληρωματικά μέσα ανακούφισης είναι η άμεση εφαρμογή πάγου, η χορήγηση αναλγητικών και η ψυχολογική ενίσχυση του πάσχοντα. Παρ’ όλα αυτά, η εμπειρία της φλεβοκέντησης, μία-δύο ή περισσότερες φορές για να επιτευχθεί η ίαση του αιμάρθρου, παραμένει επιπλέον επώδυνη εμπειρία, ιδιαίτερα για τα παιδιά. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ασθενείς, με εμπειρία πολλών αιμορραγικών επεισοδίων, έχουν μάθει να διαχειρίζονται τον πόνο είτε με έκκληση για θεραπευτική αντιμετώπιση είτε συχνά υποτιμώντας και αγνοώντας τη δυσάρεστη αίσθηση. Σε αυτό συμβάλλει και η «απευαισθητοποίηση» του αρθρικού υμένα, ο οποίος, μετά από επαναλαμβανόμενα αίμαρθρα, έχει ξεχειλώσει, με αποτέλεσμα τα σήματα πόνου να γίνονται ασθενέστερα. Όμως φαίνεται ότι κάποιοι πονούν πιο έντονα και πιο συχνά από άλλους.

Σ

ίγουρα, το σημαντικότερο μέτρο κατά του πόνου στη βαριά αιμορροφιλία παραμένει η προφυλακτική θεραπεία (συστηματική προληπτική έγχυση συμπυκνωμάτων παραγόντων) που αναστέλλει την εκδήλωση αιμορραγικών επεισοδίων. Επαναλαμβανόμενες αιμορραγίες στην ίδια άρθρωση οδηγούν προοδευτικά στις χρόνιες, μη αναστρέψιμες αρθριτικές αλλοιώσεις που χαρακτηρίζουν την αιμορροφιλική αρθροπάθεια. Το πιο δυσάρεστο σύμπτωμα της αιμορροφιλικής αρθροπάθειας είναι ο χρόνιος πόνος, απρόβλεπτος, επίμονος, ενοχλητικός, δυσβάσταχτος, συνήθως μη-σχετιζόμενος με αιμορραγικό επεισόδιο. Μπορεί να είναι αποτέλεσμα κόπωσης μετά από άσκηση ή να εμφανίζεται σε περιόδους αλλαγής της υγρασίας/θερμοκρασίας ή έντονου ψυχικού στρες (εξετάσεις, αποτυχία, χωρισμός, απώλεια κ.λπ.). Εμφανίζεται με

Ο ΣΩΜΑΤΙΚΌΣ ΠΌΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΙΜΟΡΡΟΦΙΛΊΑ «ΘΥΜΉΣΟΥ ΣΏΜΑ» Κ.Π. ΚΑΒΆΦΗΣ

40 lifo – 4.7.19

την πρωινή έγερση και επηρεάζει σημαντικά την ψυχική διάθεση και την ποιότητα ζωής των ατόμων με αιμορροφιλία, ενώ βελτιώνεται με τη χρήση αναλγητικών. Πώς αντιδρά το παιδί και πώς ο ενήλικας με αιμορροφιλία στον πόνο; Το παιδί με έντονο κλάμα και φόβο, ο ενήλικας με απόσυρση και επιθετικότητα. Ο σωματικός πόνος μπορεί να προέρχεται από τραύμα ή πληγή, αλλά δεν βρίσκεται μόνο στο σημείο της πληγής. Είναι κυρίως στον εγκέφαλο σαν οδυνηρή αίσθηση, σαν εσωτερικός κλονισμός που εγγράφεται στη μνήμη και μπορεί να προσβάλει τον ψυχισμό. Εκτός από τη φαρμακευτική αγωγή, υπάρχουν άλλοι δύο τρόποι για τη διαχείριση του πόνου στην αιμορροφιλία: 1) Σε περιόδους μη-αιμορραγίας, η συστηματική σωματική άσκηση (εξατομικευμένη και καθοδηγούμενη από ειδικούς) προσφέρει αίσθηση ευεξίας, εκτός από τη μυϊκή ενδυνάμωση – σημαντικοί παράγοντες για τη διαχείριση του πόνου.

2) Η τέχνη (ποίηση, μουσική, θέατρο, ζωγραφική, χορός) μπορεί, με την έκφραση των συναισθημάτων και την απελευθέρωση της μνήμης, να χρησιμεύσει ως κατευναστικό ή βάλσαμο σε όλες τις ηλικίες και σε όλες τις περιπτώσεις. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα που ξεφεύγει από τα όρια του άρθρου, και στο οποίο θα επανέλθουμε σε άλλη ευκαιρία. βιβλιογραφία 1. «Pain management in children: part 1Pain assessment tools and a brief review of nonpharmacological and pharmacological treatment options». C. Wong, E. Lau, L. Palozzi, F. Campbell. CPI/RPC 2012, vol 145, no 5 (p. 222-25) 2. «A national study of pain in the bleeding disorders community: A description of haemophilia pain». M. Witkop, A. Lambing, G. Divine et al.

Haemophilia (2012),18, e115-119 3. «Assessment and management of pain in haemophilia patients». R. Riley, M. Witkop, E. Hellman. Haemophilia (2011), 17, 839-845

ΔΡ ΕΛΈΝΗ ΠΕΡΓΆΝΤΟΥ, MD, PHD Διευθύντρια ΕΣΥ, Κέντρο Αιμορροφιλίας Παιδιών / Μονάδα Αιμόστασης και Θρόμβωσης Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία»

AΦΙΕΡΩΜΑ

J’ Adoube Θεραπεία του σώματος και όχι του συμπτώματος με τη μέθοδο Bowen.

Παρνασσού 48 & Κορυτσάς, Αιγάλεω, +30 6936 193773 www.jadoube.gr, FB: J’ ADOUBE- Manual Physio Lab, Instagram: jadoube_manual_physio_lab

ΥΓΕΊΑ

Τ

ο σώμα. Αυτός ο εξαιρετικός μηχανισμός που λειτουργεί αδιάκοπα και κάθε τόσο στέλνει τα δικά του σήματα για βοήθεια μέσα από κάποιο όργανο, μυ ή σύστημα, ξεγελώντας μας ότι πρόκειται για ένα μεμονωμένο πρόβλημα. Κι όμως, η θεραπεία του σώματος απαιτεί ολιστική αντιμετώπιση και όχι την καταστολή του συγκεκριμένου συμπτώματος. Στο J’ Adoube manual physiolab της Σοφίας Σταυρουλάκη αυτή η φιλοσοφία αποτελεί τη βάση της χειροπρακτικής ολιστικής φυσικοθεραπείας μέσα από μεθόδους που στοχεύουν στη λύση του προβλήματος και όχι στην προσωρινή του ανακούφιση. Η τεχνική Bowen (Bowtech) που εφαρμόζεται αποτελεί ένα μοναδικό εργαλείο για τη θεραπεία του σώματος, καθώς λειτουργεί όχι μόνο μέσω του νευρικού συστήματος αλλά και μέσω του λεμφικού και καρδιαγγειακού. Με αυτή την προσέγγιση η αλυσίδα του σώματος αντιμετωπίζεται έτσι όπως της αρμόζει, δηλαδή ως ένα άρρηκτο σύνολο στο οποίο κάθε τμήμα αλληλεπιδρά με το άλλο. Εξάλλου, «j’ adoube» σημαίνει στη σκακιστική ορολογία «διορθώνω, φέρνω στη σωστή θέση» και η Σοφία Σταυρουλάκη αναλαμβάνει να πράξει αυτό ακριβώς στο σώμα μας, με αποτελέσματα που γίνονται αισθητά από τις πρώτες κιόλας συνεδρίες. Έχοντας εργαστεί ως φυσικοθεραπεύτρια στο Ασκληπιείο Βούλας και αργότερα σε διάφορα κέντρα φυσικοθεραπείας και γυμναστήρια, η εμπνεύστρια και δημιουργός του J’ Adoube παρακολούθησε σεμινάρια Ακτινοδιαγνωστικής και Οστεοπαθητικής και συνέχισε με την απόκτηση 2 masters πάνω στην τεχνική Bowen της Ακαδημίας της Αυστραλίας. Έπειτα, ξεκίνησε μετεκπαίδευση πάνω στο thai massage για να εκτιμήσει τα εξαιρετικά αποτελέσματα των χειροπρακτικών μεθόδων φυσικοθεραπείας, τις οποίες εφαρμόζει σε συνδυασμό με κινησιολογία. Σε έναν χώρο σύγχρονο, που σε εμπνέει και σε χαλαρώνει από την πρώτη στιγμή, μπορείς να απολαύσεις την ουσιαστική και σε βάθος αποκατάσταση μέσα από την ολιστική ματιά του J’ Adoube που σε καλεί να έρθεις σε επαφή με το σώμα σου, αναγνωρίζοντας την ενότητα της δομικής και μυϊκής του υπόστασης και, τελικά, αναγνωρίζοντας πως κάποιες φορές αρκεί να τοποθετήσεις καλύτερα το πιόνι στη σκακιέρα για να νιώσεις όμορφα!

4.7.19 – lifo

41

LiFO

ΥΓΕΊΑ ΨΩΡΙΑΣΙΚΉ ΑΡΘΡΊΤΙΔΑ

Ακρογωνιαίος λίθος της θεραπείας, η έγκαιρη διάγνωση

ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ, ΒΙΤΑΜΙΝΗ D ΚΑΙ ΝΌΣΟΣ ΤΟΥ ΦΙΛΙΟΎ

ΑΠΌ ΤΗ δρα ΛΟΥΚΊΑ ΚΟΥΤΣΟΓΕΩΡΓΟΠΟΎΛΟΥ Ρευματολόγο, Επιμελήτρια Α’ ΕΣΥ στην Πανεπιστημιακή Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας του ΠΓΝ Αθηνών «Λαϊκό»

Η

ψωριασική αρθρίτιδα είναι μια επώδυνη φλεγμονώδης αυτοάνοση νόσος που παρουσιάζει ετερογένεια και εμφανίζεται με πολλές μορφές, όπως μονοαρθρίτιδα, ασύμμετρη ολιγαρθρίτιδα ή συμμετρική πολυαρθρίτιδα. Η αιτιολογία της δεν είναι γνωστή, ενώ γενετικοί, περιβαλλοντικοί και ανοσολογικοί παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί. Η ψωρίαση συνήθως προηγείται της αρθρίτιδας κατά πολλά έτη στο 70% των ασθενών, στο 15% εμφανίζεται ταυτόχρονα, ενώ στο 10% προηγείται η αρθρίτιδα. Το 10-30% των ασθενών με ψωρίαση θα αναπτύξει αρθρίτιδα, η οποία συνήθως εμφανίζεται στην ηλικία των 30-55 ετών (ο επιπολασμός της νόσου ανέρχεται στο επίπεδο του 0,17% των ενηλίκων). Κύρια συμπτώματα της νόσου είναι ο πόνος και η δυσκαμψία σε μικρές και μεγάλες αρθρώσεις, η οσφυαλγία, η ψωρίαση δέρματος και ονύχων, το πρήξιμο στα δάχτυλα χεριών και ποδιών και το επώδυνο οίδημα τενόντων, ενώ μπορεί να προσβληθούν κι άλλα όργανα, όπως το μάτι. Η ψωριασική αρθρίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες βλάβες των αρθρώσεων και να προκαλέσει αναπηρία. Τα συμπτώματα και η βλάβη που προκαλούνται είναι εξουθενωτικά και οδηγούν σε μείωση της λειτουργικότητας, αύξηση της θνησιμότητας, ενώ επηρεάζει και την κοινωνικότητα του ασθενή. Σχεδόν τα 2/3 των πασχόντων δεν είναι σε θέση να παραμείνουν σωματικά δραστήρια και το 47% διαπιστώνει ότι μειώνεται η ικανότητά του για εργασία. Η μείωση στην παραγωγικότητα και στη λειτουργικότητα είναι παρόμοια με εκείνη στους ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο, καρδιακή νόσο και διαβήτη. Επειδή οι ασθενείς δεν μπορούν να αναλάβουν πλέον αποτελεσματι-

42 lifo – 4.7.19

κά καθημερινές δραστηριότητες, πολλοί βιώνουν αισθήματα κατάθλιψης, άγχους και κοινωνικής απομόνωσης. Η ποιότητα ζωής στα άτομα με ψωριασική αρθρίτιδα είναι σημαντικά χαμηλότερη απ’ ό,τι σε άλλες παθήσεις, καθώς η κατάστασή τους συχνά επιδεινώνεται από τις αρνητικές επιδράσεις της ψωρίασης. Τα άτομα με πιο σοβαρές μορφές ψωριασικής αρθρίτιδας έχουν συντομότερο προσδόκιμο επιβίωσης, καθώς διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων, οφθαλμικής φλεγμονής, υψηλής αρτηριακής πίεσης, παχυσαρκίας και διαβήτη. Λόγω των υψηλών επιπέδων αναπηρίας και του μειωμένου προσδόκιμου επιβίωσης, η ψωριασική αρθρίτιδα δεν επηρεάζει μόνο τους πάσχοντες και τις οικογένειές τους αλλά αποτελεί και μια σημαντική οικονομική επιβάρυνση για την κοινωνία. Ακρογωνιαίος λίθος της αποτελεσματικής θεραπείας είναι η έγκαιρη διάγνωση. Για την ψωριασική αρθρίτιδα μπορεί να μην υπάρχει πλήρης ίαση, αλλά υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες που προσφέρουν αναστολή της εξέλιξης της νόσου και ποιότητα ζωής. Περίπου οι μισές περιπτώσεις θεραπεύονται με τα λεγόμενα παραδοσιακά (ή συμβατικά) συνθετικά φάρμακα (όπως η μεθοτρεξάτη) και οι υπόλοιπες με τα πιο σύγχρονα, που περιλαμβάνουν τους βιολογικούς παράγοντες ή τα λεγόμενα στοχευμένα συνθετικά φάρμακα. Τα φάρμακα αυτά είναι ασφαλή και θεραπεύουν εκατομμύρια ασθενών με ψωριασική ή άλλες αυτοάνοσες αρθρίτιδες σε όλο τον κόσμο. Όταν χρειάζεται, οι ασθενείς θα πρέπει να παραπέμπονται για φυσιοθεραπεία, εργασιοθεραπεία και ψυχολογική υποστήριξη.

Με τον φόβο της ανεργίας ζουν οι ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση Ελληνική έρευνα έδειξε πως ο ιός Epstein Barr της λοιμώδους μονοπυρήνωσης, που αποκαλείται και «νόσος του φιλιού», σχετίζεται με την εμφάνιση πολλαπλής σκλήρυνσης. της αλεξίας σβώλου

Μ

έχρι πρόσφατα οι ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση ζούσαν με τον φόβο της αναπηρίας. Σήμερα, που η ιατρική φαρέτρα περιλαμβάνει ήδη 12 θεραπείες και αναμένουμε σύντομα άλλες δύο, οι πάσχοντες δεν χρειάζεται να αντιμετωπίσουν αυτό το ενδεχόμενο, αλλά ζουν με τον φόβο της ανεργίας. Κι αυτό γιατί η πρώτη μελέτη που εκπονήθηκε στην πατρίδα μας με τη συμμετοχή της ομοσπονδίας των ασθενών (ΠΟΑΜΣΚΠ) φανερώνει ότι το 39% των ατόμων με πολλαπλή σκλήρυνση διακόπτει την εργασία του, ενώ ένα πρόσθετο 28% μειώνει δραστικά τις ώρες δουλειάς. Δηλαδή, συνολικά επτά στους δέκα ασθενείς έχουν πρόβλημα στον επαγγελματικό στίβο. Παρουσιάζοντας τα ευρήματα της πρώτης μελέτης, που μεταφέρει τα μηνύματα των ασθενών, η αντιπρόεδρος της ΠΟΑΜΣΚΠ, ψυχολόγος-ψυχαναλύτρια και σεξολόγος Μόιρα Τζίτζικα επισημαίνει: «Η κούραση και ο πόνος είναι τα πιο έντονα “αόρατα” συμπτώματα της νόσου, ενώ το 80% των ασθενών έχει διαταραχές του ουροποιητικού συστήματος, πολλοί αντιμετωπίζουν στυτική δυσλειτουργία και οι μισοί ασθενείς έχουν κατάθλιψη, με το 56% να ζητά ψυχολογική υποστήριξη. Παράλληλα, 4 στους 10 πάσχοντες έχουν ανάγκη φροντιστή (βοηθού) για τις καθημερινές τους δραστηριό-

τητες και 6 στους 10 κάνουν μόνο μία μαγνητική τομογραφία τον χρόνο, που δεν επαρκεί, καθώς σε αρκετά περιστατικά πολλαπλής σκλήρυνσης χρειάζονται δύο ή τρεις μαγνητικές τομογραφίες ετησίως. Συνολικά, το 87% των ασθενών δηλώνει στην έρευνα ότι η ζωή του επηρεάστηκε καταλυτικά μετά τη διάγνωση, ενώ το 67% επισημαίνει ότι άλλαξε πολύ (περιορίστηκε) και η κοινωνική του ζωή. Ο νευρολόγος Δημήτρης Μαντέλλος προσθέτει πως το μισό κόστος της νόσου προέρχεται από την πρόωρη απώλεια της εργασίας. Λόγω της μειωμένης παραγωγικότητας, κάθε άνθρωπος με πολλαπλή σκλήρυνση καταλήγει να κοστίζει στο σύστημα υγείας 7,5 φορές περισσότερο από τους υγιείς ανθρώπους. Την ίδια ώρα, ελληνική μελέτη δείχνει ότι όσοι προσβάλλονται από τον ιό Epstein Barr της λοιμώδους μονοπυρήνωσης έχουν αυξημένες πιθανότητες να νοσήσουν από πολλαπλή σκλήρυνση, ενώ το ίδιο ισχύει και για τα άτομα που έχουν ανεπάρκεια βιταμίνης D. Η τελευταία, εκτός από ενισχυτικό του σκελετού, αποτελεί και ρυθμιστή του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως για επαρκή πρόσληψη βιταμίνης D δεν χρειάζεται μόνο να λιαζόμαστε, πρέπει να την προσλαμβάνουμε και μέσω της διατροφής, από εμπλουτισμένα τρόφιμα και βιταμινούχα συμπληρώματα.

AΦΙΕΡΩΜΑ

ΥΓΕΊΑ

Γ

νωρίζουμε όλοι ότι η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την υγεία των οστών. Αυτό που δεν ξέραμε μέχρι πριν από λίγα χρόνια είναι πόσο επηρεάζει άλλους τομείς της υγείας μας και πώς. Τα τελευταία χρόνια ο παγκόσμιος ιατρικός Τύπος και τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων είναι γεμάτα άρθρα που αναφέρονται στις ευεργετικές ιδιότητες της βιταμίνης D στα αυτοάνοσα νοσήματα, στον αυτισμό, στη νόσο Alzheimer, στη σκλήρυνση κατά πλάκας, στην υπέρταση, στον καρκίνο, στον διαβήτη, στην εγκυμοσύνη, στην ανάπτυξη των παιδιών και σε πολλά άλλα. Αν αναζητήσετε νέα και ειδήσεις για τη βιταμίνη D, θα διαπιστώσετε ότι πρόκειται για ένα από τα πιο «καυτά» θέματα των τελευταίων ετών. Η πληθώρα των επιστημονικών ανακοινώσεων που δημοσιεύονται καθημερινά είναι εντυπωσιακή. Αυτήν τη στιγμή η μέτρηση της βιταμίνης D στο αίμα είναι η εξέταση που ζητείται με τη μεγαλύτερη συχνότητα από τους γιατρούς στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον Robert Heaney, μέλος της επιτροπής για τον καθορισμό των ημερήσιων δόσεων βιταμινών και από τους πρωτοπόρους στην έρευνα σχετικά με τη βιταμίνη D, «η ιατρική εισέρχεται στη μετα-βιταμίνη D εποχή».

ΜΗΝ ΑΠΟΦΎΓΕΤΕ ΤΟΝ ΉΛΙΟ ΑΥΤΌ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ!

ται, βέβαια, πάντα προσοχή να μην καούμε και να καλυφθούμε έγκαιρα, αφού το σώμα μας παραγάγει την απαιτούμενη ποσότητα βιταμίνης D.

Αντηλιακά και βιταμίνη D Οι πρόγονοί μας ζούσαν γυμνοί στον ήλιο για πολλά εκατομμύρια χρόνια. Πενήντα χιλιάδες χρόνια πριν, μερικοί από αυτούς μετανάστευσαν βόρεια ή νότια σε περιοχές με λιγότερο ήλιο. Στη συνέχεια αρχίσαμε να φοράμε ρούχα, να εργαζόμαστε σε εσωτερικούς χώρους και να ζούμε σε πόλεις όπου τα κτίρια κρύβουν τον ήλιο. Αργότερα, αρχίσαμε να μετακινούμαστε με αυτοκίνητα αντί να περπατάμε ή να καβαλάμε άλογα κι έτσι η χρήση του γυαλιού ελάττωσε περαιτέρω τη UVB ακτινοβολία που προκαλεί την παραγωγή βιταμίνης D από το δέρμα μας. Μόλις λίγα χρόνια πριν αρχίσαμε να αποφεύγουμε συνειδητά τον ήλιο και να χρησιμοποιούμε αντηλιακά. Όλο αυτό το διάστημα η ανθρώπινη φυλή μείωνε σταθερά τα επίπεδα στους ιστούς της πιο ισχυρής ορμόνης που φτιάχνεται μέσα στο σώμα μας. Οι μεγαλύτερες μειώσεις στην έκθεση στον ήλιο συνέβησαν μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση, τη στιγμή ακριβώς που οι «αρρώστιες του πολιτισμού», όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο διαΠώς μπορεί ένα και μόνο συσταβήτης και ο καρκίνος, άρχισαν να τικό να επηρεάζει σε τόσο μεγάλο αυξάνονται ραγδαία. Είναι αρκετά βαθμό την υγεία μας; Η βιταμίνη τρομακτικό αν το σκεφτεί κανείς.

D είναι στην πραγματικότητα μια Ερευνητές από το Πανεπιστήορμόνη και έχει άμεση δράση στα μιο της Καλιφόρνιας αξιολόγησαν Από τον Dr Δημήτρη γονίδιά μας. Μελέτη που πραγμαστοιχεία και έρευνες 40 ετών σχεΤσουκαλά, τοποιήθηκε με τη συνεργασία δύο τικά με το αν η χρήση αντηλιαΕπιστημονικό κορυφαίων πανεπιστημίων, του κών μειώνει τον κίνδυνο για την Διευθυντή Χάρβαρντ και του UCLA, συμπέραανάπτυξη μελανώματος. ΚατέληMetabolomic νε ότι η παρουσία της βιταμίνης D ξαν στο συμπέρασμα ότι η χρήση Medicine είναι απαραίτητη για να μπορέσουν αντηλιακών μπορεί να αυξήσει τον τα κύτταρά μας να έχουν πρόσβακίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος ση στη «βιβλιοθήκη» του DNA. Στη γιατί εμποδίζει τη UVB ακτινοσυγκεκριμένη μελέτη αποδείχτηκε βολία που είναι υπεύθυνη για για πρώτη φορά το 2006 ότι, ενώ τα λευκά αι- την παραγωγή βιταμίνης D στο δέρμα μας. μοσφαίρια του ανθρώπου έχουν καταγεγραμΕίναι η αυξημένη έκθεση στον ήλιο και μένη την πληροφορία στο DNA τους για την τα εγκαύματα που προκαλούν καρκίνο αντιμετώπιση του βακίλου της φυματίωσης, του δέρματος και όχι η απλή έκθεση στον δεν μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν χωρίς ήλιο. Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα ευρήτην παρουσία της βιταμίνης D. ματα, οι επιστήμονες συμβουλεύουν να Στο DNA μας υπάρχουν όλες οι πληροφο- αποφεύγουμε την υπερέκθεση, αλλά τονίρίες που χρειάζονται τα κύτταρά μας για να ζουν ότι η μειωμένη έκθεση στην ηλιακή επιβιώσουν, ανάλογα με το τι αντιμετωπίζουν ακτινοβολία μπορεί τελικά να κάνει πεκάθε φορά. Πρόκειται για γνώση που συσ- ρισσότερο κακό παρά καλό για την υγεία. σωρεύτηκε στα εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης

της ζωής. Η βιταμίνη D φαίνεται ότι είναι Πόση βιταμίνη D πρέπει να παίρνω; Οι συνιτο κλειδί για την ενεργοποίηση των γονιδίων στώμενες ημερήσιες δόσεις από την Αμεριμας. κανική Ενδοκρινολογική Εταιρεία (AACE) για ενήλικες είναι από 1.500 έως 10.000 μονάδες Έχω έλλειψη βιταμίνης D; Αυτό δεν μπορεί ημερησίως, ανάλογα με τα επίπεδα και τις να το γνωρίζει κανείς αν δεν μετρήσει τα ανάγκες του κάθε ατόμου σε βιταμίνη D3. επίπεδα της βιταμίνης D3 (OH 25 D3) στο Η Καναδική Παιδιατρική Εταιρεία, το 2007, αίμα του. Σύμφωνα με τους δύο σημαντικό- πενταπλασίασε τη συνιστώμενη ημερήσια τερους ειδικούς στη βιταμίνη D (R. Heany δόση για τις εγκύους και θεωρεί ασφαλείς και Holick MF), τα επίπεδα της D3 στο αίμα δόσεις από 4.000 έως 10.000 IU ημερησίως δεν πρέπει να πέφτουν κάτω από τα 48 ng/ για την προστασία του εμβρύου από μελλοml κατά τη διάρκεια του χρόνου. Η καλύτερη ντικά προβλήματα υγείας. πηγή για την αύξηση της βιταμίνης D είναι Η ιατρική, σύμφωνα με κορυφαίους ερευο ήλιος. Δέκα με είκοσι λεπτά έκθεσης στον νητές, φαίνεται να εισέρχεται σε μια νέα ήλιο χωρίς αντηλιακό αρκούν ώστε το σώμα εποχή. Όσο περισσότερο κατανοούμε τους μας να παράγει 10.000 με 20.000 IU. Όταν μηχανισμούς και τη φυσιολογική λειτουργία το δέρμα μας λάβει ροζ χροιά, έχουμε όλα του ανθρώπινου σώματος τόσο πιο εφικτή θα τα οφέλη από τον ήλιο χωρίς τις βλάβες της γίνεται μια ζωή με περισσότερη υγεία. υπερέκθεσης στην ακτινοβολία του. ΧρειάζεΣτην υγειά σας!

4.7.19 – lifo

43

LiFO

ΥΓΕΊΑ ΘΑΛΑΣΣΑΙΜΙΑ

Πρόοδος στην αντιμετώπιση της μεσογειακής αναιμίας Η πρώτη γονιδιακή θεραπεία για τη θαλασσαιμία θα βάλει τέλος στην ανάγκη των ασθενών για συχνές μεταγγίσεις. της αλεξίας σβώλου

Τ

ο καλοκαίρι οι λέξεις με το συνθετικό «θάλασσα» έχουν την τιμητική τους και ανάμεσά τους ξεχωρίζει, στον τομέα της υγείας, η θαλασσαιμία (μεσογειακή αναιμία) για δύο λόγους. Πρώτον, στην Ελλάδα έχουμε αυξημένη επίπτωση και οι ασθενείς εκτιμώνται σε περισσότερους από 3.000, ενώ εξακολουθούν να γεννιούνται 10 παιδιά με μεσογειακή αναιμία ετησίως. Δεύτερον, οι θαλασσαιμικοί ασθενείς χρειάζονται συχνές μεταγγίσεις και το καλοκαίρι, λόγω των πολλών τροχαίων ατυχημάτων και της μειωμένης προσέλευσης του κόσμου σε εθελοντικές αιμοδοσίες, έχουμε αυξημένη ανάγκη για αίμα. Πλέον, όμως, υπάρχει ένας τρίτος λόγος για να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον του κόσμου για τη θαλασσαιμία, καθώς ενθαρρυντικά είναι τα πρώτα μηνύματα από ερευνητικά προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη σχετικά με τη θεραπεία της. Συγκεκριμένα, έως σήμερα, από τους 28 ασθενείς παγκοσμίως που συμμετείχαν σε ερευνητικό πρόγραμμα γονιδιακής θεραπείας, το 80% έχει σταματήσει τις μεταγγίσεις. Ανάμεσά τους και ένας Έλληνας ασθενής που υποβλήθηκε σε γονιδιακή θεραπεία στο Νοσοκομείο Παπανικολάου, το οποίο συμμετέχει στο ερευνητικό πρόγραμμα. Οι επιστήμονες εκφράζουν συγκρατημένη αισιοδοξία, καθώς βρισκόμαστε σε φάση μελετών, δηλαδή η γονιδιακή θεραπεία, το κόστος της οποίας αγγίζει περίπου το ένα εκατομμύριο ευρώ, δεν είναι ακόμα διαθέσιμη. Όπως εξηγεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας και πρύτανης του ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος, σήμερα η θαλασσαιμία έχει μετατραπεί σε χρόνιο, διαχειρίσιμο νόσημα, ενώ έχει επιτευχθεί σημαντική βελτίωση στη μετάγγιση και στην επιβεβλημένη αποσιδήρωση, δηλαδή την απομάκρυνση της περίσσειας του σιδήρου από τον οργανισμό. Επίσης, οι νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις, όπως η γονιδιακή θεραπεία, πρακτικά οδηγούν στην ελαχιστοποίηση των μεταγγίσεων. Η θαλασσαιμία είναι μια κληρονομική αιματολογική διαταραχή που προκαλείται από ένα γενετικό έλλειμμα της αιμοσφαιρίνης, η οποία συναντάται στα ερυθρά αιμοσφαίρια και μεταφέρει το οξυγόνο στον οργανισμό. Το έλλειμμα αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή μειωμένων και μη λειτουργικών ερυθρών αιμοσφαιρίων και μπορεί να προκαλέσει από ήπια μέχρι πολύ σοβαρής μορφής αναιμία. «Οι πάσχοντες από μεσογειακή αναιμία χρειάζονται ετησίως 120.000 μονάδες αίματος και εισάγουμε 24.000 από την Ελβετία, ενώ συλλέγουμε 580.000» καταλήγει ο Κωνσταντίνος Σταμούλης, αιματολόγος, επιστημονικός διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας.

44 lifo – 4.7.19

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΣΠΟΡ

Θεραπευτική έκρηξη αδρεναλίνης στο νερό Το θαλάσσιο σκι είναι ο βασιλιάς των θαλάσσιων σπορ και αποτελεί έναν εξαιρετικό συνδυασμό άσκησης με διασκέδαση, καθώς και ένα χρήσιμο μάθημα ισορροπίας. της αλεξίας σβώλου

Τ

ο καλοκαίρι δίνει συνεχώς ευκαιρίες για άθληση, η οποία βελτιώνει τη φυσική κατάσταση, γυμνάζει το σώμα και πυροδοτεί την έκκριση ενδορφινών που μας κάνουν να νιώθουμε «άτρωτοι», έτοιμοι να κατακτήσουμε τον κόσμο. Και καθώς όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην παραλία, η αμμουδιά και η θάλασσα αποτελούν το ιδανικό σκηνικό για να κάψετε το περιττό λίπος, να αποκτήσετε πιο γυμνασμένο σώμα και να γίνετε σαν εκείνον τον σπορτίφ τύπο στο γραφείο ή στο γυμναστήριο που πάντοτε ζηλεύατε. Μπορεί να ακούγεται κλισέ, αλλά δεν θέλει κόπο, μόνο τρόπο. Τον τρόπο τον δείχνει σε κάθε θαλάσσιο σπορ ο κατάλληλος εκπαιδευτής της κολύμβησης, του windsurf, του θαλάσσιου σκι ή του wakeboard, προσφέροντάς συμβουλές, μαζί με τα απαραίτητα μαθήματα εκμάθησης και βελτίωσης της τεχνικής. Γιατί όλα τα θαλάσσια σπορ είναι τεχνικά σπορ. Όπως εξηγεί ο προπονητής θαλάσσιου σκι και δύο φορές πανελληνιονίκης Γιώργος Γκανιάτσος, το θαλάσσιο σκι είναι ένα κατεξοχήν αναερόβιο σπορ που γυμνάζει έντονα τους μυς του σώματος και προκαλεί έκρηξη αδρεναλίνης. Η εκμάθηση ξεκινά με δύο πέδιλα και αργότερα οι σκιέρ συνεχίζουν με ένα πέδιλο στο θαλάσσιο μονοσκί, που είναι πιο απαιτητικό σπορ αλλά και πιο διασκεδαστικό, ενώ μια άλλη fun επιλογή είναι το wakeboard, το οποίο γίνεται σε μια κοντή σε μήκος σανίδα σαν του surf. Από τη μεριά του, ο φυσικοθεραπευτής Τάσος Τερζόπουλος εξηγεί ότι το θαλάσσιο σκι γυμνάζει τους αντιβαρικούς ραχιαίους και πολυσχιδείς μυς, οι οποίοι βοηθούν στη βελτίωση της στάσης του σώματος. Επίσης, δυναμώνει τους τετρακέφαλους στα πόδια, λόγω της διαρκούς ισομετρικής τους σύσπασης, και βελτιώνει τη μυϊκή συνέργεια και τον μυϊκό συντονισμό, προκειμένου να διατηρηθεί η όρθια θέση του

σώματος. Παράλληλα, το θαλάσσιο σκι δυναμώνει τους μυς της οσφυϊκής μοίρας, αφού κατά τη διάρκειά του δουλεύουν πολύ δυναμικά για να διατηρήσουν όρθιο τον κορμό, αλλά και της λεκάνης, αφού η ελιγμοί του σώματος που απαιτεί γίνονται από αυτήν. Τέλος, γυμνάζονται δυναμικά οι μύες της ωμικής ζώνης –25 στο σύνολό τους– στην προσπάθειά μας να κρατήσουμε τη λαβή του σχοινιού σε κατάλληλη θέση ώστε να επιτευχθεί η διατήρηση του κέντρου βάρους κατά τη διάρκεια των σλάλομ. Οι πιο πολλοί μύες, όταν κάνουμε σκι, κάνουν ισομετρική σύσπαση, η οποία δυναμώνει την ικανότητα στήριξης του κορμού, με το σώμα να εκκρίνει αδρεναλίνη και ενδορφίνες σε μεγαλύτερη ποσότητα απ’ ό,τι στα αερόβια σπορ, όπως η κολύμβηση. Στα αερόβια σπορ που βελτιώνουν την καρδιο-αναπνευστική ικανότητα περιλαμβάνονται, εκτός από το κολύμπι, το SUP (ιστιοσανίδα με ένα κουπί), το κανό και το windsurfing, ενώ στην παραλία τα πιο δημοφιλή αερόβια σπορ είναι το beach volley, οι ρακέτες, το περπάτημα και το τρέξιμο. Η δημοσιογράφος Υγείας της LiFO, μαζί με τον 11χρονο γιο της, επέλεξε απ’ όλα τα water sports το θαλάσσιο σκι με προπονητή τον Γιώργο Γκανιάτσο γιατί είναι διασκεδαστικό, γυμνάζει απίστευτα το σώμα, καίει θερμίδες (όχι μόνο την ώρα του σκι αλλά και μετά το τέλος του μαθήματος, λόγω της επιτάχυνσης του μεταβολισμού), αλλά κυρίως χαρίζει μια πρωτοφανή ευφορία. Ειδικά τη στιγμή που ο σκιέρ αφήνει το σχοινί για να ξεκουραστεί και το σώμα του «αιωρείται» για δευτερόλεπτα στην επιφάνεια του νερού, ενώ μετά αρχίζει να βυθίζεται σιγά-σιγά, παραμένοντας σε κατακόρυφη θέση. Οι φωτογραφίες, που αποτυπώνουν αυτήν τη μοναδική έκρηξη αδρεναλίνης, είναι από το Lake Water Sports Club της Λίμνης Βουλιαγμένης Λουτρακίου.

The good LiFO ΜΟΔΑ

H Swatch γιορτάζει τη διαφορετικότητα με την καινούργια σειρά BIG BOLD. Αν θέλετε να ενισχύσετε το στυλ σας και να αφήσετε ελεύθερο τον τολμηρό σας εαυτό να εκφραστεί, η καινούργια σειρά ρολογιών της Swatch είναι φτιαγμένη για εσάς. Με μια δόση urban streetwear στυλ, κάθε ρολόι BIG BOLD είναι ένα statement κομμάτι που επιβάλλεται με μια εντυπωσιακή κάσα διαμέτρου 47 mm. Η νέα προϊοντική κατηγορία της δημοφιλούς ελβετικής μάρκας ωρολογοποιίας απευθύνεται σε όλους όσοι δεν φοβούνται να βγουν στο προσκήνιο και να υποστηρίξουν δυνατά τη διαφορετικότητά τους. Δημιουργήθηκε, άλλωστε, για όλους εκείνους που δεν θέλουν να περνάνε απαρατήρητοι.To μη αναμενόμενο στυλ των BIG BOLD χαρακτηρίζεται από τόση «αυθάδεια» και αυτοπεποίθηση όση ακριβώς χρειάζεται. Από το BBBlack μέχρι το BBBeauty, και τα έξι νέα μοντέλα έχουν εντυπωσιακά μεγάλη κάσα διαμέτρου 47 mm και ένα ελαφρώς κυρτό τζάμι. Τα 3D prints στο καντράν και στο λουρί σιλικόνης αναδεικνύουν ακόμα περισσότερο τον δυναμικό χαρακτήρα κάθε μοντέλου, ενώ η χρωματική παλέτα που έχει επιλεγεί υπογραμμίζει το σύγχρονο στυλ του κάθε ρολογιού. Φωσφορίζοντες δείκτες με υλικό superluminova και σχήμα βέλους δείχνουν προς τα κει που είναι η σωστή κατεύθυνση για εσάς. Go big, go bold! (€90) Αναζητήστε τα στα καταστήματα Swatch.

4.7.19 – lifo

45

Market

The good LiFO

Air Zoom Freak 1: Tο πρώτο παπούτσι με την υπογραφή του Αντετοκούνμπο για τη Nike

46 lifo – 4.7.19

ΝΕΑ FITNESS GRANOLA: ΈΝΑ ΠΡΩΙΝΌ ΓΕΜΆΤΟ ΕΝΈΡΓΕΙΑ

#NEVERSETTLE: Η Coca-Cola μας καλεί να μη συμβιβαστούμε ποτέ H Coca-Cola παρουσιάζει τη νέα, ανατρεπτική εταιρική καμπάνια της #NEVERSETTLE, μέσα από την οποία φιλοδοξεί να δείξει πως όλοι μαζί μπορούμε να γίνουμε μέρος της λύσης στα πολυάριθμα ζητήματα που απασχολούν τον πλανήτη μας σήμερα. Μέσα από μια ολιστική προσέγγιση, η Coca-Cola αγκαλιάζει περιβαλλοντικά και κοινωνικά θέματα, αναγνωρίζοντας πως δεν αρκεί να φτιάχνει αναψυκτικά η ίδια, αλλά χρειάζεται να κάνει τη διαφορά για τον πλανήτη μας. Η καμπάνια στηρίζεται σε τρεις πυλώνες που αποτελούν τους βασικούς τομείς στους οποίους η εταιρεία στοχεύει να διαδραματίσει σημαίνοντα ρόλο και να ασκήσει επιρροή σε παγκόσμιο επίπεδο: στα απορρίμματα, στο νερό και στις ίσες ευκαιρίες για τους ανθρώπους. Μέσα από τη νέα της καμπάνια η εταιρεία αξιοποιεί την ευκαιρία για να αναδείξει τα πολλαπλά προγράμματα που πραγματοποιεί σήμερα με στόχο την ανάπτυξη μέσα από τον σωστό και όχι τον εύκολο τρόπο, ενώ την ίδια στιγμή φιλοδοξεί να ξεκινήσει ένα κίνημα που θα κάνει τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος για όλους, προσκαλώντας ολοένα και περισσότερους να γίνουν μέρος του.

Τα νέα Fitness Granola έρχονται για να γίνουν το αγαπημένο πρωινό σου αυτό το καλοκαίρι. Είτε ετοιμάζεσαι για μια γεμάτη μέρα στο γραφείο είτε για μια βουτιά στη θάλασσα, τα νέα Fitness Granola της Nestlé σού δίνουν ενέργεια και σε προσκαλούν να δοκιμάσεις τη βρώμη… αλλιώς. Θα τα βρεις σε δύο απολαυστικούς συνδυασμούς: Fitness Granola με βρώμη ολικής άλεσης και σοκολάτα και Fitness Granola με βρώμη ολικής άλεσης και μέλι. Χάρη στα συστατικά τους σε γεμίζουν με περισσότερη ενέργεια, μειώνοντας το αίσθημα της πείνας, έτσι δεν χρειάζεται να «τσιμπάς»! Απόλαυσέ τα με γάλα ή με ένα δροσερό γιαούρτι και φρέσκα φρούτα για ένα ολοκληρωμένο και γευστικό πρωινό.

Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο περνάει το ρεπό του στα παγκόσμια κεντρικά γραφεία της Nike με ένα ταχύρρυθμο μάθημα για τα υποδήματα με υπογραφή. Οι συναντήσεις αποτελούν την αφετηρία για το Air Zoom Freak 1 της Nike, το πρώτο παπούτσι με την υπογραφή του Αντετοκούνμπο. Οι συναντήσεις δεν έγιναν απλώς για τη δημιουργία του πρώτου παπουτσιού με την υπογραφή του Έλληνα αστέρα αλλά και για τη δημιουργία του brand του Αντετοκούνμπο. Έτσι, τίθεται σε κίνηση μια σειρά εργασιών που περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό ενδυμάτων, υποδημάτων και λογότυπου. Κάθε συζήτηση με τον Αντετοκούνμπο ακολουθεί τη φιλοσοφία της Nike: άκουσε τη φωνή του αθλητή και συνδύασε την πλήρη γκάμα προϊόντων στη σειρά Nike του Γιάννη. Το Air Zoom Freak 1 και η σειρά ενδυμάτων του Αντετοκούνμπο κυκλοφορούν στις 29 Ιουνίου.

Στο τριπλό πάρτι του ΜΗΛΟΚΛΕΦΤΗ έγινε χαμός Την Πέμπτη 20 Ιουνίου αμέτρητοι ανήσυχοι τύποι της πόλης βρέθηκαν όχι σε ένα απλό αλλά στο τριπλό street party του ΜΗΛΟΚΛΕΦΤΗ που αναπτύχθηκε παράλληλα σε τρία πάρκινγκ στο Γκάζι. Τους fans του ανατρεπτικού μηλίτη οδήγησε στα σωστά σημεία η ανάμνηση της επιτυχίας του πρώτου ανάλογου event πέρσι και, βέβαια, η ATL, Digital και BTL επικοινωνία που προέκυψε με τη συνεργασία των Frank&Fame, Coconut Content Company και Zenith Media. DJ set, hip-hop συναυλία, γκράφιτι εν δράσει, ένα station μεταξοτυπίας, βίντεο με κόλπα ομάδων extreme sports αλλά και trick ramps, indo boards και fun games ανέβασαν την αδρεναλίνη στους χώρους όπου αναπτύχθηκε το πάρτι. Και επειδή διψασμένη και νηστική αλεπού δεν χορεύει, όλοι στο πάρτι δροσίζονταν με παγωμένο ΜΗΛΟΚΛΕΦΤΗ.

week ΣΙΝΕΜΑ

McQueen

ΒΙΒΛΙΟ Άντριου Σων Γκρίερ Ο Αμερικανός συγγραφέας που κέρδισε το Πούλιτζερ λογοτεχνίας με το Πλην, σε μια αποκλειστική συνέντευξη. από ton m. hulot

54

51

PERFORMANCE «Weightless», μια εμπειρία χορού και εικονικής πραγματικότητας

52

ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ «Δάφνις+Χλόη» στη Μικρή Επίδαυρο

53

ΒΙΒΛΙΟ Σάλλυ Ρούνεϋ, η απόλυτη συγγραφέας των millennials

Η ζωή και η καριέρα του σχεδιαστή μόδας Λι Αλεξάντερ Μακουίν, από το ξεκίνημά του ως σχεδιαστή και την περίοδο που λάνσαρε τη δική του γραμμή ως τον πρόωρο θάνατό του. Στο βραβευμένο ντοκιμαντέρ του 2018, οι Ίαν Μπονότ και Πίτερ Ετένγκουι συλλαμβάνουν τη σαρωτική παρουσία του Αλεξάντερ Μακουίν στον κόσμο της υψηλής ραπτικής και αποδίδουν την καταλυτική επίδραση που είχε στους φίλους και στους συνεργάτες του αλλά και την ψυχική του αλληλεπίδραση με τις δύο πιο αγαπημένες του γυναίκες, που έφυγαν από τη ζωή πριν από εκείνον: τη μητέρα του και την Ιζαμπέλα Μπλόου, το αξεπέραστο εστέτ ξωτικό που τον πίστεψε και τον προώθησε όσο κανείς άλλος. ä Κριτική από τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο στη σελ. 48

σινεμά

H ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ο κύριος Bερντού (1947) Monsieur Verdoux

Σκηνοθεσία: Τσάρλι Τσάπλιν Πρωταγωνιστούν: Τσάρλι Τσάπλιν, Μάρθα Ρέι

week

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο p

Κακό

α πο τον θ οδ ω ρ η κο υτ σογ ιαν νοπου λο

48 lifo – 4.7.19

Ο

Κύριος Βερντού σηματοδοτεί την πρώτη φορά που ο Τσάρλι Τσάπλιν παίζει ρόλο που δεν είναι ο εμβληματικός αλήτης που τον καθιέρωσε παγκοσμίως. «Ο Τσάπλιν αλλάζει» έγραφε η αφίσα της ταινίας, όπως, αντίστροφα, το 1939, «Η Γκάρμπο γελάει», για τη Νινότσκα, το ντεμπούτο της κλαίουσας, βλοσυρής ντίβας στην κομεντί του Λιούμπιτς. Όλα ξεκίνησαν από την επίσκεψη του Όρσον Γουέλς στον διάσημο κωμικό και την πρόταση του δημιουργού του Πολίτη Κέιν για ένα δραματικό χρονικό του Κυανοπώγωνα της Γαλλίας, του διαβόητου Λαντρί, ο οποίος σκότωσε τουλάχιστον 10 γυναίκες (και έναν άνδρα), καταδικάστηκε σε θάνατο και οδηγήθηκε στην γκιλοτίνα τη δεκαετία του ’20. Ο Τσάπλιν διέκρινε την ευκαιρία για μια σοβαρή στροφή, αλλά το σχέδιο εγκαταλείφθηκε προσωρινά. Αργότερα ο Τσάπλιν οραματίστηκε την ίδια ιστορία ως κωμωδία και, καλώντας τον Γουέλς, διαπίστωσε πως δεν είχε γραφτεί κανονικό σενάριο επί του θέματος, ούτε λέξη. Δίνοντας 5.000 δολάρια στον χρόνια στερημένο από μετρητά σκηνοθέτη και ηθοποιό, κατοχύρωσε τα δικαιώματα, χαρίζοντάς του το credit της ιδέας – ο Γουέλς δεν θυμόταν τις λεπτομέρειες, αλλά υποστήριζε πως, αφού έτσι ισχυρίζεται ο Τσάπλιν, έτσι θα ήταν. Η ταινία προσγειώθηκε σε μια περίοδο ιδιαίτερα κακή για τον άλλοτε Βρετανό θεό της κωμωδίας. Η Αμερική τον σιχαινόταν γιατί τον θεωρούσε κομμουνιστή και ανώμαλο, έχοντας μεταστρέψει ριζικά τη λατρεία σε φόβο και αγανάκτηση αμέσως μετά τον πόλεμο. Είχαν μεσολαβήσει επτά χρόνια μετά

τον Μεγάλο Δικτάτορα και οι φιλοαριστερές απόψεις του Τσάπλιν έβρισκαν την κοινή γνώμη, που έβραζε λόγω των προσωπικών του σκανδάλων, τελείως αντίθετη αλλά και αγνώμονα προς τον άνθρωπο που εκλαΐκευσε την κωμωδία με την περσόνα του κατεξοχήν προλετάριου ήρωα φτωχών και καταφρονεμένων, του αισιόδοξου και ανθεκτικού tramp. Η μυθοπλαστική παραλλαγή του Λαντρί βαφτίστηκε Βερντού και τα χαρακτηριστικά του διατηρήθηκαν σε μεγάλο βαθμό. Όντως, ο Τσάπλιν αναχωρεί οριστικά από τον τύπο που έπλασε τόσο μεθοδικά επί δεκαετίες (τον είχε ακουμπήσει στον κουρέα του Δικτάτορα), έστω κι αν σε αρκετές στιγμές της ταινίας ενδίδει στον πειρασμό να χαριεντιστεί, χαμογελώντας πονηρά, σουφρώνοντας τα χείλη του ή επαναλαμβάνοντας gags από το ένδοξο, βωβό παρελθόν του. Ο δίγαμος, διπρόσωπος Βερντού είναι το τέρας που γέννησε η μεγάλη κρίση του ’29, που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ με το ηχηρό κραχ, προκάλεσε ωστικό κύμα οικονομικών συνεπειών και φασιστικών κυβερνήσεων στην Ευρώπη, άλλαξε το πρόσωπο της κοινωνίας και δηλητηρίασε τον 20ό αιώνα με πολέμους, ανέχεια και κυνισμό – κάτω από αυτήν τη λογική παραλαμβάνει την παραβολή του Μεγάλου Δικτάτορα και την αντιγυρίζει με έναν σκοτεινό ρεαλισμό, έντεχνα μασκαρεμένο σε μαύρη κωμωδία, ενίοτε ακραία. Συναισθηματικά αφοσιωμένος στην καλόκαρδη σύζυγο και τον μικρό του γιο που ζουν ήσυχα στη γαλλική εξοχή, ο Βερντού σαγηνεύει γυναίκες και τις σκοτώνει για να αρπάξει τις περιουσίες τους, υιοθετώντας διαφορετικές τακτικές, άλλα επαγγέλματα, στολές και πρό-

Κινηματογραφική μεταφορά του μύθου του Κυανοπώγωνα, ο «Κύριος Βερντού» του Τσάρλι Τσάπλιν βασίζεται στην αληθινή ιστορία του Ανρί Λαντρί, ενός Γάλλου απατεώνα που ζητούσε χήρες για γάμο μέσω αγγελιών κι έτσι κατάφερε να παρασύρει 10 γυναίκες στο σπίτι του, όπου φαίνεται ότι τις σκότωνε και στη συνέχεια εξαφάνιζε τα πτώματά τους.

σωπα, για να φτάσει στον στόχο του. Πάντοτε ευγενικός και αξιοπρεπής, δεν έχει ξεπεράσει την απόλυσή του (εργαζόταν ως ταμίας επί 30 χρόνια και τον έφαγε η κρίση, όπως πολύ κόσμο) και μετακινείται συνέχεια για να προλάβει τις υποχρεώσεις που ανακύπτουν με τα αιματοβαμμένα κέρδη του. Το μικρόβιο του καπιταλισμού δεν τον έχει εγκαταλείψει και δρα ως όμηρος ενός συστήματος εξάρτησης του ατόμου-γρανάζι σε μια αλυσίδα συνεχούς πίστωσης, σαν να συναλλάσσεται με τα θύματα και τους δήμιους, εκτελώντας χρέη μακάβριου μεσάζοντα. Ενώ λειτουργεί ως προστάτης χωρίς περιστροφές για την «κανονική» του οικογένεια, χορογραφεί το φονικό alter ego του με την ψυχραιμία χειρουργού και την αναισθησία τραπεζίτη. Η ταινία είναι βαθιά ανήθικη, αλλά καθόλου αήθης: ο Βερντού αφήνει μικρά σημεία της ψυχής του να φανερωθούν από τις πράξεις και τους τρόπους του, τη μέθοδο και τη ρουτίνα που ακολουθεί, αλλά αποκαλύπτει πραγματικά την ψυχή του όταν συναντά ένα νέο κορίτσι στον δρόμο, το οποίο μόλις έχει αποφυλακιστεί και του εξομολογείται πως η αγάπη, η θυσία και η αυταπάρνηση υπάρχουν, και τις είχε συναντήσει στο πρόσωπο του άνδρα της που έφυγε από τη ζωή. Όταν επισημαίνει πως ο σύζυγός της ήταν ανάπηρος, ο Βερντού λυγίζει. Και η δική του γυναίκα είναι καθηλωμένη σε καροτσάκι και όλα τα ανθρωπιστικά του αισθήματα ενεργοποιούνται έτσι ώστε να τη λυπηθεί και να της χαρίσει τη ζωή – μια αδυναμία που θα βρει την ανταπόδοσή της στη συνέχεια της ταινίας. Όταν ο Βερντού λέει πως αγαπά τις γυναίκες, αλλά δεν τις σέβεται, απηχεί, με έναν παράξενο, αλλά όχι μακρινό τρόπο τη στάση του ίδιου του Τσάπλιν απέναντι στο γυναικείο φύλο, τον υποτιμητικό του διαχωρισμό ανάμεσα στη λαγνεία και στην ισότιμη αντιμετώπιση. Ο Βερντού συνδυάζει την έπαρση της εξυπνάδας (είναι ένας εγκληματίας που πιστεύει πως κανείς δεν θα τον συλλάβει γιατί θα τους προλάβει εκείνος) και του αισθηματία, που όμως κρατά μια ασφαλή απόσταση από το αντικείμενο της λατρείας του. Διαθέτει, ωστόσο, τη νοημοσύνη, την καλλιτεχνική και την πνευματική (διότι και ο Βερντού είναι ένας καλλιτέχνης, τρόπον τινά, με εξαιρετική ποικιλία εκτελέσεων, από κρεματόρια που παραπέμπουν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και περίτεχνα συσκευασμένα φαρμάκια μέχρι σχοινιά, πέτρες και τα ίδια του τα χέρια), να αποδεχτεί τη μοίρα του και να παραδοθεί στο πεπρωμένο, καθώς συνειδητοποιεί πως για μερικά πράγματα δεν αξίζει να προσπαθείς όταν το κίνητρο έχει εκλείψει και ο χρόνος έχει παρέλθει. Δεν αποτελεί παράδοξο η αποτυχία της ταινίας στην Αμερική και ο θρίαμβός της στην Ευρώπη, ειδικά στη Γαλλία. Παρά την υποψηφιότητα για Όσκαρ Σεναρίου, η αρχή του αμερικανικού τέλους για τον άνθρωπο που συν-έχτισε το Χόλιγουντ είχε φτάσει. Όταν ο Τσάπλιν έλεγε σε συνεντεύξεις Τύπου «παρακαλώ, συνεχίστε να με κατακρεουργείτε», είχε ήδη, νοερά, στην τσέπη τα εισιτήριά του για το ταξίδι χωρίς επιστροφή στην Ελβετία, τον τελευταίο τόπο κατοικίας του. Μετά την οριστική του αναχώρηση το 1952, θα επέστρεφε στο Λος Άντζελες 20 χρόνια αργότερα, για να παραλάβει το τιμητικό Όσκαρ από τα χέρια μιας γενιάς που διαολόστελνε την προηγούμενη και τον χειροκροτούσε επί 6 λεπτά στην κατάμεστη αίθουσα, αναγνωρίζοντας τη συμβολή του. Στη διαδρομή από το αεροδρόμιο προς την τελετή, παρατηρώντας από το αυτοκίνητο την άλλοτε οικεία γειτονιά του, το μόνο που ξεστόμισε στωικά ήταν: «Τράπεζες, τράπεζες, παντού τράπεζες…». ΒΟΞ ΘΕΡΙΝΟ - ΘΗΣΕΙΟΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΟΑΣΙΣ ΘΕΡΙΝΟ

Spider-Man: Μακριά από τον τόπο του Spider-man: Far from home Σκηνοθεσία: Τζον Γουότς Πρωταγωνιστούν: Τον Χόλαντ, Ζεντάγια, Τζέικ Τζίλενχαλ Ακολουθώντας τα γεγονότα μετά τους «Εκδικητές: Η τελευταία πράξη», ο Spider-Man πρέπει να αντιμετωπίσει καινούργιες απειλές σε έναν κόσμο που έχει αλλάξει εντελώς.

Η νέα περιπέτεια του Spider-Man στην Ευρώπη συνδυάζει τη μαρβελική επιστημονική φαντασία με το σχολικό ρομάντσο, καθώς ο Πίτερ Πάρκερ ταξιδεύει με την τάξη του στη Βενετία, στην Πράγα και στο Παρίσι και σχεδιάζει να «τα ρίξει» στην αγαπημένη του Μισέλ. Τα πλάνα αλλάζουν όταν εμφανίζεται στο προσκήνιο ο Κουέντιν Μπεκ, που φαίνεται να αναχαιτίζει μια θανάσιμη απειλή, ώσπου να αποκαλύψει ένα εντελώς διαφορετικό πρόσωπο μετά τη σαγηνευτική εισαγωγή του. Ο Νικ Φιούρι θέτει τα απαραίτητα διλήμματα, διότι πλέον ο κόσμος έχει αλλάξει ριζικά μετά την επική μάχη των Εκδικητών, ο Πίτερ δεν έχει στο πλευρό του τον πνευματικό του κηδεμόνα, τον Τόνι Σταρκ, και η κληρονομιά του Iron Man σκοντάφτει στη σύγκρουση της απειρίας του ερωτοχτυπημένου σχολιαρόπαιδου με τον υπεύθυνο, χαρισματικό Spider-Man. Το αραχνοπετάρισμά του, η ιδιαίτερη ανατριχίλα που τον καθοδηγεί σαν εσωτερικός συναγερμός, θα του δείξει τον δρόμο σε μια ταινία που στερείται συναρπαστικής δράσης, αλλά την υποκαθιστά με έναν ενδιαφέροντα σχεδιασμό οπτικών ψευδαισθήσεων. Ο Τομ Χόλαντ αντεπεξέρχεται, το ίδιο και ο Σάμιουελ Τζάκσον, αλλά η Ζεντάγια, με τη στεγνή της σιγουριά, και ο Τζον Φαβρό, που μιμείται με γούστο τον

Ρόμπερτ Ντάουνι, αλλά στο πιο γήινο και γκαφατζίδικο, κερδίζουν πόντους από αυτό το επεισόδιο – μη χάσετε τα δύο «τυράκια» λίγο πριν πέσουν οριστικά οι τίτλοι τέλους.

VILLAGE RENTI ΘΕΡΙΝΟ,2,4,6,7,13,15 - VILLAGE MALL 2,4,5,7,8,10,13,14 - VILLAGE PAGRATI 4,5 VILLAGE FALIRO 3,5,6,7,8,9 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 1,2,4 - ODEON MAROUSI 1,3 - ODEON ESCAPE 1,3,5,6,8ΘΕΡΙΝΗ - ODEON STARCITY 1,5,6,7,10 - ΑΕΛΛΩ 1,3,4 - ΑΘΗΝΑΙΟΝ 1,2 - ΑΙΓΛΗ 1 - ΑΛΕΚΑ ΘΕΡΙΝΟ ΑΡΙΑΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΡΚΑΔΙΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΝΑΝΑ 2,3,5,6 - ΣΙΝΕ ΓΑΛΑΤΣΙ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΦΛΟΙΣΒΟΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΠΟΡΤΙΓΚ ΘΕΡΙΝΟ - TOWN CINEMAS 1,3,4 - ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 1 - ΦΛΕΡΥ ΘΕΡΙΝΟ - ΝΕΑ ΜΑΣΚΩΤ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΛΕΞ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΣΤΕΡΙ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΣΤΡΟΝ ΘΕΡΙΝΟ - TYMVOS 1ΘΕΡΙΝΗ - ΣΙΝΕ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΝΑΟΝΑΡ ΘΕΡΙΝΟ - ΜΠΟΜΠΟΝΙΕΡΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΡΙΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΠΑΛΛΗΝΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΣΣΥ ΘΕΡΙΝΟ - ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΟΝΕΙΡΟ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΣΕΛΗΝΗ ΘΕΡΙΝΟ

McQueen Σκηνοθεσία: Ίαν Μπονότ, Πίτερ Ετένγκουι Η ζωή και η καριέρα του σχεδιαστή μόδας Λι Αλεξάντερ Μακουίν, από το ξεκίνημά του ως σχεδιαστή και την περίοδο που λάνσαρε τη δική του γραμμή ως τον πρόωρο θάνατό του.

Στο βραβευμένο ντοκιμαντέρ του 2018, οι Ίαν Μπονότ και Πίτερ Ετένγκουι συλλαμβάνουν τη σαρωτική παρουσία του Αλεξάντερ Μακουίν στον κόσμο της υψηλής ραπτικής και αποδίδουν την καταλυτική επίδραση που είχε στους φίλους και στους συνεργάτες του, αλλά και την ψυχική του αλληλεπίδραση με τις δύο πιο αγαπημένες του γυναίκες, που έφυγαν από τη ζωή πριν από εκείνον: τη μητέρα του και την Ιζαμπέλα Μπλόου, το αξεπέραστο εστέτ ξωτικό που τον πίστεψε και τον προώθησε όσο κανείς άλλος. Το αγόρι από το ανατολικό Λονδίνο, που σεβάστηκε και τορπίλισε τη μόδα σε ένα αυτοκαταστροφι-

Όποια και αν είναι η ερώτηση… ταξίδι είναι η απάντηση Ο Οδυσσεβάχ των Φώτη Σπύρου και Νίκου Χρηστίδη ταξιδεύει σε όλη την Ελλάδα.

O

θρυλικός Οδυσσεβάχ, το εξαιρετικό δημιούργημα της Ξένιας Καλογεροπούλου με αναφορές στην Οδύσσεια, στις Χίλιες και μία νύχτες, στον Σεβάχ τον Θαλασσινό αλλά και σε λαϊκά παραμύθια και μύθους, ταξιδεύει σε όλη την Ελλάδα με μια παράσταση που παρουσιάζουν ο Φώτης Σπύρος και ο Νίκος Χρηστίδης. Οι δύο ηθοποιοί, εκτός από τους ρόλους που ενσαρκώνουν στο εξαιρετικό αυτό έργο, υπογράφουν και την παραγωγή και μας μιλούν για τον μαγικό κόσμο του παιδικού θεάτρου αλλά και για τη διαχρονικότητα του Οδυσσεβάχ, που μετρά ήδη σχεδόν 40 χρόνια ζωής.

κό ρεσιτάλ αντιστικτικής πορείας στον χώρο, αποκαλύπτεται κυρίως από οπτικοακουστικές μαρτυρίες που καταδεικνύουν την ευαισθησία και τη σκληρότητά του, τις άγριες μεταπτώσεις του και τα αξέχαστα shows που προϋπάντησαν το πάντρεμα της Ιστορίας και της Τέχνης με την υπερβολή της βιομηχανίας του ρούχου στα ’90s. ΑΒΑΝΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΘΕΡΙΝΟ

Γκλόρια Gloria Bell Σκηνοθεσία: Σεμπαστιάν Λέλιο Πρωταγωνιστούν: Τζουλιάν Μουρ, Τζον Τουρτούρο, Μάικλ Σέρα, Χόλαντ Τέιλορ Η διαζευγμένη Γκλόρια είναι ένα ελεύθερο πνεύμα που περνάει τις μέρες της σε μια συντηρητική δουλειά γραφείου και τις νύχτες της σε χορευτικές πίστες σε διάφορα κλαμπ, όπου ξεδίνει χορεύοντας. Μετά τη γνωριμία της με τον Άρνολντ βρίσκεται να ζει έναν αναπάντεχο έρωτα, με όλες τις χαρές και τις επιπλοκές των ραντεβού, της αναζήτησης ταυτότητάς της και της οικογένειας.

Ο Σεμπαστιάν Λέλιο γοητεύεται από το εκχείλισμα συναισθηματικής υποκριτικής της σπουδαίας Τζουλιάν Μουρ και παραδίδεται στη δική της Γκλόρια, στο αγγλόφωνο remake της επίσης δικής του καλλιτεχνικής και εμπορικής επιτυχίας από το 2013. Το πνεύμα και οι βασικές γραμμές της υπόθεσης διατηρούνται, με την πρωταγωνίστρια να ισορροπεί με ζόρι και αξιοπρέπεια ανάμεσα στην οικογένειά της, τα δύο ενήλικα παιδιά και τα εγγόνια και την προσωπική ζωή που δεν έχει, συνοδεύοντας τη μοναξιά της με εξόδους σε μπαρ και όλες τις ντίσκο με επιτυχίες των νεανικών χρόνων της στα ’70s. Ώσπου, και εδώ, βρίσκει έναν κύριο που την ενδιαφέρει, γιατί την κοιτάζει, επι-

τέλους, και προσπαθεί να κάνει τη σχέση δόκιμη και ζωηρή. Ο Λέλιο βελτιώνει λίγο περισσότερο την υπόσταση του ανδρικού χαρακτήρα (Τζον Τουρτούρο), η Μουρ, περιττό να πω, αριστεύει στη διάχυτη μελαγχολία, όπως φιλτράρεται από την εσωτερική της δύναμη. Ωστόσο, το έργο, οικουμενικό και ακόμα πιο επίκαιρο, ελέω κινημάτων, παραμένει γνωστό σε όσους θυμούνται καλά το πρωτότυπο, παρά την επιμελημένη αμερικανική διακόσμηση και τους γνωστούς ηθοποιούς. ΑΒΑΝΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΝΕΣΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΛΑΟΥΡΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΛΙΛΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΡΙΒΙΕΡΑ ΘΕΡΙΝΟ - TOWN CINEMAS 4 - ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΦΙΛΙΠ ΘΕΡΙΝΟ - ΦΙΛΟΘΕΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΦΛΕΡΥ ΘΕΡΙΝΟ - ΝΕΑ ΜΑΣΚΩΤ ΘΕΡΙΝΟ ΣΙΝΕ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΛΕΞ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΛΙΚΗ ΘΕΡΙΝΟ - TYMVOS 3ΘΕΡΙΝΗ - ΣΙΝΕ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΡΙΝΟ ΡΙΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΠΑΛΛΗΝΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΣΣΥ ΘΕΡΙΝΟ ΧΛΟΗ ΘΕΡΙΝΟ - CINE ΒΟΤΣΑΛΑΚΙΑ ΘΕΡΙΝΟ

Ο Κονφορμίστας (1970) Il conformista Σκηνοθεσία: Μπερνάρντο Μπερτολούτσι Πρωταγωνιστούν: Ζαν Λουί Τρεντινιάν, Στεφάνια Σαντρέλι, Ντομινίκ Σαντά Παραμονές Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στη Ρώμη του Μουσολίνι, ο Μαρσέλο βρίσκεται αντιμέτωπος με τις πράξεις του, όταν του ζητάει το αφεντικό του να σκοτώσει έναν πρώην καθηγητή του.

Το φροϊδικό σχήμα (το αγόρι με την προβληματική παιδική ηλικία και τη βαριά οικογενειακή σκιά και η σύνδεση του σεξ με τον θάνατο μέσω του σοφέρ και του όπλου που διεκδικεί) που διαρθρώνει μάλλον άκαμπτα τη σεναριακή διασκευή του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι στο μυθιστόρημα του Αλμπέρτο Μοράβια άρεσε στους Αμερικανούς, εξού και η υποψηφιότητα για Όσκαρ Σεναρίου το 1971, καθώς και οι πρώτες πολύ ενθαρρυντικές κριτικές στην καριέρα του Ιτα-

— Φώτη, τα παιδιά πιστεύεις πως είναι απαιτητικό κοινό; Επικίνδυνο, θα τολμούσα χαριτολογώντας να πω, κι αυτό γιατί όταν δημιουργείς μια παράσταση για παιδιά, εύκολα μπορεί να παρασυρθείς και να κάνεις παιδιάστικα, παιδαριώδη και μωρουδίστικα καμώματα. Αυτό το σιχαίνομαι, το θεωρώ ανέντιμο. Είναι σαν να είναι πίσω απ’ όλο αυτό ένας πανέξυπνος ενήλικας που κοροϊδεύει το παιδί. Ο νους και η ψυχή ενός παιδιού είναι κάτι απίστευτα σύνθετο και πλούσιο. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι το θέατρο δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Μπορεί όμως να κάνει τους θεατές ευτυχισμένους, ώστε να τον αλλάξουν εκείνοι.

— Νίκο, πόσο σημαντικό θεωρείς το να μπορούν οι άνθρωποι-θεατές να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, ειδικά στην Ελλάδα του σήμερα; Η έλλειψη συναισθημάτων δεν είναι «προνόμιο» ελληνικό. Είναι παγκόσμιο φαινόμενο της εποχής. Στερεύουμε. Μπορούμε να εκφράσουμε ό,τι μας έχει απομείνει από συναίσθημα μόνο μέσω πληκτρολογίου. Νομίζουμε ότι με το να χαιρετάμε στο messenger, να ακολουθούμε και να κάνουμε like επικοινωνούμε. Η ψηφιακή επανάσταση έχει διαμορφώσει μια τεράστια αγορά επιθυμίας. Πρόκειται για μια συναλλαγή αμοιβαίας εξαπάτησης. Ιστορικά είναι γνωστό. Ποιος ξέρει, άλλωστε, να διαχειρίζεται τόση ελευθερία, χωρίς να γίνεται σκλάβος; — Φώτη, γιατί πιστεύεις ότι ξεχωρίζει τόσα χρόνια ο «Οδυσσεβάχ»; Στον Οδυσσεβάχ βρήκα ένα θέατρο που συγκινεί, μια ιστορία που συνεπαίρνει και θυμίζει στα παιδιά (τα μικρά και τα μεγάλα) πως αυτό που προέχει σε μια σκληρή και στείρα συναισθηματικά εποχή είναι η αγάπη! Προσπαθώ να καταφέρω με αγάπη να βιώσουν τα παιδιά τη θεατρική εμπειρία και να μπορέσουν να αφήσουν την καρδιά τους ελεύθερη και ανοιχτή για να νιώσουν τα μαγικά συναισθήματα που μας φέρνουν πιο κοντά στην αλήθεια, στον εαυτό μας και στη μαγεία της τέχνης που δημιουργεί ελπίδες και όνειρα. Το παιδικό θέατρο εξάπτει τη φαντασία χωρίς να την εξαπατά, περισσότερο συγκινεί παρά ενθουσιάζει. Η τέχνη του θεάτρου είναι ένα εισιτήριο για μια καλύτερη ζωή. Ένα όμορφο ταξίδι που όλοι εμείς και τα παιδιά μας αξίζουμε. Μακάρι αυτό το ταξίδι των θεατών να ξεκινά ή να συμπλέει με το δικό μας ταξίδι, το φετινό ταξίδι του Οδυσσεβάχ!

ΟΔΥΣΣΕΒΑΧ κείμενο: Ξένια Καλογεροπούλου μουσική: Διονύσης Σαββόπουλος σκηνοθεσία: Φώτης Σπύρος παίζουν οι: Ορφέας Παπαδόπουλος, Νίκος Χρηστίδης, Φλάβιους Νεάγκου, Ήρα Δαμίγου, Ευθύμης Τζώρας και ο Φώτης Σπύρος

4.7.19 – lifo

49

λού σκηνοθέτη, αλλά μοιάζει πλέον εύχρηστο δοχείο διάπλασης χαρακτήρων και ανάπτυξης των συγκρούσεών τους, μια φόρμουλα που διευκολύνει τον δημιουργό και τον θεατή. Ωστόσο, το πορτρέτο ενός νέου γραφειοκράτη και υπαλλήλου της μουσολινικής κυβέρνησης που σχεδιάζει τη δολοφονία ενός πρώην καθηγητή και μέντορά του και προετοιμάζει την κανονικοποίησή του, με υψηλό κόστος, ξεπερνά πανηγυρικά το ψυχαναλυτικό δράμα δωματίου. Η φωτογραφία του Βιτόριο Στοράρο, η καλλιτεχνική διεύθυνση του Φερνινάντο Σκαρφιότι, η μουσική του Ζορζ Ντελρί και οι σκηνοθετικές ιδέες του 30χρονου Μπερτολούτσι μεταμορφώνουν την αγωνία ενός στριμωγμένου ανθρώπου να προσχωρήσει σε μια νορμάλ ομοιομορφία σε μια εκτυφλωτική, πυκνή, μπαρόκ, σχεδόν οπερατική τοιχογραφία μιας κοινωνίας στα πρόθυρα της εξαφάνισης, δηλαδή του φονικού κομφορμισμού. Το πιο αισθητικά συναρπαστικό έργο του Μπερτολούτσι. ΑΘΗΝΑΙΑ ΘΕΡΙΝΟ

Μια ζωή ταλαιπωρία (1984) Que e hecho yo para merecer esto? Σκηνοθεσία: Πέδρο Αλμοδόβαρ Πρωταγωνιστούν: Κάρμεν Μάουρα, Τσους Λαμπρεάβε Στην προσπάθεια να βάλει τάξη στην οικογένειά της, μια Ισπανίδα νοικοκυρά αποφασίζει να ξεφορτωθεί τους τέσσερις μπελάδες της ζωής της: τον ταξιτζή άντρα της, τους γιους της και την τρελή πεθερά της.

Μια ταλαίπωρη νοικοκυρά με έναν μάτσο ταξιτζή σύζυγο, έναν 14χρονο γιο που ντιλάρει ναρκωτικά και τον πασάρει στον παιδεραστή οδοντίατρο για να τσοντάρει στα έξοδα, μια πόρνη γειτόνισσα που της κανονίζει δουλειές και μια στρατιά από πολύχρωμους χαρακτήρες, συμπεριλαμβανομένης της γκρινιάρας πεθεράς (άπιαστη η καρατερίστα Τσους Λαμπρεάβε) που αναρωτιέται γιατί δεν έχει ακόμη επιστρέψει στο χωριό της και ανέχεται το κρύο της Μαδρίτης, δεν συνιστούν ένα τυπικό μικροαστικό δράμα αλλά μία από τις καλύτερες, πιο τραχιές και αστείες και εξωφρενικές κωμωδίες της πρώτης περιόδου του Αλμοδόβαρ, μια ταινία με ναρκωτική απόγνωση, έντονη σατιρική ματιά και διασταυρωμένες σινεφίλ και λογοτεχνικές αναφορές, από τον Γκοντάρ και τον ιταλικό νεορεαλισμό μέχρι τον Ρόουλντ Νταλ και τον Τρούμαν Καπότε. ΔΙΑΝΑ - ΠΑΛΑΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΤΡΙΑΝΟΝ

Αγαπημένο μου ημερολόγιο (1993) Caro Diario Σκηνοθεσία: Νάνι Μορέτι Πρωταγωνιστούν: Νάνι Μορέτι, Ρενάτο Καρπεντιέρι Μια σπονδυλωτή ταινία, με τον Νάνι Μορέτι να σκηνοθετεί τον εαυτό του σε μια σειρά καλοκαιρινών περιπετειών.

Βόλτα με βέσπα στην έρημη Ρώμη, περιήγηση στα αιολικά νησιά και μια γύρα στους γιατρούς που δίνουν τις πιο απίθανες και αντιφατικές διαγνώσεις: η σπονδυλωτή αυτοβιογραφική εκδρομή στην Ιταλία, όπως τη βιώνει ο ταλαίπωρος, βλοσυρός πρωταγωνιστής, έβαλε τον Νάνι Μορέτι οριστικά στον χάρτη του υψηλού ευρωπαϊκού σινεμά (βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Καννών) και του έδωσε, όχι άδικα, τον τίτλο του Ιταλού Γούντι Άλεν, καθώς με τη σινεφιλία και τις εμμονές του ζωγράφισε μια περσόνα υποχόνδριου σατιρίστα (αν και όχι ακριβώς αθεράπευτου γυναικά και θύματος) που διακρίνει αμέσως τις τάσεις, τις χοντράδες, τις αρετές και τις αδυναμίες, το

50 lifo – 4.7.19

μπανάλ και το ξεχωριστό, πάντα μέσα από μια πολύ συχνά γοητευτική και ενίοτε εκνευριστική ομφαλοσκόπηση. ΕΚΡΑΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΛΑΪΣ ΘΕΡΙΝΟ

fiction

απο τον θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Διακοπές στη Βενετία Σκηνοθεσία: Ιβάν Καλμπεράκ Πρωταγωνιστούν: Μπενουά Πελβούρντ, Βαλερί Μπονετόν, Ούντες Ράουπουθ Ένας 15χρονος τρελαίνεται από τη χαρά του όταν το κορίτσι που του αρέσει τον προσκαλεί στη Βενετία για τις διακοπές. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι οι γονείς του αποφασίζουν να τον συνοδεύσουν.

Η πρώτη όψη της ταινίας παραπέμπει σε «διασκεδαστικές» οικογενειακές διακοπές με σκοπό να τραβήξουν ένα αντίστοιχο κοινό, αλλά σε αυτό φαίνεται να απευθύνεται μόνο ο Μπενουά Πελβούρντ, γι’ αυτό και στο μεγαλύτερο μέρος του ταξιδιού μοιάζει με παραφωνία. Το επίκεντρο της ιστορίας είναι ο νεαρός γιος μιας τετραμελούς οικογένειας, συνεσταλμένος και επιμελής, που δεν μπορεί να χωνέψει την εικόνα των γονιών του σε σχέση με τον έξω κόσμο. Μποέμ, με στέγη ένα μικρό τροχόσπιτο, κατά των κινητών και του junk food, οι γονείς μοιάζουν για τον μικρό εμπόδιο, πρώτα για την ανάπτυξή του και αργότερα για την πρώτη του σχέση, μια συμμαθήτριά του που ασφυκτιά μέσα στα πλούτη και στον ελιτισμό του πατέρα της. Το ταξίδι που κάνουν όλοι στη Βενετία για να τη συναντήσει πάσχει γενικώς από δημιουργική έμπνευση, όμως αιωρείται ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία με ομαλότητα και ευτυχώς, γιατί αν γυριζόταν μόνο κωμικά και με βάση συγκεκριμένα στερεότυπα, θα ήταν ανυπόφορο. * Κριτική από τον Τάσο Μελεμενίδη ΑΕΛΛΩ 3 - ΑΙΓΛΗ ΖΑΠΕΙΟΥ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΡΚΑΔΙΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΒΑΡΚΙΖΑ 2 - ΝΑΝΑ 4 - ΣΙΝΕ ΦΛΟΙΣΒΟΣ ΘΕΡΙΝΟ TOWN CINEMAS 2 - ΑΙΓΛΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΛΙΚΗ ΘΕΡΙΝΟ ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΜΠΟΜΠΟΝΙΕΡΑ ΘΕΡΙΝΟ

70 Πεντακοσάρικα Σκηνοθεσία: Κόλντο Σέρα Πρωταγωνιστούν: Έμα Σουάρεζ, Χιούγκο Σίλβα Μια γυναίκα, προκειμένου να πάρει τη μικρή της κόρη από τα χέρια κάποιων εκμεταλλευτών, πηγαίνει σε μια τράπεζα για να ζητήσει δάνειο 35.000 ευρώ (τόσα της χρειάζονται και είναι μόνο 70 πεντακοσάρικα ή 70 Μπιν Λάντεν, όπως τα αποκαλούν οι Ισπανοί).

Οι Ισπανοί, έχοντας εντρυφήσει τόσο έντονα στον χώρο των θρίλερ, απέκτησαν καλή σχέση και με τις ληστείες τραπεζών, εκεί όπου η διαχείριση ενός περιορισμένου χώρου και χρόνου θέλει περισσότερο μόχθο από την κάθε πιθανή και απίθανη ανατροπή που βολεύει κυρίως τον σεναριογράφο. Στα 70 Πεντακοσάρικα, τα οποία στην ισπανική αργκό ονομάζονται «Bin Ladens», όπως μαθαίνουμε, υπάρχουν από νωρίς 2 ληστές, που δεν μοιάζουν και πολύ οργανωμένοι, και μία όμηρος (η πρωταγωνίστρια Έμα Σουάρεζ πειστική, ως συνήθως), που βρισκόταν εκεί για να παραλάβει κάποια χρήματα καθοριστικής σημασίας για τη ζωή της. Αυτή ουσιαστικά κινεί τα νήματα, συμβουλεύει ληστές και διαπραγματευτές και γύρω από αυτήν στήνονται όλες οι ανατροπές που εδώ υπερνικούν τη στρωτή αφήγηση. Λογικό είναι, αφού η ταινία αναμετριέται με πολλές αντίστοιχες που γυρίστηκαν στη χώρα τα τελευταία χρόνια αλλά και με το μεγάλο hit που λέγεται «Casa de Papel», οπότε, αντί να σκέφτεται λογική και κανόνες δράσης, αποζητά απεγνωσμένα, από ένα σημείο κι έπειτα, το «ουάου» του θεατή, έστω κι αν αυτό ξεχνιέται μετά από λίγα λεπτά. * Κριτική από τον Τάσο Μελεμενίδη ΚΑΡΜΕΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΤΕΛΛΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΙΓΛΗ ΘΕΡΙΝΟ

Με μια ζαριά στα Grammy Η εκπληκτική ιστορία ενός ξεχασμένου τραγουδιού που σάμπλαρε ο Jay Z έγινε ντοκιμαντέρ από την Ηλιάνα Δανέζη. Σε μια κρίσιμη καμπή της ζωής της, η Ηλιάνα Δανέζη αισθάνθηκε πως έπρεπε να ασχοληθεί με τη σκηνοθεσία, όταν έπεσε πάνω στους τίτλους εφημερίδων και περιοδικών για έναν Έλληνα που κέρδισε βραβείο Grammy τo 2009 για ένα τραγούδι με τίτλο «Κάποια μέρα στην Αθήνα» από τα «4 Επίπεδα της Υπάρξεως», τον παράξενο τίτλο μπάντας και άλμπουμ που ξεσήκωσαν από κάποιο βιβλίο φιλοσοφίας επειδή ταίριαζε με το ψαγμένο πνεύμα της εποχής! Επειδή δεν ήξερε αν το περιστατικό είναι αληθινό ή δημοσιογραφικός «δράκος», τον εντόπισε, επικοινώνησε μαζί του και του εξέφρασε την επιθυμία να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για την ιστορία του συγκροτήματος που σχημάτισε με φίλους του τη δεκαετία του ’70, το οποίο ηχογράφησε έναν και μοναδικό δίσκο, ιερό δισκοπότηρο για φαν του ψυχεδελικού ροκ σε όλο τον κόσμο. Αρχικά διστακτικός για το πρότζεκτ, ο Θανάσης Αλατάς βρήκε τα άλλα δύο μέλη, τον ντράμερ Χρήστο Βλαχάκη, που πλέον ζει στην Ολλανδία, και τον επίσης κιθαρίστα Νίκο Γράψα, που διαμένει μόνιμα στη Ζάκυνθο, και αποφάσισαν να θυμηθούν τα παλιά και να αποτίσουν φόρο τιμής στον μπασίστα τους, τον Μάριο Γιαμαλάκη, που έφυγε από τη ζωή πριν από λίγα χρόνια. Όταν το 1976 μπήκαν στο στούντιο της Κολούμπια για να παίξουν τα προβαρισμένα κομμάτια τους σε απαγορευτικά λίγες διαθέσιμες ώρες για λογαριασμό της δισκογραφικής Venus, οι τεχνικοί απορούσαν γιατί δεν είδαν μπουζούκι στο σχήμα – η συγκεκριμένη εταιρεία μέχρι τότε έβγαζε μόνο λαϊκά και δημοτικά. Το ασπρογάλανο άλμπουμ με τον βάτραχο στο εξώφυλλο τυπώθηκε σε 1.000 αντίτυπα, εξαφανίστηκε αμέσως και κανείς τους δεν είχε αντιληφθεί το αυξανόμενο ενδιαφέρον ενός κύκλου μουσικόφιλων για την prog-ψυχεδελική ροκ που έπαιξαν. Μόνο με τις απανωτές επανεκδόσεις του ανανεώθηκε το ενδιαφέρον από περισσότερους ακροατές, χωρίς ποτέ να γίνει αγαπημένο των ραδιοφωνικών παραγωγών. Ένα από τα re-issues, σε αμερικανικό label, τράβηξε την προσοχή ενός διαμεσολαβητή (ο Βίνσεντ Τορνατόρε, που μιλάει στην κάμερα μέσω Skype) που στόχο είχε να προμηθεύει ράπερ με έθνικ ηχογραφήματα, βαλκανικά και ινδικά, με έναν τρόπο εξωτικά, για να τα λουπάρουν και ενδεχομένως να διευρύνουν το κοινό τους, εμπλουτίζοντας στυλ τους. Όταν ήρθαν σε επαφή με τον Θανάση Αλατά δεν του αποκάλυψαν το όνομα του καλλιτέχνη για ευνόητους λόγους αλλά του επισήμαναν πως είναι σημαντικός στον χώρο και η δουλειά που θα

γίνει, σωστή και σοβαρή. Ο Αλατάς άκουσε το δείγμα που πρότειναν με άξονα την κιθαριστική βάση του «Κάποια μέρα στη Αθήνα», τον ενθουσίασε η μεταχείριση και η προσαρμογή και, όπως ομολογεί, δεν φαντάστηκε τη συνέχεια, ούτε καν γνώριζε καλά-καλά ποιοι ήταν ο Jay-Z και η Ριάνα που μεταμόρφωσαν το τραγούδι του στο «Run this town». Όπως ορίζουν οι κανόνες του παιχνιδιού, με την έγγραφη συγκατάθεσή του και δίχως να συμμετέχει ενεργά στη νέα επεξεργασία, ο Θανάσης Αλατάς χρίστηκε συνδημιουργός του τραγουδιού που έφτασε μέχρι το Νο 2 στο Billboard και προτάθηκε για δύο βραβεία Grammy. Το ένα το κέρδισαν από κοινού ο Σον Κάρτερ, δηλαδή ο Jay-Z, με τη Ριάνα, αλλά στο δεύτερο, του καλύτερου ραπ τραγουδιού εκείνης της χρονιάς, ανάμεσα στους νικητές ήταν και ο Αλατάς. Έτσι, έγινε ο μοναδικός Έλληνας με βραβείο Grammy στην κατοχή του – ο Βαγγέλης Παπαθανασίου έχει υπάρξει τρεις φορές υποψήφιος, και με τους «Δρόμους της Φωτιάς», αλλά ποτέ δεν κέρδισε! Ο Θανάσης Αλατάς είπε στη μάνα του να αλλάξουν την προσευχή τους και να συμπεριλάβουν τον Jay-Z στους αγίους που δοξάζουν. Είναι ένας άνθρωπος με χιούμορ και σπάνια ταπεινότητα, όπως άλλωστε και τα άλλα μέλη του γκρουπ. Αφού πρώτα εξιστορεί τα σπάργανα της ροκ στην Ελλάδα με το νοσταλγικό αφήγημα της φοβικής περιθωριοποίησης των μαλλιάδων και των τεντιμπόηδων, η Δανέζη ασχολείται και με την περίπτωση της συλλεκτικής μανίας που εκτοξεύει τις τιμές στα ύψη, άσχετα με την ποιότητα της μουσικής, ένα φαινόμενο παρόμοιο με την αγορά της τέχνης και την τεχνητή πολυτιμότητα ενός έργου ζωγραφικής ή γλυπτικής. Το ρευστό μοντάζ της Δώρας Μασκλαβάνου γρήγορα την επαναφέρει στην τάξη: ο στόχος και η αρετή της ταινίας Τα 4 επίπεδα της ύπαρξης είναι το σμίξιμο τριών φίλων, ο τρόπος που βλέπουν τους νεανικούς εαυτούς τους με τη σημερινή τους σκέψη και η τρυφερή διαδικασία της συνειδητοποίησης πως η τρέλα, ο αυθορμητισμός αλλά και το νόημα κάποιων μεταπολιτευτικών στίχων, μέσα στην απλοϊκότητά τους, δεν σκορπίστηκαν σε μερικά αυλάκια βινυλίου, λίγες σκονισμένες δισκοθήκες και σε curio μουσικά λεξικά αλλά έπιασαν τόπο και συνεχίζουν με ένα απροσδόκητο χρονικό νήμα που μοιάζει με καπρίτσιο της τύχης και ροκ εν ρολ δικαίωση, και μάλιστα μέσω του σκληροπυρηνικού ραπ! Την ίδια στιγμή που τρεις εξηντάρηδες μονοιάζουν ξανά, μια σκηνοθέτις ξεκινά την καριέρα της.

«Weightless»: Μια πρωτότυπη εμπειρία σύγχρονου χορού και εικονικής πραγματικότητας Ο καλλιτέχνης ψηφιακών μέσων Αντρέι Μπολεσλάβσκι επιχειρεί να αφαιρέσει τη βαρύτητα από τον χορό, παρουσιάζοντας μια «διαστημική» χορογραφία στο υπόγειο της Στέγης.

Η

έννοια της βαρύτητας φέρνει συνήθως στο μυαλό την εποποιία του Διαστήματος, καθώς γίνεται πιο εύληπτη όταν βλέπουμε την έλλειψή της. Πώς θα μπορούσε όμως να αποκτήσει μια καλλιτεχνική χροιά μέσω της τέχνης του χορού, του οποίου, εξάλλου, βασικό στοιχείο είναι η προσπάθεια υπερνίκησής της; Πρόκειται για μια σύνδεση πρωτότυπη όσο και απόλυτα λογική, στην οποία έχει εστιάσει τα τελευταία χρόνια η δουλειά του βραβευμένου καλλιτέχνη ψηφιακών μέσων Αντρέι Μπολεσλάβσκι. Ο Τσέχος καλλιτέχνης βρίσκεται στην Αθήνα εδώ και δύο μήνες, καλεσμένος της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, για ένα residency που εντάσσεται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας για την Τέχνη των Νέων Μέσων (EMAP), μιας συνεργασίας 11 εταίρων, μεταξύ των οποίων και η Στέγη, που έχει ως στόχο να στηρίξει ανερχόμενους καλλιτέχνες. Ένα μικρό δείγμα της έρευνας και της δουλειάς του θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε ως work in progress για δύο ημέρες στον εκθεσιακό χώρο της Στέγης, που θα μετατραπεί σε περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας μέσα από κάσκες VR που θα φορέσουν οι επισκέπτες. «Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχω εστιάσει στη σύνδεση του σύγχρονου χορού με την εικονική πραγματικότητα» ξεκινά να μου περιγράφει ο καλλιτέχνης. «Αυτοί οι δύο τρόποι έκφρασης στην πραγματικότητα δεν χρειάζονται ο ένας τον άλλον. Οι πιο ενδιαφέρουσες συνεργασίες νομίζω ότι προκύπτουν όταν δεν υπάρχει πραγματική εξάρτηση και μπορούν να ωφεληθούν και οι δύο πλευρές. Από τη μια έχουμε τον χορό, που είναι ένα τόσο παλιό μέσο έκφρασης, ίσως το παλιότερο στην ανθρώπινη ιστορία. Η κίνηση του σώματος δεν οδηγεί μόνο στην επίτευξη κάποιου στόχου αλλά και στην έκφραση συναισθημάτων και στην επικοινωνία με τους άλλους. Από την άλλη, βλέπω την εικονική πραγματικότητα όχι μόνο ως το πιο πρόσφατο μέσο αλλά ίσως ως το τελευταίο, αφού μέσω αυτού μπορείς να δημιουργήσεις σε όλα τα άλλα μέσα: μπορείς να πας στο σινεμά, μπορείς να διαβάσεις ένα βιβλίο, να ακούσεις μουσική. Υπό αυτή την έννοια, η εικονική πραγματικότητα περιλαμ-

βάνει όλα τα υπόλοιπα μέσα». Η ιδέα για το Weightless άρχισε να αναπτύσσεται σε ένα προηγούμενο residency ψηφιακών τεχνών του Μπολεσλάβσκι στη Rambert, την πιο παλιά ομάδα σύγχρονου χορού της Βρετανίας, που έχει παράδοση και εμπειρία 90 ετών. Η ομάδα του ήταν εκεί για λίγους μήνες και έκαναν πολλά μικρά πειράματα με VR και χορό. Ένα στοιχείο της ιδιαιτερότητας του Weightless είναι το volumetric recording, δηλαδή ένας νέος τρόπος καταγραφής με τρισδιάστατη απεικόνιση του χώρου, χάρη στην οποία μπορείς να μετακινηθείς ανάμεσα σε αντικείμενα όπως είναι στον πραγματικό χώρο – σαν μια διαδικασία 3D scanning που συμβαίνει 30 ή 60 φορές το δευτερόλεπτο. Έχοντας βρεθεί κι άλλες φορές στην Αθήνα και παρουσιάσει δουλειές του στο αθηναϊκό κοινό, ο Μπολεσλάβσκι γνωρίστηκε με τη χορογράφο και δύτρια Χρυσάνθη Μπαδέκα και τον εκπαιδευτή καταδύσεων Μάριο Ζέρβα και αποφάσισαν να καταγράψουν τη «δράση» της χορογραφίας από το εσωτερικό μιας πισίνας. «Αν μπορούσαμε να αφαιρέσουμε τη βαρύτητα, ο χορός θα ήταν πολύ διαφορετικός, όπως και τα συναισθήματα που θα μετέδιδε» εξηγεί. «Σε ένα παλιότερο brief μου ζητούσαν να σκεφτώ μια εντελώς τρελή ιδέα και να ξεχάσω το θέμα του budget. Έτσι, σκέφτηκα μια χορογραφία στο Διάστημα. Θεωρώ όλη την προοπτική που έχουμε για το Διάστημα πολύ βαρετή και μονόπλευρη, χωρίς καμία πολιτιστική χροιά. Πώς θα ήταν, λοιπόν, μια χορογραφία με μικρή βαρύτητα, σε έναν διαστημικό σταθμό; Γι’ αυτό επιλέξαμε την πισίνα, αφού προφανώς δεν μπορούσαμε να πάμε στον διαστημικό σταθμό. Συχνά χρησιμοποιούνται πισίνες για να εξομοιωθούν οι συνθήκες έλλειψης βαρύτητας του Διαστήματος, όπου μπορείς να ελέγξεις την πλευστότητά σου». Το πρότζεκτ του Μπολεσλάβσκι θα συνεχιστεί και μετά το πέρας του residency στη Στέγη. «Δεν έχω προλάβει να επεξεργαστώ τα δεδομένα από την πισίνα, αφού το σύστημα περιλάμβανε 20 κάμερες και το γύρισμα έγινε μόλις πριν από μία εβδομάδα. Ωστόσο, η εγγραφή που θα δείτε είναι ενδεικτική της όλης ιδέας του χορού χωρίς βαρύτητα, σε μικρότερη

Χορός & Εικονική Πραγματικότητα στη Στέγη Andrej Boleslavsky «Weightless» ΣΤΕΓΗ ΙΔΡΎΜΑΤΟΣ ΩΝΑΣΗ (Συγγρού 107), Εκθεσιακός Χώρος Είσοδος ελεύθερη 4 -5/7, 18:00-21:00 (Πέμπτη 4/7, 18:0019:15, συζήτηση με τους συντελεστές)

κλίμακα». Μέχρι τώρα το βασικό πρόβλημα της VR είναι η ναυτία που μπορεί να προκαλεί σε κάποιους. Ο Μπολεσλάβσκι όμως θεωρεί βασικό και το ζήτημα της έλλειψης δημιουργικού περιεχομένου, γι’ αυτό ως καλλιτέχνης έχει εστιάσει εκεί, καθώς «το μέχρι τώρα διαθέσιμο περιεχόμενο περισσότερο προορίζεται κυρίως για έφηβα αγόρια»: «Σε μια “καθιστική” εμπειρία εικονικής πραγματικότητας απλώς κοιτάς γύρω σου, εμένα όμως με ενδιαφέρει περισσότερο να μπορείς να περιπλανηθείς τριγύρω και να νιώσεις την εξομοίωση της κίνησης. Θα στενοχωριόμουν αν η VR κατέληγε ένα μέσο που κάνει τους ανθρώπους πιο παθητικούς αναφορικά με το σώμα τους. Εγώ θέλω να είναι πιο ενεργητικοί. Δεν είναι σημαντική μόνο η εξέλιξη της τεχνολογίας αλλά και το περιεχόμενο που σου παρέχει. Το θέμα είναι να μην καταναλώνεις παθητικά αυτό που σου σερβίρουν».

Κ

ι όμως, το ενδιαφέρον του για την τεχνολογία αναπτύχθηκε από πολύ παραδοσιακά πράγματα στην παιδική του ηλικία: «Η μεγαλύτερη επιρροή μου ήρθε από τον παππού μου, που ήταν ωρολογοποιός. Ανοίγεις ένα ρολόι, βλέπεις το χάος από γρανάζια και ξαφνικά αρχίζεις να παρατηρείς πώς λειτουργούν και αλληλεπιδρούν. Ήταν μια συναρπαστική στιγμή, που τη βίωσα όταν ήμουν 4 χρονών. Μέχρι την ηλικία των 5 μπορούσα να κάνω βασικές επισκευές σε ρολόγια χειρός. Τώρα, όταν πηγαίνω για επισκευή τα ρολόγια μου, σοκάρομαι που το κάνουν με χειρότερο τρόπο από τότε που εγώ ήμουν 5 χρονών. Τις προάλλες έδωσα ένα από αυτά για αλλαγή μπαταρίας, δεν το έκλεισαν καλά και πήρε νερό. Μάλλον το έκαναν επίτηδες. Ο παππούς μου μού δίδαξε επίσης πώς να παίζω σκάκι. Ήταν σκληρός και δίκαιος, δεν με άφηνε ποτέ να κερδίζω και αυτό με έκανε έξαλλο. Όμως ούτε η τεχνολογία σε αφήνει να κερδίζεις ποτέ. Δεν σου χαρίζεται. Υπάρχουν πολλές εξοργιστικές στιγμές σε αυτή την ενασχόληση και πρέπει να τις ξεπερνάς. Εξάλλου, τεχνολογία δεν είναι μόνο η high-tech αντίληψή μας γι’ αυτήν αλλά οτιδήποτε έχει μια λειτουργία και προϋποθέτει μια έρευνα. Ακόμα και τα παπούτσια ήταν επαναστατικά όταν φτιάχτηκαν και οδήγησαν στην επιβίωση ή οι τρόποι αποθήκευσης του φαγητού. Συνήθως έχουμε στο μυαλό μας την ψηφιακή τεχνολογία, που είναι κάπως περίπλοκο να την κατανοήσουμε, ενώ ξεχνάμε και το θέμα της αισθητικής». Ο Μπολεσλάβσκι καταλήγει πως οι άνθρωποι άρχισαν να ασχολούνται με τη βαρύτητα σχετικά πρόσφατα. «Μπορείς να τη δεις παντού. Όμως σχετίζεται κυρίως με τα ταξίδια στο Διάστημα, όπως τα ξέρουμε. Η κεντρική ιδέα της δουλειάς μας έχει άλλο ένα επίπεδο: να δείξουμε όχι μόνο μια διαφορετική χορογραφία αλλά και ένα διαστημικό ταξίδι που δεν είναι πια περιπετειώδες, όπως θα ήταν μια αποστολή διάσωσης της ανθρωπότητας. Με αγχώνει και με φοβίζει που ήδη εγκαταλείπουμε τον πλανήτη. Δεν πιστεύω, βέβαια, ότι θα είναι τόσο εύκολο να εγκαταστήσουμε ζωή σε άλλον πλανήτη, όχι μόνο από την άποψη της βιωσιμότητας ενός οικοσυστήματος ή επειδή δεν θα μπορούμε να αναπνεύσουμε και να καταναλώσουμε φρέσκο φαγητό αλλά και επειδή δεν θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε την Ιστορία, την κουλτούρα, την κληρονομιά μας. Αυτό γίνεται πολύ προφανές, ας πούμε, εδώ, στην Αθήνα, όταν βλέπεις πόσο εκστασιάζονται όλοι αυτοί οι τουρίστες που προέρχονται από χώρες με μικρότερη Ιστορία».

performance

ΧΟΡΟΣ

week

α πο το ν α λέξα νδ ρο δ ια κο σά ββα

4.7.19 – lifo

51

φεστιβάλ αθηνών week

α πό τον χ ρ ή στο π αρ ίδ η

ΘΕΑΤΡΟ

Τ

ο βουκολικό ρομάντζο του Λόγγου Δάφνις και Χλόη υπήρξε ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού. Γραμμένο στη Λέσβο τον 3ο αι. μ.Χ. στην ελληνιστική κοινή, χωρίς να γνωρίζουμε ακριβή χρονολογία, αποτελείται από 4 βιβλία και υπήρξε ένα από τα πιο αγαπημένα αναγνώσματα της εποχής του. Ιδιαίτερα δημοφιλές στις αρχοντοπούλες της Μήθυμνας και στα σαλόνια της Κεντρικής Ευρώπης αργότερα, την εποχή της Αναγέννησης, η πρώτη του μετάφραση στα γαλλικά εντοπίζεται το 1550, ενώ στη συνέχεια μεταφράστηκε στα γερμανικά, στα ιταλικά και σε άλλες γλώσσες. Με φόντο τη φύση του νησιού, τους λόγγους, τα ρυάκια, τα βουνά και τα λαγκάδια, δημιουργείται ένα αμόλυντο, ειδυλλιακό, ποιμενικό σύμπαν, όπου δύο έφηβοι μεγαλώνουν μαζί. Ο Δάφνις και η Χλόη, δύο παιδιά που οι βοσκοί Λάμων και Δρύας βρήκαν στην ύπαιθρο και τα υιοθέτησαν, βόσκουν τα κατσίκια και τα πρόβατά τους, αλλά σιγά σιγά ανακαλύπτουν τον έρωτα. Συγχρόνως, γίνονται αντικείμενο ενδιαφέροντος και διεκδίκησης από άλλους κι έτσι ζουν μια περιπέτεια, που όμως έχει αίσιο τέλος. Η αναζήτηση του χαμένου παραδείσου, ο εξιδανικευμένος τόπος μιας μακρινής εποχής, η αναζήτηση της Αρκαδίας, είλκυε την ευρωπαϊκή κοινωνία, που όλα αυτά τα έβλεπε ως προέκταση της μεγάλης αρχαιοελληνικής κληρονομιάς. Κατά την Αναγέννηση, αλλά και αργότερα, μετά τον Διαφωτισμό, δημιουργήθηκε μια ολόκληρη τάση για μια φανταστική ενατένιση του ιδανικού αυτού τοπίου. Οι καλλιτέχνες ονειρευόντουσαν κοιλάδες, λίμνες, ψηλά βουνά, καταρράκτες και ποτάμια, ανάμεσα στα οποία θα κυκλοφορούσαν νεράιδες και ο θεός Πάνας, παίζοντας τον αυλό του. Η παρουσία δύο αγνών νέων που ερωτοτροπούν συμπλήρωνε το ειδυλλιακό αυτό σκηνικό. Δεν είναι τυχαίο ότι οι δύο ήρωες ενέπνευσαν πολλούς ζωγράφους, ανάμεσά τους ο Σεμπαστιάν Μπουρτόν, ο Φρανσουά Ζεράρ, ο Ραφαέλ Κολέν, ο γλύπτης Ζαν-Πιερ Κορτό, ο Μαρκ Σαγκάλ, μετά από ανάθεση του Τεριάντ, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας. Κι αφού ο Ζακ Όφενμπαχ το 1860 συνέθεσε όπερα βασισμένη σε θεατρική εκδοχή του 1849, ο Ντιάγκιλεφ ανέθεσε το 1909 στον Μορίς Ραβέλ να γράψει ένα μπαλέτο επάνω στον μύθο. Το μπαλέτο Δάφνις και Χλόη παρουσιάστηκε από τα Ballets Russes στο Théâtre

du Châtelet του Παρισιού το 1912 σε χορογραφία Μισέλ Φοκίν και σκηνικά-κοστούμια Λεόν Μπακστ, με πρωταγωνιστές τον Βάσλαβ Νιζίνσκι και την Ταμάρα Καρσάβινα. Ήταν μια θρυλική παράσταση που έγραψε ιστορία. Η διαδρομή του ρομάντζου του 3ου αι. συνεχίστηκε στην Ελλάδα, όταν το 1931 ο σκηνοθέτης Ορέστης Λάσκος γύρισε την πρώτη του ταινία εμπνευσμένη από αυτό, πετυχαίνοντας μερικές καινοτομίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Χρησιμοποίησε «παγχρωματικό» φιλμ που έδινε πολλές αποχρώσεις του ασπρόμαυρου, μετακίνησε την κάμερά του, ενώ για πρώτη φορά μια ευρωπαϊκή ταινία έδειχνε γυμνό. Τα κοστούμια, πάντως, ήταν δανεικά από τις Δελφικές Εορτές του Άγγελου Σικελιανού και τα γυρίσματα έγιναν στην Αγιάσο της Λέσβου και στη λίμνη της Βουλιαγμένης με ερασιτέχνες ηθοποιούς, την Ελληνοαμερικανίδα χορεύτρια Λούση Ματλή και τον «αρχαιοελληνικής κατατομής» Απόλλωνα Μαρσύα. Ο ίδιος ο δημιουργός της τής πρόσθεσε ήχο δύο χρόνια μετά, αλλά η ταινία για πολλά χρόνια θεωρούνταν χαμένη, μέχρι που εντοπίστηκε μια κόπια στην Αμερική και το 1992 έγινε αποκατάστασή της υπό την επίβλεψη του Λάσκου, ο οποίος είχε γυρίσει μια ακόμα εκδοχή το 1969. Σε θεατρική μορφή έχει ανέβει ελάχιστες φορές. Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Μπογδάνος αποπειράται να ανεβάσει το έργο στη Μικρή Επίδαυρο, έχοντας κάνει μια διασκευή βασισμένη στη νέα μετάφραση της Τζιάνας Τσαϊλακοπούλου. Πρωταγωνιστές είναι η Ηλέκτρα Φραγκιαδάκη και ο Δημήτρης Πασσάς, ενώ ο Γιάννης Φέρτης, ο Ντέιβιντ Λιντς και η Έλλη Πασπαλά εμφανίζονται σε εμβληματικούς ρόλους. Συναντηθήκαμε κατά τη διάρκεια των προβών και μιλήσαμε για το ενδιαφέρον εγχείρημα. Είπε: «Πρόκειται για μια αρχετυπική ιστορία. Σε αντίθεση, όμως, με όλους τους άλλους μεγάλους έρωτες, που για να καταγραφούν είτε στην Ιστορία είτε στη δραματουργία έπρεπε να έχουν άδοξο τέλος, εδώ μιλάμε για έναν έρωτα ιδανικό. Το βλέπω σαν ένα prequel όλων των μεγάλων ερώτων που καταλήγουν άδοξα. Το ίδιο το κείμενο δεν έχει τις τρομερές αρετές που έχουν τα μεγάλα αρχαία δράματα ή ο Σαίξπηρ, ίσως γιατί ο Λόγγος προσπαθεί να τα χωρέσει όλα. Ακροβατεί μεταξύ των περιγραφών των τοπίων και παράλληλα θέλει να εξελίσσει την ιστορία του, χρησιμοποιώντας τη δράση. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο, και αυτό που με έκανε να

Δάφνις + Χλόη του Λόγγου ΜΙΚΡΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ 19-20/7, 21:30

Σκηνοθεσία - διασκευή - σκηνογραφία: Δημήτρης Μπογδάνος Μετάφραση δραματολογία: Τζιάνα Τσαϊλακοπούλου Κινησιολογία: Μαριάννα Καβαλλιεράτου Μουσική: Ντέιβιντ Λιντς Κοστούμια: Άγγελος Μέντης Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης Βοηθός σκηνοθέτη: Κωνσταντίνος Κουνέλλας Βοηθός σκηνογράφου: Φώτης Κομεσσάριος Ειδική συνεργάτις: Κατερίνα Έσσλιν Μουσικός επί σκηνής ο Ντέιβιντ Λιντς Διεύθυνση παραγωγής: Μανόλης Σάρδης/Pro4 Βοηθός διευθυντή παραγωγής: Χριστίνα Πολυχρονιάδου Με την υποστήριξη της Σχολής Μωραΐτη, της Bunker και του Ωδείου «Φίλιππος Νάκας» Ερμηνεύουν: Γιάννης Φέρτης, Έλλη Πασπαλά, Δημήτρης Μάριζας, Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης, Φωτεινή Παπαχριστοπούλου, Δημήτρης Πασσάς, Λυδία Τζανουδάκη, Ηλέκτρα Φραγκιαδάκη, Σωσώ Χατζημανώλη

Δάφνις + Χλόη: Το ποιμενικό ρομάντζο του 3ου αι. στη Μικρή Επίδαυρο Ο Δημήτρης Μπογδάνος προσεγγίζει την ειδυλλιακή ιστορία ως το αρχέτυπο όλων των μεγάλων ερώτων που καταλήγουν άδοξα.

52 lifo – 4.7.19

ασχοληθώ με το έργο, είναι ότι καταρρίπτει την ηθική που έχουμε καταχωρισμένη στο υποσυνείδητό μας. Μπορεί οι ήρωες να παλεύουν ταξικά, αλλά ο έρωτας, που είναι το βασικό θέμα του έργου, δεν έχει όρια. Το ζευγάρι απειλείται από επιθέσεις πειρατών, αρπαχτικά, μνηστήρες, ερωμένες, και όλα αυτά δεν γνωρίζουν κανένα σύνορο. Εμφανίζεται ο Δόρκωνας, που διεκδικεί τη Χλόη, και αργότερα ο Γνάθων, που διεκδικεί τον Δάφνι, κι αυτό συμβαίνει με απόλυτη φυσικότητα. Οι ήρωες είναι τελείως ελεύθεροι μέσα στη φύση». «Γιατί αυτή η επιλογή;» « Έψαχνα ένα έργο που στη Μικρή Επίδαυρο θα αλληλεπιδρούσε με το περιβάλλον. Το αρχαίο θέατρο έχει μεταποιηθεί και έχει διασωθεί η ρωμαϊκή βερσιόν του. Μπροστά του αντικρίζεις ένα σπιτάκι 100 ετών, τα δέντρα γύρω μας είναι 200 και 300 ετών, πιο κάτω βρίσκεται η θάλασσα. Όλο αυτό το τοπίο είναι σαν να εκπροσωπεί την ελληνική ιστορία. Ήθελα, λοιπόν, ένα έργο που να αντιστοιχεί χρονικά στο θέατρο, ώστε να κάνω μια site sensitive παράσταση. Χρησιμοποιούμε σε αρκετά στέρεη βάση το κείμενο, που είναι πολύ μεγάλο, και γι’ αυτό και ανεβαίνει σπάνια στο θέατρο». «Επιστρατεύεις έναν βετεράνο ηθοποιό, όπως ο Γιάννης Φέρτης, την τραγουδίστρια Έλλη Πασπαλά και τον μουσικό Ντέιβιντ Λιντς. Πώς τους εντάσσεις στο έργο;» «Το μυθιστόρημα ξεκινάει με έναν αφηγητή που λέει ότι επισκέφθηκε αυτόν τον τόπο, όπου είδε μια ιστορία σαν ζωγραφιά. Ο Φέρτης επιστρέφει στον τόπο όπου κάποτε έζησε έναν μεγάλο έρωτα. Όσον αφορά την Πασπαλά, αυτό που ήθελα να κάνω με τη μουσική ήταν να δραματοποιήσω το θεϊκό στοιχείο. Υπάρχει πολλή θεϊκή καθοδήγηση στην ιστορία. Επομένως, ο Λιντς αναλαμβάνει τον ρόλο του Πάνα και η Έλλη είναι η νύμφη, η καλή νεράιδα του παραμυθιού, δηλαδή οι δύο βασικοί προστάτες του ζευγαριού».

Μ

ου δείχνει ένα σκηνικό από άνθη με φωτάκια. Μου εξηγεί: «Ανάμεσά τους σχηματίζεται ένα ρυάκι από σκάφες και γύρω από τον βωμό θα υπάρχουν αντίγραφά του με καθρέφτες, το νυμφαίο άντρο από το οποίο ξεκινάνε όλες οι δράσεις. Η συνθήκη μέσα στην οποία ζωντανεύει το έργο είναι τα παιδικά παιχνίδια. Η τελευταία φράση του είναι “η Χλόη ξάπλωσε δίπλα στον Δάφνι, έγινε γυναίκα και κατάλαβε ότι όσα έκαναν μέχρι τότε ήταν μονάχα παιχνίδια παιδικά”. Και τα 4 βιβλία του έργου ταξιδεύουν μέσα από συνθήκες των ελληνικών παιχνιδιών της αλάνας. Κουτσό, πατητό, αμπάριζα, παιχνίδια που θυμάμαι από τα καλοκαίρια μου σε χωριό της Νάξου». «Οπότε, πρόκειται για μια μεταγραφή των παιδικών σου χρόνων στη Νάξο;» «Προφανώς, όταν σκέφτομαι αγρούς και λαγκάδια, δεν σκέφτομαι τη Λέσβο αλλά τη Νάξο. Τα παιχνίδια τα οπτικοποιώ κάτω από τη λάμπα της ΔΕΗ». « Έχει ενδιαφέρον αυτό, γιατί όλα τα παιδικά παιχνίδια κρύβουν ένα παιχνίδι με το σεξ» παρατηρώ και απαντάει: «Δεν μου είχε περάσει ποτέ από το μυαλό, αλλά τώρα που τα μελετάω και τα παρατηρώ, ο ερωτισμός σαν να είναι παντού. Είναι μια παράσταση από σώματα για σώματα και έχουμε επενδύσει πολύ σε αυτό. Περισσότερο σωματοποιούνται οι σκηνές παρά περιγράφονται. Όσον αφορά τη μουσική, επέλεξα τον Ντέιβιντ Λιντς γιατί είναι αυθεντία στα πνευστά στην Ελλάδα. Είναι το μόνο ουσιαστικά απτό βουκολικό στοιχείο και έχει μπει με έναν χειροποίητο τρόπο. Σωλήνες, σκάφες και κουδούνες λειτουργούν ως κρουστά και γίνονται οι μουσικοί μας».

όχι μόνο εκφράζουν ετερόκλητες αντιλήψεις αλλά ταιριάζουν επακριβώς με συγκεκριμένους ανθρωπότυπους – ή και όχι. Είπαμε, ένα κορίτσι που εκφράζει τις αγωνίες της γενιάς του και δηλώνει άκρως πολιτικοποιημένο δεν ξεχνάει ότι πίσω από τις ριζοσπαστικές απόψεις, στις οποίες ακράδαντα πιστεύει, κρύβεται η αμφισβήτηση ή, πιο σωστά, η ειρωνεία, μια λέξη που επαναλαμβάνει συχνά στο βιβλίο.

Κ Σάλλυ Ρούνεϋ: Ποια είναι η απόλυτη συγγραφέας των millennials Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη το μπεστ σέλερ-φαινόμενο «Συζητήσεις με φίλους» της 28χρονης Σάλλυ Ρούνεϋ, η οποία έχει φανατικούς ακολούθους σε ολόκληρο τον κόσμο, εκφράζοντας με ακρίβεια την εποχή της.

Α

ν υπάρχει μια συγγραφέας που έχει αναφερθεί πάνω από μία φορά, για διαφορετικούς λόγους κάθε φορά, σχεδόν σε όλα τα έντυπα, αυτή είναι σίγουρα η Σάλλυ Ρούνεϋ ή, αλλιώς, το απόλυτο φαινόμενο των ημερών, στο οποίο ορκίζονται ταυτόχρονα οι διάσημοι και οι βιβλιόφιλοι. «Η απόλυτη millennial συγγραφέας», κατά τους «Times», είναι προφανώς η μόνη που έγραψε για τη γενιά της με τέτοια σαφήνεια, επάρκεια και πειστικότητα. Παρ’ ότι δεν έχει καν κλείσει τα 30 και κατάγεται από την Ιρλανδία, η Ρούνεϋ διαβάζεται φανατικά απ’ ολόκληρο τον πλανήτη και με τον ίδιο ενθουσιασμό από το πλέον ετερόκλητο κοινό, π.χ. από τη Σάρα Τζέσικα Πάρκερ και την Αν Ένραϊτ, οι οποίες δήλωσαν εξίσου πιστές της ακόλουθοι. Ίσως γι’ αυτό παντού, όπου εμφανίζεται η Ρούνεϋ, σημειώνεται το αδιαχώρητο, σε σημείο που στα βιβλιοπωλεία πρέπει να επιστρατεύουν κάθε φορά επιπλέον θέσεις και χώρους για να μπορέσει να ικανοποιηθεί το πολυάριθμο κοινό της. Χαρακτηριστικό είναι ότι η επίσκεψή της στο Books Are Magic, ένα ανεξάρτητο βιβλιοπωλείο στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, προκάλεσε τέτοια αναστάτωση που κοινό και συγγραφέας χρειάστηκε να μεταφερθούν σε γειτονική εκκλησία για να χωρέσουν – ένας ιδανικός, καθώς φαίνεται, τόπος, αφού οι ακόλουθοι της Ρούνεϋ είναι πραγματικά πιστοί, μέλη μιας κάστας που έχει ως μοναδική θεότητα την ίδια. Γιατί η αλήθεια είναι πως οι αναγνώστες του πολύκροτου, απόλυτου μπεστ σέλερ Συζητήσεις με φίλους, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Μαρίας Φακίνου, συνιστούν τους τοποτηρητές ενός ειδικού φαινομένου που λέγεται «ρουνεϋσμός» – σημειωτέον πως αντίστοιχους πιστούς έχει καταφέρει να διαμορφώσει στην εποχή μας μόνο η Έλενα Φεράντε. Όσοι ή, καλύτερα, όσες διαβάζουν Σάλλυ Ρούνεϋ, όπως και Φεράντε, δηλώνουν ανίκανες να μετατοπιστούν ή να ενθουσιαστούν από κάποια άλλη συγγραφέα, φτάνοντας να αποτελούν ολόκληρη σέχτα. Είναι ενδεικτι-

κό ότι σε κάποια από τα γράμματα αναγνωστών της «Guardian» μια πιστή ακόλουθος της Ρούνεϋ ζητούσε από την υπεύθυνη της στήλης των βιβλίων να της προτείνει μια συγγραφέα εξίσου συναρπαστική όσο εκείνη. Κατά τα άλλα, παρ’ ότι ευπώλητη και διαβαστερή, αφού γράφει για τους ανθρώπους και κυρίως για τις γυναίκες της ηλικίας της με έναν αφηγηματικό τρόπο που ταιριάζει στην περίπτωση, δεν της λείπουν οι καλές κριτικές, ούτε οι διακρίσεις και τα βραβεία: ήταν υποψήφια για το βραβείο Μπούκερ, είχε προταθεί για το Ντίλαν Τόμας και το Ραθμπόνς Φόλιο (Rathbones Folio), ενώ έχει ήδη αποσπάσει το Costa, το Irish Book και το British Book. Δεν είναι λίγο με το «καλημέρα» μια άγνωστη μέχρι πρότινος Ιρλανδή συγγραφέας να μετράει μόνο θετικά σχόλια και επιτυχίες και να μπορεί να προχωρά χωρίς άγχος και αμηχανία στο επόμενο βήμα. Αν το πρώτο της, πολυσυζητημένο μυθιστόρημα Συζητήσεις με φίλους είναι αυτό που την ανέδειξε, το Normal People που ακολούθησε έναν χρόνο μετά, που επίσης κυκλοφόρησε από τον αξιοσέβαστο εκδοτικό οίκο Faber & Faber, απέδειξε ότι η Ιρλανδή συγγραφέας ήρθε για να μείνει. Το καλύτερο απ’ όλα είναι ότι η ίδια δεν πετάει στα σύννεφα: χαρακτηρίζει τα πρώτα της διηγήματα, που έγραψε σε εφηβική μόλις ηλικία, «σκουπίδια» και κάποιες δημοσιεύσεις που έκανε, σχετικά νωρίς, σε λογοτεχνικά περιοδικά «απλώς ατυχείς». Δεν χαρίζεται στον εαυτό της, ούτε και στις ηρωίδες της, που διαθέτουν, η αλήθεια είναι, κάτι από τον κυνισμό των ηρώων του Τρούμαν Καπότε, όπως και την ίδια κλίση στις κοινωνικές εκτροπές. Με μια μανία να καταγράφει τις κοινωνικές συμπεριφορές, η Ρούνεϋ τείνει να επικεντρώνεται σε αντιδράσεις που καταδεικνύουν το αδιέξοδο των σχέσεων και της κοινωνίας, τον τρόπο ντυσίματος, τις λεπτές συνήθειες και συζητήσεις που παρατηρούνται σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Ίσως γι’ αυτό το βιβλίο της να φέρει ειρωνικά τον τίτλο Συζητήσεις με φίλους, αφού οι πρωταγωνιστές της

σαλλυ ρουνεϋ Συζητήσεις με φίλους

Μτφρ.: Μαρία Φακίνου Σελ.: 384 Εκδόσεις Πατάκη

ατά τα άλλα, η υπόθεση του βιβλίου επικεντρώνεται στη σχέση της Φράνσις και της Μπόμπι και στις δύο αντίθετες και παράλληλες οπτικές που εκφράζει πότε η μία, πότε η άλλη. Η διανοούμενη μαρξίστρια Φράνσις σπουδάζει, όπως και η φίλη της και πρώην ερωμένη της, στο Κολέγιο Τρίνιτι και κρύβει μια έμφυτη απαισιοδοξία και εσωστρέφεια. Βασική της φιλοδοξία είναι να γίνει συγγραφέας. Πιο ανοιχτή, όμορφη και αρκετά πιο εξωστρεφής, η Μπόμπι μοιάζει να αντισταθμίζει τις αγωνίες της πρώην ερωμένης και φίλης της μέσω της τέχνης. Οι δρόμοι τους ενώνονται ή, μάλλον, αλλάζουν κατεύθυνση προς τον κόσμο των μεγάλων όταν, μετά από μια ποιητική περφόρμανς, γνωρίζουν τη Μελίσα, μια όμορφη φωτορεπόρτερ, προερχόμενη από την ανώτερη κοινωνική τάξη του Δουβλίνου, που τους εισάγει στον κόσμο της ματαιοδοξίας. Πάρτι, ταξίδια στη Βρετάνη, παιχνίδια εξουσίας και προβολής έρχονται στο προσκήνιο και τα κορίτσια αγωνίζονται να ανταγωνιστούν σε θέματα κατεύθυνσης και επάρκειας. Κάπου εκεί συμβαίνει να ερωτεύονται παράφορα, όπως η Φράνσις, που παρασύρεται από τον Νικ, τον ωραίο ηθοποιό και σύζυγο της Μελίσα. Το μυθιστόρημα ακολουθεί το επτάμηνο αυτής της περιπέτειας, εστιάζοντας κατά κύριο λόγο στις συναισθηματικές μετατοπίσεις της Φράνσις στο θέμα της πίστης, της φιλίας, του έρωτα και της προδοσίας. Δηλαδή σε όλα τα θέματα που απασχολούν τους millennials, καθώς οι δύο φίλες προσπαθούν να βρουν τη δική τους φωνή, με τη Φράνσις να επινοεί νέες, εντυπωσιακές εκφράσεις και λέξεις και την Μπόμπι λεκτικο-εικαστικές αναπαραστάσεις, αναζητώντας ταυτόχρονα τη δική τους έκφραση στα διάφορα φόρουμ στο Ίντερνετ. Ενίοτε βασανίζονται από τα οικογενειακά αδιέξοδα, π.χ. από τον βάρβαρο αλκοολικό πατέρα, ή έχουν ανησυχίες για τα πολιτικά τεκταινόμενα, όπως η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, που επανέρχεται στο προσκήνιο και στο δεύτερο βιβλίο της Ρούνεϋ. Κυρίως, όμως, αγωνίζονται να κερδίσουν έναν λόγο στην αφήγηση και ένα συγκεκριμένο ύφος που προφανώς η Ρούνεϋ κατάφερε να εντοπίσει όσο καμία συγγραφέας, χωρίς εξωραϊσμούς, με ευθύτητα και ειλικρίνεια και κυρίως χωρίς διακυμάνσεις στην αφήγηση. Όπως έγραψε και το «New Yorker», πρόκειται για συγγραφέα που «δημιουργεί στον αναγνώστη σπάνια εμπιστοσύνη, με διαυγές, ευθύβολο ύφος». Για να συνεχίσει πως «η εκπληκτικότερη πτυχή του διαρκώς υπέροχου αυτού μυθιστορήματος είναι ο σαφής τρόπος με τον οποίο εξετάζει τις αυταπάτες που συχνά θεριεύουν δίπλα στην ανθρώπινη αυτογνωσία... Αλλά το έμφυτο ταλέντο της Ρούνεϋ είναι η παρουσίαση της ψυχολογίας των ηρώων της. Είναι καυστική και απαιτητική απέναντι στην “αθωότητα” – η πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματος αυτού, που αφορά εν τέλει την ενηλικίωση, δεν έχει ιδέα πόση αθωότητα της έχει απομείνει». Ευτυχώς, φαίνεται της έχει μείνει κάμποση, όπως και άφθονη διάθεση να γράφει κι άλλα βιβλία για τους ομολογουμένως ενθουσιώδεις αναγνώστες της.

βιβλίο

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

week

α πό την τίνα μα ν δ ηλα ρά

4.7.19 – lifo

53

βιβλίο

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

week Το κωμικό γκέι δράμα του Άντριου Σων Γκρίερ Ο βραβευμένος με Πούλιτζερ λογοτεχνίας συγγραφέας σε μια χαλαρή κουβέντα μια μέρα με καύσωνα.

Ο

απ ό τoν m . h u l ot

Άντριου Σων Γκρίερ είναι ένας Αμερικανός συγγραφέας με λατρεία για την Ευρώπη, πολυβραβευμένος, πολυγραφότατος, με έξι βιβλία που έχουν γίνει best seller και κείμενά του δημοσιευμένα στο «New Yorker» και στο «Esquire», με μία από τις μεγαλύτερες εκδοτικές επιτυχίες αυτήν τη στιγμή στην Αμερική: το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο Πλην, που το 2018 του χάρισε το Πούλιτζερ λογοτεχνίας. Το Πλην είναι το κορυφαίο του μυθιστόρημα, με δραματικές στιγμές αλήθειας αλλά και ένα αυτοσαρκαστικό χιούμορ που το κάνει απολαυστικό, το οποίο μιλάει για τη ζωή, τους έρωτες και τις απογοητεύσεις ενός 49χρονου άσημου συγγραφέα του οποίου ο κόσμος καταρρέει όταν φτάνει με το ταχυδρομείο μια πρόσκληση: ο πρώην του παντρεύεται κάποιον άλλον! Ο Πλην αποφασίζει να δεχτεί όλες τις προσκλήσεις που έχει για συνέδρια και αδιάφορες εκδηλώσεις, από κάθε μέρος του κόσμου, για να πνίξει τον πόνο του. Απ’ τη Γαλλία στην Ινδία, απ’ τη Γερμανία στο Μαρόκο, απ’ το Μεξικό στην Ιαπωνία, ο Πλην προσπαθεί να ξεφύγει από την ντροπή, μόνο που σε κάθε γωνιά τον περιμένουν μικροεξευτελισμοί και ταπεινώσεις – κάποια γεννήματα της φαντασίας του. Το Πλην είναι μια πνευματώδης κωμωδία γεμάτη παρεξηγήσεις, σπαρταριστές εκπλήξεις και απρόσμενους στοχασμούς για την κοινή ανθρώπινη μοίρα μας και ένα από τα ελάχιστα δείγματα σύγχρονης γκέι λογοτεχνίας (και κωμωδίας) που κερδίζουν Πούλιτζερ. Την ημέρα που μιλήσαμε, ο συγγραφέας ήταν στην Τοσκάνη, όπου περνάει τον μισό του χρόνο, και η Ευρώπη ετοιμαζόταν να υποδεχτεί τον καύσωνα.

— Ποιος είναι ο Άντριου Σων Γκρίερ; Πες μου μερικά πράγματα για σένα. Είμαι ο ένας από τους δίδυμους γιους (με τον αδερφό μου είμαστε εντελώς ίδιοι!) μιας οικογένειας επιστημόνων. Και οι δυο γονείς μου είναι χημικοί που γνωρίστηκαν στο πανεπιστήμιο, κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Μεγάλωσα σε μια περιοχή των

54 lifo – 4.7.19

προαστίων έξω από την Ουάσινγκτον DC, σαν αυτή που βλέπεις στις ταινίες του Σπίλμπεργκ, πολύ ωραία, πολύ βαρετή. Το πρώτο πράγμα που θυμάμαι είναι να ανεβαίνω σε μια μιμόζα και ο δίδυμος αδερφός μου να με κοιτάει. Πρέπει να ήταν καλοκαίρι. Έχω την εντύπωση ότι έζησα μια κανονική παιδική ηλικία, αλλά, φυσικά, το να είσαι ένα λευκό αγόρι που τον μεγάλωναν γονείς με καλές δουλειές, που νοιάζονταν για τα παιδιά τους, δεν ήταν καθόλου συνηθισμένο. Ήταν μια προνομιούχα ζωή, όχι απαραίτητα από πλευράς χρημάτων αλλά από την άποψη του πνευματικού επιπέδου και της φροντίδας. Τα βιβλία ήταν πολύτιμα στον κόσμο μας. Οι γονείς μου μεγάλωσαν σε μεγάλη φτώχεια, βλέπεις, και τα βιβλία ήταν το παράθυρό τους σε έναν άλλον κόσμο, τον κόσμο του πνεύματος.

— Πότε κατάλαβες ότι ήθελες να γίνεις συγγραφέας; Όταν ήμουν δέκα, όλη η τάξη έπρεπε να γράψει ένα «μυθιστόρημα», το οποίο ήταν ουσιαστικά μια ιστορία πέντε σελίδων με ζωγραφιές. Φτιάξαμε και σκληρό εξώφυλλο και τα πάντα. Μου άρεσε η διαδικασία, και μου άρεσε που χρησιμοποίησα την παλιά γραφομηχανή της μάνας μου – ούτε καν ηλεκτρική! Μετά απ’ αυτό άρχισα να γράφω ιστορίες και όταν ήμουν δεκάξι έγραψα το πρώτο μου αληθινό μυθιστόρημα. Ήταν φρικτό, αλλά άρχισα να μαθαίνω. Το έστειλα ακόμα και σε έναν εκδοτικό διαγωνισμό, αλλά έχασα. Συνήλθα και έγραψα άλλο ένα. Ήταν κι αυτό εντελώς φρικτό. Αυτό γινόταν για καιρό. Η θέλησή σου να συνεχίσεις μετά την αποτυχία νομίζω ότι παίζει μεγάλο ρόλο αν θέλεις να γίνεις λογοτέχνης.

— Το «Πλην» είναι ένα βιβλίο γεμάτο χαρά και αγάπη για τη ζωή. Είναι πιο δύσκολο να γράψεις για τη χαρά; Χαίρομαι πολύ που το λες αυτό! Ένας φίλος μου κάποτε μου είπε ότι αυτό είναι αδύνατο, επειδή ένα βιβλίο για τη χαρά δεν σε πηγαίνει πουθενά. Του είπα «όχι, αυτό δεν μπορεί να ισχύει», γι’ αυτό προσπάθησα να γράψω ένα βιβλίο για έναν αθώο, έναν αισιόδοξο άντρα, και να το γεμίσω με εκστατικές περιγραφές, έτσι που ο κόσμος

τριγύρω του να φαίνεται ζωντανός, γεμάτος μεταφορές και χιούμορ. Έτσι, ακόμα κι όταν έρθει η ταπείνωση, ο κόσμος δεν είναι βαρετός ή ωμός αλλά φωτεινός, ένας κόσμος στον οποίο αξίζει να ξαναβουτήξεις.

— Τι σε δυσκόλεψε περισσότερο όταν έγραφες το βιβλίο; Ο πρώτος χρόνος. Και η τελευταία σκηνή. Έγραψα το τέλος όταν ήμουν στην Ινδία και νομίζω ότι έγραψα είκοσι εκδοχές του – περισσότερες. Το έκανα όλο και πιο σύντομο. Βλέπεις, όλα τα άλλα μου βιβλία είναι σπαρακτικά και μελαγχολικά και υπάρχει χώρος να επιμείνεις σε κάποιο συναίσθημα. Αλλά με την κωμωδία, ακόμα και τη σοφιστικέ, δεν μπορείς να χαζολογήσεις. Ίσα που την αγγίζεις και προχωράς – υπάρχει ένα απόσπασμα όπου απλώς ολοκλήρωσα μια πρόταση με αποσιωπητικά και ξεκίνησα μια καινούργια, σε επόμενη παράγραφο. Εκεί σκέφτηκα «να πάει στο διάολο!» και αποφάσισα να κόψω αυτά που μου δημιουργούσαν πρόβλημα. Κι αυτά, εκεί, επέμεναν!

— Ισχύει ότι τα κωμικά μυθιστορήματα ξεκινούν από τη θλίψη; Έτσι νομίζω. Σκέψου τον Έβελιν Γουό, τις πρώτες ταινίες του Φελίνι, ακόμα και τον Δον Κιχώτη (το αυθεντικό κωμικό μυθιστόρημα), πόσο απεγνωσμένα λυπητερά είναι. Και το Πλην σίγουρα προήλθε από τη θλίψη. Συμπεριέλαβα στο βιβλίο μερικά από τα πιο λυπητερά πράγματα που μπορούσα να σκεφτώ: προσωπικούς εξευτελισμούς, για παράδειγμα, ή φίλων μου. Και τους αναποδογύρισα. Είναι ο μόνος τρόπος να προχωρήσεις μερικές φορές.

— Δεν είναι εύκολο να λυπηθείς έναν μεσήλικα που δεν μεγάλωσε στη φτώχεια και έζησε μια άνετη ζωή. Τι είναι αυτό που κάνει τον Άρθουρ τόσο συμπαθητικό και μπορούν να ταυτιστούν μαζί του τόσο πολλοί αναγνώστες; Αλήθεια; Μου κάνει εντύπωση που το ακούω! Επειδή ξέρεις πως κάθε μεσήλικας γκέι άντρας που συναντάς, όταν ήταν νέος, έχασε όλους τους φίλους του από AIDS. Πέθαναν οι εραστές του, οι φίλοι του, η κοινότητά του, μέχρι και ο ίδιος πίστευε ότι επρόκειτο να πεθάνει από AIDS. Ήταν φρικτό να ζεις όλο αυτό το πράγμα. Θυμάμαι ότι όλοι κουβαλούσαν ένα βάρος. Ο Πλην μπορεί να μη μεγάλωσε στη φτώχεια, αλλά έζησε μια μάστιγα, μια βασανιστική κατάσταση, με την πολιτεία να του λέει ότι δεν την ένοιαζε αν θα πέθαινε, ότι του άξιζε να πεθάνει. Δεν ήταν εύκολη η ζωή του και το λέει. Ξέρει ότι είναι ευλογημένος, πως το γεγονός ότι συνεχίζει να ζει είναι ένα θαύμα. Η γοητεία του πηγάζει από την ικανότητά του να συνεχίζει, από την αθωότητά του, από την πίστη του ότι ακόμα κι αν τα πράγματα πάνε χάλια τώρα, σίγουρα θα πάνε καλύτερα μετά. Κι αυτό, μία στο τόσο, ισχύει!

— Γιατί προσεγγίζουμε διαφορετικά έναν πραγματικό χαρακτήρα από κάποιον που είναι φανταστικός, ακόμα κι αν είναι ίδιοι; Συμπονούμε πιο πολύ τον ήρωα ενός βιβλίου… Στα λογοτεχνικά έργα σκεφτόμαστε με το μυαλό των ηρώων, με τις λέξεις τους, δημιουργούμε τον μισό κόσμο και συνδεόμαστε μαζί τους με κάποιον τρόπο και ελπίζω ότι αυτό δημιουργεί μια συμπόνια, την οποία οι ταινίες, για παράδειγμα, δεν μπορούν να δημιουργήσουν. Εσύ, ως αναγνώστης, ξέρεις καλύτερα από μένα πώς είναι εμφανισιακά ο Άρθουρ Πλην ή πώς είναι το δωμάτιό του στην Ιταλία ή το εστιατόριό του στην Ιαπωνία. Κατέγραψα μερικές λεπτομέρειες, αλλά το μυαλό σου συμπληρώνει τις υπόλοιπες. Είναι κάτι διαφορετικό για κάθε αναγνώστη. Και αυτό δημιουργεί μία μοναδική σύνδεση, γιατί ο αναγνώστης γράφει το μισό βιβλίο. Νομίζω ότι γι’ αυτό ερωτευόμαστε τόσο βαθιά τα βιβλία, και γιατί για κάποιους είναι πρόκληση.

— Είχες στο μυαλό το τέλος του βιβλίου όταν ξεκίνησες να το γράφεις; Ήξερες από την αρχή ότι θα έχει

happy end; Ναι, ναι, το ήξερα! Ήξερα τι ήθελα, αν και δεν ήξερα πώς να φτάσω σε αυτό το τέλος. Υπάρχει ένας χώρος στο ράφι με τα βιβλία μου, ένας άδειος χώρος για ένα σοφιστικέ λογοτεχνικό βιβλίο με δύο άντρες που, επιτέλους, έχουν την ευκαιρία να ζήσουν τον έρωτα. Κάποια στιγμή, ως συγγραφέας, αντιλαμβάνεσαι ότι πρέπει να γεμίσεις εσύ ο ίδιος αυτόν τον άδειο χώρο στο ράφι.

— Πόσο άλλαξε τη ζωή σου το Πούλιτζερ; Η ζωή μου άλλαξε εντελώς και, επίσης, έχει επιστρέψει σε αυτό που είναι κανονικό για μένα, στη συγγραφή. Πέρασα δύσκολα, όπως και οι πιο πολλοί συγγραφείς, μέχρι να βγάλω λεφτά για να ζήσω. Αγωνίστηκα πολύ να βρω μια μόνιμη θέση ως καθηγητής, να μπορώ να κάνω διαλέξεις ή να γράφω άρθρα σε περιοδικά, κι ευτυχώς που βρήκα δουλειά σε ένα ίδρυμα στην Ιταλία, δίπλα σε έναν καλό μου φίλο. Το βραβείο μού έχει επιτρέψει να επιστρέψω στη συγγραφή full time, τουλάχιστον αυτήν τη στιγμή. Είναι κάτι που κάθε συγγραφέας θα ήθελε.

— Το «Πλην» είναι το πρώτο κωμικό μυθιστόρημα που κερδίζει Πούλιτζερ μετά από πολλά χρόνια. Γιατί έχει γίνει τόσο ξεπερασμένο το κωμικό μυθιστόρημα; Νομίζω ότι τα κωμικά μυθιστορήματα συχνά τα αγαπούν οι αναγνώστες, αλλά όχι οι κριτικοί. Αυτό γίνεται επειδή πρέπει να αφήσεις ελεύθερο τον αφηγητή, να του επιτρέψεις να σου δείξει τον δρόμο, και συχνά οι κριτικοί θέλουν να έχουν τον τελευταίο λόγο. Όταν η κωμωδία είναι σε κείμενο είναι πονηρή, ξέρει να ελίσσεται και ξεφεύγει από την κατηγοριοποίηση. Επειδή γνωρίζει το αστείο ήδη, έχει αστειευτεί με τον εαυτό της και δεν μπορείς να κριτικάρεις κάτι που έχει αυτοσαρκαστεί ήδη. Γιατί πήγε το Πούλιτζερ πέρσι σε μια κωμωδία; Ένας Θεός ξέρει! Ο κόσμος είναι τόσο δύσκολος για μένα όσο ήταν όλη μου τη ζωή. Ίσως οι αναγνώστες ήθελαν να διαβάσουν ένα βιβλίο για τον χρόνο και τον έρωτα που να είναι ειλικρινές και να έχει επιπλέον μια αίσθηση χαράς. Είναι δύσκολο να το βρεις αυτό στις μέρες μας.

— Πόσο σημαντικό είναι το γεγονός ότι ένα γκέι μυθιστόρημα κέρδισε το Πούλιτζερ; Πολλοί γκέι συγγραφείς έχουν κερδίσει μέχρι τώρα, αλλά κανείς δεν ήξερε ότι είναι γκέι – ο Θόρντον Ουάιλντερ, η Γουίλα Κάθερ. Οι Ώρες του Μάικλ Κάνινγκαμ, όπου όλοι οι χαρακτήρες είναι γκέι, έγινε παγκόσμια επιτυχία και κέρδισε επίσης το βραβείο. Νομίζω ότι αυτό ήταν το βιβλίο που άνοιξε τον δρόμο για πολλούς από εμάς. Τι εξαιρετικός συγγραφέας! Χαίρομαι πολύ όταν ακούω από πολλούς αναγνώστες ότι συγκινούνται από μια ερωτική ιστορία στην οποία εμπλέκονται δύο άντρες – αυτό ήταν έκπληξη για μένα! Δεν θα μπορούσες με τίποτα να με πείσεις, όταν ήμουν είκοσι, ότι αυτό ήταν δυνατό και σίγουρα ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα ήμουν αυτός που θα την έγραφε. Δεν μπορώ να σου περιγράψω πόση ελπίδα μου δίνει αυτό.

— Σου δημιουργεί πίεση το γεγονός ότι εκπροσωπείς μια ομάδα ανθρώπων; Και ναι και όχι. Ξέρω ότι με παρακολουθούν πολλοί άνθρωποι, αλλά αυτό δεν είναι το πρώτο μου βιβλίο, είναι το έκτο λογοτεχνικό μου, το πέμπτο μου μυθιστόρημα. Γράφω εδώ και δεκαετίες και κανείς δεν με παρακολουθούσε. Έτσι, η διαδικασία γραψίματος είναι πλέον δική μου, γράφω για να ευχαριστήσω τον εαυτό μου. Δεν μπορείς να γράψεις ένα καλό βιβλίο με άλλον τρόπο. Τουλάχιστον εγώ δεν μπορώ.

— Υπάρχει μια αίσθηση αμερικανισμού σε όλο το βιβλίο. Ήταν εσκεμμένο αυτό; Έχεις αναρωτηθεί ποτέ πώς βλέπει ο υπόλοιπος κόσμος έναν Αμερικανό ταξιδιώτη, ειδικά κάποιον που είναι πιθανός ψηφοφόρος του Τραμπ; Ο αμερικανισμός είναι πολύ εσκεμμένος. Έχω ζήσει πολλά χρόνια στο

εξωτερικό και έχω επίγνωση του πώς μας βλέπουν και πώς παρουσιάζουμε τον εαυτό μας. Βρίσκω ότι ο υπόλοιπος κόσμος, παρ’ όλη την αμερικανική έπαρση και τις μεθοδεύσεις μας, είναι ακόμα ευγενικός και γενναιόδωρος με τους Αμερικανούς ταξιδιώτες, με την προϋπόθεση ότι είμαστε φιλοπερίεργοι και ανοιχτοί. Η έκπληξη του ταξιδιού είναι να αντιληφθείς πώς λειτουργούν τα πράγματα: από ποια πλευρά του δρόμου οδηγείς, πώς χρησιμοποιείς το πιρούνι, τι σημαίνει το νεύμα του κεφαλιού – είναι κάτι αυθόρμητο. Δεν υπάρχει τίποτα «κανονικό» στον αμερικανικό τρόπο. Έτσι, κάποια απ’ αυτά που έχεις μάθει αναιρούνται. «Τίποτα ανθρώπινο δεν είναι ξένο για μένα», όπως λέει και ένας χαρακτήρας στο βιβλίο. Και ίσως να σε αλλάξει. Ευελπιστώ ότι τα ταξίδια θα ανοίξουν το μυαλό ενός πιθανού ψηφοφόρου του Τραμπ. Ζούμε στιγμές εθνικισμού, στο πλαίσιο του οποίου οι ξένοι, ειδικά οι μετανάστες, κατηγοριοποιούνται ως «μη άνθρωποι» από την κυβέρνηση Τραμπ και τους ακολούθους της. Είναι εύκολο να κακομεταχειριστείς μετανάστες, ακόμα και παιδιά, και να αγνοήσεις τις ηθικές επιπτώσεις. Έχουμε ξαναβρεθεί στην ίδια θέση και αυτό που ακολουθεί είναι θάνατος και τρόμος. Πρέπει η ικανότητα κατανόησης των ανθρώπων –κάτι άγνωστο στον Πρόεδρό μας εκ γενετής– να ξεπεράσει αυτό το επικίνδυνο σημείο. Μακάρι να μπορούσα να δημιουργήσω αυτή την ανθρώπινη σύνδεση. Στη χώρα μου, φυσικά, γι’ αυτούς τους ανθρώπους είμαι κι εγώ «μη άνθρωπος». Αλλά υπάρχουν και άνθρωποι με τους οποίους μπορώ να επικοινωνήσω.

— Γιατί πήγες στην Τοσκάνη; Νομίζω ότι είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί σε έναν ταξιδιώτη από άλλη ήπειρο, γιατί εκεί μπορείς να βρεις μαζεμένες όλες τις πολιτιστικές και γεωγραφικές διαφορές. Είναι όπως ήταν η Μάνη στο παρελθόν, παράδεισος για έναν ξένο, αλλά και παγίδα. Πήγα επειδή χρειαζόμουν δουλειά! Ίσως, αν πήγαινα να ζήσω στο εξωτερικό απλώς για την περιπέτεια, να ήταν μπελάς, αλλά δεν πήγα για διακοπές, δεν ζούσα στο Κιάντι ή στη Φλωρεντία, δούλευα επτά μέρες την εβδομάδα σε ένα δάσος, φροντίζοντας συναδέλφους συγγραφείς και ένα όμορφο μέρος με πέντε σκυλιά και ένα σύστημα θέρμανσης που χάλαγε συνέχεια. Ήταν ωραία, αλλά ήταν και η δουλειά μου. Ίσως, λόγω αυτού, να μη μου φάνηκε παγίδα. Άλλαξε η οπτική μου για το πώς λειτουργεί ο κόσμος, τα είδα όλα διαφορετικά. Για παράδειγμα, στο Σαν Φρανσίσκο ο κόσμος έχει γίνει ρομποτικός και τα πάντα γίνονται με ένα application. Τα applications δεν λειτουργούν στην εξοχή της Τοσκάνης. Ο μόνος τρόπος να νοικιάσεις αυτοκίνητο για κάποιον συγγραφέα που έρχεται επίσκεψη είναι να τηλεφωνήσεις στο κατάστημα ή να το επισκεφτείς. Είναι κάτι προσωπικό και ατομικό, όχι εταιρικό. Πώς μαθαίνεις να φροντίζεις έναν παραμελημένο κήπο; Δεν κάνεις Google, ρωτάς τον ηλικιωμένο στην άκρη του δρόμου που φυτεύει ανάλογα με τις φάσεις της σελήνης. Πώς παραγγέλνεις νέες οικιακές συσκευές για την κουζίνα; Δεν μπορείς να πας στο Amazon, πρέπει να σ’ τις στείλουν με το ταχυδρομείο στην ιδιοκτήτρια του σπιτιού όπου έμενες πριν, στην πόλη, και να πας με το αυτοκίνητο να την επισκεφτείς πηγαίνοντάς της ένα σπέσιαλ γλυκό για να την ευχαριστήσεις. Ζεις με τους ανθρώπους. Είναι ο αγαπημένος μου τρόπος ζωής. Επίσης, έπρεπε να μάθω μια ξένη γλώσσα από το μηδέν. Ήταν από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ζωής μου, αλλά απ’ αυτές που σε βοηθούν να ανακαλύψεις έναν νέο εαυτό. Είμαι πολύ πιο χαλαρός και άνετος στα ιταλικά!

— Οι λέξεις σου έχουν μια μουσική αρμονία. Πόσες φορές γράφεις την κάθε πρόταση πριν προχωρήσεις

Το «Πλην» του Άντριου Σων Γκρίερ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δώμα

στην επόμενη; Αυτή είναι η καλύτερη ερώτηση που μπορεί να γίνει σε κάποιον συγγραφέα! Ακούγεται περίεργο, αλλά ξέρω μέσα στο μυαλό μου πώς θα πρέπει να ακούγεται μια πρόταση, πριν την ξεκινήσω, για να ταιριάζει με την προηγούμενη. Και επιλέγω τις λέξεις έτσι ώστε να ταιριάζουν στον ρυθμό. Νομίζω ότι αυτό κάνει μια πρόταση πιο αστεία και ότι οι ασυνήθιστες λέξεις είναι πιο όμορφες, πιο διασκεδαστικές από τις συνηθισμένες. Κάπως έτσι είναι και το ελαφρά φανταχτερό στυλ του αφηγητή μου. Είναι ένα υπέροχο στυλ για να παίζεις. Για να γίνω πιο κατανοητός, όμως, πρέπει να πω ότι στέκομαι σε κάθε πρόταση τρεις φορές περισσότερο απ’ όσο θέλω. Δεν εγκαταλείπω εύκολα. Αυτό λέω και στους μαθητές μου: όταν σκέφτεστε μια μεταφορά, απορρίψτε τις δύο πρώτες σκέψεις σας, θα είναι κλισέ. Απορρίψτε τους δύο πρώτους τρόπους που φαντάζεστε έναν χαρακτήρα, μία πρόταση, μία λέξη. Αφιερώστε περισσότερο χρόνο στο βιβλίο σας. Τότε θα είναι ολοκληρωτικά φτιαγμένο από εσάς.

— Μία από τις πιο εμπνευσμένες στιγμές του βιβλίου είναι η σκηνή για την αμφιβολία και πώς είναι να ζεις με τη διάνοιά σου. Πώς διαχειρίζεσαι την αμφιβολία; Έχεις ανακαλύψει ένα μυστικό, το μόνο κεφάλαιο του βιβλίου που έχει απομείνει από την αρχική, μη κωμική εκδοχή του. Την εκδοχή όπου ο Άρθουρ είναι ένας μεγαλόσωμος άνδρας. Μια μέρα ήμουν σε βαθιά κατάθλιψη (μια αρρώστια των συγγραφέων, λυπάμαι που το λέω) και το μόνο που μπορούσα να κάνω ήταν να γράψω κάτι, οτιδήποτε. Έγραψα αυτό το κεφάλαιο για τη δική μου δυσκολία με το γράψιμο. Δεν είναι αστείο που, απ’ όλες τις σελίδες που έγραψα στη διάρκεια εκείνου του έτους αποτυχίας, το κομμάτι που έμεινε είναι… το απόσπασμα για την αποτυχία; — Περίγραψέ μου μια συνηθισμένη μέρα σου. Όταν είμαι στο Σαν Φρανσίσκο ξυπνάω στις έξι το πρωί και συναντάω τον φίλο μου τον Ντάνιελ, επίσης συγγραφέα, για να πάμε για κολύμπι στην παραλία της πόλης, ένα πολύ κρύο μέρος. Κολυμπάμε και μιλάμε για βιβλία και για όσα δουλεύουμε εκείνη τη στιγμή και μετά συνήθως πάμε στο κορεάτικο καφέ, σε μια ήσυχη περιοχή της πόλης, χωρίς πολύ κόσμο, για να φάμε πρωινό. Βάζω στ’ αυτιά τα ακουστικά, ακούω Φίλιπ Γκλας και γράφω. Έχουμε τελειώσει μέχρι τη μία ή τις δύο και ή πάμε για μεσημεριανό μαζί ή πάμε σπίτι. Αυτή είναι η ιδανική μέρα μου, αλλά ξέρεις πώς αποσυντονίζεται συχνά η ζωή σου! Είμαι πολύ χαρούμενος όταν έχω καταφέρει να γράψω κάτι το πρωί και την ίδια μέρα έχω κάνει και κάτι σωματικό. Τότε αισθάνομαι ότι έχω κερδίσει κάτι την υπόλοιπη μέρα, η οποία συχνά τελειώνει μ’ εμένα να φτιάχνω δείπνο για φίλους και με πολύ κρασί.

— Με το φαγητό ποια είναι η σχέση σου; Ω, το φαγητό! Σκέφτομαι συνέχεια το επόμενο γεύμα, πού θα το φάω ή τι να φτιάξω. Χθες αγόρασα δύο κιλά ντομάτες για να προετοιμαστώ για το κύμα καύσωνα (είμαι στην Ιταλία αυτήν τη στιγμή). Το σχέδιό μου είναι να φτιάξω γκασπάτσο. Επίσης, αγόρασα friselle, ένα σκληρό στρογγυλό ψωμί από την Πούλια, το οποίο το μουλιάζεις σε νερό και το καλύπτεις με ντομάτες και αντζούγιες. Θα είναι το μεσημεριανό μου! Το μαγείρεμα είναι το καλύτερο αντίδοτο όταν γράφεις ένα μυθιστόρημα που σου παίρνει χρόνια. Τουλάχιστον μπορώ να έχω μια ιδέα στο μυαλό μου που θα έχω υλοποιήσει μέχρι το τέλος της ημέρας. Όταν ταξιδεύω, πάντα προσπαθώ να δοκιμάζω πιάτα που δεν έχω ξαναφάει, αυτός είναι ένας τρόπος να είσαι ανοιχτός στον κόσμο. Το τι τρώνε οι άνθρωποι για πρωινό ανά τον κόσμο, για παράδειγμα, είναι τόσο αποκαλυπτικό όσο και η πολιτική τους.

Ζούμε στιγμές εθνικισμού, στο πλαίσιο του οποίου οι ξένοι, ειδικά οι μετανάστες, κατηγοριοποιούνται ως «μη άνθρωποι» από την κυβέρνηση Τραμπ και τους ακολούθους της. Είναι εύκολο να κακομεταχειριστείς μετανάστες, ακόμη και παιδιά, και να αγνοήσεις τις ηθικές επιπτώσεις.

4.7.19 – lifo

55

56 lifo – 4.7.19

ξεις στον οικονομικό τομέα για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο. Μέσα στο Σ/Κ θα μπορέσετε να αφιερώσετε χρόνο στις προσωπικές σας επιθυμίες, ακόμη και να υλοποιήσετε ένα σημαντικό εγχείρημα. Τη Δευτέρα ο Ερμής στον Λέοντα γυρίζει ανάδρομος και θα ευνοηθούν οι διαπραγματεύσεις, αρκεί να αποφύγετε τη βιασύνη που μπορεί να σας οδηγήσει σε λανθασμένες επιλογές. Εσείς που αναζητάτε μια νέα πηγή εσόδων μπορείτε να αξιοποιήσετε την ακίνητη περιουσία σας, αρκεί να είστε ενημερωμένοι και σίγουροι για τις ενέργειές σας. Τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο θα σας απασχολήσουν οι συνεργασίες σας και θα κάνετε συχνά ταξίδια για εμπορικούς σκοπούς, οπότε θα διευρύνετε το δίκτυο των συνεργατών σας, όμως πρέπει να προσέξετε τις συνεννοήσεις σας και κυρίως τις οικονομικές σας συναλλαγές. Στον ερωτικό τομέα, μια καινούργια γνωριμία σάς έχει ενθουσιάσει, όμως δεν είναι κατάλληλη εποχή για δεσμεύσεις.

ΛΕΩΝ [23.7/23.8] Πολύ δημιουργικό το προ-

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3]

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12] Έπειτα από πολύ-

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Αύξηση των εξόδων για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο, όμως είναι για καλό σκοπό, καθώς μπορεί να αφορούν θέματα σπουδών των παιδιών ή ένα ταξίδι, ωστόσο μέσα στο Σ/Κ βελτιώνονται τα οικονομικά σας μέσω της εργασίας. Τη Δευτέρα ο Ερμής στον Λέοντα γυρίζει ανάδρομος και φέρνει πρόσωπα από το παρελθόν στη ζωή σας, οπότε δεν αποκλείεται η επανασύνδεση με έναν πρώην ερωτικό σας σύντροφο. Διαδικαστικές και νομικές υποθέσεις θα απασχολήσουν τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο και στην προσπάθειά σας να εξοικονομήσετε χρήματα θα αποφύγετε τις κοινωνικές επαφές και τις εξόδους και θα περάσετε μια φάση μοναχικότητας. Γενικά, είναι αυξημένες οι ευθύνες σας αυτή την εποχή και τα σχέδιά σας μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα, όμως από τη Δευτέρα κι έπειτα κάποιες θετικές εξελίξεις στα επαγγελματικά σας θα σας δώσουν την ευκαιρία να οργανώσετε τις διακοπές σας, που μπορεί να τις είχατε ξεγραμμένες.

μηνες προσπάθειες ήρθε η στιγμή να απολαύσετε τους καρπούς των κόπων σας και είναι ιδανική εποχή για ταξίδια. Αν δεν έχετε οργανώσει τις διακοπές σας, μπορείτε να το κάνετε τώρα που έχετε την οικονομική ευχέρεια, οπότε συνεννοηθείτε με τους φίλους και/ή την οικογένεια και ξεκινήστε τον σχεδιασμό των πλάνων σας. Τη Δευτέρα ο Ερμής στον Λέοντα γυρίζει ανάδρομος και θα είναι μια καλή ευκαιρία για επανεξέταση στόχων και σχέσεων για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο, καθώς θα έχετε στη διάθεσή σας τον απαραίτητο χρόνο. Για εσάς του 2ου δεκαημέρου είναι μια καλή εποχή για επενδύσεις και επιχειρηματικά ρίσκα, όμως αν δεν είστε σίγουροι για τις αποφάσεις σας μην το πιέζετε το θέμα. Καλύτερα να αναβάλετε για λίγο τα σχέδιά σας, προκειμένου να μην έχετε απώλειες. Η ερωτική σας ζωή με το εξάγωνο Αφροδίτης - Ουρανού βελτιώνεται, ενώ ευνοείται η απόκτηση παιδιού.

σεχές διάστημα για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο, ενώ θα ευνοηθεί και η ερωτική σας ζωή, ωστόσο μπορεί να αποφασίσετε αλλαγή κατεύθυνσης αν δεν σας εκφράζει πλέον η δουλειά σας, κάτι που ισχύει και για τους γεννημένους το 3ο δεκαήμερο. Ενδεχομένως οι αποδοχές σας να μην είναι αντάξιες των προσόντων σας και των εξαντλητικών ρυθμών που ακολουθείτε και είστε αποφασισμένοι να μη χάσετε περισσότερο χρόνο παραμένοντας σε μια δουλειά που δεν ικανοποιεί τις προσδοκίες σας. Τη Δευτέρα ο Ερμής στο ζώδιό σας γυρίζει ανάδρομος και θα επανεξετάσετε τις ανάγκες και τις επιθυμίες σας, κάτι που θα σας επιτρέψει να κυνηγήσετε τα όνειρά σας, όμως θα πρέπει να αποφύγετε την εξιδανίκευση καταστάσεων. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο έχετε αφοσιωθεί στη σχέση σας, ενώ οι ελεύθεροι έχετε επιδοθεί στο φλερτ και οι εξελίξεις θα είναι πέραν των προσδοκιών σας.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1]

Η ερωτική σας ζωή θα αποτελέσει το επίκεντρο του ενδιαφέροντός σας τις επόμενες μέρες και θα είναι ιδανική εποχή για να ασχοληθείτε με τις ανάγκες της σχέσης σας. Κοινωνικές επαφές, ταξίδια, εκδρομές, θα διευρύνουν τον κύκλο των γνωριμιών σας και θα είστε η ψυχή της παρέας. Μέσα στο Σ/Κ σας δίνεται η ευκαιρία να αυξήσετε τη δημοτικότητα και τα κέρδη σας, οπότε είναι ένα πολύ ευνοϊκό διάστημα για εσάς. Τη Δευτέρα ο Ερμής στον Λέοντα γυρίζει ανάδρομος και η επανασύνδεση με έναν πρώην ερωτικό σας σύντροφο θα δώσει ελπίδες στους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο, όμως, προτού επενδύσετε συναισθηματικά, βεβαιωθείτε πως δεν θα την ξαναπατήσετε. Οι γεννημένοι το 2ο και το 3ο δεκαήμερο είστε προβληματισμένοι με τη σχέση ή τον γάμο σας και αναζητάτε στιγμές με τον εαυτό σας, προκειμένου να πάρετε σημαντικές αποφάσεις. Ένα ταξίδι θα σας βοηθήσει να κατασταλάξετε.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9] Θέματα ακίνητης περιουσίας και η οικογένεια θα είναι το βασικό μέλημα των γεννημένων το 1ο δεκαήμερο και είναι ιδανική εποχή για να ασχοληθείτε με την ανανέωση του χώρου σας ή ενός ακινήτου που θέλετε να εκμεταλλευτείτε. Ένα ταξίδι στο εξωτερικό ενδεχομένως να αναβληθεί αν προκύψουν έκτακτες υποχρεώσεις, όμως μπορεί να προκύψει μια συνεργασία και τελικά να σας βγει σε καλό η αναβολή. Η ερωτική σας ζωή μέσα στο Σ/Κ βελτιώνεται αισθητά, ωστόσο καλύτερα να αποφύγετε τις υποσχέσεις και να βιώσετε τις στιγμές που είναι μοναδικές. Για τους γεννημένους το 2ο και το 3ο δεκαήμερο είναι μια καλή εποχή για να δώσετε έμφαση σε θέματα παιδιών και στη σχέση σας, αλλά θα πρέπει να προσέξετε τις συναναστροφές σας. Η γενναιοδωρία σας μπορεί να προσελκύσει άτομα που θα έχουν μοναδικό στόχο να επωφεληθούν από εσάς και είναι απαραίτητο ένα ξεσκαρτάρισμα στις φιλικές σας σχέσεις.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2]

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Οι επόμενες μέρες θα είναι πολύ ευχάριστες, καθώς προβλέπονται πολλές επαφές οι οποίες θα είναι εποικοδομητικές και θα καταφέρετε να βάλετε σε εφαρμογή τα σχέδιά σας οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο με τη βοήθεια φίλων και αγαπημένων σας προσώπων. Εμπορικές συμφωνίες και προώθηση των υπηρεσιών - προϊόντων σας θα αυξήσουν το εισόδημά σας κι έτσι θα καλυφθούν σημαντικές ανάγκες, ενώ θα μπορέσετε να βελτιώσετε και τις σχέσεις σας με οικεία σας πρόσωπα. Με την επιστροφή του Ερμή στον Λέοντα σε ανάδρομη πορεία θα ευνοηθούν επανασυνδέσεις με φίλους και συγγενικά σας πρόσωπα, ωστόσο πρέπει να έχετε τον νου σας ώστε να αποφύγετε τις παρεξηγήσεις. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο είστε πιεσμένοι με οικογενειακές σας υποθέσεις και μπορεί να αναβάλετε τα σχέδια που αφορούν επαγγελματικά θέματα ή ακόμη και τις διακοπές σας. Ιδιαίτερη προσοχή σε θέματα υγείας.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Οικονομική και κοινωνική καταξίωση για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο. Η υλοποίηση των σχεδίων σας θα ικανοποιήσει τις προσδοκίες σας και οι υπερβολές με το ξόδεμα των χρημάτων σας θα είναι αναπόφευκτες. Ωστόσο, σας αξίζει η επιβράβευση, καθώς έχετε καταβάλει μεγάλες προσπάθειες και τώρα ήρθε η στιγμή της ανταμοιβής. Τη Δευτέρα ο Ερμής στον Λέοντα γυρίζει ανάδρομος και θα σας δοθεί η ευκαιρία να βελτιώσετε τις σχέσεις με ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας, ενώ μπορεί να προκύψει ένας νέος έρωτας με άτομο από τον χώρο της εργασίας. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο είστε προβληματισμένοι με τη σταδιοδρομία σας και μπορεί να αλλάξετε γνώμη όσον αφορά τις επιλογές σας, κάτι που θα προκαλέσει συγκρούσεις με πρόσωπα του περιβάλλοντός σας. Η ερωτική σας ζωή είναι σε καλό σημείο και σκέφτεστε σοβαρά το ενδεχόμενο του γάμου οι γεννημένοι το 3ο δεκαήμερο.

Sudoku No 600 8

3

9 7 1 8 1 5 1 8 3 9

4 8 1 7 9 6 3 5 7

8

7

2 5 1 4

6

1

Η λύση του προηγούμενου 4 2 8 5 1 6

9 1 5 2 7 3

7 6 3 4 9 8

8 7 2 1 6 4

6 4 1 3 5 9

5 3 9 8 2 7

3 9 7 6 8 5

2 8 6 9 4 1

1 5 4 7 3 2

7 8 5 9 2 4 1 3 6 3 6 2 5 8 1 4 7 9 9 4 1 3 7 6 2 5 8

Ριζικές αλλαγές στον οικογενειακό τομέα για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο και μάλλον θα αναγκαστείτε να αλλάξετε κατοικία αν νιώσετε πως δεν μπορείτε πλέον να συνεννοηθείτε και να συνυπάρξετε με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Φίλοι σάς στηρίζουν στα πρώτα σας βήματα και νιώθετε μια σχετική ασφάλεια, ωστόσο δεν είστε και πολύ ευτυχισμένοι με την έκβαση των καταστάσεων. Τη Δευτέρα ο Ερμής στον Λέοντα γυρίζει ανάδρομος και θα περάσουν από κόσκινο σχέσεις και συνεργασίες, όμως, επειδή θα έχετε και μια τάση να παρεξηγείτε τους άλλους, θα πρέπει να φιλτράρετε αυτά που ακούτε, προτού έρθετε σε αντιπαράθεση. Εσείς πoυ είστε γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο δεν είστε ικανοποιημένοι με τη δουλειά σας και αναζητάτε εναλλακτικές λύσεις, όμως σας έχει καταβάλει το άγχος και μπορεί αυτό να έχει αντίκτυπο στην υγεία σας. Βάλτε σε προτεραιότητα τη φροντίδα της φυσικής σας κατάστασης και ξεκουραστείτε.

Η εργασία και η φυσική σας κατάσταση θα είναι μέσα στις βασικές σας προτεραιότητες και επειδή το ’χετε βάλει σκοπό να πετύχετε τους στόχους σας θα ανταμειφθεί η επιμονή σας, καθώς προβλέπονται σημαντικές επιτυχίες στον τομέα της φήμης και της καριέρας για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο. Μέσα στο Σ/Κ σας δίνεται η ευκαιρία να ανασυντάξετε τις δυνάμεις σας και να βελτιώσετε την ερωτική σας ζωή, ενώ από τη Δευτέρα, που γυρίζει ο Ερμής στον Λέοντα ανάδρομος, θα μπορέσετε να επαναξετάσετε τα μελλοντικά σας σχέδια, δίνοντας έμφαση στις λεπτομέρειες. Μακροπρόθεσμοι στόχοι και επιχειρηματικά ρίσκα μπορεί να σας αγχώνουν και ίσως αποφασίσετε να μην προβείτε σε ενέργειες που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τους πόρους σας οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο, οπότε είναι μια καλή εποχή για να ταξιδέψετε για αναψυχή και να αφιερώσετε περισσότερο χρόνο στην προσωπική σας ζωή.

starfax

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Σημαντικές οι εξελί-

week

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5]

Σημαντικές αλλαγές στον τομέα του σπιτιού για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο και μπορεί να κάνετε μια μετακόμιση σε έναν καλύτερο χώρο ή μπορεί να αποκτήσετε ένα ακίνητο μέσω μιας κληρονομιάς. Η ερωτική σας ζωή και η επαφή σας με τα παιδιά θα σας χαρίσουν στιγμές απόλαυσης, ενώ μπορεί να προκύψει και μια καινούργια γνωριμία σε ένα ταξίδι ή μια εκδρομή με φίλους. Η επιστροφή του Ερμή στον Λέοντα σε ανάδρομη πορεία θα σας παρακινήσει να ανοίξετε τα φτερά σας προκειμένου να αποκτήσετε την ανεξαρτησία σας, ενώ παράλληλα θα αυξηθούν οι επαφές με την οικογένεια, ωστόσο μπορεί να γίνουν και κάποιες παρεξηγήσεις. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο δέχεστε ολοένα και περισσότερες πιέσεις στη δουλειά σας, ενώ μπορεί να μην είστε ικανοποιημένοι με θέματα σπουδών και ίσως ξεκινήσετε έναν κύκλο μαθημάτων στο εξωτερικό. Στα ερωτικά, η τύχη είναι με το μέρος σας.

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6] Πολλές οι μετακινήσεις και οι επαφές σας τις επόμενες μέρες και σίγουρα θα προκύψει μια καινούργια συνεργασία για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο, κατά πάσα πιθανότητα από τη Δευτέρα και μετά, που γυρίζει ο Ερμής στον Λέοντα ανάδρομος. Συζητήσεις που έγιναν με κάποια άτομα στο παρελθόν επανέρχονται στο προσκήνιο και ορισμένες υποθέσεις που είχαν κολλήσει θα δρομολογηθούν με επιτυχία. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο προσέξτε τη διαχείριση των πόρων σας και κάντε τον προγραμματισμό σας ώστε να μη βγείτε εκτός προϋπολογισμού. Αν πρόκειται να υπογράψετε συμβόλαια και να κλείσετε συμφωνίες, προσέξτε τα ψιλά γράμματα. Επίσης, κρατήστε επιφυλακτική στάση αν ακούσετε μεγάλα λόγια και υποσχέσεις, ακόμα και στην ερωτική σας ζωή, καθώς το τετράγωνο Δία - Ποσειδώνα δημιουργεί αυταπάτες. Αποφύγετε τις δεσμεύσεις στην ερωτική σας ζωή και πάτε με τη ροή των πραγμάτων.

α πό τη μα ριβίκυ κα λλέργ η (sta rfa x@ lifo .gr)

4.7.19 – lifo

57

α΄ πρόσωπο week

Γιάννης Κωνσταντινίδης: Κάθε χρόνο τέτοια εποχή αξιοπρεπής μανάβισσα της λαϊκής αγοράς της Καλλιδρομίου προτείνει «ματσάκια» ανθών κολοκυθιών, με τους μίσχους συγκρατημένους, με δέος, από λαστιχάκι. Αν τα έβλεπε ο Βανγκόγκ, δεν θα ζωγράφιζε ηλιοτρόπια. Θα αφοσιωνόταν στους ανθούς κολοκυθιών με τη συγκλονιστική λάμψη, καθώς κείτονται στον πάγκο μελοδραματικοί και μεγαλοπρεπείς, σαν ηττημένοι σαμουράι του επικού Κουροσάβα. Εν τω μεταξύ, κυνικότατος μπλόγκερ μαγειρικής τονίζει ότι όποιος ανθός κολοκυθιού δεν καταλήξει στο τηγάνι θεωρείται ασυγχώρητη σπατάλη και ότι οι ανθοί χωρίζονται σε αρσενικούς και θηλυκούς (χωρίς σπουδαία σημασία, όμως, για τη γεύση τους αφού μαγειρευτούν). Κι εκεί ακριβώς συνοψίζεται ένα σταθερό «πατρόν» της καθημερινότητας: μόλις ένα ερέθισμα σε απογειώσει προς τον ενθουσιασμό, τότε, τσουπ, ένα ανούσιο αντι-ερέθισμα ανασύρει το άγχος της διαφοράς των φύλων. Ούτε μια φριτάτα δεν φτιάχνεις πια αναίμακτα.

Γεωργία Παπαστάμου: Όμορφοι, νέοι όροι από το κοντινό μέλλον: «κλιματικό απαρτχάιντ». Σύμφωνα με ειδικό εκπρόσωπο του ΟΗΕ, ο πλανήτης δεν βρίσκεται καθόλου μακριά από το παραπάνω σενάριο, σύμφωνα με το οποίο βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και νόμοι θα καταλύονται, ενώ οι πλούσιοι θα πληρώνουν για να αποδράσουν από τη ζέστη και την πείνα που έρχεται λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Χρήστος Παρίδης: Παρασκευή βράδυ στη Λυρική για την πρεμιέρα της Μήδειας του Μποστ σε μουσική Κυπουργού, λιμπρέτο Κιτσοπούλου, σκηνοθεσία Σκουρλέτη. Μια παράσταση φαντασμαγορική, βιτριολική, σατιρική, κοντολογίς απολαυστική και με πολύ γέλιο. Όλοι βγαίνουν εξαγνισμένοι και πέρα για πέρα ικανοποιημένοι. Έξω, στον προαύλιο χώρο, συναντάω φίλους που είχαν βγει από την Πειραματική Σκηνή, εκστασιασμένους από την ομάδα χορού του Άκραμ Καν – κι αυτή, όπως και η Μήδεια, παραγωγή του Nostos Festival. Μπροστά μας δεκάδες παιδάκια με γονείς παρακολουθούν κλόουν και ακροβατικά και ξεκαρδίζονται. Παντού γέλια και χαρούμενα πρόσωπα. Το καλοκαίρι στα καλύτερά του. Μπορεί να μην έχουμε πλατείες αντάξιες των ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων, αλλά εκείνο το βράδυ το Νιάρχος αποκατέστησε επάξια την απουσία τους.

Άρης Δημοκίδης: Μερικά πράγματα που μου έκαναν εντύπωση αυτές τις μέρες: To πόσο πετυχημένα επηρεάστηκε στα σχέδιά του ο Αρκάς απ’ τον Mordillo (το συνειδητοποίησα τώρα που ο δεύτερος πέθανε και ξανακοιτούσα τα άπαντά του) / Το βιντεοκλίπ του «God Control» / Το φωτοπόστ «Το fuck-my-life ύφος του Nicolas Cage στις φωτό που βγαίνει με Κυπραίους είναι όλα τα ριάλια» στα Μικροπράγματα / Όλα όσα πέτυχε και έκανε ο Αντετοκούνμπο σε μία εβδομάδα / Η επιστροφή του Άκη Τσοχατζόπουλου στη φυλακή τις μέρες που η Βίκυ Σταμάτη γκρίνιαζε πως δεν τα βγάζουν πέρα με 2.400 ευρώ μηνιαίως.

μικρές εξομολογήσεισ από τους συντάκτες της lifo

58 lifo – 4.7.19

Νικόλας Σεβαστάκης: Διαβάζοντας τον Ψαρά της Ισλανδίας του Pierre Lotti (μετάφραση: Ιφιγένεια Μποτουροπούλου, εκδόσεις Στερέωμα) είναι σαν να βλέπω τον πίνακα «Ψαράδες του Πουασί» του Μονέ. Ούτως ή άλλως, αγαπάω τις ιστορίες με λιμάνια, αλιευτικές εκστρατείες και κακοκαιρίες και, βέβαια, ο Lotti είναι λυρικός συγγραφέας, ένας λυρικός ρεαλιστής από αυτούς που ξέρουν να συγκινούν δίχως ν’ απομακρύνονται από την πραγματικότητα./ Οι φωτογραφίες της Λίας Ναλπαντίδου στην έκθεση «Αστικός μυστικός κήπος - Μια ανάγνωση» (Βίλα Καπαντζή, πολιτιστικό κέντρο ΜΙΕΤ). Κομμάτια από την ιστορία της Θεσσαλονίκης και εικόνες μιας αυτοβιογραφίας που ανταποκρίνονται καλά στην ιδέα του μυστικού κήπου.

ρώτα την απο τη λενα φουτσιτζη

Αγαπητή «Α,μπα»: Τον χώρισε επειδή δεν μπορούσε να διαχειριστεί το πρόβλημα της υγείας του. Ποιος έχει δίκιο στην υπόθεση; Τι γίνεται όταν κάποιος περνάει μια πολύ δύσκολη φάση στη ζωή του (ψυχολογική, πρόβλημα υγείας κ.λπ.) και ο/η σύντροφός του δεν μπορεί ή δεν θέλει να του σταθεί, οπότε αποχωρεί; Συγκεκριμένα, έχω έναν φίλο που ήταν μαζί με την κοπέλα του περίπου έναν χρόνο. Ο φίλος μου τους τελευταίους δύο μήνες αρρώστησε σοβαρά και τραβιόταν για αρκετό καιρό από γιατρό σε γιατρό, από νοσοκομείο σε νοσοκομείο. Η κοπέλα τού στάθηκε για κάποιον καιρό, αλλά μετά τον χώρισε, λέγοντας ότι είναι πολύ ψυχοφθόρο γι’ αυτήν. Ο φίλος μου καταρρακώθηκε και συγγενείς και φίλοι κράζουν ακατάπαυστα την κοπέλα. Θέλω, λοιπόν, να σε ρωτήσω ποιος είναι ο κακός της υπόθεσης. Εννοείται ότι σε μια σχέση στηρίζεις τον άλλον και στα δύσκολα και στα εύκολα, αλλά άμα εσύ δεν το αντέχεις ψυχολογικά, αυτό δεν επηρεάζει και τον άλλον, οπότε είναι καλύτερα να χωρίσεις; Καταλαβαίνω ότι δεν είναι όλα άσπρο και μαύρο, αλλά δεν θα ήταν υποκρισία να περιμένει να ξεπεράσει ο φίλος μου τον κίνδυνο (που, ευτυχώς, τον ξεπέρασε) και ύστερα να χωρίσει; Από την άλλη, ο άρρωστος περνάει ήδη πολλά και είναι άσχημο να τον φορτώνεις και με έναν χωρισμό. Σκέφτομαι κάτι λάθος; Ποια είναι η γνώμη σου; - Difficult to pick a side απαντηση α,μπα

Δίκιο έχει αυτός που νιώθει ότι δεν αντέχει και πιστεύει ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να φύγει, δίκιο έχει κι ο άλλος που απογοητεύεται από αυτόν που δεν αντέχει. Δεν είναι και πολύ στέρεη η πεποίθηση, πάντως, ότι μια σχέση ενός χρόνου θα έπρεπε να επιβιώσει από κάτι τέτοιο. Φυσικά και θα μπορούσε, αλλά δεν είναι ρεαλιστικό, ούτε είναι δίκαιο να θεωρείται αυτονόητο. Ένας χρόνος είναι μικρό χρονικό διάστημα για να περιμένεις από κάποιον να μπει τόσο στα βαθιά μαζί σου. Νομίζω ότι παίζει πολύ ρόλο πώς ήταν η σχέση πριν εμφανιστεί η αρρώστια, ποια είναι η εμπειρία του καθενός σχετικά με τα νοσοκομεία κι επίσης πρέπει να λάβουμε υπόψη κάτι πολύ σημαντικό, υπάρχουν αρρώστιες και αρρώστιες. Είναι σημαντικό και το timing του χωρισμού πάντως, και ο τρόπος. Μπορείς να χωρίσεις χωρίς να σημαίνει ότι θα εξαφανιστείς από τη ζωή του άλλου. Οι κοντινοί του φίλου σου τα έβαλαν με την κοπέλα γιατί προφανώς θα προτιμούσαν να ήταν κάποια άλλη δίπλα του αυτήν τη δύσκολη στιγμή. Ο κακός της υπόθεσης, πάντως, είναι κυρίως η αρρώστια. Ευτυχώς, στην περίπτωση του φίλου σου όλα πήγαν καλά.

Αγαπητή «Α,μπα»: Το αγόρι μου «ξέχασε» να μου πει ότι πήγε σε στριπτιτζάδικο. Είναι παράξενο που ήθελε να πάει; Είμαστε μαζί 5 χρόνια, αποκλειστική σχέση και στενή. Εγώ στα 30, εκείνος 4 χρόνια πιο μικρός. Πριν από αρκετούς μήνες ξεκίνησε να κάνει παρέα με κάποια αγόρια, συναδέλφους του. Σε κάποια φάση μού είπε: «Τα παιδιά είπαν να πάμε και σε κάνα στριπτιτζάδικο καμιά φορά»! Εγώ αντέδρασα, θεωρώ, αρκετά cool, δεν έκανα σαν υστερική, ούτε είπα «άντε, άντε, πότε θα πάτε, με το καλό!». Ήμουν σε μια ουδέτερη φάση. Παρ’ όλα αυτά, περνάει καιρός και μαθαίνω τυχαία ότι πήγαν! Η μεγάλη σύμπτωση; Το αγόρι μου «ξέχασε» να μου το αναφέρει ως συνέχεια της εξόδου (εγώ είχα μείνει στην έξοδο για φαγητό). Όταν του το συζήτησα το παραδέχτηκε, ζήτησε συγγνώμη, είπε ότι προέκυψε τελευταία στιγμή, ότι πήγαν για την πλάκα κ.λπ. Πολλά είπε, αλλά η ουσία είναι ότι εγώ δεν κράτησα κάτι που να εξηγεί όχι τόσο το γιατί πήγε αλλά περισσότερο το γιατί δεν μου το είπε, ειδικά εφόσον είχε προηγηθεί κι εκείνη η πρώτη αναφορά που σας έγραψα πριν. Δεν πιστεύω ότι με απατάει, δεν μου δίνει δικαιώματα να πιστέψω ότι ξενοκοιτάει ή ότι γκομενίζει. Οπότε, τι δεν βλέπω; Το ότι ήθελε να πάει με πειράζει σε έναν βαθμό, αλλά, ειλικρινά, αν το είχαμε συζητήσει από πριν και το ήξερα, δεν θα ένιωθα έτσι, πιστεύω. Τώρα με έχει πειράξει αυτό και, παρ’ ότι έχουν περάσει πλέον 6 μήνες από τότε, θα έλεγα ότι κατά καιρούς το σκέφτομαι ακόμα! Είναι γενικά παράξενο που ήθελε να πάει; Τι δεν βλέπω στην όλη εικόνα γενικά; απαντηση α,μπα

Δεν ξέρω τι εννοείς όταν ρωτάς «τι δεν βλέπω;». Μου φαίνεται ότι τα βλέπεις όλα και δεν σου πολυαρέσουν και περιμένεις μήπως σου πω κάτι που αλλάξει την εντύπωση που έχεις. Δεν έχω να προσθέσω κάτι όμως. Ούτε το ότι πήγε θα μου άρεσε ούτε το ότι μου το έκρυψε θα μου άρεσε. Σου το έκρυψε επειδή δεν είναι από άλλον πλανήτη, ξέρει πώς φαίνεται αυτό στις «κοπέλες», και όταν λέω «κοπέλες», εννοώ την κατηγορία των γυναικών που είναι για σχέση (η άλλη κατηγορία δουλεύει ήδη σε στριπτιτζάδικο). Για να πω την αλήθεια, το «πήγαμε για πλάκα» με ενοχλεί περισσότερο από το «πήγα γιατί μου αρέσει να πληρώνω γυμνές γυναίκες να μου χορεύουν» ή «είχα περιέργεια να δω πώς θα είναι». Η «πλάκα» υποβιβάζει εντελώς αυτές τις γυναίκες, λες και πάνε το φιρφιρί τους σε ζωολογικό κήπο, να διασκεδάσει. Αν το είχατε συζητήσει από πριν και το ήξερες, τι θα είχε αλλάξει; Τι είδους συζήτηση θα ήταν αυτή, και με τι περιεχόμενο; Θα έδινες την άδειά σου να κάνει κάτι που και οι δύο ξέρετε ότι θα ήταν καλύτερο να μην κάνει; Όπως ένα παιδί ζητάει να φάει δεύτερο παγωτό, επειδή ήρθαν οι παππούδες; Θα ήθελα εδώ να προσθέσω ότι υπάρχουν άντρες που δεν πάνε σε στριπτιτζάδικα και δεν τους φαίνονται καθόλου «αστεία». Σου το λέω για να το ξέρεις, για να μη νομίζεις ότι είναι κάτι που πρέπει να δέχεσαι, για να μην παριστάνεις το cool girl. στειλτε τισ δικεσ σας ερωτησεις και διαβαστε περισσοτερεσ απαντησεισ στο ampa.lifo.gr

4.7.19 – lifo

59