Τεύχος 621

17.10.2019

οφορίας κλ

2019

free press

ρόνια κυ •χ

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

2005

λοφορίας υκ

ρόνια κ •χ

O ΣΟΥΠΕΡ ΤΡΑΠΕΡ MAD CLIP EINAI Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Free Press media brand 2019 Βάσει στοιχείων Bari-Focus

H TEXNH TOY TAXIS ΣΤΟΥΣ ΤΟΙΧΟΥΣ ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΝΙΚΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ: MIA ΚΟΥΒΕΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΜΑΣ ΜΠΕΡΝΧΑΡΝΤ

ΒΕΡΝΕΡ ΧΕΡΤΖΟΚ: «O 21ος ΑΙΩΝΑΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΙΩΝΑΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ»

4 lifo – 17.10.19

☛ Η απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Πέτερ Χάντκε προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις. Ο χρήστης Cogito ergo sum σχολίασε σχετικά: «Κλασικό και αναπάντητο το ερώτημα για τη σχέση του καλλιτέχνη με την πολιτική. Απαράδεκτες οι απόψεις του Χάντκε, ειδικά σε ό,τι αφορά τη Σρεμπρένιτσα και τη σφαγή που έκαναν εκεί οι “ορθόδοξοι αδελφοί μας”. Είναι, όμως, αυτός λόγος να απορρίψουμε το έργο του; Το Ταξίδι στην άκρη της νύχτας είναι από τα πιο συγκλονιστικά βιβλία που έχω διαβάσει. Ο Σελίν, από την άλλη, ήταν κρετίνος, άρα ποια είναι η στάση μου απέναντί του; Ειλικρινά, δεν έχω απάντηση. Πάντως, καλά κάνουν κάποιοι και κριτικάρουν τις άθλιες απόψεις του Χάντκε. Αφού τις κοινοποίησε δημόσια, θα δεχτεί και την ανάλογη αντίδραση. Ας πρόσεχε!», με τον χρήστη βλαχάκι (το) να απαντά αναφορικά με το κατά πόσο μπορεί να συνδεθεί τελικά ο καλλιτέχνης με τα πολιτικά του πιστεύω: «Πράγματι, υπάρχει αυτό το ερώτημα. Ένα δεύτερο που προκύπτει, όμως, είναι αν, με το χέρι στην καρδιά, θα σε άφηνε ανεπηρέαστο μια πρόσφατη ιστορική αδικία που διαπράχθηκε εις βάρος κάποιου πολύ πιο κοντινού σ’ εσένα, ας πούμε στην Ελλάδα. Αν π.χ. ο κύριος ήταν vocal υπερασπιστής των συνταγματαρχών και έτρεχε στις κηδείες τους, θα το σκεφτόσουν ακριβώς έτσι το θέμα ή όχι; Μήπως πολλοί τρέχουν –και δεν εννοώ εσένα– να υπερασπιστούν κάτι επειδή τα προβλήματα δεν αφορούν τον δικό τους ποπουδάκο; Αυτό με προβληματίζει εμένα». ☛ Στο τεύχος της προηγούμενης εβδομάδας ο Άκης Κατσούδας μίλησε με τις έφηβες πρωτεργάτριες του Fridays for Future Greece. Ο χρήστης Μαύρος Γάτος σημείωσε σχετικά με τη μόλυνση του πλανήτη από τα πλαστικά: « Έχοντας συμμετάσχει σε καθαρισμούς παραλιών –και όχι μόνο στην Ελλάδα–, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι το μεγαλύτερο ποσοστό πλαστικού που συλλέξαμε δεν προερχόταν από το ψάρεμα αλλά από συσκευασίες. Σε μερικές περιπτώσεις, μάλιστα, από προϊόντα που είχαν πάψει να κυκλοφορούν στο εμπόριο εδώ και πολλά χρόνια. Επίσης, από την αρθρογραφία του διεθνούς Τύπου μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι το μεγαλύτερο μέρος των πλαστικών προέρχεται από αναπτυσσόμενες χώρες, κυρίως από συσκευασίες που καταλήγουν στα ποτάμια και στη συνέχεια στη θάλασσα, καθώς τα συστήματα αποκομιδής απορριμμάτων και ανακύκλωσης είναι από υποτυπώδη έως ανύπαρκτα. Φυσικά, η αλιευτική βιομηχανία έχει κι αυτή σημαντικό μερίδιο, όχι όμως στη συντριπτική της πλειονότητα». ☛ Η Βίβιαν Στεργίου έγραψε για «Μόνιμους κατοίκους σε μια Αθήνα κουλ». Ο Νίκος Νικολαΐδης - ΣΦ σχολίασε: «Θαυμάσιο άρθρο, κ. Στεργίου. Στα πεζοδρόμια βλέπει κανείς το επίπεδο κοινωνικής παιδείας του λαού μας. Αν και ζω δυόμισι δεκαετίες στο Σαν Φρανσίσκο, έχω κάνει παρεμβάσεις να σουλουπωθούν πεζοδρόμια, να διορθωθούν λακκούβες, να καθαριστούν προσόψεις κτιρίων στην ακτή Τζελέπη, στο παραλίμνιο στον Πειραιά, στον Πύργο, στο Φανάρι του Διογένη, λίγο πιο κάτω, στους Στύλους, στην Πατησίων έξω απ’ το Αρχαιολογικό Μουσείο. Πληγώνομαι όταν βλέπω την αδιαφορία του κόσμου, το άλυτο πρόβλημα του πάρκινγκ, την αισθητική τρομοκρατία του ανεξέλεγκτου γκράφιτι, την εγκατάλειψη των παλιών νεοκλασικών από ανθρώπους που τυφλά ταυτίζουν κάθε καινούργιο trend με την πρόοδο. Είναι ένας αντικατοπτρισμός της αδυναμίας μας να συλλάβουμε τη χώρα ως ένα ενιαίο πρότζεκτ. Αυθάδης ηχορρύπανση και αποστασιοποίηση από την ενεργή μας σχέση με το αστικό περιβάλλον αποδεικνύουν ότι, τουλάχιστον όσον αφορά την Αθήνα και τον Πειραιά, η μισή Ελλάδα ζει σε δύο πόλεις που δεν αγαπά, δεν συμπαθεί, δεν φροντίζει – δεν κατάγεται απ’ αυτές, παρά μόνο κατ’ ανάγκην. Ίσως φταίει η προβληματική αντίληψη που έχουμε για τη σχέση κράτους - πολίτη - κοινωνίας. Το 2011, όταν πήγα στην Οδοποιία στην οδό Αθηνάς 16 και ζήτησα να κλείσουν μια λακκούβα μπροστά στο Αρχαιολογικό Μουσείο στο πεζοδρόμιο, έπρεπε να τους πω ότι έχω σχέση με τους “New York Times” για να το κάνουν. Το έβλεπαν, όμως, ως αγγαρεία. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές μεμονωμένες προσπάθειες (δενδροφυτεύσεις σε πάρκα, κινητοποιήσεις κατοίκων για διάφορα ζητήματα που αφορούν την ποιότητα ζωής στα μεγάλα αστικά κέντρα), όμως το έλλειμμα κοινωνικής παιδείας εξακολουθεί να υπάρχει, στερώντας από τον λαό μας μια πιο αναβαθμισμένη ποιότητα ζωής, κυρίως στις πόλεις. Αν σεβόμασταν τον εαυτό μας, και την Ιστορία μας, θα έπρεπε να διοργανώνουμε εβδομαδιαία καθαρισμό και να θεωρείται τιμητική η συμμετοχή σε αυτόν. Η αισθητική που βγάζει το αστικό τοπίο της μισής Ελλάδας διαμορφώνει τις αξίες και την ψυχοσύνθεσή μας. Είναι ό,τι είμαστε και όσοι το αποφεύγουν ή το σνομπάρουν αρνούνται την κοινωνικοπολιτική τους υπόσταση».

α π ό τ η lif o t ea m

Oι αντιδράσεις που δημιούργησαν τα άρθρα και τα posts μας την περασμένη εβδομάδα.

POSTS ΓΡAΜΜΑΤΑ E-MAILS

feedback620

ΤΟ ΝΌΜΠΕΛ ΛΟΓΟΤΕΧΝΊΑΣ ΤΟΥ ΠΈΤΕΡ ΧΆΝΤΚΕ, ΟΙ FRIDAYS FOR FUTURE ΚΑΙ Η ΚΟΥΛ ΑΘΉΝΑ

*Στείλτε μας Feedback: feedback@lifo.gr

φωτογραφία εξωφύλλου

Εβίτα Σκουρλέτη

free press Eβδομαδιαίος οδηγός της Αθήνας. Κυκλοφορεί κάθε Πέμπτη.

17.10.19 – lifo

5

6 lifo – 17.10.19

17.10.19 – lifo

7

Index #621

www.lifo.gr

ΣΤΗΛΕΣ Οι πρώτες 100 μέρες της κυβέρνησης και η τουρκική επέμβαση στη Συρία

13

Το «Τζόκερ» είναι…

14

από τη βασιλικη σιουτη

από τον δημήτρη πολιτάκη

O ουρανοξύστης και η ψυχούλα μας από τον νικολα σεβαστακη

16

ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ commercial director Πηνελόπη Μουλά διευθυντής lifo.gr Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης

ΘΕΜΑΤΑ

διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος

ΚΩΣΤΑ ΜΑΛΙΑΤΣΗΣ ΛΟΣΑΝΤΖΕΛΕ ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟ

αrt director Χρήστος Τζοβάρας –––––– ε μπο ρικο τμημα advertising director Γιώτα Αθανασοπούλου digital advertising director Χριστίνα Γιαννοπούλου

22

direct sales director Κώστας Μαντάς direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Κωνσταντίνα Τριανταφύλλου senior digital campaign manager Ελένη Γκοβάτσου

ΡΆΓΚΜΠΙ ΓΥΝΑΙΚΏΝ

digital campaign manager Αγγελική Λάζου client service coordinator Ξένια Στασινοπούλου (xenia@lifo.gr) ––––––

ΑΓΚΑΛΙΆ ΜΕ ΠΑΓΟΚΎΣΤΕΣ

ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου, Σπύρος Γκατζούνας

24

ΑΛΗΘΙΝΈΣ ΙΣΤΟΡΊΕΣ ΣΕ ΚΤΊΡΙΑ ΌΛΟΥ ΤΟΥ ΚΌΣΜΟΥ

26

1ο ATHENS CRAFT BEER FESTIVAL

ΑΘΗΝΑΊΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΆΔΑΣ

–––––– συν ταξη αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα (Θέατρο), Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος (Σινεμά), Τάσος Μελεμενίδης (Σινεμά), Γιάννης Κωνσταντινίδης (Εικαστικά), Τίνα Μανδηλαρά (Βιβλίο), Νίκη Μηταρέα (Γεύση), Μερόπη Κοκκίνη, Αναστασία Γαλάνη, Άκης Κατσούδας, Κατερίνα Κοντίνη, Δημήτρης Κυριαζής, Γλυκερία Μπασδέκη, Γιάννης Παπαϊωάννου, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Γεωργία Παπαστάμου, Μαρία Παππά, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Φιλιώ Ράγκου, Πάνος Σάκκας, Νικόλας Σεβαστάκης, Κορίνα Φαρμακόρη, Λένα Φουτσιτζή –––––– φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie f., Αναστασία Βουτυροπούλου, Γιώργος Αδάμος ατελιέ αssistant art director Βανέσσα Φερλέ διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μπέτυ Σπανοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Άλκηστις Γκούμα, Βασίλης Κοτρωνάκης διανομή Άκης Ιωάννου

MAD CLIP

43 8 lifo – 17.10.19

Ο ράπερ αφηγείται τη ζωή του.

γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου ––––––

28

κωδικος εντυπου 7639

παρακαλουμε

ανακυκλωστε

17.10.19 – lifo

9

Η ηθοποιός Καρυοφυλλιά Καραμπέτη. Φωτογραφία: Σπύρος Στάβερης

10 lifo – 17.10.19

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΙΑΣ ΠΟΛΗΣ

οφορίας κλ

ρόνια κ •χ 2005

2019

λοφορίας υκ

ΤΗΣ

ρόνια κυ •χ

ΤΕΤΑΡΤΗ

27

ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 ΠΕΙΡΑΙΩΣ 138

17.10.19 – lifo

11

No 1 ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ

Πρώτη στην κατηγορία των free press με μεγάλη διαφορά από το επόμενο

Το μοναδικό free press που συμπεριλαμβάνεται στα 15 πιο επιδραστικά ενημερωτικά media της Ελλάδας, σύμφωνα με τη διεθνή μέτρηση του Reuters Το Νο 1 media brand μεταξύ όλων των free press 5.097.000 unique visitors 36.000.000 page views To lifo.gr συνεχίζει τον καλπασμό του με διπλάσια επισκεψιμότητα από τους ανταγωνιστές του Η official page της LiFO είναι η πιο ισχυρή και μοιρασμένη σελίδα των ελληνικών media με 750.000 likes

Η μεγάλη ψηφιακή επιτυχία

ΟΛΗ Η ΕΛΛΑΔΑ διαβάζει LiFO

5.097.000 UNIQUE VISITORS ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2019

ΠΟΙΟΤΗΤΑ. ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ. ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ 12 lifo – 17.10.19

talk of the town

Οι πρώτες 100 μέρες της κυβέρνησης και η τουρκική επέμβαση στη Συρία Όλες οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών.

απ ό τh βασιλ ικη σιουτη

17-23 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019

T. 621

βασι λ ι κ η σι ου τ η — δημ ητ ρ η σ π ολι τα κ η σ — ν ι κ ολα σ σ ε βα σ τα κ η σ

• Οι πρώτες 100 μέρες της κυβέρνησης και η τουρκική επέμβαση στη Συρία • Το «Τζόκερ» είναι…

• O ουρανοξύστης και η ψυχούλα μας

Η έκβαση της τουρκικής επέμβασης στη Συρία θα φέρει πολλές αλλαγές, αρκετές από τις οποίες αναμένεται να επηρεάσουν άμεσα όχι μόνο τις γενικότερες ισορροπίες στην περιοχή αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα. Για την ώρα, οι κερδισμένοι μοιάζει να είναι οι Ρώσοι με τον Άσαντ, όμως μένουν πολλά ακόμα για να κατανοήσουμε το διπλωματικό παιχνίδι που έχει παιχτεί. Εν τω μεταξύ, η Γερμανία και οι υπόλοιπες δυνάμεις της Ε.Ε. προβαίνουν σε κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας, την ίδια ώρα που ετοιμάζονται να δώσουν στον Ερντογάν εκατομμύρια ευρώ από τα ευρωπαϊκά ταμεία για το προσφυγικό (που προκαλεί ο ίδιος). Η αιτιολόγηση, για να μην αντιδράσει η κοινή γνώμη, είναι ότι θα του δώσουν λίγα μόνο δισεκατομμύρια ευρώ και όχι τα δεκάδες που ζητάει, καθώς και ότι αυτήν τη φορά θα υπάρχουν προϋποθέσεις και όροι για να τα πάρει (παρότι και ως τώρα υπήρχαν, αλλά τηρήθηκαν μερικώς μόνο από τον Ερντογάν). Κατά τα άλλα, η Γερμανία, προκειμένου να δείξει ότι αντιδρά στην παράνομη εισβολή της Τουρκίας στη Συρία και στη στρατιωτική επίθεση κατά των Κούρδων, ανακοίνωσε μέσω του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών, Χάικο Μάας, ότι αποφάσισε να αναστείλει την εξαγωγή γερμανικών όπλων στην Τουρκία. Όπως διευκρίνισε, η απόφαση αυτή δεν αφορά τους εξοπλισμούς γενικά αλλά τις νέες εξαγωγές εξοπλισμού που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στη Συρία. Δεν επηρεάζει δηλαδή τις συμφωνίες που έχουν με την Τουρκία για άλλους εξοπλισμούς, όπως τα 17.10.19 – lifo

13

SHORTCUT

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

Το «Τζόκερ» είναι… όπλα που σχετίζονται με το πολεμικό ναυτικό και προορίζονται για τα υποβρύχια. Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον, όμως, είχε η αποκάλυψη που προέκυψε από την απάντηση της γερμανικής κυβέρνησης σε σχετική ερώτηση βουλευτή του αριστερού κόμματος Die Linke ότι η Γερμανία εξήγαγε όπλα οικονομικής αξίας 243 εκατομμυρίων ευρώ στην Τουρκία το 2018, δηλαδή περίπου το 1/3 των γερμανικών εξαγωγών όπλων. Μετά από αυτή την αποκάλυψη, αντιλαμβάνεται κανείς εύκολα την αξία των κυρώσεων, όπως η «αναστολή των εξαγωγών όπλων που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην εισβολή στη Συρία». Προφανώς τα όπλα που χρειαζόταν η Τουρκία για τη Συρία τα είχε προμηθευτεί έτσι κι αλλιώς το προηγούμενο διάστημα. Κυρώσεις, που επίσης δεν φαίνεται να ενοχλούν ιδιαίτερα την Τουρκία, αποφασίστηκαν από τους υπουργούς Εξωτερικών της Ε.Ε. και για τις παράνομες γεωτρήσεις στην τουρκική ΑΟΖ. «Οι προκλήσεις δεν είναι αποδεκτές από κανέναν μας και είμαστε στο πλευρό της Κύπρου» δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Μάικλ Ροτ, την ώρα που η χώρα του εξακολουθεί να κάνει τεράστιες επενδύσεις στην Τουρκία. Στο εσωτερικό της χώρας, η κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι ευχαριστημένη από τις πρώτες 100 μέρες και σχεδόν όλοι τους έχουν πέσει με τα μούτρα στα οικονομικά-επιχειρηματικά, τα οποία είναι η πρώτη τους προτεραιότητα. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις που κυκλοφόρησαν την περασμένη εβδομάδα, η κοινή γνώμη εμφανίζεται σχετικά ικανοποιημένη, εκτός από το θέμα της διαχείρισης του προσφυγικού-μεταναστευτικού, στο οποίο υπάρχει μεγάλη δυσαρέσκεια από τη συντριπτική πλειοψηφία. Στο θέμα αυτό η κυβέρνηση Μητσοτάκη, παρότι προεκλογικά ασκούσε σκληρή κριτική στην προηγούμενη κυβέρνηση, ακολουθεί πάνω-κάτω την πολιτική της. Επιπλέον, μεταφέρει πρόσφυγες και μετανάστες από τα νησιά στην ενδοχώρα, προτείνοντας μάλιστα οικονομικά ανταλλάγματα στις τοπικές κοινωνίες για να μην αντιδρούν, ενώ κατά την προεκλογική περίοδο ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωνε ότι «η λύση δεν είναι η μεταφορά τους στην ενδοχώρα αλλά η επιστροφή στην Τουρκία». Έτσι τώρα δέχεται μεγάλη πίεση από τα δεξιά, καθώς πιέζεται από τους δεξιούς ψηφοφόρους να κάνει όσα έλεγε, αλλά και από τα αριστερά, με τον ΣΥΡΙΖΑ να τον κατηγορεί ότι ακολουθεί πολιτική Όρμπαν. Το τελευταίο, βέβαια, δεν στοιχειοθετείται, αφού ο Μητσοτάκης ακολουθεί την ίδια πολιτική με τον Τσίπρα σε γενικές γραμμές και γι’ αυτό ακριβώς βράζει μεγάλο τμήμα της βάσης της ΝΔ. Το μεταναστευτικό ήταν από τα ελάχιστα θέματα στα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν πιο προετοιμασμένος από τη ΝΔ, αν όχι το μοναδικό. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε συγκεκριμένη θέση και αυτήν εφάρμοσε, μένοντας πιστός στη γραμμή του. Αντιθέτως, η ΝΔ φάνηκε να μην έχει κανένα πολιτικό σχέδιο για το θέμα αυτό και για την ώρα κατηγορείται από πολλούς ψηφοφόρους της για «κωλοτούμπα». Γενικότερα, όμως, είναι κοινή διαπίστωση ότι το επιτελείο του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν πολύ πιο προετοιμασμένο για τη διακυβέρνηση της χώρας απ’ ό,τι ήταν του Αλέξη Τσίπρα. Τη διαπίστωση αυτή ήρθαν να επιβεβαιώσουν τις προηγούμενες μέρες και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, όπως ο Νίκος Βούτσης και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, οι οποίοι παραδέχτηκαν ότι δεν ήταν έτοιμοι να κυβερνήσουν το 2015, όταν κέρδισαν τις εκλογές. Οι δημόσιες αυτές παραδοχές ενόχλησαν τον Αλέξη Τσίπρα, λένε οι πληροφορίες, και πολλοί «προεδρικοί» του ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζουν ότι δεν έγιναν τυχαία αλλά σχετίζονται με τους εσωκομματικούς ανταγωνισμούς που διεξάγονται στο παρασκήνιο εν όψει συνεδρίου για το ποιοι θα κυριαρχήσουν σε αυτό. Βασική αιτία της διαμάχης είναι ότι ο κομματικός κορμός του παλιού ΣΥΡΙΖΑ δεν επιθυμεί να αποκτήσουν ρόλο στο κόμμα οι «νεοφερμένοι πασόκοι», ούτε και θέλει ένα «ανοιχτό και μαζικό» κόμμα, όπως θέλει ο Αλέξης Τσίπρας. Αυτοί το θέλουν μικρό, όπως ήταν, για να συνεχίσουν να το ελέγχουν οι υφιστάμενοι κομματικοί μηχανισμοί, χωρίς να διαταραχτούν οι ισορροπίες. Αντιθέτως, ο Τσίπρας δεν επιθυμεί ένα κόμμα μηχανισμών αλλά ένα μεγάλο και μαζικό κόμμα, με τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ ενσωματωμένα, κάτι που δεν έχει επιτευχθεί ως τώρα. Αυτή την εβδομάδα ξεκίνησε τυπικά η επιχείρηση ανοίγματος του κόμματος και η προσπάθεια προσέλκυσης νέων εγγραφών μαζί με την «πορεία προς τον λαό», όπως έχουν ονομάσει τις περιοδείες του Αλέξη Τσίπρα και των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ σε όλη την Ελλάδα. Η αρχή έγινε από την Πάτρα, στην οποία, κατά τις πρόσφατες εκλογές, βγήκε πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ. Εκεί ο Τσίπρας ανακοίνωσε ότι «ξεκινάει η ηλεκτρονική πλατφόρμα όπου ο καθένας μέσα σε δύο λεπτά θα εγγράφεται μέλος και θα αποκτά το δικαίωμα στη συμμετοχή». Στην πραγματικότητα, αυτή ήταν η πρόθεσή του, αλλά κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί, αφού ο κομματικός μηχανισμός κατάφερε να επιβάλει το δικό του, η εγγραφή να μη γίνεται αυτόματα, όπως θέλει ο Τσίπρας, αλλά το κάθε νέο μέλος να περνάει και από την κομματική οργάνωση πρώτα. Για τον λόγο αυτόν οι προεδρικοί κατηγορούν τους κομματικούς ότι θέλουν να επιβάλουν «face control» στα νέα μέλη, εμποδίζοντας στην πράξη τη διεύρυνση, ενώ οι κομματικοί κατηγορούν τους προεδρικούς ότι δεν θέλουν ενεργά μέλη αλλά «followers», όπως είχε πει ο γραμματέας του κόμματος Πάνος Σκουρλέτης, με τον οποίο συνασπίζονται ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο Νίκος Βούτσης, ο Νίκος Φίλης κ.ά. Το επερχόμενο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ αναμένεται να σφραγίσει καθοριστικά τη φυσιογνωμία και το μέλλον του και θεωρείται ήδη ο πιο σημαντικός σταθμός μετά την εκλογική νίκη του 2015.

14 lifo – 17.10.19

Από ένα σημείο και μετά, η ταινία άρχισε να λειτουργεί ως το απόλυτο ψυχολογικό τεστ προσωπικότητας των ημερών μας. Κι αυτό δεν είναι κακό, σίγουρα.

Δ Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις που κυκλοφόρησαν την περασμένη εβδομάδα, η κοινή γνώμη εμφανίζεται σχετικά ικανοποιημένη, εκτός από το θέμα της διαχείρισης του προσφυγικού-μεταναστευτικού, στο οποίο υπάρχει μεγάλη δυσαρέσκεια από τη συντριπτική πλειοψηφία.

απ ό τ ο ν δημ ήτ ρη π ολ ι τάκ η

εν μπορώ να θυμηθώ άλλη ταινία στο πρόσφατο παρελθόν που να έχει προκαλέσει παγκοσμίως τέτοια ανταπόκριση, τόσες αντιδράσεις, τόσα σχόλια και τόσες ερμηνείες όσο το Τζόκερ. Και εν προκειμένω δεν πρόκειται για το αποτέλεσμα ενός μαγικά συντονισμένου μάρκετινγκ. Μήνες παιζόταν ολόκληρη «μανούρα» γύρω από την πρόσφατη ταινία του Ταραντίνο, αλλά τελικά οι αντιδράσεις του κοινού ήταν μάλλον χλιαρές και συγκαταβατικές, αν εξαιρέσει κανείς, φυσικά, την αποθέωση του Μπραντ Πιτ ως ημίθεου 56άρη. Η ταινία, όμως, του Τοντ Φίλιπς με τον Χοακίν Φίνιξ χτύπησε κάποια φλέβα ή μάλλον πολλές φλέβες, προκαλώντας μια σειρά από ποικίλες και αντιφατικές μεταξύ τους αντιδράσεις και εκδηλώσεις σοκ, δέους, ενθουσιασμού, αποστροφής, καχυποψίας και αντανακλαστικού σνομπισμού, από τη στιγμή ειδικά που η δημοτικότητα της ταινίας κατοχυρώθηκε πανηγυρικά στο παγκόσμιο box office. Από ένα σημείο και μετά, η ταινία άρχισε να λειτουργεί ως το γνωστό τεστ κηλίδων μελάνης Rorschach, ως το απόλυτο ψυχολογικό τεστ προσωπικότητας των ημερών μας. Κι αυτό δεν είναι κακό, ούτε βέβαια είναι κακό το γεγονός ότι έχουν σπεύσει ήδη τόσο πολλοί άνθρωποι (μισό εκατομμύριο εισιτήρια μέχρι στιγμής μόνο στη χώρα μας!) να το δουν και να προβάλουν πάνω του τις σκέψεις και τις ανησυχίες και τις κρίσεις τους – αισθητικές, ψυχολογικές, ιδεολογικές. Η σύγχυση και η πανσπερμία ερμηνειών είναι ακόμα πιο φανερή στις απόψεις των κριτικών και μια πρόχειρη καταγραφή κατατάσσει την ταινία αυτομάτως στις πιο υψηλές θέσεις της λίστας με τις πιο «αμφιλεγόμενες» –και συνήθως, όπως αποδεικνύεται εκ των υστέρων, τις πιο ενδιαφέρουσες– ταινίες όλων των εποχών… Το Τζόκερ είναι ταινία σύγχρονου αστικού τρόμου. Είναι μεταμοντέρνο γκραν γκινιόλ. Είναι μαύρη σάτιρα. Είναι κοινωνικό ψυχόδραμα. Είναι, κατ’ ουσίαν, ένα ατόφιο μελόδραμα παλαιάς κοπής. Είναι μια ανούσια και κραυγαλέα άσκηση κανιβαλισμού ταινιών όπως ο Ταξιτζής και ο Βασιλιάς της Κωμωδίας, που δεν θα ξαναγίνουν ποτέ. Αναδεικνύει κρίσιμα ζητήματα ψυχικής υγείας. Ευτελίζει κρίσιμα ζητήματα ψυχικής υγείας. Είναι χοντρό προβοκάρισμα μεταμφιεσμένο σε μαζική ψυχαγωγία. Είναι ένα σύντομο μονόπρακτο που ξεχειλώνει και διαλύεται, επιχειρώντας να γίνει ταινία μεγάλου μήκους. Είναι μια σπουδή χαρακτήρα που κεντράρει στις πιο καίριες υπαρξιακές αναζητήσεις. Είναι μια σπουδή χαρακτήρα που εξοκέλλει σταδιακά στην αβάσταχτη κοινοτοπία. Είναι σαγηνευτικά μακάβριο. Είναι κακόγουστο, μονοδιάστατο, επιπόλαιο, τοξικό και κενό. Μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε τα τραγικά αδιέξοδα της κατάστασης στην οποία έχουμε περιέλθει στον ύστερο καπιταλισμό. Μας ρίχνει στάχτη στα μάτια. Είναι απίστευτα γενναίο. Είναι τόσο κυνικά προμελετημένο, που δεν έχει τα άντερα όχι να βουτήξει αλλά ούτε και να κοιτάξει βαθιά στην άβυσσο. Είναι απείρως ριζοσπαστικό. Είναι ένα όργιο ναρκισσισμού με ψευδαισθήσεις μεγαλείου. Είναι μια συνταρακτική απόκριση στους χαλεπούς καιρούς μας. Είναι μια κάψουλα της αποπροσανατολισμένης και μη στοχευμένης οργής που σέρνεται ουρλιάζοντας στα social media. Ως σύγχρονο μανιφέστο κοινωνικού σχολιασμού, είναι η πιο αντιπροσωπευτική ταινία της εποχής μας. Ως επιφανειακός αχταρμάς «καυτών κοινωνικών ζητημάτων», είναι η πιο αντιπροσωπευτική ταινία της εποχής μας. Είναι ένα στυλιζαρισμένο παραλήρημα. Είναι μια κραυγή απόγνωσης στο σκοτάδι. Είναι μια ιδιοφυής αναπαράσταση των φόβων και των ονείρων μας που έχουν σαπίσει και έχουν μετατραπεί σε καθημερινό εφιάλτη. Είναι κάτι που θα μπορούσαν να έχουν ονειρευτεί σε κακό λιώμα οι πρωταγωνιστές του Hangover. Ο ήρωας της ταινίας είναι το απόβλητο του συστήματος. Είναι η μνήμη, η συνείδηση και η εξέγερση ενός λησμονημένου λούμπεν προλεταριάτου. Είναι το εξωμήτριο του καπιταλισμού. Είναι ο δραπέτης από το άσυλο του νεοφιλελευθερισμού. Είναι απλώς ένας μοναχικός άντρας που σάλταρε λόγω βαριάς κρίσης μέσης ηλικίας. Είναι ο λευκός άντρας που χάνει τα προνόμιά του και μουρλαίνεται. Είναι ο κοινωνιοπαθής που κάνει μετάσταση στη βαριά ψυχοπάθεια. Είναι εγώ, εσύ, όλοι μας και κανένας συγχρόνως. Το Τζόκερ είναι κάτι παραπάνω από μια ταινία. Μια ταινία είναι, μην τρελαθούμε κιόλας. Το Τζόκερ είναι συγχρόνως απονεύρωση και νοβοκαΐνη. Οk, νομίζω ότι έχουν αραιώσει κάπως τα πλήθη εδώ στα κοντινά σινεμά των Αμπελοκήπων, πάω να στηθώ κι εγώ στην ουρά.

17.10.19 – lifo

15

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ

O ουρανοξύστης και η ψυχούλα μας Ο βιωματικός ρομαντισμός και ο τρόμος του αστικού γιγαντισμού με αφορμή τον ουρανοξύστη του Ελληνικού.

Π

α π ό τον ν ικόλα σ εβα σ τά κη

16 lifo – 17.10.19

άει ένας αιώνας, και περισσότερο, που ο ουρανοξύστης έγινε αντικείμενο σκανδαλισμού της διανόησης. Από τον Χένρι Τζέιμς μέχρι τον Μάρτιν Χάιντεγκερ, περνώντας από τις πιο διαφορετικές φιγούρες του ευρωπαϊκού πνεύματος, ο ουρανοξύστης έγινε αμέσως το σύμβολο του «κακού μοντέρνου»: η συμπύκνωση της καπιταλιστικής ύβρεως και της μητροπολιτικής υπερβολής, προέκταση των μεγεθυσμένων Εγώ της εποχής των «βαρόνων-ληστών», των τραστ και των τραπεζών. Γύρω από το θέμα του ουρανοξύστη συγχωνεύτηκαν η κριτική στην ψυχρή νεωτερικότητα και η καχυποψία για την κεφαλαιοκρατική ιεραρχία, όπου οι άνθρωποι γίνονται ασήμαντα αριθμητικά δεδομένα. Η πνευματική δεξιά έκλεινε τη μύτη της στον μηχανικό κόσμο και η ρομαντική αριστερά έβλεπε την περιφρόνηση προς τον μικρό άνθρωπο και τις ανάγκες του. Στην ουσία, μετά τη δεκαετία του 1930 δεν έχει ειπωθεί κάτι καινούργιο σε σχέση με το θέμα. Η ελληνική σκέψη απασχολήθηκε κυρίως με την πολυκατοικία, που είναι, ας πούμε, ο μικρο-ουρανοξύστης μιας κοινωνίας συναθροισμένων μικροαστών. Και γύρω από την αστικοποίηση και το πώς άλλαξε τη γειτονιά, την κατοικία και τις σχέσεις έχουμε μερικές ωραίες σελίδες στην Αργώ του Θεοτοκά και, φυσικά, κάποια από τα σημαντικότερα ποιήματα και των τριών μεταπολεμικών γενιών. Τώρα, όμως, στις συζητήσεις για το πρότζεκτ της αθηναϊκής Ριβιέρας και του Ελληνικού ο ουρανοξύστης ήρθε ξανά στην επικαιρότητα. Όχι μόνος του όμως. Τώρα δεν είναι απλώς ένα ασυνήθιστο κατασκεύασμα αλλά και καζίνο ή ναός του τζόγου. Η κρίση και οι χαμένες αναπτυξιακές ευκαιρίες από τη μια, η Ελλάδα ως αρχαιολογική χώρα από την άλλη, έφεραν στο 2019 μια συζήτηση που αλλού έχει τερματιστεί εδώ και δεκαετίες. Ας σταθούμε, για λίγο, στη συγκυρία και σε ορισμένα αδιαμφισβήτητα δεδομένα της: οι αγωνίες για το κλίμα και η συζήτηση για το επιθυμητό ενεργειακό μοντέλο των χωρών έχουν περάσει στην κεντρική σκηνή. Δεν είναι πια απόκρυφη γνώση μικρών ομάδων και εναλλακτικών κύκλων. Συναντά κανείς παντού αναφορές σε καινούργιους αρχιτεκτονικούς σχεδιασμoύς και νέες μορφές αξιοποίησης του χώρου. Τα τελευταία χρόνια πνέει άνεμος κριτικής στις ιδεολογίες του γιγαντισμού, της επιτάχυνσης και του οικονομισμού. Υπάρχει μια νέα ευαισθησία, που εξαπλώνεται σε πολεοδόμους, αρχιτέκτονες, ειδικούς των κατασκευών και τεχνικούς. Και κάτι ακόμα: στις περισσότερες πολιτικές οικογένειες, από την αριστερά ως το φιλελεύθερο κέντρο και την ίδια τη συντηρητική χριστιανοδημοκρατία, βλέπει κανείς αλλαγές στα θέματα της ανάπτυξης, της ενέργειας και των κανόνων. Η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έχει γίνει μέρος του δημόσιου και πολιτικού διαλόγου σε πολλές χώρες, ανεξάρτητα από το ποιοι κυβερνούν και ποιο είναι το ιδεολογικό τους στίγμα. Με μια λέξη, υπάρχει σήμερα μια περιβαλλοντική και ηθική ευαισθησία που ήταν πολύ πιο ισχνή τη δεκαετία του ’90 ή σε παλαιότερες εποχές αναζήτησης επενδυτικών ευκαιριών και μεγάλων έργων. Όμως ο λόγος για τον «ουρανοξύστη» στην Ελλάδα βουτάει σε διαφορετικά ύδατα από τα παραπάνω. Σπεύδει, σχεδόν διαισθητικά, στη νοσταλγία της ελληνικότητας ή επιστρέφει στην κλασική ιδέα ότι Ελλάδα ίσον χαμηλή κλίμακα και ήπιες επιλογές. Και ενώ πολλοί διατείνονται ότι δεν έχουν κάποιο πρόβλημα με την ιδέα των ψηλών κτιρίων και των πειραματισμών, η αλήθεια είναι ότι ο ουρανοξύστης είναι ανεπιθύμητος. Τρομάζει. Το γεγονός ότι στο σχέδιο του Ελληνικού συνδέεται, μάλιστα, με τη λειτουργία καζίνου για ένα διεθνές κοινό πλουσίων μεγαλώνει το ηθικό δέος. Η απόρριψη, λοιπόν, δεν έχει σχέση με κάποια πρακτική, συγκεκριμένη οικολογική μέριμνα. Όχι τουλάχιστον στους περισσότερους. Η απόρριψη προηγείται και έχει άλλο βάθος. Και πριν από τη συζήτηση για το ενεργειακό αποτύπωμα ή το κλίμα, θα είχαμε τη βεβαιότητα πως η Ελλάδα του Πικιώνη, του Κωνσταντινίδη, του Κυριάκου Κρόκου, η Ελλάδα της ποιητικής του χώρου και του μέτρου, δεν μπορεί να μεταβολίσει το Ντουμπάι και τη Σιγκαπούρη.

Στη φαντασία πολλών η ελληνική ακτογραμμή πρέπει να αποκρίνεται στην ίδια την ουσία της θάλασσας: στον οριζόντιο χαρακτήρα που έχει διακυμάνσεις, αλλά όχι μεγάλες αλλαγές κλίμακας. Ίσως γι’ αυτό όλες οι άλλες απορρίψεις του «οράματος του Άδωνη», οι πιο στενά πολιτικές και αντιπολιτευτικές, δεν είναι τόσο ισχυρές όσο αυτή η βαθιά καχυποψία για το μεγάλο Τεχνούργημα που παραβιάζει, όπως πιστεύουμε, έναν ηθικό νόμο και συγχρόνως ένα αισθητικό μέτρο. Πέρα από το σύνορο κυβερνητικών και αντιπολιτευτικών φωνών, φαίνεται ένα άλλο μέτωπο φόβου και αποξένωσης. Η κριτική στον ουρανοξύστη, που αρχίζει με κατάκριση σε συγκεκριμένες «μακέτες» ως κιτς και άσχημες, έχει φυσικά μεγάλο παρελθόν σε όλη τη Δύση. Είναι μια στάση αναμενόμενη από τη λογιοσύνη, τις λογοτεχνικές και ανθρωπιστικές ελίτ. Είναι μια στάση αναπόφευκτη για τον αντικαπιταλιστή και ακόμα περισσότερο για τον οπαδό της απο-ανάπτυξης ή αυτόν που καταδικάζει τον αστικό γιγαντισμό σε όλες του τις εκφράσεις. Είναι, τέλος, στάση που μπορεί και να συγκινεί όλους όσοι κρίνουν με μια προσωπική αισθητική, με έναν βιωματικό ρομαντισμό που θυμάται την παραλία ως σύναξη της παρέας με κιθάρα και μαυροδάφνη, όπως κάναμε στην εφηβεία μας. Να μην υποτιμούμε τη δύναμη που έχει αυτό το εξαγνισμένο από τον χρόνο βίωμα, τη δύναμή του να επηρεάζει τον θυμό, τις απογοητεύσεις και τις αντιδράσεις μας σήμερα, πολλές δεκαετίες μετά. Υπάρχει, όμως, μια ένσταση σε όλη αυτή την παράταξη ηθικών αντιρρήσεων και αισθητικών θυμών. Τίποτε από όλα αυτά δεν τηρείται στις δημόσιες πρακτικές και στην ελληνική καθημερινότητα. Ούτε μέτρο διακρίνεται ούτε κάποιος σεβασμός στις κλίμακες ή καλή χρήση των κοινών πόρων. Ζούμε, σε μεγάλο βαθμό, μια διακηρυκτική αγνότητα, αγορεύοντας στις πιάτσες του Διαδικτύου και στις παρέες κατά του ενός ή του άλλου κακού. Αυτός ο τρόπος ύπαρξης θέλουμε, μάλιστα, να πιστεύουμε πως είναι κάτι ξεχωριστό και ανώτερο από τη βαρβαρότητα του καζινο-καπιταλισμού. Ίσως, όμως, να είναι απλώς αδυναμία και εύκολη αναδίπλωση στον εθνικό (μας) ιδεαλισμό. Ή κάτι χειρότερο, ίσως να είναι μια επίδειξη αισθητικής αγανάκτησης που έρχεται μετά την αποτυχία του αντιμνημονιακού ριζοσπαστισμού. ι εννοώ; Αν μια κοινωνία δεν θέλει ουρανοξύστες, καζίνα, διαφημίσεις ευτελών προϊόντων και υπηρεσιών κ.λπ., επωμίζεται και το κόστος της άρνησης. Δεν μπορεί να ασκεί αμέριμνα την αισθητική της γκρίνια, ενώ συμφωνεί στα μεγάλα επενδυτικά deals και στο συγκεκριμένο είδος ανάπτυξης. Βλέπει κανείς εδώ μια πονηριά και ένα τέχνασμα που επιτρέπει σε πολλούς από τους συμπολίτες μας να γίνονται με τον πιο ανώδυνο τρόπο ρομαντικοί αντικαπιταλιστές, τη στιγμή που κοινωνικά και πολιτικά είναι αλλού. Ο ουρανοξύστης είναι, λοιπόν, και θύτης και «θύμα» αυτής της αντιφατικής και σχεδόν σχιζοειδούς στάσης. Σαν να πέφτουν πάνω του τα αιώνια διλήμματα της ελληνικής ιδεολογίας, ο διχασμός της ανάμεσα σε μια σοσιαλίζουσα ηθικολογία και σε πρακτικές που εκφράζουν τον πιο πούρο εγωισμό. Καμιά φορά σκέφτομαι πως είμαστε τόσο πολύ φιλολογικά αντιρρησίες, ώστε δεν ξέρουμε πια τι ακριβώς ζητάμε. Ασκεί, όμως, πάντα εξουσία φυσικά ένα θολό ιδεώδες συμφιλίωσης: να μπορούσαν να συνυπάρξουν ο ουρανοξύστης και η ελεύθερη θέα, το γιγαντιαίο και το φιλικό, το χρήμα και οι αρετές. Να μπορούσε, αν γινόταν, να έχουμε υπερανάπτυξη, μα χωρίς συνωστισμό και χωρίς το στρίμωγμα στην ουρά για μια σέλφι μέσα στο πλήθος. Με άλλα λόγια, να μπορούσαν να συνυπάρξουν αρμονικά ο καπιταλισμός και η ψυχή ως ατομική ψυχούλα και οικογενειακό αραξοβόλι. Αυτό το ιδεώδες είναι πιο παλιό απ’ όσο φανταζόμαστε. Έχω όμως την εντύπωση πως δύσκολα θα το συμμεριστεί η Mohegan Gaming and Entertainment ή όποιος άλλος πάρει εν τέλει τη δουλειά. Τα μεγάλα πρότζεκτ, όσο και αν προσαρμόζονται στο ύφος και στην ιδεολογία μιας συγκυρίας, προχωρούν «δίχως να λογαριάζουν τη δική σου μελαγχολία».

Η κριτική στον ουρανοξύστη, που αρχίζει με κατάκριση σε συγκεκριμένες «μακέτες» ως κιτς και άσχημες, έχει φυσικά μεγάλο παρελθόν σε όλη τη Δύση. Είναι μια στάση αναμενόμενη από τη λογιοσύνη, τις λογοτεχνικές και ανθρωπιστικές ελίτ.

ΕΝΑ ΤΕΥΧΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ AMATEURBOYZ LUCAS THE THIRD ΜΕΤΑ ΤΙΣ 20:00

Γ. ΜΟΥΧΤΑΡΊΔΗΣ (PEPPER 96.6) ΜΟΥΣΙΚΗ

ΥΨΙΛΟΝ ΕΔΕΣΣΗΣ 5

ΧΟΡΗΓΟΣ

SUPPORT

130 με τον

ΛΕΩΝΙΔΑ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟ

Ο ιστορικός και γιος του σπουδαίου ποιητή σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη για άγνωστες οικογενειακές πτυχές, τις μειονότητες, την Iστορία και την πολιτική.

Ο Λεωνίδας Εμπειρίκος είναι ιστορικός και γιος του σπουδαίου ποιητή, πεζογράφου και ψυχαναλυτή Ανδρέα Εμπειρίκου. Τον επισκέπτομαι ένα φωτεινό πρωινό στο σπίτι όπου μεγάλωσε και κατοικεί. Περνώντας το κατώφλι του διαμερίσματος στην οδό Νεοφύτου Βάμβα 6 στο Κολωνάκι, αισθάνεσαι σαν να βρίσκεσαι στα λογοτεχνικά σαλόνια της γενιάς του ’30. Κάθε σημείο και μια ιστορία. Φωτογραφίες, πίνακες ζωγραφικής, τόμοι βιβλίων, προσωπικά αντικείμενα, καθώς και ένας διάχυτος, ανεξάντλητος πνευματικός πλούτος. Μαζί μας στη συζήτηση κάθεται και ο κοινωνικός γάτος του, ο Τσέστερ. Σε όλη τη διάρκεια της συνέντευξης έχω απέναντί μου έναν άνθρωπο που θυμίζει αυτό που γράφει ο Τόνι Τζαντ στο Πανδοχείο της Μνήμης, παρουσιάζοντας τους ιστορικούς ως φιλοσόφους που χρησιμοποιούν παραδείγματα. Φιλικός, ευγενικός και αντισυμβατικός. Στη συζήτησή μας ο λόγος του είναι χειμαρρώδης και στοχαστικός, ενώ συμπληρώνεται από έναν ριζοσπαστικό τρόπο σκέψης, έναν παραστατικό τόνο και σφαιρική αντίληψη των πραγμάτων. Αναμφίβολα, ο Λεωνίδας Εμπειρίκος διαθέτει ένα ευρύ πεδίο γνώσεων γεωγραφίας και Ιστορίας, αλλά, όπως τονίζει, δεν

του αρέσει καθόλου να βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1957, ασχολείται με τις μειονότητες στην Ελλάδα και, φυσικά, είναι ο κύριος κάτοχος του αρχείου του υπερρεαλιστή ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκου. Νονός του ήταν ο Οδυσσέας Ελύτης, ενώ στις καθημερινές οικογενειακές επαφές συγκαταλέγονταν, μεταξύ άλλων, προσωπικότητες όπως ο Τσαρούχης, ο Εγγονόπουλος, ο Σεφέρης, ο Βαλαωρίτης και ο Καραγάτσης. Ο πατέρας του πέθανε το 1975, όταν ο Λεωνίδας Εμπειρίκος ήταν μόλις 18 ετών. Την ημέρα του θανάτου του τη θυμάται πολύ έντονα. «Εξαιτίας του καρκίνου του πνεύμονα, το σώμα του είχε προσβληθεί από μυοπάθεια, αλλά το πρόσωπό του εξακολουθούσε να μεταδίδει μια διαφορετική και ευχάριστη πραγματικότητα. Υπέφερε, αλλά δεν μας το έδειχνε. Ξέρετε, δεν τον πένθησα τον πατέρα μου. Κι αυτό επειδή φρόντισα να εσωτερικεύσω όλη την παρουσία του. Έκτοτε, κατάφερα να διατηρήσω εναργώς όλες τις λεπτομέρειες από την κοινή μας πορεία. Κι επειδή του άρεσε πολύ η φωτογραφία, έχω το προνόμιο να διαθέτω χρονολογημένη φωτογραφικά όλη μου την παιδική ηλικία, την Άνδρο, τα καλοκαίρια, καθώς και ξεχωριστές οικογε-

κε ιμε νο : γ ι άν ν ησ π αν ταζ ό π ουλοσ, φωτ ο γ ραφι εσ: π αρι ς τα β ι τ ι α ν

18 lifo – 17.10.19

17.10.19 – lifo

19

130

με τον ΛΕΩΝΙΔΑ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟ

TalkoftheTown

Υπάρχει μια αρκετά μεγάλη ή και πρώην σλαβόφωνη μειονότητα στη χώρα μας, η οποία εντοπίζεται κυρίως στους νομούς Φλωρίνης, Καστοριάς και Πέλλας και εκτείνεται ως τα δυτικά προάστια της Θεσσαλονίκης, όπως και σε περιοχές της ανατολικής Μακεδονίας.

20 lifo – 17.10.19

νειακές μας στιγμές» σημειώνει. Η σχέση του υπερρεαλιστή ποιητή με τον πατέρα του, Λεωνίδα, ήταν θυελλώδης και τραυματική. Για μεγάλα διαστήματα είχαν διακόψει κάθε μορφή επικοινωνίας. Αντιθέτως, ο ίδιος ευτύχησε να έχει μια εξαιρετική σχέση με τον δικό του πατέρα. Και θυμάται: « Ήταν μια έντονη προσωπικότητα και ένας στοργικός πατέρας. Τον χαρακτήριζε η θετική προδιάθεση προς όλο τον κόσμο, αλλά υπήρχαν και στιγμές που ξεσπούσε με λυρικούς θυμούς. Το βέβαιο είναι ότι μετακινούνταν συχνά ανάμεσα σε μια καμπύλη με δύο άκρα, την ευτυχία και την κατάθλιψη. Ίσως ήταν μια μορφή ήπιας διπολικής διαταραχής. Φυσικά, οι στιγμές ευφορίας ήταν περισσότερες από εκείνες της δυστοκίας, ειδικά προς το τέλος της ζωής του. Λάτρευε και δόξαζε τη ζωή, αλλά ταυτόχρονα η παρουσία του θανάτου ήταν πανταχού παρούσα. Πίστευε στην απόλυτη απελευθέρωση, άνευ όρων και ορίων. Κάποτε ο Νάνος Βαλαωρίτης του έκανε πρόταση να πάει στην Αμερική για να διδάξει σε πανεπιστήμιο. Εκείνος όμως του απάντησε λέγοντας: “Δεν μπορώ, έχω μεγάλη κατάθλιψη, αλλά δεν θεωρώ σωστό να φύγω από μια χώρα στην οποία δεν διώκομαι και να εγκαταλείψω τους οικείους μου”». Ο Λεωνίδας Εμπειρίκος, δίπλα στον πατέρα του, μυήθηκε στη λογική της Ιστορίας. Υπάρχουν σήμερα μειονότητες στην Ελλάδα; «Σήμερα, στη δημόσια σφαίρα δεν μπορείς να αναφερθείς στον όρο “μειονότητα”, διότι δεν υπάρχει ως έννοια εξαιτίας δύο σημαντικών γεγονότων. Πρώτος σταθμός είναι το 1913, οπότε στα εδάφη που προσάρτησε η Ελλάδα συμπεριλήφθηκαν μεγάλα τμήματα της Ηπείρου και της Μακεδονίας, ενώ πραγματοποιήθηκε η σημερινή οριοθέτηση της ελληνικής Μακεδονίας. Δεύτερος χρονικός σταθμός είναι το 1923, που ακολούθησε η ανταλλαγή πληθυσμών και η εγκατάστασή τους επισφράγισε διαπαντός την πλειοψηφία των Ελλήνων στην περιοχή. Μάλιστα, στην εκκαθάριση συνέβαλε και η προηγηθείσα ελληνοβουλγαρική σύμβαση του Νεϊγί που αναφερόταν στην “εθελοντική” ανταλλαγή των εκατέρωθεν μειονοτήτων. Από τότε, με την αναγνωρισμένη μουσουλμανική μειονότητα της δυτικής Θράκης, απαλείφεται ο όρος από τη δημόσια συζήτηση. Θεωρείται, πλέον, εχθρική πράξη απέναντι στην ελληνική επικράτεια και διαχέονται η απάλειψη και η απόκρυψη ότι η διαφορετικότητα μπορεί να ονομάζεται μειονότητα». Είναι η στιγμή που του θυμίζω τις αντιδράσεις που είχε προκαλέσει το δημοσίευμα του BBC στο οποίο συμμετείχε και ο ίδιος και όπου υποστηριζόταν η άποψη ότι στην Ελλάδα υπάρχει «μακεδονική» μειονότητα, η οποία μέχρι –αλλά και μετά– τη Συμφωνία των Πρεσπών δεν αναγνωριζόταν, καταπιεζόταν και εξοριζόταν από το ελληνικό κράτος. Κι εκείνος αποσαφηνίζει: «Προφανώς και συμφωνώ με το συγκεκριμένο ρεπορτάζ, καθώς και με το ότι υπάρχει μια αρκετά μεγάλη ή και πρώην σλαβόφωνη μειονότητα στη χώρα μας, η οποία εντοπίζεται κυρίως στους νομούς Φλωρίνης, Καστοριάς και Πέλλας και εκτείνεται ως τα δυτικά προάστια της Θεσσαλονίκης, όπως και σε περιοχές της ανατολικής Μακεδονίας. Μάλιστα, το μεγαλύτερο μέρος αυτής ούτε επιθυμεί ούτε ασπάζεται τον όρο αυτόν, τουναντίον συμμετέχει με φανατικό τρόπο στην ελληνική εθνότητα. Επίσης, θα ήταν αρκετά μεγαλύτερη αν ορισμένοι δεν είχαν εκδιωχθεί ή δεν είχαν αφομοιωθεί όσοι παρέμειναν. Αλλά με τον όρο “μειονότητα” δεν μπορώ παρά να αναφερθώ σε εκείνους που το δηλώνουν και οι οποίοι είναι αρκετά λιγότεροι από τον πληθυσμό που μιλά ή μιλούσε μια οιαδήποτε διάλεκτο του βουλγαρομακεδονικού γλωσσικού συνεχούς. Ωστόσο, ξεκαθαρίζω πως όταν μιλώ για Σλαβομακεδόνες αναφέρομαι στους σλαβόφωνους χριστιανούς της ευρύτερης Μακεδονίας. Επιπρόσθετα, τη γλώσσα τους πλέον, είτε οι ηλικιωμένοι είτε οι νεότεροι, συνήθως την ονομάζουν “μακεδονική” ή “μακεδονικά”, μια σλαβική γλώσσα που εξακολουθεί να μιλιέται εδώ και αιώνες σε αυτό το τμήμα των Βαλκανίων. Όπως αναφέρθηκε και στο ρεπορτάζ του βρετανικού καναλιού, όσοι μιλούν αυτήν τη γλώσσα προσδιορίζονται ως “ντόπιοι” και η γλώσσα τους, επίσης, ονομάζεται “τοπική” ή “ντόπια”, ενώ τη συναντάμε βορείως και όχι νοτίως, όπου επικρατούν οι αντίστοιχες ελληνικές διάλεκτοι. Φυσικά, απουσιάζουν εντελώς από τα εγχειρίδια της σχολικής ιστορίας και δεν έχουν εμφανι-

στεί στις απογραφές από το 1951, όπου καταγράφονταν ως ομιλούντες τη “σλαβική” γλώσσα. Παλιότερα, το 1920 και το 1928, αναφέρονταν ως ομιλούντες τη “μακεδονική” και τη “σλαβομακεδονική” και η ύπαρξή τους δεν αναφέρεται καθόλου δημοσίως. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι Έλληνες δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξή τους. Νομίζω ότι ο κίνδυνος και η απόκρυψη σχετίζεται με το πόσο νότια έφτανε η σλαβόφωνη ζώνη στην ελληνική Μακεδονία, μέρος του ορίου ως σήμερα είναι ευδιάκριτο. Κατά τη γνώμη μου, η Μακεδονία, ως μέρος της ελληνικής ιστορίας, λειτουργεί ως μετωνυμία του εθνογλωσσικού, άρα μειονοτικού ζητήματος. Άλλωστε, τον 19ο αιώνα κατασκευάζεται μια ισχυρή παράμετρος της ελληνικής αφήγησης από τον Κ. Παπαρρηγόπουλο, που επικεντρώνεται στον Μέγα Αλέξανδρο προκειμένου να μιλήσει για την εποχή του. Επιπλέον, όπως υποστηρίζει ο Νίκος Σιγάλας, ο ελληνισμός ως όρος αφορά τον εξελληνισμό των ανατολικών βαρβάρων, δηλαδή των μη Ελλήνων, όπως αντίστοιχα και τον εξελληνισμό αλβανόφωνων, σλαβόφωνων, βλαχόφωνων και τουρκόφωνων κατά τον 19ο αιώνα». Όσον αφορά τη Συμφωνία των Πρεσπών, ο κ. Εμπειρίκος εκφράζει την άποψη ότι πρόκειται για μια ολοκληρωτική νίκη υπέρ της Ελλάδας, σε σημείο, μάλιστα, που φτάνει πέρα από το δίκαιο. Επισημαίνει, δε, ότι πολλές φορές πορευτήκαμε με ένα πολιτισμικό και πολιτικό υπερεγώ, αναπαράγοντας ως κοινωνία την άγνοια. «Μέγιστο δείγμα αυτής αποτέλεσαν τα ογκώδη συλλαλητήρια, στα οποία πρωτοστάτησε και η Εκκλησία, ενώ ξεχνά ότι μιλάμε για ορθόδοξους γείτονες, σχισματικούς μόνο κατά το γεγονός ότι αποσχίστηκαν αντικανονικά από την Εκκλησία της Σερβίας στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Ταυτόχρονα, είχαμε και την επιβεβαίωση ενός αριστερού εθνικισμού, όπως φάνηκε από την παρουσία του Μίκη Θεοδωράκη» διευκρινίζει. Στην ερώτηση περί γοητείας των ελληνικών μύθων, σημειώνει: «Μέσω του σχολείου δημιουργείς ένα ισχυρό συνεκτικό αφήγημα, ειδικά στις μοντέρνες κοινωνίες, στις οποίες δεν κυριαρχεί η προσωπική επαφή. Όλες οι χώρες, χωρίς να αποτελεί εξαίρεση η Ελλάδα, εντάσσονται στις κατά φαντασίαν κοινότητες και όχι στις φαντασιακές. Μάλιστα, στην εποχή μας, μέσω του Διαδικτύου, έχεις τη δυνατότητα να εξακολουθείς να διαχέεις μυθολογίες, να τις αναπαράγεις, να τις πολλαπλασιάζεις, όπως και να τις ισχυροποιείς». Ο κόσμοςαδιαφορεί πια για την πολιτική; «Υπήρχε μια εξεγερσιακή δυναμική από το 2008, με τον θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Αυτή επανέρχεται το 2010 και το 2012, όπου αναπτύσσονται οι δύο δυναμικές στο πεδίο της πλατείας: η αριστερή και η δεξιά. Αυτές οδηγούν στην εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι, η εξεγερσιακή δυναμική που είχαμε δει σταδιακά εξαφανίστηκε και στη συνέχεια μετατράπηκε σε ενοχή. Κομβικό γεγονός; Το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου του 2015, που άφησε πίσω του μια πληγή, το ότι απέτυχες ως χώρα να αλλάξεις την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σήμερα βρισκόμαστε στη φάση της επούλωσης αυτής της πληγής. Ψυχαναλυτικά μιλώντας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι βιώσαμε το τραύμα που όλοι θέλουμε να ξεχάσουμε». «Σκοπός της ζωής μας δεν είναι η χαμέρπεια αλλά η αγάπη» είχε γράψει ο Ανδρέας Εμπειρίκος. Ποιες σκέψεις γεννά αυτό το απόσπασμα στον γιο; «Ο πατέρας μου ήταν δοτικός, καλοπροαίρετος και γενναιόδωρος, υμνούσε την ελευθερία. Ταξίδεψε, έζησε, περιπλανήθηκε και προσπαθούσε ακόμα και τις στιγμές θλίψης να τις υπερνικά, χρησιμοποιώντας ποιητικές επενδύσεις. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι ο ίδιος άνθρωπος που έγραψε: “Όλα στη γη θέλουν αγάπη και στοργή”» υπενθυμίζει. Λίγο προτού τον αποχαιρετήσω, τον ρωτώ τι θεωρεί σημαντικό στη ζωή. «Όσον αφορά τη γενική εικόνα, να μη χαθεί ο κόσμος μας. Ειδικότερα, ως προς το άτομο, κρίνω ως κομβικό σημείο την ένταξη του ανθρώπου σε ένα φιλικό περιβάλλον, στα πρότυπα αυτού που έλεγε ο Εμπεδοκλής. Εστίαζε στη φιλότητα ως πρωταρχικό στοιχείο κοσμογονίας και την προσδιόριζε μέσω της φιλίας αλλά και της επίτευξης μιας ενορχηστρωμένης εσωτερικής αρμονίας ανάμεσα στην ενότητα και στη διάσπαση, στη ζωή και στη φθορά» καταλήγει.

ΤΗΕ ΒΟΧ

Η καλλιτεχνική δημιουργία συναντά τις εφαρμοσμένες τέχνες.

Η

γκαλερί-πολυχώρος TΗΕ ΒΟΧ ιδρύθηκε το 2012 με σκοπό την προβολή και προώθηση των εφαρμοσμένων τεχνών. Από τότε έχει διοργανώσει εκθέσεις, διαλέξεις, workshops και παρουσιάσεις θεμάτων από το ευρύτερο πεδίο των εφαρμοσμένων τεχνών και έχει εκθέσει το έργο προσωπικοτήτων με σημαντική επιρροή στις τέχνες και τα γράμματα, όπως ο Ανδρέας Εμπειρίκος και ο Θάνος Βελλούδιος. Επειδή, όμως, ο σύγχρονος καλλιτέχνης επηρεάζεται πλέον από την ψηφιακή τέχνη, η ομάδα του THE ΒΟΧ και η συνεργάτις της κ. Φλωρεντία Οικονομίδου, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, εμπνεύστηκαν το Arts & Design Lab, ένα ψηφιακό πολυμεσικό εργαστήριο, στο πλαίσιο του οποίου το THE BOX συνεργάζεται με καθηγητές και φοιτητές από τον χώρο της ψηφιακής και της έντυπης τέχνης. Στόχος του είναι ο εμπλουτισμός της δημιουργικής καλλιτεχνικής διαδικασίας με έργα που προκύπτουν από τις αυξανόμενες δυνατότητες που παρέχουν στον δημιουργό τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα. Μια ομάδα εικασ τικών και designers, στην οποία συμμετείχαν καθηγητές και φοιτητές από το Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, το Τμήμα Εικαστικών της ΑΣΚΤ και το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΑΠΘ, αποτέλεσε την πρώτη συνεργασία του Arts & Design Lab. Με κοινή θεματική το «ταξίδι», συνέθεσαν ένα ποικιλόμορφο σύνολο εικαστικών έργων, video-animation, ψηφιακών τυπωμάτων και design objects που παρουσιάζονται σε τρεις εκθέσεις με τίτλο «Το Ταξίδι / The journey» υπό την επιμέλεια της κ. Οικονομίδου. Η ομάδα THE BOX συνεχίζει την καλλιτεχνική αναζήτηση, αφού, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Μελέτης του Θεσμικού Λόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου και την κ. Κλεοπάτρα Λιακοπούλου, καλλιτεχνική διευθύντρια της πολιτιστικής οργάνωσης THEOREMA στις Βρυξέλλες, θα πραγματοποιήσουν μια σειρά δράσεων στην Αθήνα, στις Βρυξέλλες και στο Λουξεμβούργο με σκοπό τη διερεύνηση του «νεο-γκροτέσκου» ύφους στη σύγχρονη ελληνική τέχνη και την ανάδειξη της κατηγορίας του «νεο-γκροτέσκου» σε ερμηνευτική κατηγορία της σύγχρονης πραγματικότητας.

Δορυλαίου 12, πλατεία Μαβίλη, 210 6463788 www.thebox-athens.org, FB: The BOX, Instagram: theboxathens «Το Ταξίδι / The journey»: Ελευθέριος Βενιζέλος, Μέγαρο Εϋνάρδου του ΜΙΕΤ, THE BOX

17.10.19 – lifo

21

CITY VIBES

22 lifo – 17.10.19

Μ Με το Λοσάντζελε Comedy Club o Κώστας Μαλιάτσης κατάφερε να αναγεννήσει τον χώρο της κωμωδίας στην Αθήνα.

Συνέντευξη στον Άκη Καπράνο Φωτογραφίες: Γιώργος Αδάμος

ε το που μπαίνεις στο Λοσάντζελε, στο στενό της Κορυζή στο Κουκάκι, σου σκάει αμέσως το Λένι, ο βρoμόστομος του Μπομπ Φόσι. Είναι ένας χώρος για stand-up comedy, φτιαγμένος γι’ αυτόν τον σκοπό, από την πρώτη μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια της διαρρύθμισής του. Στην Ελλάδα το κοινό άργησε να εκπαιδευτεί σε αυτό το είδος κωμωδίας, αν και αγκάλιασε τον Χάρρυ Κλυνν, που για πολλά χρόνια έκανε ακριβώς αυτό. Όμως η πρώτη αξιόλογη προσπάθεια για την ανάδειξη του είδους, και όχι του κωμικού-φαινόμενο, έγινε τη δεκαετία του ’90 από το comedy club «Νύχτες Κωμωδίας» που λειτουργούσε η Λουκία Ρικάκη, απ’ όπου και πάλι κάτι έλειπε, κάτι δεν ρίζωνε. Τώρα πια, θες η οικονομική κρίση, θες το YouTube (όπου έχουν αναδειχτεί πολλοί «αστέρες» του είδους), το κοινό μοιάζει έτοιμο. Ο άνθρωπος, δε, πίσω από το Λοσάντζελε είναι ο Κώστας Μαλιάτσης, μία από τις πιο αγαπητές φιγούρες στον χώρο της κωμωδίας σήμερα. Καθόμαστε στο άδειο μαγαζί και ετοιμαζόμαστε για την κουβέντα μετά από ένα-δυο καλαμπουράκια που κάπως σπάνε τον πάγο.

— Πώς πήρες την απόφαση να κάνεις αυτήν τη δουλειά; Δηλαδή να γίνεις stand up-άς, που λένε. Άκου. Όταν ήμουν μικρός, αντί να παίζω τον πυροσβέστη π.χ., όπως τα άλλα παιδιά, έκανα πως μιλούσα σε κόσμο. Δεν έλεγα αστεία, μιλούσα για τη ζωή μου, αλλά φαντασιωνόμουν πως το έκανα μπροστά σε κόσμο: «Παιδιά, σήμερα η μαμά με μάλωσε γιατί πάτησα τα σφουγγαρισμένα και μετά ο μπαμπάς με πήγε εκεί» και τέτοια. Το έκανα στα κρυφά, βέβαια, αλλά μεγαλώνοντας συνειδητοποίησα πως έτσι εξέφραζα την κλίση μου. Έπρεπε να φτάσω στα τριάντα για να καταλάβω πως δεν είχα καμία λόξα, πως ήταν αυτό που ήθελα να κάνω. Τίποτα δεν μου φάνηκε ξένο όταν βγήκα πρώτη φορά στη σκηνή.

— Και κάποια στιγμή σκέφτηκες πως θα μπορούσες να ζήσεις απ’ αυτό; Άργησε αυτή η στιγμή (γέλια). Παραιτήθηκα από τη δουλειά μου μόλις πήρα πτυχίο – ήμουν υπεύθυνος σε ένα υποκατάστημα των Bershka, φαντάσου. Τρία χρόνια ήμουν εκεί και δεν ήξερα γιατί. Όπως όλοι, έκανα κι εγώ μια δουλειά που μου έδινε λεφτά και μου έτρωγε τη δημιουργικότητα. Καπιταλισμός, ο καρκίνος της εποχής μας! Οπότε, είπα: «Αυτό είναι, θα κάνω stand-up». Τα επόμενα δύο χρόνια σταμάτησα να χρησιμοποιώ το αυτοκίνητό μου, επειδή δεν είχα λεφτά για βενζίνη. Πήγαινα σε όλες τις δου-

λειές μου με το ποδήλατο – θες Πετράλωνα, θες Πετρούπολη, με το ποδήλατο θα πήγαινα. Και μιλάμε για αμοιβές να πέφτεις κάτω απ’ τα γέλια ή να βάζεις τα κλάματα, ό,τι προτιμάς.

— Δηλαδή; Δέκα ευρώ τη βραδιά, δεκαπέντε… Μόνο όταν έκανα το πρώτο μου tour άρχισε να γίνεται βιώσιμη αυτή η φάση.

— Και είχες και τους μαγαζάτορες να σε αντιμετωπίζουν σαν τον «λοξό» που του κάνουν τη χάρη. Δεν θα μπορούσες να το πεις καλύτερα, αυτό ακριβώς συνέβαινε. Σε φάση «άντε, μπες κι εσύ να κάνεις τη μαλακία σου!». Ήταν πολύ δύσκολο να στήσει ένας κωμικός μια παράσταση που θα σεβόταν το κοινό. Πόσο μάλλον όταν ένιωθε πως δεν σέβονταν ούτε τον ίδιον. Άσε, δε, τις παρεμβάσεις. Υπήρξε μαγαζάτορας που μου είπε «αυτό το κείμενο δεν θα το πεις, είναι προσβλητικό». Δεν έφτανε που πήγαινες να κάνεις αυτό που αγαπούσες σε τέτοιες συνθήκες, είχες να αντιμετωπίσεις κι αυτά.

— Έχω την αίσθηση πως η οικονομική κρίση έπαιξε ρόλο στην άνοδο του ελληνικού stand-up, αλλά δεν μπορώ να το εξηγήσω κιόλας. Έχεις απόλυτο δίκιο, και θα σ’ το εξηγήσω. Με την κρίση γιγαντώθηκε η ανάγκη για φτηνό σόου, κυρίως από τη μεριά των ιδιοκτητών και των παραγωγών. Ένα φως, ένα μικρόφωνο και τέλος, τι άλλο χρειάζεται το stand-up; Είναι ό,τι πιο φτηνό μπορεί να σηκώσει ένα θέατρο. Αλλά ενώ τα θέατρα έβγαλαν πολλά λεφτά απ’ αυτό, οι τσέπες των κωμικών παρέμειναν άδειες. Το stand-up έφερνε λεφτά, αλλά δεν τα έπαιρνε. Εκεί άρχισα να παίρνω κι εγώ την κάτω βόλτα, γι’ αυτό αποφάσισα να φτιάξω αυτόν τον χώρο. Τα θέατρα δεν εκμεταλλεύτηκαν απλώς το stand-up, το πάτησαν.

— Με γεια το μαγαζί, λοιπόν. Ε, δεν γινόταν αλλιώς. Μια ζωή στήναμε comedy clubs σε άλλους χώρους. Σε βραδινά κλαμπ, θέατρα, μπουζούκια… Το Λοσάντζελε είναι φτιαγμένο από την αρχή ούτως ώστε να εξυπηρετεί αυτήν τη μορφή κωμωδίας, το stand-up comedy. Ουσιαστικά, έχω rip-άρει 100 διαφορετικά comedy clubs απ’ όλον τον πλανήτη. Από Αμερική, Αγγλία, Άμστερνταμ, όπου θες. Μελέτησα τη διαρρύθμισή τους κι έτσι φτάσαμε εδώ. Με ενδιέφερε να φτιάξω έναν χώρο που ο κωμικός θα τον αισθανόταν σπίτι του. Στα καμαρίνια έχω θερμοσίφωνο και υπολογιστή, ο δε καναπές γίνεται κρεβάτι. Επίσης, δεν επιβάλλαμε ελάχιστη κατανάλωση στο μπαρ, κάτι που μου έσπαγε τα νεύρα σε άλλα μαγαζιά. Και κάτι άλλο, βλέπεις τα ξύλα στα οποία στηρίζεται η σκηνή; Τα

πήραμε από πεταμένες ράμπες θεάτρου. Όλο το μαγαζί φτιάχτηκε στο χέρι από πεταμένα υλικά. Σπάγαμε και βιδώναμε.

— Έχεις φτιάξει ένα «σπίτι» για έναν ολόκληρο κλάδο και πρέπει να είναι η πρώτη φορά που γίνεται κάτι τέτοιο μετά την προσπάθεια της Λουκίας Ρικάκη με το 104, στα Εξάρχεια. Αισθάνεσαι πως τον εκπροσωπείς; Καταρχάς, να πω πως δεν πρόλαβα το 104, αλλά γνωρίζω την ιστορία του. Ήταν πολύ μπροστά από την εποχή της εκείνη η γυναίκα. Ο κόσμος που έρχεται τώρα εδώ νομίζει πως εμείς είμαστε το πρώτο comedy club, γιατί μιλάμε για μια νέα γενιά θεατών, αλλά ξέρω πως δεν είναι έτσι. Τώρα, για το άλλο που λες, κοίτα, ξεκίνησα κάνοντας stand-up, αλλά μετά πέρασα στο YouTube, κάνοντας βιντεάκια, έτσι μιλάμε πλέον για κάτι εντελώς διαφορετικό, είναι άλλο σύμπαν το YouTube. «Έπιασα» μεν, αλλά με τον καιρό άρχισα να αισθάνομαι πως ο χώρος του stand-up με είχε κάνει λίγο πέρα, πως οι κωμικοί δεν με ήθελαν άλλο στη σκηνή. Σαν να μην ήμουν πια στην ίδια λίγκα μ’ εκείνους. Έπρεπε να επανακτήσω, αν θες, τον τίτλο μου, οπότε κάθε χρόνο έκανα καινούργια παράσταση. Έβγαινα για επτά συνεχή χρόνια στο Χυτήριο με καινούργιο κείμενο, κάθε σεζόν. Κάπως έτσι κέρδισα ξανά τον σεβασμό τους. Πάντως, ναι, το Λοσάντζελε είναι το σπίτι των κωμικών, όχι το σπίτι του Μαλιάτση.

— Αυτολογοκρίνονται σήμερα οι κωμικοί; Έχει αλλάξει αυτό νομίζω. Πριν από ένα-δυο χρόνια ίσχυε πολύ αυτό. Σχεδόν όλοι λογόκριναν τα κείμενά τους. Και φαινόταν αυτό, είχες έντονη την αίσθηση πως κάτι έλειπε. Δεν θα μπορούσε να κρατήσει πολύ όλο αυτό όμως. Τώρα ο κόσμος αντιδρά, επιτέλους, σε αυτό. Και οι stand-up κωμικοί προσπαθούν να πιέσουν αυτή την κατάσταση όσο γίνεται περισσότερο. Ο Aziz Ansari έκανε κάτι καταπληκτικό. Βγήκε στο κοινό του και είπε: «Διαβάσατε αυτό το φοβερό θέμα στους “New York Times” με την πιτσαρία που φτιάχνει πάνω στις πίτσες αγκυλωτούς σταυρούς από πεπερόνι; Πόσοι πιστεύετε πως υπάρχει πρόβλημα;». Αρκετοί χειροκρότησαν και μετά τους είπε πως τους πούλησε παραμύθι, πως δεν υπάρχει θέμα και πως το πρόβλημα είναι οι τύποι που χειροκρότησαν! Είδες το Sticks and Stones του David Chappelle; Ό,τι πιο προκλητικό έκανε ποτέ! Πλέον νομίζω πως οι κωμικοί χτυπούν το «social justice» εκεί που πρέπει να το χτυπήσουν, γιατί η ίδια η έννοια του προφανώς δεν είναι κακή. Αλλά με την υπερβολή που δημιουργείται μέσα από τα social media έχουμε φτάσει στο άλλο άκρο. Πρέπει να επαναπροσδιοριστεί όλο αυτό.

ΙNFO Λοσάντζελε Comedy Club, Κορυζή 4, 210 9215740 Κρατήσεις: comedyclub.gr

17.10.19 – lifo

23

VINIETA ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

ΟΣ Δ Η Ά Τ ΜΕ Ή ΕΛΛ Α Μ ΕΥ ΕΘΝΙΚΣ ΚΑΙ Α Γ Ό ΑΠΣΤΑΤΗΣΙΑΣΜΟΘΛΗΜ Α Ν Έ ΟΣΎ ΘΟΥ ΕΝΑ Α Α ΤΟΥ ΝΕΤΑΣΗ, ΕΝΜΟΙ ΣΕ Α ΠΡΩΤ ΙΑΝ

ΙΤ ΕΝ ΥΜΑΤΙΣ ΑΝΕΙ Τ ΑΔΑ. ΤΑΒ Σ Ι Ρ ΤΡΑ ΤΩΡΑ ΚΗΝ ΕΛΛ ΩΤΟ ΠΑ ΠΟΥ ΑΤΑ ΣΤ ΤΣΟΎΔΑ. Φ ΒΗΜ Ν ΆΚΗ ΚΑ ΑΠΟ

ΤΟ

Ι Π Μ Ν Κ Γ Ώ Ά Ά Κ Ι Λ Ι Ρ ΝΑ ΑΓΚΑΣΤΕΣ Ύ Υ Κ Γ Ε ΠΑΓΟ 24 lifo – 17.10.19

Μ

Ο

ι παίκτριες της Εθνικής Ελλάδος Ράγκμπι είχαν το πρώτο τους επίσημο παιχνίδι τον περασμένο Σεπτέμβριο στο γήπεδο του Πανεπιστημίου της Αδριανούπολης. Μπορεί να έχασαν, να έφαγαν πολύ ξύλο, ωστόσο η ατμόσφαιρα τους φάνηκε πρωτόγνωρη και εντυπωσιακή. «Δεν πιστεύαμε ποτέ πως θα εκπροσωπούσαμε την Ελλάδα. Δεν θα ξεχάσω τη στιγμή που μπήκαμε στα αποδυτήρια και είδαμε για πρώτη φορά τη φανέλα με τα μπλε χρώματα. Πρόκειται για μία από τις πιο συγκινητικές στιγμές στη ζωή μου και το λέω εγώ, που είμαι μάνα» σημειώνει η Άννα Σπαθάροβα, μέλος της ομάδας. Αυτήν και τις υπόλοιπες αθλήτριες της νεοσύστατης Εθνικής Ομάδας Γυναικών Ράγκμπι τις συναντήσαμε ένα βράδυ στα γηπεδάκια του Κηφισού, τα οποία μπορεί να είναι ποδοσφαιρικά, αλλά είναι τα μόνα που καλύπτουν τις ανάγκες τους, καθώς στην Αθήνα δεν έχουν δημιουργηθεί ακόμα χώροι αποκλειστικά για ράγκμπι. Ανάμεσα σ’ αυτές, η Βιβιάννα Δαλδάκη, η 25χρονη αρχηγός της ομάδας, η οποία ασχολείται με το ράγκμπι τα τελευταία πέντε χρόνια. Η ίδια έπαιζε kick boxing, όμως ένας τραυματισμός την ανάγκασε να σταματήσει. Το ράγκμπι ήταν το άθλημα που την έβαλε πάλι στον αθλητισμό. Λόγω της προϊστορίας της στις πολεμικές τέχνες, αυτό που την κέρδισε στο άθλημα ήταν οι δυνατές επαφές. «Οι γονείς μου θεώρησαν πως η μετάβασή μου από το kick boxing στο ράγκμπι θα ήταν για κάτι πιο χαλαρό. Δεν ίσχυε όμως. Έχει

πλάκα, γιατί τις περισσότερες φορές δεν έχουν ιδέα τι κάνω. Είναι περήφανοι, όμως, για μένα. Απλώς με βλέπουν συνέχεια αγκαλιά με παγοκύστες» λέει γελώντας. Όπως εξηγούν και οι δυο τους, μπορεί οι περισσότεροι στην Ελλάδα να θεωρούν πως στο ράγκμπι πέφτει μόνο ξύλο, αλλά δεν είναι λίγες οι φορές που στο παιχνίδι νικάνε το μυαλό και η στρατηγική. «Ακόμη και αν αρχίσεις να τρέχεις με την μπάλα στα χέρια πολύ γρήγορα, σίγουρα θες δίπλα σου έναν παίκτη στην περίπτωση που κάποιος αντίπαλος προσπαθήσει να πέσει πάνω σου προτού περάσεις τη γραμμή» προσθέτει η Άννα. Δεν κρύβουν, ωστόσο, πως το άθλημα έχει και πολλούς τραυματισμούς. «Αν δεις τα χείλη μου, τα πόδια μου, είναι όλα χτυπημένα. Τα γήπεδα με πλαστικό χλοοτάπητα ειδικά είναι τα χειρότερα, γιατί, αν φοράς σορτσάκι, πέφτεις κάτω και γεμίζεις γδαρσίματα. Το καλοκαίρι παίζει να μην έβαλα φούστα ούτε μία φορά» σημειώνει, με τη Βιβιάννα να προσθέτει: «Τα ίδια κι εγώ. Στο ματς με την Τουρκία απέκτησα όσους τραυματισμούς δεν είχα όλα τα προηγούμενα χρόνια. Αν σου δείξω φωτογραφίες, θα πάθεις σοκ. Μώλωπες, γρατζουνιές, μαυρίσματα παντού». Ένας μεγάλος μύθος, σύμφωνα με τις ίδιες, είναι πως το ράγκμπι χρειάζεται μόνο βαριά κορμιά. «Για όλους υπάρχει η κατάλληλη θέση. Τα πιο δυνατά βρίσκονται στο κέντρο, ενώ τα πιο ελαφριά και γρήγορα στα άκρα» σημειώνει η Βιβιάννα. Πράγματι, αν παρακολουθήσει κανείς την προ-

πόνηση των κοριτσιών της Εθνικής Ομάδας, θα δει πως καμιά τους δεν ανταποκρίνεται σ’ αυτή την εικόνα. «Όλες μας είμαστε παράδειγμα του πώς μια γυναίκα μπορεί να παίζει σκληρό ράγκμπι, να κάνει τάκλιν, αλλά εκτός γηπέδου να μη χάνει τη θηλυκότητά της». Η Άννα εργάζεται σε ιδιωτική εταιρεία και κάθε μέρα πρέπει να πηγαίνει πολύ περιποιημένη στη δουλειά της. Όταν λέει στους πελάτες της πως παίζει ράγκμπι, εκείνοι μένουν έκπληκτοι, λόγω των στερεοτύπων που έχουν στο μυαλό τους, σύμφωνα με την ίδια. Τι είναι, όμως, εκείνο που θα συμβούλευαν μια γυναίκα που δεν καταλαβαίνει από προκαταλήψεις και θέλει να μπει στο άθλημα; «Αυτό που έχω αντιληφθεί είναι πως αν δεν φοβηθείς, δεν θα χτυπήσεις. Αν πας με υψηλή ταχύτητα προς τον αντίπαλο, δεν θα τραυματιστείς, ακόμη και αν ξέρεις πως σε ακολουθούν τρία άτομα για να σε ρίξουν. Αν, πάλι, την τελευταία στιγμή τρομάξεις και κόψεις ταχύτητα, τότε θα έρθει το χτύπημα. Πρέπει να είσαι δεμένος, να είναι σφιχτός ο κορμός σου» εξηγεί η Βιβιάννα. Η Εθνική Ομάδα Γυναικών συγκεντρώθηκε πρώτη φορά πριν από μερικούς μήνες. Η διαδικασία δεν ήταν και τόσο εύκολη, ακριβώς επειδή πολλές από τις αθλήτριες δεν ζουν στην Αθήνα αλλά στην επαρχία. Ομάδες πολλές δεν υπάρχουν, γι’ αυτό και, όταν αποφασίζουν να συγκεντρωθούν, προπονούνται κοντά στους άντρες. Προπονητής της ομάδας ήταν ο Στιούαρτ μέχρι πρότινος, ένας Αυστραλός ο οποίος έφτασε στην Ελλάδα μαζί με

τη γυναίκα του, η οποία εργαζόταν στην πρεσβεία της Αυστραλίας. Μεταξύ των βοηθών προπονητή, ο Τζίμι, όπως τον αποκαλούν, Μηναδάκης, ο οποίος παράλληλα προπονεί την ομάδα του Άρη Eagles. Ο ίδιος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αυστραλία. Η ιστορία της μετεγκατάστασής του στην Ελλάδα δεν είναι και από τις πιο συνηθισμένες. «Το 1994, μετά από 25 χρόνια στην Αυστραλία, οι γονείς μου αποφάσισαν να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Εγώ και τα αδέρφια μου μείναμε πίσω. Ένα καλοκαίρι, όμως, που ήρθαμε για να τους δούμε, μας πήραν φαντάρους από το αεροδρόμιο. Μας είχαν κηρύξει λιποτάκτες. Για να πάρω πίσω το αυστραλέζικο διαβατήριο υπηρέτησα κανονικά. Έκανα 18 μήνες στα αλεξίπτωτα» θυμάται ο ίδιος. Στην Αυστραλία δεν επέστρεψε ποτέ. Έμεινε εδώ, παντρεύτηκε και έκανε δυο παιδιά. Ένα από αυτά ασχολείται με το ράγκμπι, το δεύτερο προσπαθεί ακόμα να το πείσει. «Πριν από επτά χρόνια είδα μια αγγελία στο Facebook για το ράγκμπι και έτρεξα να βοηθήσω. Μέχρι σήμερα ασχολούμαι αφιλοκερδώς. Δεν το κάνουμε για τα χρήματα αλλά γιατί το γουστάρουμε» σημειώνει. Λόγω της ελλιπούς στήριξης από κράτος και χορηγούς, σχεδόν όλα τα χρήματα για τις προπονήσεις και τα ταξίδια τα βάζουν από την τσέπη τους. Τον ερχόμενο Νοέμβριο έχουν προσκληθεί να δώσουν το δεύτερο φιλικό της Εθνικής Γυναικών, αλλά δεν ξέρουν αν θα καταφέρουν να βρουν τα χρήματα για το ταξίδι. Ελπίζουν σε έναν

χορηγό. Το ματς μπορεί να είναι φιλικό, αλλά είναι αναγνωρισμένο από την Ευρωπαϊκή και Διεθνή Ομοσπονδία του Ράγκμπι. Και κάπου εδώ αρχίζουν τα παράδοξα του αθλήματος στη χώρα. «Μπορεί να είμαστε αναγνωρισμένοι από την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια ομοσπονδία, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο και από το ελληνικό κράτος». Όλα ξεκίνησαν πριν από τρία χρόνια, όταν ο κύριος όγκος των ομάδων που έως τότε υπάγονταν στη Hellenic Rugby League αποφάσισε να αποχωρήσει και να δημιουργήσει μια νέα, την Greek Rugby League As Association (GRLA). Η μέχρι πρότινος «επίσημη» ομοσπονδία κατηγορήθηκε για κακοδιαχείριση και ύστερα από έλεγχο που πραγματοποιήθηκε, τόσο η ευρωπαϊκή όσο και η παγκόσμια ομοσπονδία την απέβαλε, αναγνωρίζοντας την GRLA και δίνοντας πλέον μόνο στις εθνικές ομάδες εκείνης τη δυνατότητα να παίρνουν μέρος στις διεθνείς διοργανώσεις. Το θέμα, μάλιστα, είχε πάρει διαστάσεις, με το Al Jazeera να κάνει εκτενές αφιέρωμα στην κατάσταση του ελληνικού ράγκμπι. Ο Τζίμι την έζησε από πρώτο χέρι. «Παίζαμε τα παιχνίδια εν κρυπτώ. Δεν ανακοινώναμε ποτέ τις εκδηλώσεις στα social media γιατί μόλις το μάθαιναν, μας έστελναν την αστυνομία». Το θέμα λύθηκε, τελικά, στα ελληνικά δικαστήρια. «Μας άσκησαν δίωξη για να μη χρησιμοποιούμε τον Εθνικό Ύμνο και την ελληνική σημαία. Το έχασαν, όμως, το δικαστήριο. Στο εξής μπορούμε να ανακοινώνουμε τους αγώνες και να μην κουνιέται φύλλο».

17.10.19 – lifo

25

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

26 lifo – 17.10.19

TAXIS: ΑΛΗΘΙΝΈΣ ΙΣΤΟΡΊΕΣ ΣΕ ΚΤΊΡΙΑ ΌΛΟΥ ΤΟΥ ΚΌΣΜΟΥ Ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες εικαστικούς τη νέας γενιάς αλλάζει παλέτα και ταξιδεύει παντού με την τέχνη του. από τον m. hulot από όλους τους καλλιτέχνες που ξεκίνησαν να κάνουν street art στην Αθήνα εκεί γύρω στα μισά των ’00s, ο Δημήτρης Ταξής είναι ο πιο ιδιοσυγκρασιακός, ο πιο απόμακρος και ο πιο ξεχωριστός, ένας καλλιτέχνης που παρέμεινε σταθερά μακριά από τα φώτα τη δημοσιότητας. Δεν δίνει συνεντεύξεις, δεν του αρέσει η προβολή και επιμένει σε ένα καλλιτεχνικό προφίλ σχεδόν κρυφό από τότε που τον ξέρω. Για μένα δεν είναι απλώς ο αγαπημένος μου street artist αλλά ένας από τους σημαντικότερους εικαστικούς της γενιάς του, με δουλειά που δεν αναγνωρίστηκε ποτέ όσο του άξιζε. Ωστόσο, ζει αποκλειστικά από τη ζωγραφική του, από τα έργα που δημιουργεί αραιά και πού στον δρόμο, σε διάφορες πόλεις του κόσμου, και από κάποια sessions με τατουάζ που κάνει σποραδικά. Παρότι έχουμε βρεθεί πολλές φορές κι έχουμε συζητήσει για όλα αυτά που κάνει και τον τρόπο που έχει εξελιχθεί το στυλ του, όταν του ζητάω να μιλήσει επίσημα, αρνείται. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και από τους δρόμους της πόλης έχουν περάσει οι κατά καιρούς καλλιτεχνικές ανησυχίες και τα στυλ του, που έχουν αλλάξει αρκετές φορές μέχρι τώρα. Ωστόσο, πάντα είχε ένα εντελώς δικό του στυλ, αναγνωρίσιμο, που παραπέμπει πότε σε κόμικς και πότε στην παραστατική ζωγραφική και στα έργα μεγάλων κλασικών ζωγράφων, από τότε που ζωγράφισε το πρώτο εξώφυλλο για τη LiFO με τους ήρωες του ’21 το 2006 μέχρι την τοιχογραφία στο Γκάζι με τα άγρια σκυλιά και τα μεγάλα murals με παλ χρώματα που κάνει τώρα. Τα περισσότερα έργα του στον δρόμο είναι προσωπογραφίες υπαρκτών ανθρώπων. Αν τσεκάρεις τον λογαριασμό του στο Instagram –το μόνο μέσο που ανανεώνει–, υπάρχει ένα μωσαϊκό προσώπων και ιστοριών που τις αφηγείται περιληπτικά στα σχόλια και με πολύ λίγα λόγια. Όπως το πορτρέτο του φίλου του του Πετράν στη Μελανθίου ή του Αναστάση στον μπροστινό τοίχο του Handlebar – του Αναστάση που χάθηκε ξαφνικά και κανείς δεν έμαθε πού πήγε και τι απέγινε. Μετανάστης από την Αφρική, ταξιδεμένος σε 15 χώρες και πολύ διαβασμένος –μίλαγε 6 γλώσσες–, είχε καταλήξει στην Ελλάδα και ζούσε βοηθώντας τα μαγαζιά στου Ψυρρή. Όταν εξαφανίστηκε από προσώπου γης, ο Ταξής αποφάσισε να φτιάξει το πορτρέτο του για να τιμήσει τις βραδιές που πέρασαν μαζί κουβεντιάζοντας και ακούγοντας όσα είχε ζήσει, ως προσφορά σε έναν άνθρωπο που δεν αναζήτησε επίσημα κανείς. Ή το πορτρέτο της φίλης του της Χριστίνας με το σκουλαρίκι που έκανε τον Μάιο στη γενέτειρά του στην Πολωνία, στο Στσέτσιν, όπου στο βάθος φαίνονται οι φωτογραφίες του παππού του του Νιέτεκ και της μητέρας του με τον ίδιο και την αδερφή του ως παιδιά, δίπλα σε μια παλιά φωτογραφία της μητέρας του και της θείας του. Ένας τοίχος με αυτοβιογραφικά στοιχεία και από τα τελευταία έργα όπου χρησιμοποιεί μαύρα περιγράμματα. Τα πιο πρόσφατα έργα του δεν έχουν outlines. Το ύφος του έχει αλλάξει αρκετά τελευταία, γιατί θεωρεί ότι έχει μείνει πίσω ζωγραφικά, ότι έκανε πολύ εφέ κι αυτό δεν του αρέσει. Τη σειρά από πίνακες με τα τσεκούρια και τη βία που έφτιαξε πριν από τρία χρόνια τη θεωρεί εφετζίδικη και απάτη. Γι’ αυτό αποφάσισε να πάει λίγο πιο πίσω, να ψαχτεί χρωματικά με πιο ήπιες παλέτες, με πιο δομημένα χρώματα, για να μην κρύβονται τα λάθη του και η αβεβαιότητά του μέσα στη μαυρίλα και στην ένταση που βγάζει μια εικόνα. Αποφάσισε να κάνει εικόνες πιο ήπιες για να έχουν μια ατμόσφαιρα από μόνες τους, να κάνει, επιτέλους, τις δοκιμές που δεν έκανε όσο καιρό σπούδαζε στη σχολή –όπου δεν πάταγε σχεδόν ποτέ–, να μάθει μόνος του όσα δεν του έδειξαν τότε, κι όλα αυτά κάνοντας στον δρόμο έργα με διαφορετικές τεχνοτροπίες. Μεταφράζει ό,τι του χτυπάει στο μάτι και τον επηρεάζει με οποιονδήποτε τρόπο και το δοκιμάζει με ένα δικό του ύφος. Έχει ξεφύγει πλέον και από τη σιγουριά των μαύρων περιγραμμάτων, ζωγραφίζει πιο γεωμετρικά και πιο σοβαρά, χωρίς τις γραμμές που μπορούν να σώσουν ένα έργο. Ζωγραφίζει ακόμα και νεκρές φύσεις, όπως το (εκπληκτικό) καρπούζι που έφτιαξε πρόσφατα στο Casalabate της Ιταλίας, που είναι πραγματικά η φέτα από το καρπούζι που μόλις είχε φάει, ή το ψωμί με το γκαζάκι και τα φρούτα στο Las Fuentes της Ισπανίας, σε ένα φεστιβάλ όπου συμμετείχε με άλλους 4 Ευρωπαίους street artists. Ίδια τεχνική με χρώματα απλά, σε σωστή ισορροπία, χωρίς καθόλου μαύρο, χρησιμοποιεί και στην Εστέλ με το βάζο στο Mangone της Cosenza, πάλι στην Ιταλία, όπου παίζει με τις φόρμες. Τα χρώματά του βγάζουν πλέον θαλπωρή και όχι την επιθετικότητα που έβγαζαν παλιότερα, δεν υπάρχει βία, φαίνεται ότι περνάει μια μεταβατική περίοδο, κατά την οποία πειραματίζεται με διάφορα στυλ και προχωράει μπροστά. Προσπαθεί να βγει από το comfort zone του, χρησιμοποιεί τη γεωμετρία και εμπνέεται όλο και πιο πολύ από τον κλασικισμό. Πριν από μερικούς μήνες έκανε στο Τορίνο την πρώτη του προσωπική έκθεση, αλλά αντιμετώπισε αρκετές περιπέτειες: αναγκάστηκαν να αλλάξουν την ημερομηνία των εγκαινίων γιατί τα κούριερ καθυστέρησαν να μεταφέρουν τους πίνακες, αλλά, παρ’ όλες τις δυσκολίες, ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία να δείξει πιο ολοκληρωμένα τη δουλειά του. Στην Ελλάδα δεν σχεδιάζει να κάνει ατομική έκθεση, δεν είναι ακόμα ο καιρός, θέλει να έχει εμπειρία 30 χρόνων τουλάχιστον και πολλά πράγματα να δείξει για να κάνει μια αναδρομική. Μέχρι τότε πιστεύει ότι έχει πολλή δουλειά και δρόμο μπροστά του. Είναι τόσο χαμηλών τόνων που καταντάει ενοχλητικό, δεν γίνεται να μη σκέφτεσαι όμως ότι από τέτοια πάστα είναι φτιαγμένοι οι αληθινοί καλλιτέχνες…

ΙNFO https://www.instagram.com/o_taxis/ 17.10.19 – lifo

27

CLIP

Ράπερ. Γεννήθηκε στο Κουίνς της Νέας Υόρκης, ζει στη Γλυφάδα.

q Το όνομά μου είναι Peter Αναστασόπουλος και γεννήθηκα στη Νέα Υόρκη από Έλληνες γονείς. Ο πατέρας μου full on Έλληνας, η μάνα μου παιδί μεταναστών που είχαν φύγει πριν από 50-60 χρόνια στην Αμερική. Εκεί μεγάλωσα και από πιτσιρικάς πηγαινοερχόμουν στην Ελλάδα, για να βλέπω το σόι του πατέρα μου. Κάποια στιγμή, το 1999, κάνει την κίνηση ο πατέρας μου να μας πάρει οικογενειακώς να γυρίσουμε στην Ελλάδα. Πάνω σε αυτήν τη μετακόμιση οι δικοί μου «τα σπάνε» και από 13 ετών και για πολλά χρόνια ήμουν μπαλάκι Αμερική - Ελλάδα. Δεν είχα στάνταρ βάση, δεν είχα σταθερό σπίτι, ήμουν από καναπέ σε καναπέ.

q Από παιδάκι είχα έναν ενθουσιασμό με τη μουσική, πάντα τη γούσταρα. Θαύμαζα πολύ τους ράπερ που είχαν φύγει απ’ τη ζωή, τους 2 Pac, Biggie Smalls και άλλους, που άκουγα τη μουσική τους και ήταν σαν να υπήρχαν ακόμα, θαύμαζα αυτού του είδους την αθανασία. Σκεφτόμουν: «Τι είναι η ζωή; Να έρχεσαι, να φεύγεις και να μη σε θυμάται κανένας;». Έτσι, το 2003 «έφαγα» μια φλασιά και αποφάσισα να γίνω μουσικός, γιατί ήθελα να κάνω κάτι και να γράψω τη δική μου ιστορία. Με αυτήν τη στρατηγική ξεκίνησα, δεν ήταν οικονομικό το ζήτημα, δεν σκέφτηκα να γίνω διάσημος και να βγάλω λεφτά. Ήθελα ξεκάθαρα να αποκτήσω ένα respect ως MC και στην πορεία, με αυτό το όραμα, γνώρισα και τα κατάλληλα παιδιά, τους Outcast Excellence, τον Constantine the G, τον N.O.E., τον Ντάρεκ, τον Popayedi, οι οποίοι είχαν τον ίδιο ακριβώς στόχο. Από εκείνη τη στιγμή ήμασταν από πλατεία σε πλατεία, από στούντιο σε στούντιο, όπου υπήρχε διαγωνισμός με live πιάναμε μικρόφωνα και ονειρευόμασταν να χτίσουμε κάτι.

q Τότε υπήρχε μόνο το Myspace. Κάναμε μια καλλιτεχνική σελίδα εκεί και είχαμε ενθουσιαστεί, γιατί βλέπαμε τα plays της ημέρας και ήταν κάτι τρελό. Ήμασταν μια παρέα 6-7 ατόμων και ο καθένας από αλλού, ένας απ’ την Παλαιστίνη, ένας απ’ την Αλβανία, άλλος απ’ τον Καναδά, εγώ απ’ την Αμερική, μόνο ο N.O.E. ήταν Έλληνας.

q Δεν σταμάτησα ποτέ να επιμένω με τη μουσική. Ό,τι και να έκανα, είτε παράνομο είτε νόμιμο, πάντα είχα το πάθος να αφιερώνω ώρες στη μουσική. Και πίστευα πάρα πολύ σε αυτό, ακόμα και όταν τα πράγματα δεν φαίνονταν να πηγαίνουν πουθενά. Τότε δεν μας άκουγε σχεδόν κανείς, αλλά είχα τη θέληση αυτό που κάνω να είναι τέλειο, κι ας το άκουγαν δέκα άτομα. Ήθελα να βελτιώνομαι και να είμαι «ξυράφι» στα flows μου, στους στίχους, σε όλα. Από το 2003 ως το 2016 ράπαρα μόνο στα αγγλικά.

q Δεν μπορώ να πω ότι μεγάλωσα σε χάλια περιβάλλον, ότι μεγάλωσα σε γκέτο, γιατί δεν ήταν έτσι τα πράγματα. Ήμασταν αρκετά καλά, ο πατέρας μου στη Νέα Υόρκη ήταν πολύ εργατικός, έβγαζε τα λεφτά του, αλλά, όταν χώρισαν, τα πράγματα άλλαξαν εντελώς, ξαφνικά ήταν σαν τη μέρα με τη νύχτα. Η μάνα μου έπαθε κατάθλιψη, η αδερφή μου ήταν μικρή, 5 χρονών, κι εγώ στο πέρα-δώθε. Πήγαινα στον πατέρα μου, δεν τα βρίσκαμε, πήγαινα στη γιαγιά μου, μετά πήγαινα πάλι στη μάνα μου. Πήγαινα στην Αμερική, μετά γύρναγα στην Ελλάδα, ήταν ένας φαύλος κύκλος. Δεν είχα τον δεσμό της οικογένειας, δεν υπήρχε έλεγχος και τις αποφάσεις τις έπαιρνα μόνος μου. Το μόνο που είχα σταθερό ήταν το πάθος για τη μουσική. Κατά τη διάρκεια των μετακινήσεών μου ξαναβρέθηκα για κάποια χρόνια στην Αμερική. Με τα παιδιά εδώ, τους O.E., κρατάγαμε επαφή, αλλά δεν είχα βάση και αυτό ήταν ένα θέμα.

q Κάποια στιγμή με παίρνει τηλέφωνο ο πατέρας μου και μου λέει «έχει έρθει χαρτί, πρέπει να παρουσιαστείς στον στρατό. Αν θες να ξανάρθεις στην Ελλάδα, πρέπει να πας, αλλιώς θα είσαι ανυπότακτος». Έτσι, πήγα φαντάρος. Ήμουν, όμως, ένα παιδί πολύ ατίθασο. Δεν ήταν θέμα ασυνέπειας, απλώς δεν φοβόμουν τίποτα. Ήμασταν μια παρέα από δω κι από κει, μαστουρωμένοι, με μουσικές και μαλακίες, κι ήταν αδύνατο να πειθαρχήσω σε διαταγές. Μάζεψα 180 μέρες φυλακή το πρώτο τετράμηνο, με έστειλαν Κομοτηνή, έκανα κάνα δυο κοπάνες, με μάζεψε η στρατονομία και με έστειλε στο ψυχιατρείο – και από κει με έδιωξαν ως απροσάρμοστο.

q Την ίδια χρονιά γνωρίζω τον Drew Astro από την Κύπρο, τον αδερφό του A.M. Sniper. Και γαμώ τα παιδιά, ήταν σε πολύ καλή κατάσταση οικονομικά. Μου λέει «έχω κάποια χρήματα τα οποία θέλω να τα επενδύσω στη μουσική και ψάχνω κάποιον που να έχει ταλέντο, για να το κάνουμε μαζί». Έτσι, φεύγω για Κύπρο, Λευκωσία και Αγία Νάπα. Κάπως έτσι βρέθηκα στην Κύπρο να κάνω MCing σε ένα κλαμπ. Ήταν χρυσές εποχές για το clubbing τότε, είχε ξεφύγει. Κάναμε τη φάση μας για περίπου τρία χρόνια και καπάκι έφυγα για Νέα Υόρκη.

AΘΗΝΑΊΟΙ

q Εκεί ο ξάδερφός μου ήταν καλά πιασμένος με δουλειές και σκέφτηκα να εκμεταλλευτώ το χαρτί της Νέας

28 lifo – 17.10.19

Υόρκης. Πουλάω τα πάντα στην Κύπρο, χωρίζω, πάω στην πόλη όπου γεννήθηκα και ξεκινάω από το μηδέν, με τον ξάδερφο. Κάθε βράδυ ηχογραφούσαμε στο στούντιο κι έτσι έχτισα κάποια demos. Στο μεταξύ, ο Drew από την Κύπρο είχε επαφή με κάποιους άλλους Κύπριους που είχαν ένα εργοστάσιο με γούνες στο Νιου Τζέρσεϊ. Αυτοί είχαν γείτονα τον Rev.Run, τον Τζόζεφ Σίμονς των Run DMC. Με ακούνε να ραπάρω στα αγγλικά, παθαίνουν πλάκα και μου λένε «πρέπει να γνωρίσεις οπωσδήποτε τον γιο του, τον Τζότζο Σίμονς». Και, πραγματικά, έστειλε ο Τζότζο έναν βοηθό του, τον Ντέιβιντ Ντάουν, να με ακούσει, του άρεσα και αμέσως ήρθε και ο ίδιος ο Τζότζο από την Καλιφόρνια για να με γνωρίσει. Αισθανόμουν ότι ήμουν το επίκεντρο του κόσμου, με ήθελε ο ανιψιός του Ράσελ Σίμονς της Def Jam, είχα ενθουσιαστεί. Η κατάσταση, δυστυχώς, δεν έκατσε, γιατί έγινε ένα μπέρδεμα με τους Κύπριους και τους Αμερικανούς ως προς το ποιος με ανακάλυψε και ποιοι θα έπαιρναν ποσοστά! Ήθελαν να κάνουν μια εταιρική επιχείρηση, μια δισκογραφική κάτω από την ομπρέλα της Def Jam, και αισθανόμουν ότι με εκμεταλλεύονται πριν καν ξεκινήσω. Άκουγα καλά λόγια για το ραπ μου, αλλά μιλούσαν για επενδύσεις και μόλις μπήκαν στη μέση τα ποσοστά, φαγώθηκαν μεταξύ τους. Κι εκεί που πίστευα ότι τα ρίσκα μου έπιασαν τόπο και ότι θα γινόταν κάτι μεγάλο –το είχα πει παντού, στην οικογένειά μου, στα ξαδέρφια, σε φίλους–, έφαγα μια ξενέρα απίστευτη και έπεσα φοβερά ψυχολογικά. Αισθανόμουν ψεύτης και πολύ βήτα κι εκείνη την εποχή ρίσκαρα κάθε μέρα την ελευθερία μου. Ήμουνα 12-13 ώρες την ημέρα από δω κι από κει, στο αυτοκίνητο, έκανα ό,τι μαλακία μπορείς να φανταστείς για να βγάλω το χαρτζιλίκι μου. Ευτυχώς, πάνω σε όλη αυτή την κατάθλιψη γνώρισα μια κοπέλα, Ελληνίδα, που με βοήθησε πάρα πολύ να μην καταλήξω στη φυλακή. Έκανε το PhD της εκείνο τον καιρό στο Λονδίνο. Την ερωτεύτηκα κι έφυγα μαζί της για Λονδίνο, ξεκινώντας ακόμα μια φορά απ’ την αρχή. Ρίσκαρα και πήγα για να αλλάξω ζωή. Εκείνη η κοπέλα με βοήθησε να βγάλω χαρτιά για να μπορέσω να μείνω μαζί της και να σταθώ στα πόδια μου.

q Τότε βρέθηκε πάλι ο Drew Astro, ο άγγελός μου, και μέσω οικογενειακών φίλων με έβαλε να δουλέψω στο Holiday Inn, part-time ρεσεψιονίστας. Μετά χώνομαι σε ένα άλλο ξενοδοχείο full-time και από κει σε ένα κλειστό κλαμπ με μέλη καλό κόσμο της τέχνης. Ξαφνικά, άρχισα να βλέπω μπροστά μου καλλιτέχνες, ζωγράφους, ηθοποιούς, μουσικούς και, όταν έπιανα κουβέντα μαζί τους και τους έλεγα την ιστορία μου, όλοι μου έλεγαν «μη σταματάς να γράφεις, να επιστρέψεις στη μουσική!». Μου φαινόταν λίγο αστείο, αλλά δεν μου είχε φύγει ποτέ το μικρόβιο, πάντα το είχα.

απο τον m. hulot φωτογραφιeσ εβιτα σκουρλετη

great fear Ο πιο μεγάλος μου φόβος είναι η αποτυχία, μην αποδείξω σε όλους αυτούς που με γιουχάρουν και λένε «μπορεί να είσαι σήμερα, αλλά αύριο δεν θα έχεις να φας» ότι είναι σωστοί. Δεν θέλω ποτέ να απογοητεύσω τους γύρω μου.

17.10.19 – lifo

29

φάει ήδη τέσσερα χρόνια εκεί–, έτσι το 2016 έρχομαι στην Αθήνα. Λίγο πριν έρθω μόνιμα, έτυχε να κάνω ένα τατουάζ στον Τάκι Τσαν, τον οποίο μου είχε συστήσει ο Χαρμάνης, που είχα γνωρίσει στην Κύπρο. Επειδή το τατουάζ κράτησε κάνα 7ωρο, ο Τάκι Τσαν άκουσε όλη τη δισκογραφία μου την αμερικανική. Μου λέει: « Έχεις ραπάρει στα ελληνικά, ρε bro;». Του απαντάω «όχι, ποτέ!» και μου λέει «αν βρεις τον τρόπο αυτά που έχεις κάνει στα αγγλικά να τα πεις στα ελληνικά, θα γίνει χαμός».

q Και το κάνω, γράφω στα ελληνικά. Από τα πρώτα τραγούδια που έγραψα ήταν το «Είμαι Τρελός». Το ακούει ο Τάκης

Mad Clip

q Ξαφνικά, αρρωσταίνει ο παππούς της τότε κοπέλας μου –εκείνη τελείωνε στο Λονδίνο τις σπουδές τις κι εγώ είχα

και μου λέει «θα μπω κι εγώ στο κομμάτι». Το βγάζουμε σε βίντεο και πρώτη φορά βλέπω τεράστια ανταπόκριση. Γνήσια ανταπόκριση, χωρίς να έχω επαφές, χωρίς να μου ζητάει ο άλλος ποσοστά, χύμα εντελώς. Από τότε απέκτησαν τα πράγματα μια ροή, γιατί αποφάσισα να έχω κι εγώ μια στρατηγική.

q Στην Capital μπήκα το 2017. Είχαμε πλάνο να κάνουμε ένα κομμάτι με τον Light, ένα street κομμάτι, το «Υayo» – το πρώτο κομμάτι που έκανα μαζί τους ήταν αυτό. Είχα γράψει ήδη το single, το «Dealer», το άκουσε ο Light, μπήκε και σε αυτό και μετά έγινε η έκρηξη. Εκείνη την εποχή το «μύριο» τον μήνα ήταν μεγάλη υπόθεση. Το «Dealer» ξεπέρασε τα 13 εκατομμύρια.

q Στο μεταξύ, δεν είχα ιδέα πώς λειτουργεί το πράγμα με την αγορά και περίμενα ότι με τέτοια views θα με παίρνουν όλα τα κλαμπ τηλέφωνο. Αρχίδια, με το ζόρι έκανα 3-4 live τον μήνα. Κι αυτό πρέπει να το καταλάβουν όλοι, επειδή μπήκες στην Capital δεν σημαίνει ότι άνοιξαν όλοι οι δρόμοι. Πρέπει να κάνεις κάτι που να έχει συνέχεια, να συντηρήσεις την επιτυχία. Το «Dealer» βγήκε τον Μάιο, αρχές Σεπτέμβρη κυκλοφόρησαν οι «Συνθήκες» και καπάκι βγήκε το πρώτο μου άλμπουμ, ο «Αμερικάνος». Μετά από αυτό μπήκα γερά και στην αγορά. Η γυναίκα με την οποία ήμουν πριν ακόμα βγει το «Dealer» με βοήθησε πάρα πολύ να μην κάνω μαλακίες και να κοντρολάρω τα πράγματα. Άρχισα να πουλάω και grillz, χρυσά δόντια. Γίνεται και η έκρηξη με τη μουσική, γίνομαι άλλος άνθρωπος και μπαίνω και στα μαγαζιά. Από τότε κρατάω πάντα αυτό το work ethic, να δίνω συνέχεια κυκλοφορίες, ποικιλόμορφα πράγματα, διαφορετικά, σε όλα τα στυλ. Όσα μου έτυχαν από το 2003 μέχρι τώρα έπαιξαν όλα έναν ρόλο στο να γίνω αυτός που είμαι σήμερα.

q Ως εικόνα βγάζω καμιά φορά μια τρελή και σκληρή περσόνα, ξέρω ότι ώρες-ώρες είμαι πολύ κραυγαλέος και επιδεικτικός, ότι φλεξάρω χρήματα, αλλά δεν το κάνω για να το παίξω ιστορία. Δυστυχώς, ο άλλος κρίνει αυτό που βλέπει, αλλά δεν προωθώ τίποτε από αυτά που πιστεύουν πολλοί. Κάθε μουσική έχει έναν κώδικα στον τρόπο που μιλάει. Προσπαθώ να δίνω την αλήθεια μου, προσπαθώ να μη θολώνω από το ποιος θα με κρίνει. Νομίζω ότι αυτό που έχει κάνει εμάς τους ράπερ τόσο ξεχωριστούς είναι η αυθεντικότητα που βγάζουμε και μπροστά στην κάμερα, το καθημερινό lifestyle που ζούμε. Ξυπνάω το πρωί και δεν ντρέπομαι να βγω μπροστά στην κάμερα με την τσίμπλα στο μάτι, κι ας φαίνομαι χώμα, για να πω «καλημέρα, παιδιά». Οι λαϊκοί τραγουδιστές δεν το είχαν ποτέ αυτό, έχουν πολλά φίλτρα στην εικόνα που παρουσιάζουν. Μπορεί κάποιος να είναι το χειρότερο ρεμάλι, αλλά η εικόνα που βγάζει προς τα έξω είναι γι’ αυτόν εντελώς επιχείρηση, πρέπει να είναι ok με τα στάνταρ της Ελλάδας. Στη δική μου περίπτωση κανείς δεν ελέγχει τι θα πω και τι θα κάνω, τι θα βγει προς τα έξω. Έχω βρει έναν τρόπο να βγάζω πιασάρικα ρεφρέν με το στοιχείο της αλητείας, τα οποία καταφέρνουν να σε κουνάνε και να σε κάνουν να θες να χορέψεις, να θες να ξεσπάσεις. Όλοι, ακόμα και ο πιο gentleman, έχουν για alter ego έναν κακό τύπο, αρέσει σε όλους αυτό. Και, κακά τα ψέματα, αυτή η μουσική σού βγάζει τον σκληρό. Και δεν χρειάζεται σώνει και καλά να κάνεις νταλαβέρια, όλοι θέλουν να έχουν ένα πιο γρήγορο lifestyle και αυτό είναι η σημερινή ραπ.

q Δεν προσπαθώ σώνει και καλά να γίνω το είδωλο κάποιου, ήρθα να πω τη δική μου ιστορία, να βγάλω τη δική μου περσόνα, και σ’ όποιον αρέσει. Μέχρι στιγμής, για μένα δουλεύει αυτό, κι ακόμα κι αν το χαρακτηρίσει κάποιος φτηνό, εγώ κάνω εκατομμύρια views με αυτό και ζω από αυτό. Δεν έχω παρωπίδες, αλλά ξέρω τι δουλεύει για μένα, πάντα είμαι ο εαυτός μου και δεν προσπαθώ να το παίξω ούτε επιστήμονας ούτε πολιτικός. Εγώ δεν θα μιλήσω για τα κοινωνικά θέματα, όπως θα το κάνει ο Λεξ. Όχι ότι δεν μπορώ, αλλά δεν με εκφράζει κάτι τέτοιο. Και η ομορφιά της ραπ είναι η ποικιλία της, μπορείς να ακούσεις ό,τι σου αρέσει, κάτι που να σε ξεσηκώνει κοινωνικά αλλά και κάτι που θα σε σηκώσει από την καρέκλα σου και θα σε κάνει να χορέψεις.

q Τι σημαίνει σεξιστής; Δεν έχουν ιδέα πώς ζω εγώ στο σπίτι μου, πώς φέρομαι στη γυναίκα μου και τι γνώμη έχω για τις γυναίκες. Δυστυχώς, πολλοί κρίνουν ένα βιβλίο από το εξώφυλλο, καλώς ή κακώς έτσι είναι τα πράγματα. Δεν μπορείς να κρίνεις κάποιον για τον οποίον δεν ξέρεις τίποτα. Είμαι εντελώς το αντίθετο από αυτό που βλέπεις, απλώς ήμουν πολύ στη γύρα για να τα καταφέρω και δεν μπορώ να το παίξω αλλιώς. Ποτέ δεν βγήκα σε κάποιο τραγούδι να πω «κάνε αυτό». Παθιάζονται κάποια άτομα, αλλά μπορούν να επηρεαστούν από οτιδήποτε, από μια ταινία, ένα παιχνίδι, από τα πάντα. Και, φυσικά, όσο μεγαλώνεις κι εσύ, αλλάζεις, δεν είσαι όπως ήσουν πριν από πέντε χρόνια. Δεν νιώθω ενοχές, ούτε τύψεις, ούτε καν υπεύθυνος, γιατί δεν ήρθα να το παίξω role model, πρότυπο, σε κανέναν. Είπα την αλήθεια μου και βρήκα τον τρόπο αυτό να σε ταρακουνήσει. Και το κάνω πολύ καλά, γι’ αυτό καταφέρνω και ζω από αυτό.

q Το πιο μεγάλο όφελος από αυτό που κάνω είναι ότι έχτισα ένα legacy κι αν φύγω αύριο, θα μείνει πίσω μου η ιστορία μου. Αυτός ήταν και ο αρχικός στόχος μου και τον πέτυχα. Μπορώ να πω ότι και αύριο να έφευγα, θα έφευγα με χαμόγελο.

q Ο πιο μεγάλος μου φόβος είναι η αποτυχία, μην αποδείξω σε όλους αυτούς που με γιουχάρουν

ΙNFO

Το νέο άλμπουμ του Mad Clip «Super Trapper» κυκλοφορεί ψηφιακά σε όλες τις πλατφόρμες από την Capital Music. www.instagram.com/ madclip/

και λένε «μπορεί να είσαι σήμερα, αλλά αύριο δεν θα έχεις να φας» ότι είναι σωστοί. Δεν θέλω ποτέ να απογοητεύσω τους γύρω μου. Βλέπω παιδιά στον δρόμο άστεγα που ψάχνουν τους κάδους και τρέμει η ψυχή μου. Αυτούς δεν τους πέταξε απλώς ο Θεός, είχαν κι αυτοί μια ιστορία. Κάποτε ίσως ένας από αυτούς ήταν ένας επιχειρηματίας που οι λάθος κινήσεις τού έφεραν την καταστροφή.

q Το κακό με το ελληνικό ραπ είναι ότι οι παλιοί δεν επένδυσαν στους νέους. Υπήρξαν αρκετοί που έκαναν εμπορική επιτυχία, απλώς κοίταξαν πιο πολύ την πάρτη τους. Κι έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου ο παλιός, αντί να σου δώσει κάποια κατεύθυνση, είναι αυτός που σε κρίνει και σε κράζει, που σου ορίζει τι είναι αληθινό. Το ραπ εξαφανίστηκε για χρόνια, γιατί όλοι κοίταζαν την πάρτη τους. Στην Αμερική, όπου επένδυσαν στους νέους και τους βοήθησαν, το ραπ κυριάρχησε. Εδώ έχουμε βάλει σε κουτάκια την κατάσταση, πολλοί χωρίζουν το ραπ από το τραπ, ενώ το τραπ είναι ραπ, απλώς ηχητικά έχουν τεχνικές διαφορές. Στην ουσία, όμως, δεν υπάρχει διαχωρισμός.

q Η ζωή μού έχει μάθει ότι μπορείς να φας πολλές σφαλιάρες, αλλά πρέπει να πιστεύεις πάντα στον εαυτό σου, ό,τι και να γίνει, όσο περίεργα και να φαίνονται τα εμπόδια μπροστά σου. Με έχει μάθει να πολεμάω συνέχεια και πλέον να μην απογοητεύομαι με τις αποτυχίες μου, να τις παίρνω ως μαθήματα. Είμαστε εδώ για να μαθαίνουμε και να γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι.

30 lifo – 17.10.19

Ό,τι και να έκανα, είτε παράνομο είτε νόμιμο, πάντα είχα το πάθος να αφιερώνω ώρες στη μουσική. Και πίστευα πάρα πολύ σε αυτό, ακόμα και όταν τα πράγματα δεν φαίνονταν να πηγαίνουν πουθενά.

ΤΟ ΘΡΥΛΙΚΌ ΜΟΝΤΈΛΟ ΠΑΡΑΜΈΝΕΙ ΔΗΜΟΦΙΛΈΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΡΏΤΗ ΣΤΙΓΜΉ ΈΩΣ ΚΑΙ ΣΉΜΕΡΑ, ΣΤΑ 60á ΤΟΥ ΓΕΝΈΘΛΙΑ. ο έχει οδηγήσει ο Τζον Λένον, καθώς και ο Πίτερ Σέλερς ως επιθεωρητής Κλουζό, ενώ ακόμα και η βασίλισσα εθεάθη κάποτε μέσα σε αυτό! Αμέτρητες διασημότητες ενέδωσαν στη γοητεία του κλασικού Mini, το οποίο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά ενώπιον του κοινού πριν από 60 χρόνια. Η ιδιαίτερη σχεδίαση σε συνδυασμό με την απαράμιλλη ευελιξία του στον δρόμο αποτέλεσαν εξαρχής παράγοντες που συντέλεσαν αποφασιστικά στην αποδοχή του επαναστατικού μοντέλου από τους κύκλους της υψηλής κοινωνίας. Ακόμα και μετά το επαναλανσάρισμα της μάρκας, το 2001, διασημότητες απ’ όλο τον κόσμο έσπευσαν να απολαύσουν τη διασκεδαστική οδήγηση που προσφέρει το σύγχρονο Mini, το οποίο ακολούθησε σταθερά τα βήματα του κλασικού προκατόχου του. Η αντισυμβατική φιλοσοφία του έχει εμπνεύσει κινηματογραφικούς παραγωγούς και σχεδιαστές μόδας, ενώ έχει πραγματοποιήσει αρκετές εμφανίσεις και σε κινηματογραφικές παραγωγές. Για την ιστορία, το γεγονός ότι το κλασικό Mini έγινε αμέσως δεκτό στους κόλπους της λονδρέζικης κοινωνίας οφείλεται σε ένα μέλος της βασιλικής οικογένειας, τον λόρδο Snowdon, φωτογράφο, σχεδιαστή και φίλο του εμπνευστή του Mini, σερ Άλεκ Ισιγόνη, καθώς και σύζυγο της πριγκίπισσας Μαργαρίτας, ο οποίος ήταν από τους πρώτους που απέκτησαν το λιλιπούτειο μοντέλο. Στα επόμενα χρόνια το Mini απέκτησε μόνιμη παρουσία στον κόσμο της μόδας, της τέχνης και της μουσικής του αποκαλούμενου «swinging London». Η διεθνής φήμη του ξεκίνησε σε μεγάλο βαθμό από τον ενθουσιασμό που επέδειξαν για το αυτοκίνητο όλα τα μέλη των Beatles. Ο Τζον Λένον παρήγγειλε ένα Mini το 1964, αν και δεν είχε άδεια οδήγησης! Ιστορικές φωτογραφίες απεικονίζουν τον Ρίνγκο Σταρ με ένα από τα Mini Cooper S που συμμετείχαν στο 1964 Monte Carlo Rally, καθώς και τον Πολ Μακάρτνι να μπαίνει στο προσωπικό του Mini το 1967. Ο Τζορτζ Χάρισον ήταν περήφανος ιδιοκτήτης ενός Mini de Ville, βελτιωμένου από τον διάσημο κατασκευαστή αμαξωμάτων Radford. Άλλοτε ως guest star άλλοτε ως πρωταγωνιστής, το κλασικό Mini δίνει το «παρών» σε τη-

λεοπτικές σειρές και κινηματογραφικές ταινίες επί έξι δεκαετίες. Το 1966 εμφανίζεται στην cult ταινία Blow Up, καθώς και στην αστυνομική κωμωδία Kaleidoscope, στην οποία ο σχετικά άσημος τότε Γουόρεν Μπίτι είχε τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η ταινία A cœur joie με πρωταγωνίστρια την Μπριζίτ Μπαρντό κυκλοφόρησε επίσης το 1966 και σε αυτήν εμφανίζονταν διάφορα μοντέλα να ταξιδεύουν με το Mini Cooper. Η «Βιονική Γυναίκα» ήταν μια τηλεοπτική σειρά που απολάμβανε υψηλή δημοτικότητα σε Αμερική και Βρετανία. Το 1976 η πρωταγωνίστρια Λίντσεϊ Γουάγκνερ πόζαρε στο Λονδίνο μπροστά από ένα κλασικό Mini στερεωμένο σε ατσάλινο πλαίσιο, δίνοντας την εντύπωση ότι σήκωνε το αυτοκίνητο με το ένα χέρι, διαθέτοντας υπερφυσικές δυνάμεις, όπως ο χαρακτήρας που υποδυόταν στην τηλεοπτική σειρά. ι σκηνές στις οποίες το κλασικό Mini χρησιμοποιήθηκε από τον Βρετανό ηθοποιό Πίτερ Σέλερς και τον σκηνοθέτη Μπλέικ Έντουαρντς ήταν επίσης αντισυμβατικές και χιουμοριστικές. Ο Σέλερς και ο Έντουαρντς γύρισαν την ταινία A shot in the dark το 1964 ως σίκουελ της αστυνομικής κομεντί The Pink Panther. Ο επιθεωρητής Κλουζό οδηγεί ένα αρκετά ασυνήθιστο Mini Cooper, ενώ ο ηθοποιός έδειχνε και εκτός οθόνης το πάθος του για τις εντυπωσιακές ειδικές εκδόσεις του κλασικού Mini. Αναμφίβολα, η πιο θεαματική εμφάνιση του κλασικού Mini στη μεγάλη οθόνη ήταν στην αστυνομική περιπέτεια του 1969 Ληστεία αλά… ιταλικά. Σε αυτή την ταινία ο απατεώνας Charlie Croker (τον οποίο υποδυόταν ο Mάικλ Κέιν) και η συμμορία του διοργανώνουν μια ληστεία χρυσού στο κέντρο του Τορίνο. Φορτώνουν τη λεία τους σε τρία Mini Cooper σε κόκκινο, μπλε και λευκό χρώμα και ακολουθεί ένα ανελέητο κυνηγητό μέσα από μια σήραγγα του δικτύου αποχέτευσης και πάνω από στέγες σπιτιών και σκαλιά, μέσα στο κυκλοφοριακό χάος της ιταλικής πόλης. Τριάντα τέσσερα χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε το ριμέικ της ομώνυμης βρετανικής αστυνομικής κομεντί με πρωταγωνιστές τους Σαρλίζ Θερόν, Τζέισον Στέιθαμ και Μαρκ Γουόλμπεργκ, ωστόσο η ιστορία της θεαματικής ληστείας σκηνοθετήθηκε με ακόμα πιο εντυπωσιακό στυλ και ιλιγγιώδεις ταχύτητες.

απο τον δημητρη γρατσο

Car

MINI Οι διάσημοι που δεν αντιστάθηκαν στη γοητεία του!

Η Opel προσφέρει ποικιλία και ταχύτητα στους τρόπους φόρτισης του νέου ηλεκτρικού της μοντέλου, το οποίο αναμένεται το 2020. Με την παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία να ετοιμάζεται να κινηθεί ηλεκτρικά στην πλειοψηφία της, οι επιλογές φόρτισης, ειδικά στην Ευρώπη, διακρίνονται για την ποικιλία τους. Έτσι, λοιπόν, οι ιδιοκτήτες του αμιγώς ηλεκτρικού Corsa-e, το οποίο θα κυκλοφορεί στους ευρωπαϊκούς δρόμους από την άνοιξη του 2020, δεν χρειάζεται να ανησυχούν, καθώς η Opel προσφέρει τις κατάλληλες επιλογές φόρτισης. Τι περιλαμβάνουν αυτές; Από μια σειρά καλωδίων για σύνδεση σε πρίζες και σταθμούς φόρτισης μέχρι επιτοίχιους πίνακες και έναν καινοτόμο «παγκόσμιο φορτιστή». Η δυνατότητα πολλαπλών επιλογών φόρτισης είναι εξίσου σημαντική με τους ταχύτερους χρόνους φόρτισης, με το Corsa-e να τα εξασφαλίζει αμφότερα χάρη σε ισχυρούς ενσωματωμένους φορτιστές. Παράλληλα, αξίζει να αναφέρουμε τα συστήματα infotainment Multimedia Navi και Multimedia Navi Pro, καθώς και την υπηρεσία Free2Move Services (δεν διατίθεται προς το παρόν στην Ελλάδα), τα οποία προσφέρουν πρακτικές λύσεις για ηλεκτροκίνητα οχήματα, για χρήση μέσω εφαρμογών, ενώ τους επόμενους μήνες θα ακολουθήσουν κι άλλες υπηρεσίες της σειράς e-Services για τα ηλεκτρικά οχήματα της Opel.

The good LiFO

Το νέο Opel Corsa-e φορτίζεται παντού

17.10.19 – lifo

31

The good LiFO

Ομαλή προσγείωση στη φθινοπωρινή ρουτίνα «Μικρές μονοήμερες αποδράσεις και δραστηριότητες που θυμίζουν καλοκαίρι (όπως το να διαβάζουμε λίγες σελίδες από ένα αγαπημένο μας βιβλίο πριν κοιμηθούμε) μας βοηθούν να πέσουμε στα μαλακά».

Μυστικά και ψέματα για κοφτερό μυαλό! ΔΕΝ ΧΡΕΙΆΖΕΤΑΙ ΝΑ ΔΟΎΜΕ ΤΗΝ ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΉ ΤΑΙΝΊΑ «STILL ALICE» ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΉΣΟΥΜΕ ΌΤΙ ΤΟ ΜΥΑΛΌ ΜΑΣ ΕΊΝΑΙ Ό,ΤΙ ΠΟΛΥΤΙΜΌΤΕΡΟ ΈΧΟΥΜΕ. ΜΕ ΑΥΤΌ ΣΚΕΦΤΌΜΑΣΤΕ, ΔΊΝΟΥΜΕ ΕΞΕΤΆΣΕΙΣ, ΛΎΝΟΥΜΕ ΕΞΙΣΏΣΕΙΣ, ΜΠΑΊΝΟΥΜΕ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ, ΠΑΊΡΝΟΥΜΕ ΠΡΟΑΓΩΓΉ ΣΤΗ ΔΟΥΛΕΙΆ, ΓΝΩΡΊΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΈΡΩΤΑ ΤΗΣ ΖΩΉΣ ΜΑΣ. ΚΑΙ ΌΠΩΣ ΚΑΘΕΤΊ ΣΤΗ ΖΩΉ, ΤΟ ΜΥΑΛΌ ΘΈΛΕΙ ΦΡΟΝΤΊΔΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΝΕΧΊΣΕΙ ΝΑ ΔΟΥΛΕΎΕΙ ΣΑΝ ΚΑΛΟΚΟΥΡΔΙΣΜΈΝΟ ΡΟΛΌΙ. ΕΙΔΙΚΆ ΤΏΡΑ ΠΟΥ ΕΠΙΣΤΡΈΦΟΥΜΕ ΣΤΗ ΔΟΥΛΕΙΆ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΛΈΤΗ.

Health

απ ό τη ν αλεξ ία σβώλου

32 lifo – 17.10.19

υαλό και μνήμη. Τα απαραίτητα κομμάτια του παζλ της σκέψης είναι αυτά που μας βοηθούν να διατηρήσουμε την πνευματική μας διαύγεια μεγαλώνοντας, ώστε να παίζουμε κρυφτούλι με τον χρόνο. Τα γρανάζια τους, όπως κάθε εργαλείου, θέλουν καθημερινή χρήση, όχι κατάχρηση με υπερβολική καλωδίωση, και καλό γρασάρισμα, για να παραμείνουν σε άριστη κατάσταση. Το μυαλό, για να μπορεί να «στροφάρει» χωρίς διαλείμματα, χρειάζεται ξεκούραση, τροφή, οξυγόνο και γυμναστική. Ο ύπνος είναι απαραίτητος, καθώς ισοδυναμεί με γεύμα για το μυαλό και για το σώμα, αλλά για να είναι αποτελεσματικός, πρέπει να είναι ξεκούραστος, βαθύς και συνεχόμενος. «Κρατήστε ατζέντα με τις εκκρεμότητες της εβδομάδας και μη χρησιμοποιείτε το μυαλό σας σαν ατζέντα. Ειδικά όταν πηγαίνετε για ύπνο, το να αναλογίζεστε τι έχετε να κάνετε την επόμενη ημέρα αποτελεί σίγουρο διαβατήριο για αϋπνία» εξηγεί η συμβουλευτική ψυχολόγος Χριστίνα Σαμαράκη. Κι αν μπορείτε να ξαπλώνετε μισή με μία ώρα στο μέσο της ημέρας, μη διστάσετε να το κάνετε. Όλες οι έρευνες που έχουν γίνει για τη μακροζωία διεθνώς αναδεικνύουν τον αγχολυτικό ρόλο της σιέστας και συστήνουν τον μεσημεριανό «υπνάκο» ως ελιξίριο σωματικής και πνευματικής υγείας. Μέσα από τον ύπνο τα βρέφη «χτίζουν» μνήμη, ώστε αργότερα να αποκτήσουν κρίση και ως παιδιά, έφηβοι και ενήλικες να μπορούν να κάνουν έξυπνες επιλογές στη ζωή τους. Εκτός από ύπνο, μικροί και μεγάλοι χρειάζονται εγκεφαλικές τροφές για καλύτερες πνευματικές επιδόσεις. «Ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί ως καύσιμο αποκλειστικά τη

γλυκόζη, η οποία σχηματίζεται από τον μεταβολισμό των τροφών. Από τη γλυκόζη παίρνει την απαιτούμενη ενέργεια, ενώ για καλύτερη λειτουργία (το προαναφερθέν γρασάρισμα των γραναζιών) χρειάζεται μέταλλα και ιχνοστοιχεία όπως μαγνήσιο, χρώμιο, σελήνιο, μαγγάνιο και ψευδάργυρο που περιέχονται σε τρόφιμα (κυρίως σε ανάλατους καρπούς και σπόρους) και σε συμπληρώματα διατροφής. Στην πνευματική διαύγεια βοηθούν το τζίνσενγκ, το ιπποφαές, η σπιρουλίνα (το φύκι των αστροναυτών), το μουρουνέλαιο και όλα τα αντιοξειδωτικά κηπευτικά που προστατεύουν τον εγκέφαλο από το οξειδωτικό στρες. Οι ιστορίες των Ελλήνων μακρόβιων από την Ικαρία και τους Φούρνους Κορσεών αναδεικνύουν ως συστατικά της καλής εγκεφαλικής λειτουργίας τα κούμαρα (κόκκινο φρούτο σαν κεράσι, η ελληνική εκδοχή των acai berry και gogi berry), τα φραγκόσυκα (το ιδανικό κοκτέιλ όλων των αντιοξειδωτικών βιταμινών), τα χαρούπια (εναλλακτική σοκολάτα, χωρίς πολλές θερμίδες), το αβοκάντο και όλα τα ψάρια (πηγές ω3 λιπαρών οξέων). Ένα εξαιρετικό σπιτικό σνακ που μπορεί να θεωρηθεί brain food για το γραφείο, το σχολείο ή το πανεπιστήμιο είναι μια σπιτική μπάρα με χαρούπι και ξηρούς καρπούς, που δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι τρως σοκολάτα, οπότε σου χαρίζει περισσότερη ευφορία» λέει η κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος Σοφία Ελευθερίου. Οξυγόνο το μυαλό παίρνει όταν αποφορτίζει το άγχος και γυμνάζεται με το διάβασμα, τα παιχνίδια στρατηγικής, τα κουίζ, τα σταυρόλεξα, το σουντόκου. Όλα αυτά όμως όχι αργά το βράδυ, ώστε να μη δημιουργούν υπερένταση, θυμίζουν οι ειδικοί.

Καλοκαίρι ήταν και τέλειωσε. Δηλαδή δεν τέλειωσε ακόμα, αλλά κοντεύει και η επιστροφή στην πόλη και στους ρυθμούς της είναι ένα αναγκαίο κακό αλλά και αναγκαία συνθήκη ώστε να συνεχίσουμε να χρηματοδοτούμε όλα μας τα θέλω, τα δικά μας και της οικογένειάς μας. Από αυτή την οπτική γωνία η επιστροφή στη φθινοπωρινή ρουτίνα δεν είναι κάτι αρνητικό και δεν χρειάζεται να είναι ανώμαλη. Απλά τρικ μπορούν να βοηθήσουν τη διαδικασία προσαρμογής και να κάνουν τις πρώτες εβδομάδες του φθινοπώρου πιο ευχάριστες. Καταρχάς, οι ειδικοί συμβουλεύουν να μη βάζουμε ψηλά τον πήχη των προσδοκιών τις πρώτες ημέρες. Δεν θα καθαρίσουμε μέσα σε ένα 8ωρο το ασφυκτικά γεμάτο mail box, το γραφείο και τα συρτάρια του, ούτε θα ξεκινήσουμε πέντε πρότζεκτ την ίδια μέρα. «Ξεκινήστε βάζοντας τάξη στο σπίτι, γιατί η ακαταστασία δημιουργεί πρόβλημα στη συγκέντρωση, και συνεχίστε στην πόλη τις δραστηριότητες που σας άρεσαν το καλοκαίρι, όπως το να διαβάζετε ένα ωραίο μυθιστόρημα το βράδυ πριν από τον ύπνο ή στον πρωινό καφέ. Τέλος, οργανώστε μικρές μονοήμερες αποδράσεις τα Σαββατοκύριακα, που δημιουργούν την ψευδαίσθηση πως το καλοκαίρι συνεχίζεται» συστήνει η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου. Δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για το αν θα μπορέσουμε να ξυπνήσουμε εγκαίρως τα παιδιά για το σχολείο, καθώς αυτά έχουν μεγάλη δυνατότητα προσαρμογής στο νέο ωράριο. Πιο πολύ ζορίζονται οι ενήλικες και για να αποφύγουμε το ζόρι μια καλή ιδέα είναι να βάλουμε στόχο, όση δουλειά κι αν προκύψει, να κάνουμε 1-2 φορές την εβδομάδα κάτι που μας ευχαριστεί μετά το γραφείο, π.χ. μια ποδηλατάδα, μια έξοδο για θερινό σινεμά, μια βόλτα για παγωτό χωνάκι.

theweek 34 ΘΕΑΤΡΟ Πριν την αποχώρηση Ο Νίκος Μαστοράκης αναμετριέται με το έργο του Μπέρνχαρντ. συνεντευξη στη λουιζα αρκουμανεα

38

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ Τι καινούργιο ξεκινάει αυτή την εβδομάδα

40

ΣΙΝΕΜΑ Βέρνερ Χέρτζοκ: «Ο 21ος αιώνας είναι ο αιώνας της μοναξιάς»

41

BIBΛΙΟ Η Βίκυ Τσελεπίδου και ο Πάνος Τσίρος βάζουν το εξωφρενικό ελληνικό σύμπαν στο μικροσκόπιο

ΣΙΝΕΜΑ

Επικίνδυνες Κυρίες Hustlers

Δυνατή σαν αθλήτρια, η Τζένιφερ Λόπεζ ανεβαίνει στον στύλο για να χορέψει και, αφού αφήσει όλο το κλαμπ με το στόμα ανοιχτό, οδηγεί τους θεατές στα παρασκήνια της σεξουαλικής εργασίας. Στη Νέα Υόρκη του 2008 μια παρέα από στρίπερ, αντιμέτωπη με την οικονομική κρίση, αποφασίζει να αντιδράσει, κλέβοντας και εξαπατώντας πλούσιους χρηματιστές της Γουόλ Στριτ. Το σχέδιο οργανώνει μια χωρισμένη μητέρα, η Ντέστινι (Κόνστανς Γου), που αδυνατεί να βρει δουλειά εκτός των κλαμπ, με τη βοήθεια της έμπειρης Ραμόνα (Τζένιφερ Λόπεζ). Το σχέδιό τους έχει μεγάλη επιτυχία, μέχρι που τα πράγματα αρχίζουν να βγαίνουν εκτός ελέγχου. ä Από τις 17 Οκτωβρίου στους κινηματογράφους.

topevents

talk

5 week

17- 23 ο κτω β ρ ιου 2019

απο τη γεωργια παπασταμου

Allah-Las Με νέο δίσκο, γεμάτο ήχους από τη χρυσή εποχή στην Καλιφόρνια, το ιδιαίτερα αγαπητό στο ελληνικό κοινό γκρουπ επιστρέφει σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Περιγράψτε μου μερικές εικόνες που ενέπνευσαν με κάποιον τρόπο το «Lahs». Ο δίσκος περιλαμβάνει 12 φωτογραφίες, σαν καρτ-ποστάλ, με το όνομα του κάθε τραγουδιού. Είναι όλες τραβηγμένες από τον ντράμερ μας, τον Matt. Η φωτογραφία ενός κομματιού όπου τραγουδάω εγώ (Spencer), του «Pleasure», με δείχνει να κάνω σερφ στο Μεξικό.

STOEP TH S PR ES 1 DJ SET Don Letts Κινηματογραφιστής, DJ και ραδιοφωνικός παραγωγός, ο Don Letts έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση του βρετανικού πανκ. O άνθρωπος που σύστησε τη ρέγκε σε μια ολόκληρη γενιά μουσικών και υπήρξε βασικός σκηνοθέτης στα βίντεο των Clash έρχεται στην Αθήνα για ένα ξεχωριστό DJ set στο ΚΠΙΣΝ. 20/10, ΚΠΙΣΝ, Ευριπίδου & Δοϊράνης, 21:00, είσοδος ελεύθερη (θα προηγηθεί συζήτηση στις 19:30)

2 ΜΟΥΣΙΚΗ Γιώργος Κοντραφούρης, Αφιέρωμα στον Thelonious Monk Ο κορυφαίος Έλληνας πιανίστας της τζαζ εγκαινιάζει τη νέα σειρά συναυλιών του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή με τίτλο «Jazz στο Μουσείο» με ένα αφιέρωμα στις διαχρονικές συνθέσεις του Thelonious Monk στο αμφιθέατρο του νέου, εντυπωσιακού μουσείου στο Παγκράτι. 18/10, Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, Ερατοσθένους 13, Παγκράτι, 20:30, εισ.: 16-20 ευρώ

4 ΜΟΥΣΙΚΗ Michael Gira & Norman Westberg (Swans) Μετά από οκτώ χρόνια και τέσσερις δίσκους με αποθεωτικές κριτικές, οι Swans έληξαν την τελευταία τους περιοδεία με τρία sold-out στο Warsaw της Νέας Υόρκης το 2017. Ο Michael Gira έχει ξεκινήσει να γράφει νέο υλικό που θα παρουσιάσει μαζί με παλιότερα κομμάτια στην Αθήνα. Μαζί του ο Norman Westberg, ενεργό μέλος των Swans από το 1982.

18/10, Temple Athens, Ιάκχου 17, 21:00, εισ.: 17-23 ευρώ

5 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Φωκίων Ζησιάδης, Παγετώνες – Από τη γέννηση στην εξαΰλωση

3 ΜΟΥΣΙΚΗ Sugahspank! & The Swing Shoes Σόουλ, μπλουζ και old school swing κομμάτια συγκεντρώνει το καινούργιο, δεύτερο άλμπουμ της κοινής πορείας της Sugahspank! με τους Swing Shoes, το οποίο παρουσιάζεται για πρώτη φορά ζωντανά αυτό το Σάββατο στο Ρομάντσο. Το «Cash», που γράφτηκε σε διάστημα τριών χρόνων αλλά ηχογραφήθηκε μέσα σε τρεις μέρες, περιλαμβάνει οκτώ πρωτότυπα κομμάτια και δύο διασκευές στα παραδοσιακά γκόσπελ «Wade in the water» και «Satan, your kingdom must come down». 19/10, Bios.Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3-5, Αθήνα, 21:00, εισ.: 5 ευρώ

34 lifo – 17.10.19

Το απόκοσμο τοπίο της Αρκτικής προσεγγίζει με τον φακό του ο Φωκίωνας Ζησιάδης, εστιάζοντας στα παγόβουνα, αυτά τα εκπληκτικά, διαρκώς μεταβαλλόμενα φυσικά γλυπτά που κινούνται εδώ και αιώνες στα παγωμένα νερά. Η παρουσίαση των φωτογραφιών στο Μουσείο Μπενάκη θα πλαισιώνεται από ήχους της Αρκτικής που επιμελείται ο Θανάσης Ζαλάνος. 16/10-17/11, Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, Γκάζι, εισ.: 5-7 ευρώ

ΜΟΥΣΙΚΗ Alessandro Cortini Με ένα οπτικοακουστικό σόου στο Ζάππειο Μέγαρο ο Ιταλός πολυοργανίστας και συνεργάτης των Nine Inch Nails, Alessandro Cortini, ανοίγει την αυλαία των φετινών St Paul’s Sessions Το ολοκαίνουριο «Volume Massimo» από τη Mute Records συνδυάζει την αγάπη του για τη μελωδία με την αυστηρότητα της πειραματικής πρακτικής.

21/10, Ζάππειο Μέγαρο, λεωφ. Βασιλίσσης Όλγας, 21:00, εισ.: 18-20 ευρώ

Ο δίσκος περιλαμβάνει κι ένα κομμάτι που είναι όλο στα πορτογαλικά. Υπάρχει κάποια ιστορία πίσω από αυτό; Το τραγούδι γράφτηκε αρχικά στα αγγλικά, αλλά επειδή οι στίχοι ήταν σχετικά απλοί, ο κιθαρίστας μας, ο Pedrum, σκέφτηκε πως ίσως ακούγονταν ωραία στα πορτογαλικά και ζητήσαμε από έναν φίλο να τους μεταφράσει. Ποια είναι τα αγαπημένα σας μέρη στο Λος Άντζελες; Μας αρέσουν πολύ τα φυσικά τοπία στις παρυφές της πόλης. Ο ωκεανός, η έρημος και τα βουνά είναι όλα σε πολύ μικρή απόσταση με το αυτοκίνητο. Έτσι, μέσα σε ελάχιστη ώρα, μπορείς να αποδράσεις από τη φασαρία και τον χαμό του κέντρου. Σας άρεσε η τελευταία ταινία του Ταραντίνο; Spencer: Μέρος της θα μπορούσε να είναι βασισμένο σ’ εμένα και τον συγκάτοικό μου, στη φάση που πίνουμε στο μπαρ του «Musso & Franks». Αν παραβλέψω το ότι δεν μας έδωσαν κανένα credit γι’ αυτό, μπορώ να πω ότι μου άρεσε πολύ. Ο τελευταίος δίσκος που αγοράσατε; Το «Christian of the world» του Tommy James. Έχει πολλά καλά κομμάτια, αλλά τα αγαπημένα μου είναι το «Adrienne», που είναι χαρούμενο και ανεβαστικό, και το «Light of Day», μελαγχολικό και ατμοσφαιρικό αυτό. Πέρα από τη συναυλία, τι άλλο ανυπομονείτε να κάνετε στην Αθήνα; Στις τελευταίες τάξεις στο σχολείο τρεις από εμάς είχαμε καθηγητή καλλιτεχνικών έναν ωραίο τύπο από την Ελλάδα, από την Κεφαλονιά. Πλέον έχει γυρίσει και μένει στην Ελλάδα και έχει κανονίσει να έρθει να μας δει, οπότε έχουμε χαρεί που θα τον συναντήσουμε. Επίσης, ελπίζουμε να καταφέρουμε να πάμε μια μικρή εκδρομή στο Πήλιο, να κολυμπήσουμε και να φάμε καλά.

Info: 24/10, Fuzz Club, Πατριάρχου Ιωακείμ 1, Ταύρος (Πειραιώς & Χαμοστέρνας), 20:00, εισ.: 24 ευρώ & 25/10, Principal Club Theater, Θεσσαλονίκη

Booklab Festival στο θέατρο Όλβιο Μια τριήμερη γιορτή για τη δημιουργική γραφή.

Το πρώτο Φεστιβάλ Δημιουργικής Γραφής έρχεται στο Olvio Theatre στις 18, 19 και 20 Οκτωβρίου. Μια γιορτή που θα μας δώσει την ευκαιρία να συναντήσουμε τους δασκάλους για τη δημιουργική γραφή, τον στίχο και το παραμύθι, που συνεργάζονται με το Μικρό Πολυτεχνείο. Στο φεστιβάλ, που έχει ελεύθερη είσοδο, θα συμμετάσχουν εικαστικοί και εκδότες με μια έκθεση καινούργιων αλλά και παλαιών βιβλίων, ώστε οι νέοι δημιουργοί να γνωρίσουν τους κατάλληλους ανθρώπους του χώρου σε μια προσπάθεια εξωστρέφειας. Πέντε από τους φετινούς δασκάλους μάς μίλησαν για την εμπειρία της διδασκαλίας τους. ΛΙΝΑ ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΣΤΙΧΟΥΡΓΟΣ Δέκα και μισή, Τρίτη βράδυ. Μόλις έχετε βγει από την ομάδα της αυτόματης γραφής, μετά το σεμινάριο στο Γκάζι. Τι σκέφτεστε; Τόσοι άνθρωποι με ζωντανό εσωτερικό κόσμο και επιθυμία να μάθουν να τον εκφράζουν πιο ανάγλυφα και με μεγαλύτερη ακρίβεια είναι χαρά. Μια πολύ όμορφη εμπειρία για μένα. ΚΩΣΤΑΣ ΦΑΣΟΥΛΑΣ, ΣΤΙΧΟΥΡΓΟΣ Ακούστηκε ότι με τον Νότη Μαυρουδή δεν θα μείνετε σε ένα «Μικρό παράπονο» αλλά ότι έρχεται και μια μεγάλη συνεργασία με τους μαθητές από το σεμινάριο της στιχοποίησης που συντονίζετε. Νομίζω, είναι η αγωνία και το βαθύ καλλιτεχνικό αίσθημα του Νότη Μαυρουδή να αφουγκραστεί και να συναντηθεί μουσικά με τον λόγο νέων στιχουργών του τμήματος της στιχοποίησης που εδώ και χρόνια συντονίζω στο Μικρό Πολυτεχνείο. Πράξη τιμητική για το τμήμα, βάση αισιοδοξίας για το αύριο. ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ, ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ Ο «Μικρός Ήρως» και το «Μικρό Πολυτεχνείο», μετά το CD «16 γάμοι για μιαν αγάπη», ποια μεγάλα σχέδια έχουν για τους φετινούς μαθητές από το Μικρό Μουσικό Σχολείο Στίχου; Να που συμπράττω για δεύτερη φορά με το Μικρό Πολυτεχνείο. Προηγήθηκε η έκδοση «Νέοι στιχουργοί στο φως». Οι συνεργασίες μας γίνονται σελίδες και CDs. Φέτος ένας «Μικρός Ήρως» αναλαμβάνει το προπονητικό κομμάτι των νέων στιχουργών. Ασκήσεις στην ευστοχία. Μια αναμόχλευση των παθών με καλλιέργεια συναισθημάτων για να γεννηθούν δυνατά νέα τραγούδια και να βρουν το κοινό που θα τα αγαπήσει. ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΛΩΡΑΚΗΣ, ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ Βάζει η τάξη σας στο Μικρό Πολυτεχνείο τα παραμύθια, βάζει η τάξη της Ελευθερίας Ντέλλα την εικονογράφηση, κι έτοιμο το παιδικό βιβλίο, ναι; Το Μικρό Πολυτεχνείο έχει παράδοση στην έκδοση έργων των μαθητών του. Στην περίπτωση αυτή θα πάμε βήμα-βήμα. Πρώτα θα δοκιμάσουμε τις ιστορίες που θα γράψουμε στην «Αφήγηση της μεγαλύτερης νύχτας του χρόνου» (21 Δεκεμβρίου). Ύστερα θα συνεργαστούμε με τα παιδιά του τμήματος εικονογράφησης της Ελευθερίας κι ελπίζω το υλικό που θα προκύψει να μη μας επιτρέψει να το αφήσουμε στο συρτάρι.

Το Μικρό Πολυτεχνείο, γιορτάζοντας 18 χρόνια επιμορφωτικής δράσης, κληρώνει 18 νέα σεμινάριά του σε τυχερούς που θα περάσουν από το Olvio Theatre στις 18, 19 και 20 Οκτωβρίου.

Olvio Theatre, Φαλαισίας 7, Βοτανικός, 210 3414118 Διοργάνωση: Μικρό Πολυτεχνείο, 210 3252998

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ, ΠΟΙΗΤΡΙΑ Πολλοί οι μαθητές σας που μετά τα σεμινάρια μαζί σας εκδόθηκαν. Διδάσκεται η ποίηση; Πάνω από 20 νέοι ποιητές και πεζογράφοι έχουν εκδοθεί ως τώρα μέσα από τη μαθητεία τους στα τμήματα Δημιουργικής Γραφής που συντονίζω στον χώρο από το 2004. Εξάλλου, η μαθητεία σε όλες τις μορφές τέχνης συνηθίζεται από την αρχαιότητα. Όπως η μουσική, η ζωγραφική κ.λπ., έτσι και η ποίηση μπορεί να διδαχτεί ως έναν βαθμό. Ο δρόμος μετά είναι ανοιχτός για τον καθένα.

17.10.19 – lifo

35

σινεμά

H ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Parasite

Μια παρέα από στρίπερ θα ενώσει τις δυνάμεις της στη Νέα Υόρκη, κλέβοντας και εξαπατώντας πλούσιους άντρες της Γουόλ Στριτ. Το σχέδιό τους έχει μεγάλη επιτυχία, μέχρι που τα πράγματα αρχίζουν να βγαίνουν εκτός ελέγχου.

Σκηνοθεσία: Μπονγκ Τζουν Χο Πρωταγωνιστούν: Σονγκ Κανγκ Χο, Λι Σουν Κιουν

week

Τ

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο p

Κακό

α πο τον θ οδ ω ρ η κο υτ σογ ιαν νοπου λο

ΔΑΝΑΟΣ 1,2-ΕΛΛΗ

36 lifo – 17.10.19

Hustlers Σκηνοθεσία: Λόρεν Σκαφάρια Πρωταγωνιστούν: Κόνστανς Γου, Τζένιφερ Λόπεζ, Τζούλια Στάιλς, Κάρντι Μπι

Παράσιτα

ο Parasite, που θριάμβευσε στο φετινό Φεστιβάλ Καννών, είναι η ιστορία μιας άπορης τετραμελούς οικογένειας που μπαίνει με ψέματα σε ένα πλουσιόσπιτο, υπηρετώντας σε ισάριθμα οικιακά πόστα ένα ανδρόγυνο και τον ανήλικο γιο τους. Ο μπαμπάς οδηγεί, η μητέρα μαγειρεύει, ο γιος διδάσκει και η κόρη ψυχαναλύει. Κανονικές παραδουλεύτρες, που μάλιστα αναρωτιούνται αν η ευγενική συμπεριφορά των προϊσταμένων τους οφείλεται στον πλούτο που διαθέτουν ή αν τα πολλά χρήματα έρχονται σε αυτούς που φέρονται σωστά! Τα οικονομικώς άνετα αφεντικά τούς πιστεύουν με ευγνωμοσύνη. Οι προηγούμενοι «υπηρέτες» εκδιώκονται με δόλο και διαβολή, στημένη με τέτοιον τρόπο ώστε να μη γίνεται ορατή η αντικατάστασή τους από τους δαιμόνιους doppelgängers. Ωστόσο, ο ένοικος του μυστικού υπογείου της έπαυλης δυναμιτίζει το κόλπο και οι φτωχοδιάβολοι, που δεν παριστάνουν ακριβώς κάποιους άλλους αλλά δεν έχουν διαφορετικό τρόπο να βρουν εργασία, τα βρίσκουν σκούρα από τη μια στιγμή στην άλλη – όσο αβίαστη είναι η εισβολή τους, τόσο άτσαλη και αιματοβαμμένη γίνεται η ηρωική τους έξοδος από την πολυτελή παγίδα που έστησαν μόνοι τους. Ο Χο ενορχηστρώνει μια καταπληκτική κλιμάκωση καταστάσεων, κρατώντας τον απόλυτο σκηνοθετικό έλεγχο. Η ταινία του, ποτισμένη με το γνωστό μαύρο χιούμορ του, ωρολογιακά μετρημένη και με αιχμή του δόρατος τον μόνιμο πρωταγωνιστή του Σονγκ Κανγκ Χο, είναι μια ταξική παραβολή σε μια χώρα διαφημισμένης ευημερίας, θεαματικά αντίθετη σε στυλ και χειρισμό από τον περσινό Χρυσό Φοίνικα του Χιροκάζου Κορεέντα, το Shoplifters, με ήρωες ανθρώπινα παράσιτα που ανασύρονται από την αφάνεια και το χαμόσπιτό τους όπως-όπως για μια προσωρινή θέση στον ήλιο. Διατηρώντας τη φτωχή οικογένεια φυλακισμένη στο παράπηγμά τους –μίζεροι, αν και συνεχώς μονιασμένοι, με παντελή απουσία συναισθηματισμού– ο Χο κοντράρει την αυτοματοποιημένη, λόγω συχνοτισμού, συνωμοτικότητά τους με την απομόνωση των μελών της πλούσιας έπαυλης, τα οποία σπάνια βρίσκονται ταυτόχρονα στον ίδιο χώρο. Η παράταξη των σωμάτων σε αντιδιαστολή με τα διαστήματα που τα χωρίζουν δεν είναι απλώς για βραβείο αλλά για σεμινάριο – μια αξιοθαύμαστη αρχιτεκτονική που δεν παύει να κινείται και να αλληλεπιδρά, ειδικά μετά το σημείο της μεγάλης ανατροπής. Πέρα από τη χορογραφία και τη σκηνική εφαρμογή της πλοκής, δεν παίρνει ποτέ τα μάτια του από την ψυχή των «δραστών»: η πεινασμένη απόγνωση γεννάει ένστικτο επιβίωσης, αλλά αυτό που μετράει στον Χο είναι η ανάσα τους, η αντίδραση, οι στιγμές που η ξεχασμένη ανθρωπιά τους εγκαλεί τη συνείδηση, και μόνο ένας εξαιρετικός σκηνοθέτης κρατά τους σωστούς χρόνους ανάμεσα στις ραφές. Τα Παράσιτα, που σίγουρα οι αδελφοί Κοέν θα ζήλευαν και ο Ταραντίνο θα χειροκροτούσε δακρυσμένος, δεν είναι μόνο μια ταινία για τη διάκριση, του πλούτου, της κάστας ή της μόρφωσης, αλλά μια μεθυστική διασταύρωση κινηματογραφικών ειδών, από τη μαύρη κωμωδία εκδίκησης ως την αγωνιώδη περιπέτεια, οικουμενική, αιχμηρή και ψυχαγωγικά φρέσκια, για τη σημασία της δεύτερης, ή και τρίτης, ευκαιρίας. Από έναν δεξιοτέχνη master, μία από τις κορυφαίες ταινίες των τελευταίων χρόνων.

Επικίνδυνες Κυρίες

Μια οικογένεια ανέργων καταλαμβάνει τον πολυτελή χώρο μιας εύπορης οικογένειας και μπλέκει σε μια σειρά αναπάντεχων γεγονότων.

Στα χαρτιά, η ιστορία μιας απεγνωσμένης γυναίκας με ένα μικρό παιδί, που βρίσκει δουλειά σε strip club και σανίδα σωτηρίας και εμψύχωσης στο πρόσωπο και τα κόλπα της ψημένης, επιτήδειας και καταφερτζούς χορεύτριας Ραμόνα Βέγκα, και μαζί με άλλα κορίτσια από το μαγαζί αρμέγουν πλούσιους και πρόθυμους για ερωτικές περιπέτειες Νεοϋορκέζους, αμέσως μετά την κρίση της Γουόλ Στριτ, δεν φαίνεται δραματικά ευοίωνη, παρά μόνο διασκεδαστική, υπό όρους. Θα εκπλαγείτε: η ταινία Επικίνδυνες Κυρίες, που εμπνέεται από την πραγματική ιστορία της Σαμάνθα Μπάρμπας και βασίζεται σε ένα άρθρο-συνέντευξη της δημοσιογράφου Τζέσικα Πράισλερ στο «New York Magazine», δεν ψυχαγωγεί απλώς αλλά κρατά το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος, με την καλύτερη και σίγουρα εντυπωσιακότερη ερμηνεία (αλλά και εμφάνιση) της Τζένιφερ Λόπεζ στην καριέρα της, πάνω στον στύλο και στο έδαφος, και ισάξιο αντίβαρο την εύθραυστη, έξυπνη πρωταγωνιστική πυξίδα, την Κόνστανς Γου. Σίγουρα, κάποια κεφάλαια του Hustlers μοιάζουν σεναριακά περάσματα, αλλά το τέμπο που δίνει η Λόρεν Σκαφάρια αυξομοιώνεται με γούστο κι ενέργεια και η αναγκαστική συμπάθεια που μας μεταδίδει για τους γυναικείους χαρακτήρες δεν περιορίζει την κριτική της ματιά.

VILLAGE RENTI 9-VILLAGE MALL 6-VILLAGE PAGRATI 2-VILLAGE FALIRO 2-ODEON GLYFADA 1-ODEON MAROUSI 1,3-ODEON ESCAPE 2,3-ΑΕΛΛΩ 1,2-WEST CITY 3,4-ΕΜΠΑΣΣΥΘΗΣΕΙΟΝ ΘΕΡΙΝΟ-ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 2-ΝΑΝΑ 3,4-ΝΙΡΒΑΝΑ 2-TOWN CINEMAS 3-ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 2-ΣΙΝΕΑΚ

Maleficent: Η δύναμη του σκότους Maleficent: Mistress of Evil Σκηνοθεσία: Χοακίμ Ρόνινγκ Πρωταγωνιστούν: Αντζελίνα Τζολί, Μισέλ Φάιφερ, Ελ Φάνινγκ, Τζούνο Τεμπλ Η Maleficent και η βαφτιστήρα της Aurora έρχονται αντιμέτωπες με περίπλοκους οικογενειακούς δεσμούς, που ενώ τις φέρνουν κοντά, την ίδια στιγμή τις ωθούν σε αντίθετες κατευθύνσεις, με αφορμή μια γαμήλια τελετή και την εμφάνιση απρόσμενων συμμάχων και σκοτεινών, πρωτόγνωρων δυνάμεων.

Σαφώς βελτιωμένο από το πρωτότυπο, ευφάνταστο spin-off της Ωραίας Κοιμωμένης, που ωστόσο παρέμεινε στατικό στη μεγάλη του διάρκεια και τον εισαγωγικό του χαρακτήρα, το Maleficent: Η δύναμη του σκότους διαθέτει περισσότερο μπρίο, μεστότερη Maleficent και μια διασκεδαστική χημεία ανάμεσα στην καχύποπτη Αντζελίνα Τζολί και στην πονηρή αντίπα-

λο και μέλλουσα συμπεθέρα της Μισέλ Φάιφερ σε μια αρχετυπική μονομαχία ανάμεσα στη συντηρητική και ξενόφοβη, ραδιούργα βασίλισσα και στη «διαφορετική» γυναίκα με τις απόκοσμες δυνάμεις. Την ίδια στιγμή που η Disney περνάει τη γραμμή της για την αποδοχή και την ενσωμάτωση, η δεύτερη περιπέτεια της παραμυθένιας Maleficent αποτελεί ένα όχημα της οικουμενικής ατζέντας της Τζολί, μια ενδιαφέρουσα ματιά στην οικολογία μέσα από την εξιδανικευμένη και απειλούμενη φύση που προστατεύει η φτερωτή, σκοτεινή νεράιδα, αλλά και στην πολύπλοκη γυναικεία φύση, που δεν συνίσταται απλώς σε χαζοχαρούμενες γαλαζοαίματες που επιθυμούν διακαώς μόνο να παντρευτούν αλλά και να μάθουν πρώτα τις δύο πλευρές της ιστορίας – και της ανθρώπινης φύσης.

VILLAGE RENTI 1,2,4,6,7,10,11,12,18,20-VI LLAGE MALL 1,3,4,5,7,9-VILLAGE PAGRATI 1,2,3-VILLAGE FALIRO 1,3,4,5,7-VILLAGE AG.DIMITRIOS 1,2,3,4,5-ODEON ESCAPE 4,5-ΑΕΛΛΩ 1,3,4-ΑΘΗΝΑΙΟΝ 1,2-ΑΙΓΛΗ 1,2-ΑΝΟΙΞΗ 1,2-CINERAMA-WEST CITY 4-ΔΑΝΑΟΣ 2-ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX 1,2-ΚΗΦΙΣΙΑ CLASS-ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 2-ΝΑΝΑ 1,4,5,6-TOWN CINEMAS 1,2,4-ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 2-ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΝΑ ΟΝΑΡ-ΣΙΣΣΥ ΘΕΡΙΝΟ-ΟΝΕΙΡΟ -ΖΕΑ-ΣΙΝΕ ΣΕΛΗΝΗ ΘΕΡΙΝΟ

Συνώνυμα Synonymes Σκηνοθεσία: Ναντάβ Λαπίντ Πρωταγωνιστούν: Τομ Μερσιέ, Κουεντίν Ντολμέρ, Λουίς Σεβιλότ Ένας νεαρός Εβραίος ταξιδεύει στη Γαλλία με σκοπό να αφήσει πίσω του την εθνικότητα και τον παλιό εαυτό του.

Ένας νεαρός Εβραίος από το Ισραήλ προσγειώνεται στο Παρίσι με σκοπό να γίνει o νέος Τρελός Πιερό, μόνο που αυτό που απαρνιέται δεν είναι η μπουρζουαζία αλλά η εθνικότητα και η καταγωγή του. Έχοντας ως πρόσφατο κληροδότημα ιστορίες από τον στρατό που θα ήθελε να ξεχάσει για πάντα, μοιάζει με ωρολογιακή βόμβα από την πρώτη σκηνή της ταινίας και διατηρεί ως το τέλος μια κυκλοθυμική συμπεριφορά, τα άκρα της οποίας διογκώνονται λόγω των πολλαπλών εκρήξεών του. Το δράμα του κινηματογραφείται από τον Ναντάβ Λαπίντ με έναν ιδιόμορφο τρόπο που εντυπωσίασε την κριτική επιτροπή του φετινού Φεστιβάλ του Βερολίνου, η οποία του έδωσε τη Χρυσή Άρκτο. Με τις σχεδόν ερασιτεχνικές λήψεις που παραπέμπουν σε found footage μέσα στην πόλη να διαδέχονται τα πολύ πιο επιμελώς οριοθετημένα κάδρα σε κλειστούς χώρους, αλλά και την ελλειπτική αφήγηση να αφήνει υπονοούμενα και απορίες για το αν παρακολουθούμε την ιστορία γραμμικά, ο Λαπίντ αιχμαλωτίζει την ταραχή ενός νέου που οραματίστηκε την ουτοπία και νιώθει πως αυτή ολοένα και απομακρύνεται από τον ορίζοντά του. Σύμμαχος του σκηνοθέτη ο εκρηκτικός πρωτοεμφανιζόμενος Τομ Μερσιέ (στο πρόσωπο του οποίου φωτίζονται πολλά διαφορετικά), που με το μουσταρδί του παλτό μοιάζει χαμένος στους δρόμους του Παρισιού, σε έναν κόσμο τεράστιο που έχει τα πάντα εκτός από μια φωλιά γι’ αυτόν, και θυμίζει φιγούρα βγαλμένη από τις καλύτερες στιγμές της nouvelle vague. * Κριτική από τον Τάσο Μελεμενίδη ΑΝΔΟΡΑ-ΑΣΤΟΡ-ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΛΑΪΣ 1,2

Taste the Music

Μια σειρά ξεχωριστών συναυλιών που συνοδεύονται από ετικέτες του κτήματος Σκούρα.

T

o Τaste the Music αποτελεί τη σειρά συναυλιών που διοργανώνει η United We Fly σε συνεργασία με το Κτήμα Σκούρα στον υποβλητικό χώρο της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Καλλιτέχνες γνωστοί και αγαπημένοι ή και στα πρώτα τους βήματα παρουσιάζουν ένα πρόγραμμα προσαρμοσμένο στην ατμόσφαιρα του χώρου, ενώ στο προαύλιο της εκκλησίας το Κτήμα Σκούρα προσφέρει προσεκτικά επιλεγμένες γεύσεις, δίνοντας στους επισκέπτες τη δυνατότητα να απολαύσουν ξεχωριστές ποικιλίες κρασιού. Ο δεύτερος κύκλος του Taste the Music ξεκίνησε και ολοκληρώνεται μετά από 9 συναυλίες τον Δεκέμβριο. Ο κ. Γιώργος Σκούρας μας μιλά γι’ αυτήν τη διοργάνωση, που αποτελεί μια διαφορετική πρόταση στην αθηναϊκή νύχτα.

— Πώς προέκυψε η συνεργασία με τη United We Fly για το Taste the Music; H United We Fly είχε την εξαιρετική ιδέα να αποταθεί σ’ εμάς για να σπονσοράρουμε μια σειρά εκδηλώσεων με στόχο να προωθηθούν νεαρά γκρουπ σε αντίστοιχο νεαρό κοινό. Αποφασίσαμε ότι κάτι τέτοιο ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον για την εταιρεία μας και, συνδέοντας το κρασί, επινοήσαμε τον τίτλο Τaste Τhe Μusic.

— Τι έχετε επιλέξει να προσφέρετε στο κοινό που έχει ανταποκριθεί με θέρμη; Μας ενθουσιάζει το κοινό του Τaste Τhe Μusic, γι’ αυτό στις επόμενες 10 συναυλίες θα ταιριάζουμε τα κρασιά μας με αυτές. Το κοινό θα συντροφεύεται από ένα ποτήρι κρασί, θα εκπαιδεύεται στην ποιΟ δεύτερος ότητα του Κτήματος και ταυτόχρονα θα απολαμβάνει τη μουσική. κύκλος Taste the — Ποια είναι η βασική φιλοσοφία του Κτήματος Σκούρα; Να παράγει Music εξαιρετικά ποιοτικά κρασιά από ελληνικές και ξένες ποικιλίες και φιλοξενεί να αναδεικνύει την ποιότητα που έχουν τα ελληνικά αμπελοτόστις 13 πια. Παράλληλα, το Κτήμα Σκούρα έχει ανοιχτές τις πόρτες του και Νοεμβρίου τον θρύλο περιμένει τους οινόφιλους για να τους ξεναγήσει, να τους μυήσει Mick Harvey στα μυστικά του κρασιού και να τους εκπαιδεύσει στην ποιότητά με τον του. Πιστεύουμε πολύ στη σχέση του προϊόντος μας με τους ανJ.P.Shilo και θρώπους. την υπερμπάντα — Τελευταία παρατηρούμε γνωστά brands να συνδέονται συχνά με τους. διάφορες μορφές τέχνης. Ποιο πιστεύετε είναι το added value που αποκομίζετε; Στα 35 χρόνια λειτουργίας και ύπαρξης των κρασιών μας μεγαλώσαμε μαζί με δύο γενιές σχεδόν. Είναι υποχρέωσή μας να συνεχίσουμε να περνάμε τον υλικό πολιτισμό του οίνου στις νεαρότερες ηλικίες. Γι’ αυτό δεθήκαμε με τη μουσική που παράγεται σήμερα από νέους ανθρώπους και θέλουμε να επικοινωνήσουμε και με όσους αγαπούν τη μουσική.

— Είναι το καλό κρασί και η μουσική άρρηκτα συνδεδεμένα; Η μουσική είναι συνδεδεμένη άρρηκτα με το συναίσθημα και την τέχνη. Επομένως, το κρασί δεν μπορεί να λείπει από καμία συναισθηματική έκφραση του ανθρώπου. Είναι εκεί στη χαρά, στη λύπη, στην κουβέντα, στην απόλαυση, στην ευδαιμονία. Eίναι παντού!

— Εσείς τι μουσική ακούτε; Ακούω όλες τις μουσικές του κόσμου. Του πεζοδρομίου, των συναυλιών, της όπερας, την κλασική. Αγαπώ την ποιοτική μουσική απ’ όπου κι αν προέρχεται, ξεχωρίζω όμως τη ρoκ.

17.10.19 – lifo

37

α πο τη λου ιζ ιζα α αρ κο υ μ αν ε α

Ο

Νίκος Μαστοράκης γεννήθηκε στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, ενώ ζει εδώ και πολλά χρόνια στην πλατεία Αμερικής. Φοίτησε τα δύο πρώτα χρόνια της Δραματικής Σχολής στο Θέατρο Τέχνης, αλλά ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Σχολή Κατσέλη. Ακολουθώντας έναν έρωτα βρέθηκε στη Βιέννη, όπου έζησε δέκα χρόνια. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, και ύστερα από παρότρυνση της Μπέττυς Αρβανίτη, ασχολήθηκε με τη σκηνοθεσία, αν και, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος, «ποτέ δεν είπα μέσα μου “τώρα έγινα σκηνοθέτης”». Παρ’ όλα αυτά, οι καλύτερες δουλειές του διακρίθηκαν για τη γήινη υφή, την αισθαντικότητα, την αμεσότητα και την ανεπιτήδευτη αναζήτηση της συγκίνησης. Φέτος σκηνοθετεί ένα από τα σημαντικότερα έργα του Τόμας Μπέρνχαρντ, το Πριν την αποχώρηση, έργο του 1979, στο οποίο ο σπουδαίος Αυστριακός συγγραφέας κατακρίνει με μένος τη χώρα του για το χιτλερικό παρελθόν της. Στα μάτια του Μπέρνχαρντ το παρελθόν αυτό όχι μόνο δεν έχει ξεθωριάσει αλλά παραμένει η εφιαλτικότερη διάσταση του παρόντος. «Σήμερα όλοι αυτοί οι άνθρωποι (οι πρώην ναζιστές) ζουν μια τελείως ήσυχη ζωή, σε κάθε γωνιά, όπως λένε, της χώρας, και απολαμβάνει ο καθένας τους μεγάλες συντάξεις από την πολιτεία. Αλλά όλα αυτά, σκέφτηκα, είναι αντάξια μιας κοινωνίας που είναι πέρα για πέρα διεστραμμένη» έγραφε τρία χρόνια πριν από τον θάνατό του. Στο Πριν την αποχώρηση, ο Μπέρνχαρντ έρχεται να μας δείξει ότι αυτή η «άλλη», η διεστραμμένη Αυστρία δεν είναι μια περιθωριακή υπόθεση που αφορά κάποια ξεχασμένη στον κόσμο της μειοψηφία: εκτυλίσσεται καθημερινά δίπλα μας, πίσω από τα κλειστά παντζούρια του γείτονά μας. Ποιος θα διανοούνταν, πράγματι, ότι, πίσω από τα παντζούρια αυτά, τρία αδέλφια, ο Ρούντολφ, η Κλάρα και η Βέρα, γιορτάζουν ανελλιπώς κάθε χρόνο τα γενέθλια του Χάινριχ Χίμλερ, αρχηγού των SS; Ποιος θα φανταζόταν ότι ο ηλικιωμένος κύριος της διπλανής πόρτας, πρώην ναζιστής και νυν ευυπόληπτος δικαστής που αγωνίζεται με σθένος για την προστασία του περιβάλλοντος, υποχρεώνει την ανάπηρη και αριστερών πεποιθήσεων αδελφή του να φοράει την εξευτελιστική στολή με το κίτρινο αστέρι προς τέρψιν των σαδιστικών ενστίκτων του; Ποιος θα πίστευε ότι ο ίδιος αυτός κύριος κάνει έρωτα με την άλλη αδελφή του, μαζί με την

οποία οραματίζονται ένα «καλύτερο» αύριο, όπου δεν θα «πρέπει συνεχώς να υποκρίνεσαι» και «να λες μόνο ψέματα»; — Κύριε Μαστοράκη, είχατε συναντήσει τον Τόμας Μπέρνχαρντ όταν ζούσατε νέος στη Βιέννη; Ναι, τον έβλεπα πολύ συχνά στον δρόμο. Μέναμε στο ίδιο quartier. Ήταν ένας από τους ανθρώπους που συναντούσα, όπως και τη γυναίκα του Στρέλερ, η οποία έμενε δίπλα μου μαζί με το σκυλάκι της, στο οποίο μιλούσε ιταλικά.

«Poverino!» του έλεγε.

— Tου είχατε μιλήσει ποτέ; Όχι. Αλλά ήξερα ποιος ήταν. Τον είχα διαβάσει. Επίσης, εκείνη την περίοδο είχε ξεσπάσει μεγάλο σκάνδαλο με το Holzfällen (Ξύλευση, 1984), γιατί στο μυθιστόρημα αυτό ο Μπέρνχαρντ φωτογράφιζε ανθρώπους που βρίσκονταν ακόμη εν ζωή.

— Δηλαδή ποια αντίληψη είχαν οι Αυστριακοί γι’ αυτόν; Τον κατηγορούσαν πιο πολύ για τον μισανθρωπισμό του παρά για το αντιφασιστικό του μένος. Τότε, βλέπετε, δεν υπήρχε ακόμα αυτή η τρομερή άνοδος του ακροδεξιού κόμματος. Αυτό έγινε μετά, με τον Χάιντερ*. Στα μυθιστορήματά του βλέπει κανείς ότι ο Μπέρνχαρντ δεν ασχολείται με τον φασισμό. Και στα θεατρικά ασχολείται μόνο σε ορισμένα, όπως στο Πριν την αποχώρηση και στην Πλατεία Ηρώων. Είναι, γενικά, πολύ δύσκολο να τον πλησιάσουμε.

— Γιατί; Επειδή δεν έχει καμία αγάπη για κανέναν. Είναι τρομερό. Ουσιαστικά γράφει λίβελους. Δεν βλέπει κανένα καλό. Κανένα όμως. Αλλά αυτό είναι το αποτύπωμά του...

— Αυτό έχει να κάνει με τα παιδικά του χρόνια, όπως έχει ειπωθεί; Ακριβώς. Ο εξαφανισμένος πατέρας, η προβληματική σχέση με τη μητέρα, η φυματίωση, τα σανατόρια, είναι όλα γνωστά. Αγαπημένος του ήταν μόνον ο παππούς του: αυτόν τον άνθρωπο τον θαύμαζε απεριόριστα και σε αυτόν χρωστά τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του και την αγάπη του για τη λογοτεχνία.

— Τι είναι αυτό που τον εξοργίζει τόσο πολύ στους συμπατριώτες του; Τον ενοχλεί η υποκρισία τους σε όλα τα επίπεδα. Στα μυθιστορήματά του παρουσιάζει την αυστριακή κοινωνία ως ανθρωποφαγική, με επίφαση ακραίας ευγένειας – πράγμα που είναι γεγονός. Οι πολιτισμένοι απόγονοι του Μότσαρτ που κρύβουν από κάτω τέρατα... Το Holzfällen, ένα αριστούργημα, είναι ακριβώς αυτό: ο ήρωας πηγαίνει σε ένα «καλλιτεχνικό δείπνο» σε κομψό βιεννέζικο σαλόνι με μια παρέα διανοουμένων και συνειδητοποεί πως όλοι οι παρευρισκόμενοι οδήγησαν μια γυ-

Νίκος Μαστοράκης: «Αν δεν είχα το θέατρο, θα ήμουν ερημίτης» Μια συζήτηση με έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του ελληνικού θεάτρου για τον Μπέρνχαρντ, το σκληρό πρόσωπο και τις αντιφάσεις της Αυστρίας, και τις δυσκολίες του θεάτρου σήμερα.

38 lifo – 17.10.19

ναίκα από την παρέα στον θάνατο. Αυτό μου θύμισε την περίπτωση της Ελφρίντε Γέλινεκ, η οποία υποφέρει από φρικτή αγοραφοβία, γιατί κάποια στιγμή, όταν ήταν ακόμη ανερχόμενη, ξύπνησε ένα πρωί και είδε τεράστιες αφίσες με το πρόσωπό της και το πρόσωπο του Μπέρνχαρντ και άλλων διανοουμένων και από κάτω τη λεζάντα «Σε λίγο όλοι αυτοί δεν θα υπάρχουν». Προεκλογική εκστρατεία του ακροδεξιού κυρίου Χάιντερ. Έτσι καταλαβαίνουμε τον θυμό του Μπέρνχαρντ. Από την άλλη μεριά, βέβαια, ένα κομμάτι του πληθυσμού στην Αυστρία είναι πολύ προχωρημένο: το gay pride γίνεται κάθε χρόνο με τρομερή επισημότητα, με τρομερό glamour, στο δημαρχείο της Βιέννης. Ανοιχτό, τεράστιο γεγονός... τρομερή αντίφαση. Σημασία έχει ότι, παρά την ακροδεξιά κυβέρνηση, υπάρχουν αστικές δομές που προστατεύουν τη χώρα. Πέρσι τον χειμώνα που επισκέφτηκα πάλι τη Βιέννη, ένα από τα κρατικά θέατρα παρουσίαζε μια παράσταση με τίτλο Προς υπεράσπιση της δημοκρατίας. Η κυβέρνηση δεν τολμά να παρέμβει.

— Φέτος γιατί διαλέξατε να ανεβάσετε το «Πριν την αποχώρηση»; Δεν το διάλεξα. Ήταν ιδέα της Μπέττυς Αρβανίτη. Θεωρείται ένα από τα κα-

φωτό: παρισ ταβιτιαν

θέατρο week

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

φραση» όταν ανεβάζουμε Μπέρνχαρντ στα ελληνικά; Ναι, βέβαια. Ένα πράγμα που χάνεται από τη μεταφορά σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα είναι το τρομακτικό του χιούμορ. Ξέρετε, σε αυτά τα έργα οι Αυστρογερμανοί γελάνε, γι’ αυτούς είναι κωμωδίες. Το θέατρο σκάει στα γέλια. Όταν είχα δει το Ρίττερ Ντένε Φος σε σκηνοθεσία Πάιμαν, γέλαγα. Αυτή η διάσταση χάνεται όχι μόνο στη μετάφραση αλλά και εξαιτίας της έλλειψης γνώσης των αναφορών του Μπέρνχαρντ. Παραδείγματος χάριν, σε αυτό το έργο λέει ότι η μικρή αδελφή γράφει συνέχεια γράμματα στις εφημερίδες. Όταν το ακούει αυτό ο Γερμανός, σκάει στα γέλια, γιατί οι Γερμανοί έχουν μανία με το να γράφουν γράμματα στις εφημερίδες – τότε ήταν κάτι σαν εθνικό σπορ.

— Ποιες δυσκολίες έχει να αντιμετωπίσει ο σκηνοθέτης και ποιες οι ηθοποιοί; Νομίζω ότι αυτά είναι έργα ηθοποιών, κυρίως. Ο ίδιος ο Μπέρνχαρντ, στο Ρίττερ Ντένε Φος, γράφει κάτω από τον τίτλο: « Έργο για έξυπνους ηθοποιούς». Για τον ηθοποιό η δυσκολία είναι τεράστια, επειδή έχει να κάνει με έναν λόγο που ουσιαστικά επαναλαμβάνεται με ελάχιστες διαφοροποιήσεις και είναι πολύ δύσκολος στην εκμάθηση. Το πιο δύσκολο απ’ όλα, όμως, είναι ότι δεν υπάρχει μια συνέπεια στον λόγο: πετάγεται από το ένα νόημα στο άλλο σε κλάσματα δευτερολέπτου και πρέπει ο ηθοποιός να βρίσκεται σε τρομερή ετοιμότητα ή να κάνει δικούς του συνειρμούς για να ακολουθεί τα άλματα αυτά».

— Τι είναι οι τρεις αυτοί ήρωες; Τρία κτήνη. Τέρατα. Είναι ακριβώς τρία φίδια, τα οποία επωάζουν το αύριο. Αρρωστημένο εντελώς. Μου θύμισε, διατηρώντας τις αναλογίες, τους Καταραμένους του Βισκόντι. Η υπερβολή είναι τεράστια, χτυπάει κόκκινο: συνέχεια ακούμε στο έργο ότι όλοι οι Γερμανοί είναι εθνικοσοσιαλιστές, φασίστες.

— Πώς να ένιωθαν, άραγε, οι Γερμανοί, όταν το έβλεπαν τότε; Απαίσια. Να σημειώσω εδώ το εξής: μιλάμε για το τέλος του πολέμου και την απόδοση ευθυνών και αναφερόμαστε πάντα στις περίφημες δίκες της Νυρεμβέργης. Οι δίκες αυτές, όμως, δεν έγιναν από τους Γερμανούς αλλά από τους Συμμάχους. Οι Γερμανοί οι ίδιοι πολύ αργότερα μπήκαν σε αυτήν τη νομική διαδικασία. Δικαιοσύνη δεν αποδόθηκε ποτέ πλήρως. Για να καταλάβετε, όταν, μετά τον πόλεμο, άρχισαν να λειτουργούν τα πανεπιστήμια και προσπάθησαν να τα επανδρώσουν με μη ναζί, στάθηκε αδύνατο. Ήταν όλοι εκδηλωμένοι υπέρ του Χίτλερ. Είναι τρομερή ιστορία αυτή με τον ναζισμό. Είναι το τέλος του ουμανισμού. Μας απέδειξε ότι ο άνθρωπος μπορεί να γίνει τέρας.

— Έχετε πάει στο Άουσβιτς; Το καλοκαίρι επισκέφτηκα την Κρακοβία. Δίπλα ήταν το Άουσβιτς, αλλά δεν μπόρεσα να πάω. Με έπιασε τρομερή μελαγχολία.

— Επειδή ξέρω ότι ταξιδεύετε πολύ στο εξωτερικό και βλέπετε θέατρο εκεί, θα ήθελα να σας ρωτήσω αν διακρίνετε κάποια νέα τάση... Πήγα ξανά στη Μόσχα τον χειμώνα, για να δω κάποιους σκηνοθέτες που δεν πρόλαβα να τους παρακολουθήσω την προηγούμενη φορά. Θα έλεγα πως το ρωσικό θέατρο πάσχει από μια μοντερνίτιδα. Η διαβόητη αποδόμηση, που για μας τους υπόλοιπους είναι πλέον μια πολύ παλιά ιστορία (την ξεκίνησε ο Κάστορφ στα ’80s), γι’ αυτούς είναι ένα καινούργιο φρούτο. Υπάρχει, όμως, ενδιαφέρον στα λεγόμενα «πειραματικά» που κάνουν.

— Επιτρέπονται τα πειραματικά; (γέλιο) Βέβαια! Πριμοδοτούνται κιόλας. Υπάρχουν σκηνές όπου ανεβαίνουν μόνο πειραματικά. Και στο πρώην θέατρο του Βασίλιεφ και στο Meyerhold Center γίνονται καταπληκτικές παραστάσεις.

Το έργο παρουσιάζει τρεις ανθρώπους, οι οποίοι, μέσα σε ένα σπίτι, εξυφαίνουν όλη αυτήν τη μολυσματική κατάσταση του παρελθόντος. Σαν να λέει ότι ανά πάσα στιγμή αυτό το κύτταρο μπορεί να καρκινοποιηθεί και να πλήξει όλη την κοινωνία.

Οι Γερμανοί, από την άλλη, που έχουν το πείραμα ως σφραγίδα στο κεφάλι, διαθέτουν τώρα μια νέα γενιά σκηνοθετών που κάνουν πολύ διαφορετικά πράγματα από τη γενιά του Όστερμαγιερ. Δεν ξέρω αν είδατε το καλοκαίρι τις Αυτόχειρες Παρθένους της Σουζάνε Κένεντι...

— Ναι, φυσικά! Υπέροχο. Ε, αυτή η γενιά έχει έρθει τώρα στα πράγματα: Σουζάνε Κένεντι, Kay Voges, Σάιμον Στόουν, Ersan Mondtag, Anna Bergmann και άλλοι. Κάνουν πολύ γοητευτικές παραστάσεις. Ξαναγυρίζει το θέατρο της ψευδαίσθησης, αλλά με τρομερά σκηνικά αυτήν τη φορά.

— Τι πιστεύετε ότι λείπει από το ελληνικό θέατρο; Πρώτα απ’ όλα η παιδεία. Τα παιδιά στις δραματικές σχολές δεν μαθαίνουν απολύτως τίποτα. Είναι τρομερό. Αν δεις πώς είναι οργανωμένες οι σχολές, θα το καταλάβεις αμέσως. Υπάρχουν πάρα πολλοί καθηγητές και καθένας από αυτούς διδάσκει σε μια τάξη 20-25 παιδιών μία φορά την εβδομάδα. Μα, έτσι ένας καθηγητής δεν προλαβαίνει καν να γνωρίσει τα παιδιά! Εγώ, θυμάμαι, όταν ήμουν στη σχολή του Κουν, τον Λαζάνη τον είχαμε κάθε μέρα! Από τρεις ώρες την ημέρα. Έτσι, μπορεί να γίνει κάποια δουλειά. Ειδάλλως, αν πηγαίνεις μία φορά την εβδομάδα για τρεις ώρες, τι να πρωτοκάνεις με 20 παιδιά από κάτω; Δεν προλαβαίνεις να τους δώσεις τίποτα.

— Ποιες οι συνέπειες μιας ελλιπούς παιδείας; Οι ηθοποιοί αποφοιτούν και δεν ξέρουν πώς να μιλήσουν και πώς να σταθούν πάνω στη σκηνή. Είναι λειψοί. Πάω συνέχεια στο θέατρο και το πιο σύνηθες φαινόμενο που συναντώ είναι ότι τρώνε τις λέξεις. Θέλουν να πούνε «νύχτα» και λένε «νύχτ». Στη Γερμανία και στην Αυστρία τα δύο πρώτα έτη δεν κάνουν κανένα υποκριτικό μάθημα, μόνο τεχνικά. Κι αφού έχουν κατακτήσει την τεχνική, τότε μπαίνουν στην κατεξοχήν θεατρική τέχνη. Στην Ελλάδα υπάρχουν πάρα πολλοί καθηγητές. Κανονικά, η υποκριτική θα έπρεπε να διδάσκεται από έναν ή δύο καθηγητές. Δεύτερον, υπάρχει το κακό προηγούμενο στην Ελλάδα να διδάσκουν ηθοποιοί ή σκηνοθέτες. Λάθος. Στη Ρωσία, στη Γερμανία και στη Γαλλία, αν δεις το πρόγραμμα των σπουδών, δεν θα εντοπίσεις ούτε σκηνοθέτες ούτε ηθοποιούς: οι διδάσκοντες είναι παιδαγωγοί.

— Κύριε Μαστοράκη, σκηνοθετείτε πολλά χρόνια, μια ζωή ολόκληρη. Τι θα λέγατε ότι σας έμαθε η σκηνοθεσία; Τίποτα δεν μου έμαθε! Όσο περνάνε τα χρόνια, τόσο περισσότερο απομονώνομαι. Το θέατρο, ευτυχώς, με επαναφέρει στους ανθρώπους. Ξαναθυμάμαι πώς είναι να υπάρχω με άλλους.

— Πρέπει ο σκηνοθέτης να αγαπάει τους ανθρώπους; Ναι, βέβαια. Αν και υπάρχουν σκηνοθέτες που δεν δίνουν δεκάρα για τους ανθρώπους, όπως ο Μπομπ Γουίλσον ή ο Καστελούτσι.

— Δηλαδή θα είχατε γίνει ερημίτης, αν δεν είχατε το θέατρο; Μα, είμαι ερημίτης! Αν δεν έχω θέατρο, δεν βγαίνω από το σπίτι μου! Τώρα που έχω μπλέξει και με το Netflix, δεν το κουνάω!

—Τι μαθαίνει κανείς με το πέρασμα του χρόνου και τη συγκομιδή εμπειριών; Μαθαίνει ότι δεν χρειάζεται να αρρωστήσει για να πετύχει κάτι. Μπορεί να γίνει και πιο ανώδυνα. Μαθαίνει να είναι ένας καλός επαγγελματίας. Όταν ήμουν νέος, αρρώσταινα με το άγχος της πρόβας. Μου ανέβαινε η πίεση. Μπορούσα να σκοτώσω έναν ηθοποιό (γέλια). Τώρα δεν παρουσιάζω κανένα από αυτά τα συμπτώματα. * Ο Γεργκ Χάιντερ (1950-2008) ήταν Αυστριακός ακροδεξιός πολιτικός, αρχηγός της Συμμαχίας για το Μέλλον της Αυστρίας (ΒΖÖ) και κυβερνήτης της Καρινθίας.

Τόμας Μπέρνχαρντ Πριν την αποχώρηση Μετάφραση: Βασίλης Πουλαντζάς Σκηνοθεσία: Nίκος Μαστοράκης Σκηνικά: Eλένη Μανωλοπούλου Kοστούμια: Eλένη Μανωλοπούλου Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου Παίζουν: Μπέττυ Αρβανίτη, Περικλής Μουστάκης, Σμαράγδα Σμυρναίου ΘΕΑΤΡΟ ΟΔΟΥ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ (ΣΚΗΝΗ ΜΠΕΤΤΥ ΑΡΒΑΝΙΤΗ) Κεφαλληνίας 16Α, Κυψέλη, 210 8838727 www. theatroodoukefallinias.gr Έναρξη παραστάσεων: 30 Οκτωβρίου 2019

θέατρο

λύτερα έργα του Μπέρνχαρντ. Το είχε πρωτοανεβάσει ο Κλάους Πάιμαν, ένας σπουδαίος σκηνοθέτης που έχει κάνει όλες τις πρεμιέρες του Μπέρνχαρντ. Έχω δει όλες τις παραστάσεις του Πάιμαν επάνω στον Μπέρνχαρντ από τη δεκαετία του ’80 και μετά, απλώς δεν έχω δει το Πριν την αποχώρηση. Αυτό που με ενδιαφέρει στο έργο είναι το θέμα της μόλυνσης του ανθρωπισμού. Παρουσιάζει τρεις ανθρώπους οι οποίοι, μέσα σε ένα σπίτι, εξυφαίνουν όλη αυτήν τη μολυσματική κατάσταση του παρελθόντος. Σαν να λέει ότι ανά πάσα στιγμή αυτό το κύτταρο μπορεί να καρκινοποιηθεί και να πλήξει όλη την κοινωνία. Αυτό είναι το πιο σημαντικό στο έργο, ότι δεν πρέπει ποτέ να εφησυχάζουμε και να θεωρούμε ότι ξεμπερδέψαμε. Αν σκεφτείτε ότι αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη υπάρχει τρομερή αναγέννηση του φασισμού –στη Γαλλία η Λεπέν είναι δεύτερο κόμμα–, πρέπει να τα θυμίζουμε αυτά τα πράγματα στους νέους ανθρώπους, οι οποίοι είναι έρμαια. Αυτόν τον σκοπό πρέπει να έχει, ας πούμε, ένα εθνικό θέατρο. Να δείχνει ότι αυτά τα πράγματα υπάρχουν. Και τι μπορεί να πάθουμε αν χαθεί αυτή η γνώση.

— Πιστεύετε ότι υπάρχει κάτι που «χάνεται στη μετά-

17.10.19 – lifo

39

σινεμά

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

week Βέρνερ Χέρτζοκ: «Ο 21ος αιώνας είναι ο αιώνας της μοναξιάς» Λίγο πριν από την κυκλοφορία της ταινίας του «Οικογενειακή Ευτυχία Α.Ε.» ο σπουδαίος Γερμανός δημιουργός μιλάει στη LiFO για την απόλυτη μοναξιά των αστικών κέντρων.

Κ

αι μόνο στο άκουσμα του ονόματος Χέρτζοκ, το μυαλό σου γεμίζει κινηματογραφικές εικόνες αλλά και ιστορίες. Γιατί ο Χέρτζοκ δεν είναι μόνο ένας μεγάλος σκηνοθέτης αλλά και ένας μεγάλος μύστης, μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του 20ού αιώνα, του οποίου τα επιτεύγματα ξεπερνούν τα στενά όρια της κινηματογραφικής τέχνης. Και, φυσικά, είναι ο άνθρωπος που έβγαλε όπλο στον Κλάους Κίνσκι, απειλώντας τον πως, αν εγκαταλείψει τα γυρίσματα, θα τον σκοτώσει εν ψυχρώ. Όπως εξερεύνησε τα όρια της ανθρώπινης φύσης (με κάθε τρόπο), έτσι εξερευνά και τα όρια του σινεμά, πηγαίνοντας από τη μυθοπλασία στο ντοκιμαντέρ, σχεδόν πάντα με εκπληκτικά αποτελέσματα. Η τελευταία του ταινία, με τίτλο Οικογενειακή Ευτυχία Α.Ε., ξεκινάει από μια απίθανη αληθινή ιστορία που αφορά την ύπαρξη μιας εταιρείας στην Ιαπωνία, που επί της ουσίας «νοικιάζει» ηθοποιούς, υποδυόμενους αγαπημένα πρόσωπα που έχουν, για οποιονδήποτε λόγο, «χαθεί». Το tag line της αφίσας δεν υπερβάλλει: «Στην Ιαπωνία μπορείς να νοικιάσεις έναν πατέρα». Είναι, με άλλα λόγια, η ίδια ιστορία που είδαμε στις Άλπεις του Γιώργου Λάνθιμου, μόνο που πια είναι πραγματικότητα. Η LiFO μίλησε με τον Χέρτζοκ για την Οικογενειακή Ευτυχία Α.Ε. και, όπως θα δείτε παρακάτω, για όλα τα άλλα.

απ ο τον άκη κα πρ άν ο

40 lifo – 17.10.19

— Καλημέρα κ. Χέρτζοκ, πώς είστε; Καλημέρα σας, είμαι μια χαρά. Ξέρετε, γυρίζω μια νέα ταινία αυτές τις μέρες, οπότε έχω αυτή την όμορφη ένταση των γυρισμάτων και της ανακάλυψης. Έπαιξα και λίγο στην τηλεοπτική σειρά φαντασίας «Mandalorian» (σ.σ. διαδραματίζεται στο σύμπαν του Πολέμου των Άστρων!), οπότε είμαι διαρκώς απασχολημένος.

— Ποια φιλμ της σειράς έχετε δει; Κανένα. Ο φίλος μου ο Τζον Φαβρό, που τη σκηνοθετεί, με κάλεσε, διάβασα το σενάριο και του είπα αμέσως «ναι».

Πρέπει να είμαι ειλικρινής, δεν έτυχε ποτέ μου να δω τον Πόλεμο τον Άστρων, αλλά είμαι ενήμερος, γνωρίζω τη μυθολογία. Είναι η ταινία χάρη στην οποία εκτινάχθηκε, έτσι δεν είναι; Πρέπει να το αναγνωρίσουμε.

— Αλήθεια, δεν ξεκουράζεστε ποτέ; (γέλια) Έτσι φαίνεται στους άλλους, αλλά στην πραγματικότητα είμαι το ίδιο τεμπέλης με τους περισσότερους ανθρώπους εκεί έξω. Θα κουραζόμουν αν δούλευα στους ρυθμούς που επιτάσσουν οι ιδέες μου. Ευτυχώς ή δυστυχώς, πάντοτε έτρεχα πίσω από την έμπνευσή μου, ποτέ δεν κατόρθωσα να την προλάβω. Πού και πού, όμως, μια ιστορία τραβάει την προσοχή μου.

— Πώς ξεχωρίζει κανείς μια ιστορία απ’ όλες τις άλλες που μπορεί να βρεθούν στον δρόμο του; Κοιτάξτε, είναι σαν να ξυπνάς μέσα στη νύχτα και να συνειδητοποιείς πως πέντε διαρρήκτες έχουν μπει στο σπίτι σου. Ο ένας απ’ αυτούς κρατά ένα τσεκούρι και είναι έτοιμος να σου χυμήξει. Ξέρεις εκείνη τη στιγμή με ποιον πρέπει να ασχοληθείς πρώτα!

— Έτσι συνέβη με την ιστορία της ταινίας «Οικογενειακή Ευτυχία Α.Ε.»; Ναι, ακριβώς αυτό. Με το που την άκουσα, ήξερα ενστικτωδώς πως υπήρχε κάτι μεγάλο που έπρεπε να ειπωθεί: η μεγάλη μοναξιά του μοντέρνου πολιτισμού μας. Φυσικά, αυτό είναι πολύ πιο έκδηλο στην Ιαπωνία απ’ ό,τι στη Δύση και για κάποιον λόγο έχουμε την αίσθηση πως πρόκειται για κάτι «δικό τους», πως δεν θα επεκταθεί. Η Ιαπωνία, όμως, είναι μονάχα η αρχή. Αυτή η μεγάλη μοναξιά έρχεται καταπάνω μας.

— Η σκηνή με το μηχανικό ψάρι είναι γεμάτη μελαγχολία, κι όμως δεν μπορείς να εντοπίσεις τι ακριβώς είναι αυτό που σου την προκαλεί. Πολλές φορές μάς μένουν εικόνες που έρχονται σαν απροσδιόριστοι φορείς νοημάτων, έτσι συμβαίνει με το σινεμά που θαυμάζω προσωπικά. Απεχθάνομαι τις ταινίες που σου σερβίρουν ηθικά διδάγματα. Όταν παρουσίασα την ταινία μου Ακόμα και οι νάνοι ξεκίνησαν

Ο κόσμος δεν θέλει πια να κάνει παιδιά, όπως ήθελε παλιότερα, κι έτσι στις μεγαλουπόλεις οι ηλικιωμένοι υπερτερούν. Από την άλλη, υπάρχει το Διαδίκτυο, που θεωρώ πως λειτουργεί καταστροφικά, τουλάχιστον όπως το χρησιμοποιούμε.

μικροί, με ρώτησε κάποιος: «Τι θέλετε να πείτε μ’ αυτή την ταινία;». Κι εγώ του είπα πως δεν ήθελα να πω απολύτως τίποτα, απλώς να ελευθερωθώ από έναν εφιάλτη. Δεν το εννοώ κυριολεκτικά, βέβαια, αφού δεν βλέπω όνειρα. Εννοώ πως η ταινία γεννήθηκε κάποια στιγμή μέσα μου και απλώς έπρεπε να την κάνω και να ελευθερωθώ από αυτήν. Είναι ωραίο που θυμηθήκατε αυτήν τη σκηνή, για μένα είναι η πιο σημαντική στην ταινία, αυτή που υποδηλώνει τη μοναξιά που έρχεται, ένα είδωλο της οποίας είδα σε αυτό το μηχανικό ψάρι. Αν παρακολουθήσετε την εξέλιξη της ρομποτικής, θα δείτε πως δεν φτιάχνουμε πια μηχανές για να μας μαγειρεύουν ή να μας πλένουν τα ρούχα αλλά προσπαθούμε να κατασκευάσουμε συντρόφους. Αυτό μοιάζει να απασχολεί τους επιστήμονες της ρομποτικής σήμερα. Στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης κάνουν τρελά πράγματα.

— Γιατί τόση μοναξιά στα αστικά κέντρα λοιπόν; Οι λόγοι πολλοί. Από τη μια, η υπογεννητικότητα στα αστικά κέντρα. Ο κόσμος δεν θέλει πια να κάνει παιδιά, όπως ήθελε παλιότερα, κι έτσι στις μεγαλουπόλεις οι ηλικιωμένοι υπερτερούν. Από την άλλη, υπάρχει το Διαδίκτυο, που θεωρώ πως λειτουργεί καταστροφικά, τουλάχιστον όπως το χρησιμοποιούμε. Κανείς δεν ξέρει τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα εκεί, το Facebook είναι το βασίλειο της πόζας και του ψέματος. Γι’ αυτό πιστεύω πως ο 21ος αιώνας είναι ο αιώνας της μοναξιάς. Όσο περισσότερο συνδεόμαστε, τόσο περισσότερο αποξενωνόμαστε. Ακούγεται τόσο αντιφατικό, που έπρεπε να το ζήσουμε για να το συνειδητοποιήσουμε. Ξέρετε, γύρισα ένα ντοκιμαντέρ για τον εθισμό σε αυτή την επικοινωνία (Lo and Βehold, 2018) και εκεί, ερευνώντας σχετικά με τις καταστροφικές επιπτώσεις του μανιώδους texting, έπεσα πάνω στην περίπτωση ενός κοριτσιού που σκοτώθηκε οδηγώντας, ενώ ανέβαζε posts από το κινητό της. Η κοπέλα αυτή ανέβαζε περίπου 2.200 posts την ημέρα! Το διανοείστε; — Οπότε, τι χρειάζεται να κάνουμε για να αποσυνδεθούμε; Μα, δεν χρειάζεται να αποσυνδεθούμε. Μόνο να εκπαιδευτούμε. Είμαστε αμόρφωτοι ακόμα σχετικά με το Ίντερνετ. Θυμηθείτε πώς ήταν τα αυτοκίνητα την εποχή του Έλβις, όλες αυτές οι μεγάλες Μπιούικ που έμοιαζαν περισσότερο με καναπέδες παρά με οχήματα! Στο Λας Βέγκας υπάρχουν ακόμα μέρη όπου μπορείς να παντρευτείς δίχως να βγεις από το αμάξι σου, να κάνεις drive-thru γάμο – «παράδοση» από τη δεκαετία του ’50 στα μέρη αυτά. Επίσης, μπορείς να πάρεις και drive-thru διαζύγιο! Ναι, είναι πολύ αστείο, το ξέρω, αλλά το έχω δει με τα μάτια μου. Σιγά-σιγά, λοιπόν, αποδεσμευτήκαμε από τα αυτοκίνητά μας. Ο άνθρωπος δεν γεννήθηκε με ρόδες, ούτε είναι φτιαγμένος για το Ίντερνετ. Ίσως, λοιπόν, κατορθώσουμε να κάνουμε με το Ίντερνετ ό,τι κάναμε με τα αυτοκίνητα, ίσως ανακαλύψουμε πάλι πόση σημασία έχουν η αφή και το άρωμα ενός ανθρώπου. Συχνά υποτιμούμε την επικοινωνία. Μικρότερος ταξίδεψα στην Ελλάδα, έχω γυρίσει δύο ταινίες εκεί.

— Να μιλήσουμε λίγο για τον Γουίτσι Ίσι, τον πρωταγωνιστή; Στην πραγματικότητα και ο ίδιος εργάζεται σε μια εταιρεία σαν κι αυτήν της ταινίας, υποδυόμενος συγγενείς, φίλους ή αγαπημένα πρόσωπα κατά παραγγελία. Πώς τον επιλέξατε; Είχαμε επαφή από την πρώτη στιγμή, γιατί κάναμε μαζί το κάστινγκ της ταινίας, αλλά, βλέποντάς τον να δίνει οδηγίες στους ηθοποιούς, συνειδητοποίησα πως ήταν αυτό ακριβώς που ζητούσα. Του είπα «είσαι υπέροχος, πρέπει να παίξεις στην ταινία μου», αυτό ήταν όλο.

— Δεν είναι, βέβαια, η πρώτη φορά που δουλεύετε με ερασιτέχνες ηθοποιούς… Με συγχωρείτε που σας διακόπτω, αλλά στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν επαγγελματίες και ερασιτέχνες ηθοποιοί, μόνο καλοί και κακοί ηθοποιοί. Δεν δίνω δεκάρα αν κάποιος έχει πτυχίο υποκριτικής, μιλάμε για σινεμά, με ενδιαφέρει η ένταση του προσώπου του.

ΠΆΝΟΣ ΤΣΊΡΟΣ Η ΜΟΝΑΞΙΆ ΤΩΝ ΣΚΎΛΩΝ

ΕΚΔΌΣΕΙΣ ΝΕΦΈΛΗ

«Magic life μίας χρήσεως» αποκαλείται το πλαστικό πιπάκι που χρησιμοποιεί ένας από τους ήρωες του Πάνου Τσίρου, περιγραφή που φαίνεται να ταιριάζει επακριβώς στον πολύφερνο κόσμο της νέας του συλλογής Η μοναξιά των σκύλων. Αν οι προηγούμενες συλλογές του (Φέρτε μου το κεφάλι της Μαρίας Κένσορα, Δεν είν’ έτσι; από τη Μικρή Άρκτο) είχαν έντονα το στοιχείο της έκπληξης και τη σφραγίδα της μεταφυσικής, η Μοναξιά αντισταθμίζει ιδανικά τα δύο αυτά στοιχεία, φτιάχνοντας μια ατελείωτη παρέλαση από περιστατικά που μπορεί να μοιάζουν εντελώς ρεαλιστικά, αλλά είναι συμβολικά, αλληγορικά και παράλογα στη λειτουργία τους, διαθέτοντας μαγική ζωή μίας χρήσεως. Με άλλα λόγια, η ζωή εδώ δοξάζεται στις μικρές της στιγμές ή πάει εντελώς χαμένη, επιβεβαιώνοντας τον ιδιότυπο μαγικό ρεαλισμό του Τσίρου που τείνει να αναδειχτεί σε σήμα κατατεθέν του, σαν εκείνον για τον οποίον κάνει λόγο ο Ναμπόκοφ αναλύοντας τον Θερβάντες: μπορεί ο Σάντσο στον Θερβάντες να χάνει όλα του τα δόντια, αλλά δεν μιλάμε κυριολεκτικά. Όπως έγραφε και ο Κούντερα στις Προδομένες Διαθήκες (μτφρ. Γιάννης Η. Χάρης): «Τα εκατόν τρία σπασμένα δόντια του Σάντσο δεν γίνεται να τα πάρει κανείς κατά γράμμα, όπως άλλωστε και τίποτα στο μυθιστόρημα αυτό!». Αντίστοιχα μιλώντας, στις ιστορίες του Τσίρου ο ρεαλισμός είναι βαθιά καταχωνιασμένος στην απροσδόκητη φάση της καθημερινότητας, έτοιμος να κατασπαράξει τη νωχέλεια των λέξεων: γιατί όσο απλές και απέριττες είναι οι λέξεις που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας, τόσο τεράστιο είναι το εύρος και το ενδεχόμενο των άπειρων κόσμων που κρύβουν μέσα τους. Αντίστοιχα απρόσμενοι είναι και οι καθημερινοί ήρωες. Κανείς δεν ξέρει, για παράδειγμα, τη δύναμη που κρύβει ο θείος Βαγγέλης με τα κομμένα δάχτυλα του ποδιού και

την αδύναμη καρδιά να προσφέρει έναν σχεδόν διονυσιακό χορό ή ο κύριος Μιλτιάδης, που ζει το πιο ακραίο προσωπικό δράμα. Όλοι συνευρίσκονται σε οικογενειακές ταβέρνες, εξοχικά, μικροαστικούς κόσμους, και όλοι είναι ικανοί να γίνουν πρωταγωνιστές, περιστασιακοί χαρακτήρες, ακόμα και φαντάσματα σε ιστορίες που δεν έχουν όρια στη σύλληψη και στην εκτέλεσή τους. Γι’ αυτό και στις περιγραφές, που φέρνουν στον νου μεταφερμένες στην ελληνική πραγματικότητα λεπτομέρειες από πίνακες του Χόπερ, η ερημιά είναι τόσο εκκωφαντική, που φτάνει να ακούγεται, όπως και τα αντικείμενα ή οι μυρωδιές, που εδώ είναι πάντα έντονες. Έτσι, τουλάχιστον, ακούγεται ο ήχος από τις τηλεοράσεις που μπορεί να παραμένουν ανοιχτές στο βάθος του πλάνου στο εσωτερικό ενός φάρου, ο ήχος από τα χαρτιά που παίζουν οι γέροι σε ένα ερημικό καφενείο γύρω από μια ξυλόσομπα ή οι σταγόνες της βροχής και το βράσιμο καφετιέρας στο παραθαλάσσιο δωμάτιο. «Παρατηρούσα κάθε λεπτομέρεια, δεν ήθελα να μου διαφύγει τίποτα» ομολογεί σε πρώτο πρόσωπο ένας από τους ήρωες και η φράση περιγράφει με ακρίβεια τον Πάνο Τσίρο. Μάλιστα, οι λεπτομερείς περιγραφές δεν αποκαλύπτουν μόνο μια υπόγεια μαγεία αλλά διαθέτουν μια αδιόρατη τρυφερότητα ακόμα και για τον βίαιο, σχεδόν φασίστα, γιο του ταβερνιάρη ή τη σκυλίτσα Μινεζότα, που τολμάει να βγάλει το κεφάλι της στον παγωμένο αέρα, έξω από το αυτοκίνητο. Κατά βάση, όμως, αυτό που διαπερνά όλες τις ιστορίες της συλλογής είναι η ελευθερία στην ερμηνεία τους, αλλά και στην τυχαιότητά τους: όπως οι φωτογραφίες του Κάρβερ στην ιστορία «Κόφτης», οι οποίες μπλέκονται ειρωνικά με αυτές του φίλου του συγγραφέα και γνωστού ποιητή, όλες οι ιστορίες είναι ικανές να αποκαλύψουν τον πραγματικό Πάνο Τσίρο –καθηγητή σε λύκειο στο επάγγελμα– ως δημιουργό ή τον ιδανικό διηγηματογράφο και παντογνώστη αφηγητή ή ακόμα και τον αγαπημένο του φιλόσοφο, ο οποίος

ήξερε ότι τα όρια του κόσμου του ήταν τα όρια των λέξεων, που στη Μοναξιά αποκαθαίρονται από το όποιο νόημά τους και γίνονται ένα με το υλικό από το οποίο φτιάχνονται τα όνειρα.

ΒΊΚΥ ΤΣΕΛΕΠΊΔΟΥ ΦΙΛΕΛΛΉΝΩΝ

ΕΚΔΌΣΕΙΣ ΝΕΦΈΛΗ

πάνος τσίρος Η μοναξιά των σκύλων Εκδόσεις Νεφέλη Σελ.: 94

βίκυ τσελεπίδου Φιλελλήνων

Εκδόσεις Νεφέλη Σελ.: 120

Η Βίκυ Τσελεπίδου και ο Πάνος Τσίρος βάζουν το εξωφρενικό ελληνικό σύμπαν στο μικροσκόπιο Οι εκδόσεις Νεφέλη προσφέρουν πλέον μια συνεκτική πρόταση για το τι σημαίνει μικρή φόρμα στην Ελλάδα με δυνατούς συγγραφείς: μετά τον Γιάννη Παλαβό, ξεχωρίζουν τα διηγήματα του Πάνου Τσίρου «Η μοναξιά των σκύλων» και η νουβέλα «Φιλελλήνων» της Βίκυς Τσελεπίδου.

Αν έχει διαβάσει κανείς Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, τον ύψιστο ίσως λογοτέχνη της ελληνικής ύπαρξης, ξέρει πως η πιο σκοτεινή όψη ενοικεί όχι σε κάτι υπερβατικό που έρχεται από ψηλά, αλλά στο πιο απτό και στο επίγειο: τον ένοικο της διπλανής πόρτας, τον ηλικιωμένο, τον καλόβολο, κατά τα άλλα, γείτονα. Ενδεχομένως και σε όλες τις μεγάλες ιδέες με τις οποίες μεγαλώσαμε από μικροί και έρχονται σε πλήρη αντιδιαστολή με τα μικροσκοπικά δωμάτια, τα κακόγουστα μπιμπελό ή τα υφαντά που κοσμούν τις γεμάτες από οικογενειακά σίριαλ τηλεοράσεις. Ανιχνεύοντας με την πιο λεπτή πένα –σε τέτοιον βαθμό που σε ξεγελούν οι προθέσεις της– το απόλυτο εύρος του κακού, η νικήτρια του Βραβείου Μυθιστορήματος του Ιδρύματος της Ακαδημίας Αθηνών Βίκυ Τσελεπίδου διευρευνά στη νουβέλα της Φιλελλήνων όλες τις διαβαθμίσεις της ελληνικότητας. Ο κακός ή καλός Έλληνας μπορεί έτσι να είναι ένα και το αυτό, φτιαγμένος από τα υλικά του αλτρουισμού και την ίδια στιγμή ορισμένος να διαψεύδει ακόμα και τον ίδιο τον χριστιανικό του εαυτό, καταλήγοντας στο πιο ανήκουστο ηθικό έγκλημα (το οποίο στη νουβέλα της Τσελεπίδου περιγράφεται με τρομακτικά ανάγλυφο τρόπο). Τα πάντα, λοιπόν, κινούνται σε ρυθμούς κανονικότητας στην οδό Φιλελλήνων, παρότι μιλάμε για τις έκρυθμες μέρες του 2015 που βρίσκουν τη συνταξιούχο Δόμνα, πρώην υπάλληλο σε ζαχαροπλαστείο, να μένει κολλημένη στην τηλεόραση καθώς παρακολουθεί τις εξελίξεις και βλέπει τις οικονομίες της να αφανίζονται, αδυνατώντας να φάει ή να πιει. Αντίστοιχα η Φωτούλα, εξίσου μοναχική και με έναν διαψευσμένο καθ’ όλα βίο, πληρώνει τα κρίματα της μάνας της. Αμφότερες φαίνεται να εναποθέτουν όλες τους τις ελπίδες σε έναν αλτρουιστή γείτονα, τον Ζαφείρη. Αυτός είναι που τους προσφέρει παρηγοριά, τους ψωνίζει, τους κάνει πλάκα και μοιράζεται μαζί τους κοινές χριστιανικές δοξασίες. Φαντασιώσεις, ανυπότακτα ερωτικά απωθημένα, αγκυλώσεις, δίνουν και παίρνουν. Η ελληνική μικροαστική μέγγενη, υψωμένη σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από την επιθυμία, μοιάζει σαρωτική καθώς στο πέρασμά της παρασύρει μικρά αντικείμενα, ερωτικές προσδοκίες και τραπεζικές καταθέσεις, φέρνοντας στην επιφάνεια την απόγνωση και την τρέλα. Από τον στρατιώτη Θανάση μέχρι τον φαινομενικά καλόβολο Ζαφείρη, η τρέλα είναι η λεπτή γραμμή που καθιστά το χαοτικό, ελληνικό σύμπαν ικανό για το έγκλημα, αλλά ταυτόχρονα και για το θαύμα. Στον πολυεπίπεδο κόσμο που η Τσελεπίδου στήνει γύρω από το φαινόμενο «ελληνική οικογένεια» –το έκανε με το προηγούμενο βιβλίο της, Αλεπού, αλεπού, τι ώρα είναι;– μπερδεύονται μοναδικά οι πιο σκοτεινές πλευρές του μικροαστισμού με τις ιδανικές φαντασιώσεις που έθρεψαν επιφανείς προσωπικότητες για τους Έλληνες, είτε πρόκειται για μουσουλμάνους, όπως ο Χατζή Χαλίλ Εφέντης, είτε για ξένους ρομαντικούς παγανιστές, όπως ο Πέρσι Σέλεϊ, είτε για Ευρωπαίους κινηματογραφιστές, όπως ο Ζακ-Λικ Γκοντάρ – τα ονόματα αυτά παρατίθενται στο δεύτερο μέρος της νουβέλας. Η αποθέωση του ελληνικού οίστρου ή, μάλλον, η πλήρης αποδόμησή του τελικά κρίνεται όχι στις μεγάλες ιδέες αλλά στις λεπτομέρειες και στις μικρές χειρονομίες, όπως εκείνη η μοιραία στιγμή που οδήγησε στο ηθικό έγκλημα τον πρωταγωνιστή του βιβλίου ή η τούφα από τα μαλλιά του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου που φύλαξε η Μαίρη Σέλεϊ γράφοντας «τη χρονολογία 1820 και αποπάνω το όνομά του. Στα ελληνικά».

βιβλίο

ΔΙΗΓΗΜΑ

week

α πό την τίνα μα ν δ ηλα ρά

17.10.19 – lifo

41

βιβλίο

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ τέλος του κόσμου, τιγκάροντας τα κελάρια τους με κονσερβαρισμένα τρόφιμα. Άνθρωποι «σαν κι εμάς», έτοιμοι να υψώσουν ανάστημα απέναντι στις συνωμοσίες του κράτους, νόμιζε πως ήταν και οι γείτονές τους, οι Γουίβερ, οι οποίοι στην πλειονότητά τους, σε μια ένοπλη σύγκρουση με τους ομοσπονδιακούς πράκτορες όταν η ίδια ήταν δεν ήταν έξι χρονών, έπεσαν νεκροί. Γεγονός είναι πως για τη δική της οικογένεια το ξεκλήρισμά τους πήρε μυθικές διαστάσεις. Όσα αδέλφια της είχαν σταλεί στο σχολείο κλείστηκαν με τα υπόλοιπα στο σπίτι, το αγρόκτημά τους μετατράπηκε σε πλήρως εξοπλισμένο οπλοστάσιο και η συμπεριφορά του πατέρα της έγινε ακόμα πιο παρανοϊκή.

Μ

week Η μόρφωση ως μόνος τρόπος να ξεφύγεις Η Μορφωμένη της Τάρα Γουέστοβερ (εκδ. Ίκαρος) είναι ένα θαρραλέο αυτοβιογραφικό βιβλίο.

Α

απ ό τη στα υ ρ ου λα παπ ασπυ ρ ου

42 lifo – 17.10.19

μερικανίδα εγκατεστημένη στο Λονδίνο, η τριαντατριάχρονη Τάρα Γουέστοβερ έχει να επιδείξει γερό βιογραφικό: σπουδές Ιστορίας σε κορυφαία πανεπιστήμια (Χάρβαρντ, Kέμπριτζ), υποτροφίες (Xάρβαρντ, Ίδρυμα Γκέιτς) και, κυρίως, ένα θαρραλέο αυτοβιογραφικό βιβλίο, τη Μορφωμένη, που έκανε θραύση στις ΗΠΑ και συζητήθηκε όσο λίγα τον τελευταίο καιρό (μτφρ. Μ. Φακίνου, εκδ. Ίκαρος). Ωστόσο, την εποχή που ήταν κοριτσάκι –το κοριτσάκι που βλέπουμε στο εξώφυλλο του βιβλίου–, η Γουέστοβερ ζούσε υπό τη σκιά επιβλητικών βουνοκορφών σε μια κοιλάδα του Άινταχο, σε ένα αγρόκτημα περιστοιχισμένο από στάχυα, φασκομηλιές και γαϊδουράγκαθα, ως το στερνοπούλι μιας πολυπληθούς οικογένειας συντηρητικών μορμόνων που βιοπορίζονταν φτιάχνοντας μαντζούνια και ξεσκαρτάροντας παλιοσίδερα. Όπως τα περισσότερα από τα έξι αδέλφια της, έτσι και η ίδια, μέχρι να ενηλικιωθεί, δεν είχε πατήσει σε σχολική αίθουσα. Δεν είχε εμβολιαστεί ποτέ της και όταν αρρώσταινε ή τραυματιζόταν –τα ατυχήματα ήταν συχνά στη μάντρα των Γουέστοβερ– δεν υπήρχε περίπτωση να πάει στο νοσοκομείο ή να συμβουλευτεί γιατρό. Ως τα εννιά της δεν διέθετε καν πιστοποιητικό γέννησης, για το επίσημο κράτος ήταν ανύπαρκτη. Κάθε πτυχή της καθημερινότητάς της, κάθε διαδρομή του μυαλού της, οριζόταν από τις βουλές ενός φονταμενταλιστή, απρόβλεπτου, άλλοτε τρυφερού κι άλλοτε βίαιου πατέρα, αρχηγού, προφήτη και εργοδότη όλης της οικογένειας. Πώς πήρε τη ζωή της στα χέρια της; Πώς κατάφερε να σταθεί στον έξω κόσμο με τόσο αλλόκοτα βιώματα και τόσο διαφορετικές παραστάσεις από τους συνομηλίκους της; Τι κόστος είχε –και εξακολουθεί να έχει– η απαγκίστρωση από τους δικούς της, το στίγμα της προδοσίας που της αποδόθηκε επειδή διεκδίκησε την ελευθερία της; Γι’ αυτά γράφει η Γουέστοβερ στη Μορφωμένη, για όσα ακριβώς αποτελούν το μεγαλύτερό της επίτευγμα. Και τα γράφει σε μια πρόζα κρυστάλλινη, χωρίς μελοδραματισμούς ή καταγγελτικές κορόνες, επιδιώκοντας εμμονικά

να είναι ακριβοδίκαιη. Αν στο επίσης αυτοβιογραφικό και επίσης πολυσυζητημένο βιβλίο του Τζέιμς Ντέιβιντ Βανς Το τραγούδι του χιλμπίλι (μτφρ. Α. Μαλλιαρός, εκδ. Δώμα) γινόταν λόγος για τη μόρφωση ως τρόπο απόδρασης από το σύμπαν των «λευκών σκουπιδιών» –των λευκών της εργατικής τάξης με το χαμηλό προσδόκιμο ζωής, την ελλιπή παιδεία και τους κλειστούς ορίζοντες που βράζουν στο ζουμί τους, καταναλώνοντας έτοιμα γεύματα, σκληρά ναρκωτικά και τηλεοπτικά ριάλιτι–, η Μορφωμένη μιλά για την απόδραση από έναν ακόμα πιο περίκλειστο κόσμο, αυτόν των φανατικά θρησκόληπτων, όπου το να βρίσκεσαι στο κοινωνικό περιθώριο δεν εκλαμβάνεται ως καταδίκη αλλά ως το απόλυτο ζητούμενο. «Η μάθηση στην οικογένειά μας», διαβάζουμε, «ήταν εξ ολοκλήρου αυτοελεγχόμενη: μάθαινες ό,τι μπορούσες να διδάξεις ο ίδιος τον εαυτό σου, αφού είχες τελειώσει τις δουλειές σου. Kάποιοι από μας ήταν πιο πειθαρχημένοι από τους άλλους. Εγώ ήμουν από τις λιγότερο πειθαρχημένες κι έτσι στα δέκα μου χρόνια το μόνο γνωστικό αντικείμενο που είχα μελετήσει συστηματικά ήταν ο κώδικας Μορς, επειδή επέμενε ο μπαμπάς να τον μάθω. “Αν κοπούν οι γραμμές, θα είμαστε οι μόνοι στην κοιλάδα που θα μπορούν να επικοινωνήσουν” είπε, αν και ποτέ δεν ήμουν ακριβώς σίγουρη με ποιους θα επικοινωνούσαμε αν ήμασταν οι μόνοι που θα τον μάθαιναν»… Ως τα δεκατρία της, οπότε της επιτράπηκε να κάνει πρόβες για μια παράσταση στην πόλη, ερμηνεύοντας την Άνι του ομώνυμου μιούζικαλ, η Γουέστοβερ δεν είχε συναναστραφεί κανέναν που να μην ήταν «σαν κι εμάς». Μεγάλωνε ανάμεσα σε γυναίκες που αγόραζαν βότανα και προσλάμβαναν αυτοδίδακτες μαίες, σαν τη μητέρα της, για να τις ξεγεννήσουν, άντρες που θεωρούσαν ότι τα δημόσια σχολεία αποτελούν «κρατικά προπαγανδιστικά προγράμματα», κορίτσια στα οποία απαγορευόταν να φορούν μοντέρνα ρούχα –αυτά ήταν για τις «πόρνες»–, ανθρώπους όπως ο πατέρας της, που προετοιμάζονταν για τον Ιό της Χιλιετίας, άρα για το

tara westover Μορφωμένη

Μτφρ.: Μαρία Φακίνου Εκδόσεις Ίκαρος Σελ.: 520

έχρι να πάρει την πρωτοβουλία να κάνει αίτηση στο πανεπιστήμιο ως κατ’ οίκον διδαχθείσα, η Γουέστοβερ είχε μάθει μόνη της τριγωνομετρία και είχε εντρυφήσει στα κείμενα των Προφητών, αλλά νόμιζε πως η Ευρώπη ήταν χώρα, δεν γνώριζε ότι στον 20ό αιώνα είχαν γίνει δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, δεν είχε σαφή αντίληψη του όρου «Ολοκαύτωμα». Ανάμεσα στα πολλά που ανακάλυψε η Τάρα όσο απομακρυνόταν γεωγραφικά και κοινωνικά από τους Γουέστοβερ ήταν και η αλήθεια για το αιματοκύλισμα των παλιών γειτόνων τους. Φοιτήτρια πια, ξεκοκαλίζοντας τις εφημερίδες της εποχής, διαπίστωσε πως στην καρδιά εκείνης της ιστορίας δεν βρισκόταν ο μορμονισμός αλλά η «λευκή ανωτερότητα». Επρόκειτο για μια σύγκρουση του οργανωμένου κράτους με οργανωμένους ρατσιστές οι οποίοι προμήθευαν όπλα σε ομοϊδεάτες τους. Ανακαλώντας δε τον υπέρμετρο, αλλά αυθεντικό φόβο που είχε ζώσει τον πατέρα της τότε, συνειδητοποίησε πως η συμπεριφορά του είχε πολλά κοινά με τα συμπτώματα μιας περίεργης ασθένειας, της διπολικής διαταραχής, την ύπαρξη της οποίας η ίδια είχε πρόσφατα πληροφορηθεί, παρακολουθώντας το μάθημα ενός καθηγητή Ψυχολογίας: παράνοια, μανία καταδίωξης, ψευδαισθήσεις μεγαλείου… Πώς ξεφεύγει κανείς από ένα τέτοιο παρελθόν; Στη Μορφωμένη, η Τάρα Γουέστοβερ δεν το κρύβει: δύσκολα, πολύ δύσκολα. Υπήρξαν στιγμές που λύγισε, περίοδοι που παρέλυσε, έτη σπουδών που πήγαν στράφι. Όση ντροπή ένιωθε στο πανεπιστήμιο για την καταγωγή, τη φτώχεια και την αμάθειά της, άλλη τόση ντροπή ένιωθε ως ξένο σώμα μέσα στην ίδια της την οικογένεια. Στα αλλεπάλληλα πηγαινέλα της στο πατρικό της συναντούσε τοίχο: η προικισμένη κατά τ’ άλλα μητέρα της παρέμενε υποταγμένη, όσα αδέλφια της εξαρτώνταν οικονομικά από την οικογενειακή επιχείρηση συνασπίζονταν εναντίον της, η ανοχή στις βιαιοπραγίες που υφίστατο από έναν από τους αδελφούς της παρατεινόταν, η μεταξύ τους απόσταση όλο και μεγάλωνε. Όσο κι αν άλλαζε η εξωτερική της εμφάνιση, όσο κι αν διευρύνονταν οι ορίζοντές της, η Γουέστοβερ ένιωθε διαρκώς σαν «δύο άνθρωποι», σαν «ένα διχασμένο μυαλό». Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν είκοσι χρόνια για να συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι το χάσμα με την οικογένειά της είναι αγεφύρωτο, ότι το παρελθόν είναι «ένα φάντασμα», ότι το μέλλον έχει μεγαλύτερη σημασία. Η εποχή που έβλεπε τον κόσμο μέσα από τα μάτια του πατέρα της έχει περάσει ανεπιστρεπτί. «Θα μπορούσε κανείς να την πει με πολλά ονόματα αυτή την ατομικότητα. Μετασχηματισμό. Μεταμόρφωση. Αλήθεια. Προδοσία. Εγώ την ονομάζω μόρφωση» καταλήγει στο βιβλίο της. Κι ενώ η ιστορία της διαφέρει εντελώς από τη δική σου, ο αγώνας της για αυτοπραγμάτωση σου μιλά απευθείας στην καρδιά.

βγες έξω

ΦΕΣΤΙΒΑ Λ

week

1ο Athens Craft Beer Festival: Η χειροποίητη μπίρα στα καλύτερά της 170 διαφορετικές ετικέτες από μικρούς ζυθοποιούς θα έχουμε την ευκαιρία να δοκιμάσουμε στο φεστιβάλ που αναδεικνύει την πιο εναλλακτική τάση στον τομέα της μπίρας.

Μ

ου κάνει εξαιρετικά θετική εντύπωση όταν ένα μπαρ, εστιατόριο ή άλλος χώρος διασκέδασης διαθέτει στον κατάλογό του «άγνωστες» craft μπίρες. Η χειροποίητη μικροζυθοποιία είναι μια παγκόσμια τάση που ξεκίνησε από την Αμερική στα ’70s και έκτοτε εξαπλώνεται με ταχύτατους ρυθμούς σε παγκόσμιο επίπεδο. Ήταν, λοιπόν, θέμα χρόνου να αποκτήσει και η Αθήνα ένα φεστιβάλ για τους λάτρεις αυτού του είδους μπίρας, που συχνά κρύβει αναπάντεχες εκπλήξεις και, το κυριότερο, γευστικά απέχει πολύ από τις συνηθισμένες εμπορικές ετικέτες. Ο δημοσιογράφος Ντίνος Στεργίδης, διοργανωτής, μεταξύ άλλων, της δημοφιλούς έκθεσης «Οινόραμα», αλλά και της «Ζυθογνωσίας», αποφάσισε να εξελίξει την τελευταία και να την εναρμονίσει με αυτή την παγκόσμια τάση, διαφοροποιώντας την παράλληλα από τα χαρακτηριστικά μιας κλασικής έκθεσης οινογνωσίας. Και εγένετο Athens Craft Beer Festival που θα υποδεχτεί για πρώτη φορά το αθηναϊκό κοινό (έξω και μέσα) στο Κτίριο 56 του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού το ερχόμενο Παρασκευοσαββατοκύριακο. Βασικό στοιχείο της νέας διοργάνωσης θα είναι η δυνατότητα γνωριμίας και διαλόγου ανάμεσα στον δοκιμαστή και τον ζυθοποιό. «Δεν θέλαμε να φτιάξουμε μια μεγάλη pop-up

μπιραρία, δεν είναι αυτός ο σκοπός μας» εξηγεί ο κ. Στεργίδης. «Γι’ αυτό, με τις μάρκες που θα κοστίζουν 1 ευρώ, δίνουμε την ευκαιρία στους επισκέπτες να δοκιμάσουν όσο περισσότερες μπίρες θέλουν με τη μεζούρα των 50 ml. Από κει κι έπειτα, μπορούν να προμηθευτούν και το μεγαλύτερο ποτήρι, να απολαύσουν την μπίρα της αρεσκείας τους σε τιμή που θα κυμαίνεται από 4 έως 6 ευρώ και να τη συνοδεύσουν με ένα μπέργκερ ή κάποια άλλη επιλογή από το food truck μας». Σημειωτέον ότι το food truck, οι υπόλοιποι vendors, καθώς και τα μουσικά δρώμενα του φεστιβάλ θα εκτυλίσσονται στο εξωτερικό του Κτιρίου 56, ενώ οι δοκιμές της μπίρας θα γίνονται στο εσωτερικό του, όπου θα επικρατεί περισσότερη ησυχία, που θα ευνοεί τον διάλογο ανάμεσα στους επισκέπτες και τους ζυθοποιούς. Τι μπορεί να μάθει, όμως, ο μη εξοικειωμένος με το είδος επισκέπτης; Ο κ. Στεργίδης εξηγεί: «Συνήθως οι μικροί ζυθοποιοί είναι άνθρωποι παθιασμένοι με αυτό που κάνουν και ιδιαίτερα ενθουσιώδεις. Ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα στην προσέγγιση του προϊόντος τους κι έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να μάθει κανείς από πού αντλούν έμπνευση. Ξέρετε, πολλές από αυτές τις ετικέτες είναι εφήμερες. Δεν είναι σαν το κρασί, που συνήθως κάθε ετικέτα συνοδεύεται από μια μακροχρόνια

ATHENS CRAFT BEER FESTIVAL Kτίριο 56 - Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Πολυκράτους 21, Ρέντης Εισιτήριο: €3 (περιλαμβάνει αναμνηστικό ποτήρι δοκιμής) Οι μπίρες θα κοστίζουν €1 για δοκιμή 50 ml και €4-6 οι περισσότερες για ένα γεμάτο ποτήρι 375 ml. Ώρες λειτουργίας: Παρασκευή 18 & Σάββατο 19 Οκτωβρίου: 17:0001:00 / Κυριακή 20 Οκτωβρίου: 14:00-23:00 Τη διοργάνωση του Athens Craft Beer Festival συνυπογράφουν οι εταιρείες Vinetum (διοργανώτρια της έκθεσης «Ζυθογνωσία») και Cava di Patsi, το πλέον εξειδικευμένο δίκτυο διανομής craft μπίρας της χώρας. www. athenscraftbeerfestival.gr

επένδυση. Οι δημιουργοί τους πειραματίζονται, προχωρούν σε μικρές ζυμώσεις και τα προϊόντα κρατούν το ενδιαφέρον του κοινού ζωντανό». Στο Athens Craft Beer Festival, λοιπόν, θα έχουμε την ευκαιρία να δοκιμάσουμε 170 διαφορετικές χειροποίητες μπίρες. Συμμετέχουν, μάλιστα, και 9 μικροζυθοποιίες από το εξωτερικό, ενώ κάποια από τα προϊόντα που θα βρούμε δεν είναι απλώς σπάνια –και μη διαθέσιμα για εμπορική κατανάλωση– αλλά έχουν δημιουργηθεί ειδικά για το φεστιβάλ, οπότε θα έχουμε την ευκαιρία να τα δοκιμάσουμε μόνο εκεί. Τι δεν πρέπει να παραλείψουμε να γευτούμε, όμως, στο 1ο Athens Craft Beer Festival; Οπωσδήποτε την τύπου IPA, που έχει χαρακτηριστεί η «βασίλισσα της craft», τη νέα τάση των sour beers, πολλές ξεχωριστές μαύρες, αλλά και τις Gose, με μείξεις από εξωτικά φρούτα. Τελικά, πόσο εξοικειωμένο είναι το ελληνικό κοινό με αυτήν τη νέα τάση και πόσο την ακολουθούν οι εγχώριοι επιχειρηματίες; Ο κ. Στεργίδης δεν αυταπατάται. «Ναι, έχει δημιουργηθεί και στην Ελλάδα φανατικό κοινό της craft μπίρας, αρκετά μεγάλο, που μπορεί να κάνει χιλιόμετρα για να δοκιμάσει μια ετικέτα. Φυσικά, οι μεγάλες εταιρείες δεσπόζουν παντού και αυτό συμβαίνει παγκοσμίως. Όμως, όπως η ίδια η διαδικασία δημιουργίας μιας χειροποίητης μπίρας μπορεί να χαρακτηριστεί “εναλλακτική”, εξίσου εναλλακτικό είναι και το δίκτυο διανομής της, όπως και οι χώροι της τελικής κατανάλωσης, που μπορεί να είναι ένα wine bar ή ένα μικρό εστιατόριο. Είναι διαφορετικός ο φυσικός προορισμός της craft μπίρας. Και αυτό που πρέπει να γνωρίζει το κοινό είναι πως αυτά τα προϊόντα είναι και εντελώς διαφορετικά στη γεύση και αξίζει να δοκιμάζονται ακόμα και από ανθρώπους που δεν είναι λάτρεις της μπίρας».

α πό το ν α λέξα ν δ ρο δ ια κο σά ββα

17.10.19 – lifo

43

βγες έξω

ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ

Στο Καπλάνι

Η τέχνη του φαγητού Στην ανανεωμένη Cookoovaya

week

α πό τη ν ίκη μηταρ έ α

44 lifo – 17.10.19

Χ

ωρίς αμφιβολία, το Cookoovaya ήταν και παραμένει ένα από τα πλέον συζητημένα αθηναϊκά εστιατόρια των τελευταίων χρόνων. Φτιαγμένο από ανθρώπους που γνωρίζουν καλά την τέχνη του φαγητού, δεν έχει περιθώρια για μέτρια αποτελέσματα. Αυτό το υψηλό επίπεδο που είναι σχεδόν «αναγκασμένο» να υπηρετεί με σεβασμό και συνέπεια στη μαγειρική και επενδύοντας στη γευστική ευαισθησία καθορίζει και τους στόχους του τη νέα σεζόν. Η κουζίνα του δείχνει ακόμα πιο ώριμη, αν μπορείς να το πεις αυτό για ανθρώπους που έχουν ήδη πολλά χρόνια εμπειρίας στο ενεργητικό τους. Όπως και να ’χει, το Cookoovaya μπαίνει στο παιχνίδι με ανανεωμένο μενού, φρέσκες ιδέες και μπόλικη διάθεση. Το επιτελείο της μαγειρικής ομάδας της κουζίνας μπορείς να το απολαύσεις στη δημιουργική του φάση πίσω από τον τεράστιο πάγκο της ανοιχτής κουζίνας.

COOKOOVAYA Δοκιμάσαμε πιάτα καινούργια που δείχνουν ότι ο δρόμος της δημιουργικής νοστιμιάς δεν έχει αδιέξοδα. Πιάτα που κρατούν τόσο ιδανικά τις ισορροπίες της παράδοσης, ώστε η απλότητά τους τούς εξασφαλίζει μια καλή θέση στη μνήμη μας. Μενού στημένο με ελληνικά προϊόντα που ακολουθούν τον κύκλο της εποχής και τιμούν τον τόπο και τους παραγωγούς. Οι αδελφοί Λιάκου, ο Σπύρος και ο Βαγγέλης, ο Περικλής Κοσκινάς και ο Κλεομένης Ζουρνατζής έχουν εμμονή στην εξαιρετική ποιότητα των πρώτων υλών. Πρωτότυποι συνδυασμοί υλικών που γίνονται προκλητικοί όχι με στόχο τον εντυπωσιασμό αλλά την αναζήτηση του καινούργιου. Άλλωστε, καθώς δοκιμάζεις τα πιάτα ανακαλύπτεις ότι οι συνδυασμοί αυτοί είναι ισορροπημένοι και σοφά μελετημένοι. Ξεκινάς με καρπάτσιο από βοδινό φιλέτο –τοπική φυλή της Κατερίνης– που συνδυάζεται γευστικά με ταραμοσαλάτα, γαριδούλες ξιδάτες, βινεγκρέτ κρεμμύδι, φύτρες ρόκας, κάππαρη και ψιλοκομμένες ροδέλες χαλαπένιος που δίνουν πικάντικη ένταση στην επίγευση (€19). Εξαιρετικό το μαγιάτικο ταρτάρ που συνδυάζεται νόστιμα με ρύζι μπασμάτι, αβοκάντο, πικάντικη μαγιονέζα και ενισχύεται με φύτρες νεροκάρδαμο, μαυροσούσαμο και τραγανό τηγανητό κρεμμύδι που παίζει όμορφα με τις υφές του πιάτου. Ωραίος ο συνδυασμός των υλικών της σαλάτας, με λεπτοκομμένη φέτα μπέικον από ελληνικό μαύρο χοίρο της «Κιβωτού του Δήμου», περασμένο ανάλαφρα από τη σχάρα, τραγανά φύλλα εντίβ, μαρούλι και φέτες αυγού που λούζεται διακριτικά με ντρέσινγκ από καπνιστό χέλι, μελιτζάνα και παρμεζάνα (€18,50). ΜοναδιCOOKOOVAYA κή η αίσθηση της ψητής γαρίδας (γάμπαρη Αμβρακικού) με φινόκιο, φέτες πορτοκάλι, σάλτσα αγουρίδας και τσιπς από καλαμποκάλευρο αρωματισμένο με πάπρικα (€19). Χαζεύεις τον εξαιρετικό σεφ Σπύρο Παυλίδη να κινείται με χάρη στην ανοιχτή κουζίνα, ετοιμάζοντας τα πιάτα που βγαίνουν από τον ξυλόφουρνο ή από το τηγάνι. Πολλά υποσχόμενη η τραγανή γαρίδα με το καταπράσινο ριζότο, φτιαγμένο με βασιλικό και γαρνιρισμένο με καβουρντισμένο κουκουνάρι, ταρτάρ ντομάτας και μους φέτας που χαρίζουν δροσιά (€28,50). Τα ευωδιαστά κεφτεδάκια μαύρου χοίρου –μια λαχταριστή μπουκιά–, που έρχονται με αγελαδινό γιαούρτι, μικρές πιπεριές τηγανητές, πινελιές σάλτσα με ντομάτα και λεπτοκομμένες φέτες λουκάνικο μαύρου χοίρου (€16), είναι ένα πιάτο ευχάριστο και αρωματικό. Αλησμόνητη η γεύση της λεπτοκομμένης μοσχαρίσιας μπριζόλας γάλακτος στο τηγάνι που υπογραμμίζει η ωραιότατη αυγοσαλάτα με αγγουράκι τουρσί, κάππαρη και λεμόνι. Βαθιάς νοστιμιάς είναι το κοτόπουλο ελευθέρας βοσκής που βγαίνει τέλεια ψημένο από τα κάρβουνα και ακομπανιάρεται από μικρόσπερμα ρεβίθια με ψιλοκομμένη ντομάτα και ταχίνι και σαλάτα με άγρια ρόκα και δυόσμο (€21). Να μη σας πω και για τα γλυκά… Στην οινική λίστα παρουσιάζονται τα house wines της Cookoovaya – εδώ να πούμε ότι η ομάδα του εστιατορίου συμμετέχει ενεργά στην παραγωγή του οινοποιείου της οικογένειας Γκιρλέμη στο οροπέδιο Δομοκού. Επίσης, υπάρχουν τρεις επιλογές σε housebeer (black brew, red brew, white brew), φτιαγμένες για να συνοδεύουν τα πιάτα του μενού. Στο εστιατόριο Cookoovaya τρως COOKOOVAYA με όρεξη και εύκολα ξεχνάς την έννοια του μέτρου, νιώθεις όμως ότι το φαγητό που γεύεσαι κάνει καλό στην ψυχή σου. Cookoovaya, Χατζηγιάννη Μέξη 2Α, 210 7235005

Η

ισχυρή προσωπικότητα και η ολοκληρωμένη ταυτότητα της κρητικής κουζίνας την κάνουν να ξεχωρίζει ανάμεσα σε όλες τις ελληνικές τοπικές μαγειρικές προσεγγίσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι στις αυθεντικές γεύσεις της Μεγαλονήσου υποκλίνονται κάθε καταγωγής καλοφαγάδες και όχι μόνο όσοι έχουν γεννηθεί στο νησί. Βέρος Κρητικός, ο Μανώλης Ρωμανάκης ασχολείται εδώ και χρόνια με την εστίαση, συστήνοντάς μας την κουζίνα του τόπου του. Για όποιον θέλει, λοιπόν, να συνομιλήσει με την αυθεντική κρητική γη και τις παραδοσιακές συνταγές, ο Μανώλης είναι πρόθυμος να του ανοίξει τα χαρτιά του στο εστιατόριό του, Το Καπλάνι. Τι σημαίνει καπλάνι; «Αγρίμι, είναι το παρατσούκλι του αγωνιστή προπάππου μου, που ακολουθεί τους απογόνους του μέχρι σήμερα» λέει με χαμόγελο ο Μανώλης, που το παρουσιαστικό και η ομιλία του δεν σε αφήνουν να αμφιβάλλεις για την καταγωγή του. Το μενού δεν είναι φλύαρο και εστιάζεται σε κλασικά κρητικά πιάτα. Στο τραπέζι προσγειώνεται το καλαμένιο καλάθι με το ψωμί και σε πιατάκι οι ελιές. Ακολουθεί, μετά από πρόταση του ιδιοκτήτη, η Σαλάτα του Θεριστή με γλιστρίδα, αγγούρι, ντομάτες, κρεμμύδι σε ροδέλες, πατάτες βραστές, μαύρες ελιές και αυγό βραστό, κομμένο σε φέτες, λουσμένη σε καλό ελαιόλαδο. Από τα πιάτα που καταγράφονται στη γευστική μνήμη είναι η ανοιχτή πίτα μπισκότου σε σχήμα φωλιάς, γεμιστή με μυρωδάτο κιμά, ψιλοκομμένα λαχανικά, ξύγαλο και γραβιέρα γκρατιναρισμένη (€6,90). Τραγανή η βάση, που δένει με την πλούσια γεύση της γέμισης. Στα must είναι τα χειροποίητα χορτοκαλίτσουνα (€5,50), με την ποικιλία αρωματικών χόρτων, και τα χρυσαφένια μυζηθροκαλίτσουνα (€5,50). Περασμένα σωστά από το τηγάνι, τρώγονται με το χέρι. Τα σιουφιχτά, φτιαγμένα από χαρουπάλευρο, συνδυάζονται νόστιμα με απάκι, μπουκιές κοτόπουλο και κολοκύθι κομμένο σε στικ και γαρνίρονται με ντοματίνια και μυζήθρα. Μοσχοβολά πριν έρθει στο τραπέζι το πιάτο με τα μοσχαρίσια μάγουλα, μαγειρεμένα σε πυκνή ντοματένια σάλτσα. Βγάζουν σπιτική νοστιμιά και συνοδεύονται με πουρέ από πατάτα και καπνιστή μελιτζάνα (€13). Στα χνάρια της παράδοσης πατάει το σιγομαγειρεμένο κουνελάκι που μοσχοβολά φρέσκια ρίγανη και πολύ του πάει το ξύσμα περγαμόντο. Συνοδεύεται με γενναίες φρέσκες τηγανητές πατάτες που τις βουτάς στη μελωμένη σάλτσα (€9,80). Εδώ εύκολα παρασύρεσαι να δοκιμάσεις κι άλλα πιάτα, όπως οι μπουμπουριστοί χοχλιοί, το γαμοπίλαφο με ζυγούρι, θαλασσινό αλάτι και λεμόνι, ή κάποιον ψαρομέζε που προτείνει το μενού. Κρατήστε χώρο για… όνειρα γλυκά. Π.χ. για την ωραιότατη χρυσαφένια σφακιανόπιτα, περιχυμένη με μέλι παραγωγής του Μανώλη, που ευωδιάζει θυμάρι και ταιριάζει πολύ με το παγωτό κανέλα (€5,80) που τη συνοδεύει, και το μαστιχόγλυκο, του οποίου η υφή παραπέμπει σε σάμαλι και συνδυάζεται με μια μπάλα αυθεντικό παγωτό καϊμάκι (€5,50). Για καλή χώνεψη και γλυκό κατευόδιο σερβίρεται ζεστό ρακόμελο με θυμαρίσιο κρητικό μέλι. Στο εστιατόριο Το Καπλάνι θα πάρεις άρωμα Κρήτης, με αυθεντικές γεύσεις και αληθινή φιλοξενία. Το Καπλάνι, Ευφρονίου 47, περιοχή Caravel, 210 7211161

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2] Αυτή την εποχή είστε απασχολημένοι με θέματα σπιτιού, καθώς μπορεί να κάνετε μια μετακόμιση οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο, και προσπαθείτε να μοιράσετε τον χρόνο σας έτσι ώστε να μη μένει πίσω η δουλειά σας, με αποτέλεσμα να είστε εξαντλημένοι. Ωστόσο, είναι πολύ δημιουργική η περίοδος και, αν εξαιρέσετε το άγχος, είστε χαρούμενοι. Την Τρίτη εισέρχεται ο Ήλιος στον Σκορπιό και θα δώσετε περισσότερη έμφαση στα όνειρα και τις φιλοδοξίες σας. Όσοι είστε γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο μπορείτε να αυξήσετε το εισόδημά σας μέσω μιας επένδυσης, ωστόσο θα πρέπει να προσέξετε για πιθανές παγίδες. Η υλοποίηση ενός σχεδίου σάς κάνει εγκρατείς με τα έξοδα και αποφεύγετε τις πολλές εξόδους. Εσείς του 3ου δεκαημέρου με τις κατάλληλες συμμαχίες θα προχωρήσετε ακάθεκτοι στην υλοποίηση ενός στόχου. Στην ερωτική σας ζωή ενδεχομένως να δημιουργηθούν κάποια σύννεφα που θα δοκιμάσουν τη σχέση σας.

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3] Η ενίσχυση του εισοδήματός σας μέσω κοινών πόρων αυξάνει την αγοραστική σας μανία και πρέπει με κάθε τρόπο να την κοντρολάρετε οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο. Αγορές για τον εαυτό σας και το σπίτι μπορούν να εξαντλήσουν τον προϋπολογισμό σας στο πι και φι. Με την είσοδο του Ήλιου στον Σκορπιό την Τρίτη ξεκινά ένα ευνοϊκό διάστημα για θέματα σπουδών και για τακτοποίηση πρακτικών υποθέσεων. Οι φιλοδοξίες σας είναι εξαιρετικά υψηλές και μπορεί να απογοητευτείτε εσείς του 2ου δεκαημέρου. Μην υπερεκτιμάτε τις δυνάμεις σας, ρίξτε τον πήχη, ώστε να πετύχετε τον στόχο σας, και προχωρήστε με αργά, αλλά σταθερά βήματα. Για τους γεννημένους το 3ο δεκαήμερο είναι μια εποχή έντονης κοινωνικής ζωής και μέσω συλλογικών δράσεων θα διευρύνετε τον κύκλο των γνωριμιών σας. Η δημιουργική σας διάθεση είναι στα ύψη και η ερωτική σας ζωή αρκετά καλή.

που βάζετε σε εφαρμογή οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο αυξάνει τα έξοδά σας και θα πρέπει να προσέξετε, δίνοντας έμφαση στις λεπτομέρειες. Την Τρίτη εισέρχεται ο Ήλιος στον Σκορπιό και μέχρι τις 22/11 θα είναι ένα διάστημα κατά το οποίο θα ασχοληθείτε κυρίως με τα οικονομικά και ίσως να ανακαλύψετε μια νέα πηγή εσόδων. Εσείς του 2ου δεκαημέρου θα βάλετε μια τάξη στις οφειλές σας και θα καλύψετε ανάγκες του σπιτιού. Ιδανική εποχή για μετακόμιση ή ανακαίνιση του χώρου σας. Αν δεν σκοπεύετε να κάνετε ριζικές αλλαγές, με κάποιες έξυπνες παρεμβάσεις μπορείτε να μεταμορφώσετε το σπίτι ή την επιχείρησή σας και να αποφύγετε τα έξοδα. Παρεξηγήσεις με συγγενικά σας πρόσωπα κάνουν εσάς τους γεννημένους το 3ο δεκαήμερο να θέλετε να κρατήσετε αποστάσεις. Ένα ταξίδι θα αναβληθεί.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Χρήμα και έρωτας θα απασχολήσουν τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο και θα γίνετε σπιτόγατοι όσοι ξεκινήσετε μια καινούργια σχέση ή όσοι βάλετε στόχο την αποπληρωμή μιας οφειλής. Αυξημένες οι ευθύνες για εσάς που διαχειρίζεστε πόρους τρίτων, αλλά θα μείνετε ικανοποιημένοι με τα αποτελέσματα. Κληρονομικά θέματα χρήζουν προσοχής, ώστε να μην επιβαρυνθείτε με έξοδα για τα οποία δεν έχετε κάποια ενημέρωση. Σημαντική εποχή για τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο που ξεκίνησαν τις σπουδές τους και αρχίζουν σιγά-σιγά να μπαίνουν στο κλίμα και να απολαμβάνουν τις πρώτες μέρες της φοιτητικής τους ζωής. Καινούργιες φιλίες, νέοι έρωτες και συναρπαστικές εμπειρίες κάνουν την καθημερινότητά σας πολύ ευχάριστη και διαφορετική. Τα οικονομικά σας βελτιώνονται και θα ευνοηθούν το εμπόριο και οι δημόσιες σχέσεις. Πλούτη και αφθονία αγαθών είναι αποτέλεσμα των επίμονων προσπαθειών των γεννημένων το 3ο δεκαήμερο και ήρθε η εποχή που θα ικανοποιήσετε τις επιθυμίες σας.

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Νέες κερδοφόρες ιδέες

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12]

Έχετε κάνει τις σωστές επιλογές οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο, τουλάχιστον όσοι προτιμήσατε να έχετε ένα σταθερό εισόδημα με λιγότερες αποδοχές, αντί να κυνηγήσετε το εύκολο κέρδος. Η κοινωνική σας ζωή είναι σχετικά καλή και περνάτε όμορφα παρέα με φίλους, αλλά θέλετε να αφιερώσετε χρόνο σε κάτι πιο εποικοδομητικό. Ιδανική εποχή για να ασχοληθείτε με τον εθελοντισμό ή με τον αθλητισμό. Με την είσοδο του Ήλιου στον Σκορπιό νέες ιδέες αφθονούν και αν τις προωθήσετε στα κατάλληλα άτομα, μπορεί να δείτε κάποιες από αυτές να υλοποιούνται. Εσείς του 2ου δεκαημέρου έχετε καταφέρει να σταθεροποιήσετε τη ροή των εσόδων σας και τώρα είναι η εποχή για να κάνετε μια σημαντική αγορά ή μια επένδυση. Στριμωγμένοι οικονομικά οι γεννημένοι το 3ο δεκαήμερο που κυνηγάτε τις απολαύσεις και την πολυτέλεια. Αποφύγετε τις υπερβολές και φροντίστε να είστε συνεπείς στην πληρωμή οφειλών.

δίνουν την ευκαιρία στους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο να αυξήσουν το εισόδημά σας. Μέχρι την Κυριακή, που ευνοούνται τα οικονομικά σας και οι συνεργασίες, είναι ιδανική περίοδος για να κάνετε τις απαραίτητες επαφές και να έχετε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Την Τρίτη εισέρχεται ο Ήλιος στον Σκορπιό και μέχρι τις 22/11, που θα ενεργοποιεί τον τομέα της σεξουαλικότητας, των χρημάτων και των κοινόχρηστων πόρων, θα είναι εξαιρετική εποχή για να δημιουργήσετε ένα οικονομικό σχέδιο ή να απαλλαγείτε από κακές συνήθειες που υπονομεύουν την αυτοπεποίθησή σας. Εσείς του 2ου δεκαημέρου θα έχετε κάποια θετικά νέα που θα αφορούν τη σταδιοδρομία σας και θα πάρετε σημαντική ώθηση με την αύξηση του εισοδήματός σας μέσω κοινών πόρων. Οι γεννημένοι το 3ο δεκαήμερο έχετε τη στήριξη ενός σημαντικού προσώπου ή της οικογένειας κι έτσι μπορείτε να υλοποιήσετε τα σχέδιά σας.

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5]

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1]

Θέματα καριέρας αποτελούν τη βασική προτεραιότητα των γεννημένων το 1ο δεκαήμερο και με τον Άρη σύμμαχό σας μπορείτε να διακριθείτε για τις δεξιότητές σας ή να επιβραβευτείτε για την απόδοσή σας. Τώρα είναι η εποχή που σας δίνονται ευκαιρίες να αυξήσετε τη φήμη σας, οπότε δώστε έμφαση στην προώθηση των υπηρεσιών ή των προϊόντων σας. Με την είσοδο του Ήλιου στον Σκορπιό την Τρίτη η κοινωνική σας ζωή θα είναι έντονη – ακολουθεί ένα ευχάριστο και επικοινωνιακό διάστημα. Η δημιουργική σας διάθεση είναι στα ύψη και μπορείτε να αναδείξετε τα ταλέντα σας ή να προωθήσετε τα έργα σας με επιτυχία οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο. Επαφές με φίλους και διάφορα πολιτιστικά δρώμενα θα συμβάλουν στην ψυχική σας ανάταση. Ένα επαγγελματικό ζήτημα ή ένα θέμα υγείας που σας απασχολεί σας κάνει να αναζητάτε στιγμές με τον εαυτό σας εσάς του 3ου δεκαημέρου.

Sudoku No 608 2 8 7 6 1 3 7 3 1 6 9 8 4 4 7 9 6 3

2

2 3

4 7

7 1

8 1

Η λύση του προηγούμενου 6 4 2 1 5 7

9 3 1 2 8 4

5 8 7 9 6 3

8 6 3 7 2 5

7 9 5 4 3 1

1 2 4 6 9 8

3 1 6 8 7 2

2 7 9 5 4 6

4 5 8 3 1 9

3 7 2 4 8 5 9 1 6 9 6 4 1 2 3 5 8 7 8 5 1 9 6 7 4 3 2

Επαγγελματικά θέματα και οικονομικές υποθέσεις θα έχουν ικανοποιητικά αποτελέσματα, ενώ θα ευνοηθούν και θέματα εκπαίδευσης για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο. Από την Τρίτη, που εισέρχεται ο Ήλιος στον Σκορπιό, θα δώσετε περισσότερη προσοχή στις σχέσεις και στις συνεργασίες σας και μέχρι τις 22/11 θα έχετε την ευχέρεια να κάνετε κάποιες διαπραγματεύσεις και ίσως να ξεκινήσει μια πολλά υποσχόμενη συνεργασία. Εσείς του 2ου δεκαημέρου θα έχετε πολλές μετακινήσεις, ενώ μπορεί να προκύψει ένα ταξίδι στο εξωτερικό. Διαδικαστικά θέματα, σπουδές και νομικές υποθέσεις θα διευθετηθούν με επιτυχία υπό τη θετική επιρροή του Κρόνου, ενώ θα προκύψουν και νέες φιλίες, καθώς η κοινωνική σας ζωή θα είναι έντονη. Οι γεννημένοι το 3ο δεκαήμερο, εκεί που πάτε να πάρετε μια ανάσα με την ενίσχυση των οικονομικών σας, προκύπτουν θέματα Δημοσίου που φρενάρουν τα σχέδιά σας σχετικά με ένα ταξίδι. Ωστόσο, η ερωτική σας ζωή πάει πρίμα.

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6] Κέρδη μέσω μιας επένδυσης ή μιας δημιουργικής ενασχόλησης για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο, όλα αυτά όμως μέχρι την Παρασκευή. Μπορείτε να ενισχύσετε το εισόδημά σας, αρκεί να αξιοποιήσετε τις ευκαιρίες που δίνει ο Άρης, ο οποίος ευνοεί μεν τα οικονομικά σας, μπορεί όμως να σας κάνει πολύ διεκδικητικούς με τη σχέση σας. Από την Τρίτη, που εισέρχεται ο Ήλιος στον Σκορπιό, ενεργοποιώντας τον τομέα της εργασίας και της υγείας, θα είναι ένα εξαιρετικό διάστημα για να αυξήσετε την αποδοτικότητά σας και να ασχοληθείτε με τη φυσική σας κατάσταση. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο μπορείτε να διακριθείτε για τις επιδόσεις σας και θα επιβραβευτούν οι προσπάθειές σας, ενώ ευνοούνται και τα οικονομικά σας μέσω κοινών πόρων. Δύσκολη εποχή για τα ερωτικά των γεννημένων το 3ο δεκαήμερο. Δουλέψτε με τον εαυτό σας για να ανακτήσετε την αυτοεκτίμησή σας.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Οικογένεια και θέματα σπιτιού θα απασχολήσουν τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο και με τον Άρη σύμμαχό σας θα έχετε την απαραίτητη ενέργεια για να φέρετε εις πέρας τις υποχρεώσεις σας. Η ακίνητη περιουσία σας μπορεί να αποτελέσει πηγή εσόδων, αρκεί να κάνετε μελετημένες ενέργειες. Με την είσοδο του Ήλιου στον Σκορπιό την Τρίτη ενισχύονται η δημιουργική σας διάθεση και η ερωτική σας ζωή. Εσείς του 2ου δεκαημέρου θα έχετε κάποια καλά νέα σχετικά με μια συνεργασία, ενώ θα σταθεροποιηθεί και η σχέση σας με τη θετική επιρροή του Κρόνου. Ταξίδια και σπουδές θα σας δώσουν την ευκαιρία να διευρύνετε τους ορίζοντές σας και θα ευνοηθούν οι επαφές με το εξωτερικό. Πολύ καλή εποχή για τα επαγγελματικά των γεννημένων το 3ο δεκαήμερο, ωστόσο οι διαπροσωπικές σας σχέσεις θέλουν προσοχή. Ένας νέος έρωτας έρχεται για να σας βγάλει από το συναισθηματικό τέλμα.

starfax

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Ένα νέο εγχείρημα

week

ΛΕΩΝ [23.7/23.8] Εμπορικές υποθέσεις, επαφές με στόχο την προώθηση των δεξιοτήτων ή των υπηρεσιών σας και θέματα εκπαίδευσης θα εξελιχθούν θετικά για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο, με τον Άρη σύμμαχό σας. Η αποφασιστικότητα και οι επικοινωνιακές σας ικανότητες σας προσδίδουν δυναμισμό, οπότε μπορείτε να πείσετε τους συνομιλητές σας και να κερδίσετε τις εντυπώσεις. Με την είσοδο του Ήλιου στον Σκορπιό την Τρίτη θα ευνοηθούν θέματα ακίνητης περιουσίας και οικογενειακές επιχειρήσεις. Θετική εποχή για τα επαγγελματικά των γεννημένων το 2ο δεκαήμερο, ενώ θα ενισχυθούν και οι σχέσεις με αγαπημένα σας πρόσωπα. Αν καταφέρετε να βάλετε μια τάξη στις οφειλές σας, θα εξασφαλίσετε την ψυχική σας ηρεμία και θα βελτιώσετε την ερωτική σας ζωή. Οι γεννημένοι το 3ο δεκαήμερο προσπαθείτε να λύσετε κάποια θέματα στην προσωπική σας ζωή και χάνετε τον προσανατολισμό σας. Ενδεχομένως μια ερωτική σχέση με άτομο από τον χώρο της εργασίας να μην εξελίσσεται θετικά.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9]

Εβδομάδα εξελίξεων σε θέματα καριέρας για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο, ενώ η αύξηση του εισοδήματός σας σάς δίνει την ευκαιρία να ικανοποιήσετε προσωπικές ανάγκες και επιθυμίες. Την Τρίτη εισέρχεται ο Ήλιος στον Σκορπιό και οι επικοινωνιακές σας δεξιότητες θα είναι άριστες, οπότε μέχρι τις 22/11 θα ευνοηθούν οι δημόσιες σχέσεις, το εμπόριο και θέματα εκπαίδευσης. Πολύ καλή εποχή για να δώσετε μια συνέντευξη προς εύρεση εργασίας. Όσοι είστε γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο θα επικεντρωθείτε στο σπίτι: θα σας απασχολήσουν κυρίως τα παιδιά και θέματα της καθημερινότητας. Πιθανή παρεξήγηση με ένα συγγενικό σας πρόσωπο σας αναγκάζει να αναλάβετε όλα τα βάρη μόνοι σας και θα προσαρμοστείτε σε νέες συνθήκες. Έντονος ο προβληματισμός για τους γεννημένους το 3ο δεκαήμερο, καθώς καλείστε να επιλέξετε μεταξύ καριέρας και δημιουργίας οικογένειας

α πό τη μα ριβίκυ κα λλέργ η (sta rfa x@ lifo .gr)

17.10.19 – lifo

45

α΄ πρόσωπο week

Γιάννης Κωνσταντινίδης: Στην Ελβετία, οι ψαράδες της λίμνης Νεσατέλ παραπονιούνται ότι την περίοδο 2016-2018 η ψαριά τους ελαττώθηκε κατά 65% και κατηγορούν ως υπαίτιους τους κορμοράνους. Ως Ελβετοί που είναι, κάνουν τον εξής ακριβή υπολογισμό: έχουμε 4.000 καταμετρηθέντες κορμοράνους και έκαστος τρώει μισό κιλό ψάρια ημερησίως – «ιδού πού πάνε τα ψάρια μας». Και ενώ δεν έχει αποδειχτεί ότι φταίνε οι κορμοράνοι για το πρόβλημά τους, οι αρχές όρισαν ότι από το 2020 οι ψαράδες θα μπορούν να πυροβολούν τα πουλιά γύρω από τα δίχτυα τους. Μέχρι τότε, τη βρομοδουλειά ανέλαβαν οι «φύλακες άγριας πανίδας», που σκοτώνουν μετριοπαθώς μεν, αλλά αρκετά ώστε να ξεσηκωθούν οι φιλοζωικές. Μόνοι ψύχραιμοι οι κορμοράνοι, που, για να γλιτώσουν από τις καραμπίνες, βγαίνουν στις ακτές και μπλέκονται με τον κόσμο που κάνει εκεί περίπατο.

Γεωργία Παπαστάμου: Για το πρώτο περιστατικό «συνδρόμου παραίτησης» σε παιδί που βρίσκεται στον καταυλισμό της Μόριας γράφει στην «Guardian» η νευρολόγος Jules Montague: «Η Αΐσα είναι εννέα ετών. Ο πατέρας της την εναποθέτει με ήρεμες κινήσεις σε ένα στρώμα στην κλινική και το μόνο σημάδι ζωής που γίνεται αντιληπτό είναι η κίνηση του θώρακά της καθώς αναπνέει. […] Η Αΐσα έχει σωματοποιήσει ό,τι μπορεί να συμβεί σε ένα παιδί που χάνει οποιαδήποτε ελπίδα. Η κατάστασή της δεν προέκυψε αμέσως μετά τον ακαριαίο θάνατο του εννιάχρονου αδερφού της, λίγα μέτρα μακριά της, από βόμβες στο Αφγανιστάν. Δεν προέκυψε ούτε κατά τη διάρκεια των χειρουργείων στο δεξί της πόδι, το οποίο εξακολουθεί να περιβάλλεται από μεταλλικές λάμες, ούτε κατά το βασανιστικό πέρασμα, μέσω θαλάσσης, στη Λέσβο. Μέχρι τότε εξακολουθούσε να μιλάει και να τρώει. Βυθίστηκε σε μια χαοτική κατάσταση πριν από μερικές εβδομάδες, όταν ένας έφηβος μαχαιρώθηκε θανάσιμα κοντά στη σκηνή τους».

Γιάννης Πανταζόπουλος: Κυριακή μεσημέρι και περπατώ στην περιοχή των Εξαρχείων. Παρατηρώ μια διμοιρία των ΜΑΤ στην οδό Καλλιδρομίου. Συνεχίζω προς την πλατεία της εμβληματικής γειτονιάς. Εκεί συνειδητοποιώ πόσα καταστήματα έχουν κλείσει και πόσα σημεία έχουν ερημώσει. Το χειρότερο, όμως, θα συνέβαινε λίγη ώρα αργότερα: φτάνοντας στην πλατεία, στην οποία επικρατούσε το ίδιο χάος και η ίδια βρομιά όπως παλιά, ένας νεαρός με κυνηγούσε επίμονα προκειμένου να μου πουλήσει ναρκωτικά. Στο κάτω μέρος, προς την οδό Θεμιστοκλέους, διάφοροι είχαν στήσει αυτοσχέδια τραπεζάκια, στα οποία πουλούσαν παράνομα πακέτα τσιγάρα. Φυσικά, ποτέ δεν κατάλαβα ποιος ήταν ο ρόλος της διμοιρίας ελάχιστα μέτρα πιο πάνω. Την ίδια μέρα διάβασα συνέντευξη του υπουργού Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, στην οποία έλεγε: «Τα Εξάρχεια θα γίνουν κανονική γειτονιά». Οι εικόνες που αντίκρισα απέχουν παρασάγγας από τέτοιες προσδοκίες.

Άρης Δημοκίδης: Μερικά πράγματα που μου άρεσαν αυτές τις μέρες: Τα μπαρ που χρησιμοποιούν πλέον μακαρόνια αντί για καλαμάκια – το κάνει και ο Γορίλας στη Θεσσαλονίκη / Η σελίδα LiFO Βιβλία στο Facebook με ωραίες φωτογραφίες και πληροφορίες για τα πάντα σε σχέση με τη λογοτεχνία / Το «Nice to meet you», νέο τραγούδι του Niall Horan, γιατί το sample μού θυμίζει Moby / Η συναυλία του Δημήτρη Σαμόλη στον Μύλο της Θεσσαλονίκης (φοβερή φωνή καμπάνα, ωραία δικά του τραγούδια, τέλεια mash-ups ξένων με ελληνικά) / Ο «σκυλάκος με το ανθρώπινο πρόσωπο που έχει ξετρελάνει το Ίντερνετ» (δείτε το γιατί στα Μικροπράγματα) / Το TISFF - Thessaloniki International Short Film Festival που αυτό το ΠΣΚ θα γίνει στο λιμάνι της πόλης.

μικρές εξομολογήσεισ από τους συντάκτες της lifo

46 lifo – 17.10.19

Άκης Κατσούδας: Σάλο προκάλεσε τις προηγούμενες μέρες η κίνηση των Τούρκων ποδοσφαιριστών να χαιρετήσουν στρατιωτικά εν μέσω των συγκρούσεων στη Συρία. Πόσο κρίμα είναι να βλέπεις αθλητές-πρότυπα για χιλιάδες παιδιά σε όλο τον κόσμο να μπαίνουν στη μηχανή του πολέμου. Η UEFA πρέπει να τιμωρήσει τους ποδοσφαιριστές. Τα γήπεδα δεν είναι χώρος για πολεμική προπαγάνδα. Το ποδόσφαιρο πρέπει να ενώνει τους ανθρώπους, όχι να τους διχάζει.

ρώτα την απο τη λενα φουτσιτζη

Αγαπητή «Α,μπα»: Γιατί η λέξη «γυναίκα» είναι υποτιμητική όταν κάποιος αναφέρεται στην οικιακή βοήθεια; Αν ήταν άντρας, πάλι δεν θα λέγαμε «έχω έναν άντρα που με βοηθάει στις δουλειές του σπιτιού»; Αυτό που νομίζω ότι πιστεύεις είναι πως δεν δίνουμε σημασία στο ότι είναι μια οποιαδήποτε δουλειά όπως άλλες, αλλά θεωρούμε δεδομένο πως την κάνουν γυναίκες, οπότε είναι το πρώτο πράγμα που διευκρινίζουμε, έχοντάς το ως διακριτικό σημάδι ας πούμε. Ωστόσο, πώς θα πούμε ότι όντως έχουμε μια γυναίκα που μας βοηθάει στις δουλειές του σπιτιού; Το να λέμε απλώς «εξωτερική βοήθεια» είναι κάπως γενικό. Ρωτάω γιατί πραγματικά με ενδιαφέρει η γνώμη σου, μια και είναι κάτι που ποτέ δεν είχα σκεφτεί, ακόμα και αν συχνά έρχομαι σε αντιπαράθεση με τον περίγυρό μου για φεμινιστικούς λόγους και ακόμα πιο συχνά γίνομαι δυσάρεστη. Σε ευχαριστώ!

–Ανακαλύπτοντας τον φεμινισμό απαντηση α,μπα

Πιστεύω (όχι εγώ ειδικά βέβαια, είναι διαδεδομένη σκέψη πια) αυτό που πιστεύεις ότι πιστεύω. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν θα πουν ποτέ «ήρθε η Ρόζα σήμερα το πρωί, οπότε ξύπνησα κι εγώ πολύ πρωί», αλλά θα πουν «ήρθε η γυναίκα το πρωί». Η Ρόζα, εν τω μεταξύ, μπορεί να έρχεται σπίτι τους τα τελευταία πέντε χρόνια. Ε, δεν χρειάζεται να εξηγήσω τι είναι αυτό και γιατί είναι υποτιμητικό. Χρειάζεται; Και τι έγινε που η «εξωτερική βοήθεια» είναι γενική έκφραση; Υπάρχει κάποιος λόγος να προσδιοριστεί το φύλο; Αν έχουμε όντως μια γυναίκα που μας βοηθάει στις δουλειές, την αναφέρουμε με το όνομά της. Αν θέλεις να την περιγράψεις με την ιδιότητά της, μπορείς να πεις «η καθαρίστρια μου είπε τις προάλλες», όπως θα έλεγες «η λογίστρια μου είπε τις προάλλες», αν αυτό που θέλεις να πεις έχει σχέση με την ιδιότητά της. Σίγουρα δεν θα έλεγες ποτέ «ο άντρας μού είπε τις προάλλες», περιμένοντας να καταλάβουμε ότι μιλάς για τον άντρα που καθαρίζει το σπίτι σου.

Αγαπητή «Α,μπα»: Είναι αποδεκτό να είναι κανείς ψώνιο; Οι δικηγόροι και οι γιατροί έχουν το δικαίωμα, ενώ άλλοι όχι; Τι ακριβώς εννοείς με αυτήν τη φράση στην απάντηση 7 από τις 19/05/17; Το επιχείρημα «δεν είναι κακό να είσαι λίγο ψώνιο» δεν μου φαίνεται δυνατό. Μάλλον κακό είναι, αλλά εξαρτάται και από τον λόγο για τον οποίο είσαι ψώνιο. Ας μη βάλουμε τους πρωταθλητές, τους γιατρούς και τους δικηγόρους στην υπόθεση, είναι κρίμα να λέμε τέτοια. Δηλαδή, υπάρχουν κατηγορίες ανθρώπων οι οποίες είναι κοινωνικά πιο αποδεκτό να συμπεριφέρονται ως ψώνια; Π.χ. οι γιατροί και οι δικηγόροι έχουν το δικαίωμα να είναι ψώνια, αλλά οι υπόλοιποι όχι; Κατάλαβα κάτι λάθος; (ελπίζω) απαντηση α,μπα

Είναι απαραίτητο να αναφερθούν τα συμφραζόμενα. Αυτό το έγραψα σε κάποια που έλεγε ότι δεν είναι κακό να είσαι λίγο ψώνιο σε σχέση με το pole dancing. Εκεί έβαλε μέσα στο «ψώνιο» τους πρωταθλητές, τους γιατρούς και τους δικηγόρους. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι δεν ανήκουν όλοι αυτοί στην ίδια κατηγορία. Ξαναλέω, γενικώς δεν είναι και πολύ καλό να είσαι ψώνιο, αλλά σε μερικούς δικαιολογείται κάπως περισσότερο απ’ ό,τι σε άλλους. Δεν αναφέρομαι σε κατηγορίες ανθρώπων βάσει επαγγέλματος αλλά βάσει των επιτυχιών τους. Οι πρωταθλητές είναι πρώτοι, ας πούμε, σε κάτι. Ελπίζω να μην είσαι από αυτούς που πιστεύουν ότι όλοι έχουν κάποιο ταλέντο αλλά δεν το ξέρουν ή ότι όοολες οι ικανότητες είναι ισάξιες, άρα όλοι δικαιούνται να είναι λίγο ψώνια.

στειλτε τισ δικεσ σας ερωτησεις και διαβαστε περισσοτερεσ απαντησεισ στο ampa.lifo.gr

17.10.19 – lifo

47