Τεύχος 625 by Dyo Deka S.A.

14.11.2019 free press

οφορίας κλ

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

2005

2019

λοφορίας υκ

ρόνια κ •χ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

υγεία

ρόνια κ υ •χ

Ο δημοφιλής ράπερ Snik στην πρώτη του αποκλειστική συνέντευξη

ΣΤΟ «ΕΛΕΝΙΤ» ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ «FACING ETERNITY»: ΕΝΑ ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΦΑΓΙΟΥΜ

Free Press media brand 2019 Βάσει στοιχείων Bari-Focus

Ο ΑΠΟΛΑΥΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΜΑΡΚ ΤΟΥΕΪΝ

4 lifo – 14.11.19

☛ Με αφορμή την Ημέρα των Νεκρών και τους εορτασμούς που γίνονται κάθε χρόνο στο Μεξικό, η Βάλια Σκουρτσή αφηγήθηκε ένα δικό της ταξίδι στη χώρα όπου έδρασαν η Φρίντα Κάλο και η Τίνα Μοντότι. Ο χρήστης Νίκος Νικολαΐδης – ΣΦ συμπλήρωσε τα εξής: «Το Μεξικό (ή Μέχικο, όπως το προφέρουν οι ίδιοι) έχει παρόμοια γεωγραφία, Ιστορία, δημογραφική ταυτότητα και εξίσου προβληματική και σεισμογενή πρωτεύουσα με την Ελλάδα. Και οι δύο λαοί ζήσαμε τον Μεσαίωνα υπό την κατοχή αυτοκρατοριών, με διαφορά μόλις πενήντα χρόνων. Έχουμε παρόμοια προβλήματα επικοινωνίας στη σχέση μας με την Αμερική, πράγμα που ναι μεν είναι δικαιολογημένο, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται τροχοπέδη στα συμφέροντα και στην υγεία της εσωτερικής πολιτικής μας υπόστασης, με αποτέλεσμα στην ανάδυση φαινομένων όπως η δημαγωγία και ο λαϊκισμός. Φυσικά, αυτό είναι αποτέλεσμα και της διχασμένης και πολλές φορές σχιζοφρενικής εθνικής μας ταυτότητας. Στο Μεξικό, τον ρόλο που παίζουν σ’ εμάς οι Ανατολικοί, τον έχουν οι Ινδιάνοι, ενώ τα αντίστοιχα ρεμπέτικα τραγούδια γι’ αυτούς είναι τα “ραντσέρα”. Ο δικός τους “μάγκας” λέγεται “chingones”, ενώ η αντίστοιχη δική τους ρωμιοσύνη είναι η “mexicanidad”. Άλλωστε, μόνο ένας Μεξικανός θα μπορούσε να ενσαρκώσει κινηματογραφικά τον Ζορμπά και αντίστοιχα μόνο ένας Έλληνας τον Ζαπάτα. Τέλος, το δικό τους Άξιον Εστί είναι ο Λαβύρινθος της Μοναξιάς του νομπελίστα ποιητή Οκτάβιο Πας, του οποίου η αξία είναι ανάλογη του δικού μας Ελύτη». ☛ Για τον Τζιμ Kush, έναν Λαρισαίο αλβανικής καταγωγής που ραπάρει στον Θεσσαλικό Κάμπο, έγραψε η Εύη Λαμπροπούλου. Με αφορμή αυτό το άρθρο, ο χρήστης Ο Νοών... νοείτω σημείωσε: «Το τραγουδάκι είναι ωραίο, γιατί μας τα “χώνει” έξυπνα μέσω του αυτοσαρκασμού – και πολύ καλά κάνει! Ας ξεκολλήσουμε, επιτέλους, από τα ρατσιστικά στερεότυπα και ας κοιτάξουμε ο καθένας τα δικά του χάλια, κάνοντας παράλληλα την αυτοκριτική μας. Προσωπικά, απ’ όσες αλβανικές οικογένειες γνωρίζω που έχουν εγκατασταθεί στην Ελλάδα μετά το άνοιγμα των συνόρων, έχω διαπιστώσει ότι είναι άνθρωποι άξιοι, προκομμένοι, δουλευταράδες, καλοί επιχειρηματίες και καλοί χαρακτήρες. Οι εξαιρέσεις δεν αποτελούν τον κανόνα». Σύμφωνος με αυτή την άποψη ήταν και ο χρήστης orion21, ο οποίος έγραψε: «Μέχρι και πριν από 20 χρόνια τα αρβανίτικα ήταν μια διάλεκτος που μιλιόνταν σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, όπως η Αττική, η Βοιωτία, η Πελοπόννησος, η Ήπειρος και τα νησιά του Αργοσαρωνικού. Σταδιακά, η Ελλάδα επέκτεινε τα σύνορά της και είχε την τύχη να ανήκει στον δυτικό κόσμο. Τα χρήματα που έλαβε από την Ε.Ε., σε συνδυασμό με την “ανοιχτή αγορά”, είχαν ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη και ευημερία του ελληνικού λαού. Έτσι, ξέχασαν τη φτώχεια των πατεράδων τους. Έγιναν “in”, ντεμέκ Ευρωπαίοι όσον αφορά το στυλ, κοροϊδεύοντας όμως τους φτωχούς γείτονες. Τους έβαλαν στη δούλεψή τους και έγιναν αφεντικά. Ως τέτοια το έπαιζαν ανώτεροι, παρότι οι μισοί από αυτούς δεν είχαν τελειώσει καν το δημοτικό. Όταν, όμως, το κράτος δεν έχει μια ελάχιστη βασική μεταναστευτική πολιτική και δείχνει τον ρατσισμό του απέναντι στους μετανάστες, ο λαός ακολουθεί σε μεγαλύτερο βαθμό, καθώς δεν υπάρχουν νόμοι και όρια να τους προστατεύουν. Όμως σήμερα, μετά από 20 χρόνια, οι μετανάστες έχουν εξελιχθεί σε εργοδότες, τα παιδιά τους σπουδάζουν και σηκώνουν τις σημαίες. Ζητούν ισότιμες ευκαιρίες και σεβασμό. Μπορεί να γεννήθηκαν και να μεγάλωσαν στην Ελλάδα, αλλά τους αντιμετωπίζουν ακόμα ως μετανάστες. Τότε, ο χλευασμός εκ μέρους τους είναι απόλυτα αναμενόμενος. Όλοι είμαστε ίσοι. Όλοι είμαστε Αλβανοί!». ☛ Στην τελική ευθεία όπου έχει μπει η δίκη της Χρυσής Αυγής αναφέρθηκε ο Θοδωρής Αντωνόπουλος. Ο χρήστης σαλιγκάρι σχολίασε τα εξής: «Τολμώ να πω ότι χαίρομαι που φαίνεται, επιτέλους, ποιοι είμαστε. Στην Ελλάδα η υποκρισία είναι σε δυσθεώρητα ύψη και καλύπτει τα πάντα. Η φαντασίωση ότι είναι λίγοι αυτοί που δεν θέλουν τους μετανάστες είναι από μόνη της μια μεγάλη υποκρισία, ενώ αυτός που τη δημιουργεί υποκρίνεται εξίσου. Οι περισσότεροι στην Ελλάδα δεν τους θέλουν – αυτοί που τους βλέπουν ως ισότιμους είναι ελάχιστοι. Οι φενάκες και οι φαντασιώσεις κάνουν μεγάλο κακό και, δυστυχώς, όποιος τις εκφράζει κάνει ο ίδιος μεγάλο κακό και υπεκφεύγει. Επίσης, η διαπίστωση ότι η ΕΛ.ΑΣ. αναλώνεται στο να «καθαρίζει» τα Εξάρχεια αντί να κάνει πραγματική δουλειά είναι εξίσου υποκριτική και επικίνδυνη. Η ΕΛ.ΑΣ. οφείλει να κάνει όλες τις δουλειές και όχι να αφήνει τις “λιγότερο σημαντικές”, κατά τη γνώμη κάποιων. Εξάλλου, αυτοί οι “κάποιοι” είναι που θέλουν να δημιουργήσουν πάλι εντυπώσεις και να αισθανθούν υπέροχοι επαναστάτες από τον καναπέ τους. Ευτυχώς, πάντως, που μπροστά στους μετανάστες καταρρέει το πώς θέλουμε να δείχνουμε και γρήγορα μένουμε ακάλυπτοι. Επομένως, μόνο η αλήθεια κάνει καλό και μόνο αν δούμε ποιοι είμαστε μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι. Κάθε είδους υποκρισία μάς πάει στον πάτο».

α π ό τ η lif o t ea m

Οι αντιδράσεις που δημιούργησαν τα άρθρα και τα posts μας την περασμένη εβδομάδα.

POSTS ΓΡAΜΜΑΤΑ E-MAILS

feedback624

Η ΗΜΈΡΑ ΤΩΝ ΝΕΚΡΏΝ ΣΤΟ ΜΕΞΙΚΌ, Ο ΑΛΒΑΝΙΚΉΣ ΚΑΤΑΓΩΓΉΣ ΤΖΙΜ KUSH ΠΟΥ ΡΑΠΆΡΕΙ ΣΤΟΝ ΘΕΣΣΑΛΙΚΌ ΚΆΜΠΟ ΚΑΙ Η ΔΊΚΗ ΤΗΣ ΧΡΥΣΉΣ ΑΥΓΉΣ

*Στείλτε μας Feedback: feedback@lifo.gr

φωτογραφία εξωφύλλου

O Snik φωτογραφίζεται από τον Πάρι Ταβιτιάν

free press Eβδομαδιαίος οδηγός της Αθήνας. Κυκλοφορεί κάθε Πέμπτη. 14.11.19 – lifo

Index #625

www.lifo.gr

ΣΤΗΛΕΣ Εκεί Πολυτεχνείο

από τον δημήτρη πολιτάκη

Το κατευναστικό detox των offline συζητήσεων από th βιβιαν στεργιου

11 12

Η λεπτή γραμμή της δημοκρατίας από τον νικολα σεβαστακη

Σ΄ εσένα που φοβάσαι

από τον δημητρη παπαϊωαννου

ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ commercial director Πηνελόπη Μουλά διευθυντής lifo.gr Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης

ΘΕΜΑΤΑ

διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος αrt director Χρήστος Τζοβάρας

90 ΛΕΠΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛEΝΗ ΒΕΡΓEΤΗ

–––––– ε μπο ρικο τμημα advertising director Γιώτα Αθανασοπούλου digital advertising director Χριστίνα Γιαννοπούλου

direct sales director Κώστας Μαντάς chief creative officer Λευτέρης Κεφαλάς direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Κωνσταντίνα Τριανταφύλλου senior digital campaign manager Ελένη Γκοβάτσου

ΕΝΑ ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΑ

digital campaign manager Αγγελική Λάζου client service coordinator Ξένια Στασινοπούλου (xenia@lifo.gr) ––––––

ΦΑΓΙΟΥΜ

GOOD LIFO CLEAN EATING ΣΤΟ ΚΈΝΤΡΟ THΣ ΑΘΗΝΑΣ

ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου, Σπύρος Γκατζούνας –––––– συν ταξη αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα (Θέατρο), Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος (Σινεμά), Τάσος Μελεμενίδης (Σινεμά), Γιάννης Κωνσταντινίδης (Εικαστικά), Τίνα Μανδηλαρά (Βιβλίο), Νίκη Μηταρέα (Γεύση), Μερόπη Κοκκίνη, Αναστασία Γαλάνη, Δημήτρης Κυριαζής, Γλυκερία Μπασδέκη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Γεωργία Παπαστάμου, Μαρία Παππά, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Φιλιώ Ράγκου, Πάνος Σάκκας, Νικόλας Σεβαστάκης, Κορίνα Φαρμακόρη, Λένα Φουτσιτζή –––––– φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie f., Αναστασία Βουτυροπούλου, Γιώργος Αδάμος

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ατελιέ αssistant art director Βανέσσα Φερλέ

υγεία

διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μπέτυ Σπανοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Άλκηστις Γκούμα, Βασίλης Κοτρωνάκης διανομή Άκης Ιωάννου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου ––––––

39 6 lifo – 14.11.19

κωδικος εντυπου 7639

παρακαλουμε

ανακυκλωστε

14.11.19 – lifo

εικαστικά

jonathan meese Bernier-Eliades Η γκαλερί Bernier-Eliades φιλοξενεί για δεύτερη φορά ατομική έκθεση του Γερμανού καλλιτέχνη Jonathan Meese, ο οποίος θα παρευρεθεί και στα εγκαίνια. Ο πολύπλευρος και πληθωρικός εικαστικός θα παρουσιάσει μια νέα σειρά ζωγραφικών έργων υπό τον τίτλο «Nanny Guinevere (Dr. Excalibur Is Back)». Ο Meese, που έχει εκθέσει δουλειές του σε σημαντικά μουσεία και γκαλερί σε όλο τον κόσμο, χρησιμοποιεί μεγάλες επιφάνειες για να παραθέσει μυθολογικές ή ιστορικές φιγούρες, κολάζ και χρώματα με ευφάνταστο τρόπο. Οι νέοι του πίνακες ισορροπούν ανάμεσα στο χιούμορ και τη βία.

iLoveAthens

28/11/19-11/1/20, BernierEliades, Επταχάλκου 11, Θησείο, Τρ.-Παρ. 10:30-18:30, Σάβ. 12:0016:00. Εγκαίνια: 28/11, 19:00-21:00.

8 lifo – 14.11.19

14.11.19 – lifo

2019 © photography jan bauer.net | courtesy jonathan meese.com

No 1 ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ

Πρώτη στην κατηγορία των free press με μεγάλη διαφορά από το επόμενο

Το μοναδικό free press που συμπεριλαμβάνεται στα 15 πιο επιδραστικά ενημερωτικά media της Ελλάδας, σύμφωνα με τη διεθνή μέτρηση του Reuters Το Νο 1 media brand μεταξύ όλων των free press 5.097.000 unique visitors 36.000.000 page views To lifo.gr συνεχίζει τον καλπασμό του με διπλάσια επισκεψιμότητα από τους ανταγωνιστές του Η official page της LiFO είναι η πιο ισχυρή και μοιρασμένη σελίδα των ελληνικών media με 750.000 likes

Η μεγάλη ψηφιακή επιτυχία

ΟΛΗ Η ΕΛΛΑΔΑ διαβάζει LiFO

5.097.000 UNIQUE VISITORS ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2019

ΠΟΙΟΤΗΤΑ. ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ. ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ 10 lifo – 14.11.19

talk of the town

14-20 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 T. 625 δημ ητ ρησ π ολ ι τακ ησ — βι β ι α ν σ τ ε ρ γ ι ου — ν ι κ ολα σ σ ε βα σ τα κ η σ — δημ ητ ρησ π απ αϊ ωαν ν ου

• Εκεί Πολυτεχνείο • Το κατευναστικό detox των offline συζητήσεων • Η λεπτή γραμμή της δημοκρατίας • Σ’ εσένα που φοβάσαι

Εκεί Πολυτεχνείο Το Πολυτεχνείο έχει κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί ως φετίχ, μαυσωλείο, έθιμο, εργαλείο, άλλοθι, μοχλός ανέλιξης. Είναι αδύνατον, όμως, να ακυρωθεί, γιατί, πάνω απ’ όλα, είναι σύμβολο υπέρβασης τέτοιων ευτελών «χρήσεών» του.

α πό τον δ ημή τρη πολι τά κη

Είχε περάσει η μισή και πλέον δεκαετία του ’80 όταν πήγα στη σχολική/μαθητική πορεία για το Πολυτεχνείο που «σημαδεύτηκε» από το όχι κακοπροαίρετο ερώτημα εκπροσώπων κάποιων άλλων σχολείων αν ήμασταν εκκλησιαστικό λύκειο, λόγω ονόματος («Ευαγγελική; Παπάδες είστε, ρε παιδιά;»). Ήδη τότε ο μύθος της κορυφαίας στιγμής του αντιδικτατορικού αγώνα είχε αρχίσει να θολώνει αμυδρά και να χάνει κάτι από την αίγλη που τον περιέβαλλε στα ’70s και στην πρώιμη Μεταπολίτευση –χωρίς να αμφισβητείται ακόμα τότε ανοιχτά και δολίως από τους νοσταλγικούς χουντόσπορους που διατηρούσαν χαμηλό προφίλ–, κυρίως λόγω της πασιφανούς εκμετάλλευσής του από πάσης φύσεως κομματικούς και συντεχνιακούς φορείς και από την ανέλιξη στην εξουσία (πρώτη, δεύτερη, τρίτη και τέταρτη) διαφόρων, επιφανών και μη, εκπροσώπων της «γενιάς του Πολυτεχνείου». Συγχρόνως είχε αρχίσει να εξελίσσεται σε μόδα (ή σε κάποιου είδους αντιδραστική νεανική τάση) η «γαλάζια γενιά», δείγμα του ότι η ιδεολογική, πολιτιστική και αισθητική ηγεμονία της αριστε-

Είσαι γυναίκα είσαι δύναμη!

Να το θυμάσαι κάθε φορά που αναζητάς μια ίση θέση στην οικογένεια! Θυμώνω κάθε φορά με την ερώτηση «σε βοηθάει ο άντρας σου;». Η σωστή ερώτηση είναι «μοιράζεται μαζί σου;». Τις δουλειές του σπιτιού, την ανατροφή των παιδιών, το καθημερινό άγχος… Η εικόνα του συζύγου που βάζει σκούπα παραμένει πιο σπάνια από την εικόνα εκείνου που βλέπει ματς ξαπλωμένος στον καναπέ (ενώ εσύ ρίχνεις ένα γρήγορο σκούπισμα…).

➼

Οι γυναίκες αποδεικνύουν τη δύναμή τους στη σελίδα 29

14.11.19 – lifo

SHORTCUT

ράς στη νεολαία (αλλά και σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα) είχε αρχίσει να χάνει λάδια. Μόλις λίγα χρόνια πριν (τον Νοέμβρη του 1983) είχε γράψει ο Μανόλης Αναγνωστάκης το ποίημα «Φοβάμαι», που ξεκινούσε ως εξής: «Φοβάμαι / τους ανθρώπους που εφτά χρόνια / έκαναν πως δεν είχαν πάρει χαμπάρι / και μια ωραία πρωία –μεσούντος κάποιου Ιουλίου– / βγήκαν στις πλατείες με σημαιάκια κραυγάζοντας / “Δώστε τη χούντα στο λαό”»... Υπήρχε, λοιπόν, από τότε μια τάση αμφισβήτησης ή, μάλλον, κυνικής προδιάθεσης απέναντι σε κάτι που από υπερβατικό είχε καταστεί –με την καθιέρωση του επίσημου εορτασμού της επετείου από την κυβέρνηση της Αλλαγής– θεσμικό, «γειωμένο» και, εν τέλει, άλλη μια στάση (αργία) στο ετήσιο εορτολόγιο. Καμία σχέση, όμως, με τη λαίλαπα «αναθεωρητισμού» όχι μόνο του Πολυτεχνείου αλλά κυρίως της ίδιας της απριλιανής δικτατορίας που ζούμε τα τελευταία χρόνια, ειδικά από το ξεκίνημα της κρίσης και μετά. Αυτό το ντροπιαστικό ξέπλυμα της χούντας – που εκτέλεσε εν ψυχρώ νέους και εφήβους εκείνη τη νύχτα, την ώρα που ακουμπούσαν ένα αγνό και αγωνιστικό ιδεώδες που οι περισσότεροι δεν θα συναντήσουμε ποτέ– συντελείται παράλληλα με την κατάχρηση του όρου «χούντα» σε σχέση με αυταρχικού τύπου συμπεριφορές της τωρινής εξουσίας από νεαρά κυρίως άτομα που επιζητούν το «δικό τους Πολυτεχνείο», συγχέοντας κάθε τέτοιες μέρες τις ιστορικές συνθήκες. Όχι ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν κάνει ό,τι μπορεί για να δώσει υπόσταση σε τέτοιου είδους «εύκολη» ρητορεία, με την εξοργιστικά μονότονη επίκλησή της στον νόμο και την τάξη, την αδιάκριτη θωπεία των χειρότερων εθνικιστικών και συντηρητικών ενστίκτων και την επιδεικτική και προκλητική συμπεριφορά των δυνάμεων καταστολής που έχουμε δει τις τελευταίες μέρες (εν όψει Πολυτεχνείου μάλιστα), στο πλαίσιο του συνθήματος «να τελειώνουμε με τις γιάφκες και την ανομία». Από την άλλη, η χρόνια και παρακμιακή μπαχαλοποίηση πανεπιστημιακών ιδρυμάτων με το άλλοθι του ασύλου που καθιερώθηκε στη μνήμη των αγωνιστών του Πολυτεχνείου δεν βοηθάει σε τίποτα. Η αστυνομία δεν βρήκε ούτε «οπλοστάσιο» ούτε «γιάφκα» ακριβώς στην ΑΣΟΕΕ, βρήκε πάντως βεστιάριο με αξεσουάρ και σκεύη διαδηλωτή έτοιμου για όλα, που δεν θα έπρεπε να έχει λόγο ύπαρξης σε τέτοιο χώρο. Έχουμε μπλέξει ανάμεσα σε μια επιχείρηση αναστήλωσης του μετεμφυλιακού αυταρχισμού και σε έναν εξεγερσιακό φονταμενταλισμό που επίσης ανακαλεί εκτός πλαισίου τα εμφυλιακά πάθη και μαζί μ’ εμάς έχει μπλέξει και η επέτειος του Πολυτεχνείου σ’ αυτόν τον αλληλοσπαραγμό που, ευτυχώς, ακόμα διατηρείται κυρίως στο εικονικό πεδίο (στα social media δηλαδή). Το Πολυτεχνείο έχει κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί ως φετίχ, μαυσωλείο, έθιμο, εργαλείο, άλλοθι, μοχλός ανέλιξης. Είναι αδύνατον, όμως, να ακυρωθεί, γιατί, πάνω απ’ όλα, είναι σύμβολο υπέρβασης τέτοιων ευτελών «χρήσεών» του και ο καθένας μπορεί να το προσλαμβάνει με τον ρομαντικό ιδεαλισμό που ταιριάζει στη φύση και όχι στην ατζέντα του. Είμαστε τυχεροί που υπάρχει ως επέτειος κι ας δυσανασχετούμε για την αβάσταχτη τυποποίησή του ή τις προβλέψιμες εθιμικές συγκρούσεις και καταστροφές ανήμερα της «γιορτής» του.

12 lifo – 14.11.19

GUEST EDITOR

Το κατευναστικό detox των offline συζητήσεων Η τοξικότητα του Διαδικτύου έχει τα όριά της.

Π Έχουμε μπλέξει ανάμεσα σε μια επιχείρηση αναστήλωσης του μετεμφυλιακού αυταρχισμού και σε έναν εξεγερσιακό φονταμενταλισμό που επίσης ανακαλεί εκτός πλαισίου τα εμφυλιακά πάθη και μαζί μ’ εμάς έχει μπλέξει και η επέτειος του Πολυτεχνείου σ’ αυτόν τον αλληλοσπαραγμό που, ευτυχώς, ακόμα διατηρείται κυρίως στο εικονικό πεδίο.

aπ ό τ η β ι β ι αν στ εργ ι ου

ραγματικά, βαριέμαι τις ανιαρές συζητήσεις. Αυτές όπου μιλάει μια επιτροπή σοφών, κατά κανόνα 60+, και μας λέει κάτι που δεν μας πολυνοιάζει. Τοποθετήσεις που κρατάνε άπειρη ώρα και περίεργες στιγμές που σε κάνουν να θες να φύγεις τρέχοντας. Όμως, δεν είναι όλες οι συζητήσεις έτσι. Ειδικά οι οργανωμένες συναντήσεις για ένα συγκεκριμένο θέμα είναι μικρές ιεροτελεστίες. Καιρό πριν ορίζεται το θέμα που θα συζητηθεί. Υπάρχει κάποιο σχετικό βιβλίο που πρέπει να πάρεις, κάποια βίντεο που πρέπει να δεις, υλικό. Ορίζεται ημερομηνία. Μέσα στο τρικυμιώδες εβδομαδιαίο πρόγραμμα του καθενός υπάρχει μια προβλέψιμη σταθερά: κάθε Τετάρτη, 5-7, θα ακούω για ιστορία της τέχνης, βιολογία, τον Εμφύλιο. Υπάρχει η ηρεμία και η ευγένεια των συζητήσεων που γίνονται σε μπαρ, καφέ, ζεστά βιβλιοπωλεία με χοντρούς τόμους και ξύλινο πάτωμα, αίθουσες συσκέψεων με μυρωδιά χαρτιού και καφέ. Υπάρχει η χροιά της φωνής των συνομιλητών, οι χειρονομίες τους, τα πρόσωπά τους. Υπάρχει μια αίσθηση ότι «εμείς, εδώ, μαζί, τώρα» παρακολουθούμε αυτό. Υπάρχει η μυρωδιά της προοπτικής της ανακάλυψης. Σου μεταδίδεται η αίσθηση ότι κάτι σοβαρό θα συμβεί αν μελετήσεις το βιβλίο που συζητάνε ή αν δώσεις λίγη προσοχή στη διαφάνεια που προβάλλεται. Υπάρχει η ενέργεια ενός μέρους με μαζεμένους ανθρώπους. Υπάρχει το διάλειμμα για τσιγάρο ή αέρα και η σιωπή ανάμεσα σε δύο μισάωρα της ίδιας κουβέντας για το ίδιο θέμα. Υπάρχει η κοινότητα των προσώπων που νοιάζονται γι’ αυτή την ταινία ή γι’ αυτόν τον πλανήτη και η γαλήνια εντύπωση που αφήνει το να μαθαίνεις νέα πράγματα. Και η κατευναστική απουσία ειδοποιήσεων, διεισδυτικών σκρολαρισμάτων σε προφίλ και αρρωστημένων συσχετισμών ανάμεσα σε στοιχεία που αλιεύτηκαν κάπου στο Ίντερνετ και μπορεί να είναι ή να μην είναι αλήθεια. Λείπει κι αυτή η χυλώδης εντύπωση μιας ξεχειλωμένης συζήτησης που δεν πάει πουθενά κι αυτή η πηχτή αίσθηση ότι δεν ξέρεις ακριβώς τι κάνεις, απλώς ακολουθείς τη διάσπαση της προσοχής σου. Ανήκω στη γενιά που μεγάλωσε με το Ίντερνετ. Λατρεύω την τεχνολογία. Ένα απ’ τα ωραιότερα πράγματα που οι millennials παίρνουμε ως δεδομένο είναι η αμφισβήτηση της αυθεντίας που ήρθε με το Ίντερνετ. Δεν έχουμε καμία εκκλησιαστική ευλάβεια για τίποτα και δεν είμαστε πιστοί σε πολλά. Μεγαλώνοντας με το google, μάθαμε να ψάχνουμε, να αμφιβάλλουμε και να έχουμε περιέργεια. Αλλά μου φαίνεται πως τώρα κερδίζουμε και κάτι άλλο. Μαθαίνουμε πάλι ν’ ακούμε. Σε βίντεο. Σε podcast. Σε audiobooks και σε γαλήνια offline απογεύματα. Εστιάζω στα τελευταία. Απ’ όταν ήμασταν σχολείο, μπορούσες να σχολιάσεις και να «κράξεις» τα πάντα. Μπορούσαμε ν’ αφήσουμε ανώνυμα σχόλια παντού, λέγοντας πόσο φριχτό ήταν εκείνο εκεί το τραγούδι, ή να διαφωνήσουμε με τους συμφοιτητές μας σε φόρουμ και Facebook με σχόλια για το οτιδήποτε. Έχουμε πληκτρολογήσει πολύ. Έχουμε σχολιάσει πολύ. Έχουμε μπλεχτεί σε περίεργες έρευνες στο google για να βρούμε χίλια δυο πράγματα, άλλοτε junk, άλλοτε την αληθινή αδιαμεσολάβητη γνώση. Ίσως γι’ αυτό μπορούμε να εκτιμήσουμε πάλι την απλότητα και τη γοητεία των offline συζητήσεων. Ίσως γι’ αυτό θεωρούμε πια ότι τα σχόλια και οι ατέρμονες διαφωνίες στο Ίντερνετ δεν είναι κουλ. Βρομάει παλιό. Ακόμα κι όταν το κάνουμε ως «κάψιμο» περνάει, δεν νομίζουμε ότι κάτι πετύχαμε. Ίσως το ότι περάσαμε τόσο χρόνο στα 18 και στα 22 μας κράζοντας, σχολιάζοντας και ξανασχολιάζοντας online να μας έδωσε αυτή την πολύτιμη γνώση του πώς είναι, μετά από κάποιο οριακό σημείο, απλώς να πετάς την ώρα σου στα σκουπίδια. Πάντα μου φαίνονταν απελπιστικές εκφράσεις μοναξιάς ή άλλων σκοτεινών καταστάσεων τα γεμάτα τοξική μανία σχόλια στο Ίντερνετ (γιατί να γράψεις κάτω από μουσική του J.S. Bach «υπερεκτιμημένος»;). Αλλά τα τελευταία χρόνια μού φαίνονται παλιακά, ντεμοντέ, γερασμένα. Αυτή την ψευτοελευθερία του random κραξίματος νομίζω ότι η γενιά μας «την ξέρει, τη δοκίμασε, δεν ωφελεί». Δεν μου κάνει εντύπωση που οι millennials έχουν σκαλώσει στο Instagram. Είναι ένα όμορφο συννεφάκι όπου κανείς δεν μαλώνει με κανέναν. Σχόλια στα σχόλια και διαφωνία για τη διαφωνία, την online μαγκιά μάλλον τη σιχαθήκαμε. Τι είναι, όμως, αυτό που μας κάνει να πηγαίνουμε σε συναντήσεις ρητορικών ομίλων, οργανισμών πολιτικού ή φιλοσοφικού προβληματισμού; Γιατί ξανάγιναν της μόδας βραδιές/πρωινά συζητήσεων σε όλη την Ευρώπη; Διάφοροι λόγοι, μεταξύ των οποίων και κάτι μαγικό. Λείπει η τοξικότητα. Λείπει αυτό το μίσος για τον συνομιλητή σου. Λείπει αυτή η μανία να δείξεις πόσο σπουδαίος και καλός και γνώστης είσαι. Είναι οk σ’ ένα σεμινάριο, μια ομιλία, μια σινεφίλ παρουσίαση να μην τα ξέρεις όλα από πριν. Πας για να μάθεις. Λείπει αυτό το ιδιαίτερο μείγμα από μιζέρια, αυτοαπέχθεια και αυτοθαυμασμό που σου χαρίζει το «λιώσιμο» στα online σχόλια. Ακούς και σημειώνεις, δεν σχολιάζεις προκλητικά, αφού οι παρευρισκόμενοι δεν ηδονίζονται με τη διάχυτη αγένεια. Μια διαφωνία offline με άλλους χρόνους και άλλες εντάσεις έχει και άλλα όρια. Μπορεί να ξεκινήσει σ’ ένα βιβλιοπωλείο ή ένα αμφιθέατρο και να μείνει εκεί. Οριοθετημένα, ξεκούραστα. Στη χειρότερη, ξαναβρίσκεις την ηρεμία σου στον δρόμο για το σπίτι. Στην καλύτερη, ο καφές των συνομιλητών γίνεται μπίρα και ανάλυση.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ

Η λεπτή γραμμή της δημοκρατίας Το σοβαρό από το γελοίο, το θεμιτό από το αθέμιτο είναι πιο κοντά απ’ όσο νομίζουμε.

πό όλες τις μορφές πολιτικής εμπειρίας και κοινωνικής σουλα, θα ματώνει εδώ κι εκεί. Στην αληθινή ζωή οι αντιθέσεις δεν συνύπαρξης, οι δημοκρατίες είναι οι πιο απαιτητικές. Σε παίρνουν τα ιδεατά σχήματα που τους χαρίζουμε στο χαρτί ή μιλώντας αντίθεση με την ιδέα πως πρόκειται για καθεστώτα της από κάποια επίσημα βήματα. Η πολιτική, όμως, δεν θα είχε κανένα ευκολίας, της τεμπέλικης ανάθεσης και της ευθυνόφονόημα αν απλώς παρατηρούσε και σχολίαζε τη βία, τις ανισότητες ή βης βολής, οι δημοκρατίες έχουν ζόρι και κόπο. Μας υποβάλλουν, τις βαναυσότητες. Ούτε αν άφηνε την κοινωνία να παλεύει με τις αντιας πούμε, στο συστηματικό «βασανιστήριο» των πολλών επιλογών, θέσεις και τη διάσπασή της με αυτοδικίες και ιδιωτικούς «στρατούς». δίχως να μας καθοδηγούν σε κάθε φάση της ζωής μας προς μια σίΤο δυστύχημα είναι πως αυτή η λεπτή γραμμή δεν είναι πάντα πογουρη κατεύθυνση. Έτσι, οι ισορροπίες που κατορθώνουμε είναι λιτικά δυνατή. Εν θερμώ οι άνθρωποι πολώνονται και χτίζουν σκληρά γεμάτες με απρόβλεπτα και λοξοδρομήσεις. Και δεν υπάρχει καμία συναισθηματικά οχυρά. Για παράδειγμα, διαβάζω την ανάρτηση ενός εγγύηση πως θα διαρκέσουν ή πως θα αντέξουν στις περιστάσεις αριστερού πολίτη στο Facebook που λέει: Μια ζωή στο παιχνίδι «κλέκαι στις κρίσεις τους. Ενώ στους ολοκληρωτισμούς η κοινωνία δεν φτες κι αστυνόμοι» ήμουν με τους κλέφτες. Είναι βέβαιο πως δεν θα έχει δικαίωμα στην αποτυχία ή στο λάθος, στις δικές μας κοινωνίες συναντήσουμε να γράφεται το αντίθετο, ούτε στον πιο συντηρητικό η αποτυχία κατέχει, μάλλον, τη μερίδα του λέοντος. Γι’ αυτό και η «τοίχο» του Facebook. Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, μια τέτοια φράση δημοκρατία είναι πολίτευμα συμφιλιωμένο με τη φθορά και με τις λέει πολλά για τις πολιτικές ταυτότητες και τις προσωπικές ευαισθησίανθρώπινες ήττες, με την άνοδο και την πτώση των προσωρινών ειες που κυκλοφορούν τριγύρω. Για πολλούς, η ιδέα της ελευθερίας ελάδώλων της. χιστα απέχει από ένα «Casa de Κάνω αυτόν τον πρόλογο Papel» και τα τραύματα που επειδή νομίζω πως βοηθάει τους προκάλεσε στην εφηνα καταλάβουμε τι σημαίνει βεία κάποιος ξινός δάσκαλος λεπτή γραμμή στη δημοή ένας αυστηρός και παλιομοκρατική καθημερινότητα: το δίτης πατέρας. Άλλοι όμως – γεγονός πως μόνο μια λεπτή και είναι πολύ περισσότεροι αυτοί τα τελευταία χρόνια– γραμμή χωρίζει το σοβαρό νιώθουν πως η δημοκρατία από το γελοίο, το θεμιτό από έχει λυγίσει προς την άλλη το αθέμιτο, το κράτος του Να το θυμάσαι κάθε φορά που πλευρά, προς την «ασυδονόμου από την καταχρηστική γιορτάζεις τη δική σου Ημέρα της Γυναίκας! καταστολή που μπορεί και να σία», με αποτέλεσμα να της Οι σουφραζέτες πρέπει να γελάνε! Η το υποδύεται. Να, για παράλείπουν οι καλοί φύλακες και Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας έγινε δειγμα, την ίδια πάνω-κάτω τα γερά κρατήματα. έκπτωση στις αγορές μου. Αγαπητοί social μέρα που η Ελληνική ΑστυΕίναι εκνευριστική η καmarketers, δεν θέλω να αγοράσω κάτι! Δεν νομία εξαρθρώνει μια ένοπλη θήλωση των πρώτων στη θέλω να γίνω το μοντέλο του Instagram. φαντασίωση της ίδιας τους ομάδα –ανακαλύπτοντας ποΘέλω τον σεβασμό που έμεινε να ισορροπεί λύ σοβαρό, φονικό οπλοστάτης παρανομίας, σε μια κατά σε ένα λεπτό σκοινί. Αντί για ροζ ποσοστά σιο–, κάποιος υπηρεσιακός φαντασίαν αντάρτικη ψυχή. προσφορών, γεμίστε τον ψηφιακό κόσμο με παράγοντας αποφασίζει έφοΒλέπω όμως με ανησυχία να συνθήματα για ουσιαστική ισότητα. δο σε κατάμεστο κλαμπ στο αυξάνεται ο αριθμός όσων Γκάζι με προτεταμένα όπλα ταυτίζουν πια τον νόμο με το Οι γυναίκες αποδεικνύουν τη δύναμή τους για την αναζήτηση ναρκωτι«μπουζούριασμα». Αισθάστη σελίδα 29 κών! Στην ίδια συγκυρία όπου νομαι ότι πληθαίνουν όσοι απαιτούν γρήγορες λύσεις, έχουν υπάρξει προσπάθειες ξεμπερδεύοντας με τις εγνα φύγουν οι ναρκοπιάτσες από χώρους πανεπιστημίων (και στο Αριστοτέλειο της Θεσσαλονίγυήσεις του νόμου και νοσταλγώντας τις παλιές ιεραρχίες. κης η διαφορά προς το καλύτερο είναι ορατή), επιστρέφει διάταξη νόμου περί κακόβουλης βλασφημίας. Όλα αυτά δείχνουν τη λεπτή δώ παίζεται όμως ένα ιδιότυπο ελληνικό ψυχόδραμα. Ενώ γραμμή που τίποτε δεν εξασφαλίζει τον σεβασμό της μέσα στο χάος «φιλοσοφικά» η Ελλάδα ταυτίστηκε συχνά με την ιδέα του των καθημερινών αντιφάσεων. μέτρου, φαίνεται πως δεν μπορούμε να σταθούμε απέναντι Αυτός είναι ο λόγος που διατηρεί τη σημασία της η παλιά λέξη στα γεγονότα παρά μέσα από την κατάργηση του μέτρου. Η «επιφυλακή». Ακόμα κι αν κουβαλάει κάτι παλιομοδίτικο και «στραυπερβολή έχει γίνει τρόπος να υπάρχουμε, να παίζουμε ένα θέατρο που μας ανακουφίζει κι έτσι να γινόμαστε αρεστοί στην παρέα. Όλο τιωτικό», η επιφυλακή είναι ο τρόπος που διαθέτουν μια ανοιχτή κοικαι περισσότεροι εμφανίζονται είτε να μην πιστεύουν το οτιδήποτε νωνία και οι πολίτες της για να μην πιάνονται όμηροι των δύο τάσεων που απειλούν από τα μέσα αυτήν τη χώρα: της τάσης για επιστροφή είτε να αρπάζονται από εμμονές που αμφισβητούν τις προθέσεις μα σε συντηρητικές νόρμες του παρελθόντος ή εκείνης της τάσης που και το ίδιο το δικαίωμα ύπαρξης των άλλων. Μήπως όμως είναι τελικά χαριτωμένη αυτή η μελοδραματική θεαντιμετωπίζει κάθε κρατική νομιμότητα ως αντίπαλο της ελευθερίας και της αυτονομίας των ατόμων. ατρικότητα; Ή, αντίθετα, έχει γίνει ένας μηχανισμός αναπαλαίωσης Ας πούμε, λοιπόν, ότι η δημοκρατία βρίσκεται διαρκώς στην κόψη: και σύγχυσης, ένα παιχνίδι μεσηλίκων που περνούν ώρες κάνοντας κάποιοι θα συνεχίσουν να τη βρίσκουν υπερβολικά χαλαρή, ενώ άλλοι επιθέσεις ο ένας στον άλλον; Αν τουλάχιστον αυτή η επιθετικότητα γινόταν διαμάχη ιδεών και θα την καταγγέλλουν ως απαράδεκτα κατασταλτική και αυστηρή. Να αντιληφθούμε τη λεπτή γραμμή σημαίνει να αποδεχτούμε την σεβόταν τις λεπτές γραμμές της δημοκρατίας, θα είχαμε κέρδος. Θα εύθραυστη φύση της δημοκρατίας, τον εσωτερικό της διχασμό ανάμπορούσαμε, ας πούμε, να αποφύγουμε τα χωρίς ουσία δράματα, μεσα στη σύνεση και στην υπέρβαση, στο μέτρο και στην ασυδοσία. για να επιμείνουμε περισσότερο στις διαφωνίες ουσίας. Μακάρι να Η ίδια όμως η ζωντανή πραγματικότητα δεν μπορεί ποτέ να γίνει συμπορούσε να συμβεί! Γιατί, βέβαια, η λεπτή γραμμή της δημοκρατίας νετή και κόσμια. Θα παραφέρεται, θα αυθαδιάζει, θα χάνει τον μπούδεν συντηρείται από μόνη της.

Είσαι γυναίκα είσαι δύναμη!

➼

α π ό τον ν ικόλα σ εβα σ τά κη

H δημοκρατία βρίσκεται διαρκώς στην κόψη: κάποιοι θα συνεχίσουν να τη βρίσκουν υπερβολικά χαλαρή, ενώ άλλοι θα την καταγγέλλουν ως απαράδεκτα κατασταλτική και αυστηρή. Να αντιληφθούμε τη λεπτή γραμμή σημαίνει να αποδεχτούμε την εύθραυστη φύση της δημοκρατίας, τον εσωτερικό της διχασμό ανάμεσα στη σύνεση και στην υπέρβαση, στο μέτρο και στην ασυδοσία.

14.11.19 – lifo

GUEST EDITOR

Σ΄ εσένα που φοβάσαι Ένα γράμμα τώρα που έσβησαν τα κάρβουνα στο μπάρμπεκιου.

εν γράφω σ’ εσένα με την περικεφαλαία που φύλαγες την στα νησιά. Έχεις δείξει ανθρωπιά. Αλλά γίνεται μια σύγκρουση μέσα είσοδο της Νάουσας, εσύ έχεις καεί. Να είσαι καλά, μας σου. Θες να φροντίσουν τα ασυνόδευτα παιδιά-πρόσφυγες, θες να έκανες να γελάσουμε, αλλά, φίλε, δεν σώζεσαι. Δεν γράφω βοηθήσεις τα γυναικόπαιδα, όμως την ίδια ώρα ανησυχείς για τους στους πεντέξι στις Σέρρες που σταμάτησαν για λίγο τους άντρες. Ανησυχείς για την κουλτούρα που φέρνουν μαζί τους. πρόσφυγες στα διόδια. Ούτε στον πατριώτη στη Σκύδρα που απειΈλα να δούμε τι σε φοβίζει. Και τι σε συμφέρει. Και μετά να δούλούσε να πάρει τα όπλα και τα κανάλια τον έκαναν είδηση, κρύβοντας με πώς θα προχωρήσουμε. Γιατί πρέπει να ακούσεις μια «πικρή» ότι ήταν οργανωμένος χρυσαυγίτης. αλήθεια: έτσι κι αλλιώς θα ζήσουμε με αυτούς τους ανθρώπους. Γράφω σ’ εσένα που φοβάσαι και στέκεσαι πίσω από τις γρίλιες Αν όχι με όλους, πάντως με τους περισσότερους. Οι επιστροφές ή στο μπαλκόνι ανήσυχος. Γράφω σ’ εσένα που το συζητάς στο καπου σου υπόσχονται δεν θα γίνουν, γιατί δεν μπορούν να γίνουν. φενείο και στην αγορά, στο φροντιστήριο αγγλικών καθώς περιμέΚαι θα ζήσουμε και με άλλους που θα έρθουν. Γιατί θα συνεχίσουνεις τα παιδιά σου, στο δημοτικό πάρκο ή στην πλατεία. Που ακούς με να έχουμε αφίξεις. Κανένας δεν χαίρεται, δεν το διαλέξαμε. Έτσι κάθε μέρα μια νέα φήμη. Ότι έχει κάτσει η φάση, για να σ’ πρώτα θα φέρουν λίγους, αλτο πω απλά. Οπότε πες τι σε λά αργότερα θα έρθουν χιλιάφοβίζει και προσπάθησε να δες μετανάστες στην πόλη. δεις λογικά τα πράγματα. Ο Ότι τα μισά παιδιά στην τάξη «αγανακτισμένος» που ψήνει θα είναι μουσουλμάνοι. Ότι πανσέτες στα Διαβατά παίζει μπάλα στην πλάτη σου. Σπεθα χτιστούν παντού τζαμιά. Ότι ανάμεσά τους είναι μέλη κουλάρει. Σε κοροϊδεύει. Είναι του ISIS. Ότι τρώνε σκυλιά και προς το συμφέρον σου να τον Να το θυμάσαι κάθε φορά που γάτες. Ότι θα απαγορευτεί το κάνεις στην άκρη αυτόν, να ως μαμά ξεπερνάς τα όριά σου! χοιρινό. Ότι τα κορίτσια μας τον απομονώσεις. δεν θα μπορούν να κυκλοφοΞέρω ότι νιώθεις πως καΠριν από έξι μήνες έγινα μαμά. Δηλαδή ρήσουν. νένας δεν συζητάει μαζί σου, ένας άλλος άνθρωπος. Είμαι αυτή που Σ’ εσένα γράφω, λοιπόν, που πως σου επιβάλλονται καταπηγαίνει στη δουλειά άυπνη, που έχασε φοβάσαι. Που είσαι θυμωμέστάσεις. Αλλά ξέρω, επίσης, την προαγωγή επειδή έμεινε έγκυος, που νος. Και σου τη δίνει να σε λένε ότι το «όχι εδώ, να τους πάνε κοιτάζεται στο ασανσέρ για να δει τι φόρεσε από πάνω ακροδεξιό και φααλλού» δεν οδηγεί πουθενά. και που θηλάζει δημοσίως, ενώ οι γύρω σίστα. Που σε στιγματίζουν οι Κι εσύ το έχεις μέσα σου το κοιτάζουν περίεργα. Εσύ περίεργε, θέλεις βλακείες με τα μπάρμπεκιου αίσθημα του δικαίου. Και δεν και τα χοιρινά. Το ξέρεις ότι είναι αυτό δίκαιο για τα νησιά. να μπεις στη θέση μου; Και το βασικότερο, αυτά είναι ακρότητες, αλλά, Οπότε, κοίτα να συζητήσεις μπορείς; μεταξύ μας, είσαι ζορισμένος κάποιους όρους. Οι γυναίκες αποδεικνύουν τη δύναμή τους και τους νιώθεις λίγο τους Πες ναι, να έρθουν κάποιοι, στη σελίδα 29 ακραίους. αλλά να δούμε τις συνθήκες Κάποιοι σε βρίζουν εκ του διαμονής τους. Κι αν τώρα ασφαλούς. Σε κατηγορούν για πρέπει να μένουν συγκεσκατοψυχιά, για ρατσισμό. Σου λένε πως οι άνθρωποι στη Μακεδοντρωμένοι για πρακτικούς λόγους, δώστε μας εγγυήσεις ότι μετά νία ξεχάσανε γρήγορα ότι οι παππούδες τους ήταν πρόσφυγες. Ότι θα εγκατασταθούν κανονικά σε σπίτια. Όχι πολλοί μαζί. Πες «ναι», ξεχάσανε πώς τους υποδέχτηκαν κι εκείνους πριν από 100 χρόνια, να έρθουν, αλλά ζήτα τα παιδιά τους να πάνε σχολείο. Πες «ναι» και ότι τους λέγανε τουρκόσπορους. Πως οι εφημερίδες γράφανε για απαίτησε να γίνουν και τάξεις υποδοχής για να είναι πιο ομαλή η «αγέλη προσφύγων». Σου θυμίζουν ότι και τους Έλληνες που πήγαν ένταξή τους στην τάξη του παιδιού σου. Πες «ναι», γιατί πρέπει να στην Αμερική έτσι τους υποδέχτηκαν. Ότι τους λέγανε βρομιάρηφοβάσαι περισσότερο αν τα παιδιά αυτά δεν πάνε σχολείο και είναι δες. Και ότι η εγκληματικότητα των Ελλήνων μεταναστών τα πρώτα όλη μέρα στον δρόμο με ένα κινητό. Πες «ναι» και μακάρι να δουλέχρόνια ήταν πολύ υψηλή. Βαριά εγκληματικότητα. Και ότι δεν είναι ψουν σε τομείς της παραγωγής που νέκρωσαν από την εγκατάλειψη. απόλυτη αλήθεια το «όλοι εμείς πηγαίναμε νόμιμα, δεν ήμασταν Γιατί σε συμφέρει να δουλεύουν οι πρόσφυγες. Και σε συμφέρει να λαθρομετανάστες». Γιατί και παράνομα πήγαν πολλοί παππούδες ψωνίζουν στα μαγαζιά της πόλης. Και κοίτα, όταν έρθουν, να απομας στην Αμερική. κτήσετε επαφή. Να τους γνωρίσεις. Κι αυτοί θα μάθουν από σένα Ξέρω ότι όλα αυτά δεν σε ενδιαφέρουν. Δεν σε βοηθάνε. Και τι με κι εσύ έχεις να μάθεις από αυτούς. Και θα μπορείς τα προβλήματά νοιάζει εμένα, θα πεις, αν το 1910 κάποιοι Έλληνες στην Αμερική σου να τα συζητάς μαζί τους. Γιατί, πίστεψέ με, πρώτοι εκείνοι θα εγκλημάτησαν; Πρέπει γι’ αυτό να δεχτώ την εγκληματικότητα των θέλουν να απομονώσουν όποιον σου δημιουργεί προβλήματα. Γιατί μεταναστών στο χωριό μου; Εκατό χρόνια μετά; Όχι. Κι έχεις δίκιο. πρώτοι εκείνοι θα θέλουν ηρεμία. Ξέρω ότι είσαι έξαλλος. Άλλα σου έλεγαν, περίμενες να γυρίσουν Και κάτι τελευταίο. Αφέσου στην ανθρωπιά που έχεις μέσα σου. όλοι στις χώρες τους, να «λυθεί» το προσφυγικό. Έλα όμως που το Ημέρεψε. Και μην αφήνεις τους πονηρούς να επενδύουν στον φόβο προσφυγικό και το μεταναστευτικό δεν «λύνονται», δεν είναι σαν σου. Να έχεις εμπιστοσύνη στον πολιτισμό σου. Δεν τον αντιπροτα κόκκινα δάνεια ή την ατμοπλοϊκή σύνδεση ενός νησιού. Ξέρω, σωπεύουν οι περικεφαλαίες και οι ασπίδες που διώχνουν πούλμαν επίσης, ότι νιώθεις να αδικείσαι διπλά. Γιατί δεν είσαι αυτό που λέμε παιδάκια, τα μπάρμπεκιου στα κάγκελα και οι φωνές του μίσους. νε. Έχεις μαζέψει και κουβέρτες και ρούχα και γάλα και τα έστελνες Ίσα-ίσα, αυτά τον αλλοιώνουν, αυτά τον απειλούν.

Είσαι γυναίκα είσαι δύναμη!

➼

a π ό τον ΚΩΣΤΗ

πα πα ϊ ωαν ν ου

14 lifo – 14.11.19

Ξέρω ότι είσαι έξαλλος. Άλλα σου έλεγαν, περίμενες να γυρίσουν όλοι στις χώρες τους, να «λυθεί» το προσφυγικό. Έλα όμως που το προσφυγικό και το μεταναστευτικό δεν «λύνονται», δεν είναι σαν τα κόκκινα δάνεια ή την ατμοπλοϊκή σύνδεση ενός νησιού.

εναλλακτική σκηνή της εθνικής λυρικής σκηνής κέντρο πολιτισμού ίδρυμα σταύρος νιάρχος Aπό τις 3 Νοεμβρίου μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου, για 32 πρωινές παραστάσεις για παιδιά και νέους.

ο διαχρονικό αριστούργημα του Αντόνιο Βιβάλντι παρουσιάζεται σε μια πρωτότυπη παράσταση που, μέσα από τις εναλλαγές της φύσης, υμνεί σημαντικά ζητήματα, όπως η οικολογική συνείδηση, η αειφόρος ανάπτυξη και η κυκλική οικονομία. Το κλασικό έργο «Τέσσερις Εποχές» ανεβαίνει στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και αποτελεί μια δημιουργική συνεργασία της ΕΛΣ με τη Lidl Ελλάς. Θέματα όπως η μείωση της χρήσης πλαστικών και η σπατάλη τροφίμων παρουσιάζονται με έναν εναλλακτικό τρόπο υψηλής καλλιτεχνικής παιδείας, αναδεικνύοντας τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης της Lidl Ελλάς, ενώ η ανακύκλωση βρίσκεται στο επίκεντρο της δραματουργικής επεξεργασίας. Πλαστικές σακούλες και

μπουκάλια, πλαστικά καλαμάκια, γάντια και άλλα είδη μίας χρήσης μεταμορφώνονται στα εντυπωσιακά κοστούμια του μουσικού θεάτρου που απευθύνεται σε παιδιά αλλά και σε μεγάλους. Η καινοτόμος ιδέα της ιδιαίτερης συμπαραγωγής της Lidl Ελλάς με την ΕΛΣ έρχεται ως συνέχεια της συνεργασίας που έχει ξεκινήσει ήδη από το 2018, με τη Lidl Eλλάς χορηγό των εκπαιδευτικών εργαστηρίων μουσικής, μουσικού θεάτρου και καλλιτεχνικής δημιουργίας, για να προβάλει τους κοινούς στόχους βιωσιμότητας για το παρόν, αλλά κυρίως για το μέλλον. Άλλωστε, αυτή είναι η πρώτη φορά που μια επιχείρηση λιανικού εμπορίου συνεργάζεται με έναν εμβληματικό εθνικό φορέα και παράγουν μαζί πολιτισμό, καλλιεργούν την οικολογική συνείδηση και προάγουν την καλλιτεχνική

παιδεία. Η βιωματική αίσθηση της οικολογικής καταστροφής που οφείλεται στην εγωιστική και υποκριτική στάση του ανθρώπου απέναντι στη φύση γίνεται προτροπή για δράση, καθώς το μέλλον του πλανήτη είναι ευθύνη όλων μας. Τη σκηνική δημιουργία της παράστασης υπογράφει η ανατρεπτική θεατρική ομάδα Patari Project. Ο συνθέτης Νίκος Γιαλένιος επεξεργάστηκε το πρωτότυπο υλικό του Βιβάλντι σε νέα ενορχήστρωση, η οποία θα συνυπάρξει με πρωτότυπες οργανικές και φωνητικές παρεμβάσεις. Η δραματουργία είναι του Χουάν Αγιάλα, τα κοστούμια της Κλαιρ Μπρέισγουελ, το σκηνικό της Ευαγγελίας Θεριανού, ενώ την κίνηση ανέλαβε η Άννι Πούι Λινγκ Λοκ και τους φωτισμούς η Σοφία Αλεξιάδου.

14.11.19 – lifo

Η πρωτότυπη παράσταση που συνυπογράφουν η ΕΛΣ και η Lidl Ελλάς για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

«Tέσσερις Εποχές» Μια παράσταση για το περιβάλλον και το μέλλον του πλανήτη

URBAN LIFE

Πώς ένα μουσείο «μεταμορφώνει» μια ολόκληρη γειτονιά Νέα καταστήματα εστίασης, τουριστική άνθηση, αλλά και προβλήματα στάθμευσης και μίσθωσης ακινήτων σε μια περιοχή που αποκτά νέο δυναμισμό.

α π ό τον γ ι αν ν η π α ν ταζοπουλο

νεβαίνοντας την οδό Ερατοσθένους στο Παγκράτι ξεπροβάλλουν από νωρίς οι ουρές των επισκεπτών στο νέο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Γουλανδρή. Στο ανακαινισμένο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα και λίγο πριν από την κεντρική είσοδο του μουσείου άνθρωποι όλων των ηλικιών φωτογραφίζονται, έχοντας ως φόντο το επιβλητικό κτίριο. Ήδη, από τον πρώτο μήνα λειτουργίας του, η προσέλευση του κόσμου έχει ξεπεράσει κατά πολύ τις προσδοκίες. Σκοπός της δημιουργίας του ήταν να δοθεί η δυνατότητα στο ευρύτερο κοινό να έρθει σε επαφή με τη νεότερη και σύγχρονη τέχνη. Μάλιστα, το νέο μουσείο, που φέρει το όνομα των ιδρυτών, Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, στεγάζεται σε ένα ιδιόκτητο διατηρητέο μεσοπολεμικό κτίσμα, στο οποίο ξεχωρίζουν οι απαραίτητες σύγχρονες προσθήκες. Η επιλογή της τοποθεσίας έγινε με γνώμονα την επιθυμία του ζεύγους Γουλανδρή το μουσείο να βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της πρωτεύουσας, εύκολα προσβάσιμο για όλους και εντός του πολιτιστικού άξονα που περικλείει τα μεγάλα μουσεία της πόλης. Το μουσείο έχει συνολική επιφάνεια 7.250 τ.μ. και εκτείνεται σε 11 ορόφους, ενώ, εκτός από τους εκθεσιακούς χώρους, λειτουργούν ένα πωλητήριο, καφέ-εστιατόριο, βιβλιοθήκη τέχνης, παιδικό εργαστήριο, καθώς και ένα σύγχρονων προδιαγραφών αμφιθέατρο, 190 θέσεων. Το τελευταίο διάστημα η περιοχή γύρω από το μουσείο γνωρίζει άνθηση χάρη στη δημιουργία του και σιγά σιγά εξελίσσεται σε ένα επιτυχημένο παράδειγμα διαμόρφωσης μιας νέας γειτονιάς η οποία συγκροτεί ένα καινούργιο πεδίο κοινωνικής διάδρασης. Αναμφίβολα, η συνοικία του Αγίου Σπυρίδωνα μεταμορφώνεται και αποκτά νέο δυναμι-

Είσαι γυναίκα είσαι δύναμη! Να το θυμάσαι κάθε φορά που αντιμετωπίζεις τον καρκίνο του μαστού! Τον καρκίνο είχα μάθει να μην τον κατονομάζω… Λες κι αυτός είναι ο τρόπος να τον ξορκίσεις και να μη σε βρει. Εμένα, τελικά, με βρήκε και τώρα η διάγνωση «καρκίνος του μαστού» έγινε μέρος της καθημερινότητας. Μια καθημερινότητα που απαιτεί και το τελευταίο απόθεμα δύναμης. Κι αυτό το απόθεμα είναι μεγαλύτερο απ’ όσο φανταζόμουν.

➼

Οι γυναίκες αποδεικνύουν τη δύναμή τους στη σελίδα 29

16 lifo – 14.11.19

σμό. Καινούργια επιχειρηματικά εγχειρήματα έχουν κάνει την εμφάνισή τους και παρατηρείται έξαρση της συγκέντρωσης χρήσεων και δραστηριοτήτων αναψυχής. Ακριβώς απέναντι από το μουσείο υπάρχουν αφίξεις καταστημάτων εστίασης και ψυχαγωγίας με σύγχρονη αντίληψη, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των επισκεπτών. «Από τις 2 Οκτωβρίου, που άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό, έως σήμερα, το νέο μουσείο της πόλης έχει κερδίσει ήδη μια θέση στην καρδιά του κόσμου και η αποδοχή του από τους κατοίκους της Αθήνας είναι πραγματικά συγκινητική» τονίζουν οι άνθρωποι του μουσείου. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που παραχώρησε στη LiFO το νέο Μουσείο του Ιδρύματος Β. & Ε. Γουλανδρή: «Κατά τον πρώτο μήνα λειτουργίας του δέχτηκε περισσότερους από 25.000 επισκέπτες όλων των ηλικιών, οι οποίοι ανακάλυψαν τη σπάνια συλλογή με έργα μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, εξυπηρέτησε πάνω από 50 ξεναγήσεις, υποδέχτηκε 400 ενήλικες και παιδιά που συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματά του, πάνω από 500 άτομα που παρακολούθησαν τις εκδηλώσεις του, ενώ ο μήνας κλείνει με την οικογένεια του Προγράμματος Μελών να μετράει ήδη πάνω από 1.000 μέλη». Ο Δημήτρης Γιαννακούλας, ο οποίος εδώ και πολλά χρόνια διατηρεί κατάστημα ψιλικών στην περιοχή, επιβεβαιώνει την αισθητική αναβάθμιση της περιοχής, ωστόσο σημειώνει ότι θα πρέπει να υπάρξει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο χωρικής διάταξης: «Κάθε Σαββατοκύριακο το μουσείο κατακλύζεται από επισκέπτες. Στο επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται η λειτουργία της Εθνικής Πινακοθήκης και σε συνδυασμό με το επικείμενο άνοιγμα του ΕΜΣΤ θα δημιουργηθεί ένα πολιτιστικό τρίγωνο. Αντιλαμβάνεστε ότι η περιοχή θα δέχεται τεράστιο όγκο επισκεπτών, χωρίς όμως να έχουν προνοήσει για λύσεις στάθμευσης και χωρίς μακροπρόθεσμο σχέδιο αντιμετώπισης της κυκλοφοριακής συμφόρησης, από τη στιγμή που η Ερατοσθένους αποτελεί μία από τις βασικές εξόδους του Παγκρατίου. Πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι πάρα πολλές φορές ερχόμαστε αντιμέτωποι με το κλείσιμο δρόμων. Με ποιους τρόπους, λοιπόν, θα μπορεί ένας επισκέπτης να πλησιάσει το μουσείο, ώστε, αντίστοιχα, να μη δημιουργείται πρόβλημα και στα καταστήματα εστίασης;». Η Μαργαρίτα Συμεωνίδου εργάζεται ως σερβιτόρα στο παρακείμενο καφέ Ziggu. Η επιχείρηση άνοιξε τον περασμένο Ιούνιο, προσβλέποντας στα οφέλη από το άνοιγμα του μουσείου. Η ίδια επιβεβαιώνει κατά τη συζήτησή μας ότι η προσέλευση του κόσμου μετά το καλοκαίρι έχει πολλαπλασιαστεί. Αναδεικνύει ωστόσο και μια άλλη διάσταση, που αφορά το ύψος των ενοικίων: «Το τελευταίο διάστημα το Παγκράτι έχει επηρεαστεί σημαντικά από το Airbnb και την αύξηση του τουρισμού. Από τη στιγμή που το μουσείο βρίσκεται σε κεντρικό σημείο, πολύ κοντά στο Καλλιμάρμαρο αλλά και σε σημαντικούς αρχαιολογικούς

χώρους, πάρα πολλοί τουρίστες αναμένεται να επιλέγουν για τη διαμονή τους την περιοχή». «Η οικονομία διαμοιρασμού (βραχυχρόνια μίσθωση), σε συνδυασμό με την Golden Visa, αυξάνει κατακόρυφα τόσο τις τιμές πώλησης των κατοικιών όσο και τις τιμές μίσθωσης στο Παγκράτι. Συγκεκριμένα, η μέση ζητούμενη τιμή πώλησης για διαμέρισμα 1ου ορόφου πενταετίας το 2015 ήταν 1.875 €/τ.μ., ενώ το 2019 αγγίζει τα 2.400 €/τ.μ., αύξηση +20%. Παράλληλα, οι τιμές μίσθωσης στο σύνολο της χώρας τα τελευταία δύο χρόνια παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις –ιδιαίτερα σε περιοχές πλησίον του κέντρου των Αθηνών, όπου συναντούμε έντονα το φαινόμενο της βραχυχρόνιας μίσθωσης–, φτάνοντας ακόμη και το 50% σε πολλές περιπτώσεις» λέει στη LiFO o πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου Κτηματομεσιτών E-Real Estates, Θέμης Μπάκας. Και συμπληρώνει: «Στο Παγκράτι η μέση ζητούμενη τιμή μίσθωσης αυξήθηκε κατά 42% το 2019, σε σχέση με το 2016. Συγκεκριμένα, η μέση ζητούμενη τιμή για ένα διαμέρισμα το 2016 ήταν 6 €/τ.μ. και το 2019 σκαρφάλωσε στα 8,5 €/τ.μ.

ξίζει να αναφέρουμε ότι το Παγκράτι τα τελευταία δύο χρόνια αποτέλεσε πόλο έλξης Κινέζων αλλά και Ισραηλινών, που είτε επένδυσαν στην αγορά ακινήτου με στόχο τη διαμονή και την εκμετάλλευσή του τους μήνες που θα έλειπαν, είτε επένδυσαν σε ακίνητα που έχρηζαν ανακαίνισης με στόχο την άμεση μεταπώληση σε ομοεθνείς τους. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ακίνητο στην περιοχή του Παγκρατίου μεταπωλήθηκε περισσότερες από δύο φορές μέσα στο 18μηνο με στόχο την απόκτηση Golden Visa, δηλαδή αγοράστηκε από τον επενδυτή, ανακαινίστηκε, πωλήθηκε σε κινεζική εταιρεία προσαυξημένο κατά 30%-35% και η κινεζική εταιρεία το μεταπώλησε σε Κινέζο που επιθυμούσε την Golden Visa στην τιμή των 250.000 ευρώ, που αποτελεί και το ελάχιστο όριο επένδυσης. Γενικότερα, το Παγκράτι τα τελευταία δύο-τρία χρόνια έχει αποκτήσει εντονότερη ζωή, νέα μαγαζιά υγειονομικού ενδιαφέροντος αλλά και νέες εμπορικές πιάτσες, τόσο λόγω της εγγύτητας στο κέντρο των Αθηνών όσο και λόγω του ότι αποτελεί μια ιστορική αστική συνοικία με πλούσιο πολιτιστικό ενδιαφέρον, στο οποίο έρχεται να συμβάλει και το νέο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης». Αναμφισβήτητα η άφιξη του μουσείου έχει μεταβάλει τη φυσιογνωμία της γειτονιάς. Η ερήμωση, το γκρίζο και η στατικότητα έχουν δώσει τη θέση τους στην κίνηση, στη ροή και στην ανάπτυξη. Η περιοχή σταδιακά μετατρέπεται σε ένα σύγχρονο meeting point για παρέες, ζευγάρια, ηλικιωμένους και οικογένειες. Ένα μουσείο, λοιπόν, έρχεται να αναβαθμίσει το πολιτιστικό επίπεδο της πόλης αλλά και την ποιότητα ζωής της περιοχής του κέντρου.

Κατά τον πρώτο μήνα λειτουργίας του δέχτηκε περισσότερους από 25.000 επισκέπτες όλων των ηλικιών, οι οποίοι ανακάλυψαν τη σπάνια συλλογή με έργα μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, εξυπηρέτησε πάνω από 50 ξεναγήσεις, υποδέχτηκε 400 ενήλικες και παιδιά που συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματά του.

Ντάμιαν Κόουπ, Μαίρη Συνατσάκη

Ασπασία Καλαμπάκου, Μιχάλης Ζαμπίδης, Μόργκαν Πούλινς

Καμίλα Ζιγκλέροβα, Οδυσσέας Χριστοφόρου

Και φέτος όλοι έγιναν μία ομάδα για τα παιδιά Η «ΟΜAΔΑ ΠΡΟΣΦΟΡAΣ ΟΠΑΠ» ΕΝ ΔΡAΣΕΙ ΣΤΟΝ 37Ο ΜΑΡΑΘΩΝΙΟ.

Το περίπτερο του ΟΠΑΠ στο Χωριό των Χορηγών

Παναγιώτης Κότσαρης, Παναγιώτα Δόση, Αλέξης Ιωακειμίδης, Δέσποινα Γεωργιάδου, Μαρία Ηλιάκη, Γιώργος Λιανός, Παναγιώτης Τριβυζάς, Λίλα Κουντουριώτη, Έντυ Ράσα, Μαίρη Συνατσάκη, Χριστίνα Βραχάλη, Πηνελόπη Αναστασοπούλου

Αννούσα Μελά, Θανάσης Αναγνωστόπουλος, Νάνσυ Ζαμπέτογλου

Παράσταση κρουστών από το συγκρότημα Quilombo στο περίπτερο του ΟΠΑΠ, με τη συμμετοχή του Σάκη Ρουβά

Οδυσσέας Χριστοφόρου, Καμίλ Ζίγκλερ, Σάκης Ρουβάς, Ντάμιαν Κόουπ

Άκρως εορταστικό ήταν το κλίμα στο κεντρικό περίπτερο του ΟΠΑΠ, Μεγάλου Χορηγού του Μαραθωνίου, στο Καλλιμάρμαρο, το Σαββατοκύριακο 9 και 10 Νοεμβρίου, καθώς η Ομάδα Προσφοράς πέτυχε ακόμα μία μεγάλη νίκη για τα παιδιά. Και φέτος θα διατεθούν από τον ΟΠΑΠ περισσότερα από 3 εκατομμύρια ευρώ για να συνεχιστεί η ανακαίνιση στα παιδιατρικά νοσοκομεία «Η Αγία Σοφία» και «Παναγιώτης & Αγλαΐα Κυριακού». Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στα downloads της εφαρμογής «Ομάδα Προσφοράς» και στη δωρεάν συμμετοχή του κόσμου στις δοκιμασίες του app και στις υπόλοιπες δράσεις που πραγματοποιήθηκαν. Ανάμεσα στους υποστηρικτές της πρωτοβουλίας του ΟΠΑΠ για τα δύο παιδιατρικά νοσοκομεία είναι ο Σάκης Ρουβάς, η Μαίρη Συνατσάκη, ο Γρηγόρης Αρναούτογλου, ο Γιώργος Λιανός, η Μαρία Ηλιάκη και πολλοί άλλοι, οι οποίοι συμμετείχαν την ημέρα του Μαραθωνίου στη μεγάλη γιορτή που πραγματοποιήθηκε στο περίπτερο του ΟΠΑΠ.

14.11.19 – lifo

90 18 lifo – 14.11.19

με την ΕΛEΝΗ ΒΕΡΓEΤΗ H ταλαντούχα ηθοποιός μιλά στη LiFO για το νέο έργο του Ευθύμη Φιλίππου, στο οποίο πρωταγωνιστεί.

Είναι νωρίς το απόγευμα σε ένα εντυπωσιακά έρημο, λόγω Mαραθωνίου, κέντρο και όσα αυτοκίνητα περνούν από μπροστά μας στην Καλλιδρομίου σταματούν για να ρωτήσουν οι οδηγοί τους πώς μπορούν να βγουν σε κεντρική οδό. Η Ελένη Βεργέτη είναι απίστευτα ήρεμη και χαλαρή, παρότι μόλις έχει τελειώσει την πρόβα και γύρω μας υπάρχει ένα χάος. «Νομίζω ότι, επειδή υπάρχουν όλες αυτές οι δυσκολίες, αν βασίσω την υπαρξιακή μου ισορροπία μόνο στους εξωτερικούς παράγοντες, δηλαδή στο πώς πάει η οικονομία της χώρας, πόσος είναι ο μισθός μου, αν θα με διώξει αύριο η ιδιοκτήτρια από το σπίτι, χάθηκα. Δεν είναι εκεί η ουσία, νομίζω, μολονότι επηρεάζει την καθημερινότητά μου» λέει. «Πιο πολύ έχει σχέση με τον εαυτό μου, κυρίως με το πώς θέλω να εξελιχθώ ως άνθρωπος, όχι με το αν είμαι ή αν δεν είμαι καλλιτέχνης. Θέλω να αντλώ χαρά από τη ζωή μου και νιώθω ότι αυτή η χαρά είναι πολύ εσωτερική, δεν σχετίζεται με τα εξωτερικά φαινόμενα, αν και δεν γίνεται να τα αγνοείς. Γιατί τα φαινόμενα είναι σαν τα σύννεφα στον ουρανό, μια υπάρχουν, μια δεν υπάρχουν». Ανακαλύπτουμε ότι ζούμε στην ίδια γειτονιά και σχολιάζουμε την κατάσταση στην περιοχή με τα αυξημένα ενοίκια και τους τουρίστες που έρχονται σωρηδόν κι έχουν μια στρεβλή αντίληψη για την πραγματικότητα. «Δεν θέλω να πω ότι ζω σε μια άτυχη στιγμή» λέει. «Όχι, στην καλύτερη ζω. Δεν θέλω να δώσω σημασία στην εξουσία που έχουν αυτοί οι παράγοντες, γι’ αυτό αποφεύγω να αναλύω τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα, γιατί τα προβλήματα δεν παύουν να υπάρχουν κι εσύ απλώς αναλώνεσαι μιλώντας ώρα για τη δυστυχία. Δεν θέλω να το κάνω αυτό. Αντλώ τεράστια χαρά από τη δουλειά μου, που δεν είναι καν δουλειά, είναι το οξυγόνο μου. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτή που μου δίνει χαρά, γιατί υπάρχουν και πάρα πολλές περίοδοι που δεν έχω δουλειά. Τουλάχιστον, έχουν υπάρξει στο παρελθόν. Δεν θέλω να βλέπω κίνδυνο παντού και ότι όλα είναι σκατά. Αποφεύγω συνειδητά να ανοίξω την τηλεόραση και να διαβάζω όλες τις ειδήσεις, επειδή δεν θέλω να συμμετέχω κι εγώ σε αυτήν τη μαύρη τρύπα που μεγαλώνει, για να έχουμε μετά να συζητάμε. Όταν πέφτεις να κοιμηθείς το βράδυ, όλα αυτά παύουν να υπάρχουν, αν και το επόμενο πρωί εξακολουθούν να είναι μέρος της ζωής σου. Δεν είμαι καθόλου κυνική, αλλά μιλάμε για όλα αυτά και θεωρούμε αυτονόητο ότι είμαστε ζωντανοί, ενώ δεν ξέρουμε τι θα γίνει αύριο. Όταν καταλάβεις ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο, δεν θα σε νοιάζει η μπίχλα της καθημερινότητας». Έχει γυρίσει μόλις από την Κύπρο, όπου με την ομάδα της Αργυρώς Χιώτη, τους Vasistas, έπαιξαν τη Θεία Κωμωδία, και το επόμενο πρωί φεύγουν για το Μονπελιέ με τις Αναλογίες 4 και 5 του Ευθύμη Φιλίππου. Ταυτόχρονα, κάνει πρόβες για το νέο έργο που ανεβάζει η ομάδα των Vasistas, γραμμένο πάλι από τον Ευθύμη. «Λέγεται “Νερό της Κολωνίας” κι έχει να κάνει με την επικοινωνία με τους νεκρούς. Στη σκηνή δημιουργείται ένας υπερβατικός χώρος, ένα “κέντρο διαχείρισης” που εξυπηρετεί αυτή την επικοινωνία. Μια ομάδα από γυναικείες φιγούρες που κατοικούν στον χώρο ορίζει τη διαδικασία και χειρίζεται τη μηχανή αποτύπωσης, μοναδικό όργανο επικοινωνίας με τον άλλο κόσμο. Η μηχανή αυτή, σαν άλλο διυλιστήριο, έχει τη δυνατότητα να μετατρέπει τις λέξεις σε κολόνια. Ένας άντρας έρχεται για να στείλει ένα γράμμα στην εδώ και σαράντα χρόνια νεκρή μητέρα του. Οι γυναίκες θέτουν σε λειτουργία τη μηχανή, καθοδηγούν βήμα-βήμα τον άντρα σ’ αυτήν τη μεταφυσική εμπειρία, βρίσκουν τρόπο να λύσουν τα όποια προβλήματα, τραγουδούν επίμονα παραλλαγές τραγουδιών και ολοκληρώνουν την αποστολή τους, στέλνοντας το γράμμα. Το έργο είναι αρκετά παράξενο και βασίστηκε σε πραγματικό πρόσωπο, σε κάποιες πληροφορίες που άντλησε ο Ευθύμης. Το ενδιαφέρον είναι ότι εμπλέκει με έναν τρόπο πολύ άμεσο και το σινεμά, γιατί θα υπάρχει μια μεγάλη οθόνη όπου ό,τι ακούγεται θα γίνεται εικόνα με αναλογικό τρόπο. Παράξενη εικόνα, όχι ρεαλιστική». «Το έργο διαχειρίζεται τον θάνατο. Ποια είναι η δική σου πίστη για το μετά; Τι γίνεται όταν πεθαίνουμε;» «Αυτήν τη συζήτηση την είχαμε

και χθες, με αφορμή την πρόβα, για ανθρώπους που έχουμε χάσει. Έλεγε ο καθένας μια δική του εμπειρία. Νομίζω ότι τους ανθρώπους που χάνουμε τους έχουμε μέσα μας με έναν τρόπο και σίγουρα επικοινωνείς κάπως μαζί τους. Δεν ξέρω τι υπάρχει μετά. Σκεφτόμασταν ότι αν, έστω ως συνθήκη, αυτό που δείχνει το έργο ήταν πραγματικό, αν όντως υπήρχε μια εταιρεία που θα σε βοηθούσε να επικοινωνήσεις με κάποιον δικό σου νεκρό, όπως ο Οδυσσέας στη Νέκυια, που κατέβηκε στον Άδη για να συναντήσει τη μητέρα του, πολύς κόσμος θα το έκανε, να γράψει ένα γράμμα. Το συγκεκριμένο έργο δεν έχει να κάνει με τον θρήνο αλλά με την απώλεια, γιατί όλοι όσοι πάνε στη μηχανή έχουν χάσει έναν αγαπημένο τους. Αυτό που προσωπικά με συγκινεί πολύ στο κείμενο του Ευθύμη είναι ότι το γράμμα έχει πάρα πολλή λεπτομέρεια από την καθημερινότητα. Αυτό που μοιράζεται ο Γιώργος με τη μητέρα του είναι απλά πράγματα της καθημερινότητάς τους. Κι αν το σκεφτείς, όταν έχεις χάσει κάποιον δικό σου, είτε από θάνατο είτε από χωρισμό, αυτό που μπορεί να σε κάνει να κλάψεις είναι μια κίνησή του ή μια λεπτομέρεια που μπορεί να θυμηθείς». Η Ελένη ανήκει στην ομάδα των Vasistas εδώ και 7 χρόνια, «από το Ντόμινο», λέει, «και καταλαβαίνω τον κώδικα βάσει του οποίου λειτουργεί η Αργυρώ. Φυσικά, αλλάζουμε, και η ίδια και εγώ, αλλά ταυτόχρονα επικοινωνούμε με έναν τρόπο». «Γιατί έγινες ηθοποιός;» «Γιατί ήταν το πιο εύκολο. Δεν χρειάστηκε να σκεφτώ κάτι, το ήξερα από την αρχή. Δεν μπήκα σε δίλημμα ή κάτι τέτοιο, από το σχολείο το ήξερα. Επίσης, με τους γονείς μου πηγαίναμε συνέχεια σε σινεμά και θέατρο, οπότε είχα επαφή. Και ο αδερφός μου, με τον οποίο είμαστε δίδυμοι, είχε επαφή με όλα αυτά, αλλά έγινε ναυπηγός. Έκανα μία παράκαμψη έξι χρόνων στο Λονδίνο, όπου σπούδασα κάτι άσχετο, και μετά έγινα ηθοποιός. Στο Λονδίνο ξαναπήγα πέρσι και μου άρεσε πάρα πολύ. Ένιωσα πολύ οικεία. Πάντα ήταν και είναι απρόσωπο το Λονδίνο, είναι μία δύσκολη και σκληρή πόλη, με όλα τα γαμάτα που έχει. Το παράξενο με τις πόλεις και τις χώρες όπου έχεις πάει πολλές φορές και τις ξέρεις από παλιά είναι ότι τις νιώθεις οικείες από τις μυρωδιές. Με το που προσγειώνομαι στο αεροδρόμιο, αναγνωρίζω τη μυρωδιά της πόλης. Κι όταν μου πεις “Λονδίνο”, έχω μια συγκεκριμένη μυρωδιά μνήμης, κάτι από την τσίκνα του φαστ-φουντ. Είναι πολύ διαφορετική από τη μυρωδιά του Παρισιού». «Βλέπεις θέατρο;» «Ελάχιστα. Βλέπω πιο πολύ σινεμά. Τα Παράσιτα μου άρεσαν πάρα πολύ, ενθουσιάστηκα. Ανέβηκα για δυο μέρες και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και είδα δύο ταινίες που μου άρεσαν, του Αλέξανδρου Βούλγαρη και μια βραζιλιάνικη από το Διεθνές Διαγωνιστικό, το Fever. Mου θύμισε έναν αγαπημένο μου σκηνοθέτη Ταϊλανδό, βρήκα πολύ ωραία πράγματα, ήταν λίγο υπνωτιστική…»

Νομίζω ότι, επειδή υπάρχουν όλες αυτές οι δυσκολίες, αν βασίσω την υπαρξιακή μου ισορροπία μόνο στους εξωτερικούς παράγοντες, δηλαδή στο πώς πάει η οικονομία της χώρας, πόσος είναι ο μισθός μου, αν θα με διώξει αύριο η ιδιοκτήτρια από το σπίτι, χάθηκα. Δεν είναι εκεί η ουσία, νομίζω, μολονότι επηρεάζει την καθημερινότητά μου.

Είσαι γυναίκα είσαι δύναμη!

Να το θυμάσαι σε κάθε θεραπεία για την ψυχή σου! Η θεραπεία του καρκίνου έχει ονόματα φαρμακευτικών πρωτοκόλλων. Η θεραπεία της ψυχής μου, όμως, έχει τους ήχους της μουσικής, την κίνηση του χορού, την όψη της τέχνης και τα λόγια του αυτοσχεδιασμού. Οι εναλλακτικές θεραπείες δεν έχουν πρωτόκολλο αλλά αποτελούν τον προσωπικό μου τρόπο έκφρασης για να πω στην αρρώστια μου: «Είμαι πιο δυνατή από εσένα!».

νερό της κολωνίας (Eau de Cologne) Ευθύμης Φιλίππου Θέατρο Rex Σκηνή «Κατίνα Παξινού», Πανεπιστημίου 48 29/11/19-12/1/20

➼

Οι γυναίκες αποδεικνύουν τη δύναμή τους στη σελίδα 29

κει μ εν ο : m . hu l o t , φωτ ο γ ραφι εσ: π αρι ς ταβ ι τ ι αν 14.11.19 – lifo

ΧΟΡΟΣ

20 lifo – 14.11.19

ΤΟ ΠΑΡΆΔΟΞΟ ΣΚΗΝΙΚΌ ΣΎΜΠΑΝ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΊΔΗ ΛΑΣΚΑΡΊΔΗ ΣΕ ΜΙΑ ΥΠΕΡΠΑΡΑΓΩΓΉ ΤΗΣ ΣΤΈΓΗΣ ΜΕ ΧΙΟΎΜΟΡ, ΥΠΕΡΒΟΛΉ ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΑΠΌΛΥΤΗ ΣΟΒΑΡΌΤΗΤΑ. ΑΠΌ ΤΟΝ M. HULOT

πως και τα προηγούμενα έργα του Ευριπίδη Λασκαρίδη, το Elenit είναι μια ανασκαφή. Ο κεντρικός ήρωας κινείται σε έναν κόσμο γεμάτο φώτα και ήχους εκφραστικούς με πλήθος αντικείμενα και σύμβολα που τα ξαναφέρνει στο φως και τα ερμηνεύει από την αρχή. Το αποτέλεσμα είναι μια τραγική κωμωδία με ανατρεπτικό και ξεκαρδιστικό χιούμορ. Το Elenit είναι έργο γεμάτο ανατροπές, με τον παράδοξο και γοητευτικό κόσμο του Ευριπίδη που γεννιέται από απλά υλικά να υποβάλλεται σε συνεχείς μεταμορφώσεις, καθημερινές εικόνες και καταστάσεις που πυκνώνουν και χάνουν την οικειότητά τους. Το έργο του είναι ένα ταξίδι φαντασμαγορικό και γελοίο, αινιγματικό και ανησυχαστικό. Ένα ταξίδι σε τοπία που διαδέχονται το ένα το άλλο χωρίς εξηγήσεις, σε έναν κόσμο κομματιασμένο, που παραμένει όρθιος και μαγευτικός. Οι χαρακτήρες μεταμορφώνονται κι αυτοί σε έναν τόπο γεμάτο φωνές που δεν ολοκληρώνονται, αναζητώντας αυτό που ενώνει τα πράγματα πίσω από τα ερείπια και τις αλλαγές. Όλα συμβαίνουν με έναν τρόπο που ακινητοποιεί τις ερμηνείες και αγκαλιάζει το γελοίο μαζί με το τρομακτικό. Η ελευθερία και η τόλμη αυτής της γραφής προϋποθέτει μια εμπιστοσύνη, κάτι ανάμεσα στην αγάπη και στην πίστη στη ζωή και στην τέχνη. Διαφορετικά, όλα αυτά θα ήταν αδιανόητα. Γύρω από τον κεντρικό χαρακτήρα θα υπάρχει για πρώτη φορά ένας θίασος αποτελούμενος από παράξενα πλάσματα που βρίσκονται σε έναν κόσμο εμπνευσμένο από τα υπερθεάματα, πρωτόγνωρα πλούσιο. Με αυτό το έργο ο Ευριπίδης Λασκαρίδης ολοκληρώνει μια διαδρομή και φωτίζει κάποια από τα προηγούμενα βήματά του. Το Elenit είναι μια διεθνής συμπαραγωγή και κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα του στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Στη συνέχεια, θα περιοδεύσει σε διεθνή θέατρα και φεστιβάλ το 2020 και το 2021, παράλληλα με τα έργα Relic και Τιτάνες.

ΙNFO Elenit του Ευριπίδη Λασκαρίδη, 28/11-07/12, Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση

14.11.19 7.11.19 – lifo

ΧΟΡΟΣ

RED BULL BC ONE WORLD FINAL 2O19 Η LiFO ήταν το μοναδικό ελληνικό μέσο που βρέθηκε στην Ινδία για να παρακολουθήσει από κοντά τις σαρωτικές εμφανίσεις των τριών Ελλήνων breakers στη μεγάλη γιορτή της χορευτικής χιπ-χοπ κουλτούρας.

είδηση που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες ότι η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή υπερψήφισε πρόταση που προωθεί επίσημα το breaking (ή, όπως είναι επίσης γνωστό, breakdancing) ως άθλημα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024 στο Παρίσι ενθουσίασε τους φαν αυτού του είδους χορού, το οποίο ξεπήδησε από το Μπρονξ των ’70s, για να κατακτήσει στη συνέχεια όλο τον κόσμο. Και η αλήθεια είναι ότι μερικές μέρες με τους καλύτερους breakers του κόσμου με έκαναν να συνειδητοποιήσω, παρακολουθώντας την προετοιμασία και τις τελικές τους περφόρμανς, ότι όντως δεν πρόκειται για απλούς χορευτές αλλά στην ουσία για αθλητές, των οποίων οι καθημερινές συνήθειες, οι προπονήσεις και η αδρεναλίνη της τελικής εμφάνισης δεν διαφέρουν σε τίποτε από αυτές οποιουδήποτε άλλου ολυμπιακού αθλήματος. Αφορμή γι’ αυτήν τη διαπίστωση, λοιπόν, στάθηκε η επίσκεψή μου στη Βομβάη για τον φετινό παγκόσμιο τελικό του πρωταθλήματος Red Bull BC One. To Red Bull, που διοργανώνει τον συγκεκριμένο, μεγάλης εμβέλειας διαγωνισμό εδώ και 15 χρόνια, σε διαφορετικό

BRE

από τον αλεξανδρο διακοσαββα

location κάθε φορά, στηρίζοντας το breaking και γενικότερα τη χιπ-χοπ κουλτούρα και αναδεικνύοντας τους πρωταγωνιστές του, φέτος πήρε ένα ρίσκο φέρνοντάς τον για πρώτη φορά στην Ινδία, αναδεικνύοντας, παράλληλα, με αυτόν τον τρόπο την εγχώρια σκηνή, που αναπτύσσεται ραγδαία. Το ρίσκο στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία, η διοργάνωση ήταν εντυπωσιακή σε επίπεδο παραγωγής και θεάματος, τους τίτλους των παγκόσμιων πρωταθλητών στον τελικό, που διεξήχθη στο κατάμεστο National Sports Club of India, κατέκτησαν ο Ολλανδός Menno (γράφοντας ιστορία, καθώς έγινε ο μοναδικός B-boy που το κατάφερε για τρίτη φορά) και η Ρωσίδα Kastet, ενώ η LiFO ήταν το μοναδικό ελληνικό μέσο που βρέθηκε εκεί για να ζήσει τον παλμό, να παρακολουθήσει τις εκρηκτικές χορευτικές μάχες με τη συνοδεία δυνατής, uplifting, breakbeat και χιπ-χοπ μουσικής, και φυσικά να στηρίξει από κοντά τους τρεις Έλληνες breakers που συμμετείχαν. Ο 24χρονος B-boy Onel από την Κόρινθο ήταν το δυνατό ελληνικό χαρτί του φετινού BC One, αφού ως wild card είχε περάσει απευθείας στον τελικό και βρέθηκε για πρώτη φορά

AKI

H A B ΣΤΗ M O B b-boy mighty jim

22 lifo – 14.11.19

ανάμεσα στους 16 καλύτερους άντρες breakers του κόσμου. Η συγκλονιστική του εμφάνιση απέναντι στον Νοτιοκορεάτη Heady τού εξασφάλισε την πρόκριση στους οκτώ, μια θέση που ήταν σίγουρα τεράστια ανταμοιβή για μια πορεία ετών και φυσικά μεγάλη αναγνώριση για το ελληνικό breaking. Ο Onel, ήδη δύο φορές παγκόσμιος πρωταθλητής σε σχετικές διοργανώσεις, χορεύει από 12 ετών, έχει σπουδάσει φυσικοθεραπεία, διδάσκει σε σχολές χορού, διαγωνίζεται, δίνει σεμινάρια, ταξιδεύει συνέχεια. «Το περίμενα πάρα πολύ καιρό» μου εξομολογούνταν μερικές ώρες πριν από τον τελικό. «Κάθε χρόνο έλεγα ότι θα μπορούσε να είναι φέτος, το ήθελα ακόμα περισσότερο, θα ήταν πιο δύσκολο αργότερα. Το επίπεδο ανε-

βαίνει κι εγώ μεγαλώνω σιγά σιγά. Το breaking είναι μεγάλη επένδυση για μένα, ταξιδεύω τόσα χρόνια, και από μόνος μου πολλές φορές. Αυτή η συμμετοχή μπορεί να τα αλλάξει όλα. Η πορεία μου όλα αυτά τα χρόνια είναι ανοδική, κάθε φορά που πάω να πέσω και να τα παρατήσω, κάτι συμβαίνει πάντα, δεν με αφήνει το ίδιο». Το χορευτικό στυλ του Onel μπορεί να μην περιλαμβάνει την τρομακτική ευλυγισία που έχουν πολλοί άλλοι (Ασιάτες κυρίως, των οποίων το level σε αντοχή και δύναμη είναι επίσης πολύ υψηλό, αφού επενδύουν στο breaking εδώ και χρόνια) breakers, όμως η εκρηκτικότητα, η ενέργεια, το πάθος και ο χαρακτήρας που βγάζει όταν χορεύει τον κάνουν μεμιάς να ξεχωρίζει – ακόμα και το στυλ του στο ντύσιμο είναι πάντα προσεγμένο. Η επικοινωνία με τον αντίπαλο και οι on-point χορευτικές «απαντήσεις» είναι το ζητούμενο σε κάθε μάχη που δίνει ο Onel. «Όλη μου η ζωή είναι μια θυσία για τον χορό. Έχω χορέψει στον δρόμο για να βγάλω τα ταξίδια μου, σκέφτομαι πάντα την προπόνηση, τη διατροφή μου, είναι δύσκολη η καθημερινότητα». Η επιλογή ενός breaker για τον τελικό του BC One γίνεται υπό την καθοδήγηση ενός

b-boy onel

διεθνούς πάνελ ειδικών και σε κάποιες περιπτώσεις από προκριματικά που διεξάγονται σε διάφορες χώρες. Τα social media παίζουν σίγουρα ρόλο, αλλά η ιδιαιτερότητα και η ξεχωριστή πορεία του καθενός είναι το ζητούμενο. Δύο θέσεις, όμως, ανάμεσα στις 16, προήλθαν φέτος από το Last Chance Cypher, που διεξήχθη δύο μέρες πριν από τον τελικό. Σε αυτόν τον «ημιτελικό» συμμετείχαν και δύο νεαρές ελπίδες του ελληνικού breaking, ο B-boy Mighty Jim και η B-girl Sidi. Παρόλο που δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν μια θέση στον τελικό, πέρασαν και οι δύο στους καλύτερους και τις καλύτερες 16 του Cypher και εντυπωσίασαν με τις εκρηκτικές εμφανίσεις τους, που υπόσχονται πολλά για το μέλλον. Ο Jim με εντυπωσίασε και στη συζήτησή μας. Ένας 21χρονος, πολυσχιδής, ταλαντούχος breaker με καταγωγή από τη Βεργίνα και με μια υπέροχη Βελγίδα μαμά που τον στηρίζει από παιδί – ήταν εκείνη που τον έστειλε σε προπονητή στην εφηβεία του και τον ακολούθησε μέχρι το ταξίδι του στη Βομβάη. Ο Jim αυτήν τη στιγμή ζει και δουλεύει στην Ολλανδία, όπου αρχικά πήγε για να σπουδάσει International Business, πλέον όμως

b-girl sidi

έχει αφοσιωθεί στον χορό, εστιάζοντας στη δημιουργική πλευρά του breaking. Από τον Ιανουάριο θα μετακομίσει στην Αμβέρσα, με το χοροθέατρο όπου χορεύει, χορογραφεί και αυτό το διάστημα ανεβάζει μια urban παράσταση με διάφορα χορευτικά street styles και θέμα την κατάθλιψη. Στο Βέλγιο θα παρουσιάσουν το τρίτο μέρος της, που επικεντρώνεται στην κατάθλιψη που γεννούν τα social media. Στη Θεσσαλονίκη κινείται και η Sidi, που με την παρουσία της απέδειξε πως το ελληνικό breaking δεν είναι αποκλειστικά ανδρική υπόθεση – το γυναικείο μπορεί μάλιστα να είναι ακόμα πιο flexible και εντυπωσιακό σε κάποιες περιπτώσεις. Η 20χρονη B-girl βρέθηκε για πρώτη φορά σε διεθνή διοργάνωση και, παρόλο που θεωρεί ότι αγχώθηκε αρκετά, κρατά αυτή την ανεπανάληπτη εμπειρία. «Μεγάλωσα στα Χανιά και άρχισα να ασχολούμαι στα 14. Είδα τυχαία κάτι παιδιά στον δρόμο να χορεύουν, τρελάθηκα και ξεκίνησα μαθήματα» λέει. Πλέον σπουδάζει Βιβλιοθηκονομία και μοιράζει τον χρόνο της ανάμεσα στο πανεπιστήμιο και στον χορό, παρόλο που οι πολύωρες προπονήσεις δεν της επιτρέπουν να έχει την κλασική «φοιτητική ζωή» – αλλά δεν το μετανιώνει.

Ο 24χρονος B-boy Onel από την Κόρινθο ήταν το δυνατό ελληνικό χαρτί του φετινού BC One, αφού ως wild card είχε περάσει απευθείας στον τελικό και βρέθηκε για πρώτη φορά ανάμεσα στους 16 καλύτερους άντρες breakers του κόσμου. Η συγκλονιστική του εμφάνιση απέναντι στον Νοτιοκορεάτη Heady τού εξασφάλισε την πρόκριση στους οκτώ, μια θέση που ήταν σίγουρα τεράστια ανταμοιβή για μια πορεία ετών

ραντεβου στο γκντανσκ της πολωνίας, για το red bull bc one 2020! 14.11.19 – lifo

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

Η ΕΙΚΑΣΤΙΚΌΣ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΔΟΞΙΑΔΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΤΑΙ ΜΙΑ ΝΕΑ ΑΓΓΛΟΦΩΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΜΕ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΡΤΡΕΤΑ ΤΟΥ ΦΑΓΙΟΥΜ. ΑΠΌ ΤΟΝ ΘΟΔΩΡΉ ΑΝΤΩΝΌΠΟΥΛΟ

2 1. Νεαρή γυναίκα, εγκαυστική με χρυσό φύλλο, 125-150 μ.Χ. Αγοράστηκε στο Κάιρο το 1908 και σήμερα εκτίθεται στο Metropolitan Museum της Νέας Υόρκης. 2. Αραβικό γιασεμί και γιρλάντες με αποξηραμένα γαρίφαλα παρόμοια με αυτά που εναποτίθεντο στα χέρια των αποδημησάντων στα πορτρέτα του Φαγιούμ. Τέτοια χειροτεχνήματα πωλούνται στους δρόμους του Καΐρου. Φωτό: Ευφροσύνη Δοξιάδη, 1989 3. ΕΥΨΙΧΙ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙ (Να κάνεις κουράγιο και να είσαι χαρούμενος) Ελληνική επιγραφή σε πορτρέτο μούμιας. Μουσείο Λούβρου. Φωτό: Ευφροσύνη Δοξιάδη, 1989 4. (δεξιά σελίδα) Ο απελεύθερος Ευτύχιος, πρώην υπηρέτης κάποιου Κασσιανού. Πέθανε επί βασιλείας Σεπτιμίου Σεβήρου, 193-211 μ.Χ. (Metropolitan Museum, Νέα Υόρκη) 3

εν πρόκειται απλώς για κάποιες ζωγραφισμένες εικόνες, εκπέμπουν την ενέργεια και τη ζωντάνια ανθρώπων σημερινών» έχει πει η ίδια η εικαστικός γι’ αυτό το έργο ζωής, που για να συλλεγούν τα στοιχεία και να ολοκληρωθεί η συγγραφή του χρειάστηκαν οκτώ ολόκληρα χρόνια ταξιδιών και κοπιώδους έρευνας. Μια ρήση διόλου υπερβολική, όπως διαπιστώνει οποιοσδήποτε σταθεί απέναντι σε κάποιο από τα απεικονιζόμενα πορτρέτα που σε πείθουν ότι, ναι, μια αιωνιότητα μπορεί πράγματι να συμπυκνωθεί σε μια στιγμή, σε ένα φευγαλέο βλέμμα, σε ένα ανεπαίσθητο χαμόγελο. Παρόμοια αίσθηση θα νιώσει διαβάζοντας τα επιτάφια επιγράμματα που συνοδεύουν πολλά από αυτά. Υπάρχουν ανάμεσά τους εξαιρετικά κείμενα, με συγκινητικά διαχρονική αξία. Είναι η δεύτερη φορά που η κ. Δοξιάδη καταπιάνεται με τις περίφημες προσωπογραφίες –και σπανιότερα ολόσωμες απεικονίσεις– που βρέθηκαν πάνω σε μούμιες στην Αίγυπτο, στην εύφορη Κοιλάδα του Φαγιούμ κυρίως. Τα πρωτότυπα υπάρχουν σήμερα διασκορπισμένα σε διάφορα μουσεία και συλλογές, από το Metropolitan της Νέας Υόρκης ως το Pushkin της Μόσχας, ενώ αξιόλογη είναι και η συλλογή του Μουσείου Μπενάκη. Οι πρώτες σχετικές ανακαλύψεις και αναφορές χρονολογούνται τον 16ο αιώνα, ενώ συστηματικές ανασκαφές ξεκίνησαν τον 19ο αιώνα Βρετανοί και Γάλλοι αρχαιολόγοι, με προεξάρχοντα τον σερ Γουίλιαμ Φλίντερς Πέτρι. Ανακαλύφθηκαν κάπου χίλια ευρήματα που λόγω κλίματος διατηρήθηκαν θαυμάσια. Περιλαμβάνουν ανδρικές, γυναικείες και παιδικές μορφές και τα περισσότερα αφορούν τους τρεις πρώτους αιώνες της ρωμαϊκής περιόδου, η οποία διαδέχτηκε, μετά το 30 μ.Χ., την ελληνιστική, διατηρώντας τον κοσμοπολίτικο, πολυφυλετικό και πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της περιοχής, κάτι που απεικονίζεται εξάλλου και στα εν λόγω πορτρέτα. Φιλοτεχνημένα είτε με εγκαυστική τεχνική είτε με αυτήν της τέμπερας, θεωρούνται σήμερα ιδιαίτερης καλλιτεχνικής και ιστορικής αξίας σύνδεσμος μεταξύ της αρχαιοελληνικής και της πρωτοχριστιανικής ζωγραφικής. Κατά τον Μεσαίωνα, πλέον, επιρροές των φαγιούμ ανιχνεύονται στη θρησκευτική τέχνη της Μακε-

δονικής Σχολής (13ος-14ος αι.), η οποία αποτέλεσε σημαντική πηγή έμπνευσης για πρώιμους αναγεννησιακούς καλλιτέχνες όπως οι Ντούτσιο, Τσιμαμπούε, Τζιότο κ.ά. Υπήρξαν επίσης σημείο αναφοράς για νεότερους ζωγράφους, Έλληνες (Γιάννης Τσαρούχης) αλλά και ξένους. Η ίδια η τεχνοτροπία των πορτρέτων αυτών εξελίσσεται μαζί με την εποχή της, περνώντας σταδιακά από τη νατουραλιστική σε μια περισσότερο υπερβατική απεικόνιση, καθώς ο χριστιανισμός κέρδιζε έδαφος έναντι των αρχαίων θρησκειών. Εν τέλει, η κατασκευή τους και η απόδοση τιμών σε αυτά θα στιγματιστούν από χριστιανούς επισκόπους, όπως ο Κλήμης Αλεξανδρείας και ο Ευσέβιος, ως ειδωλολατρικές συνήθειες. Το αραβικό χαλιφάτο που κατέκτησε την Αίγυπτο τον 6ο αι. μ.Χ. ήταν επίσης αντίθετο στην απεικόνιση μορφών, οπότε η τέχνη των επιτάφιων πορτρέτων έσβησε, όπως άλλωστε και το έθιμο της μουμιοποίησης των νεκρών. Φαίνεται, όμως, πως, αντίθετα από τα ήθη και τα έθιμα, η τέχνη ποτέ δεν χάνεται με την κυριολεκτική έννοια του όρου, πάντοτε βρίσκει τρόπους να ξαναβγεί στην επιφάνεια, να αποτελέσει μνήμη και μαρτυρία, να αναβιώσει ακόμα ή και να μετεξελιχθεί. Η έκδοση είναι αφιερωμένη στους απελθόντες Νίκο Γιανναδάκη και Ανδρέα Σαββάκη, έφορο της Βικελαίας Βιβλιοθήκης του Αγίου Μάρκου και στενό συνεργάτη της αντίστοιχα, πρόσωπα με σημαντική αντιστασιακή δράση επί χούντας, η οποία και μνημονεύεται. Ο Γιανναδάκης, άλλωστε, είχε διοργανώσει την έκθεση-συμπόσιο «Από τα πορτρέτα του Φαγιούμ στις απαρχές της τέχνης των Βυζαντινών» στο Ηράκλειο το 1998 (αργότερα παρουσιάστηκε και στο Μπενάκη), από την οποία προέρχεται μεγάλο μέρος του φωτογραφικού υλικού. Σε αυτό περιλαμβάνονται αδημοσίευτες φωτογραφίες της ίδιας της συγγραφέως, όπως βεβαίως και κείμενά της. Υπάρχουν, ακόμα, κείμενα των Απόστολου Δοξιάδη, Judith Herrin, Thomas F. Mathews, Dorothy J. Thompson, ποιήματα του Peter Abbs, πρωτοχριστιανικές εικόνες ενδεικτικές της «συνέχειας» από το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο Pushkin της Μόσχας και το Εθνικό Μουσείο Τεχνών Khanenko του Κιέβου, χάρτες, γκραβούρες και καρτ ποστάλ εποχής.

ΕΝΑ ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΑ

ΦΑΓΙΟΥΜ

24 lifo – 14.11.19

ΙNFO

facing eternity: from the fayum portraits to the early christian icons Επιμέλεια: Ευφροσύνη Δοξιάδη Σχεδιαστική φροντίδα: Karlopoulos & Associates Έκδοση Βικελαίας Βιβλιοθήκης Ηρακλείου Κρήτης

4 14.11.19 – lifo

κέντρο της Αθήνας, στην πλατεία Βικτωρίας, επειδή ήθελα να μείνω με τη μητέρα μου. Η γειτονιά μου ήταν ο Άγιος Παντελεήμονας, ο Άγιος Παύλος, η Κυψέλη… Το κέντρο έχει παίξει μεγάλο ρόλο στη μουσική μου. Έχω δει σκληρές εικόνες σε μικρή ηλικία που καθόρισαν τον τρόπο που μεγάλωσα. Όλα αυτά με ωρίμασαν, βέβαια, με έκαναν καλό άνθρωπο, κι ας με μεγάλωσαν πρόωρα.

q Υπάρχουν σχόλια που λένε ότι ήμουν παιδί πλουσίων, αλλά δεν ισχύει, μακάρι να είχα πλούσιους γονείς. Ο πατέρας μου ήταν οδηγός. Αν ήμουν πλούσιος, δεν ξέρω πού θα είχα καταλήξει, αν θα ήμουν εδώ που είμαι τώρα, αν θα ήμουν αυτός που είμαι. Μεγάλωσα με τη μητέρα μου, η οποία με έχει βοηθήσει πάρα πολύ, και από ένα σημείο κι έπειτα μεγάλωσα μόνος μου.

q Όταν ήμουν μικρός, σίγουρα δεν έλεγα ότι ήθελα να γίνω ράπερ. Ό,τι έχω πιάσει στα χέρια μου, όμως, το έχω κάνει καλά. Ήθελα να γίνω ποδοσφαιριστής –και ήμουν καλός στο ποδόσφαιρο–, όταν έκανα skate ήμουν καλός skater, ακόμα και στα video games που έπαιζα ήμουν πολύ καλός. Γενικά ασχολούμαι με τη μόδα, με τα ρούχα, με το image μου από πολύ παλιά – αυτό τώρα το έχω τερματίσει.

q Μπορεί να μην ήξερα στα 13 μου ότι θα γίνω ράπερ, αλλά ακούω αυτήν τη μουσική από πολύ μικρός. Άκουγα Ημισκούμπρια, TXC, ΖΝ. Μου άρεσαν πάρα πολύ οι ΖΝ, είχα πάει στο Metropolis και είχα πάρει όλα τα CD τους. Με αυτά μεγάλωσα, άκουγα DMX, Snoop Dog, ό,τι ραπ υπήρχε τότε. Γιατί ραπ; Επειδή είχε κάτι επαναστατικό, ήταν ενάντια στο σύστημα. Πάντα ήμουν αντιδραστικό παιδί, οπότε ταυτιζόμουν. Θυμάμαι έναν στίχο των TXC που λέει «Θέλω να γαζώσω με 300 τουφεκιές / την πίσω δεξιά πόρτα μιας θωρακισμένης Μερσεντές», ή τους ΖΝ, που ήταν αλητεία. Αυτό που κάνω τώρα είναι ο σύγχρονος ήχος όσων ακουσμάτων είχαμε από το εξωτερικό. Έχω μάθει αγγλικά από πολύ νωρίς. Μπορεί να μην έχω τελειώσει το λύκειο, αλλά είμαι διαβασμένος. Έχω διαβάσει και διαβάζω τα πράγματα που θέλω εγώ και με ενδιαφέρουν κι έχω βγάλει το σχολείο του δρόμου. Έχω φίλους μου που πήραν πτυχίο στα 26 και αυτήν τη στιγμή δουλεύουν ως σερβιτόροι. Δεν το λέω υποτιμητικά, αλλά είναι φοβερό να έχεις φάει δέκα χρόνια πάνω από βιβλία και να μην μπορείς να κάνεις όσα ονειρευόσουν.

Ράπερ. Γεννήθηκε στην Κηφισιά, ζει στο κέντρο.

SNIK

q Γεννήθηκα στην Αθήνα, στην Κηφισιά, και έζησα εκεί μέχρι τα 12. Τότε οι γονείς μου χώρισαν και μετακόμισα στο

q Στο Λονδίνο πήγα επειδή ένας φίλος μου μού είπε ότι υπήρχε μια δουλειά εκεί και θα βγάζαμε καλά λεφτά – νόμιμη, γιατί έχουμε κάνει και παράνομες δουλειές. Πολλά παιδιά αγωνίζονται να βγάλουν το μεροκάματό τους κι έχω περάσει κι εγώ από αυτήν τη φάση. Σίγουρα δεν έχω πληγώσει ποτέ κανέναν πολύ, αλλά ο καθένας κάνει ό,τι μπορεί για να επιβιώσει. Τον πρώτο χρόνο στο Λονδίνο δούλευα ως bartender και τον δεύτερο δούλευα με διαλείμματα. Ποτέ δεν είχα κάποιον άνθρωπο από πάνω μου, αφεντικό, ήμουν πάντα αφεντικό του εαυτού μου. Έχω δουλέψει πολύ λίγο με ωράριο 9-5. Πάντα ήξερα ότι δεν είμαι φτιαγμένος γι’ αυτό.

q Στην Αγγλία ήταν πολύ αποστειρωμένη η ζωή, πολύ ρομποτική η φάση, και δεν το γούσταρα αυτό, γιατί είμαι γνήσιος Αθηναίος. Την αγαπάω πάρα πολύ την πόλη μου, τόσο πολύ, που έχω γράψει στο δέρμα μου «ATH». Γενικά, ήμουν τύπος που εδώ έβγαινα από το σπίτι μου μιάμιση το βράδυ και στο Λονδίνο το final call για το ποτό ήταν στη μία – άσε που εκεί βγαίνεις μόνο Παρασκευή και Σάββατο. Αυτό με πείραζε, παρότι δεν ήμουν party animal. Πλέον προτιμάω να περνάω τον χρόνο μου λίγο πιο ποιοτικά. Δουλεύω τόσο πολύ στα κλαμπ, που βαριέμαι παρά πολύ να βγαίνω εκτός δουλειάς. Έχω κουραστεί. Κι επειδή είμαι από μικρός στον δρόμο, έχω κουραστεί από το έξω, οπότε πάω στο μαγαζί, κάνω τη δουλειά μου, πίνω το ποτό μου, είμαι επαγγελματίας σε αυτό που κάνω, και μετά πάω στο σπίτι μου.

q Ήμουν Snik προτού κάνω ραπ. Ήμουν πολύ γνωστός στην Αθήνα από το γκράφιτι και ήμουν πάντα δραστήριος. Από τα 14 μου άρχισα να κάνω γκράφιτι με μαρκαδόρους. Κάναμε tags και ακούγαμε ραπ. Και όπως και τώρα οι πιτσιρικάδες λένε «ω, αυτός κάνει ραπ, θα κάνω κι εγώ», άρχισα να γράφω στίχους τυχαία, για τη φάση μας. Δεν θυμάμαι καν τι είχα γράψει τότε, πέρασαν χρόνια όμως μέχρι να ξαναγράψω. Άρχισα να κάνω ραπ μεγάλος, το πρώτο μου κομμάτι το έβγαλα το 2012. Στο σχολείο μού έλεγαν ότι είμαι καλός στα μαθηματικά, αλλά ήμουν καλύτερος στη γλώσσα. Έχω πολλά βιώματα, έχω ζήσει πολλά πράγματα, οπότε είχα και έχω κάτι να πω.

q Ό,τι λέω είναι αλήθεια, έχει συμβεί, δεν είμαι ηθοποιός εγώ, είμαι ράπερ, καλλιτέχνης. Τώρα πια μιλάω για το success story και μπορεί να μην αναφέρομαι στη δική μου πραγματικότητα, να περιγράφω τι έζησα πριν από κάποια χρόνια που ήμουν στο struggle, αλλά οι φίλοι μου είναι ακόμα σε αυτό το στάδιο, έτσι εκπροσωπώ αυτούς και ένα κομμάτι της ζωής μου. Όταν έχεις ζήσει δύσκολα στο κέντρο της Αθήνας, νομίζω ότι και να φύγεις από το hood, το hood ποτέ δεν φεύγει από μέσα σου.

AΘΗΝΑΊΟΙ

q Το ραπ δεν είναι περιθώριο. Μπορεί να το θεωρούσαν περιθωριακό δέκα χρόνια πριν, αλλά και τότε, που ήταν «yo man» και το εκπροσωπούσαν τύποι με φαρδιά παντελόνια, υπήρχαν καλλιτέχνες που το έβλεπαν πιο πολύ ως business, που έβγαζαν λεφτά και δεν ήταν καθόλου του περιθωρίου, όπως ο Βουρλιώτης-Family, ο Μηδενιστής. Υπήρχαν καλλιτέχνες που έτρωγαν από αυτό και ήταν μια χαρά. Το ραπ αυτήν τη στιγμή είναι το Νο1 είδος μουσικής στην Ελλάδα, είναι πιο πάνω από τα λαϊκά.

q Όταν ξεκίναγα, έφαγα πολύ σκληρή κριτική, γιατί μιλούσα για καλή ζωή, για ρούχα, για γκόμενες –πώς γίνεται να μη σου αρέσουν τα ρούχα και οι γκόμενες;– και αυτό ήταν κάτι καινούργιο στην Ελλάδα. Προσπάθησαν να με ρίξουν πολλές φορές. Το ραπ στην Ελλάδα μέχρι τότε ήταν πολιτικά και πλατεία. Όταν μίλησα για καλή ζωή, έφαγα πολύ σκατό. Είμαι OG της ελληνικής τραπ σκηνής – η τραπ και η ραπ δεν έχουν καμία διαφορά, είναι όλα ραπ. Είναι σαν να ακούς punk rock και μετά να ακούς skate punk και να λες ότι αυτό δεν είναι πανκ. Ως skater έχω μεγαλώσει με Bad religion, Millencollin, έχω πολλές μουσικές επιρροές, γενικά είμαι πολύ διαβασμένος στη μουσική. Το ραπ είναι αυτό που με εκφράζει, αλλά δεν ακούω μόνο ραπ.

q Φτάσαμε μέχρι εδώ επειδή κάποια άτομα, όπως εγώ και άλλοι δυο-τρεις καλλιτέχνες, πιστέψαμε σε αυτό, βάλαμε τον κώλο μας μπροστά για να τον γαμήσουν και τώρα βγάζουν κι άλλα 15, 20, 30 άτομα μουσική. Δεν εννοώ ότι το βγάζουν στην πλάτη μας, αλλά περάσαμε πολλά για να φτάσει η φάση μέχρι εδώ και χαίρομαι πάρα πολύ που έχει ανέβει τόσο πολύ. Σαπορτάρω πάρα πολύ κάθε παιδί που βγάζει τέτοιον ήχο. Σύντομα θα κάνω το δικό μου label και από εκεί θέλω να βγάλω καινούργιους καλλιτέχνες. Θέλω να μεγαλώσει η νέα ραπ σκηνή και χαίρομαι που είμαι ο πυρήνας της. Μπορεί να ήταν και ο Billy Sio και ο Υποχθόνιος, που βγήκαν ταυτόχρονα μ’ εμένα και έκαναν τραπ –no hate σε κανέναν–, αλλά η διαφορά μας ήταν ότι ήμουν ο πρώτος. Μόλις ήρθα από το Λονδίνο, έβγαλα βιντεοκλίπ με Φεράρι, επώνυμα ρούχα, αλυσίδες. Ήμουν ο πρώτος fresh, good-looking guy που έσκασε και έδωσε όλο το πακέτο στην Ελλάδα, δείχνοντας πώς είναι η τραπ στο εξωτερικό.

q Δεν μπορείς να κρύψεις τον ήλιο. Κι ακόμα κι αν τον κρύψεις, θα βρει τρόπο να λάμπει αριστερά και δεξιά. Δεν

26 lifo – 14.11.19

απο τον m. hulot φωτογραφιeσ παρισ ταβιτιαν

stronger than ever Είμαι πολύ περήφανος που έχω φτάσει εδώ που είμαι, γιατί έχω δουλέψει πάρα πολύ γι’ αυτό, έχω μείνει πολλές μέρες άυπνος, έχω φάει πάρα πολύ σκατό. Θα μπορούσα να τα έχω παρατήσει χρόνια πριν, αλλά δεν κατάφερε να με λυγίσει κανένας. Μάλιστα, τώρα είμαι πιο δυνατός από ποτέ.

14.11.19 – lifo

Snik

μπορείς να το καταπιέσεις το ραπ. Όταν όλοι ακούνε ραπ, είναι αδύνατο να μη βγει κάποια στιγμή στα κανάλια και στο ραδιόφωνο. Όταν η Έλεν Ντιτζένερις και η Όπρα, σοβαρά άτομα, όχι πανελίστες της κακιάς ώρας, βγάζουν ράπερ χωρίς λογοκρισία στις εκπομπές τους στην Αμερική, από την οποία είμαστε πάντα δέκα χρόνια πίσω, δεν μπορούν να το αποφύγουν στην Ελλάδα, θα σε παίξουν και στο ράδιο, θα σε παίξουν και στην τηλεόραση. Γιατί αυτήν τη στιγμή το ραπ είναι όπως ήταν τα λαϊκά πριν από δύο χρόνια. Είναι πιο επίκαιρο από ποτέ και θα γίνει ακόμα πιο επίκαιρο. Αν κοιτάξεις τα IFPI charts, που είναι τα επίσημα charts, το ελληνικό Billboard, τα 85 από τα 100 κομμάτια είναι ραπ. Αυτό κάτι δείχνει. Και κάθε ράπερ βάζει το λιθαράκι του. Έχουμε πολλούς καλούς καλλιτέχνες και στην underground σκηνή, ο καθένας μπορεί να ακούσει ό,τι θέλει, ανάλογα με τους προβληματισμούς του. Άμα θέλει να περάσει καλά, μπορεί να ακούσει εμένα, αν είναι στενοχωρημένος μπορεί να ακούσει κάποιον άλλον καλλιτέχνη. Προσπαθώ να καλύψω όσο πιο μεγάλο κομμάτι του κοινού μπορώ και γράφω συνήθως σύμφωνα με τα συναισθήματά μου. Στα κομμάτια μου βγάζω αυτό που ζω.

q Δεν σκέφτομαι πώς θα επηρεάσω το κοινό για να αυτολογοκριθώ. Κι εγώ πιτσιρικάς έπαιζα video games, έπαιζα GTA, όπου έκλεβες αμάξια και έβγαινες έξω με μπαζούκας, δεν βγήκα όμως ποτέ με μπαζούκας στον δρόμο, δεν έκλεψα αυτοκίνητα. Στις ταινίες βλέπεις τόσους χαρακτήρες, δεν πρέπει να ταυτιστείς με αυτούς. Εγώ λέω το δικό μου στόρι και δεν θέλω να ταυτιστεί κανένας μαζί μου, η μουσική είναι ψυχαγωγία. Ακούς μουσική για να περάσεις καλά. Δεν έχω πει σε κανέναν ούτε «πάρε ναρκωτικά» ούτε «πάρε ένα όπλο στο χέρι». Και δεν θέλω να γίνει κάτι τέτοιο.

q Κάθε άνθρωπος που περνάει από τη ζωή σου σε επηρεάζει είτε προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο. Σίγουρα σε αλλάζουν όσοι συναναστρέφεσαι. Ευτυχώς, δεν επηρεάζομαι εύκολα από το κακό, έχω καλά άτομα γύρω μου. Δεν είμαι το πιο κοινωνικό άτομο που μπορείς να συναντήσεις, δεν θέλω να κάνω καινούργιες γνωριμίες. Σίγουρα ο καθένας μού έχει δώσει κάτι, όπως έχω δώσει κι εγώ σε αυτούς που έχω γύρω μου.

q Δεν είναι καθόλου μυθολογία οι κόντρες. Το καλό με τους ράπερ είναι ότι φοράμε παντελόνια και σέβομαι κάποιον που θα πει για μένα κάτι αρνητικό ή θετικό, το ίδιο μπορώ να κάνω κι εγώ εξάλλου. Τον τελευταίο χρόνο απέχω από αυτό, γιατί με εξαντλεί. Αλλά τα beefs είναι πραγματικά. Αυτήν τη στιγμή δεν έχω beef με κανέναν, απ’ όσο ξέρω.

q Λέω τα ίδια πράγματα που έλεγα πάντα στα κομμάτια μου, απλώς κάνω καλύτερο rhyme. Όσο πιο πολύ γράφεις και όσο πιο ωραία περνάς στο στούντιο, τόσο καλύτερος γίνεσαι. Θέλω κάθε κομμάτι που βγάζω να είναι καλύτερο από το προηγούμενο, αυτός είναι ο στόχος μου. Ο αντίπαλός μου είναι ο εαυτός μου. Δεν άλλαξα ούτε τα θέλω μου ούτε τα πιστεύω μου, ό,τι έλεγα στην αρχή το λέω ακόμα, ακόμα το πιστεύω, και νομίζω ότι γι’ αυτό με αγάπησαν. Η πιο μεγάλη επιτυχία για μένα είναι όταν μου στέλνουν μήνυμα πολλοί και πολλές και μου λένε «ήμουν φουλ hater και με τα κομμάτια που έχεις βγάλει με την πάροδο του χρόνου έχω γίνει ο μεγαλύτερός σου φαν». Έχω μάθει να μην κρίνω ένα βιβλίο από το εξώφυλλο – στην τελική άκου ό,τι θέλεις. Μπορεί να μην ακούω λαϊκά ή έντεχνο, αλλά δεν θα έμπαινα ποτέ κάτω από αυτά τα κομμάτια για να αφήσω κακό σχόλιο. Υπάρχουν άνθρωποι που το γουστάρουν αυτό, και δεν μπορείς να κρίνεις κανέναν για τις επιλογές του.

q Υπάρχουν πιτσιρικάδες που κάνουν αξιόλογη μουσική. Ανεβαίνουν και γαμάνε. Είχαμε μια σκοτεινή περίοδο μετά τον Bουρλιώτη-Family, τον Μηδενιστή στα καλά του, τους ΖΝ, όταν υπήρξε ένα κενό όπου δεν έβγαινε καθόλου ραπ, σταμάτησαν τα R&B parties, υπήρχε μόνο λαϊκό. Τώρα όμως έγινε δέκα φορές πιο huge απ’ ό,τι ήταν στην καλή περίοδό του. Κι αν ακούσεις τους στίχους που έλεγαν τότε, θα δεις ότι ήταν αστείοι, παιδικοί. Το ραπ έχει εξελιχθεί πάρα πολύ και στιχουργικά και σε θέμα παραγωγής, έχουμε «τεράστιους» παραγωγούς στην Ελλάδα. Δίνουν κομμάτια σε κορυφαίους καλλιτέχνες στο εξωτερικό και τα beats τους είναι τρελά.

q Πέρσι, που ήμουν στη Μαδρίτη, είχα πει ότι θα βγάλω τα ελληνικά στο εξωτερικό και ότι θα τα κάνω παγκόσμια γλώσσα, και γέλαγαν. Έκανα το κομμάτι με τον Noizy, άρχισε να γίνεται κάτι σε παγκόσμιο επίπεδο και αυτήν τη στιγμή είμαι ο πρώτος Έλληνας που έχει μπει στο Billboard chart της Ιταλίας, έχω πάει Νο1 στα trends της Ιταλίας, στην Αλβανία, στην Κύπρο και στην Ελλάδα, και στο Top 10 της Ελβετίας. Μέσα σε έναν χρόνο έκανα πραγματικότητα αυτό που είπα. Ακούω πολλούς Γερμανούς και Ιταλούς ράπερ, γιατί οι Ιταλοί και οι Γερμανοί να μην ακούνε κάποιον Έλληνα ράπερ; Προσπαθώ να προωθήσω τη γλώσσα μου στο εξωτερικό. Μπορούν κι άλλοι ράπερ να το κάνουν και θα αρχίσουν πολύ σύντομα. Μακάρι να γίνει!

q Το πιο μεγάλο μου όφελος από αυτό που κάνω είναι ότι εγώ νιώθω καλά. Δεν έχω κάποιον πάνω από το κεφάλι μου, κάνω αυτό που αγαπάω. Πέρα από το οικονομικό, χαίρονται οι φίλοι μου, χαίρεται η οικογένειά μου, απολαμβάνω αυτό που κάνω. Είμαι ένας νορμάλ τύπος που απλώς κάνει τη δουλειά του. Ζω τη συγκεκριμένη στιγμή κι αυτό που κάνω τώρα μου αρέσει και με ικανοποιεί. Είμαι ο ίδιος άνθρωπος, όπως τότε που ξεκίνησα, κάνω παρέα με τα ίδια άτομα. Απλώς μπορεί ο καρπός και ο λαιμός μου να είναι πιο βαριοί.

q Μου αρέσει να κοιμάμαι, να τρώω, να ντύνομαι καλά, μου αρέσουν τα ταξίδια. Μπορεί κάθε μικρή στιγμή να είναι καλή. q Δύναμη μου δίνει το ότι αναγνωρίζεται πλέον αυτό που κάνω, το ότι έχω δουλέψει πολύ σκληρά. Δύναμη μπορεί να μου δώσει και μια φωτογραφία με έναν φαν, ο φαν που γουστάρει να κάνει stream το κομμάτι σου, που έρχεται στο κλαμπ. Χωρίς φαν δεν θα έκανα το ίδιο, αν αυτά που γράφω τα άκουγαν πέντε άτομα. Όταν κάνεις 20 εκατομμύρια views σε τρεις μήνες, πάει να πει ότι ο κόσμος σε ακούει κι αυτό σού δίνει δύναμη.

q Βάζω νέους στόχους κάθε μέρα και δεν σταματάω ποτέ να δουλεύω και να γίνομαι καλύτερος.

ΙNFO

https://www.instagram. com/snikthehustla/ https://www.facebook. com/snikofficial/ Spotify: https://open. spotify.com/artist/6wN4 QyhoM6fN49kEB25rnl?si =Dvdg3sbjScSm37nhP0y0 Mg&fbclid=IwAR3rbVzaM VFDr5R1uvDeTgpBMUrH Uha0L5Drx0FwNsJy3h9ri HUVu3f3yTs

28 lifo – 14.11.19

Δεν πρέπει να επαναπαύεσαι ποτέ. Είναι δρόμος αντοχής αυτή η δουλειά κι έχει σημασία η διάρκεια. Έχω δέκα χιτ στην πλάτη μου, ό,τι σινγκλ βγάλω γίνεται χιτ, έχω 250 εκατομμύρια views στο YouTube, νούμερα που για την Ελλάδα είναι πραγματικά μεγάλα. Το τελευταίο μου κομμάτι έκανε 1 εκατομμύριο σε 24 ώρες, το προτελευταίο 750.000 σε μία ημέρα! Όταν έκανα το «Medusa» Νο1 στο Spotify Ελλάδας είχα 4.000 plays, το «Colpo Grosso» που έβγαλα τώρα είχε 550.000 plays την πρώτη μέρα – καταλαβαίνεις ότι υπάρχει χάσμα μεταξύ τους. Κι όλα αυτά μέσα σε δύο χρόνια.

q Την ευτυχία τη βρίσκω στην ηρεμία. Μετά από μια κουραστική μέρα, ευτυχία είναι να κάτσεις στο σπίτι σου ήρεμος, με τους δικούς σου ανθρώπους, μακριά απ’ όλο αυτό που ζεις στη δουλειά. Και είναι σημαντικό να έχεις σύντροφο που σε βοηθάει σε αυτό που κάνεις, όποιος έχει κάποιον που τον σαπορτάρει είναι δυνατός. Θέλεις έναν ώμο να ακουμπήσεις κάποια στιγμή, να πεις δυο-τρία πράγματα. Αυτό για μένα είναι έρωτας και αγάπη. Είμαι πολύ χαρούμενος με τα προσωπικά μου και είμαι πολύ καλά.

q Πρέπει να μαθαίνεις από τα λάθη σου, να δουλεύεις σκληρά, να είσαι καλός με τους γύρω σου, τους φίλους σου. Όσοι είναι γύρω μου είναι μαζί μου πολλά χρόνια. Κάθε μέρα η ζωή με μαθαίνει κάτι.

Ακούω πολλούς Γερμανούς και Ιταλούς ράπερ, γιατί οι Ιταλοί και οι Γερμανοί να μην ακούνε κάποιον Έλληνα ράπερ; Προσπαθώ να προωθήσω τη γλώσσα μου στο εξωτερικό.

14.11.19 – lifo

30 lifo – 14.11.19

PERSONAL SHOPPER

ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΖHΣΩ ΧΩΡIΣ... LADY PAPAYA

The good LiFO Pure Juice bar

Πού θα φα�

υγιεινά

στο κέντρο τη� Αθήνα�

Ένας μικρός οδηγός με τα μέρη που τιμούν το #clean eating

14.11.19 – lifo

ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΖHΣΩ ΧΩΡIΣ...

Mizuno Αθλητικά παπούτσια.

The good LiFO

MZN HELLAS, https:// www.mzn.gr/

Rains Puffer τσαντάκι. Rains.com

Taschen To πλήρες έργο του μεγάλου αρχιτέκτονα Gaudi σε μια πολυτελή έκδοση.

Lady Papaya (Νίκη Χάγια)

www.taschen.com

Η δημοσιογράφος και δημιουργός του wellness blog ladypapaya. com, Νίκη Χάγια, μας λέει ποια είναι εκείνα τα αντικείμενα ή καταναλωτικά προϊόντα χωρίς τα οποία δεν μπορεί να ζήσει. 1. Το μπουκάλι θερμός Chilly’s-Papaya Ο κύριος λόγος που έχει γίνει ένα από τα αγαπημένα μου αντικείμενα καθημερινής χρήσης είναι γιατί με βοηθά να περιορίσω το πλαστικό μίας χρήσης και δεν αναγκάζομαι να αγοράζω μπουκαλάκια νερό για να ξεδιψάσω. 2. Το κινητό μου, Samsung Galaxy S10 Βγάζει τέλειες φωτογραφίες, ακόμα και τη νύχτα, μοναδικές πανοραμικές λήψεις και είναι ιδανικό για φωτογραφίες φαγητού. Πέρα από την ταχύτητα και την κομψότητά του, αυτό που μου αρέσει κυρίως είναι ότι μπορεί να μοιράζεται την μπαταρία του με άλλα συμβατά smartphones. Δηλαδή τους δίνει ζωή όταν τελειώσει η μπαταρία τους. Τι γλυκό!

Nicce Αθλητική φόρμα από τον λονδρέζικο οίκο.

3. Το repair balm της Laouta Mε έχει ενθουσιάσει, γιατί είναι κατάλληλο για όλο το πρόσωπο, το σώμα και τα χείλη. Συγκεκριμένα, απ’ όταν ξεκίνησα να το χρησιμοποιώ, έχω πάψει να έχω σκασμένα χείλη. Περιέχει ελίχρυσο, ιπποφαές, ελαιόλαδο και άλλα σπάνια βότανα της ελληνικής φύσης.

lifo – 14.11.19 32 lifo – 10.10.19

4. Η λοσιόν για ευαίσθητο δέρμα της Aveda Η botanical kinetics all sensitive lotion της Aveda είναι η τελευταία μου εμμονή. Περιέχει εκχύλισμα βρώμης και βιολογική αλόη, ενώ το άρωμά της είναι μοναδικό: ενυδατώνει και καταπραϋνει την επιδερμίδα μου και την κάνει τόσο ελαφριά, που πραγματικά τη λατρεύω. Επιπλέον, είναι vegan και είναι η πρώτη εταιρεία περιποίησης της οποίας οι κεντρικές εγκαταστάσεις παρασκευής δουλεύουν με 100% αιολική ενέργεια.

Vans

Marc Jacobs Μαύρο, unisex backpack.

Skater μποτάκι από τη συλλογή που δημιουργήθηκε για την ευαισθητοποίηση γύρω από τον καρκίνο του μαστού.

5. Τα wax melts Pyralis Στο συγκεκριμένο προϊόν λατρεύω κυρίως το άρωμα από γιασεμί. Μόλις δύο κομματάκια αρκούν για ένα αρωματισμένο σπίτι από 8 έως 12 ώρες. Το καλύτερο, όμως, είναι ότι περιέχει 100% σόγια γερμανικής προέλευσης, ενώ γενικότερα τα αρώματα που χρησιμοποιεί η Pyralis Co είναι cruelty free. Και ναι, είναι χειροποίητα!

Vans.eu

Notos.gr

kειμενο μεροπη κοκκινη

Personal

Shopper

Dangerousminds. gr

6. Το blooming colour shampoo της Love Beauty and Planet Μυρίζει τέλεια, αφήνει τα μαλλιά απαλά και γυαλιστερά, είναι vegan και cruelty free, η φόρμουλά του είναι κατά 98% βιοδιασπώμενη, ενώ το μπουκάλι του είναι από 100% ανακυκλώσιμα υλικά.

EXEIΣ ΓΟΥΣΤΟ

Βαλέρια Χραμπάνη Στυλίστρια και ιδιοκτήτρια του e-shop 00sgarms στο Depop.

Πώς προέκυψε το Sushi and Baklava, το όνομα που χρησιμοποιείς στα social media; Είναι τραγούδι του Fatima Yamaha. Δεν ακούω techno, αλλά μου άρεσε η αντίθεση που κάνει το σούσι με τον λαϊκό μπακλαβά! Αλήθεια, πώς βρέθηκες στο Depop; Είχα ξεκινήσει μια σελίδα στο Facebook το 2015, όπου ανέβαζα κάποια vintage ρούχα. Όταν μετακόμισα στο Λονδίνο, τον Νοέμβρη του 2015, δεν ήξερα αγγλικά και έπρεπε να κάνω κάτι για να βγάζω χρήματα. Έτσι, ξεκίνησα να ανεβάζω δικά μου κομμάτια στην εφαρμογή, πήγε αρκετά καλά και έγινε η δουλειά μου. Τι είδους ρούχα εμπορεύεσαι; Όλα τα ρούχα στο 00sgarms έχουν νοσταλγική διάθεση. Eίναι λίγο κιτς, πολύ ιδιαίτερα και απευθύνονται σε όλα τα φύλα, μεγέθη και σε άτομα που θέλουν να ξεχωρίζουν. Και πού τα βρίσκεις; Τα βρίσκω σε διάφορα markets σε όλη την Ευρώπη. Εκτός από το Depop, ασχολείσαι και με το styling. Μάλιστα, έχεις κάνει το styling μουσικών όπως οι Rico Nasty, Chai και Greentea Peng. Πώς είναι να ντύνεις αυτές τις χιπ-χοπ σταρ; Ναι, τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι και με το styling! Η αλήθεια είναι πως όταν μου έγινε πρόταση από το Crack magazine να ντύσω τη Rico και την Chai, δεν γνώριζα ποιες είναι. Η Rico ήταν πάρα πολύ ευγενική και χαρούμενη και λάτρεψε όλα τα outfits. Όσο για την Greentea Peng, τυχαίνει να τη γνωρίζω από κοινές παρέες, οπότε αποφασίσαμε να συνεργαστούμε, πήγα στον χώρο της και ήταν ένα από τα πιο ευχάριστα shoots μου. Αντιμετώπισες παραξενιές; Από τις παραπάνω, όχι. Όμως νομίζω πως σε όλες τις δουλειές αντιμετωπίζουμε παραξενιές, πόσο μάλλον στον χώρο της μόδας. Πώς είναι να εργάζεσαι στον χώρο της μόδας στο Λονδίνο; Είναι ανταγωνιστικό και αυτό είναι που με εξιτάρει. Από πού ψωνίζεις τα ρούχα σου; Από το Depop, από vintage shops και παζάρια. Βασικά, απ’ όπου μπορείς να φανταστείς. Το αγαπημένο μου σπορ είναι να βρίσκω τα πιο φθηνά και ξεχωριστά κομμάτια. Υπάρχουν μέρες που είμαι ντυμένη από την κορυφή μέχρι τα νύχια με 10 ευρώ. Ποιο πιστεύεις ότι είναι το πιο χαρακτηριστικό σημείο του προσωπικού σου στυλ; Το μακιγιάζ μου: λεπτά φρύδια, μαύρο eyeliner και καφέ κραγιόν. Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που θα κάνεις μόλις επιστρέψεις στο Λονδίνο; Θα κάτσω μια μέρα και μετά θα φύγω για δουλειά στο Paris Fashion Week, για το Showroom των Sinister Sisters. Έπειτα, πίσω στο Λονδίνο για μία εβδομάδα, για να κάνω ένα Pop Up του 00sgarms στο Selfridges! Και, φυσικά, θα ασχοληθώ με το πανεπιστήμιο. Αλήθεια, τι σπουδάζεις; Fashion Communication και Art Direction.

Πού πηγαίνεις τώρα; Πάω να πιω μια τελευταία μπίρα με τις φίλες μου πριν φύγω. www.depop.com/00sgarms, @sushiandbaklava

kειμενο μεροπη κοκκινη

φωτογραφια παρισ ταβιτιαν

Τι φοράς σήμερα και πόσο κοστίζει; Πουκάμισο, παντελόνι και τσάντα είναι όλα vintage και κοστίζουν λιγότερο από 5 ευρώ. Τα παπούτσια μου είναι Camper (95 ευρώ), τα γυαλιά Dior (90 ευρώ) και το καπέλο vintage (30 ευρώ).

14.11.19 – lifo

The good LiFO

Clean eating στο κέντρο της Αθήνας

την Αθήνα, ειδικά στο κέντρο, παρατηρούμε ότι τον τελευταίο καιρό ανοίγουν συνεχώς νέα μαγαζιά που προτείνουν το λεγόμενο «clean eating». Τι είναι αυτό; Καθαρή διατροφή που βασίζεται σε μη επεξεργασμένα τρόφιμα, σε τρόφιμα που βρίσκονται όσο το δυνατόν πιο κοντά στη φυσική τους μορφή, χωρίς την προσθήκη συντηρητικών. Θα μου πείτε, ζούμε σε μια χώρα όπου γνωρίζουμε ήδη την αξία των φρέσκων, μη επεξεργασμένων τροφών και της ποικιλίας των καρπών και των λαχανικών στη διατροφή μας – εν μέρει αυτό ισχύει. Όμως και μόνο το γεγονός ότι αυτή η νέα διατροφική τάση έχει παρακινήσει περισσότερο κόσμο να ψάχνει και να ασχολείται με έναν πιο υγιεινό τρόπο διατροφής και ζωής γενικότερα είναι σημαντικό. Το #eatclean αριθμεί αυτήν τη στιγμή 58,8 εκατομμύρια posts στο Instagram, με τους φαν του να μοιράζονται μεταξύ τους με μανία στυλιζαρισμένες φωτογραφίες από πράσινους χυμούς, σαλάτες που συνδυάζουν super foods και πολύχρωμα buddha bowls. Πολλοί άνθρωποι, ειδικά στις χώρες που ευημερούν, εύλογα έχουν τρομάξει απ’ όσα προκαλούν τα σύγχρονα τρόφιμα στο σώμα μας (διαβήτης τύπου 2, παχυσαρκία και καρδιαγγειακές παθήσεις), ενώ όλοι μας το ξανασκεφτόμαστε πλέον, λίγο-πολύ, πριν καταναλώσουμε αλμυρά και λιπαρά σνακ, ζαχαρούχα δημητριακά, ψωμί που δεν έχει περάσει απ’ όλες τις φάσεις της ζύμωσης, φθηνά και γλυκά αναψυκτικά ή κρέας που προέρχεται από ζώα που μεγαλώνουν σε απάνθρωπες συνθήκες.

34 lifo – 14.11.19

Local Green

Για να μην παρεξηγηθούμε, επειδή το clean eating και γενικώς η υγιεινή διατροφή έχει συνδεθεί με μια σύγχρονη διατροφική διαταραχή που ονομάζεται ορθορεξία, που χαρακτηρίζεται από υπερβολική προσήλωση στην επιλογή «υγιεινών» τροφίμων, το κλειδί, όπως πάντα, είναι η ισορροπία. Οι υπερβολές, ακόμα και όταν πρόκειται για έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, δεν ωφελούν κανέναν. Το φαγητό, πέρα από αναγκαίο, για να διατηρηθούμε στη ζωή, είναι και απόλαυση και τα νέα healthy στέκια της πόλης το γνωρίζουν καλά αυτό και το ασπάζονται στο έπακρο. Στο ολοκαίνουριο Wild Souls της Αρετής Κυριώτου, που άνοιξε πριν από περίπου δέκα μέρες στην οδό Βουλής, το βασικό συστατικό των προϊόντων είναι το ταπεινό σουσάμι. Οι χαλβάδες, μάλιστα, είναι το πρώτο πράγμα που βλέπει κανείς με το που μπαίνει στον χώρο, ο οποίος είναι βαμμένος όλος ροζ-σομόν, χρώμα που τραβάει το μάτι, δίχως όμως να «τυφλώνει». Το ντιζάιν είναι απλό, καθαρό και εντελώς instagram-ικό, με ένα σωρό είδη κάκτων που διακοσμούν και ομορφαίνουν το μαγαζί, ενώ ταυτόχρονα παραπέμπουν στα «άγρια» και ακατέργαστα προϊόντα που διαθέτει. Τον σχεδιασμό του χώρου έχει επιμεληθεί ο Μίλτος Κοντογιάννης από το Supermateriality, όπως με ενημέρωσε η Αρετή, η οποία μου έδωσε να δοκιμάσω ένα κομμάτι χαλβά τόσο αγνό και νόστιμο, που όμοιό του δεν έχω ξαναγευτεί. Μοναδικά συστατικά του είναι το σουσάμι και το αγνό μέλι στην απλή του εκδοχή, ενώ υπάρχει και σε άλλες, που συνδυάζουν τα κα-

ρύδια, τα αμύγδαλα και το κακάο. Τα προϊόντα παρασκευάζονται σε δικό της παρασκευαστήριο στον τόπο καταγωγής της, τη Θεσσαλονίκη, όπως γίνεται και με τα ωραία αλείμματα ταχίνης (ολικής, με κακάο, με μέλι, με καρύδα κ.ά.), το φυστικοβούτυρο, το αμυγδαλοβούτυρο και το φουντουκοβούτυρο σε αλειφώδη ή «τραγανή» μορφή που έχει συσκευάσει σε όμορφα βαζάκια, αλλά και με τις μαρμελάδες που, αντί για ζάχαρη, περιέχουν σταφυλοχυμό και, αντί για συντηρητικά, λεμόνι. Τα προϊόντα δεν έχουν καμία πρόσμειξη με άλλες ουσίες και για του λόγου το αληθές, όποιος το επιθυμεί, μπορεί να ζητήσει να φρεσκοαλεστεί η ταχίνη ή το βούτυρο ξηρών καρπών μπροστά στα μάτια του, στα ειδικά αλεστήρια που υπάρχουν μέσα στον χώρο. Εκτός από αυτά, εδώ μπορεί να δοκιμάσει κανείς και μια επιλογή από σάντουιτς που στήνονται επί τόπου με τα χειροποίητα ψωμάκια του Betty’s Βakery και περιέχουν τυριά από ξηρούς καρπούς (μοτσαρέλα και τσένταρ από κάσιους και φέτα από αμύγδαλα) που παρασκευάζει στο εργαστήριό της ειδικά για το Wild Souls η vegan μαγείρισσα Δήμητρα Μαγκλαρά, καθώς και μια ποικιλία από σαλάτες, πίτες ημέρας, κυρίως πιάτα και γλυκά, όπως μια εκπληκτική μηλόπιτα και μια τάρτα σοκολάτας, και οι δύο με βάση χαλβά. Λίγα μέτρα πιο πέρα έχει ανοίξει εδώ και κάποιους μήνες το Local Green. Βρίσκεται στο σημείο όπου το πεζοδρόμιο της οδού Περικλέους πλαταίνει. Ο εξωτερικός του χώρος μοιάζει με μια μικρή όαση μέσα στο μπετόν της πόλης,

Τέσσερα μέρη όπου μπορείς να γευτείς τα πιο αγνά και πεντανόστιμα υγιεινά σνακ, γλυκά και κυρίως πιάτα, χωρίς ενοχές.

Join Juice bar Wild Souls

Pure Juice bar

ενώ στο εσωτερικό του κυριαρχούν οι γήινες αποχρώσεις και οι πράσινες «πινελιές» από τα φυτά που κρέμονται από το πατάρι του. Και αυτός ο χώρος ακολουθεί την τάση των καιρών, περιλαμβάνοντας στο μενού του μια σειρά από γευστικά και ισορροπημένα γεύματα με πολλές vegan και gluten free επιλογές, αλλά και δροσερά ροφήματα, όπως σπιτικές λεμονάδες χωρίς ζάχαρη, παγωμένο τσάι με προβιοτικά (Kombucha), νερό με κεφίρ και φυσικούς χυμούς ψυχρής έκθλιψης, ενώ παράλληλα υπάρχει και η επιλογή ο καθένας να δημιουργήσει το δικό του γεύμα, βασισμένο στις προτιμήσεις του. Άλλωστε, όλες τις πρώτες ύλες, οι περισσότερες από τις οποίες προέρχονται από Έλληνες παραγωγούς, μπορεί να τις δει κανείς μέσα στις όμορφες προθήκες του, ενώ τα πάντα γίνονται μπροστά στα μάτια του πελάτη: οι φρεσκοκομμένες σαλάτες, τα grain bowls, τα wraps και τα acai bowls, τα οποία συνδυάζονται με super foods, όπως βιολογική κινόα, φρέσκο kale, goji berries, ολόφρεσκα φρούτα, ξηροί καρποί και θρεπτικές πρωτεΐνες. Μία από τις υγιεινές αλλά και εξαιρετικά φωτογενείς προτάσεις είναι το acai bowl, μια απόλυτα υγιεινή και 100% vegan, εντυπωσιακή και γευστική έκπληξη που συνδυάζει το acai berry του Αμαζονίου με μπανάνα, βούτυρο αμυγδάλου και toppings από διάφορα φρούτα. Η σαλάτα Quinoa Blue Cheese, εκτός από blue cheese, έχει φιστίκια Αιγίνης, σύκα Κύμης και τραγανό κινόα, συστατικά που δίνουν, αν μη τι άλλο, ενέργεια. Το Saigon Bowl είναι

ένας συνδυασμός από noodles ρυζιού, corn fed κοτόπουλο σχάρας, λαχανικά και Porto Bello σχάρας που αναδεικνύονται μέσα από μια τέλεια roasted jalapeno sauce, ενώ το Chocolate Mousse Avocado είναι ένα νοστιμότατο και 100% vegan επιδόρπιο. Σε πολύ κοντινό σημείο, στην οδό Ρόμβης, βρίσκεται το Join Juice bar, ένα μαγαζί που σε προδιαθέτει θετικά από την πρώτη στιγμή που θα μπεις μέσα. Στα συν και τα χαμόγελα των νέων παιδιών που βρίσκονται πίσω από τον μεγάλο πάγκο αλλά και η ατμόσφαιρα χωρίς αλκοόλ και καπνό, όπως και τα γήινα χρώματα και η μίνιμαλ αισθητική του χώρου. Ο μεγάλος μαυροπίνακας που βρίσκεται πάνω από τον πάγκο στο μπροστινό μέρος του μαγαζιού προτείνει ένα σωρό επιλογές, ενώ το πρώτο πράγμα που βλέπει κανείς είναι οι κλασικοί χυμοί με φρέσκα φρούτα, όπως μήλο, πορτοκάλι και μπανάνα (Old School, Tinkerbell, Cleopatra κ.ά.), αλλά και οι πιο «πειραματικές» εκδοχές τους, που συνδυάζουν φρούτα με λαχανικά και έχουν ως βάση προϊόντα όπως το σέλερι, το τζίντζερ ή το παντζάρι. Πέρα από τους χυμούς, περίοπτη θέση στο Join έχουν τα οκτώ διαφορετικά smoothies που συνδυάζουν γάλατα χωρίς λακτόζη (γάλα καρύδας, αμυγδάλου, σόγιας κ.λπ.) με ολόφρεσκα φρούτα, προσφέροντας την ενέργεια που χρειαζόμαστε όλοι για να βγάλουμε τη μέρα. Η πιο πρόσφατη προσθήκη στον κατάλογο δεν είναι άλλη από τα energy bowls, αυτά τα φοβερά «κυπελλάκια ενέργειας» που έχουν ως βάση παχύρρευστα smoothies και συνοδεύονται από

διάφορα φρούτα, γκρανόλα και superfoods. Καφέδες, ροφήματα, γιαούρτια, σαλάτες και διάφορα σάντουιτς συμπληρώνουν μια έτσι κι αλλιώς ολοκληρωμένη εμπειρία που συνδυάζει αρμονικά τη γεύση, τη φρεσκάδα και την υψηλή διατροφική αξία. Προς Κολωνάκι μεριά, στην οδό Σίνα, στο Pure Juice bar τα ελληνικά προϊόντα συνδυάζονται με superfoods για να μετατραπούν σε συνδυασμούς χυμών και smoothies τόσο χορταστικών, που μπορούν να αντικαταστήσουν ένα κανονικό γεύμα. Εδώ, δεν δίνεται έμφαση μόνο στη νόστιμη γεύση αλλά και στη θρεπτική αξία, όπως και στην ευεργετική δράση των συστατικών. Μπορεί να επιλέξει κανείς οποιονδήποτε συνδυασμό φρούτων ή λαχανικών επιθυμεί. Θα βρείτε επίσης βιολογικό, 100% Arabica καφέ, ροφήματα χωρίς λακτόζη, ωμοφαγικά energy bars, χειροποίητα υγιεινά κέικ, φρουτοσαλάτες, υγιεινά wraps, σαλάτες και μεγάλη ποικιλία σε αλμυρά και γλυκά bowls. Τα buddha bowls αποτελούν ιδανική επιλογή για το κύριο γεύμα της ημέρας, είναι εύγευστα, χορταστικά και χαρακτηρίζονται από ισορροπία θρεπτικών συστατικών, φυτικών ινών, βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Τα acai bowls και τα chia puddings με μπλε σπιρουλίνα αποτελούν ιδανικό πρωινό για το δυναμικό ξεκίνημα μιας απαιτητικής ημέρας. Στα τοπ του μαγαζιού είναι το acai bowl που φτιάχνεται με 100% οργανικό acai από τον Αμαζόνιο της Βραζιλίας, guarana και φρέσκα φρούτα. Υπέροχο σαν παγωτό, θρεπτικό, υγιεινό και γεμάτο βιταμίνες και ενέργεια.

Wild Souls Βουλής 36 Local Green Περικλέους 30-32 Join Juice bar Ρόμβης 24 Pure Juice bar Σίνα 21

14.11.19 – lifo

The good LiFO kειμενο αφροδιτη σακκα φωτογραφιεσ παρισ ταβιτιαν

36 lifo – 14.11.19

Ο Κυριάκος Μπαλάσκας έχει συλλογή με τα πιο άσχημα τατουάζ του Internet Ο ιδιοκτήτης του DarkSide Tattoo Society μιλά για την τέχνη του τατουάζ, τις πιο άβολες εμπειρίες του και το νέο DarkSide studio στο Χαλάνδρι.

ροτού συναντήσω τον Κυριάκο Μπαλάσκα, είχα περάσει ήδη τις πόρτες του DarkSide Tattoo Society στο Κολωνάκι αρκετές φορές, προκειμένου να προσθέσω δυο-τρία αναμνηστικά στη μικρή, κατά τα άλλα, συλλογή μου από τατουάζ. Συναντάω συχνά ένα από τα πρώτα water color σχέδιά του στο χέρι της φίλης μου, ενώ το όνομα και η δουλειά του μου είναι εξαιρετικά οικεία. Μπορεί εγώ να μην έχω συναντηθεί (ακόμα) με το μοτεράκι του Κυριάκου, αλλά αν ξέρω κάτι για εκείνον, είναι πως η τέχνη και η φήμη του τον ξεπερνούν. Τattoo artist, ιδιοκτήτης του DarkSide Tattoo Society, συνδιοργανωτής του Athens Tattoo Convention, του Balkan Tattoo Convention στη Θεσσαλονίκη και του Athens Tattoo Expo, Star Wars lover και ο πρώτος water color tattoo artist στην Ελλάδα, ο Κυριάκος είναι από αυτούς τους ανθρώπους που όταν σου μιλά για τη δουλειά του, καταλαβαίνεις αμέσως πως αυτό που κάνει το αγαπά. Πριν μπω στο DarkSide Tattoo Society Chalandri, το δεύτερο «παιδί» του, στην καρδιά του Χαλανδρίου, που άνοιξε τις πόρτες του πριν από περίπου έναν χρόνο, είχα διαβάσει αρκετά για εκείνον και σκεφτόμουν πως θα είχε βαρεθεί να απαντά στις ίδιες ερωτήσεις σχετικά με την πορεία του. Για το μοναδικό πράγμα που δεν ήμουν προετοιμασμένη ήταν ότι ο Κυριάκος είναι από τους πιο ειλικρινείς, αστείους και προσγειωμένους ανθρώπους και καλλιτέχνες που θα συναντήσει κανείς. «Το πρώτο μου τατουάζ το έκανα πολύ μικρός. Τότε κατάλαβα πως ήθελα να ασχοληθώ με το σχεδιαστικό κομμάτι, αλλά όχι το καλλιτεχνικό. Ζωγράφιζα ήδη, οπότε απλώς άρχισα να ζωγραφίζω και τατουάζ – δεν μου είχε περάσει από το μυαλό να τα κάνω ο ίδιος. Κατάλαβα από την πρώτη στιγμή πως είναι φασάρα και το γούσταρα πολύ, οπότε κάποια στιγμή άλλαξα εντελώς τη ζωγραφική μου και έκανα σχέδια πιο κοντά στο τατουάζ, χωρίς όμως να έχω σκεφτεί το ενδεχόμενο να τα “βαράω” εγώ. Μετά από λίγα χρόνια, το 2006, με πίεσαν οι γονείς μου κι έτσι ξεκίνησα (γέλια). Σπούδασα γραφιστική στο LCP (London College of Printing). Το “επάγγελμα” του να ανοίγω τον υπολογιστή για να βρω φωτογραφίες στο Ίντερνετ για να σου φτιάξω το σχέδιο δεν το έχω κάνει. Όσο βρισκόμουν στο Λονδίνο, ξεκίνησα να κάνω piercings, περίπου το 2000. Δεν έπαιρνα καν χρήματα, απλώς το έμαθα επειδή μου άρεσε – είχα piercings, είχα τατουάζ, είχα μπει σε αυτό το μονοπάτι ήδη.

Δεν σκέφτηκα ποτέ να το κάνω για τα χρήματα. Με το που πάτησα το πόδι μου στην Ελλάδα, ξεκίνησα κατευθείαν να “βαράω” τατουάζ. Ξεκίνησα τη μαθητεία μου σε ένα μεγάλο στούντιο, που το φτιάξαμε όλοι μαζί παρέα. Εκεί έκατσα περίπου 9 χρόνια. Για μένα, το να κάνεις τατουάζ σημαίνει να ξεκινήσεις από το μηδέν, από τη ζωγραφική, για να καταλήξεις να αφήσεις κάτι για πάντα στο δέρμα κάποιου. Είναι πολύ ωραίο και διασκεδαστικό, όσο κι αν η ευθύνη ακούγεται μεγάλη. Δεν σκέφτηκα ποτέ να γυρίσω στο Λονδίνο. Δεν υπήρχε κάτι άλλο στη ζωή μου, δεν σκέφτηκα να κάνω καριέρα σε κάτι άλλο, ούτε καν στο τατουάζ. Απλώς μου άρεσε να κάνω τατουάζ. Τελεία! Δεκατρία χρόνια μετά την πρώτη μου επαφή με το τατουάζ, πέρασα μια περίοδο κατά την οποία είχα σταματήσει να δουλεύω στο στούντιο και ήθελα να κάτσω λίγο και να ασχοληθώ με τη ζωγραφική μου. Το DarkSide επίσης δεν ήταν στα πλάνα μου. Απλώς κάποια στιγμή άρχισαν όλοι να μου στέλνουν μηνύματα και να με ρωτάνε πού θα με βρουν για να κάνουν τατουάζ. Ε, το σκέφτηκα μισή ώρα και τελικά το αποφάσισα (γέλια). Το water color είναι μια τεχνική που βρήκα κατά λάθος. Την ανακάλυψα κάνοντας σε μια κοπέλα ένα τατουάζ που είχε κάποια χρωματιστά μέρη με fade και μου βγήκε έτσι. Όταν το τελείωσα με την κοπέλα, φώναξα τον Captain και του είπα: “Έλα να σου κάνω ένα μικρό τατουάζ να δω λίγο κάτι”. Το έκανα, πέτυχε, το εξέλιξα έτσι ώστε η νερομπογιά να έχει πιο έντονη υφή και μετά το έβαλα σε όλα μου τα τατουάζ. Πλέον, η τεχνική του water color είναι αρκετά διαδεδομένη στην Ελλάδα, ωστόσο διαφέρει από καλλιτέχνη σε καλλιτέχνη. Το DarkSide Τattoo Society στο Κολωνάκι άνοιξε τις πόρτες του τον Οκτώβριο του 2013. Ο κόσμος το αγκάλιασε κατευθείαν, κάτι το οποίο για μένα ήταν ένα σοκ. Ήξερα πως θα είχα κάποιον κόσμο που θα με ακολουθούσε για τη δουλειά μου, αλλά δεν περίμενα να είναι τόσος πολύς! Στο DarkSide έχουμε καταφέρει ο καθένας να αναπτύξει το δικό του στυλ, να αποκτήσει τη δική του ταυτότητα και να είναι ο καλύτερος στο είδος του, οπότε κανείς δεν επεμβαίνει στα σχέδια του άλλου. Είμαστε 14 tattoo artists συνολικά, οπότε στο DarkSide θα βρεις 9 διαφορετικά στυλ: old school, traditional, black and gray, black work, dottism, γραφιστικά, ρεαλιστικά, fine needle, single needle. Μπορείς να διαλέξεις αυτό που θες και να σου κάνει τατουάζ ένας απ’ τους καλύτερους.

ö Το DarkSide Tattoo Society Chalandri βρίσκεται στην Ανδρέα Παπανδρέου 52 στο Χαλάνδρι και είναι ανοιχτό καθημερινά από τις 12:00 μέχρι τις 20:00.

Το κόλλημά μου είναι να ψάχνω στο Instagram και να βρίσκω τα χειρότερα τατουάζ στον κόσμο. Τα πιο καμένα. Έχω έναν φάκελο όπου μαζεύω τα πιο αστεία και κακοχτυπημένα, μου αρέσει πάρα πολύ αυτό!

Είναι δυνατό να βρει κανείς όλα αυτά τα στυλ στο DarkSide Tattoo Society στο Κολωνάκι και κάποια στο Χαλάνδρι. Από το Χαλάνδρι, όμως, κάνουν κύκλο όλοι οι tattoo artists καθ’ όλη τη διάρκεια του μήνα, οπότε μπορείς να βρεις ό,τι θέλεις και στα δύο μαγαζιά. Το πρόγραμμα των artists είναι προσχεδιασμένο για όλο τον χρόνο και έρχονται στο Χαλάνδρι ανά εβδομάδα. Επίσης, όποιος θέλει μπορεί να κλείσει ραντεβού στο Κολωνάκι για το Χαλάνδρι και το αντίστροφο, ενώ, αν ενδιαφέρεσαι για ένα συγκεκριμένο είδος τατουάζ, θα σε ενημερώσουν πού βρίσκεται ο κατάλληλος artist. Τα δύο μαγαζιά συνεργάζονται, δεν είναι διαφορετικά. Ο λόγος που άνοιξε το DarkSide στο Χαλάνδρι είναι για να εξυπηρετεί τις ανάγκες των πελατών στα βόρεια προάστια, καθώς πέρασα αρκετά χρόνια εκεί και αρκετός κόσμος που με γνωρίζει μένει εκεί. Σε κάποιον που θέλει να ασχοληθεί με το τατουάζ θα έλεγα, αν δεν το αγαπάει, να το αφήσει. Να μην μπει καν στη διαδικασία. Αν το κάνει για τα χρήματα, δεν θα τα πάρει ποτέ, γιατί δεν θα μπει στην καλλιτεχνική διαδικασία. Θα του έλεγα να στρωθεί και να ζωγραφίζει ασταμάτητα – όταν νιώσει πως έχει ζωγραφίσει πολύ, είναι στη μέση. Να συνεχίσει να ζωγραφίζει και να βρει έναν δάσκαλο που δεν θα του δώσει μοτεράκι απ’ την αρχή, για να μπει στην τέχνη ομαλά, όταν έρθει η ώρα του. Αυτό είναι κάτι που δεν συμβαίνει συχνά, γιατί όλοι πιστεύουν πως θα γίνουν αμέσως εκατομμυριούχοι. Μου έχουν συμβεί εκατοντάδες άβολες εμπειρίες όλα αυτά τα χρόνια. Είναι Ιούλιος, έξω καίγεται η πλάση κι έχει έρθει μια κοπελίτσα που φοράει πάνινα παπούτσια χωρίς κάλτσες για να κάνει τατουάζ στο κουντεπιέ. Εν τω μεταξύ, είναι σαν τα κρύα τα νερά, μέχρι που βγάζει το παπούτσι. Δεν ξέρω πώς να αντιδράσω, οπότε παίρνω καθαριστικό σπρέι κι αρχίζω να ψεκάζω το πόδι. Τυλίγω το άλλο με νάιλον, “για να μην ακουμπάω και λερωθώ” της λέω (γέλια). Μετά, όμως, που το τύλιξα με το νάιλον ήταν χειρότερα, γιατί ίδρωσε περισσότερο και μετά ψέκαζα και το νάιλον (γέλια). Να μια άβολη ιστορία, να θες να αφήσεις κάτω το μοτεράκι και να φύγεις. Έχει λιποθυμήσει άνθρωπος, επίσης. Ξέρεις, όταν “βαράς” έχεις ένα ποτηράκι με νερό δίπλα για να ξεπλένεις το μελάνι από το μοτεράκι. Έχει λιποθυμήσει άνθρωπος, λοιπόν, από το στρες κι έχω πάρει το νερό και του το έχω ρίξει στο πρόσωπο για να συνέλθει – μόνο που το νερό ήταν γεμάτο μελάνια. Έχω κρατήσει κόσμο που έκανε εμετό, τους έτριβα την πλάτη. Μια

φορά κάποιος λιποθύμησε όταν του έβαλα τη στάμπα. Μετά συνήλθε, πήγαμε να κάνουμε το τατουάζ και μόλις πάτησα το πετάλι κι άκουσε τον ήχο, ξανάπεσε. Εντάξει, κάποιοι είναι για τατουάζ και κάποιοι δεν είναι. Σε κάποιον που θέλει να κάνει τατουάζ στο πρόσωπο θα έλεγα “ναι”, εννοείται. Αν πιστεύει πως έχει φτάσει σε ένα σημείο στη ζωή του όπου ξέρει πως αν το κάνει δεν θα του δημιουργήσει κανένα πρόβλημα στην καθημερινότητά του, εννοείται να το κάνει. Ο μύθος γύρω από το τατουάζ δεν υπάρχει πλέον. Και να δεις κάποιον με τατουάζ στο πρόσωπο δεν θα τον κοιτάξεις τόσο περίεργα – έχουμε φτάσει σε ένα τέλειο σημείο. Γενικότερα, κερδίσαμε. Είμαστε πιο πολλοί και στην παραλία, κερδίζουμε (γέλια). Το τατουάζ δεν είναι μόδα, ούτε υπάρχει κάποια συγκεκριμένη τάση που ακολουθεί ο κόσμος. Όλα έχουν γίνει ξανά και ξανά, αλλάζει απλώς λίγο το σχέδιο, για να διαφέρει από το προηγούμενο. Πάντα ήταν έτσι και έτσι θα συνεχίσει να είναι. Δεν υπάρχει παρθενογένεση σε αυτό το κομμάτι. Κάποτε ο κόσμος είχε τατουάζ, μεγάλα ή μικρά, και δεν τα έβλεπες, γιατί ήταν ταμπού. Τώρα, που δεν υπάρχει πλέον ταμπού, απλώς τα βλέπεις πιο συχνά σε εμφανή σημεία κι έτσι ίσως φαίνεται λες και ο κόσμος κάνει τα ίδια. Έχουν όλοι τα πάντα κι αυτό δεν θα αλλάξει. Σε αυτό πιστεύω πως βοήθησαν πολύ οι celebrities και ειδικότερα οι ποδοσφαιριστές. Ένα πραγματικά μεγάλο ξεκίνημα έκανε ο Ντέιβιντ – το μανίκι του μου το έχουν ζητήσει χιλιάδες φορές. Το να ξεφύγει κανείς από το ταμπού του τατουάζ έχει να κάνει και με το πού βρίσκεται, άλλωστε σε πολλές χώρες η τέχνη του τατουάζ τώρα ξεκινά. Το κόλλημά μου είναι να ψάχνω στο Instagram και να βρίσκω τα χειρότερα τατουάζ στον κόσμο. Τα πιο καμένα. Έχω έναν φάκελο όπου μαζεύω τα πιο αστεία και κακοχτυπημένα, μου αρέσει πάρα πολύ αυτό. Το Athens Tattoo Expo είναι ένα national tattoo convention που φιλοξενεί τους 120 πιο “δυνατούς” tattoo artists στην Ελλάδα. Από πίσω βρίσκεται μια ομάδα που τους προκρίνει και τους προσκαλεί να πάρουν μέρος. Στο φετινό Expo φιλοξενήσαμε και το πρώτο Athens Barber Show. Το Athens Tattoo Convention είναι ένα international tattoo expo, φέτος θα είναι η 14η χρονιά του και αποτελεί τη μεγαλύτερη γιορτή του τατουάζ, με καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο, ανοιχτό για το κοινό. Ουσιαστικά, είναι μια συνάντηση για όλους τους tattoo lovers». 14.11.19 – lifo

The good LiFO

Το επετειακό κρασί της Lidl Ελλάς για τα είκοσι χρόνια παρουσίας της στην Ελλάδα Αυτά που μας διαμορφώνουν, που μας αλλάζουν και μας κάνουν τελικά ξεχωριστούς είναι οι ιστορίες που έχουμε ζήσει. Γι’ αυτό και η Lidl Ελλάς, για να γιορτάσει τα 20 χρόνια παρουσίας της στην ελληνική αγορά, δημιούργησε το επετειακό κρασί «Είκοσι Ιστορίες». Ένα κρασί με χαρακτήρα τόσο ξεχωριστό όσο και η εικοσάχρονη πορεία της εταιρείας στην Ελλάδα. Ένα κρασί που κουβαλάει μέσα του την εμπειρία αυτών των 20 χρόνων, αλλά την ίδια στιγμή παραμένει φρέσκο και μοντέρνο, κοιτώντας τα επόμενα 20. Όπως ακριβώς κάνει και η Lidl Ελλάς. Το «Είκοσι Ιστορίες» ξεκινά το ταξίδι του στη βόρεια Πελοπόννησο, εκεί όπου οι ποικιλίες Merlot και Syrah ευδοκιμούν και μετά συνδυάζονται για να παραγάγουν ένα εξαιρετικό κόκκινο κρασί με μεταξένια υφή, ιώδεις ανταύγειες, πλούσια γεύση και ευχάριστη οξύτητα. Τις «Είκοσι Ιστορίες» θα τις βρείτε στα καταστήματα Lidl με 20 διαφορετικές, συλλεκτικές ετικέτες. Κάθε ετικέτα παραπέμπει σε μια συμβολική ιστορία εμπνευσμένη από τον ελληνικό τόπο, τις ομορφιές, τις ιδιομορφίες του και φυσικά τις ιστορίες του. Είκοσι χρόνια Lidl Ελλάς. Κάθε χρόνος και μία μοναδική ιστορία. Κάθε ιστορία και ένα μοναδικό μπουκάλι κρασί.

Market

Thessaloniki #ReBloom

38 lifo – 14.11.19

Oι Θεσσαλονικείς αντίκρισαν ένα ασυνήθιστο θέαμα κατά τη διάρκεια των καθημερινών τους μετακινήσεων στο κέντρο της πόλης, όταν κάδοι σκουπιδιών μετατράπηκαν σε ανθοδέσμες πολύχρωμων λουλουδιών και προκάλεσαν ευχάριστη έκπληξη και πολλά χαμόγελα! Οι προσωρινές εγκαταστάσεις, που ονομάζονται #ReBloom, είναι πρωτοβουλία του Makedonia Palace Hotel σε συνεργασία με τους flower designers της «Floral Creations by Diana Lina» και τον δήμο Θεσσαλονίκης! Το φρέσκο απόθεμα λουλουδιών από τη διακόσμηση του ξενοδοχείου βγαίνει έξω και κοσμεί κεντρικές οδούς της Θεσσαλονίκης με χρώματα γεμάτα ζωντάνια, υπενθυμίζοντας με έναν ξεχωριστό τρόπο τα οφέλη και την ομορφιά της φύσης. Η ανορθόδοξη αυτή τοποθέτηση είναι ο ορισμός της αντίθεσης και μοιάζει σαν τα λουλούδια να εκρήγνυνται μέσα από κάδους απορριμμάτων, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει συναισθήματα χαράς σε όλο τον κόσμο! Απώτεροι στόχοι της δράσης είναι η προώθηση της εναλλακτικής ανακύκλωσης στην Ελλάδα και η ευαισθητοποίηση σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον και την ευθύνη που έχουμε όλοι απέναντι στο αστικό πράσινο.

ΤΟ DOVE ΠΑΡΟΥΣΙΆΖΕΙ ΤΗ ΝΈΑ ΚΑΜΠΆΝΙΑ #ΔΕΊΞΤΕΕΜΆΣ ΜΕ ΣΤΌΧΟ ΝΑ ΣΠΆΣΕΙ ΤΑ ΣΤΕΡΕΌΤΥΠΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΜΟΡΦΙΆ

Καθημερινά ερχόμαστε αντιμέτωπες με στερεότυπα και απεικονίσεις που δεν θυμίζουν σε τίποτα τον πραγματικό μας εαυτό. Εικόνες αψεγάδιαστες, που πολύ συχνά επηρεάζουν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη δική μας ομορφιά. Γι’ αυτό, το Dove, υπέρμαχος της αληθινής ομορφιάς από το 2004, αναλαμβάνει δράση και δημιουργεί την καμπάνια #ΔείξτεΕμάς, τη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη φωτογραφιών παγκοσμίως που δημιουργήθηκε από γυναίκες με στόχο να σπάσει τα στερεότυπα ομορφιάς και να δείξει τον αληθινό μας εαυτό. Η συλλογή περιλαμβάνει περισσότερες από 5.000 φωτογραφίες από 39 χώρες και συνεχίζει. Χωρίς ψηφιακή παραμόρφωση, με την απλή, αληθινή ομορφιά, που δεν αποκλείει κανέναν. Παράλληλα, στην Ελλάδα το Dove, σε συνεργασία με την ΑΒ Βασιλόπουλος, καλεί όλες τις γυναίκες να γίνουν μέρος της παγκόσμιας καμπάνιας #ΔείξτεΕμάς και να δείξουν την αληθινή τους ομορφιά. Χωρίς φίλτρα, χωρίς επεξεργασία και μακριά από στερεότυπα.

Τρία νέα HIGHBALL cocktails με την υπογραφή του Johnnie Walker «κυκλοφορούν» σε 10 hot μπαρ της Αθήνας Ένα από τα πιο γνωστά σύμβολα της σύγχρονης εποχής, αυτό του εμβληματικού Περιπατητή του Johnnie Walker, αφήνει στην άκρη το αυστηρό του κοστούμι, φοράει street outfit και τριγυρνά στο αθηναϊκό κέντρο, συστήνοντας τρία νέα, ανατρεπτικά σερβιρίσματα. Πρόκειται για τα Johnnie Walker HIGHBALL cocktails με ginger ale, ανθρακούχα λεμονάδα και ανθρακούχο iced tea ροδάκινο που κατέφθασαν σε 10 «ψαγμένα» μπαρ του ιστορικού κέντρου. Κάτι cool και φρέσκο κυκλοφορεί στα στενά του εμπορικού τριγώνου, κάνει take-over αγαπημένα μπαρ και ανατρέπει όλα όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Μπορεί η πρωτεύουσα να περηφανεύεται για την bartending σκηνή που διαθέτει, όμως στην κοσμοπολίτικη αύρα του κέντρου έρχονται να προστεθούν νότες από το Kέιπ Τάουν, το Ρίο ντε Τζανέιρο και τη Nέα Υόρκη, μητροπόλεις που αποτέλεσαν την έμπνευση για τη δημιουργία αυτών των τριών HIGHBALL με βάση το Johnnie Walker Black Label. Tα Johnnie & Ginger, Johnnie & Lemon και Johnnie & Peach επαναπροσδιoρίζουν το alltime classic highball serve και φιγουράρουν στους καταλόγους μερικών εξαιρετικών μπαρ του κέντρου.

Η εκδήλωση της Swatch για τις καινούργιες συλλογές της σεζόν Φθινόπωρο / Χειμώνας 2019 Τον περασμένο μήνα η Swatch παρουσίασε τις συλλογές της για τη σεζόν Φθινόπωρο / Χειμώνας 2019 σε μια casual εκδήλωση γεμάτη χρώμα, στυλ και Swatch ενέργεια. Η μάρκα υποδέχτηκε εκπροσώπους των μέσων, μπλόγκερ και influencers στον design χώρο The Lofts στο Χαλάνδρι για να τους ξεναγήσει στις θεματικές ενότητες Swatch Bau, Skin Irony42, I love your folks και Knightliness. Τα ρολόγια κάθε ενότητας παρουσιάστηκαν με τέτοιον τρόπο ώστε να μεταδίδεται στον επισκέπτη το μοναδικό vibe και η πηγή έμπνευσης της εκάστοτε θεματικής ενότητας. Oι προσκεκλημένοι είχαν, μεταξύ άλλων, την ευκαιρία να παρακολουθήσουν ένα workshop καλλιγραφίας και να πάρουν μαζί τους ένα κάδρο με τη φράση που επέλεξαν να γράψουν με γραμματοσειρές εμπνευσμένες από την εποχή των ιπποτών, στο στυλ της οποίας βασίζεται και η ενότητα Knightliness. Όλες οι συλλογές που παρουσιάστηκαν είναι διαθέσιμες στα καταστήματα και στα σημεία πώλησης Swatch.

LiFO

Επιμέλεια αφιερώματος: Αλεξία Σβώλου

υγεία Φθινόπωρο όχι μόνο στη Νέα Υόρκη, όπως στην ομώνυμη ταινία, αλλά και στην Αθήνα. Επιστροφή στη ρουτίνα, στη δουλειά που φορτσάρει, στις ατελείωτες υποχρεώσεις, στις ιώσεις, στο άγχος – οχ, νιώθω ένα σφίξιμο στην καρδιά! Περιτριγυρίζεσαι από μικρόβια, βομβαρδίζεσαι από ενημερωτικές εκστρατείες για σοβαρά νοσήματα, και αναρωτιέσαι τι πρέπει να κάνεις για να διαφυλάξεις την υγεία σου. Σου έχουμε τις απαντήσεις σε ένα χορταστικό αφιέρωμα υγείας εφ’ όλης της ύλης, για τα εμβόλια, την προστασία από τις λοιμώξεις, τους πιο διαδεδομένους καρκίνους, τον διαβήτη, τις καρδιοπάθειες, τα δερματολογικά προβλήματα και για όλες εκείνες τις εθελοντικές και κοινωνικές δράσεις που διώχνουν τις αποχρώσεις του γκρι από την καθημερινότητά μας, στηρίζουν την κοινωνία, προσφέρουν αλληλεγγύη και κάνουν κάθε πολίτη να νιώθει σημαντικός.

health/2019

Ένας οδηγός για να ζεις καλύτερα, με υγεία και ευεξία.

14.11.19 – lifo

40 lifo – 14.11.19

14.11.19 – lifo

καρκίνος

LiFO health/2019

Στους καρκίνους η ίαση δεν είναι πια «όνειρο». Η έγκαιρη διάγνωση σε συνδυασμό με τις νέες θεραπείες εξαφανίζουν όγκους και χαρίζουν πολλά ποιοτικά χρόνια ζωής, ακόμα και σε ασθενείς με μεταστατική νόσο. Αυτό κι αν είναι επίτευγμα που σε κάνει να χαμογελάς, να λες #vazoume_telos και να ντύνεσαι στα λευκά, ζητώντας να #foramelefko!

Ε Μήνας αφιερωμένος στο Βig C με hashtag την #elpida της Αλεξίας Σβώλου 42 lifo – 14.11.19

υγεία

ίναι η λέξη που δεν λες. Που φοβόσουν να ακούσεις αλλά και να αρθρώσεις. Που έμαθες σιγά-σιγά να ξορκίζεις μέσα από ταινίες σαν τη Ζωή σε δύο πράξεις (Stepmom) με τη Σούζαν Σαράντον και την τηλεοπτική σειρά «The Big C» με τη Λόρα Λίνεϊ. Βοηθάει να συνδέεις τον καρκίνο με χρώματα, το λευκό της ελπίδας, το ροζ της γυναικείας ευαισθησίας, το μοβ του φθινοπώρου, με αισιόδοξα hashtags και ανθρώπους αναγνωρίσιμους, celebrities, όπως η Σμαράγδα Καρύδη, ο Μάριος Φραγκούλης και ο «θρύλος» Παναγιώτης Γιαννάκης, που αναλαμβάνουν τον ρόλο του πρεσβευτή σε μια εκστρατεία κατά του φόβου. Άλλωστε, όπως λέει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας, Γιάννης Μπουκοβίνας, οι ασθενείς με καρκίνο δεν έχουν κανέναν λόγο πια να νιώθουν απελπισία. Γιατί η νόσος αντιμετωπίζεται, ακόμα κι αν επιστρέψει ως μεταστατική, και για ένα σημαντικό ποσοστό πασχόντων οι νέες θεραπείες εξασφαλίζουν 10ετή επιβίωση, την οποία συνεπάγεται η λεγόμενη λειτουργική ίαση. Μεγάλο επίτευγμα, αν αναλογιστούμε πως πριν από 10 χρόνια οι μεταστατικοί καρκίνοι είχαν φτωχά ποσοστά επιβίωσης που κυμαίνονταν από 3 έως 6 μήνες. Αλλά για να δράσουν σωστά τα φάρμακα απαιτείται έγκαιρη χορήγηση, η οποία προϋποθέτει έγκαιρη διάγνωση. Γι’ αυτό και ο Νοέμβριος έχει καθιερωθεί διεθνώς ως μήνας πρόληψης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του πνεύμονα και τον καρκίνο του παγκρέατος, ενώ φέτος μας καλεί σε ένα εθνικό προσκλητήριο και για την πρόληψη των γυναικολογικών καρκίνων, προβάλλοντας αισιόδοξα hashtags όπως #foramelefko για τον καρκίνο του πνεύμονα και #vazoume_telos στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Νοσήματα «ζόρικα» μέχρι πρόσφατα, που οι επιστημονικές εξελίξεις με επίκεντρο τις νέες ανοσοθεραπείες, τα στοχευμένα φάρμακα αλλά και τις ακτινοθεραπείες ακριβείας σε πολύ προηγμένα μηχανήματα έχουν αλλάξει το τοπίο της θεραπευτικής τους αντιμετώπισης, γράφοντας ένα success story δίχως προηγούμενο.

#foramelefko Η πατρίδα μας κατέχει θλιβερό αργυρό μετάλλιο στα νέα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα στην Ευρώπη λόγω του τσιγάρου και η νόσος αποτελεί μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας. «Ωστόσο δεν έχουμε εθνική στρατηγική για την καταπολέμησή του, ούτε πρόγραμμα προ-ασυμπτωματικού ελέγχου, όπως ισχύει, για παράδειγμα, με τη μαστογραφία και την εξέταση PSA για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού και του προστάτη αντιστοίχως» λέει η πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, Καίτη Αποστολίδου. Από τη μεριά του, ο πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας, Ιωάννης Μπουκοβίνας, επισημαίνει: «Το τσιγάρο, μέσα από τον καρκίνο του πνεύμονα, άλλους καρκίνους, τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, τις αναπνευστικές λοιμώξεις και τα καρδιαγγειακά νοσήματα σκοτώνει πρόωρα το 50% των καπνιστών. Τι σόι χόμπι είναι αυτό που σκοτώνει έναν στους δύο και γιατί δεν αποφασίζουν οι καπνιστές να το κόψουν;». Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι το 58% των Ελλήνων ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα διαγιγνώσκεται καθυστερημένα, με το στίγμα της νόσου και την ενοχή που νιώθει ο καπνιστής-ασθενής να αποτρέπει τον έγκαιρο εντοπισμό της. Γι’ αυτό, άλλωστε, γίνεται και η εκστρατεία #foramelefko της Roche Hellas, με προσωπικότητες από τον χώρο της τέχνης και του αθλητισμού να ντύνονται στα λευκά, στέλνοντας το μήνυμα της πρόληψης. Από θεραπευτικής πλευράς, έχουν γίνει άλματα και το 22% των ασθενών ξεπερνά την πενταετία, με κάποιους τυχερούς φτάνουν τη 10ετία χάρη στις ανοσοθεραπείες, τη νεότερη γενιά των ογκολογικών φαρμάκων. Πιο «φλου» είναι η εικόνα στον καρκίνο του παγκρέατος, με την πρόεδρο του Συλλόγου Καρκινοπαθών ΚΕΦΙ, Ζωή Γραμματόγλου, να τονίζει πως τα τελευταία χρόνια έχουν διπλασιαστεί τα ποσοστά του καρκίνου του παγκρέατος στην Ελλάδα και, καθώς είναι ο πιο ύπουλος καρκίνος δυστυχώς διαγιγνώσκεται με μεγάλη καθυστέρηση. Ένα από τα μοναδικά σινιάλα της νόσου είναι ένας αδικαιολόγητος πόνος ψηλά στην πλάτη, στο ύψος που κουμπώνει το σουτιέν ή που δένουμε το μαγιό.

#vazoume_telos Η έγκαιρη διάγνωση είναι δυνατή στον καρκίνο, αρκεί να είμαστε «διαβασμένοι» και σε εγρήγορση, είναι όμως πιθανή και η εξάλειψή του; «Ναι» απαντά για τον 3ο συχνότερο γυναικείο καρκίνο –και πιο φονικό στις νεαρές ηλικίες–, τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, ο καθηγητής μαιευτικής-γυναικολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θοδωρής Αγοραστός. Και εξηγεί: χάρη στο νέο 9δυναμο εμβόλιο HPV, που συνιστάται για κορίτσια 11-18 ετών και αποζημιώνεται πλήρως, έχουμε τη δυνατότητα να εξαλείψουμε τη νόσο αυτή, η οποία στην πατρίδα μας μετρά κάθε χρόνο τουλάχιστον 300 νέα περιστατικά. Η Αυστραλία, που εφάρμοσε πρόγραμμα εμβολιασμού με 95% εμβολιαστική κάλυψη, έχει περιορίσει ήδη δραστικά τη νόσο και σε 10 χρόνια θα οδηγηθεί στην εξάλειψή της (δηλαδή, σε λιγότερο από 4 νέα περιστατικά ανά 100.000 κατοίκους). Σε 30 χρόνια θα οδηγηθεί στην εξαφάνισή της, δηλαδή σε λιγότερο από ένα περιστατικό ανά 100.000 κατοίκους. «Όλες οι γυναίκες έως 45 ετών, όσες είναι από 19 ετών και άνω και ειδικές πληθυσμιακές ομάδες, όπως οι ομοφυλόφιλοι άνδρες, άνω των 26 ετών το πληρώνουν από την τσέπη τους. Όσο πιο νωρίς γίνει ο εμβολιασμός (πριν από την έναρξη της σεξουαλικής ζωής) τόσο το καλύτερο, καθώς ο ιός HPV, που ενοχοποιείται για συνολικά 10 καρκίνους, μεταδίδεται με το σεξ. Μεταξύ των καρκίνων που συνδέονται άμεσα με τον ιό HPV είναι και οι καρκίνοι του φάρυγγα και του λάρυγγα, με διάσημους ασθενείς, όπως ο ηθοποιός Μάικλ Ντάγκλας. Η ασπίδα της πρόληψης ολοκληρώνεται με τα DNA HPV test που αντικαθιστούν το ΠΑΠ τεστ και πρέπει να επαναλαμβάνονται ανά 5ετία, για να μπορούμε να πούμε «βάζουμε τέλος» στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας με hashtag #vazoume_telos! στην εκστρατεία που υλοποιούν το Ελληνικό Κολλέγιο Παιδιάτρων, η Ελληνική Εταιρεία Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων, η φαρμακευτική εταιρεία MSD και ο Σύλλογος Ασθενών με Καρκίνο «ΑγκαλιάΖΩ».

14.11.19 – lifo

αυτοάνοσα Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα βάζει αυτογκόλ! της Αλεξίας Σβώλου 44 lifo – 14.11.19

LiFO health/2019

υγεία

Τα αυτοάνοσα νοσήματα γνωρίζουν έξαρση στην εποχή μας, φαινόμενο για το οποίο ενοχοποιείται μια πληθώρα παραγόντων: από τη διατροφή και τη ζωή μακριά από τη φύση, σε αποστειρωμένα σπίτιακλουβιά, μέχρι τις περιβαλλοντικές επιθέσεις και την ατμοσφαιρική ρύπανση. Αυτό που μένει σταθερό είναι ότι είχαν, έχουν και θα έχουν αδυναμία στις γυναίκες.

πό το στόμα του λύκου μέχρι τη δυσκαμψία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, ο δρόμος είναι μακρύς, οδυνηρός και η λίστα των αυτοάνοσων ασθενειών περιλαμβάνει περίπου 100 νοσήματα που εκδηλώνονται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα δυσλειτουργεί και αρχίζει να επιτίθεται σε δικά του κύτταρα, εκλαμβάνοντάς τα ως ξένα. Δύο από τους συνήθεις υπόπτους για την επίθεση του ανοσοποιητικού στον ίδιο του τον εαυτό συνιστούν η θεωρία της υγιεινής ζωής (αποστειρωμένη, μακριά από τη φύση) και η εκτός ελέγχου μόλυνση της ατμόσφαιρας − αμφότεροι έχουν ενοχοποιηθεί για τον αυτοάνοσο διαβήτη τύπου 1. Μάλιστα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πρόσφατα εκτίμησε ότι αν όλα τα κράτη περιόριζαν τις εκπομπές ρύπων θα εξοικονομούσαμε 140 εκατομμύρια δολάρια ετησίως από την ελάττωση των περιστατικών διαβήτη. Η αυτοανοσία γνωρίζει έξαρση, λοιπόν, καθώς το περιβάλλον όπου ζούμε γίνεται εχθρικότερο και το φαγητό πιο… «πλαστικό», ενώ δείχνει αδυναμία στις γυναίκες, πιθανότατα λόγω ορμονών. «Μία από τις πιο γνωστές αυτοάνοσες ασθένειες είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα, στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στις αρθρώσεις, προκαλώντας σοβαρές βλάβες και παραμόρφωση» εξηγεί ο ρευματολόγος Παναγιώτης Τρόντζας, πρόεδρος της Επιστημονικής Ενώσεως για τη Μυοσκελετική Υγεία. Η νόσος χαρακτηρίζεται από πόνο, οίδημα, δυσκαμψία και μειωμένη κινητικότητα στις αρθρώσεις, κυρίως στα δάχτυλα των χεριών, στους καρπούς και στα πόδια. Όπως πολλά άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να προσβάλει πολλά διαφορετικά όργανα και συστήματα, όπως τα μάτια, το δέρμα, το στόμα, οι πνεύμονες και τα αιμοφόρα αγγεία. Μία από τις αυτοάνοσες ασθένειες που φλερτάρουν με τις νεαρές ηλικίες είναι η ψωρίαση, η οποία οφείλεται στη μεγάλη επιτάχυνση του ρυθμού κερατινοποίησης των δερματικών κυττάρων (από 28 ημέρες στον φυσιολογικό κύκλο σε μόλις 4) και σε εκτεταμένη φλεγμονή παντού στο σώμα. Η ψωρίαση μπορεί να προκαλεί είτε φαγούρα είτε πόνο στο δέρμα και οι δερματικές αλλοιώσεις είναι συχνότερες στους

αγκώνες, στα γόνατα, στην επιδερμίδα του κρανίου και χαμηλά στη μέση. Κάποιοι τύποι ψωρίασης προσβάλλουν κυρίως τις παλάμες, τα πέλματα, τις μασχάλες ή τις δερματικές πτυχώσεις γύρω από τα γεννητικά όργανα. Η ψωρίαση τείνει να είναι κληρονομική, ωστόσο εμπλέκονται κι άλλοι παράγοντες, όπως το στρες, ένας τραυματισμός στο δέρμα ή μια λοίμωξη. Η ψωρίαση είναι από τα νοσήματα που κουβαλούν βαρύ στίγμα, ενώ το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι συννοσηρότητες (σακχαρώδης διαβήτης, παχυσαρκία, καρδιοπάθειες κ.λπ.) που βρίσκονται κάτω από την κορυφή του παγόβουνου και οφείλονται στην εκτεταμένη φλεγμονή. Εξίσου μεγάλο στίγμα φέρει και η πολλαπλή σκλήρυνση, που επίσης προτιμά τις νέες και τους νέους και έως πρόσφατα αποτελούσε την πρώτη αιτία αναπηρίας σε νέα άτομα, μετά τα τροχαία. Σε αυτό το αυτοάνοσο νόσημα το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στη μυελίνη –μια ουσία που περιβάλλει τα νεύρα του κεντρικού νευρικού συστήματος και λειτουργεί σαν «μόνωση»– και στις νευρικές ίνες. Αποτέλεσμα της βλάβης αυτής είναι η κακή επικοινωνία μεταξύ του εγκεφάλου και άλλων μερών του σώματος. Τυπικά συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι η αδυναμία, η κόπωση, το μούδιασμα, οι δυσκολίες στη βάδιση, καθώς και οι διαταραχές της όρασης, της γαστρεντερικής λειτουργίας και του ουροποιητικού. Μια πιο άγνωστη πάθηση είναι η νόσος του Graves, μια αυτοάνοση δυσλειτουργία του θυρεοειδούς. Στην περίπτωση αυτή, το ανοσοποιητικό δεν καταστρέφει τα κύτταρα του αδένα αλλά πυροδοτεί την υπερβολική παραγωγή ορμονών (υπερθυρεοειδισμός). Αυτή η υπερπαραγωγή ορμονών οδηγεί σε διόγκωση του θυρεοειδούς, ταχυπαλμίες, νευρικότητα και ευερεθιστότητα, απώλεια βάρους, επεισόδια διάρροιας και προβλήματα ύπνου. Ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα που εκδηλώνουν οι πάσχοντες από τη νόσο του Graves είναι το οίδημα στα μάτια, με αποτέλεσμα αυτά να μοιάζουν σαν να βγαίνουν από τις κόγχες, και ένα οίδημα στον λαιμό. Κι αν όλα αυτά δεν σας αφορούν, ενδέχεται να είστε ανάμεσα στους περίπου 5.000 Έλληνες ασθενείς που

έχουν πιαστεί στο στόμα του… λύκου. Ο λύκος χαρακτηρίζεται από τις επίμονες φλεγμονές στο δέρμα, στις αρθρώσεις, στα αιμοφόρα αγγεία και/ή σε εσωτερικά όργανα. Ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος είναι η συνηθέστερη και πιο σοβαρή μορφή της νόσου. Οι εκδηλώσεις του λύκου στο σώμα καλύπτουν ένα πολύ ευρύ φάσμα, με τα συμπτώματα να επηρεάζουν πολλαπλά όργανα και συστήματα. Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά του συμπτώματα είναι το κοκκίνισμα σε σχήμα πεταλούδας στο πρόσωπο, που καλύπτει τη μύτη και τα μάγουλα. Άλλα κοινά συμπτώματα του λύκου είναι η κόπωση, ο πόνος, το πρήξιμο στις αρθρώσεις, ο πυρετός και τα δερματικά εξανθήματα σε σημεία του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο. Ο λύκος μπορεί, επίσης, να προκαλέσει αναιμία, πρήξιμο στα χέρια και στα πόδια, πόνο στο στήθος, τριχόπτωση και έλκη στο στόμα. Στην εκδήλωσή του εμπλέκονται γενετικοί (κληρονομικοί), ορμονικοί αλλά και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Η πρόοδος στις θεραπείες αλλάζει το τοπίο στα αυτοάνοσα νοσήματα Μέχρι πριν από μερικά χρόνια τα αυτοάνοσα νοσήματα αντιμετωπίζονταν με τροποποιητικές θεραπείες που άλλαζαν την πορεία της νόσου, καθώς και με συμπτωματική θεραπεία, όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη που ανακουφίζουν από τα συμπτώματα (πόνο - οίδημα). Πλέον, όμως, τα νοσήματα που οφείλονται στην απορρύθμιση του ανοσοποιητικού αντιμετωπίζονται με βιολογικούς παράγοντες, τη νεότερη γενιά φαρμάκων που καταστέλλει τη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος. Η πρόοδος που έχει συντελεστεί είναι μεγάλη, αλλά το να παρεμβαίνεις στο ανοσοποιητικό σύστημα είναι σαν να παίζεις με το μαγικό ραβδί του Χάρι Πότερ, θυμίζουν οι παθολόγοι.

14.11.19 – lifo

εμβολιασμός, γρίπη και ιώσεις 11 εκατ. ημέρες αντιβίωσης θα κερδίζαμε, εμβολιάζοντας όλα τα παιδιά. της Αλεξίας Σβώλου 46 lifo – 14.11.19

LiFO health/2019

ι ιώσεις είναι σαν τη μονότονη φθινοπωρινή βροχή. Μόλις αρχίσουν, δεν σταματούν. Πρώτα τους «θύματα» είναι τα μωράκια και τα νήπια, ειδικά όσα πάνε παιδικό σταθμό και νηπιαγωγείο, καθώς εκεί όπου μαζεύονται πολλά πιτσιρίκια, τα μικρόβια κάνουν πάρτι. Τα παιδιά είναι οι ιδανικοί φορείς των μικροβίων της γρίπης, του κρυολογήματος, της γαστρεντερίτιδας και, μόλις μπουν στο σπίτι, κολλούν πρώτα τον παππού και τη γιαγιά, που λόγω ηλικίας είναι πιο ευάλωτοι, και μετά τη μαμά και τον μπαμπά. Όλα αρχίζουν με ένα γρατζούνισμα στον λαιμό, βήχα, μπούκωμα στη μύτη, κακοδιαθεσία, και ακολουθεί πυρετός, μυαλγία, πόνος στο κεφάλι ή στην κοιλιά, ανάλογα με το ένοχο μικρόβιο. Το κύμα της εποχικής γρίπης καθυστέρησε να φτάσει λόγω του παρατεταμένου καλοκαιριού, αλλά μην ξεγελιέστε από τις ήπιες θερμοκρασίες και τις ημέρες ηλιοφάνειας. Ο καλός καιρός δεν ξορκίζει τις ιώσεις, αυτό μόνο ο προληπτικός εμβολιασμός μπορεί να το κάνει και γι’ αυτό ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών προτείνει να έρχεται με SMS μήνυμα στο κινητό μας τηλέφωνο κάθε Οκτώβριο η ειδοποίηση πως πρέπει να κάνουμε το αντιγριπικό εμβόλιο, με το διάσημο Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) να συστήνει σε όλους να έχουν ολοκληρώσει τον αντιγριπικό εμβολιασμό μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου και να υπενθυμίζει ότι πολύ συχνά, μετά από μια βαριά γρίπη που εξελίχθηκε σε πνευμονία, μπορεί να εκδηλωθεί έμφραγμα του μυοκαρδίου. Ο περσινός «black» απολογισμός φανερώνει την αξία του αντιγριπικού εμβολιασμού ειδικά στις ευπαθείς ομάδες, με αριθμούς που σοκάρουν: 388 Έλληνες νόσησαν βαριά από γρίπη και νοσηλεύτηκαν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Από αυτούς, οι 154 ασθενείς πέθαναν. Το 80% όλων των περιστατικών που χρειάστηκαν νοσηλεία ανήκε στις ευπαθείς ομάδες, που έπρεπε να έχουν κάνει οπωσδήποτε το εμβόλιο. Όμως, μόνο 15 εξ αυτών το είχαν κάνει! Όπως επισημαίνει ο παθολόγος-λοιμωξιολόγος, Παναγιώτης Γαργαλιάνος-Κακολύρης, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, ο εμβολιασμός για την πρόληψη των αναπνευστικών λοιμώξεων είναι ένα από τα ισχυρότερα εργαλεία για τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας. Η επίκουρη καθηγήτρια πνευμονολογίας, Παρασκευή Κατσαούνου, επισημαίνει πως χάρη στον εμβολιασμό μειώνουμε και το παγκόσμιο πρόβλημα των ανθεκτικών μικροβίων που σκοτώνουν εντός κι εκτός νοσοκομείων. Μάλιστα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έκανε έρευνα που έδειξε ότι θα κερδίζαμε 11 εκατομμύρια ημέρες αντιβίωσης, αν καταφέρναμε να εμβολιάσουμε όλα τα παιδιά του κόσμου για τον πνευμονιόκοκκο, ώστε να προστατεύονται από την επιπλοκή της πνευμονίας. Η αντιβίωση αυτή όχι μόνο κοστίζει σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη αλλά εκτοξεύει στα ύψη το πρόβλημα της κατάχρησης αντιβιοτικών, δημιουργώντας ανθεκτικά στελέχη που την επόμενη φορά δεν θα «μασήσουν» με τα κοινά αντιβιοτικά. Αργά ή γρήγορα, θα φτάσει η μέρα που κανένα από τα υπάρχοντα αντιβιοτικά δεν θα τα πιάνει, ούτε καν τα νέας γενιάς που θα έρθουν, τα οποία θα αποτελούνται από μονοκλωνικά αντισώματα και θα είναι πανάκριβα.

Ο προληπτικός εμβολιασμός βοηθά να μην κολλήσουν ιώσεις και λοιμώξεις τα παιδιά, να μην τις φέρουν στο σπίτι και να μην πάρουν όλοι, μικροί και μεγάλοι, μεγάλες δόσεις αντιβιοτικών που οδηγούν σε ακόμα πιο ανθεκτικά μικρόβια και πιο επικίνδυνες λοιμώξεις.

υγεία

Το κακό παράδειγμα των γιατρών και των νοσηλευτών Παρότι τα ευρήματα μελετών της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας και του Κοινωνικού Βαρόμετρου δείχνουν ότι από το 2017 καταγράφηκε αύξηση των εμβολιασμών για γρίπη και πνευμονία κατά 13%, τα ποσοστά εξακολουθούν να κυμαίνονται περίπου στο 30% και να είναι απογοητευτικά με βάση τον πολύ υψηλότερο στόχο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Ένα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» είναι η απείθαρχη στάση των ίδιων των επαγγελματιών Υγείας απέναντι στον εμβολιασμό, που με τον τρόπο τους δίνουν το κακό παράδειγμα.

Αναμνηστικές δόσεις, το κρυφό «ατού» των εμβολίων Αν και κάποια εμβόλια γίνονται μόνο μία φορά, τα περισσότερα χρειάζονται αναμνηστικές δόσεις για να προκαλέσουν ανοσία διαρκείας. Όπως εξηγεί ο πρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, Κώστας Νταλούκας, οι γονείς είναι συνήθως πολύ τυπικοί με τα εμβόλια των βρεφών γιατί φοβούνται, αλλά, καθώς τα παιδιά τους μεγαλώνουν και δυναμώνουν, αρχίζουν να παραμελούν τις αναμνηστικές δόσεις. Αυτό δημιουργεί «κενά» στο τείχος ανοσίας που χτίζει το εμβόλιο και, όπως ισχύει για κάθε τείχος με κενά, τελικώς καταρρέει. Άρα, το μήνυμα είναι πως πρέπει να ακολουθούμε κατά γράμμα το εμβολιαστικό σχήμα έτσι όπως μας δίνεται μέσα από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών.

Τι άλλο χρειαζόμαστε;

Ο περσινός «black» απολογισμός φανερώνει την αξία του αντιγριπικού εμβολιασμού ειδικά στις ευπαθείς ομάδες, με αριθμούς που σοκάρουν: 388 Έλληνες νόσησαν βαριά από γρίπη και νοσηλεύτηκαν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.

Ο οδηγός καλής υγείας, εκτός από τον εμβολιασμό, περιλαμβάνει τη σωστή ατομική υγιεινή που είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς δεν ζούμε σε αποστειρωμένα «κουτάκια» αλλά σε κοινόχρηστους χώρους μαζί με πλήθος άλλων ανθρώπων. Τα αντισηπτικά μαντηλάκια και τζελ –χωρίς να μας πιάνει πανικός– είναι χρήσιμα για να καθαρίζουμε τα χέρια μας αλλά και αντικείμενα όπως το τηλεκοντρόλ, το ακουστικό του τηλεφώνου, τα mp4, τα ακουστικά, το τάμπλετ, τα πόμολα σε πόρτες, φούρνο, ψυγείο και οτιδήποτε πιάνουν πολλά χέρια, όπως οι λαβές στο καρότσι ενός σούπερ μάρκετ. Επίσης, πρέπει να πλένουμε τα χέρια μας προτού φάμε κάτι και να φταρνιζόμαστε ή να βήχουμε σε μαντίλι που πετιέται, στον αγκώνα μας (μέσα σε ρούχο) ή εσωτερικά, μέσα στην μπλούζα μας, τραβώντας τη λαιμόκοψη. Εννοείται ότι αμέσως μετά το ρούχο πάει για πλύσιμο.

14.11.19 – lifo

ΕΚΕ

LiFO health/2019

Η προσφορά, ο εθελοντισμός και η κοινωνική υπευθυνότητα καλύπτουν μεγάλες ανάγκες που δημιουργήθηκαν στην κοινωνία τα πέτρινα χρόνια της κρίσης και επιπλέον λειτουργούν καθαρτικά στη συνείδηση και στην καρδιά, επιτρέποντάς μας να κοιμόμαστε ήσυχοι τα βράδια.

Σ Όταν δίνεις, έχεις γεμάτη καρδιά! της Αλεξίας Σβώλου 48 lifo – 14.11.19

υγεία

τάσου πλάι μου». Το κλασικό τραγούδι που ερμήνευσε πρώτος ο Αμερικανός τραγουδιστής Μπεν Κινγκ έγινε στην εποχή μας σύνθημα που περιγράφει με τρεις λέξεις τις πρωτοβουλίες κοινωνικής ευθύνης που υλοποιούν εταιρείες, ιδρύματα, οργανισμοί και άνθρωποι, ατομικά, με στόχο να στηρίξουν τους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη, είτε γιατί απειλούνται από τη φτώχεια είτε γιατί μένουν σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου οι δομές υγείας και εκπαίδευσης δεν επαρκούν. Αν η οικονομική κρίση πέτυχε κάτι θετικό, είναι πως ξύπνησε την αλληλεγγύη, τον ανθρωπισμό και έκανε μόδα τον εθελοντισμό. Σήμερα εθελοντές δεν είναι πια μόνο μερικοί εκκεντρικοί ιδεαλιστές αλλά όλοι οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας και, φυσικά, όλες οι εταιρείες του ιδιωτικού τομέα. Γιατί, όπως λέει μια παλιά, αλλά διαχρονική φράση, όταν παίρνεις, έχεις γεμάτα χέρια, και όταν δίνεις, έχεις γεμάτη καρδιά. Η λίστα με τα παραδείγματα κοινωνικής προσφοράς δεν έχει τέλος. Για τις φαρμακευτικές εταιρείες μεταφράζεται σε εκστρατείες ευαισθητοποίησης και αποστιγματοποίησης νοσημάτων, σε αποστολές κοινωνικής ιατρικής σε νησιά και ορεινά χωριά, σε νησίδες φτώχειας και αποκλεισμένους πληθυσμούς που μπορεί να βρίσκονται χιλιόμετρα μακριά ή ακόμα και μέσα στο Λεκανοπέδιο Αττικής. Πολύ συχνά προσφέρονται δωρεάν προληπτικές εξετάσεις, όπως σπιρομετρήσεις για την αναπνευστική λειτουργία, μετρήσεις σακχάρου για την πρόληψη του διαβήτη, μετρήσεις παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου, δωρεάν ψηφιακές μαστογραφίες, μετρήσεις PSA για τον καρκίνο του προστάτη. Με αφορμή την καθολική, επιτέλους, εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου πολλές εκστρατείες για την αποφυγή του καπνίσματος και την πρόληψη της παχυσαρκίας πάνε στα σχολεία, καθώς εκεί πρέπει να γίνονται οι παρεμβάσεις για να αποφευχθεί το κακό. Οι εκστρατείες που γίνονται για τις καρδιοπάθειες, τον διαβήτη, τους καρκίνους, τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, τις αναπνευστικές λοιμώξεις, τα ρευματολογικά νοσήματα, την ψωρίαση, την πολλαπλή σκλήρυνση και άλλα στιγματισμένα νοσήματα που θεωρούνται εσφαλμένα μεταδοτικά αποτελούν παραδείγματα μιας τάσης που μέρα με τη μέρα γιγαντώνεται, έχοντας τέσσερις βασικούς πυλώνες. Καταρχάς, τη στήριξη της κοινωνίας και την προστασία του περιβάλλοντος από τη χιονοστιβάδα της κλιματικής αλλαγής. Επίσης, το εκπαιδευτικό και επαγγελματικό «αγκάλιασμα» της νέας γενιάς, ώστε να αντιστραφεί το φαινόμενο του drain brain, και την καταπολέμηση της υπογεννητικότητας, της νέας απειλής που κινδυνεύει να μας μετατρέψει σε ένα έθνος παππούδων, κάτω των 8 εκατομμύριων ανθρώπων. Να μερικές κοινωνικές δράσεις που δημιουργούν θετικό αποτύπωμα σε μια κοινωνία που παλεύει να σταθεί ξανά στα πόδια της. Η εκστρατεία «Το σώμα σου μιλάει. Ακουσέ

το!» της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας ταξίδεψε με την Ομάδα Αιγαίου, στο πλαίσιο της 4ημερης χειμερινής της αποστολής, σε τρία μικρά κυκλαδονήσια, την Ίο, τη Σχοινούσα και την Ηρακλειά, προσφέροντας δωρεάν ρευματολογικές εξετάσεις και ενημέρωση για τα ρευματολογικά νοσήματα στους κατοίκους, που στην πλειονότητά τους είναι μεσήλικες ή ηλικιωμένοι και καταπονημένοι από τις αγροτικές εργασίες. Στην ίδια χειμερινή αποστολή, στην οποία πάντοτε δηλώνει παρούσα και η δημοσιογράφος Υγείας της LifΟ, η Pfizer έστειλε εμβόλια για τον πνευμονιόκοκκο που προστατεύουν τους μεσήλικες και τους ηλικιωμένους από την πνευμονία, ενώ η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία έστειλε τον κινητό της μαστογράφο για να προσφέρει στις νησιώτισσες τη δυνατότητα να κάνουν ψηφιακή μαστογραφία στον τόπο τους. Μια άλλη κοινωνική πρωτοβουλία, που κάθε χρόνο χαράζει σταθερά ρότα για νησιά και ορεινά χωριά, αφορά στο Σωματείο Φίλων Κοινωνικής Παιδιατρικής «Ανοιχτή Αγκαλιά» που επισκέπτεται νησιά όπως οι Λειψοί και η Αστυπάλαια αλλά και τα ακριτικά Πομακοχώρια της Θράκης. Στην αποστολή του Οκτωβρίου στους Λειψούς συμμετείχε και η δημοσιογράφος Υγείας της LifΟ, καταγράφοντας την αγάπη με την οποία υποδέχτηκε ο τοπικός πληθυσμός, και ειδικά τα παιδιά, τους εθελοντές γιατρούς της «Ανοιχτής Αγκαλιάς». Μια δράση, που προσφέρει φαγητό σε εκατοντάδες χιλιάδες συνανθρώπους μας που ζουν στο φάσμα της επισιτιστικής ανασφάλειας, είναι το «Μπορούμε», το οποίο έχει προσφέρει μέχρι σήμερα 30 εκατομμύρια μερίδες φαγητού πανελλαδικά. Δύο άλλες πρωτοβουλίες που βοηθούν ανθρώπους της διπλανής πόρτας να αντιμετωπίσουν βασανιστικά νοσήματα είναι οι δράσεις της Novartis Hellas «Μίλα για την ημικρανία σου» και «Βήμα Μπροστά», ενώ η επιστροφή των βιωματικών εργαστηρίων του προγράμματος «Είσαι γυναίκα. Είσαι δύναμη!» αποτελεί την αιχμή του δόρατος της εταιρικής της υπευθυνότητας, προσφέροντας ένα ολιστικό άγγιγμα ψυχής σε γυναίκες αντιμέτωπες με τον καρκίνο του μαστού. Στο νευραλγικό κομμάτι της στήριξης της νέας γενιάς και της συγκράτησης των νέων επιστημόνων, σημαντική είναι η συνεργασία της Pfizer με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στην προσφορά υποτροφιών σπουδών που βοηθούν να μετατραπεί το brain drain σε brain gain για τους ίδιους τους φοιτητές και για τη χώρα. Τέλος, σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της υπογεννητικότητας, η πρωτοβουλία HOPEgenesis προχωρά, γεμίζοντας με παιδικά χαμόγελα τα σοκάκια ορεινών χωριών και μακρινών νησιών. Με σχεδόν 200 μωρά που γεννήθηκαν χάρη στη στήριξη –οικονομική και υγείας– και στο αίσθημα ασφάλειας που παρέχει η πρωτοβουλία στα ζευγάρια που φοβούνται να αποκτήσουν παιδί, το αρνητικό πρόσημο των γεννήσεων αναστρέφεται. Με ένα μωρό τη φορά, ένα βήμα τη φορά, με baby steps, έτσι όπως ξεκινάνε όλα τα μεγάλα ταξίδια.

14.11.19 – lifo

διαβήτης

LiFO health/2019

Τα ελληνόπουλα είναι πρωταθλητές Ευρώπης στην παχυσαρκία και στις ώρες τηλεθέασης, με συνέπεια να βάζουν σοβαρή υποψηφιότητα για να εμφανίσουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 μεγαλώνοντας. Γιώργος Δημητριάδης, καθηγητής παθολογίας, πρόεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας

ι μισές οικογένειες στην Ελλάδα έχουν μέλος τους άτομο με διαβήτη, με την πλειονότητα των ασθενών να νοσεί από διαβήτη τύπου 2, το «δίδυμο» αδελφάκι της παχυσαρκίας. Συνολικά, με βάση πρόσφατες έρευνες, το 11% του πληθυσμού νοσεί από διαβήτη, ενώ τα ελληνόπουλα, που κατέχουν το ευρωπαϊκό ρεκόρ στην παχυσαρκία και τις ώρες τηλεθέασης εβδομαδιαίως, έχουν πολύ υψηλή πιθανότητα να παρουσιάσουν διαβήτη μεγαλώνοντας, όπως εξηγεί ο καθηγητής παθολογίας και πρόεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, Γιώργος Δημητριάδης.

Η ανησυχητική εξάπλωση του διαβήτη. της Αλεξίας Σβώλου 50 lifo – 14.11.19

υγεία

14 Νοεμβρίου Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη

Η κακή διατροφή και η καθιστική ζωή – μαζί με την καθιστική ψυχαγωγία μπροστά σε οθόνες– αποτελούν τους δύο βασικούς ενόχους για την εμφάνιση του διαβήτη, με τις έρευνες να φανερώνουν πως η καθημερινή άσκηση διάρκειας μιας ώρας μαζί με την υγιεινή διατροφή μειώνουν τον κίνδυνο για διαβήτη κατά 60%, όπως εξηγεί η παθολόγος-διαβητολόγος Μαγδαληνή Μπριστιάνου, διευθύντρια ΕΣΥ στο Γενικό Νοσοκομείο Λαμίας. Ένας άλλος συνήθης ύποπτος για την επιδημία του αιώνα είναι το άγχος, ειδικά το άγχος που κλέβει τον ύπνο, καθώς επιβεβαιωμένα «φτιάχνει» διαβήτη στα άτομα με προδιάθεση. Επίσης, η ρύπανση της ατμόσφαιρας ενοχοποιείται για τον διαβήτη, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να στέλνει ηχηρό μήνυμα στον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, που δεν κάνει τίποτα για να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, καθώς, αν όλα τα κράτη φρόντιζαν να μειώσουν τους ρύπους της ατμόσφαιρας, θα ελαττώνονταν τα περιστατικά διαβήτη και θα εξοικονομούσαμε 140 εκατ. δολάρια ετησίως. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ΕΟΠΥΥ, διεγνωσμένοι διαβητικοί είναι περισσότερα από 965.000 άτομα, ενώ ένα επιπλέον ποσοστό της τάξης του 40% δεν γνωρίζει ότι νοσεί από διαβήτη. Αυτοί κινδυνεύουν ακόμα περισσότερο από τις σοβαρές επιπλοκές (καρδιοπάθεια, νεφροπάθεια, διαβητικό πόδι με κίνδυνο ακρωτηριασμού και αμφιβληστροειδοπάθεια), καθώς δεν κάνουν τίποτα για να προφυλαχτούν. Από τους ασθενείς που γνωρίζουν ότι έχουν διαβήτη, το 62% έχει ρυθμισμένο σάκχαρο, το 65% ρυθμισμένη πίεση και το 72% ρυθμισμένη LDL χοληστερόλη, αλλά μόνο το 30% έχει καταφέρει να διατηρήσει και τους τρεις παράγοντες κινδύνου σε καλή ρύθμιση, όπως επισημαίνει ο Ανδρέας Μελιδώνης, συντονιστής διευθυντής της Α’ Παθολογικής Κλινικής στο Τζάνειο Νοσοκομείο. Συνεπώς, έχουμε ακόμα αρκετό δρόμο για να ανεβάσουμε τον πήχη στην πρόληψη και στη σωστή αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη.

Μια δράση ρίχνει την μπάλα για τον διαβήτη στα χέρια των παιδιών Καθώς ο διαβήτης συντροφεύει την παχυσαρκία, η εμφάνισή του φλερτάρει με ολοένα και μικρότερες ηλικίες, με τα παιδιά που θα νοσήσουν να κουβαλούν και βαρύτερο στίγμα. Συνολικά, απ’ όλα τα παιδιά με διαβήτη στην Ελλάδα το ένα στα δύο ζει στιγματισμένο, με σκηνές απείρου κάλλους να εξελίσσονται στα σχολεία και πολλούς μαθητές, ακόμα και εκπαιδευτικούς, να θεωρούν ότι ο λιλιπούτειος ασθενής χτυπά ενέσεις ναρκωτικών όταν κάνει την ινσουλίνη του. Για την ενημέρωση και την κατάργηση του στίγματος η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων και Σωματείων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ) πραγματοποιεί μια καινοτόμο δράση ενημέρωσης που συνδυάζει ομιλίες και σπορ στα σχολεία. Η δράση λέγεται «Βάζουμε τρίποντο στην υγεία», υλοποιείται το Σαββατοκύριακο 23-24 Νοεμβρίου και θα κορυφωθεί με ένα τουρνουά μπάσκετ. Συμμετέχουν επτά σχολεία και τέσσερις γυμναστικοί σύλλογοι και η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ ευελπιστεί να μετατρέψει την πρωτοβουλία σε θεσμό. Οι παρεμβάσεις για την πρόληψη του διαβήτη πρέπει να γίνουν στα σχολεία αλλά και στην οικογένεια, με σημαντικότερη το δίδαγμα στα παιδιά ότι πρέπει να ασκούνται, να επιλέγουν υγιεινά σνακ και να ξεκολλούν από τάμπλετ και ΡlayStation. «Ο καναπές είναι φλεγμονή» λέει η Γκόλφω Γεμιστού, αντιπρόεδρος της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ, με τον Γιώργο Δημητριάδη να προσθέτει ότι η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία εκτιμά πως αν κάθε Αμερικανός έχανε ένα κιλό σωματικού βάρους θα είχαμε παγκοσμίως τρία εκατομμύρια λιγότερα περιστατικά διαβήτη ετησίως.

Το τρέξιμο «φάρμακο» κατά του διαβήτη Μία ώρα άσκηση την ημέρα αποτελεί την καλύτερη μη φαρμακευτική παρέμβαση για την πρόληψη του διαβήτη. Καθώς πριν από λίγες ημέρες διοργανώθηκε στην Αθήνα ο Αυθεντικός Μαραθώνιος, οι ειδικοί στέλνουν το μήνυμα πως το τρέξιμο σε κάθε λογής δρομικά γεγονότα αποτελεί ελιξίριο υγείας. Η δημοσιογράφος Υγείας της LifO έτρεξε με τον γιο ξανά στη διαδρομή των 5 χιλιομέτρων, διαδίδοντας το μήνυμα ενός υγιεινού τρόπου ζωής μακριά από ηλεκτρονικούς πειρασμούς και εθισμούς. Μαμά και γιος έτρεξαν με την ομάδα Abbvie Running Team για να στηρίξουν το έργο της Μέριμνας, ενός κοινωφελούς οργανισμού με αποδέκτες παιδιά που δίνουν καθημερινά έναν πολύ πιο σκληρό αγώνα, όχι για την άθληση και την καλή φυσική κατάσταση αλλά για την επιβίωση από απειλητικά νοσήματα.

LiFO health/2019

14.11.19 – lifo

καρδιά

Δημοφιλείς καλλιτέχνες αναλαμβάνουν τον ρόλο του πρεσβευτή για την υγεία της καρδιάς, στέλνοντας σήματα κινδύνου για τις εσφαλμένες συμπεριφορές και αφιερώνοντας τραγούδια στον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα.

δέρμα

υγεία

Καθώς η μέρα μικραίνει και οι φθινοπωρινές μπόρες κρύβουν τον ήλιο, το φάρμακο της φύσης με τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, τα δερματολογικά προβλήματα αναζωπυρώνονται. Το έκζεμα, η ψωρίαση, η χρόνια κνίδωση, ακόμα και η ακμή φουντώνουν.

της Αλεξίας Σβώλου

πορεί ο κόσμος να φοβάται τον καρκίνο, αλλά η καρδιά είναι αυτή που μας σκοτώνει! Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, οι καρδιοπάθειες αποτελούν πρώτη αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας, με τους βασικότερους παράγοντες κινδύνου να είναι η κακή LDL χοληστερόλη, το κάπνισμα, τα περιττά κιλά και η υψηλή αρτηριακή πίεση. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, 3.000.000 Έλληνες έχουν υψηλή χοληστερόλη και, δυστυχώς, ένας στους δύο δεν το γνωρίζει και δεν κάνει κάτι γι’ αυτό, όπως επισημαίνει ο αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ευάγγελος Λυμπερόπουλος. Η πιο βουβή εκδήλωση των καρδιοπαθειών είναι η θρόμβωση, δηλαδή η δημιουργία θρόμβου που αποκολλάται και φράσσει κάποιο αγγείο. Όπως εξηγεί ο καρδιολόγος Δημήτρης Ρίχτερ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Μελέτης και Εκπαίδευσης στη Θρόμβωση και την Αντιθρομβωτική Αγωγή, η θρόμβωση σκοτώνει περισσότερους από 55.000 Έλληνες ετησίως – ανάμεσα στα θύματά της ήταν και ο συνθέτης και τραγουδοποιός Λαυρέντης Μαχαιρίτσας. Για την πρόληψη αυτού του μεγάλου κινδύνου της δημόσιας υγείας ολοένα και περισσότεροι καλλιτέχνες γίνονται πρεσβευτές εκστρατειών ενημέρωσης, με τον συνθέτη και τραγουδοποιό Γιάννη Ζουγανέλη να στέλνει μετά μουσικής το μήνυμά του με ένα τραγούδι αφιερωμένο από καρδιάς στον Λαυρέντη και με τον συμπαθή ηθοποιό Κώστα Κόκλα να πρωταγωνιστεί σε ένα τηλεοπτικό σποτ με τίτλο «Η ζωή έχει γυρίσματα», θυμίζοντας ότι το έμφραγμα του μυοκαρδίου καραδοκεί. Ο ίδιος το ξέρει καλά, το έπαθε και ήταν από τους τυχερούς.

Ξύσ’ το, αλλά δεν θα περάσει!

Celebrity Heart Ambassadors 52 lifo – 14.11.19

LiFO health/2019

ούντωσα, φούντωσα» έλεγε ο Γιάννης Μιχαλόπουλος στην ελληνική ταινία Αχ, αυτή η γυναίκα μου. Το ίδιο νιώθουμε κι εμείς, λόγω φαγούρας που διαρκεί πολύ, αισθήματος απώλειας άνεσης στο δέρμα, πόνου και ξυσίματος. Τα δερματολογικά νοσήματα που οφείλονται σε χρόνια φλεγμονή επιστρέφουν δυναμικά μόλις σταματήσουμε τα μπάνια στη θάλασσα και μειωθεί η ευεργετική επίδραση του αντιφλεγμονώδους ήλιου στον οργανισμό μας. Το δέρμα είναι το περιτύλιγμα του σώματος και συνεπώς το πρώτο που δέχεται την αντιφλεγμονώδη επίδρασή του. Τώρα, λοιπόν, που οι μέρες μίκρυναν και ο ήλιος κρύφτηκε πίσω από σύννεφα, επιστρέφει το ατοπικό έκζεμα που πλήττει 4 στα 10 παιδιά και διαταράσσει τον ύπνο τους, όπως εξηγούν οι ειδικοί της Ελληνικής Δερματολογικης και Αφροδισιολογικής Εταιρείας, με συνέπεια να χάνουν μία ώρα ύπνου κάθε βράδυ. Επιστρέφει η χρόνια κνίδωση, που αποτελεί χρόνιο νόσημα με βαριά επίδραση στην ποιότητα ζωής, επιστρέφει η ψωρίαση, η οποία μπορεί να εμφανιστεί στο δέρμα του σώματος αλλά και στα νύχια και στα πέλματα, όπου είναι πιο ζόρικη η θεραπεία της, και στο δέρμα του κεφαλιού. Μαζί με τα χρόνια νοσήματα του δέρματος επιστρέφουν οι αλλεργικές δερματίτιδες που οφείλονται στην πολύωρη εργασία μπροστά σε οθόνη υπολογιστή, συγκεκριμένα στη σκόνη που προσελκύει και στην ακτινοβολία που εκπέμπει, ή στην εξωτερική σκόνη, στα ακάρεα και στους μύκητες που πλέον κάνουν πάρτι στα σπίτια λόγω της ελλιπούς θέρμανσης τον χειμώνα και της συσσώρευσης υγρασίας. Πέραν των φαρμάκων που πρέπει να λαμβάνουν οι ασθενείς, το μυστικό είναι η σωστή ενυδάτωση του δέρματος και η αποφυγή κατάχρησης με πολύ σκληρά σαπούνια και πολύ ζεστό νερό, παράγοντες που διαταράσσουν το υδρολιπιδικό φιλμ του δέρματος.

LiFO health/2019

ΠΟΙΟΣ ΕΊΝΑΙ Ο ΔΙΚΌΣ ΣΟΥ ΤΎΠΟΣ; Η ΦΡΟΝΤΊΔΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΉΤΗ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΕΊΝΑΙ ΤΌΣΟ ΞΕΧΩΡΙΣΤΉ ΌΣΟ ΚΙ ΕΣΎ!

ο να είσαι διαβητικός δεν σε εμποδίζει να κάνεις αυτό που θέλεις στη ζωή σου», τονίζει ο Ali, ο πρώτος επαγγελματίας πυγμάχος με διαβήτη στο Ηνωμένο Βασίλειο. Πράγματι, για να επιτυχείς τους στόχους σου χρειάζεται να αγωνιστείς αλλά και να έχεις δίπλα σου ανθρώπους που σε στηρίζουν και ειδικούς που σε συμβουλεύουν. «Ο διαβήτης είναι μια πάθηση και αποτελεί μια πρόκληση. Μπορούμε να ξεπεράσουμε αυτή την πρόκληση, όπως έχω αποδείξει. Το όνειρό μου ήταν να γίνω επαγγελματίας πυγμάχος. Πλέον είμαι επαγγελματίας πυγμάχος. Είμαι περήφανος που είμαι διαβητικός, γιατί αν δεν έπασχα από διαβήτη, δεν θα ασχολούμουν σήμερα με την

πυγμαχία. Ο διαβήτης μου ελέγχεται καλύτερα χάρη στην πυγμαχία, αλλά και η πυγμαχία ωφελείται από τον διαβήτη μου» συμπληρώνει ο Ali. Όταν ήταν μικρός, o Ali αντιμετώπισε πρόβλημα με την απόκτηση άδειας πυγμαχίας και δεν μπόρεσε να συμμετάσχει σε αγώνες παίδων ή νέων. Έπρεπε να περιμένει να αγωνιστεί στην κατηγορία των ανδρών. Τελικά, όταν έφτασε στην ηλικία των 17 ετών, συμμετείχε στον πρώτο του επαγγελματικό αγώνα. Περίπου 425 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έχουν διαγνωστεί με διαβήτη και ο αριθμός αυτός αναμένεται να εκτοξευτεί στα 690 εκατομμύρια έως το 2045.1 Ο διαβήτης είναι μια πολύπλοκη χρόνια πάθηση που εκδηλώνεται όταν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι υψηλότερα από τα φυσιολογικά. Η γλυκόζη, η οποία παράγεται κατά την πέψη της τροφής, αποτελεί τη βασική πηγή ενέργειας για το σώμα μας. Πρώτα όμως πρέπει να φτάσει στα κύτταρά μας και για να γίνει αυτό είναι απαραίτητη η ινσουλίνη, μια ορμόνη που παράγεται στο πάγκρεας. Στα άτομα με διαβήτη ο οργανισμός δεν παράγει αρκετή ποσότητα ινσουλίνης ή δεν επεξεργάζεται σωστά την ινσουλίνη, γεγονός που σημαίνει ότι η γλυκόζη παραμένει στο αίμα και δεν φτάνει στα κύτταρά του. Με την πάροδο του χρόνου, η υψηλή συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας και να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως νεφρική ανεπάρκεια και καρδιαγγειακά νοσήματα2. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο τα άτομα με διαβήτη να ελέγχουν διαρκώς τα επίπεδα γλυ-

υγεία

κόζης στο αίμα τους. Τα τελευταία χρόνια η θεραπευτική αντιμετώπιση του διαβήτη έχει απομακρυνθεί από το παραδοσιακό μοντέλο ταξινόμησης της νόσου, καθώς η επιστήμη έχει ανακαλύψει ότι υπάρχουν περισσότεροι από δύο τύποι διαβήτη. Τα παραδοσιακά μοντέλα που υπαγορεύουν ότι ο διαβήτης τύπου 2 προσβάλλει μόνο ενήλικες, ενώ ο διαβήτης τύπου 1 μόνο παιδιά, δεν είναι πλέον ακριβή, καθώς και οι δύο μορφές της νόσου είναι δυνατό να παρουσιαστούν και στις δύο ηλικιακές ομάδες.1 Το μήνυμα του Ali προς τα άτομα που ζουν με διαβήτη είναι: «Αναζητήστε βοήθεια, όση περισσότερη βοήθεια μπορείτε, από επαγγελματίες Υγείας, οι οποίοι θα σας καθοδηγήσουν προς έναν καλύτερο τρόπο ζωής». Οι διαβητολόγοι ακολουθούν μια εξειδικευμένη προσέγγιση για τη φροντίδα του διαβήτη, αναγνωρίζοντας πως κάθε άτομο είναι ξεχωριστό και αντίστοιχα ξεχωριστή πρέπει να είναι η φροντίδα υγείας που λαμβάνει3. Η κατανόηση αλλά και η αντιμετώπιση διαφορετικών αναγκών απαιτεί κοινή προσπάθεια. Όλοι μας έχουμε τον ίδιο στόχο: να διαχειριζόμαστε τον διαβήτη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και, κάποτε, να ανακαλύψουμε τη θεραπεία του. Άρα, πόσοι τύποι διαβήτη υπάρχουν; Στη Sanofi, πιστεύουμε ΣΤΟΝ ΔΙΚΟ ΣΟΥ ΤΥΠΟ Ενημερώσου στο sanofi.gr

1. International Diabetes Federation - IDF ATLAS 2017 https://idf.org/. Last accessed 8 Ιουνίου 2018. 2. https://www.diabetes.org/diabetes 3. Inzucchi, S.E., et al., Management of hyperglycemia in Type 2 Diabetes, 2015: A patientcentered approach: Update to a position statement of the American Diabetes Association and the European Association for the Study of Diabetes. Diabetes Care, 2015. 38(1): p. 140-149.

14.11.19 – lifo

LiFO health/2019

υγεία

No smoking, το πρώτο βήμα για την πρόληψη του καρκίνου του πνεύμονα Η ΧΏΡΑ ΜΑΣ ΚΑΤΈΧΕΙ ΤΗΝ 4Η ΘΈΣΗ ΣΤΟΝ ΚΌΣΜΟ ΣΤΗΝ ΕΜΦΆΝΙΣΗ ΝΈΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΏΝ ΚΑΡΚΊΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΎΜΟΝΑ ΑΝΆ 100.000 ΚΑΤΟΊΚΟΥΣ, ΜΕΤΆ ΤΗΝ ΟΥΓΓΑΡΊΑ, ΤΗ ΣΕΡΒΊΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΊΑ.

Ιωάννης Μπουκοβίνας, ογκολόγος-παθολόγος, πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας, διευθυντής της Ογκολογικής Μονάδας στη Βιοκλινική Θεσσαλονίκης

του Ιωάννη Μπουκοβίνα

54 lifo – 14.11.19

καρκίνος του πνεύμονα οφείλεται κυρίως στο κάπνισμα και αποτελεί τον πιο συχνό και πιο θανατηφόρο καρκίνο. Παγκοσμίως, ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί τον συχνότερο καρκίνο στους άνδρες και τον τρίτο σε συχνότητα καρκίνο στις γυναίκες. To 2018 καταγράφηκαν περίπου 2.000.000 νέα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα σε όλον τον κόσμο. Στην Ελλάδα, κάθε χρόνο περισσότερα από 7.000 άτομα προσβάλλονται από τη νόσο, ενώ η χώρα μας κατέχει την 4η θέση στον κόσμο στην εμφάνιση νέων περιστατικών ανά 100.000 κατοίκους, μετά την Ουγγαρία, τη Σερβία και την Τουρκία. Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι 10 φορές συχνότερος στους καπνιστές απ’ ό,τι στους μη-καπνιστές. Ένας στους 9 καπνιστές θα αποκτήσει καρκίνο του πνεύμονα, ενώ ο κίνδυνος αυξάνει όσο αυξάνει η ποσότητα και η διάρκεια του καπνίσματος και όσο μικρότερη είναι η ηλικία έναρξης, ενώ ελαττώνεται με τη διακοπή του καπνίσματος. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας κινδύνου που δεν πρέπει να αγνοούμε είναι και η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα. Η καθημερινή έκθεση των μη καπνιστών επί πολλά χρόνια στο κάπνισμα άλλων επηρεάζει την αναπνευστική λειτουργία και αυξάνει την πιθανότητα προσβολής από καρκίνο του πνεύμονα. Μη καπνιστές που παντρεύονται καπνιστές έχουν 20-30% μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα σε σχέση με άλλους. Τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος είναι σημαντικά και εμφανή από τις πρώτες ώρες. Μετά από μόλις 24 ώρες από το κάπνισμα του τελευταίου τσιγάρου η πιθανότητα καρδιακών επεισοδίων αρχίζει ήδη να μειώνεται, μετά από 2 εβδομάδες η κυκλοφορία του αίματος βελτιώνεται και έχουν αποβληθεί από το σώμα τα περισσότερα υποπροϊόντα τις νικοτίνης, ενώ, αν κάποιος διατηρήσει τη διακοπή, θα πρέπει να έχει υπ’ όψιν του ότι στο 1ο έτος έχει μειωθεί κατά το ήμισυ ο κίνδυνος καρδιακού επεισοδίου, στα 5 έτη ο κίνδυνος για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο εξισώνεται με αυτόν του μη καπνιστή, ενώ, μετά από 10 έτη, μειώνεται ο κίνδυνος θανάτου

από καρκίνο του πνεύμονα και κάποιες άλλες μορφές καρκίνου, όπως ο καρκίνος του λάρυγγα και του παγκρέατος. Εκτός της διακοπής του καπνίσματος και προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος για ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα, θα πρέπει να αποφεύγεται η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα καθώς και η έκθεση σε καρκινογόνες ουσίες, ιδιαιτέρως στον χώρο εργασίας, να επιλέγεται σωστή διατροφή με φρούτα και λαχανικά, ενώ η άσκηση (τουλάχιστον 30 λεπτά τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας) και η αποφυγή του άγχους στην καθημερινότητα παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο. Ο καρκίνος του πνεύμονα ταξινομείται σε μικροκυτταρικό και μη μικροκυτταρικό. Οι δύο αυτές μορφές καρκίνου έχουν διαφορετική ανάπτυξη, εξάπλωση, εξέλιξη αλλά και θεραπεία. Τα μη μικροκυτταρικά καρκινώματα είναι συχνότερα (85% των περιπτώσεων) και εξελίσσονται με πιο αργό ρυθμό. Τα μικροκυτταρικά καρκινώματα (15% των περιπτώσεων) είναι σπανιότερα, αλλά αναπτύσσονται ταχύτερα, παρουσιάζουν συχνότερα και ταχύτερα μεταστάσεις, ενώ συσχετίζονται περισσότερο με το κάπνισμα. Για τον μη-μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (ΜΜΚΠ) αναγνωρίζονται πλέον περισσότεροι από 10 υπότυποι, στους οποίους ανευρίσκονται συγκεκριμένες γονιδιακές αλλοιώσεις. Ένας υπότυπος που συνήθως προσβάλλει νεότερα άτομα (διάμεση ηλικία 52 έτη) και άτομα με ελαφρύ

ιστορικό καπνίσματος ή μη καπνιστές είναι, για παράδειγμα, ο ALK-θετικός καρκίνος του πνεύμονα. Ο ιστολογικός τύπος, καθώς και οι μεταλλάξεις που ανευρίσκονται στον όγκο παίζουν καθοριστικό ρόλο στο είδος της θεραπευτικής αγωγής, καθώς υπάρχουν σήμερα περισσότερο αποτελεσματικές και εξατομικευμένες μορφές θεραπείας αλλά και πρόγνωσης. Μια νέα θεραπευτική στρατηγική, που τα τελευταία χρόνια αλλάζει το τοπίο στη θεραπεία πολλών όγκων, ανάμεσα σε αυτούς και ο καρκίνος του πνεύμονα, είναι η ανοσοθεραπεία, η οποία προσφέρει σημαντική ελπίδα για μακρόχρονη επιβίωση σε πολλούς ασθενείς. Ακόμα και για τον μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, στον οποίο δεν υπήρχε κλινικά σημαντική πρόοδος για περισσότερα από 20 χρόνια, έχουμε πλέον πολύ ενθαρρυντικά δεδομένα για την επιβίωση με τον συνδυασμό ανοσοθεραπείας και χημειοθεραπείας. Όμως, παρόλη την πρόοδο που έχει επέλθει ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία στη θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα, η πρόληψη ήταν και παραμένει η καλύτερη θεραπεία. Προς αυτή την κατεύθυνση, λοιπόν, θα πρέπει να κινηθούμε όλοι. Έχοντας ως δεδομένο τη συσχέτιση του καπνίσματος με τον καρκίνο του πνεύμονα, θα πρέπει να υιοθετήσουμε αντικαπνιστική συμπεριφορά και νοοτροπία για να έχουμε αυτό που πραγματικά θεωρείται το ύψιστο κοινωνικό αγαθό, την υγεία μας.

LiFO health/2019

Αξεπέραστη διαγνωστική ακρίβεια στη μαγνητική τομογραφία

της Αλεξίας Σβώλου

μαγνητική τομογραφία είναι μία από τις πιο χρήσιμες διαγνωστικές εξετάσεις και είναι πολύ σημαντικό να μπορούν οι ασθενείς να κάνουν την εξέταση σε μηχάνημα υψηλής δια-

γνωστικής ευκρίνειας. Έχοντας στο επίκεντρο πάντοτε τους ασθενείς, το ΙΑΣΩ πρωτοπορεί, εγκαθιστώντας τον πιο εξελιγμένο Μαγνητικό Τομογράφο 3 TESLA Magnetom Vida. Πρόκειται για τον πρώτο Μαγνητικό Τομογράφο 3 Τesla βιομετρικής τεχνολογίας για εξατομι-

κευμένη εξέταση, ο οποίος επιτυγχάνει άριστα αποτελέσματα για κάθε εξεταζόμενο, ανεξάρτητα από την ανατομία και τη φυσιολογία του. Επιπλέον, είναι το μοναδικό σύστημα το οποίο διαθέτει 228 κανάλια και την τεχνολογία πηνίων Biomatrix. Με τον νέο εξοπλισμό, η μαγνητική τομογραφία στο ΙΑΣΩ αποκτά αξεπέραστη διαγνωστική ακρίβεια και μετατρέπεται σε μια εξατομικευμένη ιατρική εμπειρία. Συγκεκριμένα, οι μοναδικές τεχνολογίες που διαθέτει επιτυγχάνουν εξατομικευμένη εμπειρία, καθώς η διαφορετική ανατομία καθενός εξεταζόμενου δεν επηρεάζει την εξέταση, και μείωση του χρόνου πολλών εξετάσεων (σε ορισμένες εξετάσεις έως και 50%). Για παράδειγμα, επιτυγχάνεται ολοκληρωμένη εξέταση ποδοκνημικής σε μόλις 10’ και ολοκληρωμένη εξέταση γόνατος σε μόλις 8’. Επίσης, πραγματοποιεί εξέταση εγκεφάλου σε μόλις 10’ και επείγουσες εξετάσεις εγκεφάλου σε μόλις 8’. Ο νέος μαγνητικός τομογράφος προσφέρει μεγαλύτερη άνεση σε πολλές εξετάσεις, αφού το κεφάλι του ασθενή βρίσκεται εκτός του μηχανήματος, και τη δυνατότητα εξετάσεων υψηλής ποιότητας με ελεύθερη αναπνοή ακόμα και σε εξετάσεις καρδιάς σε έναν μόνο καρδιακό χτύπο, καθώς και σε δυναμικές εξετάσεις ήπατος. Πραγματοποιεί αγγειογραφικές μελέτες σε ασθενείς στους οποίους δεν μπορεί να χορηγηθεί σκιαγραφικό και συμβάλλει στη βελτιστοποίηση της ποιότητας της εικόνας εξεταζόμενων με μεταλλικά εμφυτεύματα μέσω τεχνικών μείωσης των ψευδο-εικόνων. Έχει μειωμένο θόρυβο κατά τη

υγεία διάρκεια της εξέτασης. Επιτρέπει την εύκολη και ταχεία τοποθέτηση του εξεταζόμενου απ’ οποιονδήποτε χρήστη και για οποιονδήποτε τύπο ασθενή. Πραγματοποιεί μελέτη χονδροπάθειας πριν από την έλευση μορφολογικών αλλοιώσεων, εκτίμηση καρδιακής λειτουργίας σε όλους τους ασθενείς, ακόμα και σε αυτούς με αρρυθμία, ειδικά πρωτόκολλα για παιδιατρικές εξετάσεις, ολοσωματικές εξετάσεις υψηλής διαγνωστικής αξίας για παρακολούθηση ογκολογικών ασθενών και διαθέτει εξελιγμένη τεχνική TWIST δυναμικής μελέτης μαστών για ακριβέστερη σταδιοποίηση της νόσου. Επιπλέον, είναι το μοναδικό σύστημα που διαθέτει 514 κατευθύνσεις διάχυσης με το υπερευαίσθητο diffusion spectrum imaging, νέα πολυκάναλα πηνία για άριστη ποιότητα εικόνας και επιπλέον επιτάχυνση της εξέτασης (πηνίο εγκεφάλου/αυχένα 64 καναλιών, πηνίο σώματος 60 καναλιών, πηνίο σπονδυλικής στήλης 72 καναλιών, για πρώτη φορά εξειδικευμένο πηνίο 16 καναλιών για νεογέννητα και παιδιά έως 18 μηνών, μοναδικό πηνίο μαστού 18 καναλιών για άριστες 2D και 3D εικόνες, εξειδικευμένο πηνίο περιφερικής αγγειογραφίας 36 καναλιών). Info: Επειδή οι προηγμένες ιατρικές υπηρεσίες πρέπει πάντοτε να είναι οικονομικά προσιτές για τους ασθενείς, το ΙΑΣΩ προσφέρει τη δυνατότητα διενέργειας των εξετάσεων με 45% έκπτωση για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

14.11.19 – lifo

LiFO health/2019

υγεία

Μόνο η πρόληψη μπορεί να ξορκίσει τον φόβο των γονιών για τη μηνιγγίτιδα Β H ΜΗΝΙΓΓΊΤΙΔΑ B EINAI ΜΙΑ ΜΟΝΙΜΗ ΑΠΕΙΛΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΕΑΡΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ, ΜΕ ΕΥΚΟΛΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ, ΚΑΙ ΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΜΆΔΕΣ ΥΨΗΛΟΎ ΚΙΝΔΎΝΟΥ.

ε το κύμα των εποχικών ιώσεων να ετοιμάζεται να σκάσει στην πόρτα μας, επιβάλλεται να είμαστε σε εγρήγορση για να αποφύγουμε νοσήματα που μπορούν να μας βάλουν σε περιπέτειες και να μας στείλουν στο νοσοκομείο. Ειδικά οι γονείς πρέπει να επισκεφτούν τον παιδίατρο για να ενημερωθούν και να θωρακίσουν τα παιδιά τους μέσα από τον εμβολιασμό, τη μόνη ασπίδα προστασίας από τις λοιμώξεις. Ανάμεσα στους κινδύνους που παραμονεύουν είναι και η μηνιγγίτιδα B, μια σοβαρότατη νόσος που εξελίσσεται ραγδαία, με την κατάσταση του ασθενή να επιδεινώνεται ταχύτατα και να απειλείται η ζωή του ακόμα κι αν μεταφερθεί έγκαιρα στο νοσοκομείο για νοσηλεία. Κρούσματα μηνιγγίτιδας Β καταγράφονται όλο τον χρόνο, ακόμα και την άνοιξη, ενώ μόλις πριν από λίγες ημέρες υπήρξαν δύο κρούσματα ιογενούς μηνιγγίτιδας σε Ηγουμενίτσα και Κρήτη, παρότι ο καιρός είναι ακόμα ζεστός και ο χειμώνας δεν έχει αρχίσει να δείχνει τα δόντια του.

80 ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΆ ΣΕ ΤΡΊΑ ΧΡΌΝΙΑ

της Αλεξίας Σβώλου

56 lifo – 14.11.19

Την τελευταία τριετία έχουν καταγραφεί περισσότερα από 80 περιστατικά μηνιγγίτιδας Β στην επικράτεια της νόσου που οφείλεται στον «διαβόητο» μηνιγγιτιδόκοκκο Β, με πολλούς μικρούς ασθενείς, βρέφη και νήπια να νοσηλεύονται για μέρες στο νοσοκομείο και τραγική κατάληξη για πέντε πέντε βρέφη και παιδιά μέχρι τεσσάρων ετών, που δυστυχώς έχασαν τη μάχη. Τα περισσότερα κρούσματα αφορούν βρέφη και νήπια κάτω των πέντε ετών που λόγω του ανώριμου ανοσοποιητικού τους συστήματος είναι πιο ευπαθή. Η μηνιγγίτιδα Β ξεκινά ως μια οποιαδήποτε ίωση και δυστυχώς δεν δίνει ειδικά προειδοποιητικά συμπτώματα εγκαίρως. Συνήθως εκδηλώνεται πυρετός, κακοδιαθεσία, τάση για εμετό, έντονη κατάπτωση του παιδιού, απώλεια όρεξης για φαγητό και παιχνίδι, συμπτώματα που υπάρχουν σε πολλά άλλα λοιμώδη νοσήματα. Όμως, σε αντίθεση με τις άλλες ιώσεις, έχει ταχύτατη εξέλιξη, εμφανίζει ένα αιμορραγικό εξάνθημα, όταν πια η νόσος είναι προχωρημένη, και μπορεί να οδηγήσει

στον θάνατο εντός 24 ωρών, αφήνοντας μικρό παράθυρο ευκαιρίας για σωτήρια παρέμβαση. Το ποσοστό θνησιμότητας ανέρχεται στο 10%, ενώ 1 στα 5 άτομα που επιβιώνει μένει με κάποιου είδους μόνιμη αναπηρία, για παράδειγμα εγκεφαλική βλάβη, ακρωτηριασμό άκρου (δάχτυλα χεριού ή ποδιού ή ολόκληρο το πέλμα, απώλεια ακοής ή μαθησιακές δυσκολίες). Τον μηνιγγιτιδόκοκκο Β φέρει στην περιοχή του φάρυγγα το 10% του πληθυσμού, χωρίς ωστόσο να εμφανίζει κανένα πρόβλημα και η λοίμωξη μπορεί να μεταδοθεί με το φιλί και τον συγχρωτισμό, καθώς και με το σφάλμα που κάνουν μερικοί γονείς να καθαρίζουν στο στόμα τους την πιπίλα του μωρού τους, όταν αυτή πέφτει κάτω. Λόγω και της ευκολίας μετάδοσης μεταξύ των παιδιών, μοναδική αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός.

ΏΡΑ ΝΑ ΕΠΙΣΚΕΦΤΟΎΜΕ ΤΟΝ ΠΑΙΔΊΑΤΡΟ Από το 2013 υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο ειδικά για τον μηνιγγιτιδόκοκκο τύπου Β, το οποίο έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και αποζημιώνεται για τις ομάδες υψηλού κινδύνου. Το εμβόλιο γίνεται σε βρέφη και νήπια από την ηλικία των δύο μηνών και άνω και το εμβολιαστικό σχήμα εξαρτάται από την ηλικία. Καθώς αυτή την εποχή ξεκινούν οι ιώσεις, η στιγμή είναι κατάλληλη για να επισκεφτούμε τον παιδίατρο και να ενημερωθούμε εφ’ όλης της ύλης για τα οφέλη του προληπτικού εμβολιασμού, ώστε κάθε βράδυ να βάζουμε τα παιδιά μας για ύπνο και να κοιμόμαστε ήσυχοι. Δίχως φόβους, εφιάλτες και αμφιβολίες, παρά μόνο με όνειρα και προσδοκίες για την επόμενη ημέρα.

LiFO health/2019

υγεία

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΈΦΑΝΟΥ ΦΟΎΣΑ, ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΉ-ΔΙΕΥΘΥΝΤΉ ΤΟΥ ΤΟΜΈΑ ΚΑΡΔΙΆΣ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟΥ METROPOLITAN GENERAL ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΆΦΟ ΥΓΕΊΑΣ ΑΛΕΞΊΑ ΣΒΏΛΟΥ

Στέφανος Φούσας, MD, FESC, FACC, συντονιστήςδιευθυντής Τομέα Καρδιάς στο Metropolitan General, ε. καθηγητής καρδιολογίας και τ. πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας

Στην καρδιά του Metropolitan General η διάγνωση και η θεραπεία των καρδιοπαθειών Μαρινάκη, τον καρδιολόγο διευθυντή Ανδρέα Πιτταρά, την καρδιολόγο διευθύντρια Μαρία Παπαβασιλείου, καθώς και άλλους έμπειρους γιατρούς που ενίσχυσαν το Κέντρο Καρδιάς και έχουν εξαιρετική συνεργασία με το προϋπάρχον, υψηλού επιπέδου ιατρικό προσωπικό (καρδιολόγοι διευθυντές: Η. Ελευθεριάδης, Ν. Πιλάτης, Ευδ. Πετροπούλου, Β. Παπαπαναγιώτου, Θ. Λύρας, Γ. Καλοπίσης, Σ. Κούνας, Ά. Στεργίου και οι συνεργάτες τους). — Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες του Τομέα Καρδιάς; Στον Τομέα Καρδιάς αντιμετωπίζουμε τα οξέα και χρόνια καρδιολογικά προβλήματα, με πρώτη προτεραιότητα το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και την αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας διαδερμικά (TAVI). Ετησίως καταγράφονται 20.000 νέα περιστατικά εμφραγμάτων, τα οποία δεν κάνουν διακρίσεις, χτυπούν άνδρες και γυναίκες και πολλά άτομα νεαρών ηλικιών. Στο νοσοκομείο μας τα περιστατικά με έμφραγμα αντιμετωπίζονται άμεσα με πρωτογενή αγγειοπλαστική, όλο το 24ώρο, από έμπειρους επεμβατικούς καρδιολόγους. Επίσης, πρωτοπορούμε στην πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία των εγκεφαλικών επεισοδίων που έχουν βαρύ αντίκτυπο στη δημόσια υγεία. Ετησίως στην Ελλάδα καταγράφονται περισσότερα από 35.000 εγκεφαλικά επεισόδια, τα οποία στο Metropolitan General, σε συνεργασία με τους νευρολόγους, αντιμετωπίζονται με θρομβόλυση και θρομβοεκτομή. Πρωτοπορούμε, επίσης, στη διαδερμική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας (μέθοδος TAVI) που συνιστάται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας

και υψηλού κινδύνου ασθενείς για ανοιχτό χειρουργείο, καθώς και στη διάγνωση και θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας, η οποία αποτελεί τη φυσική κατάληξη όλων των καρδιοπαθειών. Σημαντικός πυλώνας στον Τομέα Καρδιάς είναι η καρδιο-ογκολογία, σε συνεργασία με τους ογκολόγους-παθολόγους. Πρωτοστατεί η ομάδα των ηλεκτροφυσιολόγων με ablation στην κολπική μαρμαρυγή και την τοποθέτηση απινιδοτών. — Πέρα από τις πολύ υψηλού κινδύνου ιατρικές υπηρεσίες, έχετε αναπτύξει και μια πολύ σημαντική κοινωνική ιατρική δραστηριότητα. Σωστά; Ναι. Επειδή το προλαμβάνειν είναι καλύτερο του θεραπεύειν, οργώνουμε την Ελλάδα και, σε συνεργασία με τους δήμους, υλοποιούμε ενημερωτικές ομιλίες ανοιχτές στο κοινό για την πρόληψη των ιατρικών παθήσεων και τον εμβολιασμό. Κυρίως ενημερώνουμε τους πολίτες για τις δύο ασθένειες που μπορούν να χαρακτηριστούν «μαζικοί δολοφόνοι», το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Πριν από έναν μήνα ήμασταν στην ορεινή Κόνιτσα, πριν από λίγες μέρες (μόλις την περασμένη Δευτέρα) στον Δήμο Χολαργού, στις 24 Νοεμβρίου θα ταξιδέψουμε στην Αρίστη Ζαγορίου, ενώ στις 4 Δεκεμβρίου θα βρεθούμε στον δήμο Πετρούπολης. Πηγαίνουμε παντού και εξηγούμε στον κόσμο τι πρέπει να γνωρίζει για πριν και μετά το οξύ σύμβαμα, καθώς ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι η πρώτη αιτία θανάτου (έπονται τα τροχαία ατυχήματα και ο καρκίνος) και μπορεί να επαναληφθεί. Όμως με τα σωστά μέτρα πρόληψης το μεγάλο ποσοστό των καρδιαγγειακών παθήσεων μπορεί να αποφευχθεί!

της Αλεξίας Σβώλου

— Τι χαρακτηρίζει τον Τομέα Καρδιάς του Νοσοκομείου Metropolitan General; Η υπεροχή σε ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό και επιστημονικό δυναμικό, που μας καθιστά πρωτοπόρους στην πρόληψη, στη διάγνωση και στη θεραπεία όλου του φάσματος των καρδιαγγειακών παθήσεων. Στο νοσοκομείο μας στον Χολαργό «έπιασαν λιμάνι» διακεκριμένοι επιστήμονες, με μακροχρόνια εμπειρία σε καρδιολογικά περιστατικά, προερχόμενοι από το Τζάνειο Νοσοκομείο του Πειραιά, το Αττικό Νοσοκομείο, το Ναυτικό Νοσοκομείο, το Ιπποκράτειο και το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Συνεπώς, έχουμε φτιάξει μια πολύ δυνατή ομάδα με υψηλή επιστημονική κατάρτιση και είμαστε ετοιμοπόλεμοι σε ό,τι αφορά την πρόληψη, διάγνωση και αντιμετώπιση των οξέων και χρόνιων περιστατικών του καρδιαγγειακού συστήματος που αποτελούν, διεθνώς και στην πατρίδα μας, πρώτη αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας. Οι δυνατές μεταγραφές του Νοσοκομείου Metropolitan General σε ό,τι αφορά τη στελέχωση του Κέντρου Καρδιάς περιλαμβάνουν τον καρδιολόγο-ηλεκτροφυσιολόγο διευθυντή Γεώργιο Θεοδωράκη και τον αναπληρωτή διευθυντή Ιωάννη Ρασσιά, τον επεμβατικό καρδιολόγο διευθυντή Αίαντα Αντωνιάδη, τον καρδιολόγο και συντονιστή-διευθυντή Ιωάννη Καλλικάζαρο, τον καθηγητή καρδιο-ογκολογίας Σάββα Τουμανίδη, τον καρδιολόγο επιμελητή Κωνσταντίνο Εγγλεζόπουλο, τον καρδιολόγο αναπληρωτή διευθυντή Κωνσταντίνο Κοντό, τον πυρηνικό καρδιολόγο διευθυντή Ιωάννη Βασιλειάδη, τον καρδιολόγο διευθυντή Θεμ. Ηλιόπουλο, τον αναπληρωτή διευθυντή Ανδρέα

«ΟΙ ΚΑΡΔΙΟΠΆΘΕΙΕΣ ΑΠΟΤΕΛΟΎΝ ΠΡΏΤΗ ΑΙΤΊΑ ΘΑΝΆΤΟΥ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ, ΓΙ’ ΑΥΤΌ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΟΎΜΕ ΟΜΙΛΊΕΣ ΣΕ ΠΟΛΛΟΎΣ ΔΉΜΟΥΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΆΤΕΙΑΣ, ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΉ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΈΡΕΙΑ, ΕΝΗΜΕΡΏΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΠΟΛΊΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΌΛΗΨΗ ΤΟΥ ΟΞΈΟΣ ΕΜΦΡΆΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΜΥΟΚΑΡΔΊΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΎ ΕΠΕΙΣΟΔΊΟΥ»

14.11.19 – lifo

LiFO health/2019

υγεία

Εμβολιάζομαι και θωρακίζομαι για τα λοιμώδη νοσήματα ΤΑ ΕΜΒΌΛΙΑ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΜΌΝΟ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ, ΕΊΝΑΙ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΎΣ ΚΑΙ ΜΕΓΆΛΟΥΣ. ΣΥΝΟΛΙΚΆ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΕΜΒΌΛΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΎΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΥΛΆΧΙΣΤΟΝ 34 ΛΟΙΜΏΔΗ ΝΟΣΉΜΑΤΑ.

της Αλεξίας Σβώλου

58 lifo – 14.11.19

άθε χρόνο, τέτοια εποχή, στη λίστα των προτεραιοτήτων που συντάσσουμε για να ζούμε καλά με την οικογένειά μας υψηλή θέση έχει ο προληπτικός εμβολιασμός, καθώς ο χειμώνας είναι προ των πυλών και μαζί θα φέρει το κύμα των εποχικών ιώσεων και λοιμώξεων. Στην ιατρική φαρέτρα υπάρχουν εμβόλια που προστατεύουν από τουλάχιστον 34 λοιμώδη νοσήματα και, παρότι τα παιδιατρικά εμβόλια αποτελούν την αιχμή του δόρατος, γενικά ισχύει πως τα εμβόλια δεν είναι μόνο για τα παιδιά. Ανάμεσά τους υπάρχουν 13 που συστήνονται για ενήλικες και προστατεύουν από 17 λοιμώδη νοσήματα, τα οποία έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να πλήξουν άτομα ώριμης ηλικίας. Εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι τα εμβόλια συνιστούν το μεγαλύτερο επίτευγμα της ιατρικής και, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, κάθε χρόνο βοηθούν να σωθούν 3 εκατομμύρια ζωές και να αποφευχθούν σοβαρές ισόβιες αναπηρίες σε περισσότερα από 700.000 παιδιά. Ο εμβολιασμός είναι μια πράξη ευθύνης απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό, την οικογένειά μας και την κοινωνία συνολικά, καθώς, όταν εμβολιάζεται το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού,

δεν μπορούν να «κυκλοφορήσουν» και να μεταδοθούν τα μικρόβια, με συνέπεια να δημιουργείται ένα τείχος ανοσίας που τους προστατεύει όλους, ακόμα κι αυτούς που δεν μπορούν να εμβολιαστούν. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «ανοσία αγέλης» και για να διατηρηθεί ισχυρό το ανοσιακό τείχος πρέπει να εμβολιάζεται περίπου το 95% του πληθυσμού. Αν η εμβολιαστική κάλυψη πέσει χαμηλά, δημιουργούνται ρωγμές στο τείχος κι αυτό καταρρέει. Η εμβολιαστική κάλυψη μπορεί να μειωθεί με δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι προφανής, να μην εμβολιαστούν τα άτομα που πρέπει να εμβολιαστούν λόγω αμέλειας ή επιφυλακτικότητας απέναντι στα εμβόλια. Ο δεύτερος είναι να ξεχάσει ο κόσμος να κάνει τις αναμνηστικές δόσεις που απαιτούνται προκειμένου να εξασφαλιστεί ανοσιακή απάντηση μακράς διάρκειας. Η πατρίδα μας έχει ένα από τα καλύτερα προγράμματα εθνικού εμβολιασμού και αποζημιώνει τα εμβόλια για τις ευπαθείς ομάδες. Κάθε χρόνο γίνονται αρκετές καμπάνιες με τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά σποτ καθώς κι άλλες δράσεις που θυμίζουν στους γονείς τη σημασία του εμβολιασμού των παιδιών αλλά και πόσο χρήσιμα είναι τα εμβόλια για τους ηλικιωμένους, για τον παππού και τη γιαγιά, που αποτελούν αναπόσπαστο κομ-

μάτι της ελληνικής οικογένειας. Η καμπάνια της MSD «Εμβολιάζομαι Θωρακίζομαι» θυμίζει ότι τίποτα δεν είναι πιο δραστικό από τα εμβόλια για τη μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας και απαντά σε όσους αντιμετωπίζουν με επιφύλαξη τα εμβόλια, παραθέτοντας τεκμηριωμένα ευρήματα για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά τους. Στην πατρίδα μας το αντιεμβολιαστικό λόμπι βρήκε έδαφος να ρίξει ρίζες περίπου πριν από 10 χρόνια, ενώ ανάλογα φαινόμενα συμβαίνουν και στις χώρες του εξωτερικού, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Μεγάλη Βρετανία που οδηγήθηκε σε μια πρωτόγνωρη έξαρση ιλαράς, όταν ο κόσμος σταμάτησε να εμβολιάζεται. Οι οικονομικές μελέτες αποδεικνύουν πως ο εμβολιασμός, μεταξύ άλλων παρεμβάσεων στην υγεία, αποτελεί παρέμβαση που αξίζει και με το παραπάνω τη δαπάνη, καθώς έχει υψηλή ανταποδοτικότητα. Η ζωή, όπως και τα παραμύθια, έχει πάντοτε καλούς και κακούς πρωταγωνιστές. Τα εμβόλια είναι εκείνη η ασπίδα που μας προστατεύει από τους κακούς, μια αόρατη ασπίδα που μας καθιστά υπερ-ήρωες της διπλανής πόρτας για τα παιδιά μας, για τη δουλειά μας.

LiFO health/2019

υγεία

Ανήκεις στον νοσηλευτικό κλάδο; Η Γερμανία σε περιμένει!

ΜΙΑ ΟΜΆΔΑ ΑΝΘΡΏΠΩΝ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΑΛΛΆΞΕΙ ΤΗ ΖΩΉ ΣΟΥ.

πορεί η οικονομική κρίση να δείχνει ότι μας αφήνει σιγά-σιγά, αλλά η επαγγελματική ζωή και σταδιοδρομία μας δεν εξαντλούνται στην καταβολή ενός (οποιουδήποτε) μισθού. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα από την επιλογή πολλών εργαζομένων να αναζητήσουν ένα καλύτερο εργασιακό αύριο στο εξωτερικό. Οπότε, άνεργος ή μη, ένας επαγγελματίας μπορεί και πρέπει να ψάχνει την εργασιακή του αξία και πώς αυτή θα αποδώσει καλύτερα στο παρόν και στο μέλλον του. Τα νέα είναι ευχάριστα για όλους όσοι δραστηριοποιούνται στον κλάδο Υγείας, γιατί πολλοί από αυτούς μπορούν άμεσα να αλλάξουν τα δεδομένα της ζωής τους. Πώς; Δώστε προσοχή σε όσα ακολουθούν. Θα σας μιλήσουμε για τη Euromedicals. Πρόκειται για μια ελληνογερμανική συμβουλευτική εταιρεία για την ένταξη Ελλήνων του υγειονομικού χώρου στη Γερμανία, η οποία διασφαλίζει όχι μόνο την εύρεση εργασίας οπουδήποτε στη Γερμανία, αλλά και ολόκληρο το πακέτο relocation και ένταξης, ξεκινώντας από την εκμάθηση των γερμανικών, την επιλογή κατάλληλου εργοδότη, την προσωπική προετοιμασία στη φάση της συνέντευξης, την ανάγνωση του συμβολαίου με τα μικρά γράμματα, καθώς και ολόκληρης της διαδικασίας onboarding, δηλαδή την οργάνωση της διαμονής, των γραφειοκρατικών διαδικασιών για την άδεια άσκησης επαγγέλματος κ.λπ. Η ομάδα της Euromedicals απαρτίζεται στην πλειοψηφία της από Έλληνες, όπως και ο ιδρυτής της, ο οποίος είναι ένας Έλληνας που αποφάσισε, πολλά χρόνια πριν, να δοκιμαστεί στη μεγάλη δύναμη της Ευρώπης. Ο λόγος για τον Δημήτρη Αρσένη, που με πάνω από 30 χρόνια εμπειρίας

στη Γερμανία, αποφάσισε, εδώ και 7 χρόνια, να δημιουργήσει τους καλύτερους δυνατούς όρους για Έλληνες που σκέφτονται τη μετεγκατάστασή τους στη Γερμανία ή ακόμα και στην Ελβετία. Η εν λόγω συμβουλευτική θα φροντίσει θέματα που άπτονται της γλώσσας αλλά και των πρώτων βασικών αναγκών, προκειμένου να προσαρμοστεί ο επαγγελματίας το γρηγορότερο στη νέα του δουλειά και, φυσικά, στη νέα του ζωή. Οπότε, αν είσαι (πτυχιούχος ΤΕΙ/ΑΕΙ) νοσηλευτής/-τρια ή τεχνολόγος ακτινολογίας (και από το νέο έτος μαία ή φυσιοθεραπευτής/-τρια), μπορείς πολύ εύκολα να τους αναζητήσεις με μερικά κλικ, είτε στην εταιρική τους ιστοσελίδα είτε στα social media. Εκεί θα ανακαλύψεις ότι οι υπηρεσίες τους δεν επιβαρύνουν τους εργαζόμενους αλλά αποκλειστικά και μόνο τους εργοδότες. Οπότε, όλη η προετοιμασία πριν από την έναρξη της εργασίας αλλά και η συνεχής συμβουλευτική συνοδεία τους πρώτους έξι μήνες είναι χωρίς κόστος και κρυφές χρεώσεις. Εσύ το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να ρωτήσεις, να μάθεις και να πάρεις την απόφαση που θα αλλάξει για πάντα τη ζωή σου. Και αν δεν ξέρεις τη γλώσσα, μην ανησυχείς, αυτό είναι το λιγότερο σε ένα ταξίδι που έχει τόσο πολλά να σου δώσει. Η προοπτική να εξελιχθείς και να ειδικευτείς στον χώρο σου είναι κατοχυρωμένη σίγουρα. Ένα τέτοιο success story επιβεβαιώνεται καλύτερα από τα λόγια των ανθρώπων που σήμερα απολαμβάνουν τη νέα τους πορεία εκτός συνόρων. Μια βόλτα στα social media θα σε πείσει. Διαβάζουμε από posts: «Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια, οπότε θα είμαι περιεκτική και σύντομη. Η βοήθειά σας ήταν πολύτιμη, με βοηθήσατε με την πρακτική μου άσκηση και με βοηθάτε ακόμη στο νέο μου ξεκίνημα πλέον ως επαγγελματία

Υγείας στη Γερμανία. Ευχαριστώ πολύ για όλα, Euromedicals και κ. Αρσένη!», «Μετά από σχεδόν 4 μήνες εργασία στη Γερμανία ως νοσηλευτής, θα ήθελα να ευχαριστήσω τη Euromedicals και ιδιαίτερα τον κ. Αρσένη για την άψογη συνέργεια. Αξιόπιστος, ειλικρινής και χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση. Ευχαριστώ για τη στήριξη και την καθοδήγηση, η βοήθειά σας ήταν πιο σημαντική απ’ ό,τι μπορώ να περιγράψω. Συνεχίστε την καταπληκτική δουλειά», «Συγχαρητήρια στον κ. Αρσένη και, φυσικά, σε όλη την ομάδα της Euromedicals! Άριστοι επαγγελματίες, όλοι με συνέπεια στον λόγο και, κυρίως, στις πράξεις! Άψογη καθοδήγηση από το πρώτο λεπτό. Ό,τι και να πω είναι λίγο! Vielen Dank! Σας ευχαριστώ από καρδιάς!» και πάει λέγοντας. Όλη η ομάδα, άλλωστε, είναι κατά βάση Έλληνες που το τόλμησαν και ξέρουν από πρώτο χέρι τι σημαίνει να αλλάζεις χώρα και να ξεκινάς από την αρχή, με γεμάτες βαλίτσες και όρεξη. Θα πρέπει να ξέρεις ότι θα έχεις τον άνθρωπό σου σε όλη τη διαδικασία, κάτι που θα σου δώσει μια αίσθηση ασφάλειας και σιγουριάς σε ένα μεταβατικό στάδιο όπου ο ενθουσιασμός θα νικήσει την όποια αβεβαιότητα. Το μέλλον σου είναι εδώ και μιλάει (ελληνο)γερμανικά. Είναι σίγουρα καλό να δοκιμάσεις μια τέτοια εμπειρία στο εξωτερικό, να δεις, να μάθεις και να εξελίξεις την προσωπικότητά σου, καθώς και το γνωστικό σου αντικείμενο. Και μετά από μερικά χρόνια θα μπορέσεις να επιστρέψεις στην Ελλάδα και να προσφέρεις στην πατρίδα σου όλα αυτά που έχεις μάθει στη Γερμανία. Sounds good! Το μέλλον σου είναι εδώ και μιλάει (ελληνο)γερμανικά. http://euromedicals.de/gr, FB: Euromedicals, Αποστολή βιογραφικών στο info@euromedicals.de

14.11.19 – lifo

LiFO health/2019

υγεία

Εμβολιάσου και ζήσε χωρίς τον κίνδυνο της πνευμονίας ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΊΕΣ ΆΝΩ ΤΩΝ 65 ΕΤΏΝ ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΌ ΣΎΣΤΗΜΑ ΕΞΑΣΘΕΝΕΊ, ΜΕ ΣΥΝΈΠΕΙΑ ΟΙ ΗΛΙΚΙΩΜΈΝΟΙ ΝΑ ΕΊΝΑΙ ΠΙΟ ΕΠΙΡΡΕΠΕΊΣ ΣΕ ΛΟΙΜΏΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΠΙΠΛΟΚΈΣ ΤΟΥΣ. Η ΠΝΕΥΜΟΝΊΑ ΕΊΝΑΙ Η ΠΙΟ ΕΠΙΚΊΝΔΥΝΗ ΕΠΙΠΛΟΚΉ, ΑΛΛΆ Ο ΚΊΝΔΥΝΟΣ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΑΠΟΣΟΒΗΘΕΊ ΜΕ ΤΟΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΌ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΌ. .

της Αλεξίας Σβώλου

60 lifo – 14.11.19

τις αρχές του Οκτώβρη εθελοντές γιατροί ταξίδεψαν με την Ομάδα Αιγαίου σε τρία μικρά κυκλαδονήσια της άγονης γραμμής, την Ίο, τη Σχοινούσα και την Ηρακλειά, προσφέροντας στους κατοίκους δωρεάν ιατρικές εξετάσεις και εμβολιασμό με το 13δύναμο εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου, το οποίο αποτελεί «ασπίδα» για την πρόληψη της πνευμονίας. Σε αυτά τα νησιά, που είναι απομακρυσμένα και δεν διαθέτουν νοσοκομείο, μια αναπνευστική λοίμωξη τον χειμώνα μπορεί να απειλήσει τη ζωή του ασθενή αν εξελιχθεί σε πνευμονία, η οποία συχνά απαιτεί πολυήμερη νοσηλεία σε Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας (MEΘ). Εκεί όμως νοσοκομεία δεν υπάρχουν, ούτε κλίνες ΜΕΘ φυσικά, οπότε η πρόληψη αποδεικνύεται σωτήρια, ειδικά για τους ηλικιωμένους, που συνιστούν την πλειονότητα του πληθυσμού των μικρών νησιών. Το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου συστήνεται και αποζημιώνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών για όλους τους ανθρώπους ηλικίας 65 ετών και άνω, αλλά και για νεότερα άτομα (19-64 ετών) που είναι ευπαθή στις λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, όπως οι καπνιστές, οι διαβητικοί, οι καρδιοπαθείς, τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα και, φυσικά, όλοι οι επαγγελματίες Υγείας. Ο προληπτικός εμβολιασμός κατά του πνευμονιόκοκκου προστατεύει από τη διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσο, της οποίας η χειρότερη επιπλοκή είναι η πνευμονία, που συνοδεύεται από τη βακτηριαιμία και τη μηνιγγίτιδα. Οι έρευνες δείχνουν πως οι μεσήλικες και τα ηλικιωμένα άτομα έχουν τριπλάσιο κίνδυνο να νοσήσουν κατά την περίοδο των εποχικών λοιμώξεων και να εμφανίσουν επιπλοκές που συνοδεύονται από νοσηρότητα και θνητότητα. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η πνευμονιοκοκκική νόσος προκαλεί 1,6 εκατομμύρια θανάτους ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο, με θύματα κυρίως βρέφη και ηλικιωμένους. Οι ασθενείς με πνευμονιοκοκκική πνευμονία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για παράλληλη εμφάνιση οξέος καρδιακού συμβάματος, όπως το έμφραγμα μυοκαρδίου ή η σοβαρή αρρυθμία, και επιδείνωση της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας. Πολύ συχνά, σε περιστατικά εμφραγμάτων σε μεσήλικες και ηλικιωμένους έχει προηγηθεί μια γρίπη που εξελίχθηκε σε πνευμονία. Η

πνευμονία χαρακτηρίζεται από υψηλό οικονομικό φορτίο για το Ελληνικό Σύστημα Υγείας, κυρίως λόγω του κόστους νοσηλείας. Σε μελέτη που εκπονήθηκε από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, σε συνεργασία με το Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Η Σωτηρία», το μέσο άμεσο κόστος της πνευμονίας για τους νοσηλευόμενους ασθενείς (με μέση διάρκεια νοσηλείας 11,35 ημέρες) υπολογίστηκε στα 7.406,56 ευρώ, όταν το αντίστοιχο κόστος για τους εξωτερικούς ασθενείς δεν υπερέβη τα 110 ευρώ. Η πνευμονία μπορεί να εμφανιστεί ως σοβαρή επιπλοκή της γρίπης, αυξάνοντας τις νοσηλείες και τους θανάτους. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η λοίμωξη από γρίπη διευκολύνει τη μόλυνση και τη νόσηση από πνευμονιόκοκκο σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, καθώς το βακτήριο βρίσκει καταβεβλημένο τον οργανισμό και τον προσβάλλει ευκολότερα.

ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΟΙ ΗΛΙΚΙΩΜΈΝΟΙ ΣΥΝΘΈΤΟΥΝ ΤΟ 30% ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΎ Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα που το δημογραφικό επιδεινώνεται και ο λαός γερνά με ταχύτατους ρυθμούς επιβάλλεται να υιοθετήσουμε διά βίου προληπτικές συμπεριφορές σε θέματα υγείας. Οι συμπεριφορές αυτές περιλαμβάνουν τον εμβολιασμό καθώς και προληπτικούς ελέγχους. Επίσης, πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος της ισορροπημένης διατροφής σε συνδυασμό με την αποχή από το κάπνισμα και την τακτική άσκηση για τη βελτίωση της διάρκειας και της ποιότητας ζωής. Σύμφωνα με τα ευρήματα των Ηνωμένων Εθνών, το ποσοστό των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών αναμένεται να φθάσει το 32% έως το 2050, από το 18% που είναι σήμερα κατά μέσο όρο, με την

πατρίδα μας να διαθέτει από τους πιο γηρασμένους λαούς της Ευρώπης. Σε αυτό το δυσοίωνο σκηνικό, πληθώρα ερευνών δείχνει ότι ένας από τους παράγοντες αύξησης της δαπάνης υγείας δεν προκαλείται από αυτή καθαυτήν τη γήρανση του πληθυσμού, αλλά από τη γήρανση χωρίς καλή υγεία. Συνεπώς, για τη διατήρηση της υγείας, καθώς μεγαλώνουμε, ρόλο-κλειδί διαδραματίζει η ανοσοποίηση των ενηλίκων για νοσήματα που προλαμβάνονται με τον εμβολιασμό, όπως είναι για παράδειγμα η πνευμονιοκοκκική πνευμονία, η γρίπη και ο τέτανος. Μέσα από τον προληπτικό εμβολιασμό μπορούμε να μεγαλώσουμε χωρίς να χάσουμε την υγεία μας, παραμένοντας γεροί και παραγωγικοί στον μικρόκοσμο της οικογένειας αλλά και σε επίπεδο κράτους.

LiFO health/2019

υγεία

Melapus.com Πανελλαδική μελέτη Ένα βήμα προς την για την αξία τής από του ψυχική υγεία μπορεί να στόματος θεραπείας σημαίνει ισορροπημένη και για την ψωρίαση χαρούμενη ζωή!

ψυχική υγεία είναι πλέον ένα θέμα που βρίσκεται στην καθημερινή μας συζήτηση, ενώ συναναστρεφόμαστε συγγενείς και φίλους που παλεύουν να καταλάβουν τι είναι αυτό που δεν λειτουργεί και συχνά δεν βρίσκουν σαφείς απαντήσεις. Έχει σημασία να γίνει κατανοητό ότι η ψυχική νόσος και διαταραχή, που χρήζει παρέμβασης, μπορεί να είναι και μια απλή, εντεινόμενη αϋπνία, κρίση πανικού και φθίνουσα ποιότητα στην καθημερινότητα λόγω στρες. Δυστυχώς, ο συντηρητισμός, το στίγμα και τα εύκολα συμπεράσματα δυσχεραίνουν το έργο των θεραπευτών να φέρουν τον κόσμο κοντά στην ψυχοθεραπεία. Είναι, όμως, εξαιρετικά κρίσιμο να μην περιμένει κανείς τη δραματικότερη εκδήλωση των ψυχικών νοσημάτων για να ζητήσει βοήθεια. Όσο πιο γρήγορα αρχίσει να αντιμετωπίζεται μια διαταραχή, τόσο πιο εύκολα και ανώδυνα θα θεραπευτεί. Η Ελλάδα έχει κάνει αρκετά βήματα την τελευταία δεκαετία, αφού η οικονομική κρίση αλλά και η πίεση της καθημερινότητας κατέστησε τη φροντίδα της ψυχικής υγείας αναγκαία. Επιπλέον, η ψυχοθεραπεία έπαψε σε μεγάλο βαθμό να θεωρείται πολυτέλεια ή ντροπή και πλέον αποτελεί συχνό θέμα συζήτησης στα σπίτια, τις οικογένειες και τις παρέες των καθημερινών ανθρώπων. Οι ιδρυτές της Melapus, οι ψυχίατροι Ν. Γκούβας και Ν. Νικολάου, συνδύασαν τη γνώση με την τεχνολογία και δημιούργησαν μια εύχρηστη, απλή και ασφαλή διαδικτυακή πλατφόρμα που φέρνει πιο κοντά από ποτέ τον πολίτη στην

ψυχική υγεία. Το όραμα των ιδρυτών της πλατφόρμας (που πήρε το όνομά της από τον πρώτο ψυχίατρο της αρχαιότητας, τον Μελάμποδα) είναι να αγκαλιάσει τον ακρίτα, τον νησιώτη, τον φοβισμένο και χωρίς ελεύθερο χρόνο πολίτη, προσφέροντάς του απεριόριστη, άμεση και εύκολη πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας από την άνεση και την ασφάλεια του χώρου του, ανώνυμα. Η Melapus.com είναι η πρώτη πλατφόρμα ψυχικής υγείας που δημιουργήθηκε με σκοπό να παρέχει τη δυνατότητα επικοινωνίας και προγραμματισμού συνεδριών αποκλειστικά με ψυχιάτρους, παιδοψυχιάτρους και πιστοποιημένους ψυχολόγους, καθώς και την ευκολότερη αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών. Με απλές διαδικασίες και τη δυνατότητα της ανωνυμίας, ο ασθενής μπορεί να αναζητήσει τον ειδικό που του ταιριάζει και να κλείσει ραντεβού είτε στο γραφείο/ιατρείο του είτε διαδικτυακά, μέσω της εφαρμογής βιντεοκλήσης της Melapus, που δημιουργήθηκε τηρώντας όλους τους κανονισμούς που αφορούν την υγεία και τα προσωπικά δεδομένα. Η ομάδα της Melapus δουλεύει καθημερινά ώστε να προσφέρει ποιοτικές υπηρεσίες, αγγίζοντας όλες τις πτυχές ενός κοινωνικού αγαθού. Στα πρόθυρα του 2020, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, όλοι έχουν δικαίωμα σε μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Η επένδυση στην ψυχική υγεία είναι το καλύτερο δώρο που μπορεί ο καθένας, όπου κι αν βρίσκεται, να κάνει στον εαυτό του. Melapus Ltd, 30 210 3004545 www.melapus.com, support@melapus.com

ΤΗΣ ΑΛΕΞΊΑΣ ΣΒΏΛΟΥ

η θεραπευτική αξία της απρεμιλάστης, του φαρμάκου σε μορφή χαπιού για την ψωρίαση, σφραγίζει η πρώτη πανελλαδική μελέτη που καταγράφει την εμπειρία των Ελλήνων ασθενών. Πρόκειται για αποτελέσματα από την ενδιάμεση ανάλυση της μελέτης APRAISAL, τα οποία ανακοινώθηκαν πρόσφατα στο 15o Πανελλήνιο Συνέδριο Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας και αποτελούν τα πρώτα ελληνικά δεδομένα καθημερινής κλινικής εμπειρίας που παρουσιάζονται για τη συγκεκριμένη από του στόματος χορηγούμενη θεραπεία. Τα αποτελέσματα κατέδειξαν πως η απρεμιλάστη αποτελεί μια αξιόπιστη θεραπευτική επιλογή στην αντιμετώπιση της μέτριας κατά πλάκας ψωρίασης, καθώς βελτίωσε σημαντικά τόσο τους κλινικούς δείκτες αξιολόγησης της νόσου όσο και δείκτες για την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η ενδιάμεση αυτή ανάλυση συμπεριέλαβε 100 ασθενείς από 18 δερματολογικά κέντρα που είχαν κατά κανόνα μέτριας βαρύτητας ψωρίαση και έλαβαν έως και 6 μήνες θεραπεία με απρεμιλάστη από του στόματος, 30 mg, δύο φορές την ημέρα. Η εξάμηνη θεραπεία με απρεμιλάστη είχε ως αποτέλεσμα την επίτευξη του στόχου, να έχει χαμηλή έως καθόλου επίδραση η νόσος στη ζωή των ασθενών στο 63% των συμμετεχόντων. Η βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών διαπιστώθηκε πολύ γρήγορα, αφού από τις 6 πρώτες εβδομάδες θεραπείας με απρεμιλάστη, το 35% των ασθενών είχε επιτύχει ήδη τον επιθυμητό στόχο. Η απρεμιλάστη, επίσης, οδήγησε σε σημαντική κλινική βελτίωση ως προς τη βαρύτητα της νόσου, την ψωρίαση του τριχωτού της κεφαλής, των ονύχων και των παλαμών-πελμάτων μετά από 6 μήνες θεραπείας, σύμφωνα με την κλινική αξιολόγηση

από τον θεράποντα ιατρό. Ο καθηγητής δερματολογίας-αφροδισιολογίας, Δημήτρης Ιωαννίδης, μέλος της επιστημονικής συντονιστικής επιτροπής της μελέτης APRAISAL, επισήμανε: «Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ιδιαίτερα σημαντικά, καθώς επιβεβαιώνουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της απρεμιλάστης στην καθημερινή κλινική πρακτική και στον ελληνικό πληθυσμό. Επιπλέον, η μελέτη, εκτός από την κλινική αξιολόγηση των γιατρών, λαμβάνει υπόψη και την αξιολόγηση των ίδιων των ασθενών για τη θεραπεία τους, μέσω πολλαπλών ερωτηματολογίων, συνθέτοντας μια ολοκληρωμένη εικόνα για τη συγκεκριμένη θεραπεία. Η απρεμιλάστη φαίνεται να αποτελεί ένα αποτελεσματικό και ασφαλές φάρμακο από του στόματος, χωρίς να απαιτούνται εξετάσεις κατά τη διάρκεια χορήγησής της. Είναι γενικά αισιόδοξο ότι η πρόοδος της επιστημονικής έρευνας τα τελευταία χρόνια εμπλουτίζει συνεχώς τις θεραπευτικές μας επιλογές για την ψωρίαση, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών μας. Αναφορικά με τις δύσκολες εντοπίσεις της ψωρίασης, πριν από την έναρξη της θεραπείας με απρεμιλάστη το 77,6% των ασθενών είχε μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση τριχωτού κεφαλής, ωστόσο στους έξι μήνες το 50% των ατόμων πέτυχε καθαρό ή σχεδόν καθαρό δέρμα. Τα δεδομένα κατέδειξαν επίσης ότι το 64,9% των ασθενών επέδειξε σημαντική βελτίωση της ψωρίασης ονύχων στους έξι μήνες. Μεταξύ των ασθενών με εκδήλωση παλαμοπελματιαίας ψωρίασης, το 51,7% των ασθενών ήταν ελεύθερο ή σχεδόν ελεύθερο από συμπτώματα μετά από 6 μήνες θεραπείας με απρεμιλάστη, γεγονός που επιβεβαιώνει την αξία του φαρμάκου και στις δύσκολες εντοπίσεις της νόσου».

14.11.19 – lifo

LiFO health/2019

υγεία

Μύθος πως η ηπατίτιδα C αφορά… τις ζωές των άλλων

ΘΕΩΡΕΊΣ ΠΩΣ Η ΗΠΑΤΊΤΙΔΑ C ΕΊΝΑΙ ΝΌΣΟΣ ΜΙΑΣ ΜΕΙΟΝΌΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΔΕΝ ΑΦΟΡΆ ΑΝΘΡΏΠΟΥΣ ΣΑΝ ΚΙ ΕΣΈΝΑ; ΞΑΝΑΣΚΈΨΟΥ ΤΟ, ΓΙΑΤΊ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΊΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΑΓΓΊΖΟΥΝ ΤΟΥΣ 100.000 ΚΑΙ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΑ 2/3 ΔΕΝ ΥΠΟΨΙΆΖΟΝΤΑΙ ΚΑΝ ΌΤΙ ΝΟΣΟΎΝ.

του Ανδρέα Πρωτοπαπά

62 lifo – 14.11.19

ίναι ύπουλη, συνοδεύεται από βαρύ στίγμα και θεωρείται εσφαλμένα ότι είναι νόσος που απειλεί μόνο μικρές ομάδες ανθρώπων, ενώ στην πραγματικότητα μπορεί να χτυπήσει την πόρτα του καθένα. Και μάλιστα… αθόρυβα! Σε αντίθεση με άλλες «θορυβώδεις» νόσους, η ηπατίτιδα C αργεί πολύ να δείξει τα σημάδια της. Οι ασθενείς με ηπατίτιδα C, πέρα από την πιθανή ύπαρξη ενός ακαθόριστου αισθήματος αδυναμίας, εμφανίζουν συμπτώματα μόνο όταν η ασθένεια έχει πλέον φτάσει σε προχωρημένο στάδιο (πολλές φορές μετά από δεκαετίες), έχοντας οδηγήσει σε κίρρωση του ήπατος. Σε αυτό το στάδιο πλέον τα συμπτώματα κάνουν την εμφάνισή τους με εκδηλώσεις όπως αιμορραγία, ίκτερο, ασκίτη (υγρό στην κοιλιά) και εγκεφαλοπάθεια, αποτελώντας έτσι το ηχηρό καμπανάκι του οργανισμού που κινδυνεύει. Στην Ελλάδα υπολογίζεται πως περίπου 100.000 άτομα πάσχουν από αυτή την «αθόρυβη» νόσο και πάνω από τα 2/3 των ασθενών δεν το γνωρίζουν. Η άγνοια αυτή αποτελεί πλέον το σημαντικότερο εμπόδιο στην προσπάθεια εξάλειψης της ηπατίτιδας C, καθώς τo κομμάτι της θεραπείας έχει απλουστευτεί σημαντικά με τα νεότερα φάρμακα.

ΠΟΙΟΙ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΕΛΈΓΧΟΝΤΑΙ Ο ιός της ηπατίτιδας C μεταδίδεται κυρίως με την έκθεση σε μολυσμένο από τον ιό αίμα. Εκ πρώτης όψεως, αυτό αφορά ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού. Είναι όμως όντως έτσι; Οι κυριότεροι τρόποι μετάδοσης περιλαμβάνουν την κοινή χρήση αντικειμένων που έχουν έρθει σε επαφή με το αίμα κάποιου ασθενή, είτε αυτά είναι προϊόντα ατομικής υγιεινής (ξυραφάκια, οδοντόβουρτσες κ.λπ.) είτε πρόκειται για μολυ-

σμένες σύριγγες, κυρίως χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Επίσης τις αισθητικές παρεμβάσεις, με κυριότερες το piercing και το τατουάζ, αλλά και σπάνια την περιποίηση των νυχιών, σε περίπτωση μη σωστής αποστείρωσης των αντίστοιχων εργαλείων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τη μεγάλη δεξαμενή ασθενών που δημιουργήθηκε με τις μεταγγίσεις αίματος (λόγω ασθένειας, τραύματος, χειρουργείου) πριν από το 1992, καθώς ο ιός δεν είχε ταυτοποιηθεί έως τότε και δεν ελέγχονταν οι φιάλες αίματος όπως σήμερα. Ακόμα, τρόπος μετάδοσης είναι η σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις. Με βάση τα παραπάνω, το κομμάτι του πληθυσμού που έχει (ακόμα και μικρές) πιθανότητες να νοσεί χωρίς να το γνωρίζει είναι μεγάλο. Για τον σκοπό αυτό έχει εκπονηθεί από το 2018 το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ηπατίτιδα C, το οποίο, μεταξύ άλλων, προβλέπει τον έλεγχο όλων των ατόμων μεταξύ 45 και 80 ετών αλλά και όσων εμφανίζουν αυξημένη πιθανότητα μόλυνσης με βάση τους κυριότερους τρόπους μετάδοσης.

ΔΙΑΘΈΣΙΜΗ ΣΉΜΕΡΑ Η ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΕΚΡΊΖΩΣΗΣ ΤΗΣ ΗΠΑΤΊΤΙΔΑΣ C Παλιότερα, η θεραπεία της ηπατίτιδας C ήταν δύσκολη, γιατί πολλοί ασθενείς δεν μπορούσαν να λάβουν φάρμακα προηγούμενης γενιάς λόγω παρενεργειών. Επιπλέον, ήταν ενέσιμα και έπρεπε να λαμβάνονται για μακρά χρονικά διαστήματα. Σήμερα, οι νέας γενιάς θεραπείες είναι σε χάπι και εκριζώνουν τον ιό της ηπατίτιδας C. Η θεραπεία θεωρείται πλέον αρκετά εύκολη. Τα νεότερα αντιικά φάρμακα εμφανίζουν πολλά πλεονεκτήματα, κυριότερα εκ των οποίων τα εξής: Υψηλή αποτελεσματικότητα, με περισσότερο από το 95% των ασθενών που λαμβάνουν τη θεραπεία να πετυχαίνει πλήρη ίαση. Ο ιός δεν

αδρανοποιείται προσωρινά («κοιμάται») αλλά εκριζώνεται πλήρως. Υπάρχει μικρή πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών, οι οποίες είναι συνήθως ήπιες και εμφανίζονται λόγω συγχορήγησης με φάρμακα που λαμβάνει ο ασθενής για άλλη νόσο. Η διαφορά είναι σημαντική σε σχέση με παλιότερες θεραπείες (ιντερφερόνη), που εμφάνιζαν σημαντικό ποσοστό ανεπιθύμητων ενεργειών. Έχουν απλό τρόπο χορήγησης, καθώς είναι σε μορφή χαπιού, και λαμβάνονται από το στόμα. Επίσης, είναι μικρή η διάρκεια της θεραπείας (2 έως 3 μήνες). Τέλος, το κόστος της καλύπτεται εξ ολοκλήρου από το κράτος για όλους τους ασθενείς. Αυτό σημαίνει ότι οποιοσδήποτε διαθέτει ΑΜΚΑ μπορεί να λάβει θεραπεία.

ΤΑ ΤΡΊΑ ΣΗΜΕΊΑ ΠΟΥ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΘΥΜΆΣΑΙ 

Η πιθανότητα να έχεις εκτεθεί στον ιό της ηπατίτιδας C είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι νομίζεις.  Μπορείς εύκολα να εξεταστείς στα ηπατολογικά ιατρεία πολλών νοσοκομείων χωρίς ραντεβού. Τα νοσοκομεία και οι ώρες αναφέρονται στην ιστοσελίδα www.kanoumethoryvo.gr. Επίσης, σε σημεία checkpoint, δωρεάν και ανώνυμα, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη (www. mycheckpoint.gr).  Η θεραπεία είναι απλή, αποτελεσματική, ανώδυνη και δωρεάν.

Info: Το ηπατολογικό ιατρείο της Α’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής λειτουργεί στο ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ κάθε Τρίτη και δέχεται χωρίς ραντεβού οποιονδήποτε επιθυμεί να εξεταστεί (και να λάβει θεραπεία εφόσον διαγνωστεί) για την ηπατίτιδα C.

Ανδρέας Πρωτοπαπάς Γαστρεντερολόγος, διευθυντής Ηπατογαστρεντερολογικού Τμήματος Α’ Προπαιδευτικής Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης

LiFO health/2019

Τριπλό χτύπημα της ανοσοθεραπείας σε διαφορετικές μορφές καρκίνου

Σ Η ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΊΑ ΒΟΗΘΆ ΝΑ ΑΥΞΗΘΟΎΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΆ ΤΑ ΠΟΣΟΣΤΆ ΕΠΙΒΊΩΣΗΣ, ΜΕ ΔΙΑΤΉΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΌΤΗΤΑΣ ΖΩΉΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΊΣ ΜΕ ΔΙΆΦΟΡΟΥΣ ΤΎΠΟΥΣ ΌΓΚΩΝ, ΚΑΙ ΣΕ ΟΡΙΣΜΈΝΕΣ ΠΕΡΙΠΤΏΣΕΙΣ ΚΑΤΑΡΓΕΊ ΤΗΝ ΑΝΆΓΚΗ ΓΙΑ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΊΑ.

της Αλεξίας Σβώλου

τα εντυπωσιακά ευρήματα της επιστήμης για τη χρήση της ανοσοθεραπείας στην ογκολογία έρχονται να προστεθούν τα αποτελέσματα τριών μελετών που ανακοινώθηκαν στο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ιατρικής Ογκολογίας (ESMO 2019), επιβεβαιώνοντας τις προσδοκίες των ειδικών και των ασθενών. Οι τρεις μελέτες αφορούν ασθενείς με καρκίνο με διαφορετικούς τύπους όγκων, συγκεκριμένα τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (που αντιπροσωπεύει το 85% όλων των περιστατικών καρκίνου του πνεύμονα), το μελάνωμα σταδίου ΙΙΙ ή IV μετά από πλήρη χειρουργική εξαίρεση και το προχωρημένο μεταστατικό μελάνωμα. Τα αποτελέσματα, επίσης, κατέδειξαν ότι η διπλή θεραπεία με δύο ανοσοθεραπευτικούς παράγοντες έχει μεγαλύτερα οφέλη για τους ασθενείς, σηκώνοντας ακόμα ψηλότερα τον πήχη των μεγάλων προσδοκιών για σημαντική παράταση της επιβίωσης με ποιότητα ζωής. Σχετικά με τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, η μελέτη Φάσης 3 CheckMate-227 αξιολόγησε μια διπλή ανοσοθεραπεία με nivolumab σε συνδυασμό με χαμηλή δόση ipilimumab ως θεραπεία πρώτης γραμμής σε ασθενείς με προχωρημένη μορφή της νόσου. Ο συνδυασμός nivolumab με χαμηλή δόση ipilimumab πέτυχε μεγαλύτερο όφελος σε σύγκριση με τη χημειοθεραπεία, ανεξαρτήτως της έκφρασης του υποδοχέα PD-L1. Το ποσοστό διετούς επιβίωσης για τους ασθενείς που έλαβαν το συνδυαστικό σχήμα θεραπείας ήταν 33%, ενώ με τη χημειοθεραπεία 23% . Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα αντιπροσωπεύουν την πρώτη και μοναδική μέχρι τώρα φορά που μια διπλή ανοσο-ογκολογική θεραπεία καταδεικνύει ανώτερη συνολική επιβίωση έναντι της χημειοθεραπείας στην πρώτη γραμμή προχωρημένου μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα. Σχολιάζοντας τα ευρήματα, ο ερευνητής Martin Reck από την Πνευμονολογική Κλινική Grosshansdorf του Γερμανικού Κέντρου Ερευνών για τον Πνεύμονα, που συμμετείχε στη μελέτη, τόνισε πως η διπλή ανοσο-ογκολογική θεραπεία έχει τη δυνατότητα να παρέχει ανταποκρίσεις με διάρκεια, βάθος και ξεκάθαρο όφελος επιβίωσης στην πρώτη γραμμή θεραπείας του προχωρημένου μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, χωρίς να είναι απαραίτητη η λήψη χημειοθεραπείας. Η δεύτερη μελέτη Φάσης 3 CheckMate-238, με ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική εξαίρεση μελανώματος υψηλού κινδύνου, έδειξε ότι η επικουρική θεραπεία με nivolumab εξακολουθεί να καταδεικνύει παρατεταμένη επιβίωση, χωρίς υποτροπή της νόσου, στα τρία έτη. «Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χει-

ρουργική εξαίρεση προχωρημένου μελανώματος με υψηλό κίνδυνο υποτροπής, τα συγκεκριμένα δεδομένα είναι ιδιαιτέρως σημαντικά. Παρέχουν πρόσθετη υποστήριξη, καταδεικνύοντας τα μακροπρόθεσμα οφέλη της επικουρικής θεραπείας με nivolumab στη μείωση των υποτροπών της νόσου» επισήμανε ο Jeffrey S. Weber, ερευνητής της μελέτης CheckMate-238 και αναπληρωτής διευθυντής στο Κέντρο Καρκίνου Perlmutter του Ιατρικού Κέντρου Langone του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Ειδικότερα, στα τρία έτη παρακολούθησης, το nivolumab εξακολουθεί να καταδεικνύει ανώτερη επιβίωση χωρίς υποτροπή της νόσου, με ποσοστό επιβίωσης χωρίς υποτροπή της νόσου 58% και 45% αντίστοιχα για την ανοσοθεραπεία με ipilimumab. Παράλληλα, εξακολουθεί να παρατηρείται όφελος ως προς την επιβίωση χωρίς υποτροπή, σε σχέση με τις απομακρυσμένες μεταστάσεις, βάσει των σταδίων της νόσου, της κατάστασης μετάλλαξης στο γονίδιο BRAF και της έκφρασης του υποδοχέα PD-L1. Η τελευταία ανακοίνωση που ήρθε να ταράξει τα νερά στην ανοσο-ογκολογία αφορά έναν από τους πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμους καρκίνους, το προχωρημένο μεταστατικό μελάνωμα. Τα αποτελέσματα της πενταετούς παρακολούθησης από τη μελέτη Φάσης 3 CheckMate-067, που παρουσιάστηκαν στο Συνέδριο ESMO 2019, καταδεικνύουν βελτιωμένη συνολική επιβίωση με τον πρώτης γραμμής συνδυασμό του nivolumab με ipilimumab έναντι του ipilimumab ως μονοθεραπείας. Τα ποσοστά πενταετούς συνολικής επιβίωσης ήταν 52% για τον συνδυασμό nivolumab με ipilimumab, 44% για το nivolumab ως μονοθεραπεία και 26% για το ipilimumab ως μονοθεραπεία. Τα δεδομένα από τη μελέτη CheckMate-067 δημοσιεύτηκαν και στο ιατρικό περιοδικό «New England Journal of Medicin» που θεωρείται διεθνώς η βίβλος της ιατρικής. Σχολιάζοντας τη μελέτη-ορόσημο, ο Arvin Yang, επικεφαλής ανάπτυξης στον τομέα του μελανώματος και

υγεία

των καρκίνων του ουρογεννητικού στη BristolMyers Squibb, επισήμανε: «Η σταθερή μακροχρόνια αποτελεσματικότητα που διαπιστώθηκε με βάση τα πενταετή δεδομένα από τη μελέτη CheckMate-067 καταδεικνύει τη σπουδαιότητα της διπλής ανοσο-ογκολογικής θεραπείας. Καταγράφουμε συναρπαστική πρόοδο στην εκπλήρωση της αποστολής μας να αυξήσουμε σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης και να διατηρήσουμε την ποιότητα ζωής για τους ασθενείς με καρκίνο, που εμφανίζουν διάφορους τύπους όγκων». Τα ποσοστά των ασθενών που εμφάνισαν αντικειμενική ανταπόκριση παρέμειναν σταθερά στο 58% για τον συνδυασμό nivolumab με ipilimumab, στο 45% για το nivolumab ως μονοθεραπεία και στο 19% για το ipilimumab, ενώ το ποσοστό των ασθενών που εμφάνισε πλήρη ανταπόκριση συνέχισε να αυξάνεται. Τα ποσοστά πλήρους ανταπόκρισης στα πέντε έτη ανέρχονται σε 22% για το nivolumab σε συνδυασμό με ipilimumab, σε 19% για το nivolumab ως μονοθεραπεία και σε 6% για το ipilimumab ως μονοθεραπεία. Επιπλέον, το ποσοστό των ασθενών που επιβίωσε, χωρίς να λαμβάνει θεραπεία, ήταν 74% στην ομάδα συνδυαστικής θεραπείας nivolumab με ipilimumab, 58% στην ομάδα του nivolumab ως μονοθεραπεία και 45% στην ομάδα του ipilimumab ως μονοθεραπεία. Το προφίλ ασφάλειας του συνδυασμού nivolumab με ipilimumab ήταν σε συμφωνία με προηγούμενα ευρήματα.

14.11.19 – lifo

64 lifo – 14.11.19

theweek 66 ΣΙΝΕΜΑ Last Christmas O Πολ Φιγκ σκηνοθετεί την Εμίλια Κλαρκ σε μια λαμπερή χριστουγεννιάτικη κομεντί. απο τον θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ Τι καινούργιο ξεκινάει αυτή την εβδομάδα

ΘΕΑΤΡΟ Η Λουίζα Αρκουμανέα γράφει για τη «Λούλου» του Γιάννη Χουβαρδά

ΒΙΒΛΙΟ Ο απολαυστικός και πρωτοπόρος Μαρκ Τουέιν

ADAF

Extending Reality CoExistence: Art Science & Technology Μια διαδραστική εγκατάσταση, εμπνευσμένη από τη γεωμετρία της μαύρης τρύπας, παρουσιάζεται πλάι σε έργο της Saint Machine και στη VR δημιουργία του Fabien Prioville, χορευτή της Πίνα Μπάους. Μέσα από ένα διασκεδαστικό και διαδραστικό πρόγραμμα γεμάτο εμπειρίες για μικρούς και μεγάλους, η νέα έκθεση του Διεθνούς Φεστιβάλ Ψηφιακών Τεχνών της Ελλάδας έρχεται στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο για να αναδείξει όλους τους σύγχρονους τρόπους με τους οποίους επιτυγχάνεται η συνύπαρξη τέχνης, τεχνολογίας και επιστήμης. Τέσσερις μέρες γεμάτες διαδραστικές εγκαταστάσεις, AR και VR έργα, games, εργαστήρια, με 360 παραστάσεις και προβολές. ä 14-17/11, Ίδρυμα Ευγενίδου - Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο, λεωφ. Συγγρού 387, 10:00-22:30, είσοδος ελεύθερη

topevents

talk

week

1 4 - 20 νο ε μ β ρ ιου 2019

απο τη γεωργια παπασταμου

Orila Records

φωτό: katerina delta

Τι είναι η «Panorila»; O Γιάννης Ιασωνίδης της ελληνικής δισκογραφικής Orila δίνει όλες τις λεπτομέρειες.

DANCE Analogue showcase: Endlec

1 ΜΟΥΣΙΚΗ Marina

3 ΘΕΑΤΡΟ Το καινούργιο σπίτι

Με μητέρα Ουαλή και πατέρα Έλληνα, η Μαρίνα-Λαμπρινή Διαμάντη ή, αλλιώς, Marina επιστρέφει στην Αθήνα και συστήνεται εκ νέου στο κοινό της. Η ιδιοσυγκρασιακή ποπ σταρ απείχε τα τελευταία τρία χρόνια από τη δημοσιότητα. Μετά από μια περίοδο κατάθλιψης, επέστρεψε φέτος τον Απρίλιο στη δισκογραφία με το «Love+Fear», μια δουλειά γεμάτη εκφραστικότητα, από την οποία έχουν ξεχωρίσει τα σινγκλ «Handmade Heaven», «Superstar», «Orange Trees» και «To be human». 16/11, Πειραιώς 117, 21:00, εισ.: από 29 ευρώ

Διαχρονική και επίκαιρη, η κωμωδία του Κάρλο Γκολντόνι παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο Εθνικό. Η κυριαρχία του χρήματος, τα ταξικά απωθημένα και η παγίδα του φαίνεσθαι είναι τα βασικά θέματα που αναδύονται μέσα από την εύστοχη κριτική του Ιταλού συγγραφέα που δείχνει τους φρεσκοπαντρεμένους Αντζολέτο και Καικίλια να ετοιμάζουν το καινούργιο τους σπίτι. Ο σκηνοθέτης Γιάννης Σκουρλέτης σημειώνει: «To Καινούργιο Σπίτι φτιάχνεται για να κατοικηθεί, αλλά δεν θα κατοικηθεί ποτέ. Σ’ αυτό το σπίτι-ουτοπία η επιθυμία του εγώ είναι δυνατότερη από την επιθυμία του μαζί». 22/11/19-9/2/20, Ρεξ - Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη», Πανεπιστημίου 48, Τετ. 19:00, Πέμ.-Σάβ. 20:30, Κυρ. 19:00, εισ.: 5-25 ευρώ

2 ΕΚΘΕΣΗ Μελίτα Bαγγελάτου, Casablanca

4 ΘΕΑΤΡΟ Πόλεμος και Ειρήνη

Με επιρροές από την ευρωπαϊκή techno της δεκαετίας του ’90 και τον ήχο των πρωτοπόρων του Ντιτρόιτ, όπως ο Jeff Mills και ο Robert Hood, ο Endlec παρουσιάζει ένα ενεργητικό σετ παρέα με τους residents της Analogue, Jerm, Μr.Μ και a.metz. 15/11, 6 d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι, 24:00, εισ.: 5 ευρώ

Phormix & Romantso: Fantasia Μια συνεχόμενη 12ωρη δράση με live experimental acts και club night έρχεται στο Ρομάντσο. Lineup: Tolouse Low Trax, Intergalactic Gary, Pasiphae, Kostadis, Turbo Teeth, Bill Anagnos, Roman & Saradis, Entropia Records και Morah. 15/11, Bios. Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3-5, Αθήνα, 20:00

Deep Phase: Technasia

Στη σύγχρονη μεγαλούπολη που είναι σήμερα η Καζαμπλάνκα υπάρχουν ακόμα συνήθειες και τελετουργικά που άντεξαν στον χρόνο και γειτονιές των οποίων οι κάτοικοι ζουν ακόμα όπως ζούσαν στα χωριά τους. Οι φωτογραφίες της Μελίτας Βαγγελάτου καταγράφουν μια επίσκεψη στο χαμάμ, ράθυμες συζητήσεις στον δρόμο, μικροπωλητές, νερουλάδες και τα πιο αντιπροσωπευτικά αρχιτεκτονήματα της πόλης. 14/11/19-1/3/20, Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης, Ασωμάτων 22 & Διπύλου, Κεραμεικός, Πέμ.-Κυρ. 10:0018:00, εισ.: 7-9 ευρώ

66 lifo – 14.11.19

Ο Charles Siegling, ο DJ και παραγωγός πίσω από το πρότζεκτ «Technasia», επιστρέφει στο Steam και φέρνει κοντά Ανατολή και Δύση, αποδεικνύοντας πως στη μουσική δεν υπάρχουν σύνορα.

Εκατόν πενήντα χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση, το αξεπέραστο έργο του Τολστόι που σκιαγραφεί σε βάθος την ανθρώπινη ψυχή ανεβαίνει σε σκηνοθεσία της Ιόλης Ανδρεάδη. Τον ρόλο του συγγραφέα και του στρατηγού Κουτούζοφ ενσαρκώνει ο Κώστας Καζάκος. Μαζί του στη σκηνή, μεταξύ άλλων, οι Πυγμαλίων Δαδακαρίδης, Κωνσταντίνος Μπιμπής, Κώστας Νικούλι και Ρούλα Πατεράκη. 18/11-17/12, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Ηρώων Πολυτεχνείου & Βασ. Γεωργίου, Δευτ.-Τρ. 20:00, εισ.: 10-30 ευρώ

16/11, Steam Athens, Ευρυμέδοντος 3, Αθήνα, 24:00, εισ.: 15 ευρώ

Η Orila μετρά πλέον πάνω από 10 χρόνια δράσης. Πού εστιάζει σήμερα; Η Orila δημιουργήθηκε ως μια DIY δισκογραφική ετικέτα το 2008 από τον Γιάννη Ιασωνίδη και τον Βασίλη Κωσταντουδάκη. Σήμερα απαρτίζεται από μια μικρή, πολυσχιδή καλλιτεχνική ομάδα που εκφράζει τις δημιουργικές αναζητήσεις της. Σκοπός μας είναι η εισαγωγή και εξοικείωση του υπάρχοντος και εκκολαπτόμενου κοινού με τις πειραματικές τέχνες μέσα από αυτοσχέδιες δράσεις, in-situ περφόρμανς και διεπιστημονικά έργα τέχνης που ξεκινούν έναν ουσιώδη διάλογο με το ευρύ κοινό. Τι να περιμένει κανείς από το «Panorila», την επετειακή σας διοργάνωση; Η «Panorila III» δεν είναι ένα γεύμα εξωτικό ή επίσημο αλλά μάλλον σπιτικό, φιλικό και οικογενειακό ταυτόχρονα. Μια αφορμή –όχι τόσο μοναδική, όσο ανθρώπινη– για να συναντηθούν οι συμμετέχοντες με το κοινό και να μοιραστούν χώρο και νου. Λίγα λόγια για τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν φέτος. Σε μια σπάνια, μη παρασκηνιακή εμφάνιση, ο Νικόλας Μαλεβίτσης (Orila DJ) θα παρουσιάσει εμμονές από τις δύο μεγαλύτερες αγάπες του (Absurd/Rekem). Η Orila θα συναντήσει, επίσης, το νεότερο μέλος της, τον Μάνο Σακλά, media artist και σπουδαστή της ΑΣΚΤ, που εστιάζει στη μεταπολεμική σύνθεση, στην αλγοριθμική μουσική, στο rave, στην ακουστική αντίληψη και άλλες πτυχές της σύγχρονης τέχνης. Οι RETE και Σπύρος Εμμανουηλίδης θα παρουσιάσουν ένα σύμπαν από ηλεκτροακουστικές ημι-συνθέσεις, ηχογραφήσεις πεδίου και modular synths made in Θεσσαλονίκη. Ο Carlo Maria και οι Bill Anagnos + Morah, ένα sui generis σχήμα με μαγιά από synthwave και kraut riddims, θα βρεθούν κι αυτοί στη σκηνή. Θα ακολουθήσει after party στο υπόγειο του «Ρομάντσο» με τους Monokini Beat, Bora Bora, Terra Exotica και K.atou. Πώς επιλέξατε το έργο της Ξαβιέρας Κουβαρά που θα παρουσιαστεί στο event; Προκαλεί ερωτήματα, είναι βασισμένο στο τώρα, στην ιδιωτικότητα της στιγμής και στην ψευδαίσθηση αυτής. Το «Common Room» μας υπενθυμίζει ότι τίποτα απ’ όσα μοιραζόμαστε στο Διαδίκτυο δεν μας ανήκει πια με τρόπο ανθρώπινο, ειλικρινή, και κλείνει το μάτι στο ψηφιακό «Turn on, tune in, drop out». Οι site specific δράσεις ήταν από την αρχή ένα από τα βασικά πεδία ενδιαφέροντος της Orila. Αυτήν τη στιγμή ποια είναι τα τρία πιο ενδιαφέροντα σημεία (στην Αθήνα ή και άλλου) που θα διαλέγατε; Τα βασιλικά ανάκτορα στο Τατόι, η ακτογραμμή από την Αθήνα έως το Σούνιο και τo κάμπινγκ στο Δρέπανο Αργολίδας. Info: Panorila 3, Bios. Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3-5, 21:00, εισ.: 6 ευρώ

5 ΜΟΥΣΙΚΗ Μιχάλης Δέλτα

ΜΟΥΣΙΚΗ

Krista Papista / Nalyssa Green / Δεσποινίς Τρίχρωμη Η Κύπρια queer pop μουσικός και video artist Krista Papista, η Nalyssa Green και η Δεσποινίς Τρίχρωμη ενώνουν τις δυνάμεις τους και ανεβαίνουν στη σκηνή του «Ρομάντσο».

Το νέο άλμπουμ του Μιχάλη Δέλτα, «Elation», θα ακούσουμε για πρώτη φορά σε μια συναυλία με ελεύθερη είσοδο στο ΚΠΙΣΝ. Electronica, ambient και techno συνυπάρχουν με ήχους κλασικού πιάνου, τσέλο και αιθέρια φωνητικά σε μια δουλειά που χαρακτηρίζεται από δυναμισμό και ταυτόχρονα από ευαισθησία. 16/11, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, λεωφ. Συγγρού 364, Καλλιθέα, 21:00, είσοδος ελεύθερη

6 ΘΕΑΤΡΟ Ωραία μου κυρία

16/11, Bios. Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3-5, Αθήνα, 21:00, εισ.: 7 ευρώ

Oliver Huntemann Μια techno/electro βραδιά με καλεσμένο τον Γερμανό παραγωγό και DJ Oliver Huntemann ετοιμάζει το 6 d.o.g.s. Μαζί του εμφανίζονται οι Lex, Steve Sai, Artemhs και Kobo. 16/11, 6 d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι, 12:00, εισ.: 10 ευρώ

Neon Chambers Οι Neon Chambers είναι ένα ολοκαίνουριο οπτικοακουστικό πρότζεκτ που έκανε εντυπωσιακή πρεμιέρα στο περσινό Atonal Festival του Βερολίνου και αποτελεί το κοινό όχημα του Βρετανού Sigha και του Γάλλου Kangding Ray, δύο πρωτοποριακών μορφών στον χώρο της electronica. 21/11, Ζάππειο Μέγαρο, λεωφ. Βασιλίσσης Όλγας, 21:00, εισ.: 18-20 ευρώ

Ένα από τα πιο επιτυχημένα και δημοφιλή μιούζικαλ στην ιστορία του Μπρόντγουεϊ παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα στην ολοκληρωμένη μουσική του μορφή. Ο κόσμος των καμπαρέ, γοητευτικός και αινιγματικός, ζωντανεύει στο έργο του «τρομερού διδύμου του μιούζικαλ» Λέρνερ και Λόου, που ανεβαίνει στην εγκεκριμένη εκδοχή για δύο πιάνα, σε μουσική διεύθυνση του Στάθη Σούλη και σε σκηνοθεσία του Γιάννου Περλέγκα, ο οποίος κρατάει και τον πρωταγωνιστικό ρόλο του καθηγητή Χίγκινς. 21/11-31/12, Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής - ΚΠΙΣΝ, λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 364, 20:00 (Κυριακές & 24, 26, 27/12 στις 19:00 , 31/12 στις 18:30), εισ.: 18-25 ευρώ

7 ΜΟΥΣΙΚΗ The Big Nose Attack

STOEP TH S PR ES ΠΑΡΤΙ Bananaboys Χορός και μουσική συνοδεία μπανάνας από τους γνωστούς party makers στο Booze. Στις επιλογές: Phillipe Missas και PJ Mugiwara. 16/11, Booze, Kολοκοτρώνη 57, 23:00, είσοδος ελεύθερη

Οι Big Nose Attack, ένα από τα πιο ενεργά εγχώρια μουσικά σχήματα, επιστρέφουν δισκογραφικά με το τέταρτο στούντιο άλμπουμ τους, με τίτλο «Deader than disco», που υπερασπίζεται τις «ντεμοντέ» επιρροές τους από τα μπλουζ, το φανκ και τη σόουλ. Η ενορχήστρωση γίνεται πιο πληθωρική, ενώ υπάρχουν για πρώτη φορά και γυναικεία μπλουζ φωνητικά. 15/11, Gazarte, Βουτάδων 32-34, Γκάζι, 22:00, είσοδος ελεύθερη

14.11.19 – lifo

σινεμά

H ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Last Christmas Σκηνοθεσία: Πολ Φιγκ Πρωταγωνιστούν: Εμίλια Κλαρκ, Χένρι Γκόλντινγκ, Έμα Τόμσον

week

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο p

Κακό

α πο τον θ οδ ω ρ η κο υτ σογ ιαν νοπου λο

68 lifo – 14.11.19

ρος τιμήν τους, η Έμα Τόμσον, που έγραψε το σενάριο, και ο Πολ Φιγκ, που το σκηνοθέτησε, επιχείρησαν να οδηγήσουν το Last Christmas μακριά από τις αναμενόμενες ατραπούς που κρύβει το είδος, έχοντας στα χέρια τους τέσσερις εύθυμες παγίδες, το ρομάντζο, την κωμωδία, τα Χριστούγεννα και ολόκληρο τον κατάλογο των επιτυχιών του Τζορτζ Μάικλ, για να επιλέξουν όποια λαχταρούν και πιστεύουν πως ταιριάζει στη συνάντηση της χαοτικής, απογοητευμένης Κέιτ με τον μακάριο, πάνγλυκο Τομ, ο οποίος εμφανίζεται συνεχώς στη ζωή της από το πουθενά, ειδικά όταν εκείνη χρειάζεται τη βοήθειά του. Ισορροπώντας τη ζάχαρη με το δράμα και τη ρομαντική κομεντί με μια παράδοξη άρνηση να υποκύψουν στα κλισέ του είδους, δηλαδή στο σεξ, τον γάμο και τον χωρισμό, όχι απαραίτητα σε αυτήν τη σειρά, κινούνται, συχνά άτσαλα, σε μια διαδρομή που συχνά μοιάζει περισσότερο με μαίανδρο παρά με πατινάζ (υπάρχει σχετική στιγμή στην ταινία, πώς θα μπορούσε να λείπει άλλωστε;), σε μια ιστορία που διατρέχει όλα τα συναισθήματα, από την απαισιοδοξία ως τη λύτρωση, αλλά δεν αποφεύγει την αμήχανη παράθεσή τους, κάτι που εμποδίζει την υπέρβαση – και τη ζεστή αχλή που αυτή συνεπάγεται. Η (αντι) ηρωίδα είναι η Κέιτ (Εμίλια Κλαρκ), μια νέα κοπέλα η οποία έχει απομακρυνθεί εδώ και πολλά χρόνια από το συγκινητικό χάρισμα της όμορφης φωνής της, αποτυγχάνει εξακολουθητικά στις ακροάσεις, αλλάζει επεισοδιακά διαμερίσματα, περιπλανιέται άφραγκη,

έχει αδυναμία στον πατέρα της, αλλά εκνευρίζει συνεχώς την αφόρητα καταπιεστική, γιουγκοσλαβικής καταγωγής μητέρα της, η οποία, απτόητη, την αποκαλεί Καταρίνα, και καταφεύγει στην εύκολη λύση του μεροκάματου στο χριστουγεννιάτικο κατάστημα του Κόβεντ Γκάρντεν, ντυμένη παράταιρα ξωτικό, με αφεντικίνα μια Ασιάτισσα σε ρόλο Αγιοβασίλη – η Μισέλ Γέο σε κωμική παρένθεση από τους ηρωικά στεγνούς ρόλους της. Η αναπάντεχη εμφάνιση του Τομ, ενός ολύμπια ήρεμου «φαντομά», δείχνει να την ανακουφίζει, αν και την προβληματίζει ταυτόχρονα, γιατί στο πρόσωπό του δεν βρίσκει τον κλασικό γκόμενο που έχει συνηθίσει να καταναλώνει άτακτα, άκαρδα και τυχάρπαστα τόσα χρόνια, αλλά έναν άνδρα που νοιάζεται, τρυφερό και υποστηρικτικό, μια γνήσια ρομαντική, παλιομοδίτικη ψυχή. Ανάμεσα στον Χένρι Γκόλντινγκ του Crazy Rich Asians με τη μελένια άρθρωση και την Εμίλια Κλαρκ του «Game of Thrones» με το τσαγανό survivor και την μπουλντόζα ενέργεια γεννιέται μια αρμονική σύνδεση και μέρος της χημείας τους οφείλεται στις ευδιάκριτες διαφορές του ύφους και της εμφάνισής τους – ένα καλό κάστινγκ, παιγμένο με αυτοπεποίθηση και ακρίβεια. Η απόβαση ενός Αμερικανού, του σκηνοθέτη Πολ Φιγκ, σε ένα αναμφισβήτητα βρετανικό περιβάλλον δεν επηρεάζει αισθητά το αποτέλεσμα, καθώς η ανθρώπινη ποιότητα του Last Christmas εκπορεύεται εν πολλοίς από την ψυχραιμία του σεναρίου της Έμα Τόμσον και τη μελαγχολία της πoπ του Τζορτζ

Μια κοπέλα βρίσκεται στο Λονδίνο και τριγυρνάει δυσαρεστημένη, παρέα με μια στοίβα κακές αποφάσεις που έχει πάρει στη ζωή της. Εκεί γνωρίζει τον Τομ, που φαίνεται πολύ καλός για να είναι αληθινός. Καθώς το Λονδίνο μεταμορφώνεται κατά τη διάρκεια της καλύτερης εποχής του χρόνου, τίποτα δεν φαίνεται να λειτουργεί για τους δυο τους.

Μάικλ. Σε κυριολεκτικούς όρους, το ομώνυμο τραγούδι του αενάως πονεμένου Μάικλ δεν αποδίδεται αυτολεξεί, αφού οι στίχοι του παραπέμπουν σε άλλο αφήγημα, αν και το πνεύμα του διατρέχει όλη την ταινία, όπως και τα υπόλοιπα τραγούδια που γενναιόδωρα εμπιστεύτηκαν οι κληρονόμοι του, συν μία από τις τέσσερις ανέκδοτες ηχογραφήσεις του, το «This is how we want to get you high», που ταιριάζει στην πλοκή και αναδρομικά τη σχολιάζει με ακρίβεια. Στις καλές του στιγμές, το Last Christmas αρνείται σθεναρά να υποπέσει στα παλιά αμαρτήματα των κακών ρομαντικών κομεντί, στους αλγόριθμους του ψευτορομαντισμού και στη βεβιασμένη ατμόσφαιρα που τα Χριστούγεννα και η σώνει και καλά παραμυθένια ιστορία εκβιαστικά κραυγάζουν, καλώντας τις γυναίκες-θύματα να αναστενάζουν λιποθυμικά. Στις αδύναμες, κοντοστέκεται στο είδος που επιθυμεί να επαναφέρει στον ίσιο δρόμο και διστάζει ανάμεσα στην καθαρότητα μιας στρωτής ιστορίας και στο δράμα μιας κοπέλας που τυχαίνει να το ζει μέσα στις γιορτές. Ευχάριστο συνολικά, και διαφορετικό, τοποθετεί παραπάνω εμπόδια, όπως οι κοινωνικές παράμετροι και οι βαρείς περιφερειακοί χαρακτήρες, σε ένα ενδιαφέρον steeple. VILLAGE RENTI 9,12,17,18 - VILLAGE MALL 8,14 VILLAGE PAGRATI 1,3 - VILLAGE FALIRO 3,5,8 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 3,4 - ODEON ESCAPE 2 - ΑΘΗΝΑΙΟΝ 2 ΑΝΟΙΞΗ 2 - ΝΑΝΑ 6 - TOWN CINEMAS 4 - ΜΑΡΙΑ-ΕΛΕΝΑ ΟΝΑΡ

Villa Dioskouri Η ιστορία ξαναγράφεται, δημιουργώντας ένα νέο κεφάλαιο γεύσης.

ιστορία επαναλαμβάνεται. Ή, μάλλον, επιστρέφει σ’ εκείνο το σημείο όπου γράφτηκε, για να δημιουργήσει μια νέα αφήγηση που θα σημαδέψει με τον δικό της τρόπο τα γεγονότα που αφορούν τη γεύση της σύγχρονης Αθήνας. Οι Διόσκουροι, το ιστορικό spot του Νέου Ψυχικού, ξαναγυρνά στον χώρο του, φέρνοντας μαζί του όλη τη φήμη και τη μοναδικότητα που το έκαναν ορόσημο, ενώ ταυτόχρονα συνδυάζει τη γνώση και την εξειδίκευση του Wolves of Kitchen πάνω στην κρεατοφαγία. Αν αυτό δεν είναι ιστορικό γεγονός, τότε ποιο θα μπορούσε να είναι; Τουλάχιστον, σε ό,τι αφορά τον χάρτη της γεύσης, οι Διόσκουροι ή, καλύτερα, η Villa Dioskouri γνωρίζει τι σημαίνει δημιουργώ ένα νέο statement άποψης και εμπειρίας. Ο σεφ Βασίλης Τσουκαλάς αλλά και ολόκληρη η ομάδα, αποτελούμενη από παλιά και νέα μέλη, προτείνουν ένα καλοδουλέμενο concept που βασίζεται στη μεσογειακή κουζίνα και εμπλουτίζεται με εκλεκτά κρέατα ωρίμανσης, ιδιαίτερες κοπές και αριστοτεχνικά ψησίματα που μας τράβηξαν στον ίδιο χώρο την προηγούμενη σεζόν. Στο μενού θα συναντήσεις μια σειρά από συνταγές που αποκαλύπτουν τη δημιουργική διάθεση της ομάδας μέσα από ιδιαίτερους συνδυασμούς υλικών και τεχνικών. Η σαλάτα με ψητό μανούρι σε κρούστα φουντουκιού είναι ιδανικό ξεκίνημα, σε συνδυασμό με μια επιλογή από ορεκτικά, όπως το γαλλικό κατσικίσιο τυρί σε τραγανή κρούστα από δημητριακά και ξηρούς καρπούς, οι κολοκυθοκροκέτες με μελίχλωρο ή η φάβα Φενεού (BIO) με ψητά ντοματίνια και καραμελωμένα κρεμμύδια. Στα κυρίως πιάτα θα βρεις εξαιρετικό συκώτι σχάρας, κεμπάπ νεροβούβαλου Λίμνης Κερκίνης αλλά και κοπές μοσχαριού σίτευσης 45 ημερών σε πικάνια 600 γρ., T-bone 750 γρ. ή Porter House 1.100 γρ. Η ενημερωμένη λίστα κρασιών αλλά και τα επιδόρπια, όπως το προφιτερόλ και η πορτοκαλόπιτα με παγωτό μαστίχα, θα σου αφήσουν τη σωστή επίγευση σε μια ολοκληρωμένη εμπειρία που σχεδιάζεται καθημερινά στη Villa Dioskouri. Ο χώρος, γενναιόδωρος και ζεστός, με το τζάκι να ζεσταίνει τις χειμωνιάτικες στιγμές γύρω από το τραπέζι και το μπαρ πάντα έτοιμο να προσφέρει ιδιαίτερα κοκτέιλ και ποτά, γίνεται ιδανικό σημείο για κάθε τύπου συνάντηση, από το οικογενειακό γεύμα μέχρι το επαγγελματικό δείπνο. Εξάλλου, οι πόρτες στο Villa Dioskouri ανοίγουν από το πρωί για καφέ αλλά και υπέροχο κυριακάτικο brunch, μετατρέποντας τους χώρους που κάποτε στέγαζαν σχολικές αίθουσες σε μια συνολική εμπειρία απόλαυσης που ξαναγράφεται για να δημιουργήσει ένα νέο ιστορικό κεφάλαιο γεύσης. Δημ. Βασιλείου 16, N. Ψυχικό, 210 6713997 FB: Villa Dioskouri, Instagram: villadioskouri

14.11.19 – lifo

Κόντρα σε όλα Ford vs. Ferrari Σκηνοθεσία: Τζέιμς Μάνγκολντ Πρωταγωνιατούν: Κρίστιαν Μπέιλ, Ματ Ντέιμον Η αληθινή ιστορία του Αμερικανού σχεδιαστή αυτοκινήτων Κάρολ Σέλμπι και του Βρετανού οδηγού Κεν Μάιλς, οι οποίοι ένωσαν τις δυνάμεις τους για να κατασκευάσουν ένα επαναστατικό αγωνιστικό αυτοκίνητο για την εταιρεία Ford Motor.

Η ανταγωνιστική και εποικοδομητική φιλία ανάμεσα σε δύο μηχανικούς αυτοκινήτων, τον Αμερικανό Κάρολ Σέλμπι και τον Βρετανό Κεν Μάιλς, μετατρέπεται σε χολιγουντιανό χρονικό αδρεναλίνης και εξαιρετικών γυρισμάτων, κυρίως σε πίστα, με μερικές δραματουργικές ελευθερίες και αλάνθαστη κλιμάκωση, από τον Τζέιμς Μάνγκολντ. Ο Σέλμπι εξελίχθηκε σε επικοινωνιακά ικανότατο κατασκευαστή αυτοκινήτων, ενώ ο δύστροπος Μάιλς έμεινε στην ιστορία ως ριψοκίνδυνος και χαρισματικός οδηγός. Αμφότεροι δημιούργησαν έναν θρύλο, το μοντέλο της Ford, που έφτασε να θριαμβεύσει τέσσερις φορές στο επικίνδυνο, επίπονο 24ωρο ράλι του Λεμάν, κατόρθωμα που δεν έχει επαναληφθεί από Αμερικανό κατασκευαστή. Ο σχεδιασμός του Κόντρα σε όλα είναι υποδειγματικός και, στα πρότυπα του Rush, διαθέτει τους χαρακτήρες και τον «ιδρώτα» για να ψυχαγωγεί επαρκώς όλους τους θεατές, προσπερνώντας στο βιράζ τις αναπόφευκτες απλουστεύσεις. VILLAGE RENTI 7,14,15 - VILLAGE MALL 1,5,7,9,10,14 VILLAGE PAGRATI 5 - VILLAGE FALIRO 1,7,8 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 2 - ODEON GLYFADA 1 - ODEON MAROUSI 2 - ODEON ESCAPE 3,5 - ODEON OPERA 1,2 ΑΒΑΝΑ - ΑΕΛΛΩ 2 - WEST CITY 3,4 - ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 1 - ΝΑΝΑ 1,3,4,6 ΝΙΡΒΑΝΑ 2 - ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ - ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 1

«μπαμ» συγκρατείται οριακά ανάμεσα σε αυτούς που επιβάλλουν την τάξη και στους αυτόκλητους αρχηγούς των ομάδων, τους άτυπους ελεγκτές της γειτονιάς που συμπεριφέρονται σαν τσαντισμένοι προαγωγοί των συμφερόντων των πιο δειλών «αδελφών» τους. Μια αστυνομική μονάδα επιτηρεί, καλωσορίζοντας με καψόνι τον ψαρωμένο πρωτάρη της παρέας, ένα λιονταράκι εξαφανίζεται από έναν περιπλανώμενο θίασο Τσιγγάνων, αντίποινα απειλούνται με επιθετικότητα και βία και το βίντεο που τράβηξε ένας πιτσιρικάς γίνεται viral, διαταράσσοντας το παραβατικό αλισβερίσι και τις μιλημένες ισορροπίες που κρατούν ζωντανή και ρέουσα, σαν καλολαδωμένη αλυσίδα, την πυραμίδα μιας κοινότητας που κινείται κάτω από τα ραντάρ και τον νόμο, μια ανάσα μακριά από τη βιτρίνα μιας λουσάτης δημοκρατίας. Μαύροι και μουσουλμάνοι κινούνται υπό συνεχή επιτήρηση, σαν να λογοδοτούν για τη μοίρα τους, σε μια πόλη που τους έχει περιθωριοποιήσει για τους πολλούς γνωστούς λόγους. Ο Λατζ Λι δεν αποκαλύπτει κάτι καινούργιο αλλά καταδεικνύει με σκηνοθετικό δυναμισμό τον αναβρασμό σε ένα ανοιχτό γκέτο της αντίπερα όχθης. Παραθέτοντας εικόνες καθημερινότητας από την οπτική δύο λευκών κι ενός μαύρου αστυνομικού, που γνωρίζουν τα κατατόπια κι έχουν βάλει τα προσωρινά σημάδια πλοήγησης στο πεδίο που εποπτεύουν, σταδιακά αναδεικνύει τις διαθέσεις των ξένων στη χώρα τους, των σύγχρονων Αθλίων, μέχρι τη συλλογική τους εμφάνιση, σαν το κύμα στα γήπεδα, που στην ένωση και κάτω από πίεση φαίνεται η ισχύς του. Ο χαρισματικός Λι στήνει χαρακτήρες και ατμόσφαιρα με άνεση και κρατά τα γκέμια στο πρώτο μισό της ταινίας, ωστόσο του λείπουν το βάθος και η λύτρωση που έδωσαν στο Ντιπάν του Ζακ Οντιάρ, εκτός από τον Χρυσό Φοίνικα, το βάθος και την ανθρώπινη διάσταση που ξεπερνά την έξυπνη (και θαρραλέα) ιδέα του remix ενός κλασικού έργου. Η ταινία του είναι σφιχτή, ζωηρή και επείγουσα, σηματοδοτώντας την έλευση ενός αξιόλογου ταλέντου στον γαλλικό κινηματογράφο.

της, και στη συνέχεια συνδέεται με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μια σειρά μυστικών που ανατρέπουν τα δεδομένα, χωρίς να είναι τα απολύτως αναμενόμενα. Όταν οι ήρωες, λόγω ηλικίας, αναγκαστικά αντλούν βιώματα από το παρελθόν τους και δρουν χωρίς τον ενθουσιασμό και την απερισκεψία της νεότητας, η προοπτική ασθμαίνουσας πλοκής, η δράση και ο ερωτισμός παραχωρούν τη θέση τους σε διανοητικό σκάκι, υπολογισμένες παγίδες, μυαλωμένες αποφάσεις και συνειδητοποιημένες κινήσεις. Πέρα από τις δύο πρώτες του ταινίες, το Gods and Monsters και το Kinsey, ο Μπιλ Κόντον δεν έχει δώσει δείγματα προσωπικότητας, δημιουργικής πρωτοτυπίας ή σκηνοθετικού στίγματος, έχοντας ενδώσει στον πειρασμό να αναλάβει νεανικότερα πρότζεκτ, όπως τα δύο τελευταία μέρη του επικού ρομάντσου Twilight, πέρα από τις πιο ταιριαστές, αν και χλιαρές, επιλογές του, όπως ο Κύριος Χολμς. Και από το Ένας καλός ψεύτης απουσιάζουν η αιχμή και η πυγμή, όταν η ταινία χρειάζεται τίναγμα και οίστρο. Επιπρόσθετα, δύο μεγάλοι ηθοποιοί, όπως ο Ίαν Μακέλεν και η Έλεν Μίρεν, αφαιρούν τη φυσικότητα από το ήπιο θρίλερ χαρακτήρων, καθώς παίζουν φανερά, αντί να ενσαρκώνουν, και ποτέ δεν φαίνεται να δένουν πραγματικά – στην αποκαλυπτική σκηνή του φινάλε δεν γίνεται καθόλου πιστευτή η λύση που σκαρώνεται, σαν μικρό μονόπρακτο στην αποδρομή μιας τραβηγμένης ενορχήστρωσης ρεβανσισμού, πάντα με φόντο την απάτη και τις συνέπειές της.

ΑΣΤΥ - ΓΑΛΑΞΙΑΣ 1 - ΔΙΑΝΑ

Σκηνοθεσία: Ντόμινικ Σάβατζ Πρωταγωνιστούν: Ντόμινικ Κούπερ, Τζέμα Άρτερτον, Φράνσις Μπάρμπερ

Οι Άθλιοι Les Miserables Σκηνοθεσία: Λατζ Λι Πρωταγωνιστούν: Νταμιάν Μπονάρ, Αλέξις Μάνεντι, Τζεμπρίλ Ζονγκά, Ζαν Μπαλιμπάρ Στη Μονφερμέιγ, στα προάστια του Παρισιού, εκεί όπου ο Βικτόρ Ουγκό έστησε το σκηνικό των «Αθλίων», μια ομάδα της αστυνομίας δρα κατά του εγκλήματος. Σε μια κατά τα άλλα συνηθισμένη περίπολο, ένα drone καταγράφει ένα σκηνικό που θα μπορούσε να εκθέσει την ομάδα και τις μεθόδους της.

Εκσυγχρονισμένη μετασκευή του ογκώδους μυθιστορήματος του Βικτόρ Ουγκό, οι Άθλιοι του 21ου αιώνα εμπνέονται από τις μαζικές παρισινές διαδηλώσεις του 2005 και ξεκινούν με εντυπωσιακά, ιδιαζόντως ειρωνικά πλάνα αρχείου, όταν χιλιάδες κόσμου έχουν ξεχυθεί στους δρόμους και δονούνται από τη νίκη των τρικολόρ επί της Κροατίας, για να πέσουν οι τίτλοι αρχής: Les Miserables. Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Λατζ Λι, που απέσπασε το βραβείο της επιτροπής στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καννών, περνάει γρήγορα από τις σκηνές πατριωτικής, προσωρινής μέθης στον στυλιζαρισμένο ρεαλισμό της σκληρής καθημερινότητας στο ανατολικό προάστιο της πρωτεύουσας, το Μονφερμέιγ, εκεί όπου τοποθέτησε μέρος της δράσης ο Ουγκό. Τα προάστια παραμένουν εύφλεκτα, επιβεβαιώνοντας εμφατικά αυτά που γνωρίζουμε από το Μίσος του Κασοβίτς και ένθεν. Οι έφοδοι, στο όριο της νομιμότητας και στην πρακτική της αναγκαιότητας, γίνονται με θράσος και υπερβολή και το

70 lifo – 14.11.19

Ένας καλός ψεύτης The good liar Σκηνοθεσία: Μπιλ Κόντον Πρωταγωνιστούν: Ίαν Μακέλεν, Έλεν Μίρεν Ένας επαγγελματίας απατεώνας γνωρίζει μια πλούσια χήρα και εκπλήσσεται που αρχίζει να νοιάζεται πραγματικά για εκείνη, μετατρέποντας αυτό που θα μπορούσε να είναι η μεγαλύτερη κομπίνα της ζωής του σε μια επικίνδυνη διαδρομή σε τεντωμένο σκοινί.

Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Νίκολας Σιρλ, το Ένας καλός ψεύτης είναι μια άσκηση στη λεπτή γραμμή ανάμεσα στην καθαρή απάτη και στη συναισθηματική εξαπάτηση. Ο καμβάς αποκτά περισσότερο εύρος με τα χρονικά φλασμπάκ, αλλά και βάθος, γιατί οι πρωταγωνιστές του έργου είναι γηραιοί: ο Ρόι Κόρτνεϊ είναι επαγγελματίας κομπιναδόρος και ελπίζει πως η περίπου συνομήλική του Μπέτι Μακλίς, χήρα και αποδέκτρια ενός διόλου ευκαταφρόνητου κομποδέματος, την οποία βρήκε σε ιστοσελίδα γνωριμιών, θα είναι το κόλπο που θα τον εξασφαλίσει για τα καλά, παράλληλα με τις «δουλειές» που τρέχουν. Η γνωριμία τους ξεπερνά το πρώτο αναγνωριστικό στάδιο, όπου η ζυγαριά γέρνει προς το μέρος του Κόρτνεϊ, με την Μπέτι να τηρεί στάση αναμονής κατά την οποία μόνο μερικές στιγμές αμηχανίας προδίδουν δεύτερες σκέψεις, πάντα κάτω από το άγρυπνο βλέμμα του ανήσυχου, καχύποπτου και αγενούς προς τον Κόρτνεϊ εγγονού

VILLAGE RENTI 5,14,20 - VILLAGE MALL 1,5,10,13 VILLAGE PAGRATI 4 - VILLAGE FALIRO 4,9 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 5 - ODEON MAROUSI 1,2 - ODEON ESCAPE 6 - ODEON OPERA 1,2 - ΑΕΛΛΩ 1 - ΑΘΗΝΑΙΟΝ 1 - ΑΙΓΛΗ 1 - ΑΝΟΙΞΗ 1 - ΒΑΡΚΙΖΑ 1,2 - CINERAMA - WEST CITY 1,2 - ΚΗΦΙΣΙΑ CLASS - ΝΑΝΑ 2 - ΟΣΚΑΡ - ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ - ΣΠΟΡΤΙΓΚ 1 - TOWN CINEMAS 1 - ZEA

Χωρίς Οικογένεια Rémi sans famille Σκηνοθεσία: Αντουάν Μπλοσιέ Πρωταγωνιστούν: Ντανιέλ Οτέιγ, Μαλόμ Πακέν, Βιρζινί Λεντουαγιέν Η ιστορία του μικρού ορφανού Ρεμί, που γυρνά τη Γαλλία μαζί με έναν περιπλανώμενο θίασο, μαθαίνει να κερδίζει το ψωμί του από μικρή ηλικία και μετά από πολλές περιπέτειες βρίσκεται στα ίχνη της πραγματικής του οικογένειας.

Από τις πρώιμες ασπρόμαυρες διασκευές στη Γαλλία ως τα αξέχαστα γιαπωνέζικα anime που κατέκλυσαν τις οθόνες τη δεκαετία του ’80, η φήμη του ομώνυμου βιβλίου του Εκτόρ Μαλό ανανεωνόταν για τις νεότερες γενιές, φυσικά μαζί με το ίδιο το πρωτογενές υλικό, που, σε συνδυασμό με τον Όλιβερ Τουίστ, βρίσκονται μονίμως στις πιο γενναιόδωρες προσφορές της παγκόσμιας λογοτεχνίας προς τα μικρά παιδιά. Η παρούσα ταινία είναι η πρώτη σοβαρή προσπάθεια που έγινε στον αιώνα μας για κινηματογραφική προσαρμογή που δεν παίρνει κανένα αφηγηματικό ρίσκο, μένοντας πιστή στο δράμα του μικρού Ρεμί και στους δυνατούς δεσμούς που αυτός δημιουργεί, μέχρι να βρει επιτέλους την ταυτότητά του. Ξεκινώντας ως αφήγηση του ίδιου του ήρωα, που είναι πλέον ηλικιωμένος, φλερτάρει με το ρίσκο της προβολής του παλιακού θεάματος σε μια γενιά που μεγαλώνει πλέον με τελείως διαφορετικές αναφορές, παίρνει αναμενόμενα κάτι παραπάνω από την ερμηνεία του Ντανιέλ Οτέιγ και φροντίζει να αποτελεί μια ασφαλή επιλογή για γονείς που θέλουν να μεταδώσουν μια σειρά διαχρονικών μηνυμάτων. * Κριτική από τον Τάσο Μελεμενίδη

Μια ευτυχισμένη γυναίκα The Escape

Μια νοικοκυρά που ζει σε προάστιο του Λονδίνου αγοράζει ένα εισιτήριο χωρίς επιστροφή για το Παρίσι και αφήνει τα πάντα πίσω της, ώστε να προσπαθήσει να ξαναβρεί τον εαυτό της σε μια καινούργια πόλη.

Σε ένα βρετανικό προάστιο που μοιάζει προκατασκευασμένο με βάση δεκάδες ανώνυμα αντίστοιχα, μια γυναίκα περνά τις ώρες της στο σπίτι μαζί με τα δυο μικρά παιδιά της και έναν σύζυγο που συνήθως λείπει και όταν βρίσκεται σπίτι τής απευθύνεται κυρίως ως πάροχο υπηρεσιών, ερωτικών ή οργάνωσης νοικοκυριού. Για αρκετή ώρα στο φιλμ του Ντόμινικ Σάβατζ παρατηρούμε αυτή την κατάσταση, με την αφήγηση να οδηγεί στο συμπέρασμα πως τίποτα δεν συμβαίνει, κάτι στο οποίο συντελεί και η έξοχη κατατονική ερμηνεία της Άρτερτον. Εκεί όμως στοχεύει η ταινία, στην εξουθενωτική σχεδόν παρουσίαση του αδιεξόδου μιας ηρωίδας που φαίνεται πως τρέχει μαραθώνιο και βρίσκεται στη μέση της διαδρομής, βλέποντας την αρχή και το τέλος από πολύ μακριά. Η απόδρασή της (όπως είναι ο αυθεντικός τίτλος της ταινίας) είναι λυτρωτική, αλλά σχεδιασμένη χωρίς τον αντίστοιχο σεναριακό κόπο του πρώτου μέρους, εκεί όπου η λεπτομέρεια πραγματικά μετρούσε, ως μια πρόχειρη λύση σε ένα πρόβλημα υπαρκτό και τεράστιο, στο οποίο ευτυχώς η ταινία επιστρέφει προς το φινάλε της. * Κριτική από τον Τάσο Μελεμενίδη VILLAGE RENTI 3

VILLAGE RENTI 7,19 - VILLAGE MALL 1 - VILLAGE FALIRO 2 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 3,4 - ODEON ESCAPE 2 - ΑΕΛΛΩ 4 - ΑΘΗΝΑΙΟΝ 1 - ΑΝΟΙΞΗ 1 ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 1,2 - ΝΑΝΑ 5 - TOWN CINEMAS 2 - ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 1 ΟΝΕΙΡΟ - ΖΕΑ

Σκυλομπελάς Trouble Σκηνοθεσία: Κέβιν Τζόνσον Δανείζουν τη φωνή τους οι: Βασίλης Παπαστάθης, Βασίλης Μήλιος, Γιάννης Υφαντής Μια ηλικιωμένη αφήνει την τεράστια περιουσία της στον αγαπημένο της σκύλο και οι συγγενείς της ψάχνουν να τον βρουν και να τον φέρουν πίσω πριν να είναι αργά.

Ιστορία πρώιμης ενηλικίωσης για σκύλους και μέτριο αντίγραφο μιας άλλης αντίστοιχης ταινίας που βγήκε φέτος, του Corgi, ο Μπελάς, όνομα και πράμα, πέφτει από τα σαλόνια στον δρόμο και προσπαθεί να σταθεί σε μια νέα ζωή. Από τις περιπτώσεις ανεξάρτητων ταινιών animation που συναντούμε όλο και συχνότερα στα μέρη μας, με κάποιες από αυτές να είναι όντως ευχάριστες εκπλήξεις, αλλά τις περισσότερες, όπως η συγκεκριμένη, να φέρνουν περισσότερο σε γέμισμα για παιδικά κανάλια, καθώς το χιούμορ, οι εμπνεύσεις και η ποιότητα του σχεδίου είναι αρκετά μικρού βεληνεκούς. * Κριτική από τον Τάσο Μελεμενίδη VILLAGE RENTI 1,2,5,14,15,17,18 - VILLAGE MALL 9,10,12 - VILLAGE PAGRATI 1,2 - VILLAGE FALIRO 3,5,6 VILLAGE AG.DIMITRIOS 3,5 - ODEON ESCAPE 4 - ΑΕΛΛΩ 1 - ΑΙΓΛΗ 1 - ΒΑΡΚΙΖΑ 2 - ΓΑΛΑΞΙΑΣ 2 - WEST CITY 1 ΚΗΦΙΣΙΑ 2 - ΝΑΝΑ 3 - ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ - ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2 TOWN CINEMAS 2 - ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 1

τέτοιας ταινίας. Βρίσκω απείρως πιο ενδιαφέρον κάποιος να γράφει για ένα άτομο που θα αγαπήσει τη ζωή ή τον εαυτό του παρά για το αν θα ερωτευτεί ένα άλλο πρόσωπο. Και η Έμα είναι μια γυναίκα που αρνείται να γράψει κάτι λιγότερο από έναν μεστό, πολύπλοκο χαρακτήρα, με αρετές και αδυναμίες. Προσωπικά, με έχουν κουράσει οι τέλειες, υπέρλαμπρες, χολιγουντιανές εκδοχές των γυναικών. Είναι γαμημένα ενοχλητικές, ειλικρινά!». Ανεξάρτητα από τις προσθήκες, το ήμισυ της ρομαντικής κομεντί είναι η κωμωδία. «Α, έχω μια θεωρία για τον αστείο άνθρωπο και κατ’ επέκταση τον ηθοποιό» λέει χαμογελώντας η Κλαρκ. « Έχω παρατηρήσει δεκάδες σπουδαίους κωμικούς, όταν δουλεύουν και όταν δίνουν συνεντεύξεις, και όσο κι αν δηλώνουν πως έχουν πέσει θύματα εκφοβισμού στα παιδικά τους χρόνια ή προέρχονται από φτωχή οικογένεια, αν δεν γεννηθείς αστείος, δεν μπορείς να αποκτήσεις αυτό το ταλέντο στη συνέχεια. Είναι θέμα timing, αυτό το κλάσμα του δευτερολέπτου που μεσολαβεί ανάμεσα στη σκέψη του αστείου και στην εκφορά του, στην “προσγείωσή” του στο κοινό. Αν δεν διαθέτεις ταχύτητα, όπως έμφυτη μουσικότητα στην ερμηνεία των τραγουδιών, αστείος δεν είσαι».

Η σημασία της ρομαντικής κομεντί Ο σκηνοθέτης Πολ Φιγκ και η πρωταγωνίστρια Εμίλια Κλαρκ εξηγούν γιατί το «Last Christmas» δεν είναι μια συνηθισμένη συνάντηση του έρωτα με το γέλιο.

λα προέρχονται από το σενάριο» διαπιστώνει αποφασιστικά ο Πολ Φιγκ, που μπήκε δυναμικά στον χάρτη του Χόλιγουντ με την τεράστια επιτυχία της καθαρόαιμης κωμωδίας Bridesmaids με τη Μελίσα Μακάρθι και την Κρίστεν Γουίγκ. «Η Έμα Τόμσον μου έστειλε το σενάριο του Last Christmas πριν από δύο χρόνια και ξετρελάθηκα, γιατί το μόνο που είχα να κάνω ήταν να ακολουθήσω όσα έλεγε. Αν μια ταινία γενικά, όχι μόνο μια κωμωδία, δεν έχει ενδιαφέροντες χαρακτήρες, δεν μπορείς να πετύχεις πολλά ως σκηνοθέτης, όσες τεχνικές, τρόπους και κόλπα κι αν επιχειρήσεις. Σε αντίθεση με την Τόμσον, που έχει δηλώσει πως δεν είναι φαν της ρομαντικής κομεντί, εγώ είμαι. Δηλαδή αγαπώ τις καλές, γιατί κακές υπάρχουν πολλές. Πάρτε για παράδειγμα τις σπουδαίες screwball κωμωδίες της δεκαετίας του ’30. Δεν είναι ρομαντικές κομεντί κατά βάθος; Ή το What’s up, doc του Πίτερ Μπογκντάνοβιτς, μία από τις αγαπημένες μου; Η δράση των προσώπων είναι αυτό που σε ελκύει. Αν, ως σκηνοθέτης, θέλω να σπάσω τα κλισέ και τα στερεότυπα για να δώσω στο κοινό κάτι πολύ πέρα από τις προσδοκίες του, αυτή είναι μια διαφορετική υπόθεση».

Το Last Christmas δεν διαθέτει μόνο το στοιχείο του ρομάντζου αλλά και του δράματος και εντάσσεται στην ειδική κατηγορία των χριστουγεννιάτικων ταινιών που είτε υπηρετούν με ευλάβεια το πνεύμα των γιορτών είτε το υπονομεύουν έξυπνα, χρησιμοποιώντας το ως ένα ιδιαίτερο σύμπαν για να εντείνουν τα συναισθήματα. «Η καλή ρομαντική κομεντί χρειάζεται ισορροπία» υποστηρίζει ο συμπρωταγωνιστής Χένρι Γκόλντινγκ, ο μυστηριώδης γλυκός άνδρας που εμφανίζεται από το πουθενά για να ταράξει τη χαοτική ζωή της Καταρίνα, που υποδύεται η Εμίλια Κλαρκ. «Στις περισσότερες περιπτώσεις η πλάστιγγα γέρνει προς τη μία μεριά και η ταινία εξελίσσεται μονοδιάστατα και αναμενόμενα» συμπληρώνει η πρώην Καλίσι, η Μητέρα των Δράκων. «Η εγγύηση λέγεται Έμα Τόμσον! Η Εμ γράφει αληθινά, αισιόδοξα και αρμονικά, αλλά όχι έχοντας στο μυαλό τη συγκεκριμένη κατηγορία που θα πρότεινε στο μενού της μια πλατφόρμα όπως το Netflix κάτω από το λήμμα “Oι ρομαντικές κομεντί που σας προτείνουμε”. Για μένα, αξεπέραστη δημιουργός του είδους παραμένει η Νόρα Έφρον, γιατί έγραφε για τη ζωή την ίδια και όχι για τις γυναίκες, που είναι το αναμενόμενο κοινό μιας

σινεμά

PULPFICTION

week

Η Κλαρκ και ο Γκόλντινγκ προέρχονται από τις τεράστιες επιτυχίες του τηλεοπτικού «Game of Thrones» και του Crazy Rich Asians αντίστοιχα και αναρωτιέμαι αν αισθάνονται μια μικρή ανακούφιση που προσγειώθηκαν σε μια ανθρώπινη, χριστουγεννιάτικη ιστορία. «Καταλαβαίνω τι λέτε, αλλά η ανακούφιση θα ίσχυε αν περνούσα άσχημα στην προηγούμενη δουλειά μου, κι εγώ φρόντιζα να απολαμβάνω ό,τι έκανα, όσο μπορούσα» πρόλαβε να δηλώσει η Κλαρκ, η οποία έχει επαναλάβει εμφατικά πως η σειρά που έσπασε ρεκόρ τηλεθέασης κυριολεκτικά τής έσωσε τη ζωή, ενώ παράλληλα την ταλαιπωρούσαν σοβαρά θέματα υγείας. Τούτου δοθέντος, παραδέχεται πως σε κάθε κενό από το σίριαλ που αξιοποιούσε για να γυρίζει ταινίες, απέφυγε μεν την τυποποίηση, αλλά εργάστηκε πολύ σκληρά στον ρόλο της Καλίσι επί μία ολόκληρη δεκαετία. Κατά τον Φιγκ, ο λόγος που το κοινό έχει απομακρυνθεί από τις ρομαντικές κομεντί είναι διότι για μεγάλο χρονικό διάστημα ευτελίζονταν, κολακεύοντας τις γυναίκες, θεωρώντας ως δεδομένο πως θα τσιμπούσαν ούτως ή άλλως: «Οφείλεις να είσαι σκληρός με το υλικό σου, να το επεξεργάζεσαι πάρα πολύ, ώστε να πιάσεις δεύτερο και τρίτο επίπεδο. Αξίζει το είδος να επανέλθει στη σωστή του θέση και βρίσκω συναρπαστική την επανάκαμψή του τα τελευταία χρόνια. Πρέπει να προσφέρεις σωστό δράμα, ειδάλλως η κωμωδία σκέτη δεν φτάνει». Και η μουσική; «Άκουγα τη μουσική του Τζορτζ Μάικλ περιστασιακά, ας πούμε από το ραδιόφωνο, την εποχή που είχε επιτυχία. Αγαπούσα το “Freedom! 90”, αλλά μέχρι εκεί. Όταν όμως εντρύφησα, λόγω της ταινίας, ανακάλυψα τους στίχους και τη δύναμή τους. Το “Heal the pain”, τι κομμάτι! Η πρόκληση να γράφεις δραματικά σε σχέση με τη μουσική και τους στίχους πoπ τραγουδιών με νόημα ήταν κάτι πρωτόγνωρο και λειτούργησε ευεργετικά». Αντίθετα από τον Αμερικανό Φιγκ, η Κλαρκ, και να ήθελε, δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά: «Ως Βρετανή, η εμπλοκή των τραγουδιών του Μάικλ στην καθημερινότητά μου ήταν καταλυτική. Είναι το σάουντρακ της ζωής όλων μας. Και μόνο μετά τον θάνατό του κατανοήσαμε το νόημα των στίχων του, γιατί δώσαμε τη δέουσα σημασία όταν όλα είχαν τελειώσει».

α πο το ν θ ο δ ωρη κο υτσο γ ια ν ν ο πο υλο

14.11.19 – lifo

θέατρο

ΛΟΥΛΟΥ

alex cat

week Ένα αινιγματικό κείμενο, μια διεκπεραιωτική παράσταση Ο Γιάννης Χουβαρδάς ανεβάζει τη «Λούλου» του Φρανκ Βέντεκιντ στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.

α πο τη λου ιζ ιζα α αρ κο υ μ αν ε α

72 lifo – 14.11.19

τα μέσα του 19ου αιώνα το θέατρο περνούσε μία από τις πιο εφησυχασμένες περιόδους στην ιστορία του. Ανέμελοι συνέρρεαν οι αστοί στα θέατρα της πόλης τους, σίγουροι ότι από τα καμώματα των ηθοποιών θα εισπράξουν γενναίες δόσεις γέλιου και εύπεπτων συναισθημάτων. Φάρσες, οπερέτες, έργα βοντβίλ και μελοδράματα αναμασούσαν τις ίδιες συνταγές. Το τελευταίο τέταρτο του αιώνα, όμως, τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν. Οι παραδοσιακές πεποιθήσεις των μεσαίων τάξεων κλονίστηκαν σταδιακά μέσα στην κατακλυσμιαία ιδεολογική, κοινωνική κ.λπ. επανάσταση που προκλήθηκε από τον Δαρβίνο, τον Μαρξ, τον Ογκίστ Κοντ κ.ά., από την εξέλιξη των φυσικών επιστημών, τις ριζοσπαστικές εφευρέσεις και ανακαλύψεις. Οι τέχνες ακολούθησαν συνεπαρμένες: ο ιμπρεσιονισμός ανέτρεψε τα δεδομένα της ακαδημαϊκής ζωγραφικής, ο νατουραλισμός του Ζολά ανέσυρε τα ζωώδη ένστικτά μας στην επιφάνεια, η ηθική αμφισημία και ο παρακμιακός ερωτισμός του Μποντλέρ τάραξαν την πλαδαρή υποκρισία του κοινού. Η κληρονομιά του ρομαντισμού άρχισε να αποδίδει τους πιο γευστικούς καρπούς. «Το γκροτέσκο είναι παντού» θα αναφωνήσει ο Βικτόρ Ουγκό το 1827 στον περίφημο πρόλογό του στον Κρόμγουελ. Στο μανιφέστο αυτό ο Γάλλος συγγραφέας επικαλείται τη «μοντέρνα μούσα», η οποία θα κοιτάξει τα πράγματα μέσα από ευρύτερο πρίσμα, θα καταλάβει ότι «το άσχημο υπάρχει δίπλα στο όμορφο, το κακοφορμισμένο δίπλα στο χαριτωμένο, το γκροτέσκο στον αντίποδα του υψηλού, το κακό μαζί με το καλό, το σκοτάδι μαζί με το φως». Αυτή η μείξη των αντιθέτων στάθηκε βασική επιδίωξη των ρομαντικών συγγραφέων. Στα μάτια τους, η ζωή κατοικεί στην τάξη όσο και στο χάος. Κάθε απόπειρα διαχωρισμού των πραγμάτων σε τεχνητές –αισθητικές ή ηθικές– κατηγορίες οδηγεί σε στείρα σχήματα, μονοδιάστατες θεωρίες και άρνηση των αντιφάσεων παντού, μέσα μας και γύρω μας. Και ίσως δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι στον πρόλογο της Λούλου συναντάμε έναν Θηριοδαμαστή που εισέρχεται «κρατώντας στο αριστερό χέρι ένα μαστίγιο και στο δεξί ένα γε-

μάτο ρεβόλβερ». Οι ρομαντικοί παραλλήλιζαν το χάος και την αναρχία της εποχής τους με ένα τσίρκο ή ένα καρναβάλι, όπου οι συνήθεις ρόλοι μεταξύ των ανθρώπων αναποδογυρίζονται, με αποτέλεσμα τα πάντα να αποκτούν μια όψη αντίστροφη από την κανονική1. Ο Θηριοδαμαστής του Βέντεκιντ ανακοινώνει πρόσχαρος την πρόθεσή του να βάλει άφοβα το κεφάλι του στο στόμα του θηρίου: « Ίσως μου λιώσει γι’ αστείο τους κροτάφους, κι αυτό το δέχομαι κι απ’ όλα παραιτούμαι, στοιχηματίζω τη ζωή μου σ’ ένα αστείο!». Το σοβαρό και το γελοίο εμπλέκονται διαρκώς στη Λούλου. Οι ήρωες του έργου δεν είναι παρά μαριονέτες στο έλεος της επιθυμίας τους, ανδρείκελα που υπνοβατούν προς τη φωτιά, νυχτοπεταλούδες που έλκονται ζαλισμένες από τη λάμψη της κεντρικής ηρωίδας. Ακριβώς επειδή λειτουργούν μηχανικά, ακριβώς επειδή στερούνται υποκειμενικότητας και περιφέρονται ως αντικείμενα που κάποια ανώτερη δύναμη τους παίζει στα δάχτυλά της, η οποιαδήποτε ταύτιση μαζί τους καθίσταται αδύνατη. Δεν έχουν συναισθήματα, μόνο πάθη. Δεν έχουν προσωπικότητα, είναι άδειοι. Το μόνο που τους καθοδηγεί είναι μια τυφλή προσκόλληση σε ένα σαθρό ιδεώδες, εφόσον ούτε η Λούλου με τη σειρά της διαθέτει προσωπικότητα· είναι μια λευκή οθόνη επάνω στην οποία προβάλλουν τις φαντασιώσεις τους. Ακόμη κι όταν κόβουν τον λαιμό τους ή παθαίνουν έμφραγμα, ακόμη κι όταν δέχονται μια σφαίρα από το όπλο της, όλες αυτές οι πράξεις αυτοκτονίας ή θανάτου δεν εγείρουν την παραμικρή συναισθηματική ανταπόκριση εκ μέρους μας. Είναι ένα ακόμη «νούμερο» στο τσίρκο των γενετήσιων ορμών μας. Αυτή η καταστρεπτική δύναμη της σεξουαλικότητας που τόσο συναρπάζει τον συγγραφέα, αυτό το ξεγύμνωμα του ανθρώπου από την ανθρώπινη υπόστασή του και η έμφαση στη ζωώδη πλευρά του σε βαθμό υπερβολής, είναι προφανώς ο λόγος που το έργο του προκάλεσε τέτοιο σκάνδαλο στην εποχή του και επέσυρε την καταδίκη του ως επικίνδυνου για τα δημόσια ήθη και στερούμενου καλλιτεχνικής αξίας. Γιατροί και μεγαλοεκδότες, καλλιτέχνες και επιστήμονες, ένας ακροβάτης και μια λεσβία αριστοκράτισσα,

Φρανκ Βέντεκιντ Λούλου Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας Σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη Κοστούμια: Ιωάνννα Τσάμη Πρωταγωνιστούν: Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Γιώργος Μπινιάρης, Άλκηστις Πουλοπούλου κ.ά. ΙΔΡΥΜΑ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ Πειραιώς 206, Ταύρος, 210 3418550 Τετ.-Παρ. 20:30, Σάβ. 18:00 & 21:00, Κυρ. 20:30

1. Πιερότοι ποιητές στην εποχή της παρακμής του Δημήτρη Πολυχρονάκη (εκδόσεις Αλεξάνδρεια)

οι καθωσπρέπει και οι μη, οι «κανονικοί» και οι μη, κατεβάζουν όλοι τα παντελόνια τους μπροστά στις χάρες της μικρής Λούλου. Μια κοινωνία αποχαλινωμένη, χωρίς φραγμούς, ευάλωτη, καταδικασμένη. Η Λούλου είναι σαν τη Λούλου: ένα κείμενο αινιγματικό, που διατηρεί το μυστήριό του, που δεν αποκαλύπτει τις μύχιες σκέψεις του. Ξέρει καλά το παιχνίδι της σαγήνης κι αυτό αποδεικνύεται θανάσιμο. Ο σκηνοθέτης που θα ανεβάσει τη Λούλου σήμερα καλείται να την αποκρυπτογραφήσει, να την καταστήσει «επιθυμητή» για τον σύγχρονο θεατή, να τη νοηματοδοτήσει εκ νέου, σύμφωνα με τη δική του ματιά. Αυτό δεν συνέβη με τη σκηνοθεσία του Γιάννη Χουβαρδά. Παρακολουθώντας την παράσταση ο θεατής αδυνατεί να καταλάβει τις παραμέτρους πίσω από το τωρινό ανέβασμα του έργου. Τι ενέπνευσε την επιλογή του; Ποιος ήταν ο στόχος του σκηνοθέτη; Γιατί το επέλεξε ως όχημα συνομιλίας μαζί μας;

υσυνείδητα οι ηθοποιοί αναπαριστούν τις δράσεις που προτάσσονται από το κείμενο. Η σκηνή με το ασπρόμαυρο πάτωμα και τις βελούδινες κόκκινες κουρτίνες θυμίζει το Κόκκινο Δωμάτιο από το «Twin Peaks» του Ντέιβιντ Λιντς, δεν διαθέτει όμως τίποτα από τη σουρεαλιστική ατμόσφαιρα του τελευταίου. Ο χώρος στο Ίδρυμα Κακογιάννη είναι τεράστιος, άχαρος, ψυχρός και δεν δαμάζεται εύκολα. Τα τεκταινόμενα μας αφήνουν αδιάφορους. Αναζητούμε ένα νήμα σύνδεσης, αλλά δεν το βρίσκουμε πουθενά. Δεν υπάρχει ψυχικό κέντρο, δεν υπάρχουν κινητήριες δυνάμεις. Πάνω κάτω, πέρα δώθε, κούνια μπέλα, μια μονότονη, σχεδόν απαράλλαχτη, εναλλαγή επεισοδίων, που εκτυλίσσεται διεκπεραιωτικά. Όλα γίνονται για να γίνουν. Οι ηθοποιοί κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν. Στην ερμηνεία της Άλκηστης Πουλοπούλου εντοπίζουμε ένα μείγμα αθωότητας και παθητικότητας, μια προσπάθεια αποδόμησης της κλασικής έννοιας του αισθησιασμού και της στερεοτυπικής αντίληψης για τη femme fatale. Δεν κάνει κάτι ιδιαίτερο για να σαγηνεύσει τους άνδρες, εκείνοι όμως πέφτουν αστραπιαία στον ιστό της, εκπληρώνοντας δικές τους ανάγκες και φαντασιώσεις. Όλα βρίσκονται στο μυαλό μας, προπαντός οι εμμονές μας, που γεννιούνται και θεριεύουν ερήμην του άλλου. Αυτή η ιδέα είναι μεν εναρμονισμένη με τις προθέσεις του συγγραφέα, ο οποίος σημειώνει στην εισαγωγή του ότι η Λούλου «παίζει έναν ρόλο τελείως παθητικό», όμως δεν γονιμοποιείται, δεν εξερευνάται εις βάθος σε σκηνοθετικό επίπεδο. Μένει να αιωρείται ως υποψία, ως ανολοκλήρωτη υπόσχεση. Απολαυστικός ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης στον ρόλο του ανήμπορου ζωγράφου Σβαρτς, ενώ ο Άκης Σακελλαρίου, με τη στιβαρή παρουσία του, αποδεικνύεται κυρίαρχος της σκηνής και των μέσων του, δημιουργώντας ένα σταθερό σημείο αναφοράς για τον θεατή. Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη ως κόμισσα Γκέσβιτς επιτυγχάνει ένα θαυμαστό πορτρέτο καρικατούρας που φλέγεται από ανθρώπινη ερωτική λαχτάρα. Διατηρεί αμείωτη την ένταση της επιθυμίας αυτής καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης και την εκπέμπει με στωικότητα και συγκράτηση, χωρίς υστερία, χωρίς ευκολίες, μονάχα μέσα από την προσήλωση του σώματος και του βλέμματος, λες κι ένας αόρατος μαγνήτης την τραβά ανά πάσα στιγμή προς την παρουσία της Λούλου. Οι άνδρες μνηστήρες ωχριούν μπροστά στην ειλικρινή αφοσίωση και αγάπη αυτής της ηρωίδας, η οποία, σύμφωνα και με τον ίδιο τον Βέντεκιντ, ορθώνεται ως το αληθινό «τραγικό κεντρικό πρόσωπο του έργου», διαποτιζόμενη από «πνεύμα υπεράνθρωπης αυτοθυσίας».

14.11.19 – lifo

βιβλίο

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

week

Ο απολαυστικός και πρωτοπόρος Μαρκ Τουέιν Ο «Αμερικανός Κόμης» του Μαρκ Τουέιν από τις εκδόσεις Πατάκη είναι ένα σπαρταριστό μυθιστόρημα όπου ο σπουδαίος συγγραφέας βλέπει εικόνες από το μέλλον, τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, ακόμα και την κλιματική αλλαγή.

Π απ ό τη ν τ ίν α μα ν δ η λαρ ά

74 lifo – 14.11.19

όσο απολαυστικές μπορεί να είναι, αλήθεια, οι επιστήμες και πόσο η φαντασία μπορεί να ενισχύει την πολιτική ανατροπή; Μπορεί, αν λέγεσαι Μαρκ Τουέιν και αν είσαι μαζί ευφάνταστος και ακριβής, παραμυθάς και ρεαλιστής, κλασικός και πρωτοπόρος. Ο πατέρας της αμερικανικής λογοτεχνίας ήταν ο κάτοικος ενός «αλλούτερου» κόσμου που είχε καταφέρει να στήσει ο ίδιος μακριά από ταξικές ανισότητες και διακρίσεις, φτιαγμένου από τα παραμυθένια υλικά που ενέπνευσαν τις προφορικές αφηγήσεις του αμερικανικού Νότου, γεμάτες χιούμορ και φαντασία, ικανές να διεκδικήσουν το δικαίωμα στη φαντασιοκοπία και στο ονειροπόλημα. Ειδικά ο Αμερικανός Κόμης, το πιο απολαυστικό ίσως βιβλίο του συγγραφέα που έγραψε τις Περιπέτειες του Χάκλμπερι Φιν και τον Τομ Σόγιερ, είναι ό,τι καλύτερο θα μπορούσαν να προτείνουν σήμερα οι εκδόσεις Πατάκη στην όμορφη σειρά της Sub Rosa που επιμελείται η Ελένη Κεχαγιόγλου, αφού μας απο-

καλύπτουν ένα κλασικό μυθιστόρημα που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από το science fiction και μια πολιτική πρόταση που διακηρύσσει την ισότητα και τον σεβασμό. Ήδη από τότε, στα τέλη του 19ου αιώνα, οπότε η λέξη «ισότητα» παρέμενε σχεδόν άγνωστη και οι επιστήμες συνιστούσαν terra incognita για την άγρια ακόμα Αμερική, ο Μαρκ Τουέιν, κατά κόσμον Σάμιουελ Λάνγκχορν Κλέμενς, προτάσσει με αισιοδοξία έναν ανεπτυγμένο κόσμο που πιστεύει στην τεχνολογία, στην πρόοδο και στον κοινοπολιτισμό. Το είχε αποδείξει και ο ίδιος με τη ζωή του, αφού δεν σταμάτησε ποτέ να διακηρύσσει αυτοσχέδιες μεθόδους αυτοβελτίωσης, καθώς, ακόμα και όταν έγραφε τον Αμερικανό Κόμη, αυτό το ολοζώντανο σπαρταριστό σατιρικό μυθιστόρημα, διήνυε μία από τις χειρότερες περιόδους της ζωής του: καταχρεωμένος, με άρρωστα τα περισσότερα μέλη της οικογένειάς του και τον ίδιο να πάσχει από ρευματισμούς, βρέθηκε να γυρνάει την Ευρώπη προς αναζή-

μαρκ τουεϊν Ο Αμερικανός κόμης

Μτφρ.: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου Εκδόσεις Πατάκη

τηση εναλλακτικών πόρων, ολοκληρώνοντας το βιβλίο μέσα σε 72 μέρες. Εδώ που τα λέμε, δεν είχε περάσει και λίγα: μένοντας ορφανός στα έντεκά του, είχε ζήσει την παιδική του ηλικία περίπου σαν τον ήρωά του, τον Τομ Σόγιερ. Στα δεκαοχτώ του κατέφυγε στη Νέα Υόρκη, όπου, παράλληλα με την τυπογραφία, ανακάλυψε την τέχνη της γραφής και τη φιλαναγνωσία, ξοδεύοντας ώρες ολόκληρες στη Δημόσια Βιβλιοθήκη. Κατόπιν, κατάφερε να εκπληρώσει το παιδικό του όνειρο, δουλεύοντας ως οδηγός σε ποταμόπλοιο στον Μισισιπή, απ’ όπου και το ψευδώνυμο «Μαρκ Τουέιν», που αναφέρεται στη μονάδα μέτρησης του βάθους του ποταμού, για την ακρίβεια στο ασφαλές για την απρόσκοπτη πλεύση του ποταμόπλοιου βάθος, δηλαδή δύο οργιές (περίπου 35 μέτρα)! Είναι ο ίδιος άνθρωπος που το 1891, δηλαδή όταν ξεκινά τη συγγραφή του Αμερικανού Κόμη, επιχειρεί να ολοκληρώσει ένα παιχνίδι μνήμης γνωστό και ως «Mark Twain’s Memory Builder», άλλη μία από τις διάσημες πατέντες του, εκτός από τον «ιμάντα ενδυμάτων», ένα ελαστικό άγκυστρο που σταθεροποιούσε τα εσώρουχα, και το περίφημο scrap book, το λεύκωμα με την κολλώδη επιφάνεια. Η ακατάλυτη φαντασία σε συνδυασμό με το ακραία σουρεαλιστικό χιούμορ μετέτρεψαν τον εφευρέτη, ικανό παραμυθά και στενό φίλο του Τέσλα σε έναν αδιανόητα πρωτοπόρο συγγραφέα βιβλίων όπου η φαντασία συναγωνίζεται τη διανοητική, πνευματική και πολιτική αυτάρκεια. Απόδειξη, ο Αμερικανός Κόμης, όπου ο Μαρκ

Τουέιν σαρώνει κάθε είδους προκατάληψη, αμερικανική ή ευρωπαϊκή, οδηγώντας στα άκρα τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις: πρωταγωνιστής του ο λόρδος Μπέρκλεϊ, μοναδικός γιος και υποτιθέμενος κληρονόμος της κομητείας του Ρόσμορ, την οποία αποποιείται γιατί πιστεύει ότι δεν έχει πραγματικά ερείσματα γι’ αυτό, βρίσκοντας καταφύγιο στην Αμερική. Εκεί, στη γη της ελευθερίας και των ίσων ευκαιριών, πιστεύει ότι θα καταφέρει να ξεκινήσει τη ζωή του από την αρχή. Έχοντας αυτό κατά νου, εκμεταλλεύεται την πυρκαγιά που ξεσπά στο ξενοδοχείο του, εφευρίσκοντας ένα νέο όνομα, «Χάουαρντ Τρέισι». Με αγγλικό ταμπεραμέντο, αποκύημα της ευγενούς ανατροφής του, προσπαθεί να οικειοποιηθεί τον αμερικανικό τρόπο ζωής, φορώντας ένα καουμπόικο καπέλο και προσποιούμενος τον Μονόχειρα Πιτ. Όλοι μπερδεύονται με την αγγλική προφορά και την αμερικανική αμφίεση του Βρετανού πρώην λόρδου –και νυν καουμπόι– και από κει, εκτός από το νέο όνομα και τον διαφορετικό τρόπο ζωής, ξεκινάει ένα παιχνίδι αναζήτησης ταυτότητας που φέρνει στην επιφάνεια κοινωνικά πρότυπα και ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις.

πραγματική ρωσική ιστορία και πραγματικότητα. Σημαντικό ρόλο παίζει εδώ η ευρηματική και ακριβής μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου, που φαίνεται να εναρμονίζεται με το διασκεδαστικό, γεμάτο μπρίο ύφος του Τουέιν. Κατατοπιστικότατο και το επίμετρο της επιμελήτριας Ελένης Κεχαγιόγλου. Επειδή, όμως, ένας πολύπλευρος και πολύτροπος συγγραφέας, όπως ο Τουέιν, δεν μπορεί να μη λάβει υπόψη όλες τις παραμέτρους, αντιλαμβάνεται πως ένας ευγενής με τόσους τίτλους σαν τον Αμερικανό κόμη, παρότι διακηρύσσει τη δημοκρατία, οφείλει να έχει υποτακτικούς. Το προβλήμα λύνεται όταν ο Σέλερς αποφασίζει να επαναφέρει στη ζωή διάφορους νεκρούς –αφού οι νεκροί ούτε υποφέρουν ούτε λαδώνονται– μέσα από μηχανή «συμπύκνωσης πνευμάτων», ενδεικτική της φαντασίας του Τουέιν, που δεν έχει όρια όταν πρόκειται για εφευρέσεις ή μηχανές. Πίσω απ’ όλα αυτά διαφαίνεται, επίσης, το πρωταρχικό αίτημα για δημοκρατία, ισονομία και ειρήνη, για το οποίο μάχονται αμφότεροι οι κατά τα άλλα διεκδικητές των τίτλων ευγενείας, δηλαδή ο Αμερικανός κόμης και ο Βρετανός λόρδος-καουμπόι, ο οποίος, στην προσπάθειά του να βρει μια δουλειά που του ταιριάζει, καταλήγει καλλιτέχνης στην αυλή του Σέλερς. «Ο Τρέισι έγινε ισότιμος συνεταίρος και έπιασε αμέσως δουλειά, με κέφι και ενεργητικότητα, για να αναμορφώσει εκείνα τα διαμάντια της τέχνης, των οποίων τα διακοσμητικά στοιχεία άφησαν τους πελάτες ανικανοποίητους. Τη μέρα εκείνη, όπως και τις επόμενες, εξαφάνισε κάμποσα κανόνια, που τα αντικατέστησε με σύμβολα ειρήνης: γάτες, άμαξες, λουκάνικα, ρυμουλκά, πυροσβεστικά οχήματα, πιάνα, κιθάρες, πέτρες, κήπους, γλάστρες, τοπία – οτιδήποτε του ζητούσαν, εκείνος το κοτσάριζε. Και όσο πιο παράλογο και άτοπο ήταν το ζητούμενο αντικείμενο, τόσο μεγαλύτερη η χαρά του να το φτιάχνει». Κάθε στιγμή του μυθιστορήματος ουσιαστικά επιθυμεί να καταδείξει στον αναγνώστη πως όλα τα μέσα είναι θεμιτά, εφόσον αποσκοπούν στην ειρήνη και στην ουσιαστική ελευθερία, ικανά να πατάξουν τις προκαταλήψεις και να διεκδικήσουν το όνειρο. Όχι τυχαία ο Αμερικανός Κόμης, παρά τη σατιρική και κριτική του διάθεση, αποπνέει αμέριστη αισιοδοξία: ο δήθεν καλλιτέχνης καταλήγει με την κόρη του Αμερικανού κόμη, Σάλι, και όλοι ζουν σε έναν κόσμο παράδοξο, αλλά γεμάτο ανατρεπτικά μηνύματα και εικόνες από το μέλλον. Στη σαρωτική φαντασιοκοπία που τον χαρακτηρίζει ο Μαρκ Τουέιν δεν παραδίδει μόνο μαθήματα αφήγησης αλλά προβλέπει ακόμα και την κλιματική αλλαγή, αφού μιλάει για τον καιρό που αλλάζει τρομακτικά πάνω από το κεφάλι του ήρωά του, Βρετανού λόρδου, ο οποίος κυκλοφορεί διδάσκοντας την ομορφιά, την ισότητα και τον πασιφισμό με ένα χαρακτηριστικό γαρίφαλο στο πέτο και ξέροντας πως, ό,τι και να γίνει, το καλό θα νικήσει.

Κάθε στιγμή του μυθιστορήματος ουσιαστικά επιθυμεί να καταδείξει στον αναγνώστη πως όλα τα μέσα είναι θεμιτά, εφόσον αποσκοπούν στην ειρήνη και στην ουσιαστική ελευθερία, ικανά να πατάξουν τις προκαταλήψεις και να διεκδικήσουν το όνειρο.

ια την ακρίβεια, ο γιος δεν είναι σίγουρος αν θέλει να ξεφύγει οριστικά από τον πατέρα του, στον οποίο στέλνει ένα τηλεγράφημα χωρίς να λάβει άμεση απάντηση, αλλά ούτε και αν μπορεί να αποποιηθεί τελικά το καλοαναθρεμμένο του παρελθόν. Επιπλέον, η γη της επαγγελίας δεν είναι ακριβώς αυτή που φανταζόταν, καθώς η παλιά ευρωπαϊκή αριστοκρατία στην Αμερική απλώς αντικαθίσταται από την «αριστοκρατία της ευμάρειας», με τους υποτιθέμενους οπαδούς της ισότητας να επιδίδονται διαρκώς σε χοντράδες, φωνασκώντας και «τραγουδώντας σαν γελάδια». Στην Αμερική ο λόρδος έρχεται, επίσης για πρώτη φορά, σε επαφή με μέλη συμμοριών, μποξέρ, πυροσβέστες και κάθε λογής τυχοδιώκτες, με τους οποίους καλείται να συνυπάρξει. Εκεί ξαναβρίσκει τον άλλο διεκδικητή των ίδιων τίτλων ευγενίας μ’ εκείνον, δηλαδή τον εκκεντρικό Αμερικανό κόμη Μάλμπερι Σέλερς. Ως alter ego του Μαρκ Τουέιν, ο τυχοδιώκτης, χιουμορίστας, καλοκάγαθος αλλά και εραστής της τεχνολογίας Αμερικανός κόμης επιδίδεται σε ένα ατέρμονο παιχνίδι εφεύρεσης ρόλων και κόσμων: το κουδούνι του σπιτιού του γράφει δικηγόρος, αλλά ο ίδιος ενίοτε συστήνεται ως «νομικός πράκτωρ», «υλοποιητής-πραγματοποιός», «υπνωτιστής και ψυχοθεραπευτής», «διπλωμάτης και συλλέκτης», ακόμα και «Συνταγματάρχης». Μέσα σε όλα αυτά να προσθέσουμε και την ιδιότητά του ως πολιτικού, που έχει να κάνει με τη διεκδίκηση ενός ιδανικού δημοκρατικού πολιτεύματος στη μακρινή Σιβηρία και σε πόλεις όπως το «Ελευθεριορφλοφσκοιζαλίνσκι» και το «Λευτερολοβναιβάνοβιτς – αυτό το σημείο αποκαλύπτει τη βαθιά γνώση του Τουέιν για την

14.11.19 – lifo

βγες έξω

ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ

Στο Μπακαλωραιά

week

Κρέας, αλλά τι κρέας; Στο Γίδι.

α πό τη ν ίκη μηταρ έ α

76 lifo – 14.11.19

ε πόσες χασαποταβέρνες της Αθήνας μπορείς να βρεις κρέας αντικριστό, όπως το λένε στην Κρήτη, ή asado, όπως το λένε στην Αργεντινή; Στο Γίδι, στη Μεταμόρφωση, σε περιμένει η φωτιά που γύρω της ψήνεται το αρνάκι. Η τσίκνα σε τραβάει από τη μύτη. Όλα εδώ έχουν να κάνουν με την παράδοση. «Το Γίδι υπηρετεί την ιδέα της παλαιάς κοπής χασαποταβέρνας και η κουζίνα προσφέρει φαγητό χειροποίητο» εξηγεί ο δημιουργός της ταβέρνας Βασίλης Ακρίβος. Ο Βασίλης έχει άποψη και με ό,τι καταπιάνεται ψάχνει την τελειότητα. Επιλέγει τον δύσκολο δρόμο της αναζήτησης κρέατος εξαιρετικής ποιότητας από τη Βόρεια Ελλάδα. Επίσης, μας λέει ότι «όλα τα μέρη του ζώου μπαίνουν στην πυρά, δεν θέλω τυποποιημένο κρέας». Με την πρώτη ανάγνωση του μενού ανακαλύπτεις με χαρά ότι μπορείς να ΓΊΔΙ δοκιμάσεις όλες εκείνες τις λαχταριστές νοστιμιές που γευόσουν στις παραδοσιακές χασαποταβέρνες όπου σε πήγαιναν οι γονείς σου όταν ήσουν παιδί. Στο Γίδι αξίζει να πας με φιλική παρέα για να μπορέσεις να δοκιμάσεις αρκετά πιάτα. Για να συνοδεύσει την μπίρα και να κεντρίσει την όρεξη μέχρι να δοθεί η τελική παραγγελία, στο τραπέζι έρχεται το γαρδουμπάκι. Πατάει στην παράδοση, σύμφωνα με την οποία τα εντεράκια τυλίγονται μαστόρικα γύρω από τα γλυκάδια, ψήνονται ιδανικά –τραγανά απέξω και ζουμερά μέσα– και σερβίρονται κομμένα και πασπαλισμένα με ρίγανη πάνω σε πίτα μαζί με ντομάτα σε καρεδάκια και κρεμμύδι ξερό (€7,50). Πόσο καιρό έχεις να φας φρυγαδέλι; Κομμάτια από συκώτι μοσχαρίσιο τυλίγονται σε μπόλια που απογειώνει τη γεύση (€9). Οπωσδήποτε δοκιμάστε το τυροπιτάρι σε ιδέα του Βασίλη, όπου φρέσκια ζύμη κλείνει στην «καρδιά» της φέτα και ’nduja που κάνει κάθε μπουκιά όσο πρέπει φλογερή (€9). Το τζατζίκι και η τυροκαυτερή είναι χειροποίητα και οι μακαρούνες βρασμένες σε ζωμό κρέατος. Για δροσιά, η γιαννιώτικη σαλάτα είναι ό,τι πρέπει, ολόφρεσκη, με μαρούλι τραγανό, άνηθο, μπόλικο φρέσκο κρεμμυδάκι, κομμάτια κατσικίσια φέτα και τραγανά κομματάκια λαλάγγια (€5,50). Στη μοντέρνα ανοιχτή ΓΊΔΙ ψησταριά, που είναι εξοπλισμένη με όλα τα απαιτούμενα αξεσουάρ, ο χασάπης και εξαίρετος ψήστης Γιάννης Κουστένης κόβει με μαεστρία κρέας και ψήνει στα κάρβουνα απόλυτα συγκεντρωμένος στο έργο του. Το φιλέτο μοσχίδας –είναι το θηλυκό μοσχάρι μεγαλύτερο από ένα έτος–, από τα πιο εκλεκτά κομμάτια, ήρθε ελάχιστα ψημένο, όπως ακριβώς το ζητήσαμε. Ζουμερό, μοσχοβολιστό, με πλούσια γεύση, αν και απουσιάζει το λίπος (58 ευρώ/κιλό). Ακολούθησε το αντικριστό αρνάκι που μόλις είχε βγει από την πυρά και φαγώθηκε με το χέρι. Οι λάτρεις του χοιρινού μπορούν να επιλέξουν από Ιberico ελληνικής εκτροφής, μπριζόλα από λαιμό μέχρι και Magalitsa, το διάσημο χοιρινό φουλ στο ενδομυϊκό λίπος. Όσο ο καιρός καλά κρατεί, η αυλή είναι μια όαση κάτω από τις μουριές και τις συκιές. Αν τύχεις και σε μέρα με νησιώτικη κομπανία με βιολιά και λαούτο, το κέφι φτάνει στο ζενίθ. Η χασαποταβέρνα «Γίδι» καταφέρνει να σου προσφέρει φρεσκάδα και την καλή διάθεση των ανθρώπων που την «τρέχουν». Θα συνοδεύσεις το φαγητό σου επιλέγοντας μπίρα από την ενδιαφέρουσα λίστα, αλλά και πολύ καλές ετικέτες κρασιού από τον ελληνικό αμπελώνα. Οι άνθρωποι του σέρβις είναι ευγενικοί, αποτελεσματικοί και αναλαμβάνουν να λύσουν όποιες απορίες προκύψουν. Αν θα ξαναπάω στο Γίδι; Αναμφίβολα! Γίδι, λεωφ. Τατοΐου 17, Μεταμόρφωση, 210 2828848 ΓΊΔΙ

ο Μπακαλωραιά, σε μια στοά πίσω από το Δημοτικό Θέατρο στον Πειραιά, δηλώνει «εδεσματοπωλείον», όπως τον παλιό καιρό. Μόλις προχωρήσεις στη στοά και διαβείς το κατώφλι του Μπακαλωραιά, αισθάνεσαι ότι ο χρόνος έχει γυρίσει πίσω κάποιες δεκαετίες. Η άνετη σάλα διακοσμείται με το παλιό ψυγείο-βιτρίνα, τα βαρέλια του κρασιού, τις ξύλινες προθήκες με τις κονσέρβες, το παλιό ραδιόφωνο, την μπρούντζινη γκαζιέρα, τα μπουκάλια με τα αποστάγματα, αλλά και τη μεγάλη συλλογή από μπίρες. Οι παλιές ραπτομηχανές έχουν γίνει τραπέζια με μάρμαρο και ταιριάζουν με τις κλασικές καρέκλες του καφενείου. Όλα φροντισμένα και νοικοκυρεμένα, φτιαγμένα με μεράκι. Ο Βασίλης και η Γεωργία, το ζευγάρι των ιδιοκτητών, αγαπούν το καλό φαγητό, τιμούν την ελληνική φιλοξενία και διακρίνονται για το χιούμορ τους, που το αποδεικνύουν με τον ευρηματικό τίτλο «Μπακαλωραιά». «Επειδή δεν κατάφερα να πάρω αυτό το χαρτί, ονόμασα έτσι το μαγαζί» λέει γελώντας ο Βασίλης. Εδώ δίνουν ραντεβού οι παρέες για χαλαρό τσιμπολόγημα, συζήτηση αλλά και τραγούδι, αφού Σαββάτο βράδυ και Κυριακή μεσημέρι η ζωντανή μουσική σιγοντάρει τους μεζέδες. Ας ξεκινήσουμε από τα κεφτεδάκια. Στο σπίτι της γιαγιάς μου, στην Πλάκα, όταν ήμουν μικρή τρελαινόμουν να τρώω τα μοσχοβολιστά κεφτεδάκια της κι αυτή η εικόνα ζωντάνεψε όταν δοκίμασα τους παραδοσιακούς κεφτέδες, φτιαγμένους από μοσχαρίσιο κιμά, με μπόλικο δυόσμο και δίπλα μια σάλτσα από φρέσκες ντομάτες (€5,50). Αληθινή, σπιτική γεύση. Την ίδια χαρά πρόσφεραν και οι χρυσαφένιοι κολοκυθοκεφτέδες με μπόλικα αρωματικά, περασμένοι σωστά από καλό τηγάνι (€4,90). Εκτίμησα τη σαλάτα «Εκ… Δομοκού» με ντομάτα ξεφλουδισμένη και μπόλικη ρόκα πιπεράτη πάνω σε κρητικό παξιμάδι με τυρί κατίκι και ελιές (€6,90). Σε σαγανάκι έρχονται λεπτοκομμένο σουτζούκι και παστουρμάς και επάνω δύο τηγανητά χωριάτικα αυγά μάτια (€7) – τέρψη μέσα από την απλότητα. Τη σκυτάλη παίρνει το μπουγιουρντί με φέτα ψημένη στον φούρνο, καυτερές πιπεριές και σάλτσα ντομάτας (€5). Ιδανικός μεζές για δυνατούς παίκτες είναι το πιάτο πατσάγκα, όπου μέσα σε φύλλο σφολιάτας μπαίνει παστουρμάς, ντομάτα, πιπεριά και τυριά (€6). Το μοίρασμα του φαγητού είναι προσφιλής ελληνική συνήθεια και μια ποικιλία κρεατικών που περιλαμβάνει χοιρινό μπριζολάκι, φιλέτο κοτόπουλο, δύο σούβλες κεμπάπ, δύο μπιφτεκάκια μοσχαρίσια, δύο πανσετάκια, ένα λουκάνικο, πίτες ψητές και χειροποίητες φρέσκες τηγανητές πατάτες (€19) είναι ό,τι πρέπει για να πάρεις καλή γεύση από τις προτάσεις με τα κυρίως του καταλόγου. Η κουζίνα ακολουθεί την εποχικότητα και σερβίρονται και πιάτα με μαγειρευτά. Για να συνοδέψεις το τσίπουρο ή το ούζο θα βρεις καθημερινά μικρό φρέσκο ψαράκι, γαύρο, αθερίνα και σαρδέλα φούρνου, μέχρι και κλασικό μπακαλιάρο με σκορδαλιά, καθώς και μια σειρά από αλίπαστα. Για χαλαρή έξοδο προσφέρεται το Μπακαλωραιά, όπου «συγκατοικούν» προσεκτικά επιλεγμένες πρώτες ύλες, εμπειρία και φιλοξενία. Μπακαλωραιά, Αγίου Κωνσταντίνου 5 (εντός στοάς), Πειραιάς, 210 4220221

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7]

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4]

ΛΕΩΝ [23.7/23.8] Πολύ καλή εποχή για ανα-

Σημαντική ώθηση θα πάρετε οι Ιχθύες του 1ου δεκαημέρου που έχετε περάσει ένα μεγάλο διάστημα στασιμότητας και εμποδίων, τα οποία καθιστούσαν δύσκολη την υλοποίηση ενός σχεδίου. Αυτή την εποχή ο Ουρανός δίνει ευκαιρίες για επαγγελματική καταξίωση και αν προωθήσετε τις ιδέες σας στα κατάλληλα άτομα, θα έχουν ανταπόκριση. Με την είσοδο του Άρη την Τρίτη στον Σκορπιό θα ευνοηθούν θέματα σπουδών και νομικές υποθέσεις, ωστόσο πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί στις μετακινήσεις σας. Σχέσεις με οικείους (αδέλφια κ.λπ.) θα δοκιμαστούν αν υπάρχουν κληρονομικές υποθέσεις που είναι στον αέρα και κάποιες εντάσεις θα είναι αναπόφευκτες. Αρχίζει να ξεκαθαρίζει η σκέψη των γεννημένων το 2ο δεκαήμερο σχετικά με την κατεύθυνση που θέλετε να ακολουθήσετε και από την Τετάρτη, που επιστρέφει ο Ερμής σε ορθόδρομη πορεία, θα είναι ιδανική εποχή για να ασχοληθείτε εκτενέστερα με τα μελλοντικά σας σχέδια. Η ερωτική σας ζωή χρειάζεται ανανέωση.

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12]

Αύξηση του εισοδήματος μέσω της εργασίας και κάποιες αλλαγές στον επαγγελματικό τομέα φέρνει ο Ουρανός στους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο. Ενδεχομένως να αλλάξετε επαγγελματική στέγη ή να βρείτε μια νέα απασχόληση με καλύτερες αποδοχές. Όπως και να ’χει, οι συνθήκες είναι με το μέρος σας και πρέπει να αξιοποιήσετε αυτό το ευνοϊκό διάστημα προς όφελός σας. Οι Τοξότες που είστε γεννημένοι το 2ο και 3ο δεκαήμερο μπορείτε να αυξήσετε τα κέρδη σας μέσω ενός ακινήτου, ενώ από την Τετάρτη, που επιστρέφει ο Ερμής σε ορθόδρομη πορεία, θα μπορέσετε να επιλύσετε παρεξηγήσεις με συνεργάτες και οικείους. Επειδή υπάρχει έντονο παρασκήνιο στον επαγγελματικό τομέα, προσέξτε με ποιους μοιράζεστε τις σκέψεις και τις ανησυχίες σας και μείνετε αμέτοχοι αν προσπαθήσουν να σας μπλέξουν σε μια διαμάχη. Ιδανική εποχή για να ασχοληθείτε με τη φυσική σας κατάσταση.

Οι μέρες που ακολουθούν είναι πολύ σημαντικές για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο, καθώς αρχίζουν να βελτιώνονται τα οικονομικά σας και μπορείτε να ικανοποιήσετε τις επιθυμίες σας, ωστόσο απαιτήσεις ή ανάγκες ενός ηλικιωμένου μέλους της οικογένειας θα σας βάζουν φρένο. Την Τρίτη εισέρχεται ο Άρης στον Σκορπιό και η αντίθεση με τον Ουρανό θα προκαλέσει συγκρούσεις με οικείους για κοινούς πόρους και κληρονομικά θέματα. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο θα πρέπει να αποφύγετε την επίλυση οικονομικών διαφορών μέχρι την Τετάρτη, που επιστρέφει ο Ερμής σε ορθόδρομη πορεία και αρχίζουν να υποχωρούν οι καθυστερήσεις και τα εμπόδια, έτσι δεν θα χρειαστεί να χαλάσετε τις καρδιές σας με κανέναν. Πολύ καλή εποχή για θέματα σπουδών και για το ξεκίνημα μιας συνεργασίας για εσάς του 3ου δεκαημέρου, ενώ θα πάρετε ιδιαίτερη ικανοποίηση μέσω της ερωτικής σας ζωής. Επενδύσεις και επιχειρηματικά ρίσκα χρήζουν προσοχής.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1]

Τις επόμενες μέρες θα σας δοθεί η ευκαιρία να επανεξετάσετε τις προσωπικές σας ανάγκες και να βάλετε μια τάξη σε εκκρεμότητες που μπορεί να αφορούν τα επαγγελματικά ή την ακίνητη περιουσία σας. Επίσης, θα δώσετε έμφαση στην ερωτική σας ζωή, καθώς ο Ουρανός φέρνει ένα νέο πρόσωπο στη ζωή σας που θα σας γοητεύσει. Ο ερχομός ενός παιδιού αλλάζει την καθημερινότητα των γεννημένων το 1ο δεκαήμερο και είστε σε φάση προσαρμογής, ωστόσο έχετε στήριξη από το περιβάλλον σας μέχρι να βρείτε τους ρυθμούς σας. Οι μελλοντικοί σας στόχοι θα αποτελέσουν προτεραιότητα των γεννημένων το 2ο και 3ο δεκαήμερο και μέχρι την Τετάρτη, που επιστρέφει ο Ερμής σε ορθόδρομη πορεία, θα έχετε την ευχέρεια να εξετάσετε και την παραμικρή λεπτομέρεια προτού βάλετε σε εφαρμογή ένα καινούργιο εγχείρημα. Η κοινωνική σας ζωή είναι αρκετά καλή, μπορεί όμως να γίνει και καλύτερη, αν το επιδιώξετε.

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5] Προσωπικές ανάγκες και διαδικαστικές υποθέσεις θα σας απασχολήσουν τις επόμενες ημέρες και είναι ιδανική εποχή για διευθέτηση θεμάτων που μπορεί να είχαν σκαλώσει το προηγούμενο διάστημα. Η Δήμητρα εισέρχεται στον Αιγόκερω και το τρίγωνο με τον Ουρανό φέρνει ευχάριστες εξελίξεις στους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο. Την Τρίτη, που εισέρχεται ο Άρης στον Σκορπιό, στον τομέα των σχέσεων και των συνεργασιών, ξεκινά ένας κύκλος έντονης δράσης και τα αποτελέσματα θα είναι ικανοποιητικά. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο είστε επικεντρωμένοι στα ερωτικά σας, ενώ θα σας απασχολήσουν και κοινόχρηστοι πόροι. Ιδιαίτερη προσοχή σε επενδύσεις και στις οικονομικές σας συναλλαγές. Την Τετάρτη επιστρέφει ο Ερμής σε ορθόδρομη πορεία και θα μπορείτε να επιλύσετε διαφορές με τους συνεργάτες ή με το ταίρι σας. Ευνοϊκό διάστημα για νέες συνεργασίες για εσάς του 3ου δεκαημέρου, ωστόσο στον οικογενειακό τομέα μπορεί να δημιουργηθούν προβλήματα λόγω της απουσίας σας.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2]

Με το σπίτι και την οικογένεια θα ασχοληθείτε κυρίως οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο, καθώς μπορεί αυτή την εποχή να είστε σε φάση μετακόμισης και να επικρατεί ένας ψιλοπανικός, αλλά είστε χαρούμενοι με τις αλλαγές που συμβαίνουν στη ζωή σας. Για κάποιο χρονικό διάστημα θα απέχετε από κοινωνικές εκδηλώσεις, σίγουρα όμως κάποιες επαφές με φίλους θα συνεχίσουν να γίνονται στον καινούργιο σας χώρο. Με την είσοδο του Άρη στον Σκορπιό δίνετε έμφαση σε προσωπικούς σας στόχους και ξεκινά ένας κύκλος έντονης δράσης που θα φέρει αίσια αποτελέσματα. Σχέσεις με πρόσωπα εξουσίας και ηλικιωμένους χρήζουν προσοχής. Στην παρούσα φάση δεν έχετε καθόλου υπομονή και μπορεί να γίνετε απότομοι. Αν σκοπεύετε να ξεκινήσετε τη δική σας επιχείρηση ή ένα νέο εγχείρημα, κάντε υπομονή μέχρι την Τετάρτη που επιστρέφει ο Ερμής σε ορθόδρομη πορεία και οι συνεννοήσεις θα είναι πλέον πιο ξεκάθαρες.

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3]

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6]

Sudoku No 612 2 5 8 3 6

5 4 6 9

7 2

7 5 4 6

3 1 4

Η λύση του προηγούμενου 7 6 8 9 5 4

3 2 5 8 1 6

9 1 4 7 3 2

2 9 3 6 7 8

4 5 6 1 2 3

8 7 1 4 9 5

1 3 9 5 8 7

6 8 2 3 4 1

5 4 7 2 6 9

3 4 8 5 9 2 6 7 1 2 9 6 1 7 3 4 5 8 1 7 5 4 8 6 2 9 3

Σημαντικές αλλαγές στα οικονομικά των γεννημένων του 1ου δεκαημέρου με την είσοδο της Δήμητρας στον Αιγόκερω και είναι ιδανική εποχή για να κλείσετε τις οφειλές σας ή να κάνετε μια νέα επιχειρηματική προσπάθεια. Την Τρίτη, με την είσοδο του Άρη στον Σκορπιό, αρχίζει μια περίοδος ανταγωνιστικότητας και αν περιορίσετε τη βιασύνη, που σας κάνει απρόσεκτους και επιπόλαιους, μπορείτε να διακριθείτε για τις δεξιότητες ή τις υπηρεσίες σας. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο, μέχρι την Τετάρτη, που επιστρέφει ο Ερμής σε ορθόδρομη πορεία, προσέξτε τις συνεννοήσεις σας και τυχόν παρεξηγήσεις με άτομα από τον χώρο της εργασίας ή και με τον ερωτικό σας σύντροφο. Η ασυνεννοησία και κάποια λάθη μπορεί να σας κοστίσουν ακριβά. Εσείς του 3ου δεκαημέρου απολαμβάνετε τον έρωτα και αποφεύγετε τις κοινωνικές επαφές, μέσα στο Σ/Κ όμως θα μπορέσετε να ενδυναμώσετε σχέσεις με φίλους.

Για τους Καρκίνους του 1ου δεκαημέρου είναι μια εποχή που έχετε έντονες τάσεις για ψυχαγωγία και κοινωνικές επαφές, ωστόσο πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ του χρόνου που αφιερώνετε στους φίλους σας και στον ερωτικό σας σύντροφο, ειδάλλως προβλέπονται σύννεφα στη σχέση σας. Την Τρίτη εισέρχεται ο Άρης στον Σκορπιό και θα έχετε την απαραίτητη αποφασιστικότητα για να κυνηγήσετε ευκαιρίες, αρκεί να είστε προσεκτικοί στις επιλογές σας. Στον ερωτικό τομέα, ο δυναμισμός σας κερδίζει τις εντυπώσεις. Ένας νέος έρωτας είναι προ των πυλών για τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο με άτομο από τον χώρο των σπουδών και η καθημερινότητά σας αποκτά περισσότερο ενδιαφέρον – μην πέφτετε με τα μούτρα όμως. Επίσης, αποφύγετε την εξιδανίκευση ατόμων που μπορεί να σας προτείνουν μια συνεργασία μέσω Διαδικτύου, γιατί υπάρχει κίνδυνος να εξαπατηθείτε. Εποχή αυξημένων απαιτήσεων για τους γεννημένους το 3ο δεκαήμερο, αλλά θα καταφέρετε να αντεπεξέλθετε.

ζήτηση νέας επαγγελματικής κατεύθυνσης και αν δώσετε έμφαση στην επικοινωνία, θα ακούσετε κάποιες ενδιαφέρουσες προτάσεις οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο. Έπειτα από ένα μεγάλο διάστημα απογοητεύσεων, ο Ουρανός στον Ταύρο φέρνει σημαντικές αλλαγές στον τομέα της καριέρας, ενώ δεν αποκλείεται να αλλάξετε επαγγελματική στέγη. Με την είσοδο του Άρη στον Σκορπιό θα έχετε την απαραίτητη ενέργεια για να ασχοληθείτε με θέματα σπιτιού, προσέξτε όμως πιθανές εντάσεις μέσα στην οικογένεια. Για εσάς του 2ου δεκαημέρου κάποια νέα δεδομένα που αφορούν κληρονομιές και κοινούς πόρους θα σας δώσουν την ευκαιρία να υλοποιήσετε τα σχέδιά σας, προσέξτε όμως τις συνεννοήσεις σας μέχρι την Τετάρτη, που επιστρέφει ο Ερμής σε ορθόδρομη πορεία. Υπογραφές συμβολαίων χρήζουν προσοχής. Οι Λέοντες του 3ου δεκαημέρου έχετε την τύχη με το μέρος σας. Επενδύσεις, κερδοσκοπία και ερωτικές σχέσεις θα ευνοηθούν.

starfax

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11]

Σχέσεις με οικείους, εμπόριο και θέματα εκπαίδευσης θα ευνοηθούν και κάποιες αλλαγές στον επαγγελματικό τομέα θα δώσουν στους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο την ευκαιρία να επεκταθούν. Με την είσοδο του Άρη στο ζώδιό σας ο εγωκεντρισμός και η διάθεσή σας να βγείτε κερδισμένοι αυξάνουν τις πιθανότητες για συγκρούσεις με πρόσωπα του περιβάλλοντός σας, ωστόσο είναι μια καλή εποχή για να κυνηγήσετε ευκαιρίες. Οι Σκορπιοί του 2ου δεκαημέρου θα έχετε κάποια θετικά νέα αν προωθήσετε στα κατάλληλα κανάλια τα ταλέντα και τις δημιουργίες σας, όμως πρέπει να αποφύγετε τα ρίσκα και τις επενδύσεις. Από την Τετάρτη, που επιστρέφει ο Ερμής σε ορθόδρομη πορεία, μπορείτε να δοκιμάσετε την τύχη σας και να μείνετε ικανοποιημένοι. Τα όνειρα και οι φιλοδοξίες των γεννημένων το 3ο δεκαήμερο αυξάνουν τα έξοδα, αλλά στην παρούσα φάση της ζωής σας είναι μονόδρομος εάν είχατε μια απώλεια.

week

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9]

Αλλάζουν τα σχέδια των γεννημένων το 1ο δεκαήμερο, τα οποία μπορεί να αφορούν θέματα σπουδών ή ένα ταξίδι στο εξωτερικό λόγω ενός πρόσφατου έρωτα ή ακόμη και της απόκτησης ενός παιδιού. Όπως και να ’χει, διανύετε μια πολύ θετική φάση της ζωής σας και δεν αφήνετε να επηρεάσει κανείς τις αποφάσεις σας. Την Τρίτη εισέρχεται ο Άρης στον Σκορπιό και θα γίνετε πιο διεκδικητικοί στις διαπραγματεύσεις σας, ενώ θα κερδίσετε τις εντυπώσεις αν σας καλέσουν σε μια συνέντευξη. Ιδιαίτερη προσοχή στις μετακινήσεις σας. Για εσάς του 2ου δεκαημέρου είναι ένα διάστημα πολλών επαφών, ωστόσο θα ευνοηθούν οι συνεννοήσεις και οι συνεργασίες ή μια ερωτική σχέση από την Τετάρτη κι έπειτα, που επιστρέφει ο Ερμής σε ορθόδρομη πορεία. Οι Παρθένοι του 3ου δεκαημέρου είστε αφοσιωμένοι στα παιδιά και, εφόσον είστε συνεχώς στο πλευρό τους, μπορείτε να αποτρέψετε κάποια δυσάρεστα γεγονότα.

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10]

Περίοδος συναισθηματικής αγαλλίασης και χαράς για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο, καθώς προβλέπονται κέρδη μέσω της ακίνητης περιουσίας σας και θα μπορέσετε να βάλετε μια τάξη σε οφειλές προς το Δημόσιο, οπότε θα ησυχάσετε για αρκετό καιρό. Την Τρίτη εισέρχεται ο Άρης στον Σκορπιό και, καθώς θα διανύει τον τομέα των χρημάτων, θα μπορέσετε να αυξήσετε το εισόδημά σας μέσω μιας επένδυσης ή να κάνετε μια σημαντική αγορά, αρκεί να μην καταχραστείτε κοινούς πόρους. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο, αν έχετε τη δυνατότητα να καθυστερήσετε οικονομικές διαπραγματεύσεις και συμφωνίες μέχρι την Τετάρτη, που επιστρέφει ο Ερμής σε ορθόδρομη πορεία, έχει καλώς. Αν κάτι επείγει, προσέξτε τα ψιλά γράμματα ενός συμβολαίου. Εσείς του 3ου δεκαημέρου, που ρίχνετε το βάρος της προσοχής σας στην οικογένεια, θα έρθετε πιο κοντά στα αγαπημένα σας πρόσωπα.

α πό τη μα ριβίκυ κα λλέργ η (sta rfa x@ lifo .gr)

14.11.19 – lifo

α΄ πρόσωπο week

Γιάννης Πανταζόπουλος: Κάθε φορά που επιστρέφω από ταξίδι σε ευρωπαϊκή πόλη, ανακαλύπτω πόσα χρόνια πίσω έχουμε μείνει ως κοινωνία αλλά και ως πόλη. Στις ευρωπαϊκές μητροπόλεις συναντάς μια άλλη καθημερινότητα, όπου κυριαρχούν ο φυσικός πλούτος, η καθαριότητα, ο σεβασμός στους κανόνες και στους νόμους, οι διαβάσεις και οι ποδηλατόδρομοι. Αντιθέτως, από τη δική μας πρωτεύουσα, που γνωρίζει τουριστική άνθηση, λείπει ακόμα το στίγμα της πρωτοπορίας, της καινοτομίας και του αλληλοσεβασμού. Βρόμικοι δρόμοι, παρκάρισμα χωρίς όριο, δίκυκλα πάνω στα πεζοδρόμια, εκνευρισμός, ποδήλατα ούτε για δείγμα και αδιαφορία εξακολουθούν να αποτελούν ένα «κατεστημένο» στο οποίο όλοι δείχνουμε απίστευτη ανοχή ή και συνενοχή.

Γιάννης Κωνσταντινίδης: Σύμφωνα με συγκλονιστικά στατιστικά στοιχεία, την τελευταία δεκαετία οι πωλήσεις ανδρικών κοστουμιών στη Γαλλία μειώθηκαν κατά 60%. Η κατιούσα ερμηνεύεται από α) το «φλουτάρισμα» του ορίου επαγγελματικής και προσωπικής ζωής που επέφερε η τηλεργασία, β) την «υπερχείλιση» και στην υπόλοιπη εβδομάδα του «ασύμπλεκτου ντυσίματος Παρασκευής» στο γραφείο και γ) την επιρροή των «αρνητών του κοστουμιού», είτε επώνυμων, σαν τον μακαρίτη Στιβ Τζομπς, είτε ανώνυμων, σαν τους «μονομάχους» που πασχίζουν με τις start-ups τους. Το πιο γουστόζικο άνθος της σχετικής θεωρητικολογίας ήταν η απρόοπτη ομολογία των γκουρού της καθημερινής πολιτισμικής ανάλυσης ότι το ανδρικό κοστούμι αποτελεί εν ζωή απολίθωμα της Βιομηχανικής Επανάστασης και οι περισσότεροι το βιώνουμε ως «περιοριστικό ένδυμα» που φέρει το ασυνείδητο και καταδυναστευτικό βάρος μιας «μη επιλογής».

Θοδωρής Αντωνόπουλος: Δεν ξέρω πόσο επιτυχημένη θεωρεί την ως τώρα θητεία του ο υπουργός και τι άλλο έχει κατά νου πέρα από την... αναβίωση των χειρότερων στιγμών των ’80s και των ’90s, αλλά, ιστορικά, όποια κυβέρνηση αψήφησε, περιφρόνησε ή κήρυξε προκλητικά τον πόλεμο στη νεολαία, και ειδικά στο πιο ανήσυχο κομμάτι της (βία, τρομοκρατία και καταστολή επί δικαίους και αδίκους στα Εξάρχεια, έφοδος με συλλήψεις και εξευτελιστικές συμπεριφορές σε γνωστό νεολαιίστικο κλαμπ στο Γκάζι το σαββατόβραδο, επίθεση με κλομπ και χημικά σε συγκεντρωμένους φοιτητές στο προαύλιο της ΑΣΟΕΕ τη Δευτέρα, και μιλάμε μόνο για τα πλέον πρόσφατα περιστατικά), ούτε μακροημέρευσε ούτε υστεροφημία απέκτησε.

Χρήστος Παρίδης: Το βρίσκω εξωφρενικό, σε μια μεγάλη πόλη σαν τη Θεσσαλονίκη, τη δεύτερη μεγαλύτερη της χώρας, να μην υπάρχει οργανωμένη δημόσια συγκοινωνία, αντ’ αυτού απόλυτη απαξίωση του πολίτη. Περιμένει ο κόσμος με τις ώρες (κυριολεκτικά και χωρίς υπερβολή) στις στάσεις του ΟΑΣΘ να περάσει το λεωφορείο της επιλογής του και όταν αυτό φτάνει, λόγω της μεγάλης καθυστέρησης, να στοιβάζονται όλοι ο ένας επάνω στον άλλον. Έχουμε δει ανάλογες φωτογραφίες από τριτοκοσμικές χώρες. Ε, γιατί να συμβαίνει αυτό στην Ελλάδα σήμερα; Κανένας σεβασμός στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου, και, φυσικά, τεράστιες οι επιπλοκές στην οικονομία της τοπικής κοινωνίας. Μόνο οι ταξιτζήδες βγαίνουν κερδισμένοι. Κατά τ’ άλλα, ο αστικός πολιτισμός στα τάρταρα!

μικρές εξομολογήσεισ από τους συντάκτες της lifo

78 lifo – 14.11.19

Άρης Δημοκίδης: Πράγματα που μου άρεσαν τις τελευταίες ημέρες: Το stand-up σόου του John Waters στο Ολύμπιον, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. (διαβάστε το review μου στο σάιτ Μικροπράγματα) / Η νέα ταινία του Σύλλα Τζουμέρκα Το θαύμα της θάλασσας των Σαργασσών και οι εξαιρετικές ερμηνείες της, με κορυφαία, κατά τη γνώμη μου, της Γιούλας Μπούνταλη / Η κυκλοφορία του πρώτου βιβλίου της Λένας Φουτσιτζή Α,μπα: Οι 100 καλύτερες ερωταπαντήσεις. Υπάρχει στο LifoShop οnline και σύντομα στα βιβλιοπωλεία / Τα podcasts του Στάθη Τσαγκαρουσιάνου στο LIFO.gr, με τα τραγούδια που σημάδεψαν τη ζωή του και τις ιστορίες γύρω απ’ αυτά (και τη ζωή του).

ρώτα την απο τη λενα φουτσιτζη

Αγαπητή «A,μπα»: Eίναι τόσο κακό που στα 19 μου δεν ενδιαφέρομαι να βρω αγόρι; Είμαι χαρούμενη, ανέμελη και περνάω τα φοιτητικά μου χρόνια χωρίς να νιώθω πως κάτι μού λείπει. Δεν είναι πολύς καιρός από τότε που ξεκίνησα να διαβάζω το σάιτ και πραγματικά με έχει βοηθήσει πάρα πολύ. Μάλιστα, αποφάσισα πως έπρεπε να θέσω κι εγώ την απορία μου. Είμαι 19 χρονών και φοιτήτρια. Φέτος ήταν η πρώτη μου χρονιά στη σχολή, σε μια άγνωστη πόλη, με άγνωστους ανθρώπους, η τέλεια ευκαιρία για μια νέα αρχή. Γνώρισα κάποια πολύ καλά κορίτσια στη σχολή, με τα οποία γίναμε αμέσως φίλες και μια αχτύπητη παρέα. Κάναμε τα ταξίδια μας, πήγαμε τις διακοπές μας, δεθήκαμε, παρτάραμε, όλα τα κάναμε. Μόνο μία από αυτές τις κοπέλες έχει σχέση, ενώ οι άλλες τρεις ψάχνουν εξαντλητικά να βρουν αγόρι. Βέβαια, δεν είναι αυτό το θέμα, καθώς το διασκεδάζουμε, κι αυτές κι εγώ μαζί, πάντα κάνοντας πλάκες μεταξύ μας. Είχα μια σχέση στο λύκειο και αρκετά φλερτ αυτόν τον χρόνο, τα οποία όμως απέρριψα, γιατί απλώς δεν νιώθω πως χρειάζομαι κάτι τέτοιο αυτήν τη στιγμή. Περνάω σούπερ. Ωστόσο, το γεγονός πως όλοι γύρω μου επιδιώκουν να κάνουν σχέση με κάνει να νομίζω ότι ίσως αυτό είναι το φυσιολογικό. Ότι κι εγώ θα έπρεπε να ψάχνω για μια σχέση. Αυτό σημαίνει πως θα είμαι για πάντα μόνη; Πως δεν θα θελήσω ποτέ μου σχέση; Δεν νομίζω. Άδικο έχω; -19&single απαντηση α,μπα

Οι «όλοι» που επιδιώκουν να κάνουν σχέση είναι οι τρεις φίλες που κάνεις φέτος παρέα. Είναι αναμενόμενο να προσπαθείς να καταλάβεις ποια είσαι μέσα από τις κινήσεις των άλλων, συγκριτικά, αλλά στα 19 σου πρέπει να είσαι σε θέση να καταλαβαίνεις ότι το «όλοι» είναι πολύ μεγάλη κουβέντα. Δεν ξέρουμε τι θα γίνει στην υπόλοιπή σου ζωή. Μπορώ να σου πω όμως ότι όλα φυσιολογικά είναι. Σε ανησυχεί πολύ το θέμα του αυτοπροσδιορισμού σου, όπως και θα έπρεπε, αλλά δεν θα καταλάβεις πολλά από αυτά που κάνουν οι άλλοι αν δεν αρχίσεις να ερμηνεύεις γιατί τα κάνουν. Για να καταλάβεις το «γιατί» πρέπει να μάθεις, να διαβάσεις, να ακούσεις, να δεις, να ταξιδέψεις, να φας, να πιεις και, βέβαια, ναι, να παρτάρεις. Θα προσπαθήσω να σε βοηθήσω να προσπεράσεις μερικά μικρά βήματα για να σου πω γιατί ψάχνουν σώνει και ντε για σχέση οι τρεις φίλες. Γιατί έχουν μάθει ότι όταν ένας άντρας τις επιλέγει για «σχέση» και όχι «μόνο για σεξ» ξεχωρίζουν από τον σωρό, δεν είναι σαν τις άλλες, είναι ανώτερες. Δηλαδή αφήνουν τη δουλειά της αυτοεκτίμησης στα χέρια των αντρών με βάση τη σεξουαλική τους ανελευθερία. Δεν μπορώ να περιγράψω σε πόσα επίπεδα είναι λάθος αυτό, μάλλον το καταλαβαίνεις και μόνη σου. Δεν χρειάζεται να «επιδιώκεις» σχέση, κυρίως επειδή δεν γίνεται να το επιδιώξεις. Γίνεται να το θέλεις, αλλά δεν μπορείς να εξαναγκάσεις ή να πείσεις κάποιον να μοιραστεί τη ζωή του μαζί σου χωρίς την απειλή βίας. Αν δεν θέλεις, δεν θέλεις, και αν δεν θελήσεις ποτέ, δεν θα είσαι «μόνη σου» με την έννοια που το λες τώρα, θα είναι η ζωή που έχεις επιλέξει να κάνεις. Θα δούμε. Μη βιάζεσαι να αποφασίσεις ποια είσαι, μην καταλήγεις κάπου. Επικεντρώσου στη διαδικασία, που είναι έξω από τις σχέσεις. Θα ήθελα να συμπληρώσω μόνο το εξής: μπορείς να είσαι ανέμελη και μέσα σε μια σχέση, αν είναι κατάλληλη η σχέση.

Αγαπητή «A,μπα»: Γιατί εξιδανικεύουμε ανθρώπους με τους οποίους έχουμε βρεθεί μόνο δύο φορές; Πώς μπορούμε να κάνουμε απλώς σεξ χωρίς να υπάρχει κάποιο δέσιμο; Χώρισα πριν από λίγο καιρό μετά από πέντε χρόνια σχέσης, πολλή ρουτίνα και βαρεμάρα. Μετά από δύο εβδομάδες γνώρισα τυπάκι τρελό: τέλειο σεξ, τέλεια χημεία, όλα εξαιρετικά, μόνο που έφυγε για εξωτερικό μόνιμα. Κι εγώ νιώθω ότι έχασα τρελό έρωτα, ρε Α,μπα. Τέλος πάντων, αυτό που θέλω να ρωτήσω είναι: γιατί εξιδανικεύουμε έτσι ανθρώπους με τους οποίους έχουμε βρεθεί ελάχιστα; Γίνεται να κάνουμε σεξ χωρίς να δενόμαστε; Πώς το κάνετε; απαντηση α,μπα

Όταν κάνεις πολύ καλό σεξ, φυσικό κι επόμενο είναι να θέλεις κι άλλο. Αν φας το πιο τέλειο γαλακτομπούρεκο, δεν θα πας ξανά να το πάρεις; Αποκλείεται να πας νύχτα με τις πιτζάμες να χτυπάς τις πόρτες του ζαχαροπλαστείου; Γιατί σου κάνει τόση εντύπωση ακριβώς το ίδιο φαινόμενο με το καλό σεξ και το ονομάζεις «έρωτα» και «δέσιμο»; Δύο φορές τον είδες. Γαλακτομπούρεκο θέλεις. Δεν σημαίνει ότι θέλεις να αγοράσεις το ζαχαροπλαστείο, να φορτωθείς το δάνειο που το συνοδεύει και να αρχίσεις να καταθέτεις ΦΠΑ. Αν το κάνουμε (αυτό που λες), το κάνουμε αναγνωρίζοντας ότι μας άρεσε και θέλουμε κι άλλο – το σεξ. Επειδή ήταν καλό τις δύο πρώτες φορές. Αν ήταν έρωτας, δεν θα τον είχες αποχαιρετήσει για πάντα επειδή πήρε ένα αεροπλάνο. στειλτε τισ δικεσ σας ερωτησεις και διαβαστε περισσοτερεσ απαντησεισ στο ampa.lifo.gr

γιαννης στανκογλου

φωτό: γιάννης μπουρνιάς

οφορίας κλ

ρόνια κ •χ 2005

2019

λοφορίας υκ

ρόνια κυ •χ

ΤΗΣ

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΜΠΕΝΑΚΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019, 8μ.μ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ 138

14.11.19 – lifo